Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
. : . : . : :
nh ngha Al Waly v Al Wilayah:
Al Wilayah: Phn ngha ca s th ght v xa lnh, ngha chnh ca n l 'Thng
yu v gn gi'.
Al Wilayah theo ngha tn gio: Gn gi vi Allah trong vic thun phc Ngi.
Al Waly: Theo nh ngha ca tn gio l Ngi c mang hai c tnh: C c tin
v trung trc, nh Allah phn:
:
" ny! Chc chn nhng ngi Awliya ca Allah s khng s g cng s khng bun
chi * Nhng ai tin tng ni Ngi v hng s Ngi."Suroh Yunus 10: 62-63.
:
Nhng v Awliya cao c nht.
Nh c nh ngha trn, nhng v Awliya ca Allah l nhng ngi c c tin
v trung trc nht, th cng c ngha l bt c nhng n l trung kin no c y c tin
nht s l nhng v c danh d l Awliya ca Allah. V vy m n l c chia cp bc
cao thp trong a v ca h cng da vo hai iu kin trn, ngha l c tin v trung trc.
Cho nn nhng v Awliya cao c nht ca Allah l nhng v s gi ca Ngi, trong
nhng v s gi c nhng v c u i vi a v cao nht l nhng v Mursalune,
trong nhng v c nhng v sau c gi Ulul Azmi l Nabi Nuh , Nabi Ibrahim
, Nabi Musa , Nabi Isa (= Alaihimussalam) v Nabi Muhammad . Trong nm
v Ulul Azmi th Nabi Muhamad l v c a v cao nht sau l Nabi Ibrahim , ba v
cn li c s bt ng gia qun chng v vn 'Ai l v ng k sau Nabi Ibrahim ?'
.
. : : :
Phn loi v Awliya ca Allah: Awliya ca Allah c chia ra lm hai loi:
Th nht: Nhng v tin phong gnh vc chu ng pht trin o php.
Th nh: Nhng v s nhn lnh bn tay phi h s c vo thin ng. Nhng
gng mu ca nhng v c nhc nhiu ln trong kinh Qur'an, nh Allah phn nh
sau:
Chanlyslam
193
"Khi s kin t xy n (khng trnh khi) * Khng th ph nhn s kin t xy n
* (Khi xy n) n s h thp (gi tr ca mt s ngi) v s nng cao (gi tr
chuyn d di * V khi nhng qu ni b v nt tan tnh * Thnh bi bm ri rc
khp ni * V cc ngi s c phn thnh ba loi * (Loi th nht gm) nhng
ngi Bn ca Tay Phi, ai l nhng ngi Bn ca phi Tay Phi * (Loi th hai
gm) nhng ngi Bn ca Tay Tri, ai l nhng ngi Bn ca phi Tay Tri? *
(Loi th ba gm) nhng ngi Tin Phong (theo o) s (vo Thin ng) trc tin
* H l nhng ngi s gn Allah nht * Trong nhng Ngi Vn Hnh Phc (Thin
ng)." Suroh Al Wakiah 56: 1-12.Qua nhng dng thin kinh trn c gii thch l c ba
thnh phn gm c:
a) Nhng bn ca pha Tay Tri s vo a ngc.
b) Nhng ngi bn ca phi Tay Phi s c vo thin ng,
c) V nhng ngi tin phong vo o Islam c gn gi vi Allah v s c
vo thin ng trc.
Allah phn v hai thnh phn sau cng trong chng ny vo phn kt nh sau:
:
194
Chanlyslam
195
ban b g cho ai c, nn phi hiu r rng v nhng iu trn, ch c Allah mi hon thin
v ng Ban B, Rc ly.
Nhng ngi no cho rng h l Waly v c th ban b iu g hoc c quyn hnh
g (lc sng cng nh sau khi h cht) th h khng phi l mt Waly chn chnh ca
Allah m l Waly ca Shaiton, nn cnh gic t nhng ngi lo khot gi di trn. Ch c
Allah l ng Hiu Bit trn tt c.
Phn th nht
Du hiu v Ngy tn th (phn x) v phn loi ca n
:
nh ngha v du hiu ca ngy tn th ngy phn x:
Ash rot: C ngha l du hiu, hin tng bo trc v vic s xy ra.
As saah l mt phn t ca thi gian, c gi l Sa'ah y c ngha l
ngy phn x hay ngy tn th, nh Allah phn trong kinh Qur'an:
"...v Ngi bit r Gi (Phn x)." Suroh Az Zukhruf 43: 85.
Trong vn t tn gio cng nh li ni hay s hiu bit ca con ngi nhiu nht v
t sa'ah y l ch v Ngy Phn X cui cng hoc Ngy Tn th. c gi nh vy l v
khi ngy y xy ra, trong gi khc khng ai on c, lm cho con ngi gic mnh, ngc
nhin v hong s khng t.
Du hiu trc ngy tn th s xy ra, n s n mt cch bt ng, nh li phn ca
Allah nh sau:
"Th phi chng chng ch ch i Gi (Phn X). E rng n s xy n cho chng bt
ng." Suroh Muhamad 47: 18.
:
Phn loi v du hiu s xy ra c chia ra lm ba loi nh sau:
. : :
Phn th nht: (Du hiu xa) Nhng g xy ra trong qu kh, l du hiu bo
trc cho nhn loi bit cnh gic qua Hadith sau y:
:
.)1502( :) 4056( : .) .(
Nh s xut hin ca Rosul qua Hadith ca ng Anas thut li li ca Nabi
ni: Allah gi ta xung km theo Ngy Phn x cui cng Hadith do Al Bukhory
ghi li s: (6504) v Muslim s: (2951).
Chanlyslam
196
Qua ngha ca Hadith trn c hiu l Allah truyn Nabi Muhammad xung
cho nhn loi, km theo l Ngy phn x cui cng, c ngha l Nabi Muhammad l
Nabi cui cng, s xy ra ngy tn th phn x tt c nhn loi di thi i ca Ngi,
v sau Ngi khng cn Nabi no xut hin na. Ngoi ra Allah cho thy hin tng ca
mt trng ch i m ngi dn Mecca chng kin trc kia, qua li phn ca Ngi:
"Gi (Phn x) gn k v Mt trng ch lm i (ti thung lng ca Mecca theo
lnh ca Allah)."Suroh Al Qomat (Mt trng) 54: 1
Trong nhng du hiu v ngy tn th, Nabi c ni v la chy bn o Arab m
ngi dn Bashro (Iraq) thy c ngn la qua Hadith sau y:
( :
.)1551( : .)8227( : .)
ng Abi Hurairoh thut li li ca Nabi : Ngy tn th s khng xy ra, ngoi
tr sau khi ngn la bng chy vng t Al Hijaz m ngi dn Basaroh (Iraq) thy
r nh thy cn c ca con lc ... Hadith do Al Bukhory ghi li s: (7118) v Muslim
s: (2902).
Thc t th ngn la m Nabi ni trn n xy ra sau vo thng Jamadul
Thany - nm 645 Hidry t hng ng ca thnh ph Al Medinah, nhng ngn la lm
c nhng ngn ni chy tan nt nh than chy, cn li du vt nh ni la phun ra. Ngn
la chy cao n ni nhng ngi dn Iraq vi khong cch xa c ngn cy s nh vy
m h vn thy c, th th ngh la bc cao nh th no?
m Rosul ni nh thy cn c lc c ngha l ngi no tht xa cng nhn
thy nh gn.
. : :
Phn th nh: Du hiu gi l trung bnh c ngha l xy ra v s tip tc xy ra
nhiu na, s th ny xy ra rt nhiu.
Nh li ca Rosul ni trong Hadith khi thin thn Jibriel n hi v Iman th
Rosul ni: Khi ph n (n t thuc quyn s hu ca ch, c ch nui v ly lm
v ri sanh con cho ng ch, a con s hng gia ti ca cha. V nhng ngi du
mc i chn khng chn nui d (cu) s thi ua nhau ct nh cao c." Hadith uc
gii thch phn trn v trong hadith nh sau:
: : . : ( :
.)7( : ..)
Thin thn Jibriel hi Nabi : Hy ni cho ti bit v ngy phn xt (tn th).
Nabi tr li: Ngi hi cng nh ngi tr li u khng bit.
Thin thn hi tip: Hy ni cho ti bit v du hiu ca ngy ?
Nabi tr li: "Khi ph n (n t) sanh a con cho ch nhn, v nhng ngi du
mc i chn khng nui cu (lm ngh chn nui) thi ua nhau ct nh cao c
Hadith do Muslim ghi li s (8).
Chanlyslam
197
Ngoi ra Rosul cng thng bo trc l s xut hin khong ba chc Dadjalien
(nhng k ni lo la gt) t xng h l Nabi (Thin s), qua Hadith ca ng Abi Hurairoh
thut li li ca Nabi :
( : :
.)9455( : .)
Ngy tn th ch xy ra sau khi xut hin ba chc nhng k ni lo t xng h l Nabi
(thin s) Hadith do Al Bukhory ghi li s: (3609).
Trong Sunnan Abi Dawud v At Tirmizy ghi li li ca Rosul:
Qu vy, trong cng ng ca Ta s c khong ba chc k ni lo la gt t xng l
Nabi, v Ta l Nabi cui cng, khng c Nabi no xut hin sau Ta na Sunnan Abi
Dawud s: (3252), At Tirmizy s: (2219).
Trong nhng du hiu s xy ra trc ngy Phn X cui cng, c Rosul bo l
s c nhng dng nc trong hang ni s v tung ra, ri t trong nhng th vng lm
cho con ngi tranh dnh git nhau, qua Hadith m ng Abu Hurairoh thut li t Nabi
nh sau:
( :
.)
: :. : :
.)1552( : .)
Sau y l nhng du hiu ln c Nabi bo trc v n s xy ra khi gn n
ngy tn th, qua Hadith ca ng Huzaifah ibnu Usayi thut li nh sau:
"Chng ti ang ngi hc hi v tng nim, Rosul bc vo hi: Cc bn ang tng nim
g vy? Chng ti tr li: Tha ang ni v ngy phn x cui cng. Nabi ni: 'Ngy
s khng xy ra trc mi bin c ln nh sau: V nhng m khi bc ra, Dajjal,
nhng con vi chung ln t lng t, mt tri s mc t hng Ty, Nabi Isa con b
Maryam (Alaihimassalam) ging trn, Ya'jud v Ma'jud xut hin, ba v nht (nguyt)
thc s xy ra phng Ty, phng ng v trn bn o Arab, v cui cng l ngn
la chy bng bng t Yemen a y con ngi chy hn lon n ch cui cng"
Hadith do Muslim ghi li s: (2901).
Chanlyslam
198
Nhng Hadith khc ni v vic Al Mahdy s xut hin, n Kab'ah b ph, v thin
kinh Qur'an c rt ln tri. Nhng Hadith ny s trnh by sau.
Qua Hadith trn, trong mi iu bin c ln s xy ra , c nh phn tch Hadith
nghin cu k li th a ra kt lun l trong mi iu , c iu - ang v s xy ra
trc. l: Nht v nguyt thc, du hiu ny xy ra trc tin, sau mi n Khi bc
ra, ri Dajjal xut hin. Qua dn chng Hadith sau cng do ng Hazaifah ibnu Uasyi thut
li li Nabi nh sau:
( :
.)1552(..)..
"Ngy tn th s khng xy ra trc mi bin c ln s xy ra nh sau: Nht (nguyt)
thc phng ng, phng Ty v trn bn o Arab, ngn khi s bc ra, Dajjal
xut hin v nhng g nh Hadith trn thut li" Hadith ny cng do Muslim ghi li.
ng Al Kortoby gii thch: "Du hiu ln u tin xy ra l nht v nguyt
thc. N xy ra vo thi ca Rosul cn ti th. ng Ibnu Wahab cng gii thch nh
vy."
Cn nhng du hiu ln khc s xy ra, InshaAllah.
.. : :
( :
( :
.)1565( : .)..
Du hiu th nh: Dajjal s xut hin:
l ngi n ng t con chu ca Nabi Adam ra i vo gn ngy tn th, ng
ta c khuyt tt (c nhiu sch ni l ch c mt mt). Khi ng ta xut hin s quy ph th
gian lm cho hn lon vi nhng lun iu sai quy, thc hnh nhng iu Islam khng c,
t xng l Thng . ng ta ch em li nhng th thch v gy kh khn cho ngi
Moa'min (tin tng). C rt nhiu ngi i theo ng ta, ng ta s i khp ni trn th gii
ngoi tr t thnh Mecca v Al Medinah. ng ta a ra thin ng v a ngc, ai i theo
Chanlyslam
199
.)245( :) 9570( : .)
Rosul ng trc qun chng, sau khi ca ngi v cm t Allah xong, Ngi nhc
v Dadjal v ni rng: "Ta s cnh gic cc ngi v mt vic, bi v s gi no ca Allah
cng u nhc nh qun chng ca h, nh Nabi Nuh nhc nh qun chng ca
Ngi, nhng iu m Ta s nhc nh cc ngi l iu m nhng s gi khc cha
nhc n l 'S xut hin mt ngi khuyt tt, nhng Allah th khng c khuyt
tt'." Hadith do Al Bukhory ghi li s: (3085 v Muslim s: (169).
ch ngi khuyt tt s xut hin y l Dadjal (cu xin vi Allah trng tr n).
Du hiu th ba: Nabi Isa ging trn.
Nabi Isa s ging trn t trn tri xung, s p dng gio lut ca Nabi Muhamad
truyn ging, v s to cho th gian c s thi bnh, cng bng, bc i. ng s p ph
cy thnh gi, git con heo, v s git Dadjal. S th ny c dn chng t trong kinh
Qur'an v Sunnah, nh Allah phn nh sau:
"V qu tht Ngi (Isa) l mt Du hiu cho bit Gi (Phn x) sp xy ra." Suroh
Az Zukhruf 43: 61.
Qua ngha ca dng kinh Qur'an trn, a s nhng hc gi v phn gii ngha
Qur'an (Tafsir) ng cho rng dng thin kinh ny ch v s ging trn ca Nabi Isa , qua
li thut li ca Iman Ahmad (r) nh sau:
.927/2 .) ( :
" ch v s ging trn ca Nabi Isa con b Maryam trc ngy phn x cui cng." Do
Musnad imam Ahmad s: 318/1.
( : :
.)200 :) 1111 : .)
Qua Hadith khc do ng Abu Hurairoh thut li li ca Rosul nh sau: "Th
vi ng nm ly linh hn ca Ta, Nabi Isa con ca b Maryam s ging trn v ri s
cai tr cng bng trn th gian ny, Ngi s p ph thp t gi, git con heo, lp li
gio lut thu thn (cho nhng ngi ngoi o sng trong quc gia Islam), v tin bc
d gi n ni khng ai cn n (ngho) cho n khi mt ci sujud cho Allah tt lnh
hn nhng g trn th gian ny." Hadith do Al Bukhory ghi li s: (2222) v Muslim s:
(155).
Du hiu th t: Xut hin Ya 'jud v Ma' jud.
Ya'jud v Ma'jud l nhng con chu ca ng Ya'fis (con chu ca Nabi Nuh ),
chng s xut hin tht ng o, khng ai nhn lc chng li chng. S th c dn
chng t trong kinh Qur'an v Sunnah ca Nabi , trong Qur'an vi dng kinh sau:
Chanlyslam
200
"Mi cho n khi Ya 'jud v Ma'jud c bung ra v chng s trn xung (tn cng)
t mi ngn i * V Li ha tht s ny dn dn s th hin. Bi th, khi n n, cp
mt ca nhng k khng tin s m to trng tro (v s hi v ni)" Suroh An Abiya 21:
96-97.
Dn chng t Sunnah qua Hadith sau:
( :
.)>> <<
.)1775(:) 9964( :
B Zainob bintu Jasha (m ca nhng ngi tin tng) thut li: "Vo mt hm Rosul
bc vo nh ti vi v nghim trng ri Ngi ni: 'La Ilaha Illolloh - Xin chp nhn
ch c Allah Duy Nht', ti sao ngi Arab c t cao t i vi gia tc ca h, ngy sp
sa n, m ca Ya 'jud v Ma 'jud s xut hin t Raam nh th ny (Nabi a hai bn
tay vi nhng ngn tay ra ch 'c ngha chng tht ng o" Hadith do Al Bukhory ghi li
s: (3346) v Muslim s: (2880).
Du hiu th nm: n Kab'ah b tn ph.
Da theo bng chng t Sunnah ca Nabi bo trc v du hiu l sau ny trc
ngy phn x xy ra, n Ka'bah thing ling s b nhm Zy As Suwaykotayni xut pht t
Al Habashy (Ethopia) tn ph v cp bc s giu sang phn thnh , qua Hadith do ng
Abu Hurairoh thut li li ca Nabi nh sau :
. :
: .) ( :
.)1555( :) 2052(
.115/1
ng Abdulloh ibnu Amru thut li l ng nghe Rosul ni: "n Kab'ah thing
ling s b nhm Zy As Suwakotayni xut pht t Habashy tn ph, v s cp ca ci,
ph hoi s phn thnh, giu sang , ta nh ta nhn thy nhng k dnh gic nhau
chia ca ci" Musnah Imam Ahmad ghi li s: 220/2.
Du hiu th su: Khi (sng) t trn tri.
Du hiu s xy ra trc ngy phn x cui cng l nhng ngn khi (sng) t trn
tri bao ph xung con ngi v che lp c th gian, con ngi nh sng trong s ti tm
kh th l mt s trng pht au n. S th ny c Allah bo trong kinh Qur'an v
Sunnah ca Nabi . Trong Qur'an Allah phn nh sau :
"Bi th, Ngi (Muhamad) hy i xem Ngy m bu tri s ta ra mt loi khi
(hay sng) m r rt * Ph m c nhn loi. y l mt s Trng pht au n."
Surroh Ad Dukhan 44: 10-11.
Chanlyslam
201
. 689/6
"Sau ny con ngi s hc hi Islam nh thay trang phc, n khi h khng hiu th
no l nhn chay, th no l s hnh l th no l cch thc thi hnh hadj, v ri Allah
s thu hi li kinh Quran ca Ngi ch trong mt m m khng cn st li mt ch no
trn tri t ny" Hadith do Ibnu Majah ghi li s: 1344/2 v s: (4049), v Al Hakim
s: (473/4). Soheh vi qui tc su tm ca Muslim.
Du hiu th tm: Mt tri s mc t hng Ty.
Mt trong nhng du hiu na s xy ra trc ngy tn th l mt tri s mc t
hng Ty. S th ny c dn chng t kinh Qur'an v Sunnah ca Nabi , cn Qur'an
Allah phn nh sau:
"...Ngy m mt vi Du hiu ca Rabb ca Ngi hin ra, c tin ca mt ngi s
chng gip ch g cho linh hn ca ngi tng khng tin trc v khng thu
hoch c mt iu tt no trong c tin ca h." Suroh Al An-am 6: 158.
Hu ht nhng nh phn gii kinh Qur'an, ng gii thch (mt vi Du hiu) y l
ch v mt tri mc t hng Ty.
ng At Tobbary gii thch: Ti ngh rng, s ng tht v ngha ca dng kinh
trn l da theo li ging dy ca Rosul v mt tri s mc t hng Ty.
Dn chng t Hadith do ng Abi Hurairoh thut li li ca Nabi :
( :
.)
.)208( :) 6494( :
Ngy phn x cui cng s khng xy ra trc khi mt tri mc t hng Ty, khi
s thy hng h v s ngi ngoi vo o (Islam), khi m nim tin s khng gip ch g
cho nhng ai khng tin tng trc , hay d h c tin i na cng khng em li ch
li g cho h Hadith do Al Bukhory ghi li s: (4636) v Muslim: (157).
Du hiu th chn: Nhng cn trng hay vi s xut hin.
Trc khi ngy phn x xy ra, Allah s cho nhng cn trng hay nhng con vi
xut hin, chng c th l cn trng hay loi th cao khong 60 cnh tay c nhiu tc (lng)
hay nhng con vi ging nh nhng con vi khc. S th ny c Allah phn trong kinh
Qur'an v Sunnah ca Rosul , qua li phn ca Allah nh sau:
o
Chanlyslam
202
Khi nhng con su vi xut hin, con ngi s ri nhng cht c trn con ng i
ca h, v bao ph li phn ca h cho n khi ngi ta phi mua con lc di
chuyn, khi c hi: ng mua lc t ai? Ngi ch lc tr li: Ti mua t nhng
ngi chn ng." Hadith do Musnah ca Imam Ahmad ghi li s 268/5.
Du hiu th mi: La s bc chy t Yemen.
y l du hiu cui cng s xut hin trc ngy phn x, l ngn la khng l
s xut hin t Adan (Yemen). T con ngi s ko nhau n ch hn cui cng. Qua
Hadith c ng Huzaifah ibnu Usay c dn gii trn, sau y xin trch mt
an sau:
... :
.)1552( :.) ( ..
Ngn la khng l s bc chy t Adan (Yemen) v x ui con ngi n ch tp hp
Hadith do Muslim ghi li s (2901).
V Hadith khc cng do ng Huzaifah thut li vi ngha: Ngn la s xut pht
t Qrotun Adan v s x ui con ngi chy tn lon.
Trn y l nhng du hiu ln s xy ra trc ngy phn x hay tn th, mt khi
mt trong nhng mi iu trn xy ra th nhng iu k s tip tc xy ra cho n khi
Allah ra lnh cho tn th. Qua Hadith do ng Abi Hurairoh thut li li ca Nabi :
( :
.)6179( : 260/0 : ..)
Du hiu s xut hin tip theo nhau, nh cng vic lm tip tc hnh trnh ca n. Al
Muajam Al Awsot 148/5 v s: (4283).
203