Vous êtes sur la page 1sur 55

Fondation Culturelle Tawalt - Série Lexiques (1)

LEXIQUE ANIMAL
(Français - Amazighe - Arabe)

Mohamed Oussous
A
9. Acranien: war iqlquln war
iqelqulen (neo) ‫الجمجمي‬
10. Acrida (esp.de criquet non gré-
gaire): amzil wurtan - amzil wurtan
11. Acridiens: iburqsn iburqesn
‫جراديات‬
12. Acrobate (marsupial): afrak-
si - afraksi (neo) ‫بهلوان‬
13. Aculéates, porte - aiguillon: id
bu isuqqas id bu isuqqas (neo)
(2) ‫ذوات احلمة‬
14. Addax (antilope, mam): amllal,
1. Abdomen des sauterelles, des amlal - amellal, amlal ‫ أداكس‬،‫مهاة‬
insectes: aguniä - aguniḍ ‫بطن احلشرة‬
15. Addax à nez tacheté (Addax
‫أو ما يشبه‬
nasomaculatus, mam): tasgint -
2. Abeille: tizzwit, tizizwit - tasgint ‫أبو عدس‬
tizzwit, tizizwit ‫نحلة‬
16. Aeschne (ins): abrzggu - ab-
- Essaim d’abeilles sauvages: erzeggu ‫سرمان‬
aäräur, aålif aäräur - aḍerḍur,
agʷlif aḍerḍur
- Abeille charpentière, xyloco-
pe: TIZIZWIT TADRVALT tizizwit
taderɣalt ‫قعثبان أزرق‬
3. Able, ablette (pois): aslm aml-
lal, amllal - aslem amellal, umlil
‫سمك أبيض‬
© all copy rights reserved 4. Acanthocéphale: asnnanixf -
asennanixef (isennanixefen) (neo)
Tawalt cultural foundation
‫شائك الرأس‬
California, U.S.A
5. Acarne, bogue ravelle, pageau )14(
http://www.tawalt.com
blanc (pois): taçnagt - taẓnagt
admin@tawalt.com 17. Agame (rept): talmvudi
6. Acarus, sarcopte de gale: til-
talemɣudi - amtvtv ‫حرذون‬
lict - tillict ‫جرب قملي‬
Agama colonorum: amteɣteɣ
7. Acére: aåirar - agʷirar ‫عدمي‬
(imteɣteɣen)
‫القرون‬
18. Agame variable (rept): tam-
8. Achigan (pois): acigan - acigan
klklt - tamkelkelt
‫فرخ أسود‬
3
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
29. Aigle pêcheur: igidr anåmar tanḥebaḍt, taɣaydut, amɣayud, tiz- 56. Androctonus (espèce de scor-
igider anegmar (neo) irra ‫قوبع‬ pion) :
30. Aigrette: taquqact taquqact 44. Altise, tiquet, puce de terre - Androctonus mauretanicus: bu-
‫)قنزعة (على رأس الطائر‬ (ins): aggurdi wakal aggurdi wakal vardm buɣardem
31. Aigrette garzette: mlal avu (neo) (‫نطاطة (برغوث البساتني‬ - Androctonus amoreuxi: ivirc
- mlal aɣu, ablbal abelbal ‫بلشون‬ 45. Alucite des céréales (teigne iɣirc
‫أبيض‬ du blé), Sitotroga cerealella: imi- 57. Âne: avyul, ayçä aɣyul, ayẓed
)20( 32. Aiguillat commun (pois): bu ta- yyl imiyyl ‫سوسة احلبوب‬ açiä aẓid ‫حمار‬
ççit - bu taẓẓit ‫سمكة اإلسكندر‬ 46. Ambystome: tagdst llmik- - Âne de couleur foncé: avyul ad-
19. Agame de bibron (rept): tafu-
33. Aiguillette, aiguille de mer, or- sik tagdest llmeksik (neo) ‫سمندل‬ vmum (idvmumn) aɣyul adeɣmum
nast iblankiwn - tafunast iblankiwn.
phie (pois): isgni isegni - tiss- ‫املكسيك‬ (ideɣmumen)
20. Agame à queue épineuse,
gnit n ilel - tissegnit n ilel ‫ خرمان‬-‫براك‬ - Petit âne qui ne grandit pas:
uromastix, fouette queue (rept):
aåjjim, aprdan, agizam, agzzaram 34. Aile: ifr, afraw, afriw ifer, apnsur aḥensur ‫دوبل‬
agʷjjim, aḥerdan, agizam, agez- afraw, afriw, tibillut tibillut ‫جناح‬ 58. Ange de mer, Squatine (pois):
zaram ‫ضب‬ 35. Alauda desertorum (ois): aäaluj talfsa talefsa ‫مالك‬
aḍaluj (iḍalujen) ‫مكاء‬ )44(
21. Agami (ois): agami - agami 59. Albinos (mouton, chameau):
(neo) ‫يعجمي‬ 36. Alcyon: alsyun alsyun (neo) amanar amanar ‫أمهق‬
47. Ammomane (ois): tabgnst
22. Aglosse: war ils - war iles ‫ألسيون‬ 60. Anguille (pois): tazlmt, tizl-
tabgenst ‫يرمل‬
(neo) ‫عدمي اللسان‬ 37. Aleurode (mouche blanche): mi, tazilma, ifivr n ilel, aslbap
48. Ammomane Isabelline- Am-
23. Agneau: alqqav, anuguä alqqaɣ, izi umlil - izi umlil ‫ذبابة بيضاء‬ tazelmt, tizelmi, tazilma, ifiɣer n ilel,
momanes deserti (ois): tagäiät
anuguḍ ‫حمل‬ 38. Alezan: atlav atlaɣ ‫حصان أصهب‬ aselbaḥ ‫أنقليس س ّلور‬
umrdul - tagḍiḍt umerdul ‫قبرة البادية‬
- Agneau qui ne tête plus: izimmr 39. Alifère: amafraw amafraw 49. Amphibien: amannkal - amankal*
izimmer. (neo) ‫مجنح‬ (imankalen) ‫ برمائي‬،‫قازب‬
24. Agnelle: tavla, taratt, 40. Alose (pois): acbuq, ablav 50. Amphipodes: iyugäarn
tizimmrt, taɣla, taratt, tizimmert acbuq, ablaɣ ‫شابل‬ iyugḍaren (neo) ‫مزدوجات األرجل‬
‫شويهة‬ 41. Alouette (ois): asmayun asma- 51. Amphisbène (rept): agrawal )52(
25. Agouti (rong): aguti - aguti yun ‫قنبرة‬ agrawal ‫قهيقران‬
(neo)‫أغوطي‬ - Alouette de passage: afrgvul 61. Animal: amudr amudr ‫حيوان‬
52. Ampullaire (gros escargot):
26. Agrobate roux, Cercotrichas afergɣul abuprar- abuḥrar ‫حلزون كبير‬ - Sauvage: axxu axxu ‫حيوان وحشي‬
galactotes (ois): tlbakku, tlåjjim 42. Alouette des champs (Alauda - Carnassier sauvage nuisible
53. Anatife (moll): tifnzit, tifnz-
telbakku, telgʷjjim. arvensis), ois: takoyust, tamkyuät, it n twayya - tifenzit, tifnzit n twayya (lion, hyène, chacal..): tawwa tawwa
27. Aigle: igidr - igider ‫عقاب‬ aloyuä takɛyust, tamkyuḍt, alɛyuḍ ‫هدابية األرجل من القشريات‬ ‫حيوان من الضواري الالحمة املفترسة‬
Aigle ibérique: tawayya igadrn ‫قبرة احلقول‬ - Domestique: aywal aywal ‫أليف‬
54. Anakonda (eunecte, rept):
tawayya igadern ‫عقاب إيبيري‬ 43. Alouette huppée (cochevis), anakunda - anakunda ‫أناكوندا‬ ‫حيوان‬
28. Aigle de mer, raie-aigle (pois): Galerida cristata (ois): tanpbaät, - Aquatique: amudr n waman amuder
55. Anchois (poi): tabina, acäun
tafunast n ilel - tafunast n ilel tavaydut, amvayud, tizirra n waman ‫حيوان مائي‬
tabina, acḍun ‫ سمور‬،‫ بلم‬،‫هف‬

4 5
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
- Nocturne: amssrdal amsserdal 71. Anolis (lézard des forêts 98. Asopie (ins): tawkkat n ugårn,
‫ رامس حيوان‬،‫ليلي‬ d’Amérique du Sud, rept): anulis tabxxuyt n uwrn tawkkat n uggʷren,
- Tacheté: abrar abrar ،‫حيوان مبقع‬ anulis. tabexxuyt n uwren ‫دودة الدقيق‬
‫أرقط‬ 72. Aoutât, trombidion, rouget: 99. Aspic, serpent de Cléopâtre
62. Annélides: ibutcln ibutceln fuqqs fuqqes ‫ خاشية‬،‫قمل خملي‬ (rept): iffil, iffil, ‫ صل‬،‫ناشر‬
‫حلقيات‬ 73. Aphidiens (puceron): açn- 100. Asticot (larve de mouches):
63. Anodonte (moll): aruxsan arux- bub, axuxxu, buzgåav, busïïaf )82( aktca, zuzo aktca, zuzɛ ‫سرفة الذباب‬
san ‫هتمية‬ aẓenbub, axuxxu, buzeggʷaɣ, 85. Araignée sauteuse (saltigrade): 101. Astérie, étoile de mer: itri n
buṣeṭṭaf ‫أرقيات‬ tabanärama, tanärama tabanḍrama, ilel, itrill itri n ilel, itrill ‫جنمة البحر‬
64. Ânon: asnus, apjud akrcun as-
nus, aḥjud akercun ‫جحش‬ 74. Apidés: ibrzzwan iberzzwan tanḍrama 102. Athérine: bi izvla bi izɣla
‫نحليات‬ 86. Arapède: tafult, tigämt ta- ‫ هف‬،‫حساس‬
65. Anophèle, moustique de la
fièvre (ins): abiba n tawla abiba n 75. Apivore: abaqzzwi abaqezzwi fult, tigḍemt 103. Atropos, sphinx « tête de
tawla (neo) ‫بعوضة املالريا‬ ‫)ناحل ( آكل النحل ويرقاته‬ 87. Arboricole: mzdvddag mort », Achérontia Atropos: tanulya
66. Anoures: igräiän, iåjäaän 76. Aplysie, lièvre de mer (moll): mzdeɣaddag (neo) ‫ساكن األشجار‬ tanulya
igrḍiḍen, igʷjḍaḍen ‫ عدميات الذنب‬،‫بتراوات‬ bu uslham bu uselham ‫من الرخويات‬ 88. Arenicole: mzdvmlal 104. Autour: afalku afalku ‫باز‬
77. Apode: war aäar war aḍar mzdɣamlal (neo) ‫رملي (ينمو ويعيش في‬ Autour des palombes (accipiter
(neo) ‫عدمي األرجل‬ ‫)الرمل‬ gentilis): amdda n ifullusn amdda n
78. Apprivoisé: amgrud amegrud 89. Arête de poisson: taççit n ifullusen
‫مدجن‬ islm taẓẓit n iselm (tiẓẓa) ‫حسكة‬ 105. Autruche: asid, asil, anhil,
79. Aptère: war ifr war ifer (neo) 90. Argéope (grande araignée): akayc, advdav asid, asil, anhil,
‫عدمي اجلناح‬ ivivi iɣiɣi. akayc, adeɣdaɣ, taẓewẓawt (au-
80. Ara: ara ara (neo) ‫أرة‬ 91. Argus: argus - argus (neo) truche femelle) ‫نعامة‬
81. Arachnides: ibvaynusn ‫أرغوس‬
)64( ibɣaynusen (neo) ‫عنكبوتيات‬ 92. Argyronète: taysusut waman
82. Araignée: takkalt takkalt, ta- ‫ ة‬takkalt waman - takkalt waman,
67. Antenne d’insectes: taska
bakkalt tabakkalt, tissist tis- taysusut waman ‫رتيالء املاء‬
taska ‫قرن االستشعار لدى احلشرة‬
sist, tastit tastit, tabaxxa tabaxxa, 93. Arthropodes: ivlifäarn
68. Antilope (mam): amllal, tam- tabluvma tabluɣma, asaras asaras, iɣlifḍaren (neo) ‫مفصليات األرجل‬
lalt, tabariät n tamsna amllal, tam- tivivit tiɣiɣit, tumväi tumeẓḍi, wa-
lalt, tabariḍt n tamesna ‫ظبي‬ 94. Artison (ins): aramud aramud
zrvan wazerɣan, tiblaquc tiblaquc ‫ سوسة‬،‫ عثة‬،‫أرضة‬
69. Antilope addax (mam): amrur, ‫عنكبوت‬
amllal, amlal amrur, amllal, amlal 95. Ascalabotes: iqqlan - iqqlan
83. Araignée-loup, lycose, taren- ‫وزغيات‬ )105(
(imruren) tule (arach): tabvaynust tabɣaynust
70. Antilope cheval (mam), hip- ‫ عنكبوث ذئبية‬،‫خندرق‬ 96. Ascidie: tayddidt tayddidt
106. Autruche (mâle): asid asid
potragus equinus: acamul acamul (neo) ‫قربية‬
84. Araignée mâle (arach): awnenni, (isiden), isidi isidi (isidan), anhal
(icumal), ajmul ajmul (ijʷmlan), aja- awlelli awnenni, awlelli ‫عكاس (ذكر‬ 97. Asile (ins): abarzzi abarezzi anhal (inhal), abal abal (abalen),
mul ajamul (ijumal) ‫)العنكبوت‬ ‫عنتر‬ wavuss waɣuss ‫ظليم‬

6 7
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
107. Autruchon: akrt akert ‫رأل (فرخ‬ (pois): tasargalt, asargal tasar- 131. Bec: avnbu, avnbub, aqabub, iyugawn tamekrazt, tabuzgrazt, tam-
‫)النعامة‬ galt, asargal akuskum, akmkum aɣenbu, aɣenbub, saysut, amsaysu, tagḍiḍt n wulli,
108. Auxide, melva (pois): azduz n - le petit du bar Marocain (pois): aqabub, akuskum, akemkum ‫منقار‬ agḍiḍ iyugawn ‫ذعرة‬

B
ilel azduz n ilel tisktit tisktit - Bec de la cigogne ou autres - Bergeronnette grise, motacilla
123. Bar truité, loup truité (pois): échassiers: tatna tatna alba: tagzmimit tagzmimit
uccuk, ablav uccuk, ablaɣ. 139. Bernard l’hermite (Crust):
124. Bardot, bardeau: acardan aäku aḍku ‫سرطان ناسك‬
acardan, asrdvyul aserdɣyul ‫نغل‬ Bernard l’hermite sp. Gonfaron
109. Babouin: ahrrandu - aher-
Bardot inutile faible ou malade: (Eupagurus prideauxi): avufal
randu ‫ قردوح‬،‫قردح‬ )131(
aäavur aḍaɣur ‫بردون ال يحمل وال يحرث من‬ aɣufal
110. Babouin doguéra, Papio cyn-
‫جراء هزاله ومرضه‬ 132. Bécasse, bécassine (ois, 140. Bernicle, bernache, bar-
ocephalus: iwrkd iwrked
125. Bariolé: abrbac, abrar ab- echa): avbub, avyul n tskwrin, ta- nache, bernique, chapeau chinois:
111. Babiroussa: ilf n babirusa tiï n tvyult, tiï n uvyul, tazvurt
erbac, abrar ‫ مبقع‬،‫مبرقش‬ fullust n wakal aɣbub, aɣyul n tes-
- ilef n babirusa tiṭ n teɣyult, tiṭ n uɣyul, tazɣurt ‫صحنية‬
kwrin, tafullust n wakal ‫شكب دجاجة‬
112. Babine: babouine: axmum ax- ‫األرض‬، ‫)(نوع من احملار‬
mum ‫مشفر اجلمل‬ 141. Bestiole: tawina tawina ‫خشاش‬
133. Bécassine commune: tiss-
113. Baie: awras - awras, aras gnit waman tissegnit waman ‫شنقب‬ 142. Bête: taywalt taywalt ،‫دابة‬
aras ‫كميت من اخليل‬ ‫بهيمة‬
134. Bécassine des marais (ois):
114. Balane (moll): tifnzit - ti- tafullust n waman tafullust n waman
fenzit ‫بلوط البحر‬ ‫شنقب مائي‬
115. Balaou (demi-bec), scombré- 135. Bécasse de mer, trompette
soce (pois): izäi n ilel izḍi n ilel de mer (pois): arabuç arabuẓ
116. Baleine (ceta): tizmkt, ta- 136. Belette, mustela numidica )139(
vava - tizmekt, taɣaɣa ‫بال‬ (must): taçläaman, izm ivrdayn,
)126(
117. Baleine à bosse: alvm n ilel tazgaga, awartiw, tarddi (tird- 143. Bête de somme: amktar,
alɣʷm n ilel ‫كبعة القطب‬ 126. Bartavelle (ois): askkur aëu- diwin), tadvavat, tadqqat, wumaz amaytar amektar, amaytar
118. Balestrine, milandre: aydi n mi asekkur aṛumi (neo) ‫حجل رومي‬ taẓelḍaman, izem iɣerdayn, tazga- Bête faisant partie d’un attelage:
ilel aydi n ilel 127. Basset: icnär icenḍer ‫كلب‬ ga, awartiw, tareddi (tireddiwin), afllu afellu
119. Baliste (pois): ilf n ilel, uccn ‫زئني‬ tadɣaɣat, tadeqqat, wumaz ،‫سرعوب‬ 144. Bêtes fauves: imzubav, iäu-
ilef n ilel, uccen, ɛli iẓjjan ‫ عنز املاء‬،‫عنز‬ 128. Batraciens: imqrqurn imqer- ‫ابن عرس‬ ras imzubaɣ, iḍuras ‫حيوانات متوحشة‬
120. Banc de poissons: advar n quren ‫ضفدعيات‬ 137. Bélier: izimmr, ikrri ‫)ذات الشعر األشقر كاألسود والظباء واأليائل‬
islman, adgaç n islman adɣar n isel- 129. Baudroie, lotte de mer, abrkus izimmer, ikerri, akrar, 145. Bête de proie, bête féroce:
man, adgaẓ n iselman ‫سرب السمك‬ poisson pêcheur (pois): abvbav abrkus ‫كبش‬ amulas, tawwa amulas, tawwa ،‫سبع‬
121. Bar, loup de mer (pois): amt- abeɣbaɣ, agrgr agerger ‫عفريت‬ - Jeune bélier: avla aɣla (iɣlwan) ‫حيوان مفترس‬
war, azziw amtwar, azziw ‫قاروس‬ ‫البحر‬ 138. Bergeronnette (ois): tam- 146. Bêtes sauvages: iäuras,
122. Bar marocain, tassergal 130. Bauge: amälas amḍlas ،‫وجار‬ krazt, tabuzgrazt, tamsaysut, axxu iḍuras, axxu (axxuten) ،‫وحيش‬
‫جحر الضبع أو اخلنزير البري أو نحوهما‬ amsaysu, tagäiät n wulli, agäiä ‫وحش‬

8 9
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
147. Bétail: tawti, tamaäint tawti, (ibanḍeriwn), tabapcuct tabaḥcuct 169. Bouc: aqlwac, azalaV, ahuk 172. Bousier: brroziz, izinzr,
tamaḍint ‫ماشية‬ ‫ بنت وردان‬،‫صرصار‬ aqelwac, azalaɣ, ahuk ‫تيس‬ ajnkikr, su^^älu berrɛziz, izinzer,
148. Bettongie, rat-kangourou, po- 159. Boa: aVzfiVr aɣezfiɣer * - Jeune bouc: abukir, aqtrib, ajenkiker, suḍlu ‫جاللة‬
torou: avrda-kanguru aɣerda - kan- ‫ أصلة‬،‫بواء‬ amkkartu, ankkur, abukir, aqetrib, 173. Bouvillon: ayyug, afntus,
guru (neo) 160. Boa des sables, boa javelot, amekkartu, anekkur ‫تيس فتي‬ agayz, agagz ayyug, afentus, agayz,
149. Bicéphale: asinixf asinixef eryx jaculus, jaculus, eryx javelot: - Bouc d’un age moyen: anugu, agagez ‫ عجل‬،‫جدع‬
(neo) ‫ ثنائي الرأس‬،‫ذو رأسني‬ tifiVra tadrValt tifiɣra taderɣalt alabaq, abrriä anugu, alabaq, 174. Bouvreuil (ois): tadayma ta-
150. Biche: tizrzrt, tamlalt, ‫ حية تندس حتت التراب‬،‫ حية دفانة‬،‫دساس‬ aberriḍ ‫تيس من سن متوسطة‬ dayma ‫دغناش‬
taznæät tizerzert, tamlalt, tazenkʷḍt 161. Blennie, baveuse (pois): amu- - Bouc à grandes cornes droites: 175. Bovins: izgarn, ifunasn, imu-
‫آيلة‬ gur amugur abaskaä abaskaḍ ‫تيس ذو قرون كبيرة‬ gayn izgaren, ifunasen, imugayn ‫بقر‬
151. Bigorneau, (Littorina neri- 162. Bœuf: afunas, azgr, ayug ‫مستقيمة‬ 176. Brachine, brachyne (brach-
oides), moll: abrkawc aberkawc afunas, azger, ayug - Bouc barbu: abavaä abaɣaḍ ‫تيس‬ inidae): agrctal agerctal ‫فساءة‬
‫سندانية‬ - vieux bœuf: abVaw abɣaw ‫ذو حلية‬ 177. Brachipodes: iviläarn
163. Bogue: awurdm, acmcaw, - Vieux bouc: avaä aɣaḍ ‫تيس هرم‬ iɣilḍaren (neo) ‫عضديات األرجل‬
tarVzlt awurdem, acemcaw, 178. Brachycéres: awzlisk awze-
tarɣzlt ‫بوگ‬ lisk (iwzlisken), aåzlisk agʷzelisk
164. Bois (cornes de cerf): ackaän (igʷzelisken) (neo) ‫قصار القرون‬
ackaḍen ‫قرون األيل‬ 179. Brachydactyle: awzl^äaä, aå-
165. Bombardier (brachinidae: es- )170( zläaä awzelḍaḍ, agʷzelḍaḍ (neo)
pèce de carabe): ibçäi, bubçäi, ‫قصير األصابع‬
)126( aqrcam ibeẓḍi, bubeẓḍi, aqwrcam 170. Bourdon: ardiç, biräiç, 180. Brachyoures: awzlmvil
152. Bihoreau ou héron de nuit ‫قذاف‬ axrziz, abarduz, axrzuz, wag- awzelmɣil (awzelmɣilen) (neo) ‫قصار‬
(ois, écha): irk n iä irek n iḍ (neo) ganziz, aganziz, afraj ardiẓ, birḍiẓ, ‫الذيل‬
‫ غراب الليل‬،‫واق الشجر‬ axerziz, abarduz, axerzuz, waggan- 181. Bradype, paresseux: amxuyn
ziz, aganziz, afraj ‫ زنانة‬،‫طنانة‬ amxuyn (neo) ‫كسالن‬
153. Binturong ou chat ours: amucc
abubbaç amucc abubbaẓ (neo) - Bourdon des jardins: wagganziz n 182. Branchies, ouies: afuck afuck
wurtan wagganziz n wurtan (neo) (ifucken, ifucka) ‫خياشيم السمك‬
154. Biset: açäuä aẓḍuḍ ‫حمام طوراني‬
- Bourdon des prés: wagganziz n 183. Brebis: tili, tixsi, tahruyt
155. Bison: aramul umadav aramul ilmatn wagganziz n ilmaten (neo)
umadaɣ* ‫بيسون‬ )169( tili, tixsi, tahruyt (ulli, tatten) ‫شاة‬
- Bourdon forestier: wagganziz n - Jeune brebis: tavla taɣla ‫شاة فتية‬
156. Bivalve: ijvlaln ijeɣlalen ‫ذوات‬ tagant wagganziz n tagant (neo)
166. Bonite: irVl, taïnnit irɣel,
‫املصراعني‬ - Vieille brebie: tamdrast tam-
taṭennit ‫بونيت‬ - Bourdon lapidaire/des pierres:
157. Blaireau (must): isirru, drast ‫شاة هرمة‬
167. Bonite à dos rayé, pélamide: wagganziz n içran wagganziz n
awäal isirru, awḍal ‫ غرير‬،‫غريراء‬ iẓran (neo) -Brebis noire ou à tête noire: tapg-
abayrun abayrun
158. Blatte, cafard: azglallu gant taḥggant ‫شاة سوداء أو ذات رأس أسود‬
168. Bosse: taæra, tayyu, tuærin, 171. Bouse: tarfa, arffuc,
azeglallu (izeglulla), axadc axa- tiskin tiskin, tarfa, arffuc ،‫ خثي‬،‫جلة‬ -Brebis dont la laine est blanche:
tuya takʷra, tayyu, tukʷrin, tuya
dec (ixudac), ibinäëi ibinḍeṛi ‫روث البقر‬ tazrrift tazerrift ‫شاة ذات صوف أبيض‬
‫حدبة‬

10 11
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
-Brebis (ou chèvre) qui a perdu tazart witṛuk, aɣyul n tazart 205. Cafard, blatte, cancrelat: ib- tabuɣezrant, temḥbawc, mswazwu,
son petit: tavummat taɣʷmmat ‫شاة‬ 196. Bupreste: azbbnbr, aznbi- inäëi ibinḍeṛi (ibanḍeriwn), azglal- tatizɣran, tayyu izɣran ‫حرباء‬
‫فقدت صغارها‬ br azebbenber, azenbiber ‫نافخة‬ lu azeglallu (izeglulla), axadc axa- 212. Campagnol, rat des champs:
184. Brème de mer, hirondelle ‫البقر‬ dec (ixudac), tabaxcuct tabaxcuct, avrda n tråa aɣrda n trgʷa ‫فأرة‬
de mer ou castagnole: tiflillst, agrlellu agerlellu, amillus amillus ‫احلقل‬
197. Busard (ois): takrmdda tak-
aVrda n ilel tiflillest, aɣerda n ilel ‫ بنت وردان‬،‫صرصار‬
ermedda (ikermeddiwn), Payay 213. Cane (ois): tabrikt tabrikt
185. Brévilingue: aåzlils agʷzliles ḥayay ‫ أبو عميرة‬،‫ مرزة‬،‫سقاوة‬ 206. Caille: tazrklla, abayp, taz- ‫بطة‬
(neo) (igʷzlilesn) ‫قصار األلسنة‬ rkrakt, abräal aäräur tazerkella,
198. Busard des marais (ois): 214. Canard: abrik, tafullust n
abayḥ, tazerkrakt, aberḍal aḍerḍur
186. Brocard, broquard, chevreuil, tafrma taferma ‫ مرزة‬،‫مرزة البطائح‬ waman abrik, tafullust n waman ‫بط‬
‫فري سمانى‬
cerf daim (mam): izrzr izerzer ‫املستنقعات‬ Canard colvert (Anas platyrhyn-
‫)يحمور (من األيائل‬ - Caille des blés (Coturnix cotur-
chos): ajrlaw ajerlaw
nix): tamryust tameryust
187. Brouteur: anfrad anefrad
207. Caiman: akayman akayman
188. Bruant (ois): tibibïï tibibeṭṭ
(neo) ‫كيمان‬
‫برقش‬
208. Calamar, acalamar: am-
189. Bruant striolé (ois): tattng-
rmä, amarmaä, amwad, ifis n ilel
biwt, tibiqqct, timtcbibit tat- )204( amermeḍ, amarmaḍ, amwad, ifis n )219(
tengbiwt, tibiqqect, timtcbibit
199. Busard des roseaux: tininit ilel ‫سبيدج‬
- Bruant fou: busmmun busemmun tininit ‫عقيب‬ 215. Canard sauvage (ois): taknja-
209. Calandre (charancon): akuz
200. Buse: takrmdda takermed- akuz ‫سوسة القمح‬ mumt takenjamumt ‫ بط بري‬،‫بلبول‬
da (ikermeddiwn), tamdda tamed- 216. Canard souchet: wavnja
da, taskla taskla ‫سقاوة صقر حوام‬ waɣnja ‫بط مغرفي‬
201. Buthus atlantis (scorpion 217. Canari (ois): akalalyus aka-
lalyus ‫ نغار‬،‫كناري‬

C
jaune): iVirdm ufza iɣirdem ufza
)189( )211(
218. Canasson: afkraw, ahnaqqar
190. Bruche: timtcit timetcit 210. Calao gris (oiseau - rhi- afekraw, ahenaqqar ‫جواد رديئ‬
‫سوسة‬ nocéros), ois: asllifuk asellifuk 219. Canepetière (ois): tasninnayt
191. Bruche de fève: akuz ibawn (isellifuken), tyllaku tyellaku ‫قرين أبو‬ tasninnayt ‫حبارى صغرى‬
202. Cabillaud, morue fraiche,
akuz ibawn ‫سوسة الفول‬ - Calao à bec noir (lophoceros na- 220. Caneton: aftakka aftakka (if-
aiglefin (pois): abadix, tavyult
192. Bubale: argmim, tafunast n abadix, taɣyult ‫مورة‬ sutus, ois): tallifa tallifa takkaten) ‫فرخ البط‬
tagant aregmim, tafunast n tagant - Petit Calao a bec jaune (Lophoc- 221. Canon: avnsi aɣnsi (iɣnsiwn)
203. Cabiai, cochon d’eau, hydro-
‫حيرم‬
chère: aladay n waman aladay n wa- eros semifasciatus): tiquqt tiquqet ‫وظيف (مستدق الساق والذراع من اخليل واإلبل وما‬
193. Buffle: amugay amugay ‫جاموس‬ man (neo) ‫كابياء‬ 211. Caméléon: tata, tayyu, taka, ‫)إليهما‬
194. Buflesse: tamugayt tamugayt 204. Cachalot (ceta): gaga, aglmum tahrra, tawuïï, taslwaxxa, tabu- 222. Cantharide: tamsnvalt, izi
‫جاموسة‬ gaga, agelmum ‫عنبر‬ vzrant, tmpbawc, mswazwu, ta- lhnd tamsnɣalt, izi lhend ‫ذراح‬
195. Bulbul des jardins, Pycnono- tizvran, tayyu izvran tata, tayyu, 223. Canthère, griset (pois): azgza
Cachalot mâle: aãbban aṣebban
tus barbatus (ois): witëuk, avyul n taka, taherra, tawuṭṭ, taslwaxxa, azgza ‫قرش املتوسط‬
‫ذكر العنبر‬
12 13
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
224. Capelan, tacaud (pois): afan- 238. Cauris: tazrruft, tavlalt, Cerf des marais (Blastocerus di- 257. Chamelle: talvmt, taëamt,
ka, tawlkt afanka, tawlkt ‫غادس أسمر‬ tamgllut, tamçwant, azazav tazr- chotomus): izrzr n iglagaln izer- taëomt talɣemt, taṛamt, taṛɛmt ‫ناقة‬
225. Caprinés: avaän aɣaḍen ‫معزية‬ ruft, taɣʷlalt, tamegllut, tamẓwant, zer n iglagalen (neo) - ٍieille chamelle: tarujjamt taruj-
azazaɣ (izazaɣen) ‫ودعة‬ 248. Cernier: uccn waman uccen wa- jamt ‫ناقة مسنة‬
226. Carabe: tamanvast tamanɣast
‫سرطانية‬ 239. Cavernicole: mzdvifri man ‫مارو‬ 258. Chamelon: akoaw, aæao, aka-
mzdeɣifri (neo) ‫ ساكن الكهوف‬،‫مكتهف‬ Cernier de l’atlantique, mérou gris su akɛaw, akʷaɛ, akasu ‫فصيل الناقة‬
227. Caracal (fel): wawi^ält, awdan,
akujil wawiḍelt awdan, akujil ‫عناق‬ 240. Cavicornes: icnbisk icen- (pois): acxaï acxaṭ 259. Chamois: tavaät udrar
‫ شيب‬،‫ غنجول‬،‫األرض‬ bisk (neo) ‫مجوفات القرون‬ 249. Cervidés: izrzrn izerzern taɣaḍt udrar (neo) ‫ظبي اجلبل‬
228. Caracul: ikru aæsas, aæ- 241. Ceinture d’argent, sabre ‫أيليات‬
sas ikru akʷsas, akʷsas ‫قركول‬ (pois): tagåst taggʷst 250. Cetacé: alkkaman alkkaman
229. Carangue, liche, seriole 242. Céphalopodes: ixfäarn ‫حوت‬
(pois): tasargalt, asargal tasar- ixefḍaren (neo) ‫رأسيات االرجل‬ 251. Chabot, cabot (pois): agurr
galt, asargal ‫شيمية‬ agurr ‫قد‬
230. Carapace de la tortue: ack- 252. Chacal, loup doré: uccn, ib-
uf, ifrvs, tagra n ifkr ackuf, ggi, aggur uccen, ibeggi, aggur
iferɣes, tagra n ifker ‫ذبل‬ ‫ابن آوى‬
)255(
231. Cardite, clovisse, cardium, )244( 253. Chacma (babouin à queue
coque: aful aful ‫قفالة من الصدفيات‬ 243. Cérambycidé (ins): tazglal- de cochon): acakma acakma (neo) 260. Chapeau chinois, patelle,
232. Cardium: aful aful ‫قفالة‬ lut, ajlic tazeglallut, ajlic ‫قرنبى‬ 254. Chalcide (rep): aslulf, wis- bernicle: tiï n tvyult, tiï n uvyul,
233. Carcajou (must): akrkaju lulfn aslulef, wislulefn ‫دساسة (عظاءة‬ tazvurt tiṭ n teɣyult, tiṭ n uɣyul,
244. Céraste, vipère à corne
akerkaju (neo) ‫شره‬ ‫)قصيرة اللسان‬ tazɣurt ‫صحنية‬
(rept): tacclt, tafivra mm taski-
win, tablinka mm taskiwin taccelt, 261. Charançon (ins): akuz, taq-
tafiɣra mm taskiwin, tablinka mm ibuct akuz, taqibuct ،‫سوسة احلبوب‬
taskiwin ‫ حارية‬،‫حية مقرنة‬ ‫خنفسة احلبوب‬
245. Céraste d’ avicenne, vipère ِharançon rouge: tamkat tamkat
des sables, vipère de l’erg: tahra 262. Chardonneret (ois): tukrurv,
)235( umlal, tafrnit tahra umlal, tafernit amqnin, mtc asnnan, agäiä n tsnnant,
234. Carnivore: amccksum amecck- 246. Cercopithèque: adagl adagel taslit n igäaä tukrureɣ, amʷeqnin,
sum (neo) ‫الحم‬ ‫ قرد طويل الذيل‬،‫ذيال‬ metc asennan, agḍiḍ n tsnnant,
taslit n igḍaḍ ‫شويكى حسون‬
235. Carpe (pois) : anfvur, tan- 247. Cerf: izrzr, idmi izerzer, )252(
fvurt anefɣur, tanefɣurt ‫شبوط‬ idmi ‫أيل‬ 263. Charogne: afkak, miäruã,
255. Chameau: alvm, aëam, arom, tammaärãat, tamxsuyt afkak,
236. Castor (rong): agbur waman, Cerf porte-musc (Moschus mos-
alm, amagur alɣʷm, aṛam, arɛm, miḍruṣ, tammaḍraṣt, tamexsuyt
anziä waman agbur waman, anziḍ chiferus): ahrmuc umusk ahermuc
umusk alem, amagur ‫جمل‬ ‫جيفة‬
waman ‫قندس‬
256. Chameau à deux bosses: 264. Charognard, mangeur de ca-
237. Castré : azuzal azuzal Cerf élaphe (Cervus elaphus),
amaynag amaynag ‫ بعير ذو‬،‫ قرمل‬،‫فالج‬ davre: amccfkak ameccfkak (neo)
‫خصي‬ (mam): aærædan akʷrkʷdan
‫سنامني‬ ‫آكل اجليف‬

14 15
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
265. Chat (fel): amucc, amaccu, am- assaylal, azuɣenennay, agḍiḍɣerda, 281. Chèvre: tavaïï taɣaṭṭ - Vieu chien, mauvais chien: ablb-
cic, amnic amucc, amaccu, amcic, tilillut n yiḍ, bu teglimin, abubar (ibu- (tiɣaṭṭen) ‫عنزة‬ bun abelbbun
amnic ‫ قط‬،‫سنور‬ bar) ‫ وطواط‬،‫خفاش‬ - Petite chévre ayant moins d’un - Petit chien domestique: aïarus
Chatte: tamucca, tamaccut tamuc- 274. Cheiroptères, chiroptères: an: tamkkartut tamekkartut ‫عنزة سنها‬ aṭarus
ca, tamaccut ‫قطة‬ ifrfusn iferfusen (neo) ،‫خفاشيات‬ ‫أقل من سنة‬
289. Chien à crinière: aydi bu
266. Chat ganté, Felis libyca (fel): ‫مجنحات األيدي‬ 282. Chèvre des montagnes Ro- uzagg aydi bu uzagg (neo)
tavda, abëëan taɣda, abeṛṛan ‫سنور‬ 275. Chéloniens: id bu tgra, cheuses (Oreamnos americanus):
290. Chien de mer, émissole pois):
‫بري صحراوي‬ ibutgratn id bu tegra, ibutegraten tavaät iqcmirn taɣaḍt iqecmiren
ayäi, agllus ayḍi, agellus ‫كلب البحر‬
(neo) ‫سلحفيات‬ (neo)
291. Chien de buissons, speothos
276. Chenille (ins): tawkkat, ilal 283. Chevreau: ikru, ivid, ivjd,
(cani): aydi icddirn aydi iced-
tawkkat, ilal (ilalen), taçlft taẓelft imçiy ikru, iɣid, iɣejd, imẓiy (imẓiyn),
diren (neo)
(tiẓelfin), bugäif bugḍif ‫ أسروع‬،‫يسروع‬ ikru ikru (ikerwan), abatac abatac,
‫)(دابة من اليرقات‬ abrcni abrcni ‫جدي‬ 292. Chien de prairie (rong): aydi
)265( n ulma aydi n ulma (neo)
277. Chenille de sphinx: tandrar Chevreau, ou agneau qui vient de
tandrar ‫يسروع الصمل‬ naitre: ilifiv ilifiɣ ‫جدي وليد‬ 293. Chimère (pois): avunja aɣunja
267. Chat sauvage, felis sylvestris ‫)خرافة (جنس أسماك‬
(fel): abaëëay, amuccbëëa abaṛṛay, 284. Chevrette: tividt tiɣidet
(tiɣidin, tiɣidad) ‫عناق‬ 294. Chimpanzé: acumbanzi acum-
amuccbeṛṛa ‫سنور بري‬
banzi ‫ بعامة‬،‫شنبنزي‬
268. Chat des sables, chat de 285. Chevreuil, brocard, broquard:
izrzr izerzer ‫)يحمور (من األيائل‬ 295. Chinchard, saurel (pois):
Margueritte, Felis margarita (fel):
aclal, taclalt aclal, taclalt
arksim areksim (ireksimen) 286. Chevrotin, chevrotin porte
)273( musc, cerf porte-musc (Moschus 296. Chinchilla, abrocome: acnclla
269. Chat de la jungle (fel): amucc
moschiferus), porte musc: ahrmuc acnclla (neo) ‫شنشيلة‬
n tagant amucc n tagant
278. Cheval: ayis, agmar ayis, umusk ahrmuc umusk ‫أيل املسك‬ 297. Chiot: ablbbuz, ikzin,
270. Chat pêcheur, ou chat viver- agmar ‫ حصان‬،‫فرس‬
287. Chiasse, chiure: tazagra awarrud, aykar, aqzin, aqjun abelb-
rin (Felis viverrina, fel): amucc anå-
- Vieux cheval fatigué: ahnaqqar tazagra ‫)ونيم (سلح الذباب‬ buz, ikzin, awarrud, aykar, aqzin,
mar amucc anegʷmar (neo)
ahnaqqar aqjun ‫جرو‬
271. Chat-huant (ois): alaguä
- Cheval de mauvaise race: 298. Chironome (espèce de
alaguḍ (ilugaḍ), amyaruf amyaruf
afkraw afekraw moucheron): akawnäiä akawnḍiḍ
‫خبل‬
- Cheval de bât: akiäar, aqcmar 299. Chocard (ois): avalg aɣaleg
272. Chaton: aqçuç, aqçiç n umucc
akiḍar, aqecmar ‫أبو قلمون‬
aqẓuẓ, aqẓiẓ n umucc ،‫ صغير القط‬،‫درص‬
‫هرير‬ - Cheval de race, pur-sang, beau Choucard bec jaune: tiqajjut
cheval: asrti, aåilal aserti, agʷilal tiqajjut
273. Chauve- souris: afrtïïa, )287(
‫اجلواد من اخليل‬ 300. Choucas, Corvus monedula
tihlimt, amtcuvlal, amtcuvyul,
amtcuryay, assaylal, azuvnennay, 279. Cheval grisâtre: apdadiy 288. Chien: aydi, avrzul aydi, (ois): acacca acacca ‫غراب الزرع‬
agäiävrda, tilillut n yiä, bu aḥdadiy ‫فرس مرمد‬ aɣerzul ‫كلب‬ 301. Chouette (ois): tawukt, tanupt
tglimin, abubar aferteṭṭa, tihlimt, 280. Chevêche: tifivrt, tanupt - Chien qui dévore tout: ablhassu tawukt, tanuḥt ‫بومة صمعاء‬
ametcuɣlal, amtcuɣyul, amtcuryay, tifiɣert, tanuḥt ‫صدى‬ abelhassu

16 17
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
302. Chrysalide, nymphe: tawlkt 311. Cigogneau: afraray n ucf- 330. Cocon: takaäurt, tagmmut
ibxcac, tawlkt tawlkt ibexcac, caq afraray n ucfcaq ‫فرخ لقلق‬ takaḍurt, tagemmut ‫ فيلجة‬،‫شرنقة‬
tawlkt ‫خادرة‬ 312. Cingle- plongeur, merle d’eau 331. Coléoptères: ajvnvl ajɣnɣl
303. Chrysomèle (ins): tanurvt (ois): agaman agaman ‫شنقل‬ (ijɣnɣlen) ‫مغمدات األجنحة‬
tanurɣt (tinuraɣ) ‫نضارية‬ 313. Circaète, jean le blanc (ois): 332. Colibri ou oiseau-mouche
304. Chuckwalla (Sauromalus mm ifivrawn mm ifiɣrawn ‫صرارة‬ (ois): agäiä-izi agḍiḍ-izi (neo)
obesus): ackwalla ackwalla (neo) 314. Ciron (ou tyroglyphe, mite )322( ‫ طنان‬،‫ضريس‬
du fromage): tukmt tukemt ‫عثة أو دودة‬ 333. Colin, merlu, merluche (pois):
‫اجلنب‬ tfala, aseffeltes, uḍu, afeltas, aswa- tavyult taɣyult ‫نازلي‬
mi ‫ كوبرا‬،‫ناشر‬
315. Cirripède: tifnzit tifenzit 334. Colombe: timilla, tamalla ti-
‫)هدابية األرجل (رتبة حيوان من القشريات‬ 323. Coccinelle, bête à bon Dieu: milla, tamalla ‫ ورقاء‬، ‫ميامة‬
agazu agazu (igazuten), iklff
316. Cistude: ifkr wasif ifker
ikelff (ikelfifen), tikunda tikunda (ti-
wasif ‫سلحفاة نهرية‬
kundawin) ‫دعسوقة‬
)301( 317. Civette: taydit, talätt,
‫ويكنى عنها باسماء أخرى مثل‬:
taydit n asuf, azundar taydit, talḍtt,
305. Cicadidés: ibçiçn ibẓiẓen taydit n asuf, azundar ‫ سنور الزباد‬،‫زباد‬ tafunast igujiln, mrim igran, ma-
‫زيزيات‬ mas igran tafunast igujilen, mrim
igran, mamas igran )323(
306. Ciconiidés: icfcaqn icefcaqen
‫لقلقيات‬ 324. Coccus, gâte-bois (ins): tak- 335. Colombe sauvage: tamandurt
kawt takkawt ‫قرمزية‬ tamandurt ‫ميامة برية‬
307. Cigale : açug, awajij, abçiç,
abçaça, arjujn, iwijj, wiçugn, wa- 325. Coccyx: tamllawvt tamellawɣt 336. Colostrum: adxs adexʷs ‫لبأ‬
)316( ‫)عجم (أصل الذنب‬
çwiçay, bubçiç, warjejji, wa 337. Concombre de mer, holothu-
iççgn, mççg, arjuj aẓug, awa- 326. Cochenille, coccus (ins): tak- rie: arnaku arnaku ‫قثاء البحر‬
jij, abẓiẓ, abẓaẓa, arjujen, iwijj, 318. Cloporte (crust): tiftti, kawt takkawt ‫قرمزية‬
tavyult n wakal, tavyult imak- 338. Condor: akunduë akunduṛ
wiẓugen, waẓwiẓay, bubẓiẓ, warje- 327. Cochevis (ois): tapbbaäT, (neo) ‫كندر‬
jji, wa iẓẓegen, meẓẓeg, arjuj ‫الزيز‬ rn tajddrmut tajddermut, tifetti, tanpbaäT, tavaydut, amvayud
taɣyult n wakal, taɣyult imakern 339. Congre (pois): asivav, azlm
308. Cigogne: tadkut, aäafu, taḥebbaṭṭ, taneḥbaṭṭ, taɣaydut,
‫ حمار قبان‬-‫هدبة‬ asiɣaɣ, azelm ‫ثعبان البحر‬
ablbaqquc, acfcaq, avrratum tad- amɣayud ‫ قنبرة‬،‫قبرة‬
kut, aḍafu, abelbaqquc, acefcaq, 319. Clovisse, clovisse, cardium, 340. Coq: afullus, ayaziä, asrduk
Cochevis huppé (ois): tizirra
aɣerratum ‫ عرنقة‬،‫لقلق‬ coque: aful aful ‫قفالة‬ afullus, ayaziḍ, aserduk ‫ديك‬
tizirra
‫ لكنه من الالتينية‬bellarej ‫يسمى أيضا‬ 320. Coati: akwati akwati ‫قوطي‬ - Coq dépourvu de poils au niveau
Cochevis de Thékla: mm ukuïïi
‫ محمد شفيق‬.‫ حسب ذ‬pelargos 321. Cobaye, cochon d’Inde: du cou: afullus ajaqlal afullus aja-
mm ukuṭṭi
akubay, aladay llhnd akubay, ala- qlal ‫ديك ال ريش في عنقه‬
309. Cigogne blanche: aswu aswu 328. Cochon, porc domestique:
day llhend (neo) ‫ كوباي‬،‫خنزير الهند‬ - Jeune coq: abrkuk aberkuk
‫لقلق أبيض‬ aladay aladay ‫خنزير‬
322. Cobra (naja cracheur), rept: (iberkak) ‫ديك فتي‬
310. Cigogne à tête de baleine: 329. Cochon d’eau, capibara: ala-
aswu bu ixf n uzyam aswu bu ixef aparfa aḥarfa (iḥarfiwn), bu tfala, 341. Coq de bruyère (ou grand té-
day n waman aladay n waman (neo)
n uzyam (neo) asfflts, uäu, afltas, aswami bu tras): afullus n trbibit, ayaçiä n
‫خنزير املاء‬

18 19
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
trbibit afullus n terbibit, ayaẓiḍ n 351. Corne: isk isk ‫قرن‬ 362. Couleuvre (rept): bu tuga, 373. Cousin, culex (ins): abiba,
terbibit (neo) 352. Corneille (ois): alaçway, aja- amzawwu, amigl bu tuga, ameza- wabiba abiba, wabiba ‫ ناموس‬،‫بعوض‬
342. Coq de mer: ayaziä n ilel rfi, agrfiw, iqijjw alaẓway, wwu, amigel (amigeln), taccelt ،‫حنش‬ 374. Couteau , solen: ackrf ack-
ayaziḍ n ilel (neo) ajarfi, agerfiw, iqijjw ‫زاغ‬ ‫حفث‬ erf ‫قبضية‬
343. Coque (moll): tafult tafult 353. Corneille noire, corbine (ois): 363. Couleuvre de grande di- 375. Couvain: awan awan ‫حضنة من‬
‫ قوقعة‬،‫صدفة‬ abalva, azrku abalɣa (ibalɣaten), mension: tamma, aflanãiä tamma, ‫النحل مجموع يرقانات النحل في نخاريب الشهد‬
azerku aflanṣiḍ ‫حفث ضخم‬
344. Coquillage: amjun, abbuc, 376. Couvaison: asdal, asguïïi
tabbuct, tawaylt amjun, abbuc, 354. Cornu, encorné: amaskaw, 364. Couleuvre vipérine, Na- asdal, asguṭṭi ‫ ترخيم‬، ‫ حضانة‬،‫حضن‬
tabbuct, tawaylt (tiwiyal) ‫محارة‬ asmaccaw, bu waskiwn amaskaw, trix maura (rept): abnkal n waman,
377. Couvée: asufv, asfriry
asmaccaw, bu waskiwn ‫أقرن‬ tifivra waman abenkal n waman,
asufeɣ, asfriry ‫فقسة‬
tifiɣra waman
355. Coronelle (rept): mm isni mm 378. Couveuse: tamasdalt, tams-
isni (neo) ‫متوجة (حية غير سامة ذات عرف‬ 365. Couleuvre de shokar, ser-
guïïit, tasgaïïayt tamasdalt,
‫)تاجي‬ pent des sables, psammophis de
tamesguṭṭit, tasgaṭṭayt ‫حاضنة من الطير‬
Forsskal (rept): iäiw, imnäw iḍiw,
356. Corvidés: ihaqqarn ihaqqa- 379. Coyote (Canis latrans, cani):
imenḍew
ren ‫غرابيات‬ akuyuï akuyuṭ (neo) ‫قيوط‬
366. Couleuvre rayée du sable,
357. Casoar: asid n Ustralya asid
)343( Couleuvre sifflante (rept): azrrag,
n Ustralya (neo) ‫)شبنم (نعامة أستراليا‬
bucrri azerrag, bucerri
- Tout coquillage comestible autre 358. Cossus (ronge- bois, gate-
Couleuvre diadème: ifivr bu
que la moule: abapu abaḥu bois): tawkka isvarn tawkka isɣaren
tisatin ifiɣer bu tisatin ‫حية رقطاء‬
‫قتع‬
345. Coquille: tazrugt, tavlalt, 367. Courbine, maigre, haut bar,
tajvlalt, tafult, afrççu tazrugt, 359. Couscous (marsupial): ak-
sciène (pois): anjjakru anejjakru ‫لوت‬
taɣlalt, tajɣlalt, tafult, afrẓẓu ‫صدفة‬ skus akeskus (neo) )373(
‫أو نسطرار‬
346. Corail: apurri aḥurri ‫مرجان‬ 360. Coucou (ois): aäkkuk, atkkuk,
368. Courlis, corlio, Numenius 380. Crabe (crust) : tabvaynust
Corail des jardins: apurri wurtan phaeopus (ois): anmmannu anemman- n waman, aoqric, tikkurzma,
aḥurri wurtan (neo) nu (inemmunna) ‫كروان‬ ivirdm n ilel tabɣaynust n wa-
347. Corbe, maigre tambour: 369. Courlis cendré, Numenius man, aɛqric, tikkurzma, iɣirdem n
imackr, tavaät imacker, taɣaḍt arquata (ois): ærrçiï kʷrrẓiṭ ‫كروان‬ ilel ‫ سلطعون‬،‫سرطان‬
348. Corbeau (ois): agaywar, ‫أرمد‬ Crabe chinois (crust): tuvzamlal
ahaqqar, ahaqqay, tagarfa, tabav- 370. Courreurs (ois): imvirn tuɣzamlal
la, taslaft agaywar, ahaqqar, imɣiren ‫رواكض الطير‬ Crabe d’eau douce (crust): ifi-
ahaqqay, tagarfa, tabaɣla, taslaft )362(
371. Courtilière, taupe-grillon (ins): raqs ifiraqs
‫غراب‬ dikkuk aḍekkuk, atekkuk, dikkuk tsrvint teserɣint ‫حراثة‬ 381. Crache-sang (ins): ssufs
349. Corbine (ois): abalva abalɣa ‫ قيقب‬،‫وقواق‬ 372. Courvite isabelle, Cursorius idammn ssufes idammen (neo)
(ibalɣaten) 361. Couguar, puma: akugar cursor: tazrawrawt tazrawrawt, 382. Crapaud (batr): aqrqur,
350. Cormoran (ois): aflcu afelcu akugar (neo), avilas n marikan msgn amksa msgen amksa, Syllel amqrqr, alfça aqerqur, amqerqer,
‫ قاق البحر‬،‫غاق‬ aɣʷilas n marikan ‫)كوجر (منر أميركا‬ ibaraän Syllel ibaraḍen ‫سواق اإلبل‬ alefẓa (ilefẓan) ‫ علجوم‬،‫ضفدع بري‬

20 21
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬

D
Crapaud vert: amqrqur waman burqs, tibçbçt aburreg, abarru, 400. Crustacés, crustacea: tiruca
amqerqur waman burqes, tibeẓebẓt ‫جراد‬ waman, tirac, tiruca tiruca waman,
Crapaud-criquet (Acrys grillus): 392. Criquets migrateurs, locuste: tirac, tiruca ‫قشريات‬
aqrqur aburqs aqerqur aburqes tamurvi tamurɣi 401. Ctenodactyle, goundi (rong):
411. Daman (mam): akawka akaw-
(neo) - Jeune criquet: ibiççu ibiẓẓu tilut tilut
ka ‫ زلم‬،‫وبر‬
Crapaud-buffle (Kaloula pulchra): (ibiẓẓiwn) ‫جرادة صغيرة‬ 402. Curculionidés: iwakuzn
412. Damalisque, damaliscus kor-
aqrqur amugay aqerqur amugay - Jeunes criquets migrateurs: iwakuzen ‫سوسيات‬
rigum (mam): idri, idar idri, idar
(neo) awäiä awḍiḍ ‫جراد فتي رحال‬ 403. Cycloptère (lump, mollet, ‫حذلوم‬
383. Crapaud de mer (pois): ab- 393. Croc: uvb uɣeb (uɣban), ivmz poule de mer): tafullust n ilel ta-
413. Damier ou pigeon des mers:
vbav abeɣbaɣ iɣmez (iɣmazen), aznzv azenzeɣ fullust n ilel (neo)
atbir n ilaln atbir n ilalen (neo)
384. Cratérope fauve (ois): tuts, (izenzaɣ), uæä ukʷḍ (ukʷaḍen), tin- 404. Cygne (ois): tikikla tikikla ،‫مت‬
414. Daphnie, puce d’eau, Daph-
tiwtiw tuts, tiwtiw dfst tindfest (tindfas), tigiwlt ‫إوز عراقي‬
nia pulex (arach): taçbba taẓebba
tigiwlt (tigiwal), uhr uher (uhran)
(tiẓebbawin) ‫برغوث املاء‬
‫ناب‬
415. Dard, aiguillon: asaqqs, asb-
394. Crochets: uvban, iznzav
baqqs asaqqʷs, asbbaqqes ‫ إبرة‬،‫حمة‬
uɣban, izenzaɣ ‫أنياب األفاعي‬
‫ شوكة العقرب‬،‫النحلة‬
395. Crocodile (rept): avucaf
416. Dasyure (mars): azulay n im-
aɣucaf (iɣucafen), azutr azuter
vil azulay n imɣil (neo) ‫جثيل الذنب‬
(izutar), avanba aɣanba (iɣanban) )404(
)382( ‫متساح‬
405. Cynocéphale : abukar abu-
385. Crécerelle, émouchet (ois):
kar ‫)كلبي الرأس (نوع من القردة‬
tayninna, tamrrbict tayninna,
tamerrbict ‫شاهني‬ 406. Cynomys (chien de prairie,
rong): aydi ulma aydi ulma (neo)
386. Crénilabre ou paon de mer: )418(
)391( ‫كلب احلقول‬
tayja n ilel tayja n ilel (neo)
407. Cynoptére (esp. de chauve 417. Dauphin (ceta): azyam azyam
387. Crête: ajayc, ticiddit aja-
396. Croisé: argna, amsahar are- souris): aydifr aydifer (neo)
yc, ticiddit ‫عرف‬ ‫ تخس‬،‫دلفني‬
gna, amsahar ‫هجني من احليوان‬ 408. Cynhyène, lycaon, chien
388. Crêté: bu tciddit, bu ujayc Dauphin à bosse (ceta): talvumt n
397. Crotale (serpent à sonnette, loup, loup d’Ethiopie, loup peint:
bu tciddit, bu ujayc ‫ ذو عرف‬،‫مقنزع‬ ilel talɣʷmt n ilel
rept): ifivr bu unayna ifiɣer bu un- aguli, avs, avsi aguli, aɣes, aɣsi
389. Crevette (crust): aqmrun ayna (neo) ‫ذات األجراس‬ ‫سمع‬ 418. Daurade, dorade (pois): amul
aqemrun ‫اربيان قريدس‬ amul ‫مرجان‬
398. Crottin : axsas, amzzur, 409. Cyprin, carpe (pois): anfvur,
390. Crinière: azagg azagg ،‫عرف‬ amazir axʷsas, amezzur, amazir tanfvurt anefɣur, tanefɣurt ‫شبوط‬ 419. Décapodes: imrawäarn
‫شعر العنق في البغال واخليل و احلمير‬ ‫روث‬ imrawḍaren (neo) ‫عشريات األرجل‬
410. Cyprin doré: anfvur wurv
Crinière d’un lion: azagg n izm 399. Croupion: tamllawvt, taåjj- anefɣur wureɣ (neo) ‫سمك ذهبي‬ 420. Défense: uvb, upf, aznzv
azagg n izem ‫لبدة‬ imt, timvilt tamellawɣt, tagʷjjimt, uɣeb, uḥef, azenzeɣ ‫ناب‬
391. Criquet: aburrg, abarru, timɣilt ‫ زمك (أصل ذنب الطائر‬،‫)زمكى‬ 421. Demodex (Demodex follicu-

22 23
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬

E
lorum): timni timni ‫عل (جنس من القمل‬ 433. Dinosaure: adinuçuë adinuẓuṛ Dragon volant: awsaä amaylal
‫)يتعفن منه األنف‬ ‫ديناصور‬ awsaḍ amaylal (neo) ‫تنني طيار‬
422. Demoiselle: taçwt n tala 434. Dipode: asinäar asinḍar Dragon d’eau, dragon chinois,
taẓwt n tala ‫نوع من اليعسوب‬ (isinḍaren), (neo) ‫ذو رجلني‬ Agame aquatique: awãaä waman
450. Écailles: ikrä ikerḍ (ikerḍen),
423. Dentale (moll): tavmuzt 435. Diptère: asinifr- bu sin if- awṣaḍ waman (neo)
tifzvlt tifezɣelt (tifezɣal) ‫فلس من‬
taɣmuzt (neo) ‫نابية‬ raw asinifr- bu sin ifrawn (neo) ‫مزدوج‬ Dragon barbu: awãaä bu wamar ‫فلوس السمك‬
424. Dendrobate (amph): agru ‫اجلناح‬ awṣaḍ bu wamar (neo)
451. Échassier (ois): avllangum
isæla agru isekʷla (neo) 436. Diodon, ou poisson porc- Dragon de Komodo: awãaä n ku- aɣellangum (iɣellangumen) ‫طويل‬
425. Dendrocygne (ois): tikikla n épic: aslmaruc aslemaruc (neo) mudu awṣaḍ n kumudu (neo) ‫تنني‬ ‫الساق‬
isæla tikikla n isekʷla (neo) Distome (douve): idawdiwn idawd- ‫كومودو‬
452. Échidné, ou fourmilier
- Dendrocygne veuf (Dendrocygna iwn ‫ دودة الكبد‬،‫دنف‬ 444. Dragonneau, ver de Guinée: épineux: insi n iwäfan insi n iwḍfan
viduata): inaä inaḍ akrknu, atlb akerknu, atelb (neo) ‫ قنفذ النمل‬،‫نضناض‬
426. Denté, dentex (pois): amzzuv 445. Dromadaire: alvm aleɣʷm ‫جمل‬ 453. Échinoderme: insilm insilem
amzzuɣ ‫وحيد السنام‬ (neo) ‫شوكيات اجللد‬
Denté bossu, gros denté rose 446. Drosophile ou mouche du 454. Écrevisse: azaffan, tikur-
(pois): abräag aberḍag vinaigre (ins): tizit umavus tizit rzma azaffan, tikurrzma ‫سرطان‬
umaɣus ‫دبابة اخلل‬ ‫النهر أو البحر‬
Denté à gros yeux (pois): agrfal
agerfal )437( 447. Duc (ois): akujil, azggazda, 455. Écureuil: anziä anziḍ, agbur
agbur (ikʷbar), avur aɣur (iɣuran),
437. Dogue: ahbbaç, ahbbuç
akulan akulan (ikulanen) ‫سنجاب‬
ahebbaẓ, ahebbuẓ ‫درواس (الكلب القوي‬
‫)للحراسة‬ 456. Écureuil volant: agbur amaylal
agbur amaylal (neo) ‫سنجاب طيار‬
438. Douroucouli, singe de nuit, )447(
singe-hibou: iddw-awwuk iddew - 457. Edentés: afrmac afermac (if-
gguw akujil, azggazda, gguw ermacen) ‫ عدميات األسنان‬،‫درداوات‬
)427( awwuk (neo).
- Petit duc: akujil akujil ‫ثبج‬
439. Dorade, dorade royale (pois):
427. Dermeste: timtcit n ilm - Moyen duc: gguw gguw
aknyaw, amul, aynanaz, bu isni, amzil
timtcit n ilem ‫عثة اجللد‬
akenyaw, amul, aynanaz, bu isni, - Grand duc: azggazda azggazda
428. Dermoptères: ilmifr ilemi- amzil ‫ دوع‬،‫ فريدي‬،‫مرجان مذهب‬ ‫بومة عقابية‬
fer (neo)
440. Dorade rose, rousseau (pois): 448. Dugong (sirène, vache ma-
429. Desman, rat musqué: adsman afurgl afurgel ‫ سمك اجلربيدي‬،‫كحالء‬ rine): tafunast n yill tafunast n yill
adesman (neo) ‫ فأر املسك‬،‫دسمان‬ (neo) ‫ البقرة البحرية‬،‫أطوم‬
441. Doryphore: iglgizn n baïaïa
430. Diagramme (pois): tavwalt igelgizen n baṭaṭa ‫خنفساء البطاطس‬ 449. Dytique (ins): tizit n waman )458(
taɣwalt tizit n waman ‫عومة‬
442. Douve (ann): idawdiwn, ta- 458. Éléphant: ilw ilew (ilwan),
431. Didactyle: asinäaä asinḍaḍ brruyt idawdiwn, taberruyt ‫ دودة‬،‫دنف‬ idjid idjid (adjaden) ‫فيل‬
(neo) ‫ثنائي األصابع أو اخملالب‬ ‫الكبد‬
Éléphante: tilwt, tawtmt n ilw
432. Dinde: abibi abibi ‫دجاج حبشي‬ 443. Dragon: awãaä awṣaḍ ‫تنني‬ tilewt, tawtemt n ilew ‫أنثى الفيل‬

24 25
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
459. Élytre: alssi alessi (iless- 469. Éponge: tajuïïut tajuṭṭut 479. Étalon: agmar, akiïar, 490. Faon d’oryx, faon d’adax:
iten) ‫غمد بعض احلشرات‬ ‫)اسفنجة (حيوان مائي‬ akiäar agmar, akiṭar, akiḍar ‫فحل‬ abaray abaray ‫ولد املهاة‬
460. Émissole lisse, chien de mer: 470. Eponge de mer: tarbst tar- ‫ جواد النزو‬،‫اخليل‬ Faon d’antilope mohor: alamum,
ayäi, agllus, akaccu ayḍi, agellus, best (tirbas) ‫اسفنج البحر‬ 480. Étoile de mer (asterie): itril ajalay alamum, ajalay
akaccu ‫كلب البحر‬ 471. Equidés: iåmarn igʷmaren itril (itri n ilel) (neo) ‫جنمة البحر‬ Faon de gazelle rufifrons: awdmit
461. Émouchet, crecerelle (ois): ‫خيليات‬ 481. Étourneau sansonnet: ams- awdmit (awdmiten)
tayninna, wawip tayninna, wawiḥ (id 472. Érémiaphile: takalafa, ayyis brid, imsfr, mssfrd izgarn, 491. Faucheur, requin renard: at-
wawiḥ), tamrrbict tamerrbict ‫طوط‬ ubnkal takalafa, ayyis ubenkal abrbac, amesbrid, imsfer, mess- bir atbir
‫)(نوع من البواشق‬ ferd izgaren, aberbac ‫زرزور‬
473. Escarbot: iglgiz igelgiz
462. Empuse (insecte voisin de ‫ جعل‬،‫خنفساء‬ 482. Étourneau unicolore: tawayya
la mante): tajjunt, taojjunt tajjunt, n urtan, tawrtant tawayya n urtan,
474. Escargot (moll): avlal, abujv-
taɛjjunt ‫عنقوص‬ tawrtant
lal, abrjvlal, ablbbuc, ababbuc,
abuxbux, aglaz aɣʷlal, abujɣlal, 483. Étrille: apnnqric aḥenneqric
aberjɣlal, abelbbuc, ababbuc, abux- ‫سلطعون الصخور‬
bux, aglaz ‫حلزون‬ 484. Eugaster (ins): wagnim, mvrs
tiåclin mɣers tigʷclin wagnim.
)493(
485. Eumeces de schneider,
scinque de schneider: ssummsi- 492. Faucheux, opilion: abrääo-
)460( tan, ssummizgarn, mïïä tifunasin man, abllvman aberḍḍɛman,
)474( ssummsitan, ssummizgaren, mṭṭeḍ abellɣʷman ‫عنكبوث احلقل‬
463. Engoulevent (ois): miäs
tifunasin. 493. Faucon: afalku, amstv, abrni
azal, igniä, mguniäã miḍes azal, - Grand escargot non comestible: afalku, amestɣ, aberni ‫ صقر‬،‫باز‬
igniḍ, mgn iḍes ‫سبد‬ abuprar abuḥrar
- Faucon hobereau: afalku afalku
- Engoulevent du désert, Caprimul- - Escargot de petite taille: akrrbub
gus aegyptius: abkt abkt - Faucon pèlerin: abrni aberni
akerrbub (ikerrbubn) ‫حلزون من احلجم‬ )486( ‫شاهني‬
464. Epaulard, orque (ceta): ‫الصغير‬
acrblaw, acrbraw acrblaw, 486. Exocet, hirondelle de mer, - Faucon sacre: warçllim warẓllim
- Escargot des haies: abujvlal if-
acrbraw (‫من احليتان (أركة‬ poisson volant (pois): tiflillist ‫ذكر الصقر‬
rgan abujɣlal ifergan
465. Épeire (araignée des jardins), tiflillist ‫)جراد املاء (السمك الطائر‬ - Faucon lanier: alullam alullam
475. Escargot de mer: ajvur, amjun
arach: tivivit, wazrvan tiɣiɣit, 487. Eyra (fel): ayra ayra (neo) ‫صقر حر‬
ajɣur, amjun ‫ حلزون البحر‬،‫لزيق‬
wazerɣan ‫ عنكبوت األحراج‬،‫سك‬ ‫كوجر البرازيل‬ - Espece de faucon connu sous le

F
476. Espadon, Xiphias, épée de
466. Eperlan du large: bi izvla bi nom de tagarot en Espagnol et en
mer, empereur (pois): issgni, bu
izɣla (même nom pour l’ athérine) Portugais (mot d’origine amazighe):
tfrut issegni, bu tfrut ‫ أبو منقار‬،‫سيف‬
taqrru taqerru
467. Épervier (ois): tamdda, tafr- 477. Essaim d’abeilles: aålif
ma tamedda, taferma ‫باشق‬ 494. Faucon d’eléonore (pois):
agʷlif ‫ خشرم‬،‫فرق النحل‬
aflkay afelkay
468. Epine d’herisson: afrrum 478. Essaimage: asufv uålif 488. Faisan: ifrd iferd ‫تدرج‬ 495. Faune: iäuras iḍuras ،‫حيوانات‬
aferrum ‫شوك القنفذ‬ asufeɣ ugʷlif
489. Faon: awzim awzim ‫شادن‬ ‫وحيش‬
26 27
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
496. Fausse teigne, Gallerie (Gal- 501. Filaire (filaria), ann: imis- 516. Fourmilier: amccïïuf, bu
leria): tasvlt tasɣelt ‫صمل‬ did, amtwal imisdid, amtwal ،‫هدابية‬ iwäfan ameccṭṭuf, bu iwḍefan (neo)
497. Fauve: wamnsdda wamensed- ‫فيالرية‬ ‫ آكل النمل‬،‫نامل‬
da ‫حيوان ضار‬ 502. Fissipède: bu ifnckkr bu 517. Fourmilière: tawlga, awäf,
498. Fauvette: tibrdfflt, ifenckker ‫ برثني‬،‫ذو ظلف‬ tansa n tuäfin, tabayrart, tasa-
adssiw, abräan, tasdayt, asdaw, 503. Flagellés: id bu izflan id bu ïïuft, agadir n tuäfin, vasru n
)514(
siään izlan tiberdeffelt, adessiw, izflan ‫ ذوات السياط‬،‫سوطيات‬ tiqtfin ɣasru n tiqetfin, tawlga,
aberḍan, tasdayt, asdaw ‫دخل‬ (tuḍfin), tagïïuft tageṭṭuft awḍef, tansa n tuḍfin, tabayrart,
504. Flamant (ois): acabruc aca-
(tigeṭṭufin), tifuzrt tifuzert ‫منل‬ tasaṭṭuft, agadir n tuḍfin ‫ قرية‬،‫منملة‬
- Fauvette à tête noire (Sylvia atri- bruc (icabrucen) ‫نحام‬
Fourmi moissonneuse (grosse ‫النمل‬
capilla): asaflaw asaflaw 505. Floricole: amzdvjjig
fourmi très rapide): amgzazal amg- 518. Fourmi-lion (chenille): tavyult
amzdeɣjjig (neo)
zazal ‫منل حاصد‬ iblis, iblis n tuäfin taɣyult iblis,
506. Forficule (neo): ibbirwl, iblis n tuḍfin ‫ أم عويف‬،‫ليث عفرين‬
iqqsrwl, imrzl, bu tuzlin, tao- - Esp. de fourmi (jaune rouge):
avuzaw aɣuzaw ‫نوع من النمل األحمر‬ 519. Frelon: avnzggu, tavnzgåa,
iäuïï, tagrnina^çt ibbirwl, iqqsrwl,
- Esp de fourmi grosse blanche ou ibarzzwi, ahrruä aɣenzggu,
imrzl, bu tuzlin, taɛiḍuṭṭ, tagrninaẓt
jaunatre, construit des fourmilières: taɣenzeggʷa, ibarzzwi, aherruḍ
‫ ثاقب األذن‬،‫أبو مقص‬
amzurag amezurag ‫نوع من النمل األبيض‬ ‫زنبور‬
507. Fossa, civette de Madagas-
‫أو املصفر الكبير الذي يشيد منامله‬ 520. Furet (must): asbs, asbsb,
car: afuss, talät n Madagaskar
- Esp de fourmi petite jaune- rouge avrda n urtan, anssas anssas,
afuss, talḍt n Madagaskar (neo)
et noire, par ext tte fourmi petite: asebes, asebseb, aɣerda n urtan
508. Fou (ois): amãuä amṣuḍ (neo) ‫ابن مقرض‬
‫أطيش‬ anllug anellug
)504( - Petites fourmis: ikkaydkkumn ik-
509. Fouette queue, uromastix,
Agame à queue épineuse: aåjjim, kaydekkumen, (sing: akkaydkkum
- Fauvette mélanocéphale: walvuã akkaydekkum) ‫سمسم‬
walɣuṣ aprdan, agizam, agzzaram, amka-
caw agʷjjim, aḥerdan, agizam, agz- 513. Fourmi rouge: amcddal am-
- fauvette orpheé (Sylviahrtensis: ceddal ‫منل أحمر‬
zaram, amkacaw ‫ضب‬ )524(
tajja tajja.
- Jeune fouette queue: axlayyu ax- 514. Fourmi ailée: abrriq aberriq
499. Faux bourdon: agaymru,
layyu ‫صغير الضب‬ ‫منل مجنح‬ 521. Fuseau (moll): izäi izḍi
agamrru, asrdun n tzizwa agaym-

G
510. Fouine (must): tadvava, tad- 515. Fourmi tisserante: tawïïuft (neo) ‫مغزلية‬
ru, agamrru, aserdun n tezizwa
‫ ميخور‬،‫ ذكر النحل‬،‫خشرم‬ viva, tadvavat, tislit ivrdayn tamçäawt tawṭṭuft tamẓḍawt (neo)
tadɣaɣa, tadɣiɣa, tadɣaɣat, tislit Fourmis cadavres: iwäfan ifk-
500. Fennec, renard des sables,
iɣerdayn ‫ منس‬،‫دلق‬ kiwn iwḍfan ifekkiwn (neo)
Fennecus zerda, cani: axurzal
axurzal (ixurzkalen), axuncki ax- 511. Foulque, judelle: tasninnayt Fourmi de miel: tawïïuft n tammnt 522. Galéode, arachnide ven-
uncki (ixunckiten), avrci aɣerci tasninnayt ‫ غراء‬،‫غرة‬ tawṭṭuft n tamment (neo) ‫منل العسل‬ ineux: açmçim aẓemẓim ‫ خدرنق‬،‫شبث‬
(iɣerciwn), avrciw aɣerciw, ivctr 512. Fourmi: awïïuf awṭṭuf Fourmi d’Argentine Iridomyrmex 523. Galeopithéque (lemur volant,
iɣecter (iɣectiren), aærçkal akʷrẓkal (iwṭṭfan), agïïuf ageṭṭuf (igʷḍfan), humilis, chasse les autes fourmis, galeoptère, belette ailée, belette-
(ikʷrẓkalen) ‫فنك‬ tawïïuft, tuäfit tawṭṭuft, tuḍfit brune: ifis n tuäfin ifis n tuḍfin

28 29
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
singe, colugo): wadqqa amaylal 533. Gazelle dorcas, gazella dor- 543. Genette, Genetta genetta: 553. Gésier: apgru aḥgru ،‫قانصة‬
wadqqa amaylal (neo) ‫هر طيار‬ cas: aznkuä azenkuḍ ‫ غزال‬،‫غزال آدم‬ asraru, cbbirdu, ijbbirdu, ‫حوصل الطائر‬
524. Gallérie (fausse teigne des ‫الصحراء‬ tasrda asraru, cebbirdu, ijebbirdu 554. Girafe: amddv amddeɣ ‫زرافة‬
ruches): tasvlt tasɣelt ‫صمل‬ 534. Gazelle du cuvier, gazella (ijebburda), taserda ‫ رباح‬،‫زريقاء‬
Girafe male: akaynun akaynun ‫ذكر‬
525. Gammare (crevette d’eau cuvieri: ahrmuc ahermuc (ihermac) ‫الزرافة‬
douce, puce d’eau): aggurdi wa- ‫غزال أغيس‬
555. Gîte: apgun aḥgun (pour un
man aggurdi waman (neo) )‫إربيان (قريدس‬ lapin, liévre), asgn, amdlas asgʷn,
‫املياه احللوة‬ amedlas ‫ مبيت احليوان‬،‫ كناس‬،‫مكو األرنب‬
- Volailler: angu angu ٌ‫ خُ ّم‬anvr
)548(
anɣer.
)541(
544. Géniteur: amalay amalay ‫فحل‬ 556. Glaréole (perdrix de l’eau, hi-
535. Gazelle à front roux, gazella 545. Genisse: tawmmatt, tagayzt, rondelle des marais), ois: askkur n
rufifrons: admu admu (idma), tadmut tavuyt tawmmatt, tagayzt, taɣʷiyt waman asekkur n waman (neo) ،‫سبرة‬
)504( tadmut (tidma) ‫عجلة‬ ‫حجل املاء‬
536. Gazelle du Sahara, Gazella 546. Geogale: tarddikalt tard- 557. Glossine, mouche tsé-tsé:
526. Ganga (ois): takaäwt takaḍwt
leptoceros: ajdir ajdir dikalt (neo) tagugamt tagugamt ‫ ذبابة‬،‫شذاة السعة‬
(tikaḍwin) (‫كدري (ضرب من القطا‬
537. Gazelle Mohor: anir, inir ‫تسي تسي‬
527. Ganga cata, petrocles al- 547. Geophile (myri): faqqs fdnin
anir, inir (iniren) ‫غزال مهر‬ faqqes fednin 558. Gloussement : agrirä agrirḍ
chata (ois): tagrniïï tagerniṭṭ
538. Gavial: avucaf lhind aɣucaf ‫ قرق‬،‫ قوق‬،‫نقيق‬
(tigernaḍ) ‫قطا‬ 548. Gerbille, Gerbillus gerbil-
528. Ganga de Lichteinstein (ois): lhind (neo) ‫ متساح الهند‬،‫غريال‬ lus (rong): klämmu, akutay, akuti
tintamat tintamat 539. Geai (ois): ajafviv ajaɣiɣ kelḍemmu, akutay, akuti ‫جربيل‬
529. Garde bœuf, pic boeuf: (ijuɣaɣ) ‫ أبو زريق‬،‫زرياب قيق‬ - Gerbille du Sous (Gerbillus
asalwa asalwa (asalwaten), asaw- 540. Geai des chênes: amucc hoogstraali): klämmu kelḍemmu
wa, agäiä ivwawn asawwa, agḍiḍ wasaf amucc wasaf ‫جربيل سوس‬
iɣwawn ‫ نغاف‬،‫ طائر البقر‬،‫أبوقردان‬ 541. Gecko: iqqli iqqli (iqqelan), 549. Gerboise (rong): iäwi, idwi
530. Garenne: tansa, tifrit tan- acrmcal acermcal, ajrmcal ajrem- iḍwi, idwi ‫يربوع‬
sa, tifrit ‫نافقاء‬ cal, tajrdeddimt tajerdeddimt - Petit de la gerboise: azvud azɣud
531. Gastéropodes: iblobbaä ‫وزغة‬ ‫درص اليربوع‬
ibelɛbbaḍ ‫معديات األرجل‬ Gecko casqué: buqlal buqlal 550. Gerce: timtcit, timidi
532. Gazelle: aznæä, amlal, ivid Gecko des murailles (lacerta mu- timtcit, timidi ‫سوسة‬
uzval, ivrt azenkʷḍ, amlal, iɣid ralis): tiqqlit taknakart, tavrbi- 551. Gerfaut: (sens: vautour fau-
uzɣal, iɣert ‫ ظبي‬،‫غزال‬ ba, tanjdamt, bukccac tiqqlit takna- con) iviwrfalku iɣiwrfalku (neo) )554(
-Gazelle ayant atteint sa crois- kart, taɣrbiba, tanjdamt, bukccac. ‫سنقر‬
559. Glouton: amddurdu amddur-
sance et de belle taille: akukri 542. Gelinotte, coq des marais 552. Gerris, patineur d’eau, ara- du (neo) ‫ غلوطون‬،‫ شره‬،‫لقام‬
akukri (ikukriten), takukrit takukrit (ois): tavnduzt, avnduz taɣenduzt, ignée d’eau (ins): avyul waman aɣyul
aɣenduz ‫د ّراج‬ 560. Gnou: agnu agnu (neo) ‫نو‬
(tikukritin) ‫غزال ترعرع ورشق قوامه‬ waman

30 31
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
561. Gobe mouche (ois): mnqc 572. Grande castagnole, hiron- 580. Grive (ois): amrgu amrgu
izan, brqc izan mnqc izan, brqc delle de mer (pois): tiflillist tif- (imerga), akaya akaya (ikayaten),
izan ‫ملتهم الذباب‬ lillist utazart utazart ‫سمنة‬
562. Gobie, goujon noir (pois): 573. Grand duc du désert (esp de 581. Grivet ou singe vert: abavus
agawgaw agawgaw ‫حوت اجلن‬ hibou): azggazda azggazda (izeg- azgzaw abaɣus azegzaw (neo)
563. Goéland (ois): aylal, taçay- gazdan) ‫بومة عقابية‬
)590(
walt aylal, taẓaywalt ‫زمج املاء‬،‫نورس‬ 574. Granivore: amccaqqa amec-
564. Gonelle, gonnelle ou papillon caqqa (neo) ‫ آكل احلبوب‬،‫حابب‬ aɣiddu, taɣiddut, aberzizzw, wahu
de mer: afrtïïill aferteṭṭill (neo) 575. Grenouille: agru, aliga agru, ‫زنبور‬
565. Goret: afrkul aferkul ‫خنوص‬ aliga ‫ضفدع‬ 591. Guêpe- maçonne: aviddu,
566. Gorfou: agurfu agurfu (neo) - Grenouille verte: agru waman agru )589( taviddut aɣiddu, taɣiddut ‫زنبور شائد‬
‫غرفو‬ waman 592. Guenon: tibkit, tabavust
582. Grizzli, grizzly: agrizli agri- tibkit, tabaɣust ‫أنثى القرد‬
567. Gorille: abraybaray abray- - Grenouille fleur: agru ajddig
zli (neo) ‫غريزلي‬
baray ‫غوريال‬ agru ajddig (neo) 593. Guêpier (ois): abaqzwa,
583. Grondin, trigle: agwal, avunja agamum, fayfëu, blgamum, ably-
568. Goujon noir: agawgaw agaw- - Grenouille léopard: agru agrzam
agwal, aɣunja ‫ طريخ‬،‫جراتنية‬ amun, ablgamu, ayamun, imvwi, aduru,
gaw ‫حوت اجلن‬ agru agerzam (neo)
584. Grogneur, pristipome (pois): agurgut, agäiä n udayn abaqzzwa,
- Grenouille-taureau: agru azgr
askarray askarray agamum, fayfṛu, belgamum, abely-
agru azger (neo)
585. Gros bec (ois): abufäis, ag- amun, abelgamu, ayamun imeɣwi,
- Grenouille volante (genre Rha- aduru, agurgut, agḍiḍ n udayen
mums abufḍis, agmums ‫نقّ اد‬
cophorus): agru amaylal agru ‫ وروار‬،‫خضيري‬
amaylal (neo) ‫ضفدعة طيارة‬ 586. Gros yeux, rousseau (pois):
sndrwal senderwal 594. Guêpier d’europe: awruq
- Grenouille- mouton (Hypopa- awruq ‫خضيري أوربا‬
chus cuneus): agru izimmr agru 587. Grue (ois, echa): avlavlu,
)575( avrravru agäiä n isan agḍiḍ n isan 595. Guêpier, nid de guêpe: ta-
izimmer (neo)
aɣlaɣlu, aɣerraɣru (iɣerraɣra) ،‫كركي‬ susna, tawasna, tusna, azïïa n ivid-
576. Griffes: ibbackarn, acxarn, du tasusna, tawasna, tusna, azeṭṭa
569. Goundi, rong: tilut tilut ‫قوندي‬ ‫ رهو‬،‫غرنيق‬
acbarn, axbacn ibbackaren, acxar- n iɣiddu ‫ وكر الزنابير‬،‫صفن‬
-Goundi de l’Atlas: axrtun axertun en, acbaren, axbacen ‫مخالب‬ 588. Grue couronnée (ois): tanig-
(ixurtan) ‫قوندي األطلس‬ it, tagingilit tagingilit, tanigit (ti- 596. Guitare, violon de mer (pois):
577. Grillon: aburxs, aburjij, ardin n ilel ardin n ilel (neo) ‫طائر‬
- Goundi du Sahara: tilut tilut nigitin)
afräuä, aãkarray, tgårås, ti- ‫القيثارة‬
‫قوندي الصحراء‬ wrgit, ærttsnus, igijji aburxs, 589. Guépard (fel): agrzam, ams-
570. Grain moth, psyché des dda, amayas, anaba, tafazi, ak- 597. Gypaète barbu: afalku, mrç
aburjij, aferḍuḍ, aṣkarray, tegʷrgʷs,
graminées: tettamccu, sil agerzam, amesdda, amayas, ixsan afalku, merẓ ixsan ‫كاسر العظام‬
imiyyl, tiwrgit, kʷrttsnus, igijji ‫ صرار الليل‬،‫جدجد‬
brbllu, tamsparct tettameccu, anaba, tafazi, aksil ‫فهد‬ ‫ صقر احلمالن‬،)‫(طائر من اجلوارح‬.
578. Grimpereau, sittèle: amsitv
imiyyl, berbellu, tamsḥarct ‫فراشة‬ amsiteɣ ‫متوقل‬ 590. Guêpe: arç, arvaç, irçi,
‫احلبوب‬ irççi, warççan, warçuç, aviddu,
579. Griset , canthère, daurade
571. Grand bubale (alcelaphus taviddut, abrzizzw, wahu arẓ,
grise, cantre: azgza, azgzaw azgza,
major) : argmim aregmim arẓaẓ, irẓi, ireẓẓi, warẓẓan, warẓuẓ,
azgzaw ‫قرش املتوسط‬
32 33
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬

H
fer (izgenifern), neo ‫نصفيات اجلناح‬ 630. Homard (crust): taruct, azaf-
610. Herbivore: amcctuga amecctu- fan n igirw, taruct n wama taruct,
ga (neo) ‫عاشب‬ azaffan n igirw, taruct n waman n
،‫ عقرب املاء كركند‬،‫سرطان البحر‬
598. Halicte: tizizwit usgriw 611. Hérisson: insi insi (insan),
inikf inikef ‫قنفذ‬ 631. Homme: afgan, amdan afgan,
tizizwit usegriw ‫نحلة أرضية‬
amdan ‫ آدمي‬،‫إنسان‬
599. Haliotide (ormeau, oreille de 612. Herrisson du désert: iænsi
ikʷnsi (ikwnsan) ‫قنفذ الصحراء‬ 632. Huître (moll): awayl, tawaylt,
mer): tallunt tallunt ‫أذن البحر‬
)635( abbuc, tabbuct awayl, tawaylt,
600. Hamster (rong): amaklas Hérissonne: tinsit tinsit ،‫غنجة‬
abbuc, tabbuct ‫ محارة‬, ‫محار‬
amaklas ‫قداد هامستر‬ ‫قنفذة‬
623. Hippopotame, cheval des 633. Huitrier (bécasse, pie de
601. Hase: tawtilt, tayarzizt, 613. Hermine (must): tarddi mers: azzmur, azamur, abanvu mer): abvayc n ilel abɣayc n ilel ‫آكل‬
tamrwalt tawtilt, tayarzizt, tamer- isæla tareddi iskʷla (tireddiwin azzemur, azamur, abanɣu ‫ فرس‬،‫برنيق‬ ‫احملار‬
walt ‫أنثى األرنب‬ isekʷla) ‫)قاقم (من السموريات‬ ‫ فرس البحر‬،‫النهر‬
634. Hulotte ou chat-huant (ois):
602. Hanneton (ins): grgjju, ta- 614. Héron : irk, ablbal irek, 624. Hirondelle (ois): tiflillst tif- alaguä alaguḍ ‫خبل‬
çça gergejju, taẓẓa (taẓẓatin) ‫جعل‬ abelbal ‫مالك احلزين‬ lillest (tiflillisin, tiflillas), taflallast,
635. Huppe: warm izan, ma n wizan,
‫طيار‬ 615. Hexapode: asäisäar timzilt tafelallast, timzilt (timzi-
dundun, dudus, xdudut, cibubuk
asḍisḍar (neo)‫سداسية القوائم‬ lin), taylulut, tamslulaft taylulut,
warm izan, ma n wizan, dundun,
616. Hibernant: asggaras aseg- tameslulaft ‫سنونوة‬.
dudus, xdudut, cibubuk ‫هدهد‬
garas ‫مسبت‬ 625. Hirondelle de fenêtre: cact-
Hibernation: assgrs assegers fëu cactfṛu ‫سنونوة النوافذ‬
‫إسبات‬ 626. Hirondelle de mer, grande
)611(
Hiberner: isggrs iseggers ‫أسبت‬ castagnole, exocet: tiflillist,
603. Haret: amuccbrra amuc- tiflillist n ilel tiflillist, tiflillist n
617. Hibou (ois): wigzzuln, buru-
cberra ‫قط بري‬ ilel ‫جراد املاء‬
ru, buzan, iga yun wigezzulen, bur-
604. Harfang des neiges (chouette uru, buzan, iga yun ‫بوم‬ 627. Hirondelle de cheminée: tif-
blanche): tawukt n idflawn tawukt n lillist n tnzllat tiflillist n tenzellat )638(
618. Hibou grand duc: azggazda
idflawn (neo) ‫بومة بيضاء‬ (neo) ‫سنونوة املدخنة‬
azeggazda, iga yun iga yun ‫بومة‬ Huppe fasciée: icidi, butut,
605. Hélix: abujvlal abujɣlal ‫حلزون‬ ‫عقابية‬ 628. Hochequeue, bergeronnette
icibib, tibibut icidi, butut,
grise: tamkrazt, tabuzgrazt, tam-
606. Hélicidés: ibujvlaln ibujɣlalen 619. Hibou moyen duc: gguw icibib, tibibut
saysut, amsaysu, ablbnna, suff-
‫حلزونيات‬ gguw 636. Hydrophile: faïtn aman faṭn
gunnir, tallaäaä, tajäiät n wulli
607. Héloderme, monstre de Gila 620. Hippelates, mouche des tamekrazt, tabuzgrazt, tamsaysut, aman ‫إلف املاء‬
(lézard venimeux, rept): amcllv yeux: izi walln izi wallen amsaysu, abelbnna, suffgunnir, 637. Hydrophis: azrmill, azrm n
amcelleɣ (neo) 621. Hippotrague (mam): acam- tallaḍaḍ, tajḍiḍt n wulli ‫أم سكعكع‬ ilel azermill, azerm n ilel (neo) ‫حية‬
608. Hémione ou okapi: azulil n ul acamul (icumal), ajmul ajmul 629. Holothurie, concombre de ‫املاء‬
ttibit, ukabi azulil n ttibit, ukabi (ijʷmlan), ajamul ajamul (ijumal) mer, bêche-de-mer, courge de mer: 638. Hyène : ifis, mjjvyul,
(neo) ‫فرأ التبت‬ 622. Hippocampe: ayisil, ayyis arnaku arnaku ‫من قثائيات البحر وكامالت‬ tursra, arkni ifis, mejjɣyul, tursra,
609. Hémiptères: azgnifr azgeni- n ilel ayisil, ayyis n ilel ‫حصان البحر‬ ‫الهدب‬ arekni ‫ضبع‬

34 35
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬

L
639. Hyène rayée: aridal aridal usuneḍ (neo) ‫ثعلب قطبي‬ 665. Jument: tagmart tagʷmart
‫ضبع مخططة‬ 653. Isocarde: tult tult (tulawin), (tagʷmarin), tavyalt, tavallt taɣyalt,
640. Hyène mâle: avuray aɣuray neo ‫قلبية‬ taɣallet (tiɣallin) ‫ حجر (أنثى اخليل‬،‫)فرس‬

K
‫ضبعان‬ 654. Iule (ins): tastawt ismvan, 674. Labre: askkur asekkur ( ‫كيدم‬
641. Hyène crocuta: tazuri tazuri alåmaä n umazir tastawt isemɣan, ‫(سمك‬

I
‫نوع من الضباع اإلفريقي‬ alegʷmaḍ n umazir ‫دخال األرض‬
675. Labre vieille, labre merle, la-
655. Ixode, ricin, ixodes ricinus bre vert (poi): askkur asekkur
(ins): afäuä, aårml afḍuḍ, agʷrmel
666. Kamichi (ois, echa): akamici 676. Lacertidés: izrmummuyn izer-
‫ قراد‬،‫حلمة‬
akamici ‫كميشي‬ mummuyn ‫عظائيات‬
656. Ibis (ois): adanay adanay ‫أبو‬
642. Ichtyophage, piscivore: amc- 667. Kangourou: aknguru aken-
‫منجل‬

J
caslm ameccaslem (neo) ،‫سامك‬ guru ‫كنغر‬
‫مقتات باألسماك‬
643. Idie: tizit n tmurvi tizit n
tmurɣi (neo) ‫ذبابة اجلراد‬
)699(
644. Iguane: azyagur azyagur *
‫إغوانة‬ 657. Jabiru: jabiru jabiru (neo) 677. Lachésille ou pou de bois:
645. Iguane du désert, iguane des ‫ مكثير‬،‫شبيرو‬ tilkit usvar tilkit usɣar (neo)
sables (rept): azyagur n tnçruft 658. Jacamar: ajakamar ajakamar 678. Lagomorphes: iyarzizn iyar-
azyagur n tenẓruft (neo) ‫إغوانة‬ (neo) )690( zizen ‫أرنبيات‬
‫الصحراء‬ 679. Lagopède, gélinotte des ar-
659. Jacana: ajakana ajakana 668. Kangourou arboricole (den-
646. Iguane épineux: azyagur bu moises, poule des neiges: taful-
660. Jacasse (pie): abvayc, ijilm drolague): aknguru isæla akenguru
isnnann azyagur bu isennanen (neo) lust idflawn tafullust ideflawn
abɣayc, ijilem (ijilmawn), abräal, isekʷla (neo) ‫كنغر شاجر‬
647. Indri: indri indri (neo) ‫إندري‬ (neo) ‫ لغبد (حجل الثلوج‬،‫ عفد‬،‫)طيهوج‬
abräan, wasslva, takakayt, wa- 669. Kérabu, karbau: akrabu
648. Insecte: abuxxu, abxxuc vuct, afcgäiä, avacvac aberḍal, 680. Laie: tilft, tamuda tileft,
akrabu (neo) ‫جاموس الهند‬
abuxxu, abexxuc ‫حشرة‬ aberḍan, wasselɣa, takakayt, tamuda ‫أنثى اخلنزير‬
670. Kinkajou: aknkaju akenkaju
649. Insecte minuscule (qlq), être waɣuct, afecgḍiḍ, aɣacɣac،‫قعقع‬ 681. Laitance: abalal abalal (ibala-
(neo) ‫كينكاج‬
vivant minuscule, microscopique: ‫ قندس‬،‫عقعق‬ len) ‫)صعقر (بيض السمك‬
671. Kiwi, aptéryse: kiwi kiwi
azurra azurra ،‫حشرة دقيقة كيفما كانت‬ 661. Jaguar (fel): amsdda ames- 682. Lama: amis amis (neo) ‫المة‬
(neo) ‫كيوي‬
‫ أو مجهري‬،‫كائن حي متناهي الصغر‬ dda ‫)يغور)نوع من النمور‬ 683. Lamantin: ikrrill ikerrilel
672. Koala: akwala akwala (neo)
650. Insectivore, entomophage: 662. Jars (oie mâle): awzziw aw- (neo) ‫خروف البحر‬
‫كوال‬
amccbxxuc ameccbexxuc (neo) ‫آكل‬ zziw ‫ذكر اإلوز‬ 684. Lamproie (pois): tazlmt n
‫احلشرات‬ 673. Koudou: akudu akudu (neo)
663. Jubarte (baleine à bosse, mé- igirw tazelmt n igirw ‫ جلكى‬،‫شلق‬
651. Invertébrés: id war tizgi- gaptère), ceta: alvm n ilel alɣʷm 685. Lampyre, ver luisant (ins):
tin id war tizgitin (neo) ‫الفقريات‬ n ilel ‫كبع‬ ittliäurv, slliäur, tçrurq
652. Isatis, renard bleu, renard 664. Judelle, foulque: tasninnayt itteliḍureɣ, selliḍur, teẓrurq ،‫حباحب‬
polaire (fel): ikob n usunä ikɛb n tasninnayt ‫ غراء‬،‫غرة‬ ‫يراعة‬

36 37
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
686. Lançon (anguille de sable), 697. Lémuriens (prosimiens): il- 709. Lévrier: uãkay, uãka, abaykur 715. Liche glauque (pois): awlap
pois: tazlmt umlal tazelmt umlal imurn ilimuren (neo) ‫ليموريات‬ uṣkay, uṣka, abaykur ‫سلوقي‬ awlaḥ
‫سمك الرمل‬ 698. Lemming: almmin alemmin 710. Lévrier de race croisé: 716. Lièvre: (awtil, awtul,) ayar-
687. Langouste: azaffan azaffan (neo) ‫الموس‬ igrzm, ibirks, abrhuc igerzem, ziz, abkni ayarziz, abekni ‫أرنب‬
‫ جرادة النهر‬،‫جرادة البحر‬ 699. Lente: iwïï iwṭṭ (iwṭṭen) ،‫صغبة‬ ibirks, aberhuc ‫سلوقي مهجن‬ ‫ قواع‬،‫وحشي‬
688. Laneret (male du lanier): ‫بيض القمل‬ - Vieux levrier: ablhaw abelhaw 717. Lièvre du cap (lepus cap-
amdda, amstv amedda, amesteɣ 700. Leontopithecus, le tamarin ‫سلوقي هرم‬ ensis): timrwlt, imrwl timerwlt,
‫)صقر حر (نوع من الصقور‬ lion: iddwizm iddewizem (neo) 711. Lézard: azrmummuy, açlmum- imerwl
701. Léopard (fel): avilas, agrzam, muy, iqqli, taxsi, avaslm, taplist 718. Limace: aburbbu, burbbuä,
aksil aɣʷilas, agerzam, aksil ‫منر‬ azermummuy, aẓelmummuy, iqqli, burggi, abizzu, baobula, afi-
taxsi, aɣaselm, taḥlist ‫عظاية‬ clul, buccl aburebbu, burebbuḍ,
- léopard d’afrique: agiw agiw
- Petit lézard: tazrmummuyt tazer- bureggi, abizzu, baɛbula, aficlul,
‫كثعم‬
mummuyt, tazlmumit tazelmumit. buccel ‫بزاقة‬
702. Léopard des mers (Hydrurga
- Gros lézard des sables: aka, ab- - Limace rouge: tazigma tazigma
)711(
leptonyx): avilas n ilaln aɣʷilas n
vur, avllu aka, abɣur, aɣellu (izigmawn, tizigmawin), tizigmawin
ilalen (neo)
Lézard vert: aprbebbu, asb- 719. Limace de mer: brggi n ilel
689. Lapin (rong): aqnin, agwnin 703. Lépidoptère: ikräifr
bariwn, amulab, abryun aḥerbebbu, bureggi n ilel (neo)
aqnin, agwnin ‫أرنب النافقاء‬ ikerḍifer (neo) ‫حرشفيات األجنحة‬
asebbariwn, amulab, aberyun 720. Limande (pois): albbaä
- Jeune lapin: acluv, axrbuc acluɣ, 704. Lépisme, poisson argenté
Lézard gris: tazrmummuct, abrz- alebbaḍ ‫ليمندة‬
axerbuc ‫ صغير األرانب‬،‫ خرنق‬،‫خزز‬ (ins): islm n tuäfin, islm n taäuïï
iselm n tuḍfin, iselm n taḍuṭṭ ‫حلاسة‬ gun tazermummuct, aberzgun
690. Lapin de garenne, Oryctola-
gus cuniculus: awtil awtil ‫أرنب برية‬ Lézard de brousse à peau lisse:
tiqqlit tamjjuät tiqqlit tamejjuḍt
691. Lapinière: tifrit n iåninn ti-
frit n igʷninen ‫مخزة‬ Lézard des murailles (lacerta
692. Larve: tagcca tagecca (tigec-
muralis): tiqqlit taknakart tiqqlit
taknakart
ciwin), titknt titkent (titknin, pour la
larve des abeilles) ‫يرقانة‬ )712( Lézard panthérin (Eremias parda-
lis): tablplupt tabelḥluḥt )723(
693. Larves de moustique: tizdaz 705. Leptotyphlops algeriensis
n waman, aoawc tizdaz n waman, Lézard à collier: azlmummuy bu 721. Limicole: mzdvamda, mzdva-
(serp): tamvart ubnkal tamɣart
aɛawc ‫دعموص البعوض‬ tazra azelmummuy bu tazra (neo) glagal mzdeɣamda, mzdeɣaglagal
ubenkal
694. Lavandière (ois): amsaysu, 712. Libellule: tatlullvt, izäi n (neo) ‫ ساكن املستنقعات‬،‫مستنقع‬
706. Leptotyphlops macrorhynque:
tazgrazt, tamissit amsaysu, tawla tatlulleɣt, izḍi n tawla ‫يعسوب‬ 722. Linot (ois): akulkla akulkela
tissgnit wakal tissegnit wakal
tazegrazt, tamissit ‫ذعرة‬ 713. Liche, seriole, carangue: Linotte: aqlqul azgzaw aqelqul
707. Lérot, liron, Eliomys querci-
695. Leaf beeper: tanurvt tanurɣt aclviä, asargal acelɣiḍ, asargal azegzaw ‫زقيقية‬
nus (rong): tafrirut tafrirut ،‫فرنب‬ ‫شيمية‬
(tinuraɣ) ‫نضارية‬ ‫جرذ سنجابي‬ 723. Lion (fel): izm, ayrad, ar
696. Lémur: alimur alimur (neo) 714. Liche amie, fausse palomète izem, ayrad, ar (arawn), awar, ahr,
708. Levreau: aluv, ayluv aluɣ,
‫ليمور‬ (pois): irvl irɣel awqqas awar, aher, awqqas ‫أسد‬
ayluɣ ‫ أي األرنب البري‬،‫)خرنق (ولد القواع‬

38 39
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
724. Lionceau: aliäas, aknuz yizm 736. Loup-cervier (lynx): tawur- 745. Lycose: tabvaynust 755. Maia (araignée de mer): ama-
aliḍas, aknuz yizem ‫شبل‬ ta tawurta (tiwurtawin), iblinãë tabɣaynust ‫ عنكبوث ذئبية عنكبوث ال‬،‫خندرق‬ ya amaya (neo) ‫عنكبوث البحر‬
725. Lionne: tasdda, tizmt, tart iblinṣeṛ ‫أوس‬ ‫ينسج بيتا ويقبض على فريسته بالعدو‬ 756. Mainate: amaynat amaynat
tasedda, tizemt, tart (tarawin), 737. Loup à crinière Chrysocyon 746. Lynx, loup-cervier (fel): (neo) ‫)مينات (طائر‬
tahrra, tahrt taherra, tahert ‫لبوءة‬ brachyurus: avsi bu uzagg aɣsi bu tawurta tawurta (tiwurtawin), ib- 757. Maigre (ou courbine, haut-
726. Lion de mer (phoque à crin- uzagg (neo) linãë iblinṣeṛ ‫وشق‬ bar, sciène), pois: anjjakru anejj-
ière): izm n ilel izem n ilel (neo) ‫نوع‬ 738. Loup, labrax lupus (pois): ta- 747. Lyre: agäiä ardin agḍiḍ ar- akru ‫نسطرار أو لوت‬
‫ نوع من الفقمة‬،‫من عجل البحر‬ bucawkt tabucawkt din ‫طائر القيثارة‬ 758. Maki: amaki amaki ‫)ماكي (قرد‬

M
727. Limule, crabe des mol- 739. Loup truité, loup tacheté, bar 759. Mallophage (pou d’oiseaux):
lusques, crabe fer à cheval: tasila truité (pois): ablav ablaɣ ælsmi kʷlsmi
wayyis tasila wayyis (neo) ‫نقاب‬
760. Mamelle: tiçi tiẓi
728. Lithobie (myri): bu icïuïïa
761. Mammifère: amsuïïä
bu icṭuṭṭa
748. Macaque, magot: azväuä amsuṭṭeḍ (imsuṭṭaḍ), tasuragt ta-
729. Loriot: faruru faruru ،‫صفارية‬ suragt ‫ثديي‬
azeɣḍuḍ ‫مكاك‬
‫ تبشر‬،‫ صفرة‬،‫صفراية‬
749. Maçon: amaãkaw amaṣkaw
Loriot d’europe (Oriolus oriolus):
‫شائد (صفة احليوان الذي يبتني مسكنه من التراب‬
amksa wulli ameksa wulli
‫)والشمع‬
730. Locuste: abçaça, awçug
abẓaẓa, awẓug ‫ جندب‬،‫جرادة‬
Locuste verte, grande sauterelle )754(
verte, locusta viridissina: abçaça )780(
abẓaẓa 740. Loutre (must): aydi waman, )768(
aqzin waman aydi waman, aqzin wa- 762. Mammifère placentaire: ta-
731. Loir (rong): acbcal acebcal
man ‫ ثعلب املاء‬،‫ كلب املاء‬،‫قضاعة‬ 750. Macrodactyle: amvräaä suragt mm timattn tasuragt mm
‫ قرقدن‬،‫جرذ سنجابي‬
741. Louve: tavsit taɣsit ‫ذئبة‬ ameɣʷrḍaḍ (neo) ‫ضخم األصابع‬ timatten (neo)
732. Lombric (ver de terre, ann):
742. Lucilie (mouche verte, 751. Macroglosse (chauve souris): 763. Mammouth: amamud amamud
adan n tmurt, azrm wakal, tawkka
mouche dorée), ins: izi azgzaw amvrils ameɣʷriles (neo) ‫ماموث‬
wakal, azrmttuc, ijirmä adan n
tmurt, azerm wakal, tawkka wakal, izirkki, izi n tfkka izi azegzaw 752. Macroscélide (rong): bancucä 764. Man, larve du hanneton, ver
azermettuc, ijirmeḍ ‫ حبليل‬،‫خرطون‬ izirekki, izi n tefkka ‫لقاعة‬ bancuceḍ ‫مخرطم‬ blanc: ablawkka, aqawsas, tafaska
733. Longicorne: avzzaf waski- 743. Luciole: timdifawt timdi- Macroscélide de Rozet, rat à ifullusn ablawkka, aqawsas, ta-
wn, azgrar n waskiwn, avzfisk fawt, (itteliḍurɣ), tundufut tundu- trompe (Elephantulus rozeti): faska ifullusen
aɣezzaf waskiwn, azegrar n waski- fut, (itteliḍur), azanfaä, ãfäawt, aknäuc, alvncuc akenḍuc, alɣncuc 765. Manchot: waravil waraɣil
wn, aɣzfisk (neo) ‫طويل القرنني‬ mmãfïï azanfaḍ, ṣefḍawt, mmṣfṭṭ 753. Macroure: ablbnna, ablåjjim ‫طرسوخ‬
‫ يراع‬،‫حباحب‬ abelbenna, abelgʷjjim (neo) ‫طويل‬ 766. Mange- mil (Esp. de moineau,
734. Lotte (pois): acwrav, awrav
acwraɣ, awraɣ ‫لط‬ 744. Lycaon (Lycaon pictus), cani: ‫الذيل‬- oiseau granivore): tuznba tuzenba
akuln, agulaz, avs, avsi akulen, 754. Magot: azväuä azeɣḍuḍ ،‫شدمي‬ 767. Mangouste: izirdi izirdi
735. Loup (cani): agulz, avsi
agulaz, aɣes, aɣesi ‫سمع‬ ‫قرد املغرب‬ ‫منغوست منس‬
agulez, aɣsi ‫ذئب‬
40 41
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
778. Marouette (rale d’eau): az- 793. Ménure, lyre: agäiä ardin 803. Merle de roche, Monticola
rklla waman azerkella waman (neo) agḍiḍ ardin (neo) ‫طير القيثارة‬ saxatilis: ajpmum usulil ajeḥmum
‫مرعة شائعة‬ 794. Menuise: tacaqlut tacaqlut usulil
779. Marsouin (ceta): taorabt n ‫سميكة للقلي‬ 804. Merlou, colin, merluche
ilel taɛrabt n ilel ‫)خنزير البحر (من احليتان‬ 795. Mergule (ois): amrgul amer- (pois): tavyult taɣyult
780. Marte, martre (must): ta- gul (neo) ‫مرجول‬ 805. Mérou (merot): uccn waman,
)782( zlkïïa tazelkṭṭa ‫سمور‬ uccn uccen waman, uccen ‫مارو‬
796. Mérinos: ‫ مريني نوع من‬،‫مرينوس‬
768. Mante religieuse: asataf, 781. Marteau, marteau requin, ‫الضأن‬ 806. Mésange charbonnière
tislit wuccn, masitnt, taëamt n hammer head: izimmr izimmer - à laine courte: ayrar ayrar (ois): budznit, abupdad abuḥdad,
baba rbbi, talvmt n baba rbbi ‫ مطراق البحر‬،‫نضار‬ budznit ‫ قرقف‬،‫قرقب‬
- à longue laine: abuyidd abuy-
asataf, tislit wuccen, masitnt, taṛamt 782. Martinet (ois): isfdl, tif- - Mésange bleu: tamzilt tamzilt
idd
n baba rebbi, talɣʷmt n baba rebbi lillist, usrdun tiflillist, userdun
797. Merione (espèce de gerbille, 807. Meute: ahuttil, tagrumma
‫ راهبة‬،‫سرعوفة‬ isefdel ‫خطف‬ ّ ‫سمامة‬
Meriones unguiculatus): akundr ahuttil, tagrumma ‫ سرب‬،‫رهط‬
769. Maquereau, scomber scom- 783. Martinet noir (Apus apus) akunder ‫فأر الصحراء‬ 808. Milan (ois): asiwan, taswwant
brus (pois): assawru assawru (ois): tajugjuïï, aqmmud tajugjuṭṭ,
798. Merlan (pois): tavyult taɣyult asiwan, tasewwant ‫ أبو اخلطاف‬،‫حدأة‬
770. Maquereau bleu (pois): açr- aqemmud ‫خطف أسود‬ ّ ‫سمامة سوداء‬
‫غبر‬ 809. Milan royal: tamdda tamdda
rug, tunina aẓerrug, tunina ،‫اسقمري‬ 784. Martin pêcheur (ois): imsfr ‫حدأة حمراء‬
‫طراخور‬ waman imsfer waman ‫قرلى‬
810. Milanais, émissole, chien de
771. Mara, lièvre de Patagonie: 785. Marsupial: awlkan awlkan mer: ayäi, agllus ayḍi, agellus ‫كلب‬
amara amara (neo) (neo) ‫ من ذوات اجلراب‬،‫جرابي‬ ‫البحر‬
772. Marabout (ois): tagarawt tag- )825(
786. Méduse: tacblblt, axntiï 811. Milandre, balestrine, hâ: ayäi
arawt ‫ أرغل‬،‫أبو سعن‬ tacbelbelt, axentiṭ ‫ رئة البحر‬،‫مدوسة‬ 799. Merle: ajagju, amjtk- n ilel ayḍi n ilel
773. Marbré, perdrix de mer, 787. Mégapode: abräar aberḍar ku, aærkur ajpmum, asqsaq, 812. Mille pattes (myr): azr-
mourme, pagel mourme (pois): tag- (neo) azurkïïif, abrvg^åal, aïuïaw rvml, asraytg n isan, tisksit
ba, tagwa tagba, tagwa ‫مرمري‬ ajagju (ijugja), amjtkku, akʷrkur
788. Mégaptère, jubarte, baleine à n tfivra, açlalam, tims waäu,
774. Marcassin: aknuz yilf, bosse (céta): alvm n ilel alɣʷm n (ikʷrkʷar), ajḥmum, aseqsaq, tazgmi, taçimi azrrɣmel, asraytg
abrurq aknuz yilef, abrurq ،‫دوبل‬ ilel ‫كبع‬ azurkeṭṭif, aberɣggʷal, aṭuṭaw ‫شحرور‬ n isan, tisksit n tfiɣra, aẓlalam, times
‫)خنوص وحشي (جرو اخلنزير البري‬ 800. Merle noir: abbar abbar waḍu, tazegmi, taẓimi ،‫أم األربع واألربعني‬
789. Méhari: abjaw, akarzud ab-
775. Margay (chat-tigre), fel: amar- jaw, akarzud ‫إبل مهرية‬ ‫شحرور أسود‬ ‫حريش‬
gay, amucc-avilas amargay, amucc- 801. Merle à collier: ajpmum uçru, 813. Mite, papillon de nuit: frtl-
- Jeune mehari: abllbun abellbun
aɣʷilas (neo) ‫مارج (قط منري متوحش بأمريكا‬ tablvwit ajeḥmum uẓru, tabelɣwit lis, mjdr ixf ns fertellis, mjder
‫)الوسطى‬ 790. Mélophage (ins): timtcit n
- Merle à planstron: bu tzra bu ixef ns
tattn timtcit n tatten (neo) ‫شعراء الغنم‬
776. Margouillat, agame com- tzra - Mite (ins): tiffrt, timdi, tim-
mun ou agame des colons: iqjdr, 791. Melva, auxide (pois): azduz n
802. Merle bleu, monticole bleu, idi, takukkuct tiffert, timdi, tim-
ijdddr iqejder, ijdedder ilel azduz n ilel
Monticola solitarius: tarççazt, ta- idi, takukkuct ‫عثة (تصيب الصوف والفراء‬
777. Marmotte (rong): amrmut 792. Mendole (pois): tata n ilel jackunt tareẓẓazt , tajackunt ‫شحرور‬ ‫)والسجاد‬
amermut (neo) ‫مرموت‬ tata n ilel ‫مندول‬ ‫أزرق‬ Mite de la laine, Mite des tapis
42 43
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
(Trichophaga tapezella): tumt, tum- 821. Morse : ilwil ilwil * ‫ فيل‬،‫فظ‬ 833. Moufete, moufette, sconse: - à laine courte: ayrar ayrar ,
mt, tunt tumet, tummet, tunet ‫البحر‬ avafaf aɣafaf ‫ نوع من الظربان‬،‫ظرباء‬ utrib utrib
- Mite s’engendrant dans les 822. Morue (pois): tavyult, aba- 834. Mouflon: udad, ikrri udrar - à longue laine: abuyidd abuy-
fourrures et les lainages: amlul, im- dix taɣyult, abadix ‫ بكلة‬،‫ غادس‬،‫مورة‬ udad, ikerri udrar ‫ أروي‬،‫ تيس اجلبل‬،‫وعل‬ idd
luln amlul, imlulen 823. Mostelle, moustelle (pois): 835. Mouflon à manchette: udad, 841. Mufle, gueule, groin: agamum
814. Mite du fromage: tukmt tuke- tawlkt, tawayya tawlkt, tawayya afuctal, afital udad, afuctal, afital agamum
mt ‫قمل اجلنب‬ 824. Motteux (ois): agbs, blvu - Moufflon argali: udad argali 842. Muge (pois): aburi aburi ،‫بوري‬
815. Mite des tissus: tazura, tunya, agbes, belɣu ‫طائر املدر‬ udad argali (neo) ‫وهو أنواع‬
tivzvzt tazura, tunya, tiɣezɣezt 825. Mouche: izi izi ‫ذباب‬ - Mouflon femelle: tacbkant tacb- - Muge céphale, muge cabot,
(sorte de mite, insecte rongeur des kant ‫أنثى الوعل املتلية‬ mule à grosse tête, mugil cephalus
826. Mouche verte, lucilie: izirk-
tissus) ‫قوبعة الفراء‬ (pois): azawla azawla ،‫بوري عريض الرأس‬
ki, izi n tfkka, izi azgzaw izirek- - Mouflon solitaire (mâle): amyan
Mite des fourrures; Tinea pellio- ‫بياح فضي‬
ki, izi n tefkka, izi azgzaw ‫لقاعة‬ amyan
nella: tivzvzt tiɣezɣezt - Mugil monodi (pois): agmil agmil
- Esp. de mouche bleu violette du
816. Moineau: taçukki, taçikka, sahara: tiwant tiwant - Mugil auratus (pois): tagawa
içikki, açawc, abucam, ajarac tagawa ‫بوري مذهب‬
- Mouche à vers: izi n tbxxuyt
taẓukki, taẓikka, iẓikki, aẓawc, abu- 843. Mule: tasrdunt taserdunt
izi n tbexxuyt
cam, ajarac ‫دوري‬ ‫بغلة‬
- Mouche de cheval: izi waydi
- Moineau domestique: tagråm- - Mulet: asrdun aserdun ‫بغل‬
izi waydi )845(
mat tagergʷmmat
827. Mouche grise, sarcophage: - Jeune mulet: acniä acniḍ (mâle),
836. Moule : tigri, amccal, buz-
izi n tfiyyi izi n tfiyyi ‫صيدنة اللحم‬ tacniät tacniḍt (femelle)
rug, wizrug tigri, ameccal, buzrug,
828. Mouche tse-tse: tagugamt wizrug ‫ ميدية‬،‫بلح البحر‬ 844. Mulet (pois): aburi, tifr-
tagugamt ‫شذاة السعة‬ gast aburi, tifergast
837. Moure, sar tambour (pois):
829. Mouche d’Espagne (Can- tinçtt tinẓett Mulet doré (pois): amawrav, awrav
tharide): tamsnvalt tamesnɣalt ‫ذراح‬ amawraɣ, awraɣ
838. Moustique: abiba, wabiba,
830. Mouche Wohlfahrtia magnifi- tadast abiba, wabiba, tadast ،‫ناموس‬ - Jeune mulet (pois): azgzaw azeg-
ca: tamna tamna ‫ بعوض‬،‫برغش‬ zaw
- larve de Wohlfahrtia: imnwan im- - Sorte de moustique qu’on ne - Mulet à grosses lèvres, mulet
)834( lippu (pois): bulgåav buleggʷaɣ
enwan peut même voir: avçaç aɣẓaẓ
817. Moine: ajalan, izifr ajalan, 831. Moucheron: abudac, tiz- 839. Mouton: ikrri, ufrik ikerri, 845. Mulot (rong): tazvutt, taz-
izifer ‫ أبو مريئة (نوع من الفقمة‬،‫)شيخ البحر‬ it abudac, tizit (tizatin), akawnäiä ufrik ‫ ضائن‬،‫خروف‬ vuda tazɣutt, tazɣuda ‫ دثيمة‬،‫فأرة األحراج‬
818. Mollusques: tigri tigri‫رخويات‬ akawnḍiḍ ‫صغار البعوض‬ - Mouton à tête blanche: açrrif 846. Muntjak: amunjak amunjak
819. Monticole bleu, merle bleu, - Moucheron (petite mouche): aẓerrif (neo) ‫منشك‬
Monticola solitarius (ois): tarççazt alaäa alaḍa - Mouton dont le lainage est mar- 847. Murène (pois): tizlmt, azm-
tareẓẓazt 832. Mouette: abufuck, ajäiä n ron: admman ademman mar, asivav tizelmt, azemmar,
820. Morpion, phtirius: tagrmumt ilel ajḍiḍ n ilel, abufuck ،‫زمج املاء نورس‬ asiɣaɣ ‫شيق‬
840. Mouton mérinos: ‫مريني (نوع من‬
tagermumt ‫ قملة العانة‬،‫طبوع‬ ‫لورس‬ ‫)الضأن‬
44 45
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬

N
848. Murex commun (pois): abu- 869. Nonpareil (ois): war anaw war 880. Œufs d’ombrine: tazlmça
gil abugil anaw (neo) ‫)فريد (طائر‬ tazelmẓa ‫بيض الكربل‬
Murex: aglaw aglaw (aglawn) ‫مريق‬ 870. Numbat (Myrmecobius fas- 881. Oie: awzziw awzziw ‫إوز‬
‫)(من الرخويات البحرية‬ ciatus, must): anumba anumba (neo) 882. Oie sauvage, oie des mois-
856. Nageoire: tasaccaft tasac-
849. Musaraigne: amnïçça caft ‫ جناح السمكة‬،‫زعنفة‬ 871. Nyala: anyala anyala (neo) sons: awzziw n tagant awzziw n
amentẓẓa (imentẓẓaten) ،‫ فأر الزباب‬،‫زبابة‬ 872. Nymphe, chrysalide: tawlkt tagant ‫إوز بري‬
‫فأر السم‬ 857. Naja, serpent à lunettes:

O
iziïï iziṭṭ (iziṭṭen) ،‫ كوبرا‬،‫ صل‬،‫ناجا‬ ibxcac tawlekt ibexcac ‫خادرة‬ 883. Oiseau: aylal aylal ‫طائر عامة‬
Musaraigne aquatique: amntçça n ‫ناغران‬ agäiä agḍiḍ ‫عصفور خاصة‬
waman amentẓẓa n waman (neo) - Oisillon, jeune oiseau qui com-
858. Nandou: anandu anandu (neo)
Musaraigne errante; musara- ‫ رية (نعامة أمريكية جنوبية‬،‫)روحاء‬ mence à voler: afraray, amsaylal,
igne du désert: amnçça n tnçruft isrrifg, isifg afraray, am-
amenṭeẓẓa n tenẓruft (neo) 859. Narval, licorne de mer (ceta): 873. Oblate, oblade commune saylal, iserrifeg, isifg ‫طيير‬
azara n ilel azara n ilel (neo) ‫كركدن‬ (pois): azgid azgid
‫البحر‬ - Oiselle: tagäiät tagḍiḍt
874. Ocelot (fel): uslut uslut (neo)
860. Nasique: abavus bu inzar 884. Oiselet: agäiä agḍiḍ ،‫طير صغير‬
‫أسلوت‬
abaɣus bu inzar (neo) ‫ كاكو‬،‫نازيك‬ ‫عصفور‬
875. Octopode: acrmuä acermuḍ
861. Natice: abou, aboiw abɛu, 885. Oiseau-lyre, ménure: agäiä-
‫ أخطبوط‬،‫ثماني األرجل‬
abɛiw ‫قوقعية‬ ardin agḍiḍ-ardin (neo) ‫طائر القيثارة‬
876. Œdicnème: anmmannu anemman-
862. Natricine, couleuvre vipérine, 886. Oiseau à berceaux: agäiä bu
nu (inemmunna) ‫ برهنيد‬،‫كروان اجلبل‬
aspic d’eau: abnkal waman abenkal uhlallu agḍiḍ bu uhlallu (neo)
waman 887. Oiseau de paradis: agäiä n
)864( umaglal agḍiḍ n umaglal (neo) ‫طائر‬
863. Nécrophage: amccfkak
850. Museau: axnfuf, axnfur, ag- ameccfkak (neo) ‫آكل اجليف‬ ‫الفردوس‬
nfur axenfuf, axenfur, agenfur ‫خطم‬ 864. Nid: aædf, asddi, usud, 888. Oiseaux carnassiers, oiseaux
‫الدابة‬ iskki, angu akʷdef, aseddi, usud, de chasse: igäaä ilillan igḍaḍ ilil-
851. Mustélidés: arddiwn arddiwn iskki, angu ‫ وكن‬،‫ وكر‬،‫عش‬ lan ‫اجلوارح من الطير‬
‫ عرسيات‬،‫سموريات‬ 865. Nid du guêpe: tawassna, ta- 889. Oiseaux migrateurs: ims-
852. Mygale: tijdmnni tijdemnni sussna, azïïa n ividdu tawassna, bridn imesbriden ‫قواطع الطير‬
‫ عنكبوتة‬،‫رتيالء‬ tasussna, azeṭṭa n iɣiddu ‫قتع‬ )864( 890. Oiseaux coureurs ou ratites:
853. Mylabre: tazugant, tamna tazu- 866. Nidificateur: amsusd am- aylaln imvirn aylalen imɣiren ‫رواكض‬
877. Oedicnème criard: trrvi, ‫الطير‬
gant, tamna ‫نافطة‬ sused ‫صانع األعشاش‬ irvi, milluäã, turruz terrɣi, irɣi,
854. Myomorphe: - Nidification: asusd asused ‫صنع‬ 891. Oiseaux nicheurs: aylaln im-
amvrda milluḍeṣ, turruz
amɣerda (imɣerdayn) (neo) ‫األعشاش‬ susudn aylalen imsusuden ‫طيور‬
878. Oestre: anfr, azb anfer, ‫معششة‬
855. Myriapodes: içrrvmln 867. Nidicole: mzdv asddi mzdɣ azeb ‫ نبر‬،‫شعرانة‬
iẓrrɣmeln ‫ دخداخيات‬،‫كثيرات األرجل‬ asddi ‫ساكن األعشاش‬ 892. Oiseaux diurnes: aylaln n uzal
879. Œuf: taglayt, tamllalt, aylalen n uzal ‫طيور نهارية‬
868. Noctuelle: amncvlul tazdlt taglayt, tamllalt, tazdelt
amenceɣlul ‫ فراشة مقوسة‬،‫ليلية‬ 893. Oiseaux nocturnes: aylaln
‫بيضة‬
46 47
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
imssrdal, aylaln n iä aylalen 905. Ophiure: açrmvil aẓermɣil Otaria flavescens (ceta): izm n ilel aqẓuẓ n ububbaẓ ‫ ولد الدب‬،‫دخس‬
imesserdal, aylalen n iḍ ‫طيور ليلية‬ (neo) ‫ ذنب احلية‬،‫أوفيور‬ izem n ilel (neo) 927. Outarde: adi, tiçrinna adi,
894. Oiseaux chanteurs: aylaln 906. Opilion (faucheur, faucheux), 920. Otocyon (chien oreillard, re- tiẓerinna ‫حبارى‬
isawsawn aylalen isawsawn ‫طيور‬ arach: abrrddoman aberrddɛman nard à oreilles de chauve-souris): - Outarde cafra: agays, açayg
‫مغردة‬ ‫عنكبوتية احلقل‬ ablmççuv abelmeẓẓuɣ (neo) ‫آذاني‬ agays, aẓayg (iẓuyag)
895. Okapi: ukabi ukapi (neo) 907. Oppossum: ubusum ubusum 921. Ouakari chauve: wakari Outarde de Nubie, neotis nuba:
‫أوكاب‬ (neo) ‫أوبوسوم‬ afrïaã wakari aferṭaṣ (neo) ajuvr ajuɣer (ijuɣern) ‫حبارى النوبة‬
896. Ombrine, ombre (pois): azl- 908. Oreillard (chauve-souris): 928. Ovaire: agad agad ‫مبيض‬
lamza, azalmaz azllamza, azalmaz afrtïïa bu imççav aferteṭṭa bu
929. Ovibos (bœuf musqué): azgr
‫ كربل‬،‫شفش‬ imeẓẓaɣ (neo) ‫طمروق‬
umusk azger umusk (neo) ‫ثور املسك‬
897. Ombrine sombre (pois): 909. Orignal (elan): izrzr n kana-
930. Ovins: ulli, ihray ulli, ihray
tawayya tawayya ‫نسطرار‬ da izerzer n kanada (neo) ‫أيل كندا‬
‫ غنم‬،‫ضأن‬
Ombrine côtière, umbrina cirrosa 910. Ormeau, ormet, oreille de
931. Ovipare: amsäar amesḍar
(pois): imskr imsker mer, haliotide: tallunt tallunt ‫أذن البحر‬
‫بيوض‬
898. Omnivore: amccaæ amec- 911. Ornithorynque, bec-de-ca- )946(
932. Oxyure (ann): tawkka wadan
cakʷ* ‫ آكل كل شيء‬،‫قارت‬ nard: avnbugäiä aɣenbugḍiḍ (neo) 922. Ouaouaron: wawarun wawa- tawkka wadan ‫ حادة الذيل‬،‫أقصور‬
899. Onagre: azulil azulil ،‫ فراء‬،‫فرأ‬ ‫خلد املاء‬ run ‫ضفدع أمريكا الشمالية ضخم احلجم‬
‫حمار الوحش‬ 912. Orphie, aiguillette, aiguille de 923. Ouistiti: wistiti wistiti ‫هبال‬
mer, bécassine de mer (pois): is- ‫)(نوع من القردة‬
gni isegni ‫ خرمان‬،‫براك‬ 924. Ours: abubbaç abubbaẓ ‫دب‬
913. Orque (ceta): abrar, aåc- - Ourse: tabubbaçt tabubbaẓt ‫دبة‬
tim, axccal abrar, agʷctim, axeccal
- Ours polaire: abubbaç usunä
‫)أركة (جنس دالفني كبيرة‬ )950(
abubbaẓ usuneḍ (neo) ‫دب قطبي‬

P
914. Ortie de mer: ifdnill ifdenill
(neo) - Ours brun: arsl, ursul arsl, ur-
sul ‫دب أسمر‬
)924( 915. Orthoptère: mavdifr
maɣʷdifer (neo) ‫مستقيم األجنحة‬ - Ours blanc: abubbaç umlil
900. Once (fel): adamsa adamsa abubbaẓ umlil ‫دب أبيض‬
‫ منر أبيض (حيوان سنوري‬،‫)يربيس‬ 916. Orvet (rept): azrrat, slly- 933. Pageau, pageot, rousseau
afan azerrat, sellyafan ‫بدغة‬ - Ours marin: abubbaç n ilel
901. Ongle: ifnzi ifenzi ‫ظلف‬ abubbaẓ n ilel ‫دب من الفصيلة األوتارية‬ (pois): azgåav, amçuv azeggʷaɣ,
917. Oryx algazelle, oryx dam- amẓuɣ ‫كحالء‬
902. Ongle des ruminants: afn- mah: izzm, tizzmt izzem, tizzemt 925. Oursin (Échinoderme): ad-
naæc, afrquc, ifnckkr afennakʷc, vmus, advmus n waman, mi isnnann, 934. Pageot blanc, bogue ravelle,
aferquc, ifenckker ‫حافر‬ 918. Oryx blanc: icg n usuf icg tasnnant waman, insi waman adɣemus, acarne (pois): taznagt taznagt ،‫حفار‬
n usuf adeɣmus n waman, mi isennanen, ‫املرمار‬
903. Ongulés: id bu ifrqac id
bu iferqac (neo) ‫حافريات‬ 919. Otarie (ceta): tagnduzt n yill tasennant waman, insi waman ‫قنفذ‬ 935. Pageot rouge, pageau à tête
tagenduzt n yilel ‫دب البحر‬ ‫ سفور‬،‫ توتياء البحر‬،‫ أخينوس‬،‫البحر‬ pointu, pagel commun (pois): abru,
904. Ophisaure: talmvdi talemɣudi
Otarie à crinière, lion de mer, 926. Ourson: aqçuç n ububbaç tudayt abru, tudayt ‫ مرجان‬،‫فريدي‬
‫أوفيزور‬

48 49
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
936. Pagre (pois): tançiïï tanẓiṭṭ 945. Panorpe, mouche-scorpion: 955. Passeraux: inpbaän ineḥbaḍen 966. Péliade (Vipera berus):
‫قجاج‬ izivirdm iziɣirdem (neo) ‫ذباب عقربي‬ ‫جواثم الطير‬ tifivra tismxt tifiɣra tisemxt
- Pagre commun (pois): tafaïrut 946. Panthère (fel): avilas, 956. Pastenague, pastenague (neo) ‫دكينة‬
tafaɣrut agrzam, wagrar aɣʷilas, agerzam, bouclée, raie à aiguillon (pois): 967. Pélican: taycukt taycukt
937. Pagre royal, pagrus vulgarus wagrar ‫ عسبر‬،‫منر‬ avuri, avri, avri aɣuri, aɣʷri, aɣri ‫بجعة‬
(pois): abräag, tafavrut aberḍag, 947. Panthère des neiges, pan- ‫ الشعنني ذو الشوكة‬،‫شعنني بحري‬ 968. Pélobate: agru n tallaxt agru
tafaɣrut thèra uncia (fel): adamsa adamsa n tallaxt (neo) ‫ضفدعة وحلية‬
938. Pagure, bernard l’hermite: ‫يربيس‬ 969. Pélodyte: mvz aluä mɣez
aäku aḍku ‫سرطان ناسك‬ 948. Paon: tayja tayja ‫طاووس‬ aluḍ (neo) ‫حافرة (نوع من الضفادع حتفر ثقوبا‬
939. Palmé: amdikl amdikl ‫راحي‬ 949. Paon du jour (pap): tayja ‫)في الوحل‬
‫األقدام‬ uzal tayja uzal (neo) ‫طاووسية‬ 970. Pennatule, plume de mer,
- Palmés: timdiklin timdiklin ‫راحيات‬ 950. Papillon: iblilli, afrtïïu, plume marine: abzzir n ilel abez-
‫األقدام‬ tawznawazt, imcbibr, tafri- )979( zir n ilel (neo) ‫بنتول‬
940. Palombe: azäuä azḍuḍ ‫ورشان‬ jja, slm agårn, tabuçbuçt iblilli, 971. Pentatomes, punaises des
aferteṭṭu, tawznawazt, imecbiber, 957. Patate de mer, figue de mer, bois: ifrijdi n isvarn ifrijdi n
tafrijja, slem aggʷrn, tabuẓbuẓt violet: tafzäaät tafezḍaḍt ‫بطاطس‬ isɣaren (neo)
‫فراشة‬ ‫)البحر (من الالفقريات البحرية‬
972. Perce oreille (ins): ibbirwl,
951. Papillon de nuit, mite: frtl- 958. Patelle, bernacle: tiï n iqqsrwl, imrzl, bu tuzlin, tao-
lis, ibrbllu fertellis, iberbellu tvyult, tiï n uvyul, tazvurt, iäuïï ibbirwl, iqqesrwl, imerzel, bu
tafult, tigäamt, taglziwt tiṭ n tuzlin, taɛiḍuṭṭ ‫ نهيك‬،‫ ثاقب األذن‬،‫أبو مقص‬
952. Phaéton, paille en cul, paille
teɣyult, tiṭ n uɣyul, tazɣurt, tafult,
en queue: bu tåjjimt walim bu 973. Perche (pois): tazzrt tazzert
tigḍamt, tagelziwt ‫)صحنية) نوع من احملار‬
tgʷjjimt walim (neo) ‫)فرخ (سمك نهري‬
959. Patte: tiqqrt, taqjjirt
Perche de mer, serran, serranus
)968( tiqqert, taqejjirt
(ois): azamar azamar ‫قشر‬
960. Peau bleu: amucc n ilel
941. Palomète (pois): irvl - amucc n ilel
tazzrt irɣel - tazzert :
961. Pécari: ilf abkari ilef abkari
- Fausse palomète, liche amie (neo) ‫)بيكاري (خنزير بري أميركي‬
(pois): irvl irɣel
962. Pédimane: aäarfus aḍarfus
- Vraie palomète, vraie liche, pé- (neo) ‫يدوي األرجل‬
lamide: tazzrt tazzert ‫بكورة‬ )968( )993(
963. Peigne (moll): taskrät
942. Palourde, clovisse, cardium, 953. Phalanger: bu twrmin bu taskerḍt (neo) ‫مشطية‬ 974. Percnoptère, vautour
coque, tape, cardite, cardium edule: twrmin, bu tduft bu tduft (neo) 964. Pélamide, vraie palomète, d’Egypte, Neophron percnopterus:
aful aful (ifulen) ‫قفالة من الصدفيات‬ ‫فلنجر‬ bonite à dos rayé: tazzrt tazzert isvi, tavalgi isɣi, taɣalgi، ‫شوحة‬
943. Panda : abunda apunda* ‫بندا‬ 954. Paresseux: amxuyn amxuyn ‫بكورة‬ ‫رخمة‬
944. Pangolin: afangulan afangulan (neo) ‫ دابات (حيوانات شاجرة ذات حركة‬،‫كسالى‬ 965. Pèlerin (ois): abrni aberni 975. Perdreau: aknzzay, ajrruä,
(neo) ‫)أم قرفة (آكل منل‬ ‫)بطيئة‬ ‫شاهني‬ awrrud, agrrud, awrrid, afrkus

50 51
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
akenzzay, ajerruḍ, awrrud, agerrud, 986. Phacochère: irmi irmi (ir- - Phoque-léopard: isifr - avi- 1002. Pie-grièche: bu ivrdayn,
awrrid, aferkus ‫)سلف (فرخ احلجل‬ man), agangara agangara ،‫خنزير أبو قرنني‬ las isifer - aɣʷilas (neo) iwran, ayzrrin bu iɣerdayn, iwran,
976. Perdrix: taskkurt tasekkurt ‫هلوف‬ - Phoque à crinière: isifr bu ayzerrin ‫صرد‬،‫ضرب‬
‫حجلة‬ 987. Phalène, papillon de nuit uzagg isifer bu uzagg (neo) 1003. Pie de mer, huîtrier pie, huî-
977. Perdrix male: ipiql, awuj, (ins): iblilli, ablullu iblilli, ablullu 994. Phtirius, morpion: takrmumt trier-pie: bvayc n ilel bɣayc n ilel
abarran, aknzay, attujk, apigun, ‫أرفية‬،‫ذارعة‬ takermumt ‫سالج كندش‬
abiduk iḥiqel, awuẓj, abarran, ak- 988. Phascolome (wombat): wum- 1004. Pied de cheval: aäar wayy-
enzay, attujk, aḥigun, abiduk ‫ذكر‬ ba wumba (neo) ‫ومبة‬ is aḍar wayyis (neo) ‫نوع من احملار الكبير‬
‫احلجل‬ 989. Philanthe des abeilles, 1005. Pieuvre: azayz, tacrnuïï
philanthe apivore (grosse guêpe qui azayz, tacernuṭṭ ‫أخطبوط‬
chasse uniquement les abeilles): 1006. Pigeon (ois): atbir atbir
ahrruä ahrruḍ ‫ دبر النحل‬،‫إلق النحل‬ ‫ قمري‬،‫حمام‬
990. Philomèle: asuddr, aqqur, )1021(
1007. Pigeon sauvage (ois): tadr-
tumsisi, asramram asudder, 995. Phrynosome, crapaud cornu, arat, atbir n tagant, atbir n uçru
aqqur, tumsisi, aseramram ،‫هزار‬ lézard crapaud (lezard): azrmum- tadrarat, atbir n tagant, atbir n uẓru
‫عندليب‬ muy aqrqur azermummuy aqerqur 1008. Pilchard, sardine (pois):
)1006(
(neo) tildut tildut ‫سردين كبير‬
978. Perdrix de mer, marbré 996. Phyllie: ifrzgzaw iferzgzaw 1009. Pinces (de crabe, ou au-
(pois): tagwa, taæba tagwa, takʷba (neo) ‫)ورقية (حشرة شبيهة بورقة خضراء‬ tres): ibackarn, ikacbarn ibackar-
‫ أبو اليسر‬،‫سبرة املتوسط‬ 997. Phytophage: amccimmvi en, ikacbaren
979. Perroquet: aku aku (ikutan), ameccimmɣi (neo) ‫ آكل النباتات‬،‫نباتي‬ 1010. Pingouin: agäiäil agḍiḍil*
aprrac aḥerrac (iḥerracen) ‫ببغاء‬ 998. Pic: mddv agjja meddeɣ ‫بطريق‬
)1010( agejja ‫ ناقوبة‬، ‫ نقار‬،‫قراع‬
980. Perroquet de mer (pois): aku n - Petit pingouin, pingouin torda,
ilel aku n ilel (neo) ‫درة البحر‬ 991. Phlébotome: itit itit ،‫سكيت‬ 999. Pica, lièvre siffleur: bika, aw- Alca torda: arica arica
981. Perruche: tabuybvt ‫قرقس‬ til amsinãg bika, awtil amsinṣeg 1011. Pinson (ois): aïëëis, amn-
tabuybeɣt ‫)درة (ببغاء صغير‬ 992. Phoétus d’un animal avorté: (neo) ‫بيكة‬ frriw aṭeṛṛis, amenferriw ،‫شرشور‬
982. Pétrel (vautour des mers): adray, avray adray, aɣray 1000. Pic vert: bu tmlsa bu tmel- ‫)برقش (طائر‬
açiçill aẓiẓilel (neo) ‫طائر النوء‬ 993. Phoque: isifr isifer ،‫فقمة‬ sa (id bu tmelsa), bu tglzzimt bu 1012. Pintade (ois): taylalt, ifrd
983. Petit d’un animal (en gé- ‫عجل البحر‬ tgelzzimt (id bu tgelzzimt) ‫شرقرق‬ taylalt, iferd ‫ دجاج حبشي‬،‫حبيش‬
néral): aknuz, abjaw aknuz, abjaw Phoque Moine, Monachus mona- 1001. Pie, pie commune, pie ba- Pintade sauvage (ois): ifrd iferd
‫فرخ أو صغير احليوان على اإلطالق‬ chus: ajalan, isifr tislit n ilel varde, pica pica: abvayc, ijilm ‫غرغر‬
984. Petit - gris (esp d’escargots, ajalan, isifer, tislit n ilel ‫ أبو‬،‫شيخ البحر‬ (ijilmawn), abräal, abräan, was- 1013. Pintadeau: alamas alamas
moll): ababbuc ababbuc ‫بزاقة صغيرة‬ ‫مريئة‬ slva, takakayt, wavuct, afcgäiä, ‫فرخ الغرغر‬
avacvac abɣayc, ijilem (ijilmawn),
985. Pétrogale: tarddi n Us- - Phoque à trompe, éléphant de 1014. Pipistrelle (chauve souris):
aberḍal, aberḍan, wasselɣa, taka-
tralya tareddi n Ustralya (neo) mer: isifr bu uvnzur isifer bu ilwiä, aägåal n tafukt ilwiḍ,
kayt, waɣuct, afecgḍiḍ, aɣacɣac
‫سرعوب أستراليا‬ uɣenzur (neo) aḍeggʷal n tafukt ‫خفاش املتوسط‬
‫ قندس‬،‫ عقعق‬،‫قعقع‬

52 53
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
1015. Pipit: abusbis, abuzbiz - Petit poisson: taqajujt taqajujt - Poisson tripode: aslm akraäar ixsslm ixesslem (neo)
- Poisson qui vit en milieu touareg aslm akraḍar (neo) 1035. Polatouche (ecureuil vo-
abusbis, abuzbiz ‫ عزيزاء‬،‫جشنة‬
(Glarias lazeras): asulmi asulmi - Poisson - grenouille: aslm-agru lant): agbur amaylal agbur amaylal
Pipit des arbres: abusbis n isæ-
1024. Poisson argenté, lépisme aslm-agru (neo) (neo) ‫سنجاب طيار‬
la abusbis n isekʷla (neo)
(ins): islm n tuäfin, islm n taäuïï - Poisson-ogre: aslm-avçn aslm- 1036. Poliste: waqssis waqssis
Pipit maritime: abusbis n ilel
iselm n tuḍfin, iselm n taḍuṭṭ ،‫عث الورق‬ aɣʷẓn (neo) ‫ زرقطة‬،‫دبر‬
abusbis n ilel (neo)
‫شحيمة‬ 1032. Poisson volant, exocet: ti-
1016. Pique-bœuf, garde boeuf:
1025. Poisson des sables (genre flillist tiflillist ‫خطاف املاء (السمك‬
asalwa (asalwatn), asawwa, agäiä
de scinque, rept): aslmkka, islm- ‫)الطائر‬
ivwawn, ajäiä n ifunasn ajḍiḍ n ifu-
nasen, asalwa (asalwaten), asaw- 1033. Poisson-globe: aslm awjja
wa, agḍiḍ iɣwawn ‫ أم‬،‫ طائر البقر‬،‫أبوقردان‬ aslm awjja (neo)
‫ نغاف‬،‫شبقونة‬ - Poisson-juif: aslm uday aslm
1017. Pis: tamaççagt, tiçi uday (neo) )1054(
tamaẓẓagt, tiẓi ‫ضرع‬ - Poisson-soleil: aslm afuk aselm 1037. Polichète, Arénicole (ver
1018. Piscivore (ichtyophage): afuk (neo) qui vit dans les sables du bod de
amccaslm ameccaslem (neo) ،‫مسمك‬ la mer, utilisée par les pecheurs
‫مقتات باألسماك‬ )1043( comme apat): tawkka umlal tawkka
)1050( umlal ‫رملية‬
kki, asmrdkkal, acrmcam aslem-
kka, iselmkki, asmerdekkal, acerm- 1038. Pomatome, ronfleur:
- Poisson-scie, scie: aslm amrz askrray askerray ‫جنس سمك)) قنبر‬
cam aslem amerz (neo)
1026. Poisson limon, sériole: 1039. Pompile noir (ins): azbay-
- Poisson-écureuil: aslm agbur buä azbaybuḍ ‫لق‬
)1035( awrav awraɣ aslem agbur (neo)
1027. Poisson pêcheur, lotte de 1040. Poney : awzlays awzlays*
- Poisson-papillon: aslm afrtïïu ‫جدمة‬
1019. Pivert: mrç ibiqs mrẓ mer, baudroie: agrgr agrgr ‫عفريت‬ aselm aferteṭṭu (neo)
ibiqs ‫ نقار أخضر‬،‫ شسنة خضراء‬،‫نقار الشوك‬ ‫البحر‬ 1041. Porc: aladay aladay ‫خنزير‬
- Poisson-perroquet, scare, chlo-
1020. Plongeur (ois): amngaä 1028. Poisson à épines: aslm bu 1042. Porcelet: axnuc, axzuz, aknuz
rurus sordidus: aslm aku aselm aku
amngaḍ (neo) ‫غطاس صغير‬ isnnann aslm bu isnnanen (neo) n yilf axnuc, axzuz, aknuz n yilef
(neo)
1021. Plume: abzzir, incw abez- 1029. Poisson chat, silure: asl- ‫)خنوص (صغير اخلنزير‬
- Poisson- pierre, Synanceia verru-
zir, incew ‫ريشة‬ mamucc aslmamucc (neo) ‫جري‬ 1043. Porc-épic (rong): aruy,
cosa: aslm açëu aselm aẓṛu (neo)
1022. Pocheteau blanc (pois): 1030. Poisson epée, espadon, aruc, arug, aru aru, aruy, aruc,
- Poisson porc- épic: aslm aruc arug ‫دلدل شيهم‬
agrsiw agersiw empereur: issgni issgni ،‫أبو سيف‬ aselm aruc (neo)
Pocheteau noir, raie à bec pointu ‫سياف البحر‬ - Petit de porc-épic: aknuz, aknuz
1034. Poisson cartilagineux, n waruy aknuz, aknuz n waruy ‫ولد‬
(pois): bu uqmqum bu uqemqum 1031. Poisson clown, amphiprion: chondrichtyen: akrrslm akerrslem ‫الدلدل‬
1023. Poisson: aslm, tagna, aslm afraksi aslm afraksi (neo) (neo)
tarabit aselm, tagna, tarabit - Poisson lune, môle: aslmayyur - Porc-épic à crête (Hystrix crista-
- Poisson osseux, ostéichthyen: ta) qui vit dans les régions sèches
‫سمك‬ aslmayyur (neo) ‫قيصانة البدر‬

54 55
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
d’Afrique: anudja, amvay anudja, - Grosse poule, grande poule à amayas, amayaṣ ‫ خاتل‬،‫مخاتل الصيد‬ 1066. Psittacidés: ikutan ikutan
amɣay ‫دلدل يعيش في املناطق اجلافة بإفريقيا‬ pattes plumeuses: tabjawt tabjawt Prédation: ayyas, ayyaã, tivli ‫ببغائيات‬
1044. Porte musc, (Moschus mos- ‫دجاجة كبيرة‬ ayyas, ayyaṣ, tiɣli ‫ اختتال‬،‫مخاتلة‬ 1067. Psoque: ilal, tawkka ilal,
chiferus), chevrotin: ahrmuc umusk - Poule d’eau: tajrrawt tajerrawt 1057. Pristidé, scie: anyakru any- tawkka ‫سرفة‬
ahermuc umusk ‫ أيل املسك‬،‫غزال املسك‬ ‫ دجاج املاء‬،‫برهان فرفور‬ akru ‫)منشار (من احليثان‬ 1068. Psyché des graminées: tet-
1045. Porte-bois: tuqqd mssu - Poule de prairie: tafullust n ulma 1058. Pristipome, grogneur (pois): tamccu, slm agårn, brbllu, tam-
tuqqed messu tafullust n ulma (neo) askarray askarray sparct tettameccu, slem aggʷrn,
1046. Portée: tiziri tiziri (tiziri- - Poule de Numidie, de Pharaon: berbellu, tamsḥarct ‫فراشة احلبوب‬
1059. Proboscidiens: id bu uvn-
win) ‫بطن أو حمل اإلناث من احليوان الالئي يضعن‬ ifrd, taylalt iferd, taylalt ،‫حبيش‬ zur id bu uɣenzur (neo) ‫خرطوميات‬ 1069. Ptérocle: tagrniïï tagerniṭṭ
‫أكثر من ولد كالكلبة والقطة‬ ‫ دجاج فرعوني‬،‫دجاج حبشي‬ ‫قطاة‬
1060. Proglottis: tidli tidli (tadli-
1047. Potamochère: bukççu, ala- win), abutcl abutcel (ibutceln) ‫حلقة‬ 1070. Ptéropodes: ifräarn
day wasif bukeẓẓu, aladay wasif ‫ و تسمى الدودة الشريطية‬،‫من الدودة الشريطية‬ iferḍaren (neo) ‫مجنحات األرجل‬
(neo) ‫ خنزير النهر‬،‫حلوف‬ ‫باعتبارها سلسلة حلقات باسميز‬ 1071. Ptyodactyle (ptyodactylus
hasselquistii): amzrga amezerga
1072. Puce: aggurdi (iggurdan),
agurdu (igurdan), awurdu (iwur-
dan) aggurdi (iggurdan), agurdu (ig-
)1082( urdan), awurdu (iwurdan) ‫برغوث‬
1073. Puce d’eau, daphnie: taçb-
1053. Poulain: iwidj, awudj, arus ba taẓebba
iwidj, awudj, arus ‫ ولد الفرس‬،‫ فلو‬،‫مهر‬
)1065( 1074. Puceron: açnbub (içen-
- Poulain à l’age de dressage: ama- buben), axuxxu (ixuxxuten), abrvu
1048. Potamogale, potamo: tar- say amasay ‫مهر في سن الترويض‬ )1095(
(iberçuten) aẓenbub (iẓenbuben),
ddi wasif tareddi wasif (neo) - Poulain à sa naissance: agudi
1061. Proie: tanqqit taneqqit ‫فريسة‬ axuxxu (ixuxxuten), aberɣu
1049. Potoru (kangourou-rat): agudi (igudawn) (iberɣuten) ‫ أرفة‬،‫قمل الشجر‬
aknguravrda aknguraɣerda (neo) 1062. Protèle, hyène crocuta (loup
- Pouliche: tabudit, tabuydi, - Pucerons noirs qui se mettent
‫كنغر فأري‬ fouisseur): taçuri taẓuri ‫عسبار‬
tibuydi, tagudit tabudit, tabuydi, dans les légumes, les arbres fruit-
1050. Pou: tilkit, taxxuyt tilkit, tibuydi, tagudit ‫ أنثى الفلو أو املهر‬،‫فلوة‬ 1063. Proyer: aärays agmumis
iers, la vigne: buãïïaf buṣeṭṭaf
taxxuyt ‫قملة‬ aḍerays agmumis ‫صغنج‬
1054. Poulpe: azayz, tacrmuïï, 1075. Punaise: ifrijdi, avaw-
1051. Pou du poulet (memopon tacrnuïï azayz, tacermuṭṭ, tacernuṭṭ 1064. Psammodrome (rept): azl-
sis ifrijdi, aɣawsis ‫بق‬
gallinae): burcc burecc ‫أخطبوط‬ mammu azelmammu
1076. Punaise des lits (Cimex
Pou des oiseaux (mallophage): - Ventouse de poulpe: tabryaïï - Psammodrome algire: tavrd-
lectularius): qmcic, bizbiz qem-
ællsmi kʷllsmi taberyaṭṭ mmuct taɣerdemmuct
cic, bizbiz ‫ فاسياء‬،‫صمج‬
Pou de caprins: iqircm iqircem 1055. Poussin: acicaw, akiyyaw, 1065. Psammomys obèse, rat des
- Punaise des bois: ifrijdi us-
‫ حرقوص‬،‫ قارص‬،‫قمل الغنم‬ akzaw acicaw, akiyyaw, akzaw ،‫صوص‬ sables: tavulit, igiger taɣulit,
var ifrijdi usɣar ‫فاسية‬
1052. Poule : tafullust, tayaçiät ‫ فروج‬،‫كتكوت‬ igiger avrda idrq, aɣerda iderq ‫فأر‬
‫الصحراء‬ - Punaise d’eau (ranatre, népe):
tafullust, tayaẓiḍt ‫دجاجة‬ 1056. Prédateur: amayas, amayaã

56 57
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
ifrijdi waman ifrijdi waman (neo) banna, acwwaḍ, abeḥrur, azafal, Raie-aigle, aigle de mer (pois): ta- avrda abrkan aɣerda aberkan
‫بق املاء‬ acwwaḍ, ajlal, agʷjjim, abakku ‫ذنب‬ funast n ilel tafunast n ilel - Rat des sables (Psammomys
- Punaise tigre, punaise du poirier: ‫عامة‬ 1089. Rainette: tagrut iårramn obèse, rong): avrda idrq aɣerda
ifrijdi n tfiras ifrijdi n tfiras - Queue touffue du renard: abaëëa tagrut igʷrramen ‫ضفدع الشجر‬ iderq ‫فأر الرمال‬
(neo) ‫ببر الكمثري‬ abaṛṛa ‫ذنب الثعلب الكث‬ 1090. Raisin de mer: tiglay n um- - Rat rayé de Barbarie (mus bar-
- Punaise des fleurs: tifkrt - Queue du chien ou autres rmä tiglay n umermeḍ ‫بيض احلبار أو‬ barus, rong): avrda aëumi, abucnbl
ibawn tifkert ibawn canidés: abräuä, abanna, acoäab ‫السبيدج‬ (ibucenbalen), abaäaw aɣerda aṛumi,
1077. Pupe, chrysalide, nymphe: aberḍuḍ, abanna, acɛḍab ‫ذنب الكلب‬ 1091. Râle: azrklla azerkella ‫تفلق‬ abucenbel (ibucenbalen), abaḍaw
tawlkt ibxcac tawlekt ibexcac ‫وما شابه‬ ‫)(طائر يشبه السمان‬ ‫فأر مخطط‬
‫خادرة‬ - Queue d’oiseau: tagjjimt tagjj- 1092. Râle des genets: avyul n - Rat des rochers (rong): avrda n
1078. Putois (must): awrta - awrta imt ‫ذنب الطير خاصة‬ tsærin aɣyul n teskʷrin ‫صفرد‬ isuliln aɣerda n isulilen (neo)
‫ سنعبة‬،‫ ابن عرس‬،‫فأر اخليل‬ 1093. Râle d’eau, marouette: az- - Rat épineux: avrda bu isnnann
1079. Pycnogonide, Animal marin rklla waman azerkella waman (neo) aɣerda bu isennanen (neo)
ressemblant à une araignée: tijd- ‫مرعة شائعة‬ - Rat/souris des moissons, Mycro-
mnnill tijdmnnill (neo) 1094. Ramier: azäuä azḍuḍ ‫ورشان‬ mis minutus: avrda n tmgra aɣerda
1080. Pyrrhocore, pyrrhocoris, pu- n temgra (neo) ‫فأر احلصاد‬
1095. Ramure: ackaän ackaḍen
naise rouge: buzgåav buzeggʷaɣ ‫قرون األيل‬ - Rat à crinière, hamster d’Imhause,
‫بقة شهباء‬ lophiomys imhausi: avrda bu uzagg
1096. Ranatre (punaise d’eau):
1081. Pyrale des fruits secs Plodia aɣerda bu uzagg (neo)
ifrijdi waman ifrijdi waman (neo)
interpunctella: tasula tasula )1106( ‫بق املاء‬

R
1082. Python: igrjm, aflanãiä 1097. Rapace, oiseau de proi:
igerjem, aflanṣiḍ ‫أصلة‬ taskla tasekla (tisekliwin) ‫كاسرة من‬
Python constricteur: tanavwit, avwu ‫الطيور الكاسرة‬
tanaɣwit, aɣwu ‫أصلة قابضة‬ - Rapace nocturne: taskla tams-
Python diamant, python-tapis: 1086. Radicivore: amtcaçur srdalt taskla tamsserdalt (neo)
ametcaẓur (neo) ‫آكل اجلذور‬

Q
igrjm agäif igerjm agḍif (neo) 1098. Rascasse, scorpène, scor-
1087. Ragondin (coypou, myocas- pion de la mer, crapaud de mer )1114(
tor, myopotame, rong): avrda n (pois): arumy, avunja arumy, aɣunja
waman aɣerda n waman ‫ كيب‬،‫راغوندين‬ 1100. Ratel, Mellivora capensis:
‫هلوف البحر‬
1088. Raie (pois): afrrac, bu- awrizin, awrzan, wirzan, andyuf
- Rascasse volante ou poisson lion awrizin, awrzan, wirzan, andyuf ،‫راتل‬
1083. Quadrumane: akuçfus tagra, taswwant aferrac, butagra, (ou poisson-dindon): avunja amaylal ‫آكل العسل‬
akuẓfus (neo) ‫رباعي األيدي‬ tasewwant ‫ لياء‬،‫شفنني بحري‬ aɣunja amaylal (neo)
1084. Quadrupède: akuçäar - Raie bouclée (pois): tadbirt n 1101. Ratites, coureurs (ois): im-
1099. Rat (rong): avrda, arnfaä, vrn imɣiren (neo) ‫ عواد‬،‫رواكض الطير‬
akuẓḍar (neo) ‫ من ذوات األربع‬،‫رباعي األرجل‬ ilel tadbirt n ilel axyul aɣerda, arenfaḍ, axyul ‫ فأر‬،‫جرذ‬ ‫كالنعامة‬
1085. Queue: timvilt, tabanna, - Raie électrique, torpille (pois): - Rat gris: akusu akusu 1102. Raton (jeune rat): azrgug
acwwaä, abprur, azafal, acwwaä, afltas afeltas ‫)فتر (رعادة‬
ajlal, aåjjim, abakku timɣilt, ta- - Rat noir, Rattus rattus, rong: azergug ‫ فأر صغير‬،‫فوير‬

58 59
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
1103. Raton (mammifère carni- 1111. Renne, caribu, Rangifer 1117. Ricin, ixode: afäuä, aårml moussieri): sfitjj, tawtjj sfitejj,
vore): waãläaman waṣleḍaman ،‫دلق‬ tarandus: tizrzrt mm uqacuc afḍuḍ, agʷrmel ‫ قراد‬،‫حلمة‬ tawtejj mrvin mm ifrkacn merɣin
‫ راتون‬،‫راكون‬ tizerzert mm uqacuc* ‫رنة‬ 1118. Rochier (ou roucaque, rou- mm iferkacen
- Raton laveur: waãläaman ams- 1112. Reptile: aprarad, amrarad quier) (pois): islm usulil iselm - Rouge queue noir (Phoenicurus
sird waṣleḍaman amssird (neo) aḥrarad, amrarad ‫حيوان من الزواحف‬ usulil (neo) ‫سمك صخري‬ ochruros): mrvin tuãïift merɣin
‫ راكون غاسل‬،‫راتون غاسل‬ 1113. Requin: awqqas awqqas ،‫قرش‬ tuṣtift
‫كوسج‬ - Rouge queue à front blanc
- Requin marteau: izimmr izim- (Phoenicurus phoenicurus): mrvin
mer ‫مطراق البحر‬ mm ikrçi merɣin mm ikerẓi
- Requin renard, faucheur: atbir 1127. Rouget:, mulet rouge (pois):
)1130( amlan, tafavrut, taçnagt, tabukkit
atbir
1119. Roitelet (ois): tassmi ifr- amlan, tafaɣrut, taẓnagt, tabukkit
- Requin blanc, squale: agllus
)1124( gan, tmssg, bu nini tassemi ifergan, ‫ طرستوج‬،‫سلطان ابراهيم‬
agellus ‫ كلب البحر‬،‫قرش‬
temsseg, bu nini ‫صعوة‬ Rouget - barbet de roche: bu
1104. Rémige: tabzzirt, tabul- - Requin bleu: alulam alulam
1120. Ronfleur (pois): askrray wamar bu wamar
bult tabezzirt, tabulbult ‫قادمة من قوادم‬ - Requin griset, (Griset, requin
‫الطير‬ asekerray ‫جنس سمك)) قنبر‬
à maquereaux): azgza, azgzaw
1105. Reine des abeilles: agllid n azegza, azegzaw ‫قرش املتوسط‬ 1121. Rongeur: amæçaç amkʷẓaẓ
tzizwa agellid n tizzwa ‫ملكة النحل‬ (imkʷẓaẓen) ‫)قاضم (من القواضم‬
- Requin-baleine: awqqas izmk
1106. Renard (cani): ikob, aba- awqqas izemk (neo) ‫إيلس‬ 1122. Rorqual (ceta): tavava ta-
vuv, bakkn, abaokka, abayëëu, aol- çawzawt taɣaɣa taẓawzawt ،‫هركل‬ )1152(
- Requin-tapis, requin barbu:
bun ikɛb, abaɣuɣ, bakken, abaɛkka, ‫هركول‬
awqqas bu wamar awqqas bu
abayṛṛu, aɛlbun ‫ أبو احلصني‬،‫ ثعالة‬،‫ثعلب‬ 1123. Roselin githagine (ois): tah- 1128. Rousseau, gros yeux (pois):
wamar (neo) ‫كوسج زربي‬
rayt tahrayt sndrwal, afurgl senderwal, afur-
- Renarde: takoabt, tabavuvt - Requin-taureau: awqqas azgr gel ‫ سمك اجلربيدي‬،‫كحالء‬
takɛabt, tabaɣuɣt ‫ أنثى الثعلب‬،‫ثرغل‬ awqqas azger (neo) 1124. Rossignol: asuddr, aqqur,
1129. Roussette, chien de mer,
1107. Renard famélique, Vulpes - Requin-tigre: awqqas avilas
tumsisi, asramram, msnäralla
msnḍeralla, asudder, aqqur, tum- chat de mer, émissole lisse/douce:
rueppellii (cani): aëak, aëkka aṛak, awqqas aɣʷilas (neo)
sisi, aseramram ‫ هزار‬،‫عندليب‬ aydi n ilel aydi n ilel ‫كلب البحر‬
aṛekka ‫ثعلب سمسمي‬
- Requin-lézard ou requin à col- ‫ غراء‬،‫األرقط‬
1108. Renard roux, Vulpes vulpes - Rossignol du japon: azvummy
lerettes: awqqas azrmummu awqqas - Grande roussette: abrar abrar
(cani): abarav, barvn, irv, arrav, azɣummy ‫نغارة‬
azermummu (neo)
warvn abaraɣ, bareɣn, irɣ, arraɣ, 1125. Rouge gorge : azggwav - Petite roussette (pois): aprtukka,
1114. Rhinocéros: azara azara aprti aḥertukka, aḥerti
warɣen ‫ثعلب أصهب‬ wul, azgåav udmr, muvmmu tid-
(izaran) ‫ مرميس‬،‫كركدن‬،‫وحيد القرن‬
1109. Renard polaire, Alopex marin azggwaɣ wul, azeggwaɣ ud- 1130. Ruche: tavrast, tilmikt
1115. Rhinolophe: avyul n yiä mer, muɣemmu tidmarin ‫أبو احلناء‬ taɣʷrast, tilmikt ‫خلية النحل‬
lagopus: ikob usunä ikɛb usuneḍ
aɣyul n yiḍ
(neo) ‫ثعلب قطبي‬ 1126. Rouge queue: tjtrtr 1131. Ruchée: aglif agʷlif ،‫ثول‬
1116. Rhizostome, gelée de mer: tejterter ‫هزار احلائط‬ ‫خشرم‬
1110. Renard marin, renard de
agris n ilel agris n ilel (neo)
mer, sabre-en-queue: abrar abrar - Rouge queue de moussier, ru- 1132. Rugissement: tandra n izm,
‫ريزوستوم‬
‫)ثعلب البحر (حوث‬ biette de Moussier (Phoenicurus izim tandra n izem, izim ‫زئير‬

60 61
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
1142. Salamandre: tagdst, - Sar à tête noir (Diplodus vulgar- - Grosse sauterelle grise: taggan-
taydst, taxrmammact, angul azgza is): addad addad dut taggandut (tiggunda)
angul azegza, tagdest, taydest, tax- - Sar commun (pois): awrvay - Jeune sauterelle voyageuse
ermammact ‫ سمندر‬،‫سرفوت‬ awrɣay ‫سرغوس‬ n’ayant pas la force de voler: afrt-
- Salamandre sans paumon: - Sar doré, Sargue ordinaire (pois): kum afertkum
tagdst tar turin tagdest tar turin amzil amzil ‫سرغوس‬ - Sauterelles isolées ou en petit
)1158( (neo)
- Sar tambour, moure (pois): tan- nombre: abaylal abaylal
1133. Ruminant: anfçaç anefẓaẓ - Salamandre terrestre: tagdst çitt tanẓitt - Grande sauterelle verte, locusta
‫مجتر‬ wakal tagdest wakal viridissina: abçaça abẓaẓa
1147. Sarcophage, mouche grise
- Ruminer: rar ifç, sgluli, 1143. Sanglier, porc sauvage: (mouche à viande): izi n tfiyyi - Grosse sauterelle (avec un grand
feçç rar ifeẓ, sgluli, feẓẓ ‫اجتر‬ ilf, açubar, bu tagant ilf, aẓubar, izi n tfiyyi ‫)صيدن اللحم (نوع من الدباب‬ abdomen), qui saute et ne vole pas:
bu tagant ‫ خنزير بري‬،‫هلوف‬ bbçakal, abçaça bbeẓakal, abẓaẓa
1134. Rupicole (coq des rochers): 1148. Sarcopte: tillict tillict ‫عل‬
- vieux sanglier: aciäi aciḍi ‫خنزير‬ ‫جراد آبد أخضر اللون ضخم البطن‬
afullus n isuliln, ayaçiä n isuliln 1149. Sardine: tildut tildut ‫سردين‬
afullus n isulilen, ayaẓiḍ n isulilen ‫بري هرم‬ - Sauterelle mâle: ipzger (ipe-
1150. Sarigue (mars): asarig

S
(neo) ‫ديك الصخر‬ - Jeune sanglier: afrkul afrkul ‫فرخ‬ zgar), apzayr iḥezger (iḥezgar),
asarig (neo) ‫سريغ‬
‫الهلوف‬ aḥzayr ‫ذكر اجلراد‬
1151. Saturnie, paon de nuit (pa-
1144. Sangsue (ann): taääit, 1157. Sauvage (animal): axxu,
pillon): tayja n iä tayja n iḍ (neo)
taïïäit, tiälit, advr, udvir iäuras axxu, iḍuras (nom pluriel)
‫طاووسية‬
taḍḍit (tiḍḍa), taṭṭeḍit (tiṭṭeḍa), tiḍelit, ‫حيوان وحشي‬
1135. Sabelle (ver marin): tini- adɣʷr, udɣir ‫علق‬ 1152. Saumon (pois): anssalm, aw-
1158. Scarabée (ins): iglgiz,
gidi tinigidi (neo) ‫رملية‬ lap anessalem, awlaḥ ‫ سمك‬،‫سلمون‬
- Sangsue des poissons: taääit igliz, arduz, izinzr, abuzbuz,
1136. Sabot: ifnckkr, tifnzit, ‫سليمان‬
islman taḍḍit iselman tajlist, mcncn, açrri igelgiz,
tafnzut, aferquc ifenckker, tifenzit, 1153. Saupe, sarpe, salpe (pois): igeliz, arduz, izinzer, abuzbuz,
tafenzut, aferquc ‫ سنبك‬،‫حافر‬ taluçit taluẓit tajlist, mcencen, aẓerri (iẓerriten)
1137. Sabre, ceinture d’argent, 1154. Saurel, chinchard (pois): ‫ جعران‬،‫جعل‬
jarretière: tagåst taggʷst aclal, taclalt aclal, taclalt
1138. Sacret: warçllim warẓllim )1165( 1155. Sauriens: iblpkkac
‫ذكر الصقر‬ ibelḥekkac (yan: abelḥekkuc)
1145. Sansonnet (étourneau): ‫عظائيات‬
1139. Saillie: tazaga, azzag, asukä imsfr, mssfrd izgarn, ams-
tazaga, azzag, asukḍ ‫ سفاد‬،‫نزو‬ 1156. Sauterelle: acaqrra )1180(
brid imsfer, messferd izgaren,
- Saillir: zg, sukä zeg, sukeḍ ،‫نزا‬ amesbrid ‫زرزور‬ (icaqerrayn), abrru, akbb acaqr- - Scarabée sacré de l’egypte,
‫سفد‬ ra (icaqerrayn), aberru, akebb ‫جرادة‬ bousier sacré (Scarabaeus sacer):
1146. Sar, sargue: acravi acraɣi
1140. Saki (pri): asaki asaki (neo) ‫سرغوس‬ - Larve de sauterelle: amrd tast n waman tast n waman
‫ساكي‬ amerd 1159. Scarabéidés: iglgizn iglgi-
- Sar à museau pointu (pois): ans-
1141. Saimiri (pri): asaymri sarmu, anssalmu anessarmu, anes- - Sauterelle qui commence à vol- zen ‫جعليات‬
asaymri ‫سامييري‬ salmu er: agar, angar agar, angar 1160. Scare ou poisson perroquet:
aslm aku aselm aku (neo)

62 63
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
1161. Scie, pristidé (ceta): anyakru rascasse: arumy arumy ،‫عقرب البحر‬ amzduv biɣerdayen, ifiɣer amezduɣ 1183. Sifaka (lému): sifaka sifaka
anyakru ‫)منشار (من احليتان‬ ‫هلوف البحر‬ - Serpent de ver, orvet: tasbapit, (neo)
1162. Sciène (pois): adbdub 1169. Scorpion: ivirdm iɣirdem azrrat tasbaḥit, azerrat ،‫حية الزجاج‬ 1184. Simulie: akawnäiä akawnḍiḍ
adebdub ‫لوت أو نسطرار‬ (iɣardmiwn) ‫عقرب‬ ‫ هربول‬،‫الدودة العمياء‬ (ikawnḍiḍen) ‫ جنرس‬،‫قرس‬
1163. Scincidés: ipäaä iḥḍaḍ - Gros scorpion mauvais: Scor- - Serpent-taureau: ifivr-azgr 1185. Singe (prim): abavus, iddw,
‫اسقنقوريات‬ pion à grosse queue, Androctonus ifiɣer-azger (neo) ibki, akççib abaɣus, iddew, ibki,
- Scincidé: apäiä aḥḍiḍ ‫اسقنقوري‬ mauretanicus (arach): buvardm - Serpent-roi: ifivr-agllid ifiɣer- akeẓẓib ‫قرد‬
buɣardem agellid (neo) 1186. Singe rouge ou Patas: akaya
1164. Scinque: taçllmuyt
taẓellmuyt (tiẓellmay) ‫ سقنقور‬،‫أ ّدة‬ - Scorpion jaune (Buthus atlantis, - Serpent-liane: ifivr- amtltl akaya
arach): ivirc iɣirec ifiɣer- amteltel (neo) 1187. Sirli: aäaluj aḍaluj ‫مكاء‬
- Poisson des sables (espèce de
scinque): aslmkka, islmkki, islm 1170. Sciuromorphes: imanziän - Serpent lait: ifivr aæfay ifiɣer - Sirli du desert, sirli bifascié, alae-
wakal, asmrdkkal aselmekka, is- imanziḍen (amanziḍ) (neo) akʷfay (neo) mons alaudipes: tavla içran taɣla
elmkki, iselm wakal, asemrdekkal 1171. Scutigère (myri): tazgmi, 1177. Serpentaire, secretaire, iẓran
- Scinque de schneider, eumeces taçimi tazegmi, taẓimi ‫من الدخداخيات‬ messager (ois): amjjaru (imejja- 1188. Sole: tislxt, tizlxt agl-
de schneider, Eumeces scneideri 1172. Seiche: tamrmïï, mm uzayz, run), amjjarw, tili n als tili n ales, lid agllid tiselxt, tizelxt ‫سمك موسى‬
algeriensis: ssummsitan, ssum- mas uzayz, tacabit tamermeṭṭ, mm amejjaru (imejjarun), amejjarew 1189. Solifuge (esp. de grande
mizgarn, mïïä tifunasin ssummsi- uzayz, mas uzayz, tacabit ‫حبار‬ (imejjaruten) ‫قعقب‬ araignée velue): taloyuät talɛyuḍt
tan, ssummizgaren, mṭṭeḍ tifunasin 1173. Seps: wislulfn, aslulf, ‫عنكبوث كبيرة مزغبة‬
winslulfn wislulefn, aslulef, win- 1190. Solipède, ongulé, monodac-
slulfen ‫دساسة‬ tyle: bu ifrqac, bu ifnckkar bu
- Seps à écailles: anslulf aåjäaä iferqac, bu ifenckkar ‫ ذو حافر‬،‫حافري‬
anslulf agʷjḍaḍ 1191. Solen, razor shell, couteau:
1174. Serin: ujbin, tawraxt ujbin, )1204( ackrf ackerf ‫ غمدية (نوع من احملار‬،‫)قبضية‬
tawraxt ‫ ترجني (طائر‬، ‫)نغر‬ 1192. Souriceau: amumd, amnäããu
1178. Serran, serranus, perche
1175. Seriole, poisson limon amumed, amenḍṣṣu ‫)درص (ولد الفأر‬
de mer (pois): azamar, askkur
)1158( (pois): awrav, tasargalt, asargal 1193. Souris (rong): tavrdayt,
azamar, asekkur ‫قشر‬
awraɣ, tasargalt, asargal ‫شيمية‬ akutay, amumd taɣerdayt, akutay,
1165. Scolopendre: azrrvml, 1179. Serran chevrette (pois): fr-
1176. Serpent: ifivr, alåmaä, amumed ‫فأرة‬
tivirdmt isan, affivra, accl n gaäil fergaḍil
abnkal, azrm ifiɣer, alegʷmaḍ, aben- - Souris épineuse égyptienne,
tklatin azerrɣmel, tiɣirdemt isan, 1180. Serres: ibbackarn, axbacn
kal, azerm ‫ثعبان‬ Acomys cahirinus seurati (rong):
affiɣra, accel n teklatin ‫ أم‬،‫ حريش‬،‫شبت‬ ibbackaren, axbacen ‫ مخالب‬،‫براثن‬
‫أربعة وأربعني‬ - Serpents de grande taille: if- tiggrt tigegert
lanãiän iflanṣiḍen 1181. Serval, Leptailurus serval
1166. Scolyte: akcic, aãiã akcic, - Souris à miel (Tarsipes rostra-
(fel): azdal, adal azdal, adal ،‫ بج‬،‫جرول‬
aṣiṣ ‫قتع الساق‬ - Serpent cendré: tummit yivd
‫ سنور بري إفريقي‬،‫قط منر‬
tus), espèce de phalanger: avrda
tummit yiɣed bu tammnt aɣerda bu tamment
1167. Scombrésoce (pois): izäi n 1182. Sika ou cerf du Japon, Cer-
ilel izḍi n ilel - Serpent mangeur d’œufs, Dasy- - Souris marsupiale: avrda awlkan
vus nippon: izrzr n jabbun izerzer
peltis commun: bivrdayn, ifivr aɣerda awlkan (neo)
1168. Scorpène, scorpion de mer, n jabbun ‫أيل ياباني‬

64 65
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
1203. Squille, mante de mer: - Tadorne casarca (Tadorna fer- lxt n usulil tislext n usulil (neo)
burqs n ilel burqes n ilel (neo) ‫جراد‬ ruginea): sugm arsuä sugm arsuḍ 1224. Tarsier: atarsiy atarsiy
‫ زيز البحر‬،‫البحر‬ 1213. Talitre, puce de sable, puce (neo) ‫ترسيس‬
1204. Stellion: amtvtv (imtvtvn), de mer: awurdu, awuräu awurdu, 1225. Tassergal, coupe - fil (pois):
agzzaram amteɣteɣ (imteɣteɣen), awurḍu tasargalt tasargalt
agezzaram ‫حرذون‬ 1214. Tamandua: tamandwa taman-
)1221(
1205. Stephanitis ou tigre du po- dwa (neo) ‫تامندوا‬
- Souris à queue courte, Mus spre- irier: avilas n tfirast aɣʷilas n 1215. Tamanoir: abuyls abuyles*
tus: tavrdayt mm timvilt tagz- tfirast (neo) ‫نامل أكبر‬
zaylut taɣerdayt mm timɣilt tagez- 1206. Staphyllin: ttlmççuv 1216. Tangara (ois): tangara tan-
zaylut (neo) ttelmeẓẓuɣ ‫ جعل‬،‫فرس إبليس‬ gara (neo) ‫)تناغر (طائر‬
- Souris grise, souris domestique, 1207. Sterne, hirondelle de mer 1217. Tanrec (mam): tanrik tanrik
Mus musculus (rong): tavrdayt n (ois): axmir axmir ‫ خرشنة‬،‫خطاف البحر‬ (neo) ‫طنريق‬ )1253(
tgmmi, tavrdayt n ixamn taɣerdayt
1218. Tantale (ois): tantal tantal
n tegmmi, taɣerdayt n ixamen 1226. Tatou, armadille, dasype:
(neo) ‫تنطل‬
- Souris blanche: tavrdayt tum- abuvlal abuɣlal (neo) ‫ أرمديل مدرع‬،‫تاتو‬
1219. Taon, horse fly: izb, izibb
lilt taɣerdayt tumlilt (neo) 1227. Taupe: avzkal aɣezkal
izeb (izaben), izibb (izibban) ‫نعرة‬
1194. Souricier: angmar n ivrdayn ‫ خلد أوربي‬،‫ جلذ‬،‫طوبني‬
- Taons de grande taille classes
anegmar n iɣerdayn ‫آكل أو صائد الفئران‬ Taupe dorée: avzkal amnnurv
du genre tabanus: tagånt, tiggnt,
1195. Spalax (rat taupe, rong): )1230( aɣezkal amennurɣ (neo) ‫طوبني ذهبي‬
amggun, imnzz, tagrurat taggʷnt
avzkal aɣezkal ‫ الفأر األعمى‬،‫اخللد‬ ‫اللون‬
(tiggʷan), tiggent, amggun, imenzz,
1208. Stomoxe: izinfr izinfer ‫ذبابة‬ - Taupe naine: avzkal aykkuc,
1196. Sparaillon (pois): tanãfit tagrurat
‫خبيثة‬ avzkal akærtap aɣezkal aykkuc
tanṣfit - Petits taons, genre Chrysops:
1209. Suricate: asuricat asuricat (neo), aɣezkal akkʷrtaḥ (neo) ‫طوبني‬
1197. Spatule (ois): blvunja adas adas
(neo) ‫منس إفريقي‬ ‫قزم‬
belɣʷnja ‫مالعقي‬ 1220. Tapir: alavas alaɣas* ‫تابير‬
1210. Surmulot, Rattus norvegicus - Taupe nue: avzkal apräiä
1198. Spermophile: agbur n ifsan 1221. Tarente, gecko: tiqqlit,
(rat gris, rat d’egout), rong: azrdi, aɣezkal aḥerḍiḍ (neo) ‫طوبني عار‬
agbur n ifsan (neo) ‫هوقل‬ iqjdr, tanjdamt tiqqlit, iqejder,
tazrdit, akundr, tadva, asaväa - Taupe marsupiale (Notoryctes
1199. Sphex: wahu wahu ‫إلق‬ azerdi, tazerdit, akunder, tadɣa, tanejdamt ‫ سام أبرص‬،‫أبوبريص‬
typhlops): avzkal awlkan aɣezkal
‫املتوسط‬ asaɣḍa ‫ مرنب‬،‫جرذ املتاعب‬ - Tarente du sahara, tarentola

T
awlkan (neo) ‫طوبني جرابي‬
1200. Sphinx: tafrijja tafrijja ephippiata, gecko des sables: im-
1228. Taupe-grillon (courtilière),
‫)صمل (فراشة ليلية‬ kwr imekwer
ins: tasrvint taserɣint ‫حرائة‬
1201. Sphinx « tête de mort », bee 1222. Tarentule: tabvaynust, açiç,
1229. Taurassin, jeune veau:
moths, galleria, Achérontia Atropos: tivrdmt waäu tikunda tabɣaynust,
1211. Tacaud, capelan (pois): isig isig ‫جذع‬
tanulia tanulia ‫) هولية (فراشة‬ aẓiẓ (iẓaẓen), tiɣerdemt waḍu tikun-
afanka, tawlkt afanka, tawlkt ‫تاكود‬ da ‫ تارانتية سامة‬،‫رتيالء‬ 1230. Taureau: azgr, aramul
1202. Squale: agllus agellus ،‫قرش‬
1212. Tadorne (ois): tavaät n waman azger, aramul ‫ثور‬
‫كلب البحر‬ 1223. Targeur, sole de roche: tis-
taɣaḍt n waman ‫شهرمان‬ - Jeune taureau: avwi aɣʷi

66 67
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
1231. Taurillon: awmmat awmmat azrm n tobbuät alegʷmaḍ udis, 1251. Thon blanc: ajana ajana ‫طن‬ (pois): taålimt tagʷlimt
1232. Tayra (must): tayra tayra iɣris n tmaḍunt, aɣris, azerm n ‫أبيض‬ 1259. Tortue: ifkr (ifkeran),
(neo) teɛbbuḍt ‫ دودة وحيدة وشريطية‬،‫تينيا‬ - Thon rayé ou bonite: azyam azy- afkrun ifker (ifkeran), afekrun
1233. Tchagra (ois): apajiw 1241. Termite (fourmi blanche): am ‫سلحفاة‬
aḥajiw taytca, aruz, tamadi, arkku, tud- - Thon rouge: aäun aḍun ‫طن أحمر‬ - Tortue femelle: tifkrt tifkert
dmssi, tuvd mssuy, tudmssu
1234. Tégénaire domestique, ara- 1252. Thylacine, loup marsoupial: - Tortue clémmyde, clemmys lep-
taytca, aruz, tamadi, arekku (arek-
ignée des maisons, Tegeneria do- tilasin tilasin (neo) ‫صائد الليل‬ rosa: ismg waman isemg waman
kuten), tuddemssi, tuɣed messuy,
mestica (arach): tllmçäa, tisist 1253. Tigre (fel): izm avilas, - Esp. de tortue très petite vit dans
tudemssu ‫دعر (دود يأكل اخلشب) سرفة‬
tellmeẓḍa, tisist ‫ عنكبوث املنازل‬،‫غدس‬ izem abrbac, avilas, agrzam les mares: takdbdbt takdebdebt
1242. Terricole: amzdvkal
1235. Téju, tégu (lézard): tigu tigu izem aɣilas, izem aberbac, aɣʷilas, - Tortue géante: ibrfkr iberfker
amzdeɣkal (neo)
(neo) agerzam ‫سمي كذلك ملا بينه والنمر من شبه‬ (neo) ‫سلحفاة عمالقة‬
1243. Tisserin (ois): amçäaw ‫ببر‬
1236. Teigne: titinya, timtcit, - Tortue à écailles: ifkr bu
ameẓḍaw ‫ أبو نساج‬،‫تنوط‬
akrkur titinya, timtcit, akerkur ،‫حلمة‬ 1254. Tinamou (ois): tinamu tinamu ikräan ifker bu ikerḍan
‫سوس فراشي (صغار الفراش تضر بالنباتات واحلبوب‬ - Tisserin gendarme (Ploceus cu- (neo)
cullatus): tasllalut tasellalut - Tortue-boîte: ifkr ankul ifker
‫)واأللبسة‬ 1255. Tique: aslluf, aqrmim ankul (neo)
- Teigne des farines «ou «Pyrale 1244. Têtard: tazduzt n waman, aselluf, aqermim ‫قراد‬
- Tortue à cou de serpent: ifkr bu
de la farine» Asopia farinalis: imi- amrddu,tabrddduct, azuvlac,
- de chien: addlm, bugawr ad-
abaybëuä, tavnjawt waman, açrmiä, umggrä n ubnkal ifker bu umggerḍ n
yyl imiyyl delm, bugawr
amayad tazduzt n waman (tizdaz ubenkal (neo)
n waman), amrddu, taberdedduct - de chameau (accrochée à - Tortue à étoiles: ifkr bu itran
(tiberduddac), azuɣlac (izuɣlacen), l’animal): aslluf aselluf ifker bu itran (neo)
abaybṛuḍ, taɣenjawt waman, - de chameau gonflée de sang - Tortue alligator: ifkr aligaïur
aẓermiḍ, amayad ‫ فرخ الضفدع‬،‫شرغوف‬ (tombée): aråml agʷrmel ifker aligaṭur (neo)
1245. Tetradactyle: akuçäaä - de chèvre: afäuä, afäil afḍuḍ, - Tortue jaune: ifkr awraä ifker
akuẓḍaḍ ‫رباعي األصابع‬ afḍil awraɣ (neo) ‫سلحفاة صفراء‬
)1259( 1246. Tetrapode: akuçäar akuẓḍar - Tortue léopard, pardalis bab-
(neo) ‫رباعي األرجل‬ cocki: ifkr avilas ifker aɣʷilas
1247. Tetraptère: akuçfr akuẓfer )1271( (neo)
1237. Télagon (un blaireau des
îles malaises): tilagun tilagun (neo) (neo) ‫رباعي األجنحة‬ - Tortu de mer: ifkr n igirw, bu
1256. Toile d’araignée: azïïa n
1238. Temnodom sauteur (temno- 1248. Theridion, theridium (arach): takkalt, isasan azeṭṭa n takkalt, tgra n ilel, amrridu ifker n igirw,
dom saltator): tasrgalt tasergalt taysusut, tabaxxa taysusut, tab- isasan ‫ بيت العنكبوث‬،‫ شع‬،‫عكاش‬ bu tegra n ilel, amerridu (imerridiwn)
1239. Ténébrion: tawkka n ug- axxa ‫سلحفاة البحر‬
1257. Toison: ilis ilis ‫ جزة‬- amlus
grn tawkka n uggrn (pour la larve), 1249. Thomise (araignée-crabe, amlus: mouton ou chèvre qui vient 1260. Toucan: atbir n tzlva atbir
ibxs, aknkar ibexs, akenkar (pour arach): tabluvma tabluɣma ‫برثنية (نوع‬ d’être tondu n tzelɣa* ‫طوقان‬
l’adulte, Tenebrio molitor) ‫ظالمية‬ ‫)من العناكب‬ 1261. Touille (ou requin-taupe,
1258. Torpille, raie électrique
1240. Ténia, ver solitaire: alåmaä 1250. Thon: abayrun abayrun ،‫طن‬ (pois): afltas afeltas ‫)فتر (رعادة‬ lamie): awqqas-avzkal awqqas-
udis, ivris n tmaäunt, aäris, ‫تن‬ aɣezkal (neo)
- Torpille marbrée, torpédine

68 69
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬

U
1262. Tourterelle: abrvud, ta- ifkr ilgåavn ifker ileggʷaɣen (neo) bas: tackëamt tackṛamt ‫بقرة لم تلد بعد‬
brvudt, taårramt, timilla ‫ سلحفاة نهرية‬،‫سلحفاة رخوة الترس‬ ‫عجال‬
aberɣud, taberɣudt, tagʷrramt, ti- 1268. Triton: tagdst n waman, 1286. Vampire (chauve souris):
milla ‫أطرغلة وقمري‬ tarknuzt, arknuz, alknuz tagdest n ssumm idammn ssumm idammen
1282. Urubu (ois): urubu urubu
- Tourterelle masquée (Oena waman, tarknuzt, arknuz, alknuz (neo) ‫ نزافة‬،‫مصاصة‬
‫بغاث أسود‬
capensis): tinaät n tgäaä tinaḍt n ‫ودعة بوقية أو سمندل املاء أو بوق البحر (وهو من‬ 1287. Vanneau huppé: ibibä
tgḍaḍ ‫)الرخويات‬ 1283. Unau, unu: unaw unaw ‫أونو‬
ibibeḍ ‫طيط قبراني‬
-Tourterelle des bois: taduriyt 1269. Troglodyte (neo): asibbus, 1284. Uromastix, Uromastix acan-
- Vanneau migrateur (ois): imrgç
taduriyt asibbu, bufssiw asibbus, asi- thinurus: aåjjim, aprdan, agi-
ummergiẓ ‫ طيبة‬،‫أبوطيط‬
bbu, bufessiw ‫ صعو‬،‫وصع‬ zam, amkacaw, agzzaram agʷjjim,
-Tourterelle du cap: talkinäawt 1288. Varan: awkjim, akudi,
aḥerdan, agizam, amkacaw, agez-
talkinḍawt 1270. Trombidion, aoutât, rouget: tifdirt awkjim, akudi, tifdirt ‫ورل‬
zaram ‫ضب‬
-Tourterelle maillée: tigrgrt ti- fuqqs fuqqes ‫ خاشية‬،‫قمل خملي‬
- Uromastyx acanthinura: aåjjim, - Varan du désert: avata aɣata ‫ورل‬
gergert 1271. Trompe d’éléphant: avnzur n ‫الصحراء‬
aprda, aprdan agʷjjim, aḥerda,
1263. Tourtereau: imillu imillu ‫ذكر‬ ilw aɣenzur n ilew ‫خرطوم الفيل‬
aḥerdan 1289. Varron: aäkkuk, aäkku, at-
‫الترغل‬ 1272. Troupe de moineaux, kkuk, dikkuk izgarn aḍekkuk,
- Uromastyx acanthinura acanthin-
d’étourneaux: idili idili aḍekku, atekkuk, dikkuk izgaren ‫نبر‬
ura: aåjjim agʷjjim
1273. Troupe de rapaces: tayl- 1290. Vautour: iviwr, agrmal
- Uromastyx acanthinura nigriven-
li, tamulayt taylli, tamulayt ‫سرب من‬ iɣiwr (iɣawren), agermal (igermalen)
tris: aprdan aḥerdan
‫الكواسر‬ ‫نسر‬
- Uromastyx Geyri: agizam agi-
1274. Truffe: affanka affanka ‫خطم‬ - Vautour oricou: açiç aẓiẓ
zam
‫الكلب والهر‬ (iẓaẓen)
-Uromastyx alfredschmidti: agz-
)1290( 1275. Truie: taladayt taladayt - Vautour fauve: igidr amjjuä
zaram agezzaram
‫خنزيرة‬ igider amejjuḍ
1264. Traquet motteux: agbs ag- - Uromastyx occidentalis: aka aka
1276. Truite (pois): ablav ablaɣ - Vautour d’Égypte, percnoptère:
bes ‫طائر املدر‬ - Uromastyx dispar, fouette queue
‫تروتية‬ isvi, tavalgi isɣi, taɣalgi ،‫شوحة‬

V
- Traquet à tête blanche: amaqqan, du Mali: amkacaw amkacaw
1277. Truie de mer: taladayt n ‫رخمة‬
tamnxirt amaqqan, tamenxirt
ilel taladayt n ilel (neo) ‫جالخ‬ - Vieux vautour: ikbbuc ikebbuc
- Traquet à tête grise: acrara acr-
1278. Truxale (Acrida mediter- ‫قشعم‬
ara
ranea): mluccn meluccen ‫جرادة تشبه‬
1265. Tranchoir: tasmmawdt is- ‫السرعوفة‬ 1285. Vache: tafunast, tast tafu-
lman tasemmawdt iselman (neo) nast (tifunasin), tast (tisitan, tisita)
1279. Tuatara (rept): twatara
‫)منجلية (سمكة على شكل منجل‬
twatara (neo) ‫بقرة‬
1266. Trichocéphale: imivz Vache à lait: tava taɣa ‫بقرة حلوب‬
1280. Tupaia, tupaja: tufaja tufaja
imiɣez ‫سلاّ ءة (نوع من الديدان يعيش في األمعاء‬ )1308(
(neo) ‫سنجاب آسيا‬ - Vache maigre, malade: tapjjuät
‫)طفيلية‬
1281. Turbo: turbu turbu (neo) taḥejjuḍt ‫بقرة مريضة هزيلة‬ 1291. Veau: agnduz, aknïur agen-
1267. Trionyx, tortue molle, (tor-
‫تربو‬ - Vache qui n a pas encore mis duz, akenṭur ‫عجل‬
tue d’eau douce, à carapace molle):

70 71
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
kanada akʷrkʷdan n kanada ‫وبيت (ايل‬
1292. Venin: iriyn, irirn iriyn, 1301. Ver de guinée, dragonneau: taskiwin taccelt, tifiɣra mm taski-
‫)امريكي كبير‬
iriren ‫سم األفاعي‬ atlb, akrknu atleb, akerknu (kerk- win, tablinka mm taskiwin ‫أفعى مقرنة‬
nuten) 1322. Wombat, phascolome: wum-
1293. Venimeux: uçnin, amuççn, bu - Vipère des sables, vipère de
ba wumba ‫)ومبت (لبون استرالي‬
iriyn uẓnin, amuẓẓen, bu iriyen 1302. Ver luisant, lampyre: sl- l’erg, céraste d’ avicenne: tahra
‫سام‬ liäur selliḍur (id selliḍur), tuçrurq, umlal, tafrnit tahra umlal, tafernit 1323. Watussi: watusi watusi

X
tlliäurv tuẓrureq, telliḍureɣ ‫حباحب‬ ‫أفعى الرمال‬
‫يراع‬ - Vipère dangereuse et mortelle:
1303. Ver parasite: azrm, imivz taktla taktla ‫ خبيثة قاتلة‬،‫حية قصقاص‬
azerm, imiɣez ‫دودة طفيلية‬ Vipère qui tue immediatement:
1304. Verdier (ois): aberzgzaw talfsa tanaäart talefsa tanaḍart
)1318( 1324. Xanthie (noctuelle): amncvlul
aberzgzaw ‫ خضيري‬،‫خضير‬ ‫حية عاضه تقتل في احلني‬
amencɣlul ‫ فراشة مقوسة‬،‫ليلية‬
1294. Ver (ann): tawkka, taycca, 1305. Vermine, animal nuisible: 1313. Viscache (rong): afskac
1325. Xylophage: amccas-
abxxuy, aktca, ancl tawkka, taycca, tawiwa, abrwqqas tawiwa, aber- afeskac (neo) ‫فسكاش‬
var (imccasvarn) ameccasɣar
abexxuy (ibuxxuyn), aketca, ancl wqqas ‫ حشرات مضرة‬،‫حيوانات مضرة‬ 1314. Vison: afizun avizun (neo) (imeccasɣaren) neo ‫ آكل اخلشب‬،‫خاشب‬
‫دود‬ 1306. Vermivore: amccwkka amec- ‫فيزون‬ ‫من احلشرات‬
- Vers qui se trouvent qlqf dans cwkka (neo) ‫آكل الديدان‬ 1315. Vive, vive araignée, vive 1326. Xylocope, abeille charpen-
les gazelles entre chair et peau: ik- 1307. Vertébrés: id bu tgzitin id vipère (pois): ivirdm, tablinka tière: tizizwit tadrvalt tizizwit
bdiwn ikbdiwn bu tegzitin (neo) ‫فقريات‬ iɣirdem, tablinka ‫شواكة‬ taderɣalt ‫قعثبان أزرق‬
1295. Ver blanc, man, larve du 1308. Vespertillon: tahlimt, hli- 1316. Volatile: aylal aylal ‫طير من‬ 1327. Xerus, rat palmiste, écureuil
hanneton: ablawkka, tafaska iful- ma uçalim, hrima uçalim tahlimt, ‫الدواجن‬ fouisseur, xerus erythropus (es-
lusn ablawkka, tafaska ifullusen hlima uẓalim, hrima uẓalim ‫خفاش‬ 1317. Vol d’oiseaux: adfrir ad- pèce d’ecureil), rong: akulan akulan
1296. Ver de foie: afrslm afers-

Y
1309. Veuve (ois): tadgalt n igäaä frir ‫رف طيور‬ ‫سنجاب النخل‬
lem ‫دود الكبد‬ tadgalt n igḍaḍ ‫طائر الوحيد‬ 1318. Volute: tankruzt, talknuzt
1297. Ver à soie: tagcca umïïalsu 1310. Veuve noire (espèce tankruzt, talknuzt ‫حلزون بحري‬
tagecca umeṭṭalsu ‫دودة القز‬ d’araignée, arach): tadgalt ta- - Volute cymbium cymbium L.:
1298. Ver à tête noire: tawkka mm brkant tadgalt taberkant (neo) ‫أرملة‬ afvul afɣul (ifɣulan)
ixf abrkan tawkka mm ixef aber- ‫سوداء‬ 1328. Yack: aramul idflawn aram-
1319. Vrillette, pou des bois: xninu ul ideflawn* ‫قطاس‬
kan 1311. Vieille (pois): askkur asek- xninu ‫سوسة اخلشب‬

W
- Ver à queue: tawkka mm imvil kur 1329. Yapock (Chironectes mini-
tawkka mm imɣil mus), loutre marsupiale (espèce
- Vieille de mer (pois): imskr im-
d’oppossum): ayafuk ayafuk

Z
1299. Ver de terre: adan n tmurt, sker ‫كيدم‬
adan wakal, ijirmä, azrmttuc, as- 1312. Vipère: apawca, tifivra,
rmkal adan n tmurt, adan wakal, talfsa, tahra, tablinka aḥawca,
ijirmeḍ, azermettuc, asermkal ‫خرطون‬ tifiɣra, talefsa, tahra, tablinka ،‫أفعى‬ 1320. Wallaby: wallabi - wallabi
1300. Ver de mer, ver arénicole, ‫حية‬ (neo) ‫)ولب (كنغر صغير‬ 1330. Zèbre: amvjud ameɣjud ‫حمار‬
lombric marin: tawkka umlal tawkka - Vipère à corne, ceraste: tacclt, 1321. Wapiti, élan d’Amérique, ‫الزرد‬
umlal tifivra mm taskiwin, tablinka mm Cervus canadensis: aærædan n

72 73
‫معجم الحيوانات‬
1331. Zébu: tikurut tikurut (‫درباني‬
‫(حيوان ذو سنام من الفصيلة البقرية‬
1332. Zeuzère: timtcit n tfiras Annexe Asäfr ‫ملحق‬ index Amazigh
timtcit n tfiras ‫قتع اإلجاص‬
1333. Zibeline (must): tazlkïïa
A1337 - Capucin bec-d argent
taëumit tazelkṭṭa taṛumit ‫ سمور‬،‫زبلني‬
(Euodice cantans, ois) : siän içlan ababbuc 474, 984 abbuc 344, 632
‫سيبيريا‬
siḍen iẓlan abaḍaw 1099 abɛu 861
1334. Zonure: asmråjjim A1338 - Céphalophe couronné, abadix 202, 822 abɣaw 162
asmergʷjjim (neo) ‫خناز‬ céphalophe de Grimm (Sylvicapra abaɛkka 1106 abɣayc 660,1001
1335. Zoophage: amccmudr amec- grimmia) : talufi talufi abaɣaḍ 169 abɣayc n ilel 633
cmuder (neo) A1339 - Cordon bleu (Uraeginthus abaɣuɣ 1106 abɣbaɣ 129, 383
1336. Zorille, Poecilictis libyca bengalus, ois) : taqdit taqdit abaɣus 581,1185 abɣur 711
(must): az^ään, azïïn azeḍḍen, A1340 - Cynips (ins) : aydi n tfukt abaɣus bu inzar 860 abḥrur 1085
azeṭṭen (izeḍḍenen), asfc, awrta aydi n tfukt ‫ عفصية‬،‫آبرة‬ abaḥu 344 abiba 373, 838
asefc, awrta ‫ظريل‬ A1341 - Grèbe castagneux : abakku 1085 abiba n tawla 65
tikiçit n waman tikiẓit n waman abal 106 abibi 432
A1342 - Piapiac africain (Ptilosto- abalal 681 abiduk 977
mus afer, ois) : isasagn, asagag abalɣa 349, 353 abizzu 718
isasagen (pl), asagag abanɣu 623 abjaw 789, 983
A1343 - Toutenon commun (om- abanna 1085 abkni 716
matostrephes sagittatus, todarodes abaqzwa 593 abkt 463
sagittatus, cephalopode) : ils n abaqzzwi 75 ablaɣ 40, 123, 739, 1276
ilel iles n ilel abaraɣ 1108 ablawkka 764, 1295
abaray 490 ablbal 31, 614
abarduz 170 ablbaqquc 308
abaṛṛa 1085 ablbbuc 474
abarran 977 ablbbun 288
abaṛṛay 267 ablbbuz 297
abarru 391 ablbnna 628, 753
abarzzi 97 ablgamu 593
abaskaḍ 169 ablgʷjjim 753
abatac 283 ablhassu 288
abaybṛuḍ 1244 ablhaw 710
abayḥ 206 abllbun 789
abaykur 709 abllɣʷman 492
abaylal 1156 ablmẓẓuɣ 920
abayṛṛu 1106 ablullu 987
abayrun 1250 ablyamun 593
abbar 800 abnkal 1176

74 75
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
abnkal n waman 364, 862 abucam 816 acbcal 731 aḍarfus 962
abrar 125, 913, 1110, 1129 abucnbl 1099 acbuq 40 adas 1219
abraybaray 567 abudac 831 accl n tklatin 1165 adbdub 1162
abrbac 125, 481 abufḍis 585 acḍun 55 addad 1146
abrcni 283 abufuck 832 acɛḍab 1085 addlm 1255
abrḍag 426, 937 abugil 848 acfcaq 308 adfrir 1317
abrḍal 660, 1001 abuɣlal 1226 acicaw 1055 adɣar n islman 120
abrḍal aḍrḍur 206 abuḥdad 806 aciḍi 1143 adgaẓ n islman 120
abrḍan 498, 660 abuḥrar 52, 474 acigan 8 adɣdaɣ 105
abrḍar 787 abujɣlal 474, 605 ackaḍn 164, 1095 aḍggʷal n tafukt 1014
abrḍḍɛman 492 abujɣlal n ifrgan 474 ackrf 374,1191 adɣmus 925
abrḍuḍ 1085 abukar 405 ackuf 230 adɣmus n waman 925
abrɣggʷal 799 abukir 169 ackwalla 304 adɣʷr 1144
abrɣu 1074 aburbbu 718 aclal 295, 1154 adi 927
abrɣud 1262 aburi 842, 844 aclɣiḍ 713 adinuẓuṛ 433
abrhuc 710 aburjij 577 acluɣ 689 aḍkku 1289
abrik 214 aburrg 391 acmcaw 163 aḍkkuk 360, 1289
abrjɣlal 474 aburxs 577 acnclla 296 aḍku 139, 938
abrkawc 151 abusbis 1015 acniḍ 843 admman 839
abrkuk 340 abusbis n ilel 1015 acraɣi 1146 admu 535
abrkus 137 abusbis n iskʷla 1015 acrara 1264 adray 992
abrni 493, 965 abutcl 1060 acrbraw 464 aḍrays agmumis 1063
abrran 266 abuxbux 474 acrmcal 541 adsman 429
abrrddɛman 906 abuxxu 648 acrmcam 1052 adssiw 498
abrriḍ 169 abuyidd 796, 840 acrmuḍ 875 aḍun 1251
abrriq 514 abuyls 1215 acumbanzi 294 aduru 593
abrru 1156 abuzbiz 1015 acwraɣ 734 adxʷs 336
abru 935 abuzbuz 1158 acwwaḍ 1085 aɛawc 693
abrurq 774 abxxuc 648 acxarn 576 aɛlbun 1106
abrwqqas 1305 abxxuy 1294 acxaṭ 248 aɛqric 380
abryun 711 abẓaẓa 307, 730, 1156 aḍafu 308 afalku 104,493,597
abrzggu 16 abẓiẓ 307 adagl 246 afangulan 944
abrzgun 711 abzzir 1021 aḍaɣur 124 afanka 224,1211
abrzgzaw1304 abzzir n ilel 970 adal 1181 afcgḍiḍ 660,1001
abrzizzw 590 acabruc 504 aḍaluj 35,1187 afḍil 1255
abubar 273 acacca 300 adamsa 900, 947 afḍuḍ 655,1117,1255
abubbaẓ 924 acakma 253 adan n tmurt 732,1299 affanka 1274
abubbaẓ n ilel 924 acamul 621 adan wakal 1299 affiɣra 1165
abubbaẓ umlil 924 acaqrra 1156 adanay 656 afgan 631
abubbaẓ usunḍ 924 acbarn 576 aḍar wayyis 1004 afɣul 1318

76 77
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
aficlul 718 afurgl 440, 1128 aglaz 474 agʷilal 278
afital 835 afuss 507 agllid 1188 agʷirar 7
afkak 263 agad 928 agllid n tizzwa 1105 agʷjjim 20
afkraw 218 , 278 agadir n tuḍfin 517 agllus 460,810,1113,1202 agʷjjim 509, 1085,1284
afkrun 1259 agagz 173 aglmum 204 agʷlif 477, 1131
aflanṣiḍ 363 , 1082 agaman 312 agmar 278, 479 agʷlif aḍrḍur 2
aflcu 350 agami 21 agmil 842 agʷnin 689
aflkay 494 agamrru 499 agmums 585 agʷrml 1117, 1255
afllu 143 agamum 593,841 agnduz 1291 agʷzlḍaḍ 179
afltas 322, 1088, 1258 aganziz 170 agnfur 850 agʷzlils 185
afnnakʷc 902 agar 1156 agnu 560 agʷzlisk 178
afntus 173 agawgaw 562,568 agrawal 51 agzzaram 20, 509,1204, 1284
afraj 170 agaymru 499 agrctal 176 aɣacɣac 660,1001
afraksi 12 agays 927 agrfal 426 aɣaḍ 169
afraray 883 agaywar 348 agrfiw 352 aɣaḍn 225
afraray n ucfcaq 311 agayz 173 agrgr 129,1027 aɣafaf 833
afrḍuḍ 577 agazu 323 agrirḍ 558 aɣalg 299
afrgɣul 41 agbs 824 , 1264 agris n ilel 1116 aɣanba 395
afrkul 565 agbur amaylal 456, 1035 agrizli 582 aɣaslm 711
afrkus 975,1134 agbur n ifsan 1198 agrlellu 205 aɣata 1288
afrmac 457 agbur waman 236 agrmal 1290 aɣawsis 1075
afrquc 902 , 1136 agḍiḍ 883,884 agrrud 975 aɣbub 132
afrrac 1088 agḍiḍ ardin 747,793,885 agrsiw 1022 aɣiddu 590,591
afrrum 468 agḍiḍ bu uhlallu 886 agru 575 aɣla 137
afrslm 1296 agḍiḍ iɣwawn 529, 1016 agru iskʷla 424 aɣlaɣlu 587
afrtkum 1156 agḍiḍ iyugawn 138 agru n tallaxt 968 aɣllangum 451
afrtṭṭa 273,950 agḍiḍ n isan 587 agrzam 589, 701, 946, 1253 aɣllu 711
afrtṭṭa bu imẓẓaɣ 908 agḍiḍ n udayn 593 agṭṭuf 512 aɣnbu 131
afrtṭṭill 564 agḍiḍ n umaglal 887 agudi 1053 aɣnbub 131
afrẓẓu 345 agḍiḍ n tsnnant 262 agulaz 744 aɣnbugḍiḍ 911
afskac 1313 agḍiḍɣrda 273 aguli 408 aɣnduz 542
aftakka 220 agḍiḍil 1010 agulz 735 aɣnsi 221
afuck 182 agḍiḍ-izi 332 aguniḍ 1 aɣnzggu 519
afuctal 835 aggur 252 agurdu 1072 aɣnzur n ilw 1271
aful 232, 231, 319,942 aggurdi 1072 agurfu 566 aɣray 992
afullus 340 aggurdi wakal 44 agurgut 593 aɣrci 500
afullus ajaqlal 340 aggurdi waman 525 agurr 251 aɣrciw 500
afullus n isuliln 1134 agiw 701 aguti 25 aɣrda - kanguru 148
afullus n trbibit 341 agizam 20, 509, 1284 agwal 583 aɣrda 1099
afunas 162 aglaw 848 agʷctim 913 aɣrda abrkan 1099

78 79
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
aɣrda aṛumi 1099 aɣyul waman 552 ahrmuc 534 akayc 105
aɣrda awlkan 1193 aɣyul n tazart 195 ahrmuc umusk 247,286,1044 akayman 207
aɣrda bu isnnann 1099 aɣẓaẓ 838 ahrrandu 109 akaynun 554
aɣrda bu tammnt 1193 aɣzfiɣr 159 ahrruḍ 519,989 akbb 1156
aɣrda bu uzagg 1099 aɣzfisk 733 ahuk 169 akbur 455
aɣrda idrq 1065, 1099 aɣzkal 1195, 1227 ahuttil 807 akcic 1166
aɣrda n ilel 184 aɣzkal aḥrḍiḍ 1227 ajaɣiɣ 539 akɛaw 258
aɣrda n isuliln 1099 aɣzkal akkʷrtaḥ 1227 ajagju 799 akiḍar 278, 479
aɣrda n tmgra 1099 aɣzkal amnnurɣ 1227 ajakamar 658 akiṭar 479
aɣrda n trgʷa 212 aɣzkal awlkan 1227 ajakana 659 akiyyaw 1055
aɣrda n urtan 520 aɣzkal aykkuc 1227 ajalan 817, 993 akmkum 131
aɣrda n waman 1087 aɣzzaf waskiwn 733 ajalay 490 aknḍuc 752
aɣri 956 aḥajiw 1233 ajamul 70,621 aknguraɣrda 1049
aɣris 1240 aḥarfa 322 ajana 1251 aknguru 667
aɣrraɣru 587 aḥawca 1312 ajarac 816 aknguru iskʷla 668
aɣrratum 308 aḥdadiy 279 ajarfi 352 aknkaju 667
aɣrzul 288 aḥḍiḍ 1163 ajayc 387 aknkar 1239
aɣs 408,744 aḥgru 553 ajdir 536 aknṭur 1291
aɣsi 408, 735, 744 aḥgun 555 ajḍiḍ n ifunasen 1016 aknuz 983 , 1043
aɣsi bu uzagg 737 aḥigun 977 ajḍiḍ n ilel 832 aknuz n waruy 1043
aɣucaf 395 aḥjud 64 ajɣnɣl 331 aknuz n yilf 774, 1042
aɣucaf lhind 538 aḥnnqric 483 ajɣur 475 aknuz yizm 724
aɣufal 139 aḥnsur 57 ajḥmum 799 aknyaw 439
aɣunja 293, 583,1098 aḥrarad 1112 ajḥmum usulil 803 aknzay 977
aɣunja amaylal 1098 aḥraw 255 ajḥmum uẓru 801 aknzzay 975
aɣur 455 aḥrbebbu 711 ajlal 1085 akrabu 669
aɣuray 640 aḥrdan 20 ajlic 243 akrar 137
aɣuri 956 aḥrdan 509, 1284 ajnkikr 172 akrkaju 233
aɣuzaw 512 aḥrrac 979 ajerlaw 214 akrknu 444
aɣʷi 1230 aḥrti 1129 ajrruḍ 975 akrkur 1236
aɣʷilas 701, 946, 1253 aḥrtukka 1129 ajuɣr 927 akrrbub 474
aɣʷilas n ilaln 702 aḥurri 346 aka 711, 1284 akrrslm 1034
aɣʷilas n marikan 361 aḥurri wurtan 346 akaccu 460 akrt 107
aɣʷilas n tfirast 1205 aḥzayr 1156 akalalyus 217 aksil 589, 701
aɣʷlal 474 ahaqqar 348 akamici 666 akskus 359
aɣʷri 956 ahaqqay 348 akarzud 789 aktca 100, 1294
aɣyul 57 ahbbaẓ 437 akasu 258 aku 979
aɣyul adɣmum 57 ahbbuẓ 437 akawka 411 aku n ilel 980
aɣyul n tskwrin 132, 1092 ahnaqqar 218 , 278 akawnḍiḍ 298, 831,1184 akubay 321
aɣyul n yiḍ 1115 ahr 723 akaya 580, 1186 akudi 1288

80 81
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
akudu 673 alamum 490 amaya 755 amgzazal 512
akugar 361 alaẓway 352 amayad 1244 amigl 362
akujil 227, 447 albbaḍ 720 amayas 589, 1056 amillus 205
akukri 532 alɛyuḍ 42 amayaṣ 1056 amis 682
akulan 455 , 1327 alfẓa 382 amaynag 256 amjjaru 1177
akulkla 722 alɣʷm 255, 445 amaynat 756 amjjarw 1177
akuln 744 alɣʷm n ilel 117, 663, 788 amaytar 143 amjtkku 799
akundr 797, 1210 alɣncuc 752 amazir 398 amjun 344, 475
akunduṛ 338 algʷmaḍ 1176 amccakʷ 898 amkacaw 509, 1284
akuskum 131 algʷmaḍ n umazir 654 amccal 836 amkkartu 169
akusu 1099 algʷmaḍ udis 1240 amccaqqa 574 ameksa wulli 729
akutay 548, 1193 aliḍas 724 amccasɣar 1325 amktar 143
akuti 548 aliga 575 amccaslm 642, 1018 amkʷẓaẓ 1121
akuyuṭ 379 alimur 696 amccbxxuc 650 amlal 14 , 69, 532
akuz 209, 261 alkkaman 250 amccfkak 264,863 amlan 1127
akuz ibawn 191 alknuz 1268 amccimmɣi 997 amllal 14 , 68
akuẓḍaḍ 1245 alm 255 amccksum 234 amlul 813
akuẓḍar 1084, 1246 almmin 698 amccmudr 1335 amlus 1257
akuẓfr 1247 alqqaɣ 23 amccṭṭuf 516 amncɣlul 868, 1324
akuẓfus 1083 alssi 459 amcctuga 610 amnḍṣṣu 1192
akʷaɛ 258 alsyun 36 amccwkka 1306 amnfrriw 1011
akwala 672 aluɣ 708 amcddal 513 amngaḍ 1020
akwati 320 alulam 1113 amcic 265 amnic 265
akʷdf 864 amaccu 265 amcllɣ 607 amntẓẓa 849
akʷrkur 799 amafraw 39 amdan 631 amnṭẓẓa n tnẓruft 849
akʷrkʷdan 247 amagur 255 amdda 688 amntẓẓa n waman 849
akʷrẓkal 500 amaki 758 amdda n ifullusen 104 amqrqr 382
akʷsas 228 amaklas 600 amddɣ 554 amrarad 1112
akzaw 1055 amalay 544 amddurdu 559 amrd 1156
akẓẓib 1185 amamud 763 amdikl 939 amrddu 1244
alabaq 169 amanar 59 amḍlas amrgu 580
alaḍa 831 amankal 49 amdlas 555 amrgul 795
aladay 328 amaqqan 1264 amɣay 1043 amrmḍ 208
aladay llhnd 321 amara 771 amɣayud 43 , 327 amrmut 777
aladay n waman 203 , 329 amargay 775 amggun 1219 amrridu 1259
aladay wasif 1047 amarmaḍ 208 amɣjud 1330 amsahar 396
aladay 1041 amasay 1053 amɣrda 854 amsaylal 883
alaɣas 1220 amaṣkaw 749 amgrud 78 amsaysu 138 , 628 , 694
alaguḍ 271, 634 amaskaw 354, 749 amɣʷrḍaḍ 750 amsbrid 481, 1145
alamas 1013 amawraɣ 844 amɣʷrils 751 amsḍar 931

82 83
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
amsdda 589, 661 amzdɣkal 1242 apunda 942 arjuj 307
amsitɣ 578 amzil 439 , 1146 aqabub 131 aṛkka 1107
amssrdal 61 amzil wurtan 10 aqawsas 764 arkku 1241
amstɣ 493, 688 amzrga 1071 aqcmar 278 arkni 638
amṣuḍ 508 amẓuɣ 933 aqjun 297 arknuz 1268
amsusd 866 amzurag 512 aqlqul azgzaw 722 arksim 268
amsuṭṭḍ 761 amzzuɣ 426 aqlwac 169 arnaku 337, 629
amtcaẓur 1086 amzzur 398 aqmmud 783 arnfaḍ 1099
amtcuɣlal 273 anaba 589 aqmrun 389 arraɣ 1108
amtcuɣyul 273 anakunda 54 aqnin 689 aru 1043
amtcuryay 273 anandu 858 aqqur 990 , 1124 aruc 1043
amtɣtɣ 17 , 1204 andyuf 1100 aqrcam 165 arumy 1098 , 1168
amtwal 501 anfɣur 235, 409 aqrmim 1255 arus 1053
amtwar 121 anfɣur wurɣ 410 aqrqur 382 aruxsan 63
amucc 265 anfer 878 aqtrib 169 aruy 1043
amucc abubbaẓ 153 anfrad 187 aqzin 297 aruz 1241
amucc- aɣʷilas 775 anfẓaẓ 1133 aqzin waman 740 arẓ 590
amucc angmar 270 angar 1156 aqẓiẓ n umucc 272 arẓaẓ 590
amucc n ilel 960 angmar n iɣrdayn 1194 aqẓuẓ 272 asaflaw 498
amucc n tagant 269 angul azegza 1142 aqẓuẓ n ububbaẓ 926 asagag 481
amucc wasaf 540 anhal 106 ar 723 asaɣḍa 1210
amuccbṛṛa 267 , 603 anhil 105 ara 80 asaki 1140
amudr 61 anir 537 arabuẓ 135 asalwa 529 , 1116
amudr n waman 61 anjjakru 367 , 757 aṛak 1107 asaqqʷs 415
amugay 193 ankkur 169 aṛam 255 asaras 82
amugur 161 anllug 512 aramud 94 asargal 122 , 713 , 226, 1175
amul 418 , 439 anmmannu 368 , 876 aramul 1230 asarig 1150
amulab 711 anslulf agʷjḍaḍ 1173 aramul idflawn 1328 asataf 768
amulas 145 anssalm 1152 aramul umadaɣ 155 asawwa 529 , 1016
amumd 1192, 1193 anssalmu 1146 arddiwn 851 asaymri 1141
amunjak 846 anssas 520 ardin n ilel 596 aṣbban 204
amuẓẓn 1294 anudja 1043 ardiẓ 170 asbbaqqs 415
amwad 208 anugu 169 arduz 1158 asbbariwn 711
amʷqnin 262 anuguḍ 23 arɛm 255 asbs 520
amxuyn 181, 954 anulis 71 arffuc 171 asbsb 520
amyan 835 anumba 870 argmim 192 , 571 asdal 376
amyaruf 271 anyakru 1057 , 1161 argna 396 asdaw 498
amzawwu 362 anyala 871 argus 91 asddi 864
amẓḍaw 1243 anziḍ 455 arica 1010 asḍisḍar 615
amzdɣjjig 505 anziḍ waman 236 aridal 639 asfc 1336

84 85
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
asfflts 322 aslm-agru 1031 atkkuk 1289 awṣaḍ 443
asfriry 377 aslm-aɣʷẓn 1031 atkkuk 360 awtil amsinṣg 999
asggaras 616 aslmamucc 1029 atlaɣ 38 awtil 690
asguṭṭi 376 aslmaruc 436 atlb 444 , 1301 awṭṭuf 512
asgʷn 555 aslmkka 1025 , 1031, 1164 aṭṛṛis 1011 awudj 1053
asibbu 1269 aslulf 254 , 1174 attujk 977 awurdm 163
asibbus 1269 asmaccaw 354 aṭuṭaw 799 awurdu 1072 , 1213
asid 105 , 106 asmayun 41 avisun 1314 awurḍu 1213
asid n Ustralya 357 asmrdkkal 1025 , 1164 awajij 307 awuẓj 977
asiɣaɣ 339 , 847 asmrgʷjjim 1334 awan 375 awzim 489
asil 105 asnnanixf 4 awar 723 awzlays 1040
asinḍaḍ 431 asnus 64 awarrud 297 awzlḍaḍ 179
asinḍar 434 asqsaq 799 awartiw 136 awzlisk 178
asinifr 435 asramram 990 , 1124 awayl 632 awzlmɣil 180
asinixf 149 asraru 543 awḍal 157 awẓug 730
aṣiṣ 1166 asraytg n isan 812 awdan 227 awzziw 662 , 881
asiwan 808 asrdɣyul 124 awḍf 517 awzziw n tagant 882
aṣkarray 577 , 584, 1057 asrduk 340 awḍiḍ 392 axadc 158 , 205
askkur 674,675, 1178 , 1311 asrdun 843 awdmit 490 axbacn 576 ,1180
askkur aṛumi asrdun n tzizwa 499 awkjim 1288 axccal 913
askkur n waman 556 asrmkal 1299 awlaḥ 715 , 1152 axlayyu 509
askrray 1038 , 1120 asrti 278 awlkan 785 axmir 1207
aslbaḥ 60 assawru 769 awmmat 1231 axmum 112
asllifuk 210 assaylal 273 awnenni awllli 84 axnfuf 850
aslluf 1255 assgrs 616 awqqas 723 , 1113 axnfur 850
aslm 1023 asuddr 990 , 1124 awqqas aɣʷilas 1113 axntiṭ 786
aslm afraksi 1031 asufɣ 377 awqqas azgr 1113 axnuc 1042
aslm afrtṭṭu 1033 asufɣ ugʷlif 478 awqqas azmummu 1113 axrbuc 689
aslm afuk 1033 asukḍ 1139 awqqas bu wamar 1113 axrtun 569
aslm agbur 1033 asulmi 1023 awqqas izmk 1113 axrziz 170
aslm akraḍar 1031 asuricat 1209 awqqas-aɣzkal 1261 axrzuz 170
aslm aku 1033 asusd 866 awraɣ 844, 734, 1026 , 1175 axuncki 500
aslm aku 1160 aswami 322 awras 113 axurzal 500
aslm amllal 3 aswu 309 awrɣay 1146 axuxxu 73 , 1074
aslm amrz 1033 atarsiy 1224 awrizin 1100 axʷsas 398
aslm aruc 1033 aṭarus 288 awrrid 975 axxu 61, 146, 1157
aslm awjja 1033 atbir 491, 1006,1113 awrrud 975 axyul 1099
aslm aẓṛu 1033 atbir n ilaln 413 awrta 1078 , 1336 axzuz 1042
aslm bu isnnann 1028 atbir n tagant 1007 awruq 594 ayafuk 1329
aslm uday 1033 atbir n tzlɣa 1260 awrzan 1100 ayamun 593

86 87
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
ayarziz 716 azalmaz 896 azlmummuy bu tazra 711 azurra 649
ayaziḍ 340 azamar 973 , 1187 azmmar 847 azutr 395
ayaziḍ n ilel 342 azamur 623 aẓmẓim 522 azuzal 237
ayaẓiḍ n isuliln 1134 azanfaḍ 743 aznbibr 196 azyagur 644
ayaẓiḍ n trbibit 341 azara 1114 aẓnbub 73 , 1074 azyagur bu isnnann 646
aydi 288, 290, 460, 810 azara n ilel 859 aznkuḍ 533 azyagur n tnẓruft 645
aydi bu uzagg 289 aẓawc 816 aznkʷḍ 532 azyam 417 , 1251
aydi icddirn 291 azawla 842 aznzɣ 393 , 420 azzag 1139
aydi n ilel 118 , 811, 1129 aẓayg 927 azrdi 1210 azziw 121
aydi n ulma 292 , 406 azayz 1005 , 1054 azrgug 1102 azzmur 623
aydi waman 740 azazaɣ 238 azrklla 1091 baɛbula 718
aydifr 407 azb 878 azrklla waman 778 , 1093 bakkn 1106
ayis 278 azbaybuḍ 1039 azerku 353 bancucḍ 752
ayisil 622 azbbnbr 196 azrm 1176 , 1303 barɣn 1108
aykar 297 azdal 1181 azrm n ilel 637 bbẓakal 1156
aylal 563 , 883, 1316 azḍḍn 1336 azrm n tɛbbuḍt 1240 bɣayc n ilel 1003
aylaln imɣirn 890 aẓḍuḍ 154 , 940, 1094 azrm wakal 732 bi izɣla 102 , 466
aylaln imssrdal 893 azduz n ilel 108 , 791 aẓrmɣil 905 biɣrdayn 1176
aylaln imsusudn 891 azɣḍuḍ 748 , 754 aẓrmiḍ 1244 birḍiẓ 170
aylaln isawsawn 894 azggazda 447 ,573 , 613 azrmill 637 bizbiz 1076
aylaln n iḍ 893 azggʷaɣ 933 azrmttuc 732 , 1299 blgamum 593
aylaln n uzal 892 azggwaɣ udmr 1125 azrmummuy 711 blɣʷnja 1197
ayluɣ 708 azggwaɣ wul 1125 azrmummuy aqrqur 995 blɣu 824
aynanaz 439 azgid 873 azrrag 366 brbllu 570 , 1086
ayra 487 azglallu 158 ,205 azrrat 916 , 1176 brqc izan 561
ayrad 723 azgnifr 609 azrrɣml 812 , 1156 brrɛziz 172
ayrar 796 , 840 azgr 162, 1230 aẓrrif 839 budznit 806
ayug 162, 173 azgr umusk 929 aẓrrug 770 bu icṭuṭṭa 728
aywal 61 azgrar n waskiwn 733 azṭṭa n iɣiddu 595 , 865 bu ifnckkar 1190
ayyas 1056 azɣud 549 azṭṭa n takkalt 1256 bu ifnckkr 502
ayyis n ilel 622 azɣummy 1124 azṭṭn 1336 bu ifrqac 1190
ayyis ubnkal 472 azgza 223 , 579 , 1113 aẓubar 1143 bu iɣrdayn 1002
ayẓd 57 azgzaw 579 , 581,844, 11 aẓug 307 bu iriyn 1294
ayzrrin 1002 aẓiẓ 1222 , 1290 azuɣlac 1244 bu isni 439
azafal 1085 aẓiẓill 982 azuɣnnnay 273 bu iwḍfan 516
azaffan 454 , 687 aẓlalam 812 azulay n imɣil 416 bu nini 1119
azaffan n igirw 630 azllamza 896 azulil 899 bu tagant 1143
azagg 390 azlm 339 azulil n ttibit 608 bu taẓẓit 32
azagg n izm 390 azlmammu 1064 azundar 317 bu tciddit 388
azalaɣ 169 aẓlmummuy 711 azurkṭṭif 799 bu tduft 953

88 89
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
bu tfala 322 buzrug 836 ibujɣlaln 606 ifiɣr n ilel 60
bu tfrut 476 cactfṛu 625 iburqsn 11 ifiɣr-agllid 1176
bu tglimin 273 cbbirdu 543 ibutcln 62 ifiɣr-azgr 1176
bu tglzzimt 1000 cibubuk 635 ibutgratn 275 ifiraqs 380
bu tgra n ilel 1259 dikkuk 360 ibxs 1239 ifis 638
bu tgʷjjimt walim 952 dikkuk izgarn 1289 ibẓḍi 165 ifis n ilel 208
bu tmlsa 1000 dudus 635 ibẓiẓn 305 ifis n tuḍfin 515
bu tuga 362 dundun 635 icfcaqn 306 ifkr 1259
bu tuzlin 506 , 972 faqqs fdnin 547 icg n usuf 918 ifkr aɣʷilas 1259
bu twrmin 953 faruru 729 icibib 635 ifkr aligaṭur 1259
bu tzra 801 faṭn aman 636 icidi 635 ifkr ankul 1259
bu ujayc 388 fayfṛu 593 icnbisk 240 ifkr awraɣ 1259
bu uqmqum 1022 frgaḍil 1179 icnḍr 127 ifkr bu ikrḍan 1259
bu uslham 76 frtllis 813 , 951 id bu ifrqac 903 ifkr bu itran 1259
bu wamar 1127 fuqqs 72, 1270 id bu isuqqas 13 ifkr bu umggrḍ n ubnkal 1259
bu waskiwn 354 gaga 204 id bu izflan 503 ifkr ilggʷaɣn 1267
bubẓḍi 165 gguw 447, 619 id bu tgra 275 ifkr n igirw 1259
bubẓiẓ 307 grgjju 602 id bu tgzitin 1307 ifkr wasif 316
buccl 718 ɣasru n tiqetfin 517 id bu uɣnzur 1059 iflanṣiḍn 1176
bucrri 366 ḥayay 197 id war tizgitin 651 ifnckkr 902 , 1136
bufssiw 1269 hlima uẓalim1308 idar 412 ifnzi 901
buɣardm 56 , 1169 hrima uẓalim 1308 idawdiwn 436 , 442 ifr 34
bugawr 1255 ibarzzwi 519 iddw 1185 ifrd 488 , 1012 , 1052
bugḍif 276 ibbackarn 576, 1009 ,1180 iddw -awwuk 438 ifrḍarn 1070
bukccac 541 ibbirwl 506 , 972 iddwizm 700 ifrfusn 274
bukẓẓu 1047 ibɣaynusn 81 idili 1272 ifrijdi 1075
bulggʷaɣ 844 ibggi 252 iḍiw 365 ifrijdi n isɣarn 971, 1046
buqlal 541 ibibḍ 1287 idjid 458 ifrijdi n tfiras 1076
burbbuḍ 718 ibinḍṛi 158 , 205 idmi 247 ifrijdi waman 1076 ,1096
burcc 1051 ibirks 710 idri 412 ifrzgzaw 996
burggi 718 ibiẓẓu 392 iḍuras 144 , 146 , 495 , 1157 ifrɣs 230
burggi n ilel 719 ibki 1185 iḍwi 549 ifunasn 175
burqs 391 iblɛbbaḍ 531 ifdnill 914 iga yun 618
burqs n ilel 1203 iblḥkkac 1155 iffil 99 igḍaḍ ilillan 888
bururu 617 iblilli 950, 987 ifiɣr 1176 igidr 27
buṣṭṭaf 73 , 1074 iblinṣṛ 736, 746 ifiɣer bu tisatin 366 igidr amjjuḍ 1290
butagra 1088 iblis n tuḍfin 518 ifiɣr akʷfay 1176 igidr angmar 29
butut 635 ibrbllu 951 ifiɣr- amtltl 1176 igigr 1065
buzan 617 ibrfkr 1259 ifiɣr amzduɣ 1176 igijji 577
buzggʷaɣ 73 , 1080 ibrzzwan 74 ifiɣr bu unayna 397 iglgiz 473 , 1158

90 91
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
iglgizen 1159 ikɛb n usunḍ 652, 1109 imrawḍarn 419 isɣi 975, 1290
iglgizen n baṭaṭa 441 ikkaydkkumn 512 imrgẓ 1287 isgni 33 , 912
igliz 1158 iklff 323 imrwl 717 isidi 106
igniḍ 463 ikrḍ 450 imrzl 506 , 972 isifg 883
igrḍiḍen 66 ikrḍifr 703 imsbridn 889 isifr 993
igrjm 1082 ikrri 137 , 839 imsfr 481, 1145 isig 1229
igrjm agḍif 1082 ikrri udrar 834 imsfr waman 784 isirru 157
igrzm 710 ikrrill 683 imskr 897 , 1311 isk 351
igʷjḍaḍn 66 ikru 283 imugayn 175 iskki 864
igʷmarn 471 ikru akʷsas 228 imẓiy 283 islm n taḍuṭṭ 704 , 1024
iɣctr 500 ikutan 1066 imzubaɣ 144 islm n tuḍfin 704 ,1025
iɣid 283 ikʷnsi 612 inaḍ 425 islm usulil 1118
iɣid uzɣal 532 ikzin 297 incw 1021 islm wakal 1164
iɣiɣi 90 ilal 276 , 1067 indri 647 islmkki 1025 , 1164
iɣilḍarn 177 ilf 1143 inḥbaḍn 955 isemg waman 1259
iɣirc 56, 1169 ilf abkari 961 inikf 611 isrrifg 883
iɣirdm 1169 , 1315 ilf n babirusa 111 insi 611 issgni 476 , 1030
iɣirdm n ilel 380 ilf n ilel 119 insi n iwḍfan 452 itit 991
iɣirdm ufza 201 ilifiɣ 283 insi waman 925 itri n ilel 101
iɣiwr 1290 ilimurn 697 insilm 453 itrill 101, 480
iɣiwrfalku 551 ilis 1257 iqijjw 352 ittliḍurɣ 685
iɣjd 283 ilmifr 428 iqircm 1051 iwakuzn 402
iɣlifḍarn 93 iles n ilel 242 iqjdr 776 , 1221 iwḍfan ifkkiwn 515
iɣmz 393 ilw 458 iqqlan 95 iwidj 1053
iɣris n tmaḍunt 1240 ilwiḍ 1014 iqqli 541 iwijj 307
iɣrt 532 ilwil 821 iqqli 711 iwran 1002
ihaqqarn 356 imackr 347 iqqsrwl 506 , 972 iwrkd 110
iḥḍaḍ 1163 imanziḍn 1170 irɣ 1101 iwṭṭ 699
iḥiql 977 imcbibr 950 irɣi 877 ixfḍarn 242
ihray 930 imɣirn 370 , 1101 irɣl 166 , 714 , 941 ixsslm 1034
iḥzgr 1156 imɣwi 593 irirn 1292 iyarzizn 678
ijbbirdu 543 imiɣz 1266 ,1303 iriyn 1292 iyugḍarn 50
ijdddr 776 imillu 1263 irk 614 izb 1219
ijɣlaln 156 imisdid 501 irk n iḍ 152 izḍi 521
ijilm 660 , 1001 imiyyl 45 , 570, 1236 irmi 986 izḍi n ilel 115 , 1167
ijirmḍ 732, 1299 imkwr 1221 irẓi 590 izḍi n tawla 712
ikacbarn 1009 imnḍw 365 irẓẓi 590 izgarn 175
ikbbuc 1290 imnwan 830 isasan 1256 izi 825
ikbdiwn 1294 imnzz 1219 isfdl 782 izi azgzaw 742 , 826
ikɛb 1106 imqrqurn 128 isggrs 616 izi lhnd 222

92 93
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
izi n tbxxuyt 826 masitnt 768 qmcic 1076 tabrɣudt 1262
izi n tfiyyi 827 , 1147 mas uzayz 1172 ṣfḍawt 743 tabrikt 213
izi n tfkka 742 , 826 mddɣ agjja 998 sfitjj 1126 tabrruyt 442
izi umlil 37 mɣrs tigʷclin 484 sgluli 1133 tabryaṭṭ 1054
izi walln 620 mɣz aluḍ 969 siḍḍn izlan A1337 tabubbaẓt 924
izi waydi 826 mi isnnann 925 sifaka 1183 tabucawkt 738
izibb 1219 miḍruṣ 263 slliḍur 685, 1302 tabudit 1053
izifr 817 miḍs azal 463 sllyafan 916 tabuɣzrant 211
iziɣirdm 945 milluḍṣ 877 slm aggʷrn 950, 1068 tabukkit 1127
iẓikki 816 mjder ixef ns 813 sndrwal 586, 1128 tabulbult 1104
izim 1132 mjjɣyul 638 ssufs idammn 381 tabuybɣt 981
izimmr 23, 137,781, 1113 mlal aɣu 31 ssumm idammn 1286 tabuydi 1053
izinfr 1208 mluccn 1278 ssummizgarn 485, 1164 tabuẓbuẓt 950
izinzr 172 , 1158 mm ifiɣrawn 313 ssummsitan 485, 1164 tabuzgrazt 138, 628
izirdi 767 mm isni 355 suḍlu 172 tabxxuyt n uggʷrn 98
izirkki 742 , 826 mmṣfṭṭ 743 sugm arsuḍ 1212 tabzzirt 1104
iziṭṭ 857 mm ukuṭṭi 327 suffgunnir 628 tacabit 1172
izm 723 mm uzayz 1172 sukḍ 1139 tacaqlut 794
izm abrbac 1253 mgn iḍes 463 Sylell ibaraḍn 372 tacbkant 835
izm aɣilas 1253 mnqc izan 561 tabaɣla 348 tacblblt 786
izm iɣrdayn 136 merɣin mm ikerẓi 1126 tabaɣuɣt 1106 tacclt 244, 362, 1313
izm n ilel 726 , 919 merɣin tuṣtift 1126 tabaɣust 592 tackṛamt 1285
iznzaɣ 394 merɣin mm iferkacen 1126 tabaḥcuct 158 tacrmuṭṭ 1054
izrmummuyn 676 mrim igran 323 tabakkalt 82 tacrnuṭṭ 1005, 1054
iẓrrɣmln 855 mrẓ ibiqs 1019 tabanḍrama 85 tadast 838
izrzr 186 ,247,285 mrẓ ixsan 597 tabanna 1085 tadayma
izrzr n iglagaln 247 msnḍeralla 1124 tabariḍt n tamsna 68 tadbirt n ilel 1088
izrzr n jabbun 1182 msgn amksa 372 tabaxcuct 205 taḍḍit 1144
izrzr n kanada 909 mssfrd izgarn 481, 1145 tabaxxa 82, 1248 taḍḍit islman 1144
izrzrn 249 mswazwu 211 tabayrart 517 tadɣa 1210
izzm 917 mtc asnnan 262 tabbuct 344, 632 tadɣaɣa 510
jabiru 657 mṭṭḍ tifunasin 485 , 1164 tabɣaynust 83, 745, 1222 tadɣaɣat 136, 510
kiwi 671 muɣmmu tidmarin 1125 tabɣaynust n waman 380 tadgalt n igḍaḍ 1309
klḍmmu 548 mzdɣasddi 867 tabgnst 47 tadgalt tabrkant 1310
kʷlsmi 759, 1051 mzdɣaglagal 721 tabina 55 tadɣiɣa 510
kʷrkʷdan n kanada 1321 mzdɣamda 721 tabjawt 1052 tadkut 308
kʷrrẓiṭ 369 mzdɣaddag 87 tablḥluḥt 711 tadmut 535
kʷrttsnus 577 mzdɣifri 239 tablinka 1312, 1315 tadqqat 136
ma n wizan 635 mzdɣamlal 88 tablinka mm taskiwin 244, 1312 tadrarat 1007
maɣʷdifr 915 mẓẓg 307 tabluɣma 82, 1249 taduriyt 1262

94 95
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
taɛiḍuṭṭ 506, 972 taggandut 1156 tahra 1312 talfsa 58, 1312
taɛjjunt 462 taggʷnt 1219 tahra umlal 245, 1312 talfsa tanaḍart 1312
taɛrabt n ilel 779 taggʷst 241, 1137 tahrayt 1123 talkinḍawt 1262
tafaɣrut 936, 937, 1127 tagingilit 588 tahrra 211, 725 tallaḍaḍ 628
tafaska ifullusn 764, 1295 tagjjimt 1085 tahrt 725 tallifa 210
tafazi 589 taglayt 879 tahruyt 183 tallunt 599, 910
tafiɣra mm taskiwin 244 taglziwt 958 tajackunt 802 talɣmt 257
taflallast 624 tagmmut 330 tajddermut 318 talɣmt n baba rbbi 768
tafnzut 1136 tagna 1023 tajḍiḍt n wulli 628 talɣmt n ilel 417
tafrijja 950, 1200 tagra n ifkr 230 tajɣlalt 345 talknuzt 1318
tafrirut 707 tagrgʷmmat 816 tajjat 498 talmɣudi 17, 904
tafrma 198, 467 tagrmumt 820 tajjunt 462 taluẓit 1153
tafrnit 245, 1312 tagrniṭṭ 527, 1069 tajlist 1158 tamaccut 265
tafullust 1052 tagrninaẓt 506 tajrdddimt 541 tamadi 1241
tafullust idflawn 679 tagrumma 807 tajrrawt 1052 tamaḍint 147
tafullust n ilel 403 tagrurat 1219 tajugjuṭṭ 783 tamalla 334
tafullust n ulma 1052 tagrut igʷrramn 1089 tajuṭṭut 469 tamandurt 335
tafullust n wakal 132 tagṭṭuft 512 taka 211 tamandwa 1214
tafullust n waman 134, 214 tagudit 1053 takaḍurt 330 tamanɣast 226
tafult 86, 343, 345, 958 tagugamt 557, 828 takaḍwt 526 tamasdalt 378
tafunast 1285 tagwa 773, 978 takakayt 660, 1001 tamaẓẓagt 1017
tafunast iblankiwn 19 tagʷjjimt 399 takalafa 472 tamdda 200, 467, 809
tafunast n yill 28, 448,1088 tagʷlimt 1258 takdbdbt 1259 tamdrast 183
tafunast n tagant 192 tagʷmart 665 takɛabt 1106 tamɣart ubnkal 705
tafzḍaḍt 957 tagʷrramt 1262 takɛyust 42 tamgllut 238
tagarawt 772 tagnduzt n yill 919 takkalt 82 tamissit 694
tagarfa 348 tagzmimit 138 takkalt waman 92 tamkat 261
tagawa 842 taɣaḍt 281 takkawt 324, 326 tamkkartut 281
tagayzt 545 taɣaḍt iqecmiren 282 taknjamumt 215 tamklklt 18
tagba 773 taɣaḍt waman 1212 takrmdda 197, 200 tamkrazt 138
tagcca 692 taɣulit 1065 takrmumt 994 tamkrazt 628
tagcca umṭṭalsu 1297 taɣyult 202 taktla 1312 tamkyuḍt 42
tagḍiḍt 883 taɣmuzt 423 takukkuct 813 tamlalt 150
tagḍiḍt n wulli 138 taɣnduzt 542 takʷba 978 tamllalt 879
tagḍiḍt umrdul 48 taɣerdemmuct 1064 takʷra 168 tamllawɣt 325, 399
tagdst 1142 taḥbbaṭṭ 327 taladayt 1275 tamma 363
tagdst llmksik 46 taḥggant 183 taladayt n ilel 1277 tammaḍraṣt 263
tagdst n waman 1268 taḥjjuḍt 1285 talḍt n Madagascar 507 tamna 830, 853
tagdst tar turin 1142 tahlimt 1308 talḍtt 317 tamnxirt 1264
tagdst wakal 1142 taḥlist 711 talɛyuḍt 1189 tamrmṭṭ 1172

96 97
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
tamrrbict 385, 461 taquqact 30 tasmmawdt islman 1265 tawlga 517
tamrwalt 601 tarabit 1023 tasninnayt 219, 511, 664 tawlkt 224, 302, 823, 1211
tamryust 206 taṛamt 257 tasnnant waman 925 tawlkt ibxcac 302, 872, 1077
tamsaysut 628 taṛamt n baba rbbi 768 taserda 543 tawmmatt 545
tamsguṭṭit 378 taratt 24 tasrdunt 843 tawraxt 1174
tamsḥarct 570, 1068 tarbst 470 tasrɣint 1228 tawrtant 482
tamslulaft 624 tarddi 136 tassmi ifrgan 1119 tawti 147
tamsnɣalt 222, 829 tarddi iskʷla 613 tast 1285 tawtilt 601
tamucca 265 tarddi n Ustralya 985 tast n waman 1158 tawtjj 1126
tamuda 680 tarddi wasif 1048 tastawt ismɣan 654 tawtmt n ilw 458
tamugayt 194 tarddikalt 546 tastit 82 tawṭṭuft 512
tamulayt 1273 taṛɛmt 257 tasula 1081 tawṭṭuft n tammnt 515
tamurɣi 392 tarfa 171 tasuragt 761 tawṭṭuft tamẓḍawt 515
tamxsuyt 263 tarɣzlt 163 tasuragt mm timattn 762 tawukt 301
tamzilt 806 tarknuzt 1268 tasusna 595, 865 tawukt n idflawn 604
tamẓwant 238 tart 725 taswwant 808, 1088 tawurta 736, 746
tanaɣwit 1082 taruct 630 tata 211 tawuṭṭ 211
tandra n izm 1132 taruct n waman 630 tata n ilel 792 tawwa 61, 145
tanḍrama 85 tarujjamt 257 tatizɣran 211 tawznawazt 950
tandrar 277 tarẓẓazt 802, 819 tatlullɣt 712 taxrmammact 1142
tanfɣurt 235, 409 tasaccaft 856 tatna 131 taxsi 711
tangara 1216 tasargalt 122, 229, 1175, 1225, taṭnnit 166 taxxuyt 1050
tanḥbaḍt 43 1238 taṭṭḍit 1144 tayarzizt 601
tanḥbaṭṭ 327 tasaṭṭuft 517 tattngbiwt 189 tayaẓiṭṭ 1052
tanigit 588 tasbaḥit 1176 tawasna 595 taycca 1294
tanjdamt 541, 1221 tasdayt 498 tawassna 865 taycukt 967
tankruzt 1318 tasdda 725 tawaylt 344, 632 tayddidt 96
tanqqit 1061 tasellalut 1243 tawayya 823, 897 taydit 317
tanrik 1217 tasgaṭṭayt 378 tawayya igadrn 27 taydit n asuf 317
tansa n tuḍfin 517 tasgint 15 tawayya n urtan 482 taydst 1142
tansa 530 tasɣlt 496, 524 tawiwa 1305 tayja 948
tanṣfit 1196 tasila wayyis 727 tawkka 1067, 1067 tayja n iḍ 1151
tantal 1218 taska 67 tawkka isɣarn 358 tayja n ilel 386
tanuḥt 280 taskkurt 976 tawkka mm imɣil 1298 tayja uzal 949
tanulia 103, 1201 taskla 200,1097 tawkka n uggrn 1239 taylalt 1012, 1052
tanurɣt 303, 695 taskla tamssrdalt 1097 tawkka umlal 1037, 1300 taylli 1273
tanẓiṭṭ 936, 1146 taskrḍt 963 tawkka wadan 932 taylulut 624
taqajujt 1023 taslaft 348 tawkka wakal 732 tayninna 385, 461
taqibuct 261 taslit n igḍaḍ 262 tawkkat 276 tayra 1232
taqjjirt 959 taslwaxxa 211 tawkkat n uggʷrn 98 taysusut 1248

98 99
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
taysusut waman 92 tazugant 853 tiftti 318 timidi 550, 813
taytca 1241 taẓukki 816 tifuzrt 512 timilla 334, 1262
taywalt 142 tazura 815 tigḍmt 86, 958 timni 421
tayyu 211 taẓuri 1062 tiggnt 1219 timrwlt 717
tayyu izɣran 211 tazuri 641 tiggrt 1193 tims waḍu 812
tazaga 1139 taẓwt n tala 422 tigiwlt 393 timtcbibit 189
tazagra 287 taẓwẓawt 105 tiglay n umrmḍ 1090 timtcit 190, 550, 1236
taẓaywalt 563 taẓẓa 602 tigrgrt 1262 timtcit n ilm 427
taẓbba 414, 1073 taẓẓit n islm 89 tigri 818, 836 timtcit n tattn 790
tazdlt 879 tazzrt 941, 964, 973 tigu 1235 timtcit n tfiras 1332
tazduzt n waman 1244 tgʷrgʷs 577 tiɣidt 284 timzilt 624
tazgaga 136 tibibṭṭ 188 tiɣiɣit 82, 465 tinamu 1254
tazglallut 243 tibibut 635 tiɣirdmt isan 1165 tindfst 393
tazgmi 812, 1171 tibiqqct 189 tiɣli 1056 tinigidi 1135
tazgrazt 694 tibkit 592 tiɣrdmt waḍu 1222 tininit 199
tazɣuda 845 tiblaquc 82 tiɣzɣzt 815 tinsit 612
tazɣurt 140,141, 260, 845 tibrdfflt 498 tihlimt 273 tintamat 528
tazigma 718 tibẓbẓt 391 tijdmnni 852 tinẓtt 837
taẓikka 816 ticiddit 387 tijdmnnill 1079 tinaḍt n tgḍaḍ 1262
taẓimi 812, 1171 tidli 1060 tikikla 404 tiqajjut 299
taẓlḍaman 136 tiḍlit 1144 tikikla n iskʷla 425 tiqqlit 1221
taẓlft 276 tifdirt 1288 tikurut 1331 tiqqlit taknakart 541, 711
tazlkṭṭa 780 tiffrt 813 tikkurzma 380, 454 tiqqlit tamjjuḍt 711
tazlkṭṭa taṛumit 1333 tifiɣra 1312 tikunda 323, 1222 tiqqert 959
taẓllmuyt 1164 tifiɣra mm taskiwin 1312 tilagun 1237 tiquqet 210
tazlmt 60 tifiɣra tadrɣalt 160 tilasin 1252 tirac 400
tazlmt n igirw 684 tifiɣra tismxt 966 tildut 1008, 1149 tiruca 400
tazlmt umlal 686 tifiɣra waman 364 tilft 680 tiruca waman 400
tazlmẓa 880 tifiɣrt 280 tili 183 tisist 1234
taẓnagt 5, 934, 1127 tifkrt 1259 tili n ales 1177 tisksit n tfiɣra 812
taznkʷḍt 150 tifkrt ibawn 1076 tilillut n yiḍ 273 tisktit 122
tazrawrawt 372 tiflillist 486, 626, 572, 1032 tilkit 1050 tislit iɣerdayn 510
tazrdit 1210 tiflillist n ilel 626 tilkit usɣar 677 tislit n ilel 993
tazrklla 206 tiflillist n tnzllat 627 tillict 6, 1148 tislit wuccen 768
tazrkrakt 206 tiflillst 184, 624 tilmikt 1130 tislxt 1188
tazrmummuct 711 tiflillist userdun, 782 tilut 401, 569 tiselxt n usulil 1223
tazrmummuyt 711 tifnzit 53, 114, 315, 1136 tilwt 458 tiskin 171
tazrrift 183 tifnzit n twayya 53 timdi 813 tissgnit n ilel 33
tazrruft 238 tifrgast 844 timdifawt 743 tissgnit wakal 706
tazrugt 345 tifrit n igʷninn 691 timɣilt 399, 1085 tissegnit waman 133

100 101
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
tissist 82 tttamccu 570, 1068 ufrik 839 war ils 22
tiṭ n tɣyult 140, 141, 260, 958 tudayt 935 uɣb 393, 420 war iqlquln 9
titinya 1236 tuddmssi 1241 uɣban 394 waraɣil 765
titknt 692 tuḍfit 512 uḥf 420 warɣn 1108
tiwant 826 tudmessu 1241 uhr 393 warjjji 307
tiwrgit 577 tufaja 1280 ujbin 1174 warm izan 635
tiwtiw 384 tuɣd mssuy 1241 ukabi 608, 895 warẓllim 493, 1138
tixsi 183 tuɣzamlal 380 ukʷḍ 393 warẓuẓ 590
tizdaz n waman 693 tukmt 314, 814 ulli 930 warẓẓan 590
tiẓi 760, 1017 tukrurɣ 262 umlil 3 waṣlḍaman 1103
tizimmert 24 tukʷrin 168 ummrgiẓ 1287 waṣlḍaman amssird 1103
tiziri 1046 tult 653 unaw 1283 wasslɣa 660, 1001
tizirra 43, 327 tummit yiɣd 1176 upusum 907 watusi 1323
tizit 831 tummt 813 ursul, arsl 924 wawarun 922
tizit n tmurɣi 643 tumsisi 990, 1124 urubu 1282 wawiḍlt 227
tizit n waman 449 tumt 813 uṣka 709 wawiḥ 461
tizit umaɣus 446 tumẓḍi 82 uṣkay 709 wazrɣan 82, 465
tizizwit 2 tundufut 743 uslut 874 waẓwiẓay 307
tizizwit tadrɣalt 2, 1326 tunina 770 usud 864 wigzzuln 617
tizizwit usgriw 598 tunt 813 utazart 580 winslulfn 1173
tizlmi 60 tunya 815 utrib 840 wirzan 1100
tizlmt 847 tuqqd mssu 1045 uẓnin 1293 wislulfn 254, 1173
tizlxt 1188 turbu 1281 wa iẓẓgn 307 wistiti 923
tizmkt 116 turruz 877 wabiba 373, 838 witṛuk 195
tizmt 725 tursra 638 wadqqa amaylal 523 wizrug 836
tiẓrinna 927 tusna 595 wagganziz 170 wiẓugn 307
tizrzrt 150 tuts 384 wagnim 484 wumaz 136
tizrzrt mm uqacuc 1111 tuya 168 waɣnja 216 wumba 988, 1322
tizzmt 917 tuznba 766 wagrar 946 xdudut 635
tizzwit 2 tuẓrurq 1302 waɣuct 660, 1001 xninu 1319
tjtrtr 1126 twatara 1279 waɣuss 106 zg 1139
tlbakku 26 tyllaku 210 wahu 590, 1199 ẓrri 1158
telgʷjjim 26 tẓrurq 685 wakari afrṭaṣ 921 zuzɛ 100
tlliḍurɣ 1302 uccn 119, 252, 805 walɣuṣ 498
tllmẓḍa 1234 uccn waman 248, 805 wallabi 1320
tmḥbawc 211 uccuk 123 wamnsdda 497
tmssg 1119 udad 834, 835 waqssis 1036
trrɣi 877 udad argali 835 war aḍar 77
tsrɣint 371 udɣir 1144 war anaw 869
ttlmẓẓuɣ 1206 uḍu 322 war ifr 79

102 103
‫أماوال نـ ئمودرن‬
El Medlaoui, Saâd Gafaiti, Fouad Saa (eds.) Actes du Premier Con-
Reférence grès Chamito-Sémitique de Fès (12-13 mars 1997), Publications de
la Faculté des Lettres et des Sciences Humaines, Saïs-Fès 1998,
pp. 51-67
- Ait Zerrad, Kamal - Les préfixes expressifs en berbère - in Articles -Camps, Gabriel – Berbères : mémoire et identité – Editions Er-
de linguistiques berbères , Harmattan, 2002. rances- 1987.
- Ait Zerrad, Kamal - Dictionnaire des racines berbères (formes at- -Chaker, Salim - Autour de quelques noms d’animaux domestiques
testées) - 3 Tomes- I (A-BEZL, 946 pages, 1997), II (C-DEN, 269 en berbère in Manuel de linguistique berbère- II syntaxe et diachro-
pages, 1999), III (D-Gey, 398 pages, 2002). Société d’études linguis- nie- ENAG-éditions- Alger , 1996.
tiques et anthropologiques de France - Chemim, Mokrane - 1991 = Amawal amezyan n ugama - Petit
- Dictionnaire des racines berbères (formes attestées), I. A-BEZL, lexique de la nature, Tizi Ouzou
XXVIII + 161 p., Peeters, Paris/Louvain, 1998. - Corriente, Federico - Le berbère en al Andalous -in Etudes et
- Dictionnaire des racines berbères (formes attestées), II. C-DEN, documents berberes-N 15/16, 1998.
VIII + 270 p., Peeters, Paris/Louvain, 1999. - Dallet, Jean – Dictionnaire Kabyle – Français- Ed.SELAF, Paris
- Dictionnaire des racines berbères (formes attestées), III. D- GEY, - 1985.
VII + 515 p., Peeters, Paris/Louvain, 2002. - De Faucauld, Charles - Dictionnaire touareg-français, dialecte de
- Alojaly, Ghoubeid - Lexique touareg-français - Copenhague, Aka- l’Ahaggar. Paris, Imprimerie de France, 1951. Quatre volumes in-4
demisk Forlag - Delheure , Jean- Agraw n yiwalen tumzabt -tfransist = Diction-
- Azdoud, Driss- Lexique commun des aït Hadiddou ou du haut at- naire Mozabite-Francais / J. Delheure. Paris : SELAF, 1984.
las (maroc central), Thèse de doctorat d’etat, Université Al Jadida, - Delheure -Dictionnaire Ouargli-Français - Selaf- 1987.
1997. - Destaing, Edmond-Vocabulaire Français-berbère (tachelhit du
- Basset, René. : Notes de lexicographie berbère- Paris : Leroux , Sous)- Paris-Librairie Ernest Le Roux- 1938.
Journal Asiatique, 1883, 1890 (6fasc). -Destaing, Edmond - Interdictions de vocabulaire en berbère - in
- Basset, René- Grammaire, dialogues et dictionnaire touaregs, Al- mélanges René Basset, t 2-1925- pp.177-277
ger, 1908. - Destaing, Edmond - Etude sur la tachelhit du Sous. I- Vocabulaire
- Basset, René - Etudes sur la Zenatia de Ouarsenis et de Maghreb français-berbère, Paris, 1920.
central - Ernest Leroux, Editeur - Paris - Ernest Leroux, Editeur- - Duveyrier - Les Touaregs du nord- Paris -1864
1895. - Etude relative à l’inventaire participatif de la biodiversité dans le
- Basset, René - Etudes sur la Zenatia du Mzab, de Ouargla et de versant sud du Haut atlas (Document de synthèse) - Etude réalisée
Oued ri’r - Ernest Leroux, Editeur - Paris - Ernest Leroux, Editeur- pour le compte du projet Transhumance et diversité par l’institut
1893. agronomique et vétérinaire Hassan II (IAV)- 2002
- Bianchi, Gabrielli - Guide des ressources halieutiques de l’atlantique - Faidherbe, Le Zenaga, contribution à l’ étude de la langue ber-
marocain (espèces marines et d’eaux saumâtres)- Rome, 1984. bère, Paris, Ernest Leroux Editeur, 1877
-Brugnatelli, Vermondo - La morphologie des noms berbères en -Ferdjellah, M, et Mesloub, M et Berkai, A - Imedukal iw iɣersiwn,
W: considérations diachroniques- Università di Udine. Italia. Con- Mes amis les animaux -Français-tamazight- BERTI Editions- Alger
grès Chamito-Sémitique de Fès (12-13 mars 1997). in: Mohamed 2002.

104 105
‫معجم الحيوانات‬ ‫أماوال نـ ئمودرن‬
- Galand, L. - Glossaire des noms indigènes.- Les mammifères du duction française et notes avec une etude grammaticale- Paris, Er-
Maroc…-Rabat, 1957.-p. 191-200. nest Le roux editeur, 1898
- Haddadou- Mohand Akli- Guide de la langue et de la culture ber- -Nicolas, Francis - TAMESNA : Tamesna. Les Ioullemmeden de
bère-ENAL/ENAP- Alger -1993. l’Est ou Touâreg Kel Dinnik. Cercle de Tawa. Colonie du Niger,
- Haddadou, Mohand Akli - Trésor de la langue berbère - Le vocab- Notes de Linguistique et d’Ethnographie Berbères, Paris, Imprim-
ulaire des animaux - Journal Dépêche de Kabylie - voir site www. erie Nationale- 1950.
depechedekebylie.com - Plantade, Nedjma - Guerre des femmes en Algérie -Ed. boite à
- Haddachi, Ahmed – Dictionnaire Tamazight- Français (parler des documents – Paris.
ayt Merghad) 2000. - O Amara, Hassane - tanfust - receuil de récits amazighes de
- Huyghe, G- Dictionnaire Français-Chaouia - Qamus rumi-chawi, Figuig - Publications du Ministère de la culture en partenariat avec
Alger : Jourdan, 1906. IRCAM- 2006.
- Jordan, A.- Dictionnaire berbère-Français (dialecte tachelhit) - Ra- - Ounissi Mohamed Salah – Dictionnaire Chaoui-Français- Arabe-
bat - Ed. Omnia - 1934. ENAG Editions – Alger – 2003.
- Kossmann, Maarten – Grammaire du parler berbère de Figuig - Révélation des enigmes- lexiques arabo-berbères des XVIIe et
(Maroc oriental)- Ed. Peeters-Paris – Louvain- 1997. XVIIIe siècles de Nico Van Den Boogert, traduit de l’anglais par
- Laoust, Emile - Etude sur le Dialecte Berbère duu Chenoua com- Claude Brenier Estrine, Aix-en-Provence : IREMAM, 1998, 241 p.
paré avex ceux des Beni-Menacer et des Beni-Salah - Ernest Ler- - Serra, L - Vocabulaire berbère de la mer - in ACECM, 1, 1973, p.
oux, Editeur - Paris - Ernest Leroux, Editeur- 1912 111-120.
- Laoust, Emile - Contes berbères du Maroc-Paris-Larose- volume - Seghoual, Mohamed - Le lexique amazighe : forme et sens (cas
2-1949 de tarifit) in Hafriyat Maghribiya - Numéro spécial - juin 2003.
- Laoust, Emile- Etude du dialecte berbère des Ntifa – 2eme partie, - Seghoual, Mohamed - Dictionnaire Tarifit - Français - Thése de
Ed Ernest Leroux – 1918 doctorat d’Etat - Université Abdelmalk Ssaâdi - Faculté des lettres
- Laoust, Emile -Cours de berbère Marocain - Dialecte du Maroc et des sciences humaines - Tetouan - 2001-2002.
central - Rabat- 1924. - Servier, jean - Traditions et civilisation berbères- portes de l’année
- Laoust, Emile- Cours de berbère Marocain - Dialectes du Sous, du -Ed du Rocher- Monaco
Haut et de l’Anti Atlas-1936 - Servier - Trois mots lybiques dans Hérodote - groupes d’études
- Laoust – Les noms berbères de l’ogre et de l’ogresse, Hesperis chamito-sémitiques, 5, 1948-51
1947, 3°-4° trim - Stage de découverte de la nature - Institut agronomique et vétéri-
- Laoust, Emile - Etude sur le Dialecte Berbère du Chenoua com- naire Hassan II - Rabat - 1980.
paré avex ceux des Beni-Menacer et des Beni-Salah- Publications -Taifi, Miloud- Dictionnaire tamazight – Français (parlers du Maroc
de la Faculté des Lettres d’Alger: Bulletin de Correspondance Afric- central), Ed.Harmattan Awal- Paris, 1991.
aine, Tome L, Paris, Ernest Leroux Editeur, 1912 - Topper, U. (1998): Wortsammlung der Tier- und Pflanzennamen
- Lattaoui, Abderrahim - Ichtyonomie marocaine-Etude historico-lin- im Taschelheyt-Berberischen von Marokko.- Almogaren XXIX,
guistique des noms des poissons marins au Maroc- Publications de Vöcklabruck, 199-214
la faculté des lettres et des sciences humaines-Rabat- 1999.
- Motylinski, De calassanti - Le dejbel nefousa : transcription, tra-

106 107
108

Vous aimerez peut-être aussi