ESTADO SANG LEGANES State of the Municipality Address

Mayor Ike Rojas

July 2, 2012

(SOMA)

VICE-MAYOR MARANON, SA TANAN NGA SB MEMBERS, SA TANAN KO NGA KASIMANWA, MAINIT NGA PAG PANAMYAW SA INYO TANAN:
Ayhan madumdoman pa sang kadamu-an sa inyo, ilabi na gid sang aton mga SB Members nga sang pag umpisa sang akon termino bilang Mayor sang 2010, gin pat-pat ko ang akon executive agenda ukon blue print sa kon diin maga padulong ining administrasyon. Ining akon report naga laragway sa estado sang Leganes sa sulod sang duha ka tuig humalin sang gin tugyan ninyo sa akon ang renda sang pangulohan sang aton banwa. Ini nga report naga sentro sa kon ano ang natigayon na nga nahimo sining administrasyon. Iga saysay ko man sa inyo ang mga rasones kon nga-a sa iban nga aspeto sang aton pang gobyerno, manubo ang grado nga aton nakuha sa sining mga performance areas. May bahin man ang akon report nga naga sentro sa mga bagay nga aton paga himu-on sa palaabuton. Ang instrumento nga nangin talaksan sang aton performance amo ang ginatawag nga Local Government Performance Management System ukon LGPMS. Standard instrument ini sa pag takus sang performance indi lamang sang Leganes kundi sa performance sang tanan man nga local government units. Ang LGPMS na divider sa masunod nga lima ka bahin sa patag sang local governance: 1. Administrative Governance 2. Social Governance 3. Economic Governance

4. Environmental Governance 5. Valuing Fundamentals of Governance Base sa datus nga natipon sang aton Planning Office, iga pakita ko sa inyo ang kumparasyon sang aton performance sang nagligad nga duha ka tuig, 2010 kag 2011. Diri aton makita ang anu man nga pag bag-o sa aton performance kon bala nag improve o nanaug ang aton ranko.

Table 1. 2-YEAR COMPARATIVE PERFORMANCE OF LEGANES

2010 SCORE RANK 2011 SCORE RANK

A. ADMINISTRATIVE GOVERNANCE A.1 local legislation A.2 development planning A.3 revenue generation A.4 resource allocation & utilization A.5 customer service-civil application A.6 human res. Mgt. & development B. SOCIAL GOVERNANCE B.1 health services B.2 support to education services B.3 support to housing & basic serv. B.4 peace, sec. & disaster risk mgt. C. ECONOMIC GOVERNANCE C.1 support to agriculture sector C.2 support to fishery sector C.3 entrepreneurship, bus. & ind. Prom D. ENVIRONMENTAL GOVERNANCE D.1 freshwater ecosystems mgt. D.2 coastal marine ecosystems mgt. D.3 urban ecosystems mgt. D.4 forest ecosystems mgt. E. VALUING FUNDAMENTALS OF GOV E.1 participation E.2 transparency E.3 financial accountability

1.83 4.55 2.85 3.92 4.10 5.00 4.34 4.05 3.40 3.36 1.93 0.00 3.36 1.00 0.00 2.23 1.00 2.23 2.60 4.28

14th 6th 13th 1st 14th 1st 13th 10th 9th 13th 15th 0 8th 14th 0 15th 12th 14th 14th 13th

2.97 4.91 4.85 2.75 2.75 5.00 4.44 4.35 5.00 3.77 4.57 1.55 3.29 2.67 3.67 4.03 5.00 4.33 4.33 3.99

11th 2nd 1st 8th 12th 1st 12th 8th 1st 9th 5th 7th 9th 13th 7th 7th 1st 7th 7th 15th

Sa bilog nga probinsya sang Iloilo, may yara 1 ka component city, ang Passi City 8 ka first class municipalities 8 ka second class municipalities 8 ka third class municipalities 15 ka fourth class municipalities lakip na diri ang Leganes 3 ka fifth class municipalities Ipakita ko sa inyo ang ranko sang Leganes kon ikumparar kita sa 14 pa ka kabanwahanan nga kasubong ta nga 4 th class. Subong man, pagkatapos sang aton pag tu-on, nakita naton ang mga pamaagi nga sarang ma implementar para mag improve ang aton performance. Iga say-say ko ini nga mga stratehiya matapos ko ikumparar ang aton ranko sa kada performance area.

Table 2. PERFORMANCE OF LEGANES FOR CY 2011 ON ADMINISTRATIVE GOVERNANCE

1. ANILAO 2. BADIANGAN 3. BALASAN 4. BANATE 5. BINGAWAN 6. DUENAS 7. GUIMBAL 8. IGBARAS

A. ON ADMINISTRATIVE GOVERNANCE PERFORMANCE AREAS LOCAL DEVT. REVENUE RES ALLOC CUSTHUM RES LEG. PLANNING GEN. & UTIL CIVIL APP & DEV. 4.89 5.00 3.67 3.00 5.00 5.00 2.47 3.48 4.26 2.75 5.00 5.00 4.67 4.63 3.17 1.00 4.50 5.00 3.61 4.24 2.85 2.71 4.75 5.00 3.11 4.11 3.59 1.79 4.80 5.00 3.11 4.12 2.93 3.00 4.80 5.00 4.17 3.86 3.67 2.33 5.00 5.00 1.83 4.44 2.85 3.92 4.10 5.00

9. LEGANES rank
10. LEMERY 11. NEW LUCENA 12. SAN DIONISIO 13. SAN RAFAEL 14. TUBONGAN 15. ZARRAGA

2.97 11TH
3.29 4.67 1.22 2.00 4.89 3.89

4.91 2ND
3.95 4.91 3.69 4.30 4.91 3.56

4.85 1ST
2.85 4.67 3.50 2.93 3.00 4.11

2.75 8TH
2.94 3.92 2.50 3.92 3.50 1.91

4.50 12TH
5.00 5.00 5.00 4.60 5.00 4.00

5.00 1ST
4.20 5.00 4.20 5.00 5.00 3.40

Kon ikumparar sa iban nga mga kabanwahanan, aton makita nga sa tatlo ka performance areas, manubo ang aton ranko: sa patag sang local legislation ika number 11 kita, sa patag sang resource allocation and utilization ika number 8 kita, kag sa patag sang customer service-civil applications ika number 12 kita. Sa nasiling ko na kaina, may mga pamaagi kita nga sarang ma implementar para mag improve ang aton ranko sa sining mga performance areas. Kasubong abi sa patag sang local legislation, dapat ang legislative agenda naga suporta sa executive agenda, dapat ang legislative agenda produkto sang research kag konsultasyon sa mga stakeholders, dapat ang SB mag pasar na sang ordinansa tuhoy sa Gender and Development Code kag dapat mas madamu kag quality ordinances ang iga pasar sang aton SB.

Sa patag sang resource allocation and utilization, tinguhaan ta gid nga malab-ot ang 55% PS cap paagi sa pag pasanyog sang aton collection. Subong man, ang tuigan nga budget dapat ma approve indi maglampas ang December 31 sang current year para tayuyon ang pag hatag naton sang basic services sa aton pumoluyo.

Table 3. PERFORMANCE OF LEGANES FOR CY 2011 ON SOCIAL GOVERNANCE

1. ANILAO 2. BADIANGAN 3. BALASAN 4. BANATE 5. BINGAWAN 6. DUENAS 7. GUIMBAL 8. IGBARAS

B. ON SOCIAL GOVERNANCE PERFORMANCE AREAS HEALTH SUPPORT SUPPORT PEACE, SEC SERV. TO EDU. TO HSG. & DIS. RISK MGT 4.97 4.65 5.00 4.76 5.00 4.25 1.00 4.55 4.10 2.90 5.00 2.81 4.60 4.30 5.00 3.54 4.97 4.45 1.00 4.49 4.33 4.55 5.00 3.35 5.00 4.75 5.00 4.90 4.34 4.05 3.40 3.36

9. LEGANES rank
10. LEMERY 11. NEW LUCENA 12. SAN DIONISIO 13. SAN RAFAEL 14. TUBONGAN 15. ZARRAGA

4.44 12TH
5.00 4.97 4.90 4.90 5.00 4.55

4.35 8TH
2.15 5.00 2.30 2.80 5.00 3.20

5.00 1ST
1.00 5.00 1.80 1.00 5.00 3.40

3.77 9TH
4.44 5.00 3.56 4.76 4.89 3.38

Sa social governance, manubo man ang aton ranko sa area sang health services, ika number 12 kita, ika number 8 kita sa support to education kag ika number 9 kita sa peace, security and disaster risk management. Sa mga stratehiya sa pag pa improve sang aton performance sa patag sang health services, dapat nga ang aton serbisyo sa basic dental or oral health mas mapalapnag pa gid naton. Subong man, ang pag conduct sang medical missions kaupod sang mga nongovernmental organizations kag private sector mangin parte sang aton regular nga serbisyo sa aton pumuloyo. Sa support to education, ang dugang nga classrooms lakip na ang pag pasanyog pa gid sang Alternative Learning System kinahanglan mahatagan man sang husto nga pag tamud.
Table 4. PERFORMANCE OF LEGANES FOR CY 2011 ON ECONOMIC GOVERNANCE
C. ON ECONOMIC GOVERNANCE PERFORMANCE AREAS SUPPORT TO SUPPORT TO ENTR., BUS & IND AGRIC SECTOR FISH SECTOR PROMOTION 4.71 4.75 4.94 3.57 0.00 4.08 4.05 2.98 2.79 3.90 3.33 4.09 4.33 0.00 4.65 3.48 0.00 2.94 4.62 4.30 4.69 1.93 0.00 3.36

1. ANILAO 2. BADIANGAN 3. BALASAN 4. BANATE 5. BINGAWAN 6. DUENAS 7. GUIMBAL 8. IGBARAS

9. LEGANES rank
10. LEMERY 11. NEW LUCENA 12, SAN DIONISIO 13. SAN RAFAEL 14. TUBUNGAN 15. ZARRAGA

4.57 5TH
4.00 4.86 4.24 4.07 4.86 4.14

1.55 7TH
0.00 0.00 4.25 0.00 0.00 1.96

3.29 9TH
3.15 4.61 2.52 2.94 5.00 2.36

Sa economic governance, average ang aton ranko sa duha ka performance areas apang number 9 kita sa entrepreneurship, business and industry promotions. Ang pag simplify sang proceso sa pag kuha sang permits kag lisensya nga naga lakip sang pag buhin sang kadamu-on sang mga dokumento, pag padasig sang tyempo sa pag proceso kag pag establisar sang one-stop-shop pila lamang sang mga pamaagi para ma improbar naton ang aton ranko sa sining aspeto. Ang Citizens Charter nga gin author ni SB Fanny Jinon kag gin adoptar sang SB bilang isa ka ordinansa dapat full swing na ang implementasyon para sa kasulhayan kag benepisyo sang aton mga kliyente.
5. PERFORMANCE OF LEGANES FOR CY 2011 ON ENVIRONMENTAL GOVERNANCE
D. ON ENVIRONMENTAL GOVERNANCE PERFORMANCE AREAS FOREST ECO FRESHWATER COASTAL MAR MGT ECO MGT ECO MGT 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 0.00 5.00 5.00 5.00 1.00 1.00 5.00 1.00 3.67 0.00 3.67 5.00 0.00 0.00 4.33 5.00 1.00 1.00 0.00

1. ANILAO 2. BADIANGAN 3. BALASAN 4. BANATE 5. BINGAWAN 6. DUENAS 7. GUIMBAL 8. IGBARAS

URBAN ECO MG 4.75 2.78 2.60 4.20 4.00 3.83 4.05 2.23

9. LEGANES rank
10. LEMERY 11. NEW LUCENA 12. SAN DIONISIO 13. SAN RAFAEL 14. TUBONGAN 15. ZARRAGA

5.00 1ST
3.33 5.00 2.67 5.00 5.00 2.67

2.67 13TH
5.00 5.00 4.67 5.00 5.00 4.00

3.67 7TH
0.00 0.00 5.00 0.00 0.00 5.00

4.03 7TH
3.95 4.75 4.09 3.30 4.88 3.51

Mataas hasta average ang aton ranko sa tatlo ka performance areas sa idalum sang environmental governance. Apang ika number 13 naman kita sa freshwater ecosystems management.

Ang pag dihon sang mga programa tuhoy sa proteksyon kag rehabilitasyon sang aton freshwater eco system dapat nga ma integrate naton sa Comprehensive Development Plan. Amu ini ang aton nakita nga pamaagi para mag improve ang aton performance sa sini nga area.

Table 6. PERFORMANCE OF LEGANES FOR CY 2011 ON VALUING FUNDAMENTALS OF GOVERNANCE

E. ON VALUING FUNDAMENTALS OF GOVERNANCE PERFORMANCE AREAS PARTICIPATTRANSPAFINANCIAL ION RENCY ACCOUNT. 1. ANILAO 5.00 5.00 5.00 2. BADIANGAN 3.67 3.67 4.44 3. BALASAN 4.00 4.00 4.89 4. BANATE 4.33 4.33 4.81 5. BINGAWAN 5.00 5.00 4.48 6. DUENAS 4.00 4.00 4.64 7. GUIMBAL 4.00 4.00 4.62 8. IGBARAS 2.33 2.33 4.28

9. LEGANES rank
10. LEMERY 11. NEW LUCENA 12. SAN DIONISIO 13. SAN RAFAEL 14.TUBUNGAN 15. ZARRAGA

4.33 7TH
4.33 5.00 5.00 5.00 5.00 2.17

4.33 7TH
4.33 5.00 5.00 5.00 4.87 1.27

3.99 15TH
4.79 4.75 4.03 4.40 5.00 4.31

Samtang average lang ang aton ranko sa duha ka performance areas, ika number 15 o kulihot naman kita sa area sang financial accountability.

Daw indi ko ma explikar ang koneksyon kon ngaa apisar number 1 kita sa area sang resource generation apang kulihot naman kita sa area sang financial accountability. Ang nakita naton nga mga pamaagi para mag improve ang aton performance sa sining area nagalakip sang mga masunod: 1. klaro nga procedemento sa tanan nga financial transaction. 2. ang pag obserbar sang tyempo sa pag sumitir sang mga reports 3. ang pag likidar sang tanan sang mga cash advances para sweldo, travel kag iban pa. May hurobaton sa English nga naga siling: to be perfect is next to impossible. Be that as it may, ang akon panugyan amu nga indi naton pag himu-on nga rason ang manubo naton nga grado sa iban sang performance areas nga mag parumatay nalang. Sa baylo, batunon naton ang resulta. Apang, analisahon ta man ang mga rasones kon ngaa amu sina nga klase sang grado ang aton nakuha para maka dihon kita sang mga pama-agi para ma improve naton ang aton performance. Sa positibo nga kontexto, amu ini ang gina siling nga we turn our weaknesses into opportunities. Apisar sang aton mga kakulangan pero tungod above average man ang aton performance, nakabaton kita sang seal of good housekeeping halin sa DILG. Daku ang akon pag pati nga sa tion nga ma address naton ining mga deficiencies kag ma improve pa

gid ang aton performance, indi imposible nga makuha ta man ang galing pook award. Ang P600,000 nga cash reward nga aton nabaton angot sang aton award sa good housekeeping paga gastohon naton sa fabrication sang mapag-on kag durabli nga mga lamesa nga paga pa arkilahan sa mga bulanteros. Ini santo sa recomendasyon ni SB Landoy nga amu ang Chairman sang Committee on Market. Tungod sang pagsalig kag kumpyansa sa sining administrasyon, paagi sa bulig sang aton mga benefactors kag supporters, natigayon nga ma implementar naton ang mga masunod nga proyekto: 1. ANG PAGPA CONCRETA SANG BAHIN SANG LEGANES BEACH ROAD

2. ANG PAG PONDO PARA MEDICAL ASSISTANCE SA MGA INDIGENTS

3. ANG PAGPA IMPROBAR SANG ATON GYMNASIUM

4. ANG PAGPA IMPROBAR SANG SECOND FLOOR SANG ATON LCC

5. ANG PAGPA CONCRETA SANG MAYORS DRIVE

KAG SANDOVAL STREET

KAG SANDOVAL STREET

6. ANG PAG RECONSTRUCT SANG ATON RURAL HEALTH CENTER

7. ANG PAG ANGKON SANG AMBULANCE

8. ANG PAG PA IMPROBAR SANG SAAD PARK

9. ANG PAG PA IMPROBAR SANG KUDAL SANG MUNICIPAL CEMETERY

10. ANG PAG ESTABLISAR SANG 10-HAS. NGA MANGROVE REFORESTATION PROJECT ANTES SANG PAG PANANUM - 2009

PAGKATAPOS SANG PAG PANANUM - 2012

Kaina lang sang aga, aton gin pasidunggan ang mga estudyante sa high school nga na qualify sa Iskolar sang Leganes sa sining SY 2012-2013. Gin panagtag ta man ang ila allowance para sa bulan sang Hunyo kag Hulyo. Suno kay ViceMayor Maranon nga nag pat-pat sang background sang programa, humalin sang SY 2003-2004 asta subong nga school year, 10 years na ang aton programa nga natigayon paagi sa ordinansa nga gin co-author nila ni anay SB Itik Arguelles. Masobra na 100 ka pamilya sang kubos apang maalam naton nga mga kabataan ang aton nabuligan. Yadtong mga katapu sang Batch I kag Batch 2, nag graduate na sa kolehiyo kag nangin successful naman. Humalin sang ang programa gin lunsyar sadtong SY 20032004, mga P1.7M na ang na invest sang aton local government.

Masiling naton nga isa na ini sang pinaka maayo naton nga investment para sa edukasyon sang aton mga kabataan. Sa masami gina pa intiendi ta gid sa tanan nga ang Iskolar sang Leganes wala bahid pulitika sanglit anu man ang panindugan sang mga ginikanan basta maka pasar lang sa screening ang ila mga bata makuha gid bilang scholar. Gina hangkat ko kamu, buligan ta sa pag pasanyog kag indi ang pag dula sa sining programa nga sarang naton mabilin nga legasiya sa masunod pa nga mga henerasyon.

Paagi sa padayon nga pag bulig sang aton mga supporters, ang aton mga planu sa palaabuton nagalakip sang mga masunod: 1. Ang pag pananum sang bakhaw, bungalon kag iban pa gid nga sahi sang kahoy sa 6 ka kilometro nga coastline sang Leganes. Magluwas nga aton ini contribution sa pag protehir sang aton environment, makabulig man ini tapna o pugong sa madasig nga erosion sang aton area.

2. Kay natapos na ang reconstruction sang aton rural health center, ang isunod ta naman amu ang pag patigayon nga mapasaka ang level sini bilang Sentrong Sigla. Subong man, paga pasanyogon pa gid naton ang aton serbisyo agud ang aton mga kubos nga pumuloyo makaambit sang dugang nga benepisyo nga gina hatag sang PHILHEALTH. 3. Padayon nga patigayunon naton ang pag develop sang area nga gin designar naton bilang industrial zone. Gin pasalig na ako sang MIWD nga tagaan nila sang prioridad ang area nga ini pag nag operate na ang bulk water supply.

4. Ang pag pasangkad kag pag padalum sang Buntatala River ara gihapon sa listahan sang aton priority. Umpisahan naton ini gamit ang aton lokal nga pondo. Ang baha amu ang naga panguna nga kalamidad kon ini ang mag abot. Makita sa mapa ang masyado ka lapnagon nga halit pananglitan mag abot ini sa aton banwa.

5. Angot sa anu man nga klase sang kalamidad, aton pa gid pasanyugon ang aton kapasidad sa pag respondi. Ang aton mga first responders particular na ang mga barangay officials na lecturan na ni Engr. Jaspe, Deputized Civil Defense Coordinator, sa Boracay sang mga dapat himu-on antes, sa tio-on nga ara na, kag pagkatapos sang kon anu man nga sahi sang kalamidad. Subong nga bulan sang Hulyo, gina obserbar naton ang National Disaster Preparedness Month.

6. Gin validate na sang Department of Agriculture ang mga pinaka importante nga farm to market roads nga paga pondohan sang gobyerno national. Suno sa program of work, indi lamang regravelling kundi all-weather asta konkreta gid ang pag pa obra sining mga kalsada. 7. Paga patigayunon ta man nga ma establisar na ang Material Recovery Facility mismo sa dumping site. Suno sa suhestyon sang mga experto, sa kadamu-on sang aton basura, indi na kinahanglan pa ang malapad nga dumpsite. Sa husto nga pag manage paagi sa Material Recovery Facility, makasiling kita nga may kwarta sa basura. Kon paanu ini himu-on, paga tun-an ini ni Wilson lakip na ang pag establisar sang eco park mismo sa area sang dump site. 8. Ang mga aktibidades natuhoy sa ikaayong lawas nga gin umpisahan na sa pag panguna ni SB Fanny Jinon, Chairman sang Committee on Health kag gina suportahan sang aton RHU paga pasanyugon ta pa gid asta nga ang mga ini mangin parte na sang aton regular nga serbisyo sa aton pumuloyo. Mahimo naton ini paagi sa pag alokar sang tuigan kag regular nga budget. Ini nga mga activities nagalakip sang circumcision kag medical mission sa mga kabarangayan. 9. Angot gihapon sa ikaayong lawas, iga constitute naton ang technical working group nga gina sa-ad sa Anti Smoking Ordinance nga gin author ni SK Federated President Lego nga amu ang maga panguna sa kampanya sa pag regulate sa

pag baligya asta ang pag panigarilyo sa mga gina dumili-an nga lugar. 10. Sa bahin sang sports development program, gina tun-an sang mayo sang aton Sports Coordinator si SB Totong Arguelles kon anu nga mga sports events ang dapat gid naton hatagan sang pagtamud ukon priority asta sa masarangan sang aton resources. Isa sang gina recommend sa akon ni SB Totong amu ang pag hatag scholarship sa mga national achievers ilabi na yadtong mga nag champion sa Palarong Pambansa kalakip na ang iban pa nga mga atleta sa iban sang events nga sa diin daku gid ang aton tsansa nga mag daug. 11. Upod kay Vice-Mayor Maranon, seryoso nga gina lantaw naton nga paagi sa gina tawag nga public-private partnership, maganyat ang dalagku nga mga negosyante sa pag invest sa aton banwa. Tungod sang isla sang Guimaras nga naga serbi bilang natural cover, ang aton coastline area gina kabig nga potential para reclamation nga maka akomodar sang mga negosyo subong abi sang transhipment port, dry docking sang mga barko kag iban pa nga sahi sang dalagku nga mga proyekto. 12. Gin programahan ta na ang gina paabot ta nga financial assistance paagi sa bulig ni Sen. Drilon para sa mga masunod nga soft projects: a. Ang pagpa atop sang gym sang aton Leganes National High school b. Medical assistance para sa aton mga indigents c. Dugang nga enrolment sa Philhealth

d. Siya kalakip ang repair kag maintenance sang aton mga elementary schools sa bilog nga District e. Pag bakal sang moderno nga dental chair f. Pag bakal sang analyzer para mapasanyog pa gid ang kapasidad sang aton laboratory analysis g. Supplemental feeding sa mga elementary schools 12. Ang mga vital positions sa aton mga opisina nga nabakantihan tungod sa retirement sang pila naton ka mga empleyado paga fill-upan ta naman. Naghatag na ako instruction sa HRMO nga e-preparar na ang tanan sang mga dokumento para maka appoint na kita sang mga ma bulos agud nga mapasanyog ta pa gid ang aton serbisyo. Sang nagligad nga Huwebes June 28, may duha ka opisyales sang VICSAL Development Corporation ang gusto makig sugilanon sa akon. Suno sa report sa akon ni Admin. Itik Arguelles kay siya ang nag entertain sa ila tungod ato pa ako sa Manila, ang ila tuyo amu ang pag solisitar sang lugar diri sa Leganes nga sarang nila mapatindugan sang isa ka daku nga mall. Ini nga sahi sang development naga pamatuod lamang nga ang banwa sang Leganes amu ang maga salud ukon una nga alternatibo sang mga negosyo nga indi na ma akomodar sa siyudad. Dala sining oportunidad amu ang pag pang hangkat kon paanu naton epreparar ang aton banwa bilang host para maganyat pa gid ang dalagku nga mga negosyo nga maka bulig pasanyog pa gid sang aton local nga ekonomiya. Angot sa sining development, tion na nga pangunahan sang aton Planning Office ang pag rebisa sang Comprehensive Land

Use Plan nga gin pasar sadtong 2002 pa. Pag natapos na, paga sundan ini sang Zoning Ordinance nga iga pasar naman sang aton Sangguniang Bayan. Tungod medyo malawig ini nga proseso, kabay nga matapos naton ini sa isa ka tuig humalin subong pero tinguhaan ta gid nga indi mag lampuwas sa 2013. Sa pag padalagan sang aton gobyerno local, gina pasiguro ko gid nga ini mangin hayag ukon transparent. Diri sini nagasulod ang ginatawag nga check and balance. Rason nga may ara iban nga naga tindug bilang mga fiscalizers. Ang mag fiscalize indi malain mentras tanto nga ang mga desisyon kag opinion sang mga awtoridad gina respito kag wala naga abot sa punto nga nangin upang na sa mga programa sang administrasyon kag naga apekto na sa pag deliver sang basic services sa aton mga kasimanwa. Indi man malipod nga may iban nga wala naga pati kag naga apresyar sang mga programa sining administrasyon, kon ngaa may naga pamalabag man. Kon may yara ako dapat ayu-on sa mga naga oponer, ini simple lang: mag partisipar na kamu humalin sa una pa lang nga bahin asta matapos ang aton proseso sa pag planu kag pag dihon sang mga proyekto. Sa sini nga pamaagi mapadali naton ang pag implementer sang mga proyekto kag malikawan pa ang indi pag intendihanay. Ang natabu sa pagka atrasar sang approval sang aton budget sa sini nga tuig kabay nga indi na masulit pa. Tungod indi lamang kita ang apektado kundi mas na apektohan ang aton mga pumuloyo nga naga paabot nga ma areglar naton ang mga drainage lakip na ang pag hatag naton sang iban pa nga basic services.

Bilang lider sang aton banwa, may sinumpa-an ako nga obligasyon sa pag dihon kag pag patigayon sang mga programa nga maga tulod sa Leganes sa gina tawag nga kauswagan. Pero gina admiter ko nga indi ko ini masarangan obrahon nga naga isahanon. Ang iban pa naton nga mga opisyales kag mga empleyado nga kasubong ko may mga sinumpaan man, mga NGOs kag tanan nga pumuloyo sa pang kabilugan bilang stakeholders, gina kabig ko man nga mga katuwang sa pag tulod sang Leganes padulong sa kauswagan. Sa masami, gina klaro ko gid nga kon anu man nga kadalag-an ang maagum sang Leganes, ang kredito indi ko pwede solohon sanglit ina nga kredito para sa aton tanan. Sa masunod nga duha ka semana, maga umpisa naman ang pag planu kag pag preparar sang budget para sa masunod nga tuig 2013 nga maga suporta sa akon executive agenda. Sa direction sang Office of the Mayor, iga plastar sang aton Planning and Development Office ang mga activities lakip na ang schedule sa pag hiwat sang sining mga activities. Bilang pag obserbar sa gina tawag naton nga participative planning, ang tanan nga sector sa aton banwa iga involve naman sa sini nga proceso. Ini nga sistema santo sa akon luyag nga dapat ang tanan hayag kag ang mga programa kag proyekto nga aton mahuman produkto sang konsultasyon kag maid-id nga deliberasyon sang tanan nga katapu sang nag kalain-lain nga sector. Tapuson ko ang akon mensahe nga may pag alungay sa inyo tanan. Madamu pa kita sang sarang mahimo. Buligay kita sa pag patahum pa gid kag pag tib-ong sang Leganes sa level nga sarang naton tanan mapabugal. Subong man, ti-on na nga liwaton naton

ang sistema sang pamulitika ukon political landscape sang Leganes. Ang politics of performance nga aton na gin sugdan pasanyugon ta pa gid kag lubos ta na nga isikway ang pamulitika nga puno sang dumot, hisa, pag panglibak ukon ang ginatawag nga traditional politics. Labi kag labaw sa tanan, gina pangabay ko gid ang suporta sang aton Sangguniang Bayan. Ang ila partisipasyon masyado gid ka kritikal sanglit may mga bagay nga indi naton pwede mahulag kon wala sang naga kaigo nga awtorisasyon halin sa ila. Gina pasalamatan ko gid kamu tanan sa tyempo nga inyo ginhinguyang sa pag pamati sining akon report. God willing, mangin regular naton ini nga hilikuton sa kada bulan sang Hulyo sa palaaboton nga mga tinuig. Madamu nga salamat kag sa liwat maayong hapon sa inyo tanan.