Vous êtes sur la page 1sur 647

NXRAXU XU I

TUPANAAR ORE
(Selecciones)

Selecciones del
Antiguo Testamento
de las Sagradas Escrituras
en el idioma
ticuna

Selecciones del Antiguo Testamento


en el idioma ticuna
(tca)

Primera edicin, 2006


Segunda edicin, 2008

Publicado por
La Liga Bblica 2008
Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar pblicamente la
obra bajo las condiciones siguientes:
Reconocimiento. Debe reconocer los crditos de la Liga
Bblica (pero no de una manera que sugiera que tiene su
apoyo o apoyan el uso que hace de su obra).
No comercial. No puede utilizar esta obra para nes
comerciales.
Sin obras derivadas. No se puede alterar, transformar o
generar una obra derivada a partir de esta obra.

PRLOGO
Estas selecciones del Antiguo Testamento de las
Sagradas Escrituras se publican con el n de ponerlas al
alcance de los hablantes del idioma ticuna quienes residen
el la selva a orillas del ro Amazonas y su auentes

CONTENIDO

xodo
Levtico
Nmeros
Deuteronmio
Josu
Jueces
Rut
1 Samuel
2 Samuel
1 Reyes
2 Reyes
1 Crnicas
2 Crnicas
Esdras
Nehemas
Ester
Job
Salmos
Proverbios
Eclesiasts
Cantares
Isaas
Jeremas
Lamentaciones
Ezequiel
Daniel
Oseas
Joel
Ams
Abdas
Jons

7
73
117
124
145
154
174
190
197
234
248
281
309
323
330
343
352
364
381
507
517
523
525
541
562
565
577
598
605
609
614
616

Miqueas
Nahm
Habacuc
Sofonas
Hageo
Zacaras
Malaquas

620
625
627
630
633
636
642

GNESIS
(Naanear gchiga)
ga caixanex r nat . 8R
%
. R yemaac
ningu ga nor taxre ga ngunex. 9R
yexguma ga Tupana r anagr: aa
ngxmax r
ngmac nangxc ax
i paanex! anagr. .
10R yema paanex 
nanaxga ga Tupana. R yema dex ga
chix r mrmax nanaxu.
R Tupana nx nadau ga nax namex
ga guxma ga yema. 11R anagr:
rax i
nanetg r nataneg i xchirx r
naig i ox! anagr. R yemaac
. 12R yexguma yema
rax
ga nanetg r nataneg ga xchirx
r naig ga mex nax nangx i nor o.
R Tupana nx nadau ga nax namex
ga guxma ga yema nangoxeex . 13R
yemaac ningu ga nor tomaepx ga
ngunex. 14-15R yexguma ga Tupana r
anagr: Nangexmax i omg i
 nangonexxc ax
r nax nangemaxc ax i ngunex r
chtax, r ngmac nx icuxc ax i

Guxma ga yema Tupana ngoxeex


chiga

1-2Noxriar

ggu r Tupana nanax


i guxngxmax r aa
naane. Natr aa naane ga noxri r
 
nayexma r naxanemare. R nma ga
Tupanax r natgu nachx. 3R
yexguma ga Tupana r anagr:
Nangexmax i ngonex! anagr.
R ningone. 4R Tupana r yema
ngonexmax natax r yemacax
nanayexmaxx ga yema
ngonex nxna ga yema anex. 5R
yema ngonex r ngunexgu
nanaxga r ga anex r chtaxgu.
R yemaac ningu ga nxraxx ga
ngunex. 6
Tupana: ngma dex i
 r nachxnag nax tama
ng ngxmaxna
yaxxc ax r ngmac nax
naxchicaanexc ax i nor ngx
anagr. . 7R
yemaac Tupana nanaxchicaane ga
gachixee x gu ga yema
cherena nxna ga yema dex ga aa
. 
7

12
 r taunec r
muc! anagr. .
16R yemaac nanax ga yema taxre ga
ngonexrux ga axc r tauemac, r
ngma rtamaex nax ngunec
inabxixc ax r ngma rxramaex nax
chtac inabxixc ax. R nanax ta ga
. 17-18
nanayexmagxx nax aa naanegu
nabixgxc ax i ngunec r chtac. R
yemaac yema anexna
gachixx ga ngonex. R
Tupana nx nadau ga nax namex ga
guxma ga yema. 19R yemaac ningu
ga nor gmc ga ngunex. 20R
u: 
nang r yamu i naguxrax i choxnig
r naguxrax i ta 
maxx! R ngxgumarx ta nang i
naguxrax 
ixx! anagr. .
21R yexgumarx ta Tupana nanax ga
naexg i taxchix  maxx. R
nanax ta ga naguxrax ga choxnig i
maxx, r naguxrax ga
%pextx. R Tupana nx
nadau ga nax namex ga guxma ga
yema naxx. 22R mex ga ore namax
naxuegu ga yema naxx, r anagr:
Pexxacg r pimu r penapagxx
i taxtg r mr! , r
penapaxx i aa naane! anagr.
23R yemaac ningu ga nor
ximexpx ga ngunex. 24R yexguma
ga Tupana r anagr: Nangexmax i
rax i naexg i
nax, r naexg i
maxx, r naexg i
!
anagr. . 25R

8
yemaac Tupana nanax ga
naguxrax ga naexg ga
naixneccx ga idraex, r naexg i
nax, r naexg i
. R nx
nadau ga nax namex ga guxma ga
yema. 26R yexguma ga Tupana r
ngmax anagr: %
yigraxc tanax ya yat! R nma r
taxrx t naxx nacuax nax namax
inacuxc ax i guxma i ng 
maxx, r ng, r ngma
naxnag, r ngma naexg i
maxx anagr. 27R
yemaac Tupana r ngraxc nanax
ga du, yatx r ngex. 28R yexguma
ga Tupana r mex ga ore namax
naxuegu r anagr nx:
Pixxacg r pimu! R penapaxx i
aa naane, r namax ipecu i choxnig,
, r guxma i naexg r
ng!
anagr. 29
anagr ta nx: Dcax, mar pexna
chanax i guxma i nanet i xchirx r
guxma i naig i arxox. R guxma
i ngma r per ngxrux .
30Natr guxma i ngma naexg i
naixneccx r naxnag r ngma
 r ngma
, r max r nanet nxna chax
nax ng%%c ax
anagr. . 31R
Tupana nx nadau nax namexechix ga
guxma ga yema naxx. R yemaac
ningu ga nor 6 ga ngunex.
1R yemaac ningu i ngma
ngxmagx r aa naane
r guxngxmagx. 2R
yexguma nor 7 ga ngunex

9
nanguxgu r Tupana r mar
nayanguxx ga guxma ga yema
naxx. R inarng. 3R yexguma ga
Tupana r mex namax naxuegu ga
yema 7 ga ngunex. R nx nixu nax
 ga yema ngunex yer
nagu inarng ma ga
yema purac ga naxx. 4R yemaac
 i ng
ngxmagx r aa naane r guxma i
ngxmagx.
Naane ga Edwa nayexma ga yat
5R

yexguma Cori ya Tupana noxri


naxxgu i ngngxmagx
r aa naane, r nataxuma ga nanetg


nanapuxx. R nataxuma ga dux ga
nxna daux ga nanetg. 6Natr ga
yema naane r nanaxaiyaxchi nax
guxcax. 7R
yexguma Cori ya Tupana naxxgu ga
guma yat, te.
R naragu nacue r yemaac max
nxna nax. R yexguma namaxx ga
yat. 8
 ga
naane ga Edaxc
rgox. R yemagu
nanamu ga guma yat ga nma naxc.
9xx ga
naguxrax ga mexechix ga nanetg
ga chi xgaar ox. R yema naanear
ngxgu nanato ga yema nanet ga
max . R inanat ta ga
 icux i
mex r chixex. 10R yema naane ga
Edgu gax
anexx ga yema

naane. R yma Ed


inaxgx ga nax naxgmcchacx.
11
Pisgu naxxga, r yema nachacx
anexx ga Ablaane ga
. 12R yema iru ga
 r namexechi.
R ngxgumarx ta i ng
r nayima ya yima nai ya pumra
. R nayima ta ya nuta
ya ngaxrux ya nichegu gac. 13R
yema to ga nachacx r Guixgu
naxga, r yema nat r Cs-ar
naanegu nipogchig. 14R yema nor
tomaepx ga nachacx r Tgrigu
naxga, k
nada i a. R yema nor
gmc ga nachacx r Eufrtegu
naxga. 15R yexguma Cori ya Tupana
yema naane ga Ednayexmaxgu
ga guma yat, r nanamu nax mea
nxna nadauxcax ga guxma ga yema
. 16R nma ga Cori
ya Tupana r nanaxucuxe r anagr
nx: Mar name i cunangx i
guxngxmax i
nanetgar o. 17Natr ngma nanet i
cuax i mex r cuax i chixex 
ngxmax,  x i nor
o. Er ngxguma t cunangxgux r
cumax nx chixu r t cuyu
anagr. 18R yexguma ga Cori ya
Tupana r anagr: Tama name nax
nxica nangexmax ya yat. R
ngemaca 
nax nor ngxeer ux i nx mex
cax. 19R nma ga Cori ya Tupana
te
naguxrax ga naex. R
guma yatx

23
yaxgaxcax. R nma ga guma yat
r nayaxga ga guxma ga yema
naexg ga nax r yema
naexg ga idraex r guxma ga
. R yema naga ga namax
yaxgax r ng
uxma namax nx icux. 20R
yemaac nma ga yat r nayaxga ga
guxma ga yema naexg ga naxna
, r guxma ga yema naexg ga
naixneccx, r guxma ga yema
. 
nataxuma ga namc ga guma yat ga
nx mex nax nor ngxeer ux .
21R yemacax ga Tupana r porac
nanapexx ga guma yat. R yexguma
 ,
nayaxxx ga namachi.
22 
. R u
guma yatx naga. 23R
 nadauxgu ga guma yat,
r anagr: aa nge r
chauxchinaxtama r chomachitama
xca. R ngemacax ngexgu t
%
chixx anagr. 24R
ngemacax ya yat, r t nanatna r
naxmaxmax
namaxxcax, r oma
xrx cax i
ngma taxre. 25R nma ga guma yat
naxmax r nangexchirug.
Natr ga yema taxre r tama naxnee
.
Ad 

1ma

ga yema
naexg ga idraex ga Cori ya
Tupana x, %

10
guxxx cux. R
 ga yema nge,
: Exna aixcma
i Tupana pemax nx ixux nax
tama penangxcax i nor o i ngma
ngxmagx?
anagr. 2
inangx : Ngmacx
tanangx i ngexrxmare i nanetar
. 3Natr
ngma nanet i aa naanear ngx
rxx
toxna chuxux nax tanangxcax, r bai
i nx tinggmarex. Er ngxguma
ngmac tanaxxgu r t tayue,
anagr tox .
4%
nangx : Tama
ngma.  
peyue. 5Er Tupana r meama nx
nacuax ega penangxgux i ngma
nanetar o r t nx pecuax i taxac
, r ta, r
Tupanarx anagr
. 6R yexguma ga yema nge r
nx 
nangcha ga nax nangx nax
yemaac cua yexmaxcax. R
x ga nor o r
inangx. R u%
nma r ta nanangx. 7R
yexgumatama ningoxnaxetg r nx
nicuaxchitan ga nax yangexchirux.
R yemacax iguerat nangai xcu nax
yemamax ng yadxpexegxcax.
8R yuanec ga yexguma yabuuchigu
ga buanec, r guma yat r yema nge
r Tupanax 
. R nibuxm r
naxchanicuxg.

11
9Natr

nma ga Cori ya Tupana r


guma yatcax naca. R nxna naca r
anagr: Ngext cungexma?
anagr. 10R nma ga guma yat
r nanangx r anagr: Cux
, r
chamu er changexchiru. R ngemacax
ichicux anagr. 11R yexguma ga
Tupana r nxna naca r anagr:
Tex cumax nx tixu nax
cungexchirux? Exna cunangx i
ngma nanetar o i cuxna chachuxux
nax tama cunangxcax? anagr.
12R nma ga guma yat nanangx r
anagr: Ngma nge ga choxna
cumuc chomcx r chomax
ingau i ngma nanetar o i toxna
cuchuxux r choma r chanangx
anagr. 13R yexguma ga Cori ya

: Txc ngema
cux? anagr. 
inangx : Ngma xtape
chox xx r ngemacax
chanangx . 14R yexguma
ga Cori ya Tupana r anagr nx ga
yema xtape: aa cuxxgagu r
ma i naexg r t
cuchixe. R uxmax r cuxtanecamax
%xtexeanexmax t
%uxmatta cuyux. 15R
uxma r pemax chanaxuegu nax cuma
r ngma nge r pegmax
perxuangx. R ngxgumarx t ta
%
narxuang.   
nipmeru r cuma r t
cunangxchincut anagr. 16R
yexguma ga Tupana r yema ngex
anagr: T chanayexeraguxx nax

3
cux nangx i ngxguma cuxxacgux.
R cux nangc t cuxraxac. Natr
  curxo nax cute cux
ngchax. R nma r t cumax
inacuax anagr. 17R yexguma ga
Tupana r Adx anagr: Ngma
 i ngma cuxmax r
ngma nax cunangx i ngma ori x i
cuxna chachuxux nax tama
cunangxcax, r ngemacax i uxma r
cugagu t chixex
naane. R porac t cupurac nax
naxxcax i cunet uxmatta cuyux.
18R aa naane r t tuxug r
natanegmaxmare narx. R nanet
i naixneccxar omaxmare t
cungx. 19R porac t cupurac r
cuxaiya nax cux nangexmaxcax i
uxmatta cuyux r ngmac
 cax cutegu, yer
 chax ga noxrix, r
 ngmax
anagr ga Tupana. 20R guma
 naxga ga yema
naxmax. 
guxma i duxg. 21R nma ga Cori
ya Tupana r naexchaxmmax
nayaxxchiru nax yemamax
yaxxchiruxcax ga guma yat r yema
nge. 22R u
ngmax anagr: uxma ya daa
yat r taxr
nacux i mex r chixex. R
ngemaca%
nx naduxcax i ngma nanetar o i
maxrux. Er ngrchi t nx
naduxgu r t nanangx r
guxgutma namaxcha anagr.
23R yemaca
guma yatx Ednataxchix r

34
nagu namuax cax
%.
24R yexguma nataxchi
Edmagu nanamug ga uxre ga
x ga ixxpextx, r yexma

iyauxracx ga gux
yaexemachix nax nxna
nadaugxcax ga yema nama ga nanet
ga maxru.

Ca r Abchiga

1R

yexguma ga guma yat r


naxmax ga bamax namax. R
%%. R
: Mar chox nangexma ya
chaune ya Cori ya Tupana choxna
namuc . 2R
%%

ga Ab ga Caenexe
. R guma Ab r
carnruar yaex
. 3R yexguma
mar uxre ga taunec ngupetxgu r
gu r Ca r
Tupanacax nayagu ga nor mare ga
nanetar o. R yemamax Tupanax
nicuaxx. 4R yexgumarx ta ga Ab
r Tupanana nayax ga nxraxx ga
nor carnruxac ga rmemaex r
yemamax Tupanax nayarcuaxx.
R nma ga Cori ya Tupana r
Abmax r nor maremax natax.
5Natr ga Tupana r tama Camax

r
%%%x. R
yemacax ga Ca r poracxchima
nanu r nanuchamet. 6R yexguma ga
Cori ya Tupana r anagr nx:
Txc cunu r cunuchamet? 7R
ngxguma chi aixcma mex cuxxgu

12
r chi cutaxchamet. Natr ngma
nax tama mex cuxx, r ngma
chixex r namemare nax cux
naporamaex. Natr ega cuma r tama
  curyexera i
ngma chixex anagr. 8
ga ngunexgu r Ca r naenex ga
Abna naxu nax naanegu
%cax. R yexguma mar
, r Ca r
naenex ga Abna nayuxu r nayamax.
9R yexguma ga Cori ya Tupana r
naca r anagr: 
Cana
ya cuenex ya Ab? anagr. R Ca
nanangx r anagr: Tama nx
chacuax nax ngext nangexmax. Exna

daurux ? anagr. 10Natr ga
Cori ya Tupana r anagr nx:
Txc cueneex quimax? Er yima

nmatama ya cuenex choxna
cagxr
nax cux naxuaxx nax cux
chapoxcuxcax. 11R ngemacax i
uxma r mar cuchixexgu r t
cuta
cueneeg nagu cubaxx. 12 
, natr taxuxtma i
nanet cux nixo. R t aa naanegu
 
curng anagr. 13R yexguma ga
Ca r Cori ya Tupanax nangx r
anagr: Nataxchi i aa poxcu i
choxna cuxx r tama yaxna namax
. 14uxma r mar chox
cuta
ngemacax t cur yxguxchima
, r tagutma
icharng. R ngmac

45

13
ngexrxmare i chox iyangaux r
t chox nimax anagr. 15Natr

yexgumaepx ga taunecgu nayu. 6R


Chx r nx nayexma ga 105 ga

nma ga Cori ya Tupana r nanangx


r anagr: Ngxguma chi tex cux
imaxgu r 7 expxcna t cur yexera
tapoxcu anagr. R yexguma ga

Cori ya Tupana r Ca


cuaxrux nax tama
tayamxcax ga guxema nx
iyangauxe. 16  

taunec ga yexguma nabuxgu ga nane


ga En. 7807
ga taunec namax. R nx nayexma
ga naig ga naneg r naxacg. 8R
yemaac 912
namaxx. R yexgumaepx ga taunec
nx yexmagu nayu. 9R En r nx

%
idexax. R Ed%axc
. R
yexma naxchi.

Nor tomaepx ga nane ga Ad r ba


25R nma ga Ad 
naxmaxmax namax 
%. R guma nane r
:
Tupana choxna nanamu ya nai ya
chaune nachicx ga Ab ga Ca
yamc . 26R yexguma
nayaxgu ga Chx r naxne r Enxgu
nanaxga ga guma nane. R

duxg ga Cori ya Tupanaar
ngxeec ax nacagx.

Adtaagchiga

nma ga Ad r nx
nayexma ga 130 ga taunec ga
yexguma nabuxgu ga nane ga Chx ga
nanaraxchic. 4
Ad r 800 ga taunec namax. R
nx nayexma ga naig ga naneg r
naxacg. 5R yemaac 930 ga
x. R

3R

nayexma ga 90 ga taunec ga yexguma


nabuxgu ga nane ga Cain.

12R Cain r nx nayexma ga 70


ga taunec ga yexguma nabuxgu ga
nane ga Mararx.

15R Mararx r nx nayexma ga 65


ga taunec ga yexguma nabuxgu ga
nane ga Yarx.

18R Yarx r nx nayexma ga 162


ga taunec ga yexguma nabuxgu ga
nane ga Enx.

21R Enx r nx nayexma ga 65 ga


taunec ga yexguma nabuxgu ga nane
ga Matuchar. 22R nma ga Enx r
guxguma Tupanaar ngchacma
namax. R Matuchar 
300 ga taunec namax ga Enx. R
nx nayexma ga tog ga naneg r
naxacg. 23R yemaac 365 ga
x. 24R
yema nax guxguma Tupanaar
ngchacma namaxx ga Enx, r
gu ngrmare
inartaxu yer Tupana nayaga. 25R
Matuchar r nx nayexma ga 187 ga
taunec ga yexguma nabuxgu ga nane
ga Lamx. 26

56

14

Matuchar r 782 ga taunec namax.


R nx nayexma ga naig ga naneg
r naxacg. 27R yemaac 969 ga
x ga
Matuchar. R yexgumaepx ga
taunecgu nayu. 28R Lamx r nx
nayexma ga 182 ga taunec ga
yexguma nabuxgu ga nane ga No.

32R No r yexguma nx
nayexmagu ga 500 ga taunec r nx
nayexma ga tomaepx ga naneg ga
Ch r C r Yafx.
Chixex naxg ga duxg

yexguma ga duxg r
inanaxg ga nax yamux ga gux
.

5Natr ga Cori ya Tupana r nx


nadau nax porac chixex naxgx
r chixex. 6R
yemacax ga Tupana r porac
nangecha r nx nangux nax
naxx ga guma du. 7R porac
nangechacma anagr: T
ichayanaxoxx i ngma duxg i
changoxeex , r ngxgumarx t ta
ichayanaxoxx i ngma naxnag, r
naexg, r ngma naexg i
, 
er chox nangux nax chanangoxeex
anagr. 8Natr ga No r mex

1R

Tupanapeyemacax ga
Tupana r porac Nomax natax.

Nowe

yemacax ga Tupana r Nox


anagr: uxma r mar t chanax
13R

nax chayanaxoxx i guxma i


duxg er nagagu nangexma i tax i
. R ngemacax t
chanaguxexe i ngma dux
namax i gux
ngxmax. 14
%! R
yaxar ucapu%! R
o%

yachuruxcax! 15 
: r 135 
nor max, r 22 mtruar ngx 
i nor taxmachi, r 13 mtruar ngx
 . 16R
tomaepxgu t cunaxnagchix! R
gux ar ngaicamna t
cunax i nor betnaacg! R
 x! 17Er
nma t chanamu ya taxchic ya muc
guxcax r
nayuexcax i guxma i taxac i
maxx i gux . R
guxtma nayue. 18Natr cumax
 
chamaxx tmamax ya cuxmax r
cuneg r cunexg. 19R
ngxgumarx 
cuyamu i taxrechig i naguxrax i
naex
ngxmagx,  
ngex nax cuxrx namaxexcax. 20R
ng%  i
taxrechig i naguxrax i naexg, r
naxnag, , r ngma
% nax
ngmac namaxxcax. 21R
uxmachi nanutaquexe i naguxraxx
% nax
cuma r guxma i ngma naexg r

67

15
ng%%cax!
anagr. 22R nma ga No r
nayanguxx ga guxma ga yema
Tupana namax nx ixux.

Muc ga taxchic

6R

yexguma inanguxgu ga aa
naane namax ga guma muc ga
taxchic, r nma ga No r nx
nayexma ga 600 ga nor taunec. 7R
%
naxmaxmax r nanexgmax guma
 nax tama dex nax
nadai xcax. 8-9R yexgumarx ta
 ga yema
naxnag ga imex nax Tupanax
namax yacuaxgxcax r yema
naex, r

, r yema naxtanecamax


ng itgx. R taxrechig nicho r
  yema
Tupana Nomax nx ixuxrx. 10R
mar 7 ga ngunex 
x, r inaxg ga
nax inangux ga aa naane. 11R
yexguma Noax yanguxgu ga 600 ga
17 ga
ngunex, r yema ngunex
 chigx ga dex ga
%gx ga dex
 . 12R 40 ga
ngunex r 40 ga chtax napuecha ga
. 13R mar 7 ga ngunex
naxpa nax inangux ga aa naane r
yematama ngunex
yaxex 
tmamax ga naxmax r namax ga
guma tomaepx ga naneg ga Ch r
C r Yaf r tmamax ga guxema

tomaepx ga nanexg. 14R yexguma


nagu yacho, r
nicho ta ga naguxrax ga naexg
ga naixneccx, r naexg i naxna
, r naguxrax ga naexg ga
 r
naguxrax . 15R guxma
ga yema naex%
. R taxrechig
nicho ga yema naguxrax ga
naex. 16x
ga naex ga taxrechig
 ,

Nomax nx yaxux. 
r nma ga Cori ya Tupana r
%x. 17R 40 ga ngunex
. R narbai ga dex r

inayangchi. 18R yema nax yexerac
nabaichigx  
r ningnagchig. 19R porac
narmaxchi ga dex r yemacax ga
guma ma
mchanexchigne r inayi. 20R
yexguma mar yabaixxgu ga
guxnema ga ma, r nat 7 ga
mtru nabainag. 21R yemaac nayue
ga guxma ga duxg ga oma ga
maxx. R yexgumarx ta
, r naxnag, r
naexg ga naixneccx, r yema
naxtanecamax ng itgx. 22R
yemaac nayue ga guxma ga taxac ga
 r maxx r
ingcx. 23R No r guxma ga
icatama
namax. Natr guxma ga yema tog
 r
nayue ga duxg, r naexg, r

78
naxnag, , r naexg ga
%.
24R 150 ga ngunex r gux
inangu ga naane.
Inayacuax ga muc r nixe

ga Tupana r tama Nox


inayarngma, r tama nx
inayarngma ga guxma ga yema
naex%
. R yemacax ga
Tupana r nayabuanexx, r yema
dex r inanaxg ga nax yaxex. 2R
%  
yagoxchigx  
%gx r nayachaxchi ga nax
napux. 3-4R yexguma ga yema dex
r nixechig. R 150 ga
ngunex%
nixechig ga dex. R meama nor 7
ga tauemacar 17 ar ngunexgu r
mak 
nayaxux r yexma nixex. 5R
nixechig ga dex r 3 ga
nangox ga
manetapexeg. 6R 40 ga
ngunex%
. 7R
,
natr yema ngurucu r nu ne
. 8R

muxtucux 
nacuxcax r ngoxi mar yapaane.

1Natr

9Natr

ga guxema muxtucu r
apurucax tategu yer
taxuguma tayaraxga, 
aixcma nixexechi ga dex. R
yemacax ga No r tmacax
naxuxuchimexe 

16
tx nimucuchi. 10R to ga 7 ga
ngunex nananguxexe, 
 .
11R yexguma mar nachtachagu r
tangu ga guxema muxtucu. R

yma ne tange. 
nacuax ga No ga mar nax
yapaanechigx. 127 ga
ngunex nananguxexe 
 
muxtucu. Natr ga guxema muxtucu
r mar tama tategu. 13R yexguma
Noax nayexmagu ga 601 ga nor
taunec, r mar nipaane. R 29 ga
ngunex ngupet

nadaxuchixcax. R nx nadau ga
mar nax yapaanex. 14R nor taxre
ga tauemacar 27 ar ngunexgu r
mar aixcma nipaane. 15-16R
yexguma ga Tupana r Nox
anagr: 
tmamax ya cuxmax r cuneg r
cunexg! 17R ngxgumarx ta i
guxma i naexg, r naxnag, r
, r ngma naxtanecamax
 i cumax
ngxmagx, r namu nax gux
cax r ngmac ng nax
yamuxxcax r napaxgaxcax i
naane! anagr. 18R yexguma ga
No r naxmax r naneg r nanexg
r nachox .
19R yexgumarx ta nacho ga
guxma ga naxnag, r naexg ga
naixneccx, , r guxma ga
%. 20R
Tupanacax nanax
%. R

89

17
nayayaxu ga uxre ga yema naxnag
 nax namax nx
yacuaxxcax. R Cori ya Tupanacax
%
nanagu. 21R yexguma Cori ya
Tupanax napaxgu ga yema naema r
nma r namax natax. R anagr:
  namax
chaxuegu i aa naane nagagu i ngma
dux
chanangoxeeg u i ngma duxg r
chixex. R
ngxgumarx  
chanadai i guxma i naexg i ngma
uxma namax chaxxrx. 22R
uxma i aa naane nangexmax r
tagutma inarxo nax natoegx i
duxg r yaxox i nanetg. R t
nangexma i naianex r guanex, r t
nayima ya muc r taunec, r
ngunex r chtax anagr.

Tupana r Nomax nanaxuegu


nax tagutma wena mucmax
napoxcuex i duxg

Tupana r aa mex ga dexa


Nomax r nanegmax naxuegu,
r anagr: Pimu r penapaxx i aa
naane! 2R guxma i naexg i oma i
ngxmagx r t pex namue.
R pexmexx i
guxma i ngma ixx, r ngma
, r ng 
maxx. 3R guxma i naexg i aa
ngxmagx r nanetg r
name nax penangx. Er choma r mar
pexna chanaxuax i ngma. 4Natr
 x i ngma namachi i
gx! 

1R

nangexmax i max. 5-6R t nxna chaca


i ngma dux i texx imx r ngma
naex  imx. 
dux r t nxna chaca naxcax i
tmaar max ya namc. R ngxguma
duxx imaxgu, r nma r
t to i dux nayamax er tx nimax ya
yxema Tupana ngraxc tx .
7Natr

i pemax r pimuxac r
penapaxx i aa naane namax i
pexacg r petaag! anagr. 8R
yexguma ga Tupana r Nox r
nanegx anagr: 9-11Dcax, choma
r pemax r petaagmax chanaxuegu,
r guxma i ngnag
r naex%
choxmax chanaxuegu r tagutma
%ma i
tamaxx. R
ngemaca 

guxma i ta
maxx. R ngma chor uneta r
tagutma naxchicx. 12 
nor cuaxrux i ngma chor uneta i
guxgutma ngxmaechax i pemax r
guxma i naexgmax chaxuegux. 13R
dcax, r caixanex chanangoxexe

pecuxc a i ngma
pemax r gux
maxxmax chaxuegux. 14R
ngchanangoxeeg u i
a t
caixanex, r yima chirapa r ngm
nangox. 15R ngxguma t nxna
chacuaxchi ga yema pemax r guxma i
naexgmax chaxuegux nax tagutma

taxchic ya pex daic anagr.

11

Torre ga mchanexchine ga
Babwa naxgne

yexguma ga guxma ga

dux
. 2R nachox 
ga yema naane ga a
yexmax. 
nachica ga metachinx ga
. R yexma
naxchig. 3-4gu
r ngmax nidexag r anagrg:
%
 chix i
 ! R
ng% 
 
anagrg. R yemacax
nutachicx mucma ga ladryu
nanaxg r u. R
cemtucharachicx r o
. R
yemaac ladryumax nanaxg ga
 
nguxchaxx. 5Natr nma ga Cori ya
%cax ga
xg
xgx. 6R ng:
aa dux

nidexag. R ngemaca
naxgx i aa purac. R uxma r
nataxuma i taxac i t
yachaxchigxx nax nx
naxoexcax i ngma. 7%
rax 
yadexagxchigxcax nax tama
ngga nacuaxgxcax i ngma
duxg! anagr. 8R yemaac
 ga

11

1R

18
% ga yema
duxg. R yemaac nx narxoe ga
nax naxgx . 9R guma
%

nangoxeex ga muxma ga toraxx ga

yadexagx ga oma ga naanecx ga
duxg. R yemaac gux ga naanegu
.
Chtaagchiga
10

ga No nane. R taxre ga taunec



yexguma Ch nx yexmagu ga 100 ga
taunec, r nabu ga nane ga Arfachx.
11 r 500 ga
taunec namax r nx nayexma ga
tog ga naneg r naxacg ga ingex.
12R Arfachx r nx nayexma ga 35
ga taunec ga yexguma nabuxgu ga
nane ga Chla.

14R Chla r nx nayexma ga 30 ga


taunec ga yexguma nabuxgu ga nane
ga Ebx.

16R Ebx r nx nayexma ga 34 ga


taunec ga yexguma nabuxgu ga nane
ga Perx.

18R Perx r nx nayexma ga 30 ga


taunec ga yexguma nabuxgu ga nane
ga Ru.

20R Ru r nx nayexma ga 32 ga
taunec ga yexguma nabuxgu ga nane
ga Cherx.

1112

19
Cherx r nx nayexma ga 30
ga taunec ga yexguma nabuxgu ga
nane ga Nacx.

24R Nacx r nx nayexma ga 29


ga taunec ga yexguma nabuxgu ga
nane ga Tarx.

26R Tarx r nx nayexma ga 70 ga


taunec ga yexguma nabuxgu ga nane
ga Abr. 
naneg ga Nacx r Ar.
22R

Tarxtaag
27.

R
nma ga Tarx r nx nayexma ga
tomaepx ga naneg. R Abr r
Nacx r Ar . R nma ga Ar
. 28R guma Ar r

nayu. R nanatxpa nayu nagutama ga
ne. 29R
Abr r Saramax naxxmax r Nacx
ga Mlcamax. 
Arac ga scaeya. 30Natr ga
Sara r taguma ixxac. 31R Tarx r

nax Canacax. R yma
nanaga ga nane ga Abr r nataxa ga
Lox r nanex ga Sara. R yexguma
k
yexma naxchig. 32
 ga Tarx ga yexguma
205 ga taunec nx yexmagu.
Tupana r Abrcax naca

12

1gu

ga Cori
ya Tupana r Abrx
anagr: ngma
 
cur naane, r ng

a natax ya
cutanxg! R ngm
cunatpata nax ngma naane i choma t
cux cax! 2Er t
nx charngxexe i cutaag nax
yamuxca i nachixane
cax. R t mex cumax
chaxuegu r t cux chatachigaxexe. R
cugagu t mex nayauxg i tog. 3R
mex namax t chaxuegu i ngma
duxg i mex cumax uegugx. R
chixex t namax chaxuegu i ngma
duxg i chixex cumax uegugx.
  namax
chaxuegux i guxma i duxg i oma
ngxmagx anagr.
4R yemaac ga nma ga Abr r
k, yema Cori ya
Tupana namax nx ixuxcma. R
nma r nx nayexma ga 75 ga

xuxgu nax Cana
cax. 5-6 niga ga naxmax
ga Sara, r namg ga Lox r ta niga.
R nayagag ta ga nor duxg ga
Ar yangaux. R
yexgumarx ta nayana ga guxma ga
nor yemaxg. R yexguma
Canak, r
naxpet uxmata Chiqu 
nangu. R yema castanec ga uxtx
ga Mregu gaxgu naxchi. R
yexguma r yema naanegu naxchig
ga Canatanxg. 7R yema

Abrcax nangox. R anagr nx:
 
chaxx anagr. R yexguma ga
Abr r yexma Tupanagagu nanax
% yer
yma naxcax nangox. 8

1213
u xanex
, r
yexma naxchi. R yema nachica r
o%
nayexma. 
marear guchica r yma nayumx r
Tupanaar ngxeec ax naca. 9R
%
nachtax
u.
Equtuanewa nayexma ga Abr

yexgumacx r nangebane
ga gux . R yemacax
ga Abr 
yexma yaxchixcax. Yer ga noxri
nayexmax%
10R

nangux. 11R yexguma mar


gu ga Abr
r naxmax ga Sarax anagr:
Dcax, choma r meama nx
chacua
. 12R
ngxguma ngma Equtuanecx cux
dauggu r anagrg t: aa nge r
daa yatma, anagrg t. R
ngxguma r t chox nimaxg r
naxmax t cux nigag. 13R uxma
nax mex chox ngupetxcax r tama
cugagu chox yamaxgxcax r
namax nx ixu nax chaueyax nax
! anagr. 14R yexguma
k, r ga
ymacxg r Sarax nadaug ga nax
namechametxchix. 15R
yexgumarx ta ga yema
nachixanear ex gacar ngxeer ug
 nadaug. R nor ex gac ga
Fara% nayarxug ga nax
namechametxchix ga yema nge. R

20
u nagag. 16R
Saragagu r meama Abrx nayaxu
ga guma ex gac. R Abrna
nanamugmare ga carnrug, r
, r brug, r camyug, r
puractanx ga yatxg r ngexg.
17Natr ga Cori ya Tupana r
Saragagu tax naxcax
nanguxx ga guma ex gac ga Fara
r natanxg. 18R yemacax ga Fara
r Abrcax nangema r anagr
nx: Txc tama mea cug quixu
r tama chomax nx quixu nax
cuxma i aa nge? 19R cuma
nx quixuxgu r cueya. R
taxac chi ngupetx ega choxmax
xeex gu? R ng. R
! anagr.
20R yexguma ga nma ga Fara r
nor duxgx namu nax
%cax ga
Abr %naxmax r
guxma ga nor yemaxg.
k r Lox

13

1
xuxgu ga Abr
naxmaxmax r guxma ga nor
yemaxmax, 
Ngueanecax nategu. R namg ga
. 2R Abr r
porac namuar yemaxgxchi ga
iru r dirum r muxma ga
naxnag. 3%
cma
u.
paac nagu naxchix
o%
yexmax. 4
yema nachica ga paac marear

21
guchicax nagu naxx. R yma
nayumx r Cori ya Tupanaar
ngxeec ax naca. 5R yexgumarx ta
ga Lox r nanep ga Abrrx
namuar yemaxx chi. R nx
nayexma ga muxma ga carnrug, r
, r nor duxg ga naxtagu
pegx. 6Natr ga yema nachica ga
 r tama ningu ga
nab naxcax ga yema muxma ga
naxnag. R yemacax ga Abr r Lox
,
yer ga naxna r nayangechica. 7R
yemacax ga Abrar carnruar
daurug r Loxar carnruar
daurug r tama ngmax nataxg,
r ng nadaix. R yexgumarx ta
yema naanegu naxchig ga
Canacxg r Ferechutanxg.
8R yemacax ga Abr 
ngunexgu Loxmax nidexa r
anagr: Cuma r choma r
yigtanx ngemacax tama
name nax yigchi ixaiex. R tama
name nax taxnaar daurug r ng
nax nadaiechax. 9R dcax, r ngma
ma i aa naane nax cuma
nx quidaugxcax r cunayaxuxcax i
ngma cux ngchax. R ngmac
. R ngxguma cuma
gu, r choma r
. Natr ngxguma
gu, r choma
 anagr.
10R yexguma ga Lox r nat ga
Yudpechingu nidau, r nx nadau
ga nax nabacax ga maxg oma
Tupana inatoxrx, r porac
nadexx ga yema naane uxmata
 . R

13
Equtuanerx 
nameanexchix. (


Gomra.) 11R yexguma ga Lox r
nanayaxu ga guxma ga yema naane ga
Yud. R yemaac

nayexmagx. R
k r Lox ga
. 12R nma ga
Abr r yexmatama Canagu
naxchi, 
Yud
nayaxchi ga Chodmaar
ngaicamna. 13
guxma ga duxg ga
yachixecmaxchix r porac chixex
naxgx ga Tupanape. 14R
, r
Cori ya Tupana r Abrmax nidexa r
anagr: Ngma cuchix
mea gux
srgu r stegu r ostegu! 15R choma
r t cuxna chanax i guxma i ngma
naane i nx cudaux. R guxgutma
 . 16R choma
r t chayamuxx i cutaag r oma
naxnctexerx . R
ng% 
ngma cutaag. 17R inachi r nagu
ma i nor max r nor
tatachin i aa naane! Er choma r t
cuxna chanax anagr. 18R
yexguma ga Abr %. R
Mrear castanecgu nayaxchi ga
ar ngaicamna. R
%
guchica nax yma Cori ya Tupanax
yacuaxxcax.

14

Abr r Lox nayapu


1R yexguma Mregu
naxchigu ga Abr, r
A %ex gac
, k 
e , 
Elar e ,  

Goar
e . 2R guxma ga
yema ex gacg r ng nadai namax
 
ex gac, 
ex gac,  o
ex gac, 
Cheboar ex gac, r nor ex gac
  %.

11R yema rporamaegx ga


ex gacg r nayana ga guxma ga
Chodma r Gomracxgar nab r
yemaxg. . 12R
guma Lox ga Abrmgx r ta nigag
%ma ga nor
yemaxg, yer nma r ta
Chodmac. 13Natr nayexma
 r Abr ga
Ebrutanx % nayarxu
ga yema ngupetx. R nma ga Abr
r Mk
castanecgu naxchi ga yexguma.
R nma ga Mre r Ecenex r
Anxenex . R nmag r
Abr. 14R yexguma
Abr nx cuaxgux ga namg ga
Lox nax yayauxgx, r
taquexexexe ga nor duxg ga
nax. R 318
ga gux. %%
nax yema e 
nanggxcax. gu

14

22
nx nayangau. 15R yemaar
chtaxgu r Abr r nor
duxgmax yema ex gacgx
nayabai xg. ningxtan
u 
. 16R
nxna nanapux ga guxma ga yema
yanax. R yemaac ga Abr r
namg ga Lox 
namax ga guxma ga nor yemaxg.
R yexgumarx ta tx napux ga
guxema ngexeg r guxema toxgux ga
duxg.
Melquised r mex Abrmax naxuegu

yexguma Abr yabuxmxgu


ga Quedoraum r yema tog ga
namcg ga ex gacg, r nma ga
Abr r napatacax nategu. R
yexguma Chabar doxrae ga
ex gacar Doxraegu gax
nanguxgu ga Abr r guma
Chodmaar ex gac r Abrcax yma
nia nax nor taxmax
nayauxxcax. 18
ga Charar ex gac ga Tupana ya
guxngxmacar chacherdte
kna nanax
. 19-20R aa oremax
mex Abrmax naxuegu r anagr:
Tupana ya guxngxmac i
 i naanear rux r oma i
naanear rux r porac mex 
naxx! R namecmaxchi ya Tupana
ya guxngxmac ya cur
uangx cux rporamaexeex c!
anagr. R yexguma ga Abr r
Melquisedna nanax ga nor dizmo
g ga
x. 21R yexguma ga
17R

1415

23
guma Chodmaar ex gac r Abrx
anagr: Choxna namug i ngma
chor duxg, natr ngma
ngmaxg r cuxrx !
anagr. 22-23Natr ga Abr r
nanangx r anagr: Choma r
mar Cori ya Tupana ya gux
ng i naanear rux
r oma i naanear rumax nx
chixu r taxuxtma i taxac choxrx
chayaxu i ng, r bai ya
, 
chapatutx, nax tagutma chox
quixuxca nax
chamuar ngmaxx anagr.

Tupana r Abrmax inaxuneta r t


porac nx narngxee

15

1

chtaxgu r Cori ya Tupana


r Abrx nx nadauxexe 
xgux ga taguma nx nadaux r
namax nidexa r anagr nx:
Taxucaxma cumu, Pa Abr! Er
rux. R ngma
ngxee i t cuxna chaxx r t
nataxchi. 2-3Natr ga Abr r Cori
ya Tupanax nangx r anagr
nx: Ta name i
ngma ngxee i chomax nx
quixux? Er meama nx cucuax nax
nataxuxma ya chaune. R ngemacax i
ng  i chor
ngmaxg r yim chor ngxeer ux

ya Eriech ya Damcuc 
anagr. 4Natr nma ga Tupana
r nanangx r anagr: Ngma t
 i cur ngmaxg r
 x

i to i nachixanec anagr.
5R u
kx naga, r anagr
nx: Dcax, 
r yaxug ya xtag ega cux
natauxchaxgu nax cuyaxugx! R
ngxgumarx  i
cutaag anagr. 6R Abr r Cori
ya Tupanaax nayax, r yemaca
ga Tupana ga namax naxuegux nax
. 7R Tupana r
anagr nx: 
. 
 
Caduc
chanaxxcax i aa naane nax
gux cax
anagr. 8R yexguma ga Abr r
Cori ya Tupanax nangx r anagr:
uxc t nx chacux nax
  i aa naane?
anagr. 9R Tupana nanangx r
anagr: 
 
tomaepxar taunecxchigx! R

u! anagr.
10R yexguma ga Abr r yma
Tupanapema ga
yema naxnag. R ngxgu
nanadateg r u
nanangaxgchipan. Natr ga
muxtucug r tama nanadateg.

13R yexguma ga Cori ya Tupana r


anagr nx: Cumax nx chixu
r ngma cutaag r to i nachix
acxg r t nor
t namax. R ngm
puractanx xx. R
ngmac t chixri namax nachopet i

1516
400 ya taunec. 14Natr choma r t
ta chanapoxcu i ngma
nachixanecxg i chixri cutaagmax
chopetx. R ng 
chananguxxexe i cutaag, r t
namuar ngmaxx g i ngxguma
a nachoxgu.
ngm

16R ngxguma 400 ya


 
naaneca. Er u
 i
ngma duxg i Amorutanx i
uxma aa naanegu chigx
anagr ga Tupana. 17R yexguma
mar nachtagu r gux
naxanegux, r ngrchi yma nangox
x ga yma
icaixquex. R nango
xema ga iyauxrax ga yema naxna
ga rdategxar ngxmachate
gopetemax. 18R yematama ga
ngunexgu r Abrmax inaxuneta r
anagr nx: Choma t cutaagna
chanax i guxma i aa naane i

uxmatta ng 
nangu anagr.

k 

Sara r taguma nx
%
Abr.  
tax ga Equtuanecx ga Aggu
gac. 2-3R yemacax ga Sara r
Abrx : Dcax, Pa
Chomcx, Cori ya Tupana r tama
nanaxaxe nax chaxxacx. R
ngemacax cumax nx chixu nax

16

1R

24
%x i ngma chauxtax
i Ag. R bexmana ng 
nangexma i chauneg . R
Abr r Saraax nanayaxu ga yema
namax nx yaxux. R yexguma ga
Sara r yema Equtuanecx ga Agcax
ica r Abr imu naxmax. R
mar 10 ga taunec Cana
nayexmag ga yexguma yema
ngupetgu. 4R yexguma ga Abr r
Agmax namax r nx ixxac.
yacuaxchigu ga
nax naxxacx rape

. 5R yemacax ga Sara r
Abrx : 
k  
natax. 
chamux r uxma nax
naxxacx r chox iryexeracha. R
  ixuc r
 nax ngma ngupetx
r cugagu rexna chaugagu
. 6R yexguma ga Abr r
nangx r anagr: Dcax,
cuxmengma cuxtax.
R cuma cunaxaxex%%
nax! anagr. R yexguma ga Sara
r inaxg ga Agx nax yamaxx.
R yemachak .
7
ngerux x r nachianexgu
nangau naxtagu ga guma
  ga
. 8
 anagr: Pa Ag i
Saraxtaxx,  
uxmax? anagr. 
r inangx : 


1617

25
. 9R yexguma ga yema
Tupanaar orear ngerux x
: racax
 ma i
taxac i cux namux! anagr.
10: R t yexera
chayamuxx i cutaag r ngmac
.
11uxma r cuxxac r yatx .
R Ismagu t cunaxga, er Cori ya
Tupana r mar nx nacuax i ngma
guxchax i cux petx anagr.

13xmax
yadexak 
%: Tupana
ya chox .  nax
nadaux r uxma r ta chamax
.

15kax
ixraxac ga Ag r Ismagu nanaxga.
16R Abr nx nayexma ga 86 ga
taunec ga yexguma nabuxgu ga Isma.
Tupana r Abrmax inaxuneta

yexguma Abr 99 ga
taunec nx yexmagu r Cori
ya Tupana naxcax nangox r anagr
nx: 
guxng. R
chanaxaxe i mea cumax i chope.
2Choma r t cumax ichaxga r t
chayamuxx i cutaag. R t
anagr. 3-4R yexguma
ga Abr 
nanangcuchi. R yoxni ga Tupana r
nidexachigama r anagr: ac
%. R
 o i

17

1R

muxtma i nachixanecx i duxg.


.
R u k 
cuga er muxtma i nachixanecx i
duxgar oxi t cux xx. 6R
t chayamuxx i cutaag r t
. R ngma cutaag r
muxtma i nachixaneg nangoxeeg .
R ng 
i e . 7R ngma uxma
t cumax r cutaagmax chaxuegux
: R choma r guxgutma
5 k


. 8Choma r cuxna r
nxna t chanax i guxma i aa
Canaane i ux.
R t gux 
cutaag. R choma r t nor Tupana
, anagr. 9-10R Tupana r
Abrax anagr ta: Natr i
cumax r cutaag r guxgutma
peyanguxx i ngma pemax nx
chixux! R dcax, chanaxaxe nax
%
echaxmpexechira- gx. 11R
echaxmpexechirag! R
ng nangox nax aixcma
peyanguxx i ngma yigmax nx
ixux. 12R uxmacx r guxma ya
iyatxe ya ngexacax ixraxe i
8 i ngunex tx
ng
echaxmpexechira. R
ngxgumartama penaxaxe i
ngmac penax namax i guxma i
per puractanx i to i
nachixanecxnaxcax
petaxegx . 13R
ngmac ya guxma i pema r per
duxg, r chanaxaxe i peg

1718
echaxmpexechirag. R
ngmac gux 
nangox nax aixcma peyanguxx i
ngma yigmax nx ixux. 14Natr
ya yxema tama tg
echaxmpexechira

petaxchi er tama tayanguxx i
ngma yigmax ixunetax anagr.
15R Tupana r Abrax anagr ta:
R ngma cuxmax i Sara, r mar
 ng. R
uxma  .
16R choma r t mex %
chaxuegu r t cux ixxac. R
aixcma ng% 
charngxee. R muxma i
nachixanegar noxe . R
ng
e  anagr. 17R
yexguma ga Abra 
nanangcuchi. Natr nx
nacugcma ng:
E100 ya taunec
nx ngexmac r t naxxacx nax
 cax? R Sra r t
naxxacx nax mar 90 ya taunec
ngexmax?
nax. 18R yexguma ga Abra r
Tupanax anagr: Chier mex
Ismamax cuxueguxgu anagr.
19R Tupana nanangx r anagr
nx: Pa Abrax, 
ngma cumax nx chixux, r
cuxmax i Sra r t cux ixxac. R
cuma r Ichagu t cunaxga. R
 %
chixux, r ngmac t guxgutma
nx charngxee i nataag. 20R
ngxgumarx ta i Ismacax r mar

26
cux   
namax chaxuegu. R t nx
charngxee cax i
naxacg r nataag. R yim Isma t
12 i ex gacg i poraex.
R nataagmax t ichanachixx i
 i nachixane. 21Natr
yema chor uneta ga cumax nx
chixux r t ichayadaxx 
cune ya Icha i cuxma 
domarxc ya tauemacgu t buc i
nai ya taunecgu anagr. 22R
yexguma mar nx nachauxgu ga
Abramax nax yadexax ga Tupana,
r Abra. 23R yematama
ngunexk ga nane ga
Ismax echaxmpexechirax.
R yexgumarx ta
chaxmpexechira- g ga
guxma ga nor puractanx ga
naxtagu buex r guxema tmacax
nataxexe. R yemaac guxma ga
yatxe ga nachi
puracexe r tx
chaxmpexechira yema
Tupana namax nx ixuxrx.

Tupana r Abramax inaxuneta r t


nx nangexma ya wxi ya nane

18

1gu

meama tocuchigu r Cori ya


Tupana r Abracax nangox ga
M 
napataak. 2R
nadaunag ga Abra r nx nadau ga
tomaepx ga dux ga napexegu
. R yexguma ga nma r inachi
r paxa naxcanapexegu
. 3R

18

27
anagr: Pa Corix, cux chacaax r
tax . 4R
ngxguma cux namexgu r t xrax i
dexcax chaca nax peg
piyauxgcutgxcax. R nua
castapechitagu paxachi perngg!
5R u
pengugx, r t pex chachibexx
nax ngmac peporaexca
anagr. R nmag
nanangx: Mar name
anagrg. 6R yexguma ga Abra
r napatagu nangaxi r naxmax ga
Srax anagr: Paxa, Pa Ngex, r
20 i quru i mexechix i arna ta
nayaxu, ! anagr.
7R uk 
naa. R naxcax nadau ga yema
rmemaex . 
nor puractanxx namu, r nma r
paxa nanax ga yema na. 8R
yexgumarx ta ga Abra r yema
duxg ga naxna
nanax ga qusu r lche. R nma r
namemare ga nxna nax naxx ga
taxac ga nanaxaxegx ga yexguma
castat. 9R
yexguma mar yanguggu ga nax
nachibex, r Abrana nacage r
anagrg: cuxmax i
Sra? anagrg. R nma
nanangx: Nga chauchi
ingexma anagr. 10R yexguma ga
 r
anagr: 
cux , r ngxguma i
cuxmax i Sra r t mar ixraxac
anagr.  
bexma nx 
yadexax, 

Abraca. 11Natr
ga nma ga Abra r naxmax ga Sra
r mar nayae.  

nex. 12R yemacax ga
%
nax nacugx, yer ax:
uxc t ichaxxacx, er choma
r chaute r mar tayaexchi?gu
%x. 13Natr nma ga
Cori ya Tupana r Abrax anagr:
Txc  % ?
Exna tama iyax r t nax naxxacx
? 14Exna
nangexma i taxac i Cori ya Tupanaax
guxchax nax naxx? R nai ya
taunecgu r aixcma t nux cuxtagu
. R ngxguma i Sra r t
mar ixraxac anagr. 15Natr
ga Sra r yemax  r
iyaxxcha  %. R
yemaca: 
chacugchirx . Natr
 nangx r
anagr: Ngmacx, nx
chacuaxama nax cucugx anagr
.
Abra r Tupanana nachog nax tama
napoxcuxcax ga Chodma r Gomra

yexguma ga yema duxg ga


Abrax, r inachig r
%
. R Abra r paxachi
nayaxmc. 17R yexguma ga Cori ya
Tupana r ax: Name
kmax nx chixu i ngma
t chaxx. 18 
oane i tax r
porax. R mar namax chanaxuegu
16R

18

28

nax nagagu t nx charngxeex i


guxtma i nachixaneg i oma i
ngxmagx. 19R chomatama

guxar maxmax icucux r tama


ex na i ngma 50 i mea maxxgagu
nx icurngmax nax cunadai xcux

mar chanayaxu nax nanegmax r


nataagmax nx yaxuxcax i ngma
chor mug nax nmag i nataag naga
cax r mex naxgxcax
nax ngmac choma
chayanguxxcax i guxma ga yema
namax nx chixux, axgu
. 20R yemacax ga
Cori ya Tupana r Abrax anagr:
Ngma duxg i Chodmacx r
Gomracx, r nx 
nax nachixexchix r porac pecdu
a
naxgx. 21R ngemacax t ngm
cax r aixcma
% naxgx ngema
chomax nx yaxugexrx, r
ngmac t nx chacuax anagr.
22R taxre ga yema duxg r yoxni
cax.
Natr ga Abra r Cori ya
Tupanamax yexma nayachigchitan.
23R naxca
naca r anagr: Cunadai x t ta i
ngma duxg i mea maxx 
namax i ngma chixex gx? 24R
ngxguma chi nangexmagu i 50 i
duxg i mea maxx 
 r
 cungechax i ngma
x nagagu i ngma 50 i duxg
i mea maxx? 25Chauxcax r tama
name nax cunadai x i ngma mea
maxx i dux%
ngma chixex gx, oma chi
guxma naxgxrx i ngma chixex.
ngma cux er tama
ng. 

? anagr. 26R


yexguma ga Cori ya Tupana r
Abrax nangx r anagr:
Ngxguma chi yima Chodmaar
 ichayangauxgu i 50 i
duxg i mea maxx, r ngmagagu
 ngma
x anagr. 27Natr ga
Abra 
anagr nx: Chox nangechax
nax cuxna chicachigamax! Er cuma

dux. 28Natr ngxguma
chi tama mea yanguxgu i 50
nangux i ngma duxg i mea
maxx, r chi 45 icatama i mex i
duxg ngxmagu r ngma nax
tama mea 50cax r t
cunapoxcux ?
anagr. R Cori ya Tupana
nanangx r anagr: Ngxguma
a
chi 45 i duxg i mea maxx ngm
ichayangauxgu,  
chanapoxcu anagr. 29Natr ga
Abra 
anagr: Natr ngxguma chi 40
icatama ngxmagu? anagr. R
nma ga Cori r nanangx r
anagr: Ngma 40 ca 
chanapoxcue anagr. 30Natr ga
Abra 
nicachig r anagr nx: Cux
chacaax nax tama chomax cunuxcax
naxcax i ngma nax yexcr cux
 natr ngxguma chi 30
icatama ngxmagu? anagr. R
nma ga Cori ya Tupana nanangx r

1819

29
anagr: Woo 30 i duxg i mex
ng 
anagr. 31Natr ga Abra r
nx nicaax chigama, r anagr:
Pa Corix, mar changupetxchiama
nax cux chacaax natr ngxguma
chi 20 icatama i duxg i mea maxx
ngxmagu? anagr. R nma ga
Cori ya Tupana nanangx r anagr:
Ngma 20 i mea maxxgagu r
 
anagr. 32Natr ga Abra r
:
Pa Corix tax i chomax cunux!
, r
ng 
. R taxac chi cuxx i
ngxguma 10 icatama i duxg i mea
maxx ngexmaggu? anagr. R
nma ga Cori ya Tupana r anagr:
Ngma 10 
anagr.
33R yexguma mar Cori ya Tupana
nx rchauxgu ga Abramax nax
yadexax . R nma ga Abra
r napatacax nategu.
Tupana nayagu ga Chodma r Gomra

19

1R

yexguma mar
nachtachaxgu r yma

taxre ga Tupanaar orear ngerux i
x. 
narto ga Lox ga ngext duxg
ngutaquexex. R yexguma yema
taxre ga duxgx nadauxgu, r inachi
ga nax nayauxxcax. R napexegu
. 2R
anagr nx: Pa Corigx, r choma
nax per dux r pexna chaxu

a t
nax chauchigu pepegx. R ngm
peg piyauxgcutg, r mar name i
mox pa%anagr.
Natr nmag r nanangx r
anagrg: Tamoxxchi, r nux
xtgumare t tapeg anagrg.
3Natr nma ga Lox r nx
nicaax chigama, r yemacax ga

cax. R yexguma
, r Lox r nor na
ga mex namexexe. 
puxeer ux ta nax. R nmag ga
yema nax r nachibe.
4yachocuxgu, r
ma ga Chodmacx
ga yatg. R ngextxx
r uxmata iyax. R nx
nachoeguchi ga guma Loxpata. 5R
aita naxecma Loxna nacage r
anagrg: Ngexngma
yatg i ngea
ngugx? R namux, er namax
tamaxcha! anagrg. 6-7R
%
nax yadexax natr meama
naxcha%x. R
anagr nx: Pa Chomcgx
tax i taxacr chixex pexgx!
8Dcax, choma r chox ingexma i
taxre i chauxac i taguma yatx
cuaxc. R ng 
chamug nax pema penaxaxex
%cax. Natr tama
chanaxaxe nax taxacr chixex
namax pex i aa taxre i yatg i
nxna chaxux 
nangugx anagr. 9R yexguma
ga nmag r Lox nangxga r
anagrg: ngma! R

19, 21
uxc i cuma nax to i nachixanecx
r nua tox cuyamuchax? R
uxma r ngma taxre i nua toxna
quinuxuxar yexera t cumax tax
anagrg. R yexguma r Loxna
nayuxg nax xgu napogexcax.
10Natr nmag ga yema taxre ga
 r
nachigu nanayauxcuchig, r u
%x. 11R
nayangexetgxx ga guxma ga yema
duxg ga , r
yema ingextxxuxmata
yema iyax. R yemaac
xcax
nadaugx. 12R yexguma ga yema
taxre ga orear ngerux x r
Loxna nacage r anagrg:
Nangemax i tog i cutanxg i
? R ngxguma chi
nangexmagu ya cuneg rexna
cuxacg rexna cuxxteg r nagax i
%ma i taxac i
cux ngexmax , r
yx%! 13Er t tayagu
. Er Cori ya Tupana r
%
duxmaxx, r
ngemacax tox namu nax tayaguxcax
anagrg. 14R yexguma ga Lox r
naxxtegcha
r anagr nx: Ipechig
r pechox i nua! Er Cori ya Tupana
 anagr.
Natr ga yema naxxtegcha
r tama aixcma nayaxg ga yema
namax nx yaxux. 15R yema mar
nax yangunechax, r Lox napaxag
x i orear
ngerug. R anagrg: Paxama,

30
inachi r tx iga ya cuxmax r ngma
taxre i cuxacg ega cumxchaxgu
ng!
anagrg. 16Natr ga Lox r
nanuxcx, r yemacax ga yema taxre
x i orear ngerug r
naxmex nayayauxchig r namax
nix, yer Cori ya Tupanaax
nangechatmx. R yexgumarx ta
ga guxema naxmax r naxacg r tx
namux 
tayuexcax. 17R yexguma mar guma
 , 
x i orear ngerux r
anagr: Ia nax tama peyuexcax!
 
taxucaxtma icuyachichi i nua! R
ya ma
cuyuxchaxgu! anagr.

24R yexguma ga Cori ya Tupana r


Chodma r Gomratgu xema ga
asfremax x nayixexe. 25R

%ma ga duxg
ga yma maxx r yema nanetg ga
yma rxgx. 26Natr guxema
naxma, r
tg tidau r yexgumatama
yuxcraptax tanacaxichi.

Ichaar buxchiga

21

1R nma ga Cori ya Tupana


%
yaxux% , r
nayanguxx %
naxuegux. 2R yemaac ga Sra r
ixxac nx ga Abra ga yexguma
mar yaxgu. R gumatama

21

31
tauemac ga Cori ya Tupana nagu
unetacgu nabu. 3R nma ga Abra
r Ichagu nanaxga ga guma nane ga
c. 4R yexguma 8 ga ngunex
nx yexmagu ga nax naxrax, r
Abra echaxmpexechira
yema Tupana namuxrx. 5R Abra
r nx nayexma ga 100 ga taunec ga
yexguma Icha ixraxgu. 6R yexguma
 %x:
Tupana chox nataxxx. R
guxma ya nx cuaxgxe nax
chaxxacx  %
tataxg. 7 ga
Abraax t nax chaxxacx? Natr
mar nx chaxxac i u
nax mar nayaxchix ,
ax%x.
k %
itaxchi ga Abrapatawa
8R

ga xchana ga Icha r niyachig,


r nayamaieg. R yema ngunexgu r
 ga peta nax ga Abra.
9Natr ga Sra r nx idau ga
Ichagu nax yadauxcraxx ga Isma
ga Abra nane ga Ag ga
Equtuanecc. 10R yexguma ga
Sra r Abramax nx iyarxu r
: Dcax, 
ngma taxtax nanemaxx! Er yim
chaune ya Icha r taxucaxma i ngma
taxtax nanemax nangau i cur
ngmaxg . 11R yema
dexa r porac nx nangux ga
Abra, .
12Natr ga Tupana r Abramax
nx nixu r anagr: Tax i
cuxogaxx naxcax ya cur buc r
xcax i ngma cuxtax! R nax i

ngma Sra cumax nx ixux! Er


cutaag ga cumax chaxuegux r
  . 13Natr
ngma cuxtax  
ichanachigxx  i
duxgtcum, 
anagr ga Tupana. 14R moxc
ga paxmamaxchi r Abra r Agna
% 
naxchaxmgu ibacuchix. R
k 
% nimu. R yma
 ga
. 15R yexguma naguxgu ga

naitgu inamu. 16R nor yx
iyarto, yer tama nx idauxcha ga
tama nax nayux. R yexguma
yma nato
inanaxg ga nax naxaxux. 17Natr
ga Tupana r nx 
buc ga nax naxaxux. 
x i orear ngerux 
Agna nacag r anagr: Taxac
cux nangupet, Pa Agx? Tax i
cumux! Er Tupana r mar nx
 
. 18Inachi r yadau
ngma nax
ya yim buc, r naxmexgu iyauxchi!
 ichanachixx i
 i nachixane anagr.
19R yexguma ga Tupana r Agx
nanae. 
, %
dexchi ga naxchaxmnaxcax. R
uinaxaxexx ga Isma. 20-21R
Tupana r nx narngxee ga guma
buc. R nma r niyachig. R
chianex ga Pargu nanapextanane.
R meama maxgtaex . R

2122
yexguma nayaxgu, 
Equtuanecxmax inaxxmax.

Tupana r Abraar x nax

22

1

Abraar x nax. R
nagamax nxna naca. R nma ga
Abra nanangx r anagr: Daxe
, r nua changexma anagr.
2R Tupana r anagr nx: yaga
 %
r porac nx cungechac! R ya
%! R
a cunguxgu r
ngxguma ngm
chanaxaxe i ngxma chauxcax
cuyamax r cuyagu nagu ya yima
ma %
chaxunetane anagr. 3R moxc
ga paxmamaxchi r Abra narda. R
xta nada nax yemamax Tupanacax
yaguaxcax ga guma nane. R uxmachi

nanamexx ga nor bru r nayaga ga


nane ga Icha r taxre ga nor dux.
%
Tupana namax ixunetaxcax.
4R yexguma mar tomaepx ga
ngunex k, r yxgu
nx 
. 5R yexguma ga Abra r nor
duxgx anagr: Nux percho
namax i aa bru! R daa buc r
a
 . R ngm
t Tupanax tarcuaxxg, r
ngpexca. 6R
Abra nanayauxcta ga x ga
Tupanaca%  r
 . R u

ga naixne. 

32
ma. 7Natr yixcamaxra
r Icha r nanatna naca r anagr:
Pa Papx anagr. R Abra
nanangx r anagr: Taxac
cunaxaxe, Pa Chaunex? anagr.
R Icha nanatx nangx r anagr:
Dcax, tx nangexma i x r tx
nangexma ya x ya naixne natr
ngex i ngma carnru i t igux?
anagr. 8R nanat nanangx r
anagr: Pa Chaunex, nma ya
  cuc nax
nangexmaxx 
nax naxcax yagux anagr. R
. 9R yexguma

Tupana namax nx ixux, r Abra
naar
guchica. R yematgu nananutan ga
x. R u ninai x
.
10-11
nayauxgu ga nanex t nax yamx, r
Cori ya Tupanaar dux 
nxna nacag r anagr: Pa Abra,
Pa Abra anagr. R nma ga
Abra nanangx r anagr: Daxe
anagr.
12x i
orear ngerux r anagr nx:
Tax i taxacr chixex namax
cuxx ya yim buc! Er mar nx
chacuax nax aixcma Tupanaga
r tama choxna cunachuxu ya
%
anagr. 13R yexguma ga Abra r
nadauegu, r nx 
carnru ga nachataxcuremax
chuchuxchapaxagu chox. R
nayadau, r nayayaxu. R yema nimax

22, 24

33
r nayagu nanechicx. 14
ga Abra r nanaxga ga yema
nachica axmax: Cori ya Tupana r
txna nanax i ngma inaxaxex,
axmax. R ngemacax i uxma r ta
duxg nx nixu r anagrg:
Yima ma%
i ngma inaxaxex, anagrg. 15R
yexguma ga yema Tupanaar orear
ngerux 
kna nacag. 16-17R
anagr nx: Dcax, r Cori ya
Tupana r anagr: Ngma cuxx
nx chacuax nax aixcma chauga
, er tama choxna cunachuxu
 %.
R ngemacax chaugagutama cumax
nx chixu r t porac cux
charngxee. R ngma cutaag r t
chayamuxx. R xtagexpx r
naxncte
ngxmacexp . R
nmag r guxgutma nor uangx
narporamaeg. 18R cutaaggagu t
 charngxeex i guxma i
nachixaneg, er aixcma mea chauga
, anagr cux ya Cori ya
Tupana anagr ga yema Tupanaar
dux. 19R nma ga Abra r nor
duxca 
nachix. R yexma
%x ga Abra.

Abra r nor duxx namu nax wxi


ga paccax yadauxcax nax
Ichamaxrux cax

nma ga Abra r mar


nayaxchi ga yexguma. R
Cori ya Tupana r gux%

24

1R

nx narngxee. 2-3
ngunex ga Abra r naxcax naca ga
yema nor dux ga ryamaex ga
nor yemaxmax icuc. R anagr
nx: Choperematxmex,
 i naane r
oma i naanear yoragagu chomax
 
Ichaca 
aa naane i Canac
naxmacax! 4Natr chanaxaxe
i ya chauchingxma
chautanxxcax
cuyadaux ngmamax
naxmaxcax ya chaune ya Icha
anagr. 5R nma ga guma nor
du r Abrax nangx r anagr:
Natr ngxguma ngma nge tama
gu r taxac t
chaxx i ngxguma? Exna
cunaxaxex 
 ya cune?
anagr. 6R Abra nanangx r
anagr: Tama chanaxaxe nax
a cunagax ya chaune. 7Er yim
ngm
 i naanear
yora ga chaunatchi
chautanx
, r chomax inaxuneta nax
chautaagna naxxcax i aa naane i
. R ngxgumarx
ta r nmatama ya Cori r cupexegu t
nayamu i nor orear ngerux i
a
m
cuyagaxcax i naxmax ya
chaune. 8Natr ngxguma chi ngma
gu r
taxucangma cux
chamux, er mar cuyanguxx i
ngma cumax nx chixux. Natr

24
a cunaga ya
taxucaxma txc ngm
chaune anagr. 9R yexguma ga
guma nor du r nor cori ga
Abraperematxmex, r
namax nx nixu r t nax
yanguxx ga yema namuax. 10R
 r
marex nanade ga yema rmemaegx
ga nor coriar ngaxrug. R
nayagag ga 10 ga nor camyug r
%

cax. 11R uxre ga
ngunex
nachtachax

. R guma puchuar
ngaicamagu nanangxexe ga nor
camyug. 
ngex .
12R nma ga Abraar du r
inanaxg ga nax nayumxx r
anagr: Pa Tupana ya Chor Cori
ya Abraar Tupanax, r cux
nangechatmx ya chor cori ya
Abra, r c mea nanguxuchixx i
ngma naxcax nma chox namux!
13R

dcax, r uxma r daa


puchuxtagu charxux, r daa
  .
14R uxma r cur ngxee
chanaxaxe, r ngxguma dexcax
ngma pacna chacaxgu r
ac chox nangxgu: c, naxaxe!
R ngxgumarx t ta
chayaxaxegxx ,
axmax chox nangxgu, r
ng  chacuax nax ngma
 cuxunetac naxcax
ya yim cur du ya Icha. R

34
ng  chacuax nax cuma r
aixcma nx cungechax ya yim
chor cori ya Abra anagr ga
nor yumx. 15R yexguma tauta
nx nachauxgu ga nax nayumxx ,
 
x %
ingec. 
ga Betuac. R nma ga Betu r
Abraenexe , r
. 16-17
Rebca r imechametxchi r taguma
%.

%x. R yexguma
nateguchagu, r nma ga guma
Abraar du xcax nia, r
: 
cux namex ega cur tx
cuxaxexgu i xrax i cur dex?
anagr. 18
inangx : c naxaxe,
Pa Corix! . R
yexgumatama nax icai x ga
x nax naxaxexcax. 19R

Abraar du, 
: Paxa dex t
chayaxu naxcax i cur camyug nax
nmag r ta mea naxaxegxcax
. 20
r paxa yema camyugar axepgu
%x. R
muexp
uxmata naxcu ga
dexpa naxcax ga guxma ga yema
camyug. 21R nma ga guma
Abraar du  nangug
yer nx nacuxcha r aixcma
 unetac.

35
22R

yexguma mar mea naxaxeggu


ga yema nor camyug, r nma ga
guma Abraar du r u
%%
xcax ga 6 grmu yac r
 nichocuchi. R
yexgumarx 
ga ngaxcupxmexex ga 100 grmu
yax . 23R anagr
: Pa Pacx chomax nx ixu
! R nangemax i
ngxma
chor duxgmax tapegxcax i
oma i chtaxgu? anagr. 24R
% :
. R
noxe 
a tochi
ya chor oxi. 25R ngm
nangema i nachica nax ngxma
pepegxcax i oma i chtaxgu. R
ngxgumarx ta nayima ya max i
per camyugar ngoxrux r max i
pax i nor carux . 26R
yexguma ga guma Abraar du r
x r Tupanax
yexma nacaxp
nicuaxx. 27R anagr:
Cumecmaxchi, Pa Cori ya Chor
Cori ya Abraar Tupana, er aixcma
cuyanguxx i ngma chor cori ya
Abramax nx quixux. Er namax
cumecma r porac nx curngxee
r ngmac natanx
chox cunguxexeanagr. 28R

, gmax
nx  ngupetx.
29 
enex ga Labgu gac. R guma
naxcax
yadauxcax ga guma yat. 30

24
%
rtuc r yema ngaxcupxmexexg, r
nx  yaxux
 ga guma yat. R
yexguma yma nanguxgu ga Lab, r
Abraar duca
puchux%
yexmac. 31R anagr: Pa Yat ya
Cori ya Tupana Cux Rngxeec x, r
! %%
dxtgu curxux ega tochi
cuxcax tanamex
ngxma cupexcax? R ngxgumarx
ta mar tanamexx 
naxcax i cur camyug anagr.
32R ukar du
. 
nanguggu, r Lab 
nananu ga nor yemaxg r u
yema camyugx nachibuexexe. R
 
ng yayauxgcutgxcax ga
Abraar du r namcg. 33R
%pexegxgu, r
nma ga Abraar du r anagr:

pemax nx chixuxraxgu i ngma
pemax nx chixuxchax
anagr. R yexguma ga Lab r
anagr: c, idexa! anagr.
34R yexguma ga Abraar du r
anagr: Choma r Abraar du
. 35R Cori ya Tupana r porac
nx narngxee ya chor cori ya
Abra, r nanamuar ngmaxx exe.
R ngemacax i u
nor carnrug, 
camyug, r brug, r irug, r
dirumg, r duxg i yatx r
ngex. 36R naxmax i Sra r nx

24

nayaxchichirx. R nma ya chor
cori ya Abra r yim nanena
nanaxuax i guxma i nor ngmaxg.
37R yexguma nma chox
namuxchagu, r nma ya chor cori
ya Abra r choxna naxga nax
Tupanagagu namax ichaxunetax, r
anagr chox:  
cunaxaxe ya yim chaune ya Icha r
cxmax
naxmax! 38R ya chor
paptanxngxma
xca
chautanx chaunemax
cax!.

42-44R ngmac i uxma r nma


changu nax. R
a chayumx r chor cori ya
ngm
Abraar Tupanamax nx chixu r
acharg: Ega aixcma chox
curngxeec hagu nax mea chox
nanguxuchixcax i ngma chor cori
 mux, r chanaxaxe i
chox cungxga i uxma nax
puchux. R ngma
  cax

naxaxexxcax r chox ngxxc:
c naxaxe! R ngxgumarx t ta
chayaxaxegxx i cur camyug,
axmax chox ngxxc, r
ng  chacuax nax ngma
 cuxunetac naxcax
 ,
acharg ga chor yumx. 45R
 charchauxgu ga
nax chayumxx,  chadau ga
Rebca ga tx % ne

36
ngec. R puchucax irxe, r
% %x.

: Pa Pacx
 namex ega chox
cuxaxgu i cur dex?.
46 irxe
x :
c, naxaxe, Pa Corix! R
ngxgumarx t ta chayaxu i dex
naxcax i cur camyug nax nmag r
ta naxaxegxca, . R
yexgumatama chox ixaxexe r
yaxaxegxx ga chor camyug r ta.

49R uxma r chanaxaxe nax


chomax nx pixux r aixcma t
mea penayaxux i naga ya yim chor
cori r ex na tama? R chanaxaxe i
chomax nx pixu nax nx
chacuxcax i taxac t chaxx
anagr. 50R yexguma ga Lab r
Betu r nanangxgag, r
anagrg: Guxma i ngma nx
quixux .
R ngemaca
atagr. 51R dcax, r ng
i Rebca. R c, iga nax
naxmacax ya nane ya yim cur
cori, ngma Tupana naxaxexrx!
anagrg. 52R yexguma yemax
kar du r Cori ya
x r uxmata
Tupanapexegu nacaxp
. 53R
%
irunaxcax r dirumnaxcax r
naxchirug, r Rebcana nanana. R
yexgumarx enex 
tx naxmarex. 54
nma ga Abraar du r namcg

2425

37
r meama nachibe r yexma napeg.
R moxc ga yexguma nadaggu, r
guma Abraar du r anagr:
Chox 
corichicax chateguxcax! anagr.
55enex 
r atagrg: 10 i
ngunex nua ingexma r ng
atagrg.
56Natr ga guma Abraar du r
anagr tx: Tax i nux chox
pechuxux! Tupana r mea
nananguxuchixx i ngma naxcax nua
. R ngemaca
chor corichicax chox pemuegu
anagr. 57R yexguma ga tmag
r tanangx r atagrg: %,
xcax taca i Rebca r ngoxi uxc
tx nangx! atagrg. 58R
: Cx,
x ya daa yat?
atagrg.  ingx
r: Ng . 59R yexguma
tayamug ga guma Abraar du r
namcg, 
utax ga gux
dauxc. 60R mex Rebcamax
taxuegug r atagrg: Pa Toeyax,
 i duxgar mam t
. R ngma cutaag r t
narporamaeg nx i nor uang
atagrg. 61R yexguma ga Rebca
taxgmax camyugtgu
ixaug. 
Abraar du. 
yagax ga Rebca, %
. 62R yoxni nma ga Icha r
yexacaxtama guma puchu ga Yim
Maxc R Chox %
, yer yexma Ngueanegu

naxchi. 63R yuanec ga yexguma


mar nayaanegu r nma ga Icha r
. R yxgu nx
nadau ga uxre ga camyug ga
ingaixcaetanx. 64
Rebca r yxgu nx idau ga Icha,
. 65R guma
Abraar duxna ica, :
 
meanextaxca?
. 
nangx r anagr: Nma r chor
 anagr. R

iyaxu, %.
66R guma Abraar du r
Ichamax nx nixu ga guxma ga
yema nx ngupetx. 67R yexguma
ga Icha r nor mam ga Srachi
Rebcax naga, %%xmax.
 %
nangecha, r yemaac nx inarxo
ga nacax nax nangechax.

Nayu ga Abra r inanataxg

Abra r namax ga 175


ga taunec. 8R nma ga

Abra r nayu yer mar nayaxchi,


r natanxg ga yuex.
9-10R naneg ga Icha r Isma r
yema naxma ga Maxprax
naxcax nataxexgu nayanaxcuchig.
R yema naxma rear
.
(R nma ga Ef r Ittatanx ga
.) R yema naxmaxgu
kx yanaxcuchigx
tagu ga naxmax ga Sra.

25

7R

25
Icha r 40 ga taunec nx
nayexma ga yexguma naxxmaxgu
%
Labeyax ga Aramucxg ga
Pad-aranegu chigx. 21R
yexguma Icha uxre ga taunec
Rebcax, r tama
nx ixxac. R yemacax ga Icha r
Cori ya Tupanana naca nax
naxxacxcax ga naxmax. R nma ga
Tupana r nx x
r ixxac. 22Natr nataxreexpx ga
dai x. R
yemacax ax: Ngxguma t
ng%g r
taxacrux ichamaxx?, axgu
. R yemaca
Rebca r Cori ya Tupanana ica
yemachiga. 23
nangx r anagr: Nataxreexpx
20R

ng
ngxmagx. R nma i taxre r
 anemax inacuax.
R naxpa nax nabuex r ng nadai.
 . R
ngma rbumaex r ngma
ryamaex 
anagr. 24
nangu ga nax naxraxacx ga Rebca.
R nataxreexpx. 25
nxra buc r nadauye r
naxtaxaxne. R Echagu
nanaxgag. 26
naenex. R Echamextxgu
%. R yemacax Acbugu
nanaxgag. (R ngma naga r
Iyauxaxex, ax.) R nma
ga Icha r 60 ga taunec nx
nayexma ga yexguma nabuegu ga guma
. 27R yema taxre ga

38
bucg r nayae. R Echa r naixnec
%x.
k
 . 28R
nma ga nanat ga Icha r yexera
Echax nangecha 
ga nax nangx ga yema naexmachi
ga Echa imx. Natr ga naxmax ga
Rebca r yexera Acbux ingecha.
29, ga yexguma
kxgux, r nma ga Echa
%
nipaxchi. 30R Acbux anagr:
 namex i chomax
cungauxgu i ngma cur na i
dautanx? Er ngmatma taiyamax
chayu anagr. (R yemacax ga
Echa r Edmax r ta nanaxug

dautanx.) 31R yexguma ga Acbu r
nanangx r anagr: Nangexma i
ngma cuxna x er tanatnane ya
, r chanaxaxe i aa nacax
choxna cunax i ngma cuxna x
anagr. 32R yexguma ga Echa r
anagr: Ta
namex i ngma nx quixux i choxna
x? Er chox cudau nax taiyamax
chayuxchax anagr. 33R
yexguma ga Acbu r anagr:
Tupanagagu chomax nx ixu nax
aixcma t choxna cunaxx i ngma
cuxna x! anagr ga Acbu. R
yexguma ga Echa r Tupanagagu
Acbuna nanax ga yema naxcax
nacaxax. 34R yexguma ga Acbu r
%
purutuar dautanne. R yexguma

Echa, . R tama nagu

2527

39
yamaecax
nxna x ga naeneena naxx.

Echa naxmaxgchiga

r 40 ga taunec nx
%
naxxmaxgu ga Yud ga Ittatanx ga
Brixac. R yexgumarx %
naxxmax ga Bachem ga nai ga
Ittatanx ga Elac. 35Natr ga
Icha r Rebca r taguma yema
nanexgmax nataxg.

26

34Echa

Icha r Acbumax r
Echamax mex naxuegu

27

1R Icha r mar nayaxchi


r nangexet. 
ngunexgu r nane ga ryamaec ga
Echacax naca. R anagr nx:
Pa Chaunex anagr. R Echa
nanangx r: , Pa
Papx? anagr. 2R yexguma ga
Icha r anagr: Cuma chox
cudau nax mar chayaxchix r
ngexrx i aa ngunexggu r t

chayu. 3R ngemacax chanaxaxe i



ta quimax.
4R uchauxcax nax i na i
dexechitanx i chaua! R
nua nange nax chanangxcax! R
u  cumax
chaxuegu naxpa nax chayux
anagr. 5-6Natr yexguma nane
ga Echamax yadexaxgu ga Icha, r
. R
yemacax, yexguma Echa nanatcax
, r
naxcax ica ga

k.
: Dcax, tx
cuenex ya
Echamax nax tidexax. R atagr
nx: 7chauxcax
naexta imax! R nax i na i
dexechitanx i chaua! R
nua nange nax chanangxcax! R
u  cumax
chaxuegu naxpa nax chayux,
atagr nx. 8R dcax, Pa
Chaunex, chox %
nx chixux! 9R ya cbrap
ngma rmemaex
nayaxu i taxre i cbraxacg! R choma
r ng macax chanamexx i
na i dexechitanx i tmaa.
10 macax ngm
a
cungex nax tachibxcax, r
ngmac t Tupanagagu mex
cumax taxuegu naxpa nax tayux
. 11Natr nma ga Acbu
r nax nangx r anagr:
Chauenex r naxxtaxaxne, natr
choma r tama ngxgumarx .
12R ngxguma Pap chox inggxgu
r chox tacuaxgu,  
nax tmagu chidauxcraxx. R
ng  chomax
taxuegu, r chixex t chomax taxuegu
anagr. 13
r inangx : Pa
Chaunex, r ngxguma chixex cumax
taxueguxgu r chaugu nangu! Natr i
cumax, r chanaxaxe i cunax i
ngma cumax nx chixux. R paxa
ngma cbraxacg!
. 14R yexguma ga Acbu
 
nacax yma nanagag. 

27
na r inamexx ga na ga
idexechitanx ga Ichaa.
15

%
nanguxx. R yemagu iyacuxexe ga
k.
16R u
cbraxacchaxmxmax
inaxxchichacx ga Acbu. R
nangextaxaremx
yema naxchaxm. 17R nxna inax ga
yema idexechitanx 
namexx. 18R nma ga Acbu r
tmaxtagu naxcu ga nanat ga
tayexmax, r anagr tx: Pa
Papx, mar changu anagr. R
tma r taca, r atagr:
?
atagr. 19R yexguma ga Acbu r:
Choma r cune ya yac ya Echa
. R mar chanax i ngma
chomax nx quixux. R rda r
rto nax cunangxcax i aa
naexmachi i cuxcax chimx, r
u chomax naxuegu!
anagr. 20R yexguma ga Icha r
nxna taca, r atagr: uxc
paxa cuxx, Pa Chaunex? atagr.
R nma ga Acbu r tx nangx, r
anagr: Nma ya Cori ya cur
Tupana chox narngxee r ngemacax
paxama nx ichayangau anagr.
21Natr ga nma ga Icha r anagr
nx: ! R cux
chinggcha r aixcma chaune ya
anagr. 22R Acbu r
nanatx
tinggxcax. R yexguma ga Icha r
anagr: k


40
anagr. 23-24R yemaac tama
Acbux tacuax, yer porac
naxxtaxachacx naenex ga
Echarx. Natr yexguma mar t
mex namax taxueguchaxgu r
, r atagr
nx: k i chaune ya
? atagr. R nma ga
Acbu r tx nangx, r: Ng,
anagr. 25R yexguma
ga nanat r atarg nx: C,
chox nachibxx, Pa Chaunex, nax
chanangxcax i ngma cuex! R
ng  cumax chaxuegu
atarg. R nma ga Acbu tx
nachibxx ga nanat r bnu r ta
txna nanax. R nma ga Icha r
nachib r naxaxe. 26R yexguma ga
Icha r anagr nx: Chor
 , Pa Chaunex, r
chox nachxu! anagr. 27R
yexguma Acbu nanatna
nangaicamagu nax nachaxcax, r
 .
R yexguma ga Icha r mex namax
naxuegu, r anagr: 
naema ya chaune ya Echa. R ngma

chi xemax i Tupana mex namax
uxeguxrx . 28R Tupana cuxna
nax ya puc r mea naxg i cunetg
nax namuxcax i cur trgu r cur
bnu!  i duxg cux
purace! 29R cuxme
i mux i nachixaneg! R
cueneegmax inacuax r cupexegu
xg! R yxema chixex
nacaxp
%, r Tupana r t
chixex tmamax naxuegu. R yxema
mex % 

41
mex tmamax naxuegu anagr.
yexguma Icha nx rchauxgu ga
Acbumax nax mex naxuegux, r
k. 
. 31R
nma r ta ga Echa r nanatcax
nanax ga na ga idexechitanx ga
chianex. R nanatx.
R anagr tx: Pa Papx rda r
nangx i aa naexmachi i choma
cuxcax chimx, r u
30R

chomax naxuegu! anagr. 32R


nma ga Icha r nxna naca r
anagr: ? anagr.
R nma ga Echa r tx nangx r
anagr: 
 anagr. 33R
nma ga Icha r porac
nabai xchix, r niduxruga, r
anagr: E
x r chauxcax nua
nangexe i ngma na i idexechitanx?
Choma r mar chanangx i guxma i
nor na cuxpa nax cungux. R
mar mex namax chaxuegu, r
uxma i nma r mar nanayaxu i
ngma mex anagr. 34R
yexguma ga Echa yema nanat
namax nx ixuxx , r
porac naxaxu. R aita naxcma
anagr: Pa Papx chomax r ta
mex naxuegu! anagr. 35Natr
nma ga Icha r nanangx r
anagr: cuenex
r chox xx, r ngemacax
mex namax chaxuegu, r nma
nanayaxu i ngma mex i cuxcaxchirex
anagr. 36R yexguma ga
Echa r tx nangx, r anagr:
Yemaca ga Acbugu

27
naxgagx. 
nax yadorax r chox xx.
R noxri r mar choxna nayapu i
ngma nax charyamaexcax choxna
x. R uxma r choxna nayapu i
ngma mex i chomax
cuxueguchachirx. R nataxuxma i
to i mex i chox cuyaxxx?
anagr. 37R yexguma ga Icha r
nanangx, r anagr: Dcax,
choma r mar Acbumax chanaxuegu
nax naxme r namax
nx chixu nax guxma i natanxg
r ta naxme. R
ngxgumarx ta namax chanaxuegu
nax namux i nor trgu r nor
bnuchi. R uxma Pa Chaunex r
taxac t cuxcax chaxx? anagr.
38R nma ga Echa r nanatx
nacaax ama, r anagr: Exna
 ?
R chomax r ta mex naxuegu!
anagr. R aita naxcma
naxaxu. 39R yexguma ga nanat ya
Icha, r atagr nx: Cuma r
ngma naane i mexar yx 
cumax i ngext taguma napux.
40R cur taramax t cug cupox, r
cuenexar dux . Natr
ngxguma cumuar duxx gu, r t
cuenexna cunguxuchi atagr.
Acbu r Echacha
41
Acbuchi naxai naxcax ga yema mex
ga Acbumax taxuegux ga nanat. R
nma ga Echa r ax:
R Pap r paxa t tayu, 
r t chayamax ya chauenex ya
k, ax. 42R

2728

nacuaxgu ga Rebca, r Acbucax
ingema, : Dcax,
cuenex ya Echa r nanu r cux
nimxcha naxcax i ngma mex i
cunat cumax uegux. 43R ngemacax,
Pa Chaunex r chox , r
uxmatama Ar
chauenex ya Labchi! 44-45R
a nangexma i uxre ya taunec
ngm
uxmatta nangxm ya cuenex r
nx iyanangma ga yema namax
cuxx! R ngxguma mar nx
a
iyanangmagu, r cuxcax t ngm

chamuga nax cuteguxcax. Er tama


chanaxagu
nax chox peyuex i pema i taxre i
chauneg . 46
ga Rebca r Ichamax iyadexa, r
:  charchau i
nacma i ngma taxre i Ittatanx i
Echa namax max. R ngxguma chi
kngma nmacx i
Ittatanxmax naxxmaxgu, r

.
1R yexguma ga Icha, r nane
ga Acbucax naca r mex
namax naxuegu. R unanaxucuxe,
r anagr nx: Tama chanaxaxe i
nuxma Canacx i ngexmax
cuxxmax. 2R ya Pad-Arar
oxi ya
Betu, r ngxma yaxxma
naxacmax ya cuta ya Lab! 3R
%ngxmac r cux
rngx exe chix i cutaag
nax ngmac muxma i nachixane
c ax! anagr.

28

42

Tupana r Acbucax nangox ga Betlwa


10k%
. R Ar ga
. 11
, r yexma nape
yer nachta. 
nanayaxu, nor cxerux. R inaca r
nape. 12R yma naxneg. R yema
 
toxne ga aa naanegu caxne r
 ne. R

Tupanaar orear ngerux x.
13R yexgumarx ta nx nadau ga
Cori ya Tupana ga naxtagu chic. R
nma ga Tupana r anagr nx:
oxi ya Abraar
Tupana, r cunat ya Ichaar Tupana
. R t cuxna chanax i aa
, nax cuxr r
cax. 14R nmag i
 
chicutexerx, r gux i
 uxmatta

nangug. R cugagu r cutaaggagu t
nx charngxee i guxtma i
duxg i oma i naanecx. 15R
choma r cumax changexma. R
 . R
aa naaneca 

chateguxx. R tagutma cuxna


, r aixcma t
chayanguxx i guxma i ngma
cumax chaxuegux anagr. 16R
nabai xchigu
ga Acbu, r ax:
Aixcmaxchi Cori ya Tupana
, r choma r

2829

43
tama nx chacua, ax.
17R porac namu. R axgu
: R aa nachica r
naxnexchi. 
Tupanachi.  i naanear
, axgu
. 18R moxc paxmamaxchi
narda ga Acbu. R nanayaxu ga
guma nuta ga namax nacxeruc.
R nanatoxx cuaxrux
cax, r chx nat naba yer
naxne ga yema nachica. 19R yema

%. Natr
nma ga Acbu r nanaxchicx ga
naga ga yema nachica, r Betlgu
nanaxga. 20-21
Acbu inaxuneta r anagr:
Ngxguma Tupana chox
ixmcgu, r choxna nadauxgu i
, r choxna naxxgu i
chor na r chauxchiru, 
chaunatcax chox nateguxeex gu, r
aixcmaxchi chor Cori ya Tupana t
. 22R daa nuta ya cuaxrux nua
chatoxc,  . R
dcax, Pa Tupanax, r guxma i chor
ngmaxg i choxna cuxx
guxgutma cuxna chanax i ngma
dizmo i cuxna x anagr.
Acbu r Aranewa nangu

29

1k, r
xg ga axc

nangu. 2 nadau
. R gumaxtagu
narngg ga tomaepxtcum ga
carnrug, 
naxaxegxx. 

ga nuta ga tacmax narxta. 3R


taquexeggu ga
carnrug, r yema nor daurug r
nanaxgachigx ga guma nuta nax
nor carnrug yaxaxegxxcax. R
ugx ga
guma puchu. 4R nma ga Acbu r
yema carnruar daurugna naca, r
anagr: Ngextc
pemax, Pa Duxgx? anagr. R
nmag nanangxg r anagrg:
Toma r Aranec
anagrg. 5R yexguma ga Acbu
r anagr: Nx pecux i pema
ya Lab, ?
anagr. R nmag r
nanangxg r: Ng, ngmac
nx tacuax anagrg. 6R
k
r anagr: % i
nmax? ?
anagr. R nmag r
nanangxg r anagrg: Tama
nidama nx naxpet.
R dcax, r ya nadau! 
%
 anagrg.
ng

9R yexguma yema carnrugar


daurugmax yadexayane ga Acbu,
r yma ingu ga Raqul namax ga
, 
ga nxna nadaux.

12k%

r Lab, r
%
% yanaxuxcax. 13R
yexguma Lab nx 

29
yma nax nangux ga Acbu ga naeyax
, r paxa inaachi nax yadaux.
R nxna nanai xchicma nx
narmox, r nx nachxu. R
nachi. R yixcamaxra r
Acbu nx nixu ga guxma ga yema
nanatchi ngupetx. 14R
Lab r anagr nx:
Aixcmaxchi cuma r
chautanxxanagr. R
x
nayexma ga Acbu.
Acbu r Raqulcax r Lacax napurac
15R

mar guma tauemac


ngupet, r Lab r Acbux
anagr: Ngma nax chautanx
,  ngemacax
ngetancma chox cupuracechamare.
R chomax nx ixu r uxregu i
cunaxaxex nax cux chanaxtanx!
anagr. 16R nma ga Lab r
nx iyexma ga taxre ga naxac. R
.

. 17
ingechaetcrax, natr ga Raqul r
gux. 18R nma ga
Acbu, 
nangxc. R yemacax Labx
nangx r anagr: Ngma cuxac i
irbumaec i Raqulcax r t 7 ya
taunec cux
anagr. 19R yexguma ga Lab r
nanangx r anagr: Narmemae
 chamux 
i dux i tama nx chacuxna. R
nua chaux! anagr.
20R yemaac ga Acbu r 7 ga taunec
xcax napurac ga Raqul. Natr

44
Acbucax r guma 7 ga taunec r tama
 %
ingchaxchi. 21R yexguma mar
yanguxgu ga guma 7 ga taunec, r
nma ga Acbu r Labmax nidexa r
anagr:  namu i
%%c ax, er
mar chayanguxx ya yima taunecg
ya nagu cumax chaxunetac nax
xcax chapuracx! anagr. 22R
yexguma ga Lab r naxacx
naxchx ga nax naxtx. R yemacax
nxna naxu ga guxma ga duxg ga
nor ngaicamagu pegx. 23Natr yema
chtaxgu ga Lab, r naxac ga Lax
nayaga r Acbux napexexe. R
k%.

25R moxc ga Acbu r nx


nacua %
inapec. R nucma Labna nayaca,
r anagr: Taxac chomax cux?
Tama ex na Raqulca ga cux
chapuracx? R txc i uxma i
chox xx? anagr. 26R
Lab r nanangx r anagr:
Dcax, ngma
rbumaecxra taxtx. 27c
nanguxexe  i
ng! R ng
 tamux i Raqul,

7 ya taunec chox cupuracx
anagr ga Lab. 28R nma ga
Acbu r nanayaxu ga yema Lab
namax nx ixux. R yexguma mar
yagegu ga Lachx, r nma ga Lab
k namu ga Raqul nax
%%cax.

2930

45
30R

yexguma ga Acbu r
Raqulmax namax. 7
xcax napurac, natr
% nangechaama, Laar
yexera.
Acbu naneg

nma ga Cori ya Tupana nx


nadau nax tama Lamax natax ga
Acbu. R yemacax ga Tupana r
nanaxaxe nax Acbuax naxxacx
ga La. 
31R

nangexacxx. 32R yemaac ga La r


Acbuax ixxac, r Rubgu
inaxga. (R ngma naga r Tupana
chox nadau nax changechax,
ax.) R yemagu inaxga
yer ax: R Tupana chox
nadau nax changechax, r uxma ya
yim chaute r t chox nangecha,
%x. 33R guma
%, r
guma r Chimegu inaxga. (R
ngma naga r Tupana chox
, ax.) R yemagu
inaxga yer ax: Tupana
r mar nx 
chomax nataxx ya chaute, r
ngemaca%, 
%x. 34%, r
guma r Lebgu inaxga. (R ngma
naga r Chauxngxmax,
ax.) R yemagu inaxga
yer ax: R uxma ya
chaute r chomax t inarxux, er
mar tomaepxcna nx %,
%x. 35
Acbuax ixxac ga La, r guma r
Yudgu inaxga. (R ngma naga r
Tupanax chicuaxx, axchiga

.) R yemagu inaxga yer axgu


: R uxma r t Tupanax
chicuaxx, ax. R
.

22
nacuaxchi ga Raqul, r nx
x. R yemacax
 naxxacxx.
23-24R yexguma naxxacgu namax ga
guma nxrax
: Tupana r mar choxna
nanayaxu ga yema guxchax ga noxri
namax changexacx. R chierna
chox nangexmagu ya nai ya chaune
. R yemacax Ychegu
inaxga. (R ngma naga r
Chierna chox ,
ax.)

30

Guxchaxg ngmax naxe


ga Acbu r Lab
25R

yexguma Ychemax
nadoxme, r Acbu
r Labx anagr: Chox ingex
anecax
chateguxcax! 26R ngemacax
chanaxaxe i choxna cuxga nax
chayagagxcax i chauneg r
choxmaxg yer yemagca
cux. R cuma r
meama nx cucuax nax uxc mea
chayanguxx ga yema purac ga cux
chaxx anagr. 27Natr nma ga
Lab r nanangx r anagr:
 namex nax nua
chaux? Er meama
nx chacua i Cori
ya Tupana porac chox rngxeex .
28R chomax nx 

3031
cunaxaxex nax cux chanaxtanx!
R ngma cuma naxcax cucaxaxex px
 chanaxtanx
anagr. 29R yexguma ga Acbu r
nanangx, r anagr nx: Cuma
r meama nx cucuax nax uxc
porac cux chapuracx r meama
cux nxna chadaux ga cuxnag. 30R
yema noxretama ga cuxnag ga cux
yexmax ga yexguma noxri nua
changuxgux, r uxma r
poracxchima cux nimu. Yer

%
nangxeex .  
chauxacgcaxicatama chapuracx?
anagr. 31R yexguma ga Lab r
nxna nicachigama r anagr:
cunaxaxex nax cux
chanaxtanx? anagr. R
yexguma ga Acbu r nanangx, r
anagr: Tama chanaxaxe i chox
cunaxtan.  
chadau i cux
aa t cumax nx chixux. 32R
chox imucuchi natangu i cuxnag
nax chayadexechixcax i guxma i
ngma carnruxacg i ex ex, r
guxma i cbraxacg i matx r
murutagx! R ng% 
chox cunaxtanx. 33R ngmac
ega yixcra chauxcuyadauxgu i
ngma chox ngexmax r nx
icuyangauxgu i carnru i cmx,
rexna cbra i tama matx, r
ng  cucuax nax cux
anagr. 34R Lab
changx
nanangx r anagr: Mar name
ngma nx quixux anagr.

46
43R

yemaac ga Acbu r nimuar


yemaxx . R nimu ga nor carnrug
r camyug r brug r nor
duxg ga nx puracex ga yatx
r ngex.
k
bexma Lab

31

1Natr nma ga Acbu r


nx nacuchiga ga Lab
naneg r nachiga nax yadexagx r
agx: Acbu r ngx nanade i
gux, r
ng%uxma i namuar
ngmaxx anagrg. 2R
yexgumarx ta ga Acbu, r nx
nacuaxama r Lab r tama
noxrigurx namax natax. 3R

yemacax ga Cori ya Tupana r Acbux


anagr: Nategu naxcax i ngma
cunatar naane i ngext
nangexmagxg! R
choma r t cux chixmc
anagr. 4R yexguma ga Acbu r
xcax nangema ga Raqul r La nax
naxcax ga yema nor
carnrugna nadaux. 5R anagr
: Nx chicuaxchi r yim
penat r mar tama noxrirx mea
chox . Natr ya
chaunatar Tupana r guxguma
nachauxtagu. 6Pema r meama nx
pecuax nax uxc penatax meama
chapuracx. 7R nma r
muexpxcna chox xx r
guxguma nayaxchicchig ga chor
natan. Natr ga Tupana r tama nx
nanaxaxe nax taxacr chixex
chomax naxx.

31

47
13R

ngemacax ya Tupana r nor


orear ngerux 
anagr: 
cuxcax changx 
chxmax cunabat
nuta r chomax icuxunetax. R
%, r inachi, r nategu naxcax ga
yema naane ga nagu cubux!
chox ga Tupana. 14R yexguma ga
Raqul r La r inangxg, r
: Toma r mar
nataxuma i taxac i toxna x i
tonatx.

Acbu r Pad-ar
19R yexguma toxnamana nor
carnrugar yota
Lab, 
naxcax ing 
tupanachicnaxg ga nutagnaxcax.
20R nma ga Acbu r tama
naxtmax nx nixu ga nax
x. naxt
ga Lab ga Aramutanxx
xx ga Acbu. 21
namax ga guxma ga yema nx

yexmax. 
yema nat ga Eufrte. R nixe r
uxmata ga ma
ga Garaxgu gax.
Acbuwe nang ga Lab
22R tomaepx ga ngunex
Lab r nx nacuchiga ga nax
 ga Acbu. 23R yemacax ga
Lab r natanx%k
nang. R 7 ga ngunex
inayangau nagu ga yema mxpxanex
ga Garaxgu gax. 24Natr yema

chtaxgu r Tupanagu naxneg ga


Lab ga Aramutanx. R Tupana r
anagr nx: Dcax, chox
! R tama chanaxaxe i nuc
namax quidexa ya Acbu anagr.
25R Lab r Acbux inayangau nagu
ga yema mxpxanex ga Garaxgu
gax ga Acbu nagu rngx. R
yematama mxpxanexar tuchigu
 ga Lab r
natanxg. 26R Lab r poragac
Acbuna naca, r anagr: Taxac
cux? R txc chox xx?
R txc oma cur uan
cuyauxxrx chauxacgx
quigag? 27R taxaccax chox
xx %? R
yexguma chi mea nx chacuaxgu nax
x r chi taxc cux
ichamuchi r cux chi chapaxpne
tutumax r rpamax. 28
yema chauxacg r chautaag r bai
nx chachxcma namax
. x i
naechitamare maxxrx . 29R
taxuxma chox naguxcha ega chi
chanaxaxegu nax pex chadai x.
Natr ngeax chtac r cunatar
Tupana chomax nidexa, r anagr
chox: Dcax, chox ! R tama
chanaxaxe i nuc Acbumax
, anagr chox. 30Natr
ngxguma cunaxaxexchi xgu nax
cunatcax cutegux r ngemacax
 i uxma r txc
?
i chor tupanachicnaxgcax cungx
anagr. 31R yexguma ga Acbu r
Labx nangx r anagr: Tama
cumax nx chixu yer chamu, r
choma nx chacuaxgu r choxna chi

31
cupuxga ga cuxacg. 32Natr
ng
duxgx icuyangauxgu i
ngma cur tupanachicnaxg, r
. R aa
tatanx . R
chomax nx ixu r ta
ngma cur ngmax i chaux
ngxmax! c yange ega nx
icuyangauxgu! anagr. Natr
nma ga Acbu r tama nx nacuax ga

 ga naxcax ngxc
ga
naxg.
33R nma ga Lab r Acbupatagu
naxcu nax naxcax nadauxcax ga nor
tupanachicnaxg. R yexgumarx ta
Lapatagu r yema taxre ga
naxtaxgpatagu naxcu, natr
taxuxma inayangau. R yexguma
xuxgu r Raqulpatagu
nayaxcu. 34

tupanachicna%
tochicaxtgu iyacuxg. 
irto. R Lab %
naxcax nadau, natr taxuxma
inayangau. 35R yexguma ga Raqul r
: Pa Papx tax i
cunux ega tama ichachixgu i
cupe! Er uxma r chor
. R
yemaac ga Lab r naxcax
nidauchigama ga nor
tupanachicnaxg, natr taxuguma
nx inayangau.

Acbu r Lab ngmax inaxgag

yexguma ga Lab r Acbux


nangx r anagr: Ngma
43R

48
cuxma, r
ng. R
ng
guxma i nua nx cudaux r
. Natr uxc taxacr
chixex namax chax i chauxacg r
? 44R u
%%tanamexx nax
ngxma yanaxoxcax i guxma i
guxchaxg! anagr. 45R
yexguma ga Acbu r nanayaxu ga

nanatoxx. 46R nma ga Acbu r
natanxgx anagr: Guxma r

%! anagr. R nma
ga natanxg r nuta ne nanade r
%. R u
%
nachibe ga Acbu r Lab.

52R nma ga Lab r anagr


Acbux: Dcax, 
i cuaxrux cuxcax r chauxcax
 
ichopetxcax nax taxacr chixex
yigmax ixxcax. 53R cur oxi ya
Abraar Tupana r chor oxi ya


tama yanguxeex gu i aa yigmax
ixunetax anagr ga Lab. R
yexguma ga Acbu r yim Tupana ga
nanat ga Icha nx icuaxxcgagu
inaxuneta. 54R uk
yexma guma ma
uxre ga naxnag r u
Tupanacax nanagu. R guxma ga
natanxcax naca nax nachibexcax.
R yemaac guxma nachibe r

3132

49
yexma ma
chtaxgu. 55R moxc
paxmamaxchi r Lab narda r
nataag r naxacg tx nimexg.
R u
tmamax naxuegu. 
nachixanecax nategu.
k%

32

1R nma ga Acbu r
. R namagu
nx x ga
Tupanaar orear ngerug. 2R
yexguma Acbu nx dauxgu r
anagr: aag r Tupanaar
anagr. R yemacax
nanaxga ga yema nachica.
Maanagu
3R Acbu r inanamuchitan ga
uxre ga nor duxg nax Chear
cax nax
naenex ga Echamax nx
yanaxugxcax ga yma t nax
nangux. 4R aa dexamax yma
nanamug: apegr t nx ya
chauenex ya Echa: Cuenex ya Acbu
ya cur dux  narmox.
R mar uxre ya taunec r tr tut
ya Labx. R uxma
. 5R chox
nangexma i chaux
brug r carnrug r chor duxg
iyatxg r ingexg. R ngemacax
a
chaugpexegu cuxcax ngm
chanamug i chor duxg nax
cumax nx yanaxugxcax i aa
chor ore nax mar chategux. R
chierna mea chox cuyauxgu i
ngxguma cux,
 , anagr ga Acbu. 6R
yexguma mar Acbucax naoeguxgu

ga nor duxg, r anagrg:


Mar naxcuenex
ya Echa.  
nmatama cux yadauxcax namax i
400 i nor duxg anagrg. 7R
yexguma yemax k,
r porac namu r naxoegax. R
yemacax taxregu nayatoye ga nor
dux
r camyug. 8Yer ax:
Ngxguma Echa nua nguxgu r
ngrchi nadaiaxgu i ngma
xg, r ngma
, axgu
. 9R u
nax nayumxx, r anagr: Pa Cori
Pa Tupana ya Chor O xi ya Abraar
Tupana r Chaunat ya Ichaar
Tupanax, cuma r mar chomax nx
quixu nax chor naanecax r
chautanxgcax chategux r cuma
r t mea choxna cudaux. 10Choma r
ngmac
chomax cumecmax r aixcma mea
chox curngxeex . R yexguma noxri
xuxgux r aatama
Yud ma
chox nayexma r chor
naixmenaxxicatama. Natr i uxma
nax chategux r chox nangexma i
taxretcum i mux i duxg. 11R
uxma r cuxna chaca r chanaxaxe i
chox cupox nxna ya chauenex ya
Echa. R nx chamu er ngrchi
nux tox nayadai r ngmac tx
nadai ya choxmaxg r chauxacg.
r mar meama chomax nx
quixu r t choxna nax cudaux nax
ngmac taxuxma chox petx r
ngmac i chautaag r oma

12Cuma

32
ngxmac ya
naxnctexerx cax, r
ng%
yaxugxca, yemaac nayumx.
13R yema chtaxgu r Acbu r
yexmatama nape. R nx nidaug ga
nax
ga naenex ga Echaar marerux.
14-15R nayamug ga 200 ga chbug ga
ingex, r 20 ga chbug ga iyatx, r
200 ga carnrug ga ingex, r 20 ga
carnrug ga iyatx, r 30 ga
camyug ga yexacax buexacx, r
40, r 10
yexacax yaex, r 20 ga brug ga
ingex r 10 ga brug ga iyatx.
16R uxgna
, r
anagr nx: C, chopexegu
%, r pegna t
piyxguetanx namax i
! anagr. 17-18R
yema nxra inamuchix ga nor
dux, r nanaxucuxe, r anagr
nx: Ngxguma t cux iyangauxgu
ya chauenex ya Echa, r cuxna
nacaxgu: , r
, 
naxnag i quigagx, r cuma r t
ac cunangx: Pa Chor Cori ya
Echax, %
cuxcax nua namux ya cur du
ya Acbu. 
 anagr ga
Acbu. 19R yexgumarx ta ga yema
tog ga duxg ga inamuchigx r
anagr nx: Ngexguma t pex
inangauxgu ya Echa, r ngmatama
orex namax pixu! 20R apeg nx:
Acbu ya cuenex ya cux ngechac

50
, apeg nx!
anagr ga Acbu. R yemaac
nayaxucuxe ga yema duxg, yer
ax: aa mareg i
chopexegu chimugxmax t
chanangxmxx ya chauenex. R
ngchi t nx
chadau. R bexmana ngmac t mea
chox , ax. 21R
yemaac ga yema mareg r nxra
ngpexegu nayamug. R nma ga
Acbu r yexmatama nape ga yema
chtaxgu.
Acbu r wxi ga Tupanaar orear
ngerux xmax ng nawog
22-23R yematama ga chtaxgu r
narda ga Acbu, r tx
namuchitan ga guxema taxre ga
naxmax r yema taxre ga naxtax, r
guma 11 ga naneg. ,
namax ga guxma ga nor yemaxg,
tx nimu 
Yudar nuxtamax ga Yabgu
gax. 24R yexguma Acbu
nxicatama yma yaxchigu, 
ga dux %
uxmata yangunemare. 25Natr yema
dux r nx nacuax ga tama Acbux
nax naporamaex. R yemaca
Acbutacugu nidag, r
nanatxchitacu ga yexguma ng
. 26R yexguma ga yema
dux r anagr Acbux: Chox
ingex er mar ningonecha! R
yexguma ga Acbu r nanangx r
anagr: Ng 
chomax cuxueguxgu,  

chingex anagr. 27R Acbuna


naca ga yema dux r anagr:

32, 33, 35

51
Ta? anagr. R
Acbu nanangx, r anagr:
kanagr.
28R yexguma ga yema dux ga ng
%, r anagr nx:
u k
i cuga.  
uxmax, er Tupanamax r
dux%
chox quingex uxmata mex cumax
chaxuegu anagr. 29R yexguma ga
Acbu r nx nxna naca r anagr:
uxma chanaxaxe i chomax nx
quixu r ta?
anagr. Natr ga yema dux r
nanangx r anagr: Txc
nx cucuxchax i chauga?
anagr. R ux
r yexgumatama Acbumax mex
naxuegu. 30R yexguma ga Acbu r
Penugu nanaxga ga yema nachica.
R ng
, ax. R yemagu
nanaxga yer anagr: 
 chadau, natr
chamaxama anagr.

Acbu r Echa ngmax narngxme

33

1R

yexguma Acbu r
Echax nadauxgu ga yma
 namax ga 400 ga nor
duxg, r nma ga Acbu r tx
%%
ga La r Raqul r guxema taxre ga
naxtaxg. 2R ixpe
xx ga naxtaxg
tmaxacgmax, 
xmax. %
%.

3R

nma ga Acbu r nor


duxgpe. R 7 expxcna
uxmata
naenexar ngaicamna nangu. 4Natr
ga Echa r Acbucax nia r nxna
nayanai xchi r nx nachxu. R
ngmax naxauxe.

18R Acbu, r yexguma


Pad-Ar, r
taxuxma nx naxpet r mec
Cana. 
Chiquar toxma
nayexma. 19R 100 tachin ga dirugu
naxca
naxk. R nma
ga Amru r Chiqu . R
nma ga Acbu r yexma naxchig.
20R u
marear guchicax r Eru-Ira ga
Iraar Tupanagu nanaxga.


Acbumax naxuegu

35

1R

yexguma ga Tupana r
k
anagr: Cug namexx r
%%xcax!
R ngxma chauxca
marear guchicax nagu ga yema
cuxcax changx ga
yexguma cuenex ga Echacha
! anagr. 2R yexguma ga
Acbu r naxmaxgmax r guxma ga
nor duxgmax nidexa, r anagr
nx: penanxx i guxma i per
tupanachicnaxg r nua penana nax
cax! R u
pexaiyag r to i pexchiru i

35

52


ngmataxgu picuxg! 3%
changexmax. R yamu ya cuneg r
%! Er
cutaag!  nango
ng %
nachixane r mux .
guchicax naxcax ya Tupana ga

gux   


ex gacg. 12R aa naane ga Abra
xmcc r chox rngxeex c ga

r Ichana chaxx, r cuxna r ta


yexguma guxchax
4
chanax.  
anagr. R yexguma ga yema
duxg, r Acbux
%, anagr ga Tupana.
guxma ga nor tupanachicnaxg r

yema naxmaching ga nor


Iyu ga Raqul
tupanagar cuaxru. R
16%
ar ngaicamna

rxxne ga castatgu Acbu


 cax. Natr
inanataxg ga yema
yexguma Efrtax yangaicaggu r ga
5
tupanachicnaxg. R yexguma
Raqul r ixraxacama. R tama mex
%cax,
nangupet. 17R yexguma tama
r Tupana r guxma ga yema


 

yexmagxnananguxx ga mu
: 
k
yatx i cuxac cux naxra!
6

nanggxcax. R Acbu r guxma


. 18

ga yema dux%, r
r mar ituraxchi r yaxna irng r:
meama Cana
 
%. R to ga
. Natr ga nanat ga
. 7R yexma nanax
Acbu r Byamgu tanaxga. 19R
%
 ga Raqul. R
El-Betlgu nanaxga, yer yexguma
 gu
naeneecha, 
nataxg. ( 

ga Tupana naxcax ngx.


r uxma r Bergu naxga.)

9R yexguma Pad-ar
Acbu naneg
k, r Tupana r
22-23R Acbu naneg r 12.
naxcax nangox, r
mex namax naxuegu. 10-11R
gc r Rub 
anagr: k. Acbu nane ga yac. R naeneeg r
Natr i u 
Chime, r Leb, r Yud, r Ichac, r
ngu Chabur . 24R guma
 , anagr. R
gc r Yche r Byam
:
. 25R guma Raqultax ga

35, 37

53
gc r D .
26R guma Laxtax ga
 k.
k
Pad-aranegu buex.
Ichaar yuxchiga
27R

nma ga Acbu r nanat ga


Ichax nayadau ga M. R
. o
 . 
ga naxchigx ga Abra r Icha.
28R nma ga Icha r nx nayexma
ga 180 ga taunec ga yexguma
nayuxgux. 29R yexguma mar
 r
natanx. R naneg
ga Echa r Acbu r inanataxg.

1R nma ga Acbu r
Canaanegu naxchi ga
ngext nanat ga Icha paac
taxchixgu.

37

Yche r naeneeg
2k.
R yexguma nane ga Yche 17 ga
taunec nx yexmagu, r nma r
carnrugar daurux 
namax ga naeneeg ga
nanatxtaxg ga Bra r
gx. R nma ga Yche r
nanatmax nx nayarxugx ga
naeneegchiga nax chixex naxgx.
3R nma ga Acbu ga Iragu gac,
r porac Ychex nangecha guxma
ga tog ga nanegar yexera yer
yexguma mar nayak
ga nabux ga Yche. R yemacax ga
nanat r nx 

naxchiru ga mpax ga mexechix.


yexguma naeneeg nx
icuaxchitangu nax nor yexera
Ychex tangechax ga nanat, r
yemacax Ychechi naxaie, r tama nx
narmoxgcha. 5-6
chtax ga Yche, r naxneg, r
naeneegmax nx nixu ga yema
naneg. Natr ga naeneeg r
yexerac naxchi naxaie, yer ga Yche
r anagr nx:  
pemax nx chixu i ngma chauneg!
7R nagu chaxneg nax guxma i

ingexmagx r nagoxctax. Natr
i ngma choxr cta r ngr
nechama inachicta r meama narto.
Natr i ngma pexr ctag r ngma
choxrx nachomaeguchi, r ngma
choxr ctapexegu
nayarmaxgtanchi r choxrx
nicuaxxg anagr. 8R yexguma
ga naeneeg r nanangxgag r
anagrg: Exna cuma nagu
 
e  r tomax t icucux?
anagrg. R yemaac yexerac
naxchi naxaie naxcax ga yema naneg
ga nx yaxux. 9
%. R yema
r ta naeneegmax nx nixu, r
anagr: Pemax t nx chixu r
%. R ngma
 chadau ya axc r
tauemac r 11 ga xtag r chopexegu
nanangcuchitan r chox
nicuaxxg anagr. 10R
yexguma Yche nanatmax r
naeneegmax nx ixuxgu ga yema
naneg, r nanat r tanangaxchi. R
4Natr

37
atagr nx: Ta
ngma cuneg i tomax nx quixux?
E
r cueneeg r choma r t cupexegu
tanangcuchitan nax cux
ticuaxgxcax? anagr. 11R
yemacax ga naeneeg r yexerac
%%. Natr ga nanat r bexma

nanegchiga.
Ychemax nataxeg ga naeneeg
12

Chiqu 
Ycheeneeg nax yexma max ne
yadaugxcax naxcax ga nanatar
carnrug. 13R yemacax ga nanat ga
Ira, r Ychex atarg: Paxa

Chiqu
nadaugx! atagr. R nma
ga Yche r tx nangx r anagr:
Mar name, Pa Papx, r taxcma
 anagr. 14R tma
t ng
ga Ira r tanangx, r atagr:
c yadau ya cueneeg r ngma
carnrug! R u 
chomax nx quixuxcax nax uxc
nangupetx! atagr. R yemaac
Ebr%
Chiqu. 15Natr
yexguma Chiqu, r tama
nx nacuax ga ngext nax
nayexmagx ga yema naeneeg. R
x yexma nx nangau,
r nxna naca r anagr:
Taxaccax cudau? anagr. 16R
yexguma ga Yche r nanangx, r
anagr: Chaueneegcax chadau.
Tama nx cucux  

54
i carnrugna nadaugx? anagr.
nma ga yema dux r
nanangx r anagr nx: Mar
. R nx 
Dot anagr.

naxcax yadauxcax. R
Dotgu nx inayangau. 18R nma ga
naeneeg r yxgu nx nadaug, r
nax r
ng nixugcuxe ga nax
yamaxgxcax. 19R ngmax
anagrg: Dcax! 
 ngma negechax.
ng
20%tayamaxg, r u
tayataxcuchig! R
ngxguma Pap txna caxgu, r
atagrg t: 
nanang, atagrg t. R
ngmac t nx tacuax r ngoxi
aixcma t yangug i ngma nanegg
anagrg. 21-22R yexguma
yemax , r
Ychex napox nxna ga naeneeg.
R anagr nx: Tama name nax
yamx r nag ipenabaxx. R aa
xmaxgu peyataxcuchimare, r tax i
peyamx! anagr. R yema
anagr ga Rub, 
nachog nax tama yamaxgaxcax r
nanatcax nax nateguxxcax.
23
nanguxgu ga Yche, r nxna nanapug
ga yema naxchiru ga mexechix ga
nagu yacx. 24R nayayauxg, r
yema xmaxgu nayataxcuchig. 25R
. R
yexguma nachibeyane r yxgu nx
nadaug ga Ismatanxg ga
 . R nor

17R

37, 39

55
camyutagu nayana ga pumrag r
tuxunerug r pumra ga mra ga
. 26R yexguma ga
Yud r naeneegx anagr:
Ta namex nax yamx
ya taenex r nax yacx i nor yu?
27
Ismatanxgx namax itaxegx r
tama nax yamx, er taeneex
anagr. R guxma ga yema tog

yema. 28R yexguma yema taxetanx
yma chopetxgu, r Ychex
natxuchig ga xmax. R yema
Ismatanxgx namax nataxeg ga
20 tachin ga dierucax. R yemaac
Ychex . 29R
yexguma nanguxgu ga Rub r
yadauxgu ga yema xmax, r mar
.
R nma ga Rub r nor
ngechamax ngchirugu nagug.
30, r
anagr nx: Ngma bux r mar
nataxuma i ngma xmax. R
taxac t chaxx i uxmax?
anagr. 31R yexguma ga yema
naeneeg r nanayauxg ga Ychechiru.
 nimaxg r
guxemagmax nanaduchara ga
Ychechiru. 32R nanatx
nanamug ax ga dexamax: Nx
itayangau i aa naxchiru. R mea nx
nadau r bexmana ng
cunechiru!. 33R yexguma
Acbu nx dauxgu ga nanechiru nax
, r anagr: Ngmac
. 
x anagr.
34R yexguma ga Acbu r ng

nargutechiru, r nor ngechamax


nanecax naxaure. R uxre ga yx
naxauxecha. 35R guxma ga naneg r
naxacg r nanataxxgtaax.
Natr ga nma r tama nx
nanayaxu. R nanecax naxauxama, r
anagr: Chaunecax t chaxaure
uxmatta chayux r nax
anagr.

Ychechiga r Potifmaxchiga

yexguma Ychex

yema Ismatanxg, 
Equtuanecx ga Potifgu gac
naxcax nataxe. R nma ga Potif r
Equtuanecxar ex gac ga
Faraar dauru. 2Natr ga
Cori ya Tupana r Ychemax nayexma.
R yemacax meama nx nangupet ga
nor cori ga Potifchi. 3R yema
nor cori r nx nicuaxchi nax
Ychex ga Tupana,
yer guxma ga yema naxx, r
. 4R yemacax ga nor cori
r porac namax natax. 
nor ngxeer ux xx, r
naxmema ga
 nax namax
inacuxcax. 5R yexguma
Ychemexexgu ga napata r
nor yemaxg, r Cori ya Tupana r
porac Potifx narngxee ga
.
6R yexguma Yche mar nxna
dauxgu ga nor yemaxg, r nma ga
Potif r mar taxucax naxoegax, r
. R Yche r
xc ga mechametc

39

1R

39
yemacax nangcha. 7R
yemacax ga naxma 
nangcha. 
ngunex:
Chomax namax! .
8 naxo.
 nangx r anagr:
Dcax, chor cori mar choxme
nanangexmaxx i guxma i nor
ngmaxg nax namax ichacuxcax.
R uxma choma nax chanuxmax, r
taxucaxma naxoegax i nmax. 9R

. R nma ya chor
cori r taxuxma i taxac choxna
nachuxu. 
nanaxaxex nax cux chadux er
naxma. R ngemacax
taxacr chixex
chaxx 
r Tupanape? anagr.
ga
ngunexgu r Ychex 
ca%
tagu nax
namaxxcax, natr ga nma r tama
%xrax. 11-12
ngunex 
nax yma purac naxxcax. R yma
x.
x, r
: Chomax namax!
. Natr ga nma ga Yche
r inayago, xmechi
ga naxchiru ga nxna yapux. 13-14R
yexguma nx nadauxgu ga naxchiru ga
xmechix, 
duxgcax ica. :
Dcax! 
dux i Ebrutanx, r uxma r tagu
nua nidauxcrax. R nma r nux

10

56
chauxcax naxcu r chomax taax
namax, natr i choma r porac aita
chaxama. 15R ngxguma porac aita
chaxxgu, r inayago. R ngemacax
nua nanatax i aa naxchiru
. 16R u
namax ingux ga Ychechiru uxmata
. 17R
, r
namax nx : R
ngma dux i Ebrutanx i nua
cungexmaxx, r chor ucapugu
naxcu r chomax taax namax.
18Natr ngxguma porac aita
chaxxgu r inayago, r nua nanatax i
aa naxchiru. 19R ngmac chomax
ngma cur dux i Ebrutanx
. R yemax 
nma ga Potif r porac nanu. 20-21R
nor duxgx namu nax Ychex
yayauxgxcax. R u%ex gac
poxcuex ga duxgtangu
nayataxcuchig. 
poxcupata ga Yche
r Cori ya Tupana r nax
nayexma, r nx narngxee. R nx
nanatauxchaxx nax yema
poxcupataar ex gac namax
taxxcax. 22R yemacax ga nma ga
poxcupataar ex gac r
Ychemexenanangex ga guxma ga
yema poxcuex nax namax
inacuxcax. %
icux ga guxma ga purac ga yma.
23R nma ga yema poxcupataar
ex gac r taxucaxma txc
nayadauux ga yema Ychemexe
yexmax, yer ga Cori ya Tupana r
Ychex narngxee nax guxma mea
cax ga yema poxcupata.

40

57

Yche r nx nixu nax taxacchiga


ga taxre ga poxcuex nagu
negex

40

1R

yexguma Yche
poxcupata
gu r Equtuanear
ex gacx nanuxeeg ga yema nor
bnuar baerux .
2R yemacax nma ga ex
gac r
porac namax nanu ga yema taxre ga
nor ngxeer ug ga yema bnumax
baegxar e 
rugar ex gac. 3R yemacax yema
poxcupatax  
yexmax. R yematama
. 4R nma
ga poxcupataar ex gac r Ychex
namu nax namax inacuxcax ga yema
taxre ga ex gacar ngxeer ug. R
nmag r mar muxma ga
ngunexgu yexma napoxcue. 5
ga chtaxgu r yema taxre ga
poxcuex %.

nayexma ga ta.
6R moxc paxmama ga yexguma
yadauxgu, r nx
nadau ga nax porac naxoegagx
ga yema taxre. 7R yemacax nxna
naca, r anagr: Taxaccax
? anagr. 8R nmag
r nanangxgag, r anagrg:
Ngeax chtac r taxnege. R
tataxuma ya tex ya tomax nx ixuxe
nax ta i ngma nagu
taxneggx anagrg. R
yexguma ga Yche r anagr:
Taux e  ya yim
nangoxeec nax ta?

R chomax nx pixu i ngma


peneg! anagr. 9R yexguma ga
yema bnumax baegxar ex gac r
nxra Ychemax nx nixu ga
naneg, r anagr: 
nx . 10R
yema bamax r narx r niyachig
r tomaep. R
%
r nixxyaxa r nidau. 11R choma r
chanange ga naxpx ga Fara. R
, r yema naxpgu
chanamai xgtx. R u
% ga
Fara anagr. 12R yexguma ga
Yche r anagr nx: Ngma
cuneg r ax: R ngma
tomaepx i nachacx r tomaepx i
ngunex. 13R tomaepx i
ngunex
Fara t cuxcax nangema r t cuxna
naca nachiga i cur poxcu. R
ngngma
  napuracxx.
 cunaxaxx ya
Fara ngema noxri cunaxxr,
ax. 14R ngxguma
ngmac t yanguxgu r chanaxaxe i
cux changechatmx. R choxna
nacuaxchi, r Faramax chox ixu
nax chox cax i nua! 15R
choma i Ebrutanx r
chauchix
yagagx r nux chomax yataxegx.
R taxucaxma txc nua
poxcupata, yer
taxuxma ga chixex chax
anagr. 16R yexguma yema
gar ex gac nx 
ga mex ga yema

4041
Yche ngoxeex ga nanegchiga r
anagr: Choma r nagu chaxneg
nax chauerugu chayangex ga
tomaep%
maixcurax. 17R guma pexchi ga

naguxrax  ga
Faraca. Natr nangug ga
, r guma pexchi ga chauerugu
tanacau
gar
ex gac. 18R yexguma ga Yche r
nanangx r anagr: R ngma
cuneg r ax: R yima
tomaepx ya pexchi r tomaepx i
ngunex. 19R tomaepx i
ngunex, r Fara t
nanangug nax taxaccax cupoxcux.
R t nanamu i nor purichag nax
cux naexnaxgxcax. R
  nartuxg. R
ngurucug t nanang,
axanagr ga Yche.
20R tomaepx ga ngunex
ninguar taunecx ga Fara. R
naxcax ga
guxma ga nor ngxeer ug. R yema
duxg ga nxna naxugxpe, r
Fara nanamu nax nape
nagagaxcax ga yema bnuar
baerugar e 
rugar ex gac. 21R yema
baerugar ex gac, 
. R
tama Farax
nayaxaxexx. 22Natr ga yema
gar ex gac, r nma ga
Fara r nor purichagx namu nax
naxnaxgaxcax yema Yche nx
ixuxrx. 23Natr ga yema bnuar

58
baerugar ex gac r tama Ychena
nacuaxchi.
Yche r nx nixu nax taxacchiga
ga yema Faraneg

41

1

taunec nangupet. 
ga chtaxgu r naxneg ga Fara.

nachi.

8R moxc ga paxmama r porac


naxoegaxe naxcax ga yema naneg. R
naxcax nangema ga guxma ga yema
iyux r duxg ga nx
cuaxchigx ga Equtuanecx. R
nma ga Fara r namax nx nixu ga
naneg, natr taxuxma ga yema
yuex nx nacuax nax taxacchiga
ga yema naneg. 9-10R yexguma
ga guma baerugar ex gac r
Faramax nx nixu r anagr: Pa
Chor ex gacx, r uxchaama nxna
chacuaxchi nax uxc chixex chaxx
yer taguma cumax nx chixuchiga ga
xc ga porac chox
eec . R yexguma namax
rngx
gar
ex gac r chomax r ta cunu, r yema
cur purichaar capit
ga poxcuchicaxgu tox cumug. 11R
gar
ex gac r naxneg, r choma r ta
chaxneg. 
taxnegx r tama nx tacuax nax
ta. 12R yma
poxcupata%
ga ngextxc ga Ebrutanx . R
nma r poxcupataar ex gacar
puractanx . R namax nx tixu

59
ga toneg. R nma r nx nacuax ga
ta 
yema nagu taxnegex. 13R guxma ga
yema tomax nx yaxuxrctama
ningu. 
puraccax chategu, natr ga yema
chomc r purichag nanaxnaxg
anagr. 14R yexguma ga nma ga
Fara r Ychecax nangema. R
yexgumatama Ychex poxcupata
. R mea niyoeru r mex
ga naxchirugu nacuxuchi. R yemaac
e. 15R nma ga
Farap

Fara r anagr nx: Ngeaxar


chtaxgu r chox 
chauneg. Natr tataxuma ya tex
yangoxexx e nax ta. R
nx 
cucuax nax cunangoxeex i naneg nax
ta anagr ga Fara.
16R yexguma ga Yche r nanangx r
anagr: Pa Chor ex gacx, ngma
, natr Tupana
cuxcax nangoxeec
anagr. 17R yexguma ga Fara r
Ychex anagr: 
taxt ga Nrucutgu chachi. 18R yma
7
ingexchix r imexechix. R
maxne nanangxg. 19R
7
i chixemarex r ixaexchix. R taguma
uxgu nx 
nangexgumaraxx i chixex i guxma i
. 20
ixaexchix r ichixemarex, r yema 7
x nagag. 21Natr
x nax
nagagx, r aixrgumartama
nixaexchi. R yexguma r chabai xchi.

41
22%.

R
 chadau ga 7
yaxa ga trgu ga ixcux r imexyaxax
x. 23R
 ga to
ga 7 yaxa ga trgu ga ingecux r
buanecmax ipagx. 24R yema 7 yaxa
ga ipagx, r yema imexyaxaxx
nagag. R aa taxre i chauneg, r
ngma chor duxmax
nx chixu, natr taxuxma i ngma
r nx nacuax nax nangoxee x
nax ta i ngma taxre i
chauneg anagr. 25R yexguma ga
Yche r Farax nangx, r
anagr: Pa Chor ex gacx, ngma

. R Tupana r cumax nx nixu i
ngma t naxx r t ngux i
yixcamaxra. 26R ngma 7
imexechix, r 7. R
ngngma 7 yaxa i
trgu i mexechix. R ngma taxre i
cuneg r ng. 27R
ngma 7 r
ichixemarex ga yema togar
, r 7 ya
. R ngmachigatama
ngma 7 yaxa i trgu i buanecmax
ipagx. R ngma r nx nixu nax 7 ya
taunec t nangebanex, r t taiya
ngx. 28R ng
cumax nx ixux, Pa Chor ex gacx.
R ngmac t nanax ya Tupana. 29R
7 ya taunec t naxbane i guxma i
. 30R ng7 ya
taunec t nangebane. R ngma nax
uxre ya taunec t porac taiya
ngxgagu, r dux 
nx narngmae ga guma taunecg ga

41
%. R
ngma taiyagagu r gux 
guxchax nangu ya aa nachix.

33R ngemacax Pa Chor ex


gacx, r
naxcax cudaux 
ya yat ya nx cuaxchic nax
naxmec ax i aa nachixane.
34 cuxunetax i
tog i ex gacg nax gux i aa
nachix%c ax, r
ngmac gux i dux
yadeetanxc ax i trgu. R ngxguma
tex 5 i trgu tx ngexmagux, r
 cuxcax nayauxgx r
namax nanguxgx. R ngxguma
yexera nx ngexmagu i duxg r
yexera t cuxcax nayauxg. 35R
ng% nanutaquexeax i
 i nagu ya yima 7 ya taunec
ya nagu namuc i trgu. R u
ngxmax i
trgupatagu namax nanguxg nax
a cuma namax icucuxc ax nax
ngm
duxg tayauxgxc ax i ngxguma
taiya nguxgu. 36R ngmac i ngma
trgu r t mea namax nanguxg
naxcax i cuchixane nax tama taiyamax
nayuexc ax i duxg i ngxguma
nanguxgu ya yima 7 ya taunec ya nagu

anagr ga Yche.
Yche r ex
gacx ningucuchi
ga Equtuanewa
37R

yema Ychear ucuxe r


Faracax name, r nor ngxeer ug
. 38R yemacax ga
Fara r anagr nor duxgx:
Ngext chi nx iyarngaux i to i

60
yat i aa Ycherx Tupanax 
ngxmax? anagr. 39R yexguma
ga Fara r Ychex anagr:
Dcax, r nataxuma i cux
ryexerax nax nx nacux, er
 nx cuaxeex
i guxma i ngma nagu chaxnegx.
40 %

icucux. R guxtma i chor


dux . R chaxica
 charyexerax er
choma r aa nachixanear ex gac
. 41Dcax, uxma r choma r
cux chaxuneta nax cuma t ex gac
i gux
anagr. 42R yexguma yema axgu
ga Fara r ngmexe
nanangoxochi ga nor nera ga
cuaxrux , r
Ychemexe ningucuchi. R
uxgx namu nax
mexechix ga naxchirugu
yacuxeeg axcax, r irumax
naxchaggaxcax. 43
u 
Fara 
itchigne. R duxgx namu nax
napemax aita naxex:
Penaxchica!max. R yemaac
ma ga
Equtuanemax inacux. 44R u
ga Fara r anagr Ychex:
Choma nax Equtuanear ex gac
, r cuxna chaxga nax
cuxme i guxma i
Equtuane anagr. 45R yexguma
ga Fara r Equtuanecxgamax
Ychex naxga. R Chfa- panagu
nanaxga. R uxmax
%k 

4142

61
Potifraxac. 
. R

e . 46R nma ga Yche r
30 ga taunec nx nayexma ga
yexguma Fara ga Equtuanear
ex gacpe%
Fara namcx yangucuchixeeg u. R
nma ga Yche r Farax narmox
%. R guxma ga
%. 47R 7 ga
taunecgu r meama nayae ga trgu r
porac naxbane ga gux
. 48R nma ga Yche r 7
ga taunecgu nananutaquexe ga
gux ga
ex gacna x . R

ex gacar trgupatagu namax
ninguxchig ga yema trgu ga guma
 
nabuxgx. 49R Yche r
nananutaquexe ga trgu, r oma
ngxmac ya
naxncte ga nax
. R yema nax

nixug. 50R naxpa ga nax inaxgx
ga nax nangebanex, r mar
Ycheax itaxrexac ga naxmax ga
Achen. 51R guma yac ga nane r
Manachgu nanaxga yer anagr:
Tupana r chox nx
inayarngmaxx i guxma ga yema
guxchaxg ga chox ngupetx r
uxma r mar tama chautanxgcax
changecha, anagr. 52R guma

rbumaec ga nane r Efragu


nanaxga, yer anagr: Tupana r
aa nachix

chingex
, anagr. 53R nangupet ga
guma 7 ga taunec ga nagu trgu
. 54R
inaxg ga guma 7 ga taunec ga nagu
ngebane nguc, yematama Yche
nx ixuxrx. R guxma ga tog ga
nachix%nangux.

nangux, yer nayexma ga nab ga
namax nanguxgx. 55R yexguma
yema Equtuanecx mar iguxbggu,
r Farax
tayacagxcax. R yexguma ga nma
ga Fara r guxma ga
Equtuanecxmax nx nixu r
anagr: Ya Ychex, r
penaxx i ngma nma pemax nx
yaxux! anagr. 56R yexguma
mar gux
nangebanegu, r nma ga Yche r
%g
nax yema Equtuanecxgx namax
nataxexcax, yer niyexeraguchig ga
nax nataiyaex ga duxg. 57R
guxma ga nachix
duxnaxcax
nataxegxcax ga nor trgu ga
Ychex. Yer taxuxma ga to ga
nachix.

1R yexguma Acbu nx

nax nayemax ga trgu, r nanegx

42

anagr: Taxac nua pexe i peg


nua perdaunmarex? 2R chomax
nx 
 
nangemax i trgu. R ng
trguta peyataxegxcax nax ngmac

42
tama iyuexcax! anagr. 3R
u10 ga Ycheeneeg r

yataxegxcax. 4Natr ga Acbu r
tama nanaxaxe ga nane ga Byam ga
Ycheenex , yer
%taxacr
chixex yexma nx nayaxpet. 5R
naneg ga Acbu ga Iragu gac r
tog ga taxetanxtangu naxg, yer
guxma ga Cana
nangux. 6%ex gac
, 
duxg ga tog ga nachix
x namax nataxex ga trgu. R
yexguma naeneeg nax,
r napexegu axtanegu
nanangcuchitan. 7R nma ga Yche
r naeneegx nacuax ga yexguma
nx nadauxgu, natr tama ng nx
nacuaxeen
eta. R nugac naeneegna
naca, r anagr: R pemax, r
? anagr. R
nmag r nanangxg r
anagrg: Toma r Cana
, r trgu nuata tayataxeg
anagrg. 8R nma ga Yche r
naeneegx nacuax, natr ga
naeneeg r tama Ychex nacuaxg.
9R yexguma ga Yche r nxna
nacuaxchi ga yema pa nagu
naxnegx . R
anagr nx: Pemax r
tochixanear ngugtaeru.

naxcax pedaugxcax nax ngext pex
natauxchax nax toechita pichocuxcax
anagr. 10R
nma ga naeneeg r nanangxg r
anagrg: , Pa Corix.

62
Toma i cur duxg r trguar
. 11R guxma i
. R
duxg i mex . R taguma
ngugtaerux anagrg.
12Natr ga Yche r anagrama:
ngma. R
naxcax
pedaugxcax i ngext pex
natauxchax nax toechita pichocuxcax
anagrama.
nmag r nanangxg r
anagrg: Toma i cur duxg r
12enex. 
ya tonat, r Cana
taxchigx. R yim toenex ya
rbumaec r ngxma tonatxtagu
narxux, r guma nai ga toenex r
mar nataxuma i tox
anagrg. 14Natr nma ga Yche
: Pema r
. 15R uxma r t
pex chax, r Faragagu pemax
nx  
ega tama nua penagaragu ya yim
peenex ya rbumaec. 16
tegu nax tayagaxcax! R yxema nux
rchoxe r t tapoxcue. R ng 
nx chacuangma
chomax nx pixux. R ngxguma
 , r ng
t nx chacua
. R Faragagu pemax
nx chixu i ngma anagr. 17R
yexguma ga Yche r poxcupatagu
x ga ngunex.
18Natr yema tomaepx ga
ngunex:
Choma r Tupanax chamu. c
ac t penax! R ng 
13Natr

63
  chadai x. 19R
ngxguma aixcma mex i duxg
, r chanaxa
peenex nua poxcupatapetax. R
u r
mar name i petanxgca
namax i per trgu nax ngma
nangxgxcax. 20R nua penaga ya
yim peenex ya rbumaec! R
ngmac t nx chacuax r aixcma
ngma nx pixux. R ngxguma
 , r t peyue
anagr. R yexguma ga nmag r:
Ng anagrg. 21Natr ga
%:
Aixcmaxchi porac chixex
namax tax ga taenex ga Yche. Yer
 nax idaux nax ngx
yangex, 
yexguma tx nacaax gu nax tx
nangechatmxcax. R ngemacax
uxma taxcax nangux i aa
guxchax anagrg ngmax.
22R nma ga Rub r naeneegx
anagr: Choma r mar pemax
nx chixu nax tama chixex namax
pexgxcax ga guma buc, natr
. R ngma

anagr. 23Natr ga nmag r
tama nx nacuaxg nax Yche r
bexma nx , yer ga Yche r
Equtuanec%
to ga dux 
naeneegmax nx nixuchig ga yema
Yche namax nx ixux. 24R

r yma nayaxaxu. R yexguma
, r
namax nidexa. R Chimex nigagachi

42
r naeneegpe namu
nax yanai xgaxcax. 25
nor duxgx namu nax trgumax
yaxcugaxcax ga naeneegar
chacug. R yema diru ga naeneeg
 gc, r nanamu nax

cax. R u
duxgmax nx nixu nax
 ga na nxna ta
naxgx. R yemaac nanaxg ga
nor duxg. 26R yexguma ga
nmag ga naeneeg r nor brutgu
nananug ga nor trgupg, .
27
yema nachica ga nagu napegchax,
nayaxx ga
nor chacu nax nor brux
nachibxxcax. R yema chacuaxgu
nayangau ga nor diru. 28R
naeneegmax nx nixu, r anagr:
Dcax, chox nateguxg i
chor diru. 
ingexma anagr. R yexguma ga
yema tog r guxma porac
nabai xchig. R mumax niduxrue,
r ngmax anagrg: Taxac
% ya Tupana?
anagrg. 29R yexguma
Cana, r nanat ga
Acbumax nx nixuge ga guxma
ga yema nx ngupetx.

36R yexguma ga Acbu ga Iragu


gac r nanegx nangx, r
anagr: Pema r ngmama chox
peguxnexexe. R Yche r mar
. Chime r ta
mar nataxuma. R uxma r
ngmatma peyaga ya Byam. R

4243
gux
chingex anagr ga Acbu.

Equtuanewa Byamx nagag

Cana
niyexeraguchig nax taiya
ngx. 2R yexguma mar nx

43

1R

nagu
ne nangegx, r nma ga Acbu r
nanegx anagr: Wenaxar
 
ng
to i tr trgucax peyataxegxcax!
anagr. 3Natr ga guma nane ga
Yud r nanangx, r anagr: Pa
Papx, natr ga guma ex gac r
ngx%:
R ng 
ya yim peenex ya rbumaec, r
,
anagr tox. 4R ngemacax
tanaxaxe i B. R
ngcunamuxgu, r mar
 .
name nax ng
5Natr ng m
a
 .
cunamuxgux,  
Yer meama tomax nx nixu, r
anagr: R ng 
penagaxgu ya yim peenex ya
rbumaec, r noxtacma ngexrma i
anagr tox. 6R
yexguma ga nma ga Acbu ga Iragu
gac, r anagr: Txc
porac chixex chomax pexe? R
txc ga namax nx pixux ga yema
yat ga pex nax nangexmax ya nai ya
peenex? anagr. 7R nma ga
naneg r nanangxgag r
anagrg: 
tochigacax r tatanxgchigacax

64
nacax. R anagr tox:
Tamaxx ta ya penat? R pex
nangexmax ya nai ya peenex?
anagr tox. R toma r tanangx
ga yema toxna nax nacax. R
ux tacux nax
nma r: Nua penaga ya peenex,
axmax tox nangxx?
anagrg. 8R yexguma ga Yud r
nanat ga Irax anagr: R
ngxguma tama taiyamax
iyuechaxgu, r 
yim toenex! R choma ttama nxna
chadau, r u %. R
ng% %
yixema r toxocg. 9R choma ttama
 ya Byam. R
ngxguma taxac nx ngupetxgux, r
  i
ngma guxchax. R ngxguma
 cuxcax chanateguxeex gux, r
guxgutma cupegu.
10R ng
xgu, r mar chi
 
taxreexpxcna ng
anagr ga Yud. 11R yexguma ga
nma ga nanat, r nanangx r
anagr: Ngxguma nataxuxgu nax
taxacmax penangxmxx ya yim
ex gac ega B
, r ac t penax: R per
a t pinge!
chacuggu nor mare ngm
a penana i ngma ngmaxg
R ngm
i mex,
ngxgumarx i tuxunerux, r
pumra, r mra, r ira, r casta r
almdraar o! 12R ngma diru ga
 
 
ng
pexxcax! Yer ngrchi nate r

65
yemaca
nanucucrax. R nat nai i

ngxgumaepx i diru ng
pinge nax to i trgucax petaxegxcax!
13R

%
peenex peyadaux i
naxngma ex gac! 14R
chanaxaxe ya Tupana ya guxma
nx  
ex gac nax nx
pengechatmxgxcax, r
nanguxuchixxcax ya yim peenex
ya Chime, r taxuxma nx
ngupetxcax ya Byam. R ngxguma
Tupana naxaxegu nax changenex, r
mar name nax ng%

anagr ga Acbu. 15R yexguma ga


naneg r nanade ga yema mareg r
guxma ga yema diru ga
yangegchax. R inayagag ga
B.

19
, r yema yat
ga napatamax icuxmax nidexag,
r anagrg nx: 20R yexguma
, Pa Corix, r aixcma
. 21Natr yexguma

tanguggu, r tayag ga tor

itayangaug ga yema diru. R
guxcma iyexma. R uxma r nua
 tateguxxcax.
22R uxma r yexerac i diru nua
tange nax to i trgucax
tataxegxcax. Natr tama nx
tacuax ga tex tor chacuggu nax
nucux ga yema diru ga noxri
 tangec. 23R yema

43
Ychepataar daurux r nanangx r
anagr: Perchianeg, r tax i
pemuex! R yim per Tupana ya

 nuc. Yer
 chayaxu ga yema
di pexgc ga yexguma
anagr. R yexguma
ga guma yat r Chimex 
r yema naeneeg yexmagx
nanaga. 24R u
nanagag ga guxma ga yema
naeneeg. R dex nxna tanax nax
yayauxgcutxcax. R nor brug r
. 25R yexguma ga
yema naeneeg r nanamexx ga
mareg, r Ychex nananguxeeg ga
. Yer
nx nacuaxg nax tocuchigu t
namax nachibx. 26R yexguma
, r nma
ga naeneeg r napexegu axtanegu
nanangcuchitan. R u
nanana ga yema mareg ga yma nx
nangegx. 27R nma ga Yche r
nxna naca, r anagr: uxc
pex naxpetx? R uxc tx
naxpetx ya penat ya yxe ga
chomax tx pixuchigaxe? uxma r
ta tamaxx? anagr. 28R
napexegu
nanangcuchitan, r anagrg: Pa
Tor ex gacx, tma ya tonat r
taxuxma tx naxpet. R tamax ta
anagrg. 29R yexguma ga
,
r nx nadau ga Byam ga
naeneexc. R
anagr:   ya
peenex ya rbumaec ga chomax

4344
nx pixuc? R Tupana cux
rngxexe, Pa Chaunex! anagr.

33R yexguma ga Yche r


naeneegx nartogxx. R guma

natogxx r uxmata guma
. R guxma ga
naeneeg r porac nabai xchig r
ng nardauntanchi.

Ychep ga nawa naxaxexchiga

44

1

bexma yema yat ga


napatamax icuxx namu, r
anagr: Trgumax mea nx
yaxcug i nor chacug i ngma
duxg! R ngxmatama
a nanu
i nor diru! 2R ngxgumarx ta i
chor axep i dirumnaxcax, r
ngma rbumaex i naeneear
chacua %
ngma di
inaxgc anagr. 3R moxc ga
yexguma noxri iyanagxgu ga axc, r
Yche inanamuchitan ga naeneeg
namax ga nor brug. 4-5R yexguma
 , r Yche r
nor duxx namu, r anagr nx:
nang i ngma duxg! R
ngxguma nx icuyangauxgu, r
acugr t nx: R txc i
chixexmax penateguxx i ngma
mex i chor cori pexcax x? R
i ngma chor
txc naxcax pengx

coriar axep i dirumnaxca


naxaxex  nacux ega
taxac i xgux ngupetxgux? R

66
ngmac porac chixex ,
acugr t nx anagr ga Yche.
6R yexguma Ychear dux
naeneegx iyangauxgu, r yematama
ore ga Yche namax nx
ixuxctama nx nixu. 7R nmag
r nanangxg, r anagrg:
Txc ngema acurg tox? R
toma r taguma ngma tax. 8R
, r yema
di
itayangaugc, r mar pex
taoeguxx. R ux

i nor dirum rexna
naxcax tangx
nor iru? 9R c tayux ya yxema
 icuyangauxe i
ngma axep! 
per puractanx 
anagrg. 10R yexguma ga yema
Ychear dux r anagr: Ngma
pema nx pixuxcma t pemax
chanax. Natr ya yxema tmax
nx ichayangauxe i ngma axep, r
 xx
R yxema taxuxma i chixex
ixxe.
gxe r t tx chingexg anagr.
11

nananu ga nor trgupx, r


nayag. 12R yexguma ga yema
Ychear dux 
chacugu nidaugchig. R yema
ryamaex
uxmata rbumaex
nangu. R B
nx iyangaux ga yema axep. 13R
yexguma ga guxma ga yema
ngeneeg r nor ngechamax ng
nargutechirug. R u


44

67
nor trgupg, 
yexmaneca.
14
ga Yud namax ga naeneeg, r nma
.
R ga naeneeg r napexegu
axtanegu nanangcuchitan. 15R
yexguma ga Yche r nxna naca, r
anagr: Ta i
pemax? Tama ex na nx pecuax nax
tx chacuaxamax ega taxac
ixxgux? anagr. 16R yexguma ga
Yud r nanangx, r anagr:
Taxacx chi cumax tixugx? R
uxc chi cuxcax tanangoxeex nax
tox cuyaxxca
? Bexmana Tupana r
nax cux tangx
tor chixexgagu tox napoxcue. R

tixu ga guxma ga yema tomax nx


quixux. 25Natr yexguma mar
naguxgu ga tor trgu r tonat r
 tamug nax nua
trgucax tayataxegxcax. 26Natr ga
toma r tmamax nx tixu ga yema
cuga, r atagrg: Taxuacma
 
ng
yim toenex ya rbumaec ya Byam.
Er ng, r
 %ex gacx
, atagrg tx. 27R tma
ga tonat r atagr tox: Pema r
meama nx pecuaxg ga yema
choxmax ga Raqul r taxrexicatama
. 28
choxna inayartaxu, 
mar taguma nx chadau. R nx

, r guxma i toma r cur


duxgx tox xx 
namax ya yim axepx nax
nx ipeyangauxc anagr.
17Natr ga Yche r nanangx r
anagr: Taxucaxma guxma nua
tarcho. R yim axepx nax
nx  
chor puracrux . R pema r
mar name i penatca. R
taxetma pex anagr.

chacua
nangx. 29R uxma ega choxna
peyagaxgu ya yim chaune ya Byam,
r ngrchi taxacr chixex nx
petxgu,  
ngechamax nayux i aa yaxgu,
atagr ga tonat. 30-31R ngemacax
cumax nx chixu ya tor pap r
poracxchima nx tangecha ya
yim tmane ya buc. R ngemacax i
uxma ega tama tomax nateguxgu, r
tma ya tonat r t tayu ega tama
tomax nanguxgu. R ngmac
 max nayux

Yud r Byamtwa nachog


18R

yexguma ga Yud r Ychecax


, r anagr nx: Pa Chor
Corix, r cux chacaax r chox
! R tax i chomax cunux,
er nx chacuax nax cuma r mar
Farar!

24R yexguma noxri nua


, r tonatmax nx

ya yim yac ya tonat. 32R choma r


tmamax nx chixu ga chor pap r
choma ttama nxna chadau ya yim
toenex ya rbumaec. R achagr ta
tx: R ngxguma tama cuxcax
chanateguxgux,  
guxgutma chayangex i ngma
guxchax, achagr tx. 33R

4445
ngemacax cux chacaax , Pa ex gacx,
%tagu
nachicx ya yim
charx
chauenex ya rbumaec. R c
yamu i nma nax naeneegmax
nateguxcax! anagr ga Yud.

Yche r naeneegmax ng nixu

45

1
%
nax naxauxchax ga nor
duxgpe. R yemacax nor
duxgx tagac anagr:
Guxma i pemax, r pechox i nua!
anagr. R nxicatama
naeneegmax yma nayaxchitan.
2R porac naxaxu. R yema nax
porac naxaxux, r guxma ga
Equtuanecx ga e 
yexmagx r nx . 
Farax. 3R
u
anagr: . R
tamaxx ya pap? anagr. R
nma ga naeneeg r porac
nabai xchig, r taxuxmaama
nanangxgga. 4Natr ga Yche r
naeneegx anagr: c
nmax! anagr. R
yexguma ga yema naeneeg r
nax. R nma r
anagr nx: peenex
 ga pema Equtuanegu
chomax petaxegx. 5Natr tama
chanaxaxe i penax xchitan r
pegchitama pexaie naxcax ga yema
chomax nax petaxegx. Yer Tupana
pepexegu nua chox
muc nax tama taiyamax peyuexcax.

68
6R

uxma r mar taxre ya taunec


 i aa
nachix. R uxma r 5 ya
taunecama nayax i nagu taxuxtma
i nanet rxx .
7pepexegu chox
imuc nax ngmac tama taiyamax
peyuexcax r yaxgxcax i petaag i
. R ngmac tama

chaugagu pex namaxexexe.

9c, 
pap, r apeg tx: R cune ya
Yche r anagr: Tupana r
ex gacx chox ningucuchixexe nax
Equtuanemax ichacuxcax! R paxa
 yadaux! 10R
Goch %
i cuneg r cutaag r cuxnag r
guxma i ngma cux ngexmax. R
ngmac t chor ngaicamna
cungexma. 11R nua r t na pexna
chax i cuma r guxma i cutanxg
nax taxuxma pex taxuxcax. Er 5 ya
taunecama nayax nax taiya t ngx
, apeg tx ya pap. 12R chauenex
ya B%
nx nax chomatama ngma
achax pex. 13R papmax nx
 i ex gac i nua
! R tmamax nx pixu
i guxma i nua nx pedaux nax
% i duxg!
 peyaga ya
pap! anagr. 14R yexguma ga
Yche r naenex ga Byamna
nanai xchi r naxaxu. R yexgumarx
ta ga Byam r naxaxu r Ychena
nanai xchi. 15R u

4546

69
guxma ga naeneegx nachxu, r
naxauxcma nxna nanai xchichig.

tama namuecma namax nidexag.
16x
nax yma Ychex
ga naeneeg. R nma ga Fara r
nor ngxeer ug r porac
nataxg. 17R yexguma ga Fara r
anagr Ychex: Namax nx
ixu i cueneeg r nor brug
yamexg r paxa nachixanecax
! 18R paxa nua
tx nagag ya penat r guxma i
petanxg! R choma r t txna
chanax i ngma rmemaex i naane i
ngxmax. R nua r t
mex tangxg r taxuxtma tx
nataxu. 19R namax nx ixu i
cueneeg r nmacx ya crug ya
brug itgne ne yangeg nax
yimaggu nua tx nagagxcax ya
naxmaxg r naxacg r penat! 20R
tax i nor naanecax naxoegagx!
ngma
rmemaex  
anagr. 21R yexguma ga Yche r
nanax ga yema Fara namax nx
ixux. R naeneegna nanax ga crug
r naxchirug r nag ga nor
. 22Natr guma naenex ga
Byamna r nanax ga 5 ga naxchiru
r 300 tachin ga diru. 23R nanatcax
yma nanamug ga 10 ga brug ga
 ga
yemax%%, r 10 ga bru
ga trgup%%, r
naguxrax ga na ga nanatar
. 24R u
inamuchitan. R nayaxucuxeg r

anagr nx: R tax i peg


ipeyaxx ! anagr.
25%, r
Canaaneca
nanatx. 26R yexguma
nanguggu, r nanatmax nx
nixugg r anagrg: Yche r
namax. %
inacux anagrg. Natr ga
nma ga Acbu ga Iragu gac r
tama nx nayax, yer mar tama
. 27Natr yexguma
tmamax nx yaxugggu ga yema
Ychear dexa, r nx tadauxgu ga
guma crug ga ixcune namax ga
yema nag ga Yche tmacax yma
mugx, r tayax r tataxxchi.
28R yexguma ga nma ga Acbu r
anagr: 
chaune ya Yche i namaxx. R
   chadau
ng
naxpa nax chayux anagr.
k

46

1R yexguma ga Acbu ga
%%
namax ga guxma ga natanxg r
nor yemaxg. R yexguma
, r yma nanat
ga Ichaar Tupanacax naxnag nadai
r nanagu. 2R yema chtaxgu r
Cori ya Tupana r Acbux nx
nadauxx xgux, r

namax nidexa r anagr: Pa


Acbux, Pa Acbux anagr. R
nma ga Acbu r nanangx, r
anagr: , Pa Corix
anagr. 3R nma ga Tupana r
anagr: 
i cunatar Tupana. R tax i

46, 47, 49
cumux ! Er
 chachixx
ng
xgtcum i tax. 4R
 
.  
chanaoeguxx i cutaag.
Natr i cuma r Equtuanegu t cuyu,
r Yche r t nacuxtagu i ngxgumax
anagr ga Tupana. 5R yexguma
k%.
R naneg r guma crug ga Fara

70
Farax5 ga
naeneeg nax Fara nx dauxcax.
3R nma ga Fara r
Ychexeneegna naca r anagr:
Ta?
anagr. R nmag ga
Ychexeneeg r nanangxg r
anagrg: Pa ex gacx, toma i
cur puractanx , r
carnrugar dauru
oxigrtama. 4R u
nax nux aa nachixanegu
taxchigxcax, er porac taiya
nangux i Cana. R nataxuma
ya maxe naxcax i tor carnrug. R
uxma, Pa e 
cux namex nax Gochanegu
taxchigx? anagrg. 5R
yexguma ga Fara r Ychex


%
nanexg.

28
nanguxgux ga Acbu, r nane ga
Yudx ngpexe nimu nax Ychemax
nx yanaxuxcax nax nax
cax ga Goch. 29R nma anagr: Yim cunat r cueneeg
ga Yche r nor duxx namu nax
%
nor cru namexxcax nax
nangexmagxcax. 6R aa Equtuane

. cx, nxna nax i


Goch yadauxcax.
ngma Gochane! Er ng
R yexguma tx nadauxgu r txna
irmemaex 
nanai xchi, r tmaatgu
nax ngmagu naxchigxcax. R
yangcuchicma yma naxauxecha.
30R yexguma ga nma ga Acbu ga
ngxguma cunangugggu nax

Iragu gac r Ychex anagr:


ng i yatg i

u
aixcma carnrugar daux cuaxgx,

nax chayux,  chadau r


r chanaxaxe i chauxnagmax r ta

nx chacuax nax aixcma cumaxx


inacuaxg anagr.
anagr.

Acbuar yuxchiga
1R nma ga Yche r
29-30 ga
Faramax nx nayarxu
nax nanat r naeneeg r mar
Acbu ga Iragu gac r
Cana r mar
nayaxucuxeg ga naneg, r anagr:
Goch namax ga
Mar xrax nataxu nax chayux. R
nax
chanaxaxe i chor oxigxtagu chox
guxma ga nor yemaxg. 2R
peyatax i Cana. R ngma

47

49

4950

71
naxmax rear
toxmangxmax 
chox petaxgx, 
nataxgx ga chautanxg. R yema
k naxcax taxex
nax ga Ef nax
 natxcax ga chor noxe
ga Sra. 31R yexma chor noxe ga
Srax ga chor oxi
ga Abra, r chaunat ga Icha r
chau ga Rebca. 
chatx ga choxmax ga La
anagr.

33R yexguma Acbu igegagu ga


nanegx nax naxucuxex, r
inayacachi r nayu.

7R nma ga Yche r
nanatx inayatax nagu ga
yema naxmax ga Cana
yexmax. ma
ga Faraar ngxeer ug ga
e  . 8R
Ycheeneeg r guxma ga natanx

50

ga Acbu, . R
buxg r naxnagxicatama yma
Goch%.

14R yexguma mar nanatx


inata, r Equtuanecax nategu
%
r guxma ga yema tog ga
yaxmcgx.
Yche nanataxxx ga naeneeg
15R

Acbu mar yu, r


Ychex namue ga naeneeg, r
ngmax anagrg: uxmata
 naxcax

ga guxma ga yema chixex ga namax


ixx anagrg. 16-17R yemacax
nax, r anagrg:
Naxpa ga nax tayux ga pap, r tox
tamu nax cumax nx tixuxcax i
tmaar ore i ax: R cuxna chaca nax
cueneegax nx curngmaxcax ga
yema chixex ga cumax naxgx ga
yexguma chixri cumax nachopetgu,
atagr. R ngemacax i toma nax
tanatar Tupanaar dux,
r cuxna taca nax tox nx
curngmaxcax ga yema chixex ga
cumax taxx, axmax yma
namugag. R yexguma Yche nx
, r nx
nangechatmxg ga naeneeg, r
naxaxu. 18
Ychex. R
napexegu nanangcuchitan r
anagrg: 
cur duxgx tox xxcax
anagrg. 19Natr nma ga Yche
r nanangx, r anagr: Tax i
chox pemuex! 
choma r Tupanachicx chaug
xx nax ngmac pex
chapoxcuexcax? 20Pema nagu
 chomax
pexx, natr Tupana r mexx
nananguxuchixx ga yema chixex ga
chomax pexx. R yemacax
ex gacx chox ningucuchixexe i nua
nax ngmac namaxxcax i muxma i
duxg. 21R ngemacax tama
chanaxaxe i chox pemue. Choma r
%
pexacg anagr. R yemaac ga
Yche r naeneegx nataxxx yer
nx nangechacma namax nidexa.

50

Ychear yuxchiga
22-23R nma ga Yche r naeneeg
r yexmatama Equtuanegu naxchig.


nx nadaux ga nane ga Efrataag.

R yexgumarux ta nx nadau ga
nataxa ga Maqu ga Manach nane. R
nx nadau ta ga Maqu naneg. R
yexguma 110 ga taunec nx yexmagu
ga Yche r nayu. 24
ngunex naxpa ga nax nayux ga
Yche r naeneegx anagr:
 . Natr
  rngxeex c. R
  nachoxxeex i

72
aa nachix
tr oxig ga Abrana, r Ichana, r
tanat ga Acbuna naxuaxx
cax anagr. 25R yexguma
ga Yche r naeneegx anagr:
Aixcma Tupana t pex narngxee
nax pechoxx ane.
R ngxguma t pechoxgu r
chanaxaxe i chomax ipexuneta nax
peyangex i chauxune anagr.
26R nma ga Yche r nx nayexma
ga 110 ga taunec ga yexguma
Equtuanegu nayuxgux. 
iyixix ga texexmax nanatuxuneg.
R ugu
nayaxcuchig ga naxne.

XODO
(nachoxxchiga)
Iratanx r ngx ningeg
ga Equtuanewa

1-4k

ma ga
naxmaxg r naxacgmax
%. R
Rub  
to, r Leb, r Yud, r Ichac r
Chabur r Byam r D, r Netar,
r Gx, r Ach. 5R guxma ga yema
Acbutanx
ngugx r 70. R nma ga Yche

nayexma. 6R nma ga Yche r nayu,
r naeneeg r guxma ga yema tog
ga natanxg ga yexguma maxx, r
nayue. 7Natr ga yema Iratanx r
nimuxac. R yemaac paxama nimu,
r pora nx .
R nanapxg ga guxma ga
Goch.
8-9
%ex gac ga tama
Ychex cuc. R nma r nor
duxgmax anagr: Ngma
duxg i Iratanx
r tx narporamaeg. 10R
73

ngemacax, %naxcax tadaug nax


uxc yachaxchixx nax yamux!
Er ngxguma chi ngrchi to i
nachixane tamax ng dai xgu, r
nma i Iratanx r t tr
uangtangu naxg nax tx
nadai xcax r ungmac

anagr. 11R yemacax ga yema
Equtuanecxg r nx naxuneta ga
uxre ga yatg ga puracmax
icuaxgx nax porac yema
Iratanxgx napuracexxcax. R
nx nanaxxx 
Pitgu r Rachgu gane. R guma
%x ga
naxneg r churaragar nag ga
Equtuanecxar ex gac ga Fara.
12Natr yexguma yexerac chixric
namugxgu, r yexerac
nimuetanama ga Iratanxg. R
yemacaxg ga
porac nx namuex. 13-14R nma
ga Equtuanecxg r yexerac chixri
namax nachopet r porac
nanapuracexxchi. R yemaac
yema Iratanxgx nachixexg. R
mairax

12
nax ladryune naxgxcax r
dexmaexx nax
 cax ga taxtar dex.

Iratanxgmax chixecma
namaxx. 15-16R nma ga
Equtuanecxar e %
nidexa ga Chfa r Fa ga
Iratanxgar buexacxrux. R
: Ngxguma
penaxraxacxeex gu i ngma
Iratanxgar ngex, r ega
nayatxacxgu r t peyamax i ngma
naxac, natr ega nangexgu r
 peyamax anagr.
17
buexacxrug r Tupanax imue.
R yemacax tama inax ga yema
Equtuanecxar e %
nx ixux. R tama tx idai ga
guxema xchanag ga iyatxe. 18R
yexguma ga guma ex gac ga
Equtuanecxcax nangema, r
: Txc
penamaxxx i ngma buxg i
yatx? anagr. 19R yexguma ga
% :
Er ngma Iratanx i ngexg r
tama Equtuanecx i ngexgrx
. R ngexg i paxama
xraxacgx , r tauxtama
 
ng
ixraxacg . 20-21R
yemaac ga yema Iratanxg r
nimuetanama, 
taunecgu r niyexeragchig nax
naporaex. R yema nax Tupanax
namuex ga yema buexacxrug,
 narngxexe nax
%cax. 22R

74
yemacax ga nma ga Fara r nor
duxgx 
tx xcax ga guxema
Iratanxar xchanag ga iyatxe.
Natr ga guxema ingexe ga xchanag
r tama tx nadai.
Moichar buxchiga
1

natanx%%xmax.
2
ixxac, . R
yexguma tx nadauxgu ga guxema
, r tomaepx
ga tauemac tx iyacux, 3natr
cr tx iyacecha.
R yemaca
ga dexnenaxcax r o%
 
ixcuxcax. R u
, r
dexnenecgu tx iyangtaxexe ga
. 4
maeyax imu
nax yma yx
cax r taxac tx ngupet
ga guxema xchana. 5R yixcamaxra
Faraac r iyarxe ga
cax. R
taxgmax yexma

, r yma
 idau ga guma
pexchi ga yexma ngc. 
Farataxx imu
ga nax yayauxxcax ga guma pexchi r
cax. 6R
yexguma nangegxgu ga guma pexchi,
r yexma tx 
xchana ga ixaxe. 

75
Fara%
tangechatmx, : aa

. 7R yexguma ga
tmaeyax ga guxema xchana, r
Fara:
Namex  i
Iratanx i gnenxcax chacaxgu
nax tx namai xcax ya daxe xchana?
. 8
Fara ingx r
:c, tayadau!
. R yexguma ga yema
buc r tmax iyaga ga guxema
xchana. 9ac r
: c cugx
naga i aa xchana r chox nayaxexe!
R choma r t cux chanaxtan
naxcax i ngma cur purac
. 
tx iyaga r tx iyaxexe. 10R
yexguma mar tayaxragu, r
Faraacna tx imu. 
tx xx. R Moichgu
tx ixga r ng 
chayaxux.

11R

yexguma mar nayaxgu ga


Moich,  r
natanx. R yma
nx nadau ga uxc porac chixri
natanxgx namux ga
Equtuanecxg. R yexgumatama
nx x
na nax
nacuai xcax. 12R nma ga Moich r
nanadauane. R yexguma mar
taxuxma ga duxx nadauxgux, r
yema Equtuanecx, r nimax r

naxnectexegu inanatax ga naxne.


mox%, r
natanx. R nx
nadau ga taxre ga Iratanxg ga ng
idai x. R yexguma ga Moich r yema
namcx imxna naca, r anagr:
Txc cuyamax i ngma
cutanx? anagr. 14R
nma ga yema Iratanx r nanangx
r anagr: Tex cux tamu nax
cuma r tor ex gac i guxchaxar
mexrux cax? Exna cuma
 r t ta
quimx ga yema Equtuanec
quimxrx? anagr. R yexguma
yemax , r namu,
yer mar nx nacuaxgama ga
duxg ga nax yema Equtuanecx
yamx. 15R yexguma Fara nx

13R

cua
Equtuanecx nax yamx, r nor
churaragx namu nax Moichcax
yadaugxcax nax yamaxgaxcax.
Natr ga nma ga Moich r
Madi
yaxchixcax.

21R yemaac ga Moich r


Madi
nangu, r yexma naxchi. R nma ga
Reu r nanaxxmax naxac ga
Chfuramax. 22naxmax ga
Chfura r nx ixxac. R nma ga
Moich r Yersgu nanaxga ga
guma nane. R ngma naga r Choma
r tama nmac, axchiga
. 23-24R yexgumayane ga
Equtuanecxar ex gac r yoxni
nayu. Natr ga yema Iratanxg r
guxchax, r

23
Tupanapenaxcax ga
yema ngx nax yangegx. R
yemacax ga Tupana r nx nx
, yer nxna
nacuaxchi ga nor uneta ga
Abramax r Ichamax r
Acbumax naxuegux. 25R nx
nadau ga uxc ngx nax yangegx
ga yema Iratanxg, r yemacax
%%%.
Tupana r Moichcax naca

1R

nma ga Moich, r naxt ga


Yturuar carnrugar darux
. R guma naxt ga Yturu ga
%
Madi.  ga
yexguma max ga mexcax namax
nadauxgux ga naxtar carnrug, r
nachianex
ma%
ngaicamna. R guma ma
ga Moichmax yadexax ga Tupana.
2eta ga
iyauxraxcax
nangx ga Cori ya Tupanaar orear
ngerux x. R nma ga
Moich r mea nx 
nicuaxchi ga yema chuchuxeta ga nax
yayauxrax, natr tama nixa. 3R
yemacataxaccax
tama yaxax ga yema chuchuxeta, r
nayadau. 4R yexguma Cori ya Tupana
nx dauxgu ga yema chuchuxeta ga
iyauxraxca ga Moich, r
nma ga Cori ya Tupana r yema
chuchux, r
anagr: Pa Moichx, Pa Moichx
anagr. R nma ga Moich r
nanangx, r: 

76
anagr. 5R yexguma ga Tupana r
anagr nx: Tax i nxna
cungaicamax! R nacuaxichi i cur
chapatu! 
cungexmax r naxne anagr.
6R anagr ta: 
cur o. R
kar r Ichaar r
k anagr.
R yexguma ga Moich r ng
, yer namu nax Tupanax
. 7Natr nma ga Cori ya
Tupana r anagrama nx:
Meaxchima nx chadau nax
uxc ngx yangegx i ngma chor
duxngxmagx.
R nor yumx 
uxc nor daurugx nax
naxuaxgx. R ngmac meama
nx chacuax nax uxc ngx
yangegx. 8R ngemacauxma
 nax Equtuanecxmexe
chananguxxeex cax i ngma chor
duxg. R ng 
chanagagx,  r
a r meama
mex . R ngm
narxg i naguxrax i nanetg. R
na taguma nataxu. R ngma naanegu
%gx i Canatanxg
r Ittatanxg, r Amorutanxg,
r Ferechutanxg, r Ebutanxg
r Yebuchutanxg. 9R dcax, r
mar nx %ngma
Equtuanecxgx naxuaxgx i
ngma Iratanxg, r nx chadau
nax uxc porac chixri namax
nachopetx. 10R ngemacax r paxa
cug namexx! Er Farape 
cux 
cunamuxxcax i ngma chor

34

77
duxg i Iratanxg anagr.
yexguma ga Moich r Tupanax
nangx r anagr: Exna

11R

ta
Farape nax
xeex cax i
ngma Iratanxg? anagr. 12R
nma ga Tupana r nanangx, r
anagr: Choma r t chacuxtagu.
 cuaxrux nax
a chamux. R
chomatama cux ngm
ng 
cunamuxgu i chor duxg, r
guxma i pema r daa ttama
ma peyarcuaxxg
anagr. 13Natr nma ga Moich
r Tupanax nangx r anagr:
Natr ng
%: Yim
per o
chox , achaxgu namax, r
nmag r t choxna nacagama r:
Ta 
ya tomax nx quixuc?
t chox. R taxacmax t
chanangxx i ngxguma? anagr
ga Moich. 14R nma ga Tupana r
nanangx r anagr: Chomatama
%, r
. R ngemacax
Choma ya Woetama Ng
chauga. R ngmamax t cunangx i
ngma Iratanxg. R namax nx
ixu, r acugr t nx: Yim
Woetama Ng
chox , acugr t nx!
anagr. 15R anagr ta ga
Tupana Moichx: R namax nx
ixu i ngma Iratanx, r acugr t:
R nma ya Cori ya Tupana ya per

oxigar Tupana ya Abraar r


Ichaar r Acbuar Tupana, r guma
 ,
acugr t nx! R Cori ya Tupana
 . R
ng% 
guxgutma duxg chox cux.
16R ng
 nangutaquexexexe
i guxma i Iratanxgar ex gacg,
r namax nx ixu r acugr nx!:
R nma ya Cori ya Tupana ya per
oxigar Tupana ya Abraar r
Ichaar r Acbuar Tupana, r guma
chauxcax ngc. R gumatama
% ixuc nax pegu
 r nx nacux nax uxc
chixri pemax nachopetx i ngma
Equtuanecxg. 17R yim Tupana
% ixuc r t pex
nanguxxexe g i
. R Canaar
  nagag i ngexta
naxchigxgu i Canatanxg, r
Ittatanxg, r Amorutanxg, r
Ferechutanxg, r Ebutanxg r
Yebuchutanxg. R ngmac
ngma naane i ngext mex i na r
lche r ira taguma taxux 
anagr ya Tupana.

Tupana r Moichx nataxxx

1R nma ga Moich r Cori ya


Tupanax nangx, r anagr:
Natr i ngma chautanxg r
  nayaxg,  
. R t anagrgama
chox: R nma ya Cori ya Tupana r
cuxcax nangx,
anagrgama t chox anagr.

4
2R

nma ga Cori ya Tupana r


Moichna naca, r anagr: R
tangma cuxme
ngxmax? anagr ga Cori. R
Moich nanangx r anagr:
Wxi ya naixmena%anagr.
3R yexguma ga Cori ya Tupana r
anagr nx: R axtanegu
naa! anagr. R nma ga Moich
r inanaa ga guma naixmenax. R
yexgumatama xtapex nananguxuchi.
R nma ga Moich r naxcha.
4Natr ga nma ga Cori ya Tupana r
anagr nx: Nargu yayaxu!
anagrama. R yexguma
yayauxnaixmenaxx
nananguxuchi. 5R nma ga Cori ya
Tupana r anagr: R ngma cux
, r ngcuaxrux nax
cux yaxgaxcax i ngxguma namax
nx quixuxgu nax aixcma cuxcax
changx i chomax nax cur oxigar
 r Abraar, r
Ichaar, r Acbuar Tupana nax
anagr. 6R anagrama
ga Tupana: R cugchiruremgu
ixuxmexex! anagr. R yexguma ga
nma ga Moich r ngchiruremgu
nixuxmex. R yexguma
naxuxuchimexegu, r nx nadau ga
naxmex nax chaxnemax nax
yada, r nachoxochix. 7R
yexguma ga Tupana r anagr nx:

ixuxmexex! anagr. R yemaac
nanax ga Moich. R yexguma
naxuxuchimexegu, r nx nadau ga
naxmex ga mar noxrirx nax namex.
8R u
anagr nx: R ngxguma chi

78
tama ngma nxraxx i cuaxrugagu
cux yaxgxgu, r ngma to i
cuaxru  yaxgax.
9Natr ngxguma tama ngma taxre i
cuaxrugagu cux yaxgxgu r
dexta nayaux , r
axtanegu naba! R ngxguma t
ngma dex axtanegu cubaxgu, r t
nagx ngma dex
anagr. 10R yexguma ga Moich
r Tupanax nangx, r anagr
nx: Achaxa, Pa Corix, choma r
chox naguxcha nax chidexax. R
taguma chox pa r
uxma r ta ngxgumartama
anagr. 11Natr ga nma ga
Cori ya Tupana r nanangx r
anagr: 
duxx ? 
yadexaxex e r nangegaxex e r
nangauxchi xex e r naxxchixx e r
nangexetxe r naxxtxe? Tama
e ? 12R ngemacax
  yarxu!
r paxa ng
R choma r t cux charngxexe i
ngxguma quidexaxgu. R t cux
changuxexe i ngma t nx quixux
anagr. 13R yexguma ga Moich
r anagr: Achaxa, Pa Corix, chier
a cumuxgux
to i duxx ngm
14
anagr. R yexguma ga Cori ya
Tupana r Moichmax nanu, r
anagr: Dcax,  
cuenex ya Ar ya Lebtanx. R
choma nx chacuax i nma r meama
nidexa. R u% 
cux nayangau, r porac t natax i
ngxguma cux nadauxgux. 15R
yimmax idexa, r namax nx ixu i
guxma i ngma cuma nx

45

79
quixuxchaxx! R choma r t
pexngxguma
pidexaggu. R t pex changuxexe
nachiga i ngma t pexx. 16R cuma
r t Armax nx quixu i ngma
chor ore, oma chomatama nx
chixuxrx. R nma ya Ar r t
chor duxgmax nx nixu i ngma
cuma t namax nx quixux. 17c,
yange ya daa naixmenax! Er
yimamax t cunax i taxac i taguma
nx nadaugx anagr.
Moich r Equtuanecax nategu
18naxt

ga Yturuchicax nategu, r anagr


tx: Tupana nanaxaxe nax
Equtuanecax chategux nax
chayadauxcax i chautanxg r
ngoxi namax anagr. R naxt ga
Yturu tanangx, r atagr nx:
 , r mea cux
c ng
naxpet! atagr. 19R yexguma
%
Moich, r Cori ya Tupana r anagr
nx: Nategu Equtuanecax, er
guxma i ngma duxg i cux
imaxgchax, r mar nayue!
anagr. 20R yexguma ga Moich
% niga ga naxmax r
nane. R burutgu tx namug, r
yemaac Equtuanecax nategu. R
ngmexegu nayange ga guma
naixmena%
yexmane.

27R yoxni ga Cori ya Tupana r


Moichenex ga Armax nidexa, r
anagr: R ya nachianex
! R ngxma t nx icuyangau ya

Moich anagr nx. R nma ga


Ar r yma nachianex, r
yexma guma ma
Moichx nayangau. (R guma
ma%
yadexax ga Tupana.) R taxcma
nx narmox. 28R nma ga Moich
r Armax nx nixu ga guxma ga
yema ore ga Cori ya Tupana namax
nx ixux. R yexgumarx ta namax
nx nixuchiga ga yema mexg ga
Tupana namux nax naxgaxcax.
29R u%
nax yangutaquexexee xcax ga yema
Iratanxgar ex gacg. 30R nma
ga Ar r yema duxgmax nx
nixu ga guxma ga yema ore ga Tupana
Moichmax nx ixux. R
yexgumarx ta napeinanaex ga
yema mexg ga Tupana nx xx.
31R nma ga duxg r aixcma
nayaxg. R yexguma nx
yacuaxchitangu nax Cori ya Tupana
r nx nx  ga nor yumx
r nx nax nadaux ga uxc ngx
nax yangegx, r yemacax ga nma ga
duxg r nataxg, r axtanegu
nanangcuchitan, r Tupanax
nicuaxxg.
Moich r Ar r Faramax nidexag

1k

r Farax%
yadexagxcax. R anagrg: Cori
ya Iratanxar Tupana r anagr:
Yangexg i ngma chor duxg nax
ngext nachianexcax nax
a naxchigagaxcax nax chox
ngm
yacuaxgx!anagrg. 2Natr
ga nma ga Fara r nanangx, r

5
anagr: 
, r taxacca 
chayangexg i ngma Iratanx i
duxg? Choma r tama nx chacuax
i ngma Tupana i nachiga pidexagx
 chayangexg i ngma
Iratanxg anagr.

6R yematama ga ngunexgu r
Fara nanamu ga nor duxg ga
puracmax icuaxgx r yema
%
icuaxgx, r anagr: 7Ngma
Iratanx
puracex  
noxrirx maxe nxna pex nor
ladryu! R 
max! 8Natr t penamu
nax noxritama naxgc ya
ladryuexpx nax naxgx, r bai t
nanoxremaex ya yim uxma t
naxgc ya ladryu. 
duxg i oex . R ngemacax
cax nacagx nax
a
nachianexcax nax ngm
nor Tupanax yanacuaxgxcax.
9R yexerac penapuracexx i
ngma duxg, r ngmagu
ipenachoxx nax tama Moich r
Arcax!
anagr. 10R yexguma ga yema
Faraar duxg ga puracmax
icuaxgx r yema naeruchig ga
%icuaxgx, r
%, r duxgmax nx
nayarxuge, r anagrg nx:
Fara r toxna naxga nax pemax
nx tixuxca 
max pexna tanaxxcax per
ladryuxx. 11R uxma r pema

80
 
nayimaxmax. Natr
 cx
penanoxremaexx i nor mu ya yima
ladryu! anagrg. 12R yexguma
ga yema Iratanxg, r guxma ga
Equtuanegu ng ninu nax maxne
nadaugxcax nor ladryu. 13-14R
guxma ga ngunexggu r yema
Faraar duxg ga puracmax
icuaxgx, r Iratanxx namu nax
noxriexpxtama ga ladryu
naxgaxcax. R nat tx nicuai xg
ga guxema Iratanxg ga
tmatanxmax icuaxgxe. R
anagrg tx: %
uxma r tama noxriexp
penanguxx ya ladryu?
anagrg. 15R guxema
Iratanxg ga tmatanxmax
icuaxgxe, r Faraxcax
tayardexag, r atagrg: Pa
Tor ex gacx txc ngemac
%? 16Mar tama noxrirx
toxcamax, natr tox
cumuama nax noxriexpxtama ya
ladryu tanaxx. R ng
tox nicuai xg i cur duxg. R
ngma cur duxngma,
Pa ex gacx atargg. 17Natr
ga nma ga Fara r tx nangx, r
anagr: 
. R ngemacax naxcax pecag
a
nax nachianex nax ngm
per Tupanax peyarcuaxgxcax.
18! R
pexca
max r chanaxaxe i penax i
noxriexpxtama ya ladryu anagr.

57

81
yexguma Farax
tachoxgu, r Moich r Armax
tg itayangaug ga 
nanguxgx. 21R namax nx
20R

tixugg, r atagrg: R Tupana


nx daux i ngma uxma tomax
pexx, r pex napoxcue! Er pegagu
uxma i Fara r nor duxg
r chixri tox nadaux. 
uxma i t tox nadai x atagrg.
Moichar yumxchiga
22R

yexguma ga Moich r
nayumx, r anagr Cori ya
Tupanax: Pa Corix r txc i
chixex naxcax cunguxx i aa cur
duxg? R ta ga nua
chox cumux? 23R yexguma noxri
cugagu Faramax chidexagu, r
nma r yexerac cur duxgmax
chixex nax. R cuma r taxuxma
cux nax naxme
cunanguxxeex cax anagr.
1R nma ga Cori ya Tupana r
Moichx nangx, r anagr:
uxma r t nx cudau i ngma
Faramax chaxx. Er nma r
 ngmamare nayangexg i
chor duxg. R guxchax naxcax
changux 
yangexgx. R ngmagagu i nma r
 i chor duxg i
anagr.

10R nma ga Cori ya Tupana r


%, r
anagr nx: 11c, Farax
% ixu r namux i
ngma Iratanxg!
anagr. 12Natr ga Moich r

Cori ya Tupanax nangx, r


anagr: % 
i Fara  i
Iratanxg r tama chauga
, er chox naguxcha nax
mea chidexax? anagr.

Arar naixmenax r xtapex


nayanguxuchi

nma ga Tupana r Moichx


r Arx anagr: 9Ngxguma
Fara pexna naxcax caxgu nax
penaxx  i chor
poramax x, r t Armax nx
quixu nax Farapexegu naaaxcax ya
nor naixmenax nax xtapex
nanguxuchixcax anagr. 10R
yexguma ga Moich r Ar r
Farax, r nanax ga yema
Cori ya Tupana namux. R nma ga
Ar r Farapexegu r nor
ngxeer ugpexegu nanaa ga guma
nor naixmenax r tapex
nananguxuchi. 11R nma ga Fara, r
nor duxg ga nx icuaxchixcax
r nor yuxgcax nangema. R
nmag ga yema nor duxg r nor
yuxgmax nanaxgama ta ga yema
Ar x. 12
yux r axtanegu nanaa ga nor

8R

naixmenax. 
nor naixmenax r xtapex
nananguxuchi. Natr guma Arar
naixmenax, r yema iyuxar
naixmenaxx nagag. 13
yemax nax nadaux ga Fara, r
ng nanataichiar maxx exe r
 yema Tupana nx
ixuxrx .

78

Farachaxwa nagx
nayanguxuchi ga dex
14

Tupana r anagr Moichx: Nma


i Fara r t nanuama,  
Iratanxgx namuxcha.
15Natr mox paxmamaxchi r
nax! R ngxguma t
a
, r ngm
 cunanguxx! R
yange ya yima naixmenax ya
xtapex yanguxuchine! 16R acugr
t nx: R yim Cori ya
Iratanxgar Tupana r chox namu
% chixuxcax nax
cuyangexgxcax i nor duxg nax
nx yanacuaxgxcax i ngext
nachianex. Natr i uxma r ta
. 17R ngemacax
ya Cori ya Tupana r anagr cux:
uxma r t nx cudau nax aixcma
. Er Moichx
chamu nax nor naixmenax
yanangex%
nacuai xcaxcax nax ngma dex r
nagx yanguxuchixcax. 18R ngma
choxnig r t nayue. R ngmac i
ngma dex r porac t nayi xchix.
R ngemaca 
naxaxegcha i ngma
Equtuanec, anagr cux ya
Tupana.

20R nma ga Moich r Ar, r


yema Cori ya Tupana namuxc
nanaxg. R nma ga Ar r
nanayaxu ga nor naixmenax r
Farape %
nanacuai xca. R yexgumatama ga dex

82
r nagx nayanguxuchi. 21R nayue ga
choxni. R porac nanayixchichix ga
dex. R yemacax ga yema
Equtuanec
naxaxeg. R gux
r nagx nananguxuchi ga dex.
22Natr ga yema Faraar duxg
ga iyux, r yexgumartama nor
yumax nanaxg. R yemaac yema
Cori ya Tupana nx ixuxrx r
nma ga Fara r nanuama r ng
nanataichiar maxx exe r tama
 ga yema Moich r Ar
namax nx ixux. 23R nma ga
Fara r nx nax nataxuraxmare ga
yema ngupetx, r napatacax
nategu. 24
taxtxcax r
guxma ga Equtuanecxg r nor
puchune nanaxx 
nax yma naxaxegxcax.

Tupana r Faracax
cururug nangugxx

1R yexguma ga Cori ya Tupana r


Moichx anagr: Paxa
Farax 
nx: R Cori ya Tupana r anagr
cux: R nx ingex i ngma chor
duxg nax chox yacuaxgxcax!
2Er ng 

quingexgu, r t cururugmax
chanapoxcu i aa guxma i cuchixane.
3R taxt r cururugmax t
nimichix. R ngma r t cuxcax
nachchi,  . R
cur ucapugu r cur ngrcaregu t
nachocu. R cur ngxeer ug i
ex gacgpatagu, r guxma i cur

83
duxgpatagu, gu, r
cur bat gu
t nachocu. 4R ngma cururug r t
cuxna niyuxgetan. R cur
ngxeer ug i ex gacgna r guxma
i cur dux ,
anagr cux ya Cori ya Tupana. 5R
yexguma ga Cori ya Tupana r u
Moichx anagr: R namax
nx ixu i Ar nax natgtgu, r
natxacgtgu, r naxtaagtgu
%xmexcax ya nor
a t nachox i
naixmenax! R ngm

cururug nax guxma i Equtuane


namax napaxcax anagr. 6R
yexguma ga Ar 
yexmagx ga dexchitggu
%xmex ga nor naixmenax.
R guxma ga Equtuane r yema
 xmax
nanap.

8R yexguma ga nma ga Fara r


Moichcax r Arcax nangema, r
anagr nx: Cori ya Tupanana
naxcax pecaxa nax yanaxoxxcax i
ngma cururug i tox! R choma
r t chayangexg i cur duxg nax
Cori ya Tupanacax nadaiaxcax i
naxnag r ngmamax nx
yacuaxgxcax anagr. 9R
nma ga Moich r Farax nangx,
r anagr nx: Chomax nx
 cunaxaxex nax
cuxcax r cur ngxeer ucax, r
guxma i cur duxgcax Tupanana
chacaxax nax cuxna r cupatana
cax i ngma cururug r
cax!
anagr. 10R nma ga Fara r

Moichx nangx, r anagr:


Moxchanaxaxex nax
nataxux i ngma cururug anagr.
R Moich r nx nangx, r
anagr nx: Mar name. R
ngmac t chanax nax nx
cucuxcax nax nataxuxma ya tex ya
tor Cori ya Tupanarx . 11R
ng 
ya cupata.  
nangexmag. R ngmac mar
  ,  
xeer ug r
cur duxg anagr. 12R
yexguma ga Moich r Ar r
nachox ga Fara. R u
ga Moich r Cori ya Tupanana naca
xxcax ga yema
cururug ga noxri Faracax yma
namugx. 13R nma ga Cori ya
Tupana r nanax ga yema Moich
nxna naxcax caxax. R nayue ga

naa.
14R ga duxg r nanade ga yema
yuex ga cururug, r nananutaquexe.
R gux%.
15Natr yexguma yema guxchax
nanguxuchigu ga Fara, r yema Cori
ya Tupana nx ixuxrx 
nanuama ga Fara, r tama Moich r
Ar.
Tupana r Faracax naxchig
nangugxx
16R

yexguma ga nma ga Cori ya


Tupana r anagr Moichx:
Armax nx ixu nax axtte
namax nacuai xcaxcax ya nor
naixmenax nax ngmac naxchix

84

nanguxxcax i axttexe i guxma i


! anagr. 17R
yemaac nanaxg ga Moich r Ar.
R nma ga Ar r nor naixmenax
naexnag, %
nanacuai xca. R guxma ga yema
axtte, r
naxchix nananguxuchitan. R yema
naxchig r porac yema duxgx
r naxnagx . 18R yema
Faraar yuxg r nor yumax
nx naxg nax naxchi yamuxgx,
natr tama nx nananguxuchi. R
yoxni ga yema naxchig r porac
yema duxgx r naxnagx
. 19R yexguma ga yema
yuxg r Farax anagr: aa
guxchax 
anagr. Natr ga nma ga
Fara r yema Cori ya Tupana nx
ixuxrx nanuama r tama
.
Tupana r Faracax muren
nangugxx
20R yexguma ga Cori ya Tupana r
Moichx anagr: Nma i Fara
r mox paxmamax 
cax.
R ngemacax chanaxaxe nax
ngunetx curdax nax namax nx
cuyarxuxcax i aa chor dexa. R
acux t nx!: R ngma anagr
ya Cori ya Tupana: Nx ingex i chor
duxg nax chox yacuaxgxcax!
21Er ng 
quingexgux, r cuxcax r cur
ngxeer ucax r guxma i cur
a
duxgcax r t mureng ngm
chamug. R ngmac t

murengmax nanapg ya guxne ya


Equtuanecxgpata. 
axtane r t ta murengmax
naxanemare. 22Natr ngxguma
ngma nguxgux, r
Gochxg
xchigx ngmac
  
nangupet. Er ng
muren ingexmax nax ngmac nx
cucuxcax nax choma ya Cori ya
Tupana r aixcma naanear yora
. 23R t cux chanaex nax
nx chaxunetax i ngma
Iratanxg r tama i pex. R mox
ngmac chanaxx,
anagr cux anagr.
24R yemaac nanax ga Cori ya
Tupana. 
caixanexrx Fara
ga mureng. R nor
ngxeer uma ga
. R yema
mureng r guxnanachixexx
ga yema nachixane.

28R yexguma ga Fara r anagr:


T pex chingexg nax per Cori ya
Tupanacax peyadai xcax i pexnag.
  !
R chauxcax r ta per Tupanana
pecage! anagr. 29R yexguma ga
Moich r nanangx r anagr:
u 
Cori ya Tupanana chacax nax
moxtama cuxna r cur
ngxeer ugna r cur duxgna
gachixxcax i ngma mureng.
Natr tama tanaxaxe i tox
xx nax nxna nax
cunachuxux i ngma Iratanxg nax

89

85
nor Cori ya Tupanacax nadaixcax i
naxnag anagr. 30R yexguma
Fara
Moich, r Cori ya Tupanana naca nax
cax ga muren. 31R nma
ga Cori ya Tupana r nanax ga yema
Moich naxcax icaxax. R yema
mureng r Farana r nor
ngxeer ugna r guxma ga nor
dux
mureng. 32Natr nma ga Fara r
, r tama
nayangexg ga Iratanxg.
Tupana r Equtuanecxar
naxnagcax daaweane nanguxx

1R

yexguma ga Cori ya Tupana r


Moichx anagr: Paxa
Farax, r nx a: R
Cori ya Iratanxgar Tupana, r
cuxcax nua namuga r anagr cux:
R nx ingex i ngma chor duxg
nax chox yanacuaxgxcax! 2-3Er
ng  quingexgux
r cunachuxamagu, r nma ya Cori ya
Tupana r ngma nachitax
ngxmagx i cuxnagtgu t
nananguemaxx .
R nayue t i mux
.
4 
guxxnananguxx i ngma
, er ngma Equtuanecxar
naxnagxica ttama nayue, natr
ngma Iratanxar naxnag r
 anagr. 5R
yexguma ga Cori ya Tupana r
Moichmax inaxuneta nax uxgu t
i ngma, r anagr nx:
Choma r mox 

anagr. 6R yemaar moxc r


Cori ya Tupana nanax ga yema. R
muxma ga Equtuanecxar
naxnag r nayue. Natr yema
Iratanxgar naxnag r taxuxma
nayue, . 7R nma ga
Fara r nor duxgx namu nax
yadaugxca
taxuxma yuex ga Iratanxgar
naxna.  nax
nacuxchigax, r nanuama r tama
tx ningexg ga guxema Iratanxg.
Tupana r taixnamax duxgx r
naxnagx nidaxawexexe
8R

yexguma ga Cori ya Tupana r


anagr nx ga Moich r Ar:
cuxmexcu
ya tanimaca nayaxu, r u
Pa Moichx, r Farape
nagnagtexe ya yima tanimaca! 9R
ngmac ya yima tanimaca r t
narcaxi, r gux 
nanguema. R ngmac t taixnag
naxma i duxg
r nax
ngxmagx anagr. 10R nma ga
Moich r Ar 
tanimaca ne nanayauxtexeg, r
yemamax Farax. R
yma Farape
nanagnagtexe ga guma tanimaca. R
guxma ga duxg r naxnag r
taixnamax nixxnechi. 11R yema
Faraar yux
Moichpe, yer
nmag r ta r nitaixnaxneg
naxrtama ga yema tog ga
Equtuanecxg. 12Natr nma ga
Cori ya Tupana r nanayexr ga Fara

9
nax ngtama nataichiar
maxx eex cax nax yemaac tama
Moich r Arcax, yema
nma ga Cori ya Tupana Moichmax
nx ixuxrx.
Tupana r gux naryixx
13R

yexguma ga Cori ya Tupana r


anagr Moichx: Mox
paxmamaxchi rda r Faramax
nx yarxu, r a nx: R Cori ya
Iratanxgar Tupana r cuxcax nua
namuga r anagr cux: R nx
ingexg i ngma chor duxg nax
chox yanacuaxgxcax!

16R u x marta cux chamaxex e r


tama cux chimax, er cux nx
chadauxcha nax uxc
chaporaxchix . Er chaug nx
chacuaxeec ha i gux ma i du x g i
maxx . 17
nax cux chamaxeex , r cuma r
 r tama
cuyangexgcha i chor du x g.
18R dcax, r mox i oma i oragu
r t chanayixx i gux ga taguma
uxgu ngxgumarx Equtuanegu
yix . 19R ngemacax, 
 gu cunachocuxx i
gux ma i cur du x g r cux nag i
ngxmagx . Er
ngxguma t nayixgu i ngma gux ,
r t nanadai i gux ma i ngma
du x g r nax nag i tama
 ngxmagx 
anagr. 20R nmax ga yema
Fara ar ng xeer u g, r naxcax
namu e ga yema Cori ya Tupanaar
ucu xe. R yemaca gu tx

86
namug ga nor duxg r
nax nag. 21Natr nayexma ga tog
ga nx nataxurax x ma ga yema
Cori ya Tupanaar ore, r yemacax

du x g r nax nag. 22R yexguma
ga Cori ya Tupana r Moichx
anagr: Naxunagchacx nax
ngma gux r gux ma i
Equtuanegu nayiiix cax natgu i
du x g r nax nag r nanetg!
anagr. 23R Moich
naxunagchacx, r nma ga Cori
ya Tupana r nananguxx ga
duruane r mac r gux ga yema
. R yemaac gux ma ga
 . 24R
yema gux r guma macg r
tama nayachaxchi. R taguma
uxgu yemaac porac gux
naryiiix 
. 25R yema gux r
porac nanachixexx ga gux ma ga
ta .
R nanadai ga du x g r nax nag
r gux ma ga nanetg ga
. R gux ma ga naig ga
 , r yema
gux max nab chacx. 26
nax yema ngupetx ,
natr yema Iratanx 
yexmagx ga naane ga Goch 
taxux ma ga gux yexma nayi r bai
.

35Natr ga nma ga Fara, r


nanuama r tama nayangexg ga yema
Iratanxg, yema Cori ya Tupana
 ixuxrx.

10

87

Tupana r Faracax mung


nangugxx

Moich r Ar r
Farax, r
anagrg nx: Cori ya
Iratanxgar Tupana r cuxcax nua
namuga r anagr cux:
uxguxratta i nx curxox nax
choxna cug quinuxux? R yangexg
i chor duxg nax chox
yanacuaxgxcax!.

10

3R

6R ngma Tupanaar poxcu nax


mung t cuxcax nangugxx r
yima cuchi r munmax t nanap.
R ngxgumarx t ta i ngma cur
ngxeer ugchig r munmax
nanapg r guxma i
Equtuanecxchig r t namax
nanapg. R ngma guxchax i uxma
t nx cudaux r cunat r
gxe ya cur oxig r
taguma nx tadaug r uxmata oma
i ngunexanagrg.

Moich r nadaueguchi r
Farachi. 7R yexguma ga
Faraar ngxeer ug r anagrg
nx: Pa ex gacx
cuyadaxamatama i uxma nax
guxchax nua txna naxx i ngma
yat i Moich? Yangexg i ngma
duxg nax nor Cori ya Tupanax
yanacuaxgxcax! Exna, uxma r
ta tama nx cudau i aa tr naane i
Equtuane r porac nax nachixex?
anagrg. 8R yexguma ga nma
ga Fara cax r
Arcax nangema. R anagr nx:

Mar name i per Cori ya Tupanax


peyarcuaxxg. Natr chanaxaxe i
chomax nx  
 anagr. 9R
ya yxema ng
yexguma ga Moich r nanangx r
 %
anagr: R ng

guxma i tor buxg, r tor


yaxguxg, r toneg r toxocg r
. Er
ngma t taxx, ma i
tor Coriar cuaxx
anagr. 10Natr ga nma ga
Fara r anagr nx: R
nangoxochiama i ngma chixex i nagu
. Exna pema nagu

t pex yaxmcx? R ex na nagu
 
chingexgx nax per buxgmax
 cax? 11R dcax, r
ng
a
 ng%. c, ngm
% , r per
Cori ya Tupanax peyarcuaxxg!
Er ngpenaxaxex
anagr. R yexguma ga nma ga
Fara r nor duxgx namu nax
nape xcax. 12Natr
nma ga Cori ya Tupana r Moichx
anagr: Equtuanetgu
xmex nax ngmac nua
cax i mung! R ngma
 ma i
nanet i aa nachix
 ga daux
ryix anagr. 13R yexguma ga
xmex.
R nma ga Cori ya Tupana r nanamu

 ga chtax r ngunex
yema nachixanetgu icuec. R

1011
moxc r guma buanec ga

mung. 14R yema mung r
gux xx ga yema
nachixane. 
, r
 ngxgumarx .
15R ga axtane r munmax nanap,
,
. ma
ga nanet r nor o ga yaxgx
 ga daux
ryix. R nataxuma ga nanet ga
ngext tx ga guxma ga
, 
.

20Natr nma ga Cori ya Tupana r


nanayexr ga Fara nax ngtama
nataichiar maxx eex cax nax
yemaac tama yangxcax ga yema
Iratanxg.
Tupana r Faracax waanex
nanguxx
21R yexguma ga Cori ya Tupana r
Moichx anagr:
Naexnagchacx nax guxma i
cax!
anagr. 22R nma ga Moich r
naexnagchacx r porac
.
23R tomaepx ga ngunex r taxema
tmamcx tadau, r taxema
. Natr yema
Iratanx
nangone. 24R nma ga Fara r
nor duxgx namu nax Moichcax
yacagxcax, r anagr: c Cori
ya Tupanax peyarcuaxxg, r

88
peyagag ta i pexacg! Natr i
ng
! anagr.
25Natr nma ga Moich nanangx r
anagr nx: Natr nma ya Cori
ya Tupana nanaxaxe nax tox
cuyagagxx i ngma toxna nax
ng cax r
tayaguxcax r ngmamax nx
ticuaxgxcax. 26R ngemacax i
ngma toxnag r t tayagag. R bai
na t nua nayax, er
ng 
nax ngmamax nx ticuaxgxcax
ya tor Cori ya Tupana. R uxma nax
ngma nachianex,
r tama nx tacuax nax
ngexrxmax t nx ticuaxgx
ya tor Cori ya Tupana anagr.
nma ga Cori ya Tupana r
nanayexr ga Fara nax ngtama
nataichiar maxx ee
cax nax
yemaac tama yangexgaxcax ga
yema Iratanxg. 28
Fara, r Moichx anagr:
, r mea cugna nadau

cax! Er ng
chaux 
anagr. 29R nma ga Moich
nanangx r anagr: Mar mea
nx quixu.  
nua cuxanagr.

27Natr

Tupana nanaxunag r t nayue i


Equtuanecxg naneg ga nxra buex

naxpa ga nax
 ga Fara
Moich r Farax anagr: Cori ya

11

4-5Natr

1112

89
Tupana r anagr cux: Yixc
ngxcx r guxtma i Equtuanegu t
. R ngxguma r t nayu i
ngma nane i nxraxx 
Equtuanec. R cumax, Pa
Farax, r cune ya nxrax 
inaxg r uxma t ta ngma nge i
a ta
ngm
nangu. R ngxgumarx t ta nayue i
guxma i naxnaxacg i yatx i
nxraxgx. 6R gux 
xg r t naxauxe er
ngx ningeg. 
yemaac ngx ningeg ga duxg, r
 ,
anagr ga Cori ya Tupana. 7Natr
ngma Iratanx ngxmagx i
naane r taxuxma i ngma chixex
.  
nachianemare, 
taxuxtma narngxtanx. R
ngmac, Pa Farax, r t nx pecuax
nax yim Cori ya Tupana nx
naxunetax i ngma Iratanxg r
tama i pex. 8R uma i aa
eer ug r chaux .
cur ngx
chopexegu
xgcma t choxna nacag,
nacaxp
r anagrg t: R pechox i nua
namax i guxma i cutanxg!
anagrg t. R naxpa i ngma, r
 anagr ga
Moich. R yexguma nma ga Moich r
e. 9R
nanucma Farap

Moichx anagr: Nma i Fara r
 , r ngemacax i nua
% 
taxac i taguma nx idaux anagr.

petchiga

12

1R nma ga Cori ya Tupana r


Moichmax r Armax
, r anagr:
2R daa tauemac ya taunec namax
ixgc, r yim r gucma ya
 
chox picuaxgx. 3R guxma i
Iratanxgmax nx pixu, r
apegr t nx: Doma tauemacgu
r nor 10 i ngunexgu, r Tupana
nanaxa
peyamae
! 4R
ngx i duxg


naguxgux i ngma carnruxac, r name


na
naxu nax ng%
nangxgaxcax. 
duxxgexpxgu inanachexg nax
 yanguxcax i
guxma i ngma nxna naxux. 5Natr
ngma naxna r chanaxaxe nax
nayatx 
ngxmax . R
exna
. 6R
namax t pengux uxmatta doma ya
tauemacar 14 i ngunex. R
ngma ngunexar yuanec r guxma
i pemax i Iratanx 
peyamax i ngma pexna. 7R t
penayaxu ya nag i ngma naxna. R
yim nagmax t penachaegu i per

xne i ngma naxna.
8R ngma chtaxgu t penangxg i
namachi i igux ya max ya xcmax

12
axx. R namax t penaxxbx i
puxeer ux . 9R bai i
xrax i ngma namachi r t ngxrax
rexna muxrax t pengx! R
guxma i namachi r naeru r naparag
r naxntag, r penagu! 10R
taxuxtma peyaxxx i per
moxcrux! R ngxguma chi
yaxxgu i ngma namachi r name i
noxtacma peyagu. 11R t peyange ya
per naixmenax, r meama
pengaxgcma r
pichapatuxgcma t pepaxax nax
penangxgx i ngma namachi. R
ngma chtax r Coriar petchiga t
. 12Er choma r ngma
chtax  
chaxpet. 
Equtuanec chayamax
ya yim nxraxc ya naneg r
nxraxx i naxnaxacg i yatx. R
t ngma Equtuanecxgx nx
chadauxx nax ngma namax
natupanax r yangear porax nax
. Er chomatama ya
 i ngma
chaxx. 13Natr ngxguma yim
nagmax peyachaeguggu i per
, r ng  chacuax
. R
ngxguma nx chadauxgu ya yim
nag i per , r t nx
 chayamax
ya yim nxraxc ya pene i ngxguma
chanapoxcuegu i ngma Equtuanecx i
duxg. 14R pema r guxcma ya
taunecgu t penaxchiga i ngma
ngunex nax ngmac nxna
pecuaxchiexcax i ngma chtax i
nagu chanadai x i nxraxgx i

90
naneg i Equtuanecxg. 15R ngma
petchiga r 7 i ngunex t
penaxchiga. R guxma i ngma 7 i
ngunex
puxeer ux xicatama t pengxg. R
ngemacax i guxma i ngma 7 i
ngunexgu r tama penaxaxe nax
 nangexmax i ngma
puxeer ux. 
puxeer ux ngxe i ngma 7 i
ngunex 
tx peta, anagr ga Cori ya
Tupana.

21R yexguma ga Moich r naxcax


nangema ga guxma ga yema
Iratanxgar ex gacg, r
anagr nx:

25R ng
ngma naane i Cori ya Tupana pexna
xchax ga yema pemax
inaxunetaxrx, r pema r t guxcma
ya taunecgu penaxchiga i ngma
petchiga. 26-27R ngxguma pexacg
t pexna caxgu r ta
i ngma pexchigax, r pema r t
penangx, r apergg t: R aa
naxna r tayamax naxcax i Cori ya
Tupanaar petchiga nax ngmac
nx icuaxgxc ax. R yexguma
nadaiaxgu ga Equtuanecx naneg ga
nxraxgx, r nx naxpetmare ga
yema Iratanx 
yexmagx, r taxuxma nimax. R
yemaac ga tatanx 
anagr ga Moich. R yexguma ga
yema Iratanxgar ex gacg r
axtanegu nanangcuchig, r Cori ya
Tupanax nicuaxxg. 28R u

12

91
, r nanax ga yema Cori ya Tupana
Moichmax r Armax nx
ixuxrx.
Nayue ga Equtuanecx naneg ga
nxraxgx

meama ngxcx, r nma ga


Cori ya Tupana r nor orear ngerux

Equtuaneccax ga
naneg ga nxraxgx. R
yexgumarx ta ga Equtuanecxar
ex gac ga Fara nane ga nxraxc
r nayamax, naxacg ga
iyatx ga nxraxx, r nanadai. 30R
nma ga Fara r nor ngxeer ug r
guxma i Equtuanecxg r nardag
ga yema chtaxgu. R porac aita
naxe r naxauxe ga guxma ga
, yer guxnema ga
Equtuanec.
31R yematama chtaxgu r nma ga
Fara r Moichcax r Arcax
nangema, r anagr nx:
pechox 
duxg! R nx peyarcuaxxg ya
yim per Cori ya Tupana, ngma pema
rx! 32R c
peyagag i per carnrug r per
ngma penaxaxerx! R
pechox i nua! R per Tupanana
chauxcax pecage! anagr. 33R
nma ga Equtuanecxg r
Iratanxgx nipaxag nax
xcax, yer
tma yuex.
34R nmag ga yema Iratanx r

ngear puxeer ux . R guxnema ga
nor tauxtamax naxchirugu
29R

nananuqueg r ngtgu nayanag.


u
Equtuanecxgxnaxcax nacag
ga naxchirug r nor ngaxrug ga
irunaxcax r dirumnaxcax. 36R
nma ga Cori ya Tupana r yema
Equtuanecxgax nanatauxchaxexe
nax nor ngchamax yema
Iratanxgna naxgaxcax ga yema
nxna naxcax nacagx. R yemaac ga
yema Iratanxg r nayana ga yema
Equtuanecxar yemaxg.
35R

Equtuanewa nachox ga Iratanxg


37%

ga yema
Iratanxg, . R
600,000
nayexmag. 
ngexg r buxg ga tama ixugx. 38R
ma ga tog ga
duxg, r nayagag ta ga nor
. 39R yema nax
nangechicagx
nor nata namexg, yer ga
Equtuanecxg r nachix
. R yemaca
puxeer u x 
puxeer u x ga
. 40R 430 ga

nayexmagx ga Iratanxg. 41R
yematama ngunex ga nagu 430 ga

nachixx ga guxma ga
Cori ya Tupanaar duxg ga
Iratanxg. 42R nma ga Cori ya
Tupana r yema chtaxx naxuneta nax
namuxxc ax ga nor duxg ga
. R yemacax nanaxaxe nax
guc ya taunecgu naxchigagaxc ax

1214
gu i ngma ngunex,
nax yemaac nxna nacuaxchiexc ax ga
uxc Cori ya Tupana nanguxx eex ga
.
uxc t nanaxchiga i petchiga
43R

nma ga Cori ya Tupana r


Moichmax r Armax nidexa r
anagr: uxma r t pemax nx
chixu i uxc t penaxchiga i
petchiga. R tama name i ngma
duxg i tama Iratanx r
nax nangx i ngma naxna i chaux
cax
imx. 44Natr ngma per dux i
dirumax naxcax petaxex r u
exechirax, r mar
echaxmp
name i nanangx i ngma naxna.
45Natr ngma to i nachixanecx i
dux  rexna
 dierucax, r
taxuacma nanangx i ngma naxna i
chaux
cax pemx. 46R ngma naxna i
chaux
cax pimx r penaxaxe i
x. R
 
xrax i namachi,  
peyapuxx ya naxchinax! 47R
ngmac t penaxchiga i guxma i
pema ya Iratanxg anagr ga
Cori ya Tupana.

Tupana r wxi ga caixanexgu r


xxemagu nayaxmc ga
Iratanxg

yexguma Fara yema


Iratanxgx ingexgux, r
Tupana r tama yema nama ga
Piritutanxgu
nayagag,  ga nama

13

17R

92
ga e. Yer nma

Iratanxg r chi yema
Piritutanxgmax ng nadai xgu, r
ngrchi yemacax Equtuanecax
. 18R yemacax ga Tupana r
yema nama ga Mr ga Dauchixanacgu
idaxguama namax nayaxegu uxmata
yema nachianex. R nma
ga Iratanxg r oma churaragrx

nachoxxgu. 19R nma ga Moich r
nayana ga Ychechinaxg, yer Yche r
naeneegna naxga ga nax yanaxc ax ga
naxchinaxg ga yexguma t
xgu. Yer nma ga
Yche r nayax nax Tupana r aixcma
t nanguxx eex ga yema Iratanxg
. 20R nma ga
Iratanx%, r
Etgu nayapeg ga ngext yema
chianex xgx. 21R ngunec r
gu
yema Iratanxgx nixmc r
nape nax
nacuaxgxc a  .

xemagu nayaxmc nax
nangonexc ax. R yemaac nx
natauxcha ga ngunec r chtac nax
. 22R yema caixanex r
nape, r yema
xema r nayabixma ga chtac.

Mr ga Dauchixwa nicho ga
Iratanxg

14

5R

nma ga Equtuanear
ex gac r nx 
nax yema Iratanxg r mar

93
. R yemacax ga nma ga
eer ug r
Fara r nor ngx
%, r anagrg
ngmax: Txc nx ingexgx i
ngma Iratanxg nax ngmac
taxema tx puracexc ax i uxmax?
anagrg. 6R yemacax ga Fara r
yexgumatama nor duxgx namu nax
namexxc a 
%ne. R nayagag ga
guxma ga nor churarag. 7R
nanamexx ta ga 600 ga nor
 ne. R
nat nayexma ga nor churaragar
e  ga guxma ga
ne. 8
Fara nx nax nadaux ga uxc
Tupanaar poramax nachoxx ga
Iratanx,  r
yema Iratanxningchigama. Yer
ga Tupana r nanayexr nax yemagu
c ax ga Fara. 9R nmag ga
Equtuanecxg r guxma ga nor
%gmax r nor
%%
nanggx ga yema Iratanxg. R
Mr ga Dauchixcutgu nx
inayangaug ga yema yapegxgu ga
Piaxruar ngaicamagu ga Baachefar
toxmaxtagu. 10R yexguma yema
Iratanxg r yxgu nx nadauggu
ga Fara r nor churarag, r nor
, r porac
namue. R Cori ya Tupanana nacag
eex c ax. 11R yexguma
nax nx nangx

ga yema duxg r Moichx


anagrg: Txc nua
nachianex cugag nax nux
tayuexc ax? Exna cuxcax r


14
ngexta tataxgxc ax? R txc ngex
%? R txc
 cugax? 12R yema
% tixugex ga
: R
ntama ega Equtuanecxax
. R narmemae tox nax
nor puractanx  r tama
nux nachianexgu nax tayuemarex
anagrg. 13R yexguma ga Moich
r nanangx r anagr nx:
Taxucaxma pemue! R mea
iperchomare r naxcax perdaun nax
uxc pex t nax napoxx ya Cori ya
Tupana! Er ngma Equtuanecxg i
uxma nx pedaux,  
nx pedaug. 14R pema r taxucaxma
pexogaxg! Er nma ya Cori ya
Tupana r t pex napox anagr.
15R yexguma ga Cori ya Tupana r
Moichx anagr: Txc chor
eec ax cuca? R martama nax
ngx
cuyumxx! R c namu i ngma
Iratanxamax! 16R cuma
r nayaxu ya cur naixmenax, r
mrchixtgu naex! R ngma
 
nax ngmac ngma Iratanxg r
paanexxc ax. 17R
choma r t chanangexr i ngma
Equtuanecxg nax tama pega
c a
yangxtanxc ax. R ngmac t
chanangoxexe i chor pora. R pema t
nx pedau i ngma namax ngupetx i
Fara, r guxma i nor churarag i
, r ngma nor
, r ngma
 i crugu
e
. 18R ngxguma Farap

1415
guxma i ngma nor churaragpe
chaug chaexgu nax uxc chaporax,
r nma i Equtuanecxg r t nx
nicuaxchitan nax aixcma Cori ya
 anagr. 19R
yexgumatama ga yema Tupanaar dux
x r yema caixanex ga noxri
etanchirx r
Iratanxp
%. 20R
yemaac ga yema caixanex r
Equtuanecxg r Iratanxgar
achate%. R yema
ngxm
Equtuanecxgcax r nanaxanexx
natr Iratanxgcax r
nanangonexx. R yemaca
Equtuanec
Iratanxgx iyangaugx ga yema
chtaxgu. 21R yexguma ga Moich r
mr-tgu naexchacx. R nma ga
Cori ya Tupana r yema chtaxgu r
xx 
uxmata
yangunexmare. R yemaac ga yema
mr r taxregu niyauxyexchix. R

yapayechitamaxx ga mr. 22R
yemaac paanex ga
Iratanxg, yer taxregu
niyauxyexchix ga dex. R
naxmachate, 
ta%rx 
to
dex. 23R guxma ga churarag ga
x r yema churarag ga
   r
Iratanxnangg uxmata yema
mr- ar ngx. 24Natr
yexguma mar ngunetx,
r nma ga Cori ya Tupana r yema
caixanex ga xemarx 

94
Equtuanecxgar churaragx
. R nanatoxg nax
ngmaxtama nanuexc ax. 25R yema
  r
nayichcug, r ngechcuc axtanegu
nitgmare. R yemacax anagrg:
%! Er Tupana r
ngma Iratanxg
r tamax nanu i yixema anagrg.
26R yexguma mar guxma ga
Iratanxg ingugu, r Tupana r
Moichx anagr: c ngma
mr-ar dextgu naexchacx nax
ng 
chixc ax r ngmac ngxma
nayi xc ax i ngma Equtuanecxg
% !
anagr. 27R nma ga Moich r
yema Tupana namax nx ixuxcma
nanax. R mr- ar dextgu
naxuchacx r yemacax ga moxc
nax yangunex chix
ga dex. R yemacha
nibuxmcha ga Equtuanecxg.
Natr yexguma ng yabuxmxgux, r
mr-ar dexmax narbuxmama, r
yexma nayi. R yemaac Tupana yexma
mrgu nanayixx ga yema
Equtuanecxg. 28R yexma nayi ta ga
nor crug, r nor churarag ga
x , r guxma ga yema
churarag ga ichox  
nax Iratanxnanggxc ax. R
guxma ga yemag r yexma nayue r
taxuxma nayax ga yexguma ngna
 .

1R yexguma ga Moich r
yema Iratanxg r Cori ya
Tupanax nicuaxxg namax ga aa

15

1516

95
: Choma r t
 chicuaxx ya Cori
er nx narporamae i tr uang r
ngemacax mrgu nanayixx i ngma
. 2Corix
nax chicuaxxca
 naporaxeex r
chox namaxeex . 
 r ngemacax
guxgutma nx chicuaxxecha. R
, r
ngemacax guxgutma chanataxx.

11Pa chor Cori ya Tupanax, r ngma


duxg namax tupanax 
nataxuma i ta%.
R nataxuma i taxac i cuxrx nex
r nx cuaxchix. 
tog nanax i ngma tax i mexg i
toxcax cuxx. R ngemacax name nax
cux ticuaxgx. 12R icunaex ga
cur pora r yemacax tor uangtgu
nayagox 
nagagxrx. 13R ngma tox nax
cungechaxgagu mea tomax icucuax
nax Equtuanecxgmexe
cunguxxeex . R cur poramax t
tox ngma naane i
mex i tomax icuxunetax, anagr
.

Dex i xchixchiga

r yema Iratanxgmax
yema Mr ga Dauchix
nachica ga chianex i Chgu gax
. R tomaepx ga ngunex 
tama dexx inayangaug. 23R yexguma
, r yexma dexx
22Moich



naxaxeg yer naxxchi. R yemacax


 % ga yema
nachica. (R yema naga r Naxx
ax.) 24R nma ga duxg
r chixri Moichchigagu nidexag r
nxna nacage: Ta 
itaxaxegx? anagrg. 25R
yexguma ga Moich r Cori ya Tupanaar
eec ax naca. R nma ga Tupana r
ngx
Moichx nanae
ga metanx. R nma ga Moich r

 . R yemamax nx
inayarxo ga nax naxxchix ga dex.

Iratanxgx naxx r nxna
naxx ga nor mug nax yemaac t
mea naxcax namaxxc ax. 26R Tupana
r anagr nx: Ngxguma chi
ngma pemax nx
chixux, r penaxxgu i ngma namax
chataxx, ngma
chor ucuxeg, r peyanguxeex gu i
ngma mug, r taxuxtma nma
pexcax chanamu i ng
Equtuanecxgcax yma chamux. Er

charmexx anagr. 27R

nangug. R yma nayexma ga 12 ga
puchu r 70 ga moru. R yexma
dexxtagu napeg.
na ga Tupana duxgna x

guxma ga Iratanxg
%. R
yema chianex ga Chgu gax
nangug. R ngma chianex i Ch, r
El r mamachate
nangexma. R yexguma yma

16

1R

1617

tauemacar ngx ningeg ga
x. 2R yema
nachica ga chianex i Ch
guxma ga yema duxg r
Moichmax r Ar%
nanuex. 3R anagrg nx:

Tupana r noxtacma Equtuanegu tox
nadai x. Yma r buetareg ga
%%%
tartog r meama tachibe, natr
pema r nua nachianex
pegag nax taiyamax nux tox
pedai xcax anagrg. 4R
yexguma ga Cori ya Tupana r
Moichx anagr: uxma r t
chanax nax na naxcax charyi xeex i
 . R nma i
duxgu r
 nax nayauxgxcax i
ngcax ingux. R
ng  chax i ngma
duxexna
tama anagr.

8R yexguma ga nma ga Moich r


yema duxgmax nidexa r anagr
nx: R yic yuanec r Cori ya
Tupana r t pexna nanax i namachi
nax penangxcax, r paxmama r t
pexna nanax i mux , er
nma ya Tupana r pex 
nachigagu chixri pidexagx. R
? Pema r tama
, natr
anagr.

23R nma ga Moich r namax


nx nixu r anagr: Cori ya

96
Tupana r tx namu nax irngex i
moxar ngunexgu. Natr ngma nax
irngex r naguxicatama
ca. R ngemacax name
uxmatama penax i ngma
x r penamuxra i
ngma per na i pemuxrachax, r
namax penguxg i guxma i ngma
pex yaxx per moxcrux
anagr. 24R yema Moich namax
nx ixuxrc nanaxg. R
namax nanguxg ga yema nor na
ga yaxgx nor moxcrux. R
yemaac tama nx niyixe r tama
nx nixxmix ga yema nor nag.

31R nma ga Iratanxg r


manmax nanaxug ga yema na ga
nadex. (R ngma naga r Taxac
?.) R yema
man r oma chicurichirerx 
natr nachox, 
beruremax caxrx .

35R 40
Iratanxg ga manmax
% uxmata naane ga
Cana.

Dex ga nutawa nagoxchixchiga

guxma ga Iratanxg
r nachox 
nachica ga chianex ga Chgu gax,

namax nx ixuxrx. 
r xi ga nachica ga Red
nangug r yexma napeg. Natr
yma r nataxuma ga dex nax
duxcax. 2R

17

1R

17

97
yemacax Moichmax narxutagag r
anagrg: c tox ixaxegxx i
uxmax! anagrg. R yexguma ga
Moich r nanangx r anagr:
Txc chomax perxutagag? R
txc Tupanax pexg? anagr.
3Natr nma ga duxg r nita
r yemacax Moichmax
narxutagagama r anagrg:
Txc ga tox cugaxx ga
? Exna ta%
cudai xca%
toxocg r toxnag? anagrg.
4R

yexguma ga Moich r nayumx


r Tupanax anagr: Taxac t
chaxx namax i aa duxg? Er
mar xrax nataxu nax nutamax
chox yamaxgx anagr. 5R
nma ga Cori ya Tupana r nanangx
r anagr: c inachi r
duxgpe%
ngma Iratanxgar ex gacg! R
yange ta ya yima cur naixmenax ga
% cunacuai xcane, r
%%ngma duxg!
6R choma r t yima ma
% charnguxexe
yima ma. R yima
ma cunacuai xca r
a t nanagoxchix i dex nax
ngm
duxcax anagr.
R nma ga Moich r yema Tupana
nx ixuxc nanax nape
yema Iratanxgar ex gacg. 7R
yema nachica r Merbagu nanaxga,
yer ga Iratanxg r yema
%.
R to ga naga ga nagu naxgagx
 , 
Tupanax naxgx ga yexguma

aggu: Exna nanuxmax ya


Tupana r ex na taxucma i nua
?.
Amalxtanxgmax ng nadai ga
Iratanxg

yema Amalxtanxg r yema


nachica ga Redgu gax
nax Iratanxgmax ng
nadai xcax. 9R yemacax nma ga
Moich r Yochux anagr:
Yadexechi i uxre i yatg r
u%%
pedai xcax i ngma Amalxtanxg!
R chomax i mox r t
manetape%
ya yima naixmenax ya Tupana nor
ngoxexne anagr. 10R
nma ga Yochu r nanax ga yema
Moich namax nx ixux. R
%%nadai xcax
ga yema Amalxtanxg. R yoxni ga
Moich r Ar r ru r
manetape. 11R
yexguma Moich unagchacgu r
Iratanx ga
, natr yexguma naxuechacgu
r Amalxtanx
rporamaegx. 12Natr nma ga
Moich r nipachacx r yemacax

natoxcax. R uk r ru
r nanangenagchacxg r

. R yemaac
ga Moich r taguma narxuechacx
uxmata yanaxcumare ga axc. 13R
nma ga Yochu r Amalxtanxgar
churaragx narporamae, r taramax
nanadai. 14
8R

17, 19
Tupana r anagr Moichx:
Chanaxa
cunaxmat i aa daichiga nax
guxguma ngxg nxna
cuaxchiexcax. R namax nx ixu
ya Yochu nax choma r t
ichayanaxoxx i ngma
Amalxtanxg! anagr. 15R
nma ga Moich r yexma nanax ga
% r Cori
ya Tupana r chor cuaxrux 
axgu nanaxga.

Iratanxg r Ma
Chinawa nangug
1-2R yema Iratanxg r

nachoxgu r dxa Red
nangug r yexma nayapeg. R yma
%ma
chianex. (R yima
ma%.) R
yexguma r mar tomaepx ga

nachoxx. 
toxmaxtagu napeg. 3R guma
ma ga
Moich nax yexma Tupanamax ng
nangaugxcax. R guma ma
% r ax
nx: R aatama orex namax ixu
i ngma Iratanxg i
Acbutanxg!: 4R pema r mar
nx pedau ga yema
Equtuanecxmax chaxx r uxc
chaugx chagagx oma
 igaxrx.
5R ngxguma aixcma gux
peyanguxeex gu i

19

98
ngma pemax ichaxgax, r guxma i
nachix 
icharngxeex , er guxma i aa
. 6 
chor orear urug i chope
dux, 
chor duxg i chaugaxicatama
.ma i aa
cumax nx chixux r namax nx
ixu i ngma Iratanxg! anagr.
7 

ga guma ma
nanangutaquexexexe ga yema
Iratanxgar ex gacg. R namax
nx nixu ga guxma ga yema ore ga
Tupana namax nx ixux. 8R
yexguma ga yema Iratanxg r
 nangxg r
anagrg: T tayanguxx i
guxma i ngma Cori ya Tupana tox
mux anagrg. R nma ga
Moich r Tupanamax nx narxu ga
yema Iratanxgar ngx. 9R
nma ga Cori ya Tupana r anagr
Moichx: Dcax, cumax nx
chixu,  i
pamemax  chaex
nax ngmac i ngma duxg r
chox cax nax cumax
chidexax r ngmac guxguma cux
yaxgaxcax anagr. R nma ga

Tupanamax nx nixu ga yema
duxgar ngx. 10R nma ga Cori
ya Tupana r anagr Moichx:
c, namax nx yarxu i ngma
duxg nax ng yamexgxcax i
uxmax r mox nax ngmac chox
yacuaxgxcax! R name i ng
niyauxgchirug. 11R c ng

19

99
namexg naxcax i paxmaacar
ngunex, er ngma ngunex 
 nagu ya yima ma
China napema i ngma
duxg. 12cuaxrug i
nor guxma
nax tama nachopetxcax i duxg!
R namax nx ixu nax tama nagu
 ya yima ma, r bai t ta
nxna nangaicamagx! Er guxma ya
yxema nxna ngaicamaxe r t tayu.
13R yxema ma 
taxetma tx pingg, natr
%% 
tx pimaxgx. 
x e
nax,  
penamaxx. Natr nma i duxg r
ngxguma mar nx 
yacuex i carnruchatacure, r mar
name nax yima maneca
anagr. 14R nma ga Moich r
ma
duxgx yaxucuxegxcax nax
uxc Tupanax yacuaxgxcax. R
nma ga duxg r ng
niyauxchirug. 15R nma ga Moich r
anagr nx: Peg pimexg
naxcax i paxmaacar ngunex! R
naxpa i ng 
pexmaxmax pemax! anagr. 16R
yexguma noxri yangunegu ga
paxmaacar ngunexgu r
naxmacane r niduruane. 
ga caixanex ga pamemax guma
ma. 
tagax ga nacorntagaraxx yma
, r yexguma yemax 
ga duxg r mumax niduxrue. 17R


napegxx%
nax Tupanax yadaugxcax. R guma
ma%.
guxma
China r narcaxi yer Tupana r
%. R yema
caxix 
. R yexgumatama ga guma
ma%xcx. 19R
yema naga ga nacorntagarax r
yexerac nitagachig. R nma ga
Moich r Tupanamax nidexa, r
nma ga Tupana r nanangx. R
yema naga ga Tupana r oma
duruanexrx . 20R nma ga Cori
ya Tupana r yexerac ma
Chinatape, r yma
Moichcax naca nax naxtagu
cax. R nma ga Moich r
. 21R Cori ya Tupana
r anagr nx: 
namax nx ixu i duxg nax tama
cax i ngma
cuaxrux i pexx! R tama
chanaxa nax
chox nadaugx, er ngxguma chox

18R

nadauggu r t nayue. 22


ngma chacherdteg i chope
dux r
nanaxaxeg i ng namexg nax
chanadai xcax.
23R nma ga Moich r Cori ya
Tupanax nangx r anagr:
Ngma dux 
ma,
er cuma tox cumu nax
tayapoxyeanex nax tama
nachopetxcax i duxg, r u
tomax nx quixu r daa ma
naxnex anagr. 24Natr nma

1920
ga Cori ya Tupana r anagr: c
uk%!
Natr ngma chacherdteg r ngma
duxg r tama chanaxaxe i nx
nachopet i ngma cuaxrug nax
chauxcax, er t
% 
anagr. 25R nma ga Moich r
gmax
nx nixu ga yema Tupana namax
nx ixux.
Ngma 10 i Tupanaar mugchiga

20

1R

nma ga Tupana r nidexa


r nx nixu ga guxma ga aa
mug r anagr: 2

changuxuchixx, naxme
Equtuanecxg ga nx

cupuracmarex. 3R uxma nax cur


, r tama chanaxaxe i
chaupetaxacr ucaxmaremax
cutupanax. 4R taxuxtma i taxac
cugcax cuxxchicnax nax
ngmamax cutupanax c ax, r bai i
ta 
cudaux, r bai i taxac i oma i
ngxmax, r bai i taxac i
ngxmax t cuxxchicnax nax
ngmamax cutupanax c ax! 5R
 taxacr naxchicnaxpexegu
x r nx quicuaxx! Er
cucaxp
choma ya cur Cori ya Tupana ya porac
r porac cux chinux, r ngemacax
tmaar chixexc ax t tx chapoxcu ya
yxema chauxchi aixe, r uxmata
, 
chananguxx i ngma poxcu. 6Natr ya
yxema chox ngechagxe r naga
ngma chor mug, r tx

100
changecha, r t nx changecha i
1,000 expxcna
yamuxgu. 7 
cunaxuxuchi ega taxacr chixex
cuxxgux! Er choma ya cur Cori ya
  chaxpetmare
nax tx chapoxcux ya yxema
chaugamax tg ipoxnetaxe ega
taxacr chixex taxxgu. 8R nxna
nacuaxchi i ngma ngchigaar
ngunex nax chaux
caxicatama nax

cunaxxchixcax! 9R 6 i ngunexgu
 i guxma i cur
purac i cuxxchax. 10Natr ngma
nor 7 i ngunexgu r t icurng r
nagu t chox quicuaxx. R
taxuxtma taxacr purac nagu cux i
ngma ngunex, , 
cuxacg, g,
taxg, nag r
ngma dux i to i
nachixanecx i cuxngxmax!
11Yer choma i Cori ya Tupana r 6 ga
ngunex ga
 ga naane, r oma ga naane r
tax ga mr, r guxma i ta
ngxmagx. R u ga
nor 7 ga ngunexgu. R yemacax mex
namax chaxuegu ga yema ngunex, r
cuxna chanachuxu nax nagu cupuracx.
12R tx nangechax ya cunat r cu
nax ngmac namxc ax i cur max i
aa naane i choma i Cori ya Tupana
cuxna chaxx! 13 
cumeta! 14R cuma nax cuxxmagx
r cuxtegx  
nai i nge rexna nai ya yatmax
xa!
cumax! 15 xta
16  quixu i

cumcchiga! 17 

2021

101
exe ya cumcpata,
cunangchax
rexna naxmax, rexna nor
puractanx, rexna naxtax, rexna
, rexna nor burug, r bai
i ta! anagr ga
Tupana.
Nma ga Iratanxg r
Tupanax namue

guxma ga yema Iratanxg r


nx  r
guma corntagga. R nx nadaug ga
18R

yema mac r guma ma


caixanex nagu nguxne. R yexguma
yemax  nadauggux,
r namue r nxna nayxgug ga guma
ma. 19R yemacax Moichx
anagrg: Tama tanaxaxe i Tupana
tomax nidexa er ngrchi t tayue. R
%
nx quixux i ngma Tupana cumax
nx ixux  
anagrg. 20R nma ga Moich r
nanangx r anagr nx: Tax i
pebai xchiex! Er nma ya Tupana r
 c ax i nor
pora nax nx pemuexc ax r
guxc ax r tama
chixex pexgxc ax anagr. 21R
yexguma yema Iratanxg r guma
ma %,
r yoxni ga nma ga Moich r yema
 ga caixanexc a
.

Mug i metagxcax uegux

21

12R

Tupana r anagr
Moichx: Tex ya
tmamcx imxe r tma r ta

noxtacma tx pimax! 13Natr


ng
yamxchachirexgu r tx
yamaxcraxmaregu, r t cumax nx
chixu nax taxacr nachicagu yanacx
nax tama nma r ta nayuxcax.
14Natr ngma namcmax nux r
 imxchax, r t
noxtacma cuyama%
guchicaxpechitagu yanacuxgux. 15R
ngma nanatx rexna nax
napi xeex , r name i noxtacma poxcu i
yu namax taxuegu. 16R ng
r tx icx r t
duxcax ngx
cuyama
rexna mar tmamax nataxegu. 17R
ngma nanatmax rexna namax
chixex ixugx r noxtacma cuyamax.

22R ngxguma taxre i yatg ng


dai  yanguxee 
i xacxc r ngemacax nayuxacxgu,
 yuxacxxx e r
tanaxaxe i tanaxtan i ngma diru i
xcax cacexpx r ex gac
nangugxgu nax mar namex nax
ngxgumaep. 23Natr
ng
yuxgux, r tmaar maxmax
tanaxtan. 24-25R ngxguma tex
tichixetxgu, r
chixetmax t ta tx naxtan. R
ng tibeptaxgu,
r beptamax t ta tx naxtan. R
ng tipoyemexegux,
r poyemexemax t ta tx naxtan.
R ng
tipoyecutgu r poyecutmax t ta
tx naxtan. R ngxguma tex
tiguxgu, r gumax t ta tx

2124
naxtan. R ng
tapi xeeg u, r pi xeem
ax t ta tx
naxtan. R ng
tanacuai xcagu, r cuai xcamax t ta
tx naxtan.

Mug i nx ixux nax uxc


namexx i guxchaxg

22

5R

ngxgumachi tex
tmaxnag ngranegumare
muggu nax ngextmare nachibexcax
r ngmagagu toxgu
yachibegu, r yxema nor yora i
ngma naxnag, r tanaxaxe i
tanaxtan namax i tmanetar o i
rmemaex. 6R ngxgumachi tex
ta
 ngxma
yaxaegu i tmaar nanetg i mar
idaux, rexna ngexacax rxgx, r
yxema yaguanexe r tanaxaxe nax
nor yoraax tanaxtanx naxcax i
ngma tmanetg nax taguxcraxx.

29R ngma penetgar o i choxna


x, %.
R ngxgumarx 
chanaxaxe i paxa choxna penax i
ngma choxna x. R yim nxraxc
, r name
naxcax penaxtan i
ngma choma nagu chaxunetaxe x px.

Mug i guxchaxgar mexxchiga

nx
icuyangauxgu i cur uanar
exna nor bru iyartaxux, r
 cunateguxx. 5R

23

4Ngxguma

102
tama name i nx cuxo nax nx
eex i ngma cuxchi aix. R
curngx
ngxguma chi nx cudauxgu i nor bru
%ngxma yangux
exe nax cunanugx i
r nx rngx
ngngxmax!
6R ngx i ngear
dirux ex gacpe
cumax mexgu, r tama name i
cunatopet i ngma guxchax. 7R nx
rxo nax doramax cunaxuxx 
dux! R tama name i natcaxma
cugagu nax yamax i
taxuxma i chixex x. Er choma r
  chaxpetmare i ngma
dux  nax tayux. 8R
cuma nax e , r tama name
 cunayauxtan, nax
c ax ega taxacr
guxchax cuxyamexggu. Er
ngma ex gac i nayauxtanx, r
inayacux i ng, nax
tama nx nacuxc ax i duxg, r
e ya taxuxma
ngmac ya yxema dux
i chixex chirxe, r nitmaguchi i
ngma chixex.

Nxraxx i nor o i nanetgarchiga

ngma nxraxx i nor o i


ng, r

ngma rmemaegx anagr ga
Cori ya Tupana.

19R

Tupana r aixcma
Iratanxgmax inaxga

24

3R

nma ga Moich r


103
Iratanxg r namax nx nixu ga
guxma ga yema ore ga Cori ya Tupana
namax nx ixux. R nmag ga
Iratanxg r gux
Moichx nangxg r anagrg:
Ngmac t tayanguxx i guxma i
ngma mug i Tupana tox mux
anagrg. 4R nma ga Moich r
nanaxmat ga guxma ga yema ore ga
Cori ya Tupana nx ixux. R moxc
paxmama narda r ma
%.
R 12 ga nutamax nanax nagagu ga
yema 12 ga Iratcumg. 5R u
nanamu ga uxre ga ingextx ga
Iratanxg nax nadaiaxcax ga
 r Tupanacax nax
naguaxcax. inanaexg
 
. 6R nma ga Moich r
ngxgu nayabaye ga guma nag. R
% r uxre ga
naxpgu nanabacu. R guma naiar
ngx r marear guchicax namax
namaxcu. 7
ga yema popera ga Tupanaar ga nagu
matx, r yema duxgcax tagac
nx nadaumat. R nmag r
anagrg: Guxma i ngma Cori ya
Tupana nx ixux r aixcma t mea
tayanguxx anagrg. 8R
yexguma ga Moich r nanayaxu ga
guma nag ga tog ga naxpgu
nabacuc r gumamax duxgx
nimacutan, r anagr: uxma nax
pexna naxx i nor mug r daa nag
cuaxrux nax aixcma
i guxma i ngma Cori ya Tupana
pemax nx ixux anagr.

24

Moich r ma
12R Cori ya Tupana r anagr
Moichx: 
daa ma
a chox nanguxexe! Er t cuxna
ngm
chanax i nutataching i chor mug
r ucuxeg nagu chaxmatx nax
ngma Iratanxgx 
nangexxcax anagr. 13R
nma ga Moich r inachi r guma
ma
%
Yochu. 14R nma ga Moich r yema
Iratanxgar ex gacgx
anagr: 
tox penanguxexe r uxmatta pexcax
! R Ar r ru r t pemax
nux narcho. R ngxguma chi tex
guxchax tx nge
i Armax r rumax nx tixu
anagr. 15R yexguma yema orex
%, r nma ga
Moich r guma ma.
 nayadx. 16R
Cori ya Tupanaar ne r guma
ma. R 6 ga
ngunex r yema caixanex nayadx
ga guma ma. R yema nor 7 ga
ngunexgu r nma ga Cori ya Tupana
r yema caixanexcax naca.
17R yema Cori ya Tupanaar ne r
yema Iratanxgcax nango
guma ma %
nachuchitaeru. 
rx . 18R

guma magu
nayaxcu. R yma nayexma ga 40 ga
ngunex r 40 ga chtax.

25

mareg naxcax ya Tupanapata

25

1R nma ga Cori ya Tupana


r Moichmax nidexa r
anagr nx: 2Namax nx ixu i
ngma Iratanxg nax chauxcax
nanutaquexeaxcax i nor mareg!
R nadea naxngma duxg i
aixcma nor ngchamax
inaxgchax! 3 ngma
pedex: irum, r dirum, r
cobrem, 4r naxchiru i dauxraac
ex charax, r naxchiru i
dauxracharax, r naxchiru i
daucharax, r naxchiru i lnuchi i
mexechixnaxcax, r cbrataxag, 5r
carnruchaxmxg i dauxmax
ichagx, r tog i naxchaxmx i
mexechix, 
acchianaxcax, 6r chx i omx
mex, r pumra i chx i
chacherdte ya chor puractanxeru
namax rnggx, r pumratexe i
, 7r nutag ya
cornalnanaxcax r naig ya nutag ya
ngaxrux nax chacherdtegar
ex gacar tremchiruar merux
cax. 8R chauxcax penax ya


duxcax!
9 
changexmane, r guxma i nor
ngmaxg r t ngma cux nx
chadauxxc cunax.
Ba i Tupanaar mugchix
10

acchianaxca, 
mtru r centmetru i nor max r 65
centmetru i nor tachi, r

104
ngxgumarx ta 75 centmetru i nor
mchane! 11R nax%
natxma! 
ngxgumarx t ta irumax
cunatxne.  
irumax cunaxegubera. 12R nax
i gmc i bochicux i irunaxcax, r
! 13R
ngxgumarx ta nax ya taxremenax
ya nai ya acchianaxcax, r u
irumax yatmenax! 14R yima
ngma ba i
bochicuxyaexg nax
yimamax nachxnagxcax i ngma
ba! 15
 . R ngma baar
bochicux 
nangexmagecha. 16R ngma bagu
ngma nutataching i
nagu naxmatx i ngma mug i t
cuxna chaxx! 17R 
naxt ax i irunaxca! R nor
ma10 centmetru
, r nor tatachin r 75
 . 18 
cunaxxchi i taxre i
xchicnax i ixpextx i nor
pengxmax i ngma
batax. 19R ngma
xchicnax i ixxpextgx r
naxt a . R
 xipe
r ngma to r nor tope
nangexma. 20R ngma taxre r t
ngar toxma. R
naxt atgu t nardaun. R yima
naxpext r t nayadx i ngma
naxt ax. 21R ngxma bagu nanucu i
ngma nutataching i chor mug
nagu matx! R u

2527

105
t ax! 22R ng 
changexmax i naxt a
ngxngma taxre i
xchicnax i ixpextx. R
 % chixux i
ng

ngma nachacg r ngma nangug


i naputragraxx,  
cunaxxchig. 32R ngma om r
 

ngma chor ucuxeg naxcax i ngma


Iratanxg.

nangexma i tomaepxchig i
nachacg.

ar nuchicax

Tupanapatachiga

23
acchianaxca! R 90
 max, r 45
centmetru i nor tatachin r 65
centmetru i nor mchane. 24R
irummax t cunattachin, r
irumax t cunaxegupechin. 25R
ngma mecha r t cunaxbera i
7 
tatachin i ngma naberag. R ngma
 %
cunaxegubera. 26R nax i gmc
i bochicux i irunaxcax, 
! 27R ngma
naberax 
nax ngyaexgxcax ya yima
rux. 28R
ngma nor ngetaxrux r nai ya
acchiamena% , r gux

irumax t cuyatmenaxg. 29R


 ngma nor
poratug r cuyerag r baerug r
axepg i ngma chix i marear
axrux. 30R ngma mechatgu t
cunanu i ng nax
guxtma chopengxmaxcax.
Ompaweru i irunaxcax

ngxgumarx 
irunaxcax i pomx! R
ngma nachipat r namenax r
31R

26

1c nax ya chopata i 10
tachin i mex i lnuchiar
mutachinx! R ngma lnuchi r t
nadaunta r nayauxnta r
naex ranta. R ngma lnuchimax t
cunamutachin, r taxre i
xchicnaxg t nagu cux.

14R ngma na 


carnruchaxmx i dauxmax
ichagx . R ng
x r t cbrachaxmx . 15R
ngma naxtap
acchianaxca . R
ngma r mea t icunanu.

30R yima chopata r guma


ma nec t
cunax.

chenaxcax

27

1%

guchicax i nor gux


! R taxre ya mtru r 25
 
. 
acchianaxca . R ngma nor
25
 . 2R ngma marear
guchicax, r guxma i nor

27
gmcpe xx
r ngma r t nax
cunaxxchi. % 
cunatxne i gux. 3R guxma i
nor ngmaxg i ngma mareaar
guchicax  chenaxca.
R ngma nor tanimacapg r
ngma nor prag, r nor
yauxmexpg, r ngma nor
choxbrug, r ngma naxtaxmx r
chenaxca .

Tupanapataar xtchiga
9R

yima chopata r t cunaxxt.


R ng 
lnuchi i mutachinxmax
cunapoxegu. R ngma nor max i
ngma cupoxegux r 45 ya mtru t
. 10R ngma poxeguxar caxtag
r 20 chenaxca .
R ngma 20 i caxtamag r
ngxgumarx chenaxcax
. R ngma lnuchitachingar
chorug r ng
nachox r t dirumnaxca.
11R ng
t lnuchi i mutachinxmax
cunapoxegu. R ngma cupoxegux r
45 . R yima 20 ya nor
caxtag r ngma 20 i caxtamag r
chenaxca . R ngma
lnuchitachingar chorug r ngma
 r t
dirumnaxca. 12R ngma
naa
x r 22 ya mtruar ngx 
cunapoxegux namax i lnuchi i
mutachinx. R 10 
caxtag r naxmag. 13R ngma

106
naa r
ngxgumarx ta 22 ya mtruar ngx
 namax i lnuchi i
mutachinx. 14R ngma
naaxtpe
x r ngma i nor cuchicaar
7 
cupoxegux namax i lnuchi i
mutachinx. R 3 
caxtag r naxmag. 15R ngma

ngxgumarx ta r 7 
cupoxegux namax i lnuchi i
mutachinx. R 3 
caxtag r naxmag. 16R ngma
naaxtar x r 9 ya mtru nagux i
lnuchi i mutachinx . R ngma
x r naxchiru i dauxraac
ex charax, r naxchiru i
dauxracharax, r naxchiru i
daucharaxnaxca . R ngma r
t mea penaxmatchara. R 4 
ya nor caxtag r naxmag i ngma
ax. 17R guxma i naaxtar
caxtamachenaxca .
R ngma nor caxtagar Baal
%ne r
dirumnaxca . 18R ngma
naaxt r 45 
max r 22 ya mtruar ngx 
nor tatachin. R nor poxegux r 2
ya mtru r 25 
mchane, r lnuchi i
mutachinxnaxca . R ngma
nor caxtagmachenaxcax
. 19R guxma i chopataar
ngmaxchenaxca .
R ngma nor poxeguxtx nagu
ngagx, r naaxtar poxeguxtx
nagu ngagx  chenaxcax

2730

107
. 20R namu i ngma Iratanxg
nax orbuar chx cux
nangegxcax nax ngmac guxguma
yanaigxcax i chopataar omg! 21R
nma ya Ar  
nadaugx i ngma omg, nax
ngmac guxma i chtax chope
nanaigechaxca
chopata. R ngma ba i mugchar
tyepe 
inanaigechax i ngma omg. R aa
mu r chanaxaxe i guxgutma
ngma Iratanxg r nataag nagu
.
Chacherdtegchiruchiga
1R chor puraccax nx
naxuneta ya cuenex ya Ar
r naneg ya Nadx, r Abi, r
Ereach, r Itam!  
chopex
nachoggx. 2R cuenex ya Arax

%! R ngma
 xg nx
nacuaxgx nax aixcma choma chor
purac i nexcax nx chaxunetax.

28

3R

cuma tmamax idexa ya


yxemag txna chanaxx i cuax nax
guxraxx tixxgx! R yxemag
ngma naxchiru ya
Ar nax ngmac chox
napuracxcax.

mareg i wxichig i ngunexgu ixx

29

38gu

r t chauxcax cunadai i taxre i



ngxmax. R ngma marear

guchicax . 39 


paxmama quigux r to r t
yuanec cuyagu. 40R ngma nxra
quigux i carnru r taxre i quru i
arna i mexechix i orbuar chxmax
xmax t cuyagu. 
a
ltru ya bnu nagu cuba. 41R ngmac
ttama cunax namax i ngma to i
carnru i yuanec quigux nax
arnamax r orbuar chxmax r
bnumax cuyagux. R ngmac t
chaux% i ngma naema.
42R ngma mareg i chauxcax pigux
 
nax guxgutma chauxcax naxgx i
chopataar xar ngaicamna. R
a t changexma nax
choma r ngm
cumax chidexaxcax. 43R ngxma t
 iyangaugx i ngma
Iratanxg. R ngma nachica r t
a t changexma. 44R
naxne er ngm
yima chopata r ngma naxnaar
guchicax r t chanaxnexx. R
ngxgumarx t ta i nma ya Ar r
naneg r t chanaxnexx nax
naxgaxcax i chor purac. 45R
  i
ngma Iratanxg, r nor Tupana t
. 46R ng% 
nacuaxgx  i nor

changuxxeex 
chamaxxcax. 
Cori ya Tupana.
Pumratexear guchicaxchiga

ngxgumarx ta nax
i pumratexear guchicax
 chianaxca! 2R
nor max r nor tatachin r t

30

1R

3031
, r 45 .
R nor mchane r 90 centmetru t
. R ngma nacapexeg i ngma
pumrate 
cunaxxchig. 3
ng%
ngma nor gmcpe
irumax t cunat. R irumax t
cunaxegupechin anagr ga
Tupana.

chenaxcaxchiga
17R

yexguma ga nma ga Cori ya


Tupana r nayadaxx ga Moichmax
nax yadexax, r anagr nx:
18
yauxmexp chenaxcax! R
ngma nor chicax r narx
chenaxca . R yima chopata
r ngma naxnaar guchicaxar
ngxmachate 
bacha. R dexmax t cunaxcu.
19R nma ya Ar r naneg r ngm
a
   nax
ngnayauxcutgxcax r
nayauxmexgxcax. 20R ngxguma
chopatagu nachocuxgu, r ngxguma
chauxcax naguxgu i mareg r t
ng nayauxcutg r ng
nayauxmexg nax tama nayuexcax
anagr.

Tupanapataar meruar rug

31

1R

nma ga Cori ya Tupana


r Moichmax nidexa r
anagr nx: 2Dcax, r

.

108
3-5R

mar nxna chanax i Chaux i


nex, r nxna chanax i cuax nax
paxama nx nacuxcax i taxacar ,
r nx natauxchaxcax nax
guxraxx i merug naxx ,
r di, , .
R nxna chanax i cuax nax nx
nacuxcax nax nuta ya ngaxrux
nangoraxxcax r
% r
guxma i merug naxxcax. 6R
ngxgumarx ta nx chaxuneta ya
Becharar ngxeer ux ya Aorix ya
Icham nane, ya Dtanx . R
guxma i ngma yatg i nx
icuaxchigx r yexerac cuax nxna
chax nax naxgaxcax i guxma i
ngma cux chamux nax cunaxx.

Ngchigaar ngunexchiga
12R

yexguma ga nma ga Cori ya


Tupana r nayadaxx ga Moichmax
nax yadexax, r anagr nx:
13R namax nx ixu i ngma
Iratanxg r acurg t nx! R
g i ngma
ngunex i chauxcax pexxchix. Er
nggutma tr cuaxrux
i yigmax ixx nax ngmac
guxma nx nacuxcax nax choma
pex chadex. 14R ngma ngchigaar
ngunex r nachuxu nax nagu
pepuracex, r ngemacax penaxaxe i
mea penaxaure. R yxema tama
naxaurexe i ngma ngunex r t tayu.
R yxema ngchigaar ngunexgu

 ipeyarxoxx. 15R
mar name i 6 i ngunex pepurace,

3132

109
natr ngma nor 7 i ngunexgu r
nagu t iperngg r chauxcax t
penaxxchi. R tex ngma
ngunexgu puracxe r t tayu. 16R
ngemacax i pema i Iratanxg r
penaxaxe nax penaxaurex i ngma
ngchigaar ngunex er ng
chor ga i guxgutma nxna
pecuaxchiex. 17R ngma ngunex
gutma tr cuaxrux i
yigmax ixx i pema i Iratanxg
r chomax. Yer choma ya per Cori ya
Tupana r 6 ga ngunexgu
chayanguxx ga nax chanaxx ga
 i naane r oma i naane. R
yema nor 7 ga ngunexgu r nx
charchau ga nax chapuracx, r
icharnganagr ga Tupana.
Nutataching i Tupanaar
mug nagu matxchiga

yexguma Cori ya Tupana nx


rchauxgu ga Moichmax nax
yadexax ga ma, r
nxna nanax ga taxre ga
nutataching ga nmatama ga Tupana
naxmexmax nor mug nagu
naxmatx.
18R

irunaxcax i wocaxacchiga

32

1R

yexguma tama paxa


nax xgu ga Moich ga guma
ma, r yema Iratanxg r
Arca:
Tanaxaxe i tox 
naxchicnax nax namax
tatupanax cax er tama nx tacuax
nax taxac nx ngupetx i ngma
 gaxx
anagrg. 2R nma ga Ar

nanangx r anagr: c
pexmaxgna r pexacgna penade i
ngma naxmaching i irunaxcax, r
nua chaux! 3R guxma
ga yema ngexg r nanachox ga
naxmaching ga irunaxcax r
Arx. 4R nma ga Ar
r nananutaquexe r nanadexx ga
yema naxmaching ga irunaxcax. R
%
nax. R
guxma ga duxg r tagac
anagrg: Pa Iratanxgx, r

cux nguxuchixc anagrg.
5R yexguma yemax nadauxgu ga
Ar, naar
guchicax naxtagu ga yema
nax. R u
tagac anagr: Mox t Cori ya
Tupanagagu tataxg anagr.
6R moxc ga paxmama r nardag
r Tupanacax nanadai r nanagu ga
carnrug nax yemaac Tupanape
ng yamexgxcax. 
ga duxg r nartog nax
nachibexcax r naxaxegxcax, r
u
nataxgxcax. 7R yexguma ga Cori
ya Tupana r Moichx anagr:
c,  ! Er ngma
cur dux
cunguxxeex r mar chixexgu ng
nayi xexe. 8R paxama nx
inarngmae ga yema namax nx
chixux cax. R
ngca
nax i iru i dexex,
r uxma r nx nicuaxxg r
naxcax nanadai r nanagu i naxnag,

32
r ngmax anagrg: Pa
Iratanxgx, 
 nguxuchix,
anagrg anagr ga Tupana. 9R
anagr ta ga Cori ya Tupana
Moichx: R meama chanangug i
aa duxg r nx chicuaxchi nax
x. 10R uxma r
tama chanaxaxe i choxna cuchog er
%%ngma
duxg r noxtacma t
ichayanaxoxx.  
chanangoxexe ane i
porax anagr. 11Natr nma ga
Moich r aa dexamax Cori ya
Tupanax narngxmxcha: Pa
Corix txc porac namax cunu i
ngma cur duxg ga cumatama cur
poramax cunguxxeex ga
? 12R ux c
icunaxchicax i ngma
Equtuanecxg nax chixri cuchiga
yadexagxcax r agx: R Tupana
xexe i
Iratanxg nax ma
nadaiaxcax r iyanaxoxxcax i
, anagrg t? R
ngemacax tax i cunux, r nagu
i nor chixex i ngma cur
duxg! 13R nxna nacuaxchi ya
yim cur du ya Abra, r Icha, r
Ira ga Acbugu gac! R
%
cunaxuegux nax nx curngxeex
r acux: R t nx charngxexe i
 xtagrx, r
guxma i aa naane i pemax
chaxuegux  
gux , acux anagr ga
Moich. 14R nma ga Cori ya Tupana

110
%
ga nor duxgmax naxxchax.
15
ma%
taxre ga nutatachin ga nor
gux% namax ga
Tupanaar mug. 16R nmatama ga
% ga yema taxre
ga nutatachin, r naxmatx
namax ga yema nor mug. 17R
guma Yochu ga Moichmc ga
namax ma, r
yexguma duxgx 
yaxixcha, r Moichx anagr:
Nx xg cuxcux r
oma ng nadai xrx i
ngma napegxanagr.
18Natr nma ga Moich r nanangx
r anagr: Ng
, r tama ngma nax
naporamaegxca, r tama ngma
nax naturamaegx.
ngma
nx  anagr. 19R
yexguma nma ga Moich yema
napegx, r nx nadau
nax, r nx
nadau ga nax napetaegx r
yaxchitanx ga duxg. R
yemaca
numax inayachi x ga yema taxre ga
nutatachin ga Tupanaar mug nagu
matx. R ma
. 20R u
ga Moich r nanayaxu ga yema
na%
nayataxcuchi. 
yagauuxmata
naxtexemare. R yema natexe r
u

111
Iratanxgx  
naxaxegxcax. 21R Arx anagr:
Taxac cumax nax i aa duxg
r ngemacax i aa tax i chixexgu
cunayi xeex ? anagr nx. 22R
nma ga Ar r Moichx nangx r
anagr: Pa Chor Corix tax i
chomax cunux! Cuma r meama nx
cucuax i aa duxg nax nor me
nax chixex naxgx. 23R
nmag ga duxg r anagrg
chox: nax tox
nax nax namax tatupanax cax, er
tama nx tacuax nax taxac nx
petx i ngma Moich ga
 gaxx!
anagrg chox. 24R yexguma ga
choma r chanangx, r achagr:
R yxema tx nangexmaxe i iru r
c tanaxxchi , achagr. R
nmag r choxna nanaxg ga nor
irug, r choma r chayagu. R
 ga aa
nax anagr. 25R
nma ga Moich nx nadau ga yema
duxg ga mar nax
nangupetxchix ga naxnear
ngcha ga chixex nax naxgx, r
yemaac nor uanax
nanatauxchaxx nax nx nacugex,
yer ga Ar r tama aixcma mea
nxna nadau. 26R yexguma ga Moich
r napegxar cuchicagu nachi r
anagr: 
gxe r nua chaux!
anagr. R guxma ga Lebtanx
nax. 27R yexguma ga
Moich r yema Lebtanxx
anagr: Tr Cori ya Tupana r
anagr pex: 

32
pemax r penayaxu i per tara, r
ngma duxg i noxrtama ngcha i
chixex gxx
ngma duxg
exna pemcg
exna per ngaicamagu pegx
!anagr. 28R yema
Lebtanx r nayanguxg ga yema
Moich namax nx ixux, r yema
ngunexgu r nayue ga 3,000 ga
yatg. 29R yexguma ga Moich r
anagr: u
, er penax nax
penadai x .
R uxma i nma ya Tupana r mex t
pemax naxuegu anagr. 30R
moxc ga Moich r duxgx
anagr: Pema r porac chixex
pexg. R u 
ma

chayacaxcax r mar pex nx
iyanangma i ngma chixex i pexx
anagr. 31R yemacax ga Moich

ma. R
Tupanax anagr: Aixcmaxchi i
ngma duxg r poracxchi
chixex naxg er ngcax nanaxg i
nax i irunaxcax nax
namax natupanaxgxcax. 32R
ngemacax cuxna chaca r cux
 nx
cuyarngmaxcax i ngma nor
chixex. Natr ngxguma tama nx
nx icuyarngmagux r noxtacma
nap i ng
popera i nagu cuxmatx! anagr.
33Natr nma ga Cori ya Tupana r
nanangx r anagr: Yxema tama

3234
 
ngma chor popera
anagr.

Cori ya Tupana r Moichx


nanawex i nor mex

33

12R

nma ga Moich r Cori


ya Tupanax anagr:
Dcax, cuma chox cumu nax aa
duxgmax ichacuxcax, natr
tama chomax nx quixu nax tex t
 curmux nax chomc
cax. R ngxgumarx ta
chomax nx quixu nax chox
cuyaxx r ngemacax chomax
cutax. 13R ngxguma chi aixcma
ngma r chox nx
nacuaxexe i ng,
nax ngmac cux chayaxxcax, r
ngmac taguma iyanaxoxcax nax
chomax cutaxx! 
 i aa duxg!
anagr. 14R yexguma ga Tupana
r Moichx nangx r anagr:
Choma ttama cux chaxmc, r t
cux charngxexe anagr.

nma ga Moich r nanangx


r anagr: Ngxguma cuma tama
tox quixmcgux, r tax i tox
cuchoxxeex i nua! 16Er ngxguma
cuma tama tox quixmcgux r
ux c t nx tacuax nax cuma r
tomax cutaxx? Natr ngxguma
tox quixmcgux r choma r aa
cur duxg r aixcma t nx
tacuax nax cupengma tog
i oma i naanecxrx
anagr. 17R yexguma ga Cori ya
Tupana r nanangx r anagr:

15Natr

112
Ngma uxma nx quixux r t
chanax, er cugu chayax r mar
cumax chatax. 
ngma cumax nx chixux
anagr ga Cori ya Tupana. 18R
yexguma ga Moich r Tupanax
nacaax r anagr: Pa Corix,
chanaxaxe i chox cug cuex nax
nx chadauxcax i ngma cur mex
anagr. 19Natr nma ga Cori ya
Tupana r Moichx nangx r
anagr: uxma r t cux
chanaex nax uxc
chamecmaxchix r cupe 
chaug chixu. R choma r t chox
tangechatmxg ya yxema
maaxexe. R t tx
charngxexe 
charngxeec haxe. 20Natr cumax
nx  
, 

anagr. 21R anagr ta ga
Tupana: Dcax, nua chaux
. R c
yima nutatgu nachinag! 22R
a chaxpetxgux, r
ngxguma ngm
yima nutaar xmaxgu t cux
chimucuchi. R choxmexmax t cux
charttax uxmatta changupet.
23R ng 
chauxcaxex cudauxcax. Natr

cudau anagr.
Ngexwacaxx i nutataching i
Tupanaar mug nagu matx

34

1R

nma ga Cori ya Tupana


r Moichx anagr: c,
cumatama nax i taxre i nutataching

34

113
i ngma nanoxriraxxtama, nax
ngmagu chanaxmatxcax i ngma
chor mug ga yema quipuexxgu
chaxmatx! 2R ngxgumarx ta
cug namexx nax mox paxmama
cama
ya China! R ngma yexerac
a
nachuchitaerum
chopecax! 3R
 ! R tama
chanaxaxe nax tex nxna
ngaicamax ya daa ma, 
carnrug, 
chanaxaxe nax nor ngaicamna max
nangxgax anagr ga Tupana.
4R nma ga Moich r nanax ga
yema taxre ga nutataching. R
moxc paxmama r nanade ga yema
%
ma,
yema Cori ya Tupana namax nx
ixuxrx. 5R nma ga Cori ya Tupana

Moichmax yma nayexma, r
nagax nixu. 6R Moichpe
naxpet r tagac anagr:
. Chomax r
. 
mecmaxchic, r ngechaaxec, r
axec, r aixcma tx
ngechac r aixcmax  i
chomax. 7R choma r guxguma tx
changecha r tx nx
ichayarngma ya tmaar pecdu r
tmaar chixex ya yxema aixcma
.  
chaxpetmare ya yxema chixex
gxe. R t tx chapoxcue uxmata

anagr. 8R yemacax ga Moich r

yexma axtanegu nanangcuchi r


Tupanax nicuaxx. 9R anagr:
Pa Corix, Pa Corix, r ngxguma
%
cutaxx r c tox ixmc! R

x i aa duxg. Natr
tox nx nangecha i tor pecdug
r chixexg, r tox nade nax cur
duxcax! anagr.

Moich r nanaxmat ga
Tupanaar mug
28R

nma ga Moich r 40 ga
ngunex r 40 ga chtax Corimax
nayexma ga guma ma. R
taguma nachib r taguma naxaxe. R
 ga
yema 10 ga Tupanaar mug nagu ga
yema nutataching. 29
ga Moich r guma ma
%
ga nutataching ga Tupanaar mug
nagu matx. Natr yexguma
, r tama ng nacuax ga nax
bexma yayauxrachametcxx yema
nax Tupanamax yadexaxcax. 30R
yexguma ga Ar r guxma ga
Iratanxg nx dauggu ga Moich
ga nax yayauxrachametcxx, r
namue, r tama nxna
nangaicamagcha. 31Natr nma ga
Moich r naxcax naca. R nma ga
Ar r guxma ga yema duxgar
ex gacg r Moichca. R nma
r namax nidexa. 32
guxma ga Iratanxg r Moichcax
. R nma ga Moich r namax
nx nixu ga yema mug ga Cori ya

3436
Tupana namax nx ixux ga
ma. 33R yexguma
mar nx nachauxgu nax
duxgmax yadexax, r ng
natchamet. 34R yexguma
Tupanamax yadexaxgu ga Moich r
ng nangegchamet r yemaac
namax nidexa u. R
ugmax nx
nixu ga yema mug ga Tupanax
nayaxux. 35R yexguma yema
Iratanxg nx dauggu ga nax
yayauxrachametcxx, r nma ga
Moich r ng natchamet. R
xx u
Tupanamax yanadexa.

mareg i Tupanapataca

35

4R

nma ga Moich r
guxma ga Iratanxgmax
nx nixu r anagr: 
ngma Tupana tx mux nax
naxxcax. 5R 
penade i mareg i Cori ya Tupanacax
! R guxma ya yxema inaxgxe
max
itanaxg. R nua penana i iru, r
di, 6r naxchirug i
exracharac yux, r naxchiru i
daux i exracharax, r naxchiru i
dauxcharax, r naxchiru i lnuchi i
mexechixnaxcax, r cbrataxag, 7r
carnruchaxmxg i dauxmax
ichagx, r tog i naxchaxmx i
mexechix, 
acchianaxcax, 8r chx i omx
mex, r pumra i chx i
chacherdte chor puractanxeru
namax rnggx, r pumratexe i

114
, 9r nutag ya cornalna
naxcax, r naig ya nutag ya
ngaxrux nax chacherdtegar
ex gacar tremchiruar merux
cax! anagr ga Moich.

Duxgar mareg r naxxchi

36

1R nma ga Moich r
anagr: uxma nax mea
yanguxcax ya yima Tupanapata r
nor ngmaxg, r pema i Bechar r
k  ngma puracmax
ipecux. R guxma ya tex ya tx
natauxchaxe nax taxacr
ngmaxgar x cuxe r guxma ya
tex ya Tupana ngma puraccax cuax
txna x,  
rngxee anagr.
2R

nma ga Moich r naxcax naca ga


Bechar r Aorix, r guxma ga
guxema tx natauxchaxe nax taxacr
ngmaxgar x cuxe. R guxma
ga guxema Tupana yema puraccax
cuax txna x r tmaar
ngchamax tg tixu. 3R nmag ga
yema puractanx r Moichx
nanayauxg ga yema yemaxg ga
Iratanxg ixgx nax
naxgaxcax ga guma Tupanapata r
nor yemaxg. R nma ga
Iratanxg r guxma ga ngunexgu
nor ngchamax yema
puractanxna nayaxgx ga nor
mareg. 4R nmag ga yema
puractanx ga guma Tupanapata
gx r nayachaxchitan ga nax
napuracex. 5R Moichmax nx
nayarxuge r anagrg: Ngma
duxg r mar nanangupetxxchi

36, 39, 40

115
nax tox i nor mareg
naxcax ya yima Tupanapataar purac
ga Cori ya Tupana nagu unetax
anagrg. 6-7R yexguma ga
Moich r duxgx
mar yangux ga mareg, r yemacax
mar tama nanaxaxe nax inaxgx
ga nor mareg ga iyatx r ngexg
naxcax ga guma Tupanapata. R
yemaac duxgx
nayachaxchitanxx ga Moich yer
yema mareg r meama ningu
uxmata naxxchimare.

42R nma ga Iratanxg r


nanaxg ga guxma ga yema
Cori ya Tupana Moichx muxrx.
43R yexguma Moich nx dauxgu ga
nax meama yanguxgx ga yema
Tupana nx ixux, r duxgmax
mex naxuegu.

39

Moich nanax ga Tupanapata

40

17R yexguma mar taxre ga


yachocuxgux

nachoxx, r guma nxraxc ga
tauemacar ggu, 
ga naxgx ga guma Tupanapata.
18
naxx ga guma Tupanapata, r
inananux ga natapxmapara. R
% ga
natapxar caxtaparag. R

%. 
ga guma nor caxtag ga ngx
gne. 19R u
guma Tupanapata namax ga yema

 ga nax. R

 ga naax yema Cori
ya Tupana namax nx ixuxc.
20-21

ga yema taxre ga nutataching ga


Tupanaar mug nagu matx r
yema bagu nayancu. R u
nanae
naxt ax r Tupanapataar aixepegu
. R uyepexe r
yemamax nayadx ga yema ba
yema Cori ya Tupana namax nx
ixuxc. 22
nurux 

%. 23R
yema mechatgu Tupanapexegu

Tupana nx ixuxcma. 24R yema
om ga irunaxcax r ta yema

to
toxma. 25R Cori ya
Tupanapexx ga yema
om yema Cori ya Tupana namax
nx ixuxc. 26R yema irunaxcax
ga pumratexear guchicax r
%pe
. 27
ga pumratexe ga yixix yema Cori ya
Tupana namax nx ixuxc. 28R

guma Tupanapataar txax. 29R
unagar guchicax
% r
guma Tupanapatape.
R yma Tupanacax nanagu ga
naxnag r trgutexe ga mexechix,
yema Cori ya Tupana namax nx

40
ixuxcma. 30
Moich r guma Tupanapata r
maregar ngxmachate
ga guma bacha ga yauxmexpx. R
dexmax nanaxcu yauxmexrux.

116
guchicax. R u
naaxar trux. 
yacux ga yema purac.
Yema caixanex r


31 

nayauxgx ga Moich r Ar r

yayauxmexgxcax r ng
yayauxgcutxcax. 32R ng
nayauxmexg r ng nayauxcutg ga
yexguma Tupanapatagu nachoxcuxgux
r yexguma maregar guchicaxna
nangaicamaggu, 
Cori ya Tupana ga Moichmax nx
yaxux. 33
nanapoegu ga yema naaxt ga guma
Tupanapata r yema maregar

34R

yexguma Moich yanguxgu


ga guma Tupanapata r yema
caixanex ga noxri
Iratanxgpe, r
, r
Tupanaar ngonexmax nanap.
35R nma ga Moich r

yema caixanex r Tupanapatagu
max nanap
ga guma Tupanapata.

LEVTICO
(Lebtanxar puracchiga)
maregar guchicaxchiga

1R

nma ga Cori ya Tupana r


cax naca, r
anagr nx: 2c namax nx
ixu i ngma Iratanxg r ngxguma
%%
exna

tanamu! 3R ngma tmaar mare i
tmax  i
 . R ngma
nax tx namax chataxxcax r
chopatangxmax i
guchicax . 4R
  nax tx
chanayaxuxcax i ngma tmaar
mare, r tx nx icharngmaxcax
i tmaar chixexg. 5R ng
yatx r chope 
. R ngma Ar naneg
 
naxuaxgx ya yim nag. R ngma
chopataar ngxmax i
guchicax r yim nagmax t
nanamaxcut r t nanamaxcuegu.
6R yim chacherdte ya chauxcax
yaguc i ngma mare r t

nanacauxchaxmx i ngma naxna r


t nanachexg. 7R ngma
 yanaixgx ya
ngma guchicax. 8R yima
  i ngma
naxnaar chexgx r naeru r
ngma nantaar chx. 9R yxema
chauxcax naguxe i ngma namachi r
 %
tayayauxgx i nanta r naparag.
R nma ya chacherdte r ngma
guchicax ma nax
choma namax chataxxcax i ngma
naema i ngma mare anagr ga
Cori ya Tupana.

Chixexgar tanrux i mareg

1R

nma ga Cori ya Tupana r


Moichmax nidexa r anagr
nx: 2Ngxguma tex chope
chixex 
tmamcx xeex gux, rexna
diru i tmamc tx namax
nguxxeex cax tmamcx
xeex gux, r chixex tax. R
ngxgumarx ta ega tex
tmamcxtaxaccax tang xgu,

117

118

rexna taxaccax tx 


Ucuxe nax uxc yagugx
txna tanaxxcax r u
i ngma mareg
tanateguxgu, r chixex tax. 3R
8R nma ga Cori ya Tupana r
ngxgumarx 

toxguxar ngmax i iyartaxux


Moichmax nidexa r anagr
itayangauxgux r itayacuxgu r u nx : 9Ar max r nanegmax
nx tixuxgu nax tama nx
nx ixu nax uxc t yagugx i
itayangaux, r chixex tax. R
ngma nax nag i chau xcax nadaix !
ngxgumarx ta ega natcaxma
R ngma nax nag i yagugx r
tmamcmax itaxunetagu natr
gux ma i ngma chtax r ngma
tama tayanguxgu i ngma nx
marear guchicax ar 
4-5

tixux, r chixex tax. R ngemacax naictgu nananu nax ngxma


ega tex ngmac chixex xgux, r t
yaxaex cax! 10R mox c paxmama

tanaoeguxx i guxma i ngma


r nma ya chacherdte r t
, r ngma toxguxna
naxcax tangx
nicu xcuchi i naxchiru i lnuchinaxcax
tanapux, r ng
r nat chiru i ngmar  .
tmamcx xx, r ngma
R ngngma
iyartaxux i nx itayangaux, r
guchicax  ngma
ngxc tayaxux. R nat nax naar tanimaca, r ngma
r t nor
i ngma naxcax tangx
marear guchicax  
yorana tanax i ngma naxcax
nanagtaquexe. 11R ng

tangxar yexera, r ngmac


t nacuxuchi r to i naxchirugu t
uchope 
nicu x. R ng%
tmaxna i tmaar chixexcax choxna
mex  
tayamux. 6R ngma tmaxna i
ya yim tanimaca. 12R yima x ya
chauxcax timx r tanaxa
ngma nax naar guchicax 
x .
naix ne r tama name nax yaxox . R
R cumax, Pa Moichx, r t cunangug nma ya chacherdte r nanaxaxe
nax nauxraxx i tmaar chixex r
 x i gux ma i

ngoxi tmaxna i cux r


paxmama. R ngxma xtgu t
mar tmaar chixextangu name. R
ngma nax na i t
ngma naxna r tmax 
yagux . R ngxgumarx ta r
a t nayagu i nor chx i ngma
 r chacherdtex ngm
tanagax nax chope
nax nag i du x g choxna x nax
chixexcax tayagux. 7R ngmac ya
namax icharngxmx cax. 13R
yim chacherdte r t choxna nachog ngmac ya yima x i marear
nax tx nx icharngmaxcax i
guchicax  ne r tagutma

tmaar chixex. R choma r aixcma


peyaxoxx anagr ga Cori ya
t tx nx icharngma anagr
Tupana.
ga Cori ya Tupana.

8, 10

119

Moich r duxgpexewa
chxmax Arx nabaeru

1R

nma ga Cori ya Tupana r


Moichmax nidexa r anagr:
2c naxcax naca ya Ar r naneg!
R nanutaquexe i ngma
chacherdtegchiru, r ngma chx i
baerurux, r ng
i chixexar tancax imx, r ngma
 
ngear puxeer ux nagu nuc! 3R
uxtar cuchicagu
nangutaquexexexe i guxma i duxg!
anagr ga Tupana. 4R nma ga
Moich r nanax ga yema Cori ya
Tupana nx ixux. R nmag ga
duxg r guma Tupanapataaxtar
cuchicagu nangutaquexeg. 5R nma
ga Moich r anagr duxgx:
aa i uxma t chaxx ngma
Tupana chox mux nax chanaxx
anagr. 6R nma ga Moich r
Arcax r nanegcax naca r
Tupanape %.
7maxpx ga
naxchirugu Arx nicuxcuchi r mea
nayachota ga nor goyex. R
nayacu ga
naxchiru. nayacuxcuchi
 ga ngechacx
ga lnuchinaxcax. R yema r meama
nayagota nor goyexmaxtama. 8R
unayangaxcuchi ga yema nor
tremx. R yema nor tremxar
chocagu nananuxcu ga guma nutag ga
Ur r Tum. 9R u
nayangaxcuchipatexe. R yema
napate
ga iru ga botachinx 

nacuaxgx nax chacherdtegar


e , 
Cori ya Tupana ga Moichx namux.
10
nanayaxu ga yema chx ga baerurux
r nanamaxcut ga guma Tupanapata
r nor yemaxg nax yemaac
Tupanacacax. 11R
yematama chxmax nanamaxcu 7
expxcna ga yema maregar
guchicax. R umax
nanabat ga yema maregar
guchicax, r guxma ga nor
yemaxg, r guma bacha ga
yauxmexpx. R yemaac
Tupanacaxx. 12R
ukerugu
nanaba ga yema chx, r yemaac
Tupanaar puraccax nx naxuneta.

Nadx r Abiar chixex

Ar naneg ga Nadx
k
ga noxrtama . R
ngexcrcmare ga 
Tupana naxaxecmax nanaxcug.
R guma 
pumratexe r uTupanape
nanangeg nax yemamax nx
yacuaxgxcax. R yemaac tama
nayanguxg ga yema Tupana namax
nx ixux. 2R yemacax Tupanax
. R
Tupanapexegu nayue. 3R nma ga
Moich r Arx anagr: aachiga
 ixux
ga yexguma axgux: R yxema choxna
ngaicamachaxe r choma r t tx
chanaex nax aixcma chaxnex. R

10

1Natr

1011

120

guxma i Iratanxgpe 
ichanae, axgu
anagr ga Moich. R nma ga
Ar r yma nangeaxmare. 4R
unaxcax naca
ga Micha r Echap ga Ar nanep ga
Uchi naneg, r anagr nx: Ya
peyadaux i ngma
petanxg r peyato i naxneg! R
peyataxg!
anagr. 5R nmag ga Micha r
 , r yema
naxchirugmaxtama nananuqueg. R
yemaac nayato ga naxneg r
nayataxg, yema Moich namax nx
ixuxrx.

nx Armax nidexa r anagr nx:


Ngxguma cuma rexna cuneg
ngxma chopatagu pechocuxgux r tama
name ya bnu ya ngc rexna taxac i to
i ngx pixaxg. R aa pemax nx
chixux, r ng
gux  i cuma r
cuneg r cutaag. 10-11R penaxaxe i
nx pecuax i ngma aixcma nex r
ngma tama nex, r ngma aixcma
mex r ngma tama mex. R
ngmac t meama penangexx i
dux i guxma i
%
chixux anagr ga Tupana.

Chacherdtegar puracchiga

Naxnag i mex r naxnag i tama


mex nax nangx

6

nayaxucuxe ga Ar r naneg ga
Ereach r Itam r anagr:
 xx r
pegchirugu peguge nax ngmac
c ax i per ngecha naxcax i
ngma yuex! Er ngxguma ngmac
penaxxgux r ngrchi pema r t ta
peyue r guxtma i duxgmax t
nanu ya Tupana. Natr name nax
guxma i ngma tog i Iratanxg
naxcax naxauxex i ngma taxre i nor
chixexgagu Cori ya Tupana daix.
7Natr i pemax i chacherdteg nax
 
yima Tupanapata nax tama peyuexc ax!

puraccax pex naxuneta, r yemacax
chx i nexmax pex chibaeru
anagr ga Moich. R yema Moich
namax nx ixuxc nanaxg. 8-9R


11

1R

nma ga Cori ya Tupana r


Moichmax r Armax
nidexa r anagr nx: 2-3Namax
nx pixu i ngma Iratanxg r mar
name i nanangxg i guxma i naxnag
 r
taxrepatx! 4Natr ngma naxnag i
 natr tama
taxrepatx  x! R
ngxgumarx ta i ngma naxnag i
taxrepatx 
 
penangx! R ngemacax i ngma camyu

 x, er tama
nataxrepat. R ngna
i tama mex x. 5R
ngxgumarx i ngma naxna i tey.
R ng
tama nataxrepat r ngemacax tama
naxna i ng . 6R

11, 16

121
ngxgumarx i ngma naxna i conejo

nataxrepat. R ngemacana
i tama mex x. 7R
ngxgumarx 

ngemacax tama name
nax nangx. 8 x i
ngma naxnag i chachuxux, r bai
nx pinggmare ega nayuxgux! Er
naxna i tama mex 
penangx. 9ngma
 maxx  
re x i ngma
xpextca r chicux.
10Natr ngma choxnig i
ngexpextca r ngechicugx
  x
, rexna natgc, rexna
choxni i xrax , rexna choxni i
tax ,  x! 11R
 x i ngma choxnig i
ngexpextca r ngechicugx
er choxni i tama ng !
R ngxguma nayu 
nx ping%%! 12R
ngmac i guxma i ng 
maxx i ngexpextca r
ngechicugx  x!
13R ng 
penangx i ng, 
i mrcx! anagr.

Ngunex i nagu nagux i mareg i


chixexar tanruchiga

16

2R

Cori ya Tupana r
anagr Moichx:
Namax nx ixu ya cuenex ya
Ar r tama name i ngexrx i

ngunexgumare nixcu nagu i ngma


nachica i nex i tyemachica
ngxmax r bai nxna nangaicama i
ngma batax nax tama nayuxcax!
Er choma r ngma bata 
changexma i ngma caixanex. 3R
nma ya Ar 
max ngxma
chopataaxtgu naxcu nax ngxma
yamaxcax noxrtama chixextan.
a nanaga i
R ngxgumarx t ta ngm
chauxcax
yaguaxcax. 4Natr naxpa nax
ngxma naxcux 
naxaiyaxra r nagu nicux i naxchiru
imxpax i lnuchinaxca
ngemaca, r ngma natchiru i
lnuchinaxcax. R t ng nigoye r
nayangaxcuchi i napatexe i
lnuchinaxcax. Er ng
ngmarux
. 5R ngma
Iratanx
chbuxac t niyaxu, r ng 
duxgar pecducax choxna namux.
a nanaga i
R ngxgumarx t ta ngm
a yaguxcax.
m

11-12R nma ya Ar r t chaux


cax
nayagu i ng
chixexar tanrux nax nx nx
icharngmaxc ax i noxrtama r
napatacxar chixexg. R u
nma ya Ar r naxnaar guchicax
t nanayaxu ya 
yimamax t nanaxcu i ngma
pumratexear guruxp. R nat t
nanayaxu i taxrecumexe i pumratexe i
yi xichix. R ngmamax t
tyemachic a. 13R ngma

16, 23
pumratexe r t chope
ngma nor caxix i ngma pumra r
ngma batatgu nacaixnagxc ax.
R ng%  
ya Ar. 14R yim nag i ngma
a nanange r
 m
naxmexmax ttama yim nagmax
nanamaxcut i ngma naxt ax i ngma
. R
u 7 expxcna i
e. 15R
ngma naxt ap
ng nayamax i ngma chbu
i duxgar chixex. R yim
nag r t ngma tyemachic a
  
nanange. R ng
nagmax t nanamaxcut r
nanamaxcupexe i ngma bata ngema
%%rx. 16R
ng% k ngema nachica i
nexiyanaxoxx i ngma
chixexg i Iratanxg nagu maxx
r ng, r
guxma i ngma tog i chixex i
naxgx. R ng% 
chopenamexx ya yima chopata
i duxgpataar ngx
ngexmane.

20R ngxguma Ar chope


mar namexgu i ngma nachica i
nex r yima chopata r ngma
marear guchicax, r ng
 namu nax yagaaxcax i
ngma chbu i maxx. 21R ngma
chbuerugu nanuxmexcma t nx
nixu i guxma i ngma Iratanxgar
chixexg, r nor nuxaxeg, r nor
pecdug. R ngmac t ngma
 %ma i
ngma duxgar chixexg. R

122
ng  
i dux nax nachianex %cax
i ngma chbu. 22R ngxguma ngma
chianexgu yanataxuxgu, r ngma
chbu r t nayange i guxma i
a
Iratanxgar chixexg nax ngm

chianexcax.

29 
gux  i pemax. R
ngxguma yim 7 ya tauemacar 10 i
ngunex 
pexaureex. R t peyachaxchigx i
%
Iratanxg. R ngxgumarx t ta
nanaxg i ngma duxg i to i
nachixanecxg i petangu
chigx. 30R ngma ngunexgu t
 nx icharngmax i per
chixexg, r ng% 
chope xgx.
31R ng 
gux . R pema i
ngma ngunexgu r t iperngg r
pexauree anagr ga Cori ya Tupana.

Ngunexg ga Tupanaar
cuaxx nagu naxgx

23

1R

nma ga Cori ya Tupana


r Moichmax nidexa r
anagr nx:

4 g i
chaux cax pexxchix i guxcma ya
taunecgu. R ngma ngunex 
i pengutaquexegx nax chox
picuaxgxc ax. 5R yim nxraxc
ya tauemacar 14 ar yuanec, r t
chaugagu penaxchiga i ngma

23, 27

123
petchiga. 6R ngmaar moxctama
 
puxeer u x . R 7 i ngunex 
ipenangx i ng. 7R ngma
nxraxx i ngunexgu r t chaux cax
pengutaquexeg. R taxuxtma i purac
pexe! 8R 7 i ngunex chaux cax
peyagux i per mareg. R ngma nor
7 i ngunexgu r t chaux cax
pengutaquexeg. R taxuxtma i purac
pexe! anagr ga Tupana.
Tupanana nanax ga
nxraxx ga nor trguar o
9

ya Tupana r Moichx anagr:


10 %

quixux
i ngma Iratanxg: R ngxguma
nagu pechocuxgux i ngma naane i choma
t pexna chaxx, r ngxguma
peyabuxggu i ngma per trgu, r t
per chacherdtena penax i ngma
nxra pebuxux i nor o i ngma trgu.

15-16R ngma ngunex i nagu ngm


a
chacherdtex i ngma
nxra pebuxux i trgu i per marerux,
r ngma ngchigaar ngunex i
ngunex 
i ngunexg uxmata 50 i ngunex
nangu. R ng 
choxna penaxx i per mareg i per
anagr.

Tupanagagu nanaxchigag ya
naixatnaxcax ya dxeng
33

Cori ya Tupana r Moichx anagr:

nx ixu i ngma
Iratanxg i aa ore: R yim 7 ya
tauemacar 15 i ngunex 
penaxchigax nax chaugagu
penaxx ya per dxeng ya
naixatnaxcax! R 7 i ngunex t
ngxma nagu pepeg.

41
ngxguma nor 7
nanguxgux, r t chaugagu 7 i
ngunex penaxchiga nax
naixatnaxcax ya per dxengne
pixgx. R ng
gux , r
 
naxe. 42R ngma 7 i ngunexggu r
guxma i pema i Iratanxg r
naixatnaxca 
pengexmag. 43R ng% 
peneg r petaag i nx nacuaxgx

changuxxeex gux, r naixatnaxcax ya

chamaxxx i pema i Iratanxg.
34Namax


anagr ga Tupana. 44R

Iratanxmax nx yaxux nachiga
ga yema ngunexg ga Tupanacax t
naxxchigx.

30R ngxguma 10 i


penetar o pex ngexmagu,
etaxacr ori x
, , er
mar nmatama ngcax nanaxxchi
anagr ga Tupana.

27

NMEROS
(Iratanxar muxchiga)
Nixug ga Iratanxg ga Chinawa

1R

yexguma nor taxre ga



x, r gumar

Moichmax yadexax ga guma

chianex. 2-3R Moichx namu r
anagr: Peyaxug i guxma i
Iratanxg i ngtanxchig, r
xchig, nx
pecuxcax i naga r nor mu i
guxma i ngma yatxg i 20 ya
taunec nx ngexmagx rexna
yexeraar taunecxgx r mar
mex ! R
natanx .
R Ar  rngxeec
ngma purac. 4R
ngxgumarx ta r
 naxcax peca i
ng
e  nax pex nangxeex cax.
5ngma
ex gacg i t pex rngxeeg x. R
Rubtanx
 . 6R Chimetanx

  .
7R Yudtanx ya
k  . 8R
Ichactanx 
 . 9R Chaburtanx
Eri ya El  . 10R Yche

 
nane ga Efratanx
k . R Yche nane ga
Manachtanx
 . 11R
Byamtanxk ya
 . 12R
Dtanxkk 
 . 13R Achtanx
Pagui ya Ocr  . 14R
Gxtanx 
. 15R Netartanxk
En  anagr ga Cori
ya Tupana. 16
nor ex gacchig ga nadex nax
natanxgmax inacuaxgxcax.

20-21R yexguma mar


ngtanx
xchig yaxugxgu r
g ga 20
ga taunec nx yexmagx rexna
yexeraar taunecxgx r mar

124

1, 9, 11

125
mex . R nor
: R Rub ga Ira (ga
Acbu) nane ga yactanx
46,500 ga yatx
mex. 22-23R Chimetanx
59,300. 24-25R Gxtanx
45,650. 26-27R Yudtanx
74,600. 28-29R Ichactanx
54,400. 30-31R Chaburtanx
r 57,400. 32-35R Yche


nanegtanxtanx

40,500. R Manachtanx
32,200. 36-37R Byamtanx
35,400. 38-39R Dtanx
62,700. 40-41R Achtanx
41,500. 42-43R Netartanx
53,400. 44-46R yexguma Moich r
Ar %
yema 12 ga nor ngxeer ug ga
%e ,
r gux603,550
nangux ga yema yatxg ga 20 ga
 
imex.
Lebtanxar puracchiga
47Natr

yexguma yaxugggu ga

r yema Lebtanxg r tama nixug
. 48Yer ga Cori ya Tupana
r mar Moichmax nx nixu r
anagr nx: 49Ngxguma t
cuyaxuggu i Iratanxg r
 ngma Lebtanx
! 50R ngma Lebtanxg r
 t
xx nax nxna nadaugxcax
ya yima chopata r nor ngmaxg.
R ngxguma ngext penangeggu ya
yima chopata,  

nangexechigx namax i guxma i


nor ngmaxg i namax chauxcax
napuracex. R nmag r t
chopatax %, anagr
ga Cori ya Tupana.

Caixanex ga Tupanapatatgu
chiga

15R yexguma yanguxgu ga guma


Tupanapata, r yema ngunexgu
 .
 nangoxox ga
xemarx , r nayexmaecha
uxmata yangonexmare. 16R
guxguma yemaacx , r
yexguma ngunec r caixanex 
 ga guma Tupanapata,
r chtac r oma xemarx 
ngoxoxx. 17R yexguma

iyachxchixgu ga yema caixanex,
r nma ga Iratanx%
. R yema
yachaxchix, r
yma nayachaxchitan, r yexma
napeg. 18R yexguma Cori ya Tupana
namax nx %
%. R yexguma namax nx
yaxuxgu ga nax inachox r yexma
narcho. R yexguma yema caixanex

.

Tupana r Iratanxgmax nanaxuegu


nax namachi t nxna naxx

yema Iratanxg r
uxre ga
Equtuanecxgmax narxcutan, r

11

4R

11
yema dux
cuaxchiex ga yema na ga
xgx. R nma ga
Iratanx
r yemacax nidexag r anagrg:
Chier tx nangexmagu i namachi
nax nangxcax. 5R uxc nxna
tacuaxchie ga yema choxni ga chx ga
ngetancma ingxgx ga
. R ngxgumarx ta
nxna tacuaxchie ga uxc nangx
ga pepnu,  , r chabrag r
yu. 6Natr i uxma r taiyamax nua
tayuecha, er nataxuma i to i taxac i
nx idaux r manxicatama
anagrg. 7R yema man r
nanachicrichirerax r nadexra oma
taxac i dexragxrx. 8R nma ga
duxg r nanade ga yema man ga
dauxyi xiix. R u
nayacamg r nanamuxrag r
u. R yema man
r oma chxrx 
naaca. 9R chtac ga yexguma
nanguxgu ga cherena ga yema
napegxtgu, 
nayix ga man. 10R nma ga Moich
r nx g ga
nanacax
yadexagx. R nma ga Cori ya
Tupana r yemacax porac nanu r
yexgumarx ta ga Moich. 11R nma
ga Moich r Tupanax anagr:
Choma nax cur duxchire
r taxaccax tama chomax cutax r
ngemacax chauxchaama chox
cunangenagxx i aa duxgar
guxchaxg? 12Exna chauxacg
ngemacax chox cumux nax
oma xchanagrx chayagagx i

126
ng
oxigmax nx quixux? 13R ngext
t namachi chox ta iyangaux nax
chanachibexxcax i guxma i aa
duxg? %
yacaax gechax r agx chox:
R tor ngxrux i namachi toxna ta
nax!. 14R choma r mar
tama chox natauxcha nax chaxica
namax ichacux i aa duxg. Er
ngma purac r nata r ngemacax
. 15R
ngxguma t ngmac chomax

i aa chor max, ega chox
cungechaxgu! R ngmac t mar
 
aa duxgar guxchaxg
anagr ga Moich. 16Natr nma
ga Cori ya Tupana r Moichx
nangx r anagr: c
nanutaquexe i 70 i nor ex gacg i
Iratanxg i dux, r
a chox
! R ngm
namax yarnguxexe! 17R choma r t
a t cumax
ng, r ngm
chidexa. R t ngma ex gacgna
chanax i ngma chaux 
ngxmax nax nmag cux
nangxeeg xcax nax namax
inacuaxgx i aa duxg. R
ng 
namax icucuax. 18R u%
nx ixu i duxg nax ng
yamexgxcax naxcax i moxar
ngunex, r ng% 
t nangxgx! Er mar nx 
nax auxecma agx: uxc ngex
xg? R


11, 13

127
, agx. R mar name
r choma t namachi nxna chax nax
nangxgaxcax. 19 
 nanangxg r bai
i taxre, r bai i 5, r bai i 10, r bai i 20
i ngunexguxicatama t nanangxg.
20 
namachi nangxgx uxmatta
naemamax yang%
naxogag er chox naxoe i chomax i

changexmax. R naxauxecma r
chope: R taxaccax
x?
anagrg anagr ga Cori ya
Tupana. 21R yexguma ga Moich r
Tupanax nangx r anagr: R
ngma dux r
600,000. R uxc
nx quixux  
 cungxeex ? 22R
ngext nangema i ngma mux i
ngma
tadai xcax r guxax
yangumachixcax? ma
i choxni i tax i taxtcx nxna ixxgu
 ningu anagr.
23Natr

nma ga Cori ya Tupana r


nanangx r anagr: Cuma nagu
ngma chor pora r
naxrax? R uxma t nx cudau nax
aixcma t yangux i ngma nx
chixux anagr.

31R nma ga Cori ya Tupana r


nananguxx 
 . R
 ga
ngugag r yema napegxgu nayi r
namax naxanemare u

ngunex %
naxanemarex. 
nangu ga nor yaxc ga ngtgu nax
nayi x. 32R guxma ga yema
ngunexgu, r guxma ga yema
chtaxgu r moxcar ngunexgu
r nma ga duxg r nanade ga
yema ngugag. R guxema r
noxremaex dexe r 10 chita tx
nayexma. R yema
nayexmagxx tgu tayapag.
33Natr yexguma yexacax nx
nangxnetaggu ga namachi ga yema
ngugag, r nma ga Cori ya Tupana r
duxgmax nanu, r nanayuexx ga
muxma. 34R yemaca
Qubu-atbamax naxgagx, yer
nataxgx ga yema
dux.

Moich r Canaanewa nanamug


ga 12 ga ngugtaerug

13

1R

nma ga Cori ya Tupana


r Moichmax nidexa r
anagr: 2cx, Cana
a
namug i 12 i yatg nax ngm

yangugtaegxcax, er ngma naane


% i pema i
Iratanxg! 
r namuchi i ngma nor ex gac
! anagr ga Tupana. 3R
nma ga Moich r yema chianex ga
Pargu gax%
yema ex gacg yematama Tupana
namax nx ixuxrx. R guxma ga
yema 12 r natanxg ga
Iratanxg nx ngechagx
.

13
17R

nma ga Moich r nayamug


ga yema yatg nax Cana
cax r yma yangugtaegxcax.
R anagr nx Ngma chianex i

namxpxanex! 18R t
penangug i ngma naane, 
r ngoxi naporae i ngma duxg i
ngxma chigx rexna tama, r
ngoxi namu rexna tama. 19R t

exna mea
napoxegug, r ng
nangexmagx r ngoxi mex i
exna tama. 20R t

rexna tama. R ngxgumarx ta
penangug r ngoxi nanaixnec
rexna tama. R tax ipemuex! R
acx i nanetar o
nua t penge i ngm
anagr ga Moich. R yema
x ga nor

Moich yma namuggu ga yema
. 21R

nayangugg ga yema nachixane. R
 ga Ch
yexmax
nanguggx ga yema naane r
u
k 
ngaicamna. 22R yema chianex ga
u
ga Ebr. 
%gx ga
Aimtanxg, r Chechitanxg r
Tamitanxk .
 r mar
. R mar 7 ga taunec

128
nxra nax nax
Cho . 23R
yema ngatex , r

bamaxchacx ga taxyaxaar ox.
nayaexg r
yemaac ngmax nayangetag. R
ori x ga gu r ori x ga boxra r ta
ningeg. 24R yema ngatex r Ecgu
nanaxgag naxcax ga yema bayaxa
ga yma yadaegx ga yema
Iratanxg. 25-26R 40 ga ngunex
ningeg ga nax nanguganegax. R
naxca
nachica ga Cde ga Parar
chianex 
nayexmagx ga Moich r Ar r
guxma ga Iratanxg. R nma ga
 r nx
nixugg ga guxma ga yma nx
nadaugx. R nx nanaexg ga
yema nanetar o ga yema
nachix. 27R
Moichmax nx nixuge r
anagrg: 
ng cumugx.
ng
gux i nabane i
mex r taguma nataxux. R aag
a mux.
ngma nanetg i ngm
28Natr ngma duxg i ngxma
chigx r nipora, r yima nor
. R to ga
yma nx tadaux 
Anxtaag i nartama
imchanexchix. 29R ngma
ngxma naxchig i
ngma Amalxtanxg. R ngma
namxpxanexgu r naxchig i
ngma Ittatanxg r

1314

129
Yebuchutanxg r Amarutanxg.
R mrcutgu r nat i Yudcutgu
%gx i Canaanecxg
anagrg. 30
ga yema ngugtaerux ga Carx r
nanachianexx ga yema duxg ga
Moichpe r anagr:
% xx i ngma
naane, er yixema r tx natauxcha
nax txrx xx! anagr.
31Natr ga yema tog ga namcg r
nanangxg r anagrg nx:
 nax namax yig
idai x i ngma duxg, er nma r t
tx narporamaeg anagrg.
32R yexguma ga yema tog ga
Carxmcg r nx nixuge nax
nachixex ga yema naane r
anagrg: R ngma nachixane i
 r tama
mex . R ngma naane ga
tayangugx r nachuxu r ngmagagu
muxma i ngma naanegu chigx i
duxg r nayue. R uma
ga yatxg ga yma nx tadaux r
nitaxchi. 33R nx tadaug ga
Anxtanx ga itaxchix r
mchanexchix. R yemacax ga toma
ga nax r
tanamungraxmare. R nmag r ta
yemaactama tox nadaug
anagrg.
Nma ga Iratanxg r tama


14

1R

yexguma yema
ar orex
g r
aita naxe, r yema chtax r axugu
ningunexg. 2R guxma ga nmag

r chixri Moich r Archigagu


nidexag, r anagrg:

nax iyuex rexna nux nachianexgu
r tama ngma naane i yanguggxgu
nax iyuex. 3R ta
Tupana i ngma nachix
nagagx nax ngxma daigu iyuexcax,
r taxmaxg r taxacg r tr
uangmexegu tayixcax? R
tuanecax
anagrg. 4R yexguma
%:
% 
ex gac nax tamax inacuxcax r
ngmamax Equtuanecacax
anagrg. 5R yexguma ga Moich
r Ar r axtanegu
nanangcuchitan nape
guxma ga duxg. 6R nma ga
Yochu r Carx ga yema naane
nguggx r nor ngechamax ng
nargutechirug. 7R anagrg
nx ga guxma ga yema Iratanxg:
Ngma naane ga tayadaugx r
naane i mex . 8R nma ya Tupana
r t tx narngxexe r tx
nanatauxchaxx nax ngma naanegu
ichocux. R t txna nanax nax
txrx cax. R ngma
nachix
taguma nataxu i na i mex. 9Natr i
pemax r tama name nax Cori ya
Tupanamax penuex r tama name i
nx pemue i ngma nachixanecx i
duxg.  
ngxrx t tx taxcax er
nataxuma i tex nax nxna daux.
Natr i yixema r tx nangexma ya
Cori ya Tupana ya txna dauc. R

14
tax i pemuex! anagrg. 10R
  ga duxg
r nanueama r nutamax
. Natr ga Cori
ya Tupanaar ne r yma nangox ga
nape
guxma ga Iratanxg. 11R yexguma
ga nma ga Cori ya Tupana r
Moichx anagr: uxguxratta
  i aa duxg?
  naxoex
nax tama chox yaxgax 
nx nax nadaugx ga yema mexg
ga chaxx? 12R naxcax t nma

nayuex nax ng%
nangugxcax i ngma naane. Natr
 ichanangoxeex i to i
duxg i aa duxgx rmumaex
r rporamaegx anagr.
13-14Natr

nma ga Moich r Cori ya


Tupanax nangx r anagr:
Natr ngma Equtuanecxg r
meama nx nacuaxg ga cur
poramax nax cunguxxeex ga aa
duxg. R ngxguma ngma
Equtuanecxg nx cuaxggu i
ngma aa duxgmax cuxxchax
r t Canaanecxgmax nx
nixuge, r nmag r t ta nx
nacuaxg. R nmag i ngma
Canaanecxg r mar nx


cungexmax i ngma Iratanxg, r
cug naxcax cungoxeex , r cuma i
guxguma ngma caixanex
cungexmax, r ngma caixanexgu
nape i ngunec r xemagu
i chtac. 15Natr ngxguma t
cunadaixgu i aa chautanxg r

130
ngma tor uang i cux
cuchigagx r t anagrg: 16R
nma ya Cori ya Tupana r nx
xx i
ngma naane ga namax inaxunetax,
r ngemacagu tx
nayuexx, anagrg t. 17R
ngemaca, Pa Corix, i namex nax
 i cur pora yema tomax
nx quixuxrtama. 18-19
nx quixu nax tama nx
cuxpetmarex i ngma chixex gx
r cunapoxcux i ngma naneg r
nataag nagagu i nanatgar chixex,
natr nx quixu ta nax tama
cunuxaxex r nataxchix i cur
ngecha r tox nx cungechax i
tor chixex. R ngemacax cux
chacaax nax nx nx curngmax i
aa duxgar chixex, yer mar
%
gutama uxmata

anagr ga Moich.
Cori ya Tupana r tama nayanaxoxx ga
dux 
ga yema naane ga namax inaxunetax
20R

nma ga Cori ya Tupana r


Moichx nangx r anagr: Mar
name. Choma r t nx nx
charngma i ngma duxgar
chixex ngema cuma choxna naxcax
cucaax rx. 21-23Natr ngma nax
 nax chamaxx r gux i
, r
ngxgumarx 
taxetma ya yxema Iratanxg ga
nx daugxe ga yema chor ne r
yema mexg ga chaxx ga

14, 16

131
, r
 duxg
nx daugx i ngma naane ga tmaar
oxigmax nx chixux. R bai t ya
 gmarexe r chox
 tadau i
ngma naane.  . 24R
yim chor du 
mex
. R ngemacax yimxxicattama
ngxma chaxcuxx 
ngma naane ga yangugx. R ngma
nataag r ngxma t naxchig.

27Natr ngma tog i Iratanxg i


chixri chauchiga idexagx r
 %
cax? 28R
ngemacax i ngma duxg i naxcax
cagx nax nua nachianexgu nayuex
r namax nx ixu r choma ya Cori
ya Tupana r ngma nmatama naxcax
nacagxc t naxcax chanax! 29R
guxma i ngma duxg i 20 ya
 i chixri chauchiga
idexagx r t nux nachianexgu
nayue. 30 ngma
duxg nagu nachocux i ngma naane
i pemax nx chixux. R Carx r
a
 m

ngugx anagr ga Cori ya Tupana.

Iratanxgx narporamae

moxc r paxmamaxchi nardag r


%c ax ga yema
namxpxanex. R anagrg:
Mar nma tangug. 
nax chixex taxx, natr i uxma r
 i ngma
naane ga Cori ya Tupana tamax nx
ixux anagrg. 41Natr ga Moich
r anagr nx: Txc tama naga
? R
ng  
mea pex nanguxuchi. 42R tama name
, er ya Cori ya Tupana
r tama napextagu. R ngma per
uang r t pex narporamaeg. 43R
a pex
ya pepem
nananguxeeg i Amalxtanxg, r
Canaanecxg nax pemax ng
nadaixc ax r pex nayuexeex c ax. Er

Tupana r ngemacax i nma r mar
tama pexanagr.
44R nma ga Moich r yema
napegxgutama narxux namax ga

yexmax. Natr ga nmag ga
Iratanxg r nachchiama ga
ma. 45Natr yexguma yma
nanguggu r nmag ga
Amalxtanxg r Canaanecxg ga
yexma chigx r nanadai. 
nangg r u.
R yemaac nx narporamaeg.

ga nor uang

yexguma yema Iratanxgmax

nx yaxuxgu ga Moich ga yema Cori


ya Tupana namax nx ixux, r
guxma ga nma r porac
nangechag. 40R yema ga ngunexar
39R



16

1-2R

Moichmax nanu ga
 ga Corgu
gax. R nma ga Cor ga Ich nane
 . 

16
ga tomaepx ga yatg ga
Rubtanx, ga Dat r Abir ga
Eli naneg, r ga Perx nane. R
xx ga 250
ga Iratanxg ga e 
ga duxgmax icuaxgx r duxg
. 3R guxma ga
yemag r nangutaquexeg r
Moichmax r Armax
narxutagag r anagrg: Mar
% .
Yer ga Tupana r guxx
nadex r ngemacax ya Cori ya Tupana
r tamax nanuxma i guxma i
yixemax. R txc i pemax i
Tupanaar dux
xxcha? anagrg. 4-5R
yemax 
axtanegu nayangcuchi r Corx r
x anagr: Mox
paxmama r nma ya Cori ya Tupana
r t tx nx nacuaxexe 
 naxunetaxe nax
napecax i mareg
anagr.

12R unaxcax
nangema ga Dat r Abir ga Eli
. Natr ga nmag r
Moichx
anagrg: Tama cux
. 13Exna cuxca
 nax cugaxx 
ga Equtuane ga mex ga na taguma
taxux%gu tox
cuyuexxcax? R ngmac i
cunaxaxex nax tor e ?
14
cugagx i ngma naane i mex i na
taguma taxux, r tama toxna

132
cuyaxchig i tor naane r banecg.

duxg r ningexet nax cuma
cunaxaxexcax? R
 anagrg.
15R yexguma ga Moich r porac
nanu, r Cori ya Tupanax anagr:
Tama chanaxaxe i nx cunayaxu i
ngma duxgar mareg. Er

bru nxna chayaxu, r bai i uxgu
% chax anagr.
16R u anagr:
Moxar ngunexgu r chanaxaxe i
nua Cori ya Tupanape
namax i cutanxg. R Ar r t ta
nangexma. 17R guxma i pema i 250 i
dux, 

pumratexear gurux i
pumratexemax pexcux. R Ar
r ta ngxgumarx ttama nanax
anagr. 18
nanayauxg ga nor pumratexear
%
gurux. R
nayaxcu r u ratexe
nat nagg. R yemaac
Tupanapataar xgu nayachig
namax ga Moich r Ar. 19R nma
ga Cor r Moichmax r Armax
nananuexx ga duxg. R yemacax
Tupanapatapexegu nangutaquexeg ga
guxma ga yema duxg. R
Tupanaar ne r naxcax nangox.
20-21R nma ga Cori ya Tupana r
Moichmax r Armax anagr:
ngma
duxg! Er uxmattama chanadai
anagr. 22Natr nma ga Moich
r Ar r Tupanapexegu axtanegu

133
nanangcuchitan r anagrg nx:
Pa Tupanax, cuma nax
cunamaxxx i guxma i duxg, r
xar
chixexgagu r guxma i duxgmax
cunu anagrg. 23-24R nma ga
Cori ya Tupana r Moichx nangx r
anagr: Namax nx ixu i
guxma i Iratanxg r nachox

Dat r Abir ngxmagne!
anagr. 25R yexguma ga Moich
%. 
Iratanxgar ex gacg. R Dat
r Abir yexmagx. 26R
nma ga Moich r duxgmax nx
nixu r anagr: 
ya napatag i aa duxg i chixexgu
!   pedu i
nor ngmaxg nax tama naxrx
nor chixexgagu peyuexcax!
anagr.

31R yexguma Moich rchianegu ga


nax yadexax, ningex
napatatxg. 32R
yexma nayicu ga guxma ga yema
dux, 
namax ga naxacg r naxmaxg r
guxma ga nor yemaxg. 33R
maxxgu
nayicu namax ga nor yemaxg. R
u
. R yemaac yema
Iratanx
duxg.

41R yemaar moxc r guxma ga


yema Iratanxg r inanaxge ga
Moich r Archiga nax chixri

16
yadexagx. R anagrg: Pema r
penadaimare i aa Cori ya Tupanaar
duxg anagrg. 42R guxma
ga yema duxg r Moichx r
Arx nachomaeguchi r yma
ninugatancx. Natr ga nma ga
Moich r Ar 
. R yexgumatama yema caxix ga
 r
, r nor nemax
nayadx. 43-44R nma ga Moich r
Ar 
nangug r yexma nayachig. R nma
ga Cori ya Tupana r Moichx
anagr: 45
ngma duxg, er uxma ttama
chanadai! anagr. R nma ga
Moich r Ar r yexgumatama
axtanegu nayangcuchitan. 46R
nma ga Moich r Arx anagr:
Nua nange i cur pumratexear
gurux, r nagar
gurux%%, r
u ratexe ngxma ta nag!
R uxg
a
ngexmagxm
duxgcax nxna nachog ya Tupana
nax nx nx nangmaxcax i nor
chixexg! Er nma ya Cori ya Tupana
%, r ngma
% r mar
inaxg anagr. 47R nma ga
Ar nanax ga yema Moich namax
nx ixux. R paxa inaachi r yema
duxg ngutaquexex. R

xg
r mar poracma ta nayue. R
yexguma ga nma ga Ar r yema
pumratexear guruxgu nanag ga

16, 20
pumratexe, r Tupanana naca nax
duxgax nx yanangmaxcax ga
nor chixexg. 48R u
ga Ar r yema maxx r yema mar
yuexmachatexegu nachi. R yexguma
%.
49Natr mar 14,700 ga dux
ga yuex %.

yuex  ga tama
x. 50R yexguma
, r
nma ga Ar 
Tupanapatacax nategu ga Moich
yexmax.

Nutawa nichuxchu ga dex ga Merbawa

20

1R

taunecar gar

Iratanxg ga chianex ga Chgu
gax. R nachica ga
Cdegu gaxgu narcho. R yexma
 ga Moich naeyax ga
 nataxgx. 2Natr ga
duxg r nx nataxuma ga dex, r
yemacax nangutaquexeg r
Moichmax r Armax
narxutagag. 3R anagrg
Moichx: 
% ga yema
tatanxg ga Cori Tabragu dai x.
4R txc  pegagx i
toma i Cori ya Tupanaar duxg nax
? Exna penaxaxe nax nua
tayuex %nag?
5R txc ga tox pegaxx ga

% pegagxcax? Er
taxac nux tato,

134
r nataxuma i igura, r ba, r boxra.
 
anagrg. 6R nma ga Moich r
Ar 
duxg, 
, r yexma nanangcuchitan. R
naxcax
nangx. 7-8R nma ga Cori ya Tupana
r anagr Moichx: Nayaxu ya
yima cur naixmenax r u
cuenex ya Arar ngxeem
ax

nangutaquexexexe i duxg! R
a
upe m

ngxmac ya nutamax nx ixu nax


dex pexna naxxcax! R t nx
   
yagoxchix nax ng
naxaxegxcax i nmag i duxg r
naxnag anagr. 9R nma ga

nanayaxu ga guma naixmenax yema
nmatama namuaxrx. 10R u
ga Moich r Ar r gum nutaxtagu
nanangutaquexexexe ga duxg, r
anagr nx: , Pa
Duxxx! R
 ex na i uxma i nx pedaux
 pexcax ngx nax
cax? anagr.
11

guma naixmenaxmax
naxunagchacx, r taxreexpxcna
nanacuai xca. R tax ga
dex yma inayagoxchix. R
yemaac ga duxg r naxnag r
naxaxeg. 12Natr nma ga Cori ya
Tupana r Moichx r Arx
anagr: uxma nax tama mea
chaugu peyaxgx r tama chox
picuaxgx i napengma

2022

135
Iratanxg, r ngemacax i pema r
 x%
pengug i ngma naane i pexna
chaxx anagr ga Tupana.

xtapechicna%chenaxcax

nma ga Iratanxg r
nachox 
ma%,
r mr ga Dauchix. R
yexmaama nayachoegu nax tama
Edcax. R
xg
.
5R yemacax inanaxge ga
Moichchiga r Tupanachiga nax
yadexagx. R anagrg:
Txc 
tox pegaxx? Exna nua tox pegag
nax aa nachica i chianex i taxema
xpataxgu tox peyuexeex cax?
uxma r tox nataxu i dex r na. R
aa na i chixemarex i tangx r
 tarchaue
anagrg. 6R yemacax ga nma
ga Cori ya Tupana r naxcax yma
nanamug ga xtapeg nax duxgx
nangxgxcax. R yemamax r
muxma ga Iratanxg r nayue. 7R
nma ga duxg r Moichca
anagrg nx: Aixcma chixex

21

4R

taxg yer chixri cuchiga r Corichiga


tidexag. R nxna naxcax naca ya
Cori ya Tupana nax toxna
gachixxcax i aa xtapeg!
anagrg. R nma ga Moich r
Cori ya Tupanana naca nax
Iratanxgax nx nangmaxcax
ga nor chixexg. 8R nma ga Cori

ya Tupana r Moichx nangx r


anagr nx: 
xtapechicnax nax r u
%, r ngxma
nachonagnta! R ngxguma texx
nang%, r nx
ngma xtapechicnax i
ngxma chonagx, r ngmac
 anagr. 9R nma

xtapechicna%chenaxcax. R
%
nanachonagnta. R yexguma texx
nangxgux ga xtape, r yema
chenaxcax ga xtapex ,
r yemaac tama tayu.

Balx r Balacax nangema

nma ga Iratanxg r
 
metachinxgu nayapeg ga nat ga
Yud
toxmaxtagu. 2R nma ga Moanear
ex gac ga Balx ga Chipru nane r
nx nacuchiga ga uxc yema
Iratanxg r Amorutanxgx
naporamaegx. 3R yexgumarx ta
ga yema nor duxg ga
Moanecxg, r namue ga yexguma
yema Iratanxgx nadauggu ga
. 4-5R yemacax ga

22

1R

yema Moanecxg r
Madianecxgar ex gacgmax
nidexa r anagrg nx: Guxma
i aa duxg i Iratanxg r t
nanapxx i tr naane, 
maxe naguxeex rx
anagrg. R yemacax ga nma ga
Moanear ex gac ga Balx r

22
Tupanaar orear urux ga Bala ga
Be nanecax nangema. R nma ga
Bala 
ga Eufrtear ngaicamagu naxchi ga
Amxchix. R nma ga Balx r
nor duxgx namu nax Balamax
r agxcax: 
duxg i chauchixane yapaxgx.
R uxma r mar chor toxmaxtagu
napeg. 6
chaugagu chixex namax naxuegu i
ngma duxg! Er t tox
narporamaeg. R bexmana ngmac
t chox natauxcha nax nx
charporamaex x i nua
chauchix. R choma r meama
nx chacuax r ngxguma taxacmax
mex cuxueguxgu rexna chixex
namax cuxueguxgu, r guxguma

136
er ngma duxg r chomatama
mar mex namax chaxuegu
anagr. 13R moxc paxmama
nadaxgu ga Bala r namax nx
nixu ga yema duxg ga Balx yma
mugx r anagr nx: c
anecax! R Cori ya
Tupana r tama nanaxa
 anagr. 14R yema
duxg ga Moanec
ga Balx yexmax, r namax nx

. 7R
yexguma ga yema orear ngerug ga
Moanecxg r Madianecxg r
dirumax Balax
naxtangaxcax ga chixex
Iratanxgmax naxueguxcax. R
yexguma Balax, r
namax nx nixugg ga Balxar ore.
8R nma ga Bala r nanangx r
anagr nx: c nux pepeg i
aa chtax! R mox paxmama t
pex changx i ngma Tupana
chomax nx ixuxcma anagr.

nixuge r anagrg: Nma i


Bala 
anagrg. 15Natr nma ga Balx
, 
nor duxg yma Balax
namug. Natr yemag r yema
nxra yma namugxx narmumae
r u .
16R nma ga yema ex
gacg r
Balax:
Nma ya Balx ya Chipru nane r
moxe cuxcax nua namu r anagr:
Tax i cuxox nax chaux
! 17R choma r porac cumax
chatax r mea t cux chayaxu. R t
cuxna chanax i guxma i taxac i
naxcax cucaxax. 
chox rngxexe nax chixex namax
cuxueguxcax i aa Iratanxg!
anagr i nma i Balx anagrg.
18Natr nma ga Bala r nanangx

R yemaac ga yema Moanear


ex gacar orear ngerug r yexma
napeg.

12R nma ga Tupana r Balamax


nx nixu r anagr: Tama
chanaxa
namax cuxuegu i ngma Iratanxg,

r anagr: Woo chi Balx choxna


naxxgu i guxma i iru r diru i
ngxmax natr i choma r
taxac chax, 
, ega tama Cori ya
. 19Natr name
%
chtax, er aa chtaxgu t nx

22

137
chacuax r ngoxi uxmagu r taxacx
t chomax yaxu ya Cori ya Tupana
anagr. 20R yema ga chtaxgu
r nma ga Tupana r Balacax
nangox r anagr nx: uxma
nax cuxca i ngma yatg
r c, ! Natr
ngma choma cumax nx chixuxxica
 anagr.
Tupanaar orear ngerux i
x r Balacax nangox

moxc paxmama r narda


ga Bala r nor bru naxxmaxexe
%ex gacg ga
Moanecxg. 22R nma ga Bala r
, r taxre ga nor
duxg nayaxmcg. Natr ga
Tupana r nanu. R yemaca
Tupanaar orear ngerux x
ga Balaar brux yachiyepeex nax
taxuac naxpetxcax. 23R yema
bru r nx nadau ga yema Tupanaar
orear ngerux ga nor taramax
namagu chix. R yemacha
naxcu r nangemaanex
. Natr nma ga Bala r
tama nx nadau ga yema Tupanaar
orear ngerux r yemacax nanacuaxi
cax.
24R yemacax nma ga Tupanaar
orear ngerux x r yema
nama xxtapxanexgu r
yaxi xyemaxgu nayachi ga banec
. 25
nx nadau ga yema Tupanaar orear
ngerux x r yemacax
naxtap xpet r Balax
. R nma ga
Bala nanacuaxi.
21R

26Natr

nma ga Tupanaar orear


ngerux x r nxra
nape%
yaxi xyemaxgu nayachi ga ngext
. 27R yema
 nadau ga yema
Tupanaar orear ngerux x,
r yemaca%
naxpetga. R yexguma ga Bala r
nanu, r porac nanacuaxi. 28R
yemacax ga Tupana r nayadexaxx ga
yema bru nax Balamax
yadexaxcax, r anagr: Taxac
cumax chax? R aamax r mar
tomaep
cucuaxix anagr. 29R nma ga
Bala nanangx ga nor bru r
anagr nx: Txc i chaugu
quidauxcraxx? R ngxguma chi
chaxar cxchixgux r uxma
% chimx
anagr. 30Natr ga yema bru r
anagr nx: 
bru i guxguma chautagu
cuxaunagax  uxgu.
Cuma r meama nx cucuax r
taguma uxgu uxmarx %
anagr. R nma ga Bala r
nanangx r: kngma
anagr. 31R yemacax ga Cori ya
Tupana r Balax nx nadauxexe ga
yema nor orear ngerux x
ga namaar ngxgu chix nor
taramax. R yemax nadauxgu ga
Bala r axtanegu nanangcuchi.
32Natr ga Tupanaar orear ngerux
x r Balax anagr:
Txc tomaepxcna cuyamax i
ngma cur bru? 
a nax
chichiyepeex , er ngma ngm

2223
. 33R
ngma cur bru r chox nadau r
ngemacax tomaepxcna chox
naxeguchi. R ngxguma chi
 naxeguchigu, r
mar chi cux chimax natr ngma
cur bru r chi chanamaxx
anagr. 34R nma ga Bala r
Tupanaar orear ngerux nangx r
anagr: Chixex chax er tama
nx chacua i chox
quichiyepeex . R ngxguma cuxcax
  r t
nachi xegu nax ng
chategu anagr. 35Natr ga
Tupanaar orear ngerux x
r nanangx r anagr: Mar
ngma yatg,
natr ngma cumax nx
chixux  quixux
anagr. R yemacax ga Bala r
%ex gacg ga
Balx yma mugx.
Balx r Balax mea nayaxu
36R yexguma Balx nx cuchigagu
ga Bala nax yangaicax, %
 xgargu
nx nayangau. 
ga An
Mochix. 37R
anagr nx: Muexpxcna
chanamu nax cuxcax yacagxcax. R
taxaccax?
E
cux chayaxu? anagr. 38R nma
ga Bala r nanangx r anagr:
Dcax, 
chayadauxcax. Natr i choma r
chox nataxu i pora nax
chauechamatama taxacr orex

138
chixuxcax. Er choma r ngma
Tupana chomax nx ixuxxicatama
 chixux anagr. 39R
Tupanaar orear urux ga Bala r
e  uxmata
Quirix-. 40R yma ga
Balx r nor duxgx namu nax
nadai xcax. R
ux
ex gacg ga yaxmcgx
nanamug ga uxre ga namachi nax
nxna naxgaxcax. 41R moxc r
nma ga Balx r Balax nayadau.
R ma-bagu
xx nax yma nx
nadauxcax ga Iratanxg
ipegx.
1R yexguma ga nma ga
Bala r anagr nx:
c 7 i marear guchicax nux
nax, r nayaux i 77
i carnrug nax chauxcax
namemarexcax! anagr. 2R
nma ga Balx r nanax ga yema
Bala namax nx ixux. 
ngmax r nayamaxg r nayagug

naar
guchicax.

23

Bala r mex
Iratanxgmax naxuegu
3-4R u r anagr
Balx: c nux naxnaar
guchicagxtagu rxux! R choma r


a chauxcax
chayadauxcax ngoxi ngm
ngxma chox
nangauxcax. R u %
nx chixu i ngma chomax nx

139
yaxux anagr. R nma ga Bala
ma
, naxcax
ngx. R nma ga Bala r anagr
Tupanax: Mar chanax i 7 i
marear guchicax, 
ngma guchicax

anagr. 5R yexguma ga Cori ya
Tupana r Balamax nx nixu ga
 xca, r
u: c nategu
i nax % ixu i
ngma ore i cumax nx chixux!
anagr. 6R nma ga Bala r
nategu r Balx inayangau ga yexma
naxnaar guchicagxtagu chigx
namax ga guxma ga ex gacg ga
Moanecxg. 7R nma ga Bala r
nx nixu ga aa ore r anagr:
Yama yxnama
Ar xx ya Balx ya
Moanecxgar ex gac. R
anagr chox: 
chixex namax naxuegu i ngma
Iratanxg nax ngmac chixex
namax ngupetxcax!
chox. 8Natr uxc t chixex
namax chaxuegu i ngma duxg i
Tupana tama chixex namax uegux?
R uxc t chixexgu namax
ngma duxg i Cori ya
Tupana tama chixexgu namax
? 9R nua daa
ma
chadau i ngma Iratanxg. R daa
manetape
. R chanangug r duxg
i ngtanxgxicatama ixchigx
. R tama tog i duxgmax

23

duxgmax ng narxcu. 10R
oma taxac i texexrx 
r tex t tayaxug? R tex t nx
cux i nor mu? Chier ngma
duxg i mexrx 
uxmatta chayux, r ng
Tupana ngma duxgx
nadauxrx, chox nadaux nax
chamex anagr. 11R yexguma ga
Balx r Balax namuama yer ga
Bala r tama nanax ga yema nxna
naxcax nacaxax, r anagr:
Ta? R choma r
cuxcax nua changema nax chixex
namax cuxueguxcax i aa chor
uang, natr i cuma r mex namax
cuxuegu anagr. 12R nma ga
Bala r nanangx r anagr:
Tama ex na nx cucuax nax cumax
nx chixux r ngma Tupana
chomax nx ixux  i
ngma nx chixux? anagr.
13Natr nma ga Balx r Balax
nicaxaxchigama r anagr: c
a
, r ngm
 
cudaux ngma
duxg,  gu
! R
a chixex
chanaxaxe nax ngm
namax cuxuegux anagr. 14R
 
dauxtaechica ga Chopgu gax
nanaga ga magatape.
R yexma nanax ga 7 ga marear
guchicax. 
.
15
Bala r anagr Balx: c nua

2324
aa naxna guxxtagu rxux! r
choma r t yoxni Tupanamax
chardexa anagr. 16R nma ga
Cori ya Tupana r yexma Balax
nayangau, r namax nx nixu ga
yema ore ga Balxmax t nx yaxux.
R anagr ta nx: c nategu
nax % ixu i
ngma cumax nx chixux!
anagr. 17R nma ga Bala r
nategu. R Balx inayangau ga
naxna guxxtagu chix namax ga
ex gacg ga Moanecxg. R nma
ga Balx r Balana naca r anagr:
 cux ya Cori ya
Tupana? anagr. 18R yexguma ga
nma ga Bala r nx nixu ga aa
ore, r anagr: Pa Balx ya
, mea chox
! 19R Tupana r tama duxg
, r taguma
nidora r taguma nanaxchicx i nor
. R ngxguma taxacx yaxuxgu r
aixcmama nanax. R ngxguma
taxaccax inaxunetagu r aixcmama
nayanguxx. 20R choma r chox
namu ya Tupana nax mex namax
chaxueguxcax i ngma duxg i
Iratanxg er nmatama ya Tupana
r mex namax naxuegu r ngemacax
 namax
chaxuegu. 21R taguma texx
xg i ngma duxg r
taguma texmax chixex naxg i
ngma Iratanxg i Acbuar
dux. R Cori ya nor
, r
nmag r nor ex gacc nx
nacuaxg anagr ga Bala.

140
25R

yexguma ga Balx r anagr


Balax: uxma nax tama cux
natauxchax nax chixex namax
cuxuegux i ngma Iratanxg, r
ngexrma noxtacma nax mex namax
cuxuegux anagr. 26R nma ga
Bala r nanangx r anagr:
Tama e 
cumax nx chixux r ngma Tupana
chomax nx ixux  i
ngma nx chixux? anagr. 27R
yexguma ga Balx r anagr nx:
c, ! R
bexmana ega ng
namax cuxueguxgu i ngma
Iratanx 
Tupana anagr. 28R yemaac ga
Balx r ma%
Balax naga. 
nat idaux ga guxma ga yema
chianex. 29R yexguma ga nma ga
Bala r anagr nx: c 7 i
marear guchicax nux nax, r
nayaux i 77 i
carnrug nax chauxcax
namemarexcax! anagr. 30R
nma ga Balx r nanax ga yema
Bala namax nx ixux. R nayamax


naxnaar guchicax.
1Natr nma ga Bala r
mar nx nicuaxchi r Cori
ya Tupana r tagutma chixex
Iratanxgmax naxuegu. R

24

yemaca
Tupanax
yayaxuxcax noxrirx. R yema
Iratanxg pegxgu
.

2425

141

Ore i mex i Tupana


Balaax
wa nx ixux

yexguma nx nadauyane ga
yema Iratanxg nax
ngtanxchigcma naxpatagx,
r Tupanax ya nex r Balana
nangu r namax inacuax. 3R yemacax
ga nma ga Bala r nx nixu ga aa
ore nachiga ga Iratanxg, r
anagr: 
 
. 4R ngxguma Tupana chox
nx dauxeeg ux, r nma ya
guxngxmac meama chox
nx nacuaxexe i ngma nax uxc t
i ngma Iratanxg. 5R
pemax, Pa Acbutanxgx r
nimexechi ya pepatag. R pemax, Pa
Iratanxgx, r namexechi i ngma
pepegx. 6R pepatag r oma
temag i mxchimxxrx . R
ngma pepegxori xnec i
natpechingu togxrx . R
pema r oma naig i mexechix i
Tupanatama itogxrx , r

rxgxrx . 7R pemax, Pa
Iratanxgx, r t pex nangexma i
tax 
pexaxegxcax r penetg namax
pimegxcax. R per ex gacg r t
gux i tog i e 
nangexmag, r pechixane r t
naporaxchi. 8R guma Tupana ga
 nguxxeec r yim
%. R pema i
Iratanxg r t penadai i guxma i
nachixanecxg i per uang
. R t ipenapgchinax, r t
2R

pexnemax penadai. 9R ngxguma


ipecaggux nax pepeexcax r oma
rx 
taxetma tg rporax nax pex
tabai xgxcax. R mex tx ngupet
ya yxema mex pemax ueguxe, Pa
Iratanxgx, r chixex tx ngupet
ya yxema chixex pemax ueguxe!
anagr ga Bala. 10R yemax
 %
max, r
napxmexecmax anagr:
Choma r cuxcax changema nax
chixex namax cuxueguxcax i ngma
chor uang, natr mar
tomaep namax
cuxuegux. 11
cuchicax cutegux. Choma r mar
ichaxuneta nax mexmax cux
chatachigaxx, natr nma ya Cori
ya Tupana r tama nanaxaxe nax
ngma mex cumax chaxx
anagr.

Moanecxgar tupana ga Ba-pex


nicuaxxg ga Iratanxg

yexguma Chitgu
naxchiggu ga Iratanxg,
r yema nor ngextxcg r
inanaxge ga Moanecxgar
paxgmax nax namaxx. 2
ga nma ga paxg r nor
tupanagcax nangutaquexegx
yema ngextxcgx nagag. R
nma ga Iratanx
nachibe r u
Moanecxgar tupanax
nicuaxxg. 3R yemaac muxma ga
yema Iratanxg r ng inaxg

25

1R

25, 31
nax Ba-pex nax yacuaxgx. R
yemacax ga Cori ya Tupana r porac
Iratanxgmax nanu. 4R yemacax
Moichx anagr: c
nangutaquexexexe i guxma i ngma
Iratanxgar ex gacg i
nayauxgx nax Ba-pex
yacuaxgx! R chopexegu nadai i
ngunec r u
nachxxquegxx i naxneg nax
guxma i duxg nx nadaugxcax!
R ng 
charngxmx namax i ngma
Iratanxg anagr ga Tupana.
5R yexguma ga nma ga Moich r
nanamu ga nor ngxeer ug ga
e 
Iratanxgmax icuaxgx, r
anagr nx: 
r t penadai i ngma petanxgchig
i ng ixgx nax Ba-Pex
yacuaxgx anagr. 6Natr
yexguma Moichmax
Tupanapataanangutaquexeggu
ga Iratanxg ga xauxex, r
 r
 ga Madianecaxmax

nagaaxcax. 7R yexguma yema yatx
nadauxgu ga Fine ga Ereach nane ga
chacherdte ga Artaxa, 
ga yema Iratanxg
ngutaquexegx. R nanayaxu ga
. 8nang ga yema
yat ga chixex x uxmata nor
. R yexma nayatopettan
%. R
.
9Natr 24,000 ga Iratanx
yema chixexgagu namax yuex. 10R

142

Moichmax nx nixu r anagr:
11 
charngxmx namax i ngma
Iratanxg er nma ga Fine r
chauxrx porac nayanux i ngma
Iratanxg. R ngemaca
ngma dux%, r tama
chanadaxichix. 12-13R Finemax
nx ixu r t nx chaxuneta nax
nma r nataag nax Iratanxgar
cax i
guxgutma! Er nma r chauxcax
nayanux 
nangxmxx namax i ngma
Iratanxg anagr.

Madianecxgx nadai

31

1R

nma ga Cori ya Tupana


r Moichmax nidexa r
anagr nx: 2c naxtan i
Iratanxg r nadai i ngma
Madianecxg er chixexgu
Iratanxgx nayixexe! R
ng, Pa Moichx, r mar name
nax cuyux anagr. 3R yexguma
ga nma ga Moich r duxgx
anagr: uxre i pema r
penamexx i pexneg nax Cori ya
Tupanagagu peyadai xcax i
Madianecxg nax ng%
ixtanxcax naxcax ga yema chixex
ga Tupanape! 4R

ngemaca 
a penamug i 1000 chig i
ngm
. 5R ngemacax

peyadexechix i 1000 i churarag nax
ngmac gux12,000

31, 33

143
nanguxcax. R ngmag r mea t
%cax
anagr. 6R nma ga Moich r
%cax.
R nma ga chacherdte ga Ereach
. R
% ga yema
Tupanapataar yemaxg ga nex ga
yangegx r corntag ga yacuegne.
7R yexguma ga yema Iratanxg r
guxma ga yema yatg ga
Madianecxgx nadai yema Cori
ya Tupana Moichmax nx
ixuxrx. 8R nanadai ga yema 5 ga
Madianecxgar ex gacg ga
, r Requ, r Chux, r rux, r
Rba. R yexgumarx ta nayamaxg
ga Bala ga Be nane. 9R nma ga
Iratanxgar churarag r
nanayaux ga yema
Madianecxgar ngexg r nor
buxg. R yexgumarx ta nayagag
nag r
nayana ga nor yemaxg. 10R
u
tax. 11-12R
guxma ga yema ngexg r buxg ga
nayauxx 
naxnag ga yagagx, r
Moichx
Ereachx 
yema tog ga Iratanxg
yexmagx 
metachinxar

toxma. 13R nma ga Moich r
chacherdte ga Ereach r guxma ga
tog ga ex gacg, r yema
churaragcax nibuxm nax yma
napegxpemagu nx yangaugxcax.

14-15Natr

nma ga Moich r yema


churaragerugmax nanu r anagr
nx: Txc penamaxexexe i
ngma ngexg? 16
Balaar ucuxe  r
yemamax nachixexgax ga
tatanx nax Ba-pex
yacuaxgxcax. R yema
chixexnadai x ga
tatanx. 17R uxmatama penadai i
ngma buxg i yatx r guxma i
ngma ngexg i mar yatmax
maxx! 18Natr ngma paxg i
taguma yatmax maxx, r ngexrma
nax penadai x. R pextaxx
penayaxu ega penaxaxegu
anagr.

Tupana nx nixu nax uxc t ng


yanux i Canaane

33

50R

nma ga Cori ya Tupana


r Moichmax nidexa ga
yexguma Moanear metachinx
nayexmagu ga nat ga Yud
Yericar toxma. R anagr
nx: 51-52c ngma
Iratanxgmax nx ixu i aa dexa!:
Ngxguma pema t pichgu i ngma
nat i Yud pichocuxgux i
ngma Canacxgar naane, r c
 i guxma i ngma duxg
ngma naane! R nagu pepoge
i guxma i nor tupanachicnaxg i
nutanaxcax r irunaxcax r
dirumnaxcax! R ngxgumarx ta
nagu pepoge i guxma i nor
maregar guchicaxg i
manetapengxmagx!
53R pema namax ipecu i ngma

33
nachixane! R ngxma nagu
pexchig er chomatama pexna
%pemaxxcax!
54Natr ngxguma peg peyanxgu i
ng 
nanayaxu i ngma nagu nangux. R
ngma natcum i rmumaex r t
nanayauxg i rtamaex i naane. R
ngma natcum i rnoxremaex r t
nanayauxg i ngma rxramaex i
naane. R ngmac
 
ngma nagu nangux. 55Natr i pema
r ngxguma ngma naane peyauxgux

144
nax nagu pexchigxca
 i guxma i ngma duxg
i ngxma chigx. Er ngxguma
 gu i guxma i
a
ngma duxg, r ngma ngm

yaxgx r t pex ng



nguxgurx, 
penguxgurx . 56R ngxguma i
choma r t pexama chapoxcu namax
i ngma poxcu i ngma
duxgcaxchire, anagr ga
Cori ya Tupana.

DEUTERONMIO
(Wenaxar naxmat ga Tupanaar mug)
Moichar ore ga Iratanxgmax
nx yaxux

Yema 12 ga ngugtaetanxg
%
19R

1

Moich nx ixux namax ga


guxma ga Iratanxg ga yexguma
Arabar chianex
nat ga Yud
toxma. R yema Arabar
chianex r Par r Topre r Lab r
Acher r Dichaar ngx.

3-4R 40 ga taunec mar nangupet


ga ma
%x ga yema
Iratanxg. R Moich r mar nx
narporamae ga guma
Amorutanxgar ex gac ga Se ga
%c r guma Bachar
ex gac ga Ox ga Atargu chic ga
. R yexguma nor 40 ga
11 ga
tauemacar ggu, 
Moich Iratanxgmax nx yaxux
ga guxma ga yema ore ga Tupana
namax nx ixux naxcax ga yema
natanxg.

nma ga Moich r anagr:


gu, r
guma makg
nagu chi, yer

nanaxaxex. 
nachica ga chianex % ga
pema mar nx pedaux, r uxmata
-bana. 20R
% chixux r
achax: 
Amorutanxngxmagx i
mxpxanex i Cori ya tr Tupana
txna x. 21R nma ya Cori ya tr
, r mar pexna nanax i
aa naane. R 
pexchig ngma Cori ya per
oxigar Tupana nx ixuxrx! R
tax i pemuex, r bai t
peyachaxchitanx!.
22Natr ga pema r choxna peyacag
r apegrg: Tau ex na inamex i

uxre i tamcg i nxra ng

nax yanguganexcax i ngma naane


r utaxca nax

145

1
tamax nx yaxugxcax r
ngexrx   r
 
tachocux?. 23R yema
pema chomax nx pixux r
chauxcax r name. R yemacax
12 ga yatg. R
 chaxuneta
. 24%
r namaxpanex

%. 25R
x ga
nanetar o tanabuxg r taxcax nua
nanangeg, r tamax nx nixug r
anagrg: R ngma naane i tr
Cori ya Tupana txna x, r
mexechix , anagrg. 26Natr
 r

ya Tupana pemax nx ixux. 27R
pechinaxcax pidexag r
apergg: Nma ya Cori r tama
aixcma tx nangecha, r tx
nagax 
Amorutanxgna tx yamugxcax
nax tx nadai xca, apergg.
28R

apergg ta: R uxma r


 ? R tatanxg r nx
a nax nangemax i
nixugg r ngm

duxg i tx rporamaegx r tx
rmchanemaegx, r nangexmax ya
ne ya imchanear
poxeguxgne, r nx nadaugx ga
Anxtanx ga imchanexchix. R
gux
yaxoetanchixx, apergg.
29R yexguma ga choma r pex
changx r achagr: Tax i
pexogagx r nx pemuex!

146
30R

yim tr Cori ya Tupana r t


pepe, r nma r t namax
ng nadai er pexcax nanu yema
 naxtangurx.
31R yexguma nachica ga chianex
pichopetxgu r nma ga per Cori ya
 
ngchacgu tx igaxrx meama
pex nigag r u
, achagr. 32
yemaac pex nayagagx, natr ga
pema r tama nagu peyaxg. 33R
% r
pepe nax nx
naxunetaxcax ga nachica ga nagu t
pipegetanx. R yexguma chtac
% nx
nacuaxexe  ,
max
pex nx nacuaxexe.
Cori ya Tupana r
Iratanxgmax nanu

yexguma nx 
ya Tupana ga chixri nachiga nax
pidexagx, r porac nanu, r aa
ore pemax naxuegu: 35
aa duxg i chixecmagx r t
nx nadaug i ngma naane i mex ga
nor oxigmax nx chixux.
36Natr ya Carx ya Yefne nanexica
 dauc, r nxna r
 % i ngma
nangax, yer
,
anagr ga Tupana. 37
ga Cori ya Tupana ga chomax nanux
r ax chox: Woo i cuma r
 ngma naane.
38R cuchicx t ngm
a nangu ya
34R

1, 6

147
yim cur ngxeer ux ya Yochu ya
N nane. R nx nangchaxexe er
 gna naxx
i ngma naane!
Tupana.

Ngma mu i guxtwa ngxmax

1R anagr ga Moich: Nma


ga Cori ya Tupana r chox namu
nax pex changexxcax i aa mug
cangma
naane i t pexna naxx. 2R ngmac

i pema r peneg r petaag r t


aixcma nx pengecha ya per Cori
ya Tupana, r t peyanguxx i ngma
nor ore uxmatta peyuemare. R
ngmac ya Tupana r t porac
pex narngxexe r t nanamaxexe i
per max i ng. 3R
ngemacax, Pa Iratanxgx, r name
pemax i ngma mug.
Er ngxguma mea nagu pemaxgu r
t mex pex nangupet, r t pimu
ngma naane i ngext nabg i
mex r oma lche r ira taguma
taxux
oxigmax nx ixuxrx. 4R dcax,
, Pa Iratanxgx! R nma
ya Cori ya tr Tupana r nxicatama
. 5R nx
pengechaxg ya per Tupana i guxne
ya per maxnemax, r gux i
pexmax, r gux i per poramax!
6R pegxgu namax pengux i
guxma i aa ore i uxma pemax nx
chixux! 7R guxgutma namax
penangexx i pexacg! R
nachigagu t namax pidexag i
 , r

ngxguma pepeechagu r ngxguma


perdaggu. 8R ngma nax tama nx
iperngmaexcax i aa mug r
pegmexe
peyangaxcuchi x nax ngxma
peyangexcax per cuaxrux! 9R c
pepataar caxtaggu r peaxpatagu
ngma mug!

14 ngma
tog i duxg i pexna
ngaicamagxar tupanag! 15Er yim
per Cori ya Tupana r nx pechuxu
r ngrchi pemax nanuxgu r
noxtacma pex nadai r pex
nayarxoxx. 16R tama name nax
nx pexx ya per Cori ya Tupana ga
 
pexxgurx. 17R aixcma mea nagu
pemax i ngma Cori ya per
Tupanaar mug r nor ucuxeg ga
pemax nx yaxux! 18R penaxx i
ngma mex i Cori ya Tupana namax
taxx nax ngmac mea pex
nangupetxcax r aixcma
penayaxuxcax i ngma mex i naane
ga per oxigmax nx yaxux! 19R
ngmac ya Cori ya Tupana r yema
pemax nx yaxuxrx r t
nayabuxmxx i guxma i per
uang i ngngxmagx.
20-21R ng
pexacg pexna caxgux r aggu:
Ta
ucuxeg i tamax nx yaxux ya tr
Cori ya Tupana?, r pema r t
penangx r apegrg t: Toma ga
%ex gac ga Equtuanecx
ga Faramexe. Natr
ga nma ya tr Cori ya Tupana r

68
nor poramax tox nanguxxexe.
toma r nx tadau ga yema
% ga Tupana nor poramax
 nape
r guxma ga nor duxg. 23Natr
ga toma r tox nagax ga yema
, r mea tox nigag
22R

uxmata yema naane ga tr


oxigmax nx yaxux
nangugxx. 24R u
Cori ya Tupana r tox namu nax mea
tayanguxx i guxma i aa nor
mug r nx ticuaxgxcax nax
mea tx naxpetxcax r nma tx
namaxxxcax uxmata oma i
ngunex. 25R ngemacax i
yixema i u
ya Tupanapeyanguxx i
ngma nor mug, yema tomax nx
yaxuxrx, apegrg t
anagr ga Moich.
Tupana r nxna nachog
nax tama Canaanecxgar
tupananetachicnaxgwe
 ga Iratanxg

1R

anagr ga Moich: R
nma ya Cori ya per Tupana r t
pex nachocuxexe ngma naane
 . R pepe 
 i ngma duxg i 7 i
natcumg i pex rmumaegx r
pex rporamaegx i Ittatanxg, r
Yerguechutanxg, r
Amorutanxg, r Canatanxg,
r Ferechutanxg, r Ebutanxg
r Yebuchutanxg. 2R ngxguma
Cori ya per Tupana pexmexgu
nayixgu i ngma natcumg i
duxg, r ngxguma pema r mar

148
nx perporamaeggu r noxtacma
 taxacmax
pex narngxmexx r bai t i pex
nax nangechatmxgx! 3R
ngxgumarx  
namax pixxmaxg i ngma nor
ngexg, r bai t i peneg r
naxacgmax peyaxxmaxgx r
pexacg r nanegmax
peyaxtegx! 4Er ngxguma t
ngmac penaxxgu r nmag i
acx r t penegx r
ngm
pexacgx Cori ya Tupanana
gachixx. R ngmac t tomare i
tupanax nicuaxxg, r ngemacax t
porac pemax nanu ya Cori ya
Tupana, r noxtacma t pex nadai, r
ngxma t ipeyarxo. 5R ngemacax t
penaxaxe i noxtacma nagu pepoge i
ngma nachicag i ngext ngma
duxg nor tupanagcax naxnag
. R ngxgumarx t ta
nagu pepoge ya yim nor nutag r
naig i namax natupanaxgx. R t
penagu i nor tupanachicnaxg. 6Er
x
Tupanaca. R
nmatama ya Tupana r guxma i
nachixanec
naxuneta nax noxrtama i duxg
cax anagr ga Moich.

Moich nanaxucuxe i Iratanxg

1R

anagr ga Moich: c
ngma mug i uxma
pexna chaxx nax namxcax i per
max r pimuxcax, r ngmac
penayaxuxcax i ngma naane ga per
oxigmax nx yaxux ga Tupana!

8, 11

149
2R

nxna pecuaxchie ga uxc Cori


ya Tupana pexna nadaux 
ga yexguma 40 ga taunec yema
nachica ga chianex ga taxema
xpatax! 
pex naxneexx r pex naxx nax
yemaac nx nacuxcax ga taxacgu
r t aixcma
peyanguxx i nor mug. 3
ngx pex ningexexe r taiya pingeg,
natr ga yixcama r nma ga Tupana
 %
nachibexx oxig
 pedaux
ga yema.  nx
nadauxx 
namaxx x, natr
ngma ore i Tupanaa 
aixcma namaxx. 4R guxcma ga
guma 40 ga taunecgu r tama
pengauechiru r bai ga nax
perchaecutx. 5R nxna
pecuaxchie r yim per Cori ya
Tupana r pex
inayarexchitanxx 
pap nanex inayarexchixxrx!
6ngma

nor
mug ya yim Cori ya Tupana, r nx
picuaxxngma
nguxeet ae i pexna naxx! 7Er nma

mex  nagag i ngext namu i
natxacg, r puchug, 
ma.
8R ng,
r chebda, r ba, r igura, r boxra,
r orbu r ira. 9R ngma
nachix 
pexogaxg naxcax i per na, r
  nataxu. R nor

maxpnega r namu i rum r


cbre. 10Natr ngxguma
%,
r name nax nx picuaxx ya Cori
ya Tupana naxcax i ngma mex i
naane i pexna naxx. 11R pegna
pedaug nax tama nx
perngmaexcax ya per Cori ya
Tupana! R tax i nx perxoex i
ngma nor mug r nor ucuxeg i
uxma pexna chaxx! anagr ga
Moich.

Tupana r mex namax


naxuegu i Iratanxg

11

13-14R

anagr ga Moich:
Ngxguma t pema mea
peyanguxeex gu i aa mug i oma i
ngunexgu pexna chaxx, r
ngxguma aixcma nx
pengechaggu ya Cori ya per Tupana,
r ngxguma nx picuaxggu
guxne ya per maxnemax, r gux i
pexmax, r ngxguma i nma ya
Tupana r t petoexgu nanapuxx r
ngexacax yaxo 
nanapuxx nax mea pex nayaxcax r
yaxoxcax, r pex nangemaxcax i
per trgu, r per bachix, r per
chx. 15R ngxgumarx t ta ya Cori
ya Tupana r nanaxgxx ya maxg
cax. R ngmac t nimu
 . 16Natr
%g nax tama tex
Tupanana pex gachixx nax
tomare i tupanax picuaxgxcax, r
xgxcax. 17Er
napexe pecaxp
ngxguma t ngmac penaxxgux, r
Cori ya Tupana t pemax nanu r

11, 18
 pexcax nanapuxx. R
ngma naane r taxux 
narx, r pema r t paxaxchi nagu
peyue i ngma naane i mex i pexna
naxx. 18R pegxgu namax
pengux i aa ore, r nagu
! , r
peyangaxcuchi x i ngma
mug nax ngmac tama nx
iperngmaexcax! 19R aa oremax
penangexx i pexacg, r nachigagu
%, r
, r ngxguma pepeechagu
r perdaggu! anagr ga Moich.

150
ya Tupana r tama namax natax i
ngma duxg i ngma nacmaggu
maxx. R ngemaca
per Tupana i pepe x
i ngma nachixanecxg, er nmag
r ngma nacma i chixex
namaxx. 13R ngemacax i pemax r

ya Cori ya per Tupana. 14Er ngma
dux x ngma
ngma
iyuex, natr i pema r tama pex
nanaxaxe ya per Tupana nax ngma
 anagr ga
Moich.

Moich r Iratanxgx naxucuxe


nax tama ngma tog i
duxcax

18

9R

anagr ga Moich:
Ngxguma mar nagu
pechocuxgux i ngma nachixane i per
Cori ya Tupana t pexna x, r tama
name i naxcax pedauxtae i ngma
nacmag i chixex i ngma duxg.
10
tmanex itamu nax ngma
duxgar tupanacax tayagux, r bai
i naxcax tangx i ng
nacux i ngma xgux, r bai t i
tx nangchax nax nx tacux i
ngma yixcra ngupetx, r bai t i
naxcax tangx nax tayux. 11R tama
name i naxcax tangux nax duxgx
tatox, r bai i nax
nxna tayacaxcax i ng
nax xguxx nacux, r bai t i
nxna tayaca i ngma naxgmax
puracex, r bai i nxna tayaca i
ngma yuetaxecax ngmagx. 12Er

Orear urux i Moichwena


t ingucuchix
15R

anagr ta ga Moich: Nma


 
nanangoxexe 
orear urux, 
. 16
ya Tupanana naxcax pecax ga
ma
ga guxma ga pemax nagu yma
pengutaquexegx r apeggx:
Tama tanaxa 
naga ya Cori ya tr Tupana, r bai i
nx tadauxchax ya daa x nax
tama tayuexca, apergg. 17R
yexguma ga Cori ya Tupana r
anagr: Chox r mar name i
ngma nx pixux. 18R choma r t
ngma Iratanxchanangoxexe
 orear urux. R
  
. R nma r t mea duxgmax
nx nixu i ngma choma namax nx
chixux, r t namax nx nixu i

18, 30, 31

151
ngma choma chanamux. 19R
guxma ya yxema tama nx
 
chaugagu nx ixux, r choma r t
txna chaca r taxaccax tama
, anagr chox ga Cori ya
Tupana anagr ga Moich.

Tupana r Iratanxgmax
inaxuneta r t nx narngxexe


30

1R

anagr ga Moich:
Ngxguma t pexcax
nanguxgux i guxma i ngma uxma
pemax nx chixux i Tupanaar
ngxee r ngxgumarx ta i nor
poxcu, r ngxguma ngma per
chixexgagu Cori ya per Tupana r
tog i nachixanegu pex ,
 pecuaxchiex
r ng
i aa ore i uxma pemax nx
chixux. 2-3Natr ngxguma uxma
pemax nx chixuxrx aixcma
naxcax peoeguxgux ya Cori ya
Tupana, 
guxne ya per maxnemax r gux i
pexmax i pema r pexacg, r
ngxguma i nma ya Cori ya per
Tupana r t inanaxoxx i ngma
%, r t
nx pengechatmx. R pex t
ngma nachixaneg ga
nagu pex  
cax. 4
ngma petanx ,
r nma ya per Cori ya Tupana r t
ngxma naxcax nayadau r t
nanaoeguxx. 5R nma ya Cori r
 naoeguxexe naxcax i

ngma naane ga per o


yexmagx.  
pengexmag r nma ya Tupana r t
pex narngxee, r t pex nimuxexe
per oxigar yexera. 6R nma ya
per Cori ya Tupana r pex
petaagx nayanaxoxx i ngma
per chixex nax ngmac aixcma
nx pengechagxcax per
maxnemax r pexmax nax
pemaxxcax.

19R oma i ngunexgu r


Tupanapexgpe
pexna chaca nax pematama nx
pixunetaxcax i ngexrx  i
penaxaxex, r ngma max r ex na
ngma yu? R ngma Tupanaar
ngxexe r ex na nor poxcu? c
penayaxu i max nax pema r petaag
r ta namaxxcax! 20c nx
pengechax ya Cori ya per Tupana, r
, r aixcma peyanguxx
i ngma pex namux! 
pexna naxx i per max r
namuxx i per ngunex
ngma naane ga tr oxig ga Abra
r Icha r Acbumax naxuegux
anagr ga Moich.

Moich r Yochux naxuneta nax nx


Iratanxgmax inacuxcax

31

7
Yochucax nangema, r
anagr nx napema ga
Iratanxg: c namax napora r
!  
cuyagagx i aa dux
ngma naane ga Cori ya Tupana tr

31, 34
oxigmax nx ixux.  
i namax quixcux. 8R nmatama ya
Cori ya Tupana r cupe , r
guxgutma nacuxtagu r tagutma
cux nangemc. R ngemacax tama
name nax cumux anagr ga
Moich.
Moich r Iratanxgar ex
gacgx
namu nax duxgmax nx
nadaumatx ga Tupanaar mug
9R

nma ga Moich r nanaxmat


ga yema Tupanaar mug r u
nxna nanax ga yema chacherdteg
ga Lebtanxg ga Tupanaar
mugchix ingegx. R yexgumarx
ta r guxma ga Iratanxgar
ex gacg ga itaxna nanax ga yema
mug ga matx. 10-11R yexguma ga
nma ga Moich r yema ex gacgx
naxucuxe, r anagr: Guxguma i
ngxguma nor 7
nanguuxgu nax pegx nx
pengechagx i per ngetang, r
ng ma i
duxgpe pedaumatx i
aa mug. R ng 
duxgpe i ngexguma

nanguuxgu r guxma i Iratanxg
Tupanapexegu ngutaquexegx
i ngma nachica i nmatama t nx
naxunetax. 12R ngma ngunexgu r
t guxtma i duxg i yatxg, r
ngexg, r buxg, r duxg i to i
nachixanecx i petangu chigx,
r t nangutaquexeg nax nx
cax i ngma Tupanaar mug
nax ngmac nangexcax nax nx
nangechagx ya tr Cori ya Tupana,

152
r nagu namaxxcax i guxma i ngma
mug i nx yaxux ya Cori ya Tupana
anagr ga Moich.

Moichar yuxchiga

Moanear chianex
%
ma. R
yma natapexe ga Pchagu gaxgu
. R guma ma
Yericar toxma. R

 ga guxma Garaxane r
uxmata Dar naanegu nx
nadauxx. 2R yexgumarx ta nx

34

1R

nanaex ga naane ga Netarar, r

Efraar,
r Manachar, r guxma ga
Yudar naane r uxmata Mr ga
. 3R nx
nanaex ta ga Nguear chianex, r
nat ga Yudar naane ga
metachinx, 
 r uxmata
 . 4R nma ga
Cori ya Tupana r anagr Moichx:
ngma nachixane ga per
oxig ga Abra, r Icha, r
Acbumax nx chixux r t
nataagna chaxx. R ngemaca
chanaxaxe nax cuxetmaxxchi
nx cudaux, 
 anagr. 5R

du r nayu nagu ga yema Moane,
yema Cori ya Tupana namax
naxueguxrx. 6
Moanear ngatex
natx ga Bexpear toxma, nagu
uxmarta

34

153
taxema nx cux. 7R nma r
nx nayexma ga 120 ga nor taunec
r yexguma r ta meama tx nadau r
napora. 8R nma ga Iratanxg r
30 ga ngunex naxcax naxauxe ga
Moanear chianex, r yemaac
nayanguxg ga nax naxaurex
naxcax ga Moichar yu. 9R nma ga
Yochu ga N nane r mar
Moichxcuax yer

xmex.
R yemacag ga
 r naxgx ga yema
Cori ya Tupana Moichmax nx
ixux. 10
nayexma ga to ga orear urux ga
Iratanx
%chi
idexac.

JOSU
(Yochu)
Yochux naxuneta ga Tupana nax nx
Iratanxgmax inacuxcax

guma Tupanaar du ga Moich


yu, r nma ga Cori ya
eer ux ga
Tupana r Moichar ngx
Yochu ga N nanemax nidexa, r
anagr nx: 2R uxma nax mar
nayux ya yim chor du ya Moich, r
 ma i ngma
Iratanxgmax quixex 
ngma nat i Yud, nax nagu
pichocuxc ax i ngma naane i pexna
chaxx. 3R yema mar Moichmax
nx chixuxrx, r choma r t pexna
chanax i guxma i ngma naane i mar
. 4R ngma naane i t
pexna chaxx, r ngma chianex i
ngxmax
uxmata Lbanuar ma
. R ngma naane r taxt i

Ittatanxgchixanemax t nangau
u  
. 5R guxma i ngunexg i
nagu cumaxxgu r taxuxtma cux
narporamae. R choma r t cux
changexma, yema Moichx

1R

chayexmaxrx. R tagutma ngext


cux chatax, r tagutma cux chaxo.
6R cug rpora r tax i cug
cutegux!  
cuyaxchigx i nor naane i aa
duxg, 
oxigmax nx chixux. 7R
%
chixux, r ng
cumux 
r aixcma cunaxx i ngma cumax
nx chixux. R chanaxaxe i
cuyanguxx i guxma i ngma mug ga
chor du ga Moich cuxna x. R c
mea yanguxx nax mea cux
nanguxuchixc ax i gux i taxac
icuxx! 8R guxgutma duxgna
namax nacuaxchi i ngma nx
chixux ! R name

ngma chor ore nax
ngmac mea cunaxxc ax i ngma
cumax nx chixux, r mea cux
nanguxuchixc ax i guxma i taxac
icuxx. 9 chamux
nax cug cuporaxxc a
c ax. R tama name icumux
r icuyarmachi, er choma ya cur

154

12

155
Cori ya Tupana r t chacuxtagu i
anagr ga
Tupana. R nma ga Yochu r ng
namexx nax nayauxxc ax ga yema
naane. 10R yexguma ga nma ga
Yochu r nanamu ga yema
Iratanxgar ex gacg, r anagr
nx: 11R guxma i aa
dux%, r namax
nx pixu r nanutaquexeg i na! Er
t tomaepx i ngunex
t ticho i nat i Yud
c ax i ngma naane i tr Cori ya
Tupana t txna x anagr ga
Yochu.

Yochu r Yericwa nanamug ga


ngugtaerug

yexguma nachica ga Chit


nayexmaggu, r yma bexma
inanamuchitan ga taxre ga
ngugtaerux, r anagr nx: c
peyangugg i ngma naane i nat i
Yudngxmax r uxmata
!
anagr. R nma ga yema taxre r
 ga ngex
ga Raxgu gax
. 
inapegxx ga yema chtax. 2Natr
x ga
Yericar ex gacmax nx ixux, r
anagr nx: uxre i Iratanxg
nua nangug i ngeaxar chtaxgu nax
yanguggaxc ax i aa naane
anagr. 3R yemacax ga guma
ex gac r yema nge ga Rax
namuga r anagr: namux i ngma
yatg i cux er ngma r

1R

! anagr.
r
: k
chaux, natr tama
nx chacuax i ngextc. 5R
, er
ng% ya daa
ar x, r tama nx
chacua . Natr
4%

ngxgumachi u
pengggu r chi nx peyangaug
. 6
xx ga yema taxre, r
yexma pagx ga lnuchitxgu iyacuxg.
7%ex
gacar churarag
r yema taxre ga ngugtaeruc ax nadaug
nagu ga yema nama ga nat ga Yud
nuxtamax. R yexguma yema
churarag chox, r
%
poxegux. 8R naxpa ga nax napeex ga
yema ngugtaerug,  
, :
9Choma nx chacuax ya Cori ya
Tupana r pexna nanax i aa naane, r
ngemaca
pex tamuexchixc ax. R uxma r
guxma i duxg i nuxma pegx r
porac pex namue. 10R nx tacuax
gu, r
yapayexx ga Mr i
Dauchix nax yma pichoxc ax. R
ngxgumarx ta nx tacuax nax uxc
penadai x ga Che r Ox ga
Amorutanxgar ex gacg ga nat
ga Yud. 11R
yexguma yemax tacuaxggu r porac
tamue, r taxema tg tarpora nax
pemax tg tadai xc ax. Er yim Cori ya
%

23
 .
ngemacax pexna chaca r
uxmatama chanaxaxe i Tupanagagu
chomax nx pixu r mea t namax
pechopet i chautanxg, ngxgumarx
i choma nax meama pex chayaxuxrx.
%cuaxrux nax
ng chacuxc ax nax
aixcmax chomax pixux! 13R
chanaxaxe i guxma i tmaar
ngmaxgmax tx pengecha ya chor
pap, r chor mam, r chaueneeg, r
chaueyaxg. R tax i tox pedai x!
. 14
nangx:
Toma ttama pex tapox r pexna
tadau nax taxuxma pex petxc ax, ega
cuma r tama tox quixuxgu. R
ngxguma Cori ya Tupana toxna naxxgu i
aa naane r aixcma t mea cuxna tadau
anagrg. 15 

yaxxnegu ipe. R yema poxeguxar
napanaxgu inachxe ga
yema taxre ga ngugtaerug. 16R
: c ma
ngxma peyarcuxg nax tama
pex yayaugxc ax i ngma pexcax
daugx! R tomaepx i ngunex t
ngxma picuxg, r u anecax
ngma pexcax daugx! R
ng
. 17
nangxgag r anagrg: Toma r
12R

t tayanguxx i ngma Tupanagagu


toxna naxcax cucaxax. 18Natr
ngxguma mar aa naanegu tachocuxgu,
r aa  curchxex
t cunatuntaxx i aa napanax i
duntax. R daa cupatagu t tx

156
cungutaquexexexe ya cunat r cu r
cueneeg r guxma ya cunattanxg.
19Natr ngxguma chi ngexerxe
cuchixuxgux r tmagaguttama
tayuxgux,  
. Natr ngxgumachi
ngexerxe cuchingxmaxex
yamaxggu, r ngxguma r t togagu
. 20Natr ngxguma chi tox
quixuxgux, r taxucaxma tayanguxx i
ngma Tupanagagu cumax nx tixux
anagrg. 21%ga,
r Mar name . R
 irmox, r
. R
iyanai x
ga napanax ga duntax. 22R yema
taxre ga ngugtaerug r
namax ga
ngunex yexma narcuxg. R yoxni ga
churarag r guxanegu naxcax nadaug
r taxuguma nx nayangaug, 
aneca. 23R
yexguma ga nma ga yema taxre ga
ngugtaerug r ma
narcho r nat ga Yud
. R namax
nx nixuge ga guxma ga nx
ngupetgx. 24R anagrg: Nma
ya Cori ya Tupana r mar txna nanax i
guxma i ngma naane. R ngemacax i
guxma i ngma nachixanecx i
duxg r porac tx namue
anagrg.
Iratanxg r nat
ga Yudwa nicho.

moxc paxmamaxchi r
nma ga Yochu r guxma ga
Iratanxgmax r Chit%

1R

157
uxmata nat ga Yud
nangug. R naxpa ga nax yachox r
yexmatama napeg. 2-3R yexguma
tomaepx ga ngunex 
r yema Iratanxgar ex gacg r
nor dux%
namax nx nixu r anagrg:
Ngxguma nx pedauxgu i
chacherdteg i Lebtanx nax nua
nachopetx namax i ngma ba i Cori
ya Tupanaar mugchix r pechox i
ngext pengexmagx
! 4R ngmac t nx pecuax
  yer ga pa r

ngma nama. Natr taxetma nxna
tangaicama i ngma ba! R
gux  
nor yx tanx!
anagrg. 5R yexguma ga Yochu
r yema Iratanxgx anagr:
Tupanapepimexg! Er
mox r nma ya Cori ya Tupana r t
pex nx nadauxexe  i
tax i nor poramax naxx
anagr. 6R yexguma ga nma ga
Yochu r yema chacherdtegx
anagr: c ixpexegu
peyangetax i ngma ba i Tupanaar
ngxmax r topexe namax
ngma nat i Yud!
anagr. R yexguma ga nma ga
chacherdteg r duxgpexegu
nayangetag ga yema ba. 7R
yexguma ga Cori ya Tupana r anagr
Yochux: u 
chataxx r yexerac t cuxna cuax
chax i napeg. R
ngmac t nx nadaug nax choma
r aixcma chacuxtagux yexgumarx

3
ga Moichx.
8c ngma chacherdtegx namu nax
yangetagxcax i ngma ba i chor
ngxmax! R ngxguma
nat i Yud
 r ngxma
yachigtanchi! anagr. 9R
yexguma ga Yochu r yema
Iratanxgx anagr: 
ngma ore i Cori ya tr
Tupana nx ixux! 10R ng 
 picux ya Tupana ya
max.
  i
Canatanxg, r Ittatanxg, r
Ebutanxg, r Ferechutanxg, r
Yerguechutanxg, r
Amorutanxg r Yebuchutanxg
ng
pingugxcax. 11R nx perdaun i
ngma ba i Cori ya Tupana i gux i
 nax
uxc pepe i nat i
Yud! 12R ngemacax, Pa Duxgx
r nx pexuneta i 12 i yat! R ngma
12, r t nx
. 13R ngxguma ngma
chacherdteg i ngma ba i Cori ya
Tupanaar mugchix ingegx r nat
i Yudgu, r ngxguma
ngma nat r taxregu
yayauxyexchix, r ngma dex i
dauxquena ne yax r t nayachaxchi,
r oma yapoxyepexexrx 
anagr. 14-16R nma ga yema
Iratanx%
napegx
yachoxcax. R nanetar buxgar
, r yema
nat ga Yud r porac narbai. R

34
nmag ga chacherdteg r
duxgpe%
.
R yema chacherdteg ga ba
ingetagx r yexguma yema nat ga
Yudgu, r yema dex
ga dauxquena ne yax r ngrchi
nayachaxchi. R guma
dauxquenax
Ad ga dauxtaechica ga Charetar
ngaicamna, r ngr nabainag ga
dex ga yma, oma
yapoxyepexexrx. Natr yema
yachox niiyax
uxmata mr ya Ngear Maxx 
nangu. R yemaac ga yema nat ga
Yud r taxregu niyauxye, r yema
Iratanxg r nicho 
Yericar toxma. 17R yemaac ga
guxma ga yema duxg r paanex
nicho . R
yexgumayane ga yema chacherdteg ga
yangegx ga yema ba ga Cori ya
Tupanaar mugchix r natar
ngx%
nayachaxchitan ga paanex.
Guma 12 ga nutag ga nat
ga Yudar ngxtamawa nadec

yexguma guxma ga duxg


ichogu ga nat ga Yud, r
nma ga Cori ya Tupana r Yochux

1R

anagr: 2Ngma 12 i
Iratanxc
 naxuneta
! 3R namax nx ixu
ng
ya nuta yayauxchig i ngma natar
ngxngma chacherdteg
chigx, r oma i chtaxgu

158
peyapegxcax r
ng%cax! anagr.
4-5R yexguma ga nma ga Yochu r
naxcax naca ga yema 12 ga yat ga
nx naxunetax r anagr nx:
c, 12 i pex
chaxunetaxe r nat i Yudar
ngx! R ngma ba i
Cori ya tr Tupanaar
mugchixpe

naexpcax i ngma 12
tcumg i tatanxg! R petgu
peyange! 6-7 
cuaxrux . R
ngxguma peneg pexna caxgu, r
aggu: Ta
nutag?, r pema r t
penangxga r apegrg t: R daa
icuaxchiex ga
yema ngupetx ga yexguma nat ga
Yudgu ga yema ba ga
Cori ya Tupanaar mugchix, r yema
natchix r taxregu niyauxye
nape, apegrg t
anagr ga Yochu. 8R nmag ga
yema 12 ga yatg r nanaxg ga
yema Yochu namax nx ixux. R
, niyauxchig

naxx. R yemaac nanayauxg ga 12
ga nutag ga Yud. R
yema napegx, r yexma
nayanu, yema Cori ya Tupana nx
ixuxrx. 9R yexgumarx ta ga
nma ga Yochu r nai ga 12 ga nuta
nanayaxu r natchitamagu nayanu ga
yema chacherdteg ga ba
ingetagx chigxgu. R yim
a
nutag r uxmarta ngm

4, 6

159
nangexmag. 10R yema chacherdteg
ga ba ga Tupanaar mugchix
ingegx r nat ga Yudchitamagu
narcho, r yoxni ga nma ga
Iratanxg r meama nayanguxg
ga gux
namax nx ixux. R guxma mea
naxg yema Moich Yochumax nx
ixuxrx. R uxc nicho ga
duxg. 11R yexguma guxma ga
duxg mar ingugu, r nicho ga
yema chacherdteg ga ba ga
Tupanaar mugchix ingegx. R
duxgpexegu naxg.

18R yexguma mar yangugu ga


yema chacherdteg ga Yud
yachox r paanex, r
 chix
r noxrirtama nanap ga nat.

Tupana nx nixu nax uxc


yapugxcax ga Yeric

1

e, yer
ga nor poxeguxar xg r
%
nachocuxc ax ga Iratanxg. 2Natr
nma ga Cori ya Tupana r Yochux
anagr: Choma r mar cuxna
chanax ya Yeric i guxma i nor
ex gacmax r nor churaragmax.
3R cur churarag i Iratanxg r 6 i
ngunex  nayachoegu. R
% 
ngunexgu. 4R ngma ba i chor
e 7 i
ngxmaxp
chacherdteg i carnruchatacuxremax
icorntax . R ngxguma nor 7 i

ngunex, r 7 expxcna t
 nayachoegu i cur
churarag, r ngxgumayane i ngma
chacherdteg r t nor corntaggu
nicueg. 5R ngxguma nx 
nax porac yacuegx ya corntag r
t tagac aita pexe. R ngxguma i
nor poxegux  
nangichi. R ngxgumayane r
 
anagr ga Tupana. 6R
yexguma ga nma ga Yochu r
chacherdtegcax naca r anagr
nx: Peyange i ngma ba i Cori ya
Tupanaar mugchix! R 7 i pemax r
ngma bape %
cornta i carnruchatacuxrenaxcax
anagr. 7R yema
duxgx r ta anagr ga Yochu:
c nx !
R pemax i churarag r t ba i Cori ya
e 
Tupanaar mugchixp
8

anagr. R guxma ga duxg r


yema Yochu namax nx ixuxc
nanaxg. R yema 7 ga chacherdteg
r nor corntagu yacuegcma yema
ba ga Cori ya Tupanaar
e. R yema ba r
mugchixp
%
tan. 9R yema churarag r
chacherdtegpe, r yema tog
ga churarag ga baar daurux r
%. R nma ga
chacherdteg r nor corntagu
nicuegecha r taguma inarchianeg.
10Natr guxma ga yema churarag, r
Yochu nxna naxga ga bexmamare
c ax uxmatta nma namu nax
gux%
naxexc ax.

Iratanx
11R yema nxrax ga ngunexgu r
nma ga Yochu r nanamu ga
chacherdteg r churarag nax
 nax
yangeegutagx ga yema ba ga
Cori ya Tupanaar mugchix. R
xg r
naxcax ga yema napegx.
R yexma nx nanangupetxx ga
chtax. 12R moxc ga nma ga
Yochu r paxmamaxchi narda, r
nma ga chacherdteg r
nanayauxtag ga yema ba ga Cori ya
Tupanaar mugchix. 13R yema 7 ga
chacherdteg r ba ga Cori ya
Tupanaar mugchixpe
nagu yacuegcma ga guma nor
corntag. R yema churarag r
ixpe, r yema tog r
%. R ga corntag r
taguma inarchianeg. 14R moxc
 nayachoegu, r
uxmachi yema napegxca.
R 6 ga ngunex 
naxgx. 15R yexguma nor 7 ga
ngunex, r ngunetx
nardag. 
nichoeguchitancx yema nxra
naxgxgurx, natr yema
ngunexgu r 7 expxcna nx

nichoeguchitancx. 16R yexguma


ga yema chacherdteg r 7 expxcna
nor corntagu yacueggu, r Yochu
r yema duxgx namu r anagr:
Aita pixe! R nma ya Cori ya
Tupana r mar pexna nanax ya daa
. 17, r guxma i taxac
ngxmaxmax, r t

160
peyanaxoxx, er ng%
ya Tupana i nx yaxux. R ngma
   
pimaxc namax i ngma duxg i
ngxmagx. 
ga iyacuxgx ga yema taxre ga
.
18R

uxma i pemax r pegna


pedaug nax tama penayaxux i taxac
i nor ngmax 
ngxmax! Er nma ya Cori ya Tupana
%
peyanaxoxxcax r penadaicuxcax.
R ng ngmac
penaxxgux, r nma ya Tupana r t
chixex tamax naxuegu r t chixex

taxcax nanguxx. 19Natr ngma


iru r dirum r guxma i
ngmaxchenaxcax r
runaxcax, r Cori ya Tupanacax t
ngmaxgtangu t
penan anagr ga Yochu. 20R
yexguma ga nma ga yema duxg r
aita naxe r ga corntag r
naxgatan. R yexguma guma
corntagagx 
Iratanxg r inanaxge nax
porac aita naxex. R yexguma ga
 r napuxchi.
R yexguma ga nma ga Iratanxg
r tauxchac yexma nachocu, r
noxrx xx. 21
r taramax tx nadai ga yatxe, r
ngexe, r ngextxgxe, r yaxguxg,
, r carnrug, r brug. R
noxtacma guxma nadai. 22R nma
ga Yochu r yema taxre ga yatg ga
x anagr: c
ngma nge i Rax r
gux%

67

161
pega, %rx!
anagr. 23gu
nachocu. R Rax nagaxchig
%, , r
, r guxma ga
max. 
mex ga Iratanxg pegxar


Tama tanaxaxe i gux i


churaragmax naxcax tayachchi ya
o, er 2,000 rexna
3,000%
yangux nax yapuxux .
a
  i churarag ngm
cumug! Er tama namu i ngma
dux

nayamug.

27R nma ga Cori ya Tupana r


Yochux narngxee, r yemacax
gux
nachiga.

anagrg. 4R yemaac 3,000 ga


oixcax yachchix.
Natr nma ga yema duxg r
Iratanxgx narporamaeg r
nayabuxmxx. 5R 36 ga
Iratanxgx nadai, r guxema
toxogunangg uxmata
, r
%gu tx nayadai. R
yemacax ga Iratanxg r
narmachitan r namue. 6R nma
ga Yochu r yema Iratanxgar
ex gacg r nor ngechamax
ngchirugu naguge r
texemax ng niggeru. R
uxmachi yema ba ga Tupanaar
mugchixpexegu nanangcuchitan
uxmata nayuane. 7R nma ga
Yochu r anagr: Pa Corix
txc cuyachoxexe ga aa duxg
ga nat ga Yud? Exna
Amorutanxgmexegu tox
cuyixxca cugagx
nax ngmac tox nadai xcax? R

Yudar tocut chitama tarchox.
8Pa Corix. Taxac t chaxx i
uxmax? Er nma i Iratanxg r
mar nor uancha. 9R
nma i Canatanxg r guxma i
duxg i aa naanegu pegx r t
nx nacuchigag i ngma tox

Acar chixexchiga

1 

ga
Acgu gax ga Crmi nane ga
 , r nanade
ga uxre ga yemaxg ga Tupana
chuxux. R yemacax ga guxma ga
Iratanxg r naxtg ga Cori ya
Tupanapek r
nanayaxu ga yema Tupana chuxux. R
yemacax ga Cori ya Tupana r
Iratanxgmax nanu.
Acar chixexgagu r
Iratanxgx narporamaeg
oxg
2

inanamuchitan ga uxre ga yatg


ocax,
r ngoxi nx 
r t nagu nachocuxcax. 

ga chianex ar
ngaicamna. 
r nayangugtaeg. 3R yexguma
, r Yochux anagrg:

7
ngupetx.  
toxcax nayachchi nax tox
nadai xcax,  
. R tex t cux ticuaxx
r cux tataxexe i ngxguma?
anagr ga Yochu. 10R nma ga
Cori ya Tupana r Yochux nangxga
a
r anagr: Inachi! Taxac ngm
cux i axtanegu cunangcuchix?
11R nma i Iratanxg r chixex
naxg. Er nmag r tama
nayanguxx i ngma mug ga namax
nx chixux. R nanayauxgama i
ngma ngmaxg i nxna chachuxux.
R meama nx nacuaxgcma
naxcax nang xg i ng,
r nor ngmaxgtangu nayacuxg.
12R ngemacax i pemax i Iratanxg
 perporamae i
per uang. R naxcha 
 i
noxtacma peyuex. R ngxguma i
pema i uxma r tama paxa penaguxgu
i ngma pexna chachuxux, r mar
 . 13R
uxma r inachi, r nangutaquexexexe i
duxg! R namax nx ixu nax
moxcax ng yamexgx nax
ngmac chopecax!
Er choma i Cori ya per Tupana r
acharg: Pemax, Pa Iratanxgx,
r penayaxu i ngma ngmaxg i
pexna chachuxux. R ngxguma
 
pexoxoxgux i ngma chixex, r
 
, acharg. 14R mox
paxmama r petcummaxchig t
chope%
Iratanxg. R choma i per Tupana

162
 r t nx chaxuneta i
ng i
ngma yat i chixex x. R u
ng 
ngtanxc chope. R
choma r t nx chaxuneta i ngma
ngtanx
i ngma yat. R ng 
ngma ngtanx 
nx 
nangexmane i ngma chixex x. R
u 
nx chaxuneta i ngma yat i chixex
x. 15R yxema tmaxtagu nx
iyangaugxe i ngma ngmaxg ga
chachuxux, r t tx nigug namax i
tmaxacg r guxma i tmaar
ngmaxg, er tmagagu chixex
naxcax nangu i Iratanxg, er tama
anagr ga
Tupana.
Acar poxcuchiga

moxc ga Yochu r
paxmamaxchi narda r duxgx
namu nax natcummaxchig
Tupanape. R nma ga
Cori ya Tupana r Yudtcumx
naxuneta. 17R yexguma ga Yochu r
Yudtcummax nx nixu nax
ngtanxtcumc r
Tupanape. R Tupana
r Chratanxx naxuneta. R yema
Chratanx 
naxuneta. 18R yema yatxg ga
16R

Chdipatacxg r Tupanape
nangug, r Tupana nx naxuneta ga
Ac ga Crmi nane ga Chditaxa ga
Yudtanx . 19R yexguma ga
Yochu r Acx anagr: Pa

78

163
Chaunex, cunataxx r
nx quicuaxx ya Cori ya tr
Tupana. R chomax nx ixu i taxac
nax cuxx! R tax icuyacx!
anagr. 20R Ac nanangxga r
anagr: Aixcma nx chixu, r
chixex chax namax ya Cori ya tr
Tupana. ngma chaxx.
21 
mexechix ga naxchiru ga
Babirniacxgar r 200 tachin ga
dir, ximenax ga iru ga ngx
ga quruar yexera yax. R chox
nangcha ga yema yemaxg, r
yemacax chaugx chanade, r
chauchimachigu chanataxg. R
ngma dirutaching r aixepeguama
chananu anagr. 22R
yexgumatama ga Yochu r
Acchi
yatg, r yexma nx nayangaug ga
yema yemaxg ga yexma icuxgx
namax ga yema diru ga natguama
nux. 23R nanade ga yema yemaxg
r Yochupenape
guxma ga Iratanxg. R nmag
ga Iratanxg r Tupanapexegu
nayanu. 24k
ngatexkx nagag namax ga
yema diru, r yema naxchiru, r yema
irumenax, r nanegmax, r
naxacgmax, %,
r nor brugmax, r nor
carnrugmax, r napatamax, r
guxma ga taxac nx yexmaxmax.
25R Yochu r Acx anagr:
Txc chixex 
cunguxx? R uxma ya Cori ya
Tupana r ngma chixex 
cuxna nanguxx anagr. R

yema axgu ga Yochu, r guxma ga


Iratanxg r nutamax Acx r
natanxgx nadai. R u
. 26R

. R gum nutag r uxma
r ta ng%. R
ngemacax i uxmax i ngma nachica r
Acar Ngatexgu naxga. R
yemaac Iratanxgmax
narngxm ga Cori ya Tupana.
o nanapug ga Iratanxg

1R

nma ga Cori ya Tupana r


Yochux anagr: Taxucaxma
cumu r icurmachi! %
naxcao, namax i
guxma i cur churarag! Er choma r
%
o%ex gacx r nor duxgx
curporamaexcax. 
 . 2R
guma Yericmax r nor ex gacmax
cuxxrx ttama cunax namax ya
o%ex gac.
Natr i uxmagu r mar name i
pegx penade i nor ngmaxg r
naxnag. R t penabai xg, r nor
aneca 
anagr. 3-4R yexguma ga Yochu
r ng namexx guxma ga nor
%oixcax
yachchixcax. R nayadexechi ga
30,000 ga churarag, r chtac yma
nanamug. R nayaxucuxeg r
anagr nx: ! R
%anecaxexguama
peyarcuxg! R pememare nax yima
cax! 5R ngma tog i
dux% anecax

8
nayachchi. R ngxguma yima
x toxcax yayixgux nax tox
nadai xcax, r toma r t tibuxm ga to
ga ngunexgurx. 6R ngxguma i
 nangg er t nagu
 naxcha
ibuxmx i yixema i Iratanxg. 7R
ngxguma i pema r t peyayi i ngma
picuxgx 
pichocu, er Cori ya tr Tupana r
 %. 8R
ngxguma mar nagu pichocuxgu, r t
, ngma Cori ya
Tupana nx ixuxrx. R ngmac
 chamux anagr ga
Yochu. 9R yexguma ga Yochu r
inanamuchitan ga yema churarag.
%
o%machatexegu nicuxg ga
oixca. Natr nma ga
Yochu r yema napegx
nanangupetxx ga chtax. 10R
moxc noxri yangunechaxgu r
narda ga Yochu r nor duxgx
nidaug. R umapexegu nax
namax ga Iratanxgar ex gacg
oixca%. 11R
guxma ga nor churarag r guma
anepe
ningaicaetan, 
ngatex%
. 12R

o%machatexegu nayacuxg
ga to ga 5,000 ga yatg ga guma
to. 13R
yemaac ga Iratanxgar churarag
r taxregu niyauxyetcum. R yema
to
nicuxg, r yema totcum r yema

164
yachaxchitanx
. R yema
chtaxpexe r
nxra yema ngatexar ngx
nangu. 14R yexguma Iratanxgx
nadauo%ex gac, r nor
churaragmax nayayi nax ng
nadai xcax namax ga yema
Iratanxg ga ngatex
yexmagx. Natr tama nx nacuax
r yema tog ga Iratanxg nax
anecaxexgu
nayacuxgx. 15R nma ga Yochu r
nor churaragmax nibuxmneta. R
yema nama ga chianexgu
nix naxchao
churarag. 16R guxma ga churarag
o r
nangg. R yexguma
nangggu r yema nor
 etan. 17R guxma ga
ox r Betlcx r
Iratanxnangg, r taxuxma
. R yema
Iratanxnanggxgagu r

nangeenmare ga nor x. 18R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
Yochux anagr: c, cuaxrux
nxna nax i ngma cur churarag i
anecaxexgu icuxgx nax nagu
nachocuxcao, er
%!
anagr ga Tupana. R nma ga
Yochu r cuaxrux inax nax nagu
nachocuxca. 19R
yexguma ga yema icuxgx ga
churarag r paxama naxx r guma

. 20R yexguma ng

89

165
yadauggu ga yema duxg ga
oxg r nx nadaug ga nax
natxnagtx .
R yemaca, yer
nma ga Iratanxg ga noxri
naxcha
cax.
21R yexguma Yochu nx dauxgux ga
yema Iratanxg ga icuxgx r
 r
%, r ng
oxmax ng nadai.
22R uxmachi ga yema
Iratanx
chocux r nachox. R yemaac ga
yema taxretcum ga Iratanxg r
 naxxx r tx
nayaux. R guxma tx nadai.

Yochu r ma 
duxgcax nx nadaumat ga
Tupanaar mug
30-31R

yexguma ga Yochu r
ma 
Iratanxgar Tupanacax nanax ga
%, yema
Moich nx ixuxrx 
mugar popera ga ax: 
marear guchicax 
ya tama imexptagc!. R
yexguma ga yema Iratanxg r
yema guchicaxnag
Tupanaar ngxmxrux. 32R

Iratanxgpe 
%
nanaxmat ga Tupanaar mug ga
Moich nxna x. 33R yexguma ga
guxma ga Iratanxg nor

ex gacgmax r yema tog ga tama


Iratanx 
maxxmax, r taxregu niyauxye. R
ma 
naxg r yema totcum r ma
ga Guerach. R yema
taxretcumar ngxmachatexegu
nachig ga yema chacherdteg
namax ga yema ba ga Tupanaar
mugchix. R yema chacherdteg r
namemareg nax duxgmax mex
naxuegugx. R guxma ga yema
naxx r Moich namax nx
ixuxcma nanax. 34
Yochu r duxgcax tagac nx
nadaumat ga Tupanaar mug, r
uxc Tupana r mex namax
naxuegu i ngma duxg i naga
, r chixex namax naxuegu i
ng. 35R guxma
ga yema mug ga Moich nxna x r
Yochu nx nadaumat naxcax ga
guxma ga duxg ga iyatx, r
ingex, r buxg, r yema tog ga
tama Iratanx 
maxx.
Iratanxgmax inaxgag ga
Gabacxg

gum Ittatanxgar ex gac,


r Amorutanxgar ex gac, r
Canatanxgar ex gac, r
Ferechutanxgar ex gac, r
Ebutanxgar ex gac, r
Yebuchutanxgar ex gac, r nx

1R

 o
ngupetx. (R yema ex gacg r nat
ga Yud
naxchigx, r nmax r
namxpxanexgu r tog r

9
nametachinanexgu, r tog r mr i
Mediterneucutgu r uxmata Lbanuar
.) 2R yexguma ga
guxma ga yema ex gacg r ngmax

nangx eeg xc ax, r Yochumax r
Iratanxgmax ng nadai xc ax.
3Natr nma ga Ebutanx
ga Gabagu chigx r ta nx
nacuchigag ga yema Yochu x
%o.
4-5%

xcma ng napoxgx. R
yemacax Yochux
nor duxg ga ingauxchirux, r
ingauar chapatux , r nor tochicax
. R nor
bnuchix r mar uxgumaxgx
, . R yemagu
ng nicuxg nax oma yx
rx c ax. 6R yexguma
yema nachica ga Iratanxg pegx ga
Yiriggu gax, r
Yochux r Iratanxgx anagrg:
Yxgux 
tanaxaxe nax tomax ipexgagx nax
tama yig idai xc ax anagrg. 7R
nma ga Iratanxg r
Ebutanxgx nangxg r
anagrg: Bexmana i pemax r tor
ngaicamagutama pipeg r uxc t i
pemax mex 
anagrg. 8Natr ga nmag r
Yochux nangxgag r anagrg:
Toma r t pexme
tangexmagxx nax pex
tapuracexc ax anagrg. R nma
ga Yochu r nxna naca r anagr:
? R ngext ne
? anagr. 9-10R nmag r

166
Yochux nangxgag r anagrg:
R yx, er nachigax
. R nx
 ,
r uxc nat i Yud
nangx eex nax penadai xc ax ga yema
taxre ga ex gac ga Amorutanxgar
ga Che ga Eb%e , r Ox
ga Bach%e . 11R
ngemacax i tor ex gacg r tomcg
r anagrg tox:  
 r Iratanx
peyadaug, r apegx t nx: R
pexmexx r mex
%, apeg
ta!. 12R yexguma
%pexcax tayadauxc ax r
, natr i uxma r mar
nichux r nipamare. 13R yexgumarx ta
i aa naxchaxmx ga bachimax
tanaxcu r nimexechichirex ga noxri
%, natr i uxma r mar
nargug. R ngxgumarx ta namax
nangupet i toxchiru r tor chapatug,
er yxanagrg.
14R nma ga Iratanxg r yema
Gabac nangxnetag,
natr tama Cori ya Tupanana
nacagexra ga taxac t namax naxex
ga yema duxg. 15R yexguma ga
Yochu r yema Gabacxmax mex
, r namax nx nixu
 %. R yema tog ga
Iratanxgar ex gacg r
Tupanagagu Yochurtama mexgu
yema Gabac%. 16R
tomaepx ga ngunex ngupet
r nma ga Iratanxg r nx
nacuaxg nax nor ngaicamagutama
naxchigx ga yema Gabacxg.

910

167
17R

yexguma ga uxre ga
Iratanx%
nax yema Gabaccax
yadaugxc ax. R tomaepx ga
ngunex. R
 , r
,  -year
. 18Natr nma ga Iratanxg r
tama yema Gabacxgx nadai yer
yema nor ex gacg r Cori ya
Iratanxgar Tupanagagu nx
 c ax.
R yemacax ga Iratanxg ga duxg

r tama nor ex gacgmax nataxg,


r nachigagu nidexag. 19Natr nmag
ga yema ex gacg r anagrg:
Toma r Cori ya tr Tupanagagu
namax nx  
tanadaix. R ngemacax i uxma r
. 20R n namx,
er ng
tayanguxgu i ngma Tupanamax nx
tixux r nma ya Tupana r tomax chi
nanu anagrg. 21R yemaac ga
yema ex gacg ga Iratanxg r nor
duxgmax nx nixu nax tama
nadaiaxc ax ga yema Gabacxg.
Natr nma ga Iratanxg r nor
dexar toox
nanapuracexx. R yemaac tama
nanadai ga yema Gabacxg.

Amorutanxgx
narporamae ga Iratanxg

10

1-2R

Adoniched ga
Yerucharar ex gac nx
%o
narporamae, r nayamax ga nor
ex gac r nayanaxoxx .

R yexgumarx ta nx 
uxc Yericx narporamae r
nayamax ga nor ex gac. R u
nx nacuchiga nax Gabacxg r
Iratanxgmax mex 
nangugx nax tama namax ng
nadai xc ax. R yemacax ga nma ga
Yerucharar ex gac r porac
namu yer Gaba 
taxo
, r nor duxg r nipora
r tama namue axe. 3R yemacax ga
nma ga Adoniched r yma namuga
naxcax ga Yo ar
ex gac, r Pire 
ex gac,  
ex gac, ar
ex gac. 4R anagr: 
eeg xc ax nax
chox peyarngx

Gabacxgmax yig idai xc ax! Yer


Yochumax r guxma ga
Iratanxgar ex gacgmax mex

nadai xc ax anagr. 5R yemacax ga
yema 5 ga ex gacg ga
Amorutanxg ga Yerucharar
ex gac, r Ebrar ex gac, r
Yamxar ex gac, r Lquiar ex gac,
r Egar ex gac, 
taquexe. R nor churaragmax
Gabaaneca%%
ng nadai xc ax. 6R yemacax ga yema
Gabac 
Yochux, r
anagrg: Tax ipexoex nax tox
eex i toma i per
peyarngx
puractanx ! R paxa nua
eex r tox
 peyarngx
pepoxxc ax! Er guxma i ngma
ex gacg i Amorutanxg i

10, 14

168

13R gum axc r gum tauemac r


matoxcax
taquexe nax tox nadai xc ax
yma nayachaxchig uxmata ga
anagrg. 7R yexguma ga Yochu
Iratanxg nor uangx nadai. R
 %%
ngemaca 
8

guxma ga nor churarag. R nma ga anagr: R yim axc r ixgutaax


Cori ya Tupana r anagr nx:
24 ora ninge ga nax tama yanaxcux,

Tax i nx cumux! Er choma r


anagr. 14R yemaac Tupana
nayachaxchixx ga axc r tauemac
t cuxmexgu chanayixx i ngma
x. R
Amorutanxg.  
paac r taguma yemaac nangupet,
cux rporamaex anagr. 9R
%% 
nor churarag, . R

yemaac Amorutanxgx
Iratanx.
nayabai xg r nanadai. 10R nma ga

40R Yochu r nor churaragmax


Cori ya Tupana r Iratanxgpe
nanadaicu ga guxma ga yema
porac yema Amorutanxgx
nachixaneg. R nx narporamae ga
namue xexe. R yemacax ga Yochuar
yema ex gacg ga ma
gu nanadai
yexmagx, r yema nachianex
ga muxma. R u-orar

yexmagx, r yema nadxonex


ningxtan ga yema

yexmagx, r yema ma


ibuxmx. R nayadaietan ga yema

tuchix. R yemaac
Amorutanxg u
11
nanadai ga guxma ga yema duxg. R
k. R
yexguma Iratanxgcha
 yema Tupana
yabuxmgu ga yema Amorutanxg
namax nx ixuxrx. 41-42R yemaac
ma ga yema ex gacgx
% ga Bex-or
nadai r nanapu ga guxma ga nor
dax, r nma ga Cori ya Tupana r
ixptax ga gux natgu nayixx. R naaneg ga Cad-
u , r Goch
Iratanxg dai xar yexera yema

inaxg r uxmata Gaba.


guxmax nayue ga Amorutanxg.
12R yexguma nma ga Cori ya Tupana

r Iratanxgmexegu nayixgu ga
ga Tupana. 43
guxma ga nor churaragmax r
yema Amorutanxg, r nma ga
napegxc a .
Yochu r duxgpe

Tupanamax nidexa r anagr: Pa


Tupanax, chanaxaxe i
cuyachaxchixx ya axc
Gaba. R ngxgumarx ta ya
tauemac r yachaxchixx i
Ayarar ngatex! anagr.

Carxar naane

14

yema Iratanxg ga
 r
6R

%

14, 23

169
yanadexagxcax. R nma ga Carx ga
,
r Yochux anagr: Nxna
nacuaxchi ga yema ore ga Cori ya
Tupana nor du ga Moichmax nx
ixux ga tachiga ga chianex ga
Cad-! 7R choma r 40 ga
taunec chox nayexma ga yexguma
Moich Cad- imuchigu
nax chayangugxcax ga oma
Canaane. R yexguma chategugu r
meama namax nx chixu r
achagr nx: R ngma naane r
name r natauxcha nax nagu ichocux,
achagr nx. 8Natr ga yema tog
ga chomcg r nx nixu nax
%, r yemaac duxgx
namuexexe, r yemacax
nayaxoetanchi ga nagu nax
nachocux ga aa naane. Natr ga
choma r tama nx icharngma ga
Tupanaar uneta r nagu
. 9R yexguma ga nma
ga Moich r meama chomax naxga
r anagr chox: Yema naane ga
  
 , er aixcma naga
,
anagr. 10R uxma r mar 45 ga
taunec nangupet nax Cori ya Tupana
r Moichmax nx yaxux ga yema
ore ga yexguma nachianex
iyexmaggu. R yema chomax
inaxunetaxcax r uxma r ta
chamax 85 ya taunec chox
ngxmax. 11R uxma r ta chapora
yexguma Moich aa naanear
 muxrtama, r
yexgumartama chox natauxcha i
u% 

. 12R ngemacax i uxmax r


cuxna naxcax chaca nax choxna
cunaxxcax i ngma naane i
max ga nmatama ga Cori ya
Tupana chomax namax ixunetax nax
choxna naxxcax. R cumax, Pa
Yochux, r meama nx cucuax nax
uxma r ta nangexmagx i ngma
nataag ga guma Anx ga taxchic r
mchanexchictanx. R ngma nor
.
Natr i chomax r nx chacuax nax
Cori ya Tupana r t chox nangxeex
 xcax, yema
nax ng
chomax nx yaxuxrtama
anagr ga Carx. 13R yexguma ga
nma ga Yochu r Tupanagagu mex
Carxmax naxuegu. R nxna nanax
ga Ebrcax
cax. 14R yemaac
ar naane ga Carxar
, r uxma r ta r nataagar
. Yer nma ga Carx r aixcma
Cori ya Iratanxgar Tupanaga
.

Iratanxgmax nidexa ga Yochu

23

1R

mucma ga taunec
nangupet nax Tupana r
Iratanxgx nangxeex nax nor
uangx naporamaegxcax. R
yexguma ga Yochu r mar naya. 2R
nma ga Yochu r guxma ga
Iratanxgar ex gacgcax
nangema. R yema
%ex gacgcax
nangema, r yema ex gacg ga
guxchaxgar mexrucax nangema,
r yema churaragerugcax r ta

23
nangema. R anagr nx: Mar
chipa er mar chaya. 3Pema r mar
nx pedau ga yema naxx ga Cori ya
Tupana ga yexguma nadaigu ga yema
dux. Yer

nax. 4
chanax ga yema naane ga nagu
pinguchigx. R tama yema naane ga
mar penapux
chinux, natr namax chanangauxx
i ng i nat
i Yud, r uxmata
 
. 5R ngma duxg i
uxma ngma naanegu chigx, r
 .
R pema r t pegx penayaxu ngma
Cori ya Tupana nx ixuxrx. 6R
mea peyanguxx i ngma mug i
Moichar poperagu matx! R
ngma naxmatxc nagu pemax!
7 %%xmaxg r
pixteg i ngma tog i duxg i
uxma r ta petangu chigx! R
  picuaxxg,
 , r bai t i
nor tupanaga penaxuxuchix, r bai
t i nor tupanagagu mex pexuegux!
8R uxmartama r guxgutma
! 9R
nma ga Cori ya Tupana r mar
pepe%
itaxne r iporane. R uxmata oma i
ngunex
tarporamae. 10
r pex natauxcha nax 1,000 i
duxgx pixxx, er Cori ya per
pexcax
ng namax nadai, yema nmatama

170
pemax inaxunetaxrx. 11R
%g r pegna pedaug i per
max
iperngmaexcax ya tr Cori ya
Tupana! 12-13R choma r chanaxaxe i
nx nax pecux r ngxguma t
xg i
ngxmagxmax
pexmcgu, r namax pixxmaxggu,
r pixteggu, r nma ya Cori ya per
  narngxee
xcax i ngma duxg i
ngxmagx. R nma ya
Tupana r per guxchaxrux t
xx i ngma duxg nax
ngmac naxmexgu peyi xcax. R
ngmac oma tex pexca
nacuai xcaxrx uxmatta
 
mex i naane ya tr Cori ya Tupana
pexna x. 14Choma r mar paxa t
chayu. Natr naxpa nax chayux r
chanaxaxe i meama nxna
pecuaxchie r Cori ya Tupana r mar
nayanguxx ga guxma ga yema
pemax nx yaxux. 
ga yema nor uneta ga nx
naxpetx ga tama yanguxx.
15-16Natr ngxgumarx nax
yanguxx i guxma i ngma mex
ga pemax inaxunetax, r
ngxgumarx t ta pexcax
nananguxx i naguxrax i guxchax
i ngxguma tama aixcma naga
ngma uneta ga pemax
nx yaxux. R ngxguma to i
naxcax
pemaxgu, r nma ya Cori ya Tupana
r t pemax nanu, r paxaxchi t
pex inayarxoxx 

2324

171
mex i nma pexna naxx. R bai t
%anagr ga
Yochu.
Yochu r duxgx naxucuxe
r nx narmox

24

1-2R

yexguma ga Yochu r
Chiqugu
nanangutaquexexexe ga guxma ga
duxg ga Iratanxg, 
%
ex gacg ga yaxguxg, r ex gacg
ga guxchaxar mexrux, r yema
churaragar ex gacg. R yma
Tupanape: Yim tr
Tupana i yixema i Iratanxg r
anagr: 
r naneg ga Abra r Nacx ga per
o, r taxt ga
Eufrtecutgu naxchig. R yma

yacuaxgx. 3Natr ga choma ya
Tupana r yma taxt ga
k,
r Canaxx.
 
chanamux nax yemaac yamuxcax
ga nataag. 4R Ichana chanamug ga
taxre ga nane ga Acbu r Echa. R
Echana chanax ga naane ga
mxpxanex ga Chegu gax.
Natr ga Acbu r naneg r
. 5R yexguma ga

chanamu ga Moich r Ar. R
chanadai ga yema Equtuanecxg r
uxmata naxme
changuxxexe. 6R yexguma per
ogu r nma
ga Equtuanecxgar churarag r

nangg namax ga nor


, 
itgne, r uxmata mr ga
Dauchix. 7R nma ga
per oxig r chauxcax nacag, r
yemaca
chanaxeanexexe naxcha
Equtuanecxg. R yexgumarx ta
chanax nax mr natgu
iaxchixcax ga yema
Equtuanecxg nax yexma nayi xcax.
 pedaux ga
yema chaxx ga yexguma. R u
ga pemax ga Iratanxg r yema
nachianex ga taxema xpatax
peyexmag mucma ga taunec. 8R
 chichocuxeex

Amorutanx ga
nat ga Yud. R nma
ga Amorutanxg r pemax ng
nadai, natr ga choma r pex
charngxee nax nx
perporamaegxcax r pexmexegu
nayi xcax. R yemaac penayaxu ga
yema naane. 9R nma ga Balx ga
Chip nane ga guma Moanear
ex gac r pemax ng nadai. R
nma ga Balx r Bala ga Be
nanecax nangema nax chixex pemax
naxueguxcax. 10Natr ga choma ya
per Tupana r nxna chanachuxu ga
Bala nax chixex pemax
naxueguxcax. 
chachog. 11
picho 
u. R
yema dux
chigx r pemax ng nadai. R
yexgumarx ta ga yema duxg ga

24
Amorutanxg, r
Ferechutanxg, r Canatanxg,
r Ittatanxg, r
Yerguechutanxg, r Ebutanxg,
r Yebuchutanxg r pemax ng
nadai. Natr ga chomax, r pex
charngxee nax nx
perporamaegxcax. 12R tama pema
%
% perporamaex ga
yema taxre ga ex gacg ga
Amorutanxgar. Natr choma
 ga mxeg
nax namuexcax r yabuxmxcax
naxpa nax yma pengugx. 13R
choma r mar pexna chanax ga
naaneg ga tama pema pexx, r
. R
uxma r yimagu pexchig, r
penangxg i bag r orbug ga
tama pema ipetogx, anagr ga
Tupana. 14R nma ga Yochu r
anagr ta: Guxma i ngma
pemax nx chixuxca
 r
noxrtama ngcha pexx. R name
 i ngma
oxigar tupanag ga
 
nx yacuaxgx. 15Natr
ng
gux r uxmatama nx
pixu i ta ,
rexna ng
per oxig nx icuaxgx ga taxt
 , rexna ngma nor
tupanag i Amorutanxg i aa
naanegu chigx! Natr i chomax,
 
 anagr ga Yochu.

172
yexguma ga nma ga duxg r
anagrg: Tagutma nxna
, r bai

. 17
ya Tupana ga tx nanguxxeex
naxmexg.
tape% ga
yema muxma ga mexg ga
noxrtama poramax naxx. R nma
 r tx
napoxx nxna ga tr uang ga

16R

.
18

tapex ga
Amorutanxg r yema tog ga
duxgtcumg ga aa naanegu
chigx. R ngemaca 
, 
anagrg. 19Natr ga
nma ga Yochu r duxgx
nangx r anagr: Pema r
  natauxcha nax Cori ya
Tupanaar ngcha pexgx, er
nma ya Tupana r naxne r
porac nx tachuxu.  
%
 pexggu. 20R
ng 
, r nma ya
Cori ya Tupana r t pemax nanu r
t pex napoxcue r t pex
nayarxoxx 
taunecgu mea pexna nax nadaux
anagr ga Yochu. 21R nma ga
duxg r nanangx r anagrg:
 
Cori ya Tupana, r aixcma nor
ngcha t taxg anagrg. 22R
yexguma ga nma ga Yochu r

173
anagr: u
nx pixux nax aixcma t nor
ngcha pexgx ya Cori ya Tupana
anagr. R nma ga duxg r
nanangx r anagrg:
Ngmacx, 
tixux  nax

anagrg. 23R yexguma ga nma
ga Yochu r anagr: c
ngma tog i
tupanachicna%
ngxmagx, r aixcma naxcax
 
ya yixema i Iratanxg! anagr.
24R nma ga duxg r nanangx
r anagrg: Toma r aixcma
tr Cori ya Tupanaar ngcha t
taxg, r ngma tomax nx yaxux
r t tanax anagrg. 25R yema
ga ngunexgutama r Chiquar
, r nma ga Yochu r
dux%%
inaxgae nax guxgutma naga
cax. R u
duxgmax nx nixu ga Tupanaar
mug r nor ucuxeg. 26R guxma
ga yema mug ga duxgmax nx
yaxugx, r nanaxmat nagu i
Tupanaar mugpane. 

ga nuta r yema casta ga
tgu

24
. 27R guxma ga yema
duxgmax nx nixu r anagr:
 
pecuaxchiex i guxma i ngma Cori
ya Tupana pemax nx ixux. R
ngxgumarx 
ya cuaxrux ngxguma pema r
 peyanguxeex gu i ngma
Tupanamax nx pixux anagr
ga Yochu. 28
Yochu r nayamug ga yema
duxnaanecax
cax.
Yochuar yuxchiga
29

ngunexgu namax ga Yochu ga N


nane ga Tupanaar du. R nayu ga
yexguma 110 ga taunec nx
yexmagu. 30R nor naanegutama
nayataxg ga Tima-. R

ar
naanear

mxpxanex 
ma. 31R
yexguma Yochu maxxgu r nma ga
yema Iratanxg r mea Cori ya
. 

yexguma tauta nayueyane ga yema
Iratanxgar yaxguxg ga nx
icux ga guxma ga yema Cori ya
naxcax x.

JUECES
(ex
gacg i guxchaxgar mexrug)

Nayu ga Yochu

Iratanxg r Cori ya
Tupanax narngmae

yexguma Yochu yamuggu ga


yema Iratanxg, 

nayauxgxcax ga yema nor naane ga
nxna x. 7R yexguma Yochu
maxxgu r nma ga yema Iratanxg
naxcax
namax. 

nayueyane ga yema Iratanxgar
yaxguxg ga nx daugx ga yema
tax ga mexg ga Cori ya Tupana
naxcax x. 8Natr nma ga Yochu r
nayu ga yexguma 110 ga taunec nx

nma ga Iratanxg r
Tupanape naxg, yer
inanaxge ga Bachicnaxx nax
yacuaxgx. 12R yema duxg r
nor o
eec x nataxg nax yema
tx nguxx

duxg ga nor ngaicamagu pegxar


tupanagx yacuaxgxc ax. R
yemaac Cori ya Tupanax nanuxeeg .
13R yema duxg ga Iratanxg r

tog ga duxgar tupananetag ga Ba
r Astartchicnaxgx
yacuaxgxc ax. 14R yemacax ga

yexmagu. 9R nor naanegutama


nayataxg ga Tima-
Gaxar ma ga

Efraar
naane ga mxpxanex. 10R
yexgumarx ta nayue ga yema
Iratanxg ga Yochu maxxgu
maxx. R yemaac ga yema
 r tama Cori ya
Tupanax nacuaxg r tama nagu
g ga
Iratanxgcax naxx.

nma ga Cori ya Tupana r porac yema


Iratanx%
ax gx r nor
nax yema ingta

yemaxgcax nang xgxc ax, r yema


nor uang ga nor ngaicamagu pegx
r guxguma nx naporamaegxc ax.
R nma ga Iratanxg r
g. 15-16R

6R

11R

yexguma nor uanmax ng


yadaixchaxgu ga Iratanxg, r nma
ga Cori ya Tupana r tama nx

174

2, 4

175
ee, r yemacax chixri nx
narngx
nanguxuchi yema nmatama ga Cori
namax naxueguxrx. 
yema Iratanxgcax nananguxx ga
guxchaxg, 
ga Tupana r Iratanx
nanangucuxx ga ex gacg nax yema
napoxgxc ax nor uangna.
17Natr nmag ga Iratanxg r
tama yema e . R
yexgumarx ta tama Cori ya Tupanaga
, yer togmare ga tupanagx
nicuaxxg. 
guxema nor oxig r Tupanaar
, natr ga nmag r
tama nor o. 18R
yexguma Cori ya Tupana naporaxeex gu
ga guma Iratanxgar ex gac, r
nma ga ex gac r nor duxgx
ee, r tx nanguxx
exe
narngx
naxme.
Yer nma ga Tupana r yexguma tx
 nagagu ga
yema nax tapoxcuex, r nx
tangechatmxg. 19Natr yexguma
nayuxgu ga guma nor ex gac, r
nmag ga Iratanx
chixexc a
yexera chixex naxg r togmare ga
tupananetagx nicuaxxg. R tama
nx narxoecha ga yema chixex nax
naxgx, r tama nanataxgcha ga
nacma ga chixex.

Dbora r Bar r Chcharax


narporamaeg

1R

yexguma Iraanecxgar
ex gac ga Ax yu, r
nma ga Iraanec

ya Tupanape naxg. 2R
yemacax ga nma ga Cori ya Tupana r
Iraanecxgx tanx
exe
ga ex gac ga Yabgu gaxm
nanayexmagxx. R nma ga Yab r
k%e . R yema
nor churaragar ex gac r
Chcharagu naxga. R nma ga
Chchara r Aroch-go
naxchix. 3R nma ga Yab r nx
nayexma ga 900 ga
runaxcax ga dai ne (ga
). R 20 ga taunec
porac Iraanecxgchi naxai r chixri
namax inacuax. R yemacax ga yema
Iraanec
eec ax nacage. 4R
Tupanaar ngx
yema ngunex
%
Iraanecxgmax icuaxc. 
Tupanaar orear urux 
naxma. 5
,
r yemacax ga yema cucu r Dboraar
. R yema cucu r

Efraanear
ma
Ram r Betlar ngx. 
xcax ga Iraanecxg
nax nor guxchaxg namexgxc ax.
6 ga Dbora r
naxca 
gac ga Abnu . R nma
ga Bar r naxchi 
%
yexmane. : Cori ya
tr Tupana r cux namu r anagr
cux: R Netartanx
Chaburtanx10,000 i
yatg, r yima ma
nangutaquexexexe! 7R choma r t

4
ar
churaragar ex gac nax Chichar
ngatexc ax nax ngmac
%g (ya
%) cuxcax nax
yaxchixc ax. Natr i choma ya Cori
ya Tupana r t cux chanatauxchaxexe
nax cunadai xc a, anagr cux ya
Tupana . 8R nma ga Bar
nanangx:
 m
a
Ng

. Natr ngxguma tama ngma


a
,  m
9

. R yexguma
%ga r
: Mar name r cux t
chixmc. Natr ngma nax
Chcharax nax quimx  

exe % nax
ngexm
yamaxc ax . R yexguma
 yaxmc
. 10R yexguma
, r nma ga Bar r
naxcax nangema ga Chaburtanxg
r Netartanxg ga yatg nax
c ax. R yemaac
nanangutaquexexexe ga 10,000 ga
yatg. R Dbora r iyaxmc. 11R
Chedar ngaicamagu ga Chanaar
castatgu naxchi 
ga Quenutanx ga natanxna
 r nxica txmagu chix.
R nma ga Ebx r guma Moichnaxt
ga Obtanx . 12-13R yexguma
Chchara nx cuaxgu ga Bar r
ma, r
nma ga Chchara r
nanangutaquexexexe ga guxma ga nor
churarag r guma 900 ga

176
runaxcax (). R
yemagmax Aroch-go%
r uxmata ngatex ga Chich
nangug. 14
Dbora r Barx :
u nax
Chcharaca, er nma ya Cori
ya Tupana r cur churaragpexegu t
, r t cux nanatauxchaxexe nax
Chcharax curporamaex .
R nma ga Bar r guma ma
%
10,000 ga nor churarag. 15R yexguma
ga nma ga Cori ya Tupana r yema
Chcharaar churarag ga
, r yema churarag
%x, r nananguxx ga
mu ga yexguma Barmax ng
nadai xgu. R nmatama ga Chchara r
, r yemaac nia. 16R
yexgumayane ga nma ga Bar r yema

%x
uxmata Aroch-Go. R yema
ngunexgu r taxuxma ga Chcharaar
churarag nayax. R guxma nayue.
17R yexgumayane ga nma ga Chchara
r Ya ga Ebx naxmaxchic ax nia, yer
nma ga Ebx ga Quenutanx r
Achar ex gac ga Yabmax
eeg . 18R
namecma r ng narngx
characax iyag, r
: Nux chauchigu
nangaxi, Pa Corix, r taxucaxma cumu!
Er t cuxna tadaug . R
gu nangaxi.
xrumax iyadx.
19R nma ga Chchara r anagr
: xrax i dex choxna nax, er
chita! anagr. R

4, 6

177

ix. . 20R nma ga
: xgu
a ne
rxux! R ngxguma dux ngm
, r cuxna nacaxgu r: Nataxuma
ta, acux t nx!
anagr. 21Natr nma ga Chchara
r porac nipa r yemacax napexechi.

 
ga magux ngax.
R bexma Chchara yexmax. R
naerugu inacax r yema porumax
yma iyapocuchi uxmata yatopetxeru
r mairax. R yemaac
nayu ga Chchara. 22R yexguma Bar
yma nguxgu ga Chcharacax nax
nadaux, 
iyag ga Barx nax nayaxuxc ax. R
: 
c ax i ngma naxcax cudaux!
. R nma ga Bar r
gu naxcu. R yexma Chcharax
nayangau ga yexma x ga
mairax namax ga
yema nai ga magux. 23R yemaac ga
yema ngunexgu r Cori ya Tupana nx
ee ga Iraanecxg nax
narngx

Canatanxar ex gac ga Yabx


naporamaegxc ax. 24R
xg r
yexerac ex gac ga Yabx
narporamaetan r uxmata yamaxg
r nadai ga guxma ga nor duxg.

Tupana r Yedecax naca

1Natr

nma ga Iraanecxg r
Tupanape
chixex naxg, r yemacax ga nma

ya Tupana r 7 ga taunec
Iraanecxgx r
Madianecxgmexe
nayexmagxx. 2R nma ga
Madianecxg r niyexeragutan
nax chixri Iraanecxgmax
inacuaxgx. R yemacax ga yema
Iraanecxg r Madianecx
namue, r ma%
near xmaxgu nicuxg.
3R

yexguma Iraanecxg toeggu,


r nma ga Madianecxg r
Amalxtanxg r yema duxg ga
, r naxcax nayaxchi.
4R Iraanec
nangug r guxma ga tmanetggu
nidaug r tmaxnag nanadai
u . R
taxuxma ga Iraanecxgar
ngxrux nayaxgxx, r bai ga
carnrug, , r bai ga
brug ga yaxgx. 5R yema
dux ga nor
camygmax nangug, oma
mung i nanetar chixex
rx. R yexma nachocu namax ga
, r napatag ga
naxchaxmnaxcax. R guxma ga yema
 ga nanetg r
nanaguxexe. 6R yemaac ga yema
Madianecxggagu r
Iraanecxg r tax ga guxchax
nayexmag. 
Tupanaar ngxeec ax nacag. 7-8R
yexguma Iraanecxg r Cori ya
Tupanaar ngxeec ax nacaggu nax
Madianecxgmexe
nanguxxcax, r nma ga nor

nor orear urux ga ax: anagr

6
ya Cori ya Tupana: 
 chagaxx ga
ngext nor puractanxx pex
xx. 9R yema
Equtuanecxmexe
changuxxeex rx, r pex
changuxxexe naxme
ga per uang ga pex dai xchax. R
pepe ga yema
duxg, r pexna chanax ga nor
naane. 10R pemax nx chixu nax
choma yixix ya per Cori ya Tupana
, r ngemacax taxucaxma nor
tupanagx pemue i ngma
Amorutanxg i uxma per
ngaicamagu chigx. Natr ga pema
anagr.
r Tupanaar
orear ngerux x r yma
  
yexmanet. R gum
casta r Yo ga Abiechtanxar
. R nma ga Yede ga Yo nane
r ccma trgu nabugte
yema nachica ga ba yapumgx
nax bnu naxgxcax. R yma

Madianecxg nx daugxcax.
12R nma ga Tupanaar orear
ngerux x r Yedecax
nangox r anagr nx: Cori ya
Tupana r cux, Pa Yat
ya Porac r Tama Muaxecx
anagr. 13R nma ga Yede r
nanangxga r anagr: Chox
nangechax, Pa Corix! R ngxguma chi
Cori ya Tupana toxngxmagu
txc tox nangupet i aa
guxchaxg i uxma ngxmax? R
ngex ngma nor pora ga
11gu

178
namax naxx ga yema mexg ga
taxg ga tor oxig nx
ixugchigagx ga yexguma
 nanguxxeeg u? R

uxmax, r Madicxgna tox
namug anagr. 14R nma ga Cori
ya Tupana r Yedex 
anagr: Choma t cux
 
chaporaxx. R ng
Madianecxmexexexe i
ngma Iraanecxg! 
a cux chamux anagr.
ngm
15Natr ga Yede 
Tupanax nangxga r anagr:
uxmarica chox nangechax, Pa
Corix! Natr uxc t
chananguxxexe i Iraanecxg? Er
gux
chautanxg r guxma i ngma

ngmax. R choma r guxma i
chautanx
chame anagr. 16R nma ga Cori
ya Tupana r nanangxga r
anagr: Choma i Tupana r
cux . R
tauxchacma t cunadai i ngma
Madianecxgar churarag
anagr.

25R yematama chtaxgu r Cori ya


Tupana r Yedex anagr:
Chanaxa
 r ngma to i
 i 7 ya taunec nx
ngxmax. R ngma taxre i
%
ngma Baar marear guchicax i
 cax yagux i mareg!

179

tor tupana i Achrachicnax


R ngxgumarx ta natxuchi r
anagrg. 31Natr nma ga Yo
yaaxexe i ngma tupananeta i
Achrachicnax i nainaxcax i ngma
r yema duxgx nangxga r
Baar marear guchicax
anagr: Exna pema r t
26

ngxmax! R uchanaxaxe i
penapox i Ba r naxcax t peg
yima manetapexegu chauxcax
pedai? R naxpa nax yangunex r

%.
 i yxema Bax
R ngyamax i ng poxxe. R ngxguma chi aixcma
i 7 ya taunec nx ngexmax r
 
napox r tx yam ya yxema nagu
chauxcax yagu! R ngma
pogxe i ngnaxcax
tupananetachicnax i cutxxmax
27

tanagux i mareg! anagr.


! anagr ga Tupana. R

yexguma ga Yede r gumeex px ga

33R yexguma ga nma ga


nor duxcax naca, r nanax ga

Madianecxg r Amalxtanxg
guxma ga yema Cori ya Tupana
r yema dux,
namax nx ixux. Natr chtac
nanax yer nanattanxx namu, r . R nat ga Yud
nx namu ga yema duxg ga guma nicho r ngatex ga Yergu nayapeg.
34Natr ga Cori ya Tupanax i
. 28Moxc ga

paxmama ga yexguma duxg


nex r Yedemax inacuax. R

rdaggu, r nx inayangaug ga
nma ga Yede r

yema Baar marear guchicax ga


carnruchatacuxregu nicue nax
yexma axtanegu yapuchix r
yemaac naxcax ga
yexgumarx ta ga yema
Abiechtanx nax
Achrachicnax ga yma yexmax r
yaxmcgxcax. 35R uxmachi
duxgx namu nax
 . R u
Manachtcumcax yacagexcax nax


nx nangxeeg xcax. R
yexacaxx ga marear guchicax,
 yexgumarx ta duxgx namu nax
Achtcum r Chaburtcum r
yatx. 29R ngna nacage r
anagrg: 
Netartcumcax yacagexcax. R
ngex ? anagrg. R

,
taquexe. 36R Yede r Tupanana
naca r anagr: Ta 
, r nx
nx chacuax nax aixcma chox
nacuaxg ga Yede ga Yo nane nax

curngxeex nax Iraanecxgx


yixix. R Yox
30

changuxxeex , yema cuma chomax


anagrg nx: 
cune er t tayamax! Er axtgu
nx quixuxrx? 37R dcax, r
nggu t
nanate i ngma Baar marear
chanacharuchaxmx i
guchicax r unayaaxexe i

67
xmx. R ngxguma mox
pa%
ngma carnruchaxmx, natr

ng  chacuax nax aixcma
t chox curngxeex nax
Iraanecgx changuxxeex , yema
cumatama chomax nx quixuxrx
anagr. 38R yemaacxchi ningu.
R yexguma paxmama nadaxgu ga
Yede, %
naxchaxmx ga xmx 
%nanamai x ga dex ga
. 39Natr ga Yede
r Tupanax anagrama:
 %
cux chacaax x! Natr uxmarica
chanaxaxe i to i cuaxrux. R uxma
r chanaxaxe i ngma
carnruchaxmx r t
cunapaxx
cherenamax t cunaaianexx
anagr. 40R yema ga chtaxgu
r Tupana r yema Yede naxcax
caxc nanax. R moxc
paxmama r yema carnruchaxmx r
napamare, 
%.
Yede nayadexechi ga 300 ga yatg

Yede i uxma Yerubagu


%%
ga guxma ga yema duxg ga
nax r ngunetx

1R

nardag. %, 


ktagu nayapeg. R
yema nachica ga yema
Madianecxg nagu pegx r
Yedear duxg yapegxar
ma

180
%. 2R Tupana r
Yedemax nidexa r anagr:
Ngma duxg i nua cugagx r
.  i
ngma duxg Madianecxgmax
peg pedai, er nma i ngma duxg
 
poramax ng nanguxxeex
Madianecxgmexe. 3R
ngemacax namax nx ixu i ngma
duxg r tex ya muxe r
tmachica! anagr ga
Tupana. R yexguma nma ga Yede
r yema duxgmax nx nixu. R
22,000 nachica, r 10,000
yma nayaxchi. 4Natr nma ga
Cori ya Tupana r Yedemax nx
nixuchigama r anagr:
. c dexar
a t cumax
! R ngm

nx chixu i ngexrx 


, r ngexrx 
napatacax cumuegutanx anagr.
5R nma ga Yede  
nanagag ga yema duxg. R nma
ga Cori ya Tupana r Yedex
anagr: Ngma duxg i
naxme oma airug
nadexcuxchixrx r chanaxaxe i
nxrguma cunachigxx nxna i
ngma duxg i iyarcaxgtanchix
 %%
anagr. 6R yema naxme
axegx oma airug
nadexcuxchixrx r 300. R
guxma ga yema tog r dexchigu
%%. 7R yexguma
ga nma ga Cori ya Tupana r
Yedex anagr: aa 300 i
yatgmax t pex changuxxexe, r

78

181
t chanadai i Madianecxg. R
guxma i ngma tog r mar name
anagr.

Yede r Madianecxgx
narporamae

yema ga chtaxgu r nma ga


Cori ya Tupana r Yedex namu r
anagr: c cur churaragmax
Madianecxgcax peyaxchi! R
choma r t pex charngxee nax
nx perporamaegxcax anagr.

16R yexgumatama ga nma ga


Yede r tomaepxtcumgu nayatoye
ga yema 300 ga nor duxg. R
carnruchatacuxre nx ninu, r
uxx
nx ninu. 17R nma ga Yede r
anagr nx: Ngxguma ngma
tr uang pegx
changuxgu r mea chox perdaun!
R ng pedaux r
ng . 18R
9R

ngxguma choma r ng


max carnruchatacuxregu
ticueggu, r ng 
peyacuegx i per
carnruchatacu
ngext napegx i ngma tr uang.
R ac t aita pexe: R Cori ya
Tupanacax r Yedeca,
apegx t! anagr. 19R
yemaac ga Yede r yema 100 ga
yatgmax r ngxcx yema
Madianecxg pegxar
, ga yexguma ng
naxchicgyane ga yema
dauxtaegx. R uxmachi ga Yede

r namcg r nagu nicueg ga nor


carnruchatacuxreg r nayapuexx ga
yema txg nax nangxcax ga yema
omemag ga yanax. 20R
yexgumatama ga yema
tomaepxtcum r nagu nicueg ga
yema carnruchatacuxreg r
nayapuexx ga txg. R nor
toxoxemexegu nayana ga nor omg
ga iyauxratanx, r nor
tgnemexegu nayana ga
carnruchatacuxreg. R Cori ya
Tupanacax r Yedeca,
axmax aita naxe. 21R nma ga
Iraanecxg r Madianecxg
pegx
nayachaxchitan, r guxma ga yema
Madianecxgar churarag r aita
naxecma nibuxm. 22R
yexgumayane ga yema 300 ga
Iraanecxg r yexerac
carnruchatacuxregu nicueg, r nma
ga Cori ya Tupana r
Madianecxgx yemagu natexx
nadai xcax.
R yxuxmata

 
r uk
nangug ga Tabar ngaicamna.

22R nmag ga Iraanecxg r


Yedex anagrg: uxma
nax tox cunguxxeex i
Madianecxgmexe, r
tanaxaxe i cuma r cune r cutaag r
tomax nax ipecuaxgx anagrg.
23Natr nma ga Yede r
nanangx r anagr: Tama
chanaxaxe i choma rexna chauneg

8, 13
nax pemax itacux. R Cori ya
 % 
anagr.

28
Madianecxg ga
Iraanecxgmexe r
. R
yexguma namaxxgu ga Yede, r
gux
tax ga 40 ga taunec, yer ga
Iraanecxgar uang r namue
nax namax ng nadaix.

33R yexguma Yede yu, r


nmag ga Iraanec
. R naguxraxx
ga Bachicnaxx nicuaxxg, r
nor tupanax xg ga Ba-ber.

Chachar buxchiga

13

1Natr

nma ga
Iraanecxg r Cori ya
Tupanape naxe, r

yemacax ga Cori ya Tupana r


Piritutanxgmexegu nanayixx ga
40 ga taunec. 2
tanx
%. R guxema
naxmax r taguma taxxac yer
. 3Natr Cori
ya Tupanaar orear ngerux i
xcax nangox r
: Cuma r
cungexacecha, natr i uxma r t
cuxxac r t cuyatxac. 4Natr
 quixax rexna to i
axchi i ngchix,  taxac
i Tupanape%% cungx! 5Er

182
cux 
tagutma tex iyoerux, er ngma
xchana i naxpa nax nabux r
Tupanacax naxxchi. Er
 
Iraanecxgx nanguxxeex
naxmengma Piritutanxg
anagr. 6
% :
Wxi i Tupanaar orear ngerux
chauxcax nangox. Choma nagu

ngerux 
Tupanaar orear ngeruraxxchi. R
tama nxna chaca nax ngext ne
, 
chomax nx nixu i taxac nax yixix i
naga. 7Natr anagr chox: Cux
. R
u 
quixax rexna axchi i ngchix, r
 taxac i Tupanape
%% cungx! Er ngma xchana
 Tupanacax xxchix
pa nax nabux r uxmatta
nayu, anagr chox .
8R

yexguma ga Mana r nayumx r


Cori ya Tupanax anagr: Cux
chacaax , Pa Corix, 
toxcax cunamuxcax i ngma cur
orear ngerux x nax tomax
nx yaxuxcax i taxac t namax
tax i ngma xchana ixrachax
anagr. 9R nma ga Tupana r
Manax nangxga, 
naxmaxcax nangox ga yema Tupanaar
orear ngerux x ga yexguma
. R nma ga
Mana r nataxuma ga yma. 10R
yemacax ga tma r itaachi, r

1314

183
tmatecax tayadau r atagr nx:
Yema to ga ngunexgu nx
chadaux ga Tupanaar orear ngerux
chauxcax
nangox atagr. 11R nma ga
Mana r inachi r naxmaxmax yema
x i Tupanaar orear ngerux
yexmax. R nxna naca
r anagr:  ga to ga
ngunexgu choxmacax cungx?
anagr. R nma ga yema
x r nanangxga r anagr:
Ng, anagr. 12R
yexguma ga Mana r anagr:
Ngxguma yanguxgu i ngma tomax
nx quixux r uxc t
itanayaxx i ngma bux? R taxac
t namax taxx? anagr. 13R
nma ga Tupanaar orear ngerux i
x r Manax nangx r
anagr: Ngma cuxmaxmax nx
chixux r nax i guxma!
anagr.

19
chbuxac niyaxu r uxre ga trgu
nayaxu, r u
nananug nax Tupanana mare
naxxcax. R yma Cori ya Tupanacax
nayagu. R yexguma ga nma ga
Tupana r Manape
naxmaxpe nx nadauxexe
cuaxrux ga mexechix.
20Yer yexguma yema naxnaar
guchicaxnapuxnagemagu ga x,
r Mana r naxmaxmax nx
nadaug ga yema Tupanaar orear
ngerux x r guma xemagu
. R yexguma
yemax nadauggu, r yexma

nanangcuchitan. 21
 ga nx nax nadaugx.
R yexgumatama ga nma ga Mana r
 nicuaxchi ga Tupanaar
orear ngerux .
22R nma ga Mana r naxmax
anagr: u 
tayue er Tupanax tadaug
anagr. 23Natr ga tma r
tanangxga r atarg: Ngxguma
chi Cori ya Tupana tx daixchaxgu r
 nanayaxu i ngma tr
mare i naxcax igux, 
tx nanaex i ngma nx idaugx,
r bai chi i tamax nx yaxux i
ngma uxma tamax naxunagx
atarg. 24R yexguma nabuxgu ga
yema bux r Chachgu nanaxga.
R yexguma yayaxchiggu, r Tupana
r porac nx narngxee. 25
ga ngunexgu ga Chach ga yexguma
Dtanxar churaragar

Chra r Estaar ngx, r
Tupanax i nex inanaxg nax
Chachmax inacux.
Chachar xmaxchiga

14

1gu

ga
Chach  
 
nge ga Piritutanx . 2R
yexguma nachicax nateguxgux r
nanatmax r namax nx nixu r
anagr: Wxi i nge i Piritutanx
 
chadau%, r
chanaxa%penamexx
%%cax
anagr. 3Natr tma ga nanat r

14
na r atagrg: Txc i cuxmax
ngma
Piritutanxg i tama Tupanax
cuaxgx? Exna itaxuma i nge i nua
ma i aa
Iraanec%
cuxmaxcax? atagrg. Natr ga
nma ga Chach r tx nangxga
r anagr: Natr ng

i chox ngchac r changxa


xec
nax choxmacax anagr.
4R tma ga nanat r na r tama
nx tacuaxg nax Cori ya Tupana r
%, yer
naxcax nadau ga uxc
Piritutanxgna guxchax nax
naxx. 
Iraanecxg ga
Piritutanxgmexe.
5R yemaac ga Chach r nanat r
 . R
yexguma Chach 

, 
yax r yma nxna nayuxu. 6R
yexgumatama ga Cori ya Tupanax r
Chachx naporaxexe. 
ga chbuxacx yamxrx r
ngexnecma yema aix nimax. Natr
ga yema nx ngupetx r tama
nanatmax r namax nx nixu. 7R
uxmachi ga Chach r yema pac
ga nx ngchacx
%. 8R mar uxre
ga ngunex ngupet, r
yexguma ga Chach  
%cax ga yema pac,
r nidau ga yema ai yamx. R
yexma nx nayangau ga yema aixne
ga berure nagu xchiax. 9R

184
nanayauxcuchix ga guma berure, r
. R yexguma tx
iyangauxgu ga nanat r na r
%. Natr
tama tmamax nx nixu ga yema ai
ga yamxx%. 10R
tma ga nanat ga Chach 
%
tayamexgxca.
R nma ga Chach r ng
naxchi naxcax ga uxre ga
ngextxc ga Piritutanxg yer
.
11Natr nma ga Piritutanxg r
Chachx namue r yemacax yma
nanagag ga 30 ga namcg. 12R
yexguma ga nma ga Chach r
yema 30 ga ngextxcgx anagr:
Wxi i dexa i xgux t pexna chax
nax pema chomax nx pixuxcax nax
ta. R 7 i ngunex t
natai i aa peta. R ngxguma aa 7 i
ngunexgu chomax nx pixuxgu i
ta i ngma ore i
xgx,  
%
i lnuchinaxcax, 
petachiru i mex. 13Natr ngxguma
tama mea chomax nx pixuxgu nax
ta i ngma dexa i
xgux 
 %
mex i lnuchinaxcax, 
petachiru i mex anagr. R
nmag r Chachx nangxgag
r anagrg: c tomax nx ixu
i ngma dexa i xgux! R toma r t
anagrg. 14R
Chach r nx nixu ga yema dexa
ga xgux r anagr: R guxema

1415

185
, r yxema

anagr. R tomaepx ga
ngunex
nx nacuaxg ga taxacchiga nax
ga yema dexa ga xgux. 15R
yemaac ga nor gmc ga
ngunexgu r Chachmax
anagrg: Pora nax nax yim
cute tox natauxchaxeex cax i ngma
dexa i xgux i tomax nx yaxux!
R ng %
quixuxgu i ta, r t
cux tigu r itanagu i cunat r
guxma i cutanxg. Pema r per

penapuxxcax i tor ngmaxg
anagrg. 16
r Chachx%
: Cuma r tama
cuchoxaxe r chauxchi cuxai. R
chautanx%
xgux, natr tama chomax nx
 i ngma orear
ngxga . R nma ga
Chach  nangxga r
anagr: Woo chaunatmax r
chaumax r tama nx chixu, r
% 
chixu anagr. 17
r yema 7 ga ngunex ga nagu
napetaex r nax, r
nx icaax . R yexguma nor 7 ga
ngunex, 
% nixu ga yema dexa ga
xguxar ngxga. R yexguma ga
max nx iyarxu.
18R yema nor 7 ga ngunexgu ga
tauta yanaxcuxgu ga axc, r nma
ga Piritutanxg r Chachmax

nx nayarxug, r anagrg:
Cur ore i xgux r ax,
R ngma maixcurax r berurechiga
. R ngma porax 
anagrg. R nma ga Chach
r nanangx r anagr: Choxmax
pemax nx iyaxu, r ngemaca
nx pecux i nor ngxga
anagr. 19R yexgumatama ga Cori
ya Tupanax ya nex r
Chachmax inacuax. R nma ga
Chach k
30 ga yat yexma nayadai. R yema
napuxx ga naxchirumax nx
nanaxtan ga yema yatg ga dexa ga
xguxar ngxgax cuaxgx. R
ch r nucma
nanatchicax nategu. 20R yema
naxma%
ch
namu.
Chach r bruchicramax
Piritutanxgx nadai

15

1R uxre ga tauemac
, r
Chach naxmaxcax
 
nanguxgu. 
tx yma naga. R yexguma yma
nanguxgu r naxtx anagr:

chayadauxcax i choxmax anagr.

Natr ga guxema naxt r tama


tayaxcuxx. 2R atarg nx:

tama cung xaxe r ngemaca
 chamu. Natr
eyax i rbumaec i
cuxmax rmemaec. %

15
naxxmax! atagr. 3Natr ga
nma ga Chach r nanu. R
naxtx nangx r anagr tx:
u 
ngma chixex i cutanx i
Piritutanxgmax chaxx
anagr. 4-5
u300 r
taxrechig ngrexnayanai xg. R
yemagrex
ga iyauxrane. R u
Piritutanxgar trguchitax
nayange. R
yemaac nixae ga yema trgu ga mar
yexma nutaquexex 
ibuxgx. R uxmata nor banecg
r orbunecg r ta nixae. 6R nma
ga Piritutanxg r naxcax nicaetan
 ga guxema yex .
 nacuaxg ga Chach
 ga nor numax yex
 naxtgagu, yer ga naxmax ga
Chach 
tamu. R yemacax ga nma ga
Piritutanxg r tx nagu ga
guxema na%
Chach naxmax. 7R yexguma ga
nma ga Chach r
Piritutanxgx anagr: uxma
nax ngex  %
choxma %
icharngxm. R yexerac t pemax
chanu r pex chadai naxcax i ngma
choxmaxmax pexx anagr. 8R
yexgumatama nor numax nanadai, r
muxma ga yema Piritutanxg r
nayue. ch r
, r maar xmax
nayamax. 9R nma ga
Piritutanxg r nanamu ga uxre ga

186
nor churarag nax Chachx
yanayauxgxcax. R Yudar naanegu
nayapeg r yexma ng ninu uxmata
ma. 10R
yema Yudtanx r nxna nacage r
anagrg: Ta?
anagrg. R nma ga
Piritutanxg r nanangxgag r
anagrg: Chachtangg
nax tayayaxuxcax nax naxtanxcax
ga yema tomax naxx anagrg.
11R yemax 3,000 ga
yatg ga Yudtanx r Chachcax
nayadaug nagu ga yema xmax ga
guma ma. R
Chachx anagrg: Tama
ex na nx cucuax i ngma
Piritutanxg r tox nax
naporamaegx? R txc
guxchax cungexmagxx?
anagrg. R Chach
nanangxga r anagr: Choma r
chaxtan naxcax ga yema chomax
naxgx anagr. 12-13R nmag
ga Yudtanxg r nanangxgag r
Chachx anagrg: Toma nua
 taryauxgxcax, r
Piritutanxgna cux tamugxcax
anagrg. R nma ga Chach
r nanangxga r anagr: Mar
name. Natr chomax ipexga nax
  pimx! anagr.
R taxre ga napanaxmax nayanai xg
r yemaac nayagag. 14R yexguma
chx
iyauxgx, r nma ga Piritutanxg
r taxmax aita naxe. Natr Cori
ya Tupanax r Chachmax
inacuax, r yema napanax ga namax
yanai xgax r oma tntarx

1516

187
xmexe. 15R
yexguma ga Chach r nanayaxu ga
 ga
tauta mea ipax. R yemamax tx
nadai ga 1,000 ga Piritutanxg.

Chach r Darra
4ch r

gacx nangex e. 
Chorxar tuchigu ixchi. 5R
nmag ga yema Piritutanxgar
ex gacg r Darrax
: Chachx
xx, r nxna naca nax ngext
 i ngma nor pora, nax
ngmac nx tarporamaegxcax,
r tayayauxgxcax, r
tayanai xgxcax! 
  tax i 1100 tachin i
diru ega cunaxxgux i ngma
. 6R yexguma ga
chx :
Chomax nx ixu nax ngext ne
 i ngma cur pora! R uxc
cux inai 
quiex ? . 7R Chach
nangxga r anagr:
Ngxguma chi 7x i
naxchaxmnaxcax i tauta mea
ipagxmax chox yanai xggu, r t
chanaturachi r ngexrx i
duxr . 8R nmag ga
Piritutanxgar ex gacg r
Darrax7x
ga naxchaxmnaxcax ga tauta ipagx,
r yemamax Chachx yanai x ga
Darra ga yexguma napeyane. 9R
naxpa ga nax yanix 

16

ucapugu iyacuxg ga uxre ga


Piritutanxg. R uxmachi aita ix
: Pa Chachx,
Piritutanxg r cuxcax nayaxchi!
. R yexguma ga Chach
x ga
naxchaxmnaxcax, 
napanax i mar ixaxrx. R
yemaac ga Piritutanxg r tama
nx nacuaxg ga ngext nax ne
 ga nor pora. 10R ga Darra r
Chachx : Chox
xx r chomax quidora.
Natr i uxma r aixcma chomax
nx ixu r uxc cux inai 
taxuac cug quiex ! .
11R Chach nangxga r
anagr: Ngxguma chi
ngexacaxxchix i napanaxmax
chox pinai xggu, r t chanaturachi
r ngexrx i duxr 
anagr. 12R yexguma ga Darra r
ngexacaxx ga napanax
iyaxu, r yemamax Chachx
iyanai x ga yexguma napeyane. R
noxrir
ga Piritutanxgx iyacuxg. R
u
: Pa Chachx,
Piritutanxg r cuxcax nayaxchi
. R yexguma ga Chach
napanax
oma tnta ga i xntaxgu
rx. 13R yexguma ga Darra
r Chachx :
u xx
%. R chomax
nx ixu r taxac ixx nax cux
inixcax! . R nma ga
Chach  nangxga, r

16
anagr: Ngma t cuxx 7
ctagu chox cumuxyaex r ngma
7 cta i chauyae t ngma naxchiruar
muru%. R
ngxguma i choma r t chanaturachi
r ngexrx i duxr 
anagr. R yexguma ga Darra r
Chachx ipexexe. R 7 ctagu
namux 
naxchiruar murux. 14
r meama inapu ga yema naxchiruar
murux. R uxmachi aita ix r
: Pa Chachx,
Piritutanxg r cuxcax nayaxchi
. R yexguma nayuxnag
ga Chach r nanapu ga yema
naxchiruar murux 
nadachapaxax. 15R yexguma ga
chx
: Idorataax chix! R
uxc chomax nx quixu nax
cuchoxaxex? R mar tomaepxcna
 xx r omarta
tama chomax nx quixu nax ngext
 i ngma cur pora. 16R

nx icaax echa r yemacax ga nma
ga Chach r nachixex 
yu%. 17
Darramax nx nixu r anagr:

tiyoeru, yer naxpa ga nax chabux r
Tupanaca.
Natr ngxguma chi chox
yayoeruggu r ngxguma i choma r
t chanaturachi r ngexrx i
duxr anagr.
18R yexguma ga Darra r nx nax
nacux r aixcmax %
yaxux ga Chach r

188
Piritutanxgar ex gaccax
yacaxx, : u
! Er Chach r mar
chomax nx nixu i ta
 i nor pora . R
yexguma ga Piritutanxgar
e %
yema di
naxuaxgc. 19R yexguma ga Darra
r Chachx 
inapexx. cax ica nax
yayoxcax ga yema 7 cta ga nayae.
R u
nax nacuai xx. 20R aita ix r
: Pa Chachx,
Piritutanxg r cuxcax nayaxchi
. R nma ga Chach r
nabai %
tog ga ngunexgurx ng nax
napoxx, natr tama nx nacuax ga
Cori ya Tupana r mar nxna nax
. 21R yexguma ga nmag
ga Piritutanxg r nayayauxg r
nanacaxxetg.  
nanagag ga ngext cadna ga
chenaxcaxmax nangaxgx.
R poxcupataar caerx
nanapuracxg. 22Natr ga yema
nayae ga Chach 
naya.
Chachar yuxchiga
23R nmag ga Piritutanx gar
ex gacg r nataxg r
nanaxchig ga Chachx nax
yayauxgx. R nor tupana ga
Dagcax naxna nadai r u
naxcax nanagu. %:
Tr tupana r taxmexgu
nananguxx i tr uan i Chach

189
anagrg. 24R yexguma yema
tog ga Piritutanxg nx dauggu,

tupanax nicuaxxg r anagrg:
Tr tupana r taxmexgu
nananguxx i tr uan i Chach
ga tr naaneg chixexx r
tamcg tx daix anagrg.
25R poracxchi nataxg, r
yemacax Chachcax nacag nax
napecax r nagu nax
yadauxcraxgxcax. R
poxcupatachx

nanagag. R taxre ga caxtaar
ngxmachatexegu nanachixxg. R
cax xg r nagu
nidauxcraxg. 26R yexguma ga
nma ga Chach r yema bux ga
yapuchigxx anagr: Yima
taxre ya caxtag ya daa
ngutaquexepataar ngx
ngxmagnegu chox xx nax
xcax! anagr.
27R gux ma ga Piritutanx gar
e 
guma ngutaquexepatax ga
yatxgmax r ngexgmax
cune. 
3,000 ga duxg ga yma nx
rdaunx ga yema Chachgu
idauxcraxgx ga axtchi. 28R

16
yexguma ga nma ga Chach r Cori
ya Tupanana naca r anagr:
Cux chacaax
, Pa Corix, r
uxmarica choxna nacuaxchi r pora
choxna nax nax chaug
chaxtanxcax naxcax ga guma taxre
ga chauxet ga Piritug chox
caxne! anagr. 29R u
naxmexmax naxcax nangg ga guma
taxre ga caxta ga ngx
guma ngutaquexepatax nagu taxne,
naxmexg. 30R
aita nax r anagr: Chomax
g!
anagr. R yexguma r guxma
ga nor poramax nx nacuxneta ga
guma taxre ga caxta. R guma
ngutaquexepatax r natgu nangu ga
yema Piritutanxgar ex gacg,
r guxma ga duxg ga yma
yexmagx. R yema namaxgu
nadaixar yexera narmumae ga
yema Piritutanxg ga Chach
daix ga yexguma nayuxgu. 31R

natanxg ga Chach. R
nanayauxg ga naxne. R nanat ga
Mana txgu nayataxg ga Chra r
Estaar ngx. R 20 ga taunec
ch ga
Iraanecxgmax inacux.

RUT
(Rux)
itax, yer mar
.

 %
naxmax ga Noem r naneg

Ber

1-2R

yexguma Iraanecxgmax
inacuaxggu ga yema ex gacg ga
guxchaxgar mexrug ga Tupana
nx unetax, r nangu ga tax ga taiya
ga gux. R
yexguma 
%
Ber%c. R nma ga
Erimer r naxmax ga Noemmax r
naneg ga Mar r Querimax
Ber% 
c ax. R nmag r Efrtacx
 
Ber.  
nayaxchig. 3Natr nma ga Erimer
 
nayayu. namax ga Noem r
%
. 4-5R yixcamaxrachig r
nmag ga yema taxre ga ngextxc r
Moanecx ga ngexgmax nixxmax.
, r yema
. Natr yexguma
10 ga taunec ngupet, r nayue
ta ga Mar r Queri. 

6gu

ga Noem ga
 , r
nx 
Berma ga
taiya, %%%.
7R yemaca 
naanecax nax nategux. 
nea% ga yema
nachica ga nagu naxchichirx ga
ane ga
cax. 8-9Natr ga
neaxgx :
! R
Cori ya Tupana guxguma mea pex
ngechax yema chox r chaunegx
mea pengechaxxrx, r pex
natauxchax%
pixtegx, r ngmac
petaxgxcax! . R
u
%neaxgx irmox.
neaxg r
ixauxeama. 10: Tama.
R toma r t cuchix

190

12

191
. 11
%:
, Pa Chauxacgx!
Ta? Choma
 %
%%cax. 12-13c
pechica! Choma r mar
chaya r ngemaca 
chaxte. 
chtax%
chox nangexmagu ya chauneg r
pema r chi penanguxuxeeg x
uxmachita nayae nax namax
cax? R ngma nax
penanguxuxeex gagu r taguchima
pixteg. R dcax, 
, Pa Chauxacgx. R Cori ya
Tupana r ngx chox ningexexe,
natr yexera chi changecha, r ngx
chinge ega chi pex chadauxgu nax
ngx pingegx i pemax .
14nea

ixauxe.  xex


irmox %, r
cax itegu. Natr ga Rux r
ng xextagutama irxux. 15R
yexguma ga Noem r Rux :
Dcax i ngma nai i chauneax r
cacax itegu.
! . 16Natr
 ingxga r
: Tax i chox cucaax x
cax, r cuxna
chateguxcax!  
 , r ngexta cupex
r ng
r ngxma t chape. 
 , r yim cur Tupana, r
 . 17R ngexta
cuyuxgu r ngxma t chayu, r
ngxma t chatax. R Cori ya Tupana

chox poxcu ega tauta chayuyane cuxna


, 
yigna tx gachixx .
18R yexguma Noem nx cuaxgu ga

x, r mar tama yemamax
. 19R yemaac ga yema
%, r
uxmata Ber. R
yexguma Bergu nachocuxgu, r
guxma ga yema duxg r
nabai xchig. x ga
ngex: Tama ex na
? .
20% r
: Tax 
chox!  
chox! %
ngxmac r tax i guxchax choxna
nax. (R ngma naga i Noem r
Taxc ax. Natr ngma
 %xc
ax.) 21cumexcma nua
, r ngecumexcma
chategu, er ngmac nanaxaxe ya
Cori ya Tupana. R txc Noemmax
chox pixu, ega ngxguma Cori ya
Tupana ya guxxma cuc chox
poxcuxgu r ngechax choxna xgu?
. 22
 
%neax ga Rux ga
Moanec. R chebdaar

nanguggu.
Rux r Boanewa iyexma

1

nayexma ga
 
Erimertanx %.

2
 dirux
r guxma nx . 2
ga ngunexgu ga Rux r Noemx
: Chebdachita 
, r ngrchi ngxma t nx
 i
chox nadexeex i ngma chebda i
 . R
:
Mar name Pa Chauxacx. c
 ngma nx
ng
quixux! . 3R yexguma ga

buxetatanx
chebdayaxa ga yma iyietanx. R
megu ingu yer yema naane r Bo ga
Erimertanx. 4R yexguma
Rux yma yexmayane r nma ga Bo
r nangu ga Ber,
. R yema
buxetatanxgx narmox r
anagr: Cori ya Tupana pex
ngexmax! anagr. R nma ga
buxetatanxg r nanangxgag r
anagrg: Cori ya Tupana cux
rngxexe! anagrg. 5R
uxmachi ga Bo r yema
buxetatanxgeruna naca, r
anagr: Textanx 
pac? anagr. 6R nma ga
buxetatanxgeru r nanangx r
anagr: Moanec, r
% . 7R
choxna ica nax ngma
buxetatanx dayaxa nax
yadeetanxcax. R pa
inaxg nax napuracx, r uxmatama
%x anagr.
8R yexguma ga nma ga Bo r Rux
anagr: , r

192
tama chanaxa
cuyabuxeta! Nuxtama rxux
natangu i chauxtaxg! 9R u
ngma buxetatanxg ega
ngxguma nx cudauxgu i ngext nax
napuracex! Er mar nxna chaxga i
ngma chor duxg nax taxuxma
cux cax. R ngxguma
quitangma dexpa
ngma dex i nma
nayauxgx! anagr.
10pexegu
inangcuchi r nxna ica, :
Taecax chomax
cumecmax i choma nax to i
nachixanec?
. 11R nma ga Bo r
nangx, r anagr: Choma
r meama nx chacuax ga uxc
nax cungechax ga cu
ga cute ga cuxna yuc. R
ngxgumarx ta meama nx chacuax
 ga cunat r cu,
r cur naane nax nux totangu
cuyaxchixca
cucux ga cumax. 12R Tupana cux
naxtan i ngma! R nma ya Cori ya
Iraanecxgar Tupana ga nor
ngxeec ax cudauc cux naxtan
naxcax ga guxma ga yema mex ga
cuxx! anagr. 13
inangx : Cuma r
porac chomax cumecmaxchi, r
ngma cur ore r chox nataxxx.
Er cuma r chox cungechacma
%
cuxtax . 14R
, r
xcax naca ga Rux, r
: %

23

193
nua nachib! anagr. 
Rux r yema buxetatanx
irto. R nma ga Bo r taxma ga
pe. 
meama ichib u yax.
15
, r nma ga Bo r nor
duxgna naxga r anagr:

chebdayaxa ta nadex. R tax i
! 16
a peyayixetanxx nax
xcax ngm
%cax! R tax i
penachuxux! anagr. 17R

chebdayaxa ta ide uxmata
nachtamare. R nor y ga yema
chebda r 20
yexguma mar nabuxxgu. 18R
uanecax itegu r
 ga yema chebda r
ng xex iyaex. 

r ng xe ga Noemna inax. 19R ng xe
, :
 i
ngeax?   i
chebdayaxa ta cudex? R porac
Tupana nx rngxexe ya yim du ya
cux rngxeec ! . R
 xex ingx r
nx  ga
chebdayaxa ta nadex. 20
 ingx :
Tupana nx rngxexe ya yim
du! R nma ya Tupana r tamax
namecma i uxmax r guma cute ga
mar yucmax r ta namecma. Er

ngemaca

nax tx nangxeex r txna nadaux


. 21
nx %:
R chomax nx nixu nax
naxtaxgmax chapuracx
uxmatta nag i buxetaar purac
. 22R yexguma ga Noem
neax ingx :
Mar name, Pa Chauxacx, nax
naxtaxgx curngxeex . R tama
chanaxa
taxuxma cux cax
. 23R yemaca
taxg
nax chebdayaxa ta nadex uxmata
nag ga nax yabuxgx ga chebda r
trgu. R yemaac ipurac ga yexguma
ng xe ga Noemx.
Bo r Ruxmax namecma

1gu

ga Noem
r Rux : Pa
Chauxacx, choma r t cux naxcax
%x t
cuxna c. 2R dcax, r yim tatanx
ya Bo ya nax, r
oma i chtax 
a chebda
nax ngm
yabuxuchitexexcax. 3R uxma r
chanaxaxe i cunax i ngma t
cumax nx chixux. R naxaiya r
cug napumraxne r nagu icux i
a
ngma cuxchiru i rmemaex, r ngm
!  
nx cucuaxexe 
naxpa nax yangux nax nachibx r
naxaxex i nma i Bo! 4R mea
 i nacax nax
napexcax! R ngma nacax
r inangegcut r ngxma naca

3
nacutguama!  
cumax nx yaxux nax taxac t
cuxx . 5
r Noemx ingx :
Mar t chanax i guxma i ngma
chomax nx quixux .
6, r
inax ga guxma ga yema ng xe
% ixux. 7R yexguma
, r
inachi r natax r u
% ga chebdaxtagu nayaca
nax yexma napexcax. R yixcamaxra
naxca
r inangegcut r yexma ica. 8R
nma ga Bo r ngrchi ngxcx
nabai xchi. R yexguma
%. R
nx nicua%
. 9
naca r anagr: 
cumax? anagr. 
inangx : 
Rux, xchi
. R ngemacax cugu nangu nax
cuxmax chox xx ngema
Tupanaar mug nx ixuxrx
. 10R yexguma ga nma ga
Bo r anagr: Cori ya Tupana
cux rngxexe! R u
mea cunangoxeex nax aixcma nx
cungechax ga guma cute ga mar
yuc, er chox cuyaxu cutex i choma
i cutetanx . R tama
naxca
rngextxmaec ya diruc , 
tama diruc . 11R tax i cumux,
Pa Chauxacx! Er guxma i duxg i
x r mar nx
nacua

194
. R ngemacax i choma r t
chanax i ngma choxna naxcax cucax.
12.
 i
chomax, natr nangexma i to i chor
yexera cutanxx. 13c
nux rxux i oma i chtaxgu! R
mox paxmama r t ngma to i
cutanxmax chidexa r ngoxi cumax
naxxmaxcha. R ngxguma
nanaxaxegu nax cumax naxmax r
mar name nax ng%, er
nma r chor yexera cutanxxchi
. Natr ngxguma tama
nanaxaxegu, r Tupanagagu cumax
nx chixu nax choma t cumax
chaxmax. c nape r nux
ingunex! anagr. 14
Rux r yexma ipe, r Bocutguama ica
r yexma iyangunex. R moxc
 chigu r rda
 ga Bo:
Tama chanaxaxe nax tex nx
nacux  i
chebda yabuxuchitexegx,
anagr. 15R yexguma mar
%xgu ga Rux, r nma ga
: c
nacuxuchi i ngma cur deyuchiru r
mea nx ! anagr. 
ga Rux r mea nx 
, r nma ga Bo r
 nanag
ga 40 quru nagux ga chebda. R
u narngxee 
x. 
%anecax itegu. 16R
yexguma ng xex
Rux, r ng xe :
uxc cux nangupetx, Pa

34

195
Chauxacx? . 
Rux r nx iyaxu ga guxma ga
% nax nangxeex ga gum

cumax nx chixu nax nx


cucuxcax i ngmachiga. R ngxguma
cux nangchagu nax naxcax cutaxex

Bo. 17R u: R


choxna nanax i guxma i aa chebda,
r u anagr: Tama
name i ngecumexecma cuxecax
, anagr. 18R yexguma ga
:
uxma Pa Chauxacx, 
mea cunanguxexe nax uxc t
nangupetx i ngma cumax nx
yaxux.  
nanangexr ega tama namexgu i
ngma cumax nx yaxux. R nma
r u namexx

uxmatama naxcax
cutaxe nape%ex gacg i
rux . 
 ya
Erimer, r ngemacax cuxna nax nax
naxcax cutaxex i ngma naane. Natr
ngxguma cuma tama naxcax cutaxegu,
r chomax nx ixu! 
 nax choxna naxx i
ngma naane anagr. R yexguma
nma ga gum natanc r nanangx
r anagr: Ngmacx, naxcax
chataxe t anagr. 5R yexguma ga
Bo r anagr: R ngxguma
Noemxnaxcax cutaxegu i ngma
naane r cuxna nax ta nax Ruxmax
cuxmax, nax ngmac
naxxacxcax,  
cax
i ngma naane anagr. 6R yemax

nanangx r anagr: Ega
ng%, r taxuacma naxcax
chataxe, er chi ngxguma naxcax
chataxegu r ngma choxna x i naane
. R aixcma
cumax nx chixu r cuma naxcax
nataxe! anagr. 7
g r
yexguma taxac ga nxna x
natanxna naxxgu, r nacuaxichi ga

.
Bo r Ruxmax naxxmax

1


ma ga duxg
nachopetx r namexx ga nor
guxchaxg. R yexguma yma
natoyane r yma naxpet ga guma
natanc ga Bo Ruxmax nx yaxuc.
R nma ga Bo r naxcax naca r
anagr nx: Dcax, nua
chaux, r paxachi
t tidexag! anagr. R nma ga
, r
nax. 2R nma ga Bo
r naxcax naca ga 10 ga ex gacg ga
, r yemag r ta
nanatogxx nax nmag r ta
 cax. 3R nma ga
Bo r gum natancx anagr:
Ng  
r namax itaxecha 
. 4R


ga natanxna nanax. 
ga duxgx nx nacuaxeex ga
aixcma ngna nax naxgx. 8R
yemacax ga nma ga Botanc r
nacua

4
chapatu r Bona nanax r anagr
nx: Cuma naxcax nataxe i ngma
naane! anagr. 9R yexguma nma
ga Bo r anagr nx ga yema
e rux ,
r yema tog ga yma irdaunx:
Guxma i pemag i uxma nua
rdaunxe, 
 naxcax
chataxex i Noem i ngma naane ga
Erimerar, r Queriar, r
Mar. 10R ngxgumarx ta
nx  chayaxux i
ngma yutec i Moanecax i Rux nax
ngmac naxxacxca 
chicx
nxna naxxcax i ngma naane
anagr. 11R nma ga yema
ex gacg r guxma ga yema duxg
ga yma irdaunx r nanangxga r
anagrg: k
itardaunx . R nma
ya Tupana i uxma cuxna imuc i aa
nge, r tanaxa narngxee
nax naxxacxca ga Raqul
%
yixema i Iratanxg. R cumax, Pa
Box r Tupana cux rngxexe nax
xgpe
i nua Ber ! 12R
Cori ya Tupana cuxna namug i mux i
, r yamu i
cutanxg yexgumarx ga nax
yamux ga naneg ga guma Fre ga
 c!
anagrg. 13

196
Bo r Ruxmax naxmax. R Tupana
.
14R yexguma ga yema ngexg ga
x r Noemx
: Namecmax
Tupana er mar cux
nanangexmaxx ya daa cutaxa. R
chier natchigagu i
Iraanec. 15R nma t
 nataxxx r cuxna
nadaux i ngxguma cuyaxgu, er
ngma cunex i cux ngechaxchic
.  ime i nor
yexera ya 7 ya cuneg ega chi
ngxgumaepx cux ngexmaxgu
. 16
r tx iyaxu r tx iyaxexe ga
. 17R yemax
nadauggu ga yema tog ga ngexg ga
%gx r
: 
nabu i Noem . R Obgu
inaxgag. 
nanat r ex gac ga Dabar o.
ex
gac ga Dabar oxigchiga
18-22aa

ooxig

: R Fre r Er ,
r Er r R . R R r
k , r Aminad r
Naach . R Naach r
Cham , r Cham r
. R Bo r Ob
, r guma Ob r Icha
, r nma ga Icha r Dab
.

1 SAMUEL
(1 Chamu)
o narngxee
nax naxxacxcax

1

ga
Ercnagu gac. R nma r

 
Efratanx
naxchi. 

mxpxanex ga Efra.
R
nma ga Ercna r Yeru , r
Yeru , r Eri r Tu
, .
2R guma Ercna r nx iyexma ga
taxre ga naxmax. naxmax r
o, r yema nai ga
naxma . R
yema naxmax ga Penin r ixxac,
natr ga yema naxmao
ingexac. 3R guxcma ga taunecgu r
 
naxma%
 %
ngxmacx yacuaxxcax, r naxcax
yamaxcax r yaguaxcax ga nor
mare. 
%.
R nma r nx nayexma ga taxre ga
. R
, r yema to

. 4R yexguma
Ercna nor mare Tupanana naxxgu,
r naxma  naxar
marex, r ga naxacg r ta
nayaxar marex. 5Natr ga naxmax
o%%
% nangecha 
 nax ngexacxx. 6R
yema nax nangexacxcao, r
 o
iyadauxcrax  icug. 7R
guxcma ga taunecgu ga yexguma

o icugx. R
yemacao%
r ixaxu r tama ichibcha. 8R nma
ga Ercna r naxmao
: Taxaccax cuxaxu?
R taxaccax cungecha r tama
cuchib? Tama ex na i choma r 10 ya
cunear yexera cux chamex?
anagr. 9
, 

o. R nma ga
chacherdte ga Er r nor tochicax ga

Tupanapataar xar ngaicamna.

197

1k1
10o%,

r
%, r yemaac
iyumx, r Tupanana ica. 11
yumx%
: 
Ngxmacx, r ngxguma chi nx
cucuaxgu nax uxc ngx nax
chingex naxcax i ngma nax
changexacx r chox nx 
aa chor yumx, r choxna namu ya
! R yim r t cuxna
chanamu nax cuxrx cax. R
ngma nor cuaxrux nax aixcma
cuxna chanamux r tagutma niyoeru
. 12o
imar yumxex nax Tupanamax
yadexax, r nma ga Er r ngxgu
. 13%x
iyumx, r tama nx .
R ngaxcx. R
yemaca
nangxx. 14:
%%%? R
martama nax cungxechax!
. 15o
r inangx : 
i changxx, Pa Corix. 
taxac r axchi i ngchix rexna
bnu ya ngchiac chayaxaxx. R
ngma chox ngupetx 
changexacx r ngemacax
changecha, r Tupanamax nx
chixux i ngma guxchax. 16R tax i
 
! R guxma i aa
ngunexggu r chayumxe naxcax i
ngma chor ogax r i xchix
. 17R yexguma ga Er r
nangx r anagr: c
taxc nategu! R nma ya

198
Iraanecxgar Tupana r cuxna
nax i ngma nxna naxcax cucaxax!
anagr. 18o
inangx : Moxxchi
naxcax i ngma dexa . R
u 
. 19R moxc
r nangunetx
 nax nx
yanacuaxgxcax. 
napataca .
R nma ga Ercna r naxmax ga
o nape. R nma ga Tupana r
nanangx x. 20R
yemacao%. R

nabux , r inaxga r

naxcax ica. R ngma naga r Naxcax
naca, ax. 21R guma
nai ga taunecgu r nma ga Ercna r
naxmax ga Peninmax r guxma ga
%
nax Tupanana yma yaxxcax ga
nor mareg, r nx
yanacuaxgxcax yema guxcma ga
taunecgu naxxrx. 22Natr ga
naxmao, r
 :  
 uxmatta
ng
yamaie ya daa buc. R ngxgumaxica
a chanagax nax Cori ya
m
Tupanana chayamuxcax r ngxma
nax yanaxucax .
23 
nangx r anagr: c nax i
ng!
R mar name i nux curxux r
uxmatata cuyamaie ya yim cune nax
ngmac yanguxxcax i nor

1k12

199
ngcha ya Cori ya Tupana. R
ux, r
inayaxx uxmatata
yamaie. 24R yexguma mar
%

. R yexgumarx ta yma
inagag ga tomaep
iyatx,  ga trgu, r
xacu ga bnu. 25R yexguma
Tupanacax
yama, r chacherdte ga
Erna nayamug ga guma buc. 26R
o ga
guma chacherdte: Pa Corix chox
cucux ? 
nge ga pa cupe
chacaxax chor yumx. 27R
nxna chacaxax nax choxna
namuaxcax ya daa chaune, r nma r
mar chox nangx ga yema naxcax
chacaxax. 28R ngemacax i uxma r
nua cux
cax ya
Tupana . R u
nma ga Er r axtanegu
nayangcuchi r Cori ya Tupanax
nicuaxx.
ox

1R

ac iyumx o: Pa
Corix, r porac cumax chatax
er choxna cunamu ya chaune. R
uxma r chox natauxcha nax
chanangxgax i ngma chox
cugex er cuma chox curngxee.
R ngemacax chataxxchi. 2R
tataxuma ya tex ya curx nexe, Pa
Corix. R tataxuma ya tex curx
duxegna duxe, Pa Tor Tupanax. R

nataxuma i taxac i cux ryexerax


.

11R u 


naxacxg r naxmaxgmax
napataca .
Natr nma ga guma nane ga buc r
yexma chacherdte ga Erxtagu
narxux nax yma Cori ya Tupanaax
napuracxcax.

Chamux nayaxu ga Cori ya Tupana


18R

nma ga guma buc ga Chamu


r niyachig r Cori ya Tupanaax
napurac. R naxchiru r
chacherdtegchirurx 
lnuchinaxca. 19
ga taunecgu ga yexguma nor mam
%
gu nax Tupanacax yma
tanangegxcax ga tmaar mareg,
r Chamucax r ta yma tanangeex
 taxx.
20R nma ga guma chacherdte ga Er
r Ercnamax r naxmaxmax mex
naxuegu r anagr: Nma ya Cori
ya Tupana r t cux nanaxtan
namax nax cux nax
yaxxacchigxcax i aa nge natan
 %
anagr.  
onapataca. 21R nma
o
narngxee r yemacax iyaxxacchig.
R yemaac tomaep
. R yoxni ga

Tupanape. 22R nma
ga guma chacherdte ga Er r mar

1k23
porac nayaxchi. Natr nx
nacuaxama ga yema chixex ga naneg
ixgx, r uxc yema ngexg ga

puracexmax nax namaxx. 23R
yemacax nanegx anagr:
Guxma i duxg r chomax nx
nixugg nax uxc chixex pexgx
r chixri pemaxx. R txc
ngmac pemax? 24R dcax, Pa
Chaunegx, 
ngma ore i Tupanaar duxg nx
nixuggx i pechiga. 25R ngxguma
x r to i duxmax
chixex xgux r nangexma i nor
mexrux. Natr ng
dux Tupanamax chixex xgux r
tex t tanamexx i ngma?
anagr. Natr ga nmag ga
, yer
ga Tupana r mar namax nanaxuegu
ga nax nadaixax. 26R yoxni ga nma
ga guma ngextxc ga Chamu r
niyachig. R Cori ya Tupana r
porac namax natax, r duxg r
ta namax nataxg.

Tupana r Chamux naca

1R

nma ga ngextxc ga
Chamu r Cori ya Tupanaax
napurac yema Er namuxcma. R
yexguma ga Tupana r uxguacrica
texmax nidexa. R uxguacrica
texcax nanangoxexe ga xgux. 2R
nma ga Er r mar naya r yemacax
mar nixoxet r tama mea taxacx
nadau. gu r nor
. 3R
nma ga Chamu r yema ba ga

200

yexmaxxtaguama nape. R yema nor
om ga guma Tupanapata r nanaiecha.
4 r nma ga Cori ya
Tupana r Chamux naca r anagr:
Pa Chamux, Pa Chamux
anagr. R nma ga Chamu r
nanangx: anagr.
5R yexgumatama narax ga yema
napex, r
anagr: 
changexma. R taxaccax chauxcax
cuca? anagr. R nma ga Er r
nanangxga r anagr: Taguma
cuxcax chacax. c nategu r
yape! anagr. R yexguma ga nma
ga Chamu r nategu r nayape.
6Natr nma ga Cori ya Tupana r
:
Pa Chamux anagr. R nma ga
Chamu r narax, r Er
yexmax: Daxe
. Taxaccax
chauxcax cuca? anagr. R nma
ga Er r nanangxga r anagr:
cuxcax chacax, Pa
Chaunex. c nategu r yape!
anagr. 7R nma ga Chamu r
tama nx nacuax nax Cori ya Tupana
ga namax idexax yer ga
aixrgumac taguma namax nidexa.
8Natr yema chtaxgu r nma ga
Cori ya Tupana r nor tomaepxcna
Chamuna naca. R nma ga Chamu r
narda r Erx:
, r nua changexma. R
taxaccax chauxcax cuca? anagr.
R nma ga Er r nx nicuaxchi ga
 ga guma
Chamuna caxac. 9R nma ga Er r

1k34

201
Chamux anagr: c yape! R
ng
caxgu r nangxga r acux t: R
idexa r yim cur du r nx 
, acux t! anagr. R
yexguma nma ga Chamu r nategu
r nayape. 10

naca ga yema noxri nx
nacaxgurtama, r anagr: Pa
Chamux, Pa Chamux anagr. R
nma ga Chamu r nanangxga r
anagr: Idexa! R cux 
ya cur du anagr. 11R nma ga
Cori ya Tupana r anagr: uxma
r Iraanec 
taxac i guxtma namax bai xchiex.
R guxma ya nx  %
tanguxmachi xe. 12R ngma ngunexgu
 xx i
guxma ga yema Ermax nx chixux
ga nanegchiga. 13R namax nx
chixu r t chanapoxcue i ngma
naneg naxcax i ngma chixex i nma
mar nx nacux. Yer ga naneg r
chixex chomax nixugxe r nma r
tama nxna nachog naxcax ga yema
chixex ga naxgx. 14R ngemacax i
uxma r Er nanegmax chanaxuegu
  nx nax
changechax i nor chixex
naxnag chauxcax naguxgu rexna
mareg choxna naxuaggu
anagr ga Tupana. 15
ga Chamu r nape uxmata moxc
yangune. R yexguma nadaxgu r
%%xg.
Natr nma ga Chamu r namu ga
Ermax nx nax yaxux ga yema dexa
ga Tupana namax nx ixux. 16Natr

nma ga Er r Chamucax naca r


anagr nx: Pa Chaunex, Pa
Chamux anagr. R nma ga
Chamu nanangxga r anagr:
anagr. 17R nma ga
Er r Chamuna naca r anagr:
 cux ya Cori ya
Tupana? R guxxtma chomax
quixu, r taxuxtma iquicux! R
Tupana porac cux poxcux ega
  i ngma cumax nx
yaxuxx chomax quixuxgu
anagr. 18R nma ga Chamu r
guxxma Ermax nixu r taxuma
iniicux. R nma ga Er r nabai xchi r
anagr: 
. c nax i ngma naxcax
rmemaex! anagr. 19R nma ga
Chamu r niyachig, r Cori ya Tupana
r nanaxtagu. R guxma ga duxg
r meama nx 
ucuxeg. 20R D, r
u
Chamux nax nacuaxgx ga guxma
ga Iraanecxg ga nax aixcma
Tupanaar orear urux .
21R nma ga Cori ya Tupana r
inayadaxx ga Chamumax nx nax
yaxux 
. R
nma ga Chamu r u
duxgmax nx nixu ga yema nor
ore ga Tupana.
Piritutanxg r nachixanewa
nanangeg ga yema ba ga Tupanaar
mug nawa yexmax

yema ga ngunexggu ga
Iraanecxg r
Piritutanxgmax ng nadai. R ga

1R

1k4

202

ga nor churarag. 3R yexguma yema


napegxcax naoeguxgu ga
Iraanecxgar churarag r yema
namax icuaxgx r ngmax
niporagatancx nachiga ga yema nax
Piritutanxg nadai x, r
anagrg ngmax: Txc i
uxma ya Tupana i Piritutanxgx
naxchicax nax tx nadai xcax? R

, r
nanadai ga On r Fine ga yema taxre
ga Er naneg. 12
churara ga Byamtanx r nia
ga yema ng nadai x
ngunex. R nor
ngechamax ng nayargutechiru,
r ng nabuxeru, r yemaac nangu.
13R yexguma yma nanguxgu ga yema
churara r nma ga Er r 
. R
naxcax
naxoegax ga yema ba ga Tupanaar
. R yema yat r
 nixu ga
yema ngupetx. R yexgumatama ga
guxma ga duxg r inanaxge ga
porac nax naxauxex. 14R yemax

%ngma

ngxmax nax ngmac i nma r
cax r tx
napoxxcax nxna i ngma tr
uang! anagrg. 4R yemacax ga
Iraanecxg r uxre ga churarag
. R yma nayayauxg
 ga
nor mug ga Cori ya Tupana ya
guxngxmac. R On r Fine
ga yema taxre ga Er naneg r yema

yexmaxxtan.

10Natr ga yema Piritutanxg r


Iraanecxgx nadai. R nma ga
Iraanecxg r nix, r yema
napegx. R nayue ga
muxma ga Iraanecxgar
churarag, r 30,000. 11R
yexgumarx ta nanapug ga yema ba

:
Tangma nax
yacuxcux? anagr. R nma ga
yema churara r nauxx ga Ermax
nx nax yanaxux ga yema ngupetx.
15R nma ga Er r nx nayexma ga
98 ga taunec r mar natauxetxchi
ga yexguma. 16R nma ga churara r
anagr: uxmatama changu i
ngma tog tadai x.
R ungma
dai anagr. R nma ga Er r
nxna naca r anagr: Taxac
nangupet, Pa Chaunex? anagr.
17R nma ga yema churara r
nanangxga r anagr: Nma i
Iraanecxg r Piritutanxcha
nix uxmachi muxema ya tatanxex
nadai. R ngmatangu nayue ya yim
taxre ya cune ya On r Fine, r ngma
ngxmax
r Piritutanxg nanapug

Iraanec
Ebenchear ngaicamna nayexmag r
Piritutanx
k. 2R nma ga
Piritutanxg r ng namexx nax
Iraanecxgmax ng nadai xcax.
R yexguma ng nadaixgu, r nma
ga Piritutanxg r Iraanecxgx
narporamaeg r tx nadai ga 4,000

1k45

203
anagr. 18R yexguma yemax
, ga Piritutanxg nax
napux ga yema ba ga Tupanaar
mugchix, r nor tochicax
naax r xtagu nangu. R yema nax
nayaxchix r yangx, r yemacax
nibyenax ga yexguma nanguxgu, r
yexma nayu. R nma ga Er r 40 ga
xgmax
inacux.

Piritutanxg r nachixanewa
nanangeg ga yema ba ga
Tupanaar mugchix

1R

yexguma mar yapugxgu ga


yema ba ga Tupanaar
mugchix, r nma ga
Piritutanx
k
nanangeg. 2R u
Dag
naxchicnaxx. 3R
moxc ga yexguma nanguggu ga
yema Asdxcxg, r
Dagchicnaxx inayangaug ga
axtmanegumare ngux napexegu ga

yexmax. R yexguma ga yema
duxg r nanayauxg ga yema
Dagchicna%
nanachixg. 4Natr yexguma
moxc pa
yema Asdxcxg, r nx
inayangaug ga Dagchicnax ga


napexegu ga yema ba ga Tupanaar


. R ga naeru r
guma taxre ga naxmex r nab r
xgu nayanmare. R yema naxnerica

. 5R ngemaca
i uxma i ngma Dagar
chacherdteg r ngxguma yima
k
nachocuxgu r tama ng
. 6Natr
nma ga Cori ya Tupana r nanapoxcue
r nanabai xg ga yema duxg ga
Asdxcxg, r taixnamax
nayadaxaeexexe. 7R yemax
nadauggu ga yema duxg ga
Asdxcxg r anagrg: Ngma
ba ya Iraanecxgar Tupanaar
r tama tanaxa
nangexmax er ng
ngma Tupana r taxcax r tr tupana
i Dagcax r porac guxchax
nanguxx anagrg. 8R
yemacax ga yema Asdxcxg r
guxma ga Piritutanxgar
ex gacgcax nangema nax namax
nangutaquexegxcax. R nxna
nacage r anagrg: Taxac t
namax ixgx i ngma ba i ngma
Iraanecxgxar Tupanaar
mugchix? anagrg. R yema
ex gacg r nanangxga r
anagrg:  
penangeg! axmax nanangxg.
R nma ga yema Piritutanxg r
. 9Natr
yexguma mar yma
nangeg, r nma ga Cori ya
xgx
nayax xchixg, yer taixnamax
nayadaxaeexexe ga guxma ga
duxg ga ibux r iyax. 10R
yexguma ga nma ga Piritutanxg

yema ba ga Tupanaar mugchix.

1k56
Natr yexguma Ecr
yema ba, r yema duxg ga
Ecrcxg r nixaixcha r
anagrg: Txc nua penange i
ngma Iraanecxgar Tupanaar
mugchix nax tox nadai xcax ya
guxma? anagrg. 11R guma
ma ga duxg r
nanax xchig, yer Tupana r
porac nanapoxcue. R yemacax ga
xg r guxma ga
Piritutanxgar ex gacgcax
nangema r anagrg nx: Nua
ngma ba
i Iraanecxgar Tupanaar
mugchix, r nachixanecaxtama
penateguxx nax tama tox
nadai xcax i guxma i tomax!

204
Iraanecxgar Tupanaar
mugchix,  
ngmacmare penateguxx! R
% 
mare nax ngmac Iraanecxgar
Tupanax namax perngxmxx.
R ngxguma i pema r t pexcax
nitaaneg r t nx picuaxchitan
nax ng i Tupana i pex
yadaxaeexeex anagrg. 4R
nma ga duxg r yema
chacherdtegna r yuxgna
nacage, r anagrg nx:
Ta %
nax namax tanangxmxxcax?

1R yema ba ga Tupanaar
mugchix r 7 ga tauemac
Piritutanx.
2R nma ga Piritutanxg r
nanangutaquexexexe ga nor
chacherdteg r yuxg nax
yemagna nacagexcax, r
anagrg: Taxac t namax
taxx i ngma Iraanecxgar
Tupanaar mugchix? Tomax nx
% anecax
tanateguxx! anagrg. 3R

anagrg. R nmag ga
chacherdteg r yuxg
nanangxg r anagrg:
Penaxaxe i penax i 5 i
naxchicnaxg i irunaxcax i
nataixnapxgraxx. R ngma
naxchicnaxg r ngma 5 i per
ex gacgexp . R
u5 i cachicnax i irunaxcax
t pex. Er ng%
Tupana i pex yadaxaeexeex , r
% pexna
naxx i guxma i pemax r per
ex gacg. 5R ngemaca
penaxx i ngma taixnachicnaxg
r naxchicnaxg i ngma cag i
guxchax pexna x . R
nx picuaxx ya yim
Iraanecxgar Tupana! R bexmana
ngmac t nx narchau nax pex
yadaxaeexeex , r pex napoxcuex i

nma ga yema chacherdteg r


yuxg r nanangxgag, r
anagrg: Ngxguma
penateguxgu i ngma ba i

pemax r per tupanag r per naane.


txc peg penataichiar
maxx g narx ga yema
Equtuanecxg r nor ex gac ga

anagrg. 12R porac naxauxe


x, yer yema tama
yuex r guxneg.
Piritutanxg r nanateguxg ga
yema ba ga Tupanaar mugchix

6R

205
Fara? 
guxchax naxcax nguxguxicatama
gx yangexgx.
7R ngexacax ya
chicune pexx!  r
% r taguma
paac uxgu taxac i tgx
peyangaxcuchi x! Natr ngma
naxacg r naxpgu namax
pengux 
nangegxcax! 8R uxmachi yima
ngma ba i Cori ya
ngxmax! R
ng i
ngma naxchicnaxg i irunaxcax
i nor Tupanaar
ngxmxrux ! R ng
r peyangexg i ng
nma nanaxaxexcax
namax i ngma ba! 9R pema r mea

ng%ngma ba. R
ngxguma Iraanecxgar
,
r ng  tacuax nax yim
Iraanec i
taxcax nanguxx i ngma
da. Natr ngxguma tama
 ng 
ng
nx tacuax nax tama Iraanecxgar
 ga tx poxcuc r
ngma taxcax nangumare
anagrg. 10R yemaac nanaxg
ga yema yatg. 
ixxacx niyauxg r tmapgu tx
. R

. 11R
ugu nayaxeg ga
yema ba ga Cori ya Tupanaar mug

1k6
. R yexma
nayaxechixg ta ga yema
cachicnaxg ga irunaxcax, r yema
taixnachicnaxg. 12

nadax , r nixietan,
r e.
R nma ga Piritutanxgar
e tan
u
nangug. 13R yema duxg ga
Bechemc
, r yexguma nx
nadauggu ga yema ba ga Cori ya
, r
nataxg. 14R yexguma Yochuar
, r
yma nayachaxchi. R yma nayexma
. R nma ga
Bechemcxg ga duxg r nagu
 r xx
xg. 
Tupanacax nanadai r nanagu. 15R
nmag ga Lebtanx r mar
nanaxeg ga yema ba ga Tupanaar
mugchix 
nayexmagx ga yema cachicnaxg,
r yema irupxg ga
nataixnapxgraxx. R guma nuta
ga tactgu nananug. R yema
ngunexgu ga yema Bechemcxg r
Cori ya Tupanacax nanagu ga
naxnag r muxma ga tog ga nor
mareg. 16R nma ga yema 5 ga
ex gacg ga Piritutanxg r
yx nardaun. R yexguma
mar nx nadauggu ga mar
Iraanecxgmexe ga
yema ba, cax
gu.

1k67
17R

yema 5 ga taixnachicnaxg ga
irunaxcax ga Piritutanxg Cori ya
Tupanana naxuaxgx nor
ngxmxrux, r yema r guma
k, r Gcha, r Acar,
r Gx, r Ecr%.

19Natur nma ga Cori ya Tupana r


nanadai ga uxre ga duxg ga
Bechemcxg yer yema Tupanaar
mugchix ga bagu nadaucu. R 70 ga
. R nma ga yema
xg r poracxchima naxauxe
naxcax ga yema duxg ga Cori ya
dai x. 20R yemacax
ga nma ga Bechemcxg r
anagrg: Tex tame nax Cori ya
Tupana ya necpexegu tachix? R
ngext t namux i ngma ba i
uxmax? anagrg. 21R yemacax
 -yearcxgcax yma
namugag r anagrg: Ngma
Piritutanxg r mar
nanateguxg i ngma ba i Cori ya
Tupanaar mugchix. R ngemacax

anagrg.
1R nma ga Quirixyearc
nayayauxg ga yema ba ga Cori ya
Tupanaar mugchix. 

k ma
chic. R nane ga Ereachx
naxunetag nax nxna nadauxcax.

Chamu r Iraanecxgmax inacuax


2R

20 ga taunec ningu ga yema


Tupanaar mugchix 
Quirix-year. R

206
guxma ga Iraanecxg r porac
nangechag yer nma nagu

. 3R yemacax
nma ga Chamu r guxma ga yema
Iraanecxgx anagr:
Ngxguma pema r aixcma Cori ya
Tupanacax peoeguxgux, 
ma i ngma
, r ngma
tupananeta i Astartchicnax. R
penaxaxeg i Cori ya

picuaxxg. R ngxguma ngmac
penaxxgux, r nma ya Tupana r t
pex nanguxxexe naxmengma
Piritutanxg anagr. 4R
nma ga Iraanec
ga naguxraxc x ga
Bachicnaxg r
Astartchicnaxg. R Cori ya
Tupanaxxicatama nicuaxxg. 5R

Iraanecxgx anagr: 
Mspagu pengutaquexeg i guxma i
a t
pemax i Iraanecxg! R ngm
 ya
Tupana anagr. 6R nma ga
Iraanecxg r Mspagu
nangutaquexeg. 
dexta nayauxg, r Cori ya
Tupanapexegu nanabag nor
marerux. R yema ga ngunexgu r
naxauree r tama nachibe. R
guxma ga duxg r nx nixuge
nax chixex naxgx ga
Tupanape. 
ga Chamu ga inaxgx ga
Iraanecxgmax inacux.

1k78

207
yexguma namaxgu ga Chamu
r Iraanecxgmax inacuax. 16R

 
 nax yema Iraanecxgx
yanangxeex cax nax uxc
inaexchixxcax ga nor
guxchaxg. 17R u
ga Ramcax nateguux, yer yexma
%x. 
Iraanecxgmax inacux. R
yexma nanax ga Cori ya Tupanaar
cuaxxnag
yagux.
15R

Iraanecxg r nanaxwaxeg
nax naxex
gacxgx

1R yexguma mar nayaxgu ga


Chamu, r nanegx naxuneta
nax Iraanecxgmax
inacuaxgxcax. 2R guma nxraxc
ga nane r Yogu naxga. R guma
nor taxre ga nane r Abagu naxga.
%e .
3Natr tama nanatrx , yer
nor yemax. R
yexguma taxacr guxchax

namexggu r nanayauxtang, r
tama aixcma mea guxma ga
duxgx narngxee. 4
Iraanecxgar ex gacg r
ngmax nangutaquexeg, 
 
yadaugxcax. 5R Chamux
anagrg: Cuma r mar cuya, r
cuneg r tama curx mea namax. R
ngemacax nx 
ex gac i ri nax tomax inacuxcax
ngxgumarx i ngma tog i
nachixaneg nax nx nangexmax i

nor ex gac i ri! anagrg. 6R


yexguma ga nma ga Chamu r tama
namax natax yer yema duxg r
nanaxaxeg nax nx nangexmax ya
%ex gac ya ri nax namax
inacuxcax. R yemacax Tupanamax
nx nixu nor yumx. 7Natr
nma ga Cori ya Tupana r Chamux
nangxga r anagr: c nax i
ngma cuxna naxcax nacagx! Er
tama cux naxooxgx, r chox
, er tama nanaxaxeg i nor
e . 8R yexguma
xexe 
 nax tog i
cax. R
nguxma cumax
naxgx. 9c nax i ngma naxcax
nacagx! Natr mea namax nx
ixu i ngma duxg i uxc t
namax naporae ega nangexmagu i
%ex gac i porac namux!
anagr. 10R nma ga Chamu r
yema duxgmax nx nixu ga yema
Tupana namax nx ixux. 11R
anagr nx: Ngxguma
penaxaxegu nax pex nangexmax i
per e % 
pemax inacux i ngma ex gac: R
tmacax t naca ya peneg nax
cax, r tmxg r
 ya dairumax
icuaxgx cax, r
tmxmax
icuaxgx cax, r
tmxg r churarag i noxrtama
daurucax. 12R
ngxgumarx t ta tx naxuneta ya
toguxeg nax 1000 i churaragar
e cax, r toguxeg

1k89
nax 50 i churaragar ex gac nax
cax. R pemag, r ngma
ex gac r tmxg r t nor

napuracexx, r toguxe r t nor

napuracexx, r toguxe r t
 napuracexx,
  ya dairuar
 napuracexx. 13R t tx
nade ya pexacg nax nx
cax, 
nax tapuracexcax, r nor pumra
nax taxgxcax. 14R ngx t
nanayaxu i ngma naaneg
irmemaegx, r ngma
rmemaegx i per banec r
orbunec, r ungma
ex gacg i natna t
nanana. 15R ngma 10 i per
, r ngma
ex gac t pexna nanayaxu i
, r ungma
ex gacg i natna t
nanana. 16R ngxgumarx t ta pexna
tx napux ya yxema duxg ya
pex puracexe r yxema pextaxg.
R ngma rmemaex 
puracrug, r brug, r t pexna
nanade nax ngx
napuracexxcax. 17R ngma 10 i
 
 cax. R pema
uxmachi nx
pepuracex. 18R ngma i ngunexgu i
namax pechixeggu i ngma
ex gac i uxmax naxcax pecaxax r
nma ya Cori ya Tupana r mar
  nacuxcha anagr
ga Chamu. 19-20Natr nma ga yema

208
duxg,  ga
yema Chamu namax nx ixux. R
anagrgama: Ntama, r
tanaxaxeg i tox 
ex gac i ri nax ngma tog i
nachixanerx cax. R nma
%e , r t
tomax inacux ega ngxguma
togmax tog tadaixgux
anagrgama. 21R yexguma yema
duxggax 
Chamu, r Cori ya Tupanamax nx
nixu ga yema duxgga. 22R nma ga
Cori ya Tupana r Chamux
nangxga r anagr: Nax i
ngma naxcax nacagx r nx
%ex gac i ri!
anagr. R yexguma nma ga
Chamu r yema Iraanecxgx
ca.
Cha r Chamuxtawa nangu

Byamtanx
%. R
k
. R guxema toguxe ga nor oxi r
k . R nma ga
%
ngecha. 2R nma r nx

ngextxc ga gux
Chagu gac. R guxma ga yatx

1R

ga Iraanecxgar yexera namexechi,


 
. 3
ngunexgu r Chxar brug r
inartauxe. R yemacax nane ga
Chax anagr: Cug namexx
r naxcax yadau i ngma brug! R
xmax xmc!

209
anagr. 4R nma ga Cha r

%. R Efraar
naanear
mxpxanex, r u
 ,
natr tama nx inayangau ga nor
brug. R yexgumarx ta Charar
B
naxpet, natr yma r ta taxuxma
inayangau. 5R yexguma Sxar
, r nma ga Cha
r guxema nor duxe ga
yaxmcxex anagr: %
! R uxc ya chor pap r
ngma brugcax nax taxogaxar
yexera taxcax taxogax anagr.
6R nma ga yema nor dux r
nanangxga r anagr: Daa

orear urux i guxma nx
ngechagx, er guxma i nx
yaxux r ngmac ningu. %
nax! R nma t tamax
nx nixu nax ngext nangexmagx i
ngma brug anagr.

14R yexguma ga Cha r yema


dux%aneca. R
, r

ngutaquexepatacax.

17R yexguma Chax nadauxgu ga


Chamu, r nma ga Cori ya Tupana r
anagr nx: Ngngma
yat i cumax nx chixux, r nma
xgmax inacux
anagr. 18R yexguma guma
, r
nma ga Cha r Chamuca
anagr: Tomax nx ixu r

1k9
 ya yim Tupanaar
orear urux! anagr. 19R nma
ga Chamu r nanangxga r
anagr: 
. %
ngutaquexepata, r chaux
yachib! R mox paxmama t cumax
nx chixu i guxma i ngma choxna
naxcax cucaxax, r uxmachi t cux
chimu. 20R tax i naxcax
cuxogaxx i ngma brug i
tomaepx i ngunex mar
iyartauxex! Er mar nx
inayangaug. R nat r guxma i
Iraanear ngmaxg r cuxme
nangexma i uxmax anagr. 21R
nma ga Cha r nanangxga r
anagr: Natr i choma r
Byamtanx , r ngma
totcum r guxma i tog i
Iraanecxgtcumx narnoxremae.
R uxmachi ngma ngtanxchig i
B, r
chautanx ar yexera
. R ngemacax
txc chomax nx quixu nax
guxma i Iraanear ngmaxg r
choxme? anagr.
22

nor dux. R yema rmemaex ga
xx 
yema 30 ga duxg ga nxna naxux.
23R nma ga Chamu r yema
x namu nax Chana
naxxcax ga yema rmemaex ga
naxcax
naxxchix. 24R yexgumatama ga
 
ga mexne nayaxu r Chapexegu

1k910
. R nma ga Chamu r Chax
anagr: Ng
cux chaxxchix. R nayaxu r
nangx! 
chanaxxchi naxpa ga aa
duxgna nax chaxux anagr.
R nma ga Cha r Chamumax
nachib ga yema ngunexgu. 25R

nachox, r
cax nanamexg
. 26R nma ga
Cha r yexma nape. R moxc
nma ga Chamu r Chax naca ga
, r anagr nx:
!
anagr. R nma ga Cha r
narda.  ga
Cha r Chamu, . 27R

nachoxgu, r nma ga Chamu r
Chax anagr: c cugpexe
yamu i ngma cur dux, r cuma r
paxachi nux rxux! Er cumax
nx chixuxcha i ngma ore i Tupana
chomax nx ixux anagr.
Chamu r chxmax Chax nabaeru
nax Iraanecxgar e
cax

10

1R

yexguma ga nma ga
 ga chx
nayaxu, r Chax namax nabaeru, r
anagr nx: Cori ya Tupana cux
nayaxu nax nor duxg i

Iraanecxgar ex gac i ri nax


cax i uxmax. R cuma t
namax icucuax r nor uang i nx
chomaeguchix . R
ngma cuaxrux  cucux
nax aixcma Cori ya Tupana cux

210
unetax nax nor duxg i
Iraanecxgar e ,
% : 2R uxma nax choxna
r B
  icuyangau i taxre i
yatg i Raqulchiquexear
ngaicamagu chigx. R nmag t
cumax nx nixug: R mar nx
nax iyangaux i ngma brug i naxcax
cudaux. R tma ya cunat r mar
tama naxcax taxogax i ngma
brug, natr pexca
taxogax i uxmax, r nagu
 nax uxc t pex
itayangaux, anagrg t cumax.
3R ngm
a nax cuxpetx r
ngxguma Tabar casta
ngexmax, r t ngxma
peg namax peyangaug i tomaepx
 nax Tupanax
yanacuaxgxcax. R ng
tomaepx i chbu niga, r ngma to r
tomaep, r ngma to r
ya bnu ninge. 4R
nmag r t cux narmoxg, r t
%. R name
 cunayaxu. 5R ng
r t Gaba ya Tupanaar Ma
%gar
dauxtaechica ngexmax. R
ngpichocuxgux, r
ngxma t nx cungau i uxre i
Tupanaar orear urug i Tupanax i
nex namax icux i Tupanaar
cuax. R ngemapexegu t
xg i paxetaetanx i nor
rpamax, r rpaxacmax, r
pa%%. 6R
ngxguma ttama cuxna nangu i
Tupanax i nex, r t cumax

211
inacuax narx i ngma tog i
Tupanaar orear urug. R t
%
t cux nangexma. 7R ngxguma
ngma cux ngupetxgu r nax i
ngma cuxcax mex! R Tupana t
cux narngxee nax ngma cuxx.
8R u ! R 7 i
a chox rnguxexe! Er
ngunex ngm
 m
a Cori ya
ng
Tupanacax naxna chayaguxcax, r
mareg nxna chayanaxcax nax
 
nangxmxcax. R ng

cumax nx chixux nax taxac t


cuxx anagr. 9R nma ga Cha
r Chamux narmox nax
cax. 
ngexacaxx %. R
guxma ga yema ore ga Chamu
namax nx ixux, r ningu ga yema
ngunexgu. 10R yexguma Cha r
yema nor dux% 
nanguggu, r nx nadaug ga yema
orear urug ga yexma ng namax
yangaux. R Tupanax r Chana
nangu, r nma r ta inanaxg ga
Tupanaar oremax nax yadexax.

13R yexguma Chana


iyachxxchigu ga Tupanax ga
yadexaxx, 
nangu ga guma ma
cuaxxchica. 14R nanep r nxna
naca r anagr: 
? anagr. R nma ga Cha
r nanangx r anagr: Naxcax
tayadaug ga yema brug. Natr
yexguma tama nx itayangauggu r
Chamuxanagr.
15R nma ga nanep r nxna

1k10
nacaama r anagr: 
pex ga Chamu? R mea chomax
nx ixu! anagr. 16R nma ga
Cha r nanepx nangxga r
anagr: Meama tomax nx nixu
ga mar nx nax iyangauxgx ga
brug anagr. Natr tama nx
nixu ga Chamu nax chxmax
naberux nax Iraanecxgar
e cax. 17
ga Chamu r Iraanecxgcax
cax r
yma Cori ya Tupanax
yanacuaxgxcax. 18R yexguma
yma nanguggu r nma ga Chamu
r yema Iraanecxgx anagr:
Nma ya Cori ya tr Tupana r
anagr: 
pex chagaxx, Pa Iraanecxgx.
naxme
changuxxeex ga yema
Equtuanecxg r guxma ga yema
tog ga ex gacg ga pex
chixexgx. 19Natr i uxma i
pemax r nx pexo ya yim per
Tupana ga guxma ga per
guxchaxi xchi
pex nguxxeec . R ngemaca
per ex gac i ricax peca nax pemax
inacuxcax. R ngemacax i uxma r
choma ya Cori ya Tupanape

tgtanxanagr. 20R

guxma ga Iraanecxgtcumcax
naca nax naxtagu
nangutaquexegxcax nax naxcax
nadaugxcax ga ngexrx
 ga nor ex gac. R
Byamtcumgu nangu. 21R yexguma

1k1011
ga Chamu r Byamtcumcax naca
nax naxcax, r yema
Bgu
nangu. 

Iraanecxgar e .
Natr yexguma naxcax nadauggu ga
Cha, r tama nx inayangaug. 22R
yemaca
nacage ga nx nax nacuaxgxcax
ngoxi nayexma ga Cha. R nma ga
Cori ya Tupana r nx nixu ga yma
nax nayexmax, r Iraanecxgar
yemaxtangu nax yacx. 23R
yexgumatama naxcax nayadaug r
nayagag ga yema yacx. R nma
ga Cha ga yexguma duxgpe
nanguxgu, r nx nadaug ga
Iraanec
naatx ngupetx ga tmaar
. 24R nma ga Chamu r
guxna naca r anagr: Mar
nx pedaux ya yim Cori ya Tupana
nx unetac nax per ex gac i ri
cax? 
Iraanec%
anagr. R nma ga duxg r:
Namaxx ya tr ex gac ya ri!
axmax nanangxgagama. 25R
yexguma ga nma ga Chamu r
duxgmax nx nixu ga yema mug
  ga gum ex gac
nor duxgmax. R u
ga poperagu nanaxmat ga yema
. R

guxma ga yema Iraanecxg nax
cax. 26R yexguma ga
nma ga Cha r nachicax nategu ga
 . 

212
 ga Cori ya Tupana
nor maxgu ingoggx nax
yaxmcgxcax. 27Natr
nayexmag ta ga dux ga Chamax
chixex r agx:
uxc t i aa yat i tamax
inacux? agx. R yemaac nx
naxooxg r tama namax nataxg.
Natr nma ga Cha r tama yemagu
.
Cha r Amtanxgx narporamae

11

1R

nma ga
Amtanxgar ex gac ga
Na r nor churaragx
nangutaquexexexe nax yadaicuxcax
ga Iraanec
 . Natr ga yema
duxg ga Yabcxg r anagrg:
%, r
ng cuxme
tangexmagxx! anagrg. 2R
nma ga Amtanxgar ex gac ga
Na r nanangx r anagr: Mar
name i pemax ichaxga ega chi pex

namexgu nax per tgnexet


chayaxux 
ng% cax
i guxma i pema i Iraanecxg
anagr. 3R nma ga Yabar
ex gacg r nanangxg r
anagrg: Toxna nax i 7 i
ngunex nax naxcax tadauxcax i
ngxee i totanx !
R ngxguma chi nataxuguma i
toeneeg i tox rngxeex , r mar
name i tomax cunax i ngma cuma
 anagrg. 4R
uxre ga yema Yabc
 

213
nanangeg ga yema ore. R
duxgmax nx nixuge ga yema
. R yexguma nx
ma ga duxg r
porac naxauxe. 5R nma ga Cha r
%
. R nor
duxgna naca r anagr:
Taxac nx nangupet i duxg?
Taxaccax naxauxe? anagr. R
nma ga nor duxg r Chamax
nx nixuge ga yema ore ga yatg ga
Yabcx yma ngegx. 6R yexguma
yema orex , r
Tupanax nxna nangu r porac
nanu ga Cha. 7R yexguma ga Cha r
%
nagu nanachexcu. R u
orear ngerugmax gux ga
Iraanec
namachig. R yema orear ngerug
r aa orex nixuetan: aattama
%

xe anagrg. R nma
ga duxg r porac namue r
 %,
. 8R
xgu ga
nor duxg ga yexma
ngutaquexegx, r nayexma ga
300,000 ga yatg ga Iraanecxg r
nat 30,000 . 9R
xg ga
Yabcxg ga orear ngerugx
anagr: Namax nx pixu i
duxg i Yabcxg r mox
a tangug nax
tocuchigu t ngm
tanapoxxcax! anagr. R yema
duxg r natanx ga

1k11
Yabcxgmax nx narxuge ga
yema ore. R nmag r porac
nataxgxchi. 10R nma ga yema
Yabar ex gacg r
Amtanxgar ex gac ga Namax
nx nayarxug, r anagrg:
Mox r t cuxna tog tana nax cuma
cunaxaxex tomax cuxxcax
anagrg. 11R moxc r nma
ga Cha r nor churaragx mea
ininu, r tomaepxtcumgu
nayayauxye. R naxpa ga nax
yangonex r nor uang pegxgu
nachocu. R tx nadai ga guxma ga
Amtanxg u
nangu. R guxema maxx, r
%, r yemacax
taxema mcxe tia. 12
ga nmax ga duxg r Chamux
anagrg: 
 ya
mec nax tr e ? R
toxna penamug i ngma yatg nax
tanadai xcax! anagrg. 13Natr

anagr: oma i ngunexgu r
taxetma tayu, er Cori ya Tupana r
Iraanecxgx narngxee nax nor
uanx nax naporamaegxcax
anagr. 14R nma ga Chamu r
guxma ga Iraanecxgx anagr:
a
% m
yanangucuchixxcax ya tr ex gac!
anagr. 15R yemacax guxma ga
duxg ga Iraanec 
. R yma Cori ya Tupanape
Chax ningucuchixeeg nax nor
e cax. 
Tupanacax nayagug ga mareg ga
Tupanaar ngxmxru.

1k1112
R nma ga Cha r guxma ga
nmag ga Iraanecxg r porac
nataxg.
Chamu r Chamexewa nanaxexx
nax Iraanecxgar e
cax

12

1

guxma ga
Iraanecxgpe:
Pema nx pecuax r guxma ga
yema naxcax pecaxax r pexcax
chanax nax yangucuchixcax ya yim

per ex gac ya ri. 2


ex gac ya pemax t icuc. Choma r
mar chaya r chataueru, r chauneg
. 
ga pemax ichacux ga yexguma
changext.
3R u. Ega
ngxguma chi texar ocacax rexna
brucax chang xgux, rexna texchi
chaxaixgu, r chixri tmamax
ichacuaxgu rexna chanayauxtangu ga
taxacr guxchax chamexeex gu, r
mar name i Cori ya Tupanape
nape %ex gac ya Tupana
nx unetac, r chox pexuax. R
choma r t chanaxtan i ngma pex
changetanx anagr. 4R nma
ga Iraanecxg r nanangxgag, r
anagrg: Taguma toxchi cuxai
rexna chixri tomax icucuax, r
taguma cunayauxtan ga tor guxchax
cumexgu anagrg. 5R nma ga
Chamu r anagr: uxma r
nma ya Cori ya Tupana, r nma ya
yim ex gac ya nma nx
 
pema r taxuxma i chixex 
ipeyangaux anagr. R nma ga

214
duxg r anagrg: Aixcma
ng%anagrg. 6R
nma ga Chamu r anagr ta nx
ga yema Iraanecxg: R nma ga
 r
Arx naporaexeex 
per oxigx nanguxxeex cax.

12Natr ga pema ga yexguma


Amtanxgar ex gacx
pexcax
yachochichax nax pex nadai xcax,
r choxna naxca
ex gac nax pemax inacuxca
nax Cori ya Tupanachire ya
per ex gac. 13 
ex gac ya pematama naxcax
pecaxac. R nma ya Cori ya Tupana
r mar pexna nanamu ya yim
ex gac ya naxcax pecaxac. 14R
u
Tupanax pengechag, r nx
picuaxxg r, ma
i ngma nor mug. %
ya yim per ex gac r penaxaxe i
Tupana naxaxexcma pemax. R
ngxguma ngmac penaxxgu r
gux . 15Natr
ng 
ngxguma nx pexoxoxgu i ngma
nor mug, r nma ya Tupana r t
pex r per ex gacx napoxcu. 16R
dcax, iperdaun naxcax i ngma tax
i mex i Cori ya Tupana pepe 
x i uxmax! 17Pema r meama nx
pecuax r u
nangux r taguma napu. R ngemacax
i uxma r t Tupanana chaca nax
mac r puc nua namuxcax nax
ng pecuaxchitanxcax i

1k12, 15

215
ngma chixex i tax i pexx ga
%ex gaccax
pecaxgu anagr. 18R yexguma ga
nma ga Chamu r Tupanana naca. R
yexgumatama nma ga Cori ya Tupana
r xx r nanapuxx.
R yexguma ga guxma ga yema
duxg r porac Cori ya Tupanax
r Chamux namue. 19R yemacax
guxma ga yema duxg r Chamux
anagrg: Cori ya cur Tupanana
toxcax naca nax tama tayuexcax! Er
uxma r tanayexeraxx i guxma i
tor chixex
ex gac i recax nax tacaxax
anagrg. 20R nma ga Chamu
r nanangxga r anagr:
Taxucaxma pemue! R aixcma
 pexx. Natr i uxma
r pexux nax tama Cori ya Tupanana
cax, r aixcma nx
pengechagxcax r nx
pecuaxgxcax! 21R tama name i
ngma tupanagneta i
tama pex rngxeex r tama pex
maxxx, 
ngma. 22R nmatama ya Cori ya
Tupana r mar pex nade yer
yemaac nanaxaxe, r nx nixu nax
nor dux. R ngemacax
tagutma pex 
nanaxaxe i tex nx tixu nax tama
yanguxx i nor ore. 23R
u
chanaxaxe i nx charchau nax
pexcax chayumxx, er ngma r
chixex . R ngemacax t pex
changexama nax mea Cori ya
Tupanacax pemaxx 
cax. 24R uxma i pema r

penaxaxe i Tupanaax peyaxg r


aixcma nx picuaxxg. R nagu
%% nax
nangxeex ! 25Natr ngxguma chi
chixex pexgamagu, r nma ya Cori
ya Tupana r t porac pex r per
ex gacx napoxcu anagr ga
Chamu.

Cori ya Tupana r Chax naxo

15

1gu

r
Chamu r Chax anagr:

chox namux nax chxmax cux
chabaeruxcax nax yemaac
Iraanecxgar e cax.
R ngemacangma Cori ya
Tupana cumax nx ixux! 2R
anagr ya Cori ya Tupana ya
%ngxmac: Chanapoxcu t i
ngma Amalxtanxg naxcax ga
yema Iratanxgmax naxgx,
gu

nanachopetxcha. 3R ngemacax
 ma i ngma
ng
Amalxtanxg iyatx, r ingex, r
buxg, r xchanag, , r
carnrug, r camyug, r brug!
 xx!
anagr ga Cori ya Tupana. 4R
nma ga Cha r guxma ga
duxgcax nangema r Teragu
nanangutaquexexexe. R 200,000 ga
. R
10,000 ga
yatg ga Yudtanx ga
yexma ngutaquexegx.

1k15
7

nanadai ga yema Amalxtanxg. R


k
u
. 8R nayayauxg ga guma
nor ex gac ga Agx r nanadai ga
guxma ga nor churarag. 9Natr
nma ga Cha r yema nor churarag
r tama nayamaxg ga guma
Amalxtanxgar ex gac ga Agx,
r tama nanadai ga yema rmemaegx
ga carnrug, , r
. R tama nanagu ga yema
Amalxtanxgar yemaxg ga
itatanx. R yema yemaxg ga

nagux. 10
Tupana r Chamumax nidexa r
anagr: 11Chox nangux ya Cha
nax ex gacx nx nax chaxunetax,

nayanguxx i ngma chanamux
anagr. R nma ga Chamu r
porac naxnangux ga yema. R
Cori ya Tupanamax nidexa ga guxma
ga yema chtaxgu. 12R moxc
paxmama ga tauta yangonegu, r
%
Chacax yadaux. Natr ga duxg
r Chamumax nx nixuge ga Cha
r Ma
nax yma yanadaxxca
cuaxrux nax nor
uangx naporamaex, 
r u . 13R
yexguma yemax nacuaxgu ga Chamu
r Chaca
nayexmax. R nma ga
Cha r nx narmox r anagr
nx: Cori ya Tupana cux

216
rngxexe! R mar chayanguxx i
ngma Cori chox mux anagr.
14R nma ga Chamu nanangxga r
anagr: ngma
 , r ngma
carnrug i ng

ma icagx i nx
? anagr. 15R nma ga
Cha r nanangxga r anagr:
Ngma chor churarag r
nayaxgxx i ngma rmemaex i
carnrug, . Natr Cori ya
cur Tupanacax t tanadai. R guxma
i ngma tog i naxnag i
Amalxtanxgar r mar tanadai
anagr. 16R nma ga Chamu r
Chax anagr: Dcax, 
ngma ngeax chtac Tupana
chomax nx ixux! anagr. R
nma ga Cha r naca r anagr:
 cux? anagr. 17R
nma ga Chamu r nanangxga r
anagr: Yexguma cuggu
,
r nma ga Tupana r cux nayaxu ga
Iraanecxgar ex gac nax
cax. 18R yexguma r cuxcax
choxna naxga nax cuyadai xcax i
guxma i ngma Amalxtanxg i
chixexgu maxx r taxuxtma nax
cuyaxxxcax, anagr cux. 19R
uxma taxaccax tama Tupanaga
? R txc cuuxx nax
cunadex i ngma ngmaxg i Tupana
cuxna chuxux, r tama cunax i
ngma cux namux? anagr. 20R
nma ga Cha r nanangxga r
anagr: Choma r Cori ya
, r chayanguxx ga
guxma ga yema chox namux. R
guma Agx ga Amalxtanxgar

1k1516

217
ex gac ga chiyaxuc r nua chanaga,
r mar chanadai ga guxma ga yema
tog ga Amalxtanxg. 21R yema
 ga yema
rmemaegx 
r yemax Tupanacax
naguaxcax anagr. 22R nma ga
Chamu r naca r anagr:
Tangma rmemaex
cuxcax? R cuxcax r ngma naxnag
Tupanacax igux r ex na Tupanaga nax
? R dcax r ngma Tupana
yexera namax taxx 
, r tama carnrugar chx
naxcax nax gux. 23R yxema tama

tayuxrx porac chixex tax i
Tupanape. R yxema chixri

tupananetax ticuaxrx chixex
tax. R dcax, r uxma nax nx
cuxox i nor mug, r nma ya
Tupana r cux naxo nax
Iraanecxgar e 
anagr ga Chamu.

34
 . R nma ga
Cha r nachicax nategu ga
 . 35R nma ga Chamu r
 nadau, natr
naxcax naxauxecha, yer Tupanaax
nangux ga Chax Iraanecxgar
e nanguxx.
Chamu r chxmax Dabx nabaeru
nax Iraanecxgar e
cax

16

1

Chamux anagr:
Martama nax Chacax nax

cungechaechax, er mar tama


chanaxaxe nax Iraanecxgar
e . 
carnruchatacuxre nayaxu r orbuar
chxmax naxcu! R Ber
r ngxma naxca
yat ya Ichagu gac! 
nane chanayaxu nax ngexacaxc ya
Iraanecxgar ex gac nax
cax anagr.

4R nma ga Chamu r nanax ga


yema Tupana namax nx ixux. R
yexguma Ber, r guma
%ex gacg r namuecma
nanayauxg, r nxna nacage r
anagrg: Taxac nangupet?
R ta? anagrg.
5R nma ga Chamu r nanangxga
r anagr: Taxux
ngupetx. 
Tupanacana chimxcax.
R ngemacax Tupanacax peg
pemexg r chox pixmc nax
ngma naxnaar ma
cuax%cax! anagr.

nacmagc Ichax r nanegx
Tupanacax nimexx, r nxna naxu
nax yaxmcgxcax ga Tupanaar
cuax. 6R yexguma Tupanax
yacuaxgchax
Icha r naneg, r nma ga Chamu r
Icha nane ga Erix 
ax: 
yim yat ya Tupana nayaxuc nax
Iraanecxgar e ca,
ax. 7Natr ga Tupana r
Chamux anagr: Tama name i
nor dxtmare r nor mchanemare

1k16
nax cungugx . Tama
. Choma r tama duxg
nangugx%
yat. Duxg r ngma
,
natr i choma r ngma nor max r
ngma changugx
anagr. 8R yexguma ga Icha r
nane ga Abinadcax naca, r
Chamux. Natr nma
ga Chamu r nx nixu ga tama gum
 ga Tupana nayaxuc. 9R

Chamx Chamux, natr
nma ga Chamu r anagr: Tama

anagr. 10R nma ga Icha r 7 ga
nane Chamupe, natr
nma ga Chamu r nx nixu nax

nayaxux. 11R nma ga Chamu r
Ichana naca r anagr:
Nangexmax ya nai ya cune?
anagr. R nma ga Icha
nanangxga r anagr: Yim
, er

anagr ga Icha. R yexguma ga
nma ga Chamu r anagr: c
a
uxx ngm

namu nax naxcax yacaxaxcax! Er


 cax
uxmatta nangu i nmax anagr.
12
ga dux yma namu nax naxcax
yacaxaxcax. R nma ga guma
ngextxc r nachox, r nachoxyae r
nidauchametcx r
namecmachamet. R nma ga
Tupana r Chamux anagr: Daa

218
. R c nabaeru! anagr. 13R
nma ga Chamu r nanayaxu ga yema
carnruchatacuxre ga chxmax
cux, r Daberugu nanaba ga
naeneegpe. R yexgumatama ga
Tupanax r Dabna nangu r namax
inacuax. R u
 cax
nategu. 14R yexgumayane ga
Tupanax . R
%x ga
chixex ga naxi xchixxx ga Cori
ya Tupana yma mux. 15R yemacax
ga yema nor duxg ga ngxeer ug
r anagrg nx: Pa
ex gacx,  i nax i
Tupana nua mux cuxna nangu, r
ng naxi xchixxx.
16R txc tama tox 
i meama paxetax cuxcax nax
tadaux r cupe 
napaxxcax ega ngxguma cuxna
nanguuxgu i ngma nax i chixex?
R ngma paxeta t cux nataxxx
r mex t cumax nax anagrg.
17R nma ga Cha r anagr:
Mar name R naxcax chox pedaux
 i rpaar paxx
mea cux, r nua penaga! anagr.
18x
r anagr: Choma nx chadau i
ngxmax,
r meama paxetax nacuax. R
u
nx . R nma

rngxee anagr. 19R
yexguma ga Cha r Ichax
nanamug ga nor duxg nax nx
agxcax: Nua namu ya cune ya

1k1617

219
Dab ya yim carnrugar darux
!20R nma ga Icha r nane ga
Dabx Chax. R guma
nanemax Chacax yma nanamu ga
%  r

chbuxac. 21R yemaac ga Dab r
Chax, r yma nax
nayexma. R nma ga Cha r Dabx
nangechaxchi, r nor ngxeer ux

ma%.
yema Piritutanx
3 mtrugu
ixchanex, r yema ngatex.
 , 
Gxc. 5R napatexe r
chenaxca. R nax
yexgumarx %ne.
R yema nor txnex r 55
ga nayax. 6R yema nor tperemax

xx. 22R nma ga Cha r


Ichaxcax naca
nax ngxnayexmaxxcax,
%. 23R
yexguma Chana nanguuxgu ga yema
nax ga chixex ga Tupana naxcax
yma mux, r nma ga Dab r
nanayaxux ga rpa r nanapaxx. R
yemamax ga nma ga Cha r
nataxx r naxcax nitaanex, r
nma ga nax ga chixex r nxna
%.

%
%chenaxca. 7R
natamenax r ga
napexe r runaxca6 quru
naya. R Gorixpe
yema nor poxruar ngerux. 8R
nma ga Gorix r yema ngatexar
ngx%
tagac Iraanecxgar churaragx

Dab r Gorix nimax


1R nma ga Piritutanxg
r nananutaquexexeeg ga nor
churarag nax Iraanecxgar
churaragmax ng nadai xcax. R
Efedamgu nayangutaquexeg ga
Choc r Achecar ngxmachate
 . 2R nma ga Cha r
Iraanecxgmax ng
nanutaquexeg ga Elar ngatexgu. R
yma ng namexg ga
Piritutanxgmax ng nax
nadai xcax. 3R nmag ga
Piritutanxma
ng ninu, r yexgumarx ta ga
Iraanecxg, r ni ga ma
ng ninu. R guma taxre ga

17

4R

anagr: Taxaccax mea peg ipinu


nax tomax peg pedai xcax? Er
 
xg r
Chaar churaragtanx
cax nax
tog namax tadai xcax. 9R ngoxi t
chox naporamae r chox yam nax
ngmac pexme
tangexmagxcax. Natr ngxguma
choma nx charporamaegu, r pema
toxme. 10R
oma i ngunexgu, Pa Iraanecxgar
Churaragx, r pexcax chaca r c
nua penamu
tog namax tadai xcax! anagr.
11R yexguma yema Piritutanxar
dexax ma
ga yema namcg ga Iraanecxg,
r narmachitan r namue. 12R
cx

1k17

220

. R nma r
mar naya ga yexguma Cha ex gac
. R nma ga Icha r nx

ga Piritutanxgmax ng nax
nadai xcax. 21R nma ga
Iraanecxg r ga Piritutanxg r

nayexma ga 8 ga naneg, 


. 13-14R guma
tomaepx ga nane ga ryamaegx ga
Eri r Abinad r Cham r mar
. 15R nma ga
Dab ga rbumaec r Iraanecxgar
churarag yexmagx r
ucax nateguax nax
nanatar carnrugna yadauuuxcax.
16yane
ga Dab, r nma ga yema Piritutanx
r Iraanecxgx 
paxmama r yuanec. R yemaac
%uxmata 40 ga
ngunex. 17
ngunexgu ga Icha r nane ga Dabx
anagr:  i
trgu i igoxtanx, r aa 10
ya ng nadai xchaxcax
a nana ta i
nana! 18R uxmachi ngm

ngar toxmaxtagu ng ninu. 22R


nma ga Dab r yema
Iraanecxgar churaragar
yemaxgar daruxtagu nananu ga
yema trgu, , r qusu ga yma
nanax, r u%%
Iraanecxgar churaragtangu
nayangaxi nax naeneegna nacaxaxcax
r uxc nx nangupetg. 23R
yexguma naeneegmax dexayane, r
nma ga yema Piritutanx ga Gorix
ga Gxc, r Piritutanxgar
. R
xgcax naca r
tx %
naxxrxcma nidexa. R nma ga
Dab r nx . 24R nmag ga
Iraanecxg ga yexguma yema yatx
nadauggu r porac namue, r
naxcha. 25R ngmax
anagrg: Mar nx pedaux i
ngma yat i ngxma ichixichix nax
uxc tx % i yixema i
Iraanecxg? R tex ya yxema nx

aa 10naxcax ya yim
churaragar ex gac! R cueneegx
yadau r uxc nx nangupetg, r

ng chacuxcax nax meama
nx nax nangupetgx! anagr
ga Icha. 19R nma ga Cha r yema
Iraanecxgar churarag r yema
ma% ga Elgu
gax. 20R moxc ga
nma ga Dab r yexacax
yangonechaxgu r to ga darumexegu
tx namug ga guxema nanatar
%. R nayana ga
yema na ga nanat ga Icha nxna
nax. R yma naeneeg yexmagx
%xgux

rporamaexe, r nma ya tr ex gac


r muxtama i ngmaxg t txna
nana, r naxacmax t tx naxxmax
  nanaxtanxx i
ngma diru i ex gacna x
anagrg. 26R yexguma ga Dab
r yema naxna naca
r anagr: Taxacmax t nx
naxtan ya yim yat ya aa
Piritutanxx imc r naxoxc
nax ngma Iraanecxgmax taxac
nax yaxugx? Er ta
Piritutanx i tama Tupanax cux

221
ecax Tupana ya maxcar
churaragmax taxac yaxugx?
anagr. 27R nmag ga
Iraanecxgar churarag r Dabx
nangxg, r yema noxri namax nx
yaxugexmaxtama nanangxgag,
r namax nx nixu ga taxacmax t
nx nax naxtanx i ngma Gorix
imx. 28Natr nma ga Eri ga
Dabenex ga yac, r nx 
yema yatgmax nax yadexax ga
Dab. R yemacax naeneemax nanu r
anagr nx: Ta?
a nachianex
R texmax ngm
ngma tanatar carnrug?
Choma r mar nx chacuax i ngma
 nax
cax nax tog
tadai x anagr. 29R nma ga Dab
r nanangxga r anagr: Taxac
ex na chax ecax ngma acux chox?
R nua chidexamare anagr. 30R

, r to ga churarana naca. R
yemaactama nanangxga. 31R
nmax ga Iraanecxg ga Dabx
ga nax nacax, r Chamax
nx narxuge. R nma ga Cha r
Dabcax nangema. 32R yexguma ga
Dab r Chax anagr: Tama
name nax tex ogax nagagu i aa
Piritutanx, er chomax i cux
, Pa ex gacx, r
 % 
ng
anagr. 33R nma ga Cha r
nanangxga r anagr: R
taxuacma cuxica ngma
Piritutanxmax peg pedai. Er
cuma r cungextxxchi, natr i
nma r nor ngext

1k17
daixcax nangux anagr. 34-35R
nma ga Dab r nanangxga r
anagr: Yexguma chaunatar
carnrugna chadauxgu, 
re yma ne
 yayaxugu,
chang, r naa
tx chanapu. R yexguma chauxcax
yaaxgu nax chox yayaxuxcax, r
chayachi xg
r uxmata chayamax. 36R choma i
cur dux, Pa ex gacx, 
 
chayamax. R aa Piritutanx i tama
Tupanax cux r ngmac t
namax chanax, er Tupana ya
maxcar churaragx %. 37R
guma Cori ya Tupana ga aina r su i
draxna chox poxc, r yimattama
mexe
ipoxc anagr. R yexguma ga
Cha nanangxga r anagr: c
 
ng
xmc! anagr. 38
nanamu nax Dabx yacuxcuchigx
nagu ga yema naxchiru ga
chenaxcax ga nmatama ga Cha
nagu yacuxuux. chenaxcax ga
napatexemax nanaxpatexe. R
naremar poxrux r naxcaxexar
poxrugu nayacuxeeg . 39R

nor tara ningaxcuchi. R nx nax ga
 namax ga yema
. Natr tama
namax nix ga guxma ga yema
 yer taguma
. R yexgumatama
Chax anagr: 
%ngxmagx

1k17
er tama chomax nix anagr. R
yexguma r ng nacuxxne ga Dab.
40
nor naixmena%. R yema
ngatex5 px ga
nutaxac ga ibipxc r nor choca
ga yangechigxgu nananucu. R
u ga
naxmexegu yangexmax yema
Piritutanxca. 41R nma ga
Piritutanx r meamare Dabcax
. R nape
yema nor poxruar ngerux. 42-43R
yexguma Dabx nadauxgu ga yema
Piritutanx xc
ga idau r
, r tama
nayaxaixcmax nax ng namax
nadai x. R anagr nx: Exna
cuxcaecax naimax
nua chauxca? anagr. R
yexgumatama Dabmax chixex
naxuegu nor tupanagagu. 44R
u: Nua naa r
ngurucugna r aigna t chanax i
cumachi! anagr. 45R nma ga
Dab nanangxga r anagr: Cuma
r chauxca%
%. Natr i chomax r cuxcax
 x i
churaragar Tupana ya gux
ngxmac ya cuma nor churaragx
%x . 46R uxma ya
Cori ya Tupana r t choxmexgu
cunanguxx nax cux chimxcax. R
t cux chadaeeru r ngma cur
churarag i yuex r t ngurucugna r
aigna chanana. R ngmac t gux i
 nacua
nangexmax . 47R

222
guxma ya yxema nma ngxmagxe r
t nx tacuaxg ya Cori ya Tupana r
tama taramax, re%
% i ngma nma nagu
. Er nma ya Tupana r tama
duxgrx xnec texmax ng
nadai.  toxmexgu
pex nayixeex i uxmax anagr.
48-49R yexguma ga nma ga
Piritutanx r nayuxnag r Dabcax
nia. R yexgumarx ta ga nma ga
Dab r paxama Piritutanxcax nia.

nayaxu, r nor maxgtaeru.
R yemamax Piritutanxx namax,
r meama nacatmax namexchin. R
ax, r
nma ga Piritutanx r
nachametmax mairaxanegu nayangu.
50-51
Piritutanxx naporamaex namax
 .
R nma ga Dab r nangear tarax, r
yemacax yema Piritutanxcax nia r
nanayaxu ga nor tara r
yemamaxtama nanadaeeru, r
yemaac nayamax. R yemax
nadauggu ga Piritutanxg ga mar
nax nayux ga yema nor churara ga
namax porax, r nibuxm. 52R
yexguma ga Iraanecxgar
churarag r Yudtanx ga churarag
r aita naxe yer mar
Piritutanxgx narporamaeg. R
nangg u 
r Ecr. R yema
Piritutanxgar churarag ga yuex

Chara r u
ga Gx r Ecr. 53R nma

1k1718

223
ga Iraanecxg r yema
Piritutanxnang, r
yema napegx
guxma ga nor yemaxg ga yma
nxna yabuxmx. 54R yexguma ga
nma ga Dab r nanayaxu ga Gorixeru
r Yeruchar. Natr ga
guma naxneg r nor pegpataxgu
nayanu. 55R yexguma Dab r
Piritutanxcax iaxgu, r nma ga
Cha r nor churarageru ga Abnna
naca r anagr: 
nanat ya yim ngextxc?
anagr. 56R nma ga yema nor
churarageru ga Abn r nanangx r
anagr: Pa ex gacx, tama nx
chacua
anagr. R nma ga Cha r
anagr nx: c, naxcax
!
anagr. 57R yexguma Dab r
yema Piritutanxar ma,
r nma ga Abn r Chape
nanaga namax ga yema
Piritutanxeru ga yangechigx. 58R
nma ga Cha r nxna naca r
anagr: Pa Ngextxcx chomax
nx !
anagr. R nma ga Dab
nanangx r anagr: Choma r
yim cur du ya Icha ya Bercx
anagr.
Yonat r Dab r ngmax nanaxuegu
cax

18

1R

yexguma Dab Chamax


igegagu ga ngmax nax
yadexagx, r nma ga Cha nane ga
Yonat r Dabmcx xx,
r nx nangechaxchi oma

ngtama nangechaxrx. 2R nma


ga Cha r yematama ngunexgu
Dabx nayaxu nor ngxeer ux, r
tama nanatcax nanamuegu. 3R
Yonat r Dab r Tupanagagu
ngmax nanaxuegug nax
cax yer ga
Yonat r Dabx nangecha oma
ngtama nangechaxrx. 4R
u r
nacuxuchi ga yema napax ga nagu
yacuxuux %
namax ga yema nor tara r nor
. 5R nma ga
Dab r Chaar ngxeer ux , r
guxguma mea nayanguxx ga yema
namuax. R yemacax nma ga
Cha r nor churaragar ex gacx
nayangucuchixx. R yema duxg
r churarag r naerug r namax
nataxg r nanappneg.
%%xg r
nor yexera Dabx nangechag
6Natr yexguma naoeguxgu ga

Piritutanxx nax yamx ga Dab, r
guxnema ga Iraanecxgar
%ex gaccax nachox ga
ngexg ga taxcma r

%%%
r padrug r rpa napagcma
nor ex gacx rmxegx. 7R
yexguma yema ngex
yaxchitanxgu, r axgu
: Cha r 1,000 i churarag
nadai, r Dab r 10,000 i churarag
, . 8
%x, r porac
nanucma anagr: Dabna

1k18
nanaxuge nax 10,000 i churarag
nadai x, natr choxna i 1,000 icatama.
R uxma ngma taxux 
chauchicx ex gacx
yangucuchigxx anagr. 9R

namu. 10R moxc ga Tupana r
Chacax yma nanamu ga nax ga
chixex r nxna nangu. R nma ga
%%xrx 
nachi. R yexguma ga Dab r nor
rpa napax to ga ngunexgurx. R

nange. 11R ngrchi Dabx nanacux
xmax
yamutanxcax, natr nma ga Dab
r taxreexpxcna ng napoxama.
12R nma ga Cha r Dabx namu,
yer Cori ya Tupana r Dabx
narngxee, natr mar tama Chax
narngxee. 13R yemacax ga
ngx
1,000 icatama ga
churaragar ex gacx
nayangucuchixx. R yema
%
 r nateguaxx. 14R
guxma ga taxac ga naxx
r meama nx nanguxuchi yer Cori
ya Tupana nx narngxee. 15R
yemacax ga nma ga Cha r nx
namu, yer nx nadau ga uxc
nor yexera natachigamaex ga Dab.
16Natr guxma ga Iraanecxg r
Yudtanx r Dabx nangechag,
% ga
xgu. 17R nma
 Dabx
anagr:   chamu
cuxmax i ngma chauxac iryamaec

224
 
cunadaixgu i Cori ya Tupanaar uang
anagr. R nma ga Cha nagu

yamx, 
Piritutanxg yamxcax nagu i dai.
18Natr ga Dab r nanangx r
anagr: Taxux
cupe, r chautanxg r
taxux
cuxcax anagr.
19

yema ngunex 


namux ga naxac ga Mer, r nma ga
 namu nxna ga to ga yat
ga Meorcx ga Adrigu gax.
20Natr ga yema nai ga Chaxac ga
Mic, r Dabmax ixarx. R
yexguma Chamax nx yaxugggu
, r nma ga Cha r
natax. 21
 nax namux nax Dabmax
ca
Piritutanxgmexegu
nanguxxcax. R yemacax ga nma
 anagr:
R u xte
anagr. 22
nma ga Cha r nor ngxeer ugx
namu r anagr: Pema r
pexicatama namax pidexag i Dab, r
namax nx pixu r choma i ex gac
 r porac nx
changecha r guxma i pema i chor
ngxeer ug r ta r nx nax
pengechagx r penaxaxex nax
nma r ch, apegr t
nx! anagr. 23R nma ga yema
Chaar ngxeer ug r yma
Dabx%

1k1819

225
nixug ga yema ore ga Cha namax
nx ixux. Natr nma ga Dab r
nanangxga r anagr: Exna pema
 nax
 ngear dirux e
r taxux%ex gacxxte
? anagr. 24R nma ga yema
Chaar ngxeer ug r Chamax
nx nayarxuge ga yema ore ga Dab
namax nangxx. 25Natr ga nma
 ga
uxc Dabx Piritutanxgmexegu
nax nanguxchax, r yemacax yema
nor ngxeer ugmax anagr:
Namax nx pixu i Dab r tama
chanaxaxe i di nax
xcax i chauxac! Natr ngma
chanaxaxex 100 i
Piritutanxgchaxmpexechirag
nax nua nanax nax ngmac nax
chanayauxtanxcax i ngma chor
uangar chixex i chomax naxgx
anagr. 26-27R nma ga yema
Chaar ngxeer ug r Dabmax
nx nayarxug ga yema Chaar ore.
R nma ga Dab r natax namax ga
yema Cha naxcax caxax, yer
yemaac nx nanatauxchaxexeama nax
nacax. R naxpa ga yema
ngunex ga Cha namax ixunetax, r
nma ga Dab r nananutaquexe ga nor
%, r 200 ga
Piritutanxg nayadai. R yema
Piritutanxgchaxmpexechirag r
Chana nayana nax yemaac naxte
cax. R yexguma ga nma ga
Cha r yema naxac ga Mic Dabna
namu naxmax. 28Natr nma
ga Cha r nx nicuaxchi nax nma
ga Cori ya Tupana r Dabx

nangxeex , r naxac ga Mic r


Dabx nangechaxchi. 29R yemacax
yexerac Dabx namu r naxchi
naxai. 30R yexguma
Piritutanxgar churaragmax
ng nadaixgu, 
ga guxma ga tog ga Chaar
churarageruar yexera nor uangx
narporamaex. R yemaca
guxma ga duxg nx ngechagx.
Cha r Dabx nimxcha

19

1R

nma ga Cha r nane ga


Yonatx r guxma ga nor
churaragx namu ga Dabx nax
yamaxgxc ax. Natr nma ga Yonat
r porac Dabx nangecha. 2R
yemacax ga Yonat r Dabmax nx

nixu ga yema nanatar ore, r anagr:


Chor pap ya Cha r cux
timxcha. R ngemacax i mox
paxmama r naxux 
ng
daux, r ngxma icux! 3R choma r
ngma naane i nagu quicx 
%. R cuchigax t
tmamax chixu, .
R yixcama t cux nx chacuaxexe i
ngma chaunatar ore anagr. 4R
nma ga Yonat r nanat ga Chamax

anagr: Pa ex gacx, tama name i
chixex cux namax i cur dux i Dab,
er taxuxma i chixex cumax nax. R
ee. 5Exna
guxguma mea cux narngx

mar nx curngma ga yexguma nor


max %nayexmaxgu ga
Gorix yamaxgu, r yemaac ga Cori ya
Tupana r Iraanecxgx guxchax
exe? Cumax, Pa ex gacx, r
nanguxx

1k19, 22, 23
nx cudau ga yema, r cutax. R
txc, Pa ex gacx, i cuyamxchax i
x i taxuxma cumax x?
R taxaccax t cuyamax ya Dab?
anagr. 6R yexguma Cha nx
 namax nx
ixux, r tagac anagr: Cori ya
Tupanagagu nx  
chayamax ya Dab anagr.

Chachaxwa nia ga Dab

22

1 

% ga Adurgu
narcux. R yexguma naeneeg r
guxma ga natanxg nx cuaxggu
r nax. 2R
yexgumarx ta nax
duxg ga tama ex gac nx
eeg x r yema duxg ga
rngx
nangetangx r yema duxg ga
tama ex gacmax taxgx, r nma
ga Dab r yema dux. R
yema dux r

400.

5gu ga Tupanaar
orear urux ga Gx r Dabmax nx
cax ga
yema xmax r Yudar naanecax
nateguxcax. R nma ga Dab r
o.

Dab r nachianex ga taxema


xpataxwa nayexma

23

14R

nma ga Dab r yema


chianex , r
ma%
nor duxgmax nayexma. R nma

226
ga Cha r guxma ga ngunexgu
naxcax nadau, natr ga Tupana r
Dabna nadau, r yemacax ga Cha r
taguma nx inayangau. 15Natr
nma ga Dab r Chacax namu, yer
naxcax nadau ga nax yamaxcax. R
yemacax ga Dab r naixnec ga regu
narxux ga chianex . 16R
gu, r nma ga
Yonat 
ga Dab yexmax. R nayataxxx
r pora nxna nayax nax yexera
Tupanaax yaxxcax. 17R Dabx
anagr: Taxucaxma cumu er
chaunat ya Cha r tagutma cux
itayangau. Cuma r t
Iraanecxgar e , r
choma r t cut. R ngma
r chaunat ya Cha r mar nx
tacuax anagr. 18R yexguma ga
nma ga Dab r Yonat r Cori ya
Tupanape%. R
 r nategu, r
nma ga Dab r yexmatama regu
narxux. 19Natr yema nachica ga
Chcx ga duxg,  
r Chamax nardexag, r
anagrg: Dab r tor naanegu
nicux nagu i ngma xmaxg i
mak ngxmagx i
ngma chianex i
.
20R ng, Pa
e ! R toma r t
cuxcax tayayauxg r cuxna t tanamu
anagrg. 21R nma ga Cha r
nanangx r anagr: Tupana
pex rngxexe er chox pengecha
! 22Ru c
uxmax, r mea naxcax

1k2324

227
peyadaux i ng
nangexmax! R ngxguma nx
ipeyangauxgux r chomax nx
peyarxu! Er nma r naxx
nacuaxchi. 23R mea nx pidaug i
guxma i nor cuxchicax r u
nua chomax nx peyarxu! R choma
 . R ega
 
aixcma ng,
r choma r t naxcax chadauama
natangu i ngma Yudtanx
24R

nma ga yema
anagr.
Chcxg r Chax narmoxg, r
uaneca. R
nma ga Dab r nor churaragmax
r chianex ga Ma
yema chianex. 25R
nma ga Cha r nor churarag r
%naxcax nayadaugxcax.
R yexguma yemax nacuaxgu ga Dab,
r guma ma%

Maar chianex. R nma ga
Cha r yema Maar chianexgu
naxcu nax yexma Dabcax nadauxcax.
26-27R nma ga Cha r guma
ma%
churarag. R nma ga Dab r nor
cha
namax ga nor churarag. R
yexguma mar Cha nor
churaragmax Dabx naxexgu nax
yayauxgaxcax, r Chax
 ga namax
nx yarxux nax paxa nateguxcax
yer ga Piritutanx
Iraanecxgcax nayaxchi. 28R
yemacax ga nma ga Cha r
nanange 
yangchigx, r nategu nax

Piritutanxgmax ng yadai xcax.



 r Ma
%
naxga. 29
Egdiar chianex
ma%
nayexmaxcax.
Dab r tama Chax nimax

24

1R

yexguma nategugu ga
Cha ga Piritutanxgmax
ng nadai x, r namax nx
nixugg ga Egdiar chianex
nayexmax ga Dab. 2R yexguma ga
Cha r 3,000 ga churarag nidexechi ga
guxma ga Iraanec, r
Dabcax nayadaug nagu ga guma
ma. 3R yexguma namagu
, r yexma nx nangau
ga uxre ga carnrutcumg nor
ma
xmax ga nagu yacx ga Dab nor
churaragmax. R nma ga Cha r
yema xmaxgu nangaxi nax yexma
yaoxxc ax. 4R nma ga Dabar
churarag r anagrg Dabx:
u ga yema
uneta ga Cori ya Tupana cumax nx
ixux nax cuxmexgu nanguxx i
ngma cur uan. R c yamax cuma
cma! anagrg.
R nma ga Dab r bexma
yama%
Chaar deyuxchiru xrax

. 5Natr ga yixcama ga
Dab r porac nx nangux ga yema
naxx. 6R anagr nor churaragx:
exe nax
Cori ya Tupana chox rngx
tama taxac namax chaxxc ax i ngma

1k24
chor ex gac! Nma r e 
yer Cori ya Tupanatama nx naxuneta
anagr. 7R yemaac ga Dab r
nxna nachog ga nor churarag yer
tama nanaxaxe nax Chax nax
yamaxgx. R nma ga Cha r
 ga yema xmax.
8
inayago ga yema xmax
nacag r anagr: Pa ex gacx, Pa
ex gacx anagr. R nma ga Cha
r ng nadauegu. R nma ga Dab r
axtanegu yangcuchicma nx
narmox. 9R anagr nx:
Txc , Pa
ex gacx, i ngma duxg i cumax
nx ixux nax choma r naxcax
chadaux nax cux chimx? 10Pa Chor
ex gacx, u
nx cucux nax tama cux
chimxcha. 
choxmexgu cux nax nanguxchirx i
nua ma%, natr i
choma r tama cux chimax, Pa
ex gacx. 
r e  er Cori ya Tupana r
mar ngemacax cux naxuneta. 11R
dcax, %, Pa
ex gacx, i aa choxmengxmax!
Tama ex na cur gux
i aa? R ng cucuax nax
mar chi cux nax chimx. R
ng cucuax, Pa ex gacx,
nax taxuxma i chixex cumax
chaxxchax, r tama chanaxaxex
nax chacuechitaex r bai i uxgu
taxacr chixex cumax chaxx.
Natr i cumax, Pa ex gacx, 
quingchig nax chox quimxc ax.
12R Tupana nangug i ngma

228
yigmax ixx! 
nacux i taxac t cumax naxx,
natr i chomax, Pa ex gacx, r
tagutma taxacr chixex cumax
chax anagr.

16R yexguma Dab r chianegu nax


yadexax, r nma ga Cha r tagac
nanangxga r anagr: Exna
, Pa Chaunex, Pa Dabx, i
chomax quidexax? anagr. R
u.
17R anagr Dabx: Ngma cuma
nx quixux . Er
cuma r mex chox cudauxexe nax
 cumax chaxx i chomax.
18R uxma r aixcmaxchi chox
cunaex nax cuma r naxcax cudaux
nax mex chomax cuxx. Er nma
ya Cori ya Tupana r mar cuxmexgu
chox nanguxeec hirex nax chox
quimxcax, natr tama chox
quimax. 19
nataxuxma i dux i nor uanx
maxx ega naxmexegu nanguxgu. R
ngemacax Tupana cux naxtan
naxcax i ngma mex i uxma chomax
cuxx! 20R u
nx chicuaxchix  
i Iraanecxgar e . R
 % , r
cuxme xgx
nangupet. 21R c Tupanagagu
chomax nx ixu r tagutma
cuyanaxoxx i ngma chautaag nax
ngmac tagutma iyanaxoxcax i
chauga i chautanx!
anagr. 22R nma ga Dab r
Tupanagagu Chamax inaxuneta. R


1k24, 26

229
napatacax nategu. R nma ga Dab r
%
ma%.

Dab r wenaxar tama Chax nimax

yema dux
Chgu chigx  

anagrg nx: Dab r ma

26

1R

ya Aquirgu nicux i ngma taxema


xchixar toxma
anagrg. 2R yexguma ga Cha r
%%3,000 ga
Iraanecxgar churarag ga nx
rcuaxmaegx , r Char
chianexcax
yadaugxcax. 3R nma ga Cha r
nor churaragmax ma
k 
nayape ga yema chianexar
toxma. Natr nma ga Dab ga
yema chianex, r
nx nacua
ngx. 4R yemacax ga Dab r
ngugtaerug yma namug nax nx
nacuxcax ga ngext nax nayexmax
ga Cha. 5
Cha yexmax, r nayangug
nax ngexta napegx ga Cha r Abnx
ga Nx nane ga Chaar churaragar
ex gac. R nma ga Cha r nor
duxgar ngxtangu nape. 6R
yexguma ga nma ga Dab r nidexa
namax ga Aimre ga Ittatanx ,
r Abichi ga Cheru nane ga Yoenex.
R yemagna naca r anagr:

 nax Cha ngexmax?
anagr. R nma ga Abichi

nanangxga r anagr: Choma t


anagr. 7R
yematama ga chtaxgu ga Dab r
Abichi r yma Cha yexmax
. R nma ga Cha r nor
churaragar ngxtangu nape r nor
taguama napu. R
nma ga Abn r nor churaragmax
nx nacamaeguchi. 8R yexguma ga
Abichi r Dabx anagr: uxma
ya Tupana r cux nanatauxchaxexe nax
cuyamxcax i cur uan.
Chayamaxtaxa, r nor
% 
chayapait, r mar ngmamax ttama
nayu anagr. 9Natr nma ga
Dab r nanangxga r anagr:
Tax i cuyamx! Er tex ya yxema
yamxe i ngma ex gac i Tupana nx
unetax, r Tupana r tautma
nanangupetxmare nax tx
napoxcux. 10R Cori ya Tupanagagu
cumax nx chixu r nma ya Tupana
 nxna nayaxux, r
nayuxmare rexna daigu
nayuxx. 11R Cori ya Tupana chox
rngxexe nax tama nagu
cax nax chayamx ya yim
ex gac ya nmatama ya Cori ya
Tupana nx unetac! R nayaxu ya
tagu puxuxc r
ngma dexpax, %!
anagr. 12R yemaac ga Dab r
 
ga Chaeruxtagu nux, . R
taxuxma nx nadau r bai nx
. R taxuxma nabai xchi. R
guxma napeexchi, yer Cori ya
Tupana nanapeexxxchi. 13R


1k26
ngatex
manetape, r yemaac
nxna niyxtanchi. 14R yexguma ga
Dab r tagac Abnna r nor
churaragna nacag, r anagr: Pa
Abnx, chox nangxga! anagr.
R nma ga Abn r nanangxga r
anagr: ecax
tagac ex gacna cucaxax?
anagr. 15R Dab nanangxga r
anagr: Tama e  i
guxma i Iraanecxgar
churaragmax icucux? R uxc
tama mea nxna cudaux ya cur cori
ya ex gacx? x ngexma
naxcu nax yamaxcax. 16R tama
name i ngma cuxx. Choma r Cori
ya Tupanagagu cumax nx chixu r
, er tama mea
nxna cudau ya cur ex gac ya Cori ya
Tupana nx unetac. Naxcax nadau ya
  ga
naeruxtaguama nux, r ngoxita
ngext nx cuyangaux! anagr.
17R yexguma Cha nx cuaxgu nax
 ga yma idexax, r tagac
yexma nacag r anagr: Exna
, Pa Chaunex, Pa Dabx?
anagr. R nma ga Dab r
nanangxga r anagr: Ng, Pa
ex gacx, . 18Natr
txc quingchig Pa ex gacx,
i choma nax cur dux ? R
taxac chax? R taxacr chixex
cumax chax? 19Choma i cur dux
 r cux chacaax Pa
ex gacx nax chox . R
ng, Pa
ex gacx, nax chomax
curxuanxcax r nayaxu i chor

230
mare nax chomax curngxmxcax!
Natr ngxguma chi cumatama nagu
, r
  cuc nax cux
naxtanx naxcax i ngma. Yer
xgar
 cutaxchix nax
ngmac tog i tupanax
chicuaxxcax. 20R tama chanaxaxe
i Tupanaar duxgar naanear
yxgu chayu i ngext tog i tupanax
yacuaxgx. Natr i cumax, Pa
ex gacx, airuchicax
idauxrx chauxcax cudau r oma
ngugacax idauxrx 
quingchig i daa ma
anagr. 21R yexguma ga Cha r
anagr: Pa Chaunex, Pa Dabx, r
nx chicuaxchi nax chixex chaxx.
x i
ngemarexrx chamax, r porac
chat. c nategu, r taxuxtma i
chixex cumax chax! Er oma i
ngunexgu r nx cungecha i chor
max, r tama chox quimax
anagr. 22R nma ga Dab r
nanangxga, r anagr: 
, Pa e 
cur dux %cax!
23R Tupana tx naxtan ya
naxcax i ngma mex nax
taxx r ngma nax tixaixcmax! Er
choma r oma i ngunexgu r tama
cux chimxcha ga yexguma Tupana
chox natauxchaxeeg u ga cux nax
chimxcax. 24R ngma nax uxma
cur maxx changechaxrx r
tama cux nax chimx, Pa ex gacx,
r ngxgumarx ta chanaxaxe i Cori
ya Tupana nx nax ngechax i chor

1k26, 28

231
max  nanguxuchixx
i guxma i aa guxchaxg anagr.
25R yexguma nma ga Cha r tagac
anagr: Tupana cux rngxexe,
Pa Chaunex, Pa Dabx! R tax i mex
t cux, r gux 
nanguxuchi anagr. 
ga Cha r nachicax nategu. R nma
.

Cha r Etawa
ga wxi ga ngec ga yuc

28

3R

yexguma ga Chamu r
mar nayu. R guxma ga
Iraanecxg r naxcax naxauxe, r

nabuxne ga Ramgu nanataxg. R
nma ga Cha r ga paac mar
 ga guxma ga yema
xguxx cuaxgx r yema
yuetagcax ngmagx. 4R nma ga
Piritutanxgar churarag r
nangutaquexeg r Chun
yexma nayapeg. R nma ga Cha r
guxma ga Iraanecxgar
churaragx nangutaquexexexe r
Yibagu ng ninu. 5-6Natr nma ga
Cha r yexguma yema
Piritutanxgar churaragx
nadauxgu, r porac nabai xchi r
namu. R Tupanana naca ga taxac t
nax naxx. Natr nma ga Tupana r
tama nanangx, r
cuaxrux ga
chacherdtegar ex gac ingex ga
Ur, 
uru. 7R yemacax ga Cha r nor
churaragx namu r anagr: c
xcax pedau

cuaxc nax yuetacax nangemax, nax


 c ax, 
ng
chayacaxaxc ax! anagr. R nma
ga churarag r nanangxg r
anagrg: R E
 cuaxc nax yuetacax
nangemax anagrg. 8R nma ga
exe, r
Cha r ng nanatoxchiruraxx
taxre ga namcg nigag, r chtac
yema ngex, r anagr
: Namax chidexacha 
dux i yux. R cux natauxchax i
naxecax nax cungemax? anagr.
9% r
: Ta? Exna
cunaxaxe nax chox yamaxgx?
Cuma nx cucuax ga Cha r guxma
e
ga yema xguxx cuaxgx r dux
ga yuetacax ngmagx r nanadai.

. 10Natr nma ga Cha r
:
Tupanagagu cumax nx chixu r
taxutma i taxac cux nangupet
anagr. 11
inangx: R tex
cutmaaxe nax tmacax changemax?
. 
nangxga r anagr: Chamucax
nangema! anagr. 12R ngrchi
ga yema nge r Chamux idau, r aita
ix. R u :
Txc chox xx? Cuma r
. 13Natr nma
ga e : Tax i
cumux! Taxacx cudau?
anagr. 
inangx: Nx

chxnagx . 14R nma ga

1k28, 31

232

Cha r naca r anagr:


Nauxraxx? anagr. 
ga yema nge r inangx:
Wxi i yaxgux i maxpx 
. R nma ga Cha r
yexgumatama nx nicuaxchi ga
. R axtanegu
nanangcuchi. 15R yexguma ga Chamu
r anagr: Taxaccax i chox
r nua chox xx?
anagr. R nma ga Cha
nanangxga r anagr: Porac
chaxogax, er nma i Piritutanxg
r toxcax nayaxchi, natr nma ya

tama chox nacuxcha, r tama chox
nangxga i orear uruexna
. R ngemacacuxcax
changemax nax cuxna chacaxaxc ax
nax taxac t chaxx anagr. 16R
nma ga Chamu nanangxga r
anagr: Txc choxna cuca ega
Tupana r mar cux naxoxgu r cur
uanx xgu? 17R Cori ya
Tupana cumax nayanguxx ga yema
% yaxux. R cuxna
nanayaxu nax e  r yim
18R

naxchi cuxaic ya Dabna nanax.


ngmac cumax naxpet ya Tupana,

namuxcuyanguxx ga
Amalxtanxgx nax cudai x. 19R
ngemacax i nma ya Tupana r t
Piritutanxgmexegu pex nayixexe i
cuma r cuneg r guxma i
Iraanecxgar churarag. R t pex
nadai r ngemacax i mox i cuma r
cuneg r nua chaux 
pengexmag. R ngngma
Piritutanxg r t pexna nanapux i

guxma i taxac pex ngexmax i cuma


r cur churarag anagr. 20R
yexguma yema Chamuar orex
, r porac namax
nabai xchix r yexma niyuchi r
 nerx niax.
R nat r naturaxne yer taguma
 
chtax. 21R yexguma Chax
nadauxgu ga yema nge ga uxc nax
naxi xchix, r naxca
: Choma nax cur
dux r mar chanax i ngma
naxcax cucax. %
nangexma i chor max r chanaxama i
ngma chox cumux. 22R ngemacax i
uxma r cuxna chaca nax chox
. R xrax i na t cuxna
chax nax ngmac cuporaxc ax nax
cuteguxc ax . 23R nma
ga Cha r tama nachibcha, natr ga
yema nor churarag r yema nge r
nx icaax gama, r yemaca:
Ng anagr. R yexgumatama
inachi ga axtanegu nax nangux, r
. 24R

iyama
. R iyaum ga
x
trgutexe, puxeer u
25
ta ix. 
guma ex gac r nor duxg. R
nmag r nachibe, r u
gu.

Cha r nanegar yuxchiga

nma ga Piritutanxg
r Iraanecxgmax ng
nadai, r ga Iraanecxg r

31

1R

233
naxcha. 
ga Iraanecxg ga ma
Yibagu yuex. 2R nma ga
Piritutanx
nangg r tx nadai ga
naneg ga Yonat, r Abinad, r
Maquicha. 3-4
 r Chamax
nameching, r porac nanapi xeeg .
R yemacax ga Cha r nor
poxrux anagr: Cur
taramax chox imax naxpa nax
chox yayauxgx r ngx chox
yangexgx, r chox yamaxgx i
aa Piritutanxg i tama Tupanax

1k31
cuaxgx! anagr. Natr nma
ga yema nor poxrux r tama
nayamxcha, yer nx %.
R yemacax ga nma ga Cha r nor
tara nayaxu r yemamagugu ng
naa r yemaac nitoxpet r nayu.
5R yexguma yemax nadau xgu ga
yema nor poxrux, r nma r ta
nor taramagugu ng naa r
Charx yemaac nayu. 6R yemaac
yematama ga ngunexgu nayue ga
Cha r nor poxrux r guma
tomaepx ga naneg r muxma ga
nor churarag.

2 SAMUEL
(2 Chamu)
Dab r nx nacuchiga ga
nax nayux ga Cha

1R

yexguma Cha yu, r



Chiclxcax nategu ga mar
Amalxtanxgx . R
taxre ga ngunex yexma narxux.
2Natr nor tomaepx ga ngunexgu,
r yma Dabx
yat ga Cha nor churaragmax
yexmax. R nor
ngechamax ngchirugu nagug r
%, r
yemaac nangu. R yexguma
Dabpe
nanangcuchi. 3R nma ga Dab r
nxna naca r anagr: Ngext ne
? anagr. R nma ga yema
yat r nanangxga r anagr:
Iraanecxgar churarag
ngexmagxanagr. 4R
nma ga Dab r nxna naca, r
anagr: Taxac nangupet?
Chomax nx ixu! anagr. R
nma ga yema dux nanangxga r
anagr: Ngma Iraanecxgar
churarag r nibuxm i ngma ng

nadai x, r muxma ngxma nayue.


R ngxma ta nayu i Cha r nane i
Yonat anagr.

11R nma ga Dab r yema nor


duxg r yexguma yema orex
max
ngchirugu naguge. 12R porac
nangechag r naxauxe naxcax ga
Cha r nane ga Yonat. R
yexgumarx ta naxcax naxauxe ga
yema mux ga churarag ga
Iraanecxg ga yuex. R yemacax
tama nachibe uxmata nayuanemare.

Dabx naxunetag nax


Yudanear e
cax

1

Cori ya Tupanana naca r


anagr: Yudanecax t
chategux? anagr. R nma ga
Cori ya Tupana nanangxga r
a
anagr: Ng, m
anagr. R yexguma ga Dab
r naca r anagr: Ngext t
? anagr. R nma ga Cori
ya Tupana nanangxga r anagr:

234

235
anagr. 2R
yexguma ga Dab r yma Ebr
%naxmax
ga Aina x, r
Abigi ga Crmecx ga yutec ga Nab
naxmachirexc. 3R yma
nanagag ta ga nor churarag
natanxgmax, r Ebrgu
nayaxchig. 4
Yudcxgar ex gacg r yma
nangug, r Dabx chxmax
nabaerug r Yudanear ex gacx
nayangucuchixg.

Dab r guxma ga Iraanecxgar


ex
gacx ningucuchi
1R moxcamachig r

Iraanecxgtcumar ex gac r
Ebr, r Dabmax nardexag
r anagrg: Toma r
cutanxx. 2R yexguma
Cha Iraanear e , r
%
icucux. R nma ga Tupana r nx
  i toxna
cudaux r guxma i Iraanecxgar
e   anagrg. 3R
yemaac ga yema duxg r
Dabmax nidexag ga Ebr. R

nma ga Dab r Cori ya Tupanape


yema duxgmax inaxga. R nma
ga yema duxg r Dabx chxmax
nabaerug r yemaac guxma ga
Iraanecxgar e . 4R
nma ga Dab r nx nayexma ga 30
ga taunec ga yexguma ex gacx
yangucuchigu. R 40
e . 5R Ebr7 ga

2k2, 5
taunecar ngx  
e . 
ga Dab r guxma ga Iraanear
e 33 ga taunec ga
Yeruchar. 6R nma ga ex gac ga
Dab r nor churaragmax
Yerucharnaxcax
yaxchixcax ga yema
Yebuchutanxg ga yema naanegu
chigx. R nma ga
Yebuchutanx
  natauxchax ga
. R
yemacax anagrg nx: Cuma r
 %ngma
ingexetx r ichixeparax r ningu
nax napoxgx 
nagu cuxcuxcax anagrg.
7Natr nma ga Dab r nor
%
guma ma ga yema
xar churarag nagu chigne
r nxna nayapu. R ngemaca
u%%.
8R yexguma Dab nx 
Yebuchutanxg ga nx nax
nacugex, r nor churaragx
anagr: Ngma Yebuchutanxg
i chixri tachiga idexagx r naxchi
chaxai.  
iyaxpenadai x i ngma
xg i Yebuchutanxg i
ngtama ixugex nax yangexetx r
a
yachixeparax! anagr. (R ngm
 i ngma dexa i ax:
R tama chanaxaxe i ngma
ingexetx r ichixeparax nax
chopatagu nachocux, ax.) 9R
ma
ga Chi

2k5, 7
nanax ga napata nax yma nor
churaragmax nayexmaxcax. R

nanaxga. R nanaxtapxg ga
gux. R Mloar
daux, r
nanadaxx ga naxtapx
uxmata e . 10R
nma ga Dab r yexerac niporachig
yer ga Tupana ya gux
ngxmac r nx narngxee. 11R
yemacax ga Ir 
e 
ga uxre ga nor ngxeer ug nax
Dabmax yanadexagxcax. R
u
ga nx icux ga nutaar
mex. R yema
duxg r yma nanana ga
ocayianaxcax nax
yemamax naxgaxcax ga guma
Dabpata.

Tupana nx nixu nax


Dabx t nangxeex

1R

yexguma nma ga ex gac ga



e ne, r Cori ya Tupana
nanangxmxx namax ga guxma ga
nor uang ga Iraanena
ngaicamagx. 2R nma ga Dab r
guma Tupanaar orear urux ga
Natx anagr: Dcax i choma r

ocayianaxca! Natr
ng
ngxmagx 
naxchirunaxca
anagr. 3R nma ga Nat r

236
anagr: c nax i ngma nagu
! Er Cori ya Tupana r
namemare nax cux nangxeex
anagr. 4Natr yema chtaxgu
ga Tupana r Natx anagr:
5Chor du ya Dabmax idexa r
namax nx ixu i choma i Cori ya
 r acharg:
 chauxcax
naxax  
changexmane! 6R yexguma noxritama
xeex gu ga
Iratanxg, 

mrapeanaxcaxt,
naxchirunaxcaxt
. 7R gucma ga
guma taunecg ga nagu
Iratanx%, r taguma
%ex gac
nax chauxca
ocayianaxcax naxx 
chayangucuchixx ga yema ex gacg
nax Iratanxgmax inacuxcax.
8R ngemacax namax nx ixu ya
chor du ya Dab r choma ya Cori ya
%ngxmac, r
acharg nx! Yexguma
carnrugar daurux 
cudauxgu, r choma
cux chayaxu nax aa chor duxg i
Iratanxgar ex gac nax
cax. 9R cux chixmc ga
, r cux nx
charporamaexx ga guxma ga cur
uang ga cumax ng dai x. R cux
chatachigaxx %ex gac ya
 .
10-11R u
nxna chax ga yema chor duxg i

2k7, 9

237
Iratanxg. R yma
chanangugxx cax ga
yema naane. 
nidauxcraxg, 

chaxunetagu ga ex gacg ga
guxchaxar mexrug, natr i
uxma r cuxmechanangexmaxx
i ngma Iraanecxg nax namax
icucuxcax r taxema nagu
idauxcraxxcax r taxema
cax. R mar nataxutma i
cur uang i cux rporamaex, r
ng ngma chor
duxgmax icuaxgx. 12Er
ngxguma cuma t cuyuxgu, 
cune t chanamu nax Iraanecxgar
e cax. R ngma ex gac
r t napora er choma ttama
chanaporaxx. 13 
. R choma r
guxgutma nx charngxee nax
duxgmax inacuxcax. 14Choma r
 
. R ngxguma nma chixex
naxxgu, r choma r t to i
nachixanecxgx chamu nax
napoxcugaxcax. 15Natr tagutma
nx charchau nax nx
changechax, r tagutma nx chaxo
yema Chax chaxoxrx r yemacax
nachicx cux chimucuchi i cuma i
anagr ga Tupana.

Dab r Mepibochx narngxee

1gu

ga Dab r
naca r anagr: R
tayxemax  i
uxma r ta ngext maxxe? Er

ngxguma tayxemagu r Yonatgagu


tx charngxeec ha anagr. 2R
yexguma Dab nx cuaxgu ga nax
nayexmax 
gac ga Chaar dux , r
nma ga Dab r naxcax nangema nax
naxcax. R yexguma
Chba Dabx, r nma ga
ex gac r nxna naca r anagr:
?
anagr. R nma nanangxga r
anagr: Ng, Pa Chor ex gacx
anagr. 3R yexguma ga nma ga
ex gac r nxna naca r anagr:
Tangexmax ya maxxe ya
Chatanx? R ngxguma
tangexmagu, r Tupanagagu
chayanguxcha i ngma nagu
 nax ngmac nx
cax nax chox
nangechatmxx anagr. R
nma ga Chba r nanangxga r
anagr: 
Yonat nane ya nor gux
chixec anagr. 4R nma ga
ex gac r anagr: Ngext
inangexmax? anagr. R nma ga
Chba nanangxga r anagr:
 i Maqu
kanagr. 5R
yexguma ga nma ga ex gac ga Dab
r nanamu ga yema nayexmax
yagagaxcax. 6R yexguma
Dabx
Mepiboch ga Yonat nane ga
, r napexegu
nanangcuchi ga nx nax
namoxxcax. R nma ga Dab r
nxna naca r anagr: Exna cuma
, Pa Mepibochx? anagr.

2k9, 11
R nma nanangxga r anagr:
Cuxmeex gacx
anagr. 7R nma ga Dab r
anagr nx: Taxucaxma cumu!
Er choma r meatma cumax
ichacuax cunat ga Yonatgagu. R
t chanamu nax cux
nateguxgaxcax i guxma i ngma
naane ga cur o. R
guxgutma chor mecha i choma
chachibx anagr.
8Natr nma ga Mepiboch r
ex gacpexegu nanangcuchi r
anagr nx: Txc chaugu
x ,
Pa ex gacx, ega ng
cux chamexgu? anagr.

13
Mepiboch ga gux
Yeruchargu naxchi, yer guxguma
e .

Dab r Bechab

11

1R guma tauemacgu ga

nanguxchagu, 
ex gacg ga nachoxx 
cax. R nma ga Dab r nor
churaragar ex gac ga Yox namu
nax yema nor churaragmax
nadaiaxcax ga Amtanxg. R
guma Amtanx
Rabx nachoeguchi. Natr nma ga
Dab r Yeruchargu narxux. 2R
 

Dab, r guma napataar dotxgu
%. R

238
,
 
mexechic ga yma aiyac. 3-4R yema
imexx, 
xca
da. R nma ga Dab r
nor duxx namu nax nacaxcax
 ga yema nge. R
namax nx nixuge ga Bechab ga
Eriac ga Ura ga Ittatanx naxmax
. R yexguma ga Dab r
uxre ga nor duxgx namu nax
xcax yacaxgxcax nax nax
cax. R yexguma yma
nax, r nma r
%. 
patacax itegu. 5
ga yema nge r nx ixxac, r
yemacax Dabx nx icuaxexe. 6R

Yox:
Nua chaux 
Ittatanx ya Ura! ax. R
yemaac nanax ga Yo. 7R yexguma
Ura Dabx, r nma ga
Dab r nxna naca nax uxc nx
naxpetx ga Yo r yema nor
churarag, % ga yema
ng nadai x. 8
Dab r anagr: c, cuchi
ngxma yarng! anagr.
R yexguma Dabxxuxgu ga
Ura, 
 nor
marex. 9Natr nma ga Ura r
tama nachi. R
ex gacpataar xtagu nape naxtagu
ga yema churarag ga yma
dauxtaegx. 10R yexguma Dab
nx cuaxgu ga Ura r tama nachi

239
, r nxna naca r anagr:
Taxac cux nangupet? Txc
tama cuchi
ngunex ngextmare nax cungexmax?
anagr. 11R nma ga Ura
nanangxga r anagr: Ngma
ba i Tupanaar mugchix r
Iraanecxgar churarag r
Yudanear churarag r
dxengtgumare napeg. R
ngxgumarx ta ya Yo ya chor
ex gac, r ngma ex gacg i
cut r dxtanegumare
napeg. R uxc i choma r chiar
chauxchigu chaxcux, r chachibx,
r chaxaxex, r chauxmaxta chi
chapex? R Tupanagagu cumax
nx chixu r tagutma ngma chax
anagr. 12Natr nma ga Dab r
cax
nanamu ga yexmatama nax nax
r anagr: Nuxmatama rxux i
uxmax r chanaxaxe i mox nax
cutegux! anagr. R yemaac ga
Ura r moxc r ta Yeruchargu
narxux. 13R nma ga Dab r nxna
naxu nax namax nachibxcax r
namax nax naxaxexcax, r
nanangxx. R yexguma mar
nachtagu ga Ura, 
churarag ga dauxtaegxtangu
nayape, natr tama nachi.
14R moxc paxmama ga Dab r
Yocax popera naxmat r Uramax
yma nanamu. 15
anagr: Ngma napexegu gx i
cur churaragmax yamu ya Ura i
ngext ngma tr uangar
churarag rporamaegx
a
cax! R um
penatx nax ngmac

2k11
yapi xeeg axcax r ngxma
nayuxcax!
. 16R yemacax ga Yo ga
 nachoeguchigu
ga ng nax nadai xcax, r Urax
namu nax ngext nor uangar
churarag rporamaex
cax. 17R yexguma iyayixgu
ga yema nor uang nax Yoar
churaragmax ng nadai xcax r
napoxgxca, r
yexma nayue ga uxre ga Dabar
churarageru. 
ga Ura. 18R nma ga Yo r
Dabx
nx yaxux nax uxc nanguxuchix
ga yema ng nadai x. 19R
nanaxucuxe ga yema dux ga orear
ngerux, r anagr: Ngxguma
quigegagu nax ex gacmax nx
quixux i nachiga nax uxc
nanguxuchix nax yig namax idai x
i tr uang, 20r ngrchi nma ya
ex gac r t nanu r cuxna t naca r
anagr t: Txc nxna
pengaicamax? Tama
ex na nx pecuax i nor
poxeguru
 namax ya nutag i
ngma tr uang? 21Tama ex na
nxna pecuaxchiex ga yema nge ga
Tbecx ga ex gac ga Abimel ga
Yeruba nanex imaxc ga yexguma
 nat naaxgu?
R ngemacax txc nxna
pengaicamax
poxegux?% . R
ngxguma i cuma r t cunangxga r
acurg t: Ng
ya Ura ya Ittatanx , Pa Chor

2k1112
e , acurg t anagr ga
Yo. 22R yema orear ngerux r
yma Dabx. R yexguma
yma nanguxgu r Dabmax nx nixu
ga guxma ga yema ore ga Yo namax
nx ixux. R nma ga Dab r
Yomax nanu, r yema orear
ngerux anagr: Txc nxna
pengaicamax? R
tama ex na nx pecuax i nor
poxeguru
 namax ya nutag i
ngma tr uang? Tama ex na nxna
pecuaxchiex ga yema nge ga
Tbecx ga Abimel ga Yeruba
nanex ima
nuta ga caex nat naaxgu? R
ngemacax txc nxna
pengaicamax
poxegux? anagr. 23R nma ga
yema orear ngerux r nanangxga
r anagr: Nma ga yema tr
uangar churarag r inayayi, r
tomaa ng nadai. Natr ga toma r
ng tayabuxmxx r uxmata
anecax ixcux. 24R
yexgumayane ga yema tr uang r

% nadai, Pa
Chor ex gacx. R ngxma nayue i
uxre i churarageru r ngmatangu
nayu ya Ura ya Ittatanx 
anagr. 25R yexguma ga Dab r
yema orear ngerux nangxga, r
anagr: Yomax nx ixu r
taxucaxma naxcax naxoegax i ngma,
ngmac nangupet i
! R namax nx ixu nax yexera
pora naxxcax nax nadaicuxcax ya
acurg t nx! R

240
%
Yona cux anagr. 26R yexguma
nx nacuaxgu ga Ura naxmax ga mar
nax nayux .
27Natr yexguma mar nangupetxgu
ga nax naxaurex, r nma ga Dab r
nachixcax nangema, r
naxmax xx, r nx
ixxac. Natr nma ga Cori ya
Tupana r tama namax natax ga
yema Dab x.
Nat r Dabx naxoreg

12

1R

nma ga Cori ya Tupana r


nor orear urux ga Natx
namu ga Dabxc ax. R
yexguma Nat Dabx, r
anagr nx: 
nayexma ga taxre ga yat. Wxi r
x chi r yema to r
namuar yemax
x . 2R yema muar
nangear yemax

yemaxx r muxma ga carnrug r


 nayexma. 3Natr ga yema
x 
ngear yemax
carnruac nx tayexma ga tmacax
nataxexe. R nmatama tx nayaxexe
ga guxema carnruac, r nax
nanegx. R yematama na ga
tmaar yora ngx tangx r
naxpx, r ngxta tx
napexx. R nma ga guma yat tx
nangecha oma naxacx
nangechaxrx. 4
x xtagu
r yema muar yemax
 ga
. Natr nma ga yema
x r tama
dux ga muar yemax
nor carnruta re
nimxcha nax yemaac naxcax nax
c ax ga yema naxtagu

2k12

241
. R guxema ngear
dirux ear carnru niyaxu, r yema
yma nguxc ax tx nax anagr.
5R yexguma yemax ,
r yema yatmax porac nanu, r
Natx anagr: Tupanagagu
cumax nx chixu r tex ya ng
 nax imx. 6R 4
expxcna t tx naxtan ya yxema
carnruac, er tama nx
tangechatmxcma nanax i ngma
anagr. 7R yexguma ga Nat r
anagr: ngma yat
. 
Iraanecxgar Tupana cumax nx
ixux. Choma cux chayaxu nax
Iraanecxgar e ,
r Chamexe chapox. 8R
napata cuxna chax, r cuxme
changexmagxx ga naxmaxg, r
guxma i Iraane r Yudane r cuxna
chax. R ngxguma chi cuxcax
nanoxregu i ngma, r chi muxma i tog
i ngmaxg chi cuxna chax. 9R
txc , r
cunax i ngma tama chau?
R cuma r Amtanxgar taramax
cuyamax ya Ura ya Ittatanx r
naxmaxcax cung x. 10R ngma nax
chox cuxox, r ngemacax Ura ya
Ittatanx naxmax tx cuyapu r
cuxmax tx xx. R ngmagagu
r gux %.
11R choma i Cori ya Tupana r cumax
nx chixu r choma r t chanax nax
cutanx  i guxchax
cumax x. R cupe 
chade ya cuxmaxg r ngma
cutanxna t tx chamug, r
guxpe %namax.

12Cuma

r cc cunax i ngma
chixex, natr i choma r guxma i
Iraanecxgpe 
ngma cumax nx chixux nax guxma
nx dauxc ax anagr. 13R nma
ga Dab r Natx nangxga r
anagr: Tupanamax chixex chax
anagr. R nma ga Nat
nanangxga r anagr: Ngmac,
natr Tupana r cux nangecha, r
 ngma chixexgagu cuyu.
14Natr ngma chixex icuxxgagu r
Tupanaar uangax cunatauxchaxexe
nax Tupanax naxoex r namax
naguxchigagx. R ngemacax ya yim
cune ya ngexacax xrac r t nayu
anagr. 15R yexguma Nat
nachic ax teguxgux r nma ga Cori ya
Tupana r porac nayadaxaexexe ga
yema bux ga Ura naxmax. 16R
nma ga Dab r Tupanana naca naxcax
ga yema bux, r naxaure r
axtanegumare naca r yexma nx
nangupet ga uxre ga chtax. 17R
eer ug ga
yema ex gacg ga nor ngx
yma nax, r nx
nacaax g nax inachixc ax ga
. Natr ga nma ga Dab r
tama inachixcha 
nachibcha. 18R 7 ga ngunex
ngupet
buxe. R nmag ga yema Dabar
eer ug r namue ga namax nx
ngx
nax yaxugex, yer ax:
R yexguma tamaxyane ga guxema buxe
r nma ga ex gac r tama taga
 r tama nachibcha. R
ngemacax i uxma nax tayux r uxc
t namax nx tixu, er tama nx
tacuax nax taxac t ngmax naxx,

2k12, 15
ax. 19Natr nma ga
Dab r nx nadau ga yema nor
eer ug ga bexma ngmax nax
ngx
yadexagx,  nacuax ga
guxema buxe r mar nax tayux. R
yemacax nxna naca r anagr:
Mar tayu ya yxema buxe?
anagr. R nma ga yema nor
eer ug r nanangxgag r
ngx
anagrg: Ng, mar tayu
anagrg. 20R yexguma ga Dab r
, r naxaiya r ng
napumra r nacuxuchi r to ga
naxchirugu nicux. 

Tupanax nicuaxx. 
nachic ax nategu r nacax naca r
nachib. 21R yexguma ga yema nor
eer ug r Dabna nacag r
ngx
anagrg: Natr taxaccax
ngmac cunax Pa ex gacx? R
yexguma tamaxxgu ga guxema buxe, Pa
ex gacx, r cuxaure r tmacax cuxaxu.
Natr i uxmax mar nax tayux ya
buxe, Pa ex gacx, r icuchi r cuchib
anagrg. 22R Dab nanangxga
r anagr: Yexguma tamaxxgu ga
guxema buxe r chaxaure r chaxaxu

Tupanaax nax changechatmxx r
tx namaxeex ga guxema buxe.
23Natr i uxma nax mar tayux r
taxaccax ichaxaurex 
 chamaxeeg u? Choma r t
tmax, natr i tma r
taxuacma chaux
cax tategu anagr.
Charumar buxchiga
24naxmax

ga Bechabx nayataxxx. R

242
%,
r nx ixxac. R nma ga Dab r
Charumgu nanaxga.

Achar r nanat ga
Dabx nataxchicha

15

1

r nma
ga Dab nane ga Achar r
naxca ga
ne. R

naxcax nadau ga 50 ga nor churarag.


paxmama nardax r
 ga duxg
anecax chocux. R guxma ga
guxema ex gacx dauxchagxe nax
tmaar guxchax tayamexeeg xcax,
r nma ga Achar r tmacax naca
r u
. R guxema

Iraanec, r
nma ga Achar r anagr tx:
ngma nx
quixux, natr nataxuma i ex gacar
ngxeer ug i cux rngxeex
2-3R

anagr. 4R anagr ta: Chier


aa nachix%ex gac i
guxchaxar mexrux 
ngmac guxma chaux
cax ya yxema guxchaxg tx
ngxmaxe nax tx chanamexeex cax
anagr. 5R yexguma tex
xgu, r nma ga
napexegu yacaxp
Achar r tama nanaxaxe ga
yemaac nx nax tarmoxgx, r
tmamexegu nayayauxchi r tx
nachxu. 6R yemaac ga nma ga
Achar r tmamax ng
namecmaxx ga guxma ga

2k15, 18

243
Iraanecxg ga ex gacx
xe nax namexxcax ga
tmaar guxchaxg. 
ga ngna tx yapuexeex ga guxema
Iraanecxg. 7R yexguma 4 ga
taunec ngupetxgu, r nma ga
Achar r nanat ga ex gacx
anagr: Cuxna chaca, Pa ex gacx
 nax Ebr
 nax chayanguxxcax ga
yema uneta ga Cori ya Tupanamax
nx chixux? 8R yexguma
Chriaanegu chaxchigu ga Yechar
, r choma nax cur dux
, r yma Cori ya Tupanamax
nx chixu r ngxguma chi nma
chox natauxchaxee gu ga
Yerucharcax nax chategux r chi
nx chayarcuaxx %
chor mare i naxcax chigux
anagr. 9R nma ga ex gac r
nanangxga r anagr: Mar
 ! anagr.
name r mea ng
R yexguma ga nma ga Achar r
Ebr. 10R yexguma Ebr
nayexmayane ga Achar r uxre ga
nor duxgx namu nax gux ga
Iraaneccax r
nx nax yanaxugxcax ga nor ore ga
ax: R ngxguma nx 
corntaga, r ng  pecuax
nax Ebr ya Achar
nax Iraanecxgar ex gac
ca, ax. 11R uxmachi ga
nma ga Achar r nxna naxu ga 200
ga yatg ga Yerucharcx ga
mex. 
natr tama nx nacuaxg ga taxac
 . 12R
yexgumarx ta ga nma ga Achar r

naxca
ucuxerux ga Aitpegu gac ga nor
%c. R namax
nx nixu nax naxmcaxcax ga
yexguma Tupanacax naxna nadai xgu
r naguxgu. R yemaac ga yema
Achar ga yatg
.
Dab r Yerucharwa nia
13x

r Dabmax

nx nayarxu r ga Iraanecxg r
Achar. 14R yexguma
nma ga Dab r nanamu ga guxma ga
nor churarageru ga namax
Yeruchar, r anagr:
%uxmatama tibuxm! Er
 
Acharcha. %, r
peporag! Er ngrchi t tx
nayangau r chixex t tamax nax, r
nor taramax t tx nadai ya guxma
x anagr.

31R yexguma Dabmax nx


yaxugegu ga Aitpe r Acharar
, r nma ga Dab r Cori
ya Tupanana naca ga nax
natoxxxcax ga yema Aitpe nagu
.

Dabar churarag r
Acharx nimaxg

18

1R

nma ga Dab r nor


churaragx nixug. R
1000 ga churaragcax r
nx naxuneta ga nor comadte. R
1000100 gu
inananu. 100 cax r

2k18
nx naxuneta ga nor capit. 2R
xtcumgu
nayayauxye ga nor churarag. R
%inacuax ga Yo. R
totcummax inacuax ga Abichi ga
Cheri nane ga Yoenex . R
yema totcummax inacuax ga Iti ga
Gxc. R u
Dab r guxma ga yema nor
churaragx anagr: Choma r t
ta pex 
anagr. 3Natr ga nmag r
nanangxgag r anagrg:
Taxuacma ngmac cunax, Pa
ex gacx, er ngma tor uangcax
naxcha
tibuxmxgu rexna ngx i tatanx
yuegu, er ngma nma
nanaxaxegx 
yamaxgx. R ngemacax, Pa
ex gacx, r cuma r 10,000 i toma i
cur churaragar yexera tox cume.
R ngemacax narmemae i nuxtama
ux nax ngmac to i
churarag toxcax
anagrg. 4R yexguma ga nma
ga ex gac r nanangxga r
anagr: T chanax i ngma
pexcax rmemaex anagr. R
yexgumatama ga nma ga ex gac r
xgu nachicuchi r
nma ga nor churarag r
nachoxtcum. 5R u
ga ex gac r nayaxucuxeg ga Yo r
Abichi r Iti, r anagr nx:
Mea namax pechopet ya yim
ngextxc ya Achar! anagr.
R guxma ga nor churarag r nx
%ex gac yema
axgu nx ga yema churaragar

244
ex gacg nachiga ga gum Achar.
6%
churarag nax Iraanecxgar
churarag ga Achar
gxmax ng nax nadai xcax. R
Efra ga
nadai x. 7R
 ga churarag r
Acharar churaragx
narporamaeg. R porac ng
nadai, r 20,000 ga yat yexma nayue.
8R gux

nadai x ga yema Efra.


R
nadai xgu nayue
ga muxma, natr yemaar yexera
 ga yexguma
ngggu. 9R
yexguma ng nadaiyane r nma ga
Achar , r
ngrchi yexma Dabar
churaragmax ng nangau. R nma
ga Achar r nor mlamax nia. R
chact
namax nagopet, r yma
%, r yma nartu. R
yema mla r nagopetmare. 10
ga yema Dabar dux ga nx daux
r Yomax nx nixu. 11R nma ga
Yo r anagr: Ta? R
ngxguma nx cudauxgu r txc
tama noxtacma cuyamax? Er
ngxguma chi cuyamaxgu r choma r
10 tachin i diru chi cuxna chax r
 anagr. 12Natr ga
yema churara r Yox nangxga r
anagr nx: Woo chi 1000
tachin i diru choxna cuxxgu r
ngma. Er
guxma i tomax r nx 
ex gac ga yexguma cux r Abichix

245
r Itix axgu:  
namax pex ya Achar!, axgu. 13R
ngxgumachi ex gacechita
chayamaxgu ya nane r nma ya
ex gac r t nx nacuax nax tex
yamx, 
anagr. 14R
nma ga Yo r anagr:
Martama i ngma dexa i
chixemarex! anagr. R yexguma
nanayaxu ga tomaepx ga naixmenax
ga ixmagux, r yemamax Acharx
nacanapactx, yer
 r tama
nayu. 1510 ga Yoar
churarag r Acharx
nachomaeguchi r nayamaxgxchi.

24R yexgumayane r nma ga Dab


. R
nma ga yema dauxtaerux r yema

yma nadauxtaexcax. R yexguma

dauxtaerx r nx 
yat ga nxica yma ne ax. 25-26R
tagac ex gacmax nayacax. R
nma ga ex gac r tagac nanangx
r anagr: Ngxguma nxicatama
a ne naaxgu, r mex i ore
ngm

ngma ne nange anagr. Natr


yexguma yema yat ga yma ne ax
ingaicagu, r nma ga yema
dauxtaerux nx nadau ga to ga yat
ga yma ne ax. R yemacax yema
xar dauruna tagac nacag r
anagr: 
a ne naa anagr. R nma
ngm
ga ex gac r tagac anagr:
a ne
Ngma r ta mex i ore ngm

2k18
nange anagr. 27R yexguma nma
ga yema dauxtaerux r anagr ta:
Ngma napexe iax r nor
% chacuax nax Chad
k  anagr. R
nma ga ex gac r nanangx r
anagr: 
, r mex i ore nua nange
anagr. 28R nma ga Aimax r
ex gaccanapexegu
x r axtanegu
nayacaxp
nanangcuchi r yemaac nx
narmox r anagr: Name ya Cori
ya Tupana, ya cur Tupana, Pa
ex gacx, er mar nanadai ga yema
x, Pa ex gacx
anagr. 29R nma ga ex gac r
naca, r anagr: uxc nx
nangupetx ya yim ngextxc ya
Achar? R namemarex ?
anagr. R nma ga Aimax r
nanangxga r anagr: Ngxguma
Yo chox muxgu r nixaicha, natr
tama nx chacuax, Pa ex gacx, nax
taxac ngupetx anagr. 30R
nma ga ex gac r anagr nx:
Inachi r ngxma nachicuchi!
anagr. R nma ga Aimax r
yexma nachicuchi. 31R yexgumatama
nangu ga yema to ga yat ga
Etiopaanecx r anagr:
 i ore, Pa
ex gacx. R uxma ya Cori ya Tupana
r mex cumax nax, Pa ex gacx,
er cux napox 
x, Pa ex gacx
anagr. 32R nma ga ex gac r
yema Etiopaanecxna naca r
anagr: R yim ngextxc ya
Achar, r taxuxma nx petx?

2k18, 19, 22
anagr. R nma ga
Etiopaanecx r nanangxga r
anagr: Chier ngma cur
uang, Pa ex gacx, r guxma i
ngma chixex cumax gchax r
yim ngextxcrx nayuegu
anagr. 33R nma ga ex gac r
axumax aita nax. 

poxegux, r yma
nayaxaxu. cma
anagr: Pa Chaunex, Pa Acharx.
Pa Chaunex, Pa Acharx. Chier
choma cuchicx chayuxgu. Pa
Chaunex, Pa Acharx, Pa Chaunex
anagr.
ex
gac ga Dab r wenaxar
Yerucharcax nategu

yexguma duxg nx
cuaxggu ga nma ga ex gac
ga Dab ga porac nane ga Achar ga
yuccax nax nangechax r naxcax
naxaxux r Yomax nx

19

1-2R

nayarxuge. R yemaac ga yema


ngunexgu ga yema nax nor uangx
naporamaegchirx 
ngechax nanacaxichi. 3R nmatama

%%
yabuxmxrx. 4R yexgumayane ga
nma ga ex gac r ng
%%
r anagr: Pa Chaunex, Pa
Acharx. Pa Chaunex, Pa Acharx, Pa
Chaunex anagr. 5R yexguma ga
Yo r Dabx:
Pa ex gacx, %
quingexx i ngma cur churarag i
cux poxgx nax tama peyuexc ax i

246
cuma r cuneg, r cuxacg, r
cuxmaxg, r cuxtaxg. 6R uxma r
icunaex nax cuxca
namex i ngma cut i
ex gacg r churarag, er nx
cungecha i ngma cuxchi aixex, r
naxchi cuxai i ngma cux ngechagx.
uxma nx chicuaxchi, Pa ex gacx,
r cuxca
Achar maxx, 
nax tayuex ga tomax. 7
nataxgxx i ngma cur churarag!
Er Tupanagagu cumax nx chixu r
ng ngmac
cunaxxgux,  %
cuxtagu narxux i oma i chtaxgu.
Ngma r t guxma ga chixex ga yema
cur ngextxgu cux ngupetxar
 cuxcax ngux
anagr ga Yo. 8R yexguma ga
nma ga ex gac r inachi, 
. R yexguma duxg
nx cuaxggu ga guma ex gac r
, r guxma
ga duxg r nax. R yema
Iraanecxg ga Achar r
nibuxm r nachi.

Nawiyae ga Dab yer nor


uangx narporamae

22

1R

yexguma Cori ya Tupana


Dabx rngxeeg u nax
Chamexema ga nor
uangmexenanguxuchixx, r
%
Tupanax nicuaxx. 2-3R anagr:
Cumax, Pa Cori r chor poxrux
, r chor cuxchicax , r
chor nguxuchixrux , r

247
, r tac ya nuta
ya chor poxrux , r chor
tpexerux , r chor maxrux
, r manetapengxmax
i chor cuxchicax i nagu changaxix
. 
uangmexe cunguxuchixx
nax tama chox yamaxgxcax. 4R
cux, Pa Corix, nax
ticuaxgx. R ngxguma
%
cuxcax chaxxgu, r cuma r chor
uangmexe cupox.

2k22
ng r
aixcmama iniex. R ngma Cori ya
Tupanaar uneta r name nax yaxx.
R Tupana r tx napox ya guxma
ya yxema nagu yaxgxe. 32R tex

? R taxacr to i
tupana nangexma i nx tauxchax nax
tx napoxx? 33R nma ya Tupana
% idxxc.
 namexc i chor
max ca,
anagr.

31R

1 REYES
(Nxraxx i popera i ex
gacgchiga)
t nangxeeg x nax ex gacx
yangucuchixcax. 8Natr guma
chacherdte ga Chad, r tama
kxx r bai ga
Benya ga Yoda nane, r bai ga gum
Tupanaar orear urux ga Nat, r
bai ga Chime ga ex gac ga
, r bai ga yema
Dabar churarag ga nx
rcuaxmaegx r taxuxma

Nayaxchi ga Dab

1R

yexguma nayaxgu ga ex gac


ga Dab r naxchi
nayexmaecha. Guxguma nx
nanadeyu, 
dxrumax nax yadxgx r nx

nanadeyuama.

Adona r ex
gacx ng
ningucuchixx
5R

yexgumayane ga Adona ga Dab


nane ga naxmakc r
e nanguxcha
tmachicx ga nanat. g ga
nanutaquexe r
. R nanade ga
50 ga churarag nax nor dauruxg
cax. 6R nma ga nanat ga
ex gac ga Dab r taguma nanacuaxi
r bai ga nangaa. 
, r naenex ga
Acharx . 7R nma
ga Adona r nanatar churaragar
ex gac ga Yo ga Chbia nanemax
nidexa r chacherdte ga Abiatmax.
R nmag r nx nixuge nax nx

kxx. 9R
yema naxyane, r nma ga Adona r
ma ga na nax ga nuta ga
taxchic ga Choerx
ga Duyar ngaicamna. R tx nadai
ga carnrug, 
. R guxma ga
naeneegna naxu, r guxma ga
duxg ga Yudtanx ga ex gac ga
Dabax puracexna naxu. 10Natr
tama nxna naxu ga guma orear urux
ga Nat, r bai ga Benya, r bai ga
yema nanat ga Dabar
churaragerug r bai ga naenex ga
Charum. 11R yexguma ga nma ga
Nat r Charum na ga
Bechabmax nidexa, r anagr:
Mar nx cucux nax

248

11

249
kk%ex gacx ng
nax yangucuchixx tama nx
nacucma ya yim tr ex gac ya
Dab? 12R dcax! r t cumax nx
ucuxe nax ngmac
tama peyuexcax i cumax, r cune ya
Charum. 13R ex gac ya
Dabx, r acurg t nx:
Pa Chor Corix tama ex na i chomax
icuxunetax r chaune ya Charum t
ya yim e 
cuchicx? R uxc i Adona r
ex gacx xx?
t nx! 14R ngxguma cuma
ex gacmax quidexayane r choma r
t chixcu,  
ngma cur ore i nx quixux
anagr. 15
Bechab r ex gac pexgu ixcu. R
nma ga ex gac r mar nayaxchi ga
yexguma, r Abiach ga Chuntanx
r nxna idau. 16
r ex gacpexegu inangcuchi r
ucat. R
nma ga e 
anagr: Taxac cunaxaxe i
cuxcax chaxx? anagr. 17R
% : Pa
ex gacx Tama ex na Cori ya
Tupanagagu mar chomax
icuxunetax nax chaune ya Charum
 ya yim e 
cuchicx? 18Natr i uxma r tama
nx cucucma r Adona ex gacx
ng ningucuchixx .
22-23R yexguma ex gac ga
Dabmax yadexayane ga Bechab r
yma e 
Tupanaar orear urux ga Nat. R
yema nor xar dauruxg r

Dabmax nx nayarxuge ga yma


nax nangux ga guma orear urux. R
nma ga Nat r Dabx
napexegu nanangcuchi uxmata
cat. 24R ex gacna
naca r anagr: Pa ex gacx ex na
 i nx cuxunetax ya
Adona nax cuchicx e ?
anagr.

Dab nx nixu r Charum 


nachicx e

28R

nma ga ex gac ga Dab r


Bechabcax nangema. 
Bechab r ex gacpe, r
yexma iyachi. 29-30R nma ga ex gac
% nixu r
anagr: Yim Tupana ya guxma
ga guxchax
nguxuchixcgagu cumax nx
chixu r omatama i ngunexgu r
cune ya Charum 
ngexacaxc ya ex gac. R nma t
 ga yema
pama Cori ya Iraanecxgar
Tupanagagu cumax nx
chixuxrx anagr. 31
ga Bechab r ex gacpexegu
inangcuchi u
yaxcat, %:
Guxguma namax ya chor cori ya
ex gac ya Dab! . 32-33R
%ex gac ga Dab
r nor duxgx namu nax naxcax
yacagxcax ga chacherdte ga Chad
r orear urux ga Nat r Benya ga
Yoda nane. R yexguma
ex gacx
nma ga ex gac r anagr:

113
yaxmcg i ngma chor
ngxeer ug i chaut, r
xx ya
chaune ya Charum 
Yi! anagr.

39R nma ga chacherdte ga Chad



carnruchatacuxre ga chxmax
cux, r yema Charumt nabag
ga e cax. R
ruchatacuxregu
nicueg, r guxma ga duxg r
tagac anagrg: Namax ya
ex gac ya Charum! anagrg.

Nawa iyacuaxgx ga mug ga Dab


Charummax nx ixux

250
namaxgu r tama choxna
gachi xgu, r gux 
xgar ex gac ne
,  
cutanx i Iraanecxgar ex gac
anagr chox.

10R u, r
nor oxigxtagu nayataxg ga
Yeruchar. 11R 40
ga Iraanecxgar e . R
7%ex gac
r 33 ga Yeruchar. 12R
Charum yexacaxc ga
ex gac ga nanat ga Dabchicx
. R yexguma e 
Charum, r meama nx nangupet
ga Iraanecxg.

1R

ningaica ga Dab ga nax


nayux, r yemacax nane ga
Charumx naxucuxe r anagr:
2Choma r gux i duxgrx t
. R
cug naporaxx r tax icumux! R
chanaxaxe i chauxrx mec ya
e . 3R Cori ya
, r
nor ngcha nax! R yanguxx i
guxma i nor mug ga Moich
matx nax ngmac mea cux
nanguxuchixcax i guxma i cuxx r
mea cux nangupetxcax i ngext
! 4R ngxguma
ngmac cunaxxgux r Tupana r t
nayanguxx ga yema uneta ga
chomax nx yaxux ga yexguma
axgu chox: R ngxgumachi yim
cune r cutaag r mea chauga
chauxcax

Charum r Tupanaxtawa
naxcax naca i cuax

5

Gab
Charumcax nango, r
anagr nx: Choxna naxcax naca
i ngma cunaxaxex r choma r t
cuxna chanax! anagr. 6R nma
ga Charum r nanangxga r
anagr: Cumax, Pa Chor Tupanax,
r nx cungechaxchi ga chaunat ga
Dab ga cur dux , yer nma r
meama cupe, r mex nax,
r cupeiniex ga nor
max. R yemacax porac nx
cungecha %
cax r
Iraanecxgar e cax.
7R

cumax, Pa Corix, Pa Chor


Tupanax, r chox cumu nax chaunat

251
ya Dabchicx e cax,
xx i
taxux cux . 8Natr i
uxma r choxme
guxma i ngma Iraanecxg i cuma
nx cuxunetax. R nma i ngma
duxg i u
ngemaca.
9R ngemacax chanaxaxe i choxna
cunax i cuax nax ngmac mea
namax ichacuxcax i cur duxg
r nx nax chacuxcax i ngma mex
r chixex. Er texax natauxcha nax
namax itacux i aa cur duxg i
? anagr. 10R nma ga
Cori ya Tupana r namax natax ga
yema Charum naxcax caxax. 11-12R
yemacax anagr nx: Ngma nax
choxna naxcax cucaxax i ngma, r
tama naxcax cucax nax namxcax i
cur max, rexna cumuar
dirux cax, rexna cur uang
chadai xcax, natr naxcax cucax i
cuax nax mea namax icucuxcax i
ngma cur duxg, r ngemacax t
cuxna chanax i ngma choxna naxcax
cucax. R choma r t cuxna chanax
i cuax ga pa taguma texax yexmax
  ngexmax.
13R nat t cuxna chanax i ngma
tama naxcax cucachirx. R t cuxna
chanax i muxtama i cur ngmaxg
i mex, r t cux charngxee nax
cumax nataxgxcax i ngma cur
duxg i Iraanecxg. R ngmac
i cuma r guxma i cur maxgu r
nataxutma i to i ex gac i cumax
. 14R ngxguma mea
cunaxxgux i chor ngcha r
cuyanguxeex gu i chor mug, yema

13
cunat ga Dab naxxrx, r choma
r t chanamaxexe i cur max
anagr. 15R yexguma
nabai xchigu ga Charum, r nx
nicua% ga
yema. R yexguma Yeruchar
nanguxgu, 
yema ba ga Cori ya Tupanaar
mugchixpe. R naxna
nadai r nanagu r yemaac Tupanax
namax nicuaxx. 
taxma ga na nax naxcax ga guxma
ga nor ngxeer ug.
Charum nanamexexe ga taxre ga
ngexar guxchax
16-17
ingexmarec r Charumx.
R yexguma nape,
: Pa
ex gacx, choma r aa nai i nge r
. R
yexguma yma tayexmagyane, r
chaxraxac. 18R tomaepx ga
ngunex,
. R
toxicatama yma tayexmag, r
nataxuma ga to ga duxg ga guma
. . 19Natr
gu r tayu ga guxema
.
20
ngxc irda. R yexguma choma
chapeyane r bexma chauechita tx

iyaxu ga guxema chauxacxe r


tagu tx iyacaxexe. R guxema
tagu tx
iyacaxx. 21R yexguma paxmama
chardaxgu nax tx chamai xcax ga
guxema chauxacxe, r tx chadau ga

134
nax tayux. Natr ga mea nax
yangonex, r mea tx chadau r
nx chicuaxchi nax guxema buxe r

22

.
: . R
xe r
.

: .

e
. R yemaac
%
ex gacpe. 23R yexguma ga nma
ga e 
ng: aa nge r
: 
maxxe r yxema yuxe r ngma nai i
. Natr ngma
nai i nge r tc nx 
ga ngx. 24-25R u
ga ex gac r anagr: Nua
! anagr. R
yexguma ex gacxxgu
ga tara, r nanamu r anagr: c
ngxgu tx perdate ya daxe buxe r
%ngma
nge! anagr. 26Natr ga yema nge

yamaxxe r porac ingechaxchi
tmaca, r
ex gacx icaax : Pa
Chor ex gacx tax i tx quimx
ya yxema buxe! 
 cumu i ngma nai i nge
. Natr ga yema nai ga nge
: Mar name i
cunadate i ngma bux nax taxuearma
cax . 27R

252
yexguma nma ga ex gac r anagr:
 pemu i ngma tama
naxaxec nax tx rdatex ya yxema
buxe, er ng
! anagr. 28R guxma ga
Iraanecxg r nx nacuchigag ga
yema ex gac x ga uxc
nanamexx ga yema taxchix ga
guxchax. R yemacax nx
nangechag yer nx nacuchigag
ga uxc Tupana cuax nxna x nax
namexxcax ga guxchaxg.
Charum r Iraanecxgmax inacuax

nma ga Charum r guxma


ga Iraanecxgar e .
1R

20 
xg oma
naxnecte
ngxmacrx. R yema taxre ga

axex, r ga duxg r nataxg. 21R
yema naane ga Charum namax icux,
 
inaxg uxmata Piritutanxgar

. R guxma ga
yema tog ga duxg ga tama
Iraanec ga Charumar
 r
nanaxtang ga yema diru ga
exe
ex gacna x, r Charumm
nayexmag ga yexguma namaxyane.

25R yexguma Charum maxyane r


ga Yudanecxg r yema tog ga
Iraanecxg r ng nangechag r
taxc ngmax namax. R


145

253
u
 nayexma
ga napata r naane.

29Tupana r taxma ga cuax r mex


na nax. R yemaac
nx nacuaxchi. R nor cuax r oma
naxnecte 
ngxmacrx . 30R yemaac
ga Charumar cuax r
Equtuanecxgar cuax nangupet, r
yema dux
yexmagxcuax.
31R guxma ga tog ga yatar yexera
nx nacuax. R Et ga Chrataxaar
yexera nx nacuax, r Em, r Cac, r
Dra, r Ma nanegar yexera nx
nacuax. R yema nachiga r guxma ga
yema nachix
yexmagx. 32R 3,000 ga
ucuxegx nixu, r nanaxmat ga 1,005
. 33R naigchiga nidexa r
nanetchiga. 

nidexa r uxmata yema natane ga
xrax chiga
nidexa. R u
naexg, , r naexg i
naxtanecamax itgux r choxnig. 34R
muxma ga to ga nachixanecxar
ex gacg r Charumx
ga nor ngx eer ug nax nax
yayauxgaxc ax ga nor ucuxeg.
Charum 
ex
gac ga Irmax inaxga

yexguma Ir ga Truar
ex gac nx cuaxgux ga
Charum r nanat ga Dabchicx
e , r nor

1R

ngxeer ug yma Charumx


namug, yer ga Ir r guxguma
Dabx nangecha. 2R yexguma ga
Charum r nanangxga r Ircax
yma namuga r anagr: 3Cuma
nx cucuax ga gum chaunat ga Dab
% ga guma
Cori ya Tupanapata nagagu ga yema dai
ga nagu tamaxx, uxmata Cori ya
Tupana tmamexexeex
ga yema tmaar uang. 4Natr i
uxmax i nma ya Cori ya Tupana r
tax toxna nax i gux
tochix
uang r nataxuma i chixex i toxcax
ngux. 5R ngemaca
nax chor Tupanacax chanaxx ya
%
inaxunetaxrx   i
naxcax chanaxx. Yer Tupana r
anagr tx ga chaunat: R yim

chartoxc,   
ya chopata, anagr tx. 6R
ngemacax, Pa ex gacx, Pa Irx, r
cuxna chaca i uxmax nax aa i
 curngxeex cax. R
namu i cur duxg nax Lbanuar
 ne
nadexcax! R chomax r t chor
a chamug nax cur
duxg ngm
duxgx nangxeeg xcax. R
chomax r t cux chanaxtan i ngma
naxcax cucaxaxex px naxcax i cur
duxgar purac. Er cuma nx
cucuax r taxema ya Iraanecxg
nx tacua i
ngma cur duxg i
Chidcxgrx, anagr. 7R
nma ga Ir r nataxxchi namax

156
ga yema dexa ga Charum yma mux,
r anagr: Tupanax chicuaxx,

nx cuc nax e cax i
anagr. 8R u
nma ga Ir r Charumcax yma
namuga r anagr: Mar chanayaxu
i ngma ore i nua chauxcax cumux, r
t chanax i ngma naxcax cucax. R
cuxna t chanana i ng
ocayianaxcax r pnunaxca,
anagr.

13R yexguma ga Charum r 30,000


ga puractanx nade ga guxma ga
Iraanec. 14R ga guxema

napuracexx. 
r 10,000 yma tx namug r nai ga
tauemac r toguxe ga 10,000 yma
tx namug. R yemaac
nanapuracexx ga guxma ga yema
tomaepxtcum. 

nayexma r taxre ga tauemac
nachix. R Adunir 
ga tmamax icux .
15R nma ga Charum r nx
nayexma ta ga 70,000 ga yatg ga
nugtaerux r 80,000 ga yatg ga
nutaar mex ga
ma. 16R yemat nx
nayexma ga 3,300 ga nor duxg ga
yema puractanxmax icuaxgx.
17R yema nutaar mexg r
nutaar ma
ga nutag ga itac r itatanxchic r

Tupanapata nat taxxcax.

254

Charum nanax ga Tupanapata

1R yexguma 4 ga taunec ex
gac
, r nma ga
Charum inanaxg ga nax naxx
ga guma Tupanapata. R guma
taunecgu ga nor taxre ga tauemac
ga Chxgu (mrzo) %.
R yexguma guma Tupanapata ixggu,
r mar 480 ga taunec ningu ga nax
x ga
Iratanxg. 2R nma ga guma
Tupanapata r nx nayexma ga 27
mtruar ngx ga nor max, r 9
mtru ga nor tachi, r 3 mtru r 75
centmetru ga nor mchane. 3R yema
% ga guma
Tupanapata r 9
max. R 4 mtruar ngx 
tachi. 4R guma Tupanapataar
ventnag ga nor ngonemachirux
r rumenaxgnaxca.

7R guma nutag ga guma


Tupanapata namax naxgc r mar
. R yemacax ga
yexguma naxg
taxuxma ga martyuga, rexna
yuemaga, rexna to ga taxac namax
ixx%
.

11R yexguma ga nma ga Cori ya


Tupana r Charummax nx nixu r
anagr: 12-13Yima chopata ya
cuxxnechigax cumax chixu, r
ngxguma chi chor mug nx
ixuxcma cumaxgu r chi nagu
ngma chor mug, r
choma r t chayanguxx ga yema

255

16, 8

nanangutaquexexexe nax Chi ga


cax ga
yema ba ga Cori ya Tupanaar mug
 
nangegaxcax. 2R gum taunecar 7
ga tauemac ga Etangu (octbre) 
ga Charum nangutaquexexeex ga
naxx ga guma Tupanapata. 15R
nor aixepetap
yema Iraanecxg nax
ocayianaxcaxmax
yaxxchigaxcax ga guma
nanaxxtapx.  Tupanapata. Natr meama nagu nangu
u


%xgax.
taunecgu nor dxeng nagu
R pnunaxca%
naxchigagx. 3-4R yma nangug ga

guxma ga Iraanecxgar
nanaxxmachix.
ex gacg. R yema chacherdteg r

22R yemaac ga guma Tupanapata


nanayauxg ga yema ba ga Tupanaar
r gux%%
. 
nanapexmachig. R yexgumarx ta
%
ga yema pumraar guchicax ga
idexane r nayangeg namax ga
nachica ga nexpexegu tax r
guxma ga yemaxg ga nex ga
irumax nanapexeneg.
yma yexmagx. R yemag r

chacherdteg r Lebtanx 


38R guma Tupanapata r guxma ga
yanax. 5R nma ga ex gac ga
nor yemaxgmax ningu ga yexguma
Charum r guxma ga yema
Charum 11 ga taunec mar ex gac
Iraanecxg ga yexma
. R gum taunecar 8 ga
ngutaquexegx r yema bape
tauemac ga bulgu (novimbre)  Tupanacama ga
yangux. R yemaac 7 ga taunecgu
. R
yanguxgx ga guma
 ga nor
Tupanapata.
mu. 6


nanangeg ga yema ba ga yema


R tupaucawa nanangeg ga yema ba ga
tupaucachi ga nex.
Tupanaar mug nawa yexmax

10R yexguma nachoxxgu ga


1R yexguma ga Charum r

chacherdteg ga yema nachica ga


Yerucharnaxcax nangema ga
nex, r caixanexmax nanap
guxma ga yema nor ngxeer ug ga

ga guma Cori ya Tupanapata. 11R


ex gacg r guxma ga yema
nagagu ga yema caixanex r nma ga
e 
yema chacherdteg r taxuacma
Iraanecxtcummax icuaxgx. R
uneta ga cunat ga Dabmax nx
chixux  
chamax  
i pema i Iraanecxg i chor duxg
 anagr. 14R nma ga
Charum r mar nx ningu ga nax

18
yexma narcho nax Tupanax
yacuaxgxcax, yer Cori ya
Tupanaar nemax nanap ga guma
Tupanapata.

22 r
napexegu nachi ga yema guchicax ga
ngext Cori ya Tupanacax mareg
gux. R guxma ga yema
Iraanecxgpemexe.
23R anagr: Pa Corix, ya
Iratanxgar Tupanax, 
 

cuxrx . Er cumax r
cuyanguxx i cur uneta r tx
cungecha ya guxma ya yxema
.

27Natr i cumax, 


 
cumaxx ? R
ng i naane r

r uxc t yangux ya daa tupauca
ya xrane ya cuxcax chaxxne?
28Natr

Pa Corix, Pa Chor Tupanax,


r chanaxaxe i chox nx 
chor yumx. R nax i ngma
uxma cux naxcax chacaxaxx!

33-34R ngxgumachi cur duxg


chixex egu r ngmagagu nor
uang nx rporamaegu, r to i
nachix%, r
chanaxa 
r nx nx
icurngmax i nor chixexg, r aa
tor naane ga tor oxigna cuxxcax
cunaoeguxx ega aixcma cuga

256
naxcax
nacaggu i cur ngxexe. 35-36R
ngxguma yapaganegu r taguma
napuxgu nagagu i ngma chixex i cur
duxg i Iraanecxg cupe
gx, natr i nmag r ngxguma
cuxca
yayumxggu, r cux yacuaxggu,
r nx naxoegu i nor chixexg i
naxcax cupoxcuex, r chanaxaxe i
  
nx nx curngma i nor chixexg
r cunangexx nax mex i nacmagu
cax r cunamu ya yim puc
oxigna cuxx.
37R ngxguma aa nachix
nangemagu i taiya, rexna nanguxgu i
nanetar da, rexna
naianexmax nayuegu i nanetg,
rexna nanguggu i mung, rexna
xmig, re, r
ngxguma tor uang nx
%
nadai xcax, rexna taxacr to i
guxchax, rexna datoxcax
nguxgu, 38-39natr ngxguma cur
duxg nx naxoegu i nor
chixex
yayumxggu, r chanaxaxe i
 
nx curngma i nor chixexg r
nx cungxga i guxma i ngma
duxg i aixcma cumax nx ixux
i nor chixex. 
nx cucux .
40R ngmac i cur duxg r aa
naane ga tor oxigna cuxx
namaxyane, r t cux nicuaxxg.
41-42R ngma duxg i tog i
nachixanecx r t nx 

257

18

 ga cuma nx
cuchiga r t nx nacuaxg nax
cuxunetanegu r daa tupauca ya cuxcax
uxc porac tox curngxeex .
43R ngxguma t yxcuxcax ne
chaxxneguama nadauncma
nayumxggu, 49 i


 nx 
yayumxgxca i

 nangx i
yumx nacaax gx, r

nor yumx! R ngmac guxtma i napox i nor uangmexe! 50R


cur duxgax nx iyarngma i
oma i naanecx i nachixaneg t
cux nacua 
ng r
ngma cur duxg i
ngma nor chixexg i cupe
Iraanecxgrx. R nmag i
naxgx! R ngma ex gacg i to i

yx r t nx nacuaxg nax


nachix i cur duxg
nua daa tupauca ya cuxcax

chaxx% duxg nx ngechatmxgxcax!
i duxg. 44-45R ngxguma toma
anagr ga Charum ga nor
%%
yumx.
tadai xcax i ngext cuma tox

54-55R yemaac yema marear


cumugx, r ng
xcma r
guchicaxpexegu nacaxp
cuma nx cuxunetane r daa tupauca

naxunagmexecma Tupanamax
ya cuxcax chaxxneguama
nidexa ga Charum, r Tupanana
tardauncma tayumxgu r

naxcax naca ga nor ngxee. R


 

yexguma nx nachauxgu ga nax


yumx r tox napox i tor
46
nayumxx, r inachi r guxma ga
uangmexe! R ngxguma cur
duxg gux i duxgrx cupe Iraanecxgmax mex naxuegu. R
chixex naxggu r ngemacax namax
tagac anagr: 56Porac tamax
cunuxgu, r nor uangmexegu
cunayi xeeg u nax ngmac to i
nachixane i yxguxexna
ngaicamaguxcax,
47natr ngxgumachi ngma
nachixyacuaxchiggu i
nor chixex i cupe r
cuxcax naoeguxgux r cuxna
nacaggu nax nx nx
curngmaxcax i nor chixexg, 48r
ngxguma ngma nachix

ga tor oxigna cuxxguama
nadauncma nayumxggu, r daa

namecma ya tr Cori ya Tupana ya


tx poxc nxna i tr uang,
yema inaxunetaxrx. Yer nma r
aixcma nayanguxx ga guxma ga
yema nor unetag ga mex ga nor
du  yaxux. 57R
uxma ya Cori ya Tupana r nataxtagu
ga yexguma tr o
nayexmagurx.  
  .
58R tx naporaexexe nax ngmac
naxcax idaugxcax r nor ngcha
ixgxcax, r nagu imaxxcax i
guxma i nor mug ga tr oxigmax

189
nx yaxux nax nagu imaxxcax.
guxma i aa nxna naxcax
chacaxax ya tr Cori ya Tupana, r
chanaxaxe i nma r chtac r
ngmac
chox nangxeex cax r pex
nangxeex cax i gux. 60R
ngmac chanaxaxe i guxma i
nachix
ngxmagx nax nx nacuaxgxcax
 ya tr
Cori, r nataxuxma i to i naxrx
. 61R ngemacax i pemax r name
%
pixaixcmag, 
peyanguxx ma
i nor mug oma i ngunexgurx
anagr ga Charum.
59R

65R yexguma yaxxchigxgu ga


guma tupauca ga taxne r 14 ga
ngunex ningeg. R yexma
nangutaquema ga
duxg ga gux
. 66 r
guxma ga yema duxgx narmox
nax nachicacax. R nma
ga duxg r tax%
yer Tupana r nx nanaex nax
uxc porac nor du ga
Dabtanxx nangechax, r uxc
porac nx nax nangxeex i guxma
i nor duxg i Iraanecxg. R
nma ga yema duxg r nor
ex gacmax mex naxuegug.
Tupana r Charummax inaxga

Charum mar
yanguxgu ga Cori ya
Tupanapata, r guma ex gacpata, r

1-2Yexguma

258
guxma ga tog ga naxxchax, r

Charumcax nangox yema Gaba
naxcax nangoxgurx. 3R anagr
nx: Nx ngma cur
yumx r ngma chox nax
cucaax x. R mar chanaxnexx
ya daa ngutaquexepatax ya cuxxne
a nax
nax guxguma ngm
changexmaxcax. R guxgutma
nxna chadau r namax chatax.
4-5R ngxguma cunat ya Dabrx
mea chopexgu r
quixaixcmagu r guxgutma naga
, r choma r
gux %ex gacgx
xx i cuneg r cutaag,
yema cunat ga Dabmax
ichaxunetaxrx ga yexguma namax
nx chixuxgu nax tagutma nataxux i
nataag i Iraanecxgar ex gac
. 6-7Natr ngxgumachi pema r
, r tama
peyanguxgu i ngma chor mug i
pexna chaxx, 
ngmax picuaxggu,
r choma r t pex  
aa naane ga pexna chaxx. R t
ngutaquexepatax
e. R
ya chaugcax chaxnexxn

ngxguma i guxma i tog i


nachixanecxg r t pex
nacugxeecha. 8R daa
ngutaquexepatax r ngma natapxg
t ngt nayi, r guxma i ngma
a petx, r t namax
ngm
nabai xchi r nx t nacuge r t
naca: Txc ya Tupana r
ngmac namax nanangupetxx i
aa naane r daa tupauca ya taxne?

1910

259
anagrg t. 9Natr ngma ngxga
r anagr t: R ngma
Iraanecxg r ngmac nx
 
nor Tupana ga nor oxigx
xeec , r tog i

nicuaxxg. R ngemacax ya Cori ya
Tupana r guxma i aa chixex naxcax
nanguxxanagrg t.

Charumx
Chabanear ex
gac

10

1 

ex gac r yexguma nx
 r
uxc Tupana mexmax r
cuaxmax porac nx nax
nangxeex , r yemaca
guxchagx ga oremax nxna
yacaxaxcax nax yemaac nx
yaxxcax. 2
ngaxc Yeruchar%
ga muxma ga camyug ga
pumragmax r irumax r nutag
ga meru%%. R
yexguma Charumx
r guxma ga yema nagu
cma nxna ica. 3R nma
ga Charum 
nangxga ga guxma ga yema nxna
nax nacaxax, 
. 4-5
ngear ngxx
ga yema Chabanear ex gac nx
ar cuax r nx
nadauxgux ga guma ex gacpata ga
naxxne r yema mexechix ga nag
ga nor mechagu inumax r nor
ngxeer ugar ucapug r nor

puractanxgchiru r yema nor



ga naxnag ga tupauca ga taxnegu
Tupanacax dai x r gux, 
porac namax ibai xchix. 6R
ex gac ga Charumx :
Yema chauchix
 ga cuchiga r cur
cuxchiga, . 7R
u er nua
, r chauxetmax nx chadau.
Natr yema nx  ga
cuchiga, r cur cuxchiga ga chomax
nx yaxugx, r tama ngx
nangu. Er ngma cur cuax, r cur
ngmaxg, r yema nx
. 8R
uxc ecax tatagx ya cuxmaxg,
r nataxgx i ngma cur
puractanxg i guxguma cux
ngxmagx r nx nax
uxc cuax cux ngexmax i
ngxguma quidexaxgu! 9R
namecmaxchi ya Cori ya cur
Tupana ya cumax taxc r cux
imucuchic nax Iraanecxgar
e cax. R yemaac cux
ningucuchixx nax aixcma meama
ngma Iraanecxgmax
icucuxcax, er guxguma porac
pex nangecha . 10R
%ex gac
r nxna inana ga 3,960 quru nagux
ga iru, ma ga pumra r
nutag ga meru. R paac

yexgumaepx ga pumrag ga yema
Chabanear ex gac Charumna
naxex px.

11011

260

nma ga ex gac ga Charum


r nor cua
nx naryexeramae ga guxma ga

Amcxgar tupana ga buxe naxcax


tx yagugx. 6R yemaac ga yema
Charum x r Cori ya

tog ga e 
yexmagx. 24R guxma ga duxg
r nx nadaugcha r nx
 ga yema cuax ga Tupana
nxna x.

Tupanape. R tama
nanat ga Dabrx aixcma Cori ya
. 7R yemacax ga
Charum, r guma ma
Yeruchar
ngutaquexepatax

23R

Charum r tog ga nachixanegar


tupanax nicuaxx

nma ga Charum r
Equtuanecxar ex gac ga
Faraacmax naxxmax. R
yexgumarx ta namax naxxmax ga
muxma ga ngexg ga tog ga
nachixanec ga Motanx,
r Amtanx r Edtanx, r
Chidcxg, r Ittatanx ga Cori ya
Tupana Iratanxgna chuxux ga
namax nax yaxmax, yer ngrchi
ngma Iratanxg r t ngma
ngex. Natr
nma ga Charum r yema ngexgx

11

1-2R

nangex e, r yemacax namax


naxxmax. 3R nx nayexma ga 700
ga naxmaxchi, r nai ga 300 ga nge ga
%. R yema
naxma
 ga Charum. 4R
yexguma mar yaxgu
Charum, r yema naxmaxg r
nanatoxg nax yemaac tog ga
cax. R tama
nanat ga Dabrx aixcma Cori ya
. 5R nma ga
Charum r Chidcxgar tupana
ga Atatx nicuaxx. R yexgumarx
ta nx nicuaxx ga Mco ga

naxcax ga Quem ga Moanecxgar


tupanachicnax ga buxe naxcax tx
yagugx. R yexgumarx ta nanax
naxcax ga Morx, ga Amtanxar
tupanachicnax ga buxe naxcax tx
yagugx ta. 8R yemaac ta tmacax
nanax ga guxma ga naxmaxg ga
tog ga nachixanec
pumra tagutexegxcax r naxna
nax tadai xcax naxcax ga tmaar
tupanag. 9-10R nma ga Cori ya
Iraanecxgar Tupana r
Charummax nanu yer nxna
, taxreexpxcna naxcax
nax nangx, r namax nx yaxux
nax tama tog ga duxgar
tupanachicnaxgx yacuaxxcax.
Natr ga nma ga Charum r tama
. 11R yemacax
ga Cori ya Tupana r Charumx
anagr: uxma nax ngmac
 r tama
cuyanguxx i ngma yigmax
ixunetax, r ngemacax mar
taux 
guxma i Iraanecxgar ex gacg
cax. 
ngxeer una t chanax i aa Iraane.
12Natr ngma cunat ga Dabgu nax
gagu,  uxma
cumaxyane cuxna chanayaxu i aa

11112

261
Iraane.  
ichanayaxux. 13 
i aa naane nxna chayaxu. 
Iraanecxtcummax t
ichanacuaxexe i cune, er cunat ga
 ya

anagr ga Cori ya Tupana.

Nayu ga Charum

nma ga Charum r 40 ga
xgmax
inacux ga Yeruchar. 43R
yexguma nayu
Yerucharar ye ga nanat ga Dabgu
gaxgu nanataxg. 
nane ga Robo nachicx ex gac
.
42R

Ng nitoye ga Iratanxg

nma ga Charum nane


ga Robo 
Chiquma ga
Iraanec
ex gacx yangucuchixeeg axcax.
2Natr ga Nabx nane ga Yerubo ga
paac Charum
ac, r yma nx nacuchiga nax
ex gacx yangucuchix ga Robo.
3R Yerubocax nangemag ga
namcg. R nma r Iraanecax
nategu r guxma ga
Iraanecxgmax ex gac ga
Robox%
yadexaxcax. R anagrg nx:
4Gum cunat ga Charum r
porac tax ga diru tox
nayaxu. R uxma i cuma r tama
tanaxaxe i cunatrx . R

12

1R

tanaxaxe i tox xx i ngma.


R ngxguma tomax cumecmagu r
tox xgu r mea tomax
icucuaxgux,  
tapurace anagrg. 5R nma ga
Robo nanangxga r anagr:
x i ngunex
! anagr. R nma ga
dux. 6R
yexgumayane ga nma ga ex gac ga
Robo r naxcax nangema ga yema
ucuxerug ga nanat ga Charumax
puracex ga yexguma namaxxgux.
R nxna naca r anagr:
Taxacmax i chox pixucuxex i
pemax, r uxc t chanangxgax i
aa duxg? anagr. 7R
nmag r nanangxg r
anagrg: Ngxguma chi mea
%xg r
mex i dexamax cunangxgagu, r
nmag r guxgutma cuxme
ng nangexmagxx anagrg.
8Natr ga Robo r tama yema
nanatar ucuxerugax . R
naxcax nangema ga yema namcg ga
% r nx
puracex, r nxna naca r anagr:
i chox pixucuxex i
pemax? R uxc t chanangxgax
i aa duxg i choxna cagx nax
%xxcax i ngma
di r tama
chaunatrx porac tax i diru
cax? anagr.
10R nmag ga yema namcg ga
% r
nanangxgag r anagrg:
Ngma duxg i cuxna cagx nax
tama cunatrx tax i di
9Taxacmax

112

262

yema naxcax nacagx, r inanaxge


cuyaxuxcax r ac t cunangx:
nax yaxichax r agx:
Gum chaunat r porac pex
 name i Dab r
namu, natr i choma r t nor
natanxg. %anecax
yexera porac pex chamu. 11R
! R Robo r
%

tax ga di natanxgar e 


txr! agx. R gux.
chomax r t yexerac tax i diru
R yema Yudtanxxica yma
. R chaunat r
nayaxg r Robox nayauxg ga
goyexmax pex nicuai xg, natr i
e . 18R nma ga
choma r t cuai xrux i rumax
ex gac ga Robo r nanamu ga nor
pexexmax pex chicuai xgx
12

ngxeer ux ga Adur ga nor


anagrg nx. R yema

ex gac ga Robo nx ixuxrx, r


puracmax icuc. R namax nx

tomaepx ga ngunex 
nixu nax nor puraccax
cax nategu ga
nangutaquexexee xcax ga yema
Yerubo namax ga guxma ga
Iraanecxg ga tama naga
duxg. 13Natr nma ga ex gac ga x. Natr nma ga yema
Robo r nanucma nanangx, r
duxg r nanueama r nutamax

Adurx nimaxg. R yexguma
14

ucuxerug ga yaex. R
yemax nacuaxgu ga ex gac ga

duxgmax nx nixu ga yema ore


Robo  

%
itchignegu nixe r Yeruchar

nx ixugx, r anagr: Aixcma


naa. 19R yemaac ga yema tog ga
Iraanecxg r nanue Robomax
% ga
r guxma ga Dabtanxmax. R
di natr i
uxma r ta ng%. 20R
choma r t yexerac tax i diru
guxma ga yema Iraanecxg ga
. R chaunat r
tama Robox r nx
goyexmax pex nicuai xg, natr i

 
choma r t cuai xrux i rumax
 ga Yerubo. R yemacax ga
pexexmax pex chicuai xgx
15
yema duxg r Yerubocax
anagr. R yemaac ga nma ga
ex gac r tama yema duxgga
nangemag nax namax

nangutaquexexcax. R
xx nax
nayangucuchixg nax Iraanecxar
yanguxcax ga nor ore ga Nabx nane
e cax. R guxma ga yema
ga Yerubomax nx yaxux naa duxg r Yerubo. R
ga nor orear urux ga Aa ga
Yudtanx
16-17
R yexguma yema
Chrucx.
naxaxegx ga Dabtaxa ga
duxg nx icuaxchitangu nax
Robo.
nma ga ex gac tama nayauxx ga

11213

263

Yerubo r
Iraanecxgx namu
nax tupananetachicnaxgx
yacuaxgxcax

nma ga Yerubo 


nanamexx 

ga Efraar
ma.
R gumagu naxchi ga nma ga
ex gac ga Yerubo. R guma Chiqu
25R

namexnanamexx ga
. 26Natr ga nma
ga Yerubo r ax:
Ng %xgu, r
ngrchi ngma Dabtanx r t
chox nataxchig nax Iraanecxar
e . 27R ngxguma aa
duxg Yeruchar
tupauca ya taxnegu Cori ya Tupanacax
naxnag yadai xcax, r ngrchi t
Robo ya Yudanear ex gacx
nangechag, r t chox nimaxg, r
 , axgu
. 28R nor
ucuxerugna naca ga yemachiga. R
%ex gac ga
Yerubo 
irunaxcax naxxexe r duxgx
anagr: Pemax, Pa Iraanecxgx,
 i guxchax 
a
Yeruchar nax ngm
Tupanax peyarcuaxgxcax. R
dcax, na%

gaxx anagr. 29R yexguma r
, r
. 30R
gu nayi xiix
ga Iraanecxg. R yema duxg r
 nax yema

naxgx
yanacuaxgxcax.

Wxi ga Tupanaar orear urux ga


 r poragac
Yerubox naxucuxe

13

1

Yerubo pumratexe iguyane


%, r
 ga
 ga Cori ya Tupana
yma Yerubox. 2R Cori
ya Tupana namuxcma tagac yema
maregar guchicaxchiga nidexa r
anagr: Pa maregar
Guchicaxx, Pa maregar
Guchicaxx, r Cori ya Tupana r
anagr: Dabtanx 
 
naga.  
i ngma tupananetachicnaxgar
chacherdteg i u
pumratexe gugx. R ngmac
duxgchina% 
anagr. 3R yematama ngunexgu
ga yema orear urux r ex gacmax
nx cuaxrux nax
 nacuxcax nax aixcma
 ga nx yaxux,
r anagr: cuaxrux i
Cori ya Tupana nx ixux: R aa
marear guchicax  %
ngxmac r
anagr. 4R yexguma
nma ga ex gac ga Yerubo nx

urux nx ixux nachiga ga yema
marear guchicax 
yexmax, r nma ga Yerubo r nanu

113
r naxunagmexe r nor purichagx
namu r anagr: Peyayaxux!
anagr. Natr guma naxmex ga
naxunagne r namax nx
naxunetane r yma nayatait r mar
taxuacma narxue. 5R yexgumatama
ga yema marear guchicax r
%

Cori ya Tupanaar orear urux nx
ixuxrx. nangox nax
 ga namux nax
nx yaxuxcax ga yema ore. 6R
yexguma ga nma ga ex gac r yema
orear uruna naca r anagr:
Cux chacaax , r Cori ya cur
Tupanana naca nax ngmac
charmemxcax! anagr. R
nma ga orear urux r Cori ya
Tupanana naca, r yemaac
narmexmex ga guma ex gac, r
noxrir. 7
nma ga ex gac r yema orear
urux anagr: %
a rax
m
cungxcax!  %

264
gu
nateguxcax. 11R yexguma r Betlgu
naxchi  ga
mar yac. R guma naneg r namax
nx nixuge ga guxma ga yma
 ga guma orear urux
ga Yudanecx. R yexgumarx ta
nanatmax nx nixuge ga yema ore
ga ex gac nx ixux. 12R tmax ga
nanat r tmanegna taca r atagr:
Ngexrx i namagu nategux?
atagr. R nma ga tmaneg r
tmamax nx nixuge ga yema nama
ga nagu nategux ga guma orear
urux ga Yudanecx. 13R yexguma
ga nma ga orear urux r nanegx

anagr: Paxa chauxcax


penaxxmaeex i chor bru!
anagr. R nmag r
nanamexg ga yema bru, r
yematagu natonag ga nanat. 14R
nma r guma orear urux ga
Yudanecnang. R nx
 
natox. R nxna naca r anagr:
 i orear urux i
chax anagr. 8Natr nma ga
? anagr. R
orear urux r ex gacx nangxga
nma nanangxga r anagr:

r anagr: Woo chi nor ngx i


anagr. 15R

yexguma ga guma orear urux ga yac


cur ngmaxg i cuchi

r anagr nx: %
ngxmagx choxna cuxxgu, r
a
,  chauchim
ichibexcax! anagr. 16Natr
chachib, 
nma ga guma orear urux ga
. 9Yer yemaac chox namu
ga Cori ya Tupana. R anagr chox:
Yudanecx r nanangxga r
   anagr: Taxuacma cux
 ngma nama i noxri nagu
chixmc r taxuac cuchigu
10

gu cutegu!. R
chaxcu, r taxuacma chachib r
nma ga yema orear urux r to ga
.
17Er nma ya Cori ya Tupana r
namagu nategu nax tama yema nama

113

265
meama chomax nx nixu nax tama
nua chachibxcax r chaxaxexcax r
tama ngma nama ga noxri nagu
gu chateguxcax anagr.
18Natr nma ga guma yac ga orear
urux r anagr: Choma r ta
cuxrx orear urux . R Cori ya
Tupanaar orear ngerux x
chox namu nax chauchi
a cux nax
chagaxcax r ngm
chachibxxcax, r cux nax
chaxaxexxcax anagr. Natr
 yaxux ga
guma orear urux ga yac. 19R
yexguma ga guma orear urux ga
Yudanec
nachi. 20R
%
ga guma taxre r nma ga Cori ya
Tupana r guma yac ga orear
urumax nidexa. 21-22R nma r
tagac guma orear urux ga
Yudanecx anagr: Nma ya
Cori ya Tupana r cumax nx nixu r
ng ga
yema cux namux, r cug nax
cutegux nax cuchibxcax r
cuxaxexcax i ngext Cori ya Tupana
tama cux naxaxex, r
ng oxig
taxgxgu cutax anagr. 23R

yanguxgu ga guma orear urux ga
Yudanecx, r nma ga orear urux
ga yac r nx nanamexexe ga nor
bru. 24R nma ga guma orear urux
ga Yudanec. Natr
namagu nx 
yexma nayamax. R yema naxne r
. R yema bru r yema ai

r naxtagu narcho ga yema naxne.


yexgumayane yma nachopet ga
uxre ga duxg r nx nadaug ga
naxne ga namagu x r yema ai ga
. R yexguma
naxnextagu irx
 ga
yac nagu pex
yema duxg, r nx nixuchigag ga
yema nx nadaugx. 26R yexguma
guma orear urux ga yac nx
nacua ga guma
orear urux ga nateguxc, r
aita nax r anagr: 
ya yim orear urux ya tama Cori ya
25R

. R ngemacax i nma



napexegu namu nax ngmac nagu
cax r yamaxcax, yema
Cori ya Tupana namax nx
ixuxcma anagr. 27R
yexgumatama nanegx namu ga
naxcax nax namexgaxca
ga bru. R nma ga naneg r naxcax
nanamexg. 28R yexguma ga guma
orear urux ga yac r nayadau. R
yexma namagu nx nayangau ga
naxne r yema bru r yema ai ga
yema naxnextagu rchox. R nma
ga ai r tama yema naxnex nangx r
tama tx nimax ga guxema bru. 29R
yexguma ga nma ga orear urux ga
yac r guma orear urux ga
Yudanecxne nangenag r
. 
nanange nax naxcax naxaxuxcax r
inatxcax. 30R nma naxx ga
naxmaxgu nayaxcuchi ga naxne. R
naxcax naxaxu r anagr: Porac
cuxcax changecha, Pa Chauenex
anagr. 31R yexguma mar yexma

11315
%, r nanegx
anagr: Ngxguma choma
chayuxgu r ngma naxma i ngma
Tupanaar orear urux nagu
chixcuchixgu ttama chox
pixcuchi! R yima chauxchinaxg r
naxchinaxxtagu ttama penan! 32Er
aixcma t ningu i guxma ga yema
Cori ya Tupana nx nx ixuxeex
nachiga i ngma tupananetaar
marear guchicax 
ngxmax, r nachiga i guxma i
ngma tog i marear guchicax i
Chamriaanec
ngxmagx anagr. 33
yemaac Tupana nx nax nx
dauxx, r nma ga ex gac ga
Yerubo r tama nx narxo ga yema
chixex . R
xgx naxuneta ga
ca
guma ngutaquexepatax ya nor
tupanachicnaxca. R
guxema tx nangchaxe, r nma ga
Yerubo r chxmax tx nabaeru,
r chacherdtex tx ningucuchixexe
ngutaquexepatag.
34R yema Yerubo x
chixexgu nayi x ga nataag r
yanaxox ga guxma.

nma ga Yerubo r 22
ga taunec e 
. R yexguma nayu
r nane ga Nadx r nachicx nixcu
nax e cax.

14

20R

Yudanear ex
gac ga Robochiga
21 

nane ga Robo %e . R

266
nma r nx nayexma ga 41 ga taunec
ga yexguma yaxcuxgu nax ex gac
. R 17%ex gac
ga Yeruchar. 
 
ga gux
c ax ga napata. R
Robo ktanx 
 . 22Natr ga
yema Robo x, r porac
nachixexchi ga Tupanape. R yema
nor chixexg ga naxx, r guxma ga
nor oxigar chixexgar yexera
nachixe ga Tupanape. 23Yer
nmag ga duxg r nor
tupanachicnaxcax nanax ga nor
cuaxchicag. 
ma
itaetaxtxx ga nutag

yacuaxgxc ax. 24R guxma ga yema
nachixtama yatx r
ngex ngmax namax. R yema
duxg ga Yudtanx r gux ga
chixex naxg naxrx ga yema
nachixaneg ga tama Tupanax
cuaxgx ga nma ga Cori ya Tupana
Iraanecxgpex.

30R guxguma ng nadaiecha ga


Robo r Yerubo. 31R yexguma
nayuxgu ga Robo, 
Yeruchargu natax tmatangu ga
nor oxig. R nachicx ex gacx
ningucuchi ga nane ga Abi.
Abi r Yudanewa e


15

1R

Abi inanaxg ga ex gac


  
yexguma Yerubo ga Nadx nane

11516

267
mar 18 ga taunec e 
. 2R tomaepx ga taunec
%ex gac nax
.  
tmaga. R tma r Achar.
3R nma ga Abi r yematama nanat
x ga chixex nax r tama aixcma
. R tama
guma nor oxi ga Dab ga meama
Tupanacax maxcrx .

Nadx r Iraanewa e

25R

yexguma mar taxre ga taunec


e o
, r nma ga Nadx ga
Yerubo 
ga e  . R
taxretama ga taunec e 
yma. 26Natr yema naxx ga nma
ga Nadx, r porac nachixe ga
Tupanape. R yematama
chixexg ga nanat x nax. R
muxma ga tupananetachicnaxgx
nicuaxx. R yemaac porac
chixexgu Iraanecxgx nayixexe.
27Natr

ga Bacha ga Aa nane ga
Ichactanx 
natanxx nanutaquexe nax Nadx
yamaxgxcax. R Piritutanxgar
gu Nadx nimaxg,
ga yexguma nma ga Nadx guma
 nachoeguchiyane namax ga
guxma ga Iraanecxgar
churarag. 28R nma ga Bacha r
Nadx nimao
tomaepx ga taunec e 
. R Nadxchicx ex gac
. 29R yexguma noxritama
yangucuchigu ga Bacha nax ex gac

r tx nadai ga guxma ga
Yerubotanx. R yema Cori ya
Tupana nor orear urux ga Aa ga
Chruc yaxuxrx, r
nma ga Bacha r guxma ga
Yerubotanx tx nadai r tx
naguxexe. R taxema tx
xx. 30R yemaac nangupet
nagagu ga yema Yerubo x ga
chixex.  
ga chixexgu nayi x ga Iraanecxg
r nor Cori ya Tupanax nanuxeeg x.
31R guxma ga yema Nadx x i
tama nua ngx, r ngma popera i
Iraanecxgar ex gacgchiga
ixmatxgu naxmat. 32R guma
Yudar e o, r guma
Iraanecxar ex gac ga Bacha r
ng nadaiecha. 33R yexguma
tomaepx ga taunec e 
o , r nma ga
 k

Iraanecxar e cax. R
24 ga taunec e . 34Natr
yema Bacha x r porac nachixe ga
Cori ya Tupanape. Yer nanax ga
yematama chixex ga Yerubo
Iraanecxgx nagu nayi xixeex , r
muxma ga tupananetachicnaxgx
nicuaxx.

Acx r Iraanewa e


16

29R

yexguma 38 ga taunec
e o
k ri nane r
%ex gac nax
. R 22 ga taunec
e . 

11617
 .
30Natr poracxchima nachixe ga
nor max ga Cori ya Tupanape.
R yema nxra e ar
yexera porac chixex nax. 31R
yematama chixexg ga Yerubo ga
Nabx nane x nax. R nat r
Yechab ga Chidar ex gac ga
Ebaxacmax naxxmax. 

tupananeta ga Bax nax yacuaxx.
32  cax
ngutaquexepatax
%. 33R
yexgumarx  
tupananeta ga Achrachicnax. R
yemamax porac Cori ya
Iraanecxgar Tupanax nanuxexe,
gux ga yema nxraxx ga
Iraanecxgar ex gacgar yexera.

Era nanaxunag r t nax yapaganex

17

1R

nma ga Tupanaar orear


urux ga Era, ga Garaxar
x,
r Acx anagr: Yim nx

chapuracc ya Cori ya
Iraanecxgar Tupanagagu cumax
nx chixu, r doma taunecgu r
tagutma napu r bai t i cherena nax
rngux u 
chixu anagr. 2R yemacax ga Cori
ya Tupana r Erax anagr:
3-4axc ne
! R nat i Yudar
ngxmax i natxac i
Querxgu yarcux! R ngma
 
a cux
t chamu nax ngm

268
cax anagr. 5R
nma ga Era r nanax ga yema Cori
ya Tupana namax nx ixux. R nat
ga Yud, r yema
natxac ga Querx.
6R nmag ga ngurucu r paxmama r
acax yma
nangegx. 
naxaxe ga Era. 7Natr mar uxre ga
ngunex ngupetxgux r yema
natxac r nipa yer taguma napu ga
yema nachix.
x
8R

yexguma ga Cori ya Tupana r


Erax anagr: 9
ya Chid, r
ngxma yarxux r ngxma nape! R
 
ngxma chic nax cux
nachibxxcax anagr. 10R
%, 
. R yexguma guma
, r yma

. xcax naca r
: 
gu dex chox
nuata cunge nax chaxaxexcax?
anagr. 11R yemataax mar yma
nangeagu, 
, :
Tauchi cux xichipexe
 cungexgu?
anagr. 12
inangx: Cori ya
Tupanagagu cumax nx chixu r
chox . ximexecu
i trgutexexicatama chox nangexma ya
x, r xrax i chx i

11718

269
naxchi. R ngemaca
chayayaxux nax xrax 
chaxxcax nx ya chaune r
chaugcax r ng%
t tayue . 13R nma ga
 nangxga r anagr:
Taxucaxma cumu! R c yax i
ngma nx quixux! Natr i ngma
cur trgutexe i cux ngexmax
chox  
maixcurax r nua chox nange, r
ng r cuneax
nax! 14Er nma ya Cori ya
Iraanecxar Tupana, r nx nixu r
ngma cur trgutexe i tx
ngxmax r ngma cur chx i
naxchingxmax r tagutma
nagux, r uxmatta Cori ya Tupana
oma i naanegu napuxx anagr.
15
%
ixux. 
r Era r muxma ga ngunexgcax
%. 16R taguma nagux ga
trgutexe ga tx ga
naxchi
nx yaxuxrx. 17
ngunexgu r nida
. 18
ga yema yutec r Erax :
Taxac chomax cux Pa Tupanaar
Orear Ngeruxx? 
choxna nx cucuaxchixx i chor
chixexg r ngmagagu cunayuxx
ya chaune? . 19R nma ga
 nangxga r anagr:
Nua namu ya cune! anagr. R
, r
yema ucapu ga nagu napexgu
nanagacuchi, r nor pechicaxgu

nayacaxx. 20
tagac Cori ya Tupanana naca r
anagr: Pa Cori ya Chor Tupanax
r ngx t e  quingexexe i
gu chapec, r
ngemacax cunayuxx ?
anagr. 21R yexgumatama ga Era
r tomaepxcna guxema buxet
nayaruchi r tagac Cori ya
Tupanana naca r anagr: Pa
Corix, Pa Chor Tupanax, r cux
chacaax cunamaxxcax i
aa bux anagr. 22R nma ga
Cori ya Tupana r nx 
nx nacaax x. 
namaxx ga guxema buxe. 23R
yexgumatama ga Era r tx naganag
ga guxema buxe r yema napex
% ga
axtgux naga. R tmana
tx nayamu,  anagr:
Dcax, nx nadau ya cune r
namax! anagr. 24
yema nge r inangx:
u
chacux i Tupanaar dux nax
r ngma nx quixux r Cori
 .
Era r wenaxar ex
gac
ga Acx

yema ngunexg r
nigetan. R tomaepx ga
, r nma ga Cori ya
Tupana r Eramax nidexa r
anagr: ex gac ya Acx
% yarxu r oma i
naanegu t chanapuxx! anagr.
2%
Acxmax nx yanaxuxcax. R

18

1R

118
yexguma r porac nangux ga taiya ga
 . 3R nma ga Acx r
naxcax naca ga nor ngxeer ux ga
Ada ga aixcma Cori ya Tupanax
ngechax. 4k
 ga 100 ga
Tupanaar orear urug ga yexguma
Acx naxmax ga Yechab nadai xchagu.
R nma ga Ada r taxretcum ga 50
gu nayatoye r u
xmaxgu nayacuxg r yma
%. 5R yexguma
, r nma
ga ex gac ga Acx r Adax
anagr: %, r guxma i aa
tachixma i
naxcax
idauxcax ya maxe naxcax i tr
brug nax ngmac tama nayuexcax
r taguma tx nataxuxcax!
anagr. 6R yemaac ga Acx r
Ada r ngmax nx nixu nax
 ga Acx r
toxnamana ga Ada nax naxcax
nadaugxcax ga dex r max. 7R
k
Erax yexma nangau. R yexguma
nx yacua% r
napexegu nayangcuchi r anagr:
E, Pa Chor Cori,
Pa Erax? anagr. 8R nma ga
Era r nanangxga r anagr:
Ng, . R paxa cur
corimax nx yarxu r nua
changexma! anagr.

16R yexguma ga Ada r Acxmax


nx nayarxu nax Era yma ngux, r
k 
yadauxcax. 17R yexguma Erax

270
nadauxgu r anagr: Cuma ex na
ngma yat i Iraanecxgcax
chixex cunguxx? anagr. 18R
nma ga Era nanangxga r
anagr: 
ngma guxchax i ngupetx i nua
. R cuma r cur
duxngma ngupetx,
ngma Cori ya
Tupanaar mug r Bachicnaxgx
pecuaxxg. 19R uxma r cur
duxgx namu nax ma
Carmrugu nangutaquexegxcax i
guxma i Iraanecxg namax i
ngma 450 i Baar orear urug r
400 i Achraar orear urug i
Yechabmexengxmagx r nx
rngxeex ! anagr ga Era.
Era r Baar orear urug

yexguma ga Acx r guxma ga


Iraanecxgcax nangema, r
nanangutaquexexexe ga yema orear
urug ga ma.
21R yexguma ga nma ga Era r
guxma ga duxgmax nidexa r
anagr: uxguxratta i pemax i
nx perxoex 
? R ngxguma Cori ya

!  
ng! anagr. R nma
ga duxg r taxuxmaama
nanangxgag. 22R nma ga Era r
nidexachigama r anagr:

Tupanaar orear urux i chayaxx
r chamaxx. Natr ngma Baar
orear urug r 450. 23R uxma

20R

271
pega. R nmag i Baar orear
uru . R
gmcgu t inanachexcug. R
ngmac xtantgu t nananug i
ngma namachi i Baar marear
guchicax,  
nayanai xexe ya x. R ngxgumarx
t ta i chomax r chanamexx i ngma
 
chananugmachi,  
chayanaixx ya yima x. 24R
ng 
pecage, r choma r t Cori ya
Tupanana chaca. R yima xmax
tx ngxgac,   
anagr. R
guxma ga duxg nanangxgag r
anagrg: Mexngma
anagrg. 25R u
r yema Baar orear urugx
anagr: Ngexrx i aa

penamexx, er pemu i pemax! R
u
 !
anagr. 26R yemaac ga nmag

nxna namugx. R nanamexg r
pa
tupana ga Bana nax nacagex r
u. R
anagrg: Tox nangxga Pa
Bax! anagrg. R yema
marear guchicax ga naxgxx
niyuxeguchitancx, natr
nataxuma ga taxac ga nangxgx.
27, r
nma ga Era r yema Baar orear
uruggu nidauxcrax r anagr:
Yexera porac pixicha! Er ngma

118
per tupana r ngrchi i puracgu
narxux, rexna nayaoxex, rexna
%, rexna ngrchi nape
penabai xg anagr.
28R nmag r nayadaxx ga nax
yaxichax. R cxchimax ng
neg,

naxgx, uxmata
naduegumxneg. 29
nangu r nmag r inayadaxg ga
nax yaxichax r nax nayuxtanxx,
r yemaac nayuanexgmare, natr
taxuxma nanangx 
naga ga nx . 
Tupanacax
yamx . 30R
yexguma ga Era r guxma ga
duxgx anagr: Nmamaxra
! anagr. R guxma ga
duxg r nax. R
nma ga Era r nanamexx ga yema
Tupanaar marear guchicax ga
rngutax. 31R nanayauxpta ga 12
ga nuta naexpx ga naneg ga Acbu ga
Iraanegu gac. 32R guma
nutagmax nanax ga Cori ya
Tupanaar marear guchicax. R

marear guchicax r 20 ga ltruxcu
ga nanetchire nagu mex 
taxmachatexe. 33
inananu ga x. R gmcgu tx
, r
yema xtgu tx nanugmachi.
34R u: gmc i
tx pixgcu dexmax r
ngma namachitgu r ngma
 pebagcu!
anagr. R yemaac nanaxg ga

118
duxg. 
yemaac naxgaxcax. R nor
tomaep
 nabagcuxcax ga tx.
R yemaac nanaxg ga nmag. 35R
yema dex r yema marear
guchicaxx nayeguchi, r yema
caeguxmachatexe r nanap. 36R

, r nma ga Tupanaar
orear urux ga Era r naxca
yema marear guchicax. R tagac
anagr: Pa Corix, ya Abraar r
Ichaar r Iraanecxar Tupanax
cug inaex i uxmax nax cuma
i Iraanecxar Tupana, r
 i cur dux, r
 i chox cumux nax
chanaxxcax i guxma i aa chaxx!
37Chox nangxga, Pa Corix, chox
nangxga nax ngmac i aa
duxg nx cuaxgxcax nax cuma
i Tupana r nxna cuxux nax
cuxcacax!
anagr. 38R yexgumatama Cori ya
Tupanaar xema r ngrchi yexma
.
R nixa ga yema namachi r x r
.
R yema dex ga yema
caeguxmachate r
inayache. 39R yemax nadauggu ga
guxma ga duxg r axtanegu
nanangcuchitan r anagrg:
.

anagrg. 40R yexguma ga Era r
yema duxgx anagr:
penayaux i guxma i Baar
orear urug r taxuxtma nia!

272
anagr: R nma ga duxg r
nanayaux. R yexguma ga Era r
natxac ga Chichxx
r yexma nayadanax.
Era r puccax nayumx
41k

anagr: !
Er mar nicuxcu ya puc anagr.
42R nma ga Acx r nategu r
nayachib r nayaxaxe. Natr ga Era
r ma.
x r
R yexma nayacaxp
nanangcuchi u
xgmachate. 43R
nap
nor ngxeer ux anagr:
Dauxguamax, r
! anagr. R
nma ga nor dux 
. 
yema nor dux r anagr:
taxac anagr.
Natr ga nma ga Era r nanamu r
anagr: R 7 expxcna yadau!
anagr. 44R yexguma mar nor
7 expxcna yadauxgu r yema nor
dux r anagr nx: R nx
 i caixanex i
 
naxmexeraxx anagr. R
yexguma ga Era r nor duxx
anagr: Paxa inaachi r
Acxmax nx gu
yaxe r nax ma
pa ya puc! anagr.
45k , r
. R
yexgumayane r nanaxchiane, r
nibua, r tac ga puc nangu. 46R
nma ga Cori ya Tupana r Erana pora

11819

273
nax. R yexguma mar ngna

naa. R Acxpa yma nangu.
Era r ma

19

1R

nma ga Acx r naxmax


ga Yechabmax nx nixu ga
guxma ga yema Era x, r uxc
nax nadanaax ga yema Baar orear
urug. 2R yexguma ga Yechab r
xx imu ga
Eramax nx nax yanaxuxcax ga
: Cuma r Era
. R
cumax nx 
chor tupanag porac chox napoxcu
ega mox oma i oragu tama cumax
chanaxxgu i ngma Baar orear
urugmax cuxx . 3R
nma ga Era r nx nicuaxchi ga
%, r
yemaca
. R yma
nanatax ga guma nor ngxeer ux. 4R
%x
.  , r
. R
. R
yemacax Cori ya Tupanax anagr:
Martama Pa Corix, r choxna
nayaxu i aa chor max! Er

uxmatama chayux anagr. 5R
yexma naixtgu naca r yma nape.
x ga Tupanaar
orear ngerux r yma nangu r nx
yanggcma anagr nx: rda
r nachib! anagr. 6R Era r
nanadauane, r nx nadau ga
naerux 

maixcurax  r dex


x. R yexguma ga
nmax r narda r nachib r naxaxe.
. 7Natr
ga Cori ya Tupanaar orear ngerux

. R nayabai xg, r anagr
nx: rda r nachib! Er yxgu
ng
anagr. 8R nma ga Era r
narda, r nachib r naxaxe. R yema
na r pora nxna nax. R 40 ga
ngunex r 40 ga chtax 
uma
ga Orx. (
Moichcax nangx.) 9R yexguma
guma ma
%gu naxcu, r yma
nanangupetxx ga chtax. R nma
ga Cori ya Tupana r namax nidexa, r
anagr nx: Taxac nua cux, Pa
Erax? anagr. 10R nma ga Era
nanangxga r anagr: Porac
, Pa Chor
Cori ya Tupana ya Gux
Ngxmacx. Er ngma Iraanecxg
r mar nx inarngmae i ngma
cur uneta ga namax cuxx, r nagu
napoge i ngma cur marear
guchicaxg, r taramax tx nadai ya
yxema cur orear urug. R
chaxicatama chayax, r uxma r
chauxcax r ta nadaug nax chox
yamaxgxcax anagr. 11R nma
ga Cori ya Tupana r anagr nx:
chaupexe yachi ya daa
ma! anagr. R nma
ga Era r yemaac nanax. R nma
ga Cori ya Tupana r yma naxpet.


119
nagu nangu ga guma ma, r nabu
r ga nutag r nipue r
naryiixchipan, natr nma ga

nayexma. 
naxxchiane, natr nma ga Tupana
r tama yema %.
12R yema %%
ga xema, natr nma ga Tupana r
. R yema

ga gax ga naga ga mexechix. 13R
yexguma yema nagax 
Era, 
guxchirumax. 
maxmaxnaaxgu
nayachi. R yexma nachiyane r nx
 ax.
a cux, Pa Erax? 14R
Taxac ngm
nma ga Era r nanangx r
anagr: Nx chicuaxchi nax
porac cux chachuxux, Pa Corix Pa
%Ngxmacx.
Natr ngma Iraanecxg r mar
nx inayarngmae ga yema namax
nax icuxgax. R nagu napoge i
ngma cur marear guchicaxg, r
yim cur orear urug r taramax
nanadai. R chaxicatama chayax i
uxmax natr chauxcax r ta nadaug
nax chox yamaxgxcax anagr.
15R yexguma ga Cori ya Tupana r
Erax anagr: c nategu nagu i
ng i
Damcuar chianex! R
ng 
r chxmax nabaeru ya Acha nax
Chriaanear e cax!
16R ngmax
nabaeru ya Ye ya Nchi nane, nax

274
Iraanecxgar ex gac nax
cax! R ngxgumarx ta
chxmax nabaeru ya Erichu ya Chfa
nane ya Abe-meracx nax cuchicx
chor orear urux cax! 17R
yxema Achamexe 
tx nimax. R yxema Yemexe
  dai xc.
18R dcax, r cumax nx chixu r
choma r mar chayaxgxx i 7,000
i Iraanecxg i taguma Bapexegu
xgx nax nx
cap
yacuaxgxcax! anagr ga
Tupana.
Tupana r Erichux nayaxu
19R yexguma ga nma ga Era r
%, r Erichu ga

puraccx yexma nangau. R guma
Erichupe12 chimx ga
, r
%
 . R nma ga Era
r Erichuca
nanachaxanag ga nor guxchiru.
20R nma ga Erichu r nxna yma
, nang,
r anagr nx: Chanaxaxe i
chox cuxchica nax chaunatx r
chaux chayamexcax, r uxmachi
anagr. R
yexguma ga nma ga Era r anagr
 ,
nx: Mar name i ng
natr nxna nacuaxchi nax Tupana
mar cuxcax caxax nax nor orear
urux cax! anagr. 21R

 niyaxu, r
nanadai, r gmcgu inanachexcu.

119, 21

275
R yema naixmena%
inai xgxmax nanaxxx. R
, r
namcgx nanangxexe. R

ngxeer ux.

Acx r Nabar banec

21

1
Yercx ga Nabgu gac r
 
banec ga ex gac ga Acxpataar
ngaicamna. 2 ga
Acx r Nabx anagr: Choxna
nax i cur banec nax ngmac
chox nangexmaxcax i chor
nanetnec er chopatana nangaicama!
R ngmachicx t cuxna chanax i
, rexna
ega cunaxaxegu r dirumax cux
chanaxtan anagr. 3Natr ga
Nab r Acx nangxga r anagr:
R Tupana tama nanaxaxe nax
cuxna chanaxx i aa naane i chaunat
choxna x anagr. 4R yema
Nabar ngxgagu r nma ga Acx r
nangechacma r nanuxcma
napatacax nategu, yer Nab r
namax nx nixu ga tagutma nxna
nax naxx ga yema naane ga nanat
nxna x. R nma ga Acx r
nachi, r naxchiagu nayaca,
xguama nabuen, r tama
nachibcha. 5R yexguma ga naxmax
ga Yechab r naxca
: Taxaccax cuma r
tama cuchibcha? . 6R
k  nangxga r
anagr: Nabmax chidexa, r

nxna naxcax chaca nax chox namax


nataxexcax i nor banec. R
ngxgumachi choxna naxxgu r to i
banecmax nx chanaxchicx.
Natr i nmax r tama choxna
nanaxxcha anagr. 7R yexguma
ga naxmax ga Yechab r inangxga r
: 
%e . R
yachib r natax! R mar choma
cux t chanayaxu i Nabar banec
. 8R yexgumatama ga
k 
ga popera. 
Acxar cuaxrux %
yexmax. R unaxcax ga
%ex gacg. 9-10R
:
c, guxma i duxgmax nx
pixu nax nangutaquexegxcax nax
tama pechibuecma peyumxgxcax!

cax! R naxcax pedaux i taxre i
yat i nx ixugx nax nma ya Nab
r Tupanamax naguxchigax r
ex gacmax chixex naxuegux! R
ngmax , r
%
r peyam! 
. 11R nma ga yema
e x r
nayangux
% yaxux. 12R
nanaxg ga yema ngutaquexe r yma
Nabna nacage. 13R nma ga yema
taxre ga yatg r guxma ga
duxgpemare nixuge
Nabchiga. R anagrg: aa Nab
r Tupanamax naguxchiga r ex gac
ya Acxmax r ta naguxchiga

121
anagrg. R yemax 
duxg, r Nabx niyauxg r
 . R yexma
%
nayamaxg. 14R yex 
%ex gacg, r
Yechabx
anagrg: Nab r mar nutamax
xg, r mar
nayu anagrg. 15R yexguma
Yechab nx cuchigagu ga Nab r
mar nax nayux  ga
k : Yema banec ga
Nab tama cux namax taxechax, r
u%. Er
nma ya Nab r mar nayu
. 16R yemax 
Acx r nayadau ga yema Nabar
banec, r noxrx xx.
17Natr nma ga Cori ya Tupana r
Erax anagr: 18Dcax, r
u 
naxxgar ex gac ya
Acx. R nma i u
nangexma i ngma Nabar banec i
noxrx xx. 19R acurg t
nx: Pa Acx, r Cori ya Tupana r
anagr cux: uxma nax cuyamx
ya Nab r nxna nax cuyapux i ngma
, r ngemacax i uxma i
cumax r t ta cuggu nadexge i airug

nadexgxanagr ga Tupana.
R nma ga Era r yma Acx
% yanaxuxcax.
20R nma ga Acx r Erax nangx r
anagr: Cumax, Pa Chor Uanx,
r chox icuyangauama? anagr.
R nma ga Era r nanangx r
anagr nx: Ng, cux ichayangau

276
nax cumax nx chayarxuxcax nax
Cori ya Tupanape%
nax cuxx. 21R ngemacax ya Cori ya
Tupana r anagr cux: R t cuxcax
chananguxx i tax i guxchax, r
cugagu t ichayanaxoxx i guxma i
cutanxg. R t chanadai i guxma i
cutanxg i yatx
ngxmagx. 22R yema Nab nane ga
Yerubotanxmax, r yema Aa nane
ga Bachatanxmax chaxxrx t
chanax namax i ngma cutanxg.
Er yema ex gacgrx chox
cunuxx nagagu nax chixexgu
cunayi xeex i Iraanec, anagr
ga Tupana. 23R Yechabchiga r Cori
ya Tupana r anagr: R ngma
  nangmachig i
. 24R ngma
cutanx, r airug t
nanangmachi. R ngma cutanxg i
, r xchag t
nananganagr. 25R
nataxuma ga to ga Iraanecxar
ex gac ga Acxrx naxmaxgagu
chixex x ga Tupanape. 26R
nma ga Acx r porac Tupanape
chixex nax ga yexguma yema
tupananetachicnaxax yacuaxxgu
naxrx ga yema Amorutanxg ga
Cori ya Tupana Iratanx
x. 27R yexguma yema Era
namax nx ixuxx k 
r ngchirugu nagug. R tmx ga
naxchirugu nicux r tama nachib. R
yema tmx ga naxchirumax napeex
r nangecha%. 28R
yexguma ga Cori ya Tupana r Erax
anagr: 29Nx cudaux ya
Acx nax uxc chope

12122

277
naxxrax? R ngma nax chopexegu
ng naxxrax 
chixex changuxx i
uxma nax namaxxgu i nma ya Acx.
Natr ngxguma mar nayu
nane e  
Acxacgcax chananguxx i ngma
chixex nax ngmac yanaxoxcax i
natanxg anagr.
Micaa nx nixu r Acx t
narporamae i nor uang

22

1R

mar tomaepx ga taunec


ninge nax taguma ng nadai x
ga Iraanecxg namax ga
Chriaanecxg. 2Natr guma nor
tomaepx ga taunecgu r nma ga
Yudanear ex gac ga Yochap r
Iraanecxar ex gac ga Acxtagu
. 3R nma ga Iraanecxar
ex gac r nor ngxeer ugx
anagr: Pema r mar nx pecuax
 
ngexmane r txna nax. R txc i
tama pora taxe nax naxme
napuxcax i ngma Chriaanear
ex gac? anagr. 4R yexguma ga
nma ga Acx r ex gac ga Yochapna
naca r anagr: Exna tama chox
quixmcchax nax yanapuxcax ya
 
ngexmane? anagr. R nma ga
Yochap r nanangx r anagr:
Choma r chor churarag r
tamemare nax pex tarngxeeg x.
5Natr naxpa nax ngma ixx, r
cax
tadaug ngoxi nor ngcha i
ngma anagr. 6R nma ga
Iraanecxar ex gac r

nanangutaquexexexe ga ixgutaax 400


ga nor tupanaar orear urug. R
yemagna naca r anagr: Mar
namex r ex na tama nax napux
 
ngexmane? anagr. R nma ga
yema orear urug r nanangxg r
anagrg: Mar name i naxcax
peyaxchi nax peyapuxcax er Cori
ya Tupana r mar cuxna nanax
anagrg. 7Natr ga nma ga
Yudanear ex gac ga Yochap r
nacaama r anagr: Nua r
nataxuma i to i orear urux i aixcma
Cori ya Tupanaar orear urux
nax ngma r ta namex nax nxna
icaxax? anagr. 8R nma ga
Iraanecxar ex gac ga Acx r
Yochapx nangx r anagr: Ng,

Tupanana nacaxac, 
Micaa ya Ir nane. Natr naxchi chaxai
er taguma taxacr mexx chomax
nixu, r guxguma
chixemarexxicatama nixu anagr.
Natr nma ga Yochap r nanangx
r anagr: Tax i ngma acux!
anagr. 9R yexgumatama ga nma
ga Iraanecxar e 
nor churaragerucax naca r anagr
nx: Paxa nua penaga ya yim Ir
nane ya Micaa! anagr. 10R nma
ga guma Iraanecxar ex gac ga
Acx, r Yudanear ex gac ga
Yochap r meama ningax ga nor
e %
Chamriaar xtagu natox nor
tochicaxgu. R guxma ga yema
tupananetaar orear urug r
ex gacpe nixu ga yema ore

122
ga nax. 11
orear urux ga Chedequa ga Quenna
nane r nanax ga uxre ga
ocachatacuxrechicnax ga
runaxcax. R u%
anagr: R ngma anagr ya Cori
ya Tupana: R aa
ocachatacu% 
cunadai x i ngma Chriaanecxg
uxmatta cunaguxee anagr.
12R guxma ga yema orear urug
yemaxtama nixuge namax ga yema
ex gacg. R anagrg nx: c
naxca%
 ! R t
nx perporamae, er nma ya Cori ya
Tupana r mar cuxmexgu nananguxx,
Pa ex gacx anagrg. 13R yoxni
ga yema churara ga Micaacax yacax r
anagr nx: Guxma i ngma tog
i orear uru%ex gacmax
nx   i
naporamaex . R
ngemacax r cux chacaax nax cuma
r ta ngxgumarx ex gacmax nx
quixux   i
naporamaex 
anagr. 14R nma ga Micaa
nanangx r anagr: Tupanagagu
cumax nx chixu r ngma ore i nma
ya Tupana chomax nx
yaxux   chixux
anagr. 15
Micaa r ex gacx. R
nma ga ex gac r Micaana naca r
anagr: Pa Micaax mar namex
nax naxcax tayaxchix 
 
ex na tama? anagr. R nma ga
Micaa r nanangx r anagr:

278
Mar name nax naxcax peyaxchix
er nma ya Cori ya Tupana r mar
pex naporaexexe nax pexmexgu
nanguxx anagr.
16Natr nma ga ex
gac r Micaax

nangx r anagr: Mar


muexpxcna cumax nx chixu r
ngxguma taxacx chomax quixuxgu
r chanaxaxe i Tupanagagu
aixcmax chomax quixu anagr.
17R nma ga Micaa r nanangx r
anagr: Nx chadau i guxma i
Iraanecxg i ma
 r oma carnrug i
ngear dauruxrx . R
nma ya Cori r anagr: aa
duxg r nangear daurux g, r
ngemaca
r napatacaanagr.
18R nma ga Iraanecxar ex
gac
r anagr Yochapx: Ng
cumax nx chixux. R aa yat r
taguma taxacr mexx chomax nixu.
R ngma nx yaxux r
chixexanagr. 19R
nma ga Micaa r nanangx r
anagr: Chanaxa
aa to i nor ore ya Tupana. R nx
chadau ya Tupana ya nor tochicax
rtoc, r guxx i orear
ngerux i naxtagu chigx i nor
to.
20R yexguma ga nma ga Cori ya
Tupana r naca r anagr: Tex t
k ngmac
naxcax yagochixca
 
ngmac ngxma nayuxcax?
anagr. R uxre ga nor orear
ngerug r nx 

279
, r tog ga toraxx .
r Cori ya
Tupanax, r anagr:
 k 
Choma r t ng

ca, anagr. R nma ga


Cori ya Tupana r nxna naca nax
%  .
22x r
Tupanax nangx r anagr:
Choma r t doramare i ore nax
changuxx i guxma i ngma Acxar
tupananetaar orear uru,
anagr. R yexguma ga nma ga Cori
ya Tupana r anagr nx: Cuma i
nx cucux nax ngma cunaxx
anagr. 23R yexguma ga Micaa r
Acx anagr: u
nx cucux nax nma ya Cori ya
Tupana r cur orear uruggu
naxx %x i doramax
naa r cur yuchigax
ixugmarex anagr. 24R yexguma
ga Chedequa ga Quenna nane r
Micaaca
anagr nx: 
Tupanax  nax
cumaama yadexaxcax? anagr.
25R nma ga Micaa r nanangx r
anagr nx: Ngma naxcax
cucaxaxar ngx r t nx cucuax i
ng
cunacchiggu naxchangma
cux imaxgchax anagr. 26R
yexguma ga nma ga ex gac ga Acx
r nor purichax namu nax Micaax
yayauxgxcax r anagr:
21x

Peyaya
ex gac ya Amx
Yux! 27R namax nx
pixu ya ex gac r napoxcu r

122
xramarex i na r dex nxna naxg
r u 
! anagr. 28R yexguma ga
nma ga Micaa r nanangx r
anagr: Ngxguma cuma t
maxc cuteguxgux, r ng 
nx cucua
yadexax anagr. 29R yexguma ga
nma ga Acx ga Iraanecxar
ex gac r nma ga Yochap ga
Yudanear ex gac r naxca%
 
yexmane. 30R nma ga Iraanecxar
ex gac r Yochapx anagr:
Choma r t tomare i naxchirugu
chicux i ngxguma ichocuxgux nax
ngma Chriaanecxgmax yig
idai xcax, r cuma r t chauxchirugu
quicux anagr. R yemaac ga
Iraanecxar ex gac r tomare ga
%
nadai x. 31Natr nma ga gum
Chriaanecxar ex gac, r nxna
naxga ga yema 32 ga nor

max icuaxgx, r anagr:
 %
tama Iraanecxar e !
anagr. 32R yexguma yema
churarageru Yochapx dauggu, r
naxca nachomaeguchi
nax namax ng nadai xcax yer nma
nx nacua
Iraanecxar ex gac. R yemacax ga
Yochap r aita nax, r ngxeec ax
naca. 33R yexguma nx
nicua%  ga
Iraanecxgar ex gac r nxna
, 
nangg. 34

122
Chriaanecxar churara yexma

Iraanecxar ex gaccax nia r nor
daixchirucuchitamax namexchin, r
porac nanapi x. R yemacax ga nma
k xrux namu,
r anagr: Chomax nategu r
chox namue er porac chanapi x!
anagr. 35R niyexeraguchig ga
yema ng nax nadai x ga Iraanecx
namax ga Chriaanecx. R nma ga
Iraanecxar ex gac r

xrux nx narngxee
nax inachixcax. R yemaac
Chriaanecxmax ng nadai x. Natr
yexguma mar nayuanegu r nayu ga
nma ga guma ex gac ga Acx. R

280
x
narchuxchue. 36-37R yexguma mar
yanaxcuchagu ga axc r
Iraanecxar churarag r
anagrg: Wxxechig r tmaar
anecax r tmaar naaneca
er ya ex gac r mar nayu
anagrg. R nma ga guma
e  
nanangeg, r yexma nayataxg. 38R
yexguma mar inata%, r
 
 
r ngexg ga chixri maxx 
aiyagxc. R ga airug r nanadexeg
ga guma Acxg yema Cori ya Tupana
nx ixuxrx.

2 REYES
(Nor taxre i popera i ex
gacgchiga)

Tupana nayaga ga Era

1gu

 
nagax 
ga buanec ga xuxemac, r nma ga
Era r nor ngxeer ux ga Erichu r
 . 2R nma
ga Era r Erichux anagr: Nux
rxux! 
chox namu anagr. Natr nma
ga Erichu r nanangx r anagr:
Cori ya Tupanagagu r cugagu
cumax nx chixu r tagutma cux

changemcxx anagr. R
yemaca%
. 3Natr yema ngextxcg ga
cax
ngex r Erichucax nibuxm. R
nxna nacage r anagrg: Nx
cucux r u 
cuxna yagaax ya Era? anagrg.
R nma ga Erichu r nanangx r
anagr nx: Ngmac mar
nx chacuax. Natr tama
chanaxaxe i nx pixu anagr.
4

Erichux anagr: c nux


rxux! 
chox namu anagr. Natr nma
ga Erichu r nanangx r anagr:
Cori ya Tupanagagu r cugagu
cumax nx chixu r tagutma cux
changemcxx anagr. R
yemaca%
. 5Natr yema ngextxcg ga
cax
ngex r Erichucax nibuxm. R
nxna nacage r anagrg nx:
Nx cucux r u 
Cori ya Tupana i cuxna yagaax ya
yim cur ngxeer ux ya Era?
anagrg. R nma ga Erichu r
nanangx r anagr: Ngmacx,
mar nx chacuax. Natr tama
chanaxaxe i nx pixu anagr.
6R yexguma ga nma ga Era r
Erichux anagr: c nux
rxux! Er Cori ya Tupana r nat i
Yud namu anagr.
Natr nma ga Erichu r nanangx
r anagr: Cori ya Tupanagagu r
cugagu cumax nx chixu r
tagutma cux changemcxx
anagr. R yemaca

281

22
. 7Natr 50 ga yema
ngextxcg ga orear urug r
. R yexguma Yud
nanguggu, r Eraar yx
nayachaxchitan. R nma ga Era r
Erichu r nat ga Yudcutgu
nayachig. 8R yexguma nma ga Era
r nanayaxu ga naxchiru ga mmx r
% 
nanacuai xca. R ga dex r
niyauxyexchichi. R nma ga yema
taxre r yma ngmax nicho
pachitamax. 9R yexguma mar
Yud, r
nma ga Era r Erichux anagr:
Chomax nx ixu r taxac
cunaxaxe nax cuxcax chaxx naxpa
nax Tupana cuxna chox igax!
anagr. R nma ga Erichu r
nanangx r anagr: Ngma
Tupanaar pora i cux ngexmax r
chanaxaxe i taxreexpxcna
ngmaar yexera choxna cunax
anagr. 10R yexguma nma ga
Era r nanangx r anagr: Tama
 ngma naxcax
cucaxax. Natr ngxguma chox
cudauamagu i ngxguma Tupana chox
igaxgu, r t cunayaxu i ngma naxcax
cucaxax. Natr ngxguma tama
chox cudauxgu i ngxguma Tupana
chox  
anagr. 11R yemaac
 r
ngrchi naxcax nango
 ga iyau
iyauxratanx itgne, r yema
taxretangu nayangaxi. 
ga Erax igaxne ga dauxgux ga


282
xuxemac. 12R yemax nadauxgu ga
Erichu r tagac aita nax r
anagr: Pa Chaunatx, Pa
Chaunatx, cuma r Iraanecxgcax

poraxchixrx anagr. R

nadau. R yexguma nma ga Erichu r
nor ngechaxmax ng
nargutechiru.
Erachicx inarxux ga Erichu
13

r nanayaxu ga Erachiru ga yma


ngux. R nat ga Yudcax nategu,
r yemacutgu nayachi. 14R u
% 
nanacuai xca, r tagac anagr:
 ya Cori ya Eraar
? anagr. R yexguma
 nanacuai xca
r niyauxyexchix ga dex. R nma

yema nat. 15R yexguma yema orear
urug ga Yericcxg nx dauggu
ga yema ngupetx, r tagac
anagrg: Ngma Nax i nex i
ngxmax 
anagrg. R unaxca
r napexegu nayangcuchitan. 16R
anagrg nx: Toma nax cur
dux 
nangexmag i 50 i totanx i poraex.
a namug nax cur
R ngma ngm
nguxeer ux ya Eracax yadaugx! Er
ngrchi i ngma Tupanax i nex
r maenayatax
anagrg. Natr nma ga Erichu
r nanangx r anagr: Tama
a pemug
chanaxaxe i texx ngm

283

22, 4

anagr. 17Natr ga nmag r


%, 
nx cax
ga yema 50 ga yatg nax Eracax
yadaugxcax. R tomaepx ga
ngunex naxcax nayadaug, natr
taguma nx inayangaug. 18R
yemacaca
ga Erichu yexmax. R nma r
anagr nx: Mar pemax nx
cax
anagr.

Chxwa tax ga mex nax ga Tupana

1

orear urux naxmax, 


yema nge r Erichux
yma nx :

Chaute r mar nayu r cuma r


nx cucuax ga nma r aixcma
Tupanax nax nangechax. Natr i
uxmax i ngma dux ga diru
nax nayaxux ga chaute, r
chaux
chanaxtanxcax. R ngemacax tx
nigagcha ya yxema taxre ya chaune
nor puractanxrux .
2R

yexguma nma ga Erichu r


anagr: Taxac i cunaxaxex
nax cuxcax chaxx? Chomax nx
ixu r ta ngexmax i
! anagr. 
inangx : Choma i cur
ngxeer ux r chox nataxuma i taxac
.  i
pochyucu i chxxicatama chox
nangexma . 3R yexguma
 nangx r
anagr: c cur ngaicamagu

pegx i dux
naxcax naca i guxma i nor butyag i
ngecux, ! 4R
ungxma cuchigu naxcu
namax i ngma cuneg, %
cur x! R chxmax yaxcu ya
yima butyag! R yima mar
napagc r nxrguma nanu!
anagr. 5
%
ixux. 
, r
max iyaxcu. 6R
 yaxcuxgux ga

: Nai ya butya
nua penange! . R nma ga
 nangx r anagr:
Mar nataxuma anagr. R
yexguma ga yema chx ga yma
ibaibex r nayachaxchi. 7
r u ga
Erichux%
iyarxu. :
c uxma r namax nataxe i
ngma chx r ngmatanmax
naxtan i ngma coriax cungetanx!
a yaxc i di% 
R ngm
pemaxx namax ya cuneg
anagr.
Erichuchiga r nge ga Chnecxchiga
8
. R yma

chic r mex 
yexmac. 
nax nachibxcax. R guxguma ga
yexguma yma naxpetxgu ga
Erichu, tagu nidauux

24
r yma nachibax. 9
%: R choma
nx chacuax i aa yat i nux
taxtagu dauux 
orear urux . 10R ngemacax
%naxcax tanax
! 
ng, , 
i torux, ngxma
napexcax ega nua tax
gu . 11-12
ga ngunex r nma ga Erichu r
yema ucapu ga naxcax naxgx
nangu nax yexma napexcax. R nor
ngxeer ux ga Yichix anagr:
xcax naca i ng
! %
anagr. R nma ga guma nor
ngxeer ux xcax naca. 
ga yema nge r Erichux. R
nma ga Erichu r nor ngxeer ux ga
Yichix namu r anagr:
13% ixu i ng
r porac namax tatax
ngxexe! taxac
nanaxaxex xcax naxx! R
bexmana inaxa
idexagx i ex gacpeexna
churaragar ex gacpe
anagr. 
inangx : Taxuxma
chanaxaxe er nua
chautanx%
chataxxchi . 14R
yexguma nma ga Erichu r Yichina
naca r anagr: Cuxcax r taxac
i mex cax naxx? anagr.
R nma ga Yichi r nanangx r
anagr: 
u 

284
anagr. 15R yexguma nma ga
Erichu r anagr nx: c
xca! anagr.
xcax
nayaca, 
xgutama iyachichi. 16R yexguma
:
Yima nai ya taunecar xgumac
 
anagr. % r
: Pa Tupanaar Duxx, r
tama name i ngmac chox
xx . 17Natr
%
ixuxrtama ningu. R ixxac, r
guma nai ga taunecgu r nabu ga
. 18R nma ga guma buc
r niyachig. 
ngunexgu r nanatx nayadau ga
trgu buxgx. 19R
nma ga guma buc r inanaxg ga
aita nax naxx, r anagr:
Porac changuxchametxchi
anagr. R yexguma ga nanat r
xcax taca r
atagr: Ya nax!
atagr. 20R nma ga yema
tmaar dux r nax.

inatoxx uxmata
. R yexgumatama
nayu ga guma buc. 21
na r yema ucapu ga Erichu nagu
pex
pechicax ga nagu napex. 
%x. 22
teca:
x
%
cax ya yim Tupanaar orear

285

24

nape. 
urux! R u  
nanguxgu, r guma caxrux r guma
.
, natr

27R ma
taxux
namaxxcax. R yemacax ga nma ga
Erichu yexmax. R yexguma

Yichi r Erichucax nategu, r namagu


nax, 
nx nangau. R anagr nx:
inai xchi. R guma Erichuar
Yim buc r tama naxcax nategu i
ngxeer ux xca
 yagagachixcax. Natr nma nor max anagr. 32R yexguma
Erichu yma nguxgu, 
ga Erichu r anagr nx:
naxcu. R yexma nx nayangau ga
%

guma buc ga mar yuc ga nor


ngecha nangux, natr nma ya
. 33R yema ucapugu
Cori ya Tupana r tauta chomax nx

naxcu ga Erichu, %x,


nixu nax ta ngupetx
r inanaxg nax Cori ya Tupanamax
anagr. 28
: Pa Corix,  yadexax. R guma bucmax
ga chomax nx quixux r t nax
nxicatama yma nayexma. 34R
gu
chaxxacx, r tama choma cuxna
naunag nat ga guma buc. R guma
naxcax chaca ga yema. Natr ga
buca, ,
yexguma r cumax nx chixu nax
r naxmexmex. R guma
tama chox xx r uxc i
buctgu niu. R yexguma ga naxne
uxma i mar nayux ya chaune?
29
ga guma buc r ngr nanai. 35R
. R yexguma ga Erichu
r Yichix anagr: Paxa cug
yexguma ga nma ga Erichu r narda,
namexx r nayaxu ya yima chor
. R
 
caxrux r paxa ng
tama
! R ngxguma texx namagu
guma buct naunag. R ngrchi
  curmox! ga guma buc r nangaixchu 7
R ng
expxcna, r nidauuchi. 36R yexguma

ga nma ga Erichu r Yichicax naca r


rmox %! R
ng anagr nx: xcax naca i na ya
daa buc! anagr. R nma ga

xcax naca. R yexguma
caxrux! anagr. 30Natr ga

Erichu yexmax, r nma
Erichux : Cori ya
: 
Tupanagagu r cugagutama cumax
anagr. 37naxca

r Erichupexegu inangcuchi. R
nx   

%. R
.


. 31R nma ga Yichi r yoxni

25

Naam r naxcax nitaane


ga nor chaxnewa

1

Chriaanecx ga Naamgu
gac. R nma r Chriaanear
e . R nor
ex gac r porac nx nangecha r
nx narngxexe yer muexpxcna
r nor churaragmax nor uangx

narporamae. Natr nma ga yema


yat r chaxnemax nida. 2R
nma ga Chriaanecxg r
muexpxcna Iraanecxgcax
nayaxchi. R guxema tx
nayaux
pac ga Iraanecx ga Naam
 gac nax naxmaxtax
cax. 3gu ga
 :
Chier nax namex ya yim chor
cori ega nax 
orear urux  
ngxmac, r ngxguma r chi naxcax
.
4R nma ga Naam r nor
ex gacmax nx nixu ga yema ore ga
yema pac nx ixux. 5R nma ga
guma Chriaanear ex gac r
a
nanangx r anagr: c ngm
! R choma r t cuxna chanax i
naxcax ya
Iraanecxgar ex gac nax cux
nacuxcax anagr. R yexguma
nma ga Naam %. R
yma nanana ga 6,000 tachin ga diru
ga irunaxcax r 30,000 tachin ga
dirumnaxcax r 10 ga naxchiru. 6R
yema popera ga yma namux naxcax
ga Iraanecxgar ex gac, r

286
a
anagr: Yim yat ya ngm
nangec i aa popera r chor dux
ya Naam . R chanaxaxe nax
naxcax cuyataanexx 
, anagr. 7R yexguma
yema poperax nadaumatgu ga guma
Iraanecxgar ex gac, r ng
nargutechiru r anagr: Exna
nma nx nacua
Tupana i max nxna chaxx r nxna
chanayaxux, r ngemacax nua
chauxcax namuax i aa yat nax
naxcax chayataanexxcax i nor
? R uxma i nma r
ngmagu ng nicuxmare nax uxc
 taxcax yaxchix
anagr. 8Natr yexguma guma
orear urux ga Erichu nx
cuchigagu ga yema ng nax
nagutechirux ga guma ex gac
nagagu ga yema popera ga nayaxux, r
naxcax yma namuga r anagr:
Txc i cug curgutechirux?
R c nua namu i ngma yat nax nua
chox yadauxcax! R t naxcax
nitaane nax ng nacuxcax
 i
Tupanaar orear urux anagr.
9R nma ga Naam 
 ne,
r Erichuar %.
10Natr nma ga Erichu r
Naamx
nor ngxeer ux nax namax nx
yanaxuxcax ga yema Erichuar ore.
R nma ga yema dux r anagr
Naamx: c 7 expxcna nat i
Yud! R ngmac
t cuxcax nitaane nax curchaxnex
anagr. 11R nma ga Naam r

287
nanu r nia r anagr: Choma
chauxcax
ngmac mea chox
nayaxu r ngxma nachicma chi Cori
ya Tupanana naca r nagu ningg i
ngma charchaxnex
ngmac chi chauxca
chor chaxne. 12R tama ex na i
ngma natg i Abna r Ffa i
 ngxmagx r gux i
ngxmagxar
yexera namexechix? R ngemacax r
 ngma

cax r
charmexcax anagr. R yemaac
porac nanu r nategu. 13Natr ga
nor duxg r naxca
anagrg nx: Pa Corix,
ngxguma chi yim orear urux r
taxacr guxchax cux naxxgu r
ngxguma r chi cunax. Natr i
uxma nax natauxchax i ngma
cumax nx yaxux r yexera name
. R cug
ngma nat nax
ngmac cuxcax yataanexcax!
anagrg. 14R yexguma ga nma
ga Naam 
ga Yud. R 7 exp
r ng nayaxune yema orear urux
namax nx ixuxrx. R yexguma
ga naxchaxmx 
buxechaxmxrx . 15R yexguma
ga nma ga Naam r guxma ga
yema namcg r Erichux.
R yexguma Erichux,
r nma ga Naam r anagr nx:
u
r gux
nataxuma i to i Tupana, r yim

25
Iraanec
. R ngemacax
cux 
cunayaxux %
chaxxchax anagr. 16Natr
nma ga Erichu r nanangx r
anagr: Chor Tupanagagu
cumax nx  
chanayaxu i ngma mare anagr.
R nma ga Naam r namax

nayauxxcax. Natr ga nma ga
Erichu r tama nanayaxu. 17R
yexguma ga nma ga Naam r
anagr: c, ngxguma ngmac
 yangexexe i taxre i
% ! Er
uxma 
togmare i tupanacax chayamax r
chayagu i naxnag, r Cori ya
Tupanaca  i
ngma. 18Natr ngxguma yim chor
ex gac nor tupana i Dimpatagu
naxcuxgu r chauxchacx
%napexegu chomax
xgu, r chanaxaxe ya
nacaxp
Tupana r chox nx inarngma i
ngma anagr. 19R yexguma ga
Erichu r nanangx r anagr:
c, taxc nategu! anagr.
R nma ga Naam r nategu. 20R
yexguma mar yx,
r guma Erichuar ngxeer ux ga
Yichi r ax: Yim
chor cori r taxuxma Naam ya
Chriaanecxna nayaxu i ngma
ngmaxg i nua naxcax nanax. R
ngemacax i u chang
nax nxna chayacaxca, axgu
. 21R nma ga Yichi r

256
Naamnang. R yexguma Naam
nx daunangx r
%
cru. R Yichica:
Taxacr chixex nangupet?
anagr. 22R yexguma nma ga
Yichi r Naamx anagr:
Taxuxma nangupetchirex. Natr
 narmu
nax cumax nx chayarxuxcax r
a nangug i taxre
ngexacaxtama ngm

i orear urug i ngextxx i Efraar

ma. R ngemacax i
nma ya chor cori r nua cuxcax
namuga nax nxna cunaxxcax i 3,000
tachin i diru r taxrem i naxchiru
anagr. 23R nma ga Naam r
nanangx r anagr: c, yange i
6,000 tachin nagux i diru!
anagr. R nma ga Naam r
yexerax ga diru nxna naxama. R
 
namax ga yema taxrem ga naxchiru.
R taxre ga nor duxgna nanana
cax. 24R
yexguma guma ma
nagu chi, r nma
ga Yichi r Naamar duxgna
nanayaxu ga yema diru, r uxmachi
nanamuegutan. 
nayacuxg ga yema diru. 25R
nma ga Yichi r u
corix. R nma ga Erichu
r nxna naca r anagr: Ngext
? anagr. R
nma ga Yichi nanangxga r
anagr: 
anagr. 26Natr nma ga Erichu
r nxna nicachigama r anagr:
Tama ex na nx cucuax i ngxguma

288
Naam cuxcax xegu r
Tupana r chox nx nacuaxexe i
ngma? Natr uxma nax Tupanaar
% i naxcax yataanex i
ngma yat, r ngemacax tama name
nax naxnaxcax icax i naxchiru,
r nayauxtanx nax naxcax itaxexcax
i naaneg, r banecg, r carnrug,
, r puractanxg i
yatxg r ngexg. 27R ngemacax i
uxma i ngma Naamar chaxne r
t cuxna naxe r nxna naxe i
cuxacg r cutaag. R ngmac t
gutma anagr. R
yexguma nma ga Yichi r Erichuna

chaxne, r nanacmchi ga
naxchaxmx.

Erichu r Chriaanecxgchiga

8R

nma ga Chriaanecxar
ex gac r Iraanecxgmax
ng nadaixcha. R yemacax namax
nangutaquexe ga nor churarageru r
namax nx nixu nax taxacr
  ga nor
churarag. 9Natr Tupana r
Erichux nx nacuaxexe ga yema
Chriaanecxar e . R
yemacax ga Erichu r
Iraanecxgar ex gacx

cax yer yema Chriaanecxg
r yexma nayacuxegcha. 10R
nma ga Iraanecxar ex gac r
yma nanamug ga nor
ngugtaerug nax nx nacuxcax r
 ga yema Erichu nx
ixux. , r

26

289
yemaac muexpxcna tama yema
Chriaanecxgmexegu nayi ga
Iraanecxg. 11R nma ga
Chriaanear ex gac r nabai xchix.
R nor churaragerux
nangutaquexexexe r nxna naca r
anagr: 
bexma namax nx ixuamxe? R
xgar
ex gacmax nx ixuamxe i ngma
? anagr. 12R

nanangx r anagr: Pa
ex gacx, 
ixuxe i ng. Natr
yim Erichu ya Tupanaar orear
urux ngxmac, r yim
xgar ex gacmax
nx ngma cuxicatama
 
cungexmagu anagr. 13R yexguma
nma ga Chriaanear ex gac r nor
duxgx namu r anagr: c
 naxcax peyadaux i
ng
ngma Erichu! R ngxguma nx
ipeyangauxgux r chomax nx pixu
a chanamugxcax i uxre i
nax ngm
churarag nax yanayauxgaxcax!
anagr. R namax nx nixuge
.
14

 r
 
 r muxma ga churarag
. R yema

Dot
nachomaeguchi. 15R moxc
paxmama narda ga Erichuar
ngxeer ux. gu ga

, r nx nadau ga yema



chomaeguchix namax ga nor
, %g ga
. R Erichumax nx
nayarxu r anagr: uxmax, Pa
Nguxeer uxx, r taxac t ixex?
anagr. 16R nma ga Erichu r
nanangx r anagr: Tax i
cumux! er ngma Tupanaar
x i tamax
ngxmagx r ngma
Chriaanecxar churaragar yexera
narmumae anagr. 17R nma ga
Erichu r nayumx r anagr: Pa
Corix, Pa Tupanax, cuxna chaca nax
cunangoxetxxcax ya daa chor
ngxeer ux nax nx nadauxcax i
ngma cur churarag i tor daurux
anagr. R nma ga Cori
ya Tupana r nanangoxetxx ga guma
Erichuar ngxeer ux. R nx nadau
ga guma ma% 

 ga oma xemarx
 chomaeguchix.
18R

yexguma yema churarag ga


Chriaanecx Erichucax
ibuxmchagu, r nma ga Erichu r
Cori ya Tupanana naca r anagr:
Pa Tupanax, c yangexetxx i
ngma duxg! anagr. R nma
ga Cori ya Tupana r nayangexetxx
yema Erichu naxcax caxrx. 19R


churaragx anagr: Pa
Churaragx, 
naxcax pedauxne. R
! R t nax

26, 8, 9
pex chagag i ngma yat i naxcax
pedaux anagr. 
 . 20R yexguma
 , r nma ga
Erichu r nayumx r anagr: Pa
Corix, uxma r yadauuchigxx nax
nx nadaugxcax! anagr. R
yexguma ga nmag r nidauuchig, r
nx nicua%
 
nayexmagx. 21R yexguma ga nma
ga guma Iraanecxgar ex gac r
yema Chriaanecxgar churaragx
nadauxgu, r Erichuna naca r
anagr: Pa Corix namex nax
chanadai x? anagr. 22Natr
nma ga Erichu r nanangx r
anagr: Tama name nax cunadai x,
nadai x i
ngma duxg iyauxx. R

cunachibexx r nax
cunaxaxegxx. R u
nachixanecax naoeguxx!
anagr. 23R yexguma ga nma ga
Iraanecxgar ex gac r nanax ga
 ga na naxcax ga yema
Chriaanecx ga churarag, r
nanachibexx r nanaxaxegxx. R
u%ex gaccax nayamug.
R yexgumacx ga nma ga
Chriaanecxg r mar taguma
Iraanecxgx .

Ococha nixcu nax Yudanecxar


e
cax

25R

yexguma 12 ga taunec
Iraanecxar e 
Yor ga Acx nane, 

290
yexacax yaxcux ga
Ococha nax Yudanecxar ex gac
cax. R nma ga Ococha r
Yudanecx ga Yor . 26R
nma ga Ococha r 22 ga taunec
nx nayexma ga yexguma
inaxgxgu nax e . R

e . R na ga Atara r
Iraanecxar ex gac ga Acxac
oxi r ex gac ga .
27R nma ga Ococha r porac
nachixecma yema nor oxi ga
Acxtanxrx. R yemacax ga yema
Ococha x r tama name ga Cori ya
Tupanape.

Ye ningucuchi nax Iraanecxar


e
cax

1R

nma ga Tupanaar orear


urux ga Erichu naxcax naca ga
, r anagr nx:
Paxa cug namexx nax
%cax! 
i chx,  

! 2R ngxguma
a cunguxgu r naxcax nadau ya
ngm
Ye ya Yochap nane ya Nchitaxa! R

nangexmane! R natanxgna
yagagachi, ! 3R
% i ngma chx i ngma
quingex! R ngmamax nabaeru r
acurg t nx: R anagr ya Cori
ya Tupana: Choma r Iraanecxar
ex gacx cux chingucuchixexe,
acurg t nx! R ng
% 
cuyachaxchi! anagr. 4R yema

29

291
Erichuar ngex ga orear urux r
% 
. 5R
yexguma yma nanguxgu, r nx
inayangau ga churaragar capitg ga
ngutaquexegx. R anagr nx:
Chox 
cumax nx chixuxchax, Pa
Capitx anagr. R nma ga Ye
r nanangx r anagr: Tex i
%xe?
anagr. R nma ga yema orear
urux r nanangx r anagr:
%x, Pa
Capitx anagr. 6R yexgumatama
inachi ga nma ga Ye, r yema orear
urumax to ga ucapugu naxcu. R
nma ga orear urux r chxmax
nanabaeru r anagr nx: Cori ya
Iraanecxgar Tupana r anagr
cux: uxma i choma r cux
chaxuneta nax ngma chor duxg i
Iraanecxgar e cax i
. 7R cuma r t cunadai
i guxma i Acxtaag. R ngmac t
nayangutanxx i guxma i chor
orear urug r chor duxg ga
nadai x ga Yechab. 8R guxtma i
Acxtanxg r t nadai. R ngmac
t chanaguxexe i guxma i ngma
iyatx i natanx 
ngxmagx. R taxuxtma ngext
namax, ax ya Tupana anagr
ga yema orear urux.

Ye r nayamax ga Yor ga
Iraanecxar ex
gac
16

 negu nixe r

%ex gac ga
Yorx. R nma ga Yor r
nida%
ng nadaix. R nma ga
Yudanecxar ex gac ga Ococha r
ta yma Yorx, yer
. 17R yema
dauxtaerux 
daux r nx
nadau ga yema Yetanx nax yma ne
. R yemacax nica r anagr:
 
Dux
anagr. R nma ga
Iraanecxar ex gac ga Yor r
nor duxgx namu r anagr:

a pemux nax yadauxcax r tama
ngm
 ! anagr. 18R
 r
Yecax nia r nxna naca r
anagr: ex gac nua chox namu
nax cuxna chayacaxaxcax r Tama
?anagr. R
nma ga Ye r nanangx r
anagr: Ngma r tama cuxna
nax. 
anagr. 
dauxtaerux r ex gacx anagr:
Ng
nangu natr tama nategu
anagr. 19R nma ga ex gac r
yexgumatama to ga churara ga
 yma namu. R

anagr: ex gac nua chox namu
nax pexna chayacaxcax r Tama
?anagr. R
nma ga Ye r nanangx r
anagr: Ngma r tama cuxna
nax. 

292

29, 11
anagr. 20
dauxtaerux 
ex gacmax nx nixu r anagr:
 r
Ngma to i churara i ng
 .
R chauxcax r ngmax
icux , 
i ngexrx xx ya yima
, ng
nacma anagr. 21R yexguma
nma ga ex gac ga Yor r nor
churaragx 
cax. R
 nayachocuchig. R
nma ga Iraanecxar ex gac ga
Yor r Yudanecxar ex gac ga
gu
%pexegu yayi xixcax.
R meama Nab ga Yercxar
naanegu nx nayangaug. 22R
yexguma Yex inangauxgu ga Yor
r nxna naca r anagr nx: Pa
Yex, ?
anagr. R nma ga Ye r
nanangx r anagr: Taxacr
ngechax i naxcax cucaxax ega ngma
cu i Yechab r nagu namaxxgu i
ngma chixex i guxx namax
nachixexx? anagr. 23R
yexgumatama nma ga Yor r
nadauegu r nia. R aita Ocochacax
nax r anagr: 
, Pa Ocochax, r nataechitae
anagr. 24Natr nma ga Ye r
x namax.
R Yorca
nor max. R yexma
gu nayu ga nma ga
Iraanecxar ex gac ga Yor.

Ye r Yudanecxar ex
gac ga
Ocochax nimax

yemax nadauxgu ga Ococha ga


Yudanecxar ex gac, 
Betagcax nia nagu ga yema nama ga
. Natr nma ga Ye r
nang r nor churaragx namu
nax yamaxgaxcax. 
Ibaar ngaicamagu nx nayangaug,
gutama nanapi xeeg .
Natr ga nma r niaama r uxmata
. R yexma
nayu.

27R

k xar
ex
gacx iyangucuchixx

11

1k

ga Ococha na nx cuaxgu ga
, r
duxgx imu nax nadaiaxcax ga
guxma ga Ocochaxacg. 2Natr ga
Yochba ga ex gac ga Yorac ga
Ocochaeya
Atarachaiyacux ga Yo ga Ococha
nane nor daurumax. R yemaac
tama nayamaxg. 3 
daurux r 6 ga taunec Tupanapatagu
namax iyacux. R yexgumayane ga
k%e . 4R
yexguma mar 7
inguxgu ga e  ga

Atara, r nma ga chacherdte ga


Yoida r naxcax nangema ga yema
churaragerug ga ex gacpatamax
icuaxgx r yema capitg ga
ex gacna daugx, r Cori ya
Tupanapatagu nanamucu ga yema
nma nayexmax. R yma

293
Tupanagagu yema churaragmax
inaxga nax tama nx yaxugexcax
nax namaxx ga Ococha nane ga Yo.
 nangoxexe nax
nx nadaugxcax. 5R u
nayaxugcuxe r anagr nx:
% taegx. R
ng
e pichocuxgux r
 ngma x i
ex gacpatapengxmaxna
pedaug. 6R ngma toxchimx r
ngma x i Chrgu gax 
nadauxtaeg. R ngma per
tomaepxchimx r
ex gacpataca i  
nadauxtaeg. R ng% 
nxna pedaux ya yima ex gacpata.
7R pema i ngchigaar ngunexgu
e x, r
t pex Tupanapatana pedaug ya daa
buc ya e  .
8R xnexc t nx pechomaeguchi

ngexmane. R tex ya nagu cuchaxe
r t tx pimax.  
tan ya daa buc i nma
anagr. 9R nma ga
yema churarageru r chacherdte ga

namax nx yaxux. 
yema churarageru r nor
churaragtcummax inacuax. R
yemaac yema chocux ga churarag
ga e taegx, r

choxx, chigaar
ngunexgu guma chacherdtepe
. 10R nma ga chacherdte ga
Yoida r yema churarageruna nanana

211
rug ga
guma Tupanapatagu nux ga ex gac
. 11R nma ga yema
churarag ga dauxtaegx r

to.
R yexgumarx ta nx
nachomaeguchi nax nxna nadaugx
ga yema marear guchicax. R
taex r
nixxne nax nxna nadaugx ga guma
buc. 12R yexguma nma ga Yoida r
tauexta
e 
nayangaxcuchi ga nanatpatexe. R
nananucu ga nor cuaxrux ga ex gac
. R chxmax nanabaeru r
%ex gac
. R guxma ga duxg r
nanappneg r tagac anagrg:
Namaxx ya ex gac! anagrg.
13R yexguma Atara nx 
napepnetaegx r tagac
nataxgx ga yema churarag r
duxg, k

nangutaquexegx. 14R nx idau
ga yema nacma ga peta ga ex gacar
ngucuchichiga r nma ga guma
ex gac ga Tupanapataar caxtaxtagu
nax nachix. R nx idau ta nax
naxtagu nachigx ga churarageru r
paxetarug r duxg ga porac
taxgx ga nor corntagu icuegx.
k
%:
Taechitaaxegx.
Taechitaaxegx . 15-16R
yexguma nma ga Yoida r tagaxc
yema churaragerux namu r

21112
anagr: pegaxchi i nua!
 %%
pimax! R ngxguma tex
peyamaxama!
anagr. R yemacax ga nmag r

nagaxchig, r yema nachica ga
e %
nanguxgx natchigg. R
 nayarmaxg. 17R

Yoida r Tupanamax inaxga r
nma ga ex gac r nor duxg r t
. R yexgumarx
ta r ex gacmax r duxgmax
inaxga nax duxg r t mea
e  r nma ya
ex gac r t mea duxgmax
inacux. 18R uma ga
duxg r Baar ngutaquexepata
. R nagu napoge
ta ga guxma ga yema Baar marear
guchicaxg r naxchicnaxg. R
guma Baar chacherdte ga Mat r
Baar marear guchicaxxtagu
nayamaxg. 
Tupanapataca, r nma ga
chacherdte ga Yoida r yexma
Tupanapatagu nanamug ga
dauxtaerug nax nxna
nadaugxcax. 19R u
chacherdte ga Yoida r naxcax naca
ga yema churarageru ga
ex gacpatamax icuaxgx r ga
capit ga ex gacna daugx r
guxma ga duxg. 
%
e cax ga guma
ex gac. R yema x ga
ex gacpatape

294
namax nichocu. R nma ga ex gac
ga Yo r nor tochicax.
20R guxma ga duxg r nataxg.
k
guxx r taxuxma
ga guxchax. 21R nma
ga Yo r 7 ga taunec nx nayexma
ga yexguma ex gacx yangucuchigu.

Tupanapataar mexchiga

12

4-5gu

ga
ex gac ga Yo r chacherdte
ga Yoidax anagr: 
tanamexx ya Tupanapata. R
ngemacama
i ngma di
r ngma dix
nor ngchamax ixx. R u
cur duxg i dirumax
icuaxgxmax nx ixu nax ngma
dirumax namexgaxcax ya yima

Tupanapata! anagr. 6Natr


yexguma 23 ga taunec e 
ga Yo r nma ga chacherdteg r
 nanamexg ga guma
Tupanapata. 7R yemacax ga nma ga
ex gac ga Yo r naxcax nangema ga
chacherdte ga Yoida r yema tog ga
chacherdteg ga namcg. R
anagr nx: Taxaccax tama
penamexx ya yima Tupanapata? R
uxma 
pegxtama di peyaxu
naxngma dirumax
nguxgx! R guxma i ngma diru i
uxma ngxmax r Tupanapataar
mexrux anagr. 8R

nax nx naxunetax diru

212, 17

295
mexrux
 tama
nayauxgxcax. 9R yexguma
 
ga diruchix naxt a.
R marear guchicaxar

Tupanapataar . R yema xar
daurug r duxgna nayadetan ga
yema diru, r yema diruchixgu
nayancuetan. 10R yexguma mar
naxcugu ga diruchix, r nma ga
ex gacar diruar ugrux, r nma
 nixuggx ga
diru, 
nanucu. 11-12R yema diru r yexguma

, r yema
puractanx nana nax
yemaac yema corapnagax, r yema
puracmax icuaxgxax, r yema
gax, r yema nutaar
mexgax
naxtangaxcax. R yexgumarx ta
yema dirumax naxcax nataxeg ga

imexma ga tog ga
yemaxg ga nanaxaxegx
Tupanapataar mexrux.

Achriacxar ex
gacmexegu nangu ga
 k
Iratanxgx nagag

17

1R

yexguma 12 ga taunec
nx inguxgu ga Aca nax
e   , r

 nax
Iraanecxar e c ax. R

nma ga Ocha r 9


 %e .
2Natr ga yema Ocha x r nachixe
ga Tupanape
nxraxgx ga Iraanecxar
ex gacg gxrx . 3R nma ga
Achriaanear ex gac ga Charimancha,
r nor churaragmax Iraanecxar
ex gac ga Ochacax nayagochi r
nx narporamae. R nor duxgx
xx, 
dierucax nacax ga gucma ga
taunecggu. 4Natr nma ga
Achriaar ex gac ga Charimancha r
nx nacuaxama nax Ocha r bexma
Equtuanecxar ex gacmax nax
ng naxucuxegx nax Achriamexe
nanguxuchixc ax. R nat mar tama
nx naxtan ga yema diru ga

naxgc. R yemacax nma ga
Charimancha r nor churaragx
namu nax Ochax yayauxgxc ax r
napoxcugaxc ax. 5R nor churarag

Chamriacax nayaxchi r tomaepx
ga taunec yma nxna nadaug nax
c ax. 6R yexguma 9 ga
taunec mar e ,
r nma ga ex gac ga Achriaanecx
, r
k nagag ga guxema
Iraanecxg. k 
k
Goch. R toxgux r Medgar
 ninu. 7R yema guxchax
 ngupetx ga yema
Iraanecxg, 

eec ga Faram
exe. R
nanguxx

217
tomare ga tupanax nicuaxxg, r
yemaac Tupanape naxg.

14
urunayaxucuxeg, natr ga
nma ga Iraanecxg r tama
 r tama nx
nacuaxgcha naxrx ga nor oxig ga
tama aixcma Cori ya Tupanaax
yaxgx. 15R yemaac ga yema
duxg r nx naxoe ga Tupanaar
mug r nx inarngmae ga yema
oxigmax
Tupana nx ixux, r tama naga
ucuxeg. 
Tupana nxna nachuxux, natr naxcax
nadauxtaegama nax naxchicnaxg i
x nax yacuaxgx
naxrx ga yema tog ga nachixanecx
ga tama Tupanaax yaxgx. 16R nx
narxoe ga nor Tupanaar mug, r
yemacax ngcax nanax ga taxre ga
naxg ga irunaxcax, r
nanaxg ta ga Canatanxgar
tupana ga Achrachicnax. R nat
nx nicuaxxg ga axc r tauemac
r xtag r Bachicnax r ta. 17R
yexgumarx ta yema tupananetagar
marear guchicax nigu ga
naxace ga yate r ngexe. R nagu
namax ga yu ga xguxx 
icux. R yemaac chixexc ax ng
inaxg ga Tupanape%
nananuxx.

Tomare ga duxg Chamriaanear



24R

nma ga Achriaanecxar
ex gac r Iraanecxchicx

296
 
ga duxg ga Babirniaanecx r
Ctaanecx r Abanecx, r
Amanecx, r Cheparabianecx
nax yexma naxchigxcax. R
yemaac Chamriaanegu nachocu r
Iraanec%g.
25Natr yema duxg ga
Achriaanecx r tama Cori ya
Tupanax nicuaxxg, r yemacax ga
Tupana r yma nanamug ga aig nax
nadaiaxcax ga uxre ga yema
duxg. 26R yemacax uxre ga yema
duxg r Achrianecxar
ex gacx%
yanaxugxcax, r anagrg nx:
 
tox nax cumugx nax ngxma
taxchigxcax, r tama nx tacuax i
nacma i nor Tupana i ngma
nachixane. R ngemacax i ngma nor
a nanamug i
Tupana r toxcax ngm

aig i tox ngxcux anagrg.


27R yexguma ga nma ga
Achriaanecxar ex gac r nanamu
r anagr: 
chacherdte i Chamriaanecxchirex
  cax
nax ng

r ngma nangexmaxcax r ngma


ngexacax ngugx i duxgx
nangexxcax i ngma
Chamriaanecxar Tupanacma!
anagr. 28
 
nagaxchigx r Betlgu nayaxchi.
exx nax
uxc Cori ya Tupanax nax
yacuaxgx. 29Natr yema duxg
ga to ga nachix r
noxrtama tupanachicnax ta naxg,

21718

297
r Chamriaanecxg gx ga
tupanachicnaxchicagu nananug ga
manetape. 30R yema
Babirniaanecxg r yema namax
natupanaxgx ga
Chucobenchicnax naxg. R yema
Ctaanecxg r yema namax
natupanaxgx ga Nerigchicnax
naxg. R yema Amanecxg r
yema namax natupanaxgx ga
Achmachicnax naxg. 31R yema
Abanecxg r yema namax
natupanaxgx ga Nibchicnax r
Tatchicnax naxg. R yema
Cheparabianecxg r naxacxeg
tx nagu nape
tupananetachicnaxg ga Adramerx
r Anamerx. 32Natr ga yema
duxg r Cori ya Tupanax
nicuaxgchirex. 
nx naxunetag ta ga nor
chacherdteg nax yemag nor
tupanachicnaxgcax nagux ga
mareg ga manetape. 33R
 nax
yacuaxgchirx, natr nor
tupananetagx r ta nicuaxxg,
yema nachix
%.

Yudanewa e


18

1R

yexguma tomaepx ga
taunec Iraanear ex gac
, r
ningucuchi ga Echequa ga Aca nane
 %e cax. 2R
nma ga Echequa r nx nayexma ga
25 ga taunec ga yexguma ex gacx
yangucuchigu. R 29 ga taunec

e . R na
k
tmaga. 3R yema Echequa x r
name ga Cori ya Tupanape
c ga nor oxi ga Dab
xrx. 4
duxgx namux nax nagu
napogexcax ga yema nachicag ga
tupananetachicna%
yexmagx. R guma nutag ga
duxg nx icuaxgc r xraxgu
nanapo. R yema Achrachicnaxg r
nayapuexx. R nagu nabge ga
yema xtapechicnax ga
chenaxcax ga Moich x ga
Iraanecxg nape ratexe
igugx. 5-6R nma ga Echequa r
porac Cori ya Iraanecxgar
Tupanana naryoe. 
guxma ga nxra e  ga
%ex gac
, r nataxuma ga to ga ex gac
ga Echequarx . R
nma ga Echequa r taguma Tupanana
, r aixcmama nagu namax
ga nor mug ga Moichna naxx. 7R
yemacax ga Cori ya Tupana r porac
nx narngxee. R guxma ga taxac
ga naxx
nananguxuchixx.

Chenaquer r Yudanegu naxcu


13R yexguma mar 14 ga taunec
e , r nma ga
Chenaquer ga Achrianecxar
ex gac r nor churaragmax
gux 
yexmagne ga poxegugnecax
nayaxchi r nanapux. 14R

218
yemacax nma ga Echequa ga
Yudanecxar ex gac r
Achriaanecxar e  
yexmaccax nimuga r anagr:
Nx chacua
guxchax cumax chax. R ngemacax
chanaxa 
chauchixane, r choma t cux
chanaxtan i ngma nagu cuxunetax i
diru anagr. R nma ga
Achriaanear ex gac r Echequa ga
Yudanecxar ex gacmax nx
nixu ga natan. R 9,900 quru nagux
i dirum r 990 quru nagux i irugu
naxuneta. 15R nma ga Echequa r
inax ga gucma ga diru ga

diru ga e . 16R
yexgumarx ta ga Echequa r guma
Cori ya Tupanapataar 
naxpen
nmatama yma nanucuchirx, r
Achriaar ex gacna nanax. 17Natr

ga yema Achriaanear ex gac nagu
unetax, natr nma ga Achriaanear
ex gac r Yeruchar

%ex gac
ga porax namax ga muxma ga nor
churarag.  %
Yerucharcax yaxchixcax. R
yexguma Yeruchar, r
yema puchu ga ma
yexmax, r
%

nadax. 18R u%ex gac ga
Echequacax nangemag nax namax
yanadexaxcax. Natr nma ga

298
e . R
nachicx yma nanamug ga Eriaqu
ga Icha nane ga ex gacpatamax
icuc, r Chna ga ex gacar
poperagna dauc,  o
ga ex gacar ngxeer ux . R

Achriaanecxgmax
yanadexagxcax. 19R nma ga yema
Achriaanear churarageru r
anagr nx: Namax nx pixu
ya Echequa i tor ex gacar ore i
ax:  
nangexma i tex cux nax poxx i
choxme?
33R dcax, 
guxma ga yema tog ga nachixaneg
r ngexrx ga yema
nachixanegar tupanag r napora
nax Achriaanear ex gacmexe
napoxx? 34R ngex
ngma tupanag i Amcxar, r
Arpcxar, r Cheparabicxar,
r nacxar r bacxar? R yema
tupanag r nx natauxchax
ga ex gac ga Achriaanecxmexe
nax nanguxuchixx 
Chamria? 35R ngexrx 
anex
poxx naxmek
ex gac? R txc i uxma i nagu
r Cori ya Tupana t
ya napoxc ya Yeruchar?
ax ga tor ex gac! anagr ga
yema Achriaanear churarageru.

37R yexguma ga Eriaqu ga


ex gacpatamax icuc r Chna ga
ex gacar poperagna dauc r Yo
ga ex gacar ngxeer ux 

21819

299
nanax xchixg r ng
nargutechirug. R ex gac ga
Echequax%
yanaxugexcax ga yema Achriaanear
churarageruar ore.
Yudane r tama
Chenaquermexegu nangu
1R yexguma yemax 
ga guma ex gac ga Echequa
r ng nargutechiru. R nor
i xchimax nagu nicu
naxchiru ga yaxcx r tmx r

nayayumx. 2R nma ga ex gac r
nanamu ga Eriaqu, r Chxna, r uxre
ga chacherdteg ga ryamaegx nax
nmag r ta naxchiru ga yaxcx r
tmxgu yacuxgxcax. R yemaac
orear urux ga Ichaax
nanamug nax namax nx
yanaxugexcax i ngma guxchax. 3R
Ichaa ga Am nanemax nx nixuge
ga ex gacar ore r anagrg:
uma i
%, r tr
uang r tomax naguxchigag r
tox nacuge. R porac ngx
 i nguxacx
r turaxrx. 4Bexmana Cori ya cur
Tupana r mar nx ngma
ore i nx yaxux i ngma
Achriaanear churarageru nax
Tupana ya maxcmax yaguxchigax.
Chierna napoxcuxgu ya cur Cori ya
Tupana naxcax i ngma ore i nmatama
nx . R ngemacax
chanaxaxe i toxcax cuyumx nax
 anagrg. 5-6R
yexguma Ichaa nx 

19

ore r anagr: ex gac ya


Echequamax nx pixu r Tupana r
anagr!: Tax i cumux naxcax i
ngma ore i chixex i chauchiga nx
yaxugex i ngma nor duxg ya
yim Achriaanear ex gac! 7R
dcax, choma r t nxna
chananguxx  i ore i
t nachixanecax nateguxx nax
ngxma yamaxgaxcaanagr.
8R

nma ga yema Achriaanear


churarageru ga Echequax % r
nx nacuchiga ga gum nor ex gac
 ga
 
. R yemacax ga yema
churarager r nategu ga
Yeruchar, r nor ex gac ga
Chenaquer yexmax
. 9-10R nma ga ex gac ga
Chenaquer r yma nx
%ex gac ga Tirca
ga Etiopaanecx r naxcax
nayagochicha. Natr nma ga
ex gac ga Achriaanecx ga

duxgx namuama nax
Yudanecxar ex gac ga
Echequaxcax ga
popera ga ax: Tax i cug
xx ya cur Tupana ya nxna
curyoec! R nma cumax nx nixu
 r
 choxmexgu nax nangux,
ngma. 11Cuma
r mar nx cucuchiga ga yema
naxgx ga tochixanear ex gacg
namax ga guxma ga yema tog ga
nachixaneg ga nadaix. R uxc i
  

219
choxmexgu nax cungux? 12R yema
nachixaneg ga Goch, r Ar, r
Rechpa r ga duxg ga Betedc x
 maxx, r
yema nor tupanag r tama
nanapoxg ga yexguma tr oxig
nadai xgu. 13R ngex i
uxma ga yema nor ex gacg ga
k , r Arupx, r
Cheparabi, r na r ba?
ga yema poperagu matx. 14R
yexguma Echequa nayaxuxgu ga yema
popera ga Achriaanear ex gacar
duxg yma ngegx, r nx
nadaumat. R u
naxcu r yexma Tupanapexegu
. 15R ac yma nayayumx:
Pa Corix, Pa Tor Tupana i Nua Daa
k
nexNgxmaxex, r cuxicatama
 i
guxma i nachixaneg i oma i
ngxmagx. R cumatama
 ga naane r oma
ga naane. 16Chox , Pa Corix,
r chox ! R nx 
ngma ore i ngma ex gac i
Chenaquer nua chaux! R
guxma i ng
cumax naguxchiga, Pa Tupana ya
Maxcx. 17, Pa Corix,
Pa Tupanax, x ga
ex gacg ga Achriaanecxg ga
nadaicux ga nachixaneg r
napuxx ga nor naaneg. 18R yema
nachixanegar tupanachicnaxg,
r nx nanagu, yer yema
tupanachicnaxg ga dux
 r tama aixcma
curx . R yemaca

300
ga nx nagu napogex r naguax.
19R uxmax, Pa Corix, Pa Tor
Tupanax r ngma Achriaanecx i
ex gacmexe nanguxxexe nax
ngmac gux i nachixaneg i oma i
ngxmagx nx
cuaxgxca nax
!
yumx. 20
Ichaa r Echequacax yma namuga r
anagr: Nma ya Iraanecxgar
Tupana r anagr cux: Mar cux
nx x nachiga i
Achriaanear ex gac, anagr. 21R
ngma ore ga Cori ya Tupana
nx ixux naxcax i ngma
Achriaanear ex gac: Dcax, Pa
Chenaquerx, 
ya Yerucharcx r tama cux
namue. 
cugxrx t cux nacuge i
ng. 22R
% r
cunux? %
r cunuxetx? R cumax nx chixu
% i choma i
Iraanec,
anagr.

32R Tupana r Echequax


namuga r anagr: 
ore i ngma Achriaanecxgar
ex gacchiga:  
Yeruchar
naxne t inamax. R nor churarag
a
 rumax ngm
nangug, r taxnetma ya toxne
naxtap
cax. 33R yematama nama ga
gutama t nategu

21920

301
 .
R choma ya Tupana, r ng
chor ore i cumax nx chixux. 34R
chomatama t nxna chadau ya daa
  er nx
changecha ya chor du ya Dab, r
chayanguxx i ngma nx chixux,
anagr. 35R yematama chtaxgu r
x ga Tupanaar orear
ngerux r nanadai ga 185,000 ga
churarag ga Achriaanecx. R
yexguma yangunegu r guxma nayue.
36
ga Achriaanear ex gac r
nayachaxchi ga Yerucharcxmax
ng nax nadai xchax. 
ga Nnibecax nategu. 37
ngunexgu ga yexguma nor tupana ga
 yacuaxyane, r
naneg ga Adamer r Charech r
nayamaxg. R nmag
k . 

nachicx ex gacx ningucuchi.
Echequa r nidaxawe natr Tupana r
naxcax nayataanexx

20

1R

nma ga Echequa r
porac nida. R yemacax
ga orear urux ga Ichaa ga Am nane,
r nayadau, r anagr nx: Cori
ya Tupana r anagr cux: c
namax idexa i cuxacgx, r namax
nx % 
namaxx! Er u 
cuxcax nitaane,  , anagr.
2R nma ga Echequa r nadixeguchi
%
nayumx: 3Pa Corix, Pa Tupanax, r
cux chacaax nax nxna

cucuaxchixcax nax uxc cuxcax


chapuracx r guxguma chanaxx
ga yema cuma namax cutaxx
anagr. 
u%. 4R naxpa ga
 na
ex gacpata, r nma ga Cori ya
Tupana r Ichaamax nidexa r
anagr nx: 5Wena yadau ya
Echequa ya chor duxgar ex gac
! R namax nx ixu: R choma
c ga cur oxi ga Dabar
Tupana r mar cux nx 
cur yumx, r nx chadau i
cuxgxet nax cuxaxux! R choma r
t cuxcax chayataanexx r tomaepx i
ngunex 
. 6R cux t
15 ya taunec nax
cumaxx. R choma r t cux
chapox r t chanapox 
ya Yeruchar nxna i ngma
Achriaanecxar ex gac. R
ngmac chanax er nx
changecha ya chor du ya Dab r
chayanguxx i ngma nx chixux
anagr ga Tupana. 7R Ichaa r
nanamu nax naxgx 
guchara. R yemamax nanachag ga
yema nataixnax %ex gac. R
yemaac naxcax nitaane. 8R nma ga
Echequa r Ichaana naca r anagr:
Taxacr cuaxru 
chacux nax Cori ya Tupana chauxcax
yataanexx, r tomaepx i
ngunex 
? anagr. 9R nma ga
Ichaa r nanangxga r anagr:
 ngma cuaxrux i nma
ya Cori ya Tupana t cuxna x nax

220
 cucuxcax r aixcma t
nayanguxx i ngma cumax
inaxunetax: Cunaxaxe i
axcpechita r 10
, rexna 10
nategux? anagr. 10R nma ga
Echequa nanangxga r anagr:
Ngma a
r natauxcha, natr ngma ng nax
nategux  anagr.
11R yexguma nma ga orear urux ga
Ichaa r Cori ya Tupanana naca, r
nma ga Cori ya Tupana r 10
nanateguxx ga a
ga yema Acaar axcar ngugrux
ga e .

302
nxna nayaca r anagr: Ngext
ngma yatg i cux
ngugx, r taxacx i cumax
yaxugx? anagr. R nma ga
Echequa r nanangx r anagr:
Ngma duxg r yxgux i
nachix
 anagr. 15R yexguma ga
nma ga Ichaa r ex gacna naca r
anagr: R ta
nadaugx ?

yema ngunexggu r nma ga


Babirniaanear ex gac ga
Merod-Barad ga ex gac ga Barad
, r Echequax
nanamug ga uxre ga nor duxg
nax nor mox yma nangegxcax r
mare nxna yaxgxcax, yer nx
nacuchiga ga nax yada. 13R

anagr. R nma ga Echequa r


nanangx r anagr: Nx
nadaug i guxma i ngmaxg i
ngxmax. R guxma nx
chaex r taxuxma ichicux
anagr. 16R yexguma ga nma ga
Ichaa r anagr nx: Dcax,
cuxcax nua
mux! 17R t nangug i ngunexg i
nagu ngma Babirniaanecx t
nadex i guxma i ngmaxg ga cur
oxig daa ex gacpatagu nutaquexex.
 , r
taxux %. 18
 
ya cutaxag r ng
t tx nagag r t tx

nma ga Echequa r meama nanayaxu


ga yema ex gacar duxg. R nx
nanaex ga guxma ga nor yemaxg
ga nx yexmax ga dirum, r iru,
r pumrag r chx. R yexgumarx
ta r nx nanaex ga naxnegpatax,
r guxma ga nor yemaxg ga yexma
namax nanguxx. R guxma ga nor
yemaxg ga e 
yexmagx, r nx nanaex r
taxuxma inicux. 14
nma ga orear urux ga Ichaa r
ex gac ga Echequax

nidegpxcharexe, r ngmac nor


puractanxx ex gacpatagu t tx
anagr. 19Natr
Echequa r tama porac naxoegax
yer ax: uxma nax
chamax ngma
, ax. R
yemacax Ichaax nangxga r
anagr: Chauxcax name i ngma
Tupanaar ore i chomax nx quixux
anagr. 20R guxma ga yema
Echequaar purac ga naxx r
Yudanecxar ex gacgar

Echequa nanayaxu ga duxg ga


Babirniaanewa ne mugx
12R

22021

303
a nangox
poperagu naxmat. R ngm
ga uxc nax naxx ga yema
  ga taxchix 
ga dexmax .
Nayu ga Echequa
21R

yexguma nayuxgu ga Echequa,


r nane ga Manach r nachicx
Yudanecxar ex gacx ningucuchi.
Yudanewa e


21

1R

nma ga Manach r 12
ga taunec nx nayexma ga
yexguma ex gacx yangucuchigu. R
55 ga taunec e 
Yeruchar. 
. 2Natr yema
Manachcma r tama name ga
Tupanape. R nagu namax ga
yema nacma ga chixex ga nagu
 ga yema dux
Cori ya Tupana Iratanxpe
x. 3-5nayamexg ga
yema tupananetagar marear
guchicaxg ga manetape
yexmagx ga nanat ga Echequa nagu
pogex.  ga
Bachicnaxar maregar
guchicax. R Iraanecxar ex gac
ga Acxrx 
Achrachicnax. R u
nicuaxx ga axc, r tauemac r
xtag. %
nayaxag ga maregar guchicax
naxcax ga axc, r tauemac, r

nixu nax naxca ga guma
napata ga Yeruchar. 6R nat
nanetama tx 
yema tupananetachicnaxar

marear guchicax. R nagu namax


ga yu ga naxgca,
 icux ga
xgux. R duxgmax nanaxunag
nax nangexcax ga yu r nax
nangexcax nax uxc duxex
nachixexgx r tx nangoxgx.
R yemaac porac chixex nax ga
Tupanapeyemacax porac
namax nanu ga Tupana.

16R yema chixex


Manach r yexera chixex nax ga
Tupanapexg
ga Yudanecx nax nmag r ta yema
chixex naxgxc ax. R nma ga
eg ga
Manach r muxema ga dux
taxuxma ga chixex gxe r tx
nadai ga Yeruchar. 17R ngma
 i
Manachchiga r guxma ga nor purac
ga naxxchiga r nor pecduchiga, r
Yudanecxar ex gacgar poperagu
naxmat. 18R yexguma nayuxgu ga
Manach, 
yexmanextgu nanataxg. R
k r
nachicx ex gacx ningucuchi.
Yudanewa e
k

nma ga Am r nx
nayexma ga 22 ga taunec ga yexguma
ex gacx yangucuchigu. R taxre ga
taunec e .
,
r tmanat r Achru ga Ybacx
. 20Natr Tupanape
nachixe ga nacma ga Am nanat ga
Manachcmartama.

19R

22122
ng
i Amchiga r guxma ga nor purac
ga naxxchiga r Yudanecxar
ex gacgar poperagu naxmat. 26R
yexguma nayuxgu ga Am, r napata
xtgu nanataxg.

nachicx ex gacx ningucuchi.
25R

Yudaanewa e


nma ga Yocha r nx
nayexma ga 8 ga taunec ga
yexguma ex gacx yangucuchigu. R
31 ga taunec e 
Yeruchar. R na r tmaga r
, r tmanat r Buccx
, k. 2R nma
ga Yocha r Tupanape
nax. c ga nor oxi ga
. R taguma

22

1R

taxacca
yema nacma ga mex. 3R yexguma
mar 18 ga taunec e 
Yocha, 
nanamu ga nor poperaar matrux
ga Chap ga Achara nane ga
Mechur nataxa. R anagr nx:
4c

ya chacherdtegaru ex gac
ya Irichax%
 nanutaquexe i ngma diru
i dux ngec
r xar dauru nutaquexec!
5R ngma di nax i
ngma duxg i Tupanapataar
mexmax icuaxgx! R nmag r
ngma dirumax t nx
nayaxgtan i nor puractanx i
Tupanapataar mex
anagr ga ex gac ga Yocha.

304
8

ga yexguma
Tupanapataar mexx naxgyane, r
nma ga chacherdtegar ex gac ga
Iricha r yexma nx inayangau ga

iyartaxux. R poperaar matrux
ga Chapx
nx: Dcax! R Tupanapatagu nx
ichayangau i aa Tupanaar mugpane
anagr. R Chapna nanax nax
nma nx nadaumatxcax. 9R
 r
ex gac ga Yochamax nx nayarxu
r anagr nx: Ngma cur
duxg, Pa ex gacx, 
nanutaquexe i ngma diru i
ngexmaxc. R mar
 nax i ngma
Tupanapataar mex
puracexmax icuaxgx anagr.
10R nma ga Chap r yexgumarx
ta ex gacmax nx nixu r
chacherdte ga Iricha r nxna nax
naxx 
Tupanapatagu nx iyangaux. R
u r ex gaccax
nx nadaumat. 11R yexguma
ex gac nx 
mug ga poperagu matx, r porac
naxoegax r ng nargutechiru.
12-13R yexgumatama ga nma ga
ex gac r nanamu ga Chap r
Iricha, r Aic ga Chap nane r
Abru ga Micaa nane r Achaa ga
nor ngxeer ux, r anagr nx:
c, Cori ya Tupanana peyacaxa
chaugagu r Yerucharcx i
duxggagu r guxma i
Yudanecxgagu nax tx nx
nacuaxeex cax i nor ore i aa popera i

22223

305
nx ipeyangauxgu matx! Er
ngrchi ya Cori ya Tupana r tamax
nanu yer ga tr oxig r tama naga
ng
yaxux, r tama nagu namax i ngma
aa poperagu matx anagr ga
ex gac ga Yocha. 14R nma ga
Iricha, r Aic, r Abru, r Chap
k
orear urux ga da ga Char
naxmax. (R nma ga Char r Tba
k . R nma ga
Ar r chacherdtegchiruar daurux
.) 
ngexacaxx % ga
Yeruchar. 15
%ga r
: 
Cori ya Iraanecxgar Tupana r
anagr i nmax: Namax nx pixu
ya yim nua pex mugc nax choxna
peyacaxaxcax! 16R choma i Cori ya
Tupana r nx chixu r guxchax t
naxcax changuxx i aa nachica r
nor duxg yema popera ga ex gac
nx daumatx nx ixuxrx. 17Er
ngma dux
nor tupananetagcax pumra nagu.
R ngmac chox nanuxeeg namax
i ngma chixex nax naxgx. R
ngemaca namax ya
 .
18-19Natr t nx charngxexe ya
yim Yudanecxar ex gac ya nua
pex mugc nax choxna
peyacaxaxcax. R chanaxaxe i
namax nx pixu i chor ore, r
aperg nx: Mar nx chadau nax
% i ngxguma
chor orex , r uxc

cuxogax i ngxguma poxcu namax


xg
i t chadai x, r uxc cug
curgutechiru r cuxaxux i
chope. R ngemacax i choma r t
cux   charngxexe.
20R ngemacax i uxmax nax ngma
cuxx %
ngmac taxc
cuyuxcax r naxcax i
cur oxig. R ng% 
nx cudaux i ngma poxcu i namax t
chanapoxcux 
anagr. R yema ex gacar
duxg ga dax r
%
yaxugexcax ga yema Tupanaar
ngx.

23

1R

yexguma ga nma ga
ex gac ga Yocha r naxcax
nangema ga guxma ga ex gacg ga
yaxgu 
Yeruchar nax namax
nangutaquexexcax. 2R u
ga ex gac r Tupanapatagu namax
nangutaquexe ga guxma ga yema
duxg ga Yudanecx r
Yerucharcx ga
duxg ga iyax, r buxg, r
chacherdteg r orear urug. R
nma ga ex gac r yma nape
%nangux ga yema popera
ga Tupanapatagu nx iyangaux ga
Tupanaar mug nagu matx. 3R
yexguma yema poperax
%ex gac r
utagu
nayachi. R yma Tupanape
  r
nagu namaxx i ngma nor mug r

223
ucuxeg i ngma poperagu matx. R
guxma ga duxg r ta yemagutama
.
Yocha nanawox ga
tupananetachicnaxg
4R

yexguma ga nma ga ex gac r


nanamu ga chacherdtegar ex gac
ga Iricha r tog ga chacherdteg r
xar daurug nax guma
xcax ga
guxma ga yemaxg ga Bax, r
Achrax, r axcx, r tauemacx
r xtagx namax nx
yacuaxgx ga duxg. R nma ga
ex gac r nanamu ga Yerucharar
cax ga ngatex
ga Chid. R u
.

306
xguxx cux. R yexgumarx ta
inayanaxoxx ga yema
tupananetachicna%
 r guxraxx ga
yema tupananetagar yemaxg ga
duxg namax nx icuaxgx ga
. R
yemaac nanax ga Yocha yer
ma ga
yema mug ga chacherdte ga Iricha
Tupanapatagu nx iyangaux. 25R
nax
%ex gac ga
naxrx aixcma Cori ya Tupanacax
tegux i guxne ya nor maxnemax,
r gux %, r gux i nor
poramax ngma Moich matx i
 yaxuxrx.

Nayu ga Yocha

Yocha r nanaxchiga ga petchiga


21R

nma ga ex gac ga Yocha r


duxgx namu nax Cori ya nor
Tupanagagu naxchigagaxc ax ga

nx yaxuxrx. 22R nxraxx ga
Iraanecxgar ex gacggu r taguma
yemaac nanaxchigag ga petchiga.
 xar
ex gacg r Iraanecxar ex gacg
r taguma yemaac nanaxchigag. 23R
yexguma 18 ga taunec e 
% nax Cori
ya Tupanagagu naxchigagaxc ax ga
yema petchiga ga Yeruchar.

24R

nma ga Yocha r
inayanaxoxx ga yu r taxac ga

28R

ng
ngx i Yochachiga r guxma ga nor
purac ga naxxchiga r
Yudanecxar ex gacgar
poperagu naxmat.

30R yexguma Megudugu


nayu, r nor
ngxeer u 
Yerucharne.
R yema nma naxx ga naxmaxgu
nayaxcuchig. R nma ga duxg
ga Yerucharcx r Yocha nane ga
Yoacx naxuneta. R nanatchicx
ex gacx nayangucuchixeeg .
e
  

33 ga taunec nx nayexma ga
Yoac ga yexguma ex gacx
31R

307
yangucuchigu. R tomaepx ga
tauemac e 
Yeruchar. R tmaga ga na r
k . R Amutranat r
Yerema ga Dxnac. 32Natr
nacma ga Yoac r porac
nachixexchi ga Cori ya Tupanape
yema nor oxigcmartama. 33R
nma ga Equtuanecxar ex gac ga
Necu r Yoacx niyaxu, 
k 
tama e cax ga
Yeruchar. R nma ga Necu r
Yudanecx ga duxgx namu nax
nx naxtanxcax ga 3,300 quru
nagux ga dirum r 33 quru nagux
ga iru. 34R u 
naxuneta nax
Yocha nane ga Eriaqux
e cax nanatchicx. R
nanaxchicx ga naga r Yoachgu
nanaxga. R guma naenex ga Yoac

nayayu. 35R nma ga Yoach r
Necuna nanana ga yema dirum r
iru ga naxcax nacaxax nax duxg
nxna naxxcax. 
Yudanecx ga duxg r nanaxtan
ga yema iru r dirum ga ex gac
nagu unetax nax naxtangaxcax.
e
 ga Yudanewa

25 ga taunec nx nayexma ga
Yoach ga yexguma ex gacx
yangucuchigu. R 11 ga taunec
e . R na

ga Rmac. 37Natr nacma ga
Yoach r porac Cori ya
Tupanape
oxigcmartama.
36R

22324

Babirniaanear ex
gac ga
Nabucudonoch r nanapu ga Yeruchar

yexguma Yoach
%e ,
r nma ga Babirniaanear ex gac ga
Nabucudonoch r Yudanegu nachocu
nax yapuaxca
Yeruchar. R nma ga Yoach r
tomaepx ga taunec
Nabucudonochmexe
nx nanaxtan ga yema tax ga diru
ga naxcax nacaxax. Natr ga
yixcamax
yemacax Nabucudonochmax nanu r
tama nanaxtan ga yema diru.
2Natr nma ga Cori ya Tupana r
Yoachcax yma nanamug ga
ax gx ga
muxma ga ngta
Caducxg, r Chriaanecxg, r
Motanxg, r Amtanxg nax
nachixexgaxca, yema
Cori ya Tupana nor orear
uruga yaxuxrx.

5
ngx i Yoachchiga r guxma ga
nor purac ga naxxchiga. R ngma
r Yudanecxar ex gacgar
poperagu naxmat. 6R yexguma
nayuxgu ga Yoach r nane ga Yoaqu
nachicx ex gacx ningucuchi.

8R nma ga Yoaqu r 18 ga
taunec nx nayexma ga yexguma
ex gacx yangucuchigu. R tomaepx
ga tauemac e 
Yeruchar. 
ga tmaga. R tmanat r
Yerucharc 

24

1R

224
naga. 9Natr nacma ga Yoaqu r
porac nachixexchi ga Cori ya
Tupanape
nanatcmartama. 10R yema
ngunexggu r Babirniaanear
ex gac ga Nabucudonoch r nanamu
ga nor churarag nax Yerucharcax
yaxchixcax nax nx
nachomaeguchixcax r
yapugaxcax. 11R yexguma mar
nx nachomaeguchigu nax
yapugaxca
Yeruchar r yma nangu ga nma ga
Nabucudonoch. 12R yexguma nma
ga Yoaqu ga Yudanecxar ex gac
%, r nor
churaragerug, r nor ngxeer ug,
r tog ga ex gacg, r
Babirniaanear ex gacna ng nana.
R nma ga yema Babirniaanear
ex gac r nanayaux. R yexguma

308
yema ngupetxgu r 8 ga taunec ninge
nax e  ga Nabucudonoch.
13
Nabucudonoch r nanade ga guxma
ga di, r
guxma ga diru ga e 
yexmax yematama Tupana
naxueguxrx. R nagu napog ga
guxma ga Tupanapataar yemaxg
ga irunaxcax ga Iraanecxar
ex gac ga Charum x. 14R
u nigag ga guxma ga
Yerucharcxg ga ex gacg r
churarag ga yexerac nx icuxe, r
guxema taxacar x icuxe, r
guxema rumax taxac xxmgxe.
R yemaac 10,000
guxema tx nayauxxe. R guxema
yexerac i ngear
diruxgxexicatama yma tayaxg.

I CRNICAS
(Nxraxx i popera i wenaxar
ex
gacgchigax matx)

Cha r naneg r daigu nayue

nma ga Piritutanxg
r Iraanecxgcax
nayaxchi. R ma
ng nadai. R muxma ga
Iraanecxg yexma nayue r yemacax
Piritutanxgcha. 2R
yexguma ga nma ga Piritutanxg
nangg, r
nanadai ga Cha naneg ga Yonat r
Abinad r Maquicha. 3
r Chacax nibuxm r yema
%% r Chamax
namexching r porac nanapi xeeg .
4R yexguma ga nma ga Cha r yema
nor poxrux anagr: Nayaxu i
ngma cur tara r ngmamax chox
nacan! Er tama chanaxaxe i chox
ngx ningexeeg i yea duxg i tama
Tupanaax yaxgx anagr.
Natr nma ga guma nor poxrux
r tama nanacanpactcha yer
namu. R yexguma ga nma ga Cha

10

1R

r nanayaxu ga nor tara r nmatama

nagu ng nanguxexe. 5R nma ga


guma nor poxrux r nx nadau ga
nax nayux ga Cha r yemacax ga
nma r ta ngtama nor taragu ng
nanguxexe r nayu. 6
ga nayuex ga Cha r naneg r
guxma ga natanxg. 7R guxma ga
yema tog ga Iraanecx ga guma
ma%, r
yexguma nx nadauggu ga nax
yabuxmx ga Chaar churarag r
mar nax nayuex ga Cha r naneg,
r yexguma ga nma ga yexma
chigx r nachox 
. R
nma ga Piritutanxg r yma
nangug r yexma naxchig nagu ga
. 8R yexguma ng
nadai c r nma
ga Piritutanxg r yema ng
nadai x
yadexenegxcax ga guxema yuexe. R
yexma Chax r nanegx
nayangaug ga yexma yuex nagu ga
guma ma. 9R nma ga
Piritutanxg r Chax nacuxxne

309

k1011
r nanade ga naxne. R nayadaerug r
nayangeg ga naeru r naxneg. R
uma ga Piritutanxgar
na%
duxgmax nx nixugetan ga
nachiga ga mar nax nayux. 10R
u, r nma ga
Piritutanxg r nor
tupanagchicnaxpataxgu nayanu.
R yema naeru r nor tupana ga
Dagxgu
nayacho. 11-12R guxma ga yema
Iraanecx ga
 , r yexguma
nx nacuaxggu ga yema
Piritutanxg Chamax gx, r
guxma ga yema yatg ga tama
mueaxex %
cax ga
yema Chaxne r nanegxne. R
. 
nataxgax ga yema naxneg natgu
. 7 ga
ngunex naxauree. 13-14
ga nayux ga Cha nagagu ga yema
chixex ga naxx. Yer nma ga Cha
u
yux ga xguxx cuxna nayaca.
R tama nxna naca ga Tupana. R

nayuxx r Icha nane ga Dabx
naxunetax nax nma
Iraanecxgar e cax.
Dabx naxunetag nax
Iraanecxgar e
cax

guxma ga
Iraanecxgar ex gacg r
nangutaque
%. R

11

1R

310
Dabx anagrg: Toma r
cutanx. 2
yexguma tr e ,

churaragmax icucux ga yexguma
tr uangmax ng nadaixgu. R
uxmachi nma ya Cori ya cur Tupana
% i
tomax icucux nax tor ex gac
cax anagrg. 3R yexguma
ga nma ga Dab r Cori ya
Tupanape. R
nmag r Dabx chxmax
nabaerug nax Iraanecxgar
e cax. 
ga Tupana ga Chamumax nx
yaxux.
Dab r nanapu ga yema nor
uangar dauxtaechica ga
mawa yexmax

r guxma ga yema
Iraanecxgar ex gacg r
Yeruchar. 

%gx ga
Yebtanxg. 5Natr nma ga yema
Yebtanxg r Dabna nanachuxg
r anagrg: Cuma r taxuacma
nux cuxcu anagrg. Natr
nma ga Dab r nanapu ga yema
dauxtaechica ga ma
yexmax. R yexguma mar
%. R
u. 6R
naxpa ga nax napux ga yema
nachica r nma ga Dab r anagr:
R yxema txra naxcax yagochixe
i ngma Yebtanx 
ya chor churaragar ex gacx tx
4Dab

k11, 13, 15, 16

311
chaxunetaxe anagr. R Yo ga

Yebtanxgcax yagochic r
gumax naxuneta ga Dab nax nor
churaragar e cax. 7R

dauxtaechicagu naxchi, r yemacax
%%.
8R nma ga Dab r nayaxama ga

dauxtaechica. R yoxni ga Yo r
nayamexx ga guma naig ga
Yeruchar
napogex. 9R yemaac ga Dab r
gux
naporaxchix. R nma ya Cori ya
%ngxmac r
nax.

wa
nangeax ga yema ba ga Tupanaar
mug nawa yexmax

13

1R

nma ga Dab r
nangutaquexe namax ga yema
nor churaragerug r capitg nax
nor ucuxegcax nacaxaxcax. 2-3R
ma ga yema
Iraanecxg ga yexma
ngutaquexegxx anagr:
Ng
pemax r nma ya Cori ya Tupana r
tx natauxchaxee gu, 
naxcax tangema i guxma i tatanxg
ngxmagx r
chacherdteg r Lebtanxg i nor
ngxmagx.
%
tx nangxeeg xcax, nax nua
nangegx i ngma ba i Tupanaar

mug nagu ixcuchix! Yer yexguma


Cha e 
itarngmae ga yema ba anagr.
4R guxma ga yema duxg r nor
%. Yer
yema ore ga Dab nx ixux r naxcax
r name.

Dab r Lebtanxgx namu nax


Yerucharwa nangegaxcax ga yema
ba ga Tupanaar mugchix

15

1R

nma ga Dab r
duxgx namu nax yema
nma naxpataxgu ni ya napatag
yexma nx naxgxcax. R
yexgumarx ta nanamu nax
naxgaxcayexacaxne
naxchirunaxcax nax yma
nayexmaxcax ga yema ba ga
Tupanaar mugchix. 2R yexguma ga

anagr: R ngxguma
ngexacax
penangexgu i ngma ba i Tupanaar
mug nagu ixcuchix r
Lebtanx ngma
yangegx. 
Tupana nx unetax nax guxgutma
ngma purac naxgxca, anagr.
3R u
Yeruchargu nanangutaquexexexe ga
guxma ga Iraanecxg nax yemaac
yexacax
nangegaxcax ga yema ba ga
.

1R yema ba ga Tupanaar
 


16

k16
naxchirunaxca
yemacax xne. R u
Dab r chacherdtegx namu nax
yma Tupanapecax ga
mareg ga naxnag r pumrag ga
duxg yma nax nax Tupanax
namax nangxmxgxcax. 2R
yexguma mar nx nachauegu nax
Tupanacax mare nagux, r nma ga
Dab r Tupanagagu mex nor
duxgmax naxuegu. 3R u
Dab r guxma ga Iraanecxg ga
yatx r ngex r tx nayanu ga

.

Wiyaec Tupanana mox nax ga Dab

yema ngunex
noxri Achx r namcgx namux
%mox
naxgx %:
8Mox nxna pexg ya Cori ya
Tupana! R gux
pixuchiga! R guxma i
nachixanecxgmax nx pixu i
ngma mexg i pexcax naxx! 9R
% picuaxxg!
R pegmax nx pixu i ngma tax i
mexg i naxx! 10R peg namax
picuaxxg ya yim nec! R pema
nax naxcax pedaugx r petaxg!
7R

11R

naxca
nor poracax pedaug! R guxguma
nor ngxeec ax peca! 12-13R nxna
pecuaxchie ga yema mexg ga taxg
ga nor poramax naxx r ngma
nor mug ga pemax nx yaxux, Pa
Iraanecxg ya Acbutaag i Tupana
Pex Unetagxex! 14

312
. 
oma i naanemax inacux. 15-17R
1,000 tcum i duxg i oma i
 ngupetgu r nma ya
Tupana r tagutma nx
inayarngma i nor uneta ga
Abrmax nx yaxux r Ichamax
inaxgax k%
nx yaxux nax guxgutma nx
nangxeex i nataag i Iratanxg.
18R yemacax Acbumax nx nixu r
anagr nx: Choma r t cuxna
chanax i guxma i aa Canaane nax
guxgutma cuxr r cutaagar
cax, anagr. 19-22R nmag
ga tr o
ga noxri r toxnamanac, r

nichopetetan r uxre ga
ex gacgmexeetan nax
cax, natr
nma ga Tupana r tama nanaxaxe
nax tex chixri namax icux. R
yemacax yema ex gacg ga naxme
nayexmagxmax nx nixu r
anagr nx: R tama chanaxaxe i
ngma choma nx chaxunetax i
duxg r chixri namax ipecuax r
ngma chor orear urug r ngx
nx pingexeeg , anagr. 23Pa
Guxma i oma i Naanecx i
Duxgx r naxca
ya Tupana! R gux i ngunexggu
 i tx
namaxxx! 24R guxma i duxg
i gux i nachix
ngxmagxmax nx pixuchiga nax
nma r naxnex r naxx i
muxma i mexg i nor poramax
naxx! 25Er nma ya Cori ya Tupana

k1617

313
%, r ngemacax
name nax nxicatama icuaxgx.
%chi r
guxma i ng
nangexma. 26R ngma tog i
nachixanegar tupanag r
naxchicna%. Natr nma
 i
guxma i ngma daux idaux.
27R nma nangexmax%
nangone. 
pora r tax. 28Pa Guxma i
Nachixanecxgx r nx
pixuchigag r nma ya Tupana r

r naxnex! 29R nx
pengechaxgcma nx picuaxxg,
%! R
nax%

picuaxxg! 30ma
i duxmaxx r
napee. Er nma r
xx ga
oma ga naane nax tama ngma
namaxcax. 31R name
%x i guxma i ngma
 ngxmagx r
ngngxmagx.
R gux i nachi pixu r
apegg: Nma ya Cori ya Tupana
%e %ngxmac
, apegg! 32
nor tax%%ngma mr,
%ma i ng
ngxmagx. R natax i ngma
naaneg r guxma i nanetg i nagu
togx! 33R ng
ngxmagx %xc
nicuxcu nape

%
inacuxcax. 34R mox nxna pex ya
Cori ya Tupana! Er nma r
namecmaxchi r ngma nor
ngecha r taguma nagux. 35R
apeg nx: Tox nanguxxexe, Pa
Tupanax, Pa Tor Maxxruxx! R
tox nade nax naxme
cunguxxeex cax i ngma tog i
nachixaneg nax ngmac
tanataxxcax i cuga i nex r
taxcma cux ticuaxgxcax,
apeg nx! 36R guxguma
namecmaxchi ya yim tr Cori ya
Tupana i yixema i Iratanx,
k . R
guxma ga duxg r nachonagtan
r anagrg: Aixcma ngmac
anagrg. R yemaac Cori ya
Tupanax nicuaxxg.
Tupana r Dabmax inaxuneta

17

1

nayexmagu ga Dab r
Tupanaar orear urux ga Natmax
nidexa r anagr nx: Dcax,

ocayianaxcax xx.
Natr ngma ba i Tupanaar mug
ngxmax 
naxchirumarenaxca
nangexma anagr. 2R nma ga
Nat r nanangx r anagr:
c nax i ng!
Er ng

anagr. 3Natr yematama


chtaxgu r nma ga Tupana r
Natmax nidexa r anagr nx:
4c yim chor du ya Dabx
% ixu r choma ya

k17, 21
Cori ya Tupana r mar acharg
nx:  
 !
5
oxigx changuxxee 

ga tax. R igxne ga
. 6R
%
chor duxg r nx chaxunetaggu
ga nor ex gacg, 
yema Iratanxar ex gacx chamu
nax chauxcax naxgaxca
%%,
acharg nx. 7R ngemacax i
uxma r namax nx ixu ya yim
chor du ya Dab r chomax ya Cori
%ngxmac nax
r achagr: Choma r cux

cux chayaxu nax mar tama
carnrugna cudauxcax! R uxmax,
r chanaxaxe nax cuma namax
icucux i ngma chor duxg i
cutanxg i Iraanecxg. 8R
choma r mar cux chixmc ga

chanadai ga guxma ga cur uang ga
cux imaxgchax. R mar cux
chatachigaxx naxrx i ngma yatg
.
9-10R chor duxg i Iratanxcax
r chanamexx . R
xx nax
nor naanegutama naxchigxcax i

i ngma nor uang ga noxri chixri
namax inacuaxgx ga yexguma
Iratanxgar ex gacg ga
guxchaxar mexrugmexe

314
chanayexmagxgurx. R choma r
t chanaxneexx i guxma i cur
uang. R uxma r cumax
chanaxuegu r ngma cutaag r t
nx Iratanxar e 
cuxrx i uxma e .
11R ngxguma mar cuyu, r
choma r t nx 
cune nax nx e cax. 12R
yim e  
chopata. R choma r t nx
charngxee nax ngma nataag ya
cune r nx guxgutma Iratanxar
e cax. 13R choma r t
 .
R tagutma nx charxo nax nx
changechax,   chaxo
yema ex gac ga Chax nax
chaxoxrx. 14R yim ex gac ya
choma nx chaxunetac r chor
duxgmax t inacuax r t
Iraanecxgmax inacuax i
guxgutma. R tagutma nanguxuchi
nax e anagr ga
Tupana.

Dab r duxgx nixug

21

1R

nma ga Chatan r
Iraanecxgmax nanu, r
yemacax Dabxnananguxx nax
Iraanecxgx yaxugxcax. 2R
nma ga Dab r nanamu ga Yo r nor
churaragar ex gacg r anagr
nx: %
ngma Iraanecxg! 

r uxmatta D! R
ngu
napane nax nx chacuxcax nax uxre

315
i nor mu i ngma duxg!
anagr. 3Natr nma ga Yo r
nanangx r anagr: Ngxgumachi
Cori ya Tupana naxaxegu r taux
ex na nx natauxcha nax 100
expxcna yamuxx i nor duxg?
R taux ex na guxma i ngma duxg
r chi cuxme, Pa
ex gacx? R txc i cumax i
cunaxaxex nax tayaxugx? R
ngmac ex na chixexgu
cunayi xeec hax i Iraanecxg?
anagr. 4Natr nma ga ex gac
r nanamuama,  
r nanax ga yema ex gac namax
nx ixux. %ma ga
. 
Yerucharcax nategu. 5R nma ga
Yo r Dabmax nx nixu nax uxre
ga nor mu ga yema yatg ga
. 
1,100,000
mar nagu imex ,
 470,000. 6Natr
tama nayaxug ga yema Lebtanx r
Byamtanx yer nma ga Yo r
%ex gac
nx xx. 7R nma ga Tupana r

yaxugx ga duxg, r yemacax yema
Iraanecxgx napoxcu. 8Natr
nma ga Dab r Tupanamax nx nixu
ga yema nor chixex r anagr: R
% chax.
Natr cuxna chaca nax chox nx
curngmaxcax i
naechitamare maxxc chanax
anagr. 9R yexguma ga Cori ya
Tupana r Dabar ucuxerux ga Gx
%

k21
Tupanaar orex ixuc. R nma ga
Tupana r Gx anagr: 10c
Dabx%
yarxu i aa tomaepx i poxcu nax nx
yaxuxcax r ngexrx i ngma poxcu
nanaxaxex nax namax
chanapoxcuex i Iraanecxg!
anagr. 11R nma ga Gx r
Dabx:
Cori ya Tupana r cumax nx nixu i
tomaepx i poxcu nax cuma nx
quixux r ngexrx i ngma
cuma cunaxaxex. 12
tomaepx ya taunec taiya ngxmax i
. x ya
tauemacgu per uang pex dai x. R
x i ngunex Cori ya
Tupana nanguxx i da
ngma nor dux x r
porac nachixexx i guxma i
. R uxma r chanaxaxe
nax chomax nx quixux r
ngexrx i ngma cuma
cunaxaxex nax namax nx
chixuxcax ya yim cux
muc anagr. 13R nma ga Dab r
Gx nangx r anagr: uxma r
taxma i guxchax chaut nangu. R
chauxcax narmemae nax
Tupanamexegu changux er nma r
porac nx tangechatmx. Er
tama chanaxaxe nax tr
uangmexegu iyix anagr. 14R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
Iraanecxgcax yma nanamu ga
da70,000 ga Iraanecxg
nayue. 15R nma ga Tupana r yema
da%
x ga nor orear ngerux nax
yemamax Yerucharcx nadai xcax.

k21
Natr yexguma mar Yeruchar
nanguxchagu nax duxgx nadai x
x, r nma ga Cori ya
Tupana r nx nangechatmx ga
duxg r yemacax nxna nachog ga
x r anagr nx: R
martama nax cunadai x! anagr
nx. x r
mar guma Yebtanx ga Orn trgu
px
nxna choggu. 16R nma ga Dab r
, r nx nadau ga
x ga Cori ya Tupanaar
orear ngerux.  ga naane
r oma i naanear ngxmachate
nayexma namax ga nor tara ga
naxchix. R
Yerucharguama namax
nabuenchacx. R yemacax nma ga
Dab r guxma ga yema
Iraanecxgar ex gacg r tmx
ga naxchirugu icuxgx r axtanegu
nanangcuchitan r yemaac
Tupanax nacaax g. 17R nma ga
Dab r Tupanax nacaax r anagr:
 ga nax
yaxugx ga duxg. 
chixex chaxx r chanaxx i pecdu.
R taxacr chixex naxe i aa
duxg r ngemacax cunadai x? Pa
Corix, Pa Chor Tupanax, cuxna chaca
nax chox r chauxacgx
cupoxcux, r martama nax cunadai x
i duxg anagr.
Dab nanax ga wxi
ga marear guchicax
18R

yexguma ga nma ga yema


x ga Tupanaar orear ngerux
r Gx namu nax Dabmax nx

316
yanaxuxcax nax Tupanaca
marear guchicax naxx nagu ga
yema nachica ga Orn ga Yebtanx
. 19R yexguma ga
nma ga Dab r nanax ga yema Cori
ya Tupanagagu Gx namax nx
ixux. 20R nma ga Orn r nor trgu
napux. 
nadauxgu r nx nadau ga yema
x ga Tupanaar orear ngerux.
Natr guma gmc ga nane ga
namax yma nayexmac r nibuxm
r nicuxg ga yexguma nx
nadauggu. 21R yexguma Dab
Ornx, r nma ga Orn
r Dabx . R yexguma
Dabx yacuaxchigu, r nma ga Orn

Dabpexegu nanangcuchichi. 22R
yexguma ga nma ga Dab r anagr
nx: Choxna nax i aa nachica i
 nax ngxma Cori ya
Tupanacax chanaxxca
marear guchicax! R ngma
cunaxaxexex px chox namax
nataxe, r t cux chanaxtan nax
ng%cax i ngma
daxg namax yuex!
anagr. 23R nma ga Orn r
Dabx nangx r anagr: Pa
ex gacx c nayaxu i aa naane r
nagu nax i taxac i cuma
cunaxaxex! R choma t cuxna
chanamug i aa tuirug nax ngma
Tupanacax cuguxcax. R yimatama
naixmenaxg ya trgu namax
chapox. R
ngma
%%
nax Tupanana cuxmarexcax, Pa

k2122

317
ex gacx anagr. 24Natr nma
ga ex gac ga Dab r nanangx r
anagr: Mox cuxna chax natr
chanaxaxe nax naxcax cux chataxex
r chomax cuxtanx i guxma i
ngma. R tama chanaxaxe i
ngetancma cuxna chanayaxux i
ng, er tama
chanaxaxe i taxac i chox ngetanx
Cori ya Tupanacax chagu anagr.
25R nma ga Dab r Ornax
nanaxtanama. R 600 tachin ga
dixca nax.
26R yexma Tupanaax nanax ga
marear guchicax r yma nanagu
ga mareg ga nor chixexar
tanrux nax Tupanax
nangxmxxcax. R u
Tupanamax nidexa r nx nacaax .
R nma ga Cori ya Tupana r
nanangx  
xema narnguxx, r yema
marear guchicaxtgu nangu. 27R
nma ga Cori ya Tupana r yema
x namu nax naxchixgu
yaxcuchixcax ga nor tara.
Dab r nx naxuneta ga
Tupanapatachica

yexguma nx nadauxgu ga
Dab nax Cori ya Tupana nx ngxx
 
Yebtanx , 
yma Tupanacax nanagu ga mareg.
29R yexgumacx ga guma
Tupanapata r yema marear
guchicax ga chianexgu Moich xne,
r mar Gabaar ma
nanangeg r yemacax yma nayexma.
30
28R

GabaTupanacax
mare yanaguxcax r Tupanana
yacaxaxcax, yer namu ga yexguma
nx nadauxgu ga yema Tupanaar
orear ngerux ga nor taramax
yexma chix.
1R yexguma ga Dab r
anagr: aa nachica i
 
ya Tupanapata r ngma marear
guchicax nax ngxg
Tupanacax naguxcax i nor mareg.

22

Dab nananutaquexe ga yemaxg nax


naxgaxcax ga Tupanapata
2

nanangutaquexexexe ga yema duxg


ga to ga nachixanecxg ga
Iratangu chigx. R guxemagx
namu nax nutaar mex
tapuracex nax gumamax
naxgaxcax ga Tupanapata. 3R
yexgumarx ta nananutaquexe ga
muxma ga ru nax yemaa
naxxcax ga itapag ga xar
potarug r xar chotarug. R
yexgumarx ta nananutaquexe ga
muxnaxcax ga guma
Tupanapata. 4R yexgumarx ta
nananutaquexe ga muxma ga
, yer ga
 xg r Trucxg
r mux
yma nana. 5R nma ga Dab r
ax: Yim chaune ya
Charum r nabumare, 
naxx nacuax nax naxx ya yima
Tupanapata,  ne
r tanaxaxe nax natax r
namexechix, r gux i nachix

k22
nanguchigax. R ngemacax i uxma r
mar ichanaxg nax
chananutaquexex i guxma i
ngmaxg i namax naxx, axgu
. R yemaac ga Dab r
nananutaquexe ga guxma ga
yemaxg naxpa ga nax nayux. 6R

Charumcax naca r namax nx
nixu nax nma naxxcax ga guma
xgar
ne. 7R yexguma ga
Dab r Charumx anagr: Pa
Chaunex, r chox nangcha nax
chanaxx naxcax ya
Cori ya chor Tupana. 8Natr nma ya
Tupana r chomax nx nixu r
anagr: Cuma r tac ya nag
cunabaxx r mux 
cuxpet. R ngemaca 
chauxcax cunaxx ,
er chopexegu cunabaxx ya tac ya
. 9
ya cune t cux nangexma, r nma r
xrux 
namax i nor uang i nxna
ngaicamagx. R t
chayachaxchixx i ngma nor
cax.
R ngemacax i naga r Charum t
. (R ngma naga r
ngxmxrux, ax.) 10R
 % ya chopata. R
oma chaunexchirx 
choma r t oma nanatrx . R
t nx charngxee nax nma r nane
r nataag guxgutma e 
, anagr ga Tupana. 11R
uxmax, Pa Chaunex, r cux
nangexma ya Tupana, r mar cuax

318
cuxna nax nax cunaxxcax ya yima
napata, yexgumarx ga cumax nax
naxuegux   nax
cunaxx. 12R nma ya Cori ya
%
mex r cur cuax. R ngxguma nma
cux yangucuchixeeg u nax
Iraanecxgar e  r
yanguxx i ngma nor mug ya Cori
ya cur Tupana! 13R guxtma mea
cux ngxguma t
cuyanguxeex gu i ngma nor mug r
nor ucuxeg ga Cori ya Tupana
Moichmax nx ixux naxcax ga
Iraanecxg. c napora r cug
naporaxama! R tax i
curmaachix! R tax i cumux!
14R dcax, choma r pora chax nax
chananutaquexex i ngmaxg nax
naxxcax ya Cori ya Tupanapata. R
nangexma i 3,300 tonelda nagux i
iru, r 33,000 tonelda nagux i
dirum, r taxma i brche r ru i
 .
R ngxgumarx ta mar
chananutaque
nutag. 
nguxrux. 15R
ngxgumarx ta i cumax r cux
nangexma i muxma i puractanx i
nutaar mexg, r cux
xar
chauxnagrug, r corapnag, r
yatg i naguxraxx i puracx
cux. 16R ngma irum, r ngma
dirum, r ng, r ngma
ru r mar namuxchiama, r
. R
ngemacax name nax icunaxgx i
ngma purac. R nma ya Cori ya

k22, 28

319
Tupana cux rngxexe! anagr ga
Dab.

Charum r nanat ga Dabchicx


ex
gacx ningucuchi

28

1R

nma ga Dab r
Yeruchargu
nanangutaquexexexe ga guxma ga
Iraanecxgar ex gacg. R

ex gacg ga yema 12 ga
Iratcumgmax icuaxgx, r
ex gacg ga Dabar churaragmax
icuaxgx, r yema churaragar
comadteg r capitg, r yema
ex gacg ga Dabar r nanegar
naanegmax r naxnagmax
icuaxgx, r guxma ga yema tog ga
ex gacg ga itaxgatancx ga
, r guxma ga yema
churarag ga tama muaxegx. 2R
yexguma mar yexma nangutaquexegu,
r nma ga Dab r inachi r anagr:
Pa Chomcg r Pa Chor
Duxgx r chox ! R
choma r chox nangcha nax
chanaxx ya Tupanapata nax ngxma
cax i ngma ba i Tupanaar
a
mug nagu nucux nax ngm

nangexmaxcax ya Tupana. R
yemacax ga choma r chananutaquexe
ga yemaxg nax naxxcax ya
Tupanapata. 3Natr nma ya Tupana
r anagr chox:  
 ya yima chopata. Er
cuma r daigu cumeta r poracma
nag icunabaxx, anagr chox.
4Natr nma ya Cori ya tr Tupana
r chautanx nayaxu

nax guxguma per ex gacx chox


xxcax. R yemacax nx
naxuneta ga Yudtanx nax
%ex gacg
choxtancx. R yema

naxunetax ga chautanxtcum, r

naxuneta nax guxma i
Iraanecxmax ichacuxcax. 5R
uxma r namu i chauneg i Tupana
choxna mugx, r ngma

naxuneta ya chaune ya Charum nax
nma chauchicx e cax i
. 6R nma ya Cori ya
Tupana r chox anagr: Yim cune
ya Charum  
yima chopata r nor xg. Er choma
cax, r
cax. 7R
choma r t guxgutma nx
charngxee nax e cax
i ngxguma t uxmarx naga
ngma chor mug r
chor ucuxeanagr chox ya
Tupana. 8R yexguma ga nma ga Dab
r nane ga Charumcax nadauegu r
anagr nx: R nua nape
aa ex gacg i Iraanecxg i
Tupanaar dux, r
nape, r cux
chaxucuxe nax mea nagu cumaxxcax
i guxma i nor mug ya Cori ya
Tupana nax ngmac cuxme
nangexmaechaxcax i aa mex i
naane, r cunegmexe
cunaxexxcax nax nmag r
guxgutma namax inacuaxgxcax.
9Pa Chaunex, Pa Charumx c naga

k2829
ma i
cur ngcha%
mexmax nax i ngma cux namux!
Er nma ya Cori ya Tupana r
nanangug i ngma taxngxmax
r nx nacuax i guxma i ngma nagu
. R ngxguma t cumax
naxcax cudauxgu, r nma r t
cux. Natr ngxguma
, r nma r t
cux narxoxochi. 10R ngemacax r
name i porac cuxux er nma ya
Cori r cux naxuneta nax cuma
cunaxxcax ya yima napata ya nene.
R c napora, r nax i ngma nma
cux namux! anagr ga Dab.

1%ex
gac ga
Dab r anagr nx ga
yema duxg ga yexma ngutaquexex:
R daa chaune ya Charum 
Tupana nx unetac, r nma r
nangextcuax nx
nangexma. Natr i ngma purac i t
naxx r nataxchi, er tama
ex gacpatamare nax, natr Cori ya
ne. 2R
yemacax pora naxcax chax nax
chananutaquexex i ngmaxg nax
naxxcax ya yima Tupanapata. R
ngma chanutaquexex r irum, r
dirum, , r ru, r
. R ngxgumarx ta
chananutaquexe ya mucma ya nutag
ya imexechic ya cornalna, r
naigama ya nutag ya imexechic, r
tatanc ya merug. R
ngxgumarx ta mucma ya nuta ya
xrux chanutaquexe.
3ngma ngmaxg i

29

320
mar naxcax chanutaquexex ya yima
Tupanapata r nxna chanax i ngma
 i irum r dirum,
er porac chox name ya yima
Tupanapata. 4R ngmac 100,000
quru nagux i iru, r 230,000 quru
nagux i dirum i mar memarex
% nax ngmamax
nachaxuxcax i naxtapxg ya yima
Tupanapata. 5R ngmac mar
nangexma i iru r dirum nax
ngngma puractanx
naxgxcax i naguxrax i merug i
Tupanapataca. R uxmax R
tex tanaxaxe nax tmaar
ngchamax itanaxx i tmaar
mare naxcax ya Cori ya Tupana?
anagr ga Dab. 6R yexguma ga
 
ga yema ex gacg ga
ngtanx, r yema
ex gacg ga churaragmax icux, r
yema ex gacg ga Dabar
puracmax icux r nor
ngchamax mare inaxg. 7R yema
nor mareg ga Tupanapatacax
inaxgx r 165,000 quru nagux ga
, 10,000 tachin
xguxc ga dixcax, r
330,000 quru nagux ga dirum r
ixgutaax 600,000 quru nagux ga
, r 3,300,000 quru nagux ga
ru. 8R yema nx yexmax ga nuta
ga imexechic r guma r ta inanana
nxna ga Yerix ga Yerchtaxa ga
Tupanapataar dirumax icux. 9R
nma ga duxg r nataxg yer
nor ngchamax Cori ya Tupanana
nanaxmareg ga nor yemaxg. R
yexgumarx ta r nma ga ex gac ga

321
Dab r porac nataxxchi. 10R
yexguma ga nma ga Dab r Cori ya
Tupanax nicuaxx nape
guxma ga yema duxg ga yexma
ngutaquexex r anagr: Pa Cori
ya Tonatgar Tupanax, r
guxgutma cux ticuaxxg. 11R
cumax, Pa Corix, r gux
cungexma, r cupora r cuxne r
namax icucuax i guxma. Er guxma
i taxac i ngxmax  i

. ma i
naaneg er gux.
12cunangoxeex
i
guxma i irug r dirug r
ngmaxg. 
tochiga yadexagx i duxg. R
% i guxma.
 i pora. R
cuxme
cutaxx r tox cuporaexeex ya
guxma. 13R ngemacax, Pa Tor
Tupanax, i uxmax r mox cuxna
taxx r cux ticuaxgx er
cuxne. 14R taxac e 
chomax, r tangma chor
duxg nax ngmac tox
natauxchax nax cuxna tanaxx i
muxma i ngmaxg? R dcax i
guxma i ngma r cux,
r ngma cuxna taxx r cux
tayaxux . 15R cupe
xg i
r%
 yema
oxigrx. R ngma
tor max 
rx paxa
inartauxmare. 16Pa Corix, Pa Tor

k29
Tupanax, ma i aa
ngmaxg i tanutaquexex r
cuxme nax
naxgaxcax ya yima cupata ya
cuxcax taxxne, Pa Tupana ya
necx. 17R choma r nx chacuax
nax guxguma mea cunangugx i tor
%%xx nax
tixaixcmagx. R ngemacax aixcma
mex%
ngchamax cuxna chanana i guxma
i aa mareg. R uxma r chatax
er nx chadau i aa cur duxg i
nux ngutaquexex r guxma i nor
ngchamax cuxna nanana i ngma
nor mareg. 18Pa Corix i Tor O xig i
Abr r Icha r Iraar Tupanax c
nx rngxexe i aa cur duxg nax
guxguma nx nangchaxcax nax
, r tagutma nx
naxoexcax nax cux nangechagx!
19R ngxgumarx ta ya yim chaune
ya Charum %
nax  nax ngmac
mea nagu namaxxcax i ngma cur
mug r cur ucuxeg r cucmag, r
ngmac naxxcax ya yima cupata
ya naxcax chananutaquexene i
ngmaxg! anagr ga Dab. 20R

anagr nx ga guxma ga yema
duxg ga yexma ngutaquexegx:
R uxma r chanaxaxe i nx
picuaxxg ya Cori ya tr Tupana
anagr. R yexguma ga yema
duxg r Cori ya Tupanax
nicuaxxg, r napexegu r ex gac
xg. 21R
ga Dabpexegu nacaxp
moxc r yma nanagag ga 1,000
, r

k29
1,000 ga carnrug. R Tupanacax
nanadai ga yema naxnag r mare ga
bnu nat naba, r yemaac guxma
ga Iraanecxgagu Tupanacax
nanagu. 22R yema ngunexgu r
meama nachibe r naxaxeg r
porac nataxg nape
Tupana. R u
nixuge nax Charum ga Dab nane
nax e cax. R
Tupanapemax nanabaerug
nax nma Iraanecxgmax
inacuxcax. R yexgumarx ta nx
naxunetag ga Chad nax
chacherdtegar e cax.
23
unetax ga Charum nax nx nanat
ga Dabchicx yangucuchixcax. R
guxma ga Iraanecxg r naga

guxma. 24R guxma ga

322
Iraanecxgar ex gacg r
churaragerug r Charumeneeg r
namax nx nixuge ga naga t nax
. 25R nma ga Cori r
porac nanatachigaxx ga guxma ga
. R yexerac namuar
yemaxx r nanatar yexera nx
nicuaxxg.
Nayu ga Dab
26-27R

Dab ga Icha nane r 40 ga


%e  ga
. R 7
e  ga Ebr33 ga
. 28R
yexguma nayuxgu r poracxchima
mar naya r namuar yemaxx . R
duxg r poracxchima namax
nataxg. R nane ga Charum 
ga nachicx ex gacx ingucuchic.

2 CRNICAS
(Nor taxre i popera i wenaxar
ex
gacgchigax matx)

Charum r Tupanana
naxcax naca i cuax

Charum ga Dab nane, r


%e ,
yer Cori ya Tupana nx narngxee,

1R

r yemacax natachiga. 2R yexguma ga


nma ga Charum r naxcax nangema
ga guxma ga Iraanecxgar
ex gacg ga churaragerug, r
%ex gacg, r
chacherdtegar ex gacg, r papg
ga e  . 3R
yexguma mar yema duxg ga yexma
ngutaquexex%
Charum, r Gaba%
 ga guma
Tupanapata ga naxchirunaxcax ga
 ga Moich
chianexgu naxxne. 4R mar tama
Gaba
Tupanaar mug nagu nux, yer nma
ga Dab r paac mar
Quiri-Year
Yeruchar
naxchirunaxcax ga yema

bacax yexma naxxne. 5Natr


Gaba
marear guchicax chenaxcax
ga naxx ga Bechar ga ri nane ga
. R yema marear
guchicax r Cori ya
Tupanapatape
Gaba. R nma ga Charum r
guxma ga yema duxg ga
yaxmcgx r yma Gaba
%
yanadexagxcax. 6R nma ga
Charum r nagu nachinag ga yema
marear guchicax chenaxcax
ga Tupanapatape. R
1,000 ga mareg
ga naxnag ga Tupanacax dai x. 7R
yematama chtaxgu, r nma ga
Tupana r Charumcax nangox r
anagr nx: Choxna naxcax naca
i taxac i cunaxaxex! R choma r t
cuxna chanax anagr. 8R nma
ga Charum r Tupanax nangxga
r anagr: Cumax, Pa Tupanax, r
porac chaunat ga Dab cux
nangechatmx. R uxma r

323

2k13
chaunatchicx ex gacx chox
quingucuchixx. 9R uxmax, Pa Cori
Pa Tupanax c yanguxx ga yema
chaunat ga Dabmax nx quixux r
t nx curngxee i naneg r
nataag! Er uxma r mar ex gacx
chox ngma
i cur duxg i oma
naxnectexerx imux. 10R c
choxna nax i cuax nax guxxma
chacuxcax r ngmac mea namax
ichacuxcax i ngma cur duxg!
Er tex tx natauxcha nax namax
itacux i aa cur duxg i
? anagr. 11R nma ga
Tupana r Charumx nangx r
anagr: uxma nax chaux
naxcax cucaxax i cuax nax mea chor
duxgmax icucuxcax r chatax,
er tama naxcax cuca nax cumuar
ngmaxx rexna cux
chatachigaxx, r tama naxcax cuca
nax chanadai xcax i cur uang r
tama naxcax cuca nax cumar
maxx cax. Natr ngma naxcax
cucaxax cuax r cux nax
cucux nax ngmac mea namax
icucuxcax i chor duxg i naxcax
ex gacx cux chingucuchixeex . 12R
uxma r cuxna chanax i cuax nax
guxxma cucuxcax. Natr nat
cuxna chanax i diru r ngmaxg r
cux chatachigaxexe. R yema
nxraxgx ga ex gacg r tama
cuxrx chanatachigaxexe, r ngma
%e   
ngxgumarx chanatachigaxexe
anagr ga Tupana. 13
r nma ga Charum  
ga guma Tupanapata ga Gaba

324
yexmane. R Yeruchar
yma Iraanecaxgar e .

Charum r Truar ex
gac ga

Irmax inaxga

nma ga Charum r
nanaxunag nax Cori ya
Tupanaax naxx 
ga taxne. R yexgumarx ta nx
nixu r t naxx ga napata nax
e . 2R yemacax nx
naxuneta ga 70,000 ga nugtaerug,

1R

r 80,000 ga nutagar
mexg ga ma
puracex, r 3,600 ga naerug ga
yema puracmax icuaxgx. 3R
 
Truar ex gac ga Irx
r anagr: Cuxna chaca nax chox
curngxeex yema chaunat ga
Dabx curngxeeg urx ga yexguma
ocayianaxcax nma
cumuggurx nax napata naxxcax
anagr.

Charum nanax ga Tupanapata

nma ga Charum r
inanaxg ga ma
nax naxx ga Cori ya Tupanapata ga
Yeruchar. R guma ma

Dabcax nangx. 
yema nachica ga guma Yebuchutanx
  r Dab nx
unetax nachicax ga guma

1R

Tupanapata. 2R yexguma mar 4 ga


taunec mar e 
Charum r meama nor taxre ga

2k3, 5

325
tauemacar taxre ga ngunexgu
(abrilar 17)  nax
naxx ga guma Tupanapata.

1R yexguma mar yanguxgu ga


guma Tupanapata, r nma ga
Charum r yma nanana ga yema
Tupanapataar yemaxg ga
irunaxcax r dirumnaxcax ga nanat
ga Dab Cori ya Tupanana nax. R
Tupanaar dirutangu namax
nangux.

Yema ba ga Tupanaar mug


nagu nux r guma yexwacaxne ga
Tupanapatawa nanangeg
2R nma ga Charum r
Yeruchargu nanangutaquexexexe ga
yema Iraanecx ga e 
gx, r guxma ga yema 12 ga
Iratcumgar ex gacgchig, r
guxma ga papg ga natanxeru
. R yemaac
nanangutaquexexexe nax ma
Chicax ga yema ba
ga Tupanaar mug nagu nux, r
guma yexacax
nangegaxcax. 3R yema ngunex ga
Iraanecxg nagu naxchigagx
nax dxengt ga
meama nor 7 ga tauemacgu (octbre)
max
nangutaquexegx ga yema
Iraanecxgar ex gacg. 4R yma
ma
guxma ga yema Iraanecxgar
ex gacg. R yema Lebtanxg r
nayangeg ga yema ba ga Tupanaar
mug nagu nucux. 5R guma
yexacax

%
nxraxne ga napata ga
naxchirunaxcax r guxma ga nor
yemaxg. R yema chacherdteg r
Lebtanx. 6R
nma ga ex gac ga Charum r
guxma ga Iraanecxg r yexma
nangutaquexeg napexegu ga yema ba
ga Tupanaar mug nagu nucux. R
 ga yema
carnrug,  ga
Tupanacax dai x 
tayaxug. 7
chacherdteg r guma Tupanapataar

Tupanaar mug nagu nucux. R
yema Nachica i nex
natgu ga guma naxpext ga yema
xchicnax ga
Charum x. 8R yema taxre ga
xchicnaxg r guma
naxpextg r ba xxtguama
narxun r nayadxtg ga yema ba
. 9Natr guma
nimax, r yemacax
yema napexeg r nx tadauama ga
yexguma nxraxx %
, natr yema nor 
tama nx tadau.

13 r
paxetatanx 
Tupanax nicuaxxg r Cori ya
Tupanana mox naxg. R yemaac
napaxetag namax ga nor corntag
r nor platyug r tog ga
paxetarug. R yexguma
: Nx
picuaxxg ya Cori ya Tupana er
nma r namecma r ngma nor

2k56
ngecha r taguma inayagux!
anagrg. R yexgumatama ga guma
Cori ya Tupanapata r caxixmax
nanap. 14R yema caxixgagu r nma

yexma narcho nax yadaxgaxcax
ga yema purac ga yma Tupanacax
naxgx. Yer Tupanaar nemax
nanap ga guma napata.
Charum r Tupanamexe
ne

yexguma ga Charum r
nayumx r anagr: Cumax,
Pa Cori Pa Tupanax, r cug quixu nax
caixanex x.
2Natr choma r cuxcax chanax ya

cungexmaechaxca, anagr. 3R
u%ex gac ga Charum
r naxcax nadauegu ga guxma ga
yema Iraanecxg ga yexma chigx.
R mex namax naxuegu r anagr:
4Namecmaxchi ya Cori ya tr
Tupana. R nma r mar nayanguxx
ga yema chaunat ga Dabmax nx
yaxux ga yexguma axgu nx: 5R
yematama ngunex 
chor duxg ga Iratanx
changuxxeex gumama r taguma
nx 
yimagu naxxcax ga chopata. R
 chaxuneta ga
xg i
Iratanxgmax inacuxcax.
6Natr i uxma r nx chaxuneta ya
Yeruchar nax ngxma naxxcax ya
chopata. R nx chaxuneta ya Dab
nax yim chor duxgar ex gac
ca, anagr ga Tupana. 7R

1R

326
nma ga guma chaunat ga Dab r
nx nangcha ga nax naxx ga
ne naxcax ya Cori
ya tr Tupana. 8Natr nma ga Cori
ya Tupana r anagr nx: Wxi i
mex  nax
chauxcax cunaxx .
9 
cunaxx. R yim cune ya t cux
ng 
, anagr ga Tupana. 10R
yexguma ga nma ga Charum r
duxgx anagr: Nma ya Cori
ya Tupana r mar nayanguxx ga
yema nor uneta. Er uxma i choma
r e 
pap. 
taxne naxcax ya Cori ya tr Tupana.
11R uxma r yimagu chayaxcuchi i
ng i Cori
ya Tupanaar mug ga nutagu matx
gx ga tr oxigmax
nx yaxux anagr. 12-13R nma
ga Charum r duxgx nanaxxx

chenaxcax. R meama
Tupanapataar ngxx tgu nx
xexe napexegu ga marear
guchicax. R yima chinagchica r
nx nayexma ga 2 mtru 70 ga nor
max, r taxre ga mtru ga nor
tatachin, 57 ga nor
mchane. R yemagu nachinagcma
r guxma ga Iraanecxg ga yexma
ngutaquexegxmax nidexa. R
yexguma duxg nx rdaunyane
x, r
r nma ga Charum inacaxp
%
nayumx: 14Pa Cori Pa Tor Tupanax,
 , 

2k67

327
, r nataxuma i taxac i
cuxrx . Er cumax r
cuyanguxx i cur unetag r aixcma
nx cunaex nax namax
cumecmax i ngma cur duxg i
nor ngcha%. 15R
cuma r cuyanguxx ga cur uneta ga
chaunat ga Dabmax nx quixux ga
daa cupatachiga. R uxma r
aixcmaxchima cunangoxexe i ngma.
16R uxmax, Pa Tor Tupanax, r
ngxgumarx ta yanguxx ga yema
uneta ga chaunat ga cur du ga
Dabmax nx quixux ga yexguma
acuxgu nx:  
guxgutma e  i
 mea nagu
namaxgu i chor mug, acuxgu!
17R ngemacax, Pa Cori Pa Tor
Tupanax, cux chacaax nax
cuyanguxxcax i ngma cur uneta
ga chaunat ga cur du ga Dabmax
nx quixux, anagr.

1-2R yexguma Charum nx


rchauxgu nax nayumxx r
 

xema r yema mareg ga


Tupanacax yma nanax r yema
naxnag ga Tupanacax nadai xtgu
nangu r nixae. R yema Tupanaar
ne r guma Tupanapata namax
nanap r yemacax ga yema

nachocu. 3R yexguma yema
Iraanecxg yema xemax r
Tupanaar nex nadauggu nax
%, r
guxma ga nmag r yema
xg r
nachauxtgu nacaxp

nanangcuchitan. R Tupanax
nicuaxxg r nxna mox naxg r
anagrg: Nma ya Tupana r
namecma r nor ngecha r taguma
inayagux anagrg. 4R
%ex gac ga
Charum r guxma ga yema tog ga
Iraanecxg r Tupanacax nanadai r
nayagu ga muxma ga naxnag.

Tupana r Charummax inaxuneta

yexguma Charum
yanguxgu ga guma Tupanapata r
guma ex gacpata r guxma ga yema
tog ga yemaxg ga naxx, r nma

naxcax nangox r anagr nx:
Mar nx ngma cur
yumx r mar nx chaxuneta ya daa
chopata nax yimagu chauxcax
penadai xcax r penaguxcax i ngma
naxnag i choxna pexmaregx.
13-14R ngemacax i ngxguma
chayachaxchixgu ya puc nax
taguma napuxcax r mung
changugxgu nax penetg
nangxcax rexna pexcax da
changuxgu, natr ngxguma
chopexegu peg perxraggu i pemax
nax chor dux, r
peyumxggu r chauxcax pedauggu,
r nx perxoegu i ngma chixex i
pecmag, r choma r t pex 
 
changexmax. R t pex nx
icharngma i per chixexg r t
ichayanaxoxx i ngma guxchax i
ngxmax. 15R
u  nx
11-12R

2k7, 36
xg i daa
. 16Er chomatama
nx chaxuneta r chanaxnexx ya
 guma
changexmax. R guxguma chau
nangexma r t nxna chadau. 17-18R
uxma i cumax, Pa Charumx, r
ngxguma t cunat ya Dabrx mea
, r nagu cumaxgu i
ngma chor mug r chor ucuxeg,
r choma r t chayanguxx ga yema
uneta ga cunat ga Dabmax nx
chixux nax cumax r cutaag r
guxgutma Iraanecxgar
e  . 19-20Natr
ngxguma pema r choxna
peyanguxgu
i ngma mug ga pexna chaxx r
naxchicnaxgxmare picuaxggu,
   i aa naane i
pexna chaxx.  
ya daa chopata ya chaxnexchirne,
  xx
napengma tog i nachixaneg.
21R daa chopata ya mexechichirne r
a nayax. R
nachicaxica t ngm
ngxguma i guxma i dux 
petx i aa nachica r nx
nadauggu i ngma chopatachica r t
namax nabai xchie r t anagrg:
Txc ya Cori ya Tupana i porac
nachixexx i aa nachixane r daa
napata? . 22R
namcg r t nanangxg r
anagrg t: Ngmac namax
nangupet er aa duxg r nxna
oxigar
xeec ,

naxchicnaxgmare r nx

328
nicuaxxg. R yemaca
Tupana ga naxcax nanguxgx ga
yema tax ga guxchax, anagrg
t anagr ga Tupana nx ga
Charum.

Yerucharwa e


36

11R nma ga Chedequa r


nx nayexma ga 21 ga nor
taunec ga yexguma noxri ex gac
. R 11
e  ga Yeruchar.
12%ex
gac ga tama
. Yer tama
 nx ga guma orear
urux 
namax idexac. 13R nat tama
nayanguxx ga nor uneta ga
Tupanape
ex gac ga Nabucudonochmax nx
yaxux nax nor churaragmax t
nx nangxeex . R nma ga
Chedequa r porac ng nataixx
cax. 14R
yexgumarx ta ga guxma ga
Yudanecxar ex gacg r nor
duxg r chacherdteg r ta, r
porac chixri namax. R to ga
nachixane ga tama Tupanax
cuaxgxar tupanachicnaxx
nicuaxxg. R yemaac chixex


nma ga Tupana nx unetane nax
cax ga Yeruchar.
15R nma ga Cori ga Iraanecxgar
oxigar Tupana r guxguma yma
nanamug ga nor orear urug nax
yaxucuxegaxcax, yer nma ga
Tupana r nx nangechatmxg

329

2k36

ga nor duxg r nx nangecha ga


.
16Natr nmag ga yema duxg r
nx nacugeama ga yema Tupanaar
orear urug r tama nx
 ga yema namax nx
yaxux. R yemacax ga nma ga
%
yema nor duxg r taxema
Tupanax tayachaxchixx.
Nagu narchixe ga Tupanapata r
nawox ga Yudanecxg
17R

yemacax nma ga Cori ya


Tupana r Cadugar ex gacx namu
nax nadaiaxcax ga yema
Iraanecxgar ngextxxg ga
. R tama
nx tangechatmxg ga guxema
ngextxgxe, r paxeg, r yaxguxg,
r guxema ichixxe. R yemaac ga
nma ga Cori ya Tupana r guxma ga
Iraanecxgx Cadugmexegu
nayixx nax nadaiaxcax. 18R
guxma ga Tupanapataar yemaxg
ga itax r ixrax r nayana. R nor
dirug ga guma Tupanapata, r guma
ex gacpataar dirug r yema nor
ngxeer ugar dirug, r nma ga
Cadugar e 
. 19R guma
Tupanapata r nayagug r yema
Yerucharar poxegux r nagu
napoge. R guma ex gacpatag
nanagu r inayanaxoxg ga guxma
ga taxac ga tatanx 
yexmax. 20
Iraanecxg ga yaxgx r

ex gacar r nanegar puractanx

cax. 
uxmata Prchiaanear
ex gacmexe
Cadug. 21
yangux ga yema Tupanaar ore ga
 yaxux ga axgu: R
ngma naane r t inarng, axgu.
R aixcma yemaac nangupet yer
yema 70 ga taunec ga
Cadugmexe r
inarng ga yema Iraane yer
nataxuma ga dux
puracex.
Prchiaar ex
gac ga Chru nanaxunag
nax wena naxax ga Tupanapata
22R guma taunec ga nagu
yangucuchic ga Chru nax
Prchiaanear e c ax, r
nma ga Tupana r Chru
nananguxx c ax

eeg xc ax. R
idexax nax nx nangx
nanaxmat ga yema mu r gux ga

yanguxc ax ga Cori ya Tupanaar ore ga
 yaxux. 23R nma ga
Chru ga Prchiaanear ex gac r
nanaxunag i aa ore ga ax: R nma
 i naanear Tupana,
r choxmexx i
guxma i e 
ngxmagx. R chox namu nax
Yeruchargu chanaxxc ax ya napata i
. R ngemacax ya

Tupanaar dux r c
neca! R nma ya
pechixa
exe!
Cori ya per Tupana pex rngx
anagr ga ex gac ga Chru.

ESDRAS
(dra)
ex
gac ga Chru nanaxunag nax wena
naxgaxcax ga Tupanapata

1R

guma taunec ga nagu ex gac


yangucuchic ga Chru ga
Prchiaanecxar ex gac, r Cori ya
Tupana nayanguxx ga nor ore ga
noxri Yeremaa yaxux. R
yemacax ga nma ga Tupana r
ex gac ga Chrunananguxx
nax gux ga nachixaneg ga nma
namax inacuxmax naxunagaxcax
ga aa ore ga matx ga ax: 2R
choma i Chru i Prchiaanecxar
ex gac r chanaxunag i aa ore. R
x ya Cori ya Tupana
r mar choxme
nanangexmagxx i guxma i
nachix
ngxmagx. R chox namu nax
naxcax chanaxxca

Yeruchar  .
3R ngemacax i guxma i pema ya
Iraanec, 
nax Yerucharca nax
cax ya napata ya yim
per Tupana. R nma pex

nangxexe ngma purac! 4R


yxema petanxg ya tama
xe, 
naxchirumax, max, r
namax nx tarngxee i ngma
. 
nxna tanax i tmaar mare naxcax
ya Tupanapata ya Yeruchar
, anagr ga ex gac ga
Chru.
Iraanecxg r wena
Yerucharcax nawoegu
5R

nma ya Tupana r yema


Yudtanxar r Byamtanxar
ex gacg%
nananguxx  nax
Yerucharcaca
naxgaxcax ga Tupanapata. 6R
yema Iraanecxg ga tama
Yerucharcax, r yema
x narngxeeg dirumax,
r irumax, %
yemaxg ga tatanxmax. R nat
nxna nanaxg ga mareg
Tupanapatacax. 7R nmatama ga
ex gac ga Chru r nanaoeguxx ga
yema cpag ga irunaxcax r guxma

330

k13

331
ga togamachig ga Tupanapataar
yemaxg ga ex gac ga
Nabucudonoch Yeruchar r
nor tupanapatagu yanux. 8R nma
ga Chru ga Prchiaanecxar ex gac
r nor diruar daurux ga Miridtex
namu nax Yudanecxar ex gac ga
Chebachrana nanaaxcax ga yema
Tupanapataar yemaxg.

11R yema Tupanapataar yemaxg


ga irunaxcax r dirumnaxcax r
5,400. R guxma ga
yema yemaxg r Chebachra nayana

nateguxgu namax ga yema duxg
ga Yerucharca.

Iraanecxg ga
Babirniaanewa woegux

64-65R

42,360
yema Iraanec.
Natr tama yematangu nixug ga
nor puractanxg r naxtaxg ga
7,337 ga dux. R
yexgumarx ta nayexmag ga 200 ga
 ga yatx r ngexg.
66-67R 736
nayexmag, r 245 ga mlag, r 435
ga camyug r 6,720 ga brug. 68R
yexguma Yeruchar
yema Iraanecxg, r uxre ga nor
ex gacg r nor mareg inaxg

namexgxcax. 69
nx tauxchax ga di
inaxgx naxcax ga guma Tupanapata.
R 488 quru nagux ga iru, r 2,750
quru ga dirum, r 100 ga

chacherdtegchiru ga mmx 


inaxgx. 70R yema chacherdteg r
yema Lebtanxg r uxre ga yema
tog ga duxg r yexma
Yeruchargu naxchig. Natr yema
g, r yema Tupanapataar
xar daurug, r yema
, r yema tog
ga Iraanec
.
Yerucharwa r wena inanaxg nax
Tupanacax nangutaquexegx

1R

yexguma 7

 r nma ga Iraanecxg ga
 r
Yeruchar
yangutaquexegxcax. 2R yemacax ga
Yochu ga Yochad nane r namcg
ga chacherdtegmax r Chorobab ga
Charati nane r natanxgmax

marear guchicax nax yma
naguaxcax ga Tupanaar mareg,
yema mug ga Moich matx nx
ixuxrx. 3R yema Tupanaar
marear guchicax r nxraxx ga
nachicagutama nanaxg r meama
natai. R yema nax naxcax namuex
ga yema dux
yexmagx, r yemacax guxguma ga
paxmama r yuanec r Cori ga
Tupanacax nanagugx ga nor
mareg. 4R yema Moich matx ga
mug nx ixuxrx r
nanaxchigagx ga yema naixatmax
ng nax yaxpatax. R guxma ga
ngunexgu r nanaguux ga mareg
ai xrgumartama yema Moich

k3
matx ga mug nx ixuxrx. 5R
yexgumarx ta nanagu ga mareg ga
ngchigaar ngunexgu gux, r yema
%
tauemacgu gux, r yema mareg ga
tog ga petagu Tupanacax gux. R
yexgumarx ta nanagu ga yema
mareg ga tex tmaar ngchamax
Tupanacax ixmaregx. 6R yema nax
Tupanacax naguax ga mareg, r
inanaxge meama 7 ga tauemacar
ggu naxpa nax inachixgax ga
yema naxtapx ga guma Tupanapata.
7R unaxcax nadaug ga
g ga nutaar axcurug
r corapnag, r dirumax nx
nanaxtan. 
 naxcax nataxeg ga
. R yema
%, r bnumax, r
orbuar chxmax nanaxtang. R

ga ne nanaax. R mrpechingu
nayana u
nangug, 
naxgax ga Prchiaanecxar
ex gac ga Chru.
Inanaxge ga wena nax
naxgx ga Tupanapata
8R

nma ga Chorobab ga Charati


nane r Yochu ga Yochad nane r
nma ga chacherdteg r
Lebtanxg r guxma ga yema
Iraanec
Yerucharca r inanaxge

namexgax ga Tupanapata. R yema
purac r inaxg ga yexguma mar
taxre ga taunec nguxgu r nat taxre

332

nax nayexmagx. R yema
puracmax inacuaxg ga yema
Lebtanx ga 20 ga taunecar yexera
nx yexmagx. 9R nma ga Yochu
r naneg r naeneeg r ng nade, r
%%
Camier r naneg ga Yudtaag
. R yexgumarx ta
xx ga Enadx
naneg r naeneeg r natanxg ga
. 
namax inacux ga yema
Tupanapataar mexrug. 10R
yexguma yema Tupanapataar
mexrug nanucugu ga nxraxc
ga nutag ga natap
rtogne, r nma ga chacherdteg r
mea ng nangaxcma yexma
nachig r nayacue ga nor corntag.
R yema Lebtanx ga Achtaag r
yma nanana ga nor paxetarug ga
namax Tupanax yacuaxgx, yema
ex gac ga Dab unagxrx. 11R

Tupanax nicuaxxg. R yema tog
r nanangxg r anagrg:
Nxna mox pex ya Cori ya Tupana
er nma r tamax namecma r
ngma nor ngecha i taxcax r taguma
nagux! anagrg. R guxma ga
duxg r nataxg, r tagac Cori
ya Tupanax nicuaxxg, yer mar
namexx ga
Cori ya Tupanapata. 12R muxma ga
yema chacherdteg r Lebtanx r
ex gacg ga iyax ga mar nx
daugx ga guma nxraxne ga
Tupanapata, r yemag r tagac
naxauxe, yer nx 

k34

333
nax inaxgx ga guma yexacaxne
ga Tupanapata. R yexgumarx ta ga
tog r nor taxmax tagac aita
naxg. 13R yemaac taxema nx
tacuax r nataxg rexna
nangechag yer yema auxex r
yema taxgx 
r yxguma nx .
Nor uang nayachaxchigxx nax
naxgx ga guma Tupanapata

1-2R

yexguma yema nor uang


nx cua
namexgax ga guma Tupanapata ga
yema duxg ga Yudtanx r
Byamtanx 
ga Yerucharca, r
nma ga nor uang r
Chorobabx
yema tog ga ex gacgx
nayadaug. R anagrg nx:
Tax i toxna penachuxux nax pex
tarngxeeg x ! Er
toma r ta pexrx nx tayaxg ya
yim per Tupana. R naxcax
tanaguux ga tor mareg ga
yexguma Achriaanear ex gac ga
Echarad nua tox gaggumama
anagrg. 3Natr nma ga
Chorobab r Yochu r yema tog ga
ex gacg ga iyax, r nanangxg r
anagrg: %
.
R mar toxicattama tanax ya napata
ya Cori ya tor Tupana, yer yemaac
% yaxux ya Chru
ga Prchiaanecxar ex gac
anagrg. 4R yexguma ga nma
ga yema uang ga yema naanegu
xchigx r inanaxge nax chixri

yema Iraanecxgchiga yadexagx


nax yachaxchigxcax ga yema
purac.

8R yexguma Arteyre r
Prchiaanecxar e , r
yema Iraanecxgar uangar
ex gac ga Rex r nanamu ga nor
poperaar matrux  
Arteyrex 
popera ga chixex tmachiga ga
guxema Yerucharcxg ga ax:

12R cux nx tacuaxexe, Pa


ex gacx, r ngma Yudug ga
Iratanxg ga Yerucharcax
, r
unanamexg ya yima
ngma duxg i taxega
r chixex gx. R mar
inanaxge nax namexgax i nor
tapx r mar
nananucu ga nor Tupanapataar
nutag ya natap
, ax.

17R yexguma nma ga ex


gac ga
Arteyre nayaxuxgu ga yema popera, r
nanangx r anagr: Pa ex gacx,
Pa Rexx,   
ya poperaar matrux, r ngma
 
ngxmagx, r guxma i cumcg i
 ngxmagx,
r pex charmox. 18R ngma per
popera i chauxcax nua pemux r mar
chauxngmac nx
chacuax i per ore i chomax nx
pixux. 19R mar chanamu i chor
ngxeer ug nax poperatangu naxcax

k45
nadaugxcax i nachiga i ngma
duxg i Yerucharcx. R yema
 nayangaug nax
a nx yaxux 
ngm
r ngma duxg r yema
nxraxgx ga Prchiaanecxar
ex gacgcax ng nanutaquexegx
nax ng namax nadai xcax, yer
tama yema e .
20R ngxgumarx ta nx itayangau
chima r nayexmag ga
nor ex gacg ga iporaxchix ga
namax icux ga guxma ga naaneg i
 
ngxmagx. R yema naanegcx ga
naxme r nx
nanaxtang ga tax ga diru. 21R
ngemacax chanaxaxe nax
peyachaxchitanxx i ngma
duxmex
puracex, u
chaxga nax ngma purac
naxgxcax. 22R tama name nax
a nx perdaunmarex er tax
ngm
i guxchax t chauxcax nanguxg i
ngma duxg ega tama nxna
pedau, anagr ga nor
. 23R yexguma nax
nanguxgu ga yema ex gac ga
Arteyrear popera, r Rex  
ga poperaar matrux, r namcg
r nx nadaumatg. R
yexgumatama ga guxma ga nmag r
Yeruchar, r nuc
Yudugx namu nax
yachaxchigxcax nax napuracex.
24% ga
Tupanapataar mexx ga
Yeruchar. 
napurace uxmata Daru taxre ga

334
taunec inguxx nax e  ga
.
Wena inanaxge ga purac
Tupanapata nax namexgx

1R

nma ga Tupanaar orear


urug ga Aguu r Chacara ga
du nane, r yema Yudug (ga
Iratanxg) ga Yudanecxmax, r
Yerucharcxmax nx

nayarxuge ga yema ore ga Cori ya


Tupana namax nx ixux. 2R
yexguma ga Chorobab ga Charati
nane r Yochu ga Yochad nane r

napuracex ga Tupanapataar mexx
ga Yeruchar. R nma ga
Tupanaar orear urug r ta nx
narngxeeg . 3-4Natr nma ga Tani
 
ex gac, r nma ga Chetru-Boni r
namcg, r Yeruchar
Yudugna (Yudtanxna) nayacag
r anagrg: Tex pex tamu nax
penamexx ya daa Tupanapata
r nax peyamexgx i nor poxegux
? anagrg. R u
naxcax naca ga tmaga ga guxema
Tupanapataar mex.
5Natr nma ga Tupana r nxna
nadau ga yema Yudug ga yema
puracmax icuaxgx. R yemaac
nataxuma ga tex nxna nachuxux nax
napuraceamaxcax. R yoxni ga yema
Yudugar uang r
Prchiaanecxar ex gac ga Darucax

nma namexxcax ga yema
guxchax. 6R yema popera ga
Darux ga Tani, r

335
Chetru-Boni, r nor ngxeer ug ga
ex gacg r anagrg: 7Pa
ex gacx, Pa Darux, r cux
tarmoxg. 8R cumax nx tixu nax
 ya napata ya
%
ngxmac. R yima r nanamexg
nuta ya itaxchicmax. R ngma
natap%
natchi. R ngma purac r naxcax
napaxag r ngemaca.
9R yema Yudug ga yema
puracmax icuaxgxna taca nax tex

namexgaxcax ya yima Tupanapata,
%% i
%. 10R naxcax tacag ta
ga nagag ga yema puracmax
icuaxgx 
ngmac cumax nx tixuxcax, Pa
ex gacx. 11R nma r tox
nangxg r anagrg: Toma r
 i naanear
rux r oma i naanear ruar
dux. R tanamexx ya daa
chima ga tor
oxigar ex gac ga Charum xne,
anagrg. 12R nx nixugg ta r
anagrg: R tor oxig r Tupana
x nanuxeeg r yemacax
nma ga Tupana r ex gac ga
Nabucudonochmexegu nanayixx. R
nma ga Nabucudonoch r nagu
napog ga guma Tupanapata, r yema
duxg r nanayaux r
,
anagrg. 13R nma i Yudug r
nx nixuge r guma nxraxc ga
taunec ga nagu Babirniaanear
e , r nma ga

k5
guma ex gac r nanaxunag nax guma
 namexgax.
14R yexgumarx ta nx nixuge r
nma ga ex gac ga Chru r mar
nanaoeguxx ga yema
Tupanapataar yemaxg ga
irunaxcax r dirumnaxcax ga
Nabucudonoch Yeruchar r

tupanapatagu yanux. R nx nixuge
ta r yema Tupanapataar yemaxg r
e 
Chebachragu gaxna nanana. R
 
unetax nax Yudanecxar ex gac
cax. 15R nma ga ex gac ga
Chru r guma Chebachrax namu nax
yima Yeruchar
cax ga yema
yemaxg. R u
namexgaxcax ga Tupanapata
ga noxritama naxx. 16R
 
Yeruchar, r nananucu ga
guma nutag ya natap
rtogne ya yima Tupanapata. R ga
duxg r yexgumacx r
,
. 17R ngemacax i
uxmax, Pa ex gacx, r cuxna naxcax
taca nax naxcax cudaux i
Babirniaanear poperatangu nax
nx cucuxca
nax ex gac ga Chru naxunagx nax
cax ya yima
Tupanapata i Yeruchar. R
unaxcax taca nax tomax
nx quixuxcax r ta i
 i cuma i ng,
.

k6

1R

yexguma ga nma ga ex gac


ga Daru r nor duxgx namu
ga naxcax nax nadaugxcax ga yema
mugpane ga Chru matx natangu
x ga poperag ga
. 2R yema
popera ga nagu naxmatx ga yema
Chruar mug r nx inayangaug
nagu ga guma e 
 .
3R yema mu ga yema poperagu
matx r anagr: Guma
nxraxc ga taunec nagu ex gac
 ga mu
naxunag: R guma Tupanapata ga
Yeruchar
nor mare ga naxne,
r tanaxanamexx, r yima
naparag r mea inapug. R ngma
nor mchane r 27 i mtruar ngx
, r ngma nor tachi r 27 i
mtruar ngx . 4R natapxar
g r tomaepxchimx ya nutag ya
 . 
ngexacaxx  t
nixcuchig. R chor diruar
daurux  i guxma i
ngma purac. 5R Tupanapataar
yemaxg i irunaxcax r
dirumnaxcax ga Nabucudonoch
, r tanaxaxe i
Yerucharcax tanaoeguxx r nagu
 
xne, ng

. 6R yexguma ga nma ga
Prchiaanecxar ex gac ga Daru r
naxcax
ga Tani ga taxt ga Eufrtear
%ex gac, r

336
Chetru-boni r nor ngxeer ug ga
e  .
:
  penaguxchaxexe i
ng% ya
yima Tupanapata! R ngma noxrirx
i nachicagu ttama nanaxg. 7R
  
Yudanecxar ex gac r ngma
tog i duxg i ngma puracmax
icuaxgx! 8R u%
chixu nax per dirumax nx
perngxeeg x i ngma Yudug i
ngma puracmax icuaxgx nax
naxgaxcax ya yima Tupanapata. R
ngma di
per dux
% 
penaxtanx i ngma Tupanapataar
mexx nax ngmac tama
yachaxchixcax i ngma purac. 9R
ngma chacherdteg i Yeruchar
ngxmagx r chanaxaxe i nxna
penamug i ng
carnrug i nanaxaxegx nax naxcax
yagugx ya yim Tupana ya daux
ngxmac. R nat nxna penax i
trgutexe, r bnu, r yucra, r
orbuar chx 
ngunexggu r tagutma nixye! 10R
ngmac t nx natauxcha nax yim
Tupanacax yagugx i
taxac i namax nataxx r u
chauxcax r chauxacgcax
nayumxgxcax. 11R ngxguma chi
,

omta tayaxu r yimamax tx tapai
nax ngxma tayuxcax ya yixema tama
. R yima tmapata r

k67

337
ngxma narxo r naachinaxgxica
a nayax. 12R yim Tupana ya
ngm
ngcax nx 
Yeruchar r t nanachixexx i
ngexrxmare i nachixane rexna
nor ex gac i tama yanguxx i aa
chor mu, r nachixexx ya yima
Tupanapata. 
chanaxunagx i aa mu. R ngemacax
chanaxa,
.
Ningu ga Tupanapata
13R

nma ga Tani ga taxt ga


%ex gac r
eer ug r
Chetru-boni r nor ngx

ex gac ga Daru unagx. 14R yemaac
ga nma ga yema Yudug ga yema
puracmax icuaxgx r nayadaxg
ga nax napuracex. R Tupanaar
orear urug ga Aguu r Chacara ga
du nane r Tupanaar oremax porac
nanataxxx. R yemaac ga guma
Tupanapataar mexx r ningu yema
Tupana nx ixuxrx r yema Chru r
Daru r Arteyre ga Prchiaanecxar
ex gacg unaggxrx. 15R
yexguma 6 ga taunec e 
, r
 ga guma
Tupanapata, meama Adar tauemacar
tomaepxar ngunexgu (18 febrru).

dra r namcgmax
Yerucharwa nangug

1R

yexguma Arteyre r
Prchiaanecxar e ,


Yudu ga dragu gac. R nma r


c ga Ar.

6
nguxeet aerux , r meama nx
nacuax ga Tupanaar mug ga Moich
matx. gu r
ex gac ga Arteyrena naca nax
Yerucharcax namueguaxcax. R
nma ga e , yer
Tupana r porac drax narngxee.

%cax nategu.
7-9R yexguma mar 7 ga taunec
e k 
ga dra. %
g. R

chacherdteg r Lebtanxg, r
g, r Tupanapataar
xar daurug, 
ngxeer ug. %%
ga dra meama nxraxc ga
tauemacar ggu. R Yeruchar
nangug meama guma nor 5 ga
tauemacar ggu yer Tupana r
porac nx narngxee. 10R nma

 r nagu
nax namaxx r yema tog ga
Iraanecxgx nax nangexxcax
ga yema Tupanaar mug. 11-12R nma
nguxeet aerux ga
meama guxma ga Tupanaar mugx
. 
%xgu ga dra, r nma ga
e %
popera ga ax: Choma i ex gac i
Arteyre r cux charmox Pa
Chacherdte, Pa drax. R cuma r

k7

338

r chacherdteg r mar name nax


. 14Er choma i ex gac, r
ngma 7 i chor ngxeer ugmax r
a cux tamu nax mea
ngm
cuyangugxcax nax uxc namaxx
i ngma cutanx , r
, r ngoxi nagu
namax i ngma cur Tupanaar mug
i cux ngexmax. 15R ngxgumarx
ta cuxna taxga nax cuyanaxcax i

r Tupanaar ngcha . 19Natr


ngma cur Tupanapataar ngmaxg
i pexna taxx r cunaxaxe nax
cumatama yima Tupanapatagu
cuyanux i Yeruchar. 20R
ngxguma iyataxuxgu i diru naxcax ya
yima Tupanapata rexna taxac i to i
purac i Tupanacax pexxchax, r
mar name i chor diruar
dauruxxnaxcax cuca. 21R
pemax, Pa ex gacgx i Taxt i
Ngxmagxe i
Dirumax Icuaxgxex, r choma i
Prchiaanecxar ex gac i Arteyre
r pexcax chayamupane i aa mug:
R nxna penax i guxma i taxac i
pexnaxcax nacaxax ya yim
chacherdte ya nguxeet aerux ya dra i
xar mugx

ngma dirum r iru i choma i


ex gac r chor ngxeer ugmax
tor ngchamax cuxna taxmaregx
naxcax ya per Tupana ya Yeruchargu
patac. 16R ngxgumarx ta r name
g i duxg r

ngxmagxngma
dirum, r iru, r mareg i nor
ngchamax inaxgx naxcax ya
yima Tupanapata ya Yeruchar
ngexmane. 17R ngma dirumax r t
naxca, r

namax i mareg i trgu r bnu. R
ng% 
marear guchicax i
ngxguma Yeruchar.
18R ngma diru r iru yaxxmax
r cuma r cumcg r t naxcax
petaxe i ng

cuc! 22%
uxmata 3,600 quru nagux i dirum
r 22,000 ltru nagux i trgu, r 2,200
ltru naguc ya bnu, r 2,200 ltru
nagux i chx. R yima yucra ya
nma naxcax nacaxac r nxna
penax! 23R ngxgumarx ta i
ngexrxmare i ngmaxg i Tupana
x naxaxex i napatacax, r
%
chauxcax r chaunecax poxcu
nanguxx. 24R ngxgumarx ta
chanaxunag i aa mu: R ngma
chacherdteg, r Lebtanxg, r
g, r xar daurug r
guxma i ng
puracex, r tama chanaxaxe nax
ex gacax nax naxtangax. 25R
cumax, Pa drax, 
ngma cuax i Tupana cuxna x.
R ngmac ngma naaneg i taxt i

nguxeet aerux i meama Tupana


 .
13

ngmac guxma i Iratanxg i


choxmengxmagx r
naxaxegx nax cumax
Yerucharca, r mar
. R
ngxgumarx ta i ngma Lebtanxg

k78

339
ngxmagx i
duxgcax t nx cuxuneta i
ex gacg i duxgar guxchaxar
mexrux , r ex gacg i mea
ngma duxgmax icux. R
ngxguma nangemagu i duxg i tama
cur Tupanaar mugx cuaxgx, r
exx. 26R

ngma cur Tupanaar mug r chor
mug r noxtacma tx pimax rexna
tx peta, rexna
txna penapux i tmaar ngmaxg,
rexna tx pepoxcu!
e k.
draar Yumx
27R yexguma ga dra r nayumx r
anagr: Pa Tor O xigar Tupanax, r
cuma r cumecmaxchi. R ngemacax
ex gaccunanguxx nax yima
cupata ya Yeruchar
namexgaxc ax i cur duxg. 28R
mox cuxna chax, Pa Tupanax, er cux
changechatmx nape%ex gac,
r ngma 7 i namcg, r guxma i nor
ngx eer ug. R chapora er cumax, Pa
Tupanax, chaux
ngemacax chox natauxcha nax nx

chanangchax eex i uxre i


chautanxg i Iratanxgar
e c ax
, anagr ga nor
yumx.

Tupanapatawaar puractanxg

15R

choma ya dra r nat ga


Abcutgu chanangutaquexexexe
ga yema duxg ga chomax

Yerucharcax. R yexma
tapeg ga tomaepx ga ngunex. R
xg
r chacherdteg ga yma ngugx. R
yemaac nx tacuax r nataxuma ga
Lebtanx .
16R yemacax Eriechcax, r Aricax, r
Chemaacax, r Ernatcax, r
Yarcax, r to i Ernatcax, r
Natcax, r Chacaracax, r
Mechurcax changema, yer nmag
ar e .
R yexgumarx ta naxcax changema
ga Yoiar r Ernat ga
nguxeet aeru. 17R

yema duxg nax Lebtanxar
ex gac ga dumax, r namcg ga
ngxeer u
max
yanadexagxcax r namax nx
yaxugxcax nax tox
namugaxcax i Lebtanxg nax yima
Tupanapata ya Yeruchar
 nangxeeg xcax.
18R Tupana r tomax namecma, r
yemacax tox
ga meama poperax cuc ga
Lebtanx . R nma
ga Chereba r tox
namax ga naneg r naeneeg ga
meama 18 ga dux. 19R
yexgumarx ta Tupana yma
nanamug ga Achaba namax ga
namc ga Yechaa ga Merri nane
. R namax nangug ga naneg
r naeneeg ga meama 20 ga duxg
. 20
220xeer ug.
%e 

k89
yemaac inanuc naxcax ga
Tupanapataar purac. R guxma ga
yema 220 ga ngxeer u
ga nagag. 21
chanaxunag nax aurec
tayumxgx k 
Tupanamax nx tixugxcax ga tor
chixexg, r Tupanana naxcax
tacaxaxcax nax mea tox
naxpetxca, r toxna r
toxocgna nadauxca
namax i guxma i tor ngmaxg i
%. 22%
ga ex gacxnaxcax chacaxax
 nax tor
uangna tox napoxxca,

340
ga carnruxacg. R tor
chixexgar tanrux r tanagu ga
12 ga chbug. 36R toma r yema
nachixaneg ga taxt ga Eufrtear
%ex gacgna tanax ga
yema popera ga Prchiaanecxar
ex gac toxna x. R nmag r paxa
tox narngxee cax
ga guma Tupanapata.
dra r Tupanamax nx nixu ga
Iraaanecxgar chixex

1

%
mar ex gacmax nx tixug nax
Tupana tx rngxeex ya yxema
naxcax daugxe, natr tx napoxcu
%. 23R
ngemacax aurecma tayumxg r
Tupanana tacage nax toxna
nadauxcax. R nma r aixcma tox
nangxga.

Iraanecxgar ex gacg ga
mar nxra Yeruchar r
chauxca%
nayarxuge r anagrg: Muxma
i ngma tatanxg i Iraanecxg ga
%, 
chacherdteg r Lebtanxg r tama
ngx nx naxoxoxg i nacmag i
chixex i ngma tog i
duxg i nua tr naanegu
yaxchigx. Natr ngma
tatanx%

31k %
meama nxraxc ga tauemacar 12
ar ngunexgu nax Yeruchar
. 
nadau r tox napox nxna ga tor
ax gx. 32R yexguma
uang r ngta
Yeruchar, r tomaepx
ga ngunex tarngg.

35
toma r naxna tagu naxcax ga guma
tor Tupana. R guxma ga
Iratanxggagu r tanagu ga 12 ga
96 ga carnrug r 77

Tupanapengma
, natr nagu
ngma
Canatanxg r Ittatanxg, r
Ferechutanxg, r
Yebuchutanxg, r Amtanxg,
r Motanxg, r Equtuanecxg,
r Amorutanxg. 2Yer nma i
tatanxg r naneg r mar
nixxmaxg namax i ngma tog i
duxgxacg i nua tr naanegu
yaxchigx i tama Tupanaax
yaxgx. R yemaac ga Tupanaar
duxg r yema tama yaxgx ga
duxgmax ng narxcutan. R

k910

341
tatanxg i e 
inaxgx  ga yema
chixex, anagrg chox. 3R
yexguma yema orex 
chor ngechamax chaug
chargutechiru r chaug chapuxyae
r chaug chapuxchinagu, yer
porac chaunangux ga yema.
guxma ga yema Iraanecxg ga
nor Tupanaar poxcucax muex
nagagu ga natanxgar chixexg r
chaux. R choma r
chor ngechamax yematama
4R

u
nangu ga yema yuanecar ora ga
nagu Tupanacax yagugx ga
mareg. 5
nanguxgu r mar chox
nangupetxra ga nax changechax.
R charguxchirucma ichanaxg
nax chayumxx. R Cori ya
Tupanamax chidexa. 6R achagr
nx: Pa Chor Tupanax, Pa Chor
Tupanax, r porac chaxnexchi i
cupe. R tama nx chacuax nax
taxac chaxx r uxc cumax
chidexax. Er ngma tor chixex r
mar nangupetxchiama r ngma
tor pecdug r mar oma i naane
namax nanap. 7
ga tor oxig r chixexgu namaxx r
omaxcx i toma r ta nagu tamax.
R ngma tor chixexgagu r toma r
tor ex gacg r tor chacherdteg
r naxmexgu tayi i ngma to i
nachixanecxgar ex gacg i tama
cux yaxgx. R nmag r tox
nayaux r toxcax nang xg r
duxgpe nacuge. R
nguxma tox

ngupetx. 8Natr i uxmax, Pa Corix,


Pa Tor Tupanax, r ngma nax tomax
cumecmaxgagu r tox
cunatauxchaxx nax uxre i toma r

cuxnexxca nax nagu
taxchigxcax. 
ngexacaxx %, r
ngmac paxachi tox cutaxxx
g. 9
ga ex gacmexe
natr i cumax r tama tox .
R ngma Prchiaanecxar
ex gacgcunanguxx nax
tomax namecmagxcax. R toxna
cudau nax uxma r ta tamaxxcax, r
ng%cax, 
noxrixx ga nachicagutama
tanaxxcax ya yima cupata. R cumax,
Pa Tupanax, r toxna cudau i guxma i
 
Yeruchar. 10Natr i uxmax, Pa
Tupanax r taxacx t cumax tixux
ma i ngma chixex i
taxx. 
 , achagr ga
chor yumx.

Yudug r nanawox ga yema ngexg


ga to ga nachixanec

10

1R

yexguma axtanegu
chayangcuchigu nor
toxma, r
yma chaxauxcma chayumx, r
Tupanamax nx chixu ga tor
chixexg. R yexgumayane yma
nangug ga muxma ga yatg r
ngexg r buxg r chauxtagu
nangutaque%

k10
naxauxe. 2R yexguma nma ga
Checana ga Yeri nane ga Ertanx
: R aixcma
Tupanape ixgx.
Er ngexg i to i nachixanecx
i tama Tupanaax
yaxgxmax tixxmaxg i yixema i
Iraanecxg. Natr nangexmaama
nax uxc Tupanapenamexx i
ngma tor chixex. 3R ngemacax tr
Tupanape  tixu nax txna
cax ya yxema toxmaxg ya
tama Tupanaax yaxgxe r yxema
 ngexmagxe.
R ngmac ngma cuma r ngma
tog i duxg i aixcma Tupanaga
tomax nx ixuxrx t naga

mug. 4R inachi r nax i ngma
Tupana cux mux nax cunaxx! R
 . c tomax
nx ixu nax uxc t tanamexx i
ngma chixex i taxx!.

10R yexguma ga choma ga


chacherdte ya dra r ichachi r

342
achagr: Pema r porac chixex
pex er namax pixxmaxg i ngma
ngex g i to i nachix anecx
. R ngmac penayexeraxx
i tr chixex g i Tupanape.
11R u xma r penaxaxe i tr
oxigar Tupanape
ngma nma nanaxaxex r nx
pixu nax aixcmama chixex
pexgx . R ngemacax pemax nx
ngma
du x g i tama yaxgx r ngma
ngex g i to i nachix anecxg
!. 12R yexguma
yemax  ma ga
yema du x g r tagac
nanangx gag r anagrg:
Ngmac t tanax i ngma tox
cumux , anagrg.

44R gux ma ga yema


Iraanecxg ga to ga
nachix anecx ga ngex gmax
ixxmaxgx r tmanatgcax tx
naoeguxx %
tmaxacg.

NEHEMAS
(Neema)
Neema r natanxgcax nayumx

1

k.
R yexguma 20 ga taunec ex gac
k
Quiruar tauemacgu (dicimbre), r

chayexma. 2R chaux
chauenex ga Anan namax ga uxre
 . R
yexguma chayoxnie ga nxna nax
chacaxax nachiga nax uxc
nangupetx ga Yeruchar, r
achagr: uxc nx
a? R yema
nangupetx i ngm
Yudutanxg ga Yudanegu rchox
r mea nx nangupetx r ex na
tama?. 3R nmag r
chox nangxg r anagrg:
 . R
Ng
ngma duxg i Yudanegu rchox
r porac ngx ningeg r chixex
nx naxpet. R ngma natapx ya
 r
nanaxaixrgumaraxtama ga nagu nax
napogex, r yema natapxar xg
ga nagux nimex,

anagrg. 4R yexguma yemax


% nangux r
chaxaxu. R uxre ga ngunex r
chaxaure r Cori ya Tupanamax
chidexa. 5R achagr nx: Pa Cori
x, cuma r
%ng,
%. R taguma naxchicx
i ngma nx quixux, er cuma r
namax quixaixcma i ngma duxg i
cux ngechagx r yanguxgx i
cur mug. 6R ngemacax i uxma r
cux chacaax nax chox nx
i aa chor yumx i chtac
r ngunec cumax nx chixux
naxcax i ngma cur duxg i
Iratanxg. R nx chacuax nax
cupe taxx i toma i
Iratanxg, 
chautanxg r cupe
taxg. 7R cupe%
taxg, er tama tayanguxx i ngma
cur mug r cur ucuxeg ga cur du
% quixux.
8-9R

nxna nacuaxchi i cur ore i


Moichmax nx quixux! Er cuma
r nx quixu r ngxguma toma
chixex cupexgu r t tog i

343

k12
nachixaneggu tox ,
natr ngcuxcax
taoeguxgu r aixcma nagu tamaxgu
i cur mug, 
yacux, r cuma r chi
tochixanecax tox cuyagag, r ngma
nachica i nex i cumatama nx
cuxunetax 
 cugagxcax. 10Toma r
cur duxg i cur puractanx
, yer cuma r cur poramax
tor uangmexe cunguxxexe.
11Pa Corix, cux 
nx cax i aa chor yumx i
cumax nx chixux i chomax nax
cur dux . Er ngma chor
ngcha  
cux chicuaxx. R ngxgumarx ta
cuxna naxcax chaca nax chox
curngxeex nax chomax
namecmaxcax ya e ,
achagr.
Artayre r Neemax ningex nax
Yerucharcax

1R yexguma ga choma r ex
gac
ga Artayrepar cuxrux
.  ga Misar
tauemacgu (abril) ga yexguma
Artayre mar 20 ga taunec ex gac
, r naxpx bnumax
chaxcuyane r nma ga ex gac r
chox 
changechachametx. R yemacax
choxna naca r anagr: 2Cux
chadau nax cungechachametx.
Taxac cux nangupet? 
nangox nax quida. R
ngemacax taxac cux nangexma?
E?, anagr

344
chox. R yexguma ga choma r
porac chamu. 3R ex gacx
changxga r achagr: Pa
ex gacx Guxguma namax! uxc
chi i tama changechax? Er yima
taxgne r
, r natapxar
, achagr. 4R
nma ga ex gac r choxna naca r
anagr: Ta
charngxeex ?. R
yexguma ga choma r Tupanamexegu
. 5R ex gacx
changxga r achagr: Ngxguma
chi cuxcax namexgu, Pa ex gacx, r
chox curngxeec haxgux, r cuxna
chaca, Pa ex gacx,  
chox cumux 
chaunatg nagu taxgne, nax
ng%chanamexxca,
achagr. 6%ex gacmax
. R nma ga
ex gac r choxna naca r anagr:
uxre i ngunex t icuyartaxux nax
 ? R uxgu t
ng
cutegux?. R choma r
namax nx chixu ga ngunex ga nagu
t chategux. R yexguma ga nma r
yma chox namu. 7R yema to ga
naxcax chacaxax 
naxx naxcax ga
yema ex gacg ga taxt ga Eufrtear
 nax yemaac nor
 namupetgxcax
u . 8R to ga
popera ga naxcax chacaxax, r
Achca. 
ex gacar naixnecar daurux .
%ex gac nxna
%

k2

345
tanaxxcax nax ngmamax
chanamexxcax i nor xg ya yima
Tupanapataar dauxtaechica r ngma
ar xg, r yima
 . R
nma ga ex gac r choxna nanax ga
guxma ga yema naxcax chacaxax,
yer Cori ya Tupana r porac chox
narngxee. 9R yexguma taxt ga
 ga
ex gacgx, r nxna
chanana ga yema poperag ga ex gac
ga Artayre yma mugx. R chox
nixmcg ga uxre ga churaragar
ex gacg namax ga nor churarag
. 10Natr yexguma
Chabra ga Ortanxgar ex gac,
r Toba ga Amtanxgar ex gac
nx cuaxggu nax changux, r
porac nanue yer nx nacuaxg nax
chautanxg ga Iraanecxgar
ngxee
.
Wena nanamexx ga Yeruchartapx
11-12
changu. R yexguma tomaepx ga
ngunex yma chayexmagu, r chtac
r charda. R chox nixmcg ga
uxre ga yat nax tayadaugxcax ga
. Natr
taxemaama nx chixu ga yema
Tupana chaunguxx nax
taxaccax Yeruchar. R
. 13R
yematama chtaxgu r Ngategu
gax ga 
Draguxmata
Guxchirear . R meama
chanangug ga yema natapx ga guma
Yerucharar poxegux ga nagu

napogex r nor xg ga nagux.


uuxmata
Dex i Chuchuxgu gax ga 
changu ga ex gacar puchu
yexmax. Natr ga chor bru r

natapxar puex. 15R yexguma r
. R yema ngatex
daux 
yema natapx. R yemaac nx

14R

x, r
% ga 
chixcu. 16%ex gacg
r tama nx nacuax ga ngext nax
 r taxacca.
%,
%ex gacgmax, r
puractanxmax, r yema tog ga
Yudugmax nx chixu nax taxaccax
Yeruchar. 17R yemacax
chanangutaquexexexe ga yema duxg
r achagr nx: Pema meama nx
pecua
ingexmagx, 
Yeruchar r nachixe, r natapxar
xg r nagu. %
tanamexx 
nax ng%
cugrux cax!. 18R
yexguma namax nx chixuxgu nax
uxc Tupana porac chox
rngxeex r yema ore ga ex gac ga
Artayre chomax nx ixux, r nma
ga duxg r chox nangxgag r
anagrg: %
namexx !
anagrg. R inanaxge ga nax
napuracex. 19Natr yexguma
Chabra ga Ortanxgar ex gac,
r Toba ga Amtanxgar ex gac,

k2, 4

346

r Yech o nx
Neemaar yumx
cuchigagu ga yema purac r tox
4R yexguma ga chomax, r
nacuge r togu nidaucraxg. R
toxna naca r anagrg tox:
chayumx r Tupanamax chidexa r
Taxac pexe? E achagr: Pa Tor Tupanax nx
nax tama e ?
% nacugex!
20
anagrg. Natr ga choma r
c naxcaxtama nateguxx i ngma
chanangxga r acharg: Nma ya
namax tox nacugex, nax ngmac
x ya Tupana r t tox
nor uanmexegu nayi xixcax r to i
narngxee. Toma i nor duxg r
nachixcax!
itanaxg nax tanamexx ya daa
achagr.

. Natr i pemax r

nataxuma i taxac i pexna x 


%
, achagr nx.

Nor uang nx nacuge ga Yudug


1R yexguma nma ga Chabra
nx 
namexgax 
poxegux, r nanu r nor numax
tox nacug. 2R anagr nape
ga namcg ga Chamriacx ga
churaragar ex gacg: Taxacgu
ngma Yudug i taiyamax
yuechax? 
 tanaxxx nax
naxna nor Tupanacax nadai x r
nagux? E
gu ttama nx nagux i
ngma purac i naxgx? Exna
ngma naxtapx i ng% i
mar ixaex  ya
ngexacaxc ya nutag?.
3R nax
Amtanx. R nma r anagr ta:
Dcax i ngma naxtapx i naxgx!
 . 
 xgu r t
nayaaxtapxexe, anagr.

6

x ga mar ngx ga


nax naxx. R nma ga duxg r
nor ngchamax napurace. 7Natr
yexguma tor uang ga Chabra r
o, r
Amtanxg, r Adtanxg nx
 ga yema
purac ga Yerucharar
poxeguxtap
xmaxtgx r mar nax
naaxtagx, r nmag ga yema
uang r porac nanue. 8R guxma
%
cax
yaxchix nax nagu napogexcax ga
naxtapx. 9R yexguma ga toma r
tayumxg, r Tupanana taca nax tox
nangxeex cax. R u
dauxtaerux itamug nax chtac r
ngunec nadauxtaegxcax nax
yemaac tog tapoxxcax. 10R
nmax ga yema Yudanecxg ga
yema puracmax icuaxgx r
nidexag r anagrg: R ngma
puractanx i nuta nanuggx r

k4, 6

347

%, r ngmac tagutma
tx name i ngma naxtap,
anagrg. 11R yema tor uang r

tacuaxgx r nx tadaux ga
yexguma chi bexma totangu
nachocuxgux nax tox nadai xcax, r
yemaac nax yachaxchigxxcax
ga yema purac. 12Natr yema
totanxg ga tor uangar
ngaicamagu pegx r muexpxcna
tomax nx nayarxuge, r yema
tor uang r guxtoxcax nax
yaxchichax. 13R yemacax ga
choma r chanamu ga duxg nax
ngtanxgchigc ng
iyanuxcax ga yema naxtapxpechitagu
ga nanuxchanex
naxxmaxetchigx, r taramax,
%, %%
nax yemamax ng napoxgxcax.
14R yexguma nx chicuaxchigu ga
nax namuex ga duxg, r nxna
chaxu ga guxma ga ex gacg r
duxg nax chomax
nangutaquexegxcax, r achagr
nx: Tax i pemuex! R nxna
pecuaxchie r nma ya Tupana r
! R
ngemaca nax
per uanmax peg pedai x r
penapoxx i pemcg, r
petanxg r pepatac,
achagr nx. 15R yexguma tor
uang nx cuxchigaggu ga toma r
mar nx nax tacux ga yema nagu
, r Tupana r mar tox
napoxx, r yemacax ga nmag r
. R toma r naxcax

 ga
tapx.
16-17Natr yexgumacx r
ngxtcum ga duxg napurace r
yema totcum r nadauxtaeg ga
meama ixxnex %
%. R nanangaxcu ga nor
poxrug ga escdug, r nacuxcu ga
naremar poxrux. R yema nor
ex gacg ga Yudanecxg r
natangu naxg r namemare nax
nxna nadaugx ga yema duxg ga
. R yema tog
ga puractanxg ga nutaar
nugrug r napuraceama, natr
xnecma nananugama ga nutag.
18R guxma ga yema puractanxg
nanatuxx ga nor
tara. R yema corntaar cuerux r
chaux
nx natauxchaxcax nax paxama
yacaxxcax ga uang.

Neemax nimaxgcha

1R yema tor uang ga


Cha o
ga Yech r yema tog ga tor uang
r nx  
chanamexx 
poxeguxtapx. R taxuxma ga ngext
yangoxnax chaxpet ga
nax chachauxtax. R nor
 taxux nax
chanucux. 2R yemacax ga yema
chor uang ga Chabra r Yech
r chaux%
nangutaquexegxca
.
 

k67
yemaac chox yamaxgchax. 3R
yexguma ga chomax r yma
chanamug ga duxg nax namax
nx yanaxugxcax nax choma r
 yer
nataxchi ga chor purac, r

yema purac ga chaxx r chi
nayachaxchi. 4R gmcexpxcna
chauxcax yma namugagx,
natr ga choma r noxrictama
chanangx. 5R yexguma ga nma ga
Chabra r nor 5 exp
nor duxmax chauxcax yma
namuga, r yematama ore ga noxri
chauxcax yma namax namugaxtama
 ga yema
popera ga yma chaux.
6R yema popera r ax nagu
naxmat: Nua r dux
Yechx 
r ngma Yudugmax nagu
nax tama ex gacga
, r ngemaca nax
penamexx i ngma naxtapx ya
. R ngxgumarx ta nx
  i
e . 7R cumax r mar
nx cuxuneta i orear urug nax
ngma naxunaggxcax nax cumax
nax e  i Yeruchar, r
nx yaxugxcax nax mar nayimax
ya e  . R ngma ore
r ngrchi t nx %ex gac
ya Artayre, r ngemacax name i nua
%%,
anagr ga yema popera. 8R
yexguma ga chomax r chanangx r
achagr: 
yema nx  yer yema r

348
 ,
achagr. 9R yemaac tox
, yer tox namuexeec ha
nax nx tarchauexcax nax
tapuracex. Natr ga choma r
yexerac chanaxama ga yema
purac.

15R meama Elar tauemacar 25


ga ngunexgu (setimbre 25) 
nagx 
poxeguxtapx. R yema purac r
meama 52 ga ngunex nagu tinge. 16R
tor uang r guxma ga yema tog
ga nachixanecx ga tor ngaicamna
yexmagx r nx nacuchigag ga
mar nax yangux 
poxeguxtapx. R yemacax ga nmag
r porac namue r nixnechitan
yer nx nicuaxchitan ga yema
purac ga taxx r Tupanaar
ngxeem
ax nax yangux.

Duxanecax nawoegu

1R yexguma mar naguxgu ga


Yerucharar poxeguxtapx r
nanucuxgu ga nor xg, r nx
naxunetag ga xar daurug r
g r Lebtanxg ga
chacherdtegar ngxeer u.

73Natr yema chacherdteg r


Lebtanxg r xar daurug r

puracex ga paxachi irngex r

%
duxg.

k8

349

Tupanaar mug r gux ga


duxgpexewa nx nadaumatg

1R

guma nor 7 ga tauemacgu


(setimbre) r guxma ga yema

dux
iyexmachigx cax
 cax ga
Tupanaar ore. 
ngutaquexechica ga x ga Dexgu
gaxar toxmagu
nangutaquexeg. R u
ga duxg r chacherdte ga drax
anagrg: c nua nange i ngma
Cori ya Tupanaar mugpane ga
Moich matx naxcax ga tr oxig
ga Iratanxg!. 2R
nma ga chacherdte ga dra r yma
nanange ga yema Tupanaar mugpane
napexg ga yexma
ngutaquexegx ga yatx r ngex r
ngextxcg r pacg. 3R ex
inanaxg r u
nax duxgcax nx nadaumatx ga

ngutaquexechica ga x ga Dexgu
gaxar toxma. R
guxma ga duxg r meama
.
4R nma ga chacherdte ga dra r

chinagrux ga mrapeanaxcax ga
 yexma x. R

Matata, r Chma, r Ana, r Ura, r
Icha r Maacha. R nor
to, r
Micha, r Maqua, r Ach, r
Abadna, r Chacara r Mechur.

nmag r tagac duxgcax


nx nadaumatg ga yema Tupanaar
mugpane. R u
duxgmax nanangoxexe ga yema
ore nax nx nacuaxgxcax nax
ta. 9R guxma ga
duxg r yexguma nx 
ga yema Tupanaar mug r naxauxe.
Natr ga choma ga ex gac ga
Neema, r nmatama ga chacherdte
ga dra, r yema tomcg ga
Lebtanxg r tanataxxx ga yema
duxg, r atagrg nx: Tax i
pengechaxgx r pexauxex! Er
oma i ngunex 
ya Tupanaca,
atagrg. 10R anagr ta ga dra:
c mea peyachibe r bnu ya
maixcurac peyaxax r txna pexu ya
tex ya tx nataxxe i tmaar na
%xgxcax! Er oma
i ngunex 
Tupanacax tanaxxchi. R ngemacax
tama name nax pengechagx er
ngma tax i tr Cori ya Tupana
txna x r tr poxrux ,
anagr. 11R yexgumarx ta ga
nma ga Lebtanxg r duxgmax
nx nixuge r anagrg:
Martama nax pexauxex. Er oma i
ngunex Tupanacax
, anagrg. 12R
yexguma ga nma ga guxma ga
dux
namcgmax nangaug ga nor
nag. R yemaac nanaxchigag ga
yema ngunex, yer nx
nicuaxchitan ga yema dra
nangexx.

8R

k9

dra r Tupanamax nx nixu ga


Iratanxgar chixexg

1-2R

gumatama tauemacar 24
ga ngunexgu r nma ga
Iratanxg r nangutaquexeg nax
naxaureexcax. 
yema duxg ga tama Iratanxg
. R tmx ga naxchirugu
nicutexe ngeru
nagnagg. R yexma nachigcma
Tupanamax nx nixuge ga
noxrtama chixexg r nxna
nacuaxchie ga nor oxigar
chixexg r ta. 3
nayexmagyane r tomaepx ga ora
ningeg ga nx  ga Cori
ya Tupanaar mug. R nat to ga
tomaepx ga ora ningeg ga
Tupanamax nx nax yaxugex ga
nor chixexg r Tupanax nax
yacuaxgx. 4
Lebtanxg ga Yochu, r Bini, r
Caxmi, r Chebana, r Bni, r
Chereba, r Bni r Quenni r yema
%
Cori ya Tupanamax nidexag. 5R
ug ga Yochu,
r Caxmi, r Bini, r Achaxna, r
Chereba, r Oda, r Chebana r
Petaa r duxgx anagrg:
c, ipechig r nx picuaxxg ya
Cori ya Tupana i guxguma maxc! R
naga r naxne r gux
nangexma, r ngemaca
nx ticuaxx, anagrg. 6R
ux
r anagr: Pa Tupanax, 
 r nataxuma i to. R cuma
  i naane,

350
r ng 
ngxmax r guxma i nor xtag. R
 ga oma i
naane, r taxtg, r guxma i taxac i
ngxmax. 
nxna cuxx i guxma i ngma
maxx. R ngemaca
yacuaxgx ya xtag ya daux
ngxmagx.

9Cuma r tx cudau ga uxc


ngx nax tingegx ga tor oxig ga
. R tx 
taxauxex ga Mr ga Dauchix.
10R cuma r Farapema
ga nor ngxeer ugpe, r
guxma ga yema nachixanecxg ga
duxgpe, r cuyaxchigama ga
tax ga mexg ga cur nemax
cuxx. Yer nx cudau ga uxc
totanxgmax chixri inacuaxgx, r
ngemacax cutachigax i uxmax.

34%ex
gacg r
yatg ga tomax icuaxgx, r
chacherdteg, oxig r
taguma nayanguxg ga cur mug r
ucuxeg
ga namax nx quixux. 35R
yexguma tor oxigna cunaxxgu i aa
cax, 
porac nx curngxee, natr
. 
cunaxx ga nor yemaxg, 
naxmexgu cunayi xexe ga aa
nachix,
natr taguma cux nicuaxxg, r
tama nx narxoecha ga nacma ga
chixexg. 36R dcax, r aa
tochixane ga tor oxigna cuxx nax

k910

351
nagu natogaxcax ga nab, r uxma

nachixanemexe. 37R
guxma i tomax, , r
tonetg r uxma r tor
chixexggagu tor uang i
ex gacgmexe, r
nma nanaxaxexc tomax inacuax.
R ngemacax i uxma r porac
tanaxi xchi, anagr ga dra
nor yumx.
Iratanxgar ex
gacg
r Tupanamax inaxunetag
nax Tupanaar mugga
cax
38R yemacax ga guxma ga toma r
Tupanamax nx tixu nax aixcma t
 ga nor mug. R
nape
yema namax nx tixux. R toma ga
ex gacg, r Lebtanxg, r
chacherdteg r toga nagu
taxmatg nax aixcma t
tayanguxx ga yema tor uneta.

Duxg r to ga uneta
Tupanamax nixug

10

28

poperagu tog
taxmatgagx naxcax ga guxma ga
yema tog ga duxg ga
chacherdteg, r Lebtanxg, r
Tupanapataar xar daurug, r
g, r yema
puractanx
puracex, r guxma ga yema tog ga
duxnaxmaxgmax r
naxacgmax Tupanacax nxna
 ga yema tog ga
nachixanecx ga tama Tupanax
cuaxgx. 29R guxma ga toma r mea
tanayauxg ga yema uneta r nx tixu
  i
ngma Tupanaar mug r ucuxeg ga
nma ya Tupana nor du ga Moichna
naxx. 30
tama tanaxaxe i toxocg r toneg
r ngma duxg i tama Iratanx
max nixte rexna nixxmax.

ESTER
(It)
Tax ga na nax ga ex
gac ga Achuru

1R

nma ga Achuru r ex gac



. R yema nor naane r

127 gu nixye. R 


r u
nor ta. 2R guma e 
. 3R
yexguma mar tomaepx ga taunec
e k
ma ga peta. R nxna
naxu ga guxma ga nor ngxeer ug
ga ex gacg r churaragerug ga
Mdiaanecx r Prchiaanecx, r
yema e 
. 4R
yemaac nanax ga yema peta, yer ga
 nax uxc
naporax % ga
nachixanear yemaxg r uxc
namexechix . R yema
peta r natai ga ngx ga taunec. 5R
%ex gac r
to ga peta nax ga ex gacpataa
ga 7 ga ngunex taix. 
r nxna naxu ga guxma ga yema
duxg ga e 

ga nor ngxeer ug r nor


puractanx.

10-11R yema peta nagu yagx ga


ngunexgu r nma ga ex gac r
mar bnumax nangx r yemacax
natax. R nanamu ga 7 ga nor
ngxeer ug ga Meum, r Bcha, r
Arbna, r Bta, r Abta, r Chet, r
Crca nax nape nagagxcax
ga yema naxmax ga Bti ga meama
ngaxc namax ga yema nor
ngaxcuerux. R yemaac nanamu nax
guxma ga duxgx r ex gacgx
cax nax uxc
namexechix, yer aixcma imexechi.
12naxmax

r tama
%ex gacar
dux% ixux. R
yemacax ga nma ga ex gac r
porac nanu. 13R nor numax nor
ucuxerug ga meama yema naanear
mugx icuxna naca nax taxac t
naxx %naxmax. Yer nma
ga e 
ucuxerug ga meama mugx
icuaxgxna nacaxrax naxpa nax
taxacr mu naxunagx. 14R yema

352

12

353
ucuxerug ga ex gacmax
mcgx r Cachna, r Chetru, r
Amta, r Trchi, r Mre, r Marchna
r Memuc . R nmag ga
yema 7 ga yatg ga iporaex ga

ex gacar ucuxeru.
R tax ga e 
nachix. 15R nma ga ex gac
ga Achuru r yema yatgna naca r
anagr: Taxac t chax i
uxmax? R ta
ixmatx xca
ex gacmax i tama e 
ega nor ngxeer ugx namuggu nax
xcax yacagxcax? anagr. 16R
nma ga Memuc r namcggagu
ex gacx nangx r anagr: Pa
ex gacx, r ngma cuxmax r tama
cupe ix, natr
guxma i ex gacg r duxg
iyatxpengma chixex.
17R ngxguma ngma naig i ngexg
ngxmagx nx
cuaxggu i ngma naxx i ngma
cuxmax i Bti, r nmag r ta r
 . Er t nx
nixuge r ex gac ya Achuru r
naxmax ga Btica
. 18R guxma i
ngma e 
ngxmagx naxmaxg r
ngxguma nx nacuchigaggu i
ngma naxx i ngma cuxmax, r
ngma ngexg r t ta ngmac
natemax nanaxg nax tama natega
. 19R cumax nx tixu, Pa
ex gacx, r ngxguma chi cur me
ca
mu i tagutma tex iyarxoxx i

, r
ng  quixu nax
 cupe
i cuxmax i Bti. R u, Pa
ex gacx, r name i nai i cuxmaxcax
cudau, i ng.
20R ng
cunaxunag i guxma i ngma naaneg
i namax icucux. R ngmac i
guxma i ngex 
%e exna
ngexrxmare i dux 
anagr. 21R yema Memucar
ucuxe r ex gaccax r nor
ngxeer ugcax r name. R yemacax
ga nma ga ex gac r nanamu nax
naxmatx ga yema mu. 22R

uma ga yema naaneg ga
ex gac namax icux
nax guxma ga ngexg r gux
cax.
Itgu nangu nax ex
gacma

1R yexguma mar

ex gac ga Achuru, 
nacuaxchi ga naxmax ga Bti, r nagu

naxmatx 
nadaux. 2R yexguma ga yema
nor ngxeer ug r anagrg nx:
 xcax tadaug i
pacg i mexechic i taguma yatx
cuaxgc. 3c nx naxuneta i
dux%
icucuxngma pacg i
mexechic i taguma yatx cuaxc
idexechixcax r nua cur
ngex nagagxcax! R

2
u
ngexgpataar daurux  
nadau i ng
yangaxgxcax. 4R ngma pac i
ex gac, r
ng cuxma
 anagrg. R
%ex gac,
r yemaac nanax. 5
e 
Yudu ga Byamtanx ga Marduquu
ga naga. , r
oxig. 6R

nayexma ga yema muxma ga Yudug
ga Nabucudonoch Yeruchar
gaxx %
Yudanecxar e . 7R
nma ga Marduquu r nx iyexma ga

taxcuc. k exna
. 
. 8R yexguma
naxunaggu ga ex gacar mu ga pac
nax nanutaquexegxchiga, r
 nanutaquexeg
nagu ga e 
yexmagne. R pacgar daurux ga
Egimexe. R yema
. 9R
nma ga Egi ga yema pacgmax
icua%.
R yemacax ga nma ga Egi r
 nayangax r
memaex %. 
naxuneta ga 7 ga ngexg ga
e 
rcuaxmaegc nax yema Itna
daugxcax. R yema rmemaex ga
 nagag nax yma

354
nayexmaxcax ga ngex.
10

 
iyaxu ga textanx . Yer
 naxucuxe ga Marduquu
cax.

15ueyax
ga Abiixac, 
nanguxgu nax ex gacpe
nagagx, 
Egi ga pacgar dauruar ucuxe. R
ingax %
nx yaxuxrx. R yema naig ga
%%%xg ga
 nadauggu. 16R
yexguma mar 7 ga taunec ex gac
k, r meama nor 10
ga tauemac ga Tebxgu gacgu
(enro) %e 
nagagx naxk. 17R
 nadauxgu ga Achuru r
porac nx ingcha guc ga naig
ga pacar yexera. R yemacax
nayangaxcuchi ga yema
ngaxcuerux ga ex gacmaxca,
 naxuneta nax naxma
 .

Marduquu r nx nacuchigaama nax


ex
gacx yamaxgchax
21 ga yexguma
Marduquu ex gacpataar 
nadauxtaeyane r nx 
taxre ga xar daurug ga Bigat r

Tre ga nugac ngmax idexagx


nachigagu nax uxc t ex gac ga
Achurux yamaxgx. 22R yexguma
yemax nacuaxgu ga Marduquu r

23

355
ex gac naxmax ga Itmax nx nixu
ga ex gacx nax yamaxgchax. R
%ex gacmax nx
%
nx ixux. 23R nma ga ex gac r
naxcax nicagchig nachiga ga yema
nax yamaxgchax. R nx
  ga
yema. R yemacax nanaxgnax ga
yema taxre ga yatg. R guxma ga
yema ngupetx r
ex gacpe
ga nachixanepane.
Marduquu r Amchiga

1R

yema ngupet
nma ga ex gac ga Achuru r
kx naxuneta nax
nor ngxeer ugmax inacuxcax.
ma
ga yema naanemax inacux ga Am.

k
yexmax. R nma ga Am r
Amedta nane ga Agtanx . 2R
guxma ga yema e 
puractanxg r Ampexegu
xg r narmachitan ga
nacaxp
yexguma Am napexgu
rexna nape. Yer
%ex gac ga
naxunagx. Natr nma ga

ga yema mu, r yemacax tama
narmachi ga yexguma Am
napexgu. 3R yexguma
yemax nadauggu ga ex gacar
ngxeer ug, r Marduquuna nacage
r anagrg: Txc tama naga
ngma ex gac unagx?
anagrg. 4R guxma ga

ngunexggu r yemaactama
Marduquuna nacagx, natr nma
ga Marduquu r nanangx nax nma
 r yemacax tama
Ampexegu nayarmaxchi. R
yemacax ga yema duxg r
Ammax nx nayarxuge r nxna
naca r name nax yemamax ng
napoxx ga Marduquu. 5R yexguma
Am Marduquux dauxgu nax tama
xx rexna yanamaxchix
inacaxp
ga yexguma yma naxpetxgu, r
nma ga Am r porac nanu.
6Natr yema mar nx nax nacux
nax taxacr dux ga
Marduquu r yemacax tama nxica
nanapoxcucha. 
uxc t nadaiaxga guxma ga yema
Yudug ga yema naaneg ga Achuru
namax icux.
Mu ga Yudugar dai xchiga unagx
7R

yexguma 12 ga taunec ex gac


k, r meama guma
nxraxc ga tauemac ga Misgu
gacgu (abril) r Ampe
naxcax nadaug nax taxacr ngunex
 ga Yudugx nagu nadai x.
R nagu naxunetag nax guma nai ga
12 ga tauemac ga Adgu gacar 13
ga ngunexgu (13 febrro)  nax
nadaix. 8R nma ga Am r
ex gac ga Achurux
namax nx yanaxuxcax nachiga ga
yema. R anagr: Pa ex gacx, r
ma i ngma tog i
nachixanecxg r nangexma i
%
x. Er ngma nacmag r
nanatorax 

34
ngma cur mug, Pa ex gacx. R
ngemacax, Pa ex gacx, r tama name
nax aa naane i namax icucux
namaxx. 9R ngemacax Pa ex gacx,
ngma nx
chixux r 
nx ixux nax noxtacma nadai x i
ngma Yudug! R choma r t
330,000 quru nagux i dirum ichax
nax ngmamax naxtanxcax nx i
ngma nadai x anagr. 10-11R
yexguma ga nma ga ex gac r
anagr nx: R ngma diru r
! R ngma Yudug r
namax nax i taxac i cuma
cunaxaxex! anagr. R u
ngmexe nayaxu ga nor
nera r Am nax nax
yemaac e cax ga
yema mu ga Am unagx. 12R guma
taunecar nxraxc ga tauemacar
13 ga ngunexgu r nma ga Am r
nanangutaquexexexe ga ex gacar
poperaar matrug. R namax
nx nixu nax naxmatgaxcax ga
naxcax ga guxma ga
ex gacg ga namax icux ga yema
(127) nachixaneg ga Achurumexe
yexmagx. 
nachianec
yema mu, r e 
%nangox. 13R yema
ex gacar orear ngerug r

guxma ga yema nachixaneg ga
ex gac namax icux. R yema
 nixu r anagr.
R meama nai ya 12 ya tauemac ya
Adgu gacar 13 ya ngunexgu (13
febrro) r t nadai i guxma i Yudug

356
i yatx r ngex r ngextxxg r
paxg r buxg. R guxma i ngma
nor ngmaxg r ngma
nadai xmexe , anagr.

Nangechag ga Yudug yer


naxunag ga nor daichiga
1R yexguma Marduquu nx
cuaxgu ga yema unagx r ng
nargutechiru yer porac
nangecha. R yemacax tmx ga
naxchirugu nicux r tanimacamax
ng nageru. 
nayaxegu r tagac aita nax nor
ngechamax. 2
uxmata ex gacpataa
yma nayachaxchi, yer nachuxu ga
ngechachirugu icxe ex gacpatagu
nax cux. 3R yexgumarx ta ga
 
yanguchigx
ex gac x, r ga Yudug r porac
nanaxi xchitan. R porac
nangechag r tama nachibe r
naxauxe. R muxma ga nmag r
tanimacatexegu napeg r naxchiru ga
tmxgu nicuxg.

Yudugtwa ichog ga It
4taxg

ga It r yema
 r
% nixug ga yema
Marduquux ngupetx. R yemax
%
inaxi xchix. R yemacax
Marduquucax yma inamu ga mex ga
naxchiru nax nacuxuchixcax ga yema
tmx ga naxchiru ga nagu yacx.
Natr ga nmax r tama

45

357
nacuxuchicha. 5
naxca
daurueru ga Atx. R
Marduquux
yacaxaxcax nax taxac ngupetx r
taxaccax natmchirux. 6R nma ga
Atx r Marduquuna nayaca ga
ngutaque
ex gacpataar xar toxma. 7R
nma ga Marduquu r namax nx
nixu ga guxma ga yema ngupetx r
uxre ga di nax inaxx ga
Am nax yemaac guxma ga
Yudugx nadai xcax. 8R
yexgumarx ta Atxna nanaxpane ga
yema mu ga nx ixux ga Yudugar
dai xchiga. R Atxmax nx nixu nax
Itna naxxcax r yemaac nx
nacuxcax ga yema ngupetx. R
yexgumarx ta Itcax yma namuga
%ex gacmax nx
yanaxuxca
nachogxcag. 9R
nma ga Atx r nategu r Itmax
nx nayarxu ga yema Marduquu
namax nx ixux. 10

ga Atx nax namax nx yanaxuxcax
: 11Guxma i
duxg r nx nacuax r ngxguma
tex ex gacx
nma tmacax nangemacma r tayu
ega nma ya ex gac r tama nor nai i
irumax chauxmenaxne tmatgu
naexgu. R chomax r mar 30 i
ngunex taguma chauxcax nangema ya
e , . 12-13R yexguma
Marduquu nx %
ga It, xcax yma namuga r
anagr: Exna cuma nagu

  er
e 
a
? 14R uxma nax ngm
cungeaxmarex 
cuchogx i tatanxg i Yudug, r
 xee nax
xcax i ngma guxchax,
natr i cumax r ngma
cunattanxg r t nayue. R
bexmana ngma nax tox cupoxxcax
%ex gacma i
u, anagr. 15R yexguma ga
%ucax
 
yma imuga: 16c ng
nangutaquexexexe i guxma i Yudug i
ngxmagx nax chauxcax
aurec nayumxgxcax! R
tomaepx i ngunex r tomaepx i
chtax r taxuxtma taxac
nangxg rexna taxac nixaxg! R
chomax, r namax i chauxtaxg r
ngmac ttama tanaxg. R
ng %ex gacx
nachuxu nax tex
  tama tmacax
ng
a
nangemayane. Natr t ngm

chayu, . 17R yexguma
ga nma ga Marduquu r nanax ga
yema It namax nx ixux.
ex
gacx
1R tomaepx ga ngunex
iyacux ga
%ex gacmaxchiru r u
ex gacpatagu ixcu. R yema ucapu
ga e ar xar
exgu iyachi ga e 
daux. 2R nma ga ex gac r
 nadauxgu ga It nax

5
yexma nachix, %%x r
nanaexnag ga nor irumenax. R
naxca
irumenaxpexegu iyarngg. 3R
nma ga e 
anagr: Taxac cux nangupet
Pa Itx? R taxac cunaxaxe? R
%gu i chauchixanecax
choxna cucaxgu r chi cuxna chanax!
anagr. R It r inangx r
: 4R ngxguma chi cur
, Pa ex gacx, r cuxna
chaxu nax chauxcax er
cuxcax r Amaca
na i mex i uxmax . 5R
nma ga ex gac r nor duxgx
namu r anagr: Naxcax pedaux
ya Am ngmac
nataxxcax i It! anagr. R
u%ex gac r Am

naxcax x. 6R yexguma
nachibeyane r nma ga ex gac r
Itx anagr: Choxna naxcax naca
i taxac i cuma cunaxaxex r t
%%gu i
chauchixanecax choxna cucaxgu!
anagr. 7
inangx : aaxicatama
ngma chanaxaxex i t cuxna
naxcax chacax. 8Pa ex gacx,
ngxguma chi aixcma chox
cungechaxgu, 
ngma chanaxaxex, r chi choxna
cunaxxchagu i ngma cuxna naxcax
chacaxax, r cuxna chaxu nax
moxar ngunexgu Ammax nua
chaux naxcax i to i na i
a t
pexcax t chamexx. R ngm
% chixux, Pa

358
ex gacx, i ngma choxna naxcax
cucaxax .
Am r Marduquucax nanax
ga wxi ga wxnaxchicax

nma ga Am r porac
natax% .
Natr yexguma ex gacpataar 
xuxgu r porac nanu yer ga
Marduquu ga 
inachi r bai ga nax naxxchix ga
yexguma nx nadauxgu ga yma nax
naxpetx. 10Natr yexgumatama r
tama ng nangoxexe ga nax nanux.
R yexguma nachi
namcgcaxcax
nangema ga Chre ga naxmax. 11R
yema namcgpe
ng nax yacuaxx. R nx nixu
nax uxc namuar ngmaxx chix
r namuxacxchix r uxc ex gac
nx icuaxx 
nor ngxeer ug r yemacax yema
xx ga ex gac.
12R anagr ta: R chaxicatama
 i It i ex gac
naxmangma na i uxma
ex gaccax naxcax nangemax. R
ngma na
i mox t ex gaccax naxx. 13Natr
ngxguma nx chadauxgu i ngma
Yudu i Marduquu i ex gacpataar
 r chaunangux er
tama chox nicuaxx. R ngmagagu
choxna nia i ngma chor tax i
ex gac naxmax chauxcax x
anagr ga Am. 14R yexguma ga
naxmax r namcg r anagrg
nx: c duxgx naxxx i
xnaxchica i 22 mtru i nor
9R

56

359
mchane, r mox paxmama r
ex gacna naca nax ngmagu
naxnaxgaxcax i Marduquu! R
ung%
namax ya ex gac! Er mar
 ngxguma
anagrg. 
k r yemacax duxgx
nanaxxx xnaxchica.
Marduquu narporamae

yema ga chtaxgu ga ex gac


r tama nape r inadauecha. R
yemacax naxcax nangema ga yema
popera ga nagu naxmatx ga guxma
ga yema nachix nax
naxcax nx nadaumatgxcax. 2R
yexguma nx nadaumatggu ga yema
popera r yexma nx nayangaug ga
ore ga Marduquuchiga ga uxc
ex gac ga Achurux napoxx ga
yexguma yema ex gacpataar
daurug ga Bigat r Tre ng
ucuxeggu nax ex gacx
yamaxgchax. 3R yemax 

1R

ga ex gac r naca r anagr:


Taxacr mare r cuaxx 
nayaxux ga Marduquu naxcax ga
yema mex ga chauxcax naxx?
anagr. R nma ga nor
ngxeer ug r nanangxg r
anagrg: Taxuxma noxtacma,
Pa ex gacx anagrg. 4R
yexguma yadexagyane r yoxni ga
nma ga Am r yma nangu r
yemacax 
ex gacna yacaxcax nax Marduquux
yema xnaxchica ga naxxgu
naxnaxxcax. R yexguma ga nma
ga ex gac r naca r anagr:

ngxmaxe?
anagr. 5R yema nor
ngxeer ug r nanangx r
a
anagrg: Am m

ngxmax anagrg. R nma ga


ex gac r anagr: Namax nx
! anagr. 6R
yexguma ga nma ga Am r nixcu
r ex gacpexegu nayachi. R nma ga
ex gac r nxna naca r anagr:
uxc chi i nx quicuaxx i
cunaxaxex nax
nx quicuaxx? anagr. R
nma ga Am r ng
: Texx t nicuaxx ya
ex gac? R taux ex na i chox ttama
?, ax. 7-8R
yemacax ga nma ga Am r
ex gacx nangx r anagr:
Ngxguma chi nx
chicuaxxcha
naxchiru i ex gac nagu icxgu chi
chayacuxexe, r u
e xx
r ngaxcuerux i ex gac namax
ngaxcuerumax chi chanangaxcueru.
9R chi chor ngxeer
ugerux
chamu nax nagu yacuxee xcax i
ng
chanaxaunagxx nax ngmac
gu namax yacaechigxcax:
%%ex gac i nx
yacuaxx x i namax
nataxx, achagr chi anagr
ga Am. 10R yexguma ga nma ga
ex gac r anagr: 
i ngma. c uxma r nayaxu i ngma
naxchiru r ngngma
nx quixuxcma nax namax ya
Marduquu ya Yudu ya ex gacpataar

67
xar daurux! anagr. 11R
yexguma ga Am r nanayaxu ga
yema e 
ex gac natagu tonagx, r
Marduquux nicuxcuchi r yema
. gu
%%
nicaechig r anagr: R ac
%% i ngma yat i
ex gac nx icuaxx anagr.
12
r nategu nax ex gacpataar xna
yadauxcax. Natr nma ga Am r
cma
paxa nachi. 13R yexguma
nachinaxmaxmax r
namcgmax nx nixu ga yema
ngupetx. R nmag nanangxg r
anagrg: Ngma Yudu i

curyexera, er ngxguma chi
ngmac namax cunaxxgux r t
cuxchaama chixex cuxcax nangu
anagrg. 14R yexguma
yadexayane r nangug ga ex gac ga
Achuruar duxg nax Amcax
yacagxca
nagagaxcax.
Ammax nanaxuegu nax yamaxgax

nma ga ex gac r Am r

naxcax mexx. 2R yexguma nor
bnu yaxaxgyane r nma ga ex gac
, r
anagr: Tanaxcax
cucaxchax, Pa Choxmax, Pa Itx?
R choxna naxcax naca i ngma
cunaxaxex r choma r t cuxna
%naxcax cucaxgu i

1R

360
ngxgu i chauchixane! anagr.
r
: Pa Chor ex gacx,
ngxguma chi aixcma chox
cungechaxgu, r cuxcax namexgu i
ngma cuxna naxcax chacaxax, r
chanaxaxex nax
cuxna naxcax chacaxax, Pa ex gacx:
R chox nx nangechax i chor
max r nx nx nangechax i
ngma chautanxgar max! 4Er
choma r chautanxg r mar tox
naxpane nax ngmac tox
nadai xcax ya guxma. R ngxguma
3%

chi tomax nateggu nax togar


puractanxcax, r choma
r chi taxu achagrmare, 
ng i tax
cuxcax, Pa ex gacx .
yexguma ga nma ga Achuru r
: 
ya yxema tg rporaxe nax ngma
chixex cumax taxx? anagr.
6% :
Ngma tor uan i chixex tomax
xchax r aa chixecmax i Am
. R yexguma yemax
k r porac nor
mumax nanaxi xchixe nape
5R

ex gac r naxmaxpe. 7R nma


ga Achuru r nor numax nayuxnag
r yma nxna nia ga yema
nachibex%ex gacpataa
naa. R nma ga Am ga mar nx
nax nacux nax ex gac t namax
naxuegux nax yamaxgax, r yoxni
Itpe
nacaax  nax
tama ex gac namax naxueguxcax
nax yamaxgax. 8R yexguma

78

361
napataa %ex gac

, r nx nadau ga
Am ga Itxtagu nangcuchix r
nugac anagr: Chope
%  i aa choxmax
anagr. R
yexgumatama Amx 
namax ga yema naxchiru ga dux
imxchax %.
9R

yexguma ga Arbna ga ex gacar

ngxeer ux r anagr: Pa
Cori, Pa ex gacx, aa Am r
duxgx nanaxxx 
xnaxchica i 22 mtruar ngx i
nor mchane nax ngmagu
naxnaxxcax ya Marduquu ga
cux poxc ga yexguma Bigat r
Tre cux imaxgchagu. Rngma
xnaxchica r Ampataa
nangexma anagr ga Arbna. R
nma ga ex gac r nanangx, r
anagr: Ngmagu peyaxnaxx i
Am! anagr. 10R nma ga
ex gacar duxg r yema
nmatama ga Am Marduquucax
naxx ga xnaxchicagu
nanaxnaxg. R yexguma
narngxm ga ex gac.
Mu ga Yudugtwa chogx

yematama ngunexgu r nma


ga ex gac ga Achuru r naxmax
ga Itna nanaxmare ga guma napata ga
Am ga Yudugmax rxuanx. R
nma ga ex gac r Marduquucax
nangema r yemacax ex gacx
 iyaxu
. 2R yexguma
ga nma ga e 

1R

nangaxchi ga nor nera ga Amna


nayaxuxc. R Marduquuna
nax. 
Marduquux ixuneta nax namax
inacuxc ax ga yema yemaxg ga
Amarchire. 3R u
%ex gacx.
R napexegu iyangcuchi r ixaxu. R
nx icaxax nax napixc ax ga yema
mu ga Am unagx ga Yudugar
dai xchiga nax yemaac
yanaxomarexc ax. 4R nma ga ex gac
r Ittguama nanaexnag ga nor
irumenax. 
r nape, :
5Pa ex
gacx, ngxguma chi aixcma
chox cungechaxgu, r aixcma cuxcax
namexgu i ngma cuxna naxcax
chacaxax, r chanaxaxe i cunaxmat
i to i mu i nx ixux nax mar
yanaxox i ngma mu ga Am unagx
nax chautanxg i Yudugx
nadai xc ax i guxma i cuchix.
6R ngemaca
%ngma chixex i
chautanxmax naxuegux nax
nadai xchax . 7R
yexguma ga nma ga ex gac ga
Achuru r naxmax ga Itmax r Yudu
ga Marduquumax nx nixu r
anagr: Choma r mar cuxna
chanax, Pa Itx, ya yima Ampata. R
nma ga Am r mar chanamu nax
naxnaxgaxc ax yer nanaxunag
nax guxma i pemax i Yudug pex
nadai xchax. 8R uxma r pex
chamu nax chaugagu penaxmatx r
penaxunagx pexcax
mex . R chor
%ngxmacmax

89
penaxga! 
chaugagu unagx r chor neraga
 
itayanaxoxx anagr. 9R
yexgumatama naxcax nangema ga
ex gacar poperaar matrug. R
yema ngunex ga nagu naxmatx r
meama nor tomaepx ga tauemac ga
Sibgu gacar 23 ga ngunex
(jlioar 23). R Marduquu r yema
poperaar matrugmax nx nixu
nax uxc t naxmatgx naxcax ga
Yudug, r naxca
ex gac ga namax icuaxgx ga yema

127 ga Achuruchixaneg ga 


ixgx r u.

. R
. 10R yema
nangox ga naga ga gum
ex gac ga Achuru r nor neraga r
nangox. R u
nrug ga e 
iporaxchix namax naneg.
11
ex gac r guxma ga Yudugna
naxga nax ng nanutaquexegxc ax
nax ngtama napoxgxc ax r
nadaiaxc ax ga guxma ga duxg ga
guxchax namax x r noxrx
xgaxc ax ga yema nor
uangar naaneg r nor yemaxg.
12R yematama ga ngunex ga Am
Yudugx nagu dai xchaxgu r
yematama ngunex
naxunetax ga Marduquuar mu nax
guxk
nanutaquexegxc ax ga Yudug nax
ngtama napoxgxc ax. R yema
ngunex r meama nor 12 ga tauemac

362
ga Adgu gacar 13 ga ngunexgu
nangu (13 febrro). 13
nx nixu ta nax gux
naxunagxc ax nax guxma ga duxg
nx nacuaxgxc ax r nmag ga
Yudug r namemaregxc ax nax nor
uangmax ng nadai xc ax r nx
naporamaegxc ax. 14R yema
poperaar nru%
nagu ga yema e 
iporaxchix yer yemaac nanamu ga
ex gac. R yema mu r Chchaar
. 15R yema
ngunex ga nagu naxunagx ga yema
mu, r nma ga Marduquu r nagu
nicux ga ex gacchiru ga cmx r
yux. %%
ga ttrux ga lnuchinaxcax ga
dauracharax. 
nayangangaxcuerux
ga irunaxcax.  ga
e . R guxma ga duxg
ga Chchacx r tagac nx
nicuaxxg. 16R nma ga Yudug r
porac nataxg, r gux
duxg r yema Yudugx
nicuaxxg. 17R guxma ga
Achuruchix
ngext nangux
ex gac unagx, r nma ga Yudug
r porac nataxg, r nanaxchigag
ga yema ngunex. R muxma ga yema
tog ga duxg r ng nixuge nax
, yer porac yema
Yudugx namue.
Yudug r narporamaeg

1R

yema ex gacar mu ga
 r meama
nor 12 ga tauemac ga Adgu

910

363
gacar 13 ga ngunexgu nangu (13
febrro). R yematama ngunex 
nanguxchachirx ga Amar mu ga
Yudugar dai xchigax ixux. Natr
tama yema Am rx
nanguxuchi, yer yema ngunex
ga Yudug nor uangx
naporamaegx r nadaiax. 2R
guxma ga Achuruchix
nmag ga Yudug r guma nor
ninutaquexegchig
nax namax ng nadai xcax ga nor
uang ga nadaixchax. Natr
nataxuma ga ngexrx ga nor uan
ga naxca nax nadaiaxcax,
yer gux
Yudugx namue.

20R nma ga Marduquu r


nanaxmat nachiga ga yema
ngupetx. R uma ga
Yudug ga ngaicamagx r
yxgugx ga Achuruchix
yexmagxcax nayamug ga yema
popera. 21-22
Yudugmax nx nixu nax guc ya
taunecgu ga Adar tauemacar 14

r 15 ga ngunexgu (14 r 15 febrro)


naxchigagaxcax nax yemaac
nxna nacuaxchiexcax ga yema
ngunexg ga nagu nor
uangmexex ga nmag
ga Yudug r yemaac ga nor
ngechag r nor axu r taxx
yanguxuchixcax. 
nx nixu r ngxguma
naxchigagagu r name nax
ngmax nataxgx r ngmax
nachibex r mare ngna naxgx
r di nanutaquexegx
tmacax ya ngear diruxgxe.

Marduquux nicuaxxg

10

3R nma ga Marduquu r
ex gac ga Achurutx
nayexma, r guxma ga nor
ngxeer u. R nma ga
Marduquu r guxma ga
%ex gac ya porac
. R guxma ga natanxg r nx
nangechag yer meama namax
inacuax r guxguma naxcax nadau nax
uxc nx nangxeex .

JOB
(Yox)
r nma ga Yox r nanegcax
nangemax. R paxmamaxchima
nardax 
naneggagu r naxacggagu
Tupanacax nayama
ga naxna nax yemaac Tupana nx
nx rngmaxcax ga yema
naxacgar chixexg. R yemaac
nanaxx 

Tupana r Chatanx naxchica


nax Yox naxx

anegu naxchi 


yat ga Yoxgu gac. Nma r
meama namax r nataxuma ga
chixex ga nachiga. R aixcma
Tupanaar ngcha nax, r ngna
nadau nax taxemaama chixex
naxx. 2-3R nma ga Yox r nx

1R

nayexma ga 7 ga naneg r tomaepx


ga naxacg. R nx nayexma ta ga
7,000 ga carnrug, r 3,000 ga
camyug, r 500 chimx 
ga puracrux , r 500 ga
brug ga ingex. R yexgumarx ta
nx nayexma ga muxma ga nor
puractanxg. R yemaac ga nma
%
yexera muar yemaxx 
yema nachix
yexmax. 4R guma Yox naneg r

. R
yexgumarx ta guxguma txna
naxugx ga guxema tomaepx ga
naeyaxg. 5
ga yema nanegar peta ga naxgx,

r ga naxacg r bexmana mar


Tupanape naxge ga

naxgxgux. 6 ga
yexguma Cori ya Tupanape
g ga
x, r nma ga Chatan r ta
Cori ya Tupanape. 7R
nma ga Cori ya Tupana r Chatanna
naca r anagr: 
cumax? anagr. R nma ga
Chatan r Corix nangx r
anagr: Gux i naanegu
chayaxegu i dux
anagr. 8R yexguma ga nma ga
Cori r anagr nx: Tama ex na
cunangug ya yim chor du ya Yox?
Er nataxuma i ng
yimrx 

364

365
maxc. R nataxuxma i chixex i
nachiga r mea ngna nadau nax
taxemaama chixex naxxcax
anagr. 9Natr nma ga Chatan
r Corix nangx r anagr:
Tama natca.
10Er cuma r cunachuxu nax taxema
guxchax namax xcax i nmax r
guxma ya naxacxg r nor
ngmaxg. R cuma r nx
curngxee i guxma i taxac i
naxx, r ngemacax i nma i
u%
x
ngma nachixane. 11R dcax, nx
iyanaxoxx i guxma i ngma nx
ngxmax, r ngxguma t nx cudau
nax cupe%
naguxchigax! anagr. 12R nma
ga Cori ya Tupana r Chatanx
nangx r anagr: Mar name.
c nax i taxac i cuma cunaxaxex
namax i nor ngmaxg ya yim Yox!
Natr tama chanaxaxe nax
namaxxchi chixex cuxx
anagr. R yexguma ga nma ga
 .
13-14 ga yexguma

tax naxgyane naenex ga
, 
%
nayarxu ga aa ore: Yexguma
 %
tapuraceyane, r ngma brug ga
ingex r tor ngaicamnatama
a
nachibe. 15R ngrchi ngm

nangug i Chabutanxg, r naxcax


nang xg i ng, r
taramax nanadai i ngma chomcg i

1
puractanxg. R chaxicatama chia
nax cumax nx chayarxuxcax
anagr. 16
ga yema yat r to ga yat yma nangu
r anagr: Wxi ya mac yexma
gmax
nanadai i ngma carnrug. R
chaxicatama chia nax cumax nx
chayarxuxcax anagr. 17R

r yma nangu ga nor tomaepx ga
yat r anagr: Tomaepxtcum i
Caducxg toxcax nayaxchi r
naxcax nang xg i cur camyug r
ngma chomcg i puractanxg r
taramax nanadai. R chaxicatama
chia nax cumax nx
chayarxuxcax anagr. 18-19R

r yma nangu ga to ga puractanx
r anagr: Yim cuneg r ngma
cuxacg r cune ya yacchi i
a
peta naxg. R ngrchi ngm
nachianex
taxchic ya buanec r gux

nanguta. R guxma ya cuxacxg r
ngxma tayue. R chaxicatama chia
nax cumax nx chayarxuxcax
anagr. 20R yexguma ga nma ga
Yox r inachi r nor ngechamax
ngchirugu nagug r ng
nabai xeruxexe 
nayangcuchi r Tupanax nicuaxx.
21R yexguma r anagr:
%
cax. R
ngxgumarx t ta taxuxtma chox
nangexma i ngxguma chayuxgux. R
nma ya Cori ya Tupana choxna nanax

12
i guxma, 
nanayaxu. Namecmaxchi ya Cori ya
Tupana! anagr. 22R yemaac ga
ma ga yema
guxchaxg nx nax ngupetx r
tama chixex nax r tama
Tupanamax naguxchiga.
Chatan r Yox nidaxawexexe

1
ngunex nax Tupanape
nangugx ga yema nor orear
ngerux, r nma ga
Chatan r ta natangu nax. 2R nma
ga Cori ya Tupana r nxna naca r
anagr: ?
anagr. R nma ga Chatan r
nanangx r anagr: Gux i
naanegu chayaxegu i dux
anagr. 3R yexguma ga nma ga
Cori ya Tupana r anagr nx:
Tama ex na cunangug ya yim
chor du ya Yox? R tataxuma ya tex
ya naxrx , r naxrx chauga
x, r naxrx mea maxxe, r
naxrx chixex, r
naxrx tgna duxe nax taxemaama
chixex taxxcax. 
choxna naxcax cuca nax chixex nx
cungupetxxcax nma taxuxma i
chixex naxyane, natr nma r
nanaxai xrgumarax
r taxuxma i chixex nax
anagr. 4Natr ga nma ga
Chatan r Cori ya Tupanax
nangxga r anagr: Ngxguma
taxema ya tex tmaxnexchimax
chixex , r taxucaxma

tanaxi xchix. R tg nax


tamaxxcax r tamemare nax

366
itanaxx i guxma i taxac i tx
ngxmax. 5Natr ngxguma chi
naxyadaaexeex gu r t
nx cudau nax chixex t
cupe%
anagr. 6R nma ga Cori ya
Tupana r Chatanx nangxga r
anagr: Mar name. R namax
nax i ngma cuma cunaxaxex,
  cudu i nor
max! anagr. 7R yexguma ga
nma ga Chatan r Cori ya
Tupanape, r Yoxcax
nananguxx  
porax ga guxma ga nax
iryi xix. 
u. 8R
yexguma ga nma ga Yox r
tanimacate. R nanayaxu
 %
xnexcax. 9Natr tma ga
naxmax r atagr nx: oma r
ta pora cux nax mea Tupanape
cumaxx? R Tupanamax chixex
naxuegu r noxtacma nayu!
atagr. 10Natr ga nma ga Yox
 nangxga r anagr: Pa
Ngex, tama name i ngmac chixex i
oremax quidexa. R guxguma
taxc tanayaxu i ngma mexg i
Tupana txna x. R uxc chi i
 i ngma
guxchaxg i taxcax ngux?
anagr. 
yema nx nax ngupetx r tama
chixex .
Yox nayadaug ga namcg

nma ga Yox r nx nayexma


ga tomaepx ga namcg, 
11R

24

367
Erif ga Temanec, r to r
Birid ga Chaanec, r yema
to r Chof ga Naamanec. R
yexguma nx 
naguxrax ga guxchaxg nx nax
ngupetx ga Yox, 
%xgxxcax r
naxmcgaxca
ngx nax yangex. 12R yexguma
yx nadaug,
r yema porac nax yada r
tama aixcma nx nacuaxg. R
yemacax inanaxge ga aita nax
naxex r naxauxex. R yema tax
ga ngecha nax yangegxgagu r ng
nargutechirug r mairaxtexe
ngerugu nagnagtexeg. 13R
%
nartog. R 7 ga ngunex r 7 ga
chtax yma nayexmag r taxuxma
ga dexa nanaxuxuchig, yer nx
nadaug ga Yox ga tax ga ngx nax
yangex.
Nidexa ga Yox naxcax ga yema
ngx ga naxcax ngux

1

chixex namax naxuegu ga yema


ngunex ga nagu nabux r anagr:
2-3Nachixe ga yema chtax ga nagu
changx. R nachixe ga yema ngunex
ga nagu chabux.

20Txc ya Tupana i tx
nangexx ya yxema ngx
ingeechaxe? R txc i tx
namaxx ya yxema guxchaxg r
ngechag tmacax nguechaxe? 21R
txc tama tayu ya yxema yucax
%naxcax tadauxgu

oma diru icxcax idauxrx? 22R


ngma tax i naxcax tadaux 
txna nangu i ngxguma tayuxgux.
23R taxaccax nangx 
yat ega chi Tupana ngx
guxchaxnamaxgu? 24R ngma
chox nax nangxgagu r tama
chataiya r ngma nax chaxaxux r
chauxgxet r oma dexrx
nichuru. 25R guxma ga yema
guxchaxg ga naxcax chamux r
u. 26R taguma
icharng r taguma chatax, er
ngma guxchaxg r chaugu nangu, r
ngmagagu r nataxu i chor tax
anagr ga Yox.
Erif r Yox naxucuxe

Erif ga Temc r
Yoxna naca r anagr nx:
2Ngxguma chi tex cumax idexagu
 naaxtmx?

nax tama cumax chidexax. 3-5R cuma
nax tx cungexx ga guxema
muxema ga guxchax tx ngupetgxe,
r tx cuporaxeex ga guxema turxe,
r tx cunangchaxeex nax
tardaxcax ga guxema rnguxe, r
tmamax cuporax ga guxema
rnguxchaxe, natr i uxma nax
guxchaxg cuxcax ngux, r cuma r
cungear porax r cumu. 6R cuma
nax aixcma Tupanaax cupuracx r
mec ya nor du r uxc i
tama aixcma nagu cuyaxx ya yim
nxna nadauc i ngma mex i
duxg? 7! Wxi
ya duxe ya aixcma mexe r taguma
chixex , r mar uxgu nx

1R

4, 6, 8
cudaux nax ngrmare Tupana tx
poxcux? anagr ga Erif.

Yox r namcgx nangx

nma ga Yox r nanangxga


r anagr: Ngxguma chi
guxma i chor ngechag r chor
guxchaxg r inayxgu, r naxnc ya
taxt i taxngxmagcar yexera
chi nay. R ngma ngx nax
chingexca
mexmax chachonagx.

8-9Chierna Tupana noxtacma


choxna naxxgu i ngma nxna naxcax
chacax i chanaxaxex. R chierna
 yagaxgu nax ngxma
nagxcax i chor max. 10-11R uxma
nax ngx chingex, 
tax  yagax omarta
nx changecha i nor ore ya Tupana
ya nec. R uxma r chagar
porax r mar tama yaxna namax
ngma guxchaxg r mar
taxucaxma txc nua chamaxecha.
12R chor max 
nutarx natai. 
 chatai. 13
chaugnatama pora chax r taxema
tex chox taporaxexe. 14
tamc i ngx ingex r nx
tangecha  %

1-3R

ngxmacmax yaxaixcmagu.
i pemax, Pa Chomcgx, r
tama chomax pixaixcmag. R oma
rx .

21R ng%chauxcax i
pemax. R nx pedau i aa tax i
15Natr

368
chor guxchax natr pebai xchix
r ngemacax pemue.

24Chomax nx pixu nax ngext


chatx r chixex chaxx! R choma
r t charngeaxmare. 25R taxema nx
, natr i
pema r taxuxma i chixex chaxchirx
r chox pixug anagr ga Yox.

Birid r Yox nangx

1R

nma ga Birid ga
Chaanecx r Yox nangxga
r anagr: 2omarta Pa Yox, r
quidexachigama. R uxguxratta
nx curchaux 
buanec ya tacrx i cur
dexa? 3%
ngxmac r guxguma nixaixcma r
tama nanangupetx
chixex. 4R guma cuneg r maneca
Tupanape naxe, r
ngemacax nma ya Tupana r
nanapoxcue naxcax ga yema naxgx.

13R ng ngupetx i


guxma i duxg i chixexar rux
r Tupanax rngmaex, r gux
 r ngxma narxomare.

20Tupana r taguma nx
inayarngma ya yim yat ya
chixex, r tama nx
narngxee i ngma duxg i
chixexar rux . 21R nma
  nacugxx
r t cur taxmax tagac aita
cunaxxx anagr ga Birid.

9, 11

369

Yox r Biridx nangx

Chof r Yox nangx

1R yexguma ga Yox r Biridx


1R yexguma ga Chof ga
nangx r anagr: 2Choma
Naamanecx r Yox
r meama nx chacuax i guxma i
nangx r anagr: 2Guxma i

ngma dexagane i nx quixuxcax r


ngma, r nataxuma i ngexacaxx i

t chanangx. R tama ngma nax


chomax nx quixux. R aixcma
namaar dexax ca
Tupanape ya
xar ore. 3R cuma
yat ya ngear chixexc . 3R
ng
ngma cur
Tupanapechagu, r dexamax chi tox curngeaxgxx r
1000 i oremax ng napoxgu,
taxechima cux tangxgax naxcax i
% ngma cur ore i namax tox
napoxx.
cucugcraxx? 4R cuma nx
quixuxgu r naexgu i ng,

15
r cug curmear maxx i
chixexx
gux, 
Tupanape. 5Chierna Tupana
idexagu nax cumax nx yaxuxcax i
chanangx 
ng%.
maxx nangugx. R ngma nax

R nma ya Tupana r chi cuxcax


nx changechatmx
nanangoxexe nax ta ga
i chox tauxchax nax naxcax
chixex cuxx, er nma r aixcma
chacax.
nx nacuax i guxma i cuxx. R

19
ngmac i cuma r t nx cucuax r
poramax t nx tarporamaex? Er
xramarex i poxcu cuxna nax r tama i
 r
ngma cuxx%. 7R
nx cucux i ngma Tupanaar
yaxaixcmax. R tex t nxna taca i
xgux? R cux natauxchax
nor maxchiga?

nax nx cucux i ngma nagu


33-34R chierna toxcax nangexmagu i
  %ngxmac?

%ex gac i guxchaxar

11R nma ya Tupana r aixcma


mexrux i Tupanamax r chomax
nx nacua ya yxema
icux  nax
idorataxxe. R nma r nx nadau i
tama chox yapoxcuchigxcax r
ngma chixex. Exna cuma nagu
chox yamuxeec higxcax ya Tupana.
35R ng
 nacux

chamucma namax chidexa, er


i ngma cuxx? 12x i

Tupanaar cuanguxchax
chauxcax r taxuxma i chixex

napeanagr ga Yox.
duxnguxchaxrx . 13R

11

11, 13, 15, 16


yachaxchi nax chixex cuxx r mex
nax! R Tupanana naca nax cux
nangxeex cax! 14R ngxguma chixex
cux! Er tama
name i cur max
ngma chixex. 15R ngxgumarica t
cma
cudaunagx r taxcma
Tupanamax quidexax  
cumux anagr ga Chof.

1R yexguma ga nma ga Yox


r nanangx r anagr:

Guxma i ngma nx pixux r


chauxetmax nx chadau, r
chauchi xemax nx . 2R
ngma pema nx pecux r choma r
ta nx chacuax. 
pex nax charaxtgumaex i chor
cua. 3
nax Tupanamaxxchi chidexax nax
namax tog tachoxgagx ya yim
%ngxmac. 4Pema r per
doramax peyadx i ngma aixcma
. R pema r oma dutrug i
taxexma xxrx .

15
guxchaxmax chox imaxgu, natr
nape 
chapoxama, er taxuxma i chixex
chax.

23Chomax nx ixu! Taxacr


chixex chax? R ta
?
24Taxaccax chauxcha?
R txc 
%? anagr ga Yox.

13

370

Erif r wenaxar Yox nangx

15

1R yexguma ga Erif r
nanangxga r anagr:
2Ngmac yadexax 
yat ya nx cuc? R ngma cur ore
i cug namax cupoxx r oma
buanecr. 3
ya aixcma nx cuc r taguma
ngexcmare nidexa r tama ng
napox namax i ore i
natxca. 4Exna tama
Tupanax cumu? R ex na tama nx
cungecha?

12R txc i ngma ngx i


quingex cux narporamae r
ngemacax cunuxet? 13R txc

Tupanamax cunu r ngemacax tama


cuxne nax napenaxcax quidexax
i ngma cuxcax ngux?

20R ngma dux i chixex r


nuxaxex, r nor max r nanuxu r
guxguma nachixexechamare.

34R ngma chixri maxx i duxg


r t nangexacgmare. R yima
e
napatag ya muar ngmaxn
%ngma diru i chixex
nayaxuxc r t nixae
anagr ga Erif.

Yox r Erifx nangx

16

1-2R

yexguma ga Yox r
nanangxga r anagr:
Mar muexpxcna nx 
nangexgumaraxx i dexa. Pema r
tama tax choxna pex, r yexerac

1618

371
ngx chox pingexeeg . 3R ngma
 r
ipeyadaxmare. R uxguxratta
nx perxoex nax chixri chauchiga
pidexagechax?

15Choma r chor ngechamax


naxchiru i tmxgu chicux, r
tanimacagu chaxeru. 16R axumax
ngemacax
charchaxet. 17R ngmac chauxcax
%
chanu r taxuxma i chixexgu
%x. 18R aa
guxchaxg i chauxcax ngugxgagu,
r chanaxaxe nax tex chox poxx.
R ngma naxcax chacax 
naxpa nax chayux r aixcma
nangx nax tama bexma pecdu
chaxx i ngx chingex.
19-20xpe
rx r bexmana
 
  ixuxe i
Tupanapeng
ngmac nma ya Tupana r nx nax
nadauxcax i ngma chauxgxxet r
nx changechatmxxcax
anagr ga Yox.

1R nma ga Yox r anagr


ta: Mar nataxuma i chor
pora r mar ningaica nax chayux. R
chauxmax i nagu t chatx r mar
namemare. 2R ngma duxg i
chauxngxmagx r nua chox
yacugemarex . R ngunec r
chtac r nx chadau nax uxc
chox .

17

ngma ngunexg i nagu


chamaxx r nigetan, r guxma i
ngma chaxxchax r nagu
 r ngxma narxogmare.
11R

13ngma
chananguxeex nax ngma anexgu
charngxcax anagr ga Yox.

Birid r wenaxar Yox nangx

18

1-2R

yexguma ga nma ga
Birid r Yox nangxga r
anagr: uxguxratta nx
curchaux nax ngmac quidexax?
R ng
cur ore r mar name i yigmax
tidexag.

5R ngma chixri maxx i dux r


paxa inayagux i nor max, r
ng 
.

7R ngma nacma i chixex i naxcax


mex  
nanguxuchi. R nma ttama nagu
nangu i ngma chixex i togcax nagu
.

11R ngma chixri maxx i dux r


gux xg
%,  
ningxtan.

17R guxma i nachiga r t


, r mar
 xg nxna
nacuaxchie.

18, 19, 22
21R

ngmac ngxma nayagux i


nor max i ngma dux i chixri
maxx i tama Tupanax cuxchax
anagr ga Birid.
Yox r namcgx nangx

19

1-2R

yexguma ga nma ga Yox


r namcgx nangxga, r
anagr: uxguxratta i nx
perchaux nax chox
penaxi xchixx r ngx chox
pingexx namax i per dexa? 3R
guxguma chomax peguxchigag.
Exna tama pexnee nax ngmac
%?

7R porac aita chax nax tex


chox yapoxxcax, natr taxema
chox tangx. R ngxeec ax chaca r
taxema chox tarngxee. 8R Tupana
r chox nipoxyemax r chox
nixyemax 
chaxpetxcax.

11R porac chomax nanu r oma


 %.

19R ngma chomcxchigchirex


r chauxchi naxaie. R ngma
porac nx
changechagxchichirx r chomax
narxuang. 20R ngma
chauxchaxm r mar chauxchina%
nayaxux. ngma r
chamaxama. 21Pex
changechaxtmx, Pa Chomcgx!
Er nma ya Tupana r naxmexmax
chox nimax. 22Txc i pema r
Tupanarx pingxtanx? R
tama e  nax

372
chixex chomax pexx? 23-24R
chier tex naxmatgu i chor dexa.
R chier xi i runaxcax i
matrumax plmotachingu rexna
nutatachingu naxmatgu i aa chor
a
ore nax guxguma ngm
25

nangexmaechaxcax. R choma r
nx chacuax r yim chox poxc r
namax.  
nachogx . 26
i aa chauxune r t nua chanatax,
natr ngexacaxx i chauxunemax
r ngx  chadau.
27R chomatama chauxetmax t nx
chadau r tama toguxexetmax
anagr ga Yox.

Wenaxar Yox nangx ga Erif

22

1-2R

yexguma ga nma ga
Erif r Yox nangx r
anagr: 
Tupanaax namex 
nx cua? 3R yim
%ngxmac r
taxacr mex 
cumaxxgu r napenataxuxgu i
cur chixex? 4-5R uxma nax Tupana
cux poxcux r tama i taxacr mex
nax cuxx r
cux yanaexchixx. Natr ngma
cur chixex i taxchix i taxuguma
yagx napoxcux.

12R nma ya Tupana r


daux 
xtag ya daux idauc r
nacutt. 13-14uxc
 nax Tupana
tama nx nacux i ngma cuxx r

2224

373

chanangxga i uxma er nma ya


Tupana r naxmexmax chox nimax.
3-4R chier nx chacuaxgu nax ngext
Tupanax ichayangaux nax nax
a
changuxcax, r namax ngm

chayardexaxcax, r nx chixuxcax

21R dcax, 


i ngma chox ngupetx. Er chox
Tupanamax rngxm! R ngmac
nangexma nax taxacmax
 naxpet. 22R
chanangxgax.
ucuxe r cugu namax

10Natr nma r nx nacuax nax


nangux i nor ore! 23-25R ngxguma
 %ngxmacna cug
uxc mea chamaxx r ngemacax
cuxgu r naxcax cuteguxgux r chi
ngxguma chox naxxgu r oma iru

gachixgu i guxma i
%%x rx . 11R

choma r gux
chixex i cuchingxmax r chi

ngma
 cuxooxgu nax cux
nor ucuxe i chomax nx yaxux.
nangchax i diru r irug, r
12R guxguma mea chayanguxx i
  cuxcax
oma tax i cur iru r cur dirurx nor mug r nor ucuxeg, r taguma
choxrtama ngcha chax. 13R
. 26R ngxguma r t cur tax

taxucaxtma nx
ngxguma taxac naxxchaxgu i
27
cuxne. R ngxguma cur yumx nmax r nanax, r taxema tex
taxaccax nxna cucaxgu, r nma r
tanaxchicx i ng. 14R
ng nax
t cux . R cuma r t
chomax naxx  
cuyanguxx i guxma i ngma namax
namax i ngma to i
icuxunetax. 28R guxma i ngma
cuxx . R
nangexgumaraxx i t chomax
Tupana r cuax t cuxna nax nax mea
naxx. 15R ngemacax nx chamu.
29

R ng
 i cur max. Er nma ya
Tupana r nanaxnexx i ngma ng
ngma chox ngupetchax r mu

icuaxx natr nanapox i ngma


chauxcax nangu anagr ga Yox.
napeicuaxx

1R nma ga Yox r anagr


anagr ga Erif.

ta: Txc ya yim


%
Yox r ng nixuechigama
tamax nx yaxux ega taxac
nax taguma chixex naxx
naxxchagu nax ngmac i yixema r
1-2R yexguma ga nma ga Yox
nx icuxcax? 2R ngma chixex i
duxg r nayapugachig i ngma
r nanangxga r anagr:
yeanear cuaxrug. R tmacax
Chanaxi xchicma t
ngma pamx i caixanexgagu
 nangugar maxx ?
R uxc nx quixux nax Tupana
tama cux daux? Er nma r
gux.

24

23

24, 31, 32
nang xg ya carnrug nax yexerac
nx timuxcax. 3R tmaxnacax
nang xg ya yxema taxcutag r
yutegxe.

12ngxmagxe r
yuechaxe r taxauxe r
tangechagag, natr nma ya Tupana
r tama tx nx 
yumx.

1R nma ga Yox r
nidexachigama r anagr:
Choma r meama chaugna chadau
nax tama chau
nangchax i togar ngmaxg r
bai i pacg.

5R aixcma nx chixu r taguma


chixex%taxac
chax, 
xx.

16R taguma tx icharngma ga


guxema ngear diruxgxe nax tx
charngxeex , 

31

yutegxe r taguma chanaxaxe ga


taiya nax tingegx.

24R taguma chor dirugu chayax.


25R ngma chor tax r bai ga
uxgu chor mux ga yemax
nayexma, r bai ga yema mucma ga
diru choxna ngux.

33-34R taguma togrx ichayacux ga


yema chixex ga chaxx r taguma
chayacchig nax duxg tama nx
cuxcax. R taguma
chautanxgpe

374
nax yemaac tama nx nacuaxgxcax
i chor chixex r tama chox nax
naxoexcax. 35Chier tayxemagu ya
chox . R ngma nx
chixux ngemacax
chauga nagu chax. Chier uxma ya
Tupana ya guxx cuc r chox
nangxga. R ngma chox
xuaxgx 
nanaxmatg i ngma namax chox
yaxugx anagr ga Yox.

Eri r nx Yoxmax nidexa

32

1R

yexguma ga yema
tomaepx ga yatg r
narngeaxg r mar tama Yox
nixuchigachig, yer nma ga Yox r
nx nixuchigama ga taxuxma ga
chixex nax naxx. 2R yma

Erigu gac. R nma r Baraqu ga
Buchtanx . R nor oxi r
R . R nma ga Eri r mar
%
Yoxmax nanux, yer nx nadau ga
ng nax napoxx r Tupanana
naxugx. 3R nma ga Eri r yema
tomaepx ga Yoxmcgmax r ta
nanu, yer tama nx nacuaxg ga
uxc Yox nax nangxgagx, r
yemaac naya Tupanaguchixg ga
yema chixex. 4R nma ga Eri r
guxxma narngextxmae, r
yemacax yema togx nananguxexe ga
nax yagegagx ga Yoxmax nax
yadexagx. 5-6Natr yexguma nx
nadauxgu nax tama nx nacuaxgx
ga uxc nax nangxgagax, r
%

3234

375
anagr: Choma r pex
charbumae r ngemacax
changeaxmare, r tama pemax nx
chixu i ng. 7Er

peryamaegx r yexera pex mea
pecuax. 8-9Natr tama ngma nax
namuar taunecx 
ya yat cuax nx ngexmax. Er yim
%ng
%cuax
anagr ga Eri.

1R nma ga Eri r
nidexachigama r anagr:
Ngemacax, Pa Yox, chanaxaxe nax
i chor ore. R nangug i
ngma t cumax nx chixux! 2R
uxma r mar chox nangexma nax
taxacmax t cux changxx. 3R
max t chidexa. R
aixcma t cumax nx chixu i ngma
. 4R Tupana ya
%ngxmac r chox
nangoxexe r chox namaxexe. 5R
ngxguma chi nx cucuaxgu nax
chox cungxx r c chox
nangx! 6R dcax, r choma r

33

cumax r Tupanape
. Er yixema i taxre r
 nax ya Tupana. 7R
ngemacax tama name i chomax
cubai % 
ex gac tx muxrx t cux chamu.
8-10R choma r aixcma
chauchi xemax cux 
acux: R Tupanape, r
nataxuma i chixex , r taguma
taxacr chixex chax. Natr nma
ya Tupana r naxcax nadau nax

taxaccax chox naxuaxx. R oma


 %,
acux.

12Natr tama aixcma naexgu i


ngma nx quixux er ya Tupana r
%. 13R txc
nape
tama cux nangxx i cur ore i
%?
14Tupana r naguxrac tamax
nidexa natr i yixema r tama nx
tacuax i ngxguma tamax yadexagu.
15uxguac r chtac tamax nidexa i
, rexna tx nangoxetxx i
ngxguma yaxta tx poragu r ipeegu.
16-17R Tupana r nidexa
naxmachi xexg r
nayaxucuxeg r nanamuexexe nax
ng%cax i
ngma nacma i chixex r tama ng
yacuaxgxcax. 18R ngmac ya
%
nananguxxexe i duxg nax tama
nayuexcax r tama tauquegu
yataxgxcax. 19R uxguac ya
Tupana r duxgcax nananguxx i
 nx ningexexe nax
ngmamax iyanaexchixxcax.

29-30R Tupana r muexpxcna


ngmac duxmax nanax nax
napoxxcax nxna i yu nax
ngmac namaxechaxcax anagr
ga Eri.

10R nma ga Eri r


anagr ta: Natr pemax,
Pa Chomcgx nax Pex Pecuxx
r chox ! R tax i nagu

34

3435
ya yim Tupana ya
%ngxmac r chixex
naxx rexna natx i ngxguma
texx iyanaexchixgu! 11R nma
ya Tupana r ng
taxxcma tx nanaxtan. R
yxema mex max tx
nanaxtan r yxema chixex 
poxcumax tx nanaxtan.

14-15R ngxguma Tupana duxgna


nayaxuxgu i nor max r guxma
 .
16R ngx i
cux cux c chox
! 17R
ngxgumachi Tupana naxchi aixgu i
ngma mex r uxc chi namax
inacuax i guxma i naane? R nma
% r
uxc i cumax i chixex namax
cuxuegux? 18R ngxguma chixex
naxggu i ngma nachixanegar
ex gacg r ngma diruxgx, r
%
naxuegu. 19Natr nma ya Tupana r
guxxxee, 
e diruxgxe r
diruxgxe r Tupana r
% narngxee, er
nma ya Tupana r guxxma
nangoxexe.

22R nataxuma i ta i


Tupanacha 
dux i chixexar rux.

31R txc i duxg i tama


Tupanamax nx yaxugx i nor
chixexg, r agx: Chixex taxe

376
natr t nx tarxoe i ngma
chixex, agx? 32R txc i
tama Tupanax agx: c chox
naex i ngma chixex i chaxx! R
ngxguma chi mar chixex chaxxgu
r t nx , agx? 33Exna
cumax, Pa Yox, 
Tupana r t cunaxaxexcma cux

? R uxma r cuxna
 i
uxma nax ngma orex cumax
chixux? R chanaxaxe i tox
cungxga. 34R aa yatg i
nuxmagx i nx icuaxchix r
chox , %
guxma i ngma tog i duxg i
naxx icux r t chomax nx
nixug r anagrg t: 35Yox r
tama nx nacucma nidexamare, r
ng.
36
maxx ya Yox er ngma nor
ngxx i
chixexar ngxgarx . 37R
tama chixexxicatama nax i Yox
. R
tape r
namax ng nachox
anagr ga Eli.

9R nma ga Eri r
nidexachigama r anagr:
Ng%ex gac nor
duxgmax chixri icuaxgu, r nma i
duxg r aita naxe r naxcax
nadaug nax tex naxme
nanguxxeex i ngma ex gac i chixri
namax icux. 10Natr ngma
duxg r tama naxcax nadaug ya

35

3538

377
yim Tupana ga nangoxeec r pora
nxna c i ngxguma tax i
guxchax. 11R nx
narngmae ya yim Tupana ya cuax
txna c r tx nguxeec nax naexg
cuax tx
ngxmaxcax. 12R ngma duxg r
Tupanacax aita naxe, natr
nma r tama nanangx er nmag r
duxg i chixex r ng icuaxgx
. 13 %
ngngma
 anagr ga Eri.

13R nma ga Eri r anagr


ta: Ngma tama yaxgx r
%
nax nangexmagx r tama Tupanana
eec ax nacage. 14R
ngx
nangextxgutama nayu. R ngxguma
nayu%, er
chixexgumare nayu. 15Natr Tupana r
 tingecma tx
nanguxuchixx 
tmaar chixex nax ngmac ngma
ngx itingextacuaxchixc ax
i tmaar chixex. 16R cuma r ta, Pa
Yox, r cur i xchi
nanguxuchixx r muxma ga cur
yemaxg cuxna nax r nanap ga cur
mecha namax ga na ga chi xichix.

22%
naporaxchix ya Tupana! R
nataxuma i nguxeet aerux i namax
anagr ga Eri.

1R nma ga Eri r
nidexachigama r anagr:
Ngxguma nx chadauxgu ya

36

37

buanec ya taxchic r chamu r


yima chor maxne r porac
niyuxnecx. 2R pema r meama nx
naa i
oma i duruanexrx tagax. 3R
nma ya Tupana r nanamu i
bai xbeanex i gux.

13R guxma i ng


nx nadauxexe i nor pora. R tac ya
buanec r puc nma namu nax
namax duxgx
yanaexchixxcax. 
tx nanaex nax nx
ingechatmxgx. 14Pa Yox yaxna
, , 
ngma taxg i mexg i Tupana x!
15R nx cucux nax uxc Tupana
mea namax inacux r mea
nachicagu nanux i guxma i ngma
daux idaux? R nx
cucux nax uxc
yayauxracxx ya yim mac i
caixanex?

23R tama nx tacua


yim guxxma cuc ya Tupana. Er
nma r guxar yexera naporaxchi,
, r naexgu i nor
, r taguma chixri texmax inacuax
anagr ga Eri.

Tupana r Yoxmax nidexa

38

1R

Cori ya Tupana r
buanec ya xuxe
Yoxmax nidexa r anagr nx:
2ngemacax
tama cunayaxux i ngma chor
ucuxeg? 

38, 40
nangx nax cux nataxux i cur cuax.
3R uxma ega cug curporagu, r
chanaxaxe i chox cunaex nax tama
cumux nax chox cungxx i ngma
cuxna t naxcax chacax. 4R ngext
cuyexmax ga noxrix aa naane
changoxeeg u? Chomax nx ixu ega
aixcma cuax cux ngexmagu! 5Nx
cucux  ga noxri nagu

ga guxema nor ngugrux ?

8
nagox  
ngxmax  ga guxema
x e ga yema
dex?

12R cuma r yexguma oma ga


cungo
uxgu cunamux ya axc nax ya
 nax
yangunexcax?

16R mar uxgu cuyadaux i


ngma xmax  i
ngma mr?

25%xe r
naxmaxxe ya buanec?

31R e
 
cungexmagxx ya xtag? R ngma
xtagtcum i Pryadegu gagx
 
cungexmagxechax nax tama ng
cax? R ngma
xtagtcum i Origu gagx r
 
cungexmagxechax 

378
tama ngcacax? 32R cuma
i meama nor oragu
cunangoxeex  
ngunetx ?  i
namax cucux ya yim xtagtcum
i cha i Taxgu gagx r yim
xtagtcum i cha i xraxgu
gagx? anagr ga Tupana.

40

1R nma ga Cori ya Tupana r


nidexachig r anagr:
2uxma i cuma i chomax
curxutagachax i choma nax
% r ex na
quidexachigamax t nax chox
cungxx? anagr ga Tupana. 3R
yexguma ga nma ga Yox r Tupanax
nangx r anagr: 4Choma r
taxumaama cux changx, Pa Tupanax,


cupe. 
noxtacma ichayarngeax. 5R mar
porac chidexa r ngemacax taxuxma i
taxacr tox chixu anagr ga Yox.
Tupana r wena Yoxmax nidexa
6

buanec ya xuxe%
nidexa r anagr nx: 7c chox
naex nax tama chox cumux! R
nangx i aa cuxna naxcax chacax!
8E%
dorataxx r
 nax chixex cuxcax
ngux nax ngmac i cuma r cug
quixuxcax nax taxuxma i chixex
cuxx? 9Exna cug cucuaxgu r
chauxrx cuporaxchi? R ngma
cuga r chaugarx duruanexrx ?

4042

379
nangug i ngma naex i
taxchix i ipoptamu i choma
changoxeex ngema cux
changoxeex rx! R nma r max
nanang. 16R
dcax i ngma naxcaxex r uxc
naporaxchi r ngma namachi r natai!
17R yima narex 
 mea niex. R yima
naparaar tarumag r nipora. 18R
yima naxchinaxg r oma
chemenaxgrx r
rumenaxgrx . 19R guxma
i ngma naexg i chaxx
ng%
duxg nx muex. R choma i nor
ru
charporamaex anagr ga Tupana.
15Dcax,

41

1R

nma ga Tupana r
anagr ta: Ngma bayna
i tax  ngxmax r cuxcax r
%? R
cux natauxchax 
%cunaxar conx ?

5R cuxca
t cuyapuxx? R cuxcax r t
cuxtxx ?

9R ngxguma tex nx daumaregu i


ngma bayna, r porac tamu. 10R
ng
r nidra. R taxema tapora nax
naxca. 11R yxema
naxca x ?

nax naxca anagr ga
Tupana.

Yox r Tupanax nangx

42

1R yexguma ga nma ga Yox


r Tupanax nangx, r
anagr: 2Nx chacuax nax
guxxma cucux r nataxuma i
taxac i cux guxchax nax cunaxx.
3ngemacax
tama cux chanayaxux i ngma cur
ucuxeg? R ngmac chanangoxeex
nax taxuxma chacux. R choma r
nachiga chidexa i ta% i
tama nx chacux i cuxicatama nx
cucux. 4Cuma r acurg chox:
Chox %!
R chox nangx nax cuxna chacax!
acurg chox. 5Noxri r cux

chacux, natr i uxma r daa
chauxetmax cux chadau. 6R
ngemacax i uxma r mar nx

charxo ga yema noxri cumax nagu


. R ngemacax nua
mairaxtetanimacate
charto anagr ga Yox.
Tupana r wena Yox narngxee
7R

yexguma Yoxmax
yadexau
Erifx anagr: Yim chor du ya
Yox r aixcmax nixu ga chauchiga.
Natr porac cumax chanu r
namax chanu i ngma cumcg yer
tama Yoxrx aixcmax pixu ga
chauchiga. 8R c i uxma r 7 i
 piyauxg r 7 i
carnrug r chor du ya Yox
penagag! R yimpe
maxcax penadai r peyagu i ngma
naxnag! R nma ya yim chor du

42
ya Yox r t pexcax nayumx. R
choma r t nx nx 
yumx r taxuxtma chixex pemax
 nax pex
chapoxcuex nagagu nax tama
aixcmax pixux ga chauchiga yema
chor du ga Yox aixcmax ixuxrx
anagr ga Tupana. 9R nma ga
  %
nanaxg ga yema Cori ya Tupana
namax nx ixux. R nma ga Cori
ya Tupana r nx 
ga yema Yox namax nx ixux nor
yumx. 10R yexguma Yox
namcgcax yumx
Tupana r noxriar yexera Yox
narngxee. 11
guxma ga naeneeg r naeyaxg r
namcg r guxma ga yema duxg
ga paac nx cuaxgx r Yoxtagu
. R nachi%
 ga na. R
%xgxx nax tama

380
 ga yema ngx r
guxchaxg ga Tupana nx ingexeex .

 nixchig ga
uxre ga di%
xcax. 12R Tupana r porac
noxriar yexera Yox narngxee ga
yexguma mar nayaxgu. R yexguma r
14,000, r
6,000, r 1,000
chimx
puracrux , r 1,000
nor bru ga ingex. 13R
yexgumarx %
nx nayexma ga 14 ga naneg r
tomaepx ga naxac.

16-17
namax ga 140 ga taunec r nx
nadau ga nataag r nataaxacg. R
yema nataaxacgacgx r ta nadau.
R yemaac mar nayaxchicma
nayu.

SALMOS
(Wiyaeg)
Tax 

1R

tatax ya yxema tama naga


ngma chixex i
duxgar ucuxe x i
ngma chixex gxcma r tama
nanaxraxxe i ngma duxg i
Tupanax cugex. 2Natr tmaar
tax x i
Tupanaar mug r guxguma chtac
r ngunec ng. 3R
yxema duxe 
natcut tox r guxguma ox r
taguma rex atxrx . R
guxma i taxac i taxx
tx nanguxuchi. 4Natr ngma
duxg i chixex gx r tama
ngmac mex nx naxpet. R
oma max i pax ya buanecema
cuenagxrx . 5R ngemacax i
ngma duxg i chixri maxx r
ngxguma Tupana nx icaggu, r
taxumaxtma ng napoxg r
poxcu i taguma gx t namax
naxuegu. R ngma chixex gx r t
ngma duxg
i aixcma Tupanape. 6Er
nma ya Cori ya Tupana r meama

nx nacuax i tmaar max r txna


,
natr ngma chixex i duxg i tama
x r nagagu ttama
.


1Taxaccax ngmax
narnuetancx i oma i
naanecx i tama Tupanax cuaxgx?
R txc %
i ta nax uxc
nor cuaxmax Tupanax ng
nayexeragx? 2R oma i naanecx i
nachixanegar ex gacg r
Tupanamax r yim nma
yangucuchixcmax nanue, 
%
nataxchigx. 3R tagac
anagrg: Ngexrma nax naga
! %naxme
tanguxxexe nax tama nat
ingexmagxcax!. 4Natr
nma ya Cori ya Tupana ya ex gac
 

nacugmare. 5R u%
nanabai xg r nugac nayangag r
anagr nx: 6Choma r mar nx

381

k24
chaxuneta ya yim ex gac ya choma
chanaxaxec nax namax inacuxcax
 ya yima
ma
, anagr. 7R nma ya
yim nx naxunetac r nanangx r
anagr: R uxmax, Pa Chaunatx,
r t chanaxunag i ngma cuma nagu
, er cuma r acurg
chox: , r choma
 chamaxeex i uxmax. 8R
choxna naxcax naca nax cuxme
changexmagxxcax i guxma i
nachix
ngxmagx cax! R
choma r t cuxna chanax. 9R
inaex i cur pora r ngmamax nadai
i ngma nachixanegar ex gacg
oma rumenaxmax ya buetare ya
naxcanacuai xcagurx!
acurg chox.10R ngemacax i
pemax, Pa e 
aa ucuxe %
nx chixux! 11-12R taxc r nx
pengechagc nx picuaxxg ya
Cori ya Tupana! R nx
xg,
pemuecma napexegu pecaxp
%
nanuxcax, r ngmac namagu
peyuexcax! Er ng
pemax nanuxgu r t ipeyartauxe.
Natr tataxg ya yxema naxme
tg ngxmaxgxe.
Dab r nor yumxwa Tupanaar
ngxeec ax naca

1Pa

Corix, 
ngma
chauxchi aiex. 2ngma
chauchigagu agx: Tupana r

382
 , agx. 3Natr
cumax, Pa Corix, r chor poxrux
. 
cuporaxx nax nx
charporamaexcax i chor uang.
4R

Cori ya Tupanacax aita chax nax


chox nangxeex cax. R nma r
chox 
ma, r
chox nangx. 5R ngemacax
ngxguma ichacaxgu r mea chape, r
taxc chabai xchi er nma ya Cori
ya Tupana r choxna nadau. 6R tama
namax chabai % i
chor uang i chox chomaeguchix
nax chox yamaxgxcax. 7Pa Corix, Pa

chox napox nxna i aa chor
uang!  
t quimx r cunabptax i ngma
chor uang i chauxchi aiex. 8R
, Pa Corix, %
cunguxxeex . R mex namax
naxuegu i cur duxg!
Aixcma Cori ya Tupanagu tayaxg

Chor Poxrux, Pa Tupanax


r chox nangx ega cuxna
chacaxgu! R cuma r ngxguma ngx
chingexgu, 
cutaxxx. R cux
changechaxtmx r chox nx

1Pa

x! 2R pema nax


peg picuaxgx r uxguxratta i
nx perxoex nax chox picugex r
ne chox pingexeex ? R
  nax
nagu pemaxx i pecmag i chixex i
 r natcaxmamare
? 3R dcax, r nma ya Cori r

k46

383
aixcma natmaaxe ya yxema duxe
. R nma r
chox .
4R nx pemuecma nx
, r martama nax chixex
pexgx! R ngxguma
ipeyacaxchitangu i pexchix
pe%
i per max i Tupanape!
5R Tupanana penax i ngma mareg
i nma aixcma namax nataxx, r
guxguma nagu peyaxg! 6R muxma
i duxg r anagrg: Tex t
tx tarngxexe?. Pa
Corix cux tangechatmxcma
tox  rngxexe!
7Cuma r tax choxna cux i nor
yexera i ngma duxg i muxma i
trgu r bnu nx ngexmagx.
8Choma r taxc ichayacachi r
ngxgumatama mea chape, er nx
chacuax, Pa Corix, nax cuma r choxna
cudaux.
Tupanamax itanaxg i ngunex

1-2Pa Corix, Pa Chor ex


gacx, Pa
Chor Tupanax chox nx 
i aa chor dexa i cumax nx chixux!
R chox nayaxu i aa chor yumx i
auxcma cumax nx chixux! R
nx ngma cuxna naxcax
chacax! % chixux
i chor yumx. 3R ex
yangonegu r t nx .
R paxmama t cumax nx chixu i
tachanaxaxex. R
chananguxexe nax chox cungxx.
4R nx chacuax, Pa Tupanax, r tama
namax cutax i taxacr chixex. R
ngma duxg i chixri maxx r

.
cupengma
ng icuaxgx. R cuma r naxchi
cuxai i ngma chixex gx. 6R ngma
idorataax gx r cunadai. R cuma r
nx cuxo i ngma cuechitaaxegx r
metagx. 7Natr i chomax r cur
ngechagagu chox natauxcha nax nagu
chaxcux ya yima cupata. R chox
natauxcha nax cux changechacma
cux chicuaxx i ngxguma cupata ya
nene ngexmax.
5R

8Pa

Corix choxna nadau naxcha


ngma chor uang! R cur
 xx nax tama
taxaccax chox yaxugexc ax! 9Er
ngma chor uang r taguma uxgu
aicmax nixug. R chixexguxicatama
. R ngma naa
i yuetamax i ngenaxrx . R yima
nor con r nidorataax . 10R ngemacax,
Pa Chor Tupanax napoxcue i ngma
duxg! R naxoxx i ngma chixex
! R nor
pecduggagu nx naxo, er cumax
! 11Natr guxma ya
ee r
yxema naxcax daugxe i cur ngx

tataxg. R guxguma taxcma


 cupox. R
guxma ya yxema cux ngechagxe r
cugagu tataxg. 12Er cuma r mex
tmamax cuxuegu ya yxema aixcma
ngma cur ngecha r
tmaar poxrux .
Tupanana taca ega
guxchax taxcax nguxgu

Corix tax i chox cuxx


ega chaugagu cunuxgu! R tax i
cur nugagu chox cupoxcux! 2Pa

1Pa

k67
Corix cux changechatmx er
choma r chatura! R chauxcax
yataanexx! Er porac chida.
3R uxma r chor mumax
chiduxrux. R cumax, Pa Cori Pa
Tupanax r uxguxratta i chox
curngxeex ? 4
chauxcax yataanexx! R cux
changechatmxgagu chox napox!
5
cuxna tacuaxchi. R uxc t cux
ticuaxxx ya yxema yuxe ya
tmamaxngxmaxe? 6R mar
chipa nax chaxaxux. R gux i
chtaxgu r porac chaxaxu r
ngemacaxetmax
chayaaixx i chor cxerux. 7R
ngma ngx nax chingexgagu r daa
chauxetg r mar nixog. R ngma
chor uanggagu r chixogxet. 8R
, Pa Chixexar
ruxgx, er nma ya Cori ya Tupana
r mar nx ! 9R
nma r mar nx 
chacaxax, r mar chox nanayaxu i
chor yumx. 10R guxma i ngma
chor uang r t nabai xchie r
namue, r ngemacax cugrux t
. R ngmac paxa nor
nemax t nibuxm.

Cori ya Tupana r ex
gac ya mea
dux% 

1R cuxme
changexmaxx, Pa Cori Pa Chor
Tupanax, nax ngmac chox
cupoxxcax nxna i ng
ingxtanx. 2R naxme
nanguxuchixx! Er oma aig i
gxrx . R

384
tataxuma ya tex ya nxna chox
poxxe. 3Pa Corix, Pa Chor Tupanax
r taxacr chixex chax? R ex na
chameta? 4R ex na ngxguma
chomc mex chomax xguyane r
chixexmax tx chanateguxx? R
e 
chanapoxcux? 5R ngxguma chi
ngmac chanaxxgux, r mar name

yangxtanx 
chox naagx r xtexeanexgu
napuxcuchigax i chor max. 6Pa
%
r nadai i ngma chor uang i chox
imaxgchax! Cuma r cunaxuegu nax
cunapoxcuex i ngma duxg i
chixex gx. R uxma r
chanaxa.
7R cugpexegu nangutaquexegxx i
guxma i nachixanecxg i duxg!
R guxma i ngma
nachixanecxgar e 
cug nangexmaxx r namax inacuax!
8R cuma nax gux i
nachixanecxgmax icucux, r
chanaxaxe i duxgpe
quixu nax aixcma cupe
ma i taxacr
chixex. 9Pa Cori Pa Tupana ya
Ixaixcmacx, cuma r cunangug i
x
ngchag i nax.
R iyanaxoxx i nor chixex i ngma
chixri maxx i duxg! Natr
ngma mea maxx i dux r nxna
nadau nax guxguma cugu
yaxgechaxcax! 10R Tupana ya
%ngxmac r chor
poxrux . 

k79

385
namaxxx ya yxema namax
ixaixcmagxe. 11R Tupana r ex gac
ya aixcma e, r nma r
guxguma naxchi naxai i ngma
chixex. 12R ngxgumachi taguma
Tupanacax nategux
r nma ya Tupana r t
 
nadai. 
naporamax . 13R mar
nartonmare ya nor chuxchig ya
iyauxramagugne. R mar namemare
ya naxneg ya tx imxne. 14R
dcax, nx pedaux i ngma chixexar
rux!  i
ixraxacchaxrx 
nanax xchix. R ngma chixex i
ngxmax  
nanguxuchi i ngma dora. 15R nma
r toguecax nanax i maxmaxx i
xmax natr nmattama nagu
ningucuchi i ngma. 16R ngma
chixex i togcax naxx r ngma
, r nagu ttama
nangu. 17Natr i chomax r Cori ya
Tupanax t chicuaxx er nma r
. R choma r chor
% chanataxx ya yim
%ngxmac.
Tupana r gux
yima duxmexewa nanangexmaxx i
oma i naane
1Pa Cori Pa Tupana ya Gux
Ngxmacx, r cuga r guxma i
 nacuaxg. R
ng i
. 2R ngma
buxngma maiex r nxna
cunanguxx nax cux

yacuaxgxcax nax ngmac


nangxcax i cur pora, r ngma cur
uang r cupe%cax r
yanangeaxgxcax. 3-4R ngxguma

chadau i ngma cumatama cuxx ya
a
tauemac r xtag i ngm
cungexmagxx. R chaugna chaca
r achagr: Ta name i
duxg r ngemacax nagu
? R txc nxna
cucuaxchix r naxcax
cuxogaxx?. 5R
ixgutaax cugraxxchic cunax ya
yim yat, r cunataxx, r nagu
cuyax. 6R guxma i ngma
cuxxcunangexmaxx ya yim
yat, r namax nx icucuaxexe. 7R

naexcunangexmaxx. 8R
x, r
maxx
gux ngxmagx
cunangexmaxx ya yim yat. 9Pa Cori
ya GuxNgxmacx, r cuga r
gux
nacuaxg.
Tupanax ticuaxx er mex nax

Cori Pa Tupanax, cux


chicuaxxcha guxne ya chor
maxnemax. R nx chixuchigacha i
ngma muxma i mexg i cuxx. 2Pa

1Pa

%Ngxmacx, r
chor taxmax porac cux
chicuaxx. R cuxca.
3R ngma chor uang r cuxcha
nibuxm r nayayi r nayue. 4Cuma r
e . R cur
a
tochicaxm

k910
cax. 5R
cuyangag i ngma tama cux
yaxgx, r cunadai i ngma chixri
maxx. R noxtacma cunapi i
. 6R ngma
chor uan r mar nayu, r yima nor
%. R
cumax, Pa Tupanax, 
cuyanaxoxx. R taxuxma i taxac
ta
nxna nax icuaxchixcax. 7Natr
nma ya Cori ya Tupana r guxgutma
e . R nma r nor
a
tochicaxm

nangugaxca
duxgar max. 8R nma r t mea
gux i duxgar max nangug. R
u  nixu i ta 
namax naxuegux. 9R nma ya Cori
ya Tupana r txna nadau ya yxema
chixri tmamax inacuaxgxe. R tx
narngxee ega ngx tingeggu. 10Pa
Corix, yxema cux cuaxgxe r cugu
tayaxg. R taguma tx
icuyarngma ya yxema cuxcax
daugxe. 11R naxca
Cori ya Tupana ya Yeruchar
e ! R gux
nx pixu i ngma mexg i naxx!
12R nma ya Tupana r txna
nacuaxchi ya yxema ngechagxe r
tama nx inarngma i ngma
tmaar axu. Natr nanapoxcue i
ngma chixri tmamax icuaxgx.
13Pa Corix cux changechaxtmx!
R dcax, nx %
chox nachixex i ngma chauxchi
aiex!  nanguxuchixx
i ngma yu! 14R ngxguma chox
cunguxuchixgu r choma r t

386
Yerucharar  chicuaxx
napema i duxg. R
namax t nx chixu nax chataxx
er chox cunguxuchixx. 15R ngma
tama yaxgx i duxg, r
nmattama nagu nayi i ngma xmax
i toguxecax namagu naxgx. R
nmattama nagu nanue i ngma
pxcha i toguxecax bexma ngxma
. 16R nma ya Cori ya
Tupana r ng nangoxexe i ngxguma
napoxcuxgu i ngma chixex gx.
R ngemacax i ngma chixex gx r
t napoxcue nagagu i ngma chixex i
nmagtama bexma toguxecax
naxgx. 17R ngma chixex gx
r ngma tama yaxgx r ngma
Tupanax iyarngmaex r poxcu i
taguma gx . 18Natr

guxchaxg tmacax nguxgu r tama
natcaxma Tupanaar ngxee
tananguxeeg , er nma ya Tupana r
  inarngma r t tx
narngxee. 19Pa Cori Pa Tupanax tax
i cunaxchicax i ngma duxg i
xxchaxx! c
cugpengma tama
yaxgx nax nxna cucaxaxcax
nachiga i nor chixexg! 20Pa Corix
namuexexe i ngma chixex gx!
R nx nx nacuaxexe nax nmag
r dux!
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax caxax

Cori Pa Tupanax Txc


toxna cuyxgu? R txc
iquicux ega ngx tingeggu? 2Er
ngma chixri maxx r ng rtax

10

1Pa

k10

387
r nor numax tx 
yxema tama nx cuxe nax tg
tapoxx. Natr nmattama nagu
nangu i ngma chixex i toguxemax
. 3R ngma chixex i
dux r ng namax nicuaxx i
noxrtama ngcha. R ngma dux i
ngmax, r
Cori ya Tupanamax naguchiga r nx
naxo. 4R ngma yat i chixex r ng
nicuaxx r anagr: Nataxuma ya
Tupana. R taxetma choxna taca
nachiga i ngma chaxx, anagr.
R ng. 5-6R
ngma naxxguma mea
nx nanguxuchi. R nma r nxna

 , Pa
Tupanax. R nor uangx nacug r
 
iyanguxx r tagutma guxchax
nx ngexmax. 7R naa
chixex i dexa r dorax nixu r
naguxchigaaxe. R ngxguma
yadexaxgu r mex i oregu nayacux i
ngma chixex , r
ngmac tx xx ya
duxg. 8
anexgu tx nicuxx r ngxma
a petxe.
tx nimax ya yxema ngm

R guxguma bexma tx
 ya yxema turaxe i
xe. 9R oma
ai i naxmaxcax
rx xx i ngma
a iyacx
yat i chixex. R ngm

tx nananguxexe ya yxema turaxe nax


ngmac tx yayaxuxcax. R
ngxguma tx yayaxuxgu r mar
. 10R oma

ai iyauxexchaxrx nor poramax


tx naryexera ya yxema turaexe r
ngmac naxmexgu tayi. 11R ngma
yat i chixex 
nma ya Tupana r mar nx
yanangmax 
nax tama nx nadauxcax i ngma
nor chixex i naxx i ngma dux.
12Inachi

Pa Cori Pa Tupanax, r
naxunagchacx! R tax i tx
curngmax ya yxema
naxi xchigx! 13R txc, Pa
Tupanax, icunaxchicax nax cux
nacugx i ngma chixex i duxg?

tagutma nxna cuca nachiga i ngma
chixex i naxgx. 14Pa Corix,
cumatama nx cudau i ngma chixex
i naxgx. c napoxcue naxcax i
ngma guxchaxg i naxgx r
ngx nax duxegx yangexeeg x!
R yxema turaexe r cur ngxeec ax
, 
tmaar poxrux . R cuma
 curngxeex ya yxema

taxcutag. 15R iyanaxoxx i ngma


nor pora i ngma chixexg! R
nxna naca nachiga i nor chixexg,
  cuxpetmarex!
16
e  i guxguma. R ngma
duxg i tama Tupanaax yaxgx,
 .
17Pa Corix, cuma r nx 
tmaar yumx ya yxema tama tg
icuaxgxe. R cuma r tx
cutaxgxx r tx curngxee.
18R 
yxema taxcutag r yxema
togmexengxmagxe! R yima

k1012
, r tama
tanaxa naxcax
nanguxx i cur duxg.

388
ngemacax nx nangecha i ngma
exgux. R ngemacax ya yxema
aixcma imexe r t nx
tadaugxchi.

Cori ya Tupana r aixcma


tr poxrux

11

1Choma

r Cori ya
Tupanamexe
changexmaxx nax chox
napoxxcax nxna i chor uang.
R txc chox apegr:
a
Mam

cug quicxcax!
aperg chox? 2R dcax, nangug i
ngma chixex gx i duxg! R
yima naxneg r pexcunne ya nor
yacuxgcma
duxg i mea maxxguama
nanamaxg. 3R ngxguma chi nma ya
ex gac mar chixexgu nanguxgu r
uxc t ng napox ya yim mec
ya du? 4Natr nma ya Cori ya

nangexma. R nma ya Cori r
  nangexma i
a meama
nor tochicax, r ngm
xg.
5R nma ya Tupana r nanangug i
ngma mex gx r ngma chixex
gx, r naxchi naxai i ngma
mxaxegx. 6R nma ya Cori ya
Tupana r oma pucrx t ngma
chixex gxtgu nanayixx ya
%x x.
R t naxcax nananguxx 
buanec nax yaxaexcax i guxma. R
nma ya Cori ya Tupana r ngmac
t nanapoxcue i ngma duxg i
chixex gx. 7R nma ya Cori ya
, r

Yumx i nawa Tupanaar


ngxeec ax caxax

12

1Pa

Cori Pa Tupanax paxa


tox rngxexe! Er mar
nataxuma i ngma aixcma cux
yaxgx. R mar inarxo i ngma
duxg i aixcma mex.
2xg r ng
xg. R mea nidexagneta
natr tama aixcmax nixug. 3Pa
Tupanax iyanaxoxx i guxma i
ngma ng rmegnetax r ngma
ng icuaxgx! 4R napoxcue i
ngma agx: Toma r mea nx
tacuaxg nax tidexagx r tor
oremax tog tapox. R tex t tox
tarngeaxgxx?! 5Natr
nma ya Cori ya Tupana r pex
nangx r anagr pex: Yxema
ngear ngmaxx gxe r chixri
tmamax ipecuaxgxe r ngx tx
pingexg. R ngemacax i uxma i
  
tx charngxee er ng
guxguma tma tanaxaxegx,
anagr. 6R ngma Cori ya
. R
nma r tama nidora ega taxacx
yaxuxgux. R ngma nx yaxux r

aixcmama nayanguxx. R ngma


dirum i 7 expxcna i guxrx 
nax namex i nor uneta. 7-8Pa Cori Pa
Tupanax, ma i duxg r
namax natax i ngma chixex i
naxgx 

k1215

389
nachomaeguchi i ngma duxg,
natr i cuma r t toxna cudau r
guxgutma tox cupox nxna i
ngma chixex gx.
Yumx i nawa ngxeec ax caxax

13

1Pa

Cori Pa Tupanax R
uxguxratta nx
curchaux nax chox icurngmax?
Exna chox icurngmaxchi? R
uxguxratta nx curchaux nax
chauxcha? 2R
uxguxratta iyanaxox i ngma
guxchaxg i chox ngexmax? R
txc i gux i ngunexgu r ngx r
ngecha chingeechax? R
uxguxratta iyanaxox nax chor
uanmexe? 3Pa Cori
Pa Chor Tupanax chox 
chox nangx r choxna nax i max
nax tama chayuxcax! 4R ngmac i

 :
Mar nx , anagr.
R choxna nadau nax tama
nataxxcax i ngma chor uan i
ngxguma guxchaxgu changuxgux!
5R choma r chayax nax aixcma
chox cungechax r chatax er
cuma r chox cumaxexe. 6R chor
% 
chicuaxx er porac chox
narngxee.
Nma ya yat r chixex

ngma duxg i
naechitamare maxx r nagu
 ya Tupana. R
guxma r chixex
nanaxg i ngma Tupanape
chixexchix.  x.

14

1R

2R

nma ya Cori ya Tupana r


 xgx
. R tx nangug r ngoxi
tayxema ya tmax cuxe r naxcax
dauxe. 3Natr guxma i duxg r
chixex
chixex. R mar
tataxuma ya tex ya mex , r bai
. 4R tama naxx nicuax i
ngma chixex gx. R nor
chixexmax nanaguxexe i chor
duxx r
iguxeex rx. R taguma Cori ya
Tupanacax nadaug. 5Natr ngma
chixex gx  t
mumax niduxrue. Er Tupana r
tmax
. 6R ngma chixex gx r
tx nx 
yxema mea maxxe, natr nma ya
Cori ya Tupana r tx napox.
7Chier yim Tupana ya ma
Ching
uangmexexee xcax i
nor duxg i Iraanecxg. R
ngxguma nma ya Cori ya Tupana
nanguxxeeg u r guxma i
Acbutaxag i Iratanxg r t
nataxg.
Tupana nanaxwaxe nax mex
naxx ya yat

15

1 

ngxmaxe?  
cur ma%xe?
2R yxema ngear chixexx
e, r
3

mex xe, r ixaixcmaxe, r yxema


tama texchiga chixri idexxe, r
yxema taxuxma i chixex

k1517
tmamcmax xe, r yxema
taxuxma i chixex xe namax i
ngma tmaar ngaicamagu pex, 4r
yxema naxchi aixe i pecdug r tama
nanaxraxxe i ngma duxg i
chixex gx, r yxema nx
ngechagxe i ngma duxg i
Tupanax ngechagx, r yxema
naxamaxe i ngma nagu taxunetax
 nanguxuchigu, 5r
yxema tmaar di ixxe
ngear tcma, r yxema dirux
oxe ega tex naxtanchagu nax
napoxcuxcax i ngma taxuxma i
chixex x. R yxema ngmac
maxxe r tagutma taxacr
chixexgu tx nanguxexe.
Ngma mex i Tupana txna x r
nataxuma i to i ngmaar yexerax

16

1Choxna

nadau, Pa Tupanax!

cupoxx. 2Choma r mar cumax
nx chixu r achagr: 
, r nataxuma i to i
curx aixcma chox rngxeex ,
acharg. 3R ngma duxg i
namax taxgx i nor
tupananetachicnaxg r anagrg:
,
anagrg. 4R ngemacax
nayamuxtan i ngma
naxchicnaxg r nx nicuaxxg
guxma i nor taxmax. Natr i
 %
ngma nacma i nor tupananetagcax
inabaxgx r bai i
chauaxmax nx chixu i ngma
tupananetagga. 5R cumax Pa Cori
% . 

390
choxna cunaxx i guxma i mexg.
R cuxme.
6R yexguma icuyanuxgu ga yema
naane nx ga Iratanxg, r yema
choxna cuxx 
rmemaex. R namexechi i ngma
naane i choxna cuxx. 7R nx
chicuaxx ya Cori ya Tupana er
nma r chomax inacuax. R chtac
r nma r chaux naxucuxe.
8R gux
Cori. R nma nax chaux
nangexmax r taxuxtma i taxacr
chixexgu chox nanguxexe. 9R
ngemacax i uxma r guxguma
chatax r taxucaxtma taxaccax
chaxogax. 10 
 cutax.  
%gu nx curngma ya
. 11R cuma
r t chox cunaex i ngma nama i
max. R cux
nangexma i taxchix i tax, r ngma
tax r taguma inayagux.
Dux i mea maxxar yumx

Corix chox nx 


chor yumx, r choxna nax
i ngma ngxee i cuxna naxcax
chacax! Er cupema i
chixex 
dorataxx . 2R cuma r
guxguma quixaixcma, r ngemacax
gux i duxgpenangox nax
taxuxma i chixex chaxx. 3R cuma
r mar nx cucuax i ngma
chau, r
chtac r choxna cudau. R chox
cux r taxuxma i chixex 
icuyangau. R ng cucuax

17

1Pa

k1718

391
nax aixcmax chixux. 4R mea nagu
chamax i ngma cur mug r tama
nx chayadaux i ngma duxg i
metagx r chixex gx. 5R
ngma
cucma r taguma ichayangex. 6Pa
Tupanax, % er
nx chacuax r cuma r chox nx
x ega cumax
chidexaxgux. R choxna nax i aa
cuxna naxcax chacax! 7R chanaxaxe
i chox cunaex nax aixcma chox
cungechax. Er cuma r tx
curngxee ya yxema cux
tmaar ngxeec ax cagxe naxcha
i tmaar uang. 8R choxna nadau
oma cugpxxetna cudauxrx!
R cugpextt
nangexmaxx! 9R ngma chor
uang r chox nachomaeguchi, r
ngma chixex i duxg r chauxcax
nayaxchi. 10R ng
yacuaxgcma nidexag, r tama
ngechax nacuaxg. 11R chox
  nax
chox yanguxeeg xcax. 12R nmag
r oma aigrx 
iyacuxegx nax chox
yamaxgxcax. 13Pa Corix c
ngma
chor uang! R cur taramax
yabuxmxx r chox napox nxna i
ngma duxg i chixex! 14Pa Corix
cur poramax chox nanguxuchixx
naxmengma duxg i chixex
gx!  
yacuaxgx
namax i nor ngmaxg! R
 
nmag r namuar ngmaxx ggu r

naxacg r meama nachibegu r


nataagcax r mux i nor ngmaxg
nx yaxxgu. 15Natr i chomax r
ngma namax chataxx 
cuxxchi t chadaux r
cux  i
ng .
Nor uanx nax
naporamaexchigaar wiyae

18

1,

Pa Corix, i
chor poraxrux .
Choma r cux changecha. 2R cuma
rux r chor
cuxchicax , r chor
nguxuchixrux , r chor
. 
taxchix i chor poxrux , r
chor tpexerux , r chor
maxrux , r ngma chor
cuxchicax i manetape,
r ngma chor cuxchicax i
ma
. 3, Pa Cori Pa
Tupanax, i namex nax cux
ticuaxgx. R ngxguma
%, r aita

cuxcax chaxxgu, r cuma r chor


uangmexe cupox. 4R
yema yu r choxna nangaicama r
chox nimxcha. R porac chamu
napema ga yema
% ga chaux. 5R
yema yu r chox nananumaeguchi
ga nor yauxrug, r yemaac chox
niyaxu nax chox yamxcax. 6R
%, r
Coricax aita chax nax nma ga Tupana
chox rngxeex cax. R nma r
chox . R

k18
yema aita nax chaxx r
x. 7R yexguma
r porac naxi xchiane. R guma
ma%%. R Cori
%%.
8R naxmara . R
naa
naane ixaxeex , r . 9R
 ga naane r nma
.
R nacutt
caixanex r naxane. 10
dauxcx ga xpextxtgu
naxaunag r yema namax nigoe. R
buanecemagu namax nayangaxi. 11R
 xchipetax.
R caixanex %gu
namax nayangaxi. R yemagu ng
nicu.
12R nax
yema caixanex r
. 13R nma ga Cori ya
%ngxmac r
 
ga oma iduxruanexrx . R
yma naryi ga gux ga pxx r
. 14R yma inanacuxg
ga naxne, r macg inaxxx. R
yemacha
. 15R yema
mrtama r nipa, r yexma nangox ga
natama nagagu ga yema naga ga
% r guma buanec ga yema
namuc. 16R nma ga Tupana r
 chauxcax
narxue r chox 
yema tax %. 17R chor
uang ga poraex ga chauxchi
aiexmexe nanguxuchixx.
18R yexguma chaturayane r chauxcax

392
nayaxchi. Natr nma ga Cori ya
Tupana r chox narngxee. 19R
chox nanguxuchixx r chox
nanapu er chox nangecha. 20R
nma ga Cori ya Tupana r chox
nanaxtan naxcax ga yema mex ga
chaucma. 21
i ng r
taguma nx chaxo. 22R guxma i
nor ucuxeg r nachauxgu, r
taguma nx chaxo i nor mug. 23R
napetaxacr chixex
chax r nxna chayxgu i chixex.
24R nma ga Cori ya Tupana r chox
nanaxtan naxcax ga yema mex ga
nape. 25R cumax, Pa
Cori Pa Tupanax, r tmamax
quixaixcma ya yxema aixcma cuga
. R cux tangechatmx ya
yxema tmamc tx
ngechatmxe. 26R cuma r aixcma
tx curngxee ,
natr ng r cuma
nx cucuax nax uxc t
cunapoxcux. 27R cumax, Pa Tupanax,
r tx cunguxuchixx ya yxema
tama tg icuaxgxe, natr
cuyaxcuchi i ngma ng
icuaxgx. 28R cumax, Pa Cori Pa
Tupanax, r chauxcax cunangonexx.
R ngxguma anex
r chox quibaixmax. 29R cur
ngxeem
ax r t naxcax chayagochi
i ngma chor uan. 
poxegux . 30R
ng
gux. R ngma nor uneta
. R
nma ya Tupana r txna nadau ya
yxema nx yaxgxe. 31

k1819

393
? R
taxacr to i tupana nangexma i txna
daux? 32 
poraxc.  
iyanaexchixc i chaucma nax
cax i chor max.
33
naporaeparaxx  r
ma%inacuax nax
taxuguma chayarnguxcax. 34R nma
 nanguxeex nax daix
chacuxcax r pora choxna nax nax
chenaxcaxcax.
35R

cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r


chox cupox r chor uanmexe
chox cunapu. R cur
tgnechacmax chox . R
ngma cur ngechagagu r cua
changu. 36R chox cunatauxchaxexe
ga chomax nax yemaac tama
ichinguxcax. 37chang ga
yema chor uang r uxmata nx
ichayangau. R tama chategu uxmata
guxma chadai. 38R nagu chachexg
r yemaac mar taguma nardag r
chayapuxyenaxg. 39R cumax, Pa
Tupanax, r chox cuporaxexe 
r yemacax ga yema chomax nuex r
choxmexgu cunayixx. 40R yemacax
choxna nibuxm ga yema chor
uang. R yemaac chanadai ga yema
chauxchi aiex. 41R aita naxe nax
ngxeec ax nacagx natr taxema
nx tarngxee. R cuxna nacage,
, natr ga cuma
r tama nx cungxga. 42R
chanapuxchixx r uxmata oma
texeanex i buanec cuexrx .
R nagu chapug oma namaar
charaxgu ipugxrx. 43R cuma r

chox cunguxuchixexe naxme


yema duxg ga tama chauga
x. R yema tog ga
nachixanegar ex gacx chox
xx. R yemaac ga yema
duxg ga noxri tama nx chacux
r uxma r chor puractanxg
. 44R ngxguma chox
ngma
tog i nachixanecx i duxg r
chomax nataxgneta. 45R ngma
tog i nachixanecxg r chox
namue, r ngma yacuxgx
duxruxec nachox. 46Namax ya
Cori ya Tupana! R namecmaxchi ya
yim chor poxrux! R nx
icuaxxg ya yim chor maxrux
ya Tupanax! 47
 r choxmexgu
nayixx i ngma tog i
nachixaneg. 48R nma r naxme
chox nanguxuchixx i chor uang
r ngma chomax nuex. R cumax,
Pa Corix, r chox cupox nxna i
ngma chox imaxgchax. 49R
ngemacangma
nachixaneg r cux chicuaxx r
. 50R cuma r chor
uangx chox curporamaexx er
cumatama chox cuxuneta nax ex gac
. R cuma r guxguma chox
cungecha r nx cungecha i
chautaag.
Ngma naxxwa nangox i
Tupanaar ne

ng
idaux nanangoxexe i
Tupanaar ne r nor pora. R
guxma i ngngxmax

19

1R

k1920
tx nx nacuaxexe nax uxc
namexechix i ngma nma naxx.
2 
chtax r taxcax nanangoxexe nax
uxc namexechix ya Tupana. 3R
ma i dexagx 
taxux x,
4natr

ngma Tupananar nechiga


r gux uxmata
naane yacuxuxmata axc
ngexmax. 5R nma ya axc r
taxc inargo nax ngma namaxgu
 x
iaxchichaxrx 
yat i ngexacarx.
6R nma ya a

, 
tex nor naiemaxcha. 7R
Cori ya Tupanaar ore r aixcma name
er nanaxchicx i tacma r
ngexacaxx i max txna nax. R
Cori ya Tupanaar mug r aixcmax
nixu r cuanananguxexe ya yim
yat ya memarec nax nayauxx i
ucuxeg. 8R Cori ya Tupanaar
ucuxeg r aixcma mea iniex r
ngemacax tax txna nax. R Cori ya

ngemacax taxx tx nacuaxexe. 9R

tagutma nagux. R nor mug r
aixcma name r mex nagag.
10R ngma mug r mexechix i
. R berure ya
naxchix
name. 11R chox napox naxpa nax
chixexgu changux r mex 
chox naga i ngxguma naga
. 12R tex ya nx cuxe i

394
tmaar chixex 
ngxmax? Pa Cori Pa Tupanax chox
nx irngma i ngma chixex i
ngxmax! 13R chox napox
nax tama ngma chixex i nagu
gu changuxcax! R chox
rngxexe nax ngma chixexna
cax! R ngxgumarica t
  chaxx r
 i ngma chixex i
taxchix. 14R chox nayaxu i ngma
chor dexag i cumax nx chixux r
, Pa Cori Pa Tupana ya
chor poxrux r chor
nguxuchixrux !
Yumx i nawa Tupanaar ngxeec ax
caxax nax ngma uanx
naporamaegxcax

20

1R

nma ya Cori ya Tupana


cux , Pa ex gacx, ega
guxchax
cuyumxgu! R yim Acbuar
Tupana cux pox nxna i cur uan!
2R Yeruchar
cuxcax ne nanamu i ngxee
nax cur uangpecax!
3R nxna nacuaxchi i cur mareg,
r cux nanayaxu i ngma naxnag i
naxcax quigux! 4R nma r cuxna
nanax i ngma cuma cunaxaxex, r
aixcma yanguxx i guxma i taxac
! 5R ngmac t
tanaxchiga, Pa ex gacx, i ngxguma
cur uangx curporamaegu. R
Tupanagagu t tanaexg ya tr
. R Tupana yanguxx i
guxma i ngma nxna naxcax
cucaxax! 6R choma ya ex gac ya
Tupana chox naxunetax r chayax

k2022

395
nax nma r t chor uangx chox
naporamaexx. R nx chacuax nax
nma chox  i dauxgux i
  nangxx r
nor poramax t chox
naporamaexx nx i chor uang.
7R nmax i nachixanegar
ex gacg r nx nangexma ya
%ne.
R tog r nx nangexma i nor
 . Natr i
yixema r tx nangexma ya tr
ngxeer ux nape, r
. 8R
ngma nachixaneg r t inayayitan
r t inayarxo. Natr i yixema r t
tanaxaixrgumagraxecha r
yexerac t taporae. 9Pa Cori Pa
Tupanax naporamaexx ya yim tor
ex gac r tox nx 
yumx!
Natax ya ex
gac er narporamae

21

1Pa

Cori Pa Tupanax, r yim


ex gac r natax er pora
nxna cux. R porac nataxxchi
er nor uangx cunaporamaexexe.
2R cuma r mar nxna cunax i
ngma nor ngcha , r tama
nxna cunachuxu i ngma naxcax cuxna
nacax. 3R taxc cunayaxu r
porac nx curngxee. R
irunaxcax i ex gacar ngaxcuerux i
. 4R cuxna naca
nax cunamar maxx eex cax r
cuma r nxna cunax nax guxguma
nx nangexmaxcax i max. 5R
ngma cur ngxeeg agu r nataxchi i
nor pora ya yim ex gac. R cuma r
nor duxgpe quicuaxx.

guxguma nx curngxee, r
ngma nax naxgagu
r guxguma nataxxchi. 7R cumax,
Pa ex gacx, r aixcma Cori ya
Tupanaax cuyax, r ngemacax i cur
  narporamae,
er cuyax nax cux nangechax ya
%ngxmac. 8R
uxmax, Pa ex gacx, r guxma i cur
uangmax t icucuax. R ngmac
cuxme ngma
cuxchi aiex. 9R ngxguma
cunapoxcuxgux, 
taxac iguxrx xx. R
nma ya Cori ya Tupana r t nor
%ngma cur
uang nax ngxma yanaxoxcax. 10R
ngmac i cur uang r naxacg
r nataag r t icuyanaxoxx i oma i
. 11R ngma cur uang r
 cumax naxgchagu,
  nanguxuchi
i ng. 12Er cuma r
t cuyabuxmxx 
r naguama cunatoen. 13R c cur
%, Pa Cori Pa
Tupanax! R toma r t tanaxchiga
% ticuaxgx,
er cuma r nx curporamae i tor
uang.
6R

Ngx yangexgagu aita nax natr


Tupanax nicuaxx

22

1Pa Chor Tupanax, Pa Chor


Tupanax txc choxna
? R txc tama chox
curngxeec ha r tama nx
 i chor axu? 2Pa Chor
Tupanax, ngunec r chtac cuxna
chaca r tama chox cungx r mar

k22
. 3Natr i cumax r
cuxne r tor e 
ngemacax i toma i Iraanecxg r
cux ticuaxxg. 4R tonatg r
cugu tayaxg, r cuma r tx
cunguxxexe naxme
uang. 5R ngxeec ax cuxna tacag r
cuma r tx cunguxxexe. Cux
tayaxg r taguma tx xx.
6x
, mare
a chataxmare. R duxgar
ngm
cugrux . 7R ngma chox
daugx r chox nacuge r choxna
nabiaxg r nanexerug. 8R
anagrg: ngma yat ga
Cori ya Tupanaax yaxx. R c r
nanguxuchixexex r namaxexex ega
aixcma nx nangechagu!
anagrg. 9Natr cumax, Pa Corix,
 cubuxeex r
chabuxgumama chox curngxeex .
10R yexguma tauta chabuxgu r
choxna cudau. R yexguma noxri
.
11R tax ! Er
ng% r
taxema chox tapox. 12R oma
tuirug i Bachcx i draexrx
chox nachomaeguchi i chor uang.
13R oma ai i nor dramax aita
exrx nichog r choxna nayuxg.
14R ngma chor pora r oma dex i
baxrx nema ya
chauxchinax r ta inag. R yima
chor maxne r oma taxac
idexexrx . 15R ngma chor

mairax i axcemamax ipaxrx
. R yim chor con r

396
%nayaxu
chox cutagachi. 16R chor uang r
oma airugrx chox
nachomaeguchi i gux
chauxme
nipotag. 17R ngma ngx nax
chingexgagu r nango
ya chauxchinaxremg. R ngma
chor uang r tama choxna
ningexetg, r chox nardaunecha.
18R ng nayan ga chauxchiru r
ngmax naxcacaxaxeg
nax nx nacuaxgxcax nax texgu
nangux. 19Natr cumax, Pa Corix,
nax chor poraxrux r tax
! R paxa nua
 rngxexe! 20R chox
napox nax tama taramax chox
yamaxgxcax i aa chor uang i
oma airugrx !
21R chox napox nxna i aa
yatg i oma aigrx r oma
tuirug i draexrx ! 22R
chaueneegmax t cuchigax chixu, r
cur dux 
chicuaxx. 23R choma r acharg:
Guxma ya tex ya Tupanax
ngechagxe r nx picuaxxg! R
guxma i pema i Iratanxg i
kpenataxx!
achagr. 24Er nma ya Cori ya
Tupana r taguma tx inarngma ya
yxema ngx ingegxe r taguma
tmachainicux. R nma ya
Tupana r tx ngxguma
nxna icaxgu, r tx narngxee. 25R
ngemacax, Pa Cori Pa Tupanax, r t
cux chicuaxx napengma
cur duxg. R t nx chixu nax
quixaixcmax. R napengma

k2224

397
duxg i cux taxeeg x r t
chayanguxx i ngma cumax
ichaxunetax. 26R pema i tog chixri
pemax cuaxgxe r meama pechibe
r uxmata mea pex yangu! R pema i
Tupanacax daugxe r nx
picuaxxg! R nam i per max!
27R Pa Guxma ya Duxg i oma i
Maxxe r nxna
pecuaxchie ya Cori ya Tupana r
naxca! R napexegu
xg r nx picuaxxg!
pecaxp
28Er nma ya Cori ya Tupana r
e  i
nachixanegmax inacuax. 29R
guxma i ngma diruxgx r name
Tupanapexegu
xgx nax nx
nacaxp
yacuaxgxcax. Er guxma i ngma
maxx  
 , 
nataxuma i max. 30R ng
ngex i duxg r t Cori ya
Tupanax nicuaxxg r nx
nixuchigag. 31ngma duxg
i ng r t nx
 ga mexg
ga Cori ya Tupana nor poramax x.
Cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r
chauxtawa cungexmaecha

23

1R

nma ya Cori ya Tupana


r chor daurux 
taxuxma chox nataxu. 2R mex i
nachicagu chox narngxee r
mechix  naga. 3R
ngxguma chaturagu r chox
naporaxama r mex 
chox naga nax ngmac
natachigaxcax i naga. 4

ta% i tax
chaxpetxgux, r taxucaxma chamu
er cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r
chaux. R yima cur
naixmenaxmax mex 
chox xx, r cur caxrumax
chox cupox. 5R mex i na
chauxcax cumexx, nape
uang, r pumramax chox cubaeru.
R nangupetxchi i ngma cur
ngxee i choxna cuxx. 6R gux i
ngunexgu r chomax cumecma, r
cux changechatmx. R ngemacax,
Pa Corix,  
changexmaecha r guxgutma
cux.
%ex
gac ya nec

24

1

guxma i aa naane, r

guxngxmagx 
maxx. 2%
ga oma ga naane. 
naxchicax ga mrg r taxtg nax
yemaac nangxcax ga paanex. 3R
 ya yima
ma
ngexmax? R tex tame nax
x? 4R

xe r taguma tmgu
, r taguma
tupananetachicnaxgx
icuaxxgxe r taguma idoraxe. 5R
Cori ya tmaar Tupana ya tmaar
maxrux r t mex tmamax
naxuegu r t tx narngxee. 6R
ngmac tanaxaxe nax tamaxx ya
yxema Acbuar Tupanacax daugxe
nax tmaxcax.

k2425
x i
Yerucharar xgx, pengeeng nax
yaxcuxcax ya yim guxar ex gac
ya nec ya porac! 8
yim ex gac ya nec? 
ya Cori ya Tupana ya porac r tama
muc. R aixcma nma ya Cori ya
ma muc ega
ngxguma texmax ng nadai xgux.
9%, x i
Yerucharar xgx, r pengeeng
nax yaxcuxcax ya yim ex gac ya
nec ya porac! 10
yim ex gac ya nec ya porac? R

%. 
ex gac ya aixcma nec ya porac.
7%,

Yumx i nawa Tupanaar


ngxeec ax caxax

398
nxna cucuaxchix i chor chixexg
r yema chixex ga chaxx ga
yexguma changextxgu! Pa Cori Pa
Tupanax choxna nacuaxchi er ngma
cur ngecha r cur mecma r nata!
8R nma ya Cori ya Tupana r
. R nma
r tx narexchixx ya yxema
chixri maxxe. 9R namaxgu tx
xx ya yxema tama tg
icuaxgxe, r mex nagag.
10R ng
mug r mea yanguxgu i ngma
uneta i namax ixx, r nma r tx
nangechacma tx naxucuxe
%. 11Pa
Cori Pa Tupanax, nata i chor chixex i
cupe R chox nx

Cori Pa Tupanax, r cuxna


chacaxax. 2Pa Chor
Tupanax, cux chayax. R tax i
cunaxchicax i chor uang nax ne
chox yangexeeg xcax r chox
nacugexcax! 3R tama chanaxaxe
nax tex ne tx ingexeex ya yxema
cux yaxgxe. Natr i ngma tama

irngma i ngma nax taxema chixri


cuchiga idexaxcax! 12R yxema Cori
ya Tupanax ngechaxe, r nma r t
tx nanaex i nama i mex nax nagu
. 13R t tx narngxee r
tmaxacgmexe
nachixane nax namax
inacuaxgxcax. 14R nma ya Cori ya
Tupana r yxema nx
ngecha, r meama

 r cumax nuex, r name


% quingegxx. 4Pa Corix
chox naex i cumax r ngmagu
chox xx! 5R chomax inacuax
r chox nanguxexe i ngma cur ore i
! 
Tupana r chor maxrux .
R guxma i oragu r cugu chayax.
6Pa Cori Pa Tupanax nxna nacuaxchi
nax uxc guxgumachirex tox
cungechax r cux
tangechatmxgx! 7Natr tax i

tmacax nanangoxexe i ngma nor


uneta. 15R guxguma Cori ya
Tupanaar ngxeec ax chadau er nma
 napoxx ma i
%. 16Pa Corix chox rngxexe
r cux changechatmx! Er
chatura r tax i guxchax
changexma. 17Choma r yexera
chanaxi xchichig. 
nanguxuchixx i aa ngx i
chingex! 18Chox nx nadau i chor
guxchaxg r aa ngx ichingex r

25

1Pa

k2527

399
chox yanaxoxx! R chox nx
yarngma i chor chixexg! 19R
dcax i uxre i chor uang i chox
imaxgchax! 20R choxna nadau r
chox napox nax tama chox
yamaxgxcax R tax i
cunaxchicax i chor uang nax ne
chox yangexeeg xcax! 
i chor poxrux , r cuxtagu
 ichayangaux i ngxee. 21R
ngma chaug namax chapoxx 
nax aixcmax chixux r taxuxma i
chixex chaxx. R ngmac
chamax er cugu chayax. 22Pa
Tupanax napox i guxma i
chautanxg i Iraanec
tor guxchaxg!
Yim nor maxmax
mea icacar yumx

Cori Pa Tupanax chox


rngxexe! Er chor max
r nataxuma i chixex. R aixcma
cugu chayax, Pa Cori Pa Tupanax. 2R
c chox nangug! R chox nax!
R nx 
ngcha i chaxica nx chacux!
3
cungechax, r guxguma meama
. 4R taguma namax
chaxmc i ngma idorataax gx r
%
i ngma duxgpe
gnetax. 5R chox naaxtmx i
nor ngutaquexe i ngma chixex
gx i duxg. R taguma namax
chaxmc i ngma duxg i
chixecmax. 6-7R cupe
chayauxmex nax ngmac cux
cama

26

1Pa

i taxacr chixex. R ngmac, Pa


Cori Pa Tupanax, cur marear
guchicaxcuxcax
cax r cux chicuaxxcax
naxcax i ngma mexg i cuxx. 8Pa
Corix, choma r nx changecha ya
%
cungexmane. 9R tama chanaxaxe i
chox quima%ngma
pecduxgx. R tama chanaxaxe i
ngma metagxrx %.
10R tama chanaxaxe i ngma chixex
gxrx r ngma ex gacg i
dierucax chixri duxgmax
icuaxgxrx %. 11Er
chor max 
ngemacax chox rngxexe r cux
changechatmx! 12R cumax, Pa
Corix, r taianexgu chox cuchixexe
nax tama chor uangmexegu
changuxcax. R ngemacax gux i
duxgpe  chicuaxx r
mex cumax chaxuegu.
Cori ya Tupana r chor om
r chor maxrux

27

1R

nma ya Cori ya Tupana


r chor om r chor
maxrux . R ngemacax r
texx x? R nma ya
Cori nanapox i chor max. R
uxma r texx x?
2R ngxguma chixexg i chor
uang, chauxcax ibuxmgu nax chox
yamaxgxcax r nxchama t
guxchaxgu nayi. 3 i
chor uang chox chomaeguchigu
r taxucaxtma chamu. 
namexggu nax chauxcax
yaxchixcax r taxucaxma

k2728
chanaxi xchix er nx chacuax nax
nma ya Tupana t chox poxx. 4R
ngma Cori ya Tupanana naxcax
chacax r chox ngchax r
. R ng
guxma i chor maxgu Cori ya
 nax
ngmac nx chicuaxxcax r
nor nemax chataxxcax. 5R
ngxguma guxchax chauxcax nguxgu
 
nadau. R ngmax t chox

tactgu t chox namunag nax
a
taxuxma chox imxcax. 6R ngm
r taxuxtma i chor uan choxna
nangu. R ngxguma r t chox
natauxcha nax Cori ya Tupanacax
chayagux %
taxcma naxca r nx
chicuaxx. 7
chacaxax, Pa Corix. R chox !
R cux changechaxtmx r chox
nangx! 8R chau
: Cori
ya Tupanaca , achagr.
R ngemacax i chomax, Pa Corix, r
cuxcax chadau. 9R tax i
chauxcha r tax i cur
numax chox cuxox! Er cuxicatama
nguxeer ux . R
tax i chaxica nua chox cutx nax
ngmac changemcxcax! Er cuma

maxrux . 10
r chau chox taxggu natr cumax,
Pa Corix, . 11Pa
Corix chox naex i cumax r chor
uangcha nx nacuaxexe i
ngma mex i nama nax nagu

400
cax! 12R tax i nor
ngcha cutx! Er ngma
duxg i chox imaxgchax r
chixri chauchiga nidexag, natr
guxma i ng.
13Natr i choma r chayax nax nx
t chadaux nax uxc chox
nangechax ya Cori ya Tupana i
guxma i ngunexg i nagu
chamaxx. 14c nx yax ya
Cori! R cug naporaxx r tax i
nx curxox nax cuyaxx! R
cumax nx chixu r nagu yax ya
Cori ya Tupana!
Cori ya Tupana r nx
x

28

1Pa Cori Pa Tupana Pa Chor


Poxruxx, 
chacax. R tax i chauxcha
iquicx nax tama chox
cungxxcax! Er ng 
chox cungxxgu r t chayu. 2R
chox ngxguma cupata
ngexmaxxmexcma cur
ngxeec ax chacaxgu! 3R tama
chanaxaxe i chox 
namax i ngma chixex gx. R
nmag r mea tmamax
naxmcgneta ya duxg, natr
nax%
tx yamaxgchax. 4R ngemacax,
Pa Corix, r name nax cunapoxcuex
naxcax i ngma nor chixex i
naxgx. R ngma chixex i
toxguxmax naxgxtama naxcax

nateguxx nax ngmatama i


chixexmax cupoxcuexcax! 5R
nmag r tama Tupanax
nacuaxgcha r tama nx

k2830

401
nacuaxgcha i ngma Tupana
ngoxeex . R ngemacax ya Tupana r
 
inanachigxx. 6R namecmaxchi
ya Cori ya Tupana er nx 
chor yumx. 7R nma ya Cori ya
Tupana r chor poxrux ya
. 
chayaxx 
nangxeex . R porac chatax i
uxmax. R ngemacax t Cori ya
Tupanaca mox nxna
chax. 8R nma ya Cori ya Tupana
xgx naporaexeex .
 nangxeex r
napoxx ya yim ex gac ya
nmatama nx naxunetac. 9Pa Cori
Pa Tupanax nx rngxexe ya cur
duxg r mex namax naxuegu! R
rx
nxna nadau r guxguma mea yagag!
Napora i naga ya Cori ya Tupana

Dauxcx nx
picuaxx ya Cori ya Tupana
naxcax i nor pora r nor ne! 2R
nx picuaxx i ngma naga i
nex! R yima napata ya
penatachigaxx! 3R
ngma naga ya Cori ya Tupana r
. R nma ya Tupana
ya porac r nayaduruanexx. R
nma r ngma tax  
nangexma. 4R ngma naga ya Cori ya
Tupana r napora r gux.
5R ngma naga ya Cori ya Tupana r
nanab
ngxmagne. 6R nagamax
nayaduxruexexe ya yima ma
Lbanu r Chiri. R oma tuirugrx

29

1Pa

r oma naxacgrx
nanayuxnagtanxx. 7R ngma
. 8R
ngma naga ya Cori ya Tupana r
ngma nachianex
nayaduxruxexe. 9R ngma naga ya
Cori r yima castag r
nayaaxgxx r ngmac i ngma
dauxchitag r nanangear
naixnecxexe. 
guxma nx ticuaxxg. 10R nma
ya Cori ya Tupana r pucmax
inacuax. guma
e . 11R nma ya Cori ya
Tupana r nanaporaexx i nor
duxg. R mex namax naxuegu r
nanataxxg.
Dab r Cori ya Tupanax ticuaxx er
nor daxawewa naxcax nayataanexx

Cori Pa Tupanax, r cux


chicuaxx 
chor da
curdaxamax r ngemacax tama
chayu. Er cuma r tama cunaxaxe
nax chox nacugex i chor uang.
2Pa Cori Pa Chor Tupanax, choma r
cuxnaxcax chaca i cur ngxee,
r cuma r chox cungxga r
chauxcax cuyataanexx. 3
chox cunguxuchixx i ngma yu r
chox cumaxeea ma. R ngemacax tama
chayu. 4R ngemacax i pemax, Pa
Chomcg i aixcma Cori ya
Tupanaax Yaxgx %
Tupanaca
ticuaxxg ya yim nec! 5Er
ng%,
natr ngma nor ngxee r taguma
inayagux. ,

30

1Pa

k3031

402

nanguxuchixexe naxme
natr moxc r taxc
uang! Er cuma r Tupana ya
tingunexg. 6R choma r yexguma
. 2R c chox
chida
uxma r
nx x! R paxa

mar taxuxtma i taxac chox


naxme
7
, achagr. Natr i cuma nanguxuchixx i chor uang! R
r chox cux,  chanaxaxe i chor poxrux nax
tama chox curngxee. R ngemacax
i cumax, r chanaxaxe nax
chor mumax chabai xchi. Natr
chor cuxchicax  nax tama
%, r
chox yamaxgxcax. 3
chor poxrux r chor cuxchicax.
chauxcax cuyataanexx. 8R cuxna
, Pa Cori Pa Tupanax, r
R chomax inacuax r choxna nadau
cux . 9R
naxcha! R
achagr: Pa Cori Pa Tupanax r
ngmac i nmag r t nx

ta ega ta


nacuaxg nax aixcma Tupana ya
nangeggu? 
. 4R chox
nanguxuchixngma
 nicuaxx r
guxchax i chauxca! Er
 nixu nax cuma r
rux .
, achagr. 10Pa

5R cuxmechanangex i chor

Cori Pa Tupanax cux

changechaxtmx r chox  max. R chox nanguxuchixx, Pa


Cori Pa Tupana ya Ixaixcmacx! 6R
chox rngxexe! 11R uxma nax

chauxcax cuyataanexx r ngma


tama namax chatax i ngma
chor ngecha r taxx chox
duxg i naxchicna%
mexx icuaxgx. 
cuyanguxuchixx. R ngmac
chayaxx, Pa Cori Pa Tupanax. 7R
gachixx i ngma chor
ngma chox nax cungechaxcax r
ngecha r tax choxna cux. 12R
uxmax, Pa Cori Pa Tupanax, r
chatax r mex. R
ngeaxmare. R
cuma r nx cucuax nax ngecha

ngemaca% 
chingex r chanaxi xchix. 8Natr

tama chor uanmexegu chox


chicuaxx r guxgutma mox cuxna
chax.
Name nax aixcma Tupanagu nax yaxx

Cori Pa Tupanax, cuxtagu


 nax

chox cupoxxcax nax tama chox


yamaxgxcax i chor uang. R tax
i nx icurngmax ega cur
ngxeec ax chacaxgux! R chox

31

1Pa

cunguxx. R chauxcax cunamexx i


 guxchax nax
choxna nangugx. 9Pa Cori Pa
Tupanax cux changechaxtmxx!
%uxmax.
R ngma ngx nax chingexcax r
changuxet r changuxune r
gux nangux. 10R ngma
nax ngx chingex r nax

k3132

403
changechaxgagu r t paxa chayu. R
ngma nax ngecha chingexgagu r
chiturachig. R ngemacax i chaxune r
natura. 11R choma r nor cugrux
ngma chor uang. R ngma
chor ngaicamagu chigx i duxg
mare chox
xx. R ngma chox cuaxgx i
duxgca%% .
R ng
nadauggu r chauxcha.
chox inarngmaexchima r
oma mar chayuxrx chox nadau.
R ng% i
puxchixrx . 13R duxg r
bexma chox nixugechamare
chixexmax. R ngexta

% r porac chamu. R
dux
uxc chox yamaxgchax.
14Natr i chomax, Pa Cori Pa Tupanax,
r cugu chayax r achagr: R
,
achagr. 15R aa chor max r
cuxme. R ngemacax
chanaxaxe i naxme
12R

cunguxuchixx i ngma chor uang


i chauxchi aiex. 16R choma nax cur
dux r cux
changechaxtmxx! R c chox
nanguxuchixx er chox cungecha!
17Pa Cori Pa Tupanax, 
ichacax. R chanaxaxe i chox
cungxga nax tama ne chingexcax.
Natr ngma chixex gx i duxg
% quingexeex .
R c noxtacma naxmax i chianex
ngxmax! 18R
ngmac t narchianeg i ngma

duxg i dorataax gx i
cugaxegx r toxgux oex r
guxchigaaxegx tmamax ya
yxema mexe ya duxeg. 19Pa
Tupanax, cuma r porac cumecma
%. R
duxgpecunaex nax uxc
cumecmax tmamax ya yxema
cugu yaxgxe. 20R cuma r tx
cupox nxna i ngma duxg i
chixex. R cugt
tx cungexmagxx nax ngmac
tama tmamax naguxchigagxcax i
tmaar uang. 21R cumexechi, Pa
Cori Pa Tupanax. Er chox nax
cungechaxgagu tax i mex chauxcax
cux ga yexguma ngx chingeyane.
22R ngxguma guxchax

. Natr yexguma
cuxna chacaxgu nax chox
curngxeex cax r cuma r chox
cuxcax chaxx. 23Pa
Guxma i Pema i Cori ya Tupanaax
Yaxgxex r nx pengechaxgx!
Er nma ya Cori r txna nadau ya
. Natr ngma
 r t porac
nanapoxcue. 24R guxma i pema i Cori
ya Tupanagu nax peyaxgx r
peporae r petaxg!
Ngxguma Tupanamax nx
ixuxgu i tr chixex r nma
r tx nx inarngma

32

1R

natax ya yim yat ya


Tupana mar nx nx
irngmac i nor pecdug. 2R
natax ya yim yat ya tama
chixex

k3233
taxuxma i chixex nachigax ixuc.
yexguma tama Tupanamax nx
chixuxgu ga yema chor chixex r
gux ga ngunexgu r chaxauxecha r
yexerac chaxogax r chiturachig.
4R chtac r ngunec chox
. R yema chor

axc ipaxxrx. 5
ngunexgu r cumax nx chixu ga
guxma ga chor chixexg r
taxuxma chicux. R chaugmax
acharg: Cori ya Tupanamax t
nx chixu i chor chixex,
acharg. R cumax, Pa Corix, r
chox nx icurngma ga guxma.
6R ngemacax i guxma i duxg i
aixcma yaxgx r ngxguma
ngrchi guxchax
t cumax nidexa. 
taxchix i guxchax nx ingaicagu r
 . 7R cumax r
chor daurux , 
chox cupoxx i ngxguma
%. R
ngxguma nx charporamaegu i
chor uang r chope%xc
xx i duxg. 8R
cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r
acugr chox: Choma r guxguma
cux   changuxexe
i ngma cux chanaxaxex. R t
cux chaxucuxe r cumax t nx
chixu i ng .
9
rexna oma mlarx r nax
nataxuxma i cur cuax r uxmata
txnguca nax mea namagu
ca, acurg chox. 10R
muxtma i ngx ningeg i ngma
3R

404
chixexar rux , natr
ngma cugu yaxgx r guxgutma
Cori ya Tupana nx nangecha. 11R
Cori ya Tupanamax petaxg, Pa
Yatg i Mex i Tama Chixex gxx!
R petaxg r taxmax Tupanax
picuaxxgx!
Tupanana mox tax r nx ticuaxxg
1R pemax, Pa Duxg i
x r nx
picuaxxg! Er nma ya Tupana r
namax natax i nor duxgar
cuaxx. 2R mox nxna pexg ya
Cori ya Tupana! R rpamax r
rpaxacmax taxc naxcax
! 3R ngexacaxx i
! R mea
pepaxetagcma nx picuaxxg!
4R ngma Cori ya Tupanaar ore r
aixcma name. R ngma naxx
nangox nax nma r aixcma
yanguxx i ngma nx yaxux. 5R
nma ya Cori ya Tupana r namax
natax i ng r
ngma exgux. R ngma nor
ngecha r oma i naane namax
nanap. 6R ng i naane
a ngxmagx r
r guxma i ngm
nma ga Cori ya Tupana r nor
%,
anagr. 7R nma ga Tupana r
nanax ga yema tax ga mr i
mtamax. R yema nor dex r

nanayexmaxx. 8Pa Guxma i Taxac i
Ngxmagxx r
! R guxma i pemax,
Pa oma i Naanecx i Duxgx r
nx pengechaxg! 9Yer nma r

33

k3334

405
nor dexamax guxma nax. R
nanamu r guxma mea inanu. 10R
nma ya Cori ya Tupana r nagu
nayanaxoxx i ng
i ngma duxg i tama nx
yaxgx. 11Natr i ngma nma ya
 r
guxguma nanaxaixrgumarax r
taguma narxo. 12R nataxg i ngma
nachixane ya Cori ya Tupanamax
tupanaxgx r ngma duxg ya
Cori ya Tupana ngx dex. 13R
 i
, r nx nadau i
guxma i duxg. 14R ngma
 
nangexmax nangugx

ngxmagxe. 15
txna naxx r nx nadaux i
guxma i ngma taxgx. 16R
taxucma ya e 
churarac r t ng napox ega
tama Tupana nx rngxeeg u. R bai
 
nor poramax ng napox ega tama
Tupana naxngxmagu. 17
 r taxuacma
nor yorax napox ega tama Tupana
nx rngxeeg u. 18Natr nma ya
Cori ya Tupana r guxguma txna
nadau ya yxema nx ngechagxe r
nagu yaxgxe. 19R ng%
tx napox r max txna nax ega
taiya nguxgu. 20R
Tupanax
yarngaux i tr max. Er nma r
tx narngxee r tx napox. 21R
ngemacax tr Cori ya Tupanamax
tataxg r aixcma naga i nexgu

tayaxg. 22R tax i nx curxox


nax tox cungechax, Pa Cori Pa
Tupanax! Er cuma r tomax
  .
Tupanax ticuaxx er
tamax namecma

gux i oragu r Cori ya


Tupanamax t mex
chaxuegu, r chauaxmax r
guxgutma nx chicuaxx. 2R Cori
ya Tupanamax chaug chicuaxx.
R nx %
petaxg, Pa Duxg ya Mexgu
! 3%
ticuaxxg r tanatachigaxx i naga!
4R Cori ya Tupanana chaca r nma r
chox nangxga, r chox
nanguxuchixx ma i chor

34

1R

ogag. 5R yxema Cori ya


Tupanagu rdaunxe r guxgutma
tataxg r tagutma ne tingeg. 6R
doma yat ya ngear ngmaxc r
Cori ya Tupanana naca r nma nx

nananguxuchixx. 7R Cori ya
Tupanaar orear ngerux x
r txna nadau r tx namaxexe ya
yxema Cori ya Tupanax ngechagxe.
8R nx pixx nax ngmac nx
pecuxcax nax uxc namecmax
ya Cori ya Tupana! R natax ya yim
yat ya Cori ya Tupanagu yaxc. 9R
pema i aixcma Cori ya Tupanax
ngechagxe, 
picuaxx. Er
taxuxtma taxac tx nataxu ya
yxema nx ngechagxe r naga
. 10 
porachirc i uxguxac r taiya nx

k3435
nangux. Natr yxema aixcma Cori ya
 
nataxu i mex. 11Pa Chauxacgx nua
 ! R pex t
changexx i uxc Cori ya Tupanax
nax picuaxgx. 12Cunaaxex nax
cutaxx r namx i cur max i
? 13R dcax naxux
r nxna nadau ya cur con r tax i
quidorax! 14
guxma i chixex r mea namax! R
naxcax nadau nax taxemaama nax
cuguxchaxx r ngmac namax!
15Er nma ya Cori ya Tupana r txna
nadau ya yxema aixcma mea maxxe.
R tx nx x.
16Natr nx naxo i ngma chixex
gx r inayanaxoxx i oma i

cuaxchixcax. 17R nma ya Cori ya
Tupana r nx x
ya yim mec ya du. R guxma i
nor guxchax. 18R
nma ya Cori ya Tupana r namemare
nax tx nangxeex ya yxema
tgcax iyartauxexe. R tx
namaxx ya yxema tmaar
chixexcax tgmax ngechagxe.
19 
nangupet i muxma i guxchaxg.
Natr nma ya Cori ya Tupana r
 i guxma i ngma.
20R nma ya Tupana nxna nadau nax
tama yexerax i guxchaxg naxcax
nguxcanaxchinaxg r
nxna nadau. 21R ngma dux i
chixex gx r ngma nor
guxchaxgu ttama nayi. R ngma
tmachi aix ya yxema mex xe r
Tupana t nanapoxcu. 22Natr nma

406
ya Cori ya Tupana r tx napox ya
yxema nor dux. R tama
tx napoxcue ya yxema nagu
yaxgxe.
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax caxax

35

1Pa

Cori Pa Tupanax naxcax


yaxchi i ngma chauxcax
yaxchix r nadai i ngma chox
imaxgchax! 2R c nayaxu i cur
poxrux 
rngxexe! 3R uxma r nayaxu ya
cuxne nax namax cunadai xcax i
ngingxtanx! R
chomax nx  i
chox cumaxeex ! 4R yabuxmxx i
ngma chox imaxgchax! R
yabuxmxx r naxneexx i ngma
chox chixexeeg chax! 5R namu i
cur orear ngerux x nax
xcax oma buanec
archuchirex ngianexeex rx! 6R
ngma namax i chor uang r
naxanexx r nacoramaxx! R
chanaxaxe i cur orear ngerux i
ningchig. 7
taxuxma i chixex chaxyane r
nmag r chixexgu chox
nanguxgcha. ma i
chixex chaxyane r nmag r
% nax
ngmagu chingucuchixcax. 8R c
ngrchi chixexgu nayixx nax
ngma nmatama namexgx i
xmaxgu nayi xcax r ngmac nagu
yanachixexcax! 9Natr i chomax r
Cori ya Tupanamax t chatax er
chox napox. 10R guxma i chor
maxmax r acharg t: Tex

407
%, Pa Cori Pa Tupanax?
Er yxema ngear diruxgxe r tx
nataxu i ngmaxg, r cuma r tx
cupox nxna i ngma tx
rporamaegx r ngma chixri
tmaar purac tangx,
achagr. 11R uxma r inachig i
duxg i chauchiga dorax ixugx.
R choxna naxcax nacage i taxac i
choma tama nx chacux. 12R
ngma duxg r yema mex ga
naxcax chaxx r chixexmax chox
nanateguxg. R ng
porac ngecha choxna x. 13R
yexguma nmag yada
choma r naxcax chaxogax r
naxchiru ga tmmarexgu chicux. R
tama chachibcma guxguma naxcax
chayumx. 14R choma r naxcax
changecha r oma chau yuxrx
reexna
chauenex yuxrx . 15Natr
yexguma guxchax chauxcax nguxgu
taquexe
r chox nacuge oma tama chox
nacuaxgxrx. R yemaac
chixexmax chox nixugecha. 16R
ngx chox ningexeeg r chox
nacuge r numax choxna nadaug.
R yemaac chauxchi naxaie. 17Pa Cori
Pa Tupanax uxguxratta i nx
a nx
curchaux nax ngm
 i ngma duxg i
oma aigrx chauxcax
inginetancx? R nxna chox
napox nax tama choxna
nayauxgxcax i ngma ngmax
chox  i chor max! 18R
u mox cuxna
chax napeng i

k35
cur duxg. R guxma i ngma
duxgpe  chicuaxx.
19R tama chanaxaxe i chauchigagu
nataxg i ngma chor uang. R
tama chanaxaxe nax choxna
nanuxetgx i ngma duxg i
chauxchi aiex ma
chaxyane. 20R nmag r tama
ngxmecax nadaug. Natr ngma
naxcax nadaugx 
tmaechitaaxegx ya yxema aa
nachix. 21R
porac nichog chixex i
chauchigamax r anagrg: Dcax,
toxetxchimax cux tadau nax
chixex cuxx, anagrg. 22Pa
Corix, cuma r meama nx cucuax i
ngma naxgx i ngma duxg. R
tax i choxna cuyxgux! 23Pa Corix,
Pa Chor Tupanax nabai xchi r inachi
! 24Pa Corix, Pa
Chor Tupanax, 
r chox nangug! Er tama
chanaxaxe i chox nax nacugex i
chor uang. 25R tama chanaxaxe i
chauchiga nidexag r chauchiga
chixexmax: aa
ngma inaxaxegx 
mar chixexgu tananguxx,
anagrg. 26R uxma chanaxaxe i
ne ningeg i ngma duxg i
taxgx naxcax nax chixexgu
changux. R chanaxaxe i gux
ne ningeg i ngma ng ixugex nax
chox nayexeragx. 27Natr yxema
naxaxegxe nax chor uangx
charporamaegx, 
taxc guxguma tagac
atargg: Nma ya Cori ya Tupana
r namecmaxchi. R namax natax

k3537
i ngxguma nor dux mex nx
, atargg. 28R choma r
chor conmax t nx chixuchiga i
uxc e .
R gux i ngunexgu t cux
chicuaxx.
Duxg r guxwama nachixe natr
Tupana r guxguma namecma
1R ngma dux i tama
 r ngma

nangchaxeex nax chixex
naxxcax. R ngemacax taguma nagu
 namux. 2R
 i ngma
chixex i naxx r ngmamax ng
nicuaxx. 3R ngma dux i chixex

36

r ngxguma yadexagu r taguma mex


i orex nixu r doraxxicatama nixu.
x i tama naxx cux
, r taguma mex nax. 4R
ngxguma nor pechicaxgu nacaxgu r
 
ng
naxx. R ngma nax porac nx
nangcha i ngma chixex i naxx r
ngemacax tama nanangxcha.
5Natr i ngma cur ngecha, Pa Cori
Pa Tupanax,  
nangu. R ngma nax quixaixcmax r
yau.
6R ngma nax mea guxmax
icucux r nanaxaixrgumarax, oma
manegrx. R ngma
cur mug r guxguca 
i tax r mtamaxchixrx. R
cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r nxna
cudau i guxma i duxg r naexg.
7R ngma cur ngecha, Pa Tupanax,
r namexechi. R ngemacax i duxg

408
r cupexttxcax nibuxm nax
cupoxxcax. 8R cuma r duxgna
% r nat i
mexxx. R ngmac
meama nx ningu. 9
nangexma i max toxcax
cunangonexx. 10R ngma cur
duxg i cux cuaxgx r cuga
, r cuma r nx cungecha r
mea namax icucuax. 11Natr tax i
cunaxchicax i chaut nax nachigx
i ngma ng icuaxgx r bai i
chox nax nataxchigx i ngma
! 12Dcax, mar
ngxma nayayitan i ngma chixexar
rug. Nayayitan r mar
.
Cori ya Tupanagu yax!

i cunaxi xchix
namax i ngma duxg i

chixex gx! R tax i


quixauxchix! 2Er ngma duxg r
paxa t inayarxo oma max ya
rex ecrx r oma natane i
pagxrx. 3R nagu yax ya Cori ya
Tupana r mex nax! R oma i
 r guxguma aixcma
nagu yax! 4R aixcma nx
nangechax ya Cori ya Tupana! R
nma r t nayanguxx i ngma cuma
. 5R Cori ya
Tupanamexe! R
nagu yax! R nma r t cux
narngxee. 6R nma r t ngx
nanange nax cumex r quixaixcmax
oma axc tocuchigu ibaxixrx. 7R
tama name nax taxaccax quidexax

37

1Tax

nape. R yaxna
! R nma r t cux

409
narngxee. R tax i namax
cuchixexx ega ngma chixex gx
muar ngmax 
i ngma chixex i nmag nagu
! 8R nx rxo nax
cunuxaxex 
ngma cur numax chixex cuxx!
R tax i ng! Er
ngxguma ng
yexera cugtama cuchixex. 9Er
ngma duxg i chixex  
ane. Natr ngma
duxg i Cori ya Tupanagu yaxgx
 % i aa
nachixane. 10R noxretama i ngunex
nataxu nax ngma chixex gx r
nax iyanaxox.  naxcax
cudauxgu r taxugutma nx
icuyangau. 11Natr yxema Cori ya
Tupanape
 
naane r ng 
tataxgx. 12R ngma duxg i
chixex r naxcax nadaug nax uxc
yim yat ya mecx nachixexeex . R
nucma nx . 13Natr
nma ya Cori ya Tupana r nx
nacug. Er nx nacuax nax mar
yangaicax i nor poxcu i ngma
duxg i chixexg. 14R ngma
chixex  nanatxuchi
nax tx nachexexca
nat nax tx namaxxcax ya yxema
ngear ngmaxx gxe r mex gxe.
R ngmac tx nadai xcha ya
yxema mea maxxe. 15Natr ngma
 
 , 
xraxgu t inabe. 16
ngmaxx g i ngma duxg i

k37
chixex, 
ngma noxretama i ngmaxg ya yim
yat ya mec nx ngexmax. 17Er
nma ya Cori ya Tupana r t
inayanaxoxx i ngma duxg i
chixex gx, natr t tx
inachigxx ya yxema mex gxe.
18R nma ya Cori ya Tupana r txna
nadau ya yxema mea maxxe, r
ng
r gux . 19R
ngxguma guxchaxg nguggux, r
taiya nguxgu,  %,
er na r t tx nayaxxchi.
20Natr ngma chixex gx r oma
max i pagc guxrx t
inayarxog. R ngma Tupanaar
uang r oma taemaxrx t
inayartauxe. 21R ngma chixex i
dux r ngxguma texx
taxaccax nacaxgu r taguma
nanateguxx. Natr yim mec ya
yat r namc nx tangechatmx
r nor ngmaxg tmamax nangau.
22R yxema Cori ya Tupana tx
rngxee  
naane. Natr i ngma tama naga
r Tupana t chixex
 . 23R yim
yat ya mec r Cori ya Tupana r
ngma nama i mex. R
ngxguma ng
yim yat r nma ya Cori r natax.
24%gu
a
nanguxgu ya yim yat r tama ngm
nangexmaecha er nma ya Cori ya
Tupana r naxme
inanachixama. 25R yexguma
changextuxma nax
chayaxgu r taguma nx chadau ya

k3738
 c r ngexta
nax nataxmarex r bai i naneg i nx
chadaux i ngext dierucax nax
nacaax axegx. 26R nma ya yim
yat ya mec r guxguma duxe nx
tangechatmx r txna nanax ga
taxaccax nxna tacaggu. R naneg
r nor taxxrux . 27R
ngma cucma i
chixex, Pa Duxx, r mex nax! R
ngmac t guxgutma cux
nangexma i cuchica i taguma gx i
Tupanax. 28Er nma ya Cori ya
Tupana r aixcma mea tx nangug
r ngemacax taguma tx natax ya
. Natr
ngma chixex gx r t
inayanaxoxx r taxuxtma i
tmataxa nayaxg. 29Natr ngma
mex 
gux namax. 30R yim
yat ya mec nx nacucma nidexa,
r ngxguma yadexagu r aixcmax
nixu. 31R nggu namax nangux i
ngma ore i Tupana namax
nanguxeex . R ngemacax i ngext
%x nax tama
chixexgu nanguxcax. 32R ngma
chixex i dux r yim yat ya
mecx nangug er naxcax nadau nax
uxc yamaxcax. 33Natr nma ya
Cori ya Tupana r t yim yat ya
mecx napox nax tama ngma
chixex i duxmexegu nanguxcax r
taxetma i tex ex gacpe
chixex nachiga ixuxcax. 34R cumax,
Pa Duxx r Cori ya Tupanagu yax
! R nma r t cux
nicuaxx r t cuxna nanax i oma i
cax. R

410
cuxetmax t nx cudau i uxc nax
yanaxox i ngma chixex gx. 35R
nx chadau i ngma duxg i
chixecmax nax ng yacuaxgx
r ng natagx 
mex r taetaxrx. 36Natr
a chaxpetxgux,
ngm
r naxcax chadau r mar nataxuma r
taxuxxma ichayangau. 37Natr
dcax, nangug ya yim du ya
aixcma mec r taguma chixex c!
R ngma naxcax ngux r tax .
38Natr ngma duxg i tama
x r t inayarxo
r ngma naxgx r ngxma
nayacuax. 39Natr ngma duxg i
mex  i
nor ngxee. 
nadaux ega guxchax naxcax nguxgu.
40R ngxguma Tupanaar ngxeec
ax
nxna nacaggu, r nma ya Cori ya
Tupana r nx narngxee nax tama
ngma chixex i duxgmexegu
nayi xcax.
Yumx i Tupanaar ngxeec ax icaxax

38

1Pa

Cori Pa Tupanax tax i


chox cuxx ega chaugagu
cunuxgu! R tax i chox cupoxcux i
cur numax! 2
naraxg r cuxmexmax chox
quimax. 3R ngma chor chixexgagu
%. R ngemacax i
aa chaxune r guxnida
chauxchinax ya
mexne. 4R ngma chor chixexg r
 naryexera
%. 5R
ngma tama chaux nax
chacuxgagu r chor oxri r niyixi r

k3839

411
naxxchix. 6R guxma i ngunexgu
r changecha r cham r
chanaxi xchix. 7R chauxca
niyauca er chixaxne. R gux
chida. 8R chaxune
r oma inapoexrx 
chipaxchi r changear porax. R
ng% r aixcma
% nanguxuchi. 9Pa
Cori Pa Tupanax, cuma r meama nx
cucuax i guxma i chor ngchag. R
ngma nax yaxna charngx r cuma
nx cucuchiga nax taxaccax
ng%. 10R chor maxne
r porac nixxcx r ngma chor
pora r nigchig. 
chauxet r mar taxuxma nadau.
11R ng r
ngma chautanxg r choxna
nayxgug naxchangma chor
oxrig. 12R ngma chox
imaxgchax r chopexegu nananu i
nor yauxrug. R ngma chox
chixexchagx r ngmax
nidexag nax uxc chox
iyanaxoxgxcax. R gux i oragu r

nachauechitaegchax. 13Natr i
choma r chaug
changauchi xenetaxeem
are r oma
tama nx rx . R
oma ngexrx taguma chidexa. 14R
ngauchi xex i taxuxma ixux
nax ng napoxxcaxrx chaug
xx. 15Pa Cori Pa Chor Tupanax,
r cur ngxee ngma
chanaxaxex. R chanaxaxe nax
 i cunangxx i ngma
chor uang. 16R ngma cuxna
naxcax chacax 

nacugex r nataxgx i chor


uang i ngxguma guxchaxgu
changuxchagu. 17
mar ichayanguxchax. R ngma nax
chox nangx r taguma chox
narna. 18R uxmax, Pa Tupanax, r
cumax nx chixu i ngma chor
pecdug er naxcax chaug chicuax
ga yema chixex ga chaxx. 19R
ngma chor uang r nimuetan r
ngemacangma
natcaxma chauxchi aiex. 20R
ngxguma mex naxcax chaxxgux r
chixexmax chox nanaxtang. R
ngxguma naxcax chadauxgux nax
mex chaxx r nmag r chomax
nanue. 21Pa Corix tax i chaxica nua
chox cutx! Pa Chor Tupanax r
tax ! 22Pa
Tupana ya Chor Maxrux 
 yarngxexe!
Max r paxa nagux

39

1Choma

r mar chaugmax
achagr: Chaugna t
chadau nax ngmac tama chixex
chaxxcax i ngxguma chidexaxgu. R
t changeaxmare i ngxguma
chopengma
duxg i chixex,
achagr. 2
idexaxrx xx. R
taxux
ga mexx chixu. Natr yema chox
ngx r yexerac ningchig. 3R
porac chaunangux i ngma
chox petx. R yexguma yexerac
%
chanux. R yemaca%
achagr: 4Pa Cori Pa Tupanax

k3940
chox nx nacuaxexe nax ngexta t
yacux i chor max r uxre i
ngunex t chox ngexmax! R chox
nx nacuaxexe % i
aa chor max! 5Er aa max i
choxna cuxx r aixcma nanuxu. R
cupe%mare
. xar max r
crx . 6R
 
gauxchipeta i ngupetxrx . R
natcaxma nananutaquexe i nor
ngmaxg, natr tama nx nacuax i
  . 7R
ngemacax, Pa Corix r taxac chi i to i
chayanguxeex ? 
choxna cunaxx i aa chor max.
8R chox nanguxuchixx 
chor pecdug! R tax i nx
cunatauxchaxx i ngma chixear
x i duxg nax chox
nacugex! 9Pa Corix, cupe
changeax r taxu achagr, er cuma
 i aa chor max. 10R
martama nax chox quimx! Er aa
cur maxmax r t chayu. 11R cuma
r ngxguma nor chixexgagu
x, r
ngmac cuyanaexchixx. R
ngma yexerac nx cungechax r
aixcmama cuyanaexchixx. R
x 
ngcrx . 12Pa
Cori Pa Tupanax chox nx 
chor yumx! %
auxc cumax chidexax! R tax i
cungeaxmarex naxcax i chor axu!
Choma r cupe
dux i tama cur dux rx
. R chor oxigrx 

412
%
ng. 13Pa Corix tax i
yumax chox cupoxcux! R
chauxcax yataanexx 
chataxxcax naxpa nax chayux!
achagr.
Chor taxmax chanax i cur
ngcha, Pa Chor Tupanax

40

1R choma r yaxna
%chananguxexe
nax Tupana chox rngxeex . R
nma r chox 
nax chacaxax. 2
nanguxuchixx. R ngxguma ngma
charaanexgu changuchagu r
taianex nagagachi nax
cax. 3ngexacaxx i

chauananguxx nax
ngmamax nx chicuaxxcax. R
 
tataxg r Cori ya Tupanax tamue
r nagu tayaxg. 4R tataxg ya
yxema Cori ya Tupanagu yaxxe, r
tama ngma chixex gxxtagu
naxcax dauxe i tmaar ngxee r tama
ngma tupananetachicnaxgx
icuaxgxe. 5Pa Cori Pa Chor
Tupanax, 
mexg ga cur poramax toxcax
cuxx. R cuma r guxguma togu
%.
R ngma toxcax cuxx r ngma togu
 r chanaxunagcha,
ngma r ngemacax
 chixu i guxma.
6Cuma r tama namax cutax nax
duxg cuxcax nadai x r yagugx i
. 
ng%

k4041

413
r chebdaar r tama namax cutax.
R tama naxcax cuca nax mareg
cuxcax yagugx i duxg nax
ngmac nor chixexx
curngmaxcax. Natr ngma cuma
cunaxaxex guma cuga
 r cuxna chanaxx i chor
max. 7R ngemacax cumax nx
%
yema cur orear uru
naxmatxrx. 8R chomax, Pa
Chor Tupanax, r namax chatax
nax cur ngcha chaxx. R
chaugu namax changux i ngma
cur nguxeet ae. 9R ngma mux i cur
duxgpe
. Cumax r meama nx
cucuax nax mar namax nx chixux.
10R

tama chauggu chayacux nax


uxc aixcma namex i ngma
cuxx. R mar namax nx chixu
nax uxc cuyanguxx i ngma
nx quixux r uxc tox
cumaxxx. R ngxgumarx ta r
mar tama ichayacux nax nx chixux
nax aixcma cux
nangechatmxgx i ngma
i cur duxg. 11R

uxmax, Pa Corix, r tama chanaxaxe


nax nx curchaux nax cux
changechatmxx. Er ngma cur
ngecha r cur ore i aixcma
rux
. 12R ngma chixexg i chox
ngupetx , 
. R ngma
choxrtama chixexggu changu r
ng
. Er ngma chor
chixexg r chauyaex narmumae r

ngmagagu cux charxochiga. 13Pa


Corix, cux chacaax r chox
nanguxuchixx ngma chor
chixexg r paxa chox rngxexe!
14-15R ngxgumarx ta, Pa Corix, r
chanaxaxe i cunaxneexx i ngma
chor uang i chox imaxgchax.
%%
cuyabuxmxx i ngma duxg i
chixex chomax gchax r uxma
chox cugex. 16Natr guxma ya
yxema cuxca
nax porac tataxgx. R guxma
ya yxema tx nangchagxe nax
tx cumaxexeex 
guxguma atargg: Cori ya
Tupanax picuaxx%
nangexma!. 17R choma
nax taxux r
chanaxi xchix r tax i chox
curngmax, Pa Corix! 
chox curngxeex r chox
cupoxx. R ngemacax, Pa Chor
Tupanax r tax %x nax
chox curngxeex !
Dux i daxawexar yumx

41

1R

nma ya Tupana r
tmamax natax ya yxema
tmamc ya ngear ngmaxx ex
rngxexx e. R nma ya Cori ya
Tupana r t tx nananguxuchixx
ega ngxguma guxchax tmacax
nguxgu. 2R nma ya Cori ya Tupana
r t txna nadau r t max txna
nax r t tx nataxxx i oma i
.  
uangar ngcha natax. 3R
nma ya Cori ya Tupana r t pora
txna nax ega ngx tingeggu. R

k4142

414

ngxguma tida macax


nayataanexx. 4R choma r ac
chayumx: Pa Corix cux
changechaxtmx r chauxcax

Iratanxar Tupana. R uxmax r


guxgutma r ng%.

yataanexx! Er mar cumax nx


chixu i chor chixex, achagr.
5Natr ngma chor uang r
anagrg: Chierna paxa nayuxgux
nax ngmac ngxma yanaxoxca,
anagrg. 6R ngxguma chox
yadauggu i ngma nax chida
r chomcx xnetag.

42

Natr chauxchi naxaie r nataxg i


ngxguma nx nadauggu nax ngx
chingex. R ngxguma choxna
naoeguxgu r chox nacuge. 7R
ngma chauxchi aiex taquexe
r chauchiga nidexag. R nagu

chingex. 8R anagrg: R ngma
nax yada r yux chixex
namax nax r ngemacax i uxma r
 ,
anagrg. 9 ga
chomc ga nagu chayaxx nax
aixcma chox nangechax 
chomax chibchirx r uxma r
chomax narxuan. 10Natr cumax,
Pa Corix r cux changechaxtmx!
R chox rdaxx nax ngmac
chanapoxcuexcax i ngma chomax
rxuangx! 11R aixcma t nx
chacuax nax cux chataxxx ega
ngxguma ngma chor uang r
 
naporamaex. 12R chomax nax mea
chamaxx r taguma chixex chaxx
r choxna nadau nax ngmac
guxguma cuxcax!
13R namexechi ya Cori ya

Tupanaxxee
1

ta i natcax

dauxrx cuxcax chadaux,


Pa Chor Tupanax. 2R chox
nangcha nax namax chaxmcx
ya Tupana ya maxar yora. R uxgu
a
 nax ngm
3

nx chicuaxxcax? Ngunec r
chtac r chaxaxu nax nor ngxeec ax
chacaxaxcax. R yoxni i chor uang
r chox nacuge r anagrg:
?
anagrg. R ngmamax chox

nacuge. 4R ngxguma ngmagu



%ngma chox ngx.
R nxna chacuaxchi nax uxc
taxcma r Tupanana mox
%% ga
yema muxma ga duxg. R uxc
tataxg ga yexguma. 5R uxma r
taxaccax chi i nx charxox? R
taxaccax chi i naxcax chaxogax?
 ichayangau
i chor ngxee, r yimx 
chicuaxxamax. 
chor Tupana ya chor maxrux.
6Natr i uxmax r poracxchima
chayaxochi. R ngemacax, Pa
Tupanax, porac cuxna chacuaxchi
 
dapetx r yima ma
 ngxmagne. 7R
guxma i ngma guxchaxg r
ngxg i chauxcax cunanguxx r


k4244

415
. R oma dex i
dauxchixrx chaut
nangu. 8R ngunec r nma ya Cori r
chox nangecha. R chtac r tama
nx  r
chayumxx naxcax ya Tupana ya
chor maxrux. 9R achagr nx
ya Tupana ya chor poxrux:
Txc chox curngma? R
taxaccax i uxma r ngechac
r chox nua nachixexgx i
chor uang?. 10
ya chauxchinaxg r ta nange nagagu
i ngma chor uang i guxguma
chox cugex r agx: Ngexc
?.
11Natr taxaccax chi nx
charxox? R taxaccax chi
ichaxogax? 
chayaxx r yimx 
chicuaxxamax. 
chor Tupana ya chor maxrux
.
Chox nangcha nax
Tupanapatawa changux

43

1!


napexg i tama
yaxgx! R naxme
nanguxuchixx i ngma idorataxx
r ngma chixex! 2Er

poxrux . R txc i cugna
chox cuyxguxexex? R taxaccax
i ngecha chingexechax r ngma
chor uang r chixri chomax
nachopet? 3R c chauxcax
nangonexx nax nx chacuxcax i
ng nax

ngma chox nx cuaxeex cax i


ngma nama ya yima cur ma
 i ngext cuma
cungexmax! 4R ngmac t
ngma cur marear
a t
guchicax, Pa Tupanax. R ngm

cux chicuaxx rpagamax. Er


cumax, Pa Tupanax, r taxmax
chox cunapaxexe. 5R uxma r
taxaccax t i nx charxox i ngma?
R taxaccax t ichaxogax? Er
choma r mar Tupanaax chayax r
t yimx chicuaxxechax. R

maxrux .
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax icaxax

Tupanax, tomatama nx
 ga

mex . Yer tor


oxig r nx tixugg ga yema
 ga yexguma tma
tamaxgu. 2
x ga yema duxg
ga tama cux yaxgx. R yemaac
cunapoxcue ga yema duxg nax yema
naanegu tor oxigx
cuxchigxxcax. 3R tama tmaar
%%
tanayauxgx ga yema naane. Natr
yema cur poragagu r cur
ngxee  ga
yema naane. Yer cuma r tx
cungecha r yemacax tmamax

44

1Pa

cumecma. 4Pa Chor ex gac, Pa


Chor Tupanax, 
icunaporamaexx i cur duxg.
5
tarporamaegx i tor uang. R

k4445
ngxguma cuga tanaxuxuchigu r
nx taryexera i ngma tox
dai xchax. 6R choma r tama
chauxneggu chayax er yima
chauxneg r tagutma chor
uangx chox narporamaexx. 7R
 tox
curporamaexx 
cunaxneexx i ngma toxchi aiex.
8R guxguma cumax tog
ticuaxxg, Pa Tupanax. R
guxgutma nx ticuaxx i cuga.
9Natr i cumax r tox cuxo r tox
cuxneexx. R mar tama
cuyaxmc i tor churarag. 10R
cuma r nx cunatauxchaxexe i tor
uang nax tox yabuxmxxcax. R
ngemacax i ngma toxchi aiex r tox
nang xg r nayana i ngma nma
nanaxaxegx. 11R cuma r nxna
tox 
nagagxrx. R ngma duxg i
tama cux yaxgxtangu tox
cuoonexmare. 12R tanxgu
tomax cutaxe r taxux
cuyaxu nax tomax cutaxex. 13R
ngma toxna ngaicamagx i
nachixanecxg r tox nacuge r
tomax naguxchigag nagagu ga yema
chixex ga toxcax cunguxx. 14R
ngmagagu i ngma duxg i tama
yaxgx r tox nacuge. R
ngxguma tox nadauggu r
nanexerugcma tox nacuge. 15R
 r ngma
guxchax. R ngemacax
chor nemax tama chadaunag. 16Er
ngma chor uang r chox
nimaxgcha r chomax naguxchigag
r chaugu nidauxcraxg. 17R ngma

416
uxma tox ngupetx r tama ngma
cux nax itarngmaex
tama nax taxacr chixex cupe
taxx. 18R toma r tama
 tatx r

itarngmaex i cur ore. 19Natr i
cuma r tox cupoxcueama. R ngexta
guxma i ngmaxg taxux
ng%
cumug. 20-21R ngxguma chi cux
itarngmaegux r chi nx
ticuaxxgux i tomare i tupana, r
cuma r chi nx cucuaxama. Er cuma
r meama nx cucuax i guxma i
ngma bexma tox
. 22Natr cugagu r
gux% 
tangexmag. R ngma tor uang r
rx
%. 23Pa Corix txc tama
cuxux? R nabai xchi, r tax i tox
! 24Txc toxcha
quicux? R txc tox icurngma i
toma nax porac ngx
tingegechax? 25R uxma r
tipaexchima r ne tingeg. R
. 26c

yarngxexe! R tax i cur
ngechamax tox nanguxxexe!
e

1R chaux i
dexag, r chor con r oma
rurx . R aa
chor ore i chaxmatx r
ex gacpe  chixu. 2R
cumax, Pa ex gacx, r gux i
yatgx curmemae. R ngma cur

45

k4546

417
dexa i cua r namexechi.
R ngemacax ya Tupana r guxguma
cux narngxee. 3Pa Poracx c
yangaxcuchi i ngma cur
tara! R ng
. 4R cumax, Pa ex gacx, r
ngma cur poramax nx curyexera
i guxma i tr uang r cunapox i
ng. R yxema
duxg i tama tg icuaxgxe r
cuma r tx cupox. R yima cur
tgnechacmax r taxma i mexg
cux. 5Pa ex gacx, r ngma tog i
nachixanecxg r cuxmexgu nayi.
R yima cuxneg r meama nixmagu
r ngma cur uangar max
nayaraxg. 6Pa Tupanax, cuma r
guxguma e 
mea guxma i duxgmax icucuax.
7R cumax, Pa ex
gacx, r namax
cutax i ngma mex , natr
naxchi cuxai i ngma chixex. R
yemaca
naxunetax r cumcgar yexera
tax cuxna naxx. 8R guxma i
cuxchirug r pumra i yi xichix i mra
r aro r canramax nayixema. R
paxetarug i txxmax cux
nataxx
ya mexechic ya marflnaxcane.
9ngma ngexg i
ngxmagx r nangexmag i
to i nachixanegar ex gacgar
paxg. R cur tochicaxar
cuxmax i iru
i mexechixmax ngaxc. 10R
, Pa Chauxacx, r mea nangug
i ngma t cumax nx chixux! R
nx irngma i ngma cutanxg r
ngma cur duxg! 11Er nma ya

yim ex gac r nx cungcha. R


 r name
. 12Pa Pac i Trucx,
r ngma dux
porac diruxchigx r mexechix
i mare t cuxna naxg nax
ngmamax cux yapuxgxcax.
13R uxma r iyaxcu i ngma pac i
meama ngaxc. R ngma naxchiru
r irumax naxmat. 14R meama
ngaxc ex gacpe nagag.
R ng
yaxxtan. 15R tax%
taxc nagu ichocu ya yima
ex gacpata. R yim cuneg i t cux
ngxmagc, Pa ex gacx, r nmag
%e .
R cuma r naxme 
cunangexmaxx i aa nachixane nax
nma namax inacuaxgxcax. 16R
choma r tagutma ichayanaxoxx i
ngma cuga nax ngmac i guxma i
ngma ngexacax i ngoetanx i
duxg r nxna nacuaxchiexcax.
R guxma i nachixanecxg cux
icuaxgxcax. 17R chomax, Pa
ex gacx, r chanaxmat i aa ore
nax guxma i ngma duxg i
ngexacax t ingetanx cuxna
cuaxchiexcax r guxgutma cux
yacuaxgxcax i guxma i
nachixanecxg.
Tr poxrux ya Tupana
r tatanwa nangexma

46

1R

nma ya Tupana r tr
poxrux 
poraxrux . R nma r tx
narngxee ega guxchax taxcax
nguxgux. 2R ngemacax taxucaxma

k4647
tamu
%ma
mrchitamagu nayixgu. 3
%ngma mr r
porac nayuapegu r ngmac ya
yima maniduxrue nagagu
nax nanux i ngma mr, natr i
yixema r taxucaxma tamue. 4
i nat r nachacgmax
nanataxxx 
ya Yeruchar. 
naxnex
nangexmax %
ngxmac. 5R nma ya Tupana r
ngxma naxchi r namax napora. R
nma r guxma i ngunex i noxri
yangunegu r nx narngxee. 6R
ngma nachixaneg r ngmax
%. Natr
ngxguma Tupana idexagu r ngma
ex gacg r niduxrue r ngma
%. 7R
%
ng. R
k
poxrux . 8R nua peyadaux i
ngma tax % i Cori ya
! 9Er
gux
inayanaxoxx ga ng nax nadai x i
duxg r nx nayachixegxx ya
. R
%
ne r nanagu. 10R nma ya
Tupana r anagr: Pa
Nachixanegar ex gacgx r
chox ! 
! R
% i
guxma i nachixaneg. 

418
i gux
changexmax, anagr. 11R Cori ya
%ngxmac r
. 
k. R nma
rux .
Tupana r oma i naanear e

1Pa Guxxgx
penappne ya Cori ya
Tupana r taxc naxca!
2Er nma ya Cori ya Tupana ya
%ng%. R
%ex gac
. 3R nma r nanadaicu ga
aneg r taxme
nanangexmagxx i nor duxg.
4 naxunetax
nax nor dux.

47

R ngmac nanataxxx ya Acbu


ya nma nx nangechaxchic. 5R
nma ya Cori ya Tupana r daux 
nax nor tochicax%
inacuxcax i guxma. R duxg
yoxni tax%
%. 6R
naxca!
R naxca 
ex gac! 7Er nma ya Tupana r oma
i naanear e . R ngemacax
%
nx picuaxgx r naxcax
. 8R nma ya Tupana r
gux i nachixanegar e .
R nma ya Tupana r nor tochicax i
nex. 9R ngma tog i
nachixanegar ex gacg r tamax
nangutaquekar
Tupanax icuaxgxcax. Er
Tupanamexema i

k4749

419
e 
ngxmagx. R nma ya Tupana r
ma.

Chiar ma

48

1R

nma ya Cori ya Tupana


%
nx nacuaxchi. R ngemacax name
nax nx icuaxgx 
ma
ya Chi. 2Namexechi ya
yima ma 
ngexmane. %
nataxgne i guxma i duxg i
maxx. 
  
e %ngxmac. 3R
Yeruchar
e  ya
Tupana. R nma ya Tupana r ng
nangoxexe rux
. 4R oma i
naanecx i nachixanegar
ex gacg r ngmax
nangutaque
anecax nayachoxchi. 5Natr
yexguma nx nadauggu r porac
nabai xchig r nibuxm. 6R
porac namue. R nanaxi xchig

ixxraxacchacrx. 7R nma ya


namucmax inanayixx ya yima
Trchiac
ne. 8
ya Yeruchar r namexechi yema tr
o rx. R
uxma i yixema r ta r

taxetmaxxchi nx tadaug i
ngma. R nmatama ya Tupana ya
%ngxmac r guxgutma
 napox. 9Pa Tupanax, r

tacuaxchie nax uxc porac tox
cungechax i cumax. 10Pa Tupanax,
gux
nicuaxxg, ngmac
. R ngma cur
%% .
11%xgx, Pa
Yerucharcxgx r Guxma i Pemax
i Yudanecxgx. Er nma ya Tupana
r aixcma mex pemax naxuegu.
12R c, nx peyachoegu ya yima

! 13R mea penangug i
ngma nor poxeguxtapxg r yima
ex gacpatag nax pex
natauxchaxcax nax namax nx
pixuchigax i ngma petaag! 14Er
nma ya Tupana r guxgutma tr
. R nma r guxgutma
mea tamax inacuax.
Tr max r tama
dirumax naxcax tataxe

49

1Dcax,


aa ore, Pa Guxma i Duxg i
Maxxx! 2R guxma
i pema i diruxgxe, r pema ya ingear
diruxgxe, r pema i duxgmax
icuaxgxe, r pema i togmexe
ng
ore! 3R uxmax r t chidexa namax i
ore i aixcma cuax txna x r t nx
chixu i ng
cua. 4R mex i
cuaxchixru 

k4950
rpamax chapaxetaxc ore i
xgux . 5R
taxaccax t chamu i ngxguma
nanguggu i ngunex% r
ngxguma ngma chauxchi aiex i
duxg chox chomaeguchigu
namax i nor chixexg? 6R nmag
r nor di i
nor ngmaxgmax ng
nicuaxxg. 7Natr taxema tx
natauxcha nax tgtama tamaxx
rexna Tupanaax tanaxtanx nax
tx namaxeex c ax. 8-9R taxuxma i
diru ningu nax naxcax itaxexc a
i duxar max nax ngmac nxna
nanguxuchixc ax i yu r guxguma
namaxechaxc ax. 10R uxmax r nx
tadau nax guxma i duxg yuex 
i ngma nx cuaxchigx r nayue, r
ngma naechitamare maxx r
nayue r ngma nor ngmaxg r
 . 11R ngma
togcax ng
diruxgx r nggu nanaxga i
ngma nor naane oma guxgutma
rx. Natr ngxguma
nayuxgux r ngma naxmax 
 i guxgutma. 12
 ega
nadiruxchigux, er oma
naexgrtama nayu. 13R ngmac
 i ngma duxg i
nggu yaxgx, r ngmactama
nayue i ngma duxg i ngtama
icuaxgx. 14%
icux i ngma duxg er naxmax
nanagag oma carnrug igagxrx.
Natr ngma ngunex 
nadagxgu i duxg r ngma mea
maxx r t ngma chixri maxxmax
inacuaxg. Er ngma chixri maxx i

420
duxg r ngma ng namax
yacuaxgx, r ngxma t nayacuax i
ngxguma nayuegu, 
nayana i nor ngmaxg. 15Natr
 
nanguxuchixx, er ngx 
chox naga. 16R tax i naxcax
quixauxchix ega tex muar diruxgu
r yamuxgu i nor meru!
17Er ngxguma nayuxgux r
 taxac ninge. 
ngma nor meru 
naxmax%. 18-19
uxma nax maxgux r natax, r
duxg r nx nicuaxxg naxcax i
nor ngmaxg, 
ngunexgu r t nayu r mar tagutma
omaar ngonexx nadau. 20
dux 
x gux, r nayuama
namuar ngmax

oma naexgrtama.
 caxc i ngma
mea maxx r ngma chixri maxx

50

1R nma ya Cori ya Tupana ya


%ngxmac r nidexa
r naxcax nangema i guxma i duxg
ngxmagx. 2R
nma ya Tupana r yima mexechine ya
napata ya Chi
nemax nanangonexx. 3R nma
. Natr
tama bexma nangu er nape
 igux,

tac. 4naxcax
nangema i ngma dauxcx r oma i
naanecx nax inadaunxcax i
ngxguma nor duxg i Iracxgx
yacaggux. 5R anagr nx:

k5051

421
Penangutaquexexexe i ngma duxg
i nor mareg i chauxcax yaguxmax
chomax ixunetagx nax aixcma
!. 6R
ngxg r nx nixug nax
nma ya Tupana r ex gac ya aixcma
 er meama nor
duxgmax inacuax. 7R nma ya
Tupana r anagr: Pa Chor
Duxg i Iratanx!
R uxma r t pemax chanangoxexe i
ngma per chixex. R dcax,
. R
.
8R uxma r tama pex chapoxcu
naxcax i ngma mareg i guxguma
chauxcax pedai x r chauxcax pegux.
9R tama pexna naxcax chaca i ngma
 r carnruxac i
yatx i per naxpc. 10Er
ma i naexg i
naixnecc, r ngxgumarx
ta i ng xanex
ngxmagx. 11
ngmaxg, r
guxma i ng
r naxanex. 12R ngxguma chi

pemax nx 
oma i naane namax i guxma i taxac
ngxmagx. 13Exna pema nx
pecua%
% r namax chaxaxexx
 ? 14R
ngma mare i chanaxaxex 
mox choxna pexx r aixcma
peyanguxx i ngma per uneta. 15R
chauxcax peca ega ngxguma guxchax
pex ngupetxgux! R choma r t pex
chapox r pema r t chox

picuaxx, anagr ya Tupana.


ngma chixex gx r
Tupana r anagr nx: Ta
cux namex nax nx cucuaxmarex i
ngma chor mug r nx
quixumarex i ngma chor uneta,
natr tama namax cutaxgu i
ngxguma cux chaxucuxegu r tama
nx cucuxchagu i ngma chor ore?
18Natr taxc cunayaxu i ngma
ax gx r namax cuxmc i
ngta
ngma duxg i naxmaxechita nai i
ngemax maxx. 19R ngxguma
quidexaxgu r chixex i dexa
cuxuxxexe, r cur con r dorax
nixu. 20R ngxguma curtoxgu, r
chixri nachiga quidexa ya cuenex. R
yim cuenexxchi r namax
cuguxchiga. 21R guxma i ng
a
ngma cuxx, r choma r ngm
changeaxmare. R cuma nagu
 icharngma i
ngma cuxx. Natr i uxma r t
cupechanangoxexe i ngma
chixex icuxx r t naxcax cuxna
chaca. 22Dcax i pemax nax chox
iperngmaex! R chauxca
naxpa nax pex chadai x r taxema
pex poxx! 23R chox ticuaxx ya
16-17Natr

yxema mox choxna x. R choma r


tx chamaxexe ya yxema aixcma
, anagr ya Tupana.
Yumx nax Tupana pecdux
rngmaxcax

Tupana ya Chox
Ngechaaxec r Mecmacx

cux changechaxtmx! R cur


ngechagagu r chox nx irngma i
chor pecdug! 2R chox nayaxu i

51

1Pa

k5152

422

%%! R chox nx
irngma i chor pecdug! 3R
chomatama chaug chicuax nax
% i ngma
chaxx. R ngma chor pecdugagu
r ngunec r chtac r chox
nachixexecha. 4R cupe
i chanaxx i ngma tax i chixex i
nagagu chox cupoxcux. R ngemacax i
ngma poxcu i chomax cuxuegux r

tixu nax chixri chox cungugx. 5R


u
cax r ngmac
chanangexxcax i ngma chauxrx
pecdu gx nax nmag r ta nx
naxoexcax i nor chixex r cuxcax
cax! 14Pa Tupana ya Chor
Maxruxx chox nanguxuchixx
ngma nax chamxaxex! R
%  chixu nax cuma r
. 15Pa Corix c
chox ichoxexe nax cuxcax
cax r ngmac cux
chicuaxxcax! 16Er cuma r tama


.
6Cuma r aixcma nx cungecha i
ngma dux i aixcma cumax nx
ixux i nor pecdug. R ngemacax

cunaxaxe nax taxacr mare cuxcax


igux. R choma r chi cuxna chanax,
natr tama ng%
cutaxx. 17R ngma cuma
cunaxaxex, Pa Tupanax, 
dux i aixcma nor max
rxox i chixex. R cumax, Pa
Tupanax, r tama nx cuxo i ngma
dux i ngmax nangechacma
cumax ng ixux nax nachixex. 18Pa
Cori Pa Tupanax cux
nangechaxtmx ya yima cupata ya
Chi cungecha!
R cur duxgx rngxexe r
napox ya Yeruchar! 19R ngxguma

chanaxaxe i choxna cunax i cuax nax


aixcmax cumax chixuxcax. 7R c
ngma maxcurumax chox
namaxcuxne nax iyanaxoxcax i chor
chixex! R ng%cupe
t chame r ngma caixanex i
cmxar yexera t nacmx i chor
max. 8 nax
cupoxcuchirx naxcax i chor chixex,
natr i uxma r chanaxa
chauxcax cunateguxx i chor tax.
9R c chox nx irngma i chor
pecdug r tax i nx !
10 chau
nanguxx! %
nax i ngexacaxx i cumax
ixaixcmax! 11R tax i chox cuxox!
R tax gachixxx i
Cux i nex! 12-13
chauxcax nateguxx i ngma tax ga
noxri chox yexmax nagagu nax chox
cumaxx! R chox naporaxexe nax

mar cupe, r
ngxguma r t chox cunayaxu i ngma
% cuxcax chadai x
r chagux. R uxg r t
cur marear guchicaxcuxcax
.
Natcaxma ng nicuaxx i ngma
dux i chixri maxx

Yat i Poraxx txc


cug quicuaxx namax i
ngma chixex i cuxx nape

52

1Pa

k5254

423
ngma Tupanaar duxg i nma
guxguma nx nangechaxx? 2R
cuma r chixexar guxicatama
. R yima cur con r
%
texechixrx. 3R cuma r
chixex. R ngma
mexar yexera cunaxaxe i ngma
chixex. R ngma ore i aixcma
ngma
dora. 4
conmax toxgux quixux r cur me
 quixux i doramare i
toxgu. 5Natr nma ya
Tupana r ngemacax t cux napoxcu,
r tagutma ng. R
 nataxchi, r t
cuxna nanayaxu i cur max. 6R
ngma dux r
ngxguma nx nadauggu i ngma, r
t porac namue. R t cux nacuge
r anagrg t: 7Dcax, nx
pedaux i ngma dux i tama Tupanaga
x r ngma nor
ngmaxggu yaxx r chixexguama
maxx! . 8Natr i

bacax i Tupanapataaxtgu toxrx
. R ngemacax guxgutma nor
ngechaxgu chayax. 9Pa Tupanax,
choma r guxgutma mox cuxna
chax naxcax i ngma cuxx. R
napeng
r t mea cux chananguxexe, er

R guxma i duxg r chixexgu


 naxg. R
tataxuma ya tex ya mex xe. 2R
xgx
 nacuxcax r
tayxema ya aixcma tmax cuxe
naxcax dauxe. 3Natr
guxma i duxg r Tupanana
ma chixexgu
. R mar tataxuma ya tex
ya mex xe, . 4R
ngma chixex gx r
nangexgmare r paxama
nanachixexx i chor duxg. R
ngma duxg i tama Tupanaga
r chor duxgx
inarxoxxgu r
iyanaxoxxrx. R ng%
i ngma duxg i tama Tupanax
cuaxgx. 5uxma r
taxuxma namue i nmag, natr
 r t mumax
niduxrue. Er nma ya Tupana r nor
uangchina%%. R
ng%  
nma ya Tupana r mar nx naxo.
6Chier yima ma
gar
maxxrux. R ngxguma nmatama
ya Tupana ngcax naoeguxgu i
ngma nor duxg r ngxguma t
 i guxma i
chautanx i Iraanecxg i
k.

chomax cumecma.
Duxgar chixexchiga

53

ngma duxg i naechita


maxmarex r anagrg:
1R

, anagrg.

Tr yumxwa Tupanaar
ngxeec ax tacax

Tupanax cumatama chox


nanguxuchixx! R chox
napox namax i cur pora! 2Pa

54

1Pa

k5455
Tupanax chox nx 
yumx r !
3Er ngma duxg i ng rtagx
r mxaxegx r chauxchi naxaie r
chox nimaxgcha. R ngmag r
tama cux namu, Pa Tupanax. 4Natr
i cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r chox
curngxee r chox cumaxexe. 5R
cumax, Pa Tupanax, r t ngma chor
uangcax cunateguxx i ngma nor
chixexg. R c nadai, Pa Corix! Er
cuma r quixaixcma. 6R choma r
chor ngchamax t cuxna chanax i
chor mare i cuxcax chigux. R t
cux chicuaxx er cuma r chomax
cumecmaxchi. 7Er chox
cunguxuchixx ma i chor
guxchaxg r nx chadau i ngma
chor uangx nax curporamaex.
Wxi ya yat ya nawe
yangxtancar yumx

chor Tupanax nx
x r tax
i cug iquicx naxchangma
cuxna naxcax chacax! 2R chauga
 chingeyane cuxna
chaca! 3R ngma naga i chor uang
i chixexg r chox niduxruxexe. R
porac chox nanaxi xchixg r
nucma chauxcax nibuxm. 4R
chiyuxnear maxnex er porac
chamu nx i ngma yu i choxna
ngux. 5R poracxchi mu choxna
nangu r ngemacax ngma mumax
chiduxrux. 6R ngemacax achagr:
Chier oma muxtucurx
chaxxpextgu r ngxguma r chi
chigoe nax naxchacax r
ngexta charngxcax. 7-8R yxgux i

55

1Pa

424
chianexngxma chi
charxux, r paxa chi chaachi nax
chaug ichayarcxcax naxcha
ngma guxchaxg i oma buanec ya
a ne
poraxchicrx chauxcax ngm
9

, achagr. Pa Corix nadai i


ngma chomax rxuangx! R
noxrtama dexagu natexx! Er
ngma nx chadaux 
nadai x r yapuraex. 10R chtac r
 nayachoegu, r
ngmac nor chixexmax
nayapaxx . R ngemacax
r duxg r ex gacmax nanue r
ex gacax nanaxtan nax tama
napoxcuexcataxacr
chixex naxegu. 11
% 
metagx r dorataax gx. 12R
ng%
nuxgu, r choma r chi yaxna namax
. R ngxguma chi ngma
chauxchi aiex chox imxchagu, r
choma r chi naxchaichicux.
13-14Natr cumatama, Pa
Chomcxchichire, 
cuchauechitaex 
chirx nax
yig ingechagcma yigmax
idexagx ma
ga duxg. 15R ngma chor uang
r noxtacma yu naxcax ngu r
maxc naxmaxgu nayicu! Er
ngma nor chixex r
nanachixexxchi i nor max.
16Natr i choma r Tupanana
chacaama r nma ya Cori r t chox
napox. 17R ex
chtac r Tupanax chacaax r nma
r t chox  

k5556

425
nangxga. 18R ngxguma chor
uangmax tog tadai xgux r nma ya
Tupana r t chox narporamaexx
nax tama chox yamaxgxca
ngma chor uang.
19R nma ya Tupana ya guxguma
e   
ngmac t nayaxnechitanxx i
ngma chomax rxuangx. Er
nmag r tama nx narxoecha i
nacmag i chixex r tama Tupanaga
. 20R tx nimaxgama ya
yxema namcchire. R
ngmac tama aixcma nayanguxx i
ngma uneta i namcmax nx
yaxux. 21R ngxguma yadexaggu r
namexechi i nor dexa, natr i nor
. R
mexechix i dexamax nidexagchirex
nax ngmac tx nayapuxx,
natr ngma dexag r oma tarag i
meama txrx . 22Natr i
cumax, Pa Chomcx r Cori ya
Tupanamexenangex i cur
guxchaxg! R nma r t cux
naporaxx. R tagutma chixexgu
nananguxx ya yim yat ya naga
. 23Pa Chor Tupanax, r ngma
metagx r idorataax gx r
 % i nor max
nangug nax namaxx. R cuma r
yumax t cunapoxcue. Natr i choma
r cugu chayax.
Tupanagu chayax r
nor oremax chatax

Chor Tupanax cux


changechaxtmx! Er
guxguma nangexma i dux
ingxtanx r chauxcax yaxchix

56

1Pa

r chox naxi xchigxx. 2R


ngma chomax rxuangx r gux i
ngunexningxtan.
R namu i ngma ng rtagx r
chauxcax yaxchix. 3R ngxguma
chamugu r cugu chayax. 4R choma
r Tupanagu chayax r nor oremax
chatax. R ngma nax nagu
chayaxxgagu r taxucaxma chamu.
R taxacr chixex t chomax
naxgx i ngma chomax
rxuanxgx? 5R ngma chomax
rxuanxgx, r guxma i oragu r
nor dexamax ngx chox
ningexg. R ngma nax chixexgu
chox nanguxeeg x
. 6R ngexta
ningxtan r
nuxica chox nicuxxg. R
ngmac naxcax nadaug nax chox
yamaxgx. 7
r tagutma tex nx tacuaxama i
ngma chixex i naxgx. Pa Chor
Tupanax natgu nanguxx i cur nu,
r cur poxcumax
yaxneechitanxx i ngma duxg!
8R cuma r meama nx cucuax i
uxreexpxcna naxcha. R
cuma r nux cudau i uxreexpxcna
ngx chingex r chaxaxux. R cuma
r cur poperagu cunaxmat i guxma
i ngma chor guxchaxg. 9R ngma
chomax rxuanxgx r t
cuxchangxguma cur
ngxeec ax cuxna chacaxgu. Pa Tupanax,
choma r meama nx chacuax nax
. 10R choma r
Tupanagu chayax, r nor oremax
chatax. R Corigu chayax r nor
oremax chatax. 11R Tupanagu

k5658
chayax r taxucaxma chamu. R
taxacr chixex t chomax naxx i
ngma chomax rxuanx ? 12Pa
Tupanax, cux chicuaxxcma t
chayanguxx i ngma chor uneta i
cumax nx chixux. 13Er cuma r
 cunguxuchixx r chox
cupox nax tama chayuxcax r
ngmac cupexcax.
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax icaxax
1Cux

changechaxtmx,
Pa Chor Tupanax, cux
changechaxtmx! Er cuxcax chia
nax chox cupoxxcax. R
cupexttgu chaug chicxcha

57

uxmatta nangupet i ngma


%. 2R uxma r t nxna
 %
ngxmac, er nma r gux
chox narngxee. 3R nma r
nixaixcma r porac chox
nangecha. R ngemacax daux 
chauxcax ne nanamu i nor ngxee nax
naxme nanguxuchixxcax
i ng%ingxtanx.
4R ngxguma chapexgu r oma
rx 
%.
R ngma chomax rxuanxgx r
napta r oma naxneg i
maguxrx 
rx
. 5Pa Chor Tupanax, cuma r
 i naanemax icucuax r cur
ne r oma i naane namax nanap.
6Ngma chomax rxuanxgx r
chauxca
nax ngmagu changuxcax. R

426
chomax%, natr
nmatama nagu nayi. 7Pa Chor
Tupanax, uxma r chatax r chame
%
chicuaxx. 8R paxmama t charda
r chor paxetarugmax t
chapaxeta. R ngmac t naxcax
charda i ngma ngexacax i
ngunex. 9Pa Cori Pa Tupanax, r chor
%  chicuaxx
napema i nachixanecx i
duxg. 10Er ngma cur ngecha r
 .
R ngxgumarx ta i cur aixcma r
yau.
11Pa Chor Tupanax, 
i naanemax icucuax r cur ne r
oma i naane namax nanap.
Tupanana naxcax naca nax ex
gacg

mea duxgmax inacuaxgxcax

58

1R

pexna chaca, Pa
ex gacgx r pexcax mar
meama nxna pecax i ngma duxg
i chixex gx? R pexcax r mar
aixcma naexgux i ngma poxcu i
namax pexuegux? 2R tama
ng%. Er ngxguma tex
tmaar guxchax pepe
mexchagux r tama tx ,
ngma doramare
pemax ixux er pex nanaxtan. R
ngemacax pegmax penanexx i
duxg i pechix. 3R ngma
chixri maxx i dux
 nxna ngux.
R ngma idorataxx 
ngma dora namax
inacuax. 4-5R nor dexa r oma
xtapeguchatarx tx nimax. R

427
nacma r oma xtape i draxchix i
tama nor puxruar paxetaga
xrx . 6Pa Tupanax r
napoxpta i ngma chixex gx!
R nab ya yima nor cuainag i
ngma duxg i aigrx idraex!
7R noxtacma yanaxoxx 
i dex i yachexrx! R nxna nayaxu
i nor max max ya
! 8R oma
rx r oma
 i naangu yux r taguma
ngonexx dauxrx xx! 9R
 oma
chuchuxg i paxa ixaxrx. R name
%cunadai x oma
max i ibxrx. 10R ngma duxg
 r t
nataxg i ngxguma nx nadauggu
nax napoxcuex i ngma chixex gx.
R nmag i ngma mea maxx r
ngma chixex gx .
11R ungma aixcma
Tupanaar dux r
anagrg t: Aixcma nangexma i
natan i mex ega mea Tupanape
imaxgu. R nma ya Tupana r
aixcma nanapoxcue i ngma chixex
gx, anagrg t.

poxrux
1Pa chor Tupanax chox
nanguxuchixexe naxme
ngma chomax rxuanxgx! R
nxna chox napox i ngma chauxcax
yaxchix! 2R nxna chox
nanguxuchixx i ngma duxg i
chixex gx! R chox napox
nxna i ngma metagx! 3Er

59

k5859
nangexma i yatg i mxaxegx i
naxcax daugx nax uxc chox
yamaxgx. 4Pa Cori Pa Tupanax,
taguma uxgu cumax chanu r chixri
exna cupe 
chax. R taxuxma i chixex chax.
Natr ngma chor uang r
nauxg nax chauxcax yaxchix.
, r chox
yarngxexe! 5%
Ng
paxa napoxcue i ngma tama cux
yaxgx! R tama chanaxaxe i cux
nangechatmxg i ngma chixex
gx r taechitaaxegx. 6Nmag

%
dai xrx. 7R chixex i dexamax
nanacaetanane r cumax naguchigag
r anagrg: R nataxuma i taxac i
tx . 8Natr i
cumax, Pa Corix, r nx 
nx cucug r cunaxneexx i ngma
duxg i tama cux yaxgx. 9R
cumax, Pa Chor Tupanax, 
choxna cudaux 
poxrux r chor daurux .
10R nma ya Tupana ya chox
ngechac r t chox nayadau. R t
chox nx nadauxexe nax uxc nx
naporamaex i ngma chomax
rxuanxgx. 11R tax i noxtacma
cunadai x natr cur poramax
%%neexx nax
ngmac i chautanxg tama paxa
nx iyanangmaexcax i cur poxcu!
Er cumax, Pa Corix, r tor daurux
. 12R ngma duxg i chixex r
gux. R
ngma ng nax yacuaxgagu r nax

k5961
inaxunetanetaxgagu r napoxcu! 13R
cur numax yanaxoxx i ngma
duxg! R noxtacma nayuexx nax
ngmac nx nacuaxgxcax i
dux
r gux %ex gac
! 14-15R ngma duxg i
chixex r ngxguma chtac oma
airugrx %
cax
nadaugxcax, r t naxauxe er tama
nx ingux  i inayangaug.
16Natr i chomax r paxmama t
cuxca. R ngma chor
  chixu nax cuporax
r cux tangechatmxgx. Er
cuma r chor daurux 
cux i
ng%.
17R ngmac t cuxca, Pa
Tupanax, 
poxrux 
cudaux. 
Tupana i chox cungechaxx.
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax icaxax

60

1Pa

Tupanax, cuma r cur


%
tox . R tanaxa
toxcax cutegu nax noxrirx
taporaexc ax. 2Cuma r
cunaxxchixx ga aa naane r
yemaca. R c ngna
xx i ng
tama nabuxc ax! 3R cuma r tax i
guxchaxg toxcax cunguxx. R oma
 %%xcrx
tox xx i ngma guxchaxg.
4R u r

428
tanaxacuaxrux toxna cux
nax ngmac nxna tox cupoxxc ax
ya yima naxne i ngma tor uang.
5R tox nangx r cur poramax
exe i toma nax tox
tox nanguxx

cungechagx! 6R cumax, Pa Tupanax,


:
Guxma i ng
Chiqu r uxmata

. 7R ngxgumarx ta i
Garaxar naane r Manachar naane i
nat i Yudangxmagx

. R ngma Efraar


naane

i churarag i porax  r


. R ngxgumarx ta i
ngma Yudar naane i Iratanxgar
e  .
8R ngma Moane r Edane r
chaut. R ngma
Piritutanxg r choma r t nx
, anagr ya Tupana.
9-10Pa Tupanax Tex t Ed
chox taga?  
poranegu chox taxcuxx i uxma nax
tox cuxox r mar tama tor
churaragx quixmcx? 11R tor
exe nax nx
uangcha rngx

tarporamaegxcax! 
tox name i toxrx i duxgar
eem
ee. 12Natr cur ngx
ax, Pa
ngx
Tupanax, r t nx tarporamae i
ngma tor uang, er cuma r t
cuyayitanxx.
Tupanagu tayax er nma tx napox

Chor Tupanax r chox


nx x
nax cuxna chacax uxma nax porac
ngx chingex! R chox nangx!

61

1Pa

429

k6162

2R

poxrux . 3R uxguxratta
nx perchau nax chauxcax
peyaxchix nax ngmac
ichayanguxcax
iaxgxrx re
poxegux rx? 4R ngma
duxg i chixex r ngma nagu

nataxchigx. R ngma guxar
yexera namax nataxgx 
dora. R naaxmax chox nicuaxxg,

uxma nax chor naanena


chayxgux r cuxna chaca nax chox
curngxeex cax, er guxchax chox
nangexma. R ngemacax chanaxaxe i
chox cupox. 

choxna nguxgu chox namunag! 3Er
 . R
chicax i
ta
ngugxrx . 4R chanaxaxe
nax gux 
a
changexmax nax ngm

cupexttgu chicxcax. 5R cumax,


Pa Chor Tupanax, r mar nx
%
chixux. R cuma r mar choxna
cunax i ngma mare i ngma
duxg i cux ngechaxgxca.
6R choma nax e
 r
chanaxaxe i cunamaxexe i chor max
nax ngmac muc ya taunec
chamaxxcax. 7R chanaxaxe i mex
chomax cuxuegu nax ngmac
meama chor duxgmax
ichacuxcax. R cumax, Pa Tupanax,
r quixaixcma r chox cungecha. R
ngemacax meama choxna cudau. 8R
ngemacax guxgutma cux
chicuaxx. gu
t cupechayanguxx i ngma
unetag i cumax nx chixux.
rux

62

1

aixcma chox taxxc. R


%% i max.
2 i choxna
nadaux. R ngemacax tagutma


%
naguxchigag. 5R Tupanaxicatama
 taxxc. Er
  nangxeex . 6R
 i choxna
nadaux. R ngemacax tagutma
ichayangu, 
poxrux . 7R naxme
nangexma i chor max r guxma i
chauchiga nax uxc chamaxx. R
 r chor
poxrux. 8Pa Chor Duxgx r
guxguma nagu peyaxg! R tax i
nx pemuex nax per yumx
namax nx pixux i per
guxchaxg! 
tr poxrux . 9R
Tupanapeta
ngma diruxgx r ngma ngear
diruxgx? Er guxma r nape
. R nmag r
ngxguma chi yaxar ngugx
iyangggu, r taxuxma ng
naryamaeg. 10R tax i metagu
rexna ng xgu peg pediruxeex ! R
ngxguma pemuar diruxgu r tax i
ngma per dirugu peyaxgx!
11-12R choma r mar taxreexpxcna
nx :

k6264
R ngma pora r ngma ngechax r
. R ngma uxc nx
tapuracxrx ttama tx
, ax.
Tupana r duxgar taxxrux

63

1Pa

Chor Tupanax, 


i aixcma chor Tupana
. R guxma i chor
ngchamax cuxcax chadau er
poracxchi chox cungcha. R
chacuxaxe er aa chor max r
rx .
2-3R ngemacax chanaxa
chauxcax cungox nax ngmac nx
chadauxcax nax uxc cuporax r
cuxnex. Er ngma cur ngecha r
maxar yexera name. R chauaxmax
t cux chicuaxx. 4R uxma nax
xgu r t
cux chixuchiga r cuxcax
chaxunagmexecma t chayumx.
5R ngxguma r t porac
chataxxx i na
i taxrx. R taxc
chauaxmax t cux chicuaxx. 6R
ngxguma chtac i mar ichacaxgu r
cuxna chacua%.
7 curngxeex
.
8

R chatax i cupextgt. R
aa chor max r cuxna chanax. R
yima cur tgnemexe r tama chox

ningex. 9-10R ngma chor uang i


chox imaxgchax r nxchama
nataxg. Er taramax t
 .
11Natr i choma nax e
r t Tupanamax chatax. R guxma
i ngma nx yaxgx r t taxc
naxca

430
nicuaxxg. Natr ngma
idorataax gx r Tupana r t
inayanangeaxeeg .
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax icaxax

Cori Pa Tupanax chox


nx 
chaxuaxx! R choxna nadau
naxchangma chox
imaxgchaxx! 2R naxcha
icux i ngma mxaxegx i bexma
 nax uxc chox
yamaxgchaxx! R nagu
yanachixexx i ng!
3Er nor con r oma tararx
natexechi nax dorax yaxux. R oma
naxnegrx inanaa i nor dexag i
porac tx nanguxeex . 4R ngma
yacuxgxxx i
chixex i ore tmacax ya yxema
taxuxma guxchax namax xe. R
tama namucma ngrchi

64

1Pa

xx i ngma
nor dexa i chixex. 5R ngx
nanangchaxexe nax chixex
naxgx. R ngmax nagu
%
duxgx chixexgu nayixchax.
R nma nx nacuaxggu r taxema
nx tadau. 6
taxema bexma nanguggx i ngma
chixex i naxgx. Natr yim nx
% 
bexma nangugx. 7R nma r
ngrchi naxnemax t nanapexx.
8R ngmac i ngma chixex i
togca r
nmagttama nagu nayi. R tex ya
nx daugxe nax nmagtama nagu

k6466

431
nayi x, r t nx tacuge. 9R
ngxguma ngmax nadauggu i
duxg r t Tupanax nicuaxxg.
R ngma naxxchiga t nixugg r
t nx nicuaxchitan nax taxacchiga
. 10R yim yat ya mea maxc
r Cori ya Tupanamax t natax r t
naxcaxcax. R
guxma i duxg i mex
r t nataxg.

nx icuaxxgx

65

1R

cumax, Pa Tupanax i
Chigu pataxex, r name
 ticuaxxg r cupe
tayanguxx i ngma unetag i cumax
nx tixux. 2Er cuma r nx 
i tor yumx. R guxma i duxg r
cuxxeec ax
yacagxcax. 3R ngma tor
chixexgama tomax inacuax natr
cuma r tox nx icuyarngma i
ngma tor pecdug. 4R natax i
ngma dux i cuma cuyaxux nax
yima cupata ya Chi
cumaxxcax. %x 
 i ngma
mex
ngxmagx. 5Pa Tupana Pa Tor
Maxxruxx, cuma r tomax
quixaixcma r ngemacax tox cungx
namax i ngma mexg i cur
poramax cuxx. R guxma i
duxngma mr-ar
 ngxmagx r
cugu nayaxg. 6R cuma r cur
%
cunangexmagxx ya yima
ma. 7R cuma r

cunachichixx i ngma yuapeg i


taxg, r cuyanangeaxgxx i ngma
duxg i puraex. 8ngma
mr- 
ngxmagx r nx namue i
ngxguma nx nadauggu i ngma
tax i mexg i cur poramax cuxx.
R guxxg r cugagu
porac nataxg. 9
oma i naanena cudaux r nagu
cupuxx nax naxgxcax i nanetg.
R cuma r natxacgmax
anexx nax naxgxcax i
trgug. R ng%
cunangomanexx . 10R
cuma r cuyamegtan i ngma nanet
i aimanexgu togx. R ngma
ngchitaerugx r
cuyanaexchianexx. R pucmax
cunangomanexx r ngmac
duxgax cunamuar oxxx i
nanetg. 11
r mexmax cunanguxx. R ngma
cur caixanexg r porac
nanapuxx. 12R ngma
carnruchitaxg i paanex
ngxmagx r narxg r
nayauxtane. R yima ma
maxmax nangaxg. 13R ngma
metachinanegx r carnrugmax
nayapag. R ngma ngateg r
trgunec i bacax . R guxma i
ngma r taxc nacuxcutang.
Guxma i ngma Tupana
x r namexechi

Duxg i oma i
Maxxx r
Tupanacax tax%! 2R
 pixu nax naxnex

66

1Pa

k6667
i naga! %
picuaxxg! 3-4R Tupanamax nx
pixu r apegg: Cur puracg r
namexechi er cur poramax cunax.
R ngma cumax rxuangx r nor
mumax cuxmexgu ng nayixx. R
guxma i duxg r cux nicuaxxg
% nataxee ,
apegg! 5
pedaugxcax i ngma tax i mexg i
duxgcax naxx ya Tupana! 6R
nma r nayapachitamaxx ga yema
mr nax tmacutmax yma
tichoxcax ga tr oxig. R yemacax
porac nataxg ga duxg. 7R
nma ya Tupana r guxguma nor
poramax oma i naanemax inacuax.
R nma r nxna nadau i guxma i
nachixaneg nax tama namax
nanuexcax i ng.
8Pa Guxma i Nachixanecxgx
mex i nachigax pixug ya tr
Tupana! %
picuaxxg! 9Er nma r txna nadau
r txna nanax i max nax tama
iyuexcax. 10Pa Tupanax, cuma r
porac tox cux. R ngmac tox
cumexx oma di
imexxrx. 11R cuma r tor
uangax cunatauxchaxexe nax tox
nayauxxcax nax ngmac porac
tox napuracexxcax. 12R
cunatauxchaxx nax ngexrxmare
ga duxg togu idauxcraxgx. R
toma r guxchaxg ga
%chix, natr

cugag. 13-14R ngemacax i uxma r
a t
 m
cupe%. R

432
ngmac t chayanguxx i ngma
cumax ichaxunetax ga yexguma
%. 15R ngma
cur marear guchicax 
cuxca,
, r chbug i yatx,
r carnrug nax ngma naemamax
cutaxxcax. 16Pa Duxg i Tupanaga
! R
t pemax nx chixu i ngma mexg i
Tupana chauxcax x. 17R aa
chauaxmax nxna chaca r daa chor
conmax nx chicuaxx. 18R
ngxguma chi chixex

nangx. 19Natr i nmax r chox
% i chor yumx.
20R namexechi ya Tupana, er tama
chox nx naxox i ngma naxcax
chacax. R tama nx narchau nax
chox nangechax.

ma i nachixaneg r
Tupanax nicuaxxg

Tupanax cux
tangechaxtmxg r tox
rngxexe, r taxc tox 
nax ngmac gux i nachixanecxg
nx cuaxgxcax nax cur ngcha
nax cunamaxxx i duxg!
3Pa Tupanax, ma
i duxg i gux i nachix
ngxmagx cux icuaxxgx. 4R
ngma nachix
taxc cux yacuaxgx er nor
e %icucuax.
5Pa Tupanax, ma
i duxg i guxma i nachixanecx
cux icuaxgx. 6Er porac tox
curngxee r ngemacax ngma

67

1-2Pa

k6768

433

namu i nor o. 7R Tupana tx
rngxexe! ma i
duxg nx nicuaxxg.
Tupana r nor uanx narporamaeg

68

1

 i ngma cumax
rxuanxgx! R ngmac i ngma
cuxchi aiex r t cuxcha.
2R nmag r oma caixanexrx t
ngxma nartauxe. 
idexexrx t inarxo. R cupe
ngma chixex gx.
3Natr ngma mex gx r t
nataxg. R cupe, Pa Tupanax,
r taxc t cux nicuaxxg. 4Pa
Duxgx Tupanaca
penataxx! R nx
picuaxxg ya yim caixanextgu

! R namax petaxg ya yim


Cori r nape%xg! 5R yim

ngxmac r ngma tacutagmax
inacuax r ngma yutegxar
poxrux . 6R ngma duxg i
nx nataxux i natanx r nma ya
Tupana r nx nanangexmaxexe ya
nachi. R nma r nananguxxexe i
ngma poxcuex nax mex
nangexmagxcax. Natr ngma tama
x r naane i taxuxma
 nanamaxxx. 7Pa
Tupanax, 
cunanguxxeeg u ga cur duxg r
chianexgu cuyagag. 8R yexguma ga
oma ga naane r naxxchi. R puc
 . R
guma ma
cunaxxchixx, Pa Tor Tupanax.

9R

cuma r cunapuechaxx nax


anexxcax ga
yema cur naane ga ipax 
naxgxcax ga nanetg. 10R yema
cur duxg r yexma naxchig. R
cumax, Pa Tupanax, r namax
cumecma, r yemacax nxna cunax
ga nor na ga nx taxux. 11-13R
yexguma Tupana idexagu r yema
uang r nibuxm. R yema ngexg
 r tagac
nx nixugg nax yabuxmx ga yema
.
R nma ga yema ngexg r nanade ga
yema nor uangar yemaxg ga
nxna yma yabuxmx r ngmax
nayatoye. R nor uangar
ngaxrugmax ng ningaxg. R
%%
muxtucu i naxpextmax
txnexrx . 14R yexguma
%ngxmac
yabuxmxgu ga tr uang r guma
macax nibuxm,
natr gux yexma nayi. 15R
namxchanexchi ya yima ma
Bach. R nachitaerug r
nadauxguxchi. 16R pemax, Pa
Ma chignex r
txc auxchic nx perdaun ya
yima ma ya Tupana
nagu chichaxne? R nma ya Cori
a t nangexmaecha.
ya Tupana r ngm
17R nma ya Tupana r guxnema ya
max Chinaar ma

cax. 18Pa Tupanax,
r ngxguma Chi ya ma

ngma cuyauxx i cur uang, r

k6869
diru. 
ngx r
cuxmexx.
Pa Cori Pa Tor Tupana i
Tor Maxxruxx. 
ngunexgu r tox curngxee. 20R
nma ya tr Tupana r tx
maxx. R nx natauxcha nax
 nanguxxeex . 21R nma
ya Tupana r t nanamateeru i ngma
nor uang i tama nx rxoechaxx
i nor chixexg. 22R nma ya Tupana
r anagr: Pa Iratanxx, r choma
r t pex chamupettanamax i
Bachcax i
per naane i mr i mtamax
a r t peg
ngxmax. 23R ngm

19Cumexechi,

xx nagmax i per


uang. R per airug r t yim
, anagr. 24Pa
Tupanax, Pa Chor Tupanax, Pa Chor
ex gacx, r cupata tadau i
a
ngma cur duxg i ngm
chocuchimx r cux nicuaxxg er
nanaxchigag nax cur uangx
curporamaex. 25R ng
r napexegu naxg, r ngma
paxetagx r ng%, r
ngma paxg i padru pagx r
ngxtangu naxg. 26R guxma i
pema i ngxma chocuxe r nx
picuaxx ya Cori ya Tupana! R
guxma i pema i Iratanx r nx
picuaxxg! 27R Byamchimx r
nape, r ng
nax i Yudchimx nor
ex gacgmax. R ng
naxg i Chaburchimx r
Netarchimx. 28Pa Chor Tupanax
inaex i cur pora! 

434
toxcax nax ga yema tax ga mexg ga
%! 29R
yima cupata ya ma
Yeruchar
nachixanegar ex gacg cuxcax
a nananag i mareg. 30R yima
ngm
ngma cumax
rxuangx i oma dexneneccx i
rx ! R
nmag r oma tuirug i draexrx
nachixecma, 
nimu. R naxneexx i ngma
duxg i nor di!
ng!
31R ngma Equtuanecxar
ex gacg r t cupe
ngma Etiopacxg r t cux
nicuaxxg. 32
Ngxmagx i Nachixanegar
ex gacgx r nx picuaxxg ya
Tupana! R naxca!
nma r caixanex
 . R
a r tagac nidexa. 34R nagu
ngm
% ya
Tupana! R nma r guxma i
Iratanxmax inacuax. R nor pora
r yau. 35R nma
ngxmac r
naxne. R nma ya Iraar Tupana r
nanaporaexx i nor duxg r nx
nanatauxchaxx nax nor uangx
naporamaegxcax. R namexechi ya
33R

Tupana!
Aita Tupanacax nax er tax i
guxchaxwa nangexma

rngxexe, Pa Chor
Tupanax! Er ngmatama nagu
changu i tax i guxchax. 2R oma

69

1Chox

435
 rx
. R taxuguma chayachichiga.
R oma mtamaxchix  
ingaxgurx 
yachaxx i poraxchixx. 3R

ngxeec ax chacaxax. 
changuxmanax. 
nax cuxca, Pa Chor
Tupanax. 4R ngma natxcaxma
chauxchi aiex r chauyaex
narmumae. R nimuetan i ngma
chomax rxuanxgx. R nmag
r naxcax nadaug nax uxc chox
yamaxgchax. R chox
 eguxxcax i
ngma tama naxcax chang xchirx. 5Pa
Chor Tupanax, cuma nx cucuax nax
uxc tama chaux chacux. R
ngemacacupe
ichayacuxg i chor chixexg. 6Pa
%
Ngxmacx, tama chanaxaxe nax
chaugagu ne yangegx i ngma
chautanx i cux yaxgx. Pa Tor
Tupanax, r tama chanaxaxe nax
chaugagu cux naxoex i chautanxg
i noxri nor ngchamax cuxcax
daugx. 7R cuxca
% r ne chingex ga
yexguma cumax nachixegaggu i
ngma cumax rxuanxgx. 8R
chautanxgpe
i nachixanecxrx 
tama chox nacuaxgxrc chox
nardaun. 9R choma r ngx chinge
%
taxema chixex cax. R
chauxchaama chanangenag i nor
guxchigag i ngma cumax

k69
rxuangx. 10R ngxguma cuxcax
chaxaxuxgu r tama chachibcma
chayumxgu r nmag r chox
nacuge. 11R ngxguma chor
ngechaxchirugu chicuxgu r guxma
chox narcutanx. 12R duxg r
chauchiga nidexag r ngma ngxx
. 13Natr i
chomax, Pa Corix, r chor yumx
r cuxna chacaama. R ngemacax, Pa
Chor Tupanax chox rngxexe i
uxmax! R ngma chox nax
cungechaxgagu r chox nangx!
R cuma nax guxguma chox
curngxeex , r chanaxaxe i
. 14R chox
rngxexe nax tama nagu changuxcax
i ngma chixexg, 
chixanexgu inguxgurx! R
naxme nanguxuchixx i
ngma chauxchi aiex! R nxna
chox gachixx i ngma chor
guxchaxg i oma dex i
mtamaxrx ! 15R tama
chanaxaxe i ngma guxchaxg chox
naryexera oma poraxchixx chox
ichaxxrx. R tama chanaxaxe i
nagu changu i ngma guxchax i
taxchix 
chox itcuchigurx. 16Pa Corix
chox nangx! Er cuma r chomax
cumecma r porac chox
cungecha. R ngma nax chox
cungechaxx!
17R choma nax cur dux r
tax i chox cuxox! R paxa chox
nangx! %.
18 rngxexe!
R naxme nanguxuchixx i
ngma chomax rxuangx! 19Cuma

k6970
r nx cucuax nax uxc chomax
nachixegagx r chomax
naguxchigagx r ne chox
yangexgx. R cuma nx cucuax
nax ta i ngma chomax
rxuangx. 20R ngma chomax nax
nachixegagx r porac chox
nangux. R ngemacax charmachi r
changear porax. R natcaxma
naxcax chadau nax texax
changechatmxx r tex chox
taxxx. 21R ngma chauxchi aiex
%rux.
R yexguma chita
ngchiaxchic choxna naxg.
22Natr ngma nor na i taxg i
ngmax nangxgx r namax
nataxgx r uxma r chanaxaxe
nax noxrtama chixexrux
yanguxuchix. 23R c yangexetxx
r guxguma yaduxrueparag! 24R
c cur numax napoxcue nax
ngmaar poramax nayuexcax! 25R
chanaxaxe i ngma naxchigx
x
cunanguxuchixx nax taxema
ngxmagxcax. 26Er
ningxtan ya
yxema cuma tx cunaxi xchixx.
R tx nacuge ya yxema tx
nange nagagu nax tx cunapi xeex .
poxcumax nx naxtan
naxcax i ngma chixex i naxgx!
R tax i nx nx curngmax i
ngma nor chixex! 28R napiga
ngma cur popera i cur
duxgga nagu matx! R tama
chanaxaxe i ngma cuga
cunangoxgagxx.
29Natr i choma nax chida r

436
chanaxi xchix r chox rdaxx
r chox napox, Pa Chor Tupanax!
30% 
chicuaxx r mox t cuxna chax, Pa
Tupanax. 31R ng
recuxcax chiguxguar
yexera t namax cutax i ngxguma
cux chicuaxxgu r mox cuxna
chaxxgu, Pa Corix. 32R yxema
naxi xchigxe r t tataxg i
ngxguma nx tadauggu nax uxc
Tupana chomax taxx. R yxema
Tupanacax daugxe r t yexera tx
nangcha . 33Er
nma ya Cori ya Tupana r tx 
ya yxema tx nataxxe i tmaar
ngmaxg. R tama tx naxo ya
yxema nor duxg ya poxcuexe. 34Pa
Dauxgux i Naane, r Pa oma i
Naane r Pa Mr, 
Tupanax picuaxxg i pemax r
guxmaxx. 35-36Er nma
 . R t
nx narngxee i nor duxg nax
 namexgaxcax ya
Yudtanx. 
Yeruchar r Tupanaar
a t
dux . R ngm
namax r t namax inacuaxg. R
guxma i ng r
ngxma t naxchig.

27c

Yumx i nawa Tupanaar


ngxeec ax icaxax

70

1

r chox yanguxuchixx! Pa

curngxeex cax! 2R naxneexx i
ngma chox imaxgchax nax
ngmac nor neemax

k7071

437
yabuxmxcax i ngma chixex
chomax gchax! 3R ngma chox
cugex, r chanaxaxe i
cunaxneexx. 4Natr guxma ya tex
ya cuxca
porac tataxgx. R yxema
naxa
guma atagrg:
, atagrg.
5Natr i choma nax changear
ngmaxx r chanaxi xchix, r
chanaxa
curngxee, Pa Tupanax. 
chox curngxeex r chox
cunguxuchixx g.
R paxa chox rngxexe, Pa Corix!
Wxi i yaxguxar yumx

71

1Pa

Cori Pa Tupanax, 


i chor poxrux . R
tax i ne choxna cuxx! 2R c
chor uangna chox napox! Er
cuma r quixaixcma. R chox nx
x r chox

nanguxuchixx! 3R chanaxaxe nax


chor txchipetarux r chor
cuxchicax r chor poxrux .
R ng%
nimaxg. 
txchipetarux r chor cuxchicax
. 4Pa Chor Tupanax chox
nanguxuchixexe naxmengma
duxg i chixexg i metagx r
nuxaxegx! 5Yer yexguma
changextxgutama cux chayax yer

eex r choxna cudaux. 6R
curngx
, r

ee r chox cubuxexe. R
curngx

ngemacax i uxma r guxgutma cux


chicuaxx. 7R muxma i duxg r
chomax nabai xchig er mar
chaya. 
poxrux . 8R guxma i
ngunexggu r cux chicuaxxecha,
Pa Tupanax, naxcax i ngma mex i
chaux
cax cuxx. 9Natr uxma nax
yaxgu r changear porax
r tax i chox cuxox, r tax i chox
cutx! 10R ngma chor uang i
chox imaxgchax r ng
ee %
narngx
% yamaxgx.
11R anagrg: pingxtan
r peyayauxg, er ya Tupana r mar
 
tanapox!. 12Pa Tupanax
tax ! R paxa
exe! 13R
 yarngx
naxneexx r nadai i ngma chor
uang i chox imaxgchaxx! R
duxgar cugrux xx i
ngma nanaxaxegx nax chixexgu
changux! 14Natr i choma r
guxguma chananguxexe nax chox
eex . R ngemacax yexerac
curngx

t cux chicuaxx. 15


ngunexgu r t nx chixu nax cuma
nax tox cumaxexeex r
eex . R ngma
aixcma tox curngx
 i ngma mexg i
chaux
cax cuxx, 
guxx chixu. 16Pa Corix, guxma i
duxgmax t nx chixu i ngma
taxg i mexg i cuxx. R t
 nax
quixaixcmax. 17Pa Chor Tupanax
yexguma changextxgutama chox
cunguxexe i cur ore, r uxma r ta

k7172
nx chixuchigama ga yema mex ga
tax ga cuxx. 18Pa chor Tupanax
tax  i uxma nax
mar chayax r chapuxerux! R
uxma r ta cur porachigax chixu
namax i ngma uxma maxx i
duxg nax nmag r ta ngma
duxg i t ingetanxmax nx
yaxugxc ax. 19Pa Tupanax, ngma cur
porachiga r cur mecmachiga r
guxu i
. R cuma r cunax i taxg i
mexg. R tataxuma ya tex ya cumax
. 20ma ga
guxchaxg r i xchi
cuxpetxx,  
cutaxxx. R t chox curdaxx
g, oma
. 21R
noxriar yexera t chomax cutax r
  cuporaxexe. 22Pa
Chor Tupana ya Guxma i
Iraanecxgar Tupana ya necx,
r cuxca 
rpamax r chor rpaxacmax t
cux chicuaxx. Er aixcma
cuyanguxx i guxma i ngma nx
quixux. 23R ngmac taxcma
chauaxmax t cuxca, r
chaux daxxmax t
cux chicuaxx. 24R chor con r
guxma i oragu t nx nixu nax cuma
. Er ngma
duxg i naxaxegx nax chixexgu
changux r uxma r ne ningeg.
Yumx i ex
gacca

72

1-2Pa

Tupanax nxna nax ya


ex gac i cuax nax curx
mexcax r aixcmac nax

438
cax, nax ngmac mea namax
inacuxcax i cur duxg r tx
nangxeex cax ya yxema guxchax
ngxmagxe! 3R chanaxaxe i
cunabacaxx i ngma nanetg i
mangxmagx nax
ngmac nataxgxcax i duxg r
mea namaxxcax. 4R chanaxaxe i
nma ya ex gac r mea tmamax
inacuax ya yxema ingear
ngmaxx gxe, r tx narngxee ya
tmaxacg ya yxema tx nataxxe,
r napoxcue i ngma chixri nor
puractanxmax icuaxgx. 5R
ngmac ya yim ex gac r
guxgutma cux namu r cuga
ngxgumarx ya axc r
tauemac r guxguma
nangexmagechaxrx. 6R
chanaxaxe nax yim ex gac r
meama guxma i nor duxgx
nangxeex oma puc i guxma i
xcrx.
7R nma e
yane r
chanaxaxe nax gux r
gux i ngunexgu nax nataxuxma i
chixex r nu. 8
namax inacux i guxma i naane i
uxmata
 . R ngmac i
  
inaxg r naane yacux .
9R ngma ex
gacar uang i
chianexgu chigx 
yim ex gacpe
nangexmagxx . 10R
ngma Trchiaanear ex gac, r
%ex gac, r Chabanear
ex gac, r Chbaanear ex gac, r
ma i ngma ex gacg

k7273

439
r tor ex gacx
mareg r dirug. 11R guxma i
nachixanegar ex gacg, r name
%ex gacpexegu
xg. R guxma i ngma
nacaxp
nachixanegar duxg, r name
%ex gacmexe
nangexmag. 12Er nma ya yim
ex gac r t tx napox ya yxema
ngear ngmaxx e ya nxna caxe. R
yxema taxema tx rngxexx e r
nma t tx narngxee. 13R yxema
tama tg icuaxxgxe, r t nx
tangechatmxg. R yxema ngear
diruxgxe r t tx napox. 14R t
tx nanguxxexe naxmengma
chixri tmamax icux r tx dai x.
Er ngma tmaar max r naxcax r
namexechi. 15R namax ya yim
ex gac! R nxna penax i ngma
Chabanear iru! R guxguma
Tupanapenaxcax peyumxg!
guma mex nx
naxpet! 16R tox rngxexe, Pa
Tupanax, nax tox yaxoxochixcax i
tor trgug r tox nabacaxcax i tor
trgunecg i ma
ngxmagx! R namuxx i nor o
ngngxmagx i
nanetgrx! R oma max i
rx yamuxexe i
dux! 17R
chanaxaxe nax guxguma mea yim
ex gacchiga yadexagx i duxg.
guma duxg
nx nacuchiga oma axc
guxguma ibaxixrx. R chanaxaxe
nax guxma i nachixanecxg i
duxg nayauxgx i nor ngxee r
ngmac guxma i ngma

nachixanecxg nx icuaxxgx.
ya Cori ya Tupana ya tr
. 
naxx i ngma mexg i taxg i
nor poramax naxx. 19
i guxguma nx ticuaxxg er
namexechi. R tanaxaxe nax guxma i
aa naane r namax napax i nor
ne. R ng%. 20%
i yagx i nor yumxg ya Dab ya
Ichax nane.

18Namexechi

Tupanaar mecmachiga

73

1R

Tupana r namax
namecma i ngma Iratanx i
mex. 2R choma r
ixgutaax nagu changu ga
yema chixex. 3Yer chixauxchi naxcax
nax uxc namuar ngmaxx gx i
ngma duxg i ng icuaxxgx r
chixex gx. 4R ngma duxg r
  er
naporae r taxuxma nx naxpet.
5R taguma ngx ningeg r taguma
toxguxgrx nangear diruxg. 6R
ngma nax ng yacuaxgx r nor
ngaxxrux xg. R ngma
guma nax
ngxmaechax. 7R nor ngmax
naxetg r nanayig, r ngma nor
chixex  r
nangupetxchiama. 8R Tupanax
nacugecma chixex namax nixuge.
R chixexmax r maxmax
duxgx %. R ng
yacuaxgcma nidexag. 9R chixri
 i naanechiga nidexag r

ngmaxgmax ng nicuaxxg.
10R ngemacax i nmax i Tupanaar

k7374
dux

yaxugex. 11R ngma duxg i
chixex r ngmax anagrg:
 
nacuax i ngma ixgx. R yim
%ng 
nacua, anagrg. 12R dcax i
ngma duxg i chixri maxx nax
uxc taxcma yamuxx i nor
ngmaxg! 13R ngemacax i chomax r

natca
chamaxx r chaugna chadaux nax
tama chixex chaxxcax. 14Er uxma
 
chox name. Er gux i ngunexgu r
ngx chinge r guxchaxg chox
nangupet. 15Natr, Pa Tupanax, r
ngxguma chi ngma nma nagu

chi naechita chixri chamax i cur
duxg. 16R yexguma ga choma r
pora chax nax nx chacuxcax nax
txc i ngma chixri maxx r
porac namuar ngmaxx gx
natr ngma yaxgx r ngx
yangegx. Natr chox naguxcha nax
nx chacax. 17Natr yexguma
cupatagu chaxcuxgu, Pa Tupanax, r
 chicuaxchix nax
  i ngma chixex gx.
18R cuma r mar nx quingex nax
ngmac nor chixexgu nayi xcax r
ngxma yanaxoxcax i nor guxma.
19-20R ngrchimare t narxo. R
nor mumax t nayue. R ngxguma
cumax, Pa Corix, curdaxgu oma
rx, r cuma r t
nx cuxo er tama aixcma mea

440
cupenamax. 21R noxri ga choma
%%naxcax nax uxc
namuar ngmaxx gx i ngma
chixex gx, r porac chau
nangux. 22ngmarex
%x
chacuax. R cupe, Pa Tupanax, r
r.
23Natr i choma r guxguma cugu
. R chor tgnemexegu
cuyayauxchi. 24R ngma cur
ucuxemax chox icuyarexchixx.
 r taxcma t
chox  .
25 i
? , Pa Tupanax. R
chacuxaxex i oma i
ma i to. 26R oma i
ma i aa chaxune r
inayarxo, r ngma chor pora r
. Natr i cumax, Pa
Tupanax, r guxgutma chor Tupana
.  cuporaxeex
i chor max. 27R ngma duxg i
 r t nayue. R t
icuyanaxoxx i ngma tama aixcma
. 28Natr i chomax r
yexerac t cuxna changaixcama. Er
ngchauxcax rmemaex. R
cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r chor
poxrux . R ngemacax t nx
chixuchiga i guxma i ngma chauxcax
cuxx.
Yumx i nawa naxcax nacaxax nax
nor uangmexewa nanguxxcax i
Tupanaar duxg

74

1Pa

Tupanax, toma nax cur


dux, r
txc tox ? R

441
txc tomax cunu? 2R nxna
nacuaxchi i cur dux
! 
nor uangmexexeex
nax cur duxcax. R
nxna nacuaxchi ya yima ma
Chi ga nagu cuxchixne! 3R nua

gux! R yema

napoge ga guxma ga taxac yma
yexmagx. 4R uxma i ngma cur


narporamaeg. R yim nor
 %.

5-6rx
r nagu namage r nagu napoge ga
guxma ga nor merug ga guma
cupata. 7R guma cupata ga nene r
nagu nanangixg r nayaaxeeg . R
yemaac nanachixexg ga guma
cupata. 8R ngma tor uang r nagu

nadaixchix. 
nanagu ga tor ngutaquexepatag ga
 ticuaxgne. 9R uxma r
mar nataxuma ya cupata r nataxuma
i cur orear urug. R tama nx
tacuax nax uxgu t nangupetx i aa
guxchax ngxmax. 10Pa
 
nachauex i ngma tor uang nax
chixri tomax nachopetx? R
ngxgumarx  
i nx nachauex nax cumax chixex
yaxugex? 11R txc tama
 i cur pora? R txc
a nx ? 12R
ngm


k74
tor e . R oma i
ma ga ex gacgx
curporamae. 13R cuma r cur
poramax cuyayauxye ga mr-ar dex.
R yema ngo 
yexmagx r cunadaieru. 14R yema
ngoxo ga Leviat r cuyamaxeru. R
yema aig ga dauxchitacxna cunax
cax. 15
ga cungexx ga dexar
baibeanegx r natg. 
ga cuyapagxx ga natg ga noxri
taguma ngear dexxgx. 16R cuma
 ga ngunex r chtax.
R yima tauemac r axc, r cuma
xchigx ga
. 17
cuxunetax ga ngext t yacux ga
naane. cungoxeex ga
muc r taunec. 18Pa Corix tax i
nx icurngmax i uxc ngma
cur uanxg cumax chixex
yaxugex! R dcax i ngma duxg
i tama naxx cuaxgx r uxc
chixri cuchiga nidexag! 19R tax i
tox curngmax! Er
muxtucuxacgrx taturae. R tax i
tor uang i draexmexe
! 20R nxna nacuaxchi ga
yema cur uneta ga tor oxigmax
cuxx! Er uxma r aa tor
nachixane r daimax nanap i
gux. 21R tax i cunangexrx i
ngxguma ngma duxg i poraex
chixri namax chopetgu i ngma
ngear ngmaxx gx! c nx
natauxchaxx nax cux
yacuaxgxcax i ngma ngear
diruxgx r ngma ngear
ngmaxx gx! 22Inachi, Pa Tupanax,

k7476
r napox i ngma cuxcax mex! R
nxna nacuaxchi nax tor uang i
naechitamare maxx r guxguma
chixex cumax nixuge! 23R tax i
cunangexrx i nor guchigag i ngma
cur uang! 
ngunexgu r niyexerachig i ngma
nor dexa i chixex.
Tupana r ex
gac ya duxgar
maxar ngugrux 

75

1Mox

cuxna tax, Pa Tupanax,


mox cuxna tax. R cuxna
tacaxax i tor yumx. R
ngma mexg i cur poramax
cuxx. 2R
nma ya Cori ya Tupana r anagr:
Ngngma
ngunex i choma nx chaxunetax, r
 
dux i nor maxchiga. 3R ngxguma
naxxchigu i aa naane guxma i
nor duxgmax, 
i namax ichacux nax tama
cax i namax,
anagr. 4R choma ya Tupana r
achagr nx i ngma ng
icuaxxgx r ngma chixex gx:
Tax i peg pertagx r peg
picuaxgx! 5R tax i per
porachiga pidexagx! R ngxguma
pidexaggu r tax i chox
peryexeragchaxx namax i per
cuax!. 6R ngma tr
ngxee r tama nachix
ngxmagxexna ngma
nachix
ngxmagx, r bai i ngma
nachixngxmagx
. 7

442
ya aixcma e 
nangugx . R
tmxe r tx naxneexx r toguxe
r tx nicuaxx. 8R nma ya Cori ya
Tupana r naxme
ngngxmax

ngchiaxchicrx. R ngxguma
inabaagu i ngma nor nu nat i
ngma duxg i chixex gx r
gux tma nia.
9Natr i choma r guxgutma nx
chixuchiga ya yim Acbuar Tupana.
% 
chicuaxx. 10Er nma r t
inayanaxoxx i nor chixexg i ng
namax yacuaxgx i ngma
duxg i chixri maxx. Natr
yxema mex gxe r nma r t tx
nicuaxx.
Tupana r narporamae

76

1 xg

r
meama Tupanax nacuaxg.
R nma r natachigaxchi i
gux. 2R yima
napata r Chiar ma
nangexma i Yeruchar. 3R
 ga tr
uangar naxneg ga poxrug r
. 4R
cumax, Pa Corix, r guxar yexera
%chi! R yima ma
guxguma ngxmaechanear yexera
. 5R yema tama cux
muechax . R
yema ng rporagx r

taxac cumax naxe, r


nayuemare. 6R yema churarag ga
 

k7677

443
%%
taxuxma naxe ga yexguma nxna
cuchoggux, Pa Acbuar Tupanax.
7%chi. R
tex tapora nax cupe i
ngxguma cuma tmamax cunuxgu?
8-9 
cunaxuegu i cur poxcu namax i
ngma chixex gx. R ngemacax i
oma i naane r niduxrux r
nachianemare i ngxguma
cunaxueguxgu i cur poxcu naxcax i
ngma chixex gx r
cunanguxxeeg u i ngma cur
duxg i tog chixri namax
icuaxgx. 10R ngma nor nu i
ngma cumax rxuangx r cur
cuaxxrux t nayanguxuchi. 
ng
ngaxrux nayanguxuchi i ngma.
11R Tupanamax ipexunetag, natr
aixcma peyanguxx i ngma per
uneta! R guxma i pema ya yim
%x r c
nxna penana i per mareg! 12R
ngma ex gacg i duxgmax
icuaxgx r nma ya Tupana r
nanadai. R ngmac nanamuexexe i
ngma nachixanegar ex gacg.
Naxcax nicuaxg nax uxc Tupana
Equtuanewa nanguxxeex

77

1R tagac Tupanana chaca i


chor yumx
cax. 2R ngma ngunex i
guxchax
Tupanacax chadau. R taguma nx
charchau nax chaxunagmexecma
chtac chayumxx. 
ngmac chayumx r taguma

chatax. 3R nxna chacuaxchi ya


Tupana r chaxaxu. R Tupanaar
ngxeec ax chadau, natr changecha
er tama paxa nangu i nor ngxee.
cumax, Pa Tupanax, r tama chox
cuyaxtaxx. R ngma nax porac
chanaxi xchix 
chidexa. 5R nxna chacuaxchi ga
yema ngunexg r taunecg ga nagu
mex chox ngupetx. 6R nxna
chacuaxchi ga yexguma chtac
tax%. R chaux
:
7Exna guxgutma i nanux ya Cori
ya Tupana?  e 
tamax nangxmx? 8R ex na mar
nx narchau nax tx nangechaxx?
Exna nx narngmaxchi ga nor
uneta ga nx yaxux? 9Exna nx
narxo ya Tupana nax namecmax?
E%ngemacax
mar tama nx tangechatmxg?
achagr. 10R ngma yexera chox
4R

ngx ngxguma nagu



%ngxmac r mar tama
noxrir%%. 11R choma
r t nxna chacuaxchi ga yema
mexg ga pa nor poramax naxx.
12 ma ga
yema naxx. 13Pa Tupanax, cuma r
cuxne r ngemacax cunax i ngma
cuxx. R nataxuma i taxac i to i
%. 14Er cuma
ma i ngma mex
cuxx. R gux i nachixanecx i
duxgpecunaex i cur pora.
15R

ng%
xeex i cur
duxg i Acbutaag r Ychetaag.

k7778
Tupanax, r yexguma cux
nadauxgu ga yema mr r cux namu.
R niduxru.
17R yema caixanexg r nanapuxx.
R daux
naxmacane. 18R yema cuga ga
duruanexrx r buanec ga
xuxe. R guma
mac r oma ga naanex
16Pa

nangonexx. axchi ga aa
naane. 19 
r yemaac cunaxmax ga dex.
Natr taxema nx tadau ga
cucutchica. 20R cunamu ga Moich r
Ar nax yagagaxcax ga cur
duxg oma carnrug igagxrx.
Tupanaar ngxee 
duxgcax naxx

Chor Duxgx naga



changexx! 
pemax nx chixux! 2R cuaxrugu
ixux i orec t pemax chidexa. R t
pemax nx chixu i ore i xgux ga
 cux.
3-4R yema ore ga mar nx
r mar nx icux ga tr oxig
mar tamax nx ixuggx r

78

1Pa

 chaitayacux. R
ngmac i ng i
duxg t tr Corix nicuaxxg r
t naxacgmax nx nixug nax
uxc naporax r uxc yema nor
poramax tax ga mex naxx. 5-6R
nma ga Tupana r tr oxi ga
Acbutanxna nanax ga nor mug
r namax nx nixu nax uxc t
namaxx. R tr oxigx namu nax
naxacgx nangexxcax nax

444
ng i nataag r ta
nx nacuaxgxcax r nmag r ta
naxacgx nangexxcax. 7Yer
nma ga Tupana nanaxaxe nax yema
tr o ga duxg r
ta nagu nax yaxgxcax nax tama
nx iyanangmaexcax ga yema tax
ga mex  r
ng%cax i ngma
nor mug. 8R yemaac nanamu ga
Tupana yer tama nanaxaxe nax yema
duxg nor oxigrx cax.
Yer nmag ga nor oxig r tama
%xx
nicua
naxcax namax. 9R


yema Efratanx
%%
chuxchig r tama inaxgcha ga
yexguma ng nadai xgu, r nor
uangcha. 10R
tama nayanguxg ga yema nor
uneta ga Tupanamax nx yaxugx.
R yema Tupanaar mug r tama naga
. 11R nx inarngmae
ga yema mexg ga tax ga Tupana
nor poramax nape. 12R

r aixcma tax ga mex nax
napeoxig. 13R yema
mr r nayapoxyexchix. R oma
%rx xx ga yema
dex nax yemaac paanex
yachoxcax. 14
caixanex cuaxrux ga
nape. 
cuaxrux. 15R
yema chianex 
nataxux 
maxgu naponeta. R yma

445
nayagoxchix ga dex r yemaac
meama naxaxeg ga guxma. 16R

machixx ga
tax ga dex naxcax ga yema nor
duxg. 17Natr ga nmag ga nor
duxg r chixex naxgama
nape %
ng ga
nachianex. 18R nx
naxgmarecha, r yemacax naxcax
nacag ga namachi ga nx chxga.

k78
poramax nananguxx ga buanec ga

, r porac nibuane.
27R Tupana r guma buanecgu
nanangugxx ga muxma ga
ngugag oma naxnectexerx
. 28R yema duxg
naxchigxgu Tupana nanayixx ga
 ga ngugag. 29R
yema nangxg r uxmata mea nx

chixri Tupanachiga nidexag r


anagrg: Exna Tupanaax
natauxchax nax txna naxx i na i
mex i nua chianex? 20R aixcma
xtexx ga
guma nuta ga taxchic. R aixcma
yma nayagoxchix ga dex oma
natrx r ga paanex r nibaxichi.
Natr nx natauxchax 
txna naxx r namachi txna naxx
i yixema nax nor dux?
anagrg. 21R yexguma Tupana
nx 
yadexagx, r porac nanu namax
ga yema Iratanxg. R yema nor
 .
22Yer ga nmag r tama aixcma

r tama nx natauxcha nax nma ya
Tupana nx rngxeex . 23-24Natr
ga nma ga Tupana r caixanexgx
namu nax yema duxgcax
nayixxca 
ga dauxcx ga man. 25R yemaac
Tupanaar orear ngerux i
dauxcxg ga tr

yangu. 
aixcma nxna naxx ga yema
naxcax nacagx. 30-31Natr yexguma
yexacax yanguggutama r
naa
, r Tupana nor numax
nanapoxcue. R yema yatg ga
rporamaegxx nadai. R yemaac
nanayuexx ga yema rmemaegx ga
yatg ga Iratanx. 32
yemaac Tupana napoxcuex natr
 nixetanama r

tax ga mexg ga Tupana nor
poramax nape. 33R
yemaca
%chix naxcax nanguxx, r
noxtacma nanadai ga muxma naxpa
 ga yema ngunex
. 34-35R
yexguma Tupana napoxcueguama ga
yema duxg r yexgumama porac
naxcax nadaug r naxca. R
nxna nacuaxchie ya yim Tupana ya
guxngxmac ga nor daurux
r nor poxrux . 36Natr nor
 yaxugex
, natr nor max

oxig. R nma ga Tupana r meama


nanachibexx. 26R Tupana r nor

37

19R

r tama aixcma ng.

k78
taguma aixcma nayanguxg ga nor
unetag ga Tupanamax nx
yaxugex. 38
, r nma ga Tupana r
nx nangechaxtmxgama. R
nx nx inarngma ga nor
chixexg r tama guxx nadai. R
muexpxcna ga yexguma namax
%
. 39R
nma ga Tupana r nxna nacuaxchi
nax dux r oma

tegucrx . 40R
muexp
r yema nachianex
Tupanax ningexeeg . 41Natr
 naxgx r yemaac
porac nanangechaxeeg ya yim
Iratanxar Tupana ya necu. 42R
tama nxna nacuaxchie ga yema
ngunex ga nagu Tupana nor
uangmexexeeg ux. 43R
nx narngmae ga yema tax ga
mexnaxcax
naxx. 44
yexguma nagx yanguxuchixee gu ga
naxtg, r nma ga Equtuanecxg
. 45R
nma ga Tupana r yma
Equtuanec
ga mureng r cururug
ga gux%%.
46R yema xmigx r mungx
nanangxexe ga yema
Equtuanecxar nanetg ga
. 47R
guxmax nanadai ga nor nanetg
ga igurag r bag. 48R
yexgumarx 

446
nor carnrug r nayue ga yexguma
gux r mac natgu yixgu. 49R
yemaac ga nma ga Tupana r nor
numax nanapoxcue ga yema duxg.
R tax ga guxchax r ngechax
naxcax nanguxx. R nanamu ga nor
orear ngerug ga dauxcx nax
nadaiaxcax ga yema duxg. 50R
yemaac ga nma ga Tupana r tama
%. R
yemacax tama nx
nangechatmxg ga yema
Equtuanecxg r noxtacma
nanayuexx. 51
guxnayamax
ga yema Equtuanecx nane ga
nxraxx. 52
Iratanxgx nagax oma
carnrug naxpxrx. R
chianex
duxg ga Iratanxg. 53R
yemaac meama nxna nadau nax tama
yema Equtuanecx namuexcax.

ingxtanx r yema mr-ar dex r
nat nanagoxchixxx ga yexguma
gu. 54-55R nma ga
Tupana r yema naane ga nma nagu
naxchix
duxg ga Iratanxg. 
nanagag ga yema ma
x ga yema
duxg ga nxra yexma chigx ga
tama nx yaxgx. R
nayanu ga yema
naane. R yemagu nixchigchig.
56Natr ga nma ga yema
Iratanxg r nx naxgmare ya
%ngxmac
r namax nanue r tama naga

k7879

447
 ga nor mug. 57R yema
nor oxigr
r tama aixcma nx nayaxg. R

. 58R Tupanax nanuxeeg
namax ga yema mareg ga
tupananetagcax gux. R nx
nicuaxxg ga tupananetachicnaxg
r yemaac Tupananananguxeeg .
59R yemax nadauxgu ga nma ga
Tupana r porac nanu r yema
Iratanx. 60R nxna
naxchirunaxcax
ga dux
. 61R nanayexr nax yema
Iraanecxgar uang
yangegxcax ga yema ba ga nor
. 62R nma ga
Tupana r poracxchi namax nanu
ga yema nor duxg ga
Iraanecxg r yemacax nor
uangax nanatauxchaxexe nax
nadaiaxcax. 63R nor ngextxcg
r nor uang r nanagu r yemacax
%
duxg. 64R yema nor
chacherdteg r taramax nanadai. R
naxmaxg r ta tayue r yemacax
tataxuma ga yutegxe ga tmatecax
axuxe. 65

ibai xchixrx . 
i bnumax poraxxrx . 66R
yema namax rxuangx
narporamae r nayabuxmxx. R
yemaac guxguma nanaxneexx.
67R tama nanaxaxe nax Yche nane

 ga
ga Efratanx
Iraanecxgar ex gacg. 68R
yemacax nx naxuneta nax

Yudtanx ga nor
duxgar ex gacg. R nx
naxuneta ga ma nax
cax ga napata. 69R
yexma nanax ga napata ga mchanene
ga dauxne nax guxguma
a nangexmaechaxcax oma i
ngm
naane ngxmaechaxrx. 70R nx
naxuneta ga guma nor du ga Dab ga
carnrugar daurux . 71R


duxg ga Iratanxgna
nadauxcax. 72R nma ga Dab r
meama nxna nadau ga yema
Tupanaar duxg r meama Tupana
naxaxexcma namax inacuax.
Porac ngx ningeg yer
Yeruchargu napoge ga nor uang

79

1Pa

Tupanax, ngma tama


cux yaxgx r naxcax
nayaxchi ya yima cupata ya nene
%%chixx. 
ya Yeruchar r nagu napoge. 2R
ngma naxneg i ngma aixcma cur
 
dux r ng
nax ngmac 
cax. 3R oma dex ibaxrx
ar
. R nataxuma nax tex
inataxgx. 4R ngma nachixaneg i
tor ngaicamna ngxmagx r togu
nidauxcraxg r tox nacuge. 5Pa
Cori Pa Tupanax r uxguxratta i
nx curchaux nax tomax cunux?
R ex na gux 
xrx niyauraecha i ngma cur nu?
6R c namax nanu i ngma
nachixaneg i tama cux yaxgx r

k7980
taguma yumx!
ya
Acbutanxx nadai x r gux
nachixexx ga tochixane. 8R tax
i toguama cuyangutanxx ga yema
chixexg ga tor oxig gx! R
paxa cux tangechaxtmxg! Er
mar tox naryexera i aa
guxchaxg. 9Pa Tupana ya Tor
Maxxruxx r cur negagu r
tox rngxexe, r tox nanguxxexe,
r tox nx irngma i tor chixex!
10R ngma duxg i tama cux
yaxgx r taxucaxma txc
anagrg:  
Tupana?. R uxma r
nx tadauxcha nax uxc t
cunadai x i ngma tor uang ga cur
duxgx daix. ngma
nachixanecxg i tama cux
yaxgx r nmag r ta nx
nadaugxcax i ngma cuxx. 11R
nx ngma
totanxg ipoxcuex! R cur
poramax nanguxxeea ma i ngma
totanxg i dai namax naxuegugx!
12R ngma nachixaneg i cumax
guxchigagx, Pa Cori Pa Tupanax r 7
expxcna napoxcue! 13R u
toma nax cur dux r
guxgutma mox cuxna tax. R tor
%gutma guc ya
taunecggu cux ticuaxxg.
7

Tupanaar ngechacax nacage

80

1-2Pa

Cori Pa Tupana Pa
Iratanxar Dauruxx, r
c
Ychetanxmax icucux. R cuma nax
ngxchicnaxg i

448
ixpextxar ngx r
nx x! R tox
nangechaxcma mea nx 

r Byamtanx r
ya Efratanx
Manachtanx! R inachi, 
nax cur poramax tox
cunguxx eex c ax! 3Pa Tor Tupanax
tox rngx exe nax noxrir
nachixane i porax c ax! R
tanaxaxe nax tox cungechaxx nax
ngmac naxmexc ax i
tor uang. 4Pa Cori Pa Tupana ya
%Ngxmacx r uxguxratta
nx curchaux nax tomax cunux r
ngemacax tama tox nx x i
tor yumxg? 5R ngma namax tox
, r ngma
namax tox cuxaxexeex r toxgxxet
. 6R ngma nachixaneg i tor
ngaicamagxar dauxcraxrux tox
xx, r ngma tor uang r tox
nacuge. 7Pa Tor Tupanax tox
rngx exe nax noxrir
nachixane i porax c ax! R
tanaxaxe i tox cungecha nax
ngmac naxmexc ax i
tor uang. 8
cugax ngexacax
rxx  r ngxma
yatoxrx. R toxca ga
yema duxg ga tama cux yaxgx

xgu tox cumugxc ax. 9R
cunamexx ga yema naane naxcax ga
yema ba. R yema ba r mea narx r
naxxchumax r gux
nachix. 10R guma
mananagauxpechitagxx r
yema nanetg ga mchaneg r ta
nanagaux pechitaanexeeg . 11R yema

k8081

449
nachacg r gux
u uxmata
 . 12R uxmax,
Pa Tupanax r txc cuyaaxexe i
ngma banecar poxegux r
ngemacax nx natauxcha i ngma
a chopetx nax
duxg i ngm
nacauxc ax i nor o? 13R ngma
g r nanacaumaxg r ngma
tog i naex. 14Pa
%Ngxmacx r
toxca  
tox ! 
nayaxu oma ba ga tx 
iyaxuxrx! 15R oma ba itoxrx r
cuma r aa naanegu tox cumug. R
cumatama toxna cudau oma ba i
ngexacax rxx rx.
16c cur numax nadai i ngma tor
uang i cur duxgx dai x r
naguxgchax! 17Natr tox
rngx exe 
cuxunetax nax cur dux!
R toxna nadau i toma itayaxgx
xg ga cumatama
nx cuxunetax! 18c tox rngx exe
 ! R tox
namaxxx  
tacaxax i tor yumx! 19Pa Tor
%Ngxmacx tox
rngx exe nax noxrir
nachixane i porax c ax! R tox
nangechax nax ngmac tor
uangmexexc ax!
Tupana r Iratanxmax namecma
natwa i nor chixexg

81

1R

taxc Tupanacax
! 
tx naporaexeex . c tagac nx

picuaxxg ya yim Acbuar Tupana!


paderumax r rpamax r
rpaxacmax peg pepaxpexegcma
! 3R ngxguma ngexacax
nangoxgux ya tauemac r peyacue ya
cornta! R ngxgumarx ta i
ng!
R ng i nagu
naxchigax nax Tupanax
icuaxgx. 4
Acbuar Tupana Iratanxna x.
5na
naxx ga yexguma Tupana
Equtuanecxar ex gacx
%. R choma r nx 

chacux ga ax: 6Pa Iratanxgx,
mar pex 
changuxxexe 
nagu pex nadai x. 7R yexguma
guxchax
2R

, r
choma r pex changuxxexe. R yema
caixanex ga duruanex 
 changx. R yexguma
nataxuxgu ga
dex r choma r pex chaxmare yer
nx chacuxcha ga per . 8Pa Chor
Dux
ucuxe i pemax nx chixux! Chier
, Pa Iratanxgx!
9R tama chanaxaxe i namax
petupanaxg i ngma tama aixcma
 r tama chanaxaxe i
nx picuaxxg i naxchicnaxg.
10

changuxxeex . R ngxguma taxac
pex taxuxgux r choxna peca! R
choma r t pexna chanax. 11Natr i

k8183
pema i chor duxg i Iratanxg,
r tama chox 
. 12R yemaca
pex chayexrx nax penaxamaxcax
ga per chixex r pema
penaxaxexcma pemaxxcax.
13-14,
Pa Chor Duxgx, r chi nagu
 chamux, Pa
Iratanxgx, r chi paxaxchi
chanaxneexx ga yema pemax
rxuanxgx ,
anagr ga Tupana. 15R ngma
naxchi aiex ya Cori ya Tupana, r nor
mumax t napexegu nayayitan er
ngma nor poxcu r mar namax
naxuegu. 16Natr ngxguma chi nor
dux
mex %
xx.
ex
gacg i guxchaxar mexrutwa
nangexma ya Tupana

Tupana e 
 
nax poxcu namax naxueguxcax i
ngma ex gacg i guxchaxar
mexrug i chixri nor duxgmax
icuaxgx. R anagr:
2uxguxratta i nx perchaux
nax chixri duxgmax ipecux r
ngma chixri maxx
pexgx? 3R dcax, 
nx perngxeeg i ngma duxg i
gx r ngma
taxcutag. R c nx perngxexe i
ngma ngear diruxgx r ngma
nx nataxux i nor ngmaxg. 4R
ngma chixex i duxgmexe
penanguxxexe i ng

82

1R

450
ng poxgx r ngma ngear
diruxgx! 5Natr i pemax, Pa
ex gacgx, r tama pex pecuax r
peechitamare pemax. R ngemacax
nangexma i tax i chixex 
r ngma duxg i namax pecux r
pemax nanue. 6R choma r pex


%. 7Natr i
pema r gux i duxgrx t peyue.
R ngexrx i ex gac i chixri nor
duxgmax icuxr% ,
anagr ya Tupana. 8Pa Tupanax c
inachi r nxna naca i nor
chixexchiga i oma i naanecxg i
ex gacg! 
i guxma i nachixaneg.
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax nacagx

83

1Pa

Tupanax tax i
curchianex, r tax i
ngxma curxuxmarex! R nangx i
tor yumx r tox nanguxxexe!
2Dcax i ngma cur uang i cuxchi
aiex! R nmag r nananuexx i
duxcax.
3R nma r meama nanangugg r
naxcax nadaug nax uxc t cur
duxg i cumatama cupoxxx
naporamaegx. 4
nax uxc nua tox nax
tox nadai xcax nax ngmac
itayarxoxochixcax r taxema nx
cuxcax i ngma tochixanega i Ira.
5Pa

Tupanax, cuxcax ngmax


nangutaque%
inaxgag nax cur duxgx
nadai xcax. 6-7R ngmac toxcax

k8384

451
nayaxchicha i ngma
Edanecxg, r Ismatanxg ga
Agtaag, r Motanxg, r
Guebtanxg, r Amtanxg r
Amalxtanxg r Piritutanxg, r
Trucxg. 8ngma
Achriaanecxg r ngma
Loxtanxg r natangu naxg.
9-10Pa Tupanax c ngma tor
uangx nadai yexgumarx nax
tanxg r
cunadai x ga yema Madi
ex gac ga Chchara r ex gac ga
Yab ga Chichar ngategu yux ga
E! R nmag r uxma r
 .
11-12R ngma churaragar ex
gacg
i uxma toxcax yaxchichax r c
nadai yexgumarx nax cunadai x ga
yema churaragar ex gacg ga Or
r Che! R nadai i nor ex gacg
yexgumarx nax cunadai x ga yema
ex gacg ga Cheb r Chamna ga
cur duxg
ngx yauxgchax! 13Pa Tupanax,
r ngma tor uang r tanaxaxe
nax chuchuxeta i buanec
idixgxxrx xx. R
oma naixat i pagx i buanec
cuenagtanxrx xx! 14-15R
oma xema i naixnec ixaxeex r
naguxxrx tanaxaxe i cur
%quingchig i ngma tor
uang. R cur numax namuexexe!
16Pa Corix naxneexx i ngma
duxg nax ngmac cuxcax
nadaugxcax! 17R c naxneexx
nax ngmac guxgutma
naxneexcax r nayuexcax! 18R
ngmac t nx nacuaxg nax
 i Cori ya Tupana

 i
% i oma i
!
Chox nangcha nax
Tupanapatawa changexmax

84

1Pa

Cori Pa Tupanax ya
%, r
namexechi ya cupata ya nene. 2R
porac chox nangcha nax
cupataxtgu chaxcux. R guxma i
chor taxmax cuxca
Pa Tupana ya Guxguma Maxcx. 3R

 
naxchica i ng
ngxma naxxchixgxcax, Pa Chor
Tupana Pa Chor ex gac ya
%. 4R tataxg ya
ngxmagxe r
guxguma cux icuaxxgxe. 5R
tataxg ya yxema cuxtagu tmaar
ngxeex iyangauxe r yxema yx
ma
tayarcuaxgxcax. 6R ngxguma
ngma ngatex i pachitamax i
Naxgxetgu gax
a t
tangupettangu r cuma r ngm
cunamu ya puc nax ngmac
a
nayimaxcam
7

taxaxegxcax. 
ngunexgu r yexerac t tiporaetan.
R ngxguma cur ma
a t
ya Chi, r ngm
cux tadaug, Pa Tupanax. 8Pa Cori Pa
%Ngxmac ya
Iratanxgar Tupanax r nx
x! 9Pa Tupana i
Tor Poxruxx r cux
nangechaxtmx ya yim cuma nx
cuxunetac nax Iraanecxgar

k8486
e cax! 10R ngma 1,000 i
ngunex i nagu ngextmare
changexmaxar yexera r narmemae

cupata. R
narmemae nax cuaxpataar
dauru, Pa Tupanax, r
tama chixex naxgx
changexmax. 11Er nma ya Cori ya
Tupana r nor duxgx nibixmax
r nanapox. R yxema tama
naxgxe i ngma chixex r nma ya
Tupana r tx nangecha r tx
nicuaxx r tama txna nanachuxu i
nor mex. 12Pa Cori Pa Tupana ya
%Ngxmacx, r tataxg ya
yxema aixcma cugu yaxgxe.
Wenaxar tox rngxexe, Pa Tupanax!

85

1Pa

Corix, toma nax cur


duxg i Acbutanxg nax
r cuma r porac tomax

cutaxxx. 2R mar tox nx
curngma i tor chixexg r
pecdug ga cupe. 3R
yema nax tomax cunux r mar
curngxmxchi. 4Pa Tupana ya Tor
Maxxruxx, r uxma r tanaxaxe

. R tama
name i tomax cunuecha. 5Exna
cuyadaxx nax guxgutma tomax
cunuechax? 6R tama ex na i
 curdagxx nax
ngmac cumax tataxgxcax i
tomax i cur dux? 7Pa
Cori Pa Tupanax tox nangechax r
tox nanguxxexe! 8R uxma r t
ngma nx yaxux ya
Cori ya Tupana er nor duxg i

452
max t nx nixu nax
mar namax inangxmx. Natr
tama nanaxa
chixexca. 9R aixcma

nax tx nangxeex cax ya yxema
. R ngmac i ngma
 
nangexma. 10R ngxguma Tupana nor
duxngxmagu, r t ng
nangechag r t ngmax
nixaixcmag r t ngmax
inarngxmxe r t meama niexg i
nor max. 11R duxg r t
ngmax nixaixcma r ngma r
gux nango
rx. R
ngma nax mea namaxx i duxg r
t ta meama nangox oma axc i
caixanexrx. 12R
nmatama ya Cori ya Tupana r t puc
nananguxx r ng
r t mea narxg i tanetg. 13R
ng
Cori ya Tupana, r t aixcma mea
naxcax tamax. R nma r t tx
narngxee .


Corix chox nx 


chor yumx! Er porac
ngx chinge r guxchax
changexma. 2R choxna nadau! Er
choma r cumax chixaixcma. R
chox nanguxuchixx! 
 
chayaxx. 3Pa Cori Pa Tupanax, cux
changechaxtmx! Er guxma i
oragu r chor yumx
chacaecha. 4Pa Corix, choma nax cur

86

1Pa

k8687

453
dux r c chox
nataxxx! %
chidexax i chor yumx. 5Er
cumax, Pa Corix, r cumecma r nx
icurngma i tor chixexg. R
aixcma tx cungecha ya yxema
cur ngxeec ax cuxna caxe. 6Pa Corix
chox nx x!
R chox nangx r choxna nax i
ngma cuxna naxcax chacax! 7R
uxma nax guxchax,
r cuxna chaca er cuma r guxguma
chox cungxga. 8R nataxuma i to i
%, Pa Corix.
R taxema tanax i ngma tax i
mexg i cuma cuxx. 9Pa Corix,
exx i guxma i
nachixaneg. R ngma nachixaneg
r t cuxca
nataxgxcax r cux
yacuaxgxcax. 10Er cuxicatama
. 
nx cucuaxchix r cunaxx i
ngma tax i mexg i cur poramax
cuxx. 11Pa Corix chox naex i
ngma cumax nax aixcma nagu
cax! R chanaxaxe i chox
cunangchaxexe nax cux
chicuaxxcax. 12Pa Cori Pa Chor
Tupanax, r guxma i chor maxmax
t cux chicuaxx. R guxgutma
chanataxx i cuga. 13R nataxchi i
cur ngecha i chauxcax. R mar
gachixx i ngma yu
nax tama naxmaxgu chixcuchixcax.
14Pa Tupanax, r nangexma i uxre i
dux r ng
icuaxxgx r mxaxegx, r
chauxchi aiex, r ngma r chox
nimaxgcha. 15Natr i cumax, Pa

Corix, r Tupana ya mecmac r


ngechaa. R cuma r
%, r porac tox
cungecha, r guxguma tomax
quixaixcma. 16R chox 
nax cur dux ! R cux
changechaxtmx! R pora choxna
nax! R chox nanguxuchixx
naxmengma duxg i chox
imaxgchaxx! 17R chox
rngxexe! %
cuaxrux nax ngcax nax
chomax cumecmax r ngma
chauxchi aiex naxneexcax i
ngxguma nx nadauggu! Er cumax,
Pa Corix, r guxguma chox
curngxee r chox cutaxxx.

Yerucharx nicuaxxg

yima magu
 ya yima
. 2R
nma ya Cori ya Tupana r porac
nx nangecha nema
.
3, r mexechix i ore
cuchiga nixug. 4ngma
duxg i chox cuaxgx r nangexma
i duxg i Equtuanegu buex, rexna
Babirniaanegu buex, rexna
Pirituganegu buex, rexna Truar
 rexna Etiopaanegu
buex. ngmag r
porac ngmax
natax. 5Natr guxar yexera
nataxg i ngma Yeruchargu buex.
%
ngxmac r nx naxuneta ya yima
. 6R ngma

87

1R

k8789
nangoxgagx i
duxg, r Tupana r t nx
ngma duxgag i
Yeruchargu buex. 7R ngma
Yeruchar r ngma
paxetagx r anagrg t: Guxma
i chor tax , Pa
Yeruchar, anagrg t.
Pa Corix txc tama chox
cucuxchax?

88

1Pa

Corix, Pa Chor Tupanax, Pa


Chor Maxruxx, ngunec r
chtac r cuxna chaca nax chox
eex c ax. 2R chox nx
curngx
x, r choxna nax i
ngma cuxna naxcax chacaxax! 3R
porac tax i guxchax chaut nangu
ngmamax t
chayu. 4R duxgcax r mar
yuex
nataxuma i chor pora. 5R nua
yuex nataxg. R choma
x i daigu yux r
itxrx . x i
nx cuxox r nx icurngmaxrx
. 6R ngma xmax i
maxmaxchix cutax i ngext
. 7R chaut

cunanguxx i ngma cur nu. R


%%
cungexmaxx oma dexgu
inguxgurx. 8R ngma
chomcgcunanguxx nax
c ax. 
guxchaxrux chox xx. R oma
 
iaxrx . 9R ngma nax porac
chaxauxechax.
R guxma i ngunexgu r cuxcax

454
chaxunagmexecma cuxna chaca, Pa
Corix, r auxcma cumax nx chixu i
chor guxchax. 10R ta
namex i ngma tax i mexg i cur
poramax cuxx ega mar chayuxgux?
% r mox cuxna
nax? 11R ngxguma chayuxgu r
choxmax
xgmax nx chixu
nax uxc quixaixcmax r tox
cungechaxx? 12R ngma
yuex naxanex
tayxemax ya tex ya nx ixuxe nax
quixaixcmax r tax i mexg cuxx?
13Natr

i chomax, Pa Corix, r cuxna


chacaxax r guxguma i paxmama
%. 14R txc
 cuxox, Pa Corix, r txc
chaux
cha? 15R

changext
guxchax
ng%. R
%%
guxchaxg ga cuma chaux
cax
cunguxx. R u
tama namax chapora. 16R ngma cur
% 
r chox narporamae. 17R gux i oragu
r ngma cur nu r chox nayeguchi
. 18R
gachixx i
guxma i ngma chomcg r yema pa
namax chaxmcgx. R uxma r
ngma anex%
chaxmcx.
Tupana r Dabmax inaxuneta

Corix, guxgutma chor


 chixu nax cuma
r cumecmaxchix. R guxgutma

89

1Pa

k89

455
duxgmax nx chixu nax cuma r
. 2R t namax
chanacaeane nax cuma r guxguma
tox cungechaxx, r ngma nax
quixaixcmax r taguma naxchic
 i naane taguma
chicxrx. 3R cuma r guma cur
dux ga cumatama cuyaxuc ga
Dabmax icuxuneta r acurg nx:
4R t cutaagmax chanaxuegu nax
  i guxgutma
cuchicx e  i
, acurg. 5Pa Tupanax,
guxma i ngma dauxngxmagx
r cux nicuaxxg naxcax i ngma
taxg i mexg i cur poramax
cuxx. R ngma cur orear
ngerug i dauxcx r t cux
nicuaxx. 6R
nataxuma i ta i
%, Pa Cori
Pa Tupanax. 7Er cuma r Tupana ya
%. R cur
orear ngerug i dauxcx r cux
nachomaeguchi. 8Pa Cori Pa Tupana
%Ngxmacx, r guxma i
pora r gux r
. R nataxuma i taxac i
%. 9R cuma r namax
icucuax i ng % r
cuyachaxchixx i nor yuape ya
taxchic. 10R cuma r cunanguxx

porax i daigu yuxrx. R cuchacx
%
ngma cumax rxuangx. 11R
ng i naane r oma i

 r cunangoxeex
namax i guxma i ng

ngxmagx. 12
cunangoxeex i nrte r sr. R yima
ma r
ngma cuga taxc nagu nicagx.
yima cuchacx r naporaxchi.
R yima cur tgnechacx r napora
r yimamax nx curporamae i
ngma cumax rxuangx. 14R
ngxguma cur tochicax
curtoxgux nax cunangugxcax i
xar max, r guxma
cma cunangug r
aixcma naexgu i ngma namax
cuxuegux . R cuma r
aixcma ngechaxaxec r
. 15Pa Corix,
nataxg i ngma duxg i nx
cux nax taxc cux yacuaxgx
r aixcma cur oregu namaxx nax
ngmac cur ngonex
nangexmagx. 16R nataxg i
ngma cur duxg i guxguma
cumax taxgx r naxcax daugx
. 17R aixcma
xgar poraxrux

curngxeex cax.
R ngma yexerac nax tiporaetanx
r cur ngcha. 18R nma
ya Cori r tr poxrux . R nma

13R

%ex gac ya nec i yixema i


Iratanx . 19
r cur duxgx nx cudauxexe i
xgux r yemaac namax quidexa,
r acurg nx: Choma r nx
x i
porax %chanangexmaxx
r porac nx charngxee. R nma
  ya Dab. R
yexguma chor chx i nexmax

k89
chanabaerugu r nx chaxuneta nax
chor duxgar e cax.
21R choma r guxgutma nx
charngxee r chor poramax t
chanaporaxx. 22R ngma namax
rxuanxgx  naxcax
nayaxchi. R ngma chixri maxx
  narporamaeg. 23R
ngma namax rxuanxgx r
choma r t nagu chayanaxoxx r t
gachixx. R t
chanadai i ngma naxchi aiex. 24R
choma r porac t nx changecha,
r namax t chixaixcma. R t
yexerac chayaporaxchig. 25R
choma r t aixcma nxna chanax i
pora nax namax inacuxcax i ngma
  
r u .
26R nma r t anagr chox:
 r chor
Tupana ya chox poxc r choxna
, anagr t. 27R
choma r oma chaune ya yacrx t
%. R guxma i
nachixanegar e  
chanangexmaxx. 28R ngma chor
ngecha r guxgutma nax
nangexma. R yema chor uneta ga
namax nx chixux r tagutma
inayarxo. 29R ngma nataag r
nachicx guxgutma nx
Iraanecxgar e 
uxmatta nag i naane. 30-31Natr
ng
ngma chor nguxeet ae r tama nagu
namaxgu i ngma chor mug r

tama yanguxgxgu i ngma namax
nx chixux, 32r aixcma t

456
chanapoxcue nagagu nax tama chauga
 r porac t nxna
chanacuai xca. 33 
charxo nax nx changechax ya
Dab r aixcmaxchi t chayanguxx
i ngma namax nx chixux. 34R
 ngma chor
uneta ga namax nx chixux r
aixcma t chayanguxx i guxma i
ngma chor ore. 35R noxtacma
chor negagu ichaxuneta r
 xx. 36R ngma
nataag r nx nachicx guxgutma
Iraanecxgar e 
oma axc ibixechaxrx. 37R
oma tauemac guxguma ngxrx
r ngxgumarx guxgutma
Iracxgar e 
 i naane ngxmaechaxrx
acurg. 38Natr i uxma r nx
cuxo r tama nx cucuxcha ya yim
ex gac ya cumatama nx cuxunetac.
R namax cunu. 39R ngma cur
uneta ga cur duxmax nx quixux
r mar cuyanaxoxx r nxna
cunayaxu nax e . 40R
ng r
cuyangxnaxx 
cuyaaxgxx. 41R guxma i ngma
a chopetx r
tog i duxg i ngm
naxcax nang x i taxac i nma
nanaxaxex. R ngma nachixaneg
i nxna ngaicamagx r nx nacuge
. 42R cuma r cunangexr
i ngma namax rxuanxgx nax
taxcma cur duxgx nadai x r
nx naporamaegx. 43R ngma cur
duxgar tara r cuyatcaxx, r
tama nx curngxee i ngxguma nor
uangmax ng nadai xgux. 44R

k8990

457
ngma nor pora r cunanguxx, r
cunataxchi ya yim nor ex gac.
45R mar cunanuxx i nor max, r
porac cunaxneexx. 46Pa Corix r
uxguxratta i nx curchaux nax
iquicx? Exna gux 
x ya naiechanerx i cur nu?
47Pa Corix nxna nacuaxchi r ngma
chor max ! R yim
du ya cuma cuxc r tama namax i
nor max. 48R taxema tex
tamaxecha r taguma tayu. R taxema
.
49Pa Corix ngex ga yema cur
ngecha ga noxri Dabmax nx
quixux ga yexguma icuxunetagu nax
aixcma guxgutma nx
cungechaxx? 50Pa Corix dcax i
toma nax cur dux, r
togu nidauxcraxg i muxma i
duxg! R ngma r porac chor
maxnangux. 51Pa Corix,
ng% tox ningexexe
r chixex tomax yaxugex i ngma
cur uang. R ngmac ngext

ya yim cumatama nx cuxunetac
nax cur dux . 52R guxguma
namexechi ya Cori ya Tupana. R
ng%.
Tupana r guxguma namaxecha
natr i duxg r nayuewaxe

90

1Pa Cori Pa Tupanax, cuma r


rux 
r guxguma cuxme.
2chima naxpa nax
cunaxx ga oma ga naane r nor
ma
. R cuma r guxgutma

cungexmaecha. 3R cuma r cux



xx ya dux i ngxguma
tomax cunaxueguxgu nax tayuex r
acuxgu: Pa Duxgx, 
 !acuxgu. 4R
1000 ya taunec r cuxcax r oma
 i ngupetxrx
, r uxre i ora i chtaxrx .
5%chicaxmare

toxna cunax i max r paxama


%
petrx. 6R toma r oma max i
paxmama yauxatx natr yuanec
rex ex r yuxrx . 7R
aixcma i ngma cur nu r tox nadai
r tox namuexexe. 8R tor pecdug
r tor chixexg i cc taxx r
cupenangoxoma. 9R ngmagagu i
cur nu r tot nangu r tor max r
paxama nagux. 
ngcrx paxama naxpet ya tor
taunecg. 10R 70
imaxc. R yxema
rporamaegxe r 80
tangug. Natr yxema mxar
maxg
xe r tmacax nangu i

ngxg r guxchaxg. R yima tor


taunecg r torx paxama
nangupet. 11Pa Tupanax r tex nx
tacuax nax uxc porac
% i cur nu? R tex nx
tacuax nax naxcax tamux i ngma
cur nu? 12Pa Tupanax r tox nx
nacuaxexe nax nanoxrex ya tor
ngunexg! R tox rngxexe nax
mea cuxcax tamaxx nagu ya yima
taunecg ya toxna cuxc! 13Pa Corix
toxcax nategu! R tax i
cuyamchigxxx nax toxcax

k9091
cutegux! R toma nax cur duxg
r cux tangechaxtmxg!
14R guxguma i noxri yangunegu r
toxna nax i cur ngechax! R
ngxguma i toma r guxgutma
taxcma cuxca. 15R
guma taunecg ga ngx nagu
tingegcexpx r toxna nax ya
taunecg ya nagu tataxgc! 16R
tox nx nadauxexe i cur ne r
toxcax nax ga yema taxg
ga mex%
cuxx nax ngmac i toma r totaag
nx daugxcax! 17Pa Cori Pa Tor
Tupanax, r tanaxaxe i tomax
cumecma r tox cungecha. R c
tox rngxexe nax mea
nanguxuchixcax i ngma purac i
taxx! R tanaxaxe i aixcma
ngmac mea nanguxuchi.
Cori ya Tupana r tr poxrux

91

1R

tatax ya yxema
naxmengxmaxe ya yim
%ngxmac ya Tupana, er
nma r txna nadau. 2R choma r
achagr cux: Pa Corix, r
cuxchicax
, r chor poxrux r
chor Tupana ya cux chayaxc
, achagr cux. 3R
 poxc
nxna i ng% i cuechita
duxg cuxcax ixgx, r nxna i
ngma da gax.
4R nma r t ngpextt
a r taxuxtma
nangexmaxx r ngm

cux nangupet. R nma r t


aixcma cuxna nadau r t cux
napox. 5R uxma r mar

458
taxucaxma naxcax cumu i ngma
%g i chtac ngxmax r

ngunec cuxcax yamugne. 6R mar
taxucaxma naxcax cumu i ngma
da 
ng% i ngunec ngux.
7to
ya 1,000
tayuegu ya 10,000 natr i cux r
taxuxtma nangupet. 8R cuma r t
nx cudau i ngma duxg i
chixexar poxcu. Natr i cuma r
taxuxtma cuxcax nangu. 9-10Er
uxma nax cunayaxux ya Cori ya
Tupana nax cur cuxchicax cax
r cur poxrux cax r
taxacr chixex cuxna
taxacr da
? 11R nma r t
nor orear ngerux
namu nax cuxna nadaugxcax i ngext
. 12R nmag r t cux
ngmac t cux nigag
nax tama guxchaxgu cunguxcax. 13R
ng 
ngo%
tma cux nangupet.
14Er nma ya Cori ya Tupana r
anagr: R yxema chox
ngechaxxe r choma r t tx
chapox r t tx chatachigaxexe er
chox tayax. 15R ngxguma choxna
tacaxgu r choma r t tx
changxga r t tmax
changexma. R ngxguma guxchax
tx  
changuxuchixx r porac t
tmamax chatax. 16R t
chanamaxexe i tmaar max i oma i

k9194

459
. R t txna chanax i max i
taguma gx er chox ,
anagr ya Cori ya Tupana.
Wiyae i Tupanax namax icuaxx

92

1%

Ngxmacx, 
mox cuxna taxgx r tor
% ticuaxgx. 2R
paxmama r chtax
tanaxunag nax cuma r cumecmax
r quixaixcmax. 3%
Tupanaca% i
paxetarumax tx
4Pa

Corix, cuma r
napaxpexegcma!
ngma chauxcax cuxxmax chox
cutaxxx. R ngma mex i cuxx
r tax choxna nax. 5Pa Corix,
namexechi i ngma cuxx. 
. 6R ngma
tama naxx icux
tama nx cuaxgchax nax uxc
namexechix i cur purac. 7R ngma
chixex r chixri maxx i
duxg r nimu oma max i
bacaxrx, natr yixcra r t
narxoxochi. 8Natr i cumax, Pa Cori
Pa Tupanax, r gux%
cungexmaecha. 9Natr i ngma cur
uang, Pa Cori Pa Tupanax, r t
inayarxo. R guxma i ngma chixex
gx  . 10R cuma r
yexerac chox quiporaxeec hig oma
. R pumramax
chox cubaeru. 11R t chox nx
cudauxx nax uxc poxcu namax
cuxuegux i chor uang. R choma
r t nx ngma
chixri maxx. 12R ngma mea
maxx i duxg r oma tema ya

bacacrx . R t nimexechi

ngxmagnerx. 13R Cori ya
 
a t nataxg. 14
ngm
ngxguma nayaegu r t
nixxacetanama r guxgutma
naporae. 15R t nx nixugg r
anagrg t: Nma ya Cori ya yim
chor poxrux 
r nataxuma i taxacr chixex,
anagrg t.
Cori ya Tupana r e


93

1R

nma ya Cori ya Tupana


r e . R nor ne
nicuxcuchi r naporaxchi. R nma r

 cax. 2R
tama ng
, Pa Corix, r ex gac

cuyexmaecha. 3Pa Corix, r ngma
%chixg r nata i
nor yuapeg. 4Natr i cuma nax
, r yima
%%ar
yexeraxchi cupora. 5Pa Corix, ngma
cur mug r taguma naxchic r
taguma inarxo. R ngma cur ne
r guxguma yima cupata namax
nangax. ex gacg i guxchaxar
mexru.
1R cug inaex, Pa Cori Pa
Tupanax! Er cuxme
nangexmax nax poxcu namax
cuxuegux i ngma chixex gx. 2R
% i oma i
naanecx i duxg. R inachi r
napoxcue i ngma ng icuaxxgx!
3Pa Corix r uxguxratta

94

k9495
icuyachaxchixgx nax nataxgx i
ngma chixex gx? 4R guxma i
ngma chixex gx r
nadauxcraxa
xx r nor poramax
ng nicuaxxg. 5Pa Corix, nmag
r cur duxgx nachixeg r tx
nacuge. 6R tx nadai ya yxema
yutegxe, r yxema taxcutag, r
yxema to i nachixanec. 7R
nmag r anagrg: Yim Cori ya
Acbuar Tupana r tama nx nadau i
ngma ixx   nacua,
anagrg. 8Pa Duxg i
Ngexmaregx r Tama Pexx
Icuxex r uxguxratta i pexx
pecux? 9R pexcax r tama nx
 
pexmachi xe? R pexcax r tama nx
nadau ya yim pexetar rux? 10R
pexcax r yim nachixanegar
poxcurux   napoxcu?
R pexca  nacuax ya
yim duxgx ngexc nax naxx
yacuxcax? 11Dcax, r nma ya Cori
ya Tupana r nx nacuax nax
naechitamare namaxx i duxg. 12Pa
Corix, r tatax ya yxema ucuxe txna
cuxxe r yxema tx cunguxexx e.
13Er ngxguma aixcma tanayaxuxgu i
cur ucuxe r t tmax tacuax i
ngxguma guxchaxg tmacax nguxgu.
Natr ngma chixexar rux r
cuma r naxcax cunamexx 
xmax nax ngmagu yangucuchixcax.
14R nma ya Cori ya Tupana r
 xg r
a
 m
15
cax. R ngma aixcma
mex  xgcax

460
nategu. R guxma i duxg i mexgu
 . 16R tex t
chox tapox nxna i ngma chixri
maxx r ngma chixexar rug?
17R

ngxguma chi Cori ya Tupana tama


chox rngxeeg u r choma r chi mar
chayu. 18R ngxguma achagu: Pa
Corix, ngmatama chixex,
achagu, r cuma r chox
cungechacma chox curngxee.
19R ngxguma guxchax
changexmagu r chaux r namax
napaxgux, r cuma r chox curdaxx
r chox cutaxxx. 20R cumax, Pa
Tupanax, r tama namax cuxmc i
ngma ex gacg i guxchaxar
mexrug i chixri duxgmax
icuaxgx r tama mea mug nx
ixugcma nanamexx i duxgar
guxchaxg. 21Er ngma duxg r
%%
tx napoxcuex ya yxema taxuxma i
chixex gchirxe. R tmamax
nanaxuegug nax tayux. 22Natr
cuxchicax r
oma nutapechita icxrx chox
poxc. 23R nma ya Cori r t
nanadai i ngma chixri maxx i
duxg nagagu i ngma chixex i
naxgx. R tr Tupana r
aixcmaxchi t nanadai i ngma
duxg.
Taxc Cori ya Tupanacax tawiyaeg

95

1%xc

naxca
Tupana! %naxca
yim tr poxrux r tr maxxrux!
2%naxcamox nxna
%% ticuaxxg!

k9596

461
3Er

nma ya Cori ya Tupana r


ma i
ng. 4R
naxmema i ngma
mairaxngxmagx r
yima ma chigne.
5R ng 
nmatama nanangoxexe. R nmatama
naxmexmax naxx ga oma ga
naane. 6%napexegu
xg r nx ticuaxxg ya
tacaxp
Cori ya Tupana ya tx c! 7R nma
 r yixema r
nor dux. R yixema r oma
nor carnrugrx nx . R
uxma r nx ngma
pemax nx yaxux! 8Er nma r
anagr: Tama name nax chox
pexoex yema per oxig chox
oegurx ga yexguma taxema
ixpatax
 . 9
oxig ga chox naxgx 
nax nadaugx ga yema tax ga mexg
ga nape. 10R 40 ga
taunec namax chanu ga yema duxg
r achagr: aa duxg r tama
chox  i chor ucuxeg, r
nggu
. 11R yemacax chor
numax namax chanaxuegu nax
  i ngma
naane i nagu chananggxchax,
anagr ya Tupana.
Ngexwacaxx i wiyaegu Cori ya
Tupanacax pewiyaeg!

ngexacaxx 
Cori ya Tupanaca
%

96

1R

maxx! 2R naxca
nx picuaxxg! R gux i
ngunexggu penaxunag nax nma
i tx namaxexeex ! 3R
guxma i nachixanecxmax nx
pixuchiga nax nma r naxnex r
naxx i muxma i mexg i nor
poramax naxx! 4Er nma ya Cori
%, r
ngemacax name nax nxicatama
icuaxgx. Er nma r
%chi r guxma i ngma
duxg namax tupanax 
nangexma. 5R ngma tog i
nachixanegar tupanag r
taxux. Natr nma ya Cori
 i guxma i
ngma daux idaux. 6R
nma nangexmax. R
ma
namexechi. 7Pa Guxma i
Nachixanecx r nx pixuchigag
nax nma ya Tupana r nxicatama
 r naxnex!
8R nx pengechagcma nx
picuaxxg! %
nangexma. R napataaxtgu
pechocux namax i per mareg!
9R nx picuaxx
napata ya mexechine! 
guxma i dux
xg.
maxx r napexegu nacaxp
10R guxma i nachixanecxgmax
nx pixu r apegg: Nma ya Cori
%e %
ng, apegg! R nma
xx
ga oma ga naane nax tama ngma
namaxcax. R nma
ma i

k9698
nachixanegmax inacux. 11R
natax i naane r oma i
naane. R ngxgumarx ta nor
tax%%ngma mr, r
%ma i ng
ngxmagx. 12-13R natax ta i naane
r guxma i nanetg i nagu togx.
R ng
ngxmagx %xc
nicuxcu nape
. Er nma ya Cori ya Tupana
 %
inacuxcax. R nma r aixcma
meama t guxma i nachixanegmax
inacuax.
%e


97

1Natax, Pa oma i Naanex!


R Pa Mux 
petaxg! Er nma ya Cori ya Tupana
ar e . 2R
pamemax i caixanexmax
naxmaeguchi. 
ex gac i aixcma mea nangugx i
xgar max. R
aixcma naexgu i ngma namax
naxuegux . 3
xema r nape, r
ngmamax nanagu i nor uang i
ngxmagx. 4R yim nor
.
R nma i oma i naane r niduxrux i
ngxguma nxna nanguemagu. 5R
nape
ma
. 6R guxma i
ngma daux idaux r tx
nx nacuaxexe nax nma ya Tupana r
e . R guxma i
duxg i oma i naanecx r nx

462
nadaug nax uxc naxnex i
nmax. 7R Tupanape
narmachitan i ngma duxg i
namax taxgx i
tupananetachicnaxg r nx
icuaxgx. Er guxma i ngma
duxg namax tupanaxgx r Cori
ya Tupanapexegu narmachitan. 8Pa
Corix,  r
gux 
nataxg namax i cur mug. 9Er
cumax, %
Ngxmaxex, r namax icucuax i
guxma i aa naane. R cuma r
guxma i ng
cungexma. 10R nma ya Cori ya
Tupana r tx nangecha ya yxema
nx oxe i ngma chixex. R txna

r tx napox naxmengma
chixri maxx i duxg. 11R ngma
duxg i mea maxxca
yangunexx. R ngma tax i
 r ngma duxg i tama
chixex gxca. 12Pa Duxg i
Mea Maxxx r namax petaxg ya
Cori, r nx picuaxxg! Er
naxne.
Nma ya Cori ya Tupana
r gux

ngexacaxx 
Cori ya Tupanaca!
Yer muxma ga mex ga taxg nor
poramax nax. R nachacx ya
nene r poranemax tr uangx
narporamae. 2R nma ya Cori r
nanaxunag nax tr uangx
naporamaex. R guxma i
nachixanegx nx nadauxexe nax

98

1R

k9899

463
uxc tamax namecmax. 3Er
nma r tx nangecha r tama nx
narngma ga nor uneta ga tr
oxigmax nx yaxux. R yema nax
tr uangx naporamaex r gux i
. 4Pa Duxg i
Maxxx r taxc
naxca! R
%%
picuaxxg! 5R rpamax
pepaxetagcma naxca
Cori! R per paxetarug i
cnxmax peg pepaxpexegcma
naxca! 6R per
paxetarug i picuegxmax
taxcma ex gac ya Coripe
! 7
tax%% i ngma mr r
guxngxmagx. R
ngxgumarx ta i oma i naane r
guxma i duxmaxx r
%xgx. 8-9R
gux
Tupanaca% oma
napxmexgxrx. R guxnema ya
ma
Tupanape%xg. Er nma r
%
iyacuxcax. R nma r aixcma t
guxma i nachixanecxmax meama
inacuax.
Nma ya Cori ya Tupana r guxma i
ex
gacgtwa nangexma

99

1Nma

ya Cori r e .
R nor tochicax r ngma
xchicnaxg i
ixxpextxar ngx.
R napemax
niduxrue i guxma i nachixanecxg

niduxrux. 2R
nma ya Cori ya magu
chic r gux. R
ma i nachixanecx i
duxgmax inacux. 3
i nx ticuaxgx ya yim Cori ya
%% %
nma r naxne. 4R cumax, Pa Corix,
r e 
ma i
duxgmax icucux. R cumatama
 quixux nax cupe
 i guxma i duxg. R
toma nax Iratanx r
cuma r aixcma meama tomax
icucuax r ngma mug ga toxna
cuxx r meama niex. 5R nx
picuaxxg ya yim Cori ya tr
! R napexegu
xg! Er nma r naxne.
pecaxp
6R guma Moich r Ar 
Tupanapeo
choggx. R nma ga Chamu ga
Tupanaar orear urux r nor
yumxxeec ax naca.
R nma ga Cori ya Tupana r
nanangxga ga nor yumx. 7R
nma ga Tupana r yema caixanex
Moichmax r Armax nidexa r
nmag r meama nayanguxx ga
nor mug ga nxna naxx. 8R
cumax, Pa Cori Pa Tor Tupanax, r
cunangxgx. R cuma r yema tor
oxigx cupoxcue ga yexguma chixex
naxggu, natr nx nx
icurngma ga nor chixex ga
yexguma Moich r Ar 
chogggu. 9R nx picuaxxg ya
! R
yima napata ya nor ma

k99102
ngexmanepexegu
xg! Er nma ya Cori ya
pecaxp
tr Tupana r naxne.
Cori ya Tupana r tx
nangexx 

Duxg i oma i
Maxxx r
taxc naxca
Tupana! 2R taxc penataxx ya
Cori! R taxc naxca
nx picuaxxg! 3R nxna
pecuaxchie nax nma ya Cori r
! 
nangoxeex r tama yigtama
tangoxexe. R nor dux
oma carnrug i nor yoraar
nachitaxngxmagxrx. 4R
nua nax, r napatagu
pechocu, %
picuaxxg r mox nxna pexg!
R nx pixu nax aixcma
namexechix i nmax! 5Er nma ya
Cori r namecma r ngma nor
ngecha r guxguma nangexmaecha.
R ngma nax yaxaixcmax r taguma
inayacuax.

100

1Pa

ex
gac ga Dab r
Tupanamax inaxuneta

101

1Pa

Cori Pa Tupanax, r
%
chicuaxx naxcax nax tox
cungechaxx r tomax mea icucux.
2R

chanaxaxe nax aixcma mea


cuxcax chamaxx. R uxgu t
chaux
curngxeex cax? R ngmac
aixcma t name i chor max
napexg. 3R

464
 naxcax chidau i
taxacr chixex. R tama namax
chatax i ngma duxg i tama
.  
chanayaxu. 4R t nx chaxo i ngma
 i chaux.
Er taxuxma i taxacr chixex
chaxxcha. 5R t
chayanangeaxgxx i ngma duxg i
namcgechita chixri tmachiga
idexagx.  %
ngma duxg i
toxguxchax r
ngma nor poramax ng
icuaxgx. 6R t naxcax chadau i
yatg i aixcma mea maxx nax
chauxcax r chor
ngxeer ucax. 7R ngma
xee
axegx r t nangechica i
. R taxuxtma idorataxx
chaux. 8
ngunexgu r t naxcax chadau i
guxma i ngma chauchix
chixex gx xcax
.
Naxi xchicar yumx

Corix, chox nx
x!
R nayaxu i ngma tagac cumax
nx chixux! 2R tax i chauxcha
iquicx i ngxguma guxchax
changexmagu! R chox nx 
chor yumx! R paxa chox nangx

102

1Pa

i ngxguma cuxna chacaggu! 3Er aa


chor max r oma caixanexrx
paxa inarxo. Er porac chida
rx chinai nax
chixaxnex. 4R chor maxne r
nayarmachi oma max

k102

465
yarmachicrx. R ngemacax
chaxob r tama chataiya. 5R
chaxauxechamare. R ngemaca
chixaxchi r chauxchaxm r
chauxchina%nayaxux. 6
cchana i chianexngxmaxrx
, rexna oma cchana i
ngxmarx . 7R
tama chape. 
%caxerx .
8R ngma chomax rxuangx r
taguma nx narchaue nax chixri
chauchiga yadexagx r chaugamax
naguxchigagx. 9-10R ngma nax
ngx chingexgagu r tama chataiya
xmare. R
ngma chor axex r
chauxgxxetmax naxx er
%. R e 
chox cunguxexe nax yixcra chox
curtexcax. 11R ngma chor
ngunexg r paxa naxpet oma
gauxchipetaxrx. R
%
maxrx. 12Natr i cumax, Pa Corix,
r guxguma e . R ngma
cuga r guxgutma nxna
nacuaxchie. 13Pa Corix, inachi r cux
naxauxchitmx 
Yeruchar! 
ngunex nax tomax curngxmx r
tox nx icuyarngmax i ngma
tor chixex. 14R toma nax cur
dux r nx tangecha ya
yima Yeruchartapxar nutag, r
porac tox nangux nax uxc nagu
napogex. 15-16R ngxguma nma ya
Cori nor nemax taxcax nangoxgux
r tx nangxee 
tanamexxca

Yeruchar r guxma i
nachixanecxg r nor ex gacg
r t nx nicuaxxg. 17R nma ya
Cori ya Tupana r t nx 
  r
yumx i ngma ng

  naxo i ngma naxcax


nacagx. 18R ngma taxcax naxx

naxcax i ngma dux
ingetanx nax nmag r ta Corix
yacuaxgxcangma uxma
. 19-20R nma ya Cori ya
a daux
Tupana r ngm

nangxeex cax i ngma nor duxg i
togmexengxmagx r
nanguxxee xcax i ngma yu namax
naxuegugx. 21R ngmac i nor
duxg r t Chi
Tupanax nixuchigag r
Yeruchar 
nicuaxxg. 22R ngxguma ngma
tog i nachixanecxg nx
 gu
nangutaquexeg nax nx
yacuaxgxcax ya Cori ya Tupana.
23Natr

i choma i uxmax r
changearporax. 
chayayane r nma ya Cori r
nananuxx i chor max. 24R
ngemacax achagr nx: Pa Corix
tax i chox quigax naxpa nax
meama chayax!. Pa
Corix, cur taunec r taguma nagux
er guxguma cungexmaecha. 25R
noxriar ggu r cuma cunax ga
oma i naane. 
cunaxx ga guxma i ngma daux
nx idaux. 26R guxma i ngma r
t inayarxo, natr i cuma r

k102103
guxgutma cunaxai xrgumarax. R
oma i naane r ngma daux
idaux  t
nangau. R cuma r t cunaxchicx
x i naxchiru i
ngaux itx r ngexacaxx i
naxchirugu icxrx . 27Natr i
cumax r cunaxai xrgumarax r cur
taunec r taguma nagux. 28R ngma
nataag i cur duxg r t nxna
cudau. R ngma naane i toxna
cuxx .
Tupanax t chicuaxx

guxma i chor
%
chaumax t nx chicuaxx ya

103

1R

nma ya Cori ya Tupana ya nec.


2R gux% 
chicuaxx ya Cori ya Tupana r
  icharngma i nor
ngxeeg i chauxcax naxx r bai i
. 3R nma r chox nx
inayarngma i guxma i chixex i
chaxx r chauxcax nayataanexx
da. 4
 nanguxuchixx. R
nma r porac chox nangecha r
chomax namecma. 5
guxma i mexg choxna naxx. R
nma r chox naporaxeec higama nax
 chaporaxcax. 6R nma
r aixcma mea tmamax inacuax ya
yxema tog chixri tmamax icuaxge.
7R nma ga Tupana r Moichx r
yema Iratanxx nx nacuaxexe ga
 r nape
inanaex ga muxma ga mexg ga
nor poramax naxx. 8R nma ya
Cori r namecma r nx

466
tangechatmxg r yaxna tamax
% nangecha. 9R
tama taxchi naxai r tama tamax
nanuecha. 10 i
ngma chixex i xx natr i nmax
r tama nanangexgumarax i ngma
poxcu i txna naxx. 11Er ngma
nor ngecha r taguma inayagux
tmaca. Er
nor ngecha r nataxchi ngma
 i naane r oma i naanex
yadxxrx. 12R ngma tr
chixexg r mar txna
nanayxguxexe oma ste r oste
ngna nax nanayxguxeex rx.
13R nma ya Cori r tx nangecha

pap naxacgx ngechaxrx. 14Er
nma r meama nx nacuax nax
ta naxx r nx nacuax
te. 15R
duxgar max r tama namax. R
 
x i
boxchacuxrx . 16R ngxguma
buanec nagu nguxgu i ngma
putrachacu r ngxma narxo r
 tadau.
17-18Natr ngma Tupanaar ngecha
tmaca
taguma inayacuax. 
naxe nax guxguma Tupana
tmamax mecmax ya yxema mea
yanguxgxe i nor uneta r tama
nx  i
nor mug. 19R nma ya Cori ya
 
nanangexmaxx i nor tochicax r
a namax inacuax i guxma. 20Pa
ngm
x i Orear Ngerux i Poraex i

k103104

467
Yanguxgxe i Ngma Tupana Pex
Muxx r mex Corimax pexuegug!
21R guxma i pemax, x ya
Coriax Puracexe r Nor Ngcha
gxex r mex Corimax pexuegug!
22R guxma i pema ya Cori ya Tupana
pex ngoxexx ex r Cori ya Tupanax
picuaxxg i gux!
R choma r t ta gux i chor
maxmax Cori ya Tupanax
chicuaxx.

Nx ticuaxxg ya yim
guxx ngoxeec

104

guxma i chor
% 

1R

chicuaxx ya Cori ya Tupana. Er


cumax, Pa Cori Pa Chor Tupanax, r
gux
cunangonexx. 2R cuma r cur
ngonexar ngx. R
 ga

ingechixrx. 3 
cungexma r ngxma dauxgu
cuxchi. R ngma caixanex r
x xx. R yima buanec
. 4R yima
. R
ng i cur
ngcha. 5
namax
 cax. 6R
nax tama ng
noxriar ggu r yema mr ga
mtamax 
ma
nix. 7Natr ga cuma r cunamu ga
   
cax. R yexguma nx 
ga cuga ga oma duruanexrx

chix. 8R
nange ga guma ma
ngatexg yer ga yema dex r
chix. R yemaac ga
yema dex r yema nachica ga namax
nx cuxunetax. 9R yema
namax cuxunetaxgu narxchi ga
 
cax. 10R ngma
 
ma
cunamug. 11R ng 
naxaxeg i guxma i naexg. R
ngngma brug i
naixneccx. 12R natcutggu
a
nixchixa i ng. R ngm
. 13R
cuma r ya daux
cunamu ya puc nax ma
napuxcax. R yima pucmax
anexx i oma i naane.
14R ngmac cunaxgxx ya max
naxcax i naxnag. R ngxgumarx
ta cunaxgxx i nanetg i uxma
duxg namax toegx nax
ngmac nx nangexmaxcax i nab
i ngx. 15R ngmac duxgna
cunax i nor poraxrux 
nor taxxrux i bnu r nor
mexrux i chx. 16R ngma naig
r ng . 

Tupana Lbanuanegu togne r ngma
. 17
nixxchi i ng. R
namax .
18R ma
ngma naexg i naixneccx. R
ngma ma%namax
i ngma chigug r ngag. 19R yima

k104105
tauemac r cunangoxexe 
nangugxcax i ngunexg. R yim
axc r nx nacuax i nor ora i nagu
yanaxcux. 20R cuma r
cunaxanexx i ngxguma nachtagu.
R ngxguma i ngma naexg r
. 21R ngma aig
a naxae. R
cax ngm
ngmac Tupanana nacage nax nor
na nxna naxxcax. 22Natr i
ngxguma yangunegu r axc ibxigu
a nayapee.
r naxmaxm
23R ngxguma i nma i duxg r
. R napurace
uxmata nachta. 24
ngma cuxx, Pa Corix. R guxma i
ngma cuxx r namexechi er
cumatama cur cuaxmax cunax. R
guxma i ngma cuxx r namax
nanap i oma i naane. 25R dcax i
ngma mr! R natacutxchi, r
namanamax i
naguxraxx i choxnig r naexg i
tax r ixrax. 26R ngmagu
 .
R ngngma
Leviat i taxchix i cumatama
cuxx caxaxerux
cax. 27R guxma i ngma
cuxx r cux nananguxeeg nax
cuma cunachibexxcax i ngxguma
nataiyaegu. 28R cuma r nxna cunax
r nmag r nanayauxg. R mea

nachibe. 29Natr ngxguma

nanaxi xchig. R ngxguma nxna
cunayaxuxgu ya buanec r nayue r
 . 30Natr
ngxguma nxna cuxxgu i max r

468
niimu r ngmac
cuyangexacaxchigxx i guxma i
ngmaxx. 31R
ngma Cori ya Tupanaar ne r
taguma inayacuax. R nma r porac
natax namax i ngma nma naxx.
32R oma i naane r niduxrux i
ngxguma nma nx . R
ngxguma yima ma
yangggu r nicaixqueg. 33R choma
r uxma nax chamaxx r t chor
Cori ya Tupanaca. 34R
chier Cori namax taxgu i ngma
. Er naxtaguxica
 ichayangaux i chor tax.
35R noxtacma iyanaxo i ngma
duxg i chixri maxx i oma i
! 
ngma duxg i chixex gx. R
guxma i chaumax r t nx
chicuaxx ya Cori ya Tupana. R name
i Cori ya Tupanax ticuaxxg.
Yema mexg ga taxg ga
Iratanxcax naxx ga Tupana

105

1R mox nxna pexg


ya Cori ya Tupana! R
gux pixuchiga! R guxma
i duxgmax nx pixu i ngma
mexg i pexcax naxx! 2R per
% picuaxxg! R
pegmax nx pixu i ngma tax i
mexg i naxx! 3R peg namax
picuaxxg ya yim nec! R pema
nax naxcax pedaugx r petaxg!
4R naxca,
r nor poracax pedaug! R
guxguma nor ngxeec ax pedaug!
5-6R nxna pecuaxchie ga yema
mexg ga taxg ga nor poramax

469
naxx r ngma nor mug ga pemax
nx yaxux i pema nax Tupanaar du
ya Abr r Acbutaag
i Tupana pex ! 7R
.
%
inacux. 8-101000 i
natcum i tataag ngupetgu, r nma
ya Tupana r tagutma nx
inayarngma i nor uneta ga noxri
Abrmax nx yaxux, 
nane ga Ichamax nx yaxux, r
k%
yaxux nax guxgutma nx
nangxeex i nataag i Iratanxg.
11R yemacax Acbumax nx nixu r
anagr: Choma r t cuxna chanax
i guxma i aa Canaane nax
guxgutma cuxr r cutaagar
ca, anagr. 12-15R nmag
ga tr o
ga noxri r toxnamanac, r

nichopetetan, r uxre ga
ex gacgmexeetan nax
cax, natr
nma ga Tupana r tama nanaxaxe
nax tex chixri namax icux. R
yemacax yema ex gacg ga naxme
nayexmagxmax nx nixu r
anagr nx: Tama chanaxaxe i
ngma choma nx chaxunetax i
duxg r chixri namax ipecuax. R
ngma chor orear urug r tama
chanaxaxe i ngx nx pingexee ,
anagr. 16R nma ga Tupana r
anexx r
yemacax nangu ga tax ga taiya.
17Natr Tupana r naxpa
. R

k105
%
nax togmexecax ga
. 18R poxcupatagu
nanapoxcu. R rua
nayachotanaxg r cadnamax
nayachotaparag, r yemaac
nanapi xcut. 19R yemaac Tupana
Ychex nax r uxmata yangu ga
yema ore ga Yche nx ixux. 20R
xar
ex gac ga muxma ga duxgmax
icuc r nanamu nax Ychex
poxcupataxxcax.
21R nma ga ex
gac r nx
naxuneta nax nor ngxeer ux
cax. R naxme
guxma ga napata r guxma ga nor
yemaxg nax nma namax
inacuxcax. 22R nma ga ex gac r
guxma ga nor ngxeer u
nor ucuxeruxx ga
Yche nax nma namax inacuxcax
r nangexxcax nax cuax nx
yexmagxcax. 23
k
Tupana Iragu naxgac. R yexma
Equtuanegu naxchi. R yemaac
Cana, natr
gux
noxrtama naaneca ga
nataag. 24R Tupana r nayamuxx
ga yema nor dux
Equtuanecxgar yexera
narporamaeg. 25
Tupana r yema Equtuanecxgna

duxgchi naxaiexcax. R yemacax
ga Equtuanec
nax uxc naxx nax tama
timuxcax ga guxema Tupanaar

k105106
duxg. 26
nanamu ga nor du ga Moich r
naenex ga Ar ga nmatama ga
Tupana nx unetac. 27R nmag ga
Moich r Ar r Tupanaar
poramax nananguxg ga cuaxrug
% . 28R
nma ga Tupana r gux
nananguxx ga anex.
Natr yema Equtuanecxg r tama
. 29R nagx
nayanguxuchixx ga natgar dex r
yemacax nayue ga choxni. 30R
cururug yema nachix
nangugxx. %ex gacar
pechicax. 31R Tupana r
 ga mureng r
naxchig. R guxma ga Equtuane r
namax nanap. 32R pucchicx
yema nachixanetgu nanayixx ga
gux. R mac inaxxx. 33R
yemaac nanachixexx ga nor
banecg r nor iguranecg. R
guxtanxx ga nor
. 34R Tupana
naxca ga mung.

mu. 35
 r guxma ga
yema nachix. 36R

Equtuanec
nxraxx ga nane. 37R yemaac ga
 ga
nor duxg. R nayana ga tax ga
iru r dirumg. R taxuxma
nidaxg r
taxuxma natura. 38R nmag ga
Equtuanecxg r nataxg ga
yexguma nx nadauggu ga nax

470
%, yer porac naxcha
namue. 39
nanayexmaxx 
nax yema yadxtxcax naxcha
axcema. 
xemamax nanangonetanxx.
40R yexguma namachicax nacaggu,
r nma ga Tupana r ngugag naxcax
nayachchixx. 
ryixmax nanachibexx. R
yemaac meama nx ningug. 41R
xtexgu
r tax ga dex yma nayagoxchix.
 
natrx nachianexnayax. 42R
yemaac aixcma nayanguxx ga
yema nor uneta ga nex ga
 ga Abrmax nx
yaxux. 43
 ga nor
duxg ga nma nx naxunetax. R
yexguma nagaxgu r porac
nataxg. 44R tog ga duxgar
naane nxna nax. R nab ga togar
max nanachibexx.
45R yemaac Tupana nx narngxee
ga yema duxg yer nanaxaxe nax
nagu namaxx ga nor mug r nagu
 ga nor nguxeet ae ga nma
namax nx yaxux. R name i Cori
ya Tupanax ticuaxxg.
Iratanxg r guxguma chixri


106

1R

name i Cori ya
Tupanax ticuaxxg. R
mox nxna pex! Er nma r
namecma r ngma nor ngecha r
taguma inayacuax. 2R tex nx
tacuax nax nx tixux i guxma i

471
ngma nma nor poramax naxx?
R tex nx tacuax nax nma
nanaxaxexcma nx ticuaxxx?
3R tataxg ya yxema aixcma
mexngma
aixcma exgux. 4-5R choxna
nacuaxchi, Pa Corix, i ngxguma nx
curngxeeg u i cur duxg! R
ng
cunanguxxeex cax r chox r ta
nangexmaxx nax ngmac
nx chadauxcax i nor tax i ngma
cur duxg i cuma quidexechix, r
ng%
duxgmax chataxxcax! 6R toma
r cupe% tax tor
oxigrtama. R nxna tachocu i cur
mug nax toxrtama ngcha i
chixexgu tamaxxcax. 7R nma ga
tor oxig r tama aixcma nagu
g ga mexg
ga cur poramax cuxx. R nx
inayarngmae nax cuma r nx
cungechax. R yema Mr ga
Dauchix%.
8Natr nma ga Tupana r
Equtuanecxar ex gacmexe
nananguxxee 
inayanaxoxx ga nor uneta ga mar
Abrmax nx yaxux. 9R nma ga
Tupana r yema Mr ga Dauchixx
namu nax yapayexcax. 
naxnec i paxrx . 
nayachoxexe ga tr oxig. 10R

aiexmexexee x. 11R
yexguma tr ogu ga
tmaar uang r nma ga dex r
nayax. R guxma ga tmaar


k106
ga maxx ga yaxx. 12R
yexgumaama ga tr o
nayaxg ga Tupanaar unetag r
% nicuaxxg.
13Natr paxama nx
inayarngmaex ga yema tax ga
mexg ga Tupana naxcax x. R
tama nananguxeeg ga yema Tupana
. 14R yema
nachianex naxg ga
tr oxig. R naxcax nacag nax
Tupana paxa nx naxxcax ga yema
nmatama ga dux.
15,
r nanax ga yema naxcax nacagx.
naxcax
nananguxx %
nayuex. 16R yma napegx
yema duxg r tama guma Moichga
r guma Tupana nx unetac ga
Ar yer naxcax
nixauxchie nax nor e .
17R yemacax Tupana nanapoxcue. R
naxcax nayangexexe ga naane r
yemagu nayicu ga Dat r Abir
namax ga namcg. 18R yema
 r
Tupana naxcax yma nanamu ga
xema nax yemamax yaxaexcax ga
yema chixex gx. 19R guma
ma
Iratanx
nax ga irunaxcax. R
yemax nicuaxxg. 20R yemaac
Tupana ya necx naxchicg
%max i
ngxchicnax. 21-22R nx
inayarngmae ga Tupana ga nor
poxrux  ga
guxchax

k106
bai xchixrug ga Cchix
% ga Mr ga Dauchix.
23R nma ga Tupana r nx nixu r
t nanadai ga yema duxg. Natr ga

nachogama r yemacax narngxm
ga Tupana r tama nanadai. 24R
 naxoe ga yema
naane ga mexechix yer tama
nayaxg ga yema Tupanaar uneta.
25R nachi
Tupanachiga nidexag r tama naga
. 26R
yemacax ga nma ga Cori ya Tupana r
namax nanaxuegu r t nadaiax yema
nachianexgu. 27R yexgumarx ta ga
nataagmax r nanaxuegu r t
nadaiax r to ga nachixaneg ga
tama nx yaxgx%.
28R yema tr oxig r tupananeta ga
Bamexexx. R
nanangxg ga na ga yema nor
tupananetachicnaxg i ngear
maxx cax nadai x. 29R yemaac
nor chixexgmax Tupanax
nanuxg. R yemacax ga nma ga
nananguxx ga
. 30Natr
nma ga chacherdte ga Fine r
%nayamax ga yema dux
ga chixex x. R yexguma
%. 31R
yema Fine x r Tupanape
name, r name nax guxguma
 %
yaxux. 32-33R yema tr oxig r
 nanuxeeg ga
yexguma Moichx 
dex nxna naxxcax. R yema
duxggagu guxchax Moichx

472
nangupet. 
nanuxg r yemacax naechita chixri
nidexa. 34R yema tr oxig r tama
nanadai ga yema Canacx ga
Tupana namax nx ixux nax
nadaiaxcax. 35Natr namax
naxmcgama, r namax nixteg,
r namax naxxmag ga yema
duxg ga tama Tupanaax yaxgx.
R nacmag ga chixexgcax nange.
36R yema duxgar
tupananetachicnaxgx nicuaxxg
r yemagagu chixexgu nayi. 37R tx
namug ga naxaceg nax yema
ngoxogcax tx naguxcax. 38R
yemaac yema Canaanear
tupananetagcax tx nadai ga guxema
naneg r naxaceg ga taxuxma ga
chixex gxe. R oma ga naane r
%%%. 39R
yemaac ga yema duxg r
Tupanape ga chixex
naxg ga yexguma yema
. 40R nma ga
Tupana r porac namax nanu ga
yema nor duxg. R yemacax
noxtacma nx naxo. 41R yema
uang ga tama yaxgx
nax yema namax icuaxgxcax. 42R
yema nor uang r nx
narporamae r chixri namax
inacuaxg. 43R nma ga Tupana r
muexpxcnama nananguxxexe.
Natr ga nmag r tama nx
 ga yema Tupana nagu
r nor chixex nx
naryexera. 44-45Natr yexguma
Tupana nx 
nx nadauxgu nax tax ga
guxchax, r nma ga

k106107

473
Tupana r nxna nacuaxchi ga nor
uneta ga namax nx yaxux. R
yemacax nx nangechatmx er
nataxchi i nor ngecha. 46R yema
nor duxgar uangx
nananguxx nax mea namax
inacuaxgxcax. 47Pa Cori Pa Tor
Tupanax tox rngxexe r tox
nanguxxexe naxmengma to i
nachixaneg nax ngmac nx
ticuaxgxcax i cuga i nex! Er
tanaxaxe i taxcma cux
ticuaxxg. 48R guxguma
namexechi ya yim tr Cori ya
Iratanxar Tupana! 
guxma i duxg r: Ng%,
anagrg. %
Tupanax ticuaxxg!
Cori ya Tupana r guxguma
tx nangecha

107

1R

mox nxna pexg


ya Cori! Er nma r
namecma r nor ngecha r taguma
inayacuax. 2-3R ngxgumarx ta r
mox naxg i
guxma i ngma duxg ga nor
uangmexexeex . Er


nananutaquexexexe
r nachixanecax nanaoeguxx. 4R
nmag r nachianex 
taxema ixpatax
naxcax nadaugxca
ga nagu naxchigne. Natr nate r
tama nx inayangaug ga nama ga
. 5R yexguma
yema namacax nadauggu r nataiyae
r nita. R yemacax naturae r

yexma nayuecha. 6Natr yema nax


ngx yangegx
Tupanana nacage. R nma ya Tupana
r nananguxxexe 
i xchig. 7 ga

nangugxca 
naxchigne. 8
Tupanana mox naxg naxcax i nor
ngecha r nor ngxee i nxna
naxx. 9Er nma r tx naxaxexexe
ya yxema ita i na
txna nax ya yxema taiyaxe. 10-11R
yema duxg r porac chixex
namax r ngmagagu oma anex
nangexmagxrx . R ngma
nor chixex r nayanai xg oma
cadnamax yanai xgxrx. R
nanaxi xchig yer tama naga
 ga Cori ya Tupana, r
tama nanaxgcha ga yema nma
. 12R yemacax ga
Tupana r tax .
%
taxema nx tarngxee. 13Natr
yema nax ngx yangegxgagu r
. R
nma ga Cori ya Tupana r yema nor
guxchaxxexe. 14R
yema tax ga guxchax
nananguxxexe oma anex
nanguxxee xrx. R nx
nanamexx ga yema nor guxchaxg
%rx. 15R
mox
pexg naxcax i nor ngecha r nor
ngxee i pexna naxx. 16Yer nma r
nayapuxx ga yema poxcupataar x
chenaxcax r nanapuxchixx
ga yema nor rumenaxg. 17-18R

k107
nmag i ngma duxg ga nor
chixexgagu r nor pecduggagu
ida, r nanaxi xchig. R

nachixgag yer naturae r mar
nayuecha. 19
nor guxchaxg r Cori ya Tupanana
nacage. R nma ga Cori ya Tupana r
yema nor guxchax
nananguxxexe. 20R namax
nanaxuegu nax naxcax yataanegx. R
naxcax nitaaneg. R yemaac ga
xexe ga
yema duxg. 21
Tupanana mox pexg naxcax i nor
ngecha r nor ngxee i pexna naxx.
22
picuaxgcma mox nxna pexg
r taxc nx pixugchiga i ngma
mexg i naxx. 23R yema
taxetanx x, r
yx.
24R yema mr-ar ngx
nadaug ga yema mex ga Cori ya
Tupana x. 25R nma ga Cori ya
Tupana r nanamu nax inaxxcax ga
buanec r yexguma r tac ga yuape
inax. 26R yexguma ga guma
%
naxexnagtanx r naryiixg. R
 r niduxrue nor
mumax. 27R nichxatancx oma
nangxxrx. R tama nx nacuax
nax uxc yachaxchixgx ga
. 28Natr yema
guxchax
Tupanana nacage, r nma ga Cori ya
Tupana r yema nor guxchax
nananguxxexe. 29R guma buanec ga
tac r xrac ga buanecx

474
nananguxuchixx, r narxo ga yuape.
yexguma nx nadauggu ga nax
naxox ga guma yuape r nataxg.

nanangugxx. 31R ngma duxg
30R

mox
naxg naxcax i nor ngecha r nor
ngxee i nxna naxx. 32
i mox nxna naxg i duxgar
ngutaque%ex gacgar
ngutaque. 33R nma ya Cori ya
Tupana r nayachegxx i natg r
natxacg, r naxnecmarex
nayanguxuchixx, r nipagane. 34R
ngma mairax 
r Tupana r mairax i chixexx
nananguxuchixx nagagu i nor
chixex i ngma duxg i nagu
chigx. 35Natr ngma naane i
taguma dexx 
nayanguxuchixx. R ngma naane i
paganex x. 36R
ngxma tx namug ya yxema
ingear ngmaxx e. R ngxma
. 37R ngxma
tixaneg r bamax tatoeg r
ma i tmanetar o tibuxg.
38R nma ya Cori ya Tupana r tx
narngxee nax timuxcax. R
nayamuxx . 39-40R
ngxguma tmaar uang chixri
tmamax icuaxggu r ngx tx
yangexggu r ngmagagu tiyuetan
r tinoxreetan, natr Tupana r t
tx naxtan r t nx naxoox i
ngma tmaar uang. R
nachianexgu t nayatexx nax nu
cax i nor uang. 41R
yxema ingear ngmaxx gxe r
nma ya Cori ya Tupana r tx

k107109

475
nanguxxexe .
R tx nimuxexe oma carnrugrx.
42R ngmax nadauggu i ngma
duxg i Tupanape r t
nataxg. Natr ngma chixexar
rug r t narngeaxgmare. 43R
yxema tmax 
 i aa tmamax nx
chixux nax ngmac nx tacuxcax
nax uxc porac tx nangechax

Yudngxmagx r

. R ngma Efraar
naane i
churarag i porax  r
. R ngxgumarx ta i
ngma Yudar naane i Iratanxar
e  .
9R ngma Moane r Edane r
chaut. R ngma
Piritutanxg r choma r t nx

ya tr Cori ya Tupana.

10-11Pa

chamemare nax Tupanacax chawiyaex

108

1-2uxma

r chame, Pa
Chor Tupanax, r chame
%
chicuaxx. R paxmama t charda
r chor paxetarugmax t
chapaxeta. R ngmac t nx
charmox i ngma ngexacax i
ngunex. 3Pa Cori Pa Tupanax, r chor
%  chicuaxx
napema i nachixanecx i
duxg. 4Er ngma cur ngecha r
 .
R ngxgumarx ta i cur aixcma r
yau.
5Pa Chor Tupanax, 
i naanemax icucuax r cur ne r
oma i naane namax nanap. 6R
tox nangx r cur poramax tox
nanguxxexe i toma nax tox
cungechax! 7R cumax, Pa Tupanax,
:
Taxcma t pexna chanax i
guxma i ng
Chiqu r uxmata
.
8R ngxgumarx ta i Garaxar
naane r Manachar naane i nat i

, anagr ya Tupana.


Tupanax, r tex t Ed

chox taga?  


poranegu chox taxcuxx i uxma
nax tox cuxox r mar tama tor
churaragx quixmcx? 12R tor
cha rngxexe nax
nx tarporamaegxcax! Er
 name i toxrx i
duxgar ngxee. 13Natr cur
ngxeem
ax Pa Tupanax, r t nx
tarporamae i ngma tor uang, er
cuma r t cuyayitanxx.
Tupanaar ngxeec ax naca

Tupanax tax i chox


nx cuxox i chor
yumx! 2Er duxg i chixri maxx
i dorataax gx r chauchiga nidexag.
ngma
chauchiga i nx yaxugx. 3R
chauchi naxaiecma nidexag. R
natcaxmamare chixex chauchiga
nixug. 4R ngma chor ngecha i
naxcax ichaxx r chixexmax chox

109

1Pa

nanaxtang. Natr i chomax r


naxcax chayumxama. 5R ngma
mex i naxcax chaxx r chixexmax
nanateguxg. R choma nx
changechayane r chauchi naxaie. 6Pa
Tupanax r uxma r ngma chixex

k109
xcax nx %ex gac
i chixecma nax ngma nxna
caxaxcax i nor chixexchiga! R
ngxgumarx ta nx 
i nor uaxrux i naxcax caxax nax
napoxcuxcax! 7R ngxguma ex gac
nxna caxgu i nor chixexchiga r
%
naxuegux. R ngxguma ngcax
nacaxgu nax tama napoxcuxcax r
%
nanapoxcuama. 8R nanuxx i nor
max r noxtacma nayux nax
ngmac tog noxtacma nayaxuxcax
i nor purac! 9R ngmac i
naxacg r noxtacma nataxcue r
naxma. 10R
ngmac i naxacg r nu ne
 i dierucax
nacaxaxeg. 
 ! 11R
guxma i ngma nor ngmaxg, r
ngma diru nax
noxtacma yana! R togmare i
duxg nx yana i ngma nor
puractan! 12
taxeaxma nangechatmx 
naxacg i taxcuex. 13R noxtacma
gux yue i nataag nax ngmac
yanaxoxochixcax i napexegag! 14R
cumax, Pa Corix, r nxna nacuaxchi i
nanatar chixex r tagutma napi i
ngma naar pecdu! 15R guxguma
nxna nacuaxchi i ngma chixex i
naxx! R duxgx
naga! 16R nma i ngma chixex x
r taguma nx tangechatmx ya
yxema ingear diruxgxe r yxema
tama tg icuaxgxe r yxema
guxchaxmax naxi xchigxe. R

476
nma r chixri tmamax inacuax r
ngmac tx nadai. 17R nma r
naxcax nadau nax chixex naxx. R
ngemacax noxtacma chixex namax
yaxuge i duxg! R taguma naxcax
nadau nax taxacr mex nax. R
ngemacax noxtacma taguma tex
mex nachiga ixu! 18R ngma nacma
i chixex, r noxtacma yadx i
nax%
idxxrx! R naangu r
naxchinaxgu, r noxtacma naxcu i
ngma chixex  oma
dex rexna chx tagu cuxrx!
19R ngma nacma i chixex r
noxtacma yadx i nax
i naxchiru naxne idxxrx, r
 
goyexrx! 20
Tupana ngmac nx nanaxtan i
ngma chomax rxuanxgx r
chixri chauchiga idexagx. 21Natr
cumax, Pa Corix r chanaxaxe i chox
curngxee r mea choxna cudau nax
ngmac natachigaxcax i cuga. R
cur mecmagagu chox
nanguxuchixx ngma
chixexg! 22Choma r poracxchi
guxchax
chanaxi xchix r chor max
porac nangux. 23R ngma chor
guxchax%
chixachigx 
gauxchipetax rx. R
uxma r mar chixaxchi, r
ngemacax ya yima buanec r chox
 yagaxrx.
24R ngma nax tama chachibxcax r
x r chixachig. 25R
chiduxruxep
duxgar cugrux . R

k109111

477
ngxguma chox nadaungu r
nanexerug r chox nacuge.
26-27Chox rngxexe, Pa Cori Pa
Chor Tupanax! R cur ngechagagu
chox nanguxuchixx 
guxchaxg nax ngmac duxg
nx cuxcax nax aixcma cuma
i chox curngxeex ! 28R
uxma nax chox curngxeex r
 chomax
yaxugegu i ngma chomax
rxuanxgx. 
naxneex. Natr i choma nax cur
dux r chatax. 29R ngma
%
naxneex. R ngma nor ne r
noxtacma yadx i nax
i naxchirumax idxxrx! 30R aa
chauaxmax r guxgutma Cori ya
Tupanana mox chax. R mux i
dux  chicuaxx.
31
nachog ya yxema ngear
ngmaxx gxe. R naxme
napox i ngma tx xuaxgx.
Nma ya Cori r ex
gacna pora nax

110

1R

nma ya Tupana r
chor Corix anagr:

uxmatta i ngma cur uang r cur
chicutx xg!.
2R nma ya Tupana r Yeruchar
cux naxuneta nax e cax
r namax icucuxcax i ngma cur
uang. 3R ngma ngunex i cur
uangx curporamaegu r cur
duxg r t cuxme
nangexmagxx. R nimexchirucma
t cupe. R ngma cur

pora r guxgutma nitachig oma


puc ya guxguma paxmama
rngucrx. 4R nma ya Tupana r
cux naxuneta nax Melquisedrx
gux. R
 inayanaxoxx i
ngma nx yaxux. 5R nma ya

nangexma nax cux napoxxcax. R
ngma ngunex i nagu nanuxgu r t
nanadai i muxma i ex gacg. 6R
ngma nachixanegcax r t poxcu
naxuegu. R ngxma t nayue i
i duxg. R gux
tama i
e  . 7Natr
nmatama ya Tupana r ngma
ngxmax i natxacar
 . R ngma dex r t
nayaporaxchig.
Nx ticuaxxg ya Cori ya
Tupana er mex taxcax nax

111

1

Tupanax ticuaxxg. R
choma r guxma i chor maxnemax
t Cori ya Tupanax chicuaxx ngema
duxg i mexar
ngutaquema i
duxgpe. 2R guxma i ngma
Cori ya Tupana x r nataxchi. R
yxema aixcma namax taxxe i
ngma Tupana x tangux. 3R
ngma Tupanaar purac r namexechi.
R nma r guxguma mea tamax
inacuax. 4R yema mex ga naxx r
 itarngmae. Er
nma ya Cori r namecmaxchi r
nx tangechatmx. 5R tx


k111113
icuaxgxe. R nma r taguma nx
inarngma i ngma nor uneta ga
nx yaxux. 6R nma r nor
duxgpeinanaex ga nor pora
ga yexguma nxna naxgu ga aa
ma ga totcum ga
duxg ga tama yaxgx 
namaxechirex. 7R guxma i ngma
nma naxx r name r aixcma
niex i nor mug. R ngemacax name
nax nagu yaxx. 8R ngma nor
mug r taguma inayarxo er guxma
naexgu. 9R nma
r nananguxxexe ga nor duxg
naxme. R yema
nor uneta r namax nx nixu nax
tagutma iyanaxox. Er nma ya
%chi.
10R yxema aixcma cuax tx
ngxmaxe r Cori ya Tupanax
ticuaxxg. R yxema Cori ya
Tupanax icuaxgxe r aixcma
tmax ticuax. 
guxguma nx ticuaxxg.
Natax ya yim yat
ya mex

112

1

Tupanax ticuaxxg. R
natax ya yim yat ya Cori ya
Tupanax ngechac r nor muggu
imaxc. 2R yim yat ya mexgu
  narngxee
i ngma naxacg r t naporae i oma
. 3 
r namuar ngmaxx g. R
guxguma nor ngmaxgmax
toxgux narngxee. 4R yim yat r
anex
ibxixrx naxcax i ngma tog i

478
duxg i mex. R nma r
namecma r nangechaaxe r
nixaixcma. 5R yim yat ya
mecmac r nor ngmaxgmax
togx narngxee. R mea namax
inacuax i guxma i ngma nx
ngxmax. 6  

chixex namax xgux. R duxg r
guxgutma nxna nacuaxchig
naxcax i ngma mex i naxx. 7R
nma r taxucaxma naxcax nabai xchi i
taxacr chixex i ore i nachiga i nx
, er nx nacuax nax Tupana
aixcma nxna daux. 8R nma ya
yim yat r taxucaxma nor uangx
namu. R nx nacugama er
Tupanagu nayax. 9R yxema tx
nataxxe r guxguma nor
ngchamax txna nanaxmare i
diru. R ngma nacma i mex r
taguma nx narchau nax naxx. R
taxucaxma naxne er aixcma nagu
namax i ngma nx yaxux. 10R
ngma chixex gx r nanue ega
nx nadauggu. R nor numax
nixxchaptag. Natr ngma nor
ngma chixexar rug r t
nagu nayarchixe.
Nor mecmacax Tupanax ticuaxxg

113

1

Tupanax ticuaxxg. Pa
Nor Duxgx r nx picuaxxg!
2R name i uxma r guxguma mea
nachiga idexagx. 3R guxma i pema
ngxmagxe r uxmata pema
ngxmagxe r nx
picuaxxg ya Cori ya Tupana! 4R
nma ya Cori ya Tupana r guxma i

k113115

479
nachixanegmax inacuax. R nor
 .
5-6%
 
a nx
e , natr ngm

 i naane r oma i


naane. 7-8R tx narngxee ya
yxema ngear dirux e. R yxema
taxema tx rngxexx e r tx

nardaxx 
e nartoxx. 9R
yxema ngexe ya ngexacxe r nma ya
Tupana r tx nataxxx r tx
narngxee nax taxxacxcax. Pa
Duxgx, % ticuaxxg
ya Cori ya Tupana!
Nxna nacuaxchie ga yexguma
Equtuanewa nachoxxgu ga Iratanx

114

1-2

xgu
ga tr oxig ga Iratanxg ga
Acbutaag,  
naxgx ga guma Tupanapata. R

oxigmax inacux. 3R yexguma
yema Mr ga Dauchix yema
Iratanxx dauxgu r
niyauxyexchix. R yexgumarx ta
ga yema nat ga Yud r tr
oxigcax nayachaxchixchix. 4R
yexguma ga guma imchanexchine ga
ma
ma%
nayuxnagtan oma carnruxacg r
chbuxacg yuxnagtanxrx. 5R
taxac cux nangupet, Pa Mr i
Dauchixxx, nax quiyauxyexchix?
R taxac cux nangupet, Pa Nat Pa
Yud nax cuyachaxchixchix?

taxac pex nangupet, Pa


Imchanexchine ya Ma
pemax Pa Rnuxmaegne ya
Ma, r piyuxnetancx
6R

oma carnruxacg r chbuxacg


yuxnagtanxrx? 7R cumax, Pa
oma i Naanex r Acbuar
Tupanapemax iduxrux!
8
nanangoxexe ga puchug r nuta ya
chixxx ga dex.
 i
naanewa nangexma

115

1Pa

Cori Pa Tupanax
cugtama icuaxx r
tax i tox quicuaxx! R cug
icuaxx naxcax i cur ngecha r
naxcax i ngma nax quixaixcmax!
2R txc i ngma tama yaxgx r
nacag r anagrg: 
ya per Tupana?? 3Natr
tanangx r atagrg: Tor Tupana
 . R
nma r nanax i guxma i taxac i
nma nanaxaxex, atagrg. 4R
ngma nor tupanag i ngma tama
yaxgx, r nmatama i duxg
naxmexmax nanaxg. R irum r
dirumnaxca. 5R nx
nangexma i naxx natr tama
nidexag r nixxet natr tama
taxacx nadau. 6R naxchin natr
tama taxacx . R
naxxmarax natr taxuxma nx
napa. 7R nixxmex natr tama tx

ninggg. R nixcut natr tama


. 
. 8R ngma duxg i
ngcaxtama naxchicnaxg gx r

k115116
nx yaxgx r naxr
. 9Pa
Iratanxgx r Cori ya Tupanagu
peyaxg! Er nma r tx
narngxee r txna nadau. 10Pa
Chacherdtegx r Cori ya Tupanagu
peyaxg! Er nma r tx
narngxee r txna nadau. 11R
pemax, Pa Duxg i Cori ya Tupanax
Ngechaxgxex r nagu peyaxg! Er
nma r tx narngxee r txna
12R

nma ya Cori ya Tupana r


nadau.
  narngxee.
R t nx narngx i guxma i
Iratanxg r nor chacherdteg.
13R t mex tmamax naxuegu ya
yxema nx ngecha
buxe. 14R chanaxaxe, Pa Iratanxx,
nax Cori ya Tupana pex imuxeex r
yamuxx i pexacg. 15R nma ya
 i naane r
oma i naanear rux r aixcma t
pexna nanax i nor ngxee. 16R Cori
 i naane,
natr duxgna nanax i oma i
naane. 17R ngma mar yuex i
naxmaxngxmagx r

nicuaxx.
18Natr i yixema i uxma nax imaxx
r t nx ticuaxxg i uxmax r
gux %
ticuaxxg ya Cori ya Tupana!
Yumxwa Tupanana mox tax

Cori ya Tupanax
changecha er nx
ngma chor yumx. R
uxma nax chamaxxgu r
guxgutma namax chidexa i chor

116

1-2R

480
yumx. 3R ngma yu r chox
niyauxchire
nimax. R chabai xchi r chamu. 4R
yexguma ga choma r Cori ga
Tupanacax aita chax r achagr:
Pa Corix, chox namaxexe!
achagr. 5R nma ya Cori ya

tangechatmxaxe. Er nma r
guma namecmaxchi.
6R

nma ya Cori ya Tupana r txna


nadau ya yxema taxux. R
yexguma chaturagu ga nax
chayuxchax r chox nardaxama.
7-8R u%x yer
nma ga Cori ya Tupana r chomax
namecma r chox napox nax tama
chayuxcax r tama axu nguxcax r
tama chixexgu changuxcax. 9R
u 
ngma duxg i oma i
maxx. 10R choma r

achagr: Nataxchi i chor
guxchax, achagr. 11R chor
i xchigagu r acharg: Guxma i
duxg r nidorataa , acharg.
12uxc t Cori ya Tupanaax
chanaxtan naxcax i guxma i ngma
mex i chauxcax naxx? 13R
nape %
bnuchix r t nx chicuaxx yer
 napox. 14R guxma i
nor duxgpe 
chicuaxx yema namax nx
chixuxrx. 15R nma ya Cori ya
Tupana r porac nx nangecha i
nor duxg, r porac nx nangux
i ngxguma nayuegu i ngma nor
duxg i nx ngechagx. 16Pa Cori

k116118

481
Pa Tupanax, choma r cur dux
, r cur dux . R
 cunguxuchixx
g ga chox
inix. 17R ngemacax t mox cuxna
chax r naxnag t cuxcax chadai r
chanagu. R ngmac t cux
chicuaxx Pa Cori Pa Tupanax. 18-19R
Yeruchar
cupataama i cur
duxgpe chayanguxx i
ngma chor uneta ga cumax nx
chixux. Pa Duxgx, %
ticuaxxg ya Cori ya Tupana!
Tupanax ticuaxxg
1Pa Guxma i
Nachixanecxgx, r Pa
Guxaxgx, r Tupanax
picuaxxg! 2Er nma r porac
tx nangecha r guxguma
nixaixcma r nayanguxx i ngma
nx yaxux. %
ticuaxxg!

117

Cori ya Tupanaar pora


r taguma inayagux

Duxgx, r Cori ya
Tupanana mox pexg!
Er nma r namecmaxchi r
guxguma tx nangecha. 2Pa
Iratanxgx, 
apegrg: Cori ya Tupanaar
ngecha r taguma inayagux.3R
ngxgumarx ta i pemax, Pa
Chacherdtegx, 
apegrg: Cori ya Tupanaar
ngecha r taguma inayagux.4R
ngxgumarx ta i pemax i tr Cori ya
Tupanax ngechagxe, 

118

1Pa

apegrg: Cori ya Tupanaar


ngecha r taguma inayagu,
apegrg. 5R yexguma tax ga
guxchax
Tupanaar ngxeec ax chaca. R nma
r chox 
nanguxuchixx ga yema chor
guxchaxg. 6R nma ya Cori ya
Tupana r nachauxtagu r ngemacax
tama chamu. R uxma r tex
tapora nax taxacr chixexgu chox
tanguxx? 7R nma ya Cori ya
Tupana r nachauxtagu, 
chox nangxeex . R t nx chadau
nax uxc Tupana t nx
rporamaex i ngma chauxchi aiex.
8

yaxgx r tama i duxggu. 9R



yaxgx r tama i ex gacg i
poraexgu. 10R guxma ga yema tog
ga nachixanecxg r chauxcax
nayaxchi r chox nachomaeguchi
nax chox yamaxgxcax. Natr
Tupanagagu nx charporamae. 11R
gux nachomaeguchi,
natr Tupanagagu nx
charporamae. 12R oma mxegrx
chox nachomaeguchi ga chor
uang. Natr yema nax nanuex r
oma taxac i ax r paxama ixoxrx
. Yer Tupanagagu nx
charporamae. 13R nor numax
chauxcax nibuxm nax chox
yamaxgxcax, natr nma ya Cori ya
Tupana r chox napox. 14R
ngemaca%
Tupanax chicuaxx 
chox naporaxeex . 
chox namaxeex . 15R ngma

k118119
Tupanaar dux
tax%ngxguma
nx %
naporamaegxx nx i ngma
namax rxuanxgx. R
anagrg: Nma ya Cori ya Tupana
r nor poramax tx napox nxna i
ngma tamax rxuanxgx. 16Er
ngma nor pora ya Tupana r
taxux%. R
ng%
nayexerax i ngma tamax
rxuanxgx, anagrg. 17R
u . R t
chamax nax ngmac nx
chixuxcax i guxma i taxac i naxx

482
. 
mex pemax taxuegu. 27R nma ya
. R nma
 yabixmaxx. %
ngxmax i marechicagu
tayan i ngma naitang i nxna
ixmaregx! 28R cuxna mox chax,
Pa Corix, r cux chicuaxx er
.
29R nxna mox pexg ya Cori ya
Tupana! Er nma r namecmaxchi
r ngma nor ngecha r taguma
inayagux.
Tupanaar mugmax tataxg

119

1R

tataxg ya yxema
ya Cori ya Tupana. 18R nma ya Cori
aixcma nagu maxxe i
ya Tupana r porac chox nax
Tupanaar mug r tama nx
natr tama chox natax nax
rngmaexe. 2R tataxg ya yxema
chayuxcax. 19%xnax i ngma
 i
Tupanapataar x! R ngxma
tmaar maxmax Tupanacax

chaxcucha nax Cori ya Tupanana


daugxe. 3R tataxg ya yxema
20

mox chaxxcax. R ngma


taxuxma i chixex gxe r aixcma
napataar  i
Cori ya Tupanamax. 4Cumax, Pa
ngma aixcma nor dux.
Tupanax, toxna cunax i cur mug nax
21Pa Corix, mox cuxna chax er
cax. 5-6Chierna
chox nx x r
guxngma

chox cungxga. Er cuma r chor


cur mug nax ngmac taxucaxma
maxrux . 22R yima nuta ya
chaxnexcax i ngxguma
g nx  chayanguxxgu i cur mug. 7R
ya uxma nxra yaxcuchigc. 23R
ngchanguxgux i
ngmac
ngma cur mug i aixcma exgux,
naxc r ngemacax tatax r guxma i chor maxmax t cux
i mexechix . 24ngma
chicuaxx. R chox nangcha nax
ngunex i nagu Tupana mex taxcax
nagu chamaxx i ngma cur mug
25

x. %%%xg! Pa
R tax i chox cutx! 9Pa Tupanax

Corix paxa tor uangmexe


% xc
nanguxxexe! R tox rngxexe nax
inamex i nor max i cupe? R
26
mea tox nangupetxcax! R Tupana ngxguma cur ore naxaxexcma
r namax natax ya yim nagagu
namaxxguxicatama. 10R ngemacax i

483

k119

taxxrux . R chor
choma r guxma i chor maxmax
ucuxerux . 25R mar chatura r
cuxcax chadau. R choxna nadau nax
cax i cur
chayuxcha. R max choxna nax i
mug! 11R chaugu namax
ngma chomax nx quixuxrx!
26

R yema chaucma ga chixex, r


changux i cur ore nax tama cupe
12

mar cumax nx chixu, r cuma r


chixex chaxxcax. Cumexechi i

cumax, Pa Cori Pa Tupanax. R chox


mar chox cungx 
13
nanguxexe i cur mug! R
cunguxuchixx. R uxma r chox
chauaxmax t nx chixu i guxma i
nanguxexe i cur mug! 27R cuax
%cax i
ngma cur mug i nx quixux. 14R
muxma i ngmaxgar yexera r
cur mug! Er meama t nagu
15
cur mugmax chatax. R t nagu
ngma mexg i cuma
 
cuxx. 28R porac chaxaxu er
16

ngma cuma cunaxaxex. R ngx chinge. R chox naporaxexe, r


cur mugmax t chatax, r
chox nataxxx yema chomax
tagutma nx icharngma i cur ore.
icuxunetaxrx! 29R naxcha
17R choma nax cur dux r
chox gachixx i ngma doramare
choxna nadau nax tama chayuxcax r
r chox nanguxexe i cur ore i
ng%cax i cur
! 30Er choma r mar
18

 r
ore! R chox idauuchixexe nax

ngmac meama nx chadauxcax i


 i ngma cur mug.
31

Pa Cori Pa Tupanax, r cur


ng quixux i
. R tax i ne
mexg! 19Choma r tama oma i
naanec. R ngemacax tax i
chox quingexeex ! 32R pora chax
nax ngmac chayanguxxcax i cur
chauxcha i cur mug!
20%x
mug er cuma r taxmax
naxcax i ngma nx nax
cunapaxx i chor max. 33Pa Corix
chox nanguxexe i cur mug nax nagu
chacuxchax i cur mug. 21R

cumax r nx cuxoreg i ngma


cax uxmatta ngmagu

duxg i ng icuaxgx r chixex chayumare! 34R cuax choxna nax


nax ngmac tama nx
gx  i cur
22
charngmaxcax i cur mug! R
mug. R naxcha
gachixx i ngma duxg i chixri
aixcmaxchi guxgutma naga
chauchiga idexagx r chox cugex
. 35R chox naporaxexe
cax i ngma cur
nagagu nax cur oregu chamaxx!
23 i ex
gacg r
mug! Er ng

chixex chomax naxgchagu, natr chayangaux i chor tax. 36R chox


rngxexe nax ngma diru i chixec
i choma nax cur dux r t
24
yaxuxar yexera chox
. Er
ngma cur mug r chor
nangchaxcax i cur mug! 37R

k119
gachixx i ng
natxca nax ngmac
cax! 38R choma
nax cur dux r yanguxx
nax nx chadauxcax i ngma cur
unetag i tmaca ya yxema cur
dux! 39R choxna
gachixx i ngma duxg i mu
choxna gx i cur muggagu chox
cugex! Er ngma cur mug r
namexechi. 40R ngemacax chox
nangcha. R chox namaxexe! Er
cuma r quixaixcmaxchi. 41Pa Cori
Pa Tupanax r ngma
icuxunetaxrtama chox nangecha
r chox nanguxuchixx nax tama
chayuxcax! 42R ngmac t cur
oremax chanangxga i ngma chor
uan i cugagu chox cugex. Er nagu
chayax i cur ore. 43R tax i
chaua i ngma
! Er ngma
 quixu nax cuma r t
chox curngxeex . 44R chanaxaxe
i guxgutma nagu chamaxecha i
ngma cur nguxeet ae. 45R ngmac
taxucaxtma taxaccax chamu er
ngma cur mug. 46R
ex gacgpe  chixu i cur
mug r taxucaxtma chaxne. 47Er
nx changecha i ngma cur mug r
namax chatax. 48R nx
changecha r chox nangcha i
ngma cur mug. R porac nagu
. 49R nxna nacuaxchi ga
yema ore ga chomax nx quixux i
choma nax cur dux ! R
 quixu nax chox t
curngxeex . 50R ngxguma
changechagu, r ngma cur uneta

484
 taxxx. Er cur
 quixu nax max t
choxna cuxx. 51R ngma duxg i
ng icuaxgx r taguma nipae nax
chox nachixexeeg chax. Natr i

ngma cur ore i chox cunguxeex .
52R nxna chacuaxchi ga yema cur
mug ga choxna cuxchirx, Pa Cori
Pa Tupanax, r ng
ichayangaux i chor tax. 53R
ngma duxg i chixri maxx r
nx oex i cur nguxeet ae, r choma
r porac namax chanu. 54R oma i
%xgu,
r ng
, er chox nataxxx. 55Pa Cori
Pa Tupanax, 
. Er chanaxaxe i nagu
chamax i cur nguxeet ae. 56R ngma
gagu r chanayaxu i
tax i tax. 57R cumax, Pa Corix, 
. R choma r
mar cumax nx chixu nax nagu t
chamaxx i ngma cur ore. 58R
guxguma cuxna chaca nax chox
curngxeex nax cur ngcha
chaxxcax. R cux
changechatmx i ng
chomax icuxunetaxrx! 59R nx
chicuaxchi i ngma chaucma i tama
mex, 
 i ngma cur mug.
60R uxc chaug chategu, r
paxama ichanaxg ga nagu nax
chamaxx ga yema cur mug. 61R
yema chixex ga duxg r chixexgu
chox nanguxeeg cha, natr i choma
r tama nx charngma i cur mug.
62R ngxcx charda nax mox

485
cuxna chaxxcax naxcax i ngma cur
mug i aixcma mex. 63R yxema
cux ngecha
chauenex . 64Pa Cori Pa Tupanax,
r ngma cur ngecha r gux
. R chox
nanguxexe i ngma cur mug! 65Pa
Cori Pa Tupanax, choma nax cur
dux , r mea choxna cudau,
ngma chomax icuxunetaxrx. 66R
chox nanguxexe nax mea chaux
chacuxcax! Er nagu chayax i
ngma cur mug. 67R naxpa ga
chox nax cuxucuxex r muxma ga
chixex chax. Natr i uxma r naga
ngma cur mug. 68R cuma
r cumecma, r mex cux. r chox
nanguxexe i cur mug! 69R ngma
duxg i ng icuaxgx, r
natcaxmamare chox nixuge. Natr
i chomax r guxguma chayanguxx i
ngma cur mug. 70R nmag r
nachixegmare, natr i chomax r
namax chatax i ngma cur
nguxeet ae. 71R chox r name ga
yema chox nax cuxucuxex. Er
 chacux nax naga
 i ngma cur mug. 72R
ngma cur ucuxeg i choxna cuxx,
r chauxcax r muxma i iru r
diruar yexera narmemaexchi. 73R
 cungoxeex r
max choxna cuxx. R ngemacax
chanaxaxe nax choxna cunaxx i
cuax nax chox natauxchaxcax nax
naxcax changx i cur mug. 74R
yxema cux ngechagxe r tataxg
i ngxguma chox tadauggu er nagu
chayax i cur ore. 75Pa Cori Pa
Tupanax, choma r nx chacuax i

k119
ngma cur mug r meama niex. R
tama cut i ngxguma chox
icuyarexchixgu. 76R ngma cur
ngecha r chanaxaxe nax chor
taxxrux , yema chomax
icuxunetaxrx. 77R chomax
namecma r chox namaxexe! Er
namax chatax i ngma cur
nguxeet ae. 78R naxneexx i ngma
duxg i ng icuaxgx r
natcaxmamare ngx chox
ingexgx! Natr i choma r
chanaxa
mug. 79R chanaxaxe i nua
chauxngma cux
ngechagx r cur mugx
cuaxgx. 80R chox rngxexe nax
mea chayanguxxcax i cur mug
nax taxucaxma chaxnexcax! 81R
porac cux chananguxexe nax chox
cupoxxcax er nagu chayax i cur
ore. 82
chananguxeex i ngma cur uneta, r
achagr:   nax
chox cuyataxxxcax?.
83
taxmare
, natr tama nx charngma i
cur mug, Pa Tupanax. 84R
uxreexp cunaxaxex
? R
  i
ngingxtanx? 85R
ngma duxg i ng icuaxgx r
tama cur nguxee , r
chomax%
nax ngmagu chingucuchixcax. 86Pa
Tupanax Chox rngxexe! Er ngma
ningxtan
ma i chixex chaxyane. R

k119
guxma i ngma cur mug r aixcma
naexgu. 87R ngma chauxchi aiex
r ixgutaax chox nimaxg, natr
tama chox narporamaeg er naga
. 88R cur
ngechagagu chox namaxexe! R t
chayanguxx i ngma cur mug i
cuax. 89Pa Cori Pa
Tupanax, r ngma cur ore r
guxguca,  
naxmat r tagutma naxchicx.
90R cuma nax quixaixcmax r
guxguma ng%. R cuma
 ga oma ga naane, r
ngemaca
nangexmaecha. 91R uxma r ta r
guxma i ngma cuxx r
nanaxai xrgumagrax, yema cur
%rx.
R guxma i ngma cuxx, r
cunangoxexe nax cur ngcha
naxgxcax. 92R ngxguma chi
ng%x
choxna xgu, r chi chor ngechamax
chayu. 93R tagutma nx
icharngma i ngma cur mug, er
ng choxna cuxx.
94Chox napox, Pa Tupanax! Er
cur dux ngma
cur mug. 95R ngma chauxchi aiex
r naxcax nadaug nax uxc chox
yamaxgxcax. Natr i choma r cur
muggu chayaxma. 96R nx
chacuax r guxma i taxac i ngxmax
r nayarxo. Natr ngma cur mug
r taguma inayarxo. 97R porac
chox nangcha i cur ucuxeg, r
gu r nagu
. 98R ngma cur mug r
guxguma chaux chox nacuaxexe.

486
R ngemacax chor uangar yexera
chox nangexma i cuax. 99R guxma i
chor nguxeer ugar yexera nx
chacuax, %
ngma cur mug. 100R ngma cur
gagu, r ngma
yaxguxgx nx charcuaxmae.
101R guxma i chixex
nax ng%cax i
cur ore. 102Natr tama nxna
ngma cur mug er
 cuxucuxex. 103R
ngma cur uneta r taxac i
maixcuraxchixar yexera chox
name. 104
cuax, r ngemacax naxchi chaxai i
guxma i ngma nacma i chixex.
105R ng
omrx chauxcax r chox
nibixmax. 106R cumax r mar
ichaxuneta r ngma r t aixcma
chayanguxx.  
ngma cur mug. 107Pa Corix Pa
Tupanax, r porac chanaxi xchix.
R choxna nax i max, ngma
chomax nx quixuxrx! 108R
chox nayaxu nax mox cuxna chaxx!
R chox nanguxexe i cur mug!
109R gux% 
changexma. Natr taguma nx
charngma i ngma cur ucuxeg.
ngma chixex gx r
chopexegu guxchax , natr i

mug. 111R ng
chor mare i guxguca. Er
ng%x choxna x. 112R
guxma i chor ngchamax
gux 
uxmatta chayumare. 113R nx

110R

487
chaxo i ngma duxg i ng
rmegnetax natr nx changecha
i cur ucuxeg. 114
curngxeex r choxna cudaux. R
. 115R
, Pa Chixexar
ruxgx! Er choma r
chayanguxcha i chor Tupanaar
mug. 116Pa Tupanax chox
naporaxx ngma chomax
icuxunetaxrx! r t chamax. R
tax i chox xx! 117Chox
rngxexe nax tama chox
yamaxgxcax i chor uang! R
ngmac i choma r t guxguma
nagu chamax i cur mug. 118R cuma
r nx cuxo i ng
i cur mug. Er ngma nagu
 
name. 119R ngma duxg i chixex
gx cuxcax r
 . Natr i
chomax r nx changecha i cur
mug. 120R cupe
chor mumax chiduxrux r aixcma
 i ngma cur mug.
121R taguma nx icharchau nax
chanaxx i ngma cupe
mex. R ngemacax tama chanaxaxe i
chox cutax nax naxmexgu
changuxcax i ngma chox
chixexgchax. 122
nachog nax taxuxma i chixex chox
naxpetxcax r tama chixexgu
chox nanguxeeg xcax i ngma ng
icuaxgx! 123
chipaxet nax chananguxeex nax
chox curngxeex r chox
cunguxuchixx ngema chomax
icuxunetaxrx. 124R choma nax cur

k119
dux , r chox nangechax r
chomax namecma! R chox
nanguxexe i cur mug! 125R aixcma
cur dux , r ngemacax
chanaxaxe i chaux chox
cucuaxexe er nx chacuxcha i cur
mug. 126Pa Corix, 
, er ngma

cur mug. 127Natr i chomax r
ngma iruar yexera nx changecha
i cur mug. 128R ngemaca
 i cur mug r nx
chaxo i guxma i nacma i chixexg.
129R ngma cur mug r namexechi
r ngemaca. 130R
ngxguma tex cur orex ixuxgu r
nangoxeeg u r yxema nx 
tmax tx nacuaxexe 
taxux . 131R oma
na i chi xichixcax ichoxrx r
chox nangcha i cur mug. 132R
chox 
changechatmx, ngma cux
ngechagxcax cuxxrx! 133R
chanaxaxe i chox cunatauxchaxexe
nax nagu chamaxxcax i cur ore. R
tama chanaxaxe nax ngma
chixexama chomax icux. 134R
naxme nanguxuchixx i
ngma duxg i chox imaxgchax!
Er chayanguxcha i cur mug.
135R uxma nax cur dux
r cux changechatmx! R chox
nanguxexe i cur mug! 136R porac
chaxaxu er ngma tog r tama naga
. 137Pa Corix, cuma
r quixaixcma, r ngma cur
 quixux i poxcu r
aixcma t ningu. 138Er guxma i

k119
ngma cur mug r aixcma name r
aixcma t ningug. 139R ngma cur
%. R chox
nangu i
ngma chor uang. 140R choma nax
cur dux r mar meama
chanangug i ngma cur mug nax
 r ngemacax nx
changecha. 141Pa Tupanax, choma i
cupe
duxg r chox naxoe. Natr tama
nx charngma i cur mug. 142R
guxma i ngma nx quixux r
guxgutma name. R ngma cur
nguxeet ae r nixaixcma. 143R
yexguma tax ga guxchax
chayexmagu, r cur mug chox
nataxxx. 144Er ngma cur mug
r guxguma name. R choxna nax i
cuax nax ngmac nagu
chamaxxcax i ngma cur mug!
145Pa Corix, chor ngchamax cuxna
chaca. R chox nangx! Er
chayanguxcha i cur mug. 146Pa
Corix, chacaxax. R
chox rngxexe nax chox
natauxchaxcax nax chayanguxx i
cur mug! 147R naxpa nax
yangunex r charda nax cur
ngxeec ax cuxna chacaxaxcax. R
nagu chayax i ngma cur uneta.
naxpa nax nachtax r daa
chauxetg r namemare nax
inadauex nax ngmac mea nagu
cax i cur unetag. 149Pa
Corix, ngma nax chox
cungechaxgagu r chox ! R
choxna nax i max ngema chomax
icuxunetaxrx! 150Er ngma chixex
i duxingxtanx r

148R

488
choxna nangaicamag. Natr
taxac chomax naxg
.
151Cumax, Pa Corix, r choxna
cungaicama. R guxma i cur mug r
. 152
nx chacuax i cur mug i cumatama
cuxuegux nax guxguma
nangexmagechaxcax. 153R nx
nadau nax uxc chanaxi xchix r
 nanguxuchixx! Er
taguma nx icharngma i ngma
cur ucuxe. 154
r chor uangmexe
nanguxuchixx! R choxna nax i
max ngema cuma chomax
icuxunetaxrx! 155Cuma r tama
nx curngxee i ngma duxg i
chixex gx er nmag r tama
. 156Pa Corix,
cuma r porac cumecmaxchi. R
choxna nax i max ngema cuma
cunaxaxexrx! 157R ngma chor
uang i chauxchi aiex .
Natr i choma r tama chanangex i
cur mug. 158R tama yaxna namax
ngma taechitaaxegx i
 i cur mug. 159Pa
Corix dcax, chox nadau nax uxc
nx changechax i cur mug! R
cur ngechagagu choxna nax i max!
160R guxma i cur ore r aixcma
. R cur mug r namexechi r
taguma inayarxo. 161R ex gacg i
poraex ningx
taxuxma i chixex chaxyane. Natr i
.
162R choma r namax chatax i cur
x i tax i diru
iyangauxrx. 163R nx chaxo i

k119121

489
ng. R tama
chanayaxu. Natr nx changecha i
ngma cur ucuxeg. 164R gux i
oragu cux chicuaxx naxcax i cur
mug i aixcma mex. 165R yxema
cur ucuxe%xg.
R taxuxtma i taxac i chixexgu
tx nayixexe. 166Pa Corix, cux
chananguxexe nax chox cupoxx.
Er mar nagu chamax i ngma cur
mug. 167Choma r meama naga
, r guxma i chor
ngchamax nx changecha. 168R

ucuxeg r cur mug. R cuma r
meama nx cucuax i guxma i
chaucma. 169Pa Corix, ngma chor
yumxg r cux. R
choxna nax i cuax ngma chomax
icuxunetaxrx! 170R cupe
nangu i chor yumx. R chor
uangmexe nanguxuchixx
ngma chomax icuxunetaxrx!
171R chox natauxchaxexe nax cux
chicuaxxx! 
chox cunguxeex i ngma cur mug.
172R chox natauxchaxexe nax
% chixu i cur
unetag! Er guxma i cur mug r
namexechi. 173c namemare ya
cuxmex nax chox nangxeex . Er
ar yexera
chox ngchax. 174Pa Corix,
chanaxaxe i paxa chox curngxee
r chox cupox. Er choma r
porac namax chatax i ngma cur
ucuxeg. 175R uxma nax chamaxx
r chanaxaxe i cux chicuaxx nax
ngmac cur mugmax chox
curngxeex cax. 176Choma r oma

rx . R
chauxcax cuyadauxcax!
Er tama nx charngma i cur
mug.
Yumx i ngxguma
%wa ingexmagu

120

1R

ngxguma
%
changexmagu, r nxna chaca ya Cori
ya Tupana. R nma r chox nangx.
2Pa Corix chox nanguxuchixx
nxna i ngma duxg i dorataxagx
i chixric chauchiga idexagx! 3R

ta , Pa Conx i


Dorataxx? 4R cuma r t naxne ya
magunemax quingxnatachin. R
% . 5R
chaugmax changecha er nor
ngxngma chor
uang i Mechcxg r ngma
Chedtanxg i tama Tupanax
cuaxgx. 6
ngx i ngma
chauxchi aiex . 7R
ngxguma ngxmchiga namax
chidexagu, r nmag r daichigagu
nidexag.
Tupana r cur poxrux

121

1R

ngxguma ma

chaca r achagr:   
 i chor ngxee? 
achagr. 2R ngma chor ngxee r
t nax
 i naanear rux r oma i
naanear rux . 3R nma r
tagutma nanaxaxe nax cuyangux r
tagutma nape ya yim cuxna dauc.

k121124
nma r guxguma nadau r
naxux. R taguma nape ya yim
Iratanxna dauc. 5R nma ya Cori
 r cux
napoxx, er guxguma cux
nangexma nax cux nangxeex cax.
4R

6R

ngunec r yima axc r


taxuxtma chixex cumax nax r
. 7R nma
ya Cori ya Tupana r naguxrax i
% napox er nma
 i cur max. 8R
ngmac i nma ya Cori ya Tupana r
gux napox i uxma r
guxgutma.
Yerucharx nicuaxx

122

1R chatax i ngxguma
chox %
%. 2Pa
x, xar
. 3Pa Yerucharx,
cux 
nangutaquexegx i Tupanaar duxg.
4 i guxma i
Tupanaar duxg i Iratanx nax Cori
ya Tupanax yacuaxgxc ax ngma
nma namax nx yaxuxrx. 5R
Yeruchar i ngma
tochicaxg i ex gacg i guxchaxar
mexru. R ngma
tochicaxg r e 
. 6R guxnema ya
per maxnemax Tupanana peca nax
Yerucharc ax i tax!
R namax nx 
aperg: Tanaxa
namax i ngma cux ngechagx,
aperg. 7Pa Yerucharx, chanaxaxe
%x r cur

490
e  i
guxchaxg. 8R uxma r
chaueneegcax r chomcgcax
chanaxa%x, Pa
Yerucharx. 9R yima tr Cori ya
Tupanapatagagu cuxcax chayumx nax
mea cux naxpetxc ax, Pa
Yerucharx.
Tupanaar ngechacax taca

123

1Pa

Cori Pa Tupana ya
DauxNgxmacx,
cuxcax chadaunag nax cumax
chidexaxcax. 2
nor corimexe nax nx
nacuxcax i taxac nanaxaxex r
ngxgumarx 
Tupanacax tadaunagg nax namax
idexagxcax r tamax nx yaxuxcax
nax nx ingechatmxgx. R
ngxgumarx 
 c nax nx
nacuxcax i taxac nanaxaxex, r
ngxgumarx 
Tupanaxnanguxeex nax nx
ingechatmxgx. 3Pa Cori Pa
Tupanax cux tangechatmxg! R
tanaxaxe i cux tangechatmxg
%
ngma nor guxchigag i ngma tomax
rxuanxgx. 4R ngma diruxgx
r tox nacuge r ngma ng
icuaxgx r toxchi naxaie. R
ngemacax poracxchima ngx
tingeg.
Tupana r Iratanxar poxrux

124

1R

yexguma chi Cori ya


Tupana tama tx poxgu
r tr uang r chi tx nadai, r

k124127

491
ngma apegrg, Pa
Iratanxgx. 2-3R yexguma chi Cori
ya Tupana tama tx rngxeeg u ga
yexguma taxcax iyaxchigu ga yema
tx dai xchax r chi nor numax
tx naguxexe. 4-5
natar dex i poraxchixx tx
ichagxx yaxpetxrx
% nadaix.
6R

namexechi ya Cori ya Tupana ya


tama naxaxec nax tr uang
naxnemax tx daix. 7R yemaac
 % ga
tr uang taxcax mexx oma

iaxrx. R yema yauxrux ga tr
uang taxcax mexx r nargu r
tibuxm. 8R yim Tupana ya
 i naanear rux r oma i
naanear rux,  
rngxeec .
Tupana r nor duxgna nadau

125

1R

yima ma
Chi ya taxema
gachixxnerx ngma Cori
ya Tupanaax yaxgx nax taguma
tex naxchicx . 2R yima
 ya ma%
xmaeguchine, r ngxgumarx ta i
nma ya Cori ya Tupana r guxgutma
nor poramax nanapoxex i nor
duxg. 3R ngma chixecmax i
e  gu
dux% 
naane i Tupana nor duxgx nagu
namugx. Er nma ya Tupana r tama
nanaxaxe nax nor duxg nagu
maxx i ngma nacma i chixex. 4Pa
Corix nx rngxexe i ngma duxg

i mea maxx r aixcma mexgu


! 5Natr ngma duxg i
chixex  r poxcu
namax naxuegu! Er ng
naxca i ngma chixex
gx. R Iratanxna nax i tax!
Toma nax to i nachixanewa tagagx r
tanaxwaxe i tox cuwoeguxexe

126

1R yexguma Tupana
Yerucharcax tx
oeguxgu r taxcax r
ixanegexr. 2R yexguma
ga yixema r tr taxmax tacuge r
aita taxe. R yemacax ga yema tama
Tupanaax yaxgx r anagrg:
Nma ya Cori ya Tupana r tax i mex
naxcax nax i ngma nor dux,

anagrg. 3R aixcma Cori ya


Tupana r tax i mex taxcax nax r
ngemacax porac tataxg. 4Natr,
Pa Corix, nangexma i tomcg i uxma
r ta to i nachix
ngxmagx. R ngma r ta tanaxaxe
nax Yerucharcax cunaoeguxx nax
nmag r ta nataxgxcax oma
paanex i pucmax taxxrx. 5R
yxema auxcma toegxe r
taxcma tanayaxu i tmanetar o.
6R yxema auxcma yangexpxxe i
tmaar nanetchire nax tayatoxcax r
ngxguma yaxoxgu r tayabuxggu i
% 
tayangepx  i tmaar
nanetar o.
Tupana nanangoxexe i guxma

127

1R

ngxguma chi tama


Tupanaar ngxeem
ax
 

k127129
natca
napuracex i ngma nor rug. R
ngxguma chi nma ya Cori tama
nxna nadau
natca
nadaugx i ngma nor daurug. 2R

imaxgu uxmata axc tx
yarxcumare nax ngmac ngx
tingecma tx nangexmax i tmaar
na. Er yxema nor dux
r Tupana txna nanax i ngma tx
taxux . 3R ngma
xee i tax i
Tupana txna x . 4R ngma
taxacg i ngextxgutama tx
ngxmagx r tr poxru
oma churaragne r nor poxrux
rx . 5R natax ya yim
du ya muxacc er oma
namuxnexchixrx .  
namu ega ex gacpe
uanmax ng naxuaxggu.
Cori ya Tupanaar ngxeec higa

128

1R cutax i cumax er
nx quicuaxx r naga
. 2R cuma r
t cunangx i ng
i cunetar o. R t cutax r
mex t cux naxpet. 3
cuxicatama cuxmaxmax
cungexmax %x. R oma
rx t nimu i
cuxacg. R oma orbuchacx i
ngexacax rxgxrx t naporae i
ng
rtogx. 4R ngmac Tupana t
nx narngxee ya yim du ya
Tupanax ngechac. 5R Cori ya

492
Tupana ya Chigu patac cux
rngxexe! R Tupana cux rngxexe
nax guxma i cur maxgu nx
cudaux nax uxc nma ya Tupana
Yerucharx nangxeex ! 6R
Tupana cux namaxexe i cur max nax
ngmac nx cudaux i cutaag! R
Tupana tx rngxexe nax nua
 i tax r tr
uang tama tx !
Tupana r Iraanex nanguxuchixx
nxna i nor uang

129

1R

uxma i Iraane r
anagr: Choma r
muxma ga ngx
noxritama changextxgu. 2R aixcma
muxma ga ngx
noxritama changextxgu, natr
taxuxma chox narporamae i chor
uang. 3R porac chox nacuai xg
r chox nanapi xeeg . 4Natr nma
ya Cori ya aixcma mecmac r
chox nanguxuchixexe naxme
ngma chor uang i chixexgu
maxx, anagr i Iraane. 5R
ngma Yerucharar uang r
chanaxaxe nax yaxnetanchix r
taxcha. 6
nax yanamachigx i ngma nor
max ya
%caaxc paxa
rmachixcrx. 7

r taguma ibuxar oxrx .
8R ngxguma tex nx dauxgu r
taxematma atagr nx: Tupana
pex rngxexe! R Cori ya
Tupanagagu mex pex ngupet!
atagr nx.

k130132

493

Cori ya Tupanagu tayaxg


1R uxma nax tax i
guxchax
ngxmax, r cur ngxeec ax
chacaama, Pa Cori Pa Tupanax. 2R
chox nx x, Pa
Cori Pa Tupanax, r chox nangx

130

namax i ngma tagac naxcax


chacaxax! 3Pa Cori Pa Tupanax, r
ngxguma chi nx 
ngma chixexg i cupe
r texe chi cupe? 4Natr i
cumax r tox nx icurngma i
ngma tor chixexg i cupe
taxx nax ngmac cux
ticuaxgxcax. 5R guxma i chor
maxmax cux chananguxexe, Pa
Corix, r nagu chayax i ngma cur
ore. 6-7Choma r oma dauxtaegx i
ngonex nanguxeeg xar yexera
cux chananguxexe, Pa Cori Pa
Tupanax. R Pa Iraanecxgx, r
ngma dauxtaegx i ngonex
nanguxeeg xrx 
penanguxexe i nor ngxee ya Cori ya
Tupana. Er nma r tx nangecha
r tx nanguxxexe naxme
uang. 8 
Iratanxx nanguxxeex guxma i
nor chixex.
Cori ya Tupanagu tayax

131

1Pa Cori Pa Tupanax,


choma r tama chaug
chicuaxx r tama chox nangcha i
guxma i ngma nx chadaux. R
tama naxcax chadau i ngma
 ngexmax. 2Natr
 i

 rchaux i nachacx


caxrx . R
ng% i ngexacax
rx . 3Pa
Iratanxx, uxma r
guxguma Cori ya Tupanaar ngxee
penanguxexe.
Dabmax inaxuneta ga Tupana

132

1-2Pa Cori Pa Acbuar


Tupana ya Poraxchicx
r nxna nacuaxchi ya Dab r nor
ogaxe naxcax ga guma cupata! R
nxna nacuaxchi ga yema nor uneta
ga cumax nx yaxux ga yexguma
axgu: 3-5 
chopatagu charxu 
ichaca nax icharngxcax,  
chapexet, r bai i uxgu t chapex

u 
naxcax ya Cori ya Acbuar Tupana ya
a nangexmaxcax
poraxchic nax ngm
i ngma ba i nor mugchix, axgu!
6R noxri r nx 
 ga yema ba ga
Tupanaar mugchix. R yixcra r
 itayangau.
7R u%
a nape
tachocu nax ngm

yarcuaxgxcax! 8R inachi, Pa
Cori Pa Tupanax, r cupatagu naxcu
namax i cur mugchix i cur
a
poraar cuaxrux nax ngm
cax! 9R ngma
chacherdteg i cur puractanxg r
t nicmchiru r ngma cur duxg
r nor taxmax t aita naxe. 10R
cur du ga Dabgagu r tax i chox
cuxox i choma i nachicx chox
cuxunetax nax e cax!

k132135
11Yer

cumax, Pa Corix, r chaunat ga


%%
.
12Yer acurg nx: R cuchicx t
 chaxuneta nax nx
e cax. R ngxguma

yanguxggu i ngma chor mug i
namax nx chixux r ngma naneg
r t ta nx guxgutma ngma cur
tochicax
Iraanecxar e ca,
acurg. 13R nma ga Cori r nx
naxuneta ga yima ma
nax yimagu naxchixcax. 14R nma
ya Tupana r anagr: 
yima machanaxaxene nax
gux. R
ngxma t chaxchi .
15R ngma chor duxgar
nanetg r t porac nx
chayaxoxx nax ngmac tama
nataiyaexcangma duxg i
ngear diruxgx. 16R t cuax nxna
chax i Iratanxar chacherdteg
nax natanxcax i
chope. R ngma chor duxg
r nor taxmax t aita naxe. 17R
mar namax ichaxga ga guma
ex gac ga Dab ga choma nx
chaxunetac. R nataag r
guxgutma e 
a naiechaxrx. R
m
 chanangoxexe ya
%ex gac ya poraxchic. 18R
nor uang r porac t
chanaxneexx. Natr i nma ya
ex gac r t chanataxx r t nx
chicuaxx, anagr ga Cori ya
Tupana.

494

Wxi i tax 


duxg ng ngechaggu

133

1R

dcax nax uxc


namexechix i ngxguma
ngma Tupanaar duxg r aixcma

nangechaggu. 2Er ngxguma
ngmac ng nangechaggu r
oma pumra i yi xichix i namax
chacherdtegx nabaerugx uxmata
naxchinaguxgu r naxchirugu
iryaexrx tax txna nax. 3R
oma cherena ya ma
Ermtgu ngux r ma
Chitgu nguxrx tx
nataxxx. R Chi
 i Tupanaar ngxee nax
namxcax i nor max i nor
duxg.
Cori ya Tupana cux rngxexe!

Duxgx i Cori ya
Tupanaar Puractanx
 picuaxxg i
%
nax pengexmagx! 2R ngma
nachica i nexguama
pexuenmexeg r Cori ya Tupanax
picuaxxg! 3R nma ya Cori ya
 i naane r oma i
naanear rux, r yima ma
Chicuxcax ne nanamu i nor
ngxexe!

134

1Pa

Ngma tax i mexg i Tupana xchiga

i nx ticuaxxg
ya Cori ya Tupana. R
nx picuaxxg i naga i guxma i


135

1-2Name

k135136

495
napataa !
nx picuaxxg ya Cori ya

3R

Tupana er nma r namecma! R



er nma r tamax namecma! 4R
nma r nx naxuneta ga Acbu ga
Iragu gac nax nor merux
c ax. 5R choma r meama nx
chacuax r nma ya tr Cori ya tr
Tupana r guxma i ngma duxg
namax tupanax . 6R
nma ya Cori ya Tupana r nanax i
guxma i taxac i nma nanaxaxex i
 .
R ngxgumarx ta nanax i ngma
nma nanaxaxex  
. 7R nma r gux
xchixx ya
cherena. R nanayauneanecxx nax
ng icuxc ax nax
napuxchax. R ngma ngext namax
nanguxx
inanamuchi. 8
nadaiaxga yema Equtuanecx naneg
ga nxraxx r nadaiaxga yema
nxraxx ga naxnaxacg. 9R
nanangoxexe ga tax ga
guxchaxg naxcax ga Equtuanecxar
eer ug. 10-11R
ex gac r nor ngx
nanadaicu ga muxma ga
nachixaneg. R nanadai ga ex gacg
ga iporaex ga Che ga
Amorutanxgar ex gac r Ox ga
Bachanear ex gac r guxma ga
yema ex gacg ga Cana
yexmagx. 12R yema nor naaneg ga
yema ex gacg r nma ga Tupana r
nor duxg ga Iratanxgna nanax
nax gux c ax. 13Pa
Cori Pa Tupanax, cuga r tagutma

inayarxo, r guxgutma i duxg r


nxna nacuaxchig. 14R nma ya Cori
ya Tupana r aixcmama mea namax
inacuax r mea nxna nadau i nor
duxg. R nx nangechatmxg i
ngma nor duxg. 15R ngma tama
yaxgxar tupananetag r iru r
dirumnaxca. R
naxchicnaxg i duxg naxmexmax
marex . 16R nixaxchirex
natr tama nidexag. R nixxetchirex
natr tama tx nadau. 17R
nixpachinchirex natr tama tx
x . 18R
. R nangear max

ngma duxg i ngma naxchicnaxg


gx, r ngma naxchicnax i nagu
yaxgxrx . 19Pa
Iratanxgx r Cori ya Tupanax
picuaxxg! R pema Pa
Chacherdtegx r Cori ya Tupanax
picuaxxg! 20R pema Pa
Lebtanxgx r Cori ya Tupanax
picuaxxg! R pema nax Cori ya
Tupanax Pengechagxx r nx
picuaxxg ya Cori ya Tupana! 21R
namexechi ya Cori ya Tupana ya
magu chic i
Yeruchar. R name nax nx
icuaxgx.
Tupana r guxgutma
Iratanxgx nangecha

136

1Mox nxna pexg ya


Cori ya Tupana! Er nma
r namecmaxchi r ngma nor
ngecha r taguma inayagux. 2Mox
nxna pex ya yim Tupana ya guxma i
ngxmac! Er
ngma nor ngecha r taguma
inayagux. 3R mox nxna pex ya Cori

k136137
ya Tupana ya guxma i corigar
e ! Er ngma nor ngecha
r taguma inayagux. 4R nxicatama
% i tax i mexg. Er
ngma nor ngecha r taguma
inayagux. 5
cuaxmax naxx  i naane.
Er ngma nor ngecha r taguma
inayagux. 6 
nangoxee x . Er ngma
nor ngecha r taguma inayagux. 7R
% ga axc r
tauemac. Er ngma nor ngecha r
taguma inayagux. 8R nma r nanax
ga axc nax ngunec inabxixc ax. Er
ngma nor ngecha r taguma
inayagux. 9R nma r nanax ga
tauemac r xtag nax chtac
inabaixgxc ax. Er ngma nor
ngecha r taguma inayagux. 10R nma
 ga nxraxgx ga
naneg ga yema Equtuanecxg. Er
ngma nor ngecha i Iratanxc ax r
taguma inayagux. 11-12
%
ee x ga Iratanx. Er
nanguxx
ngma nor ngecha i Iratanxc ax r
taguma inayagux. 13 
ga Dauchix ga taxregu
yayauxyexchixx. Er ngma nor
ngecha i Iratanxc ax r taguma
inayagux. 14 
ee x
ga yayauxyexchixxx
ga yema Iratanx. Er ngma nor
ngecha i Iratanxc ax r taguma
inayagux. 15
Mr ga Dauchixxgu nanguxax ga
Equtuanecxar ex gac ga Fara
namax ga nor churarag. Er ngma
nor ngecha i Iratanxc ax r taguma

496
inayagux. 16R u
yema naane ga taxema nagu pataxgu
yagagax ga yema nor duxg ga
Iratanx. Er ngma nor ngecha i
Iratanxc ax r taguma inayagux. 17R
 ga to ga
nachixanegar ex gacg ga poraex.
Er ngma nor ngecha i Iratanxc ax
r taguma inayagux. 18
naporaex ga yema ex gacg natr
nma ga Tupana r nanadaiama. Er
ngma nor ngecha i Iratanxc ax r
taguma inayagux. 19-20R yemaac
nanadai ga ex gacg ga Che ga
Amorutanxgar ex gac r Ox ga
Bachanear ex gac. Er ngma nor
ngecha i Iratanxc ax r taguma
inayagux. 21-22
yanuc ga yema ex gacgar naane
nx ga Iratanx. Er ngma nor
ngecha i Iratanxc ax r taguma
inayagux. 23R nma ya Tupana r txna
nacuaxchi ngxguma tax i guxchax
ingexmaggux. Er ngma nor ngecha
i taxcax r taguma inayagux. 24R nma
 napoxx nxna i tr
uang. Er ngma nor ngecha i
taxcax r taguma inayagux. 25R nma
xgx r naexgx
nachibexx. Er ngma nor ngecha
r taguma inayagux. 26R mox nxna
pexg ya yim Tupana ya daux
ngxmac! Er ngma nor ngecha r
taguma inayagux.
Babirniaanear natcutgwa
Yerucharcax taxauxe

137

1R

yexguma
Babirniaanear


k137139

497
yer nxna tacuaxchi ga Yeruchar.
Babirniaanear naitangu
tanachog ga tor paxetarug ga
rpag. 3R yema Babirniaanecx ga
yma tox gagx ga tor yemaxg
toxna puxx, r tox namu nax
taxc naxca nagu ga
cx. 4R
% 
ngxguma
ng
tangexmaggu? 5R ngxguma chi
Tupanape icharngmagu, Pa
Yerucharx r daa chor
tgnechacx r nx iyanangma nax
cuxcax napaxetax! 6R ngxguma cux
2R

charngmagu r tama choxrtama


tax xxgu, Pa
Yerucharx r daa chor con r nua
%
cax! 7Pa Cori Pa Tupanax r
tax i cunangupetxxmarex nax
cupoxcuex i ngma Edtanx ga
Babirniaanecxgx mux nax
noxtacma iyanaxoxca
Yeruchar! 8R cumax, Pa Babirniax,
r t icuyarx. R t natax ya yim
cux iyarxoxc naxcax ga yema
tomax cuxx. 9R t natax ya yim
cur buxgx yauxc nax nutagu
yachi xgcma nadaiaxcax.
Cori ya Tupanana mox nax ya Dab
1R guxma i chor
maxmax t mox cuxna
chax, Pa Cori Pa Tupanax. R ngma
tog i nachixanegar ex gacg i
e cuxcax
tama cux cuaxgxp
2
. R yima cupata ya nene
ngexmax% 

138

x nax ngmac mox cuxna


ichacap
chaxxc ax naxcax i cur ngecha r nax
. Er cuma r
cuggagu icuxuneta, r aixcma
cuyanguxx i guxma i ngma nx
quixux. 3R yexguma cuxna chacaxgux
nax chox cuporaxeex r cuma r
chox cungxga r aixcma chox
cuporaxx. 4R gux i nachixanegar
ex gacg r t cux nicuaxxg i
ngxguma nx %
cuyanguxx i ngma nx quixux i
cur unetag. 5R nmag r aixcma t
Cori ya Tupanax nicuaxxg naxcax i
ngma mexg i taxg i naxx. Er
nma ya Tupana r naporaxchi. 6R
 ya Cori ya
a nx 
Tupana natr ngm
ngma tama ng icuaxx. Natr i
ngma ng icuaxx r yxgutama
nx nacua%. 7R
ng%,
r cuma r chox cupox nax tama
chox yamaxgxc ax. R icunaex i
cur pora r chox cunguxuchixx
naxme%
nuex. 8R nma ya Cori ya Tupana r
aixcma t nayanguxx i ngma mex i
chor maxc a. Er
cumax, Pa Corix, r taguma inayagux
nax chox cungechax r chomax
cumecmax. R tax i chox cutx,
Pa Cori Pa Tupanax! 
chox cungoxeex .
Guxxma nacuax ya Tupana

139

1Pa

Cori Pa Tupanax, cuma


r mar chox cungug r
meama nx cucuax i chor max. 2R
cuma nx cucuax i guxma i ngma

k139
chaxx.  
changexmagu r nx cucuaxama i
ng. 3R ngma
 cucuax i
guxma i ngma chaxx. 4
% i ore, r
cumax, Pa Corix, r mar nx cucuax i
taxacmax t chadexachix. 5R
chor gux
xmex. 6R guxma i
ngma cuax r chaux r tama ningu
nax nx chacux i ngma. R ngma
nax nataxchix i ngma cuax r tama
nx chacua%. 7R
 naxcha%x?
R ngext t chaa nax cuxna
chayxxcax? 8R ngxguma chi
 , r
a cungexma i cumax. R
ngm
ngxguma chi mairaxtgu
a r ta cungexma i
chaxcuxgu r ngm
9-10
R ngxguma chi
cumax.
chagonaggu r a
chaaxgu rexna axc rxcuxgu
a r
chaxchigu, m
xmex r cur tgnemexe
r tagutma chox ningex. 11-12R
ng
anexgu chicx rexna ngma
ngonex r anexx yanguxuchigu,
r ngma anex 
cuxcha inicux, er ngma
anex r oma nangunexrtama
cuxcax. R ngma anex r
ngma ngonex r cuxcax r
. 13
cunaxx i aa chaxune. 
 cuxx. 14R
ngemacax cux chicuaxx naxcax nax
uxc chox cuxx, er cur r

498
namexechi. R ngma r meama nx
chacuax. 15R taxuxma cuxcax
naxx

ga taxema chox daux. 16R
cuxet r nx nadau ga chaxune ga
. R
naxpa nax chabux r cur poperagu
naxmat ga uxc t nax chox
cuxx. R naxpa nax chamaxx r
cuma nx cucuax i uxre i ngunex t
chox nangexmax. 17Pa Tupanax, r
ng r chor cuax
. Er ngma cur
inayagux. 18R
ngxguma chi chayaxugxgu i ngma
chauxca
r naxnecte
nor mu. ngxguma paxmama
chabai xchigu r ngxguma r ta
. 19-20Pa Tupanax, r
nxna nayaxu i nor max i ngma
chixex gx! R choxna
gachixx i ngma metagx i
chixexmax cuchigagu idexagx r
natcaxma cumax nuex! 21Pa Cori Pa
Tupanax e  
chaxaix i ngma duxg i cuxchi
aiex r nx chaxox i ngma cumax
nuex? 22R ngmac gux i chor
maxmax naxchi chaxai i ngma
duxg r nx chacuax i ngmag r
. 23Pa
Tupanax, nangug i chor max i
% i cupe! R
chox nax nax nangxcax r aixcma
name i ng! 24R
chox  i
! R ngma nama i
max gaxgu chox xx!

k140141

499

Dab r Tupanaar ngxeec ax naca i


nor yumxwa

140

1-2Pa

Cori Pa Tupanax
naxme
nanguxuchixx i ngma chixex
gx i duxg! R chox napox
nxna i ngma mxaxegx r ngma
chixexcax daugx r gux i oragu r
dai xcax daugx! 3R yima nor con
r oma xtapear conrx naxmagu.
R ngma nor dexa r
xtapeguchatarx . 4Pa Corix
choxna nadau naxchangma
chixri maxx i duxg! R chox
napox nxna i ngma mxaxegx
r naxcax daugx nax uxc
chixexgu chox nanguxeeg x! 5R
ngma duxg i ng icuaxgx r
chope
yauxrux. R chox g
namax i ngma nor yauxrux r nor
bocupararux. 6R choma r mar
cumax nx chixu r achagr cux:
. R
nx ngma cuxna naxcax
chacax! 7Pa Cori Pa Tupana Pa Chor
Maxrux ya Poracx, 
chox cupoxx , achagr
cux. 8-9Pa Cori Pa Tupanax r tax i
nx cunatauxchaxeex i ngma
chixexar rux nax naxxcax i
noxrtama ngcha! R nxna
nachuxu nax tama yanguxxxcax i
ng! R ngma
chor uang i chox chomaeguchix
r inachig nax chox yamaxgxcax.
Natr naxcaxtama nateguxx i
ngma chixex i chauxcax naxgx
nax nmatama nagu nayi xcax! 10R

natgu nayixx i cur poxcu oma


! %
x!
11R tax i cunamaxxechax i oma
ngma guxchigaaxex!
R ngma mxaxex r nxna nangu
i ngma chixex nax ngma yamxcax!
12R choma nx chacuax r nma ya
Cori ya Tupana r mea namax inacuax
i ngma ngear dirux . R tx
napox ya yxema naxi xchigxe.
13R ngma duxg i aixcma mex
r t cux nicuaxxg. R cux 
nangexmag i ngma cupe
ixaixcmagx.
Cuxicatama chadawen, Pa Tupanax

141

1R uxma nax cuxna


chacaxax, Pa Cori Pa
Tupanax, r paxa chox rngxexe!
R chox uxma nax cuxna
chacaxax! 2R aa chor yumx i
cumax nx chixux r nayaxu oma
pumratexe i yuanec
chaxunagchacxcma cuxcax
chiguxrx! 3Pa Cori Pa Tupanax r
chox rngxexe nax tama ore i
chixexx chixuxcax i cuchiga! 4R
choxna nayaxu i ngma chixexgu nax
! R tax i chox quingex
nax chixexcax r bai i
natan nax chaxxca
ngma duxg i chixex gx! 5R
chox xee 
ngxguma chox naexchixgu i
x i cupe. Natr
ngma nor ucuxe i ngma chixex
gx r tama chox  
. R guxgutma
chayumx nax nx naxoexcax i

k141143
ngma chixex i nagu namaxx. 6R
ngma chixex gx i duxgar
ex gacg r t nayayitan oma
marx. R
ngxgumama t nxna nacuaxchie nax
namex ga yema ore ga namax nx
chixux. 7R yima naxchinaxg i
ngma chixex gx r
naxmaxx 
mairax i aixmanex ngexma
rx. 8Pa Cori Pa Tupanax, r
cux . R cuxcax
 nax chox cupoxxcax.
R tax ! 9R
chox napox ngma yauxrux
i chauxcax yanuagx i ngma
chixexar rug! 10Natr
nmattama nagu nayi i ngma
yauxrux i chauxcax yanuagx. R
yoxni i chomax r t chia.
cuxchicax,
Pa Cori Pa Tupanax

142

1R

tagac nxna chaca


ya Cori ya Tupana. R
tagac naxcax chaca nax nx
changechatmxxcax. 2-3R
napenaxcax chayardexa i ngma
guxchaxg i chox ngexmax. R
ngxguma chaut nanguxgu i ngma
guxchaxg r nape chixu
nax uxc ngx chingex. Pa Corix,
cuma nx cucuax i chomax i nagu
. R ngma nama i nagu
ngxma
chope.
4R ng

chor ngxee
. R tataxuma ya
tex ya chox poxxe. R tataxuma ya

500
tex ya chauxcax oegaxxxe. 5R
chacaxax, Pa Cori Pa
Tupanax, r cux achagr: Cuma
cuxchicax . R
% i guxma i
taxac i chox ngexmax i oma i
, achagr.
6R naxca
chaxx! Er mar nataxuma i chor
pora. R nxna chox nanguxuchixx
i ngingxtanx! Er nma
r chox narporamaeg. 7R chox
nanguxuchixx 
guxchaxg nax ngmac cux
chicuaxxcax! R ungma
duxg i aixcma mex
r t chox nachomaeguchi i
ngxguma chomax cumecmagu.


143

1Pa

Cori Pa Tupanax
chox nx 
yumx! R naxcangma
cuxna naxcax chacaxax! R c chox
nangx! Er cumecma r aixcma
cuyanguxx i ngma nx quixux.
2R tax i choxna naxcax cucaxax i
chor chixexg nax poxcu chomax
cuxueguxcax! Er cupe
tataxuma ya tex ya tama nx cuxe
nax chixex taxx. 3R ngma chor
ningxtan r
 nayapotg. R
a
anexgu chox napoxcu nax ngm
chamaxxcax naxrx ga yema
. 4R uxma r
chayaxi xchixchi r chau
porac chamu. 5
ga yema mexg ga tax 
toxcax cuxx. R nxna chacuaxchi

k143144

501
nax uxc porac tox curngxeex .
ngma nax chacuxaxexchix r
cuxcax chaxunagmexe 
i pax i dex naxaxexchixrx. 7Pa
Cori Pa Tupanax paxa chox nangx!
Er ngmatama chayu. R tax i
cuxox nax chox curngxeex ! Er
ngxguma tama chox curngxeeg u r
t chayu naxrx i ngma yuex. 8R
paxmama chox naex nax uxc
porac chox cungechax! Er cugu
. R chox nx
nacuaxexe nax uxc cunaxaxex
nax cupex! Er cumax
 chixux i ngma chor
ngcha. 9Pa Cori Pa Tupanax nxna
chox nanguxuchixx i ngma chor
uang! Er cuxca nax
cuxtagu chaug chicxcax. 10R
chox nanguxexe nax chanaxxcax i
cur ngcha! 
. R chanaxaxe i cux
i nex r mex i nacmagu chox
xx. 11Pa Corix, cugagu cuxna
chaca nax chox cumaxeex cax. R
chox nanguxuchixx 
ngx i chingex! Er cuma r
cumecma. 12R cuma r cuyanguxx i
ngma nx quixux. R ngemacax
nadai i ngma chor uang! R c
guxxma nadai! Er choma r cur
dux .
6R

ex
gac ga Dab r Tupanana mox nax

144

1Namexechi

ya Cori ya
Tupana ya chor poxrux.
 nanguxeex r
chox nx nacuaxeex nax uxc t
. 2
 r chor

poxrux . R naxca
chiax nax ngxma chicxcax. R
nguxuchixrux r
chor tpexerux. %
chaug chatpexex. 
choxmexx i
. 3Pa Cori Pa Tupanax ta
cux name ya yim du r ngemacax
? R cur ta
ya yim du r ngemacax porac nx
cungechax? 4R yim du 
ngcrx . R
ngma nor max 
gauxchipetax petxr.
5% i naane
! R nx
ingg ya ma
yanaigxcax r yacaixquegxcax!
6R inacuxg ya cuxneg ya macg
ngemacha
yabuxmxcax i cur uang! 7-8R
c chauxca i

cuyaxuchixcax i aa tax i guxchax i
! R chox napu
naxme
dorataxagx i nor doramax chox
xuaxgx! 9Pa Corix, ngexacaxx i
 cuxca
paxetarumax. R ngmac chor
%  chicuaxx. 10-11R
anegar
ex gacgx curngxeex nax nor
uangx naporamaegxcax. R cuma
 ga Dabx
cunguxuchixx naxme
uang. R uxma r chox napox
nax tama nor taramax chox
yamaxgxcax i chor uang! R
chox napu naxme

k144145
uang i dorataax gx i nor doramax
chox xuaxgx! 12R ngxguma

tataxg. R taneg r mea nayae
oma nanetg i bacaxrx. R
taxacg r iyamexechi oma
Tupanapataar caxtagrx. 13R tr
trgupatag r nixcu namax i
naguxraxx i nab. R tr
carnrug r porac nimu i tr
nachitax. 14
nixxacg r mea nabue i naxacg.

%gagu aita tax. 15R ngma
duxg i guxma i aa mex nx
ngxmagx r aixcma nataxg. R
ngmatama tax nx nangexma i
ngma duxg i Tupana namax
icux.
 i duxg r
Cori ya Tupanax yacuaxgx

choma r t cux
chixuchiga nax uxc
nx cucuaxchix, Pa Tupana Pa
Chor ex gacx. R guxgutma cux
chicuaxx. 2gu
r mex i cuchigax t chixu r
guxgutma cux chicuaxx. 3R
nma ya Cori ya Tupana r nx

145

1R

nacuaxchi r ngemacax name nax


nx icuaxgx. R ngma tr cuax

icuxcax i uxc nx nacuaxchix i
nmax. 4  
nananguxeeg nax cux yacuaxgx
naxcax i ngma cuxx. R t nx
nixugg i ngma mexg i cur
poramax cuxx. 5R choma r t
nx chixu nax uxc tor ex gac ya

502
 i cumax. R t nx
chixu i ngma mexg i toxcax cuxx.
6R duxg r nachiga t nidexag i
ng% i cur poramax
cuxx. R choma r t cux
chixuchiga nax uxc gux
cungexmax. 7R duxg r t cux
nixuchiga nax uxc
cumecmaxchix. R tagac t nx
nixugg nax cuma r ex gac i
%% .
8R nma ya Cori ya Tupana r
namecma r nx tangechatmx
%
nangecha. 9R nma ya Cori ya
Tupana r guxmaama namecma r
ngma naxxinanaex nax uxc
porac tx nangechax. 10R
guxma i ngma cuxx r t cux
nicuaxxg, Pa Cori Pa Tupanax. R
ngma cur duxg r t cux
nicuaxxg. 11R t nx nixugg
nax cuma r aixcma ex gac ya
 r uxc namexechix
i ngma cur purac i cur poramax
cuxx. 12R ngmac t duxg
nx nacuax nax uxc cuporaxchix
r uxc e .
13R cuma r guxguma e

r guxgutma namax icucuax i
guxma. 14R nma ya Cori ya Tupana
r tx nardagxx ya guxma ya
yxema iyayitanxe. R tx
naporaexx ya guxma ya yxema
turaexe. 15R guxma i ngma cuxx
r cux nardaun nax cuma
cunachibexxcax i ngxguma
nataiyaegu. 16R cuma r
max
mea cunataxxx i guxma i ngma

k145147

503
maxx. 17R nma ya Cori r guxma
i ng
naexgu. R guxma i ngma
naxx. 18R nma ya
Cori ya Tupana r txna nangaicama ya
%
nor ngxeec ax cagxe. 19R yxema
nx ngechagxe, r txna nanax i
ngma naxcax tacax. R ngxguma
nor ngxeec ax nxna tacagegu, r
nma r tx 
guxchax nanguxxexe. 20R
nma ya Cori ya Tupana r tx
napox ya yxema nx ngechagxe,
natr nanadai i ngma duxg i tama
x. 21R Cori ya
Tupanax chicuaxx. 
guxma i duxg nx nicuaxxg
ya yim nec i uxma r
guxgutma.
Tupanax ticuaxxg
naxcax i ngma naxx

146

1

ticuaxxg ya Cori ya
Tupana. R choma r guxma i chor
maxmax t Cori ya Tupanax
chicuaxx. 2R uxma nax chamaxx
r Cori ya Tupanax t chicuaxx. R
oma r ta chamax r naxcax t
 . 3R
tax i nagu cuyaxx i yatg i ng
nx cuaxeex ! Er nmag r
dux
txna nax. 4R ngxguma nayuegu r
 . R ngma
ngunexgutama inayarxo i guxma i
ta. 5R tatax ya
yxema Acbuar Tupanax
nayaxxe i tmaar ngxee r nagu

yaxxe ya Cori ya Tupana. 6R nma


%  i naane r
oma i naane, r ngma mr, r
guxma i ta
ingexmachigx. R nma r
guxguma nayanguxx i ngma nx
yaxux. 7
nachog ya yxema tog chixri
tmamax icuxe. R yxema taiyagu
maxxe r tx nachibexx. R
yxema poxcupatangxmagxe r
tx nanguxxexe. 8R yxema
ingexetxe r tx nidauuchigxx. R
yxema ya iyayitanxe r tx
nardagxx. R nma ya Cori r
nx nangecha i ngma duxg i
mex gx. 9R nma ya Cori ya
Tupana r nxna nadau i ngma
duxg i tama Iratanx i to i
nachix. R
ngxgumarx ta tx narngxee ya
taxcutag r yutegxe. Natr ngma
duxg i chixex gx
nagu nayanachixexx. 10Pa
Yerucharx, r nma ya Cori ya
Tupana r guxgutma e . R
yim cur Tupana r guc ya
taunecgu r t pemax inacuax. R
% ticuaxxg ya Cori ya
Tupana!
Tupana r porac
Iratanxx narngxee
1%
ticuaxxg ya Cori ya
Tupana! naxcax
. %x 
nx icuaxgx. 2R nma ya Cori
nanadaxx ya
Yeruchar r nananutaquexe i ngma

147

k147148
Iratanxg i to i nachixaneggu
. 3R nma r tx
nataxxx ya yxema porac
ngecha ingegxe r tx nananaxexe
ya yxema ngx ingegxe. 4R nma
r nx nacua ya
%
nxna naca. 5R nma ya tr Tupana
r ex gac ya gux
naporaxchi. R nor cuax r taguma
inayagux. 6R nma r nx
narngxee i ngma duxg i tama
ng icuaxgx natr
nanaxneexx i ngma chixex gx.
7R

rpamax naxca
mox nxna pexg ya tr Tupana!
8R nma r caixanexmax
nanatxchipeta i aa naane. R
nanamexx ya puc nax aa naanex
yaaixxcax, r ma
nanaxgxx ya max. 9R nma r
nanachibexx i naexg. R
ngxgumarx ta nanachibexx i
ngma ngurucuxacg i ngxguma
naxauxegu. 10R tama ngma
%%x ya
Tupana r bai i yatgar poragu
. 11Natr ngma aixcma
namax nataxx 
ticuaxgx ya yxema nagu yaxgxe
i nor ngecha. 12Pa
Yerucharcxgx r Cori ya
Tupanax picuaxxg! R Pa Chix
r cur Tupanax icuaxx! 13Er
nma r nanataixx x
naxcha. R mea
.
14 nangxmexx
i pechix i
trgumax pex nataxxg. 15R

504

nor ore. R ngma nor ore r paxama
gux. 16R
nma r nanangoxexe i cherena i gux
i pamemax i oma carnrutaxarx
cmx. R ngma gux i
texexmax nanagane. 17R nma r
nanayixx i gux i pxx. R
ngma guanex i nma namuxmax
r ngma dex r nitai. 18Natr
yixcama nananguxx ya buanec ya
naic. R yim buanec r inanadexx
i ngma gux. R ngxguma i ngma
dex r iniyax. 19
Iratanxx nx nacuaxeex ga nor
ore r nor mug. 20Natr yema
togtcum ga duxg r taguma
nx nacuaxg ga yema nor ore r
nor mug. % ticuaxxg
ya Cori ya Tupana!
Tupanax nicuaxxg i
ngma nma naxx

148

1-2

ticuaxxg. R pemax, Pa
a
Dauxcx, m
daux picuaxxg. R pemax,
Pa Orear Ngerug i Dauxcx, r
 picuaxxg. R

pemax, Pa Tupanaar Churarag i


Dauxcx, 
picuaxxg. 3R cumax, Pa axcx, r
cumax, Pa Tauemacx, r pemax, Pa
xtagx, 
picuaxxg. 4R cumax,  i
Naanex, r cumax, Pa Dex i
CaixanexNgxmaxx, r name
 picuaxxg. 5R nx
pixuchiga ya Cori ya Tupana! Er nma
%% nax

k148149

505

nangxcax i guxma i taxac


Tupana ya guxar rux r e

ingexmax. 6R yemaac nanangoxexe
1R nx picuaxx g ya
ga guxma nax guxgutma nma
nanaxaxexcma nangexmaxcax. R
Cori ya Tupana! R
inanax ga mug ga taxema chicx. naxca
7
ngexacaxx! R ngmac nx

picuaxxg ya Cori ya Tupana, Pa


picuaxxg i guxma i pema nax
Naexg i Taxchigx i Mar-ar
nor dux! 2R pemax,
8
MtamaxMaxx! 
Pa Iratanx i Yerucharcx i
nx picuaxxg, Pa mac, r
Tupanaar Dux
Gux i pxx, r Gux i texex,
namax petaxg! 
r Cherena, r Tac ya Buanec ya
per ex gac ga ngx pex
9-10

R pemax
Tupanaar Ngcha cx.
nangoxeex . 3R pemax, Pa
ya ma, r mxpxaneg, r
Iratanxx r Tupanagagu piyxe

guxma i naig i taxne, r nanetg,


r ngmac nx picuaxxg! R
r naxnag, r naexg, , r
per rpagmax r per
guxma i ta%,
padrugmax pepaxetagcma
 picuaxxg. 11R
naxca! 4Er nma ya Cori
guxma i e 
ya Tupana r namax natax i nor

nachixanemax icux, r guxma i


duxg i nx icuaxgx. R tx

nor ngxeer ug i ex gacg, r


namaxxx ya yxema tama tg
guxma i nor duxgmax r
icuaxgxe. 5R pemax, Pa Nor
Tupanax picuaxxg! 12R yatg r Duxgx r Corimax petaxg!
ngexg r ngextxcg r paxg r
naxcax
oxig, r Tupanax picuaxxg! 13R
! 6-7R pexmax nx
ng%% picuaxxg! R pexme
i nx picuaxxg. Er nma ya
tara i gux nax
%. R
ngmamax penadai xcax i ngma

nma r namax inacuax i guxma i


duxg i tama Tupanax cuaxgx,

  r ngmac penapoxcuexcax i


ngxmax. 14R nma ya Tupana r
ngma tog i nachixaneg! 8-9R
nx narngxee ga nor duxg ga
ngma nor ex gacg r nor
Iratanx nax nor uangx
ngxeer ug i poraex r
naporamaegxcax. R ngemacax, Pa
cadnamax peyachotag nax
Iratanx i Aixcma Tupanaar
ngmac peyanguxxcax i ngma

Dux, 
poxcu i Tupana namax uegux! R

picuaxxg. 
nma ya Tupana r aixcma t
naxunetax nax nor duxg
tmamax natax ya guxma ya
cax. %
. R
ticuaxxg ya Cori ya Tupana!
nx picuaxxg ya Cori ya Tupana!

149

k150

Guxma i ngma Tupana


x r nx nicuaxxg

ya Tupanax
picuaxxg! R
 picuaxxg! R
 
ngxmagxe i nma nangexmax
nx picuaxxg! 2R nx
picuaxxg naxcax i ngma mex i
nor poramax naxx! R nx
picuaxxg er guxguma

150

1Cori

nangexmaecha r nataxuma i nor g

506
r nor gux! 3R corntamax r
rpamax r rpaxacmax nx
picuaxxg! 4R padrugmax
piyxecma nx picuaxxg! R
%g i
txxmax nx picuaxxg! 5R
paxetarug i tachinx r
itagaxmax nx picuaxxg! R
paxetarug i tachinx r gaxmax
nx picuaxxg! 6R guxma i
ngma ingtancx r Cori ya
Tupanax yacuaxxg! %
ya Tupanax ticuaxxg!

PROVERBIOS
(Ucuxegchiga)
Ucuxeg i aixcma tx mex

1ucuxeg

ya Dab
nane ya Charum ya
Iratanxgar e . 2R
nma r nor duxgcax nanaxmat
i aa ucuxeg nax namax
nangexxcax nax uxc t ng
nangechagcma namaxxcax r
uxc t ngmax namexgaxcax
ega taxacr guxchax ngcax
nanguxggu. 3R nma nanaxaxe
nax nor duxg r mea naxx
yacuxcax nax ngmac
Tupanape r mea
duxgpenamaxxcax. 4R
nanaxaxe nax ng%gx
r mea naxx yacuxcax. R ngma
ngextxgx i naechitamare maxx
r nma nanaxaxe nax ngma cuax i
aixcma mex nx ngexmax. 5R
ngma aixcma naxx icux r t
ucuxeg nax
ngmac yexerax i cuax nx
ngxmaxcax. 6R ngmac t nx
nacuax i ta i ngma
ucuxeg r ore i cuaxrug i ngma
duxg i aixcma nx icuaxchix

nx ixugx. 7
aixcma cuax tx ngexmaxe? R

ya aixcma cuax tx ngexmaxe.

%xmarex .
Ucuxeg i ngextxgxca
8

cunatar ucuxe! R tax i nx


curngmax i ngma cu namax cux
nguxeex ! 9Er ngma ucuxe
i cur merux 
cuchag re
ngaxcuerurx . 10R ngxguma
ngma chixexar rug cux
xgcha 
, Pa Chaunex! 11Er anagrg
t cux: %!
%tayacuxeg nax
cax i
yamaxgxcax r nx ingex
a petx! 12R
ngexrx i ngm
xg i mex
 . 
dux i yux rx t
%. 13R guxma i mexg
r t tx nangexmag r tachig r
t tayapaxx namax i ngma naxcax
507

13
ing xgx. 14
nax! R toma r cumax t tangau i
ngma naxcax ing xgx, anagrg
t. 15 %
cuxmc, Pa Chaunex! R paxa nxna
ngma duxg i ngmac
chixex!

Ngma ucuxeg r porac


wxi i mex tx

1

chor ucuxe! R cuggu


namax nangux! 2
ore i cua! R ng
t cuax cux nangexma. 3R ngxguma
cuyumxgu r gux i cur
ngchamax naxcax naca i ngma
cuax nax aixcma cux cucuxcax!
4R noxtacma cug inax nax naxcax
cudaux i ngma cuax oma diru i
irtaxuxcax cudauxrx! 5R
ngxguma r t nx cucuax i Cori ya
Tupanax nax cungechax, r t nx
icuyangau nax uxc aixcma
Tupanax cucux. 6Er nma ya Cori
cuax txna naxx, r
naatancx i
ngma cuax. 7R nma ya Cori ya
Tupana r tx narngxee r txna
nadau ya yxema aixcma mea
naxpemaxx r taxuxma i
chixex gxe. 8R txna nadau ya
yxema mex 
napox ya yxema aixcma naga
. 9R ng
r t nx cucuax i ngma nacma i
aixcma exgux r t naxcax cudau i
ngma aixcma mex. 10R t mea
cux cucuax r t nx cucuax nax

508
uxc tax cuxna naxx i ngma
cuax. 11R ngma nax mea nape
imaxx r taxx icux r ngma
guma chixexna tx
poxx. 12-15R ngma mex i cuax r
mex   napox nax tama
cax,
cax i ngma
duxg i chixex i nx rxoex i
nacma i mex r chixex i nacmacax
daugx, r taxcma chixex gx
r naxchixgx i ngma nor
chixex. 16-17R ngma cuax i
 
cux poxx nxna i ngma ngex i
ngex i natex tx r tama
 r nor
dexamax chixex gachax.
18R

ngma nama i ngma


ngexchi, r
rx . 19R
yxema ngma ngexpatagu chocuxe r
mar chixexgu tg tayixx, r tx
 i maxcax
tadaugx. 20Pa Chaunex r ngma
nama i mex gax! R
ngma nacmag i aixcma
Tupanape! 21Er yxema
mea Tupanapemaxxe r tama
chixex gxe, r t namax i tmaar
max 
x. 22Natr ngma duxg i chixex
   i
.
Ucuxeg i cuax txna x

Chaunex tax i nx
icuyarngmax i chor ore i cux
changuxeex ! R mea cuggu
namax nangux i aa chor ucuxeg!

1Pa

34

509
ngmac t namax i cur max r
aixcma t cutax. 3R tax i nx
curxox nax cumecmax r
quixaixcmax! R nagu namax r
cuggu namax nangux 
nachag yig nagu ixechaxrx! 4R
ngmac ya Tupana r duxg r ta
cumax natax r cux nicuaxxg.
5R gux i cur maxmax nagu yax
2R

ya Cori ya Tupana! R tax i


cuxrtama cua! 6R
guxma i taxac icuxx
Tupanamexe! R nma r t
cumax inacuax r mea t nanguxuchi
i ngma cuxx. 7R tax i nagu
cuyaxx i cuxrtama cuax! R nxna
ngma chixex r Tupanaga
! 8R ng i
aixcma mex nax cuporaxcax. 9R
Tupanamax nangau i cur ngmaxg
r nxna nax i ngma nxraxx i
nor o i cur nanetg i nxna x!
10R ngxguma ngmac cunaxxgux
r nma r t nayamuxx i cur
nanetg nax napacugxcax i cur
bnuchixg r ngma cur chocag r
t nacugmax nargug. 11Pa
Chaunex tax i nx cuxox i
ngxguma Cori ya Tupana cux
rexchixgu! R tax i cunumax
ega ngxguma cux naxucuxegu! 12Er
nma ya Cori ya Tupana r tx
naxucuxe ya yxema tx nangechaxxe
 
nangechacx naxucuxexrx.

27R ngxguma tex cur ngxeec


ax
caxgu, r tama name i txna
cunachuxu ega cux nangexmagu i
ngma cuxna naxcax tacax. 28R tama

name i moxcax cunaxxchi i ngma


ngxee i uxmatama cux tauxchax
nax cunaxx. 29R tama name i nagu
taxacr chixex tmamax
cux ya yxema cuxna ryoexe. 30R
tax i naxcax cudaux nax texmax
cunux ega taxema taxacr chixex
cumax xgux! 31R tax i cux
nangchax i nacma i ngma yat i
mxaxex r tax i nx
cuyadauxx! 32Er nma ya Cori ya
Tupana r nx naxo i ngma chixex
gx, natr tx nanatauxchaxexe
nax namax taxmcx ya yxema
mex. 33R nma ya Cori
ya Tupana r chixex napatacxmax
naxuegu i ngma chixex i dux,
natr mex tmapatacxmax
naxuegu ya yxema nape.
34R nma ya Cori r nx nacug i
ngma cugaxegx, natr
tmamax namecma ya yxema
mecmagxe ya tama tg
icuaxgxe. 35Er nma ya Tupana r
tmamax natax ya yxema mexgu
, natr nx naxo i ngma
x.

Ucuxeg nax mex cax

ngma mex i duxgcma


r oma ngexacax
yangunegurx  r
ngmac yexera ningchig uxmata
nangonexchi. 19Natr ngma
nacma i ngma duxg i chixri
maxx , r oma anexrx
. R ngemacax tama nx nadaug
nax ta% nape
ngxmax. 20

18R

4, 5, 9

510

aa chor ore i cumax nx chixux r


nagu namax! 21R tax i nx
cuyarngmax! R mea cuggu
namax nangux! 22Er ngma chor
ore r aixcma max txna nax ya
%. R
tmaxnecarx
. 23ngma
guxar yexera nxna cudaux 
, er ng
max gax. 24R cugna
nadau nax tama dorax quixuxcax
rexna texx xxcax!

mexmax cutax. R ngma cur


ngcha %!
20Pa Chaunex R txc namax
cumax  i ngex? R
txc nxna cunapa i
tama cuxma? 21R nma ya Cori
ya Tupana r cux 
meama nx nadau i ngma cuxx.
22R ngma nor chixex inaxxgagu
t napoxcu i ngma dux i chixex
x. R ngma nor chixex
yanix taxacmax
yanixrx. 23R ngma tama ucuxe i
mex xgagu r t

Ucuxe nax tama nai i ngemax


taxnear ngchagu inguxcax

. R ngma nax


nangexmarexgagu r t inayartaxu.

Chaunex chox 


ucuxe i cumax nx chixux! Er
choma r nx chacuax nax txc
cumax nx chixux. 2R ngmac t
cuxux r nx cucucma t
quidexa. 3R ngma ngex i ngex r
mexechix i dexamax nidexa er nx
nacuaxchi nax uxc tx
yapuxx. 4Natr ngxguma naga

1Pa

% 
nangu
txgu cunguxrx. 5R ngma ngex
i ngex 
i cux nagax, r ng% 
cungu i ngma poxcu i tagutma gx.

8ngma ngex, r
na cungaicamax!

18%x%%
cumax i ngma cuxmaxchi. 
tax ng%
cux ngexmax. 19

Ngma cuax i mex r ngma nge r


tama namax nawxigu

8R

ngxguma cunaxucuxegu i
ngma tama ucuxe x
r t cumax nanuama. Natr
ngxguma cunaxucuxegu i ngma
naxx cux r t cumax natax.
9R ngxguma cunanguxeeg
u i ngma
dux i cuax nx ngexmax, r
yexerac t nx nacuax. R
ngxguma cunanguxee x
i mecmax r t yexerac cua
nangu. 10R yxema cuax tx
ng. R
ng
tacuax nax aixcma tmax tacux.

13R ngma ngex i ngexmarex r


naxoregtaax r nidexaechamare. R
tama naxx nacuax, r tama naxne
ega taxacr chixex naxxgu. 14R
napataa ma i

9, 12, 13, 15

511
duxg nx daux. 15R tmacax
a chopetxe, r
naca ya yxema ngm
anagr: 16-17Pa Ngextxcg i
Tauxta Ngex Cuaxgx%
chauchi! R ngma dex i
r narchi xmae r ngma
naxcax ingx
%x r nachi ,
anagr tx ya yxema tama
%gxe. 18Natr i tmag r tama
nx tacua ga
guxema txna naxugxe.

Nacma i mexchiga r
nacma i chixexchiga

12

16x

i tama
naxx cux r
nanuchiaxe. Natr ngma dux i
naxx cux r nx

nanataxurax
nangaxgu. 17R yim yat ya
ixaixcmac r ore i aixcmax nixu.
Natr ngma dux i dorataxx r
dorax nixu. 18R nangexma i dux i
nor dexamax tx chixexeex , natr
ngma dux i aixcma nx cux r
nor dexamax tx nataxxx.

22R nma ya Cori ya Tupana r nx


naaxtmx i ngma idorataax gx.
Natr tmamax natax ya yxema
aixcmax ixugxe.

25R ngma i xchix r yatx


narmachixx. Natr ngma ore i
mex r nanataxxx.

28R ngma mex i nacmag r


max naga. Natr ngma
chixex  naga.

Ngma nx cuxar ucuxe r name


1%xx
cux r mea nanatar ucuxe
nayaxu. Natr ngx
r nx naxo i ngma ucuxe i mex.

18R tex ya nx oxe i ucuxe i mex


r tagutma cuaxg

13

r chixri t tmachiga nidexag r


tangear ngmaxx . Natr yxema
ucuxe i mex r duxg
r t mea tmachiga nidexag. 19R
ngxguma tex taxac tx ngchagu
r tanayaxuxgu i ngma nagu
, r tx %x .
Natr ngma duxg i naechitamare
maxx 
i ngma chixex i naxgx. 20R
ngxguma duxg i nx cuxmax
cuxmcgu r nax 
cuax. Natr ngxguma ngma duxg
i naechitamare maxxmax
cuxmcgu r naxrx t icuyartaxu.

24R tex ya tama tmanex ucuxexe


r tama nx tangecha. Natr yxema
nx ngechaxxe r
tayanaexchixx. 25R yim yat ya
aixcma mexguma
nx nangexma i taxac nax nangx.
Natr ngma dux i chixexgu
r nx nataxu i nor na.

Duxg i naxx icux r


duxg i naechitamare maxx

ngma ngx ga i
memarex r nu inarxoxx.
Natr ngma ngx %

15

1R

1516
r nanayexeraxx i ngma nu. 2R
ngma du x g i naxx
icux a i ore i
cua . Natr ngma
du x g i naechitamare maxx a
 . 3R
nma ya Cori ya Tupana r guxx ma
nadau er gux 
tx nangug ya yxema mea maxxe
r nanangug ta i ngma chixri
maxx .

8R nma ya Cori ya Tupana r tama


nanayaxu i nor mare i ngma
duxg i chixex gx. Natr
taxc nanayaxu i tmaar yumx
ya yxema aixcma mea maxxe. 9R
nma ya Cori ya Tupana r tama
nacmamax natax i ngma duxg
i chixex gx, natr tx nangecha
ya yxema mea napexe. 10R
yxema nx  i
ngma mex i nacma r Tupana r
porac t tx inayarexchixx.
R yxema tama nayaxxe i ucuxe i
mex r t tayu.

16Ngma muar ngmaxx


gx r

guxchaxgu namax naxcax i nor


ngmaxg. R ngemacax i yixema r
narmemae i namax tatax i ngma
noxre i tr ngmaxg i tx
ngxmax .

29R nma ya Cori ya Tupana r


ngma chixex
gx. Natr tx nx 
tmaar yumx ya yxema aixcma
mex gxe.

512




16

1

taxac
naxxchax, 
nx cuc nax uxc t nanguxuchix
i ng. 2R
naxcax name i
guxma i ngma naxx, natr Cori ya
ngma nor
 . 3R ngma
cuxxchax r Cori ya Tupanamexegu
! R ngmac i ngma nagu
r t mea cux nanguxuchi.

9
taxac t tax. R u
tanaxaxe i Tupanamexe
nma namax inacuxcax.

18R ngma nax yig


icuaxgxgagu r guxchaxgu tayi.
R ngma nax inuexgagu r chixexgu
tayi. 19R tama name nax ngma
diruxgx i ng icuaxgxrx
xx. 
ngma ngear diruxgx i tama ng
icuaxgxrx xx. 20R
Tupana tx narngxee ya yxema
. R natax ya yim yat
ya Cori ya Tupanagu yoxc.

25R nangema i nacmag i


duxgcax mex, natr ng
tx nagagx .

33R nma ya yat r nmatama


cma nanax i ngma
naxxchax. Natr ngma Cori ya

1620

513
Tupana naxaxex% 
nanguxuchix i guxma.
Tupanapexewa mea iwx

17

1

i
ngunexgu tax i na
nangxgx ega nuecma ngmax
namaxgu i ngma duxg. R

nangechagcma xrax i na
ngmax nangxg.

5R tex ya yxema ngear


dirux ex cugxe, r Tupana ya tx
ngoxeec pe tax. R
yxema taxxe ega ngxguma
guxchax tx petgu ya yxema
ngear dirux e, r t tapoxcu.

9R ngxguma tex tmamcax


nx rngmagu i ngma guxchax i
naxx, r nx tangecha. Natr tex
ngma chixex i
tog tmamax x , r
gachixx.

17R ng, r
guxguma tx nangecha. R
ngxguma guxchax taxcax nguxgu r
taenexxchirx .

27R yxema cuax tx ngexmaxe r


nanoxre i tmaar dexa. R yxema
tmax cuxe r tangeaxmare r
%.

8R ngma oregtax r oma


rx , r
tauxchac duxgar max.

18

yim tor con nx ixux i


imaxx rexna
iyuex. R yxema idexaxchixe r
tmaar oregagu ngx tinge. 22R
ng
cuxmaxrux r ngma r guxar
yexera rmemaex 
cuyangaux. R ng cucuax
nax Tupana cux rngxeex .

11x i naxx
cux %
21R

19

ega tex namax nuxgu. R nor


merux  iyanangmax i
ngma guxchax.

14R tr pap r tr mamx


ngmaxg,
natr Tupanax tayaxu i
taxma%xx cuaxc.

18R nxna nachog ya cune omarta


cux natauxcha nax cunaexchixx!
Natr ngma nax cunaexchixx r
tama name nax cuyamaxchix.

Ngma ngx i nacuchix


r duxgx nanuexexe

ngma ngx i nacuchix


r duxgx nuxica
naxuegaxx. R ngma ngx i
axchixg r duxgx nanuexexe. R
ngxguma nangxegu r taxema
tmax tacucma tidexa.

3%xx cuc r
aaxe. Natr ngma yat
tama nachoxg
i tama naxx cux r nucax nadau.

20

1R

20, 22, 27
9

atarg: Chor max r name r


changear pecdu, atagr.

19R ngma oregtaxx r tama


namax nangux i ngma guxchax i
tama mex nax gux nx cux. R
ngemacax tama name i namax
cuxmc i ngma oregtaxx.

24
tamax inacux. R taxema nx
tacuax nax taxac t tx ngupetx.

Tupanapexewa r nawxigu i ngma


r ngma ngear dirux

dirux
2R ngma muar dirux
r
ngma ngear dirux r
Tupanape
ngma taxre r nma nanax.

5R ngma nama i ngma duxg i


chixri maxx  r
%max nanap. Natr ya
yxema tmaar maxna duxe r tama
ngmagu tangu. 6R nabuxgutama
mex i nacma nanguxexe ya buc, r
ngxguma nayaxgu r tagutma nx
inarngma.

9R yim yat ya mecmac r


Tupana r mex t namax naxuegu er
yxema ngear diruxgxemax
nangau i nor na. 10R ngxguma
noxtacma cuyamugachigu i ngma
x, r mar nataxutma
i nu i dux, r t inayarxo
nax ngna nangaex r ngmax
naguxchigagx. 11R nma ya ex gac

22

514
r tmamax natax ya yxema
ixaixcmagxe. R tmamax
naxmc ya yxema mex i oremax
idexagxe. 12R nma ya Cori ya
Tupana r nxna nadau i ngma dux
i naxx icux natr inayanaxoxx
i ngma idorataxx nx ixux i ore.

22-23R tama name i chixri namax


icucuax i ngma ngear dirux i
. R
tama name i ex gacx
cunaxux i ngma tama nx cux
. Er nma ya
Cori ya Tupana r nor poxrux 
r t cux napoxcu. 24-25R tax i
namax cuxmcx i ngma duxg i
nueaxex r chixecmax! Er
ngrchi t nacmacax cudauxtae r
ng%% 
cungexmaxx.

Tama name i tex tgtama ticuaxx


1R tax i cug quicuaxx
naxcax i ngma mox
cuxxchax! Er tama nx cucuax i
taxac t cux ngupetx i moxar
ngunexgu. 2R tama name i cugtama
quicuaxx. R narmemae i tog cux
nicuaxxg.

15R ngma ngex i nuxaxex r


oregtaxx  i
tama yachaxchixrx 
nayachaxchix . 16R
 nx tarxoxx i
nacma i chixex, er oma buanec ya
%chixcrx .
R oma chx i chixx i

27

2730

515
taxme
ingexmaxxrx .

Mex tayaxu ega mea imaxgu

Natax i ngma duxg i


Tupanaar muggu imaxx

29

1R

yxema tama nayaxxe i


ucuxe r paxa t chixexgu
tangu r mar tataxutma nax tex tx
rngxeex .

18R ngext duxg tama Tupanaga


.
Natr ngma duxg i aixcma
 r nataxg.

25R ngma nax yatggamare


% .
Natr ng
r ng.

ngma chixex x r

ngchiggu. Natr ngma aixcma
mex  taxucaxma
namu. 2R ng
nachixanear ex gac chixri nor
duxgmax icuaxgu, r ngma nor
duxg r nanue. R ngemacax ngma
nor ex gacx nataxchig r tox
naxunetag. Natr ngma ex gac i
aixcma mex i mea nor
duxgmax icux r nor duxg

r namax nataxg.

Agruar ucuxeg
9xe i
1R nma ga Agru r Yque ga
Tupanaar mug, r nma ya Tupana

  nx 
Machc. R aa
tmaar yumx. 10R ngma dux i
k%
chixex gagx ya yxema
Ucmax nx yaxux. 2
mex, r nor guxchaxgu
anagr: R choma r taxuxma
ttama nangu. Natr ngma yatg i
chacuaxg. R
Tupanapex gx, r
xgar cuax.
3R ngxguma tama nx chacuaxgu i

mex t nayauxg.

ngma duxgar cuax r uxc t


13R ngma dux i nor pecdu
nx chacua% ya

icx   nx naxpet. Tupana ya nec? 4


Natr ngma dux i nx ixux i
 
 ? R tex tgmexegu
nor pecdu r nx rxox, r Tupana r ng
r t nx nx inayarngma.
tayayauxema ya buanec? R tex

tmachirugu tananuquepchix i tax i


23R ngma dux i tx
taxt? R tex tanax ga oma ga naane,
icuaxxar yexera mex tamax nax r nx tixu nax ngexta yacux? R
i ngma dux i tx ixux  tama e  ga naxc? R
.
ngxguma nangexmagu i to r taxac

i naga r nanega ega nx

28

1R

30

3031
cucuaxgu? 5R nma ya Cori ya Tupana r
tx napox ya yxemag nagu yaxgxe.
R guxma i nor uneta i tamax nx
yaxux 
yaxx. 6R tama name i cunaxt i
ngma Tupanaar ore i nx yaxux. Er
ngxguma cunaxtgu r nma r t
cux nanga r ngmac t dorataxx
cux xx. 7Pa Tupanax, r taxre i
ngx ee naxcax
chacax. R choxna nax i ngma taxre
naxpa nax chayux! 8R chox
rngx exe nax tagutma chidoraxc ax r
tama texx xxc ax! R tama
chanaxaxe nax chamuar dirux
rexna changear dirux . R c
choxna nax i ngma nagu mex nax
chox nangexmaxc a
ngunexar na! 9Er ngxguma chi
chamuar diruxgu r yaxxgu r
ngrchi ngmagagu chi cux
icharngma. R ngxguma chi changear
diruxgu r ngrchi chang x r
ngmagagu chi chixri cuchiga nidexag i
dux, anagr.

nicuaxx i ngma nge i mec

31

10

iyarngaux 

516
%xx cuaxc. 
oma nutag ya ngaxruar yexera
. 11
. 
r nx irngxee nax ngmac
taxuxma nx taxuxcax. 12
r gux i ngunexgu nax namaxx ya
%xxx.

20guma taxac
txna ix ya yxema ingear
diruxgxe r yxema taxac tx
taxxe.

25
pora, r tama
naxcax ixoegax i mox ar
ngunex .

28R ng
nicuaxxg r anagrg:
29,
natr i cumax r guxcma i ngecg
, anagrg. 30R
ng
%ng
mechamet r ta ningupetchig.
Natr ng
 icuaxgx.

ECLESIASTS
(Nguxeet aeruar ore)

Guxma i ngcha r

16-17R

yexguma r chaugnatama
chaca r achagr: uxmax r
duxg r nx nixug nax choma r
nx chacuaxchix nor yexera ga
yema nxra e  ga
Yeruchar. Yer chaug ichax nax
naxcax chadaux nax cuax chox
yexmax nax nx chacuxcax i
ta r taxac
ca. Natr
nx chicuaxchi r guxma i ngma
 r oma buanecx
yayauxchacr. 18R
ngxguma yexera nx icuaxgux, r

natca

1-2

yaxux ga guma orearu urux ga


Dab nane ga Yeruchar%ex gac
: R guxma i ngmaxg r
natca, r guxma r
nayacuax. 3R taxacr mex nayaxu
%
napuracx ? 4R
duxg r nibuetan r tog r
niyuetan, natr oma i naane r
nanaxai xrgumaraxmare.

yexera tachixex. R ngxguma


yexerax i cuax tx ngexmagux, r
yexera ngx tinge.

Orear urux ngupetxchiga


13

icharxux. R naxcax changux i


gux. R
tax i guxchax 
 ya Tupana nax
ngmatcax. 14Er
guxma i taxac ixx i oma i
ca


.

Ngma ngcha r ngma cua


natca

1R

chaugmax achagr:
uxma r t nx chax i ngma
duxg nagu maxx r namax
nataxgx, r chaugx t
chanadetaquexe i muxma i
ngmaxg.ng
r natca. 2R ng

517

k2
nx chacuax i ng
natca, r ngma
chaxunear ngcha
namex. 3R chaux
  chax ya yima
bnu ya ngchiacar pora. R namax
chaug changxx nax ngmac nx
chacuxcax r name nax ngma
naxx ya yat nagu i ngma
ngunex
namaxx. 4R tax ga purac chax.
R chanaxx ga ex gacpata ga
taxchine r mexechine. R choxrtama
banec chox nayexma. 5R choma
ichanato ga nanetg r chor
putranecg. R yexma chanatog ga
naguxraxx i nanet i ori xnaxcax.
6R puchu chaxxxexe nax yema
dexmax yamegxcax ga yema
nanetg ga chatogxx. 7R
duxg ga puractanxrux ga
yatx r ngex r naxcax chataxe. R
chox nayexma ta ga tog ga chor
duxg ga chauchigutama buex. R
yexgumarx ta r yema Yeruchar
nxra e ar yexera chox
. 8R
chox nayexma ga muxma ga iru r
dirum ga tog ga nachixanegar
ex gacgx
chayaxux. R chox nayexma ga
duxg ga iyatx r ngex ga
chauxca. R chor ngcha
chax r chox nayexma ga ngexg ga
namax chamaxmarex. 9R yemaac
nata ga chauchiga. R guxma ga yema
nxra Yeruchar%ex gac
ar yexera chox nayexma. R

cuax. 10R guxma

518
ga yema chox ngchax r chanax.
R taguma chaugna chanachuxu ga
taxacr tax. R guxma ga chor
puracmax chatax. R yema tax
.
11
guxma ga yema chaxx r yema
purac ga guxchaxc chaxx. R
 chacuax ga
natca ga yema r
oma buanec ya
yauxemachacr. R
taxuxma i taxac i mex i
ngngxmax. 12R

ngmax chanangu i ngma cuax r
ngma natca. R
taxac i to i purac t nax i ngma
%e ? R ex na
ngma mar xttama naxx? 13R
uxma r nx chacuax r ngma
taxx nax icux r nx narmemae
i ngma nax taechitamare imaxx,
ngxgumarx i ngma ngonex r
ngma anexx nax namemaex. 14R
ngma dux i naxx cux r mea
nanangug ega taxac naxxgu, natr
ngma naechitamare maxx r tama
%taxac
nax. Natr chanangug i ngma
naxx cux r ngma naechitamare
maxx r ng 
gux. 15R chaugmax achagr:
Ngma naechitamare
maxxrttama chayu i chomax. R
ta namex i guxma i
ngma chor cuax? R ngma r ta r
natca. 16Er tagutma
tex nxna tacuaxchi i ngma dux i
cuax nx ngexmax r ngma dux i

k23

519
naechitamare maxx. R ngxguma
nangupetxgu i ngunexg r guxx
tarngma, r ngma nx cux r
ngma naechitamare maxx r ta
nayue.

20R ngxguma nxna chacuaxchigu


ga yema chaxx ,
r chaugmax chixauxchi nax
yemaac porac chapuracx. 21Er
ngxguma tex ya nx cuxe r
taxucma mea puracxe nax
tangemaxx cax r natcaxmamare
tapurac, er guxma i ngma tayaxux

naxcax ixxx . R
ngmac i tmaar purac r
natca
ngmax . 22R
ta namex ya yat nax
porac napuracx r naxcax
naxoegax ? 23R
gux
namaxx r ngx ninge, r
nachixex. Chtac r taguma
narng i nax. Ng
ca . 24R
ngma rmemaex nx ya yim yat
 r naxaxex r
nangx i ngma nor puractan. Er
guxma i ng
. 25R tex ex na tachib r ex na
tatax 
? 26
tmax tx cuaxeex r txna
naxx i cuax r tax ya yxema
tmamax nataxxe. Natr yxema
chixexar rux , r nma ya
Tupana r tx nayixer nax tg
tamuar ngmaxgxeex , natr

yixcama ya Tupana r txna nanade i


tmaar ngmaxg nax yxema
tmamax nataxxena naxxcax. R
yxema chixex ma i ngma
tayaxux r natca
tmaar ngmaxg r oma buanec
ya yauxemachacrx .
Guxma i taxac i ngmax r nx
nangexma i nor ngunex nax nawa
nangux

1ma

i
taxac i ngxmax 
nor ngunex, 
i t nagu nangux. 2R nangexma i
ngunex i nagu ibux, r nangexma i
ngunex i nagu iyux. R nangexma i
ngunex i nagu itoex, r nangexma i
ngunex i nagu nabx i ngma itox.
3R nangexma i ngunex i nagu
nametagx, r ngunex i nagu tx
yaxxxgx. R nangexma i ngunex
i nagu napogex, r ngunex i nagu
naxpatagx. 4R nangexma i ngunex
i nagu ixaxux, r ngunex i nagu
icugex. R nangexma i ngunex i
nagu iyutanx, r ngunex i nagu
ipetaex. 5R nangexma i ngunex i
nagu nutamax naganex, r ngunex i
nagu nuta nadex. R nangexma i
ngunex i nagu yigna inai xchigx,
r ngunex i nagu yigna toxnamana
. 6R nangexma i ngunex i nagu
taxaccax idaux, r ngunex i nagu
irchaxchix nax taxaccax idaux. R
nangexma i ngunex i nagu namax
inguxx i ngmaxg, r ngunex i
. 7R nangexma i
ngunex i nagu naxchirugu igugx, r
ngunex i nagu nangaxtax. R

k3, 5
nangexma i ngunex i nagu
iyarchianegx, r ngunex i nagu
idexagx. 8R nangexma i ngunex i
nagu yig ingechagx, r ngunex i
nagu yigchi ixaiex. R nangexma i
ngunex i nagu yig idai x, r ngunex
i nagu yigmax rngxmex. 9R
ta namex ya yat nax
x? 10R mea
ngma naguxrax i
purac i yatgna naxx ya Tupana
nax ngmagu inachoxcax. 11R
yexguma nor ngunex
Tupana nanax ga guxma. R
namexechi ga yema naxx. R u
ga nma ga Tupana r duxgx ng
nacuaxexe x
nangug nax nx nacuaxgxcax i
guxma i ngma Tupana mar x, r
ngma yixcra t naxx. 12-13R uxma
r nx chacuax r ngma duxgcax
rmemaex %xx r mex
naxgx. R ngma nax nachibex,
r naxaxegx, r nayauxgx i nor
puractan, r guxma i ngma r
.
14R ngxgumarx ta nx chacuax i
guxma i taxac i Tupana x r
guxgutma nangexmaecha. R
ngma Tupana
x, itanaxoxx i ngma
nma naxx. R Tupana r ngmac
nanax nax guxma nx
ngechagxcax. 15
ngma uxma
ngxmagx. R taxuxtma yixcra
nangox i taxac i tama uxma
ngxmax. R nma ya Tupana r nx
natauxcha nax nateguxx ga yema
mar ngupetx.

520

Tax i chixex i oma i naanewa


16R ngma to i nx chadaux 
nax nangexmax i tax i chixex i oma
 naxaxex
nax mea ngmax inacuaxgx i
duxg r mexgu ngmax
. 17R chaug acharg:
  i nagu
Tupana t nxna nacax ya yim yat
ya mex c r ngma yat i chixex
x. Er t nangexma i nor ngunex i
nagu t nangx i ngma mar
ngupetx r ngma cc x.

Natca
yig imuar diruxeex

ngma dux i diru nx


ngchax r guxguma yexerax
i diru nanaxaxe. R ngma nor
di, r ngcax r
taguma nx ningu. R ngma r ta r
ca. 11Er
ngxguma yexera tx nangexmagu r
yexera tanaxaiyax. R ta
name i ngma mux i diru nax nx
maxxicatama itaxx?

12R

10R

yxema puracxe r nangexma i


ngunex , r
nangexma i ngunex i nagu mea
tachibx, natr guxguma mea tape.
Natr ngma diruxchix r nor
dirugagu taguma mea nape. 13
i nacma i aixcma ngecha txna
xx . R
ngma nacma nax imuar
ngmaxx r nor yorana ttama
guxchax nax. 14Er ngxguma tama
mea tx nanguxuchigu ega taxaccax

k5, 11, 12

521
tataxegu, r ngrchi ngxma t nagux
i guxma i tmaar diru. R
ng
a
tmane, r taxuxtma naxcax ngm
15

tatax. R yema taxuma ga


ta%
nangux, r ngmac ttama nategu.
R yema noxri nabuxgu r nax
nangexchiruxrx 
ngxguma nayuxgu. R taxuxtma ga
 r
t ninge.

18R ngemaca
u%
Tupana tx maxexeex , r ngma
rmemaex r tax txna x 
nangx r yaxaxx i ngma tr
%
naxcax ipuracx. 19R ngxgumarx
ta ya guxma ya yxema Tupana mux i
tmaar ngmaxg txna x, r
nma ya Tupana tx namu nax
tanangx r tayaxaxx i ngma txna
x. Er ngma nax tanangx r
tayaxaxx . 20R
ngma nax Tupana tx
taxxxgagu r tma r tama
porac naxcax taxogax nax
 i tmaar max i oma i
.

1
curngxee, er yixcra i
nmag r t cux narngxeeg .

11

4R yxema guxguma buanecx


nanguxexx e nax nangupetx, r
tagutma tatoe. R yxema guxguma
pucx nanguxexx e nax

iyanaxoxcax, r tagutma tanabuxu i


tmanetar o. 5R ngxgumarx nax
tama nx cucux  
ya buanec r tama nx cucux nax
uxc tangx 
, r ngxgumarx ta tama
nx cucuax nax uxc taxac naxx
ya Tupana ya guxar rux . 6R
itoechigama er tama nx cucuax
nax ngexnerne ya naxchire t cux
rxx, rexna guxne t rx.

Ucuxeg i ngextxcgca
9R

natax Pa Ngextxcx, r
oma r ta cupora! R natax namax
i ngma cux mex oma r ta cux
natauxcha! R nax i ngma nagu
, natr nxna nacuaxchi
nax guxma i ngma cuxxcax r
Tupana t cuxna naxcax naca! 10R
cug nx rngmaxx ixoegag, r
 naxoox i guxchaxg! Er
ngma mexechix i ngunexg i nagu
ingextxx %
.

1R uxma nax cungextxx,


r nxna nacuaxchi ya yim
Tupana ya cux ngoxeec r oma r ta
cuxcax nangug i ngunexg
namax i nor guxchaxg! Er t
cuxcax nangug ya taunecg ya nagu
acuc:  name nax
chamaxx, acux. 2R nxna
nacuaxchi ya Tupana ya cux
ngoxeec oma r ta nabaxi ya axc,
r tauemac, r xtag, r naxpa nax
naxchianex r napux! 3Er t
nangu i ngunexg i nagu cuyax r

12

k12
cuxune r t niduxrux, r guma
cuparag ga poraene r t
nanaturachitan, r noxrettama ya
cupta nayaxg nax cuchibxcax, r
  gu cudau. 4R ngxguma
ngma ngunex
ngma cuxmachi xe  
taxacx , r ngma naga ya
cuxcax t nixgachig.
R ng 
  . 5
r t cumu, r cumax 
cux %. x i
puxerux r turax, r ng itmarex
. R cuxmaxcax r nataxutma i

522
cur ngcha  . R
ng 
  
naxauxex i duxg er mar cuyu.

13R ngxma nayacuax i chor dexa


r mar nx . R mar
guxxma chixu. R Tupanax
nangechax 
mug! R ngma i ngma
Tupana tx naxaxex. 14Er nma r
t txna naca naxcax i guxma i taxac
ixx r mex rexna chixex 
cc nax
Charum.

CANTARES
(Charumar wiyae)

Charumar wiyae

6m
a

nachianexxg tx ne
ngetaxgxe naemagu i nagxraxx i
pumragar caxix? 7R dcax, r
yim r Charum xg
yangetagc. R nayaxmcg i 60
i churarag i rporamaegx i
. 8R guxma i ngma

icux . R nmag r nx
nicuaxchi nax nor ex gacna
nadaugx. 
xexe i nor
tara nax ngmamax nor ex gacx
napoxgxca%

nangexmaggu i chtac. 9R nma ga


ex gac ga Charum r Lbanucx i

nax namax yangetagaxcax. 10R
 r
dirumnaxca. R yema nor
xcarux r irunaxca.
R yema nor tochicax r naxchiru i
dauxracharaxmax natt. R
naxcx ga

pacg r meama inangaxg yer


nx ingechag. 11Pa Pacg i
Chicx r pechox nax
peyadaugxcax ya ex gac ya
Charum r nx pedaux i ngma
ngaxcuerux ga na nx x ga

ga yema ngunex ga tax nagu
nayaxux!

7R Charum r anagr:
Cuma r cumexechi, Pa
Choxmax, r cux changecha r
nataxuma i taxac i chixex 
ngxmax. 8
, Pa Choxmax! %
mak 
a nagu
Ermtapem

rdaunxcax i ngatex i nagu


naxxmagx i aig i le, r aig i
. 9Pa Mexechic Pa Choxmax,
r chox cug cungchaxexe i
%, r
tama i cuchagmax. R


cungchax, anagr ga
Charum.

523

kk6, 8

Naxmaxar dexa

3R naxma: R
, r nma
. R nma r
ngma nor
, .

6: Cur
max nangexmaxexe r
oma cugchacgu chox quigaxrx
chox xx! Er ngma ngecha r
oma yurx naporaxchi. R ngma
ngcha 

524
cunagaxrx. R ngma ngecha i
porax  r Tupanax
. 7R ngma dex i
gux ngxmax r tama
ningu nax yanaxoxxcax i ngma
ngcha i tx ngexmax, 
guxma i natgar dex r
nayanaxoxx. R
ngxguma chi tex ya diruxchixe
gucma ya tmaar dirumax naxcax
tataxechagu i ngma ngcha, r
 ,
.

ISAAS
(Ichaa)
Duxg ga Yudanecx r
porac chixex naxg

1k

Ichaaxnguxx ga
yexguma Yudanecxar ex gacg
, r Yot, r Aca r
Echequa.  nixu
nax taxac t nx ngupetx ga
. 2R
anagr ga yema ore:  i

aa chor ore i ax: Yema chauneg
ga mea chayaexx r uxma r tama
! 3R ng
nor yorax nacuax, r ngma bru r
nx nacuax i nor chibchica i nor
yora naxcax ngxma x, natr ngma
chor duxg i Iratanx 
porac nx charngxee r tama
chox nacuaxgcha r tama naxx
nicua, anagr ga Tupana. 4R
nma ga Ichaa r anagr: Wxi i
tax i ngecha pexcax, Pa
Duxg i Chixexar ruxg r
Porac Chixri Maxxx, er pema r
chixexar ru, r
naneg i pecduxgx . Pema r


Tupana ya nec r penatax.

11R nma ya Cori ya Tupana r


anagr pex: Taxaccax
chauxngma mux i
pexnag nax chauxcax penadai xcax?
R mar nx charchau i ngma
carnrug i chauxcax pegux r ngma
 i pegux. R
yim nag i ngma tuiru r carnru, r
.

15R ngxguma pema


pexunagmexeggu nax
peyumxgxcax, r choma r t
pexcha. 
namaxgu i per yumx, natr i
  . Er
pema r pemetag, r pexmexg r
%%%, anagr ya Cori
ya Tupana.

18R u
Tupana r anagr: 
%chiga tidexag! R
per chixex%
nadauxuchigu, natr i choma r oma

525

kk12
guxchara i cmxchixrx t
xx. 
axchixrx 
pecdug, natr i choma r oma
rutaxa i cmxchixrx
xx. 19R ngxgumachi
penaxa, r
mex . R t
penangx i guxma i nanetar o i
rmemaegx .
20Natr ng 
, r per uangmexegu t
peyue.
ya ac.

Cori ya Tupana r t guxma i


nachixanegcx ngmax
inanangxmexx

1k

nane ga Ichaax
nguxx nachiga ga Yudanecx r
cx. 2R nma ga
Ichaa r anagr: Ngma ngunexg
iyacuaxgxgu, r daa
Yeruchar r Cori ya Tupanapata r t
porac gux i nachixanecx i
duxgax nangcha nax
yadaugx. R muxma i
nachixanegcx i duxg r nua
daa ma 
Tupanax yanacuaxgxcax. 3R
muxtma i duxg nangug r
anagrg t: %, r daa
ma
ngexmax
Iratanxar Tupanapatana
a tx
tangaicamag nax nma ngm
nangexxcax i nor ngcha r
ngmac nma nanaxaxexcma

526
imaxxcax!, anagrg t. Er nua
ma nangox i Cori
ya Tupanaar nguxeet ae r daa
Yeruchar .
4R

nma ya Cori ya Tupana r t


nanamexx i guxma i
nachixanegar guxchaxg. R
ngma nachixaneg i ngmax
nuex r Cori ya Tupana r t
ngmax nanangxmexx. R
ngma naxneg i namax ng nadai x
r nor puracrux xx.
R taxux 
% dai xcax
ng nax nangexx. 5Pa
Iratanxgx i Duxgx, %,

nanaxaxexcma nagu tamax i
nor ore!

Tupana r t nanapoxcue i
ngma ng icuaxgx

ngma duxg i chixex gx



xmaxgu t ng nicuxg naxcha
ya Cori ya Tupana ya nec r
%%. 11R ngma
ngunex i nagu nangux ya Cori ya
Tupana, r ngma ng icuaxgx r
nape %, r ngma ng
rtagx r nape 
nime. R nxicatama ya Cori ya Tupana
r t inanaex i nor pora i ngma
ngunexgu. 12R ngma ngunexgu r
nma ya Cori ya Tupana r t
nanaxneexx  
ngma ng icuaxgx r ngma
ng rtagx.

10R

kk56

527

banecg ixux ga ore nachiga ga


Yudanecx ga duxg

1R

ngma chomc
irmemaex . R
ng
. R ng
naane ga mex nayexma ga
. 2R
nanaxaiegumane r nananug ga
nutag r yema rmemaex ga ba
yexma natog. R yemanecgu nanax

. R nma

ba r chi yamaixcurax ga nor o,
natr ga yema bag r ningchiax ga
nor o. 3R uxmax r anagr pex
ya Tupana: 
Yerucharcxg r aa
Yudanecxgx r nx pixu!, r
ngma banec i
nangchixx i nor o? R
nagagutama r ex na chaugagu? 4Exna
nangexmax i taxac i tama chaxx
nax tama nangchixaxcax i ngma
chor banecar o? R nangemax i
taxac i tama naxcax chaxx? Choma
r chananguxexe nax namai xcurax i

nor o. R taxaccax i uxma i


nangchixx i nor o? 5R dcax, r
uxma r t pemax nx chixu i
ng namax i
ngma chor banec. R t
chanapoxg i ngma nor poxegux
nax ngmac duxg nagu
pogexcax i ngma banec. R
ngma nor poxegux r t
xcuxx nax duxg nagu
pgexcax i ngma banec. 6R

u chanatax i ngma banec.


R taxxetma tayayoat r
taxxetma tanangi xcanec r
ngmac t chuxchuxg r chixex i
. R t
nxna chaxga i caixanex nax tama
nanecgu napuxcax, anagr ya
Tupana. 7R ngma nor banec i
nx ngchax ya Cori ya Tupana ya
%ngxmac, r ng
Iratanx  ngxmagx.
R nma ya Cori ya Tupana r
nanaxa i ngma nor
mug. Natr ngma Iratanxg r
. R nma
ya Tupana r nananguxx nax ng
nangechagx, natr ngma
 
ngxmax aita naxex.

Tupana r Ichaax nayaxu nax nx


napuracxcax

1R

guma taunec ga ex gac ga


Ucha nagu yuc r nx chadau

. R
yema nor nemax nanap ga yema
nayexmax. 2
x ga
yauxratancx. 
yema r nx nayexma ga 6 ga
naxpext. R taxre ga naxpextmax
, r guma ni ga
taxre ga naxpextmax ng
nidxparag, r guma ni ga taxremax
r nixx. 3R guxma ga yema
x r ng anagrg:
Naxne, naxne, naxne ya Cori ya
%ngxmac. R

kk67
ngma nor ne r oma i naane
namax nanap. 4R yema nagamax r
guma Tupanapataar x r naxxchi.
R nmatama ga guma Tupanapata r
caixanexmax nanap. 5R yexguma
ga chomax r ax:
u%
changecha er t chayu. Er choma
nax dux r chauxetmax
nx chadau ya yim ex gac ya Cori
%ngxmac. R chauax r
%%x%%
dexa. 6R
x r
nigoe r marear guchicax
ga chatax% 
chauxcax nayaxu. 7R guma 
chauanayaxuxchixx, r
anagr chox: Dcax! daa 
cuanixuxchi r ngemacax i cur
chixex r mar inayarxo. R ngma
cur chixexg r Tupana r mar cux
nx narngma, anagr. 8R
yexguma r nx 
Cori ya Tupana ga ax: R texx t
ichamuchix i uxmax? R tex t

?, anagr. R yexguma ga
chomax r chanangx r achagr:
, Pa Corix. c, chox
inamuchi! achagr. 9R nma r
anagr chox: %
chor duxgmax nx ixu i aa
ore!:   i
  nacuaxg
nax ta. 
nax nadaugx i ngma mex i chaxx
  nacuaxgga nax
ta. 10R ngexrma nax
chor oremax cuyaxucuxegx i

528
ngma dux
,  .
R ntama ega ng
yangauxchixexgu naxcha
ucuxeg nax tama nx cax
R ntama ega ng yangexetxgu
naxchangma mex i naxcax
chaxx nax tama nx nadaugxcax
r ngmac tama chauxcax
cax nax choma naxcax
chayataanexgxcax, anagr
chox. 11-12R yexguma ga choma r
nxna chaca r achagr: uxre i
ngunex ng%, Pa
Cori? achagr. R yexguma ga nma
r chox nangx r anagr: R
ng% uxmatta yima
, r taxuxtma
i dux yax r uxmatta ya yima
xx g r
naaneg r nabianemare r uxmatta
chanamux i ngma duxg i nor
, r ngmac i nachixane r
nangecumare. 13100
10 i dux
ngma r ta nadai
rx.
Natr ng 
ngexacaxx i nane i mex,
anagr ga Tupana.

Ichaa r nx nixu
i Emanuar buxchiga

14R

nmattama ya Cori ya Tupana


r t pex nx nadauxexe 
cuaxrux: R ngma pac i taguma
yatx cuaxc r t ngr ixxac. R
 .

kk9, 11

529

Tupana Nane ya
ngxmxruar buxchiga

1

oxnayexmaxgu ga

, 
nanatachigaxx i ngma naane i nat
ya Yud, r
u  i duxg i
tama yaxgx xchigx. 2R
ngma Gariraane ga noxri anex
yexmagx r nx 
ga tax ga om ga ngonexrux. R
yema om r porac tx
nangonetanxx ga guxema
anex. 3R uxmax, Pa
Cori Pa Tupanax, r porac tax
toxcax cunguxx r ngma tax r
aixcma nataxchi. R guxma
tataxg i cupe
tibuxggurx r oma churarag i
nor uangar ngmaxg ngmax
itoyegurx.

6.
R nma ya Tupana r txna nanamu
ya yim nane.  %%
i pora nax tamax inacuxcax. R
 %
naxugx: R Mexechic ya
Ucuxerux, r Tupana ya Poraxchic,
r Tanat ya Taguma Yuc, r Tupana
Nane ya Ngxmxrux . 7R
nma r t ex gac ya Dabchicx
. R ngma nor pora
nax e  r gux i
nachix . R ngma
ngmax nax inangxmxx i
duxg r tagutma inayarxo. R

ngma nax e  r mea t


duxgmax inacuax, r mexgu t
%cax t nadau
i guxguma. R ngmac t nanax
er ng i nagu
 ya yim Cori ya Tupana ya
%ngxmac.

Ore i Tupana nane ya


ngxmxruchiga

11

1

irxxrx 
 
nataxa i guxar e  . 2R
Cori ya Tupanax r guxgutma
namax inacuax. R t nxna nanax i
cuax nax mea naxx nacuxcax. R
t nxna nanax i tauxcha nax
naxuxcax. R t nxna nanax i
pora r t nx narngxee nax
Tupanaar ngchax nacux r naga
. 3R nma r ngxguma
duxgna nacaxgu i nor maxchiga,
 ng
ngxcaxicatama nxna naca. Natr
ngngxmaxca 
i nxna nacax.  
nanapoxcu naxcax i ngma tog nx
ixugmarex, natr ngma chixex i
naxgxca . 4R
yxema togmexengxmagxe r
ngxguma tmaar maxchiga txna
nacaxgu r mea t tmamax
nanamexx.  
ya yxema ngear diruxgxe i
tmaar ex gac chixri tmamax
cuaxgxe. R ngma nor ore r oma
cuai xrurx naxcax i
ngma chixex gx. 

kk11, 14
naaxmax cue axmax t nanadai i
ngma duxg i chixex gx. 5R
nma ya yim ex gac r meama
guxma i nor duxgmax t
inacuax. R ngma ore i aixcma
icatama t nixu. 6R ngxguma
yangucuchigu ya yim ex gac, r
ngma airu i naixneccx r
% 
naxaie. R ngma ai r t
%. R
ngngma aixac r t
.  t
namax inacuax. 7R ng
ngma cha i drax r ngmc t
 
nacag. R ngma ai i le 
t max nanangx. 8R ngxguma i

caxaxegu, r
ngma xtapemaxgu
yaxcuchimexe 
%. 9R guxnema ya yima
ma
r tataxuma ya tex ya chixex xe. Er
oma mr i dexmax napaxrx r
oma i naane r ngma duxg i
chox cuaxgxmax t nanap. 10R
ngxguma yim Dabtaxa ingucuchigu
nax e ca 
cuaxrux naxcax i guxma i
duxg. R gux i nachixanegcx
r t naxcax nayadaug r naxcax
nangutaquexeg. R ngma nachica i
 r t naxne.
Iratanx r t nachixanecax nawoegu
11R

ngxguma yim Dabtaxa


ingucuchigu nax e cax r
 

530
inanaex i nor pora.  
nanangutaquexexexe i nor duxg i
k, , r
, , r
Er,  , r
k aneg i
ngxmagx.  
Iraanecax nanaoeguxx. 12R nma
ya Cori r gux i nachixanegx t
nx nadauxexe cuaxrux. R
t nanangutaquexexexe i ngma
Iratanx. R naanear
gux 
nanutaquexex i ngma duxgu i
Yudanec,
anagr ga Ichaa.

Iratanxg r t Babirniaanecx ya
ex
gacx nacuge

pemax, Pa Duxg i
Iratanxgx, r ngxguma
nma ya Cori ya Tupana pex
nguxxeeg u naxmengma
Babirniaanear ex gac i ngx pex
ingegxx r ngecha pexna x, r
aa oremax t nx pecuge r

14

3-4R

penaxuchixe: Dcax ta


cuma nax cuchixecmax? r taxacgu
nayagux i ngma nax cug
quicuaxx? apegrg t nx.
5Er nma ya Cori ya Tupana r nagu
nayanachixexx i nor pora i ngma
chixecmax. R xraxgu nanabg
ya yima naxne i ngma chixexar
rux.

12R uxc icurngux Pa


Babirniaanear ex gacx i oma
Ngunetxar Woramacurirx

kk14, 25, 26

531
Ibaixchirxex? R uxma r curte i
cumax nax gux i nachixanegmax
icucuaxchirx. 13R cumax r cug
curtupana r cug:
 i naanegu i
Tupanaar  
a chartoxcax. R yima
nax ngm
mane i nagu
nangutaquexene i ngma tupanag i
duxg namax tupanax 
t chanangexmaxx i chor tochicax,
ax. 14R cuma r
acurg: R ngma caixanexar
 
 
%ngxmac, acurg.
15Natr tama ngma cuma nagu
c cux nanguxuchi, er
nagu curte i ngma maxchix i
max i yuexngxmagx,
anagr ga Ichaa.

Ichaa r wiyaemax
Tupanax nicuaxx

25

1Pa Corix, 


. R choma r
cux chicuaxx r mexmax cux
chixuchiga. Er ng
r aixcma cuyanguxx r

cunaxai xrgumarax. R taguma
cuxchicx.

4R yxema ngear poraxgecax r


cumax, Pa Corix, r tmaar poxrux
. R cuma r tmaar ngxeer ux

rngxeeg xe. 
cuchog ya yxema guxchax

ngxmagxe. R cuma r tmaar


dxpechitarux 
axcar naiemax tx iguxe. R
nxna tx cupox i ngma duxg i
chixex i oma taxchic ya puc i
naxcax idexxcrx
, anagr ga Ichaa.

Nor nguxchigagu nawiyaeg i


Yudanecxg

ngma ngunex i nagu


nanguxxgu i nor
uangmexengma
Yudanecxg,  
: R tx nangexma ya daa
 ipoxne
nxna i tr uang. Er nma ya Cori
ya Tupana r tx narngxee r tr
uangcha
% i naxtapx. 2R
%xnax i ngma nor xg ya daa
cax i ngma
duxg i Tupanape r
aixcma nx yaxgx! 3R cumax, Pa
Corix, r mexgu tx exx
ya yxema ixaixcmagxe, er cuxna
taryo. 4R nxna peryo ya Cori ya
Tupana! guma
pexna nadaux, anagrg t.

7R anagr ga Ichaa: Yxema


aixcma Tupanape, r
Tupana tx narngxee nax mea tx
naxpetxcax. R cumax, Pa Cori Pa

26

1R

Tupanax, r mea icuyaexexe i


tmaar max. 8Dcax, Pa Corix, 
tor taxmax tanax i cur ngcha.
R ngma tox
 ticuaxgx. 9R

kk26, 29, 40
chtac r guxma i choru
ngchamax chauguma
. R ngxguma cuma

cucaxcax i duxg naxcax i nor
max, r ng 
yacuaxchitanx i ngma max i
aixcma cupe, anagr ga
Ichaa.

Tupana nayaxucuxe i duxg i tama


x

29

9R

anagr ta ga Ichaa: R
pemax, Pa Duxg i Tama
xx,  pedauxgu
i ngma Tupana x r namax
pebai xchiggu, natr tama
peyaxgcha. R pema r oma
pingexetxrx 
pecuax i ngma nx pedaux. R
oma ngxxrx 
pichxatancx 
taxuxma i ngchix pixaxgchirexgu.

10R

ngemacax i nma ya Cori ya


a
Tupana r yaxta i porax pexcax ngm
namu. R ngma per orear
urugchire%icuaxgx.
Natr tama aixcma pemax nx
nixuge i ngma t pex ngupetx, er

nayatxet nax tama nx
nacuaxgxcax.

13R nma ya Cori ya Tupana r


anagr chox: aa duxg r nor

chor dux, natr tama
. R naa
chox nicuaxxg natr nor

532
max.
R ngma nor cuaxxg r ngma
mug i dux
nanayauxg. 14R ngemacax i choma r
tax i cuaxrug i chor poramax
chaxx t ichaex nax ngmamax
chanabai xgexcax. R ngma nor
ucuxerug i cuax nx ngexmagx r
t chayanatauxx i nor cuax,
anagr ya Tupana. 15R tgmax
tangechaxg ya yxema Cori ya
Tupanachaicuxge namax i
 i anex
taxgx! Er atagrg: Taxema
tx tadau r taxema nx tacuax i
ngma ixgx, atargg. 16R
txc peyatxx i ngma mex i
Tupana pexcax x? R ngma
 r
ngma dux i tx
%. 
ngmax x
anagr: 
cuxx anagr. x r
x anagr:
Cuma r tama cuxx cucuax nax
uxc chox cuxx, anagr.

Cori ya Tupana r Yerucharcx i


duxgx nataxxx

40

3-4

orear urux i tagac ax:


Cori ya Tupanacax penamexx i per
max, 
dapetx imexeex rx! R ngma
ipeyanaexchixx! R
ngma nangatex
cax! R ngma
nangchitaerux

kk4041

533
ipeyanaexchimanexx! R ngma
nangcureanex
penabai xmaxexe! anagr. 5R
ngxguma i nma ya Cori ya Tupana r
t ng nangoxexe nax uxc
naxnex. R guxma i duxg r t
nx nadaug i ngma nor ne. R

ngma ax. 6
tagac anagr: Aita nax!
anagr. R choma r achagr: R
taxacmax t aita chaxx?
achagr. R chox nangx r
anagr: R guxma i duxg r
 paxachitama
. %
boxxrx . 7R ngma natane r
nipa r ngma putra r narexe
ngxguma Cori ya Tupana nagu cue
axgu. xg r
oma natanerx . 8R ngma
natane r nipa r ngma putrachacu
r narexe. Natr ngma Tupanaar
ore r taguma inayarxo r
guxgutma nangexmaecha,
anagr.

27R anagr ta ga Ichaa: Pa


Iraanecxg Pa Acbutanxgx, r
taxaccax pidexagx r aperggx:
Cori ya Tupana r tama nx nacuax
nax taxac tx petx. R nma ya
,
apeggx? 28R pema nagu
 nacux, r
tama nx . R nma ya Cori
ya Tupana ya guxguma ngxmac r
naanear rux , r taguma
nanaxi xchix r taguma nipa. R
ngma nor cuax r taguma inayagux.

29Dcax,

r yxema ipaxe r pora txna


nax. R yxema turxe r tx
nanaporachixx. 30R oma i
ngma ngextxgx
nanaxi xchig.
ngma poraechirx 
narpae. 31Natr yxema aixcma Cori
ya Tupanaax yaxxe r guxgutma
tx ningexacaxchig i tmaar
pora.  r t
taporaama. ngxguma porac
% nagux i
tmaar pora. ngxguma
yx,  ,
anagr.

Tupana r Iratanxgmax inaxuneta


nax nx nangxeex
t

i pemuex, Pa
Iratanxx! Er choma r

chapextagu. R tax i pemuex! Er


. Choma r
pora pexna chax r pex charngxee.
R choma r chor tgnechacmax
pex . 11R guxma i ngma
pexchi aiex r t naxnee r t
inayarmaachitan. R ngma pemax
ng dai x r t inayarxo. 12R
naxcax t pedaug i per uang,
  ipeyangau. R
ngma pex dai xchax r oma
taguma nangexrx . 13Er


41

10Tax

r pexme. R mar pemax


nx chixu r achagr: Tax i
pemuex! Er choma t pex
charngxee , achagr. 14R choma
ya Cori ya Tupana r aixcma pemax
nx chixu, Pa Iratanxx Pa

kk4144
Acbutanxx, 
r per uangpe,
natr tax i pemuex! Er choma r
t pex charngxee. R choma ya per
 r per
ngxeer ux .

Cori ya Tupanaar Du ya Cristu

42

1 
du ya chaporaxc r nx
chaxunetac r namax chataxc. R
 i Chaux i
nex nax ngmac gux i
nachixanegmax mea inacuxcax.
2R nma r t namecma. R
tagutma nipura, tma
. 3R nma r
  naxo ya yxema tmaar
 .  
nayaxchixx ya yxema ngexacax
yaxxe. R aixcmaxchi t mea
guxmax inacuax. 4R nma r
tagutma inarng uxmatta mexxica
ngexmax i oma i naane. 
ngma nachixaneg i yx
ngxmagx i mr-  
mea nanayauxg i nor nguxeet ae.


maxxrux

43

1Natr i uxmax, Pa
Iratanxg i Acbuar
Dux, r yim Cori ya
Tupana ya pex ngoxeec r anagr
pex: Tax i pemuex! Er choma
 changuxxeex . R choma
%chacaxax r
pema r chor dux. 2R

534
ngxguma guxchaxxgu
oma dex i mtamax
pichogurx, r choma r t
chapetangu. R ngxguma
%

pichogurx  ngxma peyi.
R ngxguma tax i guxchax
pechopet
 , r
 
 niyau. 3R

maxxrux , Pa Iratanxgx.

. %ex gac ga
Chrumexegu chayi xeex ga per
uang ga Equtuanecxg r
Etiopaanecxg r Chabanecxg
nax yemaac naxmexcax
ga pemax. 4R yemaac pex chapox
yer porac chox pengcha r
chox peme r pex changecha. R
yemaac nor uangmexegu
chanayi xexe ga yema per uang nax
pex chamaxexeex cax r choxr
cax i pemax. 5R tax i
pemuex! Er choma r chapetangu.
R yxema a
uxmata axc rxcux
r t pex chanutaque
aa pechixanecacax nax
cax.

Tupana r nx naxoox nax


naxchicnaxgx yacuaxgx

44

6R

choma ya Cori ya Tupana


r per e 
ngxeer ux , Pa Iratanxgx. R

kk44, 47

535
choma ya guxngxmaxe r
achagr: 
changexmaecha r taguma icharxo. R
nataxuma i to i Tupana, achagr.

10R yxema naxchicnax tgcax


ngmamax tatupanax cax r
natcangma taxx.

15R ngxguma tex natuxugu ya




xx r ng

r ux. R ngma
yaxxngma nai r chanax i
aa naxchicnax i natcaxmamare
. R ngma uxma nx
chicuaxx naichipexmare
, atarg. 20R ngma duxg i
naechitamare maxx r nagu
nax naxchicnaxmarex
yacuaxxgx r ningexmare. R

xx nax ng


cax ega guane ixxgu. R tog
i naxchipe
. R to i naxchipexe r tmaar
tupanachicna%. R
x r nx
ngemapexegu tacap
ticuaxx. 16R ngma nor ngx i
ngma nai r tmaar xx

%x
. R ngma
dux
nanguxxexe ngma nagu
. R tama nx nacuaxgga
i ngma naxgx 
.

xx, r ng
tmaar namachi. R ngxguma
nangexex gu r tanangx. R mea tx
ningu r tatax. R ngxgumarx ta
ng 
, r atagr: Chatax er
 , atarg. 17R ngma nai i
tx yaxx
tupanachicnax. R nxna taca r
atagr nx: Chox napox! Er
,
atarg. 18R ngma duxg i ngma
gx r tama naxx nicuax. R
oma yangexetxrx . R
ngma nax tama Cori ya Tupanax
nacuaxgchagx, r oma
%rx cuax. 19R
ngma
. R tama
tgmax atarg: Ngma nor ngx
i ngma nai r chor xxrux

Cori ya Tupana r Iratanxax nx


inarngma i nor chixexg

Iratanxg i Acbuar

Dux, r nxna
pecuaxchie nax chor duxg
! Yer choma pex
changexx. R tax i chox
iperngmaex! 22
ichayanaxoxx i per guxchaxg r
per chixexg oma caixanex
iyarxoxgurx. R c chauxcax
! 
changuxxeex ,
21Pa

anagr ya Tupana.

Babirniaanecxg r nor
uang t nx narporamae

47

5R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Bexma ipercho, Pa
Babirniaanecaxgx, r anex

kk47, 51, 52
pebuxm!  
ngma tog i nachix.
6R yexguma namax chanuxgu ga yema
chor duxg ya Iratanxg r pexna
% c ax.
Natr ga pemax, Pa
Babirniaanecxgx, r tama pex
nangechatmx
nor yaxguxg r chixri tmamax
ipecuax. 7R pex
apergg: Guxgutma ngma tog i
nachix, apergg.
 
nax ngma tog i nachixanegmax
ipecux. 8R ngemacax i uxmax, Pa
Babirniaanecxgx i oma Ngec i

, r pema r petax 
mex. R pegx
ax: Tataxuma ya tex ya
taxrx poraxe. R yixicattama tagutma
guxchax 
taturae. R ng.
9Natr pemax nx chixu r ngrchi
gu t pexcax nangu i
ngma taxre i chixex nax nayuex i per
ex gacg i poraex r nayuex i
pexacg.  i
yutexrx 
peyuechirx r naguxraxx i xgux
i chixexx nax pecux, anagr ya
Tupana.

Tupana r nanataxxx i
Yerucharcx

51

4R

anagr ta ga Tupana:
Pa Chor Duxgx r chox
! , Pa
Iratanxx! R choma r t

536
chanangoxexe i ngma chor ore. R
chor mug r gux i nachixanegar
ngonexrux . 5R choma r
paxa t chor dux.
R paxa t chananguxxexe naxme
i nor uang. R chor poramax t
gux i nachixanegmax ichacuax. R
ngma nachixaneg i yx -ar
ngxmagx r t chox
nananguxeeg r t chor porana
naryo. 6R dcax, r dauxgu
perdaun r oma i naanegu
perdaun! Er guxma i ngma
daux pedaux r oma
caxixrx t inartaxu r oma i
rx
t nagux. R ngma dux
maxx r oma muren yuexrx t
nayue. Natr ngma max i chor
duxgna chaxx r taguma nagux.
R ngma chor ngxee r guxgutma
, anagr.

Yerucharcxg r nor
uanmexewa nangux

52

7%x


mataxcax ne
 ya yim orear ngerux i mex
i ore taxcax nua ngec r tamax nx
ixuc nax Tupana tx rngxeex r
tx nanguxxeex naxme
uan. R tamax nx nixu nax Tupana
r tr e  i uxmax.

Ngx t ninge ya yim Tupanaar du


ya Cristu natr t nx naryexeraama
13R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Yim chor du  

537
nor uanx narporamae r t
chanatachigaxx. 14Natr muxma i
duxg r t namax nabai xchie i
ngxguma nx 
porac napx % r ngmagagu
mar tama nanaduxchametrax.
15R ngxgumarx ta r muxma i
duxg i to i nachixanecxg r t
namax nabai xchie. R ngma
ex gacg r ngxguma nx
nadauggu i ngma naxx r t
nape
taxuxtma nixugxe, er t nx
nadaug i ngma taguma nx
nadaugx r t nx nacuaxg i
ng
, anagr ga Tupana.

53

1 Tex t tayax ga yema ore


ga nx ixux? R texcax
nangoxexex ga nor pora ya
Cori ya Tupana? 2R nma ya Cori ya
Tupana r nanaxaxe ya yim nor
du ngexacax
rxx r naxchma%
rx . R
ngemacax
taxxeaxma nangcha. 3R ga
dux, r
nx naxoe. 
ga porac ngx , r
namax nix nax ngx yangex. R
yixema r yexguma nx idauggu r
tama nx tacuaxgcha 
i dux rx
xx. R yemaac nx taxoe r
tama tanayauxgcha. 4Natr ga

nma r nayange ga tr da


r tr guxchax
ga ngx yangex. R yixema nagu
gagu

kk5253
 nx ingexeex
r napoxcux r ne nx yangexeex .
5Natr tr chixex
napi xeeg x.  
ga ngx yangex. Natr yema ngx
nax yangex
tamax rngxmx. R yema nor
otaxcax yataanegx.
6R guxma ga yixema r itartauxe
oma carnrug irtauxexrx. Yer

txrtama ngcha. Natr nma ga
Cori ya Tupana r gum nor ducx
nayangexx ga guxma ga tr
chixexg. 7R nanacuai xg, natr
%
nidexa. R oma carnru i ma
nagagxrx %. Natr

carnru i yoxtarx. 8R
mama ga
chixex nax, r tataxuma ga tex ga
napoxxe. 
tachog. R nanataxchig ga oma ga
. R chautanxgar
chixexgagu nayamaxg. 9R duxg
ga ichixexxtagu nanataxg. R
duxg i chixri maxx
taxgxtangu nanataxg. R yemaac
% 
taguma doramax texx xx.
10
ngx yangex. R nma r ng nax
naxcax ga tr chixexg. R ngemacax
nx nangexma i max i taguma gx
 
. 
nanguxuchix i ngma Tupana nagu
. 11
porac ngx nax yangex r nayux

kk53, 55, 59
 . R yim Tupanaar
du r t natax er t tx nadau ya
muxetama ya mar Tupanape
imexe nagagu nax tmaar chixexcax
nayux. 12R ngemacax i nma ya
Tupana r t nanatachigaxx, r t
ngma iporaexchix
nanangexmaxx, yer ng inax nax
pecducax nayuxcax. R nma ga
dux rx
xx, natr ga nma r guxma
ga duxgar pecdu ninge nax
cax ga
yema pecduxgx.

Tax i ngxeex
nixu ya Cori ya Tupana

55

1R guxma ya tex ya
ita
tayaxaxeg! R yxema ngear
diru
r lchecax tadaug r ngetanc
tanangxg r taxaxeg! 2R
taxaccax i dirumax penaxtan i
ng? R taxaccax
penaxtan i ng
itaxx? R mea chox 
t mex i na pengxg r na i
chx% !

6
r oma r ta pexna naxu! R nxna
peca r oma r ta pexna nangaixcama!
7R ngma dux i chixecmax, r
 narxo i ngma
nacma i chixex. R ngma dux i
chixex, 
nx narxo i ngma chixex i nagu
. R Cori ya Tupanacax
! R t nx

538
pengechatmxg. R naxcax
! Er nma r
namemare nax pex nx nangmax i
per chixexg. 8Er nma ya Tupana
r anagr: Ngma choma nagu
 %
. R ngma choma chaxx r
tama pema pexx%. 9R
ngxgumarx  i naane r
,
r ngxgumarx ngma chor

ngma chaxx r ngma pexx
nangexma. 10R yima puc r ngma
gux r daux
daux, natr nayaaixx i
cax i nanetg
r ngmac nangexmaxcax i naxchire
nax inatoxcax r nor o nax
nangxcax. 11R ngxgumarx 
i ngma chor ore i chaua.
 ngmacmare chauxcax
nategu. R ngma chor oregagu r t
ningu r nax i ngma choma
chanaxaxex r ngma nx chixux,
anagr ya Tupana.

Iratanxg r nor
chixexgagu napoxcue

59

1R

ngma Tupanaar pora r


guxguma
nanaxaixrgumarax r guxguma
ningu nax chixex
nanguxxeex cax. R ngxgumarx ta

i nma r tama nangauxchix, r


ngemacax guxguma tx 
nxna icaxgu. 2Natr yema per
chixexg ga pexx r Tupanacha
pex nitoxyepexe. R ngma per

kk59, 64, 65

539
pecduggagu pexcha
nidxchamet ya Tupana nax ngmac
tama pex cax.

Tupanaar ngxeec ax naca i Ichaa

64

1c

nangeg i ngma
caixanex i daux
a
ngxmax, Pa Tupanax, nax ngm
cax r
cunaxxchitanxxcax ya
mangxguma cunguxgu! 2R
ng
chuchuxnec ixaxexxrx ,
r oma dex i docachixrx .
R ngxguma i ngma cur uang r
t nx nacuaxg nax aixcma
cungexmax r ngma nachixanegar
duxg r t cupeniduxrue. 3R
yexguma guma ma
curx xgu r Moichpe
cunax% ga tama
dux, r guma
macupe
nixxtancx. 4R taguma tex
 tadau nax
nangexmax i to i tupana i naxx i
ngma cuma cuxx tmacax ya
yxema cugu yaxgxe. 5R cuma r
tx cuyaxu ya yxema tmaar
taxmax mex xe r nxna
cuaxchixe nax tanaxx i ngma cuma
cunaxaxex. Natr i uxma i cuma
r tomax cunu er cupe


. 6R guxma i toma r
cupex%%
. ngma taxx i toxcax
rmex, r cupe
%%rx . R guxma

chixexgu tayitan oma naixatg i


pagx iryixrx. R ngma tr
chixexg r oma buanec taxac
cuenagtanxrx chixex
nagag. 7R tataxuma ya tex ya
cumax idexxe r pora xe nax
cuxxeec ax tacaxax. R
ngma tor chixex
toxcha r tox .
8Natr ng, Pa Corix Pa
Tupanax, .

tor rux . R guxma i tomax
r cumatama tox cux. 9Pa Corix Pa
Tupanax tax %!
R tax i nxna cucuaxchix ga yema
chixex ga taxx! R dcax, nagu
x!

Cori ya Tupana r duxgmax


mex naxuegu

65

17

R Cori ya Tupana r
anagr: R Dcax, r
guxma i ngma daux idaux
r ngexacaxx t chax. R
ngxgumarx ta i oma i naane r to i
ngexacaxx t chax. R ngma
nxraxx r mar t nx itarngma
r taxxetma tex uxgu nxna
tacuaxchi. 18
guxguma namax petaxgx i
ngma t chaxx. Er t chanax ya
ngexacaxne ya Yeruchar i
taxuxma i chixex . R
ngma duxmaxx r t
aixcma nataxg. 19R choma r t ta
namax chatax 
Yeruchar r t namax chatax i
ngma chor duxmaxx.

kk65
 
  tinge
a r
r ngmagagu aita tax. 20R ngm
tataxuma ya buxe ya noxretama i
ngunex tamax r paxa yxe, r bai ya
yaxgux ya tama mea yaryaexe. R
yxema 100 ya taunec tx ngexmaxe
yuxe r t ngext. R
yxema tama 100
nax tayux r tmaar
chixexgagutama paxa tayu.

23 caxma naxane i


duxg, r nataxutma i naxacg i
paxa yuex. Er nmag r ngma
duxg i Tupana nx rngxeex taxa
. R ngxgumarx t ta Tupana

540
nx narngxee i ngma
nataagtanxg. 24R naxpa nax
nma choxna nacagex, r choma ya
Tupana r mar nx changx. R
naxpa nax yanachianegx nax choxna
nacagex, r choma r mar nx
. 25R ngma airu i
naixneccux r t carnrumax
. R yima ai ya le r
 t maxe nangox. R ngma
%  nangox,
er ng .
R guxnema ya yima ma

tex ya chixex xe, anagr ya Cori
ya Tupana.

JEREMAS
(Yerema)
Cori ya Tupana r Yeremax
naxuneta nor puraccax

1ucuxe

ga Yeremamax nx yaxux. R
nma ga Yerema r chacherdte ga
. k
naxchi ga Byamtanx.
2R yexguma Am nane ga Yocha r
mar 13 ga taunec e 
, r nma ga Tupana r
Yeremamax nidexa. 3R yexgumarx
ta Yeremamax nidexa ga Cori ya
Tupana ga yexguma Yocha nane ga
Yoach e  .
R yemaac namax nidexa uxmata
nai ga Yocha nane ga Chedequa r 11
ga taunec yanguxx nax ex gac
 . R yexguma
guma taunecar 5
cx ga
duxg ga to ga nachix
nagagax. 4Nma ga Cori ya Tupana
r chomax nidexa r anagr chox:
5 changoxeeg
u


. R
naxpa nax cubux r choma r mar

cux chayaxu r nachixanegar


orear urux cux xx,
anagr. 6R yexguma ga chomax r
chanangx r achagr: Dcax, Pa
Corix, Pa Tupanax, choma r
changextxxchi r tama nx
chacuax nax uxc chidexax,
achagr. 7Natr nma ga Cori ya
Tupana r chox anagr: Tax i
nx quixux nax cungextxx! R
chanaxaxe i choma cux chamux
. R t nx quixu i ngma
choma cux chamux nax nx
quixux. 8R tax i texx cumux!
Er choma r t chacuxtagu nax cux
chapoxxcax. R choma ya Cori ya
% chixux i
, anagr. 9R u
nma ga Cori ya Tupana r chauax
ningg r anagr chox: 10R
uxma i choma r cuxna chanax i
chor ore nax ngmamax
cuyaxucuxegxcax i ngma ex gacg
r duxg i gux i nachixanecxg.
R ng
ngma chor ore i namax nx
quixux, r choma r chox nangexma i
pora nax chanamuxcax i nor uang

541

k12
nax nagu napogexca
xcax i nor duxg r
ngmac iyanaxoxcax i
nachixaneg. Natr ngma naga
i chor ore i namax nx
quixux r ngxgumarx ta chox

ichanachixx r chanatachigaxx,
anagr ga Tupana.

13%
nidexa r choxna naca r anagr:
Ta cudaux?
anagr. R choma r chanangx r
achagr: Nx 
buetare ya idocac r nrteguama
bacucha ,
acharg. 14R yexguma ga nma ga
Cori ya Tupana r chomax nx nixu
r anagr: Ngma tax i guxchax i
 r t nxna nangu
i guxtma i dux 
maxx. 15R choma i Cori ya Tupana
r aixcma nx chixu r t naxcax
changema i guxma i nachixanegar
e ngxmagx.
  . R ngma
ex gacg r Yerucharcax xcuxgu
t nananu i nor tochicaxg napexegu
 r napexegu
  
ngxmagne. 16R ng 
ngma poxcu i namax chaxuegux i
ngma duxg i chixex gx r
. Er nx
nicuaxxg i ngma
tupanachicnaxg i to i
nachixanecxg gx r mare
naxcax nagug. 17R uxma i cumax,
r inachi r cug naporaxx, r ngma

542
dux%
yarxu i ngma choma cumax nx
chixux! R tax i nx cumux! Er
ng ngma cumax
nx chixuxcma cunaxxgux, r
choma r t ngma duxgpe
cux chamuxexe. 18R uxma i
chomax, r pora cuxna chax. R oma

r xi ya caxta ya runaxcaxrx, r
oma poxegux chenaxcaxrx
cux xx nax ngmac tama
cumucma cuxunagx i chor ore
nape xar ex gacg
r chacherdteg r guxma i duxg
 ngxmagx. 19R
nmag r t cumax nanueama,
  narporamaeg.
Er choma r t chacuxtagu r cuxna
chadau r cux chapox. R

nx chixux i aa chor ore.
Iratanx

1R yexguma ga nma ga Cori ya


Tupana r chomax nidexa r
 
anagr: 2Dcax, ng
namax idexa i ngma Yerucharcx i
duxg! R nataga nax mea nx
cax i aa chor ore i ax!:
R choma ya Tupana r nxna
chacuaxchi r yexguma noxri
. R
yexguma noxri chor duxg pex
xgu, r chox pengechag

ngexacax tec r
ngechacrx. R yema chox
nax pengechax
ngext nachianexma
rxx. 3R pemax, Pa Iratanxg

k23

543

yexguma,  ga
chor gtanx. R
ngxguma tex chixex pemax xgux
r choma r pexcax tx chapoxcu, r
tmacax yma chanamu i guxchaxg.

nx chixux i ng, anagr.
4Pa Acbutaag i Iratanxgx, r

Tupana! 5R nma ya Cori ya Tupana
r anagr pex: Taxacr chixex
 inayangaug ga per oxig
r yemaca r
 ga tupananetachicnaxg
ga ngear maxx gx? R yemagagu
namexg. 6R nma
ga per oxig r chox inarngmae
 ga
xeex . R
 nagu ga
yema naane ga chianex ga taxuxma
. R yma
namxpxanex
dexx 
%
chix, r taxema ixpetx.
7
 nax
yemaac nangxgaxcax ga nanetar
og ga rmemaegx, natr i pemax
 
aa chor naane r ngmac naxchi
chox pexaiexexe i aa naane i choxr
. 8R ngma per chacherdteg
r tama chauxcax nadaug, r ngma
per ucuxerug r tama chox
nayauxg. R ngma per ex gacg r
chomax nanue, r ngma per orear
urug r Bachigaxama nixuge r

ngma ngear maxx i


naxchicna%.
Tupana r nayadaxx nax nanux
namax i Iratanxg
9R

ngemacax i chomax ya Cori ya


Tupana r pemax nx chixu r
ngma per chixexgagu t pemax

petaag. 10-11R c ngma
nachixaneg i yxngxmagx
, r peyangug r ngoxi ngma
nachixanecxg r nor
tupanachicnaxgx naxoe, ngma
pema chox nax pexoexrx! 
ng
ngxmagx, rexna
Chedruar chianex 
a r
ngxmax, r ngm

  ipeyangau nax ngma


nachixanecxg, r nor
tupanachicnaxgx naxoex 
tama chauxrx Tupanaxchi nax
. Natr i chomax nax per
 r chox
petax naxcax i ngma
tupanachicna%
mex, anagr ya Tupana.

Cori ya Tupana r Iraanecxmax r


Yudanecxmax nx nixu nax nx
naxoexcax i nor chixexg

6R yexguma Yocha ex
gac
 
 ax:
Nx cudaux i ngma naxgx i
ngma Iraanecxg i tama
x? R nmag r
ma

k3, 7
tupanachicnaxx nicuaxxg r
ng%
%xcrx. 7R

chixex nax naxgx
chauxcangma
Iraanecxg, natr tama chauxcax
. R natanxg ga
Yudanecxg ga tama yaxgx r
yemax nadaug. 8R yexgumarx ta
nx nadaug nax choma r nx
chaxox  ga yema
Iraanecxg naxcax ga yema chixex
ga naxgx. Natr nmag ga yema
Yudanecxg r yema
Iraanecxgrx chixex naxg r
tama chox namue. R nmag r ta
r nagu namax ga yematama chixex.
9R tama naxcax nachixe ga yema
chixex ga naxgx r yemaac nor
taxmax nanaxg. R tama chauga
 r yemacax nutanaxcax ga
nor tupanachicnax r nainaxcax ga
nor tupanachicnaxx nicuaxxg.
10ngma
Yudanecxg i duxg i tama
 
nax chauxca, natr tama
aixcma chauxca
xgmare. R chomatama ya
 chixux i
ngma.

22R chauxca, Pa
xex!
R choma r t pex nx icharngma
i ng , anagr ya
Cori ya Tupana. R nmag r
Tupanax nangxg r anagrg:
. R cuxca

544

, anagrg.

Yerema r tupauca ga taxnewa nx


nixu ga Tupanaar Ore

1R

nma ga Cori ya Tupana r


Yeremamax nidexa r anagr
nx: 2-3Ngxma chopataar xgu
a duxgmax nx ixu
nachi r ngm
i aa ore: Pa Duxg i Yudtanxg i
aa  nax Corix
Peyarcuaxgxcax, r dcax, r

Tupana ya Yudtanx
ngxmac! R nma r anagr:
Penamexx i per max r nx
perxoe i pecma i chixex i chope
pexgx! R ng% 
 chamaxnetax i per
max. 4R tax i nx peyaxgx i
ngma duxg i pex xgx r
agx: Nua Yeruchar

ya yima Cori ya Tupanapata r


ngemaca

ixgxgu, agx! 5-7Natr ngxguma
chi penamexeex gu i per max r nx
perxoegu nax chixex pexgx, r chi
ggu r
aixcmax pegmax pixuxgu, r chi
mea nx penaxtangu i ngma to i
nachixanecxg i pex puracex, r
chi mea namax ipecuaxgux i ngma
taxcutag r yutegxe, r chi tama aa
nachicagu natcaxmamare tx
pimaxgu ya yxema tama chixex
gchirxe, r chi nx perxoegu nax
nx picuaxgx i ngma
tupanachicnax i ngear maxx i

k7, 8, 9, 15

545
pegtama namax pechixexgx, r
ng 
chamaxxx i aa naane ga per
oxigna chaxx nax guxgutma noxr
cax. 8R pemax, Pa
Yerucharcxgx, r ngma nax daa
cax ya
chopata, r ngemaca
  chapoxcue
naxcax i per chixex. Natr pegtama
xgmare i ngma per
r pemetag, r nai i
. 9Er penge,
ngemax pemax, r natcaxma
chauga penaxuxuchi r pidorae, r
Bacax pumrate, r naxcax
pingutaquexegx i tupananetag i
ngear maxx . 10R ng
nua chope
ngutaquexepatax ya chauxcane.

taxuxtma pex nangupet, r mar
  
penaxgechaxgu i ngma chixex i
choma tama namax chataxx. 11R
e 
ngutaquexepatax ya chauxcane
ax gxpatax ? R guxma i
r ngta
ngma chixex i pexx r nx chadau
i chomax. R chomatama ya Cori ya
 chixux i ngma
, anagr.

30R Cori ya Tupana r anagr: R


ngma duxg i Yudtanx r chox
nanuxg namax i ngma naxgx.
R daa ngutaquexepatax ya chauxcax
negu nananucu i naxchicnaxg i
nx chaxox r ngmac chixex nua
, anagr.

3R

nma ya Tupana r anagr:


Ngxguma nua chanamuxgux i per
uang i chixexg nax pex nadai xc ax,
r ngma yaxgx r t to i
nachixanegu chanaoonexx. R
  
ng
narmemae ga noxtacma nax nayuex r
tama namaxx. R chomatama ya Cori
%ng
nx chixux i ng, anagr.

Ngma Tupana namax taxxchiga

23R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: R yxema cuax tx
ngxmaxe r tama name i tg namax
ticuaxx i ngma tmaar cuax. R
 cuxe nax
duxgmax itacux r tama name i
ngmamax tg ticuaxx. 
yxema dirux e r tama name i
tmaar dirumax tg ticuaxx.
24Natr ngxguma tex tg
icuaxxchagu r c tg ticuaxx
naxcax nax chox tacux i choma i
 r
 changechax r
mea tmamax nax ichacux r
aixcma naexgux . R

ngxguma ngmac chauxcax tg


ticuaxxgu r chatax. R

nx chixux i ng, anagr.

Naxunag i nor poxcu i


ngma chixex gx

15

1R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr chox: 
Moich r Chamu nua chaux

k15
cax i aa
duxg, 

nangechatmxgx i aa duxg.
R namax nx ixu: R choxna
! 2R ngxguma chi
  
. R namax
nx ixu!: R ngma mar namax
uegux nax da%,
r da% . R ngma
mar namax uegux nax daigu
nayuex r daigu t nayue. R ngma
mar namax uegux nax taiyamax
nayuex r t taiyamax nayue. R
ngma mar namax uegux nax
x i aa nachix 
.

6R pemax, Pa Yerucharcx, r
chox petax r tama chox
pecuxcha. R choma ya Cori ya
 chixux i ngma. R
ngma per chixexgagu r choma r
mar chipa nax pemax yaxna
, r ngemaca
chapoxcu nax perxoexca, anagr
ga Tupana.

Yerema r ngechacma nidexa

changecha, Pa Mx, nax


 cungoxeex . R
 ga
noxritama chabuxgu, er gux
xg r
10Porac

chauxchi naxaie. 


texax chananangetan r taguma tex
chox tanangetan, natr guxma i
duxg r chixex chomax nixuge.

546
11Natr

ntama, Pa Corix, nax


chixex chomax yaxugex. Er cuma
r meama nx cucuax nax aixcma
mea chayanguxx i ngma purac i
choxna cuxx r porac cupe
 i ngma chor
uang nax cunanguxxeex ca
ngma nor guxchaxg i nagu
namaxx.
Tupana nanaxunag nax
Iratanxgx napoxcux
12R

Tupana r anagr: Tex t


nx tarporamae i ngma duxg i
Caduanecxg i oma ru r
poraxchix? 13R ngma
per pecduggagu, Pa Iratanxx, r
ngmagagu t per uangna chanana i
per ngmaxg, r per dirug, r
guxma i pex ngexmax 
nax nma yanamarexc ax. 14R uxma
r t per uangmexe
changexmagxx, 
nx pecux  nagag. Er
poracxchima pemax chanu r oma
 iguxnerx t pex
chaguxexe, anagr ya Tupana.
Yerema r Tupanana nacaama

yexguma ga Yerema r Tupanax


nangx r anagr: Pa Corix, Pa
Tupanax, cuma nx cucuax nax cux
changechax
chingex. R aa dux
ningxtan nagagu nax nx chixux i
cur ore. R tax 
er t chox nimaxg! R naxme
chox nanguxuchixx r c cuma
15R

napoxcue! 16R yexguma chomax


quidexagu r choma r chanayaxu ga

k15, 17, 18

547
yema cur ore. 
chox poraxeex r chox taxxx
er cur dux , Pa Corix, Pa
Tupana ya GuxNgxmacx. 17R
choma r tama namax chaxmc i
ngma duxg i nor petaguxicatama
. R yexguma cuma chox
cuyaxu
x yer cuma
naxchi chox cuxaixexe i ngma nor
chixex, anagr ga Yerema.

Ore i muxguma ixux

17

5R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: 
tmamax chaxuegu ya yxema choxna

duxgnamare taryoex r ngmaar
ngx eec ax tadaux. 6R yxema dux e r
 i
naxnecterx
. R

taxema xpataxrx 
yxema dux e .
7Natr mex tmamax chaxuegu ya
yxema choxna ryoexe r chaux
tmaar ngx eec ax caxaxe. 8R yxema
dux e 
ne r
% . R
yima nai r tagutma nagat i ngxguma
yapaanegu. R natan r guxgutma
nabaca r guxgutma naxoecha.
Dux
9R

nataxuma i taxac i tr
maxnerx idorataxx r
chixexchix. R tex t nx cuxe i

ngngxmax? 10R choma ya



chanangugx 
dux, 
chacux nax ta. R
ngma uxc tamaxxctama t
tx ,
anagr ya Tupana.

wechirugu ixux i ore

18

1R

nma ga Cori ya Tupana r


chomax nidexa r anagr:
2c, 
a t cumax nx chixu i
! R ngm
, anagr. 3R yexguma ga

. R yexma nx
 ga
mexc. 4R
yexguma tama mea nx

naxx 
uxmata yema
nma nanaxaxexcma nx
nanguxuchi. 5R yexguma ga nma ga
Cori ya Tupana r anagr chox:
6Dcax, Pa Iratanxgx tama ex
na
inamex i ng
%rx pemax
chanaxx? R ng
namax inacuax r
ngxgumarx 
pemax ichacux. R chomatama ya
 chixux i
ngma. 7R ngxguma choma
chanaxaxegu r chox natauxcha nax
chanaxoxx ane r
chanataxchix i ngma nor ex gac.
8Natr ngxguma chi ngma

k1819
nachix
ngma chixex i nagu namaxx, r
a
naxcax ngm
chanamu i ngma poxcu i naxcax
chamexx. 9R ngxgumarx ta ega
choma chanaxaxegu r chox
natauxcha nax chanaporaxx r
chanataxx ane.
10Natr ngxguma chi ngma
nachixane chixex naxxgu r mar
ngma chor
ucuxe, r ngma mexg i namax
chaxuegux  
chanax. 11Dcax, Pa Yeremax, r
namax nx ixu i guxma i
Yudanecxg r Yerucharcx i
duxg r choma ya Cori ya Tupana
r acharg nx: uxma r mar
 chapoxcuex!
R nx perxoe i ngma chixex i
nagu pemaxx r mex
r mex pexg!, acurg t nx!
12Natr i nmag r t
anagrgama cux: Tax i
natcaxmamare tomax nx
quixuechax! Er tanaxaxe nax toma
cma tamaxx, r
ng% er
ng,
anagrgama t cux.

Ore i tx ipuxgu ixux

19

1R nma ya Cori ya Tupana r


anagr chox: xcax
x r unaxcax
 
ex gacg r chacherdtegar
ex gacg! 2R u-inar
x i

548
ngma ngatex%
nx ixu i ngma ore i t cumax nx
chixux! 3R acurg t: Pa
Yudanecxar ex gacg r Pa
Yerucharcxgx, 
%
ngxmacar ore i ax: R aa
  i
guxchax r guxtma ya yxema nx
 tabai xchi! 4Er
ngma Iratanx 
ngxmagx, 
aa ngatextupanacax
pumratexe nigug, r ngmac nx
nicuaxx i ngma tupananetag i tama
pexca, r bai i per oxigcax, r
bai i Yudanecxar ex gacgcax. R
yema tupananetape nagu ga
guxema naxacg ga taxuxma ga
chixex gxe. 5R yema marear
guchicaxg ga naxgx
naxacxe tx nagu naxcax ga Ba. R
ngma nacma i chixex r tama
choma chanamu r taguma namax
nx chixu r bai i uxgu chau
ngux . 6R ngemacax r
g i aa
nachica i ngatex  
Topar ngate i B-ingu naxga.
R t ngatex i Metachicagu naxga.

nx chixux i ngma ore. 7R aa
ngatexgu t inayarxo i ngma
Yudanecxg, r Yerucharcxg
. R nor
uangmexegu t chanayixx nax
nadaiaxcax, r ngmac ngurucug
r xchag r aig namax
%cax. 8R ngmac ya daa
 x

k1920

549
chananguxuchixx. R ngxguma
duxg ngmax nadauggu r t
nabai xchie. R guxma ya tex ya
% tabai xchie
nax uxc nachixex. 9
Yeruchar 
uang r t nx nachomaeguchi.
R ngemaca 
 x. R ngmagagu taiya
t naxcax nangu r ngemacax i ngma
dux 
nangxg, r ngttama nangxcue,
acurg t nx. 10R aa orex
yapuxx i ngma
tx napexegu i ngma ex gacg i
cux mcgx! 11R nx acurg
t: %
ngxmac r anagr: 
t chanapuxchixx x
ipuchixxrx i taxuacma
 imexeec rx! R nma i
duxg r t aa ngatex i Topgu
nanataxg i nor yuexg er mar
taxugu nanataxgga. 12R ngmac
%
duxg. R ngma nax Topx
naxoexrx r duxg r t nx
naxoe ya daa Yeruchar nagagu i
ng i yuex i nagu
taxgx. R chomatama ya Cori ya
 chixux i ngma ore.
13R ngma ngatex i Toprx r
chope%%
cx r yima
Yudanecxar ex gacpatag r
ngma 
cax pumratexe
yagugx, r guma bnu ga nor
marex yexma nabagc naxcax ga to
, anagr ya

Tupana. 14

Tupana namax idexax. R
Tupanapataaxtgu nayachi r yma
guxma ga duxgmax nidexa r
anagr nx: 15R Cori ya tr
%ngxmac, r
anagr: nema
 
chanamu i guxma i ngma poxcu i
pemax nx chixux er tama naga
 i ng,
anagr ya Tupana.
Yerema r ngx ninge

20

1-2R

nma ga Pachru ga Im
nane ga tupaucaar ex gac ga
, r yexguma nx

ixux, r nor duxgx namu nax
yayauxgaxcax r nacuai xgxcax.
R Byamgu gax ga x
yexmax ga poxcur
nayachotaparag ga tupaucaar
ngaicamna. 3R moxctama r
nma ga Pachru r nor duxgx
namu nax Yeremax
yachogparagx. R yexguma ga
nma ga Yerema r anagr nx:

Nma ya Cori ya Tupana r


nanaxchicx i cuga, r
Magru-michabgu cux naxga. (R
ngma naga r yat i muc
maxx ax.) 4Er nma ya
Cori ya Tupana r anagr: R mu
t cuxcax r cumcgcax changuxx.
R cuxetmax t nx cudau nax
cupexegu taramax cumcgx
nadai x i nor uang. R ngma
Yudanecx r Babirniaanecx ya

k20
ex gacmexegu t nayi. R nma r t

x i duxg nor puractanx
r ngxma t nayadai. 5R
ngxgumarx ta r cur uangna t
chanana i gux
dirug r nor ngmaxg i tatanx
r guxma i diru i Yudanecxar
e  
nanaaxcax. 6R cumax, Pa Pachrux,
  nagag
%cuxmax
r cumcg. R ng 
cuyux, r ngxma t cux nataxgx i
cuxmax r guxma i cumcg ga dora
ga orex namax quixux, anagr
ga Yerema.
Yerema r Tupanamax narxutaga
7R

nma ga Yerema r Tupanamax


narxutaga r anagr nx: Pa
Corix, Pa Tupanax, cuma r chox
xx, er chomax
icuxunetachirex nax chox
curngxeex . R cumax r chox
cumuama nax namax nx chixuxcax
i cur ore er cuxrtama ngcha 
ngma, r tama i choxr. Natr i
u ,
r chaugu nidauxcraxg. 8R
guxguma i ngxguma chidexagu r
chanaxunag nax cuma r t cunadai x
x. R ngemacax guxguma
taxac chomax nixuge r chox
nacuge er nx chixu i cur ore. 9R
ng
nx charxox nax nx chixux i
cur ore, r chi ngma cur ore i chor
aixepena ngxmax, r oma x ya
chox iguxnerx , r ngma nor

550
pora r uxmata chauxchina%
nangu. R yaxna taax namax chaug
xx nax tama nx chixuxcax
i ngma cur ore, natr tama namax
chapora. 10Natr gux
 r
chox % i duxg r
ngemacax chamu. R anagrg: R
cux t taxuaxg, anagrg. R
ng r
chox nangugg, r nananguxeeg
nax ngrchi chixex chaxx. R
anagrg:  
chixexgu nanguxx, r ngxguma i
yixema r t tayayauxg r yixema
inaxaxex t namax tax,
anagrg. 11Natr i cumax, Pa
Corix, Pa Tupanax, r chaux
cungexma, r chor poxrux 
guxx curporamae. R ng
ingxtanx r cuxmexgu t nayi, r
tagutma chox narporamaeg. R
ng 
nanguxuchi r t naxnee. R ngma
chixex i naxgx r tagutma nxna
inarxo. 12Pa Corix, Pa Tupana ya
%Ngxmacx, cuma r
aixcma nx cucuax nax mea
cunangugx i guxma i nor max i
xg. R chox nx
nadauxx nax uxc t cunapoxcux i
ngma duxg! Er cuxme
chanaxx i ngma guxchaxg i nagu
. 13R uxma r t chor
% chicuaxx r mox
cuxna chax, Pa Cori Pa Tupanax. R
, natr i cuma r
chox cupox ,
anagr ga Yerema.

k2324

551

% xg i yixcama

23

1R nma ya Cori ya Tupana r


nx nixu r anagr: R
ngmax nangechag ya yim orear
urug ya tama mea nxna dauc i
chor duxg r naoonex%,
anagr. 2R nma ya Cori ya Tupana
r anagr nx i ngma ex gacg i
Iraanecxgmax icux: Pema r
penaoonexmare i chor duxg, r
xmare r tama aixcma
nxna pedaug. Dcax, r uxma i
choma r t ngma chixex i pecmacax
pex chapoxcue. R chomatama ya Cori
% chixux i
ngma. 3R chomattama chayagag i
ngma chor duxg ga tog ga
nachix. R t
taquexexexe 
nachixanecacax, r
a yamuxcax. 4R
ngmac ngm
natangu t chanamug i ex gacg i
aixcma mea nxna daux nax
ngmac taxucaxma namuexcax, r
taxuxma iyartaxuxcax. R

nx chixux i ngma.5R nma ya
Cori ya Tupana r nx nixu r
anagr:  
ya nataaxchi ya Dab r t
Iratanxgar e . R nma
r t mea chor duxgmax inacuax,
er aixcma t cuax nx nangexma. R
nma r aixcma t inayanaexchixx
i nor guxchaxg i ngma duxg i
maxx. 6R ngxguma
nma e  
 ane namax
inacuax r ngma Iraanear duxg

r taxucaxtma namue. R ngma


naga i t namax naxugx ya yim
ex gac r Cori ya Tamax
 , anagr ga
Tupana.

Tupana r Yeremax nx nadauxexe ga


taxre ga pexchi ga gumax cuc

24

1R Babirniaanecxar
ex gac ga Nabucudonoch r

Yudanecxar ex gac ga Yecona ga
Yoach . %
eer ug
yma nanaga ga Yeconaar ngx
ga ex gacg, r nor puractanxg.
 nx

nadauxx ga taxre ga pexchi ga gumax


ixcuc ga Tupaucaar toxmaxtagu
nuc. 2
nayexmag ga gu ga mex ga nxra
idaux. 
nayexma ga gug ga porac ichixex r
taxuacma imx. 3R nma ga Cori ya
Tupana r choxna naca r anagr: Pa
Yeremax ta i ngma nx
cudaux?. R choma r
chanangx r achagr: Nx chadau
i ori x i gu i mexechix r tog i
chixexchix i taxuacma ingx,
achagr. 4R yexguma ga nma ga
Cori ya Tupana r anagr chox:
5Choma ya Cori ya per Tupana r
achagr: R ngma gu i mexrc
t nx chadau i ngma duxg i
Iratanx i Yudanecxg ga aa
x r
Cadugchix. R
ngmag r t namax chatax r t
exe. 6R ng
nx charngx

k2425
necax
r nxna t chadau r aa nachixa
t chanaoeguxx. R nua t nx
exe  
charngx
chanadai. R nua t chanangexmagxx
 . 7R cuax
t nxna chax nax ngmac chox
yacuaxchigxc a ya
Cori ya Tupana. R nmag r chor
dux , r choma r t nor
 i nor maxmax
t chaux
ca. 8Natr i ngma
Yudanecxar ex gac i Chedequa r
eer ug i ex gacg, r ngma
nor ngx
Yerucharcxg i tama choxx, r
ngma duxmaxx,
r ngma gu i chixex i taxuacma
ingxr% %
chaxox. 9R porac t chanapoxcue i
ngma duxg r ngemacax i ngma
tog i nachixanecxg r ngxguma
ngmax nadauggu r t porac
namax nabai xchie. R ngma
nachix, r
duxg r t nagu nidauxcraxg r
nx nacuge r nx naxoe r chixex
namax nixuge. 10R ngma t naxcax
changuxx i ngma Yeruchar
yaxgx, r ng 
nadaiax, r taiya naxcax ngugx
uxmatta taxux 
naane ga nxna chaxx, r nor oxigna
chaxx, anagr ga Cori ya Tupana.

Yudanecxg r 70 ya taunec t
Babirniaanecxar ex
gacmexewa
nangexmag

25

8R

Cori ya Tupana ya
%ngxmac r
anagr: R uxma i pemax nax tama

552
x i ngma chor
ucuxe r t pex chapoxcue. 9R
naxcax t changema i guxma i
nachixngxmagx r
Nabucudonoch ya
Babirniaanecxar ex gac. R
  pexcax
nayaxchi, r t pex nadai, r t
nanadai i guxma i nachixaneg i per
ngaicamna ngxmagx. R ngmac
t pex chaguxexe. R guxgutma
a nangox r ngmac
pechicaxica ngm

i ngma duxg i nx daugx r t


porac namax nabai xchie r
namue. 10R ngmac i nua per
 
, r taxetma tapetae r
tataxg, r taxuxtma xmaxar
 . R ngma trguar
car 
r gux naxanemare er
omg r t nixog. 11R aa
nachixane r gux , r
 . R
nachitaxicatama ng
ngma nor duxg r 70 ya taunec
r Babirniaanecxar
ex gacmexe . 12R
ngxguma 70 ya taunec inguxgu nax
a nangexmagx i ngma
ngm
duxg, r choma r t nxna chaca i
Babirnianecaxar ex gac i nor
chixexchiga. R ngma nachixane i
ngma Babirniaanecxg r oma
taxema ngxma chixrx 
nachica. R chomatama ya Cori ya
 chixux i ngma ore.
13R ngma nachix 
chananguxx i guxma i ngma
guxchaxg r ngechag ga Yerema
chaugagu nx ixux naxcax i guxma

k25, 29

553
i ngma nachixaneg i chixex gx.
muxtma i nachixaneg, r
poraex i ex gacg t ngma
Babirniaanemax inacuax yema nma
ga Babirniaanecxg r chor
duxgmax inacuaxgxrx. R
choma r t yema uxc chor
duxgmax nax inacuaxgxrc
%ngma
Babirniaanec, anagr ga Cori
ya Tupana.

14Er

Popera ga Yerema matx naxcax ga


duxg ga Babirniaanewa gagx

29

1-2R

nma ga Nabucudonoch
ga Babirniaanecxar
e 
ga Yudanecxar ex gac ga Yecona
%, 
puractanxmax r yema Yeruchar
r Yudanecxar ex gacgmax r
yema corapnag r yema tog ga
puractanxmax. 
nma ga Yerema r Yeruchar
naxcax
ga yema Yudug ga Yudanecxar
ex gacg, r chacherdteg, r orear
urug r guxma ga duxg ga
. 3R yema
popera r Ercha ga Chap nane r
Guemara ga Icha nanena nax nax
cax. Yer
yemagx  ga
Yudanecxar ex gac ga Chedequa
cax, r
ex gac ga Nabucudonochna
yaxgaxcax. R yema popera r
anagr: 4Pa Guxma ya
Yerucharxe r

 Nagagxex, r
nma ya Cori ya tr Tupana ya
guxngxmac r anagr
pex: 5
pemax! R nanet petog r
ngmaar o pengxg! 6R
pixxmaxg, r pixneg, r
pixxcg, r ngma peneg r t
yaxxmaxg nax yaxxacxcax, r
a
ngmac pimuxcax i ngm
pengexmagx
pinoxretanxcax! 7R naxcax

 nagagne r naxcax
peyumxg! Er ngxguma mex
naxca, r pexcax
r ta mex nangu. 8R choma ya Cori
%
ngxmac, r pex chaxucuxe: R tama
chanaxaxe nax peg
xgxx i ngma orear
urgneta r ngma iyuex i
ngxmagx. R tax i naga
ega pemax nx yaxuxgu i
ngma nanegg! 9R ngma nma
chaugagu pemax nx yaxugx r
. Er tama choma
chanamu nax nx yaxugxcax. R

pemax nx chixux i ngma. 10R
choma ya Cori ya Tupana r achagr:
Ngxguma 70 ya taunec mar

pengexmagx r ngxguma i choma r
t pex charngxexe r t
chayanguxx i ngma chor uneta ga
pemax nx chixux  
chaoeguxx naxcax i ngma naane i
pexna chaxx. 11R choma r nx
chacuax i ngma pexcax nagu

k29, 31, 33, 36


. R ng
per mexca
chixexcax. Er choma r t
chapextagu uxmatta naxpet i
ngma guxchaxg i uxma pex
ngxmax, r ng 
%%x .

nx chixux i ngma. 12R ngxguma
naxcax peoeguxgux i
ngma naane i pexna chaxx, r
a per yumx 
ngm
pecaxgu, r choma r t pex .
13R chauxcax t pedaug r t chox
ipeyangau er aixcmaxchi t chox
peyaxgcma chauxca,
anagr ga Tupana.

Ngexwacaxx i Tupanaar uneta

31

31R

nma ga Cori ya Tupana


r nx nixu r anagr: R
gu r ngexacaxx i
uneta t pemax chax, Pa
Iraanecxg r Yudanecxg.
32Ng 
nxraxx ga uneta ga per oxigmax
chaxxrx , yer yexguma
 changuxxeeg u r
tmag r tama aixcma tayanguxx

 ga chomax. R chomatama
 chixux i
ngma. 33 ngma
ngexacaxx i chor uneta i
Iratanxmax chaxx: R nax
t chanangexmaxx i chor mu r
a t nangexma nax tama nx
ngm
iyanangmaexcax.  
, r nmag r t

554
chor dux. R chomatama
 chixux i
ngma. 34R ngxguma r t mar
taxucaxtma tex toguex tanguxexe
nax chox tacuxcax, r bai i
tmamc, r bai i tmatanx. Er
ng %
buxe r t chox tacuaxg. R choma
r t tx nx icharngma i tmaar
chixex r mar tagutma nxna
chacuaxchi i tmaar pecdug. R

nx chixux i ng, anagr.

Iratanxmax inaxga ga Tupana r


wena t nx nangxeex

33

1R yexguma Yerema
ex gacpataa ga
poxcuchicax, r nma
ga Cori ya Tupana r namax nidexa r
anagr nx: 2Choma ya Cori ya
Tupana ga bopxc nangoxeec i aa

 cax, r chomatama
ng
 cux: 3R choxna naca
r t cux changx! R t cux nx
chacuaxexe i taxac i tax i xgux i
taguma nx cudaux, anagr ga

Tupana.

Yerema r Barx namu nax


naxmataxcax i Tupanaar ore

yexguma Yoach ga
Yocha nane r mar gmc
ga taunec Yudanear e ,
r Cori ya Tupana r Yeremamax
nidexa r anagr nx: 2c nayaxu
i ngma popera i dixptax r ngmagu

36

1R

k36

555
naxmat i guxma i ngma ore i
cumax nx chixux i
Iraanecxgchiga, r
Yudanecxgchiga, r ngma tog i
nachixanecxgchiga! R ngxma
naxmat i ngma ore ga cumax nx
chixux ga yexguma Yocha ex gac
u ngma
ore i uxma cumax nx chixux! 3R
ngxguma ngma Yudanecxg nx
nacuchigaggu i ngma poxcu i naxcax
changuxchax r bexmana t nx
naxoe i nacma i chixex, r choma r t
nx nx charngma i ngma nor
chixex , anagr
ga Tupana. 4R nma ga Yerema r
Nera nane ga Barxcax nangema r
gumamax nx nixuchig ga Tupanaar
ore nax naxmataxc ax. 5R u
nma ga Yerema r Barx naxucuxe r
anagr: Dcax, uxma choma nax
chapoxcux 
. 6R ngemacax i
ng
 i duxg r name i
 
cumax ng
a namax nx cudaumatxc ax ga
ngm
yema ore ga poperagu cux
chaxmatxx. Er ngma ngunexgu
r t nangexmag i muxma i duxg i
gux , r
ngmac t nx 
Tupanaar ore. 7R bexmana ngxguma
ngmax ngma duxg r
Tupanaca , r nx naxoe i
nor chixexg r Tupanana nacage
nax nor chixexgx iyanangmaxc ax
naxpa nax napoxcuex. Er ngma
poxcu i Tupana namax uegux i ngma
dux%%,

anagr ga Yerema. 8R nma ga


Barx r nanax ga yema Yerema
namax nx ixux. 
tagac duxgpe
nadaumat ga yema ore ga yema
poperagu matx.

Barx r ex
gacgpexewa nx
nadaumat ga popera

nma ga Micaa r nx 
ga yema Tupanaar ore ga Barx nx
ixux. 
Chap. 12R nma ga Micaa r
e 
 ga
eer ug. R yma
yema ex gacar ngx
nayexmag ga Erichma ga ex gacar
poperaar darux, r Deraa ga Chemaa
nane, r Enat ga Abru nane, r
Yemara ga Chap nane, r Chedequa
ga Anana nane r guxma ga tog ga
eer ug. 13R nma ga
ex gacar ngx
Micaa r yema ex gacar
eer ugmax nx nixu ga yema ore
ngx
ga Barx duxgpe ixux.

16R yexguma yagegagu ga Micaa


nax nx yaxux ga yema ore, r nmag
eer ug r
ga yema ex gacar ngx

porac namue. R anagrg: R


%ex gacmax nx tixu i aa
, anagrg.

11R

ex
gac ga Yoach r nayagu


nma ga ex gac ga Yoach r


, r
 yer
22R

k3637
guanex. 23R
nma ga Yeud ga ex gacar
ngxeer ux r ex gaccax nx
nadaumat ga yema popera. R
yexguma tomaepxchimx rexna
gmcchimx naguxuchixeeg u ga
nx nax nadaumatx, r nma ga
ex gac r nor cxchi tx nayaxu r

nadaumatx, nayataxcuchi,
r uxmata r yemaac nagux ga
gux. 24
nma ga ex gac r nor ngxeer ug
ga nx ga yema ore ga Yeud
 r tama namue, r bai ga
nax nangechagx. 25R nmag ga
Enot r Deraa, r ex gacx
nacaax g nax tama yagxcax ga
yema popera, natr ga nma ga
e . 26R yemacax
nma ga ex gac r nanamu ga Yeram
ga natanxx
Ari nane r Cherema ga Ade nane
 yayauxgxcax
%xeer ux ga
Barx. Natr nma ga Cori ya Tupana
r inayacuxg.
Yerema r wena Barx namu nax
gu naxmatxcax i
Tupanaar ore
27R

yexguma ex gac yema


nxraxx igu,
r nma ga Cori ya Tupana r
Yeremax anagr: 28R to i
tacax nadau, r ng
naxmat i ngma ore ga nxraxx ga
%ex gac ga Yoach
iguxgu cuxmatx!.

556
32R

yexguma ga Yerema r to ga
. R Barx 
namu ga yemagu nax naxmatxcax
ga yema ore ga nxraxx ga poperagu
naxmatx. R yema nxra
naxmatxx narmaxmae ga yema
ore.
Chedequa r Yeremana naxcax naca

37

1R Nabucudonoch ga
Babirniaanecxar ex gac
r Chedequa ga Yocha nanex
ningucuchixx nax Yudanecxar
e cax, nachicx ga
Yecona ga Yoach nane. 2
ga Chedequa r nor ngxeer ug, r
x

namax nx ixux.

12R nma ga Yerema r


Yerucharcha nax
Bcax nax yma
yadauxca
nxna x. 13Natr yexguma
Yerucharar x ga Byamgu
gax, r yma
nadauxtae ga Ira ga Cherema nane ga
Ananataxa. R nma ga Ira r yma
Yeremax nayachaxchixx, r
anagr nx: Cuma r quia nax
cax i ngma tor
uang i Babirniaanec,
anagr nx. 14R Yerema
nanangxga r anagr: Aixcmax

 
Babirniaanec,
anagr. Natr ga Ira r tama
 niyauxama r
ex gacgpe. 15R nma

k3738

557
ga yema ex gacg r porac
Yeremamax nanue. R nor
churaragx namu nax
nacuai xgxcax. R ex gacar
poperaar darux ga Yonatpatagu

poxcupatax xg. 16R
yemaac ga Yerema r yema

yexmaxgu nayataxcuchig. R
yemaac muxma ga ngunex yma
nayexma. 17R nma ga ex gac ga
Chedequa r nor churaragx namu
nax e 
nagagxcax. R yexguma Yerema
ex gacpe
ex gac r bexma Yeremana naca r
anagr: Nangexmax nax
ngexacax cumax yadexax ya Cori ya
Tupana?. R nma ga
Yerema r nanangx r anagr:
Ng, ngmac nangexma. R Tupana
r anagr: R cumax Pa ex gac r
naxmexegu t cungu i ngma
Babirniaanecxar e ,
anagr. 18R u
Yerema r ex gac ga Chedequana
naca r anagr: Taxacr chixex
cumax chax, Pa ex gacx, r
taxacr chixex namax chax i cur
ngxeer ug, r taxacr chixex
namax chax i duxg r ngemacax
chox pepoxcux? 19R ngexg
i uxma ga yema orear urug
ga cumax nx ixugex ga
Babirniaar e  
pexcax r pechixanecax yaxchix?
20, Pa ex
gacx, Pa Chor
Corix! R cux chacaax nax tama
ngma poxcupata

cumuxcax nax tama ngxma


chayuxca, anagr. 21R yexguma
ga ex gac ga Chedequa r nor
churaragx namu nax tama yema
noxri nagu napoxcux ga poxcupatagu
namugaxcax. R yema
ex gacpataa ga
poxcuchicaxgu nayamug. R
naguxgu
, gu r
yexacaxx %.
R yemaac yema ex gacpataa
yexmax ga poxcuchicaxgu
nanamug.
xmaxgu Yeremax nitaxcuchig
1R ex
gacar ngxeer ug
ga Chepata ga Mat nane r
Yedara ga Pachru nane r Yuc ga
Cherema nane, r Pachru ga Maraqua
nane r Yeremax 
duxgpe: 2Nma ya Cori
ya Tupana r anagr: R tex ya
 ,

rexna taiyamax tayu, rexna
da%. Natr yxema
iaxe r Babirniaanecxgna tg
yaxxe r t tg tapox nax tama
tayuxcax. 3R nma ya Cori ya
Tupana r anagr: 
Babirniaanecxar ex gacar
churaragmexegu t nangu. R nma r
t nagu nachocu, r taxetma
tanapox, axgu ga Yerema. 4R
yexguma yemax 
ex gacar ngxeer ug, r
anagrg ex gacx: Pa ex gacx,
tayamax i aa yat er
ngma dexa i nx yaxuxmax r
nananuexx i duxg, r tr

38

k38
.

mexcax nadau, natr nor
chixexca,
anagrg. 5R nma ga ex gac ga
Chedequa r nanangx r anagr:
Mar name nax ngma yatmax
penaxx i ngma pema penaxaxex.

chanachuxu i ng, anagr. 6R
yexguma ga nmag ga nor
ngxeer ug r Yeremax niyauxg r
% ga
dauxtaepataagu
nayataxcuchig. R yema xmax r
e . R
napanaxmax nanachxeg.
R yema xmax r nangear dexx
natr naxcharama r yemacax yma
narax ga Yerema. 7-8R
e 
Etiopaanecx ga ex gac nx
ngechac ga Ebemergu gac. R
nma r nx nacuchiga nax
xmaxgu Yeremax yataxcuchigx.
R yema ga ngunexgu r ex gac r
Yerucharar x ga Byamgu
gaxxgmax nangutaquexe.
R yemacax nma ga Ebemer r yma
%ex gacmax nx nax
yanaxuxcax ga yema Yeremamax
petx. 9R anagr nx: Pa Chor
ex gacx, r ngma Yeremamax
naxgx i ngma yatg r porac
nachixe er xmaxgu nayataxcuchig.
R uxma r t taiyamax ngxma nayu
er mar ixgutaax nataxu i na i nua
, anagr. 10R yexgumatama
nma ga ex gac r Ebemerx namu
nax 30 ga yatg yagagxcax nax

558
Yeremax cax ga
xmaxpa ga nax nayux. 11R
nma ga Ebemer r nayagag ga 30 ga
yatg. R e  ga
ucapu ga naxchiru nagu nucux
, r yma exta nayaxu r
nayana nax yema Yeremacax
naixntagu nachxegxcax. 12R
nma ga Ebemer r Yeremana naca r
anagr: Ng %
nappactx nax tama cux
napi xeex cax i napanax!
Yerema r yemamax ng
nappactx. 13R yema yatg ga
Ebemer yma gagx r naxcax
nanachxeg ga napanax r yemagu
nanatnagg. R yexguma

Yerema r poxcupataxx tgu
narxux.
ex
gac ga Chedequa r
Yeremacax nangema
14R

nma ga ex gac ga Chedequa


r Tupanaar orear urux ga
Yeremacax nangema. 
namax nangutaque
tomaepx ga x. R yma r nma ga
ex gac r anagr nx: uxma r
t cuxna chaca, r chanaxaxe nax
chomax aixcmax quixux nax chox
cungxx, anagr. 15R nma ga
Yerema r nanangx r anagr: Pa
ex gacx, ng i
oremax cux changxgu, r cuma r
chi cunamu nax chox yamaxgxcax.
R ngucuxe cuxna
%,
anagr. 16Natr nma ga ex gac ga
Chedequa r bexma nxicatama

k3839

559
Yeremamax anagr: Yim tx
maxxc ya Cori ya Tupanagagu
cumax nx  
chamu nax cux yamxcax, r
 ngma cux
imaxgchaxmexegu cux
changuxx, anagr. 17R nma ga
Yerema r Chedequax nangx r
anagr: Nma ya Iratanxar
Tupana ya guxngxmac r
anagr: Ngxguma chi cug nxna
cuxxgu ya yim Babirniaanear
ex gacar churaragar ex gacg, r
cuma r guxma i cutanxg r t
pemax,  
nayagug. 18Natr ng 
cug cuxxgu nxna i ngma
Babirniaanecxar churarag, r
 
r t nayagug. 
, anagr. 19R nma ga
ex gac ga Chedequa nanangx r
anagr: Choma r nx chamu i
ngma Yudug i
Babirniaanecx, er
ngxguma naxmexgu changuxgu r t
chox nacuai xg r ngmac ngx t
chox ningexee , anagr. 20R
nma ga Yerema r nanangx r
anagr: Natr, Pa ex gacx, r
 naxmexgu cungu. R name
, Pa ex gacx, 
ya Tupanaar ore i cumax nx
chixux. R ng
taxuxtma cux nangupet, r t
cumax. 21R nma ya Cori ya Tupana
r mar chox nx nadauxexe, Pa
ex gacx, i ngma t cux ngupetx
 %
i Babirniaanecxar churarag. 22R

guxtma i ngma ngex


ngxmagx, Pa ex gacx, r t
nayagag r Babirniaanecxgar
churaragar ex gacgna t nanamug.
R nmag i ngma ngexg r nor
ngechamax t cumax nanue r
anagrg t cux: Dcax, Pa
ex gacx, r ngma cur ngxeer ug i
namax cuxmcgx r cuxcax r
mex , 
tax xx cumax naxg r
cux naryexerag r ngmac
chixexgu cux nanguxeeg r tama
aixcma cux napoxg, anagrg t
cux i ngma ngexg.23R nma ga
Yerema r ex gacx anagrchig:
R guxma i ngma ngexg r cuneg,
Pa ex gacx, r t
Babirniaanecxgna nanamug. R
cumax, Pa ex gacx,  ,
r Babirniaanecxgar ex gacna t
cux namug.  
, anagr. 24R nma ga
ex gac ga Chedequa r Yeremax
nangx r anagr: Ngxguma
aixcma cug cungechaxgu r
 % quixu i aa
chomax nx quixux!.

28R nma ga Yerema r yema


ex gacpataa ga
poxcuchicaxuxmata
 r
Babirniaanecxgmexegu nangux.
Nor uangmexegu
nangu ga Yeruchar

39

1R

yexguma 9 ga taunec
mar e 
 

k3940
taunecar ggu, r nma ga
Nabucudonoch r nor churaragmax
Yerucharcax nayaxchi r nx

560
yema tog ga Babirniacxg ga
churarag r nagu nanangixg ga guma
Yeruchar namax ga guma

ex gacpata. R nagu napoge ga


nachomaeguchi. 2R yexguma 11 ga
naxtap.
taunec mar e 
9
R nma ga yema churarageru ga
Chedequa r meama nor gmc ga
tauemac (yniu) ar 9 ga ngunexgu r Nabucharad, 
nayapoxnag ga nor poxegux ga guma  ga
duxg, 
. 3R yemaac
guxma ga yema Babirniacxgar
gxx. 10Natr guxma ga Yudar
 
churarageru r nachocu r yema x ga
ngxgu ng ninu.  guxema uxre ga yexerac ngear
diruxgxe. R txna nanaxg ga
nayexma ga Negri-Charich r
naaneg r banecg.
Chaganbu. R yma nayexma ta ga

Charichequ r to ga Negri-Charich
ga ex gacar ngxeer u.
Yerema r Yedaraxtagu narxux
4R yexguma nma ga ex
gac ga
1R nma ga
Chedequa r nor churarag nx
dauggu ga yema ngupetx r nibuxm
Babirniaanecxar
. R chtac
churarageru ga Nabucharad r

nachox %ex gacpataar


 
 ga nama. R
Yerucharcxg r Yudanecxg ga
yema x ga taxre ga naxtapxar
x. R yexguma
ngx, r nama  
ga Yud
Yeremax inayangau ga cadnamax
. 5Natr nma ga Babirniacxg
ichotac. R nma ga Nabucharad r
nangg, r Yericar
nananguxuchixx. 

metachinxanegu nayayauxgx. R
nma ga Cori ya Tupana r Yeremamax
k 
nidexa. 2R nma ga churarageru r
 %, r
ga ex gac ga Nabucudonoch. R nma anagr nx: Nma ya cur Cori ya
ga Nabucudonoch r yma namax

nanaxuegu ga poxcu. 6R u
nananguxx i aa guxchax ga mar
Chedequax xx nax uxc pemax naxunagx. 3R uxma r
tx nadai x ga naneg r guxma ga
mar ningu ga yema guxchax ga

natanxg ga e  ga
namax pex %. Er ngma
7
. u
cutanxg r Cori ya Tupanape

Chedequax nacaxxtg r
chixex naxg, r ngemaca
cadnamax yanai xgcma
ngmac pex nangupetx er tama
. 8R yoxni ga
. 4Dcax, uxmattama

40

k40, 45

561
chaya ya yima cadna ya namax
quichotac. R ngxguma cunaxaxegu
 
%! R choma r t
cuxna chadau. Natr ngxguma tama
 gu r mar name i
ng
nux curxux. ane,
r cuma i nx cucux nax ngext t
cungexmax . 5R ngxguma
cunaxaxegu nax nux cuchixanegu
r c Yedara ya Aic nane
curx
ya Chaptaax! R yimx
 ya
Babirniaanecxar ex gac nax
ng
e c ax. 
yimx namax i
cutanx. R ngext cuma
cunaxaxex!. R
u
Yeremana mare nax, r nag r ta
nxna nax, r yemaac nx narmox.
6R nma ga Yerema r Yedaramax
. R yma nax
xg ga
yma nachix.

Barxmax inaxuneta ya Cori ya Tupana

45

1R

yexguma gmc ga
taunec mar
Yudanecxar e 

Yoach ga Yocha nane, r nma ga


Tupanaar orear urux ga Yerema,
r namc ga Barx ga Nera
nanemax nx nixuchig ga
Tupanaar ore nax naxmatxcax.
R yexgumayane r nma ga Yerema
r Barx naxucuxe r anagr nx:
2-4Dcax, Pa Barx, r cuma r
acurg: Nma ya Cori ya Tupana r
taxuxma i ngxee choxna nax. R
ngma choxna naxx 
guxchaxg r ngxxicatama. R
ngemaca
chaxaxux %x
chayaxu, acurg. Natr nma ya
Cori r chox namu nax cumax nx
chixuxcax i cuchiga r anagr:
Choma r ichayanaxoxx i ngma
chomatama chaxx, r chanabex i
ngma ichatogx. R ngmattama
namax chax i guxma i aa naane.
5R cuxcax r name nax naxcax
cucax i taxac i cugcaxicatama
? R tax i naxcax cucax! Er
choma r t chananguxx i
guxchaxg naxcax i guxma i aa
duxg. Natr i cuma r t cuxna
chadau nax tama cuyuxcax i ngext
. R chomatama ya Tupana
ngma achax cux, anagr
, anagr ga Yerema.

LAMENTACIONES
(Auxexchiga)
Nxraxx ga auxechiga

1R

uxma r nangecumare ya
 ga pa
mucuchirne.  i
yutexrx 
gux. R
xg r
uxma r nor uangmexe
nangexma nax ngmag porac
napuracexxcax. 2x
r uxma r porac ngecha nx
nangux, r chtac r naxauxe. R
guxma ga yema nachixaneg ga noxri
 ngchagx
%xxx r bai i
. R guxma ga yema
nachix%
mcgx r uxma r tama
nanapoxg r nor uang ng
xx.

8R nor dux
Yeruchar r porac chixex naxe
r ngemacax i ngma tog i
nachix naxoe. R
ngma nachixaneg ga pa namax
taxgx r uxma r tama nx

nacuaxgcha er nx nadaug nax


uxc porac chixexgu nangux ya
. R ngemacax i uxma i daa
xg r naxauxe r naxnee
r ngma tog i nachixanecxgna
naxca. 9x r
chixexna ng naxg r tama nagu
 
ngma nor chixexcax napoxcuex. R
 i ngecha %
porac chixexgu nayi x r nataxuma
i tex nax nataxxx. R uxma ya
x r Tupanax anagrg:
Dcax, Pa Corix, nax uxc tox
nacugex i ngma tor uang i ng
rtagx, anagrg.

18x r anagrg ta:


Nma ya Cori ya ixaixcmac r
tagagutma tx napoxcue er chixex
 i nor
mug. R dcax, Pa Guxma i
Nachixanegcx, r tox 
r nx pedaux nax uxc ngx
tingex! R tor ngextxcg r
ngma tor pacg r yxgux i
nachix.
19R nor ngxeec
ax taca i ngma

562

kk1, 3

563
nachixaneg ga noxri tomax
taxgx, natr i nmag r tama
tox narngxeeg r tor uangx
xx. R yema tor
chacherdteg r tor ex gacg r
naxca
ngxee r yemaca
nax nor nacax nadaugxcax nax
yemaac namaxxca
. 20R dcax, Pa Corix,
i uxc ngma guxchaxg r porac
ngx tox ningexeeg r ngemacax
porac taxogag. R ngxguma
%
, r porac
tanaxi xchig. 
poxegux%
toxocgx nadai. 
%
da%, anagrg.

Nor tomaepx ga auxechiga

1

ga
yema ngx ga Tupana nor
numax nguxx.

7
x gu chox
nitacuchi r cadnamax chox nichota.
8%
chox nangxeex cax natr ga nma
r tama chox nx  ga
chor yumx.

12R nma r ngx chox ningexexe,


%
namxxrx. 13R ngma ngx r
oma naxne ya porac ingaxinerx
. 14R uxma i guxma i chor

x r chox nacuge r gux i


oragu chauchiga narcutanx. 15R
nma ya Cori r tax i guxchaxg
chox ningexexe r ngmagagu porac
chox nangux. 16R oma
texegu choptexemax chox
naaxrx r chayagatexechi. 17R
ngma chor tax r choxna
, 
icharngma i guxma i ngma tax
ga noxri chox yexmax. 18R
ng
 chatxchax.
19-20R chaungma
ngecha r ngx i chingex r uxc
chaxica nua nax chatx r taxema
chox rngxeex . R ngxguma
ng
ngcha . 21Natr
guma
chaungxmax r porac chox
rngxeex . 22R ng
Coriar ngecha r taguma iyacux r
nor mecma r taguma nagx. 23R
gu r choxna nx
nacuaxchixx nax uxc aixcma
yanguxx i ngma nx yaxux.
24R

ngemacax chaugmax achagr:


Nma ya Cori ya Tupana r chomax
inacuax, r ngemaca,
achagr. 25R nma ya Cori ya
Tupana r tmamax namecma ya
yxema nagu yaxgxe r naxcax
daugxe. 26
tananguxeeg ya Cori ya Tupanaar
ngxee.

37R ngxguma texe tx ixuxgu


rex na taxac tx ngupetgu r
ng%

kk3
nanaxuegu nax ng% .
ngxgumarx i ngma mex g
r ngma guxchax g r nangug

38R

ngmac
nanaxueg. 39R t xc i yixema
nax idu e marex r Tupanamax
tarxutaga ega tr chixex g agu tx
yanaex chixgu? 40R ngemacax
%
tacma i mex rex na chixex , r
%Tupanaca 
! 41%
ngxmacmax
tidexag i tr yumx%
nx tixu i ng !
42Pa Corix, toma r chixex tax r
. R cuma i ngma
r tama cunangupetxmare. 43R
cuma r totgu cunanguxx i cur
quingchig, r tama
cux tangecha tmx cma tox
cudai. 44
caixanex g u cug quicu x nax tama
nx cax i tor yumxg.
45 R gux m a i tog i
nachix a negpe , 
guxchirerx tox . 46R
gux m a i tr uang r
chixex m ax tochiga nidexag. 47R
ngemacax porac tamu e er tox
nayaux r taxema tox tapox r
a yaxx . R
m
ng .
48-50R oma dex iyax r x 

564
chauxgx et er naxcax chaxaxu ya

changechax n e r u xma nagu
napogene. R taguma nx
charchau nax chaxauxechax er
nataxuma nax tex chox taxxx
  
taxcax nadaue ya Cori ya Tupana.
porac chor max nangu x i
ngxguma nx chadau xgu i ngma
guxchax g i naxcax ngux i ngma
pax g i Yeruchar cx. 52R
taxux m a namax chaxyane i ngma

iyaxux rx chox niyauxg. 53R
% x i xmax gu chox
nitax cuchig r nutamax chox
narxta 
 cax. 54R gux m a ga
51R

 , r
 .
55R chomax, Pa Corix, Pa Tupanax,
r aa xmax 
cuxna chacag. 56R cuma r chox
ngxguma cuxna chacaxgu
r chox cunayaxu i chor yumx.
57R ngma ngunex i nagu cuxna
chacax gu r chaux , r
acugr chox : R taxucaxma
cumu !. 58R cumax, Pa
Corix, Pa Tupanax, r chox cupox

cunguxuchixx i ngma yu.

EZEQUIEL
(Echequi)
10%

Echequi nangoxet r Tupanax nadau

1-3R

yexguma mar 5 ga taunec



ex gac ga Yoach ga yma nax
nagagax, r choma i chacherdte i
Echequi ya Bchi nane r yema Yudug

 . R
yexguma ga choma r 30 ga taunec
chox 
meama nor gmc ga tauemac
(yniu) ar 5 ga ngunexgu r ngrchi
chaux ca ga naane
r Tupanax chadau. 4R to ga nx
chadaux 

%. R
 ga caixanexnangox ga
%macrx . R
nor gux%.
R yema xemaar ngx
taxac ga oma
iyauxracx. 5R yemaar
ngx%
taxac ga naduxgraxx. 6R
%pext
r naxgmcchamet.

naduxgraxx %: r
yema nachamet ga nape
r nanadu, r yema nor
 r
, r yema nor
to r
, r yema
naxca .
11R taxre ga naxpext r nangenag
nayaxuxg r guma ni ga
taxre r naxnear dxrux .
12
ngpe
pora namugx. R tama
.

15R yexguma nx 


yema naduxgraxx, r
 chadau nax
 
ga bochicux.

20R yema naduxgraxx r


ngext Tupanaar pora
namugx. R
yema bochicux %
nayachxchitan yer yema bochicux

565

13
r yema naduxgraxxxnear
. 21R yexguma
naxxchitangu ga yema
naduxgraxx r yema bochicux
r ta naxxchitan. R yexguma
yachaxchitangu ga yema
naduxgraxx, r yema bochicux
r ta nayachaxchig. R yexguma
yachxchitangu ga yema
naduxgraxx, r yema bochicux
%
nayachxchitan, yer yema
bochicux r yema
naduxgraxxxnear datama
. 22%
ga naduxgraxx 
r nichipetmare r guxma
namexechi.

26
taxac ga
natochicaxraxx ga nuta ga mexechic
ya chafrunaxca. R yema
tochicax
naduxraxx. 27R yema naayear
niyau
rx. R naayet
 . R
gux%. 28R
yema nor yauxra r oma chirapama i
pucgu nx idauxrx . R
chaux cax nangx ga
nor ne ya Cori ya Tupana. R yemax

566
2R

yexguma chomax iyadexayane r


choxna nangu ga Tupanax, r chox
inachixx. 3R nma ga Tupana r
anagr chox: Cumax, Pa Yatx, r
t cux ngma
cutanxg i Iratanx i tama chauga
. R nmag r uxma r ta
oxigrtama tama
. 4R nmag i ngma
duxg r yema nor oxig ga tama
rx tama chox
nacuaxgcha. R ng 
i cux chamux nax namax nx
cuyarxuxcax i aa chor ore. 5R
ngma duxx
r ngxguma cux exna
tama cux  
nacua%
nangexmax i chor orear urux. 6R
cumax, Pa Yatx r tax i nx
cumux, r tax i naxcax cumux
ega cux %
nangu
cux chixgurx! R tax i
curmachix %
nadauggu i ngma duxg i tama
x! 7R cumax r namax
nx ixuama i ng
tama cux ! Er nma r
x , anagr
chox.

Tupana r Echequix namu nax


dauxtaerux cax

chadauxgu r axtanegu chanangcuchi.


Tupana r Echequix nayaxu nor
puractanxrux

u 
ga naga ga ax chox: Pa Yatx
inachi er t cumax chidexa!.

1R

yexguma 7 ga ngunex
r nma ga Cori ya Tupana r
chomax nidexa r anagr: 17Pa
Yatx, choma r cux ichamu nax
dauxtaerux ca

16R

3, 5

567
ngma Iratanxg. R ngxguma
taxacr orex cumax chixuxgu r
namax nx ixu i ngma chor ore nax
ngmac nx nacuaxgxcax!
18Dcax, r ngxguma chi chomax
cumax nx x
i chixri maxxmax chaxuegux i
poxcu r cumax r tama cunaxucuxegu
nax nx naxoxcax i ngma nor
chixex, r nma r t nayu nagagu i
nor chixex. Natr i chomax r t
cuxna chaca naxcax i ngma dux er
tama cunaxucuxe. 19Natr ngxguma
chi cuma r ngma dux i chixri
maxx cuxucuxegu nax nx
naxoxcax i ngma nacma i chixex r
nma r tama nx naxoxchagu, r
ngma nor pecdugagu ttama nayu.
Natr i cuma r taxucaxtma cuxna
chaca r t cumax. 20R ngxguma chi
x noxri mea maxxgu natr
yixcama r nx naxoxgu i ngma
max i mex, r ngxguma cuma r
tama cunaxucuxegu r nma r nor
chixexgu t nayu. R yema mex ga
noxri naxx r chope 
nanapox. R nma r nor
chixexgagu t nayuama, natr i
choma r t cuxna chaca naxcax i ngma
dux er tama cunaxucuxe. 21Natr i
cumax, r ngxguma chi cunaxucuxegu
ya yim du nax tama chixex
naxxcax r nma r cux 
 naxx r t
namax . R cuma r t
ta cumax, anagr chox ga Tupana.

5R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr chox: Dcax ya yima
. 

chanataxx 
anecx.
6Natr yema nor duxg ya yima
 r chomax nanue
 i chor
mug r ucuxeg. R guxnema ya

ngaicamanear duxgar yexera
chixri namax 
ngma chor mug r chor ucuxeg.
7R ngemacax i chomax ya Cori ya
Tupana r achagr: Pemax r gux i
tog i duxg i pexna ngaicamaxar
 r tama naga
ngma chor mug r bai
peyanguxgcha i ngma tog i
nachixanegar mug. 8R ngemacax
i choma ya Cori ya Tupana r nx
chixu r achagr: Choma r t ta
pemax chanu, Pa Yerucharcxgx,
r t pex chapoxcue nape
ngma tog i nachixanecxg. 9R
ngemacax t per chixexggagu
porac pex chapoxcue. R aa poxcu
i uxma t pexcax changuxx r
yema poxcu ga pama namax pex
chapoxcux 
 
nangexgumaraxx i poxcu.

14R chomax, Pa Yerucharcxg


 .
nexicatama t
 pedauxne. R ngmac
t gux i tog i nachixanepe
chaxneexx nax pex nadaugxcax i
guxma i nua chopetx. 15R
ngxguma ngma per chixexgagu
porac pex chapoxcuegu r guxar
cugrux . R guxma i ngma

5, 7
tog i nachixane i pexna
ngaicamaxar dauxcraxrux t
. R choma ya Cori ya Tupana r
nx chixu i ngma. 16R choma r
taxtama i taiya t pexcax changuxx
r oma chuxchi ya pex cxnerx t
pex nadai. R ngma taiya r t
porac nitachig r ngmagagu t
. 17R aixcma pexcax
t chananguxx 
a t chanamug i aig i
yu. R ngm
pexacg tx ngxcux. R ngmac
t tagux ya pexacg. R
a t chanamug
ngxgumarx ta ngm
i per uang nax muxema i pema r
daigu peyuexcax. R Choma ya Cori ya
Tupana chanaxunag i ngma.

5-6R choma ya Cori ya Tupana r


nx chixu r achagr: Dcax,
Pa Yerucharcxgx, r mar
ningaica i ngma guxchax
gx i t pexcax changuxx. Er
nataxchi i per chixexg r
ngemacax i u
pemax chaxuegu.

Tupana r Yerucharcxgna naca


nor chixexcax
23R

cumax, 
ya cadna namexexe naxcax i chor
duxg i Yerucharcxg! Er t
chanapoxcue naxcax nax porac
nametagx. 
Yeruchar r porac chixexmax
a
nanap. 24R choma t ngm

chanamug i to i nachixanecx i
duxg i chixecmax nax
cax ya napatag
ngmamax yayorax

568
i ngma Yerucharcxg. R
ngmac t chayanaxoxx nax ng
yacuaxgx i ngma yatg i muar
ngmaxx
gx. R ngma
Yerucharc
nor tupanachicnaxgx
yacuaxgx, r t chanamu i ngma
nor uang nax nagu napogexcax.
25R nma i Yerucharcxg r
porac t namue. R ngemacax t
naxcax nadaug nax nor uang
namax irngxmex. Natr ngma
 .
26 %ngma
chixexg i Yerucharcxgcax
ngux. R ngxgumarx ta i ngma
nachigag i chixex  
naxg. R t naxca
chor orear urux nax ngma namax
nx ixuxcax nax ta i
ngma ngupetx. Natr i ngma r
t natca. R nataxutma
i chacherdteg i nangexx r bai i
yaxguxg i tayaxucuxegx. 27R
nma ya Yudanecxar ex gac r
oma nayutanxrx t ngecha nx
nangu. R ngma ex gac nane i
duxgmax icux r t ta ngecha
nx nangu. R nma i
Yerucharcx i duxg r nor
mumax t niduxrue. R ngma nax
uxc tama mea namcgmax
inacuaxgxc ttama namax
ichacuax. R ngmatama poxcu i
namcgmax naxuegugxc
ttama chanapoxcue. R ngmac t
 nacuaxgx nax choma r
,
achagr.

569

Tupana r Echequix nanawex nax


uxc t napoxcux ya
Yerucharcxg

1


ga choxmaxchie: Mar
nangug i ngma t naxcax
yaxchix 
napogexcax. ngma
nor uangar churarag r
naxmexgu nayange ya naxne ya namax
x,
ax. 2R u chadau ga 6 ga
yatg ga guma Tupanapatagu chocux
x ga
 . R

maxerux. R yemaar
ngx
ga lnuchimax xchirux. R nor
goyex ga nor
matrux. R yema yatg r
, r yema
marear guchicax ga
chenaxcax%.
3R Tupanaar ne r nxna
nayachxchi ga yema taxre ga
ixxpextx ga noxri nor ngx
nayexmax, r Tupanapataar
. R nma ga Cori ya
Tupana r naxcax naca ga yema yat ga
lnuchimax xchirux ga nor
goyexgu matrux ingex. 4R
anagr nx: c, nagu
%
r yaxgacat i guxma i ngma
duxgagu
ngechagx r ngx ingegx!
anagr. 5 

ga Cori ya Tupana nax yema tog ga


yatgx ax: R ng
! R
guxma i ngma duxg i
ngegacatx r penadai x! R
tauxtma nx pengechax r bai t i
pex nax nangechatmxgx! 6R
 penadai x
r guxtma pedai r yaxguxg, r
ngextxxg, r paxg, r buxg, r
ngexg!   pedu
i ngma gacatx!, anagr. R
yemaac inanaxge nax nadaiax ga
yema yaxguxg ga Tupanapatamax
icuaxgx. 7
Cori ya Tupana r yema yatgx namu
r anagr nx: R nagu pichocu
ya yima chopata r yuexmax
%%chixx! R duxg i
yuexmax penapaxx i naxt!
anagr. R nma ga yema yatg r
nachox r inanaxge ga nax
nadaiax x ga duxg.
8R yema naxgyane r chaxicatama
chayax. R yexguma ga choma r
axtanegu chanangcuchi r porac
changechacma aita chax r
achagr: Pa Corix, r uxma nax
cxgmax
nax cunux r t cunadai x i ngma
a
noxretama i Iratanx i ngm
9
yaxgx?. R nma ga
Cori ya Tupana r chox nangxga r
anagr: Ngma Iraanecxg r
ngma Yudanecxgar pecdu r
nataxchi. R ngma nachixane r
metagxmax nanap. 
ya Yerucharxg r
chixec ngmax inacuaxg. R


9, 11
ngma nachixane, r ngemacax
tama nx chadau i ngma naxgx.
10 
nangechatmx i ngma duxg, r
nxna t chaca naxcax ga yema uxc
chixri nax namaxx, anagr.

Yerucharcx i duxgar poxcu

11

1R nma ga Tupanax i
nex r chox
nayachxchixx r Tupanapataar x
 naga ga
Yeruchar. R yema 
nayexmag ga 24 ga yatg. R
 chacux 
Yaachana ga Achru nane r ga Perata
ga Benaa nane. R nmag r
Yerucharcxar e .

Tupana r Echequimax nx nixu nax


wena txar nachixanecax
nanawoeguxx i Iratanxg
14R nma ga Cori ya Tupana r
%
chox: 15R ngma Iratanx i
Yeruchar r nidexag
nachiga i ngma natanx i
Iraanecxg i to i nachixanegu
r anagrg: R ngma
tatanxg i to i nachix

r Tupana ng
porac chixri namax. R uxma i
ng
Cori ya Tupana txna nanax,
anagrg. 16Natr i cumax, Pa
Echequix, r t ngma Iratanx i to i
nachixmax nx
quixu i chor ore i ax: 

570
ngma to i nachixaneggu pex
,  gucax
. Er ngma nachixaneg i nagu
 
pemax changexmax, achagr.
17R ngxgumarx ta namax nx
ixu i aa to i chor ore i ax! Ngma
nachix
t chananutaque 
chanax i ngma Iraane nax noxr
cax. 18 
r t nagu napoge i guxma i ngma
naxchicnaxg ga pa nx
yacuaxgx. R ngmac t nx
narxoe i ngma nacma i chixex.
19R choma r t chanaxchicx ya
yima nor maxne ya taixne oma
nutarx.  %
ya maxne ya ngexacaxne r
ngexacaxx i nax t nxna chax.
20R u 
mug r t nagu namax. R nmag
r t chor dux, r choma
 . 21Natr ya
yxema nagu maxamaxe i ngma
nacma i chixex i naxchi chaxaix, r
choma r t ngemacax txna chaca. R
ngma
achax.
Cori ya Tupanaar ne r
Yeruchar
22-23R yema ixxpextx r naxg
r yema ibochicux 
nayachxchitan. R yema Tupanaar
ne ga natgu chxx r nxna
.

ma%. 24R
u%x i nex

11, 16

571
r chox niga r Babirniaanecax chox
nateguxx 
chautanxg ga yma gagx. R
guxma i ngma uxma nx chixux
%x i nex
chox nx dauxeex ga yexguma
chox nangoxetxgu. 
r inayartaxu. 25R u
r yema chautanxg ga
max nx
chixu ga guxma ga yema Tupana
chox nx dauxeex .

Yerucharcxg r tama
Tupanamax nixaixcmag

16

1R nma ga Cori ya Tupana r


chomax nidexa r anagr:
2R cumax, Pa Yatx, r chanaxaxe
max
quidexa nachiga i ngma tax i chixex
i naxx. 3R acurg t nx ya
: 
ngma Cori ya Tupana cumax nx
ixux. R yexguma noxri cungoxgu, Pa
Yerucharx, r Cana
. R cunat r
Amorutanx , r cu r
Ittatanx . 4R yema ngunex ga
nagu cungxgu r taxema cux
r taxema cux taxaiya, r
taxema yucramax cux tachaxne,
r taxema cux tinai xpetnax. 5R
taxeaxma cungechatmx, r

taxema cuxcax taxogax ga mea


cux nax tamexgxcax. R yema
ngunex ga nagu cungxgu r ya
cutaxmare yer ga duxg r
uxxg. 6Natr ga chomax
r cux chadau

ga naget nax cuxx r yemacax


chox cungechatmx r cux
chamaxx.

8
chaxpet r cux chadau ga mar nax
cuyax %. R
u ga
naxchirumax cux chidx yer
cungexchiru. R u%
chaxga r cumax nx chixu nax
. R choma ya Cori ya
% chixux i
ngma.

13R yemaac, Pa Yerucharx, r


cug curme namax i iru r
dirum. R yema cuxchirug r
chdanaxca, r lnuchi ga meama
ixmatx . R yema na ga
cungx r imex . R yemaac
yexera cumexechi r ex gac
naxma. 14R gux i
nachix
cumexechi. 

changaxx. R choma ya Cori ya
% chixux i
ngma. 15Natr ga cumax r cur
memax cug quicuaxx. R yemaac
yema cuchiga ga mex%
nge ga ngexxx, r
guxma ga duxg ga yma
chopetxna cug cux.

38R uxma nax choxna cungex


r cumetax, r ngemacax cumax
 
cuyuxcax, anagr.

18

Wxichig i dux r nanaxwaxe nax


Tupanapexewa nor maxna nadaux

18

1R

nma ga Cori ya Tupana


chomax nidexa r anagr:

4R guxma i duxgar max r


choxme r
buxg. R yxema chixex 
tmaar chixexgagu ttama tayu. 5R
yxema aixcma mexe, r guxmax
tixaixcma r aixcma exgux tax.

9R nagu tamax i chor mug r


aixcma tayanguxx. 
aixcma mexe, r ngemaca 
tx chapoxcu. R choma ya Cori ya
 chixux i ngma.
10-13Natr ngxguma chi yim yat ya
mec nx 
nane ya tama nanatrx mea maxc,
nuxaxec r
mxa, r yima nane r
nor chixexgagu ttama napoxcu. R
yima nane r ngxguma chi natangu
naxxgu i ngma manetape
chibex r ngmac nor
tupanachicnaxgx icuaxgx,
r chi toguex yapuxmaxgu,
r chi yxema ngear diruxgxe
%
inacuaxgu,
r chi toguexax nang xgu,
r chi tama tx nateguxxxgu i
tmaar ngmax i ngma
tmaar ngetancax nxna
taxgx,
r chi tupananetaggu yaxoxgu,
r chi naxxgu i ngma chixex i
naxchi chaxaix,

572
r chi nor di
naxxgu nax ng%
ca
nangx
tcax nacaxcax,
r yima nane ya ngmac chixri
maxc r ngemacax aixcma t nayu
 ngma.
14Natr ngxguma chi yimatama yat
ya chixri maxc nx ngexmagu i
 dauc i guxma i
nanatar chixexg, natr tama nagu
ngma nanatcma r
ggagu
nayu. 15-17R yim nane r ngxguma
chi tama nanatrx natangu naxxgu
i ngma manetape
r ngmac nor
tupanachicnaxgx icuaxgx,
r chi tama nagu yaxoxgu i ngma
Iraanecxgar tupanagneta,
r chi tama toguex yapuxmaxgu,
r chi taxemax nachixecmagu,
r ngxguma chi tex dierucax
nxna caxgu r nma r tama
nor diruchicx tmaar
ngmaxcax nacaxgu,
r chi tama texax nang xgu,
r chi tx nachibxgu ya yxema
taiyaxe,
r chi tx naxxchirugu ya yxema
ngexchiruxe,
r chi taxemaama guxchax
naxxgu,
r chi ngear tcma diru
inaxxgu,

nagu namaxgu,
 
chixexgagu nayu. R t namax.
18Natr ya yima nanat r nor

18, 28

573
chixexggagu ttama nayu er
nachixecma r nang x r chixex nax
i natanx. 19R pema t
choxna peca r apergg t:
Txc ya yim nane r tama
nanatar chixexgagu napoxcu?,
apegrg t. Dcax, r t pex
changx. Er yim nane r aixcma
mex nax r nayanguxx ga chor
mug r nagu namax. R ngemacax
gagu
nayu. 20R yxema chixex xexicatama
gagu poxcxe.
R nma ya yim nane ya mec r
  naxtan.
   
nanear chixex naxtan. R yxema
mex  
mare naxcax i ngma mex i taxx.
R yxema chixex  
tmaar poxcu naxcax i ngma chixex
i taxx.
Tupana r nanapoxcue i duxg i ngma
uxc nax namaxxctama
21Natr ng
noxri chixri maxc r nx naxoxgu i
nacma i chixex, 
ngma chor mug, r aixcma mex
naxxgu r t namax  
nayu. 22R guxma i nor chixexg r
choma r t nx nx icharngma,
r nma r t namax er nayanguxx
i chor mug. 23R pema nagu
%xx i ngxguma
nayuxgu i dux i chixri maxx?
Pemax nx chixu r tama chatax.
R ngma choma chanaxaxex 
nax chauxcax nategux, r nx
naxox i ngma nacma i chixex nax

nx nangexmaxcax i max. 24Natr


ngx i mea
maxchirx nx rxoxgu nax mea
namaxx, r naxxgu i guxma i
chixex i tama namax chataxx r
namex nax tama napoxcux? R
pemax nx chixu r t napoxcu. R
guxma ga yema mex ga noxri naxx
r choma r t nx icharngma. R
nma r t nayu nagagu i ngma nor
chixexg. R choma ya Cori ya Tupana
ngma achax.

Tupana r Echequimax nx
nixu nax uxc t Trucxgar
ex
gacx napoxcux

28

1R nma ya Cori ya Tupana


r chomax nidexa r
anagr chox: 2Cumax, Pa
Echequix r acux t nx 
ya Trucxgar ex gac! R choma
ya Cori ya Tupana r achagr:
Cumax, Pa Trucxgar ex gacx, r
cug quicuaxx r cug
curtupanax. R ngemacax cur
, r cuxcax r

 .

, x

tupananetaar cuax cux ngexmax.

4R cuma r ngma cur cuaxmax


r ngma cucma i mexcraxmax
cux natauxcha nax cunanutaquexex i
muxma i cur ngmaxg. R
ngmac irumax r dirummax
cunapagxx i ngma cur

28, 34
diruchixg. 5R ngma nx nax
cucux nax uxc cutaxex r
ngmagagu nimu i cur ngmaxg. R
uxma r ngma cur ngmaxgmax
cug quicuaxx. 6-7R ngemacax i

r achagr cux: R uxma nax
 
tupananetaar cuax nax cux
nangexmax, r ngemacax to i
nachixanecx i duxg i
chixecmax t cuxcax nua chamug.
R nor taramax t cuxcax
nayaxchi. R ngmagpe
 ngma cur cuax r
cur ngmax, anagr ga Cori ya
Tupana.

Ngechagacma Trucxgar
ex
gaccax nawiyae
11R

nma ga Cori ya Tupana r


chomax nidexa r anagr chox:
12Cumax, Pa Yatx r
ngechagacma Trucxgar
ex gacca t nx:
R anagr ya Cori ya Tupana cux:
Cumax, Pa ex gacx, r
duxgpe
meama cungx. 13R noxri ga cumax
 ga
Edrx choma cuxcax chamexx
cuyexmachirex. R cuma cungxx ga
naguxraxc ga nuta ga ngxrug
ga rub r crislitu, r yde r topchiu,
r cornalna r yspe, r chafru r
grante r esmerda. R yema cur
ngaxg r cuxmaching r
irunaxca. R guxma ga yema
cur ngaxxg r mar cuxcax

574
namemare ga yexguma noxritama
cungoxgu. 14
chor orear ngerux ga
xmexe chayexmaxexe
nax cuxna nadauxcax. 
ma
cuyexma.  

gurx xx. 15R
yema cucma r meama iniexchirex
ga yexguma noxri cungoxgu uxmata
yema ngunex  ga
chixex. 16R ngma nax cumuar
ngmaxx chixgagu cutox r
ngemacax chixexgu cungu. R
yemagagu chaugx
chata
ma. R ngma chor orear
ngerux x ga cuxna
dauchirx r cux 
ga yema nachica ga ngonex 
cuyexmax. 17R yema nax
cumexechixgagu cug quicuaxx r
yemacax cuxna chanayaxu ga cur
cuax. R yema nachica ga mexechix
cux  
cax napengma to i
nachixanecx i e ,
anagr ga Cori ya Tupana!

Carnrugar daurux ya mec

34

11R choma ya Cori ya Tupana


r nx chixu: R
chomattama namax ichacuax r t
nxna chadau i ngma chor duxg.
12R ngxgumarx ya yim mec ya
carnrugar daurux r naxcax
naxoegax i nor carnrug i
ng, r

34, 37

575
ngxgumarx naxcax
chaxogax i ngma chor duxg.
R t chayagag i ngext
, r naxanex, r
buanec tax. 13R ngma to i
nachix
 
chanangutaquexexexe, r nor
 . R ngma
nor naane i Iraanear ma
a
t chanamug nax ngm

nachibexca
naxaxegxcax. R ng%
i mex ngexmax 
ngma chor duxg.

17R choma ya Cori ya Tupana r


achagr: , Pa Chor
Duxg i Iratanxx! Pema i chor
dux r t pex
chapox nxna i ngma tog i chixri
pemax icuaxgx. Natr i nmag r
, achagr.

Naxchinax ya ipagnechiga

37

1R

nma ya Cori r chaugu


naxxmex r chox
naporaxx namax i nor pora. R
yema Nax i nex r chomax
inacuax,  ga
naxchinaxmax napax naga.
2R nma ga Cori ya Tupana r
natangu chox xx ga
guma naxchinaxgu ga yema
metachinx%ne. R
. 3R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
choxna naca r anagr: Cuyaxx
i cumax, r daa naxchinaxg r

namaxx?. R
yexguma ga chomax r chanangx r
achagr: Pa Corix, cuxicatama nx
cucuax i ng, achagr. 4R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
anagr chox: Chaugagu namax
idexa ya daa naxchinaxg! R
acugr t nx: Pa Naxchinaxg ya

Tupanaar ore! 5R nma ya Cori ya
Tupana r anagr pex: R pegu t
chanaxcuxx i max nax
pingtancxca
pemaxxcax. 6 xx
i per tarumag, r t pex
chaxmachi, r t pex
chaxxchaxmx, r t pexna chanax i
per ng%pemaxxcax.
R ngxguma i pema r t nx
picua% ya Cori
, anagr. 7R yexguma
ga choma i Echeque r yema Cori ya
Tupana chomax nx ixuxc guma
naxchinaxgmax nx chixu. R
yexguma namax chidexayane r nx
%%. R
guma naxchinaxg r inanaxg nax
ca. 8R nx
chadau ga ngr nax yatarumax r
naxmachix r naxxchaxmx.
Natr nangear maxx gx. 9R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
anagr chox: R chaugagu
naxcax naca ya buanec i max 
ngxmac, r acux t nx: Pa
Buanec i Guxcx r
cunamaxxxcax i aa
naxne i yuex!
Tupana. 10R yexguma ga chomax r
Cori ya Tupanagagu guma

37
buanecmax chidexa yema nma
chox namuxrx, r guma buanec
r nangu r yema naxneggu naxcu.
R nma ga yema naxneg r
namax r inachig. R

rdagx. 11R yexguma ga Cori ya
Tupana r anagr chox: R ngma
Iratanxg r daa naxchinaxgrx
. R ngmax anagrg: R
yixemag r oma naxchinaxg ya
ipagnerx 
ngxeer ux, r ngemacax tagutma
aneca,
anagrg. 12Natr i choma r cux
chamu nax chaugagu namax
quidexax r acurg t nx! R
nma ya Cori ya Tupana r anagr
pex: Pa Chor Duxg i
Iratanxgx, r t pex
changuxxexe ngma
nachixaneg i nagu pepoxcuex, r t
per naanecax pex chaoeguxexe.
13R ngxguma choma ngmac pex
charngxeeg u nax penguxxcax
ngma nachixaneg, r t nx
picuaxchitan, Pa Chor Duxgx,
 i per Cori ya
Tupana. 14R choma r t pexna
chanamu i ngma Chaux i nex, r
pema r t perdag. R t per
 
changexmagxx. R ng 
i nx pecux nax choma ya Cori ya
 i pemax nx chixux
i ngma, ichayanguxx.

576

ngma achax.

24R yim chor du ya Dabtaxa t


xgar e 
 
. R nmag r t chauga
 namax i chor
mug r ucuxeg. 25R nmag r
 namax i ngma nachixane ga
nor omaxx ga chor du
a t
ga Acbuna chaxx. R ngm

gutma nangexmagx i
nmag, r naxacg, r nataag. R
yim chor du  
guxgutma nor e . 26R
ngma chor duxgmax t
chanaxuegu nax nor uang namax
rngxmexcax, r ngmac aixcma
t nataxgxcax. R ngma namax
chaxuegux r tagutma inayacuax. R
choma r t nx charngxee nax
yamuxcax.  
chanangexmaxx ya chopata ya
a
nene nax guxgutma ngm
nangexmaechaxcax. 27R choma r
 . R choma t
 r nmag
r t chor dux. 28R
ngxguma yima chopata ya nene
ngxmagu, r ngma tog i
nachixaneg r t nx
nicuaxchitan nax chanadex i ngma
Iratanx nax chor duxg i nex
cax.

DANIEL
(Dani)

Yerucharcax nayagochi r nayana ga
Tupanapataar yemaxg ga chuxux

1R

yexguma mar tomaepx ga


taunec e 
Yoach  , r nma ga
Nabucudonoch ga Babirniaanear
ex gac r Yerucharcax nayagochi
nor churaragmax. 2R nma ga Cori
ya Tupana r Nabucudonochax
nanatauxchaxx nax Yoachx
yayaxux 
muxma ga natanxgmax. R
yexgumarx ta nayana ga
Tupanapataar yemaxg ga chuxux,
r nor tupanapatagu nananucu ga
.

ga yadexechix r nimechamet r
%xx
nicuax, r meama poperax icux
. R yemaac nime nax
e xeer ux
cax. R u%ex gacar
duxg r yema ngextxxgx
nangexx ga naga ga
Babirniaanecxg ga Cadug r
nacmag ga matx. 5R nma ga
Nabucudonoch r nor duxgx
namu nax guxma ga ngunexggu
yema ngextxxgna naxgaxcax ga
yematama na ga nmatama nangx
r bnu ga nmatama yaxaxc. R
yemaac tomaepx ga taunec meama
nanangexx 
ex gacax napuracexcax.

Danix nigag nax ex


gacar
ngxeer ux cax
3R

u
Nabucudonoch r nor ngxeer ux ga
Apenx namu nax yema Yudanear
ex gactanx%cax ga
yema ngextxxg ga Yudug ga
rmemaex nax nor ngxeer ux
cax. 4R yema ngextxxg

Dani r namcg r
ex
gacpatawa nayexmag

yema ngextxx
nayexmag ga Dani r Anana r
Micha r Achara. R nmag r
Yudtanx . 7R nma ga yema
ex gacar duxgeru r
nanaxchicx ga Daniga r
Betachgu nanaxga, r ga Anana r
6R

577

k1
Chadrgu nanaxga, r ga Micha r
Mechgu nanaxga, r ga Achara r
Abengu nanaxga. 8Natr nma ga
Dani r tama nanangxcha ga yema
na r guma bnu ga ex gac nxna
naxc, 
Tupanape%% ga yema.
R yemacax ex gacar duxgeruna
naca nax tama yema na ga ex gac
nxna x nx nangxeex cax. 9R
Tupana r yema ex gacar
duxgeruxnananguxx nax
ex gac ga Betach Danimax
namecmaxcax. 10Natr yema
ex gacar duxgeru r nor
ex gacx namu r Danix anagr:
Nx chamu ya yim chor cori ya
ex gac. R nma r mar chomax
nx nixu nax taxacr na r axex t
pexna chaxx. R ngxguma t pex
nadauxgu r ngma tog i
ngextxxgar yexera t pixaegux r
nma ya ex gac r t chox nimax
anagr. 11R nma ga ex gacar
duxgeru r nx 
ga dux nax nxna nadauxcax ga
Dani r Anana r Micha r Achara.
R nma ga Dani r yema nor
daurumax nidexa r anagr nx:
12Toma i cur dux
r cuxna taca nax 10 i ngunex 
nx cuxx nax toxna cunaxx i
nanet i maxgxicatama r u
dex. 13R ngma 10 i ngunex
r tox nangug namax i ngma tog i
ngextxxg i nangxgx i ngma
e ! R u 
nx cucuax i taxacr na t toxna
cuxx anagr. 14R nma ga
yema nor daurux r: Ng

578
anagr. R 10 ga ngunexgu r
nanet i maxgxicatama r dexmare
%. 15R yexguma 10
ga ngunexg mar ngupetgu r
nmag ga yema gmc ga
ngextxxg r tama nida
narpormaeg nx ga yema tog ga
ngextxxg ga e 
ngxgx. 16R nma ga yema nor
daurux r ngx nayange ga yema
e 
gmc ga ngextxxgcaxchirex
. R u
maxgxicatama nxna nax. 17R
yema gmc ga ngextxxg, r
Tupana r cuax nxna nax nax
yemaac nx nacuaxgxcax ga
naguxraxx ga cuax ga poperagu
matx. R nma ga Tupana r nat
Danix narngxee nax nx
nacuxcax nax ta ega
Tupana texx nx dauxeeg ux i taxac
i xgux rexna tex neggux. 18R
yexguma mar yanguxgu ga yema uen
ga ex gac ga Nabucudonoch nagu
unetax ga nape
nagagaxcax ga guxma ga yema
ngextxxg ga ex gacar puraccax
ngex, r nma ga yema ex gacar
duxgeru r ex gacpe
nanagag ga yema ngextxxg. 19R
nma ga ex gac r namax nidexa ga
guxma ga yema ngextxxg. R

Dani, r Anana, r Micha, r
k% ga nor
cua. R yemacax ga nma ga
ex gac r nanade ga yema gmc
ga ngextxxg nax nor ngxeer ug
cax. 20R nma ga ex gac r

k12

579
yexguma nor ucuxecax nxna
nacaxgux nax mea nachixanemax
inacuxca inayangau
nax 10 expxcna guxma ga nor
ucuxerug ga yuexar yexera
nax nx yacuaxchix ga
Dani r namcg.

Naxneg ga Nabucudonoch

1R

yexguma taxre ga taunec


mar e 
Nabucudonoch r uxreexpxcna
naxneg. R yemacax naxoegax r
taguma mea naxcha. 2R
yemacax naxcax nangema ga nor
ucuxerug ga iyux r yema
xguxx cuaxgx r napexear x
cuaxgx r yema cuax nx

yexmagx nax yemag namax nx


ixugex ga ta ga
yema nagu naxnegx. R nma ga
yema iyux r ex gacx.
3R nma ga ex
gac r anagr:
Ngeax r chaxneg r ngemacax
porac chaxogax. R nx
chacuxcha nax ta i
ngma anagr. 4R nma ga yema
iyux ga nx icuaxchigx r
ex gacx nangx r anagrg:
Guxguma namax Pa ex gacx!
R tomax nx ixu i cuneg! R toma
nax cur ngxeer u r t
cumax nx tixu nax taxacchiga
anagrg. 5R nma ga
ex gac r nanangxga r anagr:
Ng %
pixuxgu nax taxacgu chaxnegx r
ta, r t pex
chadai r xraxgu t pex nachexe. R

pepatag r t nagu napoge r


a t ninuag.
caxtaxicatama ngm
6Natr ngxguma chomax nx
pixuxgu nax taxacgu chaxnegx r
ta, r t pexna
chanax i mareg r t pemax
chatax. R ngmac t pemax
chanax ega chomax nx pixuxgu i
ngma chauneg anagr. 7R
nma ga yema yatg ga cuax nx
yexmagx %ga r
anagrg: Pa ex gacx tomax
nx ixu i ngma cuneg! R toma r
t cumax nx tixu nax taxacchiga
anagrg. 8R nma ga
ex gac nanangx, r anagr:
uxma r meama nx chacuax nax
taxaccax tama paxa chomax nx
pixuxchax er penanguxexe nax
choxna nangux i ng% i
nagu chaxnegx. 9R ngemacax
ngxguma tama chomax nx pixuxgu
nax taxacgu chaxnegx r
ta r guxtma i
pemax r t pexna nangu i ngma
poxcu i chaxuegux. R pemax r
pixucuxeg nax dorax
chomax pixuxcax nax ngmac nx
charngmax i ngma chauneg r
tama pex chapoxcuexcax. R c
chomax nx %
i ngma chauneg! R ng 
nx chacuax nax nx pecux nax
chomax nx pixux nax taxacchiga
anagr. 10R nma ga yema
yatg ga cuax nx yexmagx r
nanangxg r anagrg: oma i

cuxe nax nx tixux i ngma nx
cucuxchax, Pa ex gacx. R

k2
ngxgumarx ta r taguma uxgu
anear ex gac ga
porac nor ucuxerugna naxcax naca
i ngma uxma cuma toxna naxcax
cucaxaxrx . 11Pa ex gacx, r
ngma naxcax cucax r porac
naguxchaxchi r tataxuma ya tex ya
nx cuxe nax nx tixux nax
ta i ngma nagu
cuxnegx. R ngma tachixanear
 cux
nax ta, natr
nmag r tama dux
nangexmag anagrg. 12R
yemax %ex gac r
porac nanu r nanamu nax
nadaiaxcax ga guxma ga yema nor
ucuxerug ga Babirniaanecxg.
13R yexguma mar naxunaggu ga
yema ex gacar mu r nor churarag
r Danicax r namcgcax r ta
nadaug nax nadaiaxcax.
Dani nx nixu ga ex
gac
nagu negx r nanangoxexe
nax ta
14

ex gacar churarageru ga Ari nax


yadaiaxcax ga yema ex gacar
ucuxerugu r Dani r naxca
meama namax nidexa. 15R nma ga
Dani r nxna naca r anagr:
Taxacca 
ex gac r ngemacax naxunagx i
aa mu nax cunadai xcax i guxma i
nor ucuxerug? anagr. R
nma ga Ari r nx nixu nax
taxacca. 16R yexguma ga
nma ga Dani r ex gacx
nax nxna yacaxaxcax, r anagr

580
nx: Pa ex gacx, choxna nax i
uxre i ngunex! R choma r t
cumax nx  i
ngma cuneg r ta
anagr. 17-18
. R namcg ga
Anana r Micha r Acharamax nx
nixu ga guxma ga yema nax ex gac
nanadaixchax r yemaac Tupana ya
xeec ax nacagxcax
nax nma ya Tupana naxcax
nangoxeex cax ga yema ex gac nagu
negx, r yemaac tama nadaiaxcax
%
ucuxerug ga Babirniaanecx
. 19R yema ga chtaxgu r
Tupana Danicax nanangoxexe ga
ta ga yema
ex gac nagu negx. R yemacax
nma ga Dani r Tupanax nicuaxx
r anagr: 20R guxguma
namecmaxchi ya Tupana, er noxr
ma i cuax r guxma i pora.
21R nma r namax inacuax i
guxma i taxac i ngupetx. R nma
  i
ex gacg. cuax txna
naxx ya yxema tmaxx icuxe r
tx nx nacuaxeex ya yxema
idoeruxe. 22R nma r tx nx
nacuaxexe i ngma cuax i xgux. R
nx nacuax i ngma anex er
ngma ngonex .
23R mox cuxna chax r cux
chicuaxx, Pa Chaunatgar
Tupanax, er cuax choxna cux r
chox cuporaxexe. R uxmax r chox
nx cucuaxexe i ngma cuxna naxcax
tacaxax, r tox nx cucuaxexe i
ngma naneg i ex gac naxcax

581
ogax, anagr. 24
ga Dani r Arix
%ex gac mux nax
nadaiaxcax ga guxma ga yema
ex gacar ucuxerug ga
Babirniaanecxg. R yemacax nxna
nayachog r anagr nx: Tax i
cunadai x i ngma ucuxerug! R
ex gacx naga! R choma
t namax nx chixu i ngma naneg
anagr. 25R yexgumatama ga Ari
r Danix ex gac ga
Nabucudonochx, r
anagr nx: Pa ex gacx, r
ngma Yudug ga nachix
gaxxtangu nx 
i yat i t cumax nx ixux i
ta i ngma cuneg
anagr. 26R yexguma ga nma ga
ex gac r Dani ga Betachmax
naxugcx anagr: Cux
natauxchax nax chomax nx
quixux ga yema nagu chaxnegx r
ta ga yema chauneg?
anagr. 27R nma ga Dani
nanangxga r anagr: Pa
ex gacx, x i
nx cux xguxx
cux, rexna yux, rexna
 i nx cux i
ngma cuneg i cuma nx
cucuxchax. 28Natr nangexma ya
 
ya nx cuc i xgux i ore, Pa
ex gacx,  nx
nacuaxeex i ngma t yixcra
ngupetx. R t cumax nx chixu,
Pa ex gacux, ga yema nx cudaux ga
. 29R
cumax, Pa ex gacx, 

k2
taxac t
nax ngupetx ga yixcra. R yexguma
cuxneggux r nma ya Tupana ya
nangoxeec i ngma xgux r cux
nx nacuaxexe i ngma t ngupetx.
30R ngxgumarx ta ya Tupana r
chauxcax nanangoxexe ga yematama
cuma nagu cuxnegx. Natr tama
ngma togar yexera nx
charcuaxmaexca nx
nacuaxeex i ngma. R chauxcax
nanangoxexe nax cumax nx
chixuxcax nax ta ga
yema cuneg nax ngmac cuma r ta
nx cucuxcax. 31,
Pa ex gacx, r nx cudau nax
cupexegu nachix 
naxchicnax ga tax ga iyauxracx
ga namax ibai xchix. 32R naeru r
irunaxca, 
nachacg r dirumnaxca, r
naxne r naperemag r
chenaxca. 33R guma
naparag r runaxca. R ngx
ga nacutg r runaxca
nor ngx ga guma nacutg r
naxca. 34R yemax
, Pa ex gacx, 
ga ma
nuta taxema nx cuxnetayane, r
meama yema naxchicna%
nadixi r nayapuxchixx. 35R
yexguma ga yema ru r aixm r
dirum r iru r
ctama nixtexechi. R oma
trgu icuexechitexegurx 
buanec yangex, r taxuxma yma
nayaxchi ga yema naxchicnax.
Natr guma nuta ga yema
naxchicna%

k2
ga taxne ga ma nanacaxichi r
guxma ga aa naane r namax
nanap. 36
cuneg. R nuxmax, Pa ex gacx, r t
cumax nx chixu nax taxacchiga
ga yema cuneg. 37,
Pa ex gacx, i guxma i tog i
e  i uxmax, er

inamu nax e cax r
cuporaxcax r guxma i nachixaneg
cux cuaxgxcax. 38R ngemacax i
uxma r guxma i duxgmax r
naex%%icucuax.
Er nma ya Tupana r cuxme
nanangexmagxx. , Pa
ex gacx, i ngma naxchicnaxeru i
irunaxcax. 39, Pa ex gacx,
r t nangexma i to i nachixanecx i
ex gac i nx t ichix r tog i
nachixanegmax icux, natr
 %. R
ng %ex gac
i muxma i nachixanegmax icux.
R ngngma
naxchicnaxxchenaxcax.
40R ng 
ex gac i porax i oma rurx
taix. R ngxgumarx i ngma ru
r guxma i taxacx napuxchixx r
inanaxoxx, r ngxgumarx 
ngma ex gac r t nax nadaiax r
iyanaxoxx i guxma i ngma tog i
ex gacg. 41-42R cumax, Pa ex gacx,
r yexgumarx ta nx cudau ga guma
nacutmexe r nmne r
naxca 
runaxca. R ngma tamax
nx nixu r ngma nachix
oma rurx natai, natr ngma

582
nor dux
 i guxchaxg
ngmaxtama naxg. R
yexgumarx ga guma nacutmexe r
naxca
nig r runaxca
ngxgumarx ta i ngma nachixane
  
natura. 43R ng
cudaux, Pa ex gacx, i ngma ru r
%x x, r
ngxgumarx ta i ngma
nachixanear ex gacg r t ngcax
ngmac ng
nangxeeg xcax r ngxacmax
yaxxmaxgxcax. 
ng%  
napora i ngma nachixane, er ngma
ru r aixmmax r taxuacma
ngmax tanaxx. 44R ngma
ex gacg r oma i naanemax
icuaxgguyane r nma ya Tupana ya
ngxmac r t nayamucuchi i
%ex gac i tagutma tex
iyanaxoxc r tagutma to i
nachixane nx ryexerac. R nma
r t inayanaxoxx i guxtma i
ngma tog i e 
ngmac i nma r guxgutma
e . 45R yim ex gacchiga
 cudauc ga
taxema nx cuxnetacma
magu
napoc ga yema naxchicnax ga
runaxcax, chenaxcax, r
naxcax r irunaxcax. R
yemaac ga nma ga Tupana ya
poraxchic r cux nanaex, Pa
ex gacx, i ngma yixcra t
ngupetx. 

k23

583
cudaux , r ngma
cumax nx chixuchigax r aixcma
t ningu anagr ga Dani. 46R
yexguma nma ga ex gac ga
Nabucudonoch nx 
x r
ore r Danipexegu nacaxp
. R nor
duxgx namu nax Danina
naxgaxcax ga nor mareg r
pumratexeg. 47
Danix anagr: Aixcmaxchima
 ma i
tog i tupanagx rporamaec. R
nma r guxma i ex gacgar Cori
. R nma r inanaex i ngma
xgux r ngemacax cux nx
nacuaxexe i ngma chauneg
anagr. 48R u
ex gac ga Nabucudonoch r Danix
tac ga ex gacx ningucuchixexe. R
muxma ga mexechix ga mare nxna
nax.  naxuneta nax
Babirniaanecxar e cax
cax ga guxma ga yema
ex gacar ucuxerug ga yema
nachix. 49R nma
ga Dani r ex gacna naca nax nx
naxunetaxcax ga namcg ga Chadr
r Mech r Abengu nax yemag nor
ngxeer ucax ga
. R nma ga Dani r
e 
nx nangxeex cax.
ex
gac nanamu nax irunaxcax ga
naxchicnaxx yacuaxgxcax

1R

nma ga ex gac ga
Nabucudonoch r nor
duxgx namu nax naxgaxcax ga
nax ga irunaxcax.

R yema naxchicnax r nx
nayexma ga 30 mtru ga nor mchane,
r nor taxne r 3. R
u%ex gac r nor
duxgx namu nax metachinx ga
Dragu gaxgu nachixgxcax
. 2
naxcax nangema ga guxma ga
e 
yexmagx. R naxcax nangema ta ga
nor churaragerug, 
%ex gacg, r ex gacg ga
ucuxerug, r ex gacg ga
dirumax icuaxgx, r ex gacg ga
nachianear mugmax icuaxgx, r
tog ga e 
. R yema ex gacg
naxcax nangemax 
nor xchi ga yema naxchicnax ga
ex gac nor duxgx xx. 3R
guxma ga yema ex gacg ga yema
nachianecx r nangutaquexeg
napexegu ga yema naxchicnax nax
naxchigagaxcax ga nor xchi. 4R
yema namax icux ga yema
xchichigaar g r tagaxc
duxgx anagr: 
Duxg i Gux xg, r Gux i
Nachixanecxg, r Guxma i Pemax
! 5R
ngxguma t nx 
yacuegx r napaxgx i ngma
paxetarug r pemax, Pa Duxgx,
xg i ngma
r t napexegu pecaxp
naxchicnax i ex gac ya
Nabucudonoch duxgx xx.
6R guxma ya tex ya tama napexegu
xgxe, r nx icuaxgxe, r
caxp
noxtacma t ngma poxcuchicax i
yauxraxanagr. 7R

k3
yemaac ga yexguma nx 
ga yema paxetarug ga nax
yacuegx r guxma ga yema
muxma ga duxg ga yexma
ngutaquexex r napexegu
x, r nx nicuaxxg ga
nacaxgp
yema naxchicnax ga irunaxcax.
uxre ga Caduanecxg r
nayoxnieg nax Nabucudonochpe
Yudugx naxuaxgx r
anagrg:

12Dcax, Pa ex
gacx, r
nangexma i uxre i Yudug i cumax
ex gacx cumucux 
ya Babirnia. R ngmag r tama cuga
, Pa ex gacx, r
ngemacax tama nx nicuaxxg i
ngngma
naxchicnax i irunaxcax i cumax
duxgx cuxxx. R ngma
yatg r Chadr, r Mech r Abengu
anagrg. 13R nma ga
Nabucudonoch r porac nanu. R
yemacax nor duxgx namu nax
naxcax ga Chadr, r
Mech, r Abngu. R yexguma mar
nax
anagr: 14k i pemax
i tama nx picuaxgx i ngma
chor tupanachicna%
ngma naxchicnax i mchanex i
choma duxgx chaxxx? 15R
ngxguma yacuegxgu i ngma
paxetarug r pemax r
pememarex nax napexegu
xgx r nx picuaxgx
pecaxp
i ngma naxchicnax i choma
duxgx chaxxx? Er ngxguma
 uxmatama nx
8Natr

584
picuaxggu, r ngma poxcuchicax i
yauxraxgu t pex . R
taxacr tupana t pex 
nanguxxexe i ngma? anagr.
16R yexguma ga yema tomaepx ga
ngextxxg r nanangxgag r
anagrg: Pa ex gacx, r
taxucaxma txc yig naxcax
tachoxgag i ngma. 17R yim tor
Tupana ya nx ticuaxgc r nx
natauxcha nax tox nanguxxeex
ma i
ngma poxcu i tomax cuxuegux, Pa
ex gacx. 18Natr ng
 nangxeeg u r cumax
nx tixu, Pa ex gacx, r toma r
  ticuaxxg i ngma
cur tupanag,  napexegu
xg i ngma naxchicnax i
tacaxp
irunaxcax anagrg.
Yema tomaepx ga ngextxxg
r tama nixae nawa ga guma
x ga nawa yawocune
19R yema orex 
Nabucudonoch, %
yer yema tomaepx ga
ngextxxgmax porac nanu. R
nor duxgx namu nax 7 expxcna
gaxcax ga yema
poxcuchicax ga yauxrax nax
yemaac nanaixichixcax. 20R u
nor churarag ga rporamaegxx

namu nax Chadr r Mech r


Abngux yanai xgxcax, r yemaac
yema poxcuchicax ga iyauxrax
%cax. 21R yema tomaepx ga
ngextxxg r yamexchiructama
r nayanai xg r yema poxcuchicax ga
iyauxrax. 22R yema

k34

585
poxcuchicax r porac nanaixichi
yer yemaac nor duxgx namu ga
ex gac. R yemacax ga yema
churarag ga yema tomaepx ga
ngextxgxx  r nixae
r nayue. 23R nmag ga Chadr r
Mech r Abengu r inai xgx yexma
 ga
yauxrax. 24R yexguma nx
nadauxgu ga nma ga Nabucudonoch,
r paxa inachi r porac
nabai xchix. R yema nor
ucuxerugna naca r anagr:
Tama e 
 i tomaepx i yat i
nai xgx? anagr. R yema nor
ucuxerug nanangxg r:
Ngmacx, tomaep
anagrg. 25R u
ga ex gac r anagr: Natr
a nx chadau i gmc i yat
ngm
 r
taxuxma nx ngupetx. R ngma
nor gmc i yat r
xrax anagr. 26R

Nabucudonoch r yema poxcuchicax
ga yauxraxca%
anagr: Pa Chadr, r Mech, r
k%
car Duxx, r pechox
! anagr. R yema
tomaepx r nachox 
x. 27R guxma ga yema ex gacg
ga yma yexmagx r naxca
yema tomaepx ga yatg. R nx
 ga
nax, 
r tama nax yaxax r bai ga nax
natauxacaemagx. 28R yexgumatama

ga nma ga Nabucudonoch r
anagr: % ticuaxxg
ya nor Tupana i Chadr r Mech r
Abengu ya nma namuc i ngma
x nax yapoxxcax i nor
duxg i tama e x!
Yer yema tomaepxcax r narmemae
nax nayuex naxpa nax togmare ga
tupanax yacuaxgx. 29R
ngemacax i uxma r chanaxunag r
ngexerxe ya duxe ya nachiga chixri
idexxe ya nor Tupana i aa tomaepx
i ngextxxg r noxtacma
gmcgu t tx tarchexte, r
tmapata r t naachinaxgxica
ngt nayi. 
,
r ngexrx i nachixanecx
, r ngexrx 
tidexagux. Er nataxuma i to i tupana i
ngmac nor duxgx poxx
anagr. 30
ga ex gac r yexera rmemaex ga
purac yema tomaepx ga
ngextxxgna nax ga
.

Wenaxar naxneg ga Nabucudonoch

1Choma

i ex gac i
Nabucudonoch r taxcma
pex charmox, Pa Guxma i
Nachixanec
Maxx x.
R chanaxaxe i mea pex nangupet.

4R choma i Nabucudonoch r
chatax %
mex chox naxpet. 5
chtaxgu ga mar chapexgu r

k4
chaxneg. R namax chabai xchi ga
yema nagu chaxnegx yer yema
 chadaux r
%chi, r yemacax porac
chamu. 6R yemacax naxcax
changema ga guxma ga chor
ucuxerug ga Babirniaanecx nax
nua chox yadaugxcax r chomax
nx yaxugxcax nax taxacchiga
ga yema nagu chaxnegx. 7R
guxma ga yuxg r xgux
cuaxgx r nx icuaxchix r
 ga
Babirniaanecxg r chaux
. R choma r namax nx chixu
ga yema nagu chaxnegx, natr
tama nx nicuax nax taxacchiga
ga yema nagu chaxnegx. 8R
Dani ga chor tupanagagu Betachgu
chaxgaxinayacuax ga nax
chaux. R ngma nor
max ya Dani r Tupana ya necx
namax inacuax. R namax nx chixu
ga yema nagu chaxnegx r
achagr: 9Pa Betach i Gux i Chor
Ucuxerugerux, r choma nx
chacuax r yim Tupana ya necx
cumax inacuax r ngemacax nx
cucuax i guxma i xgux. R
chanaxangma cumax
t nx chixux 
chadaux r uchanaxaxe i
chomax nx quixu nax taxacchiga
. 10
nx chadaux ga yexguma ichacayane.
R nx 
mchanexchix ga meama aa
naanear ngx. 11R yema
nai r naya r natamenaxxchi, r
 

586
nangu r yxgu nx tadau i aa
. 12R natg r nimexechi r
yema nax namux ga nor o r guxma
ga duxgcax r ningu. R nor
gauxchipetaxcax natgu nayacag ga
naxnag, 
nixxchig. R guxma i oma i
naanecx i duxgcax ningu ga nor
o. 13R ngrchi nx 
x ga dauxtaerux ga
 . 14R
yema r tagaxc anagr: R
penatuxux i ngma nai r
penadachacxx, r penabuxat, r
ng%
nax ngmac yabuxmxcax i ngma
naxnag i nor gauxpechitacax
natgu rchox r ng
nachacgu ixchigx! 15Natr
ngma nachime r naxchmax r
 xx! R
ng
runaxcachenaxcax ya
a
cadnamax peyachota! R ngm
naanear maxetepenatax nax
ngmac cherena nagu nguxcax r
gmax maxete
nangexmaxcax. 16 %%x r
rc t namax.
R ng% 7 ya taunec.
17%
naxuegugx ga yema ixnex ga
x ga daurux . Yer
nanaxaxeg nax guxma i duxg
nx cuaxgx nax nma ya Tupana ya
%ngxmac r nx
nangexmax i pora nax namax
inacux i ngma nachixanegar
e 
ngxmagx. 
naxunetax i ex gacg i nma

k4

587
nanaxaxex nax nx naxunetax. R
nma r nx nangexma i pora nax
nachixanear ex gacx
yangucuchixx i dux i noxri
taxux, anagr ga yema
x. 18, Pa Betachx,
ga yema chauneg ga choma i ex gac
ya Nabucudonoch nagu chaxnegx.
R uxma r chomax nx ixu nax
ta ga yema chauneg!
Er taxuxma i ngma tog i chor
ucuxerug i nx cuaxchichirx
nx nacuaxg i ngma. Natr i
cumax r t nx cucuax nax
ta 
i nax  ,
achagr. 19R yexguma ga nma ga
Dani ga Betachmax naxugc r
paxachi yexma narchiane yer
porac namu naxca
nax. Natr chomax i
ex gac r achagr nx: Pa
Betachx tax i cuxogaxx naxcax i
ngma chauneg r taxacchiga
!. R nma ga
Betach r nanangx r anagr
chox: Pa ex gacx, chier guxma ga
 cudaux, r cur
uangca. 20-21R yema nx
cudaux ga nai ga mchanex r tanex
  ga
yxxg nx daux ga
metxchix r yemacax nor
gauxpechitacax natgu narcho ga
naexg, 
nixxchi. , r
meama ningu nax guxma nangx,
22r yema nai ga taxchix ga
 cudaux, r cuchiga
, Pa ex gacx. R cuma i uxmax

r cuporaxchi r ngma cur


ngmaxg r cunanutaquexe uxmata
dauxgux , r
ngmac gux i nachixanegmax
icucuax. 23Pa ex gacx, r yema to ga
nx cudaux , r
nx  ga
x ga daurux 
 ga ax: R
penatuxux ya yima nai r nagu
pechexg! Natr ngma nachime r
a
naxchmaxg r ntama ngm
nangexmax! R ru r
chenaxcax ya cadnamax
a naanear
penangx r ngm
max 
nguxcax! nagmax
max nangxcax i 7 ya taunec,
ax. 24
cudaux, Pa ex gacx, .
R ng 
%ngxmac cux nanaex i
ngma poxcu i cumax naxuegux.
25Er cumax, Pa ex
gacx,  
dux, r
nax  r
 t max cunangx, r
cherena r t cux niaixexe. R
ngmac t cumax i 7 ya taunec
uxmatta naxcax quicux nax tex
ya yim namax icuc i guxma
i e 
ngxmagx. 
yamucuchix ya yxema nma
natmaaxexe nax e cax.
26xar

ore nax yema


nachime r nachumax yma
xx r ngma
r nx nixu, Pa ex gacx, 
txar cuchixanemax icucux i

k4
ngxguma nxna cucuaxchigu nax
 %
ngxmac. 27R ngemacax, Pa
e ucuxe r
mea namax inacuax i duxg! R
tax i pecdu cuxx r ngxmatama
yacuaxexe nax cunaxx i ngma
chixex i cux! R nagu
 curngxeex i ngma
duxg i ngear ngmaxx gx! R
bexmana ngmac ya Tupana i
 nanguxx i ngma
chixex i cumax naxuegux,
anagr chox anagr ga
Nabucudonoch.

588
 ya yim nx
nangexmac i pora nax namax
inacux i guxma i nachixaneg i
ngxmagx. R nma
 yangucuchixeex nax
e  ya yxema nma nor me
, anagr. 33R yexgumatama
ningu ga yema Tupana namax uegux.
R nma ga Nabucudonoch r
%%x. R dux
 maxe nanangx r
%. R naye r
narx, xmrx ,
 .
Nabucudonochcax nitaane

Yema nagu naxnegx r ningu

guxma ga yema ex gac ga


Nabucudonochmax uegux r ningu.
29-30
yema r nma ga ex gac r
% 
, r ngmax anagr:
Dcax nax uxc natax ya daa
Babirnia ga choma chor cuaxmax
chaxx%ex gac
cax, r ngxg nx
daugxcax nax cuax chox ngexmax
28R

anagr. 31R yexguma


yadexayanetama ga nma ga ex gac
r nx 
 ga ax: Dcax,
, Pa ex gac Pa
Nabucudonochx! R ngma nax
e  r uxma r ngxma
nayacuax. 32R duxgna t
 
cumax,  t maxmax
%7 ya taunec. R ngmac
uxmatta nxna cucuaxchi

34R yexguma mar yanguxgu ga


guma 7 ga taunec nax Tupana chox
poxcux, r choma ga Nabucudonoch

chicuaxchi nax chauxcax mea
yataanex %%xx.
R u nachigax chixu ya
%ngxmac
ya guxguma maxc. R aa
dexamax nx chicuaxx r
achagr: Pa Tupanax, cur pora r
taguma inayacuax r cuma r
guxgutma e . 35R ngma
duxmaxx r
cupe, Pa Tupanax, r taxuxma
. R cuma cunaxaxexc
namax icucua i naane r
oma i naane. R tataxuma ya tex ya
cur porax ryexerxe. R tataxuma
ya tex ya tx nangexmaxe i pora nax
cuxna tacax r txc cunax i
ngma cuxx? agxe. 36R
yexgumatama chauxx chicuaxchi
 narngxee

k45

589
r chauchicacaxtama chox
nateguxx nax e . R
duxg r chomax nataxg, r
noxrirtama namax ichacuax r
chapora. R yema chor ucuxerug r
chor ngxeer ug r chauxcax

chauchixanear ex gacx chox
yangucuchixgxcax. R noxriar
yexera pora chox nayexma. 37R
ngemacax i uxmax i chomax i
Nabucudonoch r nx chicuaxx r
chanataxx ya yim Tupana i
 %e , er
guxma i ngma naxx r aixcma
name, r nx natauxcha nax tx
naxnexx 
achagr.
xgu matx

1R

nma ga Berchach ga nx
Babirniaanecxar ex gac
, r nxna naxu ga 1,000 ga
ex gacg ga yema nachixanecxg
naxca. R
%ex gac r
yema nxna naxux r porac bnu
nayaxaxg. 2-3R yema bnumax nax
nangxx ga ex gac ga Berchach r
nor duxgx namu nax
yanxxcax ga yema naxpxg ga
irunaxcax r dirumnaxcax ga nanat
ga Nabucudonoch Yeruchar
. R
nayanux ga yema naxpxg ga
nex %ex gac
r naxmaxg r naxtaxg r guxma
. 4R
guxma ga yema yma yexmagx r
bnu nixaxg r nx nicuaxxg ga

nor tupanachicnaxg ga irunaxcax,


r dirumnaxcax, chenaxcax,
r runaxcax, r nainaxcax r
nutanaxca. 5-6R yexguma
naxaxegyane r yema ucapuar
x ga cmxnango
ga naxmexgu
nachixne. R guma
naxme
nadauxgu ga guma ex gac r
nabai xchi r nanachoxchi r nor
mumax niyoyoxne. 7R u
tagac aita nax ga ex gac ga
Berchach, r naxcax nangema ga yema
nor ucuxerug ga xguxx
cuaxgx, r yema cuax nx yexmax,
r yema Babirniaanecxg ga
. R anagr
nx: R yxema nx daumatxe i
ngma ngxma matx r nx ixuxe
nax ta, r naxchiru i
dauxracharaxgu t tx chicuxexe, r
irunaxcax ya cadnamax t tx
chaxchag,  
i nor tomaep nax ex gac
anagr. 8R guxma ga
yema nor ucuxerug ga nx
icuaxchix ga yma yexmagx r
. Natr
taxuxma ga yema yatg ga nx
cuaxchigx r nx nacuaxg nax
ex gacmax nx yaxugx nax
ta ga yema yexma
matx. 9R yexguma nma ga
ex gac ga Berchach r porac
namu r nanachoxchi. R yema
natanx ga ex gacg r tama nx
nacuaxg nax taxac t naxgx.
10Natr ga na r yma ia, yer nx
 

k5
r yema ex gacg ga namax
yexmagx. R yemaca
  :
Guxguma namax, Pa ex gacx!
R tax i cuxogaxx r tax i
cubai xchix! 11Er nua cuxme

necx ngxmax. R
yexguma guma cunat ya
Nabucudonoch e , r
yema yat inanaex nax tupanagrx
aixcma naxx nacux. R yemacax
ga guma cunat r guxma ga nor
ucuxeruxx. 12R nma
. R nma ga guma cunat
r Betachgu nanaxga. R ngma
yat r porac cuax nx nangexma r
nx natauxcha nax nangoxee x i
, r nangoxee x i taxac
i cx, r namexx i tax i
guxchaxg. R naxcax nangema ya
yim yat ya Dani!  
cumax nx yaxux nax taxacchiga
i ngma ngxma matx!
. 13R yexgumatama
ex gacpe nagag. R
nma ga ex gac r nxna naca, r
anagr:  i Dani i
 ga chaunat ga
  ne
gagx?

16R nx 
cux natauxcha nax cunangoxeex i
cunamexx i tax i
guxchaxg. R ngxguma chi
chauxcax nx cudaumatgu i ngma
xgu matx r chomax
nx quixuxgu nax ta,
r choma r naxchiru i

590
dauxracharaxgu t cux chicuxexe, r
irunaxcax ya cadnamax t cux
chaxchag,  
chaut
nax e  anagr. 17R
yexguma ga nma ga Dani r
nanangx r anagr: Pa
ex gacx, tama chanaxaxe i ngma
mareg. R togxmare naxuneta nax
cumax ex gacx 
nangexmaxcax! Natr, Pa ex gacx,
r t cumax nx chixu i taxacchiga
i ngxgu
matx. 18R nma ya Tupana ya
%ngxmac, r cunat ga
Nabucudonochna nanax nax nma
ex gac ga porac r cuax nx
ngcax. 19R yema
pora ga Tupana nxna xgagu r
guxxg r
nachixanecxg naguxraxx ga
 
nx namue. R naxme
nax tx yamx rexna tx
namaxx .
R tmxe r tx nataxexe, r toguxe
r tx naxneexx. 20Natr yexguma
ng yacuaxxgu r taxegama
, r Tupana r nxna
nanayaxu ga nor pora, r nanataxchi
ga e . 21R duxgna

nax. R naixneccx
. R
 maxe nanangx r
%. R yemaac
nx nangupet u
nacuaxchi nax yim Tupana ya
%ngxmac nx ngexmax i
pora nax namax inacux i guxma i

k56

591
e 
ngxmagx. R nma r ex gacx
tx xx ya yxema nma nor me
%e cax. 22R
cumax, Pa Berchachx nax nachicx
quingucuchix ga cunat ga
Nabucudonoch, r nx cucuax ga
yema nx ngupetx. Natr cuma r
ta nartama cug quicuaxx.
23Dcax, Pa ex
gacx, cuma r Cori ya
ngxmacgu
quidauxcrax. Er cur duxgx
cuyanuxxexe i ngma naxpxg ga
. R ngma nxna
cuxux%ngma
naxpx, r
nx picuaxxg i ngma per
tupanachicnaxg i irunaxcax, r
dirumnaxcax, chenaxcax, r
runaxcax, r nainaxcax r
nutanaxcax i ngear maxx , r tama
tx daux, r tama tx r
taxuxma cux. Natr tama nx
quicuaxx ya yim Tupana ya
naxme r
namax icuc i guxma i taxac
icuxx. 24R ngemaca
Tupana i cuxcax nangoxexex ya yima
naxmexgu naxmatne i
ngma dexag. 25ngma
dexag: MNE r MNE r TEKL r
o. 26R ngma dexag r
ax: MNE: Tupana r mar
nayaxug nax uxre i ngunex t
e , Pa ex gacx, r mar
nx naxuneta i ngma ngunex i t
nagu cuyux. 27TEKL: Pa ex gac, r
Tupana r nor ngugru
inangu, r ngma cur chixex r
mexx naryamae. 28o: R

ngma cuchixane, Pa ex gacx, r


mar niyauxye r t Mdiaanecxgna
r Prchiaanecxgna nanax
anagr ga Dani. 29R
yexgumatama ga nma ga ex gac ga
Berchach r nor duxgx namu
nax Danix dauxracharax ga
naxchirugu yacuxeeg axcax, 
ga cadna ga irunaxcaxmax
naxchaggaxcax. R guxmaama
nx  ga
nor tomaep nax ex gac
. 30R yema chtax
yamaxgax ga Berchach (ga
Babirniaanecx) ga Cadugar
e . 31R Daru ga
Mdiaanecxgar ex gac r
Berchachchicx nixcu nax ex gac
cax. R nma ga Daru r 62 ga
taunec nx nayexma ga yexguma.
Aig ga letangu nitaxcuchi ga Dani

1R

nma ga ex gac ga Daru r


nx naxuneta ga 120 ga
ex gacg nax nor ngxeer ug
cax, 
nachix%
inacuaxgxcax. 2R yema 120 ga
e  naxuneta ga
tomaepx ga naerug nax nx
yadaugxca
%ex gacgar purac, r
yemaac ga nma ga Daru r
taxuxma ga guxchax nx
yexmaxcax. 

tomaep. 3R
nma r guxma ga yema tog ga
ex gacgar yexera nx nacuaxchi.
R yemacax ga nma ga ex gac r
 nx

k6
naxunetax nax yema
Babirniaanemax inacuxcax. 4R
yemacax ga yema tog ga ex gacg r
naxca
nax yemaac Darupe
naxuaxgxcax. Natr nma ga

, r taxuxma ga chixex 
inayangaug. 5Natr nmag ga yema
e 
uxc Danix chixexgu
nanguxgx r yemaca
anagrg: taxacr
chixexgu tananguxx i Dani. Natr
ngma naxcax t naxuaxx 
 r
ngemacaxicatama tx natauxcha
anagrg. 6R yemaac ga yema
120 ga ex gacg r nat ga yema
taxre ga Danimcg r ngmax
inaxgag ga ex gac ga Darumax
nax yanadexagxcax. R yexguma
mar nape
anagrg nx: Guxguma
namax, Pa ex gacx! 7R guxma i
toma i ex gacg i cut%
icuaxge i aa nachixane r
tangutaquexeg. R ngma
ngutaque
cumax, Pa ex gacx, r cunaxunagx i
ngmac 30 i
ngunexgu nachuxux nax tex
taxacr tupanana rexna yatna
ngxeec ax tacax r cuxnaxicatama
name nax tacax. R tex ya tama naga
ngma mu r t aig ya
letangu titaxcuchi. 8R ngemacax,
Pa ex gacx, ega cux namexgu i
ng
ngmac taxema naxchicxcax!

592
Er ngxguma cumax, Pa ex gacx,

itayanaxoxx er ng%
yaxux i tr mug i yixema i
Mdiaanecxg r Prchiaanecxg
anagrg. 9R nma ga ex gac ga

mugpane. 10R yexguma Dani nx
cuaxgu nax nmax ga ex gac r mar
 ga yema mu, r
%
ucapuar xg ga Yeruchar
yexmax. 
ga ngunexgu r tomaepxcna
x nax Tupanana mox
inacaxp
naxxcax r namax yadexaxcax
aixrgumartama. 11R yexguma
yema yatg ga naxuaxgx nx
cuaxggu r Danichigu nachocu r
yexma nx inayangaug ga nax
nayumxx r Tupanax
yacuaxx. 12R yexgumatama nor
ex gac ga Darux
namax yanadexagxcax nachiga ga
yema mu. R anagrg nx: Pa
ex gacx, cuma r mar cunaxunag i
 quixux r tex
ya aa 30 i ngunexggu naxamaxe
nax tmaar tupanaar ngxeec ax
tacaamax rexna ngexrxmare i
yatna tacax r tama i cuxna, Pa
ex gacx, r t aig ya letangu
titaxcuchi. R tama ex na i ngma ax
i ngma mu? anagrg. R
nma ga ex gac r nanangx r
anagr: Ngemac ngma ax
. R ngma mu r nanaxaxe nax
yangux er yixema i Mdiaanecxg
r Prchiaanecxg r taxuacma tex
tayanaxoxx i tr mug anagr.

k6

593
13R

yexguma ga nmag r
anagrg: Ngma Dani i Yudu ga
ex gac ga Nabucudonoch nua gax r
, Pa ex gacx, r
ngma mu i
cuxunagx. R toma r mar nx
tadau nax tomaepxcna nayumxx i
gu anagrg.
14R yemax %ex
gac r
porac nangecha r naguxraxc
naxcax nadautaax nax uxc Danix
nanguxuchixx uxmata
15Natr

ga
yanaxcumare ga axc.
yema yatg ga Danix xuaxgx r
%ex gacx
anagrg nx: Pa ex gacx,
cuma nx cucuax nax uxc nax
i tr mug i yixema
Mdiaanecxg r Prchiaanecxg
r guxma i mug i ex gac nagu ng
 
itayanaxoxx anagrg. 16R
yexguma ga nma ga ex gac r nor
duxgx namu nax Danix
yagagxcax r aig ga letangu
yataxcuchigx. R nma ga ex gac
r anagr Danix: Yim cur
Tupana ya aixcmama naxcax
cumaxc cux pox! anagr.
17R nma ga Dani r aig ga
letangu nayata
%g. R nma ga
e %
cuaxrux nax aixcma mar
yangux ga yema mu. 18
r nma ga e 
r tama nachibcma nayape. R
yema aixrgumac naxx ga nor
tax r mar tama nanax. R nat
ga yema chtax r tama yma

napexcha. 19R yexguma noxritama


yangunegu ga moxc r narda r
paxa yema ai mugx. 20R
yexguma nma ga ex gac mar
ngaicamna nanguxgu r
nangechagac Danina naca r
anagr: Pa Dani ya Tupana ya
Maxcar Duxx, r yim cur
Tupana ya aixcmama naxcax
cumaxc r mar cux napoxx
ngma aig ya leg?
anagr. 21R nma ga Dani
nanangx r anagr: Guxguma
namax, Pa ex gacx! 22R yim chor

orear ngerux x. R ngma
yachotaaxgx i aa aig ya
leg nax tama chox nangxgxcax.
Er nma ya Tupana r nx nacuax
nax taxuxma i chixex cumax
chaxx, Pa ex gacx anagr.
23R yexguma ga nma ga ex
gac r
porac natax r nor duxgx
namu nax Danix cax
aig ga le. R yexguma mar
nanguxuchigu ga Dani, r nx
 yer
aixcmama nor Tupanaax nayax.
24%ex
gac

r
nor duxgx namu nax yma
nagagaxcax ga yema yatg ga
Danix xuaxgx. 
naxmaxgmax r naxacgmax
le. 
nangucuyane r nma ga leg r
mar naxcax nibuxm, r nxna
. 25R
yexguma ga nma ga ex gac ga Daru
naxcax ga
guxma ga nachixanecxg r ngma

k6, 9
 ga duxg.
%ex gac
r anagr: R chanaxaxe nax
petaxgx r peg pengechagx.
26R pemax nx chixu r pex chamu
r guxma i aa naane i chomax
namax ichacuxchanaxaxe i
nx pengecha r nx picuaxxg
ya yim Daniar Tupana. Er yim
Tupana r max, r guxguma
nangexmaecha. R ngma nma nax
e  r taguma inarxo, r
ngma nor pora r taguma inayagux.
27Nma r tr poxrux , r tr
nguxxeer ux . R nma inanaex i
cuaxrug i mex  i
. R nma
 napoxx 
le, anagr. 28R nma ga Dani
r ex gac ga Daruar ngxeer ux 
r yexgumarx ta Prchiaanear
ex gac ga Chruar ngxeer ux .

Dani r natanxgcax nayumx

1R nma ga Daru ga Achuru


nane ga Mdiaanecx r ex gac
. 2R guma
taunec ga nagu yangucuchicgu ga

changux ga yema popera ga orear
urux ga Yerema matx. R yema
 r nx nixu nax
70 ya taunec t ninge nax chixex
nangexmaechax ya Yeruchar, yer

Yeremamax nx yaxux. 3R
yemacax chayumx r Cori ya
Tupanana chaca nax tox
nanguxxeex cax naxme

594

naoeguxxcax. R yemaac tama
chachibcma chayumx r tmx
ga naxchirugu chicux r
tanimacate. 4R yema
chor yumx%
chixu ga chor pecdug r
chautanxgar pecdug r
achagr: Pa Cori Pa Tupanax, cuma
%
r guxguma cuyanguxx i cur
unetag. R ng cunaex
nax tx cungechax ya yxema
maxxe i
cur mug. 5R toma r porac
pecdu cupe
taxe. R tamaxmare r tama cugu
. R nx tarxoe i cur mug
r cur ucuxeg. 6R guma cur orear
uru%
tor ex gacg r tor oxig, r
guxma i tomax i Iratanxg, r tama
 ga yexguma tomax
nx yaxugegu ga cur ore. 7R
cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r
. R ngemacax porac
cupe%
Yerucharcxg, r ngma tog i
totanx i Iratanx
r yxanegu
nagagu nax tama cuga
. 8R uxma i tomax, Pa Cori
Pa Tupanax, r naxrtama i ngma
tor ex gacg r tor oxig r taxnee
er cupe taxg. 9Natr i
cumax, Pa Tor Tupanax, 
 r tox
nx curngmax i tor chixex. R
ngemacax cupe
r porac chixex tax. 10R tama

k9

595
 tacuge ga cur
mug ga cur duxg ga orear
uru% quixux. 11R
guxma i chautanx i Iratanxg r
. R

cur ucuxeg. R yemacax ga yema
poxcu ga cur du 
quixux r togu nangu. 12R yema nax
toxcax nma cunamux ga yema tax
ga guxchax r yemamax cuyanguxx
ga yema poxcu ga tomax r tor
ex gacgmax cuxuegux, yer yema
poxcu ga Yerucharna cunguxx, r
taguma yemaac cunapoxcu ga to ga
. 13R guxma ga yema chixex r
toxna nangu yematama Moich
matx  ixuxrx.
Natr ga toma r tama cuxcax
tadaug, Pa Cori Pa Tor Tupanax. R
tama nx tarxoe ga yema tor
chixexg, r tama nagu tamax ga
. 14R yemacax,
Pa Cori Pa Tupanax, r toxcax
cunanguxx ga yema tax ga
guxchax ga cumatama tomax
cuxuegux. Er cuma r aixcma
cuyanguxx i ngma nx quixux.
Natr i toma r tama cux
. 15Natr ga cumax, Pa
Cori Pa Tor Tupanax, 
icunaex ga yema tax ga cur pora ga
xeeg u
ga cur duxg. R yemaac cug
cutachigaxx uxmata oma i
ngunex. Natr ga toma r
porac cupe tax. 16Pa
Cori Pa Tupanax, nx tacuax r cuma
r cumecmaxchi. R ngemacax cuxna
taca nax namax icurngxmxcax ya

cxg. Er
a
, r ngm
nangexma ya cur ma.
R uxma r guxma i ngma tog i
nachixanecxg i duxg r nx
nacuge i ngma cur duxg r yima
Yeruchar, nagagu i ngma chixexg
i toma taxgx r tor oxig gx.
17Pa Tor Tupanax r chomax nax cur
dux , r nx 
yumx  chacaax x! R
cugagagu nx nangechacma nx
% i ngecha
nax nachixex ya yima cupata!
18Pa Chor Tupanax tox nayaxu r
chox nx x
er cur dux ! R mea nangug
i ngma tor guxchaxg r ngma
nor chixex 
Yeruchar ne! R tama
taxacr mex i cupegagu
 tacaxaxx, natr cuxna
taca er cuma r cux nangexma i
taxma i cur ngecha i toxcax. 19Pa
Corix r tox  nx
irngma i tor chixex r tox
rngxexe! R paxa tox nangx, Pa
Corix! Er cuxrtama ngcha 
ngma r cuma r nx cungecha ya
 r ngma
cur dux, achagr.
Tupana namax nx nixu
ga yema 70 ga yxgchiga
20R

choma r chayadaxx ga nax


chayumxx r Tupanamax nx
chixux ga chor chixex g r
chautanx ya Iratanx gar
chixex g. R Cori ya Tupanax
chacaax naxca

k910
ya Yeruchar ya nor ma 
. 21R yexguma
chayumxyane r chau xcax nango x
ga Tupanaar orear ngerux ya
daux cx ga Gbi ga p a chau xcax
ngc ga yexguma Tupana taxacx
chox nadauxee g
u. R yagoecma
yema chayexmax . R
yema ora ga yuanec nagu
Tupanacax chayaguxcha x ga
% 
nangux . 22R anagr chox : Pa
Danix, u x max nax cux
nux chayacuaxee x cax ga yema
 . 23R yexguma
noxritama icunaxggu ga nax
cuyumxx r Tupana r mar cux
nangx . R ngemacax i chomax r
%
chayarxux cax nax mar cux
nangx x , er nma ya Tupana r
porac cux nangecha . R u x ma
ngma t cumax
nx chixux nachiga ga yema nx
cudaux ga yexguma tax ac ga
x gux cux nadauxee g
u! 24R 70 i

 r ngma cur
du x g i Iratanx  
, r Tupana t
nx inanaxoxexe i ngma nor
chixex g, r t nx nx
inarngma i ngma nor chixex ga
noxri naxgx . R t ningucuchi ya
yim nec ya aixcma mec nax
gux guma nor du x g max meama
inacux cax r ngmac yangux ga
yema Tupana cux dauxee x 
anagr chox .

596

Taxt ga Tgricutwa Tupana Danix


nx nadauxexe i taxac t nax
ngupetx

10

1R

guma nor tomaepx ga


taunec e 
Chru ga Prchiaanecx, r choma ga
Dani ga Betachmax chox naxuge
r Tupana chox nx nadauxexe i
taxac t ngupetx. Natr yema
nx chadaux r porac
naguxchaxchi nax nx icux nax
ta. Natr ga choma r
meama chanangug nax taxacchiga
r yemaac nx chacuaxama
ga yema nx chadaux. 2R yexguma
yemax chadauxgu r choma ga Dani
r tomaepx ga yx porac
changecha. 3R tama chanangx ga
maixcurax, r tama chanangx ga
namachi, r tama chayaxax ga bnu,
r tama chaug chamexx uxmata
yema tomaepx ga yx ngupetgu.
4 meama guma
taunecar nxrax ga tauemac
(abril)ar 24 ga ngunexgu, r taxt ga
. 5R ngrchi
nx 
lnuchimax xchirux r irumax
. 6R yema naxne r oma
goyexx
nuta ya topchiurx niyauxracx, r

baixbeanexrx . R guma
naxetg r oma xemagrx ,
r guma nachacg r nacutg r
iyauxracxrx .
R yema naga r oma mux i
duxg idexagxrx . 7R
 chadaux ga
yema Tupana chauxcax ngoxeex . R

k10, 12

597
yema tog ga chomcg r taxuxma
nadaug, yer nor mumax nibuxm
r nicuxg. 8R yemaac chaxicatama
yma chayexma ga yexguma yemax
chadauxgu. R chabai xchix r
chanachoxchi r chaturaxne. 9R
yexguma nagax 
yadexax, r chiyuchi r ichayangu.
10naxmex r choxna
natxe r chox nangenag uxmata
xmax
choxmexmax r chaup
11
ichachuxen. R u
chox: Pa Danix, Tupana r cux
nangecha. ngma t
cumax nx chixux! R inachi! Er
chox  ya
, anagr. R yexguma
yagegagu nax yadexax r choma r
chiduxruxcma ichachi. 12R yexguma
ga nma r anagr: Tax i chox
cumux, Pa Danix! Yer yema
ngunex ga nagu nx cucuxchax
 r
nape, r nma r
cux nx xg.
R ngemacax nua cux.
13Natr ngma nax i chixex i
Prchiaanecxar ex gacmax
icux r 21 ga ngunex r chox
nanaguxchaxx. Natr nma ya
Migure i e  i

narngxee. Yer ga choma ga noxri r
%xicax
xar

ex gacg. 14R ngemacax i uxma r


%
chayarxuxcax i ngma t ngupetx i
yixcra namax i cutanx i
Iratanxg. R yema nx cudaux
ga yexguma Tupana cuxcax
nangoxeeg u, r ngma t yixcra
cutanxmax ngupetx
anagr chox.

Nawa t nangu nax nangux i


tax i guxchaxg

12

1R

anagrama: R
ngxguma ngma tax i
guxchaxg nguxgu, r nma ya
Migure ya dauxcxar ex gac ya
Tupanaar duxgna dauc, r t
nangox. R ngma ngunexgu r t
nangexma i tax i guxchaxg i taguma
uxgu nx idaux. Natr ngxguma
ngma i ngma
Tupanaar duxg i nor poperagu
matgax r t namax 
ngma guxchaxg. 2R guxma i mar
yuex r t nardag. R tmxe r
max i taguma gxcax t tarda, r
togueg r necax r poxcucax t
tardag. 3R ngma duxg i cuax
nx ngexmax r muxema mex
tx gagx, r oma axcrx t

 anagr
t ng
chox.

OSEAS
(Ocha)
Ocha naxmax r naneg

1

Tupana nx ixux namax ga


Ocha ga Bri nane ga yexguma
%e 
Ucha r Yot r Aca r Echequa. R
 ga Yo nane
ga e  . 2R
x ga ore ga
Cori ya Tupana Ochamax nx ixux.
R anagr nx: Ngma
Iraanec i
natena ngexxrx .
R cumax, Pa Ochax, 
cuaxrux naxcax i ngma
duxg. R ngemacax i uxma r
cmax
naxxma%! R
ngmac i ng
nge i ngex 
anagr. 3
%%xmax ga Gom ga
Dibr .  ixxac r
nayat. 4R u
ya Tupana r anagr Ochax:
 
naga. Er paxaxchitma chanapoxcue

i ngma nataag ya yim ex gac ya


Ye naxcax ga yema tax ga meta ga
naxx .
R ngxma t chayacuaxexe nax
nmagtama i Iraanecxg
ngmax inacuaxgx. 5Er ngma
ngunex
ngatex i metachinanexgu t
chanadai i ngma nor churarag i
Iraanecxg r ngxma t nagu i nor
pora anagr. 6R yexguma ga
%, r
. R nma ga Cori ya
Tupana r Ochax anagr: Ngma
ngma cuxac r Duruma t
. (R ngma naga r: tama chox
nangechatmx, ax.)
Er u 
chox nangechatmxg i
Iraanecxg.  
nx icharngma i ngma nor
chixexg. 7Natr ngma
Yudanecxg r t chox
nangechatmxg r chomatama i
 r t nor
uangna chanapox.  
taxacr churaragmax rexna
naxnegmax rexna ngma churarag

598

k12

599
x max anagr ga
Tupana. 8R yexguma Gom mar
 , 
ixxac, r nayat. 9R yexguma ga
nma ga Cori ya Tupana r Ochax
anagr: Ngma cune r Duamgu
naxga, er pema i Iraanecxg r
mar tama chor dux

anagr.

xg

2R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Pa Iraanecxgx,
penaxuax i ngma pechixane i oma
perx ! Nor duxg r mar
, r ngemacax i
pechix
.
xg nx
naxoex  i
ngexcrx , r nxna nax
 i ngma nor
tupananetachicnaxg i nx
nangechagx. 3R ngxguma
  naxoegu i ngma

tupanachicnaxg r t nxna
chanayaxu i guxma i ngma nor
ngmaxg i nx ngexmax r oma
 t
xx. R ngma nachixane r
noxri nangoxgurx xx r
oma mairax i pax r ngear
dexx rx xx nax
ngmac ta%cax i
ng.

13R ngma cuchixanecx i


duxg r guma uxre ga taunecg

ga nagu nx yacuaxgc ga yema


tupanachicnaxg, r ngemacax t
chanapoxcue. Yer mar chox
inarngmae r nor
tupanachicnaxgcax pumratexe
nagug ga yexguma neramax r
nachagmax ng yangaxggu nax
yemaac yema tupanachicnaxgx
yacuaxgxcax. R chomax i Cori ya
 chixux i ngma.
Tupana r Iraanecxgx
nangechaama
14Natr

i chomax,  
ngma Iraanecxg r chaugna
chayapuexx. R chianex 
a mea namax
chanagag nax ngm
chidexaxca
nangechagxcax. 15R ngma nor
 chanamexx
nax mea naxgxcax r nabacaxcax i
nor bag. R ngma ngatex i
metachinanex ga noxri
Guxchaxchicagu gax r
Taxchicax t chayanguxuchixx. R
ng  nangechag
i ngma Iraanecx ga yexguma
gurx. 16R
ngxguma r t Pa Cux
Tangechax, anagrg chox r
 ,
anagrg. R choma i Cori ya
 chixux i ngma.
17R t nxna chanachuxu nax
 %
nadexachigxcax i ngma
tupananetagga. 18R ngma
ngunexggu r ngma
Iraanecxgx t charngxee. R
ngma naexg i draex, , r

k24
xtapeg r t ichanangxmexx nax
tama ngma duxgx
nachixexgxcax. R t ichanaxoxx
. R ngma nor
uang r t ichanangxmexx nax
naxcax yaxchixcax, r
ngmac i chor duxg r
nataxgxcax. 19R ngmac, Pa
Iraanecxgx,  
chade nax guxgutma choxr
cax. R ngmac t
aixcmaxngma
mug nx ixuxc, er porac pex
changecha. 20R chor duxgxchi
t pex xx, r tagutma pex
. R pema r t chox pecuax
 anagr.

Ocha r naxmaxar
chixexx narngma

1R

yexguma ga Cori ya Tupana r


 
anagr chox: Ng
xcax yadau i cuxmax r
cugx 
nangechax, 
%x!
Er choma ya Cori ya Tupana r
ngxgumarx ngema Iraanecxgx
changecha
naxcax narmemae
nax ngma tupanachicna%
 r nangxgax i ngma
maixcuraxg i namax nx
yacuaxgx anagr ga Tupana.
2 ichayangauxgu r

xcax chataxe. R 15 tachin ga diru
r 330 
naxtanx. 3:

600
.
R tama name nax cungexx r nai i
yatna cug nax cuxx. R choma r
t ta cumax chixaixcma nax mea
chamaxx achagr. 4R
ngmac ya Tupana r ngma
Iraanecxgx nx nacuaxexe r
muc ya taunec r to i
nachix 
nachixanear ex gac r t namax
inacuax. R ngemacax i ngma
Iraanecxg r t nx nataxuma i
noxrtama ex gac, r bai i ex gac
nane, r bai i nor chacherdteg, r
bai i nor chacherdtegchiru, r bai i
nor marechicag, r bai i nor
tupananetachicnaxg. 5Natr
ngxg r
nachixaneca  
Tupanacax nadaug. R t Dabtaacax
nadaug nax nor e cax.
R ngma ngunex
iyacuaxgxgu r Cori ya Tupanacax t
, r nx t nicuaxxg naxcax i
guxma i nor ngxeeg .

Cori ya Tupana r
Iraanecxgmax nanu

1Pa

Iraanec
ngma pemax nx yaxux ya
Cori ya Tupana! Nma r pemax nanu,

ya tmamcmax ixaixcmaxe, r bai
ngma
Tupanamax nx tixux, r bai ya tex
ya aixcma Tupanax cuxe. 2R
caxma Tupanagagu
ixunetaxe r nataxchi i dora, r meta,
r ng x, r namu i nai i ngemax

k4, 6

601
ipegx, r ng dai x, r
metagechax. 3R ngemacax i aa
nachixane r porac ngecha nx
nanguma
narx. R duxg r nida
nayue, r ngxgumarx ta i ngma
naexg i naixnecc
choxnig i mrcx r nigetan.
Cori ya Tupana r
chacherdtegx nixug
4R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Dcax, Pa Chacherdtex,
ngma guxchax i nagu
nangux i ngma cuchixane. R tama
name i toguena cunaxu i ngma
chixex. 5R cuma r ngunec ttama
nagu cungu i ngma guxchax. R
nma ya yima orear uruneta r
chtac cuxrx ttama nagu nangu.
R ng 
pex chapox nax per uang pex
dai xcax r pexna napuxcax i aa
pechixane. 6R chor duxg r
chixexgu nayi r nayue er tama
chor mugx nacuaxg. R ngma r
, Pa Chacherdtex, er cuma
r ta nx cuxo i chor mug. R
ngemacax i choma r ta cux chaxo nax
chor orear urux . Er cumax
r nx icurngma i chor ucuxeg r
ngemacax i chomax r t ta nx
icharngma i ngma cutaag. 7R
ngxguma yexera yamuxgu i ngma
chacherdteg, r yexera chixex
chope. Nmag r choxna
cax i ngma
nor tupanachicnaxg. R ngemacax
 %%x
r t nx chaxo. 8R nma i ngma

chacherdteg r duxgar
pecdumax nataxg er ngxguma
ngma duxgax naxxgu nax nor
tupanachicnaxgcax nadaiax r
naguax i mareg, r nma i duxg
r meama ngma chacherdtegax
nanaxtan. 9R ngemacax i choma r
ngma duxgx chapoxcuexrx
ttama chanapoxcue i ngma
chacherdteg naxcax i nor chixexg
anagr ga Tupana.

Iraanecxg r nx nixuge nax Cori


ya Tupanacax nawoegux

Dux
%%
Tupanaca! 
tx  txna nax,
  naoeguxexe
nax ngmac itaxgxcax. R nma
r ngx tx ningegxx, natr
 taxcax nayataanegxx.
2R ng% taxcax
nayataanegxx r t tx

1Pa

nardagxx nax mea nape


imaxxcax. 3%
aixcma Cori ya Tupanax icuxcax r
cax! R nma ya Cori ya
Tupana r aixcma t txna nangu
oma axc guxguma nguxrx r
oma puc gux
anexcrx.
Cori ya Tupanaar ngxga
4R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Taxac t pemax chax

gx? R taxac t
Pa Efratanx
pemax chax Pa Yudanecxgx? R
ngma chox nax pengechax r oma

k6, 9, 10
caixanex i ex%rx
, r yima cherena ya ngunetx
paxachi rngucrx . 5R yema
chor orear uru
chamugx% chixu nax
pex t chapocux, natr ga pema r
yemacax pex
chadai x. R yemaac ga chor poxcu r

irgoxrx. 6R ngma choma pex
chanaxaxex 
pengechax, r tama taxacr
naxnag chauxcax pedai x. R ngma
chanaxaxex 
pecux  r
ngexrma i taxacr mare i chauxcax
nax pegux anagr ga Tupana.

gmax nanu
Tupana r Efratanx

aa duxg r tama chor


, r
ngemacax i nma ya Tupana r t nx
naxo. R tog i nachixaneggu t
,  .

17R

Nagu t napoge i ngma marear


guchicaxg i Iraanecxg nor
tupanachicnaxgcax naxgx

10

1Ngma

Iraanecxg r aa
ba i muar oxrx ,
natr ngxguma yexera namuxgu i nor
ngmaxg r yexera nor
tupanachicnaxcax marear guchicax
nixxg. R ngxguma yexera

nanetar o inaxxgu i nor naane r


yexerax i mex i naxchicnaxg
nixxg. 2Ngma Iraanecxg r


602
. R
ngemacax i uxma r ngma nor
chixexgagu r t napoxcue. R nma ya
Cori ya Tupana r t inanaxoxx i
ngma marear guchicaxg i nor
tupanachicnaxgcax x r t
nayapuexx i ngma nutag i nx
yacuaxgx. 3Natr nma i ngma
duxg r anagrg t: R
nataxuma ya tr ex gac nagagu nax
tama Cori ya Tupanax ingechagx.
Natr ntama er taxacr mex chi
taxcax naxx ya ex gac? 4R yexcr
nidexaechamare r natcaxmamare
tamax inaxuneta r nanaxunag i mug
natr taguma nayanguxg. R
ngemacaxg r
%
rx nangexma i chixex i
, anagrg. 5R uxma i
ngma Chamriaanecx i duxg r
niduxrue, r naxauxe naxcax i ngma
na%
rtaxux. R naxcax nangechag i
duxg r ngma chacherdteg er
mar nartaxu ga yema namax
nataxgx. 6R ngma
nax i Iraanecxg
nx icuaxgx r Achriaar
churarag r nachix 
nanangeg nax nor ex gacna
naxgaxc ax. R t naxnee i ngma

g er mar nataxu i nor


Efratanx
naxchicnaxx i nx yaxgax. R
ngxgumarx ta i guxma i ngma
Iraanecxg r ne t ningeg. 7R
ngma Chamriaanear ex gac r t
 
ichaxxrx. 8R ngma nor
tupanachicnaxchicag ga

k10, 11, 14

603
Iraanecxg chixex , r t
nagu napoge. R ngma nor marear
guchicax 
chuxchuxg r torag. R nma i
ngma duxg r t ngma
ngchitaerugx anagrg: 
pebuemg!ma t
anagrg: Totgu peyi xi!
anagrg.

12R nma ya Tupana r anagr:


Choma r marchirex pemax nx
chixu r achagr pex: Mex pexx r
ngmac t pexna nangu i chor
ngecha! R penamexx i per max!
chaux cax
pedaugx u 
nax petgu chayabaxc ax i chor pora i
namax pex chapoxx.13-14Natr i
pemax r nagu pemax i chixex, r
ng%
ipecux r doragu nax pemaxx. R
pema r nagu peyax i ngma mux i per

%ne anagr ga Tupana.

Tupana r nx nangechaama i nor


dux

11

1R

yexguma oma
buxrx tauta cua
nanguggu ga chor duxg ga
Iraanecxg, r choma r nx
changecha 
yemacax chananguxxexe ga
. 2Natr yexguma
yexerac naxcax chaca
cax r nma r yexerac choxna
. R ngma chor duxg r
nor tupanachicnaxgcax nanagu i

mareg r ngmachicnaxgcax
nanagu i pumratexe. 3

max ichacux ga
yema Efratanx
yexguma noxri tauta nx nacuaxggu
ga uxc t napugx ga aa naane.
R chanangexx nax uxc t
. R choxmexmax nx 
natr ga nmag r tama nx
nacua ga nxna
chadaux. 4R nx changechacma
chaugcax chayagag nax
chayapaxeeg xcax
oma buxg i maiexrx. R naxcax
ichayarmaxchi nax
chanachibexxcax.

7R nma i ngma chor duxg r


.
R tagac nayumxgchirex, natr
taxema tanangx 
i ng
nx rngxeex . 8

gx.
, Pa Efratanx
 , Pa
Iraanecxgx. 
chadai yexgumarx ga yema
Admcxgx chadai xgurx. R
 charxoxx guma
x charxoxxrx.
Er daa chor max
changecha r chamemare nax chox
pengechatmxgx anagr ga
Tupana.

Ocha r Iraanecxgx nacaax


nax
Cori ya Tupanacax nawoegux

14

1Pa

Iraanecxgx nax Per


Chixexgagu Peyi xixx r
naxca

k14
Tupana! 2R ac peyumxg: Pa
Tor Cori ya Tupanax, r tox nx
irngma i guxma i tor chixexg!
R mea tox nayaxu i aa tor
cuaxx i cuxna taxx! 3R mar nx
tadaug r ngma Achriaanecxg r
tama aixcma tox napox, 

tamax. R ngemacax i uxma r mar
 %x i taxac i
tomatama taxx. Er toma nax
tangear yorax 
aixcma cux tangechatmxgx
aperg t.

604
nanetgx iaixeec rx. R ngma
Iraanecxg r t nataxg oma
putra i lriu meama ixchacuxrx.
R yima maguma
ngxmaechanerx ngma
Iraanecxg nax guxgutma
nachix. 6R
oma orbu itaetax r ibacaxrx r
t meama nx naxpet i ngma
Iraanecxg i nachix. R
ngma nachixane r duxgar
taxrux 
 anagr ga
Tupana.

Cori ya Tupana r Iraanecxgmax


inaxuneta nax ngexwacaxx i max t
nxna naxx
4R

anagr ya Cori ya Tupana:


Ngma duxg i tama chauga
r t chaugmax
ichanangxmexx. R t nx
changechatamachirex ngma
. Er mar nangupet
nax namax chanux. 5R uxma i
choma r t nx charngxee i ngma
Iraanecxg oma cherena

Nor gux i aa ore

yxema cuax tx ngexmaxe r


yxema aixcma tmaxx cuxe r
: R ngma
nacma ya Cori ya Tupana r aixcma
naexgu. R ngma aixcma Tupanaga
i duxg r ngma nacmagu
. Natr ngma chixexgu
i duxg r ngma
Tupanacma r nx 
guxchax .
9R

JOEL
(Yo)
Mung r Iratanxar
nanet nangxg

1

ga Petu nane ga Yomax nx


yaxux: 2-4Guxma ga per nanetg
r mun pex nanangx. R yema
yaxxgx r tog ga mun
nanangxg. R dcax, Pa Yaxguxg
r Guxma i Pemax i aa
Nachixanecxgx, r pexna chaca r
uxgu nx pedaux 
chixex ga aarx ? 
ga penatg r taguma nx tadau i
ngma uxma pex ngupetx. R
ngemacax name i pexacgmax nx
pixu i ngma uxma pex ngupetx,
r nmag r t naxacgmax nx

nixugg, r petaag r naxacgmax


ta nx nixugg. 5Pa Ngxeaxexx
r pebai xchie! Pexauxe, Pa Bnuar
Axrugx! Er ngma batx r t
pexna nanayauxg. 6Er ngma
 i
churarag i poraexrx
chauchixanegu nachocu. R naptag
r oma ai ya leptarx . 7R
ngma mung r tr banecgu r


nayangeatxx r ngmac
nachoxtanmare i nachacx. 8-9R

pax iyutx i natecax axuxrx er

ngma
Tupanana naxmaregxcax. 10R
ngma naaneg r nachianemare r
. R ngma
trgug r nayue r ngma banec r
nipag r ngma orbunec r
narexg. 11
pepuracex r penatox ga bag r
trgug r chebdag r porac
pengechagcma pexauxe. Yer
yema trgu r chebda ga petogx r
pex nayue, r yemacax taxuxma
pibuxg. 12R per banec r nipag
r yexma narxo ga per igurag. R
nipag ga per ori xg ga boxrag, r
cucug, r mansnag r guxma ga
.
R yemaac nx inayartaxu ga nor
tax ga guxma ga duxg. 13R
pemax, Pa Chacherdteg i Tupanaar
marear Guchicaxmax Icuaxgxex,
gu

605

12
picuxg, r pexauxe er yima

trgu r bnu i per marerux .
14R naxcax pengema i duxg nax
aurecma nayumxgxcax! R Cori
ya Tupanapatagu penangutaquexexexe i
per ex gacg i yaxguxg, r
guxma i duxg i aa
a per
nachixanecxg! R ngm
yumx
nangxeex cax! 15Er mar ningaica i
Tupanaar poxcu. R ngma ngunex
% % 
%Ngxmac r t tax i
poxcu taxcax nanguxx. 16R yema
mung r tape

%xgx. 17R
guma nanetchire r nayue ga yema
natogx, r yema trgu r

nagu gcune r mar ningecu r
nichixe.

Nma ya Cori ya Tupana r nx


nangechatmx i duxg

11R

nma ya Cori ya Tupana r


napengma mung i
 i churaragrx .
R nma ya Tupana r tagac nanamu
i ngma mung, r nma r naga
. R ng r
. R
%% i
nagu Tupana tx poxcuex r taxema
tapora nax tayachaxchixx.
12Natr nma ya Cori ya Tupana r
anagr: Guxma i per
ngchamax chauxca

606
omarta pex chananguxexe! R
chauxcax pexaureeg r pegmax
pengechaxg r pexauxe!.
13R ngemacax i u
naxca.
Natr tama nanaxaxe i pegchirugu
peguge nax ng% i
per ngecha er ngma nma
nanaxaxex 
i per max. Er nma ya Cori ya
Tupana r namecma r nx
pengechatmx, r yaxna pemax
, er pex nangecha. R nma
r namemare nax yachaxchixx i
ngma poxcu i pemax naxuegux. 14R
ngxguma chi aixcma naxcax
peoeguxgux r bexmana t
nayachaxchi nax pex napoxcuex, r
t pex narngxee 
naxgxcax i per trgu r bag nax
ngmamax nx picuaxgxcax.
15R

pemax, Pa Chacherdtegx r
yima ma

r naxcax peca i duxg! R
penaxunag nax aurecma
nayumxgxcax! 16R
penangutaquexexexe i ngma
Tupanaar duxg, Pa
Chacherdtegx, nax Tupanape
peyamexgxcax i yaxg, r buxg
ngma buxg i maiex! R
ngxgumarx ta i ngma ngexacax
, 
penachoxxexe! 17R pexauxe, Pa
Chacherdtegx i Tupanaar
Puracmax Icuaxgxex, r marear
guchicaxpe
yumx: Nx nangechax i aa
cur duxg, Pa Tor Corix ya

607
Tupanax! R tax i cunangexrx nax
taxema nx cugexcax! R tax i
cunangexrx nax tog i
nachixanecxg namax icuxcax!
R tax i cunangexrx i ngma tama
yaxgx nax cur duxgx
nacugex axmax: Ngexc ya
yim per Tupana? axmax!18R
u
nx nangechatmxg yer porac
nx nangecha. 19R nma r
anagr nx: R t pexna chanax i
trgu r bnu r chx uxmatta mea
pex yangu.  
pex changexr nax pex nacugexcax
i ngma tog i nachixanecxg i
tama chox cuaxgx. 20R t pexna
gachixx i ngma mung ga
, r t ngext
nachianex. R ngma
nape r nataxa i ngear
maxx  . R ngma
 r mr i
 . R
a
ngxma t niyixe r t ngm
nayixaneg. R ngmac t porac
pex charngxee , anagr ga Cori
ya Tupana. 21R ngemacax, Pa Duxg
r Guxma i Ta
Maxxx, r petaxg r tax i
pemuex! Er nma ya Cori ya
Tupana r tax i mexg t pexcax
nax. 22R tax i pemuex Pa
Naexgx! Er ngma pebchitax r t
. R ngma
nanetg i ori xg r t nixo. R t
. 23R
petaxg, Pa Yerucharcxgx! R
namax petaxg ya Cori ya Tupana!
Yer pexcax nanapuxx ga yexguma

cax
napuxx r tauneccax napuxx
yema noxri mea napuxee x gurx. 24R
ngmac t mea pex nixo i trgu r
porac t nata ya per bnu r chx.
nma ya Cori ya Tupana r
anagr pex: Choma r t pex
chanateguxx ga yema penetg ga
uxre ga taunec pex nax nangx ga
yema mung ga yma chamugx.
26R uxma r t meatma pechibe i
pemax uxmatta mea
%. R chox t
picuaxxg naxcax ga yema tax ga
mex ga pexcax chaxx. R tagutma
 taxneexx Pa Chor
Duxgx. 27R pemax, Pa
Iratanxgx, r t nx
25R

picuaxchitan nax choma ya Cori r


 r
 i per Tupana
.  
taxneexx, Pa Chor Duxgx.
Tupana r oma i naanewa t
nanamu i Nax i nex
28  ma

duxgcax nma chanamu i Chaux.


R ngma peneg r pexacg r t
chor orex nixuge. R ngma yax i
duxg r t nixnegg. R ngma
ngextxxg r t nx nadaug i
xgux i taguma tex nx daux.
29 r
pextaxg r t nxna chananguxx
i Chaux i nex i ngma
ngunexggu. 30 
chanangoxexe i taxac i taguma tex
nx daux.  
porac nag inaba, r t nixa ya

2
 i caxix t
. 31R yima axc r t
nixo r yima tauemac r oma
nagrx t naduema naxpa i ngma
ngunex i nagu t nangux i chor
. R ngma
ngunex  %%.
32Natr guxma ya tex ya aixcma
 .

608
Er yima ma ya
Yeruchar  
nangox ya yim Maxxrux yema
choma ya Cori ya Tupana pemax
ichaxunetaxrx. R yxema choma
tx  
, anagr ya Cori ya
Tupana.

AMS
Tupana r t nanapoxcu i ngma tog i
nachixaneg i Iraanena ngaicamagx

Iraanecxgar poxcuchiga

1

carnrugar daurux ga Am ga
Tecacxmax nx yaxux ga
Tupana ga Iraanecxgchiga. R
yema nangupet taxre ga taunec
naxpa ga yema xchiane ga
 %ex gac
, r Yerubo ga Yo nane
e . 2Nma
ya Cori ya Tupana r ngxguma yima
ma ya Yeruchar
yadexaxgu, r naga
r oma duruanexrx . R
ngxguma ya yima max ya
carnrugchitaxngxmac r
nipag r yima max ya ma
ngxmac r ta nipag.
3R Cori ya Tupana r nx nixu r
anagr: Ngma Damcucxg r
porac chixex naxg r ngemacax
 %
chapoxcuex, yer nma r nanadai
ga chor duxg ya Garaxcxg
oma rumenaxmax taxac
ipoxrx, anagr ya Cori ya
Tupana.

6R

anagr ya Cori ya Tupana:


R pema i Iraanecxg r
porac chixex pexg. R tmamax
petaxe ya yxema taxuxma i chixex
chirxe. R ngxgumarx 
chapatutanxepx tmamax petaxe ya
yxema ngear dirux e. R ngemacax
 %
chapoxcux, Pa Iraanecxgx.

10
chagaxx, r 40 ga taunec
nachianexgu pex chigag nax pexna
chanaxxcax ga Amorutanxgar
naane. 11R pemax, Pa Iraanecxgx,
r taxuacma ipeyacu
nx chaxunetax ga chor orear
urug r chaugcax chanade ga uxre
ga per ngetxcg nax Nacharug
cax r tama bnu yaxaxgaxcax.
% chixux i
ngma. 12Natr yema Nacharug r
pema penamu nax bnu yaxaxgaxcax.
R yema chor orear urug r nxna
penachuxu nax chor orex yaxugex.
13R ngemacax i chomax r t ngx
pex chingegxx r ngmamax t
%

609

k24
trgumax cux r nor yamax
gaxrx. 14
r taxuacma ngma poxcucha
tibuxm. Er yxema rporamaechirxe
r t tangear porax r taxetma
tg tapox 
muxe.

Tupanaar orear uruar puracchiga

1Pa

Iraanecxgx r Pa
Yudanecxgx ga Cori ya
xx, r name
%
aa ore i nma pemax nx yaxux i
ax: 2Dcax, ma i
duxmaxx r
pex nax
chor duxcax. R
ngemacax yexerac t pexna naxcax
chaca i guxma ga yema chixex ga
pexgx, anagr ya Tupana. 3R
ng
ng tacua
. Natr i pema r tama
%, r
ngemaca.

  
11R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr pex: Wxi i to i
nachixane r t pemax narxuan.
R nor churarag r t pechixanegu
nachocu.  
nachomaeguchi. R ngma per
poxchica r t nagu napoge r yima
e  %,
anagr.

610

R woo nax napoxcuechirx i


Iraanec

7R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Choma r tomaepx ga
tauemac naxpa nax peyabuxgx ga
penet r pexcha
chayachaxchixx ga puc. 
chanapuxx r ni ya
. 

yer nataxuma ga dex. 8R duxg
 cax
nadaugx, natr taxuxma ga tax ga
dexx inayangaug nax yemaac nx
yanguxcax nax yata. Natr
 nax ngupetx ga
pemax r tama chauxca. R

chixux i ngma. 9R buanec ga

naipexcax
changuxx r yemaac narexg ga
penetg r per banec. R mung
nanangx ga per iguranec r per
orbunec. 
yema pex nax ngupetx r tama
chauxca. R choma i Cori ya
 chixux i ngma.
10R pexcax chanangugxx ga
 ga Equtuanecax
changuxgurx. R chanayexr ga
per ngextxcg nax per uang
daigu nadai xcax. R pex chayexr
nax per uang yagagxcax ga per
. R pex chanapaxexe ga
yema yuexar yixix ga yema peg
pedai x. Natr ga pema r tama
chauxca. R choma i Cori ya
 chixux i ngma.
11xchianemax

k45

611
chanadai ga uxre ga petanxg yema
xgx
chadai xgurx. 
x ga mar ixax r yaxuchixrx
. Natr ga pema r tama
chauxca. R choma i Cori ya
 chixux i ngma.
12R ngemacax, Pa Iraanecxgx, r
ngxgumarx t pemax chanax. R
uxma nax ngmac t pex
chapoxcuex, 
pemexg nax ngmac per
Tupanax peyangauxca, anagr
ya Cori ya Tupana.

Tupana nxna naxu nax naxcax


nawoeguxcax

12R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Choma r nx
chacuax nax natax i per chixexg,
Pa ex gacgx. R ngma per
pecdug r tama inayacuax. R
ngxguma duxg pepe
guxchaxg yamexgchagu, r
yxema aixcmax ixuxe r tama tx
 ngma
dirumax pex naxtanx nax

cax. R
ngmac i pemax, Pa ex gacgx, r
ngxma tx ipeyanaxoxexe i ngma
guxchax i pexnaxca nax
tx penamexeex cax.

14R dcax, Pa ex
gacgx, r name

 pex r nx perxoe i
ngma chixex. R ngxguma t pex
nangexma i max. R ngmac t
aixcma Tupanapengma
peg pixugxrx, r choma ya Cori

%
 ,
anagr ya Tupana.

20R ngma ngunex i Tupana nagu


pex poxcuex  i
anex pexcax, r mar
 . R
porac t pexca
taxacr ngonex t
nangexma. 21R Cori ya Tupana r
anagr pex: Choma r naxchi
chaxai r nx chaxo i ngma tax i
peta i chaugagu pexgx, r tama
namax chatax i ngma per
ngutaquexeg. 22R tama chanaxaxe i
naxnag chauxcax nax pegux, r
ngma per mare i trgu r tama
chanaxaxe.  
ng i chauxcax
nax pedai x nax ngmamax chox
perngxmexxcax. 23R choxna
%ng
i namax chox penaxocmarex!
Tama nx  i ngma
per paxetarux i rpag. 24Natr
ngma pex chanaxaxex 
guxguma pemcgmax
pixaixcmax oma nat i
nagoxchixechaxrx. R
chanaxaxe i oma dex i chuxchux i
taguma gxrx guxguma mex nax
pexx. 25-26R dcax, Pa
Iraanecxgx, r yexguma 40 ga
taunec nachianex,
r tama chauxcaxicatama penadai ga
naxnag r tama choxnaxicatama
mare pexg. Natr peyangegama ta
ga yema per tupananetachicnaxg
ga pematama pexx ga Chic r per

k5, 6, 9
nax ga Quiy nax
nx picuaxgxcax. R uxma r ta
r ngmac penax. 27R ngemacax i
   
pex . R choma ya Cori ya
%ng
ngma achax. R ng
chauga.
Chixex naxcax nangu i Iraanecxg

pegmax pengechaxg, Pa
Yerucharcx! R pema r per
diruna peryo r petaxg er nagu
tma pex
nangupet. R ngxgumarx ta
pegmax pengechaxg i pema i
 xe! Pema r
 ya yima
ngemacax taxuxtma pex
nangupet. R duxg r ngma

1R

%ex gacgca
 g.

4
pepetae r per torux i mexechixgu
pecag r ngxma perngg. R
a penangx i na i mexechix i
ngm

ngexmachi. 5R per rpagmax
pepaxetag natr tama pex
naxuegu. R Dabx peyadaux nax
per paxetarug pexxx. 6R tax
i pexp, r
pumra i yi xichixmax peg
peyixemag. Natr tama nagu
ngma pechixane nax
chixexgu nangux. 7 
i to i nachix nagagx i
per uang nax nor puractanx
cax. R ngxma ta nayacuax

612
nax penaxx i tax 
picuxcux.

Taxetma nawa tia


i Tupanaar poxcu

nx chadau ga Cori ya
Tupana. R nma r ngma
tupananetachicnaxar marear
guchicaxxtagu nachi, r anagr
chox: Daa tupananetapataar
caxtag r nagu napog nax
yaaxgxcax r ngmac
duxgt nangutaxcax i naax r
ngxma nayuexcax! R ngma maxx
 
nor uang nax taramax
nadaiaxcax. R ngmac taxuxtma
nia. 2%gu
a t
yacuxggu r ngm

ama. 
a
manetapem
3
 xxama. 
manetapexe ya Carmrugu
yanacuxggu, r choma r t ngxma
naxcax chayadauama. R ngxguma
mrtamagu yanacuxggu, r choma r
t chanamu i naex i taxchix i drax
i mrcx nax ngxma nagu
ca, anagr ya Tupana.

8R nma ya Cori r nx 


i Iraanecxar ex gacg i chixexgu
maxx r ngemacax anagr:
 
ichayanaxoxx i ngma ex gacg.
 ichayanaxoxxchi i
ngma Iraanecxg. R choma ya
Cori ya Tupana nx chixu i ngma.

1R

613

Tupana t wena nanadaxx i Iraane


nax noxrirx wena naporaxcax
11R

Cori ya Tupana r anagr: Pa


Iraanecxgx, r yema pechixane ga
yexguma ex gac ga Dab namax
icuaxgu, r naporaxchi, natr i
u
rngutaxnerx .  
nangu i ngunex 
chanadaxx nax noxrirx 
naporaxcax. 12R ngmac, Pa
Iraanecxgx,  
ngma Edane i uxma yaxx r
guxma i ngma nachixaneg ga pa
chor duxgmexe
chayexmagxx. R choma ya Cori ya
ngma achax, r choma
r t chayanguxx i ngma. 13R
ngma ngunexggu r t porac nixo
i per trgu. R ng
yagegu nax penabuxux i per trgu r

k9
ngma per naane r mar txar name
. R ngxguma
 i per
bag r ngma per naane r mar
name nax per trgu nagu petox. R
guxnema ya yima ma
ngchitaerux  i
per bag oma dexrx. 14R
 anecax
chanaoeguxx i ngma chor
duxg i Iratanxg. R nmag r
t nayamexx 
nagu nx  
namax. R t nor banec naxg r
ngma batx  .
R nanetmax t natoeg r ngmaar
o t nangxg. 15
t chanangexmagxx i ngma
Iratanxg,  
 i ngma nor naane i choma
nxna chaxx. R choma ya Cori ya
 chixux i ngma.

ABDAS
(Abda)
Tupana r t Edanecx naxneexx

yexguma taxac ga xgux


Abdax nadauxeeg u ga Tupana r
namax nx nixu nax taxac t nx
ngupetx ga yema Edane. R nma
ga Abda r duxgmax nx nixu
r anagr: R mar nx 
ga Tupanaar ore yer gux ga
nachix
urux nax namax nx yaxuxcax r
anagr: %
Edanecxmax peg pedai xcax!
anagr. R nma ya Tupana r
Edanecx anagr: T pex

Nagagutama chixexgu nayi ga


Edanecxg

1-2R

pemax, Pa Edanecxgx, r
t porac pexnee er t pex
ichayarxoxx. Yer chixri namax
pechopet ga petanx ga Iratanxg
r penadai. 11R yexguma nor uang
ga churarag Yerucharar
poxeguxar xgu pogegu, r
nachocuxgu nax nadeaxcax ga nor
yemaxg, r pema r yma nx
perdaunmare, 
pechoge. 
ngmax natoyegu ga yema nadex
r pema r natanx .
10R

chaxneexexe napengma tog i


nachixaneg r t pex charae. 3R
Pemax, Pa Edanecx, r pegtama
xx er per poramax peg
picuaxx. Pema r nanutaanex
pengexmag i ma. R
ngemaca
taxetma pex tarporamae. 4Natr
 chi
pengexmaggu r manetapexegu
a t
pexchi, r ngm

pex charyi xexe.

15R yema chixex ga petanx ga


Iratanxgmax pexx r ngmac
ttama pemax nangupet. Er ngma
naxcax ga yema
pexx. R Cori ya Tupana r
anagr: Mar ningaica i ngma
ngunex i choma t nagu chapoxcuex i
guxma i nachixaneg.

17Natr Chiar ma




614

615
 
nachica i nex . R ng
i duxg nax ng%
yabuxmxcax. R ngma Iratanxg

ABDAS
 
naaneg, anagr ya Cori ya Tupana.

o
(Yon)
Tupanacha

1R

nma ga Cori ya Tupana r


Amiti nane ga Yonmax nidexa
r anagr: 2%
ne ya Nnibe
r nor duxgmax nx ixu r t
chanapoxcue! Er chaux
nanguchiga nax porac chixex
naxgx anagr. 3Natr nma

 , r
naxcax nadau nax uxc naxcha
. R yemaca
, r yexma nx inayangau ga
%ne ga
. 
cax.
4Natr nma ga Cori ya Tupana r
xx
ga yexguma mr-ar ngx
nanguxgu. 
yapuxchaxrx , yer nataxchi
ga yuape. 5R yema nor duxg ga
%e, r
yemaca
ngxeec ax naca. R yema nax
iyangchixca
 ga guxma ga yema nacu.

Natr nma ga Yon r guma



nayape. 6
capit r yma Yon pex
a cux
anagr nx: Taxac ngm
Pa Pexaxexx? rda r cur
Tupanana naca! R bexmana nx
ingechatmxg nax tama iyuexcax
anagr. 7R yoxni ga yema nor
dux%
anagrg: %
i diru nax ngmac nx icuxcax
 nax guxchax tx
ngupetx anagrg. R
nanaanagg r Yongu nangu nax
 ga yema nx ngupetx.
8R nmag r nxna nacage r
anagrg nx: Tomax nx ixu
r taxaccataxcax nangux i
aa guxchax! R ta
purac i naxca? R
ngextc? R ta
cuchixane? R taxacr dux ?
anagrg. 9R nma ga Yon r
nanangx r anagr: Choma r
Iratanx . R Cori ya Tupana i
 i naanear rux r mr-ar
rux r oma i naanear ruax 

616

o12

617
i chayaxx r nx chicuaxx
anagr. 10R u

duxgmax nx nixu nax Cori ya
Tupanacha. R
yexguma yemax 
nmag, r nx nadaug ga yema mr
ga nax yexerac nayuapex, r
porac namue. R nxna nacage r
anagrg: 11Txc ngemac
cunax? R taxac t cumax taxex
i uxmax nax yachaxchixcax ya yima

 .
yoxni ga nma ga Cori ya Tupana

taxchix nax Yonx nagaxcax. R
nma ga Yon r tomaepx ga ngunex
r tomaepx ga chtax yema
%.

17R

Yonar yumxchiga

yuape? anagrg. 12R nma ga


Yon r nanangx r anagr: c
chox  ! R
ngxguma r t nayachaxchi ya
yuape. R choma r nx chacuax nax
 ya daa buanec ya tac
i nux pex naxx anagr. 13R
xg
%%%
nangugxcax, natr tama yma
nangug yer ga mr r yexerac
porac nayuape. 14R yexguma ga
nmag r Cori ya Tupanana nacage
r anagrg: Pa Cori Pa Tupanax
Tax i nux tox cuyuexeex nagagu i
aa yat! R ngxguma chi taxuxma i
chixex naxxgux r tax i
cuyatoguchixx nax nayux! Er
cumax, Pa Corix, Pa Tupanax, r
cunax i taxac i cuma
cunaxaxex%, anagrg. 15R
 

1R nma ga Yon r yma choxni


ga taxchix%
Tupanamax nidexa r anagr: 2Pa
Corix, %%
chayexmagu, r cuxna chaca nax chox
curngxeex cax. R cuma r chox
cungx.  

t chayu. Natr yma cuxna chaca r
chox . 3R ya mr
matamax cute, r yema
dexar poraxchixxgu changu. R
guma yuape ga taxchic ga
icunaxxc r chautgu
niaxchix. 4
mar cugx cutaxchi. R
nx chacua 
nx chadau ya cupata ya nene. 5R
dexar ngx
niaxchixchi ga dex. R yema nor
nayaxuxg. 6R
yema mrtamagu changu r choma

yma changuxuchi. Natr cumax, Pa
Cori Pa Chor Tupanax, r chox

nateg, r nayachaxchi ga yuape.


yexguma yemax nadauggu ga
xg r porac
Cori ya Tupanax nicuaxxg r
naxcax nayamana
r nayagug. R Tupanamax

. 7R yexguma

chingoxchix nax chayuxcax, r
cuxna chacuaxchi, Pa Cori Pa Tupanax,
r cumax chidexa. R yema chor
yumx r yima cupata ya nene ya

16R

o24

618

ngmax nangechag. 6R yexguma


Nnibear ex gacx
yema dexa, r nma r nor
nixaixcmag. Natr i chomax r t
tochicax
mox cuxna chax r t cuxcax chayagu nor ex gacchiru r tmx ga
i mareg. R t chayanguxx ga yema naxchirugu nicu
cumax ichaxunetax. R cuxicatama
texex. 7R u
nma ga ex gac r nor
, Pa Corix, Pa Tupanax, i nx
ngxeer ugx namu nax
cucux nax chox cumaxeex 
naxunaggaxcax ga aurechiga. R
anagr. 10R yexguma ga nma ga
Cori ya Tupana r yema choxni ga
anagrg: Taxetma tex tachib!

taxchixx nanaxogaxx nax Yonx R ngxgumarx ta r taxetma tex


naxoxochixcax mrpechingu.
tanachibexx r tayaxaxegxx i
!,
Nnibecxg r nx narxoe ga
anagrg. 8R yexgumarx ta
nacmag ga chixex r Tupanacax
nanaxunag ga ex gacar ore ga ax:
nadaug
Guxma i pemax, Pa Duxgx, r
1 %
tmx i naxchirugu picuxg r
ngmac penaex nax pegmax
Cori ya Tupana r anagr nx:
2c yima tax
pengechagx! R aixcma Tupanana

pecag r namax nx pixu i per


xgmax nx

chixexg! 
ixu i ngma t cumax nx chixux!
3
nx perxoe i pecma i chixex r
anagr. R nma ga Yon r
ngma nax peg pedai x r
%
pemetaaxegx! 9R bexmana
cax. R guma
x ga ngunex ngxguma ya Tupana r t nx
ingechatmxg r t narngxm
%. 4R
nax tamax nanux,  
 

, anagrg. 10R Tupana r


r guxma ga yema ngunex r nagu

nx nadau ga yema Nnibecx ga


%, r tagac axmax
duxg gx nax uxc nx
yexma nicaechig: R 40 i
naxoex ga nacma ga chixex. R
ngunex 

. 8-9R
ngma duxg i naxchicnaxgx
icuaxgx, r tama cumax

nayanaxoxx 
anagr. 5R yexguma yemax
x ga
duxg ga iyaex r buxg, r
Tupanaax nayaxg. R
nanaxunagg nax Tupanacax
naxaureex r nagu yacuxgx ga
naxchirug ga tmx, yer porac

yemacax ga nma ga Tupana r


nayachaxchi ga yema poxcu ga noxri
namax naxuegux.
Nanu ga Yon

1R

tama Yonx
yema mex ga Nnibecxmax
naxx ga Tupana r porac nanu.

619

o4

2R

ga moxc yangunegu r

xcax, r
narexe. 8R yexguma axc
ngunaggu r Tupana yma nanamu ga
axc
. R nma ga
axc r Yonerugu nabaxi r yemaac
porac nx nanguxema r namax
nayuga yer porac nanguxema. R
yemacax anagr: 
nax noxtacma chayux r tama nax
chamaxx. 9Natr nma
ga Tupana r nanangx r anagr:
Cuxcax r namex nax ngmac
cunux nagagu nax nayumaxx i
ngma nanet? anagr. R nma
ga Yon r Tupanax nangx r
anagr: Ngmacx, chauxcax name
i ngma, er ngma chor numax
chayuxcha. 10R yexguma
ga nma ga Cori ya Tupana r
nanangx r anagr nx: Cuma
r tama icunato ga yema nanet r
tama cunayaxx. 
chtax r nangox r to ga chtax r
mar nayu. Natr i cumax r cux

yemacax ac nayumx: Dcax,


Pa Cori Pa Tupanax, r ngma uxma
 
chixux ga yexguma
chauchix. R
yemacacuxcha
ta cax,
yer nx chacua
Tupana ya mecmac r
ngechaxa
cunu. R ngma cur ngecha r
nataxchi, r ngemaca%
poxcu cuxueguxgu r paxama nagu
, r tama tx cupoxcu ega
nx tarxoegu i tmacma i chixex.
3R ngemacax Pa Cori Pa Tupanax, r
chanaxaxe nax noxtacma choxna
cunayaxux i aa chor max. Er
chauxcax narmemae nax chayux r
tama nax chamaxechax.
4Natr nma ga Cori ya Tupana r
nanangx r anagr: R cux
namex nax ngmac cunux?
anagr. 5R nma ga Yon r
axc ne

nor dxen ga naixatnaxcax. R
yma nx  taxac nx
. 6R nma ga
Tupana r naxcax yma nanaxxx ga
% nax
yemamax nagauxchipetaxcax, r
tama nangechaxcax. R nma ga
Yon r porac yemamax natax.

7Natr

nangux nax nayux. 11R dcax, choma


r yexerac chox nangux nax
nayuex i ngma duxg i
Nnibecxg, 
nangexmag i 120,000 i buxg i
taxuxma i chixex gx r muxma i
naxnag anagr.

MIQUEAS
(Miqua)
Miqua nx nixu nax Tupana t
napoxcux ga Chamriacxg

1R

yexguma Yudanecxar
e  r
Aca r Echequa, 
Cori ya Tupana ga Miqua ga
Morechcx % ga yema
Chamriacxgcax r
Yerucharcxgcax t ngux. 2R
u:
Pa Guxma i aa Nachixanear
xgx, r Pa Guxma i Duxg i
aa NachixNgxmagxx, r
! R nma ya Cori


nixugchiga.

5R txc pex nixug? R pex


nixug er nma r nx nacuax i
ngma chixex i pexx r tama naga
 i pemax, Pa Acbutaag
i Iratanxgx. R bexmana pema r
apergg:  
 i toma i
Iratanxg?. R pemax
nx 
 . R pema r

bexmana apergg:  
i tupananetachicnaxgx
ticuaxgx?. R
pemax nx chixu r
Yeruchar. 6R ngemacax i
nma ya Cori ya Tupana r anagr:
  
chapog r naxtapxg i ngtgu
a tadau. R ngma
yi xixxica t ngm
nachica r naanex t nananguxuchi r
bag nagu natog. R yima nutag ya
%, r
t ngatex. R
ngmac t nangox ya yima nutag ya
naxtapxar g. 7R guxma i ngma
nor tupanachicnaxg r t nipue r
t nagu i ngma nor naig i namax
natupanaxgx. R ngma diru i
ngma Iratanxg nor
tupanachicnaxgx namax
icuaxgx, r nor uang r
a
nachix m
nor tupanachicnaxgx namax
yacuaxgx, anagr ya Tupana.
Miqua r nor ngechamax naxaxu

ngemacax tax i chor


ngechamax t chaxaxu, r ngear

620

8R

k13

621
chapatux e  , r
airu i dauxchitacxrx t chaxaxu r
 aita t chax.
9Er

ngma Chamriacxgar
guxchax r nataxchi r taxema
tanamexx.  
 . R ngma nor
guxchax  
u
Yeruchar i chautanxg nagu
chine.

Ore i ex
gacg i chixri duxgmax
icuaxgxchiga

6R

pemax, Pa ex gacg i Chixri


Chor Duxgmax Icuaxgxx,
r apergg: 
tomax nua nx cuyarxu i ngma ore
i chixex. Er ngma guxchax i nx
quixux  .
7Exna toma i Iratanx 
r Tupana r chixex tomax naxuegu?
Exna ya Tupana r mar nx narxo
%? R
ngmac e  i nacma ya
Tupana? Tama ex na i tx nangxeex
i ngma Tupanaar ore ya yxema
aixcma mea nagu maxxe?
apergg. 8Natr ga Tupana r
anagr pex: Pemax, Pa
ex gacgx, r namax perxuan i
ngma chor duxg r chixex
namax pex. R yxema churarag i
%xg er nagu

taxuxtma taxacr guxchax tx
nangupet. Natr ngxguma
tanguggu r pemax r txna penapu i
ngma tmachiru i tatanx. 9R

yxema yutegxe r pema nax


e  r txna penapu ya
yima tmapata ya ngmax tx
. R yxema tmaxacg r
ngmac tx pengepatagechaxx
er txna penapu i ngma chor ngxee
i txna chaxx. 10R c ipechig r
pechox i nua! 
 . Er
ngma chixex i nua pexx r
nataxchi, r ngemacax i guxma i aa
. 11R ngxguma chi
neta i
doraxmare ixux, r axgu: R uxma
r choma r chanaxunag r mar
name i peyaxaxx i bnu r tooma i
axchig axgu, r pexcax r ngma
ma i orear urux
, anagr ya Tupana.

Chixex i ex
gacgchiga

1,

Pa
Iratanxgar ex gacgx! R
tama ex na pexna naxx nax nx
pecux i ta r taxac
? 2-3Natr i pemax r
naxchi pexai i ngma mex r per me
ngma chixex. R pema r oma
 rx %
duxg. 
icauxchaxmxrc namax ipecuax.
R peyacuai xg r oma namachi i
xraxgu chexex nax imuxraxrx
namax pechopet i ngma chor
duxg. 4 r t
nxna pecag ya per Cori ya Tupana
 
nangxga. R ngxguma i nma r t
pexchainicux nagagu i ngma

k34
chixex i pexgx. 5R ngma chor
duxg r nacma i chixex
nagagu i ngma orear urugneta i
doramax nangexx. R yxema
%x tmamax
naxuegu. Natr yxema tama
%
naxuegu.

11%ex
gacg i
guxchaxar mexrux r ngma nx
naxtanx. R ngma
chacherdteg r ngxguma nx
tanaxtanguxicatama tx nangexx.
R ngma orear urug r ngxguma
nx naxtangu r taxrux i orex
nixu. Natr guxma i nmag r
anagrgneta: R Cori ya Tupana r
nataxtagu r taxuxtma i chixex
tx , anagrgneta. 12R
ngemacax, Pa ex gacgx, r pegagu t
 yanguxuchix r
a inugx ya yima
nachipexica ngm
 ya ma
Chi. R yima ma

i naane i ngxma rxmarexrx t
.
Tupana r t duxgx
inarngxmexx

1 

yima ma
xne r t guxnema ya nig ya
ma. Er
  ma i
ng
nachixanecxg i duxg nax nx
yacuaxgxc ax. 2tama i
a nangug r
duxg t ngm
anagrg t: %

622
daa ma
ingugxc ax ya yima Iratanxgar
Tupanapata nax nma tx
nangexxc ax i ngma mex i nacma
nax ngc ax! .
Er daa ma 
Cori ya Tupana i tx nangexx. R
Yeruchar  i nor
ore. 3 
namexx i nachixanegar
guxchaxngma
nachixaneg i yxngxmagxar
guxchaxg. R ngma duxg r
aiegumanerux xx i nor
tarag, , r
trguar buxrux xx. R
taxuxtma to i nachix
naxxneg nax togmax ng
nadai xc ax r taxetma tex
tanangexx i daixchiga. 4R guxtma
 ec tamax. R
 ,
r tmaar igurapechitagu tarng. R
 
%. 5R ngma
tog i nachixanecx i dux
,
natr i yixema r guxgutma naga
 .
Tupana t nananguxxexe i
nor duxg
6R nma ya Cori ya Tupana r
anagr: Yixcra r t nachixa necax
chanaoeguxx i ngma chor duxg
i Iratanxg.  
chanangexmagxx i ngma noxri to ga
nachix r turaex r
ipaex. 7R ng%
namax i ngma Yeruchar

k47

623
yaxgx% ichanachixx i
ane i porax. R choma ya
Tupana r guxgutma namax ichacuax
i ngma chor dux
ma. 8R cumax, Pa
Yeruchar i Iratanxgar
,
Poxchicax Ma
  i Iraanear
 
nangexmax i aa nachixanear
e , anagr ya Tupana.

ngxguma ngma Achriaanecxg


tachixanegu chocuxgu r
ex gacpataggu chocuxgu r yim
ex gac r nax 7 i
duxgar daurug r 8 i ex gacg
nax nx naporamaegxc ax. 6R
% 
Nimrchixane i Achriamax
exe
inacuaxgx. R t tx nanguxx
naxmengma Achriacxg i tr
naanegu chocux r txna yapugx.

Tupana r t Iratanxgx

Ngma Cori ya Tupana


duxgax naxwaxex

naxar ex
gacx

cumax, Pa Ber  ,



nema ya Yudanecx
,  

2R

ya yim Iraanecxgar ex gac ya


ngxmaechac. 3R
uxma ya Cori ya Tupana r nor
dux
namax icuxc ax uxmatta naxraxac
i ng 
ngxmac. R ng ngma
Iratanxg i to i nachixaneggu
neca
r t nachixa
c ax namax i
natanxg ga nachix
yaxgx. 4R nma ya yim
Iratanxgar ex gac ya nguchac
r Cori ya Tupanaar poramax r nor
nemax t ngma nor duxgmax
inacuax. R ngma nor duxg r
taxucaxtma namue er guxtma i
duxngxmagx
r t Cori ya Tupanax nicuaxxg. 5R
nma ya yim ex gac r t
nanangxmexx i duxg. R

taxacmax t nx
chayarcuaxx ya yim Cori ya
x? E
 ngexmax t
naxcax chigux nax ngmamax nx
chicuaxxcax?

8R nma ya Cori ya Tupana r mar


cumax nx nixu, Pa Duxx, i taxac
nape r ta
ngma cux nanaxaxex. R ngma
cux nanaxaxex 
cuxx r quixaixcmax r tama cug
quicuaxx% ya

6R

cur Tupana.

Iratanxar ex
gacg r chixri nor
duxgmax inacuax

2

nataxuma i dux i mexgu


r Tupanamax ixaixcmax.
R ngxguma guxchax ngexmagu, r
guxma r namemare nax ng nadaix.
naxcax nadau nax

k7
uxc guxchax toguecax naxx. 3R
nmag r nx nicuaxchi nax
naxgx i guxchaxg. R ngma
ex gacg r naxcax nacag nax nx
naxtangax. R ex gacg i
guxchaxar mexrux r ngma nx
naxtanx. R ngma
ex gacg i nachixanemax icuaxgx
r tmamax inacuaxg ya nor duxg
i ngma nma nanaxaxexcma, r
ngmac nanachixexx .

6R ngma naneg r tauxtma


, r ngma ingex i
naxacg r namax t nanue. R
ngma nanexg r naxegchi t naxai.
R ng r
tmatanx.
Tupana r tx narngxee
7Natr

i chomax r Cori ya
Tupanaar ng xeec ax t chadau. R

624
t nagu chayax ya yim Tupana ya
chor pox rux , er nma r t
chox . 8Pa Tor Uangx
tax i petaxgx nax guxchax
tox ngupetx ! 
 . R
anex 
u x max, r nmatama ya Cori ya
. 9R
aixcma chixex tax Cori ya
Tupanape, r ngemacax u xma
nax tox napoxcuex r t yaxna
%. R nma r t tox
napox nxna i gux m a i tor
uang, r t nanapoxcue naxcax i
ngma chixex i tomax naxgx .
R nma ya Tupana r t anex 
tox nangux xexe r ngonex  
tox nagag. R t tox nanaex nax
uxc tor uangx naporamaex
anagr ga Miqua.

NAHM
(Na)
Nanu ga Tupana

1

x Tupanax
nayaxux ga yexguma nx nx
nacuaxeeg u. 
. 2R nma
ya Cori ya Tupana r porac nx
tachuxu ya yxema nx ngechagxe
r ngemacax tx napoxcue ya yxema

. R ngma nor


%. 3R nma ya

natr yaxna dux%.
Natr yxema chixex 
nx narngma nax tx napoxcux.
R nma r inanae
ya yima porac ya buanec. R ngma
caixanexg r oma nacutgar
cai xchitexexrx .

6 %
tmamax nanuxgu ya Tupana? R
 ngma
nor nu? Er ngma nor nu r
xemaar naiemaxrx . R
ngxguma nanuxgu r yima nutag ya
. 7R nma

ya Cori ya Tupana r namecma. R


ngxguma guxchax nguxgu r nma
. R nma r tx
napoxx ya guxma ya yxema nagu
yaxgxe. 8Natr ya yxema nor
uang r t tx nadai oma dex
tmat iaxchixrx, r anex
t tangexmag. 9R taxacr chixex
Tupanape
? R nma r noxtacma t
pex inayarxoxx. R ngxma t
nayacuax nax namax perxuangx.

1Pa Nnibecxgx, r ngma pex


yadai x r mar pexca%.

g! R per
taeg! R

ngma per tara!


R penantaquexe i per churarag
nax per uangmax peg pedai xcax!
2Yer ga pemax r penadecu ga
Iraane r Yudane r oma ba ga
ngechacxr%.
Natr nma ya Cori ya Tupana r t
xx nax noxrirx
naporaexcax ga yexguma noxri tauta
penadecugurx. 3R ngma per

625

k2
uangar poxrux r nadutachin,
r niduxchiru i nor churarag. R
namemare nax pex nadai x r yima
g r oma xar
yauxraemarx , r ngma nor
nanaxi xchixtan.

5R nma ya per ex
gac r nor
churaragerucax naca r nma i ngma
nor churarageru r uxc
inaxchi. R ngmax narx nax
naxtapxna nax yadaugxcax. 6Natr

626
yema nor uangcax r mar
natauxcha nax nachocux er ngma
naxtapxar  r
%, 
tayachaxchixx i ngma dex, r
ngemacax ya yima ex gacpata r
niax. 7R ngma ex gac naxmax r
to i nachix nagag
%taxg. R oma
muxtucurx 
napaxremgcma ixauxe.

HABACUC
(Abac)
ngmac nayatxg i ngma
aixcma exgux anagr.

Abac r naxcax nidexa


nax chixex ngupetx

Cori ya Tupanaar ngxga

1

Tupana r orear urux ga


Abacx . 2R nma ga Abac
r anagr: Pa Corix
 
nax yexcr tagac cuxna
chacaechax nax tox curngxeex cax
natr i cuma r tama chox ?
R uxguxratta i tagac cumax
nx chixuechax naxcax nax
yanaxoxcax i ng
ngxmax natr i cuma r tama nua
 cunguxxeex cax?
3R txc chox nx cudauxexe i
aa tax i guxchax r chixex i
guxngxmax? R chox
nachomaegu i duxg i chixex
gx r metagx. R gux
duxg r ngmax nanue r ng
nadai. 4R duxg r tama aixcma
nagu namax i ngma tochixanear
mug. R ngma mug i dux
idexax . R
ngma duxg i chixri maxx r tx
napoxcu ya yxema mex gxe. R

5R

nma ga Cori ya Tupana r


Abacx nangx r anagr:
Dcax, nx pedau i ngma
nachixaneg i pex chomaeguchix
nax taxac nx ngupetx! R nx
pedau r pebai xchie! Er ngma t
chaxx 
%
ixuxgu. 6R choma r t
ichanachigxx i ngma
Caduanecxg (i Babirniaanecx)
nax guxcax. R
nmag r duxg i tama tog i
duxgx ngechagx , r
namemareg nax nayauxanegaxcax i
ng
anagr ga Tupana.

Abac r wenaxar
Tupanamax narxutaga
12Dcax,

Pa Corix, Pa Chor
Tupanax tama ex na i cuma i
guxguma cungexmaechax? Er cuma

627

kk13
. Pa
Corix, Pa Chor Poxruxx, 
pora nxna cuxx i ngma Cadug
cuyanguxxcax i ngma
cur poxcu i toxca. 13R cumax,
Pa Tupanax, nax aixcma nec nax
%
ngma chixex r tama namax cutax
i ngma duxg i chixex gx. R

acurgmare i uxma nax tox
nadai x i ngma Caduanecxg i tor
yexera chixex gx? anagr ga
Abac.

Ore ga Cori ya Tupana


Abacx nx cuaxeex

1R

nma ga Abac r anagr:



dauxtaexrx t ichaxux, r t
ngmac nx
chacuxcax r taxacmax chox
nangx ya Tupana naxcax i ngma nax
namax charxutagax anagr.
2R nma ga Cori ya Tupana r chox
nangx r anagr: Wxi i

ngma
t cux  nax ngmac
tauxchac duxg nx
daumatxcax! 3R u
 ga yema cux
.  
nangupetmare nax yangux. Cumax
r mea nanguxx 
yanguxgu! Er aixcma t ningu i
ngxguma nor ngunex.
4R naxmat i aa ore! Ngma
duxg i chixex gx r ng
nicuaxxg. Natr yxema

628
chope tamax er
%anagr ga
Tupana.

Ngma Caducxgmax t ngupetx


8Dcax,

Pa Caducxg, pema r
muxma ga nachixanegmax porac
chixex pex, r penadecu ga nor
. Natr i uxmax r ngma
nachixaneg r t pexcax ng
nanutaque 
nadecug yema pema
penadecuxrx. R ngmac t
nx peyangutanxx ga yema meta
.

12 %
pengexmag, Pa Caducxgx, yer
penadai ga duxg r penapux ga
nor yemaxg nax yemaac per
cax. 13R nape
%
ngxmac r ngma per purac i nagu
pipaex r natca. Er
guxma i ngma pexx  
nayagu.

20Natr nma ya Cori ya Tupana r


. R
guxma i pema i oma i naanecx r
nape.
Abacar yumx

1x

ga
2

orear urux ga Abac: Pa Corix,


Pa Tupanax, r ngma nx  i
cuchiga r nachiga ga guxma ga yema
cuxx r porac chox nagu
xx nax uxc cuxnex. R

629
tor maxngma mex ga yema
pa cuxx nax ngmac i toma r ta
nx tacuxc ax! %
cunux natr tox naexama nax
uxc cux tangechatmxgx! 3R
nx chadau ya Cori ya Tupana i
Tem 
Parar ma.  i naane
r nor nemax nanap. R gux i
 nicuaxxg.
4R iyauxracemagu ng
 . R
naxme. R
ngnangox i ngma nor pora.

13R cuma r daux


cur duxgx cupoxxc ax, r nx
nax curngx eex c ax ya yim ex gac ya
cumatama nx cuxunetac. R cuma r
cuyamax i ngma dux i chixex x
rx.

16R yexguma nx 


% ga cuxx r chamu,

kk3
r porac chiduxruchicra. R
ma i
chauxune r inayaturachi. 
ng% r mea t
chananguxexe i ngma ngunex i
Tupana t nagu guxchax naxcax
nguxx i ngma churarag i chixex
tamax gx. 17-18ngma
igura r yangechacugu, 
ngma ba r ngma orbu r nangear
oxgu, r ngma naaneg r taxuxma
, ngma
carnrug i nachita, r mar
nataxuxguma i ng
naxp, natr i chomax r Cori ya
Tupana ya chor maxrumax t
chatax. 19Er nma ya Cori ya
Tupana r pora choxna nax, r oma
rx chox
naporaxx. ma
a t choxna
t chox naga r ngm

nadau nax taxuxma chox


naxpetxcax.

SOFONAS
(Chofona)
Tupana r Yudanecxgx t napoxcu

1

Tupana Chofonamax nx ixux


ga yexguma Yocha ga Am nane
e  . R nma
, r Csi
, r Yedara r
k, r Amara r
. 2R ngma nor ore
i Cori ya Tupana r anagr:
Noxtacma t ichayanaxoxx i
guxma i ta
ngxmagx. 3R t ichayanaxoxx i
duxg, r naexg, r ngxgumarx

, r choxnig. R t
naxcax chayagochi i ngma
chixexar rug, r t chanadai. R
t ichayanaxoxx i guxma i duxg i
tma
nayax.ng yaxux
ya Cori ya Tupana. 4R nma ya Cori
ya Tupana r anagr ta:
Yudanecxt t poxcumax
xmex. R ngxgumarx t ta
%xmex i guxma
i duxg i Yerucharmaxx. R
t ichayanaxoxx i ngma tupananeta i

Bachicnax namax i nor tupaucag


r nor chacherdteg. R ngmac r
ngma chacherdteg
r taxetma nxna tacuaxchi. 5R t
chanadai i ngma dux
 nax nx
yacuaxgxcax ya axc r
. R
ngxgumarx t ta chanadai i ngma
chaugagu nor tupananeta i Mircx
icuaxgx. 6R ngxgumarx t ta
ichayanaxoxx i ngma duxg i
, r tama chauxcax
daugx r tama choxna cagex ega
taxac nanaxa, anagr.
7R Cori ya Tupanape!
Er ngma nor ngunex % i
nagu t tx napoxcuex r mar
ningaica. R nma r nanamexx nax
nadaiaxcax i ngma nxna
. R nma r mar
nxna naxu i ngma t nadai x. 8R
nma ya Cori ya Tupana r anagr:
Ngma ngunex i nagu t nadaiax i
ngma duxg r t chanapoxcue i
ngma Yudanear ex gacg r
ngma ex gacg naneg r guxma i
ngma chor duxg i to i

630

k13

631
nachixanear tupananetax
icuaxgx.

12R ngma ngunexgu r ommax


gux 
naxcax chadau i ngma duxg i
chixex gx. R t chanapoxcue i
ngma duxg i oma bnu ya
ichaxchixmarecrx . R
nmag r inarchomare r taxuxguma
%
anagrg: Nma ya Cori ya Tupana
r taxuxtma i mex rexna chixex
%, anagr
ya Tupana.

1R pengutaquexegx, Pa
Duxg i Tama neex
Cuaxgxx, r Tupanacax pedaug!
2R nx perxoe i ngma chixex i
Tupanape! R naga

naxpa nax pex  oma

maxechapaxa buanec ngexta


cuexrx, r nax
nangux i ngma ngunex % i
nor numax nagu pex napoxcuex!
3R

ngemacanaxcax
pedaug, Pa Guxma i Aixcma
Nape
. R mea napepemax!
R bexmana ngmac nma t pex
napox i ngma ngunex i nagu poxcu
nguxgu.

8-9R nma ya Cori ya Iratanxar


%ngxmac r
anagr: Mar nx 
uxc ngma Motanxg r
Amtanxg chor duxgchiga

chixri yadexagx. Er nmag r


chor duxgmax naguxchigag r
tmaar naanegu nachocu. R
ngemacax i choma r chaugagutama
nx chixu r t chayanaxoxx i
ngma Motanxg r Amtanxg
 r
Gomrarx. R ngma nor naane r
t chuxchuxnec chayanguxuchixx.
R t nayucraane r taxuxtma i
ta, r
guxgutma nachipetanemare. R
ngma chor duxg i to i
nachix r
t nanayauxg i ngma Motanx r
Amtanxar naaneg r noxr t
.

Ngma duxg i Yerucharwa


yaxgx r t Tupanaax nayaxg

12R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Pa Yerucharx, 
t chayaxgxx i duxg i
mecmax . R nmag
r t chaugu nayaxg. 13R ngma
Iratanxg i Yeruchar
 gmax
inacuax,   nixuge r
tagutma texx xg. R
mea t nachibe, r tama
namuecma t inarng,
anagr.
Tupana r t nanataxxx i
Yerucharcxg

Pa Duxg i

Chicx! R taxc picagx, Pa


Iraanecxgx! R petax, Pa
Yerucharcxgx, r guxnema ya
14,

k3
per maxnemax petaxg! 15Er
nma ya Cori ya Tupana r mar
%ngma poxcu i
pemax naxuegux 
i ngma per uang. R nma ya Cori
ya Tupana ya per ex gac r
, r ngemacax
mar taxucaxma pemue. 16R ngma
ngunexgu r duxg r
Yerucharcxmax t nx nixu r
anagrg t: Petaxg, Pa
Chicxgx, r tax i mumax
piduxruex! R tax i peg
peturaexx! 17Er nma ya Cori ya
, 
nangexma, , r
pex t namaxxx. R nma ya Cori
ya Tupana r t pemax natax. R

632
ngma pex nax nangechaxgagu r
ngexacaxx i max t pexna nax.
R ngma nax pemax nataxx r
nor tax% ,
anagrg t.

20R nma ya Cori ya Tupana r


anagr pex: R ngma
ngunexggu r pechixanegu t pex
chanutaquexexexe. R ngma per
  charngxee nax
 nangupetxcax. R
ngmac t petachiga nape
guxma i dux
ngxmagx. R choma ya Cori ya
 chixux i ng,
anagr pex.

HAGEO
(Aguu)
Tupana nxna namax nacuaxchi nax
naxgaxcax ya napata

1R

yexguma taxre ga taunec


e , r nor
6 ga tauemacar ggu, r nma ga
Cori ya Tupana r nor orear urux ga
k. R nxna nanax ga
ore ga Yudanecxar ex gac ga
Chorobab ga Charati naneca r
chacherdtegar ex gac ga Yochu
ga Yochad naneca. 2-3R aa
k
yaxux ga nma ga Cori ya Tupana ya
guxngxmac, r anagr:
aa duxg r nx nixuge nax
 
naxgaxcax ya chopata. 4Exna
pexicatama penaxaxex nax mexne
pemaxx, r yoxni ya yima
chopata r naxtapx ngtgu yix
nax nachixex? 5R chomax ya Cori ya
%ngxmax r
pemax nx chixu: Mea penangug i
pecmag! 6R pema r muxma i
penet petog natr noxretama i nor
o pibuxg, pechibe natr tama pex
ningu, r pexaxeg natr

pita, r peg pidxg natr


. R yxema puracxe
r tanayauxtan i tmaar purac
natr paxama tx nagu er oma
chacu irguxgu tanancuxrx .
7R choma ya Cori ya Tupana ya
%ngxmax, r pemax nx
chixu: Mea penangug i pecmag!
8m
a
x! R nua penana r
ng%x ya yima
chopata! R choma r t taxc
a changexma r ngm
a t
ngm
9
ichanaex i chor ne. R pemax r
porac pepurace nax pex
nangexmaxcax i mux i per
nanetar o, 
ngma pibuxgx. R ngma penetar
o i pechigu namax penguxx r
max ichayanatauxx.
R txc nge%? Er yima
chopata r naxtapxica ngt nayi
nax nachixex r pemax r
pepatacaxica pexogax. R choma ya
 chixux i
ngma. 10R ngemaca
pexcax chanapuxx r ngma
 nayaxee x

633

k12
i penetg. 11
chananguxx ga nax yapaganex ga
ma, r
trgunec, r banec, r orbunec r
guxma ga taxac ga petogx.
R yema nax yapaganexgagu r
pexcax nangu ga taiya r per
ca, anagr ga Tupana.
12R nma ga Chorobab r Yochu r
guxma ga tog ga duxg r aixcma
e ga
yexguma nx 
k
ixux. 13R yexguma ga nma ga Aguu
ga Cori ya Tupanaar orear urux, r
Cori ya Tupanagagu duxgmax
nidexa r anagr: Nma ya Cori ya
Tupana r anagr pex: Choma ya
Cori ya Tupana r pex
, anagr. 14R yemaac
nma ga Cori ya Tupana r
nanataxxx ga Chorobab ga
Yudanecxar ex gac, r Yochu ga
chacherdtegar ex gac r guxma
ga yema tog ga duxg. R yexguma

nax naxgx ga guma napata ga Cori
%ngxmac.
15R yexguma taxre ga taunec
Prchiaar e , r
meama nor 6 ga tauemacar
(setimbre) 24 ga ngunex 
inaxgx namexgax
ga guma Tupanapata.
Ngexwacaxne ya
Tupanapata r namexechi

1R

guma 7 ga tauemac (octbre)


r nor 21 ga ngunexgu, r nma


634
urux ga Aguumax nidexa. 2R
nanamu nax Chorobabmax, r
Yochumax, r guxma ga yema tog
ga duxgmax nx yaxuxcax ga
nor ore ga ax: 3
r nxna cuaxchix ga nax
nauxraxx ga chopata ga noxrix? R
guma r namexechi. Natr uxma nax
nx pedaux .
4Natr natax, Pa Chorobab! R
natax, Pa Yochu ya
Chacherdtegar ex gacx! R
petaxg Pa Guxma i Duxgx! R
pora pexe r pepurace! Er choma
ya per Cori ya Tupana r pex
changexma. 5
nachoxgu ga per oxig r
ichaxuneta r ngma Chaux r
guxgutma pex naxmc. R
ngemacax taxucaxma pemue i
uxmax. 6-8Er xrax nataxu nax
chanaxxchixx  i
naane, r oma i naane, r ngma mr,
r t chanamuexexe i guxma i
nachixaneg. R ngma tog i
nachixanegar duxg r nua t
nanana i nor dirug r irug. R
ngmac ya daa chopata r t
namexechi. R choma ya Cori ya
%ngxmax 
nx chixux i ng
guxma i dirug r irug. 9R
unamexx ya daa
chopata r yexguma noxri naxxguar
yexera t namexechi. R ngxguma r
t ichayanaxoxx i guxma i nu i aa
, r nua t petaxg. R
%
ngxmax  chixux i ngma.

635
18-19R

k2

uxma daa taunec r nor 9


ya tauemacar (dicimbre) 24 i
ngunex nax
penancux ya yima nutag ya namax

nangear oxx i per trgu, r bag, r


igurag, r boxrag r orbug, natr
i u  charngxee r
tagutma pex nataxu i ngma

inaxgne ya chopata. R dcax, r


mea penangug! uxmax r

, anagr ya Tupana.

ZACARAS
(Chacara)
Cori ya Tupana r nor duxgna naxu
nax naxcax nawoeguxcax

1R

yexguma mar taxre ga


taunec e 
r meama nor 8 ga tauemacgu
(novimbre) r nma ga Cori ya Tupana
r Chacaramax nidexa. R nma ga

oxi. R Tupana r
anagr nx: 2Choma ya Cori ya
%ngxmaxe, r
porac namax chanu ga yema per
oxig. 3R ngemacax i uxma r
chanaxaxe i cutanxgmax nx
quixu i aa chauga i ax: Chauxcax
! R choma r t pexcax
chategu. R chomax i Cori ya Tupana
%ngngma
achax. 4R tama name nax yema
per oxigrx . Yer yexguma
nxna chaxgagu ga chor orear
urug nax namax nx yaxuxcax ga
chauga nax nx naxoexcax ga
chixex ga nacmag r chixri nax
namaxx, natr ga nmag r tama
 r tama chox
nacuaxgcha. R choma i Cori ya

%ng
nx chixux i ngma. 5Natr i
uxma r ngex ga yema per
oxig? R chor orear urug r ta r
mar nayue. 6Natr yema chor ore r
yema chor mug ga chor orear
urugmexegu chaxx, r per
o. R uxre ga nmag r
chauxca, r naxcax nicuaxg
ga chixex nax naxgx, r
anagrg: Aixcma nma ya Cori ya
%ngxmac r
ngma tr chixexctama tamax
nanangupetxx, ,
anagr ga Tupana.
Tupana r Chacarax nanawex i wxi i
x i cowarutwa rtogx
7R

yexguma mar taxre ga taunec


e 
nor 11 ga tauemacgu (febrro) r
nma ga Cori ya Tupana r chomax
nidexa i chomax i orear urux i
Chacara i Berequa nane ya dutaxa nax
. 8gu r
Tupana chox nx nadauxexe 
ga nor orear ngerux x ga
tgu aunagx. R

636

kkk1, 3

637
 ga
%
nachi. 
, r to
ga iduxrax r to ga icmx. 9R
x ga
na chaca r
achagr: Pa Corix ta
ng?
achagr. x
ga chomax idexax, r chox
nangxga r anagr: Choma r t
cux chanaex i ta,
anagr. 10R yexguma ga yema
x ga naixtanpechitagu chix
r anagr chox: 
ya Tupana nua mugx nax oma i
naanegu yachoeguxca, anagr.
11R yexguma ga yema tog ga
, r Cori ya
Tupanaar orear ngerux ga
naixtanpechitagu chixmax nidexag
r anagrg: Gux
naanegu tayachoegu, r guxma i
duxg r ngmax nataxg, r
taxuxma i taxac i guxchaxx
, anagrg. 12R nma
ga yema Cori ya Tupanaar orear
ngerux x r anagr: Pa
Corix, %
Ngxmacx, r mar 70
nangu nax Yerucharcxgmax r
ngma tog i Yudanear
xgmax cunux. R uxre ya
taunec taxux 
nangechatmxgx?.
13R nma ga Cori ya Tupana r nx
nangecha%x
ga chomax idexaxx nangxga. 14R
x r

chox namu nax chaxunagx. R aa


%
ngxmac nx ixux: Chomax r nx
changechaxchi ya Yeruchar r
yima ma. 15R yexguma
gu ga
yema Yerucharcxg, natr yema
tog ga nachixanegcx ga yma
chamugx r nanangupetxx ga
yema poxcu ga Yerucharcxgmax
chaxuegux. R ngemacax namax
chanu i ngma nachixaneg i ng
rporaex .
16Natr ngma nax chox
nangechatmxgagu ya
Yerucharcxg, r naxcax chategu.
R t nx chanangchaxexe i
duxnamexgaxcax
ya chopata, r gux,
anagr ga Tupana.17R yema
x r anagr ta chox: aa t
  quixux r nma
%
ngxmac r anagr: R choma r t
 charngxee ya yima chor
cax r mea
cax.  %xxx
ya yima ma.  
 ya
Yeruchar, anagr ya Tupana.

Wxi i ngexwacaxx i naxchiru i


Yochuna naxxchiga

1R

yexguma nma ga Cori ya


Tupana r chox nanaex ga
Yochu ga chacherdtegar ex gac.
R nma ga Yochu r Cori ya
Tupanaar duxpexegu nachi. R


kkk34
Chatan ga nx ixugchax. 2R
nma ga yema Tupanaar orear
ngerux x r Chatanx
anagr: Nma ya Cori ya Tupana
cux nangax! R yimtama Cori ya
Tupana ya Yerucharx ngechac r
cux nangax! Er aa yat r oma
 
yaxuxcrx 
, anagr. 3R nma ga Yochu
%%%
Cori ya Tupanaar duxpexegu nachi.
4x ga
orear ngerux r nor ngxeer ugx
namu r anagr: Ng%% i
Yochuchiru r penacuxuchix!
u anagr: Dcax,
r mar cuxna chanayaxu i ngma cur
pecdu r ngaxchirugu cux
chicuxexe, anagr. 5R
yexgumatama nor ngxeer ugx
namu ga Yochux yanai xerugxcax
%ngmatax ga
naxchirutachin. 
petachirugu nayacuxeeg . R nma ga
x r yexmatama
nachiecha. 6R u
Cori ya Tupanaar orear ngerux ga
x r Yochux anagr: 7Cori
%ngxmac r
anagr cux: 
yanguxx i guxma i ngma cumax
nx chixux! R ngxguma ngmac
cunaxxgux, r cuxme 
ya chopata r naxxt nax nxna
cudauxcax, r t cuxna chanax i

ngerux x i chox puracex.
8R dcax, Pa Yochux, r mea
%

638
! R pema
cuaxrux naxcax i
ngma mex i t ngux. Er paxa t
chanangoxexe 
Dabtaxa i chor dux ya per ex gac
(Cristu). 9R chomax r
Yochupe
ya 7 ngexmac. R
choma ttama yima nutagu
chanaxmat. R u
gu nxna
chanayaxu i nor pecdu i aa
nachixane. 10R ngxguma ngma
ngunex 
, r
%
petaxgxcax. R choma ya Cori ya
%ng
nx chixux i ngma, anagr.
Chacara nx nadau ga wxi ga omar
r taxre ga orbug

1

chauxcax nategu, r chox


nabai ibai xchigurx.
2R choxna naca r anagr:
Taxacx cudaux?. R
choma r chanangxga r achagr:
Choma r nx 
irunaxcax. R nor queruynup
ne nadag i 7 i naxchirax. 3R ngma
omx

to, achagr. 4R
yexguma ga choma r nxna chaca ga
x ga chomax idexax r
achagr: Pa Chor Corix
tangma?.
5x r chox
nangxga r anagr. Tama ex na i

kkk4, 8

639
nx cucux nax ta?
anagr. R choma chanangxga r
achagr: Tama nx chacuax, Pa
, achagr. 6R nma ga
x r nayadaxx ga nax
yadexax r anagr: 
ya Tupanaar ore i Chorobabca
i ax: Tama churaragar poramax
r bai i taxac r to i poramax, natr
Chauxar poramax t ningu i ngma
chanaxaxex, anagr ya Cori ya
%ngxmac. 7R
ma
g nax tama
naxgaxcax ya yima Tupanapata,
natr Chorobabpe 
inayarxo i ngma guxchaxg oma
machixxrx.
R nmatama ya Chorobab r t

inaxgc nax yanguxcax ya yima
Tupanapata. R ngxguma yanguxgu r
nma i duxg r tagac anagrg
t: Namexechi, namexechi ya yima
Tupanapata! anagrg t.8R
x
r chomax nx nixu ga to ga ore ga
 ga ax: 9R

nuta ga naxtapxar g ya daa
 
yanguxx. R ng 
pecuax i pemax nax Cori ya Tupana ya
%ng ya yim
nma chox muc. 10R yema tama
aixcma yaxgcraxx ga yexguma
noxri inaxggu ga yema purac, r
uxma nax nx nadaugx i
Chorobab nax yanguxx i aa
purac, r t natax, anagr. R

x r
anagr ta: R aa 7 i omg r Cori
 i aa
, anagr. 11R
choma r nxna chaca r achagr:
Ta

ngxmagx?.

14x r
chox nangxga r anagr: Yima

ngma taxre i duxg i mar
chxmax iberux nax naxgaxcax
i nor purac ya Tupana ya yim oma
, anagr.

Cori ya Tupanaar uneta

1R

nma ga Cori ya Tupana ya


%ngxmac r aa orex
chomax nixu r anagr: 2-3
i ore i chomax i Cori ya Tupana ya
%ngxmaxe nx chixux: R
nx changecha ya yima ma
Chi r ngemacax porac chox
nachuxu. R Yerucharcax t chategu
a chamaxxcax. R
nax ngm

ngxguma chategu
ya Yeruchar k
% . R
ngxgumarx ta ya yima chor
ma r Ma
nenemax t nanaxug. 4R choma i
%ngxmaxe
r achagr: Wena txar nor
caxxmax Yeruchar
xg i yatxg r
a yanatogxcax r
ngexg nax ngm
nataxgxcax. 5R ngxgumarx ta i

kkk89
buxg i yatxg r ngexg, r t
nanapxx i Yerucharar plazag r
 caxaxeg. 6R
ng
ngxguma ng%
Yeruchar r chor duxg i nma
yaxgx r t nabai xchie, er taguma
  ya
. Natr chauxcax r
taxuxma naguxcha i ngma. R choma
%
ngxmaxe nx chixu i ngma. 7R
choma r t chananguxxexe i ngma
chor duxg i petanxg naxme
i ngma nachix
ngxmax r ngma nachixane i per
ngxmax. 8R
a
Yeruchar m
namaxxcax. R nmag r t chor
dux, r chomax r t nor
Tupana ya ixaixcmac r mea namax
, anagr. 9R nma ya
%
ngxmac r anagr pex: Pema r
yexguma noxritama nanucugu ga guma
nutag ga chopataar g r
yexgumax
ga chauga ga chor orear
uru% chixux. R
uxma r pora pexe nax mea
peyanguxxcax i ngma purac! 10R

chopataar purac r nataxuma i per
natan naxcax i per purac r per
. R yema per
%
pengexmag r chomatama r
pegmax pex chanuexexe. 11Natr i
uxma r tmaca
ya Yeruchar, r
 g ga

640
ngupetgxrx . R choma ya
%ngxmaxe
 chixux i ngma. 12Er
ngma tax  .
R ngma per banec r t meama
nixo.   
narngu ya puc nax ngmac i
ngxmagx
namuar oxca, anagr.

20R nma ya Cori ya Tupana ya


%ngxmac r anagr:
Muxma i tog i nachixanegar
 
yacuaxgxcax. 21R ngma duxg
xg r ni ya
xgna t naxuge r
anagrg t: %naxcax tadaug
%
ngxmac, %xeec ax
tacag! anagrg t. R ngma tog
i duxg r t nanangxgag r
a
anagrg t: Toma r t ta ngm
22
, anagrg t. R ngmac t
muxtma i duxg i mux i
nachix r Yeruchar
chauxcax yadaugxcax nax
nx charngxeex ca, anagr ga
%
ngxmac.

Iratanxgar ex
gac r t nangu

9R porac petaxg, Pa
Chicxgx! R per taxmax
, Pa Yerucharcxgx! Er
pexcax nangu ya per ex gac ya
porac ya mea pemax icuc. Natr i
nma r tama ng nicuaxxcma
nangu. 

kkk9, 12, 14

641
nangu. 10R nma r t inayanaxoxx

, r
i Efratanx
ngma Yerucharcxgar
, r yima
%. R
gux i nachixanegcax t nanaxunag
i tax. R t namax inacuax i ngma
  
r uxmata mr i Dauchix.
R ng 
ixgxmax t inacuax r uxmata
gux.

10R anagr ga Tupana:


Ng
Yerucharc 
Chaux nax yamecmaxcax r
yumxcax. R ngxguma
nx nadauggu ya yima
nacanapactxgc r t
nangechag. R naxcax t naxauxe
%
cax naxauxexrx. R oma
nxraxc ya nane yuxgucax
naxauxegurx t naxca,
anagr ga Tupana.

12

Yerucharcax t nayaxchi
i nor uang

14

1R

mar ningaica i Cori ya


Tupanaar poxcu, Pa

Yeruchar cxgx. R ngxguma


nanguxgu, r per uang r
pepe  
ngmax g i pexna napux x . 2R
dcax, Pa Yeruchar cxgx, r
ngma ngunex gu r nma ya Cori
ya Tupana r t gux i
nachix anecx nangutaquexexexe
nax pemax ng nadai x cax. R
 ,
 
nanadecu. R ngeaxg r t tx
nayaux r t tmamax namax. R
ngx i petanx g r t nayagag.
R ngma nor to i ngx xica t
a nayaxg.
ng m
Tupana r t Yerucharcxgar
uangx narporamae
3Natr

ng
ya Tupana r t ngma
nachixanegmax ng nadai oma
churarag nor uangmax ng
dai xgurx.

9R ngma ngunexgu r nma ya


Cori ya Tupana r e  
gux. R
nxicattama e 
nataxutma i to i naga i duxg nx
icuaxgx.

MALAQUAS
(Maraqua)
Iratanxgx nangecha ya Tupana

Cori ya Tupana r
chacherdtegx ningag

1

Iratanxgmax nx ixux
 ya Maraqua.
2-3R nma ya Cori ya Tupana r
anagr: Choma r pex
changecha, anagr. Natr i
pemax r penangxga r apegrg
nx: uxc nx tacuax nax tox
cungechaxx?. R
nma ya Cori ya Tupana r pex
nangxga r anagr: Choma r
c ga per oxi ga
Acbux changecha r ng
chanaex nax uxc porac pex
changechaxx. 
 natr Acbux
changecha r Echax chaxo. R
yema per oxi ga Acbux
changechaxrx 
changechax. R tama Echamax
chatax r yemacax nor naane i
ma r chianexx
chananguxuchixx, r naexg i
draex xx,

anagr.

6R

nma ya Cori ya Tupana ya


guxngxmac r
chacherdtegx anagr: R buxg
r nanatgx nangecha, r ngma
naxtax. R
 r txc i
tama chox pengechax? R choma
 r txc i tama
? Natr i pemax r
chox pexo, r nat apergg:
Ta taxox? apergg.
7R pema r chor maregar
guchicax%
imex, r ngxguma r peca r
aperggama: Ta
cumax taxex? apergg. Dcax,
pema r chixex chomax pexe er
%%
tama imex. 8Exna tama pexcax
na i ngexetx
rexna ngemaeparax re

chauxcax piguxgu? R c per


ex gacgx
ngmac nx pecuxcax ngoxi
taxc pex nayauxg i ngma per
642

kkk12

643
mareg!. 9R dcax, Pa
Chacherdtegx, r Tupanana peca nax
nx pengechatmxxcax! Natr
ngxguma chixemarex i mareg
% 
ngmamax nataxx i
nmax!

Tupana r chacherdtegx naxucuxe

1%

ngxmac r anagr: uxmax,


Pa Chacherdtegx, 
ucuxe i pexca: 2R dcax, r

chanaxaxe i aixcma chox
pengechag. R ng 

 
guxchax pemax chaxuegu. R uxma
nax tama aixcma chox
pengechagx r choma r ngma
per natan i peyauxgx naxcax nax
 r t per
guxchaxrux chayanguxuchixexe,
anagr ya Cori ya Tupana ya
%ngxmac. 3R
anagrama: Choma r t pexna
chanayaxu i ngma purac ga pexna
chaxx.  
ya yima naxnag i ngma naxnag i
chauxcax pedai x. 
nagmax t pex .
4R ng%  pecuax
 i pexna chaxx i
aa ucuxe nax naxcacax i
ngma chor mug ga per oxi ga
Lebmax nx chixux. R choma ya
%ngxmaxe
 chixux i ngma. 5R yema
chor uneta ga Lebmax chaxuegux

r nxna chanax nax duxgax


nangexmaxcax i max r tax. R
Levna chanax ga yema uneta yer
chanaxa r
chox namux. R nma r aixcma
 nangecha. 6R
nma ga Leb r mexmax
nanangexx ga duxg r taguma
chixexmax nayaxucuxe. R nma r
aixcma chomax naxmc r
togmax tataxg. R tamu ga
guxema duxg ga chixexna tx
nanguxxexe. 7

duxeg tx nangexx nax chox
tacuaxgxcax. R ngemacax name nax
guxma i duxg nax nax
tx nangexxcax, er choma nax
% r nx
chaxuneta nax chor orear urug
cax. 8Natr i pemax, Pa
Chacherdtegx, 
ngma ore i mex. R ngma per
nguxeet ae i chixexmax muxema ya
duxeg chixexgu tx peyixexe. R
ngmac i pemax r peyatxx ga
yema uneta ga Lebmax nx chixux.
9R ngemacax i chomax r chixex
pemax chaxuegu nax guxma i
duxg r chixexmax pex
nadaunxcax r pex naxoexcax. Er
ngxguma duxgx pexucuxeggu r
pexucuxeg. R
ngma achagr i chomax ya Cori ya
%ngxmaxe.
Tama Tupanamax nixaixcmag ga
Iratanxg
10E

ya
Tanat ya guxxma c? R txc i

kkk23
uxx ya
, r ngmac tama
tayanguxx i ngma mug ga Tupana
tr oxigmax nx ixux? 11R
ngma Yudanecxg r tama
, r tax i chixex
naxg i Yeruchar.
R ngma Yudanecx r
%%chixx ya yima Tupanapata
ya nene ya nma nx
nangechaxne, er ngma yatg i
Yudanecx r ngexg i
tupananetax icuaxgxmax
nixxmaxg. 12R nma ya Cori ya
Tupana r chierna iyanaxoxgu i
ngma duxg i nua tachix
ngma chixex gx, r ntama ega
taxacr dux 
 .
mare ng
13R pema nax ngexg i tupananetax
icuaxgxmax ixxmaxgxe, r
nat pegxtmax peyaaixx i
Cori ya Tupanaar marear guchicax
r tax i per ngechamax pexauxe
er nma ya Cori ya Tupana r tama
namax natax i ngma per mare.
14R pemax r pecagama r
apergg: Txc 
ya Tupana?. R pemax t
nx chixu nax txc , er
nma ya Cori ya Tupana r nx nadau
i ngma chixex i cuxx namax ga
% quixux
%
yexguma cungextxgu. R cumc
, r nx % 
quixaixcmax. 15R tama ex na
 ya naxc i
taxne r tax? R ta
nanaxaxex ya Tupana? R ngma

644
pex nanaxaxex 
i ngma pexacg. R mea
nxna pedaux i per max! R tama
name i nx icuyarngma ga yema
uneta ga cuxmaxmax nx quixux ga
yexguma cungextu%
cuxxmaxgu. 16R nma ya Cori ya
Iratanx%
ngxmac r anagr: Nxna pedaux
i per max! R tama name nax
pidoraex. R chomax r tama namax
chatax i ngma yat i naxmax tx
r ngmac nachixexx i nor
max, anagr.
Tupana r t nanapoxcue i ngma
chixex gx
17R pema r per dexamax mar
peyapaxx ya Tupana. R
ng
apergg: 
tomax r ngemacax tayapaxx nax
tox ?. R dcax,
pema r apergg: Nma ya Cori ya
Tupana r namax natax i ngma
duxg i chixex gx  
, apergg. Tama ex na
peyaxg nax Tupana r aixcmac
?
1Dcax, ! Er
%
ngxmac r anagr pex: Choma
r chaugpexe t chayamu i chor
orear ngerux nax yoxni chauxpa
ng yamexgxcax i dux,
anagr. R yim Cori ya naxcax
pedauxc r ngrchi t napatagu
naxcu. R ngmac t nangu ya
yim per maxxrux ga Tupana
nx ixuc ga yexguma per oxigmax

kkk3

645
inaxunetagu. 2Natr tex t namax
tapora ya yim Cori i ngma ngunex i
nagu nangux? R tex t napexegu
tachiama? Er ngxguma nanguxgu r
oma xema i irux mexeex rx t
tx nanamexexe i tr max, r oma
rx ma i
%% nayixx. 3R nma ya
Cori r t nanamexx i ngma
chacherdteg i Lebtaagar max
oma dirum r iru nor xaxcax
rx. R ng 
mar name i ngma chacherdteg nax
a
Cori ya Tupana naxaxexc ngm

nape% i nor mareg.


4R ngxguma i nma ya Cori ya
Tupana r t namax natax i ngma
Yudanecxgar mareg r
Yerucharcxgar mareg
yexguma noxri duxgar
maregmax nataxgurx. 5R
%
ngxmac r anagr: Choma r t
aixcma pexna chaca i per chixexcax.
R choma ttama nx chixuge i
ngma yuex, r ngma nai i ngemax
maxx, r ngma chaugamax ng
poxx, r ngma nor
puractanx%%,
r taxcuxemax chixri cuaxgx. R t
nx chixuge i ngma chixri
tmamax maxx ya duxeg ya to i
nachixanecxg r ngma tama
.
Ngma dizmo r mareg

6

. R taguma naxchicx i chor


. R ngemacax i pemax Pa

Iratanxgx, r tama iperxox er


guxguma chox pengechatmxg.
7,
x ga per oxig
rx. R tama naga
 i ngma chor mug.
Natr i uxma i chomax i Cori ya
%ngxmaxe r
achagr pex: Chauxca!
R choma r t pexcax chategu,
achagr. Natr i pemax r
apergg: uxc chi i cuxcax
? apergg. 8R uxma i
choma r pexna chaca: Exna namex
?
x r chox nangx
R dcax i pemax, 
. R ngxguma r ta r
chox pengex
pecagamax r apeggx: R
? apeggx.
ta tangex

R dcax, r chox peng


ngma dizmog r mareg i choxr
. 9R guxma i pemax i aa
nachixanec
r ngemacax t chixex pemax
penge,
chaxuegu. R choma i Cori ya Tupana
%ngxmaxe nx chixu i
ngma. 10R chopataar diruchigu
ngma di! R
ngmac t nangema i na i
. R dcax, chox pexx! R
ngmac t nx 
i naanear % r petgu
chanabax i ngma mex. 11R penet
r t mea nixo er choma t nxna
chadau nax taxux 
nachixexx i ngma
penetgar o. 12R guxtma i tog i
nachixaneg r t pex nixuchigag
nax petaxgx er pemax r t pex
ane i

kkk34
mexechix. R choma i Cori ya Tupana
%ngxmaxe nx chixu i
ngma.
Tupanaax nangechatmx i
nor duxg
13R

nma ya Cori ya Tupana r


anagr: Pemax r porac chixex
chomax pixuge. R ngxguma r ta
pecaama: Taxacr chixex 
cumax tixugx? apegrg. 14R
ngma nx pixux:
 nax
ipuracex. R taxacr mex tayaxu i
ngxguma naxxgu i ngma nma tx
namux? R ta name nax
ingechagx ega taxacr chixex
ixggu i nape
%ngxmac? 15R yixema
r nx tadau i ngma duxg i ng
rtagx r nataxg. R ngma
chixexar rug r guxma i taxac i
naxgx nanguxuchi.
 naxggu r
taxuxma i poxcu naxcax nangu,
, anagr ga Tupana.
16R yexguma ga yema duxg ga
 
namcmax nidexa ga Cori ya
Tupanachiga. R nma ga Cori ya

yaxugx. R nape

ga yema dux r
namax taxgx nax taguma tex
nx rngmaxcax. 17R nma ya Cori
%ngxmac r
anagr: Chomax r chanamexx i
  
dux. 

646
pap i nane i nx puracxx
ngechaxrx, r ngmac t chox
nangechatmxg. 18R ngxguma i
pemax r t nx picuaxchitan nax
% i ngma mex
gx namax i ngma chixex gx.
R ngxgumarx ta i ngma chox
icuaxgx %
i ngma tama chox icuaxgx,
anagr ya Tupana.
Ngunex i Cori ya Tupana
nagu t nguxchiga

1R

nma ya Cori ya Tupana ya


%ngxmac r anagr:
R ningaica i ngma ngunex i
% i nagu t chanapoxcuex i
ngma chixex gx 
yaxaexrx. R guxma i ngma
duxg i ng rtagx r chixex
gx r oma max i pac i
yataxcuchichapaxacrx t
. R ngma ngunexgu r
guxtma nixae r taxuxtma

nayaxg. 2Natr i pemax nax


aixcma chox pengechagx r
ngma chor ne r oma axc i
pex baxixrx t max pexna nax,
r t petaxg. R pemax r
taxmax t piyuxnagtan oma
iyayi xrx.
3R ngma ngunex % i nagu
chapoxcuex i ngma chixex gx r
 ngma
chixex gx te
pengagxrx. 4R nxna picuaxchi
ga yema mug ga chor du ga
Moichna chaxx ga ma
! R yema ucuxeg r mug
r guxma ga Iratanxgca

647
cax. 5R dcax,
nua t pexcax chanamu ya chor
orear urux ya Era naxpa i ngma
ngunex % i nagu
chapoxcuex i ngma chixex gx.
6R nma ya Era r duxgmax t
nx nixu i chor ore nax papg r
nanegmax nangxmexcax, r

kkk4
nma i naneg r nanatgmax
nangxmexcax. Er ngxguma tama
nx naxoegu i nor chixexg r
 
choma r t ng
noxtacma t chanapoxcue i ngma
nachixanecx i duxg, r
noxtacma t chayanaxoxx,
anagr ya Cori ya Tupana.

Vous aimerez peut-être aussi