Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
TUPANAAR ORE
(Selecciones)
Selecciones del
Antiguo Testamento
de las Sagradas Escrituras
en el idioma
ticuna
Publicado por
La Liga Bblica 2008
Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar pblicamente la
obra bajo las condiciones siguientes:
Reconocimiento. Debe reconocer los crditos de la Liga
Bblica (pero no de una manera que sugiera que tiene su
apoyo o apoyan el uso que hace de su obra).
No comercial. No puede utilizar esta obra para nes
comerciales.
Sin obras derivadas. No se puede alterar, transformar o
generar una obra derivada a partir de esta obra.
PRLOGO
Estas selecciones del Antiguo Testamento de las
Sagradas Escrituras se publican con el n de ponerlas al
alcance de los hablantes del idioma ticuna quienes residen
el la selva a orillas del ro Amazonas y su auentes
CONTENIDO
xodo
Levtico
Nmeros
Deuteronmio
Josu
Jueces
Rut
1 Samuel
2 Samuel
1 Reyes
2 Reyes
1 Crnicas
2 Crnicas
Esdras
Nehemas
Ester
Job
Salmos
Proverbios
Eclesiasts
Cantares
Isaas
Jeremas
Lamentaciones
Ezequiel
Daniel
Oseas
Joel
Ams
Abdas
Jons
7
73
117
124
145
154
174
190
197
234
248
281
309
323
330
343
352
364
381
507
517
523
525
541
562
565
577
598
605
609
614
616
Miqueas
Nahm
Habacuc
Sofonas
Hageo
Zacaras
Malaquas
620
625
627
630
633
636
642
GNESIS
(Naanear gchiga)
ga caixanex r nat. 8R
%
. R yemaac
ningu ga nor taxre ga ngunex. 9R
yexguma ga Tupana r anagr: aa
ngxmax r
ngmac nangxc ax
i paanex! anagr. .
10R yema paanex
nanaxga ga Tupana. R yema dex ga
chix r mrmax nanaxu.
R Tupana nx nadau ga nax namex
ga guxma ga yema. 11R anagr:
rax i
nanetg r nataneg i xchirx r
naig i ox! anagr. R yemaac
. 12R yexguma yema
rax
ga nanetg r nataneg ga xchirx
r naig ga mex nax nangx i nor o.
R Tupana nx nadau ga nax namex
ga guxma ga yema nangoxeex . 13R
yemaac ningu ga nor tomaepx ga
ngunex. 14-15R yexguma ga Tupana r
anagr: Nangexmax i omg i
nangonexxc ax
r nax nangemaxc ax i ngunex r
chtax, r ngmac nx icuxc ax i
1-2Noxriar
12
r taunec r
muc! anagr. .
16R yemaac nanax ga yema taxre ga
ngonexrux ga axc r tauemac, r
ngma rtamaex nax ngunec
inabxixc ax r ngma rxramaex nax
chtac inabxixc ax. R nanax ta ga
. 17-18
nanayexmagxx nax aa naanegu
nabixgxc ax i ngunec r chtac. R
yemaac yema anexna
gachixx ga ngonex. R
Tupana nx nadau ga nax namex ga
guxma ga yema. 19R yemaac ningu
ga nor gmc ga ngunex. 20R
u:
nang r yamu i naguxrax i choxnig
r naguxrax i ta
maxx! R ngxgumarx ta nang i
naguxrax
ixx! anagr. .
21R yexgumarx ta Tupana nanax ga
naexg i taxchix maxx. R
nanax ta ga naguxrax ga choxnig i
maxx, r naguxrax ga
%pextx. R Tupana nx
nadau ga nax namex ga guxma ga
yema naxx. 22R mex ga ore namax
naxuegu ga yema naxx, r anagr:
Pexxacg r pimu r penapagxx
i taxtg r mr! , r
penapaxx i aa naane! anagr.
23R yemaac ningu ga nor
ximexpx ga ngunex. 24R yexguma
ga Tupana r anagr: Nangexmax i
rax i naexg i
nax, r naexg i
maxx, r naexg i
!
anagr. . 25R
8
yemaac Tupana nanax ga
naguxrax ga naexg ga
naixneccx ga idraex, r naexg i
nax, r naexg i
. R nx
nadau ga nax namex ga guxma ga
yema. 26R yexguma ga Tupana r
ngmax anagr: %
yigraxc tanax ya yat! R nma r
taxrx t naxx nacuax nax namax
inacuxc ax i guxma i ng
maxx, r ng, r ngma
naxnag, r ngma naexg i
maxx anagr. 27R
yemaac Tupana r ngraxc nanax
ga du, yatx r ngex. 28R yexguma
ga Tupana r mex ga ore namax
naxuegu r anagr nx:
Pixxacg r pimu! R penapaxx i
aa naane, r namax ipecu i choxnig,
, r guxma i naexg r
ng!
anagr. 29
anagr ta nx: Dcax, mar pexna
chanax i guxma i nanet i xchirx r
guxma i naig i arxox. R guxma
i ngma r per ngxrux .
30Natr guxma i ngma naexg i
naixneccx r naxnag r ngma
r ngma
, r max r nanet nxna chax
nax ng%%c ax
anagr. . 31R
Tupana nx nadau nax namexechix ga
guxma ga yema naxx. R yemaac
ningu ga nor 6 ga ngunex.
1R yemaac ningu i ngma
ngxmagx r aa naane
r guxngxmagx. 2R
yexguma nor 7 ga ngunex
9
nanguxgu r Tupana r mar
nayanguxx ga guxma ga yema
naxx. R inarng. 3R yexguma ga
Tupana r mex namax naxuegu ga
yema 7 ga ngunex. R nx nixu nax
ga yema ngunex yer
nagu inarng ma ga
yema purac ga naxx. 4R yemaac
i ng
ngxmagx r aa naane r guxma i
ngxmagx.
Naane ga Edwa nayexma ga yat
5R
23
yaxgaxcax. R nma ga guma yat
r nayaxga ga guxma ga yema
naexg ga nax r yema
naexg ga idraex r guxma ga
. R yema naga ga namax
yaxgax r ng
uxma namax nx icux. 20R
yemaac nma ga yat r nayaxga ga
guxma ga yema naexg ga naxna
, r guxma ga yema naexg ga
naixneccx, r guxma ga yema
.
nataxuma ga namc ga guma yat ga
nx mex nax nor ngxeer ux .
21R yemacax ga Tupana r porac
nanapexx ga guma yat. R yexguma
,
nayaxxx ga namachi.
22
. R u
guma yatx naga. 23R
nadauxgu ga guma yat,
r anagr: aa nge r
chauxchinaxtama r chomachitama
xca. R ngemacax ngexgu t
%
chixx anagr. 24R
ngemacax ya yat, r t nanatna r
naxmaxmax
namaxxcax, r oma
xrx cax i
ngma taxre. 25R nma ga guma yat
naxmax r nangexchirug.
Natr ga yema taxre r tama naxnee
.
Ad
1ma
ga yema
naexg ga idraex ga Cori ya
Tupana x, %
10
guxxx cux. R
ga yema nge,
: Exna aixcma
i Tupana pemax nx ixux nax
tama penangxcax i nor o i ngma
ngxmagx?
anagr. 2
inangx : Ngmacx
tanangx i ngexrxmare i nanetar
. 3Natr
ngma nanet i aa naanear ngx
rxx
toxna chuxux nax tanangxcax, r bai
i nx tinggmarex. Er ngxguma
ngmac tanaxxgu r t tayue,
anagr tox .
4%
nangx : Tama
ngma.
peyue. 5Er Tupana r meama nx
nacuax ega penangxgux i ngma
nanetar o r t nx pecuax i taxac
, r ta, r
Tupanarx anagr
. 6R yexguma ga yema nge r
nx
nangcha ga nax nangx nax
yemaac cua yexmaxcax. R
x ga nor o r
inangx. R u%
nma r ta nanangx. 7R
yexgumatama ningoxnaxetg r nx
nicuaxchitan ga nax yangexchirux.
R yemacax iguerat nangai xcu nax
yemamax ng yadxpexegxcax.
8R yuanec ga yexguma yabuuchigu
ga buanec, r guma yat r yema nge
r Tupanax
. R nibuxm r
naxchanicuxg.
11
9Natr
3
cux nangx i ngxguma cuxxacgux.
R cux nangc t cuxraxac. Natr
curxo nax cute cux
ngchax. R nma r t cumax
inacuax anagr. 17R yexguma ga
Tupana r Adx anagr: Ngma
i ngma cuxmax r
ngma nax cunangx i ngma ori x i
cuxna chachuxux nax tama
cunangxcax, r ngemacax i uxma r
cugagu t chixex
naane. R porac t cupurac nax
naxxcax i cunet uxmatta cuyux.
18R aa naane r t tuxug r
natanegmaxmare narx. R nanet
i naixneccxar omaxmare t
cungx. 19R porac t cupurac r
cuxaiya nax cux nangexmaxcax i
uxmatta cuyux r ngmac
cax cutegu, yer
chax ga noxrix, r
ngmax
anagr ga Tupana. 20R guma
naxga ga yema
naxmax.
guxma i duxg. 21R nma ga Cori
ya Tupana r naexchaxmmax
nayaxxchiru nax yemamax
yaxxchiruxcax ga guma yat r yema
nge. 22R u
ngmax anagr: uxma ya daa
yat r taxr
nacux i mex r chixex. R
ngemaca%
nx naduxcax i ngma nanetar o i
maxrux. Er ngrchi t nx
naduxgu r t nanangx r
guxgutma namaxcha anagr.
23R yemaca
guma yatx Ednataxchix r
34
nagu namuax cax
%.
24R yexguma nataxchi
Edmagu nanamug ga uxre ga
x ga ixxpextx, r yexma
iyauxracx ga gux
yaexemachix nax nxna
nadaugxcax ga yema nama ga nanet
ga maxru.
Ca r Abchiga
1R
ga Ab ga Caenexe
. R guma Ab r
carnruar yaex
. 3R yexguma
mar uxre ga taunec ngupetxgu r
gu r Ca r
Tupanacax nayagu ga nor mare ga
nanetar o. R yemamax Tupanax
nicuaxx. 4R yexgumarx ta ga Ab
r Tupanana nayax ga nxraxx ga
nor carnruxac ga rmemaex r
yemamax Tupanax nayarcuaxx.
R nma ga Cori ya Tupana r
Abmax r nor maremax natax.
5Natr ga Tupana r tama Camax
r
%%%x. R
yemacax ga Ca r poracxchima
nanu r nanuchamet. 6R yexguma ga
Cori ya Tupana r anagr nx:
Txc cunu r cunuchamet? 7R
ngxguma chi aixcma mex cuxxgu
12
r chi cutaxchamet. Natr ngma
nax tama mex cuxx, r ngma
chixex r namemare nax cux
naporamaex. Natr ega cuma r tama
curyexera i
ngma chixex anagr. 8
ga ngunexgu r Ca r naenex ga
Abna naxu nax naanegu
%cax. R yexguma mar
, r Ca r
naenex ga Abna nayuxu r nayamax.
9R yexguma ga Cori ya Tupana r
naca r anagr:
Cana
ya cuenex ya Ab? anagr. R Ca
nanangx r anagr: Tama nx
chacuax nax ngext nangexmax. Exna
daurux ? anagr. 10Natr ga
Cori ya Tupana r anagr nx:
Txc cueneex quimax? Er yima
nmatama ya cuenex choxna
cagxr
nax cux naxuaxx nax cux
chapoxcuxcax. 11R ngemacax i
uxma r mar cuchixexgu r t
cuta
cueneeg nagu cubaxx. 12
, natr taxuxtma i
nanet cux nixo. R t aa naanegu
curng anagr. 13R yexguma ga
Ca r Cori ya Tupanax nangx r
anagr: Nataxchi i aa poxcu i
choxna cuxx r tama yaxna namax
. 14uxma r mar chox
cuta
ngemacax t cur yxguxchima
, r tagutma
icharng. R ngmac
45
13
ngexrxmare i chox iyangaux r
t chox nimax anagr. 15Natr
%
idexax. R Ed%axc
. R
yexma naxchi.
Adtaagchiga
nma ga Ad r nx
nayexma ga 130 ga taunec ga
yexguma nabuxgu ga nane ga Chx ga
nanaraxchic. 4
Ad r 800 ga taunec namax. R
nx nayexma ga naig ga naneg r
naxacg. 5R yemaac 930 ga
x. R
3R
56
14
32R No r yexguma nx
nayexmagu ga 500 ga taunec r nx
nayexma ga tomaepx ga naneg ga
Ch r C r Yafx.
Chixex naxg ga duxg
yexguma ga duxg r
inanaxg ga nax yamux ga gux
.
1R
Tupanapeyemacax ga
Tupana r porac Nomax natax.
Nowe
67
15
ng%%cax!
anagr. 22R nma ga No r
nayanguxx ga guxma ga yema
Tupana namax nx ixux.
Muc ga taxchic
6R
yexguma inanguxgu ga aa
naane namax ga guma muc ga
taxchic, r nma ga No r nx
nayexma ga 600 ga nor taunec. 7R
%
naxmaxmax r nanexgmax guma
nax tama dex nax
nadai xcax. 8-9R yexgumarx ta
ga yema
naxnag ga imex nax Tupanax
namax yacuaxgxcax r yema
naex, r
78
naxnag, , r naexg ga
%.
24R 150 ga ngunex r gux
inangu ga naane.
Inayacuax ga muc r nixe
1Natr
9Natr
ga guxema muxtucu r
apurucax tategu yer
taxuguma tayaraxga,
aixcma nixexechi ga dex. R
yemacax ga No r tmacax
naxuxuchimexe
16
tx nimucuchi. 10R to ga 7 ga
ngunex nananguxexe,
.
11R yexguma mar nachtachagu r
tangu ga guxema muxtucu. R
yma ne tange.
nacuax ga No ga mar nax
yapaanechigx. 127 ga
ngunex nananguxexe
muxtucu. Natr ga guxema muxtucu
r mar tama tategu. 13R yexguma
Noax nayexmagu ga 601 ga nor
taunec, r mar nipaane. R 29 ga
ngunex ngupet
nadaxuchixcax. R nx nadau ga
mar nax yapaanex. 14R nor taxre
ga tauemacar 27 ar ngunexgu r
mar aixcma nipaane. 15-16R
yexguma ga Tupana r Nox
anagr:
tmamax ya cuxmax r cuneg r
cunexg! 17R ngxgumarx ta i
guxma i naexg, r naxnag, r
, r ngma naxtanecamax
i cumax
ngxmagx, r namu nax gux
cax r ngmac ng nax
yamuxxcax r napaxgaxcax i
naane! anagr. 18R yexguma ga
No r naxmax r naneg r nanexg
r nachox .
19R yexgumarx ta nacho ga
guxma ga naxnag, r naexg ga
naixneccx, , r guxma ga
%. 20R
Tupanacax nanax
%. R
89
17
nayayaxu ga uxre ga yema naxnag
nax namax nx
yacuaxxcax. R Cori ya Tupanacax
%
nanagu. 21R yexguma Cori ya
Tupanax napaxgu ga yema naema r
nma r namax natax. R anagr:
namax
chaxuegu i aa naane nagagu i ngma
dux
chanangoxeeg u i ngma duxg r
chixex. R
ngxgumarx
chanadai i guxma i naexg i ngma
uxma namax chaxxrx. 22R
uxma i aa naane nangexmax r
tagutma inarxo nax natoegx i
duxg r yaxox i nanetg. R t
nangexma i naianex r guanex, r t
nayima ya muc r taunec, r
ngunex r chtax anagr.
1R
i pemax r pimuxac r
penapaxx i aa naane namax i
pexacg r petaag! anagr. 8R
yexguma ga Tupana r Nox r
nanegx anagr: 9-11Dcax, choma
r pemax r petaagmax chanaxuegu,
r guxma i ngnag
r naex%
choxmax chanaxuegu r tagutma
%ma i
tamaxx. R
ngemaca
guxma i ta
maxx. R ngma chor uneta r
tagutma naxchicx. 12
nor cuaxrux i ngma chor uneta i
guxgutma ngxmaechax i pemax r
guxma i naexgmax chaxuegux. 13R
dcax, r caixanexchanangoxexe
pecuxc a i ngma
pemax r gux
maxxmax chaxuegux. 14R
ngchanangoxeeg u i
a t
caixanex, r yima chirapa r ngm
nangox. 15R ngxguma t nxna
chacuaxchi ga yema pemax r guxma i
naexgmax chaxuegux nax tagutma
taxchic ya pex daic anagr.
11
Torre ga mchanexchine ga
Babwa naxgne
yexguma ga guxma ga
dux
. 2R nachox
ga yema naane ga a
yexmax.
nachica ga metachinx ga
. R yexma
naxchig. 3-4gu
r ngmax nidexag r anagrg:
%
chix i
! R
ng%
anagrg. R yemacax
nutachicx mucma ga ladryu
nanaxg r u. R
cemtucharachicx r o
. R
yemaac ladryumax nanaxg ga
nguxchaxx. 5Natr nma ga Cori ya
%cax ga
xg
xgx. 6R ng:
aa dux
nidexag. R ngemaca
naxgx i aa purac. R uxma r
nataxuma i taxac i t
yachaxchigxx nax nx
naxoexcax i ngma. 7%
rax
yadexagxchigxcax nax tama
ngga nacuaxgxcax i ngma
duxg! anagr. 8R yemaac
ga
11
1R
18
% ga yema
duxg. R yemaac nx narxoe ga
nax naxgx . 9R guma
%
nangoxeex ga muxma ga toraxx ga
yadexagx ga oma ga naanecx ga
duxg. R yemaac gux ga naanegu
.
Chtaagchiga
10
20R Ru r nx nayexma ga 32 ga
taunec ga yexguma nabuxgu ga nane
ga Cherx.
1112
19
Cherx r nx nayexma ga 30
ga taunec ga yexguma nabuxgu ga
nane ga Nacx.
Tarxtaag
27.
R
nma ga Tarx r nx nayexma ga
tomaepx ga naneg. R Abr r
Nacx r Ar . R nma ga Ar
. 28R guma Ar r
nayu. R nanatxpa nayu nagutama ga
ne. 29R
Abr r Saramax naxxmax r Nacx
ga Mlcamax.
Arac ga scaeya. 30Natr ga
Sara r taguma ixxac. 31R Tarx r
nax Canacax. R yma
nanaga ga nane ga Abr r nataxa ga
Lox r nanex ga Sara. R yexguma
k
yexma naxchig. 32
ga Tarx ga yexguma
205 ga taunec nx yexmagu.
Tupana r Abrcax naca
12
1gu
ga Cori
ya Tupana r Abrx
anagr: ngma
cur naane, r ng
a natax ya
cutanxg! R ngm
cunatpata nax ngma naane i choma t
cux cax! 2Er t
nx charngxexe i cutaag nax
yamuxca i nachixane
cax. R t mex cumax
chaxuegu r t cux chatachigaxexe. R
cugagu t mex nayauxg i tog. 3R
mex namax t chaxuegu i ngma
duxg i mex cumax uegugx. R
chixex t namax chaxuegu i ngma
duxg i chixex cumax uegugx.
namax
chaxuegux i guxma i duxg i oma
ngxmagx anagr.
4R yemaac ga nma ga Abr r
k, yema Cori ya
Tupana namax nx ixuxcma. R
nma r nx nayexma ga 75 ga
xuxgu nax Cana
cax. 5-6 niga ga naxmax
ga Sara, r namg ga Lox r ta niga.
R nayagag ta ga nor duxg ga
Ar yangaux. R
yexgumarx ta nayana ga guxma ga
nor yemaxg. R yexguma
Canak, r
naxpet uxmata Chiqu
nangu. R yema castanec ga uxtx
ga Mregu gaxgu naxchi. R
yexguma r yema naanegu naxchig
ga Canatanxg. 7R yema
Abrcax nangox. R anagr nx:
chaxx anagr. R yexguma ga
Abr r yexma Tupanagagu nanax
% yer
yma naxcax nangox. 8
1213
uxanex
, r
yexma naxchi. R yema nachica r
o%
nayexma.
marear guchica r yma nayumx r
Tupanaar ngxeec ax naca. 9R
%
nachtax
u.
Equtuanewa nayexma ga Abr
yexgumacx r nangebane
ga gux . R yemacax
ga Abr
yexma yaxchixcax. Yer ga noxri
nayexmax%
10R
20
u nagag. 16R
Saragagu r meama Abrx nayaxu
ga guma ex gac. R Abrna
nanamugmare ga carnrug, r
, r brug, r camyug, r
puractanx ga yatxg r ngexg.
17Natr ga Cori ya Tupana r
Saragagu tax naxcax
nanguxx ga guma ex gac ga Fara
r natanxg. 18R yemacax ga Fara
r Abrcax nangema r anagr
nx: Txc tama mea cug quixu
r tama chomax nx quixu nax
cuxma i aa nge? 19R cuma
nx quixuxgu r cueya. R
taxac chi ngupetx ega choxmax
xeex gu? R ng. R
! anagr.
20R yexguma ga nma ga Fara r
nor duxgx namu nax
%cax ga
Abr %naxmax r
guxma ga nor yemaxg.
k r Lox
13
1
xuxgu ga Abr
naxmaxmax r guxma ga nor
yemaxmax,
Ngueanecax nategu. R namg ga
. 2R Abr r
porac namuar yemaxgxchi ga
iru r dirum r muxma ga
naxnag. 3%
cma
u.
paac nagu naxchix
o%
yexmax. 4
yema nachica ga paac marear
21
guchicax nagu naxx. R yma
nayumx r Cori ya Tupanaar
ngxeec ax naca. 5R yexgumarx ta
ga Lox r nanep ga Abrrx
namuar yemaxx chi. R nx
nayexma ga muxma ga carnrug, r
, r nor duxg ga naxtagu
pegx. 6Natr ga yema nachica ga
r tama ningu ga
nab naxcax ga yema muxma ga
naxnag. R yemacax ga Abr r Lox
,
yer ga naxna r nayangechica. 7R
yemacax ga Abrar carnruar
daurug r Loxar carnruar
daurug r tama ngmax nataxg,
r ng nadaix. R yexgumarx ta
yema naanegu naxchig ga
Canacxg r Ferechutanxg.
8R yemacax ga Abr
ngunexgu Loxmax nidexa r
anagr: Cuma r choma r
yigtanx ngemacax tama
name nax yigchi ixaiex. R tama
name nax taxnaar daurug r ng
nax nadaiechax. 9R dcax, r ngma
ma i aa naane nax cuma
nx quidaugxcax r cunayaxuxcax i
ngma cux ngchax. R ngmac
. R ngxguma cuma
gu, r choma r
. Natr ngxguma
gu, r choma
anagr.
10R yexguma ga Lox r nat ga
Yudpechingu nidau, r nx nadau
ga nax nabacax ga maxg oma
Tupana inatoxrx, r porac
nadexx ga yema naane uxmata
. R
13
Equtuanerx
nameanexchix. (
Gomra.) 11R yexguma ga Lox r
nanayaxu ga guxma ga yema naane ga
Yud. R yemaac
nayexmagx. R
k r Lox ga
. 12R nma ga
Abr r yexmatama Canagu
naxchi,
Yud
nayaxchi ga Chodmaar
ngaicamna. 13
guxma ga duxg ga
yachixecmaxchix r porac chixex
naxgx ga Tupanape. 14R
, r
Cori ya Tupana r Abrmax nidexa r
anagr: Ngma cuchix
mea gux
srgu r stegu r ostegu! 15R choma
r t cuxna chanax i guxma i ngma
naane i nx cudaux. R guxgutma
. 16R choma
r t chayamuxx i cutaag r oma
naxnctexerx . R
ng%
ngma cutaag. 17R inachi r nagu
ma i nor max r nor
tatachin i aa naane! Er choma r t
cuxna chanax anagr. 18R
yexguma ga Abr %. R
Mrear castanecgu nayaxchi ga
ar ngaicamna. R
%
guchica nax yma Cori ya Tupanax
yacuaxxcax.
14
Goar
e . 2R guxma ga
yema ex gacg r ng nadai namax
ex gac,
ex gac, o
ex gac,
Cheboar ex gac, r nor ex gac
%.
14
22
nx nayangau. 15R yemaar
chtaxgu r Abr r nor
duxgmax yema ex gacgx
nayabai xg. ningxtan
u
. 16R
nxna nanapux ga guxma ga yema
yanax. R yemaac ga Abr r
namg ga Lox
namax ga guxma ga nor yemaxg.
R yexgumarx ta tx napux ga
guxema ngexeg r guxema toxgux ga
duxg.
Melquised r mex Abrmax naxuegu
1415
23
guma Chodmaar ex gac r Abrx
anagr: Choxna namug i ngma
chor duxg, natr ngma
ngmaxg r cuxrx !
anagr. 22-23Natr ga Abr r
nanangx r anagr: Choma r
mar Cori ya Tupana ya gux
ng i naanear rux
r oma i naanear rumax nx
chixu r taxuxtma i taxac choxrx
chayaxu i ng, r bai ya
,
chapatutx, nax tagutma chox
quixuxca nax
chamuar ngmaxx anagr.
15
1
ya Eriech ya Damcuc
anagr. 4Natr nma ga Tupana
r nanangx r anagr: Ngma t
i cur ngmaxg r
x
i to i nachixanec anagr.
5R u
kx naga, r anagr
nx: Dcax,
r yaxug ya xtag ega cux
natauxchaxgu nax cuyaxugx! R
ngxgumarx i
cutaag anagr. 6R Abr r Cori
ya Tupanaax nayax, r yemaca
ga Tupana ga namax naxuegux nax
. 7R Tupana r
anagr nx:
.
Caduc
chanaxxcax i aa naane nax
guxcax
anagr. 8R yexguma ga Abr r
Cori ya Tupanax nangx r anagr:
uxc t nx chacux nax
i aa naane?
anagr. 9R Tupana nanangx r
anagr:
tomaepxar taunecxchigx! R
u! anagr.
10R yexguma ga Abr r yma
Tupanapema ga
yema naxnag. R ngxgu
nanadateg r u
nanangaxgchipan. Natr ga
muxtucug r tama nanadateg.
1516
400 ya taunec. 14Natr choma r t
ta chanapoxcu i ngma
nachixanecxg i chixri cutaagmax
chopetx. R ng
chananguxxexe i cutaag, r t
namuar ngmaxx g i ngxguma
a nachoxgu.
ngm
k
Sara r taguma nx
%
Abr.
tax ga Equtuanecx ga Aggu
gac. 2-3R yemacax ga Sara r
Abrx : Dcax, Pa
Chomcx, Cori ya Tupana r tama
nanaxaxe nax chaxxacx. R
ngemacax cumax nx chixu nax
16
1R
24
%x i ngma chauxtax
i Ag. R bexmana ng
nangexma i chauneg . R
Abr r Saraax nanayaxu ga yema
namax nx yaxux. R yexguma ga
Sara r yema Equtuanecx ga Agcax
ica r Abr imu naxmax. R
mar 10 ga taunec Cana
nayexmag ga yexguma yema
ngupetgu. 4R yexguma ga Abr r
Agmax namax r nx ixxac.
yacuaxchigu ga
nax naxxacx rape
. 5R yemacax ga Sara r
Abrx :
k
natax.
chamux r uxma nax
naxxacx r chox iryexeracha. R
ixuc r
nax ngma ngupetx
r cugagu rexna chaugagu
. 6R yexguma ga Abr r
nangx r anagr: Dcax,
cuxmengma cuxtax.
R cuma cunaxaxex%%
nax! anagr. R yexguma ga Sara
r inaxg ga Agx nax yamaxx.
R yemachak.
7
ngerux x r nachianexgu
nangau naxtagu ga guma
ga
. 8
anagr: Pa Ag i
Saraxtaxx,
uxmax? anagr.
r inangx :
1617
25
. 9R yexguma ga yema
Tupanaar orear ngerux x
: racax
ma i
taxac i cux namux! anagr.
10: R t yexera
chayamuxx i cutaag r ngmac
.
11uxma r cuxxac r yatx .
R Ismagu t cunaxga, er Cori ya
Tupana r mar nx nacuax i ngma
guxchax i cux petx anagr.
13xmax
yadexak
%: Tupana
ya chox . nax
nadaux r uxma r ta chamax
.
15kax
ixraxac ga Ag r Ismagu nanaxga.
16R Abr nx nayexma ga 86 ga
taunec ga yexguma nabuxgu ga Isma.
Tupana r Abrmax inaxuneta
yexguma Abr 99 ga
taunec nx yexmagu r Cori
ya Tupana naxcax nangox r anagr
nx:
guxng. R
chanaxaxe i mea cumax i chope.
2Choma r t cumax ichaxga r t
chayamuxx i cutaag. R t
anagr. 3-4R yexguma
ga Abr
nanangcuchi. R yoxni ga Tupana r
nidexachigama r anagr: ac
%. R
o i
17
1R
. 8Choma r cuxna r
nxna t chanax i guxma i aa
Canaane i ux.
R t gux
cutaag. R choma r t nor Tupana
, anagr. 9-10R Tupana r
Abrax anagr ta: Natr i
cumax r cutaag r guxgutma
peyanguxx i ngma pemax nx
chixux! R dcax, chanaxaxe nax
%
echaxmpexechira- gx. 11R
echaxmpexechirag! R
ngnangox nax aixcma
peyanguxx i ngma yigmax nx
ixux. 12R uxmacx r guxma ya
iyatxe ya ngexacax ixraxe i
8 i ngunex tx
ng
echaxmpexechira. R
ngxgumartama penaxaxe i
ngmac penax namax i guxma i
per puractanx i to i
nachixanecxnaxcax
petaxegx . 13R
ngmac ya guxma i pema r per
duxg, r chanaxaxe i peg
1718
echaxmpexechirag. R
ngmac gux
nangox nax aixcma peyanguxx i
ngma yigmax nx ixux. 14Natr
ya yxema tama tg
echaxmpexechira
petaxchi er tama tayanguxx i
ngma yigmax ixunetax anagr.
15R Tupana r Abrax anagr ta:
R ngma cuxmax i Sara, r mar
ng. R
uxma.
16R choma r t mex %
chaxuegu r t cux ixxac. R
aixcma ng%
charngxee. R muxma i
nachixanegar noxe . R
ng
e anagr. 17R
yexguma ga Abra
nanangcuchi. Natr nx
nacugcma ng:
E100 ya taunec
nx ngexmac r t naxxacx nax
cax? R Sra r t
naxxacx nax mar 90 ya taunec
ngexmax?
nax. 18R yexguma ga Abra r
Tupanax anagr: Chier mex
Ismamax cuxueguxgu anagr.
19R Tupana nanangx r anagr
nx: Pa Abrax,
ngma cumax nx chixux, r
cuxmax i Sra r t cux ixxac. R
cuma r Ichagu t cunaxga. R
%
chixux, r ngmac t guxgutma
nx charngxee i nataag. 20R
ngxgumarx ta i Ismacax r mar
26
cux
namax chaxuegu. R t nx
charngxee cax i
naxacg r nataag. R yim Isma t
12 i ex gacg i poraex.
R nataagmax t ichanachixx i
i nachixane. 21Natr
yema chor uneta ga cumax nx
chixux r t ichayadaxx
cune ya Icha i cuxma
domarxc ya tauemacgu t buc i
nai ya taunecgu anagr. 22R
yexguma mar nx nachauxgu ga
Abramax nax yadexax ga Tupana,
r Abra. 23R yematama
ngunexk ga nane ga
Ismax echaxmpexechirax.
R yexgumarx ta
chaxmpexechira- g ga
guxma ga nor puractanx ga
naxtagu buex r guxema tmacax
nataxexe. R yemaac guxma ga
yatxe ga nachi
puracexe r tx
chaxmpexechira yema
Tupana namax nx ixuxrx.
18
1gu
18
27
anagr: Pa Corix, cux chacaax r
tax . 4R
ngxguma cux namexgu r t xrax i
dexcax chaca nax peg
piyauxgcutgxcax. R nua
castapechitagu paxachi perngg!
5R u
pengugx, r t pex chachibexx
nax ngmac peporaexca
anagr. R nmag
nanangx: Mar name
anagrg. 6R yexguma ga Abra
r napatagu nangaxi r naxmax ga
Srax anagr: Paxa, Pa Ngex, r
20 i quru i mexechix i arna ta
nayaxu, ! anagr.
7R uk
naa. R naxcax nadau ga yema
rmemaex .
nor puractanxx namu, r nma r
paxa nanax ga yema na. 8R
yexgumarx ta ga Abra r yema
duxg ga naxna
nanax ga qusu r lche. R nma r
namemare ga nxna nax naxx ga
taxac ga nanaxaxegx ga yexguma
castat. 9R
yexguma mar yanguggu ga nax
nachibex, r Abrana nacage r
anagrg: cuxmax i
Sra? anagrg. R nma
nanangx: Nga chauchi
ingexma anagr. 10R yexguma ga
r
anagr:
cux, r ngxguma i
cuxmax i Sra r t mar ixraxac
anagr.
bexma nx
yadexax,
Abraca. 11Natr
ga nma ga Abra r naxmax ga Sra
r mar nayae.
nex. 12R yemacax ga
%
nax nacugx, yer ax:
uxc t ichaxxacx, er choma
r chaute r mar tayaexchi?gu
%x. 13Natr nma ga
Cori ya Tupana r Abrax anagr:
Txc %?
Exna tama iyax r t nax naxxacx
? 14Exna
nangexma i taxac i Cori ya Tupanaax
guxchax nax naxx? R nai ya
taunecgu r aixcma t nux cuxtagu
. R ngxguma i Sra r t
mar ixraxac anagr. 15Natr
ga Sra r yemax r
iyaxxcha %. R
yemaca:
chacugchirx . Natr
nangx r
anagr: Ngmacx, nx
chacuaxama nax cucugx anagr
.
Abra r Tupanana nachog nax tama
napoxcuxcax ga Chodma r Gomra
18
28
1819
29
anagr: Woo 30 i duxg i mex
ng
anagr. 31Natr ga Abra r
nx nicaax chigama, r anagr:
Pa Corix, mar changupetxchiama
nax cux chacaax natr ngxguma
chi 20 icatama i duxg i mea maxx
ngxmagu? anagr. R nma ga
Cori ya Tupana nanangx r anagr:
Ngma 20 i mea maxxgagu r
anagr. 32Natr ga Abra r
:
Pa Corix tax i chomax cunux!
, r
ng
. R taxac chi cuxx i
ngxguma 10 icatama i duxg i mea
maxx ngexmaggu? anagr. R
nma ga Cori ya Tupana r anagr:
Ngma 10
anagr.
33R yexguma mar Cori ya Tupana
nx rchauxgu ga Abramax nax
yadexax . R nma ga Abra
r napatacax nategu.
Tupana nayagu ga Chodma r Gomra
19
1R
yexguma mar
nachtachaxgu r yma
taxre ga Tupanaar orear ngerux i
x.
narto ga Lox ga ngext duxg
ngutaquexex. R yexguma yema
taxre ga duxgx nadauxgu, r inachi
ga nax nayauxxcax. R napexegu
. 2R
anagr nx: Pa Corigx, r choma
nax per dux r pexna chaxu
a t
nax chauchigu pepegx. R ngm
peg piyauxgcutg, r mar name i
mox pa%anagr.
Natr nmag r nanangx r
anagrg: Tamoxxchi, r nux
xtgumare t tapeg anagrg.
3Natr nma ga Lox r nx
nicaax chigama, r yemacax ga
cax. R yexguma
, r Lox r nor na
ga mex namexexe.
puxeer ux ta nax. R nmag ga
yema nax r nachibe.
4yachocuxgu, r
ma ga Chodmacx
ga yatg. R ngextxx
r uxmata iyax. R nx
nachoeguchi ga guma Loxpata. 5R
aita naxecma Loxna nacage r
anagrg: Ngexngma
yatg i ngea
ngugx? R namux, er namax
tamaxcha! anagrg. 6-7R
%
nax yadexax natr meama
naxcha%x. R
anagr nx: Pa Chomcgx
tax i taxacr chixex pexgx!
8Dcax, choma r chox ingexma i
taxre i chauxac i taguma yatx
cuaxc. R ng
chamug nax pema penaxaxex
%cax. Natr tama
chanaxaxe nax taxacr chixex
namax pex i aa taxre i yatg i
nxna chaxux
nangugx anagr. 9R yexguma
ga nmag r Lox nangxga r
anagrg: ngma! R
19, 21
uxc i cuma nax to i nachixanecx
r nua tox cuyamuchax? R
uxma r ngma taxre i nua toxna
quinuxuxar yexera t cumax tax
anagrg. R yexguma r Loxna
nayuxg nax xgu napogexcax.
10Natr nmag ga yema taxre ga
r
nachigu nanayauxcuchig, r u
%x. 11R
nayangexetgxx ga guxma ga yema
duxg ga , r
yema ingextxxuxmata
yema iyax. R yemaac
xcax
nadaugx. 12R yexguma ga yema
taxre ga orear ngerux x r
Loxna nacage r anagrg:
Nangemax i tog i cutanxg i
? R ngxguma chi
nangexmagu ya cuneg rexna
cuxacg rexna cuxxteg r nagax i
%ma i taxac i
cux ngexmax , r
yx%! 13Er t tayagu
. Er Cori ya Tupana r
%
duxmaxx, r
ngemacax tox namu nax tayaguxcax
anagrg. 14R yexguma ga Lox r
naxxtegcha
r anagr nx: Ipechig
r pechox i nua! Er Cori ya Tupana
anagr.
Natr ga yema naxxtegcha
r tama aixcma nayaxg ga yema
namax nx yaxux. 15R yema mar
nax yangunechax, r Lox napaxag
x i orear
ngerug. R anagrg: Paxama,
30
inachi r tx iga ya cuxmax r ngma
taxre i cuxacg ega cumxchaxgu
ng!
anagrg. 16Natr ga Lox r
nanuxcx, r yemacax ga yema taxre
x i orear ngerug r
naxmex nayayauxchig r namax
nix, yer Cori ya Tupanaax
nangechatmx. R yexgumarx ta
ga guxema naxmax r naxacg r tx
namux
tayuexcax. 17R yexguma mar guma
,
x i orear ngerux r
anagr: Ia nax tama peyuexcax!
taxucaxtma icuyachichi i nua! R
ya ma
cuyuxchaxgu! anagr.
Ichaar buxchiga
21
21
31
tauemac ga Cori ya Tupana nagu
unetacgu nabu. 3R nma ga Abra
r Ichagu nanaxga ga guma nane ga
c. 4R yexguma 8 ga ngunex
nx yexmagu ga nax naxrax, r
Abra echaxmpexechira
yema Tupana namuxrx. 5R Abra
r nx nayexma ga 100 ga taunec ga
yexguma Icha ixraxgu. 6R yexguma
%x:
Tupana chox nataxxx. R
guxma ya nx cuaxgxe nax
chaxxacx %
tataxg. 7 ga
Abraax t nax chaxxacx? Natr
mar nx chaxxac i u
nax mar nayaxchix ,
ax%x.
k%
itaxchi ga Abrapatawa
8R
2122
yexguma nayaxgu,
Equtuanecxmax inaxxmax.
22
1
Abraar x nax. R
nagamax nxna naca. R nma ga
Abra nanangx r anagr: Daxe
, r nua changexma anagr.
2R Tupana r anagr nx: yaga
%
r porac nx cungechac! R ya
%! R
a cunguxgu r
ngxguma ngm
chanaxaxe i ngxma chauxcax
cuyamax r cuyagu nagu ya yima
ma%
chaxunetane anagr. 3R moxc
ga paxmamaxchi r Abra narda. R
xta nada nax yemamax Tupanacax
yaguaxcax ga guma nane. R uxmachi
32
ma. 7Natr yixcamaxra
r Icha r nanatna naca r anagr:
Pa Papx anagr. R Abra
nanangx r anagr: Taxac
cunaxaxe, Pa Chaunex? anagr.
R Icha nanatx nangx r anagr:
Dcax, tx nangexma i x r tx
nangexma ya x ya naixne natr
ngex i ngma carnru i t igux?
anagr. 8R nanat nanangx r
anagr: Pa Chaunex, nma ya
cuc nax
nangexmaxx
nax naxcax yagux anagr. R
. 9R yexguma
Tupana namax nx ixux, r Abra
naar
guchica. R yematgu nananutan ga
x. R u ninai x
.
10-11
nayauxgu ga nanex t nax yamx, r
Cori ya Tupanaar dux
nxna nacag r anagr: Pa Abra,
Pa Abra anagr. R nma ga
Abra nanangx r anagr: Daxe
anagr.
12x i
orear ngerux r anagr nx:
Tax i taxacr chixex namax
cuxx ya yim buc! Er mar nx
chacuax nax aixcma Tupanaga
r tama choxna cunachuxu ya
%
anagr. 13R yexguma ga Abra r
nadauegu, r nx
carnru ga nachataxcuremax
chuchuxchapaxagu chox. R
nayadau, r nayayaxu. R yema nimax
22, 24
33
r nayagu nanechicx. 14
ga Abra r nanaxga ga yema
nachica axmax: Cori ya Tupana r
txna nanax i ngma inaxaxex,
axmax. R ngemacax i uxma r ta
duxg nx nixu r anagrg:
Yima ma%
i ngma inaxaxex, anagrg. 15R
yexguma ga yema Tupanaar orear
ngerux
kna nacag. 16-17R
anagr nx: Dcax, r Cori ya
Tupana r anagr: Ngma cuxx
nx chacuax nax aixcma chauga
, er tama choxna cunachuxu
%.
R ngemacax chaugagutama cumax
nx chixu r t porac cux
charngxee. R ngma cutaag r t
chayamuxx. R xtagexpx r
naxncte
ngxmacexp. R
nmag r guxgutma nor uangx
narporamaeg. 18R cutaaggagu t
charngxeex i guxma i
nachixaneg, er aixcma mea chauga
, anagr cux ya Cori ya
Tupana anagr ga yema Tupanaar
dux. 19R nma ga Abra r nor
duxca
nachix. R yexma
%x ga Abra.
24
1R
nx narngxee. 2-3
ngunex ga Abra r naxcax naca ga
yema nor dux ga ryamaex ga
nor yemaxmax icuc. R anagr
nx: Choperematxmex,
i naane r
oma i naanear yoragagu chomax
Ichaca
aa naane i Canac
naxmacax! 4Natr chanaxaxe
i ya chauchingxma
chautanxxcax
cuyadaux ngmamax
naxmaxcax ya chaune ya Icha
anagr. 5R nma ga guma nor
du r Abrax nangx r anagr:
Natr ngxguma ngma nge tama
gu r taxac t
chaxx i ngxguma? Exna
cunaxaxex
ya cune?
anagr. 6R Abra nanangx r
anagr: Tama chanaxaxe nax
a cunagax ya chaune. 7Er yim
ngm
i naanear
yora ga chaunatchi
chautanx
, r chomax inaxuneta nax
chautaagna naxxcax i aa naane i
. R ngxgumarx
ta r nmatama ya Cori r cupexegu t
nayamu i nor orear ngerux i
a
m
cuyagaxcax i naxmax ya
chaune. 8Natr ngxguma chi ngma
gu r
taxucangma cux
chamux, er mar cuyanguxx i
ngma cumax nx chixux. Natr
24
a cunaga ya
taxucaxma txc ngm
chaune anagr. 9R yexguma ga
guma nor du r nor cori ga
Abraperematxmex, r
namax nx nixu r t nax
yanguxx ga yema namuax. 10R
r
marex nanade ga yema rmemaegx
ga nor coriar ngaxrug. R
nayagag ga 10 ga nor camyug r
%
cax. 11R uxre ga
ngunex
nachtachax
. R guma puchuar
ngaicamagu nanangxexe ga nor
camyug.
ngex.
12R nma ga Abraar du r
inanaxg ga nax nayumxx r
anagr: Pa Tupana ya Chor Cori
ya Abraar Tupanax, r cux
nangechatmx ya chor cori ya
Abra, r c mea nanguxuchixx i
ngma naxcax nma chox namux!
13R
34
ng chacuax nax cuma r
aixcma nx cungechax ya yim
chor cori ya Abra anagr ga
nor yumx. 15R yexguma tauta
nx nachauxgu ga nax nayumxx ,
x %
ingec.
ga Betuac. R nma ga Betu r
Abraenexe , r
. 16-17
Rebca r imechametxchi r taguma
%.
%x. R yexguma
nateguchagu, r nma ga guma
Abraar du xcax nia, r
:
cux namex ega cur tx
cuxaxexgu i xrax i cur dex?
anagr. 18
inangx : c naxaxe,
Pa Corix! . R
yexgumatama nax icai x ga
x nax naxaxexcax. 19R
Abraar du,
: Paxa dex t
chayaxu naxcax i cur camyug nax
nmag r ta mea naxaxegxcax
. 20
r paxa yema camyugar axepgu
%x. R
muexp
uxmata naxcu ga
dexpa naxcax ga guxma ga yema
camyug. 21R nma ga guma
Abraar du nangug
yer nx nacuxcha r aixcma
unetac.
35
22R
24
%
rtuc r yema ngaxcupxmexexg, r
nx yaxux
ga guma yat. R
yexguma yma nanguxgu ga Lab, r
Abraar duca
puchux%
yexmac. 31R anagr: Pa Yat ya
Cori ya Tupana Cux Rngxeec x, r
! %%
dxtgu curxux ega tochi
cuxcax tanamex
ngxma cupexcax? R ngxgumarx
ta mar tanamexx
naxcax i cur camyug anagr.
32R ukar du
.
nanguggu, r Lab
nananu ga nor yemaxg r u
yema camyugx nachibuexexe. R
ng yayauxgcutgxcax ga
Abraar du r namcg. 33R
%pexegxgu, r
nma ga Abraar du r anagr:
pemax nx chixuxraxgu i ngma
pemax nx chixuxchax
anagr. R yexguma ga Lab r
anagr: c, idexa! anagr.
34R yexguma ga Abraar du r
anagr: Choma r Abraar du
. 35R Cori ya Tupana r porac
nx narngxee ya chor cori ya
Abra, r nanamuar ngmaxx exe.
R ngemacax i u
nor carnrug,
camyug, r brug, r irug, r
dirumg, r duxg i yatx r
ngex. 36R naxmax i Sra r nx
24
nayaxchichirx. R nma ya chor
cori ya Abra r yim nanena
nanaxuax i guxma i nor ngmaxg.
37R yexguma nma chox
namuxchagu, r nma ya chor cori
ya Abra r choxna naxga nax
Tupanagagu namax ichaxunetax, r
anagr chox:
cunaxaxe ya yim chaune ya Icha r
cxmax
naxmax! 38R ya chor
paptanxngxma
xca
chautanx chaunemax
cax!.
36
ngec. R puchucax irxe, r
% %x.
: Pa Pacx
namex ega chox
cuxaxgu i cur dex?.
46 irxe
x :
c, naxaxe, Pa Corix! R
ngxgumarx t ta chayaxu i dex
naxcax i cur camyug nax nmag r
ta naxaxegxca, . R
yexgumatama chox ixaxexe r
yaxaxegxx ga chor camyug r ta.
2425
37
r meama nachibe r yexma napeg.
R moxc ga yexguma nadaggu, r
guma Abraar du r anagr:
Chox
corichicax chateguxcax! anagr.
55enex
r atagrg: 10 i
ngunex nua ingexma r ng
atagrg.
56Natr ga guma Abraar du r
anagr tx: Tax i nux chox
pechuxux! Tupana r mea
nananguxuchixx i ngma naxcax nua
. R ngemaca
chor corichicax chox pemuegu
anagr. 57R yexguma ga tmag
r tanangx r atagrg: %,
xcax taca i Rebca r ngoxi uxc
tx nangx! atagrg. 58R
: Cx,
x ya daa yat?
atagrg. ingx
r: Ng . 59R yexguma
tayamug ga guma Abraar du r
namcg,
utax ga gux
dauxc. 60R mex Rebcamax
taxuegug r atagrg: Pa Toeyax,
i duxgar mam t
. R ngma cutaag r t
narporamaeg nx i nor uang
atagrg. 61R yexguma ga Rebca
taxgmax camyugtgu
ixaug.
Abraar du.
yagax ga Rebca, %
. 62R yoxni nma ga Icha r
yexacaxtama guma puchu ga Yim
Maxc R Chox %
, yer yexma Ngueanegu
25
7R
25
Icha r 40 ga taunec nx
nayexma ga yexguma naxxmaxgu
%
Labeyax ga Aramucxg ga
Pad-aranegu chigx. 21R
yexguma Icha uxre ga taunec
Rebcax, r tama
nx ixxac. R yemacax ga Icha r
Cori ya Tupanana naca nax
naxxacxcax ga naxmax. R nma ga
Tupana r nx x
r ixxac. 22Natr nataxreexpx ga
dai x. R
yemacax ax: Ngxguma t
ng%g r
taxacrux ichamaxx?, axgu
. R yemaca
Rebca r Cori ya Tupanana ica
yemachiga. 23
nangx r anagr: Nataxreexpx
20R
ng
ngxmagx. R nma i taxre r
anemax inacuax.
R naxpa nax nabuex r ng nadai.
. R
ngma rbumaex r ngma
ryamaex
anagr. 24
nangu ga nax naxraxacx ga Rebca.
R nataxreexpx. 25
nxra buc r nadauye r
naxtaxaxne. R Echagu
nanaxgag. 26
naenex. R Echamextxgu
%. R yemacax Acbugu
nanaxgag. (R ngma naga r
Iyauxaxex, ax.) R nma
ga Icha r 60 ga taunec nx
nayexma ga yexguma nabuegu ga guma
. 27R yema taxre ga
38
bucg r nayae. R Echa r naixnec
%x.
k
. 28R
nma ga nanat ga Icha r yexera
Echax nangecha
ga nax nangx ga yema naexmachi
ga Echa imx. Natr ga naxmax ga
Rebca r yexera Acbux ingecha.
29, ga yexguma
kxgux, r nma ga Echa
%
nipaxchi. 30R Acbux anagr:
namex i chomax
cungauxgu i ngma cur na i
dautanx? Er ngmatma taiyamax
chayu anagr. (R yemacax ga
Echa r Edmax r ta nanaxug
dautanx.) 31R yexguma ga Acbu r
nanangx r anagr: Nangexma i
ngma cuxna x er tanatnane ya
, r chanaxaxe i aa nacax
choxna cunax i ngma cuxna x
anagr. 32R yexguma ga Echa r
anagr: Ta
namex i ngma nx quixux i choxna
x? Er chox cudau nax taiyamax
chayuxchax anagr. 33R
yexguma ga Acbu r anagr:
Tupanagagu chomax nx ixu nax
aixcma t choxna cunaxx i ngma
cuxna x! anagr ga Acbu. R
yexguma ga Echa r Tupanagagu
Acbuna nanax ga yema naxcax
nacaxax. 34R yexguma ga Acbu r
%
purutuar dautanne. R yexguma
Echa, . R tama nagu
2527
39
yamaecax
nxna x ga naeneena naxx.
Echa naxmaxgchiga
r 40 ga taunec nx
%
naxxmaxgu ga Yud ga Ittatanx ga
Brixac. R yexgumarx %
naxxmax ga Bachem ga nai ga
Ittatanx ga Elac. 35Natr ga
Icha r Rebca r taguma yema
nanexgmax nataxg.
26
34Echa
Icha r Acbumax r
Echamax mex naxuegu
27
k.
: Dcax, tx
cuenex ya
Echamax nax tidexax. R atagr
nx: 7chauxcax
naexta imax! R nax i na i
dexechitanx i chaua! R
nua nange nax chanangxcax! R
u cumax
chaxuegu naxpa nax chayux,
atagr nx. 8R dcax, Pa
Chaunex, chox %
nx chixux! 9R ya cbrap
ngma rmemaex
nayaxu i taxre i cbraxacg! R choma
r ngmacax chanamexx i
na i dexechitanx i tmaa.
10macax ngm
a
cungex nax tachibxcax, r
ngmac t Tupanagagu mex
cumax taxuegu naxpa nax tayux
. 11Natr nma ga Acbu
r nax nangx r anagr:
Chauenex r naxxtaxaxne, natr
choma r tama ngxgumarx .
12R ngxguma Pap chox inggxgu
r chox tacuaxgu,
nax tmagu chidauxcraxx. R
ng chomax
taxuegu, r chixex t chomax taxuegu
anagr. 13
r inangx : Pa
Chaunex, r ngxguma chixex cumax
taxueguxgu r chaugu nangu! Natr i
cumax, r chanaxaxe i cunax i
ngma cumax nx chixux. R paxa
ngma cbraxacg!
. 14R yexguma ga Acbu
nacax yma nanagag.
27
na r inamexx ga na ga
idexechitanx ga Ichaa.
15
%
nanguxx. R yemagu iyacuxexe ga
k.
16R u
cbraxacchaxmxmax
inaxxchichacx ga Acbu. R
nangextaxaremx
yema naxchaxm. 17R nxna inax ga
yema idexechitanx
namexx. 18R nma ga Acbu r
tmaxtagu naxcu ga nanat ga
tayexmax, r anagr tx: Pa
Papx, mar changu anagr. R
tma r taca, r atagr:
?
atagr. 19R yexguma ga Acbu r:
Choma r cune ya yac ya Echa
. R mar chanax i ngma
chomax nx quixux. R rda r
rto nax cunangxcax i aa
naexmachi i cuxcax chimx, r
u chomax naxuegu!
anagr. 20R yexguma ga Icha r
nxna taca, r atagr: uxc
paxa cuxx, Pa Chaunex? atagr.
R nma ga Acbu r tx nangx, r
anagr: Nma ya Cori ya cur
Tupana chox narngxee r ngemacax
paxama nx ichayangau anagr.
21Natr ga nma ga Icha r anagr
nx: ! R cux
chinggcha r aixcma chaune ya
anagr. 22R Acbu r
nanatx
tinggxcax. R yexguma ga Icha r
anagr: k
40
anagr. 23-24R yemaac tama
Acbux tacuax, yer porac
naxxtaxachacx naenex ga
Echarx. Natr yexguma mar t
mex namax taxueguchaxgu r
, r atagr
nx: k i chaune ya
? atagr. R nma ga
Acbu r tx nangx, r: Ng,
anagr. 25R yexguma
ga nanat r atarg nx: C,
chox nachibxx, Pa Chaunex, nax
chanangxcax i ngma cuex! R
ng cumax chaxuegu
atarg. R nma ga Acbu tx
nachibxx ga nanat r bnu r ta
txna nanax. R nma ga Icha r
nachib r naxaxe. 26R yexguma ga
Icha r anagr nx: Chor
, Pa Chaunex, r
chox nachxu! anagr. 27R
yexguma Acbu nanatna
nangaicamagu nax nachaxcax, r
.
R yexguma ga Icha r mex namax
naxuegu, r anagr:
naema ya chaune ya Echa. R ngma
chi xemax i Tupana mex namax
uxeguxrx . 28R Tupana cuxna
nax ya puc r mea naxg i cunetg
nax namuxcax i cur trgu r cur
bnu! i duxg cux
purace! 29R cuxme
i mux i nachixaneg! R
cueneegmax inacuax r cupexegu
xg! R yxema chixex
nacaxp
%, r Tupana r t
chixex tmamax naxuegu. R yxema
mex %
41
mex tmamax naxuegu anagr.
yexguma Icha nx rchauxgu ga
Acbumax nax mex naxuegux, r
k.
. 31R
nma r ta ga Echa r nanatcax
nanax ga na ga idexechitanx ga
chianex. R nanatx.
R anagr tx: Pa Papx rda r
nangx i aa naexmachi i choma
cuxcax chimx, r u
30R
27
naxgagx.
nax yadorax r chox xx.
R noxri r mar choxna nayapu i
ngma nax charyamaexcax choxna
x. R uxma r choxna nayapu i
ngma mex i chomax
cuxueguchachirx. R nataxuxma i
to i mex i chox cuyaxxx?
anagr. 37R yexguma ga Icha r
nanangx, r anagr: Dcax,
choma r mar Acbumax chanaxuegu
nax naxme r namax
nx chixu nax guxma i natanxg
r ta naxme. R
ngxgumarx ta namax chanaxuegu
nax namux i nor trgu r nor
bnuchi. R uxma Pa Chaunex r
taxac t cuxcax chaxx? anagr.
38R nma ga Echa r nanatx
nacaax ama, r anagr: Exna
?
R chomax r ta mex naxuegu!
anagr. R aita naxcma
naxaxu. 39R yexguma ga nanat ya
Icha, r atagr nx: Cuma r
ngma naane i mexar yx
cumax i ngext taguma napux.
40R cur taramax t cug cupox, r
cuenexar dux . Natr
ngxguma cumuar duxx gu, r t
cuenexna cunguxuchi atagr.
Acbu r Echacha
41
Acbuchi naxai naxcax ga yema mex
ga Acbumax taxuegux ga nanat. R
nma ga Echa r ax:
R Pap r paxa t tayu,
r t chayamax ya chauenex ya
k, ax. 42R
2728
nacuaxgu ga Rebca, r Acbucax
ingema, : Dcax,
cuenex ya Echa r nanu r cux
nimxcha naxcax i ngma mex i
cunat cumax uegux. 43R ngemacax,
Pa Chaunex r chox , r
uxmatama Ar
chauenex ya Labchi! 44-45R
a nangexma i uxre ya taunec
ngm
uxmatta nangxm ya cuenex r
nx iyanangma ga yema namax
cuxx! R ngxguma mar nx
a
iyanangmagu, r cuxcax t ngm
28
42
2829
43
tama nx chacua, ax.
17R porac namu. R axgu
: R aa nachica r
naxnexchi.
Tupanachi. i naanear
, axgu
. 18R moxc paxmamaxchi
narda ga Acbu. R nanayaxu ga
guma nuta ga namax nacxeruc.
R nanatoxx cuaxrux
cax, r chx nat naba yer
naxne ga yema nachica. 19R yema
%. Natr
nma ga Acbu r nanaxchicx ga
naga ga yema nachica, r Betlgu
nanaxga. 20-21
Acbu inaxuneta r anagr:
Ngxguma Tupana chox
ixmcgu, r choxna nadauxgu i
, r choxna naxxgu i
chor na r chauxchiru,
chaunatcax chox nateguxeex gu, r
aixcmaxchi chor Cori ya Tupana t
. 22R daa nuta ya cuaxrux nua
chatoxc, . R
dcax, Pa Tupanax, r guxma i chor
ngmaxg i choxna cuxx
guxgutma cuxna chanax i ngma
dizmo i cuxna x anagr.
Acbu r Aranewa nangu
29
1k, r
xg ga axc
nangu. 2 nadau
. R gumaxtagu
narngg ga tomaepxtcum ga
carnrug,
naxaxegxx.
12k%
r Lab, r
%
% yanaxuxcax. 13R
yexguma Lab nx
29
yma nax nangux ga Acbu ga naeyax
, r paxa inaachi nax yadaux.
R nxna nanai xchicma nx
narmox, r nx nachxu. R
nachi. R yixcamaxra r
Acbu nx nixu ga guxma ga yema
nanatchi ngupetx. 14R
Lab r anagr nx:
Aixcmaxchi cuma r
chautanxxanagr. R
x
nayexma ga Acbu.
Acbu r Raqulcax r Lacax napurac
15R
44
Acbucax r guma 7 ga taunec r tama
%
ingchaxchi. 21R yexguma mar
yanguxgu ga guma 7 ga taunec, r
nma ga Acbu r Labmax nidexa r
anagr: namu i
%%c ax, er
mar chayanguxx ya yima taunecg
ya nagu cumax chaxunetac nax
xcax chapuracx! anagr. 22R
yexguma ga Lab r naxacx
naxchx ga nax naxtx. R yemacax
nxna naxu ga guxma ga duxg ga
nor ngaicamagu pegx. 23Natr yema
chtaxgu ga Lab, r naxac ga Lax
nayaga r Acbux napexexe. R
k%.
2930
45
30R
yexguma ga Acbu r
Raqulmax namax. 7
xcax napurac, natr
% nangechaama, Laar
yexera.
Acbu naneg
22
nacuaxchi ga Raqul, r nx
x. R yemacax
naxxacxx.
23-24R yexguma naxxacgu namax ga
guma nxrax
: Tupana r mar choxna
nanayaxu ga yema guxchax ga noxri
namax changexacx. R chierna
chox nangexmagu ya nai ya chaune
. R yemacax Ychegu
inaxga. (R ngma naga r
Chierna chox ,
ax.)
30
yexguma Ychemax
nadoxme, r Acbu
r Labx anagr: Chox ingex
anecax
chateguxcax! 26R ngemacax
chanaxaxe i choxna cuxga nax
chayagagxcax i chauneg r
choxmaxg yer yemagca
cux. R cuma r
meama nx cucuax nax uxc mea
chayanguxx ga yema purac ga cux
chaxx anagr. 27Natr nma ga
Lab r nanangx r anagr:
namex nax nua
chaux? Er meama
nx chacua i Cori
ya Tupana porac chox rngxeex .
28R chomax nx
3031
cunaxaxex nax cux chanaxtanx!
R ngma cuma naxcax cucaxaxex px
chanaxtanx
anagr. 29R yexguma ga Acbu r
nanangx, r anagr nx: Cuma
r meama nx cucuax nax uxc
porac cux chapuracx r meama
cux nxna chadaux ga cuxnag. 30R
yema noxretama ga cuxnag ga cux
yexmax ga yexguma noxri nua
changuxgux, r uxma r
poracxchima cux nimu. Yer
%
nangxeex .
chauxacgcaxicatama chapuracx?
anagr. 31R yexguma ga Lab r
nxna nicachigama r anagr:
cunaxaxex nax cux
chanaxtanx? anagr. R
yexguma ga Acbu r nanangx, r
anagr: Tama chanaxaxe i chox
cunaxtan.
chadau i cux
aa t cumax nx chixux. 32R
chox imucuchi natangu i cuxnag
nax chayadexechixcax i guxma i
ngma carnruxacg i ex ex, r
guxma i cbraxacg i matx r
murutagx! R ng%
chox cunaxtanx. 33R ngmac
ega yixcra chauxcuyadauxgu i
ngma chox ngexmax r nx
icuyangauxgu i carnru i cmx,
rexna cbra i tama matx, r
ng cucuax nax cux
anagr. 34R Lab
changx
nanangx r anagr: Mar name
ngma nx quixux anagr.
46
43R
31
31
47
13R
Acbu r Pad-ar
19R yexguma toxnamana nor
carnrugar yota
Lab,
naxcax ing
tupanachicnaxg ga nutagnaxcax.
20R nma ga Acbu r tama
naxtmax nx nixu ga nax
x. naxt
ga Lab ga Aramutanxx
xx ga Acbu. 21
namax ga guxma ga yema nx
yexmax.
yema nat ga Eufrte. R nixe r
uxmata ga ma
ga Garaxgu gax.
Acbuwe nang ga Lab
22R tomaepx ga ngunex
Lab r nx nacuchiga ga nax
ga Acbu. 23R yemacax ga
Lab r natanx%k
nang. R 7 ga ngunex
inayangau nagu ga yema mxpxanex
ga Garaxgu gax. 24Natr yema
31
cupuxga ga cuxacg. 32Natr
ng
duxgx icuyangauxgu i
ngma cur tupanachicnaxg, r
. R aa
tatanx . R
chomax nx ixu r ta
ngma cur ngmax i chaux
ngxmax! c yange ega nx
icuyangauxgu! anagr. Natr
nma ga Acbu r tama nx nacuax ga
ga naxcax ngxc
ga
naxg.
33R nma ga Lab r Acbupatagu
naxcu nax naxcax nadauxcax ga nor
tupanachicnaxg. R yexgumarx ta
Lapatagu r yema taxre ga
naxtaxgpatagu naxcu, natr
taxuxma inayangau. R yexguma
xuxgu r Raqulpatagu
nayaxcu. 34
tupanachicna%
tochicaxtgu iyacuxg.
irto. R Lab %
naxcax nadau, natr taxuxma
inayangau. 35R yexguma ga Raqul r
: Pa Papx tax i
cunux ega tama ichachixgu i
cupe! Er uxma r chor
. R
yemaac ga Lab r naxcax
nidauchigama ga nor
tupanachicnaxg, natr taxuguma
nx inayangau.
48
cuxma, r
ng. R
ng
guxma i nua nx cudaux r
. Natr uxc taxacr
chixex namax chax i chauxacg r
? 44R u
%%tanamexx nax
ngxma yanaxoxcax i guxma i
guxchaxg! anagr. 45R
yexguma ga Acbu r nanayaxu ga
nanatoxx. 46R nma ga Acbu r
natanxgx anagr: Guxma r
%! anagr. R nma
ga natanxg r nuta ne nanade r
%. R u
%
nachibe ga Acbu r Lab.
3132
49
yexma ma
chtaxgu. 55R moxc
paxmamaxchi r Lab narda r
nataag r naxacg tx nimexg.
R u
tmamax naxuegu.
nachixanecax nategu.
k%
32
1R nma ga Acbu r
. R namagu
nx x ga
Tupanaar orear ngerug. 2R
yexguma Acbu nx dauxgu r
anagr: aag r Tupanaar
anagr. R yemacax
nanaxga ga yema nachica.
Maanagu
3R Acbu r inanamuchitan ga
uxre ga nor duxg nax Chear
cax nax
naenex ga Echamax nx
yanaxugxcax ga yma t nax
nangux. 4R aa dexamax yma
nanamug: apegr t nx ya
chauenex ya Echa: Cuenex ya Acbu
ya cur dux narmox.
R mar uxre ya taunec r tr tut
ya Labx. R uxma
. 5R chox
nangexma i chaux
brug r carnrug r chor duxg
iyatxg r ingexg. R ngemacax
a
chaugpexegu cuxcax ngm
chanamug i chor duxg nax
cumax nx yanaxugxcax i aa
chor ore nax mar chategux. R
chierna mea chox cuyauxgu i
ngxguma cux,
, anagr ga Acbu. 6R
yexguma mar Acbucax naoeguxgu
12Cuma
32
ngxmac ya
naxnctexerx cax, r
ng%
yaxugxca, yemaac nayumx.
13R yema chtaxgu r Acbu r
yexmatama nape. R nx nidaug ga
nax
ga naenex ga Echaar marerux.
14-15R nayamug ga 200 ga chbug ga
ingex, r 20 ga chbug ga iyatx, r
200 ga carnrug ga ingex, r 20 ga
carnrug ga iyatx, r 30 ga
camyug ga yexacax buexacx, r
40, r 10
yexacax yaex, r 20 ga brug ga
ingex r 10 ga brug ga iyatx.
16R uxgna
, r
anagr nx: C, chopexegu
%, r pegna t
piyxguetanx namax i
! anagr. 17-18R
yema nxra inamuchix ga nor
dux, r nanaxucuxe, r anagr
nx: Ngxguma t cux iyangauxgu
ya chauenex ya Echa, r cuxna
nacaxgu: , r
,
naxnag i quigagx, r cuma r t
ac cunangx: Pa Chor Cori ya
Echax, %
cuxcax nua namux ya cur du
ya Acbu.
anagr ga
Acbu. 19R yexgumarx ta ga yema
tog ga duxg ga inamuchigx r
anagr nx: Ngexguma t pex
inangauxgu ya Echa, r ngmatama
orex namax pixu! 20R apeg nx:
Acbu ya cuenex ya cux ngechac
50
, apeg nx!
anagr ga Acbu. R yemaac
nayaxucuxe ga yema duxg, yer
ax: aa mareg i
chopexegu chimugxmax t
chanangxmxx ya chauenex. R
ngchi t nx
chadau. R bexmana ngmac t mea
chox , ax. 21R
yemaac ga yema mareg r nxra
ngpexegu nayamug. R nma ga
Acbu r yexmatama nape ga yema
chtaxgu.
Acbu r wxi ga Tupanaar orear
ngerux xmax ng nawog
22-23R yematama ga chtaxgu r
narda ga Acbu, r tx
namuchitan ga guxema taxre ga
naxmax r yema taxre ga naxtax, r
guma 11 ga naneg. ,
namax ga guxma ga nor yemaxg,
tx nimu
Yudar nuxtamax ga Yabgu
gax. 24R yexguma Acbu
nxicatama yma yaxchigu,
ga dux %
uxmata yangunemare. 25Natr yema
dux r nx nacuax ga tama Acbux
nax naporamaex. R yemaca
Acbutacugu nidag, r
nanatxchitacu ga yexguma ng
. 26R yexguma ga yema
dux r anagr Acbux: Chox
ingex er mar ningonecha! R
yexguma ga Acbu r nanangx r
anagr: Ng
chomax cuxueguxgu,
32, 33, 35
51
Ta? anagr. R
Acbu nanangx, r anagr:
kanagr.
28R yexguma ga yema dux ga ng
%, r anagr nx:
uk
i cuga.
uxmax, er Tupanamax r
dux%
chox quingex uxmata mex cumax
chaxuegu anagr. 29R yexguma ga
Acbu r nx nxna naca r anagr:
uxma chanaxaxe i chomax nx
quixu r ta?
anagr. Natr ga yema dux r
nanangx r anagr: Txc
nx cucuxchax i chauga?
anagr. R ux
r yexgumatama Acbumax mex
naxuegu. 30R yexguma ga Acbu r
Penugu nanaxga ga yema nachica.
R ng
, ax. R yemagu
nanaxga yer anagr:
chadau, natr
chamaxama anagr.
33
1R
yexguma Acbu r
Echax nadauxgu ga yma
namax ga 400 ga nor
duxg, r nma ga Acbu r tx
%%
ga La r Raqul r guxema taxre ga
naxtaxg. 2R ixpe
xx ga naxtaxg
tmaxacgmax,
xmax. %
%.
3R
Acbumax naxuegu
35
1R
yexguma ga Tupana r
k
anagr: Cug namexx r
%%xcax!
R ngxma chauxca
marear guchicax nagu ga yema
cuxcax changx ga
yexguma cuenex ga Echacha
! anagr. 2R yexguma ga
Acbu r naxmaxgmax r guxma ga
nor duxgmax nidexa, r anagr
nx: penanxx i guxma i per
tupanachicnaxg r nua penana nax
cax! R u
pexaiyag r to i pexchiru i
35
52
ngmataxgu picuxg! 3%
changexmax. R yamu ya cuneg r
%! Er
cutaag! nango
ng%
nachixane r mux.
guchicax naxcax ya Tupana ga
yexmagxnananguxx ga mu
:
k
yatx i cuxac cux naxra!
6
ga yema dux%, r
r mar ituraxchi r yaxna irng r:
meama Cana
%. R to ga
. Natr ga nanat ga
. 7R yexma nanax
Acbu r Byamgu tanaxga. 19R
%
ga Raqul. R
El-Betlgu nanaxga, yer yexguma
gu
naeneecha,
nataxg. (
9R yexguma Pad-ar
Acbu naneg
k, r Tupana r
22-23R Acbu naneg r 12.
naxcax nangox, r
mex namax naxuegu. 10-11R
gc r Rub
anagr: k. Acbu nane ga yac. R naeneeg r
Natr i u
Chime, r Leb, r Yud, r Ichac, r
ngu Chabur . 24R guma
, anagr. R
gc r Yche r Byam
:
. 25R guma Raqultax ga
35, 37
53
gc r D .
26R guma Laxtax ga
k.
k
Pad-aranegu buex.
Ichaar yuxchiga
27R
1R nma ga Acbu r
Canaanegu naxchi ga
ngext nanat ga Icha paac
taxchixgu.
37
Yche r naeneeg
2k.
R yexguma nane ga Yche 17 ga
taunec nx yexmagu, r nma r
carnrugar daurux
namax ga naeneeg ga
nanatxtaxg ga Bra r
gx. R nma ga Yche r
nanatmax nx nayarxugx ga
naeneegchiga nax chixex naxgx.
3R nma ga Acbu ga Iragu gac,
r porac Ychex nangecha guxma
ga tog ga nanegar yexera yer
yexguma mar nayak
ga nabux ga Yche. R yemacax ga
nanat r nx
37
atagr nx: Ta
ngma cuneg i tomax nx quixux?
E
r cueneeg r choma r t cupexegu
tanangcuchitan nax cux
ticuaxgxcax? anagr. 11R
yemacax ga naeneeg r yexerac
%%. Natr ga nanat r bexma
nanegchiga.
Ychemax nataxeg ga naeneeg
12
Chiqu
Ycheeneeg nax yexma max ne
yadaugxcax naxcax ga nanatar
carnrug. 13R yemacax ga nanat ga
Ira, r Ychex atarg: Paxa
Chiqu
nadaugx! atagr. R nma
ga Yche r tx nangx r anagr:
Mar name, Pa Papx, r taxcma
anagr. 14R tma
t ng
ga Ira r tanangx, r atagr:
c yadau ya cueneeg r ngma
carnrug! R u
chomax nx quixuxcax nax uxc
nangupetx! atagr. R yemaac
Ebr%
Chiqu. 15Natr
yexguma Chiqu, r tama
nx nacuax ga ngext nax
nayexmagx ga yema naeneeg. R
x yexma nx nangau,
r nxna naca r anagr:
Taxaccax cudau? anagr. 16R
yexguma ga Yche r nanangx, r
anagr: Chaueneegcax chadau.
Tama nx cucux
54
i carnrugna nadaugx? anagr.
nma ga yema dux r
nanangx r anagr nx: Mar
. R nx
Dot anagr.
naxcax yadauxcax. R
Dotgu nx inayangau. 18R nma ga
naeneeg r yxgu nx nadaug, r
nax r
ng nixugcuxe ga nax
yamaxgxcax. 19R ngmax
anagrg: Dcax!
ngma negechax.
ng
20%tayamaxg, r u
tayataxcuchig! R
ngxguma Pap txna caxgu, r
atagrg t:
nanang, atagrg t. R
ngmac t nx tacuax r ngoxi
aixcma t yangug i ngma nanegg
anagrg. 21-22R yexguma
yemax , r
Ychex napox nxna ga naeneeg.
R anagr nx: Tama name nax
yamx r nag ipenabaxx. R aa
xmaxgu peyataxcuchimare, r tax i
peyamx! anagr. R yema
anagr ga Rub,
nachog nax tama yamaxgaxcax r
nanatcax nax nateguxxcax.
23
nanguxgu ga Yche, r nxna nanapug
ga yema naxchiru ga mexechix ga
nagu yacx. 24R nayayauxg, r
yema xmaxgu nayataxcuchig. 25R
. R
yexguma nachibeyane r yxgu nx
nadaug ga Ismatanxg ga
. R nor
17R
37, 39
55
camyutagu nayana ga pumrag r
tuxunerug r pumra ga mra ga
. 26R yexguma ga
Yud r naeneegx anagr:
Ta namex nax yamx
ya taenex r nax yacx i nor yu?
27
Ismatanxgx namax itaxegx r
tama nax yamx, er taeneex
anagr. R guxma ga yema tog
yema. 28R yexguma yema taxetanx
yma chopetxgu, r Ychex
natxuchig ga xmax. R yema
Ismatanxgx namax nataxeg ga
20 tachin ga dierucax. R yemaac
Ychex . 29R
yexguma nanguxgu ga Rub r
yadauxgu ga yema xmax, r mar
.
R nma ga Rub r nor
ngechamax ngchirugu nagug.
30, r
anagr nx: Ngma bux r mar
nataxuma i ngma xmax. R
taxac t chaxx i uxmax?
anagr. 31R yexguma ga yema
naeneeg r nanayauxg ga Ychechiru.
nimaxg r
guxemagmax nanaduchara ga
Ychechiru. 32R nanatx
nanamug ax ga dexamax: Nx
itayangau i aa naxchiru. R mea nx
nadau r bexmana ng
cunechiru!. 33R yexguma
Acbu nx dauxgu ga nanechiru nax
, r anagr: Ngmac
.
x anagr.
34R yexguma ga Acbu r ng
Ychechiga r Potifmaxchiga
yexguma Ychex
yema Ismatanxg,
Equtuanecx ga Potifgu gac
naxcax nataxe. R nma ga Potif r
Equtuanecxar ex gac ga
Faraar dauru. 2Natr ga
Cori ya Tupana r Ychemax nayexma.
R yemacax meama nx nangupet ga
nor cori ga Potifchi. 3R yema
nor cori r nx nicuaxchi nax
Ychex ga Tupana,
yer guxma ga yema naxx, r
. 4R yemacax ga nor cori
r porac namax natax.
nor ngxeer ux xx, r
naxmema ga
nax namax
inacuxcax. 5R yexguma
Ychemexexgu ga napata r
nor yemaxg, r Cori ya Tupana r
porac Potifx narngxee ga
.
6R yexguma Yche mar nxna
dauxgu ga nor yemaxg, r nma ga
Potif r mar taxucax naxoegax, r
. R Yche r
xc ga mechametc
39
1R
39
yemacax nangcha. 7R
yemacax ga naxma
nangcha.
ngunex:
Chomax namax! .
8 naxo.
nangx r anagr:
Dcax, chor cori mar choxme
nanangexmaxx i guxma i nor
ngmaxg nax namax ichacuxcax.
R uxma choma nax chanuxmax, r
taxucaxma naxoegax i nmax. 9R
. R nma ya chor
cori r taxuxma i taxac choxna
nachuxu.
nanaxaxex nax cux chadux er
naxma. R ngemacax
taxacr chixex
chaxx
r Tupanape? anagr.
ga
ngunexgu r Ychex
ca%
tagu nax
namaxxcax, natr ga nma r tama
%xrax. 11-12
ngunex
nax yma purac naxxcax. R yma
x.
x, r
: Chomax namax!
. Natr ga nma ga Yche
r inayago, xmechi
ga naxchiru ga nxna yapux. 13-14R
yexguma nx nadauxgu ga naxchiru ga
xmechix,
duxgcax ica. :
Dcax!
dux i Ebrutanx, r uxma r tagu
nua nidauxcrax. R nma r nux
10
56
chauxcax naxcu r chomax taax
namax, natr i choma r porac aita
chaxama. 15R ngxguma porac aita
chaxxgu, r inayago. R ngemacax
nua nanatax i aa naxchiru
. 16R u
namax ingux ga Ychechiru uxmata
. 17R
, r
namax nx : R
ngma dux i Ebrutanx i nua
cungexmaxx, r chor ucapugu
naxcu r chomax taax namax.
18Natr ngxguma porac aita
chaxxgu r inayago, r nua nanatax i
aa naxchiru. 19R ngmac chomax
ngma cur dux i Ebrutanx
. R yemax
nma ga Potif r porac nanu. 20-21R
nor duxgx namu nax Ychex
yayauxgxcax. R u%ex gac
poxcuex ga duxgtangu
nayataxcuchig.
poxcupata ga Yche
r Cori ya Tupana r nax
nayexma, r nx narngxee. R nx
nanatauxchaxx nax yema
poxcupataar ex gac namax
taxxcax. 22R yemacax ga nma ga
poxcupataar ex gac r
Ychemexenanangex ga guxma ga
yema poxcuex nax namax
inacuxcax. %
icux ga guxma ga purac ga yma.
23R nma ga yema poxcupataar
ex gac r taxucaxma txc
nayadauux ga yema Ychemexe
yexmax, yer ga Cori ya Tupana r
Ychex narngxee nax guxma mea
cax ga yema poxcupata.
40
57
40
1R
yexguma Yche
poxcupata
gu r Equtuanear
ex gacx nanuxeeg ga yema nor
bnuar baerux .
2R yemacax nma ga ex
gac r
porac namax nanu ga yema taxre ga
nor ngxeer ug ga yema bnumax
baegxar e
rugar ex gac. 3R yemacax yema
poxcupatax
yexmax. R yematama
. 4R nma
ga poxcupataar ex gac r Ychex
namu nax namax inacuxcax ga yema
taxre ga ex gacar ngxeer ug. R
nmag r mar muxma ga
ngunexgu yexma napoxcue. 5
ga chtaxgu r yema taxre ga
poxcuex %.
nayexma ga ta.
6R moxc paxmama ga yexguma
yadauxgu, r nx
nadau ga nax porac naxoegagx
ga yema taxre. 7R yemacax nxna
naca, r anagr: Taxaccax
? anagr. 8R nmag
r nanangxgag, r anagrg:
Ngeax chtac r taxnege. R
tataxuma ya tex ya tomax nx ixuxe
nax ta i ngma nagu
taxneggx anagrg. R
yexguma ga Yche r anagr:
Taux e ya yim
nangoxeec nax ta?
4041
Yche ngoxeex ga nanegchiga r
anagr: Choma r nagu chaxneg
nax chauerugu chayangex ga
tomaep%
maixcurax. 17R guma pexchi ga
naguxrax ga
Faraca. Natr nangug ga
, r guma pexchi ga chauerugu
tanacau
gar
ex gac. 18R yexguma ga Yche r
nanangx r anagr: R ngma
cuneg r ax: R yima
tomaepx ya pexchi r tomaepx i
ngunex. 19R tomaepx i
ngunex, r Fara t
nanangug nax taxaccax cupoxcux.
R t nanamu i nor purichag nax
cux naexnaxgxcax. R
nartuxg. R
ngurucug t nanang,
axanagr ga Yche.
20R tomaepx ga ngunex
ninguar taunecx ga Fara. R
naxcax ga
guxma ga nor ngxeer ug. R yema
duxg ga nxna naxugxpe, r
Fara nanamu nax nape
nagagaxcax ga yema bnuar
baerugar e
rugar ex gac. 21R yema
baerugar ex gac,
. R
tama Farax
nayaxaxexx. 22Natr ga yema
gar ex gac, r nma ga
Fara r nor purichagx namu nax
naxnaxgaxcax yema Yche nx
ixuxrx. 23Natr ga yema bnuar
58
baerugar ex gac r tama Ychena
nacuaxchi.
Yche r nx nixu nax taxacchiga
ga yema Faraneg
41
1
taunec nangupet.
ga chtaxgu r naxneg ga Fara.
nachi.
59
ga toneg. R nma r nx nacuax ga
ta
yema nagu taxnegex. 13R guxma ga
yema tomax nx yaxuxrctama
ningu.
puraccax chategu, natr ga yema
chomc r purichag nanaxnaxg
anagr. 14R yexguma ga nma ga
Fara r Ychecax nangema. R
yexgumatama Ychex poxcupata
. R mea niyoeru r mex
ga naxchirugu nacuxuchi. R yemaac
e. 15R nma ga
Farap
41
22%.
R
chadau ga 7
yaxa ga trgu ga ixcux r imexyaxax
x. 23R
ga to
ga 7 yaxa ga trgu ga ingecux r
buanecmax ipagx. 24R yema 7 yaxa
ga ipagx, r yema imexyaxaxx
nagag. R aa taxre i chauneg, r
ngma chor duxmax
nx chixu, natr taxuxma i ngma
r nx nacuax nax nangoxee x
nax ta i ngma taxre i
chauneg anagr. 25R yexguma ga
Yche r Farax nangx, r
anagr: Pa Chor ex gacx, ngma
. R Tupana r cumax nx nixu i
ngma t naxx r t ngux i
yixcamaxra. 26R ngma 7
imexechix, r 7. R
ngngma 7 yaxa i
trgu i mexechix. R ngma taxre i
cuneg r ng. 27R
ngma 7 r
ichixemarex ga yema togar
, r 7 ya
. R ngmachigatama
ngma 7 yaxa i trgu i buanecmax
ipagx. R ngma r nx nixu nax 7 ya
taunec t nangebanex, r t taiya
ngx. 28R ng
cumax nx ixux, Pa Chor ex gacx.
R ngmac t nanax ya Tupana. 29R
7 ya taunec t naxbane i guxma i
. 30R ng7 ya
taunec t nangebane. R ngma nax
uxre ya taunec t porac taiya
ngxgagu, r dux
nx narngmae ga guma taunecg ga
41
%. R
ngma taiyagagu r gux
guxchax nangu ya aa nachix.
60
yat i aa Ycherx Tupanax
ngxmax? anagr. 39R yexguma
ga Fara r Ychex anagr:
Dcax, r nataxuma i cux
ryexerax nax nx nacux, er
nx cuaxeex
i guxma i ngma nagu chaxnegx.
40%
4142
61
Potifraxac.
. R
e . 46R nma ga Yche r
30 ga taunec nx nayexma ga
yexguma Fara ga Equtuanear
ex gacpe%
Fara namcx yangucuchixeeg u. R
nma ga Yche r Farax narmox
%. R guxma ga
%. 47R 7 ga
taunecgu r meama nayae ga trgu r
porac naxbane ga gux
. 48R nma ga Yche r 7
ga taunecgu nananutaquexe ga
gux ga
ex gacna x . R
ex gacar trgupatagu namax
ninguxchig ga yema trgu ga guma
nabuxgx. 49R Yche r
nananutaquexe ga trgu, r oma
ngxmac ya
naxncte ga nax
. R yema nax
nixug. 50R naxpa ga nax inaxgx
ga nax nangebanex, r mar
Ycheax itaxrexac ga naxmax ga
Achen. 51R guma yac ga nane r
Manachgu nanaxga yer anagr:
Tupana r chox nx
inayarngmaxx i guxma ga yema
guxchaxg ga chox ngupetx r
uxma r mar tama chautanxgcax
changecha, anagr. 52R guma
chingex
, anagr. 53R nangupet ga
guma 7 ga taunec ga nagu trgu
. 54R
inaxg ga guma 7 ga taunec ga nagu
ngebane nguc, yematama Yche
nx ixuxrx. R guxma ga tog ga
nachix%nangux.
nangux, yer nayexma ga nab ga
namax nanguxgx. 55R yexguma
yema Equtuanecx mar iguxbggu,
r Farax
tayacagxcax. R yexguma ga nma
ga Fara r guxma ga
Equtuanecxmax nx nixu r
anagr: Ya Ychex, r
penaxx i ngma nma pemax nx
yaxux! anagr. 56R yexguma
mar gux
nangebanegu, r nma ga Yche r
%g
nax yema Equtuanecxgx namax
nataxexcax, yer niyexeraguchig ga
nax nataiyaex ga duxg. 57R
guxma ga nachix
duxnaxcax
nataxegxcax ga nor trgu ga
Ychex. Yer taxuxma ga to ga
nachix.
1R yexguma Acbu nx
nax nayemax ga trgu, r nanegx
42
42
tama iyuexcax! anagr. 3R
u10 ga Ycheeneeg r
yataxegxcax. 4Natr ga Acbu r
tama nanaxaxe ga nane ga Byam ga
Ycheenex , yer
%taxacr
chixex yexma nx nayaxpet. 5R
naneg ga Acbu ga Iragu gac r
tog ga taxetanxtangu naxg, yer
guxma ga Cana
nangux. 6%ex gac
,
duxg ga tog ga nachix
x namax nataxex ga trgu. R
yexguma naeneeg nax,
r napexegu axtanegu
nanangcuchitan. 7R nma ga Yche
r naeneegx nacuax ga yexguma
nx nadauxgu, natr tama ng nx
nacuaxeen
eta. R nugac naeneegna
naca, r anagr: R pemax, r
? anagr. R
nmag r nanangxg r
anagrg: Toma r Cana
, r trgu nuata tayataxeg
anagrg. 8R nma ga Yche r
naeneegx nacuax, natr ga
naeneeg r tama Ychex nacuaxg.
9R yexguma ga Yche r nxna
nacuaxchi ga yema pa nagu
naxnegx . R
anagr nx: Pemax r
tochixanear ngugtaeru.
naxcax pedaugxcax nax ngext pex
natauxchax nax toechita pichocuxcax
anagr. 10R
nma ga naeneeg r nanangxg r
anagrg: , Pa Corix.
62
Toma i cur duxg r trguar
. 11R guxma i
. R
duxg i mex . R taguma
ngugtaerux anagrg.
12Natr ga Yche r anagrama:
ngma. R
naxcax
pedaugxcax i ngext pex
natauxchax nax toechita pichocuxcax
anagrama.
nmag r nanangxg r
anagrg: Toma i cur duxg r
12enex.
ya tonat, r Cana
taxchigx. R yim toenex ya
rbumaec r ngxma tonatxtagu
narxux, r guma nai ga toenex r
mar nataxuma i tox
anagrg. 14Natr nma ga Yche
: Pema r
. 15R uxma r t
pex chax, r Faragagu pemax
nx
ega tama nua penagaragu ya yim
peenex ya rbumaec. 16
tegu nax tayagaxcax! R yxema nux
rchoxe r t tapoxcue. R ng
nx chacuangma
chomax nx pixux. R ngxguma
, r ng
t nx chacua
. R Faragagu pemax
nx chixu i ngma anagr. 17R
yexguma ga Yche r poxcupatagu
x ga ngunex.
18Natr yema tomaepx ga
ngunex:
Choma r Tupanax chamu. c
ac t penax! R ng
13Natr
63
chadai x. 19R
ngxguma aixcma mex i duxg
, r chanaxa
peenex nua poxcupatapetax. R
u r
mar name i petanxgca
namax i per trgu nax ngma
nangxgxcax. 20R nua penaga ya
yim peenex ya rbumaec! R
ngmac t nx chacuax r aixcma
ngma nx pixux. R ngxguma
, r t peyue
anagr. R yexguma ga nmag r:
Ng anagrg. 21Natr ga
%:
Aixcmaxchi porac chixex
namax tax ga taenex ga Yche. Yer
nax idaux nax ngx
yangex,
yexguma tx nacaax gu nax tx
nangechatmxcax. R ngemacax
uxma taxcax nangux i aa
guxchax anagrg ngmax.
22R nma ga Rub r naeneegx
anagr: Choma r mar pemax
nx chixu nax tama chixex namax
pexgxcax ga guma buc, natr
. R ngma
anagr. 23Natr ga nmag r
tama nx nacuaxg nax Yche r
bexma nx , yer ga Yche r
Equtuanec%
to ga dux
naeneegmax nx nixuchig ga yema
Yche namax nx ixux. 24R
r yma nayaxaxu. R yexguma
, r
namax nidexa. R Chimex nigagachi
42
r naeneegpe namu
nax yanai xgaxcax. 25
nor duxgx namu nax trgumax
yaxcugaxcax ga naeneegar
chacug. R yema diru ga naeneeg
gc, r nanamu nax
cax. R u
duxgmax nx nixu nax
ga na nxna ta
naxgx. R yemaac nanaxg ga
nor duxg. 26R yexguma ga
nmag ga naeneeg r nor brutgu
nananug ga nor trgupg, .
27
yema nachica ga nagu napegchax,
nayaxx ga
nor chacu nax nor brux
nachibxxcax. R yema chacuaxgu
nayangau ga nor diru. 28R
naeneegmax nx nixu, r anagr:
Dcax, chox nateguxg i
chor diru.
ingexma anagr. R yexguma ga
yema tog r guxma porac
nabai xchig. R mumax niduxrue,
r ngmax anagrg: Taxac
% ya Tupana?
anagrg. 29R yexguma
Cana, r nanat ga
Acbumax nx nixuge ga guxma
ga yema nx ngupetx.
4243
gux
chingex anagr ga Acbu.
Cana
niyexeraguchig nax taiya
ngx. 2R yexguma mar nx
43
1R
nagu
ne nangegx, r nma ga Acbu r
nanegx anagr: Wenaxar
ng
to i tr trgucax peyataxegxcax!
anagr. 3Natr ga guma nane ga
Yud r nanangx, r anagr: Pa
Papx, natr ga guma ex gac r
ngx%:
R ng
ya yim peenex ya rbumaec, r
,
anagr tox. 4R ngemacax
tanaxaxe i B. R
ngcunamuxgu, r mar
.
name nax ng
5Natr ngm
a
.
cunamuxgux,
Yer meama tomax nx nixu, r
anagr: R ng
penagaxgu ya yim peenex ya
rbumaec, r noxtacma ngexrma i
anagr tox. 6R
yexguma ga nma ga Acbu ga Iragu
gac, r anagr: Txc
porac chixex chomax pexe? R
txc ga namax nx pixux ga yema
yat ga pex nax nangexmax ya nai ya
peenex? anagr. 7R nma ga
naneg r nanangxgag r
anagrg:
tochigacax r tatanxgchigacax
64
nacax. R anagr tox:
Tamaxx ta ya penat? R pex
nangexmax ya nai ya peenex?
anagr tox. R toma r tanangx
ga yema toxna nax nacax. R
ux tacux nax
nma r: Nua penaga ya peenex,
axmax tox nangxx?
anagrg. 8R yexguma ga Yud r
nanat ga Irax anagr: R
ngxguma tama taiyamax
iyuechaxgu, r
yim toenex! R choma ttama nxna
chadau, r u%. R
ng%%
yixema r toxocg. 9R choma ttama
ya Byam. R
ngxguma taxac nx ngupetxgux, r
i
ngma guxchax. R ngxguma
cuxcax chanateguxeex gux, r
guxgutma cupegu.
10R ng
xgu, r mar chi
taxreexpxcna ng
anagr ga Yud. 11R yexguma ga
nma ga nanat, r nanangx r
anagr: Ngxguma nataxuxgu nax
taxacmax penangxmxx ya yim
ex gac ega B
, r ac t penax: R per
a t pinge!
chacuggu nor mare ngm
a penana i ngma ngmaxg
R ngm
i mex,
ngxgumarx i tuxunerux, r
pumra, r mra, r ira, r casta r
almdraar o! 12R ngma diru ga
ng
pexxcax! Yer ngrchi nate r
65
yemaca
nanucucrax. R nat nai i
ngxgumaepx i diru ng
pinge nax to i trgucax petaxegxcax!
13R
%
peenex peyadaux i
naxngma ex gac! 14R
chanaxaxe ya Tupana ya guxma
nx
ex gac nax nx
pengechatmxgxcax, r
nanguxuchixxcax ya yim peenex
ya Chime, r taxuxma nx
ngupetxcax ya Byam. R ngxguma
Tupana naxaxegu nax changenex, r
mar name nax ng%
19
, r yema yat
ga napatamax icuxmax nidexag,
r anagrg nx: 20R yexguma
, Pa Corix, r aixcma
. 21Natr yexguma
tanguggu, r tayag ga tor
itayangaug ga yema diru. R
guxcma iyexma. R uxma r nua
tateguxxcax.
22R uxma r yexerac i diru nua
tange nax to i trgucax
tataxegxcax. Natr tama nx
tacuax ga tex tor chacuggu nax
nucux ga yema diru ga noxri
tangec. 23R yema
43
Ychepataar daurux r nanangx r
anagr: Perchianeg, r tax i
pemuex! R yim per Tupana ya
nuc. Yer
chayaxu ga yema
di pexgc ga yexguma
anagr. R yexguma
ga guma yat r Chimex
r yema naeneeg yexmagx
nanaga. 24R u
nanagag ga guxma ga yema
naeneeg. R dex nxna tanax nax
yayauxgcutxcax. R nor brug r
. 25R yexguma ga
yema naeneeg r nanamexx ga
mareg, r Ychex nananguxeeg ga
. Yer
nx nacuaxg nax tocuchigu t
namax nachibx. 26R yexguma
, r nma
ga naeneeg r napexegu axtanegu
nanangcuchitan. R u
nanana ga yema mareg ga yma nx
nangegx. 27R nma ga Yche r
nxna naca, r anagr: uxc
pex naxpetx? R uxc tx
naxpetx ya penat ya yxe ga
chomax tx pixuchigaxe? uxma r
ta tamaxx? anagr. 28R
napexegu
nanangcuchitan, r anagrg: Pa
Tor ex gacx, tma ya tonat r
taxuxma tx naxpet. R tamax ta
anagrg. 29R yexguma ga
,
r nx nadau ga Byam ga
naeneexc. R
anagr: ya
peenex ya rbumaec ga chomax
4344
nx pixuc? R Tupana cux
rngxexe, Pa Chaunex! anagr.
44
1
66
ngmac porac chixex ,
acugr t nx anagr ga Yche.
6R yexguma Ychear dux
naeneegx iyangauxgu, r yematama
ore ga Yche namax nx
ixuxctama nx nixu. 7R nmag
r nanangxg, r anagrg:
Txc ngema acurg tox? R
toma r taguma ngma tax. 8R
, r yema
di
itayangaugc, r mar pex
taoeguxx. R ux
i nor dirum rexna
naxcax tangx
nor iru? 9R c tayux ya yxema
icuyangauxe i
ngma axep!
per puractanx
anagrg. 10R yexguma ga yema
Ychear dux r anagr: Ngma
pema nx pixuxcma t pemax
chanax. Natr ya yxema tmax
nx ichayangauxe i ngma axep, r
xx
R yxema taxuxma i chixex
ixxe.
gxe r t tx chingexg anagr.
11
44
67
nor trgupg,
yexmaneca.
14
ga Yud namax ga naeneeg, r nma
.
R ga naeneeg r napexegu
axtanegu nanangcuchitan. 15R
yexguma ga Yche r nxna naca, r
anagr: Ta i
pemax? Tama ex na nx pecuax nax
tx chacuaxamax ega taxac
ixxgux? anagr. 16R yexguma ga
Yud r nanangx, r anagr:
Taxacx chi cumax tixugx? R
uxc chi cuxcax tanangoxeex nax
tox cuyaxxca
? Bexmana Tupana r
nax cux tangx
tor chixexgagu tox napoxcue. R
chacua
nangx. 29R uxma ega choxna
peyagaxgu ya yim chaune ya Byam,
r ngrchi taxacr chixex nx
petxgu,
ngechamax nayux i aa yaxgu,
atagr ga tonat. 30-31R ngemacax
cumax nx chixu ya tor pap r
poracxchima nx tangecha ya
yim tmane ya buc. R ngemacax i
uxma ega tama tomax nateguxgu, r
tma ya tonat r t tayu ega tama
tomax nanguxgu. R ngmac
max nayux
4445
ngemacax cux chacaax , Pa ex gacx,
%tagu
nachicx ya yim
charx
chauenex ya rbumaec. R c
yamu i nma nax naeneegmax
nateguxcax! anagr ga Yud.
45
1
%
nax naxauxchax ga nor
duxgpe. R yemacax nor
duxgx tagac anagr:
Guxma i pemax, r pechox i nua!
anagr. R nxicatama
naeneegmax yma nayaxchitan.
2R porac naxaxu. R yema nax
porac naxaxux, r guxma ga
Equtuanecx ga e
yexmagx r nx .
Farax. 3R
u
anagr: . R
tamaxx ya pap? anagr. R
nma ga naeneeg r porac
nabai xchig, r taxuxmaama
nanangxgga. 4Natr ga Yche r
naeneegx anagr: c
nmax! anagr. R
yexguma ga yema naeneeg r
nax. R nma r
anagr nx: peenex
ga pema Equtuanegu
chomax petaxegx. 5Natr tama
chanaxaxe i penax xchitan r
pegchitama pexaie naxcax ga yema
chomax nax petaxegx. Yer Tupana
pepexegu nua chox
muc nax tama taiyamax peyuexcax.
68
6R
9c,
pap, r apeg tx: R cune ya
Yche r anagr: Tupana r
ex gacx chox ningucuchixexe nax
Equtuanemax ichacuxcax! R paxa
yadaux! 10R
Goch%
i cuneg r cutaag r cuxnag r
guxma i ngma cux ngexmax. R
ngmac t chor ngaicamna
cungexma. 11R nua r t na pexna
chax i cuma r guxma i cutanxg
nax taxuxma pex taxuxcax. Er 5 ya
taunecama nayax nax taiya t ngx
, apeg tx ya pap. 12R chauenex
ya B%
nx nax chomatama ngma
achax pex. 13R papmax nx
i ex gac i nua
! R tmamax nx pixu
i guxma i nua nx pedaux nax
% i duxg!
peyaga ya
pap! anagr. 14R yexguma ga
Yche r naenex ga Byamna
nanai xchi r naxaxu. R yexgumarx
ta ga Byam r naxaxu r Ychena
nanai xchi. 15R u
4546
69
guxma ga naeneegx nachxu, r
naxauxcma nxna nanai xchichig.
tama namuecma namax nidexag.
16x
nax yma Ychex
ga naeneeg. R nma ga Fara r
nor ngxeer ug r porac
nataxg. 17R yexguma ga Fara r
anagr Ychex: Namax nx
ixu i cueneeg r nor brug
yamexg r paxa nachixanecax
! 18R paxa nua
tx nagag ya penat r guxma i
petanxg! R choma r t txna
chanax i ngma rmemaex i naane i
ngxmax. R nua r t
mex tangxg r taxuxtma tx
nataxu. 19R namax nx ixu i
cueneeg r nmacx ya crug ya
brug itgne ne yangeg nax
yimaggu nua tx nagagxcax ya
naxmaxg r naxacg r penat! 20R
tax i nor naanecax naxoegagx!
ngma
rmemaex
anagr. 21R yexguma ga Yche r
nanax ga yema Fara namax nx
ixux. R naeneegna nanax ga crug
r naxchirug r nag ga nor
. 22Natr guma naenex ga
Byamna r nanax ga 5 ga naxchiru
r 300 tachin ga diru. 23R nanatcax
yma nanamug ga 10 ga brug ga
ga
yemax%%, r 10 ga bru
ga trgup%%, r
naguxrax ga na ga nanatar
. 24R u
inamuchitan. R nayaxucuxeg r
46
1R yexguma ga Acbu ga
%%
namax ga guxma ga natanxg r
nor yemaxg. R yexguma
, r yma nanat
ga Ichaar Tupanacax naxnag nadai
r nanagu. 2R yema chtaxgu r
Cori ya Tupana r Acbux nx
nadauxx xgux, r
46, 47, 49
cumux ! Er
chachixx
ng
xgtcum i tax. 4R
.
chanaoeguxx i cutaag.
Natr i cuma r Equtuanegu t cuyu,
r Yche r t nacuxtagu i ngxgumax
anagr ga Tupana. 5R yexguma
k%.
R naneg r guma crug ga Fara
70
Farax5 ga
naeneeg nax Fara nx dauxcax.
3R nma ga Fara r
Ychexeneegna naca r anagr:
Ta?
anagr. R nmag ga
Ychexeneeg r nanangxg r
anagrg: Pa ex gacx, toma i
cur puractanx , r
carnrugar dauru
oxigrtama. 4R u
nax nux aa nachixanegu
taxchigxcax, er porac taiya
nangux i Cana. R nataxuma
ya maxe naxcax i tor carnrug. R
uxma, Pa e
cux namex nax Gochanegu
taxchigx? anagrg. 5R
yexguma ga Fara r Ychex
%
nanexg.
28
nanguxgux ga Acbu, r nane ga
Yudx ngpexe nimu nax Ychemax
nx yanaxuxcax nax nax
cax ga Goch. 29R nma anagr: Yim cunat r cueneeg
ga Yche r nor duxx namu nax
%
nor cru namexxcax nax
nangexmagxcax. 6R aa Equtuane
u
aixcma carnrugar daux cuaxgx,
Acbuar yuxchiga
1R nma ga Yche r
29-30 ga
Faramax nx nayarxu
nax nanat r naeneeg r mar
Acbu ga Iragu gac r
Cana r mar
nayaxucuxeg ga naneg, r anagr:
Goch namax ga
Mar xrax nataxu nax chayux. R
nax
chanaxaxe i chor oxigxtagu chox
guxma ga nor yemaxg. 2R
peyatax i Cana. R ngma
47
49
4950
71
naxmax rear
toxmangxmax
chox petaxgx,
nataxgx ga chautanxg. R yema
k naxcax taxex
nax ga Ef nax
natxcax ga chor noxe
ga Sra. 31R yexma chor noxe ga
Srax ga chor oxi
ga Abra, r chaunat ga Icha r
chau ga Rebca.
chatx ga choxmax ga La
anagr.
7R nma ga Yche r
nanatx inayatax nagu ga
yema naxmax ga Cana
yexmax. ma
ga Faraar ngxeer ug ga
e . 8R
Ycheeneeg r guxma ga natanx
50
ga Acbu, . R
buxg r naxnagxicatama yma
Goch%.
50
Ychear yuxchiga
22-23R nma ga Yche r naeneeg
r yexmatama Equtuanegu naxchig.
R yexgumarux ta nx nadau ga
nataxa ga Maqu ga Manach nane. R
nx nadau ta ga Maqu naneg. R
yexguma 110 ga taunec nx yexmagu
ga Yche r nayu. 24
ngunex naxpa ga nax nayux ga
Yche r naeneegx anagr:
. Natr
rngxeex c. R
nachoxxeex i
72
aa nachix
tr oxig ga Abrana, r Ichana, r
tanat ga Acbuna naxuaxx
cax anagr. 25R yexguma
ga Yche r naeneegx anagr:
Aixcma Tupana t pex narngxee
nax pechoxx ane.
R ngxguma t pechoxgu r
chanaxaxe i chomax ipexuneta nax
peyangex i chauxune anagr.
26R nma ga Yche r nx nayexma
ga 110 ga taunec ga yexguma
Equtuanegu nayuxgux.
iyixix ga texexmax nanatuxuneg.
R ugu
nayaxcuchig ga naxne.
XODO
(nachoxxchiga)
Iratanx r ngx ningeg
ga Equtuanewa
1-4k
ma ga
naxmaxg r naxacgmax
%. R
Rub
to, r Leb, r Yud, r Ichac r
Chabur r Byam r D, r Netar,
r Gx, r Ach. 5R guxma ga yema
Acbutanx
ngugx r 70. R nma ga Yche
nayexma. 6R nma ga Yche r nayu,
r naeneeg r guxma ga yema tog
ga natanxg ga yexguma maxx, r
nayue. 7Natr ga yema Iratanx r
nimuxac. R yemaac paxama nimu,
r pora nx .
R nanapxg ga guxma ga
Goch.
8-9
%ex gac ga tama
Ychex cuc. R nma r nor
duxgmax anagr: Ngma
duxg i Iratanx
r tx narporamaeg. 10R
73
12
nax ladryune naxgxcax r
dexmaexx nax
cax ga taxtar dex.
Iratanxgmax chixecma
namaxx. 15-16R nma ga
Equtuanecxar e %
nidexa ga Chfa r Fa ga
Iratanxgar buexacxrux. R
: Ngxguma
penaxraxacxeex gu i ngma
Iratanxgar ngex, r ega
nayatxacxgu r t peyamax i ngma
naxac, natr ega nangexgu r
peyamax anagr.
17
buexacxrug r Tupanax imue.
R yemacax tama inax ga yema
Equtuanecxar e %
nx ixux. R tama tx idai ga
guxema xchanag ga iyatxe. 18R
yexguma ga guma ex gac ga
Equtuanecxcax nangema, r
: Txc
penamaxxx i ngma buxg i
yatx? anagr. 19R yexguma ga
% :
Er ngma Iratanx i ngexg r
tama Equtuanecx i ngexgrx
. R ngexg i paxama
xraxacgx , r tauxtama
ng
ixraxacg . 20-21R
yemaac ga yema Iratanxg r
nimuetanama,
taunecgu r niyexeragchig nax
naporaex. R yema nax Tupanax
namuex ga yema buexacxrug,
narngxexe nax
%cax. 22R
74
yemacax ga nma ga Fara r nor
duxgx
tx xcax ga guxema
Iratanxar xchanag ga iyatxe.
Natr ga guxema ingexe ga xchanag
r tama tx nadai.
Moichar buxchiga
1
natanx%%xmax.
2
ixxac, . R
yexguma tx nadauxgu ga guxema
, r tomaepx
ga tauemac tx iyacux, 3natr
cr tx iyacecha.
R yemaca
ga dexnenaxcax r o%
ixcuxcax. R u
, r
dexnenecgu tx iyangtaxexe ga
. 4
maeyax imu
nax yma yx
cax r taxac tx ngupet
ga guxema xchana. 5R yixcamaxra
Faraac r iyarxe ga
cax. R
taxgmax yexma
, r yma
idau ga guma
pexchi ga yexma ngc.
Farataxx imu
ga nax yayauxxcax ga guma pexchi r
cax. 6R
yexguma nangegxgu ga guma pexchi,
r yexma tx
xchana ga ixaxe.
75
Fara%
tangechatmx, : aa
. 7R yexguma ga
tmaeyax ga guxema xchana, r
Fara:
Namex i
Iratanx i gnenxcax chacaxgu
nax tx namai xcax ya daxe xchana?
. 8
Fara ingx r
:c, tayadau!
. R yexguma ga yema
buc r tmax iyaga ga guxema
xchana. 9ac r
: c cugx
naga i aa xchana r chox nayaxexe!
R choma r t cux chanaxtan
naxcax i ngma cur purac
.
tx iyaga r tx iyaxexe. 10R
yexguma mar tayaxragu, r
Faraacna tx imu.
tx xx. R Moichgu
tx ixga r ng
chayaxux.
11R
13R
cua
Equtuanecx nax yamx, r nor
churaragx namu nax Moichcax
yadaugxcax nax yamaxgaxcax.
Natr ga nma ga Moich r
Madi
yaxchixcax.
23
Tupanapenaxcax ga
yema ngx nax yangegx. R
yemacax ga Tupana r nx nx
, yer nxna
nacuaxchi ga nor uneta ga
Abramax r Ichamax r
Acbumax naxuegux. 25R nx
nadau ga uxc ngx nax yangegx
ga yema Iratanxg, r yemacax
%%%.
Tupana r Moichcax naca
1R
76
anagr. 5R yexguma ga Tupana r
anagr nx: Tax i nxna
cungaicamax! R nacuaxichi i cur
chapatu!
cungexmax r naxne anagr.
6R anagr ta:
cur o. R
kar r Ichaar r
k anagr.
R yexguma ga Moich r ng
, yer namu nax Tupanax
. 7Natr nma ga Cori ya
Tupana r anagrama nx:
Meaxchima nx chadau nax
uxc ngx yangegx i ngma chor
duxngxmagx.
R nor yumx
uxc nor daurugx nax
naxuaxgx. R ngmac meama
nx chacuax nax uxc ngx
yangegx. 8R ngemacauxma
nax Equtuanecxmexe
chananguxxeex cax i ngma chor
duxg. R ng
chanagagx, r
a r meama
mex . R ngm
narxg i naguxrax i nanetg. R
na taguma nataxu. R ngma naanegu
%gx i Canatanxg
r Ittatanxg, r Amorutanxg,
r Ferechutanxg, r Ebutanxg
r Yebuchutanxg. 9R dcax, r
mar nx %ngma
Equtuanecxgx naxuaxgx i
ngma Iratanxg, r nx chadau
nax uxc porac chixri namax
nachopetx. 10R ngemacax r paxa
cug namexx! Er Farape
cux
cunamuxxcax i ngma chor
34
77
duxg i Iratanxg anagr.
yexguma ga Moich r Tupanax
nangx r anagr: Exna
11R
ta
Farape nax
xeex cax i
ngma Iratanxg? anagr. 12R
nma ga Tupana r nanangx, r
anagr: Choma r t chacuxtagu.
cuaxrux nax
a chamux. R
chomatama cux ngm
ng
cunamuxgu i chor duxg, r
guxma i pema r daa ttama
ma peyarcuaxxg
anagr. 13Natr nma ga Moich
r Tupanax nangx r anagr:
Natr ng
%: Yim
per o
chox , achaxgu namax, r
nmag r t choxna nacagama r:
Ta
ya tomax nx quixuc?
t chox. R taxacmax t
chanangxx i ngxguma? anagr
ga Moich. 14R nma ga Tupana r
nanangx r anagr: Chomatama
%, r
. R ngemacax
Choma ya Woetama Ng
chauga. R ngmamax t cunangx i
ngma Iratanxg. R namax nx
ixu, r acugr t nx: Yim
Woetama Ng
chox , acugr t nx!
anagr. 15R anagr ta ga
Tupana Moichx: R namax nx
ixu i ngma Iratanx, r acugr t:
R nma ya Cori ya Tupana ya per
4
2R
78
tama ngma nxraxx i cuaxrugagu
cux yaxgxgu, r ngma to i
cuaxru yaxgax.
9Natr ngxguma tama ngma taxre i
cuaxrugagu cux yaxgxgu r
dexta nayaux , r
axtanegu naba! R ngxguma t
ngma dex axtanegu cubaxgu, r t
nagx ngma dex
anagr. 10R yexguma ga Moich
r Tupanax nangx, r anagr
nx: Achaxa, Pa Corix, choma r
chox naguxcha nax chidexax. R
taguma chox pa r
uxma r ta ngxgumartama
anagr. 11Natr ga nma ga
Cori ya Tupana r nanangx r
anagr:
duxx ?
yadexaxex e r nangegaxex e r
nangauxchi xex e r naxxchixx e r
nangexetxe r naxxtxe? Tama
e ? 12R ngemacax
yarxu!
r paxa ng
R choma r t cux charngxexe i
ngxguma quidexaxgu. R t cux
changuxexe i ngma t nx quixux
anagr. 13R yexguma ga Moich
r anagr: Achaxa, Pa Corix, chier
a cumuxgux
to i duxx ngm
14
anagr. R yexguma ga Cori ya
Tupana r Moichmax nanu, r
anagr: Dcax,
cuenex ya Ar ya Lebtanx. R
choma nx chacuax i nma r meama
nidexa. R u%
cux nayangau, r porac t natax i
ngxguma cux nadauxgux. 15R
yimmax idexa, r namax nx ixu i
guxma i ngma cuma nx
45
79
quixuxchaxx! R choma r t
pexngxguma
pidexaggu. R t pex changuxexe
nachiga i ngma t pexx. 16R cuma
r t Armax nx quixu i ngma
chor ore, oma chomatama nx
chixuxrx. R nma ya Ar r t
chor duxgmax nx nixu i ngma
cuma t namax nx quixux. 17c,
yange ya daa naixmenax! Er
yimamax t cunax i taxac i taguma
nx nadaugx anagr.
Moich r Equtuanecax nategu
18naxt
1k
r Farax%
yadexagxcax. R anagrg: Cori
ya Iratanxar Tupana r anagr:
Yangexg i ngma chor duxg nax
ngext nachianexcax nax
a naxchigagaxcax nax chox
ngm
yacuaxgx!anagrg. 2Natr
ga nma ga Fara r nanangx, r
5
anagr:
, r taxacca
chayangexg i ngma Iratanx i
duxg? Choma r tama nx chacuax
i ngma Tupana i nachiga pidexagx
chayangexg i ngma
Iratanxg anagr.
6R yematama ga ngunexgu r
Fara nanamu ga nor duxg ga
puracmax icuaxgx r yema
%
icuaxgx, r anagr: 7Ngma
Iratanx
puracex
noxrirx maxe nxna pex nor
ladryu! R
max! 8Natr t penamu
nax noxritama naxgc ya
ladryuexpx nax naxgx, r bai t
nanoxremaex ya yim uxma t
naxgc ya ladryu.
duxg i oex . R ngemacax
cax nacagx nax
a
nachianexcax nax ngm
nor Tupanax yanacuaxgxcax.
9R yexerac penapuracexx i
ngma duxg, r ngmagu
ipenachoxx nax tama Moich r
Arcax!
anagr. 10R yexguma ga yema
Faraar duxg ga puracmax
icuaxgx r yema naeruchig ga
%icuaxgx, r
%, r duxgmax nx
nayarxuge, r anagrg nx:
Fara r toxna naxga nax pemax
nx tixuxca
max pexna tanaxxcax per
ladryuxx. 11R uxma r pema
80
nayimaxmax. Natr
cx
penanoxremaexx i nor mu ya yima
ladryu! anagrg. 12R yexguma
ga yema Iratanxg, r guxma ga
Equtuanegu ng ninu nax maxne
nadaugxcax nor ladryu. 13-14R
guxma ga ngunexggu r yema
Faraar duxg ga puracmax
icuaxgx, r Iratanxx namu nax
noxriexpxtama ga ladryu
naxgaxcax. R nat tx nicuai xg
ga guxema Iratanxg ga
tmatanxmax icuaxgxe. R
anagrg tx: %
uxma r tama noxriexp
penanguxx ya ladryu?
anagrg. 15R guxema
Iratanxg ga tmatanxmax
icuaxgxe, r Faraxcax
tayardexag, r atagrg: Pa
Tor ex gacx txc ngemac
%? 16Mar tama noxrirx
toxcamax, natr tox
cumuama nax noxriexpxtama ya
ladryu tanaxx. R ng
tox nicuai xg i cur duxg. R
ngma cur duxngma,
Pa ex gacx atargg. 17Natr
ga nma ga Fara r tx nangx, r
anagr:
. R ngemacax naxcax pecag
a
nax nachianex nax ngm
per Tupanax peyarcuaxgxcax.
18! R
pexca
max r chanaxaxe i penax i
noxriexpxtama ya ladryu anagr.
57
81
yexguma Farax
tachoxgu, r Moich r Armax
tg itayangaug ga
nanguxgx. 21R namax nx
20R
yexguma ga Moich r
nayumx, r anagr Cori ya
Tupanax: Pa Corix r txc i
chixex naxcax cunguxx i aa cur
duxg? R ta ga nua
chox cumux? 23R yexguma noxri
cugagu Faramax chidexagu, r
nma r yexerac cur duxgmax
chixex nax. R cuma r taxuxma
cux nax naxme
cunanguxxeex cax anagr.
1R nma ga Cori ya Tupana r
Moichx nangx, r anagr:
uxma r t nx cudau i ngma
Faramax chaxx. Er nma r
ngmamare nayangexg i
chor duxg. R guxchax naxcax
changux
yangexgx. R ngmagagu i nma r
i chor duxg i
anagr.
8R
naixmenax.
nor naixmenax r xtapex
nananguxuchi. Natr guma Arar
naixmenax, r yema iyuxar
naixmenaxx nagag. 13
yemax nax nadaux ga Fara, r
ng nanataichiar maxx exe r
yema Tupana nx
ixuxrx .
78
Farachaxwa nagx
nayanguxuchi ga dex
14
82
r nagx nayanguxuchi. 21R nayue ga
choxni. R porac nanayixchichix ga
dex. R yemacax ga yema
Equtuanec
naxaxeg. R gux
r nagx nananguxuchi ga dex.
22Natr ga yema Faraar duxg
ga iyux, r yexgumartama nor
yumax nanaxg. R yemaac yema
Cori ya Tupana nx ixuxrx r
nma ga Fara r nanuama r ng
nanataichiar maxx exe r tama
ga yema Moich r Ar
namax nx ixux. 23R nma ga
Fara r nx nax nataxuraxmare ga
yema ngupetx, r napatacax
nategu. 24
taxtxcax r
guxma ga Equtuanecxg r nor
puchune nanaxx
nax yma naxaxegxcax.
Tupana r Faracax
cururug nangugxx
quingexgu, r t cururugmax
chanapoxcu i aa guxma i cuchixane.
3R taxt r cururugmax t
nimichix. R ngma r t cuxcax
nachchi, . R
cur ucapugu r cur ngrcaregu t
nachocu. R cur ngxeer ug i
ex gacgpatagu, r guxma i cur
83
duxgpatagu, gu, r
cur bat gu
t nachocu. 4R ngma cururug r t
cuxna niyuxgetan. R cur
ngxeer ug i ex gacgna r guxma
i cur dux,
anagr cux ya Cori ya Tupana. 5R
yexguma ga Cori ya Tupana r u
Moichx anagr: R namax
nx ixu i Ar nax natgtgu, r
natxacgtgu, r naxtaagtgu
%xmexcax ya nor
a t nachox i
naixmenax! R ngm
84
89
85
nor Cori ya Tupanacax nadaixcax i
naxnag anagr. 30R yexguma
Fara
Moich, r Cori ya Tupanana naca nax
cax ga muren. 31R nma
ga Cori ya Tupana r nanax ga yema
Moich naxcax icaxax. R yema
mureng r Farana r nor
ngxeer ugna r guxma ga nor
dux
mureng. 32Natr nma ga Fara r
, r tama
nayangexg ga Iratanxg.
Tupana r Equtuanecxar
naxnagcax daaweane nanguxx
1R
9
nax ngtama nataichiar
maxx eex cax nax yemaac tama
Moich r Arcax, yema
nma ga Cori ya Tupana Moichmax
nx ixuxrx.
Tupana r gux naryixx
13R
86
namug ga nor duxg r
nax nag. 21Natr nayexma ga tog
ga nx nataxurax x ma ga yema
Cori ya Tupanaar ore, r yemacax
du x g r nax nag. 22R yexguma
ga Cori ya Tupana r Moichx
anagr: Naxunagchacx nax
ngma gux r gux ma i
Equtuanegu nayiiix cax natgu i
du x g r nax nag r nanetg!
anagr. 23R Moich
naxunagchacx, r nma ga Cori
ya Tupana r nananguxx ga
duruane r mac r gux ga yema
. R yemaac gux ma ga
. 24R
yema gux r guma macg r
tama nayachaxchi. R taguma
uxgu yemaac porac gux
naryiiix
. 25R yema gux r
porac nanachixexx ga gux ma ga
ta .
R nanadai ga du x g r nax nag
r gux ma ga nanetg ga
. R gux ma ga naig ga
, r yema
gux max nab chacx. 26
nax yema ngupetx ,
natr yema Iratanx
yexmagx ga naane ga Goch
taxux ma ga gux yexma nayi r bai
.
10
87
Moich r Ar r
Farax, r
anagrg nx: Cori ya
Iratanxgar Tupana r cuxcax nua
namuga r anagr cux:
uxguxratta i nx curxox nax
choxna cug quinuxux? R yangexg
i chor duxg nax chox
yanacuaxgxcax!.
10
3R
1011
moxc r guma buanec ga
mung. 14R yema mung r
guxxx ga yema
nachixane.
, r
ngxgumarx .
15R ga axtane r munmax nanap,
,
. ma
ga nanet r nor o ga yaxgx
ga daux
ryix. R nataxuma ga nanet ga
ngext tx ga guxma ga
,
.
88
peyagag ta i pexacg! Natr i
ng
! anagr.
25Natr nma ga Moich nanangx r
anagr nx: Natr nma ya Cori
ya Tupana nanaxaxe nax tox
cuyagagxx i ngma toxna nax
ngcax r
tayaguxcax r ngmamax nx
ticuaxgxcax. 26R ngemacax i
ngma toxnag r t tayagag. R bai
na t nua nayax, er
ng
nax ngmamax nx ticuaxgxcax
ya tor Cori ya Tupana. R uxma nax
ngma nachianex,
r tama nx tacuax nax
ngexrxmax t nx ticuaxgx
ya tor Cori ya Tupana anagr.
nma ga Cori ya Tupana r
nanayexr ga Fara nax ngtama
nataichiar maxx ee
cax nax
yemaac tama yangexgaxcax ga
yema Iratanxg. 28
Fara, r Moichx anagr:
, r mea cugna nadau
cax! Er ng
chaux
anagr. 29R nma ga Moich
nanangx r anagr: Mar mea
nx quixu.
nua cuxanagr.
27Natr
naxpa ga nax
ga Fara
Moich r Farax anagr: Cori ya
11
4-5Natr
1112
89
Tupana r anagr cux: Yixc
ngxcx r guxtma i Equtuanegu t
. R ngxguma r t nayu i
ngma nane i nxraxx
Equtuanec. R cumax, Pa
Farax, r cune ya nxrax
inaxg r uxma t ta ngma nge i
a ta
ngm
nangu. R ngxgumarx t ta nayue i
guxma i naxnaxacg i yatx i
nxraxgx. 6R gux
xg r t naxauxe er
ngx ningeg.
yemaac ngx ningeg ga duxg, r
,
anagr ga Cori ya Tupana. 7Natr
ngma Iratanx ngxmagx i
naane r taxuxma i ngma chixex
.
nachianemare,
taxuxtma narngxtanx. R
ngmac, Pa Farax, r t nx pecuax
nax yim Cori ya Tupana nx
naxunetax i ngma Iratanxg r
tama i pex. 8R uma i aa
eer ug r chaux.
cur ngx
chopexegu
xgcma t choxna nacag,
nacaxp
r anagrg t: R pechox i nua
namax i guxma i cutanxg!
anagrg t. R naxpa i ngma, r
anagr ga
Moich. R yexguma nma ga Moich r
e. 9R
nanucma Farap
Moichx anagr: Nma i Fara r
, r ngemacax i nua
%
taxac i taguma nx idaux anagr.
petchiga
12
12
axx. R namax t penaxxbx i
puxeer ux . 9R bai i
xrax i ngma namachi r t ngxrax
rexna muxrax t pengx! R
guxma i namachi r naeru r naparag
r naxntag, r penagu! 10R
taxuxtma peyaxxx i per
moxcrux! R ngxguma chi
yaxxgu i ngma namachi r name i
noxtacma peyagu. 11R t peyange ya
per naixmenax, r meama
pengaxgcma r
pichapatuxgcma t pepaxax nax
penangxgx i ngma namachi. R
ngma chtax r Coriar petchiga t
. 12Er choma r ngma
chtax
chaxpet.
Equtuanecchayamax
ya yim nxraxc ya naneg r
nxraxx i naxnaxacg i yatx. R
t ngma Equtuanecxgx nx
chadauxx nax ngma namax
natupanax r yangear porax nax
. Er chomatama ya
i ngma
chaxx. 13Natr ngxguma yim
nagmax peyachaeguggu i per
, r ng chacuax
. R
ngxguma nx chadauxgu ya yim
nag i per , r t nx
chayamax
ya yim nxraxc ya pene i ngxguma
chanapoxcuegu i ngma Equtuanecx i
duxg. 14R pema r guxcma ya
taunecgu t penaxchiga i ngma
ngunex nax ngmac nxna
pecuaxchiexcax i ngma chtax i
nagu chanadai x i nxraxgx i
90
naneg i Equtuanecxg. 15R ngma
petchiga r 7 i ngunex t
penaxchiga. R guxma i ngma 7 i
ngunex
puxeer ux xicatama t pengxg. R
ngemacax i guxma i ngma 7 i
ngunexgu r tama penaxaxe nax
nangexmax i ngma
puxeer ux.
puxeer ux ngxe i ngma 7 i
ngunex
tx peta, anagr ga Cori ya
Tupana.
25R ng
ngma naane i Cori ya Tupana pexna
xchax ga yema pemax
inaxunetaxrx, r pema r t guxcma
ya taunecgu penaxchiga i ngma
petchiga. 26-27R ngxguma pexacg
t pexna caxgu r ta
i ngma pexchigax, r pema r t
penangx, r apergg t: R aa
naxna r tayamax naxcax i Cori ya
Tupanaar petchiga nax ngmac
nx icuaxgxc ax. R yexguma
nadaiaxgu ga Equtuanecx naneg ga
nxraxgx, r nx naxpetmare ga
yema Iratanx
yexmagx, r taxuxma nimax. R
yemaac ga tatanx
anagr ga Moich. R yexguma ga
yema Iratanxgar ex gacg r
axtanegu nanangcuchig, r Cori ya
Tupanax nicuaxxg. 28R u
12
91
, r nanax ga yema Cori ya Tupana
Moichmax r Armax nx
ixuxrx.
Nayue ga Equtuanecx naneg ga
nxraxgx
ga yema
Iratanxg, . R
600,000
nayexmag.
ngexg r buxg ga tama ixugx. 38R
ma ga tog ga
duxg, r nayagag ta ga nor
. 39R yema nax
nangechicagx
nor nata namexg, yer ga
Equtuanecxg r nachix
. R yemaca
puxeer u x
puxeer u x ga
. 40R 430 ga
nayexmagx ga Iratanxg. 41R
yematama ngunex ga nagu 430 ga
nachixx ga guxma ga
Cori ya Tupanaar duxg ga
Iratanxg. 42R nma ga Cori ya
Tupana r yema chtaxx naxuneta nax
namuxxc ax ga nor duxg ga
. R yemacax nanaxaxe nax
guc ya taunecgu naxchigagaxc ax
1214
gu i ngma ngunex,
nax yemaac nxna nacuaxchiexc ax ga
uxc Cori ya Tupana nanguxx eex ga
.
uxc t nanaxchiga i petchiga
43R
13
17R
92
ga e. Yer nma
Iratanxg r chi yema
Piritutanxgmax ng nadai xgu, r
ngrchi yemacax Equtuanecax
. 18R yemacax ga Tupana r
yema nama ga Mr ga Dauchixanacgu
idaxguama namax nayaxegu uxmata
yema nachianex. R nma
ga Iratanxg r oma churaragrx
nachoxxgu. 19R nma ga Moich r
nayana ga Ychechinaxg, yer Yche r
naeneegna naxga ga nax yanaxc ax ga
naxchinaxg ga yexguma t
xgu. Yer nma ga
Yche r nayax nax Tupana r aixcma
t nanguxx eex ga yema Iratanxg
. 20R nma ga
Iratanx%, r
Etgu nayapeg ga ngext yema
chianex xgx. 21R ngunec r
gu
yema Iratanxgx nixmc r
nape nax
nacuaxgxc a.
xemagu nayaxmc nax
nangonexc ax. R yemaac nx
natauxcha ga ngunec r chtac nax
. 22R yema caixanex r
nape, r yema
xema r nayabixma ga chtac.
Mr ga Dauchixwa nicho ga
Iratanxg
14
5R
nma ga Equtuanear
ex gac r nx
nax yema Iratanxg r mar
93
. R yemacax ga nma ga
eer ug r
Fara r nor ngx
%, r anagrg
ngmax: Txc nx ingexgx i
ngma Iratanxg nax ngmac
taxema tx puracexc ax i uxmax?
anagrg. 6R yemacax ga Fara r
yexgumatama nor duxgx namu nax
namexxc a
%ne. R nayagag ga
guxma ga nor churarag. 7R
nanamexx ta ga 600 ga nor
ne. R
nat nayexma ga nor churaragar
e ga guxma ga
ne. 8
Fara nx nax nadaux ga uxc
Tupanaar poramax nachoxx ga
Iratanx, r
yema Iratanxningchigama. Yer
ga Tupana r nanayexr nax yemagu
c ax ga Fara. 9R nmag ga
Equtuanecxg r guxma ga nor
%gmax r nor
%%
nanggx ga yema Iratanxg. R
Mr ga Dauchixcutgu nx
inayangaug ga yema yapegxgu ga
Piaxruar ngaicamagu ga Baachefar
toxmaxtagu. 10R yexguma yema
Iratanxg r yxgu nx nadauggu
ga Fara r nor churarag, r nor
, r porac
namue. R Cori ya Tupanana nacag
eex c ax. 11R yexguma
nax nx nangx
14
ngexta tataxgxc ax? R txc ngex
%? R txc
cugax? 12R yema
% tixugex ga
: R
ntama ega Equtuanecxax
. R narmemae tox nax
nor puractanx r tama
nux nachianexgu nax tayuemarex
anagrg. 13R yexguma ga Moich
r nanangx r anagr nx:
Taxucaxma pemue! R mea
iperchomare r naxcax perdaun nax
uxc pex t nax napoxx ya Cori ya
Tupana! Er ngma Equtuanecxg i
uxma nx pedaux,
nx pedaug. 14R pema r taxucaxma
pexogaxg! Er nma ya Cori ya
Tupana r t pex napox anagr.
15R yexguma ga Cori ya Tupana r
Moichx anagr: Txc chor
eec ax cuca? R martama nax
ngx
cuyumxx! R c namu i ngma
Iratanxamax! 16R cuma
r nayaxu ya cur naixmenax, r
mrchixtgu naex! R ngma
nax ngmac ngma Iratanxg r
paanexxc ax. 17R
choma r t chanangexr i ngma
Equtuanecxg nax tama pega
c a
yangxtanxc ax. R ngmac t
chanangoxexe i chor pora. R pema t
nx pedau i ngma namax ngupetx i
Fara, r guxma i nor churarag i
, r ngma nor
, r ngma
i crugu
e
. 18R ngxguma Farap
1415
guxma i ngma nor churaragpe
chaug chaexgu nax uxc chaporax,
r nma i Equtuanecxg r t nx
nicuaxchitan nax aixcma Cori ya
anagr. 19R
yexgumatama ga yema Tupanaar dux
x r yema caixanex ga noxri
etanchirx r
Iratanxp
%. 20R
yemaac ga yema caixanex r
Equtuanecxg r Iratanxgar
achate%. R yema
ngxm
Equtuanecxgcax r nanaxanexx
natr Iratanxgcax r
nanangonexx. R yemaca
Equtuanec
Iratanxgx iyangaugx ga yema
chtaxgu. 21R yexguma ga Moich r
mr-tgu naexchacx. R nma ga
Cori ya Tupana r yema chtaxgu r
xx
uxmata
yangunexmare. R yemaac ga yema
mr r taxregu niyauxyexchix. R
yapayechitamaxx ga mr. 22R
yemaac paanex ga
Iratanxg, yer taxregu
niyauxyexchix ga dex. R
naxmachate,
ta%rx
to
dex. 23R guxma ga churarag ga
x r yema churarag ga
r
Iratanxnangg uxmata yema
mr- ar ngx. 24Natr
yexguma mar ngunetx,
r nma ga Cori ya Tupana r yema
caixanex ga xemarx
94
Equtuanecxgar churaragx
. R nanatoxg nax
ngmaxtama nanuexc ax. 25R yema
r
nayichcug, r ngechcuc axtanegu
nitgmare. R yemacax anagrg:
%! Er Tupana r
ngma Iratanxg
r tamax nanu i yixema anagrg.
26R yexguma mar guxma ga
Iratanxg ingugu, r Tupana r
Moichx anagr: c ngma
mr-ar dextgu naexchacx nax
ng
chixc ax r ngmac ngxma
nayi xc ax i ngma Equtuanecxg
%!
anagr. 27R nma ga Moich r
yema Tupana namax nx ixuxcma
nanax. R mr- ar dextgu
naxuchacx r yemacax ga moxc
nax yangunex chix
ga dex. R yemacha
nibuxmcha ga Equtuanecxg.
Natr yexguma ng yabuxmxgux, r
mr-ar dexmax narbuxmama, r
yexma nayi. R yemaac Tupana yexma
mrgu nanayixx ga yema
Equtuanecxg. 28R yexma nayi ta ga
nor crug, r nor churarag ga
x , r guxma ga yema
churarag ga ichox
nax Iratanxnanggxc ax. R
guxma ga yemag r yexma nayue r
taxuxma nayax ga yexguma ngna
.
1R yexguma ga Moich r
yema Iratanxg r Cori ya
Tupanax nicuaxxg namax ga aa
15
1516
95
: Choma r t
chicuaxx ya Cori
er nx narporamae i tr uang r
ngemacax mrgu nanayixx i ngma
. 2Corix
nax chicuaxxca
naporaxeex r
chox namaxeex .
r ngemacax
guxgutma nx chicuaxxecha. R
, r
ngemacax guxgutma chanataxx.
Dex i xchixchiga
r yema Iratanxgmax
yema Mr ga Dauchix
nachica ga chianex i Chgu gax
. R tomaepx ga ngunex
tama dexx inayangaug. 23R yexguma
, r yexma dexx
22Moich
guxma ga Iratanxg
%. R
yema chianex ga Chgu gax
nangug. R ngma chianex i Ch, r
El r mamachate
nangexma. R yexguma yma
16
1R
1617
tauemacar ngx ningeg ga
x. 2R yema
nachica ga chianex i Ch
guxma ga yema duxg r
Moichmax r Ar%
nanuex. 3R anagrg nx:
Tupana r noxtacma Equtuanegu tox
nadai x. Yma r buetareg ga
%%%
tartog r meama tachibe, natr
pema r nua nachianex
pegag nax taiyamax nux tox
pedai xcax anagrg. 4R
yexguma ga Cori ya Tupana r
Moichx anagr: uxma r t
chanax nax na naxcax charyi xeex i
. R nma i
duxgu r
nax nayauxgxcax i
ngcax ingux. R
ng chax i ngma
duxexna
tama anagr.
96
Tupana r tx namu nax irngex i
moxar ngunexgu. Natr ngma nax
irngex r naguxicatama
ca. R ngemacax name
uxmatama penax i ngma
x r penamuxra i
ngma per na i pemuxrachax, r
namax penguxg i guxma i ngma
pex yaxx per moxcrux
anagr. 24R yema Moich namax
nx ixuxrc nanaxg. R
namax nanguxg ga yema nor na
ga yaxgx nor moxcrux. R
yemaac tama nx niyixe r tama
nx nixxmix ga yema nor nag.
35R 40
Iratanxg ga manmax
% uxmata naane ga
Cana.
guxma ga Iratanxg
r nachox
nachica ga chianex ga Chgu gax,
namax nx ixuxrx.
r xi ga nachica ga Red
nangug r yexma napeg. Natr
yma r nataxuma ga dex nax
duxcax. 2R
17
1R
17
97
yemacax Moichmax narxutagag r
anagrg: c tox ixaxegxx i
uxmax! anagrg. R yexguma ga
Moich r nanangx r anagr:
Txc chomax perxutagag? R
txc Tupanax pexg? anagr.
3Natr nma ga duxg r nita
r yemacax Moichmax
narxutagagama r anagrg:
Txc ga tox cugaxx ga
? Exna ta%
cudai xca%
toxocg r toxnag? anagrg.
4R
17, 19
Tupana r anagr Moichx:
Chanaxa
cunaxmat i aa daichiga nax
guxguma ngxg nxna
cuaxchiexcax. R namax nx ixu
ya Yochu nax choma r t
ichayanaxoxx i ngma
Amalxtanxg! anagr. 15R
nma ga Moich r yexma nanax ga
% r Cori
ya Tupana r chor cuaxrux
axgu nanaxga.
Iratanxg r Ma
Chinawa nangug
1-2R yema Iratanxg r
nachoxgu r dxa Red
nangug r yexma nayapeg. R yma
%ma
chianex. (R yima
ma%.) R
yexguma r mar tomaepx ga
nachoxx.
toxmaxtagu napeg. 3R guma
ma ga
Moich nax yexma Tupanamax ng
nangaugxcax. R guma ma
% r ax
nx: R aatama orex namax ixu
i ngma Iratanxg i
Acbutanxg!: 4R pema r mar
nx pedau ga yema
Equtuanecxmax chaxx r uxc
chaugx chagagx oma
igaxrx.
5R ngxguma aixcma gux
peyanguxeex gu i
19
98
ngma pemax ichaxgax, r guxma i
nachix
icharngxeex , er guxma i aa
. 6
chor orear urug i chope
dux,
chor duxg i chaugaxicatama
.ma i aa
cumax nx chixux r namax nx
ixu i ngma Iratanxg! anagr.
7
ga guma ma
nanangutaquexexexe ga yema
Iratanxgar ex gacg. R namax
nx nixu ga guxma ga yema ore ga
Tupana namax nx ixux. 8R
yexguma ga yema Iratanxg r
nangxg r
anagrg: T tayanguxx i
guxma i ngma Cori ya Tupana tox
mux anagrg. R nma ga
Moich r Tupanamax nx narxu ga
yema Iratanxgar ngx. 9R
nma ga Cori ya Tupana r anagr
Moichx: Dcax, cumax nx
chixu, i
pamemax chaex
nax ngmac i ngma duxg r
chox cax nax cumax
chidexax r ngmac guxguma cux
yaxgaxcax anagr. R nma ga
Tupanamax nx nixu ga yema
duxgar ngx. 10R nma ga Cori
ya Tupana r anagr Moichx:
c, namax nx yarxu i ngma
duxg nax ng yamexgxcax i
uxmax r mox nax ngmac chox
yacuaxgxcax! R name i ng
niyauxgchirug. 11R c ng
19
99
namexg naxcax i paxmaacar
ngunex, er ngma ngunex
nagu ya yima ma
China napema i ngma
duxg. 12cuaxrug i
nor guxma
nax tama nachopetxcax i duxg!
R namax nx ixu nax tama nagu
ya yima ma, r bai t ta
nxna nangaicamagx! Er guxma ya
yxema nxna ngaicamaxe r t tayu.
13R yxema ma
taxetma tx pingg, natr
%%
tx pimaxgx.
x e
nax,
penamaxx. Natr nma i duxg r
ngxguma mar nx
yacuex i carnruchatacure, r mar
name nax yima maneca
anagr. 14R nma ga Moich r
ma
duxgx yaxucuxegxcax nax
uxc Tupanax yacuaxgxcax. R
nma ga duxg r ng
niyauxchirug. 15R nma ga Moich r
anagr nx: Peg pimexg
naxcax i paxmaacar ngunex! R
naxpa i ng
pexmaxmax pemax! anagr. 16R
yexguma noxri yangunegu ga
paxmaacar ngunexgu r
naxmacane r niduruane.
ga caixanex ga pamemax guma
ma.
tagax ga nacorntagaraxx yma
, r yexguma yemax
ga duxg r mumax niduxrue. 17R
napegxx%
nax Tupanax yadaugxcax. R guma
ma%.
guxma
China r narcaxi yer Tupana r
%. R yema
caxix
. R yexgumatama ga guma
ma%xcx. 19R
yema naga ga nacorntagarax r
yexerac nitagachig. R nma ga
Moich r Tupanamax nidexa, r
nma ga Tupana r nanangx. R
yema naga ga Tupana r oma
duruanexrx . 20R nma ga Cori
ya Tupana r yexerac ma
Chinatape, r yma
Moichcax naca nax naxtagu
cax. R nma ga Moich r
. 21R Cori ya Tupana
r anagr nx:
namax nx ixu i duxg nax tama
cax i ngma
cuaxrux i pexx! R tama
chanaxa nax
chox nadaugx, er ngxguma chox
18R
1920
ga Cori ya Tupana r anagr: c
uk%!
Natr ngma chacherdteg r ngma
duxg r tama chanaxaxe i nx
nachopet i ngma cuaxrug nax
chauxcax, er t
%
anagr. 25R nma ga Moich r
gmax
nx nixu ga yema Tupana namax
nx ixux.
Ngma 10 i Tupanaar mugchiga
20
1R
100
changecha, r t nx changecha i
1,000 expxcna
yamuxgu. 7
cunaxuxuchi ega taxacr chixex
cuxxgux! Er choma ya cur Cori ya
chaxpetmare
nax tx chapoxcux ya yxema
chaugamax tg ipoxnetaxe ega
taxacr chixex taxxgu. 8R nxna
nacuaxchi i ngma ngchigaar
ngunex nax chaux
caxicatama nax
cunaxxchixcax! 9R 6 i ngunexgu
i guxma i cur
purac i cuxxchax. 10Natr ngma
nor 7 i ngunexgu r t icurng r
nagu t chox quicuaxx. R
taxuxtma taxacr purac nagu cux i
ngma ngunex, ,
cuxacg, g,
taxg, nag r
ngma dux i to i
nachixanecx i cuxngxmax!
11Yer choma i Cori ya Tupana r 6 ga
ngunex ga
ga naane, r oma ga naane r
tax ga mr, r guxma i ta
ngxmagx. R u ga
nor 7 ga ngunexgu. R yemacax mex
namax chaxuegu ga yema ngunex, r
cuxna chanachuxu nax nagu cupuracx.
12R tx nangechax ya cunat r cu
nax ngmac namxc ax i cur max i
aa naane i choma i Cori ya Tupana
cuxna chaxx! 13
cumeta! 14R cuma nax cuxxmagx
r cuxtegx
nai i nge rexna nai ya yatmax
xa!
cumax! 15xta
16 quixu i
cumcchiga! 17
2021
101
exe ya cumcpata,
cunangchax
rexna naxmax, rexna nor
puractanx, rexna naxtax, rexna
, rexna nor burug, r bai
i ta! anagr ga
Tupana.
Nma ga Iratanxg r
Tupanax namue
21
12R
Tupana r anagr
Moichx: Tex ya
tmamcx imxe r tma r ta
2124
naxtan. R ng
tapi xeeg u, r pi xeem
ax t ta tx
naxtan. R ng
tanacuai xcagu, r cuai xcamax t ta
tx naxtan.
22
5R
ngxgumachi tex
tmaxnag ngranegumare
muggu nax ngextmare nachibexcax
r ngmagagu toxgu
yachibegu, r yxema nor yora i
ngma naxnag, r tanaxaxe i
tanaxtan namax i tmanetar o i
rmemaex. 6R ngxgumachi tex
ta
ngxma
yaxaegu i tmaar nanetg i mar
idaux, rexna ngexacax rxgx, r
yxema yaguanexe r tanaxaxe nax
nor yoraax tanaxtanx naxcax i
ngma tmanetg nax taguxcraxx.
nx
icuyangauxgu i cur uanar
exna nor bru iyartaxux, r
cunateguxx. 5R
23
4Ngxguma
102
tama name i nx cuxo nax nx
eex i ngma cuxchi aix. R
curngx
ngxguma chi nx cudauxgu i nor bru
%ngxma yangux
exe nax cunanugx i
r nx rngx
ngngxmax!
6R ngx i ngear
dirux ex gacpe
cumax mexgu, r tama name i
cunatopet i ngma guxchax. 7R nx
rxo nax doramax cunaxuxx
dux! R tama name i natcaxma
cugagu nax yamax i
taxuxma i chixex x. Er choma r
chaxpetmare i ngma
dux nax tayux. 8R
cuma nax e , r tama name
cunayauxtan, nax
c ax ega taxacr
guxchax cuxyamexggu. Er
ngma ex gac i nayauxtanx, r
inayacux i ng, nax
tama nx nacuxc ax i duxg, r
e ya taxuxma
ngmac ya yxema dux
i chixex chirxe, r nitmaguchi i
ngma chixex.
19R
Tupana r aixcma
Iratanxgmax inaxga
24
3R
nma ga Moich r
103
Iratanxg r namax nx nixu ga
guxma ga yema ore ga Cori ya Tupana
namax nx ixux. R nmag ga
Iratanxg r gux
Moichx nangxg r anagrg:
Ngmac t tayanguxx i guxma i
ngma mug i Tupana tox mux
anagrg. 4R nma ga Moich r
nanaxmat ga guxma ga yema ore ga
Cori ya Tupana nx ixux. R moxc
paxmama narda r ma
%.
R 12 ga nutamax nanax nagagu ga
yema 12 ga Iratcumg. 5R u
nanamu ga uxre ga ingextx ga
Iratanxg nax nadaiaxcax ga
r Tupanacax nax
naguaxcax. inanaexg
. 6R nma ga Moich r
ngxgu nayabaye ga guma nag. R
% r uxre ga
naxpgu nanabacu. R guma naiar
ngx r marear guchicax namax
namaxcu. 7
ga yema popera ga Tupanaar ga nagu
matx, r yema duxgcax tagac
nx nadaumat. R nmag r
anagrg: Guxma i ngma Cori ya
Tupana nx ixux r aixcma t mea
tayanguxx anagrg. 8R
yexguma ga Moich r nanayaxu ga
guma nag ga tog ga naxpgu
nabacuc r gumamax duxgx
nimacutan, r anagr: uxma nax
pexna naxx i nor mug r daa nag
cuaxrux nax aixcma
i guxma i ngma Cori ya Tupana
pemax nx ixux anagr.
24
Moich r ma
12R Cori ya Tupana r anagr
Moichx:
daa ma
a chox nanguxexe! Er t cuxna
ngm
chanax i nutataching i chor mug
r ucuxeg nagu chaxmatx nax
ngma Iratanxgx
nangexxcax anagr. 13R
nma ga Moich r inachi r guma
ma
%
Yochu. 14R nma ga Moich r yema
Iratanxgar ex gacgx
anagr:
tox penanguxexe r uxmatta pexcax
! R Ar r ru r t pemax
nux narcho. R ngxguma chi tex
guxchax tx nge
i Armax r rumax nx tixu
anagr. 15R yexguma yema orex
%, r nma ga
Moich r guma ma.
nayadx. 16R
Cori ya Tupanaar ne r guma
ma. R 6 ga
ngunex r yema caixanex nayadx
ga guma ma. R yema nor 7 ga
ngunexgu r nma ga Cori ya Tupana
r yema caixanexcax naca.
17R yema Cori ya Tupanaar ne r
yema Iratanxgcax nango
guma ma%
nachuchitaeru.
rx . 18R
guma magu
nayaxcu. R yma nayexma ga 40 ga
ngunex r 40 ga chtax.
25
25
duxcax!
9
changexmane, r guxma i nor
ngmaxg r t ngma cux nx
chadauxxc cunax.
Ba i Tupanaar mugchix
10
acchianaxca,
mtru r centmetru i nor max r 65
centmetru i nor tachi, r
104
ngxgumarx ta 75 centmetru i nor
mchane! 11R nax%
natxma!
ngxgumarx t ta irumax
cunatxne.
irumax cunaxegubera. 12R nax
i gmc i bochicux i irunaxcax, r
! 13R
ngxgumarx ta nax ya taxremenax
ya nai ya acchianaxcax, r u
irumax yatmenax! 14R yima
ngma ba i
bochicuxyaexg nax
yimamax nachxnagxcax i ngma
ba! 15
. R ngma baar
bochicux
nangexmagecha. 16R ngma bagu
ngma nutataching i
nagu naxmatx i ngma mug i t
cuxna chaxx! 17R
naxt ax i irunaxca! R nor
ma10 centmetru
, r nor tatachin r 75
. 18
cunaxxchi i taxre i
xchicnax i ixpextx i nor
pengxmax i ngma
batax. 19R ngma
xchicnax i ixxpextgx r
naxt a. R
xipe
r ngma to r nor tope
nangexma. 20R ngma taxre r t
ngar toxma. R
naxt atgu t nardaun. R yima
naxpext r t nayadx i ngma
naxt ax. 21R ngxma bagu nanucu i
ngma nutataching i chor mug
nagu matx! R u
2527
105
t ax! 22R ng
changexmax i naxt a
ngxngma taxre i
xchicnax i ixpextx. R
% chixux i
ng
nangexma i tomaepxchig i
nachacg.
ar nuchicax
Tupanapatachiga
23
acchianaxca! R 90
max, r 45
centmetru i nor tatachin r 65
centmetru i nor mchane. 24R
irummax t cunattachin, r
irumax t cunaxegupechin. 25R
ngma mecha r t cunaxbera i
7
tatachin i ngma naberag. R ngma
%
cunaxegubera. 26R nax i gmc
i bochicux i irunaxcax,
! 27R ngma
naberax
nax ngyaexgxcax ya yima
rux. 28R
ngma nor ngetaxrux r nai ya
acchiamena%, r gux
ngxgumarx
irunaxcax i pomx! R
ngma nachipat r namenax r
31R
26
1c nax ya chopata i 10
tachin i mex i lnuchiar
mutachinx! R ngma lnuchi r t
nadaunta r nayauxnta r
naex ranta. R ngma lnuchimax t
cunamutachin, r taxre i
xchicnaxg t nagu cux.
chenaxcax
27
1%
27
gmcpexx
r ngma r t nax
cunaxxchi. %
cunatxne i gux. 3R guxma i
nor ngmaxg i ngma mareaar
guchicax chenaxca.
R ngma nor tanimacapg r
ngma nor prag, r nor
yauxmexpg, r ngma nor
choxbrug, r ngma naxtaxmx r
chenaxca.
Tupanapataar xtchiga
9R
106
naa r
ngxgumarx ta 22 ya mtruar ngx
namax i lnuchi i
mutachinx. 14R ngma
naaxtpe
x r ngma i nor cuchicaar
7
cupoxegux namax i lnuchi i
mutachinx. R 3
caxtag r naxmag. 15R ngma
ngxgumarx ta r 7
cupoxegux namax i lnuchi i
mutachinx. R 3
caxtag r naxmag. 16R ngma
naaxtar x r 9 ya mtru nagux i
lnuchi i mutachinx . R ngma
x r naxchiru i dauxraac
ex charax, r naxchiru i
dauxracharax, r naxchiru i
daucharaxnaxca. R ngma r
t mea penaxmatchara. R 4
ya nor caxtag r naxmag i ngma
ax. 17R guxma i naaxtar
caxtamachenaxca.
R ngma nor caxtagar Baal
%ne r
dirumnaxca. 18R ngma
naaxt r 45
max r 22 ya mtruar ngx
nor tatachin. R nor poxegux r 2
ya mtru r 25
mchane, r lnuchi i
mutachinxnaxca. R ngma
nor caxtagmachenaxcax
. 19R guxma i chopataar
ngmaxchenaxca.
R ngma nor poxeguxtx nagu
ngagx, r naaxtar poxeguxtx
nagu ngagx chenaxcax
2730
107
. 20R namu i ngma Iratanxg
nax orbuar chx cux
nangegxcax nax ngmac guxguma
yanaigxcax i chopataar omg! 21R
nma ya Ar
nadaugx i ngma omg, nax
ngmac guxma i chtax chope
nanaigechaxca
chopata. R ngma ba i mugchar
tyepe
inanaigechax i ngma omg. R aa
mu r chanaxaxe i guxgutma
ngma Iratanxg r nataag nagu
.
Chacherdtegchiruchiga
1R chor puraccax nx
naxuneta ya cuenex ya Ar
r naneg ya Nadx, r Abi, r
Ereach, r Itam!
chopex
nachoggx. 2R cuenex ya Arax
%! R ngma
xg nx
nacuaxgx nax aixcma choma chor
purac i nexcax nx chaxunetax.
28
3R
29
38gu
ngxgumarx ta nax
i pumratexear guchicax
chianaxca! 2R
nor max r nor tatachin r t
30
1R
3031
, r 45.
R nor mchane r 90 centmetru t
. R ngma nacapexeg i ngma
pumrate
cunaxxchig. 3
ng%
ngma nor gmcpe
irumax t cunat. R irumax t
cunaxegupechin anagr ga
Tupana.
chenaxcaxchiga
17R
31
1R
108
3-5R
Ngchigaar ngunexchiga
12R
3132
109
natr ngma nor 7 i ngunexgu r
nagu t iperngg r chauxcax t
penaxxchi. R tex ngma
ngunexgu puracxe r t tayu. 16R
ngemacax i pema i Iratanxg r
penaxaxe nax penaxaurex i ngma
ngchigaar ngunex er ng
chor ga i guxgutma nxna
pecuaxchiex. 17R ngma ngunex
gutma tr cuaxrux i
yigmax ixx i pema i Iratanxg
r chomax. Yer choma ya per Cori ya
Tupana r 6 ga ngunexgu
chayanguxx ga nax chanaxx ga
i naane r oma i naane. R
yema nor 7 ga ngunexgu r nx
charchau ga nax chapuracx, r
icharnganagr ga Tupana.
Nutataching i Tupanaar
mug nagu matxchiga
irunaxcax i wocaxacchiga
32
1R
nanangx r anagr: c
pexmaxgna r pexacgna penade i
ngma naxmaching i irunaxcax, r
nua chaux! 3R guxma
ga yema ngexg r nanachox ga
naxmaching ga irunaxcax r
Arx. 4R nma ga Ar
r nananutaquexe r nanadexx ga
yema naxmaching ga irunaxcax. R
%
nax. R
guxma ga duxg r tagac
anagrg: Pa Iratanxgx, r
cux nguxuchixc anagrg.
5R yexguma yemax nadauxgu ga
Ar, naar
guchicax naxtagu ga yema
nax. R u
tagac anagr: Mox t Cori ya
Tupanagagu tataxg anagr.
6R moxc ga paxmama r nardag
r Tupanacax nanadai r nanagu ga
carnrug nax yemaac Tupanape
ng yamexgxcax.
ga duxg r nartog nax
nachibexcax r naxaxegxcax, r
u
nataxgxcax. 7R yexguma ga Cori
ya Tupana r Moichx anagr:
c, ! Er ngma
cur dux
cunguxxeex r mar chixexgu ng
nayi xexe. 8R paxama nx
inarngmae ga yema namax nx
chixux cax. R
ngca
nax i iru i dexex,
r uxma r nx nicuaxxg r
naxcax nanadai r nanagu i naxnag,
32
r ngmax anagrg: Pa
Iratanxgx,
nguxuchix,
anagrg anagr ga Tupana. 9R
anagr ta ga Cori ya Tupana
Moichx: R meama chanangug i
aa duxg r nx chicuaxchi nax
x. 10R uxma r
tama chanaxaxe i choxna cuchog er
%%ngma
duxg r noxtacma t
ichayanaxoxx.
chanangoxexe ane i
porax anagr. 11Natr nma ga
Moich r aa dexamax Cori ya
Tupanax narngxmxcha: Pa
Corix txc porac namax cunu i
ngma cur duxg ga cumatama cur
poramax cunguxxeex ga
? 12R ux c
icunaxchicax i ngma
Equtuanecxg nax chixri cuchiga
yadexagxcax r agx: R Tupana
xexe i
Iratanxg nax ma
nadaiaxcax r iyanaxoxxcax i
, anagrg t? R
ngemacax tax i cunux, r nagu
i nor chixex i ngma cur
duxg! 13R nxna nacuaxchi ya
yim cur du ya Abra, r Icha, r
Ira ga Acbugu gac! R
%
cunaxuegux nax nx curngxeex
r acux: R t nx charngxexe i
xtagrx, r
guxma i aa naane i pemax
chaxuegux
gux, acux anagr ga
Moich. 14R nma ga Cori ya Tupana
110
%
ga nor duxgmax naxxchax.
15
ma%
taxre ga nutatachin ga nor
gux% namax ga
Tupanaar mug. 16R nmatama ga
% ga yema taxre
ga nutatachin, r naxmatx
namax ga yema nor mug. 17R
guma Yochu ga Moichmc ga
namax ma, r
yexguma duxgx
yaxixcha, r Moichx anagr:
Nx xg cuxcux r
oma ng nadai xrx i
ngma napegxanagr.
18Natr nma ga Moich r nanangx
r anagr: Ng
, r tama ngma nax
naporamaegxca, r tama ngma
nax naturamaegx.
ngma
nx anagr. 19R
yexguma nma ga Moich yema
napegx, r nx nadau
nax, r nx
nadau ga nax napetaegx r
yaxchitanx ga duxg. R
yemaca
numax inayachi x ga yema taxre ga
nutatachin ga Tupanaar mug nagu
matx. R ma
. 20R u
ga Moich r nanayaxu ga yema
na%
nayataxcuchi.
yagauuxmata
naxtexemare. R yema natexe r
u
111
Iratanxgx
naxaxegxcax. 21R Arx anagr:
Taxac cumax nax i aa duxg
r ngemacax i aa tax i chixexgu
cunayi xeex ? anagr nx. 22R
nma ga Ar r Moichx nangx r
anagr: Pa Chor Corix tax i
chomax cunux! Cuma r meama nx
cucuax i aa duxg nax nor me
nax chixex naxgx. 23R
nmag ga duxg r anagrg
chox: nax tox
nax nax namax tatupanax cax, er
tama nx tacuax nax taxac nx
petx i ngma Moich ga
gaxx!
anagrg chox. 24R yexguma ga
choma r chanangx, r achagr:
R yxema tx nangexmaxe i iru r
c tanaxxchi , achagr. R
nmag r choxna nanaxg ga nor
irug, r choma r chayagu. R
ga aa
nax anagr. 25R
nma ga Moich nx nadau ga yema
duxg ga mar nax
nangupetxchix ga naxnear
ngcha ga chixex nax naxgx, r
yemaac nor uanax
nanatauxchaxx nax nx nacugex,
yer ga Ar r tama aixcma mea
nxna nadau. 26R yexguma ga Moich
r napegxar cuchicagu nachi r
anagr:
gxe r nua chaux!
anagr. R guxma ga Lebtanx
nax. 27R yexguma ga
Moich r yema Lebtanxx
anagr: Tr Cori ya Tupana r
anagr pex:
32
pemax r penayaxu i per tara, r
ngma duxg i noxrtama ngcha i
chixex gxx
ngma duxg
exna pemcg
exna per ngaicamagu pegx
!anagr. 28R yema
Lebtanx r nayanguxg ga yema
Moich namax nx ixux, r yema
ngunexgu r nayue ga 3,000 ga
yatg. 29R yexguma ga Moich r
anagr: u
, er penax nax
penadai x .
R uxma i nma ya Tupana r mex t
pemax naxuegu anagr. 30R
moxc ga Moich r duxgx
anagr: Pema r porac chixex
pexg. R u
ma
chayacaxcax r mar pex nx
iyanangma i ngma chixex i pexx
anagr. 31R yemacax ga Moich
ma. R
Tupanax anagr: Aixcmaxchi i
ngma duxg r poracxchi
chixex naxg er ngcax nanaxg i
nax i irunaxcax nax
namax natupanaxgxcax. 32R
ngemacax cuxna chaca r cux
nx
cuyarngmaxcax i ngma nor
chixex. Natr ngxguma tama nx
nx icuyarngmagux r noxtacma
nap i ng
popera i nagu cuxmatx! anagr.
33Natr nma ga Cori ya Tupana r
nanangx r anagr: Yxema tama
3234
ngma chor popera
anagr.
33
12R
15Natr
112
Ngma uxma nx quixux r t
chanax, er cugu chayax r mar
cumax chatax.
ngma cumax nx chixux
anagr ga Cori ya Tupana. 18R
yexguma ga Moich r Tupanax
nacaax r anagr: Pa Corix,
chanaxaxe i chox cug cuex nax
nx chadauxcax i ngma cur mex
anagr. 19Natr nma ga Cori ya
Tupana r Moichx nangx r
anagr: uxma r t cux
chanaex nax uxc
chamecmaxchix r cupe
chaug chixu. R choma r t chox
tangechatmxg ya yxema
maaxexe. R t tx
charngxexe
charngxeec haxe. 20Natr cumax
nx
,
anagr. 21R anagr ta ga
Tupana: Dcax, nua chaux
. R c
yima nutatgu nachinag! 22R
a chaxpetxgux, r
ngxguma ngm
yima nutaar xmaxgu t cux
chimucuchi. R choxmexmax t cux
charttax uxmatta changupet.
23R ng
chauxcaxex cudauxcax. Natr
cudau anagr.
Ngexwacaxx i nutataching i
Tupanaar mug nagu matx
34
1R
34
113
i ngma nanoxriraxxtama, nax
ngmagu chanaxmatxcax i ngma
chor mug ga yema quipuexxgu
chaxmatx! 2R ngxgumarx ta
cug namexx nax mox paxmama
cama
ya China! R ngma yexerac
a
nachuchitaerum
chopecax! 3R
! R tama
chanaxaxe nax tex nxna
ngaicamax ya daa ma,
carnrug,
chanaxaxe nax nor ngaicamna max
nangxgax anagr ga Tupana.
4R nma ga Moich r nanax ga
yema taxre ga nutataching. R
moxc paxmama r nanade ga yema
%
ma,
yema Cori ya Tupana namax nx
ixuxrx. 5R nma ga Cori ya Tupana
Moichmax yma nayexma, r
nagax nixu. 6R Moichpe
naxpet r tagac anagr:
. Chomax r
.
mecmaxchic, r ngechaaxec, r
axec, r aixcma tx
ngechac r aixcmax i
chomax. 7R choma r guxguma tx
changecha r tx nx
ichayarngma ya tmaar pecdu r
tmaar chixex ya yxema aixcma
.
chaxpetmare ya yxema chixex
gxe. R t tx chapoxcue uxmata
anagr. 8R yemacax ga Moich r
Moich r nanaxmat ga
Tupanaar mug
28R
nma ga Moich r 40 ga
ngunex r 40 ga chtax Corimax
nayexma ga guma ma. R
taguma nachib r taguma naxaxe. R
ga
yema 10 ga Tupanaar mug nagu ga
yema nutataching. 29
ga Moich r guma ma
%
ga nutataching ga Tupanaar mug
nagu matx. Natr yexguma
, r tama ng nacuax ga nax
bexma yayauxrachametcxx yema
nax Tupanamax yadexaxcax. 30R
yexguma ga Ar r guxma ga
Iratanxg nx dauggu ga Moich
ga nax yayauxrachametcxx, r
namue, r tama nxna
nangaicamagcha. 31Natr nma ga
Moich r naxcax naca. R nma ga
Ar r guxma ga yema duxgar
ex gacg r Moichca. R nma
r namax nidexa. 32
guxma ga Iratanxg r Moichcax
. R nma ga Moich r namax
nx nixu ga yema mug ga Cori ya
3436
Tupana namax nx ixux ga
ma. 33R yexguma
mar nx nachauxgu nax
duxgmax yadexax, r ng
natchamet. 34R yexguma
Tupanamax yadexaxgu ga Moich r
ng nangegchamet r yemaac
namax nidexa u. R
ugmax nx
nixu ga yema mug ga Tupanax
nayaxux. 35R yexguma yema
Iratanxg nx dauggu ga nax
yayauxrachametcxx, r nma ga
Moich r ng natchamet. R
xx u
Tupanamax yanadexa.
mareg i Tupanapataca
35
4R
nma ga Moich r
guxma ga Iratanxgmax
nx nixu r anagr:
ngma Tupana tx mux nax
naxxcax. 5R
penade i mareg i Cori ya Tupanacax
! R guxma ya yxema inaxgxe
max
itanaxg. R nua penana i iru, r
di, 6r naxchirug i
exracharac yux, r naxchiru i
daux i exracharax, r naxchiru i
dauxcharax, r naxchiru i lnuchi i
mexechixnaxcax, r cbrataxag, 7r
carnruchaxmxg i dauxmax
ichagx, r tog i naxchaxmx i
mexechix,
acchianaxcax, 8r chx i omx
mex, r pumra i chx i
chacherdte chor puractanxeru
namax rnggx, r pumratexe i
114
, 9r nutag ya cornalna
naxcax, r naig ya nutag ya
ngaxrux nax chacherdtegar
ex gacar tremchiruar merux
cax! anagr ga Moich.
36
1R nma ga Moich r
anagr: uxma nax mea
yanguxcax ya yima Tupanapata r
nor ngmaxg, r pema i Bechar r
kngma puracmax
ipecux. R guxma ya tex ya tx
natauxchaxe nax taxacr
ngmaxgar x cuxe r guxma ya
tex ya Tupana ngma puraccax cuax
txna x,
rngxee anagr.
2R
36, 39, 40
115
nax tox i nor mareg
naxcax ya yima Tupanapataar purac
ga Cori ya Tupana nagu unetax
anagrg. 6-7R yexguma ga
Moich r duxgx
mar yangux ga mareg, r yemacax
mar tama nanaxaxe nax inaxgx
ga nor mareg ga iyatx r ngexg
naxcax ga guma Tupanapata. R
yemaac duxgx
nayachaxchitanxx ga Moich yer
yema mareg r meama ningu
uxmata naxxchimare.
39
40
ga nax. R
ga naax yema Cori
ya Tupana namax nx ixuxc.
20-21
40
ixuxcma. 30
Moich r guma Tupanapata r
maregar ngxmachate
ga guma bacha ga yauxmexpx. R
dexmax nanaxcu yauxmexrux.
116
guchicax. R u
naaxar trux.
yacux ga yema purac.
Yema caixanex r
31
nayauxgx ga Moich r Ar r
yayauxmexgxcax r ng
yayauxgcutxcax. 32R ng
nayauxmexg r ng nayauxcutg ga
yexguma Tupanapatagu nachoxcuxgux
r yexguma maregar guchicaxna
nangaicamaggu,
Cori ya Tupana ga Moichmax nx
yaxux. 33
nanapoegu ga yema naaxt ga guma
Tupanapata r yema maregar
34R
LEVTICO
(Lebtanxar puracchiga)
maregar guchicaxchiga
1R
1R
117
118
8, 10
119
Moich r duxgpexewa
chxmax Arx nabaeru
1R
Ar naneg ga Nadx
k
ga noxrtama . R
ngexcrcmare ga
Tupana naxaxecmax nanaxcug.
R guma
pumratexe r uTupanape
nanangeg nax yemamax nx
yacuaxgxcax. R yemaac tama
nayanguxg ga yema Tupana namax
nx ixux. 2R yemacax Tupanax
. R
Tupanapexegu nayue. 3R nma ga
Moich r Arx anagr: aachiga
ixux
ga yexguma axgux: R yxema choxna
ngaicamachaxe r choma r t tx
chanaex nax aixcma chaxnex. R
10
1Natr
1011
120
guxma i Iratanxgpe
ichanae, axgu
anagr ga Moich. R nma ga
Ar r yma nangeaxmare. 4R
unaxcax naca
ga Micha r Echap ga Ar nanep ga
Uchi naneg, r anagr nx: Ya
peyadaux i ngma
petanxg r peyato i naxneg! R
peyataxg!
anagr. 5R nmag ga Micha r
, r yema
naxchirugmaxtama nananuqueg. R
yemaac nayato ga naxneg r
nayataxg, yema Moich namax nx
ixuxrx.
Chacherdtegar puracchiga
6
nayaxucuxe ga Ar r naneg ga
Ereach r Itam r anagr:
xx r
pegchirugu peguge nax ngmac
c ax i per ngecha naxcax i
ngma yuex! Er ngxguma ngmac
penaxxgux r ngrchi pema r t ta
peyue r guxtma i duxgmax t
nanu ya Tupana. Natr name nax
guxma i ngma tog i Iratanxg
naxcax naxauxex i ngma taxre i nor
chixexgagu Cori ya Tupana daix.
7Natr i pemax i chacherdteg nax
yima Tupanapata nax tama peyuexc ax!
puraccax pex naxuneta, r yemacax
chx i nexmax pex chibaeru
anagr ga Moich. R yema Moich
namax nx ixuxc nanaxg. 8-9R
11
1R
11, 16
121
ngxgumarx i ngma naxna i conejo
nataxrepat. R ngemacana
i tama mex x. 7R
ngxgumarx
ngemacax tama name
nax nangx. 8x i
ngma naxnag i chachuxux, r bai
nx pinggmare ega nayuxgux! Er
naxna i tama mex
penangx. 9ngma
maxx
rex i ngma
xpextca r chicux.
10Natr ngma choxnig i
ngexpextca r ngechicugx
x
, rexna natgc, rexna
choxni i xrax , rexna choxni i
tax , x! 11R
x i ngma choxnig i
ngexpextca r ngechicugx
er choxni i tama ng !
R ngxguma nayu
nx ping%%! 12R
ngmac i guxma i ng
maxx i ngexpextca r
ngechicugx x!
13R ng
penangx i ng,
i mrcx! anagr.
16
2R
Cori ya Tupana r
anagr Moichx:
Namax nx ixu ya cuenex ya
Ar r tama name i ngexrx i
16, 23
pumratexe r t chope
ngma nor caxix i ngma pumra r
ngma batatgu nacaixnagxc ax.
R ng%
ya Ar. 14R yim nag i ngma
a nanange r
m
naxmexmax ttama yim nagmax
nanamaxcut i ngma naxt ax i ngma
. R
u7 expxcna i
e. 15R
ngma naxt ap
ngnayamax i ngma chbu
i duxgar chixex. R yim
nag r t ngma tyemachic a
nanange. R ng
nagmax t nanamaxcut r
nanamaxcupexe i ngma bata ngema
%%rx. 16R
ng%k ngema nachica i
nexiyanaxoxx i ngma
chixexg i Iratanxg nagu maxx
r ng, r
guxma i ngma tog i chixex i
naxgx. R ng%
chopenamexx ya yima chopata
i duxgpataar ngx
ngexmane.
122
ng
i dux nax nachianex%cax
i ngma chbu. 22R ngxguma ngma
chianexgu yanataxuxgu, r ngma
chbu r t nayange i guxma i
a
Iratanxgar chixexg nax ngm
chianexcax.
29
gux i pemax. R
ngxguma yim 7 ya tauemacar 10 i
ngunex
pexaureex. R t peyachaxchigx i
%
Iratanxg. R ngxgumarx t ta
nanaxg i ngma duxg i to i
nachixanecxg i petangu
chigx. 30R ngma ngunexgu t
nx icharngmax i per
chixexg, r ng%
chopexgx.
31R ng
gux. R pema i
ngma ngunexgu r t iperngg r
pexauree anagr ga Cori ya Tupana.
Ngunexg ga Tupanaar
cuaxx nagu naxgx
23
1R
4g i
chaux cax pexxchix i guxcma ya
taunecgu. R ngma ngunex
i pengutaquexegx nax chox
picuaxgxc ax. 5R yim nxraxc
ya tauemacar 14 ar yuanec, r t
chaugagu penaxchiga i ngma
23, 27
123
petchiga. 6R ngmaar moxctama
puxeer u x . R 7 i ngunex
ipenangx i ng. 7R ngma
nxraxx i ngunexgu r t chaux cax
pengutaquexeg. R taxuxtma i purac
pexe! 8R 7 i ngunex chaux cax
peyagux i per mareg. R ngma nor
7 i ngunexgu r t chaux cax
pengutaquexeg. R taxuxtma i purac
pexe! anagr ga Tupana.
Tupanana nanax ga
nxraxx ga nor trguar o
9
quixux
i ngma Iratanxg: R ngxguma
nagu pechocuxgux i ngma naane i choma
t pexna chaxx, r ngxguma
peyabuxggu i ngma per trgu, r t
per chacherdtena penax i ngma
nxra pebuxux i nor o i ngma trgu.
Tupanagagu nanaxchigag ya
naixatnaxcax ya dxeng
33
nx ixu i ngma
Iratanxg i aa ore: R yim 7 ya
tauemacar 15 i ngunex
penaxchigax nax chaugagu
penaxx ya per dxeng ya
naixatnaxcax! R 7 i ngunex t
ngxma nagu pepeg.
41
ngxguma nor 7
nanguxgux, r t chaugagu 7 i
ngunex penaxchiga nax
naixatnaxcax ya per dxengne
pixgx. R ng
gux, r
naxe. 42R ngma 7 i ngunexggu r
guxma i pema i Iratanxg r
naixatnaxca
pengexmag. 43R ng%
peneg r petaag i nx nacuaxgx
changuxxeex gux, r naixatnaxcax ya
chamaxxx i pema i Iratanxg.
34Namax
anagr ga Tupana. 44R
Iratanxmax nx yaxux nachiga
ga yema ngunexg ga Tupanacax t
naxxchigx.
27
NMEROS
(Iratanxar muxchiga)
Nixug ga Iratanxg ga Chinawa
1R
.
7R Yudtanx ya
k. 8R
Ichactanx
. 9R Chaburtanx
Eri ya El . 10R Yche
nane ga Efratanx
k. R Yche nane ga
Manachtanx
. 11R
Byamtanxk ya
. 12R
Dtanxkk
. 13R Achtanx
Pagui ya Ocr . 14R
Gxtanx
. 15R Netartanxk
En anagr ga Cori
ya Tupana. 16
nor ex gacchig ga nadex nax
natanxgmax inacuaxgxcax.
124
1, 9, 11
125
mex . R nor
: R Rub ga Ira (ga
Acbu) nane ga yactanx
46,500 ga yatx
mex. 22-23R Chimetanx
59,300. 24-25R Gxtanx
45,650. 26-27R Yudtanx
74,600. 28-29R Ichactanx
54,400. 30-31R Chaburtanx
r 57,400. 32-35R Yche
nanegtanxtanx
40,500. R Manachtanx
32,200. 36-37R Byamtanx
35,400. 38-39R Dtanx
62,700. 40-41R Achtanx
41,500. 42-43R Netartanx
53,400. 44-46R yexguma Moich r
Ar %
yema 12 ga nor ngxeer ug ga
%e ,
r gux603,550
nangux ga yema yatxg ga 20 ga
imex.
Lebtanxar puracchiga
47Natr
yexguma yaxugggu ga
r yema Lebtanxg r tama nixug
. 48Yer ga Cori ya Tupana
r mar Moichmax nx nixu r
anagr nx: 49Ngxguma t
cuyaxuggu i Iratanxg r
ngma Lebtanx
! 50R ngma Lebtanxg r
t
xx nax nxna nadaugxcax
ya yima chopata r nor ngmaxg.
R ngxguma ngext penangeggu ya
yima chopata,
Caixanex ga Tupanapatatgu
chiga
yema Iratanxg r
uxre ga
Equtuanecxgmax narxcutan, r
11
4R
11
yema dux
cuaxchiex ga yema na ga
xgx. R nma ga
Iratanx
r yemacax nidexag r anagrg:
Chier tx nangexmagu i namachi
nax nangxcax. 5R uxc nxna
tacuaxchie ga yema choxni ga chx ga
ngetancma ingxgx ga
. R ngxgumarx ta
nxna tacuaxchie ga uxc nangx
ga pepnu, , r chabrag r
yu. 6Natr i uxma r taiyamax nua
tayuecha, er nataxuma i to i taxac i
nx idaux r manxicatama
anagrg. 7R yema man r
nanachicrichirerax r nadexra oma
taxac i dexragxrx. 8R nma ga
duxg r nanade ga yema man ga
dauxyi xiix. R u
nayacamg r nanamuxrag r
u. R yema man
r oma chxrx
naaca. 9R chtac ga yexguma
nanguxgu ga cherena ga yema
napegxtgu,
nayix ga man. 10R nma ga Moich
r nx g ga
nanacax
yadexagx. R nma ga Cori ya
Tupana r yemacax porac nanu r
yexgumarx ta ga Moich. 11R nma
ga Moich r Tupanax anagr:
Choma nax cur duxchire
r taxaccax tama chomax cutax r
ngemacax chauxchaama chox
cunangenagxx i aa duxgar
guxchaxg? 12Exna chauxacg
ngemacax chox cumux nax
oma xchanagrx chayagagx i
126
ng
oxigmax nx quixux? 13R ngext
t namachi chox ta iyangaux nax
chanachibexxcax i guxma i aa
duxg? %
yacaax gechax r agx chox:
R tor ngxrux i namachi toxna ta
nax!. 14R choma r mar
tama chox natauxcha nax chaxica
namax ichacux i aa duxg. Er
ngma purac r nata r ngemacax
. 15R
ngxguma t ngmac chomax
i aa chor max, ega chox
cungechaxgu! R ngmac t mar
aa duxgar guxchaxg
anagr ga Moich. 16Natr nma
ga Cori ya Tupana r Moichx
nangx r anagr: c
nanutaquexe i 70 i nor ex gacg i
Iratanxg i dux, r
a chox
! R ngm
namax yarnguxexe! 17R choma r t
a t cumax
ng, r ngm
chidexa. R t ngma ex gacgna
chanax i ngma chaux
ngxmax nax nmag cux
nangxeeg xcax nax namax
inacuaxgx i aa duxg. R
ng
namax icucuax. 18R u%
nx ixu i duxg nax ng
yamexgxcax naxcax i moxar
ngunex, r ng%
t nangxgx! Er mar nx
nax auxecma agx: uxc ngex
xg? R
11, 13
127
, agx. R mar name
r choma t namachi nxna chax nax
nangxgaxcax. 19
nanangxg r bai
i taxre, r bai i 5, r bai i 10, r bai i 20
i ngunexguxicatama t nanangxg.
20
namachi nangxgx uxmatta
naemamax yang%
naxogag er chox naxoe i chomax i
changexmax. R naxauxecma r
chope: R taxaccax
x?
anagrg anagr ga Cori ya
Tupana. 21R yexguma ga Moich r
Tupanax nangx r anagr: R
ngma dux r
600,000. R uxc
nx quixux
cungxeex ? 22R
ngext nangema i ngma mux i
ngma
tadai xcax r guxax
yangumachixcax? ma
i choxni i tax i taxtcx nxna ixxgu
ningu anagr.
23Natr
ngunex %
naxanemarex.
nangu ga nor yaxc ga ngtgu nax
nayi x. 32R guxma ga yema
ngunexgu, r guxma ga yema
chtaxgu r moxcar ngunexgu
r nma ga duxg r nanade ga
yema ngugag. R guxema r
noxremaex dexe r 10 chita tx
nayexma. R yema
nayexmagxx tgu tayapag.
33Natr yexguma yexacax nx
nangxnetaggu ga namachi ga yema
ngugag, r nma ga Cori ya Tupana r
duxgmax nanu, r nanayuexx ga
muxma. 34R yemaca
Qubu-atbamax naxgagx, yer
nataxgx ga yema
dux.
13
1R
13
17R
128
nxra nax nax
Cho . 23R
yema ngatex , r
bamaxchacx ga taxyaxaar ox.
nayaexg r
yemaac ngmax nayangetag. R
ori x ga gu r ori x ga boxra r ta
ningeg. 24R yema ngatex r Ecgu
nanaxgag naxcax ga yema bayaxa
ga yma yadaegx ga yema
Iratanxg. 25-26R 40 ga ngunex
ningeg ga nax nanguganegax. R
naxca
nachica ga Cde ga Parar
chianex
nayexmagx ga Moich r Ar r
guxma ga Iratanxg. R nma ga
r nx
nixugg ga guxma ga yma nx
nadaugx. R nx nanaexg ga
yema nanetar o ga yema
nachix. 27R
Moichmax nx nixuge r
anagrg:
ng cumugx.
ng
gux i nabane i
mex r taguma nataxux. R aag
a mux.
ngma nanetg i ngm
28Natr ngma duxg i ngxma
chigx r nipora, r yima nor
. R to ga
yma nx tadaux
Anxtaag i nartama
imchanexchix. 29R ngma
ngxma naxchig i
ngma Amalxtanxg. R ngma
namxpxanexgu r naxchig i
ngma Ittatanxg r
1314
129
Yebuchutanxg r Amarutanxg.
R mrcutgu r nat i Yudcutgu
%gx i Canaanecxg
anagrg. 30
ga yema ngugtaerux ga Carx r
nanachianexx ga yema duxg ga
Moichpe r anagr:
% xx i ngma
naane, er yixema r tx natauxcha
nax txrx xx! anagr.
31Natr ga yema tog ga namcg r
nanangxg r anagrg nx:
nax namax yig
idai x i ngma duxg, er nma r t
tx narporamaeg anagrg.
32R yexguma ga yema tog ga
Carxmcg r nx nixuge nax
nachixex ga yema naane r
anagrg: R ngma nachixane i
r tama
mex . R ngma naane ga
tayangugx r nachuxu r ngmagagu
muxma i ngma naanegu chigx i
duxg r nayue. R uma
ga yatxg ga yma nx tadaux r
nitaxchi. 33R nx tadaug ga
Anxtanx ga itaxchix r
mchanexchix. R yemacax ga toma
ga nax r
tanamungraxmare. R nmag r ta
yemaactama tox nadaug
anagrg.
Nma ga Iratanxg r tama
14
1R
yexguma yema
ar orex
g r
aita naxe, r yema chtax r axugu
ningunexg. 2R guxma ga nmag
14
tax i pemuex! anagrg. 10R
ga duxg
r nanueama r nutamax
. Natr ga Cori
ya Tupanaar ne r yma nangox ga
nape
guxma ga Iratanxg. 11R yexguma
ga nma ga Cori ya Tupana r
Moichx anagr: uxguxratta
i aa duxg?
naxoex
nax tama chox yaxgax
nx nax nadaugx ga yema mexg
ga chaxx? 12R naxcax t nma
nayuex nax ng%
nangugxcax i ngma naane. Natr
ichanangoxeex i to i
duxg i aa duxgx rmumaex
r rporamaegx anagr.
13-14Natr
cungexmax i ngma Iratanxg, r
cug naxcax cungoxeex , r cuma i
guxguma ngma caixanex
cungexmax, r ngma caixanexgu
nape i ngunec r xemagu
i chtac. 15Natr ngxguma t
cunadaixgu i aa chautanxg r
130
ngma tor uang i cux
cuchigagx r t anagrg: 16R
nma ya Cori ya Tupana r nx
xx i
ngma naane ga namax inaxunetax,
r ngemacagu tx
nayuexx, anagrg t. 17R
ngemaca, Pa Corix, i namex nax
i cur pora yema tomax
nx quixuxrtama. 18-19
nx quixu nax tama nx
cuxpetmarex i ngma chixex gx
r cunapoxcux i ngma naneg r
nataag nagagu i nanatgar chixex,
natr nx quixu ta nax tama
cunuxaxex r nataxchix i cur
ngecha r tox nx cungechax i
tor chixex. R ngemacax cux
chacaax nax nx nx curngmax i
aa duxgar chixex, yer mar
%
gutama uxmata
anagr ga Moich.
Cori ya Tupana r tama nayanaxoxx ga
dux
ga yema naane ga namax inaxunetax
20R
14, 16
131
, r
duxg
nx daugx i ngma naane ga tmaar
oxigmax nx chixux. R bai t ya
gmarexe r chox
tadau i
ngma naane. . 24R
yim chor du
mex
. R ngemacax yimxxicattama
ngxma chaxcuxx
ngma naane ga yangugx. R ngma
nataag r ngxma t naxchig.
Iratanxgx narporamae
ga nor uang
16
1-2R
Moichmax nanu ga
ga Corgu
gax. R nma ga Cor ga Ich nane
.
16
ga tomaepx ga yatg ga
Rubtanx, ga Dat r Abir ga
Eli naneg, r ga Perx nane. R
xx ga 250
ga Iratanxg ga e
ga duxgmax icuaxgx r duxg
. 3R guxma ga
yemag r nangutaquexeg r
Moichmax r Armax
narxutagag r anagrg: Mar
%.
Yer ga Tupana r guxx
nadex r ngemacax ya Cori ya Tupana
r tamax nanuxma i guxma i
yixemax. R txc i pemax i
Tupanaar dux
xxcha? anagrg. 4-5R
yemax
axtanegu nayangcuchi r Corx r
x anagr: Mox
paxmama r nma ya Cori ya Tupana
r t tx nx nacuaxexe
naxunetaxe nax
napecax i mareg
anagr.
12R unaxcax
nangema ga Dat r Abir ga Eli
. Natr ga nmag r
Moichx
anagrg: Tama cux
. 13Exna cuxca
nax cugaxx
ga Equtuane ga mex ga na taguma
taxux%gu tox
cuyuexxcax? R ngmac i
cunaxaxex nax tor e ?
14
cugagx i ngma naane i mex i na
taguma taxux, r tama toxna
132
cuyaxchig i tor naane r banecg.
duxg r ningexet nax cuma
cunaxaxexcax? R
anagrg.
15R yexguma ga Moich r porac
nanu, r Cori ya Tupanax anagr:
Tama chanaxaxe i nx cunayaxu i
ngma duxgar mareg. Er
bru nxna chayaxu, r bai i uxgu
% chax anagr.
16R u anagr:
Moxar ngunexgu r chanaxaxe i
nua Cori ya Tupanape
namax i cutanxg. R Ar r t ta
nangexma. 17R guxma i pema i 250 i
dux,
pumratexear gurux i
pumratexemax pexcux. R Ar
r ta ngxgumarx ttama nanax
anagr. 18
nanayauxg ga nor pumratexear
%
gurux. R
nayaxcu r uratexe
nat nagg. R yemaac
Tupanapataar xgu nayachig
namax ga Moich r Ar. 19R nma
ga Cor r Moichmax r Armax
nananuexx ga duxg. R yemacax
Tupanapatapexegu nangutaquexeg ga
guxma ga yema duxg. R
Tupanaar ne r naxcax nangox.
20-21R nma ga Cori ya Tupana r
Moichmax r Armax anagr:
ngma
duxg! Er uxmattama chanadai
anagr. 22Natr nma ga Moich
r Ar r Tupanapexegu axtanegu
133
nanangcuchitan r anagrg nx:
Pa Tupanax, cuma nax
cunamaxxx i guxma i duxg, r
xar
chixexgagu r guxma i duxgmax
cunu anagrg. 23-24R nma ga
Cori ya Tupana r Moichx nangx r
anagr: Namax nx ixu i
guxma i Iratanxg r nachox
Dat r Abir ngxmagne!
anagr. 25R yexguma ga Moich
%.
Iratanxgar ex gacg. R Dat
r Abir yexmagx. 26R
nma ga Moich r duxgmax nx
nixu r anagr:
ya napatag i aa duxg i chixexgu
! pedu i
nor ngmaxg nax tama naxrx
nor chixexgagu peyuexcax!
anagr.
16
yadexagx. R anagrg: Pema r
penadaimare i aa Cori ya Tupanaar
duxg anagrg. 42R guxma
ga yema duxg r Moichx r
Arx nachomaeguchi r yma
ninugatancx. Natr ga nma ga
Moich r Ar
. R yexgumatama yema caxix ga
r
, r nor nemax
nayadx. 43-44R nma ga Moich r
Ar
nangug r yexma nayachig. R nma
ga Cori ya Tupana r Moichx
anagr: 45
ngma duxg, er uxma ttama
chanadai! anagr. R nma ga
Moich r Ar r yexgumatama
axtanegu nayangcuchitan. 46R
nma ga Moich r Arx anagr:
Nua nange i cur pumratexear
gurux, r nagar
gurux%%, r
uratexe ngxma ta nag!
R uxg
a
ngexmagxm
duxgcax nxna nachog ya Tupana
nax nx nx nangmaxcax i nor
chixexg! Er nma ya Cori ya Tupana
%, r ngma
% r mar
inaxg anagr. 47R nma ga
Ar nanax ga yema Moich namax
nx ixux. R paxa inaachi r yema
duxg ngutaquexex. R
xg
r mar poracma ta nayue. R
yexguma ga nma ga Ar r yema
pumratexear guruxgu nanag ga
16, 20
pumratexe, r Tupanana naca nax
duxgax nx yanangmaxcax ga
nor chixexg. 48R u
ga Ar r yema maxx r yema mar
yuexmachatexegu nachi. R yexguma
%.
49Natr mar 14,700 ga dux
ga yuex %.
yuex ga tama
x. 50R yexguma
, r
nma ga Ar
Tupanapatacax nategu ga Moich
yexmax.
20
1R
taunecar gar
Iratanxg ga chianex ga Chgu
gax. R nachica ga
Cdegu gaxgu narcho. R yexma
ga Moich naeyax ga
nataxgx. 2Natr ga
duxg r nx nataxuma ga dex, r
yemacax nangutaquexeg r
Moichmax r Armax
narxutagag. 3R anagrg
Moichx:
% ga yema
tatanxg ga Cori Tabragu dai x.
4R txc pegagx i
toma i Cori ya Tupanaar duxg nax
? Exna penaxaxe nax nua
tayuex %nag?
5R txc ga tox pegaxx ga
% pegagxcax? Er
taxac nux tato,
134
r nataxuma i igura, r ba, r boxra.
anagrg. 6R nma ga Moich r
Ar
duxg,
, r yexma nanangcuchitan. R
naxcax
nangx. 7-8R nma ga Cori ya Tupana
r anagr Moichx: Nayaxu ya
yima cur naixmenax r u
cuenex ya Arar ngxeem
ax
nangutaquexexexe i duxg! R
a
upem
guma naixmenaxmax
naxunagchacx, r taxreexpxcna
nanacuai xca. R tax ga
dex yma inayagoxchix. R
yemaac ga duxg r naxnag r
naxaxeg. 12Natr nma ga Cori ya
Tupana r Moichx r Arx
anagr: uxma nax tama mea
chaugu peyaxgx r tama chox
picuaxgx i napengma
2022
135
Iratanxg, r ngemacax i pema r
x%
pengug i ngma naane i pexna
chaxx anagr ga Tupana.
xtapechicna%chenaxcax
nma ga Iratanxg r
nachox
ma%,
r mr ga Dauchix. R
yexmaama nayachoegu nax tama
Edcax. R
xg
.
5R yemacax inanaxge ga
Moichchiga r Tupanachiga nax
yadexagx. R anagrg:
Txc
tox pegaxx? Exna nua tox pegag
nax aa nachica i chianex i taxema
xpataxgu tox peyuexeex cax?
uxma r tox nataxu i dex r na. R
aa na i chixemarex i tangx r
tarchaue
anagrg. 6R yemacax ga nma
ga Cori ya Tupana r naxcax yma
nanamug ga xtapeg nax duxgx
nangxgxcax. R yemamax r
muxma ga Iratanxg r nayue. 7R
nma ga duxg r Moichca
anagrg nx: Aixcma chixex
21
4R
nma ga Iratanxg r
metachinxgu nayapeg ga nat ga
Yud
toxmaxtagu. 2R nma ga Moanear
ex gac ga Balx ga Chipru nane r
nx nacuchiga ga uxc yema
Iratanxg r Amorutanxgx
naporamaegx. 3R yexgumarx ta
ga yema nor duxg ga
Moanecxg, r namue ga yexguma
yema Iratanxgx nadauggu ga
. 4-5R yemacax ga
22
1R
yema Moanecxg r
Madianecxgar ex gacgmax
nidexa r anagrg nx: Guxma
i aa duxg i Iratanxg r t
nanapxx i tr naane,
maxe naguxeex rx
anagrg. R yemacax ga nma ga
Moanear ex gac ga Balx r
22
Tupanaar orear urux ga Bala ga
Be nanecax nangema. R nma ga
Bala
ga Eufrtear ngaicamagu naxchi ga
Amxchix. R nma ga Balx r
nor duxgx namu nax Balamax
r agxcax:
duxg i chauchixane yapaxgx.
R uxma r mar chor toxmaxtagu
napeg. 6
chaugagu chixex namax naxuegu i
ngma duxg! Er t tox
narporamaeg. R bexmana ngmac
t chox natauxcha nax nx
charporamaex x i nua
chauchix. R choma r meama
nx chacuax r ngxguma taxacmax
mex cuxueguxgu rexna chixex
namax cuxueguxgu, r guxguma
136
er ngma duxg r chomatama
mar mex namax chaxuegu
anagr. 13R moxc paxmama
nadaxgu ga Bala r namax nx
nixu ga yema duxg ga Balx yma
mugx r anagr nx: c
anecax! R Cori ya
Tupana r tama nanaxa
anagr. 14R yema
duxg ga Moanec
ga Balx yexmax, r namax nx
. 7R
yexguma ga yema orear ngerug ga
Moanecxg r Madianecxg r
dirumax Balax
naxtangaxcax ga chixex
Iratanxgmax naxueguxcax. R
yexguma Balax, r
namax nx nixugg ga Balxar ore.
8R nma ga Bala r nanangx r
anagr nx: c nux pepeg i
aa chtax! R mox paxmama t
pex changx i ngma Tupana
chomax nx ixuxcma anagr.
22
137
chacuax r ngoxi uxmagu r taxacx
t chomax yaxu ya Cori ya Tupana
anagr. 20R yema ga chtaxgu
r nma ga Tupana r Balacax
nangox r anagr nx: uxma
nax cuxca i ngma yatg
r c, ! Natr
ngma choma cumax nx chixuxxica
anagr.
Tupanaar orear ngerux i
x r Balacax nangox
26Natr
2223
. 33R
ngma cur bru r chox nadau r
ngemacax tomaepxcna chox
naxeguchi. R ngxguma chi
naxeguchigu, r
mar chi cux chimax natr ngma
cur bru r chi chanamaxx
anagr. 34R nma ga Bala r
Tupanaar orear ngerux nangx r
anagr: Chixex chax er tama
nx chacua i chox
quichiyepeex . R ngxguma cuxcax
r t
nachi xegu nax ng
chategu anagr. 35Natr ga
Tupanaar orear ngerux x
r nanangx r anagr: Mar
ngma yatg,
natr ngma cumax nx
chixux quixux
anagr. R yemacax ga Bala r
%ex gacg ga
Balx yma mugx.
Balx r Balax mea nayaxu
36R yexguma Balx nx cuchigagu
ga Bala nax yangaicax, %
xgargu
nx nayangau.
ga An
Mochix. 37R
anagr nx: Muexpxcna
chanamu nax cuxcax yacagxcax. R
taxaccax?
E
cux chayaxu? anagr. 38R nma
ga Bala r nanangx r anagr:
Dcax,
chayadauxcax. Natr i choma r
chox nataxu i pora nax
chauechamatama taxacr orex
138
chixuxcax. Er choma r ngma
Tupana chomax nx ixuxxicatama
chixux anagr. 39R
Tupanaar orear urux ga Bala r
e uxmata
Quirix-. 40R yma ga
Balx r nor duxgx namu nax
nadai xcax. R
ux
ex gacg ga yaxmcgx
nanamug ga uxre ga namachi nax
nxna naxgaxcax. 41R moxc r
nma ga Balx r Balax nayadau.
R ma-bagu
xx nax yma nx
nadauxcax ga Iratanxg
ipegx.
1R yexguma ga nma ga
Bala r anagr nx:
c 7 i marear guchicax nux
nax, r nayaux i 77
i carnrug nax chauxcax
namemarexcax! anagr. 2R
nma ga Balx r nanax ga yema
Bala namax nx ixux.
ngmax r nayamaxg r nayagug
naar
guchicax.
23
Bala r mex
Iratanxgmax naxuegu
3-4R u r anagr
Balx: c nux naxnaar
guchicagxtagu rxux! R choma r
a chauxcax
chayadauxcax ngoxi ngm
ngxma chox
nangauxcax. R u%
nx chixu i ngma chomax nx
139
yaxux anagr. R nma ga Bala
ma
, naxcax
ngx. R nma ga Bala r anagr
Tupanax: Mar chanax i 7 i
marear guchicax,
ngma guchicax
anagr. 5R yexguma ga Cori ya
Tupana r Balamax nx nixu ga
xca, r
u: c nategu
i nax% ixu i
ngma ore i cumax nx chixux!
anagr. 6R nma ga Bala r
nategu r Balx inayangau ga yexma
naxnaar guchicagxtagu chigx
namax ga guxma ga ex gacg ga
Moanecxg. 7R nma ga Bala r
nx nixu ga aa ore r anagr:
Yama yxnama
Ar xx ya Balx ya
Moanecxgar ex gac. R
anagr chox:
chixex namax naxuegu i ngma
Iratanxg nax ngmac chixex
namax ngupetxcax!
chox. 8Natr uxc t chixex
namax chaxuegu i ngma duxg i
Tupana tama chixex namax uegux?
R uxc t chixexgu namax
ngma duxg i Cori ya
Tupana tama chixexgu namax
? 9R nua daa
ma
chadau i ngma Iratanxg. R daa
manetape
. R chanangug r duxg
i ngtanxgxicatama ixchigx
. R tama tog i duxgmax
23
duxgmax ng narxcu. 10R
oma taxac i texexrx
r tex t tayaxug? R tex t nx
cux i nor mu? Chier ngma
duxg i mexrx
uxmatta chayux, r ng
Tupana ngma duxgx
nadauxrx, chox nadaux nax
chamex anagr. 11R yexguma ga
Balx r Balax namuama yer ga
Bala r tama nanax ga yema nxna
naxcax nacaxax, r anagr:
Ta? R choma r
cuxcax nua changema nax chixex
namax cuxueguxcax i aa chor
uang, natr i cuma r mex namax
cuxuegu anagr. 12R nma ga
Bala r nanangx r anagr:
Tama ex na nx cucuax nax cumax
nx chixux r ngma Tupana
chomax nx ixux i
ngma nx chixux? anagr.
13Natr nma ga Balx r Balax
nicaxaxchigama r anagr: c
a
, r ngm
cudaux ngma
duxg, gu
! R
a chixex
chanaxaxe nax ngm
namax cuxuegux anagr. 14R
dauxtaechica ga Chopgu gax
nanaga ga magatape.
R yexma nanax ga 7 ga marear
guchicax.
.
15
Bala r anagr Balx: c nua
2324
aa naxna guxxtagu rxux! r
choma r t yoxni Tupanamax
chardexa anagr. 16R nma ga
Cori ya Tupana r yexma Balax
nayangau, r namax nx nixu ga
yema ore ga Balxmax t nx yaxux.
R anagr ta nx: c nategu
nax% ixu i
ngma cumax nx chixux!
anagr. 17R nma ga Bala r
nategu. R Balx inayangau ga
naxna guxxtagu chix namax ga
ex gacg ga Moanecxg. R nma
ga Balx r Balana naca r anagr:
cux ya Cori ya
Tupana? anagr. 18R yexguma ga
nma ga Bala r nx nixu ga aa
ore, r anagr: Pa Balx ya
, mea chox
! 19R Tupana r tama duxg
, r taguma
nidora r taguma nanaxchicx i nor
. R ngxguma taxacx yaxuxgu r
aixcmama nanax. R ngxguma
taxaccax inaxunetagu r aixcmama
nayanguxx. 20R choma r chox
namu ya Tupana nax mex namax
chaxueguxcax i ngma duxg i
Iratanxg er nmatama ya Tupana
r mex namax naxuegu r ngemacax
namax
chaxuegu. 21R taguma texx
xg i ngma duxg r
taguma texmax chixex naxg i
ngma Iratanxg i Acbuar
dux. R Cori ya nor
, r
nmag r nor ex gacc nx
nacuaxg anagr ga Bala.
140
25R
24
yemaca
Tupanax
yayaxuxcax noxrirx. R yema
Iratanxg pegxgu
.
2425
141
yexguma nx nadauyane ga
yema Iratanxg nax
ngtanxchigcma naxpatagx,
r Tupanax ya nex r Balana
nangu r namax inacuax. 3R yemacax
ga nma ga Bala r nx nixu ga aa
ore nachiga ga Iratanxg, r
anagr:
. 4R ngxguma Tupana chox
nx dauxeeg ux, r nma ya
guxngxmac meama chox
nx nacuaxexe i ngma nax uxc t
i ngma Iratanxg. 5R
pemax, Pa Acbutanxgx r
nimexechi ya pepatag. R pemax, Pa
Iratanxgx, r namexechi i ngma
pepegx. 6R pepatag r oma
temag i mxchimxxrx . R
ngma pepegxori xnec i
natpechingu togxrx . R
pema r oma naig i mexechix i
Tupanatama itogxrx , r
rxgxrx . 7R pemax, Pa
Iratanxgx, r t pex nangexma i
tax
pexaxegxcax r penetg namax
pimegxcax. R per ex gacg r t
gux i tog i e
nangexmag, r pechixane r t
naporaxchi. 8R guma Tupana ga
nguxxeec r yim
%. R pema i
Iratanxg r t penadai i guxma i
nachixanecxg i per uang
. R t ipenapgchinax, r t
2R
yexguma Chitgu
naxchiggu ga Iratanxg,
r yema nor ngextxcg r
inanaxge ga Moanecxgar
paxgmax nax namaxx. 2
ga nma ga paxg r nor
tupanagcax nangutaquexegx
yema ngextxcgx nagag. R
nma ga Iratanx
nachibe r u
Moanecxgar tupanax
nicuaxxg. 3R yemaac muxma ga
yema Iratanxg r ng inaxg
25
1R
25, 31
nax Ba-pex nax yacuaxgx. R
yemacax ga Cori ya Tupana r porac
Iratanxgmax nanu. 4R yemacax
Moichx anagr: c
nangutaquexexexe i guxma i ngma
Iratanxgar ex gacg i
nayauxgx nax Ba-pex
yacuaxgx! R chopexegu nadai i
ngunec r u
nachxxquegxx i naxneg nax
guxma i duxg nx nadaugxcax!
R ng
charngxmx namax i ngma
Iratanxg anagr ga Tupana.
5R yexguma ga nma ga Moich r
nanamu ga nor ngxeer ug ga
e
Iratanxgmax icuaxgx, r
anagr nx:
r t penadai i ngma petanxgchig
i ng ixgx nax Ba-Pex
yacuaxgx anagr. 6Natr
yexguma Moichmax
Tupanapataanangutaquexeggu
ga Iratanxg ga xauxex, r
r
ga Madianecaxmax
nagaaxcax. 7R yexguma yema yatx
nadauxgu ga Fine ga Ereach nane ga
chacherdte ga Artaxa,
ga yema Iratanxg
ngutaquexegx. R nanayaxu ga
. 8nang ga yema
yat ga chixex x uxmata nor
. R yexma nayatopettan
%. R
.
9Natr 24,000 ga Iratanx
yema chixexgagu namax yuex. 10R
142
Moichmax nx nixu r anagr:
11
charngxmx namax i ngma
Iratanxg er nma ga Fine r
chauxrx porac nayanux i ngma
Iratanxg. R ngemaca
ngma dux%, r tama
chanadaxichix. 12-13R Finemax
nx ixu r t nx chaxuneta nax
nma r nataag nax Iratanxgar
cax i
guxgutma! Er nma r chauxcax
nayanux
nangxmxx namax i ngma
Iratanxg anagr.
Madianecxgx nadai
31
1R
ngemaca
a penamug i 1000 chig i
ngm
. 5R ngemacax
peyadexechix i 1000 i churarag nax
ngmac gux12,000
31, 33
143
nanguxcax. R ngmag r mea t
%cax
anagr. 6R nma ga Moich r
%cax.
R nma ga chacherdte ga Ereach
. R
% ga yema
Tupanapataar yemaxg ga nex ga
yangegx r corntag ga yacuegne.
7R yexguma ga yema Iratanxg r
guxma ga yema yatg ga
Madianecxgx nadai yema Cori
ya Tupana Moichmax nx
ixuxrx. 8R nanadai ga yema 5 ga
Madianecxgar ex gacg ga
, r Requ, r Chux, r rux, r
Rba. R yexgumarx ta nayamaxg
ga Bala ga Be nane. 9R nma ga
Iratanxgar churarag r
nanayaux ga yema
Madianecxgar ngexg r nor
buxg. R yexgumarx ta nayagag
nag r
nayana ga nor yemaxg. 10R
u
tax. 11-12R
guxma ga yema ngexg r buxg ga
nayauxx
naxnag ga yagagx, r
Moichx
Ereachx
yema tog ga Iratanxg
yexmagx
metachinxar
toxma. 13R nma ga Moich r
chacherdte ga Ereach r guxma ga
tog ga ex gacg, r yema
churaragcax nibuxm nax yma
napegxpemagu nx yangaugxcax.
14-15Natr
33
50R
33
nachixane! R ngxma nagu
pexchig er chomatama pexna
%pemaxxcax!
54Natr ngxguma peg peyanxgu i
ng
nanayaxu i ngma nagu nangux. R
ngma natcum i rmumaex r t
nanayauxg i rtamaex i naane. R
ngma natcum i rnoxremaex r t
nanayauxg i ngma rxramaex i
naane. R ngmac
ngma nagu nangux. 55Natr i pema
r ngxguma ngma naane peyauxgux
144
nax nagu pexchigxca
i guxma i ngma duxg
i ngxma chigx. Er ngxguma
gu i guxma i
a
ngma duxg, r ngma ngm
DEUTERONMIO
(Wenaxar naxmat ga Tupanaar mug)
Moichar ore ga Iratanxgmax
nx yaxux
Yema 12 ga ngugtaetanxg
%
19R
1
145
1
tamax nx yaxugxcax r
ngexrx r
tachocux?. 23R yema
pema chomax nx pixux r
chauxcax r name. R yemacax
12 ga yatg. R
chaxuneta
. 24%
r namaxpanex
%. 25R
x ga
nanetar o tanabuxg r taxcax nua
nanangeg, r tamax nx nixug r
anagrg: R ngma naane i tr
Cori ya Tupana txna x, r
mexechix , anagrg. 26Natr
r
ya Tupana pemax nx ixux. 27R
pechinaxcax pidexag r
apergg: Nma ya Cori r tama
aixcma tx nangecha, r tx
nagax
Amorutanxgna tx yamugxcax
nax tx nadai xca, apergg.
28R
duxg i tx rporamaegx r tx
rmchanemaegx, r nangexmax ya
ne ya imchanear
poxeguxgne, r nx nadaugx ga
Anxtanx ga imchanexchix. R
gux
yaxoetanchixx, apergg.
29R yexguma ga choma r pex
changx r achagr: Tax i
pexogagx r nx pemuex!
146
30R
yexguma nx
ya Tupana ga chixri nachiga nax
pidexagx, r porac nanu, r aa
ore pemax naxuegu: 35
aa duxg i chixecmagx r t
nx nadaug i ngma naane i mex ga
nor oxigmax nx chixux.
36Natr ya Carx ya Yefne nanexica
dauc, r nxna r
% i ngma
nangax, yer
,
anagr ga Tupana. 37
ga Cori ya Tupana ga chomax nanux
r ax chox: Woo i cuma r
ngma naane.
38R cuchicx t ngm
a nangu ya
34R
1, 6
147
yim cur ngxeer ux ya Yochu ya
N nane. R nx nangchaxexe er
gna naxx
i ngma naane!
Tupana.
14ngma
tog i duxg i pexna
ngaicamagxar tupanag! 15Er yim
per Cori ya Tupana r nx pechuxu
r ngrchi pemax nanuxgu r
noxtacma pex nadai r pex
nayarxoxx. 16R tama name nax
nx pexx ya per Cori ya Tupana ga
pexxgurx. 17R aixcma mea nagu
pemax i ngma Cori ya per
Tupanaar mug r nor ucuxeg ga
pemax nx yaxux! 18R penaxx i
ngma mex i Cori ya Tupana namax
taxx nax ngmac mea pex
nangupetxcax r aixcma
penayaxuxcax i ngma mex i naane
ga per oxigmax nx yaxux! 19R
ngmac ya Cori ya Tupana r yema
pemax nx yaxuxrx r t
nayabuxmxx i guxma i per
uang i ngngxmagx.
20-21R ng
pexacg pexna caxgux r aggu:
Ta
ucuxeg i tamax nx yaxux ya tr
Cori ya Tupana?, r pema r t
penangx r apegrg t: Toma ga
%ex gac ga Equtuanecx
ga Faramexe. Natr
ga nma ya tr Cori ya Tupana r
68
nor poramax tox nanguxxexe.
toma r nx tadau ga yema
% ga Tupana nor poramax
nape
r guxma ga nor duxg. 23Natr
ga toma r tox nagax ga yema
, r mea tox nigag
22R
1R
anagr ga Moich: R
nma ya Cori ya per Tupana r t
pex nachocuxexe ngma naane
. R pepe
i ngma duxg i 7 i
natcumg i pex rmumaegx r
pex rporamaegx i Ittatanxg, r
Yerguechutanxg, r
Amorutanxg, r Canatanxg,
r Ferechutanxg, r Ebutanxg
r Yebuchutanxg. 2R ngxguma
Cori ya per Tupana pexmexgu
nayixgu i ngma natcumg i
duxg, r ngxguma pema r mar
148
nx perporamaeggu r noxtacma
taxacmax
pex narngxmexx r bai t i pex
nax nangechatmxgx! 3R
ngxgumarx
namax pixxmaxg i ngma nor
ngexg, r bai t i peneg r
naxacgmax peyaxxmaxgx r
pexacg r nanegmax
peyaxtegx! 4Er ngxguma t
ngmac penaxxgu r nmag i
acx r t penegx r
ngm
pexacgx Cori ya Tupanana
gachixx. R ngmac t tomare i
tupanax nicuaxxg, r ngemacax t
porac pemax nanu ya Cori ya
Tupana, r noxtacma t pex nadai, r
ngxma t ipeyarxo. 5R ngemacax t
penaxaxe i noxtacma nagu pepoge i
ngma nachicag i ngext ngma
duxg nor tupanagcax naxnag
. R ngxgumarx t ta
nagu pepoge ya yim nor nutag r
naig i namax natupanaxgx. R t
penagu i nor tupanachicnaxg. 6Er
x
Tupanaca. R
nmatama ya Tupana r guxma i
nachixanec
naxuneta nax noxrtama i duxg
cax anagr ga Moich.
1R
anagr ga Moich: c
ngma mug i uxma
pexna chaxx nax namxcax i per
max r pimuxcax, r ngmac
penayaxuxcax i ngma naane ga per
oxigmax nx yaxux ga Tupana!
8, 11
149
2R
nor
mug ya yim Cori ya Tupana, r nx
picuaxxngma
nguxeet ae i pexna naxx! 7Er nma
mex nagag i ngext namu i
natxacg, r puchug,
ma.
8R ng,
r chebda, r ba, r igura, r boxra,
r orbu r ira. 9R ngma
nachix
pexogaxg naxcax i per na, r
nataxu. R nor
11
13-14R
anagr ga Moich:
Ngxguma t pema mea
peyanguxeex gu i aa mug i oma i
ngunexgu pexna chaxx, r
ngxguma aixcma nx
pengechaggu ya Cori ya per Tupana,
r ngxguma nx picuaxggu
guxne ya per maxnemax, r gux i
pexmax, r ngxguma i nma ya
Tupana r t petoexgu nanapuxx r
ngexacax yaxo
nanapuxx nax mea pex nayaxcax r
yaxoxcax, r pex nangemaxcax i
per trgu, r per bachix, r per
chx. 15R ngxgumarx t ta ya Cori
ya Tupana r nanaxgxx ya maxg
cax. R ngmac t nimu
. 16Natr
%g nax tama tex
Tupanana pex gachixx nax
tomare i tupanax picuaxgxcax, r
xgxcax. 17Er
napexe pecaxp
ngxguma t ngmac penaxxgux, r
Cori ya Tupana t pemax nanu r
11, 18
pexcax nanapuxx. R
ngma naane r taxux
narx, r pema r t paxaxchi nagu
peyue i ngma naane i mex i pexna
naxx. 18R pegxgu namax
pengux i aa ore, r nagu
! , r
peyangaxcuchi x i ngma
mug nax ngmac tama nx
iperngmaexcax! 19R aa oremax
penangexx i pexacg, r nachigagu
%, r
, r ngxguma pepeechagu
r perdaggu! anagr ga Moich.
150
ya Tupana r tama namax natax i
ngma duxg i ngma nacmaggu
maxx. R ngemaca
per Tupana i pepex
i ngma nachixanecxg, er nmag
r ngma nacma i chixex
namaxx. 13R ngemacax i pemax r
ya Cori ya per Tupana. 14Er ngma
duxx ngma
ngma
iyuex, natr i pema r tama pex
nanaxaxe ya per Tupana nax ngma
anagr ga
Moich.
18
9R
anagr ga Moich:
Ngxguma mar nagu
pechocuxgux i ngma nachixane i per
Cori ya Tupana t pexna x, r tama
name i naxcax pedauxtae i ngma
nacmag i chixex i ngma duxg.
10
tmanex itamu nax ngma
duxgar tupanacax tayagux, r bai
i naxcax tangx i ng
nacux i ngma xgux, r bai t i
tx nangchax nax nx tacux i
ngma yixcra ngupetx, r bai t i
naxcax tangx nax tayux. 11R tama
name i naxcax tangux nax duxgx
tatox, r bai i nax
nxna tayacaxcax i ng
nax xguxx nacux, r bai t i
nxna tayaca i ngma naxgmax
puracex, r bai i nxna tayaca i
ngma yuetaxecax ngmagx. 12Er
18, 30, 31
151
ngma choma chanamux. 19R
guxma ya yxema tama nx
chaugagu nx ixux, r choma r t
txna chaca r taxaccax tama
, anagr chox ga Cori ya
Tupana anagr ga Moich.
Tupana r Iratanxgmax
inaxuneta r t nx narngxexe
30
1R
anagr ga Moich:
Ngxguma t pexcax
nanguxgux i guxma i ngma uxma
pemax nx chixux i Tupanaar
ngxee r ngxgumarx ta i nor
poxcu, r ngxguma ngma per
chixexgagu Cori ya per Tupana r
tog i nachixanegu pex ,
pecuaxchiex
r ng
i aa ore i uxma pemax nx
chixux. 2-3Natr ngxguma uxma
pemax nx chixuxrx aixcma
naxcax peoeguxgux ya Cori ya
Tupana,
guxne ya per maxnemax r gux i
pexmax i pema r pexacg, r
ngxguma i nma ya Cori ya per
Tupana r t inanaxoxx i ngma
%, r t
nx pengechatmx. R pex t
ngma nachixaneg ga
nagu pex
cax. 4
ngma petanx,
r nma ya per Cori ya Tupana r t
ngxma naxcax nayadau r t
nanaoeguxx. 5R nma ya Cori r
naoeguxexe naxcax i
31
7
Yochucax nangema, r
anagr nx napema ga
Iratanxg: c namax napora r
!
cuyagagx i aa dux
ngma naane ga Cori ya Tupana tr
31, 34
oxigmax nx ixux.
i namax quixcux. 8R nmatama ya
Cori ya Tupana r cupe, r
guxgutma nacuxtagu r tagutma
cux nangemc. R ngemacax tama
name nax cumux anagr ga
Moich.
Moich r Iratanxgar ex
gacgx
namu nax duxgmax nx
nadaumatx ga Tupanaar mug
9R
152
r nagu namaxxcax i guxma i ngma
mug i nx yaxux ya Cori ya Tupana
anagr ga Moich.
Moichar yuxchiga
Moanear chianex
%
ma. R
yma natapexe ga Pchagu gaxgu
. R guma ma
Yericar toxma. R
ga guxma Garaxane r
uxmata Dar naanegu nx
nadauxx. 2R yexgumarx ta nx
34
1R
Efraar,
r Manachar, r guxma ga
Yudar naane r uxmata Mr ga
. 3R nx
nanaex ta ga Nguear chianex, r
nat ga Yudar naane ga
metachinx,
r uxmata
. 4R nma ga
Cori ya Tupana r anagr Moichx:
ngma nachixane ga per
oxig ga Abra, r Icha, r
Acbumax nx chixux r t
nataagna chaxx. R ngemaca
chanaxaxe nax cuxetmaxxchi
nx cudaux,
anagr. 5R
du r nayu nagu ga yema Moane,
yema Cori ya Tupana namax
naxueguxrx. 6
Moanear ngatex
natx ga Bexpear toxma, nagu
uxmarta
34
153
taxema nx cux. 7R nma r
nx nayexma ga 120 ga nor taunec
r yexguma r ta meama tx nadau r
napora. 8R nma ga Iratanxg r
30 ga ngunex naxcax naxauxe ga
Moanear chianex, r yemaac
nayanguxg ga nax naxaurex
naxcax ga Moichar yu. 9R nma ga
Yochu ga N nane r mar
Moichxcuax yer
xmex.
R yemacag ga
r naxgx ga yema
Cori ya Tupana Moichmax nx
ixux. 10
nayexma ga to ga orear urux ga
Iratanx
%chi
idexac.
JOSU
(Yochu)
Yochux naxuneta ga Tupana nax nx
Iratanxgmax inacuxcax
1R
154
12
155
Cori ya Tupana r t chacuxtagu i
anagr ga
Tupana. R nma ga Yochu r ng
namexx nax nayauxxc ax ga yema
naane. 10R yexguma ga nma ga
Yochu r nanamu ga yema
Iratanxgar ex gacg, r anagr
nx: 11R guxma i aa
dux%, r namax
nx pixu r nanutaquexeg i na! Er
t tomaepx i ngunex
t ticho i nat i Yud
c ax i ngma naane i tr Cori ya
Tupana t txna x anagr ga
Yochu.
1R
! anagr.
r
: k
chaux, natr tama
nx chacuax i ngextc. 5R
, er
ng% ya daa
ar x, r tama nx
chacua. Natr
4%
ngxgumachi u
pengggu r chi nx peyangaug
. 6
xx ga yema taxre, r
yexma pagx ga lnuchitxgu iyacuxg.
7%ex
gacar churarag
r yema taxre ga ngugtaeruc ax nadaug
nagu ga yema nama ga nat ga Yud
nuxtamax. R yexguma yema
churarag chox, r
%
poxegux. 8R naxpa ga nax napeex ga
yema ngugtaerug,
, :
9Choma nx chacuax ya Cori ya
Tupana r pexna nanax i aa naane, r
ngemaca
pex tamuexchixc ax. R uxma r
guxma i duxg i nuxma pegx r
porac pex namue. 10R nx tacuax
gu, r
yapayexx ga Mr i
Dauchix nax yma pichoxc ax. R
ngxgumarx ta nx tacuax nax uxc
penadai x ga Che r Ox ga
Amorutanxgar ex gacg ga nat
ga Yud. 11R
yexguma yemax tacuaxggu r porac
tamue, r taxema tg tarpora nax
pemax tg tadai xc ax. Er yim Cori ya
%
23
.
ngemacax pexna chaca r
uxmatama chanaxaxe i Tupanagagu
chomax nx pixu r mea t namax
pechopet i chautanxg, ngxgumarx
i choma nax meama pex chayaxuxrx.
%cuaxrux nax
ng chacuxc ax nax
aixcmax chomax pixux! 13R
chanaxaxe i guxma i tmaar
ngmaxgmax tx pengecha ya chor
pap, r chor mam, r chaueneeg, r
chaueyaxg. R tax i tox pedai x!
. 14
nangx:
Toma ttama pex tapox r pexna
tadau nax taxuxma pex petxc ax, ega
cuma r tama tox quixuxgu. R
ngxguma Cori ya Tupana toxna naxxgu i
aa naane r aixcma t mea cuxna tadau
anagrg. 15
yaxxnegu ipe. R yema poxeguxar
napanaxgu inachxe ga
yema taxre ga ngugtaerug. 16R
: c ma
ngxma peyarcuxg nax tama
pex yayaugxc ax i ngma pexcax
daugx! R tomaepx i ngunex t
ngxma picuxg, r uanecax
ngma pexcax daugx! R
ng
. 17
nangxgag r anagrg: Toma r
12R
156
cungutaquexexexe ya cunat r cu r
cueneeg r guxma ya cunattanxg.
19Natr ngxguma chi ngexerxe
cuchixuxgux r tmagaguttama
tayuxgux,
. Natr ngxgumachi
ngexerxe cuchingxmaxex
yamaxggu, r ngxguma r t togagu
. 20Natr ngxguma chi tox
quixuxgux, r taxucaxma tayanguxx i
ngma Tupanagagu cumax nx tixux
anagrg. 21%ga,
r Mar name . R
irmox, r
. R
iyanai x
ga napanax ga duntax. 22R yema
taxre ga ngugtaerug r
namax ga
ngunex yexma narcuxg. R yoxni ga
churarag r guxanegu naxcax nadaug
r taxuguma nx nayangaug,
aneca. 23R
yexguma ga nma ga yema taxre ga
ngugtaerug r ma
narcho r nat ga Yud
. R namax
nx nixuge ga guxma ga nx
ngupetgx. 24R anagrg: Nma
ya Cori ya Tupana r mar txna nanax i
guxma i ngma naane. R ngemacax i
guxma i ngma nachixanecx i
duxg r porac tx namue
anagrg.
Iratanxg r nat
ga Yudwa nicho.
moxc paxmamaxchi r
nma ga Yochu r guxma ga
Iratanxgmax r Chit%
1R
157
uxmata nat ga Yud
nangug. R naxpa ga nax yachox r
yexmatama napeg. 2-3R yexguma
tomaepx ga ngunex
r yema Iratanxgar ex gacg r
nor dux%
namax nx nixu r anagrg:
Ngxguma nx pedauxgu i
chacherdteg i Lebtanx nax nua
nachopetx namax i ngma ba i Cori
ya Tupanaar mugchix r pechox i
ngext pengexmagx
! 4R ngmac t nx pecuax
yer ga pa r
ngma nama. Natr taxetma nxna
tangaicama i ngma ba! R
gux
nor yx tanx!
anagrg. 5R yexguma ga Yochu
r yema Iratanxgx anagr:
Tupanapepimexg! Er
mox r nma ya Cori ya Tupana r t
pex nx nadauxexe i
tax i nor poramax naxx
anagr. 6R yexguma ga nma ga
Yochu r yema chacherdtegx
anagr: c ixpexegu
peyangetax i ngma ba i Tupanaar
ngxmax r topexe namax
ngma nat i Yud!
anagr. R yexguma ga nma ga
chacherdteg r duxgpexegu
nayangetag ga yema ba. 7R
yexguma ga Cori ya Tupana r anagr
Yochux: u
chataxx r yexerac t cuxna cuax
chax i napeg. R
ngmac t nx nadaug nax choma
r aixcma chacuxtagux yexgumarx
3
ga Moichx.
8c ngma chacherdtegx namu nax
yangetagxcax i ngma ba i chor
ngxmax! R ngxguma
nat i Yud
r ngxma
yachigtanchi! anagr. 9R
yexguma ga Yochu r yema
Iratanxgx anagr:
ngma ore i Cori ya tr
Tupana nx ixux! 10R ng
picux ya Tupana ya
max.
i
Canatanxg, r Ittatanxg, r
Ebutanxg, r Ferechutanxg, r
Yerguechutanxg, r
Amorutanxg r Yebuchutanxg
ng
pingugxcax. 11R nx perdaun i
ngma ba i Cori ya Tupana i gux i
nax
uxc pepe i nat i
Yud! 12R ngemacax, Pa Duxgx
r nx pexuneta i 12 i yat! R ngma
12, r t nx
. 13R ngxguma ngma
chacherdteg i ngma ba i Cori ya
Tupanaar mugchix ingegx r nat
i Yudgu, r ngxguma
ngma nat r taxregu
yayauxyexchix, r ngma dex i
dauxquena ne yax r t nayachaxchi,
r oma yapoxyepexexrx
anagr. 14-16R nma ga yema
Iratanx%
napegx
yachoxcax. R nanetar buxgar
, r yema
nat ga Yud r porac narbai. R
34
nmag ga chacherdteg r
duxgpe%
.
R yema chacherdteg ga ba
ingetagx r yexguma yema nat ga
Yudgu, r yema dex
ga dauxquena ne yax r ngrchi
nayachaxchi. R guma
dauxquenax
Ad ga dauxtaechica ga Charetar
ngaicamna, r ngr nabainag ga
dex ga yma, oma
yapoxyepexexrx. Natr yema
yachoxniiyax
uxmata mr ya Ngear Maxx
nangu. R yemaac ga yema nat ga
Yud r taxregu niyauxye, r yema
Iratanxg r nicho
Yericar toxma. 17R yemaac ga
guxma ga yema duxg r paanex
nicho . R
yexgumayane ga yema chacherdteg ga
yangegx ga yema ba ga Cori ya
Tupanaar mugchix r natar
ngx%
nayachaxchitan ga paanex.
Guma 12 ga nutag ga nat
ga Yudar ngxtamawa nadec
1R
anagr: 2Ngma 12 i
Iratanxc
naxuneta
! 3R namax nx ixu
ng
ya nuta yayauxchig i ngma natar
ngxngma chacherdteg
chigx, r oma i chtaxgu
158
peyapegxcax r
ng%cax! anagr.
4-5R yexguma ga nma ga Yochu r
naxcax naca ga yema 12 ga yat ga
nx naxunetax r anagr nx:
c, 12 i pex
chaxunetaxe r nat i Yudar
ngx! R ngma ba i
Cori ya tr Tupanaar
mugchixpe
naexpcax i ngma 12
tcumg i tatanxg! R petgu
peyange! 6-7
cuaxrux . R
ngxguma peneg pexna caxgu, r
aggu: Ta
nutag?, r pema r t
penangxga r apegrg t: R daa
icuaxchiex ga
yema ngupetx ga yexguma nat ga
Yudgu ga yema ba ga
Cori ya Tupanaar mugchix, r yema
natchix r taxregu niyauxye
nape, apegrg t
anagr ga Yochu. 8R nmag ga
yema 12 ga yatg r nanaxg ga
yema Yochu namax nx ixux. R
, niyauxchig
naxx. R yemaac nanayauxg ga 12
ga nutag ga Yud. R
yema napegx, r yexma
nayanu, yema Cori ya Tupana nx
ixuxrx. 9R yexgumarx ta ga
nma ga Yochu r nai ga 12 ga nuta
nanayaxu r natchitamagu nayanu ga
yema chacherdteg ga ba
ingetagx chigxgu. R yim
a
nutag r uxmarta ngm
4, 6
159
nangexmag. 10R yema chacherdteg
ga ba ga Tupanaar mugchix
ingegx r nat ga Yudchitamagu
narcho, r yoxni ga nma ga
Iratanxg r meama nayanguxg
ga gux
namax nx ixux. R guxma mea
naxg yema Moich Yochumax nx
ixuxrx. R uxc nicho ga
duxg. 11R yexguma guxma ga
duxg mar ingugu, r nicho ga
yema chacherdteg ga ba ga
Tupanaar mugchix ingegx. R
duxgpexegu naxg.
1
e, yer
ga nor poxeguxar xg r
%
nachocuxc ax ga Iratanxg. 2Natr
nma ga Cori ya Tupana r Yochux
anagr: Choma r mar cuxna
chanax ya Yeric i guxma i nor
ex gacmax r nor churaragmax.
3R cur churarag i Iratanxg r 6 i
ngunex nayachoegu. R
%
ngunexgu. 4R ngma ba i chor
e7 i
ngxmaxp
chacherdteg i carnruchatacuxremax
icorntax . R ngxguma nor 7 i
ngunex, r 7 expxcna t
nayachoegu i cur
churarag, r ngxgumayane i ngma
chacherdteg r t nor corntaggu
nicueg. 5R ngxguma nx
nax porac yacuegx ya corntag r
t tagac aita pexe. R ngxguma i
nor poxegux
nangichi. R ngxgumayane r
anagr ga Tupana. 6R
yexguma ga nma ga Yochu r
chacherdtegcax naca r anagr
nx: Peyange i ngma ba i Cori ya
Tupanaar mugchix! R 7 i pemax r
ngma bape%
cornta i carnruchatacuxrenaxcax
anagr. 7R yema
duxgx r ta anagr ga Yochu:
c nx !
R pemax i churarag r t ba i Cori ya
e
Tupanaar mugchixp
8
Iratanx
11R yema nxrax ga ngunexgu r
nma ga Yochu r nanamu ga
chacherdteg r churarag nax
nax
yangeegutagx ga yema ba ga
Cori ya Tupanaar mugchix. R
xg r
naxcax ga yema napegx.
R yexma nx nanangupetxx ga
chtax. 12R moxc ga nma ga
Yochu r paxmamaxchi narda, r
nma ga chacherdteg r
nanayauxtag ga yema ba ga Cori ya
Tupanaar mugchix. 13R yema 7 ga
chacherdteg r ba ga Cori ya
Tupanaar mugchixpe
nagu yacuegcma ga guma nor
corntag. R yema churarag r
ixpe, r yema tog r
%. R ga corntag r
taguma inarchianeg. 14R moxc
nayachoegu, r
uxmachi yema napegxca.
R 6 ga ngunex
naxgx. 15R yexguma nor 7 ga
ngunex, r ngunetx
nardag.
nichoeguchitancx yema nxra
naxgxgurx, natr yema
ngunexgu r 7 expxcna nx
160
peyanaxoxx, er ng%
ya Tupana i nx yaxux. R ngma
pimaxc namax i ngma duxg i
ngxmagx.
ga iyacuxgx ga yema taxre ga
.
18R
67
161
pega, %rx!
anagr. 23gu
nachocu. R Rax nagaxchig
%, , r
, r guxma ga
max.
mex ga Iratanxg pegxar
nayamug.
Acar chixexchiga
1
ga
Acgu gax ga Crmi nane ga
, r nanade
ga uxre ga yemaxg ga Tupana
chuxux. R yemacax ga guxma ga
Iratanxg r naxtg ga Cori ya
Tupanapek r
nanayaxu ga yema Tupana chuxux. R
yemacax ga Cori ya Tupana r
Iratanxgmax nanu.
Acar chixexgagu r
Iratanxgx narporamaeg
oxg
2
7
ngupetx.
toxcax nayachchi nax tox
nadai xcax,
. R tex t cux ticuaxx
r cux tataxexe i ngxguma?
anagr ga Yochu. 10R nma ga
Cori ya Tupana r Yochux nangxga
a
r anagr: Inachi! Taxac ngm
cux i axtanegu cunangcuchix?
11R nma i Iratanxg r chixex
naxg. Er nmag r tama
nayanguxx i ngma mug ga namax
nx chixux. R nanayauxgama i
ngma ngmaxg i nxna chachuxux.
R meama nx nacuaxgcma
naxcax nang xg i ng,
r nor ngmaxgtangu nayacuxg.
12R ngemacax i pemax i Iratanxg
perporamae i
per uang. R naxcha
i
noxtacma peyuex. R ngxguma i
pema i uxma r tama paxa penaguxgu
i ngma pexna chachuxux, r mar
. 13R
uxma r inachi, r nangutaquexexexe i
duxg! R namax nx ixu nax
moxcax ng yamexgx nax
ngmac chopecax!
Er choma i Cori ya per Tupana r
acharg: Pemax, Pa Iratanxgx,
r penayaxu i ngma ngmaxg i
pexna chachuxux. R ngxguma
pexoxoxgux i ngma chixex, r
, acharg. 14R mox
paxmama r petcummaxchig t
chope%
Iratanxg. R choma i per Tupana
162
r t nx chaxuneta i
ng i
ngma yat i chixex x. R u
ng
ngtanxc chope. R
choma r t nx chaxuneta i ngma
ngtanx
i ngma yat. R ng
ngma ngtanx
nx
nangexmane i ngma chixex x. R
u
nx chaxuneta i ngma yat i chixex
x. 15R yxema tmaxtagu nx
iyangaugxe i ngma ngmaxg ga
chachuxux, r t tx nigug namax i
tmaxacg r guxma i tmaar
ngmaxg, er tmagagu chixex
naxcax nangu i Iratanxg, er tama
anagr ga
Tupana.
Acar poxcuchiga
moxc ga Yochu r
paxmamaxchi narda r duxgx
namu nax natcummaxchig
Tupanape. R nma ga
Cori ya Tupana r Yudtcumx
naxuneta. 17R yexguma ga Yochu r
Yudtcummax nx nixu nax
ngtanxtcumc r
Tupanape. R Tupana
r Chratanxx naxuneta. R yema
Chratanx
naxuneta. 18R yema yatxg ga
16R
Chdipatacxg r Tupanape
nangug, r Tupana nx naxuneta ga
Ac ga Crmi nane ga Chditaxa ga
Yudtanx . 19R yexguma ga
Yochu r Acx anagr: Pa
78
163
Chaunex, cunataxx r
nx quicuaxx ya Cori ya tr
Tupana. R chomax nx ixu i taxac
nax cuxx! R tax icuyacx!
anagr. 20R Ac nanangxga r
anagr: Aixcma nx chixu, r
chixex chax namax ya Cori ya tr
Tupana. ngma chaxx.
21
mexechix ga naxchiru ga
Babirniacxgar r 200 tachin ga
dir, ximenax ga iru ga ngx
ga quruar yexera yax. R chox
nangcha ga yema yemaxg, r
yemacax chaugx chanade, r
chauchimachigu chanataxg. R
ngma dirutaching r aixepeguama
chananu anagr. 22R
yexgumatama ga Yochu r
Acchi
yatg, r yexma nx nayangaug ga
yema yemaxg ga yexma icuxgx
namax ga yema diru ga natguama
nux. 23R nanade ga yema yemaxg
r Yochupenape
guxma ga Iratanxg. R nmag
ga Iratanxg r Tupanapexegu
nayanu. 24k
ngatexkx nagag namax ga
yema diru, r yema naxchiru, r yema
irumenax, r nanegmax, r
naxacgmax, %,
r nor brugmax, r nor
carnrugmax, r napatamax, r
guxma ga taxac nx yexmaxmax.
25R Yochu r Acx anagr:
Txc chixex
cunguxx? R uxma ya Cori ya
Tupana r ngma chixex
cuxna nanguxx anagr. R
1R
8
nayachchi. R ngxguma yima
x toxcax yayixgux nax tox
nadai xcax, r toma r t tibuxm ga to
ga ngunexgurx. 6R ngxguma i
nangg er t nagu
naxcha
ibuxmx i yixema i Iratanxg. 7R
ngxguma i pema r t peyayi i ngma
picuxgx
pichocu, er Cori ya tr Tupana r
%. 8R
ngxguma mar nagu pichocuxgu, r t
, ngma Cori ya
Tupana nx ixuxrx. R ngmac
chamux anagr ga
Yochu. 9R yexguma ga Yochu r
inanamuchitan ga yema churarag.
%
o%machatexegu nicuxg ga
oixca. Natr nma ga
Yochu r yema napegx
nanangupetxx ga chtax. 10R
moxc noxri yangunechaxgu r
narda ga Yochu r nor duxgx
nidaug. R umapexegu nax
namax ga Iratanxgar ex gacg
oixca%. 11R
guxma ga nor churarag r guma
anepe
ningaicaetan,
ngatex%
. 12R
o%machatexegu nayacuxg
ga to ga 5,000 ga yatg ga guma
to. 13R
yemaac ga Iratanxgar churarag
r taxregu niyauxyetcum. R yema
to
nicuxg, r yema totcum r yema
164
yachaxchitanx
. R yema
chtaxpexe r
nxra yema ngatexar ngx
nangu. 14R yexguma Iratanxgx
nadauo%ex gac, r nor
churaragmax nayayi nax ng
nadai xcax namax ga yema
Iratanxg ga ngatex
yexmagx. Natr tama nx nacuax
r yema tog ga Iratanxg nax
anecaxexgu
nayacuxgx. 15R nma ga Yochu r
nor churaragmax nibuxmneta. R
yema nama ga chianexgu
nix naxchao
churarag. 16R guxma ga churarag
o r
nangg. R yexguma
nangggu r yema nor
etan. 17R guxma ga
ox r Betlcx r
Iratanxnangg, r taxuxma
. R yema
Iratanxnanggxgagu r
nangeenmare ga nor x. 18R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
Yochux anagr: c, cuaxrux
nxna nax i ngma cur churarag i
anecaxexgu icuxgx nax nagu
nachocuxcao, er
%!
anagr ga Tupana. R nma ga
Yochu r cuaxrux inax nax nagu
nachocuxca. 19R
yexguma ga yema icuxgx ga
churarag r paxama naxx r guma
. 20R yexguma ng
89
165
yadauggu ga yema duxg ga
oxg r nx nadaug ga nax
natxnagtx .
R yemaca, yer
nma ga Iratanxg ga noxri
naxcha
cax.
21R yexguma Yochu nx dauxgux ga
yema Iratanxg ga icuxgx r
r
%, r ng
oxmax ng nadai.
22R uxmachi ga yema
Iratanx
chocux r nachox. R yemaac ga
yema taxretcum ga Iratanxg r
naxxx r tx
nayaux. R guxma tx nadai.
Yochu r ma
duxgcax nx nadaumat ga
Tupanaar mug
30-31R
yexguma ga Yochu r
ma
Iratanxgar Tupanacax nanax ga
%, yema
Moich nx ixuxrx
mugar popera ga ax:
marear guchicax
ya tama imexptagc!. R
yexguma ga yema Iratanxg r
yema guchicaxnag
Tupanaar ngxmxrux. 32R
Iratanxgpe
%
nanaxmat ga Tupanaar mug ga
Moich nxna x. 33R yexguma ga
guxma ga Iratanxg nor
1R
o
ngupetx. (R yema ex gacg r nat
ga Yud
naxchigx, r nmax r
namxpxanexgu r tog r
9
nametachinanexgu, r tog r mr i
Mediterneucutgu r uxmata Lbanuar
.) 2R yexguma ga
guxma ga yema ex gacg r ngmax
nangx eeg xc ax, r Yochumax r
Iratanxgmax ng nadai xc ax.
3Natr nma ga Ebutanx
ga Gabagu chigx r ta nx
nacuchigag ga yema Yochu x
%o.
4-5%
xcma ng napoxgx. R
yemacax Yochux
nor duxg ga ingauxchirux, r
ingauar chapatux , r nor tochicax
. R nor
bnuchix r mar uxgumaxgx
, . R yemagu
ng nicuxg nax oma yx
rx c ax. 6R yexguma
yema nachica ga Iratanxg pegx ga
Yiriggu gax, r
Yochux r Iratanxgx anagrg:
Yxgux
tanaxaxe nax tomax ipexgagx nax
tama yig idai xc ax anagrg. 7R
nma ga Iratanxg r
Ebutanxgx nangxg r
anagrg: Bexmana i pemax r tor
ngaicamagutama pipeg r uxc t i
pemax mex
anagrg. 8Natr ga nmag r
Yochux nangxgag r anagrg:
Toma r t pexme
tangexmagxx nax pex
tapuracexc ax anagrg. R nma
ga Yochu r nxna naca r anagr:
? R ngext ne
? anagr. 9-10R nmag r
166
Yochux nangxgag r anagrg:
R yx, er nachigax
. R nx
,
r uxc nat i Yud
nangx eex nax penadai xc ax ga yema
taxre ga ex gac ga Amorutanxgar
ga Che ga Eb%e , r Ox
ga Bach%e . 11R
ngemacax i tor ex gacg r tomcg
r anagrg tox:
r Iratanx
peyadaug, r apegx t nx: R
pexmexx r mex
%, apeg
ta!. 12R yexguma
%pexcax tayadauxc ax r
, natr i uxma r mar
nichux r nipamare. 13R yexgumarx ta
i aa naxchaxmx ga bachimax
tanaxcu r nimexechichirex ga noxri
%, natr i uxma r mar
nargug. R ngxgumarx ta namax
nangupet i toxchiru r tor chapatug,
er yxanagrg.
14R nma ga Iratanxg r yema
Gabac nangxnetag,
natr tama Cori ya Tupanana
nacagexra ga taxac t namax naxex
ga yema duxg. 15R yexguma ga
Yochu r yema Gabacxmax mex
, r namax nx nixu
%. R yema tog ga
Iratanxgar ex gacg r
Tupanagagu Yochurtama mexgu
yema Gabac%. 16R
tomaepx ga ngunex ngupet
r nma ga Iratanxg r nx
nacuaxg nax nor ngaicamagutama
naxchigx ga yema Gabacxg.
910
167
17R
yexguma ga uxre ga
Iratanx%
nax yema Gabaccax
yadaugxc ax. R tomaepx ga
ngunex. R
, r
, -year
. 18Natr nma ga Iratanxg r
tama yema Gabacxgx nadai yer
yema nor ex gacg r Cori ya
Iratanxgar Tupanagagu nx
c ax.
R yemacax ga Iratanxg ga duxg
Amorutanxgx
narporamae ga Iratanxg
10
1-2R
Adoniched ga
Yerucharar ex gac nx
%o
narporamae, r nayamax ga nor
ex gac r nayanaxoxx .
R yexgumarx ta nx
uxc Yericx narporamae r
nayamax ga nor ex gac. R u
nx nacuchiga nax Gabacxg r
Iratanxgmax mex
nangugx nax tama namax ng
nadai xc ax. R yemacax ga nma ga
Yerucharar ex gac r porac
namu yer Gaba
taxo
, r nor duxg r nipora
r tama namue axe. 3R yemacax ga
nma ga Adoniched r yma namuga
naxcax ga Yo ar
ex gac, r Pire
ex gac,
ex gac, ar
ex gac. 4R anagr:
eeg xc ax nax
chox peyarngx
10, 14
168
tuchix. R yemaac
Amorutanxg u
11
nanadai ga guxma ga yema duxg. R
k. R
yexguma Iratanxgcha
yema Tupana
yabuxmgu ga yema Amorutanxg
namax nx ixuxrx. 41-42R yemaac
ma ga yema ex gacgx
% ga Bex-or
nadai r nanapu ga guxma ga nor
dax, r nma ga Cori ya Tupana r
ixptax ga gux natgu nayixx. R naaneg ga Cad-
u, r Goch
Iratanxg dai xar yexera yema
Carxar naane
14
yema Iratanxg ga
r
6R
%
14, 23
169
yanadexagxcax. R nma ga Carx ga
,
r Yochux anagr: Nxna
nacuaxchi ga yema ore ga Cori ya
Tupana nor du ga Moichmax nx
ixux ga tachiga ga chianex ga
Cad-! 7R choma r 40 ga
taunec chox nayexma ga yexguma
Moich Cad- imuchigu
nax chayangugxcax ga oma
Canaane. R yexguma chategugu r
meama namax nx chixu r
achagr nx: R ngma naane r
name r natauxcha nax nagu ichocux,
achagr nx. 8Natr ga yema tog
ga chomcg r nx nixu nax
%, r yemaac duxgx
namuexexe, r yemacax
nayaxoetanchi ga nagu nax
nachocux ga aa naane. Natr ga
choma r tama nx icharngma ga
Tupanaar uneta r nagu
. 9R yexguma ga nma
ga Moich r meama chomax naxga
r anagr chox: Yema naane ga
, er aixcma naga
,
anagr. 10R uxma r mar 45 ga
taunec nangupet nax Cori ya Tupana
r Moichmax nx yaxux ga yema
ore ga yexguma nachianex
iyexmaggu. R yema chomax
inaxunetaxcax r uxma r ta
chamax 85 ya taunec chox
ngxmax. 11R uxma r ta chapora
yexguma Moich aa naanear
muxrtama, r
yexgumartama chox natauxcha i
u%
23
1R
mucma ga taunec
nangupet nax Tupana r
Iratanxgx nangxeex nax nor
uangx naporamaegxcax. R
yexguma ga Yochu r mar naya. 2R
nma ga Yochu r guxma ga
Iratanxgar ex gacgcax
nangema. R yema
%ex gacgcax
nangema, r yema ex gacg ga
guxchaxgar mexrucax nangema,
r yema churaragerugcax r ta
23
nangema. R anagr nx: Mar
chipa er mar chaya. 3Pema r mar
nx pedau ga yema naxx ga Cori ya
Tupana ga yexguma nadaigu ga yema
dux. Yer
nax. 4
chanax ga yema naane ga nagu
pinguchigx. R tama yema naane ga
mar penapux
chinux, natr namax chanangauxx
i ng i nat
i Yud, r uxmata
. 5R ngma duxg i
uxma ngma naanegu chigx, r
.
R pema r t pegx penayaxu ngma
Cori ya Tupana nx ixuxrx. 6R
mea peyanguxx i ngma mug i
Moichar poperagu matx! R
ngma naxmatxc nagu pemax!
7%%xmaxg r
pixteg i ngma tog i duxg i
uxma r ta petangu chigx! R
picuaxxg,
, r bai t i
nor tupanaga penaxuxuchix, r bai
t i nor tupanagagu mex pexuegux!
8R uxmartama r guxgutma
! 9R
nma ga Cori ya Tupana r mar
pepe%
itaxne r iporane. R uxmata oma i
ngunex
tarporamae. 10
r pex natauxcha nax 1,000 i
duxgx pixxx, er Cori ya per
pexcax
ng namax nadai, yema nmatama
170
pemax inaxunetaxrx. 11R
%g r pegna pedaug i per
max
iperngmaexcax ya tr Cori ya
Tupana! 12-13R choma r chanaxaxe i
nx nax pecux r ngxguma t
xg i
ngxmagxmax
pexmcgu, r namax pixxmaxggu,
r pixteggu, r nma ya Cori ya per
narngxee
xcax i ngma duxg i
ngxmagx. R nma ya
Tupana r per guxchaxrux t
xx i ngma duxg nax
ngmac naxmexgu peyi xcax. R
ngmac oma tex pexca
nacuai xcaxrx uxmatta
mex i naane ya tr Cori ya Tupana
pexna x. 14Choma r mar paxa t
chayu. Natr naxpa nax chayux r
chanaxaxe i meama nxna
pecuaxchie r Cori ya Tupana r mar
nayanguxx ga guxma ga yema
pemax nx yaxux.
ga yema nor uneta ga nx
naxpetx ga tama yanguxx.
15-16Natr ngxgumarx nax
yanguxx i guxma i ngma mex
ga pemax inaxunetax, r
ngxgumarx t ta pexcax
nananguxx i naguxrax i guxchax
i ngxguma tama aixcma naga
ngma uneta ga pemax
nx yaxux. R ngxguma to i
naxcax
pemaxgu, r nma ya Cori ya Tupana
r t pemax nanu, r paxaxchi t
pex inayarxoxx
2324
171
mex i nma pexna naxx. R bai t
%anagr ga
Yochu.
Yochu r duxgx naxucuxe
r nx narmox
24
1-2R
yexguma ga Yochu r
Chiqugu
nanangutaquexexexe ga guxma ga
duxg ga Iratanxg,
%
ex gacg ga yaxguxg, r ex gacg
ga guxchaxar mexrux, r yema
churaragar ex gacg. R yma
Tupanape: Yim tr
Tupana i yixema i Iratanxg r
anagr:
r naneg ga Abra r Nacx ga per
o, r taxt ga
Eufrtecutgu naxchig. R yma
yacuaxgx. 3Natr ga choma ya
Tupana r yma taxt ga
k,
r Canaxx.
chanamux nax yemaac yamuxcax
ga nataag. 4R Ichana chanamug ga
taxre ga nane ga Acbu r Echa. R
Echana chanax ga naane ga
mxpxanex ga Chegu gax.
Natr ga Acbu r naneg r
. 5R yexguma ga
chanamu ga Moich r Ar. R
chanadai ga yema Equtuanecxg r
uxmata naxme
changuxxexe. 6R yexguma per
ogu r nma
ga Equtuanecxgar churarag r
24
Amorutanxg, r
Ferechutanxg, r Canatanxg,
r Ittatanxg, r
Yerguechutanxg, r Ebutanxg,
r Yebuchutanxg r pemax ng
nadai. Natr ga chomax, r pex
charngxee nax nx
perporamaegxcax. 12R tama pema
%
% perporamaex ga
yema taxre ga ex gacg ga
Amorutanxgar. Natr choma
ga mxeg
nax namuexcax r yabuxmxcax
naxpa nax yma pengugx. 13R
choma r mar pexna chanax ga
naaneg ga tama pema pexx, r
. R
uxma r yimagu pexchig, r
penangxg i bag r orbug ga
tama pema ipetogx, anagr ga
Tupana. 14R nma ga Yochu r
anagr ta: Guxma i ngma
pemax nx chixuxca
r
noxrtama ngcha pexx. R name
i ngma
oxigar tupanag ga
nx yacuaxgx. 15Natr
ng
gux r uxmatama nx
pixu i ta,
rexna ng
per oxig nx icuaxgx ga taxt
, rexna ngma nor
tupanag i Amorutanxg i aa
naanegu chigx! Natr i chomax,
anagr ga Yochu.
172
yexguma ga nma ga duxg r
anagrg: Tagutma nxna
, r bai
. 17
ya Tupana ga tx nanguxxeex
naxmexg.
tape% ga
yema muxma ga mexg ga
noxrtama poramax naxx. R nma
r tx
napoxx nxna ga tr uang ga
16R
.
18
tapex ga
Amorutanxg r yema tog ga
duxgtcumg ga aa naanegu
chigx. R ngemaca
,
anagrg. 19Natr ga
nma ga Yochu r duxgx
nangx r anagr: Pema r
natauxcha nax Cori ya
Tupanaar ngcha pexgx, er
nma ya Tupana r naxne r
porac nx tachuxu.
%
pexggu. 20R
ng
, r nma ya
Cori ya Tupana r t pemax nanu r
t pex napoxcue r t pex
nayarxoxx
taunecgu mea pexna nax nadaux
anagr ga Yochu. 21R nma ga
duxg r nanangx r anagrg:
Cori ya Tupana, r aixcma nor
ngcha t taxg anagrg. 22R
yexguma ga nma ga Yochu r
173
anagr: u
nx pixux nax aixcma t nor
ngcha pexgx ya Cori ya Tupana
anagr. R nma ga duxg r
nanangx r anagrg:
Ngmacx,
tixux nax
anagrg. 23R yexguma ga nma
ga Yochu r anagr: c
ngma tog i
tupanachicna%
ngxmagx, r aixcma naxcax
ya yixema i Iratanxg! anagr.
24R nma ga duxg r nanangx
r anagrg: Toma r aixcma
tr Cori ya Tupanaar ngcha t
taxg, r ngma tomax nx yaxux
r t tanax anagrg. 25R yema
ga ngunexgutama r Chiquar
, r nma ga Yochu r
dux%%
inaxgae nax guxgutma naga
cax. R u
duxgmax nx nixu ga Tupanaar
mug r nor ucuxeg. 26R guxma
ga yema mug ga duxgmax nx
yaxugx, r nanaxmat nagu i
Tupanaar mugpane.
ga nuta r yema casta ga
tgu
24
. 27R guxma ga yema
duxgmax nx nixu r anagr:
pecuaxchiex i guxma i ngma Cori
ya Tupana pemax nx ixux. R
ngxgumarx
ya cuaxrux ngxguma pema r
peyanguxeex gu i ngma
Tupanamax nx pixux anagr
ga Yochu. 28
Yochu r nayamug ga yema
duxnaanecax
cax.
Yochuar yuxchiga
29
ar
naanear
mxpxanex
ma. 31R
yexguma Yochu maxxgu r nma ga
yema Iratanxg r mea Cori ya
.
yexguma tauta nayueyane ga yema
Iratanxgar yaxguxg ga nx
icux ga guxma ga yema Cori ya
naxcax x.
JUECES
(ex
gacg i guxchaxgar mexrug)
Nayu ga Yochu
Iratanxg r Cori ya
Tupanax narngmae
nma ga Iratanxg r
Tupanape naxg, yer
inanaxge ga Bachicnaxx nax
yacuaxgx. 12R yema duxg r
nor o
eec x nataxg nax yema
tx nguxx
Efraar
naane ga mxpxanex. 10R
yexgumarx ta nayue ga yema
Iratanxg ga Yochu maxxgu
maxx. R yemaac ga yema
r tama Cori ya
Tupanax nacuaxg r tama nagu
g ga
Iratanxgcax naxx.
6R
11R
174
2, 4
175
ee, r yemacax chixri nx
narngx
nanguxuchi yema nmatama ga Cori
namax naxueguxrx.
yema Iratanxgcax nananguxx ga
guxchaxg,
ga Tupana r Iratanx
nanangucuxx ga ex gacg nax yema
napoxgxc ax nor uangna.
17Natr nmag ga Iratanxg r
tama yema e . R
yexgumarx ta tama Cori ya Tupanaga
, yer togmare ga tupanagx
nicuaxxg.
guxema nor oxig r Tupanaar
, natr ga nmag r
tama nor o. 18R
yexguma Cori ya Tupana naporaxeex gu
ga guma Iratanxgar ex gac, r
nma ga ex gac r nor duxgx
ee, r tx nanguxx
exe
narngx
naxme.
Yer nma ga Tupana r yexguma tx
nagagu ga
yema nax tapoxcuex, r nx
tangechatmxg. 19Natr yexguma
nayuxgu ga guma nor ex gac, r
nmag ga Iratanx
chixexc a
yexera chixex naxg r togmare ga
tupananetagx nicuaxxg. R tama
nx narxoecha ga yema chixex nax
naxgx, r tama nanataxgcha ga
nacma ga chixex.
1R
yexguma Iraanecxgar
ex gac ga Ax yu, r
nma ga Iraanec
ya Tupanape naxg. 2R
yemacax ga nma ga Cori ya Tupana r
Iraanecxgx tanx
exe
ga ex gac ga Yabgu gaxm
nanayexmagxx. R nma ga Yab r
k%e . R yema
nor churaragar ex gac r
Chcharagu naxga. R nma ga
Chchara r Aroch-go
naxchix. 3R nma ga Yab r nx
nayexma ga 900 ga
runaxcax ga dai ne (ga
). R 20 ga taunec
porac Iraanecxgchi naxai r chixri
namax inacuax. R yemacax ga yema
Iraanec
eec ax nacage. 4R
Tupanaar ngx
yema ngunex
%
Iraanecxgmax icuaxc.
Tupanaar orear urux
naxma. 5
,
r yemacax ga yema cucu r Dboraar
. R yema cucu r
Efraanear
ma
Ram r Betlar ngx.
xcax ga Iraanecxg
nax nor guxchaxg namexgxc ax.
6 ga Dbora r
naxca
gac ga Abnu . R nma
ga Bar r naxchi
%
yexmane. : Cori ya
tr Tupana r cux namu r anagr
cux: R Netartanx
Chaburtanx10,000 i
yatg, r yima ma
nangutaquexexexe! 7R choma r t
4
ar
churaragar ex gac nax Chichar
ngatexc ax nax ngmac
%g (ya
%) cuxcax nax
yaxchixc ax. Natr i choma ya Cori
ya Tupana r t cux chanatauxchaxexe
nax cunadai xc a, anagr cux ya
Tupana . 8R nma ga Bar
nanangx:
m
a
Ng
. R yexguma
%ga r
: Mar name r cux t
chixmc. Natr ngma nax
Chcharax nax quimx
exe% nax
ngexm
yamaxc ax . R yexguma
yaxmc
. 10R yexguma
, r nma ga Bar r
naxcax nangema ga Chaburtanxg
r Netartanxg ga yatg nax
c ax. R yemaac
nanangutaquexexexe ga 10,000 ga
yatg. R Dbora r iyaxmc. 11R
Chedar ngaicamagu ga Chanaar
castatgu naxchi
ga Quenutanx ga natanxna
r nxica txmagu chix.
R nma ga Ebx r guma Moichnaxt
ga Obtanx . 12-13R yexguma
Chchara nx cuaxgu ga Bar r
ma, r
nma ga Chchara r
nanangutaquexexexe ga guxma ga nor
churarag r guma 900 ga
176
runaxcax (). R
yemagmax Aroch-go%
r uxmata ngatex ga Chich
nangug. 14
Dbora r Barx :
u nax
Chcharaca, er nma ya Cori
ya Tupana r cur churaragpexegu t
, r t cux nanatauxchaxexe nax
Chcharax curporamaex .
R nma ga Bar r guma ma
%
10,000 ga nor churarag. 15R yexguma
ga nma ga Cori ya Tupana r yema
Chcharaar churarag ga
, r yema churarag
%x, r nananguxx ga
mu ga yexguma Barmax ng
nadai xgu. R nmatama ga Chchara r
, r yemaac nia. 16R
yexgumayane ga nma ga Bar r yema
%x
uxmata Aroch-Go. R yema
ngunexgu r taxuxma ga Chcharaar
churarag nayax. R guxma nayue.
17R yexgumayane ga nma ga Chchara
r Ya ga Ebx naxmaxchic ax nia, yer
nma ga Ebx ga Quenutanx r
Achar ex gac ga Yabmax
eeg . 18R
namecma r ng narngx
characax iyag, r
: Nux chauchigu
nangaxi, Pa Corix, r taxucaxma cumu!
Er t cuxna tadaug . R
gu nangaxi.
xrumax iyadx.
19R nma ga Chchara r anagr
: xrax i dex choxna nax, er
chita! anagr. R
4, 6
177
ix. . 20R nma ga
: xgu
a ne
rxux! R ngxguma dux ngm
, r cuxna nacaxgu r: Nataxuma
ta, acux t nx!
anagr. 21Natr nma ga Chchara
r porac nipa r yemacax napexechi.
ga magux ngax.
R bexma Chchara yexmax. R
naerugu inacax r yema porumax
yma iyapocuchi uxmata yatopetxeru
r mairax. R yemaac
nayu ga Chchara. 22R yexguma Bar
yma nguxgu ga Chcharacax nax
nadaux,
iyag ga Barx nax nayaxuxc ax. R
:
c ax i ngma naxcax cudaux!
. R nma ga Bar r
gu naxcu. R yexma Chcharax
nayangau ga yexma x ga
mairax namax ga
yema nai ga magux. 23R yemaac ga
yema ngunexgu r Cori ya Tupana nx
ee ga Iraanecxg nax
narngx
1Natr
nma ga Iraanecxg r
Tupanape
chixex naxg, r yemacax ga nma
ya Tupana r 7 ga taunec
Iraanecxgx r
Madianecxgmexe
nayexmagxx. 2R nma ga
Madianecxg r niyexeragutan
nax chixri Iraanecxgmax
inacuaxgx. R yemacax ga yema
Iraanecxg r Madianecx
namue, r ma%
near xmaxgu nicuxg.
3R
6
ya Cori ya Tupana:
chagaxx ga
ngext nor puractanxx pex
xx. 9R yema
Equtuanecxmexe
changuxxeex rx, r pex
changuxxexe naxme
ga per uang ga pex dai xchax. R
pepe ga yema
duxg, r pexna chanax ga nor
naane. 10R pemax nx chixu nax
choma yixix ya per Cori ya Tupana
, r ngemacax taxucaxma nor
tupanagx pemue i ngma
Amorutanxg i uxma per
ngaicamagu chigx. Natr ga pema
anagr.
r Tupanaar
orear ngerux x r yma
yexmanet. R gum
casta r Yo ga Abiechtanxar
. R nma ga Yede ga Yo nane
r ccma trgu nabugte
yema nachica ga ba yapumgx
nax bnu naxgxcax. R yma
Madianecxg nx daugxcax.
12R nma ga Tupanaar orear
ngerux x r Yedecax
nangox r anagr nx: Cori ya
Tupana r cux, Pa Yat
ya Porac r Tama Muaxecx
anagr. 13R nma ga Yede r
nanangxga r anagr: Chox
nangechax, Pa Corix! R ngxguma chi
Cori ya Tupana toxngxmagu
txc tox nangupet i aa
guxchaxg i uxma ngxmax? R
ngex ngma nor pora ga
11gu
178
namax naxx ga yema mexg ga
taxg ga tor oxig nx
ixugchigagx ga yexguma
nanguxxeeg u? R
uxmax, r Madicxgna tox
namug anagr. 14R nma ga Cori
ya Tupana r Yedex
anagr: Choma t cux
chaporaxx. R ng
Madianecxmexexexe i
ngma Iraanecxg!
a cux chamux anagr.
ngm
15Natr ga Yede
Tupanax nangxga r anagr:
uxmarica chox nangechax, Pa
Corix! Natr uxc t
chananguxxexe i Iraanecxg? Er
gux
chautanxg r guxma i ngma
ngmax. R choma r guxma i
chautanx
chame anagr. 16R nma ga Cori
ya Tupana r nanangxga r
anagr: Choma i Tupana r
cux. R
tauxchacma t cunadai i ngma
Madianecxgar churarag
anagr.
179
ngxmax! R uchanaxaxe i
penapox i Ba r naxcax t peg
yima manetapexegu chauxcax
pedai? R naxpa nax yangunex r
%.
i yxema Bax
R ngyamax i ng poxxe. R ngxguma chi aixcma
i 7 ya taunec nx ngexmax r
napox r tx yam ya yxema nagu
chauxcax yagu! R ngma
pogxe i ngnaxcax
tupananetachicnax i cutxxmax
27
Madianecxg r Amalxtanxg
guxma ga yema Cori ya Tupana
r yema dux,
namax nx ixux. Natr chtac
nanax yer nanattanxx namu, r . R nat ga Yud
nx namu ga yema duxg ga guma nicho r ngatex ga Yergu nayapeg.
34Natr ga Cori ya Tupanax i
. 28Moxc ga
rdaggu, r nx inayangaug ga
nma ga Yede r
nx nangxeeg xcax. R
yexacaxx ga marear guchicax,
yexgumarx ta duxgx namu nax
Achtcum r Chaburtcum r
yatx. 29R ngna nacage r
anagrg:
Netartcumcax yacagexcax. R
ngex ? anagrg. R
,
taquexe. 36R Yede r Tupanana
naca r anagr: Ta
, r nx
nx chacuax nax aixcma chox
nacuaxg ga Yede ga Yo nane nax
67
xmx. R ngxguma mox
pa%
ngma carnruchaxmx, natr
ng chacuax nax aixcma
t chox curngxeex nax
Iraanecgx changuxxeex , yema
cumatama chomax nx quixuxrx
anagr. 38R yemaacxchi ningu.
R yexguma paxmama nadaxgu ga
Yede, %
naxchaxmx ga xmx
%nanamai x ga dex ga
. 39Natr ga Yede
r Tupanax anagrama:
%
cux chacaax x! Natr uxmarica
chanaxaxe i to i cuaxrux. R uxma
r chanaxaxe i ngma
carnruchaxmx r t
cunapaxx
cherenamax t cunaaianexx
anagr. 40R yema ga chtaxgu
r Tupana r yema Yede naxcax
caxc nanax. R moxc
paxmama r yema carnruchaxmx r
napamare,
%.
Yede nayadexechi ga 300 ga yatg
1R
180
%. 2R Tupana r
Yedemax nidexa r anagr:
Ngma duxg i nua cugagx r
. i
ngma duxg Madianecxgmax
peg pedai, er nma i ngma duxg
poramax ng nanguxxeex
Madianecxgmexe. 3R
ngemacax namax nx ixu i ngma
duxg r tex ya muxe r
tmachica! anagr ga
Tupana. R yexguma nma ga Yede
r yema duxgmax nx nixu. R
22,000 nachica, r 10,000
yma nayaxchi. 4Natr nma ga
Cori ya Tupana r Yedemax nx
nixuchigama r anagr:
. c dexar
a t cumax
! R ngm
78
181
t chanadai i Madianecxg. R
guxma i ngma tog r mar name
anagr.
Yede r Madianecxgx
narporamae
8, 13
nax pemax itacux. R Cori ya
%
anagr.
28
Madianecxg ga
Iraanecxgmexe r
. R
yexguma namaxxgu ga Yede, r
gux
tax ga 40 ga taunec, yer ga
Iraanecxgar uang r namue
nax namax ng nadaix.
Chachar buxchiga
13
1Natr
nma ga
Iraanecxg r Cori ya
Tupanape naxe, r
182
cux
tagutma tex iyoerux, er ngma
xchana i naxpa nax nabux r
Tupanacax naxxchi. Er
Iraanecxgx nanguxxeex
naxmengma Piritutanxg
anagr. 6
% :
Wxi i Tupanaar orear ngerux
chauxcax nangox. Choma nagu
ngerux
Tupanaar orear ngeruraxxchi. R
tama nxna chaca nax ngext ne
,
chomax nx nixu i taxac nax yixix i
naga. 7Natr anagr chox: Cux
. R
u
quixax rexna axchi i ngchix, r
taxac i Tupanape
%% cungx! Er ngma xchana
Tupanacax xxchix
pa nax nabux r uxmatta
nayu, anagr chox .
8R
1314
183
tmatecax tayadau r atagr nx:
Yema to ga ngunexgu nx
chadaux ga Tupanaar orear ngerux
chauxcax
nangox atagr. 11R nma ga
Mana r inachi r naxmaxmax yema
x i Tupanaar orear ngerux
yexmax. R nxna naca
r anagr: ga to ga
ngunexgu choxmacax cungx?
anagr. R nma ga yema
x r nanangxga r anagr:
Ng, anagr. 12R
yexguma ga Mana r anagr:
Ngxguma yanguxgu i ngma tomax
nx quixux r uxc t
itanayaxx i ngma bux? R taxac
t namax taxx? anagr. 13R
nma ga Tupanaar orear ngerux i
x r Manax nangx r
anagr: Ngma cuxmaxmax nx
chixux r nax i guxma!
anagr.
19
chbuxac niyaxu r uxre ga trgu
nayaxu, r u
nananug nax Tupanana mare
naxxcax. R yma Cori ya Tupanacax
nayagu. R yexguma ga nma ga
Tupana r Manape
naxmaxpe nx nadauxexe
cuaxrux ga mexechix.
20Yer yexguma yema naxnaar
guchicaxnapuxnagemagu ga x,
r Mana r naxmaxmax nx
nadaug ga yema Tupanaar orear
ngerux x r guma xemagu
. R yexguma
yemax nadauggu, r yexma
nanangcuchitan. 21
ga nx nax nadaugx.
R yexgumatama ga nma ga Mana r
nicuaxchi ga Tupanaar
orear ngerux .
22R nma ga Mana r naxmax
anagr: u
tayue er Tupanax tadaug
anagr. 23Natr ga tma r
tanangxga r atarg: Ngxguma
chi Cori ya Tupana tx daixchaxgu r
nanayaxu i ngma tr
mare i naxcax igux,
tx nanaex i ngma nx idaugx,
r bai chi i tamax nx yaxux i
ngma uxma tamax naxunagx
atarg. 24R yexguma nabuxgu ga
yema bux r Chachgu nanaxga.
R yexguma yayaxchiggu, r Tupana
r porac nx narngxee. 25
ga ngunexgu ga Chach ga yexguma
Dtanxar churaragar
Chra r Estaar ngx, r
Tupanax i nex inanaxg nax
Chachmax inacux.
Chachar xmaxchiga
14
1gu
ga
Chach
nge ga Piritutanx . 2R
yexguma nachicax nateguxgux r
nanatmax r namax nx nixu r
anagr: Wxi i nge i Piritutanx
chadau%, r
chanaxa%penamexx
%%cax
anagr. 3Natr tma ga nanat r
14
na r atagrg: Txc i cuxmax
ngma
Piritutanxg i tama Tupanax
cuaxgx? Exna itaxuma i nge i nua
ma i aa
Iraanec%
cuxmaxcax? atagrg. Natr ga
nma ga Chach r tx nangxga
r anagr: Natr ng
184
nanayauxcuchix ga guma berure, r
. R yexguma tx
iyangauxgu ga nanat r na r
%. Natr
tama tmamax nx nixu ga yema ai
ga yamxx%. 10R
tma ga nanat ga Chach
%
tayamexgxca.
R nma ga Chach r ng
naxchi naxcax ga uxre ga
ngextxc ga Piritutanxg yer
.
11Natr nma ga Piritutanxg r
Chachx namue r yemacax yma
nanagag ga 30 ga namcg. 12R
yexguma ga nma ga Chach r
yema 30 ga ngextxcgx anagr:
Wxi i dexa i xgux t pexna chax
nax pema chomax nx pixuxcax nax
ta. R 7 i ngunex t
natai i aa peta. R ngxguma aa 7 i
ngunexgu chomax nx pixuxgu i
ta i ngma ore i
xgx,
%
i lnuchinaxcax,
petachiru i mex. 13Natr ngxguma
tama mea chomax nx pixuxgu nax
ta i ngma dexa i
xgux
%
mex i lnuchinaxcax,
petachiru i mex anagr. R
nmag r Chachx nangxgag
r anagrg: c tomax nx ixu
i ngma dexa i xgux! R toma r t
anagrg. 14R
Chach r nx nixu ga yema dexa
ga xgux r anagr: R guxema
1415
185
, r yxema
anagr. R tomaepx ga
ngunex
nx nacuaxg ga taxacchiga nax
ga yema dexa ga xgux. 15R
yemaac ga nor gmc ga
ngunexgu r Chachmax
anagrg: Pora nax nax yim
cute tox natauxchaxeex cax i ngma
dexa i xgux i tomax nx yaxux!
R ng%
quixuxgu i ta, r t
cux tigu r itanagu i cunat r
guxma i cutanxg. Pema r per
penapuxxcax i tor ngmaxg
anagrg. 16
r Chachx%
: Cuma r tama
cuchoxaxe r chauxchi cuxai. R
chautanx%
xgux, natr tama chomax nx
i ngma orear
ngxga . R nma ga
Chach nangxga r
anagr: Woo chaunatmax r
chaumax r tama nx chixu, r
%
chixu anagr. 17
r yema 7 ga ngunex ga nagu
napetaex r nax, r
nx icaax . R yexguma nor 7 ga
ngunex,
% nixu ga yema dexa ga
xguxar ngxga. R yexguma ga
max nx iyarxu.
18R yema nor 7 ga ngunexgu ga
tauta yanaxcuxgu ga axc, r nma
ga Piritutanxg r Chachmax
nx nayarxug, r anagrg:
Cur ore i xgux r ax,
R ngma maixcurax r berurechiga
. R ngma porax
anagrg. R nma ga Chach
r nanangx r anagr: Choxmax
pemax nx iyaxu, r ngemaca
nx pecux i nor ngxga
anagr. 19R yexgumatama ga Cori
ya Tupanax ya nex r
Chachmax inacuax. R nma ga
Chach k
30 ga yat yexma nayadai. R yema
napuxx ga naxchirumax nx
nanaxtan ga yema yatg ga dexa ga
xguxar ngxgax cuaxgx. R
ch r nucma
nanatchicax nategu. 20R yema
naxma%
ch
namu.
Chach r bruchicramax
Piritutanxgx nadai
15
1R uxre ga tauemac
, r
Chach naxmaxcax
nanguxgu.
tx yma naga. R yexguma yma
nanguxgu r naxtx anagr:
chayadauxcax i choxmax anagr.
15
naxxmax! atagr. 3Natr ga
nma ga Chach r nanu. R
naxtx nangx r anagr tx:
u
ngma chixex i cutanx i
Piritutanxgmax chaxx
anagr. 4-5
u300 r
taxrechig ngrexnayanai xg. R
yemagrex
ga iyauxrane. R u
Piritutanxgar trguchitax
nayange. R
yemaac nixae ga yema trgu ga mar
yexma nutaquexex
ibuxgx. R uxmata nor banecg
r orbunecg r ta nixae. 6R nma
ga Piritutanxg r naxcax nicaetan
ga guxema yex .
nacuaxg ga Chach
ga nor numax yex
naxtgagu, yer ga naxmax ga
Chach
tamu. R yemacax ga nma ga
Piritutanxg r tx nagu ga
guxema na%
Chach naxmax. 7R yexguma ga
nma ga Chach r
Piritutanxgx anagr: uxma
nax ngex %
choxma%
icharngxm. R yexerac t pemax
chanu r pex chadai naxcax i ngma
choxmaxmax pexx anagr. 8R
yexgumatama nor numax nanadai, r
muxma ga yema Piritutanxg r
nayue. ch r
, r maar xmax
nayamax. 9R nma ga
Piritutanxg r nanamu ga uxre ga
186
nor churarag nax Chachx
yanayauxgxcax. R Yudar naanegu
nayapeg r yexma ng ninu uxmata
ma. 10R
yema Yudtanx r nxna nacage r
anagrg: Ta?
anagrg. R nma ga
Piritutanxg r nanangxgag r
anagrg: Chachtangg
nax tayayaxuxcax nax naxtanxcax
ga yema tomax naxx anagrg.
11R yemax 3,000 ga
yatg ga Yudtanx r Chachcax
nayadaug nagu ga yema xmax ga
guma ma. R
Chachx anagrg: Tama
ex na nx cucuax i ngma
Piritutanxg r tox nax
naporamaegx? R txc
guxchax cungexmagxx?
anagrg. R Chach
nanangxga r anagr: Choma r
chaxtan naxcax ga yema chomax
naxgx anagr. 12-13R nmag
ga Yudtanxg r nanangxgag r
Chachx anagrg: Toma nua
taryauxgxcax, r
Piritutanxgna cux tamugxcax
anagrg. R nma ga Chach
r nanangxga r anagr: Mar
name. Natr chomax ipexga nax
pimx! anagr.
R taxre ga napanaxmax nayanai xg
r yemaac nayagag. 14R yexguma
chx
iyauxgx, r nma ga Piritutanxg
r taxmax aita naxe. Natr Cori
ya Tupanax r Chachmax
inacuax, r yema napanax ga namax
yanai xgax r oma tntarx
1516
187
xmexe. 15R
yexguma ga Chach r nanayaxu ga
ga
tauta mea ipax. R yemamax tx
nadai ga 1,000 ga Piritutanxg.
Chach r Darra
4ch r
gacx nangex e.
Chorxar tuchigu ixchi. 5R
nmag ga yema Piritutanxgar
ex gacg r Darrax
: Chachx
xx, r nxna naca nax ngext
i ngma nor pora, nax
ngmac nx tarporamaegxcax,
r tayayauxgxcax, r
tayanai xgxcax!
tax i 1100 tachin i
diru ega cunaxxgux i ngma
. 6R yexguma ga
chx :
Chomax nx ixu nax ngext ne
i ngma cur pora! R uxc
cux inai
quiex ? . 7R Chach
nangxga r anagr:
Ngxguma chi 7x i
naxchaxmnaxcax i tauta mea
ipagxmax chox yanai xggu, r t
chanaturachi r ngexrx i
duxr. 8R nmag ga
Piritutanxgar ex gacg r
Darrax7x
ga naxchaxmnaxcax ga tauta ipagx,
r yemamax Chachx yanai x ga
Darra ga yexguma napeyane. 9R
naxpa ga nax yanix
16
16
anagr: Ngma t cuxx 7
ctagu chox cumuxyaex r ngma
7 cta i chauyae t ngma naxchiruar
muru%. R
ngxguma i choma r t chanaturachi
r ngexrx i duxr
anagr. R yexguma ga Darra r
Chachx ipexexe. R 7 ctagu
namux
naxchiruar murux. 14
r meama inapu ga yema naxchiruar
murux. R uxmachi aita ix r
: Pa Chachx,
Piritutanxg r cuxcax nayaxchi
. R yexguma nayuxnag
ga Chach r nanapu ga yema
naxchiruar murux
nadachapaxax. 15R yexguma ga
chx
: Idorataax chix! R
uxc chomax nx quixu nax
cuchoxaxex? R mar tomaepxcna
xx r omarta
tama chomax nx quixu nax ngext
i ngma cur pora. 16R
nx icaax echa r yemacax ga nma
ga Chach r nachixex
yu%. 17
Darramax nx nixu r anagr:
tiyoeru, yer naxpa ga nax chabux r
Tupanaca.
Natr ngxguma chi chox
yayoeruggu r ngxguma i choma r
t chanaturachi r ngexrx i
duxranagr.
18R yexguma ga Darra r nx nax
nacux r aixcmax %
yaxux ga Chach r
188
Piritutanxgar ex gaccax
yacaxx, : u
! Er Chach r mar
chomax nx nixu i ta
i nor pora . R
yexguma ga Piritutanxgar
e %
yema di
naxuaxgc. 19R yexguma ga Darra
r Chachx
inapexx. cax ica nax
yayoxcax ga yema 7 cta ga nayae.
R u
nax nacuai xx. 20R aita ix r
: Pa Chachx,
Piritutanxg r cuxcax nayaxchi
. R nma ga Chach r
nabai %
tog ga ngunexgurx ng nax
napoxx, natr tama nx nacuax ga
Cori ya Tupana r mar nxna nax
. 21R yexguma ga nmag
ga Piritutanxg r nayayauxg r
nanacaxxetg.
nanagag ga ngext cadna ga
chenaxcaxmax nangaxgx.
R poxcupataar caerx
nanapuracxg. 22Natr ga yema
nayae ga Chach
naya.
Chachar yuxchiga
23R nmag ga Piritutanx gar
ex gacg r nataxg r
nanaxchig ga Chachx nax
yayauxgx. R nor tupana ga
Dagcax naxna nadai r u
naxcax nanagu. %:
Tr tupana r taxmexgu
nananguxx i tr uan i Chach
189
anagrg. 24R yexguma yema
tog ga Piritutanxg nx dauggu,
tupanax nicuaxxg r anagrg:
Tr tupana r taxmexgu
nananguxx i tr uan i Chach
ga tr naaneg chixexx r
tamcg tx daix anagrg.
25R poracxchi nataxg, r
yemacax Chachcax nacag nax
napecax r nagu nax
yadauxcraxgxcax. R
poxcupatachx
nanagag. R taxre ga caxtaar
ngxmachatexegu nanachixxg. R
cax xg r nagu
nidauxcraxg. 26R yexguma ga
nma ga Chach r yema bux ga
yapuchigxx anagr: Yima
taxre ya caxtag ya daa
ngutaquexepataar ngx
ngxmagnegu chox xx nax
xcax! anagr.
27R gux ma ga Piritutanx gar
e
guma ngutaquexepatax ga
yatxgmax r ngexgmax
cune.
3,000 ga duxg ga yma nx
rdaunx ga yema Chachgu
idauxcraxgx ga axtchi. 28R
16
yexguma ga nma ga Chach r Cori
ya Tupanana naca r anagr:
Cux chacaax
, Pa Corix, r
uxmarica choxna nacuaxchi r pora
choxna nax nax chaug
chaxtanxcax naxcax ga guma taxre
ga chauxet ga Piritug chox
caxne! anagr. 29R u
naxmexmax naxcax nangg ga guma
taxre ga caxta ga ngx
guma ngutaquexepatax nagu taxne,
naxmexg. 30R
aita nax r anagr: Chomax
g!
anagr. R yexguma r guxma
ga nor poramax nx nacuxneta ga
guma taxre ga caxta. R guma
ngutaquexepatax r natgu nangu ga
yema Piritutanxgar ex gacg,
r guxma ga duxg ga yma
yexmagx. R yema namaxgu
nadaixar yexera narmumae ga
yema Piritutanxg ga Chach
daix ga yexguma nayuxgu. 31R
natanxg ga Chach. R
nanayauxg ga naxne. R nanat ga
Mana txgu nayataxg ga Chra r
Estaar ngx. R 20 ga taunec
ch ga
Iraanecxgmax inacux.
RUT
(Rux)
itax, yer mar
.
%
naxmax ga Noem r naneg
Ber
1-2R
yexguma Iraanecxgmax
inacuaxggu ga yema ex gacg ga
guxchaxgar mexrug ga Tupana
nx unetax, r nangu ga tax ga taiya
ga gux. R
yexguma
%
Ber%c. R nma ga
Erimer r naxmax ga Noemmax r
naneg ga Mar r Querimax
Ber%
c ax. R nmag r Efrtacx
Ber.
nayaxchig. 3Natr nma ga Erimer
nayayu. namax ga Noem r
%
. 4-5R yixcamaxrachig r
nmag ga yema taxre ga ngextxc r
Moanecx ga ngexgmax nixxmax.
, r yema
. Natr yexguma
10 ga taunec ngupet, r nayue
ta ga Mar r Queri.
6gu
ga Noem ga
, r
nx
Berma ga
taiya, %%%.
7R yemaca
naanecax nax nategux.
nea% ga yema
nachica ga nagu naxchichirx ga
ane ga
cax. 8-9Natr ga
neaxgx :
! R
Cori ya Tupana guxguma mea pex
ngechax yema chox r chaunegx
mea pengechaxxrx, r pex
natauxchax%
pixtegx, r ngmac
petaxgxcax! . R
u
%neaxgx irmox.
neaxg r
ixauxeama. 10: Tama.
R toma r t cuchix
190
12
191
. 11
%:
, Pa Chauxacgx!
Ta? Choma
%
%%cax. 12-13c
pechica! Choma r mar
chaya r ngemaca
chaxte.
chtax%
chox nangexmagu ya chauneg r
pema r chi penanguxuxeeg x
uxmachita nayae nax namax
cax? R ngma nax
penanguxuxeex gagu r taguchima
pixteg. R dcax,
, Pa Chauxacgx. R Cori ya
Tupana r ngx chox ningexexe,
natr yexera chi changecha, r ngx
chinge ega chi pex chadauxgu nax
ngx pingegx i pemax .
14nea
1
nayexma ga
Erimertanx %.
2
dirux
r guxma nx . 2
ga ngunexgu ga Rux r Noemx
: Chebdachita
, r ngrchi ngxma t nx
i
chox nadexeex i ngma chebda i
. R
:
Mar name Pa Chauxacx. c
ngma nx
ng
quixux! . 3R yexguma ga
buxetatanx
chebdayaxa ga yma iyietanx. R
megu ingu yer yema naane r Bo ga
Erimertanx. 4R yexguma
Rux yma yexmayane r nma ga Bo
r nangu ga Ber,
. R yema
buxetatanxgx narmox r
anagr: Cori ya Tupana pex
ngexmax! anagr. R nma ga
buxetatanxg r nanangxgag r
anagrg: Cori ya Tupana cux
rngxexe! anagrg. 5R
uxmachi ga Bo r yema
buxetatanxgeruna naca, r
anagr: Textanx
pac? anagr. 6R nma ga
buxetatanxgeru r nanangx r
anagr: Moanec, r
%. 7R
choxna ica nax ngma
buxetatanxdayaxa nax
yadeetanxcax. R pa
inaxg nax napuracx, r uxmatama
%x anagr.
8R yexguma ga nma ga Bo r Rux
anagr: , r
192
tama chanaxa
cuyabuxeta! Nuxtama rxux
natangu i chauxtaxg! 9R u
ngma buxetatanxg ega
ngxguma nx cudauxgu i ngext nax
napuracex! Er mar nxna chaxga i
ngma chor duxg nax taxuxma
cux cax. R ngxguma
quitangma dexpa
ngma dex i nma
nayauxgx! anagr.
10pexegu
inangcuchi r nxna ica, :
Taecax chomax
cumecmax i choma nax to i
nachixanec?
. 11R nma ga Bo r
nangx, r anagr: Choma
r meama nx chacuax ga uxc
nax cungechax ga cu
ga cute ga cuxna yuc. R
ngxgumarx ta meama nx chacuax
ga cunat r cu,
r cur naane nax nux totangu
cuyaxchixca
cucux ga cumax. 12R Tupana cux
naxtan i ngma! R nma ya Cori ya
Iraanecxgar Tupana ga nor
ngxeec ax cudauc cux naxtan
naxcax ga guxma ga yema mex ga
cuxx! anagr. 13
inangx : Cuma r
porac chomax cumecmaxchi, r
ngma cur ore r chox nataxxx.
Er cuma r chox cungechacma
%
cuxtax . 14R
, r
xcax naca ga Rux, r
: %
23
193
nua nachib! anagr.
Rux r yema buxetatanx
irto. R nma ga Bo r taxma ga
pe.
meama ichib u yax.
15
, r nma ga Bo r nor
duxgna naxga r anagr:
chebdayaxa ta nadex. R tax i
! 16
a peyayixetanxx nax
xcax ngm
%cax! R tax i
penachuxux! anagr. 17R
chebdayaxa ta ide uxmata
nachtamare. R nor y ga yema
chebda r 20
yexguma mar nabuxxgu. 18R
uanecax itegu r
ga yema chebda r
ng xex iyaex.
r ng xe ga Noemna inax. 19R ng xe
, :
i
ngeax? i
chebdayaxa ta cudex? R porac
Tupana nx rngxexe ya yim du ya
cux rngxeec ! . R
xex ingx r
nx ga
chebdayaxa ta nadex. 20
ingx :
Tupana nx rngxexe ya yim
du! R nma ya Tupana r tamax
namecma i uxmax r guma cute ga
mar yucmax r ta namecma. Er
ngemaca
1gu
ga Noem
r Rux : Pa
Chauxacx, choma r t cux naxcax
%x t
cuxna c. 2R dcax, r yim tatanx
ya Bo ya nax, r
oma i chtax
a chebda
nax ngm
yabuxuchitexexcax. 3R uxma r
chanaxaxe i cunax i ngma t
cumax nx chixux. R naxaiya r
cug napumraxne r nagu icux i
a
ngma cuxchiru i rmemaex, r ngm
!
nx cucuaxexe
naxpa nax yangux nax nachibx r
naxaxex i nma i Bo! 4R mea
i nacax nax
napexcax! R ngma nacax
r inangegcut r ngxma naca
3
nacutguama!
cumax nx yaxux nax taxac t
cuxx . 5
r Noemx ingx :
Mar t chanax i guxma i ngma
chomax nx quixux .
6, r
inax ga guxma ga yema ng xe
% ixux. 7R yexguma
, r
inachi r natax r u
% ga chebdaxtagu nayaca
nax yexma napexcax. R yixcamaxra
naxca
r inangegcut r yexma ica. 8R
nma ga Bo r ngrchi ngxcx
nabai xchi. R yexguma
%. R
nx nicua%
. 9
naca r anagr:
cumax? anagr.
inangx :
Rux, xchi
. R ngemacax cugu nangu nax
cuxmax chox xx ngema
Tupanaar mug nx ixuxrx
. 10R yexguma ga nma ga
Bo r anagr: Cori ya Tupana
cux rngxexe! R u
mea cunangoxeex nax aixcma nx
cungechax ga guma cute ga mar
yuc, er chox cuyaxu cutex i choma
i cutetanx . R tama
naxca
rngextxmaec ya diruc ,
tama diruc . 11R tax i cumux,
Pa Chauxacx! Er guxma i duxg i
x r mar nx
nacua
194
. R ngemacax i choma r t
chanax i ngma choxna naxcax cucax.
12.
i
chomax, natr nangexma i to i chor
yexera cutanxx. 13c
nux rxux i oma i chtaxgu! R
mox paxmama r t ngma to i
cutanxmax chidexa r ngoxi cumax
naxxmaxcha. R ngxguma
nanaxaxegu nax cumax naxmax r
mar name nax ng%, er
nma r chor yexera cutanxxchi
. Natr ngxguma tama
nanaxaxegu, r Tupanagagu cumax
nx chixu nax choma t cumax
chaxmax. c nape r nux
ingunex! anagr. 14
Rux r yexma ipe, r Bocutguama ica
r yexma iyangunex. R moxc
chigu r rda
ga Bo:
Tama chanaxaxe nax tex nx
nacux i
chebda yabuxuchitexegx,
anagr. 15R yexguma mar
%xgu ga Rux, r nma ga
: c
nacuxuchi i ngma cur deyuchiru r
mea nx ! anagr.
ga Rux r mea nx
, r nma ga Bo r
nanag
ga 40 quru nagux ga chebda. R
u narngxee
x.
%anecax itegu. 16R
yexguma ng xex
Rux, r ng xe :
uxc cux nangupetx, Pa
34
195
Chauxacx? .
Rux r nx iyaxu ga guxma ga
% nax nangxeex ga gum
uxmatama naxcax
cutaxe nape%ex gacg i
rux .
ya
Erimer, r ngemacax cuxna nax nax
naxcax cutaxex i ngma naane. Natr
ngxguma cuma tama naxcax cutaxegu,
r chomax nx ixu!
nax choxna naxx i
ngma naane anagr. R yexguma
nma ga gum natanc r nanangx
r anagr: Ngmacx, naxcax
chataxe t anagr. 5R yexguma ga
Bo r anagr: R ngxguma
Noemxnaxcax cutaxegu i ngma
naane r cuxna nax ta nax Ruxmax
cuxmax, nax ngmac
naxxacxcax,
cax
i ngma naane anagr. 6R yemax
nanangx r anagr: Ega
ng%, r taxuacma naxcax
chataxe, er chi ngxguma naxcax
chataxegu r ngma choxna x i naane
. R aixcma
cumax nx chixu r cuma naxcax
nataxe! anagr. 7
g r
yexguma taxac ga nxna x
natanxna naxxgu, r nacuaxichi ga
.
Bo r Ruxmax naxxmax
1
ma ga duxg
nachopetx r namexx ga nor
guxchaxg. R yexguma yma
natoyane r yma naxpet ga guma
natanc ga Bo Ruxmax nx yaxuc.
R nma ga Bo r naxcax naca r
anagr nx: Dcax, nua
chaux, r paxachi
t tidexag! anagr. R nma ga
, r
nax. 2R nma ga Bo
r naxcax naca ga 10 ga ex gacg ga
, r yemag r ta
nanatogxx nax nmag r ta
cax. 3R nma ga
Bo r gum natancx anagr:
Ng
r namax itaxecha
. 4R
ga natanxna nanax.
ga duxgx nx nacuaxeex ga
aixcma ngna nax naxgx. 8R
yemacax ga nma ga Botanc r
nacua
4
chapatu r Bona nanax r anagr
nx: Cuma naxcax nataxe i ngma
naane! anagr. 9R yexguma nma
ga Bo r anagr nx ga yema
e rux ,
r yema tog ga yma irdaunx:
Guxma i pemag i uxma nua
rdaunxe,
naxcax
chataxex i Noem i ngma naane ga
Erimerar, r Queriar, r
Mar. 10R ngxgumarx ta
nx chayaxux i
ngma yutec i Moanecax i Rux nax
ngmac naxxacxca
chicx
nxna naxxcax i ngma naane
anagr. 11R nma ga yema
ex gacg r guxma ga yema duxg
ga yma irdaunx r nanangxga r
anagrg: k
itardaunx . R nma
ya Tupana i uxma cuxna imuc i aa
nge, r tanaxa narngxee
nax naxxacxca ga Raqul
%
yixema i Iratanxg. R cumax, Pa
Box r Tupana cux rngxexe nax
xgpe
i nua Ber! 12R
Cori ya Tupana cuxna namug i mux i
, r yamu i
cutanxg yexgumarx ga nax
yamux ga naneg ga guma Fre ga
c!
anagrg. 13
196
Bo r Ruxmax naxmax. R Tupana
.
14R yexguma ga yema ngexg ga
x r Noemx
: Namecmax
Tupana er mar cux
nanangexmaxx ya daa cutaxa. R
chier natchigagu i
Iraanec. 15R nma t
nataxxx r cuxna
nadaux i ngxguma cuyaxgu, er
ngma cunex i cux ngechaxchic
. ime i nor
yexera ya 7 ya cuneg ega chi
ngxgumaepx cux ngexmaxgu
. 16
r tx iyaxu r tx iyaxexe ga
. 17R yemax
nadauggu ga yema tog ga ngexg ga
%gx r
:
nabu i Noem . R Obgu
inaxgag.
nanat r ex gac ga Dabar o.
ex
gac ga Dabar oxigchiga
18-22aa
ooxig
: R Fre r Er ,
r Er r R . R R r
k, r Aminad r
Naach . R Naach r
Cham , r Cham r
. R Bo r Ob
, r guma Ob r Icha
, r nma ga Icha r Dab
.
1 SAMUEL
(1 Chamu)
o narngxee
nax naxxacxcax
1
ga
Ercnagu gac. R nma r
Efratanx
naxchi.
mxpxanex ga Efra.
R
nma ga Ercna r Yeru , r
Yeru , r Eri r Tu
, .
2R guma Ercna r nx iyexma ga
taxre ga naxmax. naxmax r
o, r yema nai ga
naxma. R
yema naxmax ga Penin r ixxac,
natr ga yema naxmao
ingexac. 3R guxcma ga taunecgu r
naxma%
%
ngxmacx yacuaxxcax, r naxcax
yamaxcax r yaguaxcax ga nor
mare.
%.
R nma r nx nayexma ga taxre ga
. R
, r yema to
. 4R yexguma
Ercna nor mare Tupanana naxxgu,
r naxma naxar
marex, r ga naxacg r ta
nayaxar marex. 5Natr ga naxmax
o%%
% nangecha
nax ngexacxx. 6R
yema nax nangexacxcao, r
o
iyadauxcrax icug. 7R
guxcma ga taunecgu ga yexguma
o icugx. R
yemacao%
r ixaxu r tama ichibcha. 8R nma
ga Ercna r naxmao
: Taxaccax cuxaxu?
R taxaccax cungecha r tama
cuchib? Tama ex na i choma r 10 ya
cunear yexera cux chamex?
anagr. 9
,
o. R nma ga
chacherdte ga Er r nor tochicax ga
Tupanapataar xar ngaicamna.
197
1k1
10o%,
r
%, r yemaac
iyumx, r Tupanana ica. 11
yumx%
:
Ngxmacx, r ngxguma chi nx
cucuaxgu nax uxc ngx nax
chingex naxcax i ngma nax
changexacx r chox nx
aa chor yumx, r choxna namu ya
! R yim r t cuxna
chanamu nax cuxrx cax. R
ngma nor cuaxrux nax aixcma
cuxna chanamux r tagutma niyoeru
. 12o
imar yumxex nax Tupanamax
yadexax, r nma ga Er r ngxgu
. 13%x
iyumx, r tama nx .
R ngaxcx. R
yemaca
nangxx. 14:
%%%? R
martama nax cungxechax!
. 15o
r inangx :
i changxx, Pa Corix.
taxac r axchi i ngchix rexna
bnu ya ngchiac chayaxaxx. R
ngma chox ngupetx
changexacx r ngemacax
changecha, r Tupanamax nx
chixux i ngma guxchax. 16R tax i
! R guxma i aa
ngunexggu r chayumxe naxcax i
ngma chor ogax r i xchix
. 17R yexguma ga Er r
nangx r anagr: c
taxc nategu! R nma ya
198
Iraanecxgar Tupana r cuxna
nax i ngma nxna naxcax cucaxax!
anagr. 18o
inangx : Moxxchi
naxcax i ngma dexa . R
u
. 19R moxc
r nangunetx
nax nx
yanacuaxgxcax.
napataca.
R nma ga Ercna r naxmax ga
o nape. R nma ga Tupana r
nanangx x. 20R
yemacao%. R
nabux , r inaxga r
naxcax ica. R ngma naga r Naxcax
naca, ax. 21R guma
nai ga taunecgu r nma ga Ercna r
naxmax ga Peninmax r guxma ga
%
nax Tupanana yma yaxxcax ga
nor mareg, r nx
yanacuaxgxcax yema guxcma ga
taunecgu naxxrx. 22Natr ga
naxmao, r
:
uxmatta
ng
yamaie ya daa buc. R ngxgumaxica
a chanagax nax Cori ya
m
Tupanana chayamuxcax r ngxma
nax yanaxucax .
23
nangx r anagr: c nax i
ng!
R mar name i nux curxux r
uxmatata cuyamaie ya yim cune nax
ngmac yanguxxcax i nor
1k12
199
ngcha ya Cori ya Tupana. R
ux, r
inayaxx uxmatata
yamaie. 24R yexguma mar
%
. R yexgumarx ta yma
inagag ga tomaep
iyatx, ga trgu, r
xacu ga bnu. 25R yexguma
Tupanacax
yama, r chacherdte ga
Erna nayamug ga guma buc. 26R
o ga
guma chacherdte: Pa Corix chox
cucux ?
nge ga pa cupe
chacaxax chor yumx. 27R
nxna chacaxax nax choxna
namuaxcax ya daa chaune, r nma r
mar chox nangx ga yema naxcax
chacaxax. 28R ngemacax i uxma r
nua cux
cax ya
Tupana . R u
nma ga Er r axtanegu
nayangcuchi r Cori ya Tupanax
nicuaxx.
ox
1R
ac iyumx o: Pa
Corix, r porac cumax chatax
er choxna cunamu ya chaune. R
uxma r chox natauxcha nax
chanangxgax i ngma chox
cugex er cuma chox curngxee.
R ngemacax chataxxchi. 2R
tataxuma ya tex ya curx nexe, Pa
Corix. R tataxuma ya tex curx
duxegna duxe, Pa Tor Tupanax. R
1k23
porac nayaxchi. Natr nx
nacuaxama ga yema chixex ga naneg
ixgx, r uxc yema ngexg ga
puracexmax nax namaxx. 23R
yemacax nanegx anagr:
Guxma i duxg r chomax nx
nixugg nax uxc chixex pexgx
r chixri pemaxx. R txc
ngmac pemax? 24R dcax, Pa
Chaunegx,
ngma ore i Tupanaar duxg nx
nixuggx i pechiga. 25R ngxguma
x r to i duxmax
chixex xgux r nangexma i nor
mexrux. Natr ng
dux Tupanamax chixex xgux r
tex t tanamexx i ngma?
anagr. Natr ga nmag ga
, yer
ga Tupana r mar namax nanaxuegu
ga nax nadaixax. 26R yoxni ga nma
ga guma ngextxc ga Chamu r
niyachig. R Cori ya Tupana r
porac namax natax, r duxg r
ta namax nataxg.
1R
nma ga ngextxc ga
Chamu r Cori ya Tupanaax
napurac yema Er namuxcma. R
yexguma ga Tupana r uxguacrica
texmax nidexa. R uxguacrica
texcax nanangoxexe ga xgux. 2R
nma ga Er r mar naya r yemacax
mar nixoxet r tama mea taxacx
nadau. gu r nor
. 3R
nma ga Chamu r yema ba ga
200
yexmaxxtaguama nape. R yema nor
om ga guma Tupanapata r nanaiecha.
4 r nma ga Cori ya
Tupana r Chamux naca r anagr:
Pa Chamux, Pa Chamux
anagr. R nma ga Chamu r
nanangx: anagr.
5R yexgumatama narax ga yema
napex, r
anagr:
changexma. R taxaccax chauxcax
cuca? anagr. R nma ga Er r
nanangxga r anagr: Taguma
cuxcax chacax. c nategu r
yape! anagr. R yexguma ga nma
ga Chamu r nategu r nayape.
6Natr nma ga Cori ya Tupana r
:
Pa Chamux anagr. R nma ga
Chamu r narax, r Er
yexmax: Daxe
. Taxaccax
chauxcax cuca? anagr. R nma
ga Er r nanangxga r anagr:
cuxcax chacax, Pa
Chaunex. c nategu r yape!
anagr. 7R nma ga Chamu r
tama nx nacuax nax Cori ya Tupana
ga namax idexax yer ga
aixrgumac taguma namax nidexa.
8Natr yema chtaxgu r nma ga
Cori ya Tupana r nor tomaepxcna
Chamuna naca. R nma ga Chamu r
narda r Erx:
, r nua changexma. R
taxaccax chauxcax cuca? anagr.
R nma ga Er r nx nicuaxchi ga
ga guma
Chamuna caxac. 9R nma ga Er r
1k34
201
Chamux anagr: c yape! R
ng
caxgu r nangxga r acux t: R
idexa r yim cur du r nx
, acux t! anagr. R
yexguma nma ga Chamu r nategu
r nayape. 10
naca ga yema noxri nx
nacaxgurtama, r anagr: Pa
Chamux, Pa Chamux anagr. R
nma ga Chamu r nanangxga r
anagr: Idexa! R cux
ya cur du anagr. 11R nma ga
Cori ya Tupana r anagr: uxma
r Iraanec
taxac i guxtma namax bai xchiex.
R guxma ya nx %
tanguxmachi xe. 12R ngma ngunexgu
xx i
guxma ga yema Ermax nx chixux
ga nanegchiga. 13R namax nx
chixu r t chanapoxcue i ngma
naneg naxcax i ngma chixex i nma
mar nx nacux. Yer ga naneg r
chixex chomax nixugxe r nma r
tama nxna nachog naxcax ga yema
chixex ga naxgx. 14R ngemacax i
uxma r Er nanegmax chanaxuegu
nx nax
changechax i nor chixex
naxnag chauxcax naguxgu rexna
mareg choxna naxuaggu
anagr ga Tupana. 15
ga Chamu r nape uxmata moxc
yangune. R yexguma nadaxgu r
%%xg.
Natr nma ga Chamu r namu ga
Ermax nx nax yaxux ga yema dexa
ga Tupana namax nx ixux. 16Natr
yema ga ngunexggu ga
Iraanecxg r
Piritutanxgmax ng nadai. R ga
1R
1k4
202
, r
nanadai ga On r Fine ga yema taxre
ga Er naneg. 12
churara ga Byamtanx r nia
ga yema ng nadai x
ngunex. R nor
ngechamax ng nayargutechiru,
r ng nabuxeru, r yemaac nangu.
13R yexguma yma nanguxgu ga yema
churara r nma ga Er r
. R
naxcax
naxoegax ga yema ba ga Tupanaar
. R yema yat r
nixu ga
yema ngupetx. R yexgumatama ga
guxma ga duxg r inanaxge ga
porac nax naxauxex. 14R yemax
%ngma
ngxmax nax ngmac i nma r
cax r tx
napoxxcax nxna i ngma tr
uang! anagrg. 4R yemacax ga
Iraanecxg r uxre ga churarag
. R yma nayayauxg
ga
nor mug ga Cori ya Tupana ya
guxngxmac. R On r Fine
ga yema taxre ga Er naneg r yema
yexmaxxtan.
:
Tangma nax
yacuxcux? anagr. R nma ga
yema churara r nauxx ga Ermax
nx nax yanaxux ga yema ngupetx.
15R nma ga Er r nx nayexma ga
98 ga taunec r mar natauxetxchi
ga yexguma. 16R nma ga churara r
anagr: uxmatama changu i
ngma tog tadai x.
R ungma
dai anagr. R nma ga Er r
nxna naca r anagr: Taxac
nangupet, Pa Chaunex? anagr.
17R nma ga yema churara r
nanangxga r anagr: Nma i
Iraanecxg r Piritutanxcha
nix uxmachi muxema ya tatanxex
nadai. R ngmatangu nayue ya yim
taxre ya cune ya On r Fine, r ngma
ngxmax
r Piritutanxg nanapug
Iraanec
Ebenchear ngaicamna nayexmag r
Piritutanx
k. 2R nma ga
Piritutanxg r ng namexx nax
Iraanecxgmax ng nadai xcax.
R yexguma ng nadaixgu, r nma
ga Piritutanxg r Iraanecxgx
narporamaeg r tx nadai ga 4,000
1k45
203
anagr. 18R yexguma yemax
, ga Piritutanxg nax
napux ga yema ba ga Tupanaar
mugchix, r nor tochicax
naax r xtagu nangu. R yema nax
nayaxchix r yangx, r yemacax
nibyenax ga yexguma nanguxgu, r
yexma nayu. R nma ga Er r 40 ga
xgmax
inacux.
Piritutanxg r nachixanewa
nanangeg ga yema ba ga
Tupanaar mugchix
1R
. 5R ngemaca
i uxma i ngma Dagar
chacherdteg r ngxguma yima
k
nachocuxgu r tama ng
. 6Natr
nma ga Cori ya Tupana r nanapoxcue
r nanabai xg ga yema duxg ga
Asdxcxg, r taixnamax
nayadaxaeexexe. 7R yemax
nadauggu ga yema duxg ga
Asdxcxg r anagrg: Ngma
ba ya Iraanecxgar Tupanaar
r tama tanaxa
nangexmax er ng
ngma Tupana r taxcax r tr tupana
i Dagcax r porac guxchax
nanguxx anagrg. 8R
yemacax ga yema Asdxcxg r
guxma ga Piritutanxgar
ex gacgcax nangema nax namax
nangutaquexegxcax. R nxna
nacage r anagrg: Taxac t
namax ixgx i ngma ba i ngma
Iraanecxgxar Tupanaar
mugchix? anagrg. R yema
ex gacg r nanangxga r
anagrg:
penangeg! axmax nanangxg.
R nma ga yema Piritutanxg r
. 9Natr
yexguma mar yma
nangeg, r nma ga Cori ya
xgx
nayax xchixg, yer taixnamax
nayadaxaeexexe ga guxma ga
duxg ga ibux r iyax. 10R
yexguma ga nma ga Piritutanxg
yema ba ga Tupanaar mugchix.
1k56
Natr yexguma Ecr
yema ba, r yema duxg ga
Ecrcxg r nixaixcha r
anagrg: Txc nua penange i
ngma Iraanecxgar Tupanaar
mugchix nax tox nadai xcax ya
guxma? anagrg. 11R guma
ma ga duxg r
nanax xchig, yer Tupana r
porac nanapoxcue. R yemacax ga
xg r guxma ga
Piritutanxgar ex gacgcax
nangema r anagrg nx: Nua
ngma ba
i Iraanecxgar Tupanaar
mugchix, r nachixanecaxtama
penateguxx nax tama tox
nadai xcax i guxma i tomax!
204
Iraanecxgar Tupanaar
mugchix,
ngmacmare penateguxx! R
%
mare nax ngmac Iraanecxgar
Tupanax namax perngxmxx.
R ngxguma i pema r t pexcax
nitaaneg r t nx picuaxchitan
nax ng i Tupana i pex
yadaxaeexeex anagrg. 4R
nma ga duxg r yema
chacherdtegna r yuxgna
nacage, r anagrg nx:
Ta%
nax namax tanangxmxxcax?
1R yema ba ga Tupanaar
mugchix r 7 ga tauemac
Piritutanx.
2R nma ga Piritutanxg r
nanangutaquexexexe ga nor
chacherdteg r yuxg nax
yemagna nacagexcax, r
anagrg: Taxac t namax
taxx i ngma Iraanecxgar
Tupanaar mugchix? Tomax nx
%anecax
tanateguxx! anagrg. 3R
anagrg. R nmag ga
chacherdteg r yuxg
nanangxg r anagrg:
Penaxaxe i penax i 5 i
naxchicnaxg i irunaxcax i
nataixnapxgraxx. R ngma
naxchicnaxg r ngma 5 i per
ex gacgexp. R
u5 i cachicnax i irunaxcax
t pex. Er ng%
Tupana i pex yadaxaeexeex , r
% pexna
naxx i guxma i pemax r per
ex gacg. 5R ngemaca
penaxx i ngma taixnachicnaxg
r naxchicnaxg i ngma cag i
guxchax pexna x . R
nx picuaxx ya yim
Iraanecxgar Tupana! R bexmana
ngmac t nx narchau nax pex
yadaxaeexeex , r pex napoxcuex i
6R
205
Fara?
guxchax naxcax nguxguxicatama
gx yangexgx.
7R ngexacax ya
chicune pexx! r
% r taguma
paac uxgu taxac i tgx
peyangaxcuchi x! Natr ngma
naxacg r naxpgu namax
pengux
nangegxcax! 8R uxmachi yima
ngma ba i Cori ya
ngxmax! R
ng i
ngma naxchicnaxg i irunaxcax
i nor Tupanaar
ngxmxrux ! R ng
r peyangexg i ng
nma nanaxaxexcax
namax i ngma ba! 9R pema r mea
ng%ngma ba. R
ngxguma Iraanecxgar
,
r ng tacuax nax yim
Iraanec i
taxcax nanguxx i ngma
da. Natr ngxguma tama
ng
ng
nx tacuax nax tama Iraanecxgar
ga tx poxcuc r
ngma taxcax nangumare
anagrg. 10R yemaac nanaxg
ga yema yatg.
ixxacx niyauxg r tmapgu tx
. R
. 11R
ugu nayaxeg ga
yema ba ga Cori ya Tupanaar mug
1k6
. R yexma
nayaxechixg ta ga yema
cachicnaxg ga irunaxcax, r yema
taixnachicnaxg. 12
nadax , r nixietan,
r e.
R nma ga Piritutanxgar
e tan
u
nangug. 13R yema duxg ga
Bechemc
, r yexguma nx
nadauggu ga yema ba ga Cori ya
, r
nataxg. 14R yexguma Yochuar
, r
yma nayachaxchi. R yma nayexma
. R nma ga
Bechemcxg ga duxg r nagu
r xx
xg.
Tupanacax nanadai r nanagu. 15R
nmag ga Lebtanx r mar
nanaxeg ga yema ba ga Tupanaar
mugchix
nayexmagx ga yema cachicnaxg,
r yema irupxg ga
nataixnapxgraxx. R guma nuta
ga tactgu nananug. R yema
ngunexgu ga yema Bechemcxg r
Cori ya Tupanacax nanagu ga
naxnag r muxma ga tog ga nor
mareg. 16R nma ga yema 5 ga
ex gacg ga Piritutanxg r
yx nardaun. R yexguma
mar nx nadauggu ga mar
Iraanecxgmexe ga
yema ba, cax
gu.
1k67
17R
yema 5 ga taixnachicnaxg ga
irunaxcax ga Piritutanxg Cori ya
Tupanana naxuaxgx nor
ngxmxrux, r yema r guma
k, r Gcha, r Acar,
r Gx, r Ecr%.
206
guxma ga Iraanecxg r porac
nangechag yer nma nagu
. 3R yemacax
nma ga Chamu r guxma ga yema
Iraanecxgx anagr:
Ngxguma pema r aixcma Cori ya
Tupanacax peoeguxgux,
ma i ngma
, r ngma
tupananeta i Astartchicnax. R
penaxaxeg i Cori ya
picuaxxg. R ngxguma ngmac
penaxxgux, r nma ya Tupana r t
pex nanguxxexe naxmengma
Piritutanxg anagr. 4R
nma ga Iraanec
ga naguxraxc x ga
Bachicnaxg r
Astartchicnaxg. R Cori ya
Tupanaxxicatama nicuaxxg. 5R
Iraanecxgx anagr:
Mspagu pengutaquexeg i guxma i
a t
pemax i Iraanecxg! R ngm
ya
Tupana anagr. 6R nma ga
Iraanecxg r Mspagu
nangutaquexeg.
dexta nayauxg, r Cori ya
Tupanapexegu nanabag nor
marerux. R yema ga ngunexgu r
naxauree r tama nachibe. R
guxma ga duxg r nx nixuge
nax chixex naxgx ga
Tupanape.
ga Chamu ga inaxgx ga
Iraanecxgmax inacux.
1k78
207
yexguma namaxgu ga Chamu
r Iraanecxgmax inacuax. 16R
nax yema Iraanecxgx
yanangxeex cax nax uxc
inaexchixxcax ga nor
guxchaxg. 17R u
ga Ramcax nateguux, yer yexma
%x.
Iraanecxgmax inacux. R
yexma nanax ga Cori ya Tupanaar
cuaxxnag
yagux.
15R
Iraanecxg r nanaxwaxeg
nax naxex
gacxgx
namexggu r nanayauxtang, r
tama aixcma mea guxma ga
duxgx narngxee. 4
Iraanecxgar ex gacg r
ngmax nangutaquexeg,
yadaugxcax. 5R Chamux
anagrg: Cuma r mar cuya, r
cuneg r tama curx mea namax. R
ngemacax nx
ex gac i ri nax tomax inacuxcax
ngxgumarx i ngma tog i
nachixaneg nax nx nangexmax i
1k89
nax 50 i churaragar ex gac nax
cax. R pemag, r ngma
ex gac r tmxg r t nor
napuracexx, r toguxe r t nor
napuracexx, r toguxe r t
napuracexx,
ya dairuar
napuracexx. 13R t tx
nade ya pexacg nax nx
cax,
nax tapuracexcax, r nor pumra
nax taxgxcax. 14R ngx t
nanayaxu i ngma naaneg
irmemaegx, r ngma
rmemaegx i per banec r
orbunec, r ungma
ex gacg i natna t
nanana. 15R ngma 10 i per
, r ngma
ex gac t pexna nanayaxu i
, r ungma
ex gacg i natna t
nanana. 16R ngxgumarx t ta pexna
tx napux ya yxema duxg ya
pex puracexe r yxema pextaxg.
R ngma rmemaex
puracrug, r brug, r t pexna
nanade nax ngx
napuracexxcax. 17R ngma 10 i
cax. R pema
uxmachi nx
pepuracex. 18R ngma i ngunexgu i
namax pechixeggu i ngma
ex gac i uxmax naxcax pecaxax r
nma ya Cori ya Tupana r mar
nacuxcha anagr
ga Chamu. 19-20Natr nma ga yema
208
duxg, ga
yema Chamu namax nx ixux. R
anagrgama: Ntama, r
tanaxaxeg i tox
ex gac i ri nax ngma tog i
nachixanerx cax. R nma
%e , r t
tomax inacux ega ngxguma
togmax tog tadaixgux
anagrgama. 21R yexguma yema
duxggax
Chamu, r Cori ya Tupanamax nx
nixu ga yema duxgga. 22R nma ga
Cori ya Tupana r Chamux
nangxga r anagr: Nax i
ngma naxcax nacagx r nx
%ex gac i ri!
anagr. R yexguma nma ga
Chamu r yema Iraanecxgx
ca.
Cha r Chamuxtawa nangu
Byamtanx
%. R
k
. R guxema toguxe ga nor oxi r
k. R nma ga
%
ngecha. 2R nma r nx
ngextxc ga gux
Chagu gac. R guxma ga yatx
1R
209
anagr. 4R nma ga Cha r
%. R Efraar
naanear
mxpxanex, r u
,
natr tama nx inayangau ga nor
brug. R yexgumarx ta Charar
B
naxpet, natr yma r ta taxuxma
inayangau. 5R yexguma Sxar
, r nma ga Cha
r guxema nor duxe ga
yaxmcxex anagr: %
! R uxc ya chor pap r
ngma brugcax nax taxogaxar
yexera taxcax taxogax anagr.
6R nma ga yema nor dux r
nanangxga r anagr: Daa
orear urux i guxma nx
ngechagx, er guxma i nx
yaxux r ngmac ningu. %
nax! R nma t tamax
nx nixu nax ngext nangexmagx i
ngma brug anagr.
1k9
ya yim Tupanaar
orear urux! anagr. 19R nma
ga Chamu r nanangxga r
anagr:
. %
ngutaquexepata, r chaux
yachib! R mox paxmama t cumax
nx chixu i guxma i ngma choxna
naxcax cucaxax, r uxmachi t cux
chimu. 20R tax i naxcax
cuxogaxx i ngma brug i
tomaepx i ngunex mar
iyartauxex! Er mar nx
inayangaug. R nat r guxma i
Iraanear ngmaxg r cuxme
nangexma i uxmax anagr. 21R
nma ga Cha r nanangxga r
anagr: Natr i choma r
Byamtanx , r ngma
totcum r guxma i tog i
Iraanecxgtcumx narnoxremae.
R uxmachi ngma ngtanxchig i
B, r
chautanx ar yexera
. R ngemacax
txc chomax nx quixu nax
guxma i Iraanear ngmaxg r
choxme? anagr.
22
nor dux. R yema rmemaex ga
xx
yema 30 ga duxg ga nxna naxux.
23R nma ga Chamu r yema
x namu nax Chana
naxxcax ga yema rmemaex ga
naxcax
naxxchix. 24R yexgumatama ga
ga mexne nayaxu r Chapexegu
1k910
. R nma ga Chamu r Chax
anagr: Ng
cux chaxxchix. R nayaxu r
nangx!
chanaxxchi naxpa ga aa
duxgna nax chaxux anagr.
R nma ga Cha r Chamumax
nachib ga yema ngunexgu. 25R
nachox, r
cax nanamexg
. 26R nma ga
Cha r yexma nape. R moxc
nma ga Chamu r Chax naca ga
, r anagr nx:
!
anagr. R nma ga Cha r
narda. ga
Cha r Chamu, . 27R
nachoxgu, r nma ga Chamu r
Chax anagr: c cugpexe
yamu i ngma cur dux, r cuma r
paxachi nux rxux! Er cumax
nx chixuxcha i ngma ore i Tupana
chomax nx ixux anagr.
Chamu r chxmax Chax nabaeru
nax Iraanecxgar e
cax
10
1R
yexguma ga nma ga
ga chx
nayaxu, r Chax namax nabaeru, r
anagr nx: Cori ya Tupana cux
nayaxu nax nor duxg i
210
unetax nax nor duxg i
Iraanecxgar e ,
%: 2R uxma nax choxna
r B
icuyangau i taxre i
yatg i Raqulchiquexear
ngaicamagu chigx. R nmag t
cumax nx nixug: R mar nx
nax iyangaux i ngma brug i naxcax
cudaux. R tma ya cunat r mar
tama naxcax taxogax i ngma
brug, natr pexca
taxogax i uxmax, r nagu
nax uxc t pex
itayangaux, anagrg t cumax.
3R ngm
a nax cuxpetx r
ngxguma Tabar casta
ngexmax, r t ngxma
peg namax peyangaug i tomaepx
nax Tupanax
yanacuaxgxcax. R ng
tomaepx i chbu niga, r ngma to r
tomaep, r ngma to r
ya bnu ninge. 4R
nmag r t cux narmoxg, r t
%. R name
cunayaxu. 5R ng
r t Gaba ya Tupanaar Ma
%gar
dauxtaechica ngexmax. R
ngpichocuxgux, r
ngxma t nx cungau i uxre i
Tupanaar orear urug i Tupanax i
nex namax icux i Tupanaar
cuax. R ngemapexegu t
xg i paxetaetanx i nor
rpamax, r rpaxacmax, r
pa%%. 6R
ngxguma ttama cuxna nangu i
Tupanax i nex, r t cumax
211
inacuax narx i ngma tog i
Tupanaar orear urug. R t
%
t cux nangexma. 7R ngxguma
ngma cux ngupetxgu r nax i
ngma cuxcax mex! R Tupana t
cux narngxee nax ngma cuxx.
8R u! R 7 i
a chox rnguxexe! Er
ngunex ngm
m
a Cori ya
ng
Tupanacax naxna chayaguxcax, r
mareg nxna chayanaxcax nax
nangxmxcax. R ng
1k10
nacaama r anagr:
pex ga Chamu? R mea chomax
nx ixu! anagr. 16R nma ga
Cha r nanepx nangxga r
anagr: Meama tomax nx nixu
ga mar nx nax iyangauxgx ga
brug anagr. Natr tama nx
nixu ga Chamu nax chxmax
naberux nax Iraanecxgar
e cax. 17
ga Chamu r Iraanecxgcax
cax r
yma Cori ya Tupanax
yanacuaxgxcax. 18R yexguma
yma nanguggu r nma ga Chamu
r yema Iraanecxgx anagr:
Nma ya Cori ya tr Tupana r
anagr:
pex chagaxx, Pa Iraanecxgx.
naxme
changuxxeex ga yema
Equtuanecxg r guxma ga yema
tog ga ex gacg ga pex
chixexgx. 19Natr i uxma i
pemax r nx pexo ya yim per
Tupana ga guxma ga per
guxchaxi xchi
pex nguxxeec . R ngemaca
per ex gac i ricax peca nax pemax
inacuxcax. R ngemacax i uxma r
choma ya Cori ya Tupanape
tgtanxanagr. 20R
guxma ga Iraanecxgtcumcax
naca nax naxtagu
nangutaquexegxcax nax naxcax
nadaugxcax ga ngexrx
ga nor ex gac. R
Byamtcumgu nangu. 21R yexguma
1k1011
ga Chamu r Byamtcumcax naca
nax naxcax, r yema
Bgu
nangu.
Iraanecxgar e .
Natr yexguma naxcax nadauggu ga
Cha, r tama nx inayangaug. 22R
yemaca
nacage ga nx nax nacuaxgxcax
ngoxi nayexma ga Cha. R nma ga
Cori ya Tupana r nx nixu ga yma
nax nayexmax, r Iraanecxgar
yemaxtangu nax yacx. 23R
yexgumatama naxcax nayadaug r
nayagag ga yema yacx. R nma
ga Cha ga yexguma duxgpe
nanguxgu, r nx nadaug ga
Iraanec
naatx ngupetx ga tmaar
. 24R nma ga Chamu r
guxna naca r anagr: Mar
nx pedaux ya yim Cori ya Tupana
nx unetac nax per ex gac i ri
cax?
Iraanec%
anagr. R nma ga duxg r:
Namaxx ya tr ex gac ya ri!
axmax nanangxgagama. 25R
yexguma ga nma ga Chamu r
duxgmax nx nixu ga yema mug
ga gum ex gac
nor duxgmax. R u
ga poperagu nanaxmat ga yema
. R
guxma ga yema Iraanecxg nax
cax. 26R yexguma ga
nma ga Cha r nachicax nategu ga
.
212
ga Cori ya Tupana
nor maxgu ingoggx nax
yaxmcgxcax. 27Natr
nayexmag ta ga dux ga Chamax
chixex r agx:
uxc t i aa yat i tamax
inacux? agx. R yemaac nx
naxooxg r tama namax nataxg.
Natr nma ga Cha r tama yemagu
.
Cha r Amtanxgx narporamae
11
1R
nma ga
Amtanxgar ex gac ga
Na r nor churaragx
nangutaquexexexe nax yadaicuxcax
ga Iraanec
. Natr ga yema
duxg ga Yabcxg r anagrg:
%, r
ngcuxme
tangexmagxx! anagrg. 2R
nma ga Amtanxgar ex gac ga
Na r nanangx r anagr: Mar
name i pemax ichaxga ega chi pex
213
nanangeg ga yema ore. R
duxgmax nx nixuge ga yema
. R yexguma nx
ma ga duxg r
porac naxauxe. 5R nma ga Cha r
%
. R nor
duxgna naca r anagr:
Taxac nx nangupet i duxg?
Taxaccax naxauxe? anagr. R
nma ga nor duxg r Chamax
nx nixuge ga yema ore ga yatg ga
Yabcx yma ngegx. 6R yexguma
yema orex , r
Tupanax nxna nangu r porac
nanu ga Cha. 7R yexguma ga Cha r
%
nagu nanachexcu. R u
orear ngerugmax gux ga
Iraanec
namachig. R yema orear ngerug
r aa orex nixuetan: aattama
%
xe anagrg. R nma
ga duxg r porac namue r
%,
. 8R
xgu ga
nor duxg ga yexma
ngutaquexegx, r nayexma ga
300,000 ga yatg ga Iraanecxg r
nat 30,000. 9R
xg ga
Yabcxg ga orear ngerugx
anagr: Namax nx pixu i
duxg i Yabcxg r mox
a tangug nax
tocuchigu t ngm
tanapoxxcax! anagr. R yema
duxg r natanx ga
1k11
Yabcxgmax nx narxuge ga
yema ore. R nmag r porac
nataxgxchi. 10R nma ga yema
Yabar ex gacg r
Amtanxgar ex gac ga Namax
nx nayarxug, r anagrg:
Mox r t cuxna tog tana nax cuma
cunaxaxex tomax cuxxcax
anagrg. 11R moxc r nma
ga Cha r nor churaragx mea
ininu, r tomaepxtcumgu
nayayauxye. R naxpa ga nax
yangonex r nor uang pegxgu
nachocu. R tx nadai ga guxma ga
Amtanxg u
nangu. R guxema maxx, r
%, r yemacax
taxema mcxe tia. 12
ga nmax ga duxg r Chamux
anagrg:
ya
mec nax tr e ? R
toxna penamug i ngma yatg nax
tanadai xcax! anagrg. 13Natr
anagr: oma i ngunexgu r
taxetma tayu, er Cori ya Tupana r
Iraanecxgx narngxee nax nor
uanx nax naporamaegxcax
anagr. 14R nma ga Chamu r
guxma ga Iraanecxgx anagr:
a
%m
yanangucuchixxcax ya tr ex gac!
anagr. 15R yemacax guxma ga
duxg ga Iraanec
. R yma Cori ya Tupanape
Chax ningucuchixeeg nax nor
e cax.
Tupanacax nayagug ga mareg ga
Tupanaar ngxmxru.
1k1112
R nma ga Cha r guxma ga
nmag ga Iraanecxg r porac
nataxg.
Chamu r Chamexewa nanaxexx
nax Iraanecxgar e
cax
12
1
guxma ga
Iraanecxgpe:
Pema nx pecuax r guxma ga
yema naxcax pecaxax r pexcax
chanax nax yangucuchixcax ya yim
214
duxg r anagrg: Aixcma
ng%anagrg. 6R
nma ga Chamu r anagr ta nx
ga yema Iraanecxg: R nma ga
r
Arx naporaexeex
per oxigx nanguxxeex cax.
1k12, 15
215
ngma chixex i tax i pexx ga
%ex gaccax
pecaxgu anagr. 18R yexguma ga
nma ga Chamu r Tupanana naca. R
yexgumatama nma ga Cori ya Tupana
r xx r nanapuxx.
R yexguma ga guxma ga yema
duxg r porac Cori ya Tupanax
r Chamux namue. 19R yemacax
guxma ga yema duxg r Chamux
anagrg: Cori ya cur Tupanana
toxcax naca nax tama tayuexcax! Er
uxma r tanayexeraxx i guxma i
tor chixex
ex gac i recax nax tacaxax
anagrg. 20R nma ga Chamu
r nanangxga r anagr:
Taxucaxma pemue! R aixcma
pexx. Natr i uxma
r pexux nax tama Cori ya Tupanana
cax, r aixcma nx
pengechagxcax r nx
pecuaxgxcax! 21R tama name i
ngma tupanagneta i
tama pex rngxeex r tama pex
maxxx,
ngma. 22R nmatama ya Cori ya
Tupana r mar pex nade yer
yemaac nanaxaxe, r nx nixu nax
nor dux. R ngemacax
tagutma pex
nanaxaxe i tex nx tixu nax tama
yanguxx i nor ore. 23R
u
chanaxaxe i nx charchau nax
pexcax chayumxx, er ngma r
chixex . R ngemacax t pex
changexama nax mea Cori ya
Tupanacax pemaxx
cax. 24R uxma i pema r
15
1gu
r
Chamu r Chax anagr:
chox namux nax chxmax cux
chabaeruxcax nax yemaac
Iraanecxgar e cax.
R ngemacangma Cori ya
Tupana cumax nx ixux! 2R
anagr ya Cori ya Tupana ya
%ngxmac: Chanapoxcu t i
ngma Amalxtanxg naxcax ga
yema Iratanxgmax naxgx,
gu
nanachopetxcha. 3R ngemacax
ma i ngma
ng
Amalxtanxg iyatx, r ingex, r
buxg, r xchanag, , r
carnrug, r camyug, r brug!
xx!
anagr ga Cori ya Tupana. 4R
nma ga Cha r guxma ga
duxgcax nangema r Teragu
nanangutaquexexexe. R 200,000 ga
. R
10,000 ga
yatg ga Yudtanx ga
yexma ngutaquexegx.
1k15
7
216
rngxexe! R mar chayanguxx i
ngma Cori chox mux anagr.
14R nma ga Chamu nanangxga r
anagr: ngma
, r ngma
carnrug i ng
ma icagx i nx
? anagr. 15R nma ga
Cha r nanangxga r anagr:
Ngma chor churarag r
nayaxgxx i ngma rmemaex i
carnrug, . Natr Cori ya
cur Tupanacax t tanadai. R guxma
i ngma tog i naxnag i
Amalxtanxgar r mar tanadai
anagr. 16R nma ga Chamu r
Chax anagr: Dcax,
ngma ngeax chtac Tupana
chomax nx ixux! anagr. R
nma ga Cha r naca r anagr:
cux? anagr. 17R
nma ga Chamu r nanangxga r
anagr: Yexguma cuggu
,
r nma ga Tupana r cux nayaxu ga
Iraanecxgar ex gac nax
cax. 18R yexguma r cuxcax
choxna naxga nax cuyadai xcax i
guxma i ngma Amalxtanxg i
chixexgu maxx r taxuxtma nax
cuyaxxxcax, anagr cux. 19R
uxma taxaccax tama Tupanaga
? R txc cuuxx nax
cunadex i ngma ngmaxg i Tupana
cuxna chuxux, r tama cunax i
ngma cux namux? anagr. 20R
nma ga Cha r nanangxga r
anagr: Choma r Cori ya
, r chayanguxx ga
guxma ga yema chox namux. R
guma Agx ga Amalxtanxgar
1k1516
217
ex gac ga chiyaxuc r nua chanaga,
r mar chanadai ga guxma ga yema
tog ga Amalxtanxg. 21R yema
ga yema
rmemaegx
r yemaxTupanacax
naguaxcax anagr. 22R nma ga
Chamu r naca r anagr:
Tangma rmemaex
cuxcax? R cuxcax r ngma naxnag
Tupanacax igux r ex na Tupanaga nax
? R dcax r ngma Tupana
yexera namax taxx
, r tama carnrugar chx
naxcax nax gux. 23R yxema tama
tayuxrx porac chixex tax i
Tupanape. R yxema chixri
tupananetax ticuaxrx chixex
tax. R dcax, r uxma nax nx
cuxox i nor mug, r nma ya
Tupana r cux naxo nax
Iraanecxgar e
anagr ga Chamu.
34
. R nma ga
Cha r nachicax nategu ga
. 35R nma ga Chamu r
nadau, natr
naxcax naxauxecha, yer Tupanaax
nangux ga Chax Iraanecxgar
e nanguxx.
Chamu r chxmax Dabx nabaeru
nax Iraanecxgar e
cax
16
1
Chamux anagr:
Martama nax Chacax nax
1k16
nax cungugx . Tama
. Choma r tama duxg
nangugx%
yat. Duxg r ngma
,
natr i choma r ngma nor max r
ngma changugx
anagr. 8R yexguma ga Icha r
nane ga Abinadcax naca, r
Chamux. Natr nma
ga Chamu r nx nixu ga tama gum
ga Tupana nayaxuc. 9R
Chamx Chamux, natr
nma ga Chamu r anagr: Tama
anagr. 10R nma ga Icha r 7 ga
nane Chamupe, natr
nma ga Chamu r nx nixu nax
nayaxux. 11R nma ga Chamu r
Ichana naca r anagr:
Nangexmax ya nai ya cune?
anagr. R nma ga Icha
nanangxga r anagr: Yim
, er
anagr ga Icha. R yexguma ga
nma ga Chamu r anagr: c
a
uxx ngm
218
. R c nabaeru! anagr. 13R
nma ga Chamu r nanayaxu ga yema
carnruchatacuxre ga chxmax
cux, r Daberugu nanaba ga
naeneegpe. R yexgumatama ga
Tupanax r Dabna nangu r namax
inacuax. R u
cax
nategu. 14R yexgumayane ga
Tupanax . R
%x ga
chixex ga naxi xchixxx ga Cori
ya Tupana yma mux. 15R yemacax
ga yema nor duxg ga ngxeer ug
r anagrg nx: Pa
ex gacx, i nax i
Tupana nua mux cuxna nangu, r
ng naxi xchixxx.
16R txc tama tox
i meama paxetax cuxcax nax
tadaux r cupe
napaxxcax ega ngxguma cuxna
nanguuxgu i ngma nax i chixex?
R ngma paxeta t cux nataxxx
r mex t cumax nax anagrg.
17R nma ga Cha r anagr:
Mar name R naxcax chox pedaux
i rpaar paxx
mea cux, r nua penaga! anagr.
18x
r anagr: Choma nx chadau i
ngxmax,
r meama paxetax nacuax. R
u
nx . R nma
rngxee anagr. 19R
yexguma ga Cha r Ichax
nanamug ga nor duxg nax nx
agxcax: Nua namu ya cune ya
1k1617
219
Dab ya yim carnrugar darux
!20R nma ga Icha r nane ga
Dabx Chax. R guma
nanemax Chacax yma nanamu ga
% r
chbuxac. 21R yemaac ga Dab r
Chax, r yma nax
nayexma. R nma ga Cha r Dabx
nangechaxchi, r nor ngxeer ux
ma%.
yema Piritutanx
3 mtrugu
ixchanex, r yema ngatex.
,
Gxc. 5R napatexe r
chenaxca. R nax
yexgumarx %ne.
R yema nor txnex r 55
ga nayax. 6R yema nor tperemax
%
%chenaxca. 7R
natamenax r ga
napexe r runaxca6 quru
naya. R Gorixpe
yema nor poxruar ngerux. 8R
nma ga Gorix r yema ngatexar
ngx%
tagac Iraanecxgar churaragx
17
4R
1k17
220
. R nma r
mar naya ga yexguma Cha ex gac
. R nma ga Icha r nx
ga Piritutanxgmax ng nax
nadai xcax. 21R nma ga
Iraanecxg r ga Piritutanxg r
aa 10naxcax ya yim
churaragar ex gac! R cueneegx
yadau r uxc nx nangupetg, r
ng chacuxcax nax meama
nx nax nangupetgx! anagr
ga Icha. 19R nma ga Cha r yema
Iraanecxgar churarag r yema
ma% ga Elgu
gax. 20R moxc ga
nma ga Dab r yexacax
yangonechaxgu r to ga darumexegu
tx namug ga guxema nanatar
%. R nayana ga
yema na ga nanat ga Icha nxna
nax. R yma naeneeg yexmagx
%xgux
221
ecax Tupana ya maxcar
churaragmax taxac yaxugx?
anagr. 27R nmag ga
Iraanecxgar churarag r Dabx
nangxg, r yema noxri namax nx
yaxugexmaxtama nanangxgag,
r namax nx nixu ga taxacmax t
nx nax naxtanx i ngma Gorix
imx. 28Natr nma ga Eri ga
Dabenex ga yac, r nx
yema yatgmax nax yadexax ga
Dab. R yemacax naeneemax nanu r
anagr nx: Ta?
a nachianex
R texmax ngm
ngma tanatar carnrug?
Choma r mar nx chacuax i ngma
nax
cax nax tog
tadai x anagr. 29R nma ga Dab
r nanangxga r anagr: Taxac
ex na chax ecax ngma acux chox?
R nua chidexamare anagr. 30R
, r to ga churarana naca. R
yemaactama nanangxga. 31R
nmax ga Iraanecxg ga Dabx
ga nax nacax, r Chamax
nx narxuge. R nma ga Cha r
Dabcax nangema. 32R yexguma ga
Dab r Chax anagr: Tama
name nax tex ogax nagagu i aa
Piritutanx, er chomax i cux
, Pa ex gacx, r
%
ng
anagr. 33R nma ga Cha r
nanangxga r anagr: R
taxuacma cuxica ngma
Piritutanxmax peg pedai. Er
cuma r cungextxxchi, natr i
nma r nor ngext
1k17
daixcax nangux anagr. 34-35R
nma ga Dab r nanangxga r
anagr: Yexguma chaunatar
carnrugna chadauxgu,
re yma ne
yayaxugu,
chang, r naa
tx chanapu. R yexguma chauxcax
yaaxgu nax chox yayaxuxcax, r
chayachi xg
r uxmata chayamax. 36R choma i
cur dux, Pa ex gacx,
chayamax. R aa Piritutanx i tama
Tupanax cux r ngmac t
namax chanax, er Tupana ya
maxcar churaragx %. 37R
guma Cori ya Tupana ga aina r su i
draxna chox poxc, r yimattama
mexe
ipoxc anagr. R yexguma ga
Cha nanangxga r anagr: c
ng
xmc! anagr. 38
nanamu nax Dabx yacuxcuchigx
nagu ga yema naxchiru ga
chenaxcax ga nmatama ga Cha
nagu yacuxuux. chenaxcax ga
napatexemax nanaxpatexe. R
naremar poxrux r naxcaxexar
poxrugu nayacuxeeg . 39R
nor tara ningaxcuchi. R nx nax ga
namax ga yema
. Natr tama
namax nix ga guxma ga yema
yer taguma
. R yexgumatama
Chax anagr:
%ngxmagx
1k17
er tama chomax nix anagr. R
yexguma r ng nacuxxne ga Dab.
40
nor naixmena%. R yema
ngatex5 px ga
nutaxac ga ibipxc r nor choca
ga yangechigxgu nananucu. R
u ga
naxmexegu yangexmax yema
Piritutanxca. 41R nma ga
Piritutanx r meamare Dabcax
. R nape
yema nor poxruar ngerux. 42-43R
yexguma Dabx nadauxgu ga yema
Piritutanx xc
ga idau r
, r tama
nayaxaixcmax nax ng namax
nadai x. R anagr nx: Exna
cuxcaecax naimax
nua chauxca? anagr. R
yexgumatama Dabmax chixex
naxuegu nor tupanagagu. 44R
u: Nua naa r
ngurucugna r aigna t chanax i
cumachi! anagr. 45R nma ga
Dab nanangxga r anagr: Cuma
r chauxca%
%. Natr i chomax r cuxcax
x i
churaragar Tupana ya gux
ngxmac ya cuma nor churaragx
%x . 46R uxma ya
Cori ya Tupana r t choxmexgu
cunanguxx nax cux chimxcax. R
t cux chadaeeru r ngma cur
churarag i yuex r t ngurucugna r
aigna chanana. R ngmac t gux i
nacua
nangexmax . 47R
222
guxma ya yxema nma ngxmagxe r
t nx tacuaxg ya Cori ya Tupana r
tama taramax, re%
% i ngma nma nagu
. Er nma ya Tupana r tama
duxgrx xnec texmax ng
nadai. toxmexgu
pex nayixeex i uxmax anagr.
48-49R yexguma ga nma ga
Piritutanx r nayuxnag r Dabcax
nia. R yexgumarx ta ga nma ga
Dab r paxama Piritutanxcax nia.
nayaxu, r nor maxgtaeru.
R yemamax Piritutanxx namax,
r meama nacatmax namexchin. R
ax, r
nma ga Piritutanx r
nachametmax mairaxanegu nayangu.
50-51
Piritutanxx naporamaex namax
.
R nma ga Dab r nangear tarax, r
yemacax yema Piritutanxcax nia r
nanayaxu ga nor tara r
yemamaxtama nanadaeeru, r
yemaac nayamax. R yemax
nadauggu ga Piritutanxg ga mar
nax nayux ga yema nor churara ga
namax porax, r nibuxm. 52R
yexguma ga Iraanecxgar
churarag r Yudtanx ga churarag
r aita naxe yer mar
Piritutanxgx narporamaeg. R
nangg u
r Ecr. R yema
Piritutanxgar churarag ga yuex
Chara r u
ga Gx r Ecr. 53R nma
1k1718
223
ga Iraanecxg r yema
Piritutanxnang, r
yema napegx
guxma ga nor yemaxg ga yma
nxna yabuxmx. 54R yexguma ga
nma ga Dab r nanayaxu ga Gorixeru
r Yeruchar. Natr ga
guma naxneg r nor pegpataxgu
nayanu. 55R yexguma Dab r
Piritutanxcax iaxgu, r nma ga
Cha r nor churarageru ga Abnna
naca r anagr:
nanat ya yim ngextxc?
anagr. 56R nma ga yema nor
churarageru ga Abn r nanangx r
anagr: Pa ex gacx, tama nx
chacua
anagr. R nma ga Cha r
anagr nx: c, naxcax
!
anagr. 57R yexguma Dab r
yema Piritutanxar ma,
r nma ga Abn r Chape
nanaga namax ga yema
Piritutanxeru ga yangechigx. 58R
nma ga Cha r nxna naca r
anagr: Pa Ngextxcx chomax
nx !
anagr. R nma ga Dab
nanangx r anagr: Choma r
yim cur du ya Icha ya Bercx
anagr.
Yonat r Dab r ngmax nanaxuegu
cax
18
1R
%%%
r padrug r rpa napagcma
nor ex gacx rmxegx. 7R
yexguma yema ngex
yaxchitanxgu, r axgu
: Cha r 1,000 i churarag
nadai, r Dab r 10,000 i churarag
, . 8
%x, r porac
nanucma anagr: Dabna
1k18
nanaxuge nax 10,000 i churarag
nadai x, natr choxna i 1,000 icatama.
R uxma ngma taxux
chauchicx ex gacx
yangucuchigxx anagr. 9R
namu. 10R moxc ga Tupana r
Chacax yma nanamu ga nax ga
chixex r nxna nangu. R nma ga
%%xrx
nachi. R yexguma ga Dab r nor
rpa napax to ga ngunexgurx. R
nange. 11R ngrchi Dabx nanacux
xmax
yamutanxcax, natr nma ga Dab
r taxreexpxcna ng napoxama.
12R nma ga Cha r Dabx namu,
yer Cori ya Tupana r Dabx
narngxee, natr mar tama Chax
narngxee. 13R yemacax ga
ngx
1,000 icatama ga
churaragar ex gacx
nayangucuchixx. R yema
%
r nateguaxx. 14R
guxma ga taxac ga naxx
r meama nx nanguxuchi yer Cori
ya Tupana nx narngxee. 15R
yemacax ga nma ga Cha r nx
namu, yer nx nadau ga uxc
nor yexera natachigamaex ga Dab.
16Natr guxma ga Iraanecxg r
Yudtanx r Dabx nangechag,
% ga
xgu. 17R nma
Dabx
anagr: chamu
cuxmax i ngma chauxac iryamaec
224
cunadaixgu i Cori ya Tupanaar uang
anagr. R nma ga Cha nagu
yamx,
Piritutanxg yamxcax nagu i dai.
18Natr ga Dab r nanangx r
anagr: Taxux
cupe, r chautanxg r
taxux
cuxcax anagr.
19
1k1819
225
nixug ga yema ore ga Cha namax
nx ixux. Natr nma ga Dab r
nanangxga r anagr: Exna pema
nax
ngear dirux e
r taxux%ex gacxxte
? anagr. 24R nma ga yema
Chaar ngxeer ug r Chamax
nx nayarxuge ga yema ore ga Dab
namax nangxx. 25Natr ga nma
ga
uxc Dabx Piritutanxgmexegu
nax nanguxchax, r yemacax yema
nor ngxeer ugmax anagr:
Namax nx pixu i Dab r tama
chanaxaxe i di nax
xcax i chauxac! Natr ngma
chanaxaxex 100 i
Piritutanxgchaxmpexechirag
nax nua nanax nax ngmac nax
chanayauxtanxcax i ngma chor
uangar chixex i chomax naxgx
anagr. 26-27R nma ga yema
Chaar ngxeer ug r Dabmax
nx nayarxug ga yema Chaar ore.
R nma ga Dab r natax namax ga
yema Cha naxcax caxax, yer
yemaac nx nanatauxchaxexeama nax
nacax. R naxpa ga yema
ngunex ga Cha namax ixunetax, r
nma ga Dab r nananutaquexe ga nor
%, r 200 ga
Piritutanxg nayadai. R yema
Piritutanxgchaxmpexechirag r
Chana nayana nax yemaac naxte
cax. R yexguma ga nma ga
Cha r yema naxac ga Mic Dabna
namu naxmax. 28Natr nma
ga Cha r nx nicuaxchi nax nma
ga Cori ya Tupana r Dabx
19
1R
1k19, 22, 23
nx cudau ga yema, r cutax. R
txc, Pa ex gacx, i cuyamxchax i
x i taxuxma cumax x?
R taxaccax t cuyamax ya Dab?
anagr. 6R yexguma Cha nx
namax nx
ixux, r tagac anagr: Cori ya
Tupanagagu nx
chayamax ya Dab anagr.
22
1
% ga Adurgu
narcux. R yexguma naeneeg r
guxma ga natanxg nx cuaxggu
r nax. 2R
yexgumarx ta nax
duxg ga tama ex gac nx
eeg x r yema duxg ga
rngx
nangetangx r yema duxg ga
tama ex gacmax taxgx, r nma
ga Dab r yema dux. R
yema dux r
400.
5gu ga Tupanaar
orear urux ga Gx r Dabmax nx
cax ga
yema xmax r Yudar naanecax
nateguxcax. R nma ga Dab r
o.
23
14R
226
ga Cha r guxma ga ngunexgu
naxcax nadau, natr ga Tupana r
Dabna nadau, r yemacax ga Cha r
taguma nx inayangau. 15Natr
nma ga Dab r Chacax namu, yer
naxcax nadau ga nax yamaxcax. R
yemacax ga Dab r naixnec ga regu
narxux ga chianex . 16R
gu, r nma ga
Yonat
ga Dab yexmax. R nayataxxx
r pora nxna nayax nax yexera
Tupanaax yaxxcax. 17R Dabx
anagr: Taxucaxma cumu er
chaunat ya Cha r tagutma cux
itayangau. Cuma r t
Iraanecxgar e , r
choma r t cut. R ngma
r chaunat ya Cha r mar nx
tacuax anagr. 18R yexguma ga
nma ga Dab r Yonat r Cori ya
Tupanape%. R
r nategu, r
nma ga Dab r yexmatama regu
narxux. 19Natr yema nachica ga
Chcx ga duxg,
r Chamax nardexag, r
anagrg: Dab r tor naanegu
nicux nagu i ngma xmaxg i
makngxmagx i
ngma chianex i
.
20R ng, Pa
e ! R toma r t
cuxcax tayayauxg r cuxna t tanamu
anagrg. 21R nma ga Cha r
nanangx r anagr: Tupana
pex rngxexe er chox pengecha
! 22Ru c
uxmax, r mea naxcax
1k2324
227
peyadaux i ng
nangexmax! R ngxguma nx
ipeyangauxgux r chomax nx
peyarxu! Er nma r naxx
nacuaxchi. 23R mea nx pidaug i
guxma i nor cuxchicax r u
nua chomax nx peyarxu! R choma
. R ega
aixcma ng,
r choma r t naxcax chadauama
natangu i ngma Yudtanx
24R
nma ga yema
anagr.
Chcxg r Chax narmoxg, r
uaneca. R
nma ga Dab r nor churaragmax
r chianex ga Ma
yema chianex. 25R
nma ga Cha r nor churarag r
%naxcax nayadaugxcax.
R yexguma yemax nacuaxgu ga Dab,
r guma ma%
Maar chianex. R nma ga
Cha r yema Maar chianexgu
naxcu nax yexma Dabcax nadauxcax.
26-27R nma ga Cha r guma
ma%
churarag. R nma ga Dab r nor
cha
namax ga nor churarag. R
yexguma mar Cha nor
churaragmax Dabx naxexgu nax
yayauxgaxcax, r Chax
ga namax
nx yarxux nax paxa nateguxcax
yer ga Piritutanx
Iraanecxgcax nayaxchi. 28R
yemacax ga nma ga Cha r
nanange
yangchigx, r nategu nax
24
1R
yexguma nategugu ga
Cha ga Piritutanxgmax
ng nadai x, r namax nx
nixugg ga Egdiar chianex
nayexmax ga Dab. 2R yexguma ga
Cha r 3,000 ga churarag nidexechi ga
guxma ga Iraanec, r
Dabcax nayadaug nagu ga guma
ma. 3R yexguma namagu
, r yexma nx nangau
ga uxre ga carnrutcumg nor
ma
xmax ga nagu yacx ga Dab nor
churaragmax. R nma ga Cha r
yema xmaxgu nangaxi nax yexma
yaoxxc ax. 4R nma ga Dabar
churarag r anagrg Dabx:
u ga yema
uneta ga Cori ya Tupana cumax nx
ixux nax cuxmexgu nanguxx i
ngma cur uan. R c yamax cuma
cma! anagrg.
R nma ga Dab r bexma
yama%
Chaar deyuxchiru xrax
. 5Natr ga yixcama ga
Dab r porac nx nangux ga yema
naxx. 6R anagr nor churaragx:
exe nax
Cori ya Tupana chox rngx
tama taxac namax chaxxc ax i ngma
1k24
chor ex gac! Nma r e
yer Cori ya Tupanatama nx naxuneta
anagr. 7R yemaac ga Dab r
nxna nachog ga nor churarag yer
tama nanaxaxe nax Chax nax
yamaxgx. R nma ga Cha r
ga yema xmax.
8
inayago ga yema xmax
nacag r anagr: Pa ex gacx, Pa
ex gacx anagr. R nma ga Cha
r ng nadauegu. R nma ga Dab r
axtanegu yangcuchicma nx
narmox. 9R anagr nx:
Txc , Pa
ex gacx, i ngma duxg i cumax
nx ixux nax choma r naxcax
chadaux nax cux chimx? 10Pa Chor
ex gacx, u
nx cucux nax tama cux
chimxcha.
choxmexgu cux nax nanguxchirx i
nua ma%, natr i
choma r tama cux chimax, Pa
ex gacx.
r e er Cori ya Tupana r
mar ngemacax cux naxuneta. 11R
dcax, %, Pa
ex gacx, i aa choxmengxmax!
Tama ex na cur gux
i aa? R ng cucuax nax
mar chi cux nax chimx. R
ng cucuax, Pa ex gacx,
nax taxuxma i chixex cumax
chaxxchax, r tama chanaxaxex
nax chacuechitaex r bai i uxgu
taxacr chixex cumax chaxx.
Natr i cumax, Pa ex gacx,
quingchig nax chox quimxc ax.
12R Tupana nangug i ngma
228
yigmax ixx!
nacux i taxac t cumax naxx,
natr i chomax, Pa ex gacx, r
tagutma taxacr chixex cumax
chax anagr.
1k24, 26
229
napatacax nategu. R nma ga Dab r
%
ma%.
yema dux
Chgu chigx
anagrg nx: Dab r ma
26
1R
1k26
ngatex
manetape, r yemaac
nxna niyxtanchi. 14R yexguma ga
Dab r tagac Abnna r nor
churaragna nacag, r anagr: Pa
Abnx, chox nangxga! anagr.
R nma ga Abn r nanangxga r
anagr: ecax
tagac ex gacna cucaxax?
anagr. 15R Dab nanangxga r
anagr: Tama e i
guxma i Iraanecxgar
churaragmax icucux? R uxc
tama mea nxna cudaux ya cur cori
ya ex gacx? x ngexma
naxcu nax yamaxcax. 16R tama
name i ngma cuxx. Choma r Cori
ya Tupanagagu cumax nx chixu r
, er tama mea
nxna cudau ya cur ex gac ya Cori ya
Tupana nx unetac. Naxcax nadau ya
ga
naeruxtaguama nux, r ngoxita
ngext nx cuyangaux! anagr.
17R yexguma Cha nx cuaxgu nax
ga yma idexax, r tagac
yexma nacag r anagr: Exna
, Pa Chaunex, Pa Dabx?
anagr. R nma ga Dab r
nanangxga r anagr: Ng, Pa
ex gacx, . 18Natr
txc quingchig Pa ex gacx,
i choma nax cur dux ? R
taxac chax? R taxacr chixex
cumax chax? 19Choma i cur dux
r cux chacaax Pa
ex gacx nax chox . R
ng, Pa
ex gacx, nax chomax
curxuanxcax r nayaxu i chor
230
mare nax chomax curngxmxcax!
Natr ngxguma chi cumatama nagu
, r
cuc nax cux
naxtanx naxcax i ngma. Yer
xgar
cutaxchix nax
ngmac tog i tupanax
chicuaxxcax. 20R tama chanaxaxe
i Tupanaar duxgar naanear
yxgu chayu i ngext tog i tupanax
yacuaxgx. Natr i cumax, Pa
ex gacx, airuchicax
idauxrx chauxcax cudau r oma
ngugacax idauxrx
quingchig i daa ma
anagr. 21R yexguma ga Cha r
anagr: Pa Chaunex, Pa Dabx, r
nx chicuaxchi nax chixex chaxx.
x i
ngemarexrx chamax, r porac
chat. c nategu, r taxuxtma i
chixex cumax chax! Er oma i
ngunexgu r nx cungecha i chor
max, r tama chox quimax
anagr. 22R nma ga Dab r
nanangxga, r anagr:
, Pa e
cur dux %cax!
23R Tupana tx naxtan ya
naxcax i ngma mex nax
taxx r ngma nax tixaixcmax! Er
choma r oma i ngunexgu r tama
cux chimxcha ga yexguma Tupana
chox natauxchaxeeg u ga cux nax
chimxcax. 24R ngma nax uxma
cur maxx changechaxrx r
tama cux nax chimx, Pa ex gacx,
r ngxgumarx ta chanaxaxe i Cori
ya Tupana nx nax ngechax i chor
1k26, 28
231
max nanguxuchixx
i guxma i aa guxchaxg anagr.
25R yexguma nma ga Cha r tagac
anagr: Tupana cux rngxexe,
Pa Chaunex, Pa Dabx! R tax i mex
t cux, r gux
nanguxuchi anagr.
ga Cha r nachicax nategu. R nma
.
Cha r Etawa
ga wxi ga ngec ga yuc
28
3R
yexguma ga Chamu r
mar nayu. R guxma ga
Iraanecxg r naxcax naxauxe, r
nabuxne ga Ramgu nanataxg. R
nma ga Cha r ga paac mar
ga guxma ga yema
xguxx cuaxgx r yema
yuetagcax ngmagx. 4R nma ga
Piritutanxgar churarag r
nangutaquexeg r Chun
yexma nayapeg. R nma ga Cha r
guxma ga Iraanecxgar
churaragx nangutaquexexexe r
Yibagu ng ninu. 5-6Natr nma ga
Cha r yexguma yema
Piritutanxgar churaragx
nadauxgu, r porac nabai xchi r
namu. R Tupanana naca ga taxac t
nax naxx. Natr nma ga Tupana r
tama nanangx, r
cuaxrux ga
chacherdtegar ex gac ingex ga
Ur,
uru. 7R yemacax ga Cha r nor
churaragx namu r anagr: c
xcax pedau
1k28, 31
232
nma ga Piritutanxg
r Iraanecxgmax ng
nadai, r ga Iraanecxg r
31
1R
233
naxcha.
ga Iraanecxg ga ma
Yibagu yuex. 2R nma ga
Piritutanx
nangg r tx nadai ga
naneg ga Yonat, r Abinad, r
Maquicha. 3-4
r Chamax
nameching, r porac nanapi xeeg .
R yemacax ga Cha r nor
poxrux anagr: Cur
taramax chox imax naxpa nax
chox yayauxgx r ngx chox
yangexgx, r chox yamaxgx i
aa Piritutanxg i tama Tupanax
1k31
cuaxgx! anagr. Natr nma
ga yema nor poxrux r tama
nayamxcha, yer nx %.
R yemacax ga nma ga Cha r nor
tara nayaxu r yemamagugu ng
naa r yemaac nitoxpet r nayu.
5R yexguma yemax nadau xgu ga
yema nor poxrux, r nma r ta
nor taramagugu ng naa r
Charx yemaac nayu. 6R yemaac
yematama ga ngunexgu nayue ga
Cha r nor poxrux r guma
tomaepx ga naneg r muxma ga
nor churarag.
2 SAMUEL
(2 Chamu)
Dab r nx nacuchiga ga
nax nayux ga Cha
1R
1
234
235
anagr. 2R
yexguma ga Dab r yma Ebr
%naxmax
ga Aina x, r
Abigi ga Crmecx ga yutec ga Nab
naxmachirexc. 3R yma
nanagag ta ga nor churarag
natanxgmax, r Ebrgu
nayaxchig. 4
Yudcxgar ex gacg r yma
nangug, r Dabx chxmax
nabaerug r Yudanear ex gacx
nayangucuchixg.
2k2, 5
taunecar ngx
e .
ga Dab r guxma ga Iraanear
e 33 ga taunec ga
Yeruchar. 6R nma ga ex gac ga
Dab r nor churaragmax
Yerucharnaxcax
yaxchixcax ga yema
Yebuchutanxg ga yema naanegu
chigx. R nma ga
Yebuchutanx
natauxchax ga
. R
yemacax anagrg nx: Cuma r
%ngma
ingexetx r ichixeparax r ningu
nax napoxgx
nagu cuxcuxcax anagrg.
7Natr nma ga Dab r nor
%
guma ma ga yema
xar churarag nagu chigne
r nxna nayapu. R ngemaca
u%%.
8R yexguma Dab nx
Yebuchutanxg ga nx nax
nacugex, r nor churaragx
anagr: Ngma Yebuchutanxg
i chixri tachiga idexagx r naxchi
chaxai.
iyaxpenadai x i ngma
xg i Yebuchutanxg i
ngtama ixugex nax yangexetx r
a
yachixeparax! anagr. (R ngm
i ngma dexa i ax:
R tama chanaxaxe i ngma
ingexetx r ichixeparax nax
chopatagu nachocux, ax.) 9R
ma
ga Chi
2k5, 7
nanax ga napata nax yma nor
churaragmax nayexmaxcax. R
nanaxga. R nanaxtapxg ga
gux. R Mloar
daux, r
nanadaxx ga naxtapx
uxmata e . 10R
nma ga Dab r yexerac niporachig
yer ga Tupana ya gux
ngxmac r nx narngxee. 11R
yemacax ga Ir
e
ga uxre ga nor ngxeer ug nax
Dabmax yanadexagxcax. R
u
ga nx icux ga nutaar
mex. R yema
duxg r yma nanana ga
ocayianaxcax nax
yemamax naxgaxcax ga guma
Dabpata.
1R
236
anagr: c nax i ngma nagu
! Er Cori ya Tupana r
namemare nax cux nangxeex
anagr. 4Natr yema chtaxgu
ga Tupana r Natx anagr:
5Chor du ya Dabmax idexa r
namax nx ixu i choma i Cori ya
r acharg:
chauxcax
naxax
changexmane! 6R yexguma noxritama
xeex gu ga
Iratanxg,
mrapeanaxcaxt,
naxchirunaxcaxt
. 7R gucma ga
guma taunecg ga nagu
Iratanx%, r taguma
%ex gac
nax chauxca
ocayianaxcax naxx
chayangucuchixx ga yema ex gacg
nax Iratanxgmax inacuxcax.
8R ngemacax namax nx ixu ya
chor du ya Dab r choma ya Cori ya
%ngxmac, r
acharg nx! Yexguma
carnrugar daurux
cudauxgu, r choma
cux chayaxu nax aa chor duxg i
Iratanxgar ex gac nax
cax. 9R cux chixmc ga
, r cux nx
charporamaexx ga guxma ga cur
uang ga cumax ng dai x. R cux
chatachigaxx %ex gac ya
.
10-11R u
nxna chax ga yema chor duxg i
2k7, 9
237
Iratanxg. R yma
chanangugxx cax ga
yema naane.
nidauxcraxg,
chaxunetagu ga ex gacg ga
guxchaxar mexrug, natr i
uxma r cuxmechanangexmaxx
i ngma Iraanecxg nax namax
icucuxcax r taxema nagu
idauxcraxxcax r taxema
cax. R mar nataxutma i
cur uang i cux rporamaex, r
ngngma chor
duxgmax icuaxgx. 12Er
ngxguma cuma t cuyuxgu,
cune t chanamu nax Iraanecxgar
e cax. R ngma ex gac
r t napora er choma ttama
chanaporaxx. 13
. R choma r
guxgutma nx charngxee nax
duxgmax inacuxcax. 14Choma r
. R ngxguma nma chixex
naxxgu, r choma r t to i
nachixanecxgx chamu nax
napoxcugaxcax. 15Natr tagutma
nx charchau nax nx
changechax, r tagutma nx chaxo
yema Chax chaxoxrx r yemacax
nachicx cux chimucuchi i cuma i
anagr ga Tupana.
1gu
ga Dab r
naca r anagr: R
tayxemax i
uxma r ta ngext maxxe? Er
2k9, 11
R nma nanangxga r anagr:
Cuxmeex gacx
anagr. 7R nma ga Dab r
anagr nx: Taxucaxma cumu!
Er choma r meatma cumax
ichacuax cunat ga Yonatgagu. R
t chanamu nax cux
nateguxgaxcax i guxma i ngma
naane ga cur o. R
guxgutma chor mecha i choma
chachibxanagr.
8Natr nma ga Mepiboch r
ex gacpexegu nanangcuchi r
anagr nx: Txc chaugu
x ,
Pa ex gacx, ega ng
cux chamexgu? anagr.
13
Mepiboch ga gux
Yeruchargu naxchi, yer guxguma
e .
Dab r Bechab
11
1R guma tauemacgu ga
nanguxchagu,
ex gacg ga nachoxx
cax. R nma ga Dab r nor
churaragar ex gac ga Yox namu
nax yema nor churaragmax
nadaiaxcax ga Amtanxg. R
guma Amtanx
Rabx nachoeguchi. Natr nma ga
Dab r Yeruchargu narxux. 2R
Dab, r guma napataar dotxgu
%. R
238
,
mexechic ga yma aiyac. 3-4R yema
imexx,
xca
da. R nma ga Dab r
nor duxx namu nax nacaxcax
ga yema nge. R
namax nx nixuge ga Bechab ga
Eriac ga Ura ga Ittatanx naxmax
. R yexguma ga Dab r
uxre ga nor duxgx namu nax
xcax yacaxgxcax nax nax
cax. R yexguma yma
nax, r nma r
%.
patacax itegu. 5
ga yema nge r nx ixxac, r
yemacax Dabx nx icuaxexe. 6R
Yox:
Nua chaux
Ittatanx ya Ura! ax. R
yemaac nanax ga Yo. 7R yexguma
Ura Dabx, r nma ga
Dab r nxna naca nax uxc nx
naxpetx ga Yo r yema nor
churarag, % ga yema
ng nadai x. 8
Dab r anagr: c, cuchi
ngxma yarng! anagr.
R yexguma Dabxxuxgu ga
Ura,
nor
marex. 9Natr nma ga Ura r
tama nachi. R
ex gacpataar xtagu nape naxtagu
ga yema churarag ga yma
dauxtaegx. 10R yexguma Dab
nx cuaxgu ga Ura r tama nachi
239
, r nxna naca r anagr:
Taxac cux nangupet? Txc
tama cuchi
ngunex ngextmare nax cungexmax?
anagr. 11R nma ga Ura
nanangxga r anagr: Ngma
ba i Tupanaar mugchix r
Iraanecxgar churarag r
Yudanear churarag r
dxengtgumare napeg. R
ngxgumarx ta ya Yo ya chor
ex gac, r ngma ex gacg i
cut r dxtanegumare
napeg. R uxc i choma r chiar
chauxchigu chaxcux, r chachibx,
r chaxaxex, r chauxmaxta chi
chapex? R Tupanagagu cumax
nx chixu r tagutma ngma chax
anagr. 12Natr nma ga Dab r
cax
nanamu ga yexmatama nax nax
r anagr: Nuxmatama rxux i
uxmax r chanaxaxe i mox nax
cutegux! anagr. R yemaac ga
Ura r moxc r ta Yeruchargu
narxux. 13R nma ga Dab r nxna
naxu nax namax nachibxcax r
namax nax naxaxexcax, r
nanangxx. R yexguma mar
nachtagu ga Ura,
churarag ga dauxtaegxtangu
nayape, natr tama nachi.
14R moxc paxmama ga Dab r
Yocax popera naxmat r Uramax
yma nanamu. 15
anagr: Ngma napexegu gx i
cur churaragmax yamu ya Ura i
ngext ngma tr uangar
churarag rporamaegx
a
cax! R um
penatx nax ngmac
2k11
yapi xeeg axcax r ngxma
nayuxcax!
. 16R yemacax ga Yo ga
nachoeguchigu
ga ng nax nadai xcax, r Urax
namu nax ngext nor uangar
churarag rporamaex
cax. 17R yexguma iyayixgu
ga yema nor uang nax Yoar
churaragmax ng nadai xcax r
napoxgxca, r
yexma nayue ga uxre ga Dabar
churarageru.
ga Ura. 18R nma ga Yo r
Dabx
nx yaxux nax uxc nanguxuchix
ga yema ng nadai x. 19R
nanaxucuxe ga yema dux ga orear
ngerux, r anagr: Ngxguma
quigegagu nax ex gacmax nx
quixux i nachiga nax uxc
nanguxuchix nax yig namax idai x
i tr uang, 20r ngrchi nma ya
ex gac r t nanu r cuxna t naca r
anagr t: Txc nxna
pengaicamax? Tama
ex na nx pecuax i nor
poxeguru
namax ya nutag i
ngma tr uang? 21Tama ex na
nxna pecuaxchiex ga yema nge ga
Tbecx ga ex gac ga Abimel ga
Yeruba nanex imaxc ga yexguma
nat naaxgu?
R ngemacax txc nxna
pengaicamax
poxegux?%. R
ngxguma i cuma r t cunangxga r
acurg t: Ng
ya Ura ya Ittatanx , Pa Chor
2k1112
e , acurg t anagr ga
Yo. 22R yema orear ngerux r
yma Dabx. R yexguma
yma nanguxgu r Dabmax nx nixu
ga guxma ga yema ore ga Yo namax
nx ixux. R nma ga Dab r
Yomax nanu, r yema orear
ngerux anagr: Txc nxna
pengaicamax? R
tama ex na nx pecuax i nor
poxeguru
namax ya nutag i
ngma tr uang? Tama ex na nxna
pecuaxchiex ga yema nge ga
Tbecx ga Abimel ga Yeruba
nanex ima
nuta ga caex nat naaxgu? R
ngemacax txc nxna
pengaicamax
poxegux? anagr. 23R nma ga
yema orear ngerux r nanangxga
r anagr: Nma ga yema tr
uangar churarag r inayayi, r
tomaa ng nadai. Natr ga toma r
ng tayabuxmxx r uxmata
anecax ixcux. 24R
yexgumayane ga yema tr uang r
% nadai, Pa
Chor ex gacx. R ngxma nayue i
uxre i churarageru r ngmatangu
nayu ya Ura ya Ittatanx
anagr. 25R yexguma ga Dab r
yema orear ngerux nangxga, r
anagr: Yomax nx ixu r
taxucaxma naxcax naxoegax i ngma,
ngmac nangupet i
! R namax nx ixu nax yexera
pora naxxcax nax nadaicuxcax ya
acurg t nx! R
240
%
Yona cux anagr. 26R yexguma
nx nacuaxgu ga Ura naxmax ga mar
nax nayux .
27Natr yexguma mar nangupetxgu
ga nax naxaurex, r nma ga Dab r
nachixcax nangema, r
naxmax xx, r nx
ixxac. Natr nma ga Cori ya
Tupana r tama namax natax ga
yema Dab x.
Nat r Dabx naxoreg
12
1R
2k12
241
. R guxema ngear
dirux ear carnru niyaxu, r yema
yma nguxc ax tx nax anagr.
5R yexguma yemax ,
r yema yatmax porac nanu, r
Natx anagr: Tupanagagu
cumax nx chixu r tex ya ng
nax imx. 6R 4
expxcna t tx naxtan ya yxema
carnruac, er tama nx
tangechatmxcma nanax i ngma
anagr. 7R yexguma ga Nat r
anagr: ngma yat
.
Iraanecxgar Tupana cumax nx
ixux. Choma cux chayaxu nax
Iraanecxgar e ,
r Chamexe chapox. 8R
napata cuxna chax, r cuxme
changexmagxx ga naxmaxg, r
guxma i Iraane r Yudane r cuxna
chax. R ngxguma chi cuxcax
nanoxregu i ngma, r chi muxma i tog
i ngmaxg chi cuxna chax. 9R
txc , r
cunax i ngma tama chau?
R cuma r Amtanxgar taramax
cuyamax ya Ura ya Ittatanx r
naxmaxcax cung x. 10R ngma nax
chox cuxox, r ngemacax Ura ya
Ittatanx naxmax tx cuyapu r
cuxmax tx xx. R ngmagagu
r gux%.
11R choma i Cori ya Tupana r cumax
nx chixu r choma r t chanax nax
cutanx i guxchax
cumax x. R cupe
chade ya cuxmaxg r ngma
cutanxna t tx chamug, r
guxpe%namax.
12Cuma
r cc cunax i ngma
chixex, natr i choma r guxma i
Iraanecxgpe
ngma cumax nx chixux nax guxma
nx dauxc ax anagr. 13R nma
ga Dab r Natx nangxga r
anagr: Tupanamax chixex chax
anagr. R nma ga Nat
nanangxga r anagr: Ngmac,
natr Tupana r cux nangecha, r
ngma chixexgagu cuyu.
14Natr ngma chixex icuxxgagu r
Tupanaar uangax cunatauxchaxexe
nax Tupanax naxoex r namax
naguxchigagx. R ngemacax ya yim
cune ya ngexacax xrac r t nayu
anagr. 15R yexguma Nat
nachic ax teguxgux r nma ga Cori ya
Tupana r porac nayadaxaexexe ga
yema bux ga Ura naxmax. 16R
nma ga Dab r Tupanana naca naxcax
ga yema bux, r naxaure r
axtanegumare naca r yexma nx
nangupet ga uxre ga chtax. 17R
eer ug ga
yema ex gacg ga nor ngx
yma nax, r nx
nacaax g nax inachixc ax ga
. Natr ga nma ga Dab r
tama inachixcha
nachibcha. 18R 7 ga ngunex
ngupet
buxe. R nmag ga yema Dabar
eer ug r namue ga namax nx
ngx
nax yaxugex, yer ax:
R yexguma tamaxyane ga guxema buxe
r nma ga ex gac r tama taga
r tama nachibcha. R
ngemacax i uxma nax tayux r uxc
t namax nx tixu, er tama nx
tacuax nax taxac t ngmax naxx,
2k12, 15
ax. 19Natr nma ga
Dab r nx nadau ga yema nor
eer ug ga bexma ngmax nax
ngx
yadexagx, nacuax ga
guxema buxe r mar nax tayux. R
yemacax nxna naca r anagr:
Mar tayu ya yxema buxe?
anagr. R nma ga yema nor
eer ug r nanangxgag r
ngx
anagrg: Ng, mar tayu
anagrg. 20R yexguma ga Dab r
, r naxaiya r ng
napumra r nacuxuchi r to ga
naxchirugu nicux.
Tupanax nicuaxx.
nachic ax nategu r nacax naca r
nachib. 21R yexguma ga yema nor
eer ug r Dabna nacag r
ngx
anagrg: Natr taxaccax
ngmac cunax Pa ex gacx? R
yexguma tamaxxgu ga guxema buxe, Pa
ex gacx, r cuxaure r tmacax cuxaxu.
Natr i uxmax mar nax tayux ya
buxe, Pa ex gacx, r icuchi r cuchib
anagrg. 22R Dab nanangxga
r anagr: Yexguma tamaxxgu ga
guxema buxe r chaxaure r chaxaxu
Tupanaax nax changechatmxx r
tx namaxeex ga guxema buxe.
23Natr i uxma nax mar tayux r
taxaccax ichaxaurex
chamaxeeg u? Choma r t
tmax, natr i tma r
taxuacma chaux
cax tategu anagr.
Charumar buxchiga
24naxmax
ga Bechabx nayataxxx. R
242
%,
r nx ixxac. R nma ga Dab r
Charumgu nanaxga.
Achar r nanat ga
Dabx nataxchicha
15
1
r nma
ga Dab nane ga Achar r
naxca ga
ne. R
2k15, 18
243
Iraanecxg ga ex gacx
xe nax namexxcax ga
tmaar guxchaxg.
ga ngna tx yapuexeex ga guxema
Iraanecxg. 7R yexguma 4 ga
taunec ngupetxgu, r nma ga
Achar r nanat ga ex gacx
anagr: Cuxna chaca, Pa ex gacx
nax Ebr
nax chayanguxxcax ga
yema uneta ga Cori ya Tupanamax
nx chixux? 8R yexguma
Chriaanegu chaxchigu ga Yechar
, r choma nax cur dux
, r yma Cori ya Tupanamax
nx chixu r ngxguma chi nma
chox natauxchaxee gu ga
Yerucharcax nax chategux r chi
nx chayarcuaxx %
chor mare i naxcax chigux
anagr. 9R nma ga ex gac r
nanangxga r anagr: Mar
! anagr.
name r mea ng
R yexguma ga nma ga Achar r
Ebr. 10R yexguma Ebr
nayexmayane ga Achar r uxre ga
nor duxgx namu nax gux ga
Iraaneccax r
nx nax yanaxugxcax ga nor ore ga
ax: R ngxguma nx
corntaga, r ng pecuax
nax Ebr ya Achar
nax Iraanecxgar ex gac
ca, ax. 11R uxmachi ga
nma ga Achar r nxna naxu ga 200
ga yatg ga Yerucharcx ga
mex.
natr tama nx nacuaxg ga taxac
. 12R
yexgumarx ta ga nma ga Achar r
naxca
ucuxerux ga Aitpegu gac ga nor
%c. R namax
nx nixu nax naxmcaxcax ga
yexguma Tupanacax naxna nadai xgu
r naguxgu. R yemaac ga yema
Achar ga yatg
.
Dab r Yerucharwa nia
13x
r Dabmax
nx nayarxu r ga Iraanecxg r
Achar. 14R yexguma
nma ga Dab r nanamu ga guxma ga
nor churarageru ga namax
Yeruchar, r anagr:
%uxmatama tibuxm! Er
Acharcha. %, r
peporag! Er ngrchi t tx
nayangau r chixex t tamax nax, r
nor taramax t tx nadai ya guxma
x anagr.
Dabar churarag r
Acharx nimaxg
18
1R
2k18
nx naxuneta ga nor capit. 2R
xtcumgu
nayayauxye ga nor churarag. R
%inacuax ga Yo. R
totcummax inacuax ga Abichi ga
Cheri nane ga Yoenex . R
yema totcummax inacuax ga Iti ga
Gxc. R u
Dab r guxma ga yema nor
churaragx anagr: Choma r t
ta pex
anagr. 3Natr ga nmag r
nanangxgag r anagrg:
Taxuacma ngmac cunax, Pa
ex gacx, er ngma tor uangcax
naxcha
tibuxmxgu rexna ngx i tatanx
yuegu, er ngma nma
nanaxaxegx
yamaxgx. R ngemacax, Pa
ex gacx, r cuma r 10,000 i toma i
cur churaragar yexera tox cume.
R ngemacax narmemae i nuxtama
ux nax ngmac to i
churarag toxcax
anagrg. 4R yexguma ga nma
ga ex gac r nanangxga r
anagr: T chanax i ngma
pexcax rmemaex anagr. R
yexgumatama ga nma ga ex gac r
xgu nachicuchi r
nma ga nor churarag r
nachoxtcum. 5R u
ga ex gac r nayaxucuxeg ga Yo r
Abichi r Iti, r anagr nx:
Mea namax pechopet ya yim
ngextxc ya Achar! anagr.
R guxma ga nor churarag r nx
%ex gac yema
axgu nx ga yema churaragar
244
ex gacg nachiga ga gum Achar.
6%
churarag nax Iraanecxgar
churarag ga Achar
gxmax ng nax nadai xcax. R
Efra ga
nadai x. 7R
ga churarag r
Acharar churaragx
narporamaeg. R porac ng
nadai, r 20,000 ga yat yexma nayue.
8R gux
245
r Itix axgu:
namax pex ya Achar!, axgu. 13R
ngxgumachi ex gacechita
chayamaxgu ya nane r nma ya
ex gac r t nx nacuax nax tex
yamx,
anagr. 14R
nma ga Yo r anagr:
Martama i ngma dexa i
chixemarex! anagr. R yexguma
nanayaxu ga tomaepx ga naixmenax
ga ixmagux, r yemamax Acharx
nacanapactx, yer
r tama
nayu. 1510 ga Yoar
churarag r Acharx
nachomaeguchi r nayamaxgxchi.
2k18
nange anagr. 27R yexguma nma
ga yema dauxtaerux r anagr ta:
Ngma napexe iax r nor
% chacuax nax Chad
k anagr. R
nma ga ex gac r nanangx r
anagr:
, r mex i ore nua nange
anagr. 28R nma ga Aimax r
ex gaccanapexegu
x r axtanegu
nayacaxp
nanangcuchi r yemaac nx
narmox r anagr: Name ya Cori
ya Tupana, ya cur Tupana, Pa
ex gacx, er mar nanadai ga yema
x, Pa ex gacx
anagr. 29R nma ga ex gac r
naca, r anagr: uxc nx
nangupetx ya yim ngextxc ya
Achar? R namemarex ?
anagr. R nma ga Aimax r
nanangxga r anagr: Ngxguma
Yo chox muxgu r nixaicha, natr
tama nx chacuax, Pa ex gacx, nax
taxac ngupetx anagr. 30R
nma ga ex gac r anagr nx:
Inachi r ngxma nachicuchi!
anagr. R nma ga Aimax r
yexma nachicuchi. 31R yexgumatama
nangu ga yema to ga yat ga
Etiopaanecx r anagr:
i ore, Pa
ex gacx. R uxma ya Cori ya Tupana
r mex cumax nax, Pa ex gacx,
er cux napox
x, Pa ex gacx
anagr. 32R nma ga ex gac r
yema Etiopaanecxna naca r
anagr: R yim ngextxc ya
Achar, r taxuxma nx petx?
2k18, 19, 22
anagr. R nma ga
Etiopaanecx r nanangxga r
anagr: Chier ngma cur
uang, Pa ex gacx, r guxma i
ngma chixex cumax gchax r
yim ngextxcrx nayuegu
anagr. 33R nma ga ex gac r
axumax aita nax.
poxegux, r yma
nayaxaxu. cma
anagr: Pa Chaunex, Pa Acharx.
Pa Chaunex, Pa Acharx. Chier
choma cuchicx chayuxgu. Pa
Chaunex, Pa Acharx, Pa Chaunex
anagr.
ex
gac ga Dab r wenaxar
Yerucharcax nategu
yexguma duxg nx
cuaxggu ga nma ga ex gac
ga Dab ga porac nane ga Achar ga
yuccax nax nangechax r naxcax
naxaxux r Yomax nx
19
1-2R
246
cuma r cuneg, r cuxacg, r
cuxmaxg, r cuxtaxg. 6R uxma r
icunaex nax cuxca
namex i ngma cut i
ex gacg r churarag, er nx
cungecha i ngma cuxchi aixex, r
naxchi cuxai i ngma cux ngechagx.
uxma nx chicuaxchi, Pa ex gacx,
r cuxca
Achar maxx,
nax tayuex ga tomax. 7
nataxgxx i ngma cur churarag!
Er Tupanagagu cumax nx chixu r
ngngmac
cunaxxgux, %
cuxtagu narxux i oma i chtaxgu.
Ngma r t guxma ga chixex ga yema
cur ngextxgu cux ngupetxar
cuxcax ngux
anagr ga Yo. 8R yexguma ga
nma ga ex gac r inachi,
. R yexguma duxg
nx cuaxggu ga guma ex gac r
, r guxma
ga duxg r nax. R yema
Iraanecxg ga Achar r
nibuxm r nachi.
22
1R
247
, r tac ya nuta
ya chor poxrux , r chor
tpexerux , r chor maxrux
, r manetapengxmax
i chor cuxchicax i nagu changaxix
.
uangmexe cunguxuchixx
nax tama chox yamaxgxcax. 4R
cux, Pa Corix, nax
ticuaxgx. R ngxguma
%
cuxcax chaxxgu, r cuma r chor
uangmexe cupox.
2k22
ng r
aixcmama iniex. R ngma Cori ya
Tupanaar uneta r name nax yaxx.
R Tupana r tx napox ya guxma
ya yxema nagu yaxgxe. 32R tex
? R taxacr to i
tupana nangexma i nx tauxchax nax
tx napoxx? 33R nma ya Tupana
% idxxc.
namexc i chor
max ca,
anagr.
31R
1 REYES
(Nxraxx i popera i ex
gacgchiga)
t nangxeeg x nax ex gacx
yangucuchixcax. 8Natr guma
chacherdte ga Chad, r tama
kxx r bai ga
Benya ga Yoda nane, r bai ga gum
Tupanaar orear urux ga Nat, r
bai ga Chime ga ex gac ga
, r bai ga yema
Dabar churarag ga nx
rcuaxmaegx r taxuxma
Nayaxchi ga Dab
1R
nanadeyuama.
Adona r ex
gacx ng
ningucuchixx
5R
kxx. 9R
yema naxyane, r nma ga Adona r
ma ga na nax ga nuta ga
taxchic ga Choerx
ga Duyar ngaicamna. R tx nadai
ga carnrug,
. R guxma ga
naeneegna naxu, r guxma ga
duxg ga Yudtanx ga ex gac ga
Dabax puracexna naxu. 10Natr
tama nxna naxu ga guma orear urux
ga Nat, r bai ga Benya, r bai ga
yema nanat ga Dabar
churaragerug r bai ga naenex ga
Charum. 11R yexguma ga nma ga
Nat r Charum na ga
Bechabmax nidexa, r anagr:
Mar nx cucux nax
248
11
249
kk%ex gacx ng
nax yangucuchixx tama nx
nacucma ya yim tr ex gac ya
Dab? 12R dcax! r t cumax nx
ucuxe nax ngmac
tama peyuexcax i cumax, r cune ya
Charum. 13R ex gac ya
Dabx, r acurg t nx:
Pa Chor Corix tama ex na i chomax
icuxunetax r chaune ya Charum t
ya yim e
cuchicx? R uxc i Adona r
ex gacx xx?
t nx! 14R ngxguma cuma
ex gacmax quidexayane r choma r
t chixcu,
ngma cur ore i nx quixux
anagr. 15
Bechab r ex gac pexgu ixcu. R
nma ga ex gac r mar nayaxchi ga
yexguma, r Abiach ga Chuntanx
r nxna idau. 16
r ex gacpexegu inangcuchi r
ucat. R
nma ga e
anagr: Taxac cunaxaxe i
cuxcax chaxx? anagr. 17R
% : Pa
ex gacx Tama ex na Cori ya
Tupanagagu mar chomax
icuxunetax nax chaune ya Charum
ya yim e
cuchicx? 18Natr i uxma r tama
nx cucucma r Adona ex gacx
ng ningucuchixx .
22-23R yexguma ex gac ga
Dabmax yadexayane ga Bechab r
yma e
Tupanaar orear urux ga Nat. R
yema nor xar dauruxg r
113
yaxmcg i ngma chor
ngxeer ug i chaut, r
xx ya
chaune ya Charum
Yi! anagr.
250
namaxgu r tama choxna
gachi xgu, r gux
xgar ex gac ne
,
cutanx i Iraanecxgar ex gac
anagr chox.
10R u, r
nor oxigxtagu nayataxg ga
Yeruchar. 11R 40
ga Iraanecxgar e . R
7%ex gac
r 33 ga Yeruchar. 12R
Charum yexacaxc ga
ex gac ga nanat ga Dabchicx
. R yexguma e
Charum, r meama nx nangupet
ga Iraanecxg.
1R
Charum r Tupanaxtawa
naxcax naca i cuax
5
Gab
Charumcax nango, r
anagr nx: Choxna naxcax naca
i ngma cunaxaxex r choma r t
cuxna chanax! anagr. 6R nma
ga Charum r nanangxga r
anagr: Cumax, Pa Chor Tupanax,
r nx cungechaxchi ga chaunat ga
Dab ga cur dux , yer nma r
meama cupe, r mex nax,
r cupeiniex ga nor
max. R yemacax porac nx
cungecha %
cax r
Iraanecxgar e cax.
7R
251
ya Dabchicx e cax,
xx i
taxux cux . 8Natr i
uxma r choxme
guxma i ngma Iraanecxg i cuma
nx cuxunetax. R nma i ngma
duxg i u
ngemaca.
9R ngemacax chanaxaxe i choxna
cunax i cuax nax ngmac mea
namax ichacuxcax i cur duxg
r nx nax chacuxcax i ngma mex
r chixex. Er texax natauxcha nax
namax itacux i aa cur duxg i
? anagr. 10R nma ga
Cori ya Tupana r namax natax ga
yema Charum naxcax caxax. 11-12R
yemacax anagr nx: Ngma nax
choxna naxcax cucaxax i ngma, r
tama naxcax cucax nax namxcax i
cur max, rexna cumuar
dirux cax, rexna cur uang
chadai xcax, natr naxcax cucax i
cuax nax mea namax icucuxcax i
ngma cur duxg, r ngemacax t
cuxna chanax i ngma choxna naxcax
cucax. R choma r t cuxna chanax
i cuax ga pa taguma texax yexmax
ngexmax.
13R nat t cuxna chanax i ngma
tama naxcax cucachirx. R t cuxna
chanax i muxtama i cur ngmaxg
i mex, r t cux charngxee nax
cumax nataxgxcax i ngma cur
duxg i Iraanecxg. R ngmac
i cuma r guxma i cur maxgu r
nataxutma i to i ex gac i cumax
. 14R ngxguma mea
cunaxxgux i chor ngcha r
cuyanguxeex gu i chor mug, yema
13
cunat ga Dab naxxrx, r choma
r t chanamaxexe i cur max
anagr. 15R yexguma
nabai xchigu ga Charum, r nx
nicua% ga
yema. R yexguma Yeruchar
nanguxgu,
yema ba ga Cori ya Tupanaar
mugchixpe. R naxna
nadai r nanagu r yemaac Tupanax
namax nicuaxx.
taxma ga na nax naxcax ga guxma
ga nor ngxeer ug.
Charum nanamexexe ga taxre ga
ngexar guxchax
16-17
ingexmarec r Charumx.
R yexguma nape,
: Pa
ex gacx, choma r aa nai i nge r
. R
yexguma yma tayexmagyane, r
chaxraxac. 18R tomaepx ga
ngunex,
. R
toxicatama yma tayexmag, r
nataxuma ga to ga duxg ga guma
. . 19Natr
gu r tayu ga guxema
.
20
ngxc irda. R yexguma choma
chapeyane r bexma chauechita tx
134
nax tayux. Natr ga mea nax
yangonex, r mea tx chadau r
nx chicuaxchi nax guxema buxe r
22
.
: . R
xe r
.
: .
e
. R yemaac
%
ex gacpe. 23R yexguma ga nma
ga e
ng: aa nge r
:
maxxe r yxema yuxe r ngma nai i
. Natr ngma
nai i nge r tc nx
ga ngx. 24-25R u
ga ex gac r anagr: Nua
! anagr. R
yexguma ex gacxxgu
ga tara, r nanamu r anagr: c
ngxgu tx perdate ya daxe buxe r
%ngma
nge! anagr. 26Natr ga yema nge
yamaxxe r porac ingechaxchi
tmaca, r
ex gacx icaax : Pa
Chor ex gacx tax i tx quimx
ya yxema buxe!
cumu i ngma nai i nge
. Natr ga yema nai ga nge
: Mar name i
cunadate i ngma bux nax taxuearma
cax . 27R
252
yexguma nma ga ex gac r anagr:
pemu i ngma tama
naxaxec nax tx rdatex ya yxema
buxe, er ng
! anagr. 28R guxma ga
Iraanecxg r nx nacuchigag ga
yema ex gac x ga uxc
nanamexx ga yema taxchix ga
guxchax. R yemacax nx
nangechag yer nx nacuchigag
ga uxc Tupana cuax nxna x nax
namexxcax ga guxchaxg.
Charum r Iraanecxgmax inacuax
20
xg oma
naxnecte
ngxmacrx. R yema taxre ga
axex, r ga duxg r nataxg. 21R
yema naane ga Charum namax icux,
inaxg uxmata Piritutanxgar
. R guxma ga
yema tog ga duxg ga tama
Iraanec ga Charumar
r
nanaxtang ga yema diru ga
exe
ex gacna x, r Charumm
nayexmag ga yexguma namaxyane.
145
253
u
nayexma
ga napata r naane.
yexguma Ir ga Truar
ex gac nx cuaxgux ga
Charum r nanat ga Dabchicx
e , r nor
1R
156
ga yema dexa ga Charum yma mux,
r anagr: Tupanax chicuaxx,
nx cuc nax e cax i
anagr. 8R u
nma ga Ir r Charumcax yma
namuga r anagr: Mar chanayaxu
i ngma ore i nua chauxcax cumux, r
t chanax i ngma naxcax cucax. R
cuxna t chanana i ng
ocayianaxcax r pnunaxca,
anagr.
254
1R yexguma 4 ga taunec ex
gac
, r nma ga
Charum inanaxg ga nax naxx
ga guma Tupanapata. R guma
taunecgu ga nor taxre ga tauemac
ga Chxgu (mrzo) %.
R yexguma guma Tupanapata ixggu,
r mar 480 ga taunec ningu ga nax
x ga
Iratanxg. 2R nma ga guma
Tupanapata r nx nayexma ga 27
mtruar ngx ga nor max, r 9
mtru ga nor tachi, r 3 mtru r 75
centmetru ga nor mchane. 3R yema
% ga guma
Tupanapata r 9
max. R 4 mtruar ngx
tachi. 4R guma Tupanapataar
ventnag ga nor ngonemachirux
r rumenaxgnaxca.
255
16, 8
%xgax.
taunecgu nor dxeng nagu
R pnunaxca%
naxchigagx. 3-4R yma nangug ga
guxma ga Iraanecxgar
nanaxxmachix.
ex gacg. R yema chacherdteg r
18
yexma narcho nax Tupanax
yacuaxgxcax, yer Cori ya
Tupanaar nemax nanap ga guma
Tupanapata.
22 r
napexegu nachi ga yema guchicax ga
ngext Cori ya Tupanacax mareg
gux. R guxma ga yema
Iraanecxgpemexe.
23R anagr: Pa Corix, ya
Iratanxgar Tupanax,
cuxrx . Er cumax r
cuyanguxx i cur uneta r tx
cungecha ya guxma ya yxema
.
256
naxcax
nacaggu i cur ngxexe. 35-36R
ngxguma yapaganegu r taguma
napuxgu nagagu i ngma chixex i cur
duxg i Iraanecxg cupe
gx, natr i nmag r ngxguma
cuxca
yayumxggu, r cux yacuaxggu,
r nx naxoegu i nor chixexg i
naxcax cupoxcuex, r chanaxaxe i
nx nx curngma i nor chixexg
r cunangexx nax mex i nacmagu
cax r cunamu ya yim puc
oxigna cuxx.
37R ngxguma aa nachix
nangemagu i taiya, rexna nanguxgu i
nanetar da, rexna
naianexmax nayuegu i nanetg,
rexna nanguggu i mung, rexna
xmig, re, r
ngxguma tor uang nx
%
nadai xcax, rexna taxacr to i
guxchax, rexna datoxcax
nguxgu, 38-39natr ngxguma cur
duxg nx naxoegu i nor
chixex
yayumxggu, r chanaxaxe i
nx curngma i nor chixexg r
nx cungxga i guxma i ngma
duxg i aixcma cumax nx ixux
i nor chixex.
nx cucux .
40R ngmac i cur duxg r aa
naane ga tor oxigna cuxx
namaxyane, r t cux nicuaxxg.
41-42R ngma duxg i tog i
nachixanecx r t nx
257
18
ga cuma nx
cuchiga r t nx nacuaxg nax
cuxunetanegu r daa tupauca ya cuxcax
uxc porac tox curngxeex .
43R ngxguma t yxcuxcax ne
chaxxneguama nadauncma
nayumxggu, 49 i
nx
yayumxgxca i
nangx i
yumx nacaax gx, r
naxunagmexecma Tupanamax
ya cuxcax chaxxneguama
nidexa ga Charum, r Tupanana
tardauncma tayumxgu r
189
nx yaxux nax nagu imaxxcax.
guxma i aa nxna naxcax
chacaxax ya tr Cori ya Tupana, r
chanaxaxe i nma r chtac r
ngmac
chox nangxeex cax r pex
nangxeex cax i gux. 60R
ngmac chanaxaxe i guxma i
nachix
ngxmagx nax nx nacuaxgxcax
ya tr
Cori, r nataxuxma i to i naxrx
. 61R ngemacax i pemax r name
%
pixaixcmag,
peyanguxx ma
i nor mug oma i ngunexgurx
anagr ga Charum.
59R
Charum mar
yanguxgu ga Cori ya
Tupanapata, r guma ex gacpata, r
1-2Yexguma
258
guxma ga tog ga naxxchax, r
Charumcax nangox yema Gaba
naxcax nangoxgurx. 3R anagr
nx: Nx ngma cur
yumx r ngma chox nax
cucaax x. R mar chanaxnexx
ya daa ngutaquexepatax ya cuxxne
a nax
nax guxguma ngm
changexmaxcax. R guxgutma
nxna chadau r namax chatax.
4-5R ngxguma cunat ya Dabrx
mea chopexgu r
quixaixcmagu r guxgutma naga
, r choma r
gux%ex gacgx
xx i cuneg r cutaag,
yema cunat ga Dabmax
ichaxunetaxrx ga yexguma namax
nx chixuxgu nax tagutma nataxux i
nataag i Iraanecxgar ex gac
. 6-7Natr ngxgumachi pema r
, r tama
peyanguxgu i ngma chor mug i
pexna chaxx,
ngmax picuaxggu,
r choma r t pex
aa naane ga pexna chaxx. R t
ngutaquexepatax
e. R
ya chaugcax chaxnexxn
1910
259
anagrg t. 9Natr ngma ngxga
r anagr t: R ngma
Iraanecxg r ngmac nx
nor Tupana ga nor oxigx
xeec , r tog i
nicuaxxg. R ngemacax ya Cori ya
Tupana r guxma i aa chixex naxcax
nanguxxanagrg t.
Charumx
Chabanear ex
gac
10
1
ex gac r yexguma nx
r
uxc Tupana mexmax r
cuaxmax porac nx nax
nangxeex , r yemaca
guxchagx ga oremax nxna
yacaxaxcax nax yemaac nx
yaxxcax. 2
ngaxc Yeruchar%
ga muxma ga camyug ga
pumragmax r irumax r nutag
ga meru%%. R
yexguma Charumx
r guxma ga yema nagu
cma nxna ica. 3R nma
ga Charum
nangxga ga guxma ga yema nxna
nax nacaxax,
. 4-5
ngear ngxx
ga yema Chabanear ex gac nx
ar cuax r nx
nadauxgux ga guma ex gacpata ga
naxxne r yema mexechix ga nag
ga nor mechagu inumax r nor
ngxeer ugar ucapug r nor
11011
260
tog ga e
yexmagx. 24R guxma ga duxg
r nx nadaugcha r nx
ga yema cuax ga Tupana
nxna x.
Tupanape. R tama
nanat ga Dabrx aixcma Cori ya
. 7R yemacax ga
Charum, r guma ma
Yeruchar
ngutaquexepatax
23R
nma ga Charum r
Equtuanecxar ex gac ga
Faraacmax naxxmax. R
yexgumarx ta namax naxxmax ga
muxma ga ngexg ga tog ga
nachixanec ga Motanx,
r Amtanx r Edtanx, r
Chidcxg, r Ittatanx ga Cori ya
Tupana Iratanxgna chuxux ga
namax nax yaxmax, yer ngrchi
ngma Iratanxg r t ngma
ngex. Natr
nma ga Charum r yema ngexgx
11
1-2R
11112
261
Iraane.
ichanayaxux. 13
i aa naane nxna chayaxu.
Iraanecxtcummax t
ichanacuaxexe i cune, er cunat ga
ya
anagr ga Cori ya Tupana.
Nayu ga Charum
nma ga Charum r 40 ga
xgmax
inacux ga Yeruchar. 43R
yexguma nayu
Yerucharar ye ga nanat ga Dabgu
gaxgu nanataxg.
nane ga Robo nachicx ex gac
.
42R
Ng nitoye ga Iratanxg
12
1R
112
262
tomaepx ga ngunex
nixu nax nor puraccax
cax nategu ga
nangutaquexexee xcax ga yema
Yerubo namax ga guxma ga
Iraanecxg ga tama naga
duxg. 13Natr nma ga ex gac ga x. Natr nma ga yema
Robo r nanucma nanangx, r
duxg r nanueama r nutamax
Adurx nimaxg. R yexguma
14
ucuxerug ga yaex. R
yemax nacuaxgu ga ex gac ga
%
itchignegu nixe r Yeruchar
choma r t cuai xrux i rumax
ga Yerubo. R yemacax ga
pexexmax pex chicuai xgx
15
yema duxg r Yerubocax
anagr. R yemaac ga nma ga
ex gac r tama yema duxgga
nangemag nax namax
nangutaquexexcax. R
xx nax
nayangucuchixg nax Iraanecxar
yanguxcax ga nor ore ga Nabx nane
e cax. R guxma ga yema
ga Yerubomax nx yaxux naa duxg r Yerubo. R
ga nor orear urux ga Aa ga
Yudtanx
16-17
R yexguma yema
Chrucx.
naxaxegx ga Dabtaxa ga
duxg nx icuaxchitangu nax
Robo.
nma ga ex gac tama nayauxx ga
11213
263
Yerubo r
Iraanecxgx namu
nax tupananetachicnaxgx
yacuaxgxcax
ga Efraar
ma.
R gumagu naxchi ga nma ga
ex gac ga Yerubo. R guma Chiqu
25R
namexnanamexx ga
. 26Natr ga nma
ga Yerubo r ax:
Ng%xgu, r
ngrchi ngma Dabtanx r t
chox nataxchig nax Iraanecxar
e . 27R ngxguma aa
duxg Yeruchar
tupauca ya taxnegu Cori ya Tupanacax
naxnag yadai xcax, r ngrchi t
Robo ya Yudanear ex gacx
nangechag, r t chox nimaxg, r
, axgu
. 28R nor
ucuxerugna naca ga yemachiga. R
%ex gac ga
Yerubo
irunaxcax naxxexe r duxgx
anagr: Pemax, Pa Iraanecxgx,
i guxchax
a
Yeruchar nax ngm
Tupanax peyarcuaxgxcax. R
dcax, na%
gaxx anagr. 29R yexguma r
, r
. 30R
gu nayi xiix
ga Iraanecxg. R yema duxg r
nax yema
naxgx
yanacuaxgxcax.
13
1
113
r naxunagmexe r nor purichagx
namu r anagr: Peyayaxux!
anagr. Natr guma naxmex ga
naxunagne r namax nx
naxunetane r yma nayatait r mar
taxuacma narxue. 5R yexgumatama
ga yema marear guchicax r
%
Cori ya Tupanaar orear urux nx
ixuxrx. nangox nax
ga namux nax
nx yaxuxcax ga yema ore. 6R
yexguma ga nma ga ex gac r yema
orear uruna naca r anagr:
Cux chacaax , r Cori ya cur
Tupanana naca nax ngmac
charmemxcax! anagr. R
nma ga orear urux r Cori ya
Tupanana naca, r yemaac
narmexmex ga guma ex gac, r
noxrir. 7
nma ga ex gac r yema orear
urux anagr: %
a rax
m
cungxcax! %
264
gu
nateguxcax. 11R yexguma r Betlgu
naxchi ga
mar yac. R guma naneg r namax
nx nixuge ga guxma ga yma
ga guma orear urux
ga Yudanecx. R yexgumarx ta
nanatmax nx nixuge ga yema ore
ga ex gac nx ixux. 12R tmax ga
nanat r tmanegna taca r atagr:
Ngexrx i namagu nategux?
atagr. R nma ga tmaneg r
tmamax nx nixuge ga yema nama
ga nagu nategux ga guma orear
urux ga Yudanecx. 13R yexguma
ga nma ga orear urux r nanegx
r anagr nx: %
ngxmagx choxna cuxxgu, r
a
, chauchim
ichibexcax! anagr. 16Natr
chachib,
nma ga guma orear urux ga
. 9Yer yemaac chox namu
ga Cori ya Tupana. R anagr chox:
Yudanecx r nanangxga r
anagr: Taxuacma cux
ngma nama i noxri nagu
chixmc r taxuac cuchigu
10
gu cutegu!. R
chaxcu, r taxuacma chachib r
nma ga yema orear urux r to ga
.
17Er nma ya Cori ya Tupana r
namagu nategu nax tama yema nama
113
265
meama chomax nx nixu nax tama
nua chachibxcax r chaxaxexcax r
tama ngma nama ga noxri nagu
gu chateguxcax anagr.
18Natr nma ga guma yac ga orear
urux r anagr: Choma r ta
cuxrx orear urux . R Cori ya
Tupanaar orear ngerux x
chox namu nax chauchi
a cux nax
chagaxcax r ngm
chachibxxcax, r cux nax
chaxaxexxcax anagr. Natr
yaxux ga
guma orear urux ga yac. 19R
yexguma ga guma orear urux ga
Yudanec
nachi. 20R
%
ga guma taxre r nma ga Cori ya
Tupana r guma yac ga orear
urumax nidexa. 21-22R nma r
tagac guma orear urux ga
Yudanecx anagr: Nma ya
Cori ya Tupana r cumax nx nixu r
ng ga
yema cux namux, r cug nax
cutegux nax cuchibxcax r
cuxaxexcax i ngext Cori ya Tupana
tama cux naxaxex, r
ngoxig
taxgxgu cutax anagr. 23R
yanguxgu ga guma orear urux ga
Yudanecx, r nma ga orear urux
ga yac r nx nanamexexe ga nor
bru. 24R nma ga guma orear urux
ga Yudanec. Natr
namagu nx
yexma nayamax. R yema naxne r
. R yema bru r yema ai
11315
%, r nanegx
anagr: Ngxguma choma
chayuxgu r ngma naxma i ngma
Tupanaar orear urux nagu
chixcuchixgu ttama chox
pixcuchi! R yima chauxchinaxg r
naxchinaxxtagu ttama penan! 32Er
aixcma t ningu i guxma ga yema
Cori ya Tupana nx nx ixuxeex
nachiga i ngma tupananetaar
marear guchicax
ngxmax, r nachiga i guxma i
ngma tog i marear guchicax i
Chamriaanec
ngxmagx anagr. 33
yemaac Tupana nx nax nx
dauxx, r nma ga ex gac ga
Yerubo r tama nx narxo ga yema
chixex . R
xgx naxuneta ga
ca
guma ngutaquexepatax ya nor
tupanachicnaxca. R
guxema tx nangchaxe, r nma ga
Yerubo r chxmax tx nabaeru,
r chacherdtex tx ningucuchixexe
ngutaquexepatag.
34R yema Yerubo x
chixexgu nayi x ga nataag r
yanaxox ga guxma.
nma ga Yerubo r 22
ga taunec e
. R yexguma nayu
r nane ga Nadx r nachicx nixcu
nax e cax.
14
20R
Yudanear ex
gac ga Robochiga
21
266
nma r nx nayexma ga 41 ga taunec
ga yexguma yaxcuxgu nax ex gac
. R 17%ex gac
ga Yeruchar.
ga gux
c ax ga napata. R
Robo ktanx
. 22Natr ga
yema Robo x, r porac
nachixexchi ga Tupanape. R yema
nor chixexg ga naxx, r guxma ga
nor oxigar chixexgar yexera
nachixe ga Tupanape. 23Yer
nmag ga duxg r nor
tupanachicnaxcax nanax ga nor
cuaxchicag.
ma
itaetaxtxx ga nutag
yacuaxgxc ax. 24R guxma ga yema
nachixtama yatx r
ngex ngmax namax. R yema
duxg ga Yudtanx r gux ga
chixex naxg naxrx ga yema
nachixaneg ga tama Tupanax
cuaxgx ga nma ga Cori ya Tupana
Iraanecxgpex.
15
1R
11516
267
mar 18 ga taunec e
. 2R tomaepx ga taunec
%ex gac nax
.
tmaga. R tma r Achar.
3R nma ga Abi r yematama nanat
x ga chixex nax r tama aixcma
. R tama
guma nor oxi ga Dab ga meama
Tupanacax maxcrx .
Nadx r Iraanewa e
25R
ga Bacha ga Aa nane ga
Ichactanx
natanxx nanutaquexe nax Nadx
yamaxgxcax. R Piritutanxgar
gu Nadx nimaxg,
ga yexguma nma ga Nadx guma
nachoeguchiyane namax ga
guxma ga Iraanecxgar
churarag. 28R nma ga Bacha r
Nadx nimao
tomaepx ga taunec e
. R Nadxchicx ex gac
. 29R yexguma noxritama
yangucuchigu ga Bacha nax ex gac
r tx nadai ga guxma ga
Yerubotanx. R yema Cori ya
Tupana nor orear urux ga Aa ga
Chruc yaxuxrx, r
nma ga Bacha r guxma ga
Yerubotanx tx nadai r tx
naguxexe. R taxema tx
xx. 30R yemaac nangupet
nagagu ga yema Yerubo x ga
chixex.
ga chixexgu nayi x ga Iraanecxg
r nor Cori ya Tupanax nanuxeeg x.
31R guxma ga yema Nadx x i
tama nua ngx, r ngma popera i
Iraanecxgar ex gacgchiga
ixmatxgu naxmat. 32R guma
Yudar e o, r guma
Iraanecxar ex gac ga Bacha r
ng nadaiecha. 33R yexguma
tomaepx ga taunec e
o, r nma ga
k
Iraanecxar e cax. R
24 ga taunec e . 34Natr
yema Bacha x r porac nachixe ga
Cori ya Tupanape. Yer nanax ga
yematama chixex ga Yerubo
Iraanecxgx nagu nayi xixeex , r
muxma ga tupananetachicnaxgx
nicuaxx.
Acx r Iraanewa e
16
29R
yexguma 38 ga taunec
e o
kri nane r
%ex gac nax
. R 22 ga taunec
e .
11617
.
30Natr poracxchima nachixe ga
nor max ga Cori ya Tupanape.
R yema nxra e ar
yexera porac chixex nax. 31R
yematama chixexg ga Yerubo ga
Nabx nane x nax. R nat r
Yechab ga Chidar ex gac ga
Ebaxacmax naxxmax.
tupananeta ga Bax nax yacuaxx.
32cax
ngutaquexepatax
%. 33R
yexgumarx
tupananeta ga Achrachicnax. R
yemamax porac Cori ya
Iraanecxgar Tupanax nanuxexe,
gux ga yema nxraxx ga
Iraanecxgar ex gacgar yexera.
17
1R
chapuracc ya Cori ya
Iraanecxgar Tupanagagu cumax
nx chixu, r doma taunecgu r
tagutma napu r bai t i cherena nax
rngux u
chixu anagr. 2R yemacax ga Cori
ya Tupana r Erax anagr:
3-4axc ne
! R nat i Yudar
ngxmax i natxac i
Querxgu yarcux! R ngma
a cux
t chamu nax ngm
268
cax anagr. 5R
nma ga Era r nanax ga yema Cori
ya Tupana namax nx ixux. R nat
ga Yud, r yema
natxac ga Querx.
6R nmag ga ngurucu r paxmama r
acax yma
nangegx.
naxaxe ga Era. 7Natr mar uxre ga
ngunex ngupetxgux r yema
natxac r nipa yer taguma napu ga
yema nachix.
x
8R
11718
269
naxchi. R ngemaca
chayayaxux nax xrax
chaxxcax nx ya chaune r
chaugcax r ng%
t tayue . 13R nma ga
nangxga r anagr:
Taxucaxma cumu! R c yax i
ngma nx quixux! Natr i ngma
cur trgutexe i cux ngexmax
chox
maixcurax r nua chox nange, r
ng r cuneax
nax! 14Er nma ya Cori ya
Iraanecxar Tupana, r nx nixu r
ngma cur trgutexe i tx
ngxmax r ngma cur chx i
naxchingxmax r tagutma
nagux, r uxmatta Cori ya Tupana
oma i naanegu napuxx anagr.
15
%
ixux.
r Era r muxma ga ngunexgcax
%. 16R taguma nagux ga
trgutexe ga tx ga
naxchi
nx yaxuxrx. 17
ngunexgu r nida
. 18
ga yema yutec r Erax :
Taxac chomax cux Pa Tupanaar
Orear Ngeruxx?
choxna nx cucuaxchixx i chor
chixexg r ngmagagu cunayuxx
ya chaune? . 19R nma ga
nangxga r anagr:
Nua namu ya cune! anagr. R
, r
yema ucapu ga nagu napexgu
nanagacuchi, r nor pechicaxgu
nayacaxx. 20
tagac Cori ya Tupanana naca r
anagr: Pa Cori ya Chor Tupanax
r ngx t e quingexexe i
gu chapec, r
ngemacax cunayuxx ?
anagr. 21R yexgumatama ga Era
r tomaepxcna guxema buxet
nayaruchi r tagac Cori ya
Tupanana naca r anagr: Pa
Corix, Pa Chor Tupanax, r cux
chacaax cunamaxxcax i
aa bux anagr. 22R nma ga
Cori ya Tupana r nx
nx nacaax x.
namaxx ga guxema buxe. 23R
yexgumatama ga Era r tx naganag
ga guxema buxe r yema napex
% ga
axtgux naga. R tmana
tx nayamu, anagr:
Dcax, nx nadau ya cune r
namax! anagr. 24
yema nge r inangx:
u
chacux i Tupanaar dux nax
r ngma nx quixux r Cori
.
Era r wenaxar ex
gac
ga Acx
yema ngunexg r
nigetan. R tomaepx ga
, r nma ga Cori ya
Tupana r Eramax nidexa r
anagr: ex gac ya Acx
% yarxu r oma i
naanegu t chanapuxx! anagr.
2%
Acxmax nx yanaxuxcax. R
18
1R
118
yexguma r porac nangux ga taiya ga
. 3R nma ga Acx r
naxcax naca ga nor ngxeer ux ga
Ada ga aixcma Cori ya Tupanax
ngechax. 4k
ga 100 ga
Tupanaar orear urug ga yexguma
Acx naxmax ga Yechab nadai xchagu.
R nma ga Ada r taxretcum ga 50
gu nayatoye r u
xmaxgu nayacuxg r yma
%. 5R yexguma
, r nma
ga ex gac ga Acx r Adax
anagr: %, r guxma i aa
tachixma i
naxcax
idauxcax ya maxe naxcax i tr
brug nax ngmac tama nayuexcax
r taguma tx nataxuxcax!
anagr. 6R yemaac ga Acx r
Ada r ngmax nx nixu nax
ga Acx r
toxnamana ga Ada nax naxcax
nadaugxcax ga dex r max. 7R
k
Erax yexma nangau. R yexguma
nx yacua% r
napexegu nayangcuchi r anagr:
E, Pa Chor Cori,
Pa Erax? anagr. 8R nma ga
Era r nanangxga r anagr:
Ng, . R paxa cur
corimax nx yarxu r nua
changexma! anagr.
270
nadauxgu r anagr: Cuma ex na
ngma yat i Iraanecxgcax
chixex cunguxx? anagr. 18R
nma ga Era nanangxga r
anagr:
ngma guxchax i ngupetx i nua
. R cuma r cur
duxngma ngupetx,
ngma Cori ya
Tupanaar mug r Bachicnaxgx
pecuaxxg. 19R uxma r cur
duxgx namu nax ma
Carmrugu nangutaquexegxcax i
guxma i Iraanecxg namax i
ngma 450 i Baar orear urug r
400 i Achraar orear urug i
Yechabmexengxmagx r nx
rngxeex ! anagr ga Era.
Era r Baar orear urug
271
pega. R nmag i Baar orear
uru. R
gmcgu t inanachexcug. R
ngmac xtantgu t nananug i
ngma namachi i Baar marear
guchicax,
nayanai xexe ya x. R ngxgumarx
t ta i chomax r chanamexx i ngma
chananugmachi,
chayanaixx ya yima x. 24R
ng
pecage, r choma r t Cori ya
Tupanana chaca. R yima xmax
tx ngxgac,
anagr. R
guxma ga duxg nanangxgag r
anagrg: Mexngma
anagrg. 25R u
r yema Baar orear urugx
anagr: Ngexrx i aa
penamexx, er pemu i pemax! R
u
!
anagr. 26R yemaac ga nmag
nxna namugx. R nanamexg r
pa
tupana ga Bana nax nacagex r
u. R
anagrg: Tox nangxga Pa
Bax! anagrg. R yema
marear guchicax ga naxgxx
niyuxeguchitancx, natr
nataxuma ga taxac ga nangxgx.
27, r
nma ga Era r yema Baar orear
uruggu nidauxcrax r anagr:
Yexera porac pixicha! Er ngma
118
per tupana r ngrchi i puracgu
narxux, rexna nayaoxex, rexna
%, rexna ngrchi nape
penabai xg anagr.
28R nmag r nayadaxx ga nax
yaxichax. R cxchimax ng
neg,
naxgx, uxmata
naduegumxneg. 29
nangu r nmag r inayadaxg ga
nax yaxichax r nax nayuxtanxx,
r yemaac nayuanexgmare, natr
taxuxma nanangx
naga ga nx .
Tupanacax
yamx . 30R
yexguma ga Era r guxma ga
duxgx anagr: Nmamaxra
! anagr. R guxma ga
duxg r nax. R
nma ga Era r nanamexx ga yema
Tupanaar marear guchicax ga
rngutax. 31R nanayauxpta ga 12
ga nuta naexpx ga naneg ga Acbu ga
Iraanegu gac. 32R guma
nutagmax nanax ga Cori ya
Tupanaar marear guchicax. R
marear guchicax r 20 ga ltruxcu
ga nanetchire nagu mex
taxmachatexe. 33
inananu ga x. R gmcgu tx
, r
yema xtgu tx nanugmachi.
34R u: gmc i
tx pixgcu dexmax r
ngma namachitgu r ngma
pebagcu!
anagr. R yemaac nanaxg ga
118
duxg.
yemaac naxgaxcax. R nor
tomaep
nabagcuxcax ga tx.
R yemaac nanaxg ga nmag. 35R
yema dex r yema marear
guchicaxx nayeguchi, r yema
caeguxmachatexe r nanap. 36R
, r nma ga Tupanaar
orear urux ga Era r naxca
yema marear guchicax. R tagac
anagr: Pa Corix, ya Abraar r
Ichaar r Iraanecxar Tupanax
cug inaex i uxmax nax cuma
i Iraanecxar Tupana, r
i cur dux, r
i chox cumux nax
chanaxxcax i guxma i aa chaxx!
37Chox nangxga, Pa Corix, chox
nangxga nax ngmac i aa
duxg nx cuaxgxcax nax cuma
i Tupana r nxna cuxux nax
cuxcacax!
anagr. 38R yexgumatama Cori ya
Tupanaar xema r ngrchi yexma
.
R nixa ga yema namachi r x r
.
R yema dex ga yema
caeguxmachate r
inayache. 39R yemax nadauggu ga
guxma ga duxg r axtanegu
nanangcuchitan r anagrg:
.
anagrg. 40R yexguma ga Era r
yema duxgx anagr:
penayaux i guxma i Baar
orear urug r taxuxtma nia!
272
anagr: R nma ga duxg r
nanayaux. R yexguma ga Era r
natxac ga Chichxx
r yexma nayadanax.
Era r puccax nayumx
41k
anagr: !
Er mar nicuxcu ya puc anagr.
42R nma ga Acx r nategu r
nayachib r nayaxaxe. Natr ga Era
r ma.
x r
R yexma nayacaxp
nanangcuchi u
xgmachate. 43R
nap
nor ngxeer ux anagr:
Dauxguamax, r
! anagr. R
nma ga nor dux
.
yema nor dux r anagr:
taxac anagr.
Natr ga nma ga Era r nanamu r
anagr: R 7 expxcna yadau!
anagr. 44R yexguma mar nor
7 expxcna yadauxgu r yema nor
dux r anagr nx: R nx
i caixanex i
naxmexeraxx anagr. R
yexguma ga Era r nor duxx
anagr: Paxa inaachi r
Acxmax nx gu
yaxe r nax ma
pa ya puc! anagr.
45k, r
. R
yexgumayane r nanaxchiane, r
nibua, r tac ga puc nangu. 46R
nma ga Cori ya Tupana r Erana pora
11819
273
nax. R yexguma mar ngna
naa. R Acxpa yma nangu.
Era r ma
19
1R
119
nagu nangu ga guma ma, r nabu
r ga nutag r nipue r
naryiixchipan, natr nma ga
nayexma.
naxxchiane, natr nma ga Tupana
r tama yema %.
12R yema %%
ga xema, natr nma ga Tupana r
. R yema
ga gax ga naga ga mexechix. 13R
yexguma yema nagax
Era,
guxchirumax.
maxmaxnaaxgu
nayachi. R yexma nachiyane r nx
ax.
a cux, Pa Erax? 14R
Taxac ngm
nma ga Era r nanangx r
anagr: Nx chicuaxchi nax
porac cux chachuxux, Pa Corix Pa
%Ngxmacx.
Natr ngma Iraanecxg r mar
nx inayarngmae ga yema namax
nax icuxgax. R nagu napoge i
ngma cur marear guchicaxg, r
yim cur orear urug r taramax
nanadai. R chaxicatama chayax i
uxmax natr chauxcax r ta nadaug
nax chox yamaxgxcax anagr.
15R yexguma ga Cori ya Tupana r
Erax anagr: c nategu nagu i
ng i
Damcuar chianex! R
ng
r chxmax nabaeru ya Acha nax
Chriaanear e cax!
16R ngmax
nabaeru ya Ye ya Nchi nane, nax
274
Iraanecxgar ex gac nax
cax! R ngxgumarx ta
chxmax nabaeru ya Erichu ya Chfa
nane ya Abe-meracx nax cuchicx
chor orear urux cax! 17R
yxema Achamexe
tx nimax. R yxema Yemexe
dai xc.
18R dcax, r cumax nx chixu r
choma r mar chayaxgxx i 7,000
i Iraanecxg i taguma Bapexegu
xgx nax nx
cap
yacuaxgxcax! anagr ga
Tupana.
Tupana r Erichux nayaxu
19R yexguma ga nma ga Era r
%, r Erichu ga
puraccx yexma nangau. R guma
Erichupe12 chimx ga
, r
%
. R nma ga Era
r Erichuca
nanachaxanag ga nor guxchiru.
20R nma ga Erichu r nxna yma
, nang,
r anagr nx: Chanaxaxe i
chox cuxchica nax chaunatx r
chaux chayamexcax, r uxmachi
anagr. R
yexguma ga nma ga Era r anagr
,
nx: Mar name i ng
natr nxna nacuaxchi nax Tupana
mar cuxcax caxax nax nor orear
urux cax! anagr. 21R
niyaxu, r
nanadai, r gmcgu inanachexcu.
119, 21
275
R yema naixmena%
inai xgxmax nanaxxx. R
, r
namcgx nanangxexe. R
ngxeer ux.
21
1
Yercx ga Nabgu gac r
banec ga ex gac ga Acxpataar
ngaicamna. 2 ga
Acx r Nabx anagr: Choxna
nax i cur banec nax ngmac
chox nangexmaxcax i chor
nanetnec er chopatana nangaicama!
R ngmachicx t cuxna chanax i
, rexna
ega cunaxaxegu r dirumax cux
chanaxtan anagr. 3Natr ga
Nab r Acx nangxga r anagr:
R Tupana tama nanaxaxe nax
cuxna chanaxx i aa naane i chaunat
choxna x anagr. 4R yema
Nabar ngxgagu r nma ga Acx r
nangechacma r nanuxcma
napatacax nategu, yer Nab r
namax nx nixu ga tagutma nxna
nax naxx ga yema naane ga nanat
nxna x. R nma ga Acx r
nachi, r naxchiagu nayaca,
xguama nabuen, r tama
nachibcha. 5R yexguma ga naxmax
ga Yechab r naxca
: Taxaccax cuma r
tama cuchibcha? . 6R
k nangxga r
anagr: Nabmax chidexa, r
121
anagrg. R yemax
duxg, r Nabx niyauxg r
. R yexma
%
nayamaxg. 14R yex
%ex gacg, r
Yechabx
anagrg: Nab r mar nutamax
xg, r mar
nayu anagrg. 15R yexguma
Yechab nx cuchigagu ga Nab r
mar nax nayux ga
k: Yema banec ga
Nab tama cux namax taxechax, r
u%. Er
nma ya Nab r mar nayu
. 16R yemax
Acx r nayadau ga yema Nabar
banec, r noxrx xx.
17Natr nma ga Cori ya Tupana r
Erax anagr: 18Dcax, r
u
naxxgar ex gac ya
Acx. R nma i u
nangexma i ngma Nabar banec i
noxrx xx. 19R acurg t
nx: Pa Acx, r Cori ya Tupana r
anagr cux: uxma nax cuyamx
ya Nab r nxna nax cuyapux i ngma
, r ngemacax i uxma i
cumax r t ta cuggu nadexge i airug
nadexgxanagr ga Tupana.
R nma ga Era r yma Acx
% yanaxuxcax.
20R nma ga Acx r Erax nangx r
anagr: Cumax, Pa Chor Uanx,
r chox icuyangauama? anagr.
R nma ga Era r nanangx r
anagr nx: Ng, cux ichayangau
276
nax cumax nx chayarxuxcax nax
Cori ya Tupanape%
nax cuxx. 21R ngemacax ya Cori ya
Tupana r anagr cux: R t cuxcax
chananguxx i tax i guxchax, r
cugagu t ichayanaxoxx i guxma i
cutanxg. R t chanadai i guxma i
cutanxg i yatx
ngxmagx. 22R yema Nab nane ga
Yerubotanxmax, r yema Aa nane
ga Bachatanxmax chaxxrx t
chanax namax i ngma cutanxg.
Er yema ex gacgrx chox
cunuxx nagagu nax chixexgu
cunayi xeex i Iraanec, anagr
ga Tupana. 23R Yechabchiga r Cori
ya Tupana r anagr: R ngma
nangmachig i
. 24R ngma
cutanx, r airug t
nanangmachi. R ngma cutanxg i
, r xchag t
nananganagr. 25R
nataxuma ga to ga Iraanecxar
ex gac ga Acxrx naxmaxgagu
chixex x ga Tupanape. 26R
nma ga Acx r porac Tupanape
chixex nax ga yexguma yema
tupananetachicnaxax yacuaxxgu
naxrx ga yema Amorutanxg ga
Cori ya Tupana Iratanx
x. 27R yexguma yema Era
namax nx ixuxx k
r ngchirugu nagug. R tmx ga
naxchirugu nicux r tama nachib. R
yema tmx ga naxchirumax napeex
r nangecha%. 28R
yexguma ga Cori ya Tupana r Erax
anagr: 29Nx cudaux ya
Acx nax uxc chope
12122
277
naxxrax? R ngma nax chopexegu
ng naxxrax
chixex changuxx i
uxma nax namaxxgu i nma ya Acx.
Natr ngxguma mar nayu
nane e
Acxacgcax chananguxx i ngma
chixex nax ngmac yanaxoxcax i
natanxg anagr.
Micaa nx nixu r Acx t
narporamae i nor uang
22
1R
122
ga nax. 11
orear urux ga Chedequa ga Quenna
nane r nanax ga uxre ga
ocachatacuxrechicnax ga
runaxcax. R u%
anagr: R ngma anagr ya Cori
ya Tupana: R aa
ocachatacu%
cunadai x i ngma Chriaanecxg
uxmatta cunaguxee anagr.
12R guxma ga yema orear urug
yemaxtama nixuge namax ga yema
ex gacg. R anagrg nx: c
naxca%
! R t
nx perporamae, er nma ya Cori ya
Tupana r mar cuxmexgu nananguxx,
Pa ex gacx anagrg. 13R yoxni
ga yema churara ga Micaacax yacax r
anagr nx: Guxma i ngma tog
i orear uru%ex gacmax
nx i
naporamaex . R
ngemacax r cux chacaax nax cuma
r ta ngxgumarx ex gacmax nx
quixux i
naporamaex
anagr. 14R nma ga Micaa
nanangx r anagr: Tupanagagu
cumax nx chixu r ngma ore i nma
ya Tupana chomax nx
yaxux chixux
anagr. 15
Micaa r ex gacx. R
nma ga ex gac r Micaana naca r
anagr: Pa Micaax mar namex
nax naxcax tayaxchix
ex na tama? anagr. R nma ga
Micaa r nanangx r anagr:
278
Mar name nax naxcax peyaxchix
er nma ya Cori ya Tupana r mar
pex naporaexexe nax pexmexgu
nanguxx anagr.
16Natr nma ga ex
gac r Micaax
279
, r tog ga toraxx .
r Cori ya
Tupanax, r anagr:
k
Choma r t ng
Peyaya
ex gac ya Amx
Yux! 27R namax nx
pixu ya ex gac r napoxcu r
122
xramarex i na r dex nxna naxg
r u
! anagr. 28R yexguma ga
nma ga Micaa r nanangx r
anagr: Ngxguma cuma t
maxc cuteguxgux, r ng
nx cucua
yadexax anagr. 29R yexguma ga
nma ga Acx ga Iraanecxar
ex gac r nma ga Yochap ga
Yudanear ex gac r naxca%
yexmane. 30R nma ga Iraanecxar
ex gac r Yochapx anagr:
Choma r t tomare i naxchirugu
chicux i ngxguma ichocuxgux nax
ngma Chriaanecxgmax yig
idai xcax, r cuma r t chauxchirugu
quicux anagr. R yemaac ga
Iraanecxar ex gac r tomare ga
%
nadai x. 31Natr nma ga gum
Chriaanecxar ex gac, r nxna
naxga ga yema 32 ga nor
max icuaxgx, r anagr:
%
tama Iraanecxar e !
anagr. 32R yexguma yema
churarageru Yochapx dauggu, r
naxca nachomaeguchi
nax namax ng nadai xcax yer nma
nx nacua
Iraanecxar ex gac. R yemacax ga
Yochap r aita nax, r ngxeec ax
naca. 33R yexguma nx
nicua% ga
Iraanecxgar ex gac r nxna
,
nangg. 34
122
Chriaanecxar churara yexma
Iraanecxar ex gaccax nia r nor
daixchirucuchitamax namexchin, r
porac nanapi x. R yemacax ga nma
kxrux namu,
r anagr: Chomax nategu r
chox namue er porac chanapi x!
anagr. 35R niyexeraguchig ga
yema ng nax nadai x ga Iraanecx
namax ga Chriaanecx. R nma ga
Iraanecxar ex gac r
xrux nx narngxee
nax inachixcax. R yemaac
Chriaanecxmax ng nadai x. Natr
yexguma mar nayuanegu r nayu ga
nma ga guma ex gac ga Acx. R
280
x
narchuxchue. 36-37R yexguma mar
yanaxcuchagu ga axc r
Iraanecxar churarag r
anagrg: Wxxechig r tmaar
anecax r tmaar naaneca
er ya ex gac r mar nayu
anagrg. R nma ga guma
e
nanangeg, r yexma nayataxg. 38R
yexguma mar inata%, r
r ngexg ga chixri maxx
aiyagxc. R ga airug r nanadexeg
ga guma Acxg yema Cori ya Tupana
nx ixuxrx.
2 REYES
(Nor taxre i popera i ex
gacgchiga)
1gu
nagax
ga buanec ga xuxemac, r nma ga
Era r nor ngxeer ux ga Erichu r
. 2R nma
ga Era r Erichux anagr: Nux
rxux!
chox namu anagr. Natr nma
ga Erichu r nanangx r anagr:
Cori ya Tupanagagu r cugagu
cumax nx chixu r tagutma cux
changemcxx anagr. R
yemaca%
. 3Natr yema ngextxcg ga
cax
ngex r Erichucax nibuxm. R
nxna nacage r anagrg: Nx
cucux r u
cuxna yagaax ya Era? anagrg.
R nma ga Erichu r nanangx r
anagr nx: Ngmac mar
nx chacuax. Natr tama
chanaxaxe i nx pixu anagr.
4
281
22
. 7Natr 50 ga yema
ngextxcg ga orear urug r
. R yexguma Yud
nanguggu, r Eraar yx
nayachaxchitan. R nma ga Era r
Erichu r nat ga Yudcutgu
nayachig. 8R yexguma nma ga Era
r nanayaxu ga naxchiru ga mmx r
%
nanacuai xca. R ga dex r
niyauxyexchichi. R nma ga yema
taxre r yma ngmax nicho
pachitamax. 9R yexguma mar
Yud, r
nma ga Era r Erichux anagr:
Chomax nx ixu r taxac
cunaxaxe nax cuxcax chaxx naxpa
nax Tupana cuxna chox igax!
anagr. R nma ga Erichu r
nanangx r anagr: Ngma
Tupanaar pora i cux ngexmax r
chanaxaxe i taxreexpxcna
ngmaar yexera choxna cunax
anagr. 10R yexguma nma ga
Era r nanangx r anagr: Tama
ngma naxcax
cucaxax. Natr ngxguma chox
cudauamagu i ngxguma Tupana chox
igaxgu, r t cunayaxu i ngma naxcax
cucaxax. Natr ngxguma tama
chox cudauxgu i ngxguma Tupana
chox
anagr. 11R yemaac
r
ngrchi naxcax nango
ga iyau
iyauxratanx itgne, r yema
taxretangu nayangaxi.
ga Erax igaxne ga dauxgux ga
282
xuxemac. 12R yemax nadauxgu ga
Erichu r tagac aita nax r
anagr: Pa Chaunatx, Pa
Chaunatx, cuma r Iraanecxgcax
poraxchixrx anagr. R
nadau. R yexguma nma ga Erichu r
nor ngechaxmax ng
nargutechiru.
Erachicx inarxux ga Erichu
13
283
22, 4
1
pegx i dux
naxcax naca i guxma i nor butyag i
ngecux, ! 4R
ungxma cuchigu naxcu
namax i ngma cuneg, %
cur x! R chxmax yaxcu ya
yima butyag! R yima mar
napagc r nxrguma nanu!
anagr. 5
%
ixux.
, r
max iyaxcu. 6R
yaxcuxgux ga
: Nai ya butya
nua penange! . R nma ga
nangx r anagr:
Mar nataxuma anagr. R
yexguma ga yema chx ga yma
ibaibex r nayachaxchi. 7
r u ga
Erichux%
iyarxu. :
c uxma r namax nataxe i
ngma chx r ngmatanmax
naxtan i ngma coriax cungetanx!
a yaxc i di%
R ngm
pemaxx namax ya cuneg
anagr.
Erichuchiga r nge ga Chnecxchiga
8
. R yma
chic r mex
yexmac.
nax nachibxcax. R guxguma ga
yexguma yma naxpetxgu ga
Erichu, tagu nidauux
24
r yma nachibax. 9
%: R choma
nx chacuax i aa yat i nux
taxtagu dauux
orear urux . 10R ngemacax
%naxcax tanax
!
ng, ,
i torux, ngxma
napexcax ega nua tax
gu . 11-12
ga ngunex r nma ga Erichu r
yema ucapu ga naxcax naxgx
nangu nax yexma napexcax. R nor
ngxeer ux ga Yichix anagr:
xcax naca i ng
! %
anagr. R nma ga guma nor
ngxeer ux xcax naca.
ga yema nge r Erichux. R
nma ga Erichu r nor ngxeer ux ga
Yichix namu r anagr:
13% ixu i ng
r porac namax tatax
ngxexe! taxac
nanaxaxex xcax naxx! R
bexmana inaxa
idexagx i ex gacpeexna
churaragar ex gacpe
anagr.
inangx : Taxuxma
chanaxaxe er nua
chautanx%
chataxxchi . 14R
yexguma nma ga Erichu r Yichina
naca r anagr: Cuxcax r taxac
i mex cax naxx? anagr.
R nma ga Yichi r nanangx r
anagr:
u
284
anagr. 15R yexguma nma ga
Erichu r anagr nx: c
xca! anagr.
xcax
nayaca,
xgutama iyachichi. 16R yexguma
:
Yima nai ya taunecar xgumac
anagr. % r
: Pa Tupanaar Duxx, r
tama name i ngmac chox
xx . 17Natr
%
ixuxrtama ningu. R ixxac, r
guma nai ga taunecgu r nabu ga
. 18R nma ga guma buc
r niyachig.
ngunexgu r nanatx nayadau ga
trgu buxgx. 19R
nma ga guma buc r inanaxg ga
aita nax naxx, r anagr:
Porac changuxchametxchi
anagr. R yexguma ga nanat r
xcax taca r
atagr: Ya nax!
atagr. 20R nma ga yema
tmaar dux r nax.
inatoxx uxmata
. R yexgumatama
nayu ga guma buc. 21
na r yema ucapu ga Erichu nagu
pex
pechicax ga nagu napex.
%x. 22
teca:
x
%
cax ya yim Tupanaar orear
285
24
nape.
urux! R u
nanguxgu, r guma caxrux r guma
.
, natr
27R ma
taxux
namaxxcax. R yemacax ga nma ga
Erichu yexmax. R yexguma
r Erichupexegu inangcuchi. R
nx
%. R
.
25
1
Chriaanecx ga Naamgu
gac. R nma r Chriaanear
e . R nor
ex gac r porac nx nangecha r
nx narngxexe yer muexpxcna
r nor churaragmax nor uangx
286
a
anagr: Yim yat ya ngm
nangec i aa popera r chor dux
ya Naam . R chanaxaxe nax
naxcax cuyataanexx
, anagr. 7R yexguma
yema poperax nadaumatgu ga guma
Iraanecxgar ex gac, r ng
nargutechiru r anagr: Exna
nma nx nacua
Tupana i max nxna chaxx r nxna
chanayaxux, r ngemacax nua
chauxcax namuax i aa yat nax
naxcax chayataanexxcax i nor
? R uxma i nma r
ngmagu ng nicuxmare nax uxc
taxcax yaxchix
anagr. 8Natr yexguma guma
orear urux ga Erichu nx
cuchigagu ga yema ng nax
nagutechirux ga guma ex gac
nagagu ga yema popera ga nayaxux, r
naxcax yma namuga r anagr:
Txc i cug curgutechirux?
R c nua namu i ngma yat nax nua
chox yadauxcax! R t naxcax
nitaane nax ng nacuxcax
i
Tupanaar orear urux anagr.
9R nma ga Naam
ne,
r Erichuar %.
10Natr nma ga Erichu r
Naamx
nor ngxeer ux nax namax nx
yanaxuxcax ga yema Erichuar ore.
R nma ga yema dux r anagr
Naamx: c 7 expxcna nat i
Yud! R ngmac
t cuxcax nitaane nax curchaxnex
anagr. 11R nma ga Naam r
287
nanu r nia r anagr: Choma
chauxcax
ngmac mea chox
nayaxu r ngxma nachicma chi Cori
ya Tupanana naca r nagu ningg i
ngma charchaxnex
ngmac chi chauxca
chor chaxne. 12R tama ex na i
ngma natg i Abna r Ffa i
ngxmagx r gux i
ngxmagxar
yexera namexechix? R ngemacax r
ngma
cax r
charmexcax anagr. R yemaac
porac nanu r nategu. 13Natr ga
nor duxg r naxca
anagrg nx: Pa Corix,
ngxguma chi yim orear urux r
taxacr guxchax cux naxxgu r
ngxguma r chi cunax. Natr i
uxma nax natauxchax i ngma
cumax nx yaxux r yexera name
. R cug
ngma nat nax
ngmac cuxcax yataanexcax!
anagrg. 14R yexguma ga nma
ga Naam
ga Yud. R 7 exp
r ng nayaxune yema orear urux
namax nx ixuxrx. R yexguma
ga naxchaxmx
buxechaxmxrx . 15R yexguma
ga nma ga Naam r guxma ga
yema namcg r Erichux.
R yexguma Erichux,
r nma ga Naam r anagr nx:
u
r gux
nataxuma i to i Tupana, r yim
25
Iraanec
. R ngemacax
cux
cunayaxux %
chaxxchax anagr. 16Natr
nma ga Erichu r nanangx r
anagr: Chor Tupanagagu
cumax nx
chanayaxu i ngma mare anagr.
R nma ga Naam r namax
nayauxxcax. Natr ga nma ga
Erichu r tama nanayaxu. 17R
yexguma ga nma ga Naam r
anagr: c, ngxguma ngmac
yangexexe i taxre i
% ! Er
uxma
togmare i tupanacax chayamax r
chayagu i naxnag, r Cori ya
Tupanaca i
ngma. 18Natr ngxguma yim chor
ex gac nor tupana i Dimpatagu
naxcuxgu r chauxchacx
%napexegu chomax
xgu, r chanaxaxe ya
nacaxp
Tupana r chox nx inarngma i
ngma anagr. 19R yexguma ga
Erichu r nanangx r anagr:
c, taxc nategu! anagr.
R nma ga Naam r nategu. 20R
yexguma mar yx,
r guma Erichuar ngxeer ux ga
Yichi r ax: Yim
chor cori r taxuxma Naam ya
Chriaanecxna nayaxu i ngma
ngmaxg i nua naxcax nanax. R
ngemacax i uchang
nax nxna chayacaxca, axgu
. 21R nma ga Yichi r
256
Naamnang. R yexguma Naam
nx daunangx r
%
cru. R Yichica:
Taxacr chixex nangupet?
anagr. 22R yexguma nma ga
Yichi r Naamx anagr:
Taxuxma nangupetchirex. Natr
narmu
nax cumax nx chayarxuxcax r
a nangug i taxre
ngexacaxtama ngm
ma. R ngemacax i
nma ya chor cori r nua cuxcax
namuga nax nxna cunaxxcax i 3,000
tachin i diru r taxrem i naxchiru
anagr. 23R nma ga Naam r
nanangx r anagr: c, yange i
6,000 tachin nagux i diru!
anagr. R nma ga Naam r
yexerax ga diru nxna naxama. R
namax ga yema taxrem ga naxchiru.
R taxre ga nor duxgna nanana
cax. 24R
yexguma guma ma
nagu chi, r nma
ga Yichi r Naamar duxgna
nanayaxu ga yema diru, r uxmachi
nanamuegutan.
nayacuxg ga yema diru. 25R
nma ga Yichi r u
corix. R nma ga Erichu
r nxna naca r anagr: Ngext
? anagr. R
nma ga Yichi nanangxga r
anagr:
anagr. 26Natr nma ga Erichu
r nxna nicachigama r anagr:
Tama ex na nx cucuax i ngxguma
288
Naam cuxcax xegu r
Tupana r chox nx nacuaxexe i
ngma? Natr uxma nax Tupanaar
% i naxcax yataanex i
ngma yat, r ngemacax tama name
nax naxnaxcax icax i naxchiru,
r nayauxtanx nax naxcax itaxexcax
i naaneg, r banecg, r carnrug,
, r puractanxg i
yatxg r ngexg. 27R ngemacax i
uxma i ngma Naamar chaxne r
t cuxna naxe r nxna naxe i
cuxacg r cutaag. R ngmac t
gutma anagr. R
yexguma nma ga Yichi r Erichuna
chaxne, r nanacmchi ga
naxchaxmx.
Erichu r Chriaanecxgchiga
8R
nma ga Chriaanecxar
ex gac r Iraanecxgmax
ng nadaixcha. R yemacax namax
nangutaquexe ga nor churarageru r
namax nx nixu nax taxacr
ga nor
churarag. 9Natr Tupana r
Erichux nx nacuaxexe ga yema
Chriaanecxar e . R
yemacax ga Erichu r
Iraanecxgar ex gacx
cax yer yema Chriaanecxg
r yexma nayacuxegcha. 10R
nma ga Iraanecxar ex gac r
yma nanamug ga nor
ngugtaerug nax nx nacuxcax r
ga yema Erichu nx
ixux. , r
26
289
yemaac muexpxcna tama yema
Chriaanecxgmexegu nayi ga
Iraanecxg. 11R nma ga
Chriaanear ex gac r nabai xchix.
R nor churaragerux
nangutaquexexexe r nxna naca r
anagr:
bexma namax nx ixuamxe? R
xgar
ex gacmax nx ixuamxe i ngma
? anagr. 12R
nanangx r anagr: Pa
ex gacx,
ixuxe i ng. Natr
yim Erichu ya Tupanaar orear
urux ngxmac, r yim
xgar ex gacmax
nx ngma cuxicatama
cungexmagu anagr. 13R yexguma
nma ga Chriaanear ex gac r nor
duxgx namu r anagr: c
naxcax peyadaux i
ng
ngma Erichu! R ngxguma nx
ipeyangauxgux r chomax nx pixu
a chanamugxcax i uxre i
nax ngm
churarag nax yanayauxgaxcax!
anagr. R namax nx nixuge
.
14
r
r muxma ga churarag
. R yema
Dot
nachomaeguchi. 15R moxc
paxmama narda ga Erichuar
ngxeer ux. gu ga
26, 8, 9
pex chagag i ngma yat i naxcax
pedaux anagr.
. 20R yexguma
, r nma ga
Erichu r nayumx r anagr: Pa
Corix, uxma r yadauuchigxx nax
nx nadaugxcax! anagr. R
yexguma ga nmag r nidauuchig, r
nx nicua%
nayexmagx. 21R yexguma ga nma
ga guma Iraanecxgar ex gac r
yema Chriaanecxgar churaragx
nadauxgu, r Erichuna naca r
anagr: Pa Corix namex nax
chanadai x? anagr. 22Natr
nma ga Erichu r nanangx r
anagr: Tama name nax cunadai x,
nadai x i
ngma duxg iyauxx. R
cunachibexx r nax
cunaxaxegxx. R u
nachixanecax naoeguxx!
anagr. 23R yexguma ga nma ga
Iraanecxgar ex gac r nanax ga
ga na naxcax ga yema
Chriaanecx ga churarag, r
nanachibexx r nanaxaxegxx. R
u%ex gaccax nayamug.
R yexgumacx ga nma ga
Chriaanecxg r mar taguma
Iraanecxgx .
25R
yexguma 12 ga taunec
Iraanecxar e
Yor ga Acx nane,
290
yexacax yaxcux ga
Ococha nax Yudanecxar ex gac
cax. R nma ga Ococha r
Yudanecx ga Yor . 26R
nma ga Ococha r 22 ga taunec
nx nayexma ga yexguma
inaxgxgu nax e . R
e . R na ga Atara r
Iraanecxar ex gac ga Acxac
oxi r ex gac ga .
27R nma ga Ococha r porac
nachixecma yema nor oxi ga
Acxtanxrx. R yemacax ga yema
Ococha x r tama name ga Cori ya
Tupanape.
1R
! 2R ngxguma
a cunguxgu r naxcax nadau ya
ngm
Ye ya Yochap nane ya Nchitaxa! R
nangexmane! R natanxgna
yagagachi, ! 3R
% i ngma chx i ngma
quingex! R ngmamax nabaeru r
acurg t nx: R anagr ya Cori
ya Tupana: Choma r Iraanecxar
ex gacx cux chingucuchixexe,
acurg t nx! R ng
%
cuyachaxchi! anagr. 4R yema
29
291
Erichuar ngex ga orear urux r
%
. 5R
yexguma yma nanguxgu, r nx
inayangau ga churaragar capitg ga
ngutaquexegx. R anagr nx:
Chox
cumax nx chixuxchax, Pa
Capitx anagr. R nma ga Ye
r nanangx r anagr: Tex i
%xe?
anagr. R nma ga yema orear
urux r nanangx r anagr:
%x, Pa
Capitx anagr. 6R yexgumatama
inachi ga nma ga Ye, r yema orear
urumax to ga ucapugu naxcu. R
nma ga orear urux r chxmax
nanabaeru r anagr nx: Cori ya
Iraanecxgar Tupana r anagr
cux: uxma i choma r cux
chaxuneta nax ngma chor duxg i
Iraanecxgar e cax i
. 7R cuma r t cunadai
i guxma i Acxtaag. R ngmac t
nayangutanxx i guxma i chor
orear urug r chor duxg ga
nadai x ga Yechab. 8R guxtma i
Acxtanxg r t nadai. R ngmac
t chanaguxexe i guxma i ngma
iyatx i natanx
ngxmagx. R taxuxtma ngext
namax, ax ya Tupana anagr
ga yema orear urux.
Ye r nayamax ga Yor ga
Iraanecxar ex
gac
16
negu nixe r
%ex gac ga
Yorx. R nma ga Yor r
nida%
ng nadaix. R nma ga
Yudanecxar ex gac ga Ococha r
ta yma Yorx, yer
. 17R yema
dauxtaerux
daux r nx
nadau ga yema Yetanx nax yma ne
. R yemacax nica r anagr:
Dux
anagr. R nma ga
Iraanecxar ex gac ga Yor r
nor duxgx namu r anagr:
a pemux nax yadauxcax r tama
ngm
! anagr. 18R
r
Yecax nia r nxna naca r
anagr: ex gac nua chox namu
nax cuxna chayacaxaxcax r Tama
?anagr. R
nma ga Ye r nanangx r
anagr: Ngma r tama cuxna
nax.
anagr.
dauxtaerux r ex gacx anagr:
Ng
nangu natr tama nategu
anagr. 19R nma ga ex gac r
yexgumatama to ga churara ga
yma namu. R
anagr: ex gac nua chox namu
nax pexna chayacaxcax r Tama
?anagr. R
nma ga Ye r nanangx r
anagr: Ngma r tama cuxna
nax.
292
29, 11
anagr. 20
dauxtaerux
ex gacmax nx nixu r anagr:
r
Ngma to i churara i ng
.
R chauxcax r ngmax
icux ,
i ngexrx xx ya yima
, ng
nacma anagr. 21R yexguma
nma ga ex gac ga Yor r nor
churaragx
cax. R
nayachocuchig. R
nma ga Iraanecxar ex gac ga
Yor r Yudanecxar ex gac ga
gu
%pexegu yayi xixcax.
R meama Nab ga Yercxar
naanegu nx nayangaug. 22R
yexguma Yex inangauxgu ga Yor
r nxna naca r anagr nx: Pa
Yex, ?
anagr. R nma ga Ye r
nanangx r anagr: Taxacr
ngechax i naxcax cucaxax ega ngma
cu i Yechab r nagu namaxxgu i
ngma chixex i guxx namax
nachixexx? anagr. 23R
yexgumatama nma ga Yor r
nadauegu r nia. R aita Ocochacax
nax r anagr:
, Pa Ocochax, r nataechitae
anagr. 24Natr nma ga Ye r
x namax.
R Yorca
nor max. R yexma
gu nayu ga nma ga
Iraanecxar ex gac ga Yor.
Ye r Yudanecxar ex
gac ga
Ocochax nimax
27R
kxar
ex
gacx iyangucuchixx
11
1k
ga Ococha na nx cuaxgu ga
, r
duxgx imu nax nadaiaxcax ga
guxma ga Ocochaxacg. 2Natr ga
Yochba ga ex gac ga Yorac ga
Ocochaeya
Atarachaiyacux ga Yo ga Ococha
nane nor daurumax. R yemaac
tama nayamaxg. 3
daurux r 6 ga taunec Tupanapatagu
namax iyacux. R yexgumayane ga
k%e . 4R
yexguma mar 7
inguxgu ga e ga
293
Tupanagagu yema churaragmax
inaxga nax tama nx yaxugexcax
nax namaxx ga Ococha nane ga Yo.
nangoxexe nax
nx nadaugxcax. 5R u
nayaxugcuxe r anagr nx:
%taegx. R
ng
e pichocuxgux r
ngma x i
ex gacpatapengxmaxna
pedaug. 6R ngma toxchimx r
ngma x i Chrgu gax
nadauxtaeg. R ngma per
tomaepxchimx r
ex gacpataca i
nadauxtaeg. R ng%
nxna pedaux ya yima ex gacpata.
7R pema i ngchigaar ngunexgu
e x, r
t pex Tupanapatana pedaug ya daa
buc ya e .
8R xnexc t nx pechomaeguchi
ngexmane. R tex ya nagu cuchaxe
r t tx pimax.
tan ya daa buc i nma
anagr. 9R nma ga
yema churarageru r chacherdte ga
namax nx yaxux.
yema churarageru r nor
churaragtcummax inacuax. R
yemaac yema chocux ga churarag
ga e taegx, r
choxx, chigaar
ngunexgu guma chacherdtepe
. 10R nma ga chacherdte ga
Yoida r yema churarageruna nanana
211
rug ga
guma Tupanapatagu nux ga ex gac
. 11R nma ga yema
churarag ga dauxtaegx r
to.
R yexgumarx ta nx
nachomaeguchi nax nxna nadaugx
ga yema marear guchicax. R
taex r
nixxne nax nxna nadaugx ga guma
buc. 12R yexguma nma ga Yoida r
tauexta
e
nayangaxcuchi ga nanatpatexe. R
nananucu ga nor cuaxrux ga ex gac
. R chxmax nanabaeru r
%ex gac
. R guxma ga duxg r
nanappneg r tagac anagrg:
Namaxx ya ex gac! anagrg.
13R yexguma Atara nx
napepnetaegx r tagac
nataxgx ga yema churarag r
duxg, k
nangutaquexegx. 14R nx idau
ga yema nacma ga peta ga ex gacar
ngucuchichiga r nma ga guma
ex gac ga Tupanapataar caxtaxtagu
nax nachix. R nx idau ta nax
naxtagu nachigx ga churarageru r
paxetarug r duxg ga porac
taxgx ga nor corntagu icuegx.
k
%:
Taechitaaxegx.
Taechitaaxegx . 15-16R
yexguma nma ga Yoida r tagaxc
yema churaragerux namu r
21112
anagr: pegaxchi i nua!
%%
pimax! R ngxguma tex
peyamaxama!
anagr. R yemacax ga nmag r
nagaxchig, r yema nachica ga
e %
nanguxgx natchigg. R
nayarmaxg. 17R
Yoida r Tupanamax inaxga r
nma ga ex gac r nor duxg r t
. R yexgumarx
ta r ex gacmax r duxgmax
inaxga nax duxg r t mea
e r nma ya
ex gac r t mea duxgmax
inacux. 18R uma ga
duxg r Baar ngutaquexepata
. R nagu napoge
ta ga guxma ga yema Baar marear
guchicaxg r naxchicnaxg. R
guma Baar chacherdte ga Mat r
Baar marear guchicaxxtagu
nayamaxg.
Tupanapataca, r nma ga
chacherdte ga Yoida r yexma
Tupanapatagu nanamug ga
dauxtaerug nax nxna
nadaugxcax. 19R u
chacherdte ga Yoida r naxcax naca
ga yema churarageru ga
ex gacpatamax icuaxgx r ga
capit ga ex gacna daugx r
guxma ga duxg.
%
e cax ga guma
ex gac. R yema x ga
ex gacpatape
294
namax nichocu. R nma ga ex gac
ga Yo r nor tochicax.
20R guxma ga duxg r nataxg.
k
guxx r taxuxma
ga guxchax. 21R nma
ga Yo r 7 ga taunec nx nayexma
ga yexguma ex gacx yangucuchigu.
Tupanapataar mexchiga
12
4-5gu
ga
ex gac ga Yo r chacherdte
ga Yoidax anagr:
tanamexx ya Tupanapata. R
ngemacama
i ngma di
r ngma dix
nor ngchamax ixx. R u
cur duxg i dirumax
icuaxgxmax nx ixu nax ngma
dirumax namexgaxcax ya yima
212, 17
295
mexrux
tama
nayauxgxcax. 9R yexguma
ga diruchix naxt a.
R marear guchicaxar
Tupanapataar . R yema xar
daurug r duxgna nayadetan ga
yema diru, r yema diruchixgu
nayancuetan. 10R yexguma mar
naxcugu ga diruchix, r nma ga
ex gacar diruar ugrux, r nma
nixuggx ga
diru,
nanucu. 11-12R yema diru r yexguma
, r yema
puractanx nana nax
yemaac yema corapnagax, r yema
puracmax icuaxgxax, r yema
gax, r yema nutaar
mexgax
naxtangaxcax. R yexgumarx ta
yema dirumax naxcax nataxeg ga
imexma ga tog ga
yemaxg ga nanaxaxegx
Tupanapataar mexrux.
Achriacxar ex
gacmexegu nangu ga
k
Iratanxgx nagag
17
1R
yexguma 12 ga taunec
nx inguxgu ga Aca nax
e , r
nax
Iraanecxar e c ax. R
217
tomare ga tupanax nicuaxxg, r
yemaac Tupanape naxg.
14
urunayaxucuxeg, natr ga
nma ga Iraanecxg r tama
r tama nx
nacuaxgcha naxrx ga nor oxig ga
tama aixcma Cori ya Tupanaax
yaxgx. 15R yemaac ga yema
duxg r nx naxoe ga Tupanaar
mug r nx inarngmae ga yema
oxigmax
Tupana nx ixux, r tama naga
ucuxeg.
Tupana nxna nachuxux, natr naxcax
nadauxtaegama nax naxchicnaxg i
x nax yacuaxgx
naxrx ga yema tog ga nachixanecx
ga tama Tupanaax yaxgx. 16R nx
narxoe ga nor Tupanaar mug, r
yemacax ngcax nanax ga taxre ga
naxg ga irunaxcax, r
nanaxg ta ga Canatanxgar
tupana ga Achrachicnax. R nat
nx nicuaxxg ga axc r tauemac
r xtag r Bachicnax r ta. 17R
yexgumarx ta yema tupananetagar
marear guchicax nigu ga
naxace ga yate r ngexe. R nagu
namax ga yu ga xguxx
icux. R yemaac chixexc ax ng
inaxg ga Tupanape%
nananuxx.
nma ga Achriaanecxar
ex gac r Iraanecxchicx
296
ga duxg ga Babirniaanecx r
Ctaanecx r Abanecx, r
Amanecx, r Cheparabianecx
nax yexma naxchigxcax. R
yemaac Chamriaanegu nachocu r
Iraanec%g.
25Natr yema duxg ga
Achriaanecx r tama Cori ya
Tupanax nicuaxxg, r yemacax ga
Tupana r yma nanamug ga aig nax
nadaiaxcax ga uxre ga yema
duxg. 26R yemacax uxre ga yema
duxg r Achrianecxar
ex gacx%
yanaxugxcax, r anagrg nx:
tox nax cumugx nax ngxma
taxchigxcax, r tama nx tacuax i
nacma i nor Tupana i ngma
nachixane. R ngemacax i ngma nor
a nanamug i
Tupana r toxcax ngm
21718
297
r Chamriaanecxg gx ga
tupanachicnaxchicagu nananug ga
manetape. 30R yema
Babirniaanecxg r yema namax
natupanaxgx ga
Chucobenchicnax naxg. R yema
Ctaanecxg r yema namax
natupanaxgx ga Nerigchicnax
naxg. R yema Amanecxg r
yema namax natupanaxgx ga
Achmachicnax naxg. 31R yema
Abanecxg r yema namax
natupanaxgx ga Nibchicnax r
Tatchicnax naxg. R yema
Cheparabianecxg r naxacxeg
tx nagu nape
tupananetachicnaxg ga Adramerx
r Anamerx. 32Natr ga yema
duxg r Cori ya Tupanax
nicuaxgchirex.
nx naxunetag ta ga nor
chacherdteg nax yemag nor
tupanachicnaxgcax nagux ga
mareg ga manetape. 33R
nax
yacuaxgchirx, natr nor
tupananetagx r ta nicuaxxg,
yema nachix
%.
Yudanewa e
18
1R
yexguma tomaepx ga
taunec Iraanear ex gac
, r
ningucuchi ga Echequa ga Aca nane
%e cax. 2R
nma ga Echequa r nx nayexma ga
25 ga taunec ga yexguma ex gacx
yangucuchigu. R 29 ga taunec
e . R na
k
tmaga. 3R yema Echequa x r
name ga Cori ya Tupanape
c ga nor oxi ga Dab
xrx. 4
duxgx namux nax nagu
napogexcax ga yema nachicag ga
tupananetachicna%
yexmagx. R guma nutag ga
duxg nx icuaxgc r xraxgu
nanapo. R yema Achrachicnaxg r
nayapuexx. R nagu nabge ga
yema xtapechicnax ga
chenaxcax ga Moich x ga
Iraanecxg naperatexe
igugx. 5-6R nma ga Echequa r
porac Cori ya Iraanecxgar
Tupanana naryoe.
guxma ga nxra e ga
%ex gac
, r nataxuma ga to ga ex gac
ga Echequarx . R
nma ga Echequa r taguma Tupanana
, r aixcmama nagu namax
ga nor mug ga Moichna naxx. 7R
yemacax ga Cori ya Tupana r porac
nx narngxee. R guxma ga taxac
ga naxx
nananguxuchixx.
218
yemacax nma ga Echequa ga
Yudanecxar ex gac r
Achriaanecxar e
yexmaccax nimuga r anagr:
Nx chacua
guxchax cumax chax. R ngemacax
chanaxa
chauchixane, r choma t cux
chanaxtan i ngma nagu cuxunetax i
diru anagr. R nma ga
Achriaanear ex gac r Echequa ga
Yudanecxar ex gacmax nx
nixu ga natan. R 9,900 quru nagux
i dirum r 990 quru nagux i irugu
naxuneta. 15R nma ga Echequa r
inax ga gucma ga diru ga
diru ga e . 16R
yexgumarx ta ga Echequa r guma
Cori ya Tupanapataar
naxpen
nmatama yma nanucuchirx, r
Achriaar ex gacna nanax. 17Natr
ga yema Achriaanear ex gac nagu
unetax, natr nma ga Achriaanear
ex gac r Yeruchar
%ex gac
ga porax namax ga muxma ga nor
churarag. %
Yerucharcax yaxchixcax. R
yexguma Yeruchar, r
yema puchu ga ma
yexmax, r
%
nadax. 18R u%ex gac ga
Echequacax nangemag nax namax
yanadexaxcax. Natr nma ga
298
e . R
nachicx yma nanamug ga Eriaqu
ga Icha nane ga ex gacpatamax
icuc, r Chna ga ex gacar
poperagna dauc, o
ga ex gacar ngxeer ux . R
Achriaanecxgmax
yanadexagxcax. 19R nma ga yema
Achriaanear churarageru r
anagr nx: Namax nx pixu
ya Echequa i tor ex gacar ore i
ax:
nangexma i tex cux nax poxx i
choxme?
33R dcax,
guxma ga yema tog ga nachixaneg
r ngexrx ga yema
nachixanegar tupanag r napora
nax Achriaanear ex gacmexe
napoxx? 34R ngex
ngma tupanag i Amcxar, r
Arpcxar, r Cheparabicxar,
r nacxar r bacxar? R yema
tupanag r nx natauxchax
ga ex gac ga Achriaanecxmexe
nax nanguxuchixx
Chamria? 35R ngexrx
anex
poxx naxmek
ex gac? R txc i uxma i nagu
r Cori ya Tupana t
ya napoxc ya Yeruchar?
ax ga tor ex gac! anagr ga
yema Achriaanear churarageru.
21819
299
nanax xchixg r ng
nargutechirug. R ex gac ga
Echequax%
yanaxugexcax ga yema Achriaanear
churarageruar ore.
Yudane r tama
Chenaquermexegu nangu
1R yexguma yemax
ga guma ex gac ga Echequa
r ng nargutechiru. R nor
i xchimax nagu nicu
naxchiru ga yaxcx r tmx r
nayayumx. 2R nma ga ex gac r
nanamu ga Eriaqu, r Chxna, r uxre
ga chacherdteg ga ryamaegx nax
nmag r ta naxchiru ga yaxcx r
tmxgu yacuxgxcax. R yemaac
orear urux ga Ichaax
nanamug nax namax nx
yanaxugexcax i ngma guxchax. 3R
Ichaa ga Am nanemax nx nixuge
ga ex gacar ore r anagrg:
uma i
%, r tr
uang r tomax naguxchigag r
tox nacuge. R porac ngx
i nguxacx
r turaxrx. 4Bexmana Cori ya cur
Tupana r mar nx ngma
ore i nx yaxux i ngma
Achriaanear churarageru nax
Tupana ya maxcmax yaguxchigax.
Chierna napoxcuxgu ya cur Cori ya
Tupana naxcax i ngma ore i nmatama
nx . R ngemacax
chanaxaxe i toxcax cuyumx nax
anagrg. 5-6R
yexguma Ichaa nx
19
219
choxmexgu nax cungux? 12R yema
nachixaneg ga Goch, r Ar, r
Rechpa r ga duxg ga Betedc x
maxx, r
yema nor tupanag r tama
nanapoxg ga yexguma tr oxig
nadai xgu. 13R ngex i
uxma ga yema nor ex gacg ga
k, r Arupx, r
Cheparabi, r na r ba?
ga yema poperagu matx. 14R
yexguma Echequa nayaxuxgu ga yema
popera ga Achriaanear ex gacar
duxg yma ngegx, r nx
nadaumat. R u
naxcu r yexma Tupanapexegu
. 15R ac yma nayayumx:
Pa Corix, Pa Tor Tupana i Nua Daa
k
nexNgxmaxex, r cuxicatama
i
guxma i nachixaneg i oma i
ngxmagx. R cumatama
ga naane r oma
ga naane. 16Chox , Pa Corix,
r chox ! R nx
ngma ore i ngma ex gac i
Chenaquer nua chaux! R
guxma i ng
cumax naguxchiga, Pa Tupana ya
Maxcx. 17, Pa Corix,
Pa Tupanax, x ga
ex gacg ga Achriaanecxg ga
nadaicux ga nachixaneg r
napuxx ga nor naaneg. 18R yema
nachixanegar tupanachicnaxg,
r nx nanagu, yer yema
tupanachicnaxg ga dux
r tama aixcma
curx . R yemaca
300
ga nx nagu napogex r naguax.
19R uxmax, Pa Corix, Pa Tor
Tupanax r ngma Achriaanecx i
ex gacmexe nanguxxexe nax
ngmac gux i nachixaneg i oma i
ngxmagx nx
cuaxgxca nax
!
yumx. 20
Ichaa r Echequacax yma namuga r
anagr: Nma ya Iraanecxgar
Tupana r anagr cux: Mar cux
nx x nachiga i
Achriaanear ex gac, anagr. 21R
ngma ore ga Cori ya Tupana
nx ixux naxcax i ngma
Achriaanear ex gac: Dcax, Pa
Chenaquerx,
ya Yerucharcx r tama cux
namue.
cugxrx t cux nacuge i
ng. 22R
% r
cunux? %
r cunuxetx? R cumax nx chixu
% i choma i
Iraanec,
anagr.
21920
301
.
R choma ya Tupana, r ng
chor ore i cumax nx chixux. 34R
chomatama t nxna chadau ya daa
er nx
changecha ya chor du ya Dab, r
chayanguxx i ngma nx chixux,
anagr. 35R yematama chtaxgu r
x ga Tupanaar orear
ngerux r nanadai ga 185,000 ga
churarag ga Achriaanecx. R
yexguma yangunegu r guxma nayue.
36
ga Achriaanear ex gac r
nayachaxchi ga Yerucharcxmax
ng nax nadai xchax.
ga Nnibecax nategu. 37
ngunexgu ga yexguma nor tupana ga
yacuaxyane, r
naneg ga Adamer r Charech r
nayamaxg. R nmag
k.
nachicx ex gacx ningucuchi.
Echequa r nidaxawe natr Tupana r
naxcax nayataanexx
20
1R
nma ga Echequa r
porac nida. R yemacax
ga orear urux ga Ichaa ga Am nane,
r nayadau, r anagr nx: Cori
ya Tupana r anagr cux: c
namax idexa i cuxacgx, r namax
nx %
namaxx! Er u
cuxcax nitaane, , anagr.
2R nma ga Echequa r nadixeguchi
%
nayumx: 3Pa Corix, Pa Tupanax, r
cux chacaax nax nxna
220
cucuxcax r aixcma t
nayanguxx i ngma cumax
inaxunetax: Cunaxaxe i
axcpechita r 10
, rexna 10
nategux? anagr. 10R nma ga
Echequa nanangxga r anagr:
Ngma a
r natauxcha, natr ngma ng nax
nategux anagr.
11R yexguma nma ga orear urux ga
Ichaa r Cori ya Tupanana naca, r
nma ga Cori ya Tupana r 10
nanateguxx ga a
ga yema Acaar axcar ngugrux
ga e .
302
nxna nayaca r anagr: Ngext
ngma yatg i cux
ngugx, r taxacx i cumax
yaxugx? anagr. R nma ga
Echequa r nanangx r anagr:
Ngma duxg r yxgux i
nachix
anagr. 15R yexguma ga
nma ga Ichaa r ex gacna naca r
anagr: R ta
nadaugx ?
22021
303
a nangox
poperagu naxmat. R ngm
ga uxc nax naxx ga yema
ga taxchix
ga dexmax .
Nayu ga Echequa
21R
21
1R
nma ga Manach r 12
ga taunec nx nayexma ga
yexguma ex gacx yangucuchigu. R
55 ga taunec e
Yeruchar.
. 2Natr yema
Manachcma r tama name ga
Tupanape. R nagu namax ga
yema nacma ga chixex ga nagu
ga yema dux
Cori ya Tupana Iratanxpe
x. 3-5nayamexg ga
yema tupananetagar marear
guchicaxg ga manetape
yexmagx ga nanat ga Echequa nagu
pogex. ga
Bachicnaxar maregar
guchicax. R Iraanecxar ex gac
ga Acxrx
Achrachicnax. R u
nicuaxx ga axc, r tauemac r
xtag. %
nayaxag ga maregar guchicax
naxcax ga axc, r tauemac, r
nixu nax naxca ga guma
napata ga Yeruchar. 6R nat
nanetama tx
yema tupananetachicnaxar
nma ga Am r nx
nayexma ga 22 ga taunec ga yexguma
ex gacx yangucuchigu. R taxre ga
taunec e .
,
r tmanat r Achru ga Ybacx
. 20Natr Tupanape
nachixe ga nacma ga Am nanat ga
Manachcmartama.
19R
22122
ng
i Amchiga r guxma ga nor purac
ga naxxchiga r Yudanecxar
ex gacgar poperagu naxmat. 26R
yexguma nayuxgu ga Am, r napata
xtgu nanataxg.
nachicx ex gacx ningucuchi.
25R
Yudaanewa e
nma ga Yocha r nx
nayexma ga 8 ga taunec ga
yexguma ex gacx yangucuchigu. R
31 ga taunec e
Yeruchar. R na r tmaga r
, r tmanat r Buccx
, k. 2R nma
ga Yocha r Tupanape
nax. c ga nor oxi ga
. R taguma
22
1R
taxacca
yema nacma ga mex. 3R yexguma
mar 18 ga taunec e
Yocha,
nanamu ga nor poperaar matrux
ga Chap ga Achara nane ga
Mechur nataxa. R anagr nx:
4c
ya chacherdtegaru ex gac
ya Irichax%
nanutaquexe i ngma diru
i dux ngec
r xar dauru nutaquexec!
5R ngma di nax i
ngma duxg i Tupanapataar
mexmax icuaxgx! R nmag r
ngma dirumax t nx
nayaxgtan i nor puractanx i
Tupanapataar mex
anagr ga ex gac ga Yocha.
304
8
ga yexguma
Tupanapataar mexx naxgyane, r
nma ga chacherdtegar ex gac ga
Iricha r yexma nx inayangau ga
iyartaxux. R poperaar matrux
ga Chapx
nx: Dcax! R Tupanapatagu nx
ichayangau i aa Tupanaar mugpane
anagr. R Chapna nanax nax
nma nx nadaumatxcax. 9R
r
ex gac ga Yochamax nx nayarxu
r anagr nx: Ngma cur
duxg, Pa ex gacx,
nanutaquexe i ngma diru i
ngexmaxc. R mar
nax i ngma
Tupanapataar mex
puracexmax icuaxgx anagr.
10R nma ga Chap r yexgumarx
ta ex gacmax nx nixu r
chacherdte ga Iricha r nxna nax
naxx
Tupanapatagu nx iyangaux. R
u r ex gaccax
nx nadaumat. 11R yexguma
ex gac nx
mug ga poperagu matx, r porac
naxoegax r ng nargutechiru.
12-13R yexgumatama ga nma ga
ex gac r nanamu ga Chap r
Iricha, r Aic ga Chap nane r
Abru ga Micaa nane r Achaa ga
nor ngxeer ux, r anagr nx:
c, Cori ya Tupanana peyacaxa
chaugagu r Yerucharcx i
duxggagu r guxma i
Yudanecxgagu nax tx nx
nacuaxeex cax i nor ore i aa popera i
22223
305
nx ipeyangauxgu matx! Er
ngrchi ya Cori ya Tupana r tamax
nanu yer ga tr oxig r tama naga
ng
yaxux, r tama nagu namax i ngma
aa poperagu matx anagr ga
ex gac ga Yocha. 14R nma ga
Iricha, r Aic, r Abru, r Chap
k
orear urux ga da ga Char
naxmax. (R nma ga Char r Tba
k. R nma ga
Ar r chacherdtegchiruar daurux
.)
ngexacaxx % ga
Yeruchar. 15
%ga r
:
Cori ya Iraanecxgar Tupana r
anagr i nmax: Namax nx pixu
ya yim nua pex mugc nax choxna
peyacaxaxcax! 16R choma i Cori ya
Tupana r nx chixu r guxchax t
naxcax changuxx i aa nachica r
nor duxg yema popera ga ex gac
nx daumatx nx ixuxrx. 17Er
ngma dux
nor tupananetagcax pumra nagu.
R ngmac chox nanuxeeg namax
i ngma chixex nax naxgx. R
ngemaca namax ya
.
18-19Natr t nx charngxexe ya
yim Yudanecxar ex gac ya nua
pex mugc nax choxna
peyacaxaxcax. R chanaxaxe i
namax nx pixu i chor ore, r
aperg nx: Mar nx chadau nax
% i ngxguma
chor orex , r uxc
23
1R
yexguma ga nma ga
ex gac ga Yocha r naxcax
nangema ga guxma ga ex gacg ga
yaxgu
Yeruchar nax namax
nangutaquexexcax. 2R u
ga ex gac r Tupanapatagu namax
nangutaquexe ga guxma ga yema
duxg ga Yudanecx r
Yerucharcx ga
duxg ga iyax, r buxg, r
chacherdteg r orear urug. R
nma ga ex gac r yma nape
%nangux ga yema popera
ga Tupanapatagu nx iyangaux ga
Tupanaar mug nagu matx. 3R
yexguma yema poperax
%ex gac r
utagu
nayachi. R yma Tupanape
r
nagu namaxx i ngma nor mug r
223
ucuxeg i ngma poperagu matx. R
guxma ga duxg r ta yemagutama
.
Yocha nanawox ga
tupananetachicnaxg
4R
306
xguxx cux. R yexgumarx ta
inayanaxoxx ga yema
tupananetachicna%
r guxraxx ga
yema tupananetagar yemaxg ga
duxg namax nx icuaxgx ga
. R
yemaac nanax ga Yocha yer
ma ga
yema mug ga chacherdte ga Iricha
Tupanapatagu nx iyangaux. 25R
nax
%ex gac ga
naxrx aixcma Cori ya Tupanacax
tegux i guxne ya nor maxnemax,
r gux %, r gux i nor
poramax ngma Moich matx i
yaxuxrx.
Nayu ga Yocha
nma ga Yocha r
inayanaxoxx ga yu r taxac ga
28R
ng
ngx i Yochachiga r guxma ga nor
purac ga naxxchiga r
Yudanecxar ex gacgar
poperagu naxmat.
33 ga taunec nx nayexma ga
Yoac ga yexguma ex gacx
31R
307
yangucuchigu. R tomaepx ga
tauemac e
Yeruchar. R tmaga ga na r
k. R Amutranat r
Yerema ga Dxnac. 32Natr
nacma ga Yoac r porac
nachixexchi ga Cori ya Tupanape
yema nor oxigcmartama. 33R
nma ga Equtuanecxar ex gac ga
Necu r Yoacx niyaxu,
k
tama e cax ga
Yeruchar. R nma ga Necu r
Yudanecx ga duxgx namu nax
nx naxtanxcax ga 3,300 quru
nagux ga dirum r 33 quru nagux
ga iru. 34R u
naxuneta nax
Yocha nane ga Eriaqux
e cax nanatchicx. R
nanaxchicx ga naga r Yoachgu
nanaxga. R guma naenex ga Yoac
nayayu. 35R nma ga Yoach r
Necuna nanana ga yema dirum r
iru ga naxcax nacaxax nax duxg
nxna naxxcax.
Yudanecx ga duxg r nanaxtan
ga yema iru r dirum ga ex gac
nagu unetax nax naxtangaxcax.
e
ga Yudanewa
25 ga taunec nx nayexma ga
Yoach ga yexguma ex gacx
yangucuchigu. R 11 ga taunec
e . R na
ga Rmac. 37Natr nacma ga
Yoach r porac Cori ya
Tupanape
oxigcmartama.
36R
22324
Babirniaanear ex
gac ga
Nabucudonoch r nanapu ga Yeruchar
yexguma Yoach
%e ,
r nma ga Babirniaanear ex gac ga
Nabucudonoch r Yudanegu nachocu
nax yapuaxca
Yeruchar. R nma ga Yoach r
tomaepx ga taunec
Nabucudonochmexe
nx nanaxtan ga yema tax ga diru
ga naxcax nacaxax. Natr ga
yixcamax
yemacax Nabucudonochmax nanu r
tama nanaxtan ga yema diru.
2Natr nma ga Cori ya Tupana r
Yoachcax yma nanamug ga
ax gx ga
muxma ga ngta
Caducxg, r Chriaanecxg, r
Motanxg, r Amtanxg nax
nachixexgaxca, yema
Cori ya Tupana nor orear
uruga yaxuxrx.
5
ngx i Yoachchiga r guxma ga
nor purac ga naxxchiga. R ngma
r Yudanecxar ex gacgar
poperagu naxmat. 6R yexguma
nayuxgu ga Yoach r nane ga Yoaqu
nachicx ex gacx ningucuchi.
8R nma ga Yoaqu r 18 ga
taunec nx nayexma ga yexguma
ex gacx yangucuchigu. R tomaepx
ga tauemac e
Yeruchar.
ga tmaga. R tmanat r
Yerucharc
24
1R
224
naga. 9Natr nacma ga Yoaqu r
porac nachixexchi ga Cori ya
Tupanape
nanatcmartama. 10R yema
ngunexggu r Babirniaanear
ex gac ga Nabucudonoch r nanamu
ga nor churarag nax Yerucharcax
yaxchixcax nax nx
nachomaeguchixcax r
yapugaxcax. 11R yexguma mar
nx nachomaeguchigu nax
yapugaxca
Yeruchar r yma nangu ga nma ga
Nabucudonoch. 12R yexguma nma
ga Yoaqu ga Yudanecxar ex gac
%, r nor
churaragerug, r nor ngxeer ug,
r tog ga ex gacg, r
Babirniaanear ex gacna ng nana.
R nma ga yema Babirniaanear
ex gac r nanayaux. R yexguma
308
yema ngupetxgu r 8 ga taunec ninge
nax e ga Nabucudonoch.
13
Nabucudonoch r nanade ga guxma
ga di, r
guxma ga diru ga e
yexmax yematama Tupana
naxueguxrx. R nagu napog ga
guxma ga Tupanapataar yemaxg
ga irunaxcax ga Iraanecxar
ex gac ga Charum x. 14R
u nigag ga guxma ga
Yerucharcxg ga ex gacg r
churarag ga yexerac nx icuxe, r
guxema taxacar x icuxe, r
guxema rumax taxac xxmgxe.
R yemaac 10,000
guxema tx nayauxxe. R guxema
yexerac i ngear
diruxgxexicatama yma tayaxg.
I CRNICAS
(Nxraxx i popera i wenaxar
ex
gacgchigax matx)
nma ga Piritutanxg
r Iraanecxgcax
nayaxchi. R ma
ng nadai. R muxma ga
Iraanecxg yexma nayue r yemacax
Piritutanxgcha. 2R
yexguma ga nma ga Piritutanxg
nangg, r
nanadai ga Cha naneg ga Yonat r
Abinad r Maquicha. 3
r Chacax nibuxm r yema
%% r Chamax
namexching r porac nanapi xeeg .
4R yexguma ga nma ga Cha r yema
nor poxrux anagr: Nayaxu i
ngma cur tara r ngmamax chox
nacan! Er tama chanaxaxe i chox
ngx ningexeeg i yea duxg i tama
Tupanaax yaxgx anagr.
Natr nma ga guma nor poxrux
r tama nanacanpactcha yer
namu. R yexguma ga nma ga Cha
10
1R
309
k1011
r nanade ga naxne. R nayadaerug r
nayangeg ga naeru r naxneg. R
uma ga Piritutanxgar
na%
duxgmax nx nixugetan ga
nachiga ga mar nax nayux. 10R
u, r nma ga
Piritutanxg r nor
tupanagchicnaxpataxgu nayanu.
R yema naeru r nor tupana ga
Dagxgu
nayacho. 11-12R guxma ga yema
Iraanecx ga
, r yexguma
nx nacuaxggu ga yema
Piritutanxg Chamax gx, r
guxma ga yema yatg ga tama
mueaxex %
cax ga
yema Chaxne r nanegxne. R
.
nataxgax ga yema naxneg natgu
. 7 ga
ngunex naxauree. 13-14
ga nayux ga Cha nagagu ga yema
chixex ga naxx. Yer nma ga Cha
u
yux ga xguxx cuxna nayaca.
R tama nxna naca ga Tupana. R
nayuxx r Icha nane ga Dabx
naxunetax nax nma
Iraanecxgar e cax.
Dabx naxunetag nax
Iraanecxgar e
cax
guxma ga
Iraanecxgar ex gacg r
nangutaque
%. R
11
1R
310
Dabx anagrg: Toma r
cutanx. 2
yexguma tr e ,
churaragmax icucux ga yexguma
tr uangmax ng nadaixgu. R
uxmachi nma ya Cori ya cur Tupana
% i
tomax icucux nax tor ex gac
cax anagrg. 3R yexguma
ga nma ga Dab r Cori ya
Tupanape. R
nmag r Dabx chxmax
nabaerug nax Iraanecxgar
e cax.
ga Tupana ga Chamumax nx
yaxux.
Dab r nanapu ga yema nor
uangar dauxtaechica ga
mawa yexmax
r guxma ga yema
Iraanecxgar ex gacg r
Yeruchar.
%gx ga
Yebtanxg. 5Natr nma ga yema
Yebtanxg r Dabna nanachuxg
r anagrg: Cuma r taxuacma
nux cuxcu anagrg. Natr
nma ga Dab r nanapu ga yema
dauxtaechica ga ma
yexmax. R yexguma mar
%. R
u. 6R
naxpa ga nax napux ga yema
nachica r nma ga Dab r anagr:
R yxema txra naxcax yagochixe
i ngma Yebtanx
ya chor churaragar ex gacx tx
4Dab
311
chaxunetaxe anagr. R Yo ga
Yebtanxgcax yagochic r
gumax naxuneta ga Dab nax nor
churaragar e cax. 7R
dauxtaechicagu naxchi, r yemacax
%%.
8R nma ga Dab r nayaxama ga
dauxtaechica. R yoxni ga Yo r
nayamexx ga guma naig ga
Yeruchar
napogex. 9R yemaac ga Dab r
gux
naporaxchix. R nma ya Cori ya
%ngxmac r
nax.
wa
nangeax ga yema ba ga Tupanaar
mug nawa yexmax
13
1R
nma ga Dab r
nangutaquexe namax ga yema
nor churaragerug r capitg nax
nor ucuxegcax nacaxaxcax. 2-3R
ma ga yema
Iraanecxg ga yexma
ngutaquexegxx anagr:
Ng
pemax r nma ya Cori ya Tupana r
tx natauxchaxee gu,
naxcax tangema i guxma i tatanxg
ngxmagx r
chacherdteg r Lebtanxg i nor
ngxmagx.
%
tx nangxeeg xcax, nax nua
nangegx i ngma ba i Tupanaar
15
1R
nma ga Dab r
duxgx namu nax yema
nma naxpataxgu ni ya napatag
yexma nx naxgxcax. R
yexgumarx ta nanamu nax
naxgaxcayexacaxne
naxchirunaxcax nax yma
nayexmaxcax ga yema ba ga
Tupanaar mugchix. 2R yexguma ga
anagr: R ngxguma
ngexacax
penangexgu i ngma ba i Tupanaar
mug nagu ixcuchix r
Lebtanxngma
yangegx.
Tupana nx unetax nax guxgutma
ngma purac naxgxca, anagr.
3R u
Yeruchargu nanangutaquexexexe ga
guxma ga Iraanecxg nax yemaac
yexacax
nangegaxcax ga yema ba ga
.
1R yema ba ga Tupanaar
16
k16
naxchirunaxca
yemacax xne. R u
Dab r chacherdtegx namu nax
yma Tupanapecax ga
mareg ga naxnag r pumrag ga
duxg yma nax nax Tupanax
namax nangxmxgxcax. 2R
yexguma mar nx nachauegu nax
Tupanacax mare nagux, r nma ga
Dab r Tupanagagu mex nor
duxgmax naxuegu. 3R u
Dab r guxma ga Iraanecxg ga
yatx r ngex r tx nayanu ga
.
yema ngunex
noxri Achx r namcgx namux
%mox
naxgx %:
8Mox nxna pexg ya Cori ya
Tupana! R gux
pixuchiga! R guxma i
nachixanecxgmax nx pixu i
ngma mexg i pexcax naxx! 9R
% picuaxxg!
R pegmax nx pixu i ngma tax i
mexg i naxx! 10R peg namax
picuaxxg ya yim nec! R pema
nax naxcax pedaugx r petaxg!
7R
11R
naxca
nor poracax pedaug! R guxguma
nor ngxeec ax peca! 12-13R nxna
pecuaxchie ga yema mexg ga taxg
ga nor poramax naxx r ngma
nor mug ga pemax nx yaxux, Pa
Iraanecxg ya Acbutaag i Tupana
Pex Unetagxex! 14
312
.
oma i naanemax inacux. 15-17R
1,000 tcum i duxg i oma i
ngupetgu r nma ya
Tupana r tagutma nx
inayarngma i nor uneta ga
Abrmax nx yaxux r Ichamax
inaxgax k%
nx yaxux nax guxgutma nx
nangxeex i nataag i Iratanxg.
18R yemacax Acbumax nx nixu r
anagr nx: Choma r t cuxna
chanax i guxma i aa Canaane nax
guxgutma cuxr r cutaagar
cax, anagr. 19-22R nmag
ga tr o
ga noxri r toxnamanac, r
nichopetetan r uxre ga
ex gacgmexeetan nax
cax, natr
nma ga Tupana r tama nanaxaxe
nax tex chixri namax icux. R
yemacax yema ex gacg ga naxme
nayexmagxmax nx nixu r
anagr nx: R tama chanaxaxe i
ngma choma nx chaxunetax i
duxg r chixri namax ipecuax r
ngma chor orear urug r ngx
nx pingexeeg , anagr. 23Pa
Guxma i oma i Naanecx i
Duxgx r naxca
ya Tupana! R gux i ngunexggu
i tx
namaxxx! 24R guxma i duxg
i gux i nachix
ngxmagxmax nx pixuchiga nax
nma r naxnex r naxx i
muxma i mexg i nor poramax
naxx! 25Er nma ya Cori ya Tupana
k1617
313
%, r ngemacax
name nax nxicatama icuaxgx.
%chi r
guxma i ng
nangexma. 26R ngma tog i
nachixanegar tupanag r
naxchicna%. Natr nma
i
guxma i ngma daux idaux.
27R nma nangexmax%
nangone.
pora r tax. 28Pa Guxma i
Nachixanecxgx r nx
pixuchigag r nma ya Tupana r
r naxnex! 29R nx
pengechaxgcma nx picuaxxg,
%! R
nax%
picuaxxg! 30ma
i duxmaxx r
napee. Er nma r
xx ga
oma ga naane nax tama ngma
namaxcax. 31R name
%x i guxma i ngma
ngxmagx r
ngngxmagx.
R gux i nachi pixu r
apegg: Nma ya Cori ya Tupana
%e %ngxmac
, apegg! 32
nor tax%%ngma mr,
%ma i ng
ngxmagx. R natax i ngma
naaneg r guxma i nanetg i nagu
togx! 33R ng
ngxmagx %xc
nicuxcu nape
%
inacuxcax. 34R mox nxna pex ya
Cori ya Tupana! Er nma r
namecmaxchi r ngma nor
ngecha r taguma nagux. 35R
apeg nx: Tox nanguxxexe, Pa
Tupanax, Pa Tor Maxxruxx! R
tox nade nax naxme
cunguxxeex cax i ngma tog i
nachixaneg nax ngmac
tanataxxcax i cuga i nex r
taxcma cux ticuaxgxcax,
apeg nx! 36R guxguma
namecmaxchi ya yim tr Cori ya
Tupana i yixema i Iratanx,
k. R
guxma ga duxg r nachonagtan
r anagrg: Aixcma ngmac
anagrg. R yemaac Cori ya
Tupanax nicuaxxg.
Tupana r Dabmax inaxuneta
17
1
nayexmagu ga Dab r
Tupanaar orear urux ga Natmax
nidexa r anagr nx: Dcax,
ocayianaxcax xx.
Natr ngma ba i Tupanaar mug
ngxmax
naxchirumarenaxca
nangexma anagr. 2R nma ga
Nat r nanangx r anagr:
c nax i ng!
Er ng
k17, 21
Cori ya Tupana r mar acharg
nx:
!
5
oxigx changuxxee
ga tax. R igxne ga
. 6R
%
chor duxg r nx chaxunetaggu
ga nor ex gacg,
yema Iratanxar ex gacx chamu
nax chauxcax naxgaxca
%%,
acharg nx. 7R ngemacax i
uxma r namax nx ixu ya yim
chor du ya Dab r chomax ya Cori
%ngxmac nax
r achagr: Choma r cux
cux chayaxu nax mar tama
carnrugna cudauxcax! R uxmax,
r chanaxaxe nax cuma namax
icucux i ngma chor duxg i
cutanxg i Iraanecxg. 8R
choma r mar cux chixmc ga
chanadai ga guxma ga cur uang ga
cux imaxgchax. R mar cux
chatachigaxx naxrx i ngma yatg
.
9-10R chor duxg i Iratanxcax
r chanamexx . R
xx nax
nor naanegutama naxchigxcax i
i ngma nor uang ga noxri chixri
namax inacuaxgx ga yexguma
Iratanxgar ex gacg ga
guxchaxar mexrugmexe
314
chanayexmagxgurx. R choma r
t chanaxneexx i guxma i cur
uang. R uxma r cumax
chanaxuegu r ngma cutaag r t
nx Iratanxar e
cuxrx i uxma e .
11R ngxguma mar cuyu, r
choma r t nx
cune nax nx e cax. 12R
yim e
chopata. R choma r t nx
charngxee nax ngma nataag ya
cune r nx guxgutma Iratanxar
e cax. 13R choma r t
.
R tagutma nx charxo nax nx
changechax, chaxo
yema ex gac ga Chax nax
chaxoxrx. 14R yim ex gac ya
choma nx chaxunetac r chor
duxgmax t inacuax r t
Iraanecxgmax inacuax i
guxgutma. R tagutma nanguxuchi
nax e anagr ga
Tupana.
21
1R
nma ga Chatan r
Iraanecxgmax nanu, r
yemacax Dabxnananguxx nax
Iraanecxgx yaxugxcax. 2R
nma ga Dab r nanamu ga Yo r nor
churaragar ex gacg r anagr
nx: %
ngma Iraanecxg!
r uxmatta D! R
ngu
napane nax nx chacuxcax nax uxre
315
i nor mu i ngma duxg!
anagr. 3Natr nma ga Yo r
nanangx r anagr: Ngxgumachi
Cori ya Tupana naxaxegu r taux
ex na nx natauxcha nax 100
expxcna yamuxx i nor duxg?
R taux ex na guxma i ngma duxg
r chi cuxme, Pa
ex gacx? R txc i cumax i
cunaxaxex nax tayaxugx? R
ngmac ex na chixexgu
cunayi xeec hax i Iraanecxg?
anagr. 4Natr nma ga ex gac
r nanamuama,
r nanax ga yema ex gac namax
nx ixux. %ma ga
.
Yerucharcax nategu. 5R nma ga
Yo r Dabmax nx nixu nax uxre
ga nor mu ga yema yatg ga
.
1,100,000
mar nagu imex ,
470,000. 6Natr
tama nayaxug ga yema Lebtanx r
Byamtanx yer nma ga Yo r
%ex gac
nx xx. 7R nma ga Tupana r
yaxugx ga duxg, r yemacax yema
Iraanecxgx napoxcu. 8Natr
nma ga Dab r Tupanamax nx nixu
ga yema nor chixex r anagr: R
% chax.
Natr cuxna chaca nax chox nx
curngmaxcax i
naechitamare maxxc chanax
anagr. 9R yexguma ga Cori ya
Tupana r Dabar ucuxerux ga Gx
%
k21
Tupanaar orex ixuc. R nma ga
Tupana r Gx anagr: 10c
Dabx%
yarxu i aa tomaepx i poxcu nax nx
yaxuxcax r ngexrx i ngma poxcu
nanaxaxex nax namax
chanapoxcuex i Iraanecxg!
anagr. 11R nma ga Gx r
Dabx:
Cori ya Tupana r cumax nx nixu i
tomaepx i poxcu nax cuma nx
quixux r ngexrx i ngma
cuma cunaxaxex. 12
tomaepx ya taunec taiya ngxmax i
. x ya
tauemacgu per uang pex dai x. R
x i ngunex Cori ya
Tupana nanguxx i da
ngma nor dux x r
porac nachixexx i guxma i
. R uxma r chanaxaxe
nax chomax nx quixux r
ngexrx i ngma cuma
cunaxaxex nax namax nx
chixuxcax ya yim cux
muc anagr. 13R nma ga Dab r
Gx nangx r anagr: uxma r
taxma i guxchax chaut nangu. R
chauxcax narmemae nax
Tupanamexegu changux er nma r
porac nx tangechatmx. Er
tama chanaxaxe nax tr
uangmexegu iyix anagr. 14R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
Iraanecxgcax yma nanamu ga
da70,000 ga Iraanecxg
nayue. 15R nma ga Tupana r yema
da%
x ga nor orear ngerux nax
yemamax Yerucharcx nadai xcax.
k21
Natr yexguma mar Yeruchar
nanguxchagu nax duxgx nadai x
x, r nma ga Cori ya
Tupana r nx nangechatmx ga
duxg r yemacax nxna nachog ga
x r anagr nx: R
martama nax cunadai x! anagr
nx. x r
mar guma Yebtanx ga Orn trgu
px
nxna choggu. 16R nma ga Dab r
, r nx nadau ga
x ga Cori ya Tupanaar
orear ngerux. ga naane
r oma i naanear ngxmachate
nayexma namax ga nor tara ga
naxchix. R
Yerucharguama namax
nabuenchacx. R yemacax nma ga
Dab r guxma ga yema
Iraanecxgar ex gacg r tmx
ga naxchirugu icuxgx r axtanegu
nanangcuchitan r yemaac
Tupanax nacaax g. 17R nma ga
Dab r Tupanax nacaax r anagr:
ga nax
yaxugx ga duxg.
chixex chaxx r chanaxx i pecdu.
R taxacr chixex naxe i aa
duxg r ngemacax cunadai x? Pa
Corix, Pa Chor Tupanax, cuxna chaca
nax chox r chauxacgx
cupoxcux, r martama nax cunadai x
i duxg anagr.
Dab nanax ga wxi
ga marear guchicax
18R
316
yanaxuxcax nax Tupanaca
marear guchicax naxx nagu ga
yema nachica ga Orn ga Yebtanx
. 19R yexguma ga
nma ga Dab r nanax ga yema Cori
ya Tupanagagu Gx namax nx
ixux. 20R nma ga Orn r nor trgu
napux.
nadauxgu r nx nadau ga yema
x ga Tupanaar orear ngerux.
Natr guma gmc ga nane ga
namax yma nayexmac r nibuxm
r nicuxg ga yexguma nx
nadauggu. 21R yexguma Dab
Ornx, r nma ga Orn
r Dabx . R yexguma
Dabx yacuaxchigu, r nma ga Orn
Dabpexegu nanangcuchichi. 22R
yexguma ga nma ga Dab r anagr
nx: Choxna nax i aa nachica i
nax ngxma Cori ya
Tupanacax chanaxxca
marear guchicax! R ngma
cunaxaxexex px chox namax
nataxe, r t cux chanaxtan nax
ng%cax i ngma
daxg namax yuex!
anagr. 23R nma ga Orn r
Dabx nangx r anagr: Pa
ex gacx c nayaxu i aa naane r
nagu nax i taxac i cuma
cunaxaxex! R choma t cuxna
chanamug i aa tuirug nax ngma
Tupanacax cuguxcax. R yimatama
naixmenaxg ya trgu namax
chapox. R
ngma
%%
nax Tupanana cuxmarexcax, Pa
k2122
317
ex gacx anagr. 24Natr nma
ga ex gac ga Dab r nanangx r
anagr: Mox cuxna chax natr
chanaxaxe nax naxcax cux chataxex
r chomax cuxtanx i guxma i
ngma. R tama chanaxaxe i
ngetancma cuxna chanayaxux i
ng, er tama
chanaxaxe i taxac i chox ngetanx
Cori ya Tupanacax chagu anagr.
25R nma ga Dab r Ornax
nanaxtanama. R 600 tachin ga
dixca nax.
26R yexma Tupanaax nanax ga
marear guchicax r yma nanagu
ga mareg ga nor chixexar
tanrux nax Tupanax
nangxmxxcax. R u
Tupanamax nidexa r nx nacaax .
R nma ga Cori ya Tupana r
nanangx
xema narnguxx, r yema
marear guchicaxtgu nangu. 27R
nma ga Cori ya Tupana r yema
x namu nax naxchixgu
yaxcuchixcax ga nor tara.
Dab r nx naxuneta ga
Tupanapatachica
yexguma nx nadauxgu ga
Dab nax Cori ya Tupana nx ngxx
Yebtanx ,
yma Tupanacax nanagu ga mareg.
29R yexgumacx ga guma
Tupanapata r yema marear
guchicax ga chianexgu Moich xne,
r mar Gabaar ma
nanangeg r yemacax yma nayexma.
30
28R
GabaTupanacax
mare yanaguxcax r Tupanana
yacaxaxcax, yer namu ga yexguma
nx nadauxgu ga yema Tupanaar
orear ngerux ga nor taramax
yexma chix.
1R yexguma ga Dab r
anagr: aa nachica i
ya Tupanapata r ngma marear
guchicax nax ngxg
Tupanacax naguxcax i nor mareg.
22
k22
nanguchigax. R ngemacax i uxma r
mar ichanaxg nax
chananutaquexex i guxma i
ngmaxg i namax naxx, axgu
. R yemaac ga Dab r
nananutaquexe ga guxma ga
yemaxg naxpa ga nax nayux. 6R
Charumcax naca r namax nx
nixu nax nma naxxcax ga guma
xgar
ne. 7R yexguma ga
Dab r Charumx anagr: Pa
Chaunex, r chox nangcha nax
chanaxx naxcax ya
Cori ya chor Tupana. 8Natr nma ya
Tupana r chomax nx nixu r
anagr: Cuma r tac ya nag
cunabaxx r mux
cuxpet. R ngemaca
chauxcax cunaxx ,
er chopexegu cunabaxx ya tac ya
. 9
ya cune t cux nangexma, r nma r
xrux
namax i nor uang i nxna
ngaicamagx. R t
chayachaxchixx i ngma nor
cax.
R ngemacax i naga r Charum t
. (R ngma naga r
ngxmxrux, ax.) 10R
% ya chopata. R
oma chaunexchirx
choma r t oma nanatrx . R
t nx charngxee nax nma r nane
r nataag guxgutma e
, anagr ga Tupana. 11R
uxmax, Pa Chaunex, r cux
nangexma ya Tupana, r mar cuax
318
cuxna nax nax cunaxxcax ya yima
napata, yexgumarx ga cumax nax
naxuegux nax
cunaxx. 12R nma ya Cori ya
%
mex r cur cuax. R ngxguma nma
cux yangucuchixeeg u nax
Iraanecxgar e r
yanguxx i ngma nor mug ya Cori
ya cur Tupana! 13R guxtma mea
cux ngxguma t
cuyanguxeex gu i ngma nor mug r
nor ucuxeg ga Cori ya Tupana
Moichmax nx ixux naxcax ga
Iraanecxg. c napora r cug
naporaxama! R tax i
curmaachix! R tax i cumux!
14R dcax, choma r pora chax nax
chananutaquexex i ngmaxg nax
naxxcax ya Cori ya Tupanapata. R
nangexma i 3,300 tonelda nagux i
iru, r 33,000 tonelda nagux i
dirum, r taxma i brche r ru i
.
R ngxgumarx ta mar
chananutaque
nutag.
nguxrux. 15R
ngxgumarx ta i cumax r cux
nangexma i muxma i puractanx i
nutaar mexg, r cux
xar
chauxnagrug, r corapnag, r
yatg i naguxraxx i puracx
cux. 16R ngma irum, r ngma
dirum, r ng, r ngma
ru r mar namuxchiama, r
. R
ngemacax name nax icunaxgx i
ngma purac. R nma ya Cori ya
k22, 28
319
Tupana cux rngxexe! anagr ga
Dab.
28
1R
nma ga Dab r
Yeruchargu
nanangutaquexexexe ga guxma ga
Iraanecxgar ex gacg. R
ex gacg ga yema 12 ga
Iratcumgmax icuaxgx, r
ex gacg ga Dabar churaragmax
icuaxgx, r yema churaragar
comadteg r capitg, r yema
ex gacg ga Dabar r nanegar
naanegmax r naxnagmax
icuaxgx, r guxma ga yema tog ga
ex gacg ga itaxgatancx ga
, r guxma ga yema
churarag ga tama muaxegx. 2R
yexguma mar yexma nangutaquexegu,
r nma ga Dab r inachi r anagr:
Pa Chomcg r Pa Chor
Duxgx r chox ! R
choma r chox nangcha nax
chanaxx ya Tupanapata nax ngxma
cax i ngma ba i Tupanaar
a
mug nagu nucux nax ngm
nangexmaxcax ya Tupana. R
yemacax ga choma r chananutaquexe
ga yemaxg nax naxxcax ya
Tupanapata. 3Natr nma ya Tupana
r anagr chox:
ya yima chopata. Er
cuma r daigu cumeta r poracma
nag icunabaxx, anagr chox.
4Natr nma ya Cori ya tr Tupana
r chautanx nayaxu
k2829
ma i
cur ngcha%
mexmax nax i ngma cux namux!
Er nma ya Cori ya Tupana r
nanangug i ngma taxngxmax
r nx nacuax i guxma i ngma nagu
. R ngxguma t cumax
naxcax cudauxgu, r nma r t
cux. Natr ngxguma
, r nma r t
cux narxoxochi. 10R ngemacax r
name i porac cuxux er nma ya
Cori r cux naxuneta nax cuma
cunaxxcax ya yima napata ya nene.
R c napora, r nax i ngma nma
cux namux! anagr ga Dab.
1%ex
gac ga
Dab r anagr nx ga
yema duxg ga yexma ngutaquexex:
R daa chaune ya Charum
Tupana nx unetac, r nma r
nangextcuax nx
nangexma. Natr i ngma purac i t
naxx r nataxchi, er tama
ex gacpatamare nax, natr Cori ya
ne. 2R
yemacax pora naxcax chax nax
chananutaquexex i ngmaxg nax
naxxcax ya yima Tupanapata. R
ngma chanutaquexex r irum, r
dirum, , r ru, r
. R ngxgumarx ta
chananutaquexe ya mucma ya nutag
ya imexechic ya cornalna, r
naigama ya nutag ya imexechic, r
tatanc ya merug. R
ngxgumarx ta mucma ya nuta ya
xrux chanutaquexe.
3ngma ngmaxg i
29
320
mar naxcax chanutaquexex ya yima
Tupanapata r nxna chanax i ngma
i irum r dirum,
er porac chox name ya yima
Tupanapata. 4R ngmac 100,000
quru nagux i iru, r 230,000 quru
nagux i dirum i mar memarex
% nax ngmamax
nachaxuxcax i naxtapxg ya yima
Tupanapata. 5R ngmac mar
nangexma i iru r dirum nax
ngngma puractanx
naxgxcax i naguxrax i merug i
Tupanapataca. R uxmax R
tex tanaxaxe nax tmaar
ngchamax itanaxx i tmaar
mare naxcax ya Cori ya Tupana?
anagr ga Dab. 6R yexguma ga
ga yema ex gacg ga
ngtanx, r yema
ex gacg ga churaragmax icux, r
yema ex gacg ga Dabar
puracmax icux r nor
ngchamax mare inaxg. 7R yema
nor mareg ga Tupanapatacax
inaxgx r 165,000 quru nagux ga
, 10,000 tachin
xguxc ga dixcax, r
330,000 quru nagux ga dirum r
ixgutaax 600,000 quru nagux ga
, r 3,300,000 quru nagux ga
ru. 8R yema nx yexmax ga nuta
ga imexechic r guma r ta inanana
nxna ga Yerix ga Yerchtaxa ga
Tupanapataar dirumax icux. 9R
nma ga duxg r nataxg yer
nor ngchamax Cori ya Tupanana
nanaxmareg ga nor yemaxg. R
yexgumarx ta r nma ga ex gac ga
321
Dab r porac nataxxchi. 10R
yexguma ga nma ga Dab r Cori ya
Tupanax nicuaxx nape
guxma ga yema duxg ga yexma
ngutaquexex r anagr: Pa Cori
ya Tonatgar Tupanax, r
guxgutma cux ticuaxxg. 11R
cumax, Pa Corix, r gux
cungexma, r cupora r cuxne r
namax icucuax i guxma. Er guxma
i taxac i ngxmax i
. ma i
naaneg er gux.
12cunangoxeex
i
guxma i irug r dirug r
ngmaxg.
tochiga yadexagx i duxg. R
% i guxma.
i pora. R
cuxme
cutaxx r tox cuporaexeex ya
guxma. 13R ngemacax, Pa Tor
Tupanax, i uxmax r mox cuxna
taxx r cux ticuaxgx er
cuxne. 14R taxac e
chomax, r tangma chor
duxg nax ngmac tox
natauxchax nax cuxna tanaxx i
muxma i ngmaxg? R dcax i
guxma i ngma r cux,
r ngma cuxna taxx r cux
tayaxux . 15R cupe
xg i
r%
yema
oxigrx. R ngma
tor max
rx paxa
inartauxmare. 16Pa Corix, Pa Tor
k29
Tupanax, ma i aa
ngmaxg i tanutaquexex r
cuxme nax
naxgaxcax ya yima cupata ya
cuxcax taxxne, Pa Tupana ya
necx. 17R choma r nx chacuax
nax guxguma mea cunangugx i tor
%%xx nax
tixaixcmagx. R ngemacax aixcma
mex%
ngchamax cuxna chanana i guxma
i aa mareg. R uxma r chatax
er nx chadau i aa cur duxg i
nux ngutaquexex r guxma i nor
ngchamax cuxna nanana i ngma
nor mareg. 18Pa Corix i Tor O xig i
Abr r Icha r Iraar Tupanax c
nx rngxexe i aa cur duxg nax
guxguma nx nangchaxcax nax
, r tagutma nx
naxoexcax nax cux nangechagx!
19R ngxgumarx ta ya yim chaune
ya Charum %
nax nax ngmac
mea nagu namaxxcax i ngma cur
mug r cur ucuxeg r cucmag, r
ngmac naxxcax ya yima cupata
ya naxcax chananutaquexene i
ngmaxg! anagr ga Dab. 20R
anagr nx ga guxma ga yema
duxg ga yexma ngutaquexegx:
R uxma r chanaxaxe i nx
picuaxxg ya Cori ya tr Tupana
anagr. R yexguma ga yema
duxg r Cori ya Tupanax
nicuaxxg, r napexegu r ex gac
xg. 21R
ga Dabpexegu nacaxp
moxc r yma nanagag ga 1,000
, r
k29
1,000 ga carnrug. R Tupanacax
nanadai ga yema naxnag r mare ga
bnu nat naba, r yemaac guxma
ga Iraanecxgagu Tupanacax
nanagu. 22R yema ngunexgu r
meama nachibe r naxaxeg r
porac nataxg nape
Tupana. R u
nixuge nax Charum ga Dab nane
nax e cax. R
Tupanapemax nanabaerug
nax nma Iraanecxgmax
inacuxcax. R yexgumarx ta nx
naxunetag ga Chad nax
chacherdtegar e cax.
23
unetax ga Charum nax nx nanat
ga Dabchicx yangucuchixcax. R
guxma ga Iraanecxg r naga
guxma. 24R guxma ga
322
Iraanecxgar ex gacg r
churaragerug r Charumeneeg r
namax nx nixuge ga naga t nax
. 25R nma ga Cori r
porac nanatachigaxx ga guxma ga
. R yexerac namuar
yemaxx r nanatar yexera nx
nicuaxxg.
Nayu ga Dab
26-27R
2 CRNICAS
(Nor taxre i popera i wenaxar
ex
gacgchigax matx)
Charum r Tupanana
naxcax naca i cuax
1R
323
2k13
chaunatchicx ex gacx chox
quingucuchixx. 9R uxmax, Pa Cori
Pa Tupanax c yanguxx ga yema
chaunat ga Dabmax nx quixux r
t nx curngxee i naneg r
nataag! Er uxma r mar ex gacx
chox ngma
i cur duxg i oma
naxnectexerx imux. 10R c
choxna nax i cuax nax guxxma
chacuxcax r ngmac mea namax
ichacuxcax i ngma cur duxg!
Er tex tx natauxcha nax namax
itacux i aa cur duxg i
? anagr. 11R nma ga
Tupana r Charumx nangx r
anagr: uxma nax chaux
naxcax cucaxax i cuax nax mea chor
duxgmax icucuxcax r chatax,
er tama naxcax cuca nax cumuar
ngmaxx rexna cux
chatachigaxx, r tama naxcax cuca
nax chanadai xcax i cur uang r
tama naxcax cuca nax cumar
maxx cax. Natr ngma naxcax
cucaxax cuax r cux nax
cucux nax ngmac mea namax
icucuxcax i chor duxg i naxcax
ex gacx cux chingucuchixeex . 12R
uxma r cuxna chanax i cuax nax
guxxma cucuxcax. Natr nat
cuxna chanax i diru r ngmaxg r
cux chatachigaxexe. R yema
nxraxgx ga ex gacg r tama
cuxrx chanatachigaxexe, r ngma
%e
ngxgumarx chanatachigaxexe
anagr ga Tupana. 13
r nma ga Charum
ga guma Tupanapata ga Gaba
324
yexmane. R Yeruchar
yma Iraanecaxgar e .
Charum r Truar ex
gac ga
Irmax inaxga
nma ga Charum r
nanaxunag nax Cori ya
Tupanaax naxx
ga taxne. R yexgumarx ta nx
nixu r t naxx ga napata nax
e . 2R yemacax nx
naxuneta ga 70,000 ga nugtaerug,
1R
r 80,000 ga nutagar
mexg ga ma
puracex, r 3,600 ga naerug ga
yema puracmax icuaxgx. 3R
Truar ex gac ga Irx
r anagr: Cuxna chaca nax chox
curngxeex yema chaunat ga
Dabx curngxeeg urx ga yexguma
ocayianaxcax nma
cumuggurx nax napata naxxcax
anagr.
nma ga Charum r
inanaxg ga ma
nax naxx ga Cori ya Tupanapata ga
Yeruchar. R guma ma
Dabcax nangx.
yema nachica ga guma Yebuchutanx
r Dab nx
unetax nachicax ga guma
1R
2k3, 5
325
tauemacar taxre ga ngunexgu
(abrilar 17) nax
naxx ga guma Tupanapata.
%
nxraxne ga napata ga
naxchirunaxcax r guxma ga nor
yemaxg. R yema chacherdteg r
Lebtanx. 6R
nma ga ex gac ga Charum r
guxma ga Iraanecxg r yexma
nangutaquexeg napexegu ga yema ba
ga Tupanaar mug nagu nucux. R
ga yema
carnrug, ga
Tupanacax dai x
tayaxug. 7
chacherdteg r guma Tupanapataar
Tupanaar mug nagu nucux. R
yema Nachica i nex
natgu ga guma naxpext ga yema
xchicnax ga
Charum x. 8R yema taxre ga
xchicnaxg r guma
naxpextg r ba xxtguama
narxun r nayadxtg ga yema ba
. 9Natr guma
nimax, r yemacax
yema napexeg r nx tadauama ga
yexguma nxraxx %
, natr yema nor
tama nx tadau.
13 r
paxetatanx
Tupanax nicuaxxg r Cori ya
Tupanana mox naxg. R yemaac
napaxetag namax ga nor corntag
r nor platyug r tog ga
paxetarug. R yexguma
: Nx
picuaxxg ya Cori ya Tupana er
nma r namecma r ngma nor
2k56
ngecha r taguma inayagux!
anagrg. R yexgumatama ga guma
Cori ya Tupanapata r caxixmax
nanap. 14R yema caxixgagu r nma
yexma narcho nax yadaxgaxcax
ga yema purac ga yma Tupanacax
naxgx. Yer Tupanaar nemax
nanap ga guma napata.
Charum r Tupanamexe
ne
yexguma ga Charum r
nayumx r anagr: Cumax,
Pa Cori Pa Tupanax, r cug quixu nax
caixanex x.
2Natr choma r cuxcax chanax ya
cungexmaechaxca, anagr. 3R
u%ex gac ga Charum
r naxcax nadauegu ga guxma ga
yema Iraanecxg ga yexma chigx.
R mex namax naxuegu r anagr:
4Namecmaxchi ya Cori ya tr
Tupana. R nma r mar nayanguxx
ga yema chaunat ga Dabmax nx
yaxux ga yexguma axgu nx: 5R
yematama ngunex
chor duxg ga Iratanx
changuxxeex gumama r taguma
nx
yimagu naxxcax ga chopata. R
chaxuneta ga
xg i
Iratanxgmax inacuxcax.
6Natr i uxma r nx chaxuneta ya
Yeruchar nax ngxma naxxcax ya
chopata. R nx chaxuneta ya Dab
nax yim chor duxgar ex gac
ca, anagr ga Tupana. 7R
1R
326
nma ga guma chaunat ga Dab r
nx nangcha ga nax naxx ga
ne naxcax ya Cori
ya tr Tupana. 8Natr nma ga Cori
ya Tupana r anagr nx: Wxi i
mex nax
chauxcax cunaxx .
9
cunaxx. R yim cune ya t cux
ng
, anagr ga Tupana. 10R
yexguma ga nma ga Charum r
duxgx anagr: Nma ya Cori
ya Tupana r mar nayanguxx ga
yema nor uneta. Er uxma i choma
r e
pap.
taxne naxcax ya Cori ya tr Tupana.
11R uxma r yimagu chayaxcuchi i
ng i Cori
ya Tupanaar mug ga nutagu matx
gx ga tr oxigmax
nx yaxux anagr. 12-13R nma
ga Charum r duxgx nanaxxx
chenaxcax. R meama
Tupanapataar ngxx tgu nx
xexe napexegu ga marear
guchicax. R yima chinagchica r
nx nayexma ga 2 mtru 70 ga nor
max, r taxre ga mtru ga nor
tatachin, 57 ga nor
mchane. R yemagu nachinagcma
r guxma ga Iraanecxg ga yexma
ngutaquexegxmax nidexa. R
yexguma duxg nx rdaunyane
x, r
r nma ga Charum inacaxp
%
nayumx: 14Pa Cori Pa Tor Tupanax,
,
2k67
327
, r nataxuma i taxac i
cuxrx . Er cumax r
cuyanguxx i cur unetag r aixcma
nx cunaex nax namax
cumecmax i ngma cur duxg i
nor ngcha%. 15R
cuma r cuyanguxx ga cur uneta ga
chaunat ga Dabmax nx quixux ga
daa cupatachiga. R uxma r
aixcmaxchima cunangoxexe i ngma.
16R uxmax, Pa Tor Tupanax, r
ngxgumarx ta yanguxx ga yema
uneta ga chaunat ga cur du ga
Dabmax nx quixux ga yexguma
acuxgu nx:
guxgutma e i
mea nagu
namaxgu i chor mug, acuxgu!
17R ngemacax, Pa Cori Pa Tor
Tupanax, cux chacaax nax
cuyanguxxcax i ngma cur uneta
ga chaunat ga cur du ga Dabmax
nx quixux, anagr.
nanangcuchitan. R Tupanax
nicuaxxg r nxna mox naxg r
anagrg: Nma ya Tupana r
namecma r nor ngecha r taguma
inayagux anagrg. 4R
%ex gac ga
Charum r guxma ga yema tog ga
Iraanecxg r Tupanacax nanadai r
nayagu ga muxma ga naxnag.
yexguma Charum
yanguxgu ga guma Tupanapata r
guma ex gacpata r guxma ga yema
tog ga yemaxg ga naxx, r nma
naxcax nangox r anagr nx:
Mar nx ngma cur
yumx r mar nx chaxuneta ya daa
chopata nax yimagu chauxcax
penadai xcax r penaguxcax i ngma
naxnag i choxna pexmaregx.
13-14R ngemacax i ngxguma
chayachaxchixgu ya puc nax
taguma napuxcax r mung
changugxgu nax penetg
nangxcax rexna pexcax da
changuxgu, natr ngxguma
chopexegu peg perxraggu i pemax
nax chor dux, r
peyumxggu r chauxcax pedauggu,
r nx perxoegu i ngma chixex i
pecmag, r choma r t pex
changexmax. R t pex nx
icharngma i per chixexg r t
ichayanaxoxx i ngma guxchax i
ngxmax. 15R
u nx
11-12R
2k7, 36
xg i daa
. 16Er chomatama
nx chaxuneta r chanaxnexx ya
guma
changexmax. R guxguma chau
nangexma r t nxna chadau. 17-18R
uxma i cumax, Pa Charumx, r
ngxguma t cunat ya Dabrx mea
, r nagu cumaxgu i
ngma chor mug r chor ucuxeg,
r choma r t chayanguxx ga yema
uneta ga cunat ga Dabmax nx
chixux nax cumax r cutaag r
guxgutma Iraanecxgar
e . 19-20Natr
ngxguma pema r choxna
peyanguxgu
i ngma mug ga pexna chaxx r
naxchicnaxgxmare picuaxggu,
i aa naane i
pexna chaxx.
ya daa chopata ya chaxnexchirne,
xx
napengma tog i nachixaneg.
21R daa chopata ya mexechichirne r
a nayax. R
nachicaxica t ngm
ngxguma i guxma i dux
petx i aa nachica r nx
nadauggu i ngma chopatachica r t
namax nabai xchie r t anagrg:
Txc ya Cori ya Tupana i porac
nachixexx i aa nachixane r daa
napata?. 22R
namcg r t nanangxg r
anagrg t: Ngmac namax
nangupet er aa duxg r nxna
oxigar
xeec ,
naxchicnaxgmare r nx
328
nicuaxxg. R yemaca
Tupana ga naxcax nanguxgx ga
yema tax ga guxchax, anagrg
t anagr ga Tupana nx ga
Charum.
Yerucharwa e
36
nma ga Tupana nx unetane nax
cax ga Yeruchar.
15R nma ga Cori ga Iraanecxgar
oxigar Tupana r guxguma yma
nanamug ga nor orear urug nax
yaxucuxegaxcax, yer nma ga
Tupana r nx nangechatmxg
329
2k36
cax.
uxmata Prchiaanear
ex gacmexe
Cadug. 21
yangux ga yema Tupanaar ore ga
yaxux ga axgu: R
ngma naane r t inarng, axgu.
R aixcma yemaac nangupet yer
yema 70 ga taunec ga
Cadugmexe r
inarng ga yema Iraane yer
nataxuma ga dux
puracex.
Prchiaar ex
gac ga Chru nanaxunag
nax wena naxax ga Tupanapata
22R guma taunec ga nagu
yangucuchic ga Chru nax
Prchiaanear e c ax, r
nma ga Tupana r Chru
nananguxx c ax
eeg xc ax. R
idexax nax nx nangx
nanaxmat ga yema mu r gux ga
yanguxc ax ga Cori ya Tupanaar ore ga
yaxux. 23R nma ga
Chru ga Prchiaanear ex gac r
nanaxunag i aa ore ga ax: R nma
i naanear Tupana,
r choxmexx i
guxma i e
ngxmagx. R chox namu nax
Yeruchargu chanaxxc ax ya napata i
. R ngemacax ya
Tupanaar dux r c
neca! R nma ya
pechixa
exe!
Cori ya per Tupana pex rngx
anagr ga ex gac ga Chru.
ESDRAS
(dra)
ex
gac ga Chru nanaxunag nax wena
naxgaxcax ga Tupanapata
1R
330
k13
331
ga togamachig ga Tupanapataar
yemaxg ga ex gac ga
Nabucudonoch Yeruchar r
nor tupanapatagu yanux. 8R nma
ga Chru ga Prchiaanecxar ex gac
r nor diruar daurux ga Miridtex
namu nax Yudanecxar ex gac ga
Chebachrana nanaaxcax ga yema
Tupanapataar yemaxg.
Iraanecxg ga
Babirniaanewa woegux
64-65R
42,360
yema Iraanec.
Natr tama yematangu nixug ga
nor puractanxg r naxtaxg ga
7,337 ga dux. R
yexgumarx ta nayexmag ga 200 ga
ga yatx r ngexg.
66-67R 736
nayexmag, r 245 ga mlag, r 435
ga camyug r 6,720 ga brug. 68R
yexguma Yeruchar
yema Iraanecxg, r uxre ga nor
ex gacg r nor mareg inaxg
namexgxcax. 69
nx tauxchax ga di
inaxgx naxcax ga guma Tupanapata.
R 488 quru nagux ga iru, r 2,750
quru ga dirum, r 100 ga
1R
yexguma 7
r nma ga Iraanecxg ga
r
Yeruchar
yangutaquexegxcax. 2R yemacax ga
Yochu ga Yochad nane r namcg
ga chacherdtegmax r Chorobab ga
Charati nane r natanxgmax
marear guchicax nax yma
naguaxcax ga Tupanaar mareg,
yema mug ga Moich matx nx
ixuxrx. 3R yema Tupanaar
marear guchicax r nxraxx ga
nachicagutama nanaxg r meama
natai. R yema nax naxcax namuex
ga yema dux
yexmagx, r yemacax guxguma ga
paxmama r yuanec r Cori ga
Tupanacax nanagugx ga nor
mareg. 4R yema Moich matx ga
mug nx ixuxrx r
nanaxchigagx ga yema naixatmax
ng nax yaxpatax. R guxma ga
ngunexgu r nanaguux ga mareg
ai xrgumartama yema Moich
k3
matx ga mug nx ixuxrx. 5R
yexgumarx ta nanagu ga mareg ga
ngchigaar ngunexgu gux, r yema
%
tauemacgu gux, r yema mareg ga
tog ga petagu Tupanacax gux. R
yexgumarx ta nanagu ga yema
mareg ga tex tmaar ngchamax
Tupanacax ixmaregx. 6R yema nax
Tupanacax naguax ga mareg, r
inanaxge meama 7 ga tauemacar
ggu naxpa nax inachixgax ga
yema naxtapx ga guma Tupanapata.
7R unaxcax nadaug ga
g ga nutaar axcurug
r corapnag, r dirumax nx
nanaxtan.
naxcax nataxeg ga
. R yema
%, r bnumax, r
orbuar chxmax nanaxtang. R
ga ne nanaax. R mrpechingu
nayana u
nangug,
naxgax ga Prchiaanecxar
ex gac ga Chru.
Inanaxge ga wena nax
naxgx ga Tupanapata
8R
332
nax nayexmagx. R yema
puracmax inacuaxg ga yema
Lebtanx ga 20 ga taunecar yexera
nx yexmagx. 9R nma ga Yochu
r naneg r naeneeg r ng nade, r
%%
Camier r naneg ga Yudtaag
. R yexgumarx ta
xx ga Enadx
naneg r naeneeg r natanxg ga
.
namax inacux ga yema
Tupanapataar mexrug. 10R
yexguma yema Tupanapataar
mexrug nanucugu ga nxraxc
ga nutag ga natap
rtogne, r nma ga chacherdteg r
mea ng nangaxcma yexma
nachig r nayacue ga nor corntag.
R yema Lebtanx ga Achtaag r
yma nanana ga nor paxetarug ga
namax Tupanax yacuaxgx, yema
ex gac ga Dab unagxrx. 11R
Tupanax nicuaxxg. R yema tog
r nanangxg r anagrg:
Nxna mox pex ya Cori ya Tupana
er nma r tamax namecma r
ngma nor ngecha i taxcax r taguma
nagux! anagrg. R guxma ga
duxg r nataxg, r tagac Cori
ya Tupanax nicuaxxg, yer mar
namexx ga
Cori ya Tupanapata. 12R muxma ga
yema chacherdteg r Lebtanx r
ex gacg ga iyax ga mar nx
daugx ga guma nxraxne ga
Tupanapata, r yemag r tagac
naxauxe, yer nx
k34
333
nax inaxgx ga guma yexacaxne
ga Tupanapata. R yexgumarx ta ga
tog r nor taxmax tagac aita
naxg. 13R yemaac taxema nx
tacuax r nataxg rexna
nangechag yer yema auxex r
yema taxgx
r yxguma nx .
Nor uang nayachaxchigxx nax
naxgx ga guma Tupanapata
1-2R
8R yexguma Arteyre r
Prchiaanecxar e , r
yema Iraanecxgar uangar
ex gac ga Rex r nanamu ga nor
poperaar matrux
Arteyrex
popera ga chixex tmachiga ga
guxema Yerucharcxg ga ax:
k45
nadaugxcax i nachiga i ngma
duxg i Yerucharcx. R yema
nayangaug nax
a nx yaxux
ngm
r ngma duxg r yema
nxraxgx ga Prchiaanecxar
ex gacgcax ng nanutaquexegx
nax ng namax nadai xcax, yer
tama yema e .
20R ngxgumarx ta nx itayangau
chima r nayexmag ga
nor ex gacg ga iporaxchix ga
namax icux ga guxma ga naaneg i
ngxmagx. R yema naanegcx ga
naxme r nx
nanaxtang ga tax ga diru. 21R
ngemacax chanaxaxe nax
peyachaxchitanxx i ngma
duxmex
puracex, u
chaxga nax ngma purac
naxgxcax. 22R tama name nax
a nx perdaunmarex er tax
ngm
i guxchax t chauxcax nanguxg i
ngma duxg ega tama nxna
pedau, anagr ga nor
. 23R yexguma nax
nanguxgu ga yema ex gac ga
Arteyrear popera, r Rex
ga poperaar matrux, r namcg
r nx nadaumatg. R
yexgumatama ga guxma ga nmag r
Yeruchar, r nuc
Yudugx namu nax
yachaxchigxcax nax napuracex.
24% ga
Tupanapataar mexx ga
Yeruchar.
napurace uxmata Daru taxre ga
334
taunec inguxx nax e ga
.
Wena inanaxge ga purac
Tupanapata nax namexgx
1R
335
Chetru-Boni, r nor ngxeer ug ga
ex gacg r anagrg: 7Pa
ex gacx, Pa Darux, r cux
tarmoxg. 8R cumax nx tixu nax
ya napata ya
%
ngxmac. R yima r nanamexg
nuta ya itaxchicmax. R ngma
natap%
natchi. R ngma purac r naxcax
napaxag r ngemaca.
9R yema Yudug ga yema
puracmax icuaxgxna taca nax tex
namexgaxcax ya yima Tupanapata,
%% i
%. 10R naxcax tacag ta
ga nagag ga yema puracmax
icuaxgx
ngmac cumax nx tixuxcax, Pa
ex gacx. 11R nma r tox
nangxg r anagrg: Toma r
i naanear
rux r oma i naanear ruar
dux. R tanamexx ya daa
chima ga tor
oxigar ex gac ga Charum xne,
anagrg. 12R nx nixugg ta r
anagrg: R tor oxig r Tupana
x nanuxeeg r yemacax
nma ga Tupana r ex gac ga
Nabucudonochmexegu nanayixx. R
nma ga Nabucudonoch r nagu
napog ga guma Tupanapata, r yema
duxg r nanayaux r
,
anagrg. 13R nma i Yudug r
nx nixuge r guma nxraxc ga
taunec ga nagu Babirniaanear
e , r nma ga
k5
guma ex gac r nanaxunag nax guma
namexgax.
14R yexgumarx ta nx nixuge r
nma ga ex gac ga Chru r mar
nanaoeguxx ga yema
Tupanapataar yemaxg ga
irunaxcax r dirumnaxcax ga
Nabucudonoch Yeruchar r
tupanapatagu yanux. R nx nixuge
ta r yema Tupanapataar yemaxg r
e
Chebachragu gaxna nanana. R
unetax nax Yudanecxar ex gac
cax. 15R nma ga ex gac ga
Chru r guma Chebachrax namu nax
yima Yeruchar
cax ga yema
yemaxg. R u
namexgaxcax ga Tupanapata
ga noxritama naxx. 16R
Yeruchar, r nananucu ga
guma nutag ya natap
rtogne ya yima Tupanapata. R ga
duxg r yexgumacx r
,
. 17R ngemacax i
uxmax, Pa ex gacx, r cuxna naxcax
taca nax naxcax cudaux i
Babirniaanear poperatangu nax
nx cucuxca
nax ex gac ga Chru naxunagx nax
cax ya yima
Tupanapata i Yeruchar. R
unaxcax taca nax tomax
nx quixuxcax r ta i
i cuma i ng,
.
k6
1R
336
Chetru-boni r nor ngxeer ug ga
e .
:
penaguxchaxexe i
ng% ya
yima Tupanapata! R ngma noxrirx
i nachicagu ttama nanaxg. 7R
Yudanecxar ex gac r ngma
tog i duxg i ngma puracmax
icuaxgx! 8R u%
chixu nax per dirumax nx
perngxeeg x i ngma Yudug i
ngma puracmax icuaxgx nax
naxgaxcax ya yima Tupanapata. R
ngma di
per dux
%
penaxtanx i ngma Tupanapataar
mexx nax ngmac tama
yachaxchixcax i ngma purac. 9R
ngma chacherdteg i Yeruchar
ngxmagx r chanaxaxe i nxna
penamug i ng
carnrug i nanaxaxegx nax naxcax
yagugx ya yim Tupana ya daux
ngxmac. R nat nxna penax i
trgutexe, r bnu, r yucra, r
orbuar chx
ngunexggu r tagutma nixye! 10R
ngmac t nx natauxcha nax yim
Tupanacax yagugx i
taxac i namax nataxx r u
chauxcax r chauxacgcax
nayumxgxcax. 11R ngxguma chi
,
omta tayaxu r yimamax tx tapai
nax ngxma tayuxcax ya yixema tama
. R yima tmapata r
k67
337
ngxma narxo r naachinaxgxica
a nayax. 12R yim Tupana ya
ngm
ngcax nx
Yeruchar r t nanachixexx i
ngexrxmare i nachixane rexna
nor ex gac i tama yanguxx i aa
chor mu, r nachixexx ya yima
Tupanapata.
chanaxunagx i aa mu. R ngemacax
chanaxa,
.
Ningu ga Tupanapata
13R
dra r namcgmax
Yerucharwa nangug
1R
yexguma Arteyre r
Prchiaanecxar e ,
6
nguxeet aerux , r meama nx
nacuax ga Tupanaar mug ga Moich
matx. gu r
ex gac ga Arteyrena naca nax
Yerucharcax namueguaxcax. R
nma ga e , yer
Tupana r porac drax narngxee.
%cax nategu.
7-9R yexguma mar 7 ga taunec
e k
ga dra. %
g. R
chacherdteg r Lebtanxg, r
g, r Tupanapataar
xar daurug,
ngxeer ug. %%
ga dra meama nxraxc ga
tauemacar ggu. R Yeruchar
nangug meama guma nor 5 ga
tauemacar ggu yer Tupana r
porac nx narngxee. 10R nma
r nagu
nax namaxx r yema tog ga
Iraanecxgx nax nangexxcax
ga yema Tupanaar mug. 11-12R nma
nguxeet aerux ga
meama guxma ga Tupanaar mugx
.
%xgu ga dra, r nma ga
e %
popera ga ax: Choma i ex gac i
Arteyre r cux charmox Pa
Chacherdte, Pa drax. R cuma r
k7
338
cuc! 22%
uxmata 3,600 quru nagux i dirum
r 22,000 ltru nagux i trgu, r 2,200
ltru naguc ya bnu, r 2,200 ltru
nagux i chx. R yima yucra ya
nma naxcax nacaxac r nxna
penax! 23R ngxgumarx ta i
ngexrxmare i ngmaxg i Tupana
x naxaxex i napatacax, r
%
chauxcax r chaunecax poxcu
nanguxx. 24R ngxgumarx ta
chanaxunag i aa mu: R ngma
chacherdteg, r Lebtanxg, r
g, r xar daurug r
guxma i ng
puracex, r tama chanaxaxe nax
ex gacax nax naxtangax. 25R
cumax, Pa drax,
ngma cuax i Tupana cuxna x.
R ngmac ngma naaneg i taxt i
k78
339
ngxmagx i
duxgcax t nx cuxuneta i
ex gacg i duxgar guxchaxar
mexrux , r ex gacg i mea
ngma duxgmax icux. R
ngxguma nangemagu i duxg i tama
cur Tupanaar mugx cuaxgx, r
exx. 26R
ngma cur Tupanaar mug r chor
mug r noxtacma tx pimax rexna
tx peta, rexna
txna penapux i tmaar ngmaxg,
rexna tx pepoxcu!
e k.
draar Yumx
27R yexguma ga dra r nayumx r
anagr: Pa Tor O xigar Tupanax, r
cuma r cumecmaxchi. R ngemacax
ex gaccunanguxx nax yima
cupata ya Yeruchar
namexgaxc ax i cur duxg. 28R
mox cuxna chax, Pa Tupanax, er cux
changechatmx nape%ex gac,
r ngma 7 i namcg, r guxma i nor
ngx eer ug. R chapora er cumax, Pa
Tupanax, chaux
ngemacax chox natauxcha nax nx
Tupanapatawaar puractanxg
15R
Yerucharcax. R yexma
tapeg ga tomaepx ga ngunex. R
xg
r chacherdteg ga yma ngugx. R
yemaac nx tacuax r nataxuma ga
Lebtanx .
16R yemacax Eriechcax, r Aricax, r
Chemaacax, r Ernatcax, r
Yarcax, r to i Ernatcax, r
Natcax, r Chacaracax, r
Mechurcax changema, yer nmag
ar e .
R yexgumarx ta naxcax changema
ga Yoiar r Ernat ga
nguxeet aeru. 17R
yema duxg nax Lebtanxar
ex gac ga dumax, r namcg ga
ngxeer u
max
yanadexagxcax r namax nx
yaxugxcax nax tox
namugaxcax i Lebtanxg nax yima
Tupanapata ya Yeruchar
nangxeeg xcax.
18R Tupana r tomax namecma, r
yemacax tox
ga meama poperax cuc ga
Lebtanx . R nma
ga Chereba r tox
namax ga naneg r naeneeg ga
meama 18 ga dux. 19R
yexgumarx ta Tupana yma
nanamug ga Achaba namax ga
namc ga Yechaa ga Merri nane
. R namax nangug ga naneg
r naeneeg ga meama 20 ga duxg
. 20
220xeer ug.
%e
k89
yemaac inanuc naxcax ga
Tupanapataar purac. R guxma ga
yema 220 ga ngxeer u
ga nagag. 21
chanaxunag nax aurec
tayumxgx k
Tupanamax nx tixugxcax ga tor
chixexg, r Tupanana naxcax
tacaxaxcax nax mea tox
naxpetxca, r toxna r
toxocgna nadauxca
namax i guxma i tor ngmaxg i
%. 22%
ga ex gacxnaxcax chacaxax
nax tor
uangna tox napoxxca,
340
ga carnruxacg. R tor
chixexgar tanrux r tanagu ga
12 ga chbug. 36R toma r yema
nachixaneg ga taxt ga Eufrtear
%ex gacgna tanax ga
yema popera ga Prchiaanecxar
ex gac toxna x. R nmag r paxa
tox narngxee cax
ga guma Tupanapata.
dra r Tupanamax nx nixu ga
Iraaanecxgar chixex
1
%
mar ex gacmax nx tixug nax
Tupana tx rngxeex ya yxema
naxcax daugxe, natr tx napoxcu
%. 23R
ngemacax aurecma tayumxg r
Tupanana tacage nax toxna
nadauxcax. R nma r aixcma tox
nangxga.
Iraanecxgar ex gacg ga
mar nxra Yeruchar r
chauxca%
nayarxuge r anagrg: Muxma
i ngma tatanxg i Iraanecxg ga
%,
chacherdteg r Lebtanxg r tama
ngx nx naxoxoxg i nacmag i
chixex i ngma tog i
duxg i nua tr naanegu
yaxchigx. Natr ngma
tatanx%
31k%
meama nxraxc ga tauemacar 12
ar ngunexgu nax Yeruchar
.
nadau r tox napox nxna ga tor
ax gx. 32R yexguma
uang r ngta
Yeruchar, r tomaepx
ga ngunex tarngg.
35
toma r naxna tagu naxcax ga guma
tor Tupana. R guxma ga
Iratanxggagu r tanagu ga 12 ga
96 ga carnrug r 77
Tupanapengma
, natr nagu
ngma
Canatanxg r Ittatanxg, r
Ferechutanxg, r
Yebuchutanxg, r Amtanxg,
r Motanxg, r Equtuanecxg,
r Amorutanxg. 2Yer nma i
tatanxg r naneg r mar
nixxmaxg namax i ngma tog i
duxgxacg i nua tr naanegu
yaxchigx i tama Tupanaax
yaxgx. R yemaac ga Tupanaar
duxg r yema tama yaxgx ga
duxgmax ng narxcutan. R
k910
341
tatanxg i e
inaxgx ga yema
chixex, anagrg chox. 3R
yexguma yema orex
chor ngechamax chaug
chargutechiru r chaug chapuxyae
r chaug chapuxchinagu, yer
porac chaunangux ga yema.
guxma ga yema Iraanecxg ga
nor Tupanaar poxcucax muex
nagagu ga natanxgar chixexg r
chaux. R choma r
chor ngechamax yematama
4R
u
nangu ga yema yuanecar ora ga
nagu Tupanacax yagugx ga
mareg. 5
nanguxgu r mar chox
nangupetxra ga nax changechax.
R charguxchirucma ichanaxg
nax chayumxx. R Cori ya
Tupanamax chidexa. 6R achagr
nx: Pa Chor Tupanax, Pa Chor
Tupanax, r porac chaxnexchi i
cupe. R tama nx chacuax nax
taxac chaxx r uxc cumax
chidexax. Er ngma tor chixex r
mar nangupetxchiama r ngma
tor pecdug r mar oma i naane
namax nanap. 7
ga tor oxig r chixexgu namaxx r
omaxcx i toma r ta nagu tamax.
R ngma tor chixexgagu r toma r
tor ex gacg r tor chacherdteg
r naxmexgu tayi i ngma to i
nachixanecxgar ex gacg i tama
cux yaxgx. R nmag r tox
nayaux r toxcax nang xg r
duxgpe nacuge. R
nguxma tox
10
1R
yexguma axtanegu
chayangcuchigu nor
toxma, r
yma chaxauxcma chayumx, r
Tupanamax nx chixu ga tor
chixexg. R yexgumayane yma
nangug ga muxma ga yatg r
ngexg r buxg r chauxtagu
nangutaque%
k10
naxauxe. 2R yexguma nma ga
Checana ga Yeri nane ga Ertanx
: R aixcma
Tupanape ixgx.
Er ngexg i to i nachixanecx
i tama Tupanaax
yaxgxmax tixxmaxg i yixema i
Iraanecxg. Natr nangexmaama
nax uxc Tupanapenamexx i
ngma tor chixex. 3R ngemacax tr
Tupanape tixu nax txna
cax ya yxema toxmaxg ya
tama Tupanaax yaxgxe r yxema
ngexmagxe.
R ngmac ngma cuma r ngma
tog i duxg i aixcma Tupanaga
tomax nx ixuxrx t naga
mug. 4R inachi r nax i ngma
Tupana cux mux nax cunaxx! R
. c tomax
nx ixu nax uxc t tanamexx i
ngma chixex i taxx!.
342
achagr: Pema r porac chixex
pex er namax pixxmaxg i ngma
ngex g i to i nachix anecx
. R ngmac penayexeraxx
i tr chixex g i Tupanape.
11R u xma r penaxaxe i tr
oxigar Tupanape
ngma nma nanaxaxex r nx
pixu nax aixcmama chixex
pexgx . R ngemacax pemax nx
ngma
du x g i tama yaxgx r ngma
ngex g i to i nachix anecxg
!. 12R yexguma
yemax ma ga
yema du x g r tagac
nanangx gag r anagrg:
Ngmac t tanax i ngma tox
cumux , anagrg.
NEHEMAS
(Neema)
Neema r natanxgcax nayumx
1
k.
R yexguma 20 ga taunec ex gac
k
Quiruar tauemacgu (dicimbre), r
chayexma. 2R chaux
chauenex ga Anan namax ga uxre
. R
yexguma chayoxnie ga nxna nax
chacaxax nachiga nax uxc
nangupetx ga Yeruchar, r
achagr: uxc nx
a? R yema
nangupetx i ngm
Yudutanxg ga Yudanegu rchox
r mea nx nangupetx r ex na
tama?. 3R nmag r
chox nangxg r anagrg:
. R
Ng
ngma duxg i Yudanegu rchox
r porac ngx ningeg r chixex
nx naxpet. R ngma natapx ya
r
nanaxaixrgumaraxtama ga nagu nax
napogex, r yema natapxar xg
ga nagux nimex,
343
k12
nachixaneggu tox ,
natr ngcuxcax
taoeguxgu r aixcma nagu tamaxgu
i cur mug,
yacux, r cuma r chi
tochixanecax tox cuyagag, r ngma
nachica i nex i cumatama nx
cuxunetax
cugagxcax. 10Toma r
cur duxg i cur puractanx
, yer cuma r cur poramax
tor uangmexe cunguxxexe.
11Pa Corix, cux
nx cax i aa chor yumx i
cumax nx chixux i chomax nax
cur dux . Er ngma chor
ngcha
cux chicuaxx. R ngxgumarx ta
cuxna naxcax chaca nax chox
curngxeex nax chomax
namecmaxcax ya e ,
achagr.
Artayre r Neemax ningex nax
Yerucharcax
1R yexguma ga choma r ex
gac
ga Artayrepar cuxrux
. ga Misar
tauemacgu (abril) ga yexguma
Artayre mar 20 ga taunec ex gac
, r naxpx bnumax
chaxcuyane r nma ga ex gac r
chox
changechachametx. R yemacax
choxna naca r anagr: 2Cux
chadau nax cungechachametx.
Taxac cux nangupet?
nangox nax quida. R
ngemacax taxac cux nangexma?
E?, anagr
344
chox. R yexguma ga choma r
porac chamu. 3R ex gacx
changxga r achagr: Pa
ex gacx Guxguma namax! uxc
chi i tama changechax? Er yima
taxgne r
, r natapxar
, achagr. 4R
nma ga ex gac r choxna naca r
anagr: Ta
charngxeex ?. R
yexguma ga choma r Tupanamexegu
. 5R ex gacx
changxga r achagr: Ngxguma
chi cuxcax namexgu, Pa ex gacx, r
chox curngxeec haxgux, r cuxna
chaca, Pa ex gacx,
chox cumux
chaunatg nagu taxgne, nax
ng%chanamexxca,
achagr. 6%ex gacmax
. R nma ga
ex gac r choxna naca r anagr:
uxre i ngunex t icuyartaxux nax
? R uxgu t
ng
cutegux?. R choma r
namax nx chixu ga ngunex ga nagu
t chategux. R yexguma ga nma r
yma chox namu. 7R yema to ga
naxcax chacaxax
naxx naxcax ga
yema ex gacg ga taxt ga Eufrtear
nax yemaac nor
namupetgxcax
u. 8R to ga
popera ga naxcax chacaxax, r
Achca.
ex gacar naixnecar daurux .
%ex gac nxna
%
k2
345
tanaxxcax nax ngmamax
chanamexxcax i nor xg ya yima
Tupanapataar dauxtaechica r ngma
ar xg, r yima
. R
nma ga ex gac r choxna nanax ga
guxma ga yema naxcax chacaxax,
yer Cori ya Tupana r porac chox
narngxee. 9R yexguma taxt ga
ga
ex gacgx, r nxna
chanana ga yema poperag ga ex gac
ga Artayre yma mugx. R chox
nixmcg ga uxre ga churaragar
ex gacg namax ga nor churarag
. 10Natr yexguma
Chabra ga Ortanxgar ex gac,
r Toba ga Amtanxgar ex gac
nx cuaxggu nax changux, r
porac nanue yer nx nacuaxg nax
chautanxg ga Iraanecxgar
ngxee
.
Wena nanamexx ga Yeruchartapx
11-12
changu. R yexguma tomaepx ga
ngunex yma chayexmagu, r chtac
r charda. R chox nixmcg ga
uxre ga yat nax tayadaugxcax ga
. Natr
taxemaama nx chixu ga yema
Tupana chaunguxx nax
taxaccax Yeruchar. R
. 13R
yematama chtaxgu r Ngategu
gax ga
Draguxmata
Guxchirear . R meama
chanangug ga yema natapx ga guma
Yerucharar poxegux ga nagu
14R
x, r
% ga
chixcu. 16%ex gacg
r tama nx nacuax ga ngext nax
r taxacca.
%,
%ex gacgmax, r
puractanxmax, r yema tog ga
Yudugmax nx chixu nax taxaccax
Yeruchar. 17R yemacax
chanangutaquexexexe ga yema duxg
r achagr nx: Pema meama nx
pecua
ingexmagx,
Yeruchar r nachixe, r natapxar
xg r nagu. %
tanamexx
nax ng%
cugrux cax!. 18R
yexguma namax nx chixuxgu nax
uxc Tupana porac chox
rngxeex r yema ore ga ex gac ga
Artayre chomax nx ixux, r nma
ga duxg r chox nangxgag r
anagrg: %
namexx !
anagrg. R inanaxge ga nax
napuracex. 19Natr yexguma
Chabra ga Ortanxgar ex gac,
r Toba ga Amtanxgar ex gac,
k2, 4
346
r Yech o nx
Neemaar yumx
cuchigagu ga yema purac r tox
4R yexguma ga chomax, r
nacuge r togu nidaucraxg. R
toxna naca r anagrg tox:
chayumx r Tupanamax chidexa r
Taxac pexe? E achagr: Pa Tor Tupanax nx
nax tama e ?
% nacugex!
20
anagrg. Natr ga choma r
c naxcaxtama nateguxx i ngma
chanangxga r acharg: Nma ya
namax tox nacugex, nax ngmac
x ya Tupana r t tox
nor uanmexegu nayi xixcax r to i
narngxee. Toma i nor duxg r
nachixcax!
itanaxg nax tanamexx ya daa
achagr.
6
k4, 6
347
%, r ngmac tagutma
tx name i ngma naxtap,
anagrg. 11R yema tor uang r
tacuaxgx r nx tadaux ga
yexguma chi bexma totangu
nachocuxgux nax tox nadai xcax, r
yemaac nax yachaxchigxxcax
ga yema purac. 12Natr yema
totanxg ga tor uangar
ngaicamagu pegx r muexpxcna
tomax nx nayarxuge, r yema
tor uang r guxtoxcax nax
yaxchichax. 13R yemacax ga
choma r chanamu ga duxg nax
ngtanxgchigc ng
iyanuxcax ga yema naxtapxpechitagu
ga nanuxchanex
naxxmaxetchigx, r taramax,
%, %%
nax yemamax ng napoxgxcax.
14R yexguma nx chicuaxchigu ga
nax namuex ga duxg, r nxna
chaxu ga guxma ga ex gacg r
duxg nax chomax
nangutaquexegxcax, r achagr
nx: Tax i pemuex! R nxna
pecuaxchie r nma ya Tupana r
! R
ngemaca nax
per uanmax peg pedai x r
penapoxx i pemcg, r
petanxg r pepatac,
achagr nx. 15R yexguma tor
uang nx cuxchigaggu ga toma r
mar nx nax tacux ga yema nagu
, r Tupana r mar tox
napoxx, r yemacax ga nmag r
. R toma r naxcax
ga
tapx.
16-17Natr yexgumacx r
ngxtcum ga duxg napurace r
yema totcum r nadauxtaeg ga
meama ixxnex %
%. R nanangaxcu ga nor
poxrug ga escdug, r nacuxcu ga
naremar poxrux. R yema nor
ex gacg ga Yudanecxg r
natangu naxg r namemare nax
nxna nadaugx ga yema duxg ga
. R yema tog
ga puractanxg ga nutaar
nugrug r napuraceama, natr
xnecma nananugama ga nutag.
18R guxma ga yema puractanxg
nanatuxx ga nor
tara. R yema corntaar cuerux r
chaux
nx natauxchaxcax nax paxama
yacaxxcax ga uang.
Neemax nimaxgcha
k67
yemaac chox yamaxgchax. 3R
yexguma ga chomax r yma
chanamug ga duxg nax namax
nx yanaxugxcax nax choma r
yer
nataxchi ga chor purac, r
yema purac ga chaxx r chi
nayachaxchi. 4R gmcexpxcna
chauxcax yma namugagx,
natr ga choma r noxrictama
chanangx. 5R yexguma ga nma ga
Chabra r nor 5 exp
nor duxmax chauxcax yma
namuga, r yematama ore ga noxri
chauxcax yma namax namugaxtama
ga yema
popera ga yma chaux.
6R yema popera r ax nagu
naxmat: Nua r dux
Yechx
r ngma Yudugmax nagu
nax tama ex gacga
, r ngemaca nax
penamexx i ngma naxtapx ya
. R ngxgumarx ta nx
i
e . 7R cumax r mar
nx cuxuneta i orear urug nax
ngma naxunaggxcax nax cumax
nax e i Yeruchar, r
nx yaxugxcax nax mar nayimax
ya e . R ngma ore
r ngrchi t nx %ex gac
ya Artayre, r ngemacax name i nua
%%,
anagr ga yema popera. 8R
yexguma ga chomax r chanangx r
achagr:
yema nx yer yema r
348
,
achagr. 9R yemaac tox
, yer tox namuexeec ha
nax nx tarchauexcax nax
tapuracex. Natr ga choma r
yexerac chanaxama ga yema
purac.
Duxanecax nawoegu
k8
349
1R
dux
iyexmachigx cax
cax ga
Tupanaar ore.
ngutaquexechica ga x ga Dexgu
gaxar toxmagu
nangutaquexeg. R u
ga duxg r chacherdte ga drax
anagrg: c nua nange i ngma
Cori ya Tupanaar mugpane ga
Moich matx naxcax ga tr oxig
ga Iratanxg!. 2R
nma ga chacherdte ga dra r yma
nanange ga yema Tupanaar mugpane
napexg ga yexma
ngutaquexegx ga yatx r ngex r
ngextxcg r pacg. 3R ex
inanaxg r u
nax duxgcax nx nadaumatx ga
ngutaquexechica ga x ga Dexgu
gaxar toxma. R
guxma ga duxg r meama
.
4R nma ga chacherdte ga dra r
chinagrux ga mrapeanaxcax ga
yexma x. R
Matata, r Chma, r Ana, r Ura, r
Icha r Maacha. R nor
to, r
Micha, r Maqua, r Ach, r
Abadna, r Chacara r Mechur.
8R
k9
1-2R
gumatama tauemacar 24
ga ngunexgu r nma ga
Iratanxg r nangutaquexeg nax
naxaureexcax.
yema duxg ga tama Iratanxg
. R tmx ga naxchirugu
nicutexe ngeru
nagnagg. R yexma nachigcma
Tupanamax nx nixuge ga
noxrtama chixexg r nxna
nacuaxchie ga nor oxigar
chixexg r ta. 3
nayexmagyane r tomaepx ga ora
ningeg ga nx ga Cori
ya Tupanaar mug. R nat to ga
tomaepx ga ora ningeg ga
Tupanamax nx nax yaxugex ga
nor chixexg r Tupanax nax
yacuaxgx. 4
Lebtanxg ga Yochu, r Bini, r
Caxmi, r Chebana, r Bni, r
Chereba, r Bni r Quenni r yema
%
Cori ya Tupanamax nidexag. 5R
ug ga Yochu,
r Caxmi, r Bini, r Achaxna, r
Chereba, r Oda, r Chebana r
Petaa r duxgx anagrg:
c, ipechig r nx picuaxxg ya
Cori ya Tupana i guxguma maxc! R
naga r naxne r gux
nangexma, r ngemaca
nx ticuaxx, anagrg. 6R
ux
r anagr: Pa Tupanax,
r nataxuma i to. R cuma
i naane,
350
r ng
ngxmax r guxma i nor xtag. R
ga oma i
naane, r taxtg, r guxma i taxac i
ngxmax.
nxna cuxx i guxma i ngma
maxx. R ngemaca
yacuaxgx ya xtag ya daux
ngxmagx.
34%ex
gacg r
yatg ga tomax icuaxgx, r
chacherdteg, oxig r
taguma nayanguxg ga cur mug r
ucuxeg
ga namax nx quixux. 35R
yexguma tor oxigna cunaxxgu i aa
cax,
porac nx curngxee, natr
.
cunaxx ga nor yemaxg,
naxmexgu cunayi xexe ga aa
nachix,
natr taguma cux nicuaxxg, r
tama nx narxoecha ga nacma ga
chixexg. 36R dcax, r aa
tochixane ga tor oxigna cuxx nax
k910
351
nagu natogaxcax ga nab, r uxma
nachixanemexe. 37R
guxma i tomax, , r
tonetg r uxma r tor
chixexggagu tor uang i
ex gacgmexe, r
nma nanaxaxexc tomax inacuax.
R ngemacax i uxma r porac
tanaxi xchi, anagr ga dra
nor yumx.
Iratanxgar ex
gacg
r Tupanamax inaxunetag
nax Tupanaar mugga
cax
38R yemacax ga guxma ga toma r
Tupanamax nx tixu nax aixcma t
ga nor mug. R
nape
yema namax nx tixux. R toma ga
ex gacg, r Lebtanxg, r
chacherdteg r toga nagu
taxmatg nax aixcma t
tayanguxx ga yema tor uneta.
Duxg r to ga uneta
Tupanamax nixug
10
28
poperagu tog
taxmatgagx naxcax ga guxma ga
yema tog ga duxg ga
chacherdteg, r Lebtanxg, r
Tupanapataar xar daurug, r
g, r yema
puractanx
puracex, r guxma ga yema tog ga
duxnaxmaxgmax r
naxacgmax Tupanacax nxna
ga yema tog ga
nachixanecx ga tama Tupanax
cuaxgx. 29R guxma ga toma r mea
tanayauxg ga yema uneta r nx tixu
i
ngma Tupanaar mug r ucuxeg ga
nma ya Tupana nor du ga Moichna
naxx. 30
tama tanaxaxe i toxocg r toneg
r ngma duxg i tama Iratanx
max nixte rexna nixxmax.
ESTER
(It)
Tax ga na nax ga ex
gac ga Achuru
1R
r tama
%ex gacar
dux% ixux. R
yemacax ga nma ga ex gac r
porac nanu. 13R nor numax nor
ucuxerug ga meama yema naanear
mugx icuxna naca nax taxac t
naxx %naxmax. Yer nma
ga e
ucuxerug ga meama mugx
icuaxgxna nacaxrax naxpa nax
taxacr mu naxunagx. 14R yema
352
12
353
ucuxerug ga ex gacmax
mcgx r Cachna, r Chetru, r
Amta, r Trchi, r Mre, r Marchna
r Memuc . R nmag ga
yema 7 ga yatg ga iporaex ga
ex gacar ucuxeru.
R tax ga e
nachix. 15R nma ga ex gac
ga Achuru r yema yatgna naca r
anagr: Taxac t chax i
uxmax? R ta
ixmatx xca
ex gacmax i tama e
ega nor ngxeer ugx namuggu nax
xcax yacagxcax? anagr. 16R
nma ga Memuc r namcggagu
ex gacx nangx r anagr: Pa
ex gacx, r ngma cuxmax r tama
cupe ix, natr
guxma i ex gacg r duxg
iyatxpengma chixex.
17R ngxguma ngma naig i ngexg
ngxmagx nx
cuaxggu i ngma naxx i ngma
cuxmax i Bti, r nmag r ta r
. Er t nx
nixuge r ex gac ya Achuru r
naxmax ga Btica
. 18R guxma i
ngma e
ngxmagx naxmaxg r
ngxguma nx nacuchigaggu i
ngma naxx i ngma cuxmax, r
ngma ngexg r t ta ngmac
natemax nanaxg nax tama natega
. 19R cumax nx tixu, Pa
ex gacx, r ngxguma chi cur me
ca
mu i tagutma tex iyarxoxx i
, r
ng quixu nax
cupe
i cuxmax i Bti. R u, Pa
ex gacx, r name i nai i cuxmaxcax
cudau, i ng.
20R ng
cunaxunag i guxma i ngma naaneg
i namax icucux. R ngmac i
guxma i ngex
%e exna
ngexrxmare i dux
anagr. 21R yema Memucar
ucuxe r ex gaccax r nor
ngxeer ugcax r name. R yemacax
ga nma ga ex gac r nanamu nax
naxmatx ga yema mu. 22R
uma ga yema naaneg ga
ex gac namax icux
nax guxma ga ngexg r gux
cax.
Itgu nangu nax ex
gacma
1R yexguma mar
ex gac ga Achuru,
nacuaxchi ga naxmax ga Bti, r nagu
naxmatx
nadaux. 2R yexguma ga yema
nor ngxeer ug r anagrg nx:
xcax tadaug i
pacg i mexechic i taguma yatx
cuaxgc. 3c nx naxuneta i
dux%
icucuxngma pacg i
mexechic i taguma yatx cuaxc
idexechixcax r nua cur
ngex nagagxcax! R
2
u
ngexgpataar daurux
nadau i ng
yangaxgxcax. 4R ngma pac i
ex gac, r
ngcuxma
anagrg. R
%ex gac,
r yemaac nanax. 5
e
Yudu ga Byamtanx ga Marduquu
ga naga. , r
oxig. 6R
nayexma ga yema muxma ga Yudug
ga Nabucudonoch Yeruchar
gaxx %
Yudanecxar e . 7R
nma ga Marduquu r nx iyexma ga
taxcuc. kexna
.
. 8R yexguma
naxunaggu ga ex gacar mu ga pac
nax nanutaquexegxchiga, r
nanutaquexeg
nagu ga e
yexmagne. R pacgar daurux ga
Egimexe. R yema
. 9R
nma ga Egi ga yema pacgmax
icua%.
R yemacax ga nma ga Egi r
nayangax r
memaex %.
naxuneta ga 7 ga ngexg ga
e
rcuaxmaegc nax yema Itna
daugxcax. R yema rmemaex ga
nagag nax yma
354
nayexmaxcax ga ngex.
10
iyaxu ga textanx . Yer
naxucuxe ga Marduquu
cax.
15ueyax
ga Abiixac,
nanguxgu nax ex gacpe
nagagx,
Egi ga pacgar dauruar ucuxe. R
ingax %
nx yaxuxrx. R yema naig ga
%%%xg ga
nadauggu. 16R
yexguma mar 7 ga taunec ex gac
k, r meama nor 10
ga tauemac ga Tebxgu gacgu
(enro) %e
nagagx naxk. 17R
nadauxgu ga Achuru r
porac nx ingcha guc ga naig
ga pacar yexera. R yemacax
nayangaxcuchi ga yema
ngaxcuerux ga ex gacmaxca,
naxuneta nax naxma
.
23
355
ex gac naxmax ga Itmax nx nixu
ga ex gacx nax yamaxgchax. R
%ex gacmax nx
%
nx ixux. 23R nma ga ex gac r
naxcax nicagchig nachiga ga yema
nax yamaxgchax. R nx
ga
yema. R yemacax nanaxgnax ga
yema taxre ga yatg. R guxma ga
yema ngupetx r
ex gacpe
ga nachixanepane.
Marduquu r Amchiga
1R
yema ngupet
nma ga ex gac ga Achuru r
kx naxuneta nax
nor ngxeer ugmax inacuxcax.
ma
ga yema naanemax inacux ga Am.
k
yexmax. R nma ga Am r
Amedta nane ga Agtanx . 2R
guxma ga yema e
puractanxg r Ampexegu
xg r narmachitan ga
nacaxp
yexguma Am napexgu
rexna nape. Yer
%ex gac ga
naxunagx. Natr nma ga
ga yema mu, r yemacax tama
narmachi ga yexguma Am
napexgu. 3R yexguma
yemax nadauggu ga ex gacar
ngxeer ug, r Marduquuna nacage
r anagrg: Txc tama naga
ngma ex gac unagx?
anagrg. 4R guxma ga
ngunexggu r yemaactama
Marduquuna nacagx, natr nma
ga Marduquu r nanangx nax nma
r yemacax tama
Ampexegu nayarmaxchi. R
yemacax ga yema duxg r
Ammax nx nayarxuge r nxna
naca r name nax yemamax ng
napoxx ga Marduquu. 5R yexguma
Am Marduquux dauxgu nax tama
xx rexna yanamaxchix
inacaxp
ga yexguma yma naxpetxgu, r
nma ga Am r porac nanu.
6Natr yema mar nx nax nacux
nax taxacr dux ga
Marduquu r yemacax tama nxica
nanapoxcucha.
uxc t nadaiaxga guxma ga yema
Yudug ga yema naaneg ga Achuru
namax icux.
Mu ga Yudugar dai xchiga unagx
7R
34
ngma cur mug, Pa ex gacx. R
ngemacax, Pa ex gacx, r tama name
nax aa naane i namax icucux
namaxx. 9R ngemacax Pa ex gacx,
ngma nx
chixux r
nx ixux nax noxtacma nadai x i
ngma Yudug! R choma r t
330,000 quru nagux i dirum ichax
nax ngmamax naxtanxcax nx i
ngma nadai x anagr. 10-11R
yexguma ga nma ga ex gac r
anagr nx: R ngma diru r
! R ngma Yudug r
namax nax i taxac i cuma
cunaxaxex! anagr. R u
ngmexe nayaxu ga nor
nera r Am nax nax
yemaac e cax ga
yema mu ga Am unagx. 12R guma
taunecar nxraxc ga tauemacar
13 ga ngunexgu r nma ga Am r
nanangutaquexexexe ga ex gacar
poperaar matrug. R namax
nx nixu nax naxmatgaxcax ga
naxcax ga guxma ga
ex gacg ga namax icux ga yema
(127) nachixaneg ga Achurumexe
yexmagx.
nachianec
yema mu, r e
%nangox. 13R yema
ex gacar orear ngerug r
guxma ga yema nachixaneg ga
ex gac namax icux. R yema
nixu r anagr.
R meama nai ya 12 ya tauemac ya
Adgu gacar 13 ya ngunexgu (13
febrro) r t nadai i guxma i Yudug
356
i yatx r ngex r ngextxxg r
paxg r buxg. R guxma i ngma
nor ngmaxg r ngma
nadai xmexe, anagr.
Yudugtwa ichog ga It
4taxg
ga It r yema
r
% nixug ga yema
Marduquux ngupetx. R yemax
%
inaxi xchix. R yemacax
Marduquucax yma inamu ga mex ga
naxchiru nax nacuxuchixcax ga yema
tmx ga naxchiru ga nagu yacx.
Natr ga nmax r tama
45
357
nacuxuchicha. 5
naxca
daurueru ga Atx. R
Marduquux
yacaxaxcax nax taxac ngupetx r
taxaccax natmchirux. 6R nma ga
Atx r Marduquuna nayaca ga
ngutaque
ex gacpataar xar toxma. 7R
nma ga Marduquu r namax nx
nixu ga guxma ga yema ngupetx r
uxre ga di nax inaxx ga
Am nax yemaac guxma ga
Yudugx nadai xcax. 8R
yexgumarx ta Atxna nanaxpane ga
yema mu ga nx ixux ga Yudugar
dai xchiga. R Atxmax nx nixu nax
Itna naxxcax r yemaac nx
nacuxcax ga yema ngupetx. R
yexgumarx ta Itcax yma namuga
%ex gacmax nx
yanaxuxca
nachogxcag. 9R
nma ga Atx r nategu r Itmax
nx nayarxu ga yema Marduquu
namax nx ixux. 10
ga Atx nax namax nx yanaxuxcax
: 11Guxma i
duxg r nx nacuax r ngxguma
tex ex gacx
nma tmacax nangemacma r tayu
ega nma ya ex gac r tama nor nai i
irumax chauxmenaxne tmatgu
naexgu. R chomax r mar 30 i
ngunex taguma chauxcax nangema ya
e , . 12-13R yexguma
Marduquu nx %
ga It, xcax yma namuga r
anagr: Exna cuma nagu
er
e
a
? 14R uxma nax ngm
cungeaxmarex
cuchogx i tatanxg i Yudug, r
xee nax
xcax i ngma guxchax,
natr i cumax r ngma
cunattanxg r t nayue. R
bexmana ngma nax tox cupoxxcax
%ex gacma i
u, anagr. 15R yexguma ga
%ucax
yma imuga: 16c ng
nangutaquexexexe i guxma i Yudug i
ngxmagx nax chauxcax
aurec nayumxgxcax! R
tomaepx i ngunex r tomaepx i
chtax r taxuxtma taxac
nangxg rexna taxac nixaxg! R
chomax, r namax i chauxtaxg r
ngmac ttama tanaxg. R
ng%ex gacx
nachuxu nax tex
tama tmacax
ng
a
nangemayane. Natr t ngm
chayu, . 17R yexguma
ga nma ga Marduquu r nanax ga
yema It namax nx ixux.
ex
gacx
1R tomaepx ga ngunex
iyacux ga
%ex gacmaxchiru r u
ex gacpatagu ixcu. R yema ucapu
ga e ar xar
exgu iyachi ga e
daux. 2R nma ga ex gac r
nadauxgu ga It nax
5
yexma nachix, %%x r
nanaexnag ga nor irumenax. R
naxca
irumenaxpexegu iyarngg. 3R
nma ga e
anagr: Taxac cux nangupet
Pa Itx? R taxac cunaxaxe? R
%gu i chauchixanecax
choxna cucaxgu r chi cuxna chanax!
anagr. R It r inangx r
: 4R ngxguma chi cur
, Pa ex gacx, r cuxna
chaxu nax chauxcax er
cuxcax r Amaca
na i mex i uxmax . 5R
nma ga ex gac r nor duxgx
namu r anagr: Naxcax pedaux
ya Am ngmac
nataxxcax i It! anagr. R
u%ex gac r Am
naxcax x. 6R yexguma
nachibeyane r nma ga ex gac r
Itx anagr: Choxna naxcax naca
i taxac i cuma cunaxaxex r t
%%gu i
chauchixanecax choxna cucaxgu!
anagr. 7
inangx : aaxicatama
ngma chanaxaxex i t cuxna
naxcax chacax. 8Pa ex gacx,
ngxguma chi aixcma chox
cungechaxgu,
ngma chanaxaxex, r chi choxna
cunaxxchagu i ngma cuxna naxcax
chacaxax, r cuxna chaxu nax
moxar ngunexgu Ammax nua
chaux naxcax i to i na i
a t
pexcax t chamexx. R ngm
% chixux, Pa
358
ex gacx, i ngma choxna naxcax
cucaxax .
Am r Marduquucax nanax
ga wxi ga wxnaxchicax
nma ga Am r porac
natax%.
Natr yexguma ex gacpataar
xuxgu r porac nanu yer ga
Marduquu ga
inachi r bai ga nax naxxchix ga
yexguma nx nadauxgu ga yma nax
naxpetx. 10Natr yexgumatama r
tama ng nangoxexe ga nax nanux.
R yexguma nachi
namcgcaxcax
nangema ga Chre ga naxmax. 11R
yema namcgpe
ng nax yacuaxx. R nx nixu
nax uxc namuar ngmaxx chix
r namuxacxchix r uxc ex gac
nx icuaxx
nor ngxeer ug r yemacax yema
xx ga ex gac.
12R anagr ta: R chaxicatama
i It i ex gac
naxmangma na i uxma
ex gaccax naxcax nangemax. R
ngma na
i mox t ex gaccax naxx. 13Natr
ngxguma nx chadauxgu i ngma
Yudu i Marduquu i ex gacpataar
r chaunangux er
tama chox nicuaxx. R ngmagagu
choxna nia i ngma chor tax i
ex gac naxmax chauxcax x
anagr ga Am. 14R yexguma ga
naxmax r namcg r anagrg
nx: c duxgx naxxx i
xnaxchica i 22 mtru i nor
9R
56
359
mchane, r mox paxmama r
ex gacna naca nax ngmagu
naxnaxgaxcax i Marduquu! R
ung%
namax ya ex gac! Er mar
ngxguma
anagrg.
k r yemacax duxgx
nanaxxx xnaxchica.
Marduquu narporamae
1R
ngxmaxe?
anagr. 5R yema nor
ngxeer ug r nanangx r
a
anagrg: Am m
67
xar daurux! anagr. 11R
yexguma ga Am r nanayaxu ga
yema e
ex gac natagu tonagx, r
Marduquux nicuxcuchi r yema
. gu
%%
nicaechig r anagr: R ac
%% i ngma yat i
ex gac nx icuaxx anagr.
12
r nategu nax ex gacpataar xna
yadauxcax. Natr nma ga Am r
cma
paxa nachi. 13R yexguma
nachinaxmaxmax r
namcgmax nx nixu ga yema
ngupetx. R nmag nanangxg r
anagrg: Ngma Yudu i
curyexera, er ngxguma chi
ngmac namax cunaxxgux r t
cuxchaama chixex cuxcax nangu
anagrg. 14R yexguma
yadexayane r nangug ga ex gac ga
Achuruar duxg nax Amcax
yacagxca
nagagaxcax.
Ammax nanaxuegu nax yamaxgax
nma ga ex gac r Am r
naxcax mexx. 2R yexguma nor
bnu yaxaxgyane r nma ga ex gac
, r
anagr: Tanaxcax
cucaxchax, Pa Choxmax, Pa Itx?
R choxna naxcax naca i ngma
cunaxaxex r choma r t cuxna
%naxcax cucaxgu i
1R
360
ngxgu i chauchixane! anagr.
r
: Pa Chor ex gacx,
ngxguma chi aixcma chox
cungechaxgu, r cuxcax namexgu i
ngma cuxna naxcax chacaxax, r
chanaxaxex nax
cuxna naxcax chacaxax, Pa ex gacx:
R chox nx nangechax i chor
max r nx nx nangechax i
ngma chautanxgar max! 4Er
choma r chautanxg r mar tox
naxpane nax ngmac tox
nadai xcax ya guxma. R ngxguma
3%
78
361
napataa%ex gac
, r nx nadau ga
Am ga Itxtagu nangcuchix r
nugac anagr: Chope
% i aa choxmax
anagr. R
yexgumatama Amx
namax ga yema naxchiru ga dux
imxchax %.
9R
ngxeer ux r anagr: Pa
Cori, Pa ex gacx, aa Am r
duxgx nanaxxx
xnaxchica i 22 mtruar ngx i
nor mchane nax ngmagu
naxnaxxcax ya Marduquu ga
cux poxc ga yexguma Bigat r
Tre cux imaxgchagu. Rngma
xnaxchica r Ampataa
nangexma anagr ga Arbna. R
nma ga ex gac r nanangx, r
anagr: Ngmagu peyaxnaxx i
Am! anagr. 10R nma ga
ex gacar duxg r yema
nmatama ga Am Marduquucax
naxx ga xnaxchicagu
nanaxnaxg. R yexguma
narngxm ga ex gac.
Mu ga Yudugtwa chogx
1R
89
penaxga!
chaugagu unagx r chor neraga
itayanaxoxx anagr. 9R
yexgumatama naxcax nangema ga
ex gacar poperaar matrug. R
yema ngunex ga nagu naxmatx r
meama nor tomaepx ga tauemac ga
Sibgu gacar 23 ga ngunex
(jlioar 23). R Marduquu r yema
poperaar matrugmax nx nixu
nax uxc t naxmatgx naxcax ga
Yudug, r naxca
ex gac ga namax icuaxgx ga yema
362
ga Adgu gacar 13 ga ngunexgu
nangu (13 febrro). 13
nx nixu ta nax gux
naxunagxc ax nax guxma ga duxg
nx nacuaxgxc ax r nmag ga
Yudug r namemaregxc ax nax nor
uangmax ng nadai xc ax r nx
naporamaegxc ax. 14R yema
poperaar nru%
nagu ga yema e
iporaxchix yer yemaac nanamu ga
ex gac. R yema mu r Chchaar
. 15R yema
ngunex ga nagu naxunagx ga yema
mu, r nma ga Marduquu r nagu
nicux ga ex gacchiru ga cmx r
yux. %%
ga ttrux ga lnuchinaxcax ga
dauracharax.
nayangangaxcuerux
ga irunaxcax. ga
e . R guxma ga duxg
ga Chchacx r tagac nx
nicuaxxg. 16R nma ga Yudug r
porac nataxg, r gux
duxg r yema Yudugx
nicuaxxg. 17R guxma ga
Achuruchix
ngext nangux
ex gac unagx, r nma ga Yudug
r porac nataxg, r nanaxchigag
ga yema ngunex. R muxma ga yema
tog ga duxg r ng nixuge nax
, yer porac yema
Yudugx namue.
Yudug r narporamaeg
1R
yema ex gacar mu ga
r meama
nor 12 ga tauemac ga Adgu
910
363
gacar 13 ga ngunexgu nangu (13
febrro). R yematama ngunex
nanguxchachirx ga Amar mu ga
Yudugar dai xchigax ixux. Natr
tama yema Am rx
nanguxuchi, yer yema ngunex
ga Yudug nor uangx
naporamaegx r nadaiax. 2R
guxma ga Achuruchix
nmag ga Yudug r guma nor
ninutaquexegchig
nax namax ng nadai xcax ga nor
uang ga nadaixchax. Natr
nataxuma ga ngexrx ga nor uan
ga naxca nax nadaiaxcax,
yer gux
Yudugx namue.
Marduquux nicuaxxg
10
3R nma ga Marduquu r
ex gac ga Achurutx
nayexma, r guxma ga nor
ngxeer u. R nma ga
Marduquu r guxma ga
%ex gac ya porac
. R guxma ga natanxg r nx
nangechag yer meama namax
inacuax r guxguma naxcax nadau nax
uxc nx nangxeex .
JOB
(Yox)
r nma ga Yox r nanegcax
nangemax. R paxmamaxchima
nardax
naneggagu r naxacggagu
Tupanacax nayama
ga naxna nax yemaac Tupana nx
nx rngmaxcax ga yema
naxacgar chixexg. R yemaac
nanaxx
1R
364
365
maxc. R nataxuxma i chixex i
nachiga r mea ngna nadau nax
taxemaama chixex naxxcax
anagr. 9Natr nma ga Chatan
r Corix nangx r anagr:
Tama natca.
10Er cuma r cunachuxu nax taxema
guxchax namax xcax i nmax r
guxma ya naxacxg r nor
ngmaxg. R cuma r nx
curngxee i guxma i taxac i
naxx, r ngemacax i nma i
u%
x
ngma nachixane. 11R dcax, nx
iyanaxoxx i guxma i ngma nx
ngxmax, r ngxguma t nx cudau
nax cupe%
naguxchigax! anagr. 12R nma
ga Cori ya Tupana r Chatanx
nangx r anagr: Mar name.
c nax i taxac i cuma cunaxaxex
namax i nor ngmaxg ya yim Yox!
Natr tama chanaxaxe nax
namaxxchi chixex cuxx
anagr. R yexguma ga nma ga
.
13-14 ga yexguma
tax naxgyane naenex ga
,
%
nayarxu ga aa ore: Yexguma
%
tapuraceyane, r ngma brug ga
ingex r tor ngaicamnatama
a
nachibe. 15R ngrchi ngm
1
puractanxg. R chaxicatama chia
nax cumax nx chayarxuxcax
anagr. 16
ga yema yat r to ga yat yma nangu
r anagr: Wxi ya mac yexma
gmax
nanadai i ngma carnrug. R
chaxicatama chia nax cumax nx
chayarxuxcax anagr. 17R
r yma nangu ga nor tomaepx ga
yat r anagr: Tomaepxtcum i
Caducxg toxcax nayaxchi r
naxcax nang xg i cur camyug r
ngma chomcg i puractanxg r
taramax nanadai. R chaxicatama
chia nax cumax nx
chayarxuxcax anagr. 18-19R
r yma nangu ga to ga puractanx
r anagr: Yim cuneg r ngma
cuxacg r cune ya yacchi i
a
peta naxg. R ngrchi ngm
nachianex
taxchic ya buanec r gux
nanguta. R guxma ya cuxacxg r
ngxma tayue. R chaxicatama chia
nax cumax nx chayarxuxcax
anagr. 20R yexguma ga nma ga
Yox r inachi r nor ngechamax
ngchirugu nagug r ng
nabai xeruxexe
nayangcuchi r Tupanax nicuaxx.
21R yexguma r anagr:
%
cax. R
ngxgumarx t ta taxuxtma chox
nangexma i ngxguma chayuxgux. R
nma ya Cori ya Tupana choxna nanax
12
i guxma,
nanayaxu. Namecmaxchi ya Cori ya
Tupana! anagr. 22R yemaac ga
ma ga yema
guxchaxg nx nax ngupetx r
tama chixex nax r tama
Tupanamax naguxchiga.
Chatan r Yox nidaxawexexe
1
ngunex nax Tupanape
nangugx ga yema nor orear
ngerux, r nma ga
Chatan r ta natangu nax. 2R nma
ga Cori ya Tupana r nxna naca r
anagr: ?
anagr. R nma ga Chatan r
nanangx r anagr: Gux i
naanegu chayaxegu i dux
anagr. 3R yexguma ga nma ga
Cori ya Tupana r anagr nx:
Tama ex na cunangug ya yim
chor du ya Yox? R tataxuma ya tex
ya naxrx , r naxrx chauga
x, r naxrx mea maxxe, r
naxrx chixex, r
naxrx tgna duxe nax taxemaama
chixex taxxcax.
choxna naxcax cuca nax chixex nx
cungupetxxcax nma taxuxma i
chixex naxyane, natr nma r
nanaxai xrgumarax
r taxuxma i chixex nax
anagr. 4Natr ga nma ga
Chatan r Cori ya Tupanax
nangxga r anagr: Ngxguma
taxema ya tex tmaxnexchimax
chixex , r taxucaxma
366
itanaxx i guxma i taxac i tx
ngxmax. 5Natr ngxguma chi
naxyadaaexeex gu r t
nx cudau nax chixex t
cupe%
anagr. 6R nma ga Cori ya
Tupana r Chatanx nangxga r
anagr: Mar name. R namax
nax i ngma cuma cunaxaxex,
cudu i nor
max! anagr. 7R yexguma ga
nma ga Chatan r Cori ya
Tupanape, r Yoxcax
nananguxx
porax ga guxma ga nax
iryi xix.
u. 8R
yexguma ga nma ga Yox r
tanimacate. R nanayaxu
%
xnexcax. 9Natr tma ga
naxmax r atagr nx: oma r
ta pora cux nax mea Tupanape
cumaxx? R Tupanamax chixex
naxuegu r noxtacma nayu!
atagr. 10Natr ga nma ga Yox
nangxga r anagr: Pa
Ngex, tama name i ngmac chixex i
oremax quidexa. R guxguma
taxc tanayaxu i ngma mexg i
Tupana txna x. R uxc chi i
i ngma
guxchaxg i taxcax ngux?
anagr.
yema nx nax ngupetx r tama
chixex .
Yox nayadaug ga namcg
24
367
Erif ga Temanec, r to r
Birid ga Chaanec, r yema
to r Chof ga Naamanec. R
yexguma nx
naguxrax ga guxchaxg nx nax
ngupetx ga Yox,
%xgxxcax r
naxmcgaxca
ngx nax yangex. 12R yexguma
yx nadaug,
r yema porac nax yada r
tama aixcma nx nacuaxg. R
yemacax inanaxge ga aita nax
naxex r naxauxex. R yema tax
ga ngecha nax yangegxgagu r ng
nargutechirug r mairaxtexe
ngerugu nagnagtexeg. 13R
%
nartog. R 7 ga ngunex r 7 ga
chtax yma nayexmag r taxuxma
ga dexa nanaxuxuchig, yer nx
nadaug ga Yox ga tax ga ngx nax
yangex.
Nidexa ga Yox naxcax ga yema
ngx ga naxcax ngux
1
20Txc ya Tupana i tx
nangexx ya yxema ngx
ingeechaxe? R txc i tx
namaxx ya yxema guxchaxg r
ngechag tmacax nguechaxe? 21R
txc tama tayu ya yxema yucax
%naxcax tadauxgu
Erif ga Temc r
Yoxna naca r anagr nx:
2Ngxguma chi tex cumax idexagu
naaxtmx?
nax tama cumax chidexax. 3-5R cuma
nax tx cungexx ga guxema
muxema ga guxchax tx ngupetgxe,
r tx cuporaxeex ga guxema turxe,
r tx cunangchaxeex nax
tardaxcax ga guxema rnguxe, r
tmamax cuporax ga guxema
rnguxchaxe, natr i uxma nax
guxchaxg cuxcax ngux, r cuma r
cungear porax r cumu. 6R cuma
nax aixcma Tupanaax cupuracx r
mec ya nor du r uxc i
tama aixcma nagu cuyaxx ya yim
nxna nadauc i ngma mex i
duxg? 7! Wxi
ya duxe ya aixcma mexe r taguma
chixex , r mar uxgu nx
1R
4, 6, 8
cudaux nax ngrmare Tupana tx
poxcux? anagr ga Erif.
1-3R
ngxmacmax yaxaixcmagu.
i pemax, Pa Chomcgx, r
tama chomax pixaixcmag. R oma
rx .
21R ng%chauxcax i
pemax. R nx pedau i aa tax i
15Natr
368
chor guxchax natr pebai xchix
r ngemacax pemue.
1R
nma ga Birid ga
Chaanecx r Yox nangxga
r anagr: 2omarta Pa Yox, r
quidexachigama. R uxguxratta
nx curchaux
buanec ya tacrx i cur
dexa? 3%
ngxmac r guxguma nixaixcma r
tama nanangupetx
chixex. 4R guma cuneg r maneca
Tupanape naxe, r
ngemacax nma ya Tupana r
nanapoxcue naxcax ga yema naxgx.
20Tupana r taguma nx
inayarngma ya yim yat ya
chixex, r tama nx
narngxee i ngma duxg i
chixexar rux . 21R nma
nacugxx
r t cur taxmax tagac aita
cunaxxx anagr ga Birid.
9, 11
369
15
r cug curmear maxx i
chixexx
gux,
Tupanape. 5Chierna Tupana
idexagu nax cumax nx yaxuxcax i
chanangx
ng%.
maxx nangugx. R ngma nax
19
ngmac i cuma r t nx cucuax r
poramax t nx tarporamaex? Er
xramarex i poxcu cuxna nax r tama i
r
ngma cuxx%. 7R
nx cucux i ngma Tupanaar
yaxaixcmax. R tex t nxna taca i
xgux? R cux natauxchax
nor maxchiga?
Tupanaar cuanguxchax
chauxcax r taxuxma i chixex
napeanagr ga Yox.
duxnguxchaxrx . 13R
11
15
guxchaxmax chox imaxgu, natr
nape
chapoxama, er taxuxma i chixex
chax.
13
370
15
1R yexguma ga Erif r
nanangxga r anagr:
2Ngmac yadexax
yat ya nx cuc? R ngma cur ore
i cug namax cupoxx r oma
buanecr. 3
ya aixcma nx cuc r taguma
ngexcmare nidexa r tama ng
napox namax i ore i
natxca. 4Exna tama
Tupanax cumu? R ex na tama nx
cungecha?
16
1-2R
yexguma ga Yox r
nanangxga r anagr:
Mar muexpxcna nx
nangexgumaraxx i dexa. Pema r
tama tax choxna pex, r yexerac
1618
371
ngx chox pingexeeg . 3R ngma
r
ipeyadaxmare. R uxguxratta
nx perxoex nax chixri chauchiga
pidexagechax?
17
13ngma
chananguxeex nax ngma anexgu
charngxcax anagr ga Yox.
18
1-2R
yexguma ga nma ga
Birid r Yox nangxga r
anagr: uxguxratta nx
curchaux nax ngmac quidexax?
R ng
cur ore r mar name i yigmax
tidexag.
18, 19, 22
21R
19
1-2R
372
chixex chomax pexx? 23-24R
chier tex naxmatgu i chor dexa.
R chier xi i runaxcax i
matrumax plmotachingu rexna
nutatachingu naxmatgu i aa chor
a
ore nax guxguma ngm
25
nangexmaechaxcax. R choma r
nx chacuax r yim chox poxc r
namax.
nachogx . 26
i aa chauxune r t nua chanatax,
natr ngexacaxx i chauxunemax
r ngx chadau.
27R chomatama chauxetmax t nx
chadau r tama toguxexetmax
anagr ga Yox.
22
1-2R
yexguma ga nma ga
Erif r Yox nangx r
anagr:
Tupanaax namex
nx cua? 3R yim
%ngxmac r
taxacr mex
cumaxxgu r napenataxuxgu i
cur chixex? 4-5R uxma nax Tupana
cux poxcux r tama i taxacr mex
nax cuxx r
cux yanaexchixx. Natr ngma
cur chixex i taxchix i taxuguma
yagx napoxcux.
2224
373
chayardexaxcax, r nx chixuxcax
gachixgu i guxma i
%%x rx . 11R
choma r gux
chixex i cuchingxmax r chi
ngma
cuxooxgu nax cux
nor ucuxe i chomax nx yaxux.
nangchax i diru r irug, r
12R guxguma mea chayanguxx i
cuxcax
oma tax i cur iru r cur dirurx nor mug r nor ucuxeg, r taguma
choxrtama ngcha chax. 13R
. 26R ngxguma r t cur tax
taxucaxtma nx
ngxguma taxac naxxchaxgu i
27
cuxne. R ngxguma cur yumx nmax r nanax, r taxema tex
taxaccax nxna cucaxgu, r nma r
tanaxchicx i ng. 14R
ng nax
t cux . R cuma r t
chomax naxx
cuyanguxx i guxma i ngma namax
namax i ngma to i
icuxunetax. 28R guxma i ngma
cuxx. R
nangexgumaraxx i t chomax
Tupana r cuax t cuxna nax nax mea
naxx. 15R ngemacax nx chamu.
29
R ng
i cur max. Er nma ya
Tupana r nanaxnexx i ngma ng
ngma chox ngupetchax r mu
24
23
24, 31, 32
nang xg ya carnrug nax yexerac
nx timuxcax. 3R tmaxnacax
nang xg ya yxema taxcutag r
yutegxe.
12ngxmagxe r
yuechaxe r taxauxe r
tangechagag, natr nma ya Tupana
r tama tx nx
yumx.
1R nma ga Yox r
nidexachigama r anagr:
Choma r meama chaugna chadau
nax tama chau
nangchax i togar ngmaxg r
bai i pacg.
31
374
nax yemaac tama nx nacuaxgxcax
i chor chixex r tama chox nax
naxoexcax. 35Chier tayxemagu ya
chox . R ngma nx
chixux ngemacax
chauga nagu chax. Chier uxma ya
Tupana ya guxx cuc r chox
nangxga. R ngma chox
xuaxgx
nanaxmatg i ngma namax chox
yaxugx anagr ga Yox.
32
1R
yexguma ga yema
tomaepx ga yatg r
narngeaxg r mar tama Yox
nixuchigachig, yer nma ga Yox r
nx nixuchigama ga taxuxma ga
chixex nax naxx. 2R yma
Erigu gac. R nma r Baraqu ga
Buchtanx . R nor oxi r
R . R nma ga Eri r mar
%
Yoxmax nanux, yer nx nadau ga
ng nax napoxx r Tupanana
naxugx. 3R nma ga Eri r yema
tomaepx ga Yoxmcgmax r ta
nanu, yer tama nx nacuaxg ga
uxc Yox nax nangxgagx, r
yemaac naya Tupanaguchixg ga
yema chixex. 4R nma ga Eri r
guxxma narngextxmae, r
yemacax yema togx nananguxexe ga
nax yagegagx ga Yoxmax nax
yadexagx. 5-6Natr yexguma nx
nadauxgu nax tama nx nacuaxgx
ga uxc nax nangxgagax, r
%
3234
375
anagr: Choma r pex
charbumae r ngemacax
changeaxmare, r tama pemax nx
chixu i ng. 7Er
peryamaegx r yexera pex mea
pecuax. 8-9Natr tama ngma nax
namuar taunecx
ya yat cuax nx ngexmax. Er yim
%ng
%cuax
anagr ga Eri.
1R nma ga Eri r
nidexachigama r anagr:
Ngemacax, Pa Yox, chanaxaxe nax
i chor ore. R nangug i
ngma t cumax nx chixux! 2R
uxma r mar chox nangexma nax
taxacmax t cux changxx. 3R
max t chidexa. R
aixcma t cumax nx chixu i ngma
. 4R Tupana ya
%ngxmac r chox
nangoxexe r chox namaxexe. 5R
ngxguma chi nx cucuaxgu nax
chox cungxx r c chox
nangx! 6R dcax, r choma r
33
cumax r Tupanape
. Er yixema i taxre r
nax ya Tupana. 7R
ngemacax tama name i chomax
cubai %
ex gac tx muxrx t cux chamu.
8-10R choma r aixcma
chauchi xemax cux
acux: R Tupanape, r
nataxuma i chixex , r taguma
taxacr chixex chax. Natr nma
ya Tupana r naxcax nadau nax
34
3435
ya yim Tupana ya
%ngxmac r chixex
naxx rexna natx i ngxguma
texx iyanaexchixgu! 11R nma
ya Tupana r ng
taxxcma tx nanaxtan. R
yxema mex max tx
nanaxtan r yxema chixex
poxcumax tx nanaxtan.
376
natr t nx tarxoe i ngma
chixex, agx? 32R txc i
tama Tupanax agx: c chox
naex i ngma chixex i chaxx! R
ngxguma chi mar chixex chaxxgu
r t nx , agx? 33Exna
cumax, Pa Yox,
Tupana r t cunaxaxexcma cux
? R uxma r cuxna
i
uxma nax ngma orex cumax
chixux? R chanaxaxe i tox
cungxga. 34R aa yatg i
nuxmagx i nx icuaxchix r
chox , %
guxma i ngma tog i duxg i
naxx icux r t chomax nx
nixug r anagrg t: 35Yox r
tama nx nacucma nidexamare, r
ng.
36
maxx ya Yox er ngma nor
ngxx i
chixexar ngxgarx . 37R
tama chixexxicatama nax i Yox
. R
tape r
namax ng nachox
anagr ga Eli.
9R nma ga Eri r
nidexachigama r anagr:
Ng%ex gac nor
duxgmax chixri icuaxgu, r nma i
duxg r aita naxe r naxcax
nadaug nax tex naxme
nanguxxeex i ngma ex gac i chixri
namax icux. 10Natr ngma
duxg r tama naxcax nadaug ya
35
3538
377
yim Tupana ga nangoxeec r pora
nxna c i ngxguma tax i
guxchax. 11R nx
narngmae ya yim Tupana ya cuax
txna c r tx nguxeec nax naexg
cuax tx
ngxmaxcax. 12R ngma duxg r
Tupanacax aita naxe, natr
nma r tama nanangx er nmag r
duxg i chixex r ng icuaxgx
. 13%
ngngma
anagr ga Eri.
22%
naporaxchix ya Tupana! R
nataxuma i nguxeet aerux i namax
anagr ga Eri.
1R nma ga Eri r
nidexachigama r anagr:
Ngxguma nx chadauxgu ya
36
37
38
1R
Cori ya Tupana r
buanec ya xuxe
Yoxmax nidexa r anagr nx:
2ngemacax
tama cunayaxux i ngma chor
ucuxeg?
38, 40
nangx nax cux nataxux i cur cuax.
3R uxma ega cug curporagu, r
chanaxaxe i chox cunaex nax tama
cumux nax chox cungxx i ngma
cuxna t naxcax chacax. 4R ngext
cuyexmax ga noxrix aa naane
changoxeeg u? Chomax nx ixu ega
aixcma cuax cux ngexmagu! 5Nx
cucux ga noxri nagu
ga guxema nor ngugrux ?
8
nagox
ngxmax ga guxema
x e ga yema
dex?
25%xe r
naxmaxxe ya buanec?
31R e
cungexmagxx ya xtag? R ngma
xtagtcum i Pryadegu gagx
cungexmagxechax nax tama ng
cax? R ngma
xtagtcum i Origu gagx r
cungexmagxechax
378
tama ngcacax? 32R cuma
i meama nor oragu
cunangoxeex
ngunetx ? i
namax cucux ya yim xtagtcum
i cha i Taxgu gagx r yim
xtagtcum i cha i xraxgu
gagx? anagr ga Tupana.
40
cupe.
noxtacma ichayarngeax. 5R mar
porac chidexa r ngemacax taxuxma i
taxacr tox chixu anagr ga Yox.
Tupana r wena Yoxmax nidexa
6
buanec ya xuxe%
nidexa r anagr nx: 7c chox
naex nax tama chox cumux! R
nangx i aa cuxna naxcax chacax!
8E%
dorataxx r
nax chixex cuxcax
ngux nax ngmac i cuma r cug
quixuxcax nax taxuxma i chixex
cuxx? 9Exna cug cucuaxgu r
chauxrx cuporaxchi? R ngma
cuga r chaugarx duruanexrx ?
4042
379
nangug i ngma naex i
taxchix i ipoptamu i choma
changoxeex ngema cux
changoxeex rx! R nma r max
nanang. 16R
dcax i ngma naxcaxex r uxc
naporaxchi r ngma namachi r natai!
17R yima narex
mea niex. R yima
naparaar tarumag r nipora. 18R
yima naxchinaxg r oma
chemenaxgrx r
rumenaxgrx . 19R guxma
i ngma naexg i chaxx
ng%
duxg nx muex. R choma i nor
ru
charporamaex anagr ga Tupana.
15Dcax,
41
1R
nma ga Tupana r
anagr ta: Ngma bayna
i tax ngxmax r cuxcax r
%? R
cux natauxchax
%cunaxar conx ?
5R cuxca
t cuyapuxx? R cuxcax r t
cuxtxx ?
42
yexguma Yoxmax
yadexau
Erifx anagr: Yim chor du ya
Yox r aixcmax nixu ga chauchiga.
Natr porac cumax chanu r
namax chanu i ngma cumcg yer
tama Yoxrx aixcmax pixu ga
chauchiga. 8R c i uxma r 7 i
piyauxg r 7 i
carnrug r chor du ya Yox
penagag! R yimpe
maxcax penadai r peyagu i ngma
naxnag! R nma ya yim chor du
42
ya Yox r t pexcax nayumx. R
choma r t nx nx
yumx r taxuxtma chixex pemax
nax pex
chapoxcuex nagagu nax tama
aixcmax pixux ga chauchiga yema
chor du ga Yox aixcmax ixuxrx
anagr ga Tupana. 9R nma ga
%
nanaxg ga yema Cori ya Tupana
namax nx ixux. R nma ga Cori
ya Tupana r nx
ga yema Yox namax nx ixux nor
yumx. 10R yexguma Yox
namcgcax yumx
Tupana r noxriar yexera Yox
narngxee. 11
guxma ga naeneeg r naeyaxg r
namcg r guxma ga yema duxg
ga paac nx cuaxgx r Yoxtagu
. R nachi%
ga na. R
%xgxx nax tama
380
ga yema ngx r
guxchaxg ga Tupana nx ingexeex .
nixchig ga
uxre ga di%
xcax. 12R Tupana r porac
noxriar yexera Yox narngxee ga
yexguma mar nayaxgu. R yexguma r
14,000, r
6,000, r 1,000
chimx
puracrux , r 1,000
nor bru ga ingex. 13R
yexgumarx %
nx nayexma ga 14 ga naneg r
tomaepx ga naxac.
16-17
namax ga 140 ga taunec r nx
nadau ga nataag r nataaxacg. R
yema nataaxacgacgx r ta nadau.
R yemaac mar nayaxchicma
nayu.
SALMOS
(Wiyaeg)
Tax
1R
1Taxaccax ngmax
narnuetancx i oma i
naanecx i tama Tupanax cuaxgx?
R txc %
i ta nax uxc
nor cuaxmax Tupanax ng
nayexeragx? 2R oma i naanecx i
nachixanegar ex gacg r
Tupanamax r yim nma
yangucuchixcmax nanue,
%
nataxchigx. 3R tagac
anagrg: Ngexrma nax naga
! %naxme
tanguxxexe nax tama nat
ingexmagxcax!. 4Natr
nma ya Cori ya Tupana ya ex gac
nacugmare. 5R u%
nanabai xg r nugac nayangag r
anagr nx: 6Choma r mar nx
381
k24
chaxuneta ya yim ex gac ya choma
chanaxaxec nax namax inacuxcax
ya yima
ma
, anagr. 7R nma ya
yim nx naxunetac r nanangx r
anagr: R uxmax, Pa Chaunatx,
r t chanaxunag i ngma cuma nagu
, er cuma r acurg
chox: , r choma
chamaxeex i uxmax. 8R
choxna naxcax naca nax cuxme
changexmagxxcax i guxma i
nachix
ngxmagx cax! R
choma r t cuxna chanax. 9R
inaex i cur pora r ngmamax nadai
i ngma nachixanegar ex gacg
oma rumenaxmax ya buetare ya
naxcanacuai xcagurx!
acurg chox.10R ngemacax i
pemax, Pa e
aa ucuxe %
nx chixux! 11-12R taxc r nx
pengechagc nx picuaxxg ya
Cori ya Tupana! R nx
xg,
pemuecma napexegu pecaxp
%
nanuxcax, r ngmac namagu
peyuexcax! Er ng
pemax nanuxgu r t ipeyartauxe.
Natr tataxg ya yxema naxme
tg ngxmaxgxe.
Dab r nor yumxwa Tupanaar
ngxeec ax naca
1Pa
Corix,
ngma
chauxchi aiex. 2ngma
chauchigagu agx: Tupana r
382
, agx. 3Natr
cumax, Pa Corix, r chor poxrux
.
cuporaxx nax nx
charporamaexcax i chor uang.
4R
1Pa
k46
383
aixcma natmaaxe ya yxema duxe
. R nma r
chox .
4R nx pemuecma nx
, r martama nax chixex
pexgx! R ngxguma
ipeyacaxchitangu i pexchix
pe%
i per max i Tupanape!
5R Tupanana penax i ngma mareg
i nma aixcma namax nataxx, r
guxguma nagu peyaxg! 6R muxma
i duxg r anagrg: Tex t
tx tarngxexe?. Pa
Corix cux tangechatmxcma
tox rngxexe!
7Cuma r tax choxna cux i nor
yexera i ngma duxg i muxma i
trgu r bnu nx ngexmagx.
8Choma r taxc ichayacachi r
ngxgumatama mea chape, er nx
chacuax, Pa Corix, nax cuma r choxna
cudaux.
Tupanamax itanaxg i ngunex
.
cupengma
ng icuaxgx. R cuma r naxchi
cuxai i ngma chixex gx. 6R ngma
idorataax gx r cunadai. R cuma r
nx cuxo i ngma cuechitaaxegx r
metagx. 7Natr i chomax r cur
ngechagagu chox natauxcha nax nagu
chaxcux ya yima cupata. R chox
natauxcha nax cux changechacma
cux chicuaxx i ngxguma cupata ya
nene ngexmax.
5R
8Pa
1Pa
k67
Corix cux changechatmx er
choma r chatura! R chauxcax
yataanexx! Er porac chida.
3R uxma r chor mumax
chiduxrux. R cumax, Pa Cori Pa
Tupanax r uxguxratta i chox
curngxeex ? 4
chauxcax yataanexx! R cux
changechatmxgagu chox napox!
5
cuxna tacuaxchi. R uxc t cux
ticuaxxx ya yxema yuxe ya
tmamaxngxmaxe? 6R mar
chipa nax chaxaxux. R gux i
chtaxgu r porac chaxaxu r
ngemacaxetmax
chayaaixx i chor cxerux. 7R
ngma ngx nax chingexgagu r daa
chauxetg r mar nixog. R ngma
chor uanggagu r chixogxet. 8R
, Pa Chixexar
ruxgx, er nma ya Cori ya Tupana
r mar nx ! 9R
nma r mar nx
chacaxax, r mar chox nanayaxu i
chor yumx. 10R guxma i ngma
chor uang r t nabai xchie r
namue, r ngemacax cugrux t
. R ngmac paxa nor
nemax t nibuxm.
Cori ya Tupana r ex
gac ya mea
dux%
1R cuxme
changexmaxx, Pa Cori Pa Chor
Tupanax, nax ngmac chox
cupoxxcax nxna i ng
ingxtanx. 2R naxme
nanguxuchixx! Er oma aig i
gxrx . R
384
tataxuma ya tex ya nxna chox
poxxe. 3Pa Corix, Pa Chor Tupanax
r taxacr chixex chax? R ex na
chameta? 4R ex na ngxguma
chomc mex chomax xguyane r
chixexmax tx chanateguxx? R
e
chanapoxcux? 5R ngxguma chi
ngmac chanaxxgux, r mar name
yangxtanx
chox naagx r xtexeanexgu
napuxcuchigax i chor max. 6Pa
%
r nadai i ngma chor uang i chox
imaxgchax! Cuma r cunaxuegu nax
cunapoxcuex i ngma duxg i
chixex gx. R uxma r
chanaxa.
7R cugpexegu nangutaquexegxx i
guxma i nachixanecxg i duxg!
R guxma i ngma
nachixanecxgar e
cug nangexmaxx r namax inacuax!
8R cuma nax gux i
nachixanecxgmax icucux, r
chanaxaxe i duxgpe
quixu nax aixcma cupe
ma i taxacr
chixex. 9Pa Cori Pa Tupana ya
Ixaixcmacx, cuma r cunangug i
x
ngchag i nax.
R iyanaxoxx i nor chixex i ngma
chixri maxx i duxg! Natr
ngma mea maxx i dux r nxna
nadau nax guxguma cugu
yaxgechaxcax! 10R Tupana ya
%ngxmac r chor
poxrux .
k79
385
namaxxx ya yxema namax
ixaixcmagxe. 11R Tupana r ex gac
ya aixcma e, r nma r
guxguma naxchi naxai i ngma
chixex. 12R ngxgumachi taguma
Tupanacax nategux
r nma ya Tupana r t
nadai.
naporamax . 13R mar
nartonmare ya nor chuxchig ya
iyauxramagugne. R mar namemare
ya naxneg ya tx imxne. 14R
dcax, nx pedaux i ngma chixexar
rux! i
ixraxacchaxrx
nanax xchix. R ngma chixex i
ngxmax
nanguxuchi i ngma dora. 15R nma
r toguecax nanax i maxmaxx i
xmax natr nmattama nagu
ningucuchi i ngma. 16R ngma
chixex i togcax naxx r ngma
, r nagu ttama
nangu. 17Natr i chomax r Cori ya
Tupanax t chicuaxx er nma r
. R choma r chor
%chanataxx ya yim
%ngxmac.
Tupana r gux
yima duxmexewa nanangexmaxx i
oma i naane
1Pa Cori Pa Tupana ya Gux
Ngxmacx, r cuga r guxma i
nacuaxg. R
ng i
. 2R ngma
buxngma maiex r nxna
cunanguxx nax cux
1Pa
%Ngxmacx, r
chor taxmax porac cux
chicuaxx. R cuxca.
3R ngma chor uang r cuxcha
nibuxm r nayayi r nayue. 4Cuma r
e . R cur
a
tochicaxm
k910
cax. 5R
cuyangag i ngma tama cux
yaxgx, r cunadai i ngma chixri
maxx. R noxtacma cunapi i
. 6R ngma
chor uan r mar nayu, r yima nor
%. R
cumax, Pa Tupanax,
cuyanaxoxx. R taxuxma i taxac
ta
nxna nax icuaxchixcax. 7Natr
nma ya Cori ya Tupana r guxgutma
e . R nma r nor
a
tochicaxm
nangugaxca
duxgar max. 8R nma r t mea
gux i duxgar max nangug. R
u nixu i ta
namax naxuegux. 9R nma ya Cori
ya Tupana r txna nadau ya yxema
chixri tmamax inacuaxgxe. R tx
narngxee ega ngx tingeggu. 10Pa
Corix, yxema cux cuaxgxe r cugu
tayaxg. R taguma tx
icuyarngma ya yxema cuxcax
daugxe. 11R naxca
Cori ya Tupana ya Yeruchar
e ! R gux
nx pixu i ngma mexg i naxx!
12R nma ya Tupana r txna
nacuaxchi ya yxema ngechagxe r
tama nx inarngma i ngma
tmaar axu. Natr nanapoxcue i
ngma chixri tmamax icuaxgx.
13Pa Corix cux changechaxtmx!
R dcax, nx %
chox nachixex i ngma chauxchi
aiex! nanguxuchixx
i ngma yu! 14R ngxguma chox
cunguxuchixgu r choma r t
386
Yerucharar chicuaxx
napema i duxg. R
namax t nx chixu nax chataxx
er chox cunguxuchixx. 15R ngma
tama yaxgx i duxg, r
nmattama nagu nayi i ngma xmax
i toguxecax namagu naxgx. R
nmattama nagu nanue i ngma
pxcha i toguxecax bexma ngxma
. 16R nma ya Cori ya
Tupana r ng nangoxexe i ngxguma
napoxcuxgu i ngma chixex gx.
R ngemacax i ngma chixex gx r
t napoxcue nagagu i ngma chixex i
nmagtama bexma toguxecax
naxgx. 17R ngma chixex gx
r ngma tama yaxgx r ngma
Tupanax iyarngmaex r poxcu i
taguma gx. 18Natr
guxchaxg tmacax nguxgu r tama
natcaxma Tupanaar ngxee
tananguxeeg , er nma ya Tupana r
inarngma r t tx
narngxee. 19Pa Cori Pa Tupanax tax
i cunaxchicax i ngma duxg i
xxchaxx! c
cugpengma tama
yaxgx nax nxna cucaxaxcax
nachiga i nor chixexg! 20Pa Corix
namuexexe i ngma chixex gx!
R nx nx nacuaxexe nax nmag
r dux!
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax caxax
10
1Pa
k10
387
r nor numax tx
yxema tama nx cuxe nax tg
tapoxx. Natr nmattama nagu
nangu i ngma chixex i toguxemax
. 3R ngma chixex i
dux r ng namax nicuaxx i
noxrtama ngcha. R ngma dux i
ngmax, r
Cori ya Tupanamax naguchiga r nx
naxo. 4R ngma yat i chixex r ng
nicuaxx r anagr: Nataxuma ya
Tupana. R taxetma choxna taca
nachiga i ngma chaxx, anagr.
R ng. 5-6R
ngma naxxguma mea
nx nanguxuchi. R nma r nxna
, Pa
Tupanax. R nor uangx nacug r
iyanguxx r tagutma guxchax
nx ngexmax. 7R naa
chixex i dexa r dorax nixu r
naguxchigaaxe. R ngxguma
yadexaxgu r mex i oregu nayacux i
ngma chixex , r
ngmac tx xx ya
duxg. 8
anexgu tx nicuxx r ngxma
a petxe.
tx nimax ya yxema ngm
R guxguma bexma tx
ya yxema turaxe i
xe. 9R oma
ai i naxmaxcax
rx xx i ngma
a iyacx
yat i chixex. R ngm
Pa Cori Pa Tupanax, r
naxunagchacx! R tax i tx
curngmax ya yxema
naxi xchigx! 13R txc, Pa
Tupanax, icunaxchicax nax cux
nacugx i ngma chixex i duxg?
tagutma nxna cuca nachiga i ngma
chixex i naxgx. 14Pa Corix,
cumatama nx cudau i ngma chixex
i naxgx. c napoxcue naxcax i
ngma guxchaxg i naxgx r
ngx nax duxegx yangexeeg x!
R yxema turaexe r cur ngxeec ax
,
tmaar poxrux . R cuma
curngxeex ya yxema
k1012
, r tama
tanaxa naxcax
nanguxx i cur duxg.
388
ngemacax nx nangecha i ngma
exgux. R ngemacax ya yxema
aixcma imexe r t nx
tadaugxchi.
11
1Choma
r Cori ya
Tupanamexe
changexmaxx nax chox
napoxxcax nxna i chor uang.
R txc chox apegr:
a
Mam
cug quicxcax!
aperg chox? 2R dcax, nangug i
ngma chixex gx i duxg! R
yima naxneg r pexcunne ya nor
yacuxgcma
duxg i mea maxxguama
nanamaxg. 3R ngxguma chi nma ya
ex gac mar chixexgu nanguxgu r
uxc t ng napox ya yim mec
ya du? 4Natr nma ya Cori ya
nangexma. R nma ya Cori r
nangexma i
a meama
nor tochicax, r ngm
xg.
5R nma ya Tupana r nanangug i
ngma mex gx r ngma chixex
gx, r naxchi naxai i ngma
mxaxegx. 6R nma ya Cori ya
Tupana r oma pucrx t ngma
chixex gxtgu nanayixx ya
%x x.
R t naxcax nananguxx
buanec nax yaxaexcax i guxma. R
nma ya Cori ya Tupana r ngmac
t nanapoxcue i ngma duxg i
chixex gx. 7R nma ya Cori ya
, r
12
1Pa
k1215
389
nachomaeguchi i ngma duxg,
natr i cuma r t toxna cudau r
guxgutma tox cupox nxna i
ngma chixex gx.
Yumx i nawa ngxeec ax caxax
13
1Pa
Cori Pa Tupanax R
uxguxratta nx
curchaux nax chox icurngmax?
Exna chox icurngmaxchi? R
uxguxratta nx curchaux nax
chauxcha? 2R
uxguxratta iyanaxox i ngma
guxchaxg i chox ngexmax? R
txc i gux i ngunexgu r ngx r
ngecha chingeechax? R
uxguxratta iyanaxox nax chor
uanmexe? 3Pa Cori
Pa Chor Tupanax chox
chox nangx r choxna nax i max
nax tama chayuxcax! 4R ngmac i
:
Mar nx , anagr.
R choxna nadau nax tama
nataxxcax i ngma chor uan i
ngxguma guxchaxgu changuxgux!
5R choma r chayax nax aixcma
chox cungechax r chatax er
cuma r chox cumaxexe. 6R chor
%
chicuaxx er porac chox
narngxee.
Nma ya yat r chixex
ngma duxg i
naechitamare maxx r nagu
ya Tupana. R
guxma r chixex
nanaxg i ngma Tupanape
chixexchix. x.
14
1R
2R
15
1
ngxmaxe?
cur ma%xe?
2R yxema ngear chixexx
e, r
3
k1517
tmamcmax xe, r yxema
taxuxma i chixex xe namax i
ngma tmaar ngaicamagu pex, 4r
yxema naxchi aixe i pecdug r tama
nanaxraxxe i ngma duxg i
chixex gx, r yxema nx
ngechagxe i ngma duxg i
Tupanax ngechagx, r yxema
naxamaxe i ngma nagu taxunetax
nanguxuchigu, 5r
yxema tmaar di ixxe
ngear tcma, r yxema dirux
oxe ega tex naxtanchagu nax
napoxcuxcax i ngma taxuxma i
chixex x. R yxema ngmac
maxxe r tagutma taxacr
chixexgu tx nanguxexe.
Ngma mex i Tupana txna x r
nataxuma i to i ngmaar yexerax
16
1Choxna
nadau, Pa Tupanax!
cupoxx. 2Choma r mar cumax
nx chixu r achagr:
, r nataxuma i to i
curx aixcma chox rngxeex ,
acharg. 3R ngma duxg i
namax taxgx i nor
tupananetachicnaxg r anagrg:
,
anagrg. 4R ngemacax
nayamuxtan i ngma
naxchicnaxg r nx nicuaxxg
guxma i nor taxmax. Natr i
%
ngma nacma i nor tupananetagcax
inabaxgx r bai i
chauaxmax nx chixu i ngma
tupananetagga. 5R cumax Pa Cori
%.
390
choxna cunaxx i guxma i mexg.
R cuxme.
6R yexguma icuyanuxgu ga yema
naane nx ga Iratanxg, r yema
choxna cuxx
rmemaex. R namexechi i ngma
naane i choxna cuxx. 7R nx
chicuaxx ya Cori ya Tupana er
nma r chomax inacuax. R chtac
r nma r chaux naxucuxe.
8R gux
Cori. R nma nax chaux
nangexmax r taxuxtma i taxacr
chixexgu chox nanguxexe. 9R
ngemacax i uxma r guxguma
chatax r taxucaxtma taxaccax
chaxogax. 10
cutax.
%gu nx curngma ya
. 11R cuma
r t chox cunaex i ngma nama i
max. R cux
nangexma i taxchix i tax, r ngma
tax r taguma inayagux.
Dux i mea maxxar yumx
17
1Pa
k1718
391
nax aixcmax chixux. 4R mea nagu
chamax i ngma cur mug r tama
nx chayadaux i ngma duxg i
metagx r chixex gx. 5R
ngma
cucma r taguma ichayangex. 6Pa
Tupanax, % er
nx chacuax r cuma r chox nx
x ega cumax
chidexaxgux. R choxna nax i aa
cuxna naxcax chacax! 7R chanaxaxe
i chox cunaex nax aixcma chox
cungechax. Er cuma r tx
curngxee ya yxema cux
tmaar ngxeec ax cagxe naxcha
i tmaar uang. 8R choxna nadau
oma cugpxxetna cudauxrx!
R cugpextt
nangexmaxx! 9R ngma chor
uang r chox nachomaeguchi, r
ngma chixex i duxg r chauxcax
nayaxchi. 10R ng
yacuaxgcma nidexag, r tama
ngechax nacuaxg. 11R chox
nax
chox yanguxeeg xcax. 12R nmag
r oma aigrx
iyacuxegx nax chox
yamaxgxcax. 13Pa Corix c
ngma
chor uang! R cur taramax
yabuxmxx r chox napox nxna i
ngma duxg i chixex! 14Pa Corix
cur poramax chox nanguxuchixx
naxmengma duxg i chixex
gx!
yacuaxgx
namax i nor ngmaxg! R
nmag r namuar ngmaxx ggu r
18
1,
Pa Corix, i
chor poraxrux .
Choma r cux changecha. 2R cuma
rux r chor
cuxchicax , r chor
nguxuchixrux , r chor
.
taxchix i chor poxrux , r
chor tpexerux , r chor
maxrux , r ngma chor
cuxchicax i manetape,
r ngma chor cuxchicax i
ma
. 3, Pa Cori Pa
Tupanax, i namex nax cux
ticuaxgx. R ngxguma
%, r aita
k18
yema aita nax chaxx r
x. 7R yexguma
r porac naxi xchiane. R guma
ma%%. R Cori
%%.
8R naxmara . R
naa
naane ixaxeex , r . 9R
ga naane r nma
.
R nacutt
caixanex r naxane. 10
dauxcx ga xpextxtgu
naxaunag r yema namax nigoe. R
buanecemagu namax nayangaxi. 11R
xchipetax.
R caixanex %gu
namax nayangaxi. R yemagu ng
nicu.
12R nax
yema caixanex r
. 13R nma ga Cori ya
%ngxmac r
ga oma iduxruanexrx . R
yma naryi ga gux ga pxx r
. 14R yma inanacuxg
ga naxne, r macg inaxxx. R
yemacha
. 15R yema
mrtama r nipa, r yexma nangox ga
natama nagagu ga yema naga ga
% r guma buanec ga yema
namuc. 16R nma ga Tupana r
chauxcax
narxue r chox
yema tax %. 17R chor
uang ga poraex ga chauxchi
aiexmexe nanguxuchixx.
18R yexguma chaturayane r chauxcax
392
nayaxchi. Natr nma ga Cori ya
Tupana r chox narngxee. 19R
chox nanguxuchixx r chox
nanapu er chox nangecha. 20R
nma ga Cori ya Tupana r chox
nanaxtan naxcax ga yema mex ga
chaucma. 21
i ng r
taguma nx chaxo. 22R guxma i
nor ucuxeg r nachauxgu, r
taguma nx chaxo i nor mug. 23R
napetaxacr chixex
chax r nxna chayxgu i chixex.
24R nma ga Cori ya Tupana r chox
nanaxtan naxcax ga yema mex ga
nape. 25R cumax, Pa
Cori Pa Tupanax, r tmamax
quixaixcma ya yxema aixcma cuga
. R cux tangechatmx ya
yxema tmamc tx
ngechatmxe. 26R cuma r aixcma
tx curngxee ,
natr ng r cuma
nx cucuax nax uxc t
cunapoxcux. 27R cumax, Pa Tupanax,
r tx cunguxuchixx ya yxema
tama tg icuaxgxe, natr
cuyaxcuchi i ngma ng
icuaxgx. 28R cumax, Pa Cori Pa
Tupanax, r chauxcax cunangonexx.
R ngxguma anex
r chox quibaixmax. 29R cur
ngxeem
ax r t naxcax chayagochi
i ngma chor uan.
poxegux. 30R
ng
gux. R ngma nor uneta
. R
nma ya Tupana r txna nadau ya
yxema nx yaxgxe. 31
k1819
393
? R
taxacr to i tupana nangexma i txna
daux? 32
poraxc.
iyanaexchixc i chaucma nax
cax i chor max.
33
naporaeparaxx r
ma%inacuax nax
taxuguma chayarnguxcax. 34R nma
nanguxeex nax daix
chacuxcax r pora choxna nax nax
chenaxcaxcax.
35R
ng
idaux nanangoxexe i
Tupanaar ne r nor pora. R
guxma i ngngxmax
19
1R
k1920
tx nx nacuaxexe nax uxc
namexechix i ngma nma naxx.
2
chtax r taxcax nanangoxexe nax
uxc namexechix ya Tupana. 3R
ma i dexagx
taxux x,
4natr
394
tmaar chixex
ngxmax? Pa Cori Pa Tupanax chox
nx irngma i ngma chixex i
ngxmax! 13R chox napox
nax tama ngma chixex i nagu
gu changuxcax! R chox
rngxexe nax ngma chixexna
cax! R ngxgumarica t
chaxx r
i ngma chixex i
taxchix. 14R chox nayaxu i ngma
chor dexag i cumax nx chixux r
, Pa Cori Pa Tupana ya
chor poxrux r chor
nguxuchixrux !
Yumx i nawa Tupanaar ngxeec ax
caxax nax ngma uanx
naporamaegxcax
20
1R
k2022
395
nax nma r t chor uangx chox
naporamaexx. R nx chacuax nax
nma chox i dauxgux i
nangxx r
nor poramax t chox
naporamaexx nx i chor uang.
7R nmax i nachixanegar
ex gacg r nx nangexma ya
%ne.
R tog r nx nangexma i nor
. Natr i
yixema r tx nangexma ya tr
ngxeer ux nape, r
. 8R
ngma nachixaneg r t inayayitan
r t inayarxo. Natr i yixema r t
tanaxaixrgumagraxecha r
yexerac t taporae. 9Pa Cori Pa
Tupanax naporamaexx ya yim tor
ex gac r tox nx
yumx!
Natax ya ex
gac er narporamae
21
1Pa
guxguma nx curngxee, r
ngma nax naxgagu
r guxguma nataxxchi. 7R cumax,
Pa ex gacx, r aixcma Cori ya
Tupanaax cuyax, r ngemacax i cur
narporamae,
er cuyax nax cux nangechax ya
%ngxmac. 8R
uxmax, Pa ex gacx, r guxma i cur
uangmax t icucuax. R ngmac
cuxmengma
cuxchi aiex. 9R ngxguma
cunapoxcuxgux,
taxac iguxrx xx. R
nma ya Cori ya Tupana r t nor
%ngma cur
uang nax ngxma yanaxoxcax. 10R
ngmac i cur uang r naxacg
r nataag r t icuyanaxoxx i oma i
. 11R ngma cur uang r
cumax naxgchagu,
nanguxuchi
i ng. 12Er cuma r
t cuyabuxmxx
r naguama cunatoen. 13R c cur
%, Pa Cori Pa
Tupanax! R toma r t tanaxchiga
% ticuaxgx,
er cuma r nx curporamae i tor
uang.
6R
22
k22
. 3Natr i cumax r
cuxne r tor e
ngemacax i toma i Iraanecxg r
cux ticuaxxg. 4R tonatg r
cugu tayaxg, r cuma r tx
cunguxxexe naxme
uang. 5R ngxeec ax cuxna tacag r
cuma r tx cunguxxexe. Cux
tayaxg r taguma tx xx.
6x
, mare
a chataxmare. R duxgar
ngm
cugrux . 7R ngma chox
daugx r chox nacuge r choxna
nabiaxg r nanexerug. 8R
anagrg: ngma yat ga
Cori ya Tupanaax yaxx. R c r
nanguxuchixexex r namaxexex ega
aixcma nx nangechagu!
anagrg. 9Natr cumax, Pa Corix,
cubuxeex r
chabuxgumama chox curngxeex .
10R yexguma tauta chabuxgu r
choxna cudau. R yexguma noxri
.
11R tax ! Er
ng% r
taxema chox tapox. 12R oma
tuirug i Bachcx i draexrx
chox nachomaeguchi i chor uang.
13R oma ai i nor dramax aita
exrx nichog r choxna nayuxg.
14R ngma chor pora r oma dex i
baxrx nema ya
chauxchinax r ta inag. R yima
chor maxne r oma taxac
idexexrx . 15R ngma chor
mairax i axcemamax ipaxrx
. R yim chor con r
396
%nayaxu
chox cutagachi. 16R chor uang r
oma airugrx chox
nachomaeguchi i gux
chauxme
nipotag. 17R ngma ngx nax
chingexgagu r nango
ya chauxchinaxremg. R ngma
chor uang r tama choxna
ningexetg, r chox nardaunecha.
18R ng nayan ga chauxchiru r
ngmax naxcacaxaxeg
nax nx nacuaxgxcax nax texgu
nangux. 19Natr cumax, Pa Corix,
nax chor poraxrux r tax
! R paxa nua
rngxexe! 20R chox
napox nax tama taramax chox
yamaxgxcax i aa chor uang i
oma airugrx !
21R chox napox nxna i aa
yatg i oma aigrx r oma
tuirug i draexrx ! 22R
chaueneegmax t cuchigax chixu, r
cur dux
chicuaxx. 23R choma r acharg:
Guxma ya tex ya Tupanax
ngechagxe r nx picuaxxg! R
guxma i pema i Iratanxg i
kpenataxx!
achagr. 24Er nma ya Cori ya
Tupana r taguma tx inarngma ya
yxema ngx ingegxe r taguma
tmachainicux. R nma ya
Tupana r tx ngxguma
nxna icaxgu, r tx narngxee. 25R
ngemacax, Pa Cori Pa Tupanax, r t
cux chicuaxx napengma
cur duxg. R t nx chixu nax
quixaixcmax. R napengma
k2224
397
duxg i cux taxeeg x r t
chayanguxx i ngma cumax
ichaxunetax. 26R pema i tog chixri
pemax cuaxgxe r meama pechibe
r uxmata mea pex yangu! R pema i
Tupanacax daugxe r nx
picuaxxg! R nam i per max!
27R Pa Guxma ya Duxg i oma i
Maxxe r nxna
pecuaxchie ya Cori ya Tupana r
naxca! R napexegu
xg r nx picuaxxg!
pecaxp
28Er nma ya Cori ya Tupana r
e i
nachixanegmax inacuax. 29R
guxma i ngma diruxgx r name
Tupanapexegu
xgx nax nx
nacaxp
yacuaxgxcax. Er guxma i ngma
maxx
,
nataxuma i max. 30R ng
ngex i duxg r t Cori ya
Tupanax nicuaxxg r nx
nixuchigag. 31ngma duxg
i ng r t nx
ga mexg
ga Cori ya Tupana nor poramax x.
Cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r
chauxtawa cungexmaecha
23
1R
ta% i tax
chaxpetxgux, r taxucaxma chamu
er cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r
chaux. R yima cur
naixmenaxmax mex
chox xx, r cur caxrumax
chox cupox. 5R mex i na
chauxcax cumexx, nape
uang, r pumramax chox cubaeru.
R nangupetxchi i ngma cur
ngxee i choxna cuxx. 6R gux i
ngunexgu r chomax cumecma, r
cux changechatmx. R ngemacax,
Pa Corix,
changexmaecha r guxgutma
cux.
%ex
gac ya nec
24
1
guxma i aa naane, r
guxngxmagx
maxx. 2%
ga oma ga naane.
naxchicax ga mrg r taxtg nax
yemaac nangxcax ga paanex. 3R
ya yima
ma
ngexmax? R tex tame nax
x? 4R
xe r taguma tmgu
, r taguma
tupananetachicnaxgx
icuaxxgxe r taguma idoraxe. 5R
Cori ya tmaar Tupana ya tmaar
maxrux r t mex tmamax
naxuegu r t tx narngxee. 6R
ngmac tanaxaxe nax tamaxx ya
yxema Acbuar Tupanacax daugxe
nax tmaxcax.
k2425
x i
Yerucharar xgx, pengeeng nax
yaxcuxcax ya yim guxar ex gac
ya nec ya porac! 8
yim ex gac ya nec?
ya Cori ya Tupana ya porac r tama
muc. R aixcma nma ya Cori ya
ma muc ega
ngxguma texmax ng nadai xgux.
9%, x i
Yerucharar xgx, r pengeeng
nax yaxcuxcax ya yim ex gac ya
nec ya porac! 10
yim ex gac ya nec ya porac? R
%.
ex gac ya aixcma nec ya porac.
7%,
398
nxna cucuaxchix i chor chixexg
r yema chixex ga chaxx ga
yexguma changextxgu! Pa Cori Pa
Tupanax choxna nacuaxchi er ngma
cur ngecha r cur mecma r nata!
8R nma ya Cori ya Tupana r
. R nma
r tx narexchixx ya yxema
chixri maxxe. 9R namaxgu tx
xx ya yxema tama tg
icuaxgxe, r mex nagag.
10R ng
mug r mea yanguxgu i ngma
uneta i namax ixx, r nma r tx
nangechacma tx naxucuxe
%. 11Pa
Cori Pa Tupanax, nata i chor chixex i
cupe R chox nx
25
1Pa
k2527
399
chox yanaxoxx! R chox nx
yarngma i chor chixexg! 19R
dcax i uxre i chor uang i chox
imaxgchax! 20R choxna nadau r
chox napox nax tama chox
yamaxgxcax R tax i
cunaxchicax i chor uang nax ne
chox yangexeeg xcax!
i chor poxrux , r cuxtagu
ichayangaux i ngxee. 21R
ngma chaug namax chapoxx
nax aixcmax chixux r taxuxma i
chixex chaxx. R ngmac
chamax er cugu chayax. 22Pa
Tupanax napox i guxma i
chautanxg i Iraanec
tor guxchaxg!
Yim nor maxmax
mea icacar yumx
26
1Pa
27
1R
k2728
chanaxi xchix er nx chacuax nax
nma ya Tupana t chox poxx. 4R
ngma Cori ya Tupanana naxcax
chacax r chox ngchax r
. R ng
guxma i chor maxgu Cori ya
nax
ngmac nx chicuaxxcax r
nor nemax chataxxcax. 5R
ngxguma guxchax chauxcax nguxgu
nadau. R ngmax t chox
tactgu t chox namunag nax
a
taxuxma chox imxcax. 6R ngm
r taxuxtma i chor uan choxna
nangu. R ngxguma r t chox
natauxcha nax Cori ya Tupanacax
chayagux %
taxcma naxca r nx
chicuaxx. 7
chacaxax, Pa Corix. R chox !
R cux changechaxtmx r chox
nangx! 8R chau
: Cori
ya Tupanaca, achagr.
R ngemacax i chomax, Pa Corix, r
cuxcax chadau. 9R tax i
chauxcha r tax i cur
numax chox cuxox! Er cuxicatama
nguxeer ux . R
tax i chaxica nua chox cutx nax
ngmac changemcxcax! Er cuma
maxrux . 10
r chau chox taxggu natr cumax,
Pa Corix, . 11Pa
Corix chox naex i cumax r chor
uangcha nx nacuaxexe i
ngma mex i nama nax nagu
400
cax! 12R tax i nor
ngcha cutx! Er ngma
duxg i chox imaxgchax r
chixri chauchiga nidexag, natr
guxma i ng.
13Natr i choma r chayax nax nx
t chadaux nax uxc chox
nangechax ya Cori ya Tupana i
guxma i ngunexg i nagu
chamaxx. 14c nx yax ya
Cori! R cug naporaxx r tax i
nx curxox nax cuyaxx! R
cumax nx chixu r nagu yax ya
Cori ya Tupana!
Cori ya Tupana r nx
x
28
k2830
401
nacuaxgcha i ngma Tupana
ngoxeex . R ngemacax ya Tupana r
inanachigxx. 6R namecmaxchi
ya Cori ya Tupana er nx
chor yumx. 7R nma ya Cori ya
Tupana r chor poxrux ya
.
chayaxx
nangxeex . R porac chatax i
uxmax. R ngemacax t Cori ya
Tupanacamox nxna
chax. 8R nma ya Cori ya Tupana
xgx naporaexeex .
nangxeex r
napoxx ya yim ex gac ya
nmatama nx naxunetac. 9Pa Cori
Pa Tupanax nx rngxexe ya cur
duxg r mex namax naxuegu! R
rx
nxna nadau r guxguma mea yagag!
Napora i naga ya Cori ya Tupana
Dauxcx nx
picuaxx ya Cori ya Tupana
naxcax i nor pora r nor ne! 2R
nx picuaxx i ngma naga i
nex! R yima napata ya
penatachigaxx! 3R
ngma naga ya Cori ya Tupana r
. R nma ya Tupana
ya porac r nayaduruanexx. R
nma r ngma tax
nangexma. 4R ngma naga ya Cori ya
Tupana r napora r gux.
5R ngma naga ya Cori ya Tupana r
nanab
ngxmagne. 6R nagamax
nayaduxruexexe ya yima ma
Lbanu r Chiri. R oma tuirugrx
29
1Pa
r oma naxacgrx
nanayuxnagtanxx. 7R ngma
. 8R
ngma naga ya Cori ya Tupana r
ngma nachianex
nayaduxruxexe. 9R ngma naga ya
Cori r yima castag r
nayaaxgxx r ngmac i ngma
dauxchitag r nanangear
naixnecxexe.
guxma nx ticuaxxg. 10R nma
ya Cori ya Tupana r pucmax
inacuax. guma
e . 11R nma ya Cori ya
Tupana r nanaporaexx i nor
duxg. R mex namax naxuegu r
nanataxxg.
Dab r Cori ya Tupanax ticuaxx er
nor daxawewa naxcax nayataanexx
30
1Pa
k3031
402
nanguxuchixexe naxme
natr moxc r taxc
uang! Er cuma r Tupana ya
tingunexg. 6R choma r yexguma
. 2R c chox
chida
uxma r
nx x! R paxa
5R cuxmechanangex i chor
ngemaca%
chingex r chanaxi xchix. 8Natr
31
1Pa
k3132
403
changechaxgagu r t paxa chayu. R
ngma nax ngecha chingexgagu r
chiturachig. R ngemacax i chaxune r
natura. 11R choma r nor cugrux
ngma chor uang. R ngma
chor ngaicamagu chigx i duxg
mare chox
xx. R ngma chox cuaxgx i
duxgca%% .
R ng
nadauggu r chauxcha.
chox inarngmaexchima r
oma mar chayuxrx chox nadau.
R ng% i
puxchixrx . 13R duxg r
bexma chox nixugechamare
chixexmax. R ngexta
% r porac chamu. R
dux
uxc chox yamaxgchax.
14Natr i chomax, Pa Cori Pa Tupanax,
r cugu chayax r achagr: R
,
achagr. 15R aa chor max r
cuxme. R ngemacax
chanaxaxe i naxme
12R
duxg i dorataax gx i
cugaxegx r toxgux oex r
guxchigaaxegx tmamax ya
yxema mexe ya duxeg. 19Pa
Tupanax, cuma r porac cumecma
%. R
duxgpecunaex nax uxc
cumecmax tmamax ya yxema
cugu yaxgxe. 20R cuma r tx
cupox nxna i ngma duxg i
chixex. R cugt
tx cungexmagxx nax ngmac
tama tmamax naguxchigagxcax i
tmaar uang. 21R cumexechi, Pa
Cori Pa Tupanax. Er chox nax
cungechaxgagu tax i mex chauxcax
cux ga yexguma ngx chingeyane.
22R ngxguma guxchax
. Natr yexguma
cuxna chacaxgu nax chox
curngxeex cax r cuma r chox
cuxcax chaxx. 23Pa
Guxma i Pema i Cori ya Tupanaax
Yaxgxex r nx pengechaxgx!
Er nma ya Cori r txna nadau ya
. Natr ngma
r t porac
nanapoxcue. 24R guxma i pema i Cori
ya Tupanagu nax peyaxgx r
peporae r petaxg!
Ngxguma Tupanamax nx
ixuxgu i tr chixex r nma
r tx nx inarngma
32
1R
k3233
taxuxma i chixex nachigax ixuc.
yexguma tama Tupanamax nx
chixuxgu ga yema chor chixex r
gux ga ngunexgu r chaxauxecha r
yexerac chaxogax r chiturachig.
4R chtac r ngunec chox
. R yema chor
axc ipaxxrx. 5
ngunexgu r cumax nx chixu ga
guxma ga chor chixexg r
taxuxma chicux. R chaugmax
acharg: Cori ya Tupanamax t
nx chixu i chor chixex,
acharg. R cumax, Pa Corix, r
chox nx icurngma ga guxma.
6R ngemacax i guxma i duxg i
aixcma yaxgx r ngxguma
ngrchi guxchax
t cumax nidexa.
taxchix i guxchax nx ingaicagu r
. 7R cumax r
chor daurux ,
chox cupoxx i ngxguma
%. R
ngxguma nx charporamaegu i
chor uang r chope%xc
xx i duxg. 8R
cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r
acugr chox: Choma r guxguma
cux changuxexe
i ngma cux chanaxaxex. R t
cux chaxucuxe r cumax t nx
chixu i ng.
9
rexna oma mlarx r nax
nataxuxma i cur cuax r uxmata
txnguca nax mea namagu
ca, acurg chox. 10R
muxtma i ngx ningeg i ngma
3R
404
chixexar rux , natr
ngma cugu yaxgx r guxgutma
Cori ya Tupana nx nangecha. 11R
Cori ya Tupanamax petaxg, Pa
Yatg i Mex i Tama Chixex gxx!
R petaxg r taxmax Tupanax
picuaxxgx!
Tupanana mox tax r nx ticuaxxg
1R pemax, Pa Duxg i
x r nx
picuaxxg! Er nma ya Tupana r
namax natax i nor duxgar
cuaxx. 2R mox nxna pexg ya
Cori ya Tupana! R rpamax r
rpaxacmax taxc naxcax
! 3R ngexacaxx i
! R mea
pepaxetagcma nx picuaxxg!
4R ngma Cori ya Tupanaar ore r
aixcma name. R ngma naxx
nangox nax nma r aixcma
yanguxx i ngma nx yaxux. 5R
nma ya Cori ya Tupana r namax
natax i ng r
ngma exgux. R ngma nor
ngecha r oma i naane namax
nanap. 6R ng i naane
a ngxmagx r
r guxma i ngm
nma ga Cori ya Tupana r nor
%,
anagr. 7R nma ga Tupana r
nanax ga yema tax ga mr i
mtamax. R yema nor dex r
nanayexmaxx. 8Pa Guxma i Taxac i
Ngxmagxx r
! R guxma i pemax,
Pa oma i Naanecx i Duxgx r
nx pengechaxg! 9Yer nma r
33
k3334
405
nor dexamax guxma nax. R
nanamu r guxma mea inanu. 10R
nma ya Cori ya Tupana r nagu
nayanaxoxx i ng
i ngma duxg i tama nx
yaxgx. 11Natr i ngma nma ya
r
guxguma nanaxaixrgumarax r
taguma narxo. 12R nataxg i ngma
nachixane ya Cori ya Tupanamax
tupanaxgx r ngma duxg ya
Cori ya Tupana ngx dex. 13R
i
, r nx nadau i
guxma i duxg. 14R ngma
nangexmax nangugx
ngxmagxe. 15
txna naxx r nx nadaux i
guxma i ngma taxgx. 16R
taxucma ya e
churarac r t ng napox ega
tama Tupana nx rngxeeg u. R bai
nor poramax ng napox ega tama
Tupana naxngxmagu. 17
r taxuacma
nor yorax napox ega tama Tupana
nx rngxeeg u. 18Natr nma ya
Cori ya Tupana r guxguma txna
nadau ya yxema nx ngechagxe r
nagu yaxgxe. 19R ng%
tx napox r max txna nax ega
taiya nguxgu. 20R
Tupanax
yarngaux i tr max. Er nma r
tx narngxee r tx napox. 21R
ngemacax tr Cori ya Tupanamax
tataxg r aixcma naga i nexgu
34
1R
k3435
nangux. Natr yxema aixcma Cori ya
nataxu i mex. 11Pa Chauxacgx nua
! R pex t
changexx i uxc Cori ya Tupanax
nax picuaxgx. 12Cunaaxex nax
cutaxx r namx i cur max i
? 13R dcax naxux
r nxna nadau ya cur con r tax i
quidorax! 14
guxma i chixex r mea namax! R
naxcax nadau nax taxemaama nax
cuguxchaxx r ngmac namax!
15Er nma ya Cori ya Tupana r txna
nadau ya yxema aixcma mea maxxe.
R tx nx x.
16Natr nx naxo i ngma chixex
gx r inayanaxoxx i oma i
cuaxchixcax. 17R nma ya Cori ya
Tupana r nx x
ya yim mec ya du. R guxma i
nor guxchax. 18R
nma ya Cori ya Tupana r namemare
nax tx nangxeex ya yxema
tgcax iyartauxexe. R tx
namaxx ya yxema tmaar
chixexcax tgmax ngechagxe.
19
nangupet i muxma i guxchaxg.
Natr nma ya Cori ya Tupana r
i guxma i ngma.
20R nma ya Tupana nxna nadau nax
tama yexerax i guxchaxg naxcax
nguxcanaxchinaxg r
nxna nadau. 21R ngma dux i
chixex gx r ngma nor
guxchaxgu ttama nayi. R ngma
tmachi aix ya yxema mex xe r
Tupana t nanapoxcu. 22Natr nma
406
ya Cori ya Tupana r tx napox ya
yxema nor dux. R tama
tx napoxcue ya yxema nagu
yaxgxe.
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax caxax
35
1Pa
407
%, Pa Cori Pa Tupanax?
Er yxema ngear diruxgxe r tx
nataxu i ngmaxg, r cuma r tx
cupox nxna i ngma tx
rporamaegx r ngma chixri
tmaar purac tangx,
achagr. 11R uxma r inachig i
duxg i chauchiga dorax ixugx.
R choxna naxcax nacage i taxac i
choma tama nx chacux. 12R
ngma duxg r yema mex ga
naxcax chaxx r chixexmax chox
nanateguxg. R ng
porac ngecha choxna x. 13R
yexguma nmag yada
choma r naxcax chaxogax r
naxchiru ga tmmarexgu chicux. R
tama chachibcma guxguma naxcax
chayumx. 14R choma r naxcax
changecha r oma chau yuxrx
reexna
chauenex yuxrx . 15Natr
yexguma guxchax chauxcax nguxgu
taquexe
r chox nacuge oma tama chox
nacuaxgxrx. R yemaac
chixexmax chox nixugecha. 16R
ngx chox ningexeeg r chox
nacuge r numax choxna nadaug.
R yemaac chauxchi naxaie. 17Pa Cori
Pa Tupanax uxguxratta i nx
a nx
curchaux nax ngm
i ngma duxg i
oma aigrx chauxcax
inginetancx? R nxna chox
napox nax tama choxna
nayauxgxcax i ngma ngmax
chox i chor max! 18R
umox cuxna
chax napeng i
k35
cur duxg. R guxma i ngma
duxgpe chicuaxx.
19R tama chanaxaxe i chauchigagu
nataxg i ngma chor uang. R
tama chanaxaxe nax choxna
nanuxetgx i ngma duxg i
chauxchi aiex ma
chaxyane. 20R nmag r tama
ngxmecax nadaug. Natr ngma
naxcax nadaugx
tmaechitaaxegx ya yxema aa
nachix. 21R
porac nichog chixex i
chauchigamax r anagrg: Dcax,
toxetxchimax cux tadau nax
chixex cuxx, anagrg. 22Pa
Corix, cuma r meama nx cucuax i
ngma naxgx i ngma duxg. R
tax i choxna cuyxgux! 23Pa Corix,
Pa Chor Tupanax nabai xchi r inachi
! 24Pa Corix, Pa
Chor Tupanax,
r chox nangug! Er tama
chanaxaxe i chox nax nacugex i
chor uang. 25R tama chanaxaxe i
chauchiga nidexag r chauchiga
chixexmax: aa
ngma inaxaxegx
mar chixexgu tananguxx,
anagrg. 26R uxma chanaxaxe i
ne ningeg i ngma duxg i
taxgx naxcax nax chixexgu
changux. R chanaxaxe i gux
ne ningeg i ngma ng ixugex nax
chox nayexeragx. 27Natr yxema
naxaxegxe nax chor uangx
charporamaegx,
taxc guxguma tagac
atargg: Nma ya Cori ya Tupana
r namecmaxchi. R namax natax
k3537
i ngxguma nor dux mex nx
, atargg. 28R choma r
chor conmax t nx chixuchiga i
uxc e .
R gux i ngunexgu t cux
chicuaxx.
Duxg r guxwama nachixe natr
Tupana r guxguma namecma
1R ngma dux i tama
r ngma
nangchaxeex nax chixex
naxxcax. R ngemacax taguma nagu
namux. 2R
i ngma
chixex i naxx r ngmamax ng
nicuaxx. 3R ngma dux i chixex
36
408
r cupexttxcax nibuxm nax
cupoxxcax. 8R cuma r duxgna
% r nat i
mexxx. R ngmac
meama nx ningu. 9
nangexma i max toxcax
cunangonexx. 10R ngma cur
duxg i cux cuaxgx r cuga
, r cuma r nx cungecha r
mea namax icucuax. 11Natr tax i
cunaxchicax i chaut nax nachigx
i ngma ng icuaxgx r bai i
chox nax nataxchigx i ngma
! 12Dcax, mar
ngxma nayayitan i ngma chixexar
rug. Nayayitan r mar
.
Cori ya Tupanagu yax!
i cunaxi xchix
namax i ngma duxg i
37
1Tax
nape. R yaxna
! R nma r t cux
409
narngxee. R tax i namax
cuchixexx ega ngma chixex gx
muar ngmax
i ngma chixex i nmag nagu
! 8R nx rxo nax
cunuxaxex
ngma cur numax chixex cuxx!
R tax i ng! Er
ngxguma ng
yexera cugtama cuchixex. 9Er
ngma duxg i chixex
ane. Natr ngma
duxg i Cori ya Tupanagu yaxgx
% i aa
nachixane. 10R noxretama i ngunex
nataxu nax ngma chixex gx r
nax iyanaxox. naxcax
cudauxgu r taxugutma nx
icuyangau. 11Natr yxema Cori ya
Tupanape
naane r ng
tataxgx. 12R ngma duxg i
chixex r naxcax nadaug nax uxc
yim yat ya mecx nachixexeex . R
nucma nx . 13Natr
nma ya Cori ya Tupana r nx
nacug. Er nx nacuax nax mar
yangaicax i nor poxcu i ngma
duxg i chixexg. 14R ngma
chixex nanatxuchi
nax tx nachexexca
nat nax tx namaxxcax ya yxema
ngear ngmaxx gxe r mex gxe.
R ngmac tx nadai xcha ya
yxema mea maxxe. 15Natr ngma
,
xraxgu t inabe. 16
ngmaxx g i ngma duxg i
k37
chixex,
ngma noxretama i ngmaxg ya yim
yat ya mec nx ngexmax. 17Er
nma ya Cori ya Tupana r t
inayanaxoxx i ngma duxg i
chixex gx, natr t tx
inachigxx ya yxema mex gxe.
18R nma ya Cori ya Tupana r txna
nadau ya yxema mea maxxe, r
ng
r gux. 19R
ngxguma guxchaxg nguggux, r
taiya nguxgu, %,
er na r t tx nayaxxchi.
20Natr ngma chixex gx r oma
max i pagc guxrx t
inayarxog. R ngma Tupanaar
uang r oma taemaxrx t
inayartauxe. 21R ngma chixex i
dux r ngxguma texx
taxaccax nacaxgu r taguma
nanateguxx. Natr yim mec ya
yat r namc nx tangechatmx
r nor ngmaxg tmamax nangau.
22R yxema Cori ya Tupana tx
rngxee
naane. Natr i ngma tama naga
r Tupana t chixex
. 23R yim
yat ya mec r Cori ya Tupana r
ngma nama i mex. R
ngxguma ng
yim yat r nma ya Cori r natax.
24%gu
a
nanguxgu ya yim yat r tama ngm
nangexmaecha er nma ya Cori ya
Tupana r naxme
inanachixama. 25R yexguma
changextuxma nax
chayaxgu r taguma nx chadau ya
k3738
c r ngexta
nax nataxmarex r bai i naneg i nx
chadaux i ngext dierucax nax
nacaax axegx. 26R nma ya yim
yat ya mec r guxguma duxe nx
tangechatmx r txna nanax ga
taxaccax nxna tacaggu. R naneg
r nor taxxrux . 27R
ngma cucma i
chixex, Pa Duxx, r mex nax! R
ngmac t guxgutma cux
nangexma i cuchica i taguma gx i
Tupanax. 28Er nma ya Cori ya
Tupana r aixcma mea tx nangug
r ngemacax taguma tx natax ya
. Natr
ngma chixex gx r t
inayanaxoxx r taxuxtma i
tmataxa nayaxg. 29Natr ngma
mex
guxnamax. 30R yim
yat ya mec nx nacucma nidexa,
r ngxguma yadexagu r aixcmax
nixu. 31R nggu namax nangux i
ngma ore i Tupana namax
nanguxeex . R ngemacax i ngext
%x nax tama
chixexgu nanguxcax. 32R ngma
chixex i dux r yim yat ya
mecx nangug er naxcax nadau nax
uxc yamaxcax. 33Natr nma ya
Cori ya Tupana r t yim yat ya
mecx napox nax tama ngma
chixex i duxmexegu nanguxcax r
taxetma i tex ex gacpe
chixex nachiga ixuxcax. 34R cumax,
Pa Duxx r Cori ya Tupanagu yax
! R nma r t cux
nicuaxx r t cuxna nanax i oma i
cax. R
410
cuxetmax t nx cudau i uxc nax
yanaxox i ngma chixex gx. 35R
nx chadau i ngma duxg i
chixecmax nax ng yacuaxgx
r ng natagx
mex r taetaxrx. 36Natr
a chaxpetxgux,
ngm
r naxcax chadau r mar nataxuma r
taxuxxma ichayangau. 37Natr
dcax, nangug ya yim du ya
aixcma mec r taguma chixex c!
R ngma naxcax ngux r tax .
38Natr ngma duxg i tama
x r t inayarxo
r ngma naxgx r ngxma
nayacuax. 39Natr ngma duxg i
mex i
nor ngxee.
nadaux ega guxchax naxcax nguxgu.
40R ngxguma Tupanaar ngxeec
ax
nxna nacaggu, r nma ya Cori ya
Tupana r nx narngxee nax tama
ngma chixex i duxgmexegu
nayi xcax.
Yumx i Tupanaar ngxeec ax icaxax
38
1Pa
k3839
411
naxxchix. 6R guxma i ngunexgu
r changecha r cham r
chanaxi xchix. 7R chauxca
niyauca er chixaxne. R gux
chida. 8R chaxune
r oma inapoexrx
chipaxchi r changear porax. R
ng% r aixcma
% nanguxuchi. 9Pa
Cori Pa Tupanax, cuma r meama nx
cucuax i guxma i chor ngchag. R
ngma nax yaxna charngx r cuma
nx cucuchiga nax taxaccax
ng%. 10R chor maxne
r porac nixxcx r ngma chor
pora r nigchig.
chauxet r mar taxuxma nadau.
11R ng r
ngma chautanxg r choxna
nayxgug naxchangma chor
oxrig. 12R ngma chox
imaxgchax r chopexegu nananu i
nor yauxrug. R ngma chox
chixexchagx r ngmax
nidexag nax uxc chox
iyanaxoxgxcax. R gux i oragu r
nachauechitaegchax. 13Natr i
choma r chaug
changauchi xenetaxeem
are r oma
tama nx rx . R
oma ngexrx taguma chidexa. 14R
ngauchi xex i taxuxma ixux
nax ng napoxxcaxrx chaug
xx. 15Pa Cori Pa Chor Tupanax,
r cur ngxee ngma
chanaxaxex. R chanaxaxe nax
i cunangxx i ngma
chor uang. 16R ngma cuxna
naxcax chacax
39
1Choma
r mar chaugmax
achagr: Chaugna t
chadau nax ngmac tama chixex
chaxxcax i ngxguma chidexaxgu. R
t changeaxmare i ngxguma
chopengma
duxg i chixex,
achagr. 2
idexaxrx xx. R
taxux
ga mexx chixu. Natr yema chox
ngx r yexerac ningchig. 3R
porac chaunangux i ngma
chox petx. R yexguma yexerac
%
chanux. R yemaca%
achagr: 4Pa Cori Pa Tupanax
k3940
chox nx nacuaxexe nax ngexta t
yacux i chor max r uxre i
ngunex t chox ngexmax! R chox
nx nacuaxexe % i
aa chor max! 5Er aa max i
choxna cuxx r aixcma nanuxu. R
cupe%mare
. xar max r
crx . 6R
gauxchipeta i ngupetxrx . R
natcaxma nananutaquexe i nor
ngmaxg, natr tama nx nacuax i
. 7R
ngemacax, Pa Corix r taxac chi i to i
chayanguxeex ?
choxna cunaxx i aa chor max.
8R chox nanguxuchixx
chor pecdug! R tax i nx
cunatauxchaxx i ngma chixear
x i duxg nax chox
nacugex! 9Pa Corix, cupe
changeax r taxu achagr, er cuma
i aa chor max. 10R
martama nax chox quimx! Er aa
cur maxmax r t chayu. 11R cuma
r ngxguma nor chixexgagu
x, r
ngmac cuyanaexchixx. R
ngma yexerac nx cungechax r
aixcmama cuyanaexchixx. R
x
ngcrx . 12Pa
Cori Pa Tupanax chox nx
chor yumx! %
auxc cumax chidexax! R tax i
cungeaxmarex naxcax i chor axu!
Choma r cupe
dux i tama cur dux rx
. R chor oxigrx
412
%
ng. 13Pa Corix tax i
yumax chox cupoxcux! R
chauxcax yataanexx
chataxxcax naxpa nax chayux!
achagr.
Chor taxmax chanax i cur
ngcha, Pa Chor Tupanax
40
1R choma r yaxna
%chananguxexe
nax Tupana chox rngxeex . R
nma r chox
nax chacaxax. 2
nanguxuchixx. R ngxguma ngma
charaanexgu changuchagu r
taianex nagagachi nax
cax. 3ngexacaxx i
chauananguxx nax
ngmamax nx chicuaxxcax. R
tataxg r Cori ya Tupanax tamue
r nagu tayaxg. 4R tataxg ya
yxema Cori ya Tupanagu yaxxe, r
tama ngma chixex gxxtagu
naxcax dauxe i tmaar ngxee r tama
ngma tupananetachicnaxgx
icuaxgxe. 5Pa Cori Pa Chor
Tupanax,
mexg ga cur poramax toxcax
cuxx. R cuma r guxguma togu
%.
R ngma toxcax cuxx r ngma togu
r chanaxunagcha,
ngma r ngemacax
chixu i guxma.
6Cuma r tama namax cutax nax
duxg cuxcax nadai x r yagugx i
.
ng%
k4041
413
r chebdaar r tama namax cutax.
R tama naxcax cuca nax mareg
cuxcax yagugx i duxg nax
ngmac nor chixexx
curngmaxcax. Natr ngma cuma
cunaxaxex guma cuga
r cuxna chanaxx i chor
max. 7R ngemacax cumax nx
%
yema cur orear uru
naxmatxrx. 8R chomax, Pa
Chor Tupanax, r namax chatax
nax cur ngcha chaxx. R
chaugu namax changux i ngma
cur nguxeet ae. 9R ngma mux i cur
duxgpe
. Cumax r meama nx
cucuax nax mar namax nx chixux.
10R
41
1R
nma ya Tupana r
tmamax natax ya yxema
tmamc ya ngear ngmaxx ex
rngxexx e. R nma ya Cori ya
Tupana r t tx nananguxuchixx
ega ngxguma guxchax tmacax
nguxgu. 2R nma ya Cori ya Tupana
r t txna nadau r t max txna
nax r t tx nataxxx i oma i
.
uangar ngcha natax. 3R
nma ya Cori ya Tupana r t pora
txna nax ega ngx tingeggu. R
k4142
414
42
Tupanaxxee
1
ta i natcax
nx chicuaxxcax? Ngunec r
chtac r chaxaxu nax nor ngxeec ax
chacaxaxcax. R yoxni i chor uang
r chox nacuge r anagrg:
?
anagrg. R ngmamax chox
k4244
415
. R oma dex i
dauxchixrx chaut
nangu. 8R ngunec r nma ya Cori r
chox nangecha. R chtac r tama
nx r
chayumxx naxcax ya Tupana ya
chor maxrux. 9R achagr nx
ya Tupana ya chor poxrux:
Txc chox curngma? R
taxaccax i uxma r ngechac
r chox nua nachixexgx i
chor uang?. 10
ya chauxchinaxg r ta nange nagagu
i ngma chor uang i guxguma
chox cugex r agx: Ngexc
?.
11Natr taxaccax chi nx
charxox? R taxaccax chi
ichaxogax?
chayaxx r yimx
chicuaxxamax.
chor Tupana ya chor maxrux
.
Chox nangcha nax
Tupanapatawa changux
43
1!
napexg i tama
yaxgx! R naxme
nanguxuchixx i ngma idorataxx
r ngma chixex! 2Er
poxrux . R txc i cugna
chox cuyxguxexex? R taxaccax
i ngecha chingexechax r ngma
chor uang r chixri chomax
nachopet? 3R c chauxcax
nangonexx nax nx chacuxcax i
ng nax
Tupanax, tomatama nx
ga
44
1Pa
k4445
ngxguma cuga tanaxuxuchigu r
nx taryexera i ngma tox
dai xchax. 6R choma r tama
chauxneggu chayax er yima
chauxneg r tagutma chor
uangx chox narporamaexx. 7R
tox
curporamaexx
cunaxneexx i ngma toxchi aiex.
8R guxguma cumax tog
ticuaxxg, Pa Tupanax. R
guxgutma nx ticuaxx i cuga.
9Natr i cumax r tox cuxo r tox
cuxneexx. R mar tama
cuyaxmc i tor churarag. 10R
cuma r nx cunatauxchaxexe i tor
uang nax tox yabuxmxxcax. R
ngemacax i ngma toxchi aiex r tox
nang xg r nayana i ngma nma
nanaxaxegx. 11R cuma r nxna
tox
nagagxrx. R ngma duxg i
tama cux yaxgxtangu tox
cuoonexmare. 12R tanxgu
tomax cutaxe r taxux
cuyaxu nax tomax cutaxex. 13R
ngma toxna ngaicamagx i
nachixanecxg r tox nacuge r
tomax naguxchigag nagagu ga yema
chixex ga toxcax cunguxx. 14R
ngmagagu i ngma duxg i tama
yaxgx r tox nacuge. R
ngxguma tox nadauggu r
nanexerugcma tox nacuge. 15R
r ngma
guxchax. R ngemacax
chor nemax tama chadaunag. 16Er
ngma chor uang r chox
nimaxgcha r chomax naguxchigag
r chaugu nidauxcraxg. 17R ngma
416
uxma tox ngupetx r tama ngma
cux nax itarngmaex
tama nax taxacr chixex cupe
taxx. 18R toma r tama
tatx r
itarngmaex i cur ore. 19Natr i
cuma r tox cupoxcueama. R ngexta
guxma i ngmaxg taxux
ng%
cumug. 20-21R ngxguma chi cux
itarngmaegux r chi nx
ticuaxxgux i tomare i tupana, r
cuma r chi nx cucuaxama. Er cuma
r meama nx cucuax i guxma i
ngma bexma tox
. 22Natr cugagu r
gux%
tangexmag. R ngma tor uang r
rx
%. 23Pa Corix txc tama
cuxux? R nabai xchi, r tax i tox
! 24Txc toxcha
quicux? R txc tox icurngma i
toma nax porac ngx
tingegechax? 25R uxma r
tipaexchima r ne tingeg. R
. 26c
yarngxexe! R tax i cur
ngechamax tox nanguxxexe!
e
1R chaux i
dexag, r chor con r oma
rurx . R aa
chor ore i chaxmatx r
ex gacpe chixu. 2R
cumax, Pa ex gacx, r gux i
yatgx curmemae. R ngma cur
45
k4546
417
dexa i cua r namexechi.
R ngemacax ya Tupana r guxguma
cux narngxee. 3Pa Poracx c
yangaxcuchi i ngma cur
tara! R ng
. 4R cumax, Pa ex gacx, r
ngma cur poramax nx curyexera
i guxma i tr uang r cunapox i
ng. R yxema
duxg i tama tg icuaxgxe r
cuma r tx cupox. R yima cur
tgnechacmax r taxma i mexg
cux. 5Pa ex gacx, r ngma tog i
nachixanecxg r cuxmexgu nayi.
R yima cuxneg r meama nixmagu
r ngma cur uangar max
nayaraxg. 6Pa Tupanax, cuma r
guxguma e
mea guxma i duxgmax icucuax.
7R cumax, Pa ex
gacx, r namax
cutax i ngma mex , natr
naxchi cuxai i ngma chixex. R
yemaca
naxunetax r cumcgar yexera
tax cuxna naxx. 8R guxma i
cuxchirug r pumra i yi xichix i mra
r aro r canramax nayixema. R
paxetarug i txxmax cux
nataxx
ya mexechic ya marflnaxcane.
9ngma ngexg i
ngxmagx r nangexmag i
to i nachixanegar ex gacgar
paxg. R cur tochicaxar
cuxmax i iru
i mexechixmax ngaxc. 10R
, Pa Chauxacx, r mea nangug
i ngma t cumax nx chixux! R
nx irngma i ngma cutanxg r
ngma cur duxg! 11Er nma ya
46
1R
nma ya Tupana r tr
poxrux
poraxrux . R nma r tx
narngxee ega guxchax taxcax
nguxgux. 2R ngemacax taxucaxma
k4647
tamu
%ma
mrchitamagu nayixgu. 3
%ngma mr r
porac nayuapegu r ngmac ya
yima maniduxrue nagagu
nax nanux i ngma mr, natr i
yixema r taxucaxma tamue. 4
i nat r nachacgmax
nanataxxx
ya Yeruchar.
naxnex
nangexmax %
ngxmac. 5R nma ya Tupana r
ngxma naxchi r namax napora. R
nma r guxma i ngunex i noxri
yangunegu r nx narngxee. 6R
ngma nachixaneg r ngmax
%. Natr
ngxguma Tupana idexagu r ngma
ex gacg r niduxrue r ngma
%. 7R
%
ng. R
k
poxrux . 8R nua peyadaux i
ngma tax % i Cori ya
! 9Er
gux
inayanaxoxx ga ng nax nadai x i
duxg r nx nayachixegxx ya
. R
%
ne r nanagu. 10R nma ya
Tupana r anagr: Pa
Nachixanegar ex gacgx r
chox !
! R
% i
guxma i nachixaneg.
418
i gux
changexmax, anagr. 11R Cori ya
%ngxmac r
.
k. R nma
rux .
Tupana r oma i naanear e
1Pa Guxxgx
penappne ya Cori ya
Tupana r taxc naxca!
2Er nma ya Cori ya Tupana ya
%ng%. R
%ex gac
. 3R nma r nanadaicu ga
aneg r taxme
nanangexmagxx i nor duxg.
4 naxunetax
nax nor dux.
47
k4749
419
e
ngxmagx. R nma ya Tupana r
ma.
Chiar ma
48
1R
taxetmaxxchi nx tadaug i
ngma. R nmatama ya Tupana ya
%ngxmac r guxgutma
napox. 9Pa Tupanax, r
tacuaxchie nax uxc porac tox
cungechax i cumax. 10Pa Tupanax,
gux
nicuaxxg, ngmac
. R ngma cur
%%.
11%xgx, Pa
Yerucharcxgx r Guxma i Pemax
i Yudanecxgx. Er nma ya Tupana
r aixcma mex pemax naxuegu.
12R c, nx peyachoegu ya yima
! 13R mea penangug i
ngma nor poxeguxtapxg r yima
ex gacpatag nax pex
natauxchaxcax nax namax nx
pixuchigax i ngma petaag! 14Er
nma ya Tupana r guxgutma tr
. R nma r guxgutma
mea tamax inacuax.
Tr max r tama
dirumax naxcax tataxe
49
1Dcax,
aa ore, Pa Guxma i Duxg i
Maxxx! 2R guxma
i pema i diruxgxe, r pema ya ingear
diruxgxe, r pema i duxgmax
icuaxgxe, r pema i togmexe
ng
ore! 3R uxmax r t chidexa namax i
ore i aixcma cuax txna x r t nx
chixu i ng
cua. 4R mex i
cuaxchixru
k4950
rpamax chapaxetaxc ore i
xgux. 5R
taxaccax t chamu i ngxguma
nanguggu i ngunex% r
ngxguma ngma chauxchi aiex i
duxg chox chomaeguchigu
namax i nor chixexg? 6R nmag
r nor di i
nor ngmaxgmax ng
nicuaxxg. 7Natr taxema tx
natauxcha nax tgtama tamaxx
rexna Tupanaax tanaxtanx nax
tx namaxeex c ax. 8-9R taxuxma i
diru ningu nax naxcax itaxexc a
i duxar max nax ngmac nxna
nanguxuchixc ax i yu r guxguma
namaxechaxc ax. 10R uxmax r nx
tadau nax guxma i duxg yuex
i ngma nx cuaxchigx r nayue, r
ngma naechitamare maxx r
nayue r ngma nor ngmaxg r
. 11R ngma
togcax ng
diruxgx r nggu nanaxga i
ngma nor naane oma guxgutma
rx. Natr ngxguma
nayuxgux r ngma naxmax
i guxgutma. 12
ega
nadiruxchigux, er oma
naexgrtama nayu. 13R ngmac
i ngma duxg i
nggu yaxgx, r ngmactama
nayue i ngma duxg i ngtama
icuaxgx. 14%
icux i ngma duxg er naxmax
nanagag oma carnrug igagxrx.
Natr ngma ngunex
nadagxgu i duxg r ngma mea
maxx r t ngma chixri maxxmax
inacuaxg. Er ngma chixri maxx i
420
duxg r ngma ng namax
yacuaxgx, r ngxma t nayacuax i
ngxguma nayuegu,
nayana i nor ngmaxg. 15Natr
nanguxuchixx, er ngx
chox naga. 16R tax i naxcax
quixauxchix ega tex muar diruxgu
r yamuxgu i nor meru!
17Er ngxguma nayuxgux r
taxac ninge.
ngma nor meru
naxmax%. 18-19
uxma nax maxgux r natax, r
duxg r nx nicuaxxg naxcax i
nor ngmaxg,
ngunexgu r t nayu r mar tagutma
omaar ngonexx nadau. 20
dux
x gux, r nayuama
namuar ngmax
oma naexgrtama.
caxc i ngma
mea maxx r ngma chixri maxx
50
k5051
421
Penangutaquexexexe i ngma duxg
i nor mareg i chauxcax yaguxmax
chomax ixunetagx nax aixcma
!. 6R
ngxg r nx nixug nax
nma ya Tupana r ex gac ya aixcma
er meama nor
duxgmax inacuax. 7R nma ya
Tupana r anagr: Pa Chor
Duxg i Iratanx!
R uxma r t pemax chanangoxexe i
ngma per chixex. R dcax,
. R
.
8R uxma r tama pex chapoxcu
naxcax i ngma mareg i guxguma
chauxcax pedai x r chauxcax pegux.
9R tama pexna naxcax chaca i ngma
r carnruxac i
yatx i per naxpc. 10Er
ma i naexg i
naixnecc, r ngxgumarx
ta i ngxanex
ngxmagx. 11
ngmaxg, r
guxma i ng
r naxanex. 12R ngxguma chi
pemax nx
oma i naane namax i guxma i taxac
ngxmagx. 13Exna pema nx
pecua%
% r namax chaxaxexx
? 14R
ngma mare i chanaxaxex
mox choxna pexx r aixcma
peyanguxx i ngma per uneta. 15R
chauxcax peca ega ngxguma guxchax
pex ngupetxgux! R choma r t pex
chapox r pema r t chox
Tupana ya Chox
Ngechaaxec r Mecmacx
51
1Pa
k5152
422
%%! R chox nx
irngma i chor pecdug! 3R
chomatama chaug chicuax nax
% i ngma
chaxx. R ngma chor pecdugagu
r ngunec r chtac r chox
nachixexecha. 4R cupe
i chanaxx i ngma tax i chixex i
nagagu chox cupoxcux. R ngemacax i
ngma poxcu i chomax cuxuegux r
tixu nax chixri chox cungugx. 5R
u
cax r ngmac
chanangexxcax i ngma chauxrx
pecdu gx nax nmag r ta nx
naxoexcax i nor chixex r cuxcax
cax! 14Pa Tupana ya Chor
Maxruxx chox nanguxuchixx
ngma nax chamxaxex! R
% chixu nax cuma r
. 15Pa Corix c
chox ichoxexe nax cuxcax
cax r ngmac cux
chicuaxxcax! 16Er cuma r tama
.
6Cuma r aixcma nx cungecha i
ngma dux i aixcma cumax nx
ixux i nor pecdug. R ngemacax
mar cupe, r
ngxguma r t chox cunayaxu i ngma
%cuxcax chadai x
r chagux. R uxg r t
cur marear guchicaxcuxcax
.
Natcaxma ng nicuaxx i ngma
dux i chixri maxx
52
1Pa
k5254
423
ngma Tupanaar duxg i nma
guxguma nx nangechaxx? 2R
cuma r chixexar guxicatama
. R yima cur con r
%
texechixrx. 3R cuma r
chixex. R ngma
mexar yexera cunaxaxe i ngma
chixex. R ngma ore i aixcma
ngma
dora. 4
conmax toxgux quixux r cur me
quixux i doramare i
toxgu. 5Natr nma ya
Tupana r ngemacax t cux napoxcu,
r tagutma ng. R
nataxchi, r t
cuxna nanayaxu i cur max. 6R
ngma dux r
ngxguma nx nadauggu i ngma, r
t porac namue. R t cux nacuge
r anagrg t: 7Dcax, nx
pedaux i ngma dux i tama Tupanaga
x r ngma nor
ngmaxggu yaxx r chixexguama
maxx!. 8Natr i
bacax i Tupanapataaxtgu toxrx
. R ngemacax guxgutma nor
ngechaxgu chayax. 9Pa Tupanax,
choma r guxgutma mox cuxna
chax naxcax i ngma cuxx. R
napeng
r t mea cux chananguxexe, er
chomax cumecma.
Duxgar chixexchiga
53
, anagrg.
Tr yumxwa Tupanaar
ngxeec ax tacax
54
1Pa
k5455
Tupanax chox nx
yumx r !
3Er ngma duxg i ng rtagx
r mxaxegx r chauxchi naxaie r
chox nimaxgcha. R ngmag r
tama cux namu, Pa Tupanax. 4Natr
i cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r chox
curngxee r chox cumaxexe. 5R
cumax, Pa Tupanax, r t ngma chor
uangcax cunateguxx i ngma nor
chixexg. R c nadai, Pa Corix! Er
cuma r quixaixcma. 6R choma r
chor ngchamax t cuxna chanax i
chor mare i cuxcax chigux. R t
cux chicuaxx er cuma r chomax
cumecmaxchi. 7Er chox
cunguxuchixx ma i chor
guxchaxg r nx chadau i ngma
chor uangx nax curporamaex.
Wxi ya yat ya nawe
yangxtancar yumx
chor Tupanax nx
x r tax
i cug iquicx naxchangma
cuxna naxcax chacax! 2R chauga
chingeyane cuxna
chaca! 3R ngma naga i chor uang
i chixexg r chox niduxruxexe. R
porac chox nanaxi xchixg r
nucma chauxcax nibuxm. 4R
chiyuxnear maxnex er porac
chamu nx i ngma yu i choxna
ngux. 5R poracxchi mu choxna
nangu r ngemacax ngma mumax
chiduxrux. 6R ngemacax achagr:
Chier oma muxtucurx
chaxxpextgu r ngxguma r chi
chigoe nax naxchacax r
ngexta charngxcax. 7-8R yxgux i
55
1Pa
424
chianexngxma chi
charxux, r paxa chi chaachi nax
chaug ichayarcxcax naxcha
ngma guxchaxg i oma buanec ya
a ne
poraxchicrx chauxcax ngm
9
k5556
425
nangxga. 18R ngxguma chor
uangmax tog tadai xgux r nma ya
Tupana r t chox narporamaexx
nax tama chox yamaxgxca
ngma chor uang.
19R nma ya Tupana ya guxguma
e
ngmac t nayaxnechitanxx i
ngma chomax rxuangx. Er
nmag r tama nx narxoecha i
nacmag i chixex r tama Tupanaga
. 20R tx nimaxgama ya
yxema namcchire. R
ngmac tama aixcma nayanguxx i
ngma uneta i namcmax nx
yaxux. 21R ngxguma yadexaggu r
namexechi i nor dexa, natr i nor
. R
mexechix i dexamax nidexagchirex
nax ngmac tx nayapuxx,
natr ngma dexag r oma tarag i
meama txrx . 22Natr i
cumax, Pa Chomcx r Cori ya
Tupanamexenangex i cur
guxchaxg! R nma r t cux
naporaxx. R tagutma chixexgu
nananguxx ya yim yat ya naga
. 23Pa Chor Tupanax, r ngma
metagx r idorataax gx r
% i nor max
nangug nax namaxx. R cuma r
yumax t cunapoxcue. Natr i choma
r cugu chayax.
Tupanagu chayax r
nor oremax chatax
56
1Pa
k5658
chayax r taxucaxma chamu. R
taxacr chixex t chomax naxx i
ngma chomax rxuanx ? 12Pa
Tupanax, cux chicuaxxcma t
chayanguxx i ngma chor uneta i
cumax nx chixux. 13Er cuma r
cunguxuchixx r chox
cupox nax tama chayuxcax r
ngmac cupexcax.
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax icaxax
1Cux
changechaxtmx,
Pa Chor Tupanax, cux
changechaxtmx! Er cuxcax chia
nax chox cupoxxcax. R
cupexttgu chaug chicxcha
57
426
chomax%, natr
nmatama nagu nayi. 7Pa Chor
Tupanax, uxma r chatax r chame
%
chicuaxx. 8R paxmama t charda
r chor paxetarugmax t
chapaxeta. R ngmac t naxcax
charda i ngma ngexacax i
ngunex. 9Pa Cori Pa Tupanax, r chor
% chicuaxx
napema i nachixanecx i
duxg. 10Er ngma cur ngecha r
.
R ngxgumarx ta i cur aixcma r
yau.
11Pa Chor Tupanax,
i naanemax icucuax r cur ne r
oma i naane namax nanap.
Tupanana naxcax naca nax ex
gacg
58
1R
pexna chaca, Pa
ex gacgx r pexcax mar
meama nxna pecax i ngma duxg
i chixex gx? R pexcax r mar
aixcma naexgux i ngma poxcu i
namax pexuegux? 2R tama
ng%. Er ngxguma tex
tmaar guxchax pepe
mexchagux r tama tx ,
ngma doramare
pemax ixux er pex nanaxtan. R
ngemacax pegmax penanexx i
duxg i pechix. 3R ngma
chixri maxx i dux
nxna ngux.
R ngma idorataxx
ngma dora namax
inacuax. 4-5R nor dexa r oma
xtapeguchatarx tx nimax. R
427
nacma r oma xtape i draxchix i
tama nor puxruar paxetaga
xrx . 6Pa Tupanax r
napoxpta i ngma chixex gx!
R nab ya yima nor cuainag i
ngma duxg i aigrx idraex!
7R noxtacma yanaxoxx
i dex i yachexrx! R nxna nayaxu
i nor max max ya
! 8R oma
rx r oma
i naangu yux r taguma
ngonexx dauxrx xx! 9R
oma
chuchuxg i paxa ixaxrx. R name
%cunadai x oma
max i ibxrx. 10R ngma duxg
r t
nataxg i ngxguma nx nadauggu
nax napoxcuex i ngma chixex gx.
R nmag i ngma mea maxx r
ngma chixex gx.
11R ungma aixcma
Tupanaar dux r
anagrg t: Aixcma nangexma i
natan i mex ega mea Tupanape
imaxgu. R nma ya Tupana r
aixcma nanapoxcue i ngma chixex
gx, anagrg t.
poxrux
1Pa chor Tupanax chox
nanguxuchixexe naxme
ngma chomax rxuanxgx! R
nxna chox napox i ngma chauxcax
yaxchix! 2R nxna chox
nanguxuchixx i ngma duxg i
chixex gx! R chox napox
nxna i ngma metagx! 3Er
59
k5859
nangexma i yatg i mxaxegx i
naxcax daugx nax uxc chox
yamaxgx. 4Pa Cori Pa Tupanax,
taguma uxgu cumax chanu r chixri
exna cupe
chax. R taxuxma i chixex chax.
Natr ngma chor uang r
nauxg nax chauxcax yaxchix.
, r chox
yarngxexe! 5%
Ng
paxa napoxcue i ngma tama cux
yaxgx! R tama chanaxaxe i cux
nangechatmxg i ngma chixex
gx r taechitaaxegx. 6Nmag
%
dai xrx. 7R chixex i dexamax
nanacaetanane r cumax naguchigag
r anagrg: R nataxuma i taxac i
tx . 8Natr i
cumax, Pa Corix, r nx
nx cucug r cunaxneexx i ngma
duxg i tama cux yaxgx. 9R
cumax, Pa Chor Tupanax,
choxna cudaux
poxrux r chor daurux .
10R nma ya Tupana ya chox
ngechac r t chox nayadau. R t
chox nx nadauxexe nax uxc nx
naporamaex i ngma chomax
rxuanxgx. 11R tax i noxtacma
cunadai x natr cur poramax
%%neexx nax
ngmac i chautanxg tama paxa
nx iyanangmaexcax i cur poxcu!
Er cumax, Pa Corix, r tor daurux
. 12R ngma duxg i chixex r
gux. R
ngma ng nax yacuaxgagu r nax
k5961
inaxunetanetaxgagu r napoxcu! 13R
cur numax yanaxoxx i ngma
duxg! R noxtacma nayuexx nax
ngmac nx nacuaxgxcax i
dux
r gux %ex gac
! 14-15R ngma duxg i
chixex r ngxguma chtac oma
airugrx %
cax
nadaugxcax, r t naxauxe er tama
nx ingux i inayangaug.
16Natr i chomax r paxmama t
cuxca. R ngma chor
chixu nax cuporax
r cux tangechatmxgx. Er
cuma r chor daurux
cux i
ng%.
17R ngmac t cuxca, Pa
Tupanax,
poxrux
cudaux.
Tupana i chox cungechaxx.
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax icaxax
60
1Pa
428
tanaxacuaxrux toxna cux
nax ngmac nxna tox cupoxxc ax
ya yima naxne i ngma tor uang.
5R tox nangx r cur poramax
exe i toma nax tox
tox nanguxx
tarporamaegxcax!
tox name i toxrx i duxgar
eem
ee. 12Natr cur ngx
ax, Pa
ngx
Tupanax, r t nx tarporamae i
ngma tor uang, er cuma r t
cuyayitanxx.
Tupanagu tayax er nma tx napox
61
1Pa
429
k6162
2R
poxrux . 3R uxguxratta
nx perchau nax chauxcax
peyaxchix nax ngmac
ichayanguxcax
iaxgxrx re
poxegux rx? 4R ngma
duxg i chixex r ngma nagu
nataxchigx. R ngma guxar
yexera namax nataxgx
dora. R naaxmax chox nicuaxxg,
62
1
%
naguxchigag. 5R Tupanaxicatama
taxxc. Er
nangxeex . 6R
i choxna
nadaux. R ngemacax tagutma
ichayangu,
poxrux . 7R naxme
nangexma i chor max r guxma i
chauchiga nax uxc chamaxx. R
r chor
poxrux. 8Pa Chor Duxgx r
guxguma nagu peyaxg! R tax i
nx pemuex nax per yumx
namax nx pixux i per
guxchaxg!
tr poxrux . 9R
Tupanapeta
ngma diruxgx r ngma ngear
diruxgx? Er guxma r nape
. R nmag r
ngxguma chi yaxar ngugx
iyangggu, r taxuxma ng
naryamaeg. 10R tax i metagu
rexna ng xgu peg pediruxeex ! R
ngxguma pemuar diruxgu r tax i
ngma per dirugu peyaxgx!
11-12R choma r mar taxreexpxcna
nx :
k6264
R ngma pora r ngma ngechax r
. R ngma uxc nx
tapuracxrx ttama tx
, ax.
Tupana r duxgar taxxrux
63
1Pa
R chatax i cupextgt. R
aa chor max r cuxna chanax. R
yima cur tgnemexe r tama chox
430
nicuaxxg. Natr ngma
idorataax gx r Tupana r t
inayanangeaxeeg .
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax icaxax
64
1Pa
xx i ngma
nor dexa i chixex. 5R ngx
nanangchaxexe nax chixex
naxgx. R ngmax nagu
%
duxgx chixexgu nayixchax.
R nma nx nacuaxggu r taxema
nx tadau. 6
taxema bexma nanguggx i ngma
chixex i naxgx. Natr yim nx
%
bexma nangugx. 7R nma r
ngrchi naxnemax t nanapexx.
8R ngmac i ngma chixex i
togca r
nmagttama nagu nayi. R tex ya
nx daugxe nax nmagtama nagu
k6466
431
nayi x, r t nx tacuge. 9R
ngxguma ngmax nadauggu i
duxg r t Tupanax nicuaxxg.
R ngma naxxchiga t nixugg r
t nx nicuaxchitan nax taxacchiga
. 10R yim yat ya mea maxc
r Cori ya Tupanamax t natax r t
naxcaxcax. R
guxma i duxg i mex
r t nataxg.
nx icuaxxgx
65
1R
cumax, Pa Tupanax i
Chigu pataxex, r name
ticuaxxg r cupe
tayanguxx i ngma unetag i cumax
nx tixux. 2Er cuma r nx
i tor yumx. R guxma i duxg r
cuxxeec ax
yacagxcax. 3R ngma tor
chixexgama tomax inacuax natr
cuma r tox nx icuyarngma i
ngma tor pecdug. 4R natax i
ngma dux i cuma cuyaxux nax
yima cupata ya Chi
cumaxxcax. %x
i ngma
mex
ngxmagx. 5Pa Tupana Pa Tor
Maxxruxx, cuma r tomax
quixaixcma r ngemacax tox cungx
namax i ngma mexg i cur
poramax cuxx. R guxma i
duxngma mr-ar
ngxmagx r
cugu nayaxg. 6R cuma r cur
%
cunangexmagxx ya yima
ma. 7R cuma r
Duxg i oma i
Maxxx r
Tupanacax tax%! 2R
pixu nax naxnex
66
1Pa
k6667
i naga! %
picuaxxg! 3-4R Tupanamax nx
pixu r apegg: Cur puracg r
namexechi er cur poramax cunax.
R ngma cumax rxuangx r nor
mumax cuxmexgu ng nayixx. R
guxma i duxg r cux nicuaxxg
% nataxee ,
apegg! 5
pedaugxcax i ngma tax i mexg i
duxgcax naxx ya Tupana! 6R
nma r nayapachitamaxx ga yema
mr nax tmacutmax yma
tichoxcax ga tr oxig. R yemacax
porac nataxg ga duxg. 7R
nma ya Tupana r guxguma nor
poramax oma i naanemax inacuax.
R nma r nxna nadau i guxma i
nachixaneg nax tama namax
nanuexcax i ng.
8Pa Guxma i Nachixanecxgx
mex i nachigax pixug ya tr
Tupana! %
picuaxxg! 9Er nma r txna nadau
r txna nanax i max nax tama
iyuexcax. 10Pa Tupanax, cuma r
porac tox cux. R ngmac tox
cumexx oma di
imexxrx. 11R cuma r tor
uangax cunatauxchaxexe nax tox
nayauxxcax nax ngmac porac
tox napuracexxcax. 12R
cunatauxchaxx nax ngexrxmare
ga duxg togu idauxcraxgx. R
toma r guxchaxg ga
%chix, natr
cugag. 13-14R ngemacax i uxma r
a t
m
cupe%. R
432
ngmac t chayanguxx i ngma
cumax ichaxunetax ga yexguma
%. 15R ngma
cur marear guchicax
cuxca,
, r chbug i yatx,
r carnrug nax ngma naemamax
cutaxxcax. 16Pa Duxg i Tupanaga
! R
t pemax nx chixu i ngma mexg i
Tupana chauxcax x. 17R aa
chauaxmax nxna chaca r daa chor
conmax nx chicuaxx. 18R
ngxguma chi chixex
nangx. 19Natr i nmax r chox
% i chor yumx.
20R namexechi ya Tupana, er tama
chox nx naxox i ngma naxcax
chacax. R tama nx narchau nax
chox nangechax.
ma i nachixaneg r
Tupanax nicuaxxg
Tupanax cux
tangechaxtmxg r tox
rngxexe, r taxc tox
nax ngmac gux i nachixanecxg
nx cuaxgxcax nax cur ngcha
nax cunamaxxx i duxg!
3Pa Tupanax, ma
i duxg i gux i nachix
ngxmagx cux icuaxxgx. 4R
ngma nachix
taxc cux yacuaxgx er nor
e %icucuax.
5Pa Tupanax, ma
i duxg i guxma i nachixanecx
cux icuaxgx. 6Er porac tox
curngxee r ngemacax ngma
67
1-2Pa
k6768
433
namu i nor o. 7R Tupana tx
rngxexe! ma i
duxg nx nicuaxxg.
Tupana r nor uanx narporamaeg
68
1
i ngma cumax
rxuanxgx! R ngmac i ngma
cuxchi aiex r t cuxcha.
2R nmag r oma caixanexrx t
ngxma nartauxe.
idexexrx t inarxo. R cupe
ngma chixex gx.
3Natr ngma mex gx r t
nataxg. R cupe, Pa Tupanax,
r taxc t cux nicuaxxg. 4Pa
Duxgx Tupanaca
penataxx! R nx
picuaxxg ya yim caixanextgu
9R
k6869
diru.
ngx r
cuxmexx.
Pa Cori Pa Tor Tupana i
Tor Maxxruxx.
ngunexgu r tox curngxee. 20R
nma ya tr Tupana r tx
maxx. R nx natauxcha nax
nanguxxeex . 21R nma
ya Tupana r t nanamateeru i ngma
nor uang i tama nx rxoechaxx
i nor chixexg. 22R nma ya Tupana
r anagr: Pa Iratanxx, r choma
r t pex chamupettanamax i
Bachcax i
per naane i mr i mtamax
a r t peg
ngxmax. 23R ngm
19Cumexechi,
434
toxcax nax ga yema tax ga mexg ga
%! 29R
yima cupata ya ma
Yeruchar
nachixanegar ex gacg cuxcax
a nananag i mareg. 30R yima
ngm
ngma cumax
rxuangx i oma dexneneccx i
rx ! R
nmag r oma tuirug i draexrx
nachixecma,
nimu. R naxneexx i ngma
duxg i nor di!
ng!
31R ngma Equtuanecxar
ex gacg r t cupe
ngma Etiopacxg r t cux
nicuaxxg. 32
Ngxmagx i Nachixanegar
ex gacgx r nx picuaxxg ya
Tupana! R naxca!
nma r caixanex
. R
a r tagac nidexa. 34R nagu
ngm
% ya
Tupana! R nma r guxma i
Iratanxmax inacuax. R nor pora
r yau. 35R nma
ngxmac r
naxne. R nma ya Iraar Tupana r
nanaporaexx i nor duxg r nx
nanatauxchaxx nax nor uangx
naporamaegxcax. R namexechi ya
33R
Tupana!
Aita Tupanacax nax er tax i
guxchaxwa nangexma
rngxexe, Pa Chor
Tupanax! Er ngmatama nagu
changu i tax i guxchax. 2R oma
69
1Chox
435
rx
. R taxuguma chayachichiga.
R oma mtamaxchix
ingaxgurx
yachaxx i poraxchixx. 3R
ngxeec ax chacaxax.
changuxmanax.
nax cuxca, Pa Chor
Tupanax. 4R ngma natxcaxma
chauxchi aiex r chauyaex
narmumae. R nimuetan i ngma
chomax rxuanxgx. R nmag
r naxcax nadaug nax uxc chox
yamaxgchax. R chox
eguxxcax i
ngma tama naxcax chang xchirx. 5Pa
Chor Tupanax, cuma nx cucuax nax
uxc tama chaux chacux. R
ngemacacupe
ichayacuxg i chor chixexg. 6Pa
%
Ngxmacx, tama chanaxaxe nax
chaugagu ne yangegx i ngma
chautanx i cux yaxgx. Pa Tor
Tupanax, r tama chanaxaxe nax
chaugagu cux naxoex i chautanxg
i noxri nor ngchamax cuxcax
daugx. 7R cuxca
% r ne chingex ga
yexguma cumax nachixegaggu i
ngma cumax rxuanxgx. 8R
chautanxgpe
i nachixanecxrx
tama chox nacuaxgxrc chox
nardaun. 9R choma r ngx chinge
%
taxema chixex cax. R
chauxchaama chanangenag i nor
guxchigag i ngma cumax
k69
rxuangx. 10R ngxguma cuxcax
chaxaxuxgu r tama chachibcma
chayumxgu r nmag r chox
nacuge. 11R ngxguma chor
ngechaxchirugu chicuxgu r guxma
chox narcutanx. 12R duxg r
chauchiga nidexag r ngma ngxx
. 13Natr i
chomax, Pa Corix, r chor yumx
r cuxna chacaama. R ngemacax, Pa
Chor Tupanax chox rngxexe i
uxmax! R ngma chox nax
cungechaxgagu r chox nangx!
R cuma nax guxguma chox
curngxeex , r chanaxaxe i
. 14R chox
rngxexe nax tama nagu changuxcax
i ngma chixexg,
chixanexgu inguxgurx! R
naxme nanguxuchixx i
ngma chauxchi aiex! R nxna
chox gachixx i ngma chor
guxchaxg i oma dex i
mtamaxrx ! 15R tama
chanaxaxe i ngma guxchaxg chox
naryexera oma poraxchixx chox
ichaxxrx. R tama chanaxaxe i
nagu changu i ngma guxchax i
taxchix
chox itcuchigurx. 16Pa Corix
chox nangx! Er cuma r chomax
cumecma r porac chox
cungecha. R ngma nax chox
cungechaxx!
17R choma nax cur dux r
tax i chox cuxox! R paxa chox
nangx! %.
18 rngxexe!
R naxme nanguxuchixx i
ngma chomax rxuangx! 19Cuma
k6970
r nx cucuax nax uxc chomax
nachixegagx r chomax
naguxchigagx r ne chox
yangexgx. R cuma nx cucuax
nax ta i ngma chomax
rxuangx. 20R ngma chomax nax
nachixegagx r porac chox
nangux. R ngemacax charmachi r
changear porax. R natcaxma
naxcax chadau nax texax
changechatmxx r tex chox
taxxx. 21R ngma chauxchi aiex
%rux.
R yexguma chita
ngchiaxchic choxna naxg.
22Natr ngma nor na i taxg i
ngmax nangxgx r namax
nataxgx r uxma r chanaxaxe
nax noxrtama chixexrux
yanguxuchix. 23R c yangexetxx
r guxguma yaduxrueparag! 24R
c cur numax napoxcue nax
ngmaar poramax nayuexcax! 25R
chanaxaxe i ngma naxchigx
x
cunanguxuchixx nax taxema
ngxmagxcax. 26Er
ningxtan ya
yxema cuma tx cunaxi xchixx.
R tx nacuge ya yxema tx
nange nagagu nax tx cunapi xeex .
poxcumax nx naxtan
naxcax i ngma chixex i naxgx!
R tax i nx nx curngmax i
ngma nor chixex! 28R napiga
ngma cur popera i cur
duxgga nagu matx! R tama
chanaxaxe i ngma cuga
cunangoxgagxx.
29Natr i choma nax chida r
436
chanaxi xchix r chox rdaxx
r chox napox, Pa Chor Tupanax!
30%
chicuaxx r mox t cuxna chax, Pa
Tupanax. 31R ng
recuxcax chiguxguar
yexera t namax cutax i ngxguma
cux chicuaxxgu r mox cuxna
chaxxgu, Pa Corix. 32R yxema
naxi xchigxe r t tataxg i
ngxguma nx tadauggu nax uxc
Tupana chomax taxx. R yxema
Tupanacax daugxe r t yexera tx
nangcha . 33Er
nma ya Cori ya Tupana r tx
ya yxema tx nataxxe i tmaar
ngmaxg. R tama tx naxo ya
yxema nor duxg ya poxcuexe. 34Pa
Dauxgux i Naane, r Pa oma i
Naane r Pa Mr,
Tupanax picuaxxg i pemax r
guxmaxx. 35-36Er nma
. R t
nx narngxee i nor duxg nax
namexgaxcax ya
Yudtanx.
Yeruchar r Tupanaar
a t
dux. R ngm
namax r t namax inacuaxg. R
guxma i ng r
ngxma t naxchig.
27c
70
1
r chox yanguxuchixx! Pa
curngxeex cax! 2R naxneexx i
ngma chox imaxgchax nax
ngmac nor neemax
k7071
437
yabuxmxcax i ngma chixex
chomax gchax! 3R ngma chox
cugex, r chanaxaxe i
cunaxneexx. 4Natr guxma ya tex
ya cuxca
porac tataxgx. R yxema
naxa
guma atagrg:
, atagrg.
5Natr i choma nax changear
ngmaxx r chanaxi xchix, r
chanaxa
curngxee, Pa Tupanax.
chox curngxeex r chox
cunguxuchixx g.
R paxa chox rngxexe, Pa Corix!
Wxi i yaxguxar yumx
71
1Pa
k7172
nx chixuchigama ga yema mex ga
tax ga cuxx. 18Pa chor Tupanax
tax i uxma nax
mar chayax r chapuxerux! R
uxma r ta cur porachigax chixu
namax i ngma uxma maxx i
duxg nax nmag r ta ngma
duxg i t ingetanxmax nx
yaxugxc ax. 19Pa Tupanax, ngma cur
porachiga r cur mecmachiga r
guxu i
. R cuma r cunax i taxg i
mexg. R tataxuma ya tex ya cumax
. 20ma ga
guxchaxg r i xchi
cuxpetxx,
cutaxxx. R t chox curdaxx
g, oma
. 21R
noxriar yexera t chomax cutax r
cuporaxexe. 22Pa
Chor Tupana ya Guxma i
Iraanecxgar Tupana ya necx,
r cuxca
rpamax r chor rpaxacmax t
cux chicuaxx. Er aixcma
cuyanguxx i guxma i ngma nx
quixux. 23R ngmac taxcma
chauaxmax t cuxca, r
chaux daxxmax t
cux chicuaxx. 24R chor con r
guxma i oragu t nx nixu nax cuma
. Er ngma
duxg i naxaxegx nax chixexgu
changux r uxma r ne ningeg.
Yumx i ex
gacca
72
1-2Pa
438
cax, nax ngmac mea namax
inacuxcax i cur duxg r tx
nangxeex cax ya yxema guxchax
ngxmagxe! 3R chanaxaxe i
cunabacaxx i ngma nanetg i
mangxmagx nax
ngmac nataxgxcax i duxg r
mea namaxxcax. 4R chanaxaxe i
nma ya ex gac r mea tmamax
inacuax ya yxema ingear
ngmaxx gxe, r tx narngxee ya
tmaxacg ya yxema tx nataxxe,
r napoxcue i ngma chixri nor
puractanxmax icuaxgx. 5R
ngmac ya yim ex gac r
guxgutma cux namu r cuga
ngxgumarx ya axc r
tauemac r guxguma
nangexmagechaxrx. 6R
chanaxaxe nax yim ex gac r
meama guxma i nor duxgx
nangxeex oma puc i guxma i
xcrx.
7R nma e
yane r
chanaxaxe nax gux r
gux i ngunexgu nax nataxuxma i
chixex r nu. 8
namax inacux i guxma i naane i
uxmata
. R ngmac i
inaxg r naane yacux.
9R ngma ex
gacar uang i
chianexgu chigx
yim ex gacpe
nangexmagxx . 10R
ngma Trchiaanear ex gac, r
%ex gac, r Chabanear
ex gac, r Chbaanear ex gac, r
ma i ngma ex gacg
k7273
439
r tor ex gacx
mareg r dirug. 11R guxma i
nachixanegar ex gacg, r name
%ex gacpexegu
xg. R guxma i ngma
nacaxp
nachixanegar duxg, r name
%ex gacmexe
nangexmag. 12Er nma ya yim
ex gac r t tx napox ya yxema
ngear ngmaxx e ya nxna caxe. R
yxema taxema tx rngxexx e r
nma t tx narngxee. 13R yxema
tama tg icuaxxgxe, r t nx
tangechatmxg. R yxema ngear
diruxgxe r t tx napox. 14R t
tx nanguxxexe naxmengma
chixri tmamax icux r tx dai x.
Er ngma tmaar max r naxcax r
namexechi. 15R namax ya yim
ex gac! R nxna penax i ngma
Chabanear iru! R guxguma
Tupanapenaxcax peyumxg!
guma mex nx
naxpet! 16R tox rngxexe, Pa
Tupanax, nax tox yaxoxochixcax i
tor trgug r tox nabacaxcax i tor
trgunecg i ma
ngxmagx! R namuxx i nor o
ngngxmagx i
nanetgrx! R oma max i
rx yamuxexe i
dux! 17R
chanaxaxe nax guxguma mea yim
ex gacchiga yadexagx i duxg.
guma duxg
nx nacuchiga oma axc
guxguma ibaxixrx. R chanaxaxe
nax guxma i nachixanecxg i
duxg nayauxgx i nor ngxee r
ngmac guxma i ngma
nachixanecxg nx icuaxxgx.
ya Cori ya Tupana ya tr
.
naxx i ngma mexg i taxg i
nor poramax naxx. 19
i guxguma nx ticuaxxg er
namexechi. R tanaxaxe nax guxma i
aa naane r namax napax i nor
ne. R ng%. 20%
i yagx i nor yumxg ya Dab ya
Ichax nane.
18Namexechi
Tupanaar mecmachiga
73
1R
Tupana r namax
namecma i ngma Iratanx i
mex. 2R choma r
ixgutaax nagu changu ga
yema chixex. 3Yer chixauxchi naxcax
nax uxc namuar ngmaxx gx i
ngma duxg i ng icuaxxgx r
chixex gx. 4R ngma duxg r
er
naporae r taxuxma nx naxpet.
5R taguma ngx ningeg r taguma
toxguxgrx nangear diruxg. 6R
ngma nax ng yacuaxgx r nor
ngaxxrux xg. R ngma
guma nax
ngxmaechax. 7R nor ngmax
naxetg r nanayig, r ngma nor
chixex r
nangupetxchiama. 8R Tupanax
nacugecma chixex namax nixuge.
R chixexmax r maxmax
duxgx %. R ng
yacuaxgcma nidexag. 9R chixri
i naanechiga nidexag r
ngmaxgmax ng nicuaxxg.
10R ngemacax i nmax i Tupanaar
k7374
dux
yaxugex. 11R ngma duxg i
chixex r ngmax anagrg:
nacuax i ngma ixgx. R yim
%ng
nacua, anagrg. 12R dcax i
ngma duxg i chixri maxx nax
uxc taxcma yamuxx i nor
ngmaxg! 13R ngemacax i chomax r
natca
chamaxx r chaugna chadaux nax
tama chixex chaxxcax. 14Er uxma
chox name. Er gux i ngunexgu r
ngx chinge r guxchaxg chox
nangupet. 15Natr, Pa Tupanax, r
ngxguma chi ngma nma nagu
chi naechita chixri chamax i cur
duxg. 16R yexguma ga choma r
pora chax nax nx chacuxcax nax
txc i ngma chixri maxx r
porac namuar ngmaxx gx
natr ngma yaxgx r ngx
yangegx. Natr chox naguxcha nax
nx chacax. 17Natr yexguma
cupatagu chaxcuxgu, Pa Tupanax, r
chicuaxchix nax
i ngma chixex gx.
18R cuma r mar nx quingex nax
ngmac nor chixexgu nayi xcax r
ngxma yanaxoxcax i nor guxma.
19-20R ngrchimare t narxo. R
nor mumax t nayue. R ngxguma
cumax, Pa Corix, curdaxgu oma
rx, r cuma r t
nx cuxo er tama aixcma mea
440
cupenamax. 21R noxri ga choma
%%naxcax nax uxc
namuar ngmaxx gx i ngma
chixex gx, r porac chau
nangux. 22ngmarex
%x
chacuax. R cupe, Pa Tupanax, r
r.
23Natr i choma r guxguma cugu
. R chor tgnemexegu
cuyayauxchi. 24R ngma cur
ucuxemax chox icuyarexchixx.
r taxcma t
chox .
25 i
? , Pa Tupanax. R
chacuxaxex i oma i
ma i to. 26R oma i
ma i aa chaxune r
inayarxo, r ngma chor pora r
. Natr i cumax, Pa
Tupanax, r guxgutma chor Tupana
. cuporaxeex
i chor max. 27R ngma duxg i
r t nayue. R t
icuyanaxoxx i ngma tama aixcma
. 28Natr i chomax r
yexerac t cuxna changaixcama. Er
ngchauxcax rmemaex. R
cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r chor
poxrux . R ngemacax t nx
chixuchiga i guxma i ngma chauxcax
cuxx.
Yumx i nawa naxcax nacaxax nax
nor uangmexewa nanguxxcax i
Tupanaar duxg
74
1Pa
441
txc tomax cunu? 2R nxna
nacuaxchi i cur dux
!
nor uangmexexeex
nax cur duxcax. R
nxna nacuaxchi ya yima ma
Chi ga nagu cuxchixne! 3R nua
gux! R yema
napoge ga guxma ga taxac yma
yexmagx. 4R uxma i ngma cur
narporamaeg. R yim nor
%.
5-6rx
r nagu namage r nagu napoge ga
guxma ga nor merug ga guma
cupata. 7R guma cupata ga nene r
nagu nanangixg r nayaaxeeg . R
yemaac nanachixexg ga guma
cupata. 8R ngma tor uang r nagu
nadaixchix.
nanagu ga tor ngutaquexepatag ga
ticuaxgne. 9R uxma r
mar nataxuma ya cupata r nataxuma
i cur orear urug. R tama nx
tacuax nax uxgu t nangupetx i aa
guxchax ngxmax. 10Pa
nachauex i ngma tor uang nax
chixri tomax nachopetx? R
ngxgumarx
i nx nachauex nax cumax chixex
yaxugex? 11R txc tama
i cur pora? R txc
a nx ? 12R
ngm
k74
tor e . R oma i
ma ga ex gacgx
curporamae. 13R cuma r cur
poramax cuyayauxye ga mr-ar dex.
R yema ngo
yexmagx r cunadaieru. 14R yema
ngoxo ga Leviat r cuyamaxeru. R
yema aig ga dauxchitacxna cunax
cax. 15
ga cungexx ga dexar
baibeanegx r natg.
ga cuyapagxx ga natg ga noxri
taguma ngear dexxgx. 16R cuma
ga ngunex r chtax.
R yima tauemac r axc, r cuma
xchigx ga
. 17
cuxunetax ga ngext t yacux ga
naane. cungoxeex ga
muc r taunec. 18Pa Corix tax i
nx icurngmax i uxc ngma
cur uanxg cumax chixex
yaxugex! R dcax i ngma duxg
i tama naxx cuaxgx r uxc
chixri cuchiga nidexag! 19R tax i
tox curngmax! Er
muxtucuxacgrx taturae. R tax i
tor uang i draexmexe
! 20R nxna nacuaxchi ga
yema cur uneta ga tor oxigmax
cuxx! Er uxma r aa tor
nachixane r daimax nanap i
gux. 21R tax i cunangexrx i
ngxguma ngma duxg i poraex
chixri namax chopetgu i ngma
ngear ngmaxx gx! c nx
natauxchaxx nax cux
yacuaxgxcax i ngma ngear
diruxgx r ngma ngear
ngmaxx gx! 22Inachi, Pa Tupanax,
k7476
r napox i ngma cuxcax mex! R
nxna nacuaxchi nax tor uang i
naechitamare maxx r guxguma
chixex cumax nixuge! 23R tax i
cunangexrx i nor guchigag i ngma
cur uang!
ngunexgu r niyexerachig i ngma
nor dexa i chixex.
Tupana r ex
gac ya duxgar
maxar ngugrux
75
1Mox
442
ya aixcma e
nangugx . R
tmxe r tx naxneexx r toguxe
r tx nicuaxx. 8R nma ya Cori ya
Tupana r naxme
ngngxmax
ngchiaxchicrx. R ngxguma
inabaagu i ngma nor nu nat i
ngma duxg i chixex gx r
guxtma nia.
9Natr i choma r guxgutma nx
chixuchiga ya yim Acbuar Tupana.
%
chicuaxx. 10Er nma r t
inayanaxoxx i nor chixexg i ng
namax yacuaxgx i ngma
duxg i chixri maxx. Natr
yxema mex gxe r nma r t tx
nicuaxx.
Tupana r narporamae
76
1xg
r
meama Tupanax nacuaxg.
R nma r natachigaxchi i
gux. 2R yima
napata r Chiar ma
nangexma i Yeruchar. 3R
ga tr
uangar naxneg ga poxrug r
. 4R
cumax, Pa Corix, r guxar yexera
%chi! R yima ma
guxguma ngxmaechanear yexera
. 5R yema tama cux
muechax . R
yema ng rporagx r
k7677
443
%%
taxuxma naxe ga yexguma nxna
cuchoggux, Pa Acbuar Tupanax.
7%chi. R
tex tapora nax cupe i
ngxguma cuma tmamax cunuxgu?
8-9
cunaxuegu i cur poxcu namax i
ngma chixex gx. R ngemacax i
oma i naane r niduxrux r
nachianemare i ngxguma
cunaxueguxgu i cur poxcu naxcax i
ngma chixex gx r
cunanguxxeeg u i ngma cur
duxg i tog chixri namax
icuaxgx. 10R ngma nor nu i
ngma cumax rxuangx r cur
cuaxxrux t nayanguxuchi.
ng
ngaxrux nayanguxuchi i ngma.
11R Tupanamax ipexunetag, natr
aixcma peyanguxx i ngma per
uneta! R guxma i pema ya yim
%x r c
nxna penana i per mareg! 12R
ngma ex gacg i duxgmax
icuaxgx r nma ya Tupana r
nanadai. R ngmac nanamuexexe i
ngma nachixanegar ex gacg.
Naxcax nicuaxg nax uxc Tupana
Equtuanewa nanguxxeex
77
ng%
xeex i cur
duxg i Acbutaag r Ychetaag.
k7778
Tupanax, r yexguma cux
nadauxgu ga yema mr r cux namu.
R niduxru.
17R yema caixanexg r nanapuxx.
R daux
naxmacane. 18R yema cuga ga
duruanexrx r buanec ga
xuxe. R guma
mac r oma ga naanex
16Pa
nangonexx. axchi ga aa
naane. 19
r yemaac cunaxmax ga dex.
Natr taxema nx tadau ga
cucutchica. 20R cunamu ga Moich r
Ar nax yagagaxcax ga cur
duxg oma carnrug igagxrx.
Tupanaar ngxee
duxgcax naxx
78
1Pa
chaitayacux. R
ngmac i ng i
duxg t tr Corix nicuaxxg r
t naxacgmax nx nixug nax
uxc naporax r uxc yema nor
poramax tax ga mex naxx. 5-6R
nma ga Tupana r tr oxi ga
Acbutanxna nanax ga nor mug
r namax nx nixu nax uxc t
namaxx. R tr oxigx namu nax
naxacgx nangexxcax nax
444
ng i nataag r ta
nx nacuaxgxcax r nmag r ta
naxacgx nangexxcax. 7Yer
nma ga Tupana nanaxaxe nax yema
tr o ga duxg r
ta nagu nax yaxgxcax nax tama
nx iyanangmaexcax ga yema tax
ga mex r
ng%cax i ngma
nor mug. 8R yemaac nanamu ga
Tupana yer tama nanaxaxe nax yema
duxg nor oxigrx cax.
Yer nmag ga nor oxig r tama
%xx
nicua
naxcax namax. 9R
yema Efratanx
%%
chuxchig r tama inaxgcha ga
yexguma ng nadai xgu, r nor
uangcha. 10R
tama nayanguxg ga yema nor
uneta ga Tupanamax nx yaxugx.
R yema Tupanaar mug r tama naga
. 11R nx inarngmae
ga yema mexg ga tax ga Tupana
nor poramax nape. 12R
r aixcma tax ga mex nax
napeoxig. 13R yema
mr r nayapoxyexchix. R oma
%rx xx ga yema
dex nax yemaac paanex
yachoxcax. 14
caixanex cuaxrux ga
nape.
cuaxrux. 15R
yema chianex
nataxux
maxgu naponeta. R yma
445
nayagoxchix ga dex r yemaac
meama naxaxeg ga guxma. 16R
machixx ga
tax ga dex naxcax ga yema nor
duxg. 17Natr ga nmag ga nor
duxg r chixex naxgama
nape%
ng ga
nachianex. 18R nx
naxgmarecha, r yemacax naxcax
nacag ga namachi ga nx chxga.
k78
poramax nananguxx ga buanec ga
, r porac nibuane.
27R Tupana r guma buanecgu
nanangugxx ga muxma ga
ngugag oma naxnectexerx
. 28R yema duxg
naxchigxgu Tupana nanayixx ga
ga ngugag. 29R
yema nangxg r uxmata mea nx
yangu.
aixcma nxna naxx ga yema
naxcax nacagx. 30-31Natr yexguma
yexacax yanguggutama r
naa
, r Tupana nor numax
nanapoxcue. R yema yatg ga
rporamaegxx nadai. R yemaac
nanayuexx ga yema rmemaegx ga
yatg ga Iratanx. 32
yemaac Tupana napoxcuex natr
nixetanama r
tax ga mexg ga Tupana nor
poramax nape. 33R
yemaca
%chix naxcax nanguxx, r
noxtacma nanadai ga muxma naxpa
ga yema ngunex
. 34-35R
yexguma Tupana napoxcueguama ga
yema duxg r yexgumama porac
naxcax nadaug r naxca. R
nxna nacuaxchie ya yim Tupana ya
guxngxmac ga nor daurux
r nor poxrux . 36Natr nor
yaxugex
, natr nor max
37
19R
k78
taguma aixcma nayanguxg ga nor
unetag ga Tupanamax nx
yaxugex. 38
, r nma ga Tupana r
nx nangechaxtmxgama. R
nx nx inarngma ga nor
chixexg r tama guxx nadai. R
muexpxcna ga yexguma namax
%
. 39R
nma ga Tupana r nxna nacuaxchi
nax dux r oma
tegucrx . 40R
muexp
r yema nachianex
Tupanax ningexeeg . 41Natr
naxgx r yemaac
porac nanangechaxeeg ya yim
Iratanxar Tupana ya necu. 42R
tama nxna nacuaxchie ga yema
ngunex ga nagu Tupana nor
uangmexexeeg ux. 43R
nx narngmae ga yema tax ga
mexnaxcax
naxx. 44
yexguma nagx yanguxuchixee gu ga
naxtg, r nma ga Equtuanecxg
. 45R
nma ga Tupana r yma
Equtuanec
ga mureng r cururug
ga gux%%.
46R yema xmigx r mungx
nanangxexe ga yema
Equtuanecxar nanetg ga
. 47R
guxmax nanadai ga nor nanetg
ga igurag r bag. 48R
yexgumarx
446
nor carnrug r nayue ga yexguma
gux r mac natgu yixgu. 49R
yemaac ga nma ga Tupana r nor
numax nanapoxcue ga yema duxg.
R tax ga guxchax r ngechax
naxcax nanguxx. R nanamu ga nor
orear ngerug ga dauxcx nax
nadaiaxcax ga yema duxg. 50R
yemaac ga nma ga Tupana r tama
%. R
yemacax tama nx
nangechatmxg ga yema
Equtuanecxg r noxtacma
nanayuexx. 51
guxnayamax
ga yema Equtuanecx nane ga
nxraxx. 52
Iratanxgx nagax oma
carnrug naxpxrx. R
chianex
duxg ga Iratanxg. 53R
yemaac meama nxna nadau nax tama
yema Equtuanecx namuexcax.
ingxtanx r yema mr-ar dex r
nat nanagoxchixxx ga yexguma
gu. 54-55R nma ga
Tupana r yema naane ga nma nagu
naxchix
duxg ga Iratanxg.
nanagag ga yema ma
x ga yema
duxg ga nxra yexma chigx ga
tama nx yaxgx. R
nayanu ga yema
naane. R yemagu nixchigchig.
56Natr ga nma ga yema
Iratanxg r nx naxgmare ya
%ngxmac
r namax nanue r tama naga
k7879
447
ga nor mug. 57R yema
nor oxigr
r tama aixcma nx nayaxg. R
. 58R Tupanax nanuxeeg
namax ga yema mareg ga
tupananetagcax gux. R nx
nicuaxxg ga tupananetachicnaxg
r yemaac Tupananananguxeeg .
59R yemax nadauxgu ga nma ga
Tupana r porac nanu r yema
Iratanx. 60R nxna
naxchirunaxcax
ga dux
. 61R nanayexr nax yema
Iraanecxgar uang
yangegxcax ga yema ba ga nor
. 62R nma ga
Tupana r poracxchi namax nanu
ga yema nor duxg ga
Iraanecxg r yemacax nor
uangax nanatauxchaxexe nax
nadaiaxcax. 63R nor ngextxcg
r nor uang r nanagu r yemacax
%
duxg. 64R yema nor
chacherdteg r taramax nanadai. R
naxmaxg r ta tayue r yemacax
tataxuma ga yutegxe ga tmatecax
axuxe. 65
ibai xchixrx .
i bnumax poraxxrx . 66R
yema namax rxuangx
narporamae r nayabuxmxx. R
yemaac guxguma nanaxneexx.
67R tama nanaxaxe nax Yche nane
ga
ga Efratanx
Iraanecxgar ex gacg. 68R
yemacax nx naxuneta nax
Yudtanx ga nor
duxgar ex gacg. R nx
naxuneta ga ma nax
cax ga napata. 69R
yexma nanax ga napata ga mchanene
ga dauxne nax guxguma
a nangexmaechaxcax oma i
ngm
naane ngxmaechaxrx. 70R nx
naxuneta ga guma nor du ga Dab ga
carnrugar daurux . 71R
duxg ga Iratanxgna
nadauxcax. 72R nma ga Dab r
meama nxna nadau ga yema
Tupanaar duxg r meama Tupana
naxaxexcma namax inacuax.
Porac ngx ningeg yer
Yeruchargu napoge ga nor uang
79
1Pa
k7980
taguma yumx!
ya
Acbutanxx nadai x r gux
nachixexx ga tochixane. 8R tax
i toguama cuyangutanxx ga yema
chixexg ga tor oxig gx! R
paxa cux tangechaxtmxg! Er
mar tox naryexera i aa
guxchaxg. 9Pa Tupana ya Tor
Maxxruxx r cur negagu r
tox rngxexe, r tox nanguxxexe,
r tox nx irngma i tor chixex!
10R ngma duxg i tama cux
yaxgx r taxucaxma txc
anagrg:
Tupana?. R uxma r
nx tadauxcha nax uxc t
cunadai x i ngma tor uang ga cur
duxgx daix. ngma
nachixanecxg i tama cux
yaxgx r nmag r ta nx
nadaugxcax i ngma cuxx. 11R
nx ngma
totanxg ipoxcuex! R cur
poramax nanguxxeea ma i ngma
totanxg i dai namax naxuegugx!
12R ngma nachixaneg i cumax
guxchigagx, Pa Cori Pa Tupanax r 7
expxcna napoxcue! 13R u
toma nax cur dux r
guxgutma mox cuxna tax. R tor
%gutma guc ya
taunecggu cux ticuaxxg.
7
80
1-2Pa
Cori Pa Tupana Pa
Iratanxar Dauruxx, r
c
Ychetanxmax icucux. R cuma nax
ngxchicnaxg i
448
ixpextxar ngx r
nx x! R tox
nangechaxcma mea nx
r Byamtanx r
ya Efratanx
Manachtanx! R inachi,
nax cur poramax tox
cunguxx eex c ax! 3Pa Tor Tupanax
tox rngx exe nax noxrir
nachixane i porax c ax! R
tanaxaxe nax tox cungechaxx nax
ngmac naxmexc ax i
tor uang. 4Pa Cori Pa Tupana ya
%Ngxmacx r uxguxratta
nx curchaux nax tomax cunux r
ngemacax tama tox nx x i
tor yumxg? 5R ngma namax tox
, r ngma
namax tox cuxaxexeex r toxgxxet
. 6R ngma nachixaneg i tor
ngaicamagxar dauxcraxrux tox
xx, r ngma tor uang r tox
nacuge. 7Pa Tor Tupanax tox
rngx exe nax noxrir
nachixane i porax c ax! R
tanaxaxe i tox cungecha nax
ngmac naxmexc ax i
tor uang. 8
cugax ngexacax
rxx r ngxma
yatoxrx. R toxca ga
yema duxg ga tama cux yaxgx
xgu tox cumugxc ax. 9R
cunamexx ga yema naane naxcax ga
yema ba. R yema ba r mea narx r
naxxchumax r gux
nachix. 10R guma
mananagauxpechitagxx r
yema nanetg ga mchaneg r ta
nanagaux pechitaanexeeg . 11R yema
k8081
449
nachacg r gux
uuxmata
. 12R uxmax,
Pa Tupanax r txc cuyaaxexe i
ngma banecar poxegux r
ngemacax nx natauxcha i ngma
a chopetx nax
duxg i ngm
nacauxc ax i nor o? 13R ngma
g r nanacaumaxg r ngma
tog i naex. 14Pa
%Ngxmacx r
toxca
tox !
nayaxu oma ba ga tx
iyaxuxrx! 15R oma ba itoxrx r
cuma r aa naanegu tox cumug. R
cumatama toxna cudau oma ba i
ngexacax rxx rx.
16c cur numax nadai i ngma tor
uang i cur duxgx dai x r
naguxgchax! 17Natr tox
rngx exe
cuxunetax nax cur dux!
R toxna nadau i toma itayaxgx
xg ga cumatama
nx cuxunetax! 18c tox rngx exe
! R tox
namaxxx
tacaxax i tor yumx! 19Pa Tor
%Ngxmacx tox
rngx exe nax noxrir
nachixane i porax c ax! R tox
nangechax nax ngmac tor
uangmexexc ax!
Tupana r Iratanxmax namecma
natwa i nor chixexg
81
1R
taxc Tupanacax
!
tx naporaexeex . c tagac nx
, r
choma r pex changuxxexe. R yema
caixanex ga duruanex
changx. R yexguma
nataxuxgu ga
dex r choma r pex chaxmare yer
nx chacuxcha ga per . 8Pa Chor
Dux
ucuxe i pemax nx chixux! Chier
, Pa Iratanxgx!
9R tama chanaxaxe i namax
petupanaxg i ngma tama aixcma
r tama chanaxaxe i
nx picuaxxg i naxchicnaxg.
10
changuxxeex . R ngxguma taxac
pex taxuxgux r choxna peca! R
choma r t pexna chanax. 11Natr i
k8183
pema i chor duxg i Iratanxg,
r tama chox
. 12R yemaca
pex chayexrx nax penaxamaxcax
ga per chixex r pema
penaxaxexcma pemaxxcax.
13-14,
Pa Chor Duxgx, r chi nagu
chamux, Pa
Iratanxgx, r chi paxaxchi
chanaxneexx ga yema pemax
rxuanxgx ,
anagr ga Tupana. 15R ngma
naxchi aiex ya Cori ya Tupana, r nor
mumax t napexegu nayayitan er
ngma nor poxcu r mar namax
naxuegu. 16Natr ngxguma chi nor
dux
mex %
xx.
ex
gacg i guxchaxar mexrutwa
nangexma ya Tupana
Tupana e
nax poxcu namax naxueguxcax i
ngma ex gacg i guxchaxar
mexrug i chixri nor duxgmax
icuaxgx. R anagr:
2uxguxratta i nx perchaux
nax chixri duxgmax ipecux r
ngma chixri maxx
pexgx? 3R dcax,
nx perngxeeg i ngma duxg i
gx r ngma
taxcutag. R c nx perngxexe i
ngma ngear diruxgx r ngma
nx nataxux i nor ngmaxg. 4R
ngma chixex i duxgmexe
penanguxxexe i ng
82
1R
450
ng poxgx r ngma ngear
diruxgx! 5Natr i pemax, Pa
ex gacgx, r tama pex pecuax r
peechitamare pemax. R ngemacax
nangexma i tax i chixex
r ngma duxg i namax pecux r
pemax nanue. 6R choma r pex
%. 7Natr i
pema r gux i duxgrx t peyue.
R ngexrx i ex gac i chixri nor
duxgmax icuxr%,
anagr ya Tupana. 8Pa Tupanax c
inachi r nxna naca i nor
chixexchiga i oma i naanecxg i
ex gacg!
i guxma i nachixaneg.
Yumx i nawa Tupanaar
ngxeec ax nacagx
83
1Pa
Tupanax tax i
curchianex, r tax i
ngxma curxuxmarex! R nangx i
tor yumx r tox nanguxxexe!
2Dcax i ngma cur uang i cuxchi
aiex! R nmag r nananuexx i
duxcax.
3R nma r meama nanangugg r
naxcax nadaug nax uxc t cur
duxg i cumatama cupoxxx
naporamaegx. 4
nax uxc nua tox nax
tox nadai xcax nax ngmac
itayarxoxochixcax r taxema nx
cuxcax i ngma tochixanega i Ira.
5Pa
k8384
451
nayaxchicha i ngma
Edanecxg, r Ismatanxg ga
Agtaag, r Motanxg, r
Guebtanxg, r Amtanxg r
Amalxtanxg r Piritutanxg, r
Trucxg. 8ngma
Achriaanecxg r ngma
Loxtanxg r natangu naxg.
9-10Pa Tupanax c ngma tor
uangx nadai yexgumarx nax
tanxg r
cunadai x ga yema Madi
ex gac ga Chchara r ex gac ga
Yab ga Chichar ngategu yux ga
E! R nmag r uxma r
.
11-12R ngma churaragar ex
gacg
i uxma toxcax yaxchichax r c
nadai yexgumarx nax cunadai x ga
yema churaragar ex gacg ga Or
r Che! R nadai i nor ex gacg
yexgumarx nax cunadai x ga yema
ex gacg ga Cheb r Chamna ga
cur duxg
ngx yauxgchax! 13Pa Tupanax,
r ngma tor uang r tanaxaxe
nax chuchuxeta i buanec
idixgxxrx xx. R
oma naixat i pagx i buanec
cuenagtanxrx xx! 14-15R
oma xema i naixnec ixaxeex r
naguxxrx tanaxaxe i cur
%quingchig i ngma tor
uang. R cur numax namuexexe!
16Pa Corix naxneexx i ngma
duxg nax ngmac cuxcax
nadaugxcax! 17R c naxneexx
nax ngmac guxgutma
naxneexcax r nayuexcax! 18R
ngmac t nx nacuaxg nax
i Cori ya Tupana
i
% i oma i
!
Chox nangcha nax
Tupanapatawa changexmax
84
1Pa
Cori Pa Tupanax ya
%, r
namexechi ya cupata ya nene. 2R
porac chox nangcha nax
cupataxtgu chaxcux. R guxma i
chor taxmax cuxca
Pa Tupana ya Guxguma Maxcx. 3R
naxchica i ng
ngxma naxxchixgxcax, Pa Chor
Tupana Pa Chor ex gac ya
%. 4R tataxg ya
ngxmagxe r
guxguma cux icuaxxgxe. 5R
tataxg ya yxema cuxtagu tmaar
ngxeex iyangauxe r yxema yx
ma
tayarcuaxgxcax. 6R ngxguma
ngma ngatex i pachitamax i
Naxgxetgu gax
a t
tangupettangu r cuma r ngm
cunamu ya puc nax ngmac
a
nayimaxcam
7
taxaxegxcax.
ngunexgu r yexerac t tiporaetan.
R ngxguma cur ma
a t
ya Chi, r ngm
cux tadaug, Pa Tupanax. 8Pa Cori Pa
%Ngxmac ya
Iratanxgar Tupanax r nx
x! 9Pa Tupana i
Tor Poxruxx r cux
nangechaxtmx ya yim cuma nx
cuxunetac nax Iraanecxgar
k8486
e cax! 10R ngma 1,000 i
ngunex i nagu ngextmare
changexmaxar yexera r narmemae
cupata. R
narmemae nax cuaxpataar
dauru, Pa Tupanax, r
tama chixex naxgx
changexmax. 11Er nma ya Cori ya
Tupana r nor duxgx nibixmax
r nanapox. R yxema tama
naxgxe i ngma chixex r nma ya
Tupana r tx nangecha r tx
nicuaxx r tama txna nanachuxu i
nor mex. 12Pa Cori Pa Tupana ya
%Ngxmacx, r tataxg ya
yxema aixcma cugu yaxgxe.
Wenaxar tox rngxexe, Pa Tupanax!
85
1Pa
. R tama
name i tomax cunuecha. 5Exna
cuyadaxx nax guxgutma tomax
cunuechax? 6R tama ex na i
curdagxx nax
ngmac cumax tataxgxcax i
tomax i cur dux? 7Pa
Cori Pa Tupanax tox nangechax r
tox nanguxxexe! 8R uxma r t
ngma nx yaxux ya
Cori ya Tupana er nor duxg i
452
max t nx nixu nax
mar namax inangxmx. Natr
tama nanaxa
chixexca. 9R aixcma
nax tx nangxeex cax ya yxema
. R ngmac i ngma
nangexma. 10R ngxguma Tupana nor
duxngxmagu, r t ng
nangechag r t ngmax
nixaixcmag r t ngmax
inarngxmxe r t meama niexg i
nor max. 11R duxg r t
ngmax nixaixcma r ngma r
guxnango
rx. R
ngma nax mea namaxx i duxg r
t ta meama nangox oma axc i
caixanexrx. 12R
nmatama ya Cori ya Tupana r t puc
nananguxx r ng
r t mea narxg i tanetg. 13R
ng
Cori ya Tupana, r t aixcma mea
naxcax tamax. R nma r t tx
narngxee .
86
1Pa
k8687
453
dux r c chox
nataxxx! %
chidexax i chor yumx. 5Er
cumax, Pa Corix, r cumecma r nx
icurngma i tor chixexg. R
aixcma tx cungecha ya yxema
cur ngxeec ax cuxna caxe. 6Pa Corix
chox nx x!
R chox nangx r choxna nax i
ngma cuxna naxcax chacax! 7R
uxma nax guxchax,
r cuxna chaca er cuma r guxguma
chox cungxga. 8R nataxuma i to i
%, Pa Corix.
R taxema tanax i ngma tax i
mexg i cuma cuxx. 9Pa Corix,
exx i guxma i
nachixaneg. R ngma nachixaneg
r t cuxca
nataxgxcax r cux
yacuaxgxcax. 10Er cuxicatama
.
nx cucuaxchix r cunaxx i
ngma tax i mexg i cur poramax
cuxx. 11Pa Corix chox naex i
ngma cumax nax aixcma nagu
cax! R chanaxaxe i chox
cunangchaxexe nax cux
chicuaxxcax. 12Pa Cori Pa Chor
Tupanax, r guxma i chor maxmax
t cux chicuaxx. R guxgutma
chanataxx i cuga. 13R nataxchi i
cur ngecha i chauxcax. R mar
gachixx i ngma yu
nax tama naxmaxgu chixcuchixcax.
14Pa Tupanax, r nangexma i uxre i
dux r ng
icuaxxgx r mxaxegx, r
chauxchi aiex, r ngma r chox
nimaxgcha. 15Natr i cumax, Pa
yima magu
ya yima
. 2R
nma ya Cori ya Tupana r porac
nx nangecha nema
.
3, r mexechix i ore
cuchiga nixug. 4ngma
duxg i chox cuaxgx r nangexma
i duxg i Equtuanegu buex, rexna
Babirniaanegu buex, rexna
Pirituganegu buex, rexna Truar
rexna Etiopaanegu
buex. ngmag r
porac ngmax
natax. 5Natr guxar yexera
nataxg i ngma Yeruchargu buex.
%
ngxmac r nx naxuneta ya yima
. 6R ngma
87
1R
k8789
nangoxgagx i
duxg, r Tupana r t nx
ngma duxgag i
Yeruchargu buex. 7R ngma
Yeruchar r ngma
paxetagx r anagrg t: Guxma
i chor tax , Pa
Yeruchar, anagrg t.
Pa Corix txc tama chox
cucuxchax?
88
1Pa
454
chaxunagmexecma cuxna chaca, Pa
Corix, r auxcma cumax nx chixu i
chor guxchax. 10R ta
namex i ngma tax i mexg i cur
poramax cuxx ega mar chayuxgux?
% r mox cuxna
nax? 11R ngxguma chayuxgu r
choxmax
xgmax nx chixu
nax uxc quixaixcmax r tox
cungechaxx? 12R ngma
yuexnaxanex
tayxemax ya tex ya nx ixuxe nax
quixaixcmax r tax i mexg cuxx?
13Natr
changext
guxchax
ng%. R
%%
guxchaxg ga cuma chaux
cax
cunguxx. R u
tama namax chapora. 16R ngma cur
%
r chox narporamae. 17R gux i oragu
r ngma cur nu r chox nayeguchi
. 18R
gachixx i
guxma i ngma chomcg r yema pa
namax chaxmcgx. R uxma r
ngma anex%
chaxmcx.
Tupana r Dabmax inaxuneta
89
1Pa
k89
455
duxgmax nx chixu nax cuma r
. 2R t namax
chanacaeane nax cuma r guxguma
tox cungechaxx, r ngma nax
quixaixcmax r taguma naxchic
i naane taguma
chicxrx. 3R cuma r guma cur
dux ga cumatama cuyaxuc ga
Dabmax icuxuneta r acurg nx:
4R t cutaagmax chanaxuegu nax
i guxgutma
cuchicx e i
, acurg. 5Pa Tupanax,
guxma i ngma dauxngxmagx
r cux nicuaxxg naxcax i ngma
taxg i mexg i cur poramax
cuxx. R ngma cur orear
ngerug i dauxcx r t cux
nicuaxx. 6R
nataxuma i ta i
%, Pa Cori
Pa Tupanax. 7Er cuma r Tupana ya
%. R cur
orear ngerug i dauxcx r cux
nachomaeguchi. 8Pa Cori Pa Tupana
%Ngxmacx, r guxma i
pora r gux r
. R nataxuma i taxac i
%. 9R cuma r namax
icucuax i ng% r
cuyachaxchixx i nor yuape ya
taxchic. 10R cuma r cunanguxx
porax i daigu yuxrx. R cuchacx
%
ngma cumax rxuangx. 11R
ng i naane r oma i
r cunangoxeex
namax i guxma i ng
ngxmagx. 12
cunangoxeex i nrte r sr. R yima
ma r
ngma cuga taxc nagu nicagx.
yima cuchacx r naporaxchi.
R yima cur tgnechacx r napora
r yimamax nx curporamae i
ngma cumax rxuangx. 14R
ngxguma cur tochicax
curtoxgux nax cunangugxcax i
xar max, r guxma
cma cunangug r
aixcma naexgu i ngma namax
cuxuegux . R cuma r
aixcma ngechaxaxec r
. 15Pa Corix,
nataxg i ngma duxg i nx
cux nax taxc cux yacuaxgx
r aixcma cur oregu namaxx nax
ngmac cur ngonex
nangexmagx. 16R nataxg i
ngma cur duxg i guxguma
cumax taxgx r naxcax daugx
. 17R aixcma
xgar poraxrux
curngxeex cax.
R ngma yexerac nax tiporaetanx
r cur ngcha. 18R nma
ya Cori r tr poxrux . R nma
13R
k89
chanabaerugu r nx chaxuneta nax
chor duxgar e cax.
21R choma r guxgutma nx
charngxee r chor poramax t
chanaporaxx. 22R ngma namax
rxuanxgx naxcax
nayaxchi. R ngma chixri maxx
narporamaeg. 23R
ngma namax rxuanxgx r
choma r t nagu chayanaxoxx r t
gachixx. R t
chanadai i ngma naxchi aiex. 24R
choma r porac t nx changecha,
r namax t chixaixcma. R t
yexerac chayaporaxchig. 25R
choma r t aixcma nxna chanax i
pora nax namax inacuxcax i ngma
r u.
26R nma r t anagr chox:
r chor
Tupana ya chox poxc r choxna
, anagr t. 27R
choma r oma chaune ya yacrx t
%. R guxma i
nachixanegar e
chanangexmaxx. 28R ngma chor
ngecha r guxgutma nax
nangexma. R yema chor uneta ga
namax nx chixux r tagutma
inayarxo. 29R ngma nataag r
nachicx guxgutma nx
Iraanecxgar e
uxmatta nag i naane. 30-31Natr
ng
ngma chor nguxeet ae r tama nagu
namaxgu i ngma chor mug r
tama yanguxgxgu i ngma namax
nx chixux, 32r aixcma t
456
chanapoxcue nagagu nax tama chauga
r porac t nxna
chanacuai xca. 33
charxo nax nx changechax ya
Dab r aixcmaxchi t chayanguxx
i ngma namax nx chixux. 34R
ngma chor
uneta ga namax nx chixux r
aixcma t chayanguxx i guxma i
ngma chor ore. 35R noxtacma
chor negagu ichaxuneta r
xx. 36R ngma
nataag r nx nachicx guxgutma
Iraanecxgar e
oma axc ibixechaxrx. 37R
oma tauemac guxguma ngxrx
r ngxgumarx guxgutma
Iracxgar e
i naane ngxmaechaxrx
acurg. 38Natr i uxma r nx
cuxo r tama nx cucuxcha ya yim
ex gac ya cumatama nx cuxunetac.
R namax cunu. 39R ngma cur
uneta ga cur duxmax nx quixux
r mar cuyanaxoxx r nxna
cunayaxu nax e . 40R
ng r
cuyangxnaxx
cuyaaxgxx. 41R guxma i ngma
a chopetx r
tog i duxg i ngm
naxcax nang x i taxac i nma
nanaxaxex. R ngma nachixaneg
i nxna ngaicamagx r nx nacuge
. 42R cuma r cunangexr
i ngma namax rxuanxgx nax
taxcma cur duxgx nadai x r
nx naporamaegx. 43R ngma cur
duxgar tara r cuyatcaxx, r
tama nx curngxee i ngxguma nor
uangmax ng nadai xgux. 44R
k8990
457
ngma nor pora r cunanguxx, r
cunataxchi ya yim nor ex gac.
45R mar cunanuxx i nor max, r
porac cunaxneexx. 46Pa Corix r
uxguxratta i nx curchaux nax
iquicx? Exna gux
x ya naiechanerx i cur nu?
47Pa Corix nxna nacuaxchi r ngma
chor max ! R yim
du ya cuma cuxc r tama namax i
nor max. 48R taxema tex
tamaxecha r taguma tayu. R taxema
.
49Pa Corix ngex ga yema cur
ngecha ga noxri Dabmax nx
quixux ga yexguma icuxunetagu nax
aixcma guxgutma nx
cungechaxx? 50Pa Corix dcax i
toma nax cur dux, r
togu nidauxcraxg i muxma i
duxg! R ngma r porac chor
maxnangux. 51Pa Corix,
ng% tox ningexexe
r chixex tomax yaxugex i ngma
cur uang. R ngmac ngext
ya yim cumatama nx cuxunetac
nax cur dux . 52R guxguma
namexechi ya Cori ya Tupana. R
ng%.
Tupana r guxguma namaxecha
natr i duxg r nayuewaxe
90
k9091
cutegux! R toma nax cur duxg
r cux tangechaxtmxg!
14R guxguma i noxri yangunegu r
toxna nax i cur ngechax! R
ngxguma i toma r guxgutma
taxcma cuxca. 15R
guma taunecg ga ngx nagu
tingegcexpx r toxna nax ya
taunecg ya nagu tataxgc! 16R
tox nx nadauxexe i cur ne r
toxcax nax ga yema taxg
ga mex%
cuxx nax ngmac i toma r totaag
nx daugxcax! 17Pa Cori Pa Tor
Tupanax, r tanaxaxe i tomax
cumecma r tox cungecha. R c
tox rngxexe nax mea
nanguxuchixcax i ngma purac i
taxx! R tanaxaxe i aixcma
ngmac mea nanguxuchi.
Cori ya Tupana r tr poxrux
91
1R
tatax ya yxema
naxmengxmaxe ya yim
%ngxmac ya Tupana, er
nma r txna nadau. 2R choma r
achagr cux: Pa Corix, r
cuxchicax
, r chor poxrux r
chor Tupana ya cux chayaxc
, achagr cux. 3R
poxc
nxna i ng% i cuechita
duxg cuxcax ixgx, r nxna i
ngma da gax.
4R nma r t ngpextt
a r taxuxtma
nangexmaxx r ngm
458
taxucaxma naxcax cumu i ngma
%g i chtac ngxmax r
ngunec cuxcax yamugne. 6R mar
taxucaxma naxcax cumu i ngma
da
ng% i ngunec ngux.
7to
ya 1,000
tayuegu ya 10,000 natr i cux r
taxuxtma nangupet. 8R cuma r t
nx cudau i ngma duxg i
chixexar poxcu. Natr i cuma r
taxuxtma cuxcax nangu. 9-10Er
uxma nax cunayaxux ya Cori ya
Tupana nax cur cuxchicax cax
r cur poxrux cax r
taxacr chixex cuxna
taxacr da
? 11R nma r t
nor orear ngerux
namu nax cuxna nadaugxcax i ngext
. 12R nmag r t cux
ngmac t cux nigag
nax tama guxchaxgu cunguxcax. 13R
ng
ngo%
tma cux nangupet.
14Er nma ya Cori ya Tupana r
anagr: R yxema chox
ngechaxxe r choma r t tx
chapox r t tx chatachigaxexe er
chox tayax. 15R ngxguma choxna
tacaxgu r choma r t tx
changxga r t tmax
changexma. R ngxguma guxchax
tx
changuxuchixx r porac t
tmamax chatax. 16R t
chanamaxexe i tmaar max i oma i
k9194
459
. R t txna chanax i max i
taguma gx er chox ,
anagr ya Cori ya Tupana.
Wiyae i Tupanax namax icuaxx
92
1%
Ngxmacx,
mox cuxna taxgx r tor
% ticuaxgx. 2R
paxmama r chtax
tanaxunag nax cuma r cumecmax
r quixaixcmax. 3%
Tupanaca% i
paxetarumax tx
4Pa
Corix, cuma r
napaxpexegcma!
ngma chauxcax cuxxmax chox
cutaxxx. R ngma mex i cuxx
r tax choxna nax. 5Pa Corix,
namexechi i ngma cuxx.
. 6R ngma
tama naxx icux
tama nx cuaxgchax nax uxc
namexechix i cur purac. 7R ngma
chixex r chixri maxx i
duxg r nimu oma max i
bacaxrx, natr yixcra r t
narxoxochi. 8Natr i cumax, Pa Cori
Pa Tupanax, r gux%
cungexmaecha. 9Natr i ngma cur
uang, Pa Cori Pa Tupanax, r t
inayarxo. R guxma i ngma chixex
gx . 10R cuma r
yexerac chox quiporaxeec hig oma
. R pumramax
chox cubaeru. 11R t chox nx
cudauxx nax uxc poxcu namax
cuxuegux i chor uang. R choma
r t nx ngma
chixri maxx. 12R ngma mea
maxx i duxg r oma tema ya
bacacrx . R t nimexechi
ngxmagnerx. 13R Cori ya
a t nataxg. 14
ngm
ngxguma nayaegu r t
nixxacetanama r guxgutma
naporae. 15R t nx nixugg r
anagrg t: Nma ya Cori ya yim
chor poxrux
r nataxuma i taxacr chixex,
anagrg t.
Cori ya Tupana r e
93
1R
94
k9495
icuyachaxchixgx nax nataxgx i
ngma chixex gx? 4R guxma i
ngma chixex gx r
nadauxcraxa
xx r nor poramax
ng nicuaxxg. 5Pa Corix, nmag
r cur duxgx nachixeg r tx
nacuge. 6R tx nadai ya yxema
yutegxe, r yxema taxcutag, r
yxema to i nachixanec. 7R
nmag r anagrg: Yim Cori ya
Acbuar Tupana r tama nx nadau i
ngma ixx nacua,
anagrg. 8Pa Duxg i
Ngexmaregx r Tama Pexx
Icuxex r uxguxratta i pexx
pecux? 9R pexcax r tama nx
pexmachi xe? R pexcax r tama nx
nadau ya yim pexetar rux? 10R
pexcax r yim nachixanegar
poxcurux napoxcu?
R pexca nacuax ya
yim duxgx ngexc nax naxx
yacuxcax? 11Dcax, r nma ya Cori
ya Tupana r nx nacuax nax
naechitamare namaxx i duxg. 12Pa
Corix, r tatax ya yxema ucuxe txna
cuxxe r yxema tx cunguxexx e.
13Er ngxguma aixcma tanayaxuxgu i
cur ucuxe r t tmax tacuax i
ngxguma guxchaxg tmacax nguxgu.
Natr ngma chixexar rux r
cuma r naxcax cunamexx
xmax nax ngmagu yangucuchixcax.
14R nma ya Cori ya Tupana r
xg r
a
m
15
cax. R ngma aixcma
mex xgcax
460
nategu. R guxma i duxg i mexgu
. 16R tex t
chox tapox nxna i ngma chixri
maxx r ngma chixexar rug?
17R
95
1%xc
naxca
Tupana! %naxca
yim tr poxrux r tr maxxrux!
2%naxcamox nxna
%% ticuaxxg!
k9596
461
3Er
ngexacaxx
Cori ya Tupanaca
%
96
1R
maxx! 2R naxca
nx picuaxxg! R gux i
ngunexggu penaxunag nax nma
i tx namaxexeex ! 3R
guxma i nachixanecxmax nx
pixuchiga nax nma r naxnex r
naxx i muxma i mexg i nor
poramax naxx! 4Er nma ya Cori
%, r
ngemacax name nax nxicatama
icuaxgx. Er nma r
%chi r guxma i ngma
duxg namax tupanax
nangexma. 5R ngma tog i
nachixanegar tupanag r
taxux. Natr nma ya Cori
i guxma i
ngma daux idaux. 6R
nma nangexmax. R
ma
namexechi. 7Pa Guxma i
Nachixanecx r nx pixuchigag
nax nma ya Tupana r nxicatama
r naxnex!
8R nx pengechagcma nx
picuaxxg! %
nangexma. R napataaxtgu
pechocux namax i per mareg!
9R nx picuaxx
napata ya mexechine!
guxma i dux
xg.
maxx r napexegu nacaxp
10R guxma i nachixanecxgmax
nx pixu r apegg: Nma ya Cori
%e %
ng, apegg! R nma
xx
ga oma ga naane nax tama ngma
namaxcax. R nma
ma i
k9698
nachixanegmax inacux. 11R
natax i naane r oma i
naane. R ngxgumarx ta nor
tax%%ngma mr, r
%ma i ng
ngxmagx. 12-13R natax ta i naane
r guxma i nanetg i nagu togx.
R ng
ngxmagx %xc
nicuxcu nape
. Er nma ya Cori ya Tupana
%
inacuxcax. R nma r aixcma
meama t guxma i nachixanegmax
inacuax.
%e
97
462
nadaug nax uxc naxnex i
nmax. 7R Tupanape
narmachitan i ngma duxg i
namax taxgx i
tupananetachicnaxg r nx
icuaxgx. Er guxma i ngma
duxg namax tupanaxgx r Cori
ya Tupanapexegu narmachitan. 8Pa
Corix, r
gux
nataxg namax i cur mug. 9Er
cumax, %
Ngxmaxex, r namax icucuax i
guxma i aa naane. R cuma r
guxma i ng
cungexma. 10R nma ya Cori ya
Tupana r tx nangecha ya yxema
nx oxe i ngma chixex. R txna
r tx napox naxmengma
chixri maxx i duxg. 11R ngma
duxg i mea maxxca
yangunexx. R ngma tax i
r ngma duxg i tama
chixex gxca. 12Pa Duxg i
Mea Maxxx r namax petaxg ya
Cori, r nx picuaxxg! Er
naxne.
Nma ya Cori ya Tupana
r gux
ngexacaxx
Cori ya Tupanaca!
Yer muxma ga mex ga taxg nor
poramax nax. R nachacx ya
nene r poranemax tr uangx
narporamae. 2R nma ya Cori r
nanaxunag nax tr uangx
naporamaex. R guxma i
nachixanegx nx nadauxexe nax
98
1R
k9899
463
uxc tamax namecmax. 3Er
nma r tx nangecha r tama nx
narngma ga nor uneta ga tr
oxigmax nx yaxux. R yema nax
tr uangx naporamaex r gux i
. 4Pa Duxg i
Maxxx r taxc
naxca! R
%%
picuaxxg! 5R rpamax
pepaxetagcma naxca
Cori! R per paxetarug i
cnxmax peg pepaxpexegcma
naxca! 6R per
paxetarug i picuegxmax
taxcma ex gac ya Coripe
! 7
tax%% i ngma mr r
guxngxmagx. R
ngxgumarx ta i oma i naane r
guxma i duxmaxx r
%xgx. 8-9R
gux
Tupanaca% oma
napxmexgxrx. R guxnema ya
ma
Tupanape%xg. Er nma r
%
iyacuxcax. R nma r aixcma t
guxma i nachixanecxmax meama
inacuax.
Nma ya Cori ya Tupana r guxma i
ex
gacgtwa nangexma
99
1Nma
ya Cori r e .
R nor tochicax r ngma
xchicnaxg i
ixxpextxar ngx.
R napemax
niduxrue i guxma i nachixanecxg
niduxrux. 2R
nma ya Cori ya magu
chic r gux. R
ma i nachixanecx i
duxgmax inacux. 3
i nx ticuaxgx ya yim Cori ya
%%%
nma r naxne. 4R cumax, Pa Corix,
r e
ma i
duxgmax icucux. R cumatama
quixux nax cupe
i guxma i duxg. R
toma nax Iratanx r
cuma r aixcma meama tomax
icucuax r ngma mug ga toxna
cuxx r meama niex. 5R nx
picuaxxg ya yim Cori ya tr
! R napexegu
xg! Er nma r naxne.
pecaxp
6R guma Moich r Ar
Tupanapeo
choggx. R nma ga Chamu ga
Tupanaar orear urux r nor
yumxxeec ax naca.
R nma ga Cori ya Tupana r
nanangxga ga nor yumx. 7R
nma ga Tupana r yema caixanex
Moichmax r Armax nidexa r
nmag r meama nayanguxx ga
nor mug ga nxna naxx. 8R
cumax, Pa Cori Pa Tor Tupanax, r
cunangxgx. R cuma r yema tor
oxigx cupoxcue ga yexguma chixex
naxggu, natr nx nx
icurngma ga nor chixex ga
yexguma Moich r Ar
chogggu. 9R nx picuaxxg ya
! R
yima napata ya nor ma
k99102
ngexmanepexegu
xg! Er nma ya Cori ya
pecaxp
tr Tupana r naxne.
Cori ya Tupana r tx
nangexx
Duxg i oma i
Maxxx r
taxc naxca
Tupana! 2R taxc penataxx ya
Cori! R taxc naxca
nx picuaxxg! 3R nxna
pecuaxchie nax nma ya Cori r
!
nangoxeex r tama yigtama
tangoxexe. R nor dux
oma carnrug i nor yoraar
nachitaxngxmagxrx. 4R
nua nax, r napatagu
pechocu, %
picuaxxg r mox nxna pexg!
R nx pixu nax aixcma
namexechix i nmax! 5Er nma ya
Cori r namecma r ngma nor
ngecha r guxguma nangexmaecha.
R ngma nax yaxaixcmax r taguma
inayacuax.
100
1Pa
ex
gac ga Dab r
Tupanamax inaxuneta
101
1Pa
Cori Pa Tupanax, r
%
chicuaxx naxcax nax tox
cungechaxx r tomax mea icucux.
2R
464
naxcax chidau i
taxacr chixex. R tama namax
chatax i ngma duxg i tama
.
chanayaxu. 4R t nx chaxo i ngma
i chaux.
Er taxuxma i taxacr chixex
chaxxcha. 5R t
chayanangeaxgxx i ngma duxg i
namcgechita chixri tmachiga
idexagx. %
ngma duxg i
toxguxchax r
ngma nor poramax ng
icuaxgx. 6R t naxcax chadau i
yatg i aixcma mea maxx nax
chauxcax r chor
ngxeer ucax. 7R ngma
xee
axegx r t nangechica i
. R taxuxtma idorataxx
chaux. 8
ngunexgu r t naxcax chadau i
guxma i ngma chauchix
chixex gx xcax
.
Naxi xchicar yumx
Corix, chox nx
x!
R nayaxu i ngma tagac cumax
nx chixux! 2R tax i chauxcha
iquicx i ngxguma guxchax
changexmagu! R chox nx
chor yumx! R paxa chox nangx
102
1Pa
k102
465
yarmachicrx. R ngemacax
chaxob r tama chataiya. 5R
chaxauxechamare. R ngemaca
chixaxchi r chauxchaxm r
chauxchina%nayaxux. 6
cchana i chianexngxmaxrx
, rexna oma cchana i
ngxmarx . 7R
tama chape.
%caxerx .
8R ngma chomax rxuangx r
taguma nx narchaue nax chixri
chauchiga yadexagx r chaugamax
naguxchigagx. 9-10R ngma nax
ngx chingexgagu r tama chataiya
xmare. R
ngma chor axex r
chauxgxxetmax naxx er
%. R e
chox cunguxexe nax yixcra chox
curtexcax. 11R ngma chor
ngunexg r paxa naxpet oma
gauxchipetaxrx. R
%
maxrx. 12Natr i cumax, Pa Corix,
r guxguma e . R ngma
cuga r guxgutma nxna
nacuaxchie. 13Pa Corix, inachi r cux
naxauxchitmx
Yeruchar!
ngunex nax tomax curngxmx r
tox nx icuyarngmax i ngma
tor chixex. 14R toma nax cur
dux r nx tangecha ya
yima Yeruchartapxar nutag, r
porac tox nangux nax uxc nagu
napogex. 15-16R ngxguma nma ya
Cori nor nemax taxcax nangoxgux
r tx nangxee
tanamexxca
Yeruchar r guxma i
nachixanecxg r nor ex gacg
r t nx nicuaxxg. 17R nma ya
Cori ya Tupana r t nx
r
yumx i ngma ng
i choma i uxmax r
changearporax.
chayayane r nma ya Cori r
nananuxx i chor max. 24R
ngemacax achagr nx: Pa Corix
tax i chox quigax naxpa nax
meama chayax!. Pa
Corix, cur taunec r taguma nagux
er guxguma cungexmaecha. 25R
noxriar ggu r cuma cunax ga
oma i naane.
cunaxx ga guxma i ngma daux
nx idaux. 26R guxma i ngma r
t inayarxo, natr i cuma r
k102103
guxgutma cunaxai xrgumarax. R
oma i naane r ngma daux
idaux t
nangau. R cuma r t cunaxchicx
x i naxchiru i
ngaux itx r ngexacaxx i
naxchirugu icxrx . 27Natr i
cumax r cunaxai xrgumarax r cur
taunec r taguma nagux. 28R ngma
nataag i cur duxg r t nxna
cudau. R ngma naane i toxna
cuxx.
Tupanax t chicuaxx
guxma i chor
%
chaumax t nx chicuaxx ya
103
1R
466
tangechatmxg r yaxna tamax
% nangecha. 9R
tama taxchi naxai r tama tamax
nanuecha. 10 i
ngma chixex i xx natr i nmax
r tama nanangexgumarax i ngma
poxcu i txna naxx. 11Er ngma
nor ngecha r taguma inayagux
tmaca. Er
nor ngecha r nataxchi ngma
i naane r oma i naanex
yadxxrx. 12R ngma tr
chixexg r mar txna
nanayxguxexe oma ste r oste
ngna nax nanayxguxeex rx.
13R nma ya Cori r tx nangecha
pap naxacgx ngechaxrx. 14Er
nma r meama nx nacuax nax
ta naxx r nx nacuax
te. 15R
duxgar max r tama namax. R
x i
boxchacuxrx . 16R ngxguma
buanec nagu nguxgu i ngma
putrachacu r ngxma narxo r
tadau.
17-18Natr ngma Tupanaar ngecha
tmaca
taguma inayacuax.
naxe nax guxguma Tupana
tmamax mecmax ya yxema mea
yanguxgxe i nor uneta r tama
nx i
nor mug. 19R nma ya Cori ya
nanangexmaxx i nor tochicax r
a namax inacuax i guxma. 20Pa
ngm
x i Orear Ngerux i Poraex i
k103104
467
Yanguxgxe i Ngma Tupana Pex
Muxx r mex Corimax pexuegug!
21R guxma i pemax, x ya
Coriax Puracexe r Nor Ngcha
gxex r mex Corimax pexuegug!
22R guxma i pema ya Cori ya Tupana
pex ngoxexx ex r Cori ya Tupanax
picuaxxg i gux!
R choma r t ta gux i chor
maxmax Cori ya Tupanax
chicuaxx.
Nx ticuaxxg ya yim
guxx ngoxeec
104
guxma i chor
%
1R
chix. 8R
nange ga guma ma
ngatexg yer ga yema dex r
chix. R yemaac ga
yema dex r yema nachica ga namax
nx cuxunetax. 9R yema
namax cuxunetaxgu narxchi ga
cax. 10R ngma
ma
cunamug. 11R ng
naxaxeg i guxma i naexg. R
ngngma brug i
naixneccx. 12R natcutggu
a
nixchixa i ng. R ngm
. 13R
cuma r ya daux
cunamu ya puc nax ma
napuxcax. R yima pucmax
anexx i oma i naane.
14R ngmac cunaxgxx ya max
naxcax i naxnag. R ngxgumarx
ta cunaxgxx i nanetg i uxma
duxg namax toegx nax
ngmac nx nangexmaxcax i nab
i ngx. 15R ngmac duxgna
cunax i nor poraxrux
nor taxxrux i bnu r nor
mexrux i chx. 16R ngma naig
r ng.
Tupana Lbanuanegu togne r ngma
. 17
nixxchi i ng. R
namax .
18R ma
ngma naexg i naixneccx. R
ngma ma%namax
i ngma chigug r ngag. 19R yima
k104105
tauemac r cunangoxexe
nangugxcax i ngunexg. R yim
axc r nx nacuax i nor ora i nagu
yanaxcux. 20R cuma r
cunaxanexx i ngxguma nachtagu.
R ngxguma i ngma naexg r
. 21R ngma aig
a naxae. R
cax ngm
ngmac Tupanana nacage nax nor
na nxna naxxcax. 22Natr i
ngxguma yangunegu r axc ibxigu
a nayapee.
r naxmaxm
23R ngxguma i nma i duxg r
. R napurace
uxmata nachta. 24
ngma cuxx, Pa Corix. R guxma i
ngma cuxx r namexechi er
cumatama cur cuaxmax cunax. R
guxma i ngma cuxx r namax
nanap i oma i naane. 25R dcax i
ngma mr! R natacutxchi, r
namanamax i
naguxraxx i choxnig r naexg i
tax r ixrax. 26R ngmagu
.
R ngngma
Leviat i taxchix i cumatama
cuxx caxaxerux
cax. 27R guxma i ngma
cuxx r cux nananguxeeg nax
cuma cunachibexxcax i ngxguma
nataiyaegu. 28R cuma r nxna cunax
r nmag r nanayauxg. R mea
nachibe. 29Natr ngxguma
nanaxi xchig. R ngxguma nxna
cunayaxuxgu ya buanec r nayue r
. 30Natr
ngxguma nxna cuxxgu i max r
468
niimu r ngmac
cuyangexacaxchigxx i guxma i
ngmaxx. 31R
ngma Cori ya Tupanaar ne r
taguma inayacuax. R nma r porac
natax namax i ngma nma naxx.
32R oma i naane r niduxrux i
ngxguma nma nx . R
ngxguma yima ma
yangggu r nicaixqueg. 33R choma
r uxma nax chamaxx r t chor
Cori ya Tupanaca. 34R
chier Cori namax taxgu i ngma
. Er naxtaguxica
ichayangaux i chor tax.
35R noxtacma iyanaxo i ngma
duxg i chixri maxx i oma i
!
ngma duxg i chixex gx. R
guxma i chaumax r t nx
chicuaxx ya Cori ya Tupana. R name
i Cori ya Tupanax ticuaxxg.
Yema mexg ga taxg ga
Iratanxcax naxx ga Tupana
105
469
naxx r ngma nor mug ga pemax
nx yaxux i pema nax Tupanaar du
ya Abr r Acbutaag
i Tupana pex ! 7R
.
%
inacux. 8-101000 i
natcum i tataag ngupetgu, r nma
ya Tupana r tagutma nx
inayarngma i nor uneta ga noxri
Abrmax nx yaxux,
nane ga Ichamax nx yaxux, r
k%
yaxux nax guxgutma nx
nangxeex i nataag i Iratanxg.
11R yemacax Acbumax nx nixu r
anagr: Choma r t cuxna chanax
i guxma i aa Canaane nax
guxgutma cuxr r cutaagar
ca, anagr. 12-15R nmag
ga tr o
ga noxri r toxnamanac, r
nichopetetan, r uxre ga
ex gacgmexeetan nax
cax, natr
nma ga Tupana r tama nanaxaxe
nax tex chixri namax icux. R
yemacax yema ex gacg ga naxme
nayexmagxmax nx nixu r
anagr nx: Tama chanaxaxe i
ngma choma nx chaxunetax i
duxg r chixri namax ipecuax. R
ngma chor orear urug r tama
chanaxaxe i ngx nx pingexee ,
anagr. 16R nma ga Tupana r
anexx r
yemacax nangu ga tax ga taiya.
17Natr Tupana r naxpa
. R
k105
%
nax togmexecax ga
. 18R poxcupatagu
nanapoxcu. R rua
nayachotanaxg r cadnamax
nayachotaparag, r yemaac
nanapi xcut. 19R yemaac Tupana
Ychex nax r uxmata yangu ga
yema ore ga Yche nx ixux. 20R
xar
ex gac ga muxma ga duxgmax
icuc r nanamu nax Ychex
poxcupataxxcax.
21R nma ga ex
gac r nx
naxuneta nax nor ngxeer ux
cax. R naxme
guxma ga napata r guxma ga nor
yemaxg nax nma namax
inacuxcax. 22R nma ga ex gac r
guxma ga nor ngxeer u
nor ucuxeruxx ga
Yche nax nma namax inacuxcax
r nangexxcax nax cuax nx
yexmagxcax. 23
k
Tupana Iragu naxgac. R yexma
Equtuanegu naxchi. R yemaac
Cana, natr
gux
noxrtama naaneca ga
nataag. 24R Tupana r nayamuxx
ga yema nor dux
Equtuanecxgar yexera
narporamaeg. 25
Tupana r yema Equtuanecxgna
duxgchi naxaiexcax. R yemacax
ga Equtuanec
nax uxc naxx nax tama
timuxcax ga guxema Tupanaar
k105106
duxg. 26
nanamu ga nor du ga Moich r
naenex ga Ar ga nmatama ga
Tupana nx unetac. 27R nmag ga
Moich r Ar r Tupanaar
poramax nananguxg ga cuaxrug
% . 28R
nma ga Tupana r gux
nananguxx ga anex.
Natr yema Equtuanecxg r tama
. 29R nagx
nayanguxuchixx ga natgar dex r
yemacax nayue ga choxni. 30R
cururug yema nachix
nangugxx. %ex gacar
pechicax. 31R Tupana r
ga mureng r
naxchig. R guxma ga Equtuane r
namax nanap. 32R pucchicx
yema nachixanetgu nanayixx ga
gux. R mac inaxxx. 33R
yemaac nanachixexx ga nor
banecg r nor iguranecg. R
guxtanxx ga nor
. 34R Tupana
naxca ga mung.
mu. 35
r guxma ga
yema nachix. 36R
Equtuanec
nxraxx ga nane. 37R yemaac ga
ga
nor duxg. R nayana ga tax ga
iru r dirumg. R taxuxma
nidaxg r
taxuxma natura. 38R nmag ga
Equtuanecxg r nataxg ga
yexguma nx nadauggu ga nax
470
%, yer porac naxcha
namue. 39
nanayexmaxx
nax yema yadxtxcax naxcha
axcema.
xemamax nanangonetanxx.
40R yexguma namachicax nacaggu,
r nma ga Tupana r ngugag naxcax
nayachchixx.
ryixmax nanachibexx. R
yemaac meama nx ningug. 41R
xtexgu
r tax ga dex yma nayagoxchix.
natrx nachianexnayax. 42R
yemaac aixcma nayanguxx ga
yema nor uneta ga nex ga
ga Abrmax nx
yaxux. 43
ga nor
duxg ga nma nx naxunetax. R
yexguma nagaxgu r porac
nataxg. 44R tog ga duxgar
naane nxna nax. R nab ga togar
max nanachibexx.
45R yemaac Tupana nx narngxee
ga yema duxg yer nanaxaxe nax
nagu namaxx ga nor mug r nagu
ga nor nguxeet ae ga nma
namax nx yaxux. R name i Cori
ya Tupanax ticuaxxg.
Iratanxg r guxguma chixri
106
1R
name i Cori ya
Tupanax ticuaxxg. R
mox nxna pex! Er nma r
namecma r ngma nor ngecha r
taguma inayacuax. 2R tex nx
tacuax nax nx tixux i guxma i
471
ngma nma nor poramax naxx?
R tex nx tacuax nax nma
nanaxaxexcma nx ticuaxxx?
3R tataxg ya yxema aixcma
mexngma
aixcma exgux. 4-5R choxna
nacuaxchi, Pa Corix, i ngxguma nx
curngxeeg u i cur duxg! R
ng
cunanguxxeex cax r chox r ta
nangexmaxx nax ngmac
nx chadauxcax i nor tax i ngma
cur duxg i cuma quidexechix, r
ng%
duxgmax chataxxcax! 6R toma
r cupe% tax tor
oxigrtama. R nxna tachocu i cur
mug nax toxrtama ngcha i
chixexgu tamaxxcax. 7R nma ga
tor oxig r tama aixcma nagu
g ga mexg
ga cur poramax cuxx. R nx
inayarngmae nax cuma r nx
cungechax. R yema Mr ga
Dauchix%.
8Natr nma ga Tupana r
Equtuanecxar ex gacmexe
nananguxxee
inayanaxoxx ga nor uneta ga mar
Abrmax nx yaxux. 9R nma ga
Tupana r yema Mr ga Dauchixx
namu nax yapayexcax.
naxnec i paxrx .
nayachoxexe ga tr oxig. 10R
aiexmexexee x. 11R
yexguma tr ogu ga
tmaar uang r nma ga dex r
nayax. R guxma ga tmaar
k106
ga maxx ga yaxx. 12R
yexgumaama ga tr o
nayaxg ga Tupanaar unetag r
% nicuaxxg.
13Natr paxama nx
inayarngmaex ga yema tax ga
mexg ga Tupana naxcax x. R
tama nananguxeeg ga yema Tupana
. 14R yema
nachianex naxg ga
tr oxig. R naxcax nacag nax
Tupana paxa nx naxxcax ga yema
nmatama ga dux.
15,
r nanax ga yema naxcax nacagx.
naxcax
nananguxx %
nayuex. 16R yma napegx
yema duxg r tama guma Moichga
r guma Tupana nx unetac ga
Ar yer naxcax
nixauxchie nax nor e .
17R yemacax Tupana nanapoxcue. R
naxcax nayangexexe ga naane r
yemagu nayicu ga Dat r Abir
namax ga namcg. 18R yema
r
Tupana naxcax yma nanamu ga
xema nax yemamax yaxaexcax ga
yema chixex gx. 19R guma
ma
Iratanx
nax ga irunaxcax. R
yemax nicuaxxg. 20R yemaac
Tupana ya necx naxchicg
%max i
ngxchicnax. 21-22R nx
inayarngmae ga Tupana ga nor
poxrux ga
guxchax
k106
bai xchixrug ga Cchix
% ga Mr ga Dauchix.
23R nma ga Tupana r nx nixu r
t nanadai ga yema duxg. Natr ga
nachogama r yemacax narngxm
ga Tupana r tama nanadai. 24R
naxoe ga yema
naane ga mexechix yer tama
nayaxg ga yema Tupanaar uneta.
25R nachi
Tupanachiga nidexag r tama naga
. 26R
yemacax ga nma ga Cori ya Tupana r
namax nanaxuegu r t nadaiax yema
nachianexgu. 27R yexgumarx ta ga
nataagmax r nanaxuegu r t
nadaiax r to ga nachixaneg ga
tama nx yaxgx%.
28R yema tr oxig r tupananeta ga
Bamexexx. R
nanangxg ga na ga yema nor
tupananetachicnaxg i ngear
maxx cax nadai x. 29R yemaac
nor chixexgmax Tupanax
nanuxg. R yemacax ga nma ga
nananguxx ga
. 30Natr
nma ga chacherdte ga Fine r
%nayamax ga yema dux
ga chixex x. R yexguma
%. 31R
yema Fine x r Tupanape
name, r name nax guxguma
%
yaxux. 32-33R yema tr oxig r
nanuxeeg ga
yexguma Moichx
dex nxna naxxcax. R yema
duxggagu guxchax Moichx
472
nangupet.
nanuxg r yemacax naechita chixri
nidexa. 34R yema tr oxig r tama
nanadai ga yema Canacx ga
Tupana namax nx ixux nax
nadaiaxcax. 35Natr namax
naxmcgama, r namax nixteg,
r namax naxxmag ga yema
duxg ga tama Tupanaax yaxgx.
R nacmag ga chixexgcax nange.
36R yema duxgar
tupananetachicnaxgx nicuaxxg
r yemagagu chixexgu nayi. 37R tx
namug ga naxaceg nax yema
ngoxogcax tx naguxcax. 38R
yemaac yema Canaanear
tupananetagcax tx nadai ga guxema
naneg r naxaceg ga taxuxma ga
chixex gxe. R oma ga naane r
%%%. 39R
yemaac ga yema duxg r
Tupanape ga chixex
naxg ga yexguma yema
. 40R nma ga
Tupana r porac namax nanu ga
yema nor duxg. R yemacax
noxtacma nx naxo. 41R yema
uang ga tama yaxgx
nax yema namax icuaxgxcax. 42R
yema nor uang r nx
narporamae r chixri namax
inacuaxg. 43R nma ga Tupana r
muexpxcnama nananguxxexe.
Natr ga nmag r tama nx
ga yema Tupana nagu
r nor chixex nx
naryexera. 44-45Natr yexguma
Tupana nx
nx nadauxgu nax tax ga
guxchax, r nma ga
k106107
473
Tupana r nxna nacuaxchi ga nor
uneta ga namax nx yaxux. R
yemacax nx nangechatmx er
nataxchi i nor ngecha. 46R yema
nor duxgar uangx
nananguxx nax mea namax
inacuaxgxcax. 47Pa Cori Pa Tor
Tupanax tox rngxexe r tox
nanguxxexe naxmengma to i
nachixaneg nax ngmac nx
ticuaxgxcax i cuga i nex! Er
tanaxaxe i taxcma cux
ticuaxxg. 48R guxguma
namexechi ya yim tr Cori ya
Iratanxar Tupana!
guxma i duxg r: Ng%,
anagrg. %
Tupanax ticuaxxg!
Cori ya Tupana r guxguma
tx nangecha
107
1R
k107
nmag i ngma duxg ga nor
chixexgagu r nor pecduggagu
ida, r nanaxi xchig. R
nachixgag yer naturae r mar
nayuecha. 19
nor guxchaxg r Cori ya Tupanana
nacage. R nma ga Cori ya Tupana r
yema nor guxchax
nananguxxexe. 20R namax
nanaxuegu nax naxcax yataanegx. R
naxcax nitaaneg. R yemaac ga
xexe ga
yema duxg. 21
Tupanana mox pexg naxcax i nor
ngecha r nor ngxee i pexna naxx.
22
picuaxgcma mox nxna pexg
r taxc nx pixugchiga i ngma
mexg i naxx. 23R yema
taxetanxx, r
yx.
24R yema mr-ar ngx
nadaug ga yema mex ga Cori ya
Tupana x. 25R nma ga Cori ya
Tupana r nanamu nax inaxxcax ga
buanec r yexguma r tac ga yuape
inax. 26R yexguma ga guma
%
naxexnagtanx r naryiixg. R
r niduxrue nor
mumax. 27R nichxatancx oma
nangxxrx. R tama nx nacuax
nax uxc yachaxchixgx ga
. 28Natr yema
guxchax
Tupanana nacage, r nma ga Cori ya
Tupana r yema nor guxchax
nananguxxexe. 29R guma buanec ga
tac r xrac ga buanecx
474
nananguxuchixx, r narxo ga yuape.
yexguma nx nadauggu ga nax
naxox ga guma yuape r nataxg.
nanangugxx. 31R ngma duxg
30R
mox
naxg naxcax i nor ngecha r nor
ngxee i nxna naxx. 32
i mox nxna naxg i duxgar
ngutaque%ex gacgar
ngutaque. 33R nma ya Cori ya
Tupana r nayachegxx i natg r
natxacg, r naxnecmarex
nayanguxuchixx, r nipagane. 34R
ngma mairax
r Tupana r mairax i chixexx
nananguxuchixx nagagu i nor
chixex i ngma duxg i nagu
chigx. 35Natr ngma naane i
taguma dexx
nayanguxuchixx. R ngma naane i
paganex x. 36R
ngxma tx namug ya yxema
ingear ngmaxx e. R ngxma
. 37R ngxma
tixaneg r bamax tatoeg r
ma i tmanetar o tibuxg.
38R nma ya Cori ya Tupana r tx
narngxee nax timuxcax. R
nayamuxx . 39-40R
ngxguma tmaar uang chixri
tmamax icuaxggu r ngx tx
yangexggu r ngmagagu tiyuetan
r tinoxreetan, natr Tupana r t
tx naxtan r t nx naxoox i
ngma tmaar uang. R
nachianexgu t nayatexx nax nu
cax i nor uang. 41R
yxema ingear ngmaxx gxe r
nma ya Cori ya Tupana r tx
k107109
475
nanguxxexe .
R tx nimuxexe oma carnrugrx.
42R ngmax nadauggu i ngma
duxg i Tupanape r t
nataxg. Natr ngma chixexar
rug r t narngeaxgmare. 43R
yxema tmax
i aa tmamax nx
chixux nax ngmac nx tacuxcax
nax uxc porac tx nangechax
Yudngxmagx r
. R ngma Efraar
naane i
churarag i porax r
. R ngxgumarx ta i
ngma Yudar naane i Iratanxar
e .
9R ngma Moane r Edane r
chaut. R ngma
Piritutanxg r choma r t nx
ya tr Cori ya Tupana.
10-11Pa
108
1-2uxma
r chame, Pa
Chor Tupanax, r chame
%
chicuaxx. R paxmama t charda
r chor paxetarugmax t
chapaxeta. R ngmac t nx
charmox i ngma ngexacax i
ngunex. 3Pa Cori Pa Tupanax, r chor
% chicuaxx
napema i nachixanecx i
duxg. 4Er ngma cur ngecha r
.
R ngxgumarx ta i cur aixcma r
yau.
5Pa Chor Tupanax,
i naanemax icucuax r cur ne r
oma i naane namax nanap. 6R
tox nangx r cur poramax tox
nanguxxexe i toma nax tox
cungechax! 7R cumax, Pa Tupanax,
:
Taxcma t pexna chanax i
guxma i ng
Chiqu r uxmata
.
8R ngxgumarx ta i Garaxar
naane r Manachar naane i nat i
109
1Pa
k109
xcax nx %ex gac
i chixecma nax ngma nxna
caxaxcax i nor chixexchiga! R
ngxgumarx ta nx
i nor uaxrux i naxcax caxax nax
napoxcuxcax! 7R ngxguma ex gac
nxna caxgu i nor chixexchiga r
%
naxuegux. R ngxguma ngcax
nacaxgu nax tama napoxcuxcax r
%
nanapoxcuama. 8R nanuxx i nor
max r noxtacma nayux nax
ngmac tog noxtacma nayaxuxcax
i nor purac! 9R ngmac i
naxacg r noxtacma nataxcue r
naxma. 10R
ngmac i naxacg r nu ne
i dierucax
nacaxaxeg.
! 11R
guxma i ngma nor ngmaxg, r
ngma diru nax
noxtacma yana! R togmare i
duxg nx yana i ngma nor
puractan! 12
taxeaxma nangechatmx
naxacg i taxcuex. 13R noxtacma
gux yue i nataag nax ngmac
yanaxoxochixcax i napexegag! 14R
cumax, Pa Corix, r nxna nacuaxchi i
nanatar chixex r tagutma napi i
ngma naar pecdu! 15R guxguma
nxna nacuaxchi i ngma chixex i
naxx! R duxgx
naga! 16R nma i ngma chixex x
r taguma nx tangechatmx ya
yxema ingear diruxgxe r yxema
tama tg icuaxgxe r yxema
guxchaxmax naxi xchigxe. R
476
nma r chixri tmamax inacuax r
ngmac tx nadai. 17R nma r
naxcax nadau nax chixex naxx. R
ngemacax noxtacma chixex namax
yaxuge i duxg! R taguma naxcax
nadau nax taxacr mex nax. R
ngemacax noxtacma taguma tex
mex nachiga ixu! 18R ngma nacma
i chixex, r noxtacma yadx i
nax%
idxxrx! R naangu r
naxchinaxgu, r noxtacma naxcu i
ngma chixex oma
dex rexna chx tagu cuxrx!
19R ngma nacma i chixex r
noxtacma yadx i nax
i naxchiru naxne idxxrx, r
goyexrx! 20
Tupana ngmac nx nanaxtan i
ngma chomax rxuanxgx r
chixri chauchiga idexagx. 21Natr
cumax, Pa Corix r chanaxaxe i chox
curngxee r mea choxna cudau nax
ngmac natachigaxcax i cuga. R
cur mecmagagu chox
nanguxuchixx ngma
chixexg! 22Choma r poracxchi
guxchax
chanaxi xchix r chor max
porac nangux. 23R ngma chor
guxchax%
chixachigx
gauxchipetax rx. R
uxma r mar chixaxchi, r
ngemacax ya yima buanec r chox
yagaxrx.
24R ngma nax tama chachibxcax r
x r chixachig. 25R
chiduxruxep
duxgar cugrux . R
k109111
477
ngxguma chox nadaungu r
nanexerug r chox nacuge.
26-27Chox rngxexe, Pa Cori Pa
Chor Tupanax! R cur ngechagagu
chox nanguxuchixx
guxchaxg nax ngmac duxg
nx cuxcax nax aixcma cuma
i chox curngxeex ! 28R
uxma nax chox curngxeex r
chomax
yaxugegu i ngma chomax
rxuanxgx.
naxneex. Natr i choma nax cur
dux r chatax. 29R ngma
%
naxneex. R ngma nor ne r
noxtacma yadx i nax
i naxchirumax idxxrx! 30R aa
chauaxmax r guxgutma Cori ya
Tupanana mox chax. R mux i
dux chicuaxx.
31
nachog ya yxema ngear
ngmaxx gxe. R naxme
napox i ngma tx xuaxgx.
Nma ya Cori r ex
gacna pora nax
110
1R
nma ya Tupana r
chor Corix anagr:
uxmatta i ngma cur uang r cur
chicutx xg!.
2R nma ya Tupana r Yeruchar
cux naxuneta nax e cax
r namax icucuxcax i ngma cur
uang. 3R ngma ngunex i cur
uangx curporamaegu r cur
duxg r t cuxme
nangexmagxx. R nimexchirucma
t cupe. R ngma cur
111
1
Tupanax ticuaxxg. R
choma r guxma i chor maxnemax
t Cori ya Tupanax chicuaxx ngema
duxg i mexar
ngutaquema i
duxgpe. 2R guxma i ngma
Cori ya Tupana x r nataxchi. R
yxema aixcma namax taxxe i
ngma Tupana x tangux. 3R
ngma Tupanaar purac r namexechi.
R nma r guxguma mea tamax
inacuax. 4R yema mex ga naxx r
itarngmae. Er
nma ya Cori r namecmaxchi r
nx tangechatmx. 5R tx
k111113
icuaxgxe. R nma r taguma nx
inarngma i ngma nor uneta ga
nx yaxux. 6R nma r nor
duxgpeinanaex ga nor pora
ga yexguma nxna naxgu ga aa
ma ga totcum ga
duxg ga tama yaxgx
namaxechirex. 7R guxma i ngma
nma naxx r name r aixcma
niex i nor mug. R ngemacax name
nax nagu yaxx. 8R ngma nor
mug r taguma inayarxo er guxma
naexgu. 9R nma
r nananguxxexe ga nor duxg
naxme. R yema
nor uneta r namax nx nixu nax
tagutma iyanaxox. Er nma ya
%chi.
10R yxema aixcma cuax tx
ngxmaxe r Cori ya Tupanax
ticuaxxg. R yxema Cori ya
Tupanax icuaxgxe r aixcma
tmax ticuax.
guxguma nx ticuaxxg.
Natax ya yim yat
ya mex
112
1
Tupanax ticuaxxg. R
natax ya yim yat ya Cori ya
Tupanax ngechac r nor muggu
imaxc. 2R yim yat ya mexgu
narngxee
i ngma naxacg r t naporae i oma
. 3
r namuar ngmaxx g. R
guxguma nor ngmaxgmax
toxgux narngxee. 4R yim yat r
anex
ibxixrx naxcax i ngma tog i
478
duxg i mex. R nma r
namecma r nangechaaxe r
nixaixcma. 5R yim yat ya
mecmac r nor ngmaxgmax
togx narngxee. R mea namax
inacuax i guxma i ngma nx
ngxmax. 6
chixex namax xgux. R duxg r
guxgutma nxna nacuaxchig
naxcax i ngma mex i naxx. 7R
nma r taxucaxma naxcax nabai xchi i
taxacr chixex i ore i nachiga i nx
, er nx nacuax nax Tupana
aixcma nxna daux. 8R nma ya
yim yat r taxucaxma nor uangx
namu. R nx nacugama er
Tupanagu nayax. 9R yxema tx
nataxxe r guxguma nor
ngchamax txna nanaxmare i
diru. R ngma nacma i mex r
taguma nx narchau nax naxx. R
taxucaxma naxne er aixcma nagu
namax i ngma nx yaxux. 10R
ngma chixex gx r nanue ega
nx nadauggu. R nor numax
nixxchaptag. Natr ngma nor
ngma chixexar rug r t
nagu nayarchixe.
Nor mecmacax Tupanax ticuaxxg
113
1
Tupanax ticuaxxg. Pa
Nor Duxgx r nx picuaxxg!
2R name i uxma r guxguma mea
nachiga idexagx. 3R guxma i pema
ngxmagxe r uxmata pema
ngxmagxe r nx
picuaxxg ya Cori ya Tupana! 4R
nma ya Cori ya Tupana r guxma i
k113115
479
nachixanegmax inacuax. R nor
.
5-6%
a nx
e , natr ngm
nardaxx
e nartoxx. 9R
yxema ngexe ya ngexacxe r nma ya
Tupana r tx nataxxx r tx
narngxee nax taxxacxcax. Pa
Duxgx, % ticuaxxg
ya Cori ya Tupana!
Nxna nacuaxchie ga yexguma
Equtuanewa nachoxxgu ga Iratanx
114
1-2
xgu
ga tr oxig ga Iratanxg ga
Acbutaag,
naxgx ga guma Tupanapata. R
oxigmax inacux. 3R yexguma
yema Mr ga Dauchix yema
Iratanxx dauxgu r
niyauxyexchix. R yexgumarx ta
ga yema nat ga Yud r tr
oxigcax nayachaxchixchix. 4R
yexguma ga guma imchanexchine ga
ma
ma%
nayuxnagtan oma carnruxacg r
chbuxacg yuxnagtanxrx. 5R
taxac cux nangupet, Pa Mr i
Dauchixxx, nax quiyauxyexchix?
R taxac cux nangupet, Pa Nat Pa
Yud nax cuyachaxchixchix?
115
1Pa
Cori Pa Tupanax
cugtama icuaxx r
tax i tox quicuaxx! R cug
icuaxx naxcax i cur ngecha r
naxcax i ngma nax quixaixcmax!
2R txc i ngma tama yaxgx r
nacag r anagrg:
ya per Tupana?? 3Natr
tanangx r atagrg: Tor Tupana
. R
nma r nanax i guxma i taxac i
nma nanaxaxex, atagrg. 4R
ngma nor tupanag i ngma tama
yaxgx, r nmatama i duxg
naxmexmax nanaxg. R irum r
dirumnaxca. 5R nx
nangexma i naxx natr tama
nidexag r nixxet natr tama
taxacx nadau. 6R naxchin natr
tama taxacx . R
naxxmarax natr taxuxma nx
napa. 7R nixxmex natr tama tx
k115116
nx yaxgx r naxr
. 9Pa
Iratanxgx r Cori ya Tupanagu
peyaxg! Er nma r tx
narngxee r txna nadau. 10Pa
Chacherdtegx r Cori ya Tupanagu
peyaxg! Er nma r tx
narngxee r txna nadau. 11R
pemax, Pa Duxg i Cori ya Tupanax
Ngechaxgxex r nagu peyaxg! Er
nma r tx narngxee r txna
12R
Cori ya Tupanax
changecha er nx
ngma chor yumx. R
uxma nax chamaxxgu r
guxgutma namax chidexa i chor
116
1-2R
480
yumx. 3R ngma yu r chox
niyauxchire
nimax. R chabai xchi r chamu. 4R
yexguma ga choma r Cori ga
Tupanacax aita chax r achagr:
Pa Corix, chox namaxexe!
achagr. 5R nma ya Cori ya
tangechatmxaxe. Er nma r
guma namecmaxchi.
6R
k116118
481
Pa Tupanax, choma r cur dux
, r cur dux . R
cunguxuchixx
g ga chox
inix. 17R ngemacax t mox cuxna
chax r naxnag t cuxcax chadai r
chanagu. R ngmac t cux
chicuaxx Pa Cori Pa Tupanax. 18-19R
Yeruchar
cupataama i cur
duxgpechayanguxx i
ngma chor uneta ga cumax nx
chixux. Pa Duxgx, %
ticuaxxg ya Cori ya Tupana!
Tupanax ticuaxxg
1Pa Guxma i
Nachixanecxgx, r Pa
Guxaxgx, r Tupanax
picuaxxg! 2Er nma r porac
tx nangecha r guxguma
nixaixcma r nayanguxx i ngma
nx yaxux. %
ticuaxxg!
117
Duxgx, r Cori ya
Tupanana mox pexg!
Er nma r namecmaxchi r
guxguma tx nangecha. 2Pa
Iratanxgx,
apegrg: Cori ya Tupanaar
ngecha r taguma inayagux.3R
ngxgumarx ta i pemax, Pa
Chacherdtegx,
apegrg: Cori ya Tupanaar
ngecha r taguma inayagux.4R
ngxgumarx ta i pemax i tr Cori ya
Tupanax ngechagxe,
118
1Pa
k118119
Tupanaar dux
tax%ngxguma
nx %
naporamaegxx nx i ngma
namax rxuanxgx. R
anagrg: Nma ya Cori ya Tupana
r nor poramax tx napox nxna i
ngma tamax rxuanxgx. 16Er
ngma nor pora ya Tupana r
taxux%. R
ng%
nayexerax i ngma tamax
rxuanxgx, anagrg. 17R
u. R t
chamax nax ngmac nx
chixuxcax i guxma i taxac i naxx
482
.
mex pemax taxuegu. 27R nma ya
. R nma
yabixmaxx. %
ngxmax i marechicagu
tayan i ngma naitang i nxna
ixmaregx! 28R cuxna mox chax,
Pa Corix, r cux chicuaxx er
.
29R nxna mox pexg ya Cori ya
Tupana! Er nma r namecmaxchi
r ngma nor ngecha r taguma
inayagux.
Tupanaar mugmax tataxg
119
1R
tataxg ya yxema
ya Cori ya Tupana. 18R nma ya Cori
aixcma nagu maxxe i
ya Tupana r porac chox nax
Tupanaar mug r tama nx
natr tama chox natax nax
rngmaexe. 2R tataxg ya yxema
chayuxcax. 19%xnax i ngma
i
Tupanapataar x! R ngxma
tmaar maxmax Tupanacax
x. %%%xg! Pa
R tax i chox cutx! 9Pa Tupanax
483
k119
taxxrux . R chor
choma r guxma i chor maxmax
ucuxerux . 25R mar chatura r
cuxcax chadau. R choxna nadau nax
cax i cur
chayuxcha. R max choxna nax i
mug! 11R chaugu namax
ngma chomax nx quixuxrx!
26
r
ore! R chox idauuchixexe nax
k119
gachixx i ng
natxca nax ngmac
cax! 38R choma
nax cur dux r yanguxx
nax nx chadauxcax i ngma cur
unetag i tmaca ya yxema cur
dux! 39R choxna
gachixx i ngma duxg i mu
choxna gx i cur muggagu chox
cugex! Er ngma cur mug r
namexechi. 40R ngemacax chox
nangcha. R chox namaxexe! Er
cuma r quixaixcmaxchi. 41Pa Cori
Pa Tupanax r ngma
icuxunetaxrtama chox nangecha
r chox nanguxuchixx nax tama
chayuxcax! 42R ngmac t cur
oremax chanangxga i ngma chor
uan i cugagu chox cugex. Er nagu
chayax i cur ore. 43R tax i
chaua i ngma
! Er ngma
quixu nax cuma r t
chox curngxeex . 44R chanaxaxe
i guxgutma nagu chamaxecha i
ngma cur nguxeet ae. 45R ngmac
taxucaxtma taxaccax chamu er
ngma cur mug. 46R
ex gacgpe chixu i cur
mug r taxucaxtma chaxne. 47Er
nx changecha i ngma cur mug r
namax chatax. 48R nx
changecha r chox nangcha i
ngma cur mug. R porac nagu
. 49R nxna nacuaxchi ga
yema ore ga chomax nx quixux i
choma nax cur dux ! R
quixu nax chox t
curngxeex . 50R ngxguma
changechagu, r ngma cur uneta
484
taxxx. Er cur
quixu nax max t
choxna cuxx. 51R ngma duxg i
ng icuaxgx r taguma nipae nax
chox nachixexeeg chax. Natr i
ngma cur ore i chox cunguxeex .
52R nxna chacuaxchi ga yema cur
mug ga choxna cuxchirx, Pa Cori
Pa Tupanax, r ng
ichayangaux i chor tax. 53R
ngma duxg i chixri maxx r
nx oex i cur nguxeet ae, r choma
r porac namax chanu. 54R oma i
%xgu,
r ng
, er chox nataxxx. 55Pa Cori
Pa Tupanax,
. Er chanaxaxe i nagu
chamax i cur nguxeet ae. 56R ngma
gagu r chanayaxu i
tax i tax. 57R cumax, Pa Corix,
. R choma r
mar cumax nx chixu nax nagu t
chamaxx i ngma cur ore. 58R
guxguma cuxna chaca nax chox
curngxeex nax cur ngcha
chaxxcax. R cux
changechatmx i ng
chomax icuxunetaxrx! 59R nx
chicuaxchi i ngma chaucma i tama
mex,
i ngma cur mug.
60R uxc chaug chategu, r
paxama ichanaxg ga nagu nax
chamaxx ga yema cur mug. 61R
yema chixex ga duxg r chixexgu
chox nanguxeeg cha, natr i choma
r tama nx charngma i cur mug.
62R ngxcx charda nax mox
485
cuxna chaxxcax naxcax i ngma cur
mug i aixcma mex. 63R yxema
cux ngecha
chauenex . 64Pa Cori Pa Tupanax,
r ngma cur ngecha r gux
. R chox
nanguxexe i ngma cur mug! 65Pa
Cori Pa Tupanax, choma nax cur
dux , r mea choxna cudau,
ngma chomax icuxunetaxrx. 66R
chox nanguxexe nax mea chaux
chacuxcax! Er nagu chayax i
ngma cur mug. 67R naxpa ga
chox nax cuxucuxex r muxma ga
chixex chax. Natr i uxma r naga
ngma cur mug. 68R cuma
r cumecma, r mex cux. r chox
nanguxexe i cur mug! 69R ngma
duxg i ng icuaxgx, r
natcaxmamare chox nixuge. Natr
i chomax r guxguma chayanguxx i
ngma cur mug. 70R nmag r
nachixegmare, natr i chomax r
namax chatax i ngma cur
nguxeet ae. 71R chox r name ga
yema chox nax cuxucuxex. Er
chacux nax naga
i ngma cur mug. 72R
ngma cur ucuxeg i choxna cuxx,
r chauxcax r muxma i iru r
diruar yexera narmemaexchi. 73R
cungoxeex r
max choxna cuxx. R ngemacax
chanaxaxe nax choxna cunaxx i
cuax nax chox natauxchaxcax nax
naxcax changx i cur mug. 74R
yxema cux ngechagxe r tataxg
i ngxguma chox tadauggu er nagu
chayax i cur ore. 75Pa Cori Pa
Tupanax, choma r nx chacuax i
k119
ngma cur mug r meama niex. R
tama cut i ngxguma chox
icuyarexchixgu. 76R ngma cur
ngecha r chanaxaxe nax chor
taxxrux , yema chomax
icuxunetaxrx. 77R chomax
namecma r chox namaxexe! Er
namax chatax i ngma cur
nguxeet ae. 78R naxneexx i ngma
duxg i ng icuaxgx r
natcaxmamare ngx chox
ingexgx! Natr i choma r
chanaxa
mug. 79R chanaxaxe i nua
chauxngma cux
ngechagx r cur mugx
cuaxgx. 80R chox rngxexe nax
mea chayanguxxcax i cur mug
nax taxucaxma chaxnexcax! 81R
porac cux chananguxexe nax chox
cupoxxcax er nagu chayax i cur
ore. 82
chananguxeex i ngma cur uneta, r
achagr: nax
chox cuyataxxxcax?.
83
taxmare
, natr tama nx charngma i
cur mug, Pa Tupanax. 84R
uxreexpcunaxaxex
? R
i
ngingxtanx? 85R
ngma duxg i ng icuaxgx r
tama cur nguxee , r
chomax%
nax ngmagu chingucuchixcax. 86Pa
Tupanax Chox rngxexe! Er ngma
ningxtan
ma i chixex chaxyane. R
k119
guxma i ngma cur mug r aixcma
naexgu. 87R ngma chauxchi aiex
r ixgutaax chox nimaxg, natr
tama chox narporamaeg er naga
. 88R cur
ngechagagu chox namaxexe! R t
chayanguxx i ngma cur mug i
cuax. 89Pa Cori Pa
Tupanax, r ngma cur ore r
guxguca,
naxmat r tagutma naxchicx.
90R cuma nax quixaixcmax r
guxguma ng%. R cuma
ga oma ga naane, r
ngemaca
nangexmaecha. 91R uxma r ta r
guxma i ngma cuxx r
nanaxai xrgumagrax, yema cur
%rx.
R guxma i ngma cuxx, r
cunangoxexe nax cur ngcha
naxgxcax. 92R ngxguma chi
ng%x
choxna xgu, r chi chor ngechamax
chayu. 93R tagutma nx
icharngma i ngma cur mug, er
ng choxna cuxx.
94Chox napox, Pa Tupanax! Er
cur dux ngma
cur mug. 95R ngma chauxchi aiex
r naxcax nadaug nax uxc chox
yamaxgxcax. Natr i choma r cur
muggu chayaxma. 96R nx
chacuax r guxma i taxac i ngxmax
r nayarxo. Natr ngma cur mug
r taguma inayarxo. 97R porac
chox nangcha i cur ucuxeg, r
gu r nagu
. 98R ngma cur mug r
guxguma chaux chox nacuaxexe.
486
R ngemacax chor uangar yexera
chox nangexma i cuax. 99R guxma i
chor nguxeer ugar yexera nx
chacuax, %
ngma cur mug. 100R ngma cur
gagu, r ngma
yaxguxgx nx charcuaxmae.
101R guxma i chixex
nax ng%cax i
cur ore. 102Natr tama nxna
ngma cur mug er
cuxucuxex. 103R
ngma cur uneta r taxac i
maixcuraxchixar yexera chox
name. 104
cuax, r ngemacax naxchi chaxai i
guxma i ngma nacma i chixex.
105R ng
omrx chauxcax r chox
nibixmax. 106R cumax r mar
ichaxuneta r ngma r t aixcma
chayanguxx.
ngma cur mug. 107Pa Corix Pa
Tupanax, r porac chanaxi xchix.
R choxna nax i max, ngma
chomax nx quixuxrx! 108R
chox nayaxu nax mox cuxna chaxx!
R chox nanguxexe i cur mug!
109R gux%
changexma. Natr taguma nx
charngma i ngma cur ucuxeg.
ngma chixex gx r
chopexegu guxchax , natr i
mug. 111R ng
chor mare i guxguca. Er
ng%x choxna x. 112R
guxma i chor ngchamax
gux
uxmatta chayumare. 113R nx
110R
487
chaxo i ngma duxg i ng
rmegnetax natr nx changecha
i cur ucuxeg. 114
curngxeex r choxna cudaux. R
. 115R
, Pa Chixexar
ruxgx! Er choma r
chayanguxcha i chor Tupanaar
mug. 116Pa Tupanax chox
naporaxx ngma chomax
icuxunetaxrx! r t chamax. R
tax i chox xx! 117Chox
rngxexe nax tama chox
yamaxgxcax i chor uang! R
ngmac i choma r t guxguma
nagu chamax i cur mug. 118R cuma
r nx cuxo i ng
i cur mug. Er ngma nagu
name. 119R ngma duxg i chixex
gx cuxcax r
. Natr i
chomax r nx changecha i cur
mug. 120R cupe
chor mumax chiduxrux r aixcma
i ngma cur mug.
121R taguma nx icharchau nax
chanaxx i ngma cupe
mex. R ngemacax tama chanaxaxe i
chox cutax nax naxmexgu
changuxcax i ngma chox
chixexgchax. 122
nachog nax taxuxma i chixex chox
naxpetxcax r tama chixexgu
chox nanguxeeg xcax i ngma ng
icuaxgx! 123
chipaxet nax chananguxeex nax
chox curngxeex r chox
cunguxuchixx ngema chomax
icuxunetaxrx. 124R choma nax cur
k119
dux , r chox nangechax r
chomax namecma! R chox
nanguxexe i cur mug! 125R aixcma
cur dux , r ngemacax
chanaxaxe i chaux chox
cucuaxexe er nx chacuxcha i cur
mug. 126Pa Corix,
, er ngma
cur mug. 127Natr i chomax r
ngma iruar yexera nx changecha
i cur mug. 128R ngemaca
i cur mug r nx
chaxo i guxma i nacma i chixexg.
129R ngma cur mug r namexechi
r ngemaca. 130R
ngxguma tex cur orex ixuxgu r
nangoxeeg u r yxema nx
tmax tx nacuaxexe
taxux. 131R oma
na i chi xichixcax ichoxrx r
chox nangcha i cur mug. 132R
chox
changechatmx, ngma cux
ngechagxcax cuxxrx! 133R
chanaxaxe i chox cunatauxchaxexe
nax nagu chamaxxcax i cur ore. R
tama chanaxaxe nax ngma
chixexama chomax icux. 134R
naxme nanguxuchixx i
ngma duxg i chox imaxgchax!
Er chayanguxcha i cur mug.
135R uxma nax cur dux
r cux changechatmx! R chox
nanguxexe i cur mug! 136R porac
chaxaxu er ngma tog r tama naga
. 137Pa Corix, cuma
r quixaixcma, r ngma cur
quixux i poxcu r
aixcma t ningu. 138Er guxma i
k119
ngma cur mug r aixcma name r
aixcma t ningug. 139R ngma cur
%. R chox
nangu i
ngma chor uang. 140R choma nax
cur dux r mar meama
chanangug i ngma cur mug nax
r ngemacax nx
changecha. 141Pa Tupanax, choma i
cupe
duxg r chox naxoe. Natr tama
nx charngma i cur mug. 142R
guxma i ngma nx quixux r
guxgutma name. R ngma cur
nguxeet ae r nixaixcma. 143R
yexguma tax ga guxchax
chayexmagu, r cur mug chox
nataxxx. 144Er ngma cur mug
r guxguma name. R choxna nax i
cuax nax ngmac nagu
chamaxxcax i ngma cur mug!
145Pa Corix, chor ngchamax cuxna
chaca. R chox nangx! Er
chayanguxcha i cur mug. 146Pa
Corix, chacaxax. R
chox rngxexe nax chox
natauxchaxcax nax chayanguxx i
cur mug! 147R naxpa nax
yangunex r charda nax cur
ngxeec ax cuxna chacaxaxcax. R
nagu chayax i ngma cur uneta.
naxpa nax nachtax r daa
chauxetg r namemare nax
inadauex nax ngmac mea nagu
cax i cur unetag. 149Pa
Corix, ngma nax chox
cungechaxgagu r chox ! R
choxna nax i max ngema chomax
icuxunetaxrx! 150Er ngma chixex
i duxingxtanx r
148R
488
choxna nangaicamag. Natr
taxac chomax naxg
.
151Cumax, Pa Corix, r choxna
cungaicama. R guxma i cur mug r
. 152
nx chacuax i cur mug i cumatama
cuxuegux nax guxguma
nangexmagechaxcax. 153R nx
nadau nax uxc chanaxi xchix r
nanguxuchixx! Er
taguma nx icharngma i ngma
cur ucuxe. 154
r chor uangmexe
nanguxuchixx! R choxna nax i
max ngema cuma chomax
icuxunetaxrx! 155Cuma r tama
nx curngxee i ngma duxg i
chixex gx er nmag r tama
. 156Pa Corix,
cuma r porac cumecmaxchi. R
choxna nax i max ngema cuma
cunaxaxexrx! 157R ngma chor
uang i chauxchi aiex .
Natr i choma r tama chanangex i
cur mug. 158R tama yaxna namax
ngma taechitaaxegx i
i cur mug. 159Pa
Corix dcax, chox nadau nax uxc
nx changechax i cur mug! R
cur ngechagagu choxna nax i max!
160R guxma i cur ore r aixcma
. R cur mug r namexechi r
taguma inayarxo. 161R ex gacg i
poraex ningx
taxuxma i chixex chaxyane. Natr i
.
162R choma r namax chatax i cur
x i tax i diru
iyangauxrx. 163R nx chaxo i
k119121
489
ng. R tama
chanayaxu. Natr nx changecha i
ngma cur ucuxeg. 164R gux i
oragu cux chicuaxx naxcax i cur
mug i aixcma mex. 165R yxema
cur ucuxe%xg.
R taxuxtma i taxac i chixexgu
tx nayixexe. 166Pa Corix, cux
chananguxexe nax chox cupoxx.
Er mar nagu chamax i ngma cur
mug. 167Choma r meama naga
, r guxma i chor
ngchamax nx changecha. 168R
ucuxeg r cur mug. R cuma r
meama nx cucuax i guxma i
chaucma. 169Pa Corix, ngma chor
yumxg r cux. R
choxna nax i cuax ngma chomax
icuxunetaxrx! 170R cupe
nangu i chor yumx. R chor
uangmexe nanguxuchixx
ngma chomax icuxunetaxrx!
171R chox natauxchaxexe nax cux
chicuaxxx!
chox cunguxeex i ngma cur mug.
172R chox natauxchaxexe nax
% chixu i cur
unetag! Er guxma i cur mug r
namexechi. 173c namemare ya
cuxmex nax chox nangxeex . Er
ar yexera
chox ngchax. 174Pa Corix,
chanaxaxe i paxa chox curngxee
r chox cupox. Er choma r
porac namax chatax i ngma cur
ucuxeg. 175R uxma nax chamaxx
r chanaxaxe i cux chicuaxx nax
ngmac cur mugmax chox
curngxeex cax. 176Choma r oma
rx . R
chauxcax cuyadauxcax!
Er tama nx charngma i cur
mug.
Yumx i ngxguma
%wa ingexmagu
120
1R
ngxguma
%
changexmagu, r nxna chaca ya Cori
ya Tupana. R nma r chox nangx.
2Pa Corix chox nanguxuchixx
nxna i ngma duxg i dorataxagx
i chixric chauchiga idexagx! 3R
121
1R
ngxguma ma
chaca r achagr:
i chor ngxee?
achagr. 2R ngma chor ngxee r
t nax
i naanear rux r oma i
naanear rux . 3R nma r
tagutma nanaxaxe nax cuyangux r
tagutma nape ya yim cuxna dauc.
k121124
nma r guxguma nadau r
naxux. R taguma nape ya yim
Iratanxna dauc. 5R nma ya Cori
r cux
napoxx, er guxguma cux
nangexma nax cux nangxeex cax.
4R
6R
122
1R chatax i ngxguma
chox %
%. 2Pa
x, xar
. 3Pa Yerucharx,
cux
nangutaquexegx i Tupanaar duxg.
4 i guxma i
Tupanaar duxg i Iratanx nax Cori
ya Tupanax yacuaxgxc ax ngma
nma namax nx yaxuxrx. 5R
Yeruchar i ngma
tochicaxg i ex gacg i guxchaxar
mexru. R ngma
tochicaxg r e
. 6R guxnema ya
per maxnemax Tupanana peca nax
Yerucharc ax i tax!
R namax nx
aperg: Tanaxa
namax i ngma cux ngechagx,
aperg. 7Pa Yerucharx, chanaxaxe
%x r cur
490
e i
guxchaxg. 8R uxma r
chaueneegcax r chomcgcax
chanaxa%x, Pa
Yerucharx. 9R yima tr Cori ya
Tupanapatagagu cuxcax chayumx nax
mea cux naxpetxc ax, Pa
Yerucharx.
Tupanaar ngechacax taca
123
1Pa
Cori Pa Tupana ya
DauxNgxmacx,
cuxcax chadaunag nax cumax
chidexaxcax. 2
nor corimexe nax nx
nacuxcax i taxac nanaxaxex r
ngxgumarx
Tupanacax tadaunagg nax namax
idexagxcax r tamax nx yaxuxcax
nax nx ingechatmxgx. R
ngxgumarx
c nax nx
nacuxcax i taxac nanaxaxex, r
ngxgumarx
Tupanaxnanguxeex nax nx
ingechatmxgx. 3Pa Cori Pa
Tupanax cux tangechatmxg! R
tanaxaxe i cux tangechatmxg
%
ngma nor guxchigag i ngma tomax
rxuanxgx. 4R ngma diruxgx
r tox nacuge r ngma ng
icuaxgx r toxchi naxaie. R
ngemacax poracxchima ngx
tingeg.
Tupana r Iratanxar poxrux
124
1R
k124127
491
ngma apegrg, Pa
Iratanxgx. 2-3R yexguma chi Cori
ya Tupana tama tx rngxeeg u ga
yexguma taxcax iyaxchigu ga yema
tx dai xchax r chi nor numax
tx naguxexe. 4-5
natar dex i poraxchixx tx
ichagxx yaxpetxrx
% nadaix.
6R
125
1R
yima ma
Chi ya taxema
gachixxnerx ngma Cori
ya Tupanaax yaxgx nax taguma
tex naxchicx . 2R yima
ya ma%
xmaeguchine, r ngxgumarx ta i
nma ya Cori ya Tupana r guxgutma
nor poramax nanapoxex i nor
duxg. 3R ngma chixecmax i
e gu
dux%
naane i Tupana nor duxgx nagu
namugx. Er nma ya Tupana r tama
nanaxaxe nax nor duxg nagu
maxx i ngma nacma i chixex. 4Pa
Corix nx rngxexe i ngma duxg
126
1R yexguma Tupana
Yerucharcax tx
oeguxgu r taxcax r
ixanegexr. 2R yexguma
ga yixema r tr taxmax tacuge r
aita taxe. R yemacax ga yema tama
Tupanaax yaxgx r anagrg:
Nma ya Cori ya Tupana r tax i mex
naxcax nax i ngma nor dux,
127
1R
k127129
natca
napuracex i ngma nor rug. R
ngxguma chi nma ya Cori tama
nxna nadau
natca
nadaugx i ngma nor daurug. 2R
imaxgu uxmata axc tx
yarxcumare nax ngmac ngx
tingecma tx nangexmax i tmaar
na. Er yxema nor dux
r Tupana txna nanax i ngma tx
taxux . 3R ngma
xee i tax i
Tupana txna x . 4R ngma
taxacg i ngextxgutama tx
ngxmagx r tr poxru
oma churaragne r nor poxrux
rx . 5R natax ya yim
du ya muxacc er oma
namuxnexchixrx .
namu ega ex gacpe
uanmax ng naxuaxggu.
Cori ya Tupanaar ngxeec higa
128
1R cutax i cumax er
nx quicuaxx r naga
. 2R cuma r
t cunangx i ng
i cunetar o. R t cutax r
mex t cux naxpet. 3
cuxicatama cuxmaxmax
cungexmax%x. R oma
rx t nimu i
cuxacg. R oma orbuchacx i
ngexacax rxgxrx t naporae i
ng
rtogx. 4R ngmac Tupana t
nx narngxee ya yim du ya
Tupanax ngechac. 5R Cori ya
492
Tupana ya Chigu patac cux
rngxexe! R Tupana cux rngxexe
nax guxma i cur maxgu nx
cudaux nax uxc nma ya Tupana
Yerucharx nangxeex ! 6R
Tupana cux namaxexe i cur max nax
ngmac nx cudaux i cutaag! R
Tupana tx rngxexe nax nua
i tax r tr
uang tama tx !
Tupana r Iraanex nanguxuchixx
nxna i nor uang
129
1R
uxma i Iraane r
anagr: Choma r
muxma ga ngx
noxritama changextxgu. 2R aixcma
muxma ga ngx
noxritama changextxgu, natr
taxuxma chox narporamae i chor
uang. 3R porac chox nacuai xg
r chox nanapi xeeg . 4Natr nma
ya Cori ya aixcma mecmac r
chox nanguxuchixexe naxme
ngma chor uang i chixexgu
maxx, anagr i Iraane. 5R
ngma Yerucharar uang r
chanaxaxe nax yaxnetanchix r
taxcha. 6
nax yanamachigx i ngma nor
max ya
%caaxc paxa
rmachixcrx. 7
r taguma ibuxar oxrx .
8R ngxguma tex nx dauxgu r
taxematma atagr nx: Tupana
pex rngxexe! R Cori ya
Tupanagagu mex pex ngupet!
atagr nx.
k130132
493
130
131
132
u
naxcax ya Cori ya Acbuar Tupana ya
a nangexmaxcax
poraxchic nax ngm
i ngma ba i nor mugchix, axgu!
6R noxri r nx
ga yema ba ga
Tupanaar mugchix. R yixcra r
itayangau.
7R u%
a nape
tachocu nax ngm
yarcuaxgxcax! 8R inachi, Pa
Cori Pa Tupanax, r cupatagu naxcu
namax i cur mugchix i cur
a
poraar cuaxrux nax ngm
cax! 9R ngma
chacherdteg i cur puractanxg r
t nicmchiru r ngma cur duxg
r nor taxmax t aita naxe. 10R
cur du ga Dabgagu r tax i chox
cuxox i choma i nachicx chox
cuxunetax nax e cax!
k132135
11Yer
494
133
1R
Duxgx i Cori ya
Tupanaar Puractanx
picuaxxg i
%
nax pengexmagx! 2R ngma
nachica i nexguama
pexuenmexeg r Cori ya Tupanax
picuaxxg! 3R nma ya Cori ya
i naane r oma i
naanear rux, r yima ma
Chicuxcax ne nanamu i nor
ngxexe!
134
1Pa
i nx ticuaxxg
ya Cori ya Tupana. R
nx picuaxxg i naga i guxma i
135
1-2Name
k135136
495
napataa !
nx picuaxxg ya Cori ya
3R
136
k136137
ya Tupana ya guxma i corigar
e ! Er ngma nor ngecha
r taguma inayagux. 4R nxicatama
% i tax i mexg. Er
ngma nor ngecha r taguma
inayagux. 5
cuaxmax naxx i naane.
Er ngma nor ngecha r taguma
inayagux. 6
nangoxee x . Er ngma
nor ngecha r taguma inayagux. 7R
% ga axc r
tauemac. Er ngma nor ngecha r
taguma inayagux. 8R nma r nanax
ga axc nax ngunec inabxixc ax. Er
ngma nor ngecha r taguma
inayagux. 9R nma r nanax ga
tauemac r xtag nax chtac
inabaixgxc ax. Er ngma nor
ngecha r taguma inayagux. 10R nma
ga nxraxgx ga
naneg ga yema Equtuanecxg. Er
ngma nor ngecha i Iratanxc ax r
taguma inayagux. 11-12
%
ee x ga Iratanx. Er
nanguxx
ngma nor ngecha i Iratanxc ax r
taguma inayagux. 13
ga Dauchix ga taxregu
yayauxyexchixx. Er ngma nor
ngecha i Iratanxc ax r taguma
inayagux. 14
ee x
ga yayauxyexchixxx
ga yema Iratanx. Er ngma nor
ngecha i Iratanxc ax r taguma
inayagux. 15
Mr ga Dauchixxgu nanguxax ga
Equtuanecxar ex gac ga Fara
namax ga nor churarag. Er ngma
nor ngecha i Iratanxc ax r taguma
496
inayagux. 16R u
yema naane ga taxema nagu pataxgu
yagagax ga yema nor duxg ga
Iratanx. Er ngma nor ngecha i
Iratanxc ax r taguma inayagux. 17R
ga to ga
nachixanegar ex gacg ga poraex.
Er ngma nor ngecha i Iratanxc ax
r taguma inayagux. 18
naporaex ga yema ex gacg natr
nma ga Tupana r nanadaiama. Er
ngma nor ngecha i Iratanxc ax r
taguma inayagux. 19-20R yemaac
nanadai ga ex gacg ga Che ga
Amorutanxgar ex gac r Ox ga
Bachanear ex gac. Er ngma nor
ngecha i Iratanxc ax r taguma
inayagux. 21-22
yanuc ga yema ex gacgar naane
nx ga Iratanx. Er ngma nor
ngecha i Iratanxc ax r taguma
inayagux. 23R nma ya Tupana r txna
nacuaxchi ngxguma tax i guxchax
ingexmaggux. Er ngma nor ngecha
i taxcax r taguma inayagux. 24R nma
napoxx nxna i tr
uang. Er ngma nor ngecha i
taxcax r taguma inayagux. 25R nma
xgx r naexgx
nachibexx. Er ngma nor ngecha
r taguma inayagux. 26R mox nxna
pexg ya yim Tupana ya daux
ngxmac! Er ngma nor ngecha r
taguma inayagux.
Babirniaanear natcutgwa
Yerucharcax taxauxe
137
1R
yexguma
Babirniaanear
k137139
497
yer nxna tacuaxchi ga Yeruchar.
Babirniaanear naitangu
tanachog ga tor paxetarug ga
rpag. 3R yema Babirniaanecx ga
yma tox gagx ga tor yemaxg
toxna puxx, r tox namu nax
taxc naxca nagu ga
cx. 4R
%
ngxguma
ng
tangexmaggu? 5R ngxguma chi
Tupanape icharngmagu, Pa
Yerucharx r daa chor
tgnechacx r nx iyanangma nax
cuxcax napaxetax! 6R ngxguma cux
2R
138
139
1Pa
k139
chaxx.
changexmagu r nx cucuaxama i
ng. 3R ngma
cucuax i
guxma i ngma chaxx. 4
% i ore, r
cumax, Pa Corix, r mar nx cucuax i
taxacmax t chadexachix. 5R
chor gux
xmex. 6R guxma i
ngma cuax r chaux r tama ningu
nax nx chacux i ngma. R ngma
nax nataxchix i ngma cuax r tama
nx chacua%. 7R
naxcha%x?
R ngext t chaa nax cuxna
chayxxcax? 8R ngxguma chi
, r
a cungexma i cumax. R
ngm
ngxguma chi mairaxtgu
a r ta cungexma i
chaxcuxgu r ngm
9-10
R ngxguma chi
cumax.
chagonaggu r a
chaaxgu rexna axc rxcuxgu
a r
chaxchigu, m
xmex r cur tgnemexe
r tagutma chox ningex. 11-12R
ng
anexgu chicx rexna ngma
ngonex r anexx yanguxuchigu,
r ngma anex
cuxcha inicux, er ngma
anex r oma nangunexrtama
cuxcax. R ngma anex r
ngma ngonex r cuxcax r
. 13
cunaxx i aa chaxune.
cuxx. 14R
ngemacax cux chicuaxx naxcax nax
uxc chox cuxx, er cur r
498
namexechi. R ngma r meama nx
chacuax. 15R taxuxma cuxcax
naxx
ga taxema chox daux. 16R
cuxet r nx nadau ga chaxune ga
. R
naxpa nax chabux r cur poperagu
naxmat ga uxc t nax chox
cuxx. R naxpa nax chamaxx r
cuma nx cucuax i uxre i ngunex t
chox nangexmax. 17Pa Tupanax, r
ng r chor cuax
. Er ngma cur
inayagux. 18R
ngxguma chi chayaxugxgu i ngma
chauxca
r naxnecte
nor mu. ngxguma paxmama
chabai xchigu r ngxguma r ta
. 19-20Pa Tupanax, r
nxna nayaxu i nor max i ngma
chixex gx! R choxna
gachixx i ngma metagx i
chixexmax cuchigagu idexagx r
natcaxma cumax nuex! 21Pa Cori Pa
Tupanax e
chaxaix i ngma duxg i cuxchi
aiex r nx chaxox i ngma cumax
nuex? 22R ngmac gux i chor
maxmax naxchi chaxai i ngma
duxg r nx chacuax i ngmag r
. 23Pa
Tupanax, nangug i chor max i
% i cupe! R
chox nax nax nangxcax r aixcma
name i ng! 24R
chox i
! R ngma nama i
max gaxgu chox xx!
k140141
499
140
1-2Pa
Cori Pa Tupanax
naxme
nanguxuchixx i ngma chixex
gx i duxg! R chox napox
nxna i ngma mxaxegx r ngma
chixexcax daugx r gux i oragu r
dai xcax daugx! 3R yima nor con
r oma xtapear conrx naxmagu.
R ngma nor dexa r
xtapeguchatarx . 4Pa Corix
choxna nadau naxchangma
chixri maxx i duxg! R chox
napox nxna i ngma mxaxegx
r naxcax daugx nax uxc
chixexgu chox nanguxeeg x! 5R
ngma duxg i ng icuaxgx r
chope
yauxrux. R chox g
namax i ngma nor yauxrux r nor
bocupararux. 6R choma r mar
cumax nx chixu r achagr cux:
. R
nx ngma cuxna naxcax
chacax! 7Pa Cori Pa Tupana Pa Chor
Maxrux ya Poracx,
chox cupoxx , achagr
cux. 8-9Pa Cori Pa Tupanax r tax i
nx cunatauxchaxeex i ngma
chixexar rux nax naxxcax i
noxrtama ngcha! R nxna
nachuxu nax tama yanguxxxcax i
ng! R ngma
chor uang i chox chomaeguchix
r inachig nax chox yamaxgxcax.
Natr naxcaxtama nateguxx i
ngma chixex i chauxcax naxgx
nax nmatama nagu nayi xcax! 10R
141
k141143
ngma chixex i nagu namaxx. 6R
ngma chixex gx i duxgar
ex gacg r t nayayitan oma
marx. R
ngxgumama t nxna nacuaxchie nax
namex ga yema ore ga namax nx
chixux. 7R yima naxchinaxg i
ngma chixex gx r
naxmaxx
mairax i aixmanex ngexma
rx. 8Pa Cori Pa Tupanax, r
cux . R cuxcax
nax chox cupoxxcax.
R tax ! 9R
chox napox ngma yauxrux
i chauxcax yanuagx i ngma
chixexar rug! 10Natr
nmattama nagu nayi i ngma
yauxrux i chauxcax yanuagx. R
yoxni i chomax r t chia.
cuxchicax,
Pa Cori Pa Tupanax
142
1R
500
tex ya chauxcax oegaxxxe. 5R
chacaxax, Pa Cori Pa
Tupanax, r cux achagr: Cuma
cuxchicax . R
% i guxma i
taxac i chox ngexmax i oma i
, achagr.
6R naxca
chaxx! Er mar nataxuma i chor
pora. R nxna chox nanguxuchixx
i ngingxtanx! Er nma
r chox narporamaeg. 7R chox
nanguxuchixx
guxchaxg nax ngmac cux
chicuaxxcax! R ungma
duxg i aixcma mex
r t chox nachomaeguchi i
ngxguma chomax cumecmagu.
143
1Pa
Cori Pa Tupanax
chox nx
yumx! R naxcangma
cuxna naxcax chacaxax! R c chox
nangx! Er cumecma r aixcma
cuyanguxx i ngma nx quixux.
2R tax i choxna naxcax cucaxax i
chor chixexg nax poxcu chomax
cuxueguxcax! Er cupe
tataxuma ya tex ya tama nx cuxe
nax chixex taxx. 3R ngma chor
ningxtan r
nayapotg. R
a
anexgu chox napoxcu nax ngm
chamaxxcax naxrx ga yema
. 4R uxma r
chayaxi xchixchi r chau
porac chamu. 5
ga yema mexg ga tax
toxcax cuxx. R nxna chacuaxchi
k143144
501
nax uxc porac tox curngxeex .
ngma nax chacuxaxexchix r
cuxcax chaxunagmexe
i pax i dex naxaxexchixrx. 7Pa
Cori Pa Tupanax paxa chox nangx!
Er ngmatama chayu. R tax i
cuxox nax chox curngxeex ! Er
ngxguma tama chox curngxeeg u r
t chayu naxrx i ngma yuex. 8R
paxmama chox naex nax uxc
porac chox cungechax! Er cugu
. R chox nx
nacuaxexe nax uxc cunaxaxex
nax cupex! Er cumax
chixux i ngma chor
ngcha. 9Pa Cori Pa Tupanax nxna
chox nanguxuchixx i ngma chor
uang! Er cuxca nax
cuxtagu chaug chicxcax. 10R
chox nanguxexe nax chanaxxcax i
cur ngcha!
. R chanaxaxe i cux
i nex r mex i nacmagu chox
xx. 11Pa Corix, cugagu cuxna
chaca nax chox cumaxeex cax. R
chox nanguxuchixx
ngx i chingex! Er cuma r
cumecma. 12R cuma r cuyanguxx i
ngma nx quixux. R ngemacax
nadai i ngma chor uang! R c
guxxma nadai! Er choma r cur
dux .
6R
ex
gac ga Dab r Tupanana mox nax
144
1Namexechi
ya Cori ya
Tupana ya chor poxrux.
nanguxeex r
chox nx nacuaxeex nax uxc t
. 2
r chor
poxrux . R naxca
chiax nax ngxma chicxcax. R
nguxuchixrux r
chor tpexerux. %
chaug chatpexex.
choxmexx i
. 3Pa Cori Pa Tupanax ta
cux name ya yim du r ngemacax
? R cur ta
ya yim du r ngemacax porac nx
cungechax? 4R yim du
ngcrx . R
ngma nor max
gauxchipetax petxr.
5% i naane
! R nx
ingg ya ma
yanaigxcax r yacaixquegxcax!
6R inacuxg ya cuxneg ya macg
ngemacha
yabuxmxcax i cur uang! 7-8R
c chauxca i
cuyaxuchixcax i aa tax i guxchax i
! R chox napu
naxme
dorataxagx i nor doramax chox
xuaxgx! 9Pa Corix, ngexacaxx i
cuxca
paxetarumax. R ngmac chor
% chicuaxx. 10-11R
anegar
ex gacgx curngxeex nax nor
uangx naporamaegxcax. R cuma
ga Dabx
cunguxuchixx naxme
uang. R uxma r chox napox
nax tama nor taramax chox
yamaxgxcax i chor uang! R
chox napu naxme
k144145
uang i dorataax gx i nor doramax
chox xuaxgx! 12R ngxguma
tataxg. R taneg r mea nayae
oma nanetg i bacaxrx. R
taxacg r iyamexechi oma
Tupanapataar caxtagrx. 13R tr
trgupatag r nixcu namax i
naguxraxx i nab. R tr
carnrug r porac nimu i tr
nachitax. 14
nixxacg r mea nabue i naxacg.
%gagu aita tax. 15R ngma
duxg i guxma i aa mex nx
ngxmagx r aixcma nataxg. R
ngmatama tax nx nangexma i
ngma duxg i Tupana namax
icux.
i duxg r
Cori ya Tupanax yacuaxgx
choma r t cux
chixuchiga nax uxc
nx cucuaxchix, Pa Tupana Pa
Chor ex gacx. R guxgutma cux
chicuaxx. 2gu
r mex i cuchigax t chixu r
guxgutma cux chicuaxx. 3R
nma ya Cori ya Tupana r nx
145
1R
502
i cumax. R t nx
chixu i ngma mexg i toxcax cuxx.
6R duxg r nachiga t nidexag i
ng% i cur poramax
cuxx. R choma r t cux
chixuchiga nax uxc gux
cungexmax. 7R duxg r t cux
nixuchiga nax uxc
cumecmaxchix. R tagac t nx
nixugg nax cuma r ex gac i
%%.
8R nma ya Cori ya Tupana r
namecma r nx tangechatmx
%
nangecha. 9R nma ya Cori ya
Tupana r guxmaama namecma r
ngma naxxinanaex nax uxc
porac tx nangechax. 10R
guxma i ngma cuxx r t cux
nicuaxxg, Pa Cori Pa Tupanax. R
ngma cur duxg r t cux
nicuaxxg. 11R t nx nixugg
nax cuma r aixcma ex gac ya
r uxc namexechix
i ngma cur purac i cur poramax
cuxx. 12R ngmac t duxg
nx nacuax nax uxc cuporaxchix
r uxc e .
13R cuma r guxguma e
r guxgutma namax icucuax i
guxma. 14R nma ya Cori ya Tupana
r tx nardagxx ya guxma ya
yxema iyayitanxe. R tx
naporaexx ya guxma ya yxema
turaexe. 15R guxma i ngma cuxx
r cux nardaun nax cuma
cunachibexxcax i ngxguma
nataiyaegu. 16R cuma r
max
mea cunataxxx i guxma i ngma
k145147
503
maxx. 17R nma ya Cori r guxma
i ng
naexgu. R guxma i ngma
naxx. 18R nma ya
Cori ya Tupana r txna nangaicama ya
%
nor ngxeec ax cagxe. 19R yxema
nx ngechagxe, r txna nanax i
ngma naxcax tacax. R ngxguma
nor ngxeec ax nxna tacagegu, r
nma r tx
guxchax nanguxxexe. 20R
nma ya Cori ya Tupana r tx
napox ya yxema nx ngechagxe,
natr nanadai i ngma duxg i tama
x. 21R Cori ya
Tupanax chicuaxx.
guxma i duxg nx nicuaxxg
ya yim nec i uxma r
guxgutma.
Tupanax ticuaxxg
naxcax i ngma naxx
146
1
ticuaxxg ya Cori ya
Tupana. R choma r guxma i chor
maxmax t Cori ya Tupanax
chicuaxx. 2R uxma nax chamaxx
r Cori ya Tupanax t chicuaxx. R
oma r ta chamax r naxcax t
. 3R
tax i nagu cuyaxx i yatg i ng
nx cuaxeex ! Er nmag r
dux
txna nax. 4R ngxguma nayuegu r
. R ngma
ngunexgutama inayarxo i guxma i
ta. 5R tatax ya
yxema Acbuar Tupanax
nayaxxe i tmaar ngxee r nagu
147
k147148
Iratanxg i to i nachixaneggu
. 3R nma r tx
nataxxx ya yxema porac
ngecha ingegxe r tx nananaxexe
ya yxema ngx ingegxe. 4R nma
r nx nacua ya
%
nxna naca. 5R nma ya tr Tupana
r ex gac ya gux
naporaxchi. R nor cuax r taguma
inayagux. 6R nma r nx
narngxee i ngma duxg i tama
ng icuaxgx natr
nanaxneexx i ngma chixex gx.
7R
rpamax naxca
mox nxna pexg ya tr Tupana!
8R nma r caixanexmax
nanatxchipeta i aa naane. R
nanamexx ya puc nax aa naanex
yaaixxcax, r ma
nanaxgxx ya max. 9R nma r
nanachibexx i naexg. R
ngxgumarx ta nanachibexx i
ngma ngurucuxacg i ngxguma
naxauxegu. 10R tama ngma
%%x ya
Tupana r bai i yatgar poragu
. 11Natr ngma aixcma
namax nataxx
ticuaxgx ya yxema nagu yaxgxe
i nor ngecha. 12Pa
Yerucharcxgx r Cori ya
Tupanax picuaxxg! R Pa Chix
r cur Tupanax icuaxx! 13Er
nma r nanataixx x
naxcha. R mea
.
14 nangxmexx
i pechix i
trgumax pex nataxxg. 15R
504
nor ore. R ngma nor ore r paxama
gux. 16R
nma r nanangoxexe i cherena i gux
i pamemax i oma carnrutaxarx
cmx. R ngma gux i
texexmax nanagane. 17R nma r
nanayixx i gux i pxx. R
ngma guanex i nma namuxmax
r ngma dex r nitai. 18Natr
yixcama nananguxx ya buanec ya
naic. R yim buanec r inanadexx
i ngma gux. R ngxguma i ngma
dex r iniyax. 19
Iratanxx nx nacuaxeex ga nor
ore r nor mug. 20Natr yema
togtcum ga duxg r taguma
nx nacuaxg ga yema nor ore r
nor mug. % ticuaxxg
ya Cori ya Tupana!
Tupanax nicuaxxg i
ngma nma naxx
148
1-2
ticuaxxg. R pemax, Pa
a
Dauxcx, m
daux picuaxxg. R pemax,
Pa Orear Ngerug i Dauxcx, r
picuaxxg. R
k148149
505
R pemax
Tupanaar Ngcha cx.
nangoxeex . 3R pemax, Pa
ya ma, r mxpxaneg, r
Iratanxx r Tupanagagu piyxe
Dux,
poxcu i Tupana namax uegux! R
picuaxxg.
nma ya Tupana r aixcma t
naxunetax nax nor duxg
tmamax natax ya guxma ya
cax. %
. R
ticuaxxg ya Cori ya Tupana!
nx picuaxxg ya Cori ya Tupana!
149
k150
ya Tupanax
picuaxxg! R
picuaxxg! R
ngxmagxe i nma nangexmax
nx picuaxxg! 2R nx
picuaxxg naxcax i ngma mex i
nor poramax naxx! R nx
picuaxxg er guxguma
150
1Cori
506
r nor gux! 3R corntamax r
rpamax r rpaxacmax nx
picuaxxg! 4R padrugmax
piyxecma nx picuaxxg! R
%g i
txxmax nx picuaxxg! 5R
paxetarug i tachinx r
itagaxmax nx picuaxxg! R
paxetarug i tachinx r gaxmax
nx picuaxxg! 6R guxma i
ngma ingtancx r Cori ya
Tupanax yacuaxxg! %
ya Tupanax ticuaxxg!
PROVERBIOS
(Ucuxegchiga)
Ucuxeg i aixcma tx mex
1ucuxeg
ya Dab
nane ya Charum ya
Iratanxgar e . 2R
nma r nor duxgcax nanaxmat
i aa ucuxeg nax namax
nangexxcax nax uxc t ng
nangechagcma namaxxcax r
uxc t ngmax namexgaxcax
ega taxacr guxchax ngcax
nanguxggu. 3R nma nanaxaxe
nax nor duxg r mea naxx
yacuxcax nax ngmac
Tupanape r mea
duxgpenamaxxcax. 4R
nanaxaxe nax ng%gx
r mea naxx yacuxcax. R ngma
ngextxgx i naechitamare maxx
r nma nanaxaxe nax ngma cuax i
aixcma mex nx ngexmax. 5R
ngma aixcma naxx icux r t
ucuxeg nax
ngmac yexerax i cuax nx
ngxmaxcax. 6R ngmac t nx
nacuax i ta i ngma
ucuxeg r ore i cuaxrug i ngma
duxg i aixcma nx icuaxchix
nx ixugx. 7
aixcma cuax tx ngexmaxe? R
ya aixcma cuax tx ngexmaxe.
%xmarex .
Ucuxeg i ngextxgxca
8
13
ing xgx. 14
nax! R toma r cumax t tangau i
ngma naxcax ing xgx, anagrg
t. 15%
cuxmc, Pa Chaunex! R paxa nxna
ngma duxg i ngmac
chixex!
1
508
uxc tax cuxna naxx i ngma
cuax. 11R ngma nax mea nape
imaxx r taxx icux r ngma
guma chixexna tx
poxx. 12-15R ngma mex i cuax r
mex napox nax tama
cax,
cax i ngma
duxg i chixex i nx rxoex i
nacma i mex r chixex i nacmacax
daugx, r taxcma chixex gx
r naxchixgx i ngma nor
chixex. 16-17R ngma cuax i
cux poxx nxna i ngma ngex i
ngex i natex tx r tama
r nor
dexamax chixex gachax.
18R
Chaunex tax i nx
icuyarngmax i chor ore i cux
changuxeex ! R mea cuggu
namax nangux i aa chor ucuxeg!
1Pa
34
509
ngmac t namax i cur max r
aixcma t cutax. 3R tax i nx
curxox nax cumecmax r
quixaixcmax! R nagu namax r
cuggu namax nangux
nachag yig nagu ixechaxrx! 4R
ngmac ya Tupana r duxg r ta
cumax natax r cux nicuaxxg.
5R gux i cur maxmax nagu yax
2R
18R
4, 5, 9
510
1Pa
%
nangu
txgu cunguxrx. 5R ngma ngex
i ngex
i cux nagax, r ng%
cungu i ngma poxcu i tagutma gx.
8ngma ngex, r
na cungaicamax!
18%x%%
cumax i ngma cuxmaxchi.
tax ng%
cux ngexmax. 19
8R
ngxguma cunaxucuxegu i
ngma tama ucuxe x
r t cumax nanuama. Natr
ngxguma cunaxucuxegu i ngma
naxx cux r t cumax natax.
9R ngxguma cunanguxeeg
u i ngma
dux i cuax nx ngexmax, r
yexerac t nx nacuax. R
ngxguma cunanguxee x
i mecmax r t yexerac cua
nangu. 10R yxema cuax tx
ng. R
ng
tacuax nax aixcma tmax tacux.
9, 12, 13, 15
511
duxg nx daux. 15R tmacax
a chopetxe, r
naca ya yxema ngm
anagr: 16-17Pa Ngextxcg i
Tauxta Ngex Cuaxgx%
chauchi! R ngma dex i
r narchi xmae r ngma
naxcax ingx
%x r nachi ,
anagr tx ya yxema tama
%gxe. 18Natr i tmag r tama
nx tacua ga
guxema txna naxugxe.
Nacma i mexchiga r
nacma i chixexchiga
12
16x
i tama
naxx cux r
nanuchiaxe. Natr ngma dux i
naxx cux r nx
nanataxurax
nangaxgu. 17R yim yat ya
ixaixcmac r ore i aixcmax nixu.
Natr ngma dux i dorataxx r
dorax nixu. 18R nangexma i dux i
nor dexamax tx chixexeex , natr
ngma dux i aixcma nx cux r
nor dexamax tx nataxxx.
13
ngma ngx ga i
memarex r nu inarxoxx.
Natr ngma ngx %
15
1R
1516
r nanayexeraxx i ngma nu. 2R
ngma du x g i naxx
icux a i ore i
cua . Natr ngma
du x g i naechitamare maxx a
. 3R
nma ya Cori ya Tupana r guxx ma
nadau er gux
tx nangug ya yxema mea maxxe
r nanangug ta i ngma chixri
maxx .
512
16
1
taxac
naxxchax,
nx cuc nax uxc t nanguxuchix
i ng. 2R
naxcax name i
guxma i ngma naxx, natr Cori ya
ngma nor
. 3R ngma
cuxxchax r Cori ya Tupanamexegu
! R ngmac i ngma nagu
r t mea cux nanguxuchi.
9
taxac t tax. R u
tanaxaxe i Tupanamexe
nma namax inacuxcax.
1620
513
Tupana naxaxex%
nanguxuchix i guxma.
Tupanapexewa mea iwx
17
1
i
ngunexgu tax i na
nangxgx ega nuecma ngmax
namaxgu i ngma duxg. R
nangechagcma xrax i na
ngmax nangxg.
17R ng, r
guxguma tx nangecha. R
ngxguma guxchax taxcax nguxgu r
taenexxchirx .
18
11x i naxx
cux %
21R
19
3%xx cuc r
aaxe. Natr ngma yat
tama nachoxg
i tama naxx cux r nucax nadau.
20
1R
20, 22, 27
9
24
tamax inacux. R taxema nx
tacuax nax taxac t tx ngupetx.
22
514
r tmamax natax ya yxema
ixaixcmagxe. R tmamax
naxmc ya yxema mex i oremax
idexagxe. 12R nma ya Cori ya
Tupana r nxna nadau i ngma dux
i naxx icux natr inayanaxoxx
i ngma idorataxx nx ixux i ore.
27
2730
515
taxme
ingexmaxxrx .
29
1R
ngma chixex x r
ngchiggu. Natr ngma aixcma
mex taxucaxma
namu. 2R ng
nachixanear ex gac chixri nor
duxgmax icuaxgu, r ngma nor
duxg r nanue. R ngemacax ngma
nor ex gacx nataxchig r tox
naxunetag. Natr ngma ex gac i
aixcma mex i mea nor
duxgmax icux r nor duxg
r namax nataxg.
Agruar ucuxeg
9xe i
1R nma ga Agru r Yque ga
Tupanaar mug, r nma ya Tupana
nx
Machc. R aa
tmaar yumx. 10R ngma dux i
k%
chixex gagx ya yxema
Ucmax nx yaxux. 2
mex, r nor guxchaxgu
anagr: R choma r taxuxma
ttama nangu. Natr ngma yatg i
chacuaxg. R
Tupanapex gx, r
xgar cuax.
3R ngxguma tama nx chacuaxgu i
mex t nayauxg.
28
1R
30
3031
cucuaxgu? 5R nma ya Cori ya Tupana r
tx napox ya yxemag nagu yaxgxe.
R guxma i nor uneta i tamax nx
yaxux
yaxx. 6R tama name i cunaxt i
ngma Tupanaar ore i nx yaxux. Er
ngxguma cunaxtgu r nma r t
cux nanga r ngmac t dorataxx
cux xx. 7Pa Tupanax, r taxre i
ngx ee naxcax
chacax. R choxna nax i ngma taxre
naxpa nax chayux! 8R chox
rngx exe nax tagutma chidoraxc ax r
tama texx xxc ax! R tama
chanaxaxe nax chamuar dirux
rexna changear dirux . R c
choxna nax i ngma nagu mex nax
chox nangexmaxc a
ngunexar na! 9Er ngxguma chi
chamuar diruxgu r yaxxgu r
ngrchi ngmagagu chi cux
icharngma. R ngxguma chi changear
diruxgu r ngrchi chang x r
ngmagagu chi chixri cuchiga nidexag i
dux, anagr.
31
10
iyarngaux
516
%xx cuaxc.
oma nutag ya ngaxruar yexera
. 11
.
r nx irngxee nax ngmac
taxuxma nx taxuxcax. 12
r gux i ngunexgu nax namaxx ya
%xxx.
20guma taxac
txna ix ya yxema ingear
diruxgxe r yxema taxac tx
taxxe.
25
pora, r tama
naxcax ixoegax i mox ar
ngunex .
28R ng
nicuaxxg r anagrg:
29,
natr i cumax r guxcma i ngecg
, anagrg. 30R
ng
%ng
mechamet r ta ningupetchig.
Natr ng
icuaxgx.
ECLESIASTS
(Nguxeet aeruar ore)
Guxma i ngcha r
16-17R
yexguma r chaugnatama
chaca r achagr: uxmax r
duxg r nx nixug nax choma r
nx chacuaxchix nor yexera ga
yema nxra e ga
Yeruchar. Yer chaug ichax nax
naxcax chadaux nax cuax chox
yexmax nax nx chacuxcax i
ta r taxac
ca. Natr
nx chicuaxchi r guxma i ngma
r oma buanecx
yayauxchacr. 18R
ngxguma yexera nx icuaxgux, r
natca
1-2
1R
chaugmax achagr:
uxma r t nx chax i ngma
duxg nagu maxx r namax
nataxgx, r chaugx t
chanadetaquexe i muxma i
ngmaxg.ng
r natca. 2R ng
517
k2
nx chacuax i ng
natca, r ngma
chaxunear ngcha
namex. 3R chaux
chax ya yima
bnu ya ngchiacar pora. R namax
chaug changxx nax ngmac nx
chacuxcax r name nax ngma
naxx ya yat nagu i ngma
ngunex
namaxx. 4R tax ga purac chax.
R chanaxx ga ex gacpata ga
taxchine r mexechine. R choxrtama
banec chox nayexma. 5R choma
ichanato ga nanetg r chor
putranecg. R yexma chanatog ga
naguxraxx i nanet i ori xnaxcax.
6R puchu chaxxxexe nax yema
dexmax yamegxcax ga yema
nanetg ga chatogxx. 7R
duxg ga puractanxrux ga
yatx r ngex r naxcax chataxe. R
chox nayexma ta ga tog ga chor
duxg ga chauchigutama buex. R
yexgumarx ta r yema Yeruchar
nxra e ar yexera chox
. 8R
chox nayexma ga muxma ga iru r
dirum ga tog ga nachixanegar
ex gacgx
chayaxux. R chox nayexma ga
duxg ga iyatx r ngex ga
chauxca. R chor ngcha
chax r chox nayexma ga ngexg ga
namax chamaxmarex. 9R yemaac
nata ga chauchiga. R guxma ga yema
nxra Yeruchar%ex gac
ar yexera chox nayexma. R
cuax. 10R guxma
518
ga yema chox ngchax r chanax.
R taguma chaugna chanachuxu ga
taxacr tax. R guxma ga chor
puracmax chatax. R yema tax
.
11
guxma ga yema chaxx r yema
purac ga guxchaxc chaxx. R
chacuax ga
natca ga yema r
oma buanec ya
yauxemachacr. R
taxuxma i taxac i mex i
ngngxmax. 12R
ngmax chanangu i ngma cuax r
ngma natca. R
taxac i to i purac t nax i ngma
%e ? R ex na
ngma mar xttama naxx? 13R
uxma r nx chacuax r ngma
taxx nax icux r nx narmemae
i ngma nax taechitamare imaxx,
ngxgumarx i ngma ngonex r
ngma anexx nax namemaex. 14R
ngma dux i naxx cux r mea
nanangug ega taxac naxxgu, natr
ngma naechitamare maxx r tama
%taxac
nax. Natr chanangug i ngma
naxx cux r ngma naechitamare
maxx r ng
gux. 15R chaugmax achagr:
Ngma naechitamare
maxxrttama chayu i chomax. R
ta namex i guxma i
ngma chor cuax? R ngma r ta r
natca. 16Er tagutma
tex nxna tacuaxchi i ngma dux i
cuax nx ngexmax r ngma dux i
k23
519
naechitamare maxx. R ngxguma
nangupetxgu i ngunexg r guxx
tarngma, r ngma nx cux r
ngma naechitamare maxx r ta
nayue.
1ma
i
taxac i ngxmax
nor ngunex,
i t nagu nangux. 2R nangexma i
ngunex i nagu ibux, r nangexma i
ngunex i nagu iyux. R nangexma i
ngunex i nagu itoex, r nangexma i
ngunex i nagu nabx i ngma itox.
3R nangexma i ngunex i nagu
nametagx, r ngunex i nagu tx
yaxxxgx. R nangexma i ngunex
i nagu napogex, r ngunex i nagu
naxpatagx. 4R nangexma i ngunex
i nagu ixaxux, r ngunex i nagu
icugex. R nangexma i ngunex i
nagu iyutanx, r ngunex i nagu
ipetaex. 5R nangexma i ngunex i
nagu nutamax naganex, r ngunex i
nagu nuta nadex. R nangexma i
ngunex i nagu yigna inai xchigx,
r ngunex i nagu yigna toxnamana
. 6R nangexma i ngunex i nagu
taxaccax idaux, r ngunex i nagu
irchaxchix nax taxaccax idaux. R
nangexma i ngunex i nagu namax
inguxx i ngmaxg, r ngunex i
. 7R nangexma i
ngunex i nagu naxchirugu igugx, r
ngunex i nagu nangaxtax. R
k3, 5
nangexma i ngunex i nagu
iyarchianegx, r ngunex i nagu
idexagx. 8R nangexma i ngunex i
nagu yig ingechagx, r ngunex i
nagu yigchi ixaiex. R nangexma i
ngunex i nagu yig idai x, r ngunex
i nagu yigmax rngxmex. 9R
ta namex ya yat nax
x? 10R mea
ngma naguxrax i
purac i yatgna naxx ya Tupana
nax ngmagu inachoxcax. 11R
yexguma nor ngunex
Tupana nanax ga guxma. R
namexechi ga yema naxx. R u
ga nma ga Tupana r duxgx ng
nacuaxexe x
nangug nax nx nacuaxgxcax i
guxma i ngma Tupana mar x, r
ngma yixcra t naxx. 12-13R uxma
r nx chacuax r ngma duxgcax
rmemaex %xx r mex
naxgx. R ngma nax nachibex,
r naxaxegx, r nayauxgx i nor
puractan, r guxma i ngma r
.
14R ngxgumarx ta nx chacuax i
guxma i taxac i Tupana x r
guxgutma nangexmaecha. R
ngma Tupana
x, itanaxoxx i ngma
nma naxx. R Tupana r ngmac
nanax nax guxma nx
ngechagxcax. 15
ngma uxma
ngxmagx. R taxuxtma yixcra
nangox i taxac i tama uxma
ngxmax. R nma ya Tupana r nx
natauxcha nax nateguxx ga yema
mar ngupetx.
520
Natca
yig imuar diruxeex
12R
10R
k5, 11, 12
521
tataxegu, r ngrchi ngxma t nagux
i guxma i tmaar diru. R
ng
a
tmane, r taxuxtma naxcax ngm
15
18R ngemaca
u%
Tupana tx maxexeex , r ngma
rmemaex r tax txna x
nangx r yaxaxx i ngma tr
%
naxcax ipuracx. 19R ngxgumarx
ta ya guxma ya yxema Tupana mux i
tmaar ngmaxg txna x, r
nma ya Tupana tx namu nax
tanangx r tayaxaxx i ngma txna
x. Er ngma nax tanangx r
tayaxaxx . 20R
ngma nax Tupana tx
taxxxgagu r tma r tama
porac naxcax taxogax nax
i tmaar max i oma i
.
1
curngxee, er yixcra i
nmag r t cux narngxeeg .
11
Ucuxeg i ngextxcgca
9R
natax Pa Ngextxcx, r
oma r ta cupora! R natax namax
i ngma cux mex oma r ta cux
natauxcha! R nax i ngma nagu
, natr nxna nacuaxchi
nax guxma i ngma cuxxcax r
Tupana t cuxna naxcax naca! 10R
cug nx rngmaxx ixoegag, r
naxoox i guxchaxg! Er
ngma mexechix i ngunexg i nagu
ingextxx %
.
12
k12
cuxune r t niduxrux, r guma
cuparag ga poraene r t
nanaturachitan, r noxrettama ya
cupta nayaxg nax cuchibxcax, r
gu cudau. 4R ngxguma
ngma ngunex
ngma cuxmachi xe
taxacx , r ngma naga ya
cuxcax t nixgachig.
R ng
. 5
r t cumu, r cumax
cux %. x i
puxerux r turax, r ng itmarex
. R cuxmaxcax r nataxutma i
522
cur ngcha . R
ng
naxauxex i duxg er mar cuyu.
CANTARES
(Charumar wiyae)
Charumar wiyae
6m
a
nachianexxg tx ne
ngetaxgxe naemagu i nagxraxx i
pumragar caxix? 7R dcax, r
yim r Charum xg
yangetagc. R nayaxmcg i 60
i churarag i rporamaegx i
. 8R guxma i ngma
icux . R nmag r nx
nicuaxchi nax nor ex gacna
nadaugx.
xexe i nor
tara nax ngmamax nor ex gacx
napoxgxca%
7R Charum r anagr:
Cuma r cumexechi, Pa
Choxmax, r cux changecha r
nataxuma i taxac i chixex
ngxmax. 8
, Pa Choxmax! %
mak
a nagu
Ermtapem
cungchax, anagr ga
Charum.
523
kk6, 8
Naxmaxar dexa
3R naxma: R
, r nma
. R nma r
ngma nor
, .
6: Cur
max nangexmaxexe r
oma cugchacgu chox quigaxrx
chox xx! Er ngma ngecha r
oma yurx naporaxchi. R ngma
ngcha
524
cunagaxrx. R ngma ngecha i
porax r Tupanax
. 7R ngma dex i
guxngxmax r tama
ningu nax yanaxoxxcax i ngma
ngcha i tx ngexmax,
guxma i natgar dex r
nayanaxoxx. R
ngxguma chi tex ya diruxchixe
gucma ya tmaar dirumax naxcax
tataxechagu i ngma ngcha, r
,
.
ISAAS
(Ichaa)
Duxg ga Yudanecx r
porac chixex naxg
1k
Ichaaxnguxx ga
yexguma Yudanecxar ex gacg
, r Yot, r Aca r
Echequa. nixu
nax taxac t nx ngupetx ga
. 2R
anagr ga yema ore: i
aa chor ore i ax: Yema chauneg
ga mea chayaexx r uxma r tama
! 3R ng
nor yorax nacuax, r ngma bru r
nx nacuax i nor chibchica i nor
yora naxcax ngxma x, natr ngma
chor duxg i Iratanx
porac nx charngxee r tama
chox nacuaxgcha r tama naxx
nicua, anagr ga Tupana. 4R
nma ga Ichaa r anagr: Wxi i
tax i ngecha pexcax, Pa
Duxg i Chixexar ruxg r
Porac Chixri Maxxx, er pema r
chixexar ru, r
naneg i pecduxgx . Pema r
Tupana ya nec r penatax.
18R u
Tupana r anagr:
%chiga tidexag! R
per chixex%
nadauxuchigu, natr i choma r oma
525
kk12
guxchara i cmxchixrx t
xx.
axchixrx
pecdug, natr i choma r oma
rutaxa i cmxchixrx
xx. 19R ngxgumachi
penaxa, r
mex. R t
penangx i guxma i nanetar o i
rmemaegx .
20Natr ng
, r per uangmexegu t
peyue.
ya ac.
1k
nane ga Ichaax
nguxx nachiga ga Yudanecx r
cx. 2R nma ga
Ichaa r anagr: Ngma ngunexg
iyacuaxgxgu, r daa
Yeruchar r Cori ya Tupanapata r t
porac gux i nachixanecx i
duxgax nangcha nax
yadaugx. R muxma i
nachixanegcx i duxg r nua
daa ma
Tupanax yanacuaxgxcax. 3R
muxtma i duxg nangug r
anagrg t: %, r daa
ma
ngexmax
Iratanxar Tupanapatana
a tx
tangaicamag nax nma ngm
nangexxcax i nor ngcha r
ngmac nma nanaxaxexcma
526
imaxxcax!, anagrg t. Er nua
manangox i Cori
ya Tupanaar nguxeet ae r daa
Yeruchar.
4R
Tupana r t nanapoxcue i
ngma ng icuaxgx
10R
kk56
527
1R
ngma chomc
irmemaex. R
ng
. R ng
naane ga mex nayexma ga
. 2R
nanaxaiegumane r nananug ga
nutag r yema rmemaex ga ba
yexma natog. R yemanecgu nanax
. R nma
ba r chi yamaixcurax ga nor o,
natr ga yema bag r ningchiax ga
nor o. 3R uxmax r anagr pex
ya Tupana:
Yerucharcxg r aa
Yudanecxgx r nx pixu!, r
ngma banec i
nangchixx i nor o? R
nagagutama r ex na chaugagu? 4Exna
nangexmax i taxac i tama chaxx
nax tama nangchixaxcax i ngma
chor banecar o? R nangemax i
taxac i tama naxcax chaxx? Choma
r chananguxexe nax namai xcurax i
1R
kk67
ngma nor ne r oma i naane
namax nanap. 4R yema nagamax r
guma Tupanapataar x r naxxchi.
R nmatama ga guma Tupanapata r
caixanexmax nanap. 5R yexguma
ga chomax r ax:
u%
changecha er t chayu. Er choma
nax dux r chauxetmax
nx chadau ya yim ex gac ya Cori
%ngxmac. R chauax r
%%x%%
dexa. 6R
x r
nigoe r marear guchicax
ga chatax%
chauxcax nayaxu. 7R guma
chauanayaxuxchixx, r
anagr chox: Dcax! daa
cuanixuxchi r ngemacax i cur
chixex r mar inayarxo. R ngma
cur chixexg r Tupana r mar cux
nx narngma, anagr. 8R
yexguma r nx
Cori ya Tupana ga ax: R texx t
ichamuchix i uxmax? R tex t
?, anagr. R yexguma ga
chomax r chanangx r achagr:
, Pa Corix. c, chox
inamuchi! achagr. 9R nma r
anagr chox: %
chor duxgmax nx ixu i aa
ore!: i
nacuaxg
nax ta.
nax nadaugx i ngma mex i chaxx
nacuaxgga nax
ta. 10R ngexrma nax
chor oremax cuyaxucuxegx i
528
ngma dux
, .
R ntama ega ng
yangauxchixexgu naxcha
ucuxeg nax tama nx cax
R ntama ega ng yangexetxgu
naxchangma mex i naxcax
chaxx nax tama nx nadaugxcax
r ngmac tama chauxcax
cax nax choma naxcax
chayataanexgxcax, anagr
chox. 11-12R yexguma ga choma r
nxna chaca r achagr: uxre i
ngunex ng%, Pa
Cori? achagr. R yexguma ga nma
r chox nangx r anagr: R
ng%uxmatta yima
, r taxuxtma
i dux yax r uxmatta ya yima
xx g r
naaneg r nabianemare r uxmatta
chanamux i ngma duxg i nor
, r ngmac i nachixane r
nangecumare. 13100
10 i dux
ngma r ta nadai
rx.
Natr ng
ngexacaxx i nane i mex,
anagr ga Tupana.
Ichaa r nx nixu
i Emanuar buxchiga
14R
kk9, 11
529
Tupana Nane ya
ngxmxruar buxchiga
1
oxnayexmaxgu ga
,
nanatachigaxx i ngma naane i nat
ya Yud, r
u i duxg i
tama yaxgx xchigx. 2R
ngma Gariraane ga noxri anex
yexmagx r nx
ga tax ga om ga ngonexrux. R
yema om r porac tx
nangonetanxx ga guxema
anex. 3R uxmax, Pa
Cori Pa Tupanax, r porac tax
toxcax cunguxx r ngma tax r
aixcma nataxchi. R guxma
tataxg i cupe
tibuxggurx r oma churarag i
nor uangar ngmaxg ngmax
itoyegurx.
6.
R nma ya Tupana r txna nanamu
ya yim nane. %%
i pora nax tamax inacuxcax. R
%
naxugx: R Mexechic ya
Ucuxerux, r Tupana ya Poraxchic,
r Tanat ya Taguma Yuc, r Tupana
Nane ya Ngxmxrux . 7R
nma r t ex gac ya Dabchicx
. R ngma nor pora
nax e r gux i
nachix. R ngma
ngmax nax inangxmxx i
duxg r tagutma inayarxo. R
11
1
irxxrx
nataxa i guxar e . 2R
Cori ya Tupanax r guxgutma
namax inacuax. R t nxna nanax i
cuax nax mea naxx nacuxcax. R
t nxna nanax i tauxcha nax
naxuxcax. R t nxna nanax i
pora r t nx narngxee nax
Tupanaar ngchax nacux r naga
. 3R nma r ngxguma
duxgna nacaxgu i nor maxchiga,
ng
ngxcaxicatama nxna naca. Natr
ngngxmaxca
i nxna nacax.
nanapoxcu naxcax i ngma tog nx
ixugmarex, natr ngma chixex i
naxgxca. 4R
yxema togmexengxmagxe r
ngxguma tmaar maxchiga txna
nacaxgu r mea t tmamax
nanamexx.
ya yxema ngear diruxgxe i
tmaar ex gac chixri tmamax
cuaxgxe. R ngma nor ore r oma
cuai xrurx naxcax i
ngma chixex gx.
kk11, 14
naaxmax cue axmax t nanadai i
ngma duxg i chixex gx. 5R
nma ya yim ex gac r meama
guxma i nor duxgmax t
inacuax. R ngma ore i aixcma
icatama t nixu. 6R ngxguma
yangucuchigu ya yim ex gac, r
ngma airu i naixneccx r
%
naxaie. R ngma ai r t
%. R
ngngma aixac r t
. t
namax inacuax. 7R ng
ngma cha i drax r ngmc t
nacag. R ngma ai i le
t max nanangx. 8R ngxguma i
caxaxegu, r
ngma xtapemaxgu
yaxcuchimexe
%. 9R guxnema ya yima
ma
r tataxuma ya tex ya chixex xe. Er
oma mr i dexmax napaxrx r
oma i naane r ngma duxg i
chox cuaxgxmax t nanap. 10R
ngxguma yim Dabtaxa ingucuchigu
nax e ca
cuaxrux naxcax i guxma i
duxg. R gux i nachixanegcx
r t naxcax nayadaug r naxcax
nangutaquexeg. R ngma nachica i
r t naxne.
Iratanx r t nachixanecax nawoegu
11R
530
inanaex i nor pora.
nanangutaquexexexe i nor duxg i
k, , r
, , r
Er, , r
kaneg i
ngxmagx.
Iraanecax nanaoeguxx. 12R nma
ya Cori r gux i nachixanegx t
nx nadauxexe cuaxrux. R
t nanangutaquexexexe i ngma
Iratanx. R naanear
gux
nanutaquexex i ngma duxgu i
Yudanec,
anagr ga Ichaa.
Iratanxg r t Babirniaanecx ya
ex
gacx nacuge
pemax, Pa Duxg i
Iratanxgx, r ngxguma
nma ya Cori ya Tupana pex
nguxxeeg u naxmengma
Babirniaanear ex gac i ngx pex
ingegxx r ngecha pexna x, r
aa oremax t nx pecuge r
14
3-4R
kk14, 25, 26
531
Ibaixchirxex? R uxma r curte i
cumax nax gux i nachixanegmax
icucuaxchirx. 13R cumax r cug
curtupana r cug:
i naanegu i
Tupanaar
a chartoxcax. R yima
nax ngm
mane i nagu
nangutaquexene i ngma tupanag i
duxg namax tupanax
t chanangexmaxx i chor tochicax,
ax. 14R cuma r
acurg: R ngma caixanexar
%ngxmac, acurg.
15Natr tama ngma cuma nagu
c cux nanguxuchi, er
nagu curte i ngma maxchix i
max i yuexngxmagx,
anagr ga Ichaa.
Ichaa r wiyaemax
Tupanax nicuaxx
25
26
1R
kk26, 29, 40
chtac r guxma i choru
ngchamax chauguma
. R ngxguma cuma
cucaxcax i duxg naxcax i nor
max, r ng
yacuaxchitanx i ngma max i
aixcma cupe, anagr ga
Ichaa.
29
9R
anagr ta ga Ichaa: R
pemax, Pa Duxg i Tama
xx, pedauxgu
i ngma Tupana x r namax
pebai xchiggu, natr tama
peyaxgcha. R pema r oma
pingexetxrx
pecuax i ngma nx pedaux. R
oma ngxxrx
pichxatancx
taxuxma i ngchix pixaxgchirexgu.
10R
532
max.
R ngma nor cuaxxg r ngma
mug i dux
nanayauxg. 14R ngemacax i choma r
tax i cuaxrug i chor poramax
chaxx t ichaex nax ngmamax
chanabai xgexcax. R ngma nor
ucuxerug i cuax nx ngexmagx r
t chayanatauxx i nor cuax,
anagr ya Tupana. 15R tgmax
tangechaxg ya yxema Cori ya
Tupanachaicuxge namax i
i anex
taxgx! Er atagrg: Taxema
tx tadau r taxema nx tacuax i
ngma ixgx, atargg. 16R
txc peyatxx i ngma mex i
Tupana pexcax x? R ngma
r
ngma dux i tx
%.
ngmax x
anagr:
cuxx anagr. x r
x anagr:
Cuma r tama cuxx cucuax nax
uxc chox cuxx, anagr.
40
3-4
kk4041
533
ipeyanaexchimanexx! R ngma
nangcureanex
penabai xmaxexe! anagr. 5R
ngxguma i nma ya Cori ya Tupana r
t ng nangoxexe nax uxc
naxnex. R guxma i duxg r t
nx nadaug i ngma nor ne. R
ngma ax. 6
tagac anagr: Aita nax!
anagr. R choma r achagr: R
taxacmax t aita chaxx?
achagr. R chox nangx r
anagr: R guxma i duxg r
paxachitama
. %
boxxrx . 7R ngma natane r
nipa r ngma putra r narexe
ngxguma Cori ya Tupana nagu cue
axgu. xg r
oma natanerx . 8R ngma
natane r nipa r ngma putrachacu
r narexe. Natr ngma Tupanaar
ore r taguma inayarxo r
guxgutma nangexmaecha,
anagr.
29Dcax,
i pemuex, Pa
Iratanxx! Er choma r
41
10Tax
kk4144
Acbutanxx,
r per uangpe,
natr tax i pemuex! Er choma r
t pex charngxee. R choma ya per
r per
ngxeer ux .
42
1
du ya chaporaxc r nx
chaxunetac r namax chataxc. R
i Chaux i
nex nax ngmac gux i
nachixanegmax mea inacuxcax.
2R nma r t namecma. R
tagutma nipura, tma
. 3R nma r
naxo ya yxema tmaar
.
nayaxchixx ya yxema ngexacax
yaxxe. R aixcmaxchi t mea
guxmax inacuax. 4R nma r
tagutma inarng uxmatta mexxica
ngexmax i oma i naane.
ngma nachixaneg i yx
ngxmagx i mr-
mea nanayauxg i nor nguxeet ae.
maxxrux
43
1Natr i uxmax, Pa
Iratanxg i Acbuar
Dux, r yim Cori ya
Tupana ya pex ngoxeec r anagr
pex: Tax i pemuex! Er choma
changuxxeex . R choma
%chacaxax r
pema r chor dux. 2R
534
ngxguma guxchaxxgu
oma dex i mtamax
pichogurx, r choma r t
chapetangu. R ngxguma
%
pichogurx ngxma peyi.
R ngxguma tax i guxchax
pechopet
, r
niyau. 3R
maxxrux , Pa Iratanxgx.
. %ex gac ga
Chrumexegu chayi xeex ga per
uang ga Equtuanecxg r
Etiopaanecxg r Chabanecxg
nax yemaac naxmexcax
ga pemax. 4R yemaac pex chapox
yer porac chox pengcha r
chox peme r pex changecha. R
yemaac nor uangmexegu
chanayi xexe ga yema per uang nax
pex chamaxexeex cax r choxr
cax i pemax. 5R tax i
pemuex! Er choma r chapetangu.
R yxema a
uxmata axc rxcux
r t pex chanutaque
aa pechixanecacax nax
cax.
44
6R
kk44, 47
535
choma ya guxngxmaxe r
achagr:
changexmaecha r taguma icharxo. R
nataxuma i to i Tupana, achagr.
xx r ng
r ux. R ngma
yaxxngma nai r chanax i
aa naxchicnax i natcaxmamare
. R ngma uxma nx
chicuaxx naichipexmare
, atarg. 20R ngma duxg i
naechitamare maxx r nagu
nax naxchicnaxmarex
yacuaxxgx r ningexmare. R
%x
. R ngma
dux
nanguxxexe ngma nagu
. R tama nx nacuaxgga
i ngma naxgx
.
xx, r ng
tmaar namachi. R ngxguma
nangexex gu r tanangx. R mea tx
ningu r tatax. R ngxgumarx ta
ng
, r atagr: Chatax er
, atarg. 17R ngma nai i
tx yaxx
tupanachicnax. R nxna taca r
atagr nx: Chox napox! Er
,
atarg. 18R ngma duxg i ngma
gx r tama naxx nicuax. R
oma yangexetxrx . R
ngma nax tama Cori ya Tupanax
nacuaxgchagx, r oma
%rx cuax. 19R
ngma
. R tama
tgmax atarg: Ngma nor ngx
i ngma nai r chor xxrux
Iratanxg i Acbuar
Dux, r nxna
pecuaxchie nax chor duxg
! Yer choma pex
changexx. R tax i chox
iperngmaex! 22
ichayanaxoxx i per guxchaxg r
per chixexg oma caixanex
iyarxoxgurx. R c chauxcax
!
changuxxeex ,
21Pa
anagr ya Tupana.
Babirniaanecxg r nor
uang t nx narporamae
47
5R
kk47, 51, 52
pebuxm!
ngma tog i nachix.
6R yexguma namax chanuxgu ga yema
chor duxg ya Iratanxg r pexna
%c ax.
Natr ga pemax, Pa
Babirniaanecxgx, r tama pex
nangechatmx
nor yaxguxg r chixri tmamax
ipecuax. 7R pex
apergg: Guxgutma ngma tog i
nachix, apergg.
nax ngma tog i nachixanegmax
ipecux. 8R ngemacax i uxmax, Pa
Babirniaanecxgx i oma Ngec i
, r pema r petax
mex. R pegx
ax: Tataxuma ya tex ya
taxrx poraxe. R yixicattama tagutma
guxchax
taturae. R ng.
9Natr pemax nx chixu r ngrchi
gu t pexcax nangu i
ngma taxre i chixex nax nayuex i per
ex gacg i poraex r nayuex i
pexacg. i
yutexrx
peyuechirx r naguxraxx i xgux
i chixexx nax pecux, anagr ya
Tupana.
Tupana r nanataxxx i
Yerucharcx
51
4R
anagr ta ga Tupana:
Pa Chor Duxgx r chox
! , Pa
Iratanxx! R choma r t
536
chanangoxexe i ngma chor ore. R
chor mug r gux i nachixanegar
ngonexrux . 5R choma r
paxa t chor dux.
R paxa t chananguxxexe naxme
i nor uang. R chor poramax t
gux i nachixanegmax ichacuax. R
ngma nachixaneg i yx-ar
ngxmagx r t chox
nananguxeeg r t chor porana
naryo. 6R dcax, r dauxgu
perdaun r oma i naanegu
perdaun! Er guxma i ngma
daux pedaux r oma
caxixrx t inartaxu r oma i
rx
t nagux. R ngma dux
maxx r oma muren yuexrx t
nayue. Natr ngma max i chor
duxgna chaxx r taguma nagux.
R ngma chor ngxee r guxgutma
, anagr.
Yerucharcxg r nor
uanmexewa nangux
52
7%x
mataxcax ne
ya yim orear ngerux i mex
i ore taxcax nua ngec r tamax nx
ixuc nax Tupana tx rngxeex r
tx nanguxxeex naxme
uan. R tamax nx nixu nax Tupana
r tr e i uxmax.
537
nor uanx narporamae r t
chanatachigaxx. 14Natr muxma i
duxg r t namax nabai xchie i
ngxguma nx
porac napx % r ngmagagu
mar tama nanaduxchametrax.
15R ngxgumarx ta r muxma i
duxg i to i nachixanecxg r t
namax nabai xchie. R ngma
ex gacg r ngxguma nx
nadauggu i ngma naxx r t
nape
taxuxtma nixugxe, er t nx
nadaug i ngma taguma nx
nadaugx r t nx nacuaxg i
ng
, anagr ga Tupana.
53
kk5253
nx ingexeex
r napoxcux r ne nx yangexeex .
5Natr tr chixex
napi xeeg x.
ga ngx yangex. Natr yema ngx
nax yangex
tamax rngxmx. R yema nor
otaxcax yataanegx.
6R guxma ga yixema r itartauxe
oma carnrug irtauxexrx. Yer
txrtama ngcha. Natr nma ga
Cori ya Tupana r gum nor ducx
nayangexx ga guxma ga tr
chixexg. 7R nanacuai xg, natr
%
nidexa. R oma carnru i ma
nagagxrx %. Natr
carnru i yoxtarx. 8R
mama ga
chixex nax, r tataxuma ga tex ga
napoxxe.
tachog. R nanataxchig ga oma ga
. R chautanxgar
chixexgagu nayamaxg. 9R duxg
ga ichixexxtagu nanataxg. R
duxg i chixri maxx
taxgxtangu nanataxg. R yemaac
%
taguma doramax texx xx.
10
ngx yangex. R nma r ng nax
naxcax ga tr chixexg. R ngemacax
nx nangexma i max i taguma gx
.
nanguxuchix i ngma Tupana nagu
. 11
porac ngx nax yangex r nayux
kk53, 55, 59
. R yim Tupanaar
du r t natax er t tx nadau ya
muxetama ya mar Tupanape
imexe nagagu nax tmaar chixexcax
nayux. 12R ngemacax i nma ya
Tupana r t nanatachigaxx, r t
ngma iporaexchix
nanangexmaxx, yer ng inax nax
pecducax nayuxcax. R nma ga
duxrx
xx, natr ga nma r guxma
ga duxgar pecdu ninge nax
cax ga
yema pecduxgx.
Tax i ngxeex
nixu ya Cori ya Tupana
55
1R guxma ya tex ya
ita
tayaxaxeg! R yxema ngear
diru
r lchecax tadaug r ngetanc
tanangxg r taxaxeg! 2R
taxaccax i dirumax penaxtan i
ng? R taxaccax
penaxtan i ng
itaxx? R mea chox
t mex i na pengxg r na i
chx%!
6
r oma r ta pexna naxu! R nxna
peca r oma r ta pexna nangaixcama!
7R ngma dux i chixecmax, r
narxo i ngma
nacma i chixex. R ngma dux i
chixex,
nx narxo i ngma chixex i nagu
. R Cori ya Tupanacax
! R t nx
538
pengechatmxg. R naxcax
! Er nma r
namemare nax pex nx nangmax i
per chixexg. 8Er nma ya Tupana
r anagr: Ngma choma nagu
%
. R ngma choma chaxx r
tama pema pexx%. 9R
ngxgumarx i naane r
,
r ngxgumarx ngma chor
ngma chaxx r ngma pexx
nangexma. 10R yima puc r ngma
gux r daux
daux, natr nayaaixx i
cax i nanetg
r ngmac nangexmaxcax i naxchire
nax inatoxcax r nor o nax
nangxcax. 11R ngxgumarx
i ngma chor ore i chaua.
ngmacmare chauxcax
nategu. R ngma chor oregagu r t
ningu r nax i ngma choma
chanaxaxex r ngma nx chixux,
anagr ya Tupana.
Iratanxg r nor
chixexgagu napoxcue
59
1R
kk59, 64, 65
539
pecduggagu pexcha
nidxchamet ya Tupana nax ngmac
tama pex cax.
64
1c
nangeg i ngma
caixanex i daux
a
ngxmax, Pa Tupanax, nax ngm
cax r
cunaxxchitanxxcax ya
mangxguma cunguxgu! 2R
ng
chuchuxnec ixaxexxrx ,
r oma dex i docachixrx .
R ngxguma i ngma cur uang r
t nx nacuaxg nax aixcma
cungexmax r ngma nachixanegar
duxg r t cupeniduxrue. 3R
yexguma guma ma
curx xgu r Moichpe
cunax% ga tama
dux, r guma
macupe
nixxtancx. 4R taguma tex
tadau nax
nangexmax i to i tupana i naxx i
ngma cuma cuxx tmacax ya
yxema cugu yaxgxe. 5R cuma r
tx cuyaxu ya yxema tmaar
taxmax mex xe r nxna
cuaxchixe nax tanaxx i ngma cuma
cunaxaxex. Natr i uxma i cuma
r tomax cunu er cupe
. 6R guxma i toma r
cupex%%
. ngma taxx i toxcax
rmex, r cupe
%%rx . R guxma
65
17
R Cori ya Tupana r
anagr: R Dcax, r
guxma i ngma daux idaux
r ngexacaxx t chax. R
ngxgumarx ta i oma i naane r to i
ngexacaxx t chax. R ngma
nxraxx r mar t nx itarngma
r taxxetma tex uxgu nxna
tacuaxchi. 18
guxguma namax petaxgx i
ngma t chaxx. Er t chanax ya
ngexacaxne ya Yeruchar i
taxuxma i chixex . R
ngma duxmaxx r t
aixcma nataxg. 19R choma r t ta
namax chatax
Yeruchar r t namax chatax i
ngma chor duxmaxx.
kk65
tinge
a r
r ngmagagu aita tax. 20R ngm
tataxuma ya buxe ya noxretama i
ngunex tamax r paxa yxe, r bai ya
yaxgux ya tama mea yaryaexe. R
yxema 100 ya taunec tx ngexmaxe
yuxe r t ngext. R
yxema tama 100
nax tayux r tmaar
chixexgagutama paxa tayu.
540
nx narngxee i ngma
nataagtanxg. 24R naxpa nax
nma choxna nacagex, r choma ya
Tupana r mar nx changx. R
naxpa nax yanachianegx nax choxna
nacagex, r choma r mar nx
. 25R ngma airu i
naixneccux r t carnrumax
. R yima ai ya le r
t maxe nangox. R ngma
% nangox,
er ng.
R guxnema ya yima ma
tex ya chixex xe, anagr ya Cori
ya Tupana.
JEREMAS
(Yerema)
Cori ya Tupana r Yeremax
naxuneta nor puraccax
1ucuxe
ga Yeremamax nx yaxux. R
nma ga Yerema r chacherdte ga
. k
naxchi ga Byamtanx.
2R yexguma Am nane ga Yocha r
mar 13 ga taunec e
, r nma ga Tupana r
Yeremamax nidexa. 3R yexgumarx
ta Yeremamax nidexa ga Cori ya
Tupana ga yexguma Yocha nane ga
Yoach e .
R yemaac namax nidexa uxmata
nai ga Yocha nane ga Chedequa r 11
ga taunec yanguxx nax ex gac
. R yexguma
guma taunecar 5
cx ga
duxg ga to ga nachix
nagagax. 4Nma ga Cori ya Tupana
r chomax nidexa r anagr chox:
5 changoxeeg
u
. R
naxpa nax cubux r choma r mar
541
k12
nax nagu napogexca
xcax i nor duxg r
ngmac iyanaxoxcax i
nachixaneg. Natr ngma naga
i chor ore i namax nx
quixux r ngxgumarx ta chox
ichanachixx r chanatachigaxx,
anagr ga Tupana.
13%
nidexa r choxna naca r anagr:
Ta cudaux?
anagr. R choma r chanangx r
achagr: Nx
buetare ya idocac r nrteguama
bacucha,
acharg. 14R yexguma ga nma ga
Cori ya Tupana r chomax nx nixu
r anagr: Ngma tax i guxchax i
r t nxna nangu
i guxtma i dux
maxx. 15R choma i Cori ya Tupana
r aixcma nx chixu r t naxcax
changema i guxma i nachixanegar
e ngxmagx.
. R ngma
ex gacg r Yerucharcax xcuxgu
t nananu i nor tochicaxg napexegu
r napexegu
ngxmagne. 16R ng
ngma poxcu i namax chaxuegux i
ngma duxg i chixex gx r
. Er nx
nicuaxxg i ngma
tupanachicnaxg i to i
nachixanecxg gx r mare
naxcax nagug. 17R uxma i cumax,
r inachi r cug naporaxx, r ngma
542
dux%
yarxu i ngma choma cumax nx
chixux! R tax i nx cumux! Er
ngngma cumax
nx chixuxcma cunaxxgux, r
choma r t ngma duxgpe
cux chamuxexe. 18R uxma i
chomax, r pora cuxna chax. R oma
r xi ya caxta ya runaxcaxrx, r
oma poxegux chenaxcaxrx
cux xx nax ngmac tama
cumucma cuxunagx i chor ore
napexar ex gacg
r chacherdteg r guxma i duxg
ngxmagx. 19R
nmag r t cumax nanueama,
narporamaeg.
Er choma r t chacuxtagu r cuxna
chadau r cux chapox. R
nx chixux i aa chor ore.
Iratanx
ngexacax tec r
ngechacrx. R yema chox
nax pengechax
ngext nachianexma
rxx. 3R pemax, Pa Iratanxg
k23
543
yexguma, ga
chor gtanx. R
ngxguma tex chixex pemax xgux
r choma r pexcax tx chapoxcu, r
tmacax yma chanamu i guxchaxg.
nx chixux i ng, anagr.
4Pa Acbutaag i Iratanxgx, r
Tupana! 5R nma ya Cori ya Tupana
r anagr pex: Taxacr chixex
inayangaug ga per oxig
r yemaca r
ga tupananetachicnaxg
ga ngear maxx gx? R yemagagu
namexg. 6R nma
ga per oxig r chox inarngmae
ga
xeex . R
nagu ga
yema naane ga chianex ga taxuxma
. R yma
namxpxanex
dexx
%
chix, r taxema ixpetx.
7
nax
yemaac nangxgaxcax ga nanetar
og ga rmemaegx, natr i pemax
aa chor naane r ngmac naxchi
chox pexaiexexe i aa naane i choxr
. 8R ngma per chacherdteg
r tama chauxcax nadaug, r ngma
per ucuxerug r tama chox
nayauxg. R ngma per ex gacg r
chomax nanue, r ngma per orear
urug r Bachigaxama nixuge r
6R yexguma Yocha ex
gac
ax:
Nx cudaux i ngma naxgx i
ngma Iraanecxg i tama
x? R nmag r
ma
k3, 7
tupanachicnaxx nicuaxxg r
ng%
%xcrx. 7R
chixex nax naxgx
chauxcangma
Iraanecxg, natr tama chauxcax
. R natanxg ga
Yudanecxg ga tama yaxgx r
yemax nadaug. 8R yexgumarx ta
nx nadaug nax choma r nx
chaxox ga yema
Iraanecxg naxcax ga yema chixex
ga naxgx. Natr nmag ga yema
Yudanecxg r yema
Iraanecxgrx chixex naxg r
tama chox namue. R nmag r ta
r nagu namax ga yematama chixex.
9R tama naxcax nachixe ga yema
chixex ga naxgx r yemaac nor
taxmax nanaxg. R tama chauga
r yemacax nutanaxcax ga
nor tupanachicnax r nainaxcax ga
nor tupanachicnaxx nicuaxxg.
10ngma
Yudanecxg i duxg i tama
nax chauxca, natr tama
aixcma chauxca
xgmare. R chomatama ya
chixux i
ngma.
22R chauxca, Pa
xex!
R choma r t pex nx icharngma
i ng, anagr ya
Cori ya Tupana. R nmag r
Tupanax nangxg r anagrg:
. R cuxca
544
, anagrg.
1R
k7, 8, 9, 15
545
pegtama namax pechixexgx, r
ng
chamaxxx i aa naane ga per
oxigna chaxx nax guxgutma noxr
cax. 8R pemax, Pa
Yerucharcxgx, r ngma nax daa
cax ya
chopata, r ngemaca
chapoxcue
naxcax i per chixex. Natr pegtama
xgmare i ngma per
r pemetag, r nai i
. 9Er penge,
ngemax pemax, r natcaxma
chauga penaxuxuchi r pidorae, r
Bacax pumrate, r naxcax
pingutaquexegx i tupananetag i
ngear maxx . 10R ng
nua chope
ngutaquexepatax ya chauxcane.
taxuxtma pex nangupet, r mar
penaxgechaxgu i ngma chixex i
choma tama namax chataxx. 11R
e
ngutaquexepatax ya chauxcane
ax gxpatax ? R guxma i
r ngta
ngma chixex i pexx r nx chadau
i chomax. R chomatama ya Cori ya
chixux i ngma
, anagr.
3R
23R
15
1R
k15
cax i aa
duxg,
nangechatmxgx i aa duxg.
R namax nx ixu: R choxna
! 2R ngxguma chi
. R namax
nx ixu!: R ngma mar namax
uegux nax da%,
r da%. R ngma
mar namax uegux nax daigu
nayuex r daigu t nayue. R ngma
mar namax uegux nax taiyamax
nayuex r t taiyamax nayue. R
ngma mar namax uegux nax
x i aa nachix
.
6R pemax, Pa Yerucharcx, r
chox petax r tama chox
pecuxcha. R choma ya Cori ya
chixux i ngma. R
ngma per chixexgagu r choma r
mar chipa nax pemax yaxna
, r ngemaca
chapoxcu nax perxoexca, anagr
ga Tupana.
546
11Natr
k15, 17, 18
547
yema cur ore.
chox poraxeex r chox taxxx
er cur dux , Pa Corix, Pa
Tupana ya GuxNgxmacx. 17R
choma r tama namax chaxmc i
ngma duxg i nor petaguxicatama
. R yexguma cuma chox
cuyaxu
x yer cuma
naxchi chox cuxaixexe i ngma nor
chixex, anagr ga Yerema.
17
5R
nataxuma i taxac i tr
maxnerx idorataxx r
chixexchix. R tex t nx cuxe i
18
1R
k1819
nachix
ngma chixex i nagu namaxx, r
a
naxcax ngm
chanamu i ngma poxcu i naxcax
chamexx. 9R ngxgumarx ta ega
choma chanaxaxegu r chox
natauxcha nax chanaporaxx r
chanataxx ane.
10Natr ngxguma chi ngma
nachixane chixex naxxgu r mar
ngma chor
ucuxe, r ngma mexg i namax
chaxuegux
chanax. 11Dcax, Pa Yeremax, r
namax nx ixu i guxma i
Yudanecxg r Yerucharcx i
duxg r choma ya Cori ya Tupana
r acharg nx: uxma r mar
chapoxcuex!
R nx perxoe i ngma chixex i
nagu pemaxx r mex
r mex pexg!, acurg t nx!
12Natr i nmag r t
anagrgama cux: Tax i
natcaxmamare tomax nx
quixuechax! Er tanaxaxe nax toma
cma tamaxx, r
ng% er
ng,
anagrgama t cux.
19
548
ngma ngatex%
nx ixu i ngma ore i t cumax nx
chixux! 3R acurg t: Pa
Yudanecxar ex gacg r Pa
Yerucharcxgx,
%
ngxmacar ore i ax: R aa
i
guxchax r guxtma ya yxema nx
tabai xchi! 4Er
ngma Iratanx
ngxmagx,
aa ngatextupanacax
pumratexe nigug, r ngmac nx
nicuaxx i ngma tupananetag i tama
pexca, r bai i per oxigcax, r
bai i Yudanecxar ex gacgcax. R
yema tupananetape nagu ga
guxema naxacg ga taxuxma ga
chixex gxe. 5R yema marear
guchicaxg ga naxgx
naxacxe tx nagu naxcax ga Ba. R
ngma nacma i chixex r tama
choma chanamu r taguma namax
nx chixu r bai i uxgu chau
ngux . 6R ngemacax r
g i aa
nachica i ngatex
Topar ngate i B-ingu naxga.
R t ngatex i Metachicagu naxga.
nx chixux i ngma ore. 7R aa
ngatexgu t inayarxo i ngma
Yudanecxg, r Yerucharcxg
. R nor
uangmexegu t chanayixx nax
nadaiaxcax, r ngmac ngurucug
r xchag r aig namax
%cax. 8R ngmac ya daa
x
k1920
549
chananguxuchixx. R ngxguma
duxg ngmax nadauggu r t
nabai xchie. R guxma ya tex ya
%tabai xchie
nax uxc nachixex. 9
Yeruchar
uang r t nx nachomaeguchi.
R ngemaca
x. R ngmagagu taiya
t naxcax nangu r ngemacax i ngma
dux
nangxg, r ngttama nangxcue,
acurg t nx. 10R aa orex
yapuxx i ngma
tx napexegu i ngma ex gacg i
cux mcgx! 11R nx acurg
t: %
ngxmac r anagr:
t chanapuxchixx x
ipuchixxrx i taxuacma
imexeec rx! R nma i
duxg r t aa ngatex i Topgu
nanataxg i nor yuexg er mar
taxugu nanataxgga. 12R ngmac
%
duxg. R ngma nax Topx
naxoexrx r duxg r t nx
naxoe ya daa Yeruchar nagagu i
ng i yuex i nagu
taxgx. R chomatama ya Cori ya
chixux i ngma ore.
13R ngma ngatex i Toprx r
chope%%
cx r yima
Yudanecxar ex gacpatag r
ngma
cax pumratexe
yagugx, r guma bnu ga nor
marex yexma nabagc naxcax ga to
, anagr ya
Tupana. 14
Tupana namax idexax. R
Tupanapataaxtgu nayachi r yma
guxma ga duxgmax nidexa r
anagr nx: 15R Cori ya tr
%ngxmac, r
anagr: nema
chanamu i guxma i ngma poxcu i
pemax nx chixux er tama naga
i ng,
anagr ya Tupana.
Yerema r ngx ninge
20
1-2R
nma ga Pachru ga Im
nane ga tupaucaar ex gac ga
, r yexguma nx
ixux, r nor duxgx namu nax
yayauxgaxcax r nacuai xgxcax.
R Byamgu gax ga x
yexmax ga poxcur
nayachotaparag ga tupaucaar
ngaicamna. 3R moxctama r
nma ga Pachru r nor duxgx
namu nax Yeremax
yachogparagx. R yexguma ga
nma ga Yerema r anagr nx:
k20
ex gacmexegu t nayi. R nma r t
x i duxg nor puractanx
r ngxma t nayadai. 5R
ngxgumarx ta r cur uangna t
chanana i gux
dirug r nor ngmaxg i tatanx
r guxma i diru i Yudanecxar
e
nanaaxcax. 6R cumax, Pa Pachrux,
nagag
%cuxmax
r cumcg. R ng
cuyux, r ngxma t cux nataxgx i
cuxmax r guxma i cumcg ga dora
ga orex namax quixux, anagr
ga Yerema.
Yerema r Tupanamax narxutaga
7R
550
pora r uxmata chauxchina%
nangu. R yaxna taax namax chaug
xx nax tama nx chixuxcax
i ngma cur ore, natr tama namax
chapora. 10Natr gux
r
chox % i duxg r
ngemacax chamu. R anagrg: R
cux t taxuaxg, anagrg. R
ng r
chox nangugg, r nananguxeeg
nax ngrchi chixex chaxx. R
anagrg:
chixexgu nanguxx, r ngxguma i
yixema r t tayayauxg r yixema
inaxaxex t namax tax,
anagrg. 11Natr i cumax, Pa
Corix, Pa Tupanax, r chaux
cungexma, r chor poxrux
guxx curporamae. R ng
ingxtanx r cuxmexgu t nayi, r
tagutma chox narporamaeg. R
ng
nanguxuchi r t naxnee. R ngma
chixex i naxgx r tagutma nxna
inarxo. 12Pa Corix, Pa Tupana ya
%Ngxmacx, cuma r
aixcma nx cucuax nax mea
cunangugx i guxma i nor max i
xg. R chox nx
nadauxx nax uxc t cunapoxcux i
ngma duxg! Er cuxme
chanaxx i ngma guxchaxg i nagu
. 13R uxma r t chor
% chicuaxx r mox
cuxna chax, Pa Cori Pa Tupanax. R
, natr i cuma r
chox cupox ,
anagr ga Yerema.
k2324
551
%xg i yixcama
23
24
1R Babirniaanecxar
ex gac ga Nabucudonoch r
Yudanecxar ex gac ga Yecona ga
Yoach . %
eer ug
yma nanaga ga Yeconaar ngx
ga ex gacg, r nor puractanxg.
nx
k2425
necax
r nxna t chadau r aa nachixa
t chanaoeguxx. R nua t nx
exe
charngx
chanadai. R nua t chanangexmagxx
. 7R cuax
t nxna chax nax ngmac chox
yacuaxchigxc a ya
Cori ya Tupana. R nmag r chor
dux, r choma r t nor
i nor maxmax
t chaux
ca. 8Natr i ngma
Yudanecxar ex gac i Chedequa r
eer ug i ex gacg, r ngma
nor ngx
Yerucharcxg i tama choxx, r
ngma duxmaxx,
r ngma gu i chixex i taxuacma
ingxr%%
chaxox. 9R porac t chanapoxcue i
ngma duxg r ngemacax i ngma
tog i nachixanecxg r ngxguma
ngmax nadauggu r t porac
namax nabai xchie. R ngma
nachix, r
duxg r t nagu nidauxcraxg r
nx nacuge r nx naxoe r chixex
namax nixuge. 10R ngma t naxcax
changuxx i ngma Yeruchar
yaxgx, r ng
nadaiax, r taiya naxcax ngugx
uxmatta taxux
naane ga nxna chaxx, r nor oxigna
chaxx, anagr ga Cori ya Tupana.
Yudanecxg r 70 ya taunec t
Babirniaanecxar ex
gacmexewa
nangexmag
25
8R
Cori ya Tupana ya
%ngxmac r
anagr: R uxma i pemax nax tama
552
x i ngma chor
ucuxe r t pex chapoxcue. 9R
naxcax t changema i guxma i
nachixngxmagx r
Nabucudonoch ya
Babirniaanecxar ex gac. R
pexcax
nayaxchi, r t pex nadai, r t
nanadai i guxma i nachixaneg i per
ngaicamna ngxmagx. R ngmac
t pex chaguxexe. R guxgutma
a nangox r ngmac
pechicaxica ngm
k25, 29
553
i ngma nachixaneg i chixex gx.
muxtma i nachixaneg, r
poraex i ex gacg t ngma
Babirniaanemax inacuax yema nma
ga Babirniaanecxg r chor
duxgmax inacuaxgxrx. R
choma r t yema uxc chor
duxgmax nax inacuaxgxrc
%ngma
Babirniaanec, anagr ga Cori
ya Tupana.
14Er
29
1-2R
nma ga Nabucudonoch
ga Babirniaanecxar
e
ga Yudanecxar ex gac ga Yecona
%,
puractanxmax r yema Yeruchar
r Yudanecxar ex gacgmax r
yema corapnag r yema tog ga
puractanxmax.
nma ga Yerema r Yeruchar
naxcax
ga yema Yudug ga Yudanecxar
ex gacg, r chacherdteg, r orear
urug r guxma ga duxg ga
. 3R yema
popera r Ercha ga Chap nane r
Guemara ga Icha nanena nax nax
cax. Yer
yemagx ga
Yudanecxar ex gac ga Chedequa
cax, r
ex gac ga Nabucudonochna
yaxgaxcax. R yema popera r
anagr: 4Pa Guxma ya
Yerucharxe r
Nagagxex, r
nma ya Cori ya tr Tupana ya
guxngxmac r anagr
pex: 5
pemax! R nanet petog r
ngmaar o pengxg! 6R
pixxmaxg, r pixneg, r
pixxcg, r ngma peneg r t
yaxxmaxg nax yaxxacxcax, r
a
ngmac pimuxcax i ngm
pengexmagx
pinoxretanxcax! 7R naxcax
nagagne r naxcax
peyumxg! Er ngxguma mex
naxca, r pexcax
r ta mex nangu. 8R choma ya Cori
%
ngxmac, r pex chaxucuxe: R tama
chanaxaxe nax peg
xgxx i ngma orear
urgneta r ngma iyuex i
ngxmagx. R tax i naga
ega pemax nx yaxuxgu i
ngma nanegg! 9R ngma nma
chaugagu pemax nx yaxugx r
. Er tama choma
chanamu nax nx yaxugxcax. R
pemax nx chixux i ngma. 10R
choma ya Cori ya Tupana r achagr:
Ngxguma 70 ya taunec mar
pengexmagx r ngxguma i choma r
t pex charngxexe r t
chayanguxx i ngma chor uneta ga
pemax nx chixux
chaoeguxx naxcax i ngma naane i
pexna chaxx. 11R choma r nx
chacuax i ngma pexcax nagu
31
31R
554
chor dux. R chomatama
chixux i
ngma. 34R ngxguma r t mar
taxucaxtma tex toguex tanguxexe
nax chox tacuxcax, r bai i
tmamc, r bai i tmatanx. Er
ng%
buxe r t chox tacuaxg. R choma
r t tx nx icharngma i tmaar
chixex r mar tagutma nxna
chacuaxchi i tmaar pecdug. R
nx chixux i ng, anagr.
33
1R yexguma Yerema
ex gacpataa ga
poxcuchicax, r nma
ga Cori ya Tupana r namax nidexa r
anagr nx: 2Choma ya Cori ya
Tupana ga bopxc nangoxeec i aa
cax, r chomatama
ng
cux: 3R choxna naca
r t cux changx! R t cux nx
chacuaxexe i taxac i tax i xgux i
taguma nx cudaux, anagr ga
Tupana.
yexguma Yoach ga
Yocha nane r mar gmc
ga taunec Yudanear e ,
r Cori ya Tupana r Yeremamax
nidexa r anagr nx: 2c nayaxu
i ngma popera i dixptax r ngmagu
36
1R
k36
555
naxmat i guxma i ngma ore i
cumax nx chixux i
Iraanecxgchiga, r
Yudanecxgchiga, r ngma tog i
nachixanecxgchiga! R ngxma
naxmat i ngma ore ga cumax nx
chixux ga yexguma Yocha ex gac
ungma
ore i uxma cumax nx chixux! 3R
ngxguma ngma Yudanecxg nx
nacuchigaggu i ngma poxcu i naxcax
changuxchax r bexmana t nx
naxoe i nacma i chixex, r choma r t
nx nx charngma i ngma nor
chixex, anagr
ga Tupana. 4R nma ga Yerema r
Nera nane ga Barxcax nangema r
gumamax nx nixuchig ga Tupanaar
ore nax naxmataxc ax. 5R u
nma ga Yerema r Barx naxucuxe r
anagr: Dcax, uxma choma nax
chapoxcux
. 6R ngemacax i
ng
i duxg r name i
cumax ng
a namax nx cudaumatxc ax ga
ngm
yema ore ga poperagu cux
chaxmatxx. Er ngma ngunexgu
r t nangexmag i muxma i duxg i
gux, r
ngmac t nx
Tupanaar ore. 7R bexmana ngxguma
ngmax ngma duxg r
Tupanaca, r nx naxoe i
nor chixexg r Tupanana nacage
nax nor chixexgx iyanangmaxc ax
naxpa nax napoxcuex. Er ngma
poxcu i Tupana namax uegux i ngma
dux%%,
Barx r ex
gacgpexewa nx
nadaumat ga popera
nma ga Micaa r nx
ga yema Tupanaar ore ga Barx nx
ixux.
Chap. 12R nma ga Micaa r
e
ga
eer ug. R yma
yema ex gacar ngx
nayexmag ga Erichma ga ex gacar
poperaar darux, r Deraa ga Chemaa
nane, r Enat ga Abru nane, r
Yemara ga Chap nane, r Chedequa
ga Anana nane r guxma ga tog ga
eer ug. 13R nma ga
ex gacar ngx
Micaa r yema ex gacar
eer ugmax nx nixu ga yema ore
ngx
ga Barx duxgpe ixux.
11R
ex
gac ga Yoach r nayagu
k3637
guanex. 23R
nma ga Yeud ga ex gacar
ngxeer ux r ex gaccax nx
nadaumat ga yema popera. R
yexguma tomaepxchimx rexna
gmcchimx naguxuchixeeg u ga
nx nax nadaumatx, r nma ga
ex gac r nor cxchi tx nayaxu r
nadaumatx, nayataxcuchi,
r uxmata r yemaac nagux ga
gux. 24
nma ga ex gac r nor ngxeer ug
ga nx ga yema ore ga Yeud
r tama namue, r bai ga
nax nangechagx. 25R nmag ga
Enot r Deraa, r ex gacx
nacaax g nax tama yagxcax ga
yema popera, natr ga nma ga
e . 26R yemacax
nma ga ex gac r nanamu ga Yeram
ga natanxx
Ari nane r Cherema ga Ade nane
yayauxgxcax
%xeer ux ga
Barx. Natr nma ga Cori ya Tupana
r inayacuxg.
Yerema r wena Barx namu nax
gu naxmatxcax i
Tupanaar ore
27R
556
32R
yexguma ga Yerema r to ga
. R Barx
namu ga yemagu nax naxmatxcax
ga yema ore ga nxraxx ga poperagu
naxmatx. R yema nxra
naxmatxx narmaxmae ga yema
ore.
Chedequa r Yeremana naxcax naca
37
1R Nabucudonoch ga
Babirniaanecxar ex gac
r Chedequa ga Yocha nanex
ningucuchixx nax Yudanecxar
e cax, nachicx ga
Yecona ga Yoach nane. 2
ga Chedequa r nor ngxeer ug, r
x
namax nx ixux.
Babirniaanec,
anagr. Natr ga Ira r tama
niyauxama r
ex gacgpe. 15R nma
k3738
557
ga yema ex gacg r porac
Yeremamax nanue. R nor
churaragx namu nax
nacuai xgxcax. R ex gacar
poperaar darux ga Yonatpatagu
poxcupatax xg. 16R
yemaac ga Yerema r yema
yexmaxgu nayataxcuchig. R
yemaac muxma ga ngunex yma
nayexma. 17R nma ga ex gac ga
Chedequa r nor churaragx namu
nax e
nagagxcax. R yexguma Yerema
ex gacpe
ex gac r bexma Yeremana naca r
anagr: Nangexmax nax
ngexacax cumax yadexax ya Cori ya
Tupana?. R nma ga
Yerema r nanangx r anagr:
Ng, ngmac nangexma. R Tupana
r anagr: R cumax Pa ex gac r
naxmexegu t cungu i ngma
Babirniaanecxar e ,
anagr. 18R u
Yerema r ex gac ga Chedequana
naca r anagr: Taxacr chixex
cumax chax, Pa ex gacx, r
taxacr chixex namax chax i cur
ngxeer ug, r taxacr chixex
namax chax i duxg r ngemacax
chox pepoxcux? 19R ngexg
i uxma ga yema orear urug
ga cumax nx ixugex ga
Babirniaar e
pexcax r pechixanecax yaxchix?
20, Pa ex
gacx, Pa Chor
Corix! R cux chacaax nax tama
ngma poxcupata
38
k38
.
mexcax nadau, natr nor
chixexca,
anagrg. 5R nma ga ex gac ga
Chedequa r nanangx r anagr:
Mar name nax ngma yatmax
penaxx i ngma pema penaxaxex.
chanachuxu i ng, anagr. 6R
yexguma ga nmag ga nor
ngxeer ug r Yeremax niyauxg r
% ga
dauxtaepataagu
nayataxcuchig. R yema xmax r
e . R
napanaxmax nanachxeg.
R yema xmax r nangear dexx
natr naxcharama r yemacax yma
narax ga Yerema. 7-8R
e
Etiopaanecx ga ex gac nx
ngechac ga Ebemergu gac. R
nma r nx nacuchiga nax
xmaxgu Yeremax yataxcuchigx.
R yema ga ngunexgu r ex gac r
Yerucharar x ga Byamgu
gaxxgmax nangutaquexe.
R yemacax nma ga Ebemer r yma
%ex gacmax nx nax
yanaxuxcax ga yema Yeremamax
petx. 9R anagr nx: Pa Chor
ex gacx, r ngma Yeremamax
naxgx i ngma yatg r porac
nachixe er xmaxgu nayataxcuchig.
R uxma r t taiyamax ngxma nayu
er mar ixgutaax nataxu i na i nua
, anagr. 10R yexgumatama
nma ga ex gac r Ebemerx namu
nax 30 ga yatg yagagxcax nax
558
Yeremax cax ga
xmaxpa ga nax nayux. 11R
nma ga Ebemer r nayagag ga 30 ga
yatg. R e ga
ucapu ga naxchiru nagu nucux
, r yma exta nayaxu r
nayana nax yema Yeremacax
naixntagu nachxegxcax. 12R
nma ga Ebemer r Yeremana naca r
anagr: Ng%
nappactx nax tama cux
napi xeex cax i napanax!
Yerema r yemamax ng
nappactx. 13R yema yatg ga
Ebemer yma gagx r naxcax
nanachxeg ga napanax r yemagu
nanatnagg. R yexguma
Yerema r poxcupataxx tgu
narxux.
ex
gac ga Chedequa r
Yeremacax nangema
14R
k3839
559
Yeremamax anagr: Yim tx
maxxc ya Cori ya Tupanagagu
cumax nx
chamu nax cux yamxcax, r
ngma cux
imaxgchaxmexegu cux
changuxx, anagr. 17R nma ga
Yerema r Chedequax nangx r
anagr: Nma ya Iratanxar
Tupana ya guxngxmac r
anagr: Ngxguma chi cug nxna
cuxxgu ya yim Babirniaanear
ex gacar churaragar ex gacg, r
cuma r guxma i cutanxg r t
pemax,
nayagug. 18Natr ng
cug cuxxgu nxna i ngma
Babirniaanecxar churarag, r
r t nayagug.
, anagr. 19R nma ga
ex gac ga Chedequa nanangx r
anagr: Choma r nx chamu i
ngma Yudug i
Babirniaanecx, er
ngxguma naxmexgu changuxgu r t
chox nacuai xg r ngmac ngx t
chox ningexee , anagr. 20R
nma ga Yerema r nanangx r
anagr: Natr, Pa ex gacx, r
naxmexgu cungu. R name
, Pa ex gacx,
ya Tupanaar ore i cumax nx
chixux. R ng
taxuxtma cux nangupet, r t
cumax. 21R nma ya Cori ya Tupana
r mar chox nx nadauxexe, Pa
ex gacx, i ngma t cux ngupetx
%
i Babirniaanecxar churarag. 22R
39
1R
yexguma 9 ga taunec
mar e
k3940
taunecar ggu, r nma ga
Nabucudonoch r nor churaragmax
Yerucharcax nayaxchi r nx
560
yema tog ga Babirniacxg ga
churarag r nagu nanangixg ga guma
Yeruchar namax ga guma
Charichequ r to ga Negri-Charich
ga ex gacar ngxeer u.
Yerema r Yedaraxtagu narxux
4R yexguma nma ga ex
gac ga
1R nma ga
Chedequa r nor churarag nx
dauggu ga yema ngupetx r nibuxm
Babirniaanecxar
. R chtac
churarageru ga Nabucharad r
metachinxanegu nayayauxgx. R
nma ga Cori ya Tupana r Yeremamax
k
nidexa. 2R nma ga churarageru r
%, r
ga ex gac ga Nabucudonoch. R nma anagr nx: Nma ya cur Cori ya
ga Nabucudonoch r yma namax
nanaxuegu ga poxcu. 6R u
nananguxx i aa guxchax ga mar
Chedequax xx nax uxc pemax naxunagx. 3R uxma r
tx nadai x ga naneg r guxma ga
mar ningu ga yema guxchax ga
natanxg ga e ga
namax pex %. Er ngma
7
. u
cutanxg r Cori ya Tupanape
Chedequax nacaxxtg r
chixex naxg, r ngemaca
cadnamax yanai xgcma
ngmac pex nangupetx er tama
. 8R yoxni ga
. 4Dcax, uxmattama
40
k40, 45
561
chaya ya yima cadna ya namax
quichotac. R ngxguma cunaxaxegu
%! R choma r t
cuxna chadau. Natr ngxguma tama
gu r mar name i
ng
nux curxux. ane,
r cuma i nx cucux nax ngext t
cungexmax . 5R ngxguma
cunaxaxegu nax nux cuchixanegu
r c Yedara ya Aic nane
curx
ya Chaptaax! R yimx
ya
Babirniaanecxar ex gac nax
ng
e c ax.
yimx namax i
cutanx. R ngext cuma
cunaxaxex!. R
u
Yeremana mare nax, r nag r ta
nxna nax, r yemaac nx narmox.
6R nma ga Yerema r Yedaramax
. R yma nax
xg ga
yma nachix.
45
1R
yexguma gmc ga
taunec mar
Yudanecxar e
LAMENTACIONES
(Auxexchiga)
Nxraxx ga auxechiga
1R
uxma r nangecumare ya
ga pa
mucuchirne. i
yutexrx
gux. R
xg r
uxma r nor uangmexe
nangexma nax ngmag porac
napuracexxcax. 2x
r uxma r porac ngecha nx
nangux, r chtac r naxauxe. R
guxma ga yema nachixaneg ga noxri
ngchagx
%xxx r bai i
. R guxma ga yema
nachix%
mcgx r uxma r tama
nanapoxg r nor uang ng
xx.
8R nor dux
Yeruchar r porac chixex naxe
r ngemacax i ngma tog i
nachix naxoe. R
ngma nachixaneg ga pa namax
taxgx r uxma r tama nx
562
kk1, 3
563
nachixaneg ga noxri tomax
taxgx, natr i nmag r tama
tox narngxeeg r tor uangx
xx. R yema tor
chacherdteg r tor ex gacg r
naxca
ngxee r yemaca
nax nor nacax nadaugxcax nax
yemaac namaxxca
. 20R dcax, Pa Corix,
i uxc ngma guxchaxg r porac
ngx tox ningexeeg r ngemacax
porac taxogag. R ngxguma
%
, r porac
tanaxi xchig.
poxegux%
toxocgx nadai.
%
da%, anagrg.
1
ga
yema ngx ga Tupana nor
numax nguxx.
7
x gu chox
nitacuchi r cadnamax chox nichota.
8%
chox nangxeex cax natr ga nma
r tama chox nx ga
chor yumx.
kk3
nanaxuegu nax ng% .
ngxgumarx i ngma mex g
r ngma guxchax g r nangug
38R
ngmac
nanaxueg. 39R t xc i yixema
nax idu e marex r Tupanamax
tarxutaga ega tr chixex g agu tx
yanaex chixgu? 40R ngemacax
%
tacma i mex rex na chixex , r
%Tupanaca
! 41%
ngxmacmax
tidexag i tr yumx%
nx tixu i ng !
42Pa Corix, toma r chixex tax r
. R cuma i ngma
r tama cunangupetxmare. 43R
cuma r totgu cunanguxx i cur
quingchig, r tama
cux tangecha tmx cma tox
cudai. 44
caixanex g u cug quicu x nax tama
nx cax i tor yumxg.
45 R gux m a i tog i
nachix a negpe ,
guxchirerx tox . 46R
gux m a i tr uang r
chixex m ax tochiga nidexag. 47R
ngemacax porac tamu e er tox
nayaux r taxema tox tapox r
a yaxx . R
m
ng .
48-50R oma dex iyax r x
564
chauxgx et er naxcax chaxaxu ya
changechax n e r u xma nagu
napogene. R taguma nx
charchau nax chaxauxechax er
nataxuma nax tex chox taxxx
taxcax nadaue ya Cori ya Tupana.
porac chor max nangu x i
ngxguma nx chadau xgu i ngma
guxchax g i naxcax ngux i ngma
pax g i Yeruchar cx. 52R
taxux m a namax chaxyane i ngma
iyaxux rx chox niyauxg. 53R
% x i xmax gu chox
nitax cuchig r nutamax chox
narxta
cax. 54R gux m a ga
51R
, r
.
55R chomax, Pa Corix, Pa Tupanax,
r aa xmax
cuxna chacag. 56R cuma r chox
ngxguma cuxna chacaxgu
r chox cunayaxu i chor yumx.
57R ngma ngunex i nagu cuxna
chacax gu r chaux , r
acugr chox : R taxucaxma
cumu !. 58R cumax, Pa
Corix, Pa Tupanax, r chox cupox
cunguxuchixx i ngma yu.
EZEQUIEL
(Echequi)
10%
1-3R
%. R
ga caixanexnangox ga
%macrx . R
nor gux%.
R yema xemaar ngx
taxac ga oma
iyauxracx. 5R yemaar
ngx%
taxac ga naduxgraxx. 6R
%pext
r naxgmcchamet.
naduxgraxx %: r
yema nachamet ga nape
r nanadu, r yema nor
r
, r yema nor
to r
, r yema
naxca .
11R taxre ga naxpext r nangenag
nayaxuxg r guma ni ga
taxre r naxnear dxrux .
12
ngpe
pora namugx. R tama
.
565
13
r yema naduxgraxxxnear
. 21R yexguma
naxxchitangu ga yema
naduxgraxx r yema bochicux
r ta naxxchitan. R yexguma
yachaxchitangu ga yema
naduxgraxx, r yema bochicux
r ta nayachaxchig. R yexguma
yachxchitangu ga yema
naduxgraxx, r yema bochicux
%
nayachxchitan, yer yema
bochicux r yema
naduxgraxxxnear datama
. 22%
ga naduxgraxx
r nichipetmare r guxma
namexechi.
26
taxac ga
natochicaxraxx ga nuta ga mexechic
ya chafrunaxca. R yema
tochicax
naduxraxx. 27R yema naayear
niyau
rx. R naayet
. R
gux%. 28R
yema nor yauxra r oma chirapama i
pucgu nx idauxrx . R
chaux cax nangx ga
nor ne ya Cori ya Tupana. R yemax
566
2R
u
ga naga ga ax chox: Pa Yatx
inachi er t cumax chidexa!.
1R
yexguma 7 ga ngunex
r nma ga Cori ya Tupana r
chomax nidexa r anagr: 17Pa
Yatx, choma r cux ichamu nax
dauxtaerux ca
16R
3, 5
567
ngma Iratanxg. R ngxguma
taxacr orex cumax chixuxgu r
namax nx ixu i ngma chor ore nax
ngmac nx nacuaxgxcax!
18Dcax, r ngxguma chi chomax
cumax nx x
i chixri maxxmax chaxuegux i
poxcu r cumax r tama cunaxucuxegu
nax nx naxoxcax i ngma nor
chixex, r nma r t nayu nagagu i
nor chixex. Natr i chomax r t
cuxna chaca naxcax i ngma dux er
tama cunaxucuxe. 19Natr ngxguma
chi cuma r ngma dux i chixri
maxx cuxucuxegu nax nx
naxoxcax i ngma nacma i chixex r
nma r tama nx naxoxchagu, r
ngma nor pecdugagu ttama nayu.
Natr i cuma r taxucaxtma cuxna
chaca r t cumax. 20R ngxguma chi
x noxri mea maxxgu natr
yixcama r nx naxoxgu i ngma
max i mex, r ngxguma cuma r
tama cunaxucuxegu r nma r nor
chixexgu t nayu. R yema mex ga
noxri naxx r chope
nanapox. R nma r nor
chixexgagu t nayuama, natr i
choma r t cuxna chaca naxcax i ngma
dux er tama cunaxucuxe. 21Natr i
cumax, r ngxguma chi cunaxucuxegu
ya yim du nax tama chixex
naxxcax r nma r cux
naxx r t
namax . R cuma r t
ta cumax, anagr chox ga Tupana.
5R
chanataxx
anecx.
6Natr yema nor duxg ya yima
r chomax nanue
i chor
mug r ucuxeg. R guxnema ya
ngaicamanear duxgar yexera
chixri namax
ngma chor mug r chor ucuxeg.
7R ngemacax i chomax ya Cori ya
Tupana r achagr: Pemax r gux i
tog i duxg i pexna ngaicamaxar
r tama naga
ngma chor mug r bai
peyanguxgcha i ngma tog i
nachixanegar mug. 8R ngemacax
i choma ya Cori ya Tupana r nx
chixu r achagr: Choma r t ta
pemax chanu, Pa Yerucharcxgx,
r t pex chapoxcue nape
ngma tog i nachixanecxg. 9R
ngemacax t per chixexggagu
porac pex chapoxcue. R aa poxcu
i uxma t pexcax changuxx r
yema poxcu ga pama namax pex
chapoxcux
nangexgumaraxx i poxcu.
5, 7
tog i nachixane i pexna
ngaicamaxar dauxcraxrux t
. R choma ya Cori ya Tupana r
nx chixu i ngma. 16R choma r
taxtama i taiya t pexcax changuxx
r oma chuxchi ya pex cxnerx t
pex nadai. R ngma taiya r t
porac nitachig r ngmagagu t
. 17R aixcma pexcax
t chananguxx
a t chanamug i aig i
yu. R ngm
pexacg tx ngxcux. R ngmac
t tagux ya pexacg. R
a t chanamug
ngxgumarx ta ngm
i per uang nax muxema i pema r
daigu peyuexcax. R Choma ya Cori ya
Tupana chanaxunag i ngma.
cumax,
ya cadna namexexe naxcax i chor
duxg i Yerucharcxg! Er t
chanapoxcue naxcax nax porac
nametagx.
Yeruchar r porac chixexmax
a
nanap. 24R choma t ngm
chanamug i to i nachixanecx i
duxg i chixecmax nax
cax ya napatag
ngmamax yayorax
568
i ngma Yerucharcxg. R
ngmac t chayanaxoxx nax ng
yacuaxgx i ngma yatg i muar
ngmaxx
gx. R ngma
Yerucharc
nor tupanachicnaxgx
yacuaxgx, r t chanamu i ngma
nor uang nax nagu napogexcax.
25R nma i Yerucharcxg r
porac t namue. R ngemacax t
naxcax nadaug nax nor uang
namax irngxmex. Natr ngma
.
26%ngma
chixexg i Yerucharcxgcax
ngux. R ngxgumarx ta i ngma
nachigag i chixex
naxg. R t naxca
chor orear urux nax ngma namax
nx ixuxcax nax ta i
ngma ngupetx. Natr i ngma r
t natca. R nataxutma
i chacherdteg i nangexx r bai i
yaxguxg i tayaxucuxegx. 27R
nma ya Yudanecxar ex gac r
oma nayutanxrx t ngecha nx
nangu. R ngma ex gac nane i
duxgmax icux r t ta ngecha
nx nangu. R nma i
Yerucharcx i duxg r nor
mumax t niduxrue. R ngma nax
uxc tama mea namcgmax
inacuaxgxc ttama namax
ichacuax. R ngmatama poxcu i
namcgmax naxuegugxc
ttama chanapoxcue. R ngmac t
nacuaxgx nax choma r
,
achagr.
569
1
ga choxmaxchie: Mar
nangug i ngma t naxcax
yaxchix
napogexcax. ngma
nor uangar churarag r
naxmexgu nayange ya naxne ya namax
x,
ax. 2R u chadau ga 6 ga
yatg ga guma Tupanapatagu chocux
x ga
. R
maxerux. R yemaar
ngx
ga lnuchimax xchirux. R nor
goyex ga nor
matrux. R yema yatg r
, r yema
marear guchicax ga
chenaxcax%.
3R Tupanaar ne r nxna
nayachxchi ga yema taxre ga
ixxpextx ga noxri nor ngx
nayexmax, r Tupanapataar
. R nma ga Cori ya
Tupana r naxcax naca ga yema yat ga
lnuchimax xchirux ga nor
goyexgu matrux ingex. 4R
anagr nx: c, nagu
%
r yaxgacat i guxma i ngma
duxgagu
ngechagx r ngx ingegx!
anagr. 5
9, 11
ngma nachixane, r ngemacax
tama nx chadau i ngma naxgx.
10
nangechatmx i ngma duxg, r
nxna t chaca naxcax ga yema uxc
chixri nax namaxx, anagr.
11
1R nma ga Tupanax i
nex r chox
nayachxchixx r Tupanapataar x
naga ga
Yeruchar. R yema
nayexmag ga 24 ga yatg. R
chacux
Yaachana ga Achru nane r ga Perata
ga Benaa nane. R nmag r
Yerucharcxar e .
r Tupana ng
porac chixri namax. R uxma i
ng
Cori ya Tupana txna nanax,
anagrg. 16Natr i cumax, Pa
Echequix, r t ngma Iratanx i to i
nachixmax nx
quixu i chor ore i ax:
570
ngma to i nachixaneggu pex
, gucax
. Er ngma nachixaneg i nagu
pemax changexmax, achagr.
17R ngxgumarx ta namax nx
ixu i aa to i chor ore i ax! Ngma
nachix
t chananutaque
chanax i ngma Iraane nax noxr
cax. 18
r t nagu napoge i guxma i ngma
naxchicnaxg ga pa nx
yacuaxgx. R ngmac t nx
narxoe i ngma nacma i chixex.
19R choma r t chanaxchicx ya
yima nor maxne ya taixne oma
nutarx. %
ya maxne ya ngexacaxne r
ngexacaxx i nax t nxna chax.
20R u
mug r t nagu namax. R nmag
r t chor dux, r choma
. 21Natr ya
yxema nagu maxamaxe i ngma
nacma i chixex i naxchi chaxaix, r
choma r t ngemacax txna chaca. R
ngma
achax.
Cori ya Tupanaar ne r
Yeruchar
22-23R yema ixxpextx r naxg
r yema ibochicux
nayachxchitan. R yema Tupanaar
ne ga natgu chxx r nxna
.
ma%. 24R
u%x i nex
11, 16
571
r chox niga r Babirniaanecax chox
nateguxx
chautanxg ga yma gagx. R
guxma i ngma uxma nx chixux
%x i nex
chox nx dauxeex ga yexguma
chox nangoxetxgu.
r inayartaxu. 25R u
r yema chautanxg ga
max nx
chixu ga guxma ga yema Tupana
chox nx dauxeex .
Yerucharcxg r tama
Tupanamax nixaixcmag
16
8
chaxpet r cux chadau ga mar nax
cuyax %. R
u ga
naxchirumax cux chidx yer
cungexchiru. R u%
chaxga r cumax nx chixu nax
. R choma ya Cori ya
% chixux i
ngma.
18
18
1R
572
r chi nor di
naxxgu nax ng%
ca
nangx
tcax nacaxcax,
r yima nane ya ngmac chixri
maxc r ngemacax aixcma t nayu
ngma.
14Natr ngxguma chi yimatama yat
ya chixri maxc nx ngexmagu i
dauc i guxma i
nanatar chixexg, natr tama nagu
ngma nanatcma r
ggagu
nayu. 15-17R yim nane r ngxguma
chi tama nanatrx natangu naxxgu
i ngma manetape
r ngmac nor
tupanachicnaxgx icuaxgx,
r chi tama nagu yaxoxgu i ngma
Iraanecxgar tupanagneta,
r chi tama toguex yapuxmaxgu,
r chi taxemax nachixecmagu,
r ngxguma chi tex dierucax
nxna caxgu r nma r tama
nor diruchicx tmaar
ngmaxcax nacaxgu,
r chi tama texax nang xgu,
r chi tx nachibxgu ya yxema
taiyaxe,
r chi tx naxxchirugu ya yxema
ngexchiruxe,
r chi taxemaama guxchax
naxxgu,
r chi ngear tcma diru
inaxxgu,
nagu namaxgu,
chixexgagu nayu. R t namax.
18Natr ya yima nanat r nor
18, 28
573
chixexggagu ttama nayu er
nachixecma r nang x r chixex nax
i natanx. 19R pema t
choxna peca r apergg t:
Txc ya yim nane r tama
nanatar chixexgagu napoxcu?,
apegrg t. Dcax, r t pex
changx. Er yim nane r aixcma
mex nax r nayanguxx ga chor
mug r nagu namax. R ngemacax
gagu
nayu. 20R yxema chixex xexicatama
gagu poxcxe.
R nma ya yim nane ya mec r
naxtan.
nanear chixex naxtan. R yxema
mex
mare naxcax i ngma mex i taxx.
R yxema chixex
tmaar poxcu naxcax i ngma chixex
i taxx.
Tupana r nanapoxcue i duxg i ngma
uxc nax namaxxctama
21Natr ng
noxri chixri maxc r nx naxoxgu i
nacma i chixex,
ngma chor mug, r aixcma mex
naxxgu r t namax
nayu. 22R guxma i nor chixexg r
choma r t nx nx icharngma,
r nma r t namax er nayanguxx
i chor mug. 23R pema nagu
%xx i ngxguma
nayuxgu i dux i chixri maxx?
Pemax nx chixu r tama chatax.
R ngma choma chanaxaxex
nax chauxcax nategux, r nx
naxox i ngma nacma i chixex nax
Tupana r Echequimax nx
nixu nax uxc t Trucxgar
ex
gacx napoxcux
28
28, 34
diruchixg. 5R ngma nx nax
cucux nax uxc cutaxex r
ngmagagu nimu i cur ngmaxg. R
uxma r ngma cur ngmaxgmax
cug quicuaxx. 6-7R ngemacax i
r achagr cux: R uxma nax
tupananetaar cuax nax cux
nangexmax, r ngemacax to i
nachixanecx i duxg i
chixecmax t cuxcax nua chamug.
R nor taramax t cuxcax
nayaxchi. R ngmagpe
ngma cur cuax r
cur ngmax, anagr ga Cori ya
Tupana.
Ngechagacma Trucxgar
ex
gaccax nawiyae
11R
574
namemare ga yexguma noxritama
cungoxgu. 14
chor orear ngerux ga
xmexe chayexmaxexe
nax cuxna nadauxcax.
ma
cuyexma.
gurx xx. 15R
yema cucma r meama iniexchirex
ga yexguma noxri cungoxgu uxmata
yema ngunex ga
chixex. 16R ngma nax cumuar
ngmaxx chixgagu cutox r
ngemacax chixexgu cungu. R
yemagagu chaugx
chata
ma. R ngma chor orear
ngerux x ga cuxna
dauchirx r cux
ga yema nachica ga ngonex
cuyexmax. 17R yema nax
cumexechixgagu cug quicuaxx r
yemacax cuxna chanayaxu ga cur
cuax. R yema nachica ga mexechix
cux
cax napengma to i
nachixanecx i e ,
anagr ga Cori ya Tupana!
34
34, 37
575
ngxgumarx naxcax
chaxogax i ngma chor duxg.
R t chayagag i ngext
, r naxanex, r
buanec tax. 13R ngma to i
nachix
chanangutaquexexexe, r nor
. R ngma
nor naane i Iraanear ma
a
t chanamug nax ngm
nachibexca
naxaxegxcax. R ng%
i mex ngexmax
ngma chor duxg.
Naxchinax ya ipagnechiga
37
1R
namaxx?. R
yexguma ga chomax r chanangx r
achagr: Pa Corix, cuxicatama nx
cucuax i ng, achagr. 4R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
anagr chox: Chaugagu namax
idexa ya daa naxchinaxg! R
acugr t nx: Pa Naxchinaxg ya
Tupanaar ore! 5R nma ya Cori ya
Tupana r anagr pex: R pegu t
chanaxcuxx i max nax
pingtancxca
pemaxxcax. 6xx
i per tarumag, r t pex
chaxmachi, r t pex
chaxxchaxmx, r t pexna chanax i
per ng%pemaxxcax.
R ngxguma i pema r t nx
picua% ya Cori
, anagr. 7R yexguma
ga choma i Echeque r yema Cori ya
Tupana chomax nx ixuxc guma
naxchinaxgmax nx chixu. R
yexguma namax chidexayane r nx
%%. R
guma naxchinaxg r inanaxg nax
ca. 8R nx
chadau ga ngr nax yatarumax r
naxmachix r naxxchaxmx.
Natr nangear maxx gx. 9R
yexguma ga nma ga Cori ya Tupana r
anagr chox: R chaugagu
naxcax naca ya buanec i max
ngxmac, r acux t nx: Pa
Buanec i Guxcx r
cunamaxxxcax i aa
naxne i yuex!
Tupana. 10R yexguma ga chomax r
Cori ya Tupanagagu guma
37
buanecmax chidexa yema nma
chox namuxrx, r guma buanec
r nangu r yema naxneggu naxcu.
R nma ga yema naxneg r
namax r inachig. R
rdagx. 11R yexguma ga Cori ya
Tupana r anagr chox: R ngma
Iratanxg r daa naxchinaxgrx
. R ngmax anagrg: R
yixemag r oma naxchinaxg ya
ipagnerx
ngxeer ux, r ngemacax tagutma
aneca,
anagrg. 12Natr i choma r cux
chamu nax chaugagu namax
quidexax r acurg t nx! R
nma ya Cori ya Tupana r anagr
pex: Pa Chor Duxg i
Iratanxgx, r t pex
changuxxexe ngma
nachixaneg i nagu pepoxcuex, r t
per naanecax pex chaoeguxexe.
13R ngxguma choma ngmac pex
charngxeeg u nax penguxxcax
ngma nachixaneg, r t nx
picuaxchitan, Pa Chor Duxgx,
i per Cori ya
Tupana. 14R choma r t pexna
chanamu i ngma Chaux i nex, r
pema r t perdag. R t per
changexmagxx. R ng
i nx pecux nax choma ya Cori ya
i pemax nx chixux
i ngma, ichayanguxx.
576
ngma achax.
gutma nangexmagx i
nmag, r naxacg, r nataag. R
yim chor du
guxgutma nor e . 26R
ngma chor duxgmax t
chanaxuegu nax nor uang namax
rngxmexcax, r ngmac aixcma
t nataxgxcax. R ngma namax
chaxuegux r tagutma inayacuax. R
choma r t nx charngxee nax
yamuxcax.
chanangexmaxx ya chopata ya
a
nene nax guxgutma ngm
nangexmaechaxcax. 27R choma r
. R choma t
r nmag
r t chor dux. 28R
ngxguma yima chopata ya nene
ngxmagu, r ngma tog i
nachixaneg r t nx
nicuaxchitan nax chanadex i ngma
Iratanx nax chor duxg i nex
cax.
DANIEL
(Dani)
Yerucharcax nayagochi r nayana ga
Tupanapataar yemaxg ga chuxux
1R
ga yadexechix r nimechamet r
%xx
nicuax, r meama poperax icux
. R yemaac nime nax
e xeer ux
cax. R u%ex gacar
duxg r yema ngextxxgx
nangexx ga naga ga
Babirniaanecxg ga Cadug r
nacmag ga matx. 5R nma ga
Nabucudonoch r nor duxgx
namu nax guxma ga ngunexggu
yema ngextxxgna naxgaxcax ga
yematama na ga nmatama nangx
r bnu ga nmatama yaxaxc. R
yemaac tomaepx ga taunec meama
nanangexx
ex gacax napuracexcax.
u
Nabucudonoch r nor ngxeer ux ga
Apenx namu nax yema Yudanear
ex gactanx%cax ga
yema ngextxxg ga Yudug ga
rmemaex nax nor ngxeer ux
cax. 4R yema ngextxxg
Dani r namcg r
ex
gacpatawa nayexmag
yema ngextxx
nayexmag ga Dani r Anana r
Micha r Achara. R nmag r
Yudtanx . 7R nma ga yema
ex gacar duxgeru r
nanaxchicx ga Daniga r
Betachgu nanaxga, r ga Anana r
6R
577
k1
Chadrgu nanaxga, r ga Micha r
Mechgu nanaxga, r ga Achara r
Abengu nanaxga. 8Natr nma ga
Dani r tama nanangxcha ga yema
na r guma bnu ga ex gac nxna
naxc,
Tupanape%% ga yema.
R yemacax ex gacar duxgeruna
naca nax tama yema na ga ex gac
nxna x nx nangxeex cax. 9R
Tupana r yema ex gacar
duxgeruxnananguxx nax
ex gac ga Betach Danimax
namecmaxcax. 10Natr yema
ex gacar duxgeru r nor
ex gacx namu r Danix anagr:
Nx chamu ya yim chor cori ya
ex gac. R nma r mar chomax
nx nixu nax taxacr na r axex t
pexna chaxx. R ngxguma t pex
nadauxgu r ngma tog i
ngextxxgar yexera t pixaegux r
nma ya ex gac r t chox nimax
anagr. 11R nma ga ex gacar
duxgeru r nx
ga dux nax nxna nadauxcax ga
Dani r Anana r Micha r Achara.
R nma ga Dani r yema nor
daurumax nidexa r anagr nx:
12Toma i cur dux
r cuxna taca nax 10 i ngunex
nx cuxx nax toxna cunaxx i
nanet i maxgxicatama r u
dex. 13R ngma 10 i ngunex
r tox nangug namax i ngma tog i
ngextxxg i nangxgx i ngma
e ! R u
nx cucuax i taxacr na t toxna
cuxx anagr. 14R nma ga
yema nor daurux r: Ng
578
anagr. R 10 ga ngunexgu r
nanet i maxgxicatama r dexmare
%. 15R yexguma 10
ga ngunexg mar ngupetgu r
nmag ga yema gmc ga
ngextxxg r tama nida
narpormaeg nx ga yema tog ga
ngextxxg ga e
ngxgx. 16R nma ga yema nor
daurux r ngx nayange ga yema
e
gmc ga ngextxxgcaxchirex
. R u
maxgxicatama nxna nax. 17R
yema gmc ga ngextxxg, r
Tupana r cuax nxna nax nax
yemaac nx nacuaxgxcax ga
naguxraxx ga cuax ga poperagu
matx. R nma ga Tupana r nat
Danix narngxee nax nx
nacuxcax nax ta ega
Tupana texx nx dauxeeg ux i taxac
i xgux rexna tex neggux. 18R
yexguma mar yanguxgu ga yema uen
ga ex gac ga Nabucudonoch nagu
unetax ga nape
nagagaxcax ga guxma ga yema
ngextxxg ga ex gacar puraccax
ngex, r nma ga yema ex gacar
duxgeru r ex gacpe
nanagag ga yema ngextxxg. 19R
nma ga ex gac r namax nidexa ga
guxma ga yema ngextxxg. R
Dani, r Anana, r Micha, r
k% ga nor
cua. R yemacax ga nma ga
ex gac r nanade ga yema gmc
ga ngextxxg nax nor ngxeer ug
cax. 20R nma ga ex gac r
k12
579
yexguma nor ucuxecax nxna
nacaxgux nax mea nachixanemax
inacuxca inayangau
nax 10 expxcna guxma ga nor
ucuxerug ga yuexar yexera
nax nx yacuaxchix ga
Dani r namcg.
Naxneg ga Nabucudonoch
1R
k2
ngxgumarx ta r taguma uxgu
anear ex gac ga
porac nor ucuxerugna naxcax naca
i ngma uxma cuma toxna naxcax
cucaxaxrx . 11Pa ex gacx, r
ngma naxcax cucax r porac
naguxchaxchi r tataxuma ya tex ya
nx cuxe nax nx tixux nax
ta i ngma nagu
cuxnegx. R ngma tachixanear
cux
nax ta, natr
nmag r tama dux
nangexmag anagrg. 12R
yemax %ex gac r
porac nanu r nanamu nax
nadaiaxcax ga guxma ga yema nor
ucuxerug ga Babirniaanecxg.
13R yexguma mar naxunaggu ga
yema ex gacar mu r nor churarag
r Danicax r namcgcax r ta
nadaug nax nadaiaxcax.
Dani nx nixu ga ex
gac
nagu negx r nanangoxexe
nax ta
14
580
nx: Pa ex gacx, choxna nax i
uxre i ngunex! R choma r t
cumax nx i
ngma cuneg r ta
anagr. 17-18
. R namcg ga
Anana r Micha r Acharamax nx
nixu ga guxma ga yema nax ex gac
nanadaixchax r yemaac Tupana ya
xeec ax nacagxcax
nax nma ya Tupana naxcax
nangoxeex cax ga yema ex gac nagu
negx, r yemaac tama nadaiaxcax
%
ucuxerug ga Babirniaanecx
. 19R yema ga chtaxgu r
Tupana Danicax nanangoxexe ga
ta ga yema
ex gac nagu negx. R yemacax
nma ga Dani r Tupanax nicuaxx
r anagr: 20R guxguma
namecmaxchi ya Tupana, er noxr
ma i cuax r guxma i pora.
21R nma r namax inacuax i
guxma i taxac i ngupetx. R nma
i
ex gacg. cuax txna
naxx ya yxema tmaxx icuxe r
tx nx nacuaxeex ya yxema
idoeruxe. 22R nma r tx nx
nacuaxexe i ngma cuax i xgux. R
nx nacuax i ngma anex er
ngma ngonex .
23R mox cuxna chax r cux
chicuaxx, Pa Chaunatgar
Tupanax, er cuax choxna cux r
chox cuporaxexe. R uxmax r chox
nx cucuaxexe i ngma cuxna naxcax
tacaxax, r tox nx cucuaxexe i
ngma naneg i ex gac naxcax
581
ogax, anagr. 24
ga Dani r Arix
%ex gac mux nax
nadaiaxcax ga guxma ga yema
ex gacar ucuxerug ga
Babirniaanecxg. R yemacax nxna
nayachog r anagr nx: Tax i
cunadai x i ngma ucuxerug! R
ex gacx naga! R choma
t namax nx chixu i ngma naneg
anagr. 25R yexgumatama ga Ari
r Danix ex gac ga
Nabucudonochx, r
anagr nx: Pa ex gacx, r
ngma Yudug ga nachix
gaxxtangu nx
i yat i t cumax nx ixux i
ta i ngma cuneg
anagr. 26R yexguma ga nma ga
ex gac r Dani ga Betachmax
naxugcx anagr: Cux
natauxchax nax chomax nx
quixux ga yema nagu chaxnegx r
ta ga yema chauneg?
anagr. 27R nma ga Dani
nanangxga r anagr: Pa
ex gacx, x i
nx cux xguxx
cux, rexna yux, rexna
i nx cux i
ngma cuneg i cuma nx
cucuxchax. 28Natr nangexma ya
ya nx cuc i xgux i ore, Pa
ex gacx, nx
nacuaxeex i ngma t yixcra
ngupetx. R t cumax nx chixu,
Pa ex gacux, ga yema nx cudaux ga
. 29R
cumax, Pa ex gacx,
k2
taxac t
nax ngupetx ga yixcra. R yexguma
cuxneggux r nma ya Tupana ya
nangoxeec i ngma xgux r cux
nx nacuaxexe i ngma t ngupetx.
30R ngxgumarx ta ya Tupana r
chauxcax nanangoxexe ga yematama
cuma nagu cuxnegx. Natr tama
ngma togar yexera nx
charcuaxmaexca nx
nacuaxeex i ngma. R chauxcax
nanangoxexe nax cumax nx
chixuxcax nax ta ga
yema cuneg nax ngmac cuma r ta
nx cucuxcax. 31,
Pa ex gacx, r nx cudau nax
cupexegu nachix
naxchicnax ga tax ga iyauxracx
ga namax ibai xchix. 32R naeru r
irunaxca,
nachacg r dirumnaxca, r
naxne r naperemag r
chenaxca. 33R guma
naparag r runaxca. R ngx
ga nacutg r runaxca
nor ngx ga guma nacutg r
naxca. 34R yemax
, Pa ex gacx,
ga ma
nuta taxema nx cuxnetayane, r
meama yema naxchicna%
nadixi r nayapuxchixx. 35R
yexguma ga yema ru r aixm r
dirum r iru r
ctama nixtexechi. R oma
trgu icuexechitexegurx
buanec yangex, r taxuxma yma
nayaxchi ga yema naxchicnax.
Natr guma nuta ga yema
naxchicna%
k2
ga taxne ga ma nanacaxichi r
guxma ga aa naane r namax
nanap. 36
cuneg. R nuxmax, Pa ex gacx, r t
cumax nx chixu nax taxacchiga
ga yema cuneg. 37,
Pa ex gacx, i guxma i tog i
e i uxmax, er
inamu nax e cax r
cuporaxcax r guxma i nachixaneg
cux cuaxgxcax. 38R ngemacax i
uxma r guxma i duxgmax r
naex%%icucuax.
Er nma ya Tupana r cuxme
nanangexmagxx. , Pa
ex gacx, i ngma naxchicnaxeru i
irunaxcax. 39, Pa ex gacx,
r t nangexma i to i nachixanecx i
ex gac i nx t ichix r tog i
nachixanegmax icux, natr
%. R
ng%ex gac
i muxma i nachixanegmax icux.
R ngngma
naxchicnaxxchenaxcax.
40R ng
ex gac i porax i oma rurx
taix. R ngxgumarx i ngma ru
r guxma i taxacx napuxchixx r
inanaxoxx, r ngxgumarx
ngma ex gac r t nax nadaiax r
iyanaxoxx i guxma i ngma tog i
ex gacg. 41-42R cumax, Pa ex gacx,
r yexgumarx ta nx cudau ga guma
nacutmexe r nmne r
naxca
runaxca. R ngma tamax
nx nixu r ngma nachix
oma rurx natai, natr ngma
582
nor dux
i guxchaxg
ngmaxtama naxg. R
yexgumarx ga guma nacutmexe r
naxca
nig r runaxca
ngxgumarx ta i ngma nachixane
natura. 43R ng
cudaux, Pa ex gacx, i ngma ru r
%x x, r
ngxgumarx ta i ngma
nachixanear ex gacg r t ngcax
ngmac ng
nangxeeg xcax r ngxacmax
yaxxmaxgxcax.
ng%
napora i ngma nachixane, er ngma
ru r aixmmax r taxuacma
ngmax tanaxx. 44R ngma
ex gacg r oma i naanemax
icuaxgguyane r nma ya Tupana ya
ngxmac r t nayamucuchi i
%ex gac i tagutma tex
iyanaxoxc r tagutma to i
nachixane nx ryexerac. R nma
r t inayanaxoxx i guxtma i
ngma tog i e
ngmac i nma r guxgutma
e . 45R yim ex gacchiga
cudauc ga
taxema nx cuxnetacma
magu
napoc ga yema naxchicnax ga
runaxcax, chenaxcax, r
naxcax r irunaxcax. R
yemaac ga nma ga Tupana ya
poraxchic r cux nanaex, Pa
ex gacx, i ngma yixcra t
ngupetx.
k23
583
cudaux , r ngma
cumax nx chixuchigax r aixcma
t ningu anagr ga Dani. 46R
yexguma nma ga ex gac ga
Nabucudonoch nx
x r
ore r Danipexegu nacaxp
. R nor
duxgx namu nax Danina
naxgaxcax ga nor mareg r
pumratexeg. 47
Danix anagr: Aixcmaxchima
ma i
tog i tupanagx rporamaec. R
nma r guxma i ex gacgar Cori
. R nma r inanaex i ngma
xgux r ngemacax cux nx
nacuaxexe i ngma chauneg
anagr. 48R u
ex gac ga Nabucudonoch r Danix
tac ga ex gacx ningucuchixexe. R
muxma ga mexechix ga mare nxna
nax. naxuneta nax
Babirniaanecxar e cax
cax ga guxma ga yema
ex gacar ucuxerug ga yema
nachix. 49R nma
ga Dani r ex gacna naca nax nx
naxunetaxcax ga namcg ga Chadr
r Mech r Abengu nax yemag nor
ngxeer ucax ga
. R nma ga Dani r
e
nx nangxeex cax.
ex
gac nanamu nax irunaxcax ga
naxchicnaxx yacuaxgxcax
1R
nma ga ex gac ga
Nabucudonoch r nor
duxgx namu nax naxgaxcax ga
nax ga irunaxcax.
R yema naxchicnax r nx
nayexma ga 30 mtru ga nor mchane,
r nor taxne r 3. R
u%ex gac r nor
duxgx namu nax metachinx ga
Dragu gaxgu nachixgxcax
. 2
naxcax nangema ga guxma ga
e
yexmagx. R naxcax nangema ta ga
nor churaragerug,
%ex gacg, r ex gacg ga
ucuxerug, r ex gacg ga
dirumax icuaxgx, r ex gacg ga
nachianear mugmax icuaxgx, r
tog ga e
. R yema ex gacg
naxcax nangemax
nor xchi ga yema naxchicnax ga
ex gac nor duxgx xx. 3R
guxma ga yema ex gacg ga yema
nachianecx r nangutaquexeg
napexegu ga yema naxchicnax nax
naxchigagaxcax ga nor xchi. 4R
yema namax icux ga yema
xchichigaar g r tagaxc
duxgx anagr:
Duxg i Gux xg, r Gux i
Nachixanecxg, r Guxma i Pemax
! 5R
ngxguma t nx
yacuegx r napaxgx i ngma
paxetarug r pemax, Pa Duxgx,
xg i ngma
r t napexegu pecaxp
naxchicnax i ex gac ya
Nabucudonoch duxgx xx.
6R guxma ya tex ya tama napexegu
xgxe, r nx icuaxgxe, r
caxp
noxtacma t ngma poxcuchicax i
yauxraxanagr. 7R
k3
yemaac ga yexguma nx
ga yema paxetarug ga nax
yacuegx r guxma ga yema
muxma ga duxg ga yexma
ngutaquexex r napexegu
x, r nx nicuaxxg ga
nacaxgp
yema naxchicnax ga irunaxcax.
uxre ga Caduanecxg r
nayoxnieg nax Nabucudonochpe
Yudugx naxuaxgx r
anagrg:
12Dcax, Pa ex
gacx, r
nangexma i uxre i Yudug i cumax
ex gacx cumucux
ya Babirnia. R ngmag r tama cuga
, Pa ex gacx, r
ngemacax tama nx nicuaxxg i
ngngma
naxchicnax i irunaxcax i cumax
duxgx cuxxx. R ngma
yatg r Chadr, r Mech r Abengu
anagrg. 13R nma ga
Nabucudonoch r porac nanu. R
yemacax nor duxgx namu nax
naxcax ga Chadr, r
Mech, r Abngu. R yexguma mar
nax
anagr: 14k i pemax
i tama nx picuaxgx i ngma
chor tupanachicna%
ngma naxchicnax i mchanex i
choma duxgx chaxxx? 15R
ngxguma yacuegxgu i ngma
paxetarug r pemax r
pememarex nax napexegu
xgx r nx picuaxgx
pecaxp
i ngma naxchicnax i choma
duxgx chaxxx? Er ngxguma
uxmatama nx
8Natr
584
picuaxggu, r ngma poxcuchicax i
yauxraxgu t pex . R
taxacr tupana t pex
nanguxxexe i ngma? anagr.
16R yexguma ga yema tomaepx ga
ngextxxg r nanangxgag r
anagrg: Pa ex gacx, r
taxucaxma txc yig naxcax
tachoxgag i ngma. 17R yim tor
Tupana ya nx ticuaxgc r nx
natauxcha nax tox nanguxxeex
ma i
ngma poxcu i tomax cuxuegux, Pa
ex gacx. 18Natr ng
nangxeeg u r cumax
nx tixu, Pa ex gacx, r toma r
ticuaxxg i ngma
cur tupanag, napexegu
xg i ngma naxchicnax i
tacaxp
irunaxcax anagrg.
Yema tomaepx ga ngextxxg
r tama nixae nawa ga guma
x ga nawa yawocune
19R yema orex
Nabucudonoch, %
yer yema tomaepx ga
ngextxxgmax porac nanu. R
nor duxgx namu nax 7 expxcna
gaxcax ga yema
poxcuchicax ga yauxrax nax
yemaac nanaixichixcax. 20R u
nor churarag ga rporamaegxx
k34
585
poxcuchicax r porac nanaixichi
yer yemaac nor duxgx namu ga
ex gac. R yemacax ga yema
churarag ga yema tomaepx ga
ngextxgxx r nixae
r nayue. 23R nmag ga Chadr r
Mech r Abengu r inai xgx yexma
ga
yauxrax. 24R yexguma nx
nadauxgu ga nma ga Nabucudonoch,
r paxa inachi r porac
nabai xchix. R yema nor
ucuxerugna naca r anagr:
Tama e
i tomaepx i yat i
nai xgx? anagr. R yema nor
ucuxerug nanangxg r:
Ngmacx, tomaep
anagrg. 25R u
ga ex gac r anagr: Natr
a nx chadau i gmc i yat
ngm
r
taxuxma nx ngupetx. R ngma
nor gmc i yat r
xrax anagr. 26R
Nabucudonoch r yema poxcuchicax
ga yauxraxca%
anagr: Pa Chadr, r Mech, r
k%
car Duxx, r pechox
! anagr. R yema
tomaepx r nachox
x. 27R guxma ga yema ex gacg
ga yma yexmagx r naxca
yema tomaepx ga yatg. R nx
ga
nax,
r tama nax yaxax r bai ga nax
natauxacaemagx. 28R yexgumatama
ga nma ga Nabucudonoch r
anagr: % ticuaxxg
ya nor Tupana i Chadr r Mech r
Abengu ya nma namuc i ngma
x nax yapoxxcax i nor
duxg i tama e x!
Yer yema tomaepxcax r narmemae
nax nayuex naxpa nax togmare ga
tupanax yacuaxgx. 29R
ngemacax i uxma r chanaxunag r
ngexerxe ya duxe ya nachiga chixri
idexxe ya nor Tupana i aa tomaepx
i ngextxxg r noxtacma
gmcgu t tx tarchexte, r
tmapata r t naachinaxgxica
ngt nayi.
,
r ngexrx i nachixanecx
, r ngexrx
tidexagux. Er nataxuma i to i tupana i
ngmac nor duxgx poxx
anagr. 30
ga ex gac r yexera rmemaex ga
purac yema tomaepx ga
ngextxxgna nax ga
.
1Choma
i ex gac i
Nabucudonoch r taxcma
pex charmox, Pa Guxma i
Nachixanec
Maxx x.
R chanaxaxe i mea pex nangupet.
4R choma i Nabucudonoch r
chatax %
mex chox naxpet. 5
chtaxgu ga mar chapexgu r
k4
chaxneg. R namax chabai xchi ga
yema nagu chaxnegx yer yema
chadaux r
%chi, r yemacax porac
chamu. 6R yemacax naxcax
changema ga guxma ga chor
ucuxerug ga Babirniaanecx nax
nua chox yadaugxcax r chomax
nx yaxugxcax nax taxacchiga
ga yema nagu chaxnegx. 7R
guxma ga yuxg r xgux
cuaxgx r nx icuaxchix r
ga
Babirniaanecxg r chaux
. R choma r namax nx chixu
ga yema nagu chaxnegx, natr
tama nx nicuax nax taxacchiga
ga yema nagu chaxnegx. 8R
Dani ga chor tupanagagu Betachgu
chaxgaxinayacuax ga nax
chaux. R ngma nor
max ya Dani r Tupana ya necx
namax inacuax. R namax nx chixu
ga yema nagu chaxnegx r
achagr: 9Pa Betach i Gux i Chor
Ucuxerugerux, r choma nx
chacuax r yim Tupana ya necx
cumax inacuax r ngemacax nx
cucuax i guxma i xgux. R
chanaxangma cumax
t nx chixux
chadaux r uchanaxaxe i
chomax nx quixu nax taxacchiga
. 10
nx chadaux ga yexguma ichacayane.
R nx
mchanexchix ga meama aa
naanear ngx. 11R yema
nai r naya r natamenaxxchi, r
586
nangu r yxgu nx tadau i aa
. 12R natg r nimexechi r
yema nax namux ga nor o r guxma
ga duxgcax r ningu. R nor
gauxchipetaxcax natgu nayacag ga
naxnag,
nixxchig. R guxma i oma i
naanecx i duxgcax ningu ga nor
o. 13R ngrchi nx
x ga dauxtaerux ga
. 14R
yema r tagaxc anagr: R
penatuxux i ngma nai r
penadachacxx, r penabuxat, r
ng%
nax ngmac yabuxmxcax i ngma
naxnag i nor gauxpechitacax
natgu rchox r ng
nachacgu ixchigx! 15Natr
ngma nachime r naxchmax r
xx! R
ng
runaxcachenaxcax ya
a
cadnamax peyachota! R ngm
naanear maxetepenatax nax
ngmac cherena nagu nguxcax r
gmax maxete
nangexmaxcax. 16%%x r
rc t namax.
R ng%7 ya taunec.
17%
naxuegugx ga yema ixnex ga
x ga daurux . Yer
nanaxaxeg nax guxma i duxg
nx cuaxgx nax nma ya Tupana ya
%ngxmac r nx
nangexmax i pora nax namax
inacux i ngma nachixanegar
e
ngxmagx.
naxunetax i ex gacg i nma
k4
587
nanaxaxex nax nx naxunetax. R
nma r nx nangexma i pora nax
nachixanear ex gacx
yangucuchixx i dux i noxri
taxux, anagr ga yema
x. 18, Pa Betachx,
ga yema chauneg ga choma i ex gac
ya Nabucudonoch nagu chaxnegx.
R uxma r chomax nx ixu nax
ta ga yema chauneg!
Er taxuxma i ngma tog i chor
ucuxerug i nx cuaxchichirx
nx nacuaxg i ngma. Natr i
cumax r t nx cucuax nax
ta
i nax ,
achagr. 19R yexguma ga nma ga
Dani ga Betachmax naxugc r
paxachi yexma narchiane yer
porac namu naxca
nax. Natr chomax i
ex gac r achagr nx: Pa
Betachx tax i cuxogaxx naxcax i
ngma chauneg r taxacchiga
!. R nma ga
Betach r nanangx r anagr
chox: Pa ex gacx, chier guxma ga
cudaux, r cur
uangca. 20-21R yema nx
cudaux ga nai ga mchanex r tanex
ga
yxxg nx daux ga
metxchix r yemacax nor
gauxpechitacax natgu narcho ga
naexg,
nixxchi. , r
meama ningu nax guxma nangx,
22r yema nai ga taxchix ga
cudaux, r cuchiga
, Pa ex gacx. R cuma i uxmax
k4
ngxguma nxna cucuaxchigu nax
%
ngxmac. 27R ngemacax, Pa
e ucuxe r
mea namax inacuax i duxg! R
tax i pecdu cuxx r ngxmatama
yacuaxexe nax cunaxx i ngma
chixex i cux! R nagu
curngxeex i ngma
duxg i ngear ngmaxx gx! R
bexmana ngmac ya Tupana i
nanguxx i ngma
chixex i cumax naxuegux,
anagr chox anagr ga
Nabucudonoch.
588
ya yim nx
nangexmac i pora nax namax
inacux i guxma i nachixaneg i
ngxmagx. R nma
yangucuchixeex nax
e ya yxema nma nor me
, anagr. 33R yexgumatama
ningu ga yema Tupana namax uegux.
R nma ga Nabucudonoch r
%%x. R dux
maxe nanangx r
%. R naye r
narx, xmrx ,
.
Nabucudonochcax nitaane
k45
589
r chauchicacaxtama chox
nateguxx nax e . R
duxg r chomax nataxg, r
noxrirtama namax ichacuax r
chapora. R yema chor ucuxerug r
chor ngxeer ug r chauxcax
chauchixanear ex gacx chox
yangucuchixgxcax. R noxriar
yexera pora chox nayexma. 37R
ngemacax i uxmax i chomax i
Nabucudonoch r nx chicuaxx r
chanataxx ya yim Tupana i
%e , er
guxma i ngma naxx r aixcma
name, r nx natauxcha nax tx
naxnexx
achagr.
xgu matx
1R
nma ga Berchach ga nx
Babirniaanecxar ex gac
, r nxna naxu ga 1,000 ga
ex gacg ga yema nachixanecxg
naxca. R
%ex gac r
yema nxna naxux r porac bnu
nayaxaxg. 2-3R yema bnumax nax
nangxx ga ex gac ga Berchach r
nor duxgx namu nax
yanxxcax ga yema naxpxg ga
irunaxcax r dirumnaxcax ga nanat
ga Nabucudonoch Yeruchar
. R
nayanux ga yema naxpxg ga
nex %ex gac
r naxmaxg r naxtaxg r guxma
. 4R
guxma ga yema yma yexmagx r
bnu nixaxg r nx nicuaxxg ga
k5
r yema ex gacg ga namax
yexmagx. R yemaca
:
Guxguma namax, Pa ex gacx!
R tax i cuxogaxx r tax i
cubai xchix! 11Er nua cuxme
necx ngxmax. R
yexguma guma cunat ya
Nabucudonoch e , r
yema yat inanaex nax tupanagrx
aixcma naxx nacux. R yemacax
ga guma cunat r guxma ga nor
ucuxeruxx. 12R nma
. R nma ga guma cunat
r Betachgu nanaxga. R ngma
yat r porac cuax nx nangexma r
nx natauxcha nax nangoxee x i
, r nangoxee x i taxac
i cx, r namexx i tax i
guxchaxg. R naxcax nangema ya
yim yat ya Dani!
cumax nx yaxux nax taxacchiga
i ngma ngxma matx!
. 13R yexgumatama
ex gacpe nagag. R
nma ga ex gac r nxna naca, r
anagr: i Dani i
ga chaunat ga
ne
gagx?
16R nx
cux natauxcha nax cunangoxeex i
cunamexx i tax i
guxchaxg. R ngxguma chi
chauxcax nx cudaumatgu i ngma
xgu matx r chomax
nx quixuxgu nax ta,
r choma r naxchiru i
590
dauxracharaxgu t cux chicuxexe, r
irunaxcax ya cadnamax t cux
chaxchag,
chaut
nax e anagr. 17R
yexguma ga nma ga Dani r
nanangx r anagr: Pa
ex gacx, tama chanaxaxe i ngma
mareg. R togxmare naxuneta nax
cumax ex gacx
nangexmaxcax! Natr, Pa ex gacx,
r t cumax nx chixu i taxacchiga
i ngxgu
matx. 18R nma ya Tupana ya
%ngxmac, r cunat ga
Nabucudonochna nanax nax nma
ex gac ga porac r cuax nx
ngcax. 19R yema
pora ga Tupana nxna xgagu r
guxxg r
nachixanecxg naguxraxx ga
nx namue. R naxme
nax tx yamx rexna tx
namaxx .
R tmxe r tx nataxexe, r toguxe
r tx naxneexx. 20Natr yexguma
ng yacuaxxgu r taxegama
, r Tupana r nxna
nanayaxu ga nor pora, r nanataxchi
ga e . 21R duxgna
nax. R naixneccx
. R
maxe nanangx r
%. R yemaac
nx nangupet u
nacuaxchi nax yim Tupana ya
%ngxmac nx ngexmax i
pora nax namax inacux i guxma i
k56
591
e
ngxmagx. R nma r ex gacx
tx xx ya yxema nma nor me
%e cax. 22R
cumax, Pa Berchachx nax nachicx
quingucuchix ga cunat ga
Nabucudonoch, r nx cucuax ga
yema nx ngupetx. Natr cuma r
ta nartama cug quicuaxx.
23Dcax, Pa ex
gacx, cuma r Cori ya
ngxmacgu
quidauxcrax. Er cur duxgx
cuyanuxxexe i ngma naxpxg ga
. R ngma nxna
cuxux%ngma
naxpx, r
nx picuaxxg i ngma per
tupanachicnaxg i irunaxcax, r
dirumnaxcax, chenaxcax, r
runaxcax, r nainaxcax r
nutanaxcax i ngear maxx , r tama
tx daux, r tama tx r
taxuxma cux. Natr tama nx
quicuaxx ya yim Tupana ya
naxme r
namax icuc i guxma i taxac
icuxx. 24R ngemaca
Tupana i cuxcax nangoxexex ya yima
naxmexgu naxmatne i
ngma dexag. 25ngma
dexag: MNE r MNE r TEKL r
o. 26R ngma dexag r
ax: MNE: Tupana r mar
nayaxug nax uxre i ngunex t
e , Pa ex gacx, r mar
nx naxuneta i ngma ngunex i t
nagu cuyux. 27TEKL: Pa ex gac, r
Tupana r nor ngugru
inangu, r ngma cur chixex r
mexx naryamae. 28o: R
1R
tomaep. 3R
nma r guxma ga yema tog ga
ex gacgar yexera nx nacuaxchi.
R yemacax ga nma ga ex gac r
nx
k6
naxunetax nax yema
Babirniaanemax inacuxcax. 4R
yemacax ga yema tog ga ex gacg r
naxca
nax yemaac Darupe
naxuaxgxcax. Natr nma ga
, r taxuxma ga chixex
inayangaug. 5Natr nmag ga yema
e
uxc Danix chixexgu
nanguxgx r yemaca
anagrg: taxacr
chixexgu tananguxx i Dani. Natr
ngma naxcax t naxuaxx
r
ngemacaxicatama tx natauxcha
anagrg. 6R yemaac ga yema
120 ga ex gacg r nat ga yema
taxre ga Danimcg r ngmax
inaxgag ga ex gac ga Darumax
nax yanadexagxcax. R yexguma
mar nape
anagrg nx: Guxguma
namax, Pa ex gacx! 7R guxma i
toma i ex gacg i cut%
icuaxge i aa nachixane r
tangutaquexeg. R ngma
ngutaque
cumax, Pa ex gacx, r cunaxunagx i
ngmac 30 i
ngunexgu nachuxux nax tex
taxacr tupanana rexna yatna
ngxeec ax tacax r cuxnaxicatama
name nax tacax. R tex ya tama naga
ngma mu r t aig ya
letangu titaxcuchi. 8R ngemacax,
Pa ex gacx, ega cux namexgu i
ng
ngmac taxema naxchicxcax!
592
Er ngxguma cumax, Pa ex gacx,
itayanaxoxx er ng%
yaxux i tr mug i yixema i
Mdiaanecxg r Prchiaanecxg
anagrg. 9R nma ga ex gac ga
mugpane. 10R yexguma Dani nx
cuaxgu nax nmax ga ex gac r mar
ga yema mu, r
%
ucapuar xg ga Yeruchar
yexmax.
ga ngunexgu r tomaepxcna
x nax Tupanana mox
inacaxp
naxxcax r namax yadexaxcax
aixrgumartama. 11R yexguma
yema yatg ga naxuaxgx nx
cuaxggu r Danichigu nachocu r
yexma nx inayangaug ga nax
nayumxx r Tupanax
yacuaxx. 12R yexgumatama nor
ex gac ga Darux
namax yanadexagxcax nachiga ga
yema mu. R anagrg nx: Pa
ex gacx, cuma r mar cunaxunag i
quixux r tex
ya aa 30 i ngunexggu naxamaxe
nax tmaar tupanaar ngxeec ax
tacaamax rexna ngexrxmare i
yatna tacax r tama i cuxna, Pa
ex gacx, r t aig ya letangu
titaxcuchi. R tama ex na i ngma ax
i ngma mu? anagrg. R
nma ga ex gac r nanangx r
anagr: Ngemac ngma ax
. R ngma mu r nanaxaxe nax
yangux er yixema i Mdiaanecxg
r Prchiaanecxg r taxuacma tex
tayanaxoxx i tr mug anagr.
k6
593
13R
yexguma ga nmag r
anagrg: Ngma Dani i Yudu ga
ex gac ga Nabucudonoch nua gax r
, Pa ex gacx, r
ngma mu i
cuxunagx. R toma r mar nx
tadau nax tomaepxcna nayumxx i
gu anagrg.
14R yemax %ex
gac r
porac nangecha r naguxraxc
naxcax nadautaax nax uxc Danix
nanguxuchixx uxmata
15Natr
ga
yanaxcumare ga axc.
yema yatg ga Danix xuaxgx r
%ex gacx
anagrg nx: Pa ex gacx,
cuma nx cucuax nax uxc nax
i tr mug i yixema
Mdiaanecxg r Prchiaanecxg
r guxma i mug i ex gac nagu ng
itayanaxoxx anagrg. 16R
yexguma ga nma ga ex gac r nor
duxgx namu nax Danix
yagagxcax r aig ga letangu
yataxcuchigx. R nma ga ex gac
r anagr Danix: Yim cur
Tupana ya aixcmama naxcax
cumaxc cux pox! anagr.
17R nma ga Dani r aig ga
letangu nayata
%g. R nma ga
e %
cuaxrux nax aixcma mar
yangux ga yema mu. 18
r nma ga e
r tama nachibcma nayape. R
yema aixrgumac naxx ga nor
tax r mar tama nanax. R nat
ga yema chtax r tama yma
r
nor duxgx namu nax yma
nagagaxcax ga yema yatg ga
Danix xuaxgx.
naxmaxgmax r naxacgmax
le.
nangucuyane r nma ga leg r
mar naxcax nibuxm, r nxna
. 25R
yexguma ga nma ga ex gac ga Daru
naxcax ga
guxma ga nachixanecxg r ngma
k6, 9
ga duxg.
%ex gac
r anagr: R chanaxaxe nax
petaxgx r peg pengechagx.
26R pemax nx chixu r pex chamu
r guxma i aa naane i chomax
namax ichacuxchanaxaxe i
nx pengecha r nx picuaxxg
ya yim Daniar Tupana. Er yim
Tupana r max, r guxguma
nangexmaecha. R ngma nma nax
e r taguma inarxo, r
ngma nor pora r taguma inayagux.
27Nma r tr poxrux , r tr
nguxxeer ux . R nma inanaex i
cuaxrug i mex i
. R nma
napoxx
le, anagr. 28R nma ga Dani
r ex gac ga Daruar ngxeer ux
r yexgumarx ta Prchiaanear
ex gac ga Chruar ngxeer ux .
594
naoeguxxcax. R yemaac tama
chachibcma chayumx r tmx
ga naxchirugu chicux r
tanimacate. 4R yema
chor yumx%
chixu ga chor pecdug r
chautanxgar pecdug r
achagr: Pa Cori Pa Tupanax, cuma
%
r guxguma cuyanguxx i cur
unetag. R ng cunaex
nax tx cungechax ya yxema
maxxe i
cur mug. 5R toma r porac
pecdu cupe
taxe. R tamaxmare r tama cugu
. R nx tarxoe i cur mug
r cur ucuxeg. 6R guma cur orear
uru%
tor ex gacg r tor oxig, r
guxma i tomax i Iratanxg, r tama
ga yexguma tomax
nx yaxugegu ga cur ore. 7R
cumax, Pa Cori Pa Tupanax, r
. R ngemacax porac
cupe%
Yerucharcxg, r ngma tog i
totanx i Iratanx
r yxanegu
nagagu nax tama cuga
. 8R uxma i tomax, Pa Cori
Pa Tupanax, r naxrtama i ngma
tor ex gacg r tor oxig r taxnee
er cupe taxg. 9Natr i
cumax, Pa Tor Tupanax,
r tox
nx curngmax i tor chixex. R
ngemacax cupe
r porac chixex tax. 10R tama
k9
595
tacuge ga cur
mug ga cur duxg ga orear
uru% quixux. 11R
guxma i chautanx i Iratanxg r
. R
cur ucuxeg. R yemacax ga yema
poxcu ga cur du
quixux r togu nangu. 12R yema nax
toxcax nma cunamux ga yema tax
ga guxchax r yemamax cuyanguxx
ga yema poxcu ga tomax r tor
ex gacgmax cuxuegux, yer yema
poxcu ga Yerucharna cunguxx, r
taguma yemaac cunapoxcu ga to ga
. 13R guxma ga yema chixex r
toxna nangu yematama Moich
matx ixuxrx.
Natr ga toma r tama cuxcax
tadaug, Pa Cori Pa Tor Tupanax. R
tama nx tarxoe ga yema tor
chixexg, r tama nagu tamax ga
. 14R yemacax,
Pa Cori Pa Tupanax, r toxcax
cunanguxx ga yema tax ga
guxchax ga cumatama tomax
cuxuegux. Er cuma r aixcma
cuyanguxx i ngma nx quixux.
Natr i toma r tama cux
. 15Natr ga cumax, Pa
Cori Pa Tor Tupanax,
icunaex ga yema tax ga cur pora ga
xeeg u
ga cur duxg. R yemaac cug
cutachigaxx uxmata oma i
ngunex. Natr ga toma r
porac cupe tax. 16Pa
Cori Pa Tupanax, nx tacuax r cuma
r cumecmaxchi. R ngemacax cuxna
taca nax namax icurngxmxcax ya
cxg. Er
a
, r ngm
nangexma ya cur ma.
R uxma r guxma i ngma tog i
nachixanecxg i duxg r nx
nacuge i ngma cur duxg r yima
Yeruchar, nagagu i ngma chixexg
i toma taxgx r tor oxig gx.
17Pa Tor Tupanax r chomax nax cur
dux , r nx
yumx chacaax x! R
cugagagu nx nangechacma nx
% i ngecha
nax nachixex ya yima cupata!
18Pa Chor Tupanax tox nayaxu r
chox nx x
er cur dux ! R mea nangug
i ngma tor guxchaxg r ngma
nor chixex
Yeruchar ne! R tama
taxacr mex i cupegagu
tacaxaxx, natr cuxna
taca er cuma r cux nangexma i
taxma i cur ngecha i toxcax. 19Pa
Corix r tox nx
irngma i tor chixex r tox
rngxexe! R paxa tox nangx, Pa
Corix! Er cuxrtama ngcha
ngma r cuma r nx cungecha ya
r ngma
cur dux, achagr.
Tupana namax nx nixu
ga yema 70 ga yxgchiga
20R
k910
ya Yeruchar ya nor ma
. 21R yexguma
chayumxyane r chau xcax nango x
ga Tupanaar orear ngerux ya
daux cx ga Gbi ga p a chau xcax
ngc ga yexguma Tupana taxacx
chox nadauxee g
u. R yagoecma
yema chayexmax . R
yema ora ga yuanec nagu
Tupanacax chayaguxcha x ga
%
nangux . 22R anagr chox : Pa
Danix, u x max nax cux
nux chayacuaxee x cax ga yema
. 23R yexguma
noxritama icunaxggu ga nax
cuyumxx r Tupana r mar cux
nangx . R ngemacax i chomax r
%
chayarxux cax nax mar cux
nangx x , er nma ya Tupana r
porac cux nangecha . R u x ma
ngma t cumax
nx chixux nachiga ga yema nx
cudaux ga yexguma tax ac ga
x gux cux nadauxee g
u! 24R 70 i
r ngma cur
du x g i Iratanx
, r Tupana t
nx inanaxoxexe i ngma nor
chixex g, r t nx nx
inarngma i ngma nor chixex ga
noxri naxgx . R t ningucuchi ya
yim nec ya aixcma mec nax
gux guma nor du x g max meama
inacux cax r ngmac yangux ga
yema Tupana cux dauxee x
anagr chox .
596
10
1R
k10, 12
597
yema tog ga chomcg r taxuxma
nadaug, yer nor mumax nibuxm
r nicuxg. 8R yemaac chaxicatama
yma chayexma ga yexguma yemax
chadauxgu. R chabai xchix r
chanachoxchi r chaturaxne. 9R
yexguma nagax
yadexax, r chiyuchi r ichayangu.
10naxmex r choxna
natxe r chox nangenag uxmata
xmax
choxmexmax r chaup
11
ichachuxen. R u
chox: Pa Danix, Tupana r cux
nangecha. ngma t
cumax nx chixux! R inachi! Er
chox ya
, anagr. R yexguma
yagegagu nax yadexax r choma r
chiduxruxcma ichachi. 12R yexguma
ga nma r anagr: Tax i chox
cumux, Pa Danix! Yer yema
ngunex ga nagu nx cucuxchax
r
nape, r nma r
cux nx xg.
R ngemacax nua cux.
13Natr ngma nax i chixex i
Prchiaanecxar ex gacmax
icux r 21 ga ngunex r chox
nanaguxchaxx. Natr nma ya
Migure i e i
narngxee. Yer ga choma ga noxri r
%xicax
xar
12
1R
anagrama: R
ngxguma ngma tax i
guxchaxg nguxgu, r nma ya
Migure ya dauxcxar ex gac ya
Tupanaar duxgna dauc, r t
nangox. R ngma ngunexgu r t
nangexma i tax i guxchaxg i taguma
uxgu nx idaux. Natr ngxguma
ngma i ngma
Tupanaar duxg i nor poperagu
matgax r t namax
ngma guxchaxg. 2R guxma i mar
yuex r t nardag. R tmxe r
max i taguma gxcax t tarda, r
togueg r necax r poxcucax t
tardag. 3R ngma duxg i cuax
nx ngexmax r muxema mex
tx gagx, r oma axcrx t
anagr
t ng
chox.
OSEAS
(Ocha)
Ocha naxmax r naneg
1
598
k12
599
x max anagr ga
Tupana. 8R yexguma Gom mar
,
ixxac, r nayat. 9R yexguma ga
nma ga Cori ya Tupana r Ochax
anagr: Ngma cune r Duamgu
naxga, er pema i Iraanecxg r
mar tama chor dux
anagr.
xg
2R
tupanachicnaxg r t nxna
chanayaxu i guxma i ngma nor
ngmaxg i nx ngexmax r oma
t
xx. R ngma nachixane r
noxri nangoxgurx xx r
oma mairax i pax r ngear
dexx rx xx nax
ngmac ta%cax i
ng.
i chomax,
ngma Iraanecxg r chaugna
chayapuexx. R chianex
a mea namax
chanagag nax ngm
chidexaxca
nangechagxcax. 15R ngma nor
chanamexx
nax mea naxgxcax r nabacaxcax i
nor bag. R ngma ngatex i
metachinanex ga noxri
Guxchaxchicagu gax r
Taxchicax t chayanguxuchixx. R
ng nangechag
i ngma Iraanecx ga yexguma
gurx. 16R
ngxguma r t Pa Cux
Tangechax, anagrg chox r
,
anagrg. R choma i Cori ya
chixux i ngma.
17R t nxna chanachuxu nax
%
nadexachigxcax i ngma
tupananetagga. 18R ngma
ngunexggu r ngma
Iraanecxgx t charngxee. R
ngma naexg i draex, , r
k24
xtapeg r t ichanangxmexx nax
tama ngma duxgx
nachixexgxcax. R t ichanaxoxx
. R ngma nor
uang r t ichanangxmexx nax
naxcax yaxchixcax, r
ngmac i chor duxg r
nataxgxcax. 19R ngmac, Pa
Iraanecxgx,
chade nax guxgutma choxr
cax. R ngmac t
aixcmaxngma
mug nx ixuxc, er porac pex
changecha. 20R chor duxgxchi
t pex xx, r tagutma pex
. R pema r t chox pecuax
anagr.
Ocha r naxmaxar
chixexx narngma
1R
600
.
R tama name nax cungexx r nai i
yatna cug nax cuxx. R choma r
t ta cumax chixaixcma nax mea
chamaxx achagr. 4R
ngmac ya Tupana r ngma
Iraanecxgx nx nacuaxexe r
muc ya taunec r to i
nachix
nachixanear ex gac r t namax
inacuax. R ngemacax i ngma
Iraanecxg r t nx nataxuma i
noxrtama ex gac, r bai i ex gac
nane, r bai i nor chacherdteg, r
bai i nor chacherdtegchiru, r bai i
nor marechicag, r bai i nor
tupananetachicnaxg. 5Natr
ngxg r
nachixaneca
Tupanacax nadaug. R t Dabtaacax
nadaug nax nor e cax.
R ngma ngunex
iyacuaxgxgu r Cori ya Tupanacax t
, r nx t nicuaxxg naxcax i
guxma i nor ngxeeg .
Cori ya Tupana r
Iraanecxgmax nanu
1Pa
Iraanec
ngma pemax nx yaxux ya
Cori ya Tupana! Nma r pemax nanu,
ya tmamcmax ixaixcmaxe, r bai
ngma
Tupanamax nx tixux, r bai ya tex
ya aixcma Tupanax cuxe. 2R
caxma Tupanagagu
ixunetaxe r nataxchi i dora, r meta,
r ng x, r namu i nai i ngemax
k4, 6
601
ipegx, r ng dai x, r
metagechax. 3R ngemacax i aa
nachixane r porac ngecha nx
nanguma
narx. R duxg r nida
nayue, r ngxgumarx ta i ngma
naexg i naixnecc
choxnig i mrcx r nigetan.
Cori ya Tupana r
chacherdtegx nixug
4R
chacherdteg r duxgar
pecdumax nataxg er ngxguma
ngma duxgax naxxgu nax nor
tupanachicnaxgcax nadaiax r
naguax i mareg, r nma i duxg
r meama ngma chacherdtegax
nanaxtan. 9R ngemacax i choma r
ngma duxgx chapoxcuexrx
ttama chanapoxcue i ngma
chacherdteg naxcax i nor chixexg
anagr ga Tupana.
Dux
%%
Tupanaca!
tx txna nax,
naoeguxexe
nax ngmac itaxgxcax. R nma
r ngx tx ningegxx, natr
taxcax nayataanegxx.
2R ng%taxcax
nayataanegxx r t tx
1Pa
gx? R taxac t
Pa Efratanx
pemax chax Pa Yudanecxgx? R
ngma chox nax pengechax r oma
k6, 9, 10
caixanex i ex%rx
, r yima cherena ya ngunetx
paxachi rngucrx . 5R yema
chor orear uru
chamugx% chixu nax
pex t chapocux, natr ga pema r
yemacax pex
chadai x. R yemaac ga chor poxcu r
irgoxrx. 6R ngma choma pex
chanaxaxex
pengechax, r tama taxacr
naxnag chauxcax pedai x. R ngma
chanaxaxex
pecux r
ngexrma i taxacr mare i chauxcax
nax pegux anagr ga Tupana.
gmax nanu
Tupana r Efratanx
17R
10
1Ngma
Iraanecxg r aa
ba i muar oxrx ,
natr ngxguma yexera namuxgu i nor
ngmaxg r yexera nor
tupanachicnaxcax marear guchicax
nixxg. R ngxguma yexera
602
. R
ngemacax i uxma r ngma nor
chixexgagu r t napoxcue. R nma ya
Cori ya Tupana r t inanaxoxx i
ngma marear guchicaxg i nor
tupanachicnaxgcax x r t
nayapuexx i ngma nutag i nx
yacuaxgx. 3Natr nma i ngma
duxg r anagrg t: R
nataxuma ya tr ex gac nagagu nax
tama Cori ya Tupanax ingechagx.
Natr ntama er taxacr mex chi
taxcax naxx ya ex gac? 4R yexcr
nidexaechamare r natcaxmamare
tamax inaxuneta r nanaxunag i mug
natr taguma nayanguxg. R
ngemacaxg r
%
rx nangexma i chixex i
, anagrg. 5R uxma i
ngma Chamriaanecx i duxg r
niduxrue, r naxauxe naxcax i ngma
na%
rtaxux. R naxcax nangechag i
duxg r ngma chacherdteg er
mar nartaxu ga yema namax
nataxgx. 6R ngma
nax i Iraanecxg
nx icuaxgx r Achriaar
churarag r nachix
nanangeg nax nor ex gacna
naxgaxc ax. R t naxnee i ngma
k10, 11, 14
603
Iraanecxg chixex , r t
nagu napoge. R ngma nor marear
guchicax
chuxchuxg r torag. R nma i
ngma duxg r t ngma
ngchitaerugx anagrg:
pebuemg!ma t
anagrg: Totgu peyi xi!
anagrg.
11
1R
yexguma oma
buxrx tauta cua
nanguggu ga chor duxg ga
Iraanecxg, r choma r nx
changecha
yemacax chananguxxexe ga
. 2Natr yexguma
yexerac naxcax chaca
cax r nma r yexerac choxna
. R ngma chor duxg r
nor tupanachicnaxgcax nanagu i
mareg r ngmachicnaxgcax
nanagu i pumratexe. 3
max ichacux ga
yema Efratanx
yexguma noxri tauta nx nacuaxggu
ga uxc t napugx ga aa naane.
R chanangexx nax uxc t
. R choxmexmax nx
natr ga nmag r tama nx
nacua ga nxna
chadaux. 4R nx changechacma
chaugcax chayagag nax
chayapaxeeg xcax
oma buxg i maiexrx. R naxcax
ichayarmaxchi nax
chanachibexxcax.
gx.
, Pa Efratanx
, Pa
Iraanecxgx.
chadai yexgumarx ga yema
Admcxgx chadai xgurx. R
charxoxx guma
x charxoxxrx.
Er daa chor max
changecha r chamemare nax chox
pengechatmxgx anagr ga
Tupana.
14
1Pa
k14
Tupana! 2R ac peyumxg: Pa
Tor Cori ya Tupanax, r tox nx
irngma i guxma i tor chixexg!
R mea tox nayaxu i aa tor
cuaxx i cuxna taxx! 3R mar nx
tadaug r ngma Achriaanecxg r
tama aixcma tox napox,
tamax. R ngemacax i uxma r mar
%x i taxac i
tomatama taxx. Er toma nax
tangear yorax
aixcma cux tangechatmxgx
aperg t.
604
nanetgx iaixeec rx. R ngma
Iraanecxg r t nataxg oma
putra i lriu meama ixchacuxrx.
R yima maguma
ngxmaechanerx ngma
Iraanecxg nax guxgutma
nachix. 6R
oma orbu itaetax r ibacaxrx r
t meama nx naxpet i ngma
Iraanecxg i nachix. R
ngma nachixane r duxgar
taxrux
anagr ga
Tupana.
JOEL
(Yo)
Mung r Iratanxar
nanet nangxg
1
nayangeatxx r ngmac
nachoxtanmare i nachacx. 8-9R
pax iyutx i natecax axuxrx er
ngma
Tupanana naxmaregxcax. 10R
ngma naaneg r nachianemare r
. R ngma
trgug r nayue r ngma banec r
nipag r ngma orbunec r
narexg. 11
pepuracex r penatox ga bag r
trgug r chebdag r porac
pengechagcma pexauxe. Yer
yema trgu r chebda ga petogx r
pex nayue, r yemacax taxuxma
pibuxg. 12R per banec r nipag
r yexma narxo ga per igurag. R
nipag ga per ori xg ga boxrag, r
cucug, r mansnag r guxma ga
.
R yemaac nx inayartaxu ga nor
tax ga guxma ga duxg. 13R
pemax, Pa Chacherdteg i Tupanaar
marear Guchicaxmax Icuaxgxex,
gu
605
12
picuxg, r pexauxe er yima
trgu r bnu i per marerux .
14R naxcax pengema i duxg nax
aurecma nayumxgxcax! R Cori
ya Tupanapatagu penangutaquexexexe i
per ex gacg i yaxguxg, r
guxma i duxg i aa
a per
nachixanecxg! R ngm
yumx
nangxeex cax! 15Er mar ningaica i
Tupanaar poxcu. R ngma ngunex
%%
%Ngxmac r t tax i
poxcu taxcax nanguxx. 16R yema
mung r tape
%xgx. 17R
guma nanetchire r nayue ga yema
natogx, r yema trgu r
nagu gcune r mar ningecu r
nichixe.
11R
606
omarta pex chananguxexe! R
chauxcax pexaureeg r pegmax
pengechaxg r pexauxe!.
13R ngemacax i u
naxca.
Natr tama nanaxaxe i pegchirugu
peguge nax ng% i
per ngecha er ngma nma
nanaxaxex
i per max. Er nma ya Cori ya
Tupana r namecma r nx
pengechatmx, r yaxna pemax
, er pex nangecha. R nma
r namemare nax yachaxchixx i
ngma poxcu i pemax naxuegux. 14R
ngxguma chi aixcma naxcax
peoeguxgux r bexmana t
nayachaxchi nax pex napoxcuex, r
t pex narngxee
naxgxcax i per trgu r bag nax
ngmamax nx picuaxgxcax.
15R
pemax, Pa Chacherdtegx r
yima ma
r naxcax peca i duxg! R
penaxunag nax aurecma
nayumxgxcax! 16R
penangutaquexexexe i ngma
Tupanaar duxg, Pa
Chacherdtegx, nax Tupanape
peyamexgxcax i yaxg, r buxg
ngma buxg i maiex! R
ngxgumarx ta i ngma ngexacax
,
penachoxxexe! 17R pexauxe, Pa
Chacherdtegx i Tupanaar
Puracmax Icuaxgxex, r marear
guchicaxpe
yumx: Nx nangechax i aa
cur duxg, Pa Tor Corix ya
607
Tupanax! R tax i cunangexrx nax
taxema nx cugexcax! R tax i
cunangexrx nax tog i
nachixanecxg namax icuxcax!
R tax i cunangexrx i ngma tama
yaxgx nax cur duxgx
nacugex axmax: Ngexc ya
yim per Tupana? axmax!18R
u
nx nangechatmxg yer porac
nx nangecha. 19R nma r
anagr nx: R t pexna chanax i
trgu r bnu r chx uxmatta mea
pex yangu.
pex changexr nax pex nacugexcax
i ngma tog i nachixanecxg i
tama chox cuaxgx. 20R t pexna
gachixx i ngma mung ga
, r t ngext
nachianex. R ngma
nape r nataxa i ngear
maxx . R ngma
r mr i
. R
a
ngxma t niyixe r t ngm
nayixaneg. R ngmac t porac
pex charngxee , anagr ga Cori
ya Tupana. 21R ngemacax, Pa Duxg
r Guxma i Ta
Maxxx, r petaxg r tax i
pemuex! Er nma ya Cori ya
Tupana r tax i mexg t pexcax
nax. 22R tax i pemuex Pa
Naexgx! Er ngma pebchitax r t
. R ngma
nanetg i ori xg r t nixo. R t
. 23R
petaxg, Pa Yerucharcxgx! R
namax petaxg ya Cori ya Tupana!
Yer pexcax nanapuxx ga yexguma
cax
napuxx r tauneccax napuxx
yema noxri mea napuxee x gurx. 24R
ngmac t mea pex nixo i trgu r
porac t nata ya per bnu r chx.
nma ya Cori ya Tupana r
anagr pex: Choma r t pex
chanateguxx ga yema penetg ga
uxre ga taunec pex nax nangx ga
yema mung ga yma chamugx.
26R uxma r t meatma pechibe i
pemax uxmatta mea
%. R chox t
picuaxxg naxcax ga yema tax ga
mex ga pexcax chaxx. R tagutma
taxneexx Pa Chor
Duxgx. 27R pemax, Pa
Iratanxgx, r t nx
25R
2
i caxix t
. 31R yima axc r t
nixo r yima tauemac r oma
nagrx t naduema naxpa i ngma
ngunex i nagu t nangux i chor
. R ngma
ngunex %%.
32Natr guxma ya tex ya aixcma
.
608
Er yima ma ya
Yeruchar
nangox ya yim Maxxrux yema
choma ya Cori ya Tupana pemax
ichaxunetaxrx. R yxema choma
tx
, anagr ya Cori ya
Tupana.
AMS
Tupana r t nanapoxcu i ngma tog i
nachixaneg i Iraanena ngaicamagx
Iraanecxgar poxcuchiga
1
carnrugar daurux ga Am ga
Tecacxmax nx yaxux ga
Tupana ga Iraanecxgchiga. R
yema nangupet taxre ga taunec
naxpa ga yema xchiane ga
%ex gac
, r Yerubo ga Yo nane
e . 2Nma
ya Cori ya Tupana r ngxguma yima
ma ya Yeruchar
yadexaxgu, r naga
r oma duruanexrx . R
ngxguma ya yima max ya
carnrugchitaxngxmac r
nipag r yima max ya ma
ngxmac r ta nipag.
3R Cori ya Tupana r nx nixu r
anagr: Ngma Damcucxg r
porac chixex naxg r ngemacax
%
chapoxcuex, yer nma r nanadai
ga chor duxg ya Garaxcxg
oma rumenaxmax taxac
ipoxrx, anagr ya Cori ya
Tupana.
6R
10
chagaxx, r 40 ga taunec
nachianexgu pex chigag nax pexna
chanaxxcax ga Amorutanxgar
naane. 11R pemax, Pa Iraanecxgx,
r taxuacma ipeyacu
nx chaxunetax ga chor orear
urug r chaugcax chanade ga uxre
ga per ngetxcg nax Nacharug
cax r tama bnu yaxaxgaxcax.
% chixux i
ngma. 12Natr yema Nacharug r
pema penamu nax bnu yaxaxgaxcax.
R yema chor orear urug r nxna
penachuxu nax chor orex yaxugex.
13R ngemacax i chomax r t ngx
pex chingegxx r ngmamax t
%
609
k24
trgumax cux r nor yamax
gaxrx. 14
r taxuacma ngma poxcucha
tibuxm. Er yxema rporamaechirxe
r t tangear porax r taxetma
tg tapox
muxe.
1Pa
Iraanecxgx r Pa
Yudanecxgx ga Cori ya
xx, r name
%
aa ore i nma pemax nx yaxux i
ax: 2Dcax, ma i
duxmaxx r
pex nax
chor duxcax. R
ngemacax yexerac t pexna naxcax
chaca i guxma ga yema chixex ga
pexgx, anagr ya Tupana. 3R
ng
ng tacua
. Natr i pema r tama
%, r
ngemaca.
11R
610
7R
naipexcax
changuxx r yemaac narexg ga
penetg r per banec. R mung
nanangx ga per iguranec r per
orbunec.
yema pex nax ngupetx r tama
chauxca. R choma i Cori ya
chixux i ngma.
10R pexcax chanangugxx ga
ga Equtuanecax
changuxgurx. R chanayexr ga
per ngextxcg nax per uang
daigu nadai xcax. R pex chayexr
nax per uang yagagxcax ga per
. R pex chanapaxexe ga
yema yuexar yixix ga yema peg
pedai x. Natr ga pema r tama
chauxca. R choma i Cori ya
chixux i ngma.
11xchianemax
k45
611
chanadai ga uxre ga petanxg yema
xgx
chadai xgurx.
x ga mar ixax r yaxuchixrx
. Natr ga pema r tama
chauxca. R choma i Cori ya
chixux i ngma.
12R ngemacax, Pa Iraanecxgx, r
ngxgumarx t pemax chanax. R
uxma nax ngmac t pex
chapoxcuex,
pemexg nax ngmac per
Tupanax peyangauxca, anagr
ya Cori ya Tupana.
12R
cax. R
ngmac i pemax, Pa ex gacgx, r
ngxma tx ipeyanaxoxexe i ngma
guxchax i pexnaxca nax
tx penamexeex cax.
14R dcax, Pa ex
gacgx, r name
pex r nx perxoe i
ngma chixex. R ngxguma t pex
nangexma i max. R ngmac t
aixcma Tupanapengma
peg pixugxrx, r choma ya Cori
%
,
anagr ya Tupana.
k5, 6, 9
nax ga Quiy nax
nx picuaxgxcax. R uxma r ta
r ngmac penax. 27R ngemacax i
pex . R choma ya Cori ya
%ng
ngma achax. R ng
chauga.
Chixex naxcax nangu i Iraanecxg
pegmax pengechaxg, Pa
Yerucharcx! R pema r per
diruna peryo r petaxg er nagu
tma pex
nangupet. R ngxgumarx ta
pegmax pengechaxg i pema i
xe! Pema r
ya yima
ngemacax taxuxtma pex
nangupet. R duxg r ngma
1R
%ex gacgca
g.
4
pepetae r per torux i mexechixgu
pecag r ngxma perngg. R
a penangx i na i mexechix i
ngm
ngexmachi. 5R per rpagmax
pepaxetag natr tama pex
naxuegu. R Dabx peyadaux nax
per paxetarug pexxx. 6R tax
i pexp, r
pumra i yi xichixmax peg
peyixemag. Natr tama nagu
ngma pechixane nax
chixexgu nangux. 7
i to i nachix nagagx i
per uang nax nor puractanx
cax. R ngxma ta nayacuax
612
nax penaxx i tax
picuxcux.
nx chadau ga Cori ya
Tupana. R nma r ngma
tupananetachicnaxar marear
guchicaxxtagu nachi, r anagr
chox: Daa tupananetapataar
caxtag r nagu napog nax
yaaxgxcax r ngmac
duxgt nangutaxcax i naax r
ngxma nayuexcax! R ngma maxx
nor uang nax taramax
nadaiaxcax. R ngmac taxuxtma
nia. 2%gu
a t
yacuxggu r ngm
ama.
a
manetapem
3
xxama.
manetapexe ya Carmrugu
yanacuxggu, r choma r t ngxma
naxcax chayadauama. R ngxguma
mrtamagu yanacuxggu, r choma r
t chanamu i naex i taxchix i drax
i mrcx nax ngxma nagu
ca, anagr ya Tupana.
1R
613
k9
ngma per naane r mar txar name
. R ngxguma
i per
bag r ngma per naane r mar
name nax per trgu nagu petox. R
guxnema ya yima ma
ngchitaerux i
per bag oma dexrx. 14R
anecax
chanaoeguxx i ngma chor
duxg i Iratanxg. R nmag r
t nayamexx
nagu nx
namax. R t nor banec naxg r
ngma batx .
R nanetmax t natoeg r ngmaar
o t nangxg. 15
t chanangexmagxx i ngma
Iratanxg,
i ngma nor naane i choma
nxna chaxx. R choma ya Cori ya
chixux i ngma.
ABDAS
(Abda)
Tupana r t Edanecx naxneexx
1-2R
pemax, Pa Edanecxgx, r
t porac pexnee er t pex
ichayarxoxx. Yer chixri namax
pechopet ga petanx ga Iratanxg
r penadai. 11R yexguma nor uang
ga churarag Yerucharar
poxeguxar xgu pogegu, r
nachocuxgu nax nadeaxcax ga nor
yemaxg, r pema r yma nx
perdaunmare,
pechoge.
ngmax natoyegu ga yema nadex
r pema r natanx .
10R
614
615
nachica i nex . R ng
i duxg nax ng%
yabuxmxcax. R ngma Iratanxg
ABDAS
naaneg, anagr ya Cori ya Tupana.
o
(Yon)
Tupanacha
1R
, r
naxcax nadau nax uxc naxcha
. R yemaca
, r yexma nx inayangau ga
%ne ga
.
cax.
4Natr nma ga Cori ya Tupana r
xx
ga yexguma mr-ar ngx
nanguxgu.
yapuxchaxrx , yer nataxchi
ga yuape. 5R yema nor duxg ga
%e, r
yemaca
ngxeec ax naca. R yema nax
iyangchixca
ga guxma ga yema nacu.
616
o12
617
i chayaxx r nx chicuaxx
anagr. 10R u
duxgmax nx nixu nax Cori ya
Tupanacha. R
yexguma yemax
nmag, r nx nadaug ga yema mr
ga nax yexerac nayuapex, r
porac namue. R nxna nacage r
anagrg: 11Txc ngemac
cunax? R taxac t cumax taxex
i uxmax nax yachaxchixcax ya yima
.
yoxni ga nma ga Cori ya Tupana
taxchix nax Yonx nagaxcax. R
nma ga Yon r tomaepx ga ngunex
r tomaepx ga chtax yema
%.
17R
Yonar yumxchiga
. 7R yexguma
chingoxchix nax chayuxcax, r
cuxna chacuaxchi, Pa Cori Pa Tupanax,
r cumax chidexa. R yema chor
yumx r yima cupata ya nene ya
16R
o24
618
chixexg!
ixu i ngma t cumax nx chixux!
3
nx perxoe i pecma i chixex r
anagr. R nma ga Yon r
ngma nax peg pedai x r
%
pemetaaxegx! 9R bexmana
cax. R guma
x ga ngunex ngxguma ya Tupana r t nx
ingechatmxg r t narngxm
%. 4R
nax tamax nanux,
. 8-9R
ngma duxg i naxchicnaxgx
icuaxgx, r tama cumax
nayanaxoxx
anagr. 5R yexguma yemax
x ga
duxg ga iyaex r buxg, r
Tupanaax nayaxg. R
nanaxunagg nax Tupanacax
naxaureex r nagu yacuxgx ga
naxchirug ga tmx, yer porac
1R
tama Yonx
yema mex ga Nnibecxmax
naxx ga Tupana r porac nanu.
619
o4
2R
ga moxc yangunegu r
xcax, r
narexe. 8R yexguma axc
ngunaggu r Tupana yma nanamu ga
axc
. R nma ga
axc r Yonerugu nabaxi r yemaac
porac nx nanguxema r namax
nayuga yer porac nanguxema. R
yemacax anagr:
nax noxtacma chayux r tama nax
chamaxx. 9Natr nma
ga Tupana r nanangx r anagr:
Cuxcax r namex nax ngmac
cunux nagagu nax nayumaxx i
ngma nanet? anagr. R nma
ga Yon r Tupanax nangx r
anagr: Ngmacx, chauxcax name
i ngma, er ngma chor numax
chayuxcha. 10R yexguma
ga nma ga Cori ya Tupana r
nanangx r anagr nx: Cuma
r tama icunato ga yema nanet r
tama cunayaxx.
chtax r nangox r to ga chtax r
mar nayu. Natr i cumax r cux
7Natr
MIQUEAS
(Miqua)
Miqua nx nixu nax Tupana t
napoxcux ga Chamriacxg
1R
yexguma Yudanecxar
e r
Aca r Echequa,
Cori ya Tupana ga Miqua ga
Morechcx % ga yema
Chamriacxgcax r
Yerucharcxgcax t ngux. 2R
u:
Pa Guxma i aa Nachixanear
xgx, r Pa Guxma i Duxg i
aa NachixNgxmagxx, r
! R nma ya Cori
nixugchiga.
bexmana apergg:
i tupananetachicnaxgx
ticuaxgx?. R
pemax nx chixu r
Yeruchar. 6R ngemacax i
nma ya Cori ya Tupana r anagr:
chapog r naxtapxg i ngtgu
a tadau. R ngma
yi xixxica t ngm
nachica r naanex t nananguxuchi r
bag nagu natog. R yima nutag ya
%, r
t ngatex. R
ngmac t nangox ya yima nutag ya
naxtapxar g. 7R guxma i ngma
nor tupanachicnaxg r t nipue r
t nagu i ngma nor naig i namax
natupanaxgx. R ngma diru i
ngma Iratanxg nor
tupanachicnaxgx namax
icuaxgx, r nor uang r
a
nachixm
nor tupanachicnaxgx namax
yacuaxgx, anagr ya Tupana.
Miqua r nor ngechamax naxaxu
620
8R
k13
621
chapatux e , r
airu i dauxchitacxrx t chaxaxu r
aita t chax.
9Er
ngma Chamriacxgar
guxchax r nataxchi r taxema
tanamexx.
. R ngma nor
guxchax
u
Yeruchar i chautanxg nagu
chine.
Ore i ex
gacg i chixri duxgmax
icuaxgxchiga
6R
Chixex i ex
gacgchiga
1,
Pa
Iratanxgar ex gacgx! R
tama ex na pexna naxx nax nx
pecux i ta r taxac
? 2-3Natr i pemax r
naxchi pexai i ngma mex r per me
ngma chixex. R pema r oma
rx %
duxg.
icauxchaxmxrc namax ipecuax.
R peyacuai xg r oma namachi i
xraxgu chexex nax imuxraxrx
namax pechopet i ngma chor
duxg. 4 r t
nxna pecag ya per Cori ya Tupana
nangxga. R ngxguma i nma r t
pexchainicux nagagu i ngma
k34
chixex i pexgx. 5R ngma chor
duxg r nacma i chixex
nagagu i ngma orear urugneta i
doramax nangexx. R yxema
%x tmamax
naxuegu. Natr yxema tama
%
naxuegu.
11%ex
gacg i
guxchaxar mexrux r ngma nx
naxtanx. R ngma
chacherdteg r ngxguma nx
tanaxtanguxicatama tx nangexx.
R ngma orear urug r ngxguma
nx naxtangu r taxrux i orex
nixu. Natr guxma i nmag r
anagrgneta: R Cori ya Tupana r
nataxtagu r taxuxtma i chixex
tx , anagrgneta. 12R
ngemacax, Pa ex gacgx, r pegagu t
yanguxuchix r
a inugx ya yima
nachipexica ngm
ya ma
Chi. R yima ma
i naane i ngxma rxmarexrx t
.
Tupana r t duxgx
inarngxmexx
1
yima ma
xne r t guxnema ya nig ya
ma. Er
ma i
ng
nachixanecxg i duxg nax nx
yacuaxgxc ax. 2tama i
a nangug r
duxg t ngm
anagrg t: %
622
daa ma
ingugxc ax ya yima Iratanxgar
Tupanapata nax nma tx
nangexxc ax i ngma mex i nacma
nax ngc ax!.
Er daa ma
Cori ya Tupana i tx nangexx. R
Yeruchar i nor
ore. 3
namexx i nachixanegar
guxchaxngma
nachixaneg i yxngxmagxar
guxchaxg. R ngma duxg r
aiegumanerux xx i nor
tarag, , r
trguar buxrux xx. R
taxuxtma to i nachix
naxxneg nax togmax ng
nadai xc ax r taxetma tex
tanangexx i daixchiga. 4R guxtma
ec tamax. R
,
r tmaar igurapechitagu tarng. R
%. 5R ngma
tog i nachixanecx i dux
,
natr i yixema r guxgutma naga
.
Tupana t nananguxxexe i
nor duxg
6R nma ya Cori ya Tupana r
anagr: Yixcra r t nachixa necax
chanaoeguxx i ngma chor duxg
i Iratanxg.
chanangexmagxx i ngma noxri to ga
nachix r turaex r
ipaex. 7R ng%
namax i ngma Yeruchar
k47
623
yaxgx%ichanachixx i
ane i porax. R choma ya
Tupana r guxgutma namax ichacuax
i ngma chor dux
ma. 8R cumax, Pa
Yeruchar i Iratanxgar
,
Poxchicax Ma
i Iraanear
nangexmax i aa nachixanear
e , anagr ya Tupana.
Tupana r t Iratanxgx
naxar ex
gacx
2R
taxacmax t nx
chayarcuaxx ya yim Cori ya
x? E
ngexmax t
naxcax chigux nax ngmamax nx
chicuaxxcax?
6R
cur Tupana.
Iratanxar ex
gacg r chixri nor
duxgmax inacuax
2
k7
uxc guxchax toguecax naxx. 3R
nmag r nx nicuaxchi nax
naxgx i guxchaxg. R ngma
ex gacg r naxcax nacag nax nx
naxtangax. R ex gacg i
guxchaxar mexrux r ngma nx
naxtanx. R ngma
ex gacg i nachixanemax icuaxgx
r tmamax inacuaxg ya nor duxg
i ngma nma nanaxaxexcma, r
ngmac nanachixexx .
i chomax r Cori ya
Tupanaar ng xeec ax t chadau. R
624
t nagu chayax ya yim Tupana ya
chor pox rux , er nma r t
chox . 8Pa Tor Uangx
tax i petaxgx nax guxchax
tox ngupetx !
. R
anex
u x max, r nmatama ya Cori ya
. 9R
aixcma chixex tax Cori ya
Tupanape, r ngemacax u xma
nax tox napoxcuex r t yaxna
%. R nma r t tox
napox nxna i gux m a i tor
uang, r t nanapoxcue naxcax i
ngma chixex i tomax naxgx .
R nma ya Tupana r t anex
tox nangux xexe r ngonex
tox nagag. R t tox nanaex nax
uxc tor uangx naporamaex
anagr ga Miqua.
NAHM
(Na)
Nanu ga Tupana
1
x Tupanax
nayaxux ga yexguma nx nx
nacuaxeeg u.
. 2R nma
ya Cori ya Tupana r porac nx
tachuxu ya yxema nx ngechagxe
r ngemacax tx napoxcue ya yxema
6%
tmamax nanuxgu ya Tupana? R
ngma
nor nu? Er ngma nor nu r
xemaar naiemaxrx . R
ngxguma nanuxgu r yima nutag ya
. 7R nma
625
k2
uangar poxrux r nadutachin,
r niduxchiru i nor churarag. R
namemare nax pex nadai x r yima
g r oma xar
yauxraemarx , r ngma nor
nanaxi xchixtan.
5R nma ya per ex
gac r nor
churaragerucax naca r nma i ngma
nor churarageru r uxc
inaxchi. R ngmax narx nax
naxtapxna nax yadaugxcax. 6Natr
626
yema nor uangcax r mar
natauxcha nax nachocux er ngma
naxtapxar r
%,
tayachaxchixx i ngma dex, r
ngemacax ya yima ex gacpata r
niax. 7R ngma ex gac naxmax r
to i nachix nagag
%taxg. R oma
muxtucurx
napaxremgcma ixauxe.
HABACUC
(Abac)
ngmac nayatxg i ngma
aixcma exgux anagr.
1
5R
Abac r wenaxar
Tupanamax narxutaga
12Dcax,
Pa Corix, Pa Chor
Tupanax tama ex na i cuma i
guxguma cungexmaechax? Er cuma
627
kk13
. Pa
Corix, Pa Chor Poxruxx,
pora nxna cuxx i ngma Cadug
cuyanguxxcax i ngma
cur poxcu i toxca. 13R cumax,
Pa Tupanax, nax aixcma nec nax
%
ngma chixex r tama namax cutax
i ngma duxg i chixex gx. R
acurgmare i uxma nax tox
nadai x i ngma Caduanecxg i tor
yexera chixex gx? anagr ga
Abac.
1R
ngma
t cux nax ngmac
tauxchac duxg nx
daumatxcax! 3R u
ga yema cux
.
nangupetmare nax yangux. Cumax
r mea nanguxx
yanguxgu! Er aixcma t ningu i
ngxguma nor ngunex.
4R naxmat i aa ore! Ngma
duxg i chixex gx r ng
nicuaxxg. Natr yxema
628
chopetamax er
%anagr ga
Tupana.
Pa Caducxg, pema r
muxma ga nachixanegmax porac
chixex pex, r penadecu ga nor
. Natr i uxmax r ngma
nachixaneg r t pexcax ng
nanutaque
nadecug yema pema
penadecuxrx. R ngmac t
nx peyangutanxx ga yema meta
.
12 %
pengexmag, Pa Caducxgx, yer
penadai ga duxg r penapux ga
nor yemaxg nax yemaac per
cax. 13R nape
%
ngxmac r ngma per purac i nagu
pipaex r natca. Er
guxma i ngma pexx
nayagu.
1x
ga
2
629
tor maxngma mex ga yema
pa cuxx nax ngmac i toma r ta
nx tacuxc ax! %
cunux natr tox naexama nax
uxc cux tangechatmxgx! 3R
nx chadau ya Cori ya Tupana i
Tem
Parar ma. i naane
r nor nemax nanap. R gux i
nicuaxxg.
4R iyauxracemagu ng
. R
naxme. R
ngnangox i ngma nor pora.
kk3
r porac chiduxruchicra. R
ma i
chauxune r inayaturachi.
ng% r mea t
chananguxexe i ngma ngunex i
Tupana t nagu guxchax naxcax
nguxx i ngma churarag i chixex
tamax gx. 17-18ngma
igura r yangechacugu,
ngma ba r ngma orbu r nangear
oxgu, r ngma naaneg r taxuxma
, ngma
carnrug i nachita, r mar
nataxuxguma i ng
naxp, natr i chomax r Cori ya
Tupana ya chor maxrumax t
chatax. 19Er nma ya Cori ya
Tupana r pora choxna nax, r oma
rx chox
naporaxx. ma
a t choxna
t chox naga r ngm
SOFONAS
(Chofona)
Tupana r Yudanecxgx t napoxcu
1
, r choxnig. R t
naxcax chayagochi i ngma
chixexar rug, r t chanadai. R
t ichayanaxoxx i guxma i duxg i
tma
nayax.ng yaxux
ya Cori ya Tupana. 4R nma ya Cori
ya Tupana r anagr ta:
Yudanecxt t poxcumax
xmex. R ngxgumarx t ta
%xmex i guxma
i duxg i Yerucharmaxx. R
t ichayanaxoxx i ngma tupananeta i
630
k13
631
nachixanear tupananetax
icuaxgx.
1R pengutaquexegx, Pa
Duxg i Tama neex
Cuaxgxx, r Tupanacax pedaug!
2R nx perxoe i ngma chixex i
Tupanape! R naga
naxpa nax pex oma
ngemacanaxcax
pedaug, Pa Guxma i Aixcma
Nape
. R mea napepemax!
R bexmana ngmac nma t pex
napox i ngma ngunex i nagu poxcu
nguxgu.
12R
Pa Duxg i
k3
per maxnemax petaxg! 15Er
nma ya Cori ya Tupana r mar
%ngma poxcu i
pemax naxuegux
i ngma per uang. R nma ya Cori
ya Tupana ya per ex gac r
, r ngemacax
mar taxucaxma pemue. 16R ngma
ngunexgu r duxg r
Yerucharcxmax t nx nixu r
anagrg t: Petaxg, Pa
Chicxgx, r tax i mumax
piduxruex! R tax i peg
peturaexx! 17Er nma ya Cori ya
,
nangexma, , r
pex t namaxxx. R nma ya Cori
ya Tupana r t pemax natax. R
632
ngma pex nax nangechaxgagu r
ngexacaxx i max t pexna nax.
R ngma nax pemax nataxx r
nor tax%,
anagrg t.
HAGEO
(Aguu)
Tupana nxna namax nacuaxchi nax
naxgaxcax ya napata
1R
633
k12
i penetg. 11
chananguxx ga nax yapaganex ga
ma, r
trgunec, r banec, r orbunec r
guxma ga taxac ga petogx.
R yema nax yapaganexgagu r
pexcax nangu ga taiya r per
ca, anagr ga Tupana.
12R nma ga Chorobab r Yochu r
guxma ga tog ga duxg r aixcma
e ga
yexguma nx
k
ixux. 13R yexguma ga nma ga Aguu
ga Cori ya Tupanaar orear urux, r
Cori ya Tupanagagu duxgmax
nidexa r anagr: Nma ya Cori ya
Tupana r anagr pex: Choma ya
Cori ya Tupana r pex
, anagr. 14R yemaac
nma ga Cori ya Tupana r
nanataxxx ga Chorobab ga
Yudanecxar ex gac, r Yochu ga
chacherdtegar ex gac r guxma
ga yema tog ga duxg. R yexguma
nax naxgx ga guma napata ga Cori
%ngxmac.
15R yexguma taxre ga taunec
Prchiaar e , r
meama nor 6 ga tauemacar
(setimbre) 24 ga ngunex
inaxgx namexgax
ga guma Tupanapata.
Ngexwacaxne ya
Tupanapata r namexechi
1R
634
urux ga Aguumax nidexa. 2R
nanamu nax Chorobabmax, r
Yochumax, r guxma ga yema tog
ga duxgmax nx yaxuxcax ga
nor ore ga ax: 3
r nxna cuaxchix ga nax
nauxraxx ga chopata ga noxrix? R
guma r namexechi. Natr uxma nax
nx pedaux .
4Natr natax, Pa Chorobab! R
natax, Pa Yochu ya
Chacherdtegar ex gacx! R
petaxg Pa Guxma i Duxgx! R
pora pexe r pepurace! Er choma
ya per Cori ya Tupana r pex
changexma. 5
nachoxgu ga per oxig r
ichaxuneta r ngma Chaux r
guxgutma pex naxmc. R
ngemacax taxucaxma pemue i
uxmax. 6-8Er xrax nataxu nax
chanaxxchixx i
naane, r oma i naane, r ngma mr,
r t chanamuexexe i guxma i
nachixaneg. R ngma tog i
nachixanegar duxg r nua t
nanana i nor dirug r irug. R
ngmac ya daa chopata r t
namexechi. R choma ya Cori ya
%ngxmax
nx chixux i ng
guxma i dirug r irug. 9R
unamexx ya daa
chopata r yexguma noxri naxxguar
yexera t namexechi. R ngxguma r
t ichayanaxoxx i guxma i nu i aa
, r nua t petaxg. R
%
ngxmax chixux i ngma.
635
18-19R
k2
ZACARAS
(Chacara)
Cori ya Tupana r nor duxgna naxu
nax naxcax nawoeguxcax
1R
%ng
nx chixux i ngma. 5Natr i
uxma r ngex ga yema per
oxig? R chor orear urug r ta r
mar nayue. 6Natr yema chor ore r
yema chor mug ga chor orear
urugmexegu chaxx, r per
o. R uxre ga nmag r
chauxca, r naxcax nicuaxg
ga chixex nax naxgx, r
anagrg: Aixcma nma ya Cori ya
%ngxmac r
ngma tr chixexctama tamax
nanangupetxx, ,
anagr ga Tupana.
Tupana r Chacarax nanawex i wxi i
x i cowarutwa rtogx
7R
636
kkk1, 3
637
ga
%
nachi.
, r to
ga iduxrax r to ga icmx. 9R
x ga
na chaca r
achagr: Pa Corix ta
ng?
achagr. x
ga chomax idexax, r chox
nangxga r anagr: Choma r t
cux chanaex i ta,
anagr. 10R yexguma ga yema
x ga naixtanpechitagu chix
r anagr chox:
ya Tupana nua mugx nax oma i
naanegu yachoeguxca, anagr.
11R yexguma ga yema tog ga
, r Cori ya
Tupanaar orear ngerux ga
naixtanpechitagu chixmax nidexag
r anagrg: Gux
naanegu tayachoegu, r guxma i
duxg r ngmax nataxg, r
taxuxma i taxac i guxchaxx
, anagrg. 12R nma
ga yema Cori ya Tupanaar orear
ngerux x r anagr: Pa
Corix, %
Ngxmacx, r mar 70
nangu nax Yerucharcxgmax r
ngma tog i Yudanear
xgmax cunux. R uxre ya
taunec taxux
nangechatmxgx?.
13R nma ga Cori ya Tupana r nx
nangecha%x
ga chomax idexaxx nangxga. 14R
x r
1R
kkk34
Chatan ga nx ixugchax. 2R
nma ga yema Tupanaar orear
ngerux x r Chatanx
anagr: Nma ya Cori ya Tupana
cux nangax! R yimtama Cori ya
Tupana ya Yerucharx ngechac r
cux nangax! Er aa yat r oma
yaxuxcrx
, anagr. 3R nma ga Yochu
%%%
Cori ya Tupanaar duxpexegu nachi.
4x ga
orear ngerux r nor ngxeer ugx
namu r anagr: Ng%% i
Yochuchiru r penacuxuchix!
u anagr: Dcax,
r mar cuxna chanayaxu i ngma cur
pecdu r ngaxchirugu cux
chicuxexe, anagr. 5R
yexgumatama nor ngxeer ugx
namu ga Yochux yanai xerugxcax
%ngmatax ga
naxchirutachin.
petachirugu nayacuxeeg . R nma ga
x r yexmatama
nachiecha. 6R u
Cori ya Tupanaar orear ngerux ga
x r Yochux anagr: 7Cori
%ngxmac r
anagr cux:
yanguxx i guxma i ngma cumax
nx chixux! R ngxguma ngmac
cunaxxgux, r cuxme
ya chopata r naxxt nax nxna
cudauxcax, r t cuxna chanax i
ngerux x i chox puracex.
8R dcax, Pa Yochux, r mea
%
638
! R pema
cuaxrux naxcax i
ngma mex i t ngux. Er paxa t
chanangoxexe
Dabtaxa i chor dux ya per ex gac
(Cristu). 9R chomax r
Yochupe
ya 7 ngexmac. R
choma ttama yima nutagu
chanaxmat. R u
gu nxna
chanayaxu i nor pecdu i aa
nachixane. 10R ngxguma ngma
ngunex
, r
%
petaxgxcax. R choma ya Cori ya
%ng
nx chixux i ngma, anagr.
Chacara nx nadau ga wxi ga omar
r taxre ga orbug
1
kkk4, 8
639
nx cucux nax ta?
anagr. R choma chanangxga r
achagr: Tama nx chacuax, Pa
, achagr. 6R nma ga
x r nayadaxx ga nax
yadexax r anagr:
ya Tupanaar ore i Chorobabca
i ax: Tama churaragar poramax
r bai i taxac r to i poramax, natr
Chauxar poramax t ningu i ngma
chanaxaxex, anagr ya Cori ya
%ngxmac. 7R
ma
g nax tama
naxgaxcax ya yima Tupanapata,
natr Chorobabpe
inayarxo i ngma guxchaxg oma
machixxrx.
R nmatama ya Chorobab r t
inaxgc nax yanguxcax ya yima
Tupanapata. R ngxguma yanguxgu r
nma i duxg r tagac anagrg
t: Namexechi, namexechi ya yima
Tupanapata! anagrg t.8R
x
r chomax nx nixu ga to ga ore ga
ga ax: 9R
nuta ga naxtapxar g ya daa
yanguxx. R ng
pecuax i pemax nax Cori ya Tupana ya
%ng ya yim
nma chox muc. 10R yema tama
aixcma yaxgcraxx ga yexguma
noxri inaxggu ga yema purac, r
uxma nax nx nadaugx i
Chorobab nax yanguxx i aa
purac, r t natax, anagr. R
x r
anagr ta: R aa 7 i omg r Cori
i aa
, anagr. 11R
choma r nxna chaca r achagr:
Ta
ngxmagx?.
14x r
chox nangxga r anagr: Yima
ngma taxre i duxg i mar
chxmax iberux nax naxgaxcax
i nor purac ya Tupana ya yim oma
, anagr.
1R
ngxguma chategu
ya Yeruchar k
%. R
ngxgumarx ta ya yima chor
ma r Ma
nenemax t nanaxug. 4R choma i
%ngxmaxe
r achagr: Wena txar nor
caxxmax Yeruchar
xg i yatxg r
a yanatogxcax r
ngexg nax ngm
nataxgxcax. 5R ngxgumarx ta i
kkk89
buxg i yatxg r ngexg, r t
nanapxx i Yerucharar plazag r
caxaxeg. 6R
ng
ngxguma ng%
Yeruchar r chor duxg i nma
yaxgx r t nabai xchie, er taguma
ya
. Natr chauxcax r
taxuxma naguxcha i ngma. R choma
%
ngxmaxe nx chixu i ngma. 7R
choma r t chananguxxexe i ngma
chor duxg i petanxg naxme
i ngma nachix
ngxmax r ngma nachixane i per
ngxmax. 8R
a
Yerucharm
namaxxcax. R nmag r t chor
dux, r chomax r t nor
Tupana ya ixaixcmac r mea namax
, anagr. 9R nma ya
%
ngxmac r anagr pex: Pema r
yexguma noxritama nanucugu ga guma
nutag ga chopataar g r
yexgumax
ga chauga ga chor orear
uru% chixux. R
uxma r pora pexe nax mea
peyanguxxcax i ngma purac! 10R
chopataar purac r nataxuma i per
natan naxcax i per purac r per
. R yema per
%
pengexmag r chomatama r
pegmax pex chanuexexe. 11Natr i
uxma r tmaca
ya Yeruchar, r
g ga
640
ngupetgxrx . R choma ya
%ngxmaxe
chixux i ngma. 12Er
ngma tax .
R ngma per banec r t meama
nixo.
narngu ya puc nax ngmac i
ngxmagx
namuar oxca, anagr.
Iratanxgar ex
gac r t nangu
9R porac petaxg, Pa
Chicxgx! R per taxmax
, Pa Yerucharcxgx! Er
pexcax nangu ya per ex gac ya
porac ya mea pemax icuc. Natr i
nma r tama ng nicuaxxcma
nangu.
kkk9, 12, 14
641
nangu. 10R nma r t inayanaxoxx
, r
i Efratanx
ngma Yerucharcxgar
, r yima
%. R
gux i nachixanegcax t nanaxunag
i tax. R t namax inacuax i ngma
r uxmata mr i Dauchix.
R ng
ixgxmax t inacuax r uxmata
gux.
12
Yerucharcax t nayaxchi
i nor uang
14
1R
ng
ya Tupana r t ngma
nachixanegmax ng nadai oma
churarag nor uangmax ng
dai xgurx.
MALAQUAS
(Maraqua)
Iratanxgx nangecha ya Tupana
Cori ya Tupana r
chacherdtegx ningag
1
Iratanxgmax nx ixux
ya Maraqua.
2-3R nma ya Cori ya Tupana r
anagr: Choma r pex
changecha, anagr. Natr i
pemax r penangxga r apegrg
nx: uxc nx tacuax nax tox
cungechaxx?. R
nma ya Cori ya Tupana r pex
nangxga r anagr: Choma r
c ga per oxi ga
Acbux changecha r ng
chanaex nax uxc porac pex
changechaxx.
natr Acbux
changecha r Echax chaxo. R
yema per oxi ga Acbux
changechaxrx
changechax. R tama Echamax
chatax r yemacax nor naane i
ma r chianexx
chananguxuchixx, r naexg i
draex xx,
anagr.
6R
kkk12
643
mareg!. 9R dcax, Pa
Chacherdtegx, r Tupanana peca nax
nx pengechatmxxcax! Natr
ngxguma chixemarex i mareg
%
ngmamax nataxx i
nmax!
1%
guxchax pemax chaxuegu. R uxma
nax tama aixcma chox
pengechagx r choma r ngma
per natan i peyauxgx naxcax nax
r t per
guxchaxrux chayanguxuchixexe,
anagr ya Cori ya Tupana ya
%ngxmac. 3R
anagrama: Choma r t pexna
chanayaxu i ngma purac ga pexna
chaxx.
ya yima naxnag i ngma naxnag i
chauxcax pedai x.
nagmax t pex .
4R ng% pecuax
i pexna chaxx i
aa ucuxe nax naxcacax i
ngma chor mug ga per oxi ga
Lebmax nx chixux. R choma ya
%ngxmaxe
chixux i ngma. 5R yema
chor uneta ga Lebmax chaxuegux
ya
Tanat ya guxxma c? R txc i
kkk23
uxx ya
, r ngmac tama
tayanguxx i ngma mug ga Tupana
tr oxigmax nx ixux? 11R
ngma Yudanecxg r tama
, r tax i chixex
naxg i Yeruchar.
R ngma Yudanecx r
%%chixx ya yima Tupanapata
ya nene ya nma nx
nangechaxne, er ngma yatg i
Yudanecx r ngexg i
tupananetax icuaxgxmax
nixxmaxg. 12R nma ya Cori ya
Tupana r chierna iyanaxoxgu i
ngma duxg i nua tachix
ngma chixex gx, r ntama ega
taxacr dux
.
mare ng
13R pema nax ngexg i tupananetax
icuaxgxmax ixxmaxgxe, r
nat pegxtmax peyaaixx i
Cori ya Tupanaar marear guchicax
r tax i per ngechamax pexauxe
er nma ya Cori ya Tupana r tama
namax natax i ngma per mare.
14R pemax r pecagama r
apergg: Txc
ya Tupana?. R pemax t
nx chixu nax txc , er
nma ya Cori ya Tupana r nx nadau
i ngma chixex i cuxx namax ga
% quixux
%
yexguma cungextxgu. R cumc
, r nx %
quixaixcmax. 15R tama ex na
ya naxc i
taxne r tax? R ta
nanaxaxex ya Tupana? R ngma
644
pex nanaxaxex
i ngma pexacg. R mea
nxna pedaux i per max! R tama
name i nx icuyarngma ga yema
uneta ga cuxmaxmax nx quixux ga
yexguma cungextu%
cuxxmaxgu. 16R nma ya Cori ya
Iratanx%
ngxmac r anagr: Nxna pedaux
i per max! R tama name nax
pidoraex. R chomax r tama namax
chatax i ngma yat i naxmax tx
r ngmac nachixexx i nor
max, anagr.
Tupana r t nanapoxcue i ngma
chixex gx
17R pema r per dexamax mar
peyapaxx ya Tupana. R
ng
apergg:
tomax r ngemacax tayapaxx nax
tox ?. R dcax,
pema r apergg: Nma ya Cori ya
Tupana r namax natax i ngma
duxg i chixex gx
, apergg. Tama ex na
peyaxg nax Tupana r aixcmac
?
1Dcax, ! Er
%
ngxmac r anagr pex: Choma
r chaugpexe t chayamu i chor
orear ngerux nax yoxni chauxpa
ng yamexgxcax i dux,
anagr. R yim Cori ya naxcax
pedauxc r ngrchi t napatagu
naxcu. R ngmac t nangu ya
yim per maxxrux ga Tupana
nx ixuc ga yexguma per oxigmax
kkk3
645
inaxunetagu. 2Natr tex t namax
tapora ya yim Cori i ngma ngunex i
nagu nangux? R tex t napexegu
tachiama? Er ngxguma nanguxgu r
oma xema i irux mexeex rx t
tx nanamexexe i tr max, r oma
rx ma i
%% nayixx. 3R nma ya
Cori r t nanamexx i ngma
chacherdteg i Lebtaagar max
oma dirum r iru nor xaxcax
rx. R ng
mar name i ngma chacherdteg nax
a
Cori ya Tupana naxaxexc ngm
kkk34
mexechix. R choma i Cori ya Tupana
%ngxmaxe nx chixu i
ngma.
Tupanaax nangechatmx i
nor duxg
13R
646
pap i nane i nx puracxx
ngechaxrx, r ngmac t chox
nangechatmxg. 18R ngxguma i
pemax r t nx picuaxchitan nax
% i ngma mex
gx namax i ngma chixex gx.
R ngxgumarx ta i ngma chox
icuaxgx %
i ngma tama chox icuaxgx,
anagr ya Tupana.
Ngunex i Cori ya Tupana
nagu t nguxchiga
1R
647
cax. 5R dcax,
nua t pexcax chanamu ya chor
orear urux ya Era naxpa i ngma
ngunex % i nagu
chapoxcuex i ngma chixex gx.
6R nma ya Era r duxgmax t
nx nixu i chor ore nax papg r
nanegmax nangxmexcax, r
kkk4
nma i naneg r nanatgmax
nangxmexcax. Er ngxguma tama
nx naxoegu i nor chixexg r
choma r t ng
noxtacma t chanapoxcue i ngma
nachixanecx i duxg, r
noxtacma t chayanaxoxx,
anagr ya Cori ya Tupana.