Atatrkn 7 ubat 1923 aramba gn Zaanos Paa Camiinde Okuduu Hutbe

http://www.yenidenergenekon.com/149-ataturkun-okudugu-hutbe/

Atatrkn Zaanos Paa Camiinde okuduu hutbenin bir blm sar pirin levha zerine yazlp, ayn caminin d giri kapsnn sa tarafndaki duvara monte edilmitir. Bu arada ei Latife Hanmla birlikte kaldklar Scitzde Mahmut Beyin evinde namazn klmas iin Gazi Paaya bir seccade ile bir tespih hediye edilmitir. Bu seccade halen Balkesir Kuvay- Millye mzesinde bulunmaktadr. ZAANOS PAA Esas ad Mehmet olan Zaanos Paa, Fatih Sultan Mehmet devri paalarndandr. Yabanc bir isim gibi grnen bu kelime aslnda ahin kuunun bir cinsi olan Zaans Trke kelimesidir. Bunun yannda Doana da Trklerde Zanos denirdi. Tarihte de Zanos Mehmed Paa diye anlr. Fatih devrinde Trabzonun fethinde Donanma Komutan olarak grev yapm, Balkesirde vefat etmitir. Trbesi hanmyla beraber salnda yaptrm olduu ayn caminin avlusundadr. Trbenin kk bahesinde de oul ve torunlar yatmaktadr. Trbenin kapsndaki kitabede, Fatih Sultan Mehmed Han Hazretlerinin Dmd Gazi Zanos Muhammed Paann Trbe-i erfidir diye yazyor. ATATRKN HUTBE OKUDUU MNBER Minber, caminin ilk yaplndan kalmadr. Kalem gibi dzgn, gelin gibi nazl bir duruu vardr. Bakann gz ve gnl zevkini okuyor gerekten. Kaps tek para mermerden yaplm olup ykseklii 3 metre, genilii bir metredir. Kapnn iki yanndaki keler yuvarlaklatrlarak ince birer stun meydana getirilmitir. Bu stunlar ve yan taraflar ve kap kenarlarnn keleri iri mersin yaprakl, birbirine girmi kvrk dallardan ekillenen oyma tekniinde sslenmitir. Kap zerinde yer alan dikdrtgen erevenin iine sls yaz ekli ile Tevhid kelimesi ve Hamd ayetleri yazlmtr. Bu tevhid ve hamd kelimeleri, caminin ilk yapl tarihi olan Hicr 865 yln Ebced Hesab ile ifade ediyor. (Muharrem Eren, Zanospaa, Zanos Kltr ve Eitim Vakf, 1994, s. 144) O GNN GRG TANII BRAHM CUMALI ANLATIYOR 6 ubat Sal gn Atamz ile ei Latife Hanm ve beraberindekiler Balkesire geldiler. Halk ve renciler stasyon nnde ve Mill Kuvvetler Caddesinde Paalarn bekliyorlard. Ben o zaman Drul- Hilfeti liyede okuyordum. Sonra ad mam ve Hatip Okulu oldu. Biz de bugnk yeni Belediye binasnn Mill Kuvvetler Caddesi tarafndaki bahesinin nnde yerimizi almtk. Byk nder bizim nmze geldiinde bizleri gzleriyle szd, Ahmet adndaki arkadamza sorular sordu. 7 ubat aramba gn olan ertesi gn ise leden evvel okullar tefti etmiler, bizim okulumuza da gelmilerdi. Snfmza terif ettiler, baz arkadalarmza sorular sordular, gzel cevaplar verildi Snftan ayrlmak zere iken Mdrmz Halil Efendiye dnerek, Hocam! Bu ocuklar ilmiye talebesi, balarnda sark var fakat zerlerinde herkesin giydii (kark renkte) ceketler. Mesleklerini if ederken imam efendilerin giydikleri gibi cbbe giyseler daha gzel olur buyurdular. Mdrmz, Hay hay Paam Emredersiniz. Ailelerine haber gnderelim, yaptrsnlar cevabn verdi. Bunun zerine Gazimiz o srada yannda bulunan Maarif Mdr Sabri Beye, Ml durumu msait olmayanlara biz Hkmetten yaptralm emrini verdiler. Sonradan ml durumu msait olmayanlara giysi yardm yapld. Byk nderimizin ayn gn Zaanos Paa Camiinde konuaca renildi. Kendilerini dinlemek iin bize izin verdiler le namazndan sonra Paamz minbere karak: Bu dakikada milletimizin hal ve istikbline ait hususat grmek maksadyla bu mukaddes yerde, Allahn huzurunda bulunuyoruz diyerek tarih konumasn yapt. Ve sonra da Ben, yalnz kendi dncemi sylemek istemiyorum, dndklerinizi anlamak istiyorum. Benden ne renmek, ne sormak istiyorsanz serbeste sormanz rica ederim buyurdu. Sorular soruldu, cevaplar verildi. (M. Reit Kpak, a.g.e, s. 56-57) Kaynak: Diyanet leri Bakanl Atatrkn din ynn tenkit edenler mesnetsiz tenkitlerini hi olmad u insaf eleinden geirmek zorundadrlar. Atatrk, Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Cumhurbakanlar iinde cami minberinden konuma yapan Tek Cumhurbakandr. in doru yolundan sapp, unun iin yapm, bunun iin yapm patikalarna sapanlar ise, kendi krlkleri iinde brakmaktan baka yaplacak ne vardr ki? (Not: Bu konuma, Balkesir Belediye Bakan Sami Gkdeniz tarafndan 1995 ylnda Uluda niversitesi Atatrk lkeleri ve nkilap Tarihi Okutman Fuat zere tercme ettirilerek gnmze kazandrlan Zafer-i Mill Gazetesinin ekinde de verilmitir.) TE TARH OLAYIN VESKASI 7 ubat 1923 aramba gn Zaanos Paa Camiinde bir mevlit program tertip edilmiti. Atatrk camiye geldi. Atasna ulaabilmek iin muazzam kalabalk bir o yana, bir bu yana dalgalanyordu. Uzun uralardan sonra camiye girebildi. Kuranlar ve mevlitler okundu, devletimizin dirlii, milletimizin birlii iin dular edildi. Cemaatle birlikte le namazn klan Atatrk, namazdan sonra minbere kt ve u tarih konumasn yapt:

Ey Millet, Allah birdir, an byktr. Allahn selm, tfeti, hayr zerinize olsun. Peygamberimiz Muhammed Mustafa (s.a.s.) Efendimiz Hazretleri Cenb- Hak tarafndan insanlara hakyk ve akid-i katiyyeyi (kesin inanlar) telkin etmek iin memr olmutur (grevlendirilmitir), gnderilmitir. Peygamberimiz Efendimiz Hazretlerinin dellet-i peygambernesiyle tesis etmi olan dnimizin kann-i aslsi cmlenizce mlumdur ki Kuran- Azmnn ihtiv ettii tlerdir. Bu nusha istinden tesis etmi olan dinimiz 1300 bu kadar seneden beri lem-i beere feyz-i rhn vermi son dindir ve dn-i ekmeldir. nk tabiata, akla, manta tamamen muvfk, mutbk ahkm ihtiv eder. Filhakka byle olmas ve en son din olabilmesi iin bu yksek meziyetleri iine almas icap eder. nk aksi takdirde ilh kanunlar beyninde tezat olmas lazmdr. Zira bilcmle kavnn-i dniyeyi yapan ve kuran Allah Azmndr. Biliyorsunuz Cenab- Peygamber btn ahs almalarnda iki hneye mlik bulunuyordu. Birisi kendi evi, dieri Allahn evi idi. Millet ilerini ekseriy Allahn evinde, camide Eshb- Kirm ile istire ederek yapard. Biz bu dakikada Allahn evinde bulunuyoruz. Allahn huzurunda, Peygamberimiz Aleyhissalt Vesselm Efendimizin ehl-i imn ile beraber topland dr- kudsde bulunuyoruz. Byle bir sevaba beni kavuturan Balkesirin dindar, ok kymettr ve kahraman insanlarnn huzrudur. Bundan dolay ok memnunum. nk Cenb- Hakka kar en kymetli bir vazife if ettiimizden dolay en byk sevaba nail olacam. Ey Balkesir Halk! Camiler yalnz birbirimizin yzne bakmakszn yatp kalkmak iin deildir. Camiler bilhassa din ve dnya iin neler yapmak mecburiyetinde olduumuzu dnmek, meveret etmek (fikir alveriinde bulunmak) iindir. Herey ancak meveretle iyi yola sevk edilir. Biliyorsunuz ki Cenb- Peygamber ekseriya alma arkadalaryla meveret eder, dnya ilerinde kendinden kuvvetli, daha zek arkadalar olduunu teslim buyururlard. Binenaleyh, sizin de kendi ilerinizde her birilerinizin beyinleri mutlaka ayr ayr alma hlinde bulunmaldr. Bugn burada memleketimizin mmriyeti iin, btn bunlarn dayand itam bamszlmz kaytsz artsz hkimiyetimiz (egemenliimiz) iin neler dndmz aka syleyelim, hasbihl edelim (konuup dertleelim). Ben size yalnz kendi dndklerimi sylemek deil, sizin dndklerinizi bilmek istiyorum. Esasen mill emeller, mill irdeler, mill meyiller demek, halkn ierisinden u veya bu bir ka kiinin emelleri deil, btn bir milletin muhassalas (hlss, z) demektir. Bu muhassalann stne kmak ve tahtnda(altnda) kalmak mutlaka yanltr. Hakki yolu bulabilmek iin halkn fikr duygularn daima bilmek lzmdr. Buna binen sizden ok rica edeceim: Bana ne sormak istiyorsanz sorunuz, dinleyeceim. Cenb- Hakka tekrar hamd ve sen ederek burasn terk ve sizi dinlemek zere aaya iniyorum. Minberden indiklerinde ise hutbe ile ilgili olarak sorulan bir soruya da u cevab vermilerdir : Efendiler! Hutbe demek halka hitap etmek, yani sz sylemek demektir. Hutbenin manas budur. Hutbe denildii zaman bundan bir takm kavram ve manalar karlmamaldr. Hutbeyi syleyen Hatiptir. Yani sz syleyen demektir. Biliyoruz ki, Hazreti Peygamber hayatta bulunduu dnemde hutbeyi kendileri sylerlerdi. Gerek Peygamber Efendimiz ve gerek ilk drt Halfenin hutbelerini okuyacak olursanz grrsnz ki, gerek Peygamberin, gerek drt Halfenin syledii eyler o gnn meseleleridir. O gnn asker, idar, mal, siyas ve sosyal konulardr. Mslmanlar oalmaya, slm lkeleri genilemeye balaynca, Hazreti Peygamberin ve drt Halfenin hutbeyi her yerde bizzat kendilerinin sylemelerine imkan kalmadndan, halka sylemek istedikleri eyleri teblie baz kiileri grevlendirmilerdir. Bunlar herhalde Mslmanlarn en byk reisleri idi. Onlar camii erifte ve meydanlarda ortaya kar, halk aydnlatr ve doru yolu gstermek iin ne sylemek lazmsa sylerlerdi. Bu usln devam edebilmesi iin bir art lazmd. O da milletin reisi olan kiinin halka doruyu sylemesi, halk dinlemesi ve halk aldatmamas. Halk genel durumdan haberdar etmek son derece mhimdir. nk herey ak sylendii zaman halkn akl faaliyet durumunda bulunacak, iyi eyleri yapacak ve milletin zararna olan eyleri reddederek unun veya bunun arkasndan gitmeyecektir Hutbeden maksat halkn aydnlatlmas ve doru yolun gsterilmesidir, baka ey deildir. Yz, ikiyz hatta bin sene evvelki hutbeleri okumak, insanlar bilgisizlik ve tembellik iinde brakmak demektir. Hatiplerin halkn kulland dille konumas lazmdr. Geen sene Millet Meclisinde sylediim bir nutukta demitim ki, minberler, halkn uurlar ve vicdanlar iin bir ilim ve nur kayna olmutur. Byle olabilmesi iin minberlerden yanklanacak szlerin bilinmesi, anlalmas ve ilm ve fenn hakkatlere uygun olmas lazmdr. Asil hatiplerimizin siyas, sosyal ve meden gelimeleri her gn takip etmeleri gerekmektedir. Bundan dolay hutbeler tamamen Trke ve zamanmzn ihtiyalarna uygun olmaldr ve olacaktr. te devlet-millet kaynamasnn muazzam rnei... sonraki sayfada ilgili camiye konulan an plaketini veriyoruz