vT

^
BtriS^^4

n..

*^

/^^ /t^. ^

THERINE Dt HEV, FEMME

ET ESPOVSE DE

VERTVE VSE DAME

HAVT ET
lan lacques BoifTard.

AILLVSTREET
CAPVISfant Set^nenr tSMeffire Claude zAntoine de Vtenne^ Chevalier^Baron de Clervant, Cofet, ^c.

apperccu par que, come eftes addonnec ala fpcculationdeschofesquiappartiennent arinftrudiondc

m;

A D A M E,

dautant quc je
,

me

fuis

Lplufieurs fois

ledurc d'un pctit livrec il y a environ quatreans. Tay eftimeeftre demon devoir (pourrobli^ation que i'ay a voftre maifon, a caufe dc tant de bicns 6c
5

Tamc

avez prins

pleifir a la

d'mblemes quc je mis en lumierc

honneursquefenayreceu&enrc^oyjournelicment) d'en recuillir un autre volumejes pourtrais dcfquels

i'ay interprete par diverfes fentenes,appropries a la maticre de laquellc traidtent lefdits Emblemcs cxtraides de divers autheurs Philofophes Poeces. Ce quc je vous dedic,comme a celle a qui toutes mes cftudes fc doivent raporter; m'eftimant en cela eftre bien honno|-e, quandilvous plai-rader^cevoir ccpetitceuvre pour agreable avcc tout cc qui peut proceder d'un bon ccEur dc celuy qui dcfirc demeurer apcrpetuite.
,

&

f^ofire treshumble

^ trefo-

beiJfmtferviteH^

P.

>*

A M

Mfc-::

A ELLE MESME
SONNET.
/>

MADAM E

vous offre ef^ars en ce volume

ces

[Comme i^enfuistenu)

Emblemes divers.

ly louange les hons^ lyblajme lespervers,

ly hlafonne la bonne Sr maligne coujlHme.

Ce n'efipas cjuepourtmt arrogantjeprefume'

Acquerir quelque hruit degrandpar /' vnivers.
Ainqois i'emploje ainf,pour rendre defcouvers
J^o:(^

merites a tous, mon compas

^ maplume,.

tayfa(^onnfces traiflsfur tant de heaux difcourSy

Dont vous endoclrineT^ les vojlres tous les lours,

Modelant leur hell'ame au patron de vous mefme.
Maisfii'euffe eupouvoir de tracerau hurin

Le pourtrait imitede voflre efpritdivin,

^Aladame^vcufje peinciypour tout,cefeulEmbleme.

PAVLI

PAVLI MELISS
TORQ^ATI,

COMITIS PALATINI,
cobi BoifTardi^

FRANCI,
E

ET ClVIS R

av

O-

mani, in Emblemara lani la-

BO

s s

RD

mtidiJfimasinAdes

Sefe tranfinleram nonemfirortim

Diua Pallas^ Vifum vermtculata multiformi nArte Emblemata (judi ter&s rotundo
Frater, Cecropidumcj^
,

Comfofiueratii laborenuper-y

MatronA

CiEREVANxiii

dicanda^

EleEid Charitum triumparenti,

Vtadfabilis, vt Poeta comis

EB

humaniter acpie Deumj^

Et Deam hojpitia acctpit bentgno, Miranturdecm actjpos venufics:

His die^, altis^peruidendisy

Vna haudfufficit, Hejpero^fero Perno5iant LarefubjilenteVatis.

Coena apponitur. Hattdlouis vocares 1S(eUare ambropaj^ viliorem.

Suaui timpora balfamo rigantur. Somnum nox vbi debitumpepofcit,

Vhum ambospenetralcaptt
Vno lungit ay^pollinem

toroa

^ Mtneruam
I

Boiffardtu ,tuuen&s Deosmarttans.

O qukm coniugtum hocft aujpicatum O quam connubium audit hoc beatum

I
.

iij

Petri

Pctri Lepidi Metenfisin Boiflardi effigiem a 11160-

dorode Bry fculptam.

CO

V s AlexandrumftnohiUta,mt Apellos^ DHmpinxitdoEla Principisora mantt:

lane, tuum illuflrat Theodori induftria

vultum ,

Qm tanto heic pt^us cernitur

artifice.

PHILIP-

PHILIPPA LAZ^A POLANA

lyrica,incandem
eiffigiem.

IL-

E M / qmdaJpicio^UheUacuiahAC? Tinlki CecropiolabeUameUe.

Cuius funt ocult leporepleni ?

HAcJffirantia cuim ora?nonne

^iiia eft hAcfactesmeifodalis

!BoiJfardi?facilis

Camcena cuitis ^5Wanum infiruxit^ ApoUiniscf^ doCktm

Indulfit citharam.Hercleilanttsiflee^,

^hQtttis Sequanica Vefuntione,

ViuiSi lanCf igitur-^ tuosq^ 'vultttf

xpreJfos tahulis Theoderici

Tottis nouerit orhis. At Vol iUos Ter/lscarminihptstUA Thaleia

oA morteinteritu^ 'uindtcajli.

AD

LE-

A D L

E C T O R E BOISSARDVS.

R A Vo

s , candideLeBor, dum Uhellohoc Mores improboj Uudihmg^pmSiam

Virtutem euehoy tu meum inftitutum

ProfcqueretuofauoreyOpimr:

Et dabls veniam^feueriore
Siqudiudtcionotem: neceffeeJt Candenti refecarefkpeferro

Membrumputre, medela quodnequihAt Sanare. Hoc puto neminifuturum eH

Moleftum In genere omnia exarauiy
.

Varcensnominihm. Mouerehilem Nullifumfolitus volensfciensve.

K^t qui confcim heicfuamfricari

K^Hfl&rafcahiem manu aftimahity

In mejrendeat hoc licehit illi,

\

MihtfatfnerithonlspUccre^,

EMBLE-

EMBLEMATVM DEX, ET ORDO.

I

IN-

Francifco a F^tenna Baroni Clerenantii, Educatioprimabonafir.

Gedconia Uienna Baroni Copetii,

1
Virrutistindlurapudor.
2\(icoIe<

a ZJienna.

Virginisornatuspudiciria&fimpliciras.

LoidiaVienna. Necnihilnecquidlibet.

MariA a Ftenna,
f

Libertas vera eft fuis afFedibus

non feruire.

Claudio Antonioa ViennaBaroni Clereuantit,Cepetii,^c. Domatomniavirrus.

Catharindi

Heuu,

Prxmiumvirtutishonos.
Joanni Comiti Ringrauio.

Famavirtutisftimulus.

loanni Cajlmiro Comiti Ringrauio

Vitavirtutisexpersmorrepeior.

Othoni Comiti Ringrauio.

10 OTT'

APETH ATEP OABOT Eni2TA. B

Pauh

N D

E X.

Pauio Melijfo^ ComttiPalatinoy CmiRomano,

1 I

Hifcoria virtus

fir

(plendidior.

Petro Gtialtenc/ Chabhotio PicidHo.

ji Conrdatio
'l-^ctio
1

viuls .iiamortuis.

Lfpido Metenji.

N?mo fortjs nifi & iuftus.

lacobo Santalbino Trecenji, Medico.

14

AFETH2 2KIA $0ONO2Odoardo Btzjeto Charl&o, Trecenji. Omnebonuraopusinuidiamrenr.ir..

Toanni ToJlhio^Archiatro Palatino.

I ^

\6 Antiquanouis-femperprasfertliuor.

Abrahamo

Ortelio^ Cofmografho^

17 Virtusinuidiafitexcitarior.
Dtonjjio Lebdio BathillioTricaJfino ,
l.

18 Virtuspreflavalentior.
loanniDHrantio, I. C, 19 Virbonnsinuidixfecurus.

Domitio Faino Veronenji,

ao Liuortabificummalisvcnenum.Friderico ^jlbnrgio.

x\ Prudentertempore&loco.
Francrfco

N D

E X.

Francifco Loyjio^Medico.

12 Satciro

fifa:

bene.
I. C.

RHtilioSaraueft,

13 Euentusftulrorum magifter.
lacobo Tafchario ,Medtco

24 Srudio&vigilantia.
loanni Lobhetie ,

/ C.

xy Laboromniavincit.
loannt Tojlhio , Archintro Palattno

16

Pacevigentarres.
Lentuloventidio Nucerino
,

I.

C.

27 Inuitum qui feruatjidem facit occidcnti.

loanni Lajicio Polono
, /.

C,

2 8 Vir

malus alicno darano fuam rera facic.

Cleopajfo Hydruntino.

Ldio
icf

Maluraconfiliumconfultoripeflimum.
yeturto Leontio Hydruntmo.

50 L^fapatientiafitfuror.
lacobo Pajchario, Medico,
51 Dulcevittecondimentumamicitia.

Ludouico MaUrmdo Vefuntino /

,

C.

51 Amicorumomniacommunia.

Stepha-

N D

E X.

Stephano Sapigeto Kefnntino,

5 5

Ingratimdine ianguet amicitia.

Francifio Sarro Nanceiano y
I.

C.

34

XAPI2 AXAPIS.
Petro Fridero Mmdano
,

I.

C.

3^

Pra:textunocentior.

Pomponio Ricio Neapolitano

3(5"

Amorte(5lusardentior.

Limo Algerio Nolano.

37 VoiLiptatisvfuraemorbi.
Bafilio

Charonda Albano.

38

Dele(flat&:angir>
Philjpp

La^ Polan(t.

39

V bi voluptas iii)perat,illinc extrudicur virtus.

Profpero Ventidio Nucerino

40

Ebriusinfanoeftfimilis-

Nicolao Houllonio Aietenji.

41 GrandevetligalParfimonia
loanni Atibrio Treccnji.

41

Paupertaslepra^fpecies.
Petro Lcpido Metenji.

Bonorum probrum

efl:,

virum probum indigere.

Taulo

N D
miferia.

E X.

Paulo

Afelijfo,

Comiti Palatino.

44 Vita aulica, fplcndida

Fabio TdcniiS, Salcrmtano, Metuseftplcnaryrannis. 4V

Dionyfio Lebdo Bathillia. Nullipraftatveloxfortunafidem.

4<f

Rudolpho

A^fagijiro

Medico.

47

Expersfortuna:efl;(apicntia.
Georgio Bertino Medico.

^8
49

Mensinconcudamalis.
Friderico Sylbnrgio.

SpescertiflimaccElo,
Petro Gualterio Chabbotio.

fo Mors

exrra periculum noscollocar.

Licobo Santalbino Medico.^

f
I

Virtuseftfunerisexpers.

"J

ERR ATA

ERRATA
Pag.yttt. Francijco.
1 4,1 6. tnfel. z
5.
1

SIC CORRIGITO.
zo.verjk 6. truditur. lo.JlimHlii.
,
.

5. tit.tii.

tit.

Gualterio. 4 .etenim dele comma. 40, 8 ia^itat?

x\.^,jj.pce>iitentta.

4 6,i 1 .RHtiUo.j^j.tit.Ri^itilio.i.decmt.

non. ^6,16. credttlttate.

66 y

6. cjho

beme me.j i

ttt.

r aut Tetro Fridero.

f r,

i,

2.

excors im.-j 6,

1 5).

qtiirenda. 8 %,^.potentiorHm.ii.maturtie'-

ript.iQi^ 1 4 .precio/iorem.io^ti.FortHiix.} .foUertc,

fiio;

3rOC

XPOXOC: ACTA-i-Oj

u^^bo<

=^y
tamoi ^IC BlOT Olo -^ropn TPZB ON kai -XAAeiLA.
TATAOIC

TPIB^ K^Tj
A
^^Q^
,

c:m ^^

nPHHi

Ik i
^e-

^PomriAcc rpoic KAMAT(i)tr AArc CN Ae AAACCH TAP.

Boc.e-/]isei>fffc

-^OAtOic-

AoMorc

^lC^ric IaAAC
cHiCCPAOC^eni-^t; IJHCHK MCN eXHC TI) KACOC; HN A AnOPHC, AIONOC OIAAC- exEJC rA.M.O>0 OTKTOC APICTDC
ecc(f TA[ OY rAMccic ZHC T' eAj^^porre : PON.TCKNA.. nO&OC M>PONTLC AilAIC BIOC Ar XCOTJfTfC Pa)MA
'

HN

MN" eXKCTl Ag^OC

a>hn

A>AnOPHC ANIH-f PON: fxeic rAMON<

OYK AMfPIMNOC

eC:

CeAJ-.GY EAMCeiC. ZHC

T 'ePHMOT e P ON: TCK

nHPOSC-tC

NA nONOJ

'

THTC AOPOKeC.AI
CIC

AriAlC BIOC.AI NCO

-rr!

^^J^^

^BlOY

CDC TQNHE:OM.eKOC

TCON CWN j\rA.eWN AnOAAYe; T^N K.TCANQON (a)C Ae BlUCOMNOC 4>IA0 eCTI a'ANHP CO^OC OYTOCOC J^M.^ X^^SfTA NOKCA^C, (^eiAOl KALAAriANn M.eTFON e^^HPMOCATO <X}^
.
.

lACOB. BOISSARDI
I

f> t5>

sftV ^VJftV' iGVlf^f

,^.T<r

^'^^ ^^^^ ^'^^ if^^K^'^

,

^^Y 'r%S'T *r^f<^Y

V-kcv-V

z^^
SIT.

EDVCATIO PRIMA BONA

D EVS
&

optimus maximus conditor & confervator mundi huius,hominem creavit ad imaginem fui,vt ab eo cognofceretur&coleretur. At is pcrpeccatumlapfus,a prima,in qua conditus crat,gratiaexcidit:illiufque ruinamagnaDei
mifericordiaperlcfumChriftumgenerishumanifervatorem
per Baptifmum , vera reftaurata cft.Nafcimur fervi peccati, viua fidc Chriftu amplexantes,libertati aiTerimur. Neceffe

&

cftigitur aprimiscunabulisparvulorumingeniaformare, vt ftatim edoceantur quales fint. Educatio eft fecundanatuira.

Quamvis in veniantur plurimi, qui parvo cum profedu inftituantura proEceptoribusalioquin idoneis,tam depravataeft^ innobisratio. Adamas &gemmsemeliores poliuntur, pumex&tophus nulla arte vindicantur afuaruditate &afperi-

Prima tamen pueri inftitutio multumponderis&mcMi||^> menti habetin fc.Fieri enim non poteft,vt non afficiatur vo^^ ce docentis.QmSd fi profedus non refpondet diligentise ma-^ giftri,verifimile eft,fine dodrina illum duplo detcriorem futate.

turum. Dumigiturpueritiainftitutionempoteftadmitterc, nulliparccrelaboridebentparentcs,nullisfiimptibus,vteorumliberi doftrina fapientum excolantur, & ad ftudium virtutis adducantur. imitati rufticorum induftriam , qui arborcs

tenellasregunt,&plicantproutexpedit. Quofe-

mel eft imbuta recens fervabit odorem

tcftadiu^

Francifco

EMBLEMMATA.
I,

yiSHco;

FranifcoaViennaBaroniClerevanti;.

EDVCATIO PRIMA BONA SIT

'tTTl/^ vJrf f /

<?/?

mnos affiiefiere prlmoSj

Et tenerum fintis moribustngemum.

'Frungiturincurvandaarbostvirgultaplicantar:

TeJiaque,quo imbuta ejl,fragrat odore dtu.

VIR-

I.

lACOB. BOISS ARDI

11.

VIRTVTIS TINCTVRA PVDOR.

TNgenia pucrorum ad virtutem formanda, debent ftatima
principioiTiodeftisEafruefierij &deterreriabomni labc vitioru.ProptereaPirxceptoresdiligentes debent ineoincumbere, vt tenellam iftam aetatem ad pietatis ftudium , cultum

&

adducant ftngulis momentis inculcantes, Deo maxime placere, fi puerifefe ab omni peccatorum forde impollutosfervent. Quosfimalealiquidegifle, vel audivifle
divinsE maieftatis

pudeat,decensillerubor,quiIuventutisenafciturgenis,virtutisefttin(5lura,&fucuspecuriaris. Cuftos virtutuomnium dedecusfugiens,&laudem maximam confcquens verecnndiaeft.Sinequanihilre(5tume{repoteft,nihilnoneftum.Propterea illi setati conceduntur plurimaliberius,ita tamen,vt cum relaxare animos velint iuvenes,& dare fe iucunditati,caveant intemperantiam, meminerint verecundia?. Ludendi

enim eft quidam modusretinendus,vtne nimisab officio re, elatiq; voluptate , in aliquam turpitudinem dilabantur:Exempla domeftica multumproderunt: Compofitifint parentummoresad omnem modeftiam,pietatem, &virtutem:nihil eft quod magis moveatliberos,ciuam oarentum vi-

cedant

Quodexemploillorum fit,id ilire1Smpii?ant.' Excmplo quodcunquemalo committitur:Plerunque enimcontingit,

ta.

vtflmalemoratifintadolefccntesjidp.rimasa^tatis

formatoribus merito imputetur.

Gedconi

B L E
II.

MM

A T

A.

*i!>.

K9tt

Gedeoni a vienna baroni Copetij.

vmT\ms TmcT\rRA pvdoj^:

Vlrmis ttnliurapudoY,prohat tndole recU

Ejje

hominem,& cafinm

denotat ingenmm
et

vitiis teneram Atatem deterret,

infe

Calcar habet^ doceat quod meltorafequi.

V?RGI-.

I.

XACOB. BOISSARBI
III.

y^-^U i/^'^^ ^-^'^ 'C:^'^VJ^<^ /y^'^^ vfT^rV' J^irii^ J'^^^*'^^ ^-^^ "^
l^\Mfii?Sl

A:'^'"'^^-'
.

VIRGINIS

OKNATVS PVDICITIA
&rimplicitas

rN Otcm fplendidam &: lociiplctcm filix prGcparant parcntes, *-^ quam bonis moribus, pietate & modeftia cultam efTe vo,

lunt.Pudicitia

& fimplicitas prima pars eft & prxcipua mun,

di muliebris.GemmjE , texta ferica, aurum,argentu,& reliqua

-huiusgenerisornamenta,lenocinia magis funt voluptatum,

^quam ornamentavirginum. Veftium luxus arguitanimum parum robrium,& intuentium oculos ad libidinem foUicitatcitius, quam ad honeftam opinionem. Nullo cultu melius ornanturvirgines, quamfimplici. Virtusprimumlocumoccupans in animis virginum,admittet fecure cultus neceffarioi,reijciet indignos, &fuperfluos. Splendidiorem tamen ornatum admittet vna quseque pro fua conditione & ftatu, quo vtipoterit, nonabuti. iEquum enim eft vtPrincipumliberi, & nobilium,quos Deus ad Politise gubernacula legitime vocavit, arcliqua plebedifFerantcultucorporis:Facit ornatus plurimum ad reuerentiam , quam magiftratui bono debet hominesjconteraptus pannofum comitatur. Differantigitur optimatcs a reliquo vulgo fplendorevcftium, provniufcuiufqueconditione &ftatu. Moduseft optimus,decusipfuni ttnere , nec progredi longius. Mediocritas in omnibus neccflaria cft, & ad omnem vfum cultumq;
yitxrefercnda.

Nicoleas

B L E

M M

A T

A,

III.
rS^ MTU v* V <'>'

HShQjlt\f>

lejitf

1^4

NicoleieaVienna,

VlKGmiS ORNATVS PVDICITIA ET

5IMPlJriTAS',

yj

douta venit qud cafia efi corpore vtrgoi

Inque verecmdo cuifedet orepuior.
vefiiSinec murice tin^ay

Cuinec ptcla auro

Sed cultusfimplex,

& nitor arte carens,

C 4

NEC

I,

lAGOB. BOISSARDI
IIII.

NEC NIHIL NEC QVIDLIBET.

jNterrogatus aliquando Philofophus
"'exiftimaret meliorem
,

quam Rcmpublicam

rcfpondit eam efle , in qua pietas , religioniscultusfandifTime obfervareturrlegesque ita effent conftitutsE, vt feveritatemclementiamoderaretur, &leniret:

&

eamque

effe

quam Ariftocratiamvocantrin

quacivitas regi-

tur fapientiorum &:

mcliorum confdio &: imperio.

Quam au-

tempeffimamdiccret.Refpondittyrannidem:qu2E vnius folius, acmale inftituti plerumque hominis arbitrio ducitur, cuiufq; conniventia&malo exemplo corrumpuntur civium mores,&: per omnem licentiam debacchati impune quidhbet patrant. Hac ratione arguitmoderatione omnia gcrenda effe. Namvtfummum iusfummainiuriacftrvbi nimia Principis feveritas, ibiqnoqueparumamorisinfubditis.vbi amor, ibi fides. Itaetiam accidk, vtvbi nimiahcentia permittitur, ibi quoque gcnus omne vitioru pullulet, & nafcatur.Quapropter ita legum veneranda maieftas, Sc feveritas fervanda cft , vt fingulapeccatapro temporum, locoru,&perfonarum circumftantiis, admifforumquequalitate corriganturifocietatisque humana^w^vincula retineantur in integrum ^ncque delinquen-

tium ratio veniae defperatione fubvertatur; hypocrifisque vitiorum omnium mater

foveatur.

LIBER'

tU

B L

EM M
IIII.

A ^^.

LoidiaVictinlJu

NEC

NimL

NEC QyiI>LIBET

aVi, nihUignvfeunt le^es dic efefever^'j

^Er efua permtttunt quidltbet
,

cjfe

malM.

Sicpar efi rerum iufias moderentur babenoft

He quidvUpopulofit, luittmvenihiL

LIBER-

lo

lACOB. BOISS ARDir

c^^

.v^ KSi!r -^'^

y^

^itr^i^jff :*

cgJkK<>. e^AI

LIBERTAS VERA EST AFFECTIBVS

fuisnonfervire.

cfttam fimplexautrudisjqui fcrvitutcm noniEftimcteffc magnummalum;quiquelibcrtatcmnonprEFeratmagnisvit*Ecommoditatibus. Quodadfervitutisnomenattinetjomnes in eo confentiunt, ingenuo viro efle intolerabilem:fed fcrvituti^ genuinam fignificatipnem pauci confiderant. Nam muiti corpore fcrvi funt, qui fuis dominis liberiorcs judicari debent.qui proptcr bonornm al?Iucntiam, fupremamquc in fervos potcftatem,tanta autoritatcabuii,effr2cnesperomncmlicentiamfefedantpr^cipitcs,piitiunturq;" fe trahi ocr omne palTionum &: affeftuum inprdinatorum genus,fupcrbi^,luxui,ir^odiis,voluptatibus,&ciufmodimon~ ftrisferviliterfubjedijUtfuorumvitiorum mancipiavercdicipofTmtiMultifunt quietiamfi Uonaprai^iitifintanima,^: bonismoribusoptimecruditi/prasftigiisaulicisitafefafcinari permittunt,&: deliciis mancipari,ut magnatum vanitati infervtant,&applaudantita,ut nchorulamfusE quictiliSeram relirrquat.Qmcunqueillam aureammedipcritatcmdiligcns, prudcntcrfuosaffcc1:uslibrat,&adamufTim.regit,&:corfiiuiu ab omni exccflu rcpurgat, ratione ftudioque moacratur
animipalTiones,isveralibcrtatefrvii<li-

NEmo

cendusefl.

Mariz

B L E
V.

MM

A T

A.

it

1^ra^^^S!^^5 2^
"^^ v^'^ '>u X^^J.

MariscaVicnna.
5

LIBEKTAS

ITETLA EST'aTTECTIBVS NOK SERVTlLE

j^fenm qmcmquefu9$lic vmityUtittos

Temperett&fiudtovelrationtdomet
lurepotefi itber dici,nullumqueftibire

Servitium,& vera nobilitatefrui.

DOMAT

i^

I^I^GOB. BqiSSARpi
yi;

;J^4^^ S^-^^SC J^<&X 3^**uV 3^-^ 3K#a.<C J^ftwX: 3>We^ ^[^PsiX

^^iJ<^^n^^:tB^c<2jli>le^K2i^i>faA>^

DOMAT OMNIA

VIRTVS.

QVicquid videmus,2EftimamuSj& admiramur, in hoc orbc

^rrarum,caducum eftj&corruptionifubjeftum. Imperia,regna,principatus,dignitates,diviti2E,vires,pulchritudo, tempore cffluunt,& cajtera ejufmodi temporeflorcnt ,

&

&

pcreunt. Nihilefthominireliduperpetuum. Itavoluitpro-

videntiaDivinajUtnosaterrenisabftrados, ad coelcftiucontemplationempcrduceret. Domat omniavirtus. Nihiltam rolidum,nihiltamfirmum,quodavirtutefejund:um nonlabet,& fua mole ruat. Sola virtus femper fui fimilis , & nulli injuriaefuccumbitrasternitatisfilia, gloriapediffequamducens, ficutumbramcorpus. Eafolanobilitat,ditat, fortificat,ilIuftrat & ornat filum fedatorem : non ad horam , dicm , vcl annum, fedad pofteritatem illius honeftam producens memoriam;famam dilatat,& gloriam ftabilit perpetuam, imo donat immortalitate. Quxcunque autem extravirtutcmacquiruntur,ca buUseinftar aquofetumefcentia,momentotcmpori$

durant;&fubit6evanefcunt,inquenihilumrcdiguntur. Virtus cnim cftafFcdlio animi coJHlans,convenienque,Iaudabiles cfficiens eos,in quibus eft:& ipfa eft per fe fua f ponte, feparata

tamen utilitate,laudabilis:ex ea proficifcuntur

honeftaE voluat^tes/ententi^ confilia,omniC-

Qaudio

n-

ClaudioAntonioaViennaBaroniCIcrcvantis

Copetii> &c

noMArr

OMmA^iRTvs

"^~~
,

'KTIljuvat tn]ufiUqUfitafotentU heUUi

milgenWiAUt cautafraudepardtus honos. Tempore vanefcuntjubtto bac : domat omnia virtuSj

itpulchra mentU nobile confilium*

VKS.~

i^

I.

lA C O

B.

G I S S ARD I

VII.

, NS/J <l.9o

Ki nil, P(3ik >U>^ tOi* <S, rQ H llV, cd> Ki>> f<S> H^

PRiEMIVM VIRTVTI^ HONOS.

'T
eft ea pulchriusj nihilamabilius;fufcepitvita,conruetudoc|ue communis, ut virtute cxccllentes viros in coelum fama ac voluntate tollamus:& qusE pcr virtutem magno animo & elato,fortrter & cx-

Tlrtutem ncceffario gloria fcqliitur. NiKil

ccllcntergcftafuntjeancfcioquomoclo quafi pleno orelau-

damus. Quiscftquinon admireturfplendorem pulchritudiRemquevirtutis? Veralausverae virtutidebetur. Bonus vir proprie & copiose laudari finevirtutum cognitione non potcft.

Eosquoruvita perfped;aeftinrcbushoneftis2x:magnis,

& bene de rcpublicameritoSjobfervare & colerc folcmus.Dignaeftipfavirtusgloriatione;tantumque pr^eftat cseteris rcbus,ut dici vix polTit quid interfit. Altiffimum cnim locum in

liominc,&maximeexcellentemtenet:tantoquein dominatu locatur,vtomniaprimanatur2E hujustutela:fubjiciantur. In

eafatisprjefidii eft

tisutfortitervivamus, etia

adbenevivendum, fatis etiamadbeate;favtmagnoanimo,&quideutnul-

lareegeamus,fempcrqueiimusinvi6li. SenuiturutnihilpcEniteat,nihil defit,tiihil obftet.Ea nec eripi, nec furripi poteft: naufragionequcinccndioamittitur, neque temporum permutationemutatur:nullavilabefadlari pdteftjnec loco dimo-.
yeri.
.

Catharinaf

B L E

M MA T

A.

VII.

i?g
Catharinx Hevix. Claiidii Ant. a Vicnna conjugi.

PK^MIVM

VIR^TVXr5 nONOS

TAudatos quottesfaptemadmtut hhnores,

PrAtnia virtuti debita iurepetit.

mtrit honosartes;&virtus crefcit

Laudibus

& dignumfitfine honore nihiL

honore:

FAMA

I^

A C O B. B O I S S A R D I
VIII.

FAMA VIRTVTIS STIMVLVS.

B Ona fama
ri

divitiis

ingentibus longe eft prseftantior.

No eft

res ulla tanti,aut

commodum ullum ita expetcndum,ut vi-

boni fplendorem & famamamittas. Ncgligere quiddcfc quifque{entiat,nonfolumarrogantis eft,fed etiam omnino diftblutitEft hominis ingenui,& liberaliter cducati, velle bcneaudireaparentibus,apropinquis, abonis etiam viris;&futuriE poft mortem famx,etiam detradlo vfu,coniulendum cft: dandaeftdiligenteropera,vthominum aures optimodenobis fermone compleantur.Bona cxiftimatio pecuniis prsftat, antiquiorque fit poflefsionibus gloria.Iadura rei faciie ia"f ciri potcft, famacontaminatavix unquamdiluitur.Eximiam virtutehoneftafamaultrocomitatur racgcnerofis animis amor

laudum veluti ftimulus ad prscclara facinora innatus cft. Sequiturfama fugientem,

&obid

ipfumavidius expetitur ab

iis,qui virtute coluntrquse non rapitur ut praedaj fed

tanquam

prsemium virtuti debitum. Hanc quifquis per contemptum negligit,aut rejicit, is quoq; fcgniter, & cum faftidio virtutem fequi fe arguit. Non folum enim honos alitartcsjverum &virtutem.

loanni

B L E

A T

A.

VIII.

loanni Comiti Ringravio

FyS.MA VIRT^ATlcy ^TIMVLV6'

\7Irtutempmtdisurgendofamafuperfiei

"

Excitat,at(jue alacresreddit adarma

tetrico vultufaftidtt

manm,

Et qui omnem
Is quoque

honorem,

virtutemfegnius injequitur.

VITA

ll

lACOB. BOISS ARI>r

IX.

VITA VIRTVTIS EXPERS MORtc pejor.

n; ^bcneficium^fedbenevirendi munuSjfolaAartuslargitur,.
Vitanon folum bonis,verum etiam malis communis eft.Quce
verevitadici debet, foli virtutis fedtatoriaDeo Patre luminum conceditur. Vita virtutisexpers vlta noneft,imo ipfa mortepejordebet aeftimari. Quivirtutc prxditi funt,iii.n-

'Atura (le<litomnibushominibusfine difcriminevivendl

mortalitateaflequuntur: Nullanobilitasconftarepoteftfine virtutc:imofineea,vitanonpoteftdici vita. Qui nihil aliud

habet,quammajorumftemmata&imagines,opinionenobilis eft verius,quam re.At qui virtutc pra:ditus eft , undc manatomnisglori^Ipiendor,germanamacnativamhabct nobilitatem.Nobihtasfolaeftatquevnicavirtus. Cumqueilliuslausomnis in aftione confiftat; verbis noii fpedabitur,fcd re ipfa: Virtutis hoc eft proprium,2equalem ac parem vcrbis vitam agcre;atqueitavivere,vtomnisorationioribuscofonet:StulteprsEcipitaliishoneftamvitjE rationcm,qui qu^aliisprcEcioperibus alienum fe probat. Vna epit verbis,ab iis ipfa rc,

&

nim adio virum bonum non indicat, Scd per totam

vitamconftans,fuiquefemper fimilis

virtus.

loanm

^E

B L E
IX,

AT

A.

loanni Calimiro ComitiRingravio.

\^ITj\

VIKTVTIS EXPERS MORTE

PEIOR.

XTlvere dat Natura homtnt,hene vlvere virtHs: ' Jd commune jnaliSjhecfoleteJJe bonis. Expertem virtutis agunt malaplurima vitam
Langueti

& afidua condtta mortejacet.

E
z

OYT>

iQ

1,

lACOB. BOISSARDI
X.

,!<?LiH>>^

.-y^C^ ^^^^C ^ *.Mf^^ ^*<^!X' !^^5y^ .^^^J^ ^C^PiJC lC>s5i,\;

ki^U^^^^fllfHciilli^f^o^GJ^JlS^c^ijltll

OTT' APETH ATEP

OABOT EniSTA:

pTiamfivirtutisrplendor^fuosnon aliunde, quama feipfa radios acquirat, certum tamen eft languere virtutem fub paupere tcd:o:virumque licetbenenatum & inftitutu , fi paupertate prematurjfacile degenerare,
in

& quafi paulatim prolabi

& perfuafionem;

viam vitiorum:ad quaminducitur, & quafihumerisprotenditur indigentia, quse illum apud omnes reddit inglorium
&ridiculu ,
illius.verbis

autoritatem adimit

famamimminuit,&contemptum efficit. Quodfcculi corrupti contingitinjuria;in quo primum locum obtincnt divitise..
HsefoliEvirumbonumfaciunt,etiamfivitiis omnibuscontaminatus fit.Dives quicunque eft,ftatim pius, bonus , nobilis, illuftris&gratiofusomnibusjudicabitur. Opeshodiecoelos aperiunt,inferos claudunt,ftultis autoritatem,prophanis honorem conciliant:expugnanturbes,Ieges corrumpunr, pudicitiamacfidem proftituunt. Nemobonus eft nifi qui bonis abundat.MuIta ingenia candida , integra, & erudita, fivelite-

rarum ftudiis;fivereimiIitarisperitia,poffcntquafiaIisadfi<leradeferri,fedeorum.promptitudo compedibus paupertatis

in pulvere coercetur ; a quibus dire

mo veri

aut fcfe cxpe-

non poffunt,nifi ftimulus indigcntiasL

pungantur.

Othoni

EMBLEMATA.
X.

21

^
-""

Othoni Comiti Ringravio.

OYT AP1fH AXCP OABOY eniCTA

'TJAtidfdctle mergmt quipdupertatepremuntur:

'

Quos retinetytanqtum compede,tetrafames,

Immedicis opibus virtus nongattdet: at illa

Degenerifordetfubrutapauperic.

'

HISTO-

Ai

1. I

A C O B. B G I S S A RB I
XI.

HISTORIA VIRTVS FIT SPLENdidior.

VTclipcuscxlucidopolitoque

chalibe conflatus, firadiis

exponatur folaribusjfuum duplicat fplendorcm,qucm longe lateque in circunjacetia loca difFundit: haud fecus con-^'
tingit viro virtutibus,ac rebus egregie geftis iilufl:ri:cujus nomenpcrfefatisclarum,filucicommittaturhiflorisE,acquirit dupliccs radios, quos undique difrufos hifterica eloquentia

tranfmittitad pofteritatem. Multumefthomincm dotatum ciTeaDeoimmortalipietate^jufticia, magnanimitatCjtemperantia,prudentia,aliisque virtutibus qus magnos reddunt viros,eofqueDeo limiles efliciunt. Qualitates tamen hx multo

redduntur commendatiores , dum fortiuntur hiftoriographum,tantisdotibus defcribcndis idoneum. Pofluntenim rulgctris & tonitruis cceli comparari , qua: ccrtis audiuntur vidcnturq;momentis, fubito tameevanefcunt^nulloinnubibusfuireli(f:oindicio, quoprobenturaliquandoefFulfifle.

Bene confultum a Diis immortaiibus fuiflcAchilli diccbatAlexanderMacedo, qui Homcrumprarconemfuaru virtutum nadtus cflTct. DifEcilimum cft partam retinere fortunam, nemutetur.Nec minorcftvirtusquam
qua?rere,parta tuexi.
^

Paul

EMBLEMATA.
XI.

:S?^
iH c>a>ki& ei< ^jon -<ii>i >!> e<2>*

:?S;

Paulo MeliiTo Com.Palat.Civi Roman-.

HrSTORIA VIRXVS riT

SFlif-^NDlDlOK.

TJ* Gregtufaiflra vlrttufe helltca geJfU *--' irji^it.&alUudes nititurireJuaSi

l^tfcripsis

'

ig.it a cj

mjitfamaper orbem^

Et fiatradiii clariorhiftofu.

CONSO-^

24

lACOB. BOrSSARDI
XII.

CONSOLATIO

VIVIS,

VITA

mortuis.

QVantaslaudes mereatur bonarum fcientiarum cognitio, verbisexpriminonpoteft. luvenum cnimftudiaagunt,

fenedtuteobledlantjfecuTidasresornantjadverrisperfugium acfolatium pr^ebent, deledtant domi,nonimpediunt roris, perno(5i:antnobifcum,peregrinantur,rufticantur:Quosfi ipii neque attingere,nequefenfu noftroguftarcpoffumus, tamen eas mirari debemus cum in aliis videamus. NuUus enim civls cgregius fieri poteft , qui non fit in bonis difciplinis eruditus, Multi cum in poteftate eflenthoftium actyrannornm,multi eum in cuftodia,multi in exilio.dolorem fuum dodlrina^ ftudio levarunt.Quis in co fumme elaborandum non arbitretur,
antecellat

utquounohominesbeftiispra:ftent,inhochominibus ipfis ? Dodrina morcs efle non finit feros. Mortalibus

do(5lrinahonorieftomnibus. Virliteratus duploacutiusvidet. Sapiensfuasubiq; circumfertopes. Precioflorenimipfis

opibus eft fapientia. Portus

infelicitatis

dodrina eft mortali-

bus. Vitahominisfineliterismorseft,
6lrina, nihil funt.

& hominisfepultura:

Opes & caetera vita: hujus commoda,collatione fafta cum doHis literatiquantumneceflltas requirit vtuntur. Sed fcientiarum thefauros accumuJant. certifllmum
in rebusprofperis ornamentum^inadverfisprsefidium:

Et ex quibus fama immortalis,vitaque a

funere propagariyidetur.

Petr

EMBLEMATA.
XII.

Pctro Gualtero Chabbotio Pidavo.

CONSOLATIO Vimy.VITA

MOJiTVlS'

ryR<tter miUehomlm qujiportant

'

commoda M/*,

Solamen vttAypr&fidiumquegertint.

Et teUuntnigroJervatam a funerefamam ,

Do^o etiam

invita vivere,mortedatur

NEMO

i6

I.

lACGB. BOISSARDI
XIII..

^
NEMO
FORTIS NISI ET IVSTVS.
;

OOrtitudo & magnanrmitas virtutes funt vere regias neque ' caderc poflunt,nifi in animam generofam. Majcflas dignitasque regia non veftium fplendore,fed prudentia ac fortitudineparandacft.Illi fortesnon funt, qui quovis

modo vitam

contemnuntjfed qui tanti faciuntvirtutem,uthujus gratia vitam alioqui charam neghgant. Fortium virorum eft fuis af-

imanimo perferre. Animus fortis cupiditatum tumultus pavido

fc(5tibusrcpugnare,juftitiam colere,&:fortunasprocellas

rationwcopcfcit. Excelfi&fortisanimicft ingratitiidincnon

dcterreri aftudiobenemercndi de omnibus. Magnanimum; arguithominemconftansinadvcrfistolcrantia:Fortis animi; eftmortcmc6temncrc,quotiesautinevitabilis ncceifitasurgct,autcaufagravis&honcftafuadet. Egrcgiumimperterriti fortisque pedoris cft documentum , in caufa honcftitpiaque, nec ccrtam mortcm perhorrefccrc. Magnum faciunt rcs ad-

vcrfcE,fccundiE felicem. Crefcitinadverfisvirtus.

Animum

vinccrcjiracundiam cohibcre,vid:oriam temperarc, advcrfarium non tantum non conculcare jacentcm, fed etiam adjuvare,fortis cft viri,qucm non folum magnis comparo , fcd dco fimillimum
judico.

Petra

EMBLEMATA.
XIII.

i?

Pctro Lcpido Metcnfi.

NEMO

rORTXS Niyi

ET

IV^TAr^"

'XjEmspote/l dici fortis nijtjuflus:& idem

^^

Mutiiet a fancla roborajufticia.

officio perftftit

TortU enimjufti

&inftat:

Servatuterqiiebonos ,ferdit vterquemalos.

2.

APETHS

18

I.

lACOB. BOISSARDI
XIIII.

^^arJS!

APETH2 2KIA *0ONO2.

comes invidiajplerunquebonos infedatur. Mos ^ enim efthominum, vtnullius laudem tolerent libenter, neque eundem reliquis excellereiin videtur aute virtuti prxftantijflorentiq; fortunse. At in vidia virtute parta molcfta cfTs nondebetfortivirorcujus virtushocmodo excitatior reddiT7lrtiitis
,

tur,

&:adomnebonum opus magis

idonea. invidia virtutem

fedaturjUtumbracorpus.Hujusvexationej&pundioneredditur vigil, perpetuo excubat in fui dcfenfionem , cogiturque

illiusftimulisredsEviasinfifterej&permille labores progredi adinacceflumillud glorix propugnaculum quo ciim pervenitjfecuritati fe dat perpetu^e: iis enim qui in vita funt, li quid
:

laude dignum egerint,iis obftat invidia: poft funeraut pluri-

miim miniis fevcre fe in defundos gcrit. Compcrtu invidiam eft extremo fine domari. Virtus abunde fui eft prasmium, quicunque fequatur eventus. Laudibus humanis virtus non eget, ducitcnimfecumlaudemfuam &:decus. Quircde&honcfte curriculum vivendi a natura datum confccerit, hunc virtus,invidia fuperata, immortalem
reddit.

lacoba

EMBLEMATA.
XIIII.

lacobo Santalbino Trecenfi Medico*

APCTHC CKIA <pQONOC

'^M.hm hahet ommfuam corpm:fequiturque,pr4titque:

^
Sicfecum virtiis attrahit invidiam,

Invidiamjine qua virtus torpeJcit:at illi

Ad UudemjHmulosjuggerit invidia.
3

OMNE

I.

IACOBBOISSARPI
XV.
-

pa^>ii>, c<L>i( ^eGiill^ paJK^cLiLOi ^^

^.tor^r^'"

;^^

OMNE BONVM OPVS

diam fentit.

INVI-

Haiiea ex eodem flore fuum fugit venenum,ex quo apis feduladulcene(5larconficit. Invidus aranex naturamfecutusjabiifdem a(5tionibusoptimis,quibus vir bonuslaudem ineretur,fuamconflat&tcxitcalumniam; ut plurimumprse-

textupietatis&charitatis
dic
fieri

innocentemopprimens:quod ho-

magno bonorum omnium dolorc cxperimur. Nihil

enimefttamfan6lum,tamfmcerum,quod

non

fit

invidia; morfibus fubjed:um;cum mali fuis uacantes odiis & paffionibus,

fub larva virtutis injuriofi fint juftitise fedatoribus. Virtus vero, quae placida eft & manfueta,fibi fuse confcia intcgritatis finiftrum Livoris judicium ridet , dc procul a fe rcmovet , invi-

dummagisdignummifericordiajudicans, quamira.

Si

opti-

morum confiliorum atquefadiorum teftis

mus.

in

omni vitanobis

confcicntia fuerit,fine ullometu fumma cum honeftate viveConfcientiaredevoluntatis, maximaconfolatioeftin adverfis. Nec bono quicquam mali evenire poteft, nec vivo jiecmortuo;nec vnquamaDeo immortaliejus resnegliguntur; neque invidixfraudibusin

tranfverfum detorqucntur,

Odoard

EMBLEMATA.
XV..

If^ocejiito^

;^:

Odoardo Bizcto Charlso Treccnll,

OmNE BONVM OPVS

INKJDIAM 5ENTIT

^Oxica abhoc carplt fuhlhnU araneaflore,

Didcia quo parv mellaparantur api.
Sic quoqtie virtutefttjceleratacalumtiiaycarpis:

EtquodinhacdamneSfimprobelivorjhabes

ANTI-

I.

lACOB. BOISSARDI
XVI.

>*<F^lMeV i;;^ if?- tV r& *<rk <^

^^ afS^
*f^Ji

ANTiQVA NOVIS SEMPER

fert livor.

PRjE-

virmclioreingenio pr^ditus interhomines vivit,non (ux virtutis pr^emium cxpcdlct intcgrum. id raro ante mortem cuiquam accidit, vt calumnias malorum fuse virtutiinfidiantes non fenfcrit. Virtutem prsefentcm odimus, abfentem quaerimus invidi.Mos eft hominum , ut nolint eundem pluribus rebus excellere. Non enim invidetur, nifi pr^ftantiflorentiquefortunse. Invidentia nihil ahudeft, quam
eft

D Vmquod

gloriaemaxijegritudoex alterius rebusfecundis. Virtuti meinviderifolet. Eft hujus fsECulilabes qusedam &macula, Virtutiprsefentiinvidere, acdignitatisilliusfloreminfringerevelle. Sedpr2eterculpam&peccatum,homini accidcre nihilpoteft, t^uodfit horribile autpertimefcendum. Si virtus dormiat , excitatur ab in vidiaipr^ftoque adeft Princeps torti-

&

.'

tudo,au2Ebonuvirumtantoanimo eftecoget, utomniaqu^ polTint homini evenire contemnat,& pro nihilo putct.Naturale hoc eft vitium, fplendorcm alienum non ferre patien-'
tcr,femperque abfentia prjefentibus , antiqua novis prsefcrre: Et quo quis magis eft ftolidus , eo magis temerariedeignotisferrejudicium
folet.

loanni

EMBLEMATA.
XVI.

loanni Poflliio Archiatro Paktino.

ANTIQVA NOyiS SEMPEIL PRN.F ERT tlVOTi

f^ torU rara ventt meritts

dttm vivimtis. ipfa

venit^

Ttonprtmkm t/umwofunerefum,i

Vophibet antiquis noiia livor,& obftrepit ultro. Infcirpo nodum qiuret,&mveniet.

VIRTVS

54

I.

lACOB. BOISSARDr

VIRTVS INVIDIA FIT EXGItatior.

MAIum &:deteftabilc eftvitiuminvidixcquod tamen

fine

nofl'

commodo&

aliquo

emolumento contingit. Nam'

prseteridquodnon minusaliena felicitate difcruciatur invi dusjquamfuoinfortunio^incauraeft curvir bonus circumfpediusfcfcgeratin omnibusvita;ad:ionibus. Ccntingitfx-pius invidojVt fja calumnia obrutusjinfamis reddatur:Et qui
frac^iliqusrit illideredentem,infringatfolido.|lmprudenter
is

in alterum torquet V4tium,{i in

promptu eft quod ipii vicif-

fimobjiciatur. Maledicentiaeacontemnendaeft,qu2 nona, judicio,fedalinguaMaledicainjurioseproficifcitur. Excel-

lentiumviroriieft, ncgligerecontumeliam, quseapalamiminvidis venit a quibus etiam laudari turpe cft. Si larprobis

&

datur vir bonusinvidisedolisjcEquo animoferredebct:ciim; habeatconfcientiamintegram: Nihil cftmelius, quammemoria rcde fa6torum , dc libertate contentum , ncgligere hu-

mana.Itavirprudens omnestotius vita? componit adioncsj. ut de fmgulis rationem,fi opus fitjpoffit reddere:Et cenfu- ^

ram malorum quamvis difficilem,ferattamen

jequoanirao.

Abraha-

EMBLEMATA,
XVII.
<?V

35

wi^f**^ .i^**sfc.'^ y^Kit^

""Q^^S^':?^:

Abrahamo OrtelioCofmographo.
,"5^

^IKTVS

TNVIDLA. FIT EXCTTATIOR-

'

P ^

Xcif4f i viiMW vtrtw.^erHmgtt at lUa, Corrlgtt

& qukqmdfegnih

ijiafacit

Uuius cenjura virtus viget,excita ad omne

Quod cura

&fludiis aggrediatur opus,

VIRTVS

>

^6

I.

lACOB. BOISSARDI
XVIII.

VIRTYS PRESSA VALENTIOR.

reliquas arbores, Palma vidorige fymbolo tribiiitnr: propterea quodpondusfuperporitu autdejiciatinfurgens, autfrangaturrCum alioqui illius rami , longc ac late fcfc cxtedantjgratum viatoribus pr^ebcntesumbraculum. Propterca virtuti dicata eft , qua^ generose contrariis obftat & repugnat. Vir fortis & magnanimus natura mitis eft, humanus & traclabilis, promptus ad opem ferenda affliflis at in opprcflorcs violentos infurgit animose,& quibus poteft viribus illos profequitur,urgct,&attcrit. Quigenerofo eftanimo, &rcs magnasmolitur, &fua?Reipublic^ncccfl'arias, nullum fcopum fibiproponit alium, nifiut remprudcnti confilio fufceptam

TNter

&

matureperficiat,omnepericulum,quod illum ab
terrerepotcft,contemnens.

oiricio

de-

fuo comprobarunt M. Attilius Regulus,& Thcmiftoclcs. Illc dum a Cartaeinenfibus captus cflct,mi{fus eft Romam cum legatis , qui de

Quodexemplo

permutatione captivorum apud Senatum agerent. Sedcum praecipuam juventutem hoftium captivam Rom^ videretjUtilitatipublicsefuam vitampoftponens,fuafit cotrartum.Thcmiftocles quoq; ab ingratis civibus Athenis cxpulfus, ad Perfasfugitjaquibusmagnis copiis prsefe^lus in Grxcosmiflus eft:fednequidimpiummolireturinpatriamjhau- ,
fto tauri

fanguine ,

mortem fibi
Dionyfio

confcivit.

E^M

B L E

MA T

A.

11

XVIII.
_,

v^^-r

.s^^^s^.^ra^ ^ v^"'^
.

,.

^'^^*'"^*.'^^

x-^^-^J^-*:

'^^c^''^^

'StC^^jff :if.^^

"^^*

Diony fio Lebaco Bathillio TricafTino.

I.

^IRTVS

FR^ESSA.

mLENTIOR:

p Ondereprejfagyavifit palma valentior.atqm ^

Impoltumduplktroborepiilfatonm.
habent.

htgenerofa matis non ccdunt pe^ora:fedquas

cbfuiant

viris hofiibusintus

VIR

lACOB. BOISS ARDI

XIX.

^^s**'^-*^

ji^^^i^ .(/i^a^ j^^.i^^^ J'v#*'--v-'^',i^^i^Si^' '^^ rJC J^i*(pC*C

VIR BONVS INVIDIiE SECVRVS.

vls virtus , felixque rerum fucceflus, & profpera florenfque fortuna , livoris injurix fempcr fit obnoxia certum tameneft homini bono &intcgro nihil acciderc poffc, quod illumab oflicio divertat.Malevoli intadlum nihil relinquuntjnihilintentatum, quo boni viri famam autexpungat, aut illifaltem notaminurant:atboni virifamam aut expungant, aut iili faltem notam inurant: at boni , cum aliquid clementer,manfuete,iufte,re(5te,moderate,fapienter fad:umlegunt,aut audiut,magno ftudio inccnclutur,ut eos etiam quos nunquam viderunt diligat. Quis eft qui non admiretur fplendorem pulchritudinemquevirtutis? Habethocprjcclaravirtus,vtviros fortes fpeciesejus&pulchritudo in hoftepofita dcleftet; ignavos vero torqueat& cruciet invidia. Omnia enimqugeinhominem caderepoffunt, fubterfe habetvirtus: eaque defpiciens, cafus contemnit humanos culpaque omni carens, praEterfeipfam nihil ccnfct ad fe pertinere. IUinon multum poteft obefle invidia,qui fibi firmius in virtutc,quam incafuprxfidium coUocavit. Nam omncs vivendi rationcs in virtute funt coUocands: propterea quod fola virtus in fuapoteftatecft:Omniapr2eteream,fub.jei5tafantfortun^domi-

aVam

nxtioni,

loanni

B L E
XIX.

MA

A.

'^
leanni Durantio. I.C.

VIK

BOJSfVS

INVIDIA SECVILVS

'pAmapfr tngenuM quftta lahonhtu artet

Lucida ncgteiafideya tangtt humo*

'

Qui colis'mi.t teneyrnmeihmdelivorhonefli,

lUdJa a teluevoUtalta tuu,

HVOR

I.

lACOB. BOISS ARDI

XX.

^ g>jrey ^y^ ^^ '^ry f^^^^^^_^ ^^^

&iX. jS* ^3C ^vs*'^VA.^>R[?i.
i^An^ .'vw'

2^\^^\ >s5^X 2^R-^ '^-'^* !2C<<^^X;

y^s^^X'' 'V'^'^
>i"**5!i^vr

3'''^'
'

"V^'.-.

"V^^^^jfi^

LIVOR TABIFICVM MALIS VEnenum.

/^Mne peccatum vitiofo homini aliquam

lumenta fuafacere fe credit,
micitiis &c
irse fuse

fpeciem

utilitatis

^-^aiit deledationis adferre vidctur.Fur ex fuis rapinis

emo-

& fuas facultates augerc.

eum que odit
fuis

Qui ini-

indulget, in

fEviens,fuam cx-

pletinclementiam. Libidinofus,fi

amoribus potiatur,f-c-

liciffimum omnium hominum fe afTcrit.-multi invcniuntur qui voluptatibusvitam pofthabuere. Piger,cum otioS.luxu diffluit,nonne fe Dcorum vitam aemulari jaftitat. Et qui gula: dcditus eft, quiseumcredat vellefuam turpitudincm ,cftrsEnefquc ventris cupiditatcs cum omni Philorophix ftudio pcrmutarePIta de omnibus vitiis judirari potcft. Sola invidia hbi ipfifupplicium eft,gehenna,& carnitTicina: fuovcnc.no mnrcefcitjCorfuumrodit&conticit. Nihilquein fuiscruciatibus
confolationis recipit,nifi brevem , ac cito cuancfccntcm in alienoinfortuniol^etitiam: quod cxiguum cftIucellum,ficofcratur cum eo doIore,quo ringitur

& conficitur ex tclici for-

tuna eorum quibus invidet. Invidia Siculi non invcncre tyranni majus tormentum. Probe hoc a Diis immortalibus comparatum eft, ut invidus fuo vencno contabcfcat,fibique fupplicium adftruat.

Domitio

B L E M' XX.

AT

A.

I^omitio Faino Veroncnfi.

LIP^OK T^BITICVM. MALIJ' VENENI^^

/^ Af^ W4/flJ vithmjuv4t,aut dek^at: habetque

V7
jQ4^ adpernictem conferat illecebras,
Solafibipefiem diris cruciatibits infert:

Suppltcimnqueftbi concitat invidia,

PRVDEN-

4%

t lACOB.

BOISSAHDi
XXI.

PRVI>ENTER TEMPORE ET
loco.

pRudcntia eft rerum cxpetendarum fcientia. Tn qua duo vi^ * tiaplerunqueinveniuntur. Vnum,cumincognitaprocornitis habemus,iifque temere aflentimur.

Qupd qui volet ef-

fugere,adresconfiaerandas,adhibercdebet& tempus&diligentiam. Akerum vitium eft cum nimis magnumftudium,. multamqueoperam,inres obfcuras & diflSciles conferimus,
cafque non neceffarias. Ciim autem hsec virtus maxime fit ac-

commodata focietati humanse prudentem virum non opor

;

e(femorofum,nondifficilem,neque aliense fimplicitatiscontemptorem.Sedutproximoprofitjfcfequampotcftaptiffime,accommodabit;nuncfeveritatcmcomitatelenicr, nunctet

triftitiaml2Etitiamoderabitur:omnesquea6lioncstempori&: fcveriiis,eft ubi blandiiis,cftubimagnificentiiis,eftubifubmiirius, eftubijucundius,cft ubi durius.id fi fiat citra perfidiam , prudcntia eft;

lococongruas reddet. Eftubi loquendum

quaetutiffimus eftmurus:nequeenimcollabitur,nequcproditur.

Multafuntincommodainvita,qu2efapientes
7itareYenientiapo{func,ncctcrre
praefcntia.

commo-

dorum compenfatione leniunt. Stulti & imprudcntcs nec

Friderico

B L E

A T

A.

4)

XXL

Friderico Sjlburgio.

PKVDLNTEKf TEMPORE ETLOCO

r\
^<*

VodgenthdcUrvam non efiutfatiatut Hd

,

AptatperfonAm cafibm atque

locu.

Lata efi&triftUyquottes occafiopofcit:

Temporibut vultM cummodat illafuos,

SAT

rQjA

k^'nQ>>^

^^

^.i%i^

SAT CITO
NVllum
:

SI

SAT BENE.

animae fraenum potentius dare poflumus, quam prudetiam quae nullo alio modo efficatius rcgitur, quam confilio&ratione. Huictemeritas eftcontraria. Priufquam remaggrediaris,cofulito;vbiconfulueris ;maturc fado opus
eft.

In captandis confiliis, feftinatio , rationis inimica,mentis

perftringit oculos.
praecipiti via

At

iftudeft fapere,non

quod antepedes

modo eft videre,fed etia illa c|U2c futura funt profpicere. Quod
certum deferitordinem , Ixtos non habct exitus. Feftinandumeft, fedlente. Nonpotcftineo cffe. fuccusdiuturnus,quod nimis celeriter eft maturitatem aflecutum. Etfi utile eft fubito faepe dicere & agerc; tame illud utilius, fumpto fpatio ad agitandum paratius atque accuratius dicere & agcre. in rebus gerendis niiquam confideratur quam cito , fcd quam bene.Nonpoteftisverumafalfodifcernerc,quiincon{]derate , dum non opus eft rem aggreditur tantoquc periculofior cftceleritasimprudensjin rebusmagnis , quodearum exitus eftpericulofior,ruinamajor,&potentialongifrima. Vtquifque maxime perfpicit quid in quaque re veriftimum fit; quiq; acutiffime &c celerrimepoteft videre &explicare ratio, :

nem,is prudentiifimus rite haberi

poteft.

Erancifco

Francifco Loyfio Medico.

SAT CITO SJ SAT BENE.

A
"V^

GgYedttuY qutfquisperagendtim opis^ejfe videndum

Noverit, ut bene reniynon cito
tit

expediat.

Difcut ii k tarda lentum teftudinegrej[um',

Etfimulk celeripapilione levem.

EVEN-

^S

lA^GB. BOISSARDl
XXIIL

inU>,eaAlk^e^rfv^^jtl!|^^

EVENTVS STVLTORVM MAgifter.

'T'Enicntas ftultitiam comltatur^citiusque inconfultum ho* minempr2Ecipitatinpericulum,quamanimacIvertat. At ferjE funthominum lamentationesjprorfufque vituperanda:, quas occupatas in iis lugendis cernimus , qusE vitio luo dc in confiderantiacontigerunt.Itafituteventus fitftultorummagiftcr, qui nunquam nifi iti fapiunt. Turpiffimum eft eum, qui ad Rempublicam adminiftrandam vocaturytemeritatis

&

imprudenti^ redargui. quae vitia fine m agno periculo ciuitatis

in

eumqui magiftratum

gerit,

non

cadit: fitquc fsepius ut

inanimadvertentir pCEnasgerat,fedtotam civitatemincomunetrahatcxcidhim. Ncque fatis tutum eft priufquaminitium redeconfidcravcris,deexitu confilium capere. Pr<eterita rcprehendipofiunt, corrigi non pofiunt.Scuum eft.periculum exaliisfacere,"tibi quodexufufict.Sapicntercogitant,quitemporibusfecundis
fuaj fatuitatis,

imprudens non folum

&

cafus adverfos

formidant.Omnes,cum fecund^eres funt, tum

maximefecum meditari oportetquopado

advci-fam aerumnamferant. Serofapiunt, quiimprudentiafuainpericu-

lumlapfi, poenitcntia &;dolorefefecruciant.

Stulticnimcftdicerenon putabam.
Rcutilio

EMBLEMATA.
XXIII.

47

|JciitiUo Saravefac.

I.

C-

EVENT\rS

^'TVLTORVM

MAGI^^TEK.

TTyEf </(;clf prtma tentjtre tnflore

iuvtnrt,

Citm tibi totpalmasdetHlitalta Croton.

Qtu deceatfer}>,turpi difcendapudorey

Stultoruvteuentiu multA magiRer hahtU

'1

STVDIO

I.

lAGOB. BOISSAmDI
XXIIII.

STVDIO ET VIGILANTIA.
Ol fuperflusE follicitudincs vitupcranda: funt negligentia ^quoquc aliud extremum vitium non minorem meretur rc,

preheniione. Vitaenimhominisnihil aliudefiedebetjquam

alTidua occupatio circarcspias, honeftas, &:nece{larjas,tam

publicoftatui,quamprivato. Intereaautem quibus fefe pra:claraingenia debent occuparc, Philofophia,liberaHumque artium fcientia? primum locum habere debcnt:qu6d ex iis

comparetur animorum

infthi<51:io,& eruditio,

morum prseci-

puaiquibusrebusnihileft quodmeritopr^ferripoffit. Nam cum PhilofophisE partes varige fintjunade vita & moribus tra6lat:alia creatarum rcrumnaturam & ordinemdocet: tcrtia difleritrationibus quid verum & quid falfum {it,quid rccftum autpravum. Qujefingulainfehabentfatis quod ad berieformandum hominis animum faciat;& deledlationem fjmmam pariat. Tota enim frugifera cft, tota utilis , & voluptate plcna. Ea eriim hominem primum ad Dci cultu,tum ad modeftiam, magnitudinemq; animi erudit cademq; ab animo , tanquam ab oculis,caligine depellit Tahs cft Philofophia,cui qui pareatjOmnetempussEtatispoiTitfine moleftiadegere. At in ea conquirenda, ftudio &vigilantia eft opus affiduo partalabore
:

venit.

lacobo

B L E

A T

A.

4i>

XXIIII.

^^^^^S25SS^S^S^:
lacobo Pafchario Medico.

JTVDIO T

ViCrL^NTJA

iVX

promovet,arm'tgerpr}magrata Dex.
fuper dgide ca/is,
i

Quod criftata notat torva

No^iuaqueaggeftosqutzpremltungueltbros*
I

LABOR

lACOB. BOISSARD^

LABOR OMNIA
pertinacilabore

VIN.CIT.
,

DEus nobis omnia vendlt labore.Nihil efl ta difficilc

non poffit evinci. Excrcitium

quod^

potcfl

om

nia.Etqu2Elaboriofaruntjuventutiftudia,hsc funtjucunda^ fencduti otia.Si quid enim feceriscum laborcjlaborabitjhoneftum vero rcmanet.Sed fi quid turpe cum voluptate, turpi-

tudomanet,voluptasabit.Vigilando,agendoj&bencconfalendo,profpereomniacedut. Quapropterneceffeeftprimamt ftatim aetatem laboribushoneftis afiiiefieri , eamq; ad fugiendum fegniciem hortari,quce mater eft omnium vitiorum.hxc nonfolum morboru generaplurima fecumtrahit,fedetiam

i^nominiam,& paupertatem. in cujus rete ignavus dormien do fccure nihilq; talc cogitans involviturjunde fc nunquam^
,

potiseftextricare. BlandodefidicEvcneno,virtus paulatim evicTcafenefcit. Otium&luxusin juvenibus ftuhitiaeftjinfe-

nibus vero crimcn . Otium omnia mala docet adolcfcentes,OtiumpulvinarSathanaj. Qui ftudet optatamcurfucontinvigere metam, multa tulit,fecitq; pucr fadavit,&: alfit. resfunt integrsenulli labori parcendum,ut aliquantlofcncs

Dum

laborum meffem colligamus. Speotiifuftentatur

labor:

& laboris condim.cnt>um

cftotium,.

loanai

EMBLEMATA.
XXV.

loanni Lobbetio.

L C.

LABOR OMNIA VINCIT

ll

tam

dtjJlcUe cfl, cui

non lahor mperetiiitnon

Afidtia cogtjedtilitate queat.

queflus:

Corgent incajfumflultos ignuvia

Pratexat culpa quodpiger omuit habet>

PACE

I.

lACOB. BOISSARDI
xxvr.

PACE VIGENT ARTES.

Ax donum Dei efl: , quod nobis coelitus mittitur benigna ^ Dei clementia.Pace non folum rerum omnium vbertas foecunda replet urbcs, fed ca vigente pietas colitur, legum majereverentia ftabilitur,exerceturIufticia,vitia,l&maIorumrefrsEnaturlicentiarfcientisedocenturj bonarumartium ftudia florcnt;commerciacum peregrinis fervantur. Vrbes
ftas &:

ftrufturarum&sediummagnificentia exornatur,&:ingeniofis poliuntur inventis ; totaque vitahumana, &: focietas intcr homines commodis&jucunditaterepletur. Nequefinecaufalovisfiliavocataeft.cumnihila Deoimmortali ad confsrvationem generis humani nobis confcratur magis duice ma,
'

gisneceflarium,pace,&tranquillitatepubhca:Nihilcnim cft aliudpax,quam tranquillalibertas:cujiis nomcn reipfatum juciindumcft,tumfalutare:Eafublata,leges&judiciafL^rvari

nonpofl'untintcgra,bonseartesexerceri,juverusinftnn. Deniqueeavitiataauteverfa,omnes focictatishumanencrviilc;

bilrtanturjltut prorfus infringuntur.Nullafalils bello:

^te

paccm

pofcimus omnes. Nulla fideipictasquc viris o.ui bclia fcquuntur.Bellis boni corrumpuntur mores, effcranturanimij&omnisdifciplirvaritiatur,

loanni

EMBLEMATA.
XXVI.

55

loanni Pofthio Archiatro PaL

PACE VIGENT

ARTE6

T^Ace vtgent artes:aras pax thure vaporaf

Pax cercrcm pax Jovu eji: tilia

& Bac cbum promovet atquefovet. & Divum muntra nobts

bomo
efl.

D>J^njat:placidapace beatus

INVI-

54

I.

lACOB. BOrSSAUDl
xxvn.

INVITVM Oyi SEUVAT IDEM

citoccidenti.

FA-

/^Ladio ignem ne fodito , inquit Pythagoras: flamma enlm ^gladio involutaglifccns,uno momento tcnentis invadit

manum, Hocprscepto

anffiritirapercitumnoneffefeverius

reprchendendum. Irafurorbreviseft. qua quicorrcpti fimt, judiciumacmentcmamittunt.Etutplurimumqui hocfurorepercelluntur,abeo velfincprofet^tu, velcum periculorevocantur a bene monentibus. Vbi deeft mens , difciplina nibiljuvat.Malaperpetrarecogitira plurima.Ethaudtutainira confiliacapi qucunt, Prudcntis cft aliquando reprchenfionc uti.hocdocetcharitas,hocjubetamicitia,5^humanioresafte<5lus, quiproximi confervationem procurant. In ornni tamen reprchcnfiojic (cx^is-f ^tas, tempus, & conditio illius aucm

'

moncasconfiderandafunt.Sicjuniorcmtanqr.am filiv.mjSeniorem tanquam p|trem ; a^qualem utamicum ;potentiorem Vero majorijutiicio alloquere amaritudincm reprehcniionis tnulta prxfatione^^ reverentia lenicndo, utbenignioribus &
:

attcntioribusaudiat,qus2dices, auribus. omniaadacdificatio-

nemproximi funtrcfercnda. charitasnobis fcopus Ht. Pervixiccm vcro & moribusper4itiimqu6d curcs nihil cft- Afino
fcabiofo,

-^

& foedatofordibus,
opcram cu ml
i

filavescaput,

x i ^a o p cf-

dcs.

Lentulo

EMBLEMATA.
XXVII.

55

I-ciitulbVentidioNuccnno. I.C.

INVlTVM,Qyi SERVJKT IDEM FACIT OCCIDENTI

Gnem ntgUdlo
I
S'tc

foditoifuror haud hal^taures,

Servare invitum maximajiultiria efi.

rcfragantem efcopuio detiudit afeltum

Rujlicui
:

mgr.it..

m nd benefa^ajuvant.
1

VIR

5<^

I.

lACOB. BOISSARDI
XXVIII.

VIJL

MALVS ALIENO DAMNO

fuam rem facit.

XjE cum viro unquam carpito viam improbo.

*-^viri focietas deleftet.Mala mens,malus

Nec

te

mali

animus.Dolofum

&malaEmentis virum nemofinenoxa aut ignominiaevadit. Multi fimulationevirtutisefficatiuslaeduntjquamji improbi

aqnofcerentur ab omnibus.Ab his caveturfedulc>,ab
illis

line

probro & periculo difficile eft (eCt extricare. Simplicitate fucatanihil eft peftilentius. Vt hamo inefcato pifces,vifcatis virgultisaviculeE, fic imprudentes dolofihominisimpoftura
capiuntur. Nullavitaeperniciesmajor inveniripotcft,quam ciim in malitia ineft fimulatio. Propterea vir prudcs exaftum femperadferetjudicium,dumfe inalienam focietatem cupit
inferere. difcernat prudenter dignos ab indignis.

Modium

faliscumamicocomedes, antec^uam illitua arcanacommittas. Nimi^credulitas.locumdatimpoftur^e.Nenimiumfidc, inquitltalus, fidecipinolis. Occafiofurem facit. Quimalus
eftjftatimabuteturviribonicandore
lius

&

credelitate

&

ex

il-

damno non verebitur fuam rem facere. Fronti nulla fides in plurimis. Nullse funt periculofiores infidise, quam quar latent, fubfimulationeofficii. Itafequifque

inomnivita

gerat, utprudenterfimplex,&fimplici-

terprudens

fit

& habealoanni

tur.

B L E

A.

i^
xxviir.

57

loanmLaficioPolono,

I.C.

DVLCE VIT.^ CONDFMENTVM

AMICITJA.

C TertentU catuli tacttopede captat ah tgne.

Ou.is videt ajfari fimia caftaneas.

Ingenio ejlfimtli quifijuisfibi conjulit,atque

Exjdamno alterius propria lucrafacit*

MALVM

5,

1 lACOB.

BOISSARDi
XXIX.

MALVM CONSILIVM CONSVLTOripeiTimum.

COnrideratiPrlncipiseftjConfultoribusutiquamoptimis, quoticsadres gerendas fefe accingit. Confilium bonum

nervuseftpotcntiseRegije. Vifc|ueconfilii expers mole ruit fua. Nequeaflenticndum eftiis,qui exiftimantrcs vrbanas minorcs efle bellicis Quse in mititia Duces aggrediuntur,
.

nificonfiliogerantur,utplurimum infclices habent exitus: Guareexpetcnda eftmagisdecernedi ratio,quamdeceitandi

promptitudo.Non enim viribus , vclocitate aut celeritate res

magnae geruntur,fedconfilio,autoritatc,& fcntcntiafcniorum, quirerumufu experientiaqucvalent. Principcsexoptimis confiliarios fibi deligant;qui propriis afl-edftibus, cupiditatibus autlucro ferri fe

n5 patiuntur fed qui bono reipublicEintentifunt,quiutileabhoneftononIeparant:quibuspietasinDeum, patriam,&:proximumcordicft. Extemerariis

:

confiliisf2Epiflimelabefa6latjefuntcxcellentesRcfpublicae;&

regumauftoritasindifcrimenaddudla.Contingit&aliquannifle

do utmalum confilium fueritconfultori pcfTimu. Quod eveolim Perillo,qui f^evitiam Phalaridis conflato bove aheneo incendit.in quo crematus cft invcntor,& Tyrannus paulopoft. Idcm accidit&: Thrafio qui Buflridi fuadens, ad eli;

humano facitndumfacrum. Isaquamprimus ^gyptodedit.&ad eafdem arasBufl.risjCumAmphidamantepoftcaabHcrculcjugulatuseft.

cicndasecoelopluvias, lovifanguine
La;Iio

MBLEMATA.
XXIX.

19

LxVio CleopafTo Hjrdruntino.

MALVM:

C0N.SILIV'M

CON5VLTORr PE55IMVM

^Onfdtofpefpipc malusjum fuadet miqud

Conjiiiopatitur pAYtaperkU fuo,

Quoddocmt quondam taurijabricator ahcni:

EtjHgulo Pbarjti quidedit bojpes aquam.

L^SA

r<^

I.

lACQB. BOISSARDI
'

XXX.

^mmmm^mms^^iBm
L^SA PATIENTIA FIT
^f;-,

FVIIOR.

^jEmo tamabjedianimi vir-eft,nemo tam

j"

vilis conditionishomo,quiirritatusalienainJLiria, nbn cupiatviolentiamaferepellerc. Pulchravirtuseftpatientia: fed eam Italus

"

Afininam vocat. Vetcremferendo injuriaminvitas novam. Pufillanimitas maloruproterviam excitat ad maleagendum.

alteri parat exitium, Contumeliofi e ciuitate extrudendi. cumfcire oportetfibi paratam peftem, ut participetparem.

Qm

Su^E quifque-utilitati fervire poteft,

injuriafiat.
j..

dummodo

fine alterius

Quibonuseft vir,ispotias faamf-crt incommo,

;

dum,quamdamnoalienofuamrcm faciat. Reitamiliarisamplificatio nemini nocens non eft vituperanda fed higienda
lcmpcreftinjuria. Dctrahcrcaliquidalteri,&hominemho-

r
|,

minisincommodo fuumau5crccommodum,ma(ziscftcontranatara,quammors,quampaupcrtas,quam dolor, quamq;

poviolentiamnequefuicommodi caafa noceantahe-ri: fedfelegibusarquiac refticontineri fciant;qux hoc fpe(ftant, hck: volunt incolumemcffe civium conjun^flioncin.
tentiores
caeteraquas corporivelrebus externis evcniunt. Vitcnt
'|
,'|

s-.,

'^"

''

"""^

Qui

inapcritim5ercre,bonosimitentur paftorcs;quitondentpecusnon excoriant. I^nciunFiiraiitoritatcdivmaPrincipespopulo,uteoram potcntiaboni defendantur,puniantur mali. Qjj fecus facit indignus cft imvolant-ininfei-i-ores
,

perio.

Vcturio

TE

B L E

MA T

A.

dii^

XXX.

'>t<3PK*hi

Vcturio Lcontio Hydruntino.

L/L^A PATIEKTIA FIT FVROR

\TEl lovhante octdos aqutUmfcardem hultam ^ NGn/imt:iraullumnefc'tthaferemodunL

Mentemcffcnfaagftatfanaw.paticruiaUfa
Fit furor:

"i

& rabidoi vertit adarma manus,

K
3

- -

DVLCE

I.

lACCB. BOISS ARDI

XXXI.

DVLCE VIT^ CONDIMENTVM

Amicitia.

A Micitiam rebus omnibushumanis anteponamus. Nibil ^^enimeft tam naturaeaptum,tam convenicnsadresvelfecundasveladVerfas.Inamicitia enim omniainrunt,c[uxputanthominescxpctendajh^oneftasgioritiytranquillitasanimi,
atquejucunditas:utcumha:rcadri>nt,vitabt^tarit|^'finertsef
fe
,

non poffit. Amiciti$ firmilTimum e-ftjirrffidiii.rQ^N^jl.g^^uaj^

'

nonigni,nonaerepluribuslocisvtimur,quarn amicitia. S^^

lememundo

toUerevidentijr, qui.amicitian

yita,

toUunt.

Tantumbonieftinamicitia,utadcamrcm ptrficictid^^dco- ,; rum atque hominum muneravidcantur cocurrerc. Cortjun- l ^tioanimorummaximacftcognatio. Idcmvtllejhtqucidcm nolle, eafirmaeftamicitia. Amicuscft dtfider^blic homen, y^
'
;

:|

J'

'>

infelicitatisrefugium,fccretorumrcceptor,amandafciicitas.

i:

OptimamvitsEfupelltftilcmfibicomparavit, quiamicospal:ravit. Sineamicorumbcncvolcritia,nequcinadvtrfa, ncquc

!;

'

infecundafortunaquifquam vivcrepoteft. Acproptercacolendamamicitiamfapientesaffirmant, qu6dfineeatut6,&fine mctu vivi non poffit,ne jucundc quidem.Nullo enim modo fineamicitia firmam& perpetuam jucunditatcm vita? te-

'

,j

Inercpoflumus. Vita fine amicitiacsEcatft,infidiarum&metuspUna. Amicusquafianimicaquus, ab animoruma:-^

I.

"

j-

qualitatcdiduscft. Eitcnim amicitiaiina

""

animainduobus corporibus.

lacobo

B L E

MAT

A.

*3

XXXI.

lacobo Parcbario Mc^ico^

VTR_ MAD/IS"

ALIEKO DAMNO SVAU REM FACIT.

f^J:icl.t esf virtutis ceftw.cayidorU

4mt^u:

^-^

M !me>

ibtii

dtves, religtotiepotens.

Corpatet,&firma eft,&jceptro nixa bentgn9

iim^ltciti^r^rudem regnAt Amicitia*

AMICO-

^4

I.

lACOB. BOISSA-R0I
XXXII.

^!SV'

AMICORVM OMNIA COMMVNIA.

^Vifuntamici, cfrefibithefaiirosputet. Veros amicosdu^^cito fratrum loco. Honoraamicos,tanquam honorarcs deos. Nummispotioramicusinpcriculls. Et cum amicorilm communiaeffedebeantomnia, fibi laborantipfi ^amico qui fuo. Vtignisaurum,tempusitaamicum probat. Amicitiam tuerinonpoffumusj nifiamicossEqueacnofmct ipfosdiligamus. Quibus cum noflra omniadicata iintjfi qu^ honcfla i)o

Neque

funtpoftulantur , religio &fidcsamicitie anteponcndacrit. amici vocandifunt,qui amicitixfcopum in utilitate conftituunt. Meipfumamesbportet,non mea, fi vereamici futuri fumus. Barbarifunt&inhumani, qui nihil2:fl;iniaht, nifiquodfitfru(3:uofum,nequefibiexcmplofunt. Ipfeenim
fe

quifquediligit,

non utaliquam

a fcipfo

merccdcm

cxigiat

fedquodperfefibiquifquccharuscfl:. Quqd nifiidcmin amicitiatransferatur,verusamicusnunquam reperietur. Vnaiflafitcautioinamicitia, utnenimiscitodiligere incipiamus, neve non dignos. Digni autem funt amicitia quibus in ipfis inefl caufa cur diligantur: ut virtus^pietas^criicharitatis fua?,

ditio,comitas, &ceteraejufmodi bonaanimi.

fed ufqueadaras.

Amandum ef^,

Interbonostantum conflatamicitia. Qub

inter malos concordia contrahitur,& aflociatio licet fir-

maadtempus, confpirationonamicitia
vocandacfl.

Lud OVICO

i<3

MBL^NfA T
xxxn.

a:

tsC^-"^

K^ 1^^ iC^sC-uXviC^ '^^ 5C^- ^t^

Liidbvico Malarmaeo Vefuntino.
I.

Cr

VRAJTEXrV NOCENTIOR.

/^Oelo animanupatrU vitam debemus: amicit

Omnia-.fedcerta conditionetamcn,
,

San^a deis pietas Jacrairi pofcit

&

aris:

C^tera non Ufo numme,amictu habet.

INGRA-

4^

lA

C O B. B O I S S A R D I
XXXIII.

INGRATITVDINE LANGVET
amicitia.

^& defiderium procuranditju^ necefliriafiintjaututilia noflris amicis,nulio nobis emolumento propofito,quod ad nos redeat,eos qui fordida ingratitudine fua commoda tantum qu3Eiuntinamicitia,captantesquavisoccaflonc,tempore,& loco fualucra,nequereciprocam in commune conferunt voluntatem & ftudium,di<:emusfals6 vfurpare tamfandum& laudabile nomen amiciti^e. Nihil eftraminhumanum,tam immane,tam tetrum , quam committcre ut bencficio non dicamindignus.fedvictuscflevidearc. Nequcfolumgratusdebcte{fc,quiaccepit beneficium, verumctiam is cui potcftas accipicndi fuit. Eodem animo debetur bcneficium, quo da-

Cl amare nihilaliudeftjnifiperpetuo

confentiens voluntas

tur.Improbusefthomo, quibencficiumfcitfumcre,&reddcrencfcit.Nihilcnim magisalienumabhumanitate, &camo-

:';-;

rum comitate,qUcEinterbonosefledebct, quam benefaclisarem fuam cumulare, nec quicquam cuiquam reddcre,fi At cuigratiareferrinon potcft quantadebetur,habcndatamen cft, quantammaxirnam animinoftri capere poflunt.Cum amici,dc quo mcritus cfle vidcris,falienis

reddcndifacultasadfit.

cultates ita tenucs funt

poflitj

& exigux, ut par pari rcf cf rc non

eft.

voluntatcm finccram profado

acciperc viriboni

Stcphano

1* M

A T

A.

XXXIII.

Stephano Saugeto VefuntinO|

INaRATlTVmNZ LANGVET AMICITrA

^Vfcitiin

tngratii

^^

nuh ^ulfctnoyepenfdtt

Orchomemfaciiesnon babetilieDeis,

Sedcribrc fttitiiisiper apertaforamitt.i ckins

IntegrajifuttdasfiutKitiai totajiuent.

XAPIS

6%^

L IA,COB.

BofcsARiDH

xxxiiir;

$|5i>;.S*r

^ ^^

^^*^! ^wSj^ ^Sii^ ^^"^

"^*^

,*'

2*^S^ -h^Zi^

'.

,X A P

S.

A.X A

FrS.

C Ero beneficinm dedit,qui roganti dedit. Carc emitbenefi^cium,quiprecibusexto_rfit._Quicitodat,bls dat^ Gratiace--..lerdulcifiima:qu^verotardaeft,irtgrata eft gratia. Si quod^ bonis confertur bcneficium non perit,qu2e bcne coUocata eft .gratia,preciofiis eft thcfaurus.Nihil fordidius^nihil vilius abIjecliufve^autvirobonomagisindignum, quam fcmpcracci,:

jpere,&nullamrcdderegratiam ;'iiriofi facultatesfcrant,duj)lumrepcndcre.Hujusfententi^memore{fedebethomoincenuus.Acceptamemineris,dataoblivifccre. In contcrcnda gratianonconfiderabimus,quod aplerifque fierifolct, utci pcncfaciamus,aquo duplum nobis reddifpcramus. Hoc boi viriofficiumcft, ut quifqueopisnoftras maximeindigcat,
taeipotiiTimiam opitulemur.Multiliberalcs in promifsis,te-

'

accsincoliatione bcneficii.Plurimi bencficii collarimemo-

riamexprobratione,odiofavecommcmorationelabcfai5i:ant. quonihilingratiusinveniripotcft. Ingratuscft,quiacccpiile bencficiumfenegatquodacccpit:ingratuseftquidilfimulat,

in^gratusqui

non

reddit:

omnium
aiit

ingratiffimus qui oblitus

em^wiioras^qTltT^jlfobl^at,

quraifiduacommcmoratione

bcncfa6ligratiamdcbitam imminuit. Similis cftcapelL^vitiofaSjquajcumheFoquotidiemulclram ladte plenam-dederit,nificaveatur,cam pedeimpulfam fiibvcrtit, autexonerataalvoftcrcorclacfoedatum. corrumpit.
Francifco

c::m:b1v

FM- ATT

a;-I J

6^

xxxiiii.
J\v<f^*Z /t^^tf^.*
^-..-.SiX^

J^P^

j'-<.fPtt

i.

^^

Francifco STarrxovNanceiano. liC.

XAPrC

AXAPIC.

/^

ricJfo ddt,l;i<ddtyCafjtantproverbli:^cut

Murura qu<s.

tardo venhint pedemttnera nonfunt.

l\aw,qudi bxc commendet, Gratia nuUafubeJi.

3

PRiETEX-

im

L lACOB.

BOISSARDI

XXXV.

PRiETEXTV NOCENTaOR
npOtiusjuftiMxnullacflcapitalior.pf.^lisjqil&mcorufniquI - cum, dumma5cirncfallunt,idagunt,,vtviribcni vicicah-tur.Hypocrilisteterrimumeil:vitium;qiiafo^ictatii.4iumrmaei

omnifquc amicitije vis corrumpitur ti concidit. Cumqiie irl omnigenere hominum reprehcndcnia'fit, in iis abominnn*<lameritodcbetefre,quifuasiras, inimicitias, an-hitioncri^qj pr^textupietatis&rcligionistcgunt &fatianttsnimgETnala.^ incendiaria',fcditionum^'difccrdiariimfom.itcstcdafTsudc\
ferentes. IufticiaEj>arsprgEcipuacfi:non violarcho-miiles.
'

'

Ki
i !

liiiajufticia: officio m-agis cll:alienu,quaminferreinjuriatrKi

Nihiltetrius aut inhumanius,quamx nocere choritatis limi.latione. Inimicum apertum fiigimus &cavemusilliusvi6lt'tttiam. In hypocritsE calumnias injuriam citius ilr.pinqinus

&

& labimur,qu:am animadverterimus

.nione.

Si

potifTimiim aiitbori*
j

t3te&: potcntia, vel fancLimonisEinter

bonos

exccllant opi-

'

Eorum violcntiam difficiliiis cvitare

poiTunt opprrfl?,

quo plures habeant fti2improbitatisfautores,etiam intf.r bo*

nos,qiubuslarva ititegritfitisimponunt. Nihil taminhum.a- nunijtam dt forme,tamiliibcralcvidetur_, quam adfhmmuni inipcrium fummiai-n acerbitatcm naturg adiung.re,& lili

belluina; crudclitati larvampietatis

iftducie.

B L E

MA T

A,

XXXV.

PefroFriiericoMindano.

I.

C.

AMICORVM OMNfA COMMVKIA

'KTVP.a efl iufltth pfflis capitMhriflU Lurvataapparent quiptetat&bont.

^^
Quo

plura intulerttit incauttf

damna

loC'

n'St

In di illi laudis plus m^ruijje volunt,

L 4

AMOH

.r

I.

I/Af OBv

BOISSAI^DI

XXXVI.

AMQR TECTVS ARDE^TIOR.

"p\Ifficilimum eftjuventutcmintra limitcs fui officii conti"-^nerejac ftolidse illius aetatis rcfrcnare pafTioncs & affecci's, quieo magisseftuant, quo-magisteguntur. Nii41i4^H&^KMnum, autfaltempaucis,naturaclatum eft, vteodcmtemporemulto

{1

amoreinflammeturj&pnsdensfit. Amore judiciumpcrvcrtitur,mens indiverfumdiftrada, non potcftimaginariquse rediafunt &: neceflaria. Fluduat omnis amans. Vismaena mentisjblandusatqueanimi doloramor cft.Quseresnccmodum habct, ncc confilium;ratione modoq; tractari non viilt. Amorem feftari folcntcura,^gritudo , dolor. Amori acccdunthGECvitia,infomnia,2erumna,error,&: terror,&:fuga,ineptia,ftultitiaqueadeo,&temeritas , incogitantia,excors,im-

modeftia,petulantia, cupiditas,

& malevolentia.

Inh.Trct et,

iam aviditasjdei^ia , injuria,inopia, contumelia &: difpcndium.Improbejff>or, quid non mortalia ped:ora cogis? Crudclisamor, cujusparva flamma primovaporedekct:at;atfomento confuctudinis exseftuansimmodici ardoris totum hominem perurit.Amantes amentibus haud abfimilcs; qui fcip"
fos ncfciujLt,^iijjild agant ignorant. Libcrtas

quoniamnuUi

jamrcftatamanti;Nullus libereritquifquisamarevolet. At quifquis in primo obftitit pepulitq; amorem,tutus &: vid;or fuit.

Qui blandimerito dulcc nutriuit malum,fer6recufatferre,quod fubiitjugum.

'

.Pomponio

B t

fe

A r A.'

'^

7$'

XXXVI.

^SS^S^
PomponioRicioNcapolitano.

AMOR TECTV5

ARDENTIOR

J^lfficile

ej}

rdpiddmfrenis cohihere jttvenum:

rotis*

Speeflaurig noxia yfape

Condttplhac vires reclus vchenuntiiu

ignis,

Quo^ nugis tegitur,tum magisardet amor,

VOLV.

74

I.

A C O B.

OISSARDI

XXXVIL

VOLVPTATIS VSVRiE MORBI.

NlKiireruiliusabjcdliufqueefi;, quam voluptatibusolJno-^ xium videri.Inlaniamaufertmedicus;voluptasciimEque mentem eripiat homini,vix fanabile malum eft.Nulla capitaliorpeftishominibusanaturadataeft, quam voluptas. Nam exhocfonteproditquicquid eftin hominum vitafcelerum & calamitatum. Voluptati inhonefta parata eft comcs pcenitentia. Quam optimc hoc natura comparatum cft,vt hx du^ res fefe inviccm.comitentur,voluptas&:doIor. Luxu nihiltur-

pius:Libido pecudem exhomine reddit. Fluitvoluptas,& primaqua?qtie evolatjfsepiusque relinquitcaufaspcenitendi,

quam rccordandi. PlcriqucproptervoIuptatem,&parvam& Konnccenariam, tum in morbosgraves,tumindamna, tum

indedecoraincurrunt:fGEpcetiamlegum,judiciorum^; poe^ nis obligantur. Quomajoreft voluptas, eo m.agismentem a^ fuafedc &ftatudimovet. Quapropter qui voluptatibus ducuntur, d>c fe vitioru illecebris , & cupiditatum lcnociniis dediderunt^adRcipublicsE gubcrnacula non funt admittcndi. Fierienimnon potcft,utanimus libidmi & cupiditatidcdi-

~ tus,prudcntiavalcre,confilioprode{Ie,& difceniercve-

rum a falfo pofTit^nedum aliis confulerc,.cum

fibiipfidtinutilis,

Livio

^MBLEMATA.
XXXVII.

75

msim^m^m^^mr^^'
>rQJk9iSheQAK!>,

Liyio Algcrio Nolano.

V0LVPTATI5 VSVRI^

MORBI

CVern^
liiltis

voluptatemrirjultortwt

efl efca

mdorum.

S olicitiis nmror cui folet tre comes.

ufur^ tiiorbhdelor^ angoryCge^as^ Etpudor,&ntidocorporepat4penes.

DELE-

7^

I.

lACOB. BOISSARPI
XXXVIIII.

Xi^-^-\,I^'^AA.<-,-P*'=^Ni^

^?''"'^?^'^^-^*'^^' ^''"''^^'"^^'''.'^'''^'iX
^v

"/r

Siy^'^ :^"^X**^<jCi>r'^.<!':) :3t'^"^ ^y.^'^'^' .'%'^''"'.*^

v-^^

DEL^CTAT ET ANGIT.
XrVlIa
capitalior peftis, qtiamcorporis vp.luptas, hominibus anararadatacft. Imitatrix enimbonieft, malorum mater omnium: cujus blanditiis corrumpuntur quse natura
'

bonafunt. Efcamalorumeft voluptas, qua homincscapiuntur uthamo pifces. Venientesvoluptatesfucata fp^cieblandiuntur, abeuntes autem poenitentia ac dolorem rclinquunt. Ex earum affed:ibus ferc omnis humanse vitx pcrnieies nafcitur;cuianaturaparataeft comes triftispoenitentia,acdolor.

Voluptates bIandiffim.^domin^,fcepe majorespartcsanimx avirtutedetorquent. Virtutesmaximasjacereoportct, voluptatedominante. Huicquideditus eft,iIliomniafenfunon rationejudicandafunt; eaquc dicendaoptima quxilintfuaviffima. Nemoeftdignusnominehominis qui unumdiem totum veliteiTein voluptate. Omnisnoftracuradebetin hoc
,

veriari

illecebras a nobis

fempcr fipofifumus^utvoluptatisfomentai & dulces fubmoveamus: Nobifque perfuafum effe

focietatem,ad

debet,

fiPeum,hominumque

quam

nati fu-

mus,veUmuscoIere,ut nihiIin iufte,nihiIIibidinose,nihiIin^lcontmenterTaciamus.rionefta bonis , non occulta querenda funt. EafuauitasquGE ex voluptate emanat,ftatimin amaritudinera convertitur,dele<9:atio iA. dolorem.
ifil lO

B L E

M A TA*

"

77-

XXXVIII.
> -^ii-j*- 5N>nstA. j s^t^iX ^^fi^ ^\^st.yc j^tk..^ .In* 5- V 3> ^!'/:' >'''// v^ ^-</" "V^^^^r "^'-ii^'^ S.'"-3'?^ 'V^t--' 'T-^-^ KV

^^ ^x

i^ fs^
V"^ K>vi

Badlio Chzrondx Albano*

(^jDelectat

T ANGIT.

VOLVTrA.T;J VEijmrTESj FVCATA

iTPECIE BLAJ/X)I

VJVT VB.tA3 ZVN -

[-Ni:TENTrA.M AjC
\

DOiOREM; HOM.I

CPkfiUfentitapuvi^duni dukU w.elJjrequirtt

Conditain HjUieiiJIultapueUafavis.
Sic

quoque deleclat damnofa Angtta.^ voluptas;

Inquefuis celatjpicula rmliefavis.

VBI

T.

lACOB. BOISSARDI
XXXIX.

y^'

UN ^d>! ''tl*^ rt2>B

v<>? t iLH Ki> e<ai* -^ c<2> ^i>i KIIK I

VBI
iMpcdit

VOLyPTAS IMPERAT ILLINC

extruditurvirtus.
,

confiirinn voluptas

rationi i-nimicajnechabctul-

Proptereain voluptatis regnovirtusnonpoteftconfiftcre. NifiiIaltuin,nihiImagnTfi^

^lumcum virtutecommercium.

cum ac divinum fufcipcrcpoflunt, qui fuas omnes cogit;rtiones abjecerunt in rem tam humilcm , tam turpcm , tam contemptam. Omittendsefuntomnes voluptatcs, relinqucndus hixus, & molHadelcftationis ftudia, quse homines a virtute alicnosreddunt. Perniciofafuntcablandimcnta, quibusfopitavirtusfuumamittitfplendore. Cumenitn corporccn=ftemus &: animo,non minorcm curamcnimi quatn corporis habcre debemus.Duplex cil: vis animorum,unaparsin appetitupofitac{t:altera inratione, qusedocct&explanatquid fa-

ciendum,fugicndumvc

fit: ita fit

utratio prxfit, appctitus ve-

'-=-

roobtcmperet, fi animus fitintcgcr. Animimorbifuntcupiditates immcnfse^non folum glori;i?, divitiarum , dominationisque,fed ctiamlibidinofarumvoluptatum,quir animoscxedunt, conficiuntque curis, judiciumpcrvcrtunt, nccpcr-. .mijitiint ullam cum virtute affociationem autcommcrcium, Contrariacnimtcncnt,ncquculIavtriufque potcft cvcnire convcnientia*

Philippa;

EMBLEMATA.
XXXIX.

PKilippx Lazxae PbIan*E,

VBIVOLVPTAS" IMPERAT

ILLJKTC XTE.VDITVRVIRTV^,

F^f?4f

:<^/ n.'5//i

liixu fitiatayoUtptiii^y
il.iturcjfe

Illic

virtunnon

hcj.
f.gnii.
,

liamcjtiehx diverftsajininittunt fr^lu

Ptrpctu.tuj^

gcnm

atnbAtninuchuts

EBRIVS

Za

I.

lACOB. BOIS5 AldDl

XL.

EBERIVS INSANO EST

SIMILIS.

TjOmini intempcranti venenatu efl vinum. Ab infano mi* ^nimeditfertcbnus:& bic &:ille mentecapti, in vxorem, liberoSjamicos&proximumquemq; finedifcriminefgviunt. Vinoforma perit, vinocorrumpituraetas. Vinum morsmcmoriGe. Magnum hoc vitium vino cft pedes captat primum, lufcatordolofuseft. Vnonamque modo vinavenufqucno;

cent: Vtvenusenervatvires,fic copiavini;&tentat grcfllis,

debilitatque pedes. Balncavinavenus corrumpunt corpora noftra,utvitamfaciuntbalneavinaVenus. Pcriculum minus fugiendumeftquamebrietas. Siunum inlocum collatafint omniamala, cumturpitudine ebrictatis no eruntccmparanda. Omniumperturbationumfons, cft intcmpcrantia; qu^ eft a tota mente,etiam a redia ratk)ne deted:io;fic averfa a prgfcriptionerationis, ut uullomodoappetitione animircgivcl contineri queat.Mcnte enim rcfte uti non pofllint, multocibo&potione replcti. Ab ipfatemperantia, & mcdeftavita: rationetranfverfumunguem non oportctqucnquam inomni vita fua difccderc: multo miniis in beluinas iftas ingurgitationcsfefeprovolverc, quibus fimiles imopejoresbrutishominesredduntur.

Profpe-

EMBLEMATA.
XL.
'"^Ji ^/t** ^^V' Af?*** *"%>>

81

PVV J^^^^ ^-u-'.^

NiJ'*"

*"

J/^F^.r"^

^.

Profpcro Ventidio Nuccrino.

'EBRl\^S

INSANO ET

^'IMILI^

17 Bwis tnfuno cjlfny.ilir.

Ejl bonimi.

vininvQ^ ctcut.t

HoCdtAsformaq^cultapmt.
aricdolofi:

Luciator

w^fei-eft^ 6^dec-:ptt

Kamptmum captat dcbtlitutg^pcdcs.

GIIAX-

ti

I.

lACOB. BOISSARDI
XLI.

GRANDE VECTIGAL
monia.

PARSI-

"T Tl(5lus cultusquc corporis ad valetudinem rcfcrantur,&: ad

vircs,nonad voluptate. Efleoportetutvivas,non viveFe^

utcdas. Tantumcibi &potionisaccipitvirfrugi,utre6cian-

turvirescorporis,nonutopprimantur. lucunditascnim vi(Ttuscftinc-lcliderio, non in fatietate. Nihilindignius eftho-

'

mine,quam
faurus.

fui ventris

mancipium fieri,S>: turpis crapulg fub-

ircjugum. Vi(5hismoderatusgrandiscft hominifobriotheSircstuanonfuflicittibi, tuparcendo facutfufiicias reituic. BeneeftcuiDcusobtuUt,parcaquoQfatis cftmanu. Serviat2Btcrnum,qui parvonefcietvti. Quineccffariiscontentus eft,vilem fibi facit annonam.Quod vult habet,c|ui vcllcquodfatis cftpotcft. Etis minimocgctmortalis, quiminimiimcupit. Quod fatiseftcuicontingit,nil amplius optct. Divitije grandcshomini funtvivere parcexquo anim.omeq; cnimcftufquampenuriaparvi.Auream quifqnismediocritatemdihgit, tutuscarct obfolctifordibus te(fti,carctinviden-' dafobriusaula. Omnibasenimin rcbusqux tracflantur '' iirvita,modum quendam & ordinem adhitentes, hpneftatem & decus conferuabimus.
(
^

'

Nicolao

EMBLEMATA.
XLI.

85

^ HTW ^tN HEV ^t> KTk 3^ r& ;> ?; "^'^ .V^ :!k^^^ w^i^ a^-^ ae^B^ 3K^**^ v^
!ift>-

ii<(^<

NicoUo HouUonio Metenfi.

pv IvitUgrandes hojnmi funt vivereparce:

Divescmrerum(uppeiitujits,erit.
Si

non fujjiciat tibi res tuuycontrahejtimptm:

A ng:ijtj^ reijic benejujjicies.

PAVPE R

S^

I.

lACOB. BOISSARDI
XLir.

PAVPERTAS LEPR.E

SPECIES.

/^Mncshocliberefatcbuturjpaupcrtatcmnonerrevitium: Quicunque tamen pauper cft, inglorius & tere infamis eft apudomncs. Paupcri nullaeftautoritas,nulla{ides. Paupe-

"

rum vanifolcnteriefcrmoncs. Pauperlicetdoclus, prudens,

fiprobeeruditusjgratiamditiorummereri nunquamvidebitur.Pauptrtas per fe nihil mali habere diciturrcomitem tamcn

habctfempcr fccum contemptum. Nil habct

inf-Llix

pauper-

tastriftiusinfe,quamqu6dridiculoshomincsfacit.
lis

Tantum

fidciquantiimnummorum. Paupertasalepranon cftablimiconianguineis.. ab utraq; qui tenetur , fugitur ab amicis inscnuos vilia &fcrvilia nej^otia libcros homincs paupertas agere cogit ob c^ux milcricordiam potius quam odiummererividentur. Amicushofpes fi paupercft, primo
:

&

Multa

&

dieadmittitur,fccundofoetet, tertiocxtruditur. Paupcrtasut

pcr fc

non eft improbanda, habettamcn in fe, quo clricaciter

egenosmovcatj&pelliciatadmaleagcndum. Malefuadafamcs eft. Nullum ad turpitudinem virgini lenocinium fortius eft paupertate. Virprudens, etiamfi divitiis inhiare nondebcat,paupcrtatemtamcn,quantumpotcft, dum fugit,facit bene. Labemenim turpemvirtutiinuritcgcftas. Etgenus&virtus,nihcum re, vilior aU
gaeft.

loanni

B L E

MA T

A.

85

XLIT.

>Jca>*.iJ^^ ^<^KS)oeQill 4>,<<aiH^t<JJ K)oe<^

loanni Aubrio Trecenfi.

Sf^

PAVPERTA^ LKPRN. SPVXIES

p 4upcrus vhium

nov. cff:fordet

tamencmnis

ruupcr,&egregtn(cinperbonorecaret.
fi

/? lepra IJiecicsiqua

tev.e.ire,

propinqtium

(ExcuJcs quamYis omnui )

nemo volet.

BONO-

Zd

I.

lACOB. BOISSARDI
XLIII.

BONORVM PROBRVM
/^Vi patrimonium

EST,

VIRVM

probum indigcre.
nimis exiguum reli(5lum cfl: a pnrcnti^-^busjnecilliad neccfTarias rcs fufFicit; cuifortuna, bcllo, impofturis autviolentia aliena creptsefunt: c]ui irl egcftatcm ftoIiditatefocordia,ingIuvie,dcfidia,aliaveculpainciditj opesque,quas prius habuit,decoxit,cum magno adverfaiio c6fliftatur: Quacunq; caufapaupertashomineminvadat,fcmpergravis,femperonerofa , fcmper opprobriis plcna cxiftimatur.Externis quidem bonis homo non fit m.clior nulla tamcn virtus fuum retinebit decus in cscftate. Mendicitas onus eftintolerabile: aquaquo magis diftabis,beatiorjudiccbcrc. "N^itam qua^faciunt bcatiorem , rcs non parta laborc,fed rcli<5i:a.Nulli vitio dari dcbet ca fi bipararc c^ua^ dciunt, Paupertas mtiltis portam claudit ad honeftas aftiones. Nonnunquam etiamadresindignas quafi humeris protrudit. Durum.&in:

tolerabileonuscgcftas.Inextrem.a inopiaconftitutts,

diflicil-

limum cft emergcre: Qin tamen paupcresfuntlincculpa fua, contemnendiproptcreanon funt,ii boni viri funt. Plorum
indigcntia dirioribusprobrocffcdcbct.Bono ben,ficiiiconfcrrc.boni viri cft.~ Qiiod bcncfitbonis haud pciit: nati fumusnon nobii,fedpatri^, fedamicis, fcd YirtuteacpietateprsEditis.

Pe tro

E^M

B L E

MAT

A/

87

XLIII.

Pctro Lcpido Metcnfl.

T}Oi\OR:'fA

PRClM^VM ES\'YhU'\^

/^

Viprohiisefiy& eget,prolroiUinon\jitegefliU'.
In dites probruiJ! m.inat id

^-^
Ld

omne bonus,

Largnis qnodcunqtie proho ,tibi grAta vicifim

virtiii

multofijsnore rejlituit.

VITA

I.

lACOB. BOISSARDI
XLIIII.

5^'

".
.

lA ^-e^ ^-^ W-^ ^v^ jAyf !V^ w^^Kw^ J^^^f^.^ ^y.^^C^ -^ J^ P>'*-> >^ - Pi^ '^-^ ? ^-^

S^ fc w^ r^^ r^ ^- r^ S^ vk, > r^

Irf^y
fi^Vff' "r
"5i

>

ta^M"

^S KNS

V^K*--'- >v

c fe*'^-

l*^-*

13^ ^^-

I^V 'w^CnT'
*rf>~

jj^*^i

VITA AVLICA SPLENDIDA

miferia.

M
fe

Elamarumcomcdit, cibosc];aloetin6los;captivaIibertatefruitur,jugumcompcdcsc[ueaurccstrrbit, fplendicicIs

fi

que mifer dici potcft,qui aulicis vindus illcccbris,fui juris cf-

nunquam potcft.

coferat potenioru faftiim

& fafliidia,

ingratitudinemfupcibam,&contcmptum qucm cogiturtolerare,cum omnibusdeliciis

& voluptatibus

aulicis,fi.ntict

fuam conditioncm non multum

diflcrrc a fcrvis,qui ad crga-

ftuladctruduntur.Infelixcftillafclicitas,qu2;hcmincmlibe-

rum fubjicitpaffionibus&

pravis afl-cctibusfiulti ciuitis, fpe

lcvfs prsEmioli,vcl inanisgloria-prcpofitaivclqucd

cmnium

turpilTimum eft, proptcrvoluptatcs, fcclcrumqucimpunitatcm;ouecmniafru6i:usfuntpcculiarcs vitcaulica~:txquibus, cummaturavcnnt,morbi,cotemptus,ignominia,ingiatitudo,feraquepocnitcntia nafcitur.Homo ingcnuus adbbcrtatcmnatuscft,& ad camretincndam naturainftigatur: Orrnis
fervitus cft oncrofa. fcrvirefupcrbis,improbis, infolcntibus, violcntis&impudicis,intolerabilc. IUc liberdici ncqr.it, cui

mulicr,cui jnm', cuiirnprobus.impcrat: qui nihiljubcnti au'Jcrncgare, nihilrccufare. Sipofcit, dandum cft, fi vocatve-

nicndum,fi ejicitabf:undum,f minaturcxtimefccndum. Non bene pro toto libcrtas vcnditur

auro.

Paulo

JE

B L E

MAT

A.

XLIIII.

S^S^S^S^
PauIoMelifloCom.Pal.

VITA AVLICA

<SPLE]Sr-Dir)A

iVLr^ERIA

"XA EHe alom tin^am comedes,

& dulce venenum;

^^^

Servaque inaurato collapremerejugo'^

Aegifliquenurus mltabere qmjquiitn aula

DeMerdes tni/eto tewporafervitio.

METVS

lACOB; BOISSARDI.
XLV.

METYS EST PLENA TYKANNIS.

'T~'Yrannusomnisinimicustftlibcrtati,&legibus cotrarius.Nihilaurctyranni violentius; nihil rapidius ad infcrendaminjuriam.Perpctuaformidinc flud:uabit, qui tyrannum fequetur cujus amicitia inconftans & mutabilis , animusque ad iram & vinditfcam obleviflimas fufpiciones procliuis eft, Vt tyrannusmaluscft &:improbus, fuilimilibus aulicisgaudct & dcleclatur;qiiibus ncque parcit,le*viter irritatus.Et ciim
.

.-;

ii

fciatfcabomnibusmetui,omn.squoquefufped:oshabet,inter mctum &fpcmdubiusfertur:nihilnonformidat;obje6lis omnibus,movetur:nihil inaufum nihil intcntatum relinquit quod non aggrediatur, utafe contrariosconatus removeat. Magnum cftPerfonam in RepublicatueriPrincipis,quincn animisfolumdebet, fedoculisfervire civium. Nontantum malitftpeccarePrincipes, quantum il^ud quodpermultietiam imitatorcs principum exiftunt. Rcgis ad exemplum totus componiturorbis. C^arcunquemutatio morum extiteritin Principe,eademinpopuIo ftatim fubfcquitur. Etvitiaquar Principesjconcipiunt, ca celerrime infundunt in civitatcm: plusque exemplo quam peccatonocent. Felix fortunatumc[uercgnum,cuibonusReximperat,legumfautor,
6i

bonorum morum promotor.

B L E

A T

A.

.:

JW

XLV.

;:^9

Fabio Tjenix Salernitano.

METV^5

5T PLENA

TYRANlsTIS,

sfentamem penfo Djonjfius enfe

\

Circunjient regem quantaperida docet,

pofitis

Si hontu efl,

vivetfecurierarmis:

St maUiS)tnftanti eftproximiu exttio.

NVLLI

^a

I.

lACOB. BOISSARDI
XLVI.

KVLLI PR^STAT VELOX FORtunafidem.

*f7ArIa
'

cft vitse commutabilisque ratio , vaga volubilisquc fortuna. Nihilefttamcontrarium rationij&conftantise, quam fortuna. Ea cnim non folum caecaeft,fed etiam plerun-

queefficitc^cos,quoscompIexaeft.QuifortunaafpiranteextoIIuntur,fajpe etferuntur faftidio& contumacia. Nihil eft infipientc fortunato intolerabilius Cxca. quoquc dicitur,
:

quod nihil cernat quo fQCe appIicet.S^epius fua indignis largitur munera. Infanam illam quoque vocarunt antiqui, quia atrox,varia,incertaquefit,&inftabiIis.

fortuna,rapitque.Brevis

eft

Datquodcunquelibet magni fortuna favoris. Ea vitrea

cft,& cummaximefpIendetjfrangitur.Citiusfortunaminvenias,quam retineas.Nunquam enim magis conftans eft,quam infuainconftantia&volubilitate.Fortunas muncribus utcndum,nonfidendum.QuicquidinaItumfortunatuIit,ruitura levat. FortunsE fxvo Ixta negotio , & ludum infolentem luderepertinax,tranfmutatincertoshonores,nuncmihinuncalii benigna.Et cum blanditur, tum maxime metucnda eft. Quare oblatam utramvis fortunam , iuxta fufcipere difcat,qui

animo efle tranquillo

cupit.

Dionyfio

EMBLEMATA.
XLVI.

9S

KjS^^gS^SSSi
Dionyfio Lebaso Bathillio.

S:

NVLLIFRJ^STAT VjELOX TORTirNA

FIDEA/S.

"pv Fw nebufortunafavet^bIand'itur,67' ofert Subfidiu}}i,nobii e/i mctuenda magis,

lUmj^ boniijum arridet Uta,fruamur: Hanc reperirc quidemjnon retincrelicet^

VIRTVS

^l

I.

A C O B. B O I S S A R D

XLVIL

iksh^^Jkksy^t^a^i^tQj^kij^tQjtKSi^cQ^

VIRTVS ST FVNERIS EXPERS.

aVsecunque
in

rerum natura confpichintur, ca

interitui

Xubjecftafunt. Robur,valetudo, divitise, forma,dignita-

tes,reliquaquebona,quibuscommodevita hxc tranfigitur-, citoevancfcunt. nihileft inhocorbe tcrrarum quod fitperpctuum:Solavirtus thefaurus eftiiomini conftans, & pcculium sternum vitam hanc quamjixiiiLUS4,,4>^^ec.anfideremus,brevem,dubiam,&:inquietam, nominc vitsenon dignabimur,fi a virtute rcmota fit.Prima pars scvi fcfe nefcit; media curisobruitur; ultima molcfta feneSutc premitur. Form.ae
.

gloriafluxa eft,& fragilis.Gaudia non remanent , fed fugitiva volant. DivitiaruincertaeftpoflefTioiopesfuntfarcinsemcn-

tis.Crefcentem fequiturcurapecuniam. Roburmorbis &fcnefta debilitatur.Pauperies obruit hominem probris Sc infamia.Rariamicijiiquefucati&infideles. Vt funthumana,nihil eft perpetuum datum. Debemur morti nos noftraq;:Omnesunamanetmors. Atvirtus eftimmortalis.Nunquam Stygiasferturadundas inclytavirtus. Benevivere bis viverceft. Semita, certe, tranquilla? pervirtutempatetunicavitari
!
'

SolapcrpetuomancntfubjcdlanuUimentis atq; animibona.

'

lacobo

EMBLEMATA.
XLVIL

$S

lacoboSanulbino Mcdicot

5)^

I.

lACOB. BOISSARDI
XLVIII.

MENS INCONCVSSA
CVmfapIentiadonum Deifit;nosque

MALIS.
a

malarum cupidi-

tatumimpctu&violentiavindicctjipfiufcjuefortunariThjuriammodefteferredoceat, omnes nobis apcriatvias ,qusc

adquietem &tranquillitatem animiducant^canihilcfTepoteft

optabilius,nihil prseftantius, aut homine magnanimo dignius.Cum perccptas penitus & pertra<5catas humanas res ha(-

bere doccat, nihil admirari cum acciderit ; nihil antcquamt;vencrit,noncvenirepofl'earbitrari. Itaque Sapicntisanimus

magnitudine

confilii

tolerantia

rerum humanarum

con-

tem.ptionefortun*E,virtutibusomnibusfeptus,vinciautexpugnarinonpoteft. Eftenim Sapientis quicquidhominiacciderc pofTitjadid prajmeditari,&: fercndum modice,fi evcnerit:nihililli

viderimagnuminrebushumanis:cumftmpcra-

nimoficexcubct,uteinihilimprovifumacciderepofrit,nihiI inopinatum,nihil omnino novum. Atque idcm itain omnes partesaciemintcndit, utfcmpervidcatfedem fibiin ccelis,8.:

locumfinemoleftiaatqueangorevivendiparatum:utqucmcunque in hac terreftri vita cafum fortuna invexerit,hunc apte&:quieteferat. Abftrahitenim nosabhis corruptibilibus, utfirma fpc&Verafidcpoifidea-

musaeterna, &iisfrua-

mur.

Georgi

EMBLEMATA.
XLVIII.
i<?
^;--Y ^^i.- -vif Y

i?7

'^^uri^ -fk :. -^f Ti^.^

rW^ i^'J^ Y^Z^^ ^

Gcorj^io Bcrtino Mcdico.

AiF}iS'

mcoticvssA

mali^

T TTpelagi mediit rupesinfiuciibits exr^ns

^
Acjhim comtnotifert baiefirwa
(,ilu

Sic viia ijHiforti aniino efl ac mentey

procdl^,

Propofituj^ etuim morte^perictaferet,

SPES

5,8

I.

lACOB. BGISSARDi:
XLIX.

!^^?^^2^^S?^^^!?^^
SPES

COELO CERTISSIMA VENJT.

,

QVicunq; in rebiis humanis fpcm collocat, illc

.cft^fa^pc fallitur
:

uti clignus

exitusque inccrtos fuseque cxpcd:ationi contrarioscxpcritur. Nihilfirmumjnihilftabilecftinhacvita. Rcfugiumnoftrum &:praefidiLunin advcrfis tutiuscft,& loco magis munito rcpofitum, quam ut ab co abftrahi aut dejicipofrimus:ncmpeincoelis,aaquos oculorum mentisacie nos pcnctrare docct Sapicntiadivina cujus providetia, & cu:

ravigiliitafeptifumus,utcumeanitimur&inhsercmus,nihil
nobisobcifcpoffit. NuIlamcEniatamfuntmunita, quinmachinis&fLiffoirionibus,aut,utnihiIhoru, proditionecapiantur. Sccuritas,quamcxPatriscoelcftisrccipimuspromiffis,tataeftjUtfpe acfide inexpugnabili jam fruamur bonis adhuc: abfentibus. Nequceftquicquam,quod nos poffit divellcre autfcparareabillacharitate, qua nosbcnignusDcusampIe-

ut nihil fit cx

(Stitur.Inrcbushumanisitanaturacomparatumeftevidcmus, omni parte beatum, nihil pcrpctuu. Novit paucos fecura quies:

& ideo,quamcunque Dcus tibi fortunaverit

nonfunt.
Fridcrico

horam,grata fume manu.ad immortaIia&: coelcftia confLigicadumjquseincertiscafibusfubjcdia

E.M B L E

A T

A.

99

XLIX.

Friderico Sylburgio.

SPES COELO CEKTISSIM/^VENIT

aVifcjtiii in humdnu rebttsjpew coUocat, audet ^Adriacos Ucerajnndere hatrefinas.

Si
cju.i

tamen

reJiat,r,obis

certifima calo

Cerniturta Jummis anchoramiJf.iDeis.

MORS

loo

I.

lACOB. BOISSARDI
L.

MORS EXTRA PERICVLVM NOS

^

coUocat.
fi

"T

7lta h^c caduca

:

& mirerabilis, navigatloni pcrlculofe

mi-

^ lis eft in qua fludruamus naufragis plerunque miferius, palmum unum aut duos a morte remoti. Vita data eft utenda
homini. Optima. quxque dies miferis mortalibus seviprima fugit:fubeuntmorbi,triftifqaefene6tus:&labor&dur2Erapit inclementia mortis. Longiusautpropiusmorsfuaquenque manet. Finis alteriusmali,graduseftfuturi. Omniumrerum eft vicifIitudo.Omniaortaoccidunt;au6taquefenefcunt.Qui fapit homo fe prius morti quam vhx parare debet;atque adeo putare extremum femper adeffe diem.Hsec eft hominis fors 5c conditiojUt quam cito in lucem cxeat,moriturus exiftat.Quis furor eft atra bcllis accerfere mortem ? imminet & tacito clam venitillapede. Morsasquat fummisinfima,involvithumile pariter & celfum caput.Stat fua cuique dies; brcve & irreparabile tempus omnibus eft vitse. Fata manentomnes. Nemo tamdivos habuitfaventes,craftinum utpofTitfibi polliceri. Mors ultima linea rerum. vita & mors j ure natur^ fun t.Et ciim naturanobis hanc vitamcommoradidiverforiumnonhabitandi dcdit quas cum serumnis & calamitatibus plena fit, morscalamitatumrequics putan:

daeft.

Petro

EMBLEMATA.
L.

lot

:^!-

Pctro Gualtcrio Chabbotio.

AIOKS EXTRj\ PERICl^LV NOSCOLLOCAT

?l

DVmjuvathancammam malejidecredereVupfi',
A tque htnc ScyUa mhiax.inde charybdis atrox: Nunquam erit abfque metu ambiguo,immunifquepericliSt

Dum repetat patriamjidera fumma demum. ^

,

EXPERS

.01

lACOB. BGISSARDI
LI.

EXPERS FORTVNiE EST

picntia.

SA-

-*

"rj^Ortunam antiqui coluere ut Deam; dominamque reruM vocarunt: cui attribuerunt ordinationcm & dirpenfationem bonorumomnium, quaeadhanc vitam pertinent. Nos> quimeliusexracris literis inftrudirumus , referimus omnia adDei altilTimiprovidentiamjCujus arbitrio etiamlevilTima inbocmundo geruntur. Fortunienomcn nonadmittimu^. Cum autem antiquiillam volubilem , inconftantem,& levcm
judicarcnt,
rut.Qi':^

bona qux extrinfeca funt, illius potcftati fubjececum facile pcreant,effluat,&elabantur e pofleflorum manibusjtamq; dignis quam indignis fine difcrimie coferantur,virprudens&:cordatusiisutitur adnecefTitateMieq; iniis
ullamfcisefclicitatisparteconftituitjficutftultifaciunt: Scd a

Dco optimo maximofapientiam polcit, thefaurum omni au^o precioforem; qui auferri nequeeripi poteft a po{feffore, Xummisetiamin affliclionibus conftituto. Hisdivitiis&bonisanimifultus

Sapicntiaenim , fortunam ridct&defpicit. cftrerumdivinarumatquehumanarum fcientia: inquacontincturDei&hominum communitas,&: focietasinteripfos.

Hac

prgeceptricein tranquiilitatevivipoteft, cupiditatumar-

dore reftindo. Eft enim vcrafanitas animi;qua2 unumquemquedocct, utfeipfum

agnolcat.

Rudolpho

B L E

A T

A.

105

LI.
6r<H

-^ l<c> *<?><

\ft>J

KTW <9* HW <?>' *^k

Rudolpho Magiftro Medico.

EXPEF.S

FORTt^N/L LST SJ^PIENTIA

-*-

T^Ortuna diih'ia hattd vehtturfxpientia cjtnba; Nec vanisfultae[l fndiga divitiis.

vigili

Sedcura
lii

&
I

fludio folerre paratay

varia rerum co^rmtionefeder*

S.

'^fAL.

50

GETTY CENTER LIBRARY