Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
L'ensembles Des Nombres Complexes
L'ensembles Des Nombres Complexes
-I ^ :
-(1 :
^ \
i i 2 = 1 z ^ ) ( a , b \ 2
. z = a + ib
:
^ z = a + ib
z a z b :
) a = Re ( z ) . b = Im ( z
a = 0 b 0 z = ib
*\ i . i \* = {ib / b \* } :
:
) ' ( z , z ^ 2 :
'
Im ( z ) = Im ( z
'
:01
) (a, b \ (a + ib )( a ib ) = a + b :
2
) z 0 = ( 2 + 3i )( 3 4i ) z 1 = i (1 2i ) z 2 = ( 2 + i ) + (1 2i
3
5 + 3 3i
2 3i
= z4
= z3
1 2 3i
3 + 2i
) (1 i
+
2
) (1 + i
4
) (1 + i
=
1 i
. z5
- n i 4 n i 4 n +1 i 4 n + 2
i 4 n +3 i 2006 i 2007 i 2008 . i 2009
z = z Re ( z ) = Re ( z
'
2009
z = 0 Re ( z ) = Im ( z ) = 0
- S 1 : S 2
-(2 ^ :
:
\ ^ :
z = a + ib ' z ' = a ' + ib ^ :
) ' z + z ' = ( a + a ' ) + i (b + b ) . z .z ' = ( aa ' bb ' ) + i ( ab ' + a 'b
2010
S 1 = i ) . S 2 = ( i
k =0
k =0
-(3 :
:
z = a + ib ^ a ib z
z . z = a ib
:
:
^ 0 z = a + ib
. z = a ib :
} ^* = ^ {0 1
z ^ z = z : ^ : z ^ 6 z
. 1 = :
:02
2
^ . ( E ) : z 4z + 4 = 0 :
1
a
b
z = a + ib :
= 2
i 2
2
z a +b
a +b 2
^ :
3
'
"
" z . ( z ' + z " ) = z .z ' + z .z ) ( z , z , z ^ .
:02
z z
z +z
= ) Re ( z
z ^ :
2i
2
z \ Im ( z ) = 0 z = z : . z i \ Re ( z ) = 0 z = z
= ) . b = Im ( z
^ ) ( ^, +,. .
-1-
03
z 1 z 2 :
z 1 + z 2 = z 1 + z 2 z 1.z 2 = z 1.z 2 \ . .z 1 = .z 1 :
) (
1 1
z z
= .
z 2 0 1 = 1 :
z2 z2
z2 z2
z *^ n *] :
) (
. zn = z
= ) . aff (G
) (
) (
) M ( z M z ) M ( z M z
O z ) \ . ^ ( \ i
. Re ( z ) = Im ( z ) :
-(2 :
:
z = x + iy M ) ( z
JJJJG
OM = x 2 + y 2 z z
) . z i \ M ( z ) (Oy
z \ + M ( z ) [Ox ) : ) ' z \ M ( z ) Ox
) z i \ + M ( z ) [Oy ) ' . z i \ M ( z ) Oy
:02
G
z = x + iy ) u ( x , y z
G
G
G
) u ( x , y V 2 z = x + iy u . z = aff u :
JJJJG
M ) ( . aff OM = aff ( M ) :
+ 0
) aff ( A ) + aff ( B
= ) . aff ( I
I ] [ AB :
2
:
.
:
z \ M ( z ) (Ox ) :
) (
}) {( A , ) ; ( B ,
) .aff ( A ) + .aff ( B
:
+
z = aff ( M ) : ) . M ( z
JJG
JG
O , e1 O , e 2 ) (
) (
:04
G
) M ( x , y ) ( z = x + iy M
) (
) (
-(1 :
:01
z = x + iy ) M ( x , y z
) (
) (
)
A B ) ( :
JJJG
JJJG
JJJG
) . aff AB = aff OB aff OA = aff ( B ) aff ( A
-II :
JG JJG
V 2 e1 , e 2 ) (
JG JJG
. O , e1 , e 2
JG JJG
) M ( x , y M ) ( x , y . O , e1 , e 2
(
(
) (
)(
(
. z = x +y
2
z = x + iy ^ z .z = x 2 + y 2 : z = z .z :
JJJG
A B ) ( . AB = AB = z B z A :
-2-
03
:05
z ^ :
z = z = z = z Re ( z ) Re ( z ) z . Im ( z ) Im ( z ) z
z =0z =0
-(1 :
:
z M ) ( z
JG
JJJJG
n
e1 ,OM z ) arg ( z
. z = 1 z 1 = z
z 1 z 2 :
z 1.z 2 = z 1 . z 2
z1 + z 2 z1 + z 2
z1 z 2 z1 + z 2
1
1
=
z2
z2
z
z1
= 1
z2
z2
z 2 0 :
- z :
) 3i ( 3 4i
()
5 2i 1 + 3i
= . z
z 3
- z } ^ {2i :
z 2i
JG JJG
) ( O , e1 , e 2
] [ 2
:
}\ ' ( 1 ) = {M ( z ) ( ) / z }\ ( 2 ) = {M ( z ) ( ) / z i
2z i
- z \ ^ :
z z
JG JJG
) ( O , e1 , e 2
:03
^ :
3 = 0
( E1 ) : z 2 + 2 z
+ 3.z = 2 + 3i z
(E2 ) : z
) . z i \* arg ( z
] z = [ r , . z
:
}\ ( 1 ) = {M ( z ) ( ) / z " i . ( 1 ) = M ( z ) ( ) / z = 1
r = z : ] . arg ( z ) [ 2
= ". z
"
z i \* arg ( z )
:06
z ) z = r ( cos + i sin
) z i \*+ arg ( z ] [ 2
[ ] :
'
=1
JG JJJJG
. arg ( z ) e1 ,OM [ 2 ] :
. z \* arg ( z ) 0 [ ] :
='. z
' ( 3 ) = {M ( z ) ( ) / z
:
z *^ :
] z \*+ arg ( z ) 0 [ 2 ] z \* arg ( z ) [ 2
:02
2
-3-
z = x + iy :
y
x
= . sin
= cos
r = x 2 + y 2 :
r
r
:07
) ( x , y [ ]0, +[ ]0, + x = [ x , 0] : . iy = y ,
2
03
) ( x , y [ ], 0[ ], 0 x = [ x , ] : . iy = y ,
2
:08
z 1 z 2 :
z 2 . z
:05
- [ [ , z :
. z = 1 cos + i sin
z 1 = z 2
z1 = z 2
] arg ( z 1 ) arg ( z 2 ) [ 2
1
- z :
1 + i tan
. [ , [ ,
2 2
- n :
= z
z
] arg ( z 1.z 2 ) arg ( z 1 ) + arg ( z 2 ) [ 2 ] arg 1 arg ( z 1 ) arg ( z 2 ) [ 2
z2
] arg ( z n ) n .arg ( z ) [ 2 z *^ n ] .
\*+
1
arg arg ( z ) [ 2 ] : ] arg ( z ) + arg ( z ) [ 2
z
1
z
) arg z arg ( z ) [ 2 ] : . ( = 2
z
z
3 +i
( (1) :
\*
3 +i
( ( 2) :
*\ i
( ( 3) :
3+i
- ) ( ) ( ) M ( z :
] [ 2
2
-(2 :
:09
) (
:
> 0 :
. arg ( z 2i + 1)
JG JJJG
A B ) ( e1 , AB arg ( z B z A ) [ 2 ] :
] arg ( .z ) arg ( z ) [ 2 ] arg arg ( z ) [ 2
z
< 0 :
] arg ( .z ) + arg ( z ) [ 2 ] . arg arg ( z ) [ 2
z
:04
5
5
1+ i
. sin
cos
= z 0
-
12
12
3 i
A B C D ) ( A B : C D :
JJJG JJJG
z zC
AB ,CD arg D
] [ 2
zB zA
A B C ) ( :
zA
] [ 2
zA
3 +i
1 3i
= z1
-
4
4
u = z 1 + z 2 : . v = z 1 z 2
= z 2
C
B
( AB , AC ) arg zz
JJJG JJJJG
:
A B C ) ( .
zC z A
A B C \* :
zB zA
- - . z = 2 3 i 2 + 3
-4-
03
zC z A
ABC A i \* :
zB zA
z zA
. C
ABC A = i :
zB zA
z zA
. C
ABC = 1, :
3
z B z A
:06
- ) A ( 2 + 3i ) B ( 4 i ) . C (10 + 2i
ABC . B
- ( E ) : z 2 2z + 1 = 0 ^
-IV ^ :
-(1 z 2 = a *^ : a
S ( E ) : z 2 = a ^ *^ . a
= + i x 2 y 2 + 2ixy = + i :
:
:10
ABCD ) . ( z B z A = z C z D :
z zA
ABCD i \* :
. D
zB zA
z zB
. D
ABCD i \* :
zC z A
z zB
z zA
D *\ i
. D
i \* :
zC z A
zB zA
:07
- ) A ( 2i 3 + i
B 3 i
(E ) z 2
z 1 = i a z 2 = i a
. a
\ a ^ \ a*
a = + i : \ \ ) ( , z = x + iy
ABC ) ( E
- ) ( ) M ( z ) (
) M ( z ) N ( i z ) P ( 3i .
\ a } :\ a = ( i a ) ( z + i a )( z i a ) = 0 :
. S = {i a , i a } :
*
+
S = a, a
x 2 y 2 =
z 2 = a = a :
) (E
2xy =
2
) ( E ) ( x + iy
.
z . x 2 + y 2 = 2 + 2 :
(1) : x 2 + y 2 = 2 + 2
. ( E ) ( 2 ) : x 2 y 2 =
:
( 3) : 2xy =
*\ x y .
) (1 ) ( 2 :
+ 2 + 2
+ 2 + 2
= x2 >0
>0
= y2
2
2
. C
OABC .
- ) A ( 2 + 5i ) B ( 3 + 2i ) C ( 6 + 7i ) . D (1 + 10i
ABCD .
+ 2 + 2
+ 2 + 2
y =
x =
:
2
2
) < 0 xy < 0 : ( 3 . > 0 xy > 0
-5-
03
:
a ( E ) : z = a
^ .
:
a = 4 ) ( : z 1 = 2i . z 2 = 2i
2
b
z ^ az + bz + c = a z + 2 : = b 4ac
2a 4a
b
. z0 =
= 0 ) ( E
2a
0 ) ( ^ \ +
2
8 z 1 = 2 2i : . z 2 = 2 2i
: a = 4 3i x 2 + y 2 = 4 2 + ( 3 ) 2
2
z = x + iy : :
z = 4 3i x 2 y 2 = 4
2xy = 3
2x 2 = 9 : 2 y 2 = 1 . xy < 0
2
2
b
. az + bz + c = a z + :
2a 2a
b
b +
( E ) a z
z
= 0 :
2a
2a
b +
b
= . z2
= z1
) ( E :
2a
2a
:
2
S ( E ) : az + bz + c = 0 : ^
2
3 2 2
3 2
2
,
,
= ) ( x , y
:
2
2
2
2
2
2
= . z2
a = 4 3i z 1 = ( 3 i ) : ) ( 3 + i
2
2
a = 1 + 3i a :
a = 2, z = [ r , ] : z 2 = a r 2 , 2 = 2, :
3
3
( x , y ) =
r 2 = 2 :
] [ 2
2 r = 2 :
] [
= b 2 4ac .
b
= 0 . S = :
2a
b b +
= S .
,
0
2a
2a
:
) ( E < 0
= i ) ( E :
3
5
a z 1 = 2, : z 2 = 2,
6
6
2
2
= z1 3 +i
3+i
. z2 =
2
2
:08 u = 1 2 3i :
. v = 5 + 12i
b + i
b i
= z1
2a
2a
:09
^ :
(1) : z 2 30z + 289 = 0 ( 2 ) : z 2 6z + 9 6i = 0
= ( z 2 = z1 ) z 2
-6-
03
i
=0
4
( 3) : iz 2 + ( 2i 1) z 1 +
( 4 ) : (1 + i ) z 2 3z + 2 (1 i ) = 0
2i .z + 1 + 2 3i = 0
( 5) : z
) ( z 1 + z 2 ) ( z 1 + z 2
:
4
:10
- S 1 ( E 1 ) : z + 16 = 0 : S 2
( z 1 + z 2 ) = z 14 + 4z 13 .z 2 + 6z 12 .z 2 2 + 4z 1.z 23 + z 2 4 :
5
( z 1 + z 2 ) = z 15 + 5z 14 .z 2 + 10z 13 .z 2 2 + 10z 12 .z 23 + 5z 1.z 2 4 + z 25
4
( E 2 ) : ( z 2i ) + 16 = 0 :
S 1 S 2 S 2 ) ( .
- ^ ( E 3 ) : z 4 2z cos + 1 = 0 : . 0 < <
- ( E ) : z 2 2 ( cos + i sin ) z + 1 2 = 0 :
z 1 z 2 ) ) ( , \ *\ ( z 1 z 2
4
:
n ` n 2 z 1 z 2 :
n
( z 1 + z 2 ) = C nk z 1n k .z 2 k
n
.
-V - :
-(1 :
k
n
k =0
C n + 1 .
) ( z + 2i
z 1 z 2 = z 12 + z 1.z 2 + z 2 2 :
:11
7
( z 1 z 2 ) = ( 1) C nk z 1n k .z 2 k
k =0
) ( z 2i
6
)( z + 1
10
)( z 1
10
-(2 :
:11
) (z 1 + z 2
\ n ] = cos n + i sin n :
. ( z 1 + z 2 ) = z 13 + 3z 12 .z 2 + 3z 1.z 2 2 + z 23
:
3
:12
2007
1
11
1 2 1
) ( cos + i sin
cos + i sin
9
9
370
. cos + i sin
5
5
:
z = r ( cos + i sin ) : n ] : z = r ( cos n + i sin n ) :
n
1 3 3 1
1 4 6 4 1
1 5 10 10 5 1
:
9
6
3
z = 243 + i 3 . z
cos n sin n ` n : n 2
:
1 6 15 20 15 6 1
k =0
-7-
03
cos n = Re ( Z
C nk . 0 k n
:13
5
3
2
4
cos 5 = cos 10 cos sin + 5cos sin :
. sin 5 = sin 5 10sin 3 cos 2 + 5sin cos 4
-(3 :
*
z ) ( r , \ \ + :
e i e i
1 4i
2i
2 i
= sin
+ e 4i ) :
= (e 4e + 6 4e
2i
16
1
3 1
1
. sin 4 = ( 2 cos 4 8cos 2 + 6 ) = + cos 4 cos 2 :
16
8 8
2
4
e i = cos + i sin :
z = re i : . z
:
1 = e i
:12
2
i = e
1 i = 2.e
i 1
e i + e i
1 5i
3i
i
i
3i
= cos
) + e 5i
= (e + 5e + 10e + 10e + 5e
2
32
1
5
5
. cos5 = cos 5 + cos 3 + cos
:
16
16
8
5
. 3 3i = 2 3.e
i 2
z 1 = r1.e z 2 = r2 .e
) z 1 r1 i (1 2
= .e
z 1.z 2 = r1r2 .e i (1 +2 ) :
z 2 r2
e i e i
1
= sin 5
) e 5i 5e 3i + 10e i 10e i + 5e 3i e 5i
(
=
2i
32i
1
5
5
. sin 5 = sin 5 sin 3 + sin
:
16
16
8
:
cos n sin n
cos n sin n .
-VI n :
-(1:
a n . n 2
z z n = a ) n (
. a
3
2 .
z = r .e i *^ n ] . z n = r n .e in :
-(4 cos n sin n : n 2
) :13 (
i
i
i
i
e e
e +e
= . sin
= cos
\ :
2i
2
e in e in
e in + e in
= n ] : sin n
= cos n
:
2i
2
:14
\ :
1 + e i = 2 cos e
2
2
1
z 0 = 3 + 3i )( i 1
2
2
n
cos n sin : n 2
cos n sin n cos k sin k
) ( 1 k n .
:
5
5
4
sin : cos sin
z 1 = 1 + ) . z 2 = 2 + 2 (1 + i
1 e i = 2i sin e
2
-8-
03
a = 8i z 0 = 2i : z 1 = 3 + i . z 2 = 3 + i
: ) ( ) A ( z 0 ) B ( z 1 ) . C ( z 2
5
3
z 0 = 2 2, : z 1 = 2 2, z 2 = 2 2,
4
4
4
. z 3 = 2 2,
4
:15
a = 1 i . 5
-(2 :
:
n . n 2
z z n = 1 .
:
+ 2k
z k = n r , 0 k n 1
n a :
n
) ( O
1
3
j = + i j j
2
2
. j 2 = j
:14
2k
z k = 1, 0 k n 1
n
) ( .
:
a = 8i . ( E ) : z = 8i :
3
( E ) z 3 8i = 0 z 3 + ( 2i ) = 0
( E ) ( z + 2i ) ( z 2 2iz 4 ) = 0 :
3
. i 3 = i
2iz 4 ) = 0 :
:
(z
' = ( i ) + 4 = 3 :
2
z1 = 3 +i . z 2 = 3 +i
ABC ) (C O
. R = 2
:
] a = [ r , n . n 2
:
z a a n
2k
z k = z . 1, . 0 k n 1
:
n
:16
. R = n r
:
. a = 64
a = 64 ] a = [ 64, z = [ r , ] :
:
] z 4 = a r 4 , 4 = [ 64,
( 2k
- ) (1 i ) . a = 2 (1 + i
3
+ 1)
r = 4 64 = 8 = 2 2 :
4
a = 64 ( 2k + 1) :
z k = 2 2, . 0 k 3
= 0 k 3
z +i
. (E ) :
- ^ + 2 (1 + i ) = 0 :
z i
abouzakariya@yahoo.fr
-9-