AGH
AGD
TU
ACRO
BART THIJS
Courbette
DIRK VAN MELDERT Dit artikel geeft een definiëring en een methodische voor-
bereiding van de courbette. Hierbij wordt de opsplitsing in
verschillende gymnastiekdisciplines overstegen, daar de
courbette in alle disciplines wordt toegepast.
1. DEFINIERING
Wat
De courbette is een krachtige voorwaartse buigactie of
achterwaartse strekactie van het lichaam, gelokaliseerd in
de bewegingsketting van schouders, wervelzuil en bekken.
8 Vooral voorwaartse courbette-acties (van overstrekking naar
buiging) worden vaak uitgevoerd in acrobatie (bv. flik of
tempoflik) en aan de toestellen (bv. achterwaartse salto’s
als afsprong).
Doel
Goede courbette-acties zijn in de hedendaagse wedstrijd-
gymnastiek een belangrijk middel om bewegingen
dynamischer en efficiënter te maken zodat vanuit de basis-
bewegingen (bv. tempoflik of achterwaartse streksalto als
afsprong van meisjesbrug of jongensrek) kan opgeklommen
worden tot bewegingen van hoge moeilijkheid
(bv. tempoflik + dubbele streksalto of dubbele streksalto als
afsprong, met toegevoegde schroeven).
Analyse
De courbette kan opgedeeld worden in een voorbereidende
fase (VF), een hoofdfase (HF) en een eindfase (EF).
HF
VF
FIGUUR 1: Flik.
HF
VF
FIGUUR 2: Volt.
VF= De overstrekking waaruit de buigactie wordt uitgevoerd (bv.
de overstrekte handstand in de flik) en de buiging waaruit
de strekactie wordt uitgevoerd (bv. de gebogen handstand
bij een volt (FIGUUR 2) of voorwaartse flik (FIGUUR 1)).
Doel van de VF is de prestretch: de ‘lichaamsboog’
wordt aangespannen om krachtig én op het juiste
moment (timing) de courbette-actie uit te voeren.
HF= De eigenlijke buigactie (flik) of strekactie (volt).
Hoofddoel van de HF is het opwekken van rotatie.
EF: Sommige courbette-acties leiden tot het blokkeren van
de benen terwijl men het toestel nog vast heeft.
Mooiste voorbeeld is de Tkatchev waarbij de benen, na
een krachtige buigactie van het gehele lichaam, geblok-
keerd tot “tegenbewogen” worden.
Doel van de EF is “impulsoverdracht” of het “herverde-
len van de hoeveelheid beweging over de verschillende
lichaamssegmenten”. Hiermee worden een omkering
van de rotatie (van achterwaarts naar voorwaarts in de
Tkatchev (FIGUUR 3)) en een verhoging van het
lichaamszwaartepunt nagestreefd.
EF
HF
FIGUUR 3: Tkatchev.
2. METHODISCHE OPBOUW Fase 2 : Courbette-actie

De opbouw van de courbette verloopt van statisch naar
dynamisch. De beginneling leert de verschillende houdingen
aan (houdingsbesef en houdingskracht = vormspanning). Om
de juiste houding te kunnen aannemen moet er ook vol-
doende lenigheid of beweeglijkheid opgetraind worden.
Nadien wordt de dynamische overgangsactie (= courbette)
van de ene naar de andere houding geoefend. Vervolgens
wordt deze actie in de gymnastiekbewegingen toegepast.
Deze opbouw verloopt dus in drie fasen:
FASE 1: VORMSPANNING en LENIGHEID
FASE 2: COURBETTE-ACTIE
FASE 3: TOEPASSEN van de COURBETTE in GYMNASTIEK
BEWEGINGEN
Hier wordt de overgang van statisch naar dynamisch
gemaakt. Vanuit het optrainen van de statische houdings-
kracht (bewaren van de juiste houding onder belasting)
wordt geëvolueerd naar dynamische oefenvormen waarbij
zowel concentrische (spierverkorting) als excentrische
(spierverlenging) spierwerking wordt aangesproken.
We geven enkele oefenschema’s, ingedeeld op basis van de
uitgangshoudingen uit FASE 1. Er kan natuurlijk eindeloos
gevarieerd worden, en verschillende wegen leiden naar het-
zelfde doel…
OEFENSCHEMA’S IN LIG
Schema 1: van statisch naar dynamisch

Fase 1: vormspanning en lenigheid Tekening Uitvoeringswijze Spierwerk

Booghouding 10” Statisch
VORMSPANNING + 10x schommelen statisch + dyn.
Vormspanning ishet fixeren van het lichaam in de juiste
houding. Voorwaarden zijn houdingsbesef en statische houd- romp bijtrekken 10x dynamisch (conc.)
ingskracht. Dit vereist een nauwgezette scholing waarbij de
trainer zijn pupillen tot de juiste houdingen ‘kneedt’. De voeten bijtrekken 10x dynamisch (conc.)

belangrijkste houdingen kunnen we in één tabel weergeven

romp + voeten kort dynamisch (conc.)
en opdelen:
bijtrekken 10x

De steunvormen komen vrijwel alleen in de Artistieke partner duwt op borst statisch + licht
Gymnastiek Heren voor en zijn dus in dit artikel, dat de ver- en voeten 10x dynamisch (exc.)
schillende gymnastiekdisciplines overstijgt, minder van 9
belang. idem met constante druk statisch
10”
Lig Handstand Steun
Stand Voorligsteun Hang

Schema 2: variatie + verhoging van belasting en dynamiek

Tekeningen Uitvoering / opmerkingen

1. Oefeningen in overstrekte ruglig
Mogelijke uitvoeringswijze:
10” / 10x duwen partner /
10” duwen partner / zakken +
houding aannemen 10x

LENIGHEID: 2. Oefeningen in elleboogsteun

Maximale courbette-acties vereisen grote lenigheid, met Mogelijke uitvoeringswijze:
name een volledige ‘ouverture’ en een volledige ‘ferme- 10” / 10x duwen partner /
ture’. Bij de ouverture is het van belang dat de over- 10” duwen partner / zakken +
strekking verdeeld is over de volledige wervelzuil, zodat houding aannemen 10x
lumbale piekbelastingen gereduceerd worden.
Het hoofd neemt vrijwel steeds een ‘neutrale houding’ aan,
dit wil zeggen dat het in het verlengde van de cervicale 3. Oefeningen tussen 2 springplanken
wervelzuil wordt Mogelijke uitvoeringswijze:
Ouverture Fermeture
gehouden. 10” / 10x op en neer
Opmerking:
Zware oefening: begeleiding van
partner vereist
 4. Eenvoudige kurbetacties in ruglig + buiklig

FOTO: GymFed
Uitvoeringswijze:
Vanuit ruglig tot booghouding

Idem vanuit overstrekking

Idem met knipmes

(eventueel met steunen)

Schommelen in buiklig: wanneer de

handen naar beneden gaan,worden
de ellebogen geplaatst en wordt
tegelijkertijd een booghouding
aannemen (kan ook tot voorligsteun)

Deze oefening versneld na elkaar

uitvoeren = vorderen als een slang
of breakdance

OEFENSCHEMA’S IN VOORLIGSTEUN

Tekeningen Uitvoering / opmerkingen

1. Eenvoudige houdingswissels
Uitvoeringswijze:
De gymnast bewust maken van de
perfecte vorm in overstrekte of
ronde vorm bv.: 10x op en neer +
10 10” houden
Mogelijke variaties:
in ellebogensteun, met voeten op
verhoog, versnelde en dynamische
uitvoering
2. Gevorderde houdingswissels met hulp
Uitvoeringswijze:
Afwisselend statisch en dynamisch
Bv: 5x op en neer / 5” houden
boven / 5x
op en neer / 10” houden boven
Opmerking:
Trainer moet steeds toezien op de
juiste houding.
Indien niet mogelijk, moet er
opnieuw vereenvoudigd worden.
Vele variaties mogelijk.
OEFENSCHEMA’S IN HANDSTAND
1. Houdingen in handstand
Uitvoeringswijze:
De gymnast moet bewust het
onderscheid kunnen maken
tussen elke houding. Nadien zijn
combinaties van houdingen
mogelijk
2. Houdingswissels in handstand
Uitvoeringswijze:
Met partner wordt er traag
overgegaan van de ene houding
naar de andere. Het laat voelen
van elke correcte houding is
belangrijk.
Bv: 5x van bolle naar holle
vorm / 5” holle
vorm houden / 5x bol naar hol / 5”
bolle vorm aanhouden

Uitvoeringswijze:
Idem als vorige oefening.
3. Kurbet in handstand
Uitvoeringswijze:
Het veranderen van houding
wordt reeds dynamischer
uitgevoerd.
Mogelijke variaties:
- Met hulp van partner die over
en weer werpt bv: 10x
- tussen twee rekkers bv: 10x
- tussen springplank en matje
bv: 10x
- afwisselend borst en voeten
die muur raken
(idem rugkant) bv: 10x
OEFENSCHEMA’S IN HANG
Tekeningen Uitvoering / opmerkingen
1. Eenvoudige courbette aan rekstok
Uitvoeringswijze:
De gymnast de verschillende
houdingen laten aanvoelen
bv: 5x3” elk
Dynamische overgang tussen
overstrekte en bolle vorm
Opmerking: bij eerste
kennismaking de courbettevorm
traag uitvoeren (elke houding
even tonen) en strikt begeleiden
Idem met buik naar het
sportraam gericht
Fase 3: Toepassen van de Courbette in
gymnastiekbewegingen
Vanaf het aanleren van de Courbette (fase 2) wordt deze
systematisch toegepast in gymnastiekbewegingen. In alle
acrobatische elementen en in alle zwaaibewegingen komen
Courbette-acties voor.
Deze Courbette zal krachtiger zijn wanneer meer rotatie en
hoogte wil verkregen worden, kortom wanneer de beweging
dynamischer moet zijn. Voorwaarde blijft een correcte
basistechniek en een goede fysieke voorbereiding
(fase 1 en 2).
Succes!
REFERENTIES
» Dirk Van Meldert, 1989, Licentiaatverhandeling: De schepperactie.
» Dirk Van Meldert, 1996, Trainer B Artistieke Gymnastiek Heren –
VTS.

2. Eenvoudige courbette aan wandrek 11

Uitvoeringswijze:
Trage overgang van ene houding
naar andere.
Eventueel met belasting +
afwisselend statisch en
1a. 1b. 2a. 2b. dynamisch

Bv: 10” / 10x bol of hol maken

10x duwen aan benen
10” duwen aan benen

Opmerking: om de houding
beter de benadrukken kan een
opgerolde vorm aan de borst
worden gebruikt

3. Gevorderde courbette aan wandrek

Opmerking: tegen het wandrek
wordt een matje geplaatst

Uitvoeringwijze:
Voeten wegduwen 10x (1a) +
1a+b 2a 2b 3 4a+b houden 10” (1b) / van bolle
(2b) naar holle (2a) vorm 10x
(trage overgang) / overstrekt
FOTO: GymFed

houden 10” (3) / idem met

tegenduwen aan benen 10x
(4a) + houden10” (4b)