!

" # $ % $ &
' () *+ , ' ($- .$ ( )
/ &( & & 0" - 123 .) " 4 - 12
5 .$ .$' $ ) ) - 12) 2) * 05 ' ( $ 6 / *7 / 2 &+ ,
' ) )2 ( ' ( $6 8 0 . $ *& + ,

$ & *' $ &$) 29 :$ $ 6 )* + , $3

; $3 0%) 3 $3 & $- <' $) * =>?@ / &
*' $ )2 + , $ # $ $) &$ )*
0) 29 & *' &. $ + ,

)2 $ & *' $ =>?@ / :$ $ + , & *' $

& 1 &$ A / $1 + $ ! &
) *' , ) 0.3 ) B 0 1$ $ =>C@ & $
' (- 1 - .$ &. 1 &' +2 + , 2 D 2 $(.$ +0 $3
3 ) 0.3 ) B 0 1$) 2 (Arakan) 0 1$
# & $ ,

( &$" $/ $ Aini Akhbare, Bahristan Gaibi, Siyarul

Muthakharin $) * $ $/ $- .; Fatiya Barria,
Arkhaung
Alamgeernama $ $/ / * 1$ $ $/ $ % $ ) *2
, / $ 3 &$ <' ) 2) * / % $
$) ) $ $ % , =>C@ ) * ) 0 . " B $ Sidi Ali Rakhanj
$ $/ $ , ) 12 $ Recon Dr. Kanungo
$ $ $ $/ $ ,

;+& - 12 $ .) . E .$ ) (.$ 0 Manucci 9 ) ) $) *

&$) 2 Recon 5 % $ $ $/ $ ,=>F@ ) * <' $5
Rashiddudin = .G>H>#@9 ) ) $) * 9 ,
Nicolo di Conti = .G >FI#G>FH#@ 0 Rachami $# $/ $ ,

) ) $) * Mulk-Rahmi 0D $ $ , ) 12 ) ) $) * ;
$ , # & D
# $ ) * & +' ($ , J #
E ) 1/ $ 0 1$ / #.5 3 $5 $ % Ibn-
Khurdabih, Musadi, Yacut, Sulai Maan ) 29 ) ) $ $) * ) *2 $ ,
$) 2 # Recon rS Arakan $ , Sir H. Yule )*

1
 *) * $ $ +- .$ * $ #' + , K $ *+ 1D Arakan
$ $ $/ $ ,

0 1$ / #.5 Potolomy $ $ ) ) $) * Argyre ) *2 - .$

Sir Arthir Phyre K $ )* ' ) Orgyre " . 0$ $ ) *2 +D
K $ 5 *' % $ $ $/ $ % $ Dr.Kanungo
$ $ $ $/ $ , Mulk Rahmi 5 5 D $5 $
) # $* - .$ ) $) / $ % $ ) *2 , .=L@
)* # M. ) -< $ / $ $) $N &) $ O %
& " B $ .$ + "B $ $ $ P&$) P&$ 2
+ , P&$ $ $ 0. D )* & $+
)2 & $ - .$ / P&$ $-;+ = 0 . 6 P&$@
$+ ,

/ )2 )* &/ ! &
K $) 2 ) 5 & 2 &2 * $ + , & ) * / $-;+ 1D
) $ . (Mulk Rahmi) 5 K $ D 0 1$
Ibn Khurdabin 5 / #.5 = . .3 = @ .@ .
. M P&$ =5 & @ *&- .$ ) *2 - .$ ' $) * (.$ 1) $ % ) Q&) 1$
#) $ 0 1$) 1$ ) *2 + 5 / $ , Ya Cut 5
E .$ 0 . <' ) ' 9 *& $ - .$
R % $ 2 *$ $ ) 5/ $ , .=S@
& Sulaimaan K $9 ) ) $) * Mulk Rahmi $ )
- .$ ) $ >T####=) &$ $ $@ +% $ 5
T####= $ $@ + % $ ) ) $) / $ 0D Dr. Kanungo
$ $ $ $/ $ ,

20 5 5 $ ) *2 / (
$) ) $ = @ $ Mulk Rahmi ' &2
, Eliot and Dowson J R )* $) &
$ / $- .$=>C@ B E .$ Ralf Fitch Mulk Rachmi
Country of Mogen = ) 2 @3 ) & $ ' &2 5 & % $
5 / $ , J Mulk Rahmi Arakan 0D )2 5/ $
( ) $ $ Recon,Rakan,Arakan 5 5 5 +% , >T>C
)* ) 0. 0 1$ Baborsa / (.$5 $ ' Arakan $ $ +% $
Dr.S.B. Kanungo 5 $ $ $ $/ $ , 5 .' $ Ralf
Fitch $ $D $ #& $ 6$/ $ , <' ) 2
" 3 3 ' ( $6 $ 5 *' 6 $ * ) - .$
<' ) ' ) * $ M" Rakhasa 3 R7 "
RAkhasha +% $ <' $ $) 2 Rakah Pura (City)
5 +% $ Rakhas = U1 V@3 U1) 3 U1) 3 U1
 % $ $ ) &W & ; $6" 3 &$ 5 M & 13 ) $ $ $
0 1$ $' ( $6 $ A / $= @ ) 29 5 ,

/ ) $ $3 ) 0 .3 ;) 2 Recon, Rakhanj, Rachami, Rahmi,

Raham & " B $ Roshong, Rowang, Rohang 0D = 3 #3 @
+* $ 5 ,K $ ' ) " B $ $N ) *2 , 9
N $ / $ % $ / .0. Rajamala $ ) ) $ $) *
Roshong # ) / $ % $5 $ $/ $ ,

=>C@ / .0 " Danuya Manikha $ )

$' 0- .$ ; 1 Narayan $ Roshong Mardan = ) 0@
" 2*+ $ ) $" &2 / $ +% $ $ 5
$ $/ $ , =>?@ " < A X9 &&$) * $#&Y .$ + 0 Shah Alaol
$ $ + the Lamentation of Shah Shujah, Saiful Mulk Badiuzzamal, Sikandar
Nama, Rosham Palchali $) * $ Rohang - .$
/ 0 1$ $ Rohangya 5 $ $/ $ ' ' &2 &2 ) *2
% $ $ $ / $ ,

/2 ) 12 $5 $ "B ; & $ $
$ = 0 .3 0 .@ - .$ 0 .) $5 + $ % $ 1D / 0
$ $ $ $ 0 1$ )* + *2 $ $
& 3 & )* 0D 5 +% $ $ $/ $ $ ) *2
, 2 5 0 0 # .=L@
; 0 1$ $ 5 *' 6 Z) / $
, & 5 $ >?ST $# -;) V ) & Michael Symes 9 *+2
# ) (.$ 0 Francis Buchanin & ' )* $" $ $
+)* 3 / $#' 3 ' 3 & & " $ 1$ B # $) #
$ $ 5 ) 0$ $ = <' *' @ $ $ 1$ ) *2 + 5 9,
/ ) 1$ " $ ) " $ / O 0 $5 .$ 5 Banga 5 0
0 1$) 2 $3 ) ' ) 1$ &' <[ $ $ - .$3
) ) ' ) 1$ ! " # $ $ ,

<[) 2 )2 ' Rosswan D 05 ) 2 0Rovinga - .$ ' $) 2

&/ Rovingor (Rowang Shor) 5 , Buchanin 0) *
0) *2 + ; XO O \$ 02) ) 2 0) 2 Roinga Rosswan
$ 0 1$ $ & $ $ 6$/ $ " $ % $
/ ) + +) + $ $/ $ ,

J 2 Rohang 5 + 05 $
&$ ) * &/ 0 (Rohingya) ' 0% $ , /
Buchanin )) $ Rohingya ) 2 ) * -;) V ) ) .
 $ $* &% $ , ) $ (Jhumia Maghs)
]0.$' $ 0D $ $3 &2 & $ (Rohingya Maghs)
0D $ $ 5 ) *2 , $ *$ $
5 - .$ " B $ * $ $ & $ = & $ @
5 % $ ) *2 ,/ 2 " B $) * Karnaphuli Shanka ) 2% $
) * &/ % 05 ) 12 Roing(or) Rohingya 5 , Roing
0 $ 0D A 8' , " $ ) 5 5 )*
$ ) - 6 $% :2 $ &/ 0 $ k Dr.Kanungo $ $/ $ ,

/ & 5 5 # $ + D
0) 2 0) 2 Rowang 5 )2 $ Rowang $ Rewangya(
Rohingya) ' 0& $ , )2 $-;+ $ $-;+
[ $ [ 5 % $ $ ) *2 ,

" B . *+ $ 6

$% $ " B $ 5 *' 6 + $ ) *2" #

)* $ " B $ $ $) * *+ *+6 $ * , ' &2
$ ) * * *+6 1$ 1$ & , K $ $ " B . $ % $3
0) 29' ( $ 6 " B $ $ $ ) 0& % $3 ) $ ) $#
# 0 $ % $3 0) 2) * *' 6 ) *2 % $ ^^ ^^ ^^ ^^ ^^
, & " B . *+ *+6 $ * ,
" B . $ V " & , ) $ $
$&.$ 6 ) $ 1 $
) ) $ )* .D + % , $) * ;
# :$ $ 6 $ , #) $5 ' 6 $ *+ *+ , " B . $
 _ #) - .$ / ) #) , $ & _
) * $/ D#) % , " B . 1$ X.$ $ 5 . - 1D 1$ X.$ $
& 1$ .$ _ )0 $ _ 1$#) % , ' '* 0$
$ $) $ , Y .$ 0 $ 1$ .$ $& $) 0 $ $#) % ,
<' 3 " B $) 2 2 *$ D " $ 5 $ 0$ + 0 12 _
/ ) #) $ 1$ , ) 5 / $ $3 (.$/ 5 $ $ $ " $
' 0% , 1$ $ $9 #) $5 ' 6 D &
& % .$ $5 (.$ &$ >S?L / ) &$ $ $
- 12 $ # 2 $ ( 5 $ $) * J 25 / $ ,

/ 0 *' $ =IT@ (.$ , + ) 5$

/ $ _ #) / $ , $) * $) [ $ $/ $
, 6) $ *$ *' $ $ , / *&$# $ / 0 $
% P &$ , / 02 % $ (.$/ *&$# $ $ $
/ 0 2 05 % $ , " B $ $ $ $ $
6) $ :$/ $% - .$ $ 6) $ :$ / $% , B 5 .( $3
P$ *$ $ .( $3 $ $ *+ $ $& $ , ) .$ 6) 3 ) 0'
.) $ $ *+ $ $& $ , $ *+ $ " $ % - *+3
- 1 *+3 *+3 / ) 5 .$) $ *+3 $ / $ *+3 P+* $ ) *+ $ )2 9
' $ ' ( $6 % *+ $ % , $) * $
$ $ / A $ ' &2 / & , *$# $ $ &$ $) *
*+ +*6 / $ $* ) *2 , 5 ` $ 3 &$ +3 &$) 3 # 3
& 1 )2 O ' 05 - .$ /+ 0 *&
& $ $ ,
 ! "
! " .=?@ ;) * ) / *&$ $ + $
, 2 $ 2 / 2/ & D + , ;) 2 & *'
6 !) * 2 $ 2 +2 & 1 &$ $ A / $
5 * & + , ' $) 2 & &2 [$ 6 +D 2 E) *
! " ) *' + , " B $ " B .) 2 ) 0. ) 2 A $ )
$5 .$ - .$ )* $ + , ' $) 2) * 1$ $ 1$ &2 $
$ # , ' $) 2 $ 3 ;3 <[ / $) * $ a
$ #' ' 0/ $- .$ ) 12 $ $ ' 0. $ $ & #' ' 0
/ $% $ ) b *&2 $ $/ $ ,

;) 2 $ =>C@ / 2 $ & '* $

(.$ 5 :$ $ + , & $ =>C@ ' $ /$
$ , ;) 2 ; $3 %) $3 R$3 & 3 3 )
2) )* R] $ $ D & *' &. $
/ 0/ + ,

&(.$ 05 ) 29 %$ 0$ &$ $#' $ " B $

' )# )* + , & $ $) $ $ 5 $ $) *
50 & *' &. $ * +% , (.$ ) / , / #.&'
" # $ $ " B $ 5 & 0(.$
" ' ( $ 6 :$ $ 6 &.$ $3 $ $) 2/ D & +% $ ,

2 ! " # $ ) $ A ) .
=L@ / $ * ) *2 , K $ # . $ ) /
- <$ $= . ?LL@ / )* $* ; & *' "B $
$-;+ P&$ &.$) * &) $ O % .$- .$ $ 2 + ' $) 2 $
&$) * $ $ * $) * &/ + , ' $) 2 $ 0 . + / P&$
= -;+@ $-;+ P&$ = 0 . P&$@ ;) 2 $/ $% $
 $ ) *2 , / ( ; & *' "B $ ' A $ & DK $3
" # " $ c' D $ $ *+2D "B $* $ *$ $1
+ , J 2 & *' 6 !$ ; & *' 6 ! $ ; 05 $
2 05 ] . $3 . $ (Faqir and Darvishes)
& 1& 2 + , 2 D 2 $ 0)
B1 $ $= $@3 Bader Mukan + 2 ; .#) $) $ 0)
) $ $/ ) A X &$ $ ) *2 , A X &$ (Badar Wali) ; # .
0) $/ ) + & $ , / ; . A X &$ $ $ ) - 12
) $3 ) *- 12 ) " 5 $ =' ) &$# $ ) * $@ &$
$-;+3 ) *+- 12&' $) * ) *2 ,

; $ &d $ +2 <' ) ' $ &d

$ - .$ & d + $% 05 $ &2 * $ +% $
]# ) Y .$ ) ) $ $) * ) *2 , / ) ) $0 $ & R ] LL?
(.$=S@5 $ ] ) e $ *& / ) N 0 V $9
) Y .$ .3 0 V3 &0 ) 2 , ) N ) &
&2 $ 0. $) 2 - 12 ) N &2 2 ) / %D
- 12) ) * 0 $) 2 $ V &2 ( ) 1 ) 0 ,/
12 ; Z" 0 1$) 2 '% K $" N# D K $) $
5 ) % , 2 ) 0 1$) 2 ) N $ :$
$$ 2 * ) , " $) $ 5 f 25 V
" $ ) $K $ ) Y .$) 2 $ $ )c # ,
0 V $9 ) Y .$ $ ' ) 2 (.$- 12 ) N ) 29
) &) $) 2 / *&$ ) $ ) Y .$ 0 V3
0 ) 2N $ / & $) 0* .$ .$ 5 )) $
5 )2 . .- 12 ) 5 V ) $ $ $ ) 0
,

J *+N " !
# 0$ ) 12 ' &2 & $ 5
, / N
&d $ " $ ) *+2 ) *+2
)"+ )"+ 0$ &d + $ , /2 % / (
! & 2 0$ $ ) *+2 =' &2 &@ $ - .$
) $ 0 3 $ $ 5 & '+ ($ , / +) * $; . $ $
5 D &d + % ,

& &) R $W & U + 0 G.H Luce =>F@ $) * $

# $ $ $ $ <' " *+2 % - .$ 05 $
5 , 0 5 D R ] >I#I ) * 05 $ " B $
$ +- $. % . &' 2 , $ $) 2 $* % ;Z
" 7 R $ ( Comilla @ 5 .$ + ' $ *' , &' ) *
1$ *' $ * $ +% & - .$ 05 $5 $= 2 ) @
 ! 2 0 $ Y $. + $ &' 9 & " )*
&/ + & ) 0% $ $ / $ ,

& $ ) &$/ *&$ / 05 $ 5) )

&) (Naaf) ' (May Yu) $ $ 25 ,
0) 2 $ +. &) $) / / & $" 0$ 2 ,
+. ' R ] >I#I " B $ 05 ' 0 0) *
) # + 5)+ , $ / $ ,

=>I@ ' )* )* ) - $ "+ $+

:$ $ + , ) $ ) ) $ :$ - .$ &" $ V
5 2 + $5 ;$ ) d % $ + , Harvey 9
5d / ) &$/ *&$9 $ $ 5
=>H@ &2 " B $ ! & )* $ 2 /$
# + 5 $ & & ' 05 ,

) &$/ *&$9 5 ) .) 29 ) *2 $ ) 5
& , & (.$" ) 2 5 ;) 2 $% $
+- .$ &d + &$ % $ $ +% , ; &d
0 &5 0 ' ) ) &$ & 0 $ $ .$ ' 0. $ $D
! & 2 $ - .$ / + , / &' 0 $ $ 05 $
, 0) 2 ' ) ) &$ =' B Y .$ ) @ dD /
1 + , /2 % ' ) ) &$) * / 0) 2& &. ) / *7
' 0. ) / *) 0D ' &2/ # , /2 '
[ $ $= / $@ ) * & .0 <[ ) + , K $
; ] ) $ * $D 1 + , 05 $
+% , #)* ' / $ / &.
$ 6$ % $ ) *2 , / 05 $ ] # .- 12 2 $
/$ &Y 1$ $ + , 2 # . )* $ $ $ $ * $ $
+ = / ) .) 2 @ $ $/ $ ) *2 ,

! & ) * $N D ) *' % $ $ &

$ 5$ ) =>T@ $) * $ ) & 5 $"
& ) " B $ ." / 6D =II@ / $- .$ " B $" 0 .
/ .$&&$ & ' 0+ , & ) 0 .) *
" B $" 6 $ d 2 + , ' $) 2 " $ 05 " *+2
$ ' 0 $3 &$ $ $ $d $3 ." $9
1 $ $ $3 " B $ ." $ $ $3 05 "
'0 ) $= @ $/ $D * B$ *&$ $ *+ $) 2 , & ) $
0 .&&$) $ & >FIS ) * :) $ ; 1 # . &$ & )
! - .$ ) &2 $5 .$ 1 / $ 1 + ,
# . &$ )* = ].) $ . $ & @ ! AX . ) $.
$& $+ " B $ 2 / ) ]$) ' ) * ) *2 , 2 / (
" B $" $9 $ Nazir Shah ) $ ; 1 <. & (Sandi Khan)
) $ / :) - .$ # . & $5 .$ 5 *$ ,
& ) / .$&&$) * ) ` $+ , " & )

5* 5*
= .@

(.$ " 0 & 9 & )* 5 $& 0 1$ $9 0$' 0 ,


 ရွစ္ေလးလံုး လူထု

အေရးေတာ္ပံုႀကီး အတြင္း ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး ေရွ႕မွာ မိန္႕ခြန္း ေျပာၾကား

ေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္န႕ဲ အတူ ဆရာ ေမာင္ေသာ္က (မတ္တပ္
ရပ္ေနသူ) ကို ေတြ႕ရစဥ္။
န၀တ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြထဲက NLD အဖြဲ႕၀င္ျဖစ္သူ ေနာက္ထပ္
သားေကာင္ တေယာက္ ကေတာ့ စာေရးဆရာေမာင္ေသာ္ကလို႕
နာမည္ေက်ာ္ၾကား လူသိမ်ားတဲ့ ဦးဘေသာ္ပါပဲ။ သူ႕ရဲ႕ မိတ္ေဆြေတြ၊
လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္ေတြ၊ ေလးစားတဲ့သူေတြက ခ်စ္ခင္စြာေခၚသလို
ဆရာ ေမာင္ေသာ္ကဟာ ေမ့လို႕မရႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ တေယာက္
ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ျမန္မာ့ေရတပ္မေတာ္အတြင္းမွာ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ
အမႈထမ္း ခဲ့ သူျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕
အေရွ႕ေတာင္ဘက္ ပင္လယ္ ကမ္း႐ိုး တန္းတေလွ်ာက္ ကင္းလွည့္ေနတဲ့
ကင္းေစာင့္ စစ္ေရယာဥ္တစီးမွာ ကပၸတိန္ အျဖစ္
တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ သေဘၤာေမွာက္မႈနဲ႕ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရ ပါတယ္။

သူ႕ရဲ႕သေဘၤာနစ္တ့အ ဲ ခ်ိန္မွာ ဗုိလ္ဘေသာ္န႕ဲ တျခားေရတပ္သား (၂၆) ဦး တို႕ဟာ အသက္ကယ္ ရာဘာေလွႏွစ္စင္း နဲ႕ သေဘၤာကို
စြန္႕ခြာခဲ့ၾကပါတယ္။ လူ (၉) ဦး ပါတဲ့ အသက္ကယ္ေလွတစင္း ဟာ လံုး ၀ေပ်ာက္ဆံုး သြားၿပီး ဒုတိယ အသက္ကယ္ေလွ တစင္း ကေတာ့
ပင္လယ္ထမ ဲ ွာ (၁၂) ရက္ၾကာ ေမ်ာေနၿပီး မွ ဂ်ပန္သေဘၤာတစင္း က ေတြ႕ရွိကာ ကယ္တင္ခ့ပ ဲ ါတယ္။
အဲ့ဒ ီအခ်ိန္မွာ အသက္ကယ္ေလွေပၚမွာပါတဲ့ (၁၈) ေယာက္ထက ဲ (၇) ေယာက္ဟာ ေသဆံုး ခဲ့ပါၿပီ။ ေနာက္တေယာက္
ကယ္တင္တ့သ ဲ ေဘၤာေပၚမွာ ေသဆံုး ခဲ့ပါတယ္။ ေမာင္ေသာ္ကဟာ လူ (၁၀) ေယာက္အတြက္ (၃) ရက္စာ အစာနဲ႕ေရ လံုေလာက္
႐ံုပပ
ဲ ါတဲ့ အသက္ကယ္ေလွကေလးေပၚက သူ႕နဲ႕ သူ႕ရဲေဘာ္ေတြ ေလာင္ကၽြမ္း လု မတတ္ပူျပင္း လွတ့ဲ ေနေရာင္ေအာက္မွာ
တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ား ကာ စိတ္ဓာတ္ အႀကီး အက်ယ္က်ဆင္း ခဲ့ရပံုအေၾကာင္း ေတြကို အလြန္စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ စာအုပ္ ငယ္ေလးတအုပ္
ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ဆရာေမာင္ေသာ္ကရဲ႕ တားလို႕ဆီး လို႕မရႏိုင္တ့ဲ ဟာသဥာဏ္ဟာ သူေရးသားတဲ့စာေတြမွာ ေပၚလြင္ ေနပါတယ္။
သူတပါးကို ထိခိုက္ နစ္နာေစလိုတ့ဆ ဲ ႏၵမပါတဲ့ သေရာ္စာလို႕ ေခၚႏိုင္တာမ်ဳိး ပါ။ သူ႕ရဲ႕ ဟာသတခုဟာ ျမန္မာျပည္ကို
ဆိုရွယ္လစ္ေတြအုပ္ခ်ဳပ္စဥ္တုန္း က လူတိုင္း ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ ေရပန္း စားခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕စာေရးေဖာ္ေရးဘက္တဦး ဟာ တေစၦသူရက ဲ ို
ယံုၾကည္သူ တဦး ျဖစ္တ့အ ဲ ေၾကာင္း ၾကားရတဲ့အခါမွာ ဆရာေမာင္ေသာ္ကဟာ ခ်က္ခ်င္း ဆိုသလိုပဲ “သူကေတာ့ ဘာမဆိုယံုတာပဲ၊
ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္း စဥ္ပါတီကိုေတာင္ ယံုတာပဲ” လို႕ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဆရာေမာင္ေသာ္ကဟာ ကဗ်ာဆရာတေယာက္လည္း
ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ကဗ်ာေတြလည္း ေရးသလို အဂၤလိပ္ကဗ်ာမ်ားစြာကိုလည္း ျမန္မာဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုခ့ပ ဲ ါတယ္။
တခ်ဳိ႕ကဗ်ာေတြဟာ အံ့ၾသစရာေကာင္း တဲ့ အခ်စ္ကဗ်ာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ Shakespeare, Robert Herrick, John Donne နဲ႕
Shelley တို႕ရဲ႕ အခ်စ္ကဗ်ာေတြကို ဘာသာျပန္ ဆိုခ့ပ ဲ ါတယ္။ ဒါ့အျပင္ William Cowper ရဲ႕ “The Solitude of Alexander Selkirk”
 ြ
ကိုလည္း ဘာသာျပန္ ဆိုခ့ဲ ပါတယ္။ ဆရာေမာင္ေသာ္ကက ဒါဟာ သူ႕ကိုယ္သူရည္ရယ
ြ ္တာလို႕ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ
သူ႕ရဲ႕ေနာက္ဆံုး စိတ္၀င္စားခဲ့တ့ဲ ကဗ်ာျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

သို႕ေပလည္း
ပင္လယ္ငွက္က အိပ္တန္း ဘက္ဆီျပန္သာြ းၿပီ
သားရဲက သူ႕သားရဲတြင္း ထဲခ်င္း နင္း လွဲအိပ္
ေခၽြး သိပ္ရမဲ့ရာသီ ပီပီပင္ေရာက္ေသာ္လည္း
ငါ့တအ ဲ ိမ္ ငါျပင္ဖို႕သြားရဦး ။
ေနရာအႏွံ႕ ဂ႐ုဏ ာတရားပံ်႕ေ၀
ဂ႐ုဏ ာတရားအားတက္ဖြယ္အေတြး ပ
ေႏြး ေထြး မႈေလး ေပးသပ၊ ခံစားရဒဏ္ရာေတြကို
ရင္ၾကားလည္း ေစ့ေပးခဲ့ လူသားနဲ႕ သူ႕ၾကမၼာကို။

ဒါေပမဲ့လည္း ဆရာေမာင္ေသာ္ကအတြက္ အင္း စိန္ေထာင္မွာ အၾကင္နာတရားဆိုတာ မရွိခ့ပ ဲ ါဘူး ။ ဆရာေမာင္ေသာ္ကဟာ ၁၉၈၉

ခုႏွစ္မွာ အဖမ္း ခံရၿပီး အဲဒီႏွစ္ ေအာက္တိုဘာမွာ စစ္ခံု႐ံုး က ေထာင္ဒ ဏ္အႏွစ္ (၂၀) ခ်မွတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ န၀တက သူ႕ကို
တပ္မေတာ္အတြင္း ပုန္ကန္မႈျဖစ္ ေအာင္လုပ္တယ္ဆိုၿပီး စြပ္စြဲခ့ပ ဲ ါတယ္။ အင္း စိန္ ေထာင္ထ၀ ဲ င္သာြ းခ်ိန္မွာ ဆရာေမာင္ေသာ္ကဟာ
ႂကြက္သားေတြ ယိုယင ြ ္း ပ်က္စီး တဲ့ နာတာရွည္ေရာဂါ ခံစားေနရပါတယ္။ သူ႕မွာ ကိုယ္လက္အဂၤါ လႈပ္ရွားရတာ
တင္း တင္း ေတာင့္ေတာင့္နဲ႕ ဆတ္ေတာက္ဆတ္ေတာက္ ျဖစ္ေနၿပီး ေရခ်ဳိး တာ၊ အ၀တ္အစားလဲတာ၊ စားေသာက္တာ စတဲ့
ေန႕တဓူ၀ကိစၥေတြမွာ အကူအညီေပးမဲ့သူမပါဘဲ ၿပီး ေျမာက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ဆိုတာ အခက္ အခဲေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႕ရပါတယ္။
က်န္း မာေရးအခက္အခဲေတြနဲ႕ ေတြ႕ႀကံဳေနရတဲ့ သူ႕လိုလူတေယာက္အဖို႕ အက်ဥ္း ခန္း မွာ တဦး တည္း ေနရတဲ့ ဘ၀ဟာ အစဥ္သျဖင့္
၀ဋ္ဒ ုကၡႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေမာင္ေသာ္ကဟာ ၀ဋ္ဒ ုကၡကို ႀကံ့ႀကံ့ခံ ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အင္မတန္မွ ယိုယင ြ ္း ခ်ိန႕ဲ ေနၿပီျဖစ္တ့ဲ
သူရ႕ဲ ခႏၶာကိုယ္ဟာ ၾကမ္း တမ္း ဆိုး ရြား လွတ့ဲ အင္း စိန္ေထာင္ရဲ႕ဒဏ္ကို ခံႏိုင္ရည္မရွိေတာ့ပါဘူး ။ ေရတပ္အရာရွိေဟာင္း လည္း ျဖစ္၊
သေရာ္စာေရးတဲ့ဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာလည္း ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွား သူလည္း ျဖစ္တ့ဲ အသက္ (၆၅) ႏွစ္အရြယ္ ဆရာေမာင္ေသာ္ကဟာ
၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာ အက်ဥ္း ေထာင္အတြင္း မွာပဲ ေသဆံုး ခဲ့ရပါတယ္။ သူ႕ဘ၀အေမွာင္က်ခဲ့ရတဲ့ အက်ဥ္း ေထာင္တင ြ ္း က
ကာလေတြမွာေတာင္ ဆရာေမာင္ေသာ္က ရဲ႕ ကဗ်ာဥာဏ္ဟာ ေပ်ာက္ကယ ြ ္မသြားခဲ့ပါဘူး ။ သူဟာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ေအာက္မွာ
က်ဴးလြန္ ေနတဲ့ ႀကီး မားတဲ့ မတရားမႈႀကီး ေတြ အေၾကာင္း ကို လွ်ဳိ႕၀ွက္စြာ ကဗ်ာေရးဖြ႕ဲ ခဲ့ပါတယ္။ ေရွး ေခတ္ အဂၤလိပ္ကဗ်ာေတြကို
သူဘာသာျပန္ဆိုခ့ပ ဲ ံု အႏုအရြ လက္ရာမ်ဳိး နဲ႕ လံုး ၀ျခားနားတဲ့၊ ေဒါသအေငြ႕ တေထာင္း ေထာင္း ထြက္ေနတဲ့ ကဗ်ာမ်ဳိး ပါ။ “အႏွစ္ (၂၀)
ဆိုပါလားေဟ့၊ အေကာင္းအဆိုးအေပၚမွာ ရွက္ဖြယ္လိလိ ဥေပကၡာျပဳႏိုင္သူမ်ားက ယုတ္ညံ့သိမ္ဖ်င္းမႈနဲ႕ မသန္႕စင္ေသာအရာမွန္သမွ်ရဲ႕
မုသားပုဒ္မနဲ႕ေလ” ဆိုၿပီး သူ႕အဖို႕ ေသဒဏ္ျဖစ္သာ
ြ းတဲ့ စီရင္ခ်က္ကို စက္ဆုပ္စြာေရးဖြဲ႕ခဲ့ပါတယ္။ ။ ("Death in Custody" (2) ႏွင့္
(3) ကို ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ေရးသားခဲ့ၿပီး ေက်ာ္ေက်ာ္စိုး ဘာသာျပန္ဆိုခ့သ
ဲ ည့္ “ျမန္မာျပည္ကလာတဲ့စာ” စာအုပ္မွ
ကူး ယူေဖာ္ျပသည္။)
ေခတ္ျပိဳဳင္မွကူး ယူပါသည္။

ဦး ဘေသာ္ (ေခၚ) ေမာင္ေ သာ္က

အသက္ ၆၅ ႏွစ ္ရ ွိခ ့ဲေ သာ ဦး ဘေကာင္း သည္ ေရတပ္ တပ္မ ွဴ း ေဟာင္း တဦး ျဖစ္သ ည္။ တပ္မ ွ အနား ယူၿ ပီး ေနာက္
ေမာင္ေ သာ္က အမည္ျ ဖင့္ စာေပမ်ား ေရး သား ခ့ဲရ ာ သူ႔စ ာေပမ်ား မွာ မေတာ္မ တရား မႈမ ်ား ကို ေလွာ င္ေ ျပာင္ေ သာ
ထိမ ိလ ွသ ည့္ သေရာ္စ ာမ်ား ျဖစ္ၾ ကသည္။ ၁၉၉၈ ခုႏ ွစ ္ ဒ ီမ ိုက ေရစီ အေရး ေတာ္ပ ံုက ာလ အတြင ္း သူသ ည္
ေဒ ၚေအာင္ဆ န္း စုၾ ကည္၏ လုပ ္ေ ဖၚကိုင ္ဖ က္တ ဦး ျဖစ္လ ာခ့ဲသ ည္။ သူသ ည္ ၁၉၈၈ ခုႏ ွစ ္အ တြင ္း ေခတၱမ ွ်
ဒ ီမ ိုက ေရစီထ န
ြ ္း ကား စဥ္က ာလက ဖြ႔စ
ဲ ည္း ထား ခ့ဲေ သာ စာေပပညာရွင ္မ ်ား အဖြ႔က
ဲ ို တည္ေ ထာင္ခ ့ဲသ ူ
ေခါင္း ေဆာင္ျ ဖစ္သ ည္။

သူသ ည္ အမ်ဳိး သား ဒ ီမ ိုက ေရစီအ ဖြ႔ခ

ဲ ်ဳပ္ ဗဟုိအ လုပ ္အ မႈေ ဆာင္ ေကာ္မ တီ၀ င္ ျဖစ္သ ည္။ ၁၉၈၉ ခုႏ ွစ ္
အတြင ္း အဖမ္း ခံရ သည္။ ၁၉၈၉ ခုႏ ွစ ္ေ အာက္တ ိုဘ ာလအတြင ္း စစ္ခ ုံရ ုံး တခုမ ွ ၁၉၅၀ ခုႏ ွစ ္ အေရး ေပၚ
အာဏ ာအပ္ႏ ွင ္း ျခင္း ဥပေဒ အရဟုဆ ိုက ာ သူ႔အ ား ေထာင္ဒ ဏ ္အ ႏွစ ္ ၂၀ ခ်မွတ ္ခ ့ဲသ ည္။ န၀တအတြင ္း ေရး မွဴ း ၁
ခင္ည ႊန ္႔က သူ႔အ ား တပ္မ ေတာ္အ တြင ္း ပုန ္က န္ထ ႂကြမ ႈျ ဖစ္ေ အာင္ လႈ႔ံေ ဆာ္ခ ့ဲသ ည္ဟ ု စြပ ္စ ြဲခ ့ဲသ ည္။ သူအ ဖမ္း မခံရ မီက ပင္
ကုမ ရေသာ အေၾကာေသေရာဂါရွိေ နခ့ဲသ ည္။ ၁၉၉၀ ခုႏ ွစ ္ စက္တ င္ဘ ာလ အတြင ္း က အင္း စိန ္ေ ထာင္ထ ဲတ ြင ္
အစာငတ္ခ ံဆ ႏၵျ ပစဥ္ ရိုက ္ႏ ွက ္ခ ံရ သျဖင့္ လံုး ၀ေလျဖတ္သ ြာ း ခ့ဲသ ည္။ အက်ဥ္း က်ခ့ဲသ ူတ ဦး က သူ႔အ ား ဦး ေသာ္
အေပါ့အ ေလး သြာ း ရန္ လမ္း ေရာက္ရ ာတြင ္ ကူည ီရ န္၊ ေရခ်ဳိး ေပး ရန္ႏ ွင ့္ ထမင္း ေကၽြး ရန္ တာ၀န္ေ ပး ခံခ ့ဲရ သည္ ဟု
ေျပာျပခ့ဲသ ည္။

ဦး ဘေသာ္သ ည္ ေထာင္ဆ ရာ၀န္၏ မျဖစ္စ ေလာက္ ဂရုစ ိုက ္မ ႈက ိုသ ာရရွိသ ည္။ အထူး ကု ဆရာ၀န္ႀ ကီး မ်ား ျဖင့္ ကုသ ရန္
ခြင ့္မ ျပဳ၊ ႏွလ ံုး ေရာဂါရသျဖင့္ ၁၉၉၁ ခုႏ ွစ ္ဇ ြန ္လ တြင ္ ရန္က ုန ္ေ ဆး ရုံႀ ကီး သို႔ပ ို႔ လိုက ္ ရာ သံုး ရက္အ ၾကာတြင ္
ကြယ ္လ ြန ္သ ြာ း သည္။ ဦး ဘေသာ္၏ ေလွာ င္ေ ျပာင္သ ေရာ္ေ သာမိန ္႔ခ ြန ္း မ်ား ကဗ်ာမ်ား ႏွင ့္ ေဆာင္း ပါး မ်ား မွာ
ျမန္မ ာႏိုင ္င ံတ ြင ္ နာမည္ႀ ကီး လူႀ ကိဳ က္မ ်ား လွသ ည္။ “သူ႔စ ာေပက ျပည္သ ူေ တြက ို ရယ္ေ စတယ္။ တခ်ိန ္တ ည္း မွာ ေဒ ါသနဲ႔
နာၾကည္း မႈေ တြက ိုလ ည္း လႈ႔ံေ ဆာ္ေ ပး တယ္။ ” ဟု သူမ ိတ ္ေ ဆြတ ဦး က ေျပာျပသည္။ သူသ ည္ ကမၻာ ႔စ ာေပထဲမ ွ
အေျမာက္အ မ်ား ကို ျမန္မ ာဘာသာသို႔ ျပန္ဆ ိုေ ပး ခ့ဲသ ည္။ န၀တက သူ႔အ ား ဖမ္း ဆီး ေထာင္ခ ်ထား စဥ္ ကာလမွာ ပင္လ ွ် င္
သူသ ည္က ဗ်ာမ်ား ကို လွ် ဳိ႕ ၀ွက ္ေ ရး ခ့ဲေ သး သည္။

ဦး ဘေသာ္ (ခ) ေမာင္ေ သာ္က ၏ ကဗ်ာမ်ား

ဇာတ္ဆ ရာ
ငါ့ဇ ာတ္စ င္င ါထိုး
ဇာတ္ပ ိုး ေတာ့ ထၿပီေ လ။
မကတတ္ ကတတ္
ငါ့ဇ ာတ္ ငါခင္း
ငါမင္း ငါဘုရ င္ေ ပါ့
ထင္ခ ်င္ရ ာ ထင္ပ ါဘိ
မင္း မၾကည့္ခ ်င္ေ န။
စင္ေ ပၚမွာ ကၽြမ ္း ထိုး လို႔
စင္က ်ဳိး ၿပီး ေသေပေစ
ေနသာသပ ေလညာက။
စည္း မမွန ္ ၀ါး မမွန ္
ကႀကိဳ း ေတြ မဟန္လ ို႔
တပ္လ န္က ာ
ၾကည့္သ ူေ ျပာျပန္ေ တာ့
ရုံေ ၾကး ေတြ အကုန ္
ဒ ါမွ ငါပ။ ။
(မီး ျခစ္တဆံ)
(၁) အႏွစ္၂၀ ဆိုပါလားေဟ့ …။
အျမင္ကပ္ေလာက္ေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ တပ္မက္စိတ္ရွိသူမ်ားက ေၾကာင္သူေတာ္ေသာကနဲ႔ေလ…။

အႏွစ္၂၀ ဆိုပါလားေဟ့ …။
ေကာက္က်စ္ေသာ အျမင္တိုေသာ ကိုယ္က်ဳိး ငဲ့ ရန္လိုစိတ္နဲ ့ လူလားေျမာက္လာတဲ့ အာဏာပါးကြက္သားတို႔က ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္
ေလးစားျခင္း ငွာ မတတ္စြမ္း ႏိုင္တ့ဲ
ေကာက္႐ိုး မွ်င္ ဥပေဒနဲ႔ေလ…။

အႏွစ္၂၀ ဆိုပါလားေဟ့ …။
အေကာင္း အဆိုး အေပၚမွာ ရွက္ဖယ
ြ ္လိလိ ဥပကၡာျပဳႏိုင္သူမ်ားက ယုတ္ညံ့သိမ္ဖ်င္း မႈနဲ႔
မသန္႔စင္ေသာအရာမွန္သမွ် မုသားပုဒ္မနဲ႔ေလ…။

အႏွစ္၂၀ ဆိုပါလားေဟ့ …။
႐ုပ္မွာ အာဏာနဲ ့က်ည္ဆန္ နာမ္မွာ ဖက္ဆစ္
မေအာင္ျမင္တ့ဲ သူရဲေကာင္း မ်ားရဲ႕ အာဃာတထက္ အဆိပ္အေတာက္ျပင္း တဲ့ ခုံ႐ံုး အမိန္႔နဲ႔ေလ…။
(၂) “မီး ပြားကေလးကေနၿပီး မီး ေတာက္ႀကီး ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ကမာၻေျမေပၚမွာရွိတ့ဲ အညစ္အေၾကးဟူသမွ်နဲ႔
လူေလလူလင ြ ့္ ဂ်ပိုး ေတေလေတြကို ေလာင္စားသြားလိမ့္မယ္…” (ေဂၚကီ) ေမာင္ေသာ္ကရဲ႕ ‘မီး ျခစ္တဆံ’ ဟာ ေနာင္ …
အႏွစ္ ၂၀ ၾကာတဲ့အခါမွာ ေလာင္စာမ်ားရဲ႕ ျပာနဲ႔ထုဆစ္
သမိုင္း ဝင္ေက်ာက္တိုင္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ ။ ။

မေသေသး ပါ မေက်ေသး ပါ
ဥပေဒ က့ဲသ ို႔ အာဏ ာတည္ေ သာအမိန ္႔
မာရွယ ္ေ လာ စစ္ဥ ပေဒ
တရား လိုမ ့ဲ၊ သက္ေ သမ့ဲ၊
ေရွ႕ ေနမ့ဲ ခံုရ ုံး တ့ဲ
ေလွ် ာက္ထ ံုး ၊ ျဖတ္ထ ံုး ၊ က်မ္း ဓမၼသ တ္
ရွာ ဖတ္က ိုး ကား ၊ အခ်င္း ပြာ း စရာမလို
‘အမွန ္တ ရား လိုလ ား သူ’ သာျဖစ္ပ ေစ
‘ဗမာ’ ‘ရွမ ္း ’ ‘ကခ်င္’ ‘ကယား ’
ဘယ္ ‘အမ်ဳိး သား ’ ျဖစ္ျ ဖစ္
‘ဒ ို႔အ ေရး ’ တခြန ္း ဟစ္
ေထာင္သ ံုး ႏွစ ္ အဖ်င္း ဆံုး
‘စာသံုး ေၾကာင္း ’ ျဖန္႔ခ ်ီ
ႏွစ ္ႏ ွစ ္ဆ ယ္စ ီ သတ္မ ွတ ္
‘ျမန္မ ာ’ ဆိုတ ့ဲ အရပ္မ ွာ … … ။
ဘယ္လ ိုပ ဲ ျဖစ္ျ ဖစ္
‘ဗမာ’ ဟာ ‘ျမန္မ ာ’
ထံုး ရည္န ႔ဲ မ်က္ႏ ွာ သစ္ေ ပမယ့္
ဗမာရင္း ျမစ္
ေထာင့္က ိုး ရာ ႏွစ ္ဆ ယ္သ ပိတ ္
အာဏ ာတပ္မ က္စ ိတ ္ရ ွင ္ေ တြက ို
ဆန္႔က ်င္ဖ ီဆ န္ မတရား တာမွန ္သ မွ်
မုန ္း ခ့ဲၾ ကတ့ဲ ‘ဗမာအမ်ဳိး သား ေရး စိတ ္’
ဗမာျပည္သ ူေ တြရ ဲ႕ သည္း ေျခအိတ ္ထ ဲမ ွာ
စိမ ့္၀ င္ဆ ဲ စီး ဆင္း ဆဲ
ေစး ပ်စ္ဆ ဲ ေစ့ေ ဆာ္ဆ ဲ
စိမ ္း စိုဆ …ဲ …။
ကဲ… ..အာဏ ာရွင ္ေ တြ
အမ်ဳိး သား ေန႔ဟ ာ
အမ်ဳိး သား ေရး စိတ ္ရ ွိတ ့ဲ
ျပည္သ ူေ တြအ တြက ္
ရက္ရ ာဇာ ျဖစ္ေ ပမယ့္
အမ်ဳိး သား ေရး စိတ ္မ ့ဲတ ့ဲ
အတၱအ ာဏ ာရွင ္ေ တြ အတြက ္ေ တာ့
ျပႆဒ ါး ျဖစ္တ ယ္ဆ ိုတ ာ သိေ စပါတယ္။ ။
မတရား သက္သ က္
ရက္စ က္ေ လေတာ့သ ည္
၀မ္း ကိုက ္တ ့ဲ ေရာဂါေလး အတြက ္
ရင္ေ ခါင္း တခုလ ံုး ကို ဖြင ့္ၿ ပီး
ခြဲစ ိတ ္က ုသ တယ္လ ို႔
 ြ ု ု
တခါမွ မၾကား ဖူး ပါဘူး ။
စာအုပ ္ပ ံုထ ဲ ၀င္သ ြာ း တ့ဲ
ျခတေကာင္ေ ၾကာင့္
စာအုပ ္ေ တြ အား လံုး ကို
မီး ရႈိ႕ ပစ္တ ယ္လ ို႔
တခါမွ မၾကား ဖူး ပါဘူး ။
ငိုယ ိုၿ ပီး မုန ္႔ေ တာင္း ေနတ့ဲ
ကေလး ဆိုး တေယာက္က ို
ဓား နဲ႔ခ ုတ ္ၿ ပီး ဆံုး မတယ္လ ို႔
တခါမွ မၾကား ဖူး ပါဘူး ။
လမ္း စည္း ကမ္း
မလိုက ္န ာမႈေ ၾကာင့္
ေသဒ ဏ ္ ေပး တယ္လ ို႔
တခါမွ မၾကား ဖူး ပါဘူး ။
ဒ ါေပမယ့္လ ို႔
တရက္ေ လာက္သ ာ
စိတ ္ေ ကာက္သ င့္တ ့ဲ
အျပစ္က ေလး တခုက ို က်ဴ း လြန ္လ ို႔
အမုန ္း ေထာင္ဒ ဏ ္
တသက္တ ကၽြန ္း
က်ခံလ ိုက ္ရ တာကေတာ့
တကယ္ပ ါပဲဗ ်ာ… … ။ ။
ေၾကး မံု ဦး ေသာင္း
လူက ိုေ ခြး သတ္ျ ခင္း
ေၾကး မံု ဦး ေသာင္း လူက ိုေ ခြး သတ္ျ ခင္း

ဗိုလ ္ေ သာ္က အား စတင္ေ တြ႔ရ ွိခ ့ဲစ ဥ္က သက္လ ံုေ ကာင္း ေသာ ေခါင္း ေဆာင္တ ဦး အျဖစ္ ေဆာင္ပ ါး ရွင ္ သိရ ွိခ ့ဲရ သည္။
စစ္အ ာဏ ာရွင ္အ စိုး ရ တက္စ ကာလက ေၾကး မံုသ တင္း စာတိုက ္သ ို႔ ေရတပ္မ ွ တိုက ္ေ ရယာဥ္တ စီး
ပင္လ ယ္ထ ဲ၌ နစ္ေ ၾကာင္း သတင္း တပုဒ ္ ေရာက္လ ာ၏။ သံုး ပတ္မ ွ် ၾကာေသာအခါ ထိုစ စ္သ ေဘၤာ မွ တပ္သ ား မ်ား
အသက္မ ေသဘဲ ျပန္ေ ရာက္လ ာၾကေၾကာင္း သတင္း ဆက္က ို ရရွိခ ့ဲ၏ ။ ယင္း သေဘၤာ နစ္စ ဥ္က သေဘၤာ သား မ်ား ကို
မာလိန ္မ ွဴ း ဗိုလ ္ဘ ေသာ္က သက္က ယ္ေ လွင ယ္တ စီး ႏွင ့္ ဆယ္တ င္ခ ့ဲၿ ပီး ကယ္ခ ့ဲေ ၾကာင္း ပင္လ ယ္ထ ဲ၌ အစာငတ္ေ ရငတ္
ရက္ေ ပါင္း မ်ား စြာ ၾကာျမင့္စ ြာ ေမ်ာေနစဥ္ မာလိန ္မ ွဴ း ၏ သက္လ ံုေ ကာင္း ေသာ ေခါင္း ေဆာင္မ ႈေ ၾကာင့္ တပ္သ ား အမ်ား
အသက္ရ ွင ္ၾ ကရေၾကာင္း သိရ သျဖင့္ ထိုသ တင္း ကို တဖြ႔တ
ဲ ႏြ႔ဲ အက်ယ္တ ၀င့္ ေဖာ္ျ ပခ့ဲ၏ ။ မၾကာမီတ ြင ္ ဗိုလ ္ဘ ေသာ္သ ည္
ေၾကး မံုသ တင္း စာကို ေရာက္လ ာၿပီး ပင္လ ယ္ျ ပင္မ ွ စြန ္႔စ ား ခန္း ကို ကိုယ ္ေ တြ႔ေ ဆာင္း ပါး ေရး လိုသ ည္ဟ ု ဆိုသ ျဖင့္
၀မ္း ေျမာက္၀ မ္း သာ ဖိတ ္ေ ခၚေဖာ္ျ ပခ့ဲ၏ ။ ဗိုလ ္ေ သာ္က သည္ ယင္း ေဆာင္း ပါး ကို အက်ယ္ခ ်ဲ႕ ကာ အဂၤလ ိပ ္ဘ ာသာျဖင့္
ေရး ေလသည္။ အဂၤလ ိပ ္ဘ ာသာ စာမူၿ ပီး ဆံုး ေသာအခါ တည္း ျဖတ္မ ြမ ္း မံသ ူလ ို သျဖင့္ ဂါး ဒ ီး ယန္း သတင္း စာ အယ္ဒ ီတ ာ
ဦး စိန ္၀ င္း ထံသ ာြ း ရန္ ေဆာင္း ပါး ရွင ္က ပင္ အၾကံေ ပး ခ့ဲမ ိ၏ ။ သက္လ ံုေ ကာင္း သျဖင့္ ေသရြာ မွျ ပန္လ ာႏိုင ္ေ သာ္လ ည္း
ဗိုလ ္ေ သာ္က အဖို႔ ၿဂိဳ လ္စ ီး ၿဂိဳ လ္န င္း လတ္ေ သး ဟန္မ တူရ ွာ ေပ။

ထိုအ ခ်ိန ္က ဦး စိန ္၀ င္း အား ရန္သ ူတ ဦး ဟုသ တ္မ ွတ ္က ာ စစ္စ ံုေ ထာက္တ ို႔သ ည္ ေန႔ည မလပ္ ေစာင့္ၾ ကည့္ေ နခ်ိန ္ျ ဖစ္သ ည္။
အတိုေ ရး ရလွ် င္ သေဘၤာ ပ်က္သ ျဖင့္ ခြင ့္ရ က္ေ ပး ထား ေသာ စစ္ဗ ိုလ ္တ ဦး က ဘာကိစ ၥေ ၾကာင့္
တန္ျ ပန္ေ တာ္လ ွန ္ေ ရး သမား ၏အိမ ္သ ို႔ နံန က္တ ိုင ္း သြာ း ၿပီး ဘာေတြေ ဆြး ေႏြး တာလဲ ဟူေ သာ ေမး ခြန ္း ကို
စစ္ေ ဆး စံုစ မ္း ျခင္း မျပဳဘဲ ဗိုလ ္ေ သာ္က အား ဖမ္း လိုက ္ေ လေတာ့သ ည္။ မ်ား မၾကာမီ ေဆာင္း ပါး ရွင ္အ ား လည္း
ေၾကး မံုသ တင္း စာတိုက ္က ိုသ ိမ ္း ရန္ ဖမ္း ေလ၏။ ဂါး ဒ ီး ယန္း ဦး စိန ္၀ င္း ကိုမ ူ ဗိုလ ္ေ သာ္က ကို ဖမ္း ၿပီး တစ္ႏ ွစ ္ခ န္႔ၾ က
ဖမ္း ေလသည္။ ၃ႏွစ ္ၾ ကာေသာအခါ ေဆာင္း ပါး ရွင ္ ေထာင္မ ွလ ြတ ္ခ ့ဲၿ ပီး ေနာက္ ျပန္ၾ ကား ေရး ၀န္ႀ ကီး ဌာန၌
ျပည္သ ူပ ိုင ္သ တင္း စာမ်ား ႀကီး ၾကပ္ေ ရး ရာထူး ကို ထမ္း ေဆာင္ရ ၏။ သိမ ္ျ ဖဴ လမ္း ရွိ လုပ ္သ ား သတင္း စာ အေပၚ၌
ရုံး တလံုး ကေလာင္တ စင္း ျဖင့္ အမႈထ မ္း ေနစဥ္ မၾကာျမင့္မ ီတ ြင ္ ေဆာင္း ပါး ရွင ္၏ ရံုး တဖက္ရ ုံး ခန္း သို႔ အရာရွိသ စ္တ ဦး
ေရာက္လ ာ၏။ ၄င္း မွေ ထာင္မ ွ ထြက ္မ ွလ ြတ ္လ ာေသာ ဗိုလ ္ဘ ေသာ္။ သူ၏ ရာထူး မွာ ေရွ႕ သို႔ဂ ်ာနယ္ အယ္ဒ ီတ ာခ်ဳပ္။
ယင္း သို႔ျ ဖင့္ ေဆာင္း ပါး ရွင ္အ ဖို႔ စာေရး ဆရာ ေမာင္ေ သာ္က ႏွင ့္ ၉ ႏွစ ္တ ာမွ် ရင္း ႏွင ္း စြာ ေပါင္း သင္း ခ့ဲရ ေလသည္။
ေန႔စ ဥ္ တရုံး တည္း ထိုင ္ၾ ကရၿပီး ညည့္စ ဥ္ ဧည့္ခ ံပ ြဲမ ်ား ၊ အစည္း အေ၀း မ်ား အတူသ ြာ း လာခ့ဲၾ က၏။ နယ္တ ို႔၌ က်င္း ပေသာ
အခမ္း အနား မ်ား ၊ ရွင ္း လင္း ပြဲမ ်ား သို႔လ ည္း အတူသ ြာ း ၾကရသည္က မ်ား သျဖင့္ ပိုမ ိုခ င္တ ြယ ္လ ာခ့ဲၾ က၏။ ဤတြင ္မ ွ
ကိုေ သာ္က သည္ စစ္ထ ဲသ ို႔၀ င္ခ ့ဲေ သာ္လ ည္း စစ္စ ိတ ္စ စ္မ ာန္ တစက္တ ေလမွ မရွိဘ ဲ စာေရး ဆရာ၊
သတင္း စာဆရာစိတ ္သ ာ အျပည့္အ ၀ ရွိေ နသည္က ို ေတြ႔သ ိရ ေလသည္။

ေမာင္ေ သာ္က သည္ ဟာသစာေရး ဆရာျဖစ္၏ ။ ေလာကႀကီး ၏ ကေမာက္က မမ်ား အထူး သျဖင့္ သာမာန္ေ လာက္က ထက္
ပို၍ ကေမာက္က မႏိုင ္ေ သာ စစ္၀ ါဒ ီ၏ အဖုအ ထစ္မ ်ား ကို သေရာ္ေ လွာ င္ေ ျပာင္ေ ရး သား ရာ၌ ဂုဏ ္ေ ျမာက္ေ အာင္
ေရး ႏိုင ္သ ူ သေရာ္စ ာ စာေရး ဆရာျဖစ္၏ ။ ေဆာင္း ပါး ရွင ္အ ဖို႔ တခါက ျမ၀တီမ ဂၢဇ င္း ၌ ေမာင္ေ သာ္က ေရး သား ခ့ဲေ သာ
၀တၱဳ တိုေ လး တပုဒ ္က ို မၾကာခဏ သတိရ ကာ ျပံဳ း မိေ လ့ရ ွိ၏ ။ ဤ၀တၱဳ တိုမ ွာ စစ္တ ပ္မ ွထ ြက ္လ ာၿပီး အလုပ ္လ က္မ ့ဲျ ဖစ္က ာ
အခက္အ ခဲေ တြ႔ေ နေသာ စစ္ဗ ိုလ ္က ေလး တဦး ၏ အေၾကာင္း ကို ဖြ႔ဲႏ ြဲ႔ေ ရး သား ထား ၏။ စစ္ဗ ိုလ ္လ ူထ ြက ္က ေလး အဖို႔
လိုက ္လ ံရ ွာ ေဖြရ ာမွ အလုပ ္မ ရႏိုင ္ဘ ဲ ရွိေ နသျဖင့္ ေနာက္ဆ ံုး တြင ္ ဆပ္က ပ္အ ဖြ႔တ
ဲ ခု၌ ရရွိရ ာအလုပ ္က ို လက္ခ ံလ ုပ ္က ိုင ္ရ
ရွာ ေလသည္။ “အလုပ ္က လြယ ္လ ြယ ္ေ လး ပါ၊ ေဟာဒ ီ က်ား ေရကို၀ တ္ၿ ပီး က်ား ေယာင္ေ ဆာင္ယ ံု သက္သ က္ပ ါ။
ေလွာ င္အ ိမ ္ထ ဲမ ွာ က်ား လို ေလး ဘက္ေ ထာက္ လမ္း ေလွ် ာက္ျ ပရုံပ ါ” ဟု အလုပ ္ရ ွင ္က ေျပာသည္။
စစ္ဗ ိုလ ္လ ူထ ြက ္က ေလး အဖို႔ အျခား အသက္ေ မြး မႈပ ညာကလည္း မတတ္ရ ွာ ေလသျဖင့္ လြယ ္လ ြယ ္ႏ ွင ့္ ပိုက ္ဆ ံရ ႏိုင ္ေ သာ
ထိုအ လုပ ္က ို လက္ခ ံလ ုပ ္က ိုင ္ခ ့ဲရ ွာ ၏။

တကယ္အ လုပ ္လ ုပ ္ရ ေသာေန႔တ ြင ္ က်ား ေရကို၀ တ္ဆ င္ထ ား ေသာ ဇာတ္လ ိုက ္က ေလး အဖို႔ ေလွာ င္အ ိမ ္ႀ ကီး ထဲတ ြင ္
မိမ ိတ ေကာင္တ ည္း သာရွိသ ည္ မဟုတ ္ဘ ဲ ျခေသၤ့တ ေကာင္ႏ ွင ့္ အျခား က်ား တေကာင္ ရွိေ နသည္က ို ေတြ႔ရ သျဖင့္
ေၾကာက္ရ ံ႕ြ ထိတ ္လ န္႔သ ြာ း ရွာ သည္။ ေလွာ င္အ ိမ ္သ ံတ ခါး ႀကီး က ပိတ ္သ ြာ း ၿပီျ ဖစ္သ ျဖင့္ ဇာတ္လ ိုက ္အ ဖို႔ ေနာက္ဆ ုတ ္၍
မရေတာ့ဘ ဲ က်ား ေယာင္ေ ဆာင္က ာ လမ္း ေလွ် ာက္ရ ေလေတာ့သ ည္။ ေၾကာက္ရ ႔ံထ
ြ ိတ ္လ န္႔လ ြန ္း သျဖင့္
တုန ္တ ုန ္ရ ီရ ီျ ဖစ္ေ နေသာေၾကာင့္ က်ား ႀကီး က ဇာတ္လ ိုက ္က ်ား ၏ အနား သို႔က ပ္လ ာၿပီး ေျပာေလေတာ့၏ ။
“မေၾကာက္ပ ါနဲ႔က ြ ငါတို႔အ ား လံုး လူေ တြပ ါ။ မင္း က သိပ ္ဣ ေႁႏၵပ ်က္ တာကိုး ကြ။ အစမသိခ င္ေ တာ့ ဒ ီလ ိုပ ဲ
ေၾကာက္ၾ ကတာေပါ့။ ဟဲ… … ..ဟဲ… .မင္း လဲ ငါ့လ ိုပ ဲ စစ္ဗ ိုလ ္လ ူထ ြက ္ထ င္တ ယ္။ … ” ေမာင္ေ သာ္က သည္ ဤသို႔ေ သာ
သေရာ္စ ာေရး သား ရာ၌ မ်ား စြာ ေျပာင္ေ ျမာက္၏ ။ ထို႔ျ ပင္ လက္ဖ က္ရ ည္၀ ိုင ္း ၊ အရက္၀ ိုင ္း တုိ႔၌ က်ပန္း ျပက္လ ံုး
ေျပာရာ၌လည္း ထူး ခၽြန ္သ ူျ ဖစ္၏ ။ သူ၏ ျပက္လ ံုး မ်ား သည္ အလြန ္ပ ြဲက ်ၿပီး ကာလၾကာျမင့္စ ြာ တည္ရ ွိက ်န္ရ စ္ေ လ့ရ ွိ၏ ။
တခုေ သာညဥ့္တ ညဥ့္တ ြင ္ ေဆာင္း ပါး ရွင ္၊ စာေရး ဆရာ ေလသူရ ဲတ ဦး ႏွင ့္ ေမာင္ေ သာ္က တို႔သ ည္ ငပလီက မ္း ေျခ
သဲေ သာင္ျ ပင္ေ ပၚတြင ္ လသာသာလမ္း ေလွ် ာက္ၾ ကရင္း ေရာက္တ က္ရ ာရာ စကား ေျပာရင္း သာယာေသာ
ညဥ့္၏ အရသာကို ခံစ ား ေနၾကသည္။ လူရ ည္ခ ၽြန ္ေ က်ာင္း သား စခန္း ၏ ဧည့္သ ည္ေ တာ္မ ်ား အျဖစ္ ေရာက္ရ ွိေ နၾကျခင္း
ျဖစ္သ ည္။ တေနရာတြင ္ ရိပ ္ခ နဲျ မင္လ ိုက ္ရ ေသာ ေရလုပ ္သ ား တဦး ကို အေၾကာင္း ျပဳကာ စကား မွ် င္သ ည္
တေစၧအ ေၾကာင္း ဆီသ ို႔ေ ရာက္ရ ွိသ ြာ း ၏။ ေစာေစာက သတင္း စာေဆာင္း ပါး ရွင ္ စာေရး ဆရာႀကီး တဦး ၏ အေၾကာင္း ကို
ေျပာလက္စ ရွိသ ျဖင့္ ေဆာင္း ပါး ရွင ္က “ဒ ီဆ ရာႀကီး က တေစၧက ိုယ ံုတ ယ္ဗ ်” ဟုေ ျပာမိ၏ ။ ထိုအ ခါ ေမာင္ေ သာကက
တမဟုတ ္ျ ခင္း ျပက္လ ံုး ထုတ ္လ ိုက ္၏ ။ “ဒ ီဆ ရာႀကီး က ဘာမဆို ယံုတ ာပါ။ ျမန္မ ာ့ဆ ိုရ ွယ ္လ စ္လ မ္း စဥ္ပ ါတီက ိုလ ည္း
သူယ ံုတ ာပဲ မဟုတ ္လ ား ” ၀ါး ကနဲ က်ယ္ေ လာင္စ ြာ ၀ိုင ္း ၍ ရယ္မ ိၾ ကၿပီး ေနာက္ ေမာင္ေ သာ္က က
“ရဲေ ဘာ္တ ို႔… … … … ..ဒ ီျ ပက္လ ံုး က ရာဇဂိုဏ ္း မလြတ ္ဘ ူး ဗ်ဳိ႕ ။ ေတာစကား ေတာမွာ ေဖ်ာက္ၾ ကစို႔။ ဒ ီပ ်က္လ ံုး ကို
ရန္က ုန ္က ို မယူခ ့ဲၾ ကပါနဲ႔” ဟု ႏႈတ ္ပ ိတ ္ေ သး ေလသည္။ သို႔ေ သာ္ သူအ ပါအ၀င္ သံုး ဦး စလံုး က တဆင့္ျ ပန္က ာ
ျဖန္႔ၾ ကသျဖင့္ မဆလေခတ္တ ြင ္ အေျပာင္ေ ျမာက္ ဆံုး ျပက္လ ံုး အျဖစ္ တည္ရ ွိက ်န္ခ ့ဲေ လသည္။
ယခု စစ္ဓ ါး ျပအစိုး ရလက္ထ က္၌ စာေရး ဆရာ ေမာင္ေ သာ္က အား မတရား ဖမ္း ဆီး ၿပီး ေထာင္ဒ ဏ ္ေ ပး ခ့ဲရ ာတြင ္
စစ္ဓ ါး ျပမ်ား က်ဆံုး ခ်ိန ္၌ သူရ ဲေ ကာင္း တဦး အျဖစ္ ျပန္လ ြတ ္ လာေသာ အခါ ေျပာင္ေ ျမာက္ေ သာ သေရာ္စ ာမ်ား ၊
ျပက္လ ုံး မ်ား ကို ဖတ္ၾ ကရမည္၊ ၾကား ရမည္ဟ ု သူ၏ ပရိတ ္သ တ္ႏ ွင ့္ ေဆာင္း ပါး ရွင ္တ ို႔က ေမွ် ာ္လ င့္ေ စာင့္စ ား ေနၾက၏။
သို႔ေ သာ္ ေမာင္ေ သာ္က ကို စစ္ဓ ါး ျပအစိုး ရက အေသသတ္ၿ ပီး ႏႈတ ္ပ ိတ ္လ ိုက ္ေ လၿပီ။ လူက ို ေခြး ကသတ္ေ လၿပီ။
စာေရး ဆရာ ေမာင္ေ န၀င္း ကိုလ ည္း စစ္ဓ ါး ျပအစိုး ရက သုတ ္သ င္ခ ့ဲသ ည္။ မတရား ဖမ္း ဆီး ထား ေသာ
သတင္း ေထာက္မ ်ား ၊ စာေရး ဆရာမ်ား ၊ ဆရာ၀န္မ ်ား စေသာ ႏိုင ္င ံေ ရး အက်ဥ္း သား မ်ား ကို ရက္စ က္ယ ုတ ္မ ာစြာ
သတ္ျ ဖတ္ေ နၾကသည္။ ေထာင္မ ်ား အတြင ္း တြင ္ ဖမ္း ဆီး ေသာ ႏိုင ္င ံေ ရး အက်ဥ္း သား မ်ား ၏ အူအ တြင ္း သို႔ ေရာဂါပိုး မ်ား
ေမြး ေစလ်က္ သတ္ျ ဖတ္သ ည္ဟ ု သိရ သည္။ ဤေရြ႕ ဤမွ် ရက္စ က္ယ ုတ ္က န္း ေနေသာ အစိုး ရ ဤကမၻာ ၌ မရွိဘ ူး ပါေပ။
ကိုေ သာ္က သည္ သက္လ ံုေ ကာင္း လွသ ျဖင့္ ပင္လ ယ္ျ ပင္၌ ေရနစ္က ာ မေသေသာ္လ ည္း ‘၀င္း ’ ‘ေစာ’ ‘ညြန ္႔’
လူသ တ္ဓ ား ျပမ်ား လက္ခ ်က္ျ ဖင့္ ေသရရွာ သည္။ တိုက ္ဆ ိုင ္လ ွေ သာ ဦး ပုည ၏ စာတပုဒ ္က ို သတိရ မိသ ည္။
“ဒ ါယကာတို႔သ ည္ ပင္လ ယ္ျ မစ္၌ ေရနစ္၍ မေသ၊ ဤကၽြန ္း ေရာက္ခ ါမွ အူေ ပါက္၍ ေသမည္ဟ ု ၾကား ဖူး ယံုႏ ွင ့္
ရူး ေလာက္ေ သာ ဘီး လူး ရြာ ကို တုေ မ အသင္တ ို႔သ ည္ အာဂစၧန ္း တု လာၾကကုန ္၏ ”

S our ce: ၁။ န၀တအက်ဥ္း ေထာင္ထ ဲမ ွ အာဇာနည္မ ်ား (Bur ma Infor mation Gr oup, 1994)

၂။ အက်ဥ္း ေထာင္ထ ဲမ ွ အာဇာနည္မ ်ား (T he Ir r aw addy, 1999) တို႔မ ွ ကူး ယူ၍ တဆင့္ျ ပန္လ ည္ေ ဖာ္ျ ပပါသည္။
စုေ ဆာင္တ င္ဆ က္သ ူ - ကိုထ ြန ္း ထြန ္း ေအာင္

ေမာင္ေသာ္က (ခ) ဗိုလ္မွဴးဘေသာ္

ေရတပ္ဗိုလ္မွဴးေဟာင္း တဦးလည္းျဖစ္၊ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြ႔ခ

ဲ ်ဳပ္ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္တဦးလည္းျဖစ္၊
သေရာ္စာအေရးေကာင္းသူ စာေရးဆရာတဦးလည္းျဖစ္တ့ဲ ေမာင္ေသာ္က (အမည္ရင္း ဦးဘေသာ္)

၁၉၈၉ ေအာက္တိုဘာတြင္ တပ္မေတာ္အတြင္း ပုန္ကန္မႈျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္သည္ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ စစ္ခံု႐ံုးမွ

ေထာင္ဒဏ္အႏွစ္ ၂၀ ခ်မွတ္ခံရၿပီး ၁၉၉၁ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး အခ်ဳပ္ခန္းအတြင္း၌ က်ဆံုးခဲ့ျပီး
ကန္ေတာ္ကေလးစြန္နီ မြတ္စလင္မ္ သုသာန္တြင္ ျမႈပ္ႏွံသျဂိဳလ္ခ့သ
ဲ ည္။
ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ တုင
ိ း္ ရင္းသားေလာ။ ႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားေလာ။ လူေလာ။
ေခြးေလာ။

(ေအာင္တင္)
ျမန္မာျပည္ကို ျမန္မာတုင
ိ း္ ရင္းသားေတြကလဲြလ႔ို တရုပဘ
္ ဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘဂၤါလီဘဲျဖစ္ျဖစ္ လႊမ္းမုိးလာမွာကုိ
ျမန္မာမြတစ
္ လင္ေကာ၊ ျမန္မာတရုပေ
္ ကာ လက္မခံႏင
ို ပ
္ ါဘူး။

ျမန္မာႏုင
ိ င
္ ရ
ံ ဲ့ နယ္စပ္ေဒသတေလ်ာက္မာွ ေနထုင
ိ ၾ္ ကတဲ့ တုင
ိ း္ ရင္းသားမ်ားအေၾကာင္းနဲ႔ အစခ်ီခ်င္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ရဲ့ နယ္စပ္တနံတလ်ားမွာ ႏွစ္ႏုိင္ငံကုိခြျပီး ေနထုင
ိ ေ
္ နၾကတဲ့ တုင
ိ း္ ရင္းသားေတြရေ
ိွ နပါတယ္။ ျမိဳ၊ ခမီး၊
လူခ်ိဳင္း၊ မရမာႀကီး၊ ရခုင
ိ ၊္ ခ်င္း၊ နာဂ၊ မီဇုိ၊ ကခ်င္၊ ရွမး္ ၊ ၀၊ ပအုိ႔၊ ပေလာင္၊ လီဆးူ ၊ ပေဒါင္၊ ကရင္၊ မြန၊္ စသျဖင့္
တုင
ိ း္ ရင္းသားအသီးသီးသည္ ျမန္မာႏုင
ိ င
္ ဖ
ံ က္မာွ ေနထုိင္ၾကသူမ်ားရွိသလုိ တစ္ဖက္ႏင
ို င
္ ေ
ံ တြျဖစ္တဲ့
ဘ၈ၤလားဒက္ရွ္၊ အိႏၵိယ၊ နီေပါ၊ တရုပ၊္ လာအုိ၊ ယုိးဒယားႏုိင္ငံတုိ႔မွာ ေနထုင
ိ ၾ္ ကသူမ်ားလည္း ရွိပါတယ္။
ႏုိငင
္ သ
ံ ားအခြငအ
့္ ေရး၊ တုင
ိ း္ ရင္းသားအခြငအ
့္ ေရးေတြကို မိမအ
ိ ေျခခ်ေနထုင
ိ ေ
္ သာႏုင
ိ င
္ ေ
ံ တြမာွ အျပည္အ
့ ၀
ရရွေ
ိ နပါတယ္။ ရလဲရသင္ပ
့ ါတယ္။ ရပုင
ိ ခ
္ ြငလ
့္ ဲ ရွိပါတယ္။ အဲဒတ
ီ င
ို း္ ရင္းသားေတြလဘ
ို ဲ ျမန္မာႏွင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံ
နယ္စပ္ေတြမာွ ႏွစေ
္ တြရာေထာင္ခ်ီျပီး ေနထုိင္ခဲ့ၾကတဲ့ ပသ်ွဴးလူမ်ိဳးမ်ားရွေ
ိ နပါတယ္။
ထုိင္းႏုိင္ငံဘက္ျခမ္းမွာေနထုိင္တဲ့ ပသ်ွဴးေတြကို ထုိင္းႏုိင္ငံက တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္
အသိအမွတျ္ ပဳထားေသာ္လည္း၊ ျမန္မာႏုင
ိ င
္ ဖ
ံ က္မာွ ေနထုိင္တဲ့ ပသ်ွဴးေတြကုိေတာ့၊
မူလတုင
ိ း္ ရင္းသား(၁၄၃)မ်ိဳးမွာ တရား၀င္ အသိအမွတျ္ ပဳထားခဲေ
့ ပမဲ့ မဆလေခတ္ကစျပီး ယေန႔တင
ို ္
စစ္အစုးိ ရအဆက္ဆက္က တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္က ပယ္ဖ်က္ပစ္လုိက္ပါျပီ။ ဘာေၾကာင္ပ
့ ါလဲ။
ရခုင
ိ ျ္ ပည္မာွ ေနတဲ့ ကမန္လမ
ူ ်ိဳးေတြဟာ သမုင
ိ း္ အေထာက္အထားေတြအရ ဘယ္လမ
ို ျွ ငင္းမရတဲ့
တုင
ိ း္ ရင္းသားစစ္စစ္ေတြပါ။ ကမန္လမ
ူ ်ိဳးေတြဟာ ကမၻာေပၚမွာ ျမန္မာႏုင
ိ င
္ မ
ံ အ
ွ ပ အျခားဘယ္ႏင
ို င
္ မ
ံ ာွ မွ
ေနထုင
ိ သ
္ မ
ူ ်ားလည္း မဟုတၾ္ ကပါဘူး။ မဆလေခတ္အထိ တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္ အသတ္မတ
ွ ခ
္ ထ
ံ ားရေပမဲ့ အခု
န၀တ၊ နအဖလက္ထက္က်မွ ဒီေလာက္သမုင
ိ း္ စဥ္လာအရ အထင္ကရ တုင
ိ း္ ရင္းသားေတြျဖစ္ၾကတဲ့
ကမန္လမ
ူ ်ိဳးေတြကို တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳေတာ့ပါဘူး။ သူတုိ႔ကုိ မွတ္ပုံတင္
မထုတေ
္ ပးေတာ့ဘးူ ။ ခရီးသြားလာခြင့္ ကန္သ
႔ တ္ထားတယ္။ ေသမလုျ႔ိ ဖစ္ေနရင္ေတာင္ ရန္ကုန္ကုိ
ေဆးသြားကုဖ႔ို

ခရီးသြားလက္မတ
ွ က
္ အစ အင္မတန္ခက္ခဲေနပါတယ္။ ဘာေၾကာင္ပ
့ ါလဲ။ ကုိးကန္႔လူမ်ိဳးသည္
ျမန္မာ့သမုင
ိ း္ တစ္ေလ်ွာက္လးံု တြင္ မည္သည္အ
့ ခါမွ တုင
ိ း္ ရင္းသား မဟုတခ
္ ဲပ
့ ါ။ ရွမး္ လူမ်ိဳး
အတုက
ိ အ
္ ခံေခါင္းေဆာင္တစ္ဥးီ က ကုိးကန္႔ဟာ ရာခုင
ိ ႏ
္ းံႈ ျပည့္ တရုပလ
္ မ
ူ ်ိဳးစစ္စစ္ျဖစ္တယ္လ႔ို
ေျပာျပခဲဘ
့ းူ ပါတယ္။ န၀တ၊ နအဖတုက
႔ိ ကုိးကန္႔ကုိ တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္ ထပ္တုိးသတ္မွတ္လုိက္ေတာ့၊
ေျမမ်ိဳလုိ႔ လူမ်ိဳးမေပ်ာက္၊ လူမ်ိဳမွ လူမ်ိဳးေပ်ာက္မယ္ဆတ
ို တ္ေသာ၊ အမ်ိဳးေပ်ာက္မာွ စုးိ ေၾကာက္တတ္သမ
ူ ်ားက
ကန္႔ကြက္ဖုိ႔ ေနေနသာ အီးေတာင္ က်ယ္က်ယ္ေပါက္လက
ို သ
္ ံ မၾကားလုက
ိ ရ
္ ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ ကမန္နဲ႔
ပသွ်ဴးလူမ်ိဳးေတြမာွ တူညမ
ီ တ
ႈ စ္ခု ရွေ
ိ နတာကုေ
ိ တာ့ ေျပာဖုိ႔လုိမယ္ထင္ပါတယ္။ သူတေ
႔ို တြဟာ
အစၥလာမ္ဘာသာကို သက္ ၀င္ယုံၾကည္သူမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ကုိးကန္႔တုိ႔သည္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား
မဟုတပ
္ ါ။ ႏုိင္ငံသားတုိင္း လြတလ
္ ပ္စြာ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္ခြင့္ရွိသည္ကုိ လက္မခံႏင
ို ေ
္ သးသူမ်ား
ရွေ
ိ နပါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ ႏုင
ိ င
္ ေ
ံ တာ္ဖဲြ႕စည္းအုပခ
္ ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒမွာ အစၥလာမ္ဘာသာမွလြဲ၍
အျခားဘာသာမ်ားကုိ လြတလ
္ ပ္စြာ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္ခြင့္ရွိသည္လုိ႔ ျပဌာန္းဖုိ႔လုိအပ္ေနတယ္လုိ႔
ထင္ပါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ က်ေနာ္တုိ႔သည္ အေမရိကန္သမတ အုဘ
ိ ားမားေျပာသလုိ ၂၁ရာစုအတြက္
အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးသူမ်ားလား။ ဒီေနရာမွာ စကားညွပအ
္ ေနနဲ႔ ထည္သ
့ ြငး္ ေျပာၾကားလုတ
ိ ာက
က်ေနာ္သည္ ကုးိ ကန္ဆ
႔ န္က
႔ ်င္ေရး၊ တရုပမ
္ န
ု း္ တီးေရးသမား မဟုတသ
္ လုိ တုင
ိ း္ ခ်စ္ ျပည္ခ်စ္
ျမန္မာတရုပမ
္ ်ားကုိ ခ်စ္ခင္ေလးစားသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာမြတစ
္ လင္မ်ားသည္
ျမန္မာတရုပ္မ်ားကဲ့သုိ႔ တုင
ိ း္ ရင္းသားေသြးပါသူမ်ားျဖစ္ျပီး တုင
ိ း္ ခ်စ္ျပည္ခ်စ္မ်ား၊ တုင
ိ း္ ျပည္အတြက္ အသက္စြန႔္
ကာကြယတ
္ တ္သမ
ူ ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကို ျမန္မာတုင
ိ း္ ရင္းသားေတြကလဲြလ႔ို တရုပဘ
္ ဲျဖစ္ျဖစ္၊
ဘဂၤါလီဘဲျဖစ္ျဖစ္ လႊမ္းမုိးလာမွာကုိ ျမန္မာမြတစ
္ လင္ေကာ၊ ျမန္မာတရုပေ
္ ကာ လက္မခံႏင
ို ပ
္ ါဘူး။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာ
ဘာလဲ။ ရုိဟင္ဂ်ာကိစၥကုိ စမေျပာခင္ စာဖတ္သမ
ူ ်ားကုိ ေမတၱာရပ္ခံလုိတာက ရုိဟင္ဂ်ာကုိ
ဘယ္လျို မင္ပါသလဲဆတ
ို ာကုိ ကုယ
ိ ဖ
့္ ာသာေမးျပီး ကုိယ့္ဖာသာ အရင္စမ္းျပီးေျဖၾကည္ေ
့ ပးေစခ်င္ပါတယ္။
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္ ျမင္ပါသလား။ ႏုင
ိ င
္ ံသားအျဖစ္ လက္ခပ
ံ ါသလား။ လူအျဖစ္ေကာ
အသိအမွတျ္ ပဳႏုင
ိ ပ
္ ါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ အနိမဆ
့္ းံု အဆင့္ ေခြးေလာက္၊ ေၾကာင္ေလာက္ျဖစ္ျဖစ္
တန္ဖးို ထားေပးႏုင
ိ ပ
္ ါသလား။ ေမးခြနး္ က သိပ္ရင့္သီးတယ္၊ လက္ေတြ႕မက်ဘူး၊ ဘယ္သက
ူ လူကို
ေခြးလုိ႔ထင္ၾကမွလဲဆုိျပီး အပစ္တင္လသ
ို မ
ူ ်ားရွလ
ိ ်င္ ရွငး္ ျပပါရေစ။ ယေန႔ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို ေခြးေလာက္မွ
တန္ဖးို မထားႏုင
ိ တ
္ ာေၾကာင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ဘယ္ေခြးကိမ
ု ွ မလုပတ
္ ဲ့ ေလွပ်က္ထဲထဲျ့ ပီး
ပင္လယ္ထဲေမွ်ာခ်ေနတာကုိ ေတြ႕ႏုင
ိ ပ
္ ါတယ္။ အဲဒါက ထုိင္းဘဲ။ က်ဳပ္တျ႔ို မန္မာျပည္မာွ ဒါေလာက္ေတာ့
မဆုးိ ေသးပါဘူးဆုလ
ိ ာရင္ ဆက္ဖတ္ၾကည္ေ
့ စခ်င္ပါတယ္။ ဟစ္တလာက ဂ်ဴးလူမ်ိဳး ၆သန္းေက်ာ္ကို
ကေလးေကာ၊ အေမအုပ
ိ ါမက်န္ သတ္တးံု က သူတုိ႔အာရိယန္မ်ိဳးဆက္ေတြနဲ႔ ေသြးမေရာရေအာင္၊
အစဥ္သန္ရ
႔ င
ွ း္ ေနေအာင္ လူသားမ်ိဳးည့ဂ
ံ ်ဴးေတြအျဖစ္ ကိစတ
ၥ းံု ရွငး္ ပစ္ခဲတ
့ ာပါ။ ေခြးဆုးိ ၊
ေခြးရူးေတြအျဖစ္သေဘာထားျပီး သတ္ခဲတ
့ ာ မဟုတပ
္ ါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမာွ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို ေခြးဆုးိ ၊
ေခြးရူးေတြထက္ပဆ
ို းို တဲ့ ဗုင
ိ း္ ရပ္ေရာဂါပုးိ လုသ
ိ ေဘာထားတဲ့ ပညာရွငမ
္ ်ား၊ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ရွေ
ိ နပါေသးတယ္။
သူတို႔ေရးျပီး လူသရ
ိ င
ွ ၾ္ ကားေၾကညာထုတေ
္ ၀ တဲ့ ရုဟ ႔ ်င္ေရး Influx Virus ဆုတ
ိ င္ဂ်ာဆန္က ိ ဲစ
့ ာအုပအ
္ မည္ဟာ
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို ရံြရာွ မုနး္ တီးစရာေကာင္းတဲ၊့ အင္မတန္အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ ဗုင
ိ း္ ရပ္ပးို ေတြအျဖစ္
သတ္မွတ္လုိက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဗုင
ိ း္ ရပ္ပးို ေတြကို မျပန္ပ
႔ ြါးခင္ အခ်ိနမ
္ ီ အလ်င္အျမန္ ဖ်က္ဆးီ ပစ္ရသလုိ
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို မ်ိဳးတုနး္ ဖ်က္ဆးီ ပစ္ရမယ္လ႔ို ပြငပ
့္ ြငလ
့္ င္းလင္း လႈံ႕ေဆာ္လုိက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
အင္မတန္ရက္စက္ၾကမ္းၿကုတတ
္ ဲ့ အေတြးအျမင္ပါ။ ဟစ္တလာထက္ ေၾကာက္စရာေကာင္းပါတယ္။
လူမ်ိဳးေတြရဲ့ အမည္ေပးပုက
ံ ို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးလုပ
ိ ါတယ္။ ရခုင
ိ လ
္ မ
ူ ်ိဳးေတြကို မာဂဓဆုတ
ိ ဲစ
့ ကားက
ဆင္းသက္လာတဲ့ ေမာက္လူမ်ိဳးလုိ႔ေခၚခဲ့တယ္လုိ႔ ဖတ္ဖးူ ပါတယ္။ အာရကန္လူမိ်ဳးလုိ႔လဲ သမုင
ိ း္ မွာ
အထင္အရွားရွေ
ိ နခဲပ
့ ါတယ္။ သို႔ေသာ္ အမ်ိဳးကုိ ခ်စ္ျခင္း၊ အမ်ိဳးဂုဏက
္ ို ေစာင္ေ
့ ရွာက္ျခင္းလု႔ိ အဓိပါၸ ယ္ရတဲ့
ိ ္(ရကၡဳိ င္) လူမ်ိဳးလုေ
ရခုင ႔ိ ခၚမွ ႏွစ္သက္ၾကတာမုိ႔ ေမာက္၊ အာရကန္လမ
႔ုိ ေခၚေတာ့ဘဲ အားလုးံ က
ရခုိင္လူမ်ိဳးလုိ႔ေခၚၾကပါတယ္။ ျပသနာမရွပ
ိ ါဘူး။ ေတာင္သက
ူ ပအုိ႔၊ တလုိင္းက မြန၊္ ဂ်ိနး္ ေဖါက ကခ်င္၊
ဆီရမ္(Siam)က ထုိင္း(Thai)၊ ဆီလံု(Ceylon)က သီရလ
ိ ကၤာ(Srilanka)၊ အက္စကီမုိး(Eskimo)က
အိႏြတ္(Inuit)လူမ်ိဳး စသျဖင့္ မိမအ
ိ မ်ိဳးအမည္၊ မိမႏ
ိ င
ို င
္ အ
ံ မည္ကို မိမိစိတ္ၿကုိက္ ေျပာင္းၾကတဲအ
့ ခါ
အျခားဘယ္လမ
ူ ်ိဳး၊ အျခားဘယ္ႏင
ို င
္ က
ံ မွ ငါသေဘာမတူရင္ ေျပာင္းခြငမ
့္ ရွိဘူးလုိ႔ မကန္႔ကြက္ႏုိ္င္ပါဘူး။
ကန္႔ကြက္ခြင့္ မရွပ
ိ ါဘူး။

သေဘာထားႀကီးစြာ၊ နားလည္မထ
ႈ ားကာ ကာယကံရင
ွ ္ ၿကုိက္ႏွစ္သက္တဲ့အတုိင္း
သတ္မတ
ွ ေ
္ ခၚေ၀ၚေပးရတာပါဘဲ။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြဟာ တုင
ိ း္ ရင္းသားလား၊ ႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားလား၊
ႏုင
ိ င
္ ျံ ခားသားလားဆုတ
ိ ာကုိ ခဏေဘးဖယ္ထားျပီး သူတုိ႔က သူတုိ႔ကုိ ရုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ ေခၚေစခ်င္တာကုိ
မေခၚႏုင
ိ ပ
္ ါဘူးလု႔ိ ျငင္းသင္ပ
့ ါသလား။ ျငင္းခြငေ
့္ ကာ ရွပ
ိ ါသလား။ သူတုိ႔ကုိ သမုင
ိ း္ မွာ စစ္တေကာင္းသားလု႔ိ
ေခၚခဲသ
့ ည္ျဖစ္ေစ၊ ဘဂၤါလီကလ
ု ားလု႔ိ ေခၚခဲသ
့ ည္ျဖစ္ေစ၊ ေခၚေတာလု႔ိ ေခၚခဲသ
့ ည္ျဖစ္ေစ၊ ဒီနာမည္ေတြကို
မၿကိုက္လုိ႔၊ ဒီနာမည္ေတြဟာ ႏွမ
ိ ခ
့္ ်ေခၚေ၀ၚတာမုိ႔ မေခၚပါနဲလ
႔ ႔ို ေတာင္းဆုတ
ိ ာကုိ မရဘူး၊ မင္းတု႔ိ နာတာ၊
မၿကိက
ု တ
္ ာ ငါဂရုမစုက
ိ ဘ
္ းူ ။ ငါေခၚခ်င္တာ ငါေခၚမယ္လ႔ို တစ္ဖက္သားကုိ ႏွိမ့္ခ်ျပီး ဆုိသင့္ ဆုထ
ိ က
ို ပ
္ ါသလား။
အာဖရိကန္အေမရိကန္ေတြကို သမုိင္းတေလွ်ာက္လုံးမွာ အမဲေကာင္(Nigger) လုဘ
႔ိ ဲေခၚခဲၾ့ ကပါတယ္။
အမဲေကာင္(Nigger)လုိ႔ဘဲ သမုင
ိ း္ မွတတ
္ မ္းေတြမာွ အထင္အရွား မွတ္တမ္းတင္ထားရွိခဲ့တာမုိ႔
အမဲေကာင္(Nigger)လုိ႔ဘဲ ေခၚႏုိင္မယ္လုိ႔ ခုေနခါမွာ ေျပာရဲသမ
ူ ်ားရွပ
ိ ါသလား။ သူမ်ားေတြရဲ့ ႏွလုံးသားကုိ
နာၾကင္ေစတဲ့ စကားလုးံ မ်ိဳး၊ အျပဳအမူမ်ိဳးကုိ ေရွာင္ရာွ းျခင္းသည္ စာနာတတ္ျခင္း၊ လူသားဆန္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာသာတရားေတြရဲ့ အဆုးံ အမမ်ားမွာ ပါရွပ
ိ ါတယ္။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲလ
႔ ည္း ကုိက္ညီပါတယ္။
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာသည္ တုင
ိ း္ ရင္းသားေလာ။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြက သူတုိ႔ဟာ တစ္ဖက္ဘဂၤလားဒက္ရွ္ႏုိင္ငံက
ဘဂၤါလီေတြနဲ႔ ဆင္တၾူ ကေသာ္လည္း၊ ဘဂၤါလီမ်ား မဟုတၾ္ ကဘဲ ျမန္မာျပည္မာွ
ဘုးိ စဥ္ေဘာင္ဆက္ေနထုင
ိ ခ
္ ဲၾ့ ကေသာ တုင
ိ း္ ရင္းသားေတြျဖစ္တယ္။ မူလက သတ္မတ
ွ ထ
္ ားေသာ
တုင
ိ း္ ရင္းသားလူမ်ိဳး ၁၄၃ မ်ိဳးထဲမာွ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာလူမ်ိဳးက တရား၀င္ပါရွထ
ိ ားျပီးျဖစ္တယ္။
ေက်ာင္းသုးံ စာအုပေ
္ တြထဲမာွ လည္း၊ တုင
ိ း္ ရင္းသား ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးဆုိျပီး ေရးသားျပဌာန္းထားတာေတြ
ရွိခဲ့တယ္။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြက လြတလ
္ ပ္စြာ မဲေပးျပီး ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ထားတဲ့
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာလႊတေ
္ တာ္အမတ္ေတြ လြတလ
္ ပ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု သမၼတျမန္မာႏုင
ိ င
္ ေ
ံ တာ္ရဲ့ လႊတေ
္ တာ္ထဲမာွ
အမတ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲသ
့ လု၊ိ ဗဟုအ
ိ စုးိ ရထဲမာွ က်န္းမာေရးဌာန ပါလီမန္အတြငး္ ၀န္အဆင္အ
့ ထိ
တာ ၀န္ယူခဲ့တာရွိခဲ့တယ္။ ျမန္မာ့အသံက တုင
ိ း္ ရင္းသားအသံေတြကို လႊင့္တဲ့အခါ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာအစီအစဥ္ဆျို ပီး
၁၉၆၁ခုႏစ
ွ က
္ ေန ၁၉၆၅ ခုႏွစအ
္ ထိ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာဘာသာစကားနဲ႔ အသံလင
ႊ ေ
့္ ပးခဲတ
့ ယ္။ စစ္အာဏာရွင္
ဗုလ
ိ ခ
္ ်ဳပ္ေန၀င္းလက္ထက္မာွ မွ အသံလင
ႊ အ
့္ စီအစဥ္သာမက တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္ကပါ ပယ္ဖ်က္ခံခဲ့ရတယ္လုိ႔
အေထာက္အထားမ်ားႏွငျ့္ ပဆုပ
ိ ါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု သမၼတျမန္မာႏုင
ိ င
္ ရ
ံ ဲ့ ပထမဆုးံ သမတႀကီး
စပ္ေရႊသုိက္က ရခုင
ိ ျ္ ပည္က မြတစ
္ လင္ေတြဟာ တုင
ိ း္ ရင္းသား အစစ္အမွနေ
္ တြျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္မာွ
ရာခုင
ိ ႏ
္ းံႈ ျပည့္ ေသြးမစပ္တဲ့ လူမ်ိဳးဆုိတာ မရွဘ
ိ းူ ။ သူတုိ႔ဟာ တုင
ိ း္ ရင္းသားမဟုတဘ ိ င္ ငါတုိ႔ (ရွမး္ )ေတြလဲ
္ းူ ဆုရ
ိ း္ ရင္းသား မဟုတ္ေတာ့ဘူးလုိ႔ ဆုိခဲ့ပါတယ္။ (The first President of Burma Sao Shwe Theik stated:
တုင
"Muslims of Arakan certainly belong to one of the indigenous races of Burma. In fact, there is
no pure indigenous race in Burma, if they do not belong to indigenous races of Burma, we also
cannot be taken as indigenous races of Burma".) မည္သပ
႔ို င္ျဖစ္ေစကာမူ တစ္ဖက္က အျပန္အလွန္
တင္ျပတာက ျပည္ေထာင္စအ
ု စုးိ ရက ဖဆပလေတြ မဲရေအာင္ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္
လဒ္ထုိးတဲ့အေနႏွင့္ သတ္မတ
ွ ေ
္ ပးခဲျ့ ခင္း ျဖစ္တယ္။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြဟာ တစ္ဖက္ႏုိင္ငံက
မၾကာေသးခင္ကာလကမွ အလုးံ အရင္းနဲ႔ စီးပြါးေရးအရ ေျပာင္းေရႊ႕လာတဲ့ ဘဂၤါလီမ်ားသာျဖစ္တယ္။
သူတုိ႔ကုိလက္ခံလုိက္ရင္ သူတုိ႔ေနာက္က ဘဂၤါလီေတြဆက္၀င္လာျပီး ရခုင
ိ တ
္ စ္ျပည္နယ္လးုံ တင္သာမက
ျမန္မာတစ္ျပည္လးံု မွာ ဘဂၤါလီေတြ လႊမး္ မုးိ သြားႏုင
ိ တ
္ ယ္ ဆုတ
ိ ာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကို
လူဥးီ ေရေပါက္ကြဲမတတ္ျဖစ္ေနတဲ့ အိမန
္ းီ ခ်င္း လူမ်ိဳးႀကီးႏွစမ
္ ်ိဳးက ၀ါးျမိဳ ဖုးံ လႊမး္ သြားမွာကုိ မျဖစ္မေန
တားဆီးကာကြယဖ
္ ႔ို က်ေနာ္တုိ႔အားလုံးမွာ တာ၀န္ရွိတာမုိ႔ အင္မတန္သဘာ၀က်ျပီး စုးိ ရိမစ
္ ရာေကာင္းတဲ့
ေထာက္ျပမႈျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတာ၀န္ကုိ ထိေရာက္စြာ အေကာင္အထည္ေဖၚႏုင
ိ ဖ
္ က
႔ို နယ္စပ္မာွ ေနထုင
ိ ၾ္ ကတဲ့
တုင
ိ း္ ရင္းသားေတြအားလုးံ အထူးသျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာနဲ႔ ကုိးကန္႔တုိ႔ထံမွ ျပည့္၀ျပတ္သားေသာ စိတ္ေရာကုိယ္ပါ
္ ႈ (Uncompromised Commitment to cooperate)ကုိ မျဖစ္မေနလုအ
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြကမ ိ ပ္ပါတယ္။
အုပခ ူ စုးိ ရမ်ားဖက္ကလည္း နယ္စပ္ေဒသအားလုးံ မွာ တိက်ေသာ သန္းေကာင္စာရင္း(Census)မ်ားကုိ
္ ်ဳပ္သအ
ေကာက္ယူ ထိမး္ ခ်ဳပ္ႏင
ုိ ေ
္ သာ အေနအထားတရပ္ကို ေဖၚေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ေနာက္အေရးႀကီးတဲ့
အခ်က္တစ္ခက
ု ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြမာွ ဘာသာေရး အစြနး္ ေရာက္၊ လူမ်ိဳးေရး အစြနး္ ေရာက္
အဖဲြ႕အစည္းေတြရခ
ိွ ဲတ
့ ယ္။ တုိင္းျပည္ကုိ ခဲြထုတ္ဖုိ႔ ၿကိးု စားခဲတ
့ ဲ၊့ မြတစ
္ လင္ႏင
ို င
္ ေ
ံ တာ္ တည္ေထာင္ဖ႔ို
ၿကိးု စားခဲ့တဲ့ အေထာက္အထားေတြ ရွိခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ ေထာက္ျပခ်က္ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။ ႏုင
ိ င
္ ေ
ံ တာ္ လုျံ ခဳံေရး၊
တုင
ိ း္ ျပည္မျပိဳကဲြေရးေတြနဲ႔

ပတ္သက္ေနတာမု႔ိ အင္မတန္အေရးတဲ့ ေထာက္ျပခ်က္ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီတရားမ်ွတတဲ့

္ ်က္(Legitimate Concern)ကုိ ရုဟ
စုးိ ရိမခ ိ င္ဂ်ာေတြဖက္က အေျဖေပးႏုင
ိ ဖ
္ လ
႔ို အ
ို ပ္ပါတယ္။
ဒီလအ
ို ဖဲြ႕အစည္းမ်ိဳးေတြ၊ ဒီလအ
ို စြနး္ ေရာက္ အယူအဆေတြ ရွငသ
္ န္လပ
ႈ ယ
္ ာွ းေနတုနး္ ဘဲလား။ ရွေ
ိ နလ်င္
ဘယ္လို ပူးေပါင္းတုက
ိ ဖ
္ ်က္မလဲ။ မရွေ
ိ တာ့ပါဘူးဆုရ
ိ င္ေတာင္ ေနာင္တစ္ခ်ိနခ
္ ်ိနမ
္ ာွ ေပၚေပါက္လာႏုင
ိ သ
္ လား။
မေပၚေပါက္လာေအာင္ ဘယ္လို ပူးေပါင္းကာကြယသ
္ ြားမလဲဆတ
ို ာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္
ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတာ မိမိတစ္သက္မွာ လုံး၀မၾကားဖူးပါဘူး၊ ျမန္မာ့သမုင
ိ း္ မွာ ဘယ္တန
ု း္ ကမွ မရွိခဲ့ဘူးလုိ႔
စကားကုနဆ
္ လ
ို ာသူမ်ားကေတာ့ မိမိည့ံတာ၊ ဗဟုသတ
ု နည္းတာ၊ ျမန္မာ့ႏင
ို င
္ ေ
ံ ရးကုိ နားမလည္တာကုိ လူမသိ
သိေအာင္ လူလည္ေခါင္မာွ မရွကမ
္ ေၾကာက္နဲ႔ ကုိယ့္ေပါင္ ကုယ
ိ လ
္ န
ွ ေ
္ ထာင္းျပေနသလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။
မဟာပညာေက်ာ္အခ်ိဳ႕ကလည္း ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြဟာ ျမန္မာစကားမေျပာတတ္တာေၾကာင့္ ျမန္မာတုင
ိ း္ ရင္းသား၊
ျမန္မာႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားျဖစ္ဖေ
႔ို နေနသာ ျမန္မာျပည္မာွ ေတာင္ ေနထုိင္ၾကသူမ်ား မဟုတ္ဘူးလုိ႔ မ်က္ေစ့စုံမွိတ္
ျငင္းတတ္ျပန္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မာွ ျမန္မာစကားကုိ လူတင
ို း္ မေျပာတတ္တဲ့ တုင
ိ း္ ရင္းသား ကရင္၊ ခ်င္း၊ ရွမး္ ၊
နာဂ၊ မြန၊္ ကခ်င္၊ ကယား၊ ပေလာင္၊ လီဆးူ ၊ ၀၊ လူခ်ိဳင္း စတဲတ
့ င
ို း္ ရင္းသားေတြအမ်ားအျပား
ေစ့ေစ့ေပါက္ေပါက္ဆရ
ုိ င္ အမ်ိဳးတစ္ရာေက်ာ္ေလာက္ေတာင္ ရွိေနႏုိင္တာကုိ သိဟန္မတူၾကပါဘူး။
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြ ဘယ္တန
ု း္ က ဘယ္လုိ ျမန္မာႏုင
ိ င
္ ထ
ံ ဲ ၀င္ေရာက္လာတယ္ဆတ
ို ာကုိ ေဆြးေႏြးႏုင
ိ တ
္ ဲ့ စြမး္ ရည္
က်ေနာ့မာွ မရွပ
ိ ါဘူး။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္ အသိအမွတျ္ ပဳသင္၊့ မျပဳသင့္ဆုိတာကုိလည္း
မေဆြးေႏြးလုပ
ိ ါဘူး။ ေဆြးေႏြးသင္ေ
့ သာ အခ်ိနက
္ ာလ ေရာက္ျပီလုိ႔လည္း မထင္ေသးပါဘူး။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြ
တုင
ိ း္ ရင္းသားျဖစ္တယ္၊ မျဖစ္ဘူးဆုိတာကုိ ေနာင္ဒမ
ီ က
ို ေရစီႏင
ို င
္ ေ
ံ တာ္ေခတ္ေရာက္ေသာအခါ၊ ေဒါက္တာ
ဦးေအးခ်မ္း၊ ေဒါက္တာ ဦးေအးေက်ာ္တလ
႔ို ို ရခုင
ိ ပ
္ ညာရွငေ
္ တြ၊ ရခုင
ိ ေ
္ ခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာ ပညာရွငေ
္ တြ၊
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အျခားလုအ
ိ ပ္ေသာ ႏုင
ိ င
္ ေ
ံ ခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ပညာရွငေ
္ တြပါ၀င္တဲ့ ေကာ္မရွငအ
္ ဖဲြ႔
ဖဲြစ
႔ ည္းျပီး ေဆြးေႏြးဆုးံ ျဖတ္ျခင္းကသာ အေကာင္းဆုးံ ႏွင့္ အမွန္ကန္ဆးံု ျဖစ္မယ္ ထင္ပါတယ္။ရုဟ
ိ င္ဂ်ာသည္
ႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားေလာ။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြ တုင
ိ း္ ရင္းသားျဖစ္ျခင္း မျဖစ္ျခင္းဆုရ
ိ ာမွာသာ အျငင္းပြါးမႈရေ
ိွ နေသာ္လည္း
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြရဲ့ ႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားျဖစ္မ၊ႈ ႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားတစ္ေယာက္ရဲ့ အခြငအ
့္ ေရးကုိ အျပည္အ
့ ၀ခံစားပုင
ိ ခ
္ ြငက
့္ ေ
ို တာ့
မဆလ၊ န၀တ၊ နအဖမ်ားကလဲြရင္ ျပည္ေထာင္စျု မန္မာႏုင
ိ င
္ ည
ံ ြနေ
႔္ ပါင္းအစုးိ ရကစျပီး၊
ရခုင
ိ အ
္ ဖဲြ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ပညာရွငမ
္ ်ားအလယ္၊ ဒီမုိကေရစီအတုိက္အခံ
အဖဲြအ
႔ စည္းေတြအားလုးံ တင္သာမက ရခုင
ိ ေ
္ ခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးေအးသာေအာင္ အတြငး္ ေရးမွဴးလုပတ
္ ဲ့
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အဖဲြ႕ (CRPP)ကေတာင္ လက္ခထ
ံ ားပါတယ္။ (CRPP)ကလက္ခတ
ံ ယ္ဆရ
ို င္
ို ေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္(NLD)က လက္ခတ
အမ်ိဳးသားဒီမက ံ ယ္လ႔ို ေျပာႏုင
ိ ပ
္ ါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ လူမ်ိဳးေရးအစြနး္ ေရာက္၊
ဘာသာေရးအစြနး္ ေရာက္ဆတ
ို ာ လူမ်ိဳးတုိင္း၊ ဘာသာတုိင္းမွာ ရွိတတ္တာမုိ႔ အခုလုိဆုိလုိက္တာကုိ
လက္မခံႏင
ို သ
္ မ
ူ ်ားရွလ
ိ ်င္ ၄င္းတုိ႔ကုိ ေမတၱာရပ္ခံလုိတာက က်ေနာ့ကို ကန္က
႔ ြကစ
္ ကားမဆုခ
ိ င္ မိမိသက္ဆုိင္ရာ
လူမ်ဳိးစု အဖဲြ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ဒီမက
ို ေရစီ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ပညာရွငမ
္ ်ားကုိ
အလ်င္ေမးျမန္းအတည္ျပဳျပီးပါမွ ခုင
ိ ခ
္ င
ို မ
္ ာမာ ကန္က
႔ ြကစ
္ ကားဆုေ
ိ စခ်င္ပါတယ္။ ၀ါးလုံး
ေခ်းသုတရ
္ မ္းတာမ်ိဳးကုေ
ိ တာ့ က်ေနာ္တန
ု ျ႔္ ပန္ႏင
ို မ
္ ယ္ မထင္ပါဘူး။ ဒီေနရာမွာ
လူေတြမ်က္ေစ့သ်ွမး္ ေနတတ္တဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ အေျခအေနတစ္ရပ္ကို
ထပ္ေထာက္ျပဖုိ႔လုိေနေသးတယ္လုိ႔ထင္ပါတယ္။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို တစ္ဖက္ႏုိင္ငံက
တရားမ၀င္ခုိး၀င္လာသူေတြဆုိျပီး စစ္ဆင္ေရးအမ်ိဳးမ်ိဳးလုပလ
္ ာတဲအ
့ ေပၚမွာ ဒီရဟ
ို င္ဂ်ာအမည္ခံ
ဘဂၤါလီေတြက တစ္ဖက္ႏင
ို င
္ သ
ံ ားေတြျဖစ္ၾကတာမု႔ိ အစစ္အေဆးမခံႏင
္ို ဘ
္ ဲ တစ္ဖက္က သူတုိ႔ႏုိင္ငံထဲကုိ
ထြကေ
္ ျပးသြားတယ္ဆတ
ို ဲ့ အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါျဖင္ရ
့ င္ ဘဂၤါလီေတြသာျဖစ္တဲ့ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို စစ္ဆင္ေရး
အႀကိမ္ႀကိမ္လုပ္ျပီးတုိင္း ဘာလုိ႔အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္လက္ခေ
ံ နရတာလဲ။ ကုိယ့္ႏုိငင
္ သ
ံ ားမဟုတဘ
္ းူ ဆုရ
ိ င္
ျပန္လက္ခစ
ံ ရာမလုပ
ိ ါဘူး။ ျပန္လက္ခရ
ံ တယ္ဆက
ို တည္းက ထြကေ
္ ျပးသြားတဲ့
တစ္ဖက္ႏုိင္ငံသားဆုိသူေတြဟာ တစ္ကယ္ေတာ့ နဂုက
ိ တည္းက ကုိယ့္ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ေနလုဘ
႔ိ ဲေပါ့။
ရွငး္ ရွငး္ ေလးပါ။ သုိ႔ေသာ္ ဒီေနရာမွာ တဖက္ႏင
ို င
္ သ
ံ ားေတြက တရားမ၀င္ ခုိး၀ င္ေနထုင
ိ ေ
္ နတာေတြလဲ
ရွေ
ိ နႏုင
ိ ပ
္ ါတယ္။ မွနမ
္ န
ွ က
္ န္ကန္ျဖစ္ေအာင္ တရားဥပေဒႏွငအ
့္ ညီ စိစစ္ႏုိင္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒီအခါမွာ
ေနာက္ေမးခြနး္ တစ္ခက
ု ေမးစရာျဖစ္လာပါတယ္။ ျပန္လက္ခရ
ံ မွာကုိ သိေနလ်က္နဲ႔ ဘာလု႔ိ
ေမာင္းထုတတ
္ ာေတြကို အႀကိမႀ္ ကိမလ
္ ပ
ု ေ
္ နရသလဲဆတ
ိ ု ဲေ
့ မးခြနး္ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျဖႏွစခ
္ ်က္ကို
စဥ္းစားမိပါတယ္။ တစ္ခက
ု ေတာ့ စစ္အာဏာရွငေ
္ တြရဲ့ ထုံးစံအတုိင္း တတုိင္းျပည္လုံး ရန္ကန
ု က
္ အစ
နယ္စပ္ေတြအဆုးံ မတည္မျငိမမ
္ ေ
ႈ တြကို ဖန္တးီ ထားႏုင
ိ မ
္ ွ စစ္အာဏာရွငဆ
္ တ
ို ာမ်ိဳးက
သက္ဆုိးရွည္တတ္တာမ်ိဳးျဖစ္လုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္စဥ္းစားမိတာက၊ တုင
ိ း္ ရင္းသားလူမ်ိဳးေတြထဲက
လြတလ
္ ပ္ေရးစိတဓ
္ ါတ္အျပင္းထန္ဆးံု လူမ်ိဳးစုေတြထဲမာွ ရခုင
ိ အ
္ မ်ိဳးသားက ထိပ္ဆုံးက အုပစ
္ ထ
ု ဲမာွ ပါတယ္လ႔ုိ
ိ ါတယ္။ (လူမ်ိဳးစုေတြ
က်ေနာ္ေလ့လာမိသေလာက္အရ ထင္မပ

လြတလ
္ ပ္ေရးလိခ
ု ်င္တာ၊ ကုိယ့္လူမ်ိဳး ကုိယ္အုပ္ခ်ဳပ္ခ်င္တာ အပစ္မဟုတပ
္ ါဘူး။ သဘာ၀ပါ။ ဒါေၾကာင့္
စစ္မန
ွ ေ
္ သာ ျပည္ေထာင္စက
ု ို ဖဲြ႕လုလ
ိ ်င္၊ တစ္ကယ္ဘဲ တိင
ု း္ ျပည္ေအးခ်မ္းဖံြ႕ျဖိဳးလုလ
ိ ်င္ တုင
ိ း္ ရင္းသားေတြရဲ့
ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းႏုိင္ခြင့္ကုိ မျဖစ္မေန အေျခခံရမွာျဖစ္ပါတယ္ )။ ရခုင
ိ ျ္ ပည္နယ္ရဲ့ ထူးျခားခ်က္ေနာက္တစ္ခက
ု
ျပည္မကေနျပီး ဆက္သြယရ
္ အခက္ခဲဆးံု ျပည္နယ္ျဖစ္ျခင္းအျပင္ မိမဖ
ိ ါသာရပ္တည္မယ္ဆရ
ို င္ ရပ္တည္ႏင
ို တ
္ ဲ့
ပထ၀ီအေနအထားရွေ
ိ နျခင္းတုက
႔ိ လည္း အေထာက္အကူျပဳသလုျိ ဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ မဆလအပါအ၀င္
စစ္အစုးိ ရအဆက္ဆက္က ဒီရခုင
ိ အ
္ မ်ိဳးသားေတြကို ထိမ္းခ်ဳပ္ႏုိင္ဖုိ႔ နည္းလမ္းစုက
ံ ို အသုးံ ျပဳတဲအ
့ ခါမွာ
ရခုင
ိ ျ္ ပည္နယ္ မတည္မျငိမျ္ ဖစ္ဖ၊႔ို ရခုင
ိ လ
္ မ
ူ ်ိဳးေတြ အားနဲေစဖု႔ိ ဒုတိယ လူဥးီ ေရအမ်ားဆုးံ ျဖစ္တဲ့ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြနဲ႔
ပဋိပကၡ(Constant in-fighting)ကုိ အစဥ္မျပတ္ျဖစ္ထြနး္ ေနေအာင္ ဖန္တးီ ျခင္းကလည္း
နည္းလမ္းတစ္ခအ
ု ျဖစ္ သုံစဲြခဲ့တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ေဒါက္တာ ဦးေအးခ်မ္းက သူငယ္ငယ္က
ဘူးသီးေတာင္က ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြထဲမာွ ႀကီးျပင္းလာေၾကာင္း၊ အင္မတန္
ခ်စ္ၾကည္ေအးခ်မ္းစြာေနခဲၾ့ ကရေၾကာင္းကုိ ေျပာျပဖူးပါတယ္။ ေအးခ်မ္းတယ္ဆုိလုိ႔ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာနဲ႔ ရခုင
ိ ၾ္ ကားမွာ
ျပသနာလုးံ ၀ မရွဘ
ိ းူ လုေ
႔ိ ျပာေနတာေတာ့ မဟုတပ
္ ါဘူး။ ဘာသာတူ၊ လူမ်ိဳးတူ၊ စကားတူတဲ့
တစ္ရြာတည္းသားေတြေတာင္ ရြာေတာင္ပင
ို း္ နဲ႔ ရြာေျမာက္ပင
ို း္ ဓါးခုတပ
္ ဲြျဖစ္တတ္ေသးတာပါဘဲ။ ဂ်ပန္ေခတ္၊
အဂၤလပ
ိ ေ
္ ခတ္ အကူးအေျပာင္းေတြနဲ႔ ႏုင
ိ င
္ ေ
ံ ရးေခါင္းေဆာင္အခိ်ဳ႕ အျမင္မက်ယ္မေ
ႈ တြေၾကာင့္ ေျဖရွငး္ ႏုင
ိ တ
္ ဲ့
ျဖစ္ရးို ျဖစ္စဥ္ လူမႈပဋိပကၡေတြကုိ ထိမး္ မႏုင
ိ ္ သိမး္ မရျဖစ္သြားေအာင္ တြန္းပုိ႔ေလခဲ့သလားလို႔ ဆင္ျခင္မပ
ိ ါတယ္။
ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို ႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားေတြအျဖစ္ အသိအမွတျ္ ပဳ လက္ခထ
ံ ားတဲအ
့ ျမင္ေပၚမွာ
ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားလုပ
ိ ါတယ္။ ေနာင္ျဖစ္ေပၚလာမဲ့ ဒီမက
ို ေရစီေရး၊ အေျခခံလအ
႔ူ ခြငအ
့္ ေရး၊
တုင
ိ း္ ရင္းသားေပါင္းစုံ တန္းတူညမ
ီ ်ွ ျဖစ္ေသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္ေရးဆုတ
ိ ဲ့
အေျခခံအခ်က္ႀကီး (၃)ရပ္ေပၚမွာ အေျခခံျပီး ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ ဒီအေျခခံအခ်က္ႀကီး (၃)ရပ္ကို
လက္မခံႏင
ို သ
္ မ
ူ ်ားကေတာ့ က်ေနာ့ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကို လက္ခႏ
ံ င
ို မ
္ ယ္မထင္ပါဘူး။ ရိဟ
ု င္ဂ်ာေတြကို
တုင
ိ း္ ရင္းသားအျဖစ္ လက္မခံေသးသေရြ႕ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္လုိ လႊတ္ေတာ္မ်ိဳးမွာ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြက လူမ်ိဳးစုကုိ
ကုယ
ိ စ
္ ားျပဳျပီး တက္ေရာက္ခြင့္ မရွႏ
ိ င
ို ပ
္ ါဘူး။ သုိ႔ေသာ္ လူဥးီ ေရကုိ အေျခခံတတ္တဲ့
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာေတာ့ ႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားျဖစ္တဲ့ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြက လႊတေ
္ တာ္အမတ္ေတြအျဖစ္ ပါ၀င္ျပီး
တုင
ိ း္ ျပည္တာ၀န္ကုိ ထမ္းေဆာင္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ဆုိတာ လူဥးီ ေရေပၚမွာ မူမတည္ဘဲ
တိင
ု း္ ရင္းသား လူမ်ိဳးစုျဖစ္ျခင္းေပၚမွာ အေျခခံပါတယ္။ သန္းသုံးဆယ္ေက်ာ္ႏုိင္တဲ့ ျမန္မာလူမ်ိဳးက
လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္မွာ ႏွစ္ေယာက္တက္ခြင့္ရွိလ်င္ သိနး္ ဂဏန္းေလာက္ရတ
ိွ ဲ့ လူမ်ိဳးငယ္တစ္ခက
ု လည္း
ႏွစေ
္ ယာက္တက္ခြငရ
့္ တတ္တဲ့ လႊတေ
္ တာ္မ်ိဳးပါ။ လူမ်ိဳးစုေတြရဲ့ မူလရပုင
ိ ခ
္ ြငေ
့္ တြကို တာ၀
န္ခထ
ံ မ
ိ း္ သိမး္ ကာကြယမ ိ ္(Senate)လိအ
္ ဲ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ပုံစံမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္က ဆိနတ ု ဖဲြ႕မ်ိဳးနဲ႔
ဆင္တတ
ူ ယ္လ႔ို ေျပာႏုင
ိ ပ
္ ါတယ္။ ျပည္သလ
႔ူ တ
ႊ ေ
္ တာ္ကေတာ့ လူဥးီ ေရအခ်ိဳးအလုက
ိ ္ တက္ခြငရ
့္ တတ္တဲ၊့
တစ္ကယ္က
့ ို လူထအ
ု ေျခခံတဲ၊့ တစ္ႏုိင္ငံလုံးကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန္႔ကုိယ္စားျပဳတဲ့၊
လုပပ
္ င
ို ခ
္ ြငအ
့္ ာဏာပုမ
ိ ်ားတတ္တဲ့ လႊတေ
္ တာ္ျဖစ္ပါတယ္။ အနာဂတ္တင
ို း္ ျပည္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္
ရခုင
ိ အ
္ မ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနႏွင့္ ရခုင
ိ ျ္ ပည္နယ္ ဖံြ႕ျဖိဳးတုးိ တက္ေအာင္ တည္ေဆာက္ေရး၊
တရားဥပေဒ စုးိ မုးိ ေရး၊ ျငိမး္ ခ်မ္းသာယာေရး၊ အထူးသျဖင့္ တရားမ၀င္ ႏုင
ိ င
္ ျံ ခားသားမ်ား ၀င္ေရာက္လာမႈ
တားဆီးေရး၊ လုံျခဳံေရးတုိ႔ကုိ ရခုင
ိ ျ္ ပည္နယ္က ဒုတိယ လူဥးီ ေရအမ်ားဆုးံ ျဖစ္တဲ့ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြရဲ့
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြကမ
္ ၊ႈ ေထာက္ခမ
ံ မ
ႈ ရဘဲ အေကာင္အထည္ေဖၚႏုင
ိ မ
္ ယ္ ထင္ပါသလား။ ေဖၚသင့္တယ္လုိ႔ေကာ
ထင္ပါသလား။ ေနာင္တင
ို း္ ျပည္တည္ေထာင္ေရးကုိ အရွညေ
္ မ်ွာျ္ ပီး ကုယ
ိ က
္ ႏုင
ိ င
္ သ
ံ ားအျဖစ္
အသိအမွတျ္ ပဳထားတဲ၊့ ကုိယ့္ႏုိင္ငံသားေတြျဖစ္တဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွးီ မႈ၊ ယုံၾကည္ကုိးစားမႈကုိ
ရႏုင
ိ သ
္ မွ်ရလာေအာင္ အခုကတည္းက ၿကုးိ စားစည္းရုးံ ဖု႔ိ မသင္ေ
့ ပဘူးလား။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာျပည္သေ
ူ တြကို
အစြနး္ ေရာက္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အစြနး္ ေရာက္ အယူအဆေတြႏင
ွ ့္ ကင္းကြာသြားေအာင္
အကူအညီေပးသင္သ
့ လား။ ဒါမွမဟုတ္ သာမန္ရဟ
ို င္ဂ်ာျပည္သေ
ူ တြကို အစြနး္ ေရာက္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊
အစြနး္ ေရာက္ အယူအဆေတြဆီ တြနး္ ပုသ
႔ိ င္ပ
့ ါသလား။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာျပည္သေ
ူ တြထဲက
အလယ္အလတ္က်တဲ့(Liberal and Moderate) ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚထြနး္ လာေအာင္ စနစ္တက်
အကူအညီေပးသင္ပ
့ ါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ အဲဒအ
ီ လယ္အလတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို စိတပ
္ ်က္အားေလ်ာ့ေအာင္
စိတရ
္ ပ
ႈ ေ
္ ထြးေအာင္ စနစ္တက် ပိတ္ဆုိ႔ထားသင့္ပါသလား။ အစြနး္ ေရာက္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊
အယူအဆေတြကို တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔ အေကာင္းဆုးံ နည္းက သာမန္ရဟ
ို င္ဂ်ာျပည္သေ
ူ တြကို ပညာေပး
စည္းရုးံ လက္တဲြရမယ္၊ အလယ္အလတ္ သေဘာထားရွတ
ိ ဲေ
့ ခါင္းေဆာင္ေတြကို ေဖၚထုတေ
္ ပးရမယ္ဆတ
ို ာ
ႏုင
ိ င
္ ေ
ံ ရး

အေျခခံသင္ပန
ု း္ ႀကီး ကႀကီး၊ ခေခြး ျဖစ္ပါတယ္။ ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ အမည္ကေ
ို တာင္ မၾကားခ်င္တတ္တဲ့
အစြနး္ ေရာက္ပဂ
ု ဳိၢ လ္မ်ားကုိ တစ္ခ်က္ေလာက္ ထပ္ေထာက္ျပလုပ
ိ ါေသးတယ္။ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြကို
ရခုင
ိ ျ္ ပည္နယ္က တစ္ေယာက္မက်န္ ေမာင္းထုတတ
္ ာမ်ိဳးကုိ လုပ္ႏုိင္မယ္ ထင္ပါသလား။
မလုပႏ
္ င
ို ဖ
္ းူ ဆုရ
ိ င္ေတာ့ ျငိမး္ ခ်မ္းစြာ အတူေနႏုင
ိ ဖ
္ ႔ို ဦးေဆာင္မေ
ႈ ပးခ်င္ပါတယ္။ ျငိမး္ ခ်မ္းစြာ
အတူယဥ
ွ ္တဲြေနထုိင္ျခင္းဆုိတာကုိ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာရွေ
ိ နတဲ့ သံသယေတြ၊ စုးိ ရိမမ
္ ေ
ႈ တြကို
အျပန္အလွနေ
္ လးစားမႈနဲ႔ ေျဖရွငး္ ျခင္းျဖင္သ
့ ာ တည္ေဆာက္ႏုိင္ပါတယ္။ အမိနေ
႔္ ပးျခင္းျဖင့္
မတည္ေဆာက္ႏင
ို ပ
္ ါဘူး။ မိမျိ ပည္နယ္ထဲမာွ ရွတ
ိ ဲ့ ဒုတယ
ိ အင္အားအႀကီးဆုးံ ျဖစ္တဲ့ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေတြနဲ႔
လက္မတဲြဘဲနဲေ
႔ တာ့ ရခုင
ိ ျ္ ပည္နယ္ ေအးခ်မ္းတုးိ တက္ေရး၊ လုျံ ခဳံေရးကုိ တည္ေဆာက္ႏုိင္မွာ မဟုတပ
္ ါဘူး။
ရခုင
ိ ျ္ ပည္နယ္ မတုးိ တက္ရင္ ရခုင
ိ ျ္ ပည္သေ
ူ တြလည္း တုးိ တက္လာမွာ မဟုတပ
္ ါ။ စစ္အစုိးရကိုလည္းတုိက္၊
ရုိဟင္ဂ်ာကုိလည္းတုိက္ဆုိတဲ့ ဗ်ဴဟာသည္ အင္မတန္မာွ းယြငး္ ေနေၾကာင္း အခ်ိနက
္ သက္ေသျပေနျပီး
ျဖစ္ပါတယ္။ နိဂးံု ခ်ဳပ္အေနႏွင့္ ရုဟ
ိ င္ဂ်ာေလွစးီ ဒုကသ
ၡ ည္တစ္ဥးီ ရဲ့ ေရဒီယုိအင္တာဗ်ဴးကုိ တင္ျပလုပ
ိ ါတယ္။
သူက "ဗမာျပည္မာွ ဘယ္လုိမွလဲေနလုိ႔ မရေတာ့ပါဘူး။ ေန႔တုိင္းေန႔တုိင္း အစုးိ ရက ဒုကေ
ၡ ပးေနတာဘဲ။
ပင္လယ္ထဲမာွ တခါထဲ ေသရင္လဲ ေသပေစေတာ့ဆျို ပီး ထြကလ ့ ယ္" လုိ႔ေျပာခဲ့ပါတယ္။
္ ာခဲတ
သာမန္ရဟ
ို င္ဂ်ာျပည္သေ
ူ တြရဲ့ ေန႔တဓူ၀ဒုကၡကုိ မည္သမ
ူ ဆုိ စာနာႏုိင္မယ္လုိ႔ ယုၾံ ကည္ပါတယ္။