Vous êtes sur la page 1sur 22

La despedida. Dicen que no se siente la despedida, dile quien te lo dijo que se despida.

Al escuchar un adis se va el que se adora, sabr lo que se sufre lo que se llora. Hay de los corazones que se separan, no haber nacido nunca mejor deseara. Cuanta duda y tormenta duele esta pena. Dicen que no se siente la despedida, dile quien te lo dijo que eso es mentira; mentira ingrata de un ser que se adora, si hasta se quiere hasta se llora. Cul de los dos amantes sufre ms penas, el que se va o el que se queda; el que se queda se queda llorando, el que se va se va suspirando.

La Malinche Malinal se llamaba la indita, era esclava naci en Paynal era joven morena y bonita, era inquieta como ave faisn. No era duea de sus ilusiones, era esclava de un indio patrn al perder la batalla en su tierra se la dieron a un espaol. Como ave de paz, como un rojo holocausto entregse su amor a Cortes con su lengua de maya a la azteca lo ayud a triunfar. (se repite) Y de premio al llegar a Huiloapan con Jaramillo don Juan la cas, y en cpula de una capilla empotrados los platos estn. Como huella perenne a la historia como boda forzando al amor, herradura que marc a Huiloapan y una historia de amor que ah est. Orizaba, Ver; 28 de septiembre de 1985. Mara Alarcn de Medelln.

OME TOMINMEH Neh sansemi amitla nikpia

yen notlawanalis itlahtlakol ikinon onechka nosiwatzin iwan axkan nokone oixpoliwik Nokonetzin amo oniktlasohtlak neh nochipa san oniwintiaya yeh nikan nepa meihtlanihtineme kampa ihkon neh kualtis nitlakonis Se teotlakka mixkiawi iwan sewa onechahsito kan neh nitlawantok nechilia tahtzin techtlapohpolwi axkan melawak amitla onechmakih nisehsewi iwan miak niapismiki nimitztlatlaktia amo techpachilis. Iwan neh amitla nikakisneki onikmakak iwan yonikmiktiaya iwan onikewiti mayowi ayakmo nikneki techkuehsohtinemi xikilkawa motah iwan mokalihtik tlalia amitla tomin techwalikilis. Chikawak sehsiwi ihkon okistewak iwan opehki mochokilia neh kalihtik sanitlapolowa sapanowa onikmowispoloh Satepan onitlawankakochtia onitlachiako yitlanestiwitz onime iwan onitlatlapoh onechmawti tlen onikittak. Onpa tlalpan tilantok nokone osehsekmiki iwan oapismiki okinpiaya ich se imatzin ome tominmeh tlen ika onitlakoniskiaya neh niwinti amo oniktlatlapoli ihkon omikki amika okittak

Totahtzin neh onechtlahyowilti notlahtlakol miak onitlawanaya. Traduccin: J. Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Ver; 10 de abril de 2007.

TLEKA AYAKMO NITLAKONI Nimechtlatlaktia techtlapohpolwika axkan yinelli ayakmo nitlakoni, makuilli xiwitl yikonchiwas yon se kamatl nikonitok maski tewan nimosepanos. Kox amo nechpaktia? tleka amo?

Ika nowintilis opoliwih nokone iwan nosiwatzin yeh onechtlasohtlaya axkan nikneki nikinillis tetahwan makinyeknotzaka inkonewah

tleka axkan manipinawa neh sawel miak onitlakonik axkan melawak ayakmo nitlakoni maski manechwika nonawal Ihkuak nochokotia miak oniwintiawa satepan onimosiwati okachi onitlakoniaya axkan chipaktzin nosiwatzin maski miak oniktoktiaya yeh ihkon onechtlasohtlak Yeh chipawak iyollotzin iwan neh san niixmetziwi ompa onimoyehyeko kampa ayakmo niktlahyowiltis nikawas notlawanalis mach owehka otonyekkatka se teotlakka sanillitika owalsewik kemin se tototzin Kihtowah iyollotzin osewik neh nimoyehyekowa ipa yen nopitzayo itlahtlakol itlahtlakol otimokahkeh neh iwan nokonetzin se piltonxiotzintli sansemi iknotlamati

Ihkuak nimokopati notlallan niow tewan nitlakoniti ihkuak niwalixiwinti nikmokowia tlawanalatl wan niwalehko nokalihtik ixpan nokonetzin nitlakoni iwan nitlakoni. Axkan kema! ihkuak niwaltlapolowa nikitta nosiwatzin ompa nowan kahki iwan pewa niktlapowia iwan niktlapowia xikitokah melahkayopan yinelli nowan kahki Axkan nokonetzin notech mopihpilowa wan nechtlahtlania kanin kahki nonantzin? yinelli mowantzin motlapowihtok? tleka neh amo nikitta? Amo tikitta piltonnawalli! nikampa ximotoki mamitznahnapaloh nokonetzin chikawak omohkachokaya wan okixtemowaya inantzin akin miak okitlasohtlak.

Opehki nimoxihxikowa wan saniktlattok nokonetzin tlen kimatis notlasohtzin apismiki iwan sokimiki iwan inantzin kilnamiki. Kampa ayakmo nimoyehyekohtos oksemi opehki nitlawana wan ihkuak niwalkuatliowilia kualtzin nimomachilia wan nikitta nosiwatzin iwan nimotlapowia.

Se teotlakampan oniwalehkok onikittak nokonetzin tzahtzahtzi iwan wewetzka iwan tlalpan totoloniwi. Niman oniktzahtzili iwan nikillia: tlennon timochiwa? tleka titlapolowa? niman onontlachixki ipan tlapechtli kanin omokan tepalkatl mach ok itla okipiaya. Oniwalkualanki iwan onikilli:

tlennon otikmotekiti piltonnawalli? otimotzinkopili tlawanalatl? axkan kampa tikilnamiktos tikittas nimitztenxamanis. San niman oniksentlachialti iwan ika miak mohkeyotl opehki nechilia: Amo techpachili! Amo techpachili! Amo san ik nikchiwa! oniknekiaya nikittas nonantzin! kemin tehwatzin mowantzin motlapowia! oniknekiaya tepitzin manechnapaloh iwan manechpipitzo. Inon tonalli amo nikilkawa axkan ayakmo nitlakoni maski tewan nimosepanos, amo nankimihtoltiskih nimechpinawia, melawak ayakmo nitlakoni. Iwan tlalia pewa nitlawankatolina san nikualilnamiki nokonetzin wan ayakmo nitlakoni maski manechwika nonawal. Traduccin: Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Ver; 15 de abril de 2007. NOTLAKPAKTLASOH Teh tinotlakpaktlasoh nikan kahki motlasoh omitztlakuikiliko, ika ome tzoztonaltin inik ome yollomeh tlen nelli motlasohtlah Tla techitta niwinti tla techitta nichoka kualtis mopanpatika teh amo tikmati tleka ihkuak chokah tlakameh ipampatika se siwatl.

Tlalia se siwatzintli kalaki itech toyollo pewa san setlakoni iwan tlami yolilistli. Teh tinotlakpaktlasoh nimitzkochihsolowa ihkuak nitlatzotzona nonihki amo nikochi nikmattok nimitzneki amo nimitzilkawa. Traduccin: Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Ver; 20 de abril de 2007.

ZONGOLICA Pueblito plcido perdido entre montaas bajo tus sombras el clarn que da su voz y el dulce arpegio de un jilguero en la maana el fa mi re de su garganta le da dios. Eres una nfora de plata repujada que el dios orfebre entre tus manos te puli y para que en belleza nadie te igualara rompi el troquel con que un da te fabric En el crepsculo cuando las plidas estrellas lnguidas te dan su luz y el tibio cfiro rosa los rboles y las lucirnagas comienzan a brillar.

El makuilxochitl el Tenango y Acontcatl son centinelas que te cuidan con afn desde sus riscos tu belleza se contempla como si fuera una postal de navidad. Cuanto te quiero Zongolica idolatrada donde los das de mi niez feliz pas y tu recuerdo llevar dentro de mi alma y mientras viva yo jams te olvidar. Paso del guila hermosa cspide tu eres el prtico del bello Edn y cual sinfnica de flautas mgicas los pajarillos que comienzan a gorgiar.

MEXIKAKUIKATL Mexikameh tlatechyaonotzaskeh mayetokan teposmeh iwan yolkameh, olohkapan ihkuak tlalolinis kampa xotlas tepostlatopon. Tlalnantzintli ximoixkuachihchiwa tlaswilistli yehwatzin okihto, monemilis ilwikatl machiohtok okihkuilo ika imahpil toteo. Tla walehkos teyao tokaltenpa wan kinekis totlallanawilnemis, xikyehyeko notlasohtlalnatzin se yaotlakatl mopan tlahtos nowian. Mexikameh... Yaoyotl, yaoyotl san akin kixewis totlalnantzin ineskayo kisokiotis, yaoyotl, yaoyotl nochtin tlalnapanmeh

mosiawaskeh ika estli nowian. Yaoyotl, yaoyotl san kanin monekis mokakiskeh tepostlatoponkeh, iwan tepemeh monawallotiskeh tosentilis, tonemilis nowian. Mexikameh Achto tlalnan mopilwan sanenkan tlaweltekitl mokechkuelpachoskeh, tlamotlalla ika estli mosiawas ipan estli ikxinesis nowian. Nochtin totlachiwaltepankalmeh witomiskeh ihkuak tlakomonis, kalxixinkan tlakualnextilihtos yaotlakameh intlalnantzin omomak.
Yoliknitl

Mexikameh

Yen teh tinoknitzin yolipan yinelli tlasohtli nochipa ohtlipan iwan tekitl teh nowan tikahki, maski tiweitlakatl tikpia moyolo ken konetl kemin nechyolitta nechmaka yeh itlasohtlalis. Nikilnamiki kenik sehpa otitlayowihkeh iwan teh otikxiko ehekatl waltechtzonwiteki, yineli moyolo ken kalli semihkak tlapotok semihkak tlen motlayehyekol kipia melahkayotl. Ihkuak tikpia miak tekipacholli ipan tonemilis tiknotza akin techpalewis kenik tikisaskeh, nechyolchikawa motlahtol tlawel nikneltoka nikmachilia niknowa semihkak tikahki Tinoyolikni iwan timotlasohtla ipan tekitl timonawatekih wetzkalo ihkuak timonamikeh, techtlapowia tlahtolli kipia nelltokilistli semihkak tlen motlayehyekol kipia melahkayotl. Amo nimitzyekilia, nochi tlen nimitzilia iwan kualtzin nikmachilia nikpia akin noyolikni. Amo nimitzyekilia, nochi tlen nimitzilia iwan kualtzin nikmachilia melahka tinoyolikni. Tlantok. Traduccin: Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Zona Centro Veracruz. Junio 2007.

Tlayenewah mopilwan tlalnantzin tla monekis moixpantzin mikiskeh tla melahka kinyaoyonotzaskeh moyoyolchikahtiaskeh san kan. Iwan timitzxochikoskatiskeh timitzxochitlaliliskeh nowian yaotlakameh yiwehkika oixpolikeh tikinilnamikiskeh yinel. Mexikameh Traduccin: Zona Centro Veracruz.

Fin Traduccin: Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Zona Centro Veracruz. Junio 2007.

AMIGO T eres mi hermano del alma realmente el amigo en todo camino y por nada ests siempre conmigo, aunque eres un hombre an tienes el alma de nio aqul que das su amistad, su respeto y cario. Recuerdo que juntos pasamos muy duros momentos y t no cambiaste por fuertes que fueran los vientos, es tu corazn una casa de puertas abiertas t eres realmente el ms cierto de horas inciertas. En ciertos momentos difciles que hay en la vida buscamos a quien nos ayude a encontrar la salida, y aquella palabra de fuerza y de fe que le has dado te da la certeza que siempre estuviste a mi lado. T eres mi amigo del alma en toda jornada sonrisa y abrazo festivo a cada llegada, me dices verdades tan grandes con frases abiertas t eres realmente el ms cierto de horas inciertas. No preciso mi decir, todo eso que te digo, pero es bueno as sentir que yo tengo un gran amigo. No preciso mi decir, todo eso que te digo, pero es bueno as sentir que t eres mi gran amigo.

NOMASEWALTZIN Nomasewaltzin, tlamo techtlasohtla, tlamo techtlasohtla techilnamiki. Xikitta inin tlakatl mitzwelitta kikokowa iyollotzin. Tleka timotlatia ihkuak nimitzitta? tleka timotlatia notlasoh ihkon? katlen owihtilistli neh onikchi, onimitztlasohtlak san yen tehwatzin? Se tako onitemiki onechtlasohtlaya neh onikpatili ika notlasoh. Yeh onechilliaya nimitztlasohtla, ika noyollo onikneltokak. Neh amo keman nitekahkayawa iwan nitlapowa melahkayopan, iwan yinelli amitla onka tleka tikpoloskeh totlasohtlalis. Itech tliowallotl tlen nepa yowak onikyehyeko ompa nimotlatis, neh amo nikneki ika makimati

ihkuak niktenewas totlasohtlalis.

So que un ngel su amor me daba y que yo en cambio mi amor le di. Y me juraba que me adoraba, yo con el alma se lo cre. Toda mi vida he sido franco y siempre he hablado con verdad y, desde luego, que no hay motivo pa` que perdamos nuestra amistad. Bajo la sombra de aquella noche mis sentimientos quise ocultar, para que nadie sepa que te amo cuando de amores me oigan hablar. Letra y msica: Ray Prez y Soto, cantautor popular zongoliqueo. Versin al nhuatl: Aquiles Quiahua Macuixtle.

INDITA MIA Indita ma, si no me quieres, s no me quieres ten compasin. Mira que este hombre que te idolatra se encuentra herido del corazn. Por qu te ocultas cuando te miro? por qu te ocultas mi bien as? cul es el crimen que he cometido, de haberte amado noms a ti?

CHIRRIN, CHIRRIN Muy listos mis chavos vamos a aprender todo lo que es bueno vamos a saber muy listos mis chavos vamos a solfear con el pentagrama podemos cantar. Do re mi fa sol chirrin, chirrin, lo digo yo, de a devis si, de a mentis no chirrin, chirrin, el profesor, ni modos hay que estudiar. La escuela te espera con tu profesor el que sabe sabe, eso es lo mejor. muy listos mis chavos vamos a empezar con el silabario hay que deletrear. A e i o u , chirrin, chirrin lo digo yo, ..

Viva Mxico Soy puro mexicano nacido en este suelo, en esta hermosa tierra que linda es mi nacin. Mi Mxico es querido que linda es mi bandera, si alguno la mancilla le parto el corazn. Viva Mxico! viva! viva Amrica! viva! Oh! Suelo bendito de dios. viva Amrica! viva! viva Mxico! viva! mi sangre por ti dar yo. Soy puro mexicano y nunca me he dejado. si quieren informarse la historia les dir. Que Mxico es valiente y nunca se ha rajado, viva la democracia tambin la libertad.
CREENCIAS

Viva Mxico!... Soy puro mexicano Por eso estoy dispuesto, Si Mxico lo quiere Que tenga que pelear. Mi vida se lo ofresco que al cabo l me lo ha dado, y como buen soldado yo se la quiero dar. Viva Mxico!... Fin

Kihtowah tlalia kana tikahsis istaknanakatl wan ihkuak yotlanki otikololo, moneki timonahnakaswilanas, ihkn niman moskaltis tlen kuechikih mokawah. Kihtowah amo kualli tikkuas kohkotoh, tlaliamo ihkuak tias itech tepetl ompa timoixpoloti. Se konetl amo kualli kikkuas tlakillotl weyi, tlaliamo ihkuak kana yaski iselti kikakis ika ikuitlapa titikuini. Tlalia se piolamah tikakis pewa chochoka, kihtosneki tlatetzawia noso motetzawia. Ihkuak tikakis itzkuintli iknochoka, kihtosneki ika mikis. Tlalia tikimittas wehchomeh pewa moxintikuiniah, noso mokualania wan motekuia kihtosneki ika ixtonas wan ininkih totolimeh kinchipawaskeh. Tlalia tikakis totomeh san kualkan tlakuikah, xikmati chikawak kiawis. Tlalia kana tiow wan tikwika se konetl, amo kualli tikawilis mayawi tlakuitlapa, tlaliamo ikpak moketzas tepetl wan tzomatis. Kihtowah tlalia titlakuahtok wan itzkuintli mitztlattos wan amo tiktlamakas, ihkuak timikis amo mitzpanoltis itech atl. Tlalia pewa kisah askapepemeh wan wehka yawi, kihtosneki kualtzin xopankiawis. Askameh tlen kuechikeh nonihki kittah kiawitl, pewa kisah wan tlayawalohtenimeh. Tlalia tikmahpilwis akosamalotl timahpilpalanis.

Kihtowah kanin tlaksatok akosamalotl ompa toktok tomin. Kanin yekin omopilohkeh ayohtzitzintin tikinmahpilwis, tlaliamo nochi chapaniskeh. amo kualli

Kuawitl noso tlatoktli tlen yekin momamachtia tlaki amo kualli kitlatekilis se chohko, tlaliamo kipilkotonas. Ihkuak pewa tlakuika tahtaktzin, kihtosneki yipewas tlayistli wan kitokaskeh tliolli. Amo kualli tikichtekis ayohtli, tlaliamo tixipetziwis. Tlalia tikkuas chinini amo san kan nesi tiktlamotlas iyollo, tlaliamo ihkuak kana titepaxialiliteh tiwitzis tekaltempan. Amo kualli titlatlapiasos itech ohtli, tlaliamo ihkuak titlatlatis mopan wallas poktli. Tlalia kana pitzotl kichipawaskeh moneki achto kahwentzin, tlaliamo amo eskisas ihkuak kitzopitiskeh. koniskeh

Tlalia tikpia miston wan tikittas moixamia, kihtosneki ika mitzpaxialiliki. Tlalia tikposonis etl noso nextamalli iwan tikneki ma teoti moneki achto tikixpowas, satepa yikualtis tiktlalis tlekuillan ma posonih. Se tako tlen yikin momamachtia tlaxkalchiwas, moneki momatlaxkalos ihkuak motlami metztzin, ihkon kualtzin momachtis tlaxkalos.

Recopil: Jos Akiles Kiawa Mahkuixtli. Zongolica, Zona Centro Veracruz. Enero 2007.
AYOTOCHIN Itlanpa se tepetzintli kanpa xochitl motekpana, onikittak se ichpokatzin noyollotzin kitilana. Onikilli teh ichpokatzin nimokopas ayotochin, nikalakis itlanpa tlalli nikisatin kanin tikochi. Masatl, masatl, kanpa tinemi mopanpa, mopanpa nichokatinemi. Se sitlalin pepetlani, se sitlalin monextia, tla yinelli tiichpokatzin, tleka timoixtlatia. Tech kakilli notlasohtzin tlen nimitztlakuikilia, moyollotzin nechtlamia keman amo nimitzitta. Masatl,... Masatl,... Yoniktoki nomiltzin, yoniktoki nokahwentzin. Axkan nikixtitin xonotl ika nikchiwas nokaltzin. Nochipa onimitziliaya techmaka se tlaxkaltzintli iwan teh otechnankiliaya pitzol okikua nextamaltzintli. Masatl,...

Tla tikmati timihtotis tlatzotzonalli xochipitzwak, nimitzmonamiktis niman nimitzwikas Orizaba. Tlalia kualani motahtzin tlalia kualani monantzin nikinkowilis se chichiktzin iwan se chokolatzintli.

Nonantzin Nonantzin kualtzin iwan tzopelik, neh nikwelitta kemin se xochitzintli. Se achipitzintli tlen onka itech ameyalatl, kemin se teskatl kualtzin ixchipawak. Maski nechittas inawak iksemi san niixmetziwi, nimoyektlachialtia ihkuak tepitzin nechpipitzowa. Nonantzin tlasohtzintli nochipa san ixwetzkatok, neh nichokotzin miak nimitztlasohtla.

Xiwalla notlasoh mitznotza noyollo noyollo mitztlasohtla mitztlasohtla ika pakilistli Amo ximoneneki ayakmo ximotlawelti xiwalla notlasoh nowan xiwetzkaki. Xiwalla notlasoh noyollo motikipachowa noyollo mochokilia: noyollo miak mitzilnamiki. Xiwalla notlasoh mowan nikneki nimotlapowis mowan nikneki niwetzkas nikneki nimtzmaktis noyollo. Xiwalla notlasoh mitznotza noyollo kineki mitztlakuikilis se kuikaltzintli kineki mitzmomakilis. Xiwalla notlasoh mitznotza noyollo noyollo mitztlasohtla mitztlasohtla ika pakilistli. Annimo Ciudad Zongolica Zona Centro Veracruz. Mayo 2007.

Annima Ciudad Zongolica Zona Centro Veracruz. Marzo 2007.

NOAWI MONICA Nikpia se noawi itoka Monica,

XIWALLA NOTLASOH

tlalia kana niknamiki nechilia tlapayana ihkin. Ihkin ihkin ihkin ihkin tlapayana tlapayana tlapayana tlapayana ihkin, ihkin, ihkin, ihkin.

Tlalia chikawak timomatlaxkalosneki tlalia chikawak timomatlaxkalosneki iwan tlalia timahxilia iwan amika kualani ximotlaxkalo tlalia mitzpaktia. Tlalia chikawak titlakikisisneki tlalia chikawak titlakikisisneki iwan tlalia timahxilia iwan amika kualani xitlakikisi tlalia miak mitzpaktia. Tlalia chikawak titlatlasisneki tlalia chikawak titlatlasisneki iwan tlalia timahxilia iwan amika kualani xitlatlasi tlalia miak mitzpaktia. Tlalia chikawak tiwewetzkasneki tlalia chikawak tiwewetzkasneki iwan tlalia timahxilia iwan amika kualani xiwewetzka tlalia miak mitzpaktia. Tlalia chikawak tikowtzahtzisneki tlalia chikawak tikowtzahtzisneki iwan tlalia timahxilia iwan amika kualani xikowtzahtzi tlalia miak mitzpaktia. Traduccin: Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Zona Centro Veracruz. Junio 2007.

Nikpia se ... nechilia tlachpana ihkin. Ihkin ihkin ihkin ihkin tlachpana tlachpana tlachpana tlachpana ihkin, ihkin, ihkin, ihkin.

Nikpia se... nechilia mihtotia ikin. Ihkin ihkin ihkin ihkin mihtotia mihtotia mihtotia mihtotia ihkin, ihkin, ihkin, ihkin.

Nikpia se... nechilia tlapaka ihkin. Ihkin ihkin ihkin ihkin tlapaka tlapaka tlapaka tlapaka ihkin, ihkin, ihkin, ihkin.

Traduccin: Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Zona Centro Veracruz. Junio 2007.

IHKUAK TIKNEKIS TIMOMATLAXKALOS

KUALTZIN AMICHINTZIN Ihtik atl chipawak

tlen kisa ameyalko se kualtzin amichin niman okistewak

Kualtzin amichintzin xikistewa nowan ma timawiltitih tiawi kan xochitlan Nichanchiwa atl ihtik amo nikisani tlalia nikistewa kualtis niixpoliwis Nonan nechilia amo kana xikisa tlalia tikistewas kualtis tiixpoliwis Xikitta nonantzin ompa witz nokoltzin xikmaka se ikpalli ipan ma motlali Okipiaya sawatl iwan pohpoxontzin omoka ixkotzin kemin tliwakkatzin LINDO PESCADITO Entre el agua clara que brota la fuente

un lindo pescado sale de repente Lindo pescadito no quieres venir? a jugar conmigo vamos al jardn Yo vivo en el agua no puedo salir porque si me salgo me puedo morir Mi mam me ha dicho no salgas de aqu porque si me salgo me puedo morir Mamacita linda hay viene mi abuelo scale una silla para que se siente Le dio la viruela le dio el sarampin le qued la cara como chicharrn

Traduccin: AC. Xochitlahtolli

Zongolica, Zona Centro Veracruz. Junio 2007.

LA LABOR TEKIPANOLISTLI Kualkan nikisa sepah kualkantzin nonyow nomillan Nikinololohtik elotzitzintin itech nokostaltzin Ihkuak walteotlaki nimokopati niwitz nochantzin Niktlakuikilia tlatoktli iwan tlalli iwan notlachiwalis Salgo temprano muy tempranito pa, mi maizal Voy recogiendo los elotitos en un costal Y por la tarde cuando regreso pa, mi jacal Canto a la tierra canto a mi siembra y a mi labor

Traduccin: AC. Xochitlahtolli Zongolica, Zona Centro Veracruz. Junio 2007.

CANCION MIXTECA MIXTEKA KUIKALLI Welwehka omokah tlalli kanin onineski miak tlailnamikilistli ehko itech notlayehyekol. Iwan axkan noselti kemin se xiwtzintli kolinia ehekatl nikneki nichokas nikneki nimikis ika yolkokolistli Tonaltzin itlaltzin nielsihsiwi tlalia nimitzitta iwan axkan welwehka ninemi noselti amika nechtlasohtla Iwan axkan noselti kemin se xiwtzintli kolinia ehekatl nikneki nichokas nikneki nimikis ika yolkokolistli Traduccin: J. Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Zona Centro Veracruz. Junio 2007. Que lejos estoy del suelo donde he nacido, Intensa nostalgia invade mi pensamiento. Y al verme tan slo y triste cual hoja al viento, quisiera llorar, quisiera morir, de sentimiento. Oh! tierra del sol suspiro por verte y ahora que lejos yo vivo sin luz sin amor. Y al verme tan slo y triste cual hoja al viento, quisiera llorar, quisiera morir, de sentimiento.

EL GALLITO KAXTILTZIN Omoixpoloh nokaxtiltzin li, li omoixpoloh nokaxtiltzin li, li omoixpoloh lo, lo omoixpoloh lo, lo iwan amo kualti nikahsi li, li, li Chichiltik nochi ihwioh lo, lo chichiltik nochi ihwioh lo, lo papatlaka la, la papatlaka la, la iwan tlakuika kikiriki li, li, li Tla tikahsis nokaxtiltzin li, li tla tikahsis nokaxtiltzin li, li tikwalikas la, la tikwalikas la, la iwan neh nimitztlaxtlawis li, li, li Se ha perdido mi gallito lo, lo se ha perdido mi gallito lo, lo se ha perdido lo, lo se ha perdido lo, lo y no lo puedo encontrar la, la, la Tiene plumas coloradas la, la tiene plumas coloradas la, la aletea la, la aletea la, la cantando kikirik li, li, li Si lo encuentras mi gallito lo, lo si lo encuentras mi gallito lo, lo me lo traes le, le me lo traes le, le te premiar si me lo traes t lu, lu, lu

Traduccin: J. Akiles Kiawa Mahkuixtli Zongolica, Zona Centro Veracruz. Junio 2007.

Chalchiwehkan ikuikal Chalchiwehkan ikuikal Chalchiwehkan motoka kiihtosneki tlen melawak yinelli ihkon tika momawisso nowian kakisti wan moaltepew yektlanexilia. Tlamatilistih kualtzin moyeknotzah altepemeh ixehkan tonaltzin sansekkan kualtzin tlaskaltiah ich motlaltzin iksemi tlakualtzin. Chalchiwehkan, Chalchiwehkan nimitztlakuikilia wan nipaki Chalchiwehkan, yinelli tinotlaltzin wan miak techtlasohtla. Altepetl Chalchiwehkan mitztlasohtla mitzpalewis tla motech moneki Chalchiwehkan yen tlen kualtzin weyatl kanin kualtzin nochtin tekipanowah Chalchiwehkan kan tlakuikah wan pakih kanin miak tlamantli tlatzotzonah Chalchiwehkan iksemi miak tlakualtzin yen karana yen arpa yen son. kanin kalani wan tzilini yen son. tzotzonalonaltih kitlaliah se son. Chalchiwehkan, Chalchiwehkan nimitztlakuikilia wan nipaki Chalchiwehkan, yinelli tinotlaltzin wan miak techtlasohtla. Chalchiwehkan motoka kiihtosneki tlen melawak yinelli ihkon tika momawisso nowian kakisti wan moaltepew yektlanexilia. Tlamatilistih kualtzin moyeknotzah altepemeh ixehkan tonaltzin sansekkan kualtzin tlaskaltiah ich motlaltzin iksemi tlakualtzin. Chalchiwehkan, Chalchiwehkan nimitztlakuikilia wan nipaki Chalchiwehkan, yinelli tinotlaltzin wan miak techtlasohtla. Altepetl Chalchiwehkan mitztlasohtla mitzpalewis tla motech moneki Chalchiwehkan yen tlen kualtzin weyatl kanin kualtzin nochtin tekipanowah Chalchiwehkan kan tlakuikah wan pakih kanin miak tlamantli tlatzotzonah Chalchiwehkan iksemi miak tlakualtzin yen karana yen arpa yen son. kanin kalani wan tzilini yen son. tzotzonalonaltih kitlaliah se son. Chalchiwehkan, Chalchiwehkan nimitztlakuikilia wan nipaki Chalchiwehkan, yinelli tinotlaltzin wan miak techtlasohtla.

Chalchiwehkan ikuikal Chalchiwehkan motoka kiihtosneki tlen melawak yinelli ihkon tika momawisso nowian kakisti wan moaltepew yektlanexilia. Tlamatilistih kualtzin moyeknotzah altepemeh ixehkan tonaltzin sansekkan kualtzin tlaskaltiah ich motlaltzin iksemi tlakualtzin. Chalchiwehkan, Chalchiwehkan nimitztlakuikilia wan nipaki Chalchiwehkan, yinelli tinotlaltzin wan miak techtlasohtla. (ohpah) Altepetl Chalchiwehkan mitztlasohtla mitzpalewis tla motech moneki Chalchiwehkan yen tlen kualtzin weyatl kanin kualtzin nochtin tekipanowah Chalchiwehkan kan tlakuikah wan pakih kanin miak tlamantli tlatzotzonah Chalchiwehkan iksemi miak tlakualtzin yen karana yen arpa yen son. Chalchiwehkan, Chalchiwehkan nimitztlakuikilia wan nipaki Chalchiwehkan, yinelli tinotlaltzin wan miak techtlasohtla. (ohpah) Chalchiwehkan ikuikal Chalchiwehkan motoka kiihtosneki tlen melawak yinelli ihkon tika momawisso nowian kakisti wan moaltepew yektlanexilia. Tlamatilistih kualtzin moyeknotzah altepemeh ixehkan tonaltzin sansekkan kualtzin tlaskaltiah ich motlaltzin iksemi tlakualtzin. Chalchiwehkan, Chalchiwehkan nimitztlakuikilia wan nipaki Chalchiwehkan, yinelli tinotlaltzin wan miak techtlasohtla. (ohpah) Altepetl Chalchiwehkan mitztlasohtla mitzpalewis tla motech moneki Chalchiwehkan yen tlen kualtzin weyatl kanin kualtzin nochtin tekipanowah Chalchiwehkan kan tlakuikah wan pakih kanin miak tlamantli tlatzotzonah Chalchiwehkan iksemi miak tlakualtzin yen karana yen arpa yen son. Chalchiwehkan, Chalchiwehkan nimitztlakuikilia wan nipaki Chalchiwehkan, yinelli

tinotlaltzin wan miak techtlasohtla. (ohpah) Otras opciones de: es jarana, es arpa y es son(ltimo verso de la lta estrofa) kanin kalani wan tzilini yen son. tzotzonalonaltih kitlaliah se son.

Vous aimerez peut-être aussi