Vous êtes sur la page 1sur 5

CUENTO DE EL ZORRO Y LA HUALLATA ATUQMANTAWAN WALLATAMANTAWAN (Hawari)

Huk p'unchawsi wallata irqinkuna chupaykusqa qucha patapi puriykachaq kasqa. Mama atuqtaqsi, wallatata irqinkunatawan munapayaspa qhawasqa. Chaymantas, mama wallataman chimpaykuspa, kayhinata rimapayaykun: _Mamay wallata, Ama hinachu kay!. Willariway. Imaraykutaq wawachaykikunaq chakin munay pukaniraq?. Wallatataq, pay tukusqallaa, atuqta nin: _Wawachaykunaq pukaniraq chakichankunaqa, pari hallp'api, thullpa ukhupi wathiyasqaraykun. Qampis uachaykikunata, munay chakichayuq kanankupaq wathiyarquy; tuqyaqtintaq: ay!, ay!, ay! nispa ninki. Atuqqa kusisqas: chhiqach nispa wasinman, phawaylla kutin. Hinas uankunata, pari hallp'a thullpa ukhupi wathiyarqun, tuqyaqta uyarispataq _ay!, ay!, ay! nispa nisqa. Hinas, h u r n uma n t a u a n k u n a t a y a n a l l a t a a h u r q u s q a ; mancharikuymantas atuqqa qhaparin hinamanta nin _Maypitaq chay wallatari! nispa qucha patata utqalla purin. Wallataqa atuqta rikuspas qucha chawpiman waykuytakusqa. Hinas atuqqa wallatata hap'iyta munaspa unuta upyayta qallarin, sinchi muqch'isqanmantas wauyninta tarin. Kayhinatas wallataqa, atuqta q'uqaykusqa. TRADUCIDO EN CASTELLANO EL ZORRO Y LA HUALLATA (Cuento)Cierto da, una huallata seguida por sus polluelos caminaba orgullosapor la orilla de una laguna.La mam zorra admirada, observaba la belleza de la huallata y suspolluelos desde lejos. Acercndose a la mam huallata le conversde la siguiente manera: _Seora huallata, por favor, dgame Porqu las patitas de sus pollitos son tan coloraditas?.La huallata llena de orgullo respondi: _Las patitas de mis hijitosson tan coloraditas porque yo las he tostado en ceniza y fuegodentro de un horno. T tambin hornea a tus hijos, para que suspiececitos sean coloraditos. Cuando escuches que revientan vas adecir: ay!, ay!, ay!.La zorra creyendo que era cierto regres corriendo a su casa yhorne a sus cachorros y cuando el fuego crepitaba, ella deca_ay!, ay!, ay!, tal como haba sido instruida por la huallata. Pero alsacarlas del horno los cachoritos se encontraban completamentechamuscados; la zorra lanz un alarido de susto e inmediatamentese ech a buscar a la huallata, diciendo: _Dnde est esa huallata?Y corri hacia la laguna en su bsqueda. La huallata al verla se fue alcentro de la laguna. La zorra queriendo atrapar a la huallatacomenz a beber el agua de la laguna y de tanta boconada de aguamuri. As, de esta manera, la huallata se burl de la mam zorra. HUKUCHAMANTAWAN ANKAMANTAWAN (Hawari) Huk p'unchawsi, anka tutamanta huk urqupi hukuchawan taripanakunku. Ankas huk'uchata tapurisqa: _Imatataq rurachkanki? nispa. Huk'uchataqsi kayhinata kutichin: _uqaqa wawaykunapaqmi mikhunata apachkani. Hinaspas ankaqa hukuchata nisqa: _Yarqasqam kani!, Mikhusqaykim. Hukuchataqsi, mancharisqa kayhinata kutichin: _Amapuni, uqata mikhuwaychu, wawaykunata qusqayki. Ankaqa, _Chhiqach! sunqun ukhullapi nisqa. Chayqa kusisqa, mana payta mikhusqachu. Hukuchaqa, qunqayllamantas, ankata kayhinata niykun: _Haku purisun, wawaykunata, qumusayki. Hina ankataqa purichin. Chaymantas, hukuchaqa, qunqayllamanta, huk tu'quman waykuyt'akun, hinas ankaqa nin: _Wawantach quwanqa!. Chaymanta, kusisqa, huk'uchata wawankunantinta suyasqa. Manas huk'uchaqa rikhurimunchu, qhipa karu t'uquntas lluqsirqapusqa. Ankaqa, t'uquq siminpis suyaykuchkan. Mana huk'ucha rikhurimuqtintaq ankaqa nin:

_Paytachari mikhuyman karqa nispa; _maypipis tarillasaqpunim uqata yanqhalla q'utuykuwan: _wawayta qusayki nispa. Chayta nispas hanaq pachaman ankaqa phawarikun. EL RATN Y EL GUILA (Cuento) Dicen que un da, muy de madrugada, en la cumbre de un cerro un guila se encontr con un ratn. Y dicen que el guila pregunt al ratn: _Qu ests haciendo? Y el ratn le respondi as: _Yo estoy llevando comida para mis hijos. El guila le dijo: _Estoy hambriento! Te voy a comer. El ratn muy asustado le dijo: _Por favor no me comas, te dar a mis hijos. El guila, creyendo que era cierto, dej libre al ratn. De pronto, el ratn, le dice al guila: _Vamos te dar a mis hijos. De esta manera, hizo el ratn que el guila caminara junto a l. De repente el ratn, se meti a un hueco y el guila se dijo: _Me dar a sus hijos!. Y muy contento se puso a esperar al ratn. Dicen que el ratn no apareci, ya que ste logr, escapar del guila salindose por otro hueco. Al ver que el ratn no apareca el guila molesto dijo: _Deb haberme comido al ratn, pero en algn lugar lo encontrar y de todas maneras me lo comer; a m nadie me engaa.Prometindose esto, el guila vol al cielo Kinsa amigokunamanta willakuy Huk punchaymi rey Nabucodonosor ruwachirqan hatun karay qorimanta estatuata, kinsa chunka metro altuta, yaqa kinsa metro anchoyoqta. Hinan llapallan runakunata reyqa nirqan: Kunanmi llappallaykichis kay qorimanta ruwachisqay estuata yupachankichis. Sapa musicata uyarispan yupaychayta qallarinkichis, mana hina yawrashaq hornomanmi wikchuykusqa kankichis, nipa.

Kinsantinku Sadrac, Mesac, Abednego ima, mana qonqorikurqankuchu nitaq yupaycharqankupaschu. Chayta rikuspan reyqa anchatapuni phiakuspa nirqan: Imaraykutaq qankunar qorimanta ruwachisqay estatuatari mana yupaychayta munankichischu?, nispa. Chaymantan nillarqantaq: Kunanmi waqmanta msica waqaqtin yupaychankichis. Mana hinaqa yawrashaq horno ukhumanmi wikchuysakichis, makiymantaqa manan ima diospas qespichiytaqa atisunkichischu, nispa.

Hinan kinsantin Sadrac, Mesac Abednegopiwan nirqanku: Rey manan necesariochu qanpa qayllaykipi amachakuyniykuqa. Sichus yawrashaq hormonan wikchuywankiku chayqa, cheqaq Diosniykun chay hornomanta hinallataq makikimantapas qespichiyta atinman. Manaa ahinachu kanqa chaypas, yachay rey, manapunin qorimanta estuamanta qonqorikuykunmachu nitaq yupaychaykumanchu, nispa.

Chayta uyarispan reyqa kamachirqan hornota kanchis kutita hinaraq kananankuta, hinaspan kamachirqan kallpasapa soldokunata, allinta thunkuspa horno ukhuman wikchuykunankupaq. Hinan ho rnoman wikchuyoq soldadokuna nina wachirqan.

Hinan reyqa sayarispa qhawarqa horno ukhuta, chaypitaq rikurqan tawa runakuna purishaqta, hian nirqan: Manachu kinsalla wikchuykusqa karqanku?, oqaqa rikushani tawatam!, tawa -kaqqa diosman rikchakuqmi kashan, nispa. Hian reyqa wakyarqan, cheqaq Diospa kamachinkuna lloqsimuychis, nispa. Kinsantinku lloqwimurqanku mana ima kirisqa, manan chukchallankutapas nina ruphasqachu, manan pachallankupas qoqomasqachu. Chaymi reyqa cheqaq Diosta yupaycharqan QORI CHUJCHITA

Uj kuti karqa uj runa montepi. Sapitan kausakorqa chay ukhupi, mikhorqataj tukuy ima pescaditosta, kita animalesta ima. Tiaporqa uj llakiynin paypata: chanta rikhurerqa uj tusunpi, ankusnin ukhupi, uj jatun bola. Chay jatun bola sapa dia wiaj, wiaj. Pay qhawakoj "kuchurparisaj, kuchurparisaj" nispa nin; Jina "kuchurparisaj" nisaspalla, ujllata uj dia kuchurparikun. Chaymantataj, uj wawita llojsimun, ua wawita puka umitayoj. Kayqa llojsimojtin, pay lliuwta mancharikorqa, wawatataj chaypi saqerparin waqasajta. Chaypacha pasasarqa uj kuntur. Wawata rikuspataj, oqharin, thapanman apakapun. Chaypitaj wawataqa uywakun. Suamun mayuspi tajsasqankumanta pachitasta, chaywan uywan, cabrataj uuchin, chaywan kakun wawaqa. Jatuna kasajtin, uj runa rikorqa wawata, jatuntaa. Qhatikun. Qhatikuytawankama, parlapayan kunturpaj wawantaqa. Lliuwjri qori chujchitayoj, qori! "Qori Chujchitapuni" sutichan kunturqa. Chaypi chay joven qal condesendin qori chujchitata. Sapa dia jamusqa "watukusqayki" nispa. Uj kuti rispaqa, uj chujchitanta "kayjina kachitupuni chujchayki!" nispa "lliphipasajtin", ujta orqhorparintaj apakapuntaj ari. "Ripullaya! Ripullaya! Tatay jamonqa, maqawanqa. Ripullaya!!" nispa nin Qori Chujchitaqa. Chaymanta kunturqa chayamun thapanman. Qori Chujchita manchisqa suyaykun tatantaqa. Tatan kunturqa, jamuytawankama, qalata chujchanta yupan. "Pitaj uj chujchitaykita orqosunki? Faltan uj chujcha!" nin. Chanta nintaj: "Mana, tatay, na, orqhowan kay misiykipuni; pujllaspa ujta orqhorpariwan." "Imapaj valin!" nispa, tatan kuntur waurparichin misitaqa. "Pajtataj! Ama pujllankichu misiswan!" "Ya, tatay." nispa nin. Chaymanta kuntur rin phawaspa mikhunata maskaj. Qhepan diata chayamullantaj jovenqa. "Imanasunkitaj?" nin. "Trataykuwan chujchitaymanta. "Misita aparparin" nispa nini. Misitapuni waurparichin. "Kunantaj manaa misi kanchu, misituyqa!" "Ama waqaychu. Imanankitaj misitaqa? Ashqa misis tian tukuynejpeqa." nispa nin jovenqa. "Ama riychu! Jaku ripuna! Jaku ripuna!" nin. "Ay, tatay wauchiwanqa." "Jaku ripuna!" nispa exigen, "Casarakusunchej!" nin Qori Chujchitata. Qori Chujchitaqa mana munanchu. Chaypitaj, jovenqa, umanta llujchisaspa, uj chujchitatawan orqorparin. "Ama oqhowaychu! Qorillaway, a!" "Kay uj chujchitatawan jallchakusaj qanpat a recuerdoykita." "Bueno." nispa nin. Vuelta kuntur unaytawan chayamorqa. "Pitaj jamorqa? Kaypi rastros tian." "Mana ni pi jamunchu! Mana ni pi jamunchu!" nispa nin. "Pi jinasunki? Chujchaykitaj faltan, uj chujcha." nispa yupaspa nin. "Kay loroykipuni jinawan." nispa nin. Chant lorota japiytawan, waurparichin. "Ama ni piwan pujllankichu, niyki,

pajtataj!" "Kunan piwan pujllasajri. qala waurparichejtiykiri?" nispa nin. Chanta ripullantaj, "Ujtawanchus faltanqa uj chujchaykeqa!" nispa. Qhepan diata kikillantataj uj chujchata suallan jovenqa Qori Chujchitamantaqa. Chaymanta chayamullantaj tatan. Monomanataj culpan: "Monoykipuni jinawan. Uj laqaspa, ashqa chujchasniyta qhasilla takarparichiwan." nispa nin tatantaqa. "Mana creyiykichu!" Chant, "Ujtawan n i monos ni ima kanqachu, ujtawanchus chinkanqaqa." nispa, monotapis waurparichin. Chayta niytawankama, ripun kuntur mikhunata apamoj. Chaykama vuelta joven jamullantaj. Jamuytawankama, ujta Qori Chujchitataqa "Jaku ripuna!" nispa nin. "Maqawanqa ari. Amapuni! Amapuni!" nispa nin. Pusarikapunpuni Qoro Chujchitata jovenqa. Pusarikapuytawankama, mamasninman presentamun, tukuy ima. Don Kunturqa qalata wawanta maskamun tukuynejtari. Mana tariyta atinchu. Waj partepia maskanapuni waqaspa kunturqa. Maytaj? Tukuyta apurakuspa purin. Chayan chay wasiman: "Mana kaypichu! Mana kaypichu, maskaypis!" nispa nin qalata paytaj. Pakaykukusqanku troja ukhuman. Mana tarinchu. Ripullantaj Don Kunturqa. "Kaypipuni kanman pero." nispa nin.

Chantaqa vuelta kutimullantaj. Casaranayankupaja kasarqanku. Willarejtinku yacharqa ari wawanmantaqa. Chayaykamun "Lapaj" nispa ujllata. Wawantataj wirkhiman qumpuykarparisqanku uj patiopi. Don Kunturqa: "Qopuwaychej wawayta! Mana ni im qowankichejchu. Qopuwaychej, qopuwaychej wawayta! Jina upirparisaj!" nin. "Ujtawanchu jaku ripuna? Qori Chujchita, jaku ripuna!" nin. Mana kasunchu Qori Chujchaqa. Qumpuriyasan chay urapi. Chaymantaqa nin: "Mana ripuy munanki chayqa, kunan upirparisqayki!" nin. Wirkhipataman wichariykuytawankama, kunturqa upirparin, ripuntaj. Wirkhita desqumpujtinkukama, Qori Chujchita manaa kasqachu, yawarllapia waytakusasqa alma y cuerpollaa. Upirparisqa chay rato kunturqa. Jinapi Qori Chujchita waupun. Uj pitaj chaypi qhepakun: chay jovenqa. Manaa ujtawan chanta ni pita munanchu Trabalenguas 1. Chukchu chitacha chukchun chikchi-chikchiqtin, cheqchi-cheqchin chukchu chitacha chukchuqtin. 2. Qayma leqe papawan waqakuna kirinkuta laqanakushanku chaskachay punchay. 3. Karaq sonqo qhari kasmispalla kirisqa lloqhakachachinankama kuytu -kuytu qharita papatapi. 4. Kunan tuta kanqa k'ankaq k'akaran kanka k'arak sonqo runapaq. 5. Muyu k'ullu ukhupi kulli mot'e, kulli mot'e muyu k'ullu ukhupi. 6. Piki puka capa, puka capa piki, piki puka capa

ESPAOL
QUECHUA INGLES Enero Qhaqmiy killa Febrero Jatun February Februar Febbraio Fevereiro Fvrier January ALEMAN ITALIANO PORTUGUES FRANCES Januar Gennaio Janeiro Janvier

puquy killa Marzo Pacha puquy killa Abril Ariwaki killa Mayo Aymuray killa Junio Jawkay kuskiy killa Julio Inti raymi killa Agosto Chakra yapuy killa Setiembre Tarpuy killa Octubre Pawqar wara killa Noviembre Aya marqay killa Diciembre Qhapaq raymi killa December Dezember Dicembre Dezembro Dcembre November November Novembre Novembro Novembre October Oktober Ottobre Outubro Octobre September September Settembre Setembro Septembre August August Agosto Agosto Aot July Juli Luglio Julho Juillet June Juni Giugno Junho Juin May Mai Maggio Maio Mai April April Aprile Abril Avril March Mrz Marzo Maro Mars

Vous aimerez peut-être aussi