Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
,
.
, ,
.
(WHO)
(FAO)
(. , . 56/2003, 4/2004 . 5/2004 . 16/2005).
, , , , , , ,
, , ,
, .
, , ,
,
.
(. 53. ,
. , . 79/05)
. , , ,
, . ,
1000 , ,
. - , 300 . ,
.
,
.
Louis Pasteur
(1822-1895)
,
.
.
, , ,
.
, ,
,
.
, , ,
,
.
,
,
.
20. -,
(The Joint Expert Committee oh Food Additives and Contaminants JECFA).
www.nops.org.rs
?
,
, ,
.
FOOD ADITIVES
.
: , ,
, .
?
, ,
,
,
, , , , , ,
.
,
,
( , , , ).
, , ,
.
, .
- ?
22 , (, ,
, , , , )
. 314
, 314 .
www.nops.org.rs
. .
: - 211.
,
, . ,
. .
-
. ,
, - ( ),
.
/
()
-
100-181
200-285 1105
300-340
322, 400-499 1400-1451
550-572
600-650
900-910
420, 421, 950 -970
?
,
.
1) ,
, :
( ),
( ,
.);
www.nops.org.rs
2)
aluminijum(III)-oksida ;
3)
;
4)
,
;
5) ,
;
6) pH
;
7) ;
8) ;
9)
,
, ,
,
;
10)
(
);
11)
;
12) ;
13)
;
14)
;
15)
;
16)
;
www.nops.org.rs
17)
;
18)
;
19)
, ;
20)
;
21) ,
;
22) ;
23)
, ;
24)
;
25)
;
26)
.
, ,
,
;
27)
, ;
28)
, ,
,
;
29)
,
,
;
30)
( : ,
, , , , , , ,
, , , , .);
www.nops.org.rs
31) ;
32) quantum satis
,
,
;
33) mono-saharida ili di-saharida
;
34)
30%
;
35)
,
, ,
(, , , , ,
, .);
36)
,
, , ,
,
;
37) infant formulae
;
38) follow-om formulae
;
39)
infant formulae follow-on formulae;
40) , , ,
, , .;
41) ( , ,
,
.).
www.nops.org.rs
,
.
, .
. , , 50 mg,
200 mg .
, ,
, , , , , , ,
, , , , , .
(. ),
..
.
,
.
.
, ,
betanin (E 162) , ( 160)
, antocijani ( 163)
. ,
, .
,
. , ,
.
.
, . :
, , ,
.
,
(EFSA) 2007. Red 2G, 128
. (DG SANCO)
.
Red 2G aniline
www.nops.org.rs
. aniline
.
102, 104, 110,
122, 124 129 151 ,
. , Food Standard Agency
( )
,
. ,
.
,
, .
. , , ,
,
, ,
natrijum nitrat sumpor dioksid kalijum meta bisulfit.
(nitro zoamin, nitro zoamid, methemoglobin).
Clostridium botolinuma
.
nitrita amina amida nitrozoamini nitrozoamidi,
. , , nitrit
, .
( ),
.
, ,
( ) .
,
.
www.nops.org.rs
10
.
, .
( ),
.
. o (
300).
.
. BHT (butyl hidroksitoluen) BHA (butyl hidroksianizol),
, .
,
BHT, BHA .
,
. , ,
, ,
. , .
.
,
, .
, , .
, : , .
, ,
, , . , 425
( ),
.
, (
).
, , .
(. ).
, , .
, ( 322)
www.nops.org.rs
11
. ,
.
.
. ,
, , , .
.
, ( )
, ,
.
.
,
,
, ,
.
, . ,
,
.
( 621 625). .
, , .
, ,
(, ),
, (. , .).
,
( ) .
, , (, ),
, , , - , .
200
,
.
30 .
, .
www.nops.org.rs
12
,
.
,
220 .
, ,
. ,
, . ,
, .
, .
,
. 1981. . Food and
Drug Administration (FDA), .
, , , , ,
. , -
,
.
-.
20 mg/kg ,
DI- , 50 mg/kg, 40 mg/kg.
EFSA .
" " , .
,
,
.
, (2-3 ),
, .
?
( , ,
, .), ,
,
, , .
:
1) ;
2) , ,
, ,
(" ");
3) ;
www.nops.org.rs
13
4) , ,
, ,
;
5) -;
6) , , , ,
;
7) , ,
;
8) ;
9) .
?
.
,
, ,
.
,
,
. , ,
,
.
, .
, ,
.
.
?
,
, ,
.
, .
; .
, . ,
"", e-mailom "",
.
www.nops.org.rs
14
, :
1) ,
;
2)
.
: , ,
, ,
;
3) " " " "
;
4) , ;
5) , ;
6) ;
7) (
) ,
;
8) ( ) ,
;
9) " ..." ( );
10) .
,
.
,
. ,
.
( 330) .
, .
, ,
.
.
(. ),
fenoloksidaza / fenolaza
. ,
.
" "
, .
(*)
.
www.nops.org.rs
15
() , , ,
, .
, -
.
- / ,
. ;
.
120 , , :
Dactylopius coccus, .
, , , ,
, , , , , ,
cheddar , ( ).
441 : ,
( ) , , , .
542 : .
E 631 dinatrijum inozitat: . .
.
901 : ,
, .
: , ,
( , , , , .).
904 : .
E 920 L-Cistein:
.
.
?
. ,
. , ,
()
:
1) ,
www.nops.org.rs
16
2)
3)
4)
5)
6)
,
,
,
,
.
, ,
. ,
, .
,
, , ,
, , , ,
... , JECFA
,
.
, . ,
, .
.
,
, .
,
.
?
. , ,
,
(Clostridium botulinum, Staphyloccocus aureus .).
,
0,5-0,6% ,
, , ,
. ,
,
.
( ).
.
. ,
.
- , (.
).
www.nops.org.rs
17
?
, ,
.
.
,
, .
, , ,
.
?
, , .
(
, , , ,
, ). ,
, , 100,
,
(, ...).
.
?
,
. ,
. , ,
, . , , , , .
.
1 1000
. ( 210 219), 102, 110, 122,
123, 124, 129 151. - 320 321. ,
0,01 0,26% .
.
www.nops.org.rs
18
, /
.
.
1.
2.
3.
4.
5.
()
( 102, )
( )
%
0,05
0,06
0,4
>1,5
>10
, , ,
, ,
, , , , ,
, , ,
, .
.
,
( ), , , (),
, .
. JECFA
, "Codex Allimentarius", CCFAC,
.
.
.
, , , () ,
(. , . 56/2003, 4/2004 . , 5/2004 . 16/2005),
.
www.nops.org.rs
19
. .
,
,
( ) .
, ,
. , ,
,
,
.
.
, .
.
,
.
,
, .
,
.
,
.
(
).
,
, . , ,
, , ,
( ).
, ,
.
, ,
, , .
www.nops.org.rs
20
E 100 Kurkumin
Riboflavini:
E 101 (i) Riboflavin
(ii) Riboflavin-5'-fosfat
E 102 Tartrazin
www.nops.org.rs
21
E 123 Amarant
E 127 Eritrozin
E 128 Crvena 2G
Hlorofili i hlorofilini:
E 140 (i) Hlorofili
(ii) Hlorofilini
E 142 Zelena S
E 154 Braon FK
www.nops.org.rs
22
E 155 Braon HT
Karoteni:
E 160a (i) Meani karoteni
(ii) Beta-karoten
E 160d Likopen
E 160f
E 161b Lutein
E 161g Kantaksantin
E 163 Antocijani
E 170 Kalcijum-karbonat
, ,
E 171 Titan-dioksid
E 173 Aluminijum
E 174 Srebro
E 175 Zlato
E 180 Litolrubin BK
www.nops.org.rs
23
E 202 Kalijum-sorbat
E 203 Kalcijum-sorbat
E 211 Natrijum-benzoat
E 212 Kalijum-benzoat
E 213 Kalcijum-benzoat
E 214 Etil-r-hidroksibenzoat
E 215 Natrijum-etil-r-hidroksibenzoat
E 216 Propil-r-hidroksibenzoat
E 217 Natrijum-propil-r-hidroksibenzoat
E 218 Metil-r-hidroksibenzoat
E 219 Natrijum-metil-r-hidroksibenzoat
E 220 Sumpor-dioksid
E 221 Natrijum-sulfit
E 222 Natrijum-hidrogensulfit
E 223 Natrijum-metabisulfit
, ,
E 224 Kalijum-metabisulfit
E 226 Kalcijum-sulfit
E 227 Kalcijum-hidrogensulfit
, ,
E 228 Kalijum-hidrogensulfit
www.nops.org.rs
24
E 234 Nizin
E 235 Natamicin
E 239 Heksametilentetramin
E 242 Dimetildikarbonat
E 249 Kalijum-nitrit
E 250 Natrijum-nitrit
E 251 Natrijum-nitrat
E 252 Kalijum-nitrat
E 261 Kalijum-acetat
Natrijum-acetati:
(i) Natrijum-acetat
E 262
(ii) Natrijum-hidrogenacetat (natrijumdiacetat)
, ,
E 263 Kalcijum-acetat
, ,
E 281 Natrijum-propionat
E 282 Kalcijum-propionat
E 283 Kalijum-propionat
www.nops.org.rs
25
E 290 Ugljen-dioksid
E 301 Natrijum-askorbat
E 302 Kalcijum-askorbat
E 307 Alfa-tokoferol
E 308 Gama-tokoferol
E 309 Delta-tokoferol
E 310 Propilgalat
E 311 Oktilgalat
E 312 Dodecilgalat
Natrijum-eritorbat
(natrijum-izoaskorbat)
E 322 Lecitini
www.nops.org.rs
26
E 325 Natrijum-laktat
,
,
E 326 Kalijum-laktat
E 327 Kalcijum-laktat
Natrijum-citrati:
Mononatrijum-citrat
E 331
Dinatrijum-citrat
Trinatrijum-citrat
, ,
,
Kalijum-citrati:
E 332 (i) Monokalijum-citrat
(ii) Trikalijum-citrat
, ,
Kalcijum-citrati:
(i) Monokalcijum-citrat
E 333
(ii) Dikalcijum-citrat
(iii) Trikalcijum-citrat
, ,
Natrijum-tartarati:
E 335 (i) Mononatrijum-tartarat
(ii) Dinatrijum-tartarat
Kalijum-tartarati:
E 336 (i) Monokalijum-tartarat
(ii) Dikalijum-tartarat
E 337 Kalijum-natrijum-tartarat
Natrijum-fosfati:
(i) Mononatrijum-fosfat
E 339
(ii) Dinatrijum-fosfat
(iii) Trinatrijum-fosfat
, ,
, ,
www.nops.org.rs
27
Kalijum-fosfati:
(i) Monokalijum-fosfat
E 340
(ii) Dikalijum-fosfat
(iii) Trikalijum-fosfat
, ,
, ,
Kalcijum-fosfati:
(i) Monokalcijum-fosfat
E 341
(ii) Dikalcijum-fosfat
(iii) Trikalcijum-fosfat
,
, ,
,
,
E 343 Magnezijum-fosfati:
(i) Monomagnezijum-fosfat
(ii) Dimagnezijum-fosfat
Natrijum-malati:
E 350 (i) Natrijum-malat
(ii) Natrijum-hidrogenmalat
E 351 Kalijum-malat
Kalcijum-malati:
E 352 (i) Kalcijum-malat
(ii) Kalcijum-hidrogenmalat
E 354 Kalcijum-tartarat
E 356 Natrijum-adipat
E 357 Kalijum-adipat
E 380 Triamonijum-citrat
E 385
Kalcijum-dinatrijum-etilendiamintetraacetat
(kalcijum-dinatrijum-EDTA)
,
, ,
,
www.nops.org.rs
28
E 401 Natrijum-alginat
, ,
,
E 402 Kalijum-alginat
, ,
,
E 403 Amonijum-alginat
, ,
,
E 404 Kalcijum-alginat
, ,
,
,
E 405 Propan-1,2-diolalginat
E 406 Agar
, ,
,
E 407 Karagenan
, ,
,
, ,
,
E 410
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
www.nops.org.rs
29
E 420 Sorbitol:
, , ,
E 421 Manitol
, , ,
,
E 422 Glicerol
, ,
Konjak:
E 425 (i) Konjak guma
(ii) Konjak glukomanan
, ,
,
E 431 Polioksietilen(40)stearat
E 432
Polioksietilensorbitanmonolaurat (polisorbat
20)
E 433
Polioksietilensorbitanmonooleat (polisorbat
80)
E 434
Polioksietilensorbitanmonopalmitat
(polisorbat 40)
E 435
Polioksietilensorbitanmonostearat (polisorbat
60)
, ,
,
E 442 Amonijum-fosfatidi
E 444 Saharozaacetatizobutirat
E 450 Difosfati:
(i) Dinatrijum-difosfat
(ii) Trinatrijum-difosfat
, ,
, ,
,
www.nops.org.rs
30
(iii) Tetranatrijum-difosfat
(v) Tetrakalijum-difosfat
Trifosfati:
E 451 (i) Pentanatrijum-trifosfat
(ii) Pentakalijum-trifosfat
, ,
Polifosfati:
(i) Natrijum-polifosfat
E 452 (ii) Kalijum-polifosfat
(iii) Natrijum-kalcijum-polifosfat
(iv) Kalcijum-polifosfat
, , ,
, ,
E 459 Beta-ciklodekstrin
Celuloze:
E 460 (i) Mikrokristalna celuloza
(ii) Celuloza u prahu
, , ,
,
E 461 Metilceluloza
, , ,
,
E 463 Hidroksipropilceluloza
, ,
E 464 Hidroksipropilmetilceluloza
, ,
E 465 Etilmetilceluloza
, ,
Karboksimetilceluloza
E 466 Natrijum-karboksimetilceluloza
Celulozna guma
, , ,
E 467 Etilhidroksietilceluloza
, ,
E 468
Unakrsno vezana
natrijumkarboksimetilceluloza
E 469
, ,
www.nops.org.rs
31
masnih kiselina
, ,
E 472a
E 472b
E 472c
E 472d
E 472e
E 472f
E 474 Saharozogliceridi
E 476 Poliglicerolpoliricinoleat
E 479b
E 481 Natrijum-stearoil-2-laktilat
E 482 Kalcijum-stearoil-2-laktilat
www.nops.org.rs
32
E 483 Steariltartarat
E 491 Sorbitanmonostearat
E 492 Sorbitantristearat
E 493 Sorbitanmonolaurat
E 494 Sorbitanmonooleat
E 495 Sorbitanmonopalmitat
Natrijum-karbonati:
(i) Natrijum-karbonat
E 500
(ii) Natrijum-hidrogenkarbonat
(iii) Natrijum-seskvikarbonat
,
,
Kalijum-karbonati:
E 501 (i) Kalijum-karbonat
(ii) Kalijum-hidrogenkarbonat
Amonijum-karbonati:
E 503 (i) Amonijum-karbonat
(ii) Amonijum-hidrogenkarbonat
Magnezijum-karbonati:
(i) Magnezijum-karbonat
E 504
(ii) Magnezijum-hidroksid-karbonat
(Magnezijum-hidrogenkarbonat)
,
,
E 508 Kalijum-hlorid
E 509 Kalcijum-hlorid
E 511 Magnezijum-hlorid
E 512 Kalaj(II)-hlorid
www.nops.org.rs
33
E 514 Natrijum-sulfati:
Kalijum-sulfati:
E 515 (i) Kalijum-sulfat
(ii) Kalijum-hidrogensulfat
E 516 Kalcijum-sulfat
E 517 Amonijum-sulfat
E 520 Aluminijum-sulfat
E 521 Aluminijum-natrijum-sulfat
E 522 Aluminijum-kalijum-sulfat
, ,
,
E 523 Aluminijum-amonijum-sulfat
, ,
E 524 Natrijum-hidroksid
E 525 Kalijum-hidroksid
E 526 Kalcijum-hidroksid
E 527 Amonijum-hidroksid
E 528 Magnezijum-hidroksid
E 529 Kalcijum-oksid
E 530 Magnezijum-oksid
E 535 Natrijum-heksacijanoferat(II)
E 536 Kalijum-heksacijanoferat(II)
www.nops.org.rs
34
E 538 Kalcijum-heksacijanoferat(II)
, ,
E 551 Silicijum-dioksid
E 552 Kalcijum-silikat
E 553a
(i) Magnezijum-silikat
(ii) Magnezijum-trisilikat
E 553b Talk
E 554 Natrijum-aluminijum-silikat
E 555 Kalijum-aluminijum-silikat
E 556 Kalcijum-aluminijum-silikat
E 558 Bentonit
,
,
, ,
E 575 Glukono-delta-lakton
, ,
E 576 Natrijum-glukonat
E 577 Kalijum-glukonat
E 578 Kalcijum-glukonat
, ,
www.nops.org.rs
35
E 579 Gvoe(II)-glukonat
E 585 Gvoe(II)-laktat
E 621 Mononatrijum-glutaminat
E 622 Monokalijum-glutaminat
E 623 Kalcijum-diglutaminat
E 624 Monoamonijum-glutaminat
E 625 Magnezijum-diglutaminat
E 627 Dinatrijum-guanilat
E 628 Dikalijum-guanilat
E 629 Kalcijum-guanilat
E 631 Dinatrijum-inozitat
E 632 Dikalijum-inozitat
E 633 Kalcijum-inozitat
E 650 Cink-acetat
E 900 Dimetilpolisiloksan
www.nops.org.rs
36
,
E 901 Pelinji vosak, beo i ut
E 904 elak
E 920 L-Cistein
E 927b Karbamid
E 938 Argon
E 939 Helijum
E 941 Azot
E 942 Azot(I)-oksid
, ,
E 943a Butan
E 943b Izobutan
E 944 Propan
E 948 Kiseonik
E 949 Vodonik
www.nops.org.rs
37
E 951 Aspartam
E 953 Izomalt
,
,
,
E 955 Surkaloza
E 957 Taumatin
E 959 Neohesperidin DC
E 962 Aspartam-acesulfam SO
Maltitol:
E 965 (i) Maltitol
(ii) Maltitol sirup
, , ,
,
E 966 Laktitol
E 967 Ksilitol
, , ,
,
E 1103 Invertaza
E 1105 Lizozim
E 1200 Polidekstroza
, , ,
E 1201 Polivinilpirolidon
E 1202 Polivinilpolipirolidon
www.nops.org.rs
38
E 1505 Trietilcitrat
-
E 1404 Oksidisan skrob
E 1410 Monoskrobfosfat
E 1412 Diskrobfosfat
E 1440 Hidroksipropilskrob
E 1442 Hidroksipropildiskrobfosfat
E 1450 Skrob-natrijum-oktenilsukcinat
, ,
www.nops.org.rs
39
..............................................................
? ..............................................................................
? ........................................................................................
?..............................................................
?.............................................................
...............................................................................................................................
................................................................................................................
.
...........................................................................................................
.
................................................................................................................
.
.........................................................................................................
.
................................................................................................................
.
www.nops.org.rs
40
.........................................................................................
10
............................................................
10
? ................................................................
11
? ....................................................................
12
? ...................................................................................
12
............................................................................................................
13
? ......................................
14
?.............................................................................................
15
?........................................................
15
........................................................................................................
16
?....................................................................
16
...................................................................................
17
................................................................................................
17
..................
19
- ......................................................................
29
:
www.nops.org.rs
www.nops.org.rs
41
:
,
-
:
,
-
:
:
:
1000
, 2008. .
www.nops.org.rs
42
CIP
,
664.022.3 (036)
,
, / [
]. :
o , 2008 (
: ). 51 . : . : 21 cm
.
1.000.
ISBN 978-86-87485-00-6
a)
COBISS.SR-ID 149161484
www.nops.org.rs