Bi 1 : GII THIU CHUNG V XE T I-KHI NIM CHUNG : Xe t l mt trong nhng phng tin giao thng ng b ch yu.

u. N c tnh c ng cao v phm vi hot ng rng. II-PHN LOI XE T : 1-Theo s ch ngi v ti trng : - Giy php li xe B1 B2 : du lch ti di 3.5 tn. - Giy php li xe C : ti trn 3.5tn. - Giy php li xe D : Khch di 30 ch. - Giy php li xe E : Khch trn 30 ch. - Giy php li xe F : Ti ko rmoc trn 7.5tn. 2-Theo loi nhin liu s dng : Theo loi nhin liu s dng t chia thnh cc loi : -Xe t s dng nguyn liu xng; -Xe t s dng nguyn liu du; -Xe t s dng nguyn liu kh gas; -Xe t s dng nguyn liu in nng. 3-Theo cng dng : Theo cng dng t c chia thnh cc loi : -t ch khch. - t ch hng. -Cc loi t chuyn dng (nh t cu thng,cu ho - t phun nc vv...) III-CU TO CHUNG CA XE T : Xe t bao gm 03 phn chnh : ng c gm in. -ng c t : l ngun lc ch yu ca t. Hin nay s dng ph bin nht l ng c t trong 4 k. -Gm t bao gm c : +H thng truyn lc. +H thng chuyn ng. +H thng iu khin. -H thng in gm : +H thng nh la. +H thng khi ng. +H thng tn hiu chiu sng. +H thng o lng.

Bi 2 : CU TO NG C T I.KHI QUT V NG C T : ng c l ngun ng lc ca t. Hin nay trn t thng dng lo ng c t trong. ng c t trong l loi ng c nhit (ng c bin nhit nng thnh c nng). Tu theo cch phn loi c cc loi ng c sau : - Theo nguyn liu s dng, c cc loi: ng c xng, ng c Diesel, ng c gas. - Theo chu trnh lm vic c cc loi : ng c 4 k, ng c 2 k. - Theo s xy lanh c cc loi : 3 xy lanh, 4 xy lanh, 5 xy lanh, 6 xy lanh, 8 xy lanh - Ngoi ra cn nhiu cch phn loi khc II-NG C XNG 4 K : 1.S cu to:

H thng phn phi kh

Pt tng Xi lanh Thanh truyn

Trc khuu

Cacte S nguyn l lm vic ca ng c t trong kiu pttng mt xi lanh

2.Mt s nh ngha dng cho ng c t trong: - im cht trn (CT): L v tr nh pt tng khi pt tng xa tm trc khuu nht. - im cht di (CD): L v tr nh pt tng khi pt tng gn tm trc khuu nht - Hnh trnh piston (S): L khong chy ca pt tng t CT n CD hoc CD n CT. - Chu trnh cng tc: L ton b qu trnh ra trong xy lanh ng c thc hin mt ln n (mt ln sinh cng). - K : L mt phn ca chu trnh cng tc, khi pt tng chuyn ng t im cht ny n im cht kia. - Th tch bung chy (Vc): L th tch trong xy lanh khi pt tng CT. - Th tch ton phn (Va): L th tch trong xy lanh khi pt tng CD. - Th tch cng tc (Vh): L th tch c gii hn bi xy lanh v mt pt tng v tr CT v CD. (Vh= Va-Vc) - T s nn.(): L t s gia th tch ton phn v th tch bung chy = Va /Vc = (Vh+Vc)/Vc = 1 + Vh/Vc +ng c xng thng c t l nn t 6,5 n 9,5 +ng c Diesel thng c t s nn t 14 n 21 3.Nguyn l lm vic: a/ Chu trnh l thuyt : -Hnh trnh 1 (K ht) : Trc khuu quay, pt tng chuyn ng t CT xung CD. X pp x (XpX) ng kn, x pp ht (XpH) chuyn ng; khi pt tng CT, XpH bt u m; khi pt tng n CD, XpH ng kn li. Trong k ht, hn hp xng v khng kh c ht vo trong xy lanh ng c. Cui k ht p sut v nhit trong xy lanh khong : P = 0.7- 0.9 kg/cm2 t0 = 75 125 0C -Hnh trnh 2 (K nn): Pt tng chuyn ng t CD xung CT. XpH v XpX u ng kn. Hn hp trong xy lanh b nn; p sut v nhit trong xy lanh tng cao. Cui k nn p sut v nhit trong xy lanh khong : P = 9 - 15 kg/cm2 t0 = 350 500 0C -Hnh trnh 3 (K n) : cui k nn, bugi bt tia la in t chy hn hp trong xy lanh; p sut v nhit trong xy lanh tng rt cao. Pt tng b y mnh, chuyn ng t CT n CD, lm quay trc khuu. K n cn gi l k sinh cng. Cui k n p sut v nhit trong xy lanh khong: P = 30 - 50 kg/cm2 t0 = 2100 2500 0C -Hnh trnh 4 (K x):Do qun tnh quay ca trc khuu, piston tip tc chuyn ng t CD n CT. Lc piston CD, XpX bt u m; Khi piston n CT, XpX ng kn li. Kt thc mt chu trnh lm vic. Nh vy, thc hin mt chu trnh lm vic, piston chuyn ng 4 hnh trnh v trc khuu quay 2 vng. 3

S nguyn l lm vic ca ng c t trong 4 k b/Chu trnh thc t: Chu trnh lm vic thc t c mt s im kh c vi chu trnh l thuyt nh sau : - cui k nn, khi piston cha n CT, bugi bt tia la in t hn hp trong xy lanh. - Cc x pp ht v x u m sm, ng tr. III- NG C DIESEL 4 K : 1.S cu to:

2.Nguyn l lm vic : Tng t nh nguyn l lm vic ca ng c xng 4 k, nhng c mt s im khc nhau : - Trong k ht, ch c khng kh c ht vo xy lanh. - Cui k nn, du diesel c p sut cao c phun vo xy lanh di dng sng m t bc chy (khng dng tia la bugi t chy nhin liu nh ng c xng).

IV- NG C XNG 2 K : 1.S cu to :

2.Nguyn l lm vic : - Hnh trnh 1 : Piston chuyn ng t CD n CT. + Khi piston CD, ca np v ca x cng m, kh chy trong xy lanh qua ca x thot ra ngoi, hn hp c ht vo hp trc khuu qua ca np vo xy lanh. + Khi piston ng ca np v ca x, k nn bt u. + Khi piston m ca ht, hn hp ( xng, khng kh, nht) c ht vo hp trc khuu. + Khi piston n CT, tia la in bugi bt ra t chy hn hp, p sut trong xy lanh tng cao y piston t CT n CD. -Hnh trnh 2 : Piston chuyn ng t CT n CD. +Khi piston m ca x, kh chy thot ra ngoi. +Khi piston m ca np, hn hp c ht vo hp trc khuu qua ca np vo xy lanh. Nh vy, thc hin mt chu trnh cng tc (ht, nn, n, x), piston chuyn ng 2 hnh trnh v trc khuu quay mt vng. V.CNG DNG, CU TO CHUNG CA MT S B PHN : 1.C cu trc khuu thanh truyn : a. Cng dng : bin chuyn ng tnh tin ca piston thnh chuyn ng quay ca trc khuu khi ng c lm vic. b. S cu to :

2.C cu phn phi kh : a. Cng dng : ng m cc ca np v ca x ng thi im nhm np y hn hp kh (ng c xng) hoc khng kh sch (ng c Diesel) vo cc xy lanh k ht v thi sch kh chy ra ngoi k x. b.Cu to :

c.Nguyn l lm vic: Khi ng c lm vic, trc khuu quay, dn ng trc cam quay. Khi vu cam tc ng vo con i, y con i i ln; thng qua a y, c m, x bp m (l xo x pp b nn li), ca np (hoc ca x) m ra np hn hp vo xy lanh hoc x kh chy ra ngoi. Khi vu cam khng tc ng vo con i, l xo x pp dn ra, x pp ng kn ca np (hoc ca x). 3-H thng bi trn: a.Cng dng : Cung cp mt lng du bi trn v sch di p sut nht nh i bi trn cho cc chi tit ca ng c gim ma st, gim mi mn, lm kn, lm sch, lm mt v chng g. b.S cu to :

c.Nguyn l lm vic : Khi ng c lm vic, bm du ht du t cc te qua phao lc a du c p sut cao ti bu lc (sau qua kt lm mt du) n ng du chnh. T ng du chnh, du c p sut cao i vo cc l khoan trn thn my n bi trn cho cc trc chnh v cc trc cam. cc c trc chnh, du i vo cc l xin trn trc khuu bi trn cho u to thanh truyn. T ng du chnh, cn c mt ng du dn ti trc rng ca gin n gnh x pp, t du i bi trn cho cc bc ca c m, mt cu ca vt iu chnh khe h x pp, sau t chy dc theo a y xung bi trn cho cc con i. Mt gng xy lanh, piston v con i c bi trn bng du vung t nh thanh truy6e2n, trc khuu. 4-H thng lm mt : a. Cng dng : H thng lm mt c nhim v gi cho ng c lm vic nhit n nh (80-900C). 7

b. S cu to :

c.Nguyn l lm vic : - Khi mi khi ng, nc trong ng c cha nng ( <700C) : Bm nc ht nc t bung di ca kt nc v y nc vo ng nc trong thn my lm mt xy lanh, bung chy, np my v qua van ph ca van hng nhit tr v bm. Lc ny nc khng tr v kt lm mt nn nhit ca nc tng ln nhanh t nhit thch hp ( 80 - 900C). - Khi nhit ca nc t trn 800C, van ph ng, van chnh m, nc ra bung trn ca kt nc lm mt. Nc t bung trn xung bung di s ta nhit ra ngoi khng kh. Nc c lm mt li tip tc theo ng ng vo bm lm mt cho ng c. 5-H thng nhin liu ng c xng: a. Cng dng : ha trn xng vi khng kh sch theo mt t l nht nh, cugn cp cho cc xy lanh ca ng c theo th t n ph hp vi cc ch lm vic ca ng c. b. S cu to :

c. Nguyn l lm vic : Khi ng c lm vic, bm xng ht xng t thng qua bu lc xng (lc th, lc tinh) y ln bu phao ca b ch ha kh. k ht p sut trong xy lanh gim, ht khng kh t ngoi vo bu lc gi, qua b ch ha kh to ra chn khng hng khuch tn ht xng phun ra ha trn u vi khng kh to thnh hn hp nhin liu, theo ng ng np, np vo cc xy lanh theo trnh t lm vic ca ng c. cui k nn, bugi bt tia la in t chy hn hp nhin liu gin n sinh cng, kh chy trong xy lanh c thi ra ngoi theo ng ng x. 6- H thng nhin liu ng c Diesel : a. Cng dng : Cung cp nhin liu Diesel c p sut cao di dng sng m vo bung chy ca xy lanh ng thi im, ph hp vi tng ch ti trng v tc ca ng c. b. S cu to :

c. Nguyn l lm vic : Khi ng c lm vic, bm p lc thp ht nhin liu t thng, qua bu lc th y qua bu lc tinh. Sau khi nhin liu c lc sch ti ngn cha ca bm cao p, y nhin liu c nn n p sut cao (160-210kg/ cm2). Sau theo ng dn cao p n vi phun, phun vo bung chy ca ng c theo th t n. Do nhit v p sut cao nhin liu t bc chy, gin n sinh cng. Sau kh thi c thi ra ngoi qua ng ng x, cn du tha vi phun bm cao p tr v bu lc hay v thng.

Bi 3 : CU TO GM XE T A. H THNG TRUYN LC :

I. S b tr chung :

Nguyn l lm vic : Khi xe chuyn ng, ng lc t ng c truyn n ly hp, hp s chnh, hp s ph, trc cc ng, cu ch ng, bnh xe ch ng. II Cng dng, cu to ca mt s b phn : 1.Ly hp : a. Cng dng : - Ct ni ng lc t ng c n h thng truyn lc mt cch m nh khi sang s hoc khi khi hnh t. - m bo an ton cho h thng khi qu ti. b. Phn loi : Trn t thng dng ly hp kiu ma st kh thng ng c 1 hoc 2 a ma st, dn ng iu khin kiu c kh, thy lc hoc tr lc.

10

c. Cu to v nguyn l lm vic ca ly hp ma st kh thng ng.

Nguyn l lm vic : + Ni ng lc : Ngi li cha tc ng ln bn p, lc ny chu sc cng ca l xo p, p a b ng, ch ng, bnh thnh mt khi ng lc c truyn t bnh n v ly hp, n a p, n a ma st, n trc b ng. + Ct ng lc : Ngi li p ln bn p ly hp, qua cn dn ng lm cho vng bi m v u cn tch i vo u kia ca cn tch i ra. Ko a p i ra, lm nn l xe p li lc ny a b ng trng thi t do lc ma st mt. ng lc c ct. r bn p ly hp : r bn p ly hp : l khong di chuyn ca bn p ly hp t v tr ban u n khi bt u c tc dng iu khin ct ng lc. Nu r bn p chn ly hp ln hn tiu chun quy nh th trong qu trnh lm vic ly hp ct ng lc khng ht ( dnh ly hp) dn n kh khn khi vo v ra s. Nguyn l lm vic : Khi ng c lm vic, trc khuu ng c quay, a bm quay, cht lng (du) gia cc rnh ca a bm cng chuyn quay theo. Di tc dng ca lc li tm cht lng se chuyn ng theo cc cnh t tm ra ngoi, khi ra n mp ngoi ca a bm, cht lng s b ht sang cnh ca tuc bin tng, mmen ny truyn n h thng truyn lc lm t hot ng. Ly hp thy lc truyn ng m, nhng ng ngt khng hon ton nn iu khin kh khn khi ra vo s. 2. Hp s : a. Cng dng : Hp s dng : 11

-Truyn v thay i m men t ng c n bnh xe ch ng; -Ct truyn t ng c n bnh xe ch ng trong thi gian di (s 0); -m bo cho t chuyn ng li. b. Yu cu : - C t s truyn hp l bo m tnh ng lc hc v tnh kinh t nhin liu cho t. - Chuyn s m du. - D iu khin.

S hp s 5 cp s tin v qu trnh gi s Loi hp s ny thng gm 3 trc : s cp, th cp, trung gian v cc cp bnh rng n khp. Vic truyn chuyn ng mi s truyn u qua hai cp bnh rng n khp. Gi s 1 : Gt bnh rng s 5 trn trc th cp n khp vi bnh rng 11 trn trc trung gian, lc c truyn t trc s cp qua trc trung gian sang trc th cp v ti trc cc ng (nh hnh v). S 1 c s dng khi bt u chuyn bnh hoc khi sc cn chuyn ng ca ng ln. Gi s 2 : Gi cng bnh rng s 4 vi trc th cp (bnh thng bnh rng s 4 quay trn trn trc th cp v lun n khp vi bnh rng trn trc trung gian), lc c truyn t trc s cp qua trc trung gian sang trc th cp v ti trc cc ng (nh hnh v). S 2 c s dng khi chy vi tc chm. Gi s 3 : Gi cng bnh rng s 3 vi trc th cp (bnh thng bng s 3 quay trn trn trc th cp v lun n khp vi bnh rng trn trc trung gian), lc c truyn t trc s cp qua trc trung gian sang trc th cp v ti trc cc ng (nh hnh v). S 3 c s dng khi chy vi tc trung bnh. Gi s 4 : Gi cng bnh rng s 2 vi trc th cp (bnh thng bng s 2 quay trn trn trc th cp v lun n khp vi bnh rng trn trc trung gian), lc c truyn t trc s cp qua trc trung gian sang trc th cp v ti trc cc ng (nh hnh v). S 4 c s dng khi chy vi tc tng i cao.

12

Gi s 5 : Gi cng bnh rng trn trc s cp vi th cp, lc c truyn thng t trc s cp sang trc th cp v ti trc cc ng (nh hnh v). S 5 c s dng khi chy vi tc cao. Gi s li : Gi bnh rng s 5 trn trc th cp n khp vi bnh rng trn trc s li, lm trc th cp quay ngc chiu. S li c s dng khi li xe. *Nhng ch khi thao tc cn s : -Trc khi khi ng ng c phi v s 0 (s mo); -Khi chuyn s phi p cn dt khot; -Khi i t s tin sang s li hoc ngc li cn phi cho xe dng hn mi c thao tc. 3-Trc truyn ng : a. Cng dng : truyn ng gia cc trc khng nm trn cng mt ng thng m thng ct nhau di mt gc c tr s gc lun thay i trong qu trnh lm vic. b. Phn loi : C 02 loi - Cc ng khc tc : Nng ch ng v b ng c tc khc nhau. - Cc ng ng tc : Khp ng tc hay cn gi l khp ( bi u gi) c lp cc xe c cu trc l cu ch ng, kt cu khp gm 5 vin bi cu : Mt vin nh tm v 4 vin lp 2 bn.

Khp cc ng 4-Cu ch ng : a. Cng dng : - gim tc, tng mmen ko ca bnh xe ch ng. - Truyn ng gia hai trc vung gc nhau. - Gip cho bnh xe ch ng hai bn quay vi tc khc nhau khi vo ng vng khng b trt. b. Cu to : - Truyn lc chnh (b gim tc) : truyn chuyn ng gia hai trc vung gc nhau v gim tc , tng mmen ko. 13

B vi sai : gip cho bnh xe ch ng hai bn quay vi tc khc nhau vo ng vng khng b trt.

14

B.H THNG LI : I. S b tr chung :

II. Cng dng : H thng li dng thay i hoc gi hng chuyn ng ca xe theo s iu khin ca ngi li. III. Yu cu i vi h thng li : + m bo cc bnh xe dn hng quay vng khng trt. + Gim s va p truyn t bnh xe ln vnh tay li. + m bo cho t chuyn ng thng n nh. + iu khin li nh nhng v tin li. + Bn knh quay vng ca t nh. + r vnh tay li : - Xe con, khch n 12 ch, ti n 1500kg : - Khch trn 12 ch : - Ti trn 1500kg : C. H THNG PHANH : 1. Cng dng : H thng phanh lm gim tc , dng chuyn ng ca xe t v gi cho xe t ng yn trn dc. 2. Phn loi : H thng phanh gm c c cu phanh v c cu phanh v c cu dn ng phanh. 15 100 200 250

+ Theo cch iu khin : - Phanh chn. - Phanh tay. + Theo kt cu ca c cu phanh : -Phanh trng. -Phanh a. -Phanh di. + Theo c cu dn ng phanh : -Phanh du. -Phanh hi. -Phanh du tr lc bng sc ht chn khng. -Phanh du tr lc bng kh nn. -Phanh c kh. 3. Yu cu i vi h thng phanh : - Qung ng phanh ngn nht khi phanh gp. - Phanh m du trong mi trng hp. - iu khin nh nhng. - Xe khng b trt khi phanh. - Khng c hin tng phanh b b hoc n lch. II. Phanh du : 1.S cu to v nguyn l lm vic : a.S cu to :

16

b.Nguyn l lm vic : -Khi p phanh : Cn y i vo, du trong xy lanh bm ci b nn l n p sut cao. Du c p sut cao theo ng dn truyn n cc bm con to lc p cc m phanh vo tang trng phanh xe. -Trng hp gim lc p: Cn y li li, p sut du trong xy lanh bm ci gim, du trong cc bm con v ng ng thot bt v xy lanh bm ci, p sut du trong cc bm con gim, lc phanh gim. -Trng hp tng lc p : Cn y tip tc i vo, du trong xy lanh bm ci tng p sut b sung thm vo ng ng v cc bm con, lc phanh tng. -Khi nhi phanh : Khi th bn p phanh li, du c vo xy lanh. Khi p phanh ln hai p sut du tng ln, lc phanh tng ln. -Khi thi phanh : Th bn p phanh, cc chi tit tr v v tr ban u. Du bm ci khng cn b nn, l xo m phanh ko cc m phanh li, du cc bm con theo ng dn dn v bm ci, ht tc dng phanh. 2.Cu to ca mt s b phn chnh : a.Bm ci : -Cu to :

17

b.Bm con :

III. Phanh tay : Ngoi h thng phanh chn, t cn c trang b thm h thng phanh tay vi c cu phanh c b tr h thng truyn lc ( thng t trc th cp hp s). H thng phanh tay c dng khi t dng hn hoc gi cho t khng tri t do, h tr cho phanh chn khi tht cn thit. Theo kt cu chia phanh tay thnh 02 loi : -C cu phanh tay kiu m phanh tang trng. -C cu phanh tay kiu phanh a. Hin nay a s t s dng c cu phanh tay kiu m phanh tang trng.

18

Cu to : c cu to nh c cu phanh chn ch khc v tr lp t. Nguyn l lm vic : Trc khi ko phanh tay cn bp tay hm nh c cu hm con cc sau ko tay phanh thng qua h thng chuyn ng lm quay trc v cam phanh y m phanh p st vo tang trng tin hnh phanh. Khi th phanh bp tay hm nh c cu hm con cc ri y tay phanh truyn ng qua bnh rng r qut lm trc cam quay tr v v tr ban u, qu trnh phanh kt thc.

19

Bi 4 : CU TO IN TRN T I-H THNG CUNG CP IN : 1-c quy : Cng dng : Dng tch tr in nng, cung cp cho cc ph ti nh : + Cung cp cho my khi ng khi khi ng ng c + Cung cp in nng cho ph ti.

Hnh 4-2 : c quy a xt ch lp trn t 2-My pht in : Cng dng : My pht in dng pht ra in nng cung cp cho cc ph ti v np in cho c quy nhng ch lm vic nht nh ca ng c.

20

3-Tit ch (B iu chnh in) : Cng dng : -Gi cho in p v cng dng in ca my pht pht ra khng vt tr s quy nh. -Ct dng in t c quy ti my pht khi in p my pht pht ra nh hn in p ca c quy m bo an ton cho my pht. II-H THNG NH LA : 1.Cng dng : H thng nh la c s dng trn ng c xng, dng bin dng h p c in p thp (6V hoc 12V) thnh dng in cao p c in p cao (12.000V 50.000V) to ra tia la in bu gi (nn nh la). 2.Cu to, nguyn l lm vic ca h thng nh la thng : a.S cu to : M bin B chia in Cam T in Vt la Kho in c quy bugi

Hnh 4-4 : S h thng nh la c tip im b.Nguyn l lm vic : Khi ng kho in BZ, cam 1 quay v tr thp, tip im K ng, trong mch in h th (s cp) c dng in chy theo mch : c quy, qua kho in BZ, qua in tr ph Rf, qua cun dy W1 (cun s cp) qua P, qua Pc, qua cn tip im 2, qua K v cc m c quy. Dng in qua W1 to ra t trng trong bin p nh la. Khi cam 1 quay ti v tr cao, tip im K m, dng in qua W1 b ngt, t trng trong bin p b mt t ngt, lm sinh ra sc in ng cm ng c in p cao. Dng in cao p i theo dy dn n b chia in. Ti y con quay 4 (u chia in) a ra cc bugi theo th t n ca ng c to ra tia la t chy hn hp nhin liu. 3.Cng dng ca mt s b phn chnh ca h thng nh la :

21

a.Bin p nh la (ng tng in) : dng bin nhng xung in thp p (12-24V) thnh cc xung in cao p (12-50KV), to ra tia la t chy hn hp nhin liu trong xy lanh ng c. b.B chia in : Dng iu khin nh ngt mch s cp ca HTL thng v phn phi in cao p n cc xy lanh theo th t n ng c. c.T in : Dng gim tia la cp tip im v lm tng bin thin t trng trong cun s cp, nng cao in p th cp, thc hin nh la tt. d.Bugi : dn dng in cao p, to nn tia la bung chy, t chy hn hp nhin liu trong xy lanh ng c. 4.Mt s lu trong h thng nh la : a.H thng nh la thng : -Phi thng xuyn kim tra , bt cht cc u ni dy trong HTL v dy cp bt c quy. -Khi khi ng ng c, nu kim ng h am-pe khng lc mnh v ng c khng lm vic th phi dng khi ng. -Khi ng c ngng lm vic phi tt kho in. -Khng bin p nh la lm vic qu nng. b.H thng nh la bn dn: Ngoi nhng ch nh h thng nh la thng, cn lm thm : -Khng c tt ng c bng cch rt dy cao p trung tm. -Khng c th cao p bng cch dy cao p cch mt. -c quy phi tt. -Khi khi ng kh n, khng c ni tt in tr ph. -Khi h hng khng c tho hp TK cu ni cc linh kin. III. H THNG CHIU SNG, TN HIU, NG H : 1.H thng chiu sng: -n pha : chiu xa. -n ct : chiu gn. -n soi bin s. -n chiu sng sau xe. -n trn trong xe. -n chiu sng bng ng h. 2.H thng tn hiu: -n bo r. -n phanh. 22

-n bo gii hn kch thc xe. -Ci. 3.Cc loi ng h trn t : a. ng h ampe (A) -Dng theo di in ang s dng trn xe : +Dng in ca c quy : kim ng h Am-pe ch (-) +Dng in ca my pht : kim ng h Am-pe ch (+) b.ng h nhit nc lm mt : -Dng theo di nhit nc lm mt trn xe. -Nhit l tng nm trong khong 800 900C. c.ng h o p sut du: -Dng theo di p sut du bi trn trong ng c. -p sut du khong 2-4kg/cm2. d.ng h nhin liu : Dng theo di lng nhin liu trong thng cha. E : ht nhin liu. F : Nhin liu y thng cha. e.ng h tc : -Theo di tc xe. -Qung ng xe i. -o qung ng i n. f.ng h vng tua my : theo di tc vng quay trc khuu gip li xe s dng s hp l. g.ng h p sut hi : -Bo lng hi trong bnh cha. -Bo lng hi tiu th sau mt ln phanh.

23

Bi 5 : NI QUY XNG V K THUT AN TON

I.Ni quy xng v k thut an ton : 1.Ni quy xng sa cha : Mi xng thc ta65o u c ni quy. -Hc vin c ph bin v nguyn tc an ton lao ng v phng chy cha chy. -Hc vin n xng ng gi quy nh, mc trang phc lao ng, khng i giy dp trn, eo ph hiu, s thc tp. -Hc vin chp hnh nghim v quy nh an ton lao ng, v sinh cng nghip. -Hc vin chp hnh theo s hng dn ca gio vin. -Hc vin lm ng s phn cng v hng dn ca gio vin. -Nghim cm a gin, ch lm vic phi sch s ngn np. -Cm ht thuc trong xng thc tp. -Phi lau chi v sinh xng thc tp. Khi ht gi thc tp bn giao d ng c ngh cho xng. -Ngt cu dao in khi ra khi xng. 2.k thut an ton v phng chng chy trong bo dng sa cha t: a.Mt s quy nh chung : -Ni lm vic phi gn gng ngn np sch s. -Trang phc lao ng gn gng. -t thc tp phi ko phanh tay, bnh xe c chn gi. Khng c n my nu khng c s cho php ca gio vin. -Nhng ngi c giy php li xe mi c iu khin t. Trc khi n my phi quan st pha trc pha sau di gm khng c ngi mi chuyn bnh. -Cm th phanh t trong nh xng. b.An ton trong cng tc k kch nng h t: -Trc khi nng t hp s phi nm v tr trung gian, ko phanh tay, kho cng tc in, rt cha kho ra khi kho. -Khi nng t bng kch phi k chn kim tra chc chn mi chui xung gm t. -Nu s dng pa lng, cn trc ch c xy xch tt, cm ng di pa lng cn trc. 3.Dng c cm tay : 24

+Cha vn ai c : C cha vn dt hai u (c l dt), cha vn trng hai u kch thc khc nhau (c l trng). +Cha vn ng (c l tup) : Dng tho v lp cc bu long hoc ai c. +M lt : C nhiu loi dng tho lp bu long ai c khng tiu chun. +Tuc vt : Dng tho cc loi vt c rnh x. +Kim :Gm c kim thng dng v kim chuyn dng. +Ba : Cn c vo hnh dng c ba u vung v ba u trn. +Vam :L dng c chuyn dng tho cc chi tit ni ghp c di (puli, bnh rng, vng bi). +Da v dao co. 4.Dng c o kim : a.Thc cp : Dng o lng ng knh ngoi ng knh trong v su chi tit c chnh xc 0,1-0,05 v 0,02mm. b.Panme : Dng o lng ng knh ngoi ca chi tit c chnh xc cao (0,01mm) c.ng so : L loi dng c o c tnh cht so snh kim tra cn, ovan. d.Thc t : Dng o khe h gia hai mt phng nh khe h nhit x pp, khe h m vt 5.Mt s ch khi s dng dng c o kim : Dng c o kim c chnh xc cao v vy khi s dng phi cn thn trnh va p. Cc mt o cn gi gn sch s trnh g v bi bn bm vo. Sau khi o xong phi lau chi v ct vo hp bo qun. 6.Gii thiu ngh li xe : B ngh gm c : 1)Tuc vt 2)M lt 3)Ci t 25

4)Ci c 5)Ci ba 6)Cha vn ai c 27-30 7)Cha vn trng 19-22 8)Cha vn ai c c rnh ca tr lc li 9)Cha vn ai c gim chn v np n dn ng li. 10)Ti ng ng h o p sut lp 11)n soi cm tay. 12)Bt tho moay bnh xe sau v ai c vi sai. 13)Vam tho vi phun 14)Cha vn ai c moay trc 15)Cha vn 24 sit np my 16)Cha vn ai c bnh xe 17)n tho lp v cn by kch 18)n by 19)Cha vn trng 36 x 38 20)Cha vn 24 x 27 21)Cha vn mt trng 22)Cha vn 32 x 36 23)n quay 24)Palng cp 25)Kch 24T 26)ng bm lp 27)Bm m 28)Cha vn ng 19 29)Cha vn 13 x 17 30)Cha vn 19 x 22 31)Ci kim 32)Tuc vt 1,5 x 0,7 33)Cha vn trng 17 x 19 34)Tay quay 35)Tay quay ng 36)Cha vn 8 x 10 26

37)Cha vn 12 38)Cha vn 10 x 12 39)Cha vn ai c my nn kh 40)Thuc l 41)Cha vn ng 42)Tay quay 43)Cha vn ng

27

Bi 6 BO DNG THNG XUYN V TRN NG

I.Mc ch yu cu i vi cng tc bo dng : Bo m t thng xuyn c tnh nng k thut tt. Gi gn c hnh thc bn ngoi gim cng hao mn ca chi tit. Ngn nga v pht hin kp thi cc h hng v sai lch k thut khc phc. II.Bo dng thng xuyn v trn ng : -Xem xt nhng h hng bn ngoi t. Kim tra bung li, thng t, knh, gng chiu hu, bin s, lp, p sut lp. -Kim tra s hot ng ca cc ng h n tn hiu, n chiu sng, ci, gt nc. -Kim tra xem xt kn ca tr lc lc tay li, r ca truyn ng li, hnh trnh t do ca vnh tay li. -Kim tra h thng phanh. -Kim tra s lm vic ca cc tng thnh cm, cc h thng. III.Cng tc v sinh : -Qut dn bung li v thng t. -Ra t sau khi ch cc cht n mn kim loi. -Lau gng chiu hu, n pha, n bo hiu, knh bung li, bin s. IV.Cng vic bi trn v lm sch: -Kim tra mc du v khi cn thit phi chm thm du. -Kim tra mc du trong bm cao p. -Kim tra nc trong h thng lm mt nu thiu chm thm. -X cn bn v nc bnh lc du, bnh cha kh nn, bu lc nhin liu v thng cha nhin liu. -Kim tra mc nhin liu trong bnh v khi cn thit phi thm. V.Cc cng vic phi lm thm i vi t con v khch: -Kim tra tnh trng sau t, m ta gh ngi, b xe, cc ca knh, ca ln xung. -Kim tra tc dng ca c cu m ca v kn ca h thng thng hi. -Kim tra tc dng h thng tn hiu gia ngi ph v ngi li n chi61u sng trong xe t n u t v tn hiu ch ng. -Kim tra xem xt trng thi chnh ca thng t, bnh hi, nhp. -Lm sch gh ngi, m ta, qut dn sn t lau ra ton t. 28

Bi 7 : SA CHA CC H HNG THNG THNG

I.ng c khng n : 1.Khng c tia la in Hin tng : khi ng mi m ng c khng n. Nguyn nhn : Nu in khng tia la in, rt dy cao th trung tm cch mt 8mm-10mm, dng tay quay trc khun xem c tia la hay khng, nu khng c tm nguyn nhn khc phc ( i vi ng c dng h thng nh la bn dn, khng nn kim tra theo cch ny). 2.Thng cha nhin liu khng cha xng : Xc nh mc xng trong thng bng thc o mc xng nu xng thiu chm thm, trong lc rt xng phi tt my. 3.Trong bung phao ca b ch ha kh khng c xng : Xng trong thng vn y nhng ng c vn khng khi ng c. Nguyn nhn : mun xc nh phi dng bm tay bm xng vo bu phao. Khi dng bm tay m khng thy nng tay chng t bm xng khng lm vic. 4.Bu lc xng b tt : Bu lc dng lc sch tp cht v nc, sau khi lm vic mt thi gian di n s b tt nght. Khi n thi k bo dng phi tho bu lc ra st ra. 5.Cc ng dn xng b tc: ng dn xng b tc nght do xng c ln tp cht cn bn. Phi lp vi cao su t ng dn kh nn thng ng ng dn xng. 6.Bm khng ln xng Do tc bu lc, mng bm b hng, cn bm v van bm b hng. 7.Trong bung phao ca b ch ha kh c nc : Trong lc nhin liu vo thng cha nc c th ri vo, nc lng xung y thng, nc bung phao ca b ch ha kh cng lng xung t i vo xy lanh ng c lm cho ng c kh khi ng. 8.Trong h thng xng c khng kh : Lm hn hp chy lon khin ng c kh khi ng. Khc phc hin tng ny phi thay cc tm m gia phn ng np vo thn my, gia bc lt v trc bm. 9.Bm xng ng thng xuyn : ng c khng khi ng c do l xo gi bm xng b gy. 29

10.Cc gicl b ch ha kh b tt: Do tp cht ri vo xng lm tc nght gicl khc phc phi tho b ch ha kh ra sch bn ngoi sau tho bn trong tho gicl v thng bng khng kh nn. 11.Chy m vt bch kim ca b chia in : Cc m vt bch kim b chy lm gim cng dng in cun nh la lm vic phng tia la in nn in b km i. Kt qu ng c khng khi ng c. 12.Hng cht cch in h thng nh la dng c quy: Do dnh nhin liu du nhn. Kt qu nn in khng c tia la in ng c khng khi ng c, ngn nga khi thy trn lp bc dy dn c dnh xng du nhn phi lau sch ngay. 13.Khe h in ca bugi khng 1ung tiu chun : Khe h gia hai in cc khong 0,6-1mm. Khe h nh tia la yu, khe h ln khng c tia la in. C hai trng hp ny ng c khng khi ng c. Kim tra khe h gia cc bugi dng dng c chuyn dng kim tra. Nu khe h khng ng ch vic g cong u cc. 14.Cun nh la b hng : Lm cho ng c khng khi ng c, nhit cun nh la tng ln. kim tra dy cao th trung tm ra khi np b chia in. Tho np b chia in v t mt u dy dn trung tm cch mt 10mm. Nu cun nh la cn tt th lc tch m vt bch kim th tia la se xy ra khe h. Nu cun nh la hng th u dy khng c tia la. 15.Khe h vt bch kim khng ng Khe h quy nh l khong 0,3-0,45mm khe h nh tia la in yu hoc khng c khe h ln hai m bch kim khng ng c th cng khng c tia la in. C hai trng hp trn u khng khi ng c ng c cn phi iu chnh li. 16.T in b hng : T in b hng l tia la in s pht ra rt ln s lm cho bch kim b chy. Phi kim tra li t bng cch mc ni tip t vi bng n v mch th hiu 220V nu n khng sng th t tt, nu n sng th t b hng. 17.Bnh c quy phng in: C th xc nh theo du hiu sau : My khi ng quay trc khun chm, ci yu, n sng. Mc phng in c xc nh bng ng h o ph ti. 18.Xit np my khng cht : Khng m bo kn, nc chy vo xy lanh v khi xit np my phi theo trnh t nht nh. II.ng c ang lm vic b cht my bt ng : 30

-Khng c tia la in. -Nhin liu khng vo. -Bnh rng trc cam b m gy. -Dy cao th ca cun nh la b lng, t. -ng dn nhin liu b r. -Mc nhin liu trong bung phao khng ng. -p sut trong b ch ho kh b mt cn bng. -Khng kh bn ngoi lt vo. -nh la mun. -nh la sm. III.Mc du bi trn khng ng quy nh : -Mc du b gim do b r r, giong m b hng. -Mc du tng do nhin liu v nc lt vo. -Tiu hao nhiu du trong my nn kh. IV.Nc tro ra khi l nc kt nc : -m np my thn my b hng. -Np my vn khng cht. -Kt nc ca h thng lm mt b tc. -Rn nt trong xy lanh ng c. V.Vic cung cp nhin liu b ngt: -Mng bm nhin liu b rch. -Cn dn ng bm b mn. -Tc l thng trn nt thng xng. -Cc ln bm b tt. -L xo bm b lit. VI.Khng c tia la in ti bugi: Do nguyn nhn sau : -Tip im b chia in b mn. -Khng c khe h tip im ca b chia in. -Tip im b dnh du. -Tip im ca b chia in khng ng. VII.c quy b phng in : -Trong c quy hnh thnh dng in cc b. 31

-Nc vo c quy khng phi l nc ct. -Dung dch in phn qu mc. -B mt ca c quy b d bn. VIII.X kh phanh du : Do -Khng kh lt vo h thng. -Trnh t x kh cn 2 ngi. -Mt ngi ngi trong cabin p bn p phanh. -Ngi th hai lm nhim v x kh. -Tho bu long van x kh thay vo 1 ng cao su, u kia c gn vo 1 cc ng du phanh, p bn p phanh cho du chy ra n khi khng cn bt kh, sau vn cht van x li. Trong qu trnh x cn theo di du phanh trong xy lanh ci ( tng bm) nu thiu chm thm. IX.Kim tra hp sn thu lc. -Kim tra mc du. -Kim tra mu sc du. -Kim tra r r du. -Chy th t. X.iu chnh r v lng li : Cn gi l hnh trnh t do . -Kim tra r. -iu chnh r.

32