Trkiye Krdistan Demokrat Partisi'nin Kuruluu

23'lcrin tutuklanmas,
yayn organlarnn youn bir devlet teriiyle yok edilmesi, Krtlerin yeniden gizli rgtlenmelere ynelmelerine neden oldu. eitli iddianamelerden ve yarglamalardan, Tiirkiye Kiirdi.>tan. Demokrat Partisi'nin 1965'de
Dide-Prat,

Derg, Roft

Newe gibi

kunlduu anlalyor.

Stalin'in Marksizm ve Milli Mesele isimli kitab, Trkiye'de ilk olarak

"Sol

;. Dnya Sava'ndan sonra emperyalist ilkelerin Ortado(ju'da izdikleri ve byk lde merkez lkelerdeki iktisadr ikarlar ve aralarmdaki diplomatik pazarliklar taratmdan belirlenmi olan Sinirlarm ilk sonucu, yredeki ailelerin yzyJI/ardlf srdrmekle olduk/art toplumsal ve ticart ilikileri, bir anda, "kaakJ/Jk" diye adlandlfmak olmutu. Lozan'dan sonra benzer bir sre, Krtlerin JIO(}un olarak meskOn olduklan blgelerde de. yaanmaya baladi. Geri Krt kurtulu hareketinin srmekte o/du(ju ve Trkiye Cumhuriyeti'nin asayi glerinin blge zerindeki denetiminin son derecede yzeysel o/du(ju 1930/arda, Sinirlarm gerek/i(jinin ktl(jJt zerinde kaldiini syfamek mmkn. Yalniz Krtler de(jil, stk stk hkmetin kendisi de kendi tayin etmi o/du(ju smtr/ao tanJmtyordu. rne(jin A(jfl ayaklanmast strasmda ingiliz casusu Lawrence'in, resmen trak'a ba(jlt olan Nevrasito kynde grld(j haber almdt(jmda, Ankara'dan Oramar Bucak Mdrl'ne 'Derhal ldrn!" emrini ieren bir telgraf ekilmiti.

Yaynlan" tarafndan yaynlanan kitaba Krtlerin btn kesimleri, rnein SS aadan bazlar bile ok byk bir ilgi gsterdiler. O gnlerde Dou'da, gerek krsal kesimde, gerek ehirlerde, pek ok evde bu kitb1 bulmak mmknd. Kylerde odann zeminine serilen ulun bir ucu kaldrlr, kitap ve bu kitabn arasnda baz gazete kuprleri, Krtlere ilikin haberler, ortaya
O Yn, Sosyal Adalet,

1969'da yaynlanmt.

t.ken, Mi/lt Yol, Bar

Dnyas

vb. dergiler de

kard.

yllarda Krt devrimcileri daha ok Trkiye i Partisi iinde faaliyet gsteriyorlar, Krt genleri de Fikir Kulpleri federasyonu'nda alyorlard. Sosyalistlerin gii ksaca yle aklanabilirdi: Krt halk vardr. Krt sorunu vardr. Fakat sorun, devrimcilerin, sosyalistlerin sorunu deildir. Sorun sosyalistlerin iktidanyla birlikte kendiliinden zlecektir. B u bakmdan, sosyalizmin kurulabilmesi iin politikasdr. omuz omuza mcadele etmek gerekir. ekmeine ya srmeyelim. Bl-ynet . politikas emperyalizmin paralanmayalm ." Emperyalizmin "Blnmeyelim,

Yeni Ak l966'da, aylk yayn organ

Yeni

Ak yaynland. Sahibi ve yaz ileri mdr Mehmet Ali

Drdnc saysnn sahibi ve

Ancak ll. Dn ya Savai'ndan sonra, kapitai l st sistemin dnya le(jinde istikrar kazanmast ve buna ba(j/1 olarak yeni yarattlmt ulus-devletler arasmda'ki ilikilerin, ifsmr de olsa bir dengeye oturmastyla birlikte, jandarma o/a(jandtt durumlara zg bir zulm olmaktan tkarak gndelik hayatm bir parast haline geldi; eskiden bir altkanlt(jm unsurlarmdan biri olan davranlar bir servene dnt; gndelik geimin tesi ve hatta kimi zaman kendisi bile ancak, arttk ''kaaklltk" diye adiandm/an bir su tarahndan temin edilebilir oldu. Kukusuz, 1950'/erden balayarak kamuoyunu giderek daha ok megul edecek olan ''kaaktltk" olgusun u, heterojen bir kategori olarak de(jerlendirmek mmkn de(jil. rne(jin koyun ve t t n kaakJ!t(jJ geleneksel ilikilerin, siyasal ve iktisadi dzlemlerden kaynaklanan e tkilere ba(j/J olarak sekieye u(jramasmm sonucuyduysa, afyon kaakJ!t(jt Krt ekonomisinin Trkiye Cumhuriyeti ile btnlemesi srecinin rnlerinden biriydi. Geri geleneksel davranilarm bir devaromdan ibaret olan "eski" kaak/Jk ile Toprak Mahsuf/eri Ofisi'nin, retimi Batt Anadolu'daki 21 ille Stnlrlandmlmt afyona verdi(ji fiyatta afyonun piyasa fiyatt arasmda'ki farkm tevik etti(ji yeni kaakJ/tk, O(ju zaman iice geliti. Afyon, ge/el?eksel yap1 iersinde zaten egemen olanlara, glerini pekitirme o/ana(jJ verdi. Aa(Jtda solda grlen, bir "msadere" strasmda yaralanan bir kaakt mez, sa(jda grlense tutuk/anan
bir

Alan olan dergi ustos, Eyll, Ekim ve Kasm'da kt.

sorumlu yaz ileri mdr Abbaz iwl idi. Yeni Ak.'r ilk saysnn kapanda, "Krt Meselesi", "Dou Davamz", "Dou Sorununu Tartyoruz" ibareleri yer alyordu. Trk basnnda yer alm bu konu ile ilgili yazlar bir araya getiriliyordu. Ayrca Yeni Ak n yazlan yazlar da vard. Yeni Ak drdnc saysndan sonra kapatld. Av. Mehmet Ali Aslan, Abbas zol, Kernel Burkay dergideki yazlarndan dolay tutuklandlar. then-Milli Yol Krtlerin ulusal uyan rk evrelerde tepkilerle karlanyordu. Nihai Atsz,
fken

dergLinde bununla ilgili bir yaz yaynlad. yle diyordu: "... Evet krt kalmakta direnip, 4-S bin kelimelik o iptidai dilleriyle konumak, yayn yapmak, devlet kurmak istiyorlarsa gidebilirler. 1\iz bu topraklan oluk gibi kan dkerek, Grclerin, Ermenilerin, Rumlarn , kkn k<l!yarak aldk. Yine oluk gibi kan dkerek, hallarn sava valyelerine kar savunduk. Krtler, 1839'a kadar askerlik bile yapmadlar. Viyana'dan Yemen\ kadar, her yerde, Trk rknn "kam sebil gibi akarken onlar yaadklan daJarda ve kylerde keilerini hrszlk ve yamaclk ederek yaadlar. yardmc diye geldikleri zaman, daima, hrsat koliadlar ve Trk ordusunun yenildii arpmalarda, bu sefer ranla birleip onu vurmaktan geri kalmadlar. I. Dnya Sava'nda, bize topyekun ihanet eden Ermeniler yerleik Trk halkn vahi bir larnla bitirmeseydi v e dalarda, sarp kylerde yaayan Krtler bu krmdan kurnlmu olsayd, bugn ounlukda olduklar illerde de aznlk olarak kalmakta devam edeceklerdi. Fakat yzde yz ounlukda olsalar bile, Trkiye'nin herhangi bir blgesinde devlet kurma hayalleri hayal olarak kalacaktr.

gtttiler ve frsat bulduka

ranla yaptmz savalara

a(ja.

'

. ..

.
.

'

\.

.;. :)

. . . .

''

2128