1

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

IM. EUGENIUSZA PIASECKIEGO
W POZNANIU


PAWE GRABOWSKI

onglerka jako forma aktywno#ci
rekreacyjnej.

PRACA MAGISTERSKA


KIEROWNIK SEMINARIUM:
Prof. dr hab. Wies!aw Siwi"ski
OPIEKUN NAUKOWY:
Dr Anna Gajdzi"ska


WYDZIA TURYSTYKI I REKREACJ I
KATEDRA PEDAGOGIKI CZASU WOLNEGO I REKREACJ I
POZNA% 2007
2
















Chciabym podzi!kowa$ mojemu
opiekunowi naukowemu dr Annie Gajdzi'skiej
za cierpliwo)$ i wyrozumiao)$. Szczeglnie
dzi!kuj! Mikoajowi J anowskiemu za
nieocenion+ pomoc w zdobyciu materiaw
oraz inspiracj! i motywacj! do dalszej pracy.
Dzi!kuj! rwnie- wszystkim bywalcom forum
internetowego na witrynie kuglarstwo.pl za
bezinteresown+ i ochocz+ pomoc w
badaniach.
3

Streszczenie

Pawe& Grabowski - onglerka jako odradzaj'ca si* forma
aktywno#ci sportowo-rekreacyjnej.

Sowa kluczowe: aktywno# ruchowa, rekreacja ruchowa, %onglerka.

Celem pracy jest przedstawienie %onglerki jako atrakcyjnej formy
aktywnoci ruchowej oraz zach(cenie czytelnika do jej uprawiania. Materia+y do
pracy uzyskano z dost(pnych publikacji w j(zyku polskim i angielskim, ze stron
internetowych oraz z bada, naukowych przeprowadzonych przez autora.
Wyniki bada, opracowano na podstawie pi(#dziesi(ciu ankiet zebranych od
%onglerw z ca+ej Polski, g+wnie za pomoc. Internetu.
Praca sk+ada si( z czterech rozdzia+w, ktre stanowi. kolejno prezentacj(
tej formy rekreacji. Na pierwszy rozdzia+ sk+adaj. si(: rys historyczny, opis
dost(pnego sprz(tu, propozycje gier i zabaw z %onglerk., sposoby nauki i rady
na pocz.tek oraz pozytywy wynikaj.ce z jej uprawiania oddzia+ywuj.ce na
r%ne sfery ludzkiego %ycia. Nast(pne rozdzia+y zawieraj. metodologiczn.
charakterystyk( oraz omwienie wynikw przeprowadzonych bada,.
W ostatnim rozdziale, na ich podstawie zosta+o stwierdzone, i% %onglerka jest
mo%liw. do przyswojenia przez wszystkich i nios.c. wiele korzyci form.
aktywnoci rekreacyjnej.






4

Spis tre#ci
Streszczenie................................................................................................................3
Wst*p.6

1. CHARAKTERYSTYKA 'ONGLERKI. ..................................................................................7
1.1. Historia. ...................................................................................................................7
1.1.1. Historia *onglerki. ............................................................................................7
1.1.2. Historia diabolo.............................................................................................13
1.1.3. Historia devil sticks.........................................................................................14
1.2. Charakterystyka sprz,tu......................................................................................16
1.2.1. Sprz,t *onglerski............................................................................................16
1.2.2. Diabolo..........................................................................................................21
1.2.3. Devil sticks......................................................................................................22
1.3. Podstawowe techniki *onglerskie.......................................................................23
1.3.1. 'onglerka klasyczna .....................................................................................23
1.3.2. Diabolo..........................................................................................................25
1.3.3. Devil sticks......................................................................................................25
1.4. Nauka *onglerki ...................................................................................................26
1.5. Gry i zabawy z wykorzystaniem *onglerki. .........................................................30
1.6. 'onglerka a rozwj mzgu..................................................................................36
1.7. Przydatno/1 *onglerki w r*nych dziedzinach aktywno/ci cz!owieka. ...........39
1.7.1. Zdrowie..........................................................................................................39
1.7.2. Nauka. ...........................................................................................................41
1.7.3. Edukacja. ......................................................................................................42
1.7.4. Praca. ............................................................................................................43
1.7.5. Czas wolny....................................................................................................44
1.7.6. Sport...............................................................................................................44
1.7.7. Muzyka...........................................................................................................45
1.7.8. Resocjalizacja i wojsko. ................................................................................45
2. Metodologiczne podstawy pracy.............................................................................47
2.1. Metody i techniki bada".....................................................................................47
2.2. Cele i problemy badawcze pracy.....................................................................48
2.3. Charakterystyka i przebieg bada" ....................................................................48
5

3. Prezentacja i omwienie wynikw bada" w!asnych..............................................50
3.1. Charakterystyka demograficzna ankietowanych............................................50
3.2. Preferowane formy zabaw zr,czno/ciowo-koordynacyjnych.........................51
3.3. 3rd!o informacji na temat wybranej formy aktywno/ci..................................52
3.4. 3rd!a motywacji podj,cia wybranych form aktywno/ci................................52
3.5. Sta* badanych w uprawianiu *onglerki.............................................................53
3.6. Pozytywne efekty wynikaj4ce z uprawiania *onglerki......................................54
3.7. Stosunek badanych do wybranej formy rekreacji............................................55
3.8. Stopie" trudno/ci nauki *onglerki. ......................................................................56
3.9. Ilo/1 czasu po/wi,cana tygodniowo na *onglerk, przez badanych.............58
3.10. Preferowane sposoby uprawiania *onglerki. ....................................................58
3.11. Inne formy rekreacji uprawiane przez badanych.............................................59
3.12. Poziom dost,pu do materia!w szkoleniowych................................................59
4. Podsumowanie i wnioski.............................................................................................61

Aneks ankieta........................................................................................................63
Bibliografia.....67
Spis wykresw...69
Spis tabel...................................................................................................................70
Spis grafik..................................................................................................................71
Spis fotografii.....72










6

Wst*p

Aktywno# ruchowa odgrywa bardzo istotna rol( w %yciu i rozwoju ka%dego
cz+owieka. Na wszystkich etapach wp+ywa na kszta+towanie cech osobowociowych, stylu
%ycia oraz daje mo%liwo# ekspresji i samorealizacji.
Niniejsza praca powi(cona jest stosunkowo ma+o dzi popularnej, aczkolwiek znanej
ludzkoci od zarania dziejw formie rekreacji, jak. jest %onglerka. Jej g+wne zasady na
przestrzeni wiekw nie uleg+y zmianie. W chwili obecnej zauwa%y# mo%na wzrost
zainteresowania ze strony ca+ego spo+ecze,stwa mo%liwociami wykorzystania %onglerki
w r%nych dziedzinach aktywnoci i %ycia cz+owieka. Ta specyficzna zabawa rozwija
zdolnoci manualne, koordynacj( ruchow., szybko# oraz precyzj(. Dodatkowym atutem
%onglerki s. niskie koszty zwi.zane z uprawianiem tej formy rekreacji.
Praca sk+ada si( z czterech rozdzia+w. Pierwszy zawiera rys historyczny,
charakterystyk( sprz(tu oraz przybli%a gry i zabawy z wykorzystaniem umiej(tnoci
%onglowania przedmiotami. Oprcz tego zawiera wskazwki u+atwiaj.ce opanowanie tej
sztuki, przybli%a podstawowe techniki %onglerskie oraz prezentuje szerokie mo%liwoci
zastosowania %onglerki w r%nych sferach codziennego %ycia. Drugi rozdzia+ powi(cono
przedstawieniu metodologicznych podstaw pracy. Sprecyzowano w nim metody i techniki
badawcze, cele i problemy oraz charakterystyk( bada,. Rozdzia+ trzeci stanowi prezentacj(
i omwienie wynikw bada,. Prac( ko,cz. podsumowanie i wnioski wynikaj.ce z analizy
bada,.










7

1. CHARAKTERYSTYKA ONGLERKI.

1.1 Historia.
1.1.1 Historia "onglerki.
Arthur Evans, badacz Knossos na Krecie, uwa%a %e sztuki kuglarskie (w tym
%onglerka) manifestuj.ce zr(czno# i mia+o# s. stare jak sama ludzko#. Evans udowodni+,
%e sztuki podobne do cyrkowych pokazywano ludowi Knossos ju% ok. 2400 r. p.n.e. Cz(sto
by+y one wst(pem do, lub elementem ceremonii religijnych. W tym te% czasie pojawili si(
w Chinach, Egipcie i Grecji akrobaci i %onglerzy, co unaoczniaj. nam zachowane freski
z Grnego Egiptu oraz stare medale greckie na ktrych przedstawione s. pierwotne formu+y
sztuki cyrkowej. 0onglerka nieobca by+a tak%e rdzennym ludom obu Ameryk [5].
Najstarsze istniej.ce graficzne dowody na uprawianie %onglerki w czasach
staro%ytnych znajdujemy na cianie egipskiego grobowca w Beni Hassan, ktry zbudowano
ok. 2000 r. p.n.e. Hieroglify przedstawiaj. kobiety %ongluj.ce dwoma i trzema pi+eczkami.
Innym 2rd+em s. greckie wazy z bardzo wczesnego okresu staro%ytnej Grecji.
W Krlewskim muzeum w Mantua wystawiony jest nagrobek popularnego w staro%ytnym
Rzymie %onglera Septimus Spika, na ktrym mo%na go zobaczy# utrzymuj.cego
w powietrzu siedem pi+eczek. Statua rzymskiego %onglera w Muzeum Narodowym
w Atenach, ktr. znaleziono w Pirenejach, potwierdza staro%ytne korzenie tej sztuki [1].
Rys. 1. ongluj'ce kobiety na freskach w Beni Hassan w Egipcie
8

W staro%ytnym Rzymie praktykowano ci.ganie artystw
z Orientu (cz(sto jako niewolnikw), w tym %onglerw, natomiast
Hermann Sagemller opisuje rzymskiego oficera zabawiaj.cego
legiony sztuczkami %onglerskimi. Tak zwani ventilatores, czyli
%onglerzy no%ami, prezentowali swoje umiej(tnoci w %onglowaniu
podczas najwa%niejszych uroczystoci w Circus Maximus
w Rzymie rami( w rami( z akrobatami, linoskoczkami zwanymi
funambuli oraz tzw. pilarii zr(cznie chwytaj.cymi pi+ki na kolana albo
te% palcami u ng. Generalnie %onglerzy w Rzymie zwani byli
,,circulatores". Ich Droga do Rzymu rozpocz(+a si( w Indiach i bieg+a
kolejno przez Egipt oraz Grecj( [5].
W Japonii preferowano sztuczki zwi.zane z balansem i rwnowag., a tak%e %onglerk(
kontaktow. (z ang. contact juggling) oraz odbijan. (z ang. bounce juggling). Zanim nauczono
si( produkowa# gumowe pi+ki, ktre s. najlepsze do tych celw, Japo,czycy radzili sobie za
pomoc. zwini(tej w kulki prz(dzy. Styl %onglerki odbijanej i kontaktowej jest bardzo stary
i rozprzestrzeni+ si( na ca+y wiat. Istniej. dowody w postaci zapiskw w starych
manuskryptach z terenw Indii, Birmy i Indonezji, %e styl ten by+ praktykowany jako
doskona+y trening cia+a i ducha. Nie wiadomo kto by+ pierwszy, aczkolwiek to w+anie
Japo,czycy najmocniej go rozwin(li i spopularyzowali. Azjaci przyk+adali du%o wi(ksz.
wag( do tego, by wykorzystywa# przy %onglerce wszystkie cz(ci cia+a, a nie tylko r(ce co
jest charakterystyczne dla zachodniego stylu. Charakterystyczne dla %onglerw
z Orientu by+o tak%e to, %e ich przedmioty
bardzo cz(sto wykonane by+y w kszta+cie
zwierz.t takich jak ptaki, ryby itp. Cz(sto
mo%na by+o spotka# bardziej z+o%one
przedmioty po+.czone ze sob. za pomoc.
prostych zawiasw w taki sposb, %e
w czasie %onglerki osi.gali oni efekt
trzepocz.cych skrzyde+ lub wij.cych si(
ogonw. Dzi(ki temu prostemu z za+o%enia
zabiegowi sztuczki prezentowane przez
orientalnych %onglerw nabiera+y
dodatkowego wymiaru estetycznego [1].
Fot. 1. Rze,ba
rzymskiego .onglera
Rys. 2. Grecki .ongler
9

Okres redniowiecza w Europie nie sprzyja+ rozwojowi %onglerki. Pochodz.ce
z francuskiego s+owo ,,jongleur" oznacza+o pierwotnie redniowiecznego kuglarza. W Anglii
za czasw Wilhelma Zdobywcy w XI w. zaistnia+ tytu+ Krla 0onglerw, ktry przetrwa+
przez nast(pne czterysta lat. Wi.za+o si( z tym wiele przywilejw nadanych przez krlewski
dekret. Nale%y jednak pami(ta#, %e s+owo %ongler w redniowieczu by+o bardzo pojemne
i zawiera+o w sobie r%nej maci muzykw, poetw, minstreli, bardw i artystw. Krlem
%onglerw mogli zosta# ci, ktrzy zdobyli wzgl(dy dworu [1].
3redniowieczni %onglerzy cz(sto bywali
iluzjonistami. Dlatego te% powszechnie uwa%ano
ich za paraj.cych si( czarn. magi., co nie
wzbudza+o powszechnej sympatii ludzi. Bardzo
popularne by+o prestidigitatorstwo, czyli
wykonywanie sztuczek magicznych
i %onglerskich opartych na niezwyk+ej zr(cznoci.
Pierwszymi mistrzami tej sztuki byli Azjaci,
a wrd nich g+wnie Chi,czycy. Kuglarze,
wykl(ci przez koci+, nielubiani przez plebs,
przemierzali szlaki prezentuj.c umiej(tnoci na
jarmarkach, festynach i w gospodach. Wed+ug
praw miejskich byli oni wyj(ci spod prawa,
a przez posplstwo uwa%ani byli oni za z+odziei,
tchrzy i wichrzycieli. To by+o g+wn. przyczyn.
tego, %e redniowieczni waganci z regu+y podr%owali w grupach. Wi(cej szcz(cia mieli
%onglerzy podr%uj.cy w parze z poetami pochodz.cymi z wy%szych sfer tzw. trubadurami.
Oni przynajmniej nie byli szykanowani, gdy% z punktu widzenia spo+ecze,stwa spe+niali
po%yteczn. rol(. Z zachowanych dokumentw niewiele si( mo%na o kuglarzach dowiedzie#,
aczkolwiek wspomina si( o ich obecnoci na wielkich uroczystociach dworskich. Wiadomo
tak%e, %e istnia+y rwnie% swego rodzaju bractwa %onglerskie, gdzie kuglarze mogli
wymienia# si( dowiadczeniem i podnosi# poziom swoich umiej(tnoci. Wzmiank(
o %onglowaniu pochodniami mo%na znale2# w opisie trupy tzw. Grand Danseurs du Roi
(fr. Wielcy tancerze krla) wyst(puj.cej na targowisku w Saint-Germain w XVII w [1].
W roku 1770 w Londynie powsta+ nowy rodzaj rozrywki oparty w g+wnej mierze na
sztuczkach z ko,mi i na ich grzbietach, spopularyzowany przez sier%anta-majora Philipa
Astleya. Ten mistrz wolty%erki po raz pierwszy pokaza+ r%nego rodzaju sztuki cyrkowe,
Rys. 3. /redniowieczni kuglarze
10

w tym %onglerk(, pod jednym dachem. Za+o%y+ on tak%e cyrk w Pary%u, ktry w 1793 przej.+
Antonio Franconi. On z kolei nale%a+ do grupy artystw uniwersalnych, ktrzy bywali
zarwno treserami, %onglerami, kuglarzami i wyst(powali na ulicach i placach miejskich.
Cyrk Olimpijski Franconich z czasem ewoluowa+ jednak ku czystemu cyrkowi je2dzieckiemu
i udzia+ wyspecjalizowanych %onglerw z Dalekiego Wschodu, pomimo ich wysokiego
poziomu, by+ prawie znikomy.
Europejscy %onglerzy z XIX wieku pos+ugiwali si( przewa%nie kulami, talerzami,
butelkami i p+on.cymi pochodniami. Jedn. z form sztuki %onglerskiej, ktra wywodzi si(
z dalekiego wschodu s. tzw. antypody. Antypodyci le%.c na plecach %ongluj. za pomoc.
ng, natomiast je%eli artysta podrzuca do gry swojego partnera zamiast przedmiotw,
nazywane jest to grami ikaryjskimi [3].
Ale %onglerka to nie tylko kultura dalekiego wschodu i europejska, czego dowodzi
w swoim artykule historyk Marcello Truzzi. Cytowani przez niego etnografowie sygnalizuj.,
%e np. na wyspie Tonga %onglerka jest codziennoci. i mieszka tam prawdopodobnie
najwi(cej %onglerw na km5. Po raz pierwszy zanotowa+ ten fakt w 1774 r. Georg Forster,
naukowiec na drugiej wyprawie kapitana Cooka. Wspomina on o kobiecie robi.cej bezb+(dn.
kaskad( pi(cioma jab+kami przez co najmniej 15 min. W roku 1978 Charles Hillinger,
dziennikarz Los Angeles Times pisze, %e na Tonga mo%na zobaczy# m+ode dziewcz(ta
%ongluj.ce od rana do nocy i %e wiele z nich prezentuje bardzo wysoki poziom umiej(tnoci.
Wiele z nich potrafi %onglowa# nawet 7 limonkami lub orzechami!
0onglowanie znali tak%e rdzenni mieszka,cy Ameryki P+nocnej. Ksi.%e Maximilian
Wied-Neuwied, w roku 1843 podczas podr%y po P+nocnej Ameryce opisuje kobiety
z plemienia Mandan %ongluj.ce g+wnie za pomoc. ng. Etnografka Isabel T. Kellys, w roku
1934 opisuje kobiety z innego plemienia graj.ce w gr(, w ktrej wygrywa ta, ktra d+u%ej
utrzyma w powietrzu trzy kamienie [19].
XIX wiek to okres gwa+townego rozwoju cyrku na ca+ym wiecie. Z braku innych
nonikw rozrywki zapotrzebowanie na tego rodzaju przedstawienia by+o bardzo du%e.
W po+owie XIX w. na Dalekim Wschodzie odkryto gumow. substancj( zwan. gutta
percha, ktra sta+a si( wa%nym sk+adnikiem w produkcji nowego rodzaju pi+ek do %onglerki.
W roku 1883 narodzi+o si( tzw. wodewil, ktre nie mog+o oby# si( bez wyst(pu %onglerw.
Wed+ug Encyklopedii popularnej PWN wodewil to: popularne w XVIII i 1 po+. XIX w.
widowisko sceniczne o charakterze komedii lub farsy z muzyk., piosenkami, wstawkami
baletowymi; wyparte w 2 po+. XIX w. przez operetk(. Widowiska te bardzo pomog+y
wczesnym %onglerom, zapewni+y im prac( i godziwe zarobki. Wyklarowa+y si( specjalizacje
11

%onglerskie takie jak: %onglerzy wagi ci(%kiej (z ang. heavyweight jugglers) u%ywaj.cy
w swoich wyst(pach np. kul armatnich, %onglerzy hipiczni (z ang. equestrian jugglers) tzn.
%ongluj.cy na grzbietach koni w trakcie galopu, %onglerzy salonowi (z ang. salon jugglers)
podrzucaj.cy wszystko co mo%na znale2# w restauracji i kawiarni, %onglerzy grupowi (group
jugglers) skupiaj.cy si( na podaniach oraz %ongluj.cy stopami (z ang. foot jugglers) [1].
Tak%e w tym okresie coraz wi(ksz. popularno# wrd %onglerw zdobywa+y
drewniane maczugi (z ang. clubs), ktre zosta+y mocno ulepszone przez za+o%yciela
pierwszego na wiecie warsztatu i sklepu specjalizuj.cego si( w produkcji i sprzeda%y
akcesoriw cyrkowych, Edwarda Van Wycka. Jego motto brzmia+o Wszystko dla %onglera,
cokolwiek dla cyrku (z ang. Everything for the juggler, anything for the circus). Od tego
jednak czasu maczugi przesz+y znacz.c. ewolucj(. Najwi(ksz. zas+ug. Van Wycka w tej
dziedzinie by+o zwrcenie uwagi na balans maczug i ich dok+adne wywa%enie. Jego nast(pc.
by+ Harry Lind. Posiada+ on wi(ksz. wiedz( na
temat drewna i kontynuowa+ starania
poprzednika by produkowa# jak najlepiej
wywa%one oraz l%ejsze maczugi. Maczugi
zarwno Van Wycka jak i Linda by+y z+o%one
z trzech elementw r.czki oraz z+o%onej
z dwch podzespo+w cz(ci g+wnej. Nast(pc.
Linda by+ Stuart Raynolds z wykszta+cenia
chemik. To on jest twrc. maczug jakie znamy
dzisiaj. Wykorzystanie nowych technologii
umo%liwi+o stworzenie maczug z w+kna
szklanego o niespotykanej dot.d precyzji
wywa%enia. Co wi(cej mg+ on produkowa#
niesko,czon. ilo# du%o trwalszych egzemplarzy
o praktycznie identycznych parametrach.
Nast(pnie pojawi+y si( maczugi plastikowe
i polietylenowe, ktrych u%ywa dzisiaj 99%
%onglerw [13].
Lata 1940- 60 nie by+y dla %onglerw zbyt pomylne. Tylko nieliczni tacy jak Bobby
May zrobili karier(, jednak wi(kszo# sp(dza+a swoje %ycie w trasie, zarabiaj.c marne
pieni.dze i nie zdobywaj.c uznania ani szacunku. Z czasem, kilku najlepszych %onglerw
w USA w ramach ratowania swojej ukochanej formy sztuki, zacz(+o si( zastanawia# nad
Fot. 2. Anthony Gatto .ongluje 8 maczugami
12

Rys. 4. Logo IJA
za+o%eniem organizacji %onglerskiej niezale%nej od istniej.cego ju% International
Brotherhood of Magicians (z ang. Mi(dzynarodowe Bractwo Magikw), ktra pozwoli+a
by przetrwa# tej dyscyplinie. W 1944 Roger Montandon rozpocz.+ wydawa# pismo
%onglerskie Bulletin i na jego +amach zacz.+ nawo+ywa# do za+o%enia nowej organizacji.
The International Juggling Association ( z ang. Mi(dzynarodowe Stowarzyszenie
0onglerw) powsta+o 17 czerwca 1947 roku w trakcie konwentu I.B.M. w Pittsburgh.
G+wnymi inicjatorami i realizatorami tego pomys+u byli Harry Lind, Jack Greene oraz Art
Jennings. Zadecydowano, %e IJA ma chroni#, wspiera# i rozwija# sztuk( (nie tylko biznes)
%onglowania oraz promowa# jej cz+onkw [12].
Organizacja ta przez ponad dwadziecia lat nie skupia+a
wi(cej ni% 200 profesjonalnych %onglerw. Trwa+o to do czasu tzw.
fali kalifornijskiej w latach 60-tych, dzi(ki ktrej do IJA przysta+o
wielu nowych cz+onkw. W roku 1968, kalifornijscy %onglerzy
bardzo spontanicznie zareagowali na wie# %e zarz.d IJA na
wschodnim wybrze%u odwo+uje coroczny konwent %onglerski
z powodu braku uczestnikw i zjawili si( tam w liczbie 40 osb, co
w porwnaniu z konwentem z 1967 w ktrym udzia+ bra+o 10 osb,
by+o znacz.c. liczb.. Wybrano wtedy nowy zarz.d i zagwarantowano dalsze istnienie
organizacji. Fala kalifornijska charakteryzowa+a si( powrotem %onglerw na ulice
i organizowaniem tam pokazw dla przechodniw, co w wielu miastach by+o zabronione
prawem.
Wyst(py %onglerw na ulicach zosta+y bardzo dobrze przyj(te przez przypadkowych
przechodniw. W latach 70-tych na terenie prywatnych kompleksw biznesowych zacz(+y
powstawa# sceny specjalnie dla %onglerw. Rozpocz(to tak%e organizacj( pierwszych
ulicznych festiwali dla uzyskania klimatu ulicy w bardziej kontrolowanych warunkach.
Wielu %onglerw z %alem stwierdzi+o koniec ery wolnych, ulicznych wyst(pw.
Tak czy inaczej, dzi(ki fali z lat 60-tych, %onglerka zyska+a bardzo na popularnoci
i coraz wi(cej ludzi zacz(+o j. uprawia# jako form( rekreacji w trakcie swojego czasu
wolnego. John Cassidy z agencji wydawniczej Klutz Press w Palo Alto wyda+ ksi.%k(
Juggling for the complete Klutz, instruuj.c. krok po kroku jak nauczy# si( %onglowa#
i sprzedawa+ j. razem z trzema pi+eczkami typu beanbag. Nak+ad osi.gn.+ setki tysi(cy
egzemplarzy. W roku 1975 na konwent IJA przyby+o ponad 1000 osb i z ka%dym rokiem
liczba ta by+a coraz wi(ksza. 0onglerka sta+a si( bardzo popularnym hobby zarwno dzieci
jak i doros+ych, a w wielu szko+ach dzi(ki dzia+alnoci Davea Finnigana sta+a si( elementem
13

wychowania fizycznego. Wraz z rozwojem technologii mo%liwa sta+a si( produkcja
akcesoriw %onglerskich o niespotykanej dot.d jakoci na masow. skal( [11].
Tak%e w Europie %onglerka jest dzi bardzo popularna. W 1987 utworzono The
European Juggling Association z siedzib. w Amsterdamie. Jest to organizacja non-profit,
zrzeszaj.ca %onglerw z ca+ej Europy, a jej celem jest promocja %onglerki na starym
kontynencie. Co roku odbywaj. si( konwenty na ktre przybywa od 2500 do 4500 %onglerw.
Tak%e w wielu miastach Polski spotykaj. si( w parkach i na placach grupy kuglarzy
wymieniaj.ce si( dowiadczeniem i podnosz.ce poziom swoich umiej(tnoci [22].
1.1.2 Historia diabolo.
Najprawdopodobniej wynalezione zosta+o w Chinach poniewa% wiadomo, %e bawiono
si( nim tam ju% 4000 lat temu. Za panowania dynastii Han (206r. p.n.e.) nazywa+o si( "kouen-
gen", co znaczy "g+uchy bambus, ktry gwi%d%e". Istnieje teoria, %e pierwotnie stosowano
podpalane diabolo jako bro, zapaln., ktr. +atwo przerzuci# nad murem wprost na +atwopalne
strzechy. Dzisiaj w Chinach nadal produkuje si( diabolo z bambusa z otworami na brzegach,
ktre powoduj. gwizdanie przy obracaniu si( diabolo w powietrzu. Podpalane diabolo tak%e
wci.% istnieje i jest wykorzystywane ze wzgl(du na jego efektowno# w r%nego rodzaju
pokazach ogniowych (tzw. fire show).
Fot. 3. Konwent .onglerski w Grenoble
14

Diabolo do Francji przywie2li misjonarze. Wzbudzi+o ono tam du%e zainteresowanie
i pomimo pocz.tkowych obaw zacz(+o stopniowo wypiera# popularn. w tym czasie gr( "jeu
de paume", matk( wsp+czesnego tenisa. W pierwszej po+owie XIX w. na Champs Elysee
w Pary%u powstawa+y liczne kluby graj.cych w diabolo. Szybko sta+o si( ono modne wrd
zamo%niejszych mieszka,cw Pary%a i %onglowano nim nawet na dworze cesarza
Napoloena I. Wyrabiano je wwczas z twardego, surowego drewna.
W 1906 francuski naukowiec Gustave Phillipart po raz pierwszy zaprezentowa+
diabolo zrobione z dwch identycznych metalowych p+kul oklejonych na kraw(dziach
gumow. d(tk.. Po dzi dzie, pozosta+o ono w prawie niezmienionej formie. Diabolowe
szale,stwo rozpocz(+o si( co prawda we Francji, ale wkrtce dotar+o tak%e do Anglii.
Najwi(ksze wczesne gazety regularnie donosi+y o nowopowsta+ych klubach %onglerskich,
a na ulicach cz(stym widokiem by+a zabawa diabolo. 0onglowa# nim mg+ ka%dy, niezale%nie
od wieku i pozycji spo+ecznej. Wkrtce moda na diabolo rozprzestrzeni+a si( tak%e na reszt(
Europy, cho# ju% nie w tak du%ym stopniu jak we Francji czy Anglii.
Po I wojnie wiatowej zainteresowanie diabolem stopniowo s+ab+o, cho# jeszcze
w latach dwudziestych mo%na je by+o zobaczy# na europejskich ulicach. Z up+ywem czasu
diabolo sta+o si( tylko specjalistycznym akcesorium cyrkowym, dost(pnym tylko ma+ej
garstce dobrych %onglerw. W 1980 dzi(ki zastosowaniu najnowoczeniejszych technologii
i materia+w rozpocz(to ponownie produkcj( diabola na wi(ksz. skal(. Lata 80-te to pocz.tek
nowej ery diabolo. Obecnie coraz wi(cej osb prbuje swoich si+ w opanowaniu tej zabawki,
najlepsi potrafi. %onglowa# nawet dwoma i trzema diabolami, a nowe sztuczki ci.gle
powstaj. [27].
1.1.3 Historia devil sticks.
Historia diabelskich kijkw (z ang. devil sticks) jest zawi+a, a wielu ludzi wci.%
sprzecza si( o to sk.d naprawd( pochodz.. Najstarsze devil sticks znaleziono w jednym
z egipskich grobowcw gdzie przele%a+y ponad 4000 lat. Jednak najprawdopodobniej, tak
samo jak i diabolo, pochodzi z Chin. Devil stick zwany by+ wwczas Hua Kun, co mo%na
t+umaczy# jako kwietny kij (z ang. flower stick), poniewa% przy wykonywaniu pewnych
sztuczek otwiera+ si( niczym kwiat. Wygl.dem jednak nie przypomina+ obecnego flower
stick. By+ to niezbyt gruby kij z przywi.zanymi kamykami do jego ko,cw. Hand sticks,
rwnie% zrobione z drewna, by+y niewiele krtsze od samego devil stick.
W XIX wieku do Chin przybyli francuscy misjonarze. Podczas misji na terenie
cesarstwa, na pr%no usi+uj.c nawraca# tamtejsz. ludno#, spotkali si( oni z zabawkami,
15

ktrych odpowiednikw trudno by+o by znale2# w Europie. Jedn. z nich by+y devil sticks,
a drug. diabolo i by+y to zabawki g+wnie dla dzieci. Obie rzeczy by+y dla nich wwczas
dosy# absurdalne, aczkolwiek postanowili oni je zabra# i podzieli# si( swoim odkryciem
w Europie.
Jednak historia diabelskich kijkw nie ogranicza si( do samych Chin i Europy. Tak
naprawd( devil sticks, cho# nieco r%ni.ce si( od siebie, znaleziono na wszystkich
kontynentach zamieszka+ych przez ludzi. R%ni+y si( one d+ugoci., proporcj. devil sticks do
hand sticks oraz rodzajem materia+u przywi.zanego do ko,cw. R%nice te wynika+y
najprawdopodobniej z r%norodnego zastosowania diabelskich kijkw. Co do devil sticks
znalezionych w Egipcie istnia+y r%ne hipotezy dotycz.ce ich przeznaczenia, od rodzaju broni
po przyrz.d do mielenia pokarmu. Wszystko to do czasu, a% znaleziono w tym samym
grobowcu malowid+o przedstawiaj.ce kobiety zabawiaj.ce nim goci.
W innej cz(ci Afryki odkryto 40 calowe devil sticks, ktrych u%ywano wy+.cznie do
podrzucania na bardzo du%e wysokoci. Taki mocno rozkr(cony i podrzucony na kilkanacie -
kilkadziesi.t metrw do gry devil stick, mg+ str.ci# z bardzo wysokich drzew owoce,
orzechy i licie do ktrych nie by+o dost(pu z ziemi. Hand sticks u%ywano do
wyhamowywania zdobyczy, aby unikn.# zniszczenia w kontakcie z ziemi..
Devil sticks znaleziono rwnie% u Indian Cherokee oraz u Aztekw, cho# ich
znaczenie praktyczne nie jest zbyt jasne.
W niektrych kulturach wierzono, %e devil sticks maj.
swoj. magiczn. moc i symbolik(. Jeden
z ko,cw reprezentowa+ ksi(%yc, drugi s+o,ce,
natomiast osoba pos+uguj.ca si( nimi mia+a by# Ziemi.
lub te% Centrum Wszechwiata. Mo%na wi(c za+o%y#,
%e pos+ugiwali si( nimi tam wy+.cznie szamani.
Bior.c pod uwag( te znaleziska mo%na
przypuszcza#, %e devil sticks znane by+y jeszcze
praludziom zamieszkuj.cym jeden wielki kontynent,
Pange( [25].




Rys. 5. ongler z Toltec
16

1.2 Charakterystyka sprz!tu.
1.2.1 Sprz%t "onglerski.
Obecnie na rynku jest dost(p do wielu r%nych rodzajw akcesoriw s+u%.cych
%onglerce. Produkowane s. z r%nych materia+w do r%nych celw. Za 2rd+o informacji
pos+u%y+y g+wnie strony internetowe, tak polskie jak i zachodnie, wymienione
w bibliografii.
Pieczki
Istniej. cztery podstawowe grupy do jakich mo%na zakwalifikowa# wszystkie pi+eczki.
S. to: beanbags, stage balls, bounce, contact oraz kilka innych b(d.cych po+.czeniami lub
wariacjami wymienionych.
Beanbag
S. to wszelkie pi+ki szyte z r%nych materia+w np. z zamszu (alcantra), skrki, polaru
i innych. Wypchane s. zwykle ziarnem (najpopularniejsze jest proso), kasz., lub granulatem.
Ich podstawow. w+aciwoci. jest to, %e s. mi(kkie, dzi(ki czemu nie tocz. si( ani nie
odbijaj. od ziemi po upadku. Charlie Dancey napisa+ w "Encyklopedii 0onglowania Pi+kami",
%e jest to wynalazek, ktry najbardziej przyczyni+ si( do rozwoju %onglerki na wiecie. S.
idealne do treningu dla zaawansowanych i wietne dla ucz.cych si( pocz.tkuj.cych. Istnieje
mnstwo r%nych krojw i wzorw szycia tych pi+ek. Standardowo ich wielko# jest zbli%ona
do wielkoci pi+ki tenisowej (ok. 68-70 mm rednicy) i wa%y ok. 130 g. Mo%na jednak
rwnie% spotka# wiele innych rozmiarw. Niektrzy profesjonalici nie u%ywaj. jednak
beanbags twierdz.c, %e trudno jest si( z nich przestawi# p2niej na twarde pi+ki.

Fot. 4. Beanbags
17

Stage Ball
Jak sama nazwa wskazuje pi+ka ma przeznaczenie sceniczne. Ten typ u%ywany jest przez
wielu cyrkowcw i %onglerw, ktrzy lubi. +.czy# %onglerk( klasyczn. z %onglerk.
kontaktow.. Pi+ki te zrobione s. przewa%nie
z twardej gumy lub mi(kkiego polimeru. Ich
cech. charakterystyczn. jest to, %e s. one puste
w rodku i zachowuj. lekk. elastyczno#, ale nie
odbijaj. si( od ziemi. Cz(sto s. to du%e pi+ki
o stosunkowo niedu%ej wadze. Ich standardowa
wielko# to 80 i 100 mm rednicy. Nadaj. si(
one przede wszystkim do wyst(pw na scenie, jednak nie s. polecane dla pocz.tkuj.cych ze
wzgl(du na to, %e cz(sto zderzaj. si( w powietrzu, a po upadku na ziemi( tocz. si(
(zazwyczaj pod meble) i sprawiaj. oglne trudnoci przy %onglowaniu w domu. Natomiast na
scenie zawsze wietnie si( prezentuj. robi.c du%e wra%enie na publicznoci.
Bounce
S. to wszelkie pi+ki s+u%.ce do odbijania, g+wnie od ziemi lub innego twardego pod+o%a.
Najcz(ciej zrobione s. z silikonu, poniewa% maj. najlepsze odbicie i nie cieraj. si(, przy
czym s. jednak bardzo drogie. U%ywaj. ich przede wszystkim profesjonalici tak%e do
%onglerki klasycznej. Mo%na rwnie% spotka# podobne pi+ki gumowe lub kauczukowe.
Jednak pomimo dobrego pierwszego odbicia nie zawsze nadaj. si( do zaawansowanych
trikw, a ich jako# ust(puje silikonowym. Dobre pi+ki do odbijania s. przede wszystkim
twarde. Wiele zaawansowanych trikw wymaga by pi+ki dobrze si( odbija+y rwnie% za
drugim i trzecim razem. Dobre pi+ki powinny mie# ok. 90% odbicia tak, aby ka%de nast(pne
odbicie b(d.c 90% poprzedniego wci.% wynosi+o pi+k( do# wysoko. Dawniej producenci
oferowali tzw. Power Ball, czyli pi+ki wype+nione w rodku powietrzem spr(%onym pod
wysokim cinieniem. Ich materia+ by+ jednak niskiej jakoci co sprawia+o %e wybucha+y.
Pomimo tego faktu cieszy+y si( ogromn. popularnoci. ze wzgl(du na wsp+czynnik odbicia
przekraczaj.cy 95%.
Dzi(ki d+ugiemu czasowi jaki up+ywa mi(dzy wyrzuceniem pi+ki z r(ki, odbiciem
i powrotem, mo%na %onglowa# znacznie wi(ksz. iloci. pi+ek ni% w przypadku %onglerki
klasycznej. Przyjmuje si(, %e tempo odbijania 5 pi+kami odpowiada tempu rzucania 3. St.d
w przypadku poda, we dwie osoby padaj. rekordy iloci %onglowanych pi+ek, ktre si(gaj.
liczby ok. 20. Du%. wad. tego typu pi+ek jest fakt, %e wymagaj. bardzo rwnego i twardego
pod+o%a, co cz(sto wi.%e si( z wo%eniem wsz(dzie ze sob. du%ej, ci(%kiej p+yty.
Fot. 5. Stage balls
18

Fot. 6. Kule akrylowe
Contact
Przez t( nazw( powszechnie rozumie
si( wszelkie kule akrylowe, polimerowe i
inne podobne, ktre zwykle s+u%. do
toczenia po ciele. Najpopularniejsze s.
akryle, ktre wietnie nadaj. si( do
wszelkich trikw wywo+uj.cych iluzj(.
Triki te w wi(kszoci opieraj. si( na
izolacji wykonywanych ruchw. Jednak
sam fakt, %e kula jest przezroczysta i %e odbija si( w niej obraz otoczenia dodaje tym trikom
czaru. Kule do %onglerki kontaktowej s. na og+ dosy# ci(%kie, idealnie okr.g+e i z g+adk.,
nie lepi.c. si( powierzchni.. Jednak nie znaczy to, %e nie mo%na u%ywa# innych. Szczeglnie
popularne do treningu s. inne kule np. stage ball, wype+nione czym co je doci.%a do
po%.danej wagi. Niektrzy w ramach treningu korzystaj. ze specjalnych treningowych kul,
ktrych waga jednak jest znacznie mniejsza. Porwnuj.c np. akryl 100 mm wa%.cy 615 g
z kul. treningow. o tym samym rozmiarze, ktra wa%y 160 g, czu# znaczn. r%nic(.
Inne
Do tej kategorii zaliczane s. przede wszystkim po+.czenia wymienionych typw. Do
najpopularniejszych nale%. pi+ki takie jak DX, PPX itp. wykonane z elastomeru lub innych
materia+w przypominaj.cych gum( lecz bardziej odpornych na wszelkie uszkodzenia
i przyjemniejsze w dotyku. Stanowi. syntez( beanbag i stage ball. S. wype+nione
specjalnym granulatem przez co s. dobrze wywa%one i odporne na wod(. U%ywa ich wielu
profesjonalistw.
Jest wiele innych modeli, mniej lub bardziej zr%nicowanych. Niektrzy producenci
oferuj. oryginalne wzory i wariacje poszczeglnych modeli z bardziej skonkretyzowanym
przeznaczeniem. Cz(# z nich stanowi. bardzo elastyczne "gniotki" b(d.ce ta,szymi
odpowiednikami beanbag, pozosta+e to ci(%kie pi+ki o niestandardowej masie i rozmiarze,
u%ywane g+wnie do treningu kondycyjnego i si+owego. Istniej. tak%e p+on.ce pi+eczki, ktre
s. nieocenione w czasie wieczornych wyst(pw i pokazw [27].

Maczugi
Kszta+t maczug generalnie mo%na porwna# do kr(gli. W budowie maczugi wyr%nia
si( cztery cz(ci a s. to kolejno zaczynaj.c od do+u: spd, bulwa, r.czka i ga+ka.
19

Fot. 9.
Fot. 10.
Ze wzgl(du na kszta+t i pochodzenie mo%na je podzieli# na:
Maczugi amerykaskie charakteryzuj. si( szerok. bulw.,
dzi(ki czemu s. bardziej widoczne, ale wolniejsze. Z tego
te% powodu nadaj. si( doskonale do sztuczek typu body
tricks;
Maczugi europejskie charakteryzuj. si( w.sk. bulw.,
z regu+y modelowane s. z polietylenu a wewn.trz
posiadaj. rdze, z twardego drewna. Z powodu mniejszych
rozmiarw s. szybsze i +atwiej si( je wprowadza w ruch
obrotowy;
Oprcz tego maczugi podzieli# mo%na na:
One piece clubs najcz(ciej wa%. ok. 200 gram, maj.
oko+o 50cm d+ugoci oraz 83cm szerokoci. Jak sama
nazwa wskazuje tworz. one jedn. ca+o#, tzn. %e nie posiadaj. %adnych dokr(canych
elementw i s. odlewane z jednej formy;
Multi piece clubs zbudowane z kilku osobnych elementw, skr(conych lub
sklejonych w jedn. ca+o#. Z regu+y s. ci(%sze ni% one- piece clubs, pozosta+e
wymiary s. podobne;
Radical Fish clubs charakteryzuj. si( bardzo
nowoczesnym wygl.dem. S. w.skie z pojedynczym
zgrubieniem dla wi(kszej wagi. S. bardzo szybkie
i efektowne;
Torches - Bardzo ciekaw. odmian. maczug s. tzw.
pochodnie. S. one jednym z najbardziej popularnych
akcesoriw je%eli chodzi o wyst(py i pokazy ze wzgl(du
na ich bardzo du%. efektowno# (zw+aszcza
w ciemnociach) oraz wra%enie niebezpiecze,stwa. Je%eli
s. prawid+owo obs+ugiwane przez dowiadczonego
%onglera, zagro%enie dla jego zdrowia praktycznie nie istnieje. Dzisiejsze pochodnie
przeznaczone do %onglerki sk+adaj. si( ze spr(%ystej r.czki i cz(ci g+wnej oraz
metalowego, najcz(ciej aluminiowego pr(ta do ktrego przykr(cony jest knot. Ten
ostatni maczany jest w specjalnej mieszance paliwa (nie wolno stosowa# zwyk+ej
Fot. 7.
Fot. 8.
20

Fot. 12.
benzyny!) i podpalany. Technika %onglowania jest identyczna jak w zwyk+ych
maczugach [24].
Inne akcesoria
0onglowa# mo%na nie tylko pi+eczkami i maczugami, a zaawansowany %ongler potrafi
utrzyma# w powietrzu praktycznie wszystko. Autor, w swojej charakterystyce sprz(tu,
ograniczy si( do przedmiotw ktre naby# mo%na w specjalistycznych sklepach %onglerskich.
Chusty (z ang. juggling scarf) kwadratowe kawa+ki materia+u, najcz(ciej nylonowe,
najlepsze dla pocz.tkuj.cych do nauki ze wzgl(du na ich bardzo powolne opadanie.
R%nica w technice %onglowania polega na tym, %e zamiast podrzuca# je do gry tak
jak pi+eczki, trzeba je cz(ciowo poci.gn.# w gr( i pozwoli# im na swobodne
opadanie w d+.
Obr#cze (z ang. juggling rings) s. uwa%ane, razem z pi+eczkami i maczugami, za
trzy podstawowe %onglerskie akcesoria. Typowa obr(cz ma rednic( oko+o 30 cm,
3mm gruboci i wa%y oko+o 100g. Technika %onglowania
jest taka sama jak pi+eczkami, z t. r%nic. %e podkr(cone
obr(cze mo%na rzuca# du%o wy%ej bez potrzeby wk+adania
w to proporcjonalnie wi(cej si+y. Ze wzgl(du na ich
niewielk. grubo# i wysoki pu+ap lotu bardzo cz(sto
stosowane s. do %onglerki du%. iloci. przedmiotw.
No&e (z ang. juggling knives) z regu+y maj. podobn. wag( i wywa%enie jak maczugi,
cho# czasami s. ci(%sze. Sk+adaj. si( z aluminiowego ostrza redukuj.cego wibracje
w czasie chwytw, wygodnej, najcz(ciej na czarno obitej r.czki oraz piankowej
ga+ki na zako,czeniu. Wszystkie no%e sprawiaj. wra%enie bardzo ostrych, cho#
w rzeczywistoci s. t(pe. Technika %onglowania jest identyczna jak w wypadku
maczug. Zalecane jest, aby no%e by+y u%ywane tylko
przez dowiadczonych %onglerw, poniewa% nawet
bardzo szybko podkr(cone t(pe ostrze mo%e by#
bardzo niebezpieczne. W sprzeda%y mo%na znale2#
tak%e zbudowane na podobnej zasadzie topory, tasaki
itp.
Pude)ka na cygara (z ang. cigar boxes) popularny gad%et %onglerski
spopularyzowany przez W. C. Fieldsa. Jak sama nazwa wskazuje maj. kszta+t
prawdziwych pude+ek na cygara i bardzo cz(sto obite s. specjalnym materia+em
Fot. 11.
21

Fot. 14. Diabolo
u+atwiaj.cym wykonywanie sztuczek. R%nica w
technice polega na tym, %e w odr%nieniu od np.
%onglowania pi+eczkami zachowuj.cymi ci.g+o# i
p+ynno# ruchu, styl cigar boxes mo%na okreli# jako
przerwij- i- zacznij (z ang. stop- and- start).
Oznacza to, %e w du%ej wi(kszoci trikw pude+ka
wracaj. do pozycji pocz.tkowej (najcz(ciej w jednej linii) i trwaj. w niej przez
chwil(, zanim %ongler rozpocznie prezentacje kolejnego triku. Sztuczki
z wi(ksz. ni% trzy liczb. pude+ek nale%. do rzadkoci [26].
1.2.2 Diabolo.
Jest to zabawa zr(cznociowa polegaj.ca na obracaniu diabolo za pomoc. dwch
patykw po+.czonych ze sob. cienk. link.. Jest jednym z najbardziej efektownych gad%etw
%onglerskich. Samo diabolo, czyli urz.dzenie ktremu nale%y
nada# ruch obrotowy, najprociej porwna# mo%na kszta+tem do
klepsydry. Wsp+czesne diabolo to nic innego jak dwie
identyczne p+kule z tworzyw sztucznych (najcz(ciej
z gumy lub plastiku) po+.czone ze sob. swoist. osi.. Budowa
diabolo nie jest bardzo skomplikowana, aczkolwiek wymaga
wysokiej precyzji wykonania, poniewa% ca+o# musi by# idealnie wywa%ona. Struktura musi
by# odporna na uderzenia dlatego do produkcji wykorzystuje si( tylko najlepsze materia+y
odporne na mechaniczne uszkodzenia i zu%ycie. Istniej. tak%e podpalane z obu stron ogniste
diabola (z ang. fire diabolo), ciesz.ce si( sporym powodzeniem ze wzgl(du na ich
efektowno#. Do ich produkcji i u%ytku stosuje si( specjalne materia+y, w tym niepaln.,
kevlarow. link(.
Ca+a zabawa polega na tym, %eby nada# diabolo ruch
obrotowy w taki sposb, aby trzyma+o si( stabilnie na lince,
ktr. kontrolujemy poprzez drewniane lub coraz cz(ciej
spotykane karbonowe kijki. Diabolo jest czym w rodzaju
b.ka. Jak %yroskop, im szybciej si( kr(ci, tym bardziej jest
stabilne. Gdy diabolo jest ju% mocno rozkr(cone, mo%na wykonywa# nim r%ne triki jak np.
podrzucanie nim w gr( lub robienie r%nych p(telek ze sznurka tak, aby diabolo nadal si(
kr(ci+o, a sam sznurek nabra+ kszta+t np. koperty [21].

Fot. 13.
Fot. 15. Karbonowe kijki
22

1.2.3 Devil sticks.
Znane jest tak%e pod kilkoma innymi
nazwami takimi jak rhythm stick, flower
stick lub stunt stick oraz wiele innych.
R%nice pomi(dzy nimi s. minimalne, g+wnie
w sferze wizualnej. Na zestaw devil sticks
sk+adaj. si( 3 cz(ci. S. to dwie tzw. pa+eczki
kontrolne (z ang. control sticks) gruboci oko+o
1 cm i d+ugoci pomi(dzy 30 a 50 cm zwane te% r(cznymi (z ang. hand sticks). Trzecia cz(#
to wahaj.ca si( pomi(dzy 60 a 120 cm ci(%sza pa+eczka manipulacyjna, zwana te% centraln.,
czyli devil stick w+aciwy. Zdarza si(, %e pa+eczka manipulacyjna jest zw(%ana od ko,cw,
ktre maj. ok. 3 cm gruboci, do rodka, gdzie osi.ga grubo# oko+o 1,5 cm. Kszta+ty
i wymiary mog. si( bardzo r%ni#, a w ekstremalnych przypadkach pa+eczka centralna mo%e
by# nawet dwa razy d+u%sza ni% wynosi wzrost %onglera! Egzemplarze ktre nie zw(%aj. si(
do rodka, a na obu ko,cach posiadaj. swego rodzaju fr(dzle, zwane s. w+anie kwietnymi
kijkami (z ang. flower sticks). Nazwy tej u%ywa si( tak%e w stosunku do egzemplarzy ktre
posiadaj. jakiekolwiek obci.%enie na obu ko,cach oraz czasami w stosunku do kijkw, ktre
s. zarwno zw(%ane do rodka i posiadaj. obci.%enia. Klasyczny devil stick nie posiada
%adnych ci(%arkw na ko,cach, aczkolwiek flower stick mo%e by# tak%e nazwany devil stick,
jako %e jest to nazwa bardziej oglna. Ze wzgl(du na r%nice w budowie flower stick obraca
si( wolniej od devil stick, co umo%liwia wykonanie wi(kszej iloci sztuczek.
Diabelski kijek wprawiamy w ruch za pomoc.
pa+eczek kontrolnych, ktre tak samo jak pa+eczka centralna
bardzo cz(sto s. pokryte materia+em zapewniaj.cym dobr.
przyczepno#. Najcz(ciej jest to silikon lub guma,
aczkolwiek zdarzaj. si( zestawy zrobione z surowego
i wypolerowanego, przez co liskiego, drewna. Bardzo cz(sto
bywaj. bogato zdobione i kolorowe. Niektre nowoczesne
egzemplarze maj. mi(kkie, +agodne zako,czenia, aczkolwiek
wci.% mog. by# niebezpieczne. Przy tej zabawie pe+na koncentracja jest wymagana.
Fot. 16. Devil stick
Fot. 17. Flower stick
23

Fot. 18 Fire stick
Dzi(ki rozwojowi technologii i materia+w, nowoczesne
diabelskie pa+eczki s. du%o bardziej wytrzyma+e, l%ejsze oraz
umo%liwiaj. robienie sztuczek ktre na starszych modelach by+y albo
niemo%liwe, albo bardzo trudne do wykonania. Dobrym przyk+adem na
to s. pa+eczki, ktrych ko,cwki mo%na podpali# tworz.c zupe+nie now.
jako# je%eli chodzi o wyst(py przed publicznoci.. Ogniste pa+eczki (z ang. fire sticks)
maj. z regu+y aluminiowy rdze, oraz knoty na obu ko,cach, ktre macza si( +atwopalnym
paliwie takim jak olej parafinowy lub nafta. Mo%liwe jest uzyskanie r%nokolorowych
p+omieni poprzez dodanie specjalnych substancji do paliwa (np. chlorek w(gla daje kolor
niebieski). Nale%y pami(ta#, %e ogniste pa+eczki mog. by# niebezpieczne zarwno dla
%onglera jak i dla otoczenia. Bezwzgl(dnie nale%y przestrzega# przepisw
przeciwpo%arowych [26].
1.3 Podstawowe techniki $onglerskie.
Opisane na podstawie Encyklopedii 0onglowania Pi+kami Charliego Danceya.
Techniki opisane w podrozdziale 1.3.1. wykona# mo%na praktycznie wszystkimi akcesoriami
%onglerskimi wymienionymi w podrozdziale 1.2.1.
1.3.1 onglerka klasyczna
Kaskada (z ang. cascade) jest to symetryczna technika %onglerska na dwie r(ce
i nieparzyst. ilo# przedmiotw. Przedmioty w kaskadzie wyrzucane s. na przemian
z tak. sam. si+. a ich trasy lotu krzy%uj. si( porodku wzoru. Ka%dy kolejny przedmiot
wyrzucany jest w gr( pod przedmiotem opadaj.cym, a w kaskadzie odwrotnej nad
Fot. 19. Sprz*t .onglerski
24

przedmiotem opadaj.cym. Kaskada jest najprostszym wzorem %onglerskim na trzy
przedmioty i jest pierwsz. technik. jak. nale%y opanowa#.
Prysznic (z ang. shower) trik ten mo%na wykona# z dowoln. iloci. przedmiotw.
Polega on na tym %e jedna r(ka wyrzuca przedmiot w gr( +ukiem do drugiej r(ki, gdy
druga w tym czasie poziomym, krtkim i szybkim podaniem dostarcza kolejny
przedmiot do r(ki wyrzucaj.cej. Wzr graficzny przypomina ci(te u do+u jajo.
Fontanna (z ang. fountain) jest to technika na dwie r(ce i na parzyst. liczb(
przedmiotw przy czym liczba ta nie mo%e by# mniejsza ni% cztery. Polega ona na tym,
%e ka%da z r.k niezale%nie od siebie podrzuca w gr( tak. sam., parzyst. liczb(
przedmiotw od rodka na zewn.trz. R(ce mog. pracowa# synchronicznie lub na
przemian. Trasy lotu nie przecinaj. si(, a wzr graficzny przypomina dwa identyczne
jaja obok siebie.
B)ysk (z ang. flash) polega na wyrzuceniu wszystkich przedmiotw do gry w taki
sposb, aby obydwie r(ce pozosta+y przez chwil( puste oraz na ponownym ich
z+apaniu. Wykonanie tego triku jest mo%liwe zarwno przy kaskadzie jak i fontannie.
Natomiast je%eli mwi si( np. o flash pi(cioma przedmiotami, ma si( na myli, i%
potrafi si( wykona# pierwsze pi(# podrzutw do gry, po czym z+apa# wszystkie
opadaj.ce przedmioty bez ponownego ich wyrzucania [4].

Rys. 6. Wzory .onglerskie
25

Fot. 20. Sztuczka na diabolo
1.3.2 Diabolo
Aby diabolo zacz(+o si( kr(ci#, najpierw nale%y po+o%y# je na pod+odze prostopadle do
cia+a, po czym umieci# sznurek dooko+a osi i przetoczy# je po ziemi. Nast(pnie nale%y
podnie# je delikatnie w gr( i rozkr(ca# bardzo krtkimi szarpni(ciami jednego z patykw
kilka razy na sekund(. Wybr patyka zale%y od tego w ktr. stron( diabolo zosta+o potoczone
po ziemi. W takcie tej operacji diabolo powinno zacz.# nabiera# pr(dkoci. Jest to
podstawowa pozycja wyjciowa do trudniejszych trikw.
Podrzut i chwyt gdy diabolo si( kr(ci, nale%y gwa+townym ruchem patykw
w przeciwne strony napr(%y# link(. Od dynamiki
tego ruchu zale%y jak wysoko w gr( diabolo
poleci. Nast(pnie nale%y je z+apa# na naci.gni(ta
link( i w momencie kontaktu zluzowa# j., aby
diabolo mi(kko wyl.dowa+o i kontynuowa+o ruch
wirowy.
Trampolina - po wyrzucie diabolo w gr(,
w momencie chwytu nie nale%y luzowa# linki
tylko j. trzyma# napr(%on. i pozwoli# mu si(
odbi# z powrotem w powietrze. Je%eli diabolo
w powietrzu za bardzo wytraci pr(dko# obrotw,
nale%y zaprzesta# triku i ponownie je rozkr(ci#
[21].
1.3.3 Devil sticks
Tick, tock podstawowa technika polegaj.ca na odbijaniu pa+eczki centralnej
pomi(dzy kontrolnymi.
Wahad)o (z ang. pendulum) podstawowy trik, pa+eczka centralna unoszona jest
poprzez pa+eczki kontrolne na przemian, punkty styku znajduj. si( na mniej wi(cej
po+owie odleg+oci od rodka ci(%koci centralnej, a ko,cami tej%e z obu stron.
Powoduje to jej hutanie si( w obie strony, podczas gdy jej rodek ci(%koci pozostaje
na mniej wi(cej tej samej wysokoci. Opanowanie tego ruchu jest bardzo wa%ne
poniewa% wi(kszo# pozosta+ych sztuczki jest jego wariacj..
*mig)o (z ang. propeller) pa+eczka centralna obraca si( dooko+a jednej z pa+eczek
kontrolnych ruchem ci.g+ym, przypominaj.cym ruch mig+a w samolocie. Trik polega
26

na wprowadzeniu pa+eczki centralnej w ruch wirowy za pomoc. okr(%nych,
dynamicznych ruchw nadgarstka. Po ka%dym pe+nym obrocie nale%y skorygowa#
miejsce styku pa+eczki kontrolnej z centraln..
Helikopter (z ang. helicopter) polega na wprowadzaniu pa+eczki centralnej w ruch
obrotowy w p+aszczy2nie poziomej, najcz(ciej nad g+ow., za pomoc. pa+eczek
kontrolnych z ktrych jedn. pchamy a drug. poci.gamy pa+eczk( centraln. do siebie
na przemian. Miejsca styku znajduje si( w 2/3 d+ugoci pa+eczki centralnej z obu stron
[26].
1.4 Nauka $onglerki
Nauka %onglowania to seria wyzwa,. Wed+ug Davea Finnigana istnieje kilka
podstawowych zasad ktre bardzo u+atwiaj. opanowanie tej sztuki.
Po pierwsze, je%eli w trakcie #wicze, zauwa%ono %e pope+niane s. wci.% te same
b+(dy, nale%y zatrzyma# si( w tym momencie. Zalecane jest zamkni(cie oczu i przemylenie
dok+adne tego co chce si( zrobi#. Nale%y uruchomi# wyobra2ni( i stworzy# w g+owie pe+n.
projekcj( tego co chce si( wykona#. Trzeba w pe+ni zda# sobie spraw( z tego co robi si( 2le
i co nale%y zrobi# aby nie powtarza# b+(du. Po rozlu2nieniu barkw i r.k mo%na sprbowa#
jeszcze raz. 0ongler podejmuje wiadome decyzje tylko do czasu wyrzucenia pierwszej pi+ki
w powietrze. Je%eli pojawia si( frustracja z powodu nie udanych prb, zalecana jest przerwa.
Po drugie, je%eli korzysta si( ze spisanej przez kogo innego bazy sztuczek, nale%y
zacz.# od naj+atwiejszych i #wiczy# je tak d+ugo, a% si( ich nie poczuje pewnie. Nie powinno
si( prbowa# trudniejszych rzeczy, a% podstawy nie zostan. opanowane. W ten sposb
uniknie si( rozwijania i umacniania z+ych nawykw, ktre p2niej bardzo trudno jest
wyeliminowa#. Trudne sztuczki mo%na roz+o%y# na kilka sk+adowych, ktre po dopracowaniu
do perfekcji osobno, +atwiej jest po+.czy# w jedn. ca+o#.
Po trzecie, wszystkie zmys+y musz. by# w pe+ni zaanga%owane w to co si( robi,
aczkolwiek nie nale%y polega# zbytnio na wiadomym myleniu. Mylenie zabiera za du%o
czasu. Trzeba sprbowa# wyczu# wzr ktry pi+ki powinny zakrela# w powietrzu swoimi
zmys+ami i cia+em. Mylenie natomiast powinno si( zogniskowa# na miejscu w ktrym
pope+niany jest b+.d. Je%eli nie umie si( tego jeszcze zrobi#, nale%y cofn.# si( o krok
i #wiczy# pierwsze etapy tak d+ugo, a% b(dzie umia+o si( je wykona# automatycznie bez
anga%owania wiadomego mylenia.
27

Fot. 21. ongluj'cy bracia
Po czwarte, w trakcie nauki mo%na wyobrazi# sobie, %e si( stoi np. w budce
telefonicznej, w ktrej szklany dach i ciany s. bardzo wra%liwe. Nie wolno pozwoli# swoim
pi+eczkom w nie uderzy# albo wszystko zostanie zniszczone! Eksperymentowa# z wysokimi
wyrzutami mo%na zacz.# dopiero wtedy, gdy opanowana zostanie %onglerka wewn.trz budki.
Kontrola przestrzeni jest bardzo istotna. Pi+ki powinny porusza# si( tylko po jednej
p+aszczy2nie naprzeciwko %onglera.
Po pi,te, ucz.c si( nowych trikw g+wny ci(%ar zadania automatycznie b(dzie
przenoszony na dominuj.c. r(k(. Kiedy tylko jest to mo%liwe nale%y #wiczy# tak%e s+absz.
r(k(. Je%eli dana technika opanowana zostanie ju% na jedn. stron( nale%y skupi# si( na
opanowaniu jej lustrzanego odbicia. Je%eli ucz.c si( nowej sztuczki zacznie si( od s+abszej
r(ki i opanuje si( j. w ten sposb, b+yskawicznie zostanie ona przyswojona tak%e przez lepsz.
r(k(. Nie wolno zapomina# i% najlepsi %onglerzy s. dwur(czni!
Po szste, nale%y si( nauczy# w jaki sposb +adnie i czysto ko,czy# rutyny. Jest to
podstawa do tego, aby si( uczy# nowych rzeczy i je utrwala#. Nie powinno si( %onglowa# tak
d+ugo, a% si( pomyli, chyba %e akurat pobijany jest jaki rekord. Du%o lepiej i efektywniej jest
gdy zanim si( zacznie, ustalona zostanie ilo# powtrze, jak. chce si( osi.gn.# i po
osi.gni(ciu jej sko,czy si( natychmiast.
Po sidme, nale%y %onglowa# z przyjacielem
w parze lub w grupie kiedy to tylko jest mo%liwe.
Wzajemna pomoc w eliminacji z+ych nawykw jest
bardzo wa%na. Czasami tylko kto z zewn.trz ma
mo%liwo# zauwa%y# %e pope+niany jest b+.d. Istniej.
tak%e konkretniejsze sposoby pomocy. Je%eli np. kto
wyrzuca pi+ki za bardzo do przodu i musi si( za nimi
przemieszcza#, co jest bardzo cz(stym b+(dem
u pocz.tkuj.cych, mo%na stan.# naprzeciwko niego
i by# czym w rodzaju %ywej ciany. Zadziwiaj.ce jest
jak szybko b+.d zostaje naprawiony z obawy przed
trafieniem kogo pi+kami!
Po sme, zalecane jest prowadzenie dziennika #wicze, i ustalanie na ka%d. sesje
celw ktre chce si( osi.gn.#. Cele te niech b(d. zarwno krtko- jak i d+ugofalowe. Nale%y
pami(ta# %e trening czyni mistrza [6].
0onglerka dostarcza klasyczny model rozwoju umiej(tnoci opartych na
motorycznoci. Metoda rozbicia docelowego zadania na pomniejsze etapy jest modelowym
28

Fot. 22. Autor pracy .ongluj'cy 5 pi&kami
sposobem nauki kompleksowych zada, z zakresu wychowania fizycznego. Ka%dy ucze,
tworzy i okrela swj w+asny zakres mo%liwoci poprzez proces rozpoczynaj.cy si( na
wiadomoci celu i id.cy dalej poprzez zainteresowanie i eksploracj(, a% do
eksperymentowania, udoskonalania i konsolidacji umiej(tnoci. Poprzez wiadomy proces
nauki, wraz z rozwojem umiej(tnoci i przy odrobinie predyspozycji osobowociowych,
ucze, sam mo%e zosta# nauczycielem.
Nauka %onglerki powinna by# swobodna, co oznacza %e powinna i# w swoim, innym
dla r%nych ludzi tempie. Czynniki takie jak presja czasu i wymagania otoczenia powinny
zosta# wyeliminowane. Uczy# si( %onglowa# mo%na zarwno wewn.trz budynku jak i na
wie%ym powietrzu. Zaleca si( jednak aby przed osi.gni(ciem pewnego poziomu
umiej(tnoci pozosta# wrd czterech cian. Wyklucza to przeszkody wynik+e ze rodowiska
naturalnego takie jak wiatr, ktry np. przy %onglowaniu chustami czy maczugami, znacznie
utrudnia nauk(. Drewniana pod+oga hali gimnastycznej jest idealna je%eli chodzi
o %onglowanie pi+eczkami, natomiast je%eli chodzi o obr(cze i maczugi bezpieczniej jest
%onglowa# nad materacem, dywanem lub na trawie. Istotnym elementem nauki mo%e by#
dobr odpowiedniej muzyki. 0onglerka jest zbiorem rytmicznych ruchw, ktre wielu
ludziom du%o +atwiej jest przyswoi# je%eli maj. wybijane w+aciwe tempo.
W nauce %onglerki bardzo istotny jest codzienny, konsekwentny trening przez
przynajmniej 20min. Lepsze efekty przynosi %onglowanie cz(ciej i w krtszych odst(pach
czasowych ni% jednym d+ugim ci.giem. W czasie
treningu zaleca si( %onglowa# pi+eczkami
w r%nych kolorach, poniewa% istnieje wtedy lepsza
wizualna kontrola nad iloci. powtrze, oraz
+atwiej jest rozbi# trudne, z+o%one zadania na
prostsze elementy. Wzrok w czasie %onglerki
powinien by# zogniskowany w jednym miejscu, co
oznacza %e nie powinien on biega# za
%onglowanymi obiektami. Wa%niejsze jest, aby
ogarnia# wzrokiem moment najwy%szego lotu
przedmiotw ni% d+onie. Istotna jest tak%e kontrola
oddechu. Powinien on by# regularny, rytmiczny i w
miar( mo%liwoci zsynchronizowany z rytmik.
%onglowania [6].
29

Odwo+uj.c si( do eseju Davida Naylora oraz przytaczanych przez niego bada,
prowadzonych przez prof. Buckolza z Departamentu Edukacji Fizycznej na Uniwersytecie
w Zachodnim Ontario na temat efektywnoci r%nych stylw nauki, ktre w du%ej mierze
odnosz. si( tak%e do %onglerki, wynika co nast(puje.
Bardzo cz(sto przy nauce nowych sztuczek i technik nast(puje moment, w ktrym
wydaje si(, %e nie do# %e nie wida# post(pw, to jeszcze nie mo%na oprze# si( wra%eniu %e
prze%ywa si( regres. Naukowcy starali si( odpowiedzie# na pytanie czy zm(czenie fizyczne
i psychiczne spowodowane d+ugotrwa+ym treningiem mo%e negatywnie wp+yn.# na technik(
oraz na zdolno# przyswajania nowych umiej(tnoci motorycznych. Wskutek wielu
eksperymentw naukowcy stwierdzili, %e krtkoterminowo poziom prezentowanych
umiej(tnoci faktycznie mo%e si( pogorszy#. Aczkolwiek stwierdzili oni tak%e, %e pomimo
chwilowej s+abszej formy cz(sto zwi.zanej ze zm(czeniem mi(ni, proces nauki wci.% trwa
i d+ugoterminowo wzrost poziomu umiej(tnoci jest nieunikniony i pewny.
Najciekawszym odkryciem jest jednak efekt zwany transferem wyuczonych
umiej(tnoci. Chodzi tu o wp+yw znanych i opanowanych technik na nauk( nowych technik.
Efekt mo%e by# negatywny i wi.%e si( z przyswojeniem sobie z+ych nawykw
i przenoszeniem ich na dalsze stopnie rozwoju. Dowiadczeni %onglerzy mog. jednak
wykorzysta# ten efekt pozytywnie i skorzysta# z niego w trakcie nauki technik na obydwie
r(ce lub przy tworzeniu skomplikowanych kombinacji i rutyn. Stwierdzono, %e #wicz.c tylko
r(k( dominuj.c., r(ka s+absza tak%e si( uczy! A wi(c je%eli pewien trik dopracowany jest do
perfekcji na jedn. stron(, druga strona dzi(ki temu tak%e go sobie szybciej przyswoi. Mo%e to
si( wydawa# zaskakuj.ce przy powszechnym wrd %onglerw przekonaniu, %e obydwie
strony nale%y trenowa# rwnomiernie i %e jest to najszybszy sposb na osi.gni(cie podobnego
poziomu sprawnoci obu r.k [17].
W nawi.zaniu do traktatu Georgea Niedzialkowskiego, nauka %onglerki polega na
uk+adaniu wi(kszej ca+oci - konkretnej techniki, z ma+ych elementw - pi+eczek
i podstawowej gamy ruchw. Porwna# to mo%na do nauki czytania. Na pocz.tku nale%y zna#
i rozpoznawa# litery (pi+eczki, pojedyncze wyrzuty), nast(pnie u+o%y# z nich s+owo
(podstawowa technika %onglerska, np. kaskada), aby na ko,cu rozpozna# zdania z+o%one
z wielu s+w (trudniejsze sztuczki kombinacyjne).
Wydaje si( %e proces %onglowania jest swego rodzaju paradoksem. Aby z+apa# pi+k(
nie trzeba wyci.ga# po ni. r(ki, poniewa% przy prawid+owym wyrzucie pi+ka sama odnajduje
w+aciw. drog( (%onglerka z zamkni(tymi oczyma). Aby dostrzec i wyczu# ca+y wzr, nie
trzeba ogarnia# go ca+ego wzrokiem - wystarczy cz(# oraz co najwa%niejsze aby si( jej
30

nauczy#, wpierw nale%y si( czego oduczy#. Z procesu nauki trzeba wyeliminowa# rutynowe,
standardowe nawyki ruchowe. Istnieje potrzeba pe+nej wiadomoci nowych czynnoci oraz
zdolnoci wyczucia czy wykonywane dzia+ania s. poprawne czy te% nie. Bardzo istotna jest
przerwa w momencie zdania sobie sprawy z pope+nianego b+(du. Wg Michaela Gelba, autora
Body learning, kluczowym momentem przerwy jest analiza b+(du, poniewa% tylko w ten
sposb mo%na wyeliminowa# stare nawyki ruchowe. Bardzo pomocna w tym mo%e by#
obserwacja dowiadczonych %onglerw. Cytuj.c Gelba: obraz doskona+oci zawsze
powinien cechowa# si( pozorem +atwoci. Gdy najlepsi robi. to co robi., zawsze wydaje si(
to +atwe (t+umaczenie w+asne).
Ludzie ucz.cy si( %onglowa# szybciej robi. post(py, gdy zapytani s. za ka%dym
razem o pope+niany b+.d. Dok+adne i pe+ne rozpoznanie z+ych nawykw jest pierwszym
krokiem do ich eliminacji. Jest to najwa%niejszy moment w przyswajaniu jakichkolwiek
nowych umiej(tnoci, nie tylko %onglerskich [18].
1.5 Gry i zabawy z wykorzystaniem $onglerki.
0onglerka to kooperacyjna i towarzyska dziedzina dzia+a,, w ktrej ca+y indywidualny
lub wsplny wysi+ek skierowany jest na utrzymanie w powietrzu okrelonej liczby obiektw
w pewnym odst(pie czasu. Z odrobin. wyobra2ni jednak, nawet w %onglerce mo%na stworzy#
pole do rywalizacji. Pomimo tego, i% %onglerka jest z za+o%enia spokojn. i pokojow. form.
rekreacji, powsta+y gry w ktrych bardzo istotny jest element agresji i rywalizacji. Istnieje
wiele i wci.% powstaj. nowe zarwno indywidualne jak i zespo+owe gry %onglerskie (z ang.
juggling games). Charakteryzuje je brak cis+ych i okrelonych regu+ oraz ich elastyczno#.
W tym podrozdziale przedstawiono kilka najbardziej popularnych gier na podstawie ksi.%ki
instrukta%owej Davea Finnigana.
Stealing gra w kradzie%e jest dobra dla pocz.tkuj.cych %onglerw i jest przeznaczona
dla dwch osb. Zawodnicy ustawieni s. naprzeciwko siebie i zwrceni do siebie twarz.
w odleg+oci od p+, do jednego metra. Jedna osoba %ongluje trzema pi+eczkami a druga
w trakcie tego stara si( mu je wykra# pojedynczo. W momencie gdy z+odziejowi uda
si( przej.# jedn. z pi+eczek, %ongler kontynuuje %onglerk( dwoma pi+kami, a gdy straci
tak%e drug., trzeci. automatycznie oddaje przeciwnikowi, po czym role odwracaj. si(.
Joggling jest to %onglerka w trakcie joggingu. Nazwa tej nietypowej formy aktywnoci
sportowo rekreacyjnej powsta+a z kombinacji s+w juggling oraz jogging. U%ywa#
mo%na pi+eczek lub maczug, a liczba przedmiotw to z regu+y trzy, cho# zdarzaj. si( tak%e
31

jogglerzy %ongluj.cy pi(cioma obiektami. 0onglerzy
twierdz., i% rytm %onglerki trzema przedmiotami pasuje
idealnie do tempa biegu i uwa%aj. joggling za przyjemn.
i efektywn. form( treningu zarwno grnych, jak
i dolnych partii cia+a. Pierwsze mistrzostwa wiata
w jogglingu odby+y si( w 1980 r. zorganizowane przez
Billa Giduza i od tego czasu odbywaj. si( co roku
w trakcie konwentu IJA. Bieg z trzema pi+eczkami odbywa
si( na dystansach od 100 m do 5 km, tak%e w formie
sztafety, w ktrej rol( pa+eczki odgrywa jedna z pi+ek.
Organizowane s. tak%e maratony. Najtrudniejsz.
dyscyplin. jest bieg na 100 m z pi(cioma pi+eczkami. Je%eli
w trakcie biegu pi+eczka spadnie na ziemi(, nale%y si(
zatrzyma#, podnie# j. i wystartowa# ponownie z miejsca gdzie si( j.
upuci+o. Kar. jest wi(c strata cennego czasu.
Relay races sztafeta na dwie lub wi(cej dru%yn konkuruj.cych ze sob.. Optymaln.
liczb. zawodnikw w ka%dej dru%ynie jest pi(# osb. Najpopularniejsze s. trzy odmiany
tej gry:
Sztafeta z trzema pi+kami na dru%yn(
Dru%yny ustawione s. w linii prostej jeden za drugim. Pierwsza osoba
w szeregu ustawiona przed lini. startu trzyma trzy pi+ki. Na komend(, pierwszy
zawodnik w szeregu zaczyna rwnoczenie biec (lub szybko i#) i %onglowa# w stron(
ustalonego wczeniej punktu p+metka, ktry okr.%a i wraca z powrotem, gdzie po
mini(ciu linii startu/mety przekazuje pi+eczki kolejnej osobie z szeregu. W przypadku
upuszczenia jednej lub wi(cej pi+ek, nale%y je podnie#, wrci# do punktu startu
i rozpocz.# od nowa. Dru%yna, ktra uko,czy sztafet( jako pierwsza, wygrywa.
D+ugo# trasy zale%na jest od organizatora zabawy. Tego rodzaju wycigi organizowa#
mo%na rwnie% z powodzeniem na bie%ni sportowej.
Sztafeta z przeszkodami i trzema pi+kami na dru%yn(
Jest to trudniejsza wersja opisanej wy%ej sztafety. Na p+metku, frontem do
dru%yny stoi krzes+o, a w po+owie drogi do niego jest zaznaczony punkt przeszkody.
Na komend( pierwszy z szeregu rozpoczyna bieg %ongluj.c. W punkcie przeszkody
musi ukl(kn.# na oba kolana, wsta#, obrci# si( dooko+a w+asnej osi o 180 i reszt(
pierwszej po+owy trasy pokona# ty+em. Na p+metku zawodnik musi usi.# na krzes+o,
Fot. 23. Owen Morse joggling
32

wsta# i jak najszybciej wrci# na lini( startu/mety, a wszystko to ma zrobi# nie
przerywaj.c %onglowania. Dla urozmaicenia i utrudnienia zabawy mo%na ustawi#
obowi.zkowy slalom na trasie.
Sztafeta z podaniem trzech pi+ek
Jest to trudniejsza zabawa wymagaj.ca od zawodnikw umiej(tnoci p+ynnego
przekazywania sobie trzech pi+ek na odleg+o#. Zawodnicy ustawiaj. si( w linii jeden
za drugim w odleg+oci oko+o 2,5 m od siebie. Pierwszy zawodnik w szeregu
trzymaj.cy trzy pi+eczki stoi frontem do drugiej osoby w szeregu. Na komend(
pierwsza osoba zaczyna %onglowa# kaskad( i po wykonaniu co najmniej trzech
podrzutw, przerzuca pi+eczki do drugiej osoby w szeregu. Ta, gdy przechwyci+a
kaskad( z r.k poprzednika, musi si( obrci# wok+ w+asnej osi o 180 i poda# pi+ki do
trzeciego zawodnika w szeregu. W przypadku upuszczenia ktrejkolwiek z pi+ek,
wszystkie trzy wracaj. do osoby ktra jako ostatnia by+a w posiadaniu ca+ego
kompletu. Pi+eczki musz. przeby# tras( od pierwszego zawodnika w szeregu do
ostatniego i z powrotem, a ta dru%yna ktra wykona to pierwsza, wygrywa.
Jollyball do tej gry potrzebne jest pi(# pi+ek o rednicy oko+o 11,5 cm oraz masie oko+o
170 g. W grze bierze udzia+ dwch zawodnikw stoj.cych po obu stronach
wyimaginowanej lub prawdziwej siatki zawieszonej na wysokoci mniej wi(cej poziomu
oczu. Gracz trzymaj.cy trzy pi+ki jest serwuj.cym, natomiast gracz z dwoma pi+kami jest
przyjmuj.cym. Wolno wykona# maksymalnie siedem podrzutw %onglerskich, w trakcie
ktrych trzeba jedn. lub maksymalnie dwie pi+ki przerzuci# nad siatk. na pole
przeciwnika. W trakcie przerzutu trajektoria pi+ki w pierwszej fazie lotu musi by# zawsze
wznosz.ca a ci(cia s. niedozwolone. W wypadku prby przerzutu dwch pi+ek, musz.
by# one w zasi(gu ramion przeciwnika, poniewa% w innej sytuacji jest to strata
przerzucaj.cego. Strata jest tak%e gdy %ongluj.cemu lub przyjmuj.cemu spadnie pi+eczka
na jego pole, przekroczona zostanie maksymalna liczba podrzutw, przerzucona pi+ka nie
trafi w pole przeciwnika lub nast.pi kontakt pi+ki z siatk.. W przypadku straty
serwuj.cego nast(puje zmiana serwu, natomiast w przypadku straty przyjmuj.cego
serwuj.cy zdobywa punkt. Wygrywa zawodnik ktry jako pierwszy zdob(dzie
15 punktw. W trakcie zawodw wymagana jest obecno# dwch s(dziw liniowego
oraz g+wnego, ktry jest tak%e odpowiedzialny za punktacj(.
Timed competitions do rywalizacji na czas niezb(dny jest stoper. Gra polega na jak
najd+u%szym utrzymaniu w powietrzu przez zawodnika okrelonej liczby przedmiotw.
Je%eli jest to rozgrywka dru%ynowa sumuje si( czas poszczeglnych zawodnikw
33

i porwnuje si( wyniki. Dru%yna/osoba, ktra utrzyma+a obiekty w powietrzu najd+u%ej,
wygrywa. Rozgrywk( mo%na prowadzi# tak%e na zasadzie pojedynku par. Tutaj liczy si(
ilo# poda, wykonanych szecioma pi+eczkami w ci.gu minuty pomi(dzy dwoma
%onglerami.
Hot potato gr( w gor.cego ziemniaka wymyli+ John Dobleman. Dowolna ilo# graczy
ustawia si( na linii okr(gu twarz. do wewn.trz. Ka%dy z uczestnikw trzyma po dwie
pi+eczki takiego samego koloru. Losowo wybrany zawodnik rozpoczyna %onglerk( trzema
pi+eczkami w tym dwoma swoimi i jedn. r%ni.c. si( kolorem. W ci.gu maksymalnie
czterech podrzutw %onglerskich musi on pi+eczk( innego koloru poda# dowolnemu
innemu graczowi, ktry z kolei w momencie chwytu musi p+ynnie przej# do kaskady
i tak%e szybko poda# j. dalej. Zawodnik, ktremu nie uda si( chwyt albo podanie, ktry
upuci+ jedn. z pi+eczek lub przytrzyma+ gor.c. pi+k( za d+ugo, jest wy+.czony
z gry. Zabawa trwa tak d+ugo, a% wy+oniony zostanie jeden zwyci(zca.
J-U-G-G-L-E-R gra ta powsta+a w trakcie konwentu IJA w roku 1986. Dowolna ilo#
zawodnikw, najlepiej je%eli s. oni na podobnym poziomie umiej(tnoci, ustawia si( na
linii okr(gu. Losowo wybrana osoba rozpoczyna i prezentuje jeden trik %onglerski.
Nast(pnie wszystkie osoby w okr(gu po kolei, zgodnie z ruchem wskazwek zegara,
musz. powtrzy# zaprezentowan. sztuczk(. Nast(pnie druga i ka%da kolejna osoba, do
aktywnego ju% triku dodaje co od siebie i po raz kolejny wszystkie osoby po kolei
musz. wykona# dan. kombinacj(, tym razem ju% dwch lub wi(cej sztuczek. W wypadku
niepowodzenia w powtrzeniu triku lub upuszczeniu pi+ek, dana osoba zostaje
wykluczona z okr(gu. Gra trwa tak d+ugo jak to konieczne, a% do czasu wy+onienia
jednego zwyci(zcy. W trakcie tej bardzo ciekawej i twrczej zabawy powsta+o wiele
nowych trikw!
Combat Juggling bitwa &onglerw to bardzo ciekawa, dostarczaj.ca wiele radoci
i satysfakcji gra. Przestrzegane musz. by# dwie, bardzo wa%ne zasady. Zasada numer
jeden zabrania robi# cokolwiek co mo%e zagrozi# zdrowiu innych graczy. Druga nakazuje
podnie# upuszczony ekwipunek i jak najszybciej opuci# pole gry je%eli przerwa+o si(
%onglerk(. Przestrzeganie tych zasad jest bardzo istotne, poniewa% w innym wypadku gra
mo%e by# niebezpieczna. Bitwa &onglerska jest przeznaczona dla du%ej iloci graczy
i powinna si( toczy# na stosunkowo du%ej przestrzeni. Przed rozpocz(ciem gry nale%y
ustali# czy bitwa b(dzie si( toczy# z wykorzystaniem pi+eczek czy maczug. Na dany
sygna+ wszyscy zawodnicy rozpoczynaj. %onglowa# i staraj. si( na r%ne sposoby
przerwa# %onglerk( innych graczy. Strategie bywaj. r%ne. Mo%na wyrzuci# jeden obiekt
34

wysoko w gr( i wykorzysta# ten moment na zbicie przedmiotw przeciwnika na ziemi(.
Mo%na straszy#, krzycze#, opowiada# dowcipy, u%ywa# +okci, ng, aczkolwiek nale%y
bezwzgl(dnie pami(ta# o zasadzie numer jeden. Generalnie, wszelkie podejmowane akcje
fizyczne skierowane s. na obiekty przeciwnika, a nie jego osob(. Bezpiecze,stwo przede
wszystkim! Bitw( wygrywa osoba, ktra jako ostatnia pozostanie na placu boju i nie
przerwie %onglerki. Zabawa ta rozwija refleks, technik(, opanowanie i czujno# oraz
poszerza pole widzenia.
Team combat walka dru%ynowa jest gr. dla dowolnej liczby zawodnikw. Jedna
z dru%yn jest dru%yn. ofensywn. (A) a druga jest dru%yn. defensywn. (B). Zawodnicy
obu dru%yn s. w posiadaniu trzech pi+ek lub trzech maczug ka%dy. Wyboru sprz(tu jak
i iloci rund, ktrych liczba musi by# parzysta, dokonuje si( przed rozpocz(ciem gry.
Dru%yny skupiaj. si( po przeciwnych stronach boiska, ktrego ustalenie wymiarw jest
rzecz. dowoln. i zale%y od zewn(trznych uwarunkowa, rodowiskowych jak i od iloci
graczy. Celem rundy dla dru%yny A jest aby jak najwi(ksza liczba zawodnikw
przekroczy+a wyznaczon. lini( bronion. przez dru%yn( B. Ka%dy zawodnik dru%yny A,
ktry przekroczy punktowan. lini( %ongluj.c, zdobywa jeden punkt. W tym czasie
zawodnicy dru%yny B, tak%e %ongluj.c, staraj. si( do tego nie dopuci#. Na komend(
wszyscy zaczynaj. %onglowa# i gra rozpoczyna si(. Je%eli zawodnik dru%yny A zatrzyma
si(, upuci pi+k( lub opuci boisko jest wykluczony z gry na czas rundy. Tak samo je%eli
zawodnik dru%yny B przerwie %onglowanie, tak%e jest wykluczony. Zakazany jest
jakikolwiek kontakt fizyczny z przeciwnikiem, aczkolwiek dozwolone jest wybijanie lub
przechwytywanie obiektw pod warunkiem, %e wybijaj.cy w trakcie tej czynnoci sam
nie przerwie %onglowania. Gdy wszyscy zawodnicy z dru%yny A s. wykluczeni lub
przekroczyli lini(, oznacza to koniec rundy. Punkty sumuje si(, a dru%yny zamieniaj. si(
rolami.
Field Juggling gra dru%ynowa z ambicjami sportowymi wymylona przez Kena Burke.
Toczy si( w szybkim tempie, wymaga dru%ynowej kooperacji, taktyki, du%ych
umiej(tnoci %onglerskich oraz du%ej iloci biegania. Gra jest wci.% dopracowywana ale
obowi.zuje kilka podstawowych zasad:
Z za+o%enia gra toczy si( na boisku do futbolu ameryka,skiego. Takie boisko ma
oko+o 90 m d+ugoci i podzielone jest liniami poprzecznymi na dziewi(#, oko+o
dziesi(ciometrowych stref. Mo%liwe jest tak%e granie na mniejszym lub innym
boisku. W takim wypadku wszelkie zasady zwi.zane z liniami poprzecznymi s.
pomijane. Ka%da dru%yna sk+ada si( z co najmniej siedmiu zawodnikw. Punkty
35

zdobywa si( poprzez dostarczenie pi+ki za lini( ko,cow. boiska po stronie
przeciwnika i wykonanie tam co najmniej czterech podrzutw %onglerskich.
Zawody s(dziuje jeden s(dzia g+wny oraz dwch liniowych. Na gr( sk+adaj. si(
dwie po+owy po 15 minut oraz 5 minutowa przerwa. Po przerwie nast(puje zmiana
stron. Przed rozpocz(ciem meczu s(dziowski rzut monet. decyduje o tym, ktra
z dru%yn rozpoczyna. Ka%dej z dru%yn przys+uguje trzykrotny jednominutowy
czas. Je%eli po 30 minutach gry rezultat jest remisowy nast(puje 5 minutowa
dogrywka.
Ka%dy zawodnik trzyma po dwie pi+ki typu stage ball, po jednej pi+ce na r(k(. Pi+ki
te zwane s. martwymi, poniewa% za ich pomoc. nie mo%na zdobywa# punktw,
a gracze nie wymieniaj. ich mi(dzy sob.. Pi+ki obu dru%yn r%ni. si( od siebie
kolorami np. bia+e i %+te.
Pi+ka punktowana jest pi+k. tego samego typu co pi+ki martwe, aczkolwiek
w innym, dobrze widocznym kolorze np. pomara,czowym. Musi ona by# ca+y czas
w ruchu tzn. %e trzeba ni. albo %onglowa# albo j. poda#. Nie wolno trzyma# jej
w d+oni d+u%ej ni% wymaga tego technika %onglerska. Podania musz. by# p+ynne tzn.
%e wyrzut musi by# ostatnim ruchem kaskady, a jej przyj(cie pierwszym ruchem
kaskady. 0adnemu z graczy nie wolno trzyma# jednoczenie dwch pi+ek w jednej
r(ce. Dozwolona jest %onglerka dwoma pi+kami jedn. r(k., pod warunkiem %e jedn.
z nich jest pi+k. punktowan.. Dozwolone s. tak%e tego typu p+ynne jednor(czne
podania i przyj(cia.
Gr( rozpoczyna si( i wznawia w momencie gdy wszyscy zawodnicy obu dru%yn
skupieni s. za lini. oznaczaj.c. 20m po swojej stronie boiska. Nast(puje wyrzut
pi+ki przez zawodnika dru%yny ktra nie jest w posiadaniu pi+ki w stron( dru%yny
przeciwnej. W wypadku gdy pi+ka nie trafi w 20 metrowy pas boiska zaj(ty przez
przeciwn. dru%yn(, wyrzut zostaje powtrzony.
Gracz b(d.cy w posiadaniu pi+ki punktowanej nie mo%e przekracza# linii
poprzecznych boiska (za wyj.tkiem linii kra,cowej za ktr. jest strefa punktowana),
a jedynym sposobem na przekroczenie przez pi+k( tych linii jest jej podanie.
W przypadku przekroczenia przez gracza b(d.cego w posiadaniu pi+ki
punktowanej jednej z tych linii, jego dru%yna traci inicjatyw(. Gracz nie b(d.cy
w posiadaniu pi+ki punktowanej mo%e porusza# si( swobodnie po ca+ym boisku.
Je%eli pi+ka punktowana przekroczy lini( boczn. boiska, gr( z tego punktu
wznawia dru%yna, ktra nie by+a w jej posiadaniu.
36

.onglerka polowa jest gr. bezkontaktow., zabronione s. bloki. Sposobem na
przej(cie pi+ki w grze jest kradzie% lub przeci(cie podania pod warunkiem, %e nie
zaistnia+ zamierzony kontakt fizyczny z przeciwnikiem lub nale%.c. do niego
martw. pi+k.. W wypadku takiego kontaktu jest faul i pi+ka punktowana
pozostaje w r(kach dru%yny zawodnika sfaulowanego. Gra wznowiona jest
z miejsca faulu po uprzednim opuszczeniu danej strefy przez zawodnikw dru%yny
przeciwnej. Dopuszczalny jest nieumylny lub przypadkowy kontakt fizyczny
z przeciwnikiem.
W wypadku gdy ktry z zawodnikw upuci jak.kolwiek pi+k(, jego dru%yna traci
inicjatyw(, a dru%yna przeciwnika wznawia gr( w dowolnym miejscu 10 metrowej
strefy w ktrej pi+ka upad+a. Je%eli w tym samym momencie upad+o wi(cej ni% jedna
pi+ka u obu dru%yn, gr( wznawia ta dru%yna po stronie ktrej upad+o mniej pi+ek.
Je%eli liczba ta jest identyczna, pi+ka pozostaje przy dru%ynie ktra ostatnia by+a
w jej posiadaniu.
Kar. za zbyt du%. ilo# fauli i zbyt agresywn. gr( jest opuszczenie boiska na czas
okrelony przez s(dziego. Ilo# fauli koniecznych aby zdj.# zawodnika z boiska
tak%e jest arbitralna [6].
1.6 'onglerka a rozwj mzgu.
Dla wielu ludzi %onglerka wydaje si( czym nieistotnym i trywialnym. Tymczasem,
nawi.zuj.c do Georgea Niedzialkowskiego i jego traktatu na temat %onglerki i zdrowia,
naukowcy zajmuj.cy si( badaniem ludzkiego mzgu i cia+a twierdz., %e %onglerka ma bardzo
pozytywny wp+yw na kszta+towanie zdrowia psychicznego i fizycznego. Badania naukowe
prowadzone nad mo%liwociami ludzkiego mzgu ujawniaj. nieznane dot.d korzyci p+yn.ce
z %onglowania.
Naukowiec z Princetown, dr Les Fehme, zwraca uwag( na mo%liwo# optymalizacji
naszej oglnej sprawnoci i szeroko rozumianych umiej(tnoci radzenia sobie z %yciem
poprzez umiej(tno# pe+nej koncentracji i rozwj aktywnego postrzegania otoczenia
wszystkimi zmys+ami. Udowodniono, %e regularne uprawianie %onglerki progresywnie
wp+ywa na ww. cechy. Twierdzi on tak%e, %e wi(kszo# populacji charakteryzuje si( raczej
nisk. samowiadomoci. i brakiem umiej(tnoci prawid+owego rozpoznawania swoich
emocji i uczu#. W trakcie swoich obserwacji spo+ecze,stwa doszed+ on do wniosku, %e ludzi
cechuje raczej fragmentaryczny, ni% holistyczny, sposb postrzegania rzeczywistoci.
37

Fot. 24. Bob Bramson .ongluj'cy 6 obr*czami
Niezaprzeczalny jest fakt, %e umiej(tno# obiektywnego i szerokiego spojrzenia na dan.
sytuacj( i wiat og+em, jest cech. ktra umo%liwia skuteczne i kreatywne rozwi.zywanie
danych problemw. 0onglowanie bardzo pomaga rozwija# t. umiej(tno# co zostanie
udowodnione dalej.
W 1983 roku kanadyjska uczona Justine Sergent z Uniwersytetu McGill w Montrealu
stara+a si( udowodni#, %e powszechne przekonanie na temat cis+ego podzia+u rl obu p+kul
tj. pe+nej odpowiedzialnoci lewej za logik( i analiz( a prawej za wyobra2ni( jest du%ym
uproszczeniem ca+ej sytuacji. Udowodni+a ona, %e obie p+kule s. w pewnym stopniu
analityczne jak i holistyczne. Jej odkrycia sugeruj. natomiast, %e lewa p+kula jest lepsza
w postrzeganiu szczeg+owym, natomiast prawa odpowiada za szersze aspekty percepcji.
Fakty, i% wi(kszo# spo+ecze,stwa jest prawor(czna, a za praw. stron( cia+a odpowiada lewa
p+kula, mog. t+umaczy# w.skie i fragmentaryczne postrzeganie rzeczywistoci przez
wi(kszo# populacji. Wykorzystuj.c alegori( %onglerki, ludzie z przewag. lewej p+kuli
wi(ksz. wag( przyk+adaj. do pojedynczej pi+eczki, ni% do pe+nego wzoru krelonego przez
wi(ksz. ilo# tych pi+ek w powietrzu.
Nawi.zuj.c do eksperymentw wykonanych
w Mount Union College w miecie Alliance w stanie
Ohio i przeprowadzonych na osobach w r%nym
wieku zarwno lewo- i prawor(cznych pod k.tem
kreatywnoci, a konkretniej ich elastycznoci
umys+owej, p+ynnoci j(zykowej i oryginalnoci,
osoby lewor(czne zebra+y wi(ksz. ilo# punktw.
Najlepsze efekty natomiast mo%na uzyska# gdy
obydwie p+kule funkcjonuj. na takim samym,
wysokim poziomie. 0onglerka, anga%uj.c obie r(ce
oraz zmys+y, jest doskona+ym sposobem na
wytrenowanie dobrej wsp+pracy pomi(dzy dwoma
p+kulami [18].
W swoim artykule ,,0onglowanie sprzyja mzgowi", panowie Markiewicz, Urban
i Fortuna przedstawiaj. wyniki eksperymentu %onglerskiego przeprowadzonego na
Uniwersytecie w Ratyzbonie pod kierownictwem naukowym Bogdana Draganskiego.
Porwnane za pomoc. rezonansu magnetycznego zosta+y struktury mzgowe dwch grup
ludzi, z ktrych jedna przez trzy miesi.ce uczy+a si( %onglowa# trzema pi+eczkami, a druga
nie. Badania by+y prowadzone pod k.tem zmian zachodz.cych w tkance mzgowej pod
38

wp+ywem systematycznych #wicze, %onglerskich. U osb praktykuj.cych %onglowanie
zauwa%ono przyrost tkanki mzgowej w okolicach tylnej kory ciemieniowej oraz w rejonie
rodkowo-skroniowym. Obszary te odpowiadaj. za przetrzymywanie i magazynowanie
informacji o tym, jak cz+owiek zauwa%a i przewiduje ruch obiektw.
Udowodnione zosta+o, %e rozwj mzgu mo%e zachodzi# przez ca+e %ycie oraz %e
%onglerka rozwija mzg w podobny sposb jak #wiczenia fizyczne rozwijaj. tkank(
mi(niow.. Pokazane zosta+o jak w miar( regularnego i systematycznego treningu rozwija si(
koncentracja i koordynacja ruchowa poprzez: ,,zmiany tzw. zaawansowanego przetwarzania
percepcyjnego, czyli dostrzegania i przewidywania ruchu obiektw. Trzymiesi#czny trening
pobudzi) rozwj w tych okolicach mzgu, ktre s, odpowiedzialne za opracowanie dok)adnej
mapy przestrzenno- ruchowej dla wykonywanego zadania"[16].
O tym, jak w proces %onglowania zaanga%owane jest wiele obszarw mzgowia, dalej
pisz. w swoim artykule panowie Markiewicz, Urban i Fortuna: ,,Chc,c p)ynnie
skoordynowa0 ruch pi)eczek w powietrzu, mzg musi najpierw zaplanowa0 u)o&enie r,k,
pozycj# g)owy i cia)a. Za te funkcje odpowiedzialna jest kora przedcz)onowa. To w)a2nie tu
tworzy si# plan dzia)ania i tutaj odbywa si# nadzorowanie &onglowania. Jest to mo&liwe
dzi#ki syntezie danych spostrze&eniowych i informacji o stanie cia)a. U)o&ony plan ruchw
dociera do kory przedruchowej. Ten obszar odpowiada miedzy innymi za rozpocz#cie syntezy
wszystkich informacji niezb#dnych do wykonania czynno2ci.
Podobnie jak w przypadku gry na fortepianie czy spo&ywania posi)ku, utrzymanie trzech
pi)eczek w powietrzu wymaga wykonania z)o&onej sekwencji ruchw. Procesem jej budowania
zarz,dza tzw. dodatkowa kora ruchowa.
Nast#pnie na scen# wkracza w)a2ciwy ,,&ongler", czyli kora motoryczna, to dzi#ki niej mo&na
popisa0 si# sztuczk,.
Wa&ne role pomocnicze w tym procesie odgrywaj, zwoje podstawy mzgu i m&d&ek. G)wna
funkcja zwojw podstawy polega na kontroli tworzenia sekwencji ruchw &onglerskich.
Natomiast m&d&ek pozwala utrzyma0 rwnowag# podczas &onglowania, kontrolowa0 ruchy
ga)ek ocznych, programowa0 porz,dek ruchw i zautomatyzowa0 pocz,tkowo trudn,
i wymagaj,ca wielu 0wicze czynno20. Gdyby m&d&ek zosta) uszkodzony, wwczas mo&e si#
pojawi0 wyra4ne op4nienie chwytania pi)eczek, zwi,zane z trudno2ci, przerzucania uwagi
wzrokowej z jednej pi)eczki na drug,.
Ca)o20 mzgowej uk)adanki dope)nia pie mzgu i rdze kr#gowy. Obszary te odpowiadaj,
za kontrol# pracy mi#2ni bior,cych udzia) w &onglowaniu, utrzymanie napi#cia mi#2niowego
i w)a2ciwej postawy" [16].
39

Nast(pnie, cytuj.c Georgea Pagea, narratora serii The Brain emitowanej
w telewizji publicznej w USA w 1984 roku: Tworzenie nowych 2cie&ek neuronowych
w mzgu jest podstaw, przyswajania nowych umiej#tno2ci motorycznych. Mzg musi
przeprowadzi0 seri# eksperymentw w poszukiwaniu najlepszego po),czenia pomi#dzy jedn,
komrk, nerwow, a drug,. Przy wykonywaniu z)o&onych czynno2ci manualnych, w ktrych
wa&na rol# odgrywaj, dwa uk)ady wzroku oraz ruchu, musz, one odnale40 najlepsz, drog#
komunikacji. Neurony, jeden za drugim, ),cz, si# i tworz, coraz bardziej rozbudowan, sie0
komunikacyjn,. Pe)na wsp)praca pomi#dzy dwoma o2rodkami mo&e zosta0 osi,gni#ta tylko
drog, cz#stych powtrze danych czynno2ci. (t+umaczenie w+asne).
Nauka %onglerki wymaga oraz d+ugofalowo umacnia takie cechy charakteru jak
cierpliwo# i wytrwa+o#. Wraz z rozwojem umiej(tnoci %onglerskich oraz cech takich jak
precyzja, opanowanie, pewno# siebie i rwnowaga, ruch pi+eczek w powietrzu zdaje si(
zwalnia#, co daje wi(cej czasu na kontrol( i lepszy ogl.d sytuacji. Przek+ada si( to tak%e na
umiej(tno# radzenia sobie ze stresuj.cymi sytuacjami %yciowymi, w ktrych liczy si(
szybko# oraz pewno# dzia+a, [18].
1.7 Przydatno), $onglerki w r$nych dziedzinach aktywno)ci czowieka.
1.7.1 Zdrowie.
Lista zastosowa, %onglerki w medycynie nie mo%e pozosta# niedoceniona.
0onglowanie sprzyja rozwojowi koordynacji wzrokowo-ruchowej, refleksu, a tak%e zdolnoci
utrzymania rwnowagi i w+aciwej postawy cia+a, co znajduje szerokie zastosowanie
w medycynie zarwno jako terapia, jak i w dzia+aniu prewencyjnym.
Sztuka ta wymaga dok+adnoci i precyzji wi(c mo%e by# stosowana jako narz(dzie do
oceny os+abienia lub uszkodzenia orodka neuromotorycznego oraz rozleg+oci problemu.
Dave Finnigan w wyniku swojego du%ego dowiadczenia na polu wdra%ania %onglerki
w szko+ach zwraca uwag( na fakt, i% ju% w ci.gu pierwszych minut zaj(# jest w stanie
okreli#, ktre z dzieci na polu rozwoju zdolnoci motorycznych s. daleko w tyle za
rwienikami.
Sami %onglerzy twierdz., i% %onglerka jest doskona+. form. redukcji stresu i sposobem
na odpr(%enie. Wprowadza ona w stan tzw. zrelaksowanej koncentracji, podczas ktrej umys+
i cia+o s. jednoczenie aktywne i spokojne [6].
0onglerka sprawdza si( jako doskona+a forma terapii z upoledzonymi,
kalekimi dzie#mi i doros+ymi. Psychologowie i pedagodzy coraz cz(ciej zalecaj. je przy
40

leczeniu wielu zaburze,. W Brytyjskim Centrum Leczenia Dysleksji w Kenilworth w Anglii,
prowadzone s. zaj(cia terapeutyczne polegaj.ce na +apaniu pi+eczek. Ta metoda stosowana
jest tak%e w pracy z dzie#mi cierpi.cymi na zesp+ ADHD. 6apanie i wyrzucanie wolno
opadaj.cej nylonowej chusty mo%e by# dla wielu ci(%ej upoledzonych dzieci ich pierwszym
dowiadczeniem na zasadzie podrzu#-to-i-z+ap-to. Stosowa# j. mo%na tak%e w rehabilitacji
po kontuzjach i wypadkach, a tak%e w pracy ze zniedo+(%nia+ymi lud2mi oraz pacjentami po
traumatycznych prze%yciach.
Dr Steve Allena Jr., ktry jest uznanym psychologiem na polu walki ze stresem,
twierdzi %e %onglerka oddaje z powrotem kreatywne dzia+anie typowo dzieci(cej, czystej
niem.droci (t+umaczenie w+asne). Jego najwa%niejsza maksyma ktr. raczy wszystkich
swoich pacjentw brzmi: niech sprawia Ci to rado# i daje du%o zabawy! (t+umaczeni
w+asne). Jego celem nie jest nauka %onglerki jako takiej. Wykorzystuje on j. tylko jako
narz(dzie do szerzenia zabawy i umiechu, poniewa% jak udowadnia, daje to istotne
biologiczne korzyci [15].
Orrel Lanter, w swoim artykule pt.
Pot(ga miechu i zabawy, przytacza postacie
trzech %ongluj.cych doktorw. S. to:
wspomniany wy%ej dr Allen, dr Simonton, oraz
dr Berkowitz. Ostatni z nich, po dwch latach
stosowania na sobie %onglerki jako formy
z+agodzenia stresu w trakcie swojej by+ej pracy
w pogotowiu, osi.gn.wszy wysoki poziom
umiej(tnoci, rozpocz.+ jej uczy# tak%e swoich
pacjentw. Podczas konferencji w Instytucie
Rozwoju Ludzkich Zachowa, (z ang The
Institute for the Advancement of Human
Behaviors') w San Francisco, w trakcie co
p+rocznych seminariw pt. Pot(ga 3miechu
i Zabawy, dr Berkowitz rozpocz.+ swj wyk+ad pt. 0onglerka to dobre lekarstwo na
wszystko pokazem %onglerki za pomoc. stetoskopu, metalowego nocnika oraz du%ej
strzykawki. Cytuj.c: 0onglerka jest metafor. odrzucenia ci(%aru problemw ktre sami
sobie sprawiamy. Prowadzi on warsztaty dla personelu szpitali i korporacji, ktre maj. na
celu zmniejszy# ich stres wynik+y z charakteru pracy.
Rys. 7. ongluj'cy doktor
41

Dr Carl Simonton jest pionierem na polu zwalczania stresu u chorych na raka.
Zaznacza on, %e w walce z t. chorob. bardzo istotna jest wyobra2nia i miech. Prowadzone
przez niego od wielu lat badania odkrywaj. wielki wp+yw emocji i uczu# na zdrowie. Po
zapoznaniu si( z przypadkiem Normana Cousinsa z 1979 r., ktry dokona+ samo uleczenia
i napisa+ ksi.%k( Anatomia Choroby, przedstawiaj.c. miech jako bro, w wygranej walce
z nieuleczaln. chorob., dr Simonton rozpocz.+ badania w swojej klinice w Californii. Swoim
pacjentom proponuje on nietypow. kuracj( miechem, w tym nauk( %onglerki, w celu
z+agodzenia nieust(pliwego blu oraz oddalenia strachu przed przerzutami. Deklaruje on,
i% miech i zabawa prze+amuj. poczucie beznadziei [15].
Tak%e w Polsce od kilku lat istnieje fundacja dr Clown zajmuj.ca si( terapi.
miechem. M+odzi ludzie, g+wnie studenci, odwiedzaj. chore dzieci w szpitalach dzieci(cych
w przebraniach clownw. 3miech pozwala dzieciom zapomnie# o przykrych sprawach
zwi.zanych z bytnoci. w szpitalu.
Nie dziwi wi(c fakt, i% warto# %onglowania docenia coraz wi(ksza grupa lekarzy
i terapeutw na ca+ym wiecie [27].
1.7.2 Nauka.
Nawi.zuj.c do Miros+awa Urbana i jego artyku+u pt. Nowe wymiary sztuki
%onglowania faktem jest, i% w XX w. %onglowanie wielokrotnie stanowi+o podstaw( do
badania innych, bardziej z+o%onych zagadnie,. 0onglerk( wykorzystano mi(dzy innymi
badaj.c sposoby poruszania si( cz+owieka i koordynacji ruchu jego ko,czyn. Pierwsze
naukowe opracowania traktuj.ce o %onglowaniu pochodz. z 1903 autorstwa Edgara Jamesa
Swifta. Opublikowa+ on artyku+ w American Journal of Psychology opisuj.cy proces nauki
podrzucania dwch kul jedn. r(k. przez studentw. W latach 40. i 50. XX wieku powsta+y
Fot. 25. onglerka jako forma zaj*1 z niepe&nosprawnymi
42

pierwsze komputery do obliczania trajektorii rzucanych obiektw. Wykorzystywano
%onglerk( tak%e do oglnych porwna, nabywania nowych umiej(tnoci motorycznych.
Inna dziedzina to robotyka i konstrukcja %ongluj.cych maszyn w celu optymalizacji
zasad sterowania mechanizmami w czasie rzeczywistym. W latach 80. w Massachusetts
Institute of Technology, matematyk prof. Claude Shannon zbudowa+ pierwsze maszyny do
%onglowania i sformu+owa+ teori( %onglersk. pod nazw. Juggling Theory, ktra wyznacza
relacje pomi(dzy pozycj. pi+ek a ruchem r.k. Definiuje ona zale%noci pomi(dzy czasem jaki
sp(dza pi+ka w powietrzu, a czasem w ktrym r(ce s. puste lub zaj(te. Szczeg+owym
badaniom poddano tak%e sposb w jaki ludzie ucz. si( %onglowa#.
Lata 80. przynios+y rozwj tzw. matematyki %onglowania. Niezale%nie od siebie,
trjka naukowcw stworzy+a opis schematu %onglowania, ktry jest zapisem zmian po+o%e,
obiektw z uwzgl(dnieniem kolejnoci w jakiej przedmioty s. wyrzucane i chwytane. Ich
nazwiska to Paul Klimek z University of California w Santa Cruz, Bruce Tiemann
z California Institute of Technology oraz Michael Day z Uniwersytetu w Cambridge [20].
1.7.3 Edukacja.
Ameryka,ska specjalistka od wychowania fizycznego i sprawnoci ruchowej Carole
Smith przeprowadzi+a badania, z ktrych wynika, i% dzi(ki pozytywnemu jej wp+ywowi na
koordynacj( wzrokowo- ruchow. %onglerka usprawnia umiej(tno# czytania i pisania.
Stosowana jest ona w terapiach z dzie#mi maj.cymi problemy na tym polu oraz na kursach
szybkiego czytania.
Gdy stosowana np. w przerwach od nauki, aktywacja i synchronizacja obu p+kul
w trakcie tej niewinnej zabawy wp+ywa pozytywnie na pami(# i koncentracj(. Skutkuje to
Fot. 26. Rami* robota .ongluj'ce 2 pi&kami
43

Fot. 27. Dzieci w trakcie zaj*1 z .onglerki
popraw. wynikw w nauce. 0ongluj.c przyswaja si( modele oraz strategie uczenia si(.
Rozwija si( cierpliwo#, determinacj( i upr w d.%eniu do celu. 0onglerka uczy, i% tylko
wytrwa+a i ci(%ka praca przynosi efekty. Zapewnia uczucia sukcesu i zadowolenia odczuwane
po przyswojeniu nowego triku oraz nak+ania do stawiania sobie kolejnych, d+ugofalowych
wyzwa, [18].
Wiele szk+ na ca+ym wiecie prowadzi zaj(cia z %onglowania. W USA, osob. ktra
w+o%y+a najwi(kszy wk+ad we wdra%anie %onglerki do szk+, jest Dave Finnigan. Prowadzi on
autorski program Juggling for Success, ktrego celem jest promocja i nauczanie
%onglowania jako metody rozwojowo- terapeutycznej. Od ko,ca lat 70. wprowadzi+ on swj
program do ponad 2000 szk+ w ca+ym USA i 12 innych pa,stwach. Co roku Finnigan
powi(ksza t( liczb( o oko+o 100 przybytkw edukacji. Proponuje on %onglerk( studentom
i uczniom na wszystkich poziomach
edukacji. Cytuj.c jego s+owa: Ja nie
ucz( %onglerki, ja ucz( sukcesu.
W Polsce tak%e w ostatnich latach wiele
szk+ wdra%a %onglerk( jako dodatkow.
form( zaj(# pozalekcyjnych. Za
przyk+ady niech pos+u%. gimnazjum
w Malechowie ko+o Koszalina oraz
I Spo+eczna Szko+a Podstawowa
w Lublinie [20].
1.7.4 Praca.
0onglerka mo%e s+u%y# jako idealny sposb na przerw( w trakcie stresuj.cej pracy
biurowej. Przywraca ona niezb(dne uczucie spokoju i porz.dku. 0onglerka dzia+a
pobudzaj.co na upione od wielogodzinnej pozycji siedz.cej cia+o, przyspiesza kr.%enie oraz
oczyszcza umys+. Dlatego te% %onglowanie staje si( coraz bardziej popularne wrd ludzi
doros+ych, zainteresowanych rozwojem w+asnych mo%liwoci. Od pocz.tku lat 80-tych
dwudziestego wieku ucz. si( go mened%erowie i pracownicy firm w ramach seminariw i
warsztatw powi(conych rozwojowi osobistemu, zarz.dzaniu czasem czy realizacji
projektw. W Zachodniej Europie i Stanach Zjednoczonych na szkoleniach organizowanych
przez firmy dla swoich pracownikw prowadzone s. treningi %onglowania. W nawi.zaniu do
autorw artyku+u ,,0onglowanie sprzyja mzgowi", w wielu instytucjach takich jak Bell
Labs, Microsoft, Apple Corporation, czy Massachusetts of Technology tworzy si( kluby
44

Fot. 28. ongluj'cy biznesmen
%onglerskie. Coraz cz(ciej umiej(tno# %onglowania zaliczana jest do obowi.zkowych, a co
najmniej po%.danych, kompetencji kadry kierowniczej.
W wypadku gdy praca wymaga wysokich umiej(tnoci
manualnych, %onglerk( mo%na wykorzysta# jako sposb na
poprawienie zr(cznoci i refleksu. W wypadku zawodw
wymagaj.cych bardzo du%ej precyzji i pewnoci ruchw takich
jak: chirurg, dentysta, pilot samolotu, kierowca, operator
ci(%kiego ekwipunku, mechanik itp. nie mo%na niedocenia# jej
pozytywnego wp+ywu na organizm. Wykszta+canie
dwur(cznoci, cierpliwoci, poszerzanie pola widzenia
i poprawienie wyczucia przestrzeni s. bardzo po%.dane przez
wiele wa%nych dla spo+ecze,stwa zawodw i stanowisk [6].
1.7.5 Czas wolny
0onglerka jest doskona+ym i twrczym sposobem na sp(dzanie czasu wolnego. Tak
jak do+.czenie ka%dej kolejnej pi+eczki wymaga reorganizacji ca+ej sekwencji ruchw, tak
wprowadzenie nowych obowi.zkw zmusza do dokonywania zmian w dotychczasowym
planie codziennych zaj(#. W %onglerce, tak jak w %yciu, istnieje potrzeba harmonijnego
i spjnego zgrania ca+oci. Wykszta+ca to umiej(tno# skutecznego planowania dnia, a co za
tym idzie wydzielenia niezb(dnego czasu wolnego [6].
Doskona+ym przyk+adem na %onglerk( jako hobby jest obrazek, jaki mo%na zobaczy#
w Golden Gate Park w San Francisco, opisywany przez Rega Boltona. W ka%d. sobot(, gdy
pogoda na to zezwala, zbieraj. si( tam rzesze ludzi w r%nym wieku, r%nego koloru skry
i stanu materialnego, sp(dzaj.ce wsplnie czas na %onglerce. Towarzystwo tego typu cechuje
si( du%. otwartoci. na nowych adeptw tej sztuki, a wsplne podnoszenie umiej(tnoci
sprzyja powstawaniu przyja2ni. Tego typu spotkania odbywaj. si( oczywicie na ca+ym
wiecie, tak%e w wi(kszoci polskich, du%ych miast [2].
1.7.6 Sport.
Na szkolnych zaj(ciach z wychowania fizycznego du%y nacisk k+adziony jest na
umiej(tnoci rzucania, podkr(cania i +apania pi+ki. Umiej(tno# %onglowania wi(ksz. ni%
jeden iloci. przedmiotw, rozwija koordynacj( pomi(dzy orodkami wzroku i ruchu oraz
pozytywnie wp+ywa na umiej(tno# gry w r%nego rodzaju gry zespo+owe.
45

Za pomoc. specjalnych, ci(%kich pi+ek i innych obiektw, mo%liwy jest trening
kondycyjny rozwijaj.cy muskulatur( i wytrzyma+o#. W po+.czeniu z %onglerk., bieganie
tak%e jest efektywnym treningiem kondycyjnym rozwijaj.cym zarwno grne jak i dolne
partie mi(ni.
0onglerka, tak jak sztuki walki, +.czy sprawno# fizyczn. z harmoni. wewn(trzn..
W odr%nieniu od wi(kszoci innych popularnych sportw, %onglerka jest sportem
prywatnym, osobistym, w ktrym nie rywalizuje si( z nikim, za wyj.tkiem praw grawitacji
i indywidualnych s+aboci [2].
Nawi.zuj.c do artyku+u Wesa Kobylaka, toczone s. dyskusje pomi(dzy wa%nymi
cz+onkami IJA na temat traktowania %onglerki jako swoistej dyscypliny sportowej. Faktem
jest, i% organizacja corocznych zawodw w USA bardzo pomog+o spopularyzowa# t( sztuk(.
Europejczycy tak%e maj. swoje mistrzostwa, Cirque de Demain we Francji oraz zawody
w Monte Carlo maj. d+u%sz. histori( ni% ameryka,ska impreza.
Temat traktowania %onglowania jako sportu poruszy+ Francois Chotard w artykule
opublikowanym dla magazynu Kaskade. Wst(p artyku+u Olimpiada dla olimpijczykw
wyra%a marzenie wielu %onglerw, aby ich ukochana dyscyplina, w takiej czy innej formie,
znalaz+a si( wrd sportw olimpijskich [14].
1.7.7 Muzyka.
Wbrew pozorom istnieje tu cecha wsplna je%eli chodzi o ogln. natur( tych
odmiennych sfer %ycia, a jest to mianowicie rytmika. Dave Finnigan pisze o rytmicznym
charakterze %onglowania i poleca nauk( z muzyk. w tle. 0onglowa# mo%na w prawie ka%dym
tempie wprowadzaj.c modyfikacje co do wielkoci wzoru %onglerskiego. Tworzy si( swego
rodzaju wizualna symfonia i dostarcza to swego rodzaju muzyk( dla oczu. Nauka
%onglowania przebiega w podobny sposb na zasadzie krok-po-kroku jak nauka gry na
instrumencie. W po+.czeniu z muzyk., %onglerka mo%e by# bardzo satysfakcjonuj.c.
i efektown. synergi. dwch r%nych ga+(zi sztuki [6].
1.7.8 Resocjalizacja i wojsko.
Dave Finnigan jest przekonany, i% %onglerka zdecydowanie powinna by# cz(ci.
wi(ziennych programw rekreacyjnych. Przemawiaj. za tym fakty, i% jest dzia+alnoci.
zupe+nie nieagresywn. oraz wymagaj.c. pe+nej koncentracji. Wi(2niowie maj. w celach
mnstwo czasu wolnego i %onglerka mog+a by idealnie wype+ni# luk( w strukturze ich potrzeb
rekreacyjnych.
46

Wojsko powinno rozwa%y# wprowadzenie obowi.zkowej nauki oraz regularnych
#wicze, z %onglowania dla wszystkich rekrutw. Szybki refleks, dobra koordynacja, szerokie
pole widzenia oraz umiej(tno# podejmowania szybkich decyzji w stresuj.cych sytuacjach
wykszta+cane przez %onglerk( s. cechami dobrego %o+nierza [6].












Fot. 29. Pozna3scy studenci 1wicz'cy .onglerk*
47

2. Metodologiczne podstawy pracy

2.1 Metody i techniki bada.
Wed+ug Tadeusza Pilcha metody bada, to zesp+ zabiegw i czynnoci maj.cych na
celu poznanie okrelonego przedmiotu czy problemu. Przywo+uj.c s+owa autora jest to:
zesp) teoretycznie uzasadnionych zabiegw koncepcyjnych i instrumentalnych,
obejmuj,cych najoglniej ca)o20 post#powania badacza, zmierzaj,cego do rozwi,zania
konkretnego problemu badawczego [8].
Sposb zbierania materia+u oparty na starannie dobranych, dok+adnych, jasnych
i cis+ych, weryfikowanych dyrektywach, posiadaj.cych walor u%ytecznoci
interdyscyplinarnej to technika badawcza [10].
Dla tej pracy, spord wielu metod badawczych, wybrano metod( sonda%u
diagnostycznego. Wed+ug Tadeusza Pilcha taka metoda to: sposb gromadzenia wiedzy
o przedmiotach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk spo)ecznych, opiniach
i pogl,dach wybranych zbiorowo2ci, nasileniu si# i kierunkach rozwoju okre2lonych zjawisk,
o wszelkich zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych, posiadaj,cych znaczenie
wykonawcze, w oparciu o specjalnie dobran, grup# reprezentuj,c, populacj# generaln,,
w ktrej badane zjawisko wyst#puje [8].
Najcz(ciej stosowane techniki do bada, sonda%owych to: ankieta, wywiad, techniki
statystyczne, analiza dokumentw osobistych i inne. Spord wielu technik za najbardziej
odpowiedni. dla tej pracy uznano ankiet(. Nawi.zuj.c do Tadeusza Pilcha ankieta to:
technika gromadzenia informacji, polegaj,ca na wype)nianiu najcz#2ciej przez badanego
specjalnych kwestionariuszy, na og) o wysokim stopniu standaryzacji w obecno2ci lub
cz#2ciej nie w obecno2ci ankietera [8].
Ankieta jest szczeglnym przypadkiem wywiadu. Techniki te charakteryzuj. si(
trzema podstawowymi r%nicami, stopniem standaryzacji pyta,, zakresem tych%e oraz
zasadami jej przeprowadzenia.
Pytania ankiety s. zawsze cis+e, konkretne oraz jednoproblemowe. Wyr%niane s.
pytania zamkni(te, p+otwarte, otwarte i komunikatywne. Zamkni(te maj. ograniczony
zestaw gotowych odpowiedzi spord ktrych ankietowany dokonuje wyboru.
W kwestionariuszu przyk+adem takich pyta, s. np. pytania nr 9 i 12.
48

Pytania p+otwarte zawieraj. z regu+y jedna odpowied2 sformu+owan. np. inne,
ktra umo%liwia ankietowanemu da# odpowied2 nie zawart. w %adnym ze sformu+owanych,
gotowych odpowiedzi. Przyk+adem takich pyta, w kwestionariuszu s. np. pytania nr 8 i 10.
Pytania komunikatywne daj. mo%liwo# wyboru wi(cej ni% jednej opcji
z proponowanych odpowiedzi, dzi(ki czemu mo%liwe jest ustalenie hierarchii. Przyk+adowo
s. to np. pytania nr 6 i 14.
Pytania otwarte natomiast, daj. mo%liwo# swobodnej wypowiedzi ankietera na
zadane pytanie. Jedynymi przyk+adami takich pyta, w danym kwestionariuszu s. pytania nr 3
i 16 [9].
2.2 Cele i problemy badawcze pracy
Badanie okrelonych problemw czy zjawisk charakteryzowa# si( winno jasno
okrelonym, konkretnym celem. Okrelenie dok+adnego celu wszystkich prac badawczych
ustala fakt, i% przeprowadzone badania nie s. dzia+aniem przypadkowym badacza lecz maj.
da# odpowied2 na konkretnie zadane przez niego pytania [10].
Celem g+wnym bada, przeprowadzonych na potrzeby niniejszej pracy jest
nak+onienie czytelnika do podj(cia %onglerki jako jednej z form rekreacji. Celem pobocznym
jest ustalenie motyww podejmowania danej formy aktywnoci ruchowej oraz rozpoznanie
konkretnych korzyci z niej p+yn.cych. W poszukiwaniu rozwi.zania przedstawionych
problemw badawczych powsta+y nast(puj.ce pytania szczeg+owe:
Jakie s. motywy podejmowania danej formy aktywnoci ruchowej?
Jakie s. korzyci wynikaj.ce z uprawiania danej formy aktywnoci ruchowej?
Jak ankietowani okrelaj. stopie, trudnoci danej formy aktywnoci ruchowej oraz ile
czasu jej powi(caj.?
2.3 Charakterystyka i przebieg bada.
Badania przeprowadzono g+ownie za pomoc. zamieszczenia ankiety na najwi(kszym
polskim, internetowym forum kuglarskim (www.kuglarstwo.pl) odwiedzanym przez
dziesi.tki %onglerw z ca+ego kraju. Pozosta+e ankiety zosta+y wype+nione przez uczestnikw
r%nego rodzaju spotka, kuglarskich w najwi(kszych miastach Polski. Ankietowani
poproszeni zostali o rzetelne udzielenie odpowiedzi na 17 zadanych pyta,. W ten sposb
zebrano 50 wype+nionych kwestionariuszy.
49

Wyniki opracowano statystycznie i zaprezentowano w tabelach i wykresach, a zebrane
w ten sposb dane umo%liwi+y scharakteryzowanie grupy polskich obywateli uprawiaj.cych
%onglerk(.





























50

3. Prezentacja i omwienie wynikw bada& w)asnych
3.1 Charakterystyka demograficzna ankietowanych
W przeprowadzonych badaniach uczestniczy+o 50 osb z ca+ej Polski posiadaj.cych
pewne umiej(tnoci kuglarskie. Przewa%aj.c. grup( respondentw stanowili m(%czy2ni 70%,
natomiast kobiety 30%.
Charakterystyka respondentw pod wzgl(dem wieku wykaza+a, i% najliczniejsz. grup(
stanowili zawodnicy pomi(dzy 19 a 25 (52%) oraz pomi(dzy 10 a 19 rokiem %ycia (36%),
natomiast najmniejsz. pomi(dzy 25 a 40 rokiem %ycia (12%). Wrd badanych nie znalaz+y
si( osoby powy%ej 40 lat.
Analiza ankietowanych pod k.tem wykszta+cenia wykaza+a, i% 14% z nich ma
wykszta+cenie wy%sze w tym stopie, licencjata, 62% deklaruje wykszta+cenie rednie, 4%
zawodowe a 20% podstawowe.
Tabela 1. Charakterystyka demograficzna badanej grupy.
0rdo: badania wasne
Spord wszystkich ankietowanych wi(kszo# stanowi+y osoby mieszkaj.ce w miecie
powy%ej 200 tys. mieszka,cw (56%). Mniejsze grupy zamieszkuj. miasta poni%ej 200 tys.
CECHY
PRZEDZIA5Y, WARIANTY, LICZEBNO/6, PROCENTY
P&e1 Przedzia!
Liczebno/1
(%)
Kobiety
15
30%
M,*czy6ni
35
70%
Wiek Przedzia!
Liczebno/1
(%)
10 19
18
36%
19 25
26
52%
25 40
6
12%
> 40
0
0%
Wykszta&cenie Warianty
Liczebno/1
(%)
Podstawowe
10
20%
Zawodowe
2
4%
7rednie
31
62%
Wy*sze
7
14%
Miejsce
zamieszkania
Wariant

Liczebno/1
(%)
Wie/

3
6%
Miasto
< 100 tys.
12
24%
Miasto
< 200
tys.
7
14%
Miasto
> 200
tys.
28
56%
Stan cywilny Wariant
Liczebno/1
(%)
kawaler / panna
47
94%
zam,*na /
*onaty
3
6%
51

(38%), w tym miasta poni%ej 100 tys. (24%), natomiast do %ycia na wsi przyzna+o si( 6 %
respondentw.
Wrd kobiet wszystkie badane s. stanu cywilnego wolnego a wrd m(%czyzn tak%e
zdecydowana wi(kszo# jest stanu wolnego 90 %, natomiast 10% jest %onatych.
3wiadczy to, i% zabawy koordynacyjno ruchowe s. najbardziej popularne wrd
osb m+odych z du%ych miast, ucz.cych si( i b(d.cych stanu wolnego. Wnioskowa# z tego
mo%na, i% zako,czenie edukacji, podj(cie pracy zawodowej i za+o%enie rodziny nie sprzyja
kontynuacji zainteresowania tego typu aktywnoci..
Wszystkie dane liczbowe dotycz.ce charakterystyki demograficznej ankietowanych
zawarte zosta+y w tabeli nr 1.
3.2 Preferowane formy zabaw zr!czno)ciowo-koordynacyjnych.
W przeprowadzonych badaniach za pomoc. pytania komunikatywnego (nr 6) starano
si( dowiedzie# ktre z zaproponowanych form rekreacji ciesz. si( najwi(kszym
powodzeniem. Zdecydowana wi(kszo# ankietowanych (86%) zaznaczy+a i% uprawia wi(cej
ni% jedn. form( aktywnoci. Tabela nr 2 obrazuje procentowo ilo# osb uprawiaj.cych dane
formy rekreacji.
Tabela 2. Popularno#1 wybranych form zabaw
koordynacyjno - zr*czno#ciowych.
Wrd badanych
najwi(cej (72%) przyzna+o si(
do umiej(tnoci %onglowania
pi+eczkami, 54% potrafi
%onglowa# maczugami, 40%
zajmuje si( %onglerk. ogniem,
a 32% %onglerk. kontaktow..
Diabolo i devil sticks ciesz. si(
rednim powodzeniem (24%),
natomiast a% 68%
ankietowanych uprawia jeszcze inn. form( rekreacji. 0rdo: badania wasne
3wiadczy to o tym, i% zdobycie umiej(tnoci w jednej z zabaw bardzo cz(sto prowadzi
do wzrostu zainteresowania pokrewnymi formami aktywnoci. Przyczyn. tego mo%e by# fakt,
i% nauczywszy si( %onglerki trzema pi+eczkami nauka innych zabaw koordynacyjno
zr(cznociowych przychodzi o wiele +atwiej.
Forma rekreacji
Warto#1
procentowa
-onglerka pieczkami 72%
-onglerka maczugami 54%
-onglerka ogniem 40%
-onglerka kontaktowa 32%
diabolo 24%
pon+ce diabolo 4%
devil / flower sticks 24%
inne (poi, yo-yo, footbag) 68%
52

3.3 0rdo informacji na temat wybranej formy aktywno)ci.
W kolejnym etapie bada, zapytano respondentw w formie pytania p+otwartego
(nr 10) sk.d dowiedzieli si( o istnieniu danej formy rekreacji. Po+owa zapytanych
odpowiedzia+a %e od znajomych, 18% %e z cyrku lub ogl.daj.c wyst(p kuglarza na ulicy, 16%
%e z telewizji lub internetu. 14% udzieli+o odpowiedzi inne zaznaczaj.c %e dowiedzieli si(
ze szko+y lub z r%nego rodzaju festiwali, pokazw fire show czy teatrzykw.

0rdo: badania wasne
Fakt, i% po+owa %onglerw dowiedzia+a si( o istnieniu danej formy aktywnoci od
znajomych, wiadczy o s+abej promocji tego typu rekreacji. 0onglerka mo%e by# elementem
dodatkowym stosowanym jako forma regeneracji i relaksu przy nauce r%nego rodzaju
nowych umiej(tnoci zarwno na gruncie fizycznym jak i psychicznym, wp+ywaj.cym
pozytywnie na zdolno# przyswajania wiedzy i nowych zdolnoci motorycznych. Zdaniem
autora najlepszym rozwi.zaniem w celu zwi(kszenia iloci adeptw %onglerki jest
wprowadzanie jej w szko+ach podstawowych i rednich w postaci zaj(# pozalekcyjnych,
a tak%e jako element wychowania fizycznego.
Wi(kszo# %onglerw (84%) przyzna+o si( do przekazania swoich umiej(tnoci innym
ludziom poprzez nauczanie. Jest to potwierdzenie faktu, i% jest to g+wny sposb
rozprzestrzeniania si( tej formy rekreacji.
3.4 0rda motywacji podj!cia wybranych form aktywno)ci.
W celu rozpoznania motyww podejmowania wybranych formy rekreacji zadano
pytanie w formie komunikatywnej (nr 11). 90% badanych zaznaczy+o wi(cej ni% jedn.
odpowied2. Zdecydowana wi(kszo# uzna+a za jeden z motyww fakt, i% %onglerka to po
prostu wietna zabawa (82%). Kolejnym najcz(stszym powodem by+a ch(# sprbowania
czego nowego i nietypowego (60%). Kolejne przyczyny to wp+yw znajomych (22%), ch(#
53

doskonalenia swoich zdolnoci koordynacyjno zr(cznociowych (22%) oraz ch(# nauczenia
si( czego efektownego co mo%na pokaza# ludziom (20%). 16% ankietowanych zwrci+o
uwag( na inne, g+(bsze motywy takie jak symbolika %onglerki, sposb na osi.gni(cie
po%.danego nastroju oraz silne wi(zi mi(dzyludzkie powstaj.ce w czasie wsplnej zabawy.
Wykres nr 2 obrazuje ilo# udzielonych na ka%d. z opcji do wyboru odpowiedzi.
0rdo: badania wasne
Fakt, i% dla zdecydowanej wi(kszoci badanych tego typu forma aktywnoci jest
przede wszystkim wietn. zabaw., przemawia pozytywnie za pomys+em wprowadzenia zaj(#
%onglerskich w szko+ach. 0onglerka mo%e by# tak%e wyrazem podkrelenia swojej
indywidualnoci i sympatii dla rzeczy nietypowych i stosunkowo ma+o popularnych wrd
og+u spo+ecze,stwa. Istotny jest element ch(ci doskonalenia samego siebie oraz poszerzania
gamy swoich umiej(tnoci, co pozytywnie wp+ywa na kszta+towanie si( charakteru.
3.5 Sta$ badanych w uprawianiu $onglerki.
Na pytanie zamkni(te (nr 7) jak d+ugo zajmuj. si( wybran. form. rekreacji, nazywan.
dalej oglnie %onglerk., najwi(cej odpowiedzi by+o w przedziale od 1 do 2 lat (34%).
Niewiele mniej odpowiedzi by+o w przedzia+ach od 2 do 3 lat (30%) oraz krcej ni% 1 rok
(28%). Du%o mniejsza liczba ankietowanych uprawia %onglerk( w przedzia+ach od 4 do 5 lat
(4%) i od 5 do 10 lat (2%) lub wi(cej (2%).
Wyniki te zdaj. si( znajdowa# bezporedni. przyczyn( w m+odym wieku wi(kszoci
z ankietowanych. Zale%no# t( mo%na wyra2nie zaobserwowa# na zestawieniu wykresw
nr 3. i 4. Mo%e to mie# tak%e zwi.zek z faktem, i% du%a wi(kszo# badanych traktuje
%onglerk( g+wnie jako zabaw( i nie zajmuje si( ni. zawodowo.

54

36%
52%
12%
Wykres 4.
Wiek
ankietowanych
10-19 lat
19-25 lat
25-40 lat
28%
34%
30%
4%
2%
2%
Wykres3.
Dugo!$czasu uprawiania
&onglerki.
krcej ni rok
1-2 lata
2-3 lata
4-5 lat
5-10 lat
wi#cej

0rdo: badania wasne

3.6 Pozytywne efekty wynikaj1ce z uprawiania $onglerki.
Jednym z g+wnych celw tych bada, by+o wskazanie rozpoznanych przez %onglerw
pozytywnych dla nich efektw zarwno fizycznych jak i psychicznych, wynikaj.cych
z uprawiania %onglerki. Pytanie by+o typu komunikatywnego (nr 14), a 98% ankietowanych
udzieli+o wi(cej ni% jednej odpowiedzi.
Najwi(cej razy wskazana zosta+a oglna poprawa zdolnoci manualnych, refleksu
i koordynacji cia+a (88%). Jednomylno# badanych w tej kwestii powinna nak+oni# do
szukania szerokiego zastosowania %onglerki jako elementu treningu w r%nego rodzaju
sportach zarwno indywidualnych jak i dru%ynowych oraz w rehabilitacji.
Rwnie wa%ny okaza+ si( pozytywny efekt spo+eczny w postaci zawierania nowych
i pog+(biania starych znajomoci (84%) oraz oglna poprawa zdolnoci umys+owych takich
jak pami(#, podzielno# uwagi i radzenie sobie ze stresem (48%). Niewiele mniej osb
wskaza+o na pozytywny efekt psychologiczny w postaci podniesienia samooceny oraz
zwi(kszenia pewnoci siebie (40%). Wynika z tego, %e ta niewinna z pozoru zabawa mo%e
by# bardzo znacz.cym czynnikiem w procesie pracy nad charakterem. Mo%na za+o%y# tak%e,
i% wprowadzona do szk+ mo%e prowadzi# do podniesienia wynikw w nauce oraz
polepszenia stosunkw mi(dzy uczniami. Stosowa# j. mo%na tak%e w zaj(ciach z dzie#mi
specjalnej troski.
55

Istotne okaza+y si( tak%e mo%liwoci wykorzystania umiej(tnoci %onglerki w trakcie
przemieszczania si( z miejsca na miejsce w celu poznawania nowych miejsc i kultur (50%).
Sprzyja to podr%nikom i turystom, poniewa% u+atwia nawi.zanie kontaktw mi(dzyludzkich,
co przy cz(stej zmianie miejsca pobytu jest bardzo istotne. Dla wielu ludzi jest to element
stylu bycia umo%liwiaj.cy i u+atwiaj.cy im podr%e, poprzez zwracanie na siebie oglnej
uwagi w pozytywny sposb i wyci.ganie z tego r%norakich korzyci.
Mniej zauwa%alny okaza+ si( pozytywny wp+yw na stan zdrowia z powodu redukcji
stresu (26%). D+ugofalowe skutki oraz wynikaj.ce z nich wymierne korzyci, ktre trudno
jest skutecznie oceni# czy sprawdzi#, prawdopodobnie trudniej jest dostrzec. 12%
ankietowanych udzieli+o jeszcze innych odpowiedzi takich jak mo%liwo# podj(cia pracy
zarobkowej lub wytworzenie nowego, zdrowego stylu %ycia wraz z nowo nabytymi
umiej(tnociami. Wykres nr 4. przedstawia graficznie ilo# wskazanych przez ankietowanych
odpowiedzi.
0rdo: badania wasne
3.7 Stosunek badanych do wybranej formy rekreacji.
Zapytani w formie pytania komunikatywnego (nr 15; 96% respondentw udzieli+o
wi(cej ni% jednej odpowiedzi) o swj stosunek do %onglerki, ankietowani najcz(ciej
odpowiadali i% jest to dla nich pasj. (76%), jednym ze sposobw twrczego i aktywnego
sposobu sp(dzania czasu wolnego (78%), dobr. zabaw. w grupie znajomych (74%) oraz
sposobem na relaks (62%). Mniej osb zaznaczy+o, i% jest to dla nich sposb na poprawienie
samopoczucia (52%) oraz nieszkodliwe hobby (40%). Jeszcze mniej razy zaznaczone przez
badanych zosta+y odpowiedzi, i% jest to dla nich stymuluj.ca przerwa w pracy (30%), forma
medytacji (30%), sposb na %ycie (26%) oraz sposb na sp(dzanie czasu z samym sob.
(16%). Ilo# udzielonych odpowiedzi na ka%d. z opcji do wyboru ukazuje wykres nr 5.
56


0rdo: badania wasne
Wyniki zdaj. si( potwierdza# stanowisko autora %e %onglerka jest dobrym sposobem
na sp(dzanie czasu wolnego. Zdaje si(, %e %onglerzy to ludzie z pasj., dziel.cy si( ni.
z innymi, znajduj.cy du%. rado# we wsplnej zabawie. Wi(kszo# ankietowanych przyznaje,
i% %onglerka wywiera pozytywny wp+yw na ich samopoczucie oraz %e jest skuteczn. form.
aktywnego odpoczynku. Dla znacz.cej grupy badanych %onglowanie jest czym wi(cej ni%
tylko form. rekreacji. Mo%e ono pomc w osi.ganiu spokoju wewn(trznego oraz by#
nieod+.cznym elementem %ycia.
3.8 Stopie. trudno)ci nauki $onglerki.
Z ch(ci rozpoznania stopnia trudnoci danych form rekreacji zdaniem ankietowanych,
zadano pytanie w formie zamkni(tej (nr 12). 0onglerk( pi+eczkami a% 61% badanych uwa%a
za +atw., 22% za redni. a 17% za trudn.. Troch( inne wyniki mamy przy %onglerce
maczugami oraz pochodniami, gdy% umiej(tnoci te za +atwe do nauczenia uwa%a kolejno
26% i 25% %onglerw, 55% i 50% za rednie, a 19% i 25% za trudne. Najtrudniejsza okazuje
si( by# %onglerka kontaktowa gdy% tylko 12% badanych %onglerw uwa%a j. za +atw., 25%
za redni., 56% za trudn., a 7% za bardzo trudn.. Wykresy nr 7., 8. oraz 9. obrazuj. t.
r%nic( w poziomach trudnoci wed+ug ankietowanych %onglerw.
57


0rdo: badania wasne
Diabolo za +atwe do opanowania uwa%a tylko 9% osb deklaruj.cych t. umiej(tno#,
za rednie a% 73%, natomiast za trudne 18 %. Bardzo podobnie przedstawia si( sytuacja
z devil sticks, poniewa% 16% badanych uwa%a je za +atwe do nauczenia, a% 68% za rednie
a 16% za trudne. Wykresy nr 10. oraz 11. prezentuj. graficznie te podobie,stwa.

0rdo: badania wasne
Wynika z tego, i% nauczy# si( %onglowa# pi+eczkami s. w stanie prawie wszyscy. Dla
wielu ludzi mo%e si( to wydawa# niemo%liwym do zrobienia, aczkolwiek bardzo cz(sto ju% po
kilkunastu minutach prb nastawienie do tematu si( zmienia. Badani oraz autor tej pracy
wiele razy spotykali si( z przypadkami osb twierdz.cych %e nigdy nie b(d. zdolni
%onglowa# trzema pi+eczkami. Przy odrobinie ch(ci i cierpliwoci oraz pod wp+ywem kilku
pocz.tkowych wskazwek szybko zdawali sobie spraw(, %e jest to mo%liwe.
58

3.9 Ilo), czasu po)wi!cana tygodniowo na $onglerk! przez badanych.
Z potrzeby rozpoznania iloci godzin sp(dzonych w ci.gu tygodnia na uprawianiu
wybranej formy rekreacji zadano badanym pytanie w formie p+otwartej (nr 8). Najwi(cej
(40%) %onglerw trenuje od 5 do 10 godzin tygodniowo, troch( mniej (26%) od 2 do 5
godzin; podobna jest ilo# trenuj.cych powy%ej 10 godzin na tydzie, (22%). Najmniej
ankietowanych (12%) odpowiedzia+o i% zajmuje si( %onglerk. mniej ni% 2 godziny
tygodniowo. Wykres nr 12. obrazuje te wyniki.
Grup( okreli# mo%na jako aktywn. w cz(stotliwoci uprawiania wybranej formy
rekreacji ruchowej. Ma to niew.tpliwy zwi.zek ze stwierdzonym wy%ej stosunkiem badanych
do %onglerki. W wi(kszoci wypadkw ankietowani zajmuj. si( tak%e innego rodzaju
dzia+alnoci. sportow. lub rekreacyjn., wi(c badan. grup( mo%na okreli# oglnie jako
aktywn. ruchowo.

0rdo: badania wasne
3.10 Preferowane sposoby uprawiania $onglerki.
Pytanie na temat sposobu uprawiania wybranej formy rekreacji zadano w formie
zamkni(tej (nr 9). Zdecydowana wi(kszo# %onglerw #wiczy samemu (38%) lub w ma+ej
grupie (40%). Mniejszy procent badanych (22%) deklaruje, i% #wiczy w grupach wi(kszych
ni% 5 osb. Wykres nr 13. ukazuje te wyniki.
Przewaga %onglerw #wicz.cych w grupach udowadnia towarzyski charakter tego
typu aktywnoci ruchowej. Mo%e to znale2# zastosowanie w wykorzystaniu %onglerki jako
sposobu integracji grup ludzi poprzez wspln. zabaw(. Wsplne uprawianie rekreacji pomaga
59

budowa# i umacnia# przyjazne stosunki mi(dzyludzkie. Jest to bardzo po%.dany efekt
w szko+ach i miejscach pracy.
Ma+a ilo# deklaracji o #wiczeniu w du%ych grupach wiadczy o niedoborze
zorganizowanych zlotw i konwentw %onglerskich sprzyjaj.cych tworzeniu si( du%ych grup
wsp+pracuj.cych %onglerw. Wskazana by+a by wi(ksza aktywno# polskich %onglerw oraz
wsparcie finansowe dla nich w celu cz(stszych spotka, w szerokim gronie. Spotkania tego
typu s. bardzo istotne, poniewa% prowadz. do podnoszenia poziomu umiej(tnoci
uczestnikw oraz wymiany dowiadcze,.
3.11 Inne formy rekreacji uprawiane przez badanych.
74% badanych uprawia oprcz %onglerki tak%e inne formy rekreacji (pytanie
p+otwarte nr 17). Najcz(ciej podawanymi przyk+adami by+o: bieganie, gimnastyka,
lekkoatletyka, p+ywanie, jazda na rowerze i monocyklu, pi+ka no%na, koszykwka, podr%e,
wspinaczka, akrobatyka, taniec, %eglarstwo, windsurfing oraz +ucznictwo. Jako inne pasje
najcz(ciej wymieniane by+y teatr, pantomima, fotografia, gra na instrumentach, informatyka
oraz chodzenie po linie i szczud+ach.
Szeroka gama zainteresowa, badanych w dziedzinach sportu i sztuki, wiadczy
o przewadze osb o otwartej na nowe dowiadczenia i doznania osobowoci oraz o wysokim
poziomie sprawnoci ruchowej i koordynacyjnej cia+a. Wynika z tego, i% %onglerzy to osoby
bardzo cz(sto cechuj.ce si( ciekawym i aktywnym trybem %ycia. Potwierdza to poredni
pozytywny wp+yw %onglowania przedmiotami na kszta+towanie osobowoci i charakteru.
3.12 Poziom dost!pu do materiaw szkoleniowych.
Zapytani w formie pytania zamkni(tego (nr 13) o dost(p do materia+w informacyjno-
szkoleniowych dotycz.cych wybranej formy rekreacji, ankietowani w wi(kszoci stwierdzili
i% jest on na s+abym poziomie (60%). 22% stwierdzi+o %e dost(p jest redni, 16% %e dobry
a 2% %e z+y.
Wyniki te potwierdzaj. wczeniejsze stwierdzenie, %e poziom promocji %onglerki jako
formy rekreacji stoi na s+abym poziomie. Problem ten niweluje troch( fakt coraz
powszechniejszego dost(pu do globalnej sieci, poniewa% zdaniem badanych to w+anie strony
internetowe s. najcz(stszym 2rd+em informacji na tematy zwi.zane z wybran. form.
rekreacji. Nie wp+ywa to jednak zbytnio na zwi(kszanie popularnoci %onglerki poza pewn.
standardow. grup( ograniczaj.c. si( do stosunkowo niewielkiej liczby pasjonatw.
60

0rdo: badania wasne
Sposobem na to mo%e by# wprowadzenie %onglerki jako elementu programw
szkoleniowych dla firm, zaj(# szkolnych dla dzieci i m+odzie%y oraz popularyzacj( tej formy
aktywnoci rekreacyjnej poprzez rozprzestrzenianie informacji, za pomoc. szeroko
rozumianych mediw, na temat jej pozytywnego wp+ywu na wiele r%nych aspektw %ycia
codziennego.



















0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
z&y, trudno znale') jakiekolwiek informacje
s&aby, internet to praktycznie jedyne 'rd&o
+redni, mona znale') w okolicy informacje na
dobry, bez problemu mona znale') informacje
Wykres 14.
Dost)p do materiaw informacyjno - szkoleniowych dotycz,cych
wybranej formy rekreacji.
61

4. Podsumowanie i wnioski.

Celem pracy by+o zaprezentowanie szeroko rozumianej %onglerki jako ciekawej
i po%ytecznej formy rekreacji. Starano si( zach(ci# do jej uprawiania poprzez przybli%enie
sprz(tu oraz podstawowych technik jak i zaprezentowa# wynikaj.ce z niej korzyci. Praca ta
mia+a tak%e za cel u+atwi# trudne pierwsze kroki ewentualnym nowym adeptom tej sztuki
poprzez zbir rad i zasad pomocnych na pocz.tku nauki.
Badania udowadniaj., i% %onglerka jest dla ankietowanych przede wszystkim zabaw.,
a nauczyli si( jej poniewa% chcieli sprbowa# czego nietypowego i efektownego. Nie bez
znaczenia by+y tu te% ch(ci doskonalenia swoich umiej(tnoci manualno koordynacyjnych
oraz wp+yw znajomych uprawiaj.cych dan. form( rekreacji. Dla wielu z nich %onglerka to
pasja, sposb na twrcze, przyjemne i relaksuj.ce sp(dzanie czasu wolnego bardzo cz(sto
w towarzystwie znajomych.
Wszyscy %onglerzy przyznaj., i% %onglerka ma bardzo pozytywny wp+yw na wiele
aspektw ich %ycia. Najwa%niejszy dla nich okazuje si( rozwj szeroko rozumianych
zdolnoci motorycznych i umys+owych oraz poprawa stosunkw mi(dzyludzkich. Dla
badanych bardzo wa%ne jest sp(dzanie czasu z innymi lud2mi poprzez wsplne treningi.
Zawieranie nowych znajomoci dzi(ki wsplnym zainteresowaniom oraz pog+(bianie starych
poprzez wzajemn. pomoc w nauce i eliminacji b+(dw jest nie do przecenienia. Nie do
pomini(cia jest tutaj efekt wzrostu samooceny oraz pewnoci siebie poprzez nabycie nowych,
efektownych umiej(tnoci. Wielu ankietowanych w %onglerce upatruje idealnego kompana
w podr%ach u+atwiaj.cego poznawanie nowych miejsc i kultur. Nie pomini(ty zosta+ tak%e
efekt dobroczynnego wp+ywu na zdrowie i samopoczucie poprzez redukcj( stresu ka%dego
dnia. Wszystkie te efekty wp+ywaj. na kszta+towanie silnego charakteru i wyra2nej
osobowoci.
0onglowanie trzema pi+eczkami, ktre jak udowodniono ma bardzo wiele
pozytywnych efektw jest zdaniem wi(kszoci ankietowanych %onglerw +atwe do nauki
i prawie ka%dy jest w stanie si( tego nauczy# przy odrobinie wysi+ku i samozaparcia. Nikt nie
powinien z gry twierdzi#, i% nie da rady nauczy# si( %onglowa# i takie przekonanie nale%a+o
by promowa#. Bardzo istotna jest tu otwarta na nowych adeptw postawa %onglerw
o dostatecznym poziomie umiej(tnoci, upowa%niaj.cym do udzielania rad i poucze,. Sprzyja
temu fakt, i% jest to zabawa pozbawiona elementu agresji polegaj.ca w du%ej mierze na
kooperacji i wsp+pracy.
62

Sumuj.c, %onglerka mo%e by# doskona+ym uzupe+nieniem codziennego %ycia
wzbogacaj.cym go o wiele aspektw i korzyci. 0onglerka mo%e by# odbierana jako symbol
%ycia w ktrym cz+owiek musi u+o%y# porz.dek z chaosu i zapanowa# nad nim. Dla wielu jest
niezawodn. form. relaksacji czy medytacji polegaj.cej na wprowadzeniu umys+u w stan
swobodnej koncentracji charakteryzuj.cej si( wyostrzeniem zmys+w oraz wi(ksz. precyzj.
ruchw.
Zdaniem autora, przedstawione wy%ej argumenty powinny przekona# czytelnika, i%
nale%y promowa# %onglerk( jako idealn. form( aktywnoci rekreacyjnej. Widz.c tak wiele
korzyci przy tak minimalnym, sprawiaj.cym przyjemno# sam. w sobie wysi+ku, trudno nie
namawia# do %onglowania. Autor tej pracy twierdzi, i% %onglerka bardzo korzystnie wp+yn(+a
na jego %ycie przyczyniaj.c si( do podniesienia jego jakoci i dlatego szczerze poleca j.
wszystkim.














63

Aneks

Katedra pedagogiki czasu wolnego i rekreacji.
Akademia Wychowania Fizycznego
w Poznaniu
Ankieta
Jestem studentem Wydzia+u Turystyki i Rekreacji Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu.
Pisz( prace magistersk. ktrej tytu+ roboczy brzmi: 0onglerka jako forma rekreacji. Ka%dy z pa,stwa uprawia,
uprawia+ lub ma jaki inny zwi.zek z ktr. z form rekreacji ktre w mojej pracy chc( opisa#. W zwi.zku z tym
zwracam si( do Pa,stwa z uprzejm. prob. o udzielenie odpowiedzi na poni%sze pytania. Odpowiedzi na dane
pytanie udzieli# mog. Pa,stwo poprzez wstawienie krzy%yka przy wybranej odpowiedzi. Niektre pytania
umo%liwiaj. wybranie kilku odpowiedzi, co jest wyszczeglnione przy pytaniu. Wyniki bada, b(d. s+u%y#
wy+.cznie celom naukowym.

1. P!e1
a[ ] kobieta
b[ ] m,*czyzna
2. Wiek
a[ ] 10 -19
b[ ] 19- 25
c[ ] 25- 40
c[ ] powy*ej 40
3. Miejsce zamieszkania (miasto, region)

..
4. Wykszta!cenie
a[ ] podstawowe (do grupy tej zaliczaj4 si, tak*e osoby ucz4ce si, aktualnie w
Szkole Podstawowej)
b[ ] zawodowe
c[ ] /rednie
d[ ] licencjat
e[ ] wy*sze
5. Stan cywilny
a[ ] kawaler/panna
b[ ] *onaty/ zam,*na
c[ ] rozwiedziony(a)
d[ ] wdowiec/wdowa
64


6. Preferowane formy zabaw zr,czno/ciowo-koordynacyjnych (mo*liwo/1 wyboru
dowolnej liczby odpowiedzi)
a[ ] *onglerka pi!kami
b[ ] *onglerka maczugami
c[ ] *onglerka ogniem
d[ ] contact juggling
e[ ] diabolo
f[ ] fire diabolo
g[ ] devil / flower sticks
h[ ] poi
i[ ] yo-yo
j[ ] footbag (popularnie zo/ka)
7. J ak d!ugo uprawia Pan(i) wybran4 form, zabaw zr,czno/ciowo-koordynacyjnych?
a[ ] krcej ni* jeden rok
b[ ] 1-2 lata
c[ ] 2-3 lata
d[ ] 4-5 lat
e[ ] 5-10 lat
f[ ] d!u*ej
8. Ile godzin w tygodniu po/wi,cana na wybran4 form, zabaw zr,czno/ciowo-
koordynacyjnych?
a[ ] 1-2
b[ ] 2-5
c[ ] 5-10
d[ ] wi,cej. ile? [ . ]
9. Sposb uprawiania *onglerki
a[ ] sam(a)
b[ ] w ma!ej grupie (do pi,ciu osb)
c[ ] w wi,kszej grupie
10. 3rd!o inspiracji podj,cia wybranej formy zabaw zr,czno/ciowo koordynacyjnych
przez ankietowanych
a[ ] znajomi
65

b[ ] rodzina (brat, siostra, kuzyn)
c[ ] cyrk
d[ ] zobaczy!em(am) wyst,p *onglera na ulicy
e[ ] telewizja, internet itp.
f[ ] prasa, ksi4*ki
g[ ] inne, jakie?

11. Motywy stoj4ce za wyborem tej formy zabaw zr,czno/ciowo-koordynacyjnych
a[ ] ch,1 sprbowania czego/ innego, nowego, nietypowego.
b[ ] moi znajomi mi pokazali oraz zarazili mnie tym.
c[ ] ch,1 doskonalenia swoich koordynacyjno zr,czno/ciowych umiej,tno/ci.
d[ ] ch,1 zab!y/ni,cia tj. nauczenia si, czego/ efektownego co mo*na pokaza1
ludziom.
e[ ] /wietna zabawa!
f[ ] inne, prosz, poda1
jakie
12. Stopie" trudno/ci nauki *onglerki
a[ ] !atwy - ka*dy jest si, w stanie tego nauczy1 przy odrobinie wysi!ku.
b[ ] /redni prawie ka*dy jest si, w stanie tego nauczy1 przy odpowiednio du*ym
wysi!ku.
c[ ] trudny nie ka*dy jest si, w stanie tego nauczy1, wymaga du*o pracy i
odrobiny talentu.
d[ ] bardzo trudny tylko dla wybranych o odpowiednio wysokim stopniu
rozwini,tych zdolno/ci manualnych i koordynacyjnych.
13. Ocena dost,pu do materia!w informacyjno-szkoleniowych (ksi4*ki, gazety, filmy
instrukta*owe, strony internetowe)
a[ ] z!y trudno znale61 jakiekolwiek informacje na dany temat
b[ ] s!aby internet to praktycznie jedyne 6rd!o informacji
c[ ] /redni mo*na znale61 w okolicy informacje na dany temat
d[ ] dobry bez problemu mo*na znale61 informacje na dany temat
14. Zauwa*one pozytywne efekty uprawiania *onglerki (mo*liwo/1 wyboru dowolnej liczby
odpowiedzi)
a[ ] oglna poprawa zdolno/ci manualnych, refleksu i koordynacji cia!a itp.
b[ ] oglna poprawa zdolno/ci umys!owych, pami,1, podzielno/1 uwagi, radzenie
sobie ze stresem itp.
66

c[ ] poprawa stanu zdrowia poprzez redukcj, stresu
d[ ] podniesienie samooceny oraz zwi,kszenie pewno/ci siebie
e[ ] zawieranie nowych znajomo/ci
f[ ] poznawanie nowych miejsc, kultury
g[ ]
inne

15. Stosunek do *onglerki (mo*liwo/1 wyboru dowolnej liczby odpowiedzi)
a[ ] pasja
b[ ] sposobem na relaks
c[ ] sposobem na poprawienie samopoczucia
d[ ] chwil4 tylko dla siebie
e[ ] stymuluj4c4 przerw4 w pracy
f[ ] form4 medytacji
g[ ] sposobem na *ycie
h[ ] nieszkodliwym hobby
i[ ] jednym ze sposobw twrczego i aktywnego sp,dzania czasu wolnego
j[ ] dobr4 zabaw4 w grupie znajomych
16. Ilo/1 osb ktrej przekazano umiej,tno/1 *onglerki

17. Preferowane inne formy rekreacji
a[ ] tylko ta
b[ ] mam jeszcze inne pasje
podaj jakie...............................................................................................






67

Bibliografia
1. Alvarez Francisco, Juggling its history and greatest performers Juggling
Information Service, wydanie elektroniczne HTML 1997
2. Bolton Reg, Circus in a Suitcase New Plays Incorporated, UK 1982
3. Croft-Cooke Rupert, Cotes Peter, 3wiat Cyrku Pa,stwowy Instytut Wydawniczy,
Warszawa 1986
4. Dancey Charlie, The Encyclopedia of Ball Juggling Butterfingers Books, UK 2003
5. Danowicz Bogdan, By+ Cyrk Olimpijski Iskry, Warszawa 1984
6. Finnigan Dave, The Complete Juggler. All the steps from beginner to professional
Butterfingers Books, UK 1992
7. 6abaj M., Mazurkiewicz A. Wybrane zagadnienia z teorii i metodyki rekreacji
ruchowej AWF, Krakw 1984
8. Pilch T. Metodologia pedagogicznych bada, rodowiskowych PAN, 1970
9. Siwi,ski W. Metodyka pisania prac dyplomowych i magisterskich w dziedzinie
rekreacji i turystyki AWF, Pozna, 2000
10. Siwi,ski W. Metodologia bada, w naukach o kulturze fizycznej AWF, Pozna, 1996
11. Giduz B. California. Looking Back Down the Street. Pros Who Went from Street to
Stage Wonder Where Todays Jugglers Will Begin Jugglers World Vol. 42 No. 2,
1990
12. Kobylak W. Early Stirring Toward Organized Juggling Juggler's World Vol. 39 No.
2, 1987
13. Kobylak W. In Service to the Art. A Brief History of Propmakers Jugglers World
Vol. 39 No. 2, 1987
14. Kobylak W. New Perspectives on Competition Juggler's World Vol. 39 No. 2, 1987
15. Lanter O. The Power of Laughter and Play Jugglers World Vol. 39 No. 4, 1987
16. Markiewicz P. Urban M. Fortuna 0onglowanie sprzyja mzgowi Magazyn
Charaktery nr 5 (100), maj 2005
17. Naylor D. Whats the Best Way to Practise Juggling? Jugglers World Vol. 43 No. 3,
1991
18. Niedzialkowski G. A treatise on juggling and health playing its part in the transition
to a holistic society Jugglers World Vol. 38 No. 1, 1986
19. Truzzi M. On Keeping Things Up in the Air. The art of juggling has challenged
amateurs and professionals since ancient times Natural History Vol. 88 No. 10, 1979
20. Urban M. Nowe wymiary %onglowania Magazyn alternatywnej sztuki cyrkowej
Kuglart nr 1, 2007
21. www.diabolo.pl
22. www.eja.net
23. www.juggling.org
24. www.jugglingstore.com
25. www.kuglarstwo.pl
26. www.wikipedia.org
27. www.zonglerka.pl

68













Spis wykresw

Wykres 1. 3rd!a informacji na temat danej formy rekreacji.
Wykres 2. Motywy podejmowania wybranej formy rekreacji.
Wykres 3. D!ugo/1 czasu uprawiania *onglerki.
Wykres 4. Wiek ankietowanych
Wykres 5. Pozytywne efekty *onglerki wskazane przez badanych.
Wykres 6. Stosunek badanych do wybranej formy rekreacji.
Wykres 7. Poziom trudno/ci *onglowania pi!eczkami.
Wykres 8. Poziom trudno/ci *onglowania maczugami.
Wykres 9. Poziom trudno/ci *onglerki kontaktowej.
69

Wykres 10. Poziom trudno/ci diabolo.
Wykres 11. Poziom trudno/ci devil sticks.
Wykres 12. Ilo/1 godzin po/wi,canych tygodniowo na uprawianie
wybranej formy rekreacji.
Wykres 13. Sposb uprawiania wybranej formy rekreacji.
Wykres 14. Dost,p do materia!w informacyjno - szkoleniowych
dotycz4cych wybranej formy rekreacji.








Spis tabel

Tabela 1. Charakterystyka demograficzna badanej grupy.
Tabela 2. Popularno/1 form rekreacji.







70













Spis grafik

Rys. 1. Alvarez Francisco. 1997J uggling Information Service;
Rys. 2. Alvarez Francisco. 1997J uggling Information Service;
Rys. 3. Alvarez Francisco. 1997J uggling Information Service;
Rys. 4. www.juggling.org; 1996 J uggling Information Servic;
Rys. 5. www.juggling.org; 1996 J uggling Information Service;
Rys. 6. www.juggling.org ; 1996 J uggling Information Service;
Rys. 7. www.juggling.org; 1996 J uggling Information Service.



71












Spis fotografii

Fot. 1. Arthur Lewbel;
Fot. 2. J uggling Information Service;
Fot. 3. Yuri Kazakov;
Fot. 4.-20. www.jugglingstore.com;
Fot. 21. Ma!gorzata J anowska;
Fot. 22., 29. Adam Fal,cki;
Fot. 23. www.wikipedia.org;
Fot. 24., 25., 27., 28. 1998 J uggling Information Service;
Fot. 26. David Koether. Daniel E. Koditschek and Alfred A.
Rizzi; University of Michigan;

72