Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Bai Giang - Xac - Suat - Dalat - 2009824111156511
Bai Giang - Xac - Suat - Dalat - 2009824111156511
L THUYT XC SUT
(Bai giang tom tat)
Y a Lat 2009 Z
-0-
CHNG I
BIN C V XC SUT
1. i Tng Mn Hc
Nh ta bit mi hin tng trong cuc sng u chu nhng s tc ng
no c gi l nguyn nhn gy ra. tin trong vic nghin cu ngi ta
chia hin tng lm 2 loi:
1.1: Hin Tng Khng Ngu Nhin:
Gm tt c nhng hin tng ta c th on chc c kt cc khi ta tc
ng vo bng nhng iu kin ging nhau.
V d:
+ Nc si nhit : 1000C, di p sut thng thng: 76cm/Hg
+ Vt ri trong chn khng: nhanh dn u.
1.2 Hin Tng Ngu Nhin:
Gm tt c nhng hin tng ta khng th on chc c kt cc d ta tc
ng vo bng nhng iu kin ging ht nhau.
V d:
+ Tung con xc xc 6 mt cn i v ng cht:
S xut hin s nt xy ra mt trn.
+ S xut hin sn phm t hay khng t cht lng trong qu kim tra
cht lng hng ho.
Ta c th ni xc xut v thng k ton l ngnh ton chuyn nghin cu v
tt c nhng hin tng ngu nhin ni trn.
2. Nhng khi nim:
2.1. Php th:
Khi mt s iu kin no c thc hin ta ni php th c thc hin. N
c th l: mt th nghim, mt quan st, mt thng k, mt php chn, mt php o
t,
2.1.1. Php th tt nh:
L php th ch c duy nht mt kt cc xy ra.
2.1. 2 Php th ngu nhin:
Gm tt c nhng php th ta khng th on chc c kt cc d ta thc
hin trong nhng iu kin ging ht nhau.
-1-
2.2. Bin c:
Khi mt php th c thc hin c nhiu kt cc khc nhau c th xy ra v
mi mt kt cc xy ra ta gi l mt bin c xy ra. Kt cc ca mt php th ngu
nhin l bin c ngu nhin.
K hiu: A, B, C, Ai, Bi, Ci..
Tp tt c nhng bin c l khng gian cc bin c
K hiu: .
2.2. 1 Bin c chc chn:
l bin c phi xy ra khi php th c thc hin. K hiu: .
V d: Tung 1 ng xu: = {S,N}
Tung 2 ng xu: = {(S,S), (N,N), (S,N), (N,S)}
2.2. 2. Bin c khng th c:
L bin c lun lun khng xy ra khi thc hin php th. K hiu:
2.2. 3. Bin c s cp:
Mi bin c c th chia nh thnh nhiu bin c khc nhau. Bin c khng
th chia nh c na ta gi l bin c s cp (phn t ca ).
K hiu: , i ,...
V d: Tung 1 ng xu c hai bin c s cp = {S}, 2 = {N } .
1
10
Chn cng lc 10 ngi t mt lp gm 100 ngi c C100
bin c s cp, mi
bin c s cp l mt tp gm 10 ngi.
-2-
nh ngha: A = B { A B v B A }
3.3. Hp(Tng).
C = A B { C xy ra A hoc B xy ra}
C=
A <=> {C xy ra i = 1, : Ai xy ra}
i
i =1
3.4. Giao(tch).
C = A B {C xy ra A v B xy ra }, C = Ai <=> {C xy ra Ai
i =1
xy ra i = 1, }
3.5. Hiu.
C = A\B {C xy ra A xy ra v B khng xy ra}
3.6. Hiu i xng:
C = A B { C xy ra A\B xy ra hay A\B xy ra}
3.7. Ri (xung khc).
2 bin c A v B c gi l ri nhau nu A B = .
Ch : khi A B = . Ta Vit A B = A + B
3.7. i Lp(B) trn .
Ta ni A,B l 2 bin c i lp trn k hiu A = \B {A xy ra B
khng xy ra}
Bin c i lp vi bin c A. c k hiu: A ( A = \ A)
3.8. Phn hoch:
Ta ni A1, A2 ..., An l 1 phn hoch ca :
i. Ai Aj = i j , i, j = 1, n
n
ii.
A =
i =1
-3-
i). F0
ii). A F0 => A F0
iii). A,B F0 => A B F0
4.2 - i s:
Cho khng gian , F l lp cc tp con ca . Ta ni F l - i s trn
nu n tho:
1. F
2. A F => A F
c. A F ta ni A o c( A tnh xc sut c)
5 Cc khi nim v xc sut:
5.1 nh ngha(xc sut theo quan nim c in)
Cho bin c A ta ni xc sut ca A c nh ngha bi biu thc:
P(A) =
S trng hp A xy ra
S trng hp c th xy ra
2
4
Vy P( B) =
2
4
-4-
c) Gi C l bin c t nht 1 mt sp
C ={(S,N), (N,S), (S,S)} C xy ra c 3 (Th)
Vy P(C ) =
3
4
V d 2:
Mt l hng gm 10 sn phm loi 1 v 4 sn phm loi 2. Chn ngu nhin
cng lc 3 sn phm. Tnh xc sut sao cho.
a) C ng sn phm loi 1
b) C t nht 1 sn phm loi 1
a) Gi Ai, Bj l bin c chn i sn phm loi 1, j sn phm loi 2
A1 xy ra c C101 (Th)
B2 xy ra c: C42 (Th) => A1 B2 xy ra c C101 .C42 (Th)
s trng hp c th C143 (Th) vy P( A1 B2 ) =
C101 .C42
C143
3!(n 2)!
n!
2!( n k 1)( n 2 ) !
n!
5.2 nh ngha(Thng k)
Cho bin c A. Xem mt php th c lin quan n A. Ta thc hin n ln
lin tip:
t
fn=
S trng hp A xy ra trong n ln th
n
fn Gi l tn sut A xy ra
fn : Phn nh thng xy ra ca bin c A. Bng thc nghim ta thy rng
khi n kh ln fn n nh quanh mt s c nh no v ngi ta ly con s t
l:P(A)
Vy: P(A) =
S trng hp A xy ra trong n ln th
n
khi n kh ln
V d:
1) Theo thng k t l ngi mc bnh lao vng A l 5%
gi B l bin c ch ngi mc bnh lao vng A ta c: P( B) =
5
100
5
100
5.3 nh ngha(Tin )
Cho khng gian o c (, F), Ta ni P l o xc sut trn (, F) nu:
P: F [0,1] tho 3 tin sau:
1) P() = 1
2) P(A) 0 A F
n =1
n =1
3) {An }n F: Ai. Aj = i j , i, j = 1, ta c: P( An ) = P( An )
-6-
i =1
i =1
2) {A i}i =1, F : Ai A j = , i j, i. j = 1, ta c: P( Ai ) = P( Ai )
3) A,B F: A B ta c P(A) P(B)
4) A F ta c 0 P(A) 1
5) A, B F, A B th P(B\A) = P(B) P(A)
6) A F Ta c P( A) = 1 P( A)
7) A, B F
n 1
n =1
P ( Ai ) = 0, Ai = , i = 1, (Tin 1)
i =1
P(Ai) = 0 Ai = i = 1, (Tin 2)
Vy: P() = 0
2) t Ai = i = n + 1,
=>
i =1
i =1
Ai = Ai
n
i =1
i =1
i =1
=> P( Ai ) = P( Ai ) = P( Ai ) =
P( A )
i
(P() = 0)
(Tin 3)
3) T A B => B = B\A + A
=> P(B) = P(B\A +A)
= P(B\A) + P(A) (Tnh Cht 2)
=> P(A) P(B) (Tiu 2)
4) A F Ta c:
=> 0 P(A) 1
-7-
5) A B => B = B\A + A
=> P(B) = P(B\A + A) = P(B\A) + P(A) (Tnh Cht 2)
=> P(B\A) = P(B) P(A) (Tnh Cht 4)
6) A F ta c: = A + A
=> P() = P( A) + P( A)
=> P(A) = 1 P( A)
(Tnh Cht 2)
7) A ,B F Ta c:
B = A.B + ( B \ A.B)
P( A) = P( A B) P( B \ A.B),(Tinhchat 5)
=>
P( B) = P( A.B) + P( B \ A.B),(Tinhchat 2)
=> P( A) + P( B) = P( A B) + P( A.B) => kt qu
i =1
i =1
8) Chng minh: P( Ai ) P( Ai )
t B1 = A1
B2 = A2 \ A1.A2
B3 = A3 \ (A3 (A1 A2))
.
.
.
k 1
Bk = Ak \ ( Ak ( Ai ))
i =1
.
.
.
-8-
i), B A , i = 1,
i
i
ii), Bi B j = , i j, ij = 1,
iii), A = B
i
i
i =1
i =1
i =1
i =1
=> P( Ai ) = P( Bi ),(iii)
= P( Bi ),(ii)
i =1
P( Ai ),(i)
i =1
P( A.B)
P ( A)
P ( A.B)
P ( A)
=> P(A) =
P( A.B) =
5
,
6
2
36
2
2
=> P( B ) = 36 =
A
5 5
36
xy ra c 2(Th)
=> PA(B) =
2
5
- 10 -
n 1
A)
i =1
Chng minh:
n 1
n2
A A ........ A . A
Ta c:
i =1
i =1
P( A1. A2 )
P( A1 )
Ta c:
n +1
i =1
i =1
i =1
n 1
Ai ).P( An+1
i =1
n 1
A)
A)
i
i =1
A))
i
i =1
i = 1,
b) Ai . Aj = , i j ; i,j = 1, n
c)
A =
i =1
- 11 -
(**)
i =1
P ( Ai ) = P( Ai ) An +1 ) = P ( Ai ).P( An +1
= P ( A1 ).P ( A2 A1 ).........P ( An
(*)
(do *)
(do **)
Chng minh: A F Ta c:
n
A = A = Ai A = ( Ai A), (do, c)
i =1
i =1
i =1
i =1
i =1
i = 1,
b) Ai . Aj = , i j ; i,j = 1, n
c)
A =
i =1
P ( A Ai ).P( Ai )
n
P( A A ).P( A )
k =1
Chng minh:
i = 1, n
Ta c: P( Ai A) =
P ( A. Ai )
P( A)
Li c: P(A.Ai) = P(A/Ai).P(Ai)
P( A) = P( A / Ak ) P( Ak )
k =1
=> P ( Ai / A) =
P ( A / Ai ).P ( Ai )
n
P( A / A ) P( A )
k =1
- 12 -
4
P Ai = P(A1).P(A2 /A1).P(A3 /A1.A2).P(A4 /A1.A2.A3)
i=1
a)
=> 3x ,
3x
theo th t l s sn phm phn xng 1. phn xng 2 .
2
- 13 -
3x
6
=
3x
3x +
+ x 11
2
(3 x / 2)
3
2
P ( F2 ) =
= ; P ( F3 ) = .
3 x + (3 x / 2) + x 11
11
2
3
4
P ( K / F1 ) =
= 0, 02; P ( K / F2 ) =
= 0, 03; P ( K / F3 ) =
= 0, 04.
100
100
100
6
3
2
P ( K ) = 0, 02i + 0, 03i + 0, 04i
11
11
11
P ( F1 ) =
b ) P ( F1 / K ) =
P ( K / F1 ) i P ( F1 )
3
i =1
P ( K / Fi ) i P ( Fi )
6
11
=
6
3
2
0, 0 2 i + 0, 0 3 i + 0, 0 4 i
11
11
11
0, 02i
5.5 : S c lp ca cc bin c.
5.5.1. nh ngha (cho 2 bin c).
Cho 2 bin c A,B trn ( ,F ,P).Ta ni A v B c lp nu:
P(A.B) = P(A) .P(B) .
V d 1: C 2 ngi lm bi thi mt cch c lp.Gi Ai l bin c ngi i
lm c bi .Ta c A1, A2 c lp.
V d 2: C 2 l hng. L 1 gm 10 sn phm loi 1 v 4 sn phm loi 2.
L 2 gm 8 sn phm loi 1 v 3 sn phm loi 2.
Chn ngu nhin t mi l 2 sn phm ( cng lc)
Gi Ai j ,Bi j ln lt l cc bin c chn i sn phm loi 1 v j sn
phm loi 2 t l 1, l 2 .Khi Ai j , Bi j c lp ij = 0, 2
V d 3: Nu A1, A2 c lp th( A1 , A2 ), ( A1 , A2 ), ( A1 , A2 ) l nhng cp bin c
c lp.
Cho A,B trn ( ,F ,P) tho P(A)>0. Khi hai mnh sau tng ng.
a) A,B c lp .
b) P(B/A)=P(B).
- 14 -
P( AiB) P( A)iP(B)
=
= P(B).
P( A)
P( A)
P ( B / A)i P ( A)
= P( B)i P( A)
=> A,B c lp .
k = 2, n . ta c:
P Ai = P ( A1 ) P ( A2 ) P ( Ak ) .
i =1
Ch : Nu A1,A2,An c lp th A1 , A 2 , , A n cng c lp .
V d : Tung ng xu (cn i v ng cht) n ln c lp.
Tnh xc sut sao cho c t nht 1 ln mt sp xy ra .
Gi Si l bin c ln i mt sp xy ra .
n
n
n
Ta c: P Si = 1 P Si = 1 P Si
i =1
i =1
i =1
= 1 P ( S1 ) P ( S 2 ) P ( S n )
1
= 1
2
(Si i= 1, n c lp)
- 15 -
CHNG II
BIN NGU NHIN V PHN PHI XC SUT
1. nh ngha (Bin ngu nhin): Cho 2 khng gian o c ( ,F), (R,B). X c
gi l bin ngu nhin trn ( ,F). nu: X: tho X: F - o c(X-1(B) F).
1.1 Mnh : X:( ,F) (R,B) X l bin ngu nhin { X < x} F, xR.
2. nh ngha( Vect ngu nhin): X = (X1,X2,..,Xn):
nhin X -1(Bn) F.
X l vect ngu
2.1 Mnh : (X1,X2,.Xn) l vect ngu nhin X1, X2,,Xn l bin ngu
nhin.
Chng minh: ( )Xt: k:Rn (R,B) nh ngha: x = ( x1 , x2 ,..., xn )
-1
=> X
-1
(Bn) F => X
3.2 nh ngha: (Hm phn phi xc sut) Cho X l bin ngu nhin trn (r, F,
P). Fx l hm phn phi nu Fx: R[0,1] c nh ngha:
x R Fx(x)=P(X<x).
Ta c: Fx(x)=P(X<x)=PX-1(-, x).
Fx(b) Fx(a) = P(X<b) - P(X<a) = PX-1(-,b) PX-1(-,a) = PX-1 [a,b ]
Vy (Lut) phn phi xc sut chnh l o L S ng vi hm phn phi.
3.3 nh ngha: (hm phn phi xc sut): Cho X : l vect ngu nhin FX l
hm phn phi ca X nu: Fx : Rn[0,1]
- 16 -
1
.
2
X( 1) = Y( 2) = 1
X( 2) = Y( 1) = 0
=> PX-1 = PY-1 = Q. vi q(0) = q(1) =
1
2
Nhng X Y
3.5 nh l:
Nu F l hm phn phi xc sut ca X th n tho:
i) F(x) khng gim, lin tc tri x R.
ii) F(-) = lim F(x) = 0, F(+ ) = 1.
x
Ngc li cho hm F tho i),ii) th c t nht mt bin ngu nhin X trn ( , F,
P) nhn F lm hm phn phi xc sut.
Chng minh:
i). Khng gim x < y => (-,x) (-, y).
=> PX-1(-,x ) PX-1(-, y)
P(X<x) P(X < y)
F(x) F(y)
Lin tc tri: xn n x.
(-, xn) n (-,x) => PX-1(-, xn) n PX-1(-, x)
=> p(X < xn) n P(X < x).
=> F(xn) n F(x)
- 17 -
4. Phn loi
4.1 Phn phi ri rc (1 chiu).
4.1.1 nh ngha 1: Cho X trn (, F, P), ta gi X c phn phi ri(X: bin
ngu nhin ri) Nu hm phn phi xc sut ca n l hm bc nhy(bc thang).
4.1.2 nh ngha 2: {xk}k tp im gin on ca Fk vi bc nhy tng
ng {pk}k: pk = Fk(xk+) Fk(xk) = P(X=xk)
Ta ni f(x) l hm mt ca X nu:
fk: c xc nh:
k (xk) = (P(X = xk)=pk
Bng phn phi xc sut:
X
x1 x2 ......xn ......
F X( x )
p1 p2 ...... pn ......
- 18 -
x{ xk }
fx(x) = 1.
iii). Fx(x) =
fx(y)
y< x
x{ x}k
fx(x) =
P(X=x) = P( (X=x))
x
P(X=y) =
y< x
fx(y).
y<x
f x ( x) = n
0,
{ }
x {1, n}
x 1, n
- 19 -
x e
f ( x) = x !
0
{ }
x {0, }
x 0,
x {0, }
x {0, }
fx(x) =
k
f x ( x ) = Cn
0,
x {max(0, k n + n1 ), min(n1 , k )}
x {max(0, k n + n1 ), min(n1 , k )}
dPX 1
d
f x ( x) =
dPX 1 ( x) dPX 1 ( x)
=
d ( x)
dx
(x)dx =1
iii). Fx(x) =
(t)dt
- 20 -
dPX 1
d
ii). fx =
dPX 1
=>PX-1(R) =
d
fxd =
f x ( x)dx
f x ( x) = b a
0
x ( a, b )
x ( a, b )
x (0, )
x (0, )
1 x
(
1
e 2
2
)2
X ~ N(0,1), fx(x) =
, x, R, >0
1
2
1
x2
2
x R
t dt <
t x 1
1
1
.
x
e
f x ( x) = ( )
0
c bit
x (0, )
x (0, )
n
2
= ,=2
n
2
- 21 -
1
2
(2n )
tn
N ( 0,1)
Y
y1
y2
.
.
.
yk
.
.
X x1
x2 .xk
- 22 -
ii).
fX,Y(x,y) = 1.
iii). FX,Y(x,y) =
u< y
fX,Y(t,u)
t<x
Ngc li cho dy {(xi , yj)} v f(xi , yj) tho i) v ii) khi iii) xc nh hm
phn phi xc sut ca X v do X = (X,Y) xc nh trn (, F, P) nhn
F(X,Y) lm hm phn phi xc sut
Hm mt l:
fX,Y(x,y)
fX,Y(x,y)
fx (x) =
fy(y) =
fX,Y =
d (R2 )
(F(x,y)(x,y) =
: c gi l hm mt xc sut ca (X,Y)
dQx ( x, y )
dxdy
fX,Y(x,y) dx dy = 1
iii) FX,Y(x,y) =
fX,Y(u,v) dudv
Hm mt l: fx(x) =
fX,Y(x,y)dy
fy(y) =
fX,Y(x,y)dx
- 23 -
1
2 1 2 1 e
exp{
1
x 1 2 2e( x 1 )( y 2 )
y 2 2
[(
) (
)+(
) ] }
2
2(1 e )
1
1 2
2
9. S c lp (Theo xc sut)
9.1 nh ngha(2 bin c): Cho A,B trn ( , F, P). Ta ni A,B c lp(theo xc
sut) Nu P(A.B) = P(A).P(B)
9.2 nh ngha (nhiu bin c)
A1, A2, ..An c lp nu {Ak }k=1,m{Ai}i=1,n, m= 2, n
m
Ta c: P( Ak ) =
k =1
k =1
P ( Ak )
9.3 - i s c lp:
Cho ( ,F, P)., , , lp cc tp o c ca f
Ta ni , c lp nu: A , B ta c: P(A.B) =P(A).P(B)
a1, a2, l 2 i s con ca F a1,a2, c lp nu A a1, B a2
Ta c: P(A B) = P(A)P(B)
a1, a2
...an c lp
a1, a2, c lp
Ai ai
P( Ai ) =
i =1
i =1
P ( Ai )
a1, a2, an c lp n
A ( 1)
(A) = P(A.B)
- 24 -
(A) = P(A).P(B)
Nu Aa1 => = (trn a1)
=>= trn (a1)
=>(a1) c lp (a2)
9.6 nh m rng:
a1, a2,an c lp th (a1 a2) c lp a3 .an
(a1a2 .an) c lp vi (ak+1an)
k
{an }n c lp =>( a i ) c lp vi (
i =1
i = k +1
- 25 -
Chng minh:
( X ), (Y ) doclap
= P(X<x).P(Y<y).
2=>3
(x, y) Ta c: F(X,Y)(x,y) = Fx(x).FY(y)
=>
2 F( X ,Y ) ( x, y )
xy
3=>4
P(XA, YB) =
( X ,Y )
AB
4 =>1
A1, A2 (X), (Y)
=>B1 , B2 B: X-1(B1) =A1 Y-1(B2) = A2
=> P( A1 A2 ) = P( X 1 ( B1 )Y 1 ( B2 )) = P( X 1 ( B1 ).P(Y 1 ( B2 )) = P( A1 ) P( A2 )
=>X, Y c lp.
Nhng ( X ), (Y ) c lp ( f ( X )), ( g (Y )) c lp
Ta c th m rng:
X1 , X2 .,Xn c lp h, g borel.
h(X1 , X2 .,Xk), g(Xk+1 .,Xn) c lp
- 26 -
Ta c:
( X1 ) ( X1, X 2 )
( X 1 ) ( X 2 ) ( X 1 , X 2 ) => ( ( X 1 ) ( X 2 )) ( X 1 , X 2 )
( X 2 ) ( X1 , X 2 )
11. Lut 0 1:
11.1 - trng xa vi( - i s ui)
Cho dy - i s {Fn}n N
t F(n) = ( Fk )
k =n
11.2 nh l: (0 1)
Nu F1, F2, c lp th F()tm thng(ngha l A F =>P(A) {0,1} )
Ta c: F1, F2, ..,Fn,.. c lp
=>F c lp F
A F =>P(A.A) = P(A).P(A)
=>P(A) =[P(A) ]2
=>P(A) {0,1} )
- 27 -
b) P ( An ) = <=> P (lim An ) = 1
xn
Chng minh: n
t Fn = (An)
=>F1, F2, .., Fn, c lp =>F() tm thng.
An = Ak F(n) = F()
li c lim
n
n =1 k = n
n =1
P( A ) <
n =1
0 P (l im An ) = P ( Ak ) P ( Ak )
xn
n =1 k = n
k =n
Cho n
=> P(l im An ) = 0
x n
b)
P( A ) =
n
n =1
Ta c:
P (l im An ) = P ( Ak ) = P (lim Ak ) = lim P ( Ak )
x n
n =1 k = n
k =n
k =n
k =n
= lim lim (1 P( Ak ))
n
k =n
- 28 -
k =n
k =n
1
m
(1 P( A ))
k
k =n
k =n
k =n
m
(1 + P( Ak )) 1 + P ( Ak )
=> lim (1 P ( Ak )) = 0
m
k =n
m
Li c: lim
lim (1 P( Ak )) = 0
n
m
k =n
=> 1 P(l im An ) = 0
n
=> P (l im An ) = 1
n
- 29 -
CHNG III
CC C TRNG
Trong chng ny ta lun xem khng gian(F, , P) l khng gian c o
Nh chng ta bit phn phi xc sut cho ta thng tin kh v bin ngu
nhin X. Nhng vic bit phn phi xc sut ca bin ngu nhin l iu kin l
tng. Trong thc t thng ta khng bit hoc khng bit y v phn phi
xc sut ca n. V vy ta cn bit mt vi c trng ca n, vic bit mt vi c
trng ca X gip ta c th hiu v n.Cc c trng thng c quan tm: k
vng, momen, phng sai, covariance v median, h s tng quan.
- Nhc li:
X L0 (,F,P) X l bin ngu nhin.
X L1 (,F,P) | X | dP <
g ( x, y ) f
( X ,Y )
( x, y )
* X roi :
EX =
xP( X = x) =
x X ( )
x X ( )
xf X ( x)
X L1 (,F,P)
EaX= aEX
2. XY => EX EY.
3. |EX| E |X|
- 30 -
xf
( x) dx
n =1
n =1
E ( X n ) = EX n
8. X L1 |X| L1
9. |X| YL1 => X L1 .
10. X = 0 (hcc) => EX=0
X=a (hcc) => EX=a.
18. Hi t b chn .
Xn Y L1 (, F, P)
X L1 (, F , P)
n
EX
EX n
Xn X (hcc) =>
- 31 -
Xlt
EXk =
f x ( x)dx
Xroi
EXk =
x X ( )
x k f x ( x)
( x EX ) f
X lt E ( X EX ) k =
( x)dx
X roi E ( X EX ) k =
x X ( )
( x EX ) k f X ( x)
X lt D( X ) = E ( X EX ) 2 =
( x EX )
f X ( x) dx
X roi D( X ) =
x X ( )
( x EX ). f X ( x)
V D( X ) c gi l lch chun.
2.3 nh l:
1.
2.
Nu E|X|n < ,
3.
4.
5.
X = hng(hcc) D(X) = 0
- 32 -
6.
i =1
i =1
5. D( X ) = 0 <=> E ( X EX ) 2 = 0
<=> P (( X EX ) 2 = 0) = 1
<=> P (| X EX |= 0) = 1
<=> P( EX = X ) = 1
P(X=hng) = 1
EXY =
x.yf
( X ,Y )
D( X + Y ) = E ( X + Y ) [E ( X + Y )] = EX 2 ( EX ) 2 + EY 2 ( EY ) 2 + 2[E ( X .Y ) EX .EY ]
=D(X)+D(Y)
2
3. Hm c trng:
3.1 nh ngha: Bin ngu nhin phc: X,Y l 2 bin ngu nhin (thc)
=>U = X + iY l bin ngu nhin (phc) nu X,Y c k vng U c nh
ngha EU = EX + iEY
- 33 -
= E(X1+iY1).E(X2 +iY2)
=EU1.EU2
itx
dF ( x) = eitX dP
E cos(tX ) + iE sin(tX ) =
X roi X (t ) = E.eitX =
itX
f X ( x)dx
x X ( )
eitx P ( X = x) = eitx f X ( x)
x
fx ( x) = Cnx p x (1 p)n x
X Poisson.
fx ( x ) =
x e
x!
X (t ) = (1 p + p it ) n
it
X (t ) =exp{(e 1) }
x {0,}
2
1 x2
e ,xR
2
t2
}
2
X N(0, 1)
fx ( x) =
X N(, 2)
fx ( x) =,xR, >0
X u trn(0,a)
fx ( x ) =
1
a
x (0,a)
X (t ) ={
eita 1
}
ita
X u trn (-a,a)
fx ( x) =
1
2a
x (-a,a)
X (t ) ={
sin at
}
at
X G(, )
fx ( x ) =
1
x 1e
( )
X m (
X (t ) = exp{
X (t ) = exp{it
fx ( x ) = e
x >0
X (t ) =(1 - it)
x >0
X (t ) =
x >0
X (t ) = (1 2it )
n
x
1
1
2
2
.
x
e
n n
( ).2 2
2
X x2(n),
fx ( x ) =
M 2 pha:
fx ( x) = e|x|
Cauchy
fx ( x) = .
1
1 i t
1
2
x R
X (t ) =
x R
X (t ) = e
1
1 + x2
- 34 -
1
1+ t2
-|t|
n
2
2t 2
2
Nu lim
n (t ) tn ti t v (t) = lim n (t ) th lin tc ti 0
n
n
ii)
b) Nu (a) ng th l hm c trng ca F.
4. Mdian:
Gi tr m c gi l median ca X, nu P(X m) = P(X m) =
1
2
6. H s tng quan:
Cho (X,Y) trn (,F,P) tho:
EX2 < , EY2 < , D(X) > 0, D(Y) > 0 khi h s tng quan ca X v Y
nh ngha:
(X,Y) =
Khi
COV ( X , Y )
D( X ). D (Y )
: Y=aX+b
7. Cc bt ng thc:
7.1 Bt ng thc(Tchebyshev): Cho X L0 (,F,p) v g: R R+ l hm
Borel, khng gim, khng m: g(x) > 0, Eg(X) tn ti < th
P(X x)
Eg ( X )
g ( x)
- 35 -
Chng minh: t A= { : X( ) x}
Ta c:
g ( x )>0
=> P ( A)
g ( X )dp
khonggiam
g ( x)dp = g ( x) P( A)
A
Eg ( X )
g ( x)
D( x)
Chng minh: Chn g(x) = x2 =>g(x) khng m, khng gim trn (0,)
P (| X | )
Eg (| X |) E ( X ) 2 D( X )
=
=
2
2
g ( )
vi Cp=
p 1
p >1
1
2
1
1
1
=> x p + (1 x) p f ( ) = p 1
Cp
2
2
Thay x =
|a|
|a|+|b|
Ta c:
| a |p
|a|
1
| a |p + | b |p
1
p
+
(1
p
p
(| a | + | b |)
|a|+|b|
(| a | + | b |)
Cp
Cp
=>| a + b | p C p (| a | p + | b | p )
Ta chn X=a, Y = b.
=>| X + Y | p C p (| X | p + | Y | p ) => E (| X + Y | p ) C p ( E | X | p + E | Y | p )
Vy X,Y Lp => X + Y Lp
- 36 -
1 1
+ = 1, p > 1
p q
th X.Y L1 v:
1
p
1
q q
E | X .Y | ( E | X | ) ( E | Y | )
p
E | X .Y | ( EX 2 ) 2 ( EX 2 ) 2
1
E | ( X 1 )(Y 2 ) | [E ( X 1 ) 2 (Y 2 ) 2 ] 2
Ln(tx1 +(1-t)x2)
tLn x1 + (1 t ) Ln x2
x1
x2
1
1
,1 t = , p > 1
p
q
p
|X|
x1 =
E | X |p
x2 =
(1)
=>
| Y |q
E | Y |q
p
1 |X|
1 | Y |q
|X|
| Y |q q
p
+
(
)
(
)
p E | X | p q E | Y |q
E | X |p
E | Y |q
1
=> E | X .Y | ( E | X | p ) p ( E | Y |q ) q
- 37 -
p>1
ii) ( E | X + Y | p ) p ( E | X | p ) p + ( E | Y | p ) p
Chng minh:
i. H qu ca bt ng thc Cp.
1
p
( E | X | ) .( E (| X + Y |
p
1
p q
1
p 1 q q
1
p
) ) + ( E | X | ) ( E (| X + Y |
1
p p
1
p p
( E | X + Y | ) [( E | X | ) + ( E | Y | ) ]
=>
E | X + Y |p
1
p q
(E | X |p ) p + (E | Y |p ) q
(E | X + Y | )
=> ( E | X + Y | p )
1
q
(E | X |p ) p + (E | Y |p ) p
hay ( E | X + Y | p ) p ( E | X | p ) p + ( E | Y | p ) p
x0 = EX
- 38 -
1
p 1 q q
) )
CHNG IV
CC LOI HI T TRONG XC SUT
1. Cc khi nim:
1.1. nh ngha (hi t hu chc chn) [hi t vi xc sut 1]
hcc
X (n )
Ta ni Xn
1. 4.2 X l bin ngu nhin lin tc, {Xn }n l dy bin ngu nhin bt
k(lin tc hoc ri rc)
n
n
X theo phn phi nu P(Xn < x)
P(X < x)
Xn
(Fx(x) F(x))
- 39 -
Cc v d:
1
n
2 vi xc sut 1-
1
n
Chng minh:
L2
2
Xn
1
n
Ta c: E|Xn 2 |2 = |1 2 |2 . + |2 2 |2.(1 -
1
1
L2
n
)=
0 vy Xn
2
n
n
n vi xc sut
1
n
1
n
Chng minh:
L
P
Xn
0 nhng Xn
0
2
1
n
0
n
1
1
) + n2. = n
n
n
L
Vy Xn
0
2
1
2
- 1 vi xc sut
1
2
X=
{Xn } c xc nh nh sau:
Xn =
X nu n chn
-X nu n l
1
= P(X = 1)
2
- 40 -
1
2
limP(Xn = 1) =
1
= P(X = -1)
2
P
vy Xn hi t theo phn phi v X nhng Xn
X
thc vy Xem n = 2k + 1
= 1
P(|X2k + 1 X| > 1) = P (|2X| > 1) = P(|X| >
1
) = P(X = 1) + P( X = -1) = 1
2
P
Xn
X
2. Hi t ( hcc)
n
n
Khi Xn
X (hcc), theo xc sut, trong Lp Xn X
0(hcc, theo
xc sut, trong Lp. Nhn xt ny cho ta gi s X 0 trong nhiu nh l sau:
2. lim
P( { X k }) = 1 ( > 0)
n
k n
=> N
> 0 t: An =
{ X
k =n
k =n0
=> N
An
n =1
=> lim
P( |Xk| < ) = 1
n
> 0
k =n
- 41 -
<
2=>3
An) = P( An) = 1
Ta c: P( lim
n
n =1
P ( An ) = 0 P ( An ) = 0
n 1
n =1
P( { X k > }) = 0
n =1 k = n
3=>1
c C = { : lim
|Xn| = 0}
n
Chng minh: P(C) = 1
n
C => Xn
0
=> lim
|Xn| > 0 => k lim
Xn >
n
n
1
k
1
k
1
k
=> C D( ) vi D( ) = { lim
|Xn| >
n
1
}
k
1
k
=> C D( )
k =1
=> P(C)
1
k
k =1
Chng minh:
> 0 t An = {Supk n|Xk| > }
C = { : Xn( ) 0}
n
hcc
0 (n ) => An C , P(C) = 1
Xn
n
P(An) P(An) + P( C) P(An C) = P( An C)
0
P
0
Vy Supk n |Xk|
Ngc li:
n
0
lim |Xn| Sup |Xn| =>P( lim |Xn| > ) P(Sup|Xn| > )
n
hcc
Vy xn
0(n )
- 42 -
2.3 nh l:
hcc
P
Xn
0 => Xn
0
Chng minh:
n
Ta c: n Xn Sup|Xn| => P(|Xn| > ) P(Sup|Xn| > )
0
P
hcc
2.4 nh l: Xn
0 =>{Xnk } { Xn }: Xnk
0 (K)
P
2.5 nh L: Xn
X => X c nht P hcc
Eg (| X n X |) E | X n X | p
n
=
0
g ( )
p
g(x)= | x | p
t Yn = X n X .
Ta c: E | X n X | p = E | Yn | p =
{ Yn > }
Yn dP +
{ Yn }
Yn dP p +
{ Yn > }
Li c: | Yn |=| X n X | | X n | + | X | Y+ | X | Lp
=> | Yn
|p ( | Y | + | X | )
( | X | Y hcc)
t ( A) = (| X | +Y ) p dP =>() <
A
<<P
Vy: P(An) 0 => (An)0
p
n
Mt khc Xn
X P(|Xn X| > ) = P(|Yn| > )
0
=>
n
dp
0
Yn >
p
Lp
Vy E|Xn - X |p
0 Xn
X
| X | dp = 0
| X |> a
- 43 -
Yn dP
| X n | dP = 0
| X n |> a
4.2 nh l: (Cn)
Nu {Xn }n kh tch u th mi Xn u kh tch.
Chng minh: | X n | dP =
| X n0 | dP +
| X n | a
0
| X n0 | dP a + Supn
| X n | >a
0
| X n | dP <
| X n |>a
4.3 nh l()
Nu |Xn | Y L1 =>{Xn } kh tch u.
Chng minh:
Ta c:
| X n | dp
Ydp
|Y | > a
| X n | >a
=> Supn
| X n | dp
| X n |>a
|Y | > a
| X n |>a
| X n | dP lim
a
| Y | dp = 0
|Y | > a
4.4 nh l(cn v ):
k
k
a ) P( Ak )
0 => Supn | X n | dP
0
A
{Xn } kh tch u
k
b) Supn E | X n |<
Chng minh:
""
Supn
| X
| dP =
| X n | dP +
{Ak .| X n | a }
Ak
Ak .| X n | > a
| X n | dp aP( Ak ) + | X n |> a | X n | dP
C nh a cho k ta c:
Supn | X n | dp Supn | X |> a | X n | dp
0 lim
k
n
Ak
Cho a
=> lim Supn | X n | dp = 0
k
Ak
- 44 -
""
Li c: P(|Xn|>a)
E | Xn | M
=
=> lim Supn P (| X n |> a ) = 0
a
a
a
Cho 0
Vy {Xn }n kh tch u.
H qu:
Nu >0: Supn E|Xn|1+ < th: {Xn } kh tch u.
L1
n
X Sup AF | ( X n X )dp |
0
A
Chng minh:
A F ta c: | X n dp Xdp | X n X | dp | X n X | dp
A
n
Sup A | ( X n X )dp | | X n X | dp = E | X n X |
0
E | X n X |= | X n X | dp =
( X n X ) dp +
Xn >X
n
2 Sup A ( X n X )dp
0
A
An
n
dp
Xdp
A
- 45 -
Xn X
( X X n ) dp
Chng minh:
|
An
dP XdP ||
A
An
Sup A | X n dP XdP | + |
A
An
| X | dP +
An \ A
A \ An
| X | dP Sup A | X n X | dP +
A
An A
4.6 nh l:
Cho {Xn } L1 , X L0 khi :
{X n } kha tich deu
X L1
<=>
L1
p
X
X
X n
X n
Chng minh:
""
p
Ta c: Xn
X => {Xnk }k :
hcc
Xnk
X =>E|X|=E (lim k | X nk |) lim k EX nk Supk EX nk Supn E | X n |<
=> X L1
E | X n X |= | X n X | dP =
| X n X | dP +
| X n X |
| X n X | dP
| X n X | >
L1
+ Supn | X n X |> | X n | dP + | X n X |> | X | dP X n
X
""
L1
p
X n
X X n
X
Supn
| X n | dP
| X n |>a
| X
A
| X n |> a
| X n| >a
P (| X n |> a )
n
| X n X | dP +
| X | dP 2 Sup A | X n X | dP +
A
| X | dP
| X n |> a
E | X n | a
0
a
X | dP | X n X | dP
=> Sup A | X n X | dP | X n X | dP
A
n
=> 2 Sup A | X n X | dP 2 | X n X | dP
0
A
| X | dP
F ( x ) Fn ( x) F ( x + ) +
F ( x ) Fn ( x) = P ( X < x ) P ( X n x) P( X < x ) P( X n < x, X < x )
= P( X < x , X n x)
P ( X n X + ) = P ( X n X > ) P (| X n X |> ) <
Ta c:
=> F ( x ) Fn ( x)
*Fn ( x) F ( x + ) = P ( X n < x) P ( X < x + ) P ( X n < x) P( X < x + , X n < x)
= P ( X n < x, X x + ) P ( X > X n + ) = P ( X X n > )
P (| X n X |> ) <
=> Fn ( x) < F ( x + ) +
Cho 0, 0
=> F ( x ) lim Fn ( x) F ( x + )
xn
x LT ( F ) F ( x ) = F ( x +) = F ( x)
=> lim Fn ( x) = F ( x)
xn
n
Vy Xn
X (theo phn phi)
Chng minh:
""
1, x > a
F ( x) = P( X < x) =
0, x a
P (| X n a | ) = P ( X n a + ) P( X n < a )
n
P ( X n < a + ) P ( X n < a )
P( X a + ) P( X a ) = 1
2
2
> 0
- 47 -
CHNG 5
LUT S LN V CC NH L GII HN
n
Cho dy bin ngu nhin {Xn } trn ( , F, P), Sn = X k ta ni {Xn } tun theo lut
k =1
s ln nu {an} R:
Sn
p
a n
0 (dng yu)
n
Sn
hcc
a n
0 (dng mnh)
n
S n ES n p
0
n
P (|
S n ES n
|> )
n
D(
S n ES n
S ES n
E ( (X i EX i )) 2
) D( n
)
2
E ( S n ES n )
n
n
i =1
=
=
=
2
2 2
2 2
n
n
n 2 2
E ( (X i EX i ) 2 + 2 ( X i EX i )( X j EX j )
i =1
n 2 2
E (X
i =1
EX i ) 2 + 2 (cov( X i , X j ))
i
n 2 2
D( X )
i
i =1
nk
k
n
= 2
0
2 2
n
n
n
S ES n p
0(n )
=> n
n
2
D( X )
i
i =1
Th
X n EX n p
0(n )
n
n
Sn p
(n )
n
- 48 -
Ta c:
S n ES n S n ES n S n n S n
p
0 (n )
=
=
n
n
n
n
n
n
1 Nu A xy ra
0 Nu A khng xay ra
Sn p
P( A) . (P(A) = EXi))
n
S n hcc
(n )
n
Chng minh:
i) Trng hp Bernoulli: X1, X2, ..iid b(1, ) b > , t > 1 ta c: (a, b:
0 < a < < b < 1)
P(
Sn
Et Sn X i DL ( Et X i ) n
Et X i n
t + (1 ) n
b) = P ( S n > nb) = P(t Sn > t nb ) nb =
=
(
) =(
)
nb
b
n
t
t
t
tb
t f(t) =
t + (1 )
tb
Sn
b) m1n
n
(1)
a < ta c:
P(
Sn
< a ) = P( S n < na ) = P (n S n n na )
n
t >1
S
Et S 'n
Et X i
t (1 ) + n
=> P ( n < a ) = P ( S 'n na ') = P (t S 'n t na ' ) na ' = ( a ' ) n = (
)
n
t
t
t a'
- 49 -
t f (t ) =
=> P (
t (1 ) +
th f i cc tiu ti t0: f(t0) = m2 < 1
t a'
Sn
< a ) m2n
n
(2)
T (1) v (2)
Sn
(a, b)) m1n + m2n
n
S
=> lim P ( n (a, b)) = 0
k
n=k n
=> P (
Sn
(a, b)) = 0
n n
S
S
=> P (a < lim n n lim n n < b) = 1
n
n
=> P (l im
Cho a , b th:
P (lim
Sn
S
hcc
= ) = 1 hay n
n
n
Sn
Et sn
Et X i
b) = P ( S n nb) = P(t sn t nb ) nb = ( b ) n
n
t
t
Khi 0 Xi 1
tx
tx + (1 x)
1
0
=> t X i tX i + (1 X i )
=> t EX i tEX i + (1 EX i ) = t + (1 )
=> P (
Sn
t + (1 ) n
b) (
)
n
tb
(tr v trng hp 1)
Xi + k
th: Y1, Y2, iid, 0 Yi 1
2k
- 50 -
=>
i =1
hcc
EYi
=>
X i + nk
i =1
2kn
hcc
+k
hay
2k
X
i =1
hcc
2.2 Bt ng thc(Kolmogorov)
Cho X1, X2,. Xn c lp, Xk = 0, D(Xk) = 2k < k = 1, n th:
a) a> 0, P(max|Xk| a) = 1 th:
P (max k =1,n | S k |> a )
b) Nu P(max
k =1, n
1
a2
k =1
2
k
| S k a ) = 1 th:
P (max k =1, n | S k | a ) 1
(a + c) 2
n
2
k
k =1
(Sk = X i )
i =1
Chng minh:
A = {max k =1,n | S k | a}
t
th Ai Aj =
i j , i,j = 1, n
A = A
i =1
Ta c:
k =1
2
k
= ES n2 ES n21A = ES n21Ak
k =1
li c:
ES n21Ak = E ( S n S k ) 21Ak + ES k21Ak + 2 ES k ( Sn S k )1Ak
ES k21Ak + 2 ES k 1Ak .E ( S n S k ) = ES k21Ak
n
k =1
k =1
k =1
=> k2 ES k21Ak a 2 P ( Ak ) = a 2 P( A)
n
=> P ( A)
k =1
2
k
- 51 -
k =1
a2
2
k
b) ta c:
n
k =1
k =1
Mt khc:
|Sk| = |Sk-1|+|Xk| a + c
n
k =1
k =1
k =1
k =1
(1)
(2)
(1) v (2)
n
=> P ( A)[ k2 + (a + c) 2 a 2 ] k2 a 2
k =1
k =1
=> P ( A) 1
(a + c)
k2 + (a + c)2 a 2
k =1
(a + c) 2
n
k =1
2
k
k =1
th
< (hcc)
Chng minh:
Ta c:
| lim S n | lim | S n |
n
| lim n S n | lim | S n |
n =1
a2
n =1
2
k
n =1
0( k2 < )
- 52 -
2
k
<
Chng minh:
> 0 P (l im S n lim n S n > ) = 0
n
Ta c:
{lim nSn -lim nSn > } {Sup k N S k inf k N S k > }={Sup k N S k S N + S N infS k > }
= {Sup k N | S k S N |> }
2
>0N
k =N
2
k
P(limSn -lim n S n ) = 1
>0N
Cho 0
limS n = lim n S n
n
n
S = limS n = lim n S n <
S n
(hcc)
Vy
< (hcc)
2.4 B (Kronecker)
Cho 0 {an }n , ann v dy thc {xn }n
Nu:
xn
1
< =>
an
n =1 an
2.5 nh l 3:
Nu:
k2
k
k
x
k =1
Chng minh: t Yk =
1 n
hcc
0
( X k k )
n k =1
X k k
k
k
D( X k ) k2 gt
= 2
D(Yk ) <
k2
k
k
1 n
hcc
0
( X n k )
n k =1
- 53 -
H qu 1:
{Xn }n c lp , EXk = k, D(Xk) = k2 M < th
1 n
hcc
0
( X n k )
n k =1
H qu 2:
{Xn }n c lp chung phn phi, EXk = , D(Xk) M < th:
1 n
hcc
0
( X n )
n k =1
2.6 nh l 4:
{Xn }n c lp chung phn phi, EXk = 0,D(Xk) = k2 , |Xk| C k
Nu
< (hcc) th
2
k
<
Chng minh:
Ta c:
hcc
S n
S < <=> P( S n S ) = 1
1
= , N kh ln
2
n N
1
1
P (max1 p k | S N + p S N |> )
2
2
( + c)
1
=> 1 N + k
P(max1 p k | S N + p S N |> )
2
2
P ( Sup p 1 | S N + p S N |> )
k = N +1
Cho k, Nu lim
k
Vy
i=N
2
i
N +k
i = N +1
2
i
= th 1
1
(mu thun)
2
- 54 -
2.7 nh l 5:
Cho {Xn }n c lp chung phn phi.
S n hcc
EX 1
n
Sn
S
n
hi t (hcc) =>E|X1| < v do n
EX 1
n
n
Xn nu |Xn| n
Yn= 0 nu |X |>n
n
Z n = Yn X n
n =1
n =1
1 n
n
0
Z k
n k =1
=>
D(Yn )
1
= 2 EX n21 X n n <
2
n
n n
1 n
hcc
0(n )
(Yk EYk )
n k =1
(1)
Li c:
Yn = X n1| X n | n n X n
| Yn | X n L1
hoitubichan
EYn n EX n = 0
=>
(1) va (2)
Vy:
(2)
1 n
n
0
EYk
n k =1
1 n
1 n
hcc
hcc
Yk
0, Z k
0
n k =1
n k =1
S
1 n
hcc
0 = EX 1
X k = n
n k =1
n
- 55 -
b) Ta c:
Chn = 1
S n hcc
X
S S n 1 S n n 1 Sn 1 hcc
=> n = n
=
0
n
n
n
n
n n 1
X
P (lim n | n |> 1) = 0 <=> P(lim n | X n |> n) = 0 <=> P (| X n |> n) <
n
n
S
hcc
<=> X n L1 X 1 L1 n
EX 1
n
X
n
2.7 nh l (2chui)
{Xn }n c lp, P(|Xn| C) = 1 n nhng mnh sau tng ng,
EX
a)
b)
< , D ( X n ) <
n
c)
(X
EX n )
Ta c:
m
k =n
k =n
n
E | ( X k EX k ) |2 = D( X k )
0( D ( X k ) < )
k
Cauchy
b)=>c)
{Xn }n c lp =>
<
- 56 -
<
c)=>a)
Ta c:
(hcc)=>
<
> 0
lim n | S n + p S n |= 0
lim n P( Sup p 1 | S n + p S n |> ) = 0
Chn n=N kh ln
P ( Sup p 1 | S N + p S N |> )
1
( + c) 2
1
=> 1 N + K
P (max1 p k | S N + p S N |> )
2
2
2
i = N +1
1
2
Cho k , nu i2 = th 1 MT
N
Vy
D( X ) < => ( X
i
2.8 nh l (3 chui)
a. Nu
D( X
< (hcc),
(c)
n
) < ,
P(| X
|> c) <
X n( c ) = X n 1| X n | c
Chng minh:
a) Ta c:
<
hcc
=> X n
0
P(l im | X n |> c) = 0
n
Borel
P (| X n |> c) <
n
=> X n( c ) = X n (hcc)
=> X n < (hcc) =>
n = n0
(c )
n
P(| X
|> c) <
- 57 -
=> P (l im | X n |> c) = 0
xn
=> X n = X n( c ) (hcc)
Nhng
EX , D( X
(c )
n
(c )
n
3. Cc nh l gii hn:
3.1 Sp x phn phi nh thc bng phn phi chun.
Cho X b(n, p) t pk = P(x = k) = Cnk p k (1 p)nk
nh l: Nu xk =
k np
np (1 p)
1 12 xk2
e
2
pk =
th:
1
c
(1 + n ,k ) vi | n ,k |<
n
np (1 p )
C l hng s.
Nh vy khi n kh ln ta c th xp x
1
k np
1 12 x2
f(
) vi f ( x) =
e
2
n( p )(1 p )
np (1 p )
p( X = k )
P ( X = 50)
1
50 np
f(
)
np (1 p )
np (1 p )
Ta c: n = 400, p = 0,1
=> p ( X = 50) =
1
50 400.0,1
1
) = . f (1, 67) = 0, 0165
f(
6
400.0,1.0,9
400.0,1.0,9
Sn =
X
i =1
np
np (1 p )
khi ta c:
- 58 -
n
x R, P( S n < x)
P ( X < x) vi X N(0,1)
Ch :
X
i =1
b(n, p )
P(
X
k =1
np
n
< x)
P ( X < x) vi X N(0,1)
- 59 -
BI TP XC SUT C IN
BI 1: 12 sn phm c xp ngu nhin vo 3 hp. Tnh xc sut hp th
nht c 3 sn phm
BI 2: Vit 5 con s 1,2, 3,4,5 ln 5 mng ba vung nh nhau. Chn ngu nhin
lin tip 3 ba v xp theo th t tri sang phi. tm xc sut thu c l s chn
BI 3: Xp ngu nhin 8 ngi ln 10 toa tu. Tnh xc sut :
1. 8 ngi ln cng toa s 1
2. 8 ngi ln cng mt toa
3. 8 ngi ln 8 toa tu c nh
4. 8 ngi ln 8 toa khc nhau
BI 13: Cho A,B l 2 bin c: cho P(A) = x, P(B) = y, P(A B) = z. Tnh nhng
gi tr xc sut sau theo x,y,z.
1.P ( A B)
2.P( A B )
3.P( A B )
BI 14: Cho 3 bin c A, B, C: sao cho P(A) = P(B) = P(C) = 2/8; P(A B) =
P(C B) = 0 v P(A C) = 1/8. Tnh P( A B C )
Bi 15: Cho A, B l hai bin c c lp. Chng minh rng nhng cp bin c sau
c lp( A , B); ( A, B);( A, B)
Bi 16: Cho hai bin c A,B sao cho P(A) = 0,4; P(A B) = 0,7; t P(B) = p.
1) Tnh gi tr ca p, A,B ri nhau(A B = ).
2) Tnh gi tr ca p A,B c lp.
2
(v khng phi
3
f X ( x) = 15
0
x {1,2,3,4,5}
x {1, 2,3, 4,5}
-3
-1
2
0,1
Bi 31: Cho X, Y l 2 bin ngu nhin ri, c lp c phn phi u trn {1, 2,..., n}
1.Tnh P(X Y)
2.Tnh P(X = Y)
3.Tm phn phi xc sut ca Z = Min(X, Y)
4.Tm phn phi xc sut ca Z = |X Y|
Bi 32: Cho X, Y l 2 i lng ngu nhin ri, c lp, c phn phi hnh hc
tham s p(0 < p < 1)
1) Tm phn phi ca Z = X + Y; Z = Max(X, Y); Z = Min(X, Y)
- 63 -
bit sn phm loi 2 c phn b b(2, ) . Chn ngu nhin 2 sn phm cng lc t
l hng, gi X l s sn phm loi 1 c chn, tm phn phi xc sut ca X.
Bi 36: Ba ngi cng chi bng r.Mi ngi nm 1 qu, xc sut nm trng r
mi ngi ln lt l: 0,6; 0,7 v 0,8. Tnh xc sut sao cho:
a) C 3 nm trng.
b) C t nht 1 ngi nm trng r.
c) C t nht 1 ngi khng nm trng r.
d) C ng 2 ngi nm trng r.
e) Ngi th 3 nm trng r bit rng c 2 ngi nm trng r.
f) Ngi th 3 khng nm trng r bit rng c 2 ngi nm trng r.
- 64 -
BI TP LUT S LN
1. Chng minh: X L1 (, F, P)
P(| X | n) <
n =1
1
EX 21| X | n <
2
n
n =1
1 n
hcc
0(n )
( X k k )
n k =1
S n hcc
(n )
n
5. Cho {Xn }n c lp vi
kho st hi t ca
1
n
1
2
1
1
vi xc sut
n
2
Xn=
n
vi xc sut
< kho st hi t ca
< (hcc)
1
n2
1
2
1
1
2 vi xc sut
n
2
vi xc sut
2
n2
1
2
1
1
2 vi xc sut
n
2
vi xc sut
< (hcc)
1 2 n
9. {Xn }n c lp, P(Xn =x) = n
kho st s hi t ca
a) n =
x=0
x=n
x = n
1
n
- 65 -
b) n =
1
n2
1 vi xc sut 1
n vi xc sut
1
n
1
n
1 n
hcc
X k
1(n )
n k =1
t (0, )
t (0, )
Trong : {an }n R+
Chng minh:
a
n
1
vi xc sut
n
1
vi xc sut
n2
1
3
1
3
C
(C l hng)
n Ln
2 2
n
1 n
hcc
X k
EX 1
n k =1
- 66 -
MC LC
Trang
CHNG I: BIN C V XC SUT........................................................1
1. i Tng Mn Hc.....................................................................................1
1.1 Hin Tng Khng Ngu Nhin..............................................................1
1.2 Hin Tng Ngu Nhin ........................................................................1
- 68 -
- 70 -
3.1 nh l.....................................................................................................42
3.2 nh l.....................................................................................................42
4. nh ngha: (dy bin thin kh tch u).....................................................42
4.1 nh l: (Cn).........................................................................................43
4.2 nh l()..............................................................................................43
CHNG V: LUT S LN V CC NH L GII HN .................47
1. Vi dng yu lut s ln...............................................................................47
1.1 nh l(Tchebyshev) ...............................................................................47
1.2 H qu 1...................................................................................................47
1.3 H qu 2 ..................................................................................................47
2. Dng mnh lut s ln .................................................................................48
2.1 nh l ....................................................................................................48
2.2 Bt ng thc (Kotmogrov)....................................................................50
2.3 nh l.....................................................................................................51
2.4 B (Kronecker) ...................................................................................52
2.5 nh l 3..................................................................................................52
2.6 nh l 4..................................................................................................53
2.7 nh l (2chui) ......................................................................................54
2.8 nh l (3 chui) .....................................................................................54
3. Cc nh l gii hn .....................................................................................57
3.1 Xp x phn phi nh thc bng phn phi chun. ..............................57
3.2 nh l (Moivre Laplace) .....................................................................57
3.3. nh l (gii hn trung tm)...................................................................58
BI TP XC SUT C IN........................................................... 59
BI TP LUT S LN...................................................................... 64
- 71 -