( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

GA NHPAW
Jinghpaw Wunpawng Hkalup Nawku Hpung ni gaw, daini na anhte hkrum hkra nga ai Kachin Issue hta Karai Kasang shatsam ai amyu sha bungli langai re ngu, hkamla let shanglawm nga ai ten re. Ndai zawn re ten hta, KBC Ramma Langai a hkam la ai Karai masa gaw anhte a shawnglam hpe daw dan ya na matu ahkyak dik rai nga ai. Chyum laika hta n hkru n hkra hpe gasat ra ai, nat satan hpe gasat ra ai lam ni lawm nga ai hte maren, shanglawt ai lam hte shalawt la hkrum na matu mung lawm nga ai. Yubak kaw na lawt ra ai, roirip zingri ai kaw na lawt ra ai lam ni gaw Chyum masa lawm ai ga ni re. Dai ning na Ramma Nhtoi ga baw Shanglawt Lam Hta Ngang Ngang Tsap Nga Ga gaw anhte byin mayu ai, byin ging ai, byin ra ai lam ni rai nga ai. KBC Ramma ni yawng myit hkrum hkindit lahkrip ra ra hte ndai ga baw hpe jawm shadik shatup sa wa ga. Madu a magam hta,

Malawm ni
1. Ga Nhpaw 2. Ga Machyan 3. KBC Ramma Hpa-awn a Shakram Ga 4. Lamang Mahkyen Ni 5. Chyum Laika Sharin Lakjet (Rev. Lagai Zau Nan) 6. Masat Nhtoi Mungga (Rev. Dr. Zinghang Lat Nawng - KTC, Nawng Nang) 7. Masat Nhtoi Labau 8. Mahkawn
21 18 1 2 3 5 8

Rev. Dr. Hkalam Samson KBC Amu Madu

Laika Man -1-

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

CHYEJU DUM GA
2013 ning, 14-Lang Ngu Na KBC Ramma Masat Nhtoi lamang mahkyen laika buk hpe hkyen lajang let, KBC shingwang kata na ginwang ni hte buga hpung ni hpang de shagun dat ya lu ga ai majaw, Karai Kasang a chyeju hpe shakawn ga ai law. Dai ning na, 14-Lang Ngu Na KBC Ramma Masat Nhtoi gabaw gaw; Shanglawt Lam Hta Ngang Ngang Tsap Nga Ga (Stand Firm For The Liberation of the Lord) rai nga ai (Galati 5:1, Pru mat 14:13, Luka 4:18, Roma 8:20-21) KBC Ramma Dap Komiti hku nna karum hpyi lit shatsam ai hpe kabu gara hte hkap la let, Madu a magam ningsang hta shang lawm daw jau gun hpai lawm ai myitsu kanu kawa ni, sara kaba ni hte magam gun manaw manang ni yawng hpe myit kraw kata na grai chyeju dum ai lam hpe mung ka masat dat ga ai. 1. Rev. Dr. Zinghang Lat Nawng (KTC, Nawng Nang) Masat Nhtoi Chyum Laika Lakjet. 2. Rev. Lagai Zau Nan (MIT) Masat Nhoi Mungga. 3. Sr. Chyang Maja Ah Tang (YJH) Masat Nhtoi Mahkawn. 4. Sr. Lagwi Ying Kyang (MKBA Ramma Hpa-awn) Makawp Hkrang Pan sama. 5. Sr. Ndawng Naw Lum (Sun Shine), Laika Buk Hkrang Sama 6. Sr. Sumlut La Nu (Moon Offset), Laika Dip Chyeju dum let, Ramma Dap Komiti Jinghpaw Wunpawng Hkalup Hpung Ginjaw
Laika Man -2-

KBC RAMMA HPA-AWN A SHAKRAM GA

Hkristu hta, Hkungga tsawra ai nu, wa hpung masha ni, ramma ni hte mungkan mungdan shara shagu nga pra nga ai nu, wa hpung masha ni yawng hpe,Yehowa Karai Kasang kaw na awm dawm shanglawt lu ai chyeju wunli hte rau, galu kaba ring chying gan ga ai chyeju ni gaw, tut e lu la nga u ga, ngu akyu hpyi let shakram dat nngai law. Ndai lang na KBC Ramma Masat Nhtoi gaw, 14-Lang ngu na Masat Nhtoi rai nga mali ai. Masat Nhtoi Ga Baw gaw, Shanglawt Lam hta ngang ngang tsap nga ga, ngu ai re (Gal 5:1; Luka 4:18; Pru 14:13). Ndai Masat Nhtoi Ga Baw hpe yaw shada ai lam (3) hta madung tawn nna lata da ai rai nga ai. Dai yaw shada ai lam ni gaw; 1. 2. 3. 4. Karai Kasang jaw da ai, shanglawt ahkaw ahkang hte ahkang aya hpe chye na hkawn hkrang lu na matu. Karai Kasang a hkye shalawt la ai masing hpe chye na let, ngang ngang tsap nga lu na matu. Dip up da hkrum ai lam mahkra kaw na, Yesu Hkristu shalawt ya sai hpe chye na kam sham lu na matu. Karai Kasang a hkye shalawt la ai masing hta, kam sham myit hte hkan nang hkan sa shanglawm lu na matu.

Karai Kasang anhte hpe shaga la ai lam gaw, Hkristu hta dip da mada ma hkra kaw na shanglawt lu ai ni tai na matu rai nga ai (Gal 5:1, 13). Dai shanglawt lam gaw, anhte shada da bai kawa shamyit hkat na matu n rai (Gal 5:15). Shanglawt lam
Laika Man -3-

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

hta gahkyin gumdin gaw gap galu kaba sa wa na matu she rai nga ai. Shanglawt lu ai ni tai nna yubak a mayam, satan nat a mayam, nteng nman ai masa lam a mayam kandang npu e bai ntaw nga sai sha, shanglawt lam hta ngang ngang tsap let shawng de gaw gap sa wa na matu Hkristu ra sharawng ai lam re (Yawhan 8:34). Hkristu a majaw anhte shanglawt lu sai raitim, dai shanglawt ai chyeju hpe n-gawn nsawn, manu nshadan ai rai yang, dai shanglawt lam gaw bai hkrat sum mat na hpe mung tsang ra nga ga ai. Dai majaw, Hkristu hta awm dawm shanglawt myit masa hte ahkang aya ni hpe mung masa lam, sut masa lam, hpaji masa lam, htunghking lam hte asak hkrung lam ni hta tsit lali ai hpun zawn tu galu kaba kung dam wa lu hkra, prat ban shachyaw nna dai shanglawt lam hpe gaw gap sa wa ga. Tinang pra na matu sha myit mang ai tinggyeng shanglawt lahkum kaw nna amyu ting, mungdan ting lawt lu ai shanglawt lahkum de htawt sit dung lu hkra Hkristu hta myit mang jahkrum nna shakut shaja sa wa ga law. Chyeju kaba sai. Nhkum Tang Gun Hpa-awn Ramma Dap Komiti Jinghpaw Wunpawng Hkalup Hpung Ginjaw. @@@@@@

LAMANG MAHKYEN NI
I. Chyum laika sharin ai lam.

1. Ga baw: "Shanglawt Lam Hta Ngang Ngang Tsap Nga Ga" (Galati 5:1, Pru mat
14:13, Luka 4:18, Roma 8:20-21) 2. Chyum laika sharin ai lam hpe byin hkra jawm galaw ga. (a) Ginwang Ramma Dap kaw nna, Buga Hpung shagu chyum laika sharin ai lam hpe galaw lu hkra n-gun jaw ai hte woi awn sa wa ga. (b) Lamang laika buk hta lawm ai Mahkyen hte maren masat nhtoi a shawng na bat mi tau let, shana shagu (sh) aten masat nna Ramma ni hpe chyum laika sharin ai lam ni mai galaw ai. ( Ramma Camp galaw mai ai ) (c) Htap htuk ai Sara/ma ni hpe shaga nna, Buga (2), (3) galung nna Chyum laika sharin lamang hpe mai galaw ai. (d) Chyum laika sharin ai aten hta masat nhtoi mahkawn hpe sharin ya mai ai. II. "Sasana magam a matu, Ramma atsam alu" masing 1. Ndai "Sasana Magam a matu, Ramma Atsam Alu" masing hpe buga hpung shagu hta hkrang shapraw galaw sa wa saga.

Laika Man -4-

Laika Man -5-

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

III. Ramma kanawn mazum lam hte dawjau lamang 1. October 13 ya shani na laban nhtoi a shawng e tau hkrau nna mai galaw ai. ( Buga hku nna, Ginwang hku nna ). 2. Hpung hte seng ai, shawa hte seng ai, Asuya hte seng ai shara ni hpe jasan jaseng shatsawm ai hku nna dawjau ai lam mai galaw ai. 3. Tsi rung nga ai Buga ni hta Sai alu jaw ai ( Blood Donation ) hku nna daw jau mai ai. 4. Machyi makaw hkrum ai ni hpe gawan katsan ai lam hte hkyuk htawng gawan gatsan ai lam ni galaw mai ai. 5. Bu hpun palawng dingsa (sh) ningnan ni hpe atsawm sha mahkawng nna, matsan mayan ni hpe garan ya mai ai. IV. Nawku dawjau lamang 1. Nawku dawjau lamang hpe October 13 ya shani shawa nawku hte Ramma hpawng hta laksan galaw mai ai. 2. Ginwang shagu, Buga shagu Ramma galung nawku dawjau ai lam mai galaw ai. 3. Nawku Hpawng ni hta Ramma ni hpe masat masa shagrau ai hku nna, Ramma masat N'htoi kumhpa ni mai jaw ai. V. Laksan Akyu hpyi ai lamang 1. Ramma ni a matu Buga shagu hta hkying hkum 12 (sh) 24 kyu hpyi ai lam hpe galaw ga. VI. Shingjawng poi lamang 1. Laksan mahkawn shingjawng poi hte ka hkrang shingjawng poi lamang ni mai galaw ai. 2. Ga tsun shingjawng, Ginsup, Hpun hkai ai lamang ni mai galaw ai.
Laika Man -6-

VII. Ramma Masat Nhtoi nawku dawjau lamang kasi 1. Chyum laika hti 2. Hpawng hpaw kyu hpyi 3. Nawku Shakawn mahkawn No. ( ) 4. Kahti galai No. ( ) 5. Ramma mahkawn ( lamang laika hta lawm ai ) 6. Alu hta /ap 7. JHZ Ramma masat Nhtoi byin wa ai labau hti na. 8. Mahkawn ( Solo / Group ) 9. Hkum tsup kyu hpyi na (a) Hpyen yen tsinyam hkjrum nga ai ni a matu (b) Buga shagu hta nga ai Ramma ni a matu hte Maigan de nga ai Ramma ni a matu (c) Mungdan kata, shinggan de bungli galaw, Ja gumhpraw tam, hpaji shakut nga ai Ramma ni a matu, (d) Bumlang hkaraw hkan e nga ai Ramma ni, Machyi makaw mayak mahkak hkrum ai Ramma ni hte hkyuk htawng hkan e sharen da hkrum ai ni a matu. (e) Ramma ni hpe woi awn nga ai Kanu Kawa ni, Ningbaw / la ni yawng a matu. (f) Nanghpam lu sha hte AIDS ana makawp maga ninghkap sasana masing awng dang lu na matu. (g) Anhte a mungdan hta, Karai jaw ai Awmdawm Shanglawt lu na matu
(Lahta na lam ni hpe hkyinghkum 12 (sh) 24 kyu hpyi ai hta alak mi kyu hpyi shalawm ya na)

9. Chyum laika hti na 10. Mungga Ramma Masat Nhtoi Mungga 11. Shakawn mahkawn 12. Shaman ya na.
( Amen ........ Amen .......... Amen ...........)
Laika Man -7-

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

CHYUM LAIKA SHARIN LAKJET

SHANGLAWT LAM HTA NGANG NGANG TSAP NGA GA

(Galati 5:1, Pru mat 14:13, Luka 4:18, Roma 8:20-21) Rev. Lagai Zau Nan Lecturer & Head of Department, Mission Studies, MIT, Insein

GA HPAW
Dai ning na KBC Ramma Masat Nhtoi mungga lajang na lit jaw hkrum ai majaw Karai Kasang a chyeju hpe shakawn nngai. KBC Ramma Komiti nna lata dat ai Shanglawt lam hta ngang ngang tsap nga ga ngu ai ga baw gaw lai wa sai lahkawng ning daram kaw nna ninggam sharawt nna anhte amyu ni hkrum sha nga ai tsin-yam lam hte maroi nni, masin nsi hpa lam ni a lapran, anhte gawgap da magang nga sa ga ai awmdawm makam, myu tsaw mung tsaw myit, sai ninghtan sabawn let myit mada ai lam ni a matu makam zawsi langai mi rai nga ai. Ndai ga hta, ga kaba lahkawng lawm nga ai: shanglawt lam liberation, or struggle toward liberation hte ngang ngang tsap nga ga stand firmly yan rai nga ai. KBC gaw JHZ/K-27-2012 hte maren, Karai Kasang jaw ai awmdawm lu hkra akyu hpyi na matu dawdan sa ga ai. Shanglawt ngu ai shaloi, awmdawm ngu ai ga kahpu kanau ga si rai nga ai. Lahta na ga kaba lahkawng hpe rudi nna, dai ning na KBC Ramma Masat Nhtoi a matu wenyi ninggun jawm la ga ngu ga saw nngai. SHANGLAWT Liberation toward liberation/ struggle toward liberation (Galati 5:1; Yawhan 8:31-32)

A. Ga Si Lachyum Gawn Yu Ai Lam (Terminological Study) Shanglawt ngu ai ga a lachyum hpe English hku ga si amyu myu hte gale lu nga ai hpe lawu na zawn mu lu nga ai 1) Awmdawm complete freedom kaning re ai gyit hkang lam, dip shingdang lam mung n lawm ai, wanglu wanglang asak hkrung shamu shamawt lu ai lachyum. Awmdawm kaw kaga shanglawt ai lachyum manu ni yawng rudi ruhpang nga ai. 2) Awmdawm ahkang aya rights and value shangai ai shani nan lawm nang wa ai masha langai mi a manu rai nna, kaga masha wa kaw hpyi la ai baw n re sha, shinggyim masha langai a manu human value rai nga ai. UN a 1948 na Shinggyim ahkang aya ndau laika a article 1 hta, All human beings are born free and equal in dignity and rights nga ka da ai gaw ndai awmdawm ahkang aya hpe madi ai rai nga ai. Dai ni mungkan na ruk rak hkat ai manghkang conflict ni yawng gaw ndai awmdawm ahkang aya hpe makawp maga ai kaw nna byin wa ai manghkang lam ni hkrai rai nga ai. 3) Awmdawm shadip jahpang sovereignty tinang a mungdan lamu ga hpe myit ra up hkang jum tek lu ai mung masa ahkaw ahkang rai nga ai. 4) Awmdawm shanglawt independence kaga amyu mungdan ni e dip up sai chyup ai kaw nna shanglawt lu ai; e.g Myen mung gaw 1948 ning hta British a dip up sha ai kaw na shanglawt lu sai. Ndai shanglawt a matu Kachin Ji Wa ni mung Panglong Ga Shaka hta mying ka shalawm sa ga ai. Raitim, awmdawm shanglawt sha lu ai hte awmdawm majing de n du mai ai lam Myen mung labau e sakse madun ya nga ai. Shanglawt lu ai hpang laning mi pyi n hpring yang, Myen mung kata ginjaw asuya hpe n htang gasat ai laknak lang hpung ni
Laika Man -9-

Laika Man -8-

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

langai hpang langai pru wa nna mung dinghku majan gasat ai gaw dai ni du htep rai nga ai. Dai majaw, awmdawm shanglawt shing n rai, mungdan shanglawt langai hte sha mung teng man jet ai awmdawm de n du lu ai lam mahtai rai nga ai. Lahta na ga si ni yawng hpe gumhpawn dat jang she teng man ai, jet ai awmdawm de du lu na lam rai nga ai. Teng man ai, Jet ai awmdawm hpe lu na matu shinggyim masha a myit masin salum san san hte n lu du ai; Karai Kasang a Wenyi up ai masin salum hte sha du mai ai. Dai ni anhte amyu sha ni Yehowa Karai Kasang, Anhte a Awng Padang ngu ninglaw nsen hte Padang hkrun lam hkawm wa ai shaloi, anhte ra ai awmdawm gaw shinggyim masha e n jaw lu ai; Karai Kasang e sha jaw lu ai, Karai a lata kaw she nga ai; Karai myit rawng ai, Karai Wenyi ka-up ai shinggyim masin salum e chyu sha jaw lu ai ngu ai hpe dum hprang wa sa ga ai. B. Chyum Laika Na Tengman ai Shanglawt a Lachyum (Biblical Meaning of Liberation) Dai ni anhte hta byin nga ai manghkang, gasat gala lam, n teng n man lam, dip up sai chyup hkat nna shinggyim masha shagu a Karai jaw awmdawm hpe hkin-lut kau ai lam a ningpawt rudi hpe Hkristan Chyum Laika hta asan sha madun da nna, dai hpe kaning rai hparan lu na lam hpe mung adan aleng tsun sharin da nga ai. Awmdawm hpe hkin-lut kau ai lam a ningpawt gaw shinggyim masha ni Karai Kasang a ga hpe lale ai (Disobedience) a majaw byin wa ai YUBAK MARA rai nga nna, dai Yubak gaw shinggyim masha a masin salum hpe jum tek, reng hkang sha nga ai. Dai kaw hpe hparan nna awmdawm lu la na lam gaw YUBAK MARA hpe masin salum kata nna gawt kau jang, teng man ai Karai jaw awmdawm hpe hkamsha lu na lam hpe Chyum Laika hta sharin ya nga ai.
Laika Man - 10 -

Ndai lam hpe Chyum Mungga nkau mi hpe madi madun let matut myit yu, n-gun la ga. 1) Karai Kasang a Yaw Shada Ai Lam Madung The Primary Purpose of God ( Ningpawt Ninghpang (NN) Dkb 1-2) Karai Kasang mungkan ga, ninggawn tawa hpe hpan da ai a yaw shada lam madung hpe NN Dkb 1-2 lapran e asan sha mu lu ai. Shinggyim masha hpe shi a hkrang bung hku hpan da ai (1:27); ga yun rai nga ai shinggyim hkrang de Karai nsa kawut bang nna jahkrung ai (2:7); shi hpan hpajang ai mungkan nga yawng danghta hpe shi a malai yu reng, up sin, makawp maga na lit kaba jaw da ai (1: 26, 28-30). Ndai lam a lachyum madung gaw, shinggyim masha gaw Karai a gawng malai, shinggyim masha nga ai shara shagu Karai a shingnip shingna gun hkawm ai ni tai lu na matu rai nga ai. Karai up sin ai asak hkrung lam God Reign hpe ndai mungkan e gawgap lu na matu shinggyim masha hpe lit jaw ai lachyum rai nga ai. Karai up sin nga ai Gods Reign a lachyum hpe Adam yan Ewa namsi garai n sha ai aten ( Before the Fall) na mabyin masa e kumla shapraw ya nga ai: Yubak mara n rawng ai; hkrit tsang maja lam hpa n nga ai; Karai Kasang hte hkrum lu ai, Karai Kasang hte n htan shai ai lam hpa n nga ai, Karai Kasang a mungdan kumla hpring tsup ai, Karai a hkrang bung manu the value of Gods Image hpe shadang hpring tup mazing sumhting let, shinggyim masha ni mungkan ndai hpe up sin nga nna, teng man rap ra, tara malang lam hte ngwi ngawn simsa nna hpring tsup ai mungkan gawgap na hpe Karai Kasang yaw shada ai hpe mu lu ai. 2) Yubak Mara a Mahtai Ni The Consequences of Sin/ Disobedience (NN Dkb 3) Yubak galaw ai majaw byin pru wa ai lam ni hpe Ningpawt Ninghpang Laika Dkb 3 dkj 16-19 lapran hta mu lu nga ai:
Laika Man - 11 -

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

Machyi Tsin-yam Pain and Suffering shinggyim machyi ai gaw ngai grau shalaw ya na de ai (dkj 16a) Ahna power kashun hkat ai Power Struggle shi mung na ntsa e up nga na ra ai (dkj 16b) Nhkring n sa amu magam shaja sha ra na Constant Struggle nang hkrung nga ai nhtoi mahkra hte hta, ru tsang ai hte ga hta na nang sha lu na ndai(dkj 17) Hkrit hpa amyu myu nga na Dangers and Attack aju hte atsing mung na matu shi shatut na ra ai(dkj 18) Amu Shaja Sha ra na Hard Working na a myi man a salu salat hte na a shat nang sha lu na ndai (dkj 19) Si ra na Deathga yun bai tai na rin dai (dkj 19b) Ndai lahta na lam ni yawng gaw YUBAK a asi ni rai nna, dai YUBAK mahtang shinggyim masha a masin salum hpe jum tek, reng hkang sha hpang wa sai. Dai nan dip lup dip sha, gasat gala, ru yak tsin-yam, kawsi hpang gara, si hkrung si htan lam a rudi tai let, Karai jaw ai awmdawm hpe zawsi kaba shakap pat da ya nga sai. 3) Jet ai Awmdawm De Toward a True Liberation (Yawhan 8:31-32; Mahte 5:13, Marku 7:14-23) Teng man, jet ai awmdawm de, shanglawt de du lu na matu Chyum Laika hta madun da ai mahtai gaw asan sha rai nga ai. Marai lahkawng ga law hkat, htwi hkat ai manghkang hpe hparan ai shaloi, nan n mai ga law hkat ai gaw, n mai htwi hkat ai gaw ngu sa tsun ai gaw jaw ang ai manghkang hparan ladat n rai nga ai. Mungkan ga e gara hku she ga law hkat mai ai ngu ai, Ga law hkat lam matsun laika Handbook of Struggle n nga ai. Nan hpa majaw ga law myit ta? (why) ngu ga law hkat ai rudi hpe tam nna, dai rudi kaw mahtang hparan
Laika Man - 12 -

jang she jaw ang ai ladat rai na rai nga ai. Dai rudi gaw MASIN SALUM nan rai nga ai. Masin salum kaw byin ai hkamsha lam hta hkan nna, n-gup aga hte jahtau marawn ga law hkat ai kaw nna, lagaw lata, nhtu, laknak hte gasat gala hkat ai madang de du hkra du wa lu nga ai. Masin salum kaw byin ai manghkang lam hpe hparan kau lu jang, kaga hpa manghkang mung nga sa na n rai nga ai. Chyum Mungga nkau mi hpe mahta nna hka ja yu ga! a. Yubak a tsip tsip shara gaw myit masin salum rai nga ai ( Marku 7:14-23; b. Myit masin san seng jang Karai Kasang hpe mu lu na lam tsun ai (Mahte 5:13). Karai Kasang hpe n mu hkra magap da ai gaw YUBAK mara rai nga ai. Dai Yubak mara gaw Satan a salung sala rai nna, yubak e jum tek hkrum ai gaw shinggyim masha a asak hkrung lam hta Karai Kasang a matu shara n jaw ai majaw rai nga ai. Dai majaw, myit masin salum hta Karai Kasang a matu shara lu na matu myit masin san seng ra ai (purity of heart); san seng ai masin salum kaw she Karai Kasang shanu up nga lu na rai nga ai. c. Myit masin/ salum galai kau ai hku nna Yubak hpe shachyut shaden kau lu nga ai. Dai majaw, Yesu Hkristu gaw myit masin galai na lam hpe Karai Mungdan a zawsi hku sharin ya sai (Marku 1:14-15, Yawhan 3:1-8, Mahte 6:33) d. Karai Kasang a teng man ai MUNGGA hta asak hkrung ai hku nna awmdawm ai shanglawt hpe gawgap lu nga ai (Yawhan 8:31-32) 4) YUBAK mara (Sin) ngu ai hpa rai ta? (Galati 5:19-21) Yubak mara nga manga a rudi gaw Karai Kasang hte tsan gang ai lam (being far away from God) rai nga ai. Tsan gang ai ngu ai shaloi, shi a ga n hkan sa ai; n madat ai; shinggyim
Laika Man - 13 -

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

hkum shan myit hte asak hkrung ai lam ni hpe tsun ai. Ndai kaw ningpawt n htawm, Karai Kasang hte n htan shai ai (against with God), masha shada n htan shai ai (against with fellow human), mungkan shingra maka (against with nature) hte n htan shai ai hku asak hkrung wa ai. Galati 5:19-21 hta ka jahkrat dan ai yubak a bungli, hkumshan a bungli a majaw shinggyim masha gaw Karai Kasang hte nhtan shai ai lam de yawng mat lu nga ai. Karai Kasang hte nhtan shai ai wa gaw shinggyim masha shada, shinggyim wuhpawng kata, mungdaw mungdan kata manghkang tam ai wa, manghkang shabyin ai wa tai mat lu nga ai. Dai zawn re ai ni up hkang, woi awn ai wuhpung wuhpawng, mungdaw mungdan ni mung tara malang ai lam (justice) hpe n-gawn nsawn di kau ai majaw, shanhte jahkrat ai masa lam (policy), htung tara ni yawng mung n shaw nshun rain ga ai majaw, structural violence, structural sin ngu ai htung tara, masa ni nan n rap n ra di jahkrat da ai chye nga ai. Dai hpe n ra ai ni rawt kabrawng wa jang, manghkang ngu ai ginchyum tam n mu byin wa lu nga ai. 5) Shanglawt lu na matu, Shanglawt ai ni Tai Ra ai Be liberated for Liberation (Galati 5:1) Yesu gaw anhte hpe shanglawt tai na matu shaga la sai. Dai majaw, mayam a kandang kaw bai n-ahkang nga matu Kasa Pawlu shadum ai shaloi, dai ni anhte amyu sha ni hpe grai myit yu shangun nga ai. Anhte shanglawt ra nna, shanglawt a matu shakut tim, anhte a kata e anhte nan anhte gyit hkang da ai lam law law nga ai majaw, mayam a kandang n pu na lu law tai lam byin nga ai. Dai ni anhte gasat nga ai majan hpe Aljezeera shiga dap kaw nna Christian Kachin ni hte Burmese Budhist ni gasat nga ma ai, nga kalang mi shapoi ya sai. Karai hpe chye ai ni hte Karai hpe n chye ai ni lapran e gasat hkat ai majan ngu lachyum shapraw lu nga ai. Mying sha Karai hpe chye ai hku n re sha, anhte a asak hkrung lam nan Yubak a
Laika Man - 14 -

gyit hkang lam kaw na lawt lu ai ni tai ra ai; shaloi she, anhte kaga wa lata na awmdawm lu jang, anhte a kata e mung kalang bai shading bung pre ai awmdawm a namchyim hpe anhte langai hte langai a lapran maren mara hkam sha lu na rai nga ai. Nde matu anhte nan lam amyu myu a gyithkang da ai kaw na shawng Yesu a Mungga hte lawt pru lu na ahkyak nga mali ai. Ndai kaw anhte a matu mayam myit jasat slave-mentality kaw nna lawt pru lu na grai ahkyak nga mali ai. Egutu masha ni mayam kandang nna lawt nhtawm, Hkanan mung de sa wa ma yang lam lapran e ruyak jamjau wa ai shaloi, Mawshe hpe aput angun let, Egutu mayam prat hpe bai marit ma ai (Pru mat 16:1-3; 17:3). Dai ni anhte masha ni a kaji kajaw jaw sha ai ahkaw ahkang masu kaw pyaw dum nna, tinang a Wunpawng Hkanan de matut hkawm na lagaw ni gyit da hkrum chye nga ai hpe dum ra ga ai. We need to be liberated from internal bondages first in order to work for liberation. NGANG NGANG TSAP NGA GA stand firmly (Yawshu 1:1-9; Ehpesu 6: Galati 5:16-25; Ehpesu 6:14-18;Yaku 1:2-24;Mahte 5:48) Shanglawt lam hta ngang ngang tsap nga ga ngu ai shaloi, Karai Kasang a mungga marang e lu la na teng man ai awmdawm a matu ngang ngang tsap ga, ngu ai hku rai ra ai. Lahta e tsun ai hte maren, awmdawm hpan amyu myu nga ai raitim, dai ni yawng gaw Karai Kasang jaw ai awmdawm hta rudi ra ai. Karai jaw ai awmdawm hta ngang ngang tsap nga lu na matu, Chyum Mungga a matsun hpe n mai yit kau nga mali ai. Chyum Mungga hta ngang ngang tsap ai nan dai ni anhte ra ai awmdawm de myi man yawng sa wa ai lam rai nga mali ai. Karai Mungga hta ngang ngang tsap ai lachyum hpe lawu na zawn Chyum Laika hta mu lu nga ai.
Laika Man - 15 -

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

1. Yawshu Laika hte awmdawm Yawshu laika a theme gaw, madat mara jang awng padang lu na, n madat n mara jang, sum machyi na, bai, Karai Kasang a ga sha madat u, kaga lam yawng Karai Kasang galaw ya na (loyalty and obedience) rai nga ai. Dai majaw, Yawshu hte Israela masha ni a lit gaw Karai Kasang ga hpe n-yit n hprai ai madat mara na sha re, hpa majaw nga yang, Karai Kasang shi nan gasat lawm nga ai. Ndai lam hpe Yawshu laika buk ting hta adan aleng mu nga ai. Karai Kasang ga madat mara nna, shi hta sadi dung kangka ai lam gaw Hkanan mung de shang madu sha, padang dip lu na lam a zawsi rai nga ai hpe Yawshu laika hta tang madun da nga ai. 2. N-gun dating nna, myit nden shaja ga - Let us be strong and courageous (Yawshu 1:6, 7) Dai ni anhte amyu sha ni kaw Karai lawm ai mauhpa lam ni grai law nga sai. KBC a Karai masa tsap shara mung shawng na htai grau nna, amyu sha lam hte mahkri shawn wa sai. KIO mung born again lu wa sai. Shawng de mung masa lam n tsun ai hpung magam gun ni mung dai ni n tsun ai n nga lu hkra, Karai e Wenyi shadut hkrum masai. Mungkan ting bra chyam nga ai Kachins Wunpawng Amyu ni awmdawm hpe marit, shadip jahpang hpe gasit let, sai ninghtan shabawn wa sa ga ai. N-gun dating nna, myit nden shaja let, pai de hkra de lam n-yit hkra, Karai Mungga hta ngang ngang tsap sa wa yang Karai Kasang jaw ai teng man, jet ai awmdawm hpe lu la na rai nga mali ai. Anhte a lapran e Satan a matu shara n shaman da ga. Ramma ni Satan a mayam n tai ga, Weny hpring ai (Spirit-filled) Hkristu nan shung ai (Christ-Incarnated) ai asak hkrung lam, wuhpung wuhpawng hku nna anhte a hkrun lam hpe matut hkawm ra na ga ai.

3. Anhte a Padang Shingran Our Dream of Victory (Ezekela 37:1-14; Esaia 55:12) Nrut nra jahkraw ni hta nsa bai bang nna asak hkrung ya na Ezekela hpe myihtoi htoi nna Bawngdung hkrum ai Israela masha ni hpe Mungdan Shingran jaw ai zawn, dai ni anhte a htenza, hkraw hkun mat sai amyu sha gam maka mung, asak bai hkrung nna, madi lali tsawm wan a n hten! Dai shaloi, Wunpawng lamu ga gaw Esaia 55: 12 hta tsun dai ai hte maren rai na ra ai: Nanhte chyawm gaw kabu gara let pru wa na myit dai; bum ni hte kawng ni, nanhte a man e mahkawn mangoi ai nsen hte garu nna, nam mali na hpun ni yawng lahpawk dum na mara ai Anhte awng Padang Yehowa Karai Kasang hte rau n daw n hka rai, shanglawt lam hta ngang ngang tsap sa wa ga law. Chyeju kaba sai; Yawng hpe Karai Shaman Ya u Ga! Lagai Zau Nan @@@@@@

Laika Man - 16 -

Laika Man - 17 -

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

SHANG LAWT LAM HTA NGANG NGANG TSAP NGA GA

(Gal 5:1; Pru 13:14; Luka 4:18) Rev. Dr. Zinghang Lat Nawng Karai Kasang gaw shinggyim masha ni hpe shi a hkrang bung sumla hte maren manu shadan hpan tawn da nna mungkan ntsa e shi ra sharawng ai lam byin wa na matu yaw shada let ahkaw ahkang hte lit hpe jaw da nga ai (NN 1:26-27). Raitimung, shi a yaw shada lam ni ma hkra yubak mara a majaw hten run mat nga ai. Karai Kasang a yaw shada ai lam hten run mat ai hte maren shinggyim masha shada lapran nju ndawng, manawn masham, gasat gala, dip lu dip sha ai lam ni gaw grau grau nna law htam wa ai rai nga ai. Mungkan labau hpe nhtang yu ai shaloi, shinggyim masha ni gaw dai zawn re masha shada lam amyu myu hku nna dip lu dip sha ai kaw nna lawt hkra shakut shaja ai lam ni hpe adan aleng mu lu nga ai. Chyum laika hta yu ai shaloi mung Karai Kasang gaw dip lu dip sha hkrum ai, nni nkri zingri zingrat hkrum ai amyu masha ni hpang maga de tsap nna hkye shalawt la ai hpe mu lu nga ai. Israela a labau ting gaw Karai Kasang ndai mungkan hta shang lawm bungli galaw ai lam hpe htawng madun nga ai. Israela ni a Karai Kasang gaw hpan madu wa rai nna mungkan ting a madu mung rai nga ai. Karai Kasang gaw mungkan ting hte seng ai wa rai nna amyu shagu a Karai Kasang mung rai nga ai. Raitim, dai amyu law law kaw na amyu langai hkrai a Karai Kasang mung rai nga ai. Ndai lam hpe ga shaka dingsa hta Israela amyu ni a labau maumwi hpe yu yang atsawm sha chye na lu nga ai. Pru mat wa ai laika hta Israela amyu masha ni Mawshe lam woi ai npu e Egutu mung kaw nna Hkanan mung de shang madu
Laika Man - 18 -

nna amyu langai byin hpang wa ai gaw Karai Kasang kaw nna npawt hpang ai lam rai nga ai. Israela amyu byin hpang wa ai lam hpe yu ai shaloi Karai Kasang gaw n-gun kya ai, dip sha hkrum ai, ahkaw ahakng pat shingdang da hkrum ai ni hpang magam tsap let shan hte a lawt lam shakut shaja ai hta shang lawm let hkye mawai la ai lam hpe mu lu nga ai. Dai zawn shanglawt lu hkra galaw ai lam gaw aloi ali hte byin ai lam nre hpe mung mu mada lu nga ai. Ga shaka ningnan hta yu ai shaloi mung, Madu Yesu Hkristu gaw matsan mayan hkrum ai ni, ahkaw ahkang n lu ai ni, nat tsa dan a gyit hkang sharen da hkrum ai ni, masha wuhpung wuhpawng kata hta n shang lu ai ni, bawngdung htawng rawng ai ni, matsan ai ni hpang maga tsap let, shanhte a lawt lam hpe wudang ntsa si hkam ai ten du hkra galaw lai mat wa ai hpe mu lu nga ai. Dai majaw, Nazaret mare hta shi hkaw tsun ai Chyum ga gaw, shi a sasana gaw hpa baw re ai lam hpe adan aleng mu mada shangun nga ai. (Luka 4:18-21). Ndai hta Madu a Nhtoi shaning ngu ai gaw Jubili shaning hpe tsun ai rai nna, dai aten hta mayam ni hpe shalawt ya ai, lamu ga ni hpe ban sa na ahkang jaw ai, matsan nna hka n lu wa ai ni hpe hka shaprai ya ai shaning rai nga ai. Dai majaw, Madu Yesu a magam bungli majing gaw shinggyim masha ni hpe htani htana asak hpe sa jaw ai sha n-ga ndai mungkan ntsa asak hkrung nga ai aten hta lam amyu myu hku nna dip da hkrum ai ni hpe shalawt ai magam bungli rai nga ai hpe adan aleng mu mada lu nga ai. Kasa Pawlu a laika ni hta mung kabu gara shiga gaw lam amyu myu hku nna gyit hkang, dip sha da ai mabyin ni kaw na shalawt ya ai lam hpe mu mada lu nga ai. Yesu Hkristu hpe hkap la kam sham sai ni gaw jep ai tara a gyit hkang da ai kaw nna lawt lu sai re majaw jep ai tara a mayam bai n tai ra sai rai nga ai. (Galati 5:1). Kam sham ai ni gaw asak ningnan lu
Laika Man - 19 -

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

la nna arawn nsam nnan galai hkam la lu sai rai nga ai. (Roma 12:1-3). Yesu Hkristu a hkye la ai lam hpe hkam la sai ni a lapran garan ginghka, dip lu dip sha, maren mara n re ai lam ni hpa mung nnga sai rai nga ai. (Galati 3:28). Dai zawn re shalawt la hkrum sai kam sham ai ni gaw mungkan hta matut nna dai shalawt ai magam bungli hta ngang ngang kang kang tsap let mungkan htum hkra, Madu Yesu bai du sa wa ai nhtoi du hkra shakut shaja na lam rai nga ai. Rev. Dr. Zinghang Lat Nawng KTC, Nawng Nang @@@@@@

JINGHPAW WUNPAWNG HKALUP RAMMA LABAU HTE JHZ RAMMA MASAT NHTOI BYIN WA AI LAM
inghpaw Wunpawng Hkalup Hpung na ramma ni gaw 1904 ning, Manmaw Sasana Wang, Sara kaba Roberts a nta makau kaw tu ai noikrat hpun nhpang kaw nawku dawjau ai lam galaw nna shakut sharang hpung ( Christian Endevour ) hpe hpaw hpang sai. Dai hpang Manmaw mare kaw ang ai, 1919 ning na Manmaw Ginwang Zuphpawng hta, Manmaw Ginwang ting na shakut sharang hpung hpe hpaw na matu, myit hkrum dawdan sai. Dai hpang Manmaw Ginwang e sha n-ga, JHZ ( Shaloi ten Ninghtan hpung ) shingwang shara shagu lang na matu hkap la nna, lang hpang wa sai. Myen mung ting na Hkalup Ramma ni jawm galung nna hpaw ninghtan da ai, BBCEU de matut mahkai shang lawm sai rai. Dai ten Myen mung a sasana kanu kawa rai nga ai, American Sasana ni a ten na CE hpe nlang sai sha, BYF hpe galai lang nga ai aten re. Myen mung na Hkalup Ramma ni mung BYF masa hpe galai lang na myit nga ai ten re. JHZ Hkalup Ramma ni gaw 1966 ning, May 16 ya shani, Myitkyina mare Geis masat htingnu e galaw ai 22 lang na Jinghpaw Wunpawng Hkalup Hpung Ginjaw, Mung shawa zuphpawng kaba, Ramma Zuphpawng kaw nna shakut sharang hpung hpe dawm kau nna, Hkalup Ramma kanawn Mazum hpung BYF masa hpe galai lang wa na matu myit hkrum sai. Dai hpang 1966 ning October shata 10-15 ya laman, Kutkai mare kaw galaw ai KBC Dawdan Komiti de tang shawn ai hte KBC Dawdan minutes KBC 66-103 hte maren, Oct 14 ya shani kaw nna, Jinghpaw Wunpawng
Laika Man - 21 -

Laika Man - 20 -

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

( 1 4) L a n g n a K B C R a m m a M a s a t N h t o i M a h k y e n ' 2 0 1 3

Hkalup Ramma Kanawn mazum hpung ( Kachin Baptist Youth Fellowship ) ngu shingteng amying hpe masat shagrin dat ya sai rai. Dai majaw, 1966 ning, October shata kaw nna, KBC Shangwang ting hta CE ngu ai shakut sharang hpung a malai KBYF hpe mahtang galai lang mat wa sai lam hpe labau hkring htawng shachyaw na matu mara, Myitkyina JHZ Ginjaw Rung kaw April 3 ya, 1966 ning hta galaw ai 2/99 lang na JHZ Ramma Komiti Zuphpawng, JHZ-RM 1/99 hte Htingnai Ginwang, Mogawng Kyun Taw buga hpung kaw, 1999 May shata 2-5 ya laman galaw ai (92) lang na KBC, EC Zuphpawng (JHZ-D 43/99) hte Waimaw Ginwang, Waimaw buga hpung kaw 1999 ning November shata 11-14 ya laman galaw ai 10 - lang ngu na KBC Kasa Zuphpawng ( JHZ-K 127/99 ) hte maren Octobet 10 ya shani hte ni dik htum ai laban hpe JHZ Ramma Masat Nhtoi ngu nna dawdan ya sai rai. Ndai JHZ Ramma Masat Nhtoi galaw ai lam gaw, JHZ shang wang kata Buga shagu na Ramma ni yawng anhte a Ji Wa ni a makam masham hkring htawng hpe hkan nang hkan sa lanang hkap lu na matu rai nga mali ai law.

Laika Man - 22 -

Laika Man - 29 -