Vous êtes sur la page 1sur 418

4

HANS
DELBRUCK

GESCHICHTE
DER KRIEGSKUNST
IM RAHMEN
DER POLITISCHEN
GESCHICHTE

ERSTER TEIL

DAS ALTERTUM

.^
-
1999

63.3(0)3
29



, , . .
. , ( ),
, , , , (),
. , . .
. /. . . ()


. .

, ,


ISBN
ISBN
ISBN
ISBN

5-02-028219-7 (. I) ()
5-02-028209-
5-87399-015-8 (. I) ()
5-87399-011-5

, , , 1994
. . , , 1994

. .



XX .
,
,
.
(1848
1929 .). ,
- 1870 . 1874 . 1877 .
, , ,
. 1883 .
,
, ,
1883 .

.
, - (-
, , ,
, ,
II .).
, 1900 .
.
- V .
. . , -
, ,
-
1476 1477 ., , ,
, XVI XIX .
. , ,
,
- 1870 .
-
, ,
. ,

. ,
.

, .
,
, ,
.


, .
,
,
. ,
,
.
,
. - (, 1886),

.
, ,
, , , , ,
, , -, ,
. ,
,
- .

, .
( )
, , -,
.
.
, ,
,

, ,
.
,
.
,
- ;^'1 .
- , ,
, ,
4945 .
. . ,
. ,
, , , , ,
, , .

,
, ,
,
.
. ,
,
,
. (
, , , .)
, , ,
.
, , ,
, , ,
. /
, , .

____________ )^___________ 7

,
.
.
,
, ,
. ,
-, , 56 . ,
15002000 ,
. ,
490 . . ., , 46 .
( 6 .
), 479 . 20 .
( ) .
, :
6 . , 2530 .,
(331 .) ,
( 47 . ,
).
, -
, ,
( ).

,
,
, -
. , ,
. ,
, 9 . ( 1000
), , ,
,
38 7 .

,
. ,
, , , 10 15 ., ,
6400 ,
;
.
. , ,
, ,
4050 . . ,

, .
, ,
, III
100 000 . 480
479 .,
, .
,
,
,
. ,
, ,
. ,
,
,

8___________ ____________

,
. ,
, , , ,
.

, ,
,
. ,
- ,
. - 449 .,
,
, .

.
. ,
,
, ,
, .^

, .
(371 .)
(362 .)
,
. ,
,

, .
, ,
.
- IV .
,
, .
,
, , (
4 . . .) ,
.
( ,
. .), -
IV ., ,
, ,
, ,
, ,
,
.
,
, .

,
II
. (^,
. '
, ,
, , ,
,
^ . . ., 1937. . I. . 115.

____________ ___________ 9

424 . ,
,
414 .,
, ,
, , .

. ,

, .
. . .
.^
,
.
,

, , .
(,
, ,
).

,

. ,
.^
,
.
, , ,
, , .
, ,
.
,
. ,
, ,
,
.
,
,
(, ).
.

.
,
.
( V III . . .) ,
, , . ,
,
, ,
, .
,
.
(, , ) . ,*

8060- . IV . .
^ . . 158.
2 . . 437.

__________ ____________

(321 .)
, ,
, 2- (328304 .)
, 314 .,
.
, . ,
3-
(295 .) (293 .).
, , ,
, ,
.
, ,
, ,

.
,
, , , ,
, ,
, ,
, . ,
,
-
. ,

,
, ,
. ,
.

(218201 .).
,
, , , ,
, ,
, .
, ,
. ,
,
. ,
, , ,
.
,
,

.
,
,
,
, , , ,
,
. !}
-,
, ,
.
,
,
. ,

____________ __________

^ ,
, .
. ,
, , ,
. ,
.^ ^ ,
, V , .
.

,^ ,
,
."^ , ,
,
, ,
,
,
. , ,
,
(, )
. 211 .,
, ,
, . , , ,

, .
, ,
, .
,
, ,
.^ (
)
,
.
, ,
, . ,

. -
, .
,
.

. ,
, , .
, , , ,

,
, :1 , , .

^ , , (
)
, .
. ^ . . . . . 1. . 277.
^ .
^ . . 297.
^ . . 323.

12__________ ____________

,
,
no6eziy .
, ,
.
,
, , ,
, ,
, ^
, , ;
,
,
.
,
.

.
,
, ,
.
,
, .
, ,
.
, ,
. ,
, , XIX .,
, ,
,

.
, .
, II I .
. . ( , , ,
). .
^ ,
, ,
, ,
.
(
58 ., 57 .
52 . . .),
. , ,
, .
, ,
.
, , .
( 1 ), 50-, 70-
,
.
,
,
. ...
, .
^ . . 111.

13

,
, ,
^
,
. , ,
, , , ,
, ,
.
,
, (
) . ,
,
, ,
.

,
. ,
, , .

I .
,
. ,
,
. ,

. ,
, , , ,
, ,
, , , .
- 129 . . .,
.
, , , ,
,
. ,
, , .
,
, , ,
,
, .
,
15 16 . . .,
.

, ,
.
, . ,
,
, , .
. , ,
, ;
, . ,
.
( ) ( )
^ . . 439.
2 . . 2, . 59.

U __________ ____________

:
. , , 010
, ,
. ,
, ,
.
,
, .

,
. III . . . (
) ,

,
. . , ,
,
. ,
,
,
, ,
. ,
, .
-
II III . . ., , ,
.
,
,
.
. ,
, ,
. , III .
,
, . ,
,
I . . .
III . . .
. ,
-
. ,

.
.

, .
III . , , . ,
, , ,
, ,
, , ,
, ,
. , jc
,
. , ,

.
, II .
,

____________ __________

. ,
,
.
,
, .
, , , , III . . .,
,

. , IV .
,
, IV .
,
IV ., ,
, V .,
,
III,
.
. , ,
(378 .) 12 15 . ,
,
6 10 . .
, , 80 .
, ,
. ,
.
900 . 1 ,
90 150 .
.
,
250 . . Ill
,
400 .
,
V . ,
. , comitatenses ,
,
IV . .
, V .
150- .
, ,
80 . , 1520 . .
150 ., 100 ., 50 .,
200 . . 450500 . 100 .,
, .
, . ,
,
. , ,
, ,
. ,

, cfya
. ,
, .
, ,
150 . (
),

]6 __________ ____________

.
, ,
. ,
,
.
,
(552 .), (553 .)
(554 .),
.
.

. ,
.
, ,
. ,
, , . . ,
, .
(, , , ),
. ,
, , 5 10 . ,
, , , .
, ,
, , ,
, .
,
,
.
, , ,

, .

. , XII .
, , ,
, . ,
, .
843 .,
.
,
- , .
,
,
.
, XII .
,
. XII . ,
, , .
, ,
, . ,
,
, ,
I ^
.
, . ,
IV
VII ^.
(1066 .) .

____________ __________ 17

- ,
, ,
, ,
.
.
, ,
.
V . VII . , , ,
,
,
, . ,
,
, ,
. ,
, , : ,
,
.
,
, - .
,
.
, , ,
,
, , ,
, ,
. ,
, .
,
,
. ,
,
( ),
( ),
. ,
- , 732 .,

.
,
. ,

. , ,
,
, , .
,
,
.
. ,
, , . ,
,
,
.
. ,
.
.
XIIXIII .,
,
2 .

j 8 __________ ____________

;
, , , .
XII . ,
, ,
, , . ,
, , ,

. ,
(1160 .) (1167 .),
(1176 .), (1237 .).
,
^ ,
.
,
. , ,
. ( ) (1302 .)
,
. ,
1382 . .
,
. ,

(1346 .), () (1356 .) (1415 .),

. ,
.
,
3 . , 16 18( , 2 .
,
, III.
, V
CHjle,
, .
.

,
. ,

,
, .
( , 1315 ., ,
1339 ., , 1386 . .),
.
. ,

.
.
,
(1476 1477 .).
, ,
.".
,

, , . ,
, ,
, ;

____________ __________ ^

, ,
.
, ,
.

. ,
,
XVI . (1618 1648 .)
,

.

II, .
, ,
, ;1
,
. , , .
,
II, ,
, ,
,
, .
, ,

, .
II
,
, .

,
.
,
.
.
,
, . , .
,
. ,

, , ,
. ,
, .
. ,
,
, .
,
.

,
. , .
,

. ,
, ,
. .

20__________ ____________

. , ,
. , . , . . , . , . , . ,
. .
. 1857 1858. ,
, . , . , . , . ,
. , . , . , . , .
.
.
, , [,
.
.
,
, , , , , , ,
, , , , , , , ,
, , . , -
^ ,
.
, ,
,
.
, ,
, , , ,
,
,
, , , , ,
.
,
,
,
.
XIXXX .,
,
.
, , ,
. , ,
.
.
,
, , .

.

,
. , ^ ,
, .
,
.
, 1240 .
1242 .,
.
- - XIII
XV ., ,
.
, ,
, ,
, .

____________ __________ '

,
,
.
XVII XVIII ., .
,
,
II, - XVIII .

. , , ,
, III, I, . . , . . , . .
, . .
. ,
.
, .
,
, ,

, , ,

.



2- 1908

,
. , ,
,
.
,
. , ,
,
. , ,
,
,.
, , IV , ,
.

21 1920 .




,
, , III ,
.
;
,

.
;
.
I
. . . ,
,
. ,
.
, .
-
,
, ,
. ,
, ,

, , ,
. ,
,
,
, ,
;

,

24

.
, ,

;
, ,
, ,
.
, ,
.
,
, .
IV !
I
,
,
(Sachkritick)
.
. ,
, ,
, 1-
. , ,
,
, , ,
- ,
,
, ,
,
,

, .

, , ,
, , .
.
,
1- ; ,

; ,
,
. ,
,
II III ;
,
;


.

25


,
, ,
, ,
.

, 12 1908 .

- ,
, ; ,
*.
(. III, 9)


.
- ,
, ,
- .
, ,
, , , ,
.
. ,
.
.
, ,
, ~
,
.
.

.
,
, ,
, , .
, , ,
; ,
, , ,

. ,
: ,
!
, ,
. , -
, , ,
.
.
. ,
,
, , ,
,

____________________ __________________ ^

,
.
,
, ,
, - ,
. , ,
, ,
.
,
, -
; ,
,
- ,
. ,

, .
,
;
, . ,
,

, .

, ,
.
,
,
, .
, .

,
, ^ - ,

.
, ,
, ,
, ,
.
,
, .
1874 . ;

.
1877 .
, .
,
,
,

, ,
, ,
.

28__________________ ____________________

,
; , ,
, .
.
,
, 1879 .


,
,
, ,
. , , ,
- ,
; , 25 ,
,
. . . ,
1- , . . ,
, . . , . ,
, . . ,

- . , -.
,

,
, ,
, .

. . , 1870 . 2- ,
11-, ,
,
. , ,
;
; ;
1814 . ,

, ,
.
, , 1881 .
,
1866 . ( 1881 .)
.
,
; ,
(
Quincux-Stellung) ;
- . ,
1883 .,
.
. ,
1870 , ,
, ( 1897/98 .),

.

____________________ __________________ W

, , ,
,
(Gau), , ,
;

.
, I
,
,
,
.


, -,
.
, ,

,
, ,
.
. ,
, , .
- (1886 .),
, ,
,
,
. ,
. ,
,
, ,
.

.

,
, ,
.
: , ,
, , .
,

,
; ,
. ,
, ;

;
.
,
. ,
:
(Antiquitaten),
, , .

30__________________ ____________________

, , , ,
,
.
, , .
,
, ;
, , , ,
,
.
. , -
, ;
. ,
.

4 1900 .


.


- ;
,
.

. , ,

,
.
,
. ,
, , ,
,
.
^
,
,
.
, . .
. ,
.
,
.
, ,

.

^ . .

3 .

34

,
, ,
,
, ,
,
,
.

, ,
.
, , ,
. ,
,

.

.
.

Geschichte des griechischen Kriegswesens von
der altensten Zeit bis auf Pyrrhos. Nach den Quellen bearbeitet von W. Riistow,
ehemaligem preussischen Genieoffizier, und Dr. H. Kochly, ord. Proffessor
der griechischen und romischen Literatur und Sprache an der Universitat
Ziirich. Mit 134 in den Text eingedruckten Hoizschnitten und 6 lithographierten
Tafeln (
, . ,
, - . , .
.
134 6 . Aarau VerlagsComptoir, 1852 .). Griechische Kriegsschriftsteller,

. . . , 18531855 .
.
H e e r w e s e n u n d K r i e g f i i h r u n g d e r G r i e c h e n (
) - X. (von Dr. . Droysen),
(
. F. Hermann Die griechischen Antiquitaten), , 18881889 .
(. Lit. Centr.-BIatt, 1888 ., 16).
Di e g r i e c h i s c h e n K r i e g s a l t e r t i i m e r (
) - ,
( Handbuch der klassischen Altertumswissenschaft), .
. . Beck ( ) 1886 ., 2- . 1892 .
,
.
, .
Da s
Kriegswesen
der
Alten
mit
besonderer
B e r i i c k s i c h t i g u n g d e r S t r a t e g i e ( ,
) - (Hugo Liers),
. , 1895 .
.
.
. , , ;
, -

35

:
.
Hist. Zeitschr, Bd. 98 (1907), . (Niese)
Ueber W e h r v e r f a s s u n g ,
Dienstp flicht und H eerwesen
Griechenlands
( 0 ,
), , ,
.
Die
P e r s e r k rie g e u n d d ie B u rg u n d e rk rie g e (
), -
. , .
( ), 1887 .

(Busolt) (2- .), (Beloch)
(Dunker);
(Grote).

,
, G e s c h i c h t e
der
I n f a n t e r i e von
W. Riistow. Zwei Bande, Gotha, 1857 und 58 (und spatere Neudrucke)
( . , , 1857 1858 .
),
( Jahns) G e s c h i c h t e
der
Kriegswiss e n s c h a f t e n v o r n e h m l i c h i n D e u t s c h l a n d , 1889
1891 . .

.

- ,
,
.
(
, ,


), , .
, 1 .,
10 .,
50 100 .

.

.

,
,
, , ,
, ,

.
, ,
- III
, ,
,

, 1^13 .
300 353 .
492 . , ,
.

_________ 1. .

37

440 .,
, . . \
. .
, 1814 ., 10 080 .,
2 ,
, ,
.
,

4 . 30.
1897 .
Die Zahl im Kriege ,
(3 4 1870 .), 60 700
. 174 500 .
:
75 90 ,
44 380 . 105
35 ,
( ) 70 ,
16 000 20 000 .

100 120 .,
.
14 000 ,
. ,
,
.
7 ; 7

,
, 5 .
,
, , ,
,
; ,

, ,
.
.
III ,
.
,
: ,
,
. 50 .,
70 80 ., ^ Beitzke,
Geschichte
der deutschen
Freiheitskriege,
Bd.
I, Anhang. Bernhardi,
Denkwiirdigkeiten aus dem Leben Tolls. Bd. Ill, Anhang.
^ Pertz-Delbriick, Leben Gneisenaus, Grosse Ausg. Bd. IV, Exkurs. Kleine Ausg., 2 Aufl.,
Bd. 2. S. 19.
^ Delbriick, Perser und Burgunderkriege. S. 157.
P. Bailleu, . Deutsche Rundschau, 1899 .

38_______________________ . _________________________

27 ,
, , ,
:
,
,
, 30 000 ..
,
; ,
.
*

, ,
4 200 000 ., . ,
30 000 ., , ,
3 ( 21 ).
, 420
( 3 ), ,

.
, ;
.
, ,
,
,
.

. , ,

.

300 .;
.
, , ,
.
300 .

, ,
75 . ( ).

.
,
, ,
. - ^
- ,
. ,
,
.
, , ,
, . -
;
^ V.

Lettow, Der Krieg von 1806 u. 1807.

_________ I. .

39


, :
, ,
,
.
,
.
; 8 , 5 , 5
. . 38 700 . , ,
; , , ,

. .
, - ^ , ,
.

.
;
. , ,
7 ; , 35 . 35
5 , , ,
. -,

, : 7
,
.
.
(. 2, . 176) ,
(1776 .) 32 705 !
.
II , ,
. ,

, 32 705
, , , 35
5 , ,
, ,
. ,
, .
:
, ,
,
;
.
, -, 35
.
110 000 . , ,

110 000 .
.
, ,
, , .
^. Geist und Masse in der Geschichte. Preuss. Jahrb>, Bd. 147 (1912), S. 193 ff.

40_______________________ . _________________________

,
,
-

, 10 .
, ,
,
1 .
.
10 , ,
,
.
, ,

,
;
,

.

, 490 . 100
; ,
120 140 .,
. . 2 5003 1 . ( 50 1 ^),
, .

, , ,

.

, ,
: , ,
, .

.

; , ,
.
, . ,
;
.

, Bevolkerung der griechisch-romischen Welt ^ ,
230 . ( 27 . 1 ^),

^ R. Adam De Herodoti ratione historica quaestiones selectae sive de


pugna Salaminia atque Plataeensi ( ,
, , 1890 .) ,
,
.
^ Wochenschift fur klassische Philologies, Bd. 12, S. 877 (1895 r.) ,
, .

I. .

41

800 900 , . . 36 40 . 1 , ,
, , ;
,
. ,
, .

: IV . 60 .
1 ^, .
;
?

42_______________________ . _________________________

; ,
. V . ,
40 1 ^.
: , , ,
, . . ,

,
. , V .
^ .
.
, , V .
, , , ,
, .
, , , ,
^fee .
(1898 .) 18 28 29% .
, .
(1898 .) 1 ^ 97 ,

,
. ,
74 . 1 ^,
4 . 1 .
,
- .
,
.
, ,
.
, 431 ., (II, 3)
, 13 , 16 .
, , ; ,
1 200 . , 1 600 300 .

^
IV . ( , Studien iiber Wehrkarft und Wehrverfassung der griechischen
Staaten vornehmlich in 4 Jahrh., Klio, Bd. Ill, 1903)
, , ,
(Griechische Aufgebote) ( , . V VI, 1905, 1906 .).
^ (. I, . 320, . )
, , V . .
^ , Voigt, Deutschland und der Weltmarkt, Preuss. Jahrbuch, Bd. 91, S. 260.

(Preuss. Jahrb,, Febr.-Heft, 1900 .)
, .
.
1 ^: 1890 . 86,
.- 33; 1888 . 1^ 71, 13, 55, 16,
() 19; 1889 . 34, 30, 55, 24,
41.
, , 16
, .
;
, , . . . , 1 200 .
, 1 600 300
(, II, 13).

_________ I. .

43

, , ,
.
16 000 ., 15 000 .
20 45 50 ,
, 20 45 50
. ,
300 .
60 . ,
?
? ? ?
. ,
, 16 000 6 000 12 000
,
: ,

, , .
, ,
; , ,
12 000, 17 . ,
(12 13 ),
.
(1, . V, 1905, . 341) ,
16 6 ,
.

- ,
.
, , , ,
.
,

. (431 .) 13 000 ,
3 . 100
(, , ).
20 .; 36 000 .
, tpiXoi (),
.
(III, 17),
428 . 70 (40
, 30 ) 1 ; , ,
,
. 100 ,
.
, , ,
, , 431 ., 1( , 100
, 50 , , ,
250 . 100 , , ,
, ;
,
.
. 428 ., 170
, 431 .,
250, 150.
, 300 ;
, 250 , 50

44_______________________ . _________________________
. 428 ., ,
170 ,
, .
428 . 170
34 ; , 1 .
36 ., .
, 4 000 6 .
, , , , ,
; ; ,
18 20 . ,
, , \
, .
,
. , ,
,
^ .
, 42 000 .; ,
, 38 , 10
; 18 000. ,
427 ., , 20 000
32 .
.
20 ;
24 . , ,
428 . 32 ,
, ,
, 10 ., ,
, ; , 100
.
(30 + 4 0 + 100= 170 1 ) .
,
, 431 .

^ ,
,
(I, 123, 143);
, ;
, , , ,
.
^ , ,
,
. . , AHi^vaicov ,
, , , ,
, ;
,
, (, , ),
,
. (V, 3, 5) : -
, ,
, .
(, I, . ,
. II, . 2, .).
^ ,
, ,
(I, 105),
, ,
(V, 56), ( 418 .) , ,
.

_________ I. .

45

424 . (, )
300 , 7 10 (^/).
, 20 25 . ,
70 80 14 000 16 000 . 35 000 40 000 ., . .
, 428 .; , , ,
, ,
, .
, , 428 .
24 32 .
.
, ( 6 tc 5v t & ^ scov ) : 4400
300 . 4 400 ,
, :
. 300 ,
, 1 200 ,
. , ,
-
, , .
25%. , 428 . 24 32
, 431 . 30 000 40 000.
25% , 37 500 50 000
, 30 40 , 22 500
30 .
; 1 2 ,

.

(, II, 13). : 13 000 ,
16 000 , 1 200 , 1 600 , 31 800 .
. (II, 31) 3 -; , ,
28 800 .
; ,
,
,
. , 15 000
25 .
,
, ,
,
30 50 00 .
. 428 .,
30 ( , ,
, 28 ( ,
, , . . 20 .; ,
.
, , .
, , ,
(n a v b r^zi).
, 7 ,
13 000 + 3 000 , . . 16 000 .
, , ,
, ; ,
, 16 000 ,
, , ,
,
.

46___________________

. _________________________


; ,
, .
, ,

,

,
. ,
, -.
431 .
, 36 .
, , 45 50 .
, 28 3 -
5 -,
.
, ,
, , , ,
> .
, ,
15 800 ., 16 .,
, ,
-. . ,
- 3 ., , . . 50
45 60 18 19- , 13 .
, 17 ,
25 30 , .
. 16 000 .,
, ,
.
( ;
). ,
? ,
50 60 ,
20 50 ? , , , ,
.
;
; -
.
.
, , ,
. , ,
, .
. , ,
, 16 000, , ,
, . ,
, , ;
, ,
, , ,
, .
, ;
, ,
.
, ,
,
. ,
1870 .
- 50 , ,

_________ I. .

47

, , .
,
(II, 234), , -
. - ,
, , .
, , ,
, , ,
.
, ,
-; ,
: ,
.
16 000 3 000 , 13 000
, . . , - .
. ,
.
((0>.01) ,
.
, , 13 000 ,
;
3 -. , ,
, .
, ,
, .
13 000 ,
(
), ,
.
16 0( . ,
, ,
,
.
16 . 3 0( , , ,
45 50 60 , , , ,
.
-. ,
, , (II, 3), .
(36 ) .
, ,
, , , , ;
;
431 . 16 0( , . .
, . ,
.
, (. 82 ),
. . ,
.
, ,
, * ( ) 10 000 ,
, ,
. , 428 .,
. , 431 . 13 000
, 3 , .
, ,
, , , ;
, ,

48_______________________ . _________________________
, , ,
. ,
, ,
; .
,
, .
(II, 13), ,
,
.
,
.
, 16
; ,
. ,
,
, , ,
.
, , , ,
2 . ,

, 1 500 .
, .
1 500, 25% , ,
2 .
34 36 , ,
1893 . (. I, 404, .)
45 000 40 000 (30 000
, 10 000 ). ,
, 4 .
:
1 200
1 600
13
13

()
( )
( ),

7 200

36
6 8 .

431 ., ,
. , .
, ,
, :
. , , .
, , , ; ,
, V ., , 490 .
, 431 . ,
, , . 60 ,
.
,
(, ). ,
.
, , 431 . 28 000 ,

^ . , 1897 ., . I, . 3 2 1 . . .

_________ I. .

49

490 . 18 000 26 000 .; ,


, 2 .

1- II (. 1 .)
. (Ed. Meyer).
I II Forschungen zur alten
Geschichte . , ,
. V . ;
.
(II, 13)
. (II, 149) ,
, , . ,
, . ,
, .
,
, ;
, . ,
(Histor. Zeitschr., . 86, . 286),
. ,
, , ,
, ,
: ,
, - ,
431 . 60 ,
, . ,
, ,
, , ,
.
, 13
13 000 - ,
, ,
, , ,
30 , .
( ) ,

, , (5 400)

. ,
-, ,
. 20 , 14 ,
70 ,
, 40 ( 36 )
, . . .
.
1.
33 000 20 000 .
. ,
,
. , ,
, , , ,
;
. 33 ,
, 2 500 ,
40 50.

4 .

50_______________________ . _________________________
(. 158),
.
,
, . ,
, , ,
, , , .
2.
(II, 17) ,
, 428 . 1 70 ,
100 .
, ,
70 , 14 000 ., (
) 5 7 , 8 .
, 15 000 (
4 400 , i x t c o v t ^ ^ s c o v 300 ), 40 .
, 8
?
: 18 000 .
,
, .
, ,
431 . 40 .
.
....................................................... 44 000
) 431 .
)
.......................................................................................... 12 000
)

32 000
8

) 70

24
7

..................................................

. . . .

17
8 000
9

)
,
.
1 0 0 0 2 000 .,
: ,
70 1 , , 100
;
,
.

, (. 154) 6 .,
26 ; ,
^/, . . 1 ., 52 2 .
.
.
, ,
. ,
, .
, ,

. , ,
; 428 ., , , 100

_________ I. .

51

,
.
- . 431 .,
, ,
. , ,
.
3. , .
80 , ,
. ,
,
, .
30 . ,
,
.

,
. .
. (Histor. Zeitschr., 86, 288): 13 ,

,
.
13 000 ., 80 000 , ,
?
, .

, , ,
. ,
. ,

. ,
( ,
47- );
, 424 ., ^
Jiay^Srjfid, 7 , ,
431 . 70 000 .
4. 300 .
( ) 400,
170 250
(. , . 43), 433 . 90 ( , I, 46).
10 000 ,
,
,
.
, ,
,
.
, .
, ,
431 . , ;
, .
40, 123 180 .
, , . , ,
,
, , .
20 ;
, ,

52_______________________

: _________________________

. ,
. . ,
. , ,
, : ,
, ,
.
.
:
,
, .
,
, 50
, .

, (. , . III,
3).
5. , ,
, .
(II, 13) :
? ,
, ,
, ,
, .
, ,
70 . (, ,
), ,
. ,
(II, 13) , , ,
, -
, . ,
, , ,
36 6 8
, .
,
,
.
.
,
. , (II, 13),
,
, .

II



,
2
, .
^ . ( 40) , 3 (. ,
).

___________________ IL _________________ 53

, ^, ;
.
.

;
8 ., , -, ;
12 25 .^.

,
, .
,
.
,
.
,
,
.
,

, , ,
, <

.
,
: , , ,
.
, ,
.
, ,
-
, , ,
.
,
,

(. Droysen, . . , S. 24) ,
, ,
. .
. , .
(, 1, 2, 16) ,
,
.
^ (. Droysen, Heerwesen und Kriegfuhrung der Griechen, S. 171, Anm.)
,
(nvx^^ortjs
xax'e'mava'Ttjyf x a i xapacrcdxrjv). , ,
, , ,
.
.
.
^ (, 99),
, , (VIII, 134) ,
(. 45) . (. 243; 2- ., . 305),
. ,
(2, 1, 24).

54_______________________ . _________________________

.
,
.
. ,
9.
,
, ,
, ,
, .
- ,
,
, ,
.

, .
,
.
, , :
, .
,
.
, , ,
.
,
.
,
^ ^

,
.
,

, ,
, , ,
,
,


. .
.
.
^ .
^ : ,
, . , ,
.
, - ,
(, 16, 15). Hugo Liens, Das Kriegswesen
des Altertums, . 46.
^ .
Bauer, 18, 19 23, (, Bd. , 1903 .,
S. 177 ff.) (Klio, Bd. VI, S. 63).
. (Panathen., 180 (271) : ,
, ( )
(), (, , 180 (271)).

___________________ II. _________________ 55

, ,
,
. , ,
, .
,
, . . .
,
,
, .
< ,
,
.
,
, , , .
' ,
,
, .
,
,
. , ,
.
, , ,
; ,
, ,
, ,
, .
,
,
, 30 (,
II, 4) 10
, 50 .
, ,
,
.
, ,
.
.
, , ,
(v|/iX6<;)
.
,
, ,
,
: .
, ,
.
, -
, .
,
, , VI, 3, 25. . . II, . 5.
^ ,
. . .

56_______________________ . _________________________

, ,
.
. ,
, , ,
.
-
, , .
:
, , , .
, ,
, ,
.
,
; , ,
. ,

. ,
. (
) ,
, .
, ,
.
.
.
, ,
.
. ,
,
,
,
, .

373 .^ , , .
,
8 . ; , ,
, ( bxpov, . . ) ,
.
. ,
, , ,
.
, ,
, .
, , .
,
, ,
,
, -

.
.
^ , Hellenika, VI, 2, 21.

___________________ II. _________________^

, ,
, ,
,
.
, (VI, 8, 11), ,
,
, ^
(, Arneth, Maria
Theresia, V, 171) I
, 1757 .
()
. , ,
,
:.
,
(I, 10).
,
.
.
, , ,
.
, ,
, ,
, .
, ;
,
.
1. (, . 22) (V, 70) ,
.
(Liers, S. 177),
,
.
, , , ,
.
(IV, 20, 6) ,
avXbv ( ), . . ,
.
2. , ,
. (. . . . 242, 2- ., 304),
, , (. 10, 15 Bergk):
, . , ,
, , 11,
.
3. : ,
.
(Olsen) Schlacht bei Platiia (Progr., Greifswald, 1903 .,
S. 15) : , 670:

^ ,
(V, 73). (Helbig, Uber
Einfuhrungszeit d. geschlossenen Phalanx, Sitz.-Ber. der Bayr. Akademie, 1911 r.)
, .

58_______________________ . _________________________
, II, 119, : , .
.
, .
4.

, ^
, ( )
,

, .
,
, ,
.
, . . ;
III , , ,
, .
, ,
; ,
, ,
.
, ,
, , , , ,
(. 37, . 255): ,
; ,
,
. . 188 ,
.
, , ,
, ,
.
. , ,
, , ,
, , ;
,
,
,
. ,
. ,
, ,
.
, (. 169),
,
. ,
() 96 .,
96- , , ,
, .
,
; , ,
,
; ,

XV . (. ,
. III, . 468 549 . ). ,

^ Les iTiTiST^ Atheniens par . W. Helbig. Memoires de TAcademie des Inscript, et Belles-Lettres,
p. 37, 1902 .
Cp. : Berittene Infanterie im Altertum von Georg Friederici. Neue Militarische Blatter,
Bd. 67, Nr. 11/12, 1905 r.
2 Lysias, Mantitheos, XVI, 13; Helbig, S. 239.

________________ III. . ______________ ^


,
, , ,
(. 160), ,
, .
;
, .
. ,
, ,
, .
, ,
. ,
.
(I, 18;
. 180), ,
, . .
(die verkehrte Welt).

III


.
;
.
,
. , .
,
, (. .
), 200 300 ()
, , . ,

.
, ,
, ;
. (^ |)
, ,
.
( ) ,
,
, (),
(),
, , 2 3 .
1 5002 . ,
, ,

.
1.
, ,
, .

60_______________________ . _________________________
. 170 ,
34 . . ( 431 .)
16 , , ,
,
. , 16
32 . ,
.
431 . 28 1 200 ,
1 600 , 13 ; 13 000 .,
.
, ,
.
. ,
.
, 431 .
, ,
, . ,
. ,
, ,
.
(. .
500 ) , .
, , ,
. V .
, .
, - ;
,
, , . ,
, - ,
, ( ),
. ,
, , >>,
^ . , ,
1- , 2- .
! .
,
, , ,
. ,
, , ,
- .
, .
,
.
, .
, 490 .
, 431 .,
. , .
, , ,
8 , 5 ,
.
, .
,

^ , -, , ,
, .

________________ III. . ______________ ^


,
.
(Schenkl, De Metoecis Atticis, Wiener Studien, I, S. 196, 1879 .,
) ,
. (Thumser, Wiener Studien, VII, 62, 1885)
, - ,
, .
(III, 53).
2. , , 230
, 9 000 , 45 000 176 000 .
,
, . ,
, ,
.
. , ,
^ 2 3

.
,
, .
(VI, 120), 490 . 2 .
, , ,
5 5 . ,
, , ,
. , ,
, > , ,
, , ,
, {jiavSrjfid),
, -
,
, .
3.
.

,
, , .
10 (
, . . , ,
. ,

, .
5 6 ,
, , ,
1 500 2 .

. , ,
, 418 .
3 584, 4 300 ( 23, 2- ., .
312). .
, 128 .; ,
,
, .
, ,
, .
^ , ,
(, I, 18).

62 _____________________ . _________________________
IV



: . ,
,
,
.
.
, ,
: ,
. ,
. ^
, , ,
.

. ,
, ,
. ,
,
, .
:
; , .

. ,
. ;
,
. ,
.

.
. , , ,
, ;
, , ,
.
,
, . ,
, ,
,
25: . 82:
. 133: - :
. 226: , , ? ,
. 864: (
).
(IX, 18 49). :
,
, , , ,
(, . 143, Bergk). . 97 (Bergk, . 454).
,
, .
, , ,
. -.
^ , VII, 61 IX, 22.

____________________________ IV. __________________________ W

,
, .
,
, , ,
, . ,
, .
, . ,
, . ,
,
, .
, ,
, -
, . ,
11 .

,
,
, .
,
, .
,
1 200
,
. ,
:
, .
, ,
. , ,
,

: ,
,
;

.
,
,
,


. ,
,
. ,
, ,
, , ,
. , ,
: ,
.


(Husing) Porusatis und das achamanidische Lehenswesen. Berichte d.
Forschungs-Instituts f. Osten und Orient in Wien, . , 1918 .

64_______________________ . _________________________

, ,
. ,
, ,


,
,
. ,
,
, .


.
, .
,
. , .
,
,
,
. -
, .

.
; ,
, ,
.
. ,

, , ,
,
. , ,
, -
. ,
,
, ,
, .

,
, . , ,
,
, .
,

. .
-
( ),
.
,
;
, ,
(, ,
IX, 62).

_________________________ V. _______________________ ^

.

. ,
, ,
. ,
, ,
.
,
,
,
.
,
.
(
, ,
, ,
.
, , ,
- .



490 . ,
, , , 4 6
, 500 800 .
, , .
; ,

, ;
.
,

. , , ,
.
, ,
- ,
, ;
, .
, ,
, .
4 ^
, , .
,
^ 28 . .
5

66_______________________ . _________________________

. - ,

, ,
8 ,
.
. .
:
, ,
.
,
. ,
, .
.
,
, ,' XIV XV .,
, ,
, ,
.
.
, .
, ,
, , ,
.
- ,
.
,
.

, ,
.
, ,
, ,
, , ,
,
,
,
. ,
,
:
, . 150
1 .
6 , .
.
, ,
, : ,
; ,
. (^^
, , 1721),

, , ,

.

V.

67

,
.
,
8 (4 800 , 1 500 ).
:
400500 (120 150 ),
.
,
; , ,

, .
2 ,
330 350 . ,
, ,
, , ,
, , 45 50 ;
, .
- ,
8 , ,
,
60 (420 ). - ,

, , ,
, ,
.

. 1864 .
, ,

(3 ). .
400 ,
, , \ 400
^ .-. (v. Quistorp, Beihefte z. Milit.-Wochenblatt, 1897 ., . 186).

68_______________________ . _________________________

, ,
,
. , , 100 ,
. ,
.
, ,
: (fiorjdpd^ia)
;
, , ,
,
. :
, , ,
,
. ,
,
, , ,
.

, ,
. 8
,
.
, ,
,
.
,
, -
,

- ,
,
.
,
, ,
^^ . (II, 34) ,
^ - , ,
- . ,
* (., I, 8, 19).
(bell. Gall,. , 18 .) , , ,
200 passus , 3 ( 1 )
. ,
^ : ,
, ,
; , , ,
.
bell. Gall. (1, 19) 1 passus (
8 ) magno cursu ( ). , ,
,
. ,
. , ,
1 passus : ,
,
, , , ,
.

_________________________ V. _______________________ ^

, ,
, .
, ,
12 , ,
.
8 ,
, .
,
8 .
, 8
, 8 , ,
, . . .
,
, ,
, ,
. , ,
, .
: ,
8 , , ,
, , .
,
, . ,
, ,
, , .
; 10
,
.
. ,
,
,
. ,

- .
, , ,
. .
, ,
, ,
. ;
, , ,
, , ;
, . ,
, ,
. ,
, .
, , .
, ,
,
. ,
, ,
, ,
,

. , , ,

70

. ___________________



,
, , - ,
.
, ,
, ,
, . ,
, , ,
1911 ., ,
.
, , ,
.
,
. ,
.
- , ,
; , ,
,
.
, , -
,
. , ,
:
,
. .
,
,
, ,
,
?
(, -, ,
);
, .

, , , .
, ,
,
. , ,
,

.
^ . ,
,
. ,
,
.
(V, 4, 44) :
. , , ,
; ,
.
, .
,
.

_________________________ V. _______________________


, ,
,
.
, ,
.

;
. ,
. ,
. .
, ,
, . . 100150
.
:
- . ,

,
,
. ,

,
.
,
,
,
. ,
,
(, 2, 3) , :
, ,
,
. . ,
, . (Friedrich, N.
Jahrb. f. Philol., Bd. 151, S. 26). (Reichard) Deutsch. Rundschau, Sept.
1890 .. Heft 12, S. 426 , ,
200 . .
,
, 120 (160 ), 7
. - ,
150 180 .
(Luschan, Ueber den antiken Bogen, Festschrift fur Benndorf, 1898 r. Verhandlungen d.
Beriiner anthropol. Gesellschaft, Sitz. v. 18 Febr. 1899 r.) ,
, ,
. (XIV, I, 23) :
, ,
, , , ,
, . , ,
; , , . . ,
,
200 240.
, 280 - 521,6 (Lit.
Centr. Bl., 1901, Sp. 887). , ,
. 6( , (Jahns, Entwicklungsgeschichte der alten
Trutzwaffen, S. 281) 250 () , 400
( ). (Reiraer, Der
Pfeilbogen. Prometheus, Nr. 994. 20/X I 1907 .).

72_______________________ . _________________________

.
, ,
- , ,
, ,
, . ,
,
, , ;
,
,
, , ,
. ,
.
. , , ,
, O V 2 )
,
. , ,
8 , . . V 5 ( 1 400 )
.
. .
,
,
7 .
, .
,
.
.
,
.
192 . ,
,
.
, , 1 .
,
, .
.

.
,
, - ,

, .
,
, ,
,

.
, , ,

, ,
.
, ,
,
.

_________________________ V. _______________________

, ,
;
,
,
, ,
. ,
, .
1.
.
.
^ , ,
, .
,
. : ,
, , ,
, ,
(). ,
150 1 ,
;
,
8 . -Histor. Zeitschr. (65, 1890 .).
.
.
2. ,
,
. ,
, . ,
, ,
, , ,

.
,
, ,
. : , ,
, ,
, .
,
; , , ,
, ,
, . ,
,
. ,
, . ,
, ,
, .
3. (I, , 3) ,
. .
. ,
,
; ,
.
^ , 1890 .
^ .
. . (Curfius) (1889 .).

74_______________________ . _________________________
4.
, ,

. , , , ,
3 . , , -
. ,
, ,
,
. ,
,
; : , !.
, ** . : !,
. , , , , ,
, , .
, .
,
, ,
, ;
, , ,
; , ,
.
5. . (W. Schilling,
Philologus, Bd. 54, S. 253, 1895).
.
, ,
, ( 20
., ), , ;
- , ;
, 6 400 .
, ,
. , ,
, ,
.
:
,
,
,
. ,
,
, - . ,
.
:
, .
, - , (, , ,
) .
.
6. ,
. . () (, 1895 .)
. . () Classical Review (1896 ., X).
(, 1895 . 2-
),
.
, , ,

. ,
. , , ,

_________________________ V. _______________________ ^
; ,
.
, , ,
.
.
.
) ,
? ,
?
) , .
; , .
- , , , .
) ,
. , ,
, ,
3 .
) , ,
, , , ,
. , ,
;
, ,
, . ,
, ,
. ,
,
, .
.
7.
<<Herodote, Historien des guerres m6diques par
Amed6e Hauvette (, 1894 .), 8 .
, ,
. (. 261):
, ,
,

, ; ,
, , .
, , , ,
,
; , XI 1890 .,
15 (.
- Felix Regnault La Nature, 1052 29 1893 .).
,
. : ,
, 100 150 ( , 150 200
), .
: 15 , . . 24
. .
,
.
.
(
) , , ,
. , , , , ,
,
, .
,
, ,
.

76_______________________ .

____________________

, .
,
,
;
- , ,
.
.
, ,
, ,
,
. ,
, -
. ,
,
. ,
, , , .
, , , .
, , , .
,
. 8 .
La Nature 29 1893 .
188 -Comment on marches
. (Paris, Henri Charles-Lavauzelle, p. 188),
. , 1889/90 .
3 16- , 20 /2
1 46 2- 2 05
. , , 100 .
. . :
.
. ,
, 80 .
.
;
, 7 45 .
, , * flexion (),
1 5 , ,
.
, , 165 175 1 , . ^.,
, 1 6 . , /
.
,
9 ?
, ,
2 ?
, ,
.
,
, .
, .
,
, (7 ) ^/4
.
,
. ?
.
1890 . . ,

V.

77

, .
- ,
.
, , 34
., , - . 3 .

. , ,
, ,
, .
, .
, ,
.
(v. 1, 78 . 1171 ff.)
, ,
, ,
, .
, ,
, .
, ,
, , ,
. 20
45 , , ,
. ,
1 2 , .
, , , ,
, , . ., , .
, ,
,

,
. ,
,
; , .
,
, , (. 56).
(. 21).

.
:

4
5
4

2
5
2

165 175 ^ ; ,
, 350 ,
, ,
2 (300 350 ) ,
- , .
, (

^ , 1 ;
80 .

78_______________________ . _________________________
58 , 72 ^), 10 ., ,
, .
,
, (bell, civ..
Ill, 92 93). , ,
, ( bell, civ.,
I, 82, 600700 ), .
,
(.: Hist, de Jules Csa, guerre civile, par le Colonel
Stoffel, II, 339).
8. ( )
, , , ,
, .
, , .
, ,

. ,
, , ,
, , : ,
. ,
, ,
.
, ,
; , ,
,
.
9. . III (Ed. Meyer, Geschichte des Altertums),
, 1 - ,
,
, ,
1887 . ,
.
( II
1 - ).
: ,
, . .
. ,
,
,
. ,

.
, ,
. .
, ; ,
,
.
.
, , ,
.
(),
.
Droysen (Heerwesen, . 3, .)
, ;
.

VI.

79

, : , ,
, , , ,
, .
' ,
, .
, ,
: ,
.
, , . ,
, , ,
,
. , ,
.
:
, ,
. ;
, ,
(. 333),
; , ,
, ,
.

, ,
, .
10. (J. . , Some observations on the Persian wars. Joum. of Hell. Studies,
1899, . 185) , (. , . 74, . 5 ),
, , -, ,
-, . ,
,
, , ,
, .

VI

,
.

, ,
;
, ,
, ,

.
, :
,
,
.
, ,
, .

80_______________________ . ________________________

,

, ,
. .
,
^ ;
.
.

.
, , ,
,
- ,
.


, .
, ,
, ,.
,
, . -

.
:
^
,
.

, . ,
, , ,
, .
,
,
,
,
;
- , ,
, .
,
; ,

.
,
,
.
, , ,
, ;
,
.

. , 1914/15 .
.

VI.

.

.
, , , 480 .,
278 . 191 . .
, ,
, .
. , ,
191 . . .
,

, ;

. , ,
, .
,
,
.
,
,
,
; , ,
, .

, .
,-
.
,
,
, .
,
. -
. ,
, , ,

, . ,
,
-
, ,
, 480 .
.
.
.
,
,
;
, , .

.
.
^ . XXXVI, 30
^ , II, 6, .
6 .

82_______________________ . _________________________

, , ,
, ,
, .
^ , ,
,
.
.
;
:
,
.
.

.
,
; ,
,
.
, , , ,
; ,

. ,
, ,
.
, ,
: ,
.
, ;

,
, ,
.
,
; ,
, -
2 . 300 .
,
, .
. ,
,
, , ,
.

. , ,
;
, , -
.


.
,
^ , , . 7

VI.

83

,
.
; ,
, ,
. -
, , ,
.

.
.
, ,
; ,

.
,
, .
, ; ,
.
-
.
-
,
, , ,
; ,
,
.
, , ,
, , ,
:
, , ,
, .

1. ,
, ,
,
,
.
. ,
, , ,
, . , , ,
, ,
, ,
.
, ,
;
.
, (
, ,
),
.
2. (XI, 4) ( )
, , , , .
6

84_______________________ . _________________________
1 .;
, , ,
, .
, . , 1000
, . ,
, . ,
.
,
.
3. , 700
, . ,
.
, ,
,
. ,
, 700 ,
,
. , :
, , ; .
4. (. 686, .) ,
, ,
,
; , .
. , ,
, ,
.
, . ,
,
.
: .
5. (2- .).
, 1 - ,
(The great Persian war and its preliminaries; a study of the evidence, literary and topographical,
London 1901) (Grundy)
, , .
, , (Munro, The journal of
Hellenic studies, . 22, . 314, 1902 .),
, .
,
, .

VII



\
, , XI; , , 1250 (
. . 1255 1260).
, .

_________________________ VII. ________________________^

. , ,
, ,
,
.

;
,
. ,
,
- .
, , ,
, ,
, , ,
. , ,
;
. , . . ,
, , .
, ,
, .
,
; , ,

.

.
, , .
, ,
. ,
,
, ,
, , ,
( ),
.
, ,
,
.
,
. ,
,
,
, .
;
, .
, -, ,
, ,
, .

(VII, 179; VIII, 10)
(VIII, 60), ^ ^).
- ,
, ,
. 480 .
.

86_______________________ . _________________________

,
^ , .
, ,

. , 271
, , , 200300 .
,
.
200300 ,
,
. 127 .
20
. , ,
483/82 ., , ,
,
.
,
,
, ,
.^
, ,
, , .
,
. ,
53 ;
. 200 .
,
. ,
,
. ,
-, 55 ( 53
). , ,
;
,
. ,

. , :
;
,
.

^ . (
Vulkan) Zeitschrift des Vereins deutscher Ingeniere, 1895 .; A. Tenne (),
Kriegsschiffe zu den Zeiten der alten Griechen und Romer, 1916 ., Chr. Voigt Die
Liter. Zeit. 1917 ., 29, . 932.
^ , ,
. , 415 .
, 134 , 2 ; 131
. ,
3 ,
, , ,
, ,
(, VI, 42).

________________________ VIII. ______________________ ^


1. ,
,
. ,
.
,
, .
, , , .
2. ,
200 , ,
.
, 200 ,
, ,
, , .
,

.
3.
, -
, ,
.
, , , (
), , . ,
, ;
, .

, , .
- .
,
,
.

VIII


,
,
,
. , ,
;
, , .

.
,
.
, ,
. .
,
.
,
.

88_______________________ . _________________________

,
,
,
. ,
,
, , ,
,
. ,
, ,
;

.
,
; - ,
, ,
.
, ,
, , .
,
;
, ,
,
.
, ,
,
. ,
, ,
. ;
, , ,
.
,
, .
,
- ,

. ,
; ,
,
,
,
, .
,
,
,
- .
, 60 ( ,
. .) .
, ,
, ,
. , ,
,
, , ,
.

__________

VIIL ______________________ ^


, , ,
.
, ,
. (,
336) , ,
, .
, , ,
. (, ) ,
,
. , ,
. : ,
, ,
. , ,
,
,
,
-
, .
, ,
. . ;
. , ,
,
,
. ,
, , ,
: ,
, .
.
, , , ,
: ;
.
, , ,
: ,
.
,
. . ,

,
,
, .
, ,
,
, ,
.
, , ,
.
,
,

, ,
,
.

90_______________________ . _________________________

, ,
-
, ,
, , .
1911 . ,
: ,
, .
, .

,
,

,
,
, ,
.
,
(
10 ; 28 ).
, , ,
.
, (
). ,
( 3( 50
60 ), 5, ,
, ,

, .
, ,
, ,
,
.
,
, ,
, ,
. , ,
;
. ,

.
,
,
Berliner Dissertation, 1914 ., . . (R. Trenkel).
^ ,
, , .
, ,
2 , ,
, .
, ,
, , ,
, ,
. ,
. ,
.

________________________ VIIL ______________________ ^

.
.
,
.
, , ,
,
. ,
, . . ,
, .
,
,
.
- ,
,
. X
, ,
.

. ,
, ,
(
, ),
.
, ,
.
,
(
), , ,
, , ,

, ,
,
, .
, ,
,
, ,
,
.
,
, ( ),
.
,
, 1012 ?
, , -, ,
.
, ;

.
, , ,
, ,
.
, ,
.

92________

____________ . _________________________

. , ,
, .
, , ,
.
. ,

,
, .
,
, , , ,

.
.
.
,
, . ,
- ,
.
. ,

.
, ,
.
,

,

.
.

IX


,
,
.
,
;
,
. , ,
;
.

. ,
^ , ,
, .
,
.

____________________________ IX. __________________________ ^

?
,
, ,
.
,
: ,
, , ,
.

. ,

. .
.
, , ,

. ,
,
.
.
, ; ,
, ,
.
.
310 , 50
60 . ,
20 ., .
,
,
, , , ,
. , , ,
. .
,
. ,
,
.
,
, ,
, , , .
,
, . ,
,
, ,
5 ,
, , . .
20 ,
40 .
.
,
,

,
.-

94_______________________ . _________________________

, ,
, ,

.
, ,
, , -
^ .
, ,
.
, ,
,
, ,
.
,
,
. ,
,
,
-
,
, ,
, ,
40 50 .,
50 00070 ., ,
,
.
,
, ,
, . ,
,
,
.
,
,
,
, .
,
,
- .
,
,

, , .
. (Grundy)

, 1-
, ,
, , .

,
^ , IX, 32.
^ Berliner Dissertation, 1907 .

____________________________ IX. __________________________ ^

, , ,
,
. , .
, , ,
,
- .
,
. , , ,
.
,
, , ,
.
,
. .
, 20
, ,
,
. ,
,
,
,
.
,
.

, ,
. :
,
, ,
.
, , ,
.
, ,
.
, ,
, ;
, ()
.
,
, .
, ,
, .
,
.
.
.
, , ,
, , .
,
,
, , ,
, , , .

96_______________________ . _________________________

, ,
. ,
; -,

.
, ,
, , , ,
,
, ,
, , , , ,
, . ,
,
, .
.
, ,
, .
, ,
.
, ,
, :
, ,
,
, .
. ,
,
, ,
.
, ,
, ;
, ,
.

, , ,
;
. ,
,
; .
. ;
,
, , ,
,
. ,
- ;
, , , , ,

,
. ,

.
,
,
,
.

____________________________ IX. _________________________ 91_

,
, .
;

. .
( , ),
51
. ,
,

, .
, ,
; , ,
,

, .
,
, , ;
, .
, ,
, , ,
, .
, ?
, ,
. 10

. ,
,
, .
,
.

,
? , ,
, ,
, . , ,

,
,
!
1.
. ,
. .
,
, , , , , ~
, ,
.
; 25
.
2. ,
, , 467 .
.
, , .
7 .

98_______________________ . _________________________
, ,
,
. ,
, ,
, ) (, IX, 35; , . I, 41).
3. (Hauvette).
, 2 100 ; ,
, 80
(. 311, 312). ,

,
, ,
, ,
, , ,
, .
, , , , ,
, , . ,
. 10 000
100 . 100 . ;
.
, ,
.
, ,
.
, , .
, .
,
, ,
.
, ,
, . ,
, ,
, .
,
. ,
, ,
, ,
, -
, . .

, , .
, , , , , ,
. , ,
1(, 4, 2 .,
.
18 1870 .
,
, ,
, ,
, ,
, ,
, .
( 1 700 ) (
25 (, , , 15 ( 20 ) ,
. , -
. ,

IX.

99

,
.
, ,
, ,
, , ,
: . ,
,
. . ,
, ,
.
4.
,
, . 20
70 000 ., ,
, ,

(, )
10 ( 70 ). ,
5 , 6
. , 2 (4 ), 2
; ,
, , 2
, ,
. , .


V . ,
,
.

. ,

,
W

.
, ,
.
. , ,

; ,
.
,
,
, ,
;
. ,
,
.
, ,
,
.
, ,
; , - .
,
. 511 .

(, V, 63),
.
-
, .

__________ I. _______



. ,
-
; ,
,
, , .
.
,
, , ,
; ,

.
,
\ , ,

, , ,

,
,
, .
, ,
.
, , ,
, , ,
, . ,
, ,
.
;
, ,
, .
, ,
, , -

, . ,
.
, .
, ,

. , , ,
.
,
, , , .
.
, ^
, , (,
IV. 55).
^ . Bauer, 52.
^ Wernicke (Hermes, XXVI, . 51, 1891 .) ,
, (),
.

102

, .
, , , ,
.
40 .
,
, ;


.
^ ,
, -
.
; ,
,
.
, ,
, ,
.
( 441), , ,
, .
, (I, 106),
,
, .
, - ,

. ,
,
.
,
.

,


.

,
. ,

.
,
.
1.
)11 ,
; , ,
, -, , .
Unbewappnete ,
.
(I, 60), 1 600 400 tp iM . ,
400 ,
.
^ (Hellenica, I, 2, 1), 5 000
.

__________ 1. _______
(II, 79), , V'/Aoi .
, , (IV, 93)
10 000
500 .
(IV, 94) : hpikoi), ,
, .

. \pikoi
, ,
, ; ,
, , , , . . ,
, , . ,
, (II, 13), ,
1 ( . :
,
, , .
,
,
, , .

104_________________ . ____________________

2. 432 . (, I, 1, 2 .)
.
,
, .
;
.
3. 429 . (, II, 79)
2 . , ,
.
, (, -,
) , ,
, , ,
. . ,
2 430, .
4. , , 426 .
, .
, ;
, , ,
, , .
. , ,
.
5. 424 .
420 . (, IV, 27 29).
, ,
,
.
, ,
. ,
,
. ,
.

II 1- ,
.
425 . ,
, ,
. .
, , . , (Histor. Zeitschr.-, 86, 285),
.
, - , -
, .
, , -
, . (.. . II, 333)
(
, );
, . ,
,

. , ;
, ,
,
,
.

__________ I. _______

\0 5

, .
, ,
,
. ;
,
, , . .
,
. ,
.
. ,
.
,
.
, ?
,
(Grundy, Journal of Hellenic studies, v. 16, 1896),
, ,
, , ,
.

. (500 750 ), (
3,5 ). ,
, .
,
;
, ,
.
.
,
.
, , , .

, .
. ,
, , :
.
. ( )
- .
( ) , (1,75 ).
, , ,
; ,
, , .
,
, , ,
. , , , (
, ), 1 200 .
, ,
- (
) ; ,
,
, , . , ,
,
, ,
, , .
, ,
, , , ,

106_________________ . ____________________

, , ,
, . ,
- ,
.
,
.
.
, , , , ,
, ,
, , .
, , ,
. ,
; ,
.
,

, , ;
,
. ,
. , .
2 <15 ) , ,
,
, . - -
, ,
, . , tertium
comparationis , ,
. ,
. , , ,
,
. , , ,
2 ;
. ,
, ,
.
,
,
, .
, ()
.
!
,
, ,
,
.
,
: - ,
? ,
, . , ,
,
,
. . ,
, (. 333),
.
,
? ,

__________ I. _______ 1 ^
? , ,
?
, , ,
,
, .
. , ,

.
,
.
,
. ,
, , ,
,
.
. ,
. ,
,
. , ,
,
: ,
(. , . 6).
6. 426 . - ,
. , ,
, .
.
7. ^ (IV, 93 96)
(424 .). , ,
( 7 000 .); 10 000 .
, ,
, . , 1 ;
, , ;
- 900 , , ,
, 300 ,
; .
,
,
. , , .
8 . , , 880 .
,
25 . ,
.
.
.
,
. ,
, , , ,
;
,
;
.

.

^
, .

108_________________ . 1 ____________________
8. (422 .)
. ,
,
.
.
9. (418 .) 7
8 . , ,
.
. ,
;
;
, .

. , ,
. ,
,
; ,
,

,

-
, .
, , .
.
10. (VI, 64),
,

,

. .
,
. , , , , ,
.
. (VI, 67) .
, , .
^ Bevolkerung (. 140) , 4 234 .
, .
(IV, 55), 400 . . . 5051,
.
^ (V, 37 .) :
, (e^i^C )
, ,
, , ,
. (Hermes, Bd. 40, 1895 ., . 399)
, ,
;
. , -
. /yov^
; , (66, 4) ,
, , .
, ,
, , ,
, ( ),
.
;
- , . . , , .
(. 418),
, ,
. ,
, , , ,
.
,
.

__________ I. _______ ^
,
;
. 8 . .
?
, ?
.
, 16 , 1 200
. ;
, .
(Holm, Geschichte Siciliens im Altertum, II, 26),
, ,
, .
, ,
.
, , -
, ,
. ,
,
, ,
, , , .
, ,
; , , , )
.
12. , ,
. ( , VII, 6)
, , .
13. (XIII, 72) 408 .
, .
14 000 , 14 000 1 200 .
4 . 8 , . . 1 500 , .
43 . , ,
;
30 ( 5 )
. , ,
,
. , 408 . 1 200
? , ,
, .
,
? , ,
,
, ,
? , ,
, ,
,
.
14.
- (^Jahrb. f. Philol., Bd. 131)
; (Progr. d. Gymn. v. Dobberan 1892
1893 .) .

_________________

. ____________________
II

.
, ,
.
, .
.
;
, ,
, .
.
; ,
.
27 ,
, ,

, .
,
. ,
,

, .
,
.
,
.
, .
, ,
,
.
.
( )
,
.
.
, , ,
, , ,

.
, - ;
,
. , ,
, .

, .
, , ,
,
, ,
, ,
. (, , )
? , ;

_____________________________ II. . __________________________

, ,
.
; , ,
,
, .
, ,
, , .
, ,
,
. ,
. ,
. ,
- ,
. , ,
, ; ,
,
,
,
. ,
, ,
,
. ,
, ,
, , .
, .
, -
,
, ,
,
.
( ,
), , ,
, , ,
, ,

.
, . 480
479 . ,
; , .
, ,
, . ,
, .
,
, , ,
;
, ,
. ,

,
.
,
, ,
,

112

__________ . 1 ____________________

;
,
, , ,
. ,
. ,
, ,
,
. 420
, , 292 .
120 .
5
. ,
, .
, -
; ;
,
, , .
, ,
,
.
- , ,

. ,
,
,
, .
8 , ,
,
.
424 ., ,
(
), 1 . ,
,
, 6

. .
,
. ,
, , .
1.
, , ,
. .
, 60 , ,
2 3 9 , , ,
, .
. ,
. ,
, - ,
431 . 60 .
, .

^ 4 450 ; ,
.
60 .

II. .

113

, . ,
7 ,
, 60 .
, , 15 800
, 8 . . ,
.
, ,
, ,
25 . ,
, 30 , ^ 27 .
, .
? ,
(, I, 143), .

, .
,
. , ,
. , ,
; ,
,
.
, . 1920 . IV
.
2.
(1890 .).
(Nissen, Der
Ausbruch des Peloponnesischen Krieges 63 Hist. Zeitschrift).
,
, : ,
.
3. >1
, . . (W. Kolbe, Ein chronologischer Beitrag zur Vorgeschichte des
Peloponnesischen Krieges, Hermes, . 34, 1889 .).
, 433 . ( ,
432 .). ,
.
4. (
, 1884 .) , ,
,
. ,
, , , .
, ,
. .
, ,
. ,

, ,
. ,
, ,
. ,
. , .
, , ,
, , ,
.

' Klio, . VI, 1906 ., . 77.


8 .

114_________________ . ____________________
- , , .
, , ,
. , , -
. .
. ,
, . ,
, , -,
(. 116). ,
, , , , , . ,
, , .
, (. 130).
5. , ( I, 142)
, - -
.
,
.
6. .
, ,
, , .
, , ,
, ;
,
.
. ,
- ,
.
(1894 .).
7. , ,
,
, ,
, .
.
, ,
,
.
8. (VII, 9) : ,
. ,
, ;
;
: .
.
,
, , .
, , , :
, , ,
.
, .

9.
,
. (Niese)
Histor. Zeitschr.,
. 98. , ,
, , ,

_____________________________ II. . __________________________ 5


, , ,
. ,
. (Bockh, Staatshaush. I, 329, 3- .) , ,
; (. 133):
, ,
, , . , ,
, ,
. -, ,
- ,
, , ,
, .
, : **
(. ) , .
argumenta ex silentio, , ,
, ' ,
, ,
, .
, ,
. (. 496, 501, 505),
, . . .
, , , ,
. ,
: ,
200 ., ! ,
. , , ?
,
, : (VII, 13, 2)
, ,
, ( , ,
, , (
), ).
, ,
. , , ,
, , ,
, .
, ,
.
(VIII, 73, 5) ,
; , . (. 501,
.) : ^eXev6epoi>^
, .
(Hellenika, I, 6, 24) , 406 . ,
, .
( I, 329).
(8, 48) ,
, (. , . 501,
. 3).
,
, , ,
.
, 406 . ;
,
, .

116_________________ . ____________________
III


;
.
navdTjfiei (, )
.
,
. 10 ,
3 ,
, .
,
.
.
;
, .

,
. ,
. ,

,


.
,
.
,
,

, ,
,
, .
, -, . ,
;
, ,
.

, ,
^ Bockh, Staatshaushalt ( ), I, 152 340 (3- .).
4 1 (6 ) ; 2
, , .
: ,
, , , ,
2 .
4 , 1 (Staat d. Ath. cap 42).
. Nothe, Bundesrat, Bundessteuer und Kriegsdinst der delischen Bundner, Progr. v.
Magdeburg 1880 r. Giilde, Kriegsverf. d. ersten athen. Bundes. Progr. Neuhaldensleben 1888 r.
( , V, 68): ,
, , , , , ,
, , .
, Hellenika, I, 6, 24: 110
. . .
.

III.

117

. , , , -
,

.
,
, . ,
,
. ,
, ,
, .
,
.
1 500
700 -,
1 500 ., , & , ,
, 150 ,
700 ,
.
, , ,
,
;
.
.
,
-,

. ,
; ,
,
. ,
.
, ,
,
.
, (
500600 .),
. ,
, . ,
, . ,
, .
1.
(V, 67) , , ,
1 ., . ,
, , ,

. .

(1, 3), , 1
, 3 .
. ,
,
, , ,
1^ , .
,
(, V, 67).

118_________________ . ____________________
2. 391 . ,
(., Hell., III, 4, 15).
3. .
431 . ,
, . ,
eoxparceboVTo^ . (Usener Jahrb.
f. klass. Philol., 1873, S. 162) , 412 .
; ,
,
427 . .
4. I, 2 ,
-, -. ,
. -
, .
,
, . ,
, ,
.

IV



IV
,
. ,
, .
; ,
\
, ; ,
, 1
.
; ,
,
.
,
, .
,
, , .
,
, , ,
, 13
, .

(I, 61). , , -, , .
Helbig, Sitz.-Ber. d. Munch. Akad. 1897, 2. Bd., . 259.
, .
^ (, 39).

____________ IV. _________


, ,
; , ,
:
. , (VI, 66) ,
(dpxovte^ ^
), , ,
,
();
.

, ,
,
.
, ,
, ,
, ,
, ,
,
(., VI, 330). 30
200 .
. ,
.
.
,
. ,

.
80 , 100 . ,
, , 20
5 , . ,
,
.
( ) .
;
,

:
, ,
, ,
.
, , .
,
, ,
, ,


. ,
,
. ,
, ,
.

120_________________ . ____________________

. .
, ,

. , ,
. ,
, (
!) .
,

. , , .
,
, .

.
, ,
-,
, .
,
,
, , .
(, , );
, , ,
. -
,
. ,
(Hell., IV, 4, 16),
. ,
,
. ,
,
, .
,
, ,
;
,
, , .
, ,
.
(Hell., IV, 5).
, ,
; ,
, , (
, Hell., IV, 8, 37).
, ,
,

(Hell., V, 6).
,
, , , ;

, ,

____________ IV. ________

.
, ,
.
,
- . ,
,
,
, , ,
,

,
,
.

.
;
. ,
,

, ; ,
,

. , -,
, , ,
, ,
(409405 . . .)
,
.

, .
, , ,
.


1. , ,
, ,
. , ,
32 36 . ,
.
2. ,
. ,
, .
^ , V, 57, 2; , Hell., 1, 5, 24.
, , ,
, , ,
(, Hell., 1. 4, 15).
^ Ad. Bauer, 47.
, . 10.
^ . Bauer, 58.
-. . Bauer, 23; Droysen, . 68;
, Bevolkerung, . 131. , Hermes, Bd. 40 (1905 .), . 387,
, ,
.

122_________________ . 1 ____________________
,
. ,
. ,
. , ,
; , ,
, .
, . Droysen (S. 26) Ad. Bauer ( 42).
;
, , . ,
, (
, ),
.

3.
, , ,
.
,
, , ,
, , .
4 300 . 3 .
100 000 ., 13 000 ,
, Hollaender (Beilage z. Jahresber. d. Domgymnasiums
zu Naumburg, 1793 .). , .
, ,
, . ,

. ,
, ,
, .
, ,
, .
, ,
.
,
, -,
.
Reuss N. Jahrb. f. Philol., Bd. 145, . 550
, ; -, 10 13 7,
1- . , ,
, : - ,
900
.; , , ,
; ,
, ,
; ;
|ie , .
.
: F. Reuss N. Jahrb. f. Philol., 1883, . 817; Bunger, ,
Bd. 131, . 262 G. Friedrich, , Bd. 151, . 19.
.
95 97% , -
, , .
,
, ,
, ,
. .
.

___________ IV. ________


, ,

. ,
, .
, .
, .
, ,
, ;
, ,
, , , ; ,
, ,
. .
.
, ,
.
. 50 ,
, , , . ,
( Hell., III, 4, 15) ,
, .
Marie Pancritius (Studien uber die Schlacht bei Kunaxa, Berlin, Alex. Dunker, 1906 r.)
,
;
, .
4. (Hell., III, 4, 23)
. , , ,
. 10
, , .
, ,
,
, , ,
, .
5. 394 . (Hell.,
IV, 2) , ,
. ,
.
, ,
, .
, ,
90
( 6 000 ), .
.
, 1 550 ,
600, .
,
?
( )
. ,
, ,
?
, , 24 000 , 13 500.
6 . 3 600 (6 ) ,
, , .
, 6 -

^ , ,
; , ,
.

124

20 400 ., .
, ,
.
(XIV, 82, 83), 500 ,
23 000 15 000, ,
,
.
6 .
,
. , , ;
- , -
. , ,
, ,
.
, , , , ,
. : ,
.
, .
, ,
, , , , , ,
, , .
7. Hellenica, IV, 2, 5. ,
, . . Harmann, Uber
die Taktik des Arrian (Progr. Bamberg, 1895 ., . 16) (),
. .
, .

.
.
.
, ,
, ,
,
; ,
, ,
.

, ?
?
. . . , ,
!
, ?
.
.
, ,
.
. ,
. . .

V. .

125

? ,
, ,
.
,
.

:
, ,
: .

: ,
, .
.
,
:
,.
,
, ,
. , , ,
,
.

, . . ,
. ,

, .
, ,
, , ,
.
, (., III, . 1).
,
. ,
, , , ;
, ;
;
; ;
.
. ,
, (III, . IV, 3).
,
.
, ,

.
;

,
.
, ,
, ;
,
. ,
- , , , ,
-, .

126

. 1

, , ,
,
. , , 10 000
1 . 10 500 .
20 ?
,
, , ,
.
,
.
,
, .
, ,
, .
,
.
25 ,
-, .

. , 100
, 12
. ,
. ,
, ,
, ,
:
12 8
. , ,
,
:
, .
,
,
.
;
.

.
,
(. IV,
. 2), , ,
,
.
, , ,
, -
. .
^ (Hell., IV, 2, 13) , 395 .
, ,
. , , ,
,
, ,
, , ,
.

____________________________ V. . __________________________127

,
,
,
.

,
,
- . ,
, ,
, ,
,
- .
I (. 2 . 11
12) , ,
3 5 ,
. ,
,
.
. ,
. . .
, -, ,

, ,
, .

,
: , , ?
,
, , .
, , .
, .
,
, .


,
.
, ;

(. 7, . I).

, .

(VI, 1, 30),
20 ;
16 8 . ,
:
; 25
, ,
15 , ,
.
^ . , . 55.

128_________________ . ____________________

,
, (II, 3, 17),

.
, .
, ,
.
,
. ,
, , ,
. , ,
,
(II, 1, 79; II, 121; II, 3, 17). ,
, ;
,
.
,
, ,
. ,

, , ,
.
, ,
,

.
,
, , ,
.
, ,
, .
,

.
.
- ,

, - ,
. , 357 .,
. ,
, ;
.
, , , ,
.
, ,
, .
1.
(Baldes) Xenophons Cyropadie als Lehrbuch der Taktik (Progr. von
Birkenfeld 1887) , ,
: , , .
, 1, 2, 5, .
.
, .

VI.

129

:
, ,
, ,
. .
2.
(Hug).
Gratulationsschrift der Universitat Zurich an die Universitat Tubingen, 1897 .. . Jahns,
Gescliiclite der Kriegwissenscliaft, Bd. I, 8 Ad. Bauer, Kriegsalter, 2 47.

VI


, ,
. ,
.
,
, -
, ,
; ,

.
,
50 ,
, , . ,
, . . , ,
;
:
, ,
,
.
;
,
.
, ,
:
,
,
. ,

.
.
,
. , ,
, ,
,
. ,
,
.
9

130_________________ . ____________________


; , ,
, ,
, ,
,
.
, , ,
.
, ,
:
,
,
,
. , ,

, .
,
, , .
,

(. I, 7).
,
. ,
, :

,
. ,
.

. , ,
- , , ,
, ;

.

.
,
,
, ,
, .
1.
, ,
,
, .
2. , ,
6 000 ., , 10 000
1 , ,
. , ,
, ,
4 ., 300, .
, .
. ; ,
, .

VI.

131

. 6 , , 70 ,
24- .

, :
, ,
300 . .
(, . 19 23)
(Hell., VI, 4). . (Droysen) ,
, ,
.
,
,
. , ,
. ,
300 ., ,
.
: .
, , .
, ,
-
, ~ ,
, , .
. ,
,
, ,
.
,
, , ^ .
, , , ,
- , ;
, ,
, ,
. ,
, ,
. ,
, . ,
, ,
:
, .
, ,

, .
, ,
. ,

:
. . Droysen (. . . . 99)
, ^
, :
, ? ,
, ,
(), , ?
, ,
; ,
. , ,
. :

9*

132_________________ . ____________________
, , ,
, .
,
,
. ,
, .
, ,
. ,
- .
,
.
,
.
, .
1?1 ,
, ^ ,
,
. , ,

.
(, . 23),
,
.
. , ,
, .
, .
(Hermes, Bd. 40, . 455) 6 500 ,
600 800 ; ,
, 9 260 , 600 .
;

, ,
.
,
. ,
, .
, ,
, ( )
. -,
; , ,
,

.
.
,
, ,
.

; ,
,
(. , . 42, . 1).
3.

. ,
30 3 , 20
2 . ,
;

VI.

133

, ;
,
, .
: ,
, , ,
.
,
. ,
. .
, ,
, , ,
, ,
( ).
,
, .
. ,
; ( ),
.
;
,
( ),
.
, ,
, , .
() , ,

, .
4.
, (
) , ,

. (Antike Schlachtfelder in Griechenland, I,
79) ,
. , , .

, . ,
, . . , ,

, , ,
. ,
. , ,
, (Hell., IV, 315 ff),
,
.
,
,
, .
, :
,
,
.
,
. ,
. . Roloff, Probleme . d. Griechischen Kriegsgeschichte, . 42, .,
.

134

(. 12 .)
-: , ,
,
, . v. Stern (Lit. Zentr. Bl.,
1903, 24, Sp. 777), ,
. .
, ,
, ,
, , ., .
(Hell., VII, 5, 9)
- ;
: ,
? ,
, ,
, , ?
, ,
. ?
?
, , ,
, ,
,
.
, ,
:
. ,
; , . .
. ,
,
, ?
, ,
.
:
- . ,
, .
, ,
, : ,
.
,
.
.
,
, , ,
.
,
. .
, , ,
, : ,
, .



II.
,
.
,
,
:
,
, 4 5
.
, , ,
,
,
.
(IV, 126)

.
;
, : ,
, .
,
, .
,
.
,
, ,
,
^ ; ,
, ,
, (I, 1, 12)
.
,
.

136___________________________ . ______________________________

.
, II,
, .
, ,
, ,
,
,
, .
.


, , ,
, ,
.
, , :
, ,

; , ,
,
,
; , , ,
, ,
; .
: .

,
.
, ,
, ,
( ). ,
, , ,
.

.
, . (
, ) . ,
, , . , ,

^ << (, , , 12).
^ (Hell., 1, 4, 13).
, ,
. , .
. , ,

.
^ . (. 313, 2- . . 433) (1, 6, 5),
. ,
, , . , ,
, . (., 16) ,
, (VI, 25, 7), ,
, , ,
.

____________________________ I. _________________________


, .
,
.
, ,
.
,
.
, , ,
. ,
;

.
,
,
, .
, ,
,
.
. , ,
.
,
, . . . , ,
, ;
[ , , ;
, ,
.
, ,
. ,
.
, .

-.

;
, . .
. ,
, .
:
, , , ,
.
,
, 4 . 3 4 ,


, , ,
. ,
, , ,

^ . . IV . 307.

138___________________________ . ______________________________

, , ,
, \

, .
,
, . .
, :
, , ,

. ,
, . . 2 ^.
, .
, [
. 3,52 , 3,16,
3,29, 2,63

, ,
,
,
. , ,
, .
,
.
, , , ,

, , .
,
.
, ,
.
, . ,
, ,
.
, ,
; , ,
, ,
. ,

,
. ,
. ,
, ,
,
,
, , ,
, .
, , ,
, , , ,
. . IV, . 14, 61.
^ . (. 272) 3 , ,
, , , ,
.
^ R. Wille (. ), Waffenlehre, . 79.

____________________________ I. _________________________


.

, .
, ,


.
, ,
.
, ,
, ,
- .
,
. ,
.
,
; ,
,
,
. ,
, .
, ,
, , ,
, . ,
, ,
.
, . , ,
, .
, ,
, .
.
,
.
.
,
, ,
.
.
, ;
,
,

.
,

^ . Krause (. ), Hermes, 1890 ., . 66, ,

.

140__________________________ . ______________________________

.
;
.
.
.
,
, ,
,
.
1.
; ,
. 359 .
(XVI, 4) : ;
, , , ,
. , ,
, , ,
, , , . . .
(, XVI, 4).
353 . (, 35),
.
2. .
(XVI, 86) (VI, 2, 2 7) ,
. ,
,
. ,
, ,
,
,
, ,
.
,

. , .
, ,
, ,
600 , (. . 167).
600 , , ,
, , ,
, .
, ,
, . ,
, , 15 0( .,
, -Histor. Zeitschr. (. 95, . 20)
. , ,
Preuss. Jahrb., . 121, . 164.

. . .
(G. Sotiriades) Mitteil. d. . deutschen Arch. Inst, in Athene, . XXVIII, . 301 (1903 .)
. XXX, . 113 (1905 .) ,
.
.
(Histor. 2^itschr., . 95, . 27). ,
: ,
. 326 Preuss. Jahrb. (. 116,
. 211). :

_________________ II. . ______________


? , , , . 328,
, .
3. , ,
,
, .
(Untersuchung^, . 64) ,
; , -
. , ,
. , . VI, . I.
4. (Griech. Kriege, . 240)
, , , , ,
, . , ,
,
, ; (. 241)
, , ' , ,
.
, , (Heerwesen, . ).
, , . ,
.
.
, ;
, , ,
, (Untersuchung, . 41 42).
. ,
; , .
359 .
358 . , 335 . .
340 315 .
, ,
?
, , ,
? , , , , , .
,
, , .

II

.
, ,
; , ,
, 32 5 100
30 ;
40 7 ,
.
, .

^
Dittberner, Issos, Berlin 1908).

(W.

_________________ II. . ______________

, , -
.
, ,
, - . ,
, :
100 , 600 , --1
40 .
;
, ,
1- ,
.
, III ( ),
,
.

! ,
.
,
,

. ,
, , ,
. , ,
.
.
,
, ,
,
, .
, , ,
.
,
XV . ,
, ,
.
, ,
. ,
- ,
, ,
; ,
. ,
;
,
.
13 ,
.
,

.
,
, , .
, , ,
. .

144___________________________ . ______________________________

, . ,
.

,
,
.
,
.
,


;
, .
, .
: ,
12 1 500
, .


.
, , 100
10 . , , ,

, ,
20 20 .
,
, .
:
; ,
(
25 ), 20
. ,
;
, , , ,
,
. ,
.
, . .
, ,
, .
, ,
,
^ (. 314; 2- ., . 343) ,
. , , . . Krause (I. ., Hermes, 1890)
: 1) , 2) , 3) , . . ,
.
, . ,
,
, ,
. , ,
, , .

_________________ II. . ______________145


.
. ,
, ,
.
: , ,
, .
,
, .
,
. , ,
,
.
,
', , ,
,
.
, ;
,
.

.
,
, .
, ,
, . ,
, ,
,
. ,
, ,
,
, .
, , ,
85 30 . ,
,
: ,
. , , ,
: ,
; ,
.
; ,
,
. 115 500 1 .
, , ,
, , ,
6 .,
,
. ,
, . -
,
20 , ,
30 .
, , .
10

146__________________________ . ______________________________

,
, .
2- 3- .
, ,

.
.
:
(4<Auf Alexanders des Grossen Pfaden; Eine Reise durch KJeinasien von A. Janke,
Oberst. z. D. Berlin, Weidmann, 1904). ,
,
- .
, ,
.
( ), 11
. . ,
, ,
, .
, 1- ,
, 2- 3- .

III

^
,
,
, ,
. ^
() ,
, , , .
, ,
, .
, ,
, ,
. ,
, ,

. ,
30 , ,
. ,
,
, 2- ,
.
,
. ,
-, -, . ,
, . (, 1908)
, ,
(Kilo, X, 137).

____________________________ III. _________________________ 1 4 7

,
\ ,
30 . , , ,

, ,
, , , ,
,
, , , ,
; ,
.
,
. , , ,
,
, . ,
' ; , ,
, :
, ;

, ,
.
:
,
,
.
, ,


. ,
(7 ), , . -, .
( ). -
, ,
30 ., ,

. -
, ,
, -- . ,

^ , , 8, 1; , , 2, 1.
^
, , ,
.
,
, .
, 50 60 .,
.
,
, 25 .
^ (, 5, 1) ,
, - .
, ,
. (Kohler, Eroberung Asiens Abhandl. d. Berl. Akad.
1898 ., . 130) ,
, .
.
10*

148

.

, :
,

.

(
)

, ,

,

, ,

, .
,
, ,

,
,
. .
,

.


. 1 600
, 500
, ,
.
,

,
1 600
.

;
, ,
(, ),
.
; ,
,

^ ,
,
. , ,
, , ,
,
600 .
, , ,
- ^( .

____________________________ III. _________________________

, , ,
, ,
:
1 600 ;
, , 3 ^.
,
,
.
, :
,
,
, .
, ,
.
,
. ,
.
.
,
, .
.
,
:
; .
,
, ,
; , ,
-
. ,
. , ,
,
; ,
.
:
, ,
, .
, ,
, 3 5 .
: ,
,

. ,
^ (, 17, 7). , .
, , , , .
(, 10, 6) , ,
, ,
. ,
(, 9, 4), , ,
, , . (, 8, 6)
,
,
, , . . .
.

150___________________________ . _________

. , (
) ,
, , ,
. ,

, . ,
.
,
.
, , ,

,
.
, ,
, . ,
, -
, ,

,
, .
, ,
, , , ,
.
,
. .
,
,
, ,
.
.
,
, , , ,
, ,
. ,
,
:
,
, , .
,
,
.

, ,
,
, . , ,
, 1 1,5
^ , , ,
14 (2 /2 )
, , . ,
2 / 2, 4 , 5 .
- (. , . 122).
, 2 /2 .

____________________________ III. _________________________

, ,
; ,
,
, ,
, ,
.
,
, ,
.
300 ,
, .
,
.
( 2,5; 3,5 )
. , ,
, , ,
,
, ,
, ,
.
,
,
, ,
,
.
. , ,
, ,
,
,
.
,

,
. ,
,
, --
,
. ,
, ,
.
, ,
( )
,
.
, ,
,
. ,
, ,

, , ,
(),
.
, , ,

152__________________________ . ______________________________

, , ,
.
.
,
,
, ,
.
,
,
. .

,
, .
, -- . ,

,
,
.
. ,
.
, ,
,
, .
, , , ,
.
, ,
. ,
,
. , ,
,
, . , ,
, .
,
, , ,
, ,
.
( ) ,
:
,
;
,
, .
: ,
. ,
, , :

. ,
.

.

. ,
, , , .

____________________________ III. _________________________ \ 5 3


, ,
, . ,
, ,
, , , ,
;
, ,
.
,
, .
,
, , .
. ,

1,5 (. 10 ) ,
,
.
, , . ,
,
.
, , ; , ,
, , ,
,
, . , ,
, .
, ,

,
.
; [ () 8 ,
() 4 . ] ,
, .
,
150 300 , ,
,
. - ,
. 450 2
4 .

. , , ,
,
, ,
. , ,
, ,
,
, .
, ,
,
, ,
. ,
^ ... , ,
(, , 11, 18).

154___________________________ . ______________________________

,
.
, ,
. .
, , , --
.
,

. , ,
, ,
,
. -. , ,

,
, , . , ,
,

, , ,
,
, ; ,
,
,
, ,
.
, , ,
.
,
, ,
,
; ,
, ,

; ,
.
1. , 150,
300, 32, 130 . ,
( , 332?)?
,
. , ,
,
120 .
504 , ,
.
.
2. ,
, , ,
.
, . .
, .
.
, ,
.
,

____________________________ III. _________________________ 1 5 5


, .
, , ,
, ; ,
, ; ,
, ,
- .
, , ,
, , , 8 .
; 40 (1 , . . .
7 ).
, 42 . 5 ,
,
40 , ,
14 , ,
.
40 ^.
42 ., 8 . , 16
, . . 27 . , , , , ,
, ; ,
, 8 ., ,
, .
, , 8 .
, ,
14 (2,5 ). ,
, 8 .
. 10 , 100
1 .
.
. (. Neumann, Zur Landeskunde und
Geschichte Kilikiens, <<Jahrb. f. klass. Philol., Bd. 127 (1883), S. 544), , ,
, 32 . ,
20 ., ( )
1 (45 ). . ,
, ,
,
, , . ,
, , .
, ,
. ,
8 . ,
, , 40 ,
.
, , ,
, ,
14 .
3.
(Histor. Zeitschr., 112, . 348)
, ,
, . , ,
,
, , ,
32 , ,
, , 6 .
^ (XII, 18) 800
8 1 , . . 6 . ,
, , . 5 8
6 .

156__________________________ . ______________________________
, , 300 ,
50 30 . ,
,
. - . ,
, , ,
.
. , ,

, ,
. ,
, 300 ,
. : ,
, , ,
.
, ,
.
4. , ,
, , .
, .
:
, ,
, ()
.
5. (. 2, . 634) ,
, .
, ,
.
, , ,
, .
,
. ,
. ,
,
, ,
1 . 23 ,
.
,
,
. , ,
,
. , , ,
, , ,
, ,
. ,
, ,
, , , -
, .
, ,
. , ,
. ,
, , , ,
,
, . ,
.
. , ,
,

____________________________ III. _________________________ 157


, .
,
, .
, ,
, , ,
.
: , , ,
, ,
.
, , ;
, ,
,
-. , , ,
,
, , .
6. , ,
(. 156) , , ,
. ,
. ,
, ,
; , ,
1476 .
1513 .
, , ,
. ,
, , ,
, . ,
. ,
, , ,
, .
7. (, Alexander der Grosse, . 31) ,
.
.
, ,
, , ,
. ,
, , ,
, .
, .
8. ,
21 1913 ., :
- ,
.
) , 500,
1 2 .
, .
) 500 () ( 1 600 )
5 15 .
, .
) , 1,6 , () ( 3,5
) , .
. , .
300 , 2 4 ,
.
) 3,5 (. . )
30 ( 300) , , .

158__________________________ . ______________________________
, , (
, , ).
, ,
. 1
, , ,
, ( )
(. , . ),
.
)
3,53 15 40 , ,
(. . 1,5 ),
, 3 20 ,

, . 2
, . . 100 ,
3 . ^^ , .
, .
. ,
, ,
, . , .

IV



. ,
.
, ,
,
, ,
- ^.
, , .
, (332)
, ,
, .
,
, . ,
,
1,
. ,
,
. . ,
30 .,
, .
, 20 , ,
25 30 . .
47 ., . , .
^ Graf Jork, Kurze Uebersicht d. Feldzlige Alexand. d. Grossen. S. 32.

________________________ IV. _____________________

IJ9

,
,
,

.

,
. ,
, .
(, XVII, 55),
, .

( ),
: ,
,
,
; ,
.
, : , ,
,
.
, ,
XI, 1480 . :

; ,
, ^.
, ,

.
, ,
,
:
.
,
, ; ,
,
, ,

. , ,
7 , , , ,
12, : 12
,
^.
. (
) ,
.
,
, ,
(Mandrot, Jarb. f Schweiz. Geschichte, Bd. VI, 1881, S. 263).
^ . : 24 (3 600 )
,
.

160___________________________ . ______________________________

,
.
,
. , , ,
, ,
, , , .
, ,
.

, ,
, ,
, .
,
, ,
,
- . ;
, , ,
. . ,
.
, -
,
;
, ,
, ,
12 . ,
,
.
, ,
,
,
, .
(, Hell., IV, 1, 19) 700
, ,
^.
, ,
;
, .
, , ,
; ,
. , , -,
, ;
, .

.
, ,
,

.
;
, ^ .

V n, . I, VI, 2 VHI .

________________________ IV. ______________________

, . .
, ,
( , , );
, , ,
, ,
, .
.
, 47 ., , ,
, ,
, ,
, .

. .
, , ,
, ,
. ,
, , , , ,
^.
.
,
, .
, , ,
; , ,
, ,
.
, ,
;
,
, .

, .
, ,
,
. ,
. ,
, (
), ,
.
, 500
, ^.
1.
,
, .
, . ;
(Heerwesen, . 119),
; .
, , - ().
, , ,
, .
^ , 700 . .
, ,
, . (Niese) .
, .
11 .

162_________________ _________ . ______________________________


(, ), ( )
(), ( ) (
).
. :
,
. ,
.
, .

.
, .
, ,
() ,
-; ,
, , ^ , .
/ (),
, , , (. Dittbemer,
Schlacht bei Jossos, S. 10). ,
,
() ,
.
: ,
(?) . / ,
, , ,
. . ,
: , . .
. ,
, ; ,
, . , ,
. , (^)
, . . , ,
( ), .
, dvo7n;(7(76iv ,
: , . . , , .
. . ^{/^ ^vyjfAetaaf,
, , .
2.
, ova^tvaae/v ,
, . ,
(II, 8, 2), ,

. :
, .
( )
, .
, . :
, , ,
,
; ,
. ,
1,5 2 , .. , ,
. ,
. , ,
, , , . . .
,
, -
.

________________________ IV. ______________________


^ a ja v a a e iv * ^
(VII, 5, 3 VII, 5,5). ,
.
.
:
, , .
, ,
. , , , ,
, , . :

, . - .
: ( )
. :
.
(, . 23) ,
. :
( ), .
(Dio Cassius, L, . 29),
.
, , : .
, VIII, 3 ( , , II, 1, 286),
, ,
, .
, . , ;
, , , .
.: . , II, 2, 267
, I, 10, 9 . , ,
(VII, 5, 3); ,,N. Jahrb. f. Philol., . 127, . 817;
, , . 131, . 262.
3. , ,
.
(Heerwesen, . 120) .
, ; ,
,
, , ,
. ,
, , (Kohler, Sitz.-Ber. d.
Berliner Akademie, 1898 .), ,
.
; ,

. 100 ,
. , , ,
, ,
.
, ,
. , , ,
. ,
,
.
4. , ,
,
. :
... ,
.
, *

164

. , ,
:
, .
,
, . ,
, .
, - ;
,
, , .
,
, .
, , ,
: ,
; , (
), .
, ,
, , ,
, ,
, .
, ,
, . ,
, ,
5 .
, , ,
.
, , , ,
. ,
,
; ,
. , , ,
,
, ,
.
5. - (v. Schweiger-Lerchenfeld)
( 45 Petermanns Geogr. Mitteil., 1876 ., .)
. .
.
6 . , -,
, ,
. VI, 1, 30; VI, 2, 17; VII, 1; VII, 8, 24)
, , ,
, , ,
, . .
,
, .
, .
, (VII, 1) ;
, ;
, ,
, .
7. (Friedr. Hackmann, Die Schlacht bei Gaugamela, Dissert. Halle, 1902)
.
, ,

(. Deutsch. liter. 2^it, 1902, 51, Sp. 3229).

V.

165


,
100 120 ., . . , ,
.
,
, , 11 . (
5 ) ,

, .
, , ^,
120 .
, ; , ,
4
.
, , , 11
. , ,
, ,
, ,
20 30 .

, , , .
(XVII, 87) 50 . 3 ,
1 130 . , 4 000 ,
300 200 ; 20 2 ;
85 . ,
: 5 4
( ), 3 ( ) 2 ( ).
, ,
85.
,
, .
, - ^ .
(. 19),
120 , . ,
, . ,
, . ,
, , ,
, , , ,
. (. 66) ,
, 120 150 . (.
298) . 69
. 10 .
. , : ,
, ,
, ?
^ , , ,
, , . .
.
^ Cramer. Beitr. z. Gesch. Alexanders d. Grossen, Marburger Dissert. 1893.

166__________________________ . ______________________________


. ,
, , ,
,
, ,

,
11000 . 4 ,
, , ,
, . , ,
; ,
,
, .
, , .
. ,
, . , ,
,
, ;
, ,
. ,
, ,
, , ;
,
. , ,
. ,
: , , ,
, ,
, ,
, ,
.
, .
; ,
,
.
, ;
, ,
. , ,
^. , ,
6 ., .
,
^; , ,
,
.
, , ,
. (, 47) ,
.
^ (Ohlendorf)
Tahrb. f. d. und Marine, Bd. 49, . 1883) ,
. , .
, .
^ . , ,
; . 6
. . (. 229) ,
, , , .

__________________________ V. _______________________

, ; ,
, ,
. , , ,
,
, ,
, .
,
,
, ^
. , ,
;
, . ,
, ,
, ^: ,
.
,
, ,
. ,
,
, .
, ,
.
,
, ,
.
:
, ,
,
; ,
, .
, , .
,
, ,
, .
,
. , , , ,
,
. ,
, ,
, ,
, , ,
, ,
.

, .
,
, :
, :
, .
. , ,
, , , .
.

168__________________________ . ______________________________

, , .
, ,
,
,
. ,
, ; ,
, ,
, ,
.
,
.
, 310 ,
230 . ,
,
. ,
, ,
, ,
, ,
. ,

, .
, 280 700
, , .
, , 11
. . ,
, ,
, ; ,
,
, .
1.
,
. , .
(Festgaben fur Budinger, Innsbruck 1898) ,
(
), ,
.
, . , ,
, , ,
, .
, ,
. , , , -
, , .
,
, . , -,
, , , ,
, , ,
, . ,
? ,
, -
, ?
, ,
, , -
. ,
, , ,

__________________________ V. _______________________
- .
, , . .
1796 ., 1800 .,
.
,

.
, ~ .
,
. , ,
,
, .
2. , 1 (100 ),
1,25 (. 9 ). ,
, ;
, .
; , 180
,
.
. 1,25 ? ,
, .
( ) ,
1 , ,
. (IV, 3, 22) ,
,
50 (15 ).
3. , ,

. .
, ,
.
, , , . ,
, ?
? ,
, ,
,
,
: ,
.
, .

,
. ,
, ,
, ,
.
, .
,
.
: .
, .
, .
, .
.
: . ,

^ (Kaerst, Philologus, . 56, . 412).

170__________________________ . ______________________________
,
.
. -<, ,
, .
. ,
;
, .
, ,
. .
, , , ,
,
,
. , ,
.
, ,
, , ,
,
.
, ,
.
, ,
, , , , , .
( ) :
, .
, , :
, . , ,
, . :
(), , ,
. , , . .
:
, ; ,
.
.
,
, , ,
(), ().

, ,
. ,
, .
, .

. , ,
,
, ,
, ,
. , , ,
, .
, ,
.
, : ,
...
, , . :
.
, . , ,
. , , ,

_______________________ VL ____________________
. ,
,
(VIII, 47, Perdiccam cum equitibus in dextrum cornu hostium emisit). ,
, ,
. ^
,
,
. :
,
, ? ,
, ,
, ,
. ,
, ,
. ,
, .
.
, , , , .
,
, , ,
.
( ),
. , ,
, ,
. :
, ; ,
.

VI



, . ,
, , ,
. .

, ,
.
, . ,
,
, ,
, ,
, .
, ,
,
.
,
. ,
(, 1, 123, 49),
, .

172___________________________ . ______________________________

, , , 4 5
, ,
.
, .
, , . , , ,
.
, ,
,
, ,
,, , ,
. ,
.
; -
, .
,
,
\
.
,
. .
,
-.
,
; -,
, .
; ,
, ,
, ;

,
.
,
,
;
,
.

,
.
,
(Droysen, Untersuchungen, . 66) .
.
, , .
,
(1893 .) , , ,
(IV, 6), 3 , .
1 500 , . . 275 , 37,5 ,
278 . 3
.
(1, 15) , ,
, 600 , . . 15 ,
. ,
, .

_______________________ VI. ____________________ 173

.
,
,
. ,
,
^
;
7- .
:
.
, ,
,
.
,
, ,
. ,
. ,
;
, , .
;
,
, .
,

. ,
,
, , .
1.
, (VH, 23),
. 16
.,
, 12 .
,
,
.
, , ,
.
, ;
, ,
, ,
.
(III, 4, 3) ^ ,
, 16 .
.
^ , , ,
. (,
IX, 77). ,
(, IV, 96).
(Hell., I, 2, 16). 90
(Hell., V. 3, 2). , . , . 184. ,
.
(V, 3) , ,
, .
^ Kochly und Riistow, Griechische Kriegsschriftsteller, II Tiel, 1 Abt., S. 270.

174__________________________ . ______________________________
VII


, .
, , -- ,
.
- ,
; ,
; ,
.
;

. ,
,
, ,

.
- ,

.
\
,
,
.

.
.
.
?
?
? ,
?
,
.
^ (. 155)
. , ,
, . , . 132,
, , .
100 000
, .
(V, 35, 202 .) ,
2 7 5 /4 ., 57 600 23 210 .
( Prooemium*, . 10) , II
200 . , 40 , 300 , 2 , 1 500
2 .
. (Paul . Meyer, Das Heerwesen der Ptolemaer und Romer in Aegypten,
CTp. 8 ) . , .
57 600 23 210 .
3 4 (Beloch, Bevolkerung, . 258) 7 ,
, . (U. Wilcken, Griech.
Ostraka aus Aegypten und Nubieh, . 490), 240 000
3,5 7% . .

VII.

175

.
,
;
, , , ,
.

. , , ( ),
.
, .
,
, , ,
.
,
, ,
.
,
, .
,
,
.
, ,
, . ,

;
.
, ,
,
, ,
,
.
, ,
. ;
,
.
I
. : ,
16 .
.
1. , , ,
. (, . 134)
, ,
57 1.
, .
, . 154,
, :
, .
,
, .
2. (, XVIII, 17)
, 3 500 5 . ,
25 ., , 43 . ,
, (
).

176

. ,
, .
.
3.
.
, ; ,
, , ,
. , ,
(5 2 ),
,
.

. .' .

322

321

f .
|

321

319
319

. .

317

316

314

. . .

. . . .

. . . .

312
312
306
302

288

222

217

197
171

,
..............................

43
25

5 000
3 500

20
20

5 000
2 000

10 000
20
60
40
16 000

2 000
5 000
10 000
7 000
900

30

28


35

8 500
(10 300)

65

22
36 700

6 100
(6 200)
9 000
6 050

114
(125)
65
114

13
18 000

5 000
4 000

40

12 800

5 000

40

15 000
80

4 000
8 000

___

56
29

1 500
2 000

64

10 500
(12 000)
10 000
12 000

301

30

70
98
.

83

400
(480)
75

28
20

1200

70
62

5 000
6 000

73
102

23 500
39

2 000
4 000

___

4. ,
.
5. ,
, .

VII.

177

6 . (XIX, 27 31)
(317 .); ,
. , ,
,
. , ,
, (. . 371).
45

, . ,
. ,
, .
, 80
. : ,
?
40 , ? , ,
, ?
.
: , . ,
.
,
.
, ,

.
, . ,
, .
, , , .
,
. ,
, , ,
, ,
.
, ,
{btaxoXovbo\Afxa)V) , ;
, (35 000 28 000), .

. ,

, .
,
; ,
.
, ; ,
, .
, , ,
, , .

.
, ,
, 400 .
7. ( 316 .) 60
, , ,
(, XIX, 40 43).

45 ,
() .
... .
12 .

178__________________________ . ______________________________
,
, , .
, -
. , -
.

: 5 .
. , ,
.
,
, .
, ,
(36 700 .)
, (9 ) . ,
, - - ,
. ,
, ,
;
, ,
; , ,
, , 1500
.
8.
(312 .) - ,
- .
(, XIX, 80 84), (5000 4000)
(40 ), . , .
(18
18 000). ,
. ,
, 30 , ,
, . - .
.
, .
, .
, . , ,
, .
, - , . ,
, , .
()
, , , .
* .
, , , , ,
, ,
,
, , , . ,
, . . , ,
, , .
, .
; , ,
, .
;
.
, ,
(XVIII, 71). . ,
^ . 69, 5 ;
, 4 400 .

VII.

179


, , ,
. , , ,
, ,
.
9. (301 .), (XXI, 1),
(, . 29). ,
, (400
480 75). ;
, ,
, .
, .
, ,
. , , ,
,
.
10. (.
, 1, . 398). , .
; .
16 , .
;
, .
(221 .)
1 1 . 0
(II, 65) , ,
.
- ,
,
,
. , 1-
0 ,
.
,
; .
,
,
, . ,
.
(Archaolog. Anzeig., 1900 ., . 204 tike
Schlachtfelder, I, 199), ,
, , ,
;
, (Jahrb. f. d. klass. Altertum, 1904 .,
. 1, . XIII, . 2 4); , (Roloff, Problemen aus d. griechischen
Kriegsgeschichte) , ,
, ,
. ,
: - ,
, .

^ (1. Philol. Wochenschrift 6 . 1904 ., . 992),


, .
, ,
.

12*

180___________________________ . ______________________________
.
, .
, , 1-
(. I, . 208 . II, . 11), - .
(II, 65),
, ;
, . ,
,
. , ,
.
, , ,
, ,
, , 12
, .
; ,
, ; () .
. (),
, .

. , .
20 000 ., 29 800, 1 200 ,
. . .
.
; . ,
, ,
.
, . .
, ? ,
, , : , ,
, . , ,
; 100 ,
, ,
. , ,
. ,
; ;
,
.

. , ,
,
, , ,
: ,
. ,
.
, : , ,
,
.
, , ,
,
. , , ,
, ,
, . . , . ,
, .
.
, , ,
, ,

182___________________________ . ______________________________
. ,
. , , (
), ,
, ,
, ,
, ,
, .
,
.
, , ,
( ,
), .
. ,
, , ,

( . 259) ,
, ,
,
. , ,
XIX .,
, , .
, ,

. ,
.
.

,
, . ,
, ,
, . ,
,
, ,
, ;
, , - , .
.
, .
, ,
,
1866 .
, .
,
. ,
, , , ,
. -

(. 237, . 3) ,
, . ,
? - ,
^ .
(. 234, .),
, . , ,
, .
,
, .
,
, .

VII.

183

; ,

, .
.
, (. 238) : ,
, .
(. 72 .) ,
,
.
, 4 .,
, .
(II, 14), : 4 000 .
, ?
(. 261), ,
.
, , ,
- .
.
, ,
, ,
, ,
, , , .
, ,
. ,
, . ,
, ,
. ,
, ,
6 000 ., 10 000.
, , . ,
, ,
. . ,
? .
,
. ? ,
,
,
? ?
? ? ,
.
.
. , , , . .
, , ,
, .
, .
, , ,
.
, , ,
, .
,
, , .

,
. , : ,
. (. 108 .),
,
.

184__________________________ . ______________________________
,
: -
? ,
. ,
. , ,

. , , ,
, , ,
, ,
. ,
, , ,
. ,
. , 5
, ; , ,
. , * , ,
? .
. ,
. :
, , , ,
,
. , ,
,
.
- , , ,
, . ,
.
:
, ,

? ,
. , ,
. , ,
, , .
.
, ,
. , ,
, ()
; , ,
, .
, .
(. , . . 23) ,
, . . .
,
? ,
,
.
.
, ,
. ,
, .
. .
(217 .)
12.
IV .
(70 000 62 000), (6 000

VII.

185

5 ) (102 73). (V, 86) ,


.
;
.
,
; ,
.
, , , ,
, . ,
,
, ,
.
, ,
, ,
, .
, , ,
. ,
, , () 202 . 1741 .
, ,
, , ,
, .
; ,
, .
, , ,
, , ^ .
(207 .)
13.
, ,
. - ,
, ,
, 1- .

, .
.
, , 1- ,
, .
, , ,
, , .
, ,
. ,
. :

. ,
() .
.
,
^ Bolau, Der Elephant im Krieg und Frieden, 1887, . 8 13.
Scharff, De natura et usu 1 Africanorum apud veteres (O
). Weimar, Progr., 1855.
, ,
. , , . ,
, ,
. :
, - ,
.

186__________________________ . ______________________________
? , ,
? , ,
;
, ;
. ,
,
,

,
,
. ,
. , ,
, ,
, , ,
. , ,
,
;
,
.
.
, ? ,
,
, . ,
. .
, ,
. ,
, ,
, ,
.
,
. ,
. , ,
, .
, ,

, . .
,
, , ,
. ,
; 2
; ,
, ,
. ,
.
, , , ,
,
, . . .

, .
, ,
,
.

Fougeres (Bulletin de Correspondance helfenique, . 14, . 82)


, ,
, .

VII.

187

, ,
, ,
. , ,
.
.
, .
,
. (. Guischardt, Memoires militaires, . X, . 159), , ,
, ,
.
, ,
,
; ,
, ,
, , , ;
, , (
), , ,
. , , , ,
,
,
.
.
, . . , .
? , ?
, (X, 22 24) ,
. . (. 182)
, , , ,
. , , ,
, ,
,
. ,
,
.
,
, ; ,
;
, . ,
.
.


, -, , , ,
(, )
, ,
,
.
,
.
,
, , ,
, . ,
, ,

1. Philol. Wochenschr. (v. 6 August


1914, Sp. 995, Anum. 4) ,
.

188

. ,
;
. ,
, .

jl\


,
,^
,
,

.
, ,
, ;

,
; ,
.
, ( ),
;
, , ,
11 .
-

^ ,
(, 499), ,
. ,

,
. ,
,
; ,
.
, , ,
, ; ,
.

190

, ,
, ,
.

38

I (

) |

150

J00

nr

,
,
.
,

, ^^, , , ;
.

. , .

____________________ I. _________________

.
.
, ,
.

, ,
, ,
.

, ,

.

.
, ',
,
80 , ,
,
.

.
, ,
, ,
. , , ',
, ,
; ,
, , . ., .
,
, . 1-
, ,
.

,
, .

- .
III \
,
. ,
,
.

, ,
, . ,

, ,
,
. ,
,
, , , ,

^ ., , . , 3, . 1 2, . 251.

192________________________ . ___________________________

. ,
, ,
, \

, .
, , ,
, . .
, , ,
,
. ,
,
,
. ,
, , . .
' .
, ;
( )
.

,
,
. ,
. ,
, ,
. .
,
-
, , ,
.
. ,
,
. ,
.
, .
,
.

, ,

. .
,
,
,
.
,
, ;
;
.

^ , 23, 46 ( 215 . ) : 6 000 ,


; ,
6o s l x .

____________________ I. __________________1 9 3

-
,


,
, ,
.
- ,
,
. , , ,
, , .
, , ,
, .
,
,

.
, , - .
, .
,
:
, . -
;
. ,
, , , ;
, -,

, .
, ,
,
.
.

.
20 , 4
16 ;
4 , 3
.
:

; .
,
,
. ,
^ , ,
(Grundriss, . 1, 2- ., . 497): ,
, ,
; ,
,
, .
.
13

194________________________ . ___________________________

, .
,
^

, , 3
;
,
, .
,
, 21- , ,
, 4 ,
5 2 .
84 . ,
6 , 2 , 2
1 (accensi)
.

18 (983 ^),
, .
, . ,
, , , ,
.
, 2 (. 14 ) Pn\ia,
- 100 . ,
,
. ,
, 3 1 . , ,
, 60 000 .,

60 .
17 46
9 10 , 5 6 ,
16 .
, , ,
, ;

() ,
, 9 10 0() ,
,

^ , 16, 10, 1, proletarius publicitus scutisque feroque


ornatus ferro (
). (Staatsr., , 1, . 29) . (VI, 21, 7): -

^ 490 . 2 500 3 1 . , V
2 200, 1 500, 2 2 200.
,
(2^/2 . , , ),
1 . 2 500
3 . , , 510 .
- , , , ; ,
, .
, 20
4 . , ,
, .

13*

196________________________ . ___________________________

, 95 (84 , 5
6 ).
( )
,
,
,
, .
. ,
,
, .
,
,
.
]
( ),
, ; 84
(juniores) 84 (seniores),
, ,

, .
,
,
, .
, ,
, .
,
, , ,
. ,
, , ,
, ,
.

,

,
.
21 , (. .
) II .
4 200 . , ,
, , .
,
4 200 . 300 ,
.
,
85 84, . ,

(. 1), ,
, , ,
.
,
,
. 46
,

____________________ I. __________________197


,
,
,
.
, ,
,

.
,
, ; ,
,
, .
, .
, ,
,
.
,
,
- , ,
.
. ; ,
. ,
, cjsmbh
. ,
,
;
,
, ,
.

, ;
.
,
.
, 510 . ,
,
. ,
, ,
, ,
.
, , ,
, , ,
.
, , ,
, ;
^
: , ,
.
,
, , , . 214 .,
, ,
, 2 ,
(, XXIV, 18, 7).

198________________________ . ___________________________

,
, .
(
35), .
, 6, (
, 304 .) ^ 18.

, .
. ,
;

, ,
,
, . .
.
- , .
,
,
, 4 200 .
300
,
, . ,
;
; , , 5 , .
6 ; ,
, .

, .

,
; ,
,
.
,
, . ,
, , ,



, .

;
, ,
.


. . .
^ , 21
8 400 , ,
4 200 . , ,
.
, .
^ (Steinwender, Program d. Gymn. zu
Marienburg, 1879).

____________________ I. _________________ W
1.

.
.
1- ,
, -
, , , ,
,
,
, . ,
? ,
,
. ,
.
:
. ^
(Francis Smith, Die romische Timokratie) ,
VI, II .
,
,
, .
, 179 .
. (
, . .
. 41, . 51).
, 10
8. 8 ,
: 21 , 4 , 8 400 ., 2
.
179 . ,
;
, ,

.
, .
, 21 168
. (
) 170 (80; 20; 20; 20; 30) ,
: 8 400 . (2 )
85 , . . ?
, 21 , 3
1 , - 3
1 200 , 3 150 1 050 , , , .
, .
, 20 . ,
21- .
, ,
(1 : 3) ,
; ,

^ Berlin, Georg Nauck, 1906. . Preuss. Jahrb., . 131 (Januar-Heft, 1908).


3- . . (. Rosenberg, Untersuchungen zur romischen
Zenturienverfassung, 1911)
.
. ,
.

200________________________ . ___________________________
,
. ,
.
, Preuss. Jahrb: (. 131, . 87, 1908),
. 1- .
.
2. ,
; ;
, ;
, . ,
, , , , .
(. 1, . 3 ), ,
,
; , . .
, , .
, , ,
, , , ,
, .
. ,
.
; ,
,
. -
,
. , ,
, ,

, (clipei),
( ) (scuta),
, : ,
,
.
,
, , ;
( ),
. ,

, - .
3. , , ,
; , .
,
. ,
9 10 ,
1 800 . 8 9 . (2 ) 600 .
;
.
, 3
, ,
, secundi (. . ) 12 ,
, 3 ,
, , ,
.
; ;
, , , ,
^ Brunke. Philologus, 1881, . 368.

____________________ I. _________________

.

, , ,
,
.
:
.
4. , ,
.
, ,
.
accensi velati
,
(. RSm. Staatsverw., II, 329, .
2). , ,
, .
.
. , ,
? :
, . , ,
.
. 100 . accensorum 8 400 .
. , ,
, ,
. ,
. ,
. , .
, (Staatsverw, III, 1, 289)
.
, ,
. , ,
, .
,
?
, ,
- . ?
, , . ,
, , ,
, , . (
, . .) .
, (velati),
, ,
, , , . , accensi velati
, ,
, .
accensi , . ,
( )
( , , ) , , ,
,
.
5. , (VI, 106): ,
, . ,
, ,
, . , ,

^ Assensi , , ; velati
.

202________________________ . ___________________________
,
.
, scutum , , ,
(), , (^),
.
, ; , , (VII, 8),
clipei, , . .
, scuta.
6.
W. Helbig *Die Castores als Schutzgotter des Romishen Equitatus (Hermes,
T . 40, 1905) Zur Geschichte des Romischen Equitatus (Abhandlungen d. Kgl. Bayr . d.
W. I ., XXIII, 2. Abt., 1905) , ,
equites , .
,
, ,
. ,
, , ,
.
ineditum Vaticanum (Hermes, XXVII, 1892, . 118), , ,
,
. , , ,

, , ,
, 304 . (Mommsen, Staatsrecht, III, 1, 493, .
1).
,
, .
XVII ., .
, ,
. , ,
utjteTs equites. equites ,
, , ,
. , equites
, , , ,
. : ,
, .
,
.
,
.
, ,
, (. 312), , , ,
XIV XV . ^
.

, , , , -,
. : ^ , ,
... .
, , ,
,
12 , 18.
, 304 ., ; , ,
.
VI .,
, , ,
.
, .

__________________________ II. _______________________



, , .
7.
II Romische Staatsvenvaltung; 2-
. V. Domaszewski 1884 . (Funfter Band des Handbuches der Romischen Altertumer
von Joachim Marquardt und Teodor Mommsen). 2-e
1- , ,
. ,
, .
Histor. Zeitschrift,
. 51 (1883), Hermes, . 21 (1886) <<Histor. Zeitschrift, . 56, . 504 (1886) .
60, . 239 (1888). 2 : Perser- und
Burgundenkriegen. : Frohlich, Beitr. z. Kriegfuhning in Kriegskunst
d. Romer z. Zeit d. Republik, 1886; Soltau, Hermes, . 20; Bruncke, Neue philologische Rundschau,
Jahrg. 1888, . 40; Kuthe ,
1888 .; Steinwender, Programm d. Marienburger Gymnas., 1877, 2^118 f. Gymnas.-Wesen,
1878; Giesing, Programm. d. Vitzthumschen Gymnas., 1891.
Bee :
, .
Lammert, Die Entwicklung d. Romischen Taktik
(Neue Jahrb. f. d. kl. Altertum, 1902), . 102
.
, , .
(Libenam) 4<Exercitus>^ () Paulys Real-Encyklopodie;
,
.
1913 . Die romische Taktik z. Zeit d. Manipularstellung,
Danzig, H. Bruning. ,
, , D. Liter. Zeit., Nr. 11, . 685.
8. classis, infra classem, classes
Philologus,, 72, 358 (1914) , ,
. : classis ;
, ., . . tpiXoi,
infra classem, () , ;
1 200 ,
classis. , ,
classes .
9. , , ,
, .
(Archiv f. latein. Lexikographie, . 14, 1905),
stipedium, , ,
, . . , .

II


,
.
, , ,
, , ,

204________________________ . ___________________________

, ,
.
: ,
. 1 200 .,
1 200, 600 .
, . . .

,
60 . 1 ;
10 , , , 30 ;
,
.
40
. , 3 1 200
. 60
, 120
,
:
,
.
.
, .

; - ,
.
, -
,
,
.

,
;
, (, IV, 8, 10).
.

,
, ,
,
.
.
10 ,
20 . 6 . ,
. ,
.
, ,
. .
, ,
, , .

^ (VI, 98) ,
, , ,
; - .

__________________________ II. ______________________ 205

, . -
, ,
,
.
,
,
. ,
.

.

. - ,
.
.
'
, .
.
.
,
,
3 , --
.
, , .
, , ,
. .
. ,
:
, .
.

. , ,
, , , ,
. , ,
:
.
, (. , . 2,
. 5), , ,
. ,
, ,
, ,
.

.
; , ;

. ,
;
, . , .
, ,
,
.
.

206________________________ . ___________________________


,
.
;
.
, , .
;

, ;
,
, , ,
.

,
.
, . . ,
, ,
.

,
. ,
, ,
.
. .

. ,
.
:
,
^
. , 1 200
. ,
15 . 200 ,
6 . ,
2 .,

, ,
20 . , . .
200 . ; ,
;
; ,
.

.
, , ,
, .
, .
,
^ , XI, 22, 110.
^ (I, 20) ,

.

__________________________ IL _______________________


,

, ,
,
; ,
. ,
, ,
, .
,
,
,
.
.
^
, , , ,
, , ,
, (
i I

.
, ,
, ,
.
,
; .

^ ,
. , , (Grupp) Kulturgesch. d. Mitlelalters (I, 109) :
:
.
^ Vorschrift f. die Waffenubungen d. Kavalerie, Berlin 1891.
^ , . ,
, -
, ,
.
, , , ,
.
. Muller, Philologus, . 47, . 541. Villenoisy Du mode demploi des epees antiques,
Revue !., 1894, . 230, .
^ (), , ,
, .
(Dahra, Jahrb. d. Ver. v.
Aitertumsfreunden in Rheinland, 1896/97, . 226). ,
, ,

.
(Lindenschmit); ,
1.
3 - . . Schulten (Rhein. Museum, N. F., . 66, .
573, 1911) , , ,
. , , ,

, ,
. ,
,
.

208________________________ . ___________________________

, ,
; hasta

.
.
, . ,

.
,
,
.
,
; ,
^ . -
,
:
.
, . Res ad triarios venit
,
; ,
, .

, ^
.
, ,
, , ,
.
1.
6 .;
15 . ( ).
. 40 .,
, .
, .
, , , , ,
.
. 3 .
, ,
.
:
,
.
, ,
120, 60 40, , 120
60. , 20 . ( 10)
6 . ; , , 18,
12 ., 15. 2 .
4 ,
.
, 3

^ , ,
, , ,
, - , ,
, hasta. . Domaszewski, Sitz.-Bericht. d. Heidelb. Akad., 1910, . 9.

__________________________ II. ______________________ 209


, ,
, , . .
.
8 . ,
. ,
, ;
, 12, 25 . , ,
.
, .
; , ,
, , 6 .
, 15 . 10 12
.
2. , , ,
. , -
. 211 . (XXVI, 4) :
. , -
. , ,
, . . , ,
.
, , . ,
(. , II, 349, .
4). , : 211 .
200 ., ; , ,
.
, .
( )

3. () ,
.
(Abhandlungen des Archaol. Epigraph. Seminars der Universitat,
Wien 1885) ^ .
(. 2),
,
, .
(. 6),
, .
, , ,
; , -
, , ,
, , .

, .
(Histoire de Jules Cesar, II, 329 .) , ,
, , , ,
, ,
, , .
,
. , ,
, . ,
, ,
, , .
^ Mitteilungen d. Ostr. Archaol. Epigraph. Institute, . 15, 1892. .
, , . 10 (1886), . 1 .
14 .

210

(8, 11, 7; 9, 39, 7; 22, 5, 7) ,


signa , , signa
, .
signa sequi ( )
,
: , , , , ,
, , , , , , ,
. , , ,
, , ,
. (. 12), , ,
signa. (nat. hist. 10, 16) ,
, , ,
, ; -
, , ,
, - , .
, ,
, .

, ,
, .
, ,
,
, .
.
^ .
, , .
4. (Celtica, . I), .
, :
, ,
. , , 4 , ,
, , ,
(Frohlich, Kriegswesen, Casars, . 146),
4 . ,
.
IV . ,
.

. ; -
,
- , ;
,

, ,
.
5. (IV, 22 .) ,
; ,
. VI, 23, 14 :
, .
. ,
10 , .
,
,
. ,

^ ,
( 20 ). .

______________________ 111. ___________________


,
. ,
, ,
10 000 , (.
, II, 337, . 4 Fr5hlich, Kriegswesen Casars, . 68).
, ? ,

, ? ,
.
:
, .
;
. , ,
10 000 , ,
, ,
;
. ,
, (IV, 23)
. , :
, , ,
.

III

,
. ,
.
.

, , , , ,
.
, ,
,
; , ,
.

,
, ,
.
,
, 1 .
,
.
, ,
,
.
14*

212________________________ 1 . ___________________________

,
, .
.
,
: ,
,
. ,
, , ,
: ,
, .
,
, .
.
(. 12)
,
; ,
. , , ,
, -
; ,
, , .

. (VI, 42),
, , ,


. , ,
, .
,
,
.
, .
.
,
,
, .
, ,
.

.

, ( ). ,
,
;
^ , Hellenica, , 2, 2; IV, 4, 9; VI, 2, 23. , , . 13.
^ (III, 9, 11)
. , ( 17),
, , , ,
, , , : ( ,
). , -, ,
,
.
^ ;
. ; .

______________________ III. ___________________ ^

, .
, ,
, ,
.
,
,
.
(XUV, 39)
, :
,
, ,
.
. , :
, .

.
,
,
,
, , ;
2 5 . ,
(XVIII, 18),
;
. (bell, civ.. I, 78) ,

.

(, V, 27, 8), ,
, virtus, opus, (, , ). Opus,
,
, .

.
,
,
.
, ,
, . . , . , ,
, .
, 1
. , ,
. (Kriegswesen Casars, . 74,
220 .).
^ (, . 426),
(II, 16, 37), .
Liers (. 155) (VIII, 38, 7; X, 25,
6; XXV, 36, 5 ), , ,
, (XXXIII, 6, 1),
, .
. 3 - . (Stolle, Der rom. Legionar und sein Gepack, 1914),
, ,
; ,
1310 . . , . . VI, . 2.
^ . Bauer, Griech. Kriegsaltert., 39.

214________________________ . ___________________________

,


, ,
, (VI, 4),
, .
. -
, .

,
,
(III, 5, 19). ,
, (III, 5,
16). ,
; ,

, .
(, , . 23),
? :
, , ,
.
,
,
.
,
, , , ,
. ,
.
.
,
,
; ,
, .
, :
, -
(. 510 .),
,

,
, , ,
.
, .
Gilbert, Handb. d. griech. Staatsaltertumer, I, . 356, 2-e . B
, , (13, 67).
: ,
. , 1 .
. ,
. , , ,
,
, .
^ (Political, , 14 (9) 2),
; ,
. .

______________________ III. ____________________^

418 .
,
,
, .

;
,
.
, ,
, .


. ,
, .
(II, 6, 10),
,
, , ,
- .
,
,
, ,
, .
-
;
,
,
,
, .
(I, 66) ,
, . , ,
, .
, (, III, 9, 35),
, ;
, ,
, .

,
, , , ,
,
. ,
.
, .
(imperium)
,
.
, .

,
,
.
. ;
^ Griech. G esch>, , 479.

216________________________ . ___________________________

, , ^
(II, 19),
, , .
,
.
, ,
, , .
, ,
(accensi velati), . .
,
(VI, 36 .), .
,
.
,
.
,
.
( :
), . ,
.
, .

^.

,
,
. , ,
,
.
.
,
, , magister equitum .
.
.
. ;
; ,
^ .
,
,
. ,
.
,
. ,
, ,
, , -
.
(VI, 37, 8), ,
, .
,
.
^ . , . 224.
^ , XXIX, 9, 4; Valerius Maximus, II, 7, 4; Frontin, Stratagem., IV, 1, 30, 31.
, ,
,

.

______________________ III. ___________________ 217

, .
, ,
.
, , ,
,
,
, ,
, .
.

.
.
.
, ,
,
. ,
; ,

, .
1.
,
, (340 .)
.
, , ,
. (VHI, 8) :
, , ,
.
, , ,
, ,
.
, ;
: , ,
, .
, , 1 .,
. , , I .
, . ,
, ., .
; ,
. ,
, .
, ,
. ,
, , ,
,
.
(ordo) 60 , 2 1 .
60 . , . . .
, 60 40
. , ,
, . , ,
ordo, , ,
, ,
. .
(. . , ),
15 ...

218________________________ . ___________________________
, , 3 : ,
, 10 . , 15
. ,
2 15 , .
, , , , 15
3 . 45 .
,
42 , ,
3 1 200 ( 42 ),
. ,
.
,
.
. 20
, .
, .
, . ,
, ; ,
.
, 20
, . , -
; , ,
,
.
30 , 15
...

; ,
pilani;
primus pilus. , , pilus pilani,
; , pilum
(). , signa
.
3 ,
pilus. 3 , 186 .
, .
, , . ,
(accensi) ,
.
. 3 15
, 3 186 . .
vexillum vexilla III, . ,
186 . .
186?
, .
. 45
. ,
, 2 15 .
. ,
10 .
, accensi
. ,
. Accensi .
, , , ,
, 186.
, . . . ,

______________________ III. ____________________^


. , 60 ., 3 40
3 6 accensi (, ) 6 186 .!
, , ,
, ,
. , ;
, 186, .
( VI, . I), ,
: ,
-,
. ,
, .
, , accensi,
, .
, .
, ,
.
, .
, ,
, ,
. ,
.
. ,
, , , ,
, ,
. :
, ,
(, VIII, 8).
,
.
,
, 1 .
,
.
,
, , .
, ,
, .
. ,
, , ,
, .
, ,
,
. , ,

, ;
, ,
, ,
,
, . ,
. ,
, .
. ,
, - , ,
, .
120 . ,
; , , :

220________________________ . ___________________________
, .
, ,
.
, ,
, ,
. 3 (. 1,5 ),
1,5 (. 0,75 ). , ,
. , ,
.
(III, 14) 3, 6 ,
, . . . . Philolog. Wochenschr
15 1886 ., 20, , . IV, . 1 Uber die Sarisse und den Rottenabstand (O
).
2.
^
. ,
, .
,
().
,
3 . , MilitarLiteraturzeitung ( 9, 1907 ., . 336), :
, porta pretoria (, ,
, ) , .
, , (. :
),
;
porta pretoria, .
agmen quadratum
(
), , , ^
agmen pilatum, 4 ..

IV


, ;
- .
, , ,
- , .

,
: ,
,
.

. , ,
.
^ Th. Steinwender, Professor am Koniglichen Gymnasium zu Danzig. Die Marschordnung des
romischen Heeres zur Zeit der Manipularstellung, Danzig, A. W. Kafemann, 1907.

IV.

221

.
,
.
,
;
^ ,
.
;
, ,
, ,
. ,
, .

- .
,
. ,


- .
, , ,
,
, .
, ,
.
1. (Ihne),

* (Niese, Gesch. d. griech. und macedon. Staaten seit d. Schlacht
bei Charonea), : R. v. Scala, Der Pyrrhische Krieg, R. v.
Schubert, Geschichte d. Pyrrhus, 1894.^

, . 182.

2. 50 .. 36 .
.
. ; ,
. . -,
, ,
. -, ,
;
,
.
, ,
, .
, ,
. , ,
,
.
. , ,
.

^ , . 174.

222________________________ . ___________________________
, , .
,
, , -, ,
.
, ,
, ,
. ?
, ,
, , , ,
. , ,
, , .
, , (),
,
, ,
.
.
; ,
,
7
, .
. , ,
; --
. ,
, , ,
, ; , , ,
,
.
, ,
,
, , ,
?
, ,
, ;
, ,
.
7 15 .
, . ,
,
; ,
. - ,
.

3.
,
.
; (II, 3,
21) . (. 194) ,
, , .
( ), ,
.
,
,
. ,
,
? , ,

________________________ V. _____________________223
, .
; , ,
, ?
, , ,
, ;
.
, , , ,
.
70 . 8 , ,
, 19 . ,
, , .
, 3 505 , 6 , , ,
, .
, ,
, . , .

4.
|^ ;
,
, . ,
(. ., . II, 52). ,
,
, .
. ,
,
,
. ,
; -

. .
.
,
. , , , -
, . , ,
, -
.

,
.
,
,
. , ,
, , ;
, .
.
, .

224________________________ . ___________________________


.
: , ,
, .

, ,
, . ,
,
. , , .
. 253 . . . , ,
; ,

. ,
. ^
,
,
. , , ,
^ , , ,
, , ,
.
.
;

,
,
. ,
,
. , .
,
; ,
,
.
- -
,
, ,
,
.

.
,
, ;
.

, .
.
,
.
, , ;
Unger, Rhein. Museum, . 34, . 102, . , Romische Studien (
1 , 1893),
, , ,
.

V.

225

, ,
, .
, ,
; ,
, ,
, \
.

. ,
, ,
.

, ',
,

, ,
.

.
. (Nitzsch)
, ,
, . ,
^ . N. Jarhb. f. Philologie, . 154, .
164 (1896).
15 .

226________________________ . ___________________________

, , -, ;
,
,
, , , .
,
. ,
: 23 , ,
.
, . ,
,
. , ,
. , ,
, ,
,
.
- ,
,
,

.
,
,
;
. , ,
,
. ,
,
, , . (
),
,
.
, , ,
,
.
, , .
,
,
.
1. ^ (, I, . 19)
50 .
, ( )
ra^eis. ,
.

2. (2 . 30)
, ,
, .
100 ,
^ 262 ., ,
. . .

________________________ V. _____________________
.
, ,
,
. ,
, , , ,
, . ,
, .
, .
- (4
500), .
3.
, , , (. 39),
.
, (. 40)
, . , ,
,
,
;
.
4. , (. 76),
. , , ,
.
5. , ,
, , ,
Bev51kerung (. 379 467).
, ,
.

6.
. , ,
, .
,
; , ,
, ,
,
, , , . ,
238
222 ., , ,
.
.
7. , , (
, )
, ,
.
, ,
, , , ,
,
. ,
, , ,
: ,
.
(II, 30), ,
,
.
15^

228

, ,
.
(, II, 30).
8.
(, II, 33)
. ,
,
, ,
, ; ,
.
, , .
,
.
, , , ,
, .

, ,
? , ,
,
? , ,
?
, ,
?
,
?
, .
,
. ,
,
(. IV, . 6)
, , ,
,
.
, . ,


. ,
. , ,
, , , .
-, ,
,
, ,
,
.
, ;
,
. ,
. (. 137
, 100 , ), , , (V, 33)
. ,
.

^ Die Altertumer unserer heidnischen Vorzeit, Bd. 4, Heft 6.


^ Geschichte d. Eisens, . 510, . L. Beck; Jahns, Gesch. d. Trutzwaffen,
. 72.
^ Mullner-Leubach, Korrespondenz-Blatt d. deutsch. Gesellschaft f. Anthropologie, 1889, .
206.

V.

229

, ,
, ,
. , ,
,
, :
, .
,
: , ,
,
,
.


.
,
,
, ,
.
,
.

, ;
,
,
,
.

.
. , , ,
. ,
,
;
.
, , .
,
: ,
, .
,
. , ,

: ,
;
; ,
,
.
,
,

231

, .
? ,

,
,
.

, ,
, , ,
. , .
\ ,
, , ,

.

, .

. ,
,
. .

,
,
.
, ,
,
.
,
- ,

.

, .
,
.

.
, ,
.


. ,
,


.
,
,
.
, .
^ , . . . (Unger) Rhein.
Bd. 34, S. 27

232__________________ . _____________________


,
. .
:
, ?

.
, ,
.
, . ,
,
,
,
. ,
, ,
. ,

, .

1912 . 1 Antiken Schlachtfeldern)^.


, . .
, , .
; , ,
,
, .
, .
Roms Kampf um die Weltherrschaft (
. . . ), .
, , . ,
. , ,
. ,
.
.
218 146 . (Geschichte der Karthager von 218
bis 146 von Ulrich Kahrstedt, 1 )
. , .
, (Gott. Gel. Anz.,
1917, 8, . 479 .), ,
; ,
. . ,
. :
, . (. 467):
.
. (Sitz.-Ber. d.
Berl. Akad. 1913 ., . 688; 1916 ., . 937, 1068). (. 1069)
:
. , .
. . ( , . 3).

I.

233

,

. 8
, ,
16 . ,
, 55 , 8
9 6 .
,
. ,
, ^
. , ,
, ,
,
.
, 800900 ,
70 ^
, ,
, .
, ,
,
,
,
. ,
.
;
.
.
: 32
55 .
,
(10 6 ).
, ,
20 .
6 .
.
.

,
.
:
, ,
, , .
^ ;
, ,

. , , 2 ,
, .

234_________________ . _____________________

, ,
.
, , ,
, , ,
, . ,
, ,
. ,
,
,
.
,
,
, , ;
, , . .
. ,
.
,
. .
,
. ,
6 ,
. XVIII .
. ,
, ,
, . 22
, 55
. , , ,
.
( )
, , , ,
, .

, ,
,
,
. , .
,
, ,

.
;

, ,
.

. ,
^ , ,
, , ,
(
) . , ,
, ;
potiori ..

___________________________ I. _______________________ ^

, ,
,
.

55 20
. .
,
,

, ,

. .
,
, ,
, .
,
.
,
. :
.
,
.
,
rf,
, .
,
.
, ,
. ,
.
.
,
,
, ,
, 6 ,
, .
: ,
,
.
( ),
,
. , ,
, ,

. ,
, ,
, (. , .
209), , ,
.
, .
: ,
,
. .

236__________________ . _____________________

.

, .
. ,
,
, .
,
, . ,
, . ,
.
, .
.
; .
.
,
. :
,
, , ,
,
;
,
. ,
. , ,
,
,
.
, .
, ,
,
,
. ,
,
, . ,
,
. ,
, , -
.
.
, ,

,
. ,
,
, . ,
, .
;
,
. ,
,
.
,
,
,

___________________________ L _______________________ ^

50 . 70
.
,
. 5 700.
48 , 16 , .
,
, ;

~ ?
, ,
, ,
,
. ?

, , ,
?
, .
; ,
, .
, ,
, .
, , , ,
.
,"
, ;
, ,
, .
, ,

. ,
.
:
4 ,
1 500. ,
, .
: ,
.
,
, .
: .
, !
, .
, , .
,
, .

, .
.
,
,

. ,
,

238__________________ . _____________________

: ,
,
, .

, . ,
. ,
, , ,
,
(
), , , ,

.
, ,
.
,
,
,
.
, .
, , .
, ,
, ,
.
. , ,
- , ,

,
.
-
,
,
, ,

.
,
, , .
.
, .
,
.

. ,
.
, .
, , .
, , ,
, . , ,
, .
.
, .
,
,
.

___________________________ I. _______________________ ^

, ;
.
:
, ,
. ,
. ,
,
, .
,
,
.
, ,
, ,
,
.
, ,
.
1.
,
. ,
,
. ,
, (Klio,
. 15, . 162, 1917 .). ,
, ,
, ,
. Hislor. Zeitschr., . 109,
. 502. ,
.
( ) (2
), ,
, .
, . ,
, , ,
, .
.
. ,
.
, ,
, , ,
. ,
-, 6 - ,
,
. , ,
,
.
, ,
, , .
3 , , .
pezzo del sangue.
. , ,
3 .

240__________________ . _____________________

2.
86 .,
6 . 10 , 70
50 , 10 . ,
. 80 . 8
5 . 1.
. (. Kantalupi)
Le Legioni Romane nella Guerra dAnnibale, Studi di Storia Antica, . I.
, ,
216 . 4 , 10 .
. ,
44 ,
70 , , 10 500
16 . ^1, .
, , .
,
, . - , ,
.
; ;
. 4 ,
, .
, ,
. , , ,
, 2 . , ,
, , , .
.
,
. ,
, 4 .
, , ,
.
, . ,
, , . -,
, ,
4 .
,
44 .
,
, ,
, , ,
, .
.
, ,
.
40 10 ,
,
.
? ,
86 , ,

. 86 , ,
,
. .
50 .,
4 . ,

___________________________ I. ________________________^
8 8 , , .
5 ., , 80 .
50 . 1 400 .
, , 8
, ,
. 22 400 ,
, .
(, III, 72, 2), 6
. 4 ,
, , 10 .
. 1 .
2 , 2 , . .
. .
, , , . . 2 . ,
2 4 .
2 3 ., ,
8
10 () . , ,
.
.
10 ,
, 16 3 600 - 57 600 .
, 55 , 8 9
6 , 70 .
, 50 >1

.
, , ,
. : 80
6 . , 70 , 3 370 ,
10 . ,
. .
, , . ,
, , , , 10 .
, . , ,
,
, .
, , ,
70 : (86 )
10 .
, 70 , ,
.
. 70
, , .
, 45 . 2 700 . ;
, ,
.
, .
,
,
. 2 700 1 500 ,
, ,
.
, 14 :
3 , 2 , 13 , , 1 500 . .

16 .

242_________________ . _____________________
,
5 ., :
. .................................................................................................
. ..............................................................................................
J ......................................................................................
[ ..................................................................................
J ..............................................................................................
. ..........................................................................................
.............................................................................................................

45 500
2 700
18
1 500
14 000
1 800
2 500

. . 86

....................................................................................
55
, ....................................................................................
2 600

................................................................
8
, .........................................................
7
.........................................................................................
7 400
.............................................................................................................
6

. . 86

2 500 . .
. , . 3.
3.

,
. ,
, .
. ,
( ), ,
. . ,
, .
, .
, ,
, . ,
,
, , , - .
, ,
,
. ,
, ,
, , .
70 6
, , ,
. , , ,
- ,
, . , -
.
. ,
, ,

. , , ,
, ,
. ,
.
, .
, ,
, , ,

___________________________ I. _______________________ ^
, . ,
.
. ,
, , ,
, .
,
, . .
, , ,
. ,
. ,
, , ,
, ,
- , , , .
, , , ,
.
. , , ,
, ,
. , , , ,
.
.
,
. ,
. : , ,
. ,
, . ^
.
, , - ,
, , .
, .
, .
, , ,
.
.
. ,
. ,
. 2
, .
, .
, ,
.
,
. ,
, .

, . ,
. , .
. . ,
.
. , ,
, ,
. .
,
. .
, 500
. ,
, , .
16*

244__________________ . _____________________
,
. ,
, - .
, - .
, , , .
, . ,
. .
, ,
, .
,
, , .
, .
,
.
, 500 .
,
. , , ,
. ,
, ,
. :
, ,
. ,
. ,
. - ,
. , ,
. ,
500. ,
. , , ,
, , .
.
10 .

. ,
, . ,
,
, ,
. ,
. ,

: , ,
15 000
., ,
2 . , .
.
.
, 2 . 2 .
. ,
50 , .
, , ,
. .
100
.
, 4 :
, ,
.

. .

___________________________ I. _______________________ ^
: 4< ! ,
, .
, , ,
,
10 .
5 . .
, , ,
, .
.
3 - . ,
. ,

. , , ,
.
(. Dessau, liber die Quellen unseres Wissens vom Zweiten punischen Kriege, Hermes,
T. 51, . 3, 1916
.) , .
. -, ,
, , ;
-, ,
. - ,
. .
.
. ,
,
, .
, ,
.
. , ,
, .
,
. ,
, ,
, .
.
. , , 210 .
, 190 ., ,
. , ,
,
.
,
.
,
(/^), . .
,
. - . ,
, .
,
, . , , , ,
, ,
.
,
,
.
, -. ,
, , ,
, .

246__________________ . _____________________
, ,
,
.
,
(Histor. Zeitschr., . 114, 1915 .),
, . ,
, , , ,
, ,
, ,
- .
, ,
.
. , II
(Schlachtfelder) ,
(. , Kriegerisches
zur Schlacht bei Magnesia). ,
: , -
, ,
(. 434). , .
, ,
, ,
. , .
.
, , .
. , ,
,
. ,
. ,
.
, ,
- ,
, . , , ,
,
, .
, ,
700 .
, , ,
. ,
700 .
,
, ,
(Histor. Zeitschr., . 109, . 481). 1912 .
(Roms Kampf um die Weltherrshaft)
, ,
.
, , .
,
- (. .
. .)
. .
4.
,
. , ,
, .

____________________________ I. ________________________247
. ,
, ,
.
5. , ,
. , ,
.
. , 2
., , , .
, ,
, , , .
, - .
, , ,
. , ,
, ,
.
, ,
, .
, , .
, .
6 10 ,
4 . ,
, . , ,
, , , ,
, , , ;
, ^ .
, ,
, , , ,
. ,
, , ,
.
,
. (Jos. Fuchs, Der
zweite punische Krieg und seine Quellen Polybius und Livius), .
(Histor. Zeitschr., . 114, 1915 .). , ,
, ,
, .
6. , .
,
. 10 .
6 . ,
;
.
, ,
; , ,
. (Jos. Fuchs, Hannibal
in Mittelitalien, Wiener Studien, . 26, . 1, 1904 .). He
. ,
.
3 - . ,
, ; Gartner, Berl. Dissert. 1 9 1 1 . Grobe, Zeitschr. f. osterr.
Gymnas. 1911, 7. Heft, S. 590. Caspari, Engl. Historical Rev. 1910 Juli. Reusz, Rhein. Museum
1910. Fuchs, Zeitschr. f. osterr Gymnas. 1911. Sade, Klio 1909. Konr. Zehmann, Jahresber.
Philologischen Vereins, Bd. 41, 1915.
. , ,
, . , .

248__________________ . _____________________
, ,
.

II



,
.
, , .
,
, .

,
, , .

,
. ,
,
. : , ,
, .
. ,
;
, .

.
. ,
.

.
, ,

. , ,
, ,
.
.
,
, ;
, .
, , ,
, ,
,
, ,
, debellatio (
. .). ;
, , ,
.

II.

249


8 18; .
, , .
,
, .
,
. ,
, ,
, , ,
, .

5 700 20 ,
.
,
25 ,
,
.
,
, , 50 60 .
.

( 7 ) ;
.
.
,
, 50 60 .
. ,
. ,
.
. ,
,
,
.
,

, , . ,
,
,
.
.
,
, , , .
.

, , ,
, .
, .
, , , ,
, (
, , 58),
. .

, .

250__________________ . BO fttiA_____________________

. , ,
,
.
,
.
.
,
.
. , ,
.
.
,
sine suffraggio, ,
, ,
. ' ,
.
,
,
,
, .
,
,
, .
.
-
.
: ,
, ,
, ?
,
.
,
, ,
.
, ,
.
, ,
, ?
, ,
, , .
,
,
. 34
. , - .
,
.
, 216 .
78 , , 18.
5 0( . . 8
, 2 , 2
, 1 , 2
, 2
1 . 8

II.

251

. 4 800 .,
4 , 8 2 500,
66 ., , , 6,5% .
218 217 ., 7,5%
, ,
2 , 6 .
.
, jus cives sine suffraggio
() .
, 17- ,
2 . 2 ,
. , 14 .
22,
.
212211 ., 22, , 216 .,
. 216 .
, ,
. ,
, , ,
.
,
, , 194 .
, 1 200
.^.

,
,
, ,
. , ,
,
. 210 . , , :
(, XXVI, 35); ,
.

, ,
.
1813 . 5,5% ,
. , ,
, , .
,

. ^
. ,

. ,
, . ,
, .
^ ,
;
, ( ) .
^ , XXXIV, 50.
^ , XXXVII, 60.

252_________________ . _____________________

19141918 .
.
,
,
,
. , ,
, ,
. ,
\
.
, ,
.
.
,
, .
, ,
,
. ,
, ,
. ,
, .

,
,
.
, .
.
, ,
- .

y>i:e , ;



. .

,
.
.
, .
,
.
, ,
. 211 210 .
, , , .
, , ,
216 203 ., , . (W. Streit)

( 1887), , ,
. , , :
, , 120 .
.
^ .
(IX, . 3 4).

II.

253

.
,
.
,
40 50 .,
.
. ,
.
, .
.
.
. , ,
, ,
.
, ,
.
. , ,
,
, ,
, ,
. ,
(211 .) , ,
,
. ,
, ,
, ,
.
.
, .
-
, ,
.
, ?
, ,
, (, . 23, . 18).
12 ,
, .
. ,
.

^ ,
.
,
, ,
.
. ,
,
, .
1.
.
.
. ,
. ,

254__________________ . _____________________
, .
, , ,
, . , ,
, ,
. ,
.
, ,

, ,

.
,
legiones urbanae ,
4 , 2 . , ,
, , ,
, ,
, , ,
, , ,
.
.
, , ,
. , , .
, ,
,

.
? , , ,
. ,
. , ,
.
, , ,
- . ,
, .
.
, ,
, . ,
.

2. , ,
, .
. ,
, ,
, .
,
; , .

. ,
(Studi di Storia antica, 1, . 42),
(De legionum per allerum beilum Punicum historia>^,
Bonner Dissertation, 1875).
6 , , , ,
, ,
^ Studi di Storia antica pubblicati di Giulio Beloch, . 1, 34.
, . 35.

II.

255

1 2 ,
34 .
,
. .
(XXII, 57) , 4 ,
praetextatis; , 8 . (XXII, 14)
6 .
7^/2 , 10 . (XXVI, 11) ,
6 , 18;
: ,
, ?
,
18, 23 24 . ,
,
216 215 .
, , : ,
2 , 2 .
, 2 ( 215 .)
. urbanae.
.
: 1) 215 . 1 ,
, 2 ; 2) 2
(
); 3) legiones urbanae.
, , ,
legiones urbanae . ,
211 . .
, (IX, 6, 6) ,
, .
(Steinwender, Philologus, . 39, . 527) legiones
urbanae, , .
(211 .) .
, .
(207 .), ,
.
, , -,
, -, 225 ., .
, , 1-
,
9,5% . . (Ed. Meyer)
Conrads Jahrbuchem, . 70, . 59, 1897 .
Handworterbuch der Staatswissenschaften. , ,
20 , . ., ,
70 , 30% 10%
.
(Nissen, Italienische
Landeskunde, . II, , 9), ,
, tabulae juniorum. ,
, ,
7 , , .
, (. III, . 471, 1903 .),
. ,
5 .
,
7 0 /6 9 . 910 civium capita 28 .,
4 063 .

256_________________ . _____________________
(. 118), 4 , ,
. ,
juniores.
.
, ,
,
,
juniores, .
,
1- ,
. ,
216 . 83 .

. 216 . 18,
212/11 21, 23 .
(. 383)
, 214-'203 . 20 .
, (VIII, 3 ), , 20 ( 22 23)

8 , 4 . , ,
. ,
8 . ,
, ,
; , ^
. 4
, , , 40
50 . ,
212 ., ,
. ;
,
.
22 , ,
, (VIII, 3), ,
? , , ,
,
. ,
, .
legiones urbanae.
215 212 ., 2
. ; ,
14, 215 ., 22.
, .

2 , , , ,
18 . , ,

, .
. ,
, ,
. ,
17-, , ,
, 18 20 ,
.

1- ,
(Conrads Jahrbuchem, N. F., . 14, . 291, 1897 .).
( ).

II.

257

217 .
25 . 17-
3,13% , 2,45% ,
17-
, ,
, . 17- 2,75% ,
6 740 . 7 7 500.
.
52,7% (1898 .) 59,9% (1896 .).
.
, .
8,5% (1903 .) 6,99% (1904 .).
, 6 5(,
, . . (XXIV, 18),
214 . , 4 (quadriennio)
2 ., - ,
. ,
; quadriennio ,
16, 20 ,
, . , ,
, ,
.
17 46
. ,
,
- ,
.
. , 17-.
, ,
17- , .
.
, , ,
. , (XXV, 3), 212 .,
,
, .
, .
, ,
. 17-, . . , ,
, , .
, ,
5 8 ( ),
, , ,
. ,
, 6 500
. 9 .,
, .
, , .
,
.

1 1900 . 17- 18-


525 582, , ,
16 806 581 (. , . 150, . 118).
1901 . , 17 18
1 1901 . , 330 318, 17 13 456 430 (. Resultats
statistiques du recensement, 1901, . IV, . 58).
17 .

258__________________ . _____________________
.
,
2 .,
. ,
. , ,
.
, 207 . ,
. .
, 20
?
,
, , 2
?
, 22 80 .,
, 50 000 60 .
: 18 216 .,
, 5 .?
, ,
. 8 .
8 ,
. 10
45 47 ., 66 .
:
6,5% , 7,5% . 9,5%.
,
, . 5%
, .
,
.
, ,
. .
:
, ,
(socii navales). ,
, .
. , ,
, ;
,
. ,
, .
, 207 ., .
3 - .
,
(Die Streitkrafte der Karthager und Romei im 2 pun.. Kriege, Berl. Dissert. 1910),
(Antike Schlachtfelder, III, 476) . (Sitz.-Ber. der Berl. Akad. 1915,
948). , , ,
60 ,
. ,
, .
,
, ; .
, 60 , .
, 216 .
;
17 46 , ,
, .

__________ III.

259

, :
, .
. 1915 . :
, 18 ,
. ,
,
: 216 . 66 , ^
50 000 60 .
United Service Gazette 1905 . ( 3787)
. 1805 . 300
17 .
.
1813 .

III



.
\
.
, ,
.
,
. ,

, , 10
, .
, ,
, ,
.
, ,
,
. ,
.
,
, ,
.

. 219 218 .,
. , - 1894 . , .
, -. .
. . . 1897 .
,
. Mont Genevre.
1905 . -.
Annibal Gaule
1904 . .
17*

260__________________ . _____________________

(III, 17, 10) ,


, .
, .

.
,
,
?
,
, , ,
,
. , .
,
, ,
' .
, , ,
,
.
, ,
. ,
,
.
,
, , (XXI, 6) temere
movendam tantam. ,
, .
, ,
, , ,
130 , ,
82 .

, . ,
6 , ,
, 4
. 2 , , 2
. , . ,
2 22 400 . 2
(, XXI, 17) ,
, .
, ,
.
, .
,
, , .
,
, . :
,
.
, .
,
,
.

__________ III.

261

.
, . . 4 ,
, , ,
,
,
.
2 .
, , , .
, ,
: ,
;
.
. ,
, ; ,
' ,

, .
, ,
.
,
, ,
.
,
,-
. 24-
,
, ,
, .
, ,
, ,
? ,
, ,
, .
,
.
,
, .
victoire est toujours bonne ^ quelque chose (
-), ,
.
, .
,
. ,
,
, .
; (
) - .
, ,
, ,
,
.
.
,

262_________________

, _____________________

,
.
. , , ,
, ,

,
, .
, , ,
, .
, ,
,
. 216 . ,
,
; (, XXII, 33).
, -
. ,
, ,
,
,
.
120
( 850 ) 5 3.
: ,

. ,
, ,
, ,
, .
, .
:
, , .
;
, ,
.
.

203 . ,
,
. , ,
, ,
, (1, 33, 56).

(,
), .
:
?
,
19 920 . ( ),
15 200 . (1, 33). ,
102 . 137 .
102 000 . .
11 , 59 . .

__________ III.

263

, 21 .
.
46 . 38 8 .
, 13 .
20
. 6 . . ,
20 .
, ,
.
. . ,
,
, . ,
. , , ,
, ,
.

, ,
. -
. , ,
.
^
,
, .
,
.
, ,
,

. .
, 70 .
, .
, 10 , , ,
, ,
, . ,
, , ,
.

, , ,
(Hirschfeld, Festschrift fur Th. Gomperz, , . ,
1902, . 159). ,
,
II 1- (. 242).

: - , . In abstracto
. , ,
,
, , (. 1, . 44 284; . II, . 67 224).
, ,
, ,
, , .
,
,

^ , , ,
. , ,
, , .

264_________________ . _____________________
. , ,
, , ,
.
.
.
,,
. ,
.
, , ;
, .
,
. , , ,
.
, ,
:
(. Beloch, Bevolkerung,
. 379).
(XXI,
38), ,
30 . ,
, .
-. :
()
36 . .
, , . .
, 36 . ,
, .
: - , .
35 ., , ,
.
. -,
1 ., , , ,
, .
,
, .

.
, ? , ,
, ,
, , , , ?
, ;

,
,
. 209 . ,
.
,
, , , 90 .,
. , , ,
.
,
,
. ,
. . ?
, , ? -,
,

__________ III.

265

, , ,
, , ,
; -, , , ,
. ,
XVIII ., , , ,
.
,
, ,
. , 59
. 13 , 22%? ,
, ,
, , . ,
, ,
.
35 ( 250 ).
13 .,' ,
, , .
, ,
, - , .

- , ,
,
, ,
.
, (III, 33),
(III, 35)
, . (IJI, 56) ,
, (III, 60)
.
. ,
,
,
, ,
, .
. ,
.
, , .
: ,
. , ,
.
,
, ,
, ,
, . :
(
), , , (
), : ,
.
,
. ,
- ,
, .
(. Lehmann, Die
Angriffe der drei Barkiden auf Italien, . 131).
, ,
, .

266_________________ . _____________________
. 12 , 8
, 6 ,
.
, , .
(, III, 72) 8
()
(XXII, 379),
, (. XXIII, 26 XXVII, 18).
, , . ,
, , ,
, .
, 8
20 . ( ) .
12 , 9 10
. ,
; , 3 4
22 ,
5 6 .
, 32 11 ,
7 14 ; ,
-
. (III, 72),
, ,
21 8 . (. 134) ,
7 .
- , ^,
.
. - ,
: , (
), ,
. ,
218/17 . .
, 2 . ,
,
, ,
. ,
. .

.
, 50 60 ,
? , ,
-, .
34 .,
36 . 20 , 26 .
, 137 , 82 .,
.
, ,
,
, 8 ., ,
. ,
.

(. 16) ,
. .
, ,
, ,
, . . .

__________ 111.

267

3 - . ,
, ,
, .
,
12 . .
,
.



:
?
, IV . ,
, .
,
. .
,
, 216 ., .
, ,
, . ;
.
, , . .
. , ^
, . ,
, ,
,
(, VII, 9), ,
.
, ,
,
.
,
, .

, .
, .
, .
, ,
.
. .
, ,
.
,
.

268__________________ . _____________________
IV


,
,
.
,
.
,
.
.
: ,

.
, (207 .) ,

,
,
. ,
, ,
,
, , ,
.

, ,
.
.
, .
:
,
, .
, , ,
,
.
,

.
, , ,
.
,
,
^ ( .
- , 1897 .)
(Deutsche Liter.-Zeit., 1897 ., 23, . 902).
Die Angriffe der drei Barkiden (1905 .) ,
, ,
. ,
- . , ,
. , 15 , 12 ,
150 .
. . Gott. Gel. Anz.*, . 169,
2, 1907 ., . 458.
15 , 30 .

__________________________ IV. _______________________

1914 ., ,
.
,
.

.
, ,
14-
.
, :
,
,
,
,
.
, ,
, .
-,
.
,
. ,
,
,
, , .
,
, .
, .
, ,
, .
, ,
, , ,
, . .
, .
. ,
, , ,
,
. 211 .
, ,
,
,
.
, ,
.


, ,
,
. ,
, .
.
, , -
, , , 1, 652.

270__________________ . _____________________

^
.
,
.
,
.
: ,
203 ., imperium
,
,
, .
, , ,
.
4 , . . 18 . ( ).
2.
, 2 1 7 2 1 6 . ,
, .
14 ,

214 209 . ^ .
, .
, , , ,
, ,
, ,
.
,
, . ,
.

, :


204 . , 216 ., . .
-, - -,
. ,
,
.
.
, .
.

i , XXIX, 19.
^ , XXX, 1, 10.
^ , XXIV, 18 , 7.
^ , XXIX, 8 22. ,
.

_____________________ V. __________________^
V

-

,
,
, . ,
,
, ,
.
, ,
,
. -, 6 . 4
.
.
. ( ),
2 3 .
, , ; ,
, ,
.
, ,
.
.
,
. - ,
, . . .

, 10 6 , ,
,
.
. ,
, ,
, ,
,

. ,
, ;
, , , .
;
, .
,
,
. ,
,
. ,
80 , ,
,
,
, .
; ,
, ;

272__________________ . _____________________

,
.
, (
), .
. ,
: ,
.
. , , ,
, .
,
, ,
. , ,
, . ,
, .
:
? ,
. , ,
, ,
.
, .
, ,
, . ,
,
.
,
, . ,
,
, ,
. ,
, :
, ,
, ,
.
,
.
,
.
,
, ,
. , .
:
,
;
,

.
-- ,
,
, .
,

xxvn, 49.

V.

273


, ,
,
.
, , ,
,
. . ,
.
, ,
.

, ;
, .
,
,
.

, . . 300 ,
. ,
, ,
.
. ,
, , ,
,
.
,
:
, , ,
, . ,
, ,
;
.
, , , , , ,
. ,
, ,
, .
, ,
.
,
, 2 ,
.

, ,
. , ,
,
(8v ). ,
.
; , ,
,
.
,
, ,
.
18

274_________________ . _____________________

,
,
.

,
, , ; -,
,
.
.
.


,
.
.
.

.
, ,
, (. , .
5, . 132). ,
,
, ,

.

. ,
,
, , ;
, ,
,
. ,
,
. , ,
? , ,
.
. , ,
.
,
,
, ,
.
.
,
, .
, ,
, , ,
; , -
.

V. _______________________________________ W

,
, ,
,

; ,
.
:
, ,
. , . ,
,
, .
:
, , , .
;

.
.
;
,

. ,

; >
.
,
.
,
(203 .), (XIV, 8, ),

. , ,
.
, , ,
, .

, .



. , , ,
,
, .
,
,
. ,
, pilum,

1.
, , ,
.
,
, .
\

18*

, XXIX, 22.
. , . 207 208.

276__________________ . _____________________
;

,
,
.
, ,

; ,
. ,
; ,
,
; ,
,
, ,
. , -
- .
, ,
- ;
,
; ,
, ;
, 211 .
.
, , , ,
. ,
, ^
, ,
, .
,
. ,
,
. , ,
,
,
( , , , ,
)
- .
2.
,
, .
;
,
: , ,
. , ,
. : -,
, , ;
-, ,
: ,
, ,
; -
, . ,

, , ,

<Der letzte Feldzug des hannibalischen Krieges, von Konrad Lehmann.


21- Jahrbucher fur klassische Philologie. .
, 1894 ., . . G. Teubner.

_____________________ . __________________ ^
,
.
,
. - ,
.
, .
, , ,
,
.
, (, ,
, ) . ,
, .
, , ,
.
;
, . ,
, .
, . ,
, .

: , ,
, - ,
, .
,
, cey^ :
, ,
. ,
, ,
.
,
, ,
, ,
. ,
,
. , , ;
,
.
, ,
: , ,
, .
,
, :
, .

, - ,
.
3. ,
, .
(. 532 574) 35 .,
10 .
, ,
. 80 .
4. ( ,
) .
, X, 38, 39; XI, 20 24; , XXVII, 18, 19; XXVII, 12 15.

278__________________ . _____________________
, 45
3 70 , 4 32 . ,

, . Ihne (Rom.
Geschichte>^, . II, . 350 369) , , ,
.
.
;

, , 211 .
. ,
. , (XXVIII, 33)
(II, 3, 1).
^
.
'.

VI


,
.
,
,
? :

.
,

, , :
,
- ? :
,
, ,
- .
, . ,

,
, (26 905 ),
,
,

^ xxvn, 1, ; XXVU; 2, ; XXVH, 1214,


; XXX, 18, .
^ ,
. ,
. ,
, , , ,
.

VI.

279

,
.

,
,
,
.
,
,
. ,
, , ;
,
.
^ ,
: .


.


,

, , 56

.


;

, ,
,
. , , \
,
. .
; ,
,
.

(castra Corneliana),
, .

(), .
,
, ,
, 203 .
202 . (, . 555).

280__________________ . _____________________

, . .
, ,
,
.
,
,
.
, ,
.
-
,
. ,
, ,
. ,
',
.
, ,
,
.
\
,
. ,
.
, .
,
. ,
:
,
. , ,
- , ,
. ,
, .
,

, :
, ,
, ,
, , ,
, .
.
, ,
,
, .
,
. ,
,
,
,
: ,
,
.

^ .

___________________________ VI. ________________________


,
, .
,
, ,
; ,
;
,
,
.

1813 . 1815 .;
. ,
,
,
, , ,
,

.

. ,
,
;
- ,
.

,
;
,
. , ,
, .
, ,
. ,
, ,
. ,

.
, .
,
, ,
.
,
, ;
;
, .
, , ,

, , , .
, ,

.
,
, .

282__________________ . _____________________

,
. , 195 .,
,
,
.

, .

, , ,
.
~ , , ,
,
, ;
,
', .
,
, ,
.
,
. , ,
.
,
, , ,
, , ,
. , ,
, ,
.
, ,
.
, , ,
, ,

, ,
, , ,
.
,
.
,

.
, ,
;
:
,
,
.
, ,
; ,
, ,
, ; ,
,
. ,

___________________________ VI. ________________________


- . ,
, , .
, ,
,
; ,
, ,
; , ,
; ,
;
;
,
, ;
, , ,
;
, ;
, ,
, ,
( , )
. , , , ,

3 - . 1.
,
,
, ,
in toto. ^
,
. .
,
- . ,
.
, , ,
.
2.
Die Antiken Schlachtfelder (III, 2)
, , ,
202 ., ; ,

. , , ,
, ,
, -, , -,
, .
, .
, ;
,
, .
,
; . :
-, , ,
,
. , , ,
, ;

. , , , ,
, , ,

, , ,
, , , . . .

284_________________ . _____________________
, .
, ,
. ,
80 ,
(. 681) ,
15 20 . , -
. ,
, .
, (. 691),
, , , ,
. , .
, , , ,
, . ,
, , ,
;
.
, ,
, ,
.
, , , .
,
- , ,
fahrb. f. klass.
Philologies, 1896 ., Bd. 153, 68). ,
, , ,
; , ,
, , -
. ,
, ,
.

.
: ,
,
; ,
. ,
, .
,
, , ,

, . ,
, , -,
, ;
,
,
, , .
, ,
, , ,
. , , . ,
(. 639), .
,
,
.
,
, (. 641),
; , , , ,

___________________________ VI. ________________________ 285


.
. 1800 .
, , ,
,
. ,
,
.
( ); ,
, .
: , ,
,
, .
,
; ,
, , ,
(1867 .), ' .
Sann Untersuchungen zu Scipios Ferdzug in Afrika, . 24 ^
, .
,
; ,
. . ? ,
. , ,
,
,
.
. ,
:
, ,
, , .
, ,
. , , .
,
. , -
, , ,
, , ,
;
, ,

. , ,
; , (
).
, (. 658), ,
( ) , , ,
. ,
. , , ,
, .
,
; ,
, -
.

,
. ,
, , .
Berliner Dissert. 1914 .

286__________________ . _____________________
: <Die Bedeutung des zweiten punischen Krieges fur die Entwicklung des romischen
Heerwesens, 1884 r. . -

,
, ,

,
,
.
, , ,
, , ;
, , ,
, , - -
. ,

- , .

Quincunx-Taktik ( ),
.
( Histor. Zeitschr., Bd. 51, 1883) (
), , ,
, -
, .
,
; .
: , ,
, !
, ,
,
, .
, -
, , IV (.
466), ()
. ,
100
(. . IV, . 438).

Roms Kampf um die Weltherrschaft, . 61.


\1

^
,
.

, ,
,
. \
, ,
, . . , ,

.
, ,
, , ,

- , ,
, , .

.
,
;
(pilum) . , ,

.
,
.
,
( )
,
.
,

xvni,

28.

288_______________ . __________________

,
, (. 18, . 2832);
.
,
; ,
, ,
, .
(24 21 .)
14 ,
,
,
. ,
, , ,
, , . -
, ,
, .
24 ,
21 ; ,
.
, 5
; 3
, ,
, ,
, , , ,
; ,
; ,
( ), . 21
18 ,
. , ,
.
,
,
. , , , ,
,
. ,
,
, .
, 21 ,
18, 15, 12 9 ,

; , ,
.
,
.
, ,
() . ,
, 3 . ,
2 , 5 ,
, 10 1
.
. , I, 573. ,
Schriften, II. 225.

290_______________ . __________________

,
, ,
16 . 11 ,
.
,
; ,
.

: ;
, 10 ,
.
,
, ,
^
. , ,
. -
,
,
.
^ , ,
, ;
( ,
), .
?

, .
,
. , ,
,
, .
,
, ;
, ,

, ,
, , . , ,
, ,
, , ,
.
, ,
, ,
, ,
. ,
, . ,
, , .
, , ,
,
;
, , , ,
. ,

^
^

. , , 18.
, 18, 28.

__________________________ I. _______________________ 291

,
.
.
,
.
, ,
, , ,
12 , ,
V
, . V
;
, ,
, , ,
, . ,
.
, ,
.
, ,
. ,
,
, 21
, 1,5 ,
.
,
,
,
.
,
.
,
, ,
.
, -
,
, .


.
,
.
, ,
,
. , ,
, ,
, .

, ,
, , ,
, ,
.

292_______________ . __________________

, ,
, ,
, 20 1
.
,

, .
(1, 8)
:
, , .
, ,
.
,

,

. ,
.


. , ,
, 16 , ,
, .
( 20 ),
; ,
, ;
.
400 , 53 .
,
10 ,
2 . , ,
.
, ,
, . ,
, .
; , ,
,
.
:
, .
,
,
.
Antiken Schlachtfeldern
, . , , .
, ,
.

__________________________ L _______________________ ^

,

,
.


. 60 . 12
, 27 600 2 800 . , ,
, ? ,
,
;
. :
, ,
, .
,
,
. .
,

. ,
. ,
.
, ,
; ,
, , , .
, ,
,
(. , . 276 286). -
. ,
, , .
- ; ,
, .
, -, , .
, . ,
,
, , (
). ,
.
(. . 206) - ,
. .
, ,
. ,
, .
, ,
, , , ,
, .
, ,
( 169 .) , ,
- ? , ,
.
,
( N.
Jahrb. f. d. kl. Altert., . 19, 1907, . 681), ,
, , , ,

294_______________ . __________________
. ,
. 1805
1813/ 14 ., , , ,
. , ,
. ,
,
, ,
. , ,
, , . .

. 202 . 192 .
,
. ,
, . , ,
, .
. , ,
, , , ,
, ,
1812 . ,
.
,
, ,
, ,
. ,
- .-
,
,
? ,
.

, .
(, IV, 7, 16) , 15 , (V,
4, 25) , .
(, 38, 7), , ; ,
;
.

, (Soav, Xoyrja, aixfirj,
, ^Vsroi...),
, (, . . ) , .
, . X, 1^12 (, 448), : ()
; , . .
, (xo\^r6s), (voaoy).
, ,
.
, , (XVI,
3). , , ,
,
. ,
, . , , ,
, , .
,
, , ,
(), , .
, 12 14 ;

__________________________ I. _______________________ 295


, . ,
, , ,
, ( ,
, . I), , , ,
8 .
, ,
.
, ,
. , ,
, , . ,
, , .
, ,
1521 , ,
, .
\ , ,
(III, 6, 5 ), , .
, , , ,
, .
, ,
, :
, (, III,
14), ,
( . V, 17, 7): , ,
, .
( . V, 64, 6): , . 1,
II ,
.
(I, 27, 8; III, 23, 3; IV, 28, 8)
, (II, 4, 3), .
, , ,
, , .

. ,
. (.
), , ,
.
. XVII, . 100
. .
, . , , ,
, , . , ,
.
, , (III,
12, 2): 12 ,
. 287 .; ,
302 306 . , 306 . 287 .
18 , , ,
. ,
18- . ,
, , ,
. , (
^ 18
. , ,
, ( ) 21 .

^ , . , . .

296_______________ . __________________
(. 9)
: ,
.
( , . 11 23) ;
, ; ,
.
, (. 28).
(XVIII, 28 32)
, 16 ,
14. , -, , -, ,
3 , ,
, .
. ^Philolog. Wochenschr. 15
1886 . ( 20) - . Programm,
des Konigl. Gymnasiums zu Leipzig, 1889.
,
. ,
3 , , ,
6 .
. ,
, , 1,5
,
1,5 , .
.
20 - ,
. , 2 ,
, !
, .
1,5 ,
, , ,
.
, ,
, , .
; .
, Hermes,
37, 1890 . :
3 ,
. ,
5 6 . 3 , {,^6(
S iam aai^). ,
; , , ,
. 3
, . 6 ,
. Kriegswesen d. Allen. (.
45) , (V, 71)
.
, , ,
, .
.
, , ,
, ,
, ,
, .

. (Demmin, Die Krigswaffen in ihrer geschichtlichen
Entwicklung, 3-e ., . 779) , 7 8 , , .

__________________________ I. _______________________ ^
2 3 . .
, , 24 , . . 7 ,
. (Wendelin Boheim, Handbuch
d. Waffenkunde) 4,5 (15 ) 5 (17 ),
, , .
,
. ,
, (Karolino-Augusteum)
, .
17 ( 5 ); (31
) 17 (515 ); 8
18 (540544 ). , ,
, - 3 .
: 6,5
(14 . , 21 ), 1^ 5 , 3 , 5,6 ,
, 270 .
, 2,4 .
, ,
. 0,59, 0,63,
0,81. ,
. , ;
, . , , ,
, .
. ,

, 3,5 ,
:
13 , 8,5 , 7,5 ; ,
4 . 4 , 3,1 ,
3,2 . (. 312) 4,5 .
. ,
. XVII ., ,
.
, , , ,
;
, .
,
; .
2- .
.
,
010 ,
- .

.
, 3 ,
, , ,
6 . , ,
3 , . ,
, , ,
,

, , ,

^ ,
. II, . 252, 263, 285, 289, , , , .
, (. 289).

298_______________ . __________________
, , (Histor. Zeitschr>,
95, 17). , 6
, .
,
. .

;
. ,
.
,
, .
.
) , 6 ,
. , ,
, ,
3 , ' . ,
,
, .
) 6 , , , ,
, .
; , , ,
, ;
. , ,
.
) ,
,
. , , ,
6 ,
, .
)
, ,
. , ,
, . ,
, ,
6
.
) , ,
. ; ,
. , , (I,
12), , ,
; , ,
, .
, , 3
. 4 .
) ,
, ,
. ,
6 , 3 , ,
. 2 ,
. ,
.
) ,
, ,
,
^^/20 .
) ; ,
.

__________________________ I. _______________________ 299


, ,
, - . ,
,
(Histor. Zeitschr., 95, 17). ,
. ,
, ,
; ,
, .
6 , ,
, 10, 20, 30,
, 60 . , ,
, ,
. ,
, , ,
, . ,
.
,
.
, ;
.
)
(Histor. Zeitschr., 17)
(, , III, 68).
. ,
, .
, , ,
.
,
; ,
,
.
) , 3 ( 6
), ( ,
I, 323 Histor. Zeitschr., 95, 18). IV
(I, . 2, . 3, . 191), ,
. , , ,
, , ,
. .
, ,
, .
) , - ,
, , ,
. , -
, , , , ,
,
.
, ; ,
.
. , (, . IV)
, 1,5 ,
. ,
, , , ,
,
, .
) , (III, 14) ,
3 ,
(

300_______________ . __________________
3 , (5 )
1 660 ;
, ),
.
,
, , (^(
, II, 83) ,
( ) , .
, ,
, , ,
.
, ,
, .
,

? .
, ,
II , .
(. 83) ,
, , , , ,
. , ( ),
, ,
.
, .
,
, , ,
. ,
, ,
,
(Histor. Zeitschr., 95, 17).
. ( Gott. Gel.-Anz., 169, 445) ,
,
1,5 ; 3 6 , . . ,
.
100 , ?
, .
:
, - .
, ,
, , 223 .,
:
(II, 33, 7) .
, , ,

. ( ,
.) :
,
(, II, 33, 7). ,
, , ,
,
.
.

_________ II. 1

301

II


,
,
; ~ ;
.
, .

,
, .
, , ,
, , .

, .

,
.
,
,
. ,
,
, ,
.
,
, , , ,
, .
,
, ; -
\
,
,
.
- ,
.
, ,
, ,

, .
1 . , ,
.
,
,
.
,
, .
;
, . 34, . 125 (1876), , 4
; , , ,
, . . 10
. .

302_______________ . __________________

,
,
, , , ;
. 4
, 18 000 20 000 .;
, 50 ,
. , ,

, .
,
;
. : .
; 109 . . ;
107 . . ; 105 . ,
. ,
, (
102 .) (Aqua Sextia)
(101 .). ,
, .
,
.
,
.
,
.
, ,

,

. , ,
, , ^ ,
, 1814 .
,

: ,
, ,

.

. ,

, -
, .

^ (Frolich, Kriegswesen Casars, . 13, 14) ,


.
. , , , -
. , (51, 3; 100, 4),
, .
,
, , , .
^ (Nitzsch, Geschichte d, romisch. Republik, herausg. v. Thouret, I, 181) ,
, . .
, .

_________ II.

303

100
, ^

, , ,
, , -,
.
.


.
; ,
200 ., 3
.
600 ., ,
. 10 , 6
.
,
3 . ,
, ,
, ,
. ,
, ,
,
, .
.
:
; -,
,
, -
.
60, 120 150 .; 600 .


. , ,
; , ;
,
. , ,
.
,
,
^ , (VII, 34), 340 .
, ,
II .
^ (. LXVII) , 80 ,
40 (calones et lixae) . , ,
, , 50 % .
, ()
( )
- .
^ (Stolle, D. Lager und Heer d. Romer, 1912) ,
, 600; ,
, , ,
, .
^ , , , , (II, 339) , .
. (XI, 23), , 3 , ,
.

304_______________ . __________________

.
. , ()
,
,
: , .
, ,
!

.
!
, ,
,
. .

.
,
, .
,
. .

, ,
,
; ,

. ,

,
.
, ,
.
,
.

, .

.
. ,
, ,
,
. , (
),
, ,
. ,
, .
,
( )
(XV, 15, 7).
, .
, .
( , 1 , 2 , 701)
, , , .
, ,
.

_________ II.

305

,
(XLII, 32), , ,
, .
,

. , ,
, ,
, ,
.
,
, , ,
, .
, .
,


. ,
16 , 20,
, , 6 ,
. -,
, ,
, ^
, .
, ,
, ;
I. ,
,
,
,
, . ,
,
,
, , .
,

. (Epitome, 48 55),
150 138 . .

.
,

,
-,

,
; ,
.

^ , , 14; , XXXV, 4.
^ (Rom. Gesch., II, 107 175); , II, 381.
^
. .
'^, , . 9.
20

306_______________ . __________________


,
. ,
; (,
) .
. (auxilia),
,
; ,
, , , ,
.
.
1.

. ,
, ,
.
12 800 ( 11 );
4 ,
. (
), - ,
, , : 4 ,
, .
, .
, .
, , , ,
: ,
. (IV, 17, 1 3) : ,
46 , ,
400 : .
., ,
. .
.
^; .
400 (4 000 ), , , ,
, -
, . ,
400 , 1 500 375. , aerarius
,
( , , 252) (XXIV, 18;
XXVII, 11; XXIX, 37). . ,
, ;
- ,
.
,
, .
, , , ,
, . , -, , -,
, ,
, -, ,

, , , , ,
. ,

^ ,
, II, 380, . 10.

_________ II.

307

. , , ,

, , , II .
. II . 243 704 337 452
.
( 164/63 .); 10 000 15 000
. , , 4 , . . 18 000 20 000 .
,
16, 20, , , , ,
1 2 ,
. , ,
10 , , ;
,
; , ,
.
, . ,
,
. ,
.
, ,
:
, , ,
, ,
(, VI, 19).
, ,
, , .
150 200 .;
. , ,
, .
, .
,

, .
, ,
, ,
. ,
, .
.
: II .
, ,
( , )
- .
;
, -
. .
,
, , , ,
. (bell. Jug., .
86), : ,
, , , ,
(, , 86).
(VI, 39, 15), ,
.
(, 107); (, I, 17),
.
^ 394 736 394 336 125 115 .
.
^ , de reb. Hisp., . 490 149 .

20*

308_______________ . __________________
, , . . ,
, (capite censi)
. , . , , ,
, ; , 4
. , 5
12 500 4 5
, .
: ,
, ,
, , , 179 .
, ,
; ,
, , , ,
. ,
. .
, '
, -
, .
I,
, III,
. (Sybel, Begrund. d. D. Reiches, I, 32)
1733 . , (Treitschke,
Deutsche Geschichte, 1. 75, . . 153) .
, , .
, . (Knesebek
und Sch5n, S. 284) , I
, .
.
. .
,
,
. I
.
, , , ,
, . . .
, ,
- 1813 .
, ,
1870 . ; , .
, , ,
, .
,
.

, (8 );
;

. ,
, ,
.

(X, 21) , ,, 295 .,
: , ,
^ (IV, 1, 3). , 280 .
^ .

__________ II.

309

, ,
.
2. , -,
evocati (), ; ,
, .
455 . (, X, 43). ,
, ; ,
. evocafus?
46
16 , 20 .
evocati 33 , 40 .
, .
II . evocatus, ,
, ; -
. 200 .
, ,
, ( , XXXI, 8). rengages
() . ,
, , .
, .
, 6 , evocati.
,
, evocati
. ,
- .

, (primus pilus),
evocatus
, - ,

, 2
evocati, ,
; evocati
. Evocati , II .
; , ,
.
, evocati, , . ,
10 000 (-)^, , ,
, ,
,
.
, evocati,
(II, 387) ( ^riegsw esen Casars, . 42), evocati
.
3. . Die Taktik d. Kohortenlegion (Klio, . 7, 1907, . 303)
Antike Schlachtfelder (III, 701) , ,
.
^ , bell, gall.. Ill, 20, 2.
^ , ad famil., XV, 4, 3.
^ , III, 6, 5.
^ , bell, gall., VII, 65.
^Bell. civ., Ill, 91.
^ - , , ,
(VI, 31, 2) , evocati; ,
. Evocati ,
, II, 338, . 1.
^ , bell, civ.. Ill, 40.

310_______________ . __________________
(. 312), , -,
. ,
, , .
: ,
, ,
(, , ) .
,
. (. 328) ,
, ,
, (. 324) (. 328, .)
, ( ,
), .
, ,
, : .
, , ,
. , ,
.
, , ,
; ,
. ,
, , . . ,
. ,
. ?
, , ?
,
, , .
, ;
. ,
, ,
, .
, . ,

. ,
, , , . .
, , !
, !
, (. 313),
,
. , , ,
, .
, ,
,
, -
.
, , - .
, -, !
. ,
(V, 15, 34), ,
.
: ,
,
. ,
. ,
(XV, 15, 7) , , ;
, ,
.

II.

311

3- . 4. ,
-.
(Zeitschr. f. oster. Gymnasien, . 22, 1911, . 385, 481, 577) ,
:
;
,
, . . (. , VII, . I,
3).
5. ( Neue Forschungen zur Schlacht bei Muthul, Jahresh. d. oster. archaol.
Institute, T. XII, . 327, 1909 . XIII, 257) , ,
, .
6. .
II ( IV, . 4), .
, 16
30 .
(Stoll, Der romische Legionar und sein Gepack, 1914),
, 30- , 16-,
, , ,
, . ,
.

.
,
..............................................................................
.....................................................................................................................

....................................................................................................................
....................................................................................................................
.........................................................................................

...............................................................................................................
....................................................................................................

11,369
1,910
0,436
0,327
0,327
. .

14,369
5,278 *
7,149

. .
.....................................................................

26,796
14,463

. .

41,259

,
, , (.
VII, . 3, ).
, , 41,25
, . II , ,
, , , 31 .
,
15 , , 300 ?
,
, ,
, ,
; .
.
,
(, bell. Jugurth., 45, 2; , , . 13).
,
(. ., III, 5, 5 ),
3 . ,

312_______________ . __________________
. 3-
.

III


. ,

, ,
- . ,

, ;
.

.
, ,

. ;
, ,
, .
;
.
,
(
).
,,
.
, ,

,
, .
,
.
, ,
,
?

, ,
,
- .
, ,
,
, .
mutatis mutandis
.
eques . .

III.

313


: ,
, ,
, .
,
( 1914 .) ,
, , , ,
. , ,
(legati) (tribuni
militum). ,
,
, .
, -
,
,
.

;
, .
,
,
^.
(
) , .
,
. ;
120 (90 - 44 . .)
225 (165 = 77 . .) . ,
-,
( ).
, , .
(VI, 24),
,
( ).

.
, -,
,
, ;
, ,
.
, .
, , ;
. ,

, .
^ (VI, 34). , 10
10 ; 6 ;
(II, 12): . ,
, ,
, .
, .

314_______________ . __________________

, ,
;
,
.

XVIII .

. 24 .
,
; . ,
, .

:
, -;
.
-,
, , principales ().
- optio (), , ,
,
decani, caput contubernii^,
.
, , ,
100 . , ,
, ,
, ,
.
optio tesserarius, ,
signifer, .
,
,
,
.

, II . ,
;
. ,
: ,
primuspilus
(), .
, ,
.
,
, ;
,
. ,
^ . , , 545; (. 198) : accensus
(, ); . 184:
(renim privatanim ministrum).
2 , , 7.
^ ,
-,
. I. . Drake, The principales of the early empire, 1905 r. ,
, 1908.

III.

315

, -. - 51
. (XLII, 33 .)
,
, .
( 171 .) ,
,
. 23
, - .
,
4
, . , .
.
.
, ,
,
, , ,
.
, - ,
, 23 .

, ,
.
, ,
, .
,
, ,
. ,
, .
, 2 : ,
, ,
- , ,
,
.
,
, , ,
,
50 .
, ,

,
.
, ,
,
. : , ,
, , ,
; ^
, ,
. , ,
, , ,
. 6 2 ;
einen Morgen Landes, ^/4 . .

316_______________ . __________________

. ,
.
. ,
2 ;

.
,
.
, ;
,
.
. ,
.
.
, 2 ,
. 2 ,1
.
;
. 4
, 34
; 6 .
22 , 50 .
,
, 4
. ;
,
. , ; ,
, ,
, .
. , ,
,
. , , ,
,
,
.

. ,
, ,
.
.
, ,
, .
.
, ,
,
.

IV

, ,
, , ,

IV.

317

. ,
.
, ,
;
, ~ ,
.
, ,
,
, .
.
.
, , ; ,
,
'
. , ,
, .
- .
; , , , ,
, , ,
, .
,
, ,
. ,
:
- , -
. ,
, ,
. ,
. , ,
,
.
, ,
, .
, 15 . 1 500 ,
120 , , 60
., 100 50
14 , . ,
,
, , ,
70 80 ,
10
. (
)
500 . ,
, .

^ , . -Fragm. Hist. Graec.


ed. Carolus , HI, 542.
( , . )
, , , ,
.

318_______________ . __________________

, ,
,
.
,
, . 30 .
. ,
, ,
, . ,
,
,
.
^
,
.
. ,
;
,
. ,
; ,
. ,
;
, . ,
, , ,
, 6

.
,
; ,
, ,
.
, .
,
.
, ,
. ,
,
.
, .
,

, ;
, ,
; ,
.

, ,
. ,
, , ,

, ,
, , , ,
?

____________________________ V. _________________________ 319

,
, .

,
.
,
, , ,

, :
, ,
, , ,
, ;
.


.
, ,
.
;
, . . .
7 , 4 4 .
; ,
, ,
36 . 47 ., ,
, ,
: 7 , 4 ;
,
.
,
,
.
- .
,
; . ,
, ,
.
,
, ,
. Eckhardt, Die armenischen Feldzuge des Lucullus. Berliner Dissert. 1909 (1, IX
X). - , (.
. . 1910, 47).
^ (Hist,
Zeitschrift, 115, 1916).

320_______________ . __________________

.
;
10
, .

.
, ,
,
, -
. ,
, ,
, ,
.
, , , ,
,
, , ,
. , ,
; , 10
. ,
- , 10
- ,
,
, .
.
.
,
, .
,
.
, , ,

; , , ,
, ,
. ,
, ,
,
. , , 13 .,
20 , ;
30 ,
, , , 50 70 .
, ,
, .
,
;
, , ;
.
, ,
,
, , ,
, .
^ Regling, Crassus Partherkrieg, Klio, . VH, 1907.

____________________________ V. _________________________

, ,
.

,
17 ( 36 .),
. , -, .
,
10
,
, ,

,
( ), ( -
) ;^ , -
, ,
.
; ,
, (),
.

, . ,
, , ,
. , ^
,
. (
) ;
, .
,
. ,
,
.
, ,
-, 42 ,
. ,
, , ,
, ,
. ,
,
. ,
, 2 .
,
.
,
, ,
. , ,
, , ,
- .
2 ,
^ , , 1, 150, . 6,
13 18 .
.
^ , 49, 26.
21

322_______________ . __________________

,
. ,
,
.
,
. ,
,
, , ,
, .
,
;
.
,
? - 1 330 ;
,
.
,
. , ,
. ,
. ,
,
. ,

. :
,
; 2
( )
, . ,
,
, .
,
, ,
. ,
, , , ,

:
, ,

,

.
.
, ,

.
, ,
, ,
, ?
.
,

^ , , . 49, ; , 49. 31.


^ : Stratag., , 13, 7.

____________________________ V. _________________________

, ,
.

, .
,
, , , .
: ,
[ ,
IV, . ,
, ,
, , ,
, .
, , ,
, , ,
?
,
. , , ;
, , , ,
; ,
- .

,
.
.
- ; , ~ ,
:
.
III (209 .),
;
. VII

, ,
,
(129 . . .).
. , , ,
.
, ,
, 1806 .
.

;
, ,
.
, ,
,
. ;
,
, .
, (Gutschmidt, Geschichte
Irans, 1888) (Gardthausen, Augustus und seine Zeit, 1891).
2\*

324_______________ . __________________
,
, .
,
. ;
(, . 97, . 3). , ,
,
. ,
- , ,
.
, ,
, 17 , , ,
, .
, ;
, . ,
, .
(II, 11, 153) : > ,
, , ,
. , ,
,
, , , , ,
, (, . 37), .
? ,
.
(I, 1, 295) , , ,
5.
, . ;
, ,
.
,
; ( , I, 1, 295),
.
, ,
; ,
,
, . ,
,
.
, ,
, .

2 -
.
(^(Hermes, . 31, 1896) .
.
, , ,
, ,
, , . ,
,
, , ,
. , , .
, ( 1
), ,
.
, 10 . . 16
, , ,
. ,
, , ,
,

V.

325

100 (. 700 ). ,
, , ,
, ,
.

, ,
,

,
, , .
.
,
, ;
, , ,
,

.
, , ,
, -
.


, -
. .
, ,
: ; ,
,
.

. ,
;
,
, ,
.

, , ,
, ,
,
.

I.

327

1.
: . , (2- . 1862
.) . , - ,
(2- . 1880 .). ,
, ,
(1889 1890 .). ,
, , . Histor. Zeitschr., . 64, . 123 .
66, . 288). .
Revue de Philologie, . XV (1891 .).
III
.
, ;
, .
, . ,
(Histoire de Jules Cesar, guerre civil par le colonel Stoffel), ,
1887 . . , - ,
1866
1870 . .
, , ,
1879 . ;
, .
, ;
. , , ,
, ,
, , .

III
(Guerre de Cesar et dArioviste et premferes operations de Cesar en Tan 72 par le colonel
Stoffel, , 1890, 164 .).
,
, : Caesars conquest of Gaule, by T. Rice Holmes (
, 1899, 845 .). ,
,
, - .
. ,
, .
, ,
(Jahns),

Casars
Kommentarien
und
ihre
literarische
und
kriegswissenschaftliche Folgewirkungen, VII . . Milit. Wochenbl. 1 8 8 3 , ,
.
1906 . . (G.
Veit, Geschichte d. Feldzuge . Julius Casars, Wien, L. W. Seidel und Sohn).
, .
, ,
, (. 48 486)
Terminus technicus quincunx , , ,
(. . Getting. Gel. Anz. Jahrg. 169, . 419,
1907 .). (. 483),
, , ,

.
2.

(Frohlich, 276 .). , ,
, .

328

Remarques generales,
.
(. 9) , 13- , ,
, , 5 .,
. (Revue de Philologie, . 140)
, , , .
- (supplementum), ,
(. G. VII, 57) , . ,
, - ,
, , -, ,
, ,
, , , ,
. ,
, ,
, .
- , ,
,
, . ,
, . ,
, , ,
. :
,
, , .
. ~ ,
20 , 3 ,
2 .
. , ,
, .
, ,
, , ,
6 ., 600 ., 200 . 100 .
, ,
.
. 17 ,
, . ,
; ,
,
, -.
. 19
. , : Rice Holmes (.
570) , , .
Guerre de Cesar et dArioviste (. 127), ,
,

; (Holmes) (.
568). ,
. ,
.
antesignani, (. 29), , .
206 207.
. 38 (Schambach),
, , .
, .
. (. 583) .
. 42 evocati, . 303 304 ,
: evocati II .,

I.

329

, , rengages I .,
, , ,
. ,
(bell, civil.. Ill, 91, R. Menge, Berl. Phiol. Wochenschr., 1890, .
273). : ;
X . , , , :
, ; ,
. ; ,
. , : ,
, .
, 120
.
, , evocati ,
. , ,
^ X , primipilus. ,
, (evocati) ,
.
evocati , ,
.
.
. 72 , .
(Revue de Philol., p. 142),
(. 75 127), 16 .
, (. 104 200), . , . 3.
(. 105),
; .
(. 121) , ,
amentum ( ). amentum.
.
()
80 . (. 145)
. ,
.
. 169 cuneus,
.
. 183 ,
, , ,
. :
(N. Jahrb. f. Phiol., . 45, 1892, . 493).
3.
, , ,

. ,
,
. ;
- ?
:
, . . () ?
?
(Die Reiterei
bei Casar, Progr. Muhlhausen, 1881) (. Ill, . 5 ),
. , ,
.

330

.
II


,
, ,
, .
, , ,
, (I, 30, 3).
.

, , ,
, .
,
, , ; ,
.
, , -
.
, , , ,
, -
, .
, ,
,
.
,
.
, , , ,
, ,
, ,
.
, .
,
. ,
(. 30) .
, ,
.
.
,
.
,
,
. , ?
,
; ; ;
. , ,
:
, ,
. ,
, ,
, ,
.
, ,
, , ,

II.

331


, .

.
4 (. 28 )
, ,
.
.

.
; 92 ., ,
, . , ,
.
4 ?
. 4
, (
) ,
.
,
, ,
368 .
, (18 ^),
: 20 . 1 ^.

332


: ,
, .
,
; , ,
40 7,5 .

1 ^.
,
,
. (
40 . )
, , . ,
, ,
. . ,
368 ;
.
, 368 .
3 .
1 ,
6 , ;
15 , 2 500 .
8 500 , ,
15 , 17 (. 120 )

10 . :
(., . 455 465), ()
, .
17, 40 (. 280 ).
, ,
. ,
, , ;
; .
34 . , 1
(. 7 ). , 3
9 , ,
1 , 2 500 .
15 ( 3 6
, ),
500 3
. , 1
2 , 250
, 16 ( 3 7 );
1 4

( )
, , , ,
, .
^ ; Hubo (N. Jahrb. f. Philol., . 147, 1893, . 707)
25 , (

). 2
(X, 66).
(Jahns, Gesch. d. Kriegsw., I, 521).
, 1758 .,
4 , ,
(Gen.-St.-Werk., . VII, . 93).

_________________________ II. ______________________

, ,

, . , 15
( 24 ,
) ( Autun).
1416 (. 100 ) ,
1,251,5 . .
, -- --,
, , .
, , ,
; ,
.
,

. , ,
, epaci> ; ,
, 368 .
, , ,
, , ,
,
. , ,
, , .
6 ,
,
. . .
, .
,
. mLJiH, , , . . .
,
III; , , III
, ;
XIX . - (Autun)
(Nevers).
. .
, pp. ,
3
. .
, ,

.
;
. , , ,
,
.
, , ,
, -
, , , , ^ , ; ,
, :
, , ,
, , . . ,
, . 75.
, ,
, ,

334

, . ,
, , , III.
(Bial, Chemins de la Gaule, . 289 .) ,
, ; (Maissiat,
Jules C6sar en Gaule, I, 349) , p. ,
, ,
,
( , , -). :
pp. ,
. ,
.
. ,
. ,
, , .
, ,
, ,
, . , - ,
-- .
. , ,
, ,
, , ,
; .
,
.

,
. , ,
, .
: ,
. , , ,
.
, ,
,
. ,
, .
? , :
, ,
, .
, , ,
.
, ,
, , ,
. , ,
, , , ,
(-), 20 .
, ,
, .
, , ,
, --; 3

, . , ,
-.

_________________________ . ______________________ ^

, ,
- .
:
,
.
,
,

15 , , ,
? ,
,
?
? , . ,
, ?
, :
, ;
,
.
? ,
, -
, , ,
.
, ?
?
,
, .
,
, , , ,
, -
. ,
- .
, . I
; ,
,
.
, ,
.
( ), ,
, ,
.
. . III

,
. , , ,
, ,
; ,
. ,
. -
. :
, ?
^ Las Cases, Mem, de St. (, . . ), , 445.

336

4 (. 28 ),
.
.
, ,
,
.
.

.
,
, (VI,
12). , , ,


.
. ,
,


, - .
,
,
. .
; ,
,
, ,
. ,
,
, -
. ,
, ,
, , , .
.

. ,
, ,

.
, ,
.
,
^ (<tN.
Korresp.-Bl. f. d. Gelehrtenschulen Wurtembergs, 1894) ,
;
, .
(I, 17) :
, , ,
.
.
(Sitz.-Ber. d. Berl. Akad., 1896, . 453),
: , ,
, . ,
,
, .

_________________________ II. ______________________ ^

. , ,
, .
, . , ,
, .
. , , ,
, ,
, .
,
, . . , .
- , .
, ,
,
.
, , ,
. ,
, , ,
,
. , .
, ,
. ,
, ,
.

, ,
,
.
, ;
,
.
, , .
,
; , .
,
. .

.
, ,
. ,
, ,
,
, , , . ,
, ,
, .
, ,
, .
. ,
,
. .
; .
:
, .
.
, ,
22

338


;
.
,
, ,
;
, ,
,
. ,
.
: , ,
; ,
,
,
, & , III .
,
,
, , ,
.

,^
, , .. 368 ,
^ ,
, ,
.
, , ,
, , ,
, .
, , ,
, ;
, . ,
,
.
, ,.. 12 13 ,
.
. ,
,
. , , 1,5 2
(1015 ). , ,
, .
, , ,
, , .

4 (. 15). 6
36 ., 30 . , .
, . ,
, ,
.
, , ,
,
- . 6 ,

_________________________ II. ______________________

, 2 , ,
.
, , 36 40 .,
, .
, ,
, ,
4
.
,

,
. ,
; ,
, ,

, ,
, ;
, ,
, ,
.
(
). ,
.
, 3 ,
, , .
(-) ,
.
, ,
. ,
,
, .
?
:
, ,
,
. ,
, ,
.
, .
, ;
,
.
1.
, ,
, , ,
, . ,
, , , . .

, ,
. (auxilia), ,
, , (II, 7).
, , ,
.

22*

340

, ,
.
, , . . .
, , ,
? ,
, . , ,
, .
III ( , .
78) : , -
, , -,
, . . . ,
, .

. ,
,
. 120 ;
, , 4

,
(bell. gall. I, 38), ,
- , .
,
-- 2 - , -.
- ,
. (. 619),
, , .
. ,
latere aperto .
latus apertum , . ,
, , ,
, . ,
latus apertum , .
, bell. gall. (V, 35, 2 VII,
4 ), latus apertum . ,
, .
, , , ,
. ,
, ,
. , , .
-,
- ,
. ,
, latere aperto, latere aperte,
: . - latere
aperto
,
.
2.

, ;
( Eichheim, Neuburg D. Selbstverlag, 1886),
^ (IV, 1, 11).
.
^ , : nullam partem noctis itinere intermisso
( , ). ,
.
4 , , , , . .
.

_________________________ II. ______________________ 341


, . X.
( , 1882) , , ,
. , .
,
, ; , - ,
, , , ,
, .
, ,
.
, , , . .
, . , ,, ,
, , :
. ; ,
(
), .
, ,
,
. , .
. , , , :
, - ,
.
, , ,
, ,
. , ^,
. , ,
, ,
. , ,
, (Hermes, . 16, . 447),
. , . . ,
, .
, .
3. X. 68 .
(. . Die Kampfe Casars gegen die Helvetier i. J. 68, Leipzig 1889)
Wocliensclir. f. klass. Pliilologie (1889, . 1392).
, .
4. ,
III , . ,
, , ,
. , ,
(. 224) , , ,
. , ,
, , .
, ,
. , , , ,
. ,
, .
, ,
, - . ,
, .
,
, . ,
, , , .
5. , .
, (VI, 7, 6)
157 ., 47 . , ,

342

, , ^.
, 110 ., -
. ,
( ), , .
,
, , 11 0 000 .,
, .
(IV, 3, 3) , 8 .
? ,
,
, ; . 12
4 ;
, 20 000 .,
.
(Wachsrauth, Klio, . III, 1903, . 281)
, .
6. ,
, , ,
.
7.
, , , ,
, - .
: Ziehen, Der neueste Angriff auf Casars Glaubwurdigkeit (Ber. d. fr. deutschen Hochstifts
zu Frankfurt a. M. 1901); Fr. Fr5hlich, Die Glaubwurdigkeit Casars in seinem Bericht uber d.
Feldzug gegen d. Helvetier, Aarau (1903); H. Bircher, Bibracte, Aarau, 1904.
,
,
, ?
,
. , .
, .
(Ziehen) : , 1900 .
, , 2
, ,
. : ,
? , ;
, . ,
, ,
, ,
. , ,
: ,
, , .
: , ,
. , .
, ,
. , .
. ,
, -?
? , ,
, ,
.
, ,
, , ,
, .
; ;
,

III.

343

, , , . .
, , ,
. , , .
. , .
, ,
, .
. ,
,
, ? .
, .
, latere aperto (
) . (. 29) belium Alexandrinum
( , 20, 3 40, 2), ,
.
, , ,
-, . . ,
,
. ,
( -),
. ,
. : -
;
30 . ,
, . . .
8. . (Alfr. 1, Der Helvetierzug, ^N. Jahrb. f. d. klass.
Altert., 1915, TT. 35 36, . 10) ,
.
9. . (. Lehman, Sokrates, . 69, . 10/11, 1915, . 488)
, .

III


,
.
.
. ,

( ) , ^
,
.
, ,
, , , ,

. ,
,
. ,
, .

344

,
,
.
, ,
()
. ,
,
,
;

. , ,

.
,
. ,
- ,

. ,
.
. ,
,
.
. , .
, ,
; ,
,
, 2 , .

.
,
.
.
. ;
, .
, ,
,
. ,
. .
;
, , ,
.
.
.
, , ,
,
.
.
, ? ,
,
, ?
, ,
.

III.

345

. .
, -,
, I, .
, ,
. :
,
, ,
.
.
,
,
.
,
, (1^ 40) ,
; ,
, .
, , ,
,
,
. , ,
, ,
,
. , ,
, ,
, ; ,
, .
, ,
, ;
,
.
,
, ,
. ,
, ,
, .

6 ,
; , ,
, , ,
,
; .

.

,
.
, . , ,
, .
.
,
.
, ,

346

, . ,
,

,
, ;
, ,
.
1.
,
.
, . (I. Melber)
(. 1891 . Der Bericht d. Dio Cassius uber die gallischen Kriege
Casars) ,
.
, ,

2.
I Precis, ^

. ,
.
,
. ,
5 , . . , ,
, , 400 , 50 ,
, . ,
, 1, 10 .
, ,
1 , . . ;
.
.

III.

347

, , ,
. (Goler)
5 , ()
- .
III, .
40 , , , , .
, ,
.
3 , ,
, ,
.
^ , ,
, > .
, . ,
, , - ,
. , ,
, , ,
, . ., ,
. , , -
, , ,
; ,
, - .
,
.
,
, .
, (circuitus) 50 000 passus (), .
. 10 (. 70 ). , , , circuitus
7 ,
27 . ,
, .
, 2 3
. , ,
,
, . , ,
, , ,
38 , ? ,
, 7
.
, - .
, 7 . ? 8
. , -
,
. - ,
, ,

^ Mitt. d. Gesellsch. f. Erhaltung d. geschichtl. Denkmaler im Elsasz, . 16, 1893.


G. Colomb, Campagne de Cesar contre Arioviste Revue archeologique, III , . 33
(1898). Franz Stolle, Wo schlug Casar den Ariovist? , 1 8 8 9 .
, .
. , ,
, - .
,
. .
*D. Lit. Zeitschr., 1899 ., 44, . 1682.

348

, . ,
7, 9 10 . .
,
10 .
2,5 , ,
, ,
.
, , - , ,
, - .
, , ,
,
; ,
, . , ,
, , , ;
, .
,
,
: ,

.

. ,
, ,
. III
,
. .
, , ,
, . ,
.
, , 10
, ,
[ 50 (passus), (circuitus)
50 ]. , , , 10
. , 7- 10
, .
;
. , ,
.
, .
-, , , ,
36 , ? 1' ,
:
. , , ,
; ,
, .
-, ,
. , ,
. ,
, ,
. ,
;
,
, .
- (. 206) ,
30 .

____________________________ IV. _________________________ ^


,
12 14 . 25 ,
- , ,
. (<<
, 1912) .
3. (Der Casar-Ariovistsche Kampfplatz, Kolmar, 1907) , ,
, ,
23 . ( Zeitschr. f. d. Gesch. d. Oberrheins)
, , .
4. . (Ehr. Ebert. Uber die Entstehung des Bellum gallicum, 1909) ,
.
; , , 10
, ,
(. 348), . ., 7, 9 .

IV

>1

. ,
, .
, ,
, .
,
. ,
.
,
: ,
, ,
. ,
. ,
8 .
, ,
50 , 80 100 .
,
, , .
, .
.
. (),
, ,
.
1 , ,
; -- ,
1814 .,
. 18 910 ;
12 , . . 2122
. ,
, .

350

. ,

, .
, , ,
^ ,
1 (); ,
, .
. :
, ,
, , ,
, ,
6 .
,
; ,
;
, ;
.
,
.
(- ),
,

. ^
, ,
. ,
. ,
.
.
() ,
, ,

. ,
,
.
,

. ?
,
; ,
. , .
( 306 . ,
. ,
, ,
, ,
. ,
, , ,
^ , , .
^ , N. Jahrb. f. klass. Altert., 1901, . 7, . 6, . 506 , . 6,
.^2, . 237 (1906).
, , 306
., , ,
.

____________________________ IV. _________________________ 351

, .
. >

.

.
.
,

. ,
- ,
.
,
.
, --
. ,
, ,
. ,
,
,
. , ,
,
,
. ,
, ,
, , .
,
, ,
.
, ;

;
. ,
,
, ,
,
. ,
, , ,
. ,
, 600 3,
60 500. ,
3 (V, 39), 2
5 .,
.
, ,
, . ,
.

. ^ , , . , . 331.

352

, , 3,5 4 , . .
2528 . 1 ^; ( )
1,52 , . . 1418 . 1 ^.
, , ,
,
,
. ,
, 912 1 .

.
.
, 5 1 ^ (250 . 1 . )
. , ; ,
.
78 ' 1 ^. ,
, 18
22 ^ (400 . ), 11 ^ ;
, 150 , 40 ,
, , ,
30 ; , .
40 .
1. ,
25 28 1 ,
510 . 60. ,
, ,
;
, 510 . 60 ,
, . , , -, 500
; -,
, 510 .
, ; -, ,
, , ,
.
2. ,
( Rhein. Museum N. F., . 54,
. 414, 1899 .); . . 256. , ,
, .
,
,
.
, .
, ,
,
.
, , ,
, . .
.
, ,
, , . . 7 12 . 6,3 .
1 ^, ( 523 ^) 4 6
.
3. (Rhein. Mus., loc. cit.) (
, , , ) 11 ^,
( --) 7 ^. (

_______________________________ V. ____________________________ 353


) , . ,
,
. (raaxirae
feri) . ,
, ;
; , ,
.
4.
,
368 .
, . 330, 18
25 ^; , ,
; , 180 250 .
, ,
, . ,
, ,
, .

, , ,
, .
.
, . ,
,
, , ,
, .
,
. 6 ;
10 ^ , ,
2 2
,
8 , .
,
,
,
.
,
, , ,
, ,
.
, .
^ 10 (VII, 34),
, . .
III ( , , II, . 282). (. 333)
. VIII; 4 VI
. . , N. Heidelberger Jahrb., Jahrg. IV (1894), . 158, .
. 7, .
^ Bell, gall., Vn, 65.
23 .

354

, ,
.
,
,
?
.
; ,
, ,
,
.
. , ,
(VII, 66); ,
, ,

, .
,
.
, , : -,
, , , , , .
, ,
^ (Bourges),
; ,
.
4 , 6
.
.
, ,
,
( . ).
.
, , ,
, -
,
. ( ),
, . ,
III, , ,
.
, ,
, , , , ,
. ,
, ,
. ,
, .
, ,
, ,
? ,
:
, ;
, ,
, .

______________________________ V. ____________________________355

.
, ,
, .
, ,
. ,
, ,
, .
. ,
,
,
, ,
.
, ,
, . ,

.
, ,
.
, . ,
-, ,
. . ,
. ,
. . , ,
. ,
, ,
,
.
,
, . ,
.
,
; ,
,
: . , .
,
; , ,
,
, , . .

, ,
,
;
. .
. ,
. ,
(Alise S-te Reine Mont-Auxois, );
, .
1
(. 780),
, (Gouget),
. 6
-, , .

23*

356

, ,
, ^ .

. ,
.

, .
56 ,
, .
III ,
,
(bellium gallicum). 16 ,
20 ,
, ,
-: , ,
8 .
,
, . ,
,
, 70 . 80
., 250 . 8 .
,
, .
, 80 .
20 . .
, .
, , ,

,
,
, . . 20 .

^ . Bell, civile, , 47. , ,


100 000, , , ,
6 (. ).
. ?
, (), . ,
6 .
, : , ,
, . ,
, . ,
,
. ,
. - , ,
,
? ,
. , ,
, ? ,
,
, , ,
, . ,
1870 . , ,
.
(Geist und Masse in der Geschichte, Preus. Jahrb.,
T. 174, . 193, 1912).

V.

357

250 8
. ,
48 ( 12 ) ;

250 .
, 250- ,
, ,
, . .
.
250- ?

.
, ,

250 ., ,
, , 250 , .
, , , ,
, ,
.

.
,
.
. ,
(VI, 13) , .
, .

358

.

, , -
. ,
, ,
.
,
, , ,
.
, ,
.
.
, ,
:

.
.
.
I: ,
20 000 ., ,
, ,
, . ,
.
,
- ,
, , ,
. ,
.
, ,
, , 3 .
,
, , ,
.
; , ,
, .
,
;
^ ; ,
, .
.
, ;
.
, , 36
. 70 .,
1 .,
.
^ , 39 40 .
, ;
. XL XI,
. , ,
, ,
, .

______________________________ V. ____________________________359

3
. 250 ,
, 2 . 120 .
. ,
, ,
, ,
, ,
.
: 250 . .

,
,
.
,
,
, .
,
, , , ;
10 , ,
,
.
; ,
, 51,
.
I, ,
,
. ,

. :
,
,
.
, ,

;
.
.
,
, . . 70 , 20
, 50 .
;
. , ,
IV,

. ;
,
15 , 8 .
,
, .

, ,
.
, ,

360

,

.
,
.
.


,
.
. ,
, , ,
,
, ,
' .

,
20 30 .,
.
, ,
.
, ,

, .
,
; ,
, ,

; ,
.

VI



,
, , , ,
.
.
,
,
, , .
^ . 177 , ,
. ,
. ,
,
, . (, 4) ,
(, 29, 30),
.

VI.

361

4- , ,
, ,
1^/2 ,
, .
I V 2
9 .
, ,
,
, .
, ,
. ,
, .
,
^ - .

2- . ,

: , ,
,
,
,
.
,
,
.
:
?
, .
,
,
.
. , ,

. ,
,
, , .

.
,


.
, , .
. , (VI, 13),
, : ,
,
.
;
. ,
, .
; , , ,
^ (. V, . 28 .) , .

362

. , ;
, , ,
, , ,
,
,
.

. , ,
,
.
,
:
,
.
,
, , , ,
.
, .
,
600 . . ,
,
; , .
-
, ,
.
,
.
,

, .
. , ,
, ,
, , ,
. ,
,
; . ,
,
. ,
, , , , , ,
, , , , ,
, , , ,
() ;
,
, , , ;
; ;
, , , , , ,
,
,
,
.
,
, ,
. ,

VI.

363

,

.
,

, ,
. , 70 .
300 , ,
. , ,
, 10 10 ,
, -
,
, ,
.
' ,
; ,
,
, .
, ,
.
, ,
I V 2 , ,
,
, (V, 34).
,
. (Philologus, . 31, 1872 ., . 512)
. , ,
? ,
,
; ,
, , ?
;
!..
, ,

, :
. ,
,
9 ., . . ,
: ,
.
:
,
, ,
,
.
.
, , , ,
120 000 ., 16 500 . 12 .;
, 250 .,
55 . , 14 , 5 .
100 . 13
, , ,

364

900 . , ,
, -
, . ,
.


, ,
.
,
.
, . ,
, , . ,
, ,
: ,
. .
,
.
, .
,
; ,
.

,
(Geist und Masse in der Geschichte, Preus Jahrb., . 147,
. 193, 1912 .), a , 1913 .
. Numbers in
history Hodder & Stoughton .

Vn


,
.
;
, .
, ,

, . ,
, ,
.
13 \
. . 353 356. ,
.
49 42 . .. (N. Heidelb. Jahrb., IV, 1894 .) ,
11 . 10
, 11, , .

_____________ VIL __________ ^

7 , ,
, ; ,
,
,
.
( ,
) ,
. , , ,
; ,

, . ,
, ,
, .
, ,
,
.
.
20 .
. , 3
, ,
, , 9. : ,
,
. , : 52 .,
10 , 22 , (VH, 65)
, , . V
. ,
, , , 50 .
, V 22 52 ., VI. ,
, . ,
VI ; , III,
;
, ,
, ,
. ,
22 , praesidia ex ipsa coacta provincial
, bell. Alex. 69 VI ,
1 . - (crebritate bellorum )
45 .
5 3 /5 2 . ( , ), ,
, ,
, . . 6
, . (. 171),
, V 50 ., , 48 . .
2 - . (. , 1903 .,
2- Romische Gesch., t . I I I , .. 702)
, V , 52
. . 51 ., VI 50 .,
VI 1.
, , ,
. , . 52 . 10
. , ,
22 8
52 . , 50 ., (
50 .), : , ;
11 , , , (,
, VII, 7, 6). ,
52 . , 10 , 22 .

366

, ;
, .
.
, , ,
. -, ,
.
, ,

. ,
, -,
.
.
,
.
.
, .
,
.
. , ,
, .
, , ,
.
. ,
,
, ; 9
3 ,
, 6
.
7 ,
.
,
; , ,
.
, , ,
, ;
, -
.
,
.
5
. 3
, - .
, 5 , ,
. 80 ,
. ,
, . , ,
,
;
. ,
, ,
,
,
.

_____________ VII. __________ ^

. , .
, .
:
, , . 23),
, ,
. ,
.
20 (150 ) , 56
, ()
, .
, , ,
; - .
,
.
;
. ,

; , ,
,
. ,
.
, ,
, ,
,
. .
. ,
; , ,
- .
.
,
.
,
, , ,
, .
, .
4 3
( 17 24 49 .
^).

,
6 . , 2
.
3 ,
2
.
, ,
, ,
.
, ,
III. , , ,
, 3 .

368

, ,
, .
,
-
; . .
,
.
,
,
- .
4 (28 ) ,
,
.


,

.





.

, -
;

,





.
,

,
.
,
, ,
,

,
. ,
, ,
.
, ,
( 12 3 )
,

_____________ VII. __________ ^

.
;

, 6 5 , ,
.
4 ,
.
,
;
, , ,
. ,
, , ,
. ,
.
,

. .
- ;

. , .

.
( ^
, , ,
) -
, .
,
,
. ,
, ,
. ,
.
. ( )
,
. ;
, ,
- . ,
,
. , , ,
.
,
? ^
, ,
, , , ,
.
, ,
.
. , ,
, ,

^ ,
, .
, .
24 .

370

, ,
.
,
,
. , ,
,
, .
, ,
, ,
, .

, ,
, ,
.
, 1806 . 1870
1871 . ,
. : ,
,
,
, .
, , ,
, , , .
,
, ,
,
.
, ,

. , (
, ) .
,
, ,
.
, ,
, ,
. , , ,
. ; ,
, ,
:
, ,
.
1.
(Guischardt, Memoires critiques
et historiques sur plusieurs points d antiquites miiitaires),
. (Ilerda, Berlin, 1886).
. ,
. . (. I, 256) , 1
1863 .
, 1865 . . ,
, . ,
, , ,
. , .

.

_____________ VII. __________ ^


, , ,
.
, .
. ( )
( ), ,
.
, .
;
, ,
.
, ,
. ,
, , .
, , ,
. ,
, , , ,
. , ,
, ?
, , , , ,
. ,
. , ,
. -
, .
, -
,"^ ,
.
, ,
ubi paullatim retorqueri agmen ad dextram conspexerunt (. 69) (
, ) , ,
. . .
, , . .
. , (),
,
-.
2.
,
. , ?
, ;
, , ,
. , .
, ,
,
?
: ,
? , , .
, , . ,
, 10 .
. , 2
; -
30 .; .
, .

24*

372

VIII



. , ,
17 \
, .
;
, , .
;
12 10 ,
. ,
, .
, , 9
, , 2
. ,
. 2
, ;
,
.
, : ,
, .

. ,
, : .


. .
, ,
, .
,
, .

,
. ,
.
,
, , -, ,
,
.
; , ,
. .

7 ,
, ,

,
, ,
^ , . , . ., . 710.
28 49 . ; 5 .

374

.
1215 ,
\
. ,
,
.

, .
.
. ,
, 2
,
.
, .
, ,
, .
.
,
, ,
, ,
,
? ,

.
;
.
, , , .
,
. ,

. , ,
,
.
, , ,
,
. ,

,
. ,

. , ,
.

; ,
,
, , .
-, ,
, ,
,

^ , HI 1861 .,
. : ,
, , 1886 .; , I,
138.

_____________________________ VllL __________________________ 375

4 ,
.
?
,
. ,
,
, .
,
,
. ,
, .
, .
3 ^/2 .
, .
,
.
.
,
.
, . ,
,
:
, , . , , ,
,
, .

; .

.
, ?
.
,
, , ,
,
, ,
9 , 11 , ,
.

,
, , ,
, .
,
. ,
, ;
, . ,
. ,

, . ., . 171 172,
, . ,
.

376

^. ,
, ,
,
.
,
. , ,
;
. ,
, , ,
, , ,
, .
-
,
. :
, ; ^ ,
, , ,
.
,
,
, .
.
, , . ,
, . ,

. , ,
, ,
.
,
.
,
, .
, ,
.
- .
.

, , ,
.
,
,
.
.
, ,
. ,
, , .
,
, , ,
, ,
. , , . ,
, . (Plathner)
^Zur Glaubwurdigkeit d. Gesch. des Burgerkrieges (Progr. Bemburg, 1882 r.)
, .
, .

_____________________________ VIII. __________________________ 377

,
^

, , ,
,
.
, ^ , ^
, -- - ,
. ,
: ,
, , , ,
. ,

. -
, , ,
, ,
, .
.
, .
,
,
,
.
11 ;
8 , 15.
1 V 2 ,
,
, .
, 22 . 1
. , 45 . 7 . .
, , 200 .,
15 .
,
, ,
. , ,
,

.
, , ,
? , ,
, ,
,
.
, ,
, , ,

, .
,
. . ,
- .
. , , ,
- .

378

, , ,
, ,
, ( ,
) 40 3 ,
30 , , 2 ;
, ,
.
, .
,
.
.
. , ,
,
, ,

. , ,
, ,
; ,
, ,
, ,
. -
, :
, , ,

, ,
, ,
, .

. ,
, , ,
.

IX



. ,
. ,
,

,
.
,
,
^ , , . 43.
^ Bell, civile, . 84, 2 85, 1.

_________________________ IX. ______________________ ^

; ,
, , , ,
.
, , ,
.
,
, , ,
.

, ,
, antesignani ^
,
.
.
' . ,
, 6 (3 .)

, ,
;
10 . , 30 .^;
, . .
;
,
,
.

, ,
, .
, 6 -
,
. ,
.
, ,
, , ,

. ,
,
. , ,
, ,
, ,

. , .

.
, -
; ,
.
;
^ , ,
(- , , ., . 206),
. .
, , 3.

380

, ,
, .
,
,
.
. ,
,
;
. , ,

. 3
, , , ,
.
, ;
,
, .
,
,
. ,
, ,
, .

, ; ^

. ,
, (35,1) :
.
,

, ;
, ,
,
.
,
, ,
,
, ,
.
.

,

.

,
,
.
, , .
?
,
, ,
.

IX.

381

, .
:
, ,
.
,
,
. ,
, ,
, , .
, ,
. ,
, , ,
, .
, , ,
. , ,
, ,
, , - .
,
. ,
, ,
. ,
,
( )
. ,
.
, ,
, ,
.
,
.
. ,
, ,
.
I.
48 .
, : ,
, , , .
,
.

, , , ,
. , ,
, ; ,
. ,
,
.
, , ,
80 (Bellum civile, 1, 39). ,
, XXX.
Bellum civille (1, 37, 7) ,
80 ., .
, . 1, 45 46, IX
, 5 ., complures, . .
.

382

. III, 54 ,
6 . ; Bellum civille
, .
, ,
, 2 , 20.
, , ,
,
.
, , , ,
-, . .
200 , 15 .
,
, ; .
,
(. 264, 265, 328), , , . ,
, ,
, .
. ,
, ,
. , ,
, , , .
, ,
, ,
, . ,
,
, ,
. .
,
, , ,
, eio .
, ,

, , . . ,
960 32 ; , . .,
, , , 4 22 ( ,
32) . 4 30 0( .,
12 20 ,
. 1 .
. , ,
, , ,
.
.
80 ; 2 .
23 (15 , 4 , 3 I
), , , 5 . (
) ; , 2
, 5, . . 2 7.
80 , , 22 ., . .
270 . , antesignani.
, , 24 .,
300 .
(VI, 15) (VI, 20) 30
., (II, 76) (, 71) , 4- , ,
, 6 , 3 . ,
300 ., 500. (
500 80), 40 ., , , 6

_________________________ IX. _______________________^


, , 3- .
, - , 3- 6
500 ., , 300 . ,
(, . III), 4 800 ,
, 20 000 . ().
, , , ,
, , ,
80 24 ., 4 . 40
20 .
,
, ,
, .
, ,
, , ,
30
antesignani.
, 8- 9- , , ,
. ,
6 ., . . 300 .
,
: 500 300 .
400 . , 80 32 .,
2 antesignani, .
, 30 , .
, . (
, 1906 ., . 27), ,
.
Bellum civile, I, 83 III, 52. .
levis armaturae, , , ,
(. , VII, . 3). , ,
, .
110 , 45 .; 2 evocati
, 7 .
88 ; ,
.
(III, 4), 9 ,
2 . ;
, 15 ,
, 7 . :
(I, 343) , , ,
; (II, 163), 15 ,
. , 7
, .
. 15 , , ,
(III, 4, 2), ,
, 7 , ,
.
, .
, - ,
,
, - ; .
- .
,
,
22 , ; ,
110 , 88 .

384

, ( ,
) , .
, , (
455 . ). , , (. ., III,
4), , , ,
, 15 .
(II, 70), , , 1 1/2
, , 70 ,
60 , .
, 40 30 ; ,
47 22 , , .
. ,
1 , 7 .
(III, 4):
600
500
500
200
500
800
300
200

,
,
,
,
,
-,
,

3 600
3 600 , , , .
,
?
7 .
, 5 100 1 500.
7 .
.
100 , , ,
. ,
; ,
- 10
6 .
, .
, ,
.
, - .
1 ,
4 . ,
; ,
, , ; ,
;
. , 45 .,
4 , ,
. ;
. , ,
, , . .
1 ; 7 ( ,
(III, 84),
antesignani , ,
.
^ , 41, 55: Bell, civ.. Ill, 82.

_________________________ IX. ______________________ ^


,
6 , . . ( ) 1 800 ,
, , . ,
, 6
1 800, 3 . , , ,
, , ,
, , (altissimos monies)
,
.
, 7
. ,
(VI, 20) (VI, 15), 500
600 .
,
,
. ,
, .
, , .
, , ; ,
.
( )
. ,
(. 75), (. 76),
, , ; (,
. 69), . ,
,
, .
: , .
, ,
( ),
Epitome
, , 600,
,
. , : 500,
600 .
, , .
Epitome , .
,
1 100 , . . ,
500 600 ., , , .
, , .
, ,
(7 1 1 100 1 ) ;
- . , , , ;
10 . ,
,
.
, , : 1 ,
, , ,
, .
, ,
10 . 600 800
. 1 400, ,
, 1 . ,
, ?

^ ,. 25.
25 .

386

;
, - ,
, , ,
. ,
, ,
;
. ,
; .
,
. ,
.
. . (II, 70),
, . ,
, .
,
-', , ,
- . (tela) (
) .
, , , ;
,
, . ,
, .
<<tela, pila.
, ,
, ^
; , ;
(600) .
, , .

, , , ,
. 45 22
7 1 , , .
, ,
, - .
, ,
,
, - , , ,
. ,
, .
, ,
, , ,
.
,
, , ,
, , .
.
, , ,
, .
,
, .. ,
, .
2 3 .
, 1 . ,
-, ,
^ Bell, civ., Ill, 101.

_________________________ IX. ______________________


- , ; -,
.
, , .
1 ,
, ,
.
2.
,
. ,
6 4- .
, , , , , ,
. , (II, 78),

.
,

(), , .
,
, .
, antesignani
. ,
.
, ,
, . ?
. ,
. ,
. 6
.
, 6 , :
.
,
, .
, .
;
,

?
, ,
.
, , , .
, (II, 65).
. ,
, - , . (II,
13, 48) :
(), , , .
- ?
? . , 6
, .
,
, .
,
: 6 .
(II, 79), , 10-
, ,
. ( ,
,
, ,
^ , XLI, 54, 2.
25*

388

). ,
. (
47 . ), 10-
. , 4-
, 6 . ,
,
; ,
, .
, ,
,
. . ,
.
, ,
-
, .
3. , ,
.
, ,
eodem tempore .
(II, 78) , ,
, ,
; . ,
evocatus ,
.
, ^
, :
,
.
4. ,
, ;
, , ,
. , , ,
. ,
3- ,
. ,
. ,
,
3- . , , 3- ,
. ,
, . ,
, , , .
,
, , ,
.

;
, ,
(
). ,
.
, , ,
, , ,
, , , .
, ,

_________________________ IX. ______________________ 389


, , . ,
, (, ,
) , , ,
, , ;
? ,
( ); , .
, ,
. (, II, 82),
, , ,
. , ,
, , ,
,
. ,
, -
. \
,
. , , ,
.
, , ;
;
, .
, . ,
,

; ,
.
96 840 .,
141 911 . (. 46).
, .

,
1800 .. , ,
,
, .
, ,
.
,
,
.

1 6
7 , 22
47 ,
200 .
, ,
, ,
, . ,
, ,
50 .
50 .
50 ,
5 700 . ,
, , . 85 ( 110),

^ . . ,
- , Berl. Dissert. 1911 .
^ . Bellum AFricanum X L,
.

390

, , , , ,
; 22 . , ,
, (111, 4),
, , . : -
, ,
(. , , III,
6). , , ,
; ,
,
, , .
,
, .
,
, .
, ,
, XVIII ;
.
, ,
. Gott. Gel.-Anz., 169, . 438
( 1907 .). , (
Militar-Wochenblatt, 1909 ., . 7
), ,
, . (
), 40 , .

, .
; ,
. ,
, , , .
,
. ,
,
.
(II, 431) : ,
, . (Bellum
civile, III, 95); , (Beiium
civile, III, 85), ;
; (. 405),
, .
, , .
, 6 ,
, . ,
, ,
.
, , 200 .
, , .
(Klio, VII, 332): ,
, ...
, , ,
... , ,
.
, , , ,
,
, .
, antesignani,
; . ,

______________ X. ___________

;
. , ,
, ,
, ,
. , ,
, , . ,
, , ,
, 200 .
, .
, , , ,
;
, , , (. , . 299, 300 309).

: ,
, . ,
, . ,
, ,
, .
, , ,
, . , , 15
., 600 , -,
Terminus technicus quincunx
XVI , , .
3 - . ,
, . 232, 246 286,
, ,
.


,

.
, - ,
- .
- ,
. ,

,
. , ,
,
; ,
- .

, ,
, .
,

392

,
.
,
.
. , ,
, :
, .
,
, ,
.
10 ,
, ,
, ,
.
,
, ,
, ,
.

, ,

. ,
, - !^
; , .
, , , , ,
, ,
.

, ,
. ,
, ;
, .
,
, ,
, .
, .
1.
,
, ,
, ,
,
.
.

3 ,
.
, .
, , ,

. -,
, , ,
, . , ,
(, 95), .
, , ,

______________ X. ___________ 393


. -,
10 .
; ,
, .
, , , ,
, ,
? , ,
, , , , , ,
.
, ,
3 passus (4,5 ) , .
, ocfoecax
,

.
, ,
.
( ),
. , ,
( 4- , II, 29)
16 passus (24 ), ,
.
. (
), .
, .
, ,
, . ,
, , , ,
, .
.
,
, 3 .
,
.
, , 1- ,
2- 3- ,
. ,
, ,
, .
, ,
, , .
, ,
, . ,
, ,
. ,
. ,
8 , 4 ;
, , , ,
,
.
, - ,
. , ,
, , -
- .
,

394

; , ,
, .
(. XVII): , (
), , ,
, ,
. , ,
, , ,
. ,
, , ,
, ,
. Revue de Philologie (I, 184) ,
, ,
,
. ,
, ,
, 15 .
: , , 2- ., . 133; ,
, 2- ., . II, . 272; , , . II, . 284;
, ; . 3; , , . 194.
3 - . ( )^, 111, 1,
784) , ; -
, ,
, , , ;
, , . 2-
.
2.
.
.
, , , ( ^)
,
, .
, X ,
. ,
. (43, 38) , :
,
, 5
;
. ,
? ,
,
,
, -.

^ Bellum Hisp. (. XXX) : ,


,
, . .
.

XI.

395

XI

, ,
.
, ,
, .
,
, ,
. ,
:
, ; , ,
,
. ;
.
,
, . ,
.
,
, ,
. ,
, .
, I , ^,
, ( ^), ,
. -
, , , , , , , ,
, , ,
,
. ,
. ,
, ;
, ,
, .
,
. , ,
, (I, 33, 10)
. , ,
;
, ; , ,
. ,

, , , ,
.
,
, , .
, ,
, , , ,
- ,
(V, 17, 46).
, III, 14.
2 , XXV, 41.
^ , , 53.

396

. II
,
, ;
, ,
\
, ^ .


.
,
,
.
,
,
.
, , ;

, , , . ,
, , , ,
,
,
. ,
, .
,
, ,
,
. ,
,
, , ,
, ,
,
, , , .
, (
, XXXVH, 39), (. 185)
.
, .

(. I, . 129)
.
( 1843 .).
. . 166 185 .

^ , , . 20.
^ , IX, 3; , Iber., . 46.
^ , V, 13; , I, 37.
^ (, . 222) ,
() ..
^ . (. 1, . 245, 1775 .),
, ,
. VI
(1835 .) . 265,
. (. 284) ,
.
^ , Iber., . 46.

397



. , ,
,
,
,
.
,
.
,
,
, ,

. ; ,
, , ,
. ,
, , , , ,
,
.
, , ,
,
.
, ,
\ ,
, .
, .
, ,

.
, , ,
,

. ,
.
,
; ,
, ,
,
, ,
.

,
. ,
, .
.
. , ,
. ,
:
, . ,
, , ,
^ , IV, 7, 1. Bellum Africanum, 31.
^ , . v n , . 16.

398

, , ,
, ,
.
,
, ,
.
, ,
.
,
. ,
.
,
,
, . . :

,
.
;
, .
-
,
, . .
,
, ,
, .
, ,
,
,
, ,
.
,
, ,
, .
;
, .
;
;
; . ,
, ,
.
. .
, ,
;
,
.


, , ,
. ,
. ,
, ,
. (
1908 .)

399

,
. , :
,
, - .
,
, . (
1920 .)
;
. , ,
; ,
^


,
, , ,
, ,
,
, , , .
.
,
; ,
,
. ^ ,
, ,
.

, ,
. , .

,
, .
,
,
, , .
: ,
, ,
,
. ,
,
,
.

, .
,
,
.
,
, ,
,
^ , . 88.
^ , . 11.
^ .

400

. ,
, .
, , :
. (I,
122): ;

. (II,
11, 3): ; ,

;
, .
,
, ,
(. ., III,. 68): ,
, ^ ,
.
, ,
: , ,
, .
, ,
, ,
. , ,
.
, . ^-
. (. 58): ,
, , .
, ,
, ,
. , ,
, . .
,
, , ,
, ,
. ,
5- , ,
, .
, : 1 1/2
2 , ,
, , ,
.
, ,
, .
, ,
, , , ,
,
, -
,
. , ,
^ . ,
Philologus, . 50, . 416.
^ pro lege Manilla 66 .

401

, .

, .
, ,
, , - ,
.
,
,
, .
, -: ,
. , ,
, ;
.
. ,
?

26

,
I

: . ; . ; . ; .

, . 120
, . 166, 167
( .), . 354, 397
(), . . 255, 256
() 74
, . 302
294, 308
, 118, 120, 121,
123, 124, 133, 142, 144, 171
, 108, 109, 215
( ), . 395
, 78
., , . 40
, 88, 91
372, 383, 386
, . 397
. 334

,
.

(.
)
92, 118, 124, 140, 142, 150, 263, 301,
315, 322, 323, 372
, . 93, 94, 95
, 120
, . 336
, . 341
, 262 . . . 121, 226,
227
, . (. )
, . 365
, 52 . . . 184, 329, 351
353, 355, 356, 358 361, 365, 380, 389, 397
24, 27, 136 147,
149 175, 212, 215, 221, 224, 231, 233,
237, 238, 245, 263, 267, 274, 287, 290, 291,
295, 317, 319, 321 323, 329, 384, 396,
397, 399
() 146
174
(), . 154
280
( ), . 264
107, 109, 173
176
(Allier), . 334
, , . 332
, 106

, . . 371
142, 246, 258 264, 266, 268, 272,
300, 400
, . . 95, 214
146, 147, 149, 156, 157
, . . 311
44
, ., 422 . . .
106 108, 112
124, 125
53, 163, 165, 204, 294, 393
, 71
314, 400
., . 124
352
, 176 180, 182,
183
, . 175, 179, 184, 185,
245, 271, 305, 315, 316, 323
293, 294, 395
, . 366
, . . 144
, . 163, 321325,
374, 375, 383, 386, 390, 393
266, 352
, 246
, . 35
, . 68
, . . 374, 382,
383
, . . 174, 210, 240, 242, 245,
283, 292, 293, 299, 305, 307, 309, 377, 381,
382, 384 389, 392, 393, 396
239, 278
(), . 302, 303
324
, . 172
, . 134
, 62
, . . 162, 163
, , 330, 333, 335 337,
341 349, 353, 363, 371, 387
, , . 62
, . 93, 197
, , . 168, 224
, , . 162, 163
44, 116, 189, 213, 214, 295


77, 84, 106, 115, 117
40, 42
., . . . 396
319322, 324, 325
, , 345,
346
- 321
(Arneth), . 57
, 135, 136, 139, 141, 142,
144 149, 153, 154, 156, 157, 160 166,
1 6 8 -1 7 3 , 224, 295, 396
, . 347, 348
, , . 97
, . 321, 322, 324
, , 118, 122, 123
, , . 65
, . 68
, 51, 82 87, 9J
, . 318
, . 53, 58, 98, 400
, 299, 396
, . 222, 223
, , . 81
, 271
330
, . . 162
38, 40, 42, 43, 48, 51, 52, 58, 60, 61,
65, 73, 78, 85, 90, 92, 93, 97, 98, , 111,
113, 114, 117, 194
, . 321, 322
, . 233, 239
, 1806 . 37, 389
62
174, 201, 202
38, 40, 42, 4352, 60, 61, 65 67,
70, 73, 74, 77, 79, 80, 86, 87, 90, 100 103,
107, 109, 112 118, 121, 171, 173, 189,
194, 197, 214, 308, 318
, 366, 367, 369, 380,
381
226, 227, 2 5 9 - 2 6 3 , 265, 266, 270,
271, 275, 278, 279, 281, 282, 301, 366, 372,
388, 392, 396
( ) 389, 391,
393
295, 384, 390
323
26
, 81
381

(), . 279, 280


282
355
, . 366
( .), . 37
, . 157
, . 396
, , 220
, . 106
399
(Baldes), , . 129
., , . 383
260

26*

403

, -, . . 34, 49, 51,


52, 53, 54, 57, 61, 101, 104, 121, 122, 131,
136, 138, 141, 144, 155, 168, 169, 175, 213,
400
, , . 258, 266, 268
, . 340, 345, 347, 348, 354, 355
() 147
(Beitzke), , . 36
(L. ), , . 228
(Bockh), , . 115
, , . 228
, 277, 395
(Beloch), , . 29, 35, 40 43,
46 48, 54, 61, 86, 89, 90, 108, 113, 121,
132, 156, 174, 215, 227, 240, 246, 247,
254256, 264, 307, 331, 332, 352, 353
62
352
, . . 343, 347
, , . 336
, ., 223, 395
, . . 182
, . 38, 40, 41, 42, 97, 129, 194,
384, 390
, . 122
35, 40, 98, 252, 327
297
288
, ><. . . 294
--, . 349
(Wendelin Boheim), .
. 297
(Bial), . . 334
( -, .
) 350
( Autun), .
333 335, 337 343
X., , . 341 343
, , . 297
, . . 282
182, 281, 285
, . 394
, . . 114
, 185
142
352
141
, 108, 112, 117, 118, 135,
215
367
34
, . 334
, . . 162
353
, . 372, 374, 385, 386
, . 200, 203
, . 386
. 27
(Busolt), , . 35, 61, 74, 84,
108, , 114, 121, 132, 133
, , . 65, 75, 94, 389
, , . 122, 163
--, . 334
35, 48, 64, 94, 318, 389
, . (.
)

404

. . (Bury), . . 74
, , . 66
, , . 39

158, 323
, ., 281
, , . 109, 396
, 294
(Wachsmuth), . . 342
, , . 222
, . . 216, 396
34
() 42
, . 35
, (. )
202
, . 71
, . 71, 206, 216, 220,
298, 299, 313, 314, 329, 348
, 379
(. )
, . . 194, 197
, . . 27, 282, 314
259, 263, 297
(Wendelin Boheim), .
. (. )
44, 193
, 324
, . 239
, , ., . 159
, 352
, , . 101
, . 302
, 353 361,
363 365, 380, 387
, 367
, . 347
, . 356
, . 140, 377
, , . .
390
, . 124
. 138
, . . 207
, . 348
., , . 174
II 28
, . 333, 334
-, . 259
, , . 349
, , . 94, 96
. 28
27
, 347
, 28
(Voray), . 348
- (. )

, 316 . . . 176, 177,


179, 395

, ., 331 . . , 122,
141, 142, 149, 152,
158 161, 163, 164,
172, 173, 233, 238, 274, 295, 321, 323
, . 274, 279, 284
, ., 312 . . . 140, 158,
176, 178, 179, 395
(Hackmann Friedrich), .
. 164
, . 140
63, 213, 260262, 319, 330, 332,
335 338, 341, 346, 351 355, 357, 360,
363, 364, 366. 368, 372, 374, 375, 397, 400
328, 365, 381, 392, 396
, . . 226, 227,
230, 231, 248, 271, 395
, . . 29, 204, 230 234,
236 256, 2 5 8 - 2 7 4 , 276 285, 287, 291,
292, 294, 301, 329, 344, 380, 384, 389, 395,
396, 398
, . . 226, 243
95
, . 302, 336, 342
(Garthauzen), , . 321,
323, 324
, . . 234 238, 255,
258, 268, 275, 278
(), .
86
, 165
, . 121
(Gohler) . , , . 327,
333, 347 349, 3 5 3 - 3 5 5 , 363, 370, 371,
382, 383, 393, 394
, 82, 92, 98, 384
, . 194, 306
(Helbig), , . 58, 59, 202,
203
IV, . 359
. 68
, , 96, 262
54, 124, 295
, . 221 223, 395
, . . 354, 361
, ., 252, 278
, , . 83
(Hermann), , . 34, 61, 124
42, 63, 257, 295, 313, 352, 370
, . , 38
40, 55, 61, 62, 64, 65, 67 69, 72, 73, 75,
78, 79, 81, 848 9 ,'9 1 , 94 98, 100, 114,
118, 159, 173, 224, 253, 280, 284, 308, 333,
348, 363, 389
239
, . 48
, . . 170
, ., 326 . . . 165
168, 179, 227, 295, 395, 396
, 266
(Giezing), , . 329
, . 115
, . . 109, 118
, , . 214
, . 121, 395
142, 165
, . 65, 118
, 321


(Hirschfeld), , . 263
265, 336, 365
(Guischardt), . 187, 366, 370, 371
28
, . . 27, 28, 273,
282, 294
(), . . 286
(Hollender), , . 122
(Holm), , . 109
, . 26, 33, 127
, . 387
35
, . 28
, , . 90
-, 1870 . 46
, . 334 . . . 141, 142,
144, 146, 147, 160, 186
, ., 1476 37, 64, 75
, . 42
, , . 319, 365, 372
, . . 355
34, 38, 40, 42, 58, 79, 82, 85, 88,
92, 112, 118, 121, 126, 128, 129, 140, 142,
144, 156, 191, 192, 202, 225, 238, 251, 282,
301, 302, 366, 372, 382, 391
- 320
, , . 203
(Grote), , . 35, 106, 107, 109,
123, 131, 133
(Grupp), , . 207
(Grundi), . . 84, 94, 105
(Hug), , . 127
(Gouget), . . 355
37
(Gutschmidt), , . 323, 324
(Guide), , . 116

(Dahm), , . 207
, . 178
98
, 137, 142, 146, 147,
149, 151, 156 159, 163 165, 323
, , . 65
159
, . 348
, . 38
(), ., 424 .
. . 45, 103, 107, 112, 113, 126, 130,
173
, . 324
-, . 146, 147, 154, 156, 157
(Hans Delbruck) 30, 33, 58,
115, 124, 158, 265* 283, 342, 390
, , . 42
, . 63
(), . 176, 178, 179,
185, 271
(Demmin), . 296
, 104, 106, 107,
118, 171, 214
, . . 76
, . . 173
(Dessau .) 232, 245, 246, 267
(DesaLx), . . 285

405

174, 295, 384, 395


, 336
, . 334
, . 355
, , . 163, 228
, 43, 71, 81, 83,
89, 107, 109, 121, 123, 124, 130 132, 140,
144, 146, 154, 161, 165, 168, 175 179,
228, 294, 295, 361
, 295
, . 319, 321, 322,
324, 346, 377, 384, 387, 388, 391, 394
, 121,
140, 222, 223, 309
, ., 467 . . . 53, 97
() . 374 378, 381
383, 385, 386, 396, 400
(Dittbemer), , . 141, 146,
150, 1 5 4 - 1 5 7 , 162
, , . 350
. ., . . 203,
208 210, 314, 353, 364, 365, 375, 394 '
, . 366,
376 378
81, 84
(I. . Drake), . . 314
, 199
28
X., -., >4. . 34, 53, 78,
121, 122, 131, 141, 161, 163, 172, 174, 175,
178, 183, 263
365
, . .-. 294
, . 355
, 334, 336, 337, 339
400
(Dunker), . . 35, 48,
53, 74
(. )

142, 294
223, 381 383, 385, 388
, . 122, 159, 320, 321, 324, 384
48, 52, 97, 118, 158, 159, 174, 301,
365, 384, 400
., 169, 335, 345, 388

330, 331, 342


330

, . 281
, . 297
, ., 202 . . . 185,
269 271, 279, 281, 283 285, 395
(Sann), , 285
63
317, 322
, 106
, . 321, 324
, . 381

406

, (Sybel), ,
263, 307
(Soltau), , 203, 218, 225,
296, 311, 367
, . 222, 223
, . 106

, , . 367
, ., 1806 . 294, 295, 389
(lahns ), . .
35, 71, 288, 327, 332
, . 334
, . . 226
, ., 356, 367 371, 380,
392, 398, 400
57
, . ( ) 277
, . 347
372
254, 366, 374, 375, 378, 400
, 47
, . 165
142, 165, 167, 173, 292, 295, 323
, . 322
(Jhne), . 221, 278
, . 288
97
, , . 158
, . (.
)
, , . (. )
, 301 . . . 176, 179, 185,
271, 395
62
(. )
, , . 53, 54, 115
231, 232, 249 251, 253, 255, 256,
258, 260 263, 265,
266, 268, 269, 270,
275, 276, 282, 283,
301, 302,
307, 316,
365 367, 370, 372, 374, 375, 383, 400
381
, ., 333 . . . 22, 136,
141, 142, 146, 147, 149, 152, 153, 155 160,
162, 173, 186, 264, 323
( ) 51, 85, 88 90,
92, 93, 378
63, 112, 191, 194, 197, 212, 221, 227,
231, 237, 244, 245, 247, 250,
252, 253,
2 5 6 - 2 6 6 , 268, 270 272, 278,
279, 290,
301, 302, 307, 316, 317, 333, 349, 351, 352,
3 6 5 - 3 6 7 , 372, 374, 375, 377, 378, 383, 400
, . . . 120
122, 212, 215

142, 324
, . 316
372
, . , 305
, . ,
(. )
, . 149, 150, 154, 155,
264

, . , .
71
, . 197, 202, 213
)^, 202
, 216 . . . 22, 230,
232, 233, 236, 2 3 8 - 2 4 2 , 2 4 4 - 2 4 7 , 2 4 9 252, 255, 256, 258, 260, 263, 2 6 5 - 2 6 8 ,
270 274, 278, 286, 291, 293, 298, 302,
306, 344, 357, 370, 380, 384, 389
, . . 240, 254, 266
, . 239, 244, 245
, . 192, 250 256, 258
390
123, 320
74
57
37, 39, 64, 71
, 80
, 320, 321
., . 232, 246
44, 224 226, 2 3 0 - 2 3 2 , 236, 260,
267 269, 271, 274, 278, 279, 281, 282,
294, 301, 302
176, 181
, . 302
, . 108, 109
, . 201, 217, 383
, . . 367
, , 73
. () 327
, .^. 67
, . . 316
(Kohler), , . 147
(), , . 157
141
, . 164
, . 318
., -, . . . 34, 78, 122,
129 131, 133, 139, 141, 161 165, 169,
173, 175, 177, 288, 296
, . 150, 156
Quincunx-Taktik 286
, 176, 219, 288, 291, 292,
395
. 370
, 52
, . 53, 68, 70, 81, 118, 122,
126 128, 142, 163
, , 114
, 93, 95
, . . 222
, . . 252, 269,
278, 315
28, 30, 51, 104, 107, 235, 252,
332, 397, 400
, , . 162
, . . 71, 215
X. ( ), . 341
, . . 131
, . 176, 179, 180, 182 184,
296
179
, . 29, 104, 106 108,
114
, 324
295

407

. (Klotz Alfr.), , . 343


. 73
(Kuthe), , 203
, . . 308
, . 353, 358
167, 169 171
, . . . 259
(G. Colomb), . . 347 349
, . . 76

. (Kolbe W .), , .
, . 347
, . 334, 337, 354, 358,
, , . 239, 247, 259,
359, 378, 379, 385, 392, 394
265, 266, 268, 276, 277, 279, 280, 283, 284,
(), . 40, 54, 61, 84, 112,
343, 347, 350
180, 187
, 81
, . 42, 61, 194
, . 40, 42, 51, 52, 59, 61, 112, ,
-, 399
120, 123, 124, 140
, . . 118, 214
54
, , 179, 203, 288,
144
296, 297
, (.
, , 106
)
, 340, 354, 355
, , . 256
217
, . 124, 133, 171
, . 191, 224, 253
, 295
, 367
366
, ., 371 . . . 129,
, 88
130, 132, 133, 163, 171
( , )
, 89
56, 88
34, 66, 259, 276
-, 355
, 1757 . 164
, 216
284
350
, , (.
, 322 . . . 175, 176
)
63
, , 35, 308
, , 319 324,
, 47
344, 384, 392
164
, 329,
, . . 80, 82 85, 87, 97,
388
172, 370
176
, . 93
. 139, 144
, 43, 44
, 126
, , 120
, ., 319 . . .
, 955 . 284
176
(Libenam), . 203
, 251
, 374
(), , 42, 54,
, 81, 191, 192, 197, 199, 202,
132 134,
140,
147, 155, 156, 179, 180,
206,
209, 210, 213, 216 220, 238, 240,
182, 183,
185,
187,232, 246 248, 258,
241,
247, 249, 251 260,
262, 264 266,
267, 268,
286, 2 9 2 - 2 9 5 ,
297 300,317,
270,
272, 275, 277, 278,
290, 292 294,
324, 325, 3 8 8 -3 9 1
303 306, 308, 309, 315, 324, 327, 376,
, . 262
385, 388 390, 395, 396
, . 228
( ) (.
, , . 163
)
, 93, 225, 226, 238
, . 118
, . . 53, 55, 56,
, 124,
68, 98, 102, 115, 116, 119 134, 136, 160,
125
162 164,
173,
204,212, 214, 215, 274,
109
294, 320, 333, 363, 393, 399
, . 172
, . 24, 38, 63, 64, 85, 86,
, 57, 197, 199
89 92, 94, 97, 98, 99, 114, 122, 142
, , . 207, 228
, . 321
, , 1815 . 281
, 123
, . 333, 334
, , .,
216
474 . . . 225
327
, ., 401 . . . 71,
(Liers Hugo), -, ,
122, 162, 320, 364
34, 54, 57, 173
(. )
, . . 118
197
382
, . 372, 392, 393
336
, 147, 152 156, 165, 166,
54, 118, 214
170, 171
, . 84

408

,
.

(.

)
, 358
74, 327, 364
, . 340
, . 334, 335, 340, 343
(Lucan), . 376, 386, 388, 389
(Lucian) 179
, . 319, 363
, . . . 200
, 242 244
, , . 71
114
XI, . 159
, .,
340
, . 67 .
, . 159
-, . .
330, 333

, . . 243, 249
, ., .-.
291 293, 317, 395, 396
, 237, 243, 278, 279
, . 302
. ., . . 74
135, 141, 142, 144, 174, 214, 268,
282, 290, 294, 301, 302, 309, 315 318,
374, 377
-, . 366
, , (. )
92, 97, 118, 142, 146, 150
, . . 302
, . 156, 157
, . 159
, 316
, 216, 217
, ., 207 418 .
. . 61, 108, 126, 130, 133, 134, 171,
185 187, 215, 271
, . 54
, . , 490 .
. . 40, 59, 60, 64, 66 69, 72 75, 77,
78, 79, 81, 83, 84, 95, 96, 100, 109, ,
123, 139, 152, 224, 308
65, 66, 68 70, 74
, . 38, 92 97, 114
, 1800 . 285, 389
, . 198,
302 308, 311, 318, 319, 349, 367, 397
, . 57
, , . 201, 203,
209, 211, 213, 303, 305, 306, 309, 314
, . ,
(. )
, . (. )
, . 315
, . 316
, . .
199, 315
, 199
() . 261, 366
. 76

271, 279, 280, 284, 285


(), . 261, 367, 372, 397
, 185 187, 271
, . 367
, . 134, 179
, . 42, 43, 47, 88, 90, 91, 112,
, . 51
88
, . (. )
. ( Paul .), , .
174
. (Ed. ), , ,
49, 50, 51, 52, 78, 79, 104 107,
189, 190, 232, 255, 258, 259
, . 340, 353, 358, 363
, . 371
- 42
. (L Melber), , . 346
, 159
, . 317
(Mompelgard), . 348
. (Menge R), , . 329
60, 84, 123
, .
162
, . 74
216
, . 40, 42, 59, 61, 194
57 ^
(Maissiat), . . 333, 334
, . . 386
321 324, 392
319, 322, 324
, . 255, 268, 395
. . 356, 366
, . 324
, . 321, 323
, 97
, . 66, 69, 70 72, 74, 78,
83, 97, 134, 152, 172, 232, 397
, . 147, 150, 155 157
, . , 44
, . 43
71, 317 319
, . 28
, ., 1741 . 185, 271
, . . . . 46, 47,
263, 281, 285, 389
, , 29, 192, 194, 197,
199, 201 203, 209, 221, 225, 232, 255,
269, 282, 283, 286, 294, 305 307, 333,
335, 338, 341, 367, 372, 386
- (Mont Beuvray), .
(. )
--, 333, 334
--, 333
- (Mont Maneu), 371
(Montmerle), . 333, 334
-, . 239
, . . 288
, . . 71
, 263, 294
-, . 340
, . 281
370, 394, 400
(J. . Munro), . . 79, 84


, 1476 . 37, 75, 88, 90, 157
(), . 299
, 245
, 395
, 349
., , . 207, 301
-, , . 109
-, , . 228
34

1 27, 28, 29, 30, 37, 127, 235, 259,


261263, 266, 267, 273, 281,
282, 285,
294, 302, 306, 3 23, 335, 345 347, 358,
359, 382, 389, 399, 400
III 207, 213, 327, 332 335, 338,
340, 341, 347 349, 353 356,
365, 367,
370, 374
, ., 202 . . . 185,
2 7 1 - 2 7 3 , 275, 276, 2 8 0 - 2 8 6 ,
293, 302,
395
362
, , .
(. )
225
, 224
. (. Neumann), , 155
176
, 66, 89, 120 122,
294
258
, 34
(Niese), , 35, 114, 115,
161, 163, 221, 223
, 106, 108, 109, 115,
116
, 81
, . 159
321
(Nissen), , , 255 257
(Nitzsch) 225, 302
, 1513 . 157
263, 284
, . 252
> 207
34
, 302
,
174
, 2- 199
, . 307, 396
, 252, 278
(Nevers), . 333
(Nothe), , . 116
, . 355

(Nauvette), . . 75 77, 98,


99
(), 1- . 309
, . 369, 371
, 180, 183, 184
, 166
, . 71

409

, ., 1758 . 332
, 426 . . . 107
, 57
, . 321, 322
, , 335, 336, 341
, . 47
176
, ., 3 4 . 1807 .
37
, , . 374, 382
-, 223, 308, 341, 346,
381 383, 385, 388, 396
, . 324
, . 317
, . 249
, , 142, 284
(Autun) 333, 334, 340

: 1) . , , 479 . . . 93, 95 97, 134, 214,


284; 2) , II . . . 37, 59,
73, 232
85
, . . 107
-- (-), 352
(), . 148, 150, 151, 153 155,
157
, . 227
. (Marie Pancritius), , .
123
, . 395
, . 302
, 216, 217
, . , 115
, ., 317 . . .
176, 177, 179, 395
294, 354, 374, 396
, .
147, 156, 161
, 321, 324
395
, 141
-, . 146, 157
, . . 135
, . 131, 163
40, 42, 43, 51, 88, 89, 113, 191,
194
41, 42, 44, 49, 51, 60,
85, 101, 102, 109 113, 116 118, 121, 125,
173, 197, 214, 248
51
, . 348
, .
170, 171
, 29, 42 44, 46 49,
51, 103, 104, 107, 108, 110 114, 118, 121,
171, 214, 215, 232, 370, 397, 400
293, 295, 305, 315
, . 323
28, 29, 3335, 40, 42,
48, 51, 52, 55, 58 62, 64, 65, 75, 78, 98,
100, 101, 102, , 115 117, 128, 129,
187, 224, 253, 280, 318, 329, 348, 357
62, 63, 142, 158, 323

410

27
- (Pertz-Delbruck) 37
, 366, 367, 369, 370,
380, 381, 392
, ., 213, 288, 291, 292,
395
, 118
, . , 214
( - ), . 147, 153, 154, 186
., . 84
,
, 260 263, 265, 268, 272, 366,
371
, 34, 175, 220223, 245,
290, 291, 308, 395, 396
, ., 479 . . . 22,
39, 40, 59, 61, 64, 93 95,. 97, 100, 109,
110, 121, 123, 173, 214, 22
, . 60, 84
, . 376
, . 210
, 57, 82, 84, 85, 89, 91, 131,
132, 136, 146, 163, 165, 168, 170, 171, 175,
176, 179, 182, 184 187, 202, 212, 214,
220, 222, 223, 292, 295, 296, 305, 311, 317,
319, 322, 324, 328, 346, 367, 378, 3 8 1 - 3 8 3 ,
385 389, 391, 399
, . 262, 263
, 26, 27, 57, 133, 136, 141,
149, 150, 154, 155,
179, 180, 1 8 2 -1 8 8 ,
194, 206, 208, 210 213, 215, 216, 218 220,
223 228, 230, 231, 233, 234, 236241,
245 248, 250, 252 256, 258 260, 262
268, 273, 275 278, 280, 283, 284, 286 288,
290 293, 295 300, 303 310, 313, 380,
395, 399
, 118
53, 57, 71, 98, 117, 140, 169, 212,
215
, . 342, 377,
378, 381 383, 385 389, 392
, . 78, 309, 319, 321, 326,
364 367, 370, 372, 374 381, 383 388,
390, 391, 398 400
, 165 171
, ., 432 . . . 43,
47, 102, 104
, . 88
330, 331, 333, 334, 336,
338, 352 355, 365
42, 251, 259, 294, 305, 308, 389
-, ^
392, 393
, 89, 102
, 165, 168 170, 224, 238
II 174, 178
IV 184, 185
, 384
, . 216
, 315, 316
, . . 245
, 316
, .
. 256, 260, 261, 269 271,
273 286, 301, 372, 384

217, 223,
247, 248,
282, 286,
314, 395,

22, 51, 189, 192, 207, 210,


224, 227, 230 232, 238, 245,
250 254, 259, 264, 267270,
287, 301 304, 306, 309, 311,
396

, 358, 359
, . 36
, , . 71
, , 268
,
200
, , 30, 376
, . 347, 348
, . . 75 77
X, , . 341
, 217 . . . 176, 184,
185, 271, 395
, 358, 359
(Regling), , . 320
, . 226, 227, 238, 260
, . 294, 346348, 353, 397
132, 306
. (Reus F.), , 122, 163
, , 71
, - . 76
, . 76
., , 154, 157
, 371
24, 51, 112, 189, 191 194, 197200,
204, 212, 216, 217, 220, 2 2 4 - 2 2 6 , 230,
231, 235, 240, 243, 245, 2 4 8 - 2 5 8 , 262,
267, 268, 270, 273, 278, 281, 282, 294, 301,
302, 305 307, 312 314, 317, 318, 321,
322, 325, 330, 336, 337, 341, 352, 3 6 3 - 3 6 6 ,
375, 379, 382, 3 8 6 - 3 8 8 , 400
., , 389
(), . 264
, 101, 317, 399
., , 199
, , . 134, 140, 179, 180, 183,
185, 187
192
, , . 202
, . 260 265, 330, 331, 333, 397
308
, . 327, 328
399
, . . . 392
., . . 27, 34, 35, 78, 122,
129 131, 133, 139, 141, 161 166, 169,
173, 175, 177, 207, 288, 296, 327, 348, 393,
394

315
, . 260, 261
, , 480 . . .
22, 40, 44, 47, 51, 8 6 - 9 0 , 92, 93, 95, 97,
102,
, 90, 91
142
302, 307, 308, 311, 395


, . 172
, . 68, 351, 352
194, 198, 202, 203, 249
, 121
, 249, 250, 253 255, 268,
366, 375
, . 92, 97, 98
86
371
, 142
, . 365, 399, 400
, 334
311
, . (. )
(Aqua Sextia) 302
, . ,
181
147
, . . 319, 321
, . 121
, ., 221 . . . 176,
180, 184, 187, 296
127
, . . 241, 260
, . 354, 356
- 259
347
, ., 295 . . . 308
- (Sainte-Foy), . 334
194, 249
, . 191, 199
, 242 244
, 348
, 433 . . . 44,
, . 40, 42
(), . 367 369, 371, 398
, 238, 240, 245, 246
,
277
62
, . 108, 116, 121, 214, 250, 253,
255, 275, 386
150
, . 221, 222
, 146, 147, 150,
158, 174, 268, 301, 319, 323, 325, 372
, 271, 275, 279
, 86, 101, 112, 115, 121, 171,
226, 227, 231, 249 251, 253, 254, 259,
260, 268, 275, 278, 366, 372, 375, 396, 400
(R. v. Scala), . 221, 224
, 47
, . 390
, 199, 200, 203
, , 51, 125, 214, 215
, 52
, . 333 338, 340, 342, 343, 355, 356
Coop, ., 74
,
7274
. (G. Sotiriades), . .
140, 141
57
,
156

411

48, 51, 52, 57, 59, 61, 66, 80, 83,


101, 117, 126, 134, 147, 171, 180, 189, 197,
211, 214, 217
, 429 . . . 104
, . 315, 316
146, 294
,
128
, . . 209, 296, 311, 327,
328, 329, 333, 340, 341, 343, 347 349,
366, 367, 370 372, 374, 381 383, 393,
394
, 71, 294, 340, 342
343
., . 252, 254
, . 71
, . 38
, . 317 319, 363
., 210
, 79
, , 424 . . .
104 106, 112 114, 134, 214
,
(. )
231
, 245, 374 377, 383, 392,
397

, . 38
(Thapsus), . 22, 175, 309,
389, 392, 395, 400
, . 334
, . 198, 225, 250, 253, 386
, () 196,
352
, . 147
, . 395
- ( ), . 321, 322
, 307
354
. ., . 232
, 227
80, 83
, 201, 233, 242 245,
366
307, 316
, . 192, 197, 249, 251
, . 38, 159, 319, 321, 323, 324
, 319
, . 321, 363
396
, . 140, 158, 173
, , 54, 57
122, 123, 320
316
, 200
, ., 218 . . . 240,
246, 247, 250, 282
, . . 117
340
28
( ) 240, 246, 247,
249 252, 265, 269, 370
, . 84

412

, ., 217 . . . 233,
234, 240, 241, 246, 247, 250, 252, 265, 266,
272, 395
, . 40
, , 263, 308
, . 152, 157
, 90
(TreVouX), . 333, 334
-- 340
(Thumser), . . 61
, 395
280, 3912
62
, , 213
., 86

, , 297
(Usener), , 118
397
(U. Karstedt), , .
(. .)
(Unger), , 224, 231, 367
, . 28
, 42
, osepfo 324
, 279

, 240, 252, 267,


269, 367
, , 245, 246
, 202, 252, 269, 278
, . 202, 224, 227,
230
, magister equitum 216
197
, , 349
, 110
, 119, 127, 160, 274
365, 400
, ., 48 . . 78, 309,
321, 328, 376, 380, 381, 383, 388 391,
394, 400
. (G. Feith), , 232, 283
286, 300, 304, 309, 310, 327, 342, 360, 388,
390 392, 394
, . 82, 83, 85,
86, 89, 9 1 - 9 3 , 97, 232
, 116
, 295
() 80
38, 81 85, 87, 90, 98, 110, 150,
367
, . 343
84
, . 58, 139, 140, 173, 376 378,
384, 387, 390
390
(), . 377
, . 201
, 386
, . 40, 51, 59, 61, 112,
, , 224, 226

II 135 141, 171, 172,


231, 267, 268, 305, 309, 316, 329
V 291, 292
, , . 39
, . 182, 183,
185 187, 295
>, . 179, 186,
295
355
, . 153, 157, 158
, 254, 311
, 229, 247, 251, 300
, . 371
, 292, 387, 396
(. Voigt), , . 42
, 212, 214
, . 163
, . . 321, 322, 324
IV, 323, 324
, . 92, 117, 215
( ) 66, 67, 6974,
78
66
, 28
I, . 57
42, 159, 257, 308
, , 102
, . 55
34
(Frohlich), , ,
203, 210, 211, 213, 286, 302, 309, 3 2 7 - 3 2 9 ,
342, 343, 34S, 394, 396
, ., . . 58
, , 113
II, , ,
28, 29, 39, 74, 88, 104, 113, 134,
137, 164, 262, 266, 267, 286, 308, 323, 347,
382, 389, 399
I, 38,
305, 308
III, , 36,
37, 308
, , . 71
-, . 28
, . 89, 222,
278, 322, 379, 397
(Francis Smith), . 199
(Fougeres), . 186
, , 29, 4252, 57, 58,
60, 61, 68, 86, 101 109, 112 119, 121,
126, 135, 173, 204, 214, 284, 296, 308, 400
(Jos. Fuchs), , . 247,
259, 260, 262, 276
, . 254, 269
, . . 76

294
, 89
, 148, 150, 151, 154, 157
., . 374
57
, 352
, ., 338 . . 140,
221, 317, 363

413

, . 66
, . 212
, . 172
(Rice. Holmes), . . 328, 335,
338, 340, 341, 355
(Hubo), , 332
(G. Husing), . . 63
, , . 389

(. V. Stem ), , . 134,
140
(Stolle), , 213, 303, 311,
347 349
(Schubert), , 221, 222,
396
(. Schulten), , 207

, , . 385
, 29, 68,
78, 184, 209, 213, 246, 262, 263, 265, 266,
269, 309, 310, 313, 319, 321, 325 372,
374 401
, 347
, 302
(Ziehen), , 342

352, 353, 362, 365
, , 91

,
.

(.
)
, . , 197
, . . ,
308, 309, 311, 365, 386, 395, 400
, . 34, 297

. (Ehr. Ebert), , 349


, . 260, 262, 263, 265, 367 369
, 180, 182 184
, 42, 43, 47, 65, 82, 85, 87
, . ., 180,
182
, 176 178
85, 87
, 88
, . ., 124,
205, 323
, . 180
52, 65, 146
, 86, 88
171
, . 320, 321
, , (.
)
( Eichheim), ,
340, 341
, . 322, 323
., , 319
, 331, 334
, . 91
90
(Raimund Oehler), ,
268, 311
, 277
, 80, 82, 83, 92, 97, 118, 142, 197,
313, 375, 377, 378, 400
, , 173, 396
343, 348
346, 348
, (.
)
, . 213, 233,
290
(), . 349, 350, 353, 367, 397, 398
, . . . 128, 129
, . , .
194, 276, 280
, 129 135,
139, 171, 172, 397
, . 40, 44, 114
, . 221, 372, 374, 384, 390
, . 105
, . 65
, . ., 62, 89, 91,

, 164
63, 317, 378

(Schambach), , . 328, 329


, . . 294, 361,
389
(Scharff), , . 185
, , 172
27
-, , 164
, , 388
42
, . 88
, 42
, , 254
(Schon), . . 308
(Schenkl), . . 61
., , . 74
, , 396
, . 347
23
, , 203
, , 67
, , 193
, , 163, 220,
296, 300, 327, 370, 371, 390
, 350
(Chauffaille), . 334
., , 396
, , 63, 142
, , 294
(Steinwender), , 198,
203, 220, 255

102
, 80, 81
, 426 . . . 104
, . 258
71
80
43, 66, 83, 84, 89, 133

414

, . 375, 396
, . 395
302, 307
, . 302
, 330, 333
, . 89, 154
67

, . 179
., , , 146148, 150, 151, 154
, 55


. . . ^
.................................
...................................................................................

..........................................
............................. .....................................................

................................................................................................................................

5
22
23
26
33

I. . ...........................................
.......................................................................
II.
..................................................................
III. .
IV. .........................................................................................................
V.
........................................................................................
VI.
...................................................................................................................
VII. .............................................................................................
VIII.
........................................................................................
IX. ....................................................................................................

36
52
59
62
65
79
84
87
92



I.
.....................................................
II. .
.........................................................................................................
III.
...........................................................................................................................
IV. IV

................................................................................................................
V. .
.........................................................................................................
VI. ...........................................................................................................................

100
110
116
118
124
129

I.
.....................................................................................................
II. .
................................................................

III.
....................................................................................................

IV.
.........................................................................................

V.
..............................................................................................

VI. .........................................................................................
VII. ................................................................................................................................

135
141
146
158
165
171
174



I. ......................................................................................
II.
..........................................................................................

189
203


III. ,
. . . .
IV.
.....................................................................................................................................
V.
........................................................................................

211
220
223



......................................................................................................................................................
I. ...................................................................................................
II.
. . . .
III. .......................................................
IV. ...................................................................................................
V. ................................
VI.
...................................................................................................

230
233
248
259
268
271
278



I. ...................................................................................................
II. .................................................
III. ..........................................................................................................................
IV. ...............................................................................................................................
V. . ...................................................................................................

287
301
312
316
319

I.
.........................................................................................................................

II.
............................................................................................

III.
........................................................................................................................

IV. ........................................................................................................

V. ..............................................................................................................
......................................

VI.

VII.
.........................................................

VIII.
..................................................................................................

IX. ^ ............................................................................................

X. ................................................................

XI.
..............................................................................................................................
.................................................................................................................................................

............................................................................

326
330
343
349
353
360
364
372
378
391
395
397
402




.
: . .
7 . .; . . -, 1936 1939.
^(
020297 23 1997 . 20.10.99. 70 100 Vi6.
. . . . . 33.8. .-. . 41.3.
. 500 . . . 3543. 235
-
199034, -, ., 1
-
199034, -, 9 ., 12

Vous aimerez peut-être aussi