BAB 1

PENDAHULUAN

1.1

Pengenalan

Jadual Penentu Ujian (JPU) merupakan satu blue print yang dapat membantu guru-guru menyediakan soalan-soalan ujian mengikut kriteria-kriteria yang ditentukan untuk menyediakan satu ujian yang mempunyai kebolehpercayaan dan kesahan yang tinggi. Oleh itu setiap ujian yang disediakan oleh guru memerlukan perancangan yang rapi (!ok "#$#). Jadual Penentuan Ujian mengenal pasti objekti% dan kemahiran yang akan diuji dan pemberatan yang akan diberikan kepada setiap kemahiran. Jadual Penentuan Ujian juga memberi gambaran tentang jumlah soalan serta aras kemahiran dalam satu ujian. Justeru itu guru-guru perlu mereka sebuah Jadual Penentuan Ujian sebelum membina item-item soalan dalam sebuah ujian (&ha%ar "#$$). JPU biasanya mengandungi bilangan soalan yang mengikut aras kesukaran soalan mengikut taksonomi yang digunakan di dalam bidang pendidikan. 'etiap taksonomi yang digunakan pula mempunyai peringkat atau pun aras berdasarkan domain-domain tertentu. Oleh itu taksonomi boleh dikatakan sebagai kajian tentang prinsip peraturan dan amalan dalam pengelasan organisma berdasarkan persamaan dan perbe(aaan si%at organisma itu ()amus *e+an ,disi )eempat "##-). .a juga merupakan klasi%ikasi berhierarki dari sesuatu atau prinsip yang mendasari klasi%ikasi. *alam bidang pendidikan taksonomi ialah satu model yang biasa digunakan untuk menganalisa bidang-bidang pendidikan. .a berkaitan dengan objekti%-objekti% pendidikan yang melibatkan bidang-bidang seperti pengetahuan kesikapan dan psikomotor. /erdapat tiga domain utama dalam pendidikan yang akan dibincangkan iaitu0 $. *omain kogniti% yang melibatkan perkembangan pemikiran pelajar. ". *omain a%ekti% yang melibatkan perkembangan sikap dan nilai pelajar.

MBE 22703 / 2013_2014

1. *omain psikomotor yang melibatkan perkembangan kemahiran %i(ikal pelajar.

BAB 2

DOMAIN UTAMA DALAM PENDIDIKAN

2.1

Domain Kognitif

Untuk membuat penilaian dan pengukuran perlu dirujuk kepada objekti% pengajaran. /aksonomi 2loom memberi sumbangan untuk mengukur objekti% pengajaran dan pembelajaran. /aksonomi 2loom merujuk pada taksonomi yang dibuat untuk tujuan pendidikan. /aksonomi ini pertama kali disusun oleh 2enjamin '. 2loom pada tahun $3-4. /aksonomi 2loom menekankan aspek kemhiran kogniti% (pengetahuan) iaitu tentang apa yang dicari adalah seperti %akta teori dan hukum. /ujuannya adalah untuk membina kebolehan pemikiran dan pemahaman contohnya mencari isi penting daripada petikan yang dibaca. 'elain itu domain kogniti% boleh dikatakan sebagai0 $. *omain yang membincangkan pengingatan semula atau pengecaman pengetahuan dan perkembangan kebolehan intelek dan kemahiran. ". Objekti% kogniti% yang berubah-ubah daripada mengingati kembali dengan mudah bahan-bahan yang telah dipelajari hinggalah kepada menggabung serta mensintesiskan idea dan bahan baru dengan cara yang asli dan kreati%. 1. *omain yang membincangkan pengetahuan seperti mengenal %akta-%akta perangkaan teori-teori dan ke%ahaman. 5. !erupakan domain yang utama berkaitan dengan kebanyakkan perkembangan pengujian masa kini. )emahiran kogniti% merupakan domain taksonomi yang digunakan adalah untuk mengukur kemahiran intektual berdasarkan satu hierarki kogniti% yang disusun dari aras rendah hingga ke aras tinggi iaitu yang merangkumi beberapa tahap. !enurut 2enjamin '. 2loom aras kemahiran kogniti% boleh dibahagikan kepada enanm tahap iaitu0 $. Pengetahuan. ". Pemahaman. 1. 6plikasi. 5. 6nalisis. -. 'intesis. 4. Penilaian.

"

MBE 22703 / 2013_2014

2.1.1

Aras Domain Kognitif Dalam Taksonomi Bloom 1!"#$

7ajah ".$0 ,nam peringkat aras dalam domain kogniti% /aksonomi 2loom ($3-4).
a$ Aras %engeta&'an Pengetahuan merupakan aras yang paling rendah dalam domain kogniti%. 6ras ini melibatkan murid untuk mengingat kembali pengetahuan antaranya seperti pengetahuan khusus. Pengetahuan ini berkait dengan simbol-simbol khusus iaitu perkataan dan bukan perkataan. Perkataan yang biasa digunakan dalam soalan berperingkat pengetahuan ialah namakan berikan nyatakan senaraikan siapa apa bila mana dan sebagainya. /erdapat tiga kategori penting dalam aras pengetahuan ini iaitu0 $. Pengetahuan %akta khusus berkaitan dengan istilah berbentuk perkataan atau simbol. /eminologi (pengetahuan simbol istilah de%inasi). 8akta-%akta khusus (nama tempat bahan ciri-ciri bahan tarikh dan kejadian).

". Pengetahuan tentang cara mengendalikan sesuatu yang meliputi pengetahuan

tentang proses aliran pemeringkatan penjenisan teknik atau prosedur tertentu dalam menyelesaikan masalah. .a memerlukan cara-cara mengurus mengkaji mempertimbangkan dan mengkritik. !erangkumi lima kategori seperti berikut 0 Pengetahuan perkaedahan la(im contohnya 0 (mengetahui peraturan menggunakan tatabahasa)

Pengetahuan aliran dan turutan contohnya 0

MBE 22703 / 2013_2014

(mengetahui perubahan-perubahan yang berlaku pada masa kini)

Pengetahuan pengelasan dan kategori contohnya 0 (mengetahui jenis-jenis in9ertebrata)

Pengetahuan kriteria contohnya 0 (mengetahui kriteria untuk menilai makanan bersih atau ber(at)

Pengetahuan metodologi contohnya 0 (mengingat kembali cara-cara belajar atau mengha%al)

1. Pengetahuan tentang perkara yang bersi%at sejagat dan abstrak dalam sesuatu bidang yang digunakan untuk mengorganisasikan sesuatu %enomena atau idea struktur teori dan generalisasi. !erangkumi dua aspek penting iaitu 0 Pengetahuan prinsip dan generalisasi. Pengetahuan teori dan struktur.

:ontoh aras pengetahuan0 Di manakah terletaknya daerah Batu Pahat? a) Melaka b) Johor c) Perlis d) Sabah ($ Aras %ema&aman )e%ahaman ialah kebolehan untuk mengubah ke%ahaman daripada satu bentuk kepada bentuk yang lain. )e%ahaman dibahagikan kepada tiga kemahiran kogniti% iaitu penterjermahan interprestasi dan ekstrapolasi.

$. Peringkat penterjemahan )ebolehan untuk menyatakan sesuatu konsep yang diketahui dengan menggunakan perkataan atau simbol. :ontohnya seperti membaca al-;uran dan membaca skor mu(ik. )e%ahaman sedemikian bermaksud ke%ahaman daripada ketelitian dan ketepatan sesuatu perhubungan itu dirumuskan atau diubah perantaraan perhubungan itu ke dalam perantaraan yang lain. ". Peringkat interpretasi (penta%siran)

MBE 22703 / 2013_2014

)ebolehan

menghubung

kaitkan

bahagian-bahagian

dalam

suatu

set

komunikasi dan menyatakan dalam bentuk lain (9erbal atau gra%ik)

dengan

mengekalkan makna set komunikasi itu. !alah ber%ungsi menerangkan atau meringkaskan sesuatu perhubungan. :ontohnya gra% carta peta jadual kartun ke bentuk 9erbal dan sebaliknya. 1. Peringkat ekstrapolasi )emahiran yang melibatkan interpretasi tetapi ianya melampaui maklumat yang terdapat dalam set komunikasi berkenaan. )emahiran ini menghasilkan ramalan in%erens atau anggaran berdasarkan pemerhatian pengalaman coral trenda atau suatu urutan berkala. )e%ahaman begini melanjutkan aliran perkembangan atau kecenderungan lebih daripada data yang diberi untuk menentukan implikasinya akibatnya kesannya dan sebagainya bersesuaian dengan keadaan yang dihuraikan di dalam perhubungan sosial asal itu. Perkataan yang biasanya digunakan dalam soalan berperingkat ke%ahaman ini ialah terangkan huraikan ringkaskan nyatakan tukarkan tuliskan jelaskan mengapa dan sebagai. :ontoh aras pemahaman0 Pilih ayat yang paling sesuai sebagai soalan kepada penyataan di ba+ah0 aisyah selalu datang lewat ke sekolah. Maksud perkataan lewat adalah: a) cepat b) lambat c) la u d) perlahan ). Aras a%likasi 6plikasi ialah kebolehan menggunakan maklumat dalam situasi yang baru. Penggunaan idea-idea ini mungkin di dalam situasi semasa atau situasi tertentu. )ebolehan ini merupakan kemampuan menggunakan petua-petua kaedah-kaedah konsep-konsep prinsipprinsip dalam situasi yang baru dan berlainan daripada yang telah dipelajari. Peringkat ini sangat memerlukan ke%ahaman yang lebih tinggi dan mendalam. Objekti% umum yang digunakan dalam aplikasi ialah menyelesaikan masalah matematik membina carta dan gra% serta menjalankan tunjuk ajar kaedah dan prosedur yang betul. 6plikasi juga turut menggunakan hukum dan teori dalam kehidupan seharian. Perkataan

MBE 22703 / 2013_2014

yang biasa digunakan ialah bagaimana selesaikan carikan kirakan gunakan huraikan dan sebagainya. :ontoh aras aplikasi0 ! "#ah menyidai pakaian yang telah dibasuh di ampaian.$ Manakah antara yang berikut membantu mempercepatkan pengeringan pakaian itu? i. Se uk iii. mendung ii. Berangin i%. Panas a). i dan ii saha a b) i dan iii saha a c) ii dan i% saha a e. Aras analisis 6nalisis ialah kebolehan memisahkan suatu set komunikasi kepada elemen atau bahagian-bahagiannya sehingga suatu bentuk pertalian antara elemen-elemen atau bahagianbahgian yang membina set komunikasi itu dapat dilihat dengan jelas. *engan kata lain analisa mencerakin sesuatu perhubungan kepada elemen-elemennya atau bahagian-bahagiannya sehingga susunan idea-idea di dalamnya menjadi jelas dan nyata. 2loom bersama rakan-rakannya membahagikan kemahiran menganalisis kepada tiga peringkat iaitu analisis elemen analisis perkaitan dan analisis organisasi elemen ialah 0 $. 6nalisa elemen 6nalisis elemen ialah kemahiran mengenalpasti perkara pokok yang terdapat dalam suatu set komunikasi seperti anggapan pandangan si%at %ungsi nilai dan sebagainya. 6nalisa ini adalah mengenai elemen-elemen yang dimasukkan di dalam sesuatu perhubungan. ". 6nalisa perkaitan 6nalisa perkaitan ialah kemahiran memperlihatkan saling kaitan antara elemen atau bahagian-bahagian dalam suatu set komunikasi seperti perkaitan hipotesis dengan pemerhatian anggapan dengan hujah sebab dengan akibat dan sebagainya. 1. 6nalisa organisasi

MBE 22703 / 2013_2014

6nalisa organisasi ialah kemahiran mengenalpasti susunan yang sistematik perkaitan mengikut urutan struktur dan sebagainya yang mengorganisasikan suatu set komunikasi. 6nalisa cara ini menekankan organisasi susunan bersistem dan struktur yang menyatukan perhubungan itu. .ni meliputi asas susunan yang perlu dan ciri-ciri yang me+ujudkan perhubungan itu sebagai satu unit. Perkataan yang biasa digunakan ialah bandingkan be(akan menganalisis

mencerakinkan mengasingkan membahagikan dan sebagainya. :ontoh aras analisis0 a) Be#akan maksud &bersama' dengan &bersama(sama'.

f.

Aras sintesis 'intesis ialah kemahiran yang menggabungkan elemen-elemen dan bahagian-bahagian

untuk membentuk suatu set komunikasi. .anya melibatkan

proses menyusun dan

menggabungkan sesuatu untuk membentuk suatu struktur persembahan atau corak yang tidak jelas sebelumnya. 2erbanding dengan aras kebolehan kogniti% sebelumnya kemahiran mengsintesis lebih bersi%at pemikiran mencapah dan kreati% di mana ja+apan atau persembahan pelajar agak bebas dan unik. )ebolehan ini diperlihatkan dalam karya-karya baru rancangan- rancangan

penyelidikan dan skim mengatur mengatur maklumat. )ebolehan pada peringkat sintesis ini memerlukan tingkah laku yang kreati% untuk membentuk satu corak atau struktur daripada unsur-unsur yang lama. /erdapat tiga jenis sintesis iaitu0 $. Penghasilan suatu perhubungan yang unggul Perhubungan yang unggul bermaksud menghasilkan suatu perhubungan di mana seseorang itu cuba menyampaikan idea perasaan atau pengalamannya kepada seseorang. ". Penghasilan satu pelan atau mencadangkan satu set tindakan 'intesis ini bermaksud menghasilkan satu pelan kerja atau mencadangkan satu pelan tindakan. 1. Penghasilan satu set hubungan mujarad

<

MBE 22703 / 2013_2014

.ni bermaksud menghasilkan satu set hubungan mujarad sama ada untuk mengkelas atau menerangkan sesuatu data atau %enomena atau menghasilkan satu set cadangan daripada cadangan asas atau daripada simbol-simbol. Perkataan yang biasa digunakan ialah rumuskan membuat keputusan membuat kesimpulan bentukkan ciptakan rekakan gubahkan integrasikan gabungkan dan sebagainya. :ontoh aras sintensis0 Sekumpulan haiwan mempunyai si)at(si)at berikut: Berdarah se uk Berna)as dengan kulit dan paru(paru Bertelur dan persenyawaan di luar

*umpulan haiwan yang dimaksudkan ialah: a) mamalia b) am)ibia c) reptilia d) ikan

g. Aras %enilaian Penilaian ialah kemahiran intelek yang paling tinggi dalam /aksonomi

2loom. Penilaian ialah kebolehan membuat pertimbangan dengan menggunakan kaedah dan kaedah yang pia+ai untuk menentukan kesesuaian ketepatan kecekapan keberkesanan tentang sesuatu nilai makna pendapat penyelesaian prosedur produk dan sebagainya. 2loom dan rakan-rakannya membahagikan kebolehan untuk membuat penialaian kepada " peringkat iaitu penilaian berdasarkan e9iden dalaman dan penilaian berdasarkan e9iden. Perkataan yang biasa digunakan ialah rumuskan membuat keputusan membuat kesimpulan bentukkan ciptakan rekakan gubahkan integrasikan gabungkan dan sebagainya. :ontoh aras penilaian0

MBE 22703 / 2013_2014

a) Berikan pendapat anda tentang kepentingan men aga alam sekitar. ******************************** ********************************

Jadual ".$0 aras domain kogniti%. KATE+O,I 1. Pengeta&'an PENE,AN+AN 6ras ini menguji kebolehan calon mengingat kembali %akta erti istilah prinsip hukum de%inisi yang telah dipelajari. KATA KUN-I

mengatur mentakri%kan menggambarkan mengenal pasti tahu label senarai nama menggariskan mengimbas kembali mengiktira% mengeluarkan semula memilih nyatakan. meliputi menukarkan mempertahankan membe(akan anggaran menjelaskan memanjangkan generali(es memberikan contoh menyimpulkan m enterjemahkan para%rasa meramalkan menulisnya semula meringkaskan terjemahkan menggunakan mengubah mengira membina menunjukkan membuat penemuan memanipulasi beroperasi meramalkan menyediakan menghasilkan mengaitkan menunjukkan menyelesaikan

2. Kefa&aman

6ras ini menguji kebolehan calon memahami menukar dan menjelaskan %akta konsep prinsip hukum teori yang telah dipelajari.

.. A%likasi

6ras ini menguji kebolehan calon menggunakan %akta konsep hokum teori prinsip pengetahuan dan kemahiran untuk menyelesaikan masalah yang berkaitan

/. Analisis

!enguji kebolehan calon !embanding > menghuraikan %aktor kesamaan perbe(aan > perhubungan di antara satu sama lain.

menganalisis memisahkan membandingkan menggambar rajah memecahkan kepada elemen asas membe(akan mendiskriminasikan mengenal pasti menggambarkan menyimpulkan menggaris mengaitkan memilih memisahkan.

MBE 22703 / 2013_2014

". 0intesis

!enguji kebolehan mencantumkan menggabungkan dan mengintergrasi idea-idea yang berkaitan

mengkategorikan menggabungkan menyusun menggubah mencipta merangka reka bentuk menjelaskan menjana mengub ah menganjurkan pelan menyusun atur membina semula berkaitan menyusun semula menyemak semula menulisnya semula meringkaskan memberitahu menulis. menilai membandingkan menyimpulkan membe(a mengkritik mengulas mempertahankan menerangkan mendiskriminasikan menjelaskan mena%sirkan me+ajarkan meringkaskan menyokong.

#. Penilaian

!enguji kebolehan membuktikan menilai mengesahkan mengkritik merumus atau memberi pendapat sesuatu pernyataan ciptaan karya prinsip teori dan sebagainya

2.1.2

Aras Kognitif Dalam ,e1ise) Taksonomi Bloom 1!"#$

Pada tahun $3-3 2enjamin '. 2loom telah mencadangkan pengelasan objekti% domain kogniti% kepada enam komponen. ,nam komponen ini adalah pengetahuan ke%ahaman aplikasi analisis sintesis dan penilaian. ,nam komponen ini disusun berdasarkan hirarki daripada yang mudah kepada yang susah dan lebih dikenali sebagai /aksonomi 2loom. )omponen pengetahuan melibatkan murid mengingat kembali perkara khusus dan uni9ersal mengingat semula kaedah dan proses atau mengingat semula sesuatu corak struktur atau latar belakang. )omponen ke%ahaman melibatkan murid menggunakan bahan yang dikomunikasikan tanpa perlu menghubungkannya dengan bahan lain. ?al ini tercapai apabila murid mampu membuat terjemahan pena%siran dan ekstrapolasi apa yang dipelajari oleh mereka. )omponen aplikasi pula melibatkan murid menggunakan apa yang telah dipelajari dalam satu situasi baru yang khusus dan konkrit. 'ementara komponen analisis pula melibatkan pemecahan sesuatu perkara kepada bahagian-bahagian kecil agar persamaan dan perbe(aan dapat menghuraikan dengan memberikan penyelesaian terhadap masalah yang dihadapi. !anakala komponen sintesis memungkin murid untuk menggabungkan unsur atau bahan supaya membentuk satu keseluruhan atau kesimpulan. *engan ini satu pola atau struktur akan terbentuk akibat daripada unsur atau bahan yang digabungkan. )omponen terakhir adalah penilaian di mana murid akan menggunakan pertimbangan kualitati% atau kuantitati% mengenai nilai bahan dan kaedah spesi%ik untuk sesuatu kriteria yang telah ditetapkan.

$#

MBE 22703 / 2013_2014

Pada bulan @o9ember $334 Aorin 6nderson yang merupakan bekas anak murid 2loom bersama *a9id )rath+ohl telah mengetuai usaha untuk mengemaskinikan /aksonomi 2loom. Usaha ini didasarkan dengan harapan agar dapat menambah baik taksonomi ini sesuai dengan peredaran masa dan abad ke-"$. 6hli-ahlinya adalah terdiri daripada pakar psikologi kogniti% pakar teori kurikulum pemimpin pendidikan serta pakar pengujian dan pentaksiran. Usaha ini telah berlangsung selama enam tahun. 6khirnya pada tahun "##$ mereka telah menerbitkan hasil penyelidikan yang mengutarakan perubahan dalam tiga kategori iaitu istilah struktur dan penekanan (8orehand "##5).

7ajah "."0 /aksonomi yang lama dan juga taksonomi bagi 9ersi yang disemak semula. 7ajah " menunjukkan taksonomi yang lama dan juga taksonomi bagi 9ersi yang disemak semula. Perubahan yang paling ketara adalah terhadap istilah yang digunakan iaitu daripada kata nama (pengetahuan ke%ahaman aplikasi analisis sintesis dan penilaian) kepada kata kerja iaitu mengingat memahami mengaplikasi menganalisis menilai dan mencipta. Perubahan ini adalah berdasarkan pendapat baha+a taksonomi ini merupakan satu proses akti%. Oleh itu kata kerja adalah lebih sesuai digunakan kerana cirinya yang menjelaskan tentang tindakan yang dibuat. *aripada segi istilah juga perkataan BpengetahuanC telah diubah kepada BmengingatC. Pengetahuan adalah hasil atau produk daripada proses ber%ikir maka istilah BmengingatC adalah lebih sesuai untuk menggambarkan kategori ber%ikir. .stilah Bke%ahamanC pula diubah kepada BmemahamiC. 'ementara itu BsintesisC diubah kepada BmenciptaC. *alam hal ini 9ersi yang lama meletakkan BsintesisC di ba+ah BpenilaianC dalam hirarki taksonomi. !anakala bagi 9ersi

$$

MBE 22703 / 2013_2014

disemak semula BmenciptaC merupakan puncak bagi hirarki tersebut. *alam hal yang berkaitan ber%ikir secara kreati% (mencipta) adalah lebih kompleks daripada ber%ikir secara kritikal (menilai). 'eseorang murid boleh ber%ikir secara kritikal tanpa menjadi kreati% tetapi murid yang kreati% memerlukan cara ber%ikir yang kritikal. *engan itu BmenilaiC seharusnya berada pada hirarki yang lebih ba+ah daripada BmenciptaC. .stilah-istilah baru tersebut dide%inisikan seperti yang terdapat dalam Jadual " di ba+ah ini.

Jadual "."0 .stilah dan de%inisi bagi /aksonomi 2loom yang disemak semula. Istila& !engingat Definisi !endapatkan kembali mengeluar kembali dan mengingat semula pengetahuan yang rele9an daripada ingatan jangka panjang. :ontoh perkataan0 )enal pasti 'enaraikan :eritakan @amakan ... Persoalan0 6dakah murid boleh mengingat semula maklumatD !emahami !embina makna daripada maklumat lisan tulisan dan gra%ik melalui menginterpretasi memberikan contoh mengklasi%ikasi membuat ringkasan membuat in%erens membanding dan menjelaskan. :ontoh perkataan0 2uat interpretasi 2erikan contoh 7ingkaskan 2uat para%rasa ... Persoalan0 6dakah murid boleh menjelaskan idea atau konsepD !engaplikasi !enggunakan prosedur untuk melakukan atau melaksanakan sesuatu. :ontoh perkataan0 *engan menggunakan Aaksanakan ?itungkan ... Persoalan0 2olehkah murid menggunakan pengetahuan baru dalam situasi biasa yang lainD !enganalisis !emecahkan bahan kepada bahagian kecil menentukan bagaimana bahagian-bahagian kecil berkait antara satu sama lain dan terhadap struktur atau kegunaan umum melalui perbandingan menyusun atur dan attributing. :ontoh perkataan0 2andingkan 'usun atur 'usun semula ... Persoalan0 6dakah murid boleh membe(akan antara bahagian-bahagian kecilD !enilai !embuat penghakiman berdasarkan kriteria dan pia+aian melalui semakan dan kritikan. :ontoh perkataan0 2erikan hujah anda kritik sokong ... Persoalan0 6dakah murid boleh menjusti%ikasikan sesuatu keputusan atau tindakan yang diambilD !encipta !enyatukan elemen-elemen untuk membentuk satu gagasan umum yang

$"

MBE 22703 / 2013_2014

koheren atau ber%ungsiE menyusun atur elemen ke bentuk atau struktur baru melalui penjanaan perancangan dan penghasilan. :ontoh perkataan0 7ekakan 2inakan 7ancangkan ?asilkan ... Persoalan0 6dakah murid boleh menjanakan produk baru idea baru atau pandangan yang baruD /aksonomi 2loom yang lama mempunyai hanya satu dimensi. !anakala 9ersi yang disemak semula terdiri daripada dua dimensi iaitu *imensi Pengetahuan dan *imensi Proses )ogniti%. *imensi Pengetahuan mem%okuskan kepada jenis pengetahuan yang dipelajari yang dibahagikan kepada empat bentuk iaitu pengetahuan %akta konsep prosedur dan metakogniti%. *alam hal ini metakogniti% merujuk kepada kesedaran terhadap ke%ahaman diri dan mampu memperbaiki ke%ahaman tersebut jika berlaku kesalah%ahaman. 'ementara *imensi Proses )ogniti% mem%okuskan proses yang digunakan untuk belajar iaitu mengingat memahami mengaplikasi menganalisis menilai dan mencipta. Jadual 1 di ba+ah menunjukkan hal ini. Jadual ".10 /aksonomi 2loom yang disemak semula.

Dimensi Pengeta&'an Mengingat Mema&ami 7ingkaskan Summarise .nterpret /nterpret 7amalkan Predict Aaksanakan 01ecute

Dimensi Proses Kognitif Menga%likasi )lasi%ikasi ,lassi)y ,ksperimen 01periment ?itungkan ,alculate 2inakan ,onstruct Menganalisis 6turan -rder ?urai 01plain 2e(akan Di))erentiate 7umuskan "chie%e Menilai 'usunan .ank /aksir "ssess 'impulkan ,onclude /indakan "ction Men2i%ta &abungkan ,ombine 7ancangkan Plan &ubah ,ompose Fujudkan "ctualise

Pengetahuan 'enarai %akta +ist

Pengetahuan /erangkan konsep Describe

Pengetahuan 2entangkan proses 2abulate

Pengetahuan )egunaan meta-kogniti% sesuai "ppropriate use

2agi 9ersi yang lama 2loom menyatakan baha+a taksonomi tersebut telah digunakan secara tidak dijangka (une1pectedly) oleh ramai orang (2loom $3-4). /aksonomi ini sesuai digunakan bagi murid di peringkat a+al persekolahan mereka. !anakala taksonomi yang disemak semula menekankan sasaran penggunaanya kepada pengguna yang lebih ramai. 'asaran ini termasuklah murid di sekolah rendah menengah serta pelajar di uni9ersiti atau kolej. Penekanan ini berasaskan anggapan baha+a taksonomi yang disemak semula adalah alat

$1

MBE 22703 / 2013_2014

yang lebih tulen (authentic) untuk merancang kurikulum penyampaian instruksional dan pentaksiran (o(-/eacher@et "##$) (dalam 8orehand "##5).

Jadual ".50 :ontoh ayat dan akti9iti bagi taksonomi yang disemak semula Kategori !engingat !emahami -onto& Perm'laan A3at 6pakah yang berlaku selepas ...D 2erapakah bilangan ...D 6pakah yang dimaksudkan...D 'iapakah orang ...D @amakan ...D :eritakan apakah yang berlaku... 'iapakah yang bercakap ...D !anakah yang benar atau palsu...D )enal pasti siapa...D @amakan semua bahan ...D /uliskan dalam ayat anda sendiri. /erangkan... 6pakah yang anda rasa akan berlaku selepas iniD 'iapakah yang anda %ikir ...D 6pakah idea utama ...D Aakarkan jalan cerita ...D /erangkan tersebut ...D mengapa !enggunting peristi+a. !elukis peristi+a. !enulis cerita. !enceritakan peristi+a dgn ayat sendiri. !engaplikasi 6dakah anda tahu maklumat lain tentang ...D ciri seperti ...D 2ina satu satu model diorama untuk untuk menunjukkan ... menunjukkan ... dan membuat +atak persembahan berdasarkan satu kartun untuk turutan menunjukkan atau melukis Akti1iti )an &asil !enyenaraikan utama. !embuat peristi+a. !embuat carta drpd %akta. !enulis senarai drpd maklumat yang boleh diingat. !embaca sajakGpuisi. jadual +aktu kejadian

gambar untuk menunjukkan

2olehkah anda kumpulkan mengikut 2uat

$5

MBE 22703 / 2013_2014

!enganalisis

6pakah %aktor yang anda akan ubah jika ...D 6pakah tanya ...D anda membina set arahan ...D Peristi+a yang manakah tidak soalan yang anda akan

2uat buku skrap berkaitan ... 2uat model tanah liat ... 6mbil koleksi gambar %oto untuk menunjukkan ...

*aripada maklumat tersebut bolehkah 2ina sebuah pu##le game. !ereka bentuk soal selidik untuk mendapatkan

seharusnya berlakuD penamatnyaD 2agaimana ... sama seperti ...D 6pakah kemungkinan lain ...D !engapakah ... perubahan berlakuD /erangkan berlaku ...D 2olehkan anda be(akan ...D 6pakah punca di sebalik ...D 6pakah masalah dihadapi ...D apa yang

Jika ... berlaku apakah kemungkinan maklumat. !enulis iklan untuk menjual produk. !embuat carta alir untuk menunjukkan !embina menunjukkan khusus. !embuat )amily(tree untuk menunjukkan pertalian. !embuat drama ttg apa yang dipelajari. !enulis biogra%i orang yang dikaji. !enyediakan laporan. gra% peringkat untuk maklumat

sepatutnya kritikal.

!enilai

6dakah lebih baik ...D 2erikan hujah anda ... Pertahankan pernyataan ... 6dakah baik atau buruk ...D 6pakah perubahan yang ...D 6dakah anda percaya ...D 6pakah yang anda rasa sekiranya ...D 'etakat manakah keberkesanan ...D 'ejauh manakah anda yakin ...D ?asilkan satu binaan ... :adangkan satu

!elaksanakan debat. !enulis buku peraturan dan yakinkan pembaca. !enubuhkan panel untuk membincangkan pandangan. !enulis surat nasihat terhadap keperluan perubahan. !enulis Aaporan /ahunan. !enyediakan kertas kes untuk menjelaskan pandangan. !encipta mesin. penyelesaian !ereka bentuk bangunan.

!encipta

$-

MBE 22703 / 2013_2014

munasabah ... 6pakah akan berlaku sekiranya .D )emukakan kertas cadangan ... 2erapa banyak carakah ...D

!ereka produk baru. !enulis tentang perasaan... !enulis cereka lagu sajak... !ereka bentuk kulit album

2.2

Domain Psikomotor

*omain psikomotor ialah domain yang berkaitan dengan kemahiran pergerakan anggota %i(ikal seseorang. &uru Pendidikan Jasmani sentiasa memberi tumpuan kepada penga+alan pergerakan anggota dalam pengajaran dan latihan. Pada peringkat prasekolah dan sekolah rendah kanakkanak diasuh untuk menguasai pergerakan yang biasa dilakukan dalam kehidupan harian dan juga pergerakan baru dalam senaman. *i samping itu mereka dilatih untuk menguasai kemahiran khusus yang jarang dilakukan dalam kehidupan harian misalnya kemahiran menggelecek dalam permainan bola sepak. 'ebagai mana dalam domain kogniti% dan a%ekti% domain psikomotor turut mempunyai hierarki tersendiri. 'impson ($3<") mengemukakan tujuh peringkat hasil pembelajaran domain psikomotor daripada mudah kepada susah iaitu seperti berikut0 $. Persepsi. ". Persediaan. 1. Pergerakan terka+al. 5. Pergerakan mekanistik. -. Pergerakan kompleks. 4. Pergerakan suaian. <. Pergerakan ciptaan.

2.2.1

Aras Domain Psikomotor Dalam Taksonomi 0ims%on 1!42$

$4

MBE 22703 / 2013_2014

7ajah ".10 0 /ujuh peringkat aras dalam domain psikomotor /aksonomi 'impson ($3<"). a$ Aras %erse%si 6ras pertama domain psikomotor ialah persepsi yang me+akili kebolehan memerhati dan membentuk persepsi suatu pergerakan tertentu seperti memerhati pergerakan smash dalam permainan badminton. !elalui pemerhatian ini seseorang itu akan dapat mengingat pergerakan motor berkaitan dengan pergerakan yang dilihat. !isalnya apabila murid melihat pergerakan Bsmash' dalam permainan badminton dia akan ingat cara bagaimana gurunya melakukan &smash' tersebut. :ontoh hasil pembelajaran peringkat persepsi ialah B Murid dapat menjelaskan cara pemain melakukan smash dalam permainan badminton'. ($ Aras %erse)iaan

6ras kedua domain psikomotor ialah persediaan yang me+akili kesediaan dari segi mental emosi dan %i(ikal untuk melakukan sesuatu pergerakan. !isalnya melalui pemerhatian terhadap sesuatu pergerakan seperti memerhati pergerakan smash dalam permainan badminton murid dapat mengingat pergerakan tersebut (persediaan mental) dan dengan itu bersedia untuk melakukannya. :ontoh hasil pembelajaran peringkat persediaan ialah B Murid dapat menjelaskan cara melakukan smash dalam permainan badminton'.

$<

MBE 22703 / 2013_2014

2$ Pergerakan terka5al 6ras ketiga domain psikomotor ialah pergerakan terka+al yang me+akili kebolehan melakukan pergerakan a+al berkaitan kemahiran yang ingin dipelajari. Pergerakan ini biasanya dilakukan secara peniruan dan cuba jaya. !isalnya murid meniru bagaimana guru melakukan pergerakan smash dalam permainan badminton. :ontoh hasil pembelajaran peringkat Pergerakan /erka+al ialah &Murid dapat melakukan pergerakan awal cara melakukan smash dalam permainan badminton'. )$ Pergerakan mekanistik 6ras keempat domain psikomotor ialah pergerakan mekanistik yang me+akili kebolehan melakukan sesuatu pergerakan yang ingin dipelajari secara mahir dan yakin. !isalnya murid berjaya melakukan pergerakan smash dalam permainan bola tampar seperti yang perhatikan iaitu berjaya meniru pergerakan guru. :ontoh hasil pembelajaran peringkat pergerakan mekanistik ialah B Murid dapat meniru cara melakukan smash dalam permainan badminton'. e$ Pergerakan kom%leks

6ras kelima domain psikomotor ialah pergerakan kompleks yang me+akili kebolehan melakukan sesuatu pergerakan yang kompleks secara cekap dan licin. !isalnya murid berjaya melakukan pergerakan smash dalam permainan badminton dengan cekap dan tepat iaitu berjaya melakukan pergerakan ini sendiri tanpa meniru guru. :ontoh hasil pembelajaran peringkat pergerakan mekanistik ialah &Murid dapat melakukan smash dalam permainan badminton dengan cekap dan tepat. f$ Pergerakan s'aian 6ras keenam domain psikomotor ialah pergerakan suaian yang me+akili kebolehan melakukan sesuatu pergerakan secara cekap dan tepat dalam keadaan tertentu. !isalnya murid berjaya melakukan pergerakan smash dalam permainan badminton dengan cekap dan tepat semasa bola tanggung.

$=

MBE 22703 / 2013_2014

:ontoh objekti% pengajaran peringkat pergerakan sesuaian ialah B Murid dapat melakukan smash dalam permainan badminton dengan cekap dan tepat semasa bola tanggung. g$ Pergerakan 2i%taan 6ras ketujuh dan terakhir domain psikomotor ialah pergerakan ciptaan yang me+akili kebolehan melakukan sesuatu pergerakan baru secara cekap dan licin dalam sesuatu keadaan tertentu. !isalnya murid berjaya melakukan pergerakan smash baru dalam permainan badminton dengan cekap dan tepat semasa bola rendah. :ontoh hasil pembelajaran peringkat pergerakan ciptaan ialah B Murid dapat melakukan smash baru dalam permainan bola tampar dengan cekap dan tepat semasa bola tanggung.

2..

Domain Afektif

*a9id 7. )rath+ohl dan rakan-rakan pada tahun $345 adalah antara penyelidik yang julungkali menggunakan terminologi a%ekti% dalam memperkenalkan satu lagi domain penting dalam hidup manusia. .a digunakan sebagai satu lagi objekti% pengajaran di samping aras-aras yang terdapat dalam domain kogniti% yang telah diperkenalkan oleh 2enjamin '. 2loom dan rakan-rakan pada tahun $3-4. /aksonomi )arath+ohl termasuk di dalam domain a%ekti% yang merupakan bidang berhubung dengan perasaan emosi dan sikap. &uru harus berkebolehan menggunakan unsur a%ekti% untuk me+ujudkan satu suasana pembelajaran yang baik. Pembelajaran dapat dijalankan dengan berkesan dengan adanya murid yang dapat membentuk sikap positi%. *a9id 7. )rath+ohl yang merupakan pengasas telah mengkategorikan domain a%ekti% kepada lima peringkat iaitu0 $. Penerimaan. ". &erak balas. 1. !enilai. 5. Organisasi. -. Per+atakan.

2...1

Aras Domain Afektif Dalam Taksonomi Krat&5o&l 1!#/$

$3

MBE 22703 / 2013_2014

7ajah ".50 Aima peringkat aras dalam domain a%ekti% /aksonomi )rath+ohl ($345).

&$ Aras %enerimaan 2erhubung dengan kemahuan pelajar untuk memberi perhatian. /indakan pelajar mencerminkan satu kesedaran atau perhatian terhadap ransangan dan peristi+a atau persekitaran yang berhubung dengan domain a%ekti%. )onteks pengajaran menekankan kepada kebolehan mendengar menanyakan soalan mengenal bahagian-bahagian ayat dan menja+ab dengan lengkap. /erdapat tiga perkara berhubung dengan aras ini iaitu0 $. )esedaran H pelajar dikatakan sedar dengan objek atau peristi+a jika berlaku semasa kehadiran mereka. ". )esudian untuk menerima H sesuatu pengajaran harus disampaikan di dalam satu suasana atau keadaan yang bermakna dan menarik. 1. Perhatian yang terka+al atau terpilih H pelajar membe(akan keseluruhan keadaan kepada " bahagian atau kepada bahagian-bahagian komponen dan kemudian memilih satu daripda aspek tertentu dan terus memberi perhatian i$ Aras gerak(alas !emba+a maksud membentuk sesuatu sistem nilai. 6pabila lebih daripada satu nilai dinuranikan maka membolehkan beberapa nilai digunakan. Pelajar terpaksa membina beberapa hubungan dan keutamaan di antara nilai-nilainya. 'eseorang akan bertindak balas kepada ransangan yang diterima disebabkan dia mempunyai moti% tersendiri untuk berbuat demikian. !oti% ini adalah moti% ingin tahu. /indak balas ini akan melahirkan rasa kepuasan dalam diri

"#

MBE 22703 / 2013_2014

indi9idu berkenaan. &erak balas pada mulanya atas arahan terpaksa dan akhirnya akan menjadi kepuasan. /iga kategori gerakbalas adalah0 $. Persetujuan membalas. ". )esediaan membalas. 1. )epuasan membalas. 6$ Aras %enilaian Pada peringkat ini perlakuan adalah didasarkan atas konsep dan prinsip yang telah dinuranikan sehingga menjadi kepercayaan. Perlakuan cenderung menjadi konsisten +alaupun dalam keadaan yang berbe(a jika kepercayaan itu boleh dipratikkan. /iga jenis penilaian adalah0 $. penerimaan semua nilai yang menjadi landasan kepada penerimaan ". pemilihan nilai tertentu dari nilai-nilai yang didedahkan kepada landasan pendiriannya 1. komitmen memegang teguh kepada sesuatu kepercayaan (satu set nilai) yang menjadi landasan pendirian dan menerima cabaran k$ Aras organisasi !emba+a maksud membentuk sesuatu sistem nilai. 6pabila lebih daripada satu nilai dinuranikan maka membolehkan beberapa nilai digunakan. Pelajar terpaksa membina beberapa hubungan dan keutamaan di antara nilai-nilainya. 'eseorang itu boleh menyusun semula sesuatu nilai kepada suatu set susunan yang sistematik. Pengkonsepsualisasikan nilai-nilai dan membentuk pertalian di antaranya dan menyusun nilai-nilai konsep itu. l$ Aras %er5atakan 'eseorang itu mematuhi sesuatu sistem nilai dan sanggup mengamalkannya sebagai satu cara hidup.

"$

MBE 22703 / 2013_2014

BAB .

PEN++UNAAN 7ADUAL TAK0ONOMI

..1

Pengenalan

'ebuah ja+atankuasa pendidikan psikologis telah ditubuhkan selepas tahun $35= sempena dengan )on9ensyen Persatuan Psikologi 6merika untuk membangunkan satu sistem klasi%ikasi bagi tahap tingkah laku intelektual. *ipengerusikan oleh 2enjamin kumpulan itu akhirnya mencipta 1 taksonomi iaitu kogniti% a%ekti% psikomotor. 'eiring dengan perkembangan psikologi kogniti% maka berkembang pula cara-cara menge9aluasi pencapaian hasil belajar terutama untuk domain kogniti%. 'alah satu perkembangan yang menarik Idalah /aksonomi 2loom tentang dimensi kogniti%. 6nderson > )rath+ohl (dalam +o+o $333) taksonomi 2loom merupakan aspek kogniti% menjadi dua dimensi iaitu proses kogniti% dan pengetahuan. *imensi pengetahuan mempunyai empat kategori iaitu %akta konseptual prosedur dan metakogniti%. *imensi proses kogniti% terdiri dari mengingat pemahaman penerapan analisis e9aluasi dan membuat. )esinambungan yang tersebut merupakan dimensi proses kogniti%

""

MBE 22703 / 2013_2014

sebagai kompleksiti dalam kogniti% iaitu pemahaman dipercayai lebih komplek lagi daripada mengingat penerapan serta lebih kompleks lagi daripada pemahaman dan seterusnya.

..2

Pengg'naan 7a)'al Taksonomi Ber)asarkan Dimensi Proses Kognitif Pada tahun $3-4 2loom dan )rath+ohl menerbitkan sebuah buku iaitu /aksonomi

Objekti% Pendidikan )ogniti%. Pindaan yang terbaru taksonomi kogniti% telah dilakukan oleh 6nderson dan )rath+ohl pada tahun "##$. !ereka membahagikan taksonomi kogniti% dalam proses kogniti% dan dimensi pengetahuan dan pengalaman yang membentuk matriks pembangunan dalam %akta konsep prosedur dan pengetahuan metakogniti%.

Jadual 1.$0 *imensi proses kogniti%. Dimensi Pengeta&'an 8akta Pengeta&'an Konse% Pengeta&'an Prose)'r Pengera&'an Metakognitif Pengeta&'an !enunjukkan bagaimana dimensi yang berkaitan dengan satu sama lain dan menggambarkan skala indi9idu termasuk kata kerja utama yang boleh digunakan untuk mereka bentuk objekti% pembelajaran. *alam taksonomi ini mereka sendiri. (" ta1onomy )or learning3 teaching3 and "ssessing: " re%ision o) bloom's 2a1onomy o) educational -b ecti%es by +.4."nderson and D...*rathwohl3 5667 8ew 9ork. ,opyright 5667 by "ddison 4esley +ongman. :sed by permission) /erdapat empat deminsi utama dalam pengetahuan menurut 2loom iaitu %akta pengetahuan konsep pengetahuan prosedur pengetahuan dan metakogniti% pengetahuan. pelajar hanya mengingati %akta pengetahuan untuk dapat me+ujudkan pengetahuan baru dan re%leksi terhadap pembelajaran Ingatan Kefa&ama n Pema&aman Memo&on Analisis Mem(ina

"1

MBE 22703 / 2013_2014

a) 8akta Pengetahuan 8akta pengetahuan merupakan elemen asas pelajar mesti tahu untuk mengetahui dengan disiplin atau menyelesaikan masalah di dalamnya. :ontoh kata kerja0 menentukan mengenal pasti senarai nama ingat dan mengiktira%. 6$. Pengetahuan atau istilah seperti perbendaharaan kata teknikal simbol mu(ik. 6". Pengetahuan tentang butir-butir dan unsur-unsur tertentu seperti sumber asli yang utama. b) )onsep Pengatahuan )onsep pengetahuan merupakan proses saling-hubungan antara unsur-unsur asas dalam struktur lebih besar yang membolehkan mereka untuk ber%ungsi bersamasama. :ontoh kata kerja0 menerangkan berbincang menjelaskan menerangkan menta%sir. 2$. Pengetahuan diklasi%ikasi dan dikategori seperti tempoh masa geologi bentuk pemilikan perniagaan. 2". Peraturan utama. 21. Pengetahuan tentang teori model dan struktur seperti teori e9olusi struktur kongres. c) Prosedur Pengetahuan Prosedur pengetahuan merupakan bagaimana untuk melakukan sesuatu kaedah siasatan dan kriteria untuk menggunakan kemahiran algoritma teknik dan kaedah. :ontoh kata kerja0 memohon menunjukkan menggambarkan dan menggunakan. :$. Pengetahuan mata pelajaran adalah kemahiran dan algoritma tertentu seperti kemahiran yang digunakan dalam lukisan dengan cat air bilangan keseluruhan bahagian algoritma :". Pengetahuan mata pelajaran tertentu adalah teknik dan kaedah seperti teknik temuduga kaedah sainti%ik yang tertentu. :1. Pengetahuan kriteria untuk detemining apabila menggunakan prosedur seperti kriteria yang digunakan untuk menentukan bila untuk memohon prosedur yang melibatkan undang-undang kedua ne+ton ini kriteria yang digunakan untuk pengetahuan dan generalisasi seperti sumber semula jadi yang

"5

MBE 22703 / 2013_2014

menilai kemungkinan menggunakan kaedah tertentu untuk menganggarkan kos perniagaan. d) !etakogniti% Pengetahuan Pengetahuan kogniti% secara umum serta kesedaran dan pengetahuan tentang kogniti% sendiri. :ontoh kata kerja0 hakim kritikan mengesahkan. *$. Pengetahuan strategik seperti pengetahuan yang menggariskan sebagai satu cara menguasai struktur unit dan perkara dalam buku teks serta pengetahuan penggunaan heuristik. *". Pengetahuan tentang tugas-tugas kogniti% termasuk kesesuaian pengetahuan konteks dan bersyarat seperti pengetahuan guru dalam mentadbir tentang jenis ujian. *1. *iri adalah pengetahuan seperti pengetahuan tentang permintaan kogniti% tugas yang berbe(a kesedaran tahap pengetahuan sendiri. Penerangan *imensi proses kogniti% *alam buku 6 /aJonomy %or Aearning /eaching and 6ssesing karangan Aorin F. 6nderson dan ka+an-ka+an menjelaskan bah+a dimensi proses kogniti% dibagi menjadi enam klasi%ikasi dimensi kogniti% iaitu ingatan ke%ahaman pemahaman memohon menganalisis dan membina. $. !engingat 6mbil pengetahuan yang rele9an dari memori jangka panjang. )ata kerja :ontoh0 mengiktira% mengenal pasti masih ingat mengambil. $6. !encari pengetahuan dalam ingatan jangka panjang yang konsisten dengan bahan yang dibentangkan seperti mengiktira% tarikh peristi+aperisti+a penting dalam sejarah 6merika 'yarikat. $2. !endapatkan pengetahuan yang berkaitan dengan memori jangka panjang seperti ingat orang penting dalam bidang psikologi. ". Pemahaman !embina makna daripada mesej pengajaran termasuk lisan bertulis dan komunikasi gra%ik. )ata kerja :ontoh0 menta%sir kejelasan %rasakata me+akili

"-

MBE 22703 / 2013_2014

menterjemah penggolongan

contohnya merumuskan

instantiate abstrak

mengklasi%ikasikan membandingkan

mengkategorikan 'ebaliknya peta

umum

sepadan menjelaskan membina model. "6. !enukar satu bentuk per+akilan yang lain seperti menterjemahkan dari mu(ik untuk lisan %rasakata ucapan penting atau dokumen. "2. !encari contoh tertentu atau contoh konsep atau prinsip seperti memberi contoh-contoh pelbagai gaya lukisan seni. ":. !enentukan baha+a sesuatu yang tergolong dalam kategori mengklasi%ikasikan dan dipatuhi atau diterangkan kes-kes gangguan mental dengan konsep yang tertentu. "*. /ema abstrak umum atau perkara utama seperti ringkasan yang singkat digambarkan pada pita 9ideo. ",. 'atu kesimpulan yang logik dari menyampaikan maklumat seperti belajar bahasa asing contohnya kesimpulan daripada prinsip tatabahasa. "8. !engesan alamat antara dua idea-idea objek dan lain-lain seperti membandingkan kontemporari. "&. !embina model serta punca dan kesan daripada sistem seperti menjelaskan sebab-sebab peristi+a penting abad kelapan belas di Perancis. 1. !emohon !emba+a atau menggunakan prosedur dalam keadaan tertentu. :ontoh kata kerja0 melaksanakan menjalankan menggunakan iaitu0 16. !emohon prosedur untuk satu tugas yang biasa seperti membahagikan nombor satu keseluruhan dengan satu lagi nombor bulat dengan pelbagai digit. 12. !emohon prosedur tugas yang tidak dikenalpasti seperti undang-undang kedua penggunaan ne+ton dalam keadaan yang sesuai. 5. !enganalisis !emecahkan bahan ke dalam bahagian-bahagiannya dan menentukan bagaimana bahagian-bahagian berkaitan dengan antara satu sama lain dengan struktur atau maksud keseluruhan. :ontoh kata kerja0 membe(a membe(akan tumpuan memilih menganjurkan cari kepaduan mengintegrasi garis besar menghuraikan struktur si%at meruntuhkan. peristi+a-peristi+a sejarah untuk situasions

"4

MBE 22703 / 2013_2014

56. !embe(akan berkenaan dari bahagian-bahagian yang tidak berkenaan atau penting daripada bahagian-bahagian penting seperti bahan yang dibentangkan dapat membe(akan antara nombor yang berkenaan dan tidak berkenaan dalam masalah ayat. 52. !enentukan bagaimana unsur-unsur patut ber%ungsi atau dalam struktur itu sebagai bukti struktur penjelasan sejarah. 5:. !enentukan pandangan berat sebelah nilai atau kepentingan kebendaan yang dibentangkan mengikut asas seperti menentukan sudut pandangan pengarang esei dari segi atau perspekti% beliau.

-. !embina !embuat pertimbangan berdasarkan kriteria dan standard. :ontoh kata kerja0 menyemak menyelaras mengesan memantau ujian kritikan hakim. -6. !engesan percanggahan atau kesilapan dalam proses atau menentukan cara sama ada proses produk mempunyai ketekalan dalaman dan mengesan keberkesanan prosedur kerana ia sedang dilaksanakan seperti menentukan sama ada kesimpulan saintis mengikuti dari data yang diperhatikan. -2. !engesan percanggahan antara produk dan kriteria luaran bermakna menentukan sama ada produk mempunyai ketekalan dalaman mengesan kesesuaian prosedur untuk masalah yang diberi seperti hakim yang dua kaedah adalah cara yang lebih baik untuk menyelesaikan masalah yang diberikan. 4. !embuat !eletakkan unsur bersama-sama untuk membentuk koheren seluruh ber%ungsi mengenali unsur-unsur ke dalam corak baru atau struktur. :ontoh kata kerja0 !enjana hipotesis pelan reka bentuk menghasilkan membina. 46. *atang dengan hipotesis alternati% berdasarkan kriteria seperti menjana hipotesis untuk akaun untuk mematuhi %enomena. 42. !erangka satu prosedur untuk mencapai beberapa tugas seperti pelan kertas penyelidikan pada topik yang diberikan sejarah. 4:. !encipta produk seperti membina habitat untuk tujuan tertentu.

"<

MBE 22703 / 2013_2014

'etiap segmen ( atau sel ) me+akili tahap pembangunan tunggal menggabungkan satu langkah mengenai proses kogniti% paksi dimensi dengan langkah pada paksi dimensi pengetahuan. 'ebagai contoh segmen "2 me+akili pemahaman (kogniti% proses dimensi ) pada pengetahuan konsep ( dimensi pengetahuan) peringkat. 2erdasarkan keterangan "2 segmen termasuk membina makna daripada maklumat yang berkaitan dengan hubungkait di antara elemen-elemen asas. 'egmen adalah penting kerana setiap matlamat pengajaran indi9idu mesti mempunyai objekti% pembelajaran pengalaman dan rancangan penilaian pembelajaran pada tahap pembangunan yang sama. .ni adalah untuk memastikan baha+a pengalaman pembelajaran yang direka untuk memberikan pendedahan amalan dan maklum balas untuk pelajar-pelajar di peringkat di mana mereka akan dinilai. @ilai praktikal /aksonomi 2loom adalah kata kerja yang melekat pada setiap peringkat setiap domain kerana mereka mengikat terus kepada pembinaan pelajar sesuai objekti% pembelajaran. 6pa sahaja yang anda memutuskan adalah perintah yang betul pembangunan untuk pelajar anda anda boleh reka bentuk pelajar anda objekti% pembelajaran dalam susunan dipertimbangkan demostrating jalan pembelajaran. *i samping itu ianya boleh mereka bentuk pembelajaran pengalaman yang sesuai ke tahap pembangunan.

"=

MBE 22703 / 2013_2014

BAB /

PEMBINAAN 7ADUAL PENENTU U7IAN

/.1

Pengenalan

Jadual Penentuan Ujian (JPU) merupakan satu kerangka pembinaan item soalan ujian (pelan ujian) atau dikenali juga sebagai test blueprint yang dibina bagi membantu para penggubal soalan atau para guru menyediakan soalan-soalan ujian mengikut kriteria-kriteria yang ditentukan. !enurut )ubis(yn dan 2orich ("##1) JPU (/est 'peci%ication /able) adalah carta dua hala yang mengaitkan objekti% pengajaran dengan kandungan pengajaran. Aajur carta ini menyenaraikan objekti%-objekti% pengajaran sementara baris carta ini pula menyenaraikan konsep-konsep utama yang diajar dan ingin diukur. Oleh itu setiap ujian yang disediakan oleh penggubal soalan memerlukan perancangan yang rapi. *engan demikian JPU boleh menjadi panduan kepada guru tentang sukatan pelajaran yang perlu diajar dan objekti% pengajaran yang perlu dicapai pelajar. *ari segi pembinaan item ujian pula JPU akan menjadi panduan kepada guru supaya item-item yang dibina merangkumi semua kandungan pengajaran daripada a+al hingga akhir. Oleh itu JPU seharusnya dibina sea+al mungkin misalnya sebelum kita memulakan pengajaran.

"3

MBE 22703 / 2013_2014

8ungsi utama Jadual Penentuan Ujian ialah untuk menghuraikan domain pencapaian yang hendak diukur serta memberi satu panduan untuk mendapatkan satu sampel item-item soalan yang akan diuji. .a akan meningkatkan ciri kesahan dan kebolehpercayaan yang tinggi terhadap item-item yang dibina. Jadual Penentuan Ujian membantu dalam mengenal pasti objekti% dan kemahiran yang akan diuji dan pemberatan akan diberikan kepada setiap kemahiran. Jadual Penentuan Ujian juga memberi gambaran tentang jumlah soalan serta aras kemahiran dalam satu ujian. Justeru itu guru-guru perlu mereka sebuah JPU sebelum membina item-item soalan dalam sebuah ujian. JPU biasanya mengandungi bilangan soalan yang mengikut aras kesukaran soalan berdasarkan /aksonomi 2loom iaitu aras pengetahuan ke%ahaman aplikasi analisis sintesis dan penilaian yang akan diuji. )erangka JPU akan disediakan dalam bentuk matriks iaitu paksi tegak mengandungi kandungan atau topik yang diuji manakala paksi mendatar ialah aras kemahiran yang akan diuji.

/.2

Ke%entingan 7a)'al Penent'an U6ian

Jadual Penentuan Ujian memainkan peranan penting dalam pembinaan item-item soalan yang bakal diuji oleh penggubal soalan dalam membuat penilaian terhadap kemahiran pelajar apabila mereka selesai mempelajari sukatan pelajaran yang tertentu. 6ntara kepentingan Jadual Penentuan Ujian adalah untuk mengelakkan ujian yang dibina adalah secara sembarangan iaitu item-item soalan yang bakal diuji adalah mengikut pia+ai yang telah ditentukan dan bukannya dibina berasaskan kehendak indi9idu. Kang kedua adalah untuk menjamin kesahan dan kebolehpercayaan ujian yang dibina. )esahan sesuatu ujian merujuk kepada sejauh mana ujian berkenaan dapat mengumpul maklumat berkaitan bidang yang ditetapkan. *engan perkataan lain sesuatu ujian itu dikatakan sah sekiranya ujian berkenaan boleh mengukur sesuatu yang sebenarnya hendak diukur atau sepatutnya diukur. 'ementara itu menurut !okhtar ($33-) kebolehpercayaan atau reliabiliti ujian boleh disebut sebagai darjah ketekalan antara dua pengukuran terhadap sesuatu benda sesuatu ciri atau si%at seseorang. Kakni kebolehpercayaan merujuk kepada kestabilan dan ketekalan dalaman ujian atau alat ukur dalam mengukur sesuatu konsep atau aspek. 'ekiranya pengggubal soalan yang lain menghasilkan soalan ujian yang sama keputusan yang diperolehi adalah sama. 6taupun soalan yang sama di beri pada masa yang berbe(a ja+apan yang diperolehi bagi soalan tersebut tetap sama.

1#

MBE 22703 / 2013_2014

'eterusnya JPU boleh dijadikan sebagai panduan dan penentu kepada penggubal soalan dalam penyediaan item-item soalan yang akan akan diuji. 6ntara lain JPU membantu dalam menstabilkan tara% serta aras kesukaran ujian dari semasa ke semasa. .a juga membantu dalam menentukan bidang serta pemberatan yang akan diberi dalam sesuatu ujian yang bakal dilaksanakan. 'elain itu JPU membolehkan ujian itu dibina oleh penggubal soalan yang lain. *alam erti kata lain dengan pembinaan JPU penggubal lain boleh menjadikan ia sebagai panduan apabila mereka ingin menghasilkan item-item soalan yang sama kelak. !aka di akhirnya ia membolehkan satu perbandingan dibuat antara satu ujian dengan ujian yang lain. 'eterusnya JPU dijadikan sebagai garis panduan dalam menentukan tahap kesukaran sesuatu kertas ujian yang bakal digubal. !aksudnya di sini adalah dengan berpandukan JPU kesukaran ujian yang bakal digubal oleh penggubal soalan dapat tahap ditentukan berdasarkan

matriks-matrik yang terdapat dalam JPU itu sendiri. *an yang terakhir JPU akan memastikan ketekalan ujian untuk tempoh masa tertentu. 'ebagai contoh dengan mengelakkan kertas ujian pada tahun "#$" lebih sukar berbanding tahun sebelumnya.

/..

Makl'mat9makl'mat )i )alam 7a)'al Penent'an U6ian 7PU$

*alam pembinaan sebuah Jadual Penentuan Ujian beberapa maklumat perlu dimasukkan supaya JPU yang dibina itu adalah menepati kriteria yang telah ditentukan sebelumnya. 6ntara maklumat-maklumat tersebut merangkumi0 i. ii. iii. i9. 9. 2entuk dan panjangnya ujian yang akan dilaksanakan )andungan topik-topik yang bakal terlibat 6ras kemahiran yang bakal diuji Peruntukkan peratusan itemGsoalan yang bakal digubal 6ras kesukaran itemGsoalan yang digubal

/./

Langka&9langka& )alam Pem(inaan 7a)'al Penent'an U6ian

Pembinaan Jadual Penentuan Ujian (JPU) memerlukan beberapa maklumat yang akan dijadikan sebagai panduan dalam penggubalan soalanGitem yang akan diuji kepada pelajar. 6pabila maklumat yang diperlukan mencukupi prosedur seterusnya adalah langkah pembinaan JPU. ,mpat (5) langkah yang terlibat dalam JPU merangkumi ($) mengkaji sukatan pelajaran (") menganalisis objekti% pengajaran (1) menentukan jenis soalan dan (5) menentukan bilangan soalan. Aangkah-langkah tersebut dijelaskan dalam 7ajah 5." berikut.

1$

MBE 22703 / 2013_2014

". !enganalisis objekti% pengajaran.

!engkaji sukatan pelajaran.

Langka& Pem(inaan 7PU

1. !enentukan jenis soalan

5. !enentukan bialangan soalan.

7ajah 5.$ ,mpat langkah dalam pembinaan JPU.

/./.1

Mengka6i 0'katan Pela6aran

'ebagai seorang penggubal soalan mengkaji sukatan pelajaran merupakan langkah utama yang penting yang perlu dititkberatkan supaya dapat memperolehi maklumat yang menyeluruh tentang kurikulum yang telah dibina. )andungan sukatan pelajaran perlu dianalisis untuk menentukan kepentingan setiap tajuk kandungannya. 6ntara aspek-aspek yang dikaji termasuklah 0 i. ii. iii. skop dan kedalaman pengajaran bagi sesuatu tajukE pendekatan yang telah diambil dalam pengajaran sesuatu tajukE kepentingan bandingan di antara satu tajuk dengan tajuk-tajuk lainE

1"

MBE 22703 / 2013_2014

i9. 9.

kompleksiti sesuatu tajukE dan masa pengajaran yang diperuntukkan bagi sesuatu tajuk.

/./.2

Menganalisis O(6ektif Penga6aran

*i samping mengkaji sukatan pelajaran objekti% pengajaran perlu dianalisis oleh penggubal soalan untuk menentukan pengetahuan dan kemahiran yang perlu diuji dan pada tahap kesukaran mana ia perlu diuji. Aa(imnya aras pengetahuan dan kemahiran diasaskan kepada pembahagian yang dibuat oleh 2loom dan rakan-rakan ($3-4) seperti yang dijelaskan dalam tajuk sebelum ini. !aklumat-maklumat di atas adalah amat penting kepada penggubal kertas ujian dan pembina soalan ujian untuk menentukan jenis dan bilangan soalan yang perlu dibina. !aka berdasarkan penganalisisan inilah JPU akan dibina. Aa(imnya JPU mengandungi dua paksi utama iaitu0 Jadual 5.$ :ontoh pembinaan JPU dan isi kandungan yang dimasukkan. i. Paksi Kan)'ngan men)atar$ (a) )andungan pengetahuan /ajuk b) Objekti% Psikomotor ii. Paksi O(6ektif Penga6aran menegak$ a) Objekti% )ogniti%

/ajuk kecil (b) )andungan )emahiran /ajuk

/ajuk kecil (c) )andungan 6%ekGPerasaan /ajuk /ajuk kecil

c)

Objekti% 6%ekti%

)edua-dua paksi ini akan me+ujudkan sel-sel yang perlu diisi dengan pemberatan soalan yang dipertimbangkan dari segi kepentingan kandunganGtajukGtajuk kecil yang biasanya ditunjukkan dengan menggunakan bilangan soalan. /./.. Menent'kan 7enis 0oalan

2agi menentukan jenis soalan yang sesuai penggubal soalan perlu terlebih dahulu menentukan domain objekti% pengajaran (kogniti% psikomotor a%ekti% atau sosial) dan peringkat objekti% pengajaran yang ingin diukur. !isalnya sekiranya penggubal ingin mengukur domain kogniti% untuk mata pelajaran 2ahasa !elayu bagi tajuk 'truktur ayat pada peringkat 6plikasi

11

MBE 22703 / 2013_2014

maka jenis soalan yang sesuai ialah soalan jenis Objekti% yang berbentuk melengkapkan ayat atau soalan jenis 'ubjekti% yang berbentuk menggubal ayat-ayat. /././ Menent'kan Bilangan 0oalan

Jumlah soalan harus mencukupi untuk me+akili kandungan pengajaran domain objekti% pengajaran dan peringkat objekti% pengajaran yang hendak diukur. Jumlah soalan adalah penting kerana ia mempengaruhi kebolehpercayaan dan kesahan sesuatu ujian. 'ecara ringkasnya kebolehpercayaan ujian bermaksud keupayaan sesuatu ujian memberikan markah yang sama sekiranya pelajar menja+ab semula ujian tersebut. !anakala kesahan ujian pula bermaksud keupayaan sesuatu soalan mengukur apa yang ujian itu ingin mengukur.

/."

Proses Pem(inaan 7a)'al Penent'an U6ian 7PU$

Jadual Penentuan Ujian (JPU) menyenaraikan aras-aras kemahiran yang akan diuji dalam sebuah ujian yang terdiri daripada aras pengetahuan ke%ahaman aplikasi analisis sintesis dan penilaian. /aksonomi 2loom ialah satu panduan yang digunakan dalam JPU dimana guru-guru memberikan soalan-soalan kepada murid-murid mengikut penyoalan aras rendah kepada penyoalan aras tinggi. )esemua tahap perlu diberi penekanan. *engan itu guru seharusnya memberi ruang supaya terdapat soalan untuk setiap tahap. Pembinaannya juga sangat bergantung pada isi pelajaran. 'esetengah tajuk mempunyai lebih banyak isi daripada tajuk lain. Oleh itu lebih banyak butiran perlu disediakan untuk tajuk tersebut. 7asionalnya ialah per+akilan isi penting untuk meningkatkan kesahan penilaian. *alam penyediaan JPU bahan-bahan seperti 'ukatan Pelajaran 7ancangan 'emester Jadual 6ras )ogniti% 2loom buku teks akti9iti bahan ulangkaji dan sumber rujukan lain yang berkaitan harus disediakan. 'emua ujian yang dibina perlu berteraskan kepada objekti% pengajaran atau perlakuan. 6ntara pertimbangan yang perlu dibuat semasa proses pembinaan JPU melibatkan menentukan tujuan suatu ujian sama ada ia adalah ujian %ormati% sumati% ataupun diagnostik. Kang kedua dengan menentukan jenis item yang hendak dibina antaranya berbentuk objekti% subjekti% atau struktur. 'eterusnya bilangan item yang terlibat supaya bersesuaian dengan peruntukan masa yang telah ditetapkan. Peruntukan masa yang biasanya ditetapkan antara $ jam 1# minit dan " jam.

15

MBE 22703 / 2013_2014

Proses seterusnya dengan men%ormatkan JPU ke dalam bentuk matriks yang terdiri daripada " paksiE menegak dan mendatar di mana paksi mendatar untuk aras kesukaran kemahiran dan aksi menegak untuk kandungan. *alam pembinaan JPU penggubal soalan perlu mengelaskan setiap kandungan pengajaran yang ingin diuji mengikut kepentingan. Pada kebiasaannya pihak penggubal kurikulum telah menyusun kandungan mengikut kepentingan objekti% dan kemahiran dalam pengajaran semasa pembangunan kurikulum dilaksanakan. Peruntukkan masa adalah penting bagi menentukan pemberatan isi kandungan dan kemahiran yang akan diuji. !asa lebih menunjukkan isi penting atau kompleks maka bilangan soalan yang lebih harus diberikan. Penumpuan kepada sesuatu perlakuan juga menggambarkan kepentingan perlakuan berkenaan untuk diajar. Penentuan bilangan item yang diperlukan itu perlu mencukupi bagi mengukur pencapaian calon supaya dapat memenuhi setiap objekti%. *alam proses pembinaan JPU juga taburan pemberatan item iaitu peratusan mengikut aras kesukaran perlu dipertimbangkan berdasarkan kepada tujuan suatu ujian yang bakal digubal. !isalnya untuk penggubalan soalan ujian mengikut agihan yang dipersetujui oleh penggubal-penggubal soalan dan Aembaga Peperiksaan !alaysia (AP!) untuk membentuk soalan ujian yang bermutu memerlukan agihan mengikut perkadaran - (mudah) 1 (sederhana) dan " (sukar). 2agi ujian yang dilaksanakan untuk mengukur pencapaian calon item soalan harus tertumpu pada kandungan kurikulum dan bersi%at representati9e. 'ekiranya ujian yang dibina tidak berteraskan kandungan maka skor ujian itu akan dianggap tidak sah dan akan dipersoalkan kebolehpercayaannya. JPU penting dalam membantu membina ujian yang berkualiti.

/.#

-onto& 7PU

Jadual berikut menunjukkan contoh JPU bagi mata pelajaran 'ains /ahun -. Aajur jadual ini menunjukkan sukatan pelajaran 'ains sementara baris jadual ini menunjukkan objekti% pengajaran (PengetahuanE Pemahaman dan 6plikasiE 6nalisis 'intisis dan Penilaian) serta pemberatan atau bilangan soalan. 2agi memudahkan pemahaman pembinaan JPU ini akan dimulakan dengan perancangan a+al pembinaan sehinggalah JPU yangtelah siap dibina mengikut sukatan pelajaran yang ingin diuji.

/.#.1

Peran2angan A5al Pem(inaan 7PU

1-

MBE 22703 / 2013_2014

a) Penyediaan bahan-bahan 7ujukan yang diperlukan dalam pembinaan JPU seperti 'ukatan pelajaran rancangan pengajaran jadual aras kogniti% 2loom buku teksGakti9itiGulankaji dan lain-lain sumber rujukan berkaitan. b) Pertimbangan-pertimbangan yang perlu dibuat i. /ujuan ujian 0 Ujian Pencapaian 'emester $ ii. !ata pelajaran 0 'ains /ahun iii. Jenis item (subjekti%Gobjekti%) 0 soalan objekti% dan subjekti% i9. 2ilangan item 0 "# soalan aneka pilihan " soalan struktur 9. Peruntukan masa 0 5# minit c) Jadual pembahagian soalan (rangka kasar) 7ujuk Jadual ;.5 .angka kasar pembinaan JP: di bahagian lampiran. d) Pembinaan JPU dengan memindahkan maklumat dari rangka kasar ke dalam Jadual JPU 7ujuk Jadual ;.<2aburan dalam JP: di bahagian lampiran.

14

MBE 22703 / 2013_2014

1<

MBE 22703 / 2013_2014

JPU berperanan penting untuk membina soalan ujian dan peperiksaan. .ndi9idu atau mereka yang berkaitan dengan ujian seperti calon guru yang mengajar dan ibu bapa berhak dalam erti kata sebenarnya menolak sesuatu ujian itu jika diragukan kesahannya. Justeru datadata yang tercetus daripada uijan yang sedemikian tidak layak digunakan bagi tujuan pemulihan pengkelasan atau bimbingan. Oleh itu penekanan yang se+ajarnya perlu diberi perhatian terhadap objekti% pembelajaran dan prosedur penilaian supaya kualiti soalan dan pengurusan carta pentadbiran ujian dan peperiksaan dapat dilaksanakan dengan baik dan memuaskan hati semua pihak yang terlibat.

1=

MBE 22703 / 2013_2014

BAB "

,UMU0AN

Perubahan terhadap /aksonomi 2loom merupakan satu usaha murni untuk menjelaskan kekaburan yang terdapat dalam mende%inisikan objekti% pendidikan. Perubahan ini merupakan satu input yang amat baik untuk kita renungkan agar proses penilaian yang kita laksanakan terhadap murid atau pelajar kita lebih tepat. Perubahan terhadap istilah struktur dan penekanan memberikan satu perspekti% yang berbe(a kerana kita telah terbiasa dengan taksonomi yang lama. Justeru itu ke%ahaman mendalam tentang taksonomi yang baru akan memudahkan kita menggunakannya dalam menguji mengukur menilai dan mentaksir murid atau pelajar. *alam hal ini taksonomi yang baru boleh digunakan untuk murid atau pelajar di peringkat a+al persekolahan hinggalah ke uni9ersiti. !elalui ke%ahaman yang mendalam mengenai taksonomi 2loom yang merangkumi dimensi domain kogniti% terutamanya amat berguna dalam menghasilkan Jadual Penentu Ujian (JPU) yang berperanan penting untuk membina soalan ujian dan peperiksaan. .ndi9idu atau mereka yang berkaitan dengan ujian seperti calon guru yang mengajar dan ibu bapa berhak dalam erti kata sebenarnya menolak sesuatu ujian itu jika diragukan kesahannya. Justeru data-data yang tercetus daripada ujian yang sedemikian tidak layak digunakan bagi tujuan pemulihan pengkelasan atau bimbingan. Oleh itu penekanan yang se+ajarnya perlu diberi perhatian terhadap objekti% pembelajaran dan prosedur penilaian supaya kualiti soalan dan pengurusan carta pentadbiran ujian dan peperiksaan dapat dilaksanakan dengan baik dan memuaskan hati semua pihak yang terlibat.

13

MBE 22703 / 2013_2014

,U7UKAN 2loom 2. '. $3-4. 2a1onomy o) educational ob ecti%es ( book 7 cogniti%e domain. Aondon0 Aongman &roup Aimited. 2loom 2. '. )rath+ohl *. 7. > !asia 2. 2. $345. 2a1onomy o) educational ob ecti%es ( book 5 a))ecti%e domain. Aondon0 Aongman &roup Aimited. 8orehand !. "##5. Bloom's ta1onomy: )rom emerging perspecti%es on learning3 teaching and technology. http0GGprojects.coe.uga.edu L$ september "#$#M. &ha%ar !. @. 6. ("#$$). Pembinaan dan "nalisis : : ian Bilik Dar ah. 8akulti Pendidikan Uni9ersiti /eknologi !alaysia. Percetakan !ua%akat Jaya 'dn 2hd. Aaurie 7ichlin. ("##$). 2lueprint %or Aearning0 :onstructing :ollege :ourse to 8acilitate. A.F.6nderson and *.7.)rath+ohl ("##$). " ta1onomy )or learning3 teaching3 and "ssessing: " re%ision o) bloom's 2a1onomy o) educational -b ecti%es 0 @e+ Kork. :opyright "##$ by 6ddison Fesley Aongman. Used by permission). !ok '.' ("#$#). Pedagogi untuk Penga aran dan Pembela aran. ,disi5. !alaysia0 Penerbitan !ultimedia 'dn 2hd.

5#