Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
a Rimpels wijst op verouderingsproces. Het wijst er op dat Europa als oude kernregio de economische vitaliteit lijkt te verliezen. b Omvang van het land, maar ook op economische macht. c Het gaat over de vraag, waar razili! eigenlijk bij hoort. "n hoo#dstuk $ werden landen in drie groepen verdeeld. razili! is zeker geen kernland. %e titel hee#t dus betrekking op de vraag o# razili! wel o# geen peri#eer land is&
a 'hina. b ( )apan* boeddhisme. ( %e +erenigde ,taten van -oord(.merika* protestantisme. ( 'hina* boeddhisme / con#ucianisme.
Opdracht "
a 'hina, de +, en )apan b Een voorbeeld van een goed antwoord is* %e bevolkingsomvang kan een last, maar ook een lust zijn voor de economie. +an een last zou sprake kunnen zijn als de omvang zo groot is, dat het economisch s0steem niet in staat is om voldoende welvaart en/o# werkgelegenheid te scheppen. Een grote omvang betekent wel een potentieel een groot aantal arbeidskrachten. c %e +, en )apan
Opdracht #
a Het antwoord hangt a# van het persoonlijke beeld, dat elke leerling hee#t. b "dem
a estudeer de paragraa#. b ( %e aantrekkelijkheid van steden voor ondernemingen in verband met snel veranderend consumentengedrag. ( ,teden zijn vaak innovatiecentra. ( ,teden vormen een toegangspoort naar andere delen van de wereld. c ( %e aantrekkelijkheid van steden voor ondernemingen in verband met snel veranderend consumentengedrag. Een technologische achtergrond hiervoor is dat de stedelijke bevolking via massamedia, #ilm e.d. erg snel ge3n#ormeerd kan worden over nieuwe trends. ( ,teden zijn vaak innovatiecentra. 4echnologische #actor hierbij is het dichte communicatienetwerk binnen stedelijke gebieden, hetgeen belangrijk is voor daar gevestigde wetenschappelijke instellingen, research centra e.d. ( ,teden vormen een toegangspoort naar andere delen van de wereld. 5oderne vormen van transport 6luchtvaart bv.7 kunnen hier als technologische #actor genoemd worden. d .ntwoorden verschillen omdat de vraag gericht is op lokale situaties. Een voorbeeld van een goed antwoord is de aanwezigheid van glasvezelkabels in sommige regios binnen -ederland, waardoor mensen, instellingen en bedrijven sneller toegang tot het world wide web hebben.
Opdracht )
a "nvesteren in hard ware zorgt bij de hoge dichtheid van mensen en bedrijven voor een goed draagvlak. %raagvlak is het potentieel aantal klanten voor een bedrij#. b ,teden in het westelijk deel van de +,, 'ali#orni! met name. +oorbeelden* 8os .ngeles en ,an %iego. c Hi!rarchische di##usie.
Opdracht *
ij 9ordisme gaat het om productie aan de lopende band* grote hoeveelheden identieke producten worden zo voortgebracht. %e 4o0otisering is een vorm van massale productie, waarbij veel meer met de wensen van de consumenten in het productieproces rekening wordt gehouden* maatwerk en massaproductie tegelijkertijd. b Eigen voorbeeld. %e voorbeelden kunnen vari!ren van keukens tot kozijnen o# #ietsen. Overleg het antwoord bij twij#el met je docent.
Opdracht +
a %e steden zijn in Europa veel meer over het werelddeel verspreid dan in de beide andere landen. 5oderne technologische ontwikkelingen zijn in stedelijke regios meer levensvatbaar. %aarom is de kans groter, dat de toegang tot die media in Europa meer verspreid is. b 1roter. %e tegenstelling is al groot doordat het verstedelijkte deel vooral in het oosten van 'hina is terug te vinden. .angezien de technologische vooruitgang vooral in steden plaatsvindt, wordt de tegenstelling aangescherpt. c Het is een voorspellende vraag. d Het kustgebied en het binnenland. +oor motivering kun je dezel#de argumentatie gebruiken als bij b. e -aast Europa, is ook in de +erenigde ,taten die kans erg groot, gezien de spreiding van de steden.
Opdracht ,
a b c d
.#rika. -oord(.merika, Europa en .ustrali!. 4ussen Oost( en :est(Europa. "n Oost(Europa is het percentage internetgebruikers lager dan in :est(Europa. Het percentage internetgebruikers in 'hina ligt lager dan dat in Europese landen, maar wat ook opvalt is de toelichting dat de toegang tot internet niet vrij is. %e overheid staat onbeperkt bezoek van internetsites niet toe. e %e +erenigde ,taten van -oord(.merika.
Opdracht -
a ,e0chellen, Eg0pte, 4unesi!, .lgerije, 5arokko, ,enegal, ;aapverdi!, 1abon, %jibouti, -amibi!, otswana en <uid(.#rika. b ;aapverdi! en Eg0pte 68ibi! is ook volledig op .merika geori!nteerd, maar het uitgaande internetverkeer in veel kleiner in omvang7 c 1abon, %jibouti 6en ,enegal7 d ,e0chellen, als enige land ook op .zi! geori!nteerd.
Opdracht
-eem met de docent de argumenten voor en tegen de stelling door. +oor de stelling* ( 4echnologische ontwikkelingen zijn sterk geconcentreerd in stedelijke gebieden. %aardoor is de kans groter dat deze zich economisch sterker ontwikkelen dan het platteland, ( 4echnologische ontwikkelingen worden het gemakkelijkst gerealiseerd in rijke landen, die daarvan dan economisch het meest zullen pro#iteren. 4egen de stelling* ( %oor di##usie zullen technologische ontwikkelingen zich ook over het platteland verspreiden. %aardoor nemen de tegenstellingen tussen steden en het platteland weer a#. ( %e geschiedenis toont aan, dat moderne ontwikkelingen zich ook kunnen verspreiden over andere dan de rijke landen. +erschillen tussen landen zullen dus a#gezwakt worden. elangrijk is dat de leerling bij het wegen van de argumenten voor en tegen aangee#t op grond waarvan de argumenten voor hem/haar zwaarder wegen. Een voorbeeld van een goed antwoord* Het eerste argument voor de stelling is weliswaar juist, maar wordt niet a#gerond met het eerste argument tegen. %aarom is de stelling volgens mij niet juist.
Opdracht 2
a "n stedelijke gebieden kan de voorkeur voor bepaalde goederen sterk en snel veranderen. b )uist in steden is de kans groot dat er sprake is van een stimulerende omgeving 6middelste vakje7. %aar is de kans groot dat de overheid 6linksboven7 een positieve invloed hee#t op elk van de volgende productie#actoren 6links beneden7* universiteiten zijn aangewezen op kwalitatie# goed menselijk kapitaal, dus hoogopgeleide mensen. +erder is in ieder geval de in#rastructuur in steden vaak beter dan daarbuiten* hier zou je kunnen denken aan de communicatiemogelijkheden 6"'47. %e aanwezigheid van vraag naar onderzoek, bijvoorbeeld in de in de steden gevestigde kleine en middelgrote ondernemingen, is er nog al eens groot. c ij clustering gaat het om onder meer de relatieve nabijheid van ondernemingen en organisaties. %at levert een stimulerend klimaat op voor elk van die ondernemingen en/o# organisaties.
Opdracht " .verdiepingsopdracht/
a, b en c %e antwoorden zijn a#hankelijk van de gekozen sites. Overleg met de vakdocent over je antwoord.
a b c d e
"n 1root( rittanni! startte de industrialisatie. +oor $>?@. Het gebied 8onden( erlijn(Aarijs met een uitloper vanuit 9rank#urt, via ,tuttgart naar 5ilaan en 4urijn. $>B@ %ie vallen min o# meer samen. > 61root( rittanni!, -ederland, elgi!, 8uCemburg, 9rankrijk, %uitsland, <witserland en "tali!7.
Opdracht (
a ,teenkool b innen de gouden driehoek* 6 ekken van7 Aarijs, 5ittelland 6<witserland7, ,tuttgart, 5Dnchen en 5ilaan. uiten de gouden driehoek* %ublin, ,tockholm, Helsinki, :enen, elgrado, 4oulouse, ilbao, arcelona, +alencia. c Het gaat om #actoren als* ( nabijheid van andere ondernemingen 6toelevering, a#zetmogelijkheden, ondersteuning in technisch, #inancieel o# juridisch opzicht7 ( de toegang tot "'4(#aciliteiten ( de beschikbaarheid van kapitaal ( de stimulerende rol van de overheid, enz. Energie speelt een wat minder belangrijke rol* elektriciteit kan bijna overal heen getransporteerd worden. d 1lobal 'it0 e Op dit kaartje gaat het om plaatsen waarvan de ontwikkeling sterk a#hankelijk is geweest van steenkool 6:=7 o# die een voorname rol gespeeld hebben bij di##usie van industri!le technologie 6#iguur 2.E7. %e Randstad en 9rank#urt speelden daarbij een beperktere rol.
Opdracht )
a 8ange tijd was de in#rastructuur sterk a#gestemd op de nationale belangen. "n#rastructuur zorgt voor een betere onderlinge bereikbaarheid van de steden. ,teden spelen, zoals uit de eerste paragraa# bleek, een zeer belangrijke rol in de globalisering. 1oede verbindingen maken de steden aantrekkelijker als vestigingsklimaat voor multinationale ondernemingen. b 'luster c Het kaartje gee#t de absolute a#stand hemelsbreed aan. %at is in #eite niet zo van belang voor ondernemingen. %aar zijn verschillende redenen voor* ( Hemelsbreed zegt niets over de werkelijke a#standen vanuit andere steden in Europa. %e bereikbaarheid per trein, vliegtuig o# auto en de daarmee gepaard gaande tijd is van veel grotere betekenis. Het gaat om relatieve a#standen / ligging. Eventueel kaart uit 1 noemen, waaruit dat is a# te leiden. ( +oor kennisintensieve ondernemingen/ organisaties is de digitale bereikbaarheid van veel grotere betekenis. .anwijzingen over de toegang tot moderne communicatiemiddelen zou een veel betere marketing zijn. ( +oor kennisintensieve ondernemingen is de nabijheid van andere soortgelijke organisaties van veel groter belang.
Opdracht *
a b c d e #
evolkingskenmerk -ationaliteit en religie .lbani!, de bevolkingssamenstelling is daar vergeleken met de andere landen vrij homogeen. osni!(Herzegovina 5acedoni! Een voor -ederland pijnlijk voorbeeld is de moslimenclave ,rebrenica. espreek de voorbeelden met je docent6e7.
Opdracht +
a Oosters(orthodoC en rooms(katholiek. b .lbani! 6 osni!(Herzegovina, 5acedoni!7 c Een enclave is een deel van een land / gebied, dat helemaal omsloten is door het grondgebied van een ander land. %e term wordt gebruikt als het omsloten gebied vanuit het omringende land wordt gezien. :ordt het omsloten gebied bekeken vanuit het land waar het deel van uit maakt dan spreekt men over een eCclave. d eide stellingen zijn onjuist. Een voor -ederland pijnlijk voorbeeld is de moslimenclave ,rebrenica. espreek de voorbeelden met je docent6e7.
Opdracht ,
a -oord(Europa b %e piramide van Oost(Europa is veel grilliger. %e piramide van :est(Europa laat duidelijk een uitstulping zien bij de bab0boomgeneratie. c Grnvorm d %e titel wijst bijvoorbeeld op problemen, die de vergrijzing van de Europese bevolking met zich meebrengt. e "n veel Europese landen zal de vergrijzing betaalbaar moeten blijven. # +oorbeelden van goede antwoorden zijn* ( het verhogen van de pensioenlee#tijd ( het verlagen van de pensioenen ( het verhogen van de productiviteit van de actieve bevolking
Opdracht 2-
a 'ontinentaal schaalniveau. b %at hee#t alles te maken met het koloniaal verleden. %at valt a# te leiden uit de legenda, waar de vroegere ritse, 9ranse en -ederlandse gebieden genoemd worden. Historische banden blijven bestaan. Historische/culturele dimensie. c Het verschil tussen het tekort aan ongeschoolde arbeidskrachten in :est(Europa en het overschot in <uid( en Oost( Europa en -oord(.#rikaanse landen. d %e bestemmingslanden krijgen te maken met bevolkingsgroepen, die een andere cultuur hebben 6taal, religie7. e +ooral in de steden, waar veel arbeidsmigranten terechtkwamen, ontstaan aan het einde van de 2@ste eeuw grote problemen tussen allochtonen en autochtonen. # +oor een groot deel van de allochtonen is er geen gepast werk. %at leidde tot grotere werkloosheid onder allochtonen in diverse Europese steden.
Opdracht 2
a Op kaart 1 BB zijn landen ingekleurd op basis van de gemiddelde groei van de totale handel in de EG(landen. ,panje 6en "erland7 blijkt een hoge gemiddelde groei te hebben. b Het +erenigd ;oninkrijk het minst en -ederland het meest. <ie 1 BB.. c Het zijn de 5idden( en Oost(Europese landen, die in het begin van de 2$ste eeuw toetraden tot de Europese Gnie. Het gaat om voormalige landen uit het Oostblok.
Opdracht 22
a +oorbeeld van een goede beschrijvende vraag* 5et welk land nam de handel van -ederland in de periode $HE?( $HH? het sterkste toe en met hoeveel procent& b +oorbeeld van een goede verklarende vraag* Hoe kun je de sterke groei verklaren van de handel van het +erenigd ;oninkrijk met landen als %uitsland o# 9rankrijk in de periode $HE?( $HH?& c .#hankelijk van de gekozen vraag. d/e %oe(vragen.
Opdracht 2"
a +oorbeelden van argumenten voor de stelling* %iverse Europese landen kampen met vergrijzingsproblematiek met de gevolgen voor de arbeidsmarkt 6sociale en
economische dimensie7. %aarnaast zijn er 6vanuit de sociale en culturele dimensie gezien7 problemen met allochtonen in stedelijke gebieden. +erder lijken er grenzen te zitten aan de processen van eenwording in Europa 6politieke en culturele dimensie7. b Europa hee#t een hoog economisch ontwikkelingsniveau 6economische dimensie7, een hoog opgeleide bevolking 6sociale dimensie7 en hee#t in het verleden aangetoond dat processen van eenwording niet per de#initie gedoemd zijn te mislukken 6politieke dimensie7. c %e beoordeling van de tekst leg je voor aan je docent6e7.
a Oude #eodale machthebbers speelden een rol bij het ontwaken van )apan in de $He eeuw. %e rol van de <aibatsu sluit hier op aan. b ;eiretsu. Het gaat om bureaucraten en technocraten, gegroepeerd rondom banken. c Handelsklasse 6middenklassen7. d 8everancier van grondsto##en, energie en a#zetmarkt. %elen van 'hina 5antsjoerije, 4aiwan, <uid(;orea.
Opdracht 2(
a %e stedelijke gordel, in #iguur 2.$2 aangegeven met Aaci#ic corridor. b 1 $>H c 1 $F$E
Opdracht 2)
a %e .zi!(crisis is in de jaren negentig een belangrijke #actor geweest. %aarnaast speelt een rol dat de omringende, zich industrialiserende, landen veel investeringen aantrokken. b %oor bijvoorbeeld clusters te bevorderen van kennisintensieve ondernemingen. %enk aan de technopolen.
Opdracht 2*
a Ruim 2E keer zo veelI b =.??@ euro/inwoner 6$HHH7 in 'hina. "n -ederland 2F.F$@ euro/inwoner 6 -A $HHH7. c +oor een euro kun je in 'hina veel meer goederen kopen dan in -ederland. +andaar dat de niet(gecorrigeerde gegevens 6vraag a7 eigenlijk geen goede indruk van het inkomen gee#t, vergeleken met -ederland.
Opdracht 2+
a b c d e # g h
i/j
eide vooral vanuit de politieke dimensie. ij een enkel con#lict, weergegeven op #iguur 2.$@, ook de culturele dimensie. -ation uilding 'ulturele en politieke dimensie. 5acau, ,pratl0(eilanden, Aaraceleilanden. 8angs de .mur en het grensgebied 'hina("ndia. %e spanningen in 4ibet in 2@@> vormen een t0pisch voorbeeld. 6-aast grenscon#licten7 de spanning tussen 'hina en 4aiwan. %e meeste con#licten op regionaal schaalniveau. %e vraag hee#t betrekking op de twee landen vermeld bij vraag #. 4aiwan kan zeker gerekend worden tot de semi( peri#erie. Over de positie van 'hina kun je twisten. Enerzijds is de bevolking gemiddeld arm 6laag bnp/hoo#d7. .nderzijds is het tegenwoordig een belangrijke producent van industrieproducten voor de wereldmarkt 6semi( peri#eer7. %eze twee vragen zijn ten onrechte op deze plaats in het werkboek verschenen. <e hadden hier niet gesteld moeten worden.
Opdracht 2,
Het con#ucianisme is vooral een praktische levensleer. Het gaat vooral om richtlijnen voor het dagelijks leven. Overigens hangt de beantwoording van de vraag a# van de de#initie van religie. .ls het gaat om zingeving aan het leven, dan zitten er in het con#ucianisme voldoende religieuze aspecten. :ordt religie opgevat als geloo# in een 1od, dan valt deze leer helemaal buiten religie. 4ip* bespreek dit eens met docenten levensbeschouwing, maatschappijleer, catechese o# #iloso#ie. b oeddhisme c "n )apan ontbreekt het con#ucianisme.
Opdracht "-
a %e bevolking is erg ongelijkmatig over het land verdeeld* vooral de oostelijke hel#t langs de kust is dichtbevolkt. b %e spreiding hangt samen met gebergtes 61 $=E/$=B7, droge klimaten 61 .arde klimaat7 en onvruchtbare bodems meer landinwaarts. %aarnaast de ligging aan de kustI c ,teden ontwikkelen zich vaak aan de kust en langs rivieren, vanwege de handelsmogelijkheden. d 1 'hina eCtreme weersomstandigheden. Hete zomers en hete winden, koude winters en regenstormen.
Opdracht "
a ;leine importeurs van teCtielproducten Jn ondernemingen die zich richten op massale verkoop, betrekken teCtiel vooral uit 'hina. 5odegeori!nteerde ondernemingen laten teCtiel in 6o.a.7 )apan produceren. )apan maakt deel uit van de 9ast :orld. Ondernemingen die modeartikelen produceren kunnen van hieruit gemakkelijk op deze snel veranderende markt reageren. 5assaproductie 6en kleine importeurs7 moeten het hebben van goedkope productie, die op basis van de lage loonkosten vooral in landen als 'hina geproduceerd kunnen worden. b ijvoorbeeld de haute couture. c )apan. %e toegevoegde waarde van de producten die bestemd zijn voor massaverkoop is laag. %eze producten worden vooral in 'hina gemaakt.
Opdracht "2
elangrijke overeenkomst tussen de drie gebieden is de ligging aan de kust en de ori!ntatie op de kapitalistische wereldeconomie. .ccentverschillen* Hong ;ong, vroeger een ritse kroonkolonie maar tegenwoordig 'hinees grondgebied, is van oudsher op de wereldeconomie geori!nteerd geweest. +oordat 'hina communistisch werd, was dat ook het geval met ,janghai, een belangrijke toegangspoort tot het land door de ligging aan de Kang 4se. ,hen,hen is een gebied dat de laatste decennia de gelegenheid gekregen hee#t om als schakel te gaan dienen tussen het oude 'hina en de rest van de wereld. b %it zijn zones waar het 6vrije7marktmechanisme #unctioneert. ,taatsondernemingen, voor zover in 'hina tegenwoordig nog actie#, zijn niet geori!nteerd op de productie van goederen bestemd voor de eCport.
Opdracht ""
a 'hina economische groei 61 $=>E7. %e oostelijke kustprovincies groeien sterker dan de provincies meer landinwaarts. b 'hina buitenlandse investeringen 61 $=>97. "nvesteringen leiden tot uitbreiding van de productiecapaciteit en daarmee tot economische groei. c "n grote lijnen wel. "n de atlas staat de groei van het A per inwoner tussen $HH$ en $HHB. "n het boek staat een indeC voor de relatieve ontwikkeling* daarin is niet alleen rekening gehouden met het inkomen, maar ook met andere kenmerken, die een indicatie geven van de welvaart. %aarnaast gaat de #iguur in het boek over slechts een jaar. Ondanks deze verschillen is het beeld in grote lijnen hetzel#de. d Een veel gebruikt argument is dat buitenlandse investeringen in korte tijd het 'hinese bedrij#sleven zouden wegconcurreren. Een ander 6geogra#isch7 argument is dat buitenlandse investeringen te grote welvaartsverschillen zal veroorzaken binnen 'hina. %aardoor zou te veel migratie van platteland naar stad gaan plaatsvinden met alle problemen van dien* bijvoorbeeld huisvestingsproblematiek. <el#s nu, met beperkte toelating van buitenlandse investeringen is de migratie naar steden in 'hina al erg omvangrijk.
Opdracht "#
lijven wonen in 6niet al te beste7 woonomstandigheden in eijing o# terugkeren naar zijn herkomstgebied, waar de toekomst verre van rooskleurig is en zijn land inmiddels is verkocht. b %aar hee#t hij geen bestaansbasis 6in de landbouw7 meer. <ie a 6geen grond meer7. c "n de tekst wordt onder meer gesproken over achterstand op medisch gebied en opleidingsmogelijkheden.
>
Opdracht "(
a b c d
1uangzhou, :enzhou, -ingbo, -antong, 8ian0ungang, 4ianjin, Linhuangdao en %alian. 'luster 5assaproductie in arbeidsintensieve ondernemingen met goedkope arbeidskrachten. :esterse ondernemingen kunnen de gewenste kennis en technologie inbrengen, naast kapitaal.
a, b, d, e Kenmerk a 8igging vergeleken met +, en Europa Op het zuidelijk en noordelijk hal#rond liggen deze streken zowel in de tropische als in de gematigde luchtstreek 6o#* lage en hogere geogra#ische breedte7 4ropisch regenwoudklimaat
;limaat, wel in razili!, niet in Europa en de +, Ontbrekende reli!#vorm evolkingsdichtheid evolkingsspreiding 5eest vergelijkbare spreiding steden
d e # g
Hooggebergte Europa lijkt meer op die van de +, <eer ongelijkmatig in razili! ,preiding in Europa lijkt meer op die van de +,
c 4ropisch regenwoudklimaat tre# je alleen aan op de lagere geogra#ische breedtes 6dicht bij de evenaar dus7. g %e ongelijkmatige spreiding van bevolking en steden. h %e bevolkingsspreiding en de spreiding van steden komt vooral door het koloniale verleden. "n die tijd zijn grote handelsposten gesticht langs de kust, die zijn uitgegroeid tot grote steden.
Opdracht "*
a Europa is meer versnipperd. b 'uba c Het ,paanse deel viel uit elkaar. Het Aortugese niet 6 razili!7.
Opdracht "+
a Aortugal, 9rankrijk, "tali!, .#rika 6negerslaven7, inlandse bevolking 6indianen7 b 8atijns(.merika c 5ulat* a#stammeling van een negro3de en een blanke ouder. 5esties* a#stammeling van een blanke en een indiaanse ouder. d +erschillen in inkomen/welvaart.
Opdracht ",
a Een vrijhandelszone kent geen onderlinge handelsbelemmeringen tussen de deelnemende landen. b -oord(.merika hee#t het grootste aandeel in de bestemming van goederen. 5aar lie#st E$M van de eCport is gericht op -oord(.merika.
Opdracht #-
ijvoorbeeld het naast elkaar voorkomen van niet(geconsolideerde wijken 6krottenwijken o# #avelas7 en elitewijken. b ijvoorbeeld aan het naast elkaar voorkomen van ambachtelijke delen in de stad en moderne winkel( en kantoorcompleCen.
Opdracht #
Opmerking voora#* .ls er nog verwezen wordt naar #iguur 2.2F is dat niet correct. Het gaat om :$2. a %e verhouding tussen de hoogste en de laagste inkomensgroepen in razili! is 2?,?. %us de rijkste groep verdient gemiddeld meer dan 2? keer het inkomen van de armste groep. +ergelijk eerder de vergelijking tussen -ederland en 'hina* gemiddeld in -ederland was het inkomen ruim 2E keer dat van 'hina. b Opvallend is dat razili! van de landen met midden inkomens, het grootste verschil kent tussen de arme en de rijke bevolkingsgroepen.
Opdracht #2
5isschien wordt in het boek nog verwezen naar :2F, dit moet zijn* :$=. +erder is in #iguur 2.2E de legenda niet helemaal correct* verwisseling van de beide laatste legendaonderdelenI a,b,c W13 Kenmerken van de vier regios in Brazili Regio Economische Relaties binnen de Relaties tussen de Relaties tussen activiteiten regios regios de regios en het buitenland $ ,terk 5ijnbouw en "ntensieve "ntensieve "ntensieve verstedelijkte industrie economische relaties economische economische kerngebieden relaties relaties 2 5arktgerichte +erbouw van "ntensieve "ntensieve "ntensieve primaire eCportgewassen als economische relaties economische economische productiegebieden bananen, suikerriet, relaties relaties katoen, ko##ie en tabakN mijnbouw = Rurale Een groot deel eperkte eperkte eperkte probleemgebiede eCtensieve veeteelt economische relaties economische economische n relaties relaties F Resource ECploitatie eperkte eperkte +oor een deel #rontiers bos/oerwoud en economische relaties economische vindt er eCport diverse mijnbouw( relaties plaats vanuit activiteiten deze gebieden. Het gaat daarbij om natuurlijke hulpbronnen. d +ooral de sterk verstedelijkte kerngebieden en de marktgerichte primaire productiegebieden, zijn sterk op het buitenland gericht. %at geldt gedeeltelijk ook voor de resource #rontiers, van waaruit natuurlijke hulpbronnen ge!Cporteerd worden. e ackwash(e##ecten.
Opdracht #"
a 1root landbouwbedrij# in 8atijns(.merika. b Alantages zijn vooral op de eCport gericht. c %e 2? grootste lati#undia 6met een oppervlak van 2?.@@@.@@@ hectare samen ongeveer E maal het -ederlandse oppervlak7. "n verhouding tot het raziliaanse grondgebied gaat het om een percentage van E@ M.
$@
erekening* Oppervlakte van -ederland F$.?@@ km2 F.$?@.@@@ 6$ km2 $@@ hectare7. Oppervlakte van de 2? grootste lati#undia 6a#gerond7 2?.@@@.@@@ hectare. 2?.@@@.@@@ / F.$?@.@@@ E,@2 Oppervlakte van razili! >.?@@.@@@ km2 >?@.@@@.@@@ 6$ km2 $@@ hectare7. Oppervlakte van de 2? grootste lati#undia 6a#gerond7 2?.@@@.@@@ hectare. 62?.@@@.@@@ / >?@.@@@.@@@7 O $@@ E@ M. d 6,ociale7 beweging van landloze boeren, zij komen in verzet tegen de grote boerenbedrijven en kraken een stuk grond om zel# een bestaan op te bouwen. e Rurale probleemgebieden. Hier is het grondgebruik als gevolg van grootgrondbezit erg eCtensie#. +elen bezitten geen grond en weinigen bijna alle grond. %at wordt als sociaal onrechtvaardig beschouwd. # <e verliezen hun machtspositie. Een deel van hun inkomensbron verdwijnt.
Opdracht ##
a Het ging om een linksgeori!nteerde president van wie men verwachtte dat hij voor de armen zou opkomen. b %e grond is hier veel minder ongelijk verdeeld. oeren zijn voor het #unctioneren van hun landbouwbedrij# niet a#hankelijk van de machtspositie van grootgrondbezitters. Hun ondernemingen zijn veel meer ge3ntegreerd in de kapitalistische economie. c )e kunt hier denken aan het vastleggen van de rechten in een landhervormingswet, zodat boeren niet overgeleverd zijn aan de grillen van grootgrondbezitters. d .rmoede, voedseltekort, gebrek aan sanitaire en medische en educatieve voorzieningen. e Eigen mening.
Opdracht #(
%e omvang van het land is zo groot, dat sommige delen van het land tot de peri#erie van het werelds0steem gerekend kunnen worden en andere gebieden nauw verweven zijn met de kernlanden. )e kunt hier verwijzen naar de grote sociale en economische tegenstellingen tussen rurale probleemgebieden en stedelijke kerngebieden.
$$
A8sl'iting
9lotopdracht .groepsopdracht/
3as'sopdracht
9tap
(%e kenmerken van het geogra#isch beeld, die bepalend zijn voor de tegenwoordige positie van ;ameroen binnen het werelds0steem zijn te vinden in het tekstboek, de 1rote osatlas en op de websites van :ikipedia en :orld 9act oek 6https*//www.cia.gov/librar0/publications/the(world(#actbook/geos/cm.html7. "n de volgende tabel zijn enkele gegevens schematisch samengevat. %e kenmerken $ t/m E kun je vinden in het tekstboek. $ ;ameroen is een peri#eer land binnen het werelds0steem 4ekstboek 1 ?2 / 1 ?= 9iguur $.F 1 ?2 $H? 6Economisch sterke en zwakke landen7 1 ?= 2@>' 6"dem7 2 Ongunstige eCterne relaties van peri#ere landen ten gunste van kernlanden en de semi(peri#erie 1 ?2 / 1 ?= :ikipedia 1 ?2 2$= 6s7 6Ruilvoet7 "ndeCcij#er +erwijzing aan naar de dalende prijzen voor veel agrarische eCportproducten $@2 = %e productiviteit en het inkomen in de peri#erie zijn gemiddeld laag. 1 ?2 / 1 ?= :orld 9act ook 8anden met lage productiviteit gebruiken relatie# weinig energie, hetgeen blijkt uit 1 ?2 $>H. / ,tatistiek 1 ?2N E$E kg steenkoolePuivalent per inwoner 1 ?= 2=?N ?H? kg steenkoolePuivalent per inwoner 1 ?2 $H?.N laag -A / inwonerN $FH@ euro/inwoner 6$HHH7. ,chatting inkomen in 2@@BN 22@@ dollar per 1 ?= A Euro F=2@/inw. 62@@=7 inwoner.
F Arimaire sector 6landbouw en mijnbouw7 zijn belangrijk. %usN vooral land( en mijnbouwproducten. 1 ?2 / 1 ?= 1 ?2 statistiekN EH,HM van de beroepsbevolking werkt in de landbouw, terwijl in de industrie en diensten achtereenvolgens >,EM en 2$,?M werkt. "ets meer dan F=M van het -A komt tot stand in de landbouw. :ikipedia :orld 9act ook "n 2@@$ zou het percentage werkzaam in de landbouw B@M zijn, de industrie $=M en de dienstverlening $BM.
+an grote betekenis is aardolie 6mijnbouwproduct7 en de volgende agrarische producten* ko##ie, cacao, katoen, rubber, bananen, granen, plantaardige olie en hout. %aarnaast zorgt de beperkte industrie voor de productie van aluminium, aardoliera##inage, voedselindustrie. +oornamelijk lichte industrie.
$2
? %e eCport is eenzijdigN 6primaire(7 grondsto##en en energiebronnen. 1 ?2 / 1 ?= :orld 9act ook ;aart 1 ?2 $HF / 1 ?= 2$2 6t0pen economie7 laat zien dat ;ameroen sterk op grondsto##en is geori!nteerd. 1 ?2 $H?' / 1 ?= 2$='N ECport van olie, aardgas, hout en eerder genoemde landbouwproducten. eenzijdigheid van de eCport van "mport van machines, elektronische apparatuur, transportmiddelen, brandsto# ;ameroenN meer dan ?@M van de en voedsel. eCportinkomsten zijn a#komstig van de aardolie. 1 ?2 $H?' /1 ?= 2$=%N uitvoer eenzijdig gericht op het kernland 9rankrijk ,panje, "tali! en 9rankrijk zijn de belangrijkste a#nemers van eCportproductenN de eCport gaat voor $H,>M naar ,panje, $?,B M naar "tali! en 9rankrijk $$,B?. %e invoer komt voor groot deel uit 9rankrijk 62=M7. E %e handel van .#rikaanse landen richt zich sterk op :est(Europa. <ie tekstboekN #iguur $.?
(%e economisch regionale verschillen binnen ;ameroen zijn vooral a# te leiden uit de twee kaartjes van :=. Het eerste kaartje laat zien, dat veel agrarische eCportproducten voortgebracht worden in het zuidwestelijke 6kust(7gebied van ;ameroen en het noordelijke deel. Het zuidwesten van het land produceert ko##ie, katoen, cacao, rijst, tabak, suikerriet, rubber, palmolie, bananen en thee. "n het noordelijke deel van het land gaat het om landbouwproducten als suikerriet, katoen en rijst. Het rechterkaartje laat zien, dat veel industri!le activiteiten en energieproductie in diezel#de gebieden plaatsvindt. ,ommige producten 6bauCiet, hout, energie7 worden ook gewonnen in de centrale delen van ;ameroen.
9tap 2
+oorbeelden van sterke kanten* - +ergeleken met veel andere peri#ere landen hee#t ;ameroen een redelijk grote diversiteit aan del#sto##en 6minerale grondsto##en en energie7. - %e klimatologische omstandigheden maken de verbouw van veel tropische landbouwgewassen 6zie boven7 mogelijk. - .ls voormalige kolonie hee#t ;ameroen een speciale band met de Europese Gnie. - ;ameroen ligt aan de kust. +oorbeelden van zwakke kantenN - Eenzijdige eCport. %at geldt zowel voor de aard van de verhandelde producten als voor de handelspartners 6slechts enkele Europese landen zoals 9rankrijk, "tali!7 - %e aard van de eCportproducten en de aard van de invoerproducten zorgt voor ruilvoetverslechtering.
9tap "
$=
:roe8toets
Opdracht Antwoord Opmerkingen
$a $b
2a 2b 2c
2d
2e =a b
Fa Fb Fc Fd Fe F# ?a
?b ?c
'lusters zijn ruimtelijke concentraties van onderling verbonden ondernemingen en instellingen uit een o# meerdere bedrij#stakken. "n netwerksamenlevingen zijn relaties tussen mensen en ondernemingen van doorslaggevende betekenis. )uist in stedelijke gebieden is het opzetten en gebruik maken van netwerken veel gemakkelijker dan daarbuiten. 6$7 +an belang daarbij is* ( de aanwezigheid van "'4(#aciliteiten 6in#rastructuur7 6$7 ( de aanwezigheid van ondernemingen en onderzoeksinstituten 6$7 ( de steden zijn de gebieden, waar ondernemingen snel kunnen reageren op veranderingen in de #ast world 6$7 %oor de aanleg van sluizen en kanalen. +ooral granen 6$7. <ie ook 1 $>E. 6$7 Europese boeren konden niet concurreren tegen de lage prijs van granen die grootschalig en gemechaniseerd 6$7 geproduceerd werden in bodemkundig zeer vruchtbare 6$7 gebieden. 8et op* in de tekst van de proe#toets staat een verwijzing naar 1 $>$'. %at moet zijn $E$'. %at is te zien aan de aanwezigheid van bijvoorbeeld het :4O o# de beurs 6,tock ECchange7. "'4 in de vorm van internet, mogelijkheden voor e(commerce e.d. 1 $?>H Op dit kaartje gaat het om de invoer van mijnbouwproducten 6bauCiet en aluinaarde7. ;enmerkend voor de kernlanden is de a#hankelijkheid van dit soort producten uit de peri#erie. Het gebrek aan vlakke gebieden. 4oledo(corridor 6Aaci#ic corridor7 %e problemen van congestie en hoge grondprijzen. .gglomeratienadelen. Ontwikkeling van technopolen 6clusters van kennisintensieve organisaties/ondernemingen7 %e "'4(in#rastructuur, de potenti!le steun van andere ondernemingen en organisaties. 1 $>2 Het oostelijke deel van 'hina hee#t minder droge klimaten dan het westelijke deel van het land, 6$7 6%aarvoor zou ook het neerslagkaartje 1 $>$' gebruikt kunnen worden7 Op natuurkundige overzichtskaarten 6bv. 1 $=E/$=B7 is te zien dat de oostelijke delen minder bergachtig zijn 6$7 en dat daar veel rivieren uitmonden in zee. 6$7 $HFH($HBE +oorbeelden* de collectivisering van de landbouw, de a#scha##ing van marktmechanisme en privQ6bezit7, de vorming van staatsbedrijven.
; ;
2 F
;4 ;
$ 2 2
; + 4
$ $ 2
; ; ; ; ; ; +
$ $ 2 $ $ 2 =
; ;
$ 2
$F
core
?d ?e ?#
Ea Eb Ec
Ha
Hb Hc $@a $@b $$
Een voorbeeld is het voorkomen van huisvestingsproblemen en voorkomen van grote werkloosheid in de steden. %e beschikbaarheid van veel goedkope arbeidskrachten. )uist om de eerder genoemde problemen te voorkomen, maar ook om te voorkomen dat op het platteland te veel actieve krachten verloren gaan. .an de oostkust en bij eijing. 4wee van* ,henzhen, Hong ;ong, 5acau, <huhai, Hainan, ,hantou en ,iamen. %e economische groei doet zich sterk voor in de bij a bedoelde gebieden. Het binnenland daarentegen maakt nauwelijks kennis met de economische groei. %e tegenstellingen worden op die manier versterkt. +oorbeelden van goede antwoorden* ( %e kansen voor 'hina liggen juist op het goedkoop voor de wereldmarkt produceren met laag betaalde arbeidskrachten. Hong ;ong had op die wereldmarkt een netwerk van relaties, waarvan 'hina gebruik zou kunnen maken. ( +oorkomen dat het kapitaal, nodig voor investeringen het land uitvlucht. 'on#ucianisme Het is vooral een praktische levensleer .anpassing aan tradities. #amiliebanden e.d. passen minder goed. Op de praktijk gericht handelen past beter. 'hina is een van de oudste samenlevingen / staten ter wereld. %e -ation uilding was niet nodig omdat er al een zekere mate van culturele homogeniteit bestond. ( sterk verstedelijkte kerngebieden ( marktgerichte primaire productiegebieden ( rurale probleemgebieden ( resource #rontiers Rurale probleemgebieden. ackwash(e##ecten ,paans deel %e dictatuur van veel staten. +oorbeeld van een goed antwoord is* %it werelddeel is sterk vanuit eenzel#de deel van Europa be3nvloed* ,panje en Aortugal. %e sterk verspreid wonende autochtonen met hun verschillende culturen kregen in de koloniale periode nauwelijks een kans zich te handhaven. !otaalscore
; ; ;
$ $ $
5aCimaal 2 punten.
; ;
$ 2 2
"
; ; ; ;
$ $ 2 2
; ; ; ; ;"
$ $ $ $ $
""
$?