JU DESHIRON LEXIM TE KENDSHEM!

MILAZIM KRASNIQI

RULET RUS PR ALI PASHN

Dram n shtat pamje

Personazhe
Autori
Aliu
Dervishi
Qehajai
Vladimiri
Muhamet Pasha
Kosta
Aleksisi
Jusuf Arapi
Hija I
Hiija II
Sinanogllu
Fshatari I
Fshatari II
Fshatari III
Tregtari I
Kasneci
Roje
Statist

PAMJA E PAR
AUTORI
Aktort q luajn n pamjen e par, Aliun, Hija I dhe Hija II, gjenden n sken, por ulur
dhe rrin si t ngrir.
Vetm Zoti e di saktsisht se si jan mpleksur ngjarjet q solln tragjedin. Drama ime
sht krejtsisht imagjinare. E tr kjo dram sht vetm material gjuhsor. Mos krkoni
mesazhe historike! Ktu vetm loja e aktorve sht e vrtet.
N fund ju do ta ndieni se jeni edhe m t pasur me dilema. Por mos i hudhni ato si
buletn q e keni bler pr pes euro. Ruajini kto dilema, sepse ju ndihmojn t gjeni m
leht udhn e kthimit n shtpin tuaj. T kthimit n vetvete.
Autori largohet nga skena. Ngrihen aktort.

ALIU
Punt po przihen prdit e m keq n Stamboll
Q kur u mbajt ai kongresi i mallkuar i Vjens.
Porta e lart ka nda mendjen pr luft kundra nesh.
KOSTA
Lufts me luft do ti prgjigjemi, o pashai im,
Dhe sulltan Mahmutin do ta ndjekim deri n Stamboll
Me zemrat tona q nuk e njohin pr sundimtare frikn.
ALIU
T lumt goja o bir e t lumt krahu, se ma ngrohe shpirtin,
Me fjal burri q i kan hije nj kryekomandanti.
KOSTA
Sulltan Mahmutit duhet ti japim nj msim t mir,
Ta godasim n strofkulln e tij n Stamboll
Me nj selam q ai do t dij ta lexoj si nj libr t hapur.
ALIU
Fol o bir e ti japim dum ksaj pune fisnike
Se sado q jam plakur, zemra ma do trimirin

Dhe nuk dua t mbetem prapa as n hakmarrje ndaj armiqve t mi.

KOSTA
Ka ardhur koha q t qroni nj hesap t vjetr me Syrjan
Se ka br tradhti dhe na e ka kthyer shpinn
E po han orbn q i ka gatitur me djallzi sulltani.
ALIU
Syrjaja e meriton tia pres gabzherrin si nj berri
Se m ka tradhtuar dhe m ka futur thikn n shpin.
Ai i ka treguar sulltanit shumn e fitime t mia
Dhe ma ka shtuar barrn q duhet ta paguaj,
Duke m shtrnguar lakun rreth qafe si nj gjarpr t zi.
Me z edhe m t lart.
Syrjai i ka dshmuar sulltanit pr gjyqet q bj
Duke i thn se i bj krye m vete, e jo sipas ligjit
Dhe i ka dhn ca shembuj t shmtuar.
Syrjai m ka denoncuar pr argtimet q bjm n Janin
Me vajza e me gra t reja, e me djem dylbera,
Dhe i ka thn sulltanit se kjo duhet t ndalohet,
Se sht kundr Ports e sht kundr dinit.
Ah, Syrja qeni, sa shum m ka br dm
Dhe ma ka prishur terezin ktu n vatrn time,
Ku bj far dua t bj e jo far thon se duhet br.
Me emocione.
Sa do ta doja vrtet q ta shiha me syt kokrdhok
E me vesht paluar si nj qen i ngordhur!
KOSTA
Ashtu sht pashai im, dhe nuk ka shteg tjetr,
Ve hakmarrjes son ndaj Syrja tradhtarit!
ALIU
Dyshimtar.
Por, kam droj se sulltan Mahmuti do t trbohej krejt
Pr mikun e vet t zemrs e pr shrbtorin besnik,
E do t m rrethonte me ushtrit e tij Janinn kreshnike.

KOSTA
Nuk e besoj se i hyn asaj pune sulltani, o pashai im,
Me gjith dertet q i kan dal n Anadoll e n Arabi.
Ai nuk ka koh t mirret me Janinn,
Ku puna do ti krkonte shum mund e shum trimri.
E nxit.
Ndrsa, vrasja e Syrjas do t mund ta trembte fort
E t jetonte nat dit n ankth e n frik
Se shigjetat e hidhrimit tnd mund ta gjenin edhe at nj dit.
ALIU
Zemra ma do t heq qafe Syrja tradhtarin, se vdekjen hak e ka.
Por, nuk e di, kam nj parandjenj t keqe ksaj here.
KOSTA
Prkulet me nderim.
Nuk ka asnj arsye pr parandjenja t kqia pashai im!
Sulltani ksaj radhe do t psoj disfat me trup,
E nuk do t ket kush ta ndihmoj, o pashai yn i madh,
Ngase Fuqit e mdha tashm kan arritur paqen
Dhe nuk ndahen disa pro e disa kundra sulltanit,
Po t gjitha jan n nj goj dhe jan kundra tij,
Vetm presin astin e duhur q tia dredhin qafn si nj qeni.
ALIU
far thon gazetat e reja q kan ardhur nga Vjena?
KOSTA
Gazetat thon se paqja po mbahet fort nga Fuqit e Mdha
Dhe ato po forcojn prdit ushtrit e veta,
Me armatime t reja e me metodat t reja lufte,
Me t cilat do ta hedhin n humner Perandorin
Por, presin nj ast t prshtatshm.
ALIU
Po mua a do t m pranojn si trashgimtar
N kt pjes t Rumelis, kur t dbojn sulltanin?
KOSTA
Kjo gj vetkuptohet pashai im i shtrenjt!

Dhe jan vet shrbimet e juaja q do t jen prov

Se ju e keni merituar trashgimin e ksaj mbretrie
Si ka pas thn para disa vitesh vet gjeneral Ushakovi,
Kur luftuar bashk kundr francezve.
ALIU
Europa di ta dredh e ta zhdredh sipas qejfit t vet!
KOSTA
Por ksaj here nuk do t ken derman,
Sepse fitorja jon ndaj sulltanit do ta vulos edhe vullnetin e tyre.
ALIU
Premtime kam gjithandej, vrtet.
KOSTA
Prandaj, nuk duhet t humbim koh, pashai im!
ALIU
Thua se sht m mir t sulmojn ne t part?
KOSTA
Goditja e par mund t jet nna e fitores
Sepse e huton sulltanin dhe e v prball mosbesimit
Ndaj Fuqive t Mdha.
Ndrsa, ato do ta shikojn vngr e nuk do ta luajn veshin,
Vese do t nxisin kryengritjet edhe n Rumani e n Arabi
Dhe ashtu sulltani do t jet n mes t darve t forta,
Dhe humbs i madh n kt fitore tonn t madhe.
ALIU
Hair!
KOSTA
T nisim dy trima pa humbur koh pr n Stamboll,
Dhe tia presin gabzherrin Syrja tradhtarit,
Pashai im, ky do t jet nj msim edhe pr vet sulltanin.
Aliu endet npr sallon i menduar.
ALIU
Po nse sulltani trbohet dhe m shpall fermanli
Ather si mund ti shmangem goditjes s hidhrimit t tij?

KOSTA
Pasha, kemi dhe shtat mij ushtar nn arm t gatitur
Dhe municione sa pr nj luft fort t gjat,
Kemi dhe ndihmat q na vijn nga kleftt aleat
Q mezi presin t hidhen n luft kundr sulltanit,
Kemi dhe ndihmat e carit, ndonse t fshehta ksaj here.
Pothuajse reciton.
Pra kemi ndihma nga t katr ant, t hapta dhe t fshehta
Dhe sulltani do t provoj nj disfat t papar,
Nse guxon e na msyn nga mendjelehtsia.
ALIU
Thua se na ndihmojn kleftt, dhe arm na vijn nga Rusia?
KOSTA
Mos e ke aspak dert kt pun, o pashai im i ndritur
Se zari t ka zgjedhur q t jesh prijsi yn i madh
Me kurorat e fitoreve do t jesh i stolisur,
Dhe Rusia do t jet n krahun tend
Se gj m t urryer pr Rusin se sa sulltani nuk ka.
ALIU
T lumt goja e t lumt krahu, biri im!
Kto fjal ma shrojn plagn q kam n zemr
Nga shigjetat e helmuara t sulltanve npr vite,
Ndonse nj parandjenj e keqe po m ndjek si qen.
Mund t dal hair vrtet, po mund t m del edhe sherr,
N rast se nuk na ndihmojn miqt tan n t gjitha ant.
KOSTA
Ndihma do t vij nga t katr ant,
Se t gjith jan mrzitur me kt Perandori
Q ia ka zn frymn Europs dhe Azis bashk.
ALIU
Prhumbshm.
Vetm ta kujtosh sht nj pesh e madhe q t z frymn.
KOSTA
A ti nisim trimat tan sonte pr Stamboll

E tia japim sulltanit at ferman q ti dhemb n brinj?

ALIU
Gati n panik. Shikon hutueshm Kostn, pastaj mer qndrim pothuajse gatitu.
Hajr qoft!
Mi thirr ktu djemt q tu them nj fjal!
KOSTA
Menjher, pasha! Menjher!
Kosta del me nxitim. Pas disa astesh futen n sken dhe i afrohen Aliut Hija I dhe Hija
II. Aliu ua bn me dor q t afrohen sa m afr. Flet me z m t ult , si pr t
shmangur nj prgjim.
ALIU
Patetik.
Bijt e mi do t niseni pr n Stambollin e largt
T m bheni si zogj me krah o bijt e mi,
E ti shkoni fshehtas n shtpi Syrjas, si hije
E ti hyni brenda nga ai nuk e pret as ndrrn, bijt e mi,
Dhe ti thoni se ka selam prej meje, Aliut,
E tia shqyeni gabzherin me thik t helmuar, o bijt e mi,
Sa ti del shpirti para syve tuaj, si nj berri t therur,
E mandej merrni udht e fshehta, e kthehuni n shtpi
Dhe t m vini shndosh, si kokra e molls kur piqet n vjesht,
E baba juve do tiu mbath e tu vesh si zotni
E do tu bj bimbash ku tua doj shpirti,
E do t bni far t doni me djem t ri e me vajza t virgjra,
Sa t doni djem e sa t doni vajza t reja do t kini,
E do t keni ifligje e pasuri sa tu knaqet shpirti.
Ngre pak zrin. Urdhron.
Vetm duhet q atij Syrjas tia preni gabzherin me thik
E ta lini t ftohur n divan si nj qen t ngordhur,
Se Syrjaja m ka tradhtuar, o bijt e mi,
Dhe ai q tradhton e ka hak nj vdekje me turp
Juve baba ju past!
Deri sa Aliu flet, Hija I dhe Hija II, rrin t prkulur para tij me nderime.

HIJA I
Ngre kokn pak.
Po nisemi, o baba, menjher e shpejt si era e veriut
Dhe fjaln tnde dy se bjm kurr.
M par vdesim se ta lm punn prgjysm
Dhe jeta jon nuk vlen as sa nj gogsim jotja,
O i shtrenjti baba jon.
Grmuqet n shenj t thell nderimi para Aliut dhe fillon e qan m ngul.
HIJA II
Edhe ai duke qar.
Gabzherin e Syrjajs do ta pres me dorn time
Dhe do ta kthej prmbys q ti shkoj shpirti n ferr
Atij qafiri q na e ka hidhruar babn ton.
ALIU
Ju past baba ju past, o bijt e mi,
Se ju kam n vend t Myftarit e n vend t Veliut,
Dhe do tiu shprblej me ka nuk e mendoni,
Vetm gabzherin tia preni atij tradhtari
Q m ka spiunuar te sulltani e m ka marr n qaf
Mua t shkretin n kt pleqri, o djem,
Duan t m ln si jetim n streh t bots.
Qan edhe ai e ngashrim. T qarat e dy t t tjerve bhen edhe m t forta. Duke u
munduar ta marrin veten, prqafohen me Aliun.
KOSTA
E tash ejani t gatiteni n magaze e t niseni q me nat.

E prshndet Aliun me temena. Po me at mnyr prkuljeje prshndesin edhe dy t

tjert. Pastaj dalin nga skena, duke ecur s prapthi, me trup t prkulur e me fytyr
prball Aliut.

PAMJA E DYT
Nj sallon, ku bien n sy trofe lufte e arm. N ball t tij sht edhe nj kryq i madh.
KOSTA
Trimat e mi tashm jan n rrug pr n Stamboll
Ku do ti bjn gjmn sulltan Mahmutit,
Duke ia prer n fyt Syrjan, mikun e zemrs.
VLADIMIRI
A sht e sigurt se kan marr urdhra t prera pr Syrjan?
Apo mos pashai yt bn ndonj loj, si e a zakon?!
Dhe na e zbulon planin q kemi vu n zbatim me kaq prpikri?
KOSTA
Atentatort jan agjentt e mi t vjetr
Q nuk m rrejn asnj fjal dhe nuk m kthejn asnj urdhr.
VLADIMIRI
Nse e vrasin Syrjan, n Stamboll do t plcas hataja.
Sulltani do t nis ushtrit kundr Aliut e do t bj hatan
Se nuk mund ta duroj nj poshtrim aq t madh.
Prkulet pak dhe e ul zrin.
Ndrsa, ne na hapet rruga q po e ndrrojm me shekuj
Ta kthejm kryqin e shenjt n kto troje,
Kt vend shqiptarsh t egr ta bjm Greqi.
Dhe n zemr t Rumelis t ngrem disa shtete sllave,
T lidhura nj nga nj si rruaza n tespije.
Ashtu ia mbyllin prjet rrugn Austris mizore,
Q t mos dal n ujra t ngrohta t Mesdheut
Po t mbetet nj mbretri e Alpeve, ku akujt kurr nuk shkrijn.
Ndrsa, ne pas humbjes s turpshme t Napoleonit
Na jan hapur rrugt n t katr ant
Dhe po bhemi mbretria m e madhe e t gjitha kohve,
Po e ribjm Bizantin, Roma e Tret ne po bhemi,
Dhe Kryqi yn do t lshoj hije mbi krejt horizontet.

Do ta kontrollojm Adriatikun dhe Egjeun me ishujt e tij,

Do t vm dor dhe mbi Dardanelet nj dit
Dhe ashtu do ti sundojm detet dhe kontinentet,
Vrtet, ashtu si ka thn Dostojevski yn i madh,
Rusia sht nj gjigand dhe nuk ti prek koka n tavan t ult,
Po duhet t pushtoj horizontet.
KOSTA
T shpresojm se pritja jon nuk do t jet e gjat
sht pun ditsh e jo javsh, i nderuari hirsi.
VLADIMIRI
Plani sht i mir fort dhe nuk ka asnj t met
Tash vetm n dor t fatit e lm dhe t presim me shpres.
Nse na ndih fati, dinakria e Aliut do t jet e topitur ksaj here
Dhe komploti do ta zr n gjum.
Hyn Aleksisi.
ALEKSISI
Mir se rrini vllezr! Lajme t mira po ju sjell.
Shndeti i pashait po pson rnie t ndieshme kto dit.
Po i shfaqen m shum kriza dhe m shum tundime
Q po e rrnojn si nj kala kur i rrmihin themelet
Dhmbt e padukshm t shiut e t shqots.
VLADIMIRI
Por mos e teproni, se Pashai na duhet gjithsesi i gjall
Q t ket sulltani kujt tia drejtoj zemrimin.
ALEKSISI
Natyrisht, natyrisht, e kemi kt pun para sysh
Dhe po punojm me kujdes t shtuar,
Me doza t vogla t helmit, se e shoqja Vasiliqi
sht shum dyshimtare dhe plot breng pr t shoqin.
VLADIMIRI
far efektesh kan kto mehlemet e reja q sollm?
ALEKSISI
Kto jan mrekullia vet, o vlla,
Ia turbullojn leht arsyen, kur ka shqetsime t mdha
Dhe ia bllokojn mendjen kur duhet t mer vendime t prera.

VLADIMIRI
Kjo po, pikrisht kjo sht ajo q duam,
Sepse vetm kjo na shpton nga dinakria e tij prej demoni.
KOSTA
Me mburrje.
Kur t kryhet puna me Pashain, nusen do tia fus n dor vet
E do t ket koh ajo pastaj t na e rrfej besnikrin n shtrat.
VLADIMIRI
Veproni me kujdes t madh, o vllezr, e mos u rrmbeni,
Se pun me nj luan t frikshm kemi ne.
A e shihni rojet e tij po patrullojn npr qytet,
Dgjojeni rrapllimn barbare t audarve q natn e friksojn.
Bn nj shenj me kok. Kosta ngrihet dhe e fik llampn. Mbeten ne terr t plot.
KOSTA
Fjaln tnde, hirsi, topi i kalas nuk e luan,
Por zonja e bukur e ka hak nj burr t fort si un,
Kur ti mbetet shtrati bosh, pa plakun e shkret.
VLADIMIRI
Sidoqoft, edhe n kt pik ju duhet shum durim
E kur t kryhet puna q dshirojm ne,
Ather me nusen bj far t duash se ne nuk e kemi breng.
Ne duam q Aliu t prplaset keqas me sulltanin
Dhe t rrnohet si kull prej letre pashallku i tij,
E mbi ato rrnoja pastaj ne do t ngrem Bizantin e ri.
KOSTA
At po ndrrojm edhe ne hirsi,
Pr kt ka kaq vite q robtohemi e vuajm
Si gjarpri nn gur, nn urdhrat e ktij tirani.

PAMJA E TRET
SULLTANI
Syrjaja ka mbetur rnd i plagosur n shtpi t vet
Dhe vetm Zoti, inshalla, i jep ymr e n jet na e kthen.
Andaj ju thirra q t msojm se far dore fshihet
Pas ksaj mizorie q bn t shkulin flokt edhe t pashpirtt.
REISI
O kalifi yn i nderuar, Zoti ty t dhasht shndet e fuqi
Q t ndalsh me drejtsin tnde dorn tradhtare,
Q ka guxuar t na godas n zemrn e Perandoris.
RUSHITI
Jam gati t bj detyrn time, o Kalif i shtrenjt!
Vetm m jepni urdhrat dhe ushtria do t niset pr n udh,
E do t kthehet me fitore mbi tradhtart
T cilve lakmia ua ka verbuar syt e ua ka errsuar mendjen.
SULLTANI
E kam pleqruar gjat kt pun. Dhe zemra ime dyshonte
Q nga fillimi n Aliun e Janins. Ai po ngre krye prap
Dhe me urrejtjen e tij t vjetr po na e fut thikn n shpin.
Pas Paqes s Vjens nuk ka kush tjetr n Perandori
Q guxon ti hyj ksaj pun t pamend, ve Aliut
T cilin e ka verbuar urrjejtja dhe nxitjet e kleftve.
REISI
Jemi munduar shum ta kthejm Aliun n terezi
Po duket se fjalt nuk bjn pun aty ku bn folen shejtani.
SULLTANI
Po e nxisin kleftt dhe agjentt e carit q t ngrej krye
E t na shkaktoj turbullime n Rumeli,
Sepse ashtu hapet udha pr dorn e fsheht t Rusis
Q t ushqej me mishin ton klysht e vet t Ballkanit.
Ngre dorn me zemrim.
Por, ksaj pune duhet ti vij nj her fundi!

Nse Aliu ka dor n kt pun me vllan ton, Syrjan,

Nuk e fal m! Dhe do ta bj pluhur e hi
Q t jet msim pr t gjith ata q na bjn tradhti prapa shpine.
Hyn Kasneci.
KASNECI
Kalif i nderuar, komandanti i policis krkon t hyj.
SULLTANI
Le t hyj!
Hyn Sinanogllu, i veshur n uniformn e policis. Prshndet me temenat e zakonshme.
SULLTANI
A kemi ndonj t re lidhur me vrastit e Syrjait
Apo ju ikn dorsh e na e lan dhembjen dhe turpin n der?
SINANOGLLU
Pa e ndryshuar qndrimin e prshndetjes.
Lajme t mira po ju sjellim, o Kalifi yn i shtrenjt!
Njrin nga vrassit e zum dhe e kemi ktu n hekura.
SULLTANI
Nga sht e far thot?
SINANOGLLU
Nga dshmia del se sht agjent i Aliut t Janins.
Bile tashm i ka pranuar vet t gjitha fajet.
SULLTANI
Mbajeni n vend t sigurt e mos ti ndodh gj se na duhet i gjall
Q t vrtetetohen krimet e Aliut t Janins,
E t mos ken mundsi t ankohen miqt e tij kaurr,
Q nga Inglizi e deri te Rusia.
Sinanogllu del duke prshndetur me temenara. Rushiti ngrihet n kmb
dhe bn prshndetje ushtarake. Pret urdhra.
SULLTANI
Rushit bir! Rebeli Ali nuk na pasksh ln shteg tjetr
Ve ta msojm se si duhet t sillet nj pasha
E t mos e shkel nderin q i bhet dhe t mos e shkel detyrn

Q ka pr t lartsuar fjaln e Krijuesit n kt bot.

RUSHITI
Fjala jote, Padishah!
SULLTANI
Gatite ushtrin dhe nise si er pr n Janinn mizore
Dhe t ma sillni Alin ktu, t gjall a t vdekur.
Reisit.
Shkruaje, bir, fermanin q e heq Alin nga Janina
Dhe i shpall haram, deri sa t dorzohet rebeli, tokat e tija.
Rushiti bn prshndetjet e fundit dhe del. Ngrihet edhe Reisi dhe del.

PAMJA E KATRT
Mund t jet salloni i pamjes s par. Aliu n ball t vatrs, pran nj mangalli, duke
pir duhan me nargile. Hyn Kasneci.)
KASNECI
Robt q duhet ti gjykoni i kan sjell, pasha i nderuar
Dhe qehajai krkon lejen tuaj q ti futin brenda,
Q tu bft dita njmij e m shum se njmij!
ALIU
Futini brenda ata xhahil t pashpirt
Q m ropn mua t shkretin, e m morn frymn,
E m lan t plak ditt m mjerim dhe n vetmi.
I fusin brenda disa fshatar t lidhur me zingjir. Krijohet nj rrapllim hekurash,
hapash e rnkimesh. T lidhurit lvizin me vshtirsi e mezi mbahen n kmb. Ata jan
t rreckosur dhe t torturuar. Rojet i godasin her njrin e her tjetrin, edhe para Aliut.
Qehajai del n krye t atyre njerzve, afr Aliut dhe fillon t raportoj.
QEHAJAI
Ky ktu, pasha, sht nj fshatar nga Cunxari
Dhe nuk ka paguar t dhjetn e t korrave t vers q lam pas
Dhe as nuk do t paguaj se thot q nuk ka.
Me z m t fort.
Dhe fmijt e gruan ia kemi interuar n Beoti
Po prap se prap nuk bindet e nuk paguan asnj kacidhe.
ALIU
Po pse bre pizeveng po m rjep t gjall mua t mjerit
E nuk po t vjen gjynah prej meje t ngratit,
Q pr shkakun tuaj i plak ditt n mjerim e n vetmi.
.

FSHATARI I
Prpiqet t prkulet po nuk mundet pr shkak t zingjirve dhe nga dhembet e trupit.
QEHAJAI
Pothuajse brtet.
A e sheh Pasha i ndritur se nuk ta bn as nderimin
Q duhet br para hirsis sate e ktij saraji t bekuar,
Ky rebel i mallkuar!
FSHATARI I
Jo se nuk dua, po nuk po mund t prkulem m shum
Se m kan rrahur audart pa mshir
E m kan br qyryk sa smund as t lidh brekushet.
ALIU
Ua di un juve mir dinakrit q bni
Kur doni t m plakitni e t m ripni t gjall,
Duke mos m paguar borxhet q m keni.
Po ather me se ta paguaj un sulltanin
Q nuk pyet a paguani a spaguani ju, o t mallkuar!
FSHATARI I
Vetm shpirtin keni mbetur pa ma marr, o pasha
E asgj tjetr n kt bot t shkret sm ka mbetur.
Familjen ma kan degdisur audart e tu nuk e di se ku e ku
Vajzn ma ka grabitur bimbashi e po ma mban si robin,
E un kam mbetur rrugve e po vdes pr buk.
ALIU
Po spagove borxhet do t t rjep t gjall
Me briskun e ndryshkur t xherah Rizait t ndjer,
Deri sa t t ndahet lkura prej trupit si lvore lisi
E vet ta shohsh me sy se si do t shtrohet pr tok,
He pizeveng, q m vodhe e m rope mua t gjall
E m lat krcu n pleqri, n mjerim e n vetmi.
Fshatari I prpiqet t prgjigjet dika, po nj e goditur e Rojs, e rrzon pr dhe. Ai
ngrihet m vshtirsi dhe prpiqet ti lutet Pashait, poi a mbyllin gojn rojat.

Ripeni t gjall si nj berr q ripet pr nj gosti,

E lkurn tereni e ma sillni ta shoh me syt e mi,
Se dua t jet msim pr t gjith horrat e Labris!
Rojat e zgjidhin Fshatarin I nga vargani fshatarve t tjer dhe e trheqin zvarr. Pas pak
dgjohen britma t thekse e t ndrprera, t cilat dgjohen her pas hersh, deri n fund t
ksaj pamjeje.
QEHAJAI
I afrohet nj fshatari tjetr.
Kt hajdut e zun duke vjedhur fruta n lmn e Aleksis Nucasit
Dhe e solln ktu pr drejtsi.
E shtyn Fshatarin II q t del m afr Aliut.
Aleksisi ju on t fala e uron t jetoni sa malet
Dhe lut q hajduti t dnohet me varje nj or e m par
N at lisin e madh ku pushoni, kur shkoni pr n Zagori.
ALIU
Aleksisin e kam mik dhe nuk ia prish llafin!
Vareni hajdutin aty ka ka thn miku im i zemrs
Q ta din t gjith se do ti godas dora e drejtsis ssime
Edhe kur u bjn dme kaurrve.
Fshatari II prpiqet t flas, t reagoj, po rojet me t goditura t forta e zbrapsin dhe e
nxjerrin jasht skene. Dgjohen ulrimat e tij nga dhembjet e goditjeve dhe nga frika.
Musliman i thot vetes, ndrsa vjedh gjn e tjetrit!
Dhe sulltanin e duan, horrat, m shum se Aliun,
Q i mbron dhe i ushqen me dorn e tija si nj prind.
Prandaj e kan hak litarin n deg t lisit
Dhe shpirti n ferr do tu shkoj q ma helmojn kshtu zemrn!
QEHAJAI
I afrohet Aliut dhe flet me z m t ult.
Aleksisi e ka q tia marr tokn ktij fakiri
Se ka nj tok t mir buz lumi ky i shkret!
Zgrdhihet.

ALIU
Le tia marr, o vlla! Mjafton q t mi mbaj n terezi
Kaurrt e Zagoris dhe t paguaj taksat me koh
N kt koh t pako
QEHAJAI
I afrohet Fshatarit t III.
Ky pasha, u zu n kurvri me nj rrogtar t tij n prrua
Dhe ne e sollm q t merr dnimin e merituar pr krimin.
ALIU
Spaska br ndonj gj fort t rnd, ky fatzi.
Fshatarit III
H, po si more t shkret, si more t shkret?
FSHATARI III
T prulem pasha, t prulem e t puth kmbt!
ALIU
Pa na trego pak si ndodhi kjo pun mes jush se dua ta di
far bjn robt e mi kshtu n prrenj dhe pa dijen time.
Fshatari III ngurron. Qehajai e nxit t tregoj.
FSHATARI III
Flet me drojtje, po edhe me nj ngjyrim emocional q mund t karaktyerizoj
homoseksualt.
Po ja pasha, m ndodhi ashtu kot isha n bahe
Ai uni erdhi e m tha kshtu, kshtu e kshtu,
Dhe mua mu erren mendt e mu ndal fryma.
Ai dylberi m mori prdore e m futi thell n prrua
Dhe zgjidhi brekushet duke qeshur e duke rnkuar,
Un i ziu nuk dita si t mbrohem nga ajo q pash,
Dhe nuk e di as tash si t shptoj un i ziu.
ALIU
Po tash? Po tash q je n gjyq dhe t pret dnimi?
FSHATARI III
E pranoj do dnim prej teje, o pasha i ndritur

Dhe t prulem e t puth dorn e t puth kmbt.

Dhe shpirti im vaft n fund t ferrit!
ALIU
Mir, mir. Po her t tjera t keni kujdes, o fatzes.
Rojeve.
Jepjani njzet shkopinj n prapanic, ktu para meje
Q ta din se n kt pallat ka drejtsi,
E pastaj lreni fatziun t shkoj n shtpi.
E vn prmbys mbi nj karrige dhe fillojn ta qllojn me kamxhik. Dgjohen klithmat e
mbytura t tij. Aliu qeshet.
Pr qejfin q ka br i ka hak njzet shkopinj.
Qehajait.
Po t rinj jan t shkrett e u prvlon xhani
Nuk kan fort kusur, Mehdi vlla, se u pvlon xhani.
Qehajai konfirmon me kok e me prulje t leht. Pasi i kan dhn njzet shkoinjt,
Fshatarin III e nxjerin jasht, duke e trhequr zvarr. Qehajai i afrohet m afr Aliut dhe i
shpjegon me z m t ult, nuk dgjohet.
ALIU
I trbuar.
Ky pizevengu ktu, ia paska thyer fjaln bimbashit?
TREGTARI
Shpurdh me hekura duar.
O pasha, bimbashi deshi m m prekte n nder
Gruan deshi t m prdhunonte o pasha, n mes t dyqanit,
Ty tu bft dita njmij, o pashai yn, o drita e syve tan!
ALIU
Po tash q to do ta varesh, da do t besh tash?
Bimbashi tash do ta ket m t leht punn, o derzi,
Do ti shkoj gruas sate serbes n dhomn e gjumit

Dhe do t guduliten deri n mngjes

Bre dinsz, po a bn bre ti kthehet fjala qeveris?
TREGTARI
M prekte n nder, pasha, e kjo me kanun nuk lejohet.
ALIU
Vareni horrin! Ai m flet mua pr kanun e nder!
Vareni e mos ta zr nata pa u kacavar n degn e lisit
Q t marrin vesh t gjith se Ali Pashai nuk tallet.
E nxjerrin Tregtarin, duke e qlluar me grushte e ai nxjerr ulrima nga dhembjet.
Hyn Kasneci me ngut dhe i flet Aliut n vesh. Ai hutohet pr disa aste, pastaj ia bn nj
shenj Qehajait. Qehajai i nxjerr jasht t burgosurit e rojet me ngut. Mbeten vetm
Aliu dhe Qehajai. Hyn Hija II.
ALIU
lajme na sjell o bir, t mira a t kqia?
HIJA II
Lajme t kobshme po t sjell, o baba i shtrenjt
T zeza si nata e errt kur mbulon n vjesht Janinn
E kur hn nuk ka, ndrsa stuhia dridh si purtek Litharicn.
ALIU
Fol, bir, fol!
HIJA II
Prkulet n shenj nderimi t thell. Pothuajse dihat.
Ne o baba, e gjetm Syrjan n Stamboll
E lam pr t vdekur n mes t sarajit t tij,
Po ai pati ymr e shptoi ve me disa plag n trup,
Ushtrit e sulltanit na ndoqn tri dit e tri net
Nuk lan udh pa na prer, nuk lan shteg pa na e zn,
Se nga mbinin, baba, ku sta pret mendja e ku sshket kmba,
T dukeshin se jan xhind e jo ushtar, se nga mbinin ashtu.
Bie n gjunj para Aliut.
Un shptova dhe ja mbrrita, fatpreri, para teje,
Ndrsa im vlla mbeti n dor t katilve,o baba!

Aliu bn me shenj drejt ders. Menjher hyn Aleksisi me nj got n dor.

ALEKSISI
Urdhroni pashai yn, babai yn,
Se ky mehlem ju ndihmon n kto aste t mdha.
Aliu e merr gotn, pi disa gllnjka. Aleksisi rri prkulur duke br nderimet. Pastaj Aliu
ia kthen gotn, ai e merr dhe del duke br nderimin me prkulje t madhe.
QEHAJAI
Ska ku vete me keq se kto lajme, o pasha!
Sulltan Mahmuti do t jet trbuar krejt e luft do na shpall.
ALIU
Kjo q po m dgjojn vesht sht nj kuj
Nga ato t idhtat q bjn edhe malin t rrzohet prmbys.
Endet npr sallon. Shikon unazn q ka n dor, e ngre dorn lart si pr t kumtuar
dika. Rri ashtu disa aste. Mandej ligshtohet. Qehajai i afrohet nga prapa dhe rri gati q
ta mbaj me duar.
Tash Sulltan Mahmuti do t nis ferman t ri pr Janin,
Pr Syrjan do t na sulmoj me ushtrit e tij t mdha.
He shpirti n ferr i vaft, atje ku digjen n zjarr katilt.
Ngre t dy duart lart, kap kokn me to.
Oi oi oi oi oi oi .
Shkul mjekrn. Me emocione t forta.
Po m bre kshtu, more Syrja, more katil
Ti m gatove? Ma nxive ditn e motin, more derzi,
Dhe jetn me mundime kshtu si ma mbulove.
QEHAJAI
T shpresojm se do t gjendet nj zgjidhje, o pasha!
ALIU
Kjo sht nj gjm e zez q po bie mbi tokn e Janins!
Oi oi oi oi
I mbajn ison edhe Qehajai dhe Hija II.

Kjo sht hakmarrja e vdekjes s pamshirshme

Oi oi oi oi oi
Ah, more Syrja po na bre e na bre., more Syrja!
Oi oi oi oi!
Bie grmuq dhe dridhet i tri. E mbajn Qehajai dhe Hija II. Pas disa astesh ligshtimi t
plot, kndellet n ast dhe ngrihet n kmb si t mos kishte pasur asnj tronditje.
Qehajait.
Drgo t m thrrasin kryekomandant Kostn
Se tash na duhet t gatitim armt dhe t zm pritat
Q ushtris s Mahmutit tia japim nj msim t mir.
Shpejt, shpejt se koh aspak nuk kemi!
Qehajai del nga skena, pastaj kthehet.
QEHAJAI
I ova fjal kryekomandantit dhe shpresoj se vjen shpejt
Se ktu n Pallat duhet t jet n kt or.
ALIU
Ta shohim tash trimrin e tij n fushn e betejs
Se ai ishte nxitsi q t bnim at q bm me Syrjan.
Hyn Kosta. Prshndet me temena dhe pastaj afrohet.
KOSTA
Pasha, i mora vesh lajmet e hidhura!
ALIU
Nga i more vesh? Nga t erdhn ty para meje?
Kosta hutohet n ast. E shikon Hijen II.
KOSTA
Ne u takuam n oborret e kalas dhe ndrruam dy fjal,
Deri sa ju hirsi ishit i zn me gjyqin ktu.
Me z m t sigurt.
Tashm i kemi filluar prgatitjet e mdha pr luft
Dhe do t jemi t gatshm ta ndjekim sulltanin
Deri n strofkn e tij t ndyr n Stamboll.

Aliu rri i vrenjtur. Dyshimtar.

ALIU
Po me kleftt ke rn gj n marrveshje
A do na ndihmojn me arm dhe me municone?
KOSTA
Po presim pasha dhe le t shpresojm se do t marrin leje
Nga Rusia, ku jan krert e lvizjes dhe ku mirren vendimet.
ALIU
Kjo do t duhet t ishte vendosur tashm,
Se premtuar m kan q t jen n ann time,
E t mos m ln t vetmuar me sulltanin ball pr ball.
KOSTA
T shpresojm e t presim prgjigje, pasha,
Por ne do t jemi t gatshm pr luft deri n vdekje.
ALIU
Nse m ln vetm e nse nuk na ndihin si kan thn,
Kjo do t ishte nj tradhti e padgjuar.
QEHAJAI
Kam frik se kshtu do t ndodh, o pasha!
KOSTA
Mos fol ashtu, Mehdi efendi, se ne prgjigjen po e presim
Dhe Rusia nuk sht te kthesa e par e Liqenit.
QEHAJAI
Pritja n kto or sht nj humbje fort e madhe
Dhe kjo heshtje prreth m duket tepr e frikshme,
Madje as misionart e Fuqive t Mdha ende nuk jan dukur.
ALIU
Tash skemi far t bjm tjetr ve armt t ngjeshim
Se ushtrit e sulltanit jan n rrug pr n Janin.
QEHAJAI
Ndoshta nj ofert e re pr paqe na duhet n kto aste, o pasha!
Nj krkim faljeje do t ndreqte dika.
KOSTA
Kshtu flasin burracakt, e jo trimat.
Vetm lufta n mejdan do t na e sjell paqen me sulltanin.

QEHAJAI
Un kt logjik nuk e kuptoj
KOSTA
Tash pushon politika dhe fillon gjmimi i topave
Dhe gjmimi i tyre shurdhon logjikn tnde.
QEHAJAI
Kryekomandant, un vetm po mundohem ta kuptoj
Kush sht mish pr top n kt batrdi?
ALIU
Tash sht von pr t ndrequr at q nuk ndreqet, o Mehdi,
Tash vetm lufta ball pr ball na jep shpres.
KOSTA
Ashtu sht pasha!
Dhe tash t gatitim zemrat dhe armt tona
Pr nj luft q do t na nxjerr fitimtar.
ALIU
Por nse nuk na vijn ndihmat nga kleftt, si ia bjm,
Se kjo luft nuk fitohet ve me zemra t nxehta.
Prandaj tash m duhet t marr vendime t mdha!
Kosta hesht. Duket si n siklet t madh dhe krkon me gjeste leje q t largohet. Hija II
rri n krah t Kosts, edhe ai i gatshm q t largohet. Qehajai i shikon ne dyshim. Aliu
bn e dor q t largohen t gjith. Duket krejt i ligshtuar.

PAMJA E PEST
ALIU
Vetm. N dor e ka t njjtn got q i ka dhn m hert Aleksisi. Pi disa gllnjka.
Shikon i topitur drejt perdeve pr disa aste. Pastaj e shikon m me gjallri unazn e
madhe q ka n gishtin e dors s majt. Lshon gotn n tavolin t vogl. Pastaj shikon
drejt tavanit dhe bn disa lvizje t koks, me sy mbyllur e krejt i prhumbur. Kt e
prsrit tri her, si nj ritual. Pastaj bn disa hapa npr sken dhe ndalet n mes t saj,
para nj ore t madhe me gur e me akrepa t mdhenj, e cila gjendet n dysheme.
Grmuqet dhe lviz njrin nga akrepat. Akrepi sillet deri n njrin nga numrat dhe
ndalet. Aliu tregohet i paknaqur dhe pothuajse i tmerruar. E shtyn akrepin edhe m fort,
dhe bn gjeste q tregojn se synon q akrepi t lviz m shum se aq. Po ai prap
ndalet n nj numr m afr. Aliu trbohet. E shtyn edhe m fort dhe dridhet i tri nga
zemrimi.
Sillet rreth ors, gati symbyllur dhe duke prstitur disa fjal q nuk dgjohen, po q
duken si nj lloj magjie. Sillet tri her rreth sahatit n madh q sht n dysheme, pastaj
grmuqet dhe fillon srish ta lviz akrepin. Po prap zemrohet. Ngrihet ngadal n
kmb, shprthekon kraharorin dhe e nxjerr prej andej nj hajmali. E puth hajmalin tri
her, e ngre pak drejt qiellit dhe e frkon me t fytyrn, si nj ritual. Pastaj e fut
hajmalin n kraharor dhe grmuqet mbi sahatin, duke bt disa gjeste q kan synime
magjie. E lviz akrepin, po srish duket i zemruar me lvizjet e tij.
Ngrihet ngadal, krejt i drrmuar. Rri n nj vend, si i humbur. Pastaj ngre ngadal duart
lart dhe flet m z t ult, vajtues, por q dgjohet qart n sall.
M tradhtuan t gjith, nj nga nj m tradhtuan,
E m lan krcu, m lan ktu krcu.
Baballar, m tradhtuan nj nga nj t gjith m tradhtuan,
Mbeta vetm ktu, hu hu hu hu hu
Kur prsrit pasthirrmn hu, bn prkulje ritmike me trup dhe fillon e sillet rreth ors
q sht n dysheme.
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu.
Ndalet. Heshtje e shkurtr. Flet me nj z q i ngjet nj bashkbisedimi. Ka
halucinacione.
Ja Hasan, ja Hysen, ja Hasan ja Hysen
Ndihmomni mua t shkretin, n kt zaman,
Ndihmojeni Aliun tuaj q po dridhet si thupra n uj,
Nga kobi i zi q po vjen me ferman t ri nn sjetull
Po ma krkon kokn n tepsi, o baballar, kokn n tepsi

Mua t gjorit, mua t ziut n kt pleqri, mua Aliut.

Me ton vajtues.
Ja Hysen kt zezdit ti e di, ja Hysen, ja Hysen, oi oi oi
Kuku kuku kuku kuku kuku kuku
Hu hu hu huh u hu hu hu hu
Shikon prreth hetueshm. Bn edhe disa hapa q t vrtetoj se sht krejt vetm.
Nxjerr hajmalin nga kraharori dhe e mban para syve.
Bjeni Mahmutin pluhur e hi, vrajeni, grijeni
Hiqmani qafe at faqezi q m ka shpallur fermanli
O baballar, ja Hasan, ja Hysen,oi oi oi oi.
Ulet n gjunj duke puthur hajmalin. Krejt i prhumbur.
Mos me braktisni, baballar, mos m leni, mos m vrisni
Hu hu hu huh u huh u hu hu huh u hu
Hyn Dervishi. Sillet rreth Aliut i prhumbur, me syt mbyllur dhe duke br disa rrath
n ajr, si pr t trembur mizat. Rrotullimi i tij vjen e bhet m i shpejtuar, aq sa
shndrrohet n nj rrotullim marramends. Aliu rri n gjunj dhe vazhdon klithjet e tij
hu, huh u hu, hu, hu, hu
DERVISHI
Ik tej o vdekje, ik tej moj shtrig e mallkuar,
Lerma djalin tim t shkret n duart e mia t babs,
Lerma djalin, lerma djalin, lerma djalin, ti korb e zez.
Bn gjeste me duart si pr t mbrojtur trupin e Aliut nga ndonj sulm.
Lerma Aliun n duart e mia, lerma rehat o vdekje,
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
Grmuqet mbi sahatin dhe e shtyn akrepin q t lviz. E prcjell me shikim dhe me
heshtje lvizjen e akrepit deri sa ai ndalet. Aliu rrri trsisht i topitur n gjunj.
Ah i shkreti un, i shkreti un far prita, i shkreti un
Si t bhem m i shpejt se ti o vdekje q po kaluron me t katra,
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu

Ik tej o vdekje, lerma djalin tim t shkret n duart e mia

Ta mbroj e ta ruaj e ta gjykoj vet.
Prnjher Aliu shprthen n nj vaj me ngashrima. Ka ngrqe dhe dridhet i tri. Bie
prmbys. Dervishi i merr dorn, e ngre me forc dhe e drejton drejt fronit, m shum
duke e trhequr zvarr. Pastaj e ul at n divan dhe ulet vet pran tij.
DERVISHI
Ali bir, vdekja sht nisur e vjen t t merr me vete
N thonjt e saj t prgjakshm do t japsh frymn.
Shikon prhumbshm.
Po e shoh nj shpat t prgjakur si ta merr frymn e mbram.
ALIU
Mos e thuaj at fjal baba, mos ma thuaj, ta kam rixhan
Vetm kt fjal mos ma thuaj se nuk dua t vdes.
Qan.
DERVISHI
Akrepat e ors nuk lvizn sipas fatit, Ali bir,
Po bn nj rrotullim q tregoi rrugn e Stambollit,
Un pash dhe kuaj n revan, dhe nj kok t prer.
Ia merr dorn dhe ia mban n t tijat e ia lmon si nj t smuri.
Do a sdo vdekja po vjen drejt teje, Ali, o bir
Si nj ulkonj q mbetet pa ushqim nj koh t gjat
Dhe dhmbt i krcllojn si hekura t ndryshkur.
Sulltani ksaj here nuk t fal, se i vrave Syrjan,
Q rri n sarajet e tij dhe han buk me t n nj sofr,
Ksaj here sulltani nuk t fal edhe sikur t prmbyset dynjaja
Se e ke tepruar me krime e me ligsi, o bir Ali!
ALIU
Si t shptoj baba, si ti bj bisht vetm edhe ksaj here
Ta kam rixhan m shpto baba, se ti mundesh
Ti e ke n dor o baba t paa e m pa dhe ti mua
Se shpirtin po e l n dorn tnde e t askujt tjetr.
Ndrsa ti e di t fshehtn e jets dhe t vdekjes.

DERVISHI
Ironik.
Kur t thosha t mos bje ligsira, nuk mi dgjoje fjalt
Po vazhdojet ligsit edhe m me trbim
Aq sa mu desh t t mallkoj me kokn t zbuluar
Q t dgjonin Hasan e Hysen dhe gjith baballart
E t shkulnin mjekrat nga mrzia
Dhe lott tu rridhin faqeve atyre t mjerve.
ALIU
Nuk i bra t gjitha me dashje, o baba, nuk i bra
Po dika m shtynte prpara n kt rrug.
DERVISHI
ka t shtynte n kt rrug t shmtuar, o bir?
ALIU
E merr veten. Ulet drejt dhe e shikon Dervishin me vmendje t prqendruar.
Nuk e di se ka, po ishte nj hije brenda meje
E m fliste me nj z t fort nat e dit, or e m or e do dekik
N vesh m fliste pa pushim, baba, n tru m grvishte
Si me maj thike dhe mendjen ma luante krejt,
E para syve m shklqenin stolit e huaja, tokat e huaja, grat e huaja.
Me z edhe m t fort.
Nuk u ngopa kurr as me ver as me buk as me gra,
Isha vetm nj shigjet q fluturon npr ajr dhe qllon
Dhe nuk ndalet dhe nuk ngopet dhe nuk thyhet kurr.
DERVISHI
E ndrpret.
Shigjet e lshuar nga dora e lig e djallit.
Ia shkundullon dorn.
T kam pas thn mos e dgjo yshtjen e tij

Se sht e kobshme yshtja e shejtanit, o Ali,

Dhe t pata br hajmali e shum dua t pata fryr.
ALIU
Po tash baba si tia bj, si ti shptoj vdekjes?!
E nxit tia mbaj dorn n duart e Dervishit.
Sheih Alia, q drita raft mbi varrin e tij, deri n Ditn e Kiametit,
M ka br be se do t jetoj rrafsh 150 vjet
Dhe un kaq dua ti jetoj ato 15o vjet q m takojn,
Se nuk dua t l gjith kt pasuri q kam mbledhur
Nuk dua ta l gjith kt pushtet q kam n duar
E t shkoj si qen pa iu dhimbsur askujt n kt bot.
DERVISHI
Sa her t kam thn mos ia jep gishtin hasmit
Se pastaj ta rrmben dorn e ta kput krahun,
E l l sakat e t shtrin si nj lis t prer prdhe.

ALIU
Mos m qorto kshtu, baba, se m kputet shpirti,
Nuk desha t ndodhte kshtu, nuk desha, po m mashtruan.
DERVISHI
T mashtruan se deshe t jeshe i mashtruar nga lajkat
Deshe njerz pa cip e pa nder e pa burrri pran vetes.
Deshe gramatikoj tinzar e mizor,
Ata ishin ai shejtani brenda teje q t vrtiste vrdall mendjen
E t lan krcu kshtu n kt dit t zez
Kur vdekja po t vjen me t katra.
ALIU
Po kta t tjert m shum e deshn Sulltanin se mua.
DERVISHI
Ata nuk t deshn se ti ia shite shpirtin shejtanit
T huajit ia shite shpirtin e pushtetin ua fale.
A e sheh tash se si t kan braktisur
E si zgrdhihen si djalli n stom dhe bjn festa t mdha
N sarajet e mdha dhe n pronat q ua dhurove pa karar,

Ngre zrin.
A e sheh o derzi, si t tradhtuan e t lan krcu?
Ku jan tash armt e tyre, ushtart e tyre
Ku sht ajo ndihm pr t ciln gnjenin se do t t vinte,
H ku jan? A e sheh a se sheh se t kan braktisur
E tallen me vuajtjet tona e gzojn fitoret e veta
Q i shnuan mbi kurrizin tnd, o derzi,
Fillon t vajtoj.
Oi oi oi oi..
ALIU
Po e shoh se m tradhtuan e m lan n zi,
Por do ta paguajn kt tradhti me kokn e vet
Si e kan paguar ata q m kan tradhtuar npr mote.
Nxehet.
Do ti rjep t gjall e do ti shkoj n hell
Ashtu si e shkuam n hell uash Priftin
Kur m dhunoi nnn e motrn.
Nxehet edhe m fort.
Edhe kleftt do ti hedh n zjarr e do ti bj hi
Do ti hedh t gjall nga bedenat e do tua kall datn,
Se m tradhtuan e u bn me Miskovin e me Sulltanin
Dhe ma futn thikn n gryk e ma ndaln frymn prgjysm.
Pastaj qan me ngashrim. Bie prmbys pr disa aste n prehrin e Dervishit. Pastaj
ngrihet ngadal dhe e puth unazn e madhe q ka n gisht. E ngre at dor lart n shenj
triumfi.Dervishi ngrihet ngadal dhe fillon t sillet srish rreth tij, n fillim m ngadal e
pastaj m shpejt.
DERVISHI
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
O vdekje e mallkuar, o vdekje e mallkuar
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
Ik prej birit tim, ik prej birit tim
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
T shkret e t vetmuar e mkatar
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu

T shkret e t vetmuar e mkatar

Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
T shkret e t vetmuar e mkatar
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
ALIU
Edhe Aliu fillon e sillet rreth vetes s vet, duke puthur unazn e duke u frkuar pr trupin
e Dervishit, i cili sillet rreth Aliut.
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
Aman, aman, manan, mos e ler vdekjen se e kam frik
Si shkreptimn q t verbon syt e kam frik
Hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu hu
Baba aman, baba aman, baba aman, baba aman
DERVISHI
Ndalet n ast, e ndal edhe Aliun dhe e kap pr fyti. E shkundullin fort. Aliu nuk
mbrohet. Trupi i dridhet i tri dhe vaji i shkon faqeve e mjekrs. Dervishi bie prmbys
dhe rri disa aste ashtu.
Nuk u pranua asgj nga ato q tham net zezt, o bir
Prandaj vdekja po vjen me shpejtsin e ers s Bosforit,
Dhe un m skam pun me ty,
Po t dorzoj n duart e ftohta t vdekjes mizore, o bir.
E cila tash ka hyr n kt saraj t shkret
Dhe po prkundet me butsi si ato perdet e mndafshta atje.
Ngrihet dhe del nga salloni me duart lart, duke u lutur, me sy t prlotur, me mjekr t
araveshur dhe me xhyben t shprthekuar.
ALIU
Pas nj prhumbjeje t astit, ngrihet dhe niset me vrap pas tij.
Baba mos m lr, mos m lr kshtu, baba
Ama, mos m lr vetm, baba, se kam ende shum pun
Sheik Ahmedi m ka thn se do t jetoj 150 vjet
Dhe do ti var t gjith tradhtart me dorn time
E do ti prvloj n nj zjarr t madh Janine.
Dalin t dy nga skena, Dervishi si duke e ndjekur dikend, ndrsa Aliu si due ikur prej
dikujt.

PAMJA E GJASHT
E njjta sken. N prapavij mund t bhet nj valzim i her pas hershm i ndonj
plhure, e cila do t ishte asociacion pr prezencn e vdekjes s paralajmruar nga
Dervishi.
ALIU
Aliu n divanin e tij. Jusufi rri i prkulur pran tij.
Tash o Jusuf vlla, nuk kemi vend pr fjal
M shum na duhet urti e vendim i drejt
Nga i cili nesr nuk do t turprohet askush
Nga fara jon, t pamsuar me turpe,
Megjithse as me ndere nuk shquhemi fort.
Ngre dorn n ajr si pr t shenjuar dika.
Mahmutit i ka marr koka er, si nj kungulli t kalbur.
Duket se ia ka shitur besimin e vet Miskovit
Si shitet n pazar nj pul e smur
N periferin e qelbur t Stambollit
Ku as ditn syri se sheh ku shket kmba.
Heshtje e shkurtr.
Ky sulltan po e merr n qaf gjith dynjan,
N vend se t prvishte mngt si nj bujk i mbar
E ta ngrinte n kmb nga e para Perandorin
T ciln e kan zn smundje t rnda
Smundja e detit dhe smundja e toks bashk.
Przien gacat n tangarin q ka pran.
Kobet e mdha do t shprthejn n Stamboll,
Si uji i zi nga kanalet e grryera gabimisht
Mirpo, ne nuk kemi koh t mjaftueshme
Pr ta pritur at dit e pr t mbyll hundt
Nga kutrbimi i rrnojave t pamata me sy.

Ndalet dhe e shikon Jusufin hetueshm.

Jusuf, vlla, ne tash jemi t zn n grep
N mes t xholit t trubulluar,
Ku nuk shihet kund nj vark shptimtare.
JUSUFI
Pasha i nderuar e vlla fort i dashur i zemrs sime
Edhe pse nuk qe ksmet nj nn t na lindte
T nj babai jemi, t nj emri dhe gjaku
Prandaj nuk m dhimbset vetja m sa nj gogl mali.
M me emocione.
Pasha i lart e vlla i art, vetm na prij n luft
Se Mahmuti nuk sht m trim se Selimi
Dhe ushtria jon nuk mbetet aspak prapa n trimri.
QEHAJAI
sht disa hapa larg divanit t Aliut.
Mos u ngut Jusuf, o trim e vlla kryetrimi
Se pr luftrat q i dim mir si bhen
Dhe me t cilat e kemi ngopur Stambollin
Ende koh t mjaftueshme mund t kemi,
Por tash puna sht si t shptojm nga gjma e saj
E t prehemi t gjith pak pas kaq vite mundimesh
Q sna u ndan m sa hija q na vjen prapa
Her duke u shkurtuar e her duke u tejzgjatur
Aq sa pesh e saj bhet m e rnd se barra e Gramozit.
Se m duket se kt luft na e gatitn armiqt tan t fsheht
Q na shtiren si miq e q pr logarit e veta
Duan t na shkallmojn n kt luft e t na shafitin n dhe.
ALIU
Pa ua vu vmendjen fjalve t Qehajait.
Mahmuti e ka lidhur nj pakt t fort me Miskovin
E kujton se nuk ma ka m nevojn
Me z m meditativ.

Po Mahmuti tash e ka ndar mendjen

T na shkatrroj ne pr qejf t Miskovit
Q po frkon duart pran zjarrit q po prhapet
N t katr ant e tok son t shkrumbuar.
QEHAJAI
Pashai im, ata q nxitn vrasjen e Syrjas
Nuk na e deshn t mirn.
Ata duan q ne t fundohemi m honet e lufts
E t hapet rruga pr t na zhvatur tokat tona pr Greqin.
ALIU
Por tash sht von, o Mehdi. Tash na shpton ve fitorja!
QEHAJAI
Ndoshta ka koh ende pr paqe, o pashai im!
ALIU
Nuk ka koh m, o Mehdi! Vetm po pres habere nga kleftt
Dhe t shohim si do t shkoj kjo pun.
Me z m t lart.
M sht lodhur qafa shum e nuk po e mban m
Peshn e madhe t dy kurorave,
Njrn timen e tjetrn t sulltanit.
.
Hyn Kasneci.
t reja na vijn dhe prej kujt?
KASNECI
Pasha i nderuar, ka urdhruar Vladimiri,
Ai i drguari i ri i carit t Rusis.
ALIU
Na paska denjuar t na vizitoj Vladimiri?
Ndalet dhe mendohet.
Ky horr sht nj ujk i vjetr i oborrit t carit
Dhe me siguri ka ardhur me propozime t reja.
Ndoshta na ofron ndihma t fshehta me arm
Si m jipte sigurime Kosta, kryekomandanti im.

Qehajait.
Si thua, a ia vlen ta takojm t drguarin e carit?
QEHAJAI
Skemi si ta shmangim kt ballafaqim.
Aliu i jep shenj Kasnecit, q t lejoj hyrjen e Vladimirit. Kasneci bn nderimet dhe del,
pas pak hyn Vladimiri. Prshndet me temenarat ruse.)
VLADIMIRI
Mir se ju gjej Pasha i nderuar, o Luani i Janins!
ALIU
Mir se erdhe, se ne edhe prisnim habere.
VLADIMIRI
Jua shprfaq nderimin e thell dhe miqsin e vjetr.
ALIU
Edhe bastuni n dor duket se t shkrep nga gzimi
E lre m fjalt q t gurgullojn si lumi n pranver.
Kjo nuk ka qen e zakonshme pr t drguarit e carit
Sepse sa her kan ardhur dukeshin t ngrysur e vajtues.
Ndrsa ty goja t qenka lshuar s teprmi
Qenke br nj llafazan i madh si fshatart grek t Mores
Kur ngren dy-tri gota dhe qejfi u hipn n tepe t kres.
Vladimiri rri gjith krekosje, e thekson edhe m shum haren.
VLADIMIRI
Takimi me miq gjithmon sht knaqsi e madhe,
Ndrsa, miqsia jon sht si vera e vjetr.
Ne luftuam bashk nn flamurin e gjeneral Ushakovit
Dhe u stolism me fitore e me pre t mir t lufts.
ALIU
Kujtimet pr motet e shkuara jan t dashura
Por e kan stinn e vet si ullinjt.
VLADIMIRI
Ne jemi t brengosur pr hallet q keni tash mbi krye
Dhe dshirojm t dim si do t rrjedhin punt.

ALIU
Kryekomandant Kosta m ka thn se do t na ndihmoni
Me arm e municione e me vullnetar grek.
VLADIMIRI
Zemra na e do t jemi n krahun tuaj, o pasha i nderuar,
Po kemi dhe shtrngimet q vijn nga traktatet e paqes.
ALIU
Por, kryekomandanti im m ka thn
Se do t gjenden rrug t fshehta pr ndihm.
VLADIMIRI
Ksaj radhe do t detyrohemi t shikojm nga bregu
E t shohim fuqin tuaj n ballafaqim me sulltanin.
ALIU
Ashtu thua o i drguari i carit? Hair qoft!
Po pse sna e thua q cari sht br ortak me sulltanin?
VLADIMIRI
Mos e ngarkoni shpirtin, o pasha i nderuar!
Ne nuk e kemi vendin n nj znk brenda familjes suaj
Q sado e madhe q t jet, prap nj familje sht.
Sidoqoft, ndjenja e drejtsis na thot q duhet t qndroni
Prball ksaj furtune e t mos ligshtoheni.
Lviz npr sken, duke matur me shikime edhe Qehajain e sidomos Jusufin.
Megjithse ne jemi asnjajs dhe nuk przihemi n punt e Ports.
Ne kemi vetm hallin e vllzrve tan
N brigjet e Egjeut e n zemr t Ballkanit.
Ngre zrin.
Sado injorant q jan, ata i kemi vllezr t fes e t gjakut
Dhe e kemi pr detyr tu ndihmojm kur jan n vshtirsi.
Por puna jon mbaron me kaq, hirsi
Dhe kjo nuk mund t quhet nj przierje n punt e Ports.
ALIU
Jeni przier kaq shum sa i keni br trkuz
T gjitha punt e ksaj bot t mbrapsht.
N Stamboll ju jeni br sundimtar t vrtet

Sepse sulltan Mahmuti ua ka hapur dyert e sundimit

Vetm edhe haremin e grave t tij ka mbetur pa ua dhuruar.
VLADIMIRI
Kto jan fjal t rnda q nuk i kan hije
Nj burri t zgjuar n nj koh t vshtir
Kur m shum i duhet prlulja se sa krenaria.
ALIU
Mua nuk m mson njeri se si duhet t sillem
Dhe kushdo q ka provuar, e ka ar me lot e ma.
VLADIMIRI
Ka qen nj her e nj koh por tash sht ndryshe
Dhmbt u jan thyer e duart u jan lidhur.
QEHAJAI
Nuk sht hera e par q bni llogari t gabuara.
A nuk e kujtoni pak prvojn e Korfuzit,
Kur u detyruat t iknit me bishtin nn shal
Nn zjarret e armve tona mizore?
VLADIMIRI
Nuk e keni m n kufijt tuaj Napoleon Bonapartin
Me t cilin luanit cic mic n Mesdhe duke prmbysur qeverira
E duke i br dme t mdha Rusis.
ALIU
As Napoleoni nuk ishte fort m i mir se cari
Gnjeshtar edhe ai qe jasht mase.
Pasi ma premtoi Butrintin srish i ra pishman
Sa mu desh tia merrja me grykat e pushkve
Dhe tua dredhja qafn njerzve t tij si lepujve
Pasi shpalla nj murtaj t paqen n mbretrin time.
VLADIMIRI
N mbretrin tnde? Kjo nuk qe kurr mbretri
Po nj plasdarm i sulltanve fanatik
Q deshn Europs tia zinin frymn
Dhe ta shtrinin pr dhe si nj vejush t dhunuar
E ta nderonin n pik t dits.
Prandaj po ju them se mburrrja para nesh nuk ju ndihmon
Ju po mundt ballafaqohuni me sulltanin

E n at rast e meritoni nderimin ton.

ALIU
Nxehet.
Un nuk jam nnshtruar kurr dhe nuk nnshtrohem
Se jam lindur pr t qen i lir dhe sundimtar.
Ndrsa ti q krekosesh m mir e ke t zbutsh fjalt
Se un di t bj hatan edhe me ty
Si me shum t tjer q kan ngritur krye pr fardo arsyeje.
VLADIMIRI
Nuk keni koh m pr trimri e vepra barbare
Si ato q keni br tr jetn.
Tash ju prt disfata dhe hakmarrja e sulltanit.
Nse nuk i bni ball furtuns s zemrimit sulltanor.
QEHAJAI
Na nxitni pr luft?
Ndrsa n rast t disfats son e keni nj llogari t thjesht
Kt tok tia dhuroni si peshqesh Greqis.
Por ne kemi marr vendim q ta shpallim Mbretrin e Arbris.
VLADIMIRI
Nuk keni koh pr asgj, o njerz!
A nuk po e shihni se po u rrshqet dheu nn kmb?
Fermani i zi sht nisur nga Stambolli
Dhe s shpejti ushtria osmane do t shfaqet ktu
E do ta bj rrafsh me tok kt kshtjell.
ALIU
Ju thash se cari sht br bashksulltan n Stamboll
Dhe ju i dini fermanet m mir se veziri.
VLADIMIRI
Kjo sht detyra jon. Ne jemi nj perandori e madhe
Dhe duam q t dim se far ndodh rreth nesh
Dhe duam q t mbrojm interesat tona gjithkah.
Bile edhe aty ku barbaria sht vrtet e egr!
ALIU
Nuk e di si do t bhet e ardhmja juaj as e ardhmja jon.
Por kushdo q ka treguar mendjemadhsi para meje

E ka paguar me kokn e vet

Dhe kshtu do t jet deri sa t m rreh ky damar!
I jep nj shenj Jusufit. Ai nxjerr shpatn dhe e godet Vladimirin. Vladimiri bie prdhe i
gjakosur.
Smunda t dgjoj m fjalt e ktij barbari
Q nga gzimi i fatkeqsis son sa sluante nga fiqiri.
Jusufi e trheq zvarr Vladimirin.
Hiqmani sysh kt ndyrsir!
Jusufi e trheq zvarr dhe e nxjerr jasht skens. Aliun e kapin kriza dhe dridhet i tri.
Mezi mbahet n kmb. Qehajai i rri afr. Hyn Kasneci.
KASNECI
Hirsi, ka urdhruar Rushiti, kryekomandanti i sulltanit.
ALIU
E shikon i hutuar. Kthjellet.
Na pasksh urdhruar n strehn ton gjeneral Rushiti!
Po mir se na ka urdhruar e me kmb t mbar!
KASNECI
far ti them, pashai im?
ALIU
Le t t hyj kryekomandanti i Mahmutit
Dhe le t na e sjell selamin e ri t sulltanit.
Kasneci del. Hyn Rushiti.
RUSHITI
Pasha i nderuar Ali,
Sulltani t fton q t vish n Stamboll
Dhe t ulesh me t n divan e t japsh nj zgjidhje
Pr t gjitha kto moskuptime q jan ngritur mes nesh
Pr kaq koh e pr kaq shum pun.

Buzqesh, bn me dor duke treguar hapsirn jasht sarajit.

Karvani me nj karroc t kadifenjt
Po na prt n hyrje t kalas.
Dhe them se mund ta bjm rrugn bashk, si miq t vjetr.
ALIU
Fjal t bukura na thua, o Rushit pasha!
Fjalt e kan vlern e vet kur shoqrohen nga vepra t drejta
E jo nga djallzia dhe punt e liga.
RUSHITI
Asgj t lig n fjalt q t thash nuk ka,
As hidhrimn dhe as mashtrim, o Ali vlla!
ALIU
Sulltani ka zn miq t rinj, o Rushit pasha
Dhe pr t vjetrit m nuk e an m kokn.
RUSHITI
Mos nxjerr helm se fjala e keqe godet si rrufeja
E pastaj shkrumbin e sa nuk mund ta fshehim me asgj.
ALIU
Fjalt e idhta e kan burimin te punt e liga.
Sulltan Mahmuti me pun t liga ka zn t mirret
Q kur ka zn miqsi me carin e Miskovit,
Dhe pr hatr t tij po na qet n treg si nj leck t pavler.
RUSHITI
Miqsin me carin e ke provuar vet para sulltanit
Prandaj ai vetm ka mundur t msoj kt zeje prej teje.
Ke br miqsi e marrveshje me carin pr Korfuzin
Pr Pargn e pr Butrintin ke br dhe luftra krye m vete.
Ke luajtur rulet rus me carin, o Ali,
E tash nuk ke pse ankohesh q cari po na hyn n shtpi.
ALIU
Lidhjet e mia kan qen kundr Francs e kundr Inglizit.
RUSHITI

Lidhjet e tua me Rusin i kan br dm t madh Perandoris

Dhe at dm ne po e paguajm me kste t mdha,
Ku ksaj radhe t ka rn t paguash nj haraq edhe ty, o Ali.
ALIU
Un kam bashkpunuar me Rusin po edhe e kam luftuar
Kur e kuptova hilen e saj.
RUSHITI
Jepi koh edhe sulltanit q t gjykoj ai vet
Kur t bindet me fakte e jo ve me fjal si na kshillon ti, o Ali!
ALIU
Prhumbshm.
Medet, medet!
RUSHITI
Kto derte duhet t dertosh me Padhishahun ton, o Ali
Dhe ndosha don Zoti e kthjellet puna si m mir
E kthehet paqja ndr ne ashtu si ka qen
Dhe slm t huajt t bjn ligjin pr ne.
ALIU
Von sht pr gjithka, von sht pr gjithka!
Jemi mbushur urrejtje dhe mendime t liga
Sa m shum urrehemi mes vete se me armiqt tan.
RUSHITI
E kemi prmbysur mirsin q na qe dhuruar
E sot n dorn e djallit t mallkuar kemi rn.
Heshtje e shkurtr.
Koha nuk pret, o Ali,
Prandaj eja t nisemi bashk pr te Padhishahu yn!
ALIU
Von sht pr t gjitha, tepr von
M asgj nuk mund t ndreqet n kt prishje t madhe.
RUSHITI

Un nuk di m shum se sa prmban fermani

Por dika mund t ndreqet megjithat.
ALIU
Ve nj fjal, o Rushit pasha, e kam pr sulltanin,
T mos mi prt djemt se hak nuk kan n kt pun
T ciln vet e nisa vet dhe po e sosi vet.
Po djemt t mos mi godet me hakmarrjen sulltanore
Se do t ishte nj pun fort e lig.
RUSHITI
Fjaln do tia oj n vesh o Ali,
Po ne e dim sa vshtir mbahet mbi uj nj vark kur deti ka stuhi.
Ashtu mund t jet edhe fjala ime ndaj zmrimit t sulltanit
Nse nuk dorzohesh e nuk i bindesh fermanit.
ALIU
Sikur t prmbyset krejt dheu tash e kam marr vendimin
Nuk i bie i gjall n dor ktij sulltani
Q pret me dorn e vet degn ku rri.
RUSHITI
Ather t bjm nj marrveshje t re, o Ali.
Lshoma kshtjelln dhe dil n sarajet n mes t Liqenit
Dhe po presim sa t vjen fermani i ri.
Aliu mendohet.
QEHAJAI
Kjo do t mund t ishte nj zgjidhje e drejt,
Por, n at rast fermani i ri duhet t sjell faljen.
RUSHITI
Un do t bj krejt ka mund t bhet
Q t shmangim gjakderdhjen dhe hidhrimin mes nesh.
QEHAJAI
Ka q i fryejn zjarrit t lufts, se duan t na shohin duke u djegur
E mbi rrnojat e jetve tona t ngren mbretrin e vet pastaj.
ALIU
Kt marrveshje e pranoj, por mos mi luani fjalt
Se e ndez flak kalan dhe e ndez flak Janinn.

RUSHITI
Po t jet pr ta ndezur flak, e ndez un vet, o Ali!
Se kam ushtrin me vete dhe urdhrat e prera i kam,
Por dua t gjejm nj zgjedhje e t bjm nj bes,
Se vllezr jemi dhe nuk duhet t derdhim gjak
E t knaqim hasmit tan q po presin me vesh n krah.
ALIU
Por un e ndez flak dhe e rrafshoj krejt!
Se Ali Pash m thon dhe nuk m vjen aspak gjynah.
RUSHITI
O Ali mblidh mendjen dhe shiko nj her rreth vetes,
A e sheh se t kan ln vetm dhe kan ikur si prej mordjes
Gjeneral e kshilltar e ushtar
Dhe na jan dorzuar radh-radh e t kan mohuar
Se kokn duan t shptojn, nga zemrimi i sulltanit.
ALIU
Dymendet. Lkundet.
Po e pranoj kushtin tnd! Po largohem nga kalaja
Dhe po e pres fermanin e ri n sarajet e Liqenit,
Por mos e vononi se durimi im di t shprthej n mni.
Rushiti i afrohet dhe e prshndet me dor. Ashtu e konfirmojn marrveshjen e arritur.

PAMJA E SHTAT
N nj sallon m modest, n nj ishull t Liqenit t Litharics. Aleksisi i prgatit nj
medikament dhe ia jep. Aliu e merr dhe e pi medikamentin. Aleksisi bn temena nderimi
dhe largohet.
ALIU
Endet npr sallon, gjithnj m i shqetsuar, shpalos perdet e prpiqet t hetoj se far
ndodh jasht. Ndalet dhe e shikon unazn q mban n gisht. E ngre lart. Pastaj e puth.
Shprthen n emocione t forta.
Sheih Ahmed, o drita mos u shoft kurr mbi varrin tnd!
Si nj bashkbisedim.
Sheih Ahmed m pate thn se do t jetoja 150 vjet
E do t bja pun t mdha e vepra q nuk jan par
Kurr q nga koha kushririt tim t largt, Leks s Madh.
Sheih Ahmed, un po pres me zemr t ngrir premtimin tnd!
Dhe vetm shpresa tek ti m mban n kmb!
Puth unazn disa her. Flet m prhumbshm. Nj hije lviz npr kuben e sarajit. Aliu
e shikon me ekzaltim, i duket si pamja e sheih Ahmedit. Zgjat duart drejt saj, si pr tu
bashkuar me t.
Sheih Ahmed, sheih i drits q nuk soset kurr,
Mir se erdhe, o sheiku im shptimtar!
E dija se do t vije, e dija, sheiku im!
M ndih nga mrekullia jote q nuk ka t mbaruar.
Fillon e bn gjeste prkuljeje, si ritual.
Sheih Ahmed, sheih Ahmed, sheih Ahmed.
Sheih Ahmed, sheih i drits q nuk soset kurr,
Trokitje n der. Prmendet.

KASNECI
Pasha i lart! Ka urdhruar Muhamet pasha!
Hija n kuben e sarajit zhduket. Aliu bn disa gjeste t shpejta q t vij n vete, frkon
fytyrn, rregullon rroben dhe niset drejt ders q ta pres mysafirin.
ALIU
A mos ka habere nga krekomandant Kosta?
KASNECI
Nuk sht br i gjall, pasha!
ALIU
M tradhtuan, o Vesel, m tradhtuan!
Kasneci rrudh kraht.
ALIU
M tradhtuan m radh, o Vesel, me radh m tradhtuan!
KASNECI
Ti na rrofsh sa malet, pashai yn!
ALIU
Edhe malet do t rrnoheshin po ti tradhtonin kshtu si mua!
Pas pak.
Kush the se na ka urdhruar?
KASNECI
Muhamet Pasha!
ALIU
Mir se na ka urdhruar miku im i zemrs!
Thuaji le t hyj mikut t zemrs,
Q sht nga t paktt q m ka mbetur mik e besnik.
Del Kasneci. Hyn Muhamet Pasha.
ALIU
Mir se erdhe, Muhamet Pash Moreja!

MUHAMET PASHA
Mir se t gjej o mik, e babai yn i shtrenjt!
Erdha t t shoh e t t shpreh besnikrin
E mikut q duhet t t gjendet n nevoj.
ALIU
Miqt qenkan t pakt n dit t vshtira,
Po sado t pakt, kur jan miq t zemrs, ta heqin mrzin.
MUHAMET PASHA
Qofshin t shkuara kto halle e mrzi, Ali vlla.
Inshalla sulltani ndrron mendje e rikthehet paqja.
Sidoqoft, gjithmon llogarit n miqsin time t thell,
Q sht pjekur si nj pem e arrir e nuk kalbet n deg.
ALIU
E prqafon.
Miku i mir shihet n dit t vshtir.
MUHAMET PASHA
Kur hyra n ishull nuk m zu syri ushtart e roje
Dhe as kujdestart e zakonshm nuk i pash n saraje.
ALIU
M braktisn gati t gjith, o i shtrenjti im pasha,
M braktisn e ikn si minjt para nj trmeti.
MUHAMET PASHA
Edhe komandantt?
ALIU
Edhe komandantt, edhe ushtart, edhe kujdestart.
Ikn si t ishte shfaqur murtaja n Janin.
Me z t ngjirur.
M mbetn vetm rreth pesdhjet miq besnik
Me n krye Ahmet alamanin dhe me Dervishin.
Me ta po e kaloj motin e po pres prgjigjen e sulltanit.
M tradhtuan, o vlla, m tradhtuan e m lan krcu,
N kt hall e n kt mosh e n kt mrzi.
Klysht e Rusis ma kthyen shpinn, m lan n balt,
Ma vun n loj e po gajasen me goj n grusht.

MUHAMET PASHA
He Zoti i vraft tradhtart,
Sa shrbime u ke br e sa ndere kan prfituar.
Po inshalla vjen dita e ua kthen si e meritojn.
Hyn Dervishi. Nuk i shikon as njrin dhe as tjetrin, Shkon n skaj t sallonit, kontrollon
perdet.
DERVISHI
Flet me z t ult, dhe pa u bashkuar me dy t part.
Ktu vdekja pasksh hyr e qenka fshehur n maj shpate.
Krkon prapa perdeve.
Ku je fshehur e ku prt n pusi?
Aliu dhe Muhamet Pasha e shikojn hetueshm, pastaj e vazhdojn bisedn e tyre.
ALIU
Po m erdhi dita, do ti pjek t gjall n hell
Si e poqa aush Priftin.
Por, kam parandjenja t zeza, o Muhamet vlla,
M jan kputur gjymtyrt, m sht ftohur gjaku,
M jan errsuar syt e m jan mpir mendimet,
Nga nj armik i fsheht, q sht si dor e hekurt e vdekjes.
MUHAMET PASHA
Por, sheih Ahmedi, q past drit pr jet e mot
Ka thn se do t jetosh 150 vjet
Dhe fala e tij, o pashai im, buron nga krojet e parajss.
ALIU
Vetm ajo shpres m mban n kmb e spo plandosem.
Prhumbshm.
Sheihu ishte ktu pak m par...
Kthjellohet. Bn disa gjeste q t fitoj prqendrimin.
MUHAMET PASHA
Duhet t besojm n mrekullin e fatit t bardh
I cili gjithmon n jet u ka buzqeshur trimave.

ALIU
T shpresojm, o vlla!
Un si harroj nderet q m bhen n koh t vshtira.
DERVISHI
Ku je fshehur o tinzare e nuk bzan, ku?
Shpupurit perdet me zemrim, ato dridhen dhe krijojn valzime t frikshme.
MUHAMET PASHA
Dervishi pasksh pir dhe tash po krkon gjra t humbura.
Q zakonisht nuk gjenden me kok t mjegulluar.
ALIU
Jo, Dervishi ka koh q nuk pi
Po ka nj shqetsim t madh pr fatin ton.
Mu lut t vinte me mua e mos t m linte vetm,
Dhe thot se bn kujdestari q t parandaloj vdekjen.
MUHAMET PASHA
E vzhgon hetueshm Aliun.
Un erdha vetm t t shpreh besnikrin dhe miqsin
E t t gjendem pr ndonj nevoj.
E tash po nisem se m pret rruig e vshtir pr n More.
Ngrihen t dy prmjher. Muhamet Pasha bn nj temena nderimi, duke u prkulur fort
para Aliut. Pastaj drejtohet. Aliu prkulet pr ta nderuar edhe ai n t njtn mnyr.
ALIU
Vetm n kt vetmi t ftoft si uji i Liqenit n dimr
Kur m kan braktisn ushtar e kumandar,
Ve ktij dervishi besnik e Ahmet alamanit,
Kur vdekja po m sillet vrdall...
Flet duke u prkulur. Kur prkulet plotsisht, Muhamet Pasha e nxjerr shpatn dhe e
godet n kraharor me tr fuqin. Aliu fillon t bjer ngadal. Muhamet Pasha e
kontrollon mir se a sht i vdekur, pastaj bn disa hapa drejt ders.
MUHAMET PASHA
Ali Pashai m nuk rron, Ali Pashai m nuk rron!
Dervishi i afrohet me nxitim trupit t pajet t Ali Pashs dhe bie mbi t me lutje.
DERVISHI

Kt shpres e kishim t vetme pr Arbrin,

Edhe kjo e kot, si nj arr fyk, ja, qlloi.
Me z vajtues. Shpresthyer.
A ka shpres t ngre kush m Arbri,
Oi oi oi oi.
Menjher futen brenda dhoms disa ushtar t Aliut dhe disa ushtar t Muhamet
Pashs. Fillon luftimi mes tyre. Disa ushtar bhen si gardh para Muhamet Pashs, t
cilin e sulmon njri nga ushtart e Aliut. Njri prej tyre e ther edhe Dervishin, deri sa ai
vajton mbi trupin e pajet t Aliut. Dervishi bie i vdekur mbi trupin e Aliut.
MUHAMET PASHA
Ushtarve besnik t Aliut.
Dorzohuni, m mir e mos derdhni gjak!
Se Pashai juaj m nuk rron!
Pason ndrprerja e luftimeve.Ushtart e pakt t Aliut afrohen dhe e shohin Aliun t
vdekur, pa kok. Tmerrohen. Dhe lshojn shpatat me maja prdhe, e bien n gjunj para
Muhamet Pashs.
MUHAMET PASHA
M mir kshtu o djem, se mjaft gjak u derdh
E mjaft vuajtje Janins syt i pan.
Ngre zrin. Triumfal. Reciton.
Aliu duhej t vdiste jo ve se u ngrit kundr sulltanit,
Duhej t vdiste Aliu, se i dha krahun dushmanit.
Edhe pse ishte i vetmi burr q mund ta ribnte Arbrin,
Mendja e tij nuk e pushtoi kurr at hapsir.
Sado q ishte i mpreht, tinzar dhe tiran
Lakmia e pakufishme e bri budalla dhe e la pa iman.
U drejtohet ushtarve.
Ju q e pat mbarimin e tij, mos u ligshtoni,
Po merrjani nj knge dhe n kng varroseni.
Ushtart fillojn ti trheqin trupat q kan mbetur t shtrir. Errsim i plot i skens.
Fillon nj kng labe pr Ali Pashn.

PERDJA