DIE ZEIT Leben Nr. 5 | 25.

Januar 2007

Almanya Trkleri, entegrasyonunuz iin kendiniz mcadele verin!

Bu lkenin vatandalar olarak kendi menfaatlerimizi korumaya mecburuz. ansmz imdiye kadar olduundan ok daha fazla.
B I R AND BINGL

Babamn ve onun kuann hayali, ister doktor olsun veya ii, ister stanbullu veya Anadolulu, tahsilli veya tahsilsiz, bu hayal tek bir dilekten ibaretti: O daha iyi bir yaam arzuluyordu, Almanyada, Almanya sayesinde; kendisi iin, kars iin ve de ocuklar iin. 1968de babam Trkiyeden Almanyaya gelmiti, Wickede an der Ruhrda stanbuldan bir doktor. Ben 32 yl nce orada dodum, ikinci kuaktan bir Almanya Trk. Benim imdi 2007 ylnda, annemin babamn onlarca yllk konuk ii arzular ile ilgili bir makale yazmam imdiden unu aa vuruyor: Almanyadaki Trklerin hayalleri henz tamamen gerekleip sonulanmam. Tabii ki aramzdan bir ou kamuoyunun ve yaynlanm grlerin bize yutturmak istediklerinden ok daha fazla uyum salam durumda. Onlar yollarna devam ediyorlar Almanyada ancak en az onlar kadar fazla olan bir grup da kt Almanlardan yaknp duruyor ve dlanm madur roln seiyor, ne bo bir teebbs. Mcadele edin Almanya Trkleri! Daha iyi bir uyumun gereklemesi iin kendiniz mcadele edin Almanlarn houna gitmek iin deil, kendi iyliiniz iin. Zaman bunun iin ok msait. Almanyada uyumun tarihsel bir safhasnda yayoruz. Federal hkmet ve Kuzey Ren Vesfalya gibi eyaletler ilk defa gerek ve uygulanabilir bir uyum politikasn gerekletirmeye alyorlar; bunun sekin bir rnei Kuzey Ren Vesfalyadaki drt yandaki ocuklar iin yaplan yaygn dil testinin finansmannn salanmas olup art bunun peinden gelen dil eitimi desteidir. Bu eyaletin aksiyon plan, yaza kadar hazrlanmas ngrlen ulusal uyum plan iin yol gsterici olacaktr. Konuk ii zamannda olduu gibi gz yumulan politikaszlk istenmiyor artk, Helmut Kohl zamannda olduu gibi tazminatl

kstahca teekkrler ve gle gle politikas da deil, bazlarn kafalarnda baz deiiklikleri salayan ama gnlk hayata az yansyan Krmz-Yeil koalisyonun idealist uyum politikasnn zaman da geti artk. Hangi adil ansm olacak? Nasl yayorum ben? Almanyaya ait mi hissediyorum kendimi? Portmonemde ne kadar param var? Gnmzde uyumun esas sorular bunlar bence. Kltrel ve dinsel deerlendirmeleri abartl buluyorum hem her iki taraftan da. Biz Almanya Trklerine kar yapsal hakszlklar halen heryerde ortaya kyor: Bu lkenin bir vatanda olarak bize ev kiralamayan ev sahiplerinden duymak beni sinirlendiriyor benim ahsen bama gelen bir olay: Mkemmel, saat 16da buluuyoruz. ey, adnz neydi? Bingl. Ah, ilgin Nereden geliyor bu isim? Annem babam Trkiyeden gelmiler. Ooo, ok zgnm, Ev sahipleri Trk istemiyorlar. Kusura bakma Bir televizyon gazetecisi olarak Alman pasaportu olmayan 1,8 milyon Trkn reytinglerde hesaba katlmamasn korkun buluyorum. Sanki bunlar hava cva. Televizyonda neyi beeniyorlar, neyi izlemeye gereksinim duyuyorlar, bunlar hi hesaba katlmyor. Ekonomik Kalknma ve birlii rgt OECDnin bir aratrmasna gre Almanya Trk ocuklar potensiyellerine baklmakszn Alman ocuklardan daha kt okullara gidiyorlar. Uluslararas Eitim Aratrmalar Birliinin Uluslararas lkokullar Okuma Aratr masna (Iglu-Aratrmas) gre yabanc ocuklarn ayn baar durumunda Alman ocuklardan daha kt notlar almalar kepazeliktir. Alman okul sisteminin g kkenli ocuklara, denetlenen dier lkelerde rastlandndan daha fazla hakszlk etmekte olduunu Pisa aratrmasndan beri biliyoruz.

DIE ZEIT Leben Nr. 5 | 25. Januar 2007 Fortsetzung von Seite 1
2007 Al manyasnda okul sresinden sonra da geerli bir etnik eitim makas mevcuttur. Derslerindeki baar durumu ayn olmasna ramen bir Almanya Trk gencinin meslek eitimi ans bir Alman gencine kyasla yar yarya daha az olduu kantlanmtr. Almanya mkemmel deil. Ama biz Almanya Trkleri hepimiz eer Trkiye mkemmel veya sadece daha iyi olsayd, burada olmazdk. ok sayda Almanya Trknn gsterdii reaksiyon bu nedenle beni tm bu hakszlklardan daha fazla fkelendiriyor: lk kuan byk bir blm kendilerini geri ekip boyun eiyorlar. Sadece Trk kahvehanelerinde duyulmuyor eskiden beri yaplan toplu sulamalar: Bunlarn hepsi Nazi Trkler ve Almanlarn sulama konularnda zoraki bir dknlkleri var. Duygusal tarihilerden oluan iki halk, bu durum ise iimizi kolaylatrmyor. Bu nedenle Hoyerswerda ve Mllndeki ve bilhassa Solingendeki ar sac saldrlarn sonradan ortaya kan tesirleri son derece byk olmutur. 29 Mays 1993 gn drt gen adam Gen ailesinin evini yabanclara olan nefretlerinden dolay atee vermilerdir. Be insan yanarak can vermitir. Solingenden fazla uzakta yaamyorduk biz. Ben daha 18 yanda deildim ve bana gayet normal gelmiti: Normal bir Alman okuluna gidiyordum, bir Alman spor klbne yeydim ve bir Alman kz arkadam vard. Ama birdenbire her eyden evvel Trk oluvermitim. Bizim cam kapdan da bir molotof kokteyli atlr diye panikleyip ok korkmutum. Her frsatta kapya gz atmaya balamtm. Annem ve babamm her akam Trkiyeye geri dnelim diye konumalarn duyuyordum. Korku, evet lm korkusu, bugne kadar bir ok Almanya Trknn kemikleri-ne kadar ilemi olup bugnk genlerin eitim ve yetimesini etkilemitir. Bizim anne babalarmzn kuann hayal krkln ve gcenmelerini ben bylece iyi anlyorum. Benim anne baba kuamn Almanya Trklerinin ounluunun yaad gibi bir gmenlik yaamnn onlar hasta edebileceini hissedebiliyorum. Bir aratrmaya gre senelerdir burada yaamalarna ramen onlarn en az yzde 60nda sla hasreti, korku hali ve depresyon bulunmu. Almanyadaki yapsal deiiklie ou ayak uyduramad ve isiz kaldlar: Konuk iilerin yaklak tamam Almanyaya geldikle rinde alt tabaka idi, altml yllarn Anadolusundan gelen Trk alt tabakas hem de. iler, kyller, eitimsizler. Almanya istemiti onlar. Esas mesele gl kuvvetli ve shhatli olmalaryd! Mesleki eitimlerinin kt olmas ok azn rahatsz etmiti. Ekonomik mucize lkesi onlara buna ramen nce i verdi. Gnmzde Almanya Trk toplumlar eitimden uzak kaldklar iin dijitalizasyon ve globalizasyon aracl ile cezalandrlmaktadrlar. Almanya Trkleri arasnda isizlik yzde 25e kmtr. Baka bir anlatmla: Bir ok Almanya Trk alt tabakada yaamaktadr. Ve bunu kendileri de bilmektedirler. Bu arada Almanya Trklerinin ikinci ve nc kuann baz gen adamlar sadece gnmzde deil her zaman ve sonsuza dek kaybeden, Loser, madur olacaklarn bildiklerini ifade ediyorlar. Reaksiyonlar ne oluyor? Kastl olarak Trk mao erkeini oynuyorlar, kadn retmenlerin otoritesini kabul etmeyerek mesela. Bu mao kltr kart cinsiyet konusunun da dnda yabanc problemi olarak stigmatize ederseniz beni, kendimi korumam, bana uygun grlen rolm abartrm iaryla toplumsal politikaya kadar uzanp gidiyor. nadna kimlik diyor sosyologlar buna. Bu ekilde etkilenmi genler snf ve okul arkadalarnn, retmenlerinin ve ailelerinin de hayatn cehenneme evirebilirler. Oynanan gl rolnn arkasna saklanr yaanlan zayflk. 15 yandaki Almanya Trklerinin her ikisinden biri temel eitim okuluna gidiyor. Her be renciden biri mezun olmay baaramyor. 25 ile 35 ya arasndakilerin te birinin meslek eitimi yok. Bunlar saylar. Bu saylarn arkasnda ise yzbinlerin yaam yazgs var. Kt davrann, asosyal kltrn ve iddetin izah onlar. Ama bunun iin mazeret olamazlar. Entegrasyonumuzu ekillendirmek Almanya Trkleri olarak bizim kendi elimizde ve sorumluluk da her eyden nce Almanyada ilerini yoluna koyan yalar 25 ile 50 arasndaki ikinci kuak baarl Almanya Trk kadn ve erkeklerde. Kpr kua olarak Almanya Trk ikinci kuak en iyi ekilde uyum salam durumda, ama Trkiyeye ve Trkiye iinde halen gl balantlar mevcut. ki yne de tesir etmek olana var. Bu kuan bir takm mensuplar eylem yetenei ve istediini yaptrma yeteneine sahip. Bu durum aznlklarda ska olduu gibi nce kltr ve sporda kendini gsterdi: Yazar Feridun Zaimolu, rejisr Fatih Akn, sevilen arklar prodktr Mousse T. (Horny, Sex Bomb) lakapl Mustafa Gndodu, Viva sunucusu Glcan Karahanc, profesyonel futbolcular Yldray Batrk, Nuri ahin ile Halil ve Hamit Altntop. Ekonomide Vural ger (ger Tours) ve Kemal ahin (ahinler Holding) gibi byk iletme sahiplerinin

DIE ZEIT Leben Nr. 5 | 25. Januar 2007 Fortsetzung von Seite 2
srar edecektir. Birlik ieriye doru katlm isteini aktive edecek ve Almanya Trklerini idareyi kendisi ellerine almak iin motive edecektir. Eitim, i ve uur bu iin anahtardr. Dier aznlklarla da iliki a oluturmak akla uygun bir durumdur. Birlik yapsal hakszlklara kar, mesela eitim ve i sektrnde dorudan kampanyalar hayata geirir. Mterek ulalabilinecek bir hedef belirlenir. Birlik Almanyada doan veya 15 seneden fazla bir zamandr burada yaayanlar iin pasaportuna bal kalmakszn yerel, eyalet ve federal bazda seim hakk iin mcadele verir. Almanya Trkleri hibir gc olmayan uyum komisyonlarndan ekilirler ve buna karlk siyasi partilere ve politikann ortasna girmeye srar ederler. Sadece orada gerek katlm mmkndr. Birlik iki tarafta da gvenilir ve politik medyatik alanda inandrc olarak davranmasn bilen ahsiyetleri n plana kartr sadece. Birlik ieriye doru ocuklarn esenlii iin bir aksiyon organize eder: Brakn sokaklar! kn kahvehanelerden! Okullara gidin! Almanya Trkleri angajmanlar ile okullar ve yeni nesli adeta kuatma altna almaldrlar. Almanya Trkleri, Almanya Trkleri iin, rnein gnll olarak derslere yardm kursu vererek. Birlik ocuklarnn eitim ans iin mcadele eden her anne babay destekler. Birlik kadn ve erkein eit haklara sahip olmasn destekler. Ve baz Alman ehirlerindeki semtlerde veya sokaklarda oktan gemi olan bir Trkiyenin konserve edilmemesi iin urar. Trkiyedeki Trkler bile alay ediyorlar bu durumla! Almanya Trklerinin ilk kua, zamannda bir ok eyi baarm. zgrlk, varlk ve mutluluk iinde daha iyi bir hayat geirmek olan Alman hayalini tayabilecei kadar yukar gtrmek, ikinci ve nc kuak iin bir onur sorunu deil mi? Deiim biraz cesaret ister. Ama bu zahmete katlanmak da herkes iin deer. BERSETZUNG AUS DEM DEUTSCHEN VON AL YILDIRIM

yan sra yeni kiiler de kendilerini kabul ettirdiler: Turan ahin ek Siemensin Ynetim Kurulunda, Ali Aslan ksa bir zamandan beri Federal ileri Bakanlnn politika ve medya danman. Politikada artk sadece Yeillerden Cem zdemir yok. Bilim ve toplumda kadnlar n plana ktlar: Avukat ve kadn haklar savunucusu Seyran Ate; Yasemin Karakaolu Bremen niversitesinde Profesr olarak Kltrleraras Pedagoji dersi veriyor, yazar Necla Kelek (Yabanc Gelin) ve rklk olmayan okul projesinin yneticisi Sanem Kleff. Entegrasyon sevilme yarmas deildir. ABDdeki siyahlarn medeni haklar hareketinin lideri Martin Luther King jr., bir kere yle sylemiti: ktidara katlmadan entegrasyon sama olur. Ben entegrasyon dediim zaman, rklarn romantik karmn kastetmiyorum iktidar ve sorumluluun gerekten paylalmasn ifade ediyorum. Altml yllarn bu cmlesi ne kadar gncel ve ne kadar doru, armamak elde deil. Demek ki bunun yolu: Karma istei, mdahele etme istei ve itirak etme istei. Biz Almanya Trklerinin topluluk olarak nce yeni bir zgven duygusuna ihtiyacmz var. Milli veya dini deil, kendi baarsndan onur kazanan. Kendisini ve hayatn en iyi ekilde dzenlemek abas hangi seviyede olursa olsun, farketmez, herkes kendi iin, tamamen kiisel olarak ancak bu daha fazla zsayg getirecektir. O hedefe ulama yolunda en byk engel Almanya Trklerinin pekok gruplara blnm olmasdr: Kentliler ve kyden gelenler. Krtler, Ermeniler ve Sryaniler. Sosyal demokratlar ve milliyetiler. Kltrel Mslmanlar, dindar mslmanlar, muhafazakar mslmanlar, aleviler ve ateistler, ii Trkler, akademik Trkler, Business Trkler ve Big-Business Trkler. Bir tane deil, bir ok Almanya Trk toplumu var. Bu ok farkl ilgi alanlar evresinde dernekler ve birlikler kurulmu. Bunlar Almanyaya kar ok eitli, ksmen elikili talepler retiyorlar. Talep ne kadar ok olursa politik tesiri o kadar az oluyor. Tam etki oluturmak iin bu toplumlarn belli snrl bir sre iin bir birlik olarak rnein adna entegrasyon iin aksiyon birlii diyelim, birlemeleri ve sadece insanlarn gnlk esenliklerine yarayacak ksa bir ajandada uzlamalar mecburiyeti var. Bu sre zarfnda tm dier menfaat konular ele alnmayacaktr. Birlik byk yapsal hakszlklarn adn koyacak, bunlarn giderilmesi iin mcadele verecektir ve Martin Luther Kingin fikrine gre Alman sistemine gerekten itirak etmek iin