1

2014

 21

, ,
,
, . ,
,
, , (
) . , .
, . ,
. , .
, ,
.

Everto-everti-eversum-evertere ( )
Evertor-eversus sum everti
Accipio-accepi-acceptum-accipere ( )
Accipior-acceptus sum-accipi
Divido-divisi-divisum-dividere ( )
Dividor-divisus sum-dividi
Absum-afui abesse ( sum )
Fio-factus sum fieri ( , facio )
Abeo-abii(abivi)-abitum-abire ( eo )
Sequor-secutus sum sequi ( )
Interimo-interemi-interemptum-interimere ( )
Interimor-interemptus sum-interimi
Recipio-recepi-receptum-recipere ( )
Recipior-receptus sum recipi
Appendo-appendi-appensum-appendere ( )
Appendor-appensus sum-appendi
Do-dedi-datum-dare ( )
Dor-datus sum dari
Dico-dixi-dictum-dicere ( )
Dicor-dictus sum dici
Redeo-redii(redivi)-reditum-redire ( eo )
Revertor-reverti(reversus sum)-reverti ( ,
,
)

1.immensus a um
immensior-ior-ius
immensissimus a-um
2.Veientanus a um

3.aequus a-um
aequior-ior-ius
aequissimus a-um
4 omnis-is-e

Diu- diutius diutissime
XXI
Pro quo immensam pecuniam acceperunt : ,
Capitolium . E quo ,
.
Qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure
divisam : , Camillus. E
qui , .
Quod illic aurum pensatum est . ,
dicitur . quod ,
, .
Unde
tamen rogatus
reversus
est :
,
in exilium . E unde ,
.

1. Brenno duce
Cum Brennus dux esset / cum Brennus dux erat
( cum cum )
2. Deletis legionibus
Cum Galli legiones delevissent
(cum )
3. praedam non aequo iure divisam
Praedam , quae non aequo iure divisa erat
( praedam )
4. absens
Etsi aberat ( )
5. Gallos iam abeuntes
Dum iam abeunt
( , ,

)
6. Quibus interremptis
cum eos interremisset
( cum )
7. quod appensum
Quia quod illic apensum erat
( , )
8. rogatus

postquam rogatus est / cum rogatus esset

/ cum rogatus erat
(

.
1. ,
.
2. : everterunt acceperunt secutus est dicitur
pensatum est
3. : urbem Romam Brenno duce Gallos
abeuntes
4. factus est rediit reversus est :
.

1. :
Servius scripsit
Is Gallos iam abeuntes secutus est
Civitas Pisaurum dicitur
Post hoc factum rediit in exilium
Tum Camillus absens dictator est factus
2. .


23

, , ,
. .
,
,
, , :
, . , ,
, ,
.

, ,
.

.
.

Aegroto aegrotavi aegrotatum aegrotare ( )
Aegrotor aegrotatus um aegrotari
Morior-mortuus sum-mori ( , =moriturus-a-um)
Paro paravi paratum parare ( )
Paror paratus sum parari
Intro intravi intratum intrare ( )
Simulo simulavi simulatum simulare ( )
Interrogo interrogavi interrogatum interrogare ( )

Vivo-vixi-victum-vivere ( )
Ago-egi-actum-agere ( )
Agor-actus sum-agi
Respondeo-respondi-responsum-respondere ( )
Quiesco-quievi-quietum-quiescere ( )
Sumo-sumpsi-sumptum-sumere ( )
Cohibeo-cohibui-cohibitum-cohibere ( )
Cohibeor-cohibitus sum-cohiberi
Vinco-vici-victum-vincere ( )
Vincor-victus sum-vinci
Prorumpo-prorupi-proruptum-prorumpere ( )
Egredior-egressus sum-egredi ( )
Do-dedi-datum-dare ( )
Dor-datus sum-dari
Redeo-redii(redivi)-reditum-redire
Moveo-movi-motum-movere ( )
Moveor-motus sum-moveri
Impetro impetravi impetratum impetrare ( )
Occido-occidi-occisum-occidere ( )
Occidor-occisus sum occidi
Oro oravi oratum orare ( )
Oror - oratus sum orari
Traho-traxi-tractum-trahere ( )
Trahor-tractus sum-trahi
Ascendo-ascendi-ascensum-ascendere ( )
Impono-imposui-impositum-imponere ( )


Imponor-impositus sum-imponi
Conduco-conduxi-conductum-conducere ( )
Conducor-conductus sum-conduci
Sequor-secutus sum sequi ( )

1. siccus, a, -um
siccior , -ior, -ius
siccissimus , -a,-um
2 piscatorius , -a, -um ( )
3 ingens ( )
ingentior , -ior , -ius ( )

1 bene melius optime

2 libenter libentius libentissime

1. Persaepe interroganti
2. diu cohibitae
3. occiso Scriboniano

Marito , qui persaepe interrogabat
( marito )
Lacrimae , quae diu cohibitae erant
( lacrimae )
Cum Scribonianus occisus esset
( cum )

XXIII

ut ignoraretur a marito : .
ut,

,
,
. ita .
.
cum illa cubiculum mariti intraverat : .
cum (
cum )
.
.
quid ageret puer : , ,
interroganti . quid
,
,
. .
Cum lacrimae suae , diu cohibitae , vincerent prorumperentque :
. cum ,

(
). ,
, egrediebatur
.
egrediebatur.
Ut simul imponeretur : u ,
orabat . ut , ,
,
, orabat
.



1.
.
2.
:

Oculis
Milites
Funus
Navem
Interroganti
Cohibitae
Puer
3. N : ingentem filius
4. N
: paravit ageret ignoraretur
5. N :
respondebat trahebatur secuta est

1. N :
Aegrotabat maritus Arriae , aegrotabat et filius
Filius mortuus est . Huic Arria funus paravit .
2.
.
Huic Arria funus ita paravit , ut a marito ignoraretur ( parat )
Arria milites orabat , ut simul imponeretur ( orat )
3.
, ,
( ) :

- quid agat puer

- quid egerit puer
- quid acturus sit puer

- quid ageret puer

- quid egisset puer

- quid acturus esset

puer


24

, ,
.
. ,
, ,
. ,
: ; ;. ;
. ,
, ;

Venio-veni-ventum-venire ( )
Quaero-quaesivi-quaesitum-quaerere ( )
Quaeror-quaesitus sum-quaeri
Dico-dixi-dictum-dicere ( )
Dicor-dictus sum-dici
Sentio-sensi-sensum-sentire ( )
Accipio-accepi-acceptum-accipere ( )
Accipior-acceptus sum accipi
Facio-feci-factum-facere ( )
Fio-factus sum fieri
Indignor-indignatus sum-indignari ( )
Mentior-mentitus sum-mentiri ( )
Inquam( ,.92 )
Cognosco-cognovi-cognitum-cognoscere ( )
Cognoscor-cognitus sum cognosci
Volo-volui-velle
Scio-scivi(scii)-scitum-scire ( )
Respondeo-respondi-responsum-respondere ( )
Credo-credidi-creditum-credere ( )
Credor-creditus sum-credi

1. Paucus, a, -um ( To )
paucior, -ior , -ius
paucissimus , -a ,-um
2. impudens - impudens impudens
impudentior , -ior , -ius
impudentissimus , -a , -um
XXIV
Cum Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset / eique ab hostio querenti
Ennium ancilla dixisset eum domi non esse : .
cum ,

( ). ,
,
sensit .
sensit.
Quid postea Nasica fecerit : ,
accipe . quid,
,
,
accipe .


Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset : :
. cum ,

( ).
,
, exclamavit
.
exclamavit.
Et eum a ianua quaereret : . cum
,
(
). ,
,
exclamavit .
exclamavit.
Etsi domi erat : .
etsi ,
.
non esse
Quod Nasica tam aperte mentiebatur :
, indignatus .
quod , , .
Quid Nasica responderit : ,
scire. quid,

,

,
scire

.
Cum te quererem : . cum
,
(
). ,
,
credidi .

credidi .

1. eique ab ostio quaerenti Ennium
ei , qui ab ostio Ennium quaerebat
( ei )
2. indignatus
Cum
indignatus
esset
/
quod
indignatus erat
( cum ,

quod + ,
)
LECTIO QUARTA ET VICESIMA ( XXIV)

1. .
2. .
3. :
Quaereret :
.
Fecerit : .
Mentiebatur :
.
Credis :
.


Dixisset :

.

1. cum Ennius eum a ianua quereret , exclamavit non domi esse :
.
2.
:

Ancilla dixit Ennius non domi esse

Ennius dixit domi non esse

Ennius rogabat accipere quid postea Nasica fecerit
3.
.


25 :


. , :
, .
!
. .
.
, .
! ,
.

curia ae
patria ae
fiducia ae
( )

ficus-i ()
periculum-i(.)
bellum i(. )
murus-i ( . )

Cato onis ( . )
Carthago-inis ( )
pater-tris ( .)
arbor-oris ( )
hostis-is ( . )
opes um ( )
urbs, urbis ( )
discrimen inis ( . )

ficus-us
()

dies,diei (.)
res, rei ( )

:
1. Fiducia ae : . ( fiduciae arum ) ,
.
2 . ficus-i ( . ) : ,
us u ( . . , . 25 ) . . . ficuum
. . ficubus .
:
Ficus
Fici - ficus
Fico
Ficum
Fice - ficus
Fico - ficu
3
4
5
6
7
8

murus-i : :muri orum

.Cato onis :
pater-tris ( . ) : . . > patrum
arbor-oris > ..
(ops ), opis ( . ) = , [ . : ops , . :opi . : ops
] . opes = , , , .
T ( ops ) , opis :
( ops )
Opis
Opi
Opem

Ope

Fici - ficus
Ficorum
Ficis
Ficos - ficus
Fici - ficus
Ficis

Opes
Opum
Opibus
Opes
Opes
Opibus

res publica = / . /


10 curia ae : . curiae-arum
.

Affero-attuli-allatum-afferre ( 3 )
Afferor-allatus sum afferri
Ostendo-ostendi-ostentum(ostensum)-ostendere ( 3 )
Ostendor-ostentus(ostensus)sum-ostendi
Inquam ( 3 , , .92)
Decerpo-decerpsi-decerptum-decerpere ( 3 )
Decerpor-decerptus sum-decerpi
Dico-dixi-dictum-dicere ( 3 )
Dicor-dictus sum-dici
Scio-scii(scivi)-scitum-scire ( 4 )
Scior-scitus sum-sciri
Habeo-habui-habitum-habere ( 2 )
Habeor-habitus sum-haberi
Caveo-cavi-cautum-cavere ( 2 )
Caveor-cautus sum-caveri
Tutor-tutatus sum-tutatum - tutari (1 , )
Nolo-nolui-nolle ( , )
Confido-confisus sum-confisum - confidere (3 , )
Depono-deposui-depositum-deponere ( 3 )
Deponor-depositus sum deponi
Credo-credidi-creditum-credere ( 3 )
Credor-creditus sum-credi
Consulo-consului-consultum-consulere ( 3 )
Consulor-consultus sum-consuli
Memini , ____, meminisse ( )
Sumo-sumpsi-sumptum-sumere ( 3 )
Sumor-sumptus sum-sumi
Deleo , delevi , deletum delere (2 )
Deleor , deletus sum , deleri

1. affero : . . : affer ( < ad + fero )

2. memini , meminisse : . . recordor , recordatus sum
, recordatum , recordari ( 1 , . )
3. scio : scito - scitote (
)

Scito
------Scitote
---------

Scito
Scito
Scitote
Sciunto

4. H memini meminisse : memento mementote


:
1. ( praecox praecox praecox
praecocior , -ior , -ius
praecocissimus , -a um ) [ 3 ]
2. recens recens recens
recentior , -ior , -ius
recentissimus , -a , -um [ 3 ]
3. nimius , -a , -um
magis nimius , - a , -um
maxime nimius , -a , -um
4. exter / exterus , -a , -um
exterior , -ior , -ius
extremus , -a , -um extimus , -a , -um
5. omnis , -is , - e
________
________
6. tertius , -a , -um ( ) , __________ , _____________
7. publicus , -a , -um , ____________, __________
8. Punicus , -a , -um , _________ , ____________
:
1.
2.
3.
4.
5.

prope / propius / proxime

quando
tam
statim
quondam

:
quidam , quaedam , quoddam ( . . )
ego , tu ( . )
hic , haec , hoc ( . )
qui , quae , quod ( . )
nemo ( . . )
ipse , ipsa , ipsum ( )
XXV :

Quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore :

, , interrogo .
quando ,

, interrogo
.
Cum omnes recentem esse dixissent : .
cum ,
(
). ,
,
inquit .
inquit.
Quae nimia vobis est :
fiduciam . quae ,
.
Nisi vos ipsi patriae consulueritis : (
) . o nisi
, (

crediteritis ). neminem consulturum esse ( )

.
: nisi consulueritis ( . )
Nemo patriae consulet
( )
quae Carthago deleta est :
bellum . quae ,
.
:

Ostendens :
: Dum ostendit ( dum + = )

1.
.
.
2.

XXV

:
noli , nolite +
Ne ( nemo ) +
=
Carthagine

1. : quodam die , ficum praecocem , extremo

discrimine
2. :consulueritis
putetis decerptam esse
3. N : neminem ipsi quodam hanc
recentem
4. :inquit ,attulit , decerptam esse , dixissent
, sumptum est , confidere , consulueritis .
5 . : attulit , putetis , credideritis ,
deponite , consulturum esse :
6 . : confidere , tutamini , consulturum esse :

1.

( )
2. :
opibus urbis nolite confidere :
neminem crediteritis patriae consulturum esse :
3. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem : . fertur
dicit .
4 . Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine et inquit . :
.


27
:
,
, . ,
, , , ,
.
, .
: , .
. ,
, :
, .
,


Venio-veni-ventum-venire ( )
Recedo-recessi-recessum-recedere ( )
Deverto-deverti-deversum-devertere devertor-deverti-deverti
Lego-legi-lectum-legere ( )
Legor-lectus sum-legi
Dico-dixi-dictum-dicere( = dic , )
Dicor-dictus sum-dici
Scribo-scripsi-scriptum-scribere ( )
Scribor-scriptus sum scribi
Video-vidi-visum-videre ( )
Videor-visus sum videri
Paenitet-paenituit-paenitere ( )
Aio =
Nascor-natus sum-nasci ( , = nasciturus-a-um )
Fio-factus sum-fieri ( , facio-fecifactum-facere)
Gigno-genui-genitum-gignere ( )
Gignor - genitus sum - gigni

- grandis , -is , -e
grandior , -ior , -ius
grandissimus , -a , -um
multi , -ae , -a
plures , -es , -a
plurimi , -ae , -a
parvus , -a , -um
minor , -or , -us
minimus , -a , -um
durus , -a , -um
durior , -ior , ius
durissimus , -a , -um
acerbus , -a , um
acerbior , -ior , -ius
acerbissimus , -a , -um
bonus , -a , -um
melior , -ior , ius
optimus , -a , -um
mollis , -is , -e
mollior , -ior , -ius
mollissimus , -a , -um
mitis , -is , -e
mitior , -ior , -ius
mitissimus , -a , -um


iucundus , -a , -um
iucundior , -ior , -ius
iucundissimus , -a , -um
maturus , -a , -um
maturior , -ior ,-ius
maturrimus , -a , um maturissimus , -a , um

- Sane / sanius ( )
XXVII
Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset : .
cum ,

( ). ,
,
devertit .
devertit.
Ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat :
Tarentum . ubi
, .
qui multo minor natu erat :
Accius . qui ,
.
cui nomen est Atreus :
tragoediam . cui ,
.
quae scripsisset : ,
ea . quae , ,
,
( dixit ) .
ut dicis : .
ut , ,

. ita
( ita est )
quae
deinceps scribam :
ea . quae ,
.
quod in pomis est : : idem .
quod ,
.
Quae dura et acerba nascuntur : ,
ea . quae
, .
Quae gignuntur statim vieta et mollia : :
,
ea . quae
, .

Ei desideranti : cum is desideraret ( cum + )
LECTIO SEPTIMA ET VICESIMA ( XXVII)

1. :
Urbe
:

Nomen :
.
Ea :


.
Putria :
.
Desideranti :

.
2. .
3. :
. recesserat :



.scripsisset:

. Scribam:


.desideranti :

. gignuntur :

. legit :

. spero :


4.
:

1. cum Accius venisset :
.
2. , dixit
dicit :
Tum Pacuvius dixit sonora esse et grandia , quae scripsisset , sed videri tamen ea sibi
duriora et acerbiora .
3 . Accius tragoediam ei desideranti legit :
.
4 .Cum venisset :
.


(2)
( 21-25 )

. Brenno
everterunt

duce Galli, apud Aliam flumen deletis legionibus Romanorum ,

urbem

Romam

acceperunt .Tum Camillus ,

praeter Capitolium , pro quo immensam pecuniam

qui

diu

apud Ardeam in exilio fuerat propter

Veientanam praedam non aequo iure divisam , absens

dictator

est factus ;

is

Gallos iam abeuntes secutus est : quibus interemptis aurum omne recepit .
. scitote decerptam esse Carthagine . Tam prope a muris habemus hostem !
Itaque
cavete
periculum , tutamini patriam . Opibus urbis nolite confidere .
Fiduciam , quae nimia vobis est , deponite . Neminem
credideritis
patriae
consulturum esse , nisi vos ipsi patriae consulueritis . Mementote
rem publicam in extremo discrimine quodam fuisse ! Statimque sumptum est
Punicum bellum tertium , quo Carthago deleta est .
:


(1 )
( 21-25 )

. s Gallos iam abeuntes secutus est : quibus

Quod

illic

appensum

civitati

aurum pensatum est . Post hoc

nomen
factum

interemptis aurum omne recepit .

dedit

: nam Pisaurum dicitur , quod illic

rediit

in exilium ,

unde tamen rogatus

reversus est .
. Bene quievit , libenter cibum sumpsit . Deinde , cum lacrimae suae ,
diu cohibitae , vincerent
prorumperentque , egrediebatur ; tum se dolori
dabat et paulo post siccis oculis redibat .
. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque
patribus Interrogo vos inquit quando hanc ficum decerptam esse putetis ex
arbore. Cum omnes recentem esse dixissent , Atqui ante tertium diem inquit .


28

, , ,
. ,
. , ,
,
. , ,
.
: , , .
,
(
).

Fugio-fugi-fugitum-fugere ( )
Abeo-abii(abivi)abitum-abire
Cognosco-cognovi-cognitum-cognoscere ( )
Cognoscor-cognitus sum-cognosci
Comprehendo-comprehendi-comprehensum-comprehendere ( )
Comprehendor-comprehensus sum-comprehendi
Trado-tradidi-traditum-tradere ( )
Trador-traditus sum-tradi
Quaeso-quaesere ( )
Mitto-misi-missum-mittere ( )
Mittor-missus sum-mitti
Redeo-redii-reditum-redire
Deduco-deduxi-deductum-deducere ( = deduc
)
Deducor-deductus sum-deduci
Nolo-nolui--nolle ( )
Afficio(adficio)-affeci-affectum-afficere ( )
Afficior-affectus sum-affici
Possum-potui-posse

Epicureus , -a , -um
Paucus , -a , -um
Paucior , -ior , -ius
Paucissimus , -a , -um
liber - libera - liberum
liberior , -ior , -ius
liberrimus , -a , -um
Sardianus , -a , -um
( Super superus , -a , -um )
superior , -ior , -ius
supremus , -a , -um summus , -a , -um
parvus , -a , -um

minor , -or , -us

minimus , -a , um
gratus , -a , - um
gratior , -ior , -ius
gratissimus , -a , -um

XXVIII
Cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset :
. cum ,

( ).
,
, comprehendit
.
comprehendit.
Quanti homo sit : ,
spectare . quanti ,
,
, ,
spectare ( noli )
.
qui tam nihili est : est .
qui ,
.
ut
nihil
ei gratius
possit esse quam recuperatio fugitivi :
,

adfectus est . E
ut (nihil), , ,

, adfectus est

, .
tanto .

Rediens tecum deduc = dum ( cum ) tu redibis

1
.
2. :
Menses :
Preti :

Recuperatione:

Rediens :

Scelus
:

Nihili :

Epicureum :

3.

cognovisset - abiit - adfectus est :

( ).
4. : deduc investiga mitte
noli


5. tradidit

fugit :

1. Noli spectare :
2.
:
cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset ( )
quanti homo sit ( )
ut nihil grarius ei possit esse quam recuperatio fugitivi
( )
4.
Postea Plato quidam Sardianus hominem comprehendit et in custodiam tradidit :

Ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi :

:
Plato quidam hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit


29

,
.
( ) : , , !
. .
.
.
: ,
: !.
, ,
. :

: ! .

(
).

Redeo-redii-reditum-redire
Occurro-occurri occucurri-occursum-occurrere ( )
Teneo-tenui-tentum-tenere ( )
Teneor-tentus sum teneri
Instituo-institui-institutum-instituere ( )
Instituor-institutus sum-institui
Dico-dixi-dictum-dicere ( =dic)
Dicor-dictus sum-dici ( )
Interest-interfuit-interesse ( + + )
Emo-emi-emptum-emere ( )
Emor-emptus sum-emi
Doceo-docui-doctum-docere ( )
Doceor-doctus sum- doceri
Impendo-impendi-impensum-impendere ( )
Impendor-impensus sum-impendi
Respondeo-respondi-responsum-respondere ( )
Soleo-solitus sum-solere ( )
Perdo-perdidi-perditum-perdere ( )
Perdor-perditus sum-perdi
Disco-didici-discere ( )
Affero(adfero)-attuli-allatum-afferre
Afferor-allatus sum-afferri
Audio-audivi-auditum-audire ( )
Audior-auditus sum audiri
Venio-veni-ventum-venire ( )
Rideo-risi-risum-ridere ( )

Actiacus , -a , -um
Par - par par ( )
Cupidus , -a , -um
Cupidior , -ior , -ius


Cupidissimus , -a , -um
satis / satius =
multum / plus / plurimum
diu / diutius / diutissime
XXIX
Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret :
. cum ,

(
). ,
,
occurrit .
occurrit.
Ut corvum doceret parem salutationem : ,
incitavit .
ut , ,
,
incitavit . .
: parem salutationem corvum
doceam ( = )
Quotiescumque avis non respondebat : .
Quotiescumque
cum . E ,
,
.

solebat .

Audita salutatione = cum Caesar salutationem audivisset

1. : quidam id
haec sui
2. domi tanti avem parem pecuniae sestertium milibus :
.
3. cupidus : .
4. emit doceret rediret :
.
5. : dicere attulit tenens

1. Domi satis saluttionum talium audio / oleum et operam perdidi
N dixit
2. :
. ( vendo vendidi venditum
- vendere )
. ( magnum pretium )
3. :
Quotiescumque avis non respondebat , sutor dicere solebat
cum Octavianus Romam rediret , homo quidam ei occurit .


30

( ) , ,
, , ,
.
, ,
.
,
, ,

( )
.

Habeo-habui-habitum-habere ( )
Habeor-habitus sum-haberi
Debeo-debui-debitum-debere ( )
Debeor-debitus sum deberi
Video-vidi-visum-videre ( )
Videor-visus sum-videri
Vivo-vixi-victum-vivere ( )
Obicio-obieci-obiectum-obicere ( )
Obicior-obiectus sum-obici
Constituo-constitui-constitutum-constituere ( )
Constituor-constitutus sum constitui
Suscipio-suscepi-susceptum-suscipere ( )
Suscipior-susceptus sum-suscipi
Mereo-merui-meritum-merere ( )

Fortis , -is , -e
Fortior , -ior , -ius
Fortissimus , -a , -um
magnus , -a , -um
maior , -ior , -ius
maximus , -a , -um


continenter / continentius / continentissime
libenter / libentius / libentissime
:

si habet Asia suspicionem quandam luxuriae = Asia habente suspicionem

quandam luxuriae ( )
quod Asiam vidit = Asia visa ( )

XXX
si habet Asia suspicionem quandam luxuriae :
, si ,
. = (
Murenam laudare dememus )

quod Asiam vidit : .
quod ,
/
.
laudare debemus .
sed ( quod ) in Asia continenter vixit :
sed ,
, .
ex qua laus familiae .constituta est : ,
Asia . qua ,
.
LECTIO TRICESIMA ( XXX)

1. : hic quandam
aliquod eo .
2. N : iudices generi finem
patri rem .
3.
.
4. vixit deportatum debemus :
.
5. obiecerunt - vidit constituta est :
.

1. Hic vero fuit :
dixit
2. patre imperatore / susceptum deportatum :
.
3. Patre imperatore : ;
cum .
4. ,
.


31

, ,
, .
, (
) .

: ,

!.

( ) . (
)
. .
, ,
.

Nascor-natus sum-nasci( )
Praesum-praefui-praeesse
Edico-edixi-edictum-edicere ( )
Edicor-edictus sum- edici
Abstineo-abstinui-abstentum-abstinere ( )
Lacesso-lacessivi-lacessitum-lacessere ( )
Lacessor-lacessitus sum-lacessi
Congredior-congressus sum-congredi ( )
Cerno-crevi-cretum-cernere ( )
Cernor-conspectus sum-cerni
Antecello- antecellere (
)
Confido-confisus sum-confidere( )
Permoveo-permovi-permotum-permovere ( )
Permoveor-permotus sum-permoveri
Ruo-rui-rutum-ruere( = ruiturus-a-um)
Transfigo-transfixi-transfixum-transfigere ( )
Peto-petivi(petii)-petitum-petere ( )
Petor-petitus sum-peti
Revertor-reverti (reversus sum) -reverti ( -
)

Latinus , -a , -um
Nobilis , -is ,-e
Nobilior , -ior , -ius
Nobilissimus , -a , -um
omnis , -is , -e
singularis , -is , -e
Romanus , -a , -um
Adulescens
Adulescentior

fortis , -is , -e
fortior , -ior , -ius
fortissimus , -a , -um
XXX
Cum aliquando castris abiret : . cum
,
(


). ,
,
edixit .
edixit.
Ut omnes pugna abstinerent : ,
edixit . ut ,
,
,
edixit .
.
: omnes abstinete pugnam ( =
)
Ut singulatis proelii cernatur : ,
, congrediamur .
ut , , ,
( ) ,
( congrediamur
) . .
Quanto miles Latinus Romano virtute antecellat :
. quanto
,
,
( cernatur , ) .
cernatur .
Cum in castris revertisset : . cum
,
(
). ,
,
multavit .
multavit .
Cuius opera hostes fugati erant : ,
adulescentem . cuius
, .

Tum adulescens viribus suis confisus et permotus..ruit
suis confisus esset et permotus esset .

= cum adulescens viribus

E cum ,
( . 35 )
LECTIO PRIMA ET TRICESIMA ( XXXI )

1. nobili fortior : .
2. : eventu filius certamen nobili genere
3. Ruit revertisset - abiret - cernatur :
.

1. Bello latinopraefuit :
scripsit ( Sallustius )
2. (

)
3. .


32

, ,
. ,
.
,
! ( )
.
.

,
(
) .

Iaceo-iacui-iacitum-iacere ( )
Accedo-accessi-accessum-accedere( )
Intueor-intuitus sum-intueri ( )
Imitor-imitatus sum-imitari ( )
Relinquo-reliqui-relictum-relinquere ( )
Relinquor-relictus sum-relinqui
Gero-gessi-gestum-gerere ( )
Geror-gestus sum-geri
Propono-proposui-propositum-proponere ( )
Proponor-propositus sum-proponi
Colo-colui-cultum-colere ( )
Color-cultus sum-coli
Excello-excellere ( )
Expeto-expetivi(expetii)-expetitum-expetere ( )
Duco-duxi-ductum-ducere ( = duc , )
Ducor-ductus sum-duci
Obicio-obieci-obiectum-obicere ( )
Possum-potui-posse

plenus , -a , -um
plenior , -ior , -ius
plenissimus , -a , -um
omnis , -is , -e
multi , -ae , -a
plures , -es , -a
plurimi , -ae , -a
fortis , -is , -e
fortior , -ior , -ius
fortissimus , -a , -um
cupidus , -a , um
cupidior , -ior , -ius
cupidissimus , -a , -um
excellens , excellens , excellens
excellentior , -ior , -ius
excellentissimus , -a , -um
parvus , -a , -um
minor , -or , -us
minimus , -a , -um

bene / melius / optime


XXXII

nisi litterarum lumen accederet : .

nisi ,
. : quae
iacerent in tenebris omnia , .
.

LECTIO ALTERA ET TRICESIMA ( XXXII )

1. omnes libri homines excellentes tantas dimicationes :
.
2. :

Lumen
Corporis
Rem publicam
Pericula
Cruciatus
Quae
Tenebris
Meam
Mortis
Nobis
3. pleni plenae fortissimorum excellentes parvi :
, .
4. Colendo gerendi administrandi :
.
5. : accederet reliquerunt obicere (
)

- , ,
, ()
():
Ars scribendi librum = =scribo librum
Ars scribendi libri = =liber scribitur(scriptum est) a me
(
oportet + )

-,

:
) ( )
)
. expetendo laudem et honestatem
- , =laude et
honestate
- expetendo (
)=expetenda
, expetenda laude et honestate

1. utor-fruor-fungor-potior,

2. :
)
)
3. :
)
) ( )
4.
.

1 32
) colendo et cogitando homines
=
= colendis et cogitandis hominibus
) ad intuendum , ad imitandum imagines
=
=ad intuendas et imitandas imagines
) gerendi et administrandi rem publicam
=
= gerendae et administrandae rei publicae
) expetendo laudem et honestatem
=
=expetenda laude et honestate
2. 49
) unguium resecandorum causa

.

( causa +)
= ungues(unguis) resecandi causa
) de interficiendo Caesare
= de intertficiendo Caesarem( )
) ad eam obiurgandam
= ad obiurgandum eam( )


34

,
, . ,
,
.
, ( ),
!
.
,
.

. ( )
, .

Venio-veni-ventum-venire ( )
Capio-cepi-captum-capere ( )
Capior-captus sum-capi
Existimo-existimavi-existimatum-existimare ( )
Existimor-existimatus sum-existimari
Animadverto-animadverti-animadversum-animadvertere ( )
Animadvertor-animadversus sum-animadverti
Abicio-abieci-abiectum-abicere ( )
Abicior-abiectus sum-abici
Admiror-admiratus sum-admirari ( )
Refero-rettuli-relatum-referre
Referor-relatus sum-referri
Intromitto-intromisi-intromissum-intromittere ( )
Intromittor-intromissus sum-intromitti
Iubeo-iussi-iussum-iubere ( )
Iubeor-iussus sum-iuberi
Veneror-veneratus sum-venerari( )
Osculor-osculatus sum-osculari( )
Pono-posui-positum-ponere ( )
Ponor-positus sum-poni
Soleo-solitus sum-solere ( )
Revertor-reverti(reversus sum)-reverti( - )
-
complures , -es , -a

clarus , -a , -um
clarior , -ior , ius
clarissimus , -a , -um

incredibilis , -is , -e

sanctus , -a , -um
sanctior , -ior , -ius
sanctissimus , -a , -um

cupide / cupidius / cupidissime

immortalis , -is , -e

XXXIV
Cum Africanus in Literno esset : .
cum ,

( ).
,
, venerunt
.

venerunt.
Cum se ipsum captum venisse eos existimasset :
, conlocavit
. cum ,

, ( conlocavit )
.
Quod ut animadverterunt : .
ut , ,
,
.

appropinquaverunt .
Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt :
. postquam , ,

, .

.
Cum ante vestibulum dona posuissent : .
cum ,

( ).
,
,
reverterunt .
reverterunt.
Quae homines deis
immortalibus consecrare solent :
, dona .
quae , .
/
1. 1
.
2.
.
3. complures: .
4. haec, quod, ipsum:
.
5. capio.
.


6.

: conlocavit, solent, posuissent.

7.
.
) Quod ut animadverterunt, ianuae appropinquaverunt.
) Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari iussit.
) Cum ante vestibulum dona posuissent, domum reverterunt.
8. abiectis armis:
- cum
9.
.
) Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit.
) Quod (= id) ut praedones animadverterunt
) Cum ante vestibulum dona posuissent
) Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt
10. :
) .
) -
.
)

, ,
.


36

,
.

.
( )
( ) .
.
, ,
( ) ,
: ,
,


.

Utor- usus sum uti ( + )
Contemno-contempsi-contemptum-contemnere ( )
Contemnor-contemptus sum-contemni
Possum-potui-posse
Venio-veni-ventum-venire ( )
Assideo-assedi-assessum-assidere ( )
Praebeo-praebui-praebitum-praebere ( )
Miror-miratus sum-mirari ( )
tto-misi-missum-mittere ( )
Mittor-missus sum mitti
Affero-attuli allatum-afferre
Afferor-allatus sum-afferri
Solvo-solvi-solutum-solvere ( )
Solvor-solutus sum solvi
Dico-dixi-dictum-dicere ( )
Dicor-dictus sum-dici
Malo-malui-malle( )
Facio-feci-factum-facere ( )
Fio-factus sum- fieri
Memini- meminisse ( )
Vinco-vici-victum-vincere ( )
Vincor-victus sum- vinci
Corrumpo-corrupi-corruptum-corrumpere ( )
Corrumpor-corruptus sum-corrumpi
-
magnus , -a , -um
maior , -ior , -ius
maximus , -a , -um
facilis , -is , -e
facilior , -ior , -ius
facillimus , -a , -um


ligneus , -a , -um
publice / -------------- /-----------------supervacaneus , -a , -um
ineptus , -a , -um
ineptior ,-ior , -ius
ineptissimus , -a , -um
XXXVI
quo facilius divitias contemnere posset : ,
utebatur .
quo ,
,
,
utebatur , .
Cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent
:
. cum
,
(
). ,
,
solvit dixit .
solvit ,
dixit
Ut eo uteretur : ,
, attulissent .
ut ,
,
attulissent ,
.
Ne dicam : ,
, narrate .
ne ,
,
narrate , .

1. frugalitate divitias legati focum- vultum risu acie locupletibus :
.
2. die quondam ligneo catillo magnum pondus :
.
3.utebatur venerunt :
.
4.vinci corrumpi malle :
.
/
1. :
,
,


2.

:
)
)
) - um ( )
) causa / gratia + ( )
) ad + ( )

. 49
Brutus ad eam obiurgandam venit

: ( ad +
)
:
Brutus venit , ut eam obiurgaret ( )
Brutus venit , qui eam obiurgaret ( )
rutus venit eam obiurgatum ( )
Brutus venit eam obiurgandi causa / eius obiurgandae causa ( causa / gratia +
= )
Brutus ad eam obiurgandum venit / ad eam obiurgandam
. 34
Virtutem ad miratum se venisse
.
1. Praedones venerunt , ut virtutem admirarentur
2. Praedones venerunt , qui virtutem admirarentur
3. Praedones venerunt virutem admiratum
4. Praedones venerunt ad admirandum virtutem / ad admirandam virtutem
5. Praedones venerunt virtutem admirandi causa / virtutis admirandae causa
/
32
ad intuendum ad imitandum
.
2. 40
Sulla coegerat ut iudicaretur
.
3. 41
Ut consequaris

.
4. 49
Unguium resecandorum causa poposcit ( cultellum)


( 32-34-36)
:



ad + ad + (
)
causa / gratia + causa/ gratia + (
)
32
1 .ut intueremur imagines ( reliquerunt )
2. quas intueremur
3. intuitum imagines
4. ad intuendum imagines ad intuendas imagines
5. causa intuendi imagines causa intuendarum imaginum
1.
2.
3.
4.
5.

ut imitaremur imagines
quas imitaremur
imitatum imagines
ad imitandum imagines ad imitandas imagines
causa imitandi imagines causa imitandarum imaginum

34
1. ut eum caperent
2. qui eum caperent
3. captum se ( venisse)
4. ad capiendum se ad capiendum se
5. causa capiendi se causa capiendi sui
1. ut salutarent eum
2. qui salutarent eum
3. salutatum eum ( venerunt )
4. ad salutandum eum ad salutandum eum
5. causa salutandi eum causa salutandi eius
1. ut admirarentur virtutem
2. qui admirarentur virtutem
3. admiratum virtutem ( venisse )
4. ad admirandum virtutem ad admirandam virtutem
5. causa admirandi virtutem causa admirandae virtutis
36
1. quo facilius divitias contemnere posset
2. qui facilius divitias contemnere posset
ut eo uteretur
qui eo uteretur
usum eo
ad utendum eo
causa utendi eo
ne
2
3
4
5

dicam
qui non dicam
non dictum
ad non dicendum
causa non dicendi


37

,
, .
, ,

, ,
.
,
:
( , ) , ,
,
( ) . ,
, ,
( ) ,
.

Deduco-deduxi-deductum-deducere ( =
deduc )
Deducor-deductus sum-deduci
Subvenio-subveni-subventum-subvenire ( )
Subvenior-subventus sum-subveniri
Nequeo-nequivi( nequii)-nequire ( , . 88
)
Venio-veni-ventum-venire ( )
Desisto-destiti-desistere ( )
Sentio-sensi-sensum-sentire ( )
Dico-dixi-dictum-dicere ( = duc )
Facio-feci-factum-facere ( )
Fio-factus sum fieri
Pertineo-pertinui-pertentum-pertinere ( )
Invado-invasi-invasum-invadere ( )
Cupio-cupivi(cupii)-cupitum-cupere ( )
Cupior-cupitus sum-cupi
Reddo-reddidi-redditum-reddere ( )
Reddor-redditus sum-reddi
Cogo-coegi-coactum-cogere ( )
Cogor-coactus sum-cogi
Volo-volui-velle ( )
Obsequor-obsecutus sum-obsequi ( )
Pario-peperi-partum-parere ( =pariturus-a-um -
)
Parior- partus sum-pari
-
Salvus , -a , -um
Omnis , -is , -e
Civilis , -is ,-e
Miser , misera , miserum


Miserior , -ior , -ius
Miserrimus , -a , -um
ferox , ferox , ferox
ferocior , -ior , -ius
ferocissimus , -a , -um
impotens , impotens , impotens
impotentior , -ior , -ius
impotentissimus , -a , -um
XXXVII
Ut salvi esse nequeamus :
,
, deducta est . ut ,
, ,
,
,
(deducta est : )
.
Nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit : .
nisi , ,
, .

.

:
: nisi qui deus vel casus subvenerit ( o
)
: salvi esse nequimus ( )
ut veni ad urbem : .
ut , ,
,
.


non destiti .
Quae ad concordiam pertinerent : ,
omnia . quae ,
,
,
(destiti ) .
Ut pugnare cuperent :
,
, invaserat . ut ,
, ,
,
,
(invaserat : )
.
Etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius :
. etsi
,
.
, .


Ut necessitate cogantur :
,
, reddit . ut ,
, ,
,
,
(reddit : ) - .
Etiamsi tales natura non sint : .
etiamsi ,
,
. ,
,

(cogantur esse )
.
Ut ( non solum ) ea fiant :
,
, sunt . ut non,
, ,
,
,
(sunt : )
. tales .
Quae velit victor : , ea .
quae , ,
fiant
, ( fiant )
.
( sed etiam ) ut
victor obsequatur iis :
,
, sunt .
ut, , ,
,
,
( sunt : )
- .
tales . non solum verum
etiam : ut ( non solum ) ea
fiunt .
Quorum auxilio victoria parta sit : ,
iis . quorum ,
,
obsequatur
,

( obsequatur
)
.

1.urbem- omnes- extus iis quorum : ,
(
.)
2.nihil tales miserius tantus :
.
3.pertinerent- cogantur parta sit :
.


4. velit obsequatur cuperent :
.

)
)
) ,

)
.

: quam ipsa victoria

,
:


38

, ,
,
.

. ,
, .
: .
. ,
, . .

Peto-petivi(petii)-petitum-petere()
Petor-petitus sum-peti
Facio-feci-factum-facere()
Fio-factus sum fieri
Persedeo-persedi-persessum-persedere ( )
Propono-proposui-propositum-proponere ( )
Proponor-propositus sum-proponi
Audio-audivi-auditum-audire ( )
Cedo-cessi-cessum-cedere ( )
Dico-dixi-dictum-dicere ( )
Dicor-dictus sum-dici ( = dic )
Morior-mortuus sum-mori ( , = moriturus-aum)- ( )
Vivo-vixi-victum-vivere ( )
Duco-duxi-ductum-ducere ( = duc )

Ducor-ductus sum duci
/
-

priscus , -a ,-um

nuptialis , -is , -e

congruens , congruens , congruens

congruentior , -ior , -ius
congruentissimus , -a , -um

longus , -a , -um
longior, -ior , -ius
longissimus , -a , -um

libenter / libentius / libentissime

paulus , -a , -um

multum / plus / plurimum

38
dum more prisco omen nuptiale petit filiae

sororis :

, fecit .
dum ,


,
(
)
dum aliqua vox congruens proposito audiretur :
, persedebat
expectabat . dum

,
.
ut sibi paulisper loco cederet : ,
, rogavit .
ut , , ,

, rogavit

. . H

rogavit.

. ,
: Matertera , mihi paulisper loco cede .
quam Metellus multum amavit : ,
Caecilia

. quam

, , .
dum vixit : ,

amavit

. dum

.
.

1. N

.
2.
.
3. Duxit dixit mortua est :
4. cederet petit :
5 . Audiretur cederet fecit :
.

1. congruens : .
2. Ego libenter tibi mea sede cedo :
Caecilia dixit
3 N :
-


40
( XL)
, ,
.
. ,
, , .
, , ()
: ( ) ,
, ,
( ) .
( ),
( )

Cogo-coegi-coactum-cogere ( )
Cogor-coactus sum-cogi
Eo-ii (ivi)-itum-ire ( )
Audeo-ausus sum-audere ( )
Dico-dixi-dictum-dicere ( = dic )
Dicor-dictus sum-dici ( )
Nolo-nolui-nolle ( )
Minitor-minitatus sum-minitari ( )
Insto-institi-instare ( )
Ostendo-ostendi-ostentum(ostensum)-ostendere ( )
Ostendor-ostentus(ostensus) sum ostendi
Circumsedeo-circumsedi-circumsessum-circumsedere ( )
Sum-fui-esse
Memini-meminisse ()
/
- Celer celeris celere
Celerior, - ior , -ius
Celerrimus , -a , -um
- infirmus , -a um
infirmior , -ior , -ius
infirmissimus , -a , -um
40
Ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur :
, coegerat .
ut
,
, coegerat,
.
Cum Sulla ei instaret : . cum
,

( ). ,

, dixit
.
, dixit
Licet mihi ostendaw agmina militum : .
licet ,


, ,
.
, iudicabo
.
tamen .
Quibus curiam circumsedisti : ,
militum . quibus ,
.
Licet mortem ( mihi ) miniteris : .
licet ,
, ,
.
, iudicabo
.
tamen .
Etsi senex et corpore infirmo sum : .
etsi ,

.
tamen .

1. N ,
.
2. :

Minitans
Augur
Mortem
Agmina
Senex
Corpore
3. Meminero conservatam esse circumsedisti :

4 ostendas miniteris noluit audebat :

.

1. occupata urbe / interrogatus

.
2. semper tamen conservatam esse :
.
3. Licetiudicabo Marium :
Scaevola dixit .


41
( XLI)

, ,

, ,
.
,
, .
, , ;
,
. , , ,
.
:
.

Loquor- locutus sum loqui ( )
Colo colui cultum colere ( )
Color- cultus sum coli
Dico dixi dictum dicere( . = dic )
Dicor- dictus sum dici ( )
Utor usus sum uti ( )
Scio -scivi ( scii) scitum scire ( . = scitoscitote)
Scior scitus sum sciri ( )
Intellego- intellexi intellectum- intellegere ( )
Intellegor- intellectus sum intellegi
Volo volui velle ( )
Taceo tacui tacitum tacere ( )
Taceor tacitus sum taceri
Consequor consecutus sum -consequi( )
Placeo placui placitum placere ( )
Vivo vixi victum vivere ( )
Scribo scripsi scriptum scribere ( )
Scribor scriptus sum scribi
Habeo habui habitum habere ( )
Habeor habitus sum haberi
Fugio fugi fugitum fugere ( )
Obsolesco obsolevi obsoletum obsolescere = ,
obsoleto =
/
- antiquus , -a , -um
antiquior , -ior , -ius
antiquissimus , -a , -um
- plane / planius / planissime
- dilucide / dilucidius / dilucidissime
- ---------------------( )
prior , -ior , -ius

primus , -a , -um
multi , -ae , -a
plures , -es , -a
plurimi , -ae , -a
obsoletus , -a , -um
obsoletior , -ior , -ius
ineptus , -a , -um
ineptior , -ior , -ius
ineptissimus , -a , -um
honestus , -a , -um
honestior , -ior , -ius
honestissimus , -a , -um
bonus , - a , -um
melior , -ior , -ius
optimus , -a , -um
modestus , -a , -um
modestior , -ior , -ius
modestissimus , -a , -um
insolens insolens insolens
insolentior , -ior , -ius
insolentissimus , -a , -um
inauditus , -a , -um
inauditior , -ior , -ius

41
Qui primi coluisse Italiam dicuntur : ,
Sicanorum aut Pelasgorum .
qui ,
.
Proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris :
. proinde quasi
,
. , ,
uteris .
Quod neminem scire atque intellegere vis :
,
, uteris . quod
, .
Quae

dicas :

scire intellegere .
quae ,

. ,
, ,
scire intellegere , .
Ut consequaris : ,
taces . ut
, , taces .


Qud vis : - ,
consequaris . quod ,
.
Quod honesta et bona et modesta sit :
,
, placere . quod
, .
, ,
, placere , .
Ut viri antiqui

vivebant :

. ut , , ,

. sic .
Ut viri aetatis nostrae loquuntur :
. ut , ,
,
. sic .
Quod a C. Caesare scriptum est : ,
o id . quod ,
.
Tamquam scopulum : .
: tamquam
scopulus ( verbum ) sit . tamquam , ,
.
, fugias .
.

1. :
Viri
Horatii
Aetatis
Neminem
Nostrae
Insolens
Pectore
Id
Antiquiores
2. multis- bona :
.
3. locuti sunt- utebantur scire scriptum est :

.
4. coluisse fugias loquaris :
.

1. :
-

2. sic vive ut nostrae :

petebat


42

,
, (
) .

. ,
, , .
, ,
, ,
, , .

Immineo - - imminere
Video- vidi visum videre
Videor visus sum videri
Alo alui altum alitum alere
Alor - alitus altus sum ali
Nascor - natus sum nasci ( )
Credo credidi- creditum credere
Credor creditus sum credi
Sequor -secutus sum -sequi ( )
Animadverto animadverti animadversum animadvertere
Animadvertor animadversus sum animadverti
Facio feci factum facere
Fio factus sum fieri
Dico dixi dictum dicere ( . = dic )
Dicor dictus sum dici
Intellego intellegi- intellectum intellegere
Intellegor intellectus sum intellegi
Pervenio perveni perventum pervenire
Intendo- intendi- intentum ( intensum ) intendere
Fateor -fassus sum fateri ( )
/
- mollis , -is , -e
mollior , -ior , -ius
mollissimus , -a , -um
- multi , -ae , -a
plures , -es , -a
plurimi , -ae , -a
- improbus , -a , -um
improbior , -ior , -ius
improbissimus , -a , -um
- imperitus , -a , -um
imperitior , -ior , -ius
imperitissimus , -a , -um
- crudeliter / crudelius / crudelissime

regie ---stultus , -a , -um

stultior , -ior , -ius
stultissimus , -a , -um

42

qu ut ea non videant :
. qui non ( ut non ). E
, .
, ,
sunt . H nonnulli
- .
quae imminent : ,
ea. quae ,
.

aut ea dissimulent : ,
aut aut
. qui ( ut ). E

,
. , ,
sunt . H nonnulli
- .

quae vident : ,
ea. quae ,
.

si in hunc animadvertissem : ,
quorumdicerent ,
.
.
si pervenerit( ) :
, neminem fore .
, .
: si pervenerit (
) - nemo tam stultus erit , nemo tam improbus ( erit )

quo intendit : , castra .
E quo
, ,
.
qui non videat coniurationem esse factam :
. qui non ( ut non) ,
,
. , ,
fore - .


tam
neminem .
qui non fateatur : .
qui non ( ut non) ,
, .
, ,
fore - .
tam neminem .
.
1 quae iste neminem- nonnuli :
.
2 crudeliter mollibus :
( crudelis ) .
3 videant - dicerent pervenerit :
.
4.secuti - fateatur aluerunt :
.
.

1. nascentem :
2.
.
3. :
,


43
.
;
,
;
;
; , ,
, :
, , ;
,
, .
,
, .

Venio veni ventum venire ( )
Traho traxi- tractum trahere ( )
Trahor tractus sum - trahi
Video vidi- visum videre ( )
Videor visus sum videri
Possum potui posse
Populor- populatus sum- populari ( )
Gigno genui- genitum gignere ( )
Gignor genitus sum gigni
Alo alui alitum altum alere ( )
Alor alitus altus sum ali
Ingredior ingressus sum ingredi ( )
Cado cecidi casum cadere ( )
Pervenio- perveni perventum pervenire ( )
Succurrit- succurrit succursum- succurrere ( )
Pario peperi- partum parere ( = pariturus aum )
Parior partus sum pari
Habeo- habui habitum habere ( )
Habeor habitus sum - haberi
Morior mortuus sum mori ( )
Patior - passus sum pati ( )
Pergo- perrexi- perrectum pergere ( )
Maneo- mansi-mansum - manere ( )
/
-

captivus , -a , -um

longus , - a , -um
longior , -ior , -ius


longissimus , -a , -um
-

infelix , infelix , infelix

infelicior , -ior , -ius
infelicissimus , -a , -um

infestus , -a , -um
infestior , -ior , -ius
infestissimus , -a , -um

minax , minax , minax

minacior , -ior , -ius
minacissimus , -a , -um

liber , libera , liberum

liberior , -ior , -ius
liberrimus , -a , -um

miser , misera , miserum

miserior , -ior , -ius
miserrimus , -a , -um

immaturus , -a , -um

43

ut primum exsulem deinde hostem te viderem :

. ut ,
, ,
. ,
, traxit .
hoc .
traxit .
Quae te genuit atque aluit :
res . quae ,
.
Quamvis infesto et minaci animo perveneras :
. quamvis ,
infesto / minaci ,
. quamvis
.
Cum in conspectu Roma fuit : .
cum , ,
.
.

sucurrit .
Ego nisi peperissem : .
nisi , .


Roma non oppugnaretur .
. ,
.
Nisi filium haberem : : .
nisi , .
libera in libera patria mortua essem . O
.
Si pergis : .
si , .
manet.
.

1. , ,
:
Hostem
Exsulem
Fines
Mater
Domus
Mors
Conjunx
2.hoc- illa mei- nihil :

3.cecidit aluit genuit :

, .
4.ingredienti pergis populari : .

1.
.
2.
: interrogat mater .
3. :
;
;


44

,
, , .
. :
.
,
. , ,
. , (
) : ,
.

Possum potui posse
Nescio nescivi nescitum nescire
Diligo dilexi dilectum diligere
Diligor dilectus sum diligi
Metuo metui metutum metuere
Metuor metutus sum metui
Colo colui cultum colere
Color cultus sum coli
Fio factus sum fieri ( )
Cado cecidi casum cadere
Intellego intellexi intellectum- intellegere
Intellegor intellectus sum intellegi
Dico dixi- dictum dicere ( = dic )
Dicor- dictus sum dici
Fero- tuli latum ferre ( =fer)
Feror- latus sum- ferri
Habeo habui- habitum habere
Habeor habitus sum haberi
Refero- retuli relatum referre
Referor relatus sum referri

- stabilis , -is , -e
stabilior , -ior , -ius
stabilissimus , -a , -um
- omnis , -is , -e
- sollicitus , -a , -um
sollicitior , -ior , -ius
sollicitissimus , -a , -um
- inops , inops , inops
egentior , -ior , -ius
egentissimus , -a , -um
- fidus , -a , -um
fidior , -ior , -ius
fidissimus , -a , -um
- infidus , -a , -um

44

in qua nulla fides , nulla caritas , nulla fiducia benevolentiae stabilis esse
potest : , vita .
qua ,
.
quis possit diligere eum aut eum :
, , . quis ,
,
. ,
, , nescio ,
. nescio .
quem metuat : , eum .
quem , ,
. , ,
diligere ( possit )
.
a quo putet : , eum .
quo , ,
. , ,
diligere ( possit )
.
quodsi forte ceciderunt : ,
tum intellegitur .
.
.
Ut fit plerumque : .
ut ,

. ,
.
Quam fuerint inopes amicorum: ,
, . quam ,
,
. ,
, , intellegitur ,
.
intellegitur .
Quod Tarquinium dixisse ferunt : ,
id . quod ,
.
Quos fidos amicos habuissem : ,
, . quos ,
,
. ,
, , intellexi ,
.
intellexi .
Quos infidos (amicos habuissem) :
, , . quos ,
,
. ,
, , intellexi ,


.
intellexi .
Cum iam neutris gratiam referre poteram : .
cum
. tum .
,
. .

1. stabilis nullus exulantem inopes :
2. :
Simulatione :
Locus :
Neutris :
Benevolentiae

Eis :
3. nescio ceciderunt ferunt :

.
4. metui diligere - coluntur :


1. exulantem .
2.
.
3. :


4.
.


45

.
.
, .
.
, ,
.
. , ,
.
.
.

Cognosco cognovi cognitum cognoscere
Cognoscor cognitus sum cognosci
Gero- gessi gestum gerere
Geror gestus sum geri
Persuadeo- persuasi-persuasum- persuadere
Persuadeor persuasus sum persuaderi
Defero detuli delatum deferre
Deferor delatus sum deferri
Provideo- providi- provisum- providere
Provideor provisus sum provideri
Intercipio intercepi interceptum intercipere
Intercipior interceptus sum intercipi
Conscribo- conscripsi- conscriptum conscribere
Conscribor conscriptus sum conscribi
Mitto misi missum mittere
Mittor missus sum mitti
Moneo- monui monitum monere
Moneor monitus sum moneri
Adeo- adii- aditum adire
Adeor- aditus sum adiri
Possum potui posse
Abicio- abieci- abiectum abicere
Abicior -abiectus sum abici
Scribo- scripsi- scriptum scribere
Scribor scriptus sum scribi
Adsum- adfui- adesse
Vereor veritus sum vereri ( )
Constituo- constitui constitutum constituere
Constituor consitutus sum constitui
Adhaeresco- adhaesi- adhaesum- adhaerescere
Conspicio- conspexi- conspectum conspicere
Conspicior conspectus sum conspici
Perlego perlegi- perlectum perlegere


Perlegor perlectus sum perlegi
Adhortor adhortatus sum adhortari ( )
/
-

captivus , -a , -um

Gallus , -a , -um

Graecus , -a , -um

Celeriter / celerius / celerrime

Tertius , -a , -um

45

Quae apud Ciceronem gerantur :

, , ,
cognoscit . quae ,
,
. ,
, cognoscit
.
Quantoque res in periculo sit : ,
, , cognoscit .
quanto , ,

. , ,
cognoscit .
Ut ad Ciceronem epistulam deferat : ,
persuadet .
ut , , ,
. ,
, persuadet .
- .
Ne , intercepta epistula , nostra consilia ab hostibus cognoscantur :
, curat et
providet . ne , ,
, .
, ,
curat / providet .
.
Ut epistulam ad amentum adliget : ,
monet . ut ,
, ,
. , ,
monet .
.
Et ( ut ) intra castra abiciat : ,
monet . ut ,
, ,
. , ,
monet .
- .
Si adire non possit : ,
adliget / abiciat .


, ,

: si adire non poteris (
) / adliga , abice ( )
Ut tragulam mitteret : ,
constituit
. ut ,
, ,
. , ,
constituit
.
.
Ut salutem sperent : ,
adhortatur . ut ,
, ,
. , ,
adhortatur .
.
.
1. res casu- quodam - turrim nostra - consilia :
( )
2.abiciat persuadet :
. .
3. adhortatur providet deferat veritus :
.
4. intercepta adhaesit constituit :
.

1.
.
2.

3. .
4.
.


46

.

:

. ,


.
,
.
,
.

Censeo censui censum censere
Rego rexi rectum regere
Puto putavi putatum putare
Sum fui esse
Consequor consecutus sum consequi
Antepono anteposui antepositum anteponere
Consulo consului consultum consulere
Pareo parui paritum parere
Vitupero vituperavi vituperatum vituperare
Fio factus sum fieri
Laudo laudavi laudatum laudare
Cado cecidi casum cadere
Decet decuit decere

/
-

communis , -is , -e
communior , -ior , -ius
communissimus , -a , -um

omnis , -is , -e

bonus , -a , -um
melior , -ior , -ius
optimus , -a , -um

sapiens sapiens sapiens

sapientior , -ior , -ius
sapientissimus , -a , -um

multum / plus / plurimum

magnopere / magis / maxime


46
ut communem utilitatem nostrae anteponamus :
,
illud . ut ,

, ,
. ,
consequitur . .
ut leges

omnium salutem singulorum saluti anteponunt :

. ut ,
,

. sic
(
consequitur )
ut laudandus is sit : ,
fit

ut , ,
, .
, fit .
.
qui pro re publica cadat : ,
is . qui
laudandus sit .
quod

decet cariorem esse nobis patriam

quam nosmet ipsos :

,
laudandus sit . quod
,
.


47

, , ,
. ,
.
.
,
,
.
. : , ,
, :
.
; .

Habeo habui habitum habere ( )
Coepi coepisse ( )
Lego legi lectum- legere ( )
Soleo solitus sum solere ( , )
Audio audivi auditum audire ( )
Volo volui velle ( )
Deterreo deterrui deterritum deterrere ( )
Facio feci factum facere ( )
Intervenio interveni interventum intervenire ( )
Opprimo oppressi oppressum opprimere ( )
Deprehendo deprehendi deprehensum deprehendere ( )
Dissimulo dissimulavi dissimulatum dissimulare ( )
Video vidi visum videre ( )
Induco induxi inductum inducere

( ,

= induc )
Interrogo interrogavi interrogatum interrogare ( )
Malo malui malle ( )
Respondeo respondi responsum respondere ( )
Obicio obieci obiectum obicere ( )
Dubito dubitavi dubitatum dubitare ( )
Nolo nolui nolle ( )
Timeo timui - -timere ( )

-

mature / maturius / maturissime , maturrime

secrete / secretius /-----

canus , -a , -um

calvus , -a , -um

O 47


quos

legere

secrete

solebat

canos . quos ,

quominus id faceret : quominus ,
deterrere . E
quominus , deterrere ,
,
. ,
, deterrere (
deterrere
voluit ). .
Etsi super vestem earum deprehendit canos :
, dissimulavit .
etsi ,

. tamen ,
.
Donec

induxit mentionem aetatis : ,

,
extraxit . donec , ,
.
Utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva :
, . utruman ,
,
. ,
, interrogavit
.
interrogavit .
Cum illa respondisset : ,
obiecit

. cum

,
,

,
, obiecit

.
Quin calva

esse nolis : quin ,

, non dubito . quin

, non dubito ,
, ,
. , ,


non dubito ,
- .
Ne istae te calvam faciant : ,
non times ( ) . ne ,
, ,
. ,
, non times,
- .
.
1. ornatrices vestem- tempus pater aetatis

2. :

Quos

Hac re
Canos
Aetatis
Aliis
Eo consilio
3.solebat mallet nolis :
.
4. obiecit coeperat induxit :
.
.
1.
.
2.
.
3. .
4. :
( veritas )
( abeo )


48

.

.
,
. .
,
. ,
.

, , .
,
.

Do dedi datum dare ( )
Persuadeo persuasi persuasum persuadere ( )
Instinguo instinxi instinctum instinguere ( )
Conloquor conlocutus sum conloqui ( )
Doceo docui doctum- docere ( )
Facio feci factum facere ( )
Sum- fui esse
Video vidi visum- videre ( )
Impero imperavi imperatum imperare ( )
Moneo monui- monitum monere ( )
Praedico paredicavi praedicatum praedicare ( )
Fugio fugi fugitum fugere ( )
Pereo perii ( perivi ) peritum perire
Credo credidi creditum credere ( )
Invenio inveni inventum- invenire ( )
Iubeo iussi iussum iubere ( )
Taceo tacui ( tacitum ) tacere ( )
Praecipio praecepi praeceptum praecipere ( )
Emitto emisi emissum- emittere ( )
Admitto admisi admissum- admittere ( )
Dico dixi dictum dicere ( )
Revertor reversus

sum ,

reverti reverti ( )

Introrumpo introrupi introruptum- introrumpere ( )

Orior ortus sum oriri ( )

-

eximius , -a , -um

albus , -a , -um

omnis , -is , -e

utilis , -is , -e
utilior , -ior , -ius
utilissimus , -a , -um

durus , -a , -um
durior , -ior , -ius
durissimus , -a , -um

posterus , -a , -um
posterior , -ior , -ius
postumus , -a , -um / postremus , -a , -um

magnus , a- , -um
maior, -ior ,-ius
maximus , -a , -um

48
quae utilia factu essent :
, docere .
quae , ,
. ,
, docere (
, persuasit )
.
si quid durius ei videbatur : ,
si , ,
.
praedicabat . O
.
quod imperandum militibus esset : ,
quid . quae
, ,
,
videbatur .
cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam

esse :

, iussit .
cum ,

. ,

,
iussit .


Ut eam postero die repente in eum locum emitteret :
, praecepit .
ut , , ,
. ,
, praecepit ,
( ) .
n quo ipse cum amicis futurus esset : ,
locum . quo
, ,

, praecepit ,
.
Quae perisset : , cervam .
quae ,
,
, reverti ( reverti
, dixit )
.
Cum cerva , emissa a

servo , in cubiculum Sertorii introrupisset :

,
orta

est . cum

. ,

,
orta est .
.
1. utilia durius magna :

2.numine quodam die eius sibi : (

)
3. conloqui - orta est : ,
.
4. renverti praecepit emitteret :
.
B.
1. .
2.
.
3.
.

: ( = , , , ,
) , ,
,
, , , ,
.

:
.

( ) .
( ) . :
-

.

.

:
.
.
,
, ,
(
quominus quin ,
)



.
.

(
. )

:
1. ,
( ).
2. (
) ,
.


.
(
)
.
.

.

-

= ego / meus
/ noster :

1.
= sui / suus
2.

= ipse / ipsius ipsorum ipsarum
-

= tu vos ,
= ille / is

=
= eius illius eorum earum

hic
iste , ,
ille / is

tuus / vester

.
-

:

Hodie
Cras
Nunc
Etiam nunc
Ad huc
Heri
Hic
Hoc loco

Illo die / eo die
Postero die / postridie
Tunc
Etiam tum
Ad id tempus
Pridie
Ibi / illic
Illo loco


-
A :
1. Caesar ex captivis
periculo res sit

gognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in

2. Tum cuidam persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat

3. Providet ne , intercepta epistula , nostra consilia ab hostibus cognoscantur
4. Legatum monet ut epistulam ad amentum adliget et intra castra abiciat
5. Gallus constituit ut tragulam mitteret
6. Milites adhortatur ut salutem sperent
7. Nescio enim quis possit diligere eum , quem metuat
8. Tum intellegitur quam fuerint inopes amicorum
9. Tum intellexi quos fidos amicos habuissem
10.
Congrediamur , ut singularis
Latinus Romano virtute antecellat.

proelii eventu cernatur , quando

miles

11.
Num intellego , si iste in Manliana castra pervenerit , quo intendit ,
neminem
tam stultum fore , qui non videat conjurationem factam esse ,
neminem tam improbum , qui non fateatur
:
1. Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit ? ( interogavit eum )
2. Sutor dicere solebat oleum et operam perdidi
3. Tu hominem investiga ( is Platoni imperat )
4. Ego non cognosco nocem tuam ? ( Ennius Nasicam rogat )
5. puer libenter cibum sumpsit ( Arria

marito respondebat )

6. Amemus patriam , pareamus senatui , consulamus bonis ( Cato Romanos

admonuit )


7. Nemo eos miseretur , quod infeliciter vixerint ( ille scripsit )
8. Licet mortem miniteris , nunquam tamen ego hostem iudicabo
Scaevola dixit Sullae )

Marium (

9. Tu autem , proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris , sermone abhinc
multis annis iam obsoleto uteris , quod neminem scire atque intellegere vis ,
quae dicas . ( Is dixit )
10.
tamquam scopulum , sic
admonuit )

fugias

verbum insolens atque inauditum ( Is

11.
Quam potuisti populari hanc terram , quae te genuit atque aluit ? ( Illa
filium interogavit )
12.

Nolite confidere opibus urbis ( Hic admonuit )

13.

Tam prope a muris habemus hostem ( Cato dixit )

14.

Meliora fore spero , quae deinceps scribam ( Accius inquit )

15.
Quae dura et acerba nascuntur , post fiunt mitia et iucunda
( Accius inquit )
16.

Tu hominem investiga ( Cicero oravit )


49

, ,
,
, .
,
, .
: ,
.
,

Interficio interfeci interfectum interficere ( io )

Cognosco cognovi cognitum cognoscere ( )

Reseco resecui resectum resecare ( )

Posco poposci ----poscere ( )

Elabor elapsus sum elabi ( )

Vulnero vulneravi vulneratum vulnerare ( )

Voco vocavi vocatum vocare ( )

Venio veni ventum venire ( )

Obiurgo obiurgavi obiurgatum obiurgare ( )

Praeripio praeripui praereptum praeripere ( - io )

Inquam ( )

Sum fui esse ( )

Molior molitus sum moliri ( )

Volo volui velle ( )

Interimo interemi interemptum interimere ( )

Cedo cessi cessum cedere ( )

Experior expertus sum experiri ( )

Tonsorius tonsoria tonsorium

Temerarius , -a , -um
Magis temerarius , - , -um
Maxime temerarius , -a , -um

Certus, a, - um
Certior , -ior , -ius
Certissimus , -a , -um

Aequus , -a , um
Aequior , -ior , -ius
Aequissimus, -a , um

49
1. cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset
,
poposcit . cum ,

, .

, ( poposcit
) o .
2. quod tonsoris praeripuisset officium . ,
venit .
quod ,
. , ,
( venit ) .
.
3. Quam aequo animo me ferro essem interemptura .
, experiri
quam

, ,

,
. ,
,
( experiri volui ) .
.
4. si tibi consilium ex sentential cessisset .
: quam.interemptura essem .
,
. - :

Si cesserit ( . )

Interimam ( )

1. :
, .
2. Interemptura essem / praeripuisset : .
3. tale cui : .
4. .
5.
.
6.
.
7. vocatus / elapso / molientem :
8. quod tonsoris officium praeripuisset :
.
9. : Cui secreto Porcia
inquit .