‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﻮﻳﻦ روش هﺎﯼ‬

‫ﺷﺴﺘﺸﻮﯼ ﻣﻐﺰﯼ و‬
‫اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ‬
‫را اﻓﺸﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫ﺑﺎ ﻗﻄﻊ راﺑﻄﻪ اﻧﺴﺎن از ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﯽ ﺗﻮان هﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺧﺮد ﮐﺮد‬
‫و ﮐﺎﻣﻼ در هﻢ ﺷﮑﺴﺖ و ﭘﺬﻳﺮاﯼ ﺷﺘﺸﻮﯼ ﻣﻐﺰﯼ و اﻋﺘﺮاف ﮐﺮد‪.‬‬
 ‫هﺮﺑﺎر ﮐﻪ ﺑﻤﺒﯽ اﻧﺘﺤﺎرﯼ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻳﺎ ﻳﮏ ﻓﻌﺎل ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻇﺎهﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺧﻮد را ﻧﻔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻄﺮح‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ روان ﻳﮏ اﻧﺴﺎن اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ دﮔﺮﮔﻮن ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﮐﺮدن‬
‫ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان را ﻣﯽ ﭘﺬﻳﺮد؟ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﻳﮏ اﻧﺴﺎن هﻤﻪ رواﺑﻂ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫را از ﺧﺎﻧﻮادﻩ و زﻧﺪﮔﯽ ﻗﻄﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﻳﮏ ﻓﺮﻗﻪﯼ ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﯽ ﭘﻴﻮﻧﺪد؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻓﺮدﯼ ﺑﺎ ﺑﺎورهﺎﺋﯽ راﺳﺦ‪ ،‬ﭘﺲ از دو ﻣﺎﻩ ﺑﺎزداﺷﺖ‪ ،‬ﮐﺎﻣﻼ از ﻋﻘﺎﻳﺪﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن‬
‫ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﻮد و در راﻩ ﺁن ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬دﺳﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻳﺪ و ﻣﺪاﻓﻊ اردوﯼ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺴﺘﺸﻮﯼ ﻣﻐﺰﯼ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﻮﻻﻧﯽ و وﺣﺸﺘﻨﺎﮎ دارد‪.‬‬

‫ﺳﻪ ﮔﺎم ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ روﺑﺎت‬

‫‪.1‬ﻣﺮﺣﻠﻪ در هﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺷﮑﻨﺠﻪ روﺣﯽ و ﺟﺴﻤﯽ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫و ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ از ﻋﻘﺎﻳﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ و "ﻓﻬﻤﻴﺪن" اﺷﺘﺒﺎهﺎت ﺧﻮد ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪.2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت و ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮد‬
‫ﺑﻤﺒﺎران ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪.3‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎزﺳﺎزﯼ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻧﻈﺮات ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﺷﺪﻩ را ﻣﯽ‬
‫ﭘﺬﻳﺮد و ﺷﮑﻨﺠﻪ ﮔﺮان ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ او ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﻣﺮﺣﻠﻪ در هﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ را از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﺪا و ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮردﯼ ﺧﺸﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫در ﺳﺎل هﺎﯼ ‪ ١٩۵٠‬ﻣﻴﻼدﯼ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫اﻃﻼﻋﺎت اﻣﺮﻳﮑﺎ ﺳﻴﺎ ﺑﺨﺶ وﻳﮋﻩ اﯼ‬
‫ﺑﺮاﯼ ﭘﮋوهﺶ در ﺑﺎرﻩ ﭘﺪﻳﺪﻩ‬
‫ﺷﺴﺘﺸﻮﯼ ﻣﻐﺰﯼ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﮐﺮد‪ .‬در‬
‫ﺷﺮوع ﮐﺎر‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ وﺟﻮد داﺷﺖ‬
‫ﮐﻪ اﻧﺴﺎهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻧﻈﺮاﺗﺸﺎن ﻋﻮض‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻣﻐﺰهﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎ دارو و ﻣﻮاد‬
‫ﻣﺨﺪر "ﺷﺴﺘﺸﻮ" دادﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﭘﺲ از ﻳﮏ رﺷﺘﻪ ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎﯼ‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‪ ،‬هﻴﭙﻨﻮز و‬
 ‫ﻧﺼﺐ ﻣﻴﮑﺮوﭼﻴﭙﺲ در ﻣﻐﺰ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ اﺻﻼ ﻻزم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﺸﻮﻧﺖ روﺣﯽ و ﺟﺴﻤﯽ وﺟﺪاﺳﺎزﯼ از ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻳﮏ ﮐﺎر ﭘﻴﮕﻴﺮ‪،‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬ﺑﻼﻗﺎﻃﻊ و ﺻﺒﻮراﻧﻪ روﯼ ﻣﺘﻬﻢ‪ ،‬ﺑﺮاﯼ در هﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ‬
‫ﻳﮏ اﻧﺴﺎن و ﺳﭙﺲ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﮐﺮدن او ﺑﺮاﯼ ﭘﺬﻳﺮش ﻧﻈﺮات ﺟﺪﻳﺪ ﮐﺎﻓﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ هﺮ ﺷﺴﺘﺸﻮﯼ ﻣﻐﺰﯼ و اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ ﮐﺎرا در هﻢ‬
‫ﺷﮑﺴﺘﻦ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺷﮑﻨﺠﻪ روﺣﯽ و ﺟﺴﻤﯽ‬
‫ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ از ﻋﻘﺎﻳﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ و "ﻓﻬﻤﻴﺪن" اﺷﺘﺒﺎهﺎت ﺧﻮد‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮐﺎر ﺑﺎ روش هﺎﯼ زﻳﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪:‬‬
‫• دﺳﺘﺒﻨﺪ و ﭘﺎ ﺑﻨﺪ زدن‬
‫• ﺳﺎﻋﺖ هﺎ اﻳﺴﺘﺎدن ﻳﺎ ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﻳﮏ وﺿﻌﻴﺖ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫• زﻧﺪان اﻧﻔﺮادﯼ در ﻣﺪت ﻧﺎﻣﺤﺪود‬
‫• ﺷﮑﻨﺠﻪ روﺣﯽ و ﺟﺴﻤﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑﺎزﺟﻮﺋﯽ هﺎﯼ ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ‬
‫• ﮐﻤﺒﻮد ﺧﻮاب و ﻏﺬا‬
‫• ﺗﺮﺳﺎﻧﺪن از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن او و ﻧﺰدﻳﮑﺎﻧﺶ‬
‫‪ .٢‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺗﻮﺑﻴﺦ‪ ،‬ﻣﻼﻣﺖ و ﻧﻈﺮاﺗﺶ دﺳﺘﮑﺎرﯼ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻼﻣﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫و ﺑﻪ او ﺑﺪ وﺑﻴﺮاﻩ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ و‬
‫ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت و ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ ،‬ﺑﻤﺒﺎران ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺷﺨﺺ‬
‫دﭼﺎر ﺑﺤﺮان هﻮﻳﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫اﺣﺴﺎس ﺗﻘﺼﻴﺮ و ﮔﻨﺎﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و‬
‫در راﻩ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن اذﻋﺎن‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ‬
‫ﻣﯽ ﻓﻬﻤﺪ ﮐﻪ در زﻧﺪﮔﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﮔﻤﺮاﻩ ﺑﻮد‪ .‬اﮐﻨﻮن ﺁﻧﭽﻪ او ﺑﺎﻳﺪ‬

‫‪3‬‬
‫ﺑﻔﻬﻤﺪ‪ ،‬اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﺪ و ﻋﻮض ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ او ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺎن‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ راهﯽ ﺑﺮاﯼ ﺑﺮون رﻓﺖ از ﺑﺤﺮان هﻮﻳﺖ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ او ﺑﺮ ﺳﺮ دو راهﯽ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ در ﺁﻧﺠﺎ‪:‬‬
‫• ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺣﺴﺎس‬
‫ﮔﻨﺎﻩ و ﺗﻘﺼﻴﺮ ﮐﻨﺪ‬
‫• ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺪ و ﺑﻴﺮاﻩ ﻧﺜﺎرش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫• ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت در ﺑﺎرﻩ ﻧﻈﺮات ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻤﺒﺎران ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫• هﻨﻮز در اﻧﻔﺮادﯼ اﺳﺖ‬
‫• ﺁرام ﺁرام راهﯽ ﺑﺮاﯼ ﺧﺮوج از ﺑﺤﺮان ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ‬
‫‪ .٣‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎزﺳﺎزﯼ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺮاﯼ ﺗﻐﻴﻴﺮ هﻮﻳﺖ ﭘﺎداش ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‬
‫وﻗﺘﯽ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻧﻈﺮات‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﺷﺪﻩ را ﻣﯽ ﭘﺬﻳﺮد‪،‬‬
‫ﺑﺎ او ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت ﮔﺬار از‬
‫ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺟﺴﻤﯽ و روﺣﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﮐﻨﻨﺪﻩ اﺳﺖ و اﻏﻠﺐ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ در‬
‫هﻢ ﻣﯽ ﺷﮑﻨﺪ‪ .‬اﻣﻴﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ‬
‫دوﺑﺎرﻩ ﺟﻮاﻧﻪ ﻣﯽ زﻧﺪ و‬
‫ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ از‬
‫ﺑﻴﻦ ﻣﯽ رود و ﺷﺨﺺ ﺑﺎ روﯼ‬
‫ﺑﺎز و اﻋﺘﻘﺎد ﺁﻣﻮزش ﻧﻮﻳﻦ را‬
‫ﻣﯽ ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺁﺧﺮ ﺑﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ‪:‬‬
‫• ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺘﺎﻧﻪ و دﻟﺴﻮزاﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫• ﻣﺤﻴﻂ زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﯼ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ‬
‫• ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ هﺎﻳﺶ را ﻣﯽ ﺁزﻣﺎﻳﻨﺪ‬
‫• ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ او ﺁزادﯼ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﯽ دهﻨﺪ‬

‫‪4‬‬
 ‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺪرﺁﻣﺪ در ﺑﺎرﻩ ﺷﻴﻮﻩ اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ‪ ،‬ﻧﮕﺎهﯽ ﺑﻴﻨﺪازﻳﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺎرﻳﺨﯽ‪:‬‬
‫اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ و ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﻠﻨﯽ ﺁن ﺳﻨﺖ ﻃﻮﻻﻧﯽ دارد و از زﻣﺎن‬
‫اﻧﮕﻴﺰﻳﺴﻴﻮن ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬در در ﻗﺮون وﺳﻄﯽ هﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ هﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ارﺗﺪاد و "ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﺪا" و "ﮔﻨﺎﻩ ﺑﺪﻋﺖ" ﺗﻠﻘﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺷﺪ و ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ ﻣﺠﺎزات ﺑﻮد‪ .‬در ﺁﻏﺎز اﻳﻦ ﻧﻮع اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ هﺎ ﺟﻨﺒﻪ‬
‫ﯼ دﻳﻨﯽ داﺷﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺷﺪ‪ .‬از ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﯼ ﻣﺸﻬﻮر ﻗﺮون‬
‫وﺳﻄﯽ اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ هﺎ و دادﮔﺎﻩ هﺎﯼ ﻧﻤﺎﻳﺸﯽ و ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺟﻮرداﻧﻮ ﺑﺮوﻧﻮ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺮ اﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻩ اﻳﻨﮑﻪ ﭼﻮن اﺳﺘﺎدش ﻧﻴﮑﻼﯼ ﮐﭙﺮﻧﻴﮏ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ‪" :‬زﻣﻴﻦ ﻣﺮﮐﺰ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻴﺴﺖ و ﺧﻮرﺷﻴﺪ در ﻣﺮﮐﺰ ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺮار دارد و اﻳﻦ‬
‫زﻣﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دور ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﯽ ﭼﺮﺧﺪ" ﺳﻮزاﻧﺪﻩ ﺷﺪ‪ .‬داﺳﺘﺎن اﻋﺘﺮاف و‬
‫ﻧﺪاﻣﺖ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ را ﻧﻴﺰ هﻤﻪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ ﺑﻴﮑﻦ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﮐﺘﺎب‬
‫ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ "ﮐﺘﺎب ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﮔﺸﻮد" ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ ﭼﻮن ﭘﻴﺸﻴﻨﻴﺎن اش داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻮزﻧﺪان ژاﻧﺪارﮎ ﮐﻪ از ﺳﻮﯼ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻪ "ﺑﺪﻋﺖ ﮔﺬارﯼ و ارﺗﺪاد " ﻣﺤﮑﻮم‬
‫و ﺳﻮزاﻧﺪﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺮ ﺁﻏﺎز ﻧﻮع ﺳﻴﺎﺳﯽ اﻳﻦ دﺳﺖ اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ هﺎ و ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫هﺎ ﻗﻠﻤﺪاد ﮐﺮد‪ .‬وﻟﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ روﺷﻦ ﺗﺮ ﺁن اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺑﻮﺧﺎرﻳﻦ‪ ،‬زﻳﻨﻮوﻳﻒ‪،‬‬
‫ﮐﺎﻣﻨﻴﻒ و ‪ ...‬را ﮐﻪ در زﻣﺎن اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ هﺎ و ﻧﺪاﻣﺖ هﺎ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ در اروﭘﺎ‪ ،‬در ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺎرﻩ هﺎ و‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎ ﯼ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺖ ‪ ,‬و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺳﺎﻳﺮﻣﺬاهﺐ وادﻳﺎن‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺪ ﺧﻮاﻧﺪن اﻧﺪﻳﺸﮕﯽ هﺎ و رﻓﺘﺎر هﺎﯼ ﻣﺘﻔﺎوت و ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ اﻋﺘﺮاف‬
‫ﮔﻴﺮﯼ و ﺗﻌﺬﻳﺐ "ﮔﻨﺎهﮑﺎر" ان روﯼ ﺁوردﻧﺪ‪ .‬در ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﺗﮑﻔﻴﺮ وﻧﺪاﻣﺖ‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﯽ ﺑﻪ وﻓﻮر دﻳﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ در ﺟﻨﮓ ﮐﺮﻩ‬
‫ﺳﻴﺰدﻩ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ١٩۵٢‬ﻣﻴﻼدﯼ هﻮاﭘﻴﻤﺎﯼ ﮐﻨﺖ ﺋﻨﻮچ )‪(Kenneth L Enoch‬‬
‫و ﺟﺎن ﮐﻮﺋﻴﻦ )‪ (John S Quinn‬در ﺁﺳﻤﺎن ﮐﺮﻩ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ﮐﺮﻩ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺁﻧﻬﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮐﺮدﻧﺪ و ﭘﺲ از ﭼﻬﺎر ﻣﺎﻩ اﺳﺎرت‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎﺗﯽ ﺗﮑﺎن دهﻨﺪﻩ ﮐﺮدﻧﺪ‪ :‬ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻴﺎﻩ زﺧﻢ‪ ،‬ﺣﺼﺒﻪ‪ ،‬وﺑﺎ و‬
‫ﻃﺎﻋﻮن ﺑﺮ ﻓﺮاز ﮐﺮﻩ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﭘﺨﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻇﻬﺎرات ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ‪٣۵‬‬
‫ﺳﺮﺑﺎز دﻳﮕﺮ و ﺳﺮهﻨﮓ ﻓﺮاﻧﮏ ﺷﻮاﻟﺒﻪ )‪ (Frank H Schwalbe‬ﮐﻪ در‬
‫اﺳﺎرت ﮐﺮﻩ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮهﻨﮓ ﻓﺮاﻧﮏ ﺷﻮاﻟﺒﻪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‬

‫‪5‬‬
 ‫ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن ﺑﺎﮐﺘﺮﯼ هﺎ را از ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﻓﺮاز ﺷﻬﺮهﺎﯼ ﺑﺰرگ و‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺮاﯼ ﺳﺮاﻳﺖ ﺑﻪ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻴﺎن ﭘﺨﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﺳﺮﺑﺎزان ﺣﺘﯽ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﻣﺮﻳﮑﺎ‬
‫ﺳﺮﺑﺎززدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻤﺠﻴﺪ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ و اﻧﺘﻘﺎد از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ دارﯼ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺟﺎﺳﻮس اﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺴﺘﺤﻖ ﻣﺠﺎزات و ﻳﺎ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮهﻨﮓ ﻓﺮاﻧﮏ ﺷﻮاﻟﺒﻪ ﺑﻌﺪ هﺎ در ﺑﺎرﻩ‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﮔﻔﺖ‪" :‬واژﻩ هﺎ از ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ از ﺁﻧﻬﺎ‪".‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺑﺮرﺳﯽ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﺳﻴﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻮاد‬
‫ﻣﺨﺪر‪ ،‬دارو و هﻴﭙﻨﻮز اﻗﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬درﺳﺎل ‪ ١٩۵٠‬داﻳﺮﻩ ﺑﻪ ﻧﺎم رﻣﺰ‬
‫ﺑﻠﻮﺑﺮﻳﺪ )‪ (BLUEBIRD‬ﺗﺎﺳﻴﺲ ﮐﺮد و اﻳﻦ داﻳﺮﻩ درﺳﺎل ‪ ١٩۵٣‬ﻧﺎﻣﺶ ﺑﻪ‬
‫ﻣﮑﻮﻟﺘﺮا )‪ (MKULTRA‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮐﺮد‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﮑﺎﻟﻴﻦ )‪ (Mescaline‬ﮐﻪ از‬
‫ﮐﺎﮐﺘﻮﺳﯽ وﻳﮋﻩ ﻣﺸﺘﻖ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺎرﭼﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﺧﭙﻮﺳﺎن در ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺒﺎدﯼ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ال‪.‬اس‪.‬دﯼ )‪ (LSD‬و هﻴﭙﻨﻮز را ﺑﻪ ﻃﻮر وﺳﻴﻊ‬
‫روﯼ اﻧﺴﺎن هﺎ ﺑﺪون اﻃﻼع ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬در‬
‫ﻏﺬاﯼ ﻳﮏ ﻋﺪﻩ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ‪ ٧٠‬روز ال‪.‬اس‪.‬دﯼ رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﻣﻘﺪار ﺁن را روزاﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﻴﺎ‪ ،‬هﻴﭙﻨﻮز و‬
‫ﮐﺎر ﮐﺬاﺷﺘﻦ‬
‫ﻣﻴﮑﺮوﭼﻴﭗ در ﻣﻐﺰ‬
‫را ﻧﻴﺰ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﮐﺮد‪.‬‬
‫وﻟﯽ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁن ﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺮاﯼ درهﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ‬
‫اﻧﺴﺎن‪ ،‬زﻧﺪان اﻧﻔﺮادﯼ‬
‫و در ﺑﯽ ﺧﺒﺮﯼ‬
‫ﻗﺮاردادن و ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫روﺣﯽ و ﺟﺴﻤﯽ ﮐﺎﻓﯽ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ او ﭘﺬﻳﺮاﯼ‬
‫ﻧﻈﺮات ﺟﺪﻳﺪ ﺷﻮد و‬
‫ﻧﻴﺎزﯼ ﺑﻪ دارو و‬
‫هﻴﭙﻨﻮز ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺮﺑﺎزان اﺳﻴﺮ اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ در ﺟﻨﮓ ﮐﺮﻩ‬

‫‪6‬‬
 ‫دادﮔﺎﻩ هﺎﯼ ﻣﺴﮑﻮ )‪(١٩٣۶ – ٣٨‬‬
‫دادﮔﺎﻩ هﺎﯼ ﻣﺴﮑﻮ‪ ،‬دادﮔﺎﻩ هﺎﯼ ﻋﻠﻨﻰ ﻋﺪﻩ اﯼ از ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﻴﺎﺳﯽ اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺘﻬﻤﺎن دادﮔﺎﻩ‪ ،‬رهﺒﺮان‪ ،‬ﮐﺎدرهﺎ و اﻋﻀﺎ ﻗﺪﻳﻤﯽ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ و داراﯼ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ‬
‫ﺗﻮدﻩ اﯼ درﺣﺰب ﺣﺰب ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﺷﻮرورﯼ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻄﺮﯼ ﺑﺮاﯼ رهﺒﺮﯼ‬
‫ﺑﻼﻣﻨﺎزع اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬هﺪف‪ ،‬ﺣﺬف رﻗﺒﺎﯼ ﺳﻴﺎﺳﯽ از ﺳﺮ راﻩ‬
‫اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ دادﮔﺎﻩ هﺎ ﮐﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺟﻤﻠﮕﯽ ﺟﻌﻠﯽ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﺧﻮد‬
‫اﻋﺘﺮاف ﮐﺮدﻩ و ﺧﻮاهﺎن ﻣﺠﺎزات ﺧﻮد ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﻣﺘﻬﻤﺎن اﺟﺎزﻩ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﮐﻪ رﻓﻘﺎ و هﻤﺴﺮش را ﺗﻴﺮﺑﺎران ﮐﻨﺪ و دﻳﮕﺮان ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﮑﻢ‬
‫اﻋﺪام ﺁﻧﻬﺎ ﺻﺎدر ﺷﻮد و ﺑﺮاﯼ اﻳﻦ ﮐﺎر از دادﺳﺘﺎن ﺗﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮﮔﺌﯽ‬
‫ﻣﺎرﭼﻮﮐﻮﺳﮑﯽ اﻗﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪" :‬ﻣﻦ ﺧﺎﺋﻦ ﺑﻪ ﺣﺰب ﺧﻮد ﺑﻮدم‪ ،‬ﺧﺎﺋﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺷﻮد‪ ".‬ادوارد هﻮﻟﺘﺰﻣﻦ اﻋﺘﺮاف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪" :‬ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺎﺗﻞ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﻗﺎﺗﻞ هﺎﯼ ﻓﺎﺷﻴﺴﺖ هﺴﺘﻴﻢ‪".‬‬

‫اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ و ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗﻦ از رهﺒﺮان ﺣﺰب ﺑﻠﺸﻮﻳﮏ )رﻳﮑﻒ‪ ،‬ﮐﺎﻣﻴﻨﻒ و زﻳﻨﻮﻳﻒ(‬

‫ﮐﻪ هﺮ ﺳﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﭘﺎﮐﺴﺎزﯼ ﮔﺴﺘﺮدﻩ او ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻪ دادﮔﺎﻩ ﻣﻌﺮوف ﻣﺴﮑﻮ ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫دادﮔﺎﻩ اول‪ :‬از ‪ ١٩‬ﺗﺎ ‪ ٢۴‬اوت ‪ ١٩٣۶‬ﺷﺎﻧﺰدﻩ ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎﯼ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﯼ‬
‫رهﺒﺮﯼ ﺣﺰب ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺖ از ﺟﻤﻠﻪ زﻳﻨﻮوﻳﻒ و ﮐﺎﻣﻨﻒ ﻳﺎران ﻧﺰدﻳﮏ ﻟﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬هﻤﻪ ﻣﺘﻬﻤﺎن اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫دادﮔﺎﻩ دوم‪ :‬از ‪ ٢٣‬ﺗﺎ ‪ ٣٠‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ١٩٣٧‬هﻔﺪﻩ ﻧﻔﺮ از ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺣﺰﺑﯽ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ ١٣ .‬ﻧﻔﺮ ﺗﻴﺮﺑﺎران و ‪ ۴‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اردوﮔﺎﻩ ﮐﺎر اﺟﺒﺎرﯼ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫دادﮔﺎﻩ ﺳﻮم‪ :‬از دوم ﺗﺎ ‪ ١٣‬ﻣﺎرس ‪ ١٩٣٨‬ﮔﺮوهﯽ ‪ ٢١‬ﻧﻔﺮﻩ از رهﺒﺮان‬
‫ﺑﻠﺸﻮﻳﮏ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﻧﻬﺎ از وزﻳﺮان ﺳﺎﺑﻖ دوﻟﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻴﺎن‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺖهﺎﻳﯽ ﻧﺎﻣﺪار ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻮﺧﺎرﻳﻦ )رﺋﻴﺲ ﺳﺎﺑﻖ ﮐﻤﻴﻨﺘﺮن( و رﻳﮑﻮف‬
‫)ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻗﺒﻠﯽ( ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬هﻤﻪ ﻣﺘﻬﻤﺎن اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮازات اﻳﻦ ﺳﻪ دادﮔﺎﻩ‪ ،‬ﻳﮏ دادﮔﺎﻩ ﻧﻈﺎﻣﯽ در ژوﺋﻦ ‪ ١٩٣٧‬ژﻧﺮال‬
‫ﻣﻴﺨﺎﺋﻴﻞ ﺗﻮﺧﺎﭼﻔﺴﮑﯽ و ﻳﺎزدﻩ ﻧﻔﺮ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﺎن ارﺗﺶ ﺳﺮخ را ﺑﻪ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ‬
‫ﮐﺸﻴﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﺒﺮ ﺁن در رﺳﺎﻧﻪهﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫اﺗﻬﺎم اﺻﻠﯽ ﻣﺘﻬﻤﺎن ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از هﻤﮑﺎرﯼ ﺑﺎ ﺗﺮوﺗﺴﮑﯽ و ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫دﺳﺖراﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﺪ ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﮐﺸﻮرهﺎﯼ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪدارﯼ‬
‫)ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ژاﭘﻦ( ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻧﻈﺎم ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ را در ﺷﻮروﯼ‬
‫ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺒﻨﺎﯼ دادرﺳﯽ اﺻﻞ ‪ ۵٨‬ﻗﺎﻧﻮن ﮐﻴﻔﺮﯼ ﺷﻮروﯼ ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﺮاﻧﺪازﯼ ﻧﻈﺎم ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ ﻣﺠﺎزات اﻋﺪام در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﮏ ﮐﺎرﺗﻴﺴﻢ در اﻣﺮﻳﮑﺎ‬

‫ﻣﮏﮐﺎرﺗﻴﺴﻢ )‪ (McCarthyism‬اﺻﻄﻼﺣﯽ اﺳﺖ ﺑﺮاﯼ اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖهﺎﯼ ﺿﺪﭼﭗ دوﻟﺖ اﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻪ رهﺒﺮﯼ ﺳﻨﺎﺗﻮر ﺟﻮزف ﻣﮏﮐﺎرﺗﯽ‬
‫)‪ ١٩٠٨‬ﺗﺎ ‪ (١٩۵٧‬رﺋﻴﺲ "آﻤﻴﺴﻴﻮن ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻣﻮرد اﻗﺪاﻣﺎت‬
‫ﺿﺪﺁﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ" در ﺁﻏﺎز ﺟﻨﮓ ﺳﺮد‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﻣﻮﺟﯽ از ﻋﻮاﻣﻔﺮﻳﺒﯽ‪،‬‬
‫ﺳﺎﻧﺴﻮر‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖهﺎﯼ ﺳﻴﺎﻩ‪ ،‬ﭘﺎﮐﺴﺎزﯼ هﺎ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ روﺷﻨﻔﮑﺮان‪،‬‬
‫اﻓﺸﺎﮔﺮﯼهﺎ و دادﮔﺎﻩهﺎﯼ ﻧﻤﺎﻳﺸﯽ و ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻓﻀﺎﯼ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دهﻪ‬
‫‪ ١٩۵٠‬ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ را درﺑﺮﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎرﯼ از اﻓﺮاد ﺑﻪ وﻳﮋﻩ روﺷﻨﻔﮑﺮان ﻣﻨﺘﻘﺪ و‬
‫ﻣﺮدﻣﯽ‪ ،‬ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮدن ﺷﻐﻞ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادﻧﺪ و ﺑﻪ ﻃﺮق‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁزار و اذﻳﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان و هﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ هﻤﭽﻮن هﻮﻣﻔﺮﯼ‬
‫ﺑﻮﮔﺎرت‪ ،‬ﭼﺎرﻟﯽ ﭼﺎﭘﻠﻴﻦ‪ ،‬ﺁﻟﺒﺮت اﻳﻨﺘﺸﺘﻴﻦ‪ ،‬ﺁﺑﺮاهﺎم ﭘﻮﻻﻧﺴﻜﻲ‪ ،‬ﺟﻮزف‬
‫ﻟﻮزي‪ ،‬ﺑﺮﺗﻮﻟﺖ ﺑﺮﺷﺖ‪ ،‬ادوارد دﻳﻤﻴﺘﺮﻳﻚ‪ ،‬اون ﻟﺘﻴﻤﻮر‪ ،‬ژول داﺳﻴﻨﺰ‪ ،‬اﺳﺘﻼ‬
‫ﺁدﻟﺮ و ﻻﻧﮕﺴﺘﻮن هﻴﻮز از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺁن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫"آﻤﻴﺴﻴﻮن ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻣﻮرد اﻗﺪاﻣﺎت ﺿﺪﺁﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ" در ﻣﻮرد هﻤﻪ آﺴﺎﻧﯽ آﻪ‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺑﺎزﺟﻮﻳﯽ اﺣﻀﺎر ﻣﯽآﺮد اﺻﻞ را ﺑﺮ ﻣﺠﺮﻣﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽﮔﺬاﺷﺖ ﻣﮕﺮ‬
‫ﺁﻧﻜﻪ ﺧﻼﻓﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﻣﺘﻬﻤﺎن هﻢ اﺛﺒﺎت ﺑﯽ ﮔﻨﺎهﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ وﻳﮋﻩ از‬
‫‪8‬‬
‫ﺁن رو دﺷﻮار ﺑﻮد آﻪ ﻣﻚ آﺎرﺗﯽ در ﺗﺤﺮﻳﻒ اﻇﻬﺎرات ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻬﺎرت وﻳﮋﻩاﯼ‬
‫داﺷﺖ و درك و ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﻮد از ﺑﺎزﺟﻮﻳﯽهﺎ را ﺑﺎ اهﺪاﻓﯽ ﺗﺒﻠﻴﻐﯽ ﭼﻨﺎن‬
‫ﻋﻮام ﻓﺮﻳﺒﺎﻧﻪ و ﺑﺎورﭘﺬﻳﺮ ﺟﻠﻮﻩ ﻣﯽداد آﻪ ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪﯼ ﺑﺮ ﻧﻤﯽاﻧﮕﻴﺨﺖ و‬
‫رﺳﺎﻧﻪهﺎ هﻢ رواﻳﺖ ﺗﺤﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ و ﻣﻐﺮﺿﺎﻧﻪ وﯼ از اﻇﻬﺎرات ﻣﺘﻬﻤﺎن ﺑﯽ‬
‫آﻢ و آﺎﺳﺖ ﻧﻘﻞ ﻣﯽآﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫هﺪف ﻣﮏ ﮐﺎرﺗﯽ‪ ،‬ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﻴﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋﻩ روﺷﻨﻔﮑﺮان‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺑﯽ اﻋﺘﺒﺎر ﮐﺮدن ﺁﻧﺎن در ﻧﺰد ﺗﻮدة ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﯼ از ﻧﻔﻮذ‬
‫ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺎرﻟﻲ ﭼﺎﭘﻠﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﮔﻮﻳﺎ از دوران ﻣﮏ ﮐﺎرﺗﻴﺴﻢ اراﺋﻪ‬
‫دادﻩ اﺳﺖ‪ ..." :‬در ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ روزﮔﺎري را ﻣﻲ ﮔﺬراﻧﻴﻢ آﻪ اﮔﺮ آﺴﻲ ﺻﺒﺢ‪،‬‬
‫هﻨﮕﺎم ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﺧﺎﻧﻪ اول ﭘﺎي ﭼﭙﺶ را ﺑﻴﺮون ﺑﮕﺬارد ﺑﻪ آﻤﻮﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﻮدن ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪".‬‬

‫ﺑﺎزﺟﻮﺋﯽ اون ﻟﺘﻴﻤﻮر )‪ (Owen Lattimore‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر‬

‫‪9‬‬
 ‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﻋﺘﺮاﻓﺎت در اﻳﺮان‬
‫درهﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ اﻧﺴﺎن هﺎ در رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮﯼ "ﻧﺪاﻣﺖ" ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ و‬
‫ﺷﺨﺺ درهﻢ ﺷﮑﺴﺘﻪ از ﺣﻀﻮر "اﻋﻼ ﺣﻀﺮت" درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺨﺸﺶ ﻣﯽ‬
‫ﮐﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ در ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ "اﻋﺘﺮاﻓﺎت" و "اﻗﺎرﻳﺮ" ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد و اﻧﺴﺎن درهﻢ ﺷﮑﺴﺘﻪ از ﺣﻀﻮر "ﻣﻌﻈﻢ رهﺒﺮﯼ" ﻃﻠﺐ ﺁﻣﺮزش ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺪاﻣﺖ هﺎ در رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮﯼ‬
‫ﭘﺲ از ﮐﻮدﺗﺎي ‪ ٢٨‬ﻣﺮداد در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ ١٣٣٣‬ﺗﺎ ‪ ١٣٣۵‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪاري‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﻲ ﺳﺮﻟﺸﮑﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺑﺨﺘﻴﺎر و ﺑﺴﻴﺎري ازرهﺒﺮا ن و‬
‫ﮐﺎدرهﺎ واﻋﻀﺎي ﺣﺰب را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﻋﻼم ﻧﺪاﻣﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬اﻣﻀﺎ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺳﺮﮔﺸﺎدﻩ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻗﺰل ﻗﻠﻌﻪ ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﺎن هﺴﺘﻨﺪ‪ :‬ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺷﺮﻣﻴﻨﯽ‪،‬ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‬
‫اﻓﮑﺎرﯼ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺗﻤﺪن‪ ،‬ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻣﻴﺮ رﻣﻀﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺤﺒﻮب ﻋﻈﻴﻤﯽ‪،‬‬
‫ﺑﻬﺸﺘﯽ‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﻋﺒﺪﯼزادﻩ‪ ،‬رﺣﻤﺖ اﷲ ﺟﺰﻧﯽ‬
‫در دوران ﭘﻬﻠﻮﯼ اﻋﺘﺮاف ﭘﺮوﻳﺰ ﻧﻴﮑﺨﻮاﻩ ﻳﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﻋﺘﺮاﻓﺎت‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺁن دورﻩ ﺑﻮد‪ .‬او از ﻓﻌﺎﻻن ﮐﻨﻔﺪراﺳﻴﻮن داﻧﺸﺠﻮﻳﯽ ﺑﻮدﻩ در اﻳﺮان‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ و ﭘﺲ از اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺧﻮد هﻤﮑﺎر ﺳﺎواﮎ و ﺑﺎزﺟﻮ‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫رﺿﺎ ﺑﺮاهﻨﯽ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ ١٣۵٢‬ﭘﺨﺶ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ‬
‫ﻣﺎرﮐﺴﻴﺴﻢ‪" ،‬ﭘﻴﺮوﯼ ﮐﻮرﮐﻮراﻧﻪ از ﻏﺮب" و ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﯽ ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺳﺎﻋﺪﯼ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﯼ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮔﻔﺘﮕﻮ در ﺳﺎل‬
‫‪ ١٣۵۴‬ﭘﺨﺶ ﺷﺪ ﮐﻪ در ﺁن هﻢ از ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺷﺎﻩ و هﻢ از ﺧﻮدش اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮد و‬
‫ﺑﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ "اﻧﻘﻼب ﺷﮑﻮهﻤﻨﺪ ﺷﺎﻩ و ﻣﻠﺖ" ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن هﺮ دو‬
‫ﭘﺲ از ﺁزادﯼ از زﻧﺪان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎد از ﻧﺒﻮد‬
‫ﺁزادﯼ ﺑﻴﺎن و ﮔﻔﺘﺎر و ﺣﺘﯽ وﺟﻮد ﺷﮑﻨﺠﻪ در زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﺮاهﻨﯽ در‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ هﺎﯼ ﺻﺮﻳﺤﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺪﯼ ﺑﻌﺪ از ﺁزادﯼ در ﺧﺎرج از اﻳﺮان اﻧﺠﺎم‬
‫داد و ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺳﺎﻋﺪﯼ ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ »ﻣﺎﻩ ﻋﺴﻞ«‪.‬‬
‫ﻳﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ هﺎﯼ اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ در زﻣﺎن ﭘﻬﻠﻮﯼ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫"ﺳﭙﺎس" ﺑﻮد ‪ .‬در ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎﻩ ﺳﺎل ‪ ١٣۵۵‬ﺗﻌﺪاد ‪ ۶۶‬زﻧﺪاﻧﯽ ﺳﻴﺎﺳﯽ و ﻋﻘﻴﺪﺗﯽ‬
‫) ‪ ۵٩‬ﻣﺮد و ‪ ٧‬زن ( دردادﮔﺎهﯽ ﻧﻤﺎﻳﺸﯽ اﻋﺘﺮاف و اﻇﻬﺎر ﻧﺪاﻣﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺎﻣﯽ اﻳﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪10‬‬
 ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪﯼ اﺑﺮاهﻴﻢ ﻋﺮاﻗﯽ‪ ،‬ﺣﺒﻴﺐ اﷲ ﻋﺴﮕﺮ اوﻻدﯼ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺣﻴﺪرﯼ‪،‬‬
‫ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﻘﺪم ﺳﻠﻴﻤﯽ‪ ،‬اﺣﻤﺪ اوﻻد اﻋﻈﻤﯽ ﻧﺎدﻳﮑﻼﺋﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺤﯽ اﻟﺪﻳﻦ‬
‫اﻧﻮارﯼ‪ ،‬ﻇﻔﺮ ﻗﻠﯽ رﺿﺎﺋﯽ‪ ،‬هﻮﺷﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺁﺑﺎدﯼ‪ ،‬ﺳﻠﻴﻤﺎن داﻧﺸﻴﺎن اﺑﻮذر‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻴﮕﺰادﯼ‪ ،‬اﻳﻤﺎن ﻋﻠﯽ ﭘﺎﺳﺪار‪ ،‬زهﺮﻩ رﺿﺎﺋﯽ‪ ،‬رﺣﻤﺖ اﷲ ﺟﻤﺸﻴﺪﯼ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ واﻟﯽ زادﻩ ﻣﻌﺠﺮﯼ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎهﺴﻮﻧﺪﯼ‪ ،‬ﮐﺒﺮﯼ ﻧﻴﮏ ﺑﺨﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﻮد رﺿﺎﺋﯽ ﻋﺒﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد ﻧﺠﻒ زادﻩ ﻧﺎﻣﻘﯽ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﻮﺳﯽ ﮐَﺮم زادﻩ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﷲ وردﯼ‪ ،‬ﻋﻠﯽ اﮐﺒﺮ واﺳﻔﯽ‪ ،‬رﺣﻴﻢ اﺧﻼﻗﯽ ﭘﻮر ﺑﻬﺮام‪ ،‬ارﺳﻼن ﻓﻼح‬
‫ﺣﺠﺖ اﻧﺼﺎرﯼ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻃﺎهﺮﯼ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺗﻮﮐﻠﯽ‪ ،‬ﺷﻴﺪرخ‬
‫ﺻﺪاﻗﺘﻴﺎن‪ ،‬زهﺮا ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺎدرﺧﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ هﺎدﯼ روح اﻻﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻗﺪرت اﷲ ﺁﻗﺎ‬
‫ﻋﻠﯽ ﺧﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻗﺮﺑﺎﻧﻌﻠﯽ اﺣﺒﺎء‪ ،‬ﻋﻠﯽ دادﮔﺮ‪ ،‬زهﺮا ﮐﺮﻳﻤﯽ‪ ،‬زهﺮا زﻣﺎن‪ ،‬ﻳﺪاﷲ‬
‫اﻋﺘﻤﺎدﯼ‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﺷﻬﺎب اﻟﺪﻳﻨﯽ‪ ،‬ﻣﻬﺪﯼ ﮐﺮوﺑﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻠﻴﻠﯽ‪ ،‬ﻃﻪ ﻳﻌﻘﻮﺑﯽ‪،‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ رﺿﻮاﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺑﻴﻊ اﺳﻼﻣﻴﻪ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺎﺣﻤﺪ ﺳﻴﺪﯼ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺮام‬
‫ﭼﻮﭘﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺼﻴﺐ ﺣﺴﺎم‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ رﺣﻴﻢ زادﻩ‪ ،‬ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﻣﺼﺪق رﺷﺘﯽ‪،‬‬
‫اﺳﺪاﷲ اوﻻداﻋﻈﻤﯽ‪ ،‬ﻋﻠﯽ اﺻﻐﺮ ﺳﺮورﯼ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ رﺿﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮﯼ‪،‬‬
‫ﻣﻬﺪﯼ ﻣﻠﮏ اﻟﮑﺘﺎب‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻧﻮروزﻳﺎن‪ ،‬داود ﺑﻬﺎﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ رﺷﺖ‬
‫ﭼﻴﺎن‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﻼاﻟﺪﻳﻦ ﭘﻴﺮ ﺧﻀﺮﯼ‪ ،‬ﻧﻮراﻟﺴﺎدات وﺣﻴﺪ ﻏﺮوﯼ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﻬﺪﯼ‬
‫ﺣﺴﻴﻨﯽ‪ ،‬ﻋﻴﺴﯽ ﺳﺮ ﭘﻞ‪ ،‬ﺳﻴﺮوس رﺳﺎ‪ ،‬ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﻋﺎرف ﺁﺧﺮ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺪﻩ‬
‫ﮔﺮﺟﯽ‪ ،‬ﺑﻬﺮوز ﮐﻔﺎش ژﻧﺪﻩ دل‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻮروزﯼ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺣﺎﺟﯽ ﺑﻴﮕﯽ‪،‬‬
‫ﻧﺎﺟﯽ ﻋﻨﺎﻳﺖ زﻣﺎن ﺻﻤﻎ ﺁﺑﺎدﯼ‪ ،‬ﺑﻬﺰاد ﻣﻴﺜﻤﯽ‪ ،‬ﺳﺘﻮان دوم ﺳﺎﺑﻖ وﻇﻴﻔﻪ ﻋﻠﯽ‬
‫ﺟﻌﻔﺮ رﺷﻴﺪﯼ‪.‬‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت در ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﺪﯼ ﺑﺎزرﮔﺎن ﮐﻪ از ﭘﺸﺖ ﭘﺮدﻩ دادﮔﺎﻩ هﺎﯼ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ‬
‫ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺒﻞ ﺗﻤﺎم ﺷﺪن دوران ﻣﺼﻮﻧﻴّﺖ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮد را اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﺑﻴﻤﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫"‪ ...‬ﺗﺎ دو روز دﻳﮕﺮ ﻋﻤﺮ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراﯼ اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ‬
‫اﻳﻦﺟﺎﻧﺐ ﻋﻀﻮ ﺁن ﺑﻮدم و از ﻣﺰاﻳﺎﯼ اﻳﻦ ﻋﻀﻮﻳّﺖ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻣﺼﻮﻧﻴّﺖ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدم ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﯽرﺳﺪ‪ .‬از ﭘﺲﻓﺮدا‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻘﻴّﻪ ﻣﻮﮐّﻠﻴﻨﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻘﻴﺐ و ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺗﺄدﻳﺐ هﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻓﺮﺻﺘﯽ ﮐﻪ رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ در‬
‫اﺧﺘﻴﺎر ﺑﻨﺪﻩ ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻣﯽﺧﻮاهﻢ ﺑﻪ اﻃّﻼع ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ در‬
‫روزهﺎﯼ ﺑﻌﺪ ﺷﺎهﺪ ﮔﺮدﻳﺪﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ را ﺑﺎزداﺷﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ‬
‫‪11‬‬
 ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت و ﺳﺮ و ﺻﺪا اﻋﻼم ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ ﺟﻬﺖ ﺑﻌﻀﯽ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت و روﺷﻦ ﻧﻤﻮدن ﺣﻘﺎﻳﻖ در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻇﺎهﺮ ﺧﻮاهﻢ ﺷﺪ‬
‫و در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ دﻳﺪﻳﺪ ﺁن ﺷﺨﺺ ﺣﺮفهﺎﻳﯽ ﻏﻴﺮ از ﺳﺨﻨﺎن‬
‫دﻳﺮوز و اﻣﺮوز ﻣﯽزﻧﺪ و ﻣﺜﻞ ﻃﻮﻃﯽ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ را ﺗﮑﺮار ﻣﯽﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺪاﻧﻴﺪ و ﺁﮔﺎﻩ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﺁن ﻓﺮد ﻣﻬﺪﯼ ﺑﺎزرﮔﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ ".‬ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻣﻬﺪﯼ ﺑﺎزرﮔﺎن در ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪﯼ دورﻩﯼ اوّل ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراﯼ‬
‫اﺳﻼﻣﯽ )روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ ‪ ١٠‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪(١٣۶٣‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﯼ ﻳﺮواﻧﺪ ﺁﺑﺮاهﺎﻣﻴﺎن‪ ،‬در ﮐﺘﺎب اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺷﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺷﮑﻨﺠﻪ‬
‫ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزﯼ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﮏ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺷﺪﻩ و ﺑﺮاﯼ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻋﺘﺮاف و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﯽ‪ ،‬از اﺑﺘﺪاﯼ دهﻪ ‪ ۶٠‬ﺁﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺎس‪ ،‬در اﺑﺘﺪا اﻋﺘﺮاف ﻣﺘﻬﻢ‪ ،‬ﺑﺮاﯼ ﺑﺎزﺟﻮﻳﺎﻧﺶ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪرﮎ ﮔﻨﺎهﮑﺎرﯼ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﺪ و هﻤﺰﻣﺎن هﻢ اﻣﮑﺎن ﻣﺤﮑﻮﻣﻴﺖ او را ﻣﻬﻴﺎ ﻣﯽ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و هﻢ ﺑﺮ روﺣﻴﻪ هﻢ ﻗﻄﺎراﻧﺶ ﺗﺎﺛﻴﺮﯼ ﺟﺪﯼ ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺘﯽ هﺪف اﺻﻠﯽ از ﺷﮑﻨﺠﻪ‪ ،‬ﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻠﮑﻪ دﺳﺖ ﻳﺎزﯼ ﺑﻪ‬
‫هﻮﻳﺖ زﻧﺪاﻧﯽ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺎهﻴﺖ او و هﻤﻴﻨﻄﻮر اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ از ﺁن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﻣﺮ در ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ دو ﺷﻴﻮﻩ ﻣﺘﻔﺎوت ﮐﻪ هﺮ‬
‫ﮐﺪام هﺪﻓﯽ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ را دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﺮد در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﺘﻨﺪ )هﺮ ﭼﻨﺪ در ﻣﻮاردﯼ‬
‫اﻳﻦ دو هﺪف هﻤﺰﻣﺎن ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﯽ ﺷﺪ(‪ :‬اول‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ اﺑﺰارﯼ از ﺷﮑﻨﺠﻪ‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺗﻮاب ﺳﺎزﯼ و دوم‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺑﺮاﯼ اﺟﺒﺎر ﻓﺮد ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﯽ‪.‬‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت اﻋﻀﺎﯼ ﮔﺮوﻩ ﻓﺮﻗﺎن در ﺳﺎلهﺎﯼ ‪ ۵٨‬و ‪ ۵٩‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻋﺘﺮاﻓﺎت‬
‫در ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ اﻧﻘﻼب از اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﮔﺮوﻩهﺎﻳﻲ ﺑﻮد آﻪ در آﻨﺎر ﻧﻴﺮوهﺎي ﺳﭙﺎﻩ و آﻤﻴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﮔﺮوﻩ‬
‫ﻓﺮﻗﺎن ﭘﺮداﺧﺖ و ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪﻩاي را در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻋﻄﺮﻳﺎﻧﻔﺮ در ﺁن زﻣﺎن ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺧﻮد در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ‬
‫اﻧﻘﻼب و ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوهﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ در آﻤﻴﺘﻪهﺎ و ﺳﭙﺎﻩ‪ ،‬دﻳﺪارهﺎ و‬
‫ﮔﻔﺖوﮔﻮهﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺎ اﻋﻀﺎي ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﻩ ﮔﺮوﻩ ﻓﺮﻗﺎن در ﺑﻨﺪ ‪٢٠٩‬‬
‫اوﻳﻦ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬او در ﺑﺎرﻩ ﻗﺎﺗﻞ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ‪" :‬ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪم آﻪ ﺁن ﻓﺮد ﺿﺠﻪ‬
‫ﻣﻲزدﻩ و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ آﻪ زودﺗﺮ ﺑﻪ ﻗﺼﺎص ﻋﻤﻠﺶ ﺑﺮﺳﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻩ‬
‫آﻪ اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ راﻩ ﭘﺎك ﺷﺪن اوﺳﺖ‪".‬‬

‫‪12‬‬
 ‫ﺑﺮﺧﯽ از اﻓﺮاد "دﻓﺘﺮ هﻤﺎهﻨﮕﯽهﺎﯼ ﻣﺮدم و رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر" ﺁﻗﺎﯼ ﺑﻨﯽ‬
‫ﺻﺪر ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﻌﺪﯼ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺧﺮداد ﺳﺎل ‪ ۶٠‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ رهﺒﺮان و ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎن هﺎﯼ ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ‪ ،‬ﻓﺪاﻳﯽ‪،‬‬
‫ﭘﻴﮑﺎر‪ ،‬ﺳﺮﺑﺪاران و ﮔﺮوﻩ هﺎﯼ دﻳﮕﺮ ﭼﭗ اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن دادﮔﺎﻩ هﺎﯼ‬
‫ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺣﺴﻴﻦ روﺣﺎﻧﯽ از ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاران ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﭘﻴﮑﺎر‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﻴﺎرﯼ را ﺟﻠﺐ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺻﺎدق ﻗﻄﺐ زادﻩ ﺳﺎل ‪ ١٣۶١‬ﮐﻪ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﺮور ﺁﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﯽ و‬
‫ﺷﻮراﯼ اﻧﻘﻼب ﺷﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﺁﻳﺖ اﷲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪارﯼ در اﻳﻦ اﻗﺪام‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﮐﺮد‪ .‬ﻗﻄﺐ زادﻩ ﺑﻪ در ﺧﻮاﺳﺖ اﺳﻠﺤﻪ از ﺣﺰب ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻧﻴﺰ اﻋﺘﺮاف آﺮد‪ .‬ﺁﻳﺖ اﷲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري از ﺁﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ رهﺒﺮ‬
‫اﻧﻘﻼب»ﻃﻠﺐ ﻋﻔﻮ و ﺗﺨﻔﻴﻒ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت« ﻋﻠﻴﻪ ﺧﻮد را آﺮد‪.‬‬
‫رهﺒﺮان ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮري ﺧﻠﻖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺳﻴﺪ ﻣﻬﺪي ﻣﻬﺪوي‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ‬
‫ﺣﺠﺎزي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاد ﻣﻨﺎﻗﺒﻲ و اﺣﻤﺪ ﻋﺒﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻇﺎهﺮ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺑﺮاﻧﺪازي اﻋﺘﺮاف آﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺣﻤﺪ ﻋﺒﺎﺳﻲ ﮐﻪ در ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ۶١‬ﺑﺎز‬
‫داﺷﺖ ﺷﺪ‪ ،‬هﻔﺖ ﻣﺎﻩ ﺑﻌﺪ در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻇﺎهﺮ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪" :‬ﺁﻗﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‬
‫در ﻣﺘﻦ آﻮدﺗﺎ ﺑﻮدﻩ و ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از آﺸﻮرهﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس هﻢ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪".‬‬
‫رهﺒﺮان ﺣﺰب ﺗﻮدﻩ در اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ دهﻢ اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎﻩ ‪١٣۶٢‬‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﻋﻤﻮﻳﻲ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ارﺷﺪ ﺷﺎﺧﻪي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺣﺰب‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﻮد اﻋﺘﻤﺎدزادﻩ )ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ ﺁذﻳﻦ( از روﺷﻨﻔﻜﺮان ﺣﺰب و اﺣﺴﺎن ﻃﺒﺮي‬
‫)اﻳﺪﺋﻮﻟﻮگ ﺣﺰب( ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در هﻤﻴﻦ دوران ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﮐﮋراهﻪ« ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫اﺣﺴﺎن ﻃﺒﺮﯼ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ در ﺁن از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮد اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدﻩاﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺳﺮان ﺣﺰب ﺗﻮدﻩ ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻔﯽ در ﻣﻬﺎرت اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ‬
‫ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد‪ :‬ﺑﺮاﯼ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﻋﺘﺮاف از ﺷﮑﻞ ﻓﺮدﯼ ﺧﺎرج ﺷﺪ و‬
‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ درﺁﻣﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ١٣۶٨‬ﮐﻴﺎﻧﻮرﯼ در ﻧﺎﻣﻪ اﯼ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻣﻨﻪ اﯼ ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺗﻤﺎم اﻋﺘﺮاﻓﺎت زﻳﺮ‬
‫ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬در ﮔﺰارش ﮔﺎﻟﻴﻨﺪوﭘﻞ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ وﻳﮋﻩ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻪ‬
‫اﻳﺮان ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ او در زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺑﺎ ﮐﻴﺎﻧﻮرﯼ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﮐﻴﺎﻧﻮرﯼ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ او ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﯽ و اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ و اﻋﺪام هﺰاران زﻧﺪاﻧﯽ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،١٣۶٧‬ﻳﮑﯽ از وﺳﻴﻊ ﺗﺮﻳﻦ و ﻗﺴﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎر‬
‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اداﻣﻪ ﯼ ﺳﻴﺮ اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ در ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎل هﺎﯼ‬
‫هﻔﺘﺎد ﺧﻮرﺷﻴﺪﯼ ﻣﯽ رﺳﻴﻢ و در ﺳﺎل ‪ ١٣٧٢‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت زﻧﺪﻩ ﻳﺎد ﻋﻠﯽ اﮐﺒﺮ‬
‫ﺳﻌﻴﺪﯼ ﺳﻴﺮﺟﺎﻧﯽ را دارﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺁن در زﻧﺪان ﺑﻪ ﻃﺮز ﻣﺸﮑﻮﮐﯽ ﮐﺸﺘﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ ١٣٨٠‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺳﺤﺎﺑﯽ از ﻣﻠﯽ ـ ﻣﺬهﺒﯽ هﺎ ﭘﺨﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎل ‪١٣٨۵‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺁﻳﺖ اﷲ ﮐﺎﻇﻤﻴﻨﯽ ﺑﺮوﺟﺮدﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪ .‬او‬
‫روﺣﺎﻧﯽ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻧﻈﺎم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ دﺧﺎﻟﺖ دﻳﻦ در‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻃﺮﻓﺪار ﺟﺪاﻳﯽ دﻳﻦ از دوﻟﺖ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﺻﻞ دﻳﻦ ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻮدﻩ‬
‫و ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻠﻨﯽ و ﺁﺷﮑﺎر ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬او در‬
‫ﻣﻬﺮﻣﺎﻩ ﺳﺎل ‪ ١٣٨۵‬هﻤﺮاﻩ ﺑﻴﺶ از ‪ ٧٠٠‬ﻧﻔﺮ هﻮاداراﻧﺶ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ را اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﻋﻠﯽ اﻓﺸﺎرﯼ‪ ،‬اﺑﺮاهﻴﻢ ﻧﺒﻮﯼ‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد ﺑﻬﻨﻮد‪،‬‬
‫ﮐﻴﺎن ﺗﺎﺟﺒﺨﺶ‪ ،‬هﺎﻟﻪ اﺳﻔﻨﺪﻳﺎرﯼ و راﻣﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﺒﮕﻠﻮ اﺳﺖ‪ .‬راﻣﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﺒﮕﻠﻮ‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ١٣٨۵‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ از ﺗﻬﺮان ﻋﺎزم ﮐﻨﻔﺮاﻧﺴﯽ در ﺑﺮوﮐﺴﻞ ﺑﻮد‬
‫در ﻓﺮودﮔﺎﻩ ﻣﻬﺮﺁﺑﺎد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ او اﺗﻬﺎم ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ را زدﻧﺪ و در‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻌﺪ از اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﯽ در ﺷﻬﺮﻳﻮر هﻤﺎن ﺳﺎل ﺑﺎ ﻗﻴﺪ وﺛﻴﻘﻪ ﺁزاد‬
‫ﺷﺪ و ﺑﻪ ﮐﺎﻧﺎدا ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻣﮑﺎﻧﻴﺰم اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﯼ در اﻳﻦ دورﻩ ﮐﻤﯽ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮐﺮدﻩ و ﺑﻪ ﺟﺎﯼ اﻳﻨﮑﻪ در‬
‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺷﻌﺎرهﺎﻳﯽ ﻋﻠﻴﻪ او اوﻳﺰان ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻠﺪان ﮔﻠﯽ ﻣﯽ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﻓﻀﺎﯼ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﺮﯼ ﺑﻪ اﻋﺘﺮاﻓﺎت دادﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت اوﻟﻴﻪ هﻤﻪ ﺟﺎ ﻻﺟﻮردﯼ در ﮐﻨﺎر اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﯽ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ‬
‫از ﺁن ﺑﺎزﺟﻮ و ﭘﺮﺳﺶ ﮐﻨﻨﺪﻩ دﻳﺪﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮد و ﺗﻨﻬﺎ اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﻨﺪﻩ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻓﺮوردﻳﻦ ‪" ١٣٨۶‬ﻓﯽ ﺗﺮﻧﯽ"‪ ،‬ﻳﮑﯽ از ﻣﻠﻮاﻧﺎن ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎﻳﯽ‬
‫در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻇﺎهﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد و رﻓﺘﺎر ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن اﻳﺮاﻧﯽ را ﻣﯽ ﺳﺘﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺮدادﻣﺎﻩ ﺳﺎل ‪ ،١٣٨٨‬دادﮔﺎﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ اﺻﻼح ﻃﻠﺐ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم "ﮐﻮدﺗﺎﯼ‬
‫ﻣﺨﻤﻠﯽ" ﺻﺪ هﺎ ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ اﻋﺘﺮاف واداﺷﺖ‪ .‬در ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﺣﺎﺿﺮ در‬
‫ﺟﻠﺴﻪ دادﮔﺎﻩ ﭼﻬﺮﻩهﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺻﻼحﻃﻠﺐ هﻤﭽﻮن ﻣﺤﺴﻦ‬
‫ﻣﻴﺮداﻣﺎدي دﺑﻴﺮ آﻞ ﺣﺰب ﻣﺸﺎرآﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮي ﻋﻀﻮ ﺷﻮراي ﻣﺮآﺰ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ اﺑﻄﺤﻲ ﻋﻀﻮ ﺷﻮراي‬
‫‪14‬‬
 ‫ﻣﺮآﺰي ﻣﺠﻤﻊ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﺒﺎرز‪،‬ﻣﺤﺴﻦ اﻣﻴﻦزادﻩ ﻣﻌﺎون ﺳﺎﺑﻖ وزارت‬
‫ﺧﺎرﺟﻪ دوﻟﺖ اﺻﻼﺣﺎت‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻄﺮﻳﺎﻧﻔﺮ ﻋﻀﻮ ﺷﻮراي ﻣﺮآﺰي ﺣﺰب‬
‫آﺎرﮔﺰاران‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ ﺻﻔﺎﻳﻲ ﻓﺮاهﺎﻧﻲ ﻋﻀﻮ ﺷﻮراي ﻣﺮآﺰي ﺣﺰب‬
‫ﻣﺸﺎرآﺖ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﷲ رﻣﻀﺎنزادﻩ ﻋﻀﻮ ﺷﻮراي ﻣﺮآﺰي ﺣﺰب ﻣﺸﺎرآﺖ‬
‫ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻄﺤﯽ در دادﮔﺎﻩ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﺪﻩ اﻋﺘﺮاف ﻣﻲآﻨﻢ آﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪﻩاي از ﺳﻔﺮهﺎي‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻔﺮهﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺑﻮد آﻪ اﻳﻦ ﺳﻔﺮهﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺟﻬﺎت را‬
‫ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ وي آﺮدﻩ و ﺧﺎﺗﻤﻲ را ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﭘﻴﺮوزي در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اﻳﺮان‬
‫ﻣﻄﺮح آﻨﻨﺪ‪ .‬اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ اﺗﻔﺎﻗﻲ آﻪ در اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اﻓﺘﺎد و اﻟﺒﺘﻪ در ﻃﻮل‬
‫ﺑﺮﮔﺰاري‪ ،‬ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت هﻢ ﻣﻄﺮح ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﻘﻠﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺪﻩ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻄﺮح آﺮدم آﻪ ﺗﻘﻠﺐ ﻳﻚ اﺳﻢ رﻣﺰ ﺁﺷﻮب ﺷﺪﻩ اﺳﺖ آﻪ در ﺁن‬
‫ﻟﺸﻜﺮﺳﺎزي ﺑﺮاي ﺗﻘﻠﺐ وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺗﻤﺮﻳﻦ ﭘﻬﻦ ﺷﺪن ﻣﺮدم هﻢ در‬
‫ﺧﻴﺎﺑﺎنهﺎ هﻢ در ﺁن ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮد‪.‬‬

‫اﺑﻄﺤﯽ در دادﮔﺎﻩ‬

‫در ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺷﻤﺎرﯼ از ﺷﺨﺼﻴﺖ هﺎﯼ ﻣﻌﺘﺮض ﺑﻪ‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻗﺮاﺋﺖ اﻋﺘﺮاﻓﻨﺎﻣﻪ ﺳﻌﻴﺪ ﺣﺠﺎرﻳﺎن ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪﻩ و‬
‫‪15‬‬
 ‫دادﺳﺘﺎن درﺧﻮاﺳﺖ اﻧﺤﻼل ﺣﺰب ﻣﺸﺎرﮐﺖ را ﻣﻄﺮح ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺼﻄﻔﯽ ﺗﺎج زادﻩ‪ ،‬ﺑﻬﺰاد ﻧﺒﻮﯼ‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ ﻣﻴﺮداﻣﺎدﯼ‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ اﻣﻴﻦ زادﻩ‪،‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ رﻣﻀﺎن زادﻩ‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ ﺻﻔﺎﻳﯽ ﻓﺮاهﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻓﻴﺾ اﷲ ﻋﺮب ﺳﺮﺧﯽ‪،‬‬
‫ﺳﻌﻴﺪ ﺷﺮﻳﻌﺘﯽ‪ ،‬ﮐﻴﺎن ﺗﺎﺟﺒﺨﺶ‪ ،‬ﺻﺎدق ﻧﻮروزﯼ‪ ،‬ﺷﻬﺎب ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﯽ‪ ،‬هﺪاﻳﺖ‬
‫ﺁﻗﺎﻳﯽ‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺣﻤﺰﻩ ﻏﺎﻟﺒﯽ‪ ،‬ﺳﻌﻴﺪ ﻟﻴﻼز‪ ،‬ﻋﻠﯽ ﺗﺎﺟﺮﻧﻴﺎ‪ ،‬اﺣﻤﺪ‬
‫زﻳﺪﺁﺑﺎدﯼ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻮﭼﺎﻧﯽ و ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺟﻼﻳﯽ ﭘﻮر‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮﺧﯽ از‬
‫ﻣﺘﻬﻤﺎن ﺣﺎﺿﺮ در دادﮔﺎﻩ ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺳﻌﻴﺪ ﺣﺠﺎرﻳﺎن از "اﻳﻦ هﻤﻪ ﺟﻮر و ﻋﺪوان ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺮدم و ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﯽ"‬
‫رﻓﺘﻪ اﺑﺮاز اﻧﺰﺟﺎر ﮐﺮدﻩ و ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ "ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺧﻄﺎهﺎﯼ ﺳﻬﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪﻩ ام‬
‫و از ﺧﻄﺎهﺎ اﻇﻬﺎر ﺗﺒﺮﺋﻪ و ﻧﺪاﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪" ... ".‬ﻻزم ﻣﯽ داﻧﻢ اﻟﺘﺰام ﻋﻤﻠﯽ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎت ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ رهﺒﺮﯼ" اﻋﻼم دارم و ﻣﯽ‬
‫اﻓﺰاﻳﺪ ﮐﻪ "اﮔﺮ از ﺳﺮ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻳﺎ ﻗﺼﻮر ﺑﻪ ارﮐﺎن ﻧﻈﺎم ﺟﺴﺎرﺗﯽ روا داﺷﺘﻪ‬
‫ام‪ ،‬ﺣﻼﻟﻴﺖ ﺑﻄﻠﺒﻢ‪".‬‬
‫در اﻳﻦ اﻋﺘﺮاﻓﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬از ﺷﻮراﯼ اﻧﻘﻼب ﻓﺮهﻨﮕﯽ و ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺁﻣﻮزش‬
‫ﻋﺎﻟﯽ ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻧﮑﺮدن از دﺳﺘﺮﺳﯽ‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﻴﺎن ﺑﻪ ﻣﺘﻮن ﻋﻠﻤﯽ ﺧﺎرﺟﯽ و ﺗﺪرﻳﺲ ﺁﻧﻬﺎ اﻧﺘﻘﺎد و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮﯼ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺪرﻳﺲ ﻧﻈﺮﻳﻪ هﺎﯼ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ در داﻧﺸﮕﺎﻩ هﺎﯼ اﻳﺮان ﻳﮑﯽ از‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺿﺎﻳﻌﺎت و ﺻﺪﻣﺎت ﺑﻪ اﻣﻮال ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﺟﺮﻳﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اﺧﻴﺮ ﺑﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺣﺠﺎرﻳﺎن‬ ‫ﺗﺎﺟﺒﺨﺶ‪ ،‬رﻣﻀﺎنزادﻩ‪ ،‬ﺗﺎجزادﻩ و ﺗﺎﺟﺮﻧﻴﺎ‬

‫ﺷﺘﺸﻮﯼ ﻣﻐﺰﯼ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﯽ‪ ،‬ﺁﻣﻮزش و‬

‫ﭘﺮورش‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﮔﺮوهﯽ‪ ،‬ﺁﻣﻮزش ﻓﺮﻗﻪ اﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻇﺎهﺮ ﻏﻴﺮ ﻗﻬﺮﺁﻣﻴﺰﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎﻻت دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫ﭘﺴﮕﻔﺘﺎر‬
‫ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﭘﺲ از اﻳﻨﻬﻤﻪ اﻓﺸﺎﮔﺮﯼ در ﺑﺎرﻩ اﻋﺘﺮاف و ﺗﻮاب‬
‫ﺳﺎزﯼ‪ ،‬هﻨﻮز‪ ،‬ﻧﻮﮎ ﺗﻴﺰ ﺣﻤﻼت ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن اﺳﺖ ﺗﺎ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﮔﺮان و‬
‫ﻣﺘﺠﺎوزان‪ .‬اﮔﺮ رژﻳﻤﯽ اﻧﺴﺎن را وادار ﺑﻪ ﻧﻔﯽ هﻮﻳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻴﮑﻨﺪ وﻳﺎ اﮔﺮ‬
‫ﻣﺮدﯼ ﺑﻪ زﻧﯽ ﺗﺠﺎوز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺎﯼ ﺁﻧﮑﻪ‪ ،‬ﻗﺒﺢ ﺷﮑﺴﺘﻦ اﻧﺴﺎن و ﺷﻨﺎﻋﺖ‬
‫ﺗﺠﺎوز ﭼﻨﺎن ﻗﻮﯼ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ رژﻳﻢ ﺟﺮﺋﺖ ﻧﻤﺎﻳﺶ دادن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻧﺸﻮد و ﻣﺘﺠﺎوز‬
‫ﺟﺎﺋﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن هﺴﺘﺪ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﺷﺮم ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻧﻪ ﻣﺘﺠﺎوزان‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﺮﺧﻮرد ﮔﺮوﻩ هﺎ و اﺣﺰاب ﺳﻴﺎﺳﯽ اﻳﻦ دﻳﺪ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ را‬
‫ﺗﺸﺪﻳﺪ ﮐﺮد و ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن هﺎ و اﺣﺰاب ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﺠﺎ ﻣﺤﮑﻮم ﮐﺮدن ﺑﯽ‬
‫ﻗﻴﺪ وﺷﺮط ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﺣﺮﻳﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ و ﺷﺨﺼﯽ اﻓﺮاد‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺧﻮد را ﺑﺮ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ هﺎﯼ ﻣﺎوراﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻧﯽ ﭼﻮن روزﺑﻪ هﺎ‪ ،‬رﺿﺎﺋﯽ هﺎ و‬
‫ﺟﺰﻧﯽ هﺎ ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺠﺎﯼ ﺗﻘﺒﺢ ﺑﯽ ﻗﻴﺪ و ﺷﺮط ﺷﮑﻨﺠﻪ و ﺗﺠﺎوز و ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﺎ ﺁﻏﻮش ﺑﺎز‪ ،‬ﮔﺎﻩ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﺎ ﺑﯽ ﻣﻬﺮﯼ و ﻳﺎ ﺣﺘﯽ ﺑﺎﻳﮑﻮت روﺑﺮو‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮ اﻳﻦ ﭘﺎﺷﻨﻪ ﻣﯽ ﭼﺮﺧﺪ‪ ،‬ﺗﺠﺎوز ﺷﺪﻩ ﺧﺠﺎﻟﺖ زدﻩ اﺳﺖ ﻧﻪ‬
‫ﻣﺘﺠﺎوز‪ ،‬ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺷﺪﻩ ﻣﺤﮑﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﻧﻪ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﮔﺮ‪ ،‬رژﻳﻢ هﺎﯼ اﻋﺘﺮاف‬
‫ﮔﻴﺮ و ﺗﻮاب ﺳﺎز اﻳﻦ ﺳﻼح ﻣﺨﻮف را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻧﻤﯽ ﮔﺬارﻧﺪ و ﻣﺎ ﺷﺎهﺪ‬
‫اﻧﺴﺎن هﺎﯼ در هﻢ ﺷﮑﺴﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺧﻮد را ﻧﻔﯽ و‬
‫ﭘﺬﻳﺮاﺋﯽ ﮔﺮم "ﺑﺮادران" زﻧﺪاﻧﺒﺎن را ﻣﯽ ﺳﺘﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺣﺪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺮداد ‪١٣٨٨‬‬
‫‪Ahad.Ghorbani@gmail.com‬‬

‫‪17‬‬
 :‫ﺑﺮاﯼ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
:‫ﮐﺘﺎب‬
‫ ﺗﺮﺟﻤﻪ رﺿﺎ‬.‫( اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺷﺪﮔﺎن‬٢٠٠٣) .‫ ﻳﺮواﻧﺪ‬،‫ﺁﺑﺮاهﺎﻣﻴﺎن‬
‫ ﻧﺸﺮ ﺑﺎران‬:‫ ﺳﻮﺋﺪ‬.‫ﺷﺮﻳﻔﻲهﺎ‬
Abrahamian, Ervand. (1999) Tortured Confessions: Prisons and
Public Recantations in Modern Iran. Berkeley: University
of California Press.
Caute, David (1978). The Great Fear: The Anti-Communist
Purge Under Truman and Eisenhower. Simon & Schuster.
Dominic Streatfeild: (2006) Brainwash - The secret history of
mind control. Hodder & Stoughton.
Kathleen Taylor: (2004) Brainwashing - The science of thought
control. Oxford University Press,
Singer, Margaret. (1995) Cults in Our Midst: The Hidden
Menace in Our Everyday Lives.
Hassan, Steven. (1988) Combatting cult mind control. The
Aquarian Press.
:‫وﺑﮕﺎﻩ‬
(‫ ﮐﺘﺎب و ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﻣﻮرد زﻧﺪان‬٨۵٠) ‫ت ﺧﺎﻧﻪ ﯼ زﻧﺪﮔﺎن‬
ِ ‫ﺧﺎﻃﺮا‬
http://www.arashmag.com/content/view/682/47/
Brainwashing
http://en.wikipedia.org/wiki/Brainwashing
McCarthyism
http://en.wikipedia.org/wiki/McCarthyism
Moscow Trials
http://en.wikipedia.org/wiki/Moscow_Trials
Prisons and Public Recantations in Modern Iran
http://www.escholarship.org/editions/view?docId=ft3s2005jq&c
hunk.id=0&toc.depth=100&brand=ucpress
Profile: John Walker Lindh
http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/1779455.stm
Steven Alan Hassan’s Freedom and mind Center
http://www.freedomofmind.com/