Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1. GR
Atklarn hammadde gibi kullanlarak yeni bir maddeye dntrlmesine geri dnm denir. Ekonomik zorluklarla kar karya bulunan ve kalknmakta olan lkelerin de tabii kaynaklarndan uzun vadede ve maksimum bir ekilde faydalanabilmeleri iin atk israfna son vermeleri, ekonomik deeri olan maddeleri geri kazanma ve tekrar kullanma yntemlerini aratrmalar gerekmektedir. Atk malzemelerin alternatif kullanm alanlarnn bulunmas son yllarda lkemizde giderek nem kazanmaya balamtr. Endstriyel atklarn inaat sektrnn deiik dallarnda kullanlmas ile; byk hacimlerde kullanma olanak salanabilecek, snrl doal kaynaklarn hzl tketimini nleyebilecek, ekonomik kazan salayabilecek ve atklarn sebep olduu evre problemlerine bir lde zm getirebilecektir.
Bu sektrde tketilen malzemelerin banda beton, asfalt, ahap, at atklar, alminyum, demir gibi malzemeler gelmektedir. Bu tr malzemeler geri dnmde ok yaygn olarak kullanlan dier nemli malzemelerdir. Amerika'da asfalt malzemedeki geri dnm oran % 80'dir. Bu deerden alminyum, cam, plastik gibi geri dntrlebilen malzemelerden daha fazla geri dntrld anlalmaktadr. Talep ve tketim asndan baktmzda geri dnmn zellikle inaat alannda yaygn bir ekilde uygulanmasnn nemli miktarlarda ekonomik ve hammadde kayna salayaca grlebilir .
retimi ve ilenmesi esnasnda meydana gelen atk miktar % 60'lara ulaan mermer sektr de yeniden kullanm iin nemli miktarlarda hammadde aa karmaktadr Meydana gelen atklar toz ve para atklar olmak zere ikiye ayrlmakta ve bunlar eitli ekillerde deerlendirilmektedir. Mermer toz atklar zellikle mermer ileme fabrikalarnn civarnda nemli evre sorunlar oluturmaktadr Bu nedenle bu malzemelerin yol st yap inaatnda deerlendirilmesi ekonomiye ve evreye nemli bir katk getirecektir Filler, bitml karmlarda ince agrega orann arttrmak, boluk miktarn azaltmak ve yksek scaklklarda asfalt betonunun deformasyona kar dayanmn arttrmak iin kullanlr. Bunun dnda mermer toz atklar sva katk malzemesi, imento retiminde katk malzemesi, kire retiminde, refrakter malzeme olarak inaat sanayinde eitli ekillerde kullanlmaktadr . Mermer toz atklarndan yararlanlan dier nemli alanlardan biriside bozuk zemin zelliklerinin iyiletirilmesinde kimyasal katk maddesi olarak kullanmdr.
Mermer tozunun filler katk malzemesi olarak kullanld bir dier yap malzemesi de betondur. Yaplan aratrmalar beton retiminde ince malzeme orannn yaklak % 10'nun mermer tozu ile deitirilmesi halinde basn dayanmnda belirli bir art olduunu gstermitir. Betonda basn dayanmn belirleyen nemli zelliklerden biriside agregalarn zellikleridir. Mermer kkenli agregalarn anma ve dane dayanmlarnn dk olmasnn bilinmesine karn belirli beton snflarnda mermer kkenli agregalar kullanlabilmektedir.
ngl paralar tlerek granl hale getirilmi ve bitml scak karm zerindeki etkilerini tespit etmek iin laboratuar ortamnda deneysel uygulamalar yaplmtr. Laboratuar almalar kapsamnda, karm stabilitesinin belirlenmesi amacyla Marshall stabilitesi deneyi, trafik ykleri altndaki davranlarnn belirlenmesi amacyla da tekerlek izi deneyi yaplmtr. lkemizde ngl atklar henz ciddi problem tekil edecek dzeyde olmasa da, her geen gn artan miktar gz nne alndnda, evre kirlilii asndan problem olmadan kullanm alanlarnn aratrlp bulunmas nem tamaktadr.
ngl atklar tlerek 50/70 bitmle birlikte %1,5 orannda kullanldnda, Bitml Scak Karmlar (BSK) zerinde olumlu etki gstermektedir. Atk ngl paralar katlarak hazrlanan karmlarn Marshall stabilite deerleri, geleneksel karmlara gre yaklak %16 daha dktr. Bununla birlikte stabilite deerleri artname alt snr deerlerinin zerindedir. ngl atklaryla hazrlanan karmlarda oluan tekerlek izi derinlikleri geleneksel karmlarda oluan tekerlek izi derinliinden yaklak %50 daha az kmtr. ngl bnyesinde bulunan bitm dolaysyla, %0,3 orannda bitm tasarrufu yaplailir. ngl atklar kullanlarak yol styap kaplamalarnda oluan tekerlek izi problemlerinin zmne katk salanabilir. ngl atklar bitml scak karmlara (BSK) katlarak evre temizliine nemli lde katklar salanabilir.
Bitml Scak Karma ebatlar 05 mm arasnda deien granl cam malzeme katlarak, 135C scaklkta ve 75 darbe sktrma enerjisiyle briket numuneleri hazrland. Cam atklarnn oranlar %5, %10 ve %15 olarak tespit edildi ve her bir orandan belirli sayda briket numunesi retildi. Cam krnn permeabilite problemini gidermek ve soyulma mukavemetini glendirmek amacyla karma %2 orannda kire ilave edildiinde olumlu sonular alnmtr.
Marshall Stabilite sonular artname alt snr deerlerinin zerindedir. Cam katkl karmlarn Dolayl ekme Mukavemeti deerleri dk scaklklarda geleneksel karmlara gre yksek, ancak scakln ykselmesiyle birlikte bu ykseli yn deitirerek, yerini daha dk deerlere brakmaktadr. Rijitlik Modl deerleri 5C ve 25Cde rijit st snr dzeyi zerinde kald halde, numuneler uygulanan yklere dayanm gsterebilmekte, ancak 40C scaklkta %10 (CM2) ve %15 (CM3) atk cam katkl numuneler yklemeye dayanamayarak dalmaktadr. Atk cam katkl karmlarla yaplan kaplamalarn geleneksel karmlara gre daha rijit olduu ve dk scaklk nedeniyle meydana gelebilecek atlak oluumu potansiyeline kar direnimi drd tespit edilmitir. Elde edilen veriler nda atk cam krnn bitml scak karma, modifiye edilmeden, katlabilecek en uygun oran %10dur.
Atk cam katk maddesinin esnek styap kaplamalarnda yolun kayma direnci ve grnebilirlik zelliklerini arttrd grlmektedir. Cam katkl scak karmlarn rijitlik zellii, BSKda scak iklimlerin hakim olduu blgelerde, bata kalc deformasyonlar olmak zere, stabilite ve ekme mukavemeti gibi dier zellikler asndan geleneksel (katksz) karmlara gre daha az diren gstermektedir .
3.6. LASTK ATIKLARINDA GER DNM Eskimi kamyon ve otomobil lastikleri geri dnm tesislerinde belirli boyutlara getirildikten sonra asfalt karmlarda kullanlmaktadr. Atk lastikler kullanlarak deneme retimleri ve deneme yollar yaplmtr.
Geri dntrlebilir atk lastiklerin scak asfalt karmlarda kullanm artlar belirlenmitir. Geleneksel asfalt karm ve geri dntrlm lastik atklaryla hazrlanm asfaltn performans kyaslamas yaplmtr. Fabrikada uygun reetede asfalt retilerek, retim esnasnda emisyon lm yaptrlmtr. Karma %1 ve %1,5 orannda granl otomobil lastik katksyla artnamede istenilen limitler karlanmtr.
Geri dnm tesislerinde belirli boyutlara indirgenen pet ie atklar, plastik kapaklar,kablo atklar gibi plastikler asfalt karmlarda belli oranlarda kullanlarak kalc deformasyonlara kar diren oluturmaktadr.
TLM PET E tlm Pet ienin; sadece ATIK DEERLENDRME KAPSAMINDA, %0.5i gememek kouluyla Asfalt Kaplamalarda kullanlabilecei, bunun tesinde asfalt karmlar zerinde herhangi bir olumlu etkisinin olmad tespit edilmitir. APP (Ataktik Polipropilenlerin Bitm Modifikasyonuna Etkisinin Aratrlmas) 2008 Ylnda yaptmz almada APPler yksek scaklklarda (180 C) bile bitm ierisinde erimediinden alma tamamlanamamtr.
POLETLEN almas 2010 ylnda Yzen Ticaretin rn karma ilave edilmi ,%0,6 yaplan tekerlek izi deneyinde iyi sonu alnmtr.
HOLLANDADAN RNEKLER
7. SONULAR
Geri kazanm ile;
Daha az agrega, imento ve bitm kullanm ile doal kaynak tketimi azalacak, naat atklarnn kontrol (toplanmas tanmas ve depolanmas) srasnda oluan evresel etkiler, hava, su ve toprak kirlililii, enerji tketimi, grlt, kazalarn nlenmesi v.b. kirliliin kaynakta kontrol salanacak, Yeni asfalt retim maliyetlerinin azalmas, ayn miktarda kaynak kullanlarak daha fazla asfalt yol yapm ile ekonomik kazan salanacaktr.
- stanbul da toplanan ve geri kazanmdan elde edilen inaat molozlarnn fiziksel zellikleri belirlenmekte, Karayollar Teknik artnamesi kriterlerine gre deerlendirilmekte ve yol styapsnda plentmix temel ve bitml temel tabakalarnda agrega olarak kullanm aratrlmaktadr. - almann ilk aamada balaycs su olan plent-mix tabakas dizayn yaplm, inaat molozlar bu dizaynda % 40 orannda kullanlmtr. kinci aamada ise balaycs bitm olan bitml temel tabakas dizayn yaplm, bu dizaynda da % 20 orannda inaat molozu kullanlmtr. Her iki dizayn da ayrca stanbul/merli blgesine ait deiik boyutlarda kalker agrega kullanlmtr.
- Her numune almnda farkl malzemelerle karlald. - naat molozlarnn absorbsiyonlar yksek. Plentmix dizaynnda optimum rutubet %8lerde kt.Bitml temel dizaynnda da optimum bitmn de yksek kmas bekleniyor. - Molozlar iinde ok miktarda tahta paralar,plastik,kablo gibi malzemeler var. Bunlarn bir ksm ayrlyor ancak ,tula,ytong ,al gibi malzemeler de olduka fazla.Bunlar problemli malzemeler. - Dizayn Numuneleri hazrlanrken plent-mixte modifiye proktorda ,B.temel de Marshall kompaktrde bunlar krlyor ve gradasyon bozuluyor.
8. EKONOMK DEERLENDRME
Yaplan deerlendirmelerde, normal asfalt retimi ile geri dntrlm asfalt malzemesi katlm asfalt retimi arasnda % 20 mertebelerinde tasarruf olduu gzlemlenmitir. naat molozlarndan da malzeme elde edilebilmesi halinde malzeme maliyeti olarak en az % 30 lar orannda tasarruf elde edilebilecektir. Ancak malzeme depolama alanlarnn da ehre yakn bir noktada olmas gereken bir durumdur.
LGNZE TEEKKRLER