Historia de preliis Alexandri Magni

Leo Neapolitanensis

PROLOGUS 1. Certamina vel victorias excellentium virorum infidelium ante adventum Christi, quamvis exstitissent pagani, bonum et utile est omnibus Christianis ad audiendum et intelligendum tam praelatis quam subditis, videlicet saecularibus et spiritualibus viris, quia cunctos ad meliorem provocat actionem. Nam prelati, id es rectores, legendo et considerando, quemadmodum praedicti pagani idolis servientes agebant se caste et fideliter atque in omnibus se inreprehensibiliter ostendebant, per eorum exempla bonorum operum ita acuant mentes suas, eo quod fideles et membra Christi esse videntur, ut multo magis meliores se illis demonstrent in castitate et iusticia atque pietate. Subjecti vero, id est milites sub milicia constituti, legendo vel audiendo talia certamina et operationes commilitum suorum, qui magis daemonibus quam deo militabant, certent se prudentiores ostendere illis in omni opere bono, sicut decet militibus Christi. Nam dominis carnalibus pure et fideliter secundum praeceptum apostoli deserviant, deo vero, creatori suo, tota mente ita decertent famulari custodiendo precepta eius, nulli umquam violentiam facientes aut aliena auferentes, sed in sua substantia (h abundantes, sicut precursor et baptista Christi, beatus !ohannes, in evangelio precepit, ne, quod absit, militando saeculo alienentur a militia caelesti. Licet namque et spirituales homines audire, quae et qualia certamina vel quam benignas operationes propter amorem saeculi in se habebant pagani ab initio usque ad adventum Christi, ut merendo considerent, quam sapientes et pios viros tunc possidebat diabolus excecando mentes illorum, ne suum agnoscerent creatorem et servirent creaturae potius quam creatori, et ideo intellegebant, quam iustum et necessarium fuit humano generi adventus Christi, quia secundum sacram scripturam, si nos non visitasset ex alto redemptor noster demonstrando se ipsum nobis viam salutis, per quam salvaremur, ut eum solum in trinitate adoraremus ipsumque verum creatorem omnium agnosceremus, funditus nos omnes in aeternum perieramus. "uapropter pura mente cum apostolo admirando proclamemus# $% altitudo sapientiae et scientiae dei, quam incomprehensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae eius.$ &t iterum cum psalmista requirentes exclamemus# $"uis loquitur potentias domini et auditas faciet omnes laudes eius'$ Subaudis# nemo. (. )nterea regnantibus Constantino et *omano, magnificis imperatoribus Christianorum, et principatum ducatus totius Campaniae domniantibus !ohanne et +arino, excellentissimis ducibus atque consulibus, quibus quaedam necessitas accidit transmittendi missum suum usque Constantinopolim ad eosdem prefatos imperatores, et tun miserunt illuc Leonem archipresbiterum valde fidelem. "uo pergente in eandem Constantinopolitanam urbem coepit inquirere libros ad legendum. )nter quos invenit historiam continentem certamina et victorias ,lexandri regis +acedoniae. &t nullam neglegentiam vel pigritiam habendo sine mora scripsit et secum usque Neapolim deduxit ad suos predictos excellentissimos seniores et ad praeclaram et beatissimam coniugem eius, -heodoram videlicet senatricem *omanorum, quae die noctuque sacrae scripturae meditabatur. .iduarum namque et orfanorum atque diversorum advenarum protectrix indeficiens permanebat. "uae iuvenili aetate cursum vitae finiens infra tricesimum octavum annum migravit ad dominum. /ost cuius transitum praefatus !ohannes, excellentissimus consul et dux,

vir eius et deo amabilis, statuit mente sua ordinem scripturarum inquirere et praeclare ordinare. /rimum vero libros, quos in sua dominatione invenit, renovavit atque meliores effectus, deinde anxie inquirens sicut philosophus, quoscumque audire vel habere potuit, sive rogando seu precando multos et diversos libros accumulavit et diligenter scribere iussit. +axime ecclesiasticos libros, .etus scilicet atque Novum -estamentum, funditus renovavit atque composuit. )nter quos historiographiam videlicet vel chronographiam, !oseppum vero et -itum Livium atque 01onisium, caelestium virtutum optimum predicatorem, atque ceteros quam plurimos et diversos doctores, quos enumerare nobis longum esse videtur, instituit. &odem namque tempore commemorans ille sagacissimus predictus consul et dux prefatum Leonem archipresbiterum habere iam dictum librum, historiam scilicet ,lexandri regis, vocavit eum ad se et de 2reco in Latinum transferri precepit, quod et factum est, sicuti sequentia docent, omnibus vero laborantibus tam doctoribus quam scriptoribus bonum retribuens meritum pro salute animae et memoria nominis sui. NATIVITAS ET VICTORIA ALEXAN RI MAGNI REGIS LI!ER PRIMUS 1. Sapientissimi namque &giptiorum scientes mensuram terrae atque domantes undas maris et caelestium, id es stellarum, ordinem computantes tradiderunt universo mundo altitudinem doctrinae in magicis virtutibus. 0icunt autem de Nectanebo, quomodo subito hostes sicut nubes venissent super eum3 in hoc enim non movit miliciam nec arma nec artificia ferri, sed intravit palatium apprehenditque concam eream, ponens ibi aquam pluvialem, tenens in manu virgam 4eb5eneam et per magicas artes vocabat daemones et per istam magicam artem incantations videbat atque intellegebat in ipsa conca navidia, quae super eum veniebant. (. &rant enim speculatores in partibus *omaniae3 venit quidam ex eis ad eum dicens# $+agnissime Nectanabe, venis super te multitudo non parva dena milia inimicorum. Sunt ibi Scithei et Cones, )bires, Stidi, ,rabes, %xidra6es, Lampasidri, Lisanii, 7osphori arghi, Chaldei, Sarbii atque ,griophagi et quantae gentes sunt in oriente magnae et sine numero.$ 8oc dicendo princeps miliciae subrisit Nectanabus et dixit# $-u enim custodiam, quam tibi credo, bene et vigiliter observa3 at tamen non sicut miles responsum dedisti, sed sicut pavidus homo. .irtus enim non paret in multitudine populi sed in promptitate. ,n nescis, quia unus leo multos cervos persequitur'$ 9. 8aec dicens reversus est in palacium et precepit omnibus, ut exirent inde. )lle autem solus tulit concam aqua plena, mittens ibi navidia cerea, tenens in manu virgam palmae et totis viribus incantare coepit et respexit in ipsa conca3 vidit, quia dii &g1ptiorum gubernabant in navibus barbarorum. Statim rasit sibi caput et barbam, ut tranfiguret se3 tulit aurum, quantum portare potuit, et fugit de &gipto per /elusium induens se linea vestimenta, hoc est sindones, quasi propheta &giptius atque astrologus, et venit +acedoniam sedensque palam divinando omnibus, qui pergebant ad eum. &giptii autem ut viderunt, quit Nectanabus non inveniebatur, perrexerunt ad 4)5festum deum illorum et rogaverunt eum, ut manifestaret eis, quid vel ubi esset rex &giptiorum. )lle autem dixit# $:uga lapsus est de &gipto3 post aliquantum tempus

debet venire iuvenis eiciendo a se senectutem, et faciendo se saecularem defensorem inimicorum veniens ille subiectos faciat vos.$ )stam divinationem recipientes &giptii scripserunt et sculperunt illud in marmore ad memoriam. ;. Nectanebus autem manens in +acedonia /hilippus (h abiit in prelium. /ost haec perrexit Nectanebus palatium et vidit pulchritudinem %limpiadis3 iaculatum est cor eius in concupiscentiam illius3 tetendit manum suam salutans eam et dicens illi# $2aude, regina +acedonum,$ dedignans illam appellari dominatricem. ,d haec dixit illi %limpiadis# $2aude, benignissime magister. accede propius et sede.$ <bi autem sedit, interrogavit eum %limpiadis# $.erene est, inquit, quod &piptius sis'$ *espondit illi Nectanebus# $.erbum pulchritudinis et regale dixisti. Sunt enim sapientes, qui etiam somnia interpretaverunt, signa solverunt, volatilia intellexerunt, secreta intelligentes atque manifesta divinantes, fatum nascentium dicentes. &go itaque sensu subtilissimo de his omnibus notus factus sum sicut propheta atque divinator.$ 8aec dicens respexit eam sensu concupiscibili. 0ixit itaque illi %limpiadis# $% propheta, quid cogitasti sic respiciendo me'$ Nectanebus inquit# $*ecordatus sum pulcherrimam divinationem3 etenim auditus sum a proximis diis, quia debeo intueri reginam.$ /roferens de sinu suo mirificam tabulam, quam interpretari nulla locutio poterit, mixtam ebeno atque eburneo seu auro et argento continentem in se circula. /rimus circulus continebat intelligentias decem3 secundus circulus habebat feras duodecim3 medius circulus habebat solem et lunam. /ost haec aperuit cantram eburneam, proferens ex ea septem lucidissimas stellas exploratrices horarum ex octo lapidibus artificatis, per quas composuit hominem. 0ixitque illi %limpiadis# $Si vis, ut credam tibi, dic mihi annum et diem et horam nativitatis regis.$ ,d haec Nectanebus cepit computare nativitatem regis et eiusdem reginae dicendo talia# $% regina, quid vis audire'$ ,t illa dixit# $0ic mihi, quid debet fieri inter me et /hilippum, quia dicitur, si reversurus fuerit ex prelio, eiciat me aliamque accipiat uxorem.$ Cui ille# $:alsidica sunt haec verba, non veridica3 at tamen post aliquantum tempus factum erit.$ Cui illa# $%bsecro, ut dicas mihi omnem veritatem.$ *espondit ille# $<nus ex potentissimis diis concumbet tecum et adiuvabit te.$ ,t ille dixit# $&t quis est ille deus, qui concumbet mecum'$ Nectanebus inquit# $)lle est ,mmon, qui largitur divicias in omnibus.$ 0ixitque illa# $&t quam figuram habet'$ Cui ille# $Neque iuvenis neque vetulus, sed in media aetate consistit habens in fronte cornua 4arietina5, canos barbamque ornatam. <nde si tibi placet, esto perparata illi, quia in somnis videbis illum et in ipso somno concumbit tecum.$ 0ixitque illa# $&t si hoc videro, non quomodo prophetam aut divinum, sed sicut deum adorabo te.$ =. 8aec dicens Nectanebus exiit continuo et abiit in desertum, atque evellens herbas et trituans ea tollens sucum fecitque incantationem %limpiadis per somnium, ut veraciter videret in somno ,mmonem deum concumbentem secum. "uod et factum est. /ostquam surrexit ab ea, dixit illi# $+ulier, concepisti in utero defensorem tuum.$ >. +ane autem facto cum surrexisset a lecto, fecit venire ad se Nectanebum, recitans illi somnium, quod viderat. ,t ille dixit# $%mnia scio3 faciamus aliquod arbitrium, quia aliud est somnium atque alium veritas. )ste deus quando veniet, figuram habebit draconis, postea humanam formam in mea similitudine.$ ,d haec %limpiadis# $7ene dixisti, propheta. *ecipe cubiculum, et ego, si viderio hoc veraciter, habebo te quasi patrem pueri.$

?. <bi factum est hoc signum, cum surrexisset ab ea, percussit eam in utero dixitque illi# $8aec conceptio sit victorialis et nullomodo subiugabitur.$ Cum autem coepisset uterus eius intumescere, vocavit Nectanebum et dixit illi# $/ropheta, quid debet facere /hilippus, si redierit'$ Cui Nectanebus# $Noli expavescere, ego ero in adiutorium tui.$ -aliter suasa est %limpiadis adulterando se ab homine quasi a deo. @. )nter haec apprehendit avem marinam suadendo /hilippum per somnium. Statim apparuit ei, quasi videret concumbere ,mmonem deum cum %limpiade ac dicere# $+ulier, concepisti in utero defensorem tuum et de patre suo /hilippo,$ et quasi videret celata membra illius consuere atque signare aureo anulo. )pse vero anulus habebat lapidem sculptum, caput leonis et claritatem solis atque gladium. 8aec videns surrexit et convocavit ad se ariolum, qui interpretaretur somnium, quod viderat. Cui ariolus# $/hilippe, scias pro certo, quia concepit %limpiadis non ab homine sed a deo. Caput namque leonis atque gladius talem intellectum habet, quia ille, qui nasci debet, pertinget usque ad orientem pugnando atque per gladium capiendo civitates.$ A. )nter haec autem pugnavit /hilippus et vicit coepitque redire +acedoniam. %bviavit illi %limpiadis et osculavit eum# intuitus est eam /hilippus3 dixit ei# $Cui tu te tradidisti, %limpiadis' /eccasti in quem' Non peccasti, quia vim sustinuisti a deo. &go itaque totum hoc per somnium vidi3 proinde inreprehensibilis esse videris.$ 1B. "uadam vero die epulabatur /hilippus et letatus est valde. Nectanebus per artem magicam transfiguravit se in formam draconis et per medium triclinium, in quo comedebat /hilippus, transiit atque sibilavit terribiliter, qui pavorem et turbationem inmisit in eos, qui conviv4a5e erant, et appropinquans ad %limpiadem caput posuit in gremium eius et osculabatur eam. .idensque illud /hilippus dixit# $%limpiadis, tibi dico et vobis omnibus, qui mecum comeditis# hunc draconem vidi tunc, quando preliatus sum cum inimicos meos.$ 11. /ost paucos vero dies sedens /hilippus solus parva atque mitis avis ascendit in gremium eius et generavit ovum. Cecidit de sinu eius in terram atque divium est3 et exiit parvissimus serpens congiratusque est ovum.3 voluit introire in eum et, antequam ibi posuisset caput, defunctus est. <bi hoc factum est, turbatus est /hilippus et fecit venire ad se ariolum et recitavit id, quod viderat. Cui ille# $*ex /hilippe, nascetur tibi filius, qui debet regnare et circuire totum mundum subiugando omnes et, antequam revertatur in terram suam, in parvis annis morietur.$ 1(. ,ppropinquavit tempus parturiendi %limpiadis, et coepit dolere uterus eius, fecitque venire ad se Nectanebum. &t cepit computare dicendo# $Subleve te de sedio tuo paululum, %limpiadis, quia hac 4h5ora omnia elementa conturbat sol.$ &t post paululum peperit %limpiadis, et ubi puer cecidit in terram, statim facta sunt fulgura atque tonitrua seu terremotus. 19. "uod cum vidisset /hilippus, dixit# $% mulier, cogitavi in corde meo, ut nullomodo enutriretur iste infantulus, quia non est ex me conceptus. ,t tamen 4quia5 intelligo, quia a deo est conceptus, et in partu eius video mutari elementa, nutriatur in memoriam, quasi proprius sit meus filius et quasi sit ille, qui mortuus est mihi ex alia uxore, imponaturque ei nomen ,lexander.$ 8aec dicens /hilippus coeperunt nutrire sub omni diligentia infantulum. :igura illius neque patri neque matri assimulatur, sed propriam figuram suam habet. Coma capitis eius sicut leo3 oculi eius non similabantur ad alterum, sed unus

est niger atque albus est alter. 0entes vero eius erant acuti, impetus vero illius sicut leo fervidus3 et qualis debebat in posterum fieri, figura illius significabatur. )n scolia itaque, ubi sedebat cum condiscipulis suis, pugnabat cum eis atque vicit eos. )n ipsis temporibus quidam principes Cappadoces adduxerunt /hilippo polletrum magnum ligatum ex omni parte diversis ligaturis3 comedebat enim homines. )ntuitus autem /hilippus pulchritudinem eius et dixit# $)n hoc caballo significabitur signum sive bonum sive malum. .eniant denique homines mei et recipiant hunc polletrum et preparentur illi cancella ferrea atque ibi recludatur, ut et raptores et latrones seu qui male faciunt et qui debent comedi a feris, comedantur ab isto caballo.$ 1;. <bi factus est ,lexander annorum duodecim, instruebatur cum aliis militibus quasi ad pugnam, qui etiam videns /hilippus velocitatem eius placuit ei et dixit# $:ili, diligo velocitatem tuam atque ingenium, sed tristis existo, quia figura tua non assimilatur mihi.$ "uod ut vidit %limpiadis, quia tristis erat in hoc /hilippus, vocabat Nectanebum et dixit illi# $/erscrutare et intellige, quid cogitat de me facere /hilippus.$ Coepit computare et dixit# $Cogitatio illius erga te munda est. Sol itaque respicit in quandam stellam separando desiderium suum.$ ,lexander tunc ibi erat et, ubi hoc audivit, dixit# $/ater, hae stellae, quas tu computas, parent in caelo'$ Cui Nectanebus# $&tiam, fili.$ ,lexander dixit# $&t possum eas videre hora serotina'$ Cui Nectanebus# $Sequere me hora noctis in campo et ostendam tibi.$ ,lexander dixit# $/ater, et fatum tuum agnoscis'$ Cui Nectanebus# $&tiam fortiter.$ ,lexander dixit# $,rs bona est et opto illam scire. &t quam mortem debes facere'$ Cui dixit# $, filio meo moriar.$ -otum hoc dicendo secutus est eum ,lexander per noctem extra civitatem. Cui dixit Nectanebus# $:ili, respice stellas et vide stellam 8erculis, quomodo tristis est3 et stella 8ermi leta est3 stella itaque !ovis clara est.$ Sic respiciendo sursum Nectanebus accessit ei propius ,lexander et fecit impetum in eum atque proiecit eum in foveam. &t dixit illi# $Non tibi meruit hoc, nesciendo terrenas causas3 quare voluisti te intermittere de caelestibus elementis'$ Cui Nectanebus# $Cognitum mihi fuit hoc, quia sic mihi debuit evenire3 tamen non potui evadere, ut mihi hoc non eveniret.$ ,lexander dixit, quia# $ego filius tuus sum'$ Cui Nectanebus# $-u es meus filius.$ <bi cognovit ,lexander, quia ipse esset pater eius, dubitavit eum dimittere in foveam, sed elevavit eum in humeris suis atque portavit corpus eius in palatium. "uod ubi vidit %limpiadis, dixit# $:ili ,lexander, quid est hoc'$ Cui ille# $Corpus Nectanebi est.$ &t illa# $Nectanebus pater tuus fuit.$ 0ixit ille# $"uemadmodum stultitia tua fecit.$ 1=. )nter haec autem cognovit /hilippus per divinationem, quis deberet regnare post mortem illius, et expectabat fidutiam caballi. 1>. ,lexander itaque factus est audax et fortis. 1?. -ransiit per eum locum, in quo stabat ipse indomabilis caballus, viditque illum conclusum esse inter cancella ferrea et ante eum iacentem summa4m5 manuum ac pedum hominis, quae illi superfuerat, et miratus est misitque manum suam per cancellas. Statim extendit collum suum ipse caballus et coepit lambere manum illius atque complicatis pedibus proiecit se in terram, tornansque caput respexit ,lexandrum. )ntelligens itaque ,lexander volutatem caballi aperuit cancellum et coepit mansuete tangere dorsum eius manu dextra. Statim caballus coepit mansuescere amplius3 ut cum quando blanditur domino suo canis, sic et ille blandiebat ,lexandro. )nter haec autem ascendit super eum et equitando exiit foras.

Cum autem vidisset eum /hilippus, dixit# $:ili, ,lexander, omnem divinitatem modo cognovi in te, quia te debes fieri rex post meam mortem.$ 1@. )nter haec autem factus est ,lexander annorum quindecim et dixt ad /hilippum# $/ater, si potest fieri, dirige me sedentem in curru.$ 0ixitque illi /hilippus# $2ratum accipio, fili, daboque tibi caballos centum et quadraginta dena milia aureorum solidorum, et vade cum bono auxilio.$ &xivit deferens secum paramentum et precipiens, ut mitterent studium de caballis, una cum &festio philosopho, amico suo3 veniente itaque in /oloponinsu, ut faceret pugnam cum Nicolao, rege ipsius proventiae3 ubi autem vidit eum Nicolaus rex, dixit# $0ic mihi, quis es tu'$ Cui ille# $&go sum ,lexander, filius /hilippi.$ Cui Nicolaus# $"uem speras me'$ 0ixit ,lexander# $-u es Nicolaus, rex ,rideorum.$ )tem ,lexander# $Non elevetur cor tuum in superbia, quia habes honorem regalem super te. Solet enim inveniri in humano fatu, quando maior perveniet ad parvitatem et parvus perveniet ad magnitudinem.$ Cui Nicolaus# $7ene dixisti, temet ipsum nescis tu3 natura enim mea inreprehensibilis est. -amen dic mihi veritatem# quare in has partes venisti'$ Cui ,lexander# $*ecede a me, o homo, quia neque tu habes aliquid adversum me, nec ego adversum te.$ )n hoc autem iratus est valde Nicolaus et dixit# $.ide, quali homini loquorC /er salvationem iuro patris mei, si impetum spum4a5e eicio in faciem eius, morietur.$ &t expuit ad eum et dixit# $-olle hoc, quod tibi decet, catule, accipere, quia non erubescis.$ )lle autem continuendo se secundum doctrinam nativitatis suae dixit# $Nicolae, iuro tibi secundum doctrinam nativitatem meam et per uterum matris meae a deo conceptum, quia et hic per currea arma vincam te et patriam tuam per arma suiugabo mihi.$ &t separati sunt abinvicem. 1A. &t post paucos dies venit constitutus dies, in quo coniuncti sunt ambo ad pugnam. Sonaverunt tubas facientes signum pugnandi, et omnes unanimiter moti sunt iungendo se ad pugnam3 quos omnes ,lexander manu propria occidit. <bi vicit ipsam pugnam, ordo militaris coronavit eum et caballos eius, et ad patrem suum reversus est cum victoria. (B. )nvenitque /hilippum, patrem suum, quomodo eiecit matrem suam et sociavit sibi cuiusdam hominis filiam nomine Cleopatram. &t sic sedens in nuptiali convivio ingressus est ,lexander et dixit# $/ater, recipe a me de priori mea pugna victorialem coronam. -amen quando celebraturus sum nuptias matris meae iungendo illi regem maritum, tu in ipsis nuptiis invitatus non eris.$ (1. <nus autem ex discumbentibus, cui nomen Lisias, dixit# $/hilippe, ex Cleopatra nascetur tibi filius similis tui.$ <bi hoc audivit ,lexander, percussit eum cum baculo, quem tenebat in manu, et occidit. .idens hoc /hilippus iratus est et erexit se atque in ipso impetu cecidit. 0ixit ,lexander# $/hilippe, qui subiugasti ,siam et &uropam, quare super tuos pedes non stas'$ )n hoc itaque tempore exturbatae sunt ipsae nuptiae. ((. &t /hilippus egrotabat3 et post paucos dies introivit ,lexander visitare illum et dixit# $/hilippe, quamvis non sit lex, ut te vocem ex nomine, non tibi loquor ut filius, sed ut amicus. :ac bene mulieri, cui male fecisti, et non sit tibi curae, quia occidi Lisiam. 7ene feci, tu autem male fecisti, quia impetum fecisti in me, ut percuteres me gladio.$ &t flevit /hilippus. &t ubi vidit patrem plorantem, dimisit eum et (h abiit loqui matri suae, cui et dixit# $+i mater, noli tenere malam volutatem patris, quia, quamvis absconditum sit peccatum tuum, reprehensio tua stabit. 7ene est, ut uxor

semper subiecta sit suo marito.$ 8aec dicens portavit eam patri suo. (9. &t post paucos dies venerunt reguli missi a 0ario imperatore ad /hilippum querendo censum 4consuetum5. <bi vidit eos ,lexander, dixit# $ite, dicite 0ario# quando /hilippus non habebat filium, gallina generabat ei ovum aureum, nunc autem nascendo /hilippo filius ipsa gallina facta est sterilis.$ 8aec dicens dedit illis absolutionem et remisit eos ad 0arium regem. &t post haec revellata est ,rmenia, et direxit illuc /hilippus ,lexandrum cum hoste, ut expugnaret eam. (;. -unc erat in +acedonia quidam homo nomine /ausania, velocissimus vir, subiectus /hilippo. )ste ipse /ausania concupivit %limpiadem et fecit consilium3 adunavit populum et una cum populo suo ipso manu armata (h abiit supra /hilippum3 terga vertit ei, vibrata hasta percussit /hilippum in dorso. -amen quamvis percussus fuisset, statim non est mortuus, sed iacuit in campo semivivus. &t facta est non modica turbatio, sperantes esse eum mortuum. <nde elevatus /ausania in audatia, introivit palatium eius et abstraxit inde %limpiadem et portabat eam. )nter haec autem reversus est ,lexander de ,rmenia et invenit maximam turbationem in regno illorum. &t etiam exiit %limpiadis incognito loco et coepit vociferare ad ,lexandrum, filium suum, dicens# $<bi est victoria tua, ,lexander, ubi fatus, quem a diis accepisti, ut victorialis exsisteres et vindicares me patremque tuum'$ ,udito hoc /ausania exiit, ut videret ,lexandrum. )lle autem vibrata manu gladio percussit /ausaniam3 et statim mortuus est. .enitque illi nuntius, quod et /hilippus pater eius mortuus esset3 (h abiit ad eum. <bi vidit eum /hilippus, dixit illi# $:ili ,lexander, iam laetus moriar, quia fecisti vindictam occidendo inimicum meum.$ 8aec dicendo mortuus est3 ploransque mortem patris (h abiit et sepelivit eum. (=. Cum autem reversus esset a sepulchro illius, altero die effecto sedit in throno patris sui et dixit# $% iuvenes +acedones, -racienses et -hessalonicenses atque Lacedemones et alii, intuemini et videte ,lexandrum, et timor barbarorum procul sit a vobis. )n me sit, ait, hoc quia et illos subiugabo et in servitio manuum vestrarum ponam illos. "uis ex vobis arma voluerit, tollat ex meo palatio et preparet se ad proelium, et qui noluerit, armet se ex armis suis.$ 0ixerunt ei seniores# $*ex ,lexander, aetas nostra in senectute posita est3 multis annis militavimus patri tuo et non est virtus nobis, ut angustiam ferre valeamus. <nde si tibi placet, recusetur a nobis milicia, quam usque 4h5actenus egimus.$ )n hoc respondit ,lexander# $+agis volumus vos habere in milicia nostra quam iuvenes, quia iuvenis confidendo in iuventute sua acquirit mortem, senior autem omnia cum consilio facit.$ 8oc dicens fecit eos acquiescere, ut essent in milicia sua. (A. &t post haec congregata multitudine hostium coepit ire *omam. /rincipes vero miliciae mandaverunt ei sex milia talenta auri et coronas centum novem milia deprecantes illum, ut concederet illis pugnam Calcedonis. 9B. )nter haec autem ingressus est )taliam et inde sulcato pelago perrexit ,ffricam. /rincipes miliciae ,ffricae rogaverunt ,lexandrum, ut desuper illis tollere (n t *omanorum principes. .erum tamen apprehendit Calcedonem et dixit# $.obis dico, Chalcedones, aut pugnate viriliter aut subiugamini sub potestate pugnatorum.$ &xiit a Chalcedonia, et praecepit militibus suis, ut ingrederentur cum eo naves et irent :aranitidam insulam, atque ibi recepit divinationem a deo ,mmone.

91. Cum autem (h abiret accipere divinationem ab ipso deo, obviavit ei cervus, praecipitque militibus suis, ut sagittarent eum. )lli vero sagittare nullomodo potuerunt. )lle autem apprehendit arcum et sagittam3 dixit militibus suis# $Sic sagittatisC$ &t continuo sagittavit eum, et usque hodie vocatur locus ille Sagittarius. )nde movit se et abiit in locum, qui dicitur -afosiri, in quo erant vill4a5e quindecim et habebant flumina duodecim, qui cursu suo ingrediebantur in mare. 9(. 4vacat5 99. )bi erant portae clausae et fabricatae. )nter haec autem fecit offerationem ,lexander diis deprecans eos, ut facerent illi divinationem de omnibus. )bi et obdormivit. &t in ipso somno apparuit ei deus Serapis dicens illi# $,lexandre, potes mutare hunc montem et portare illum'$ Cui ,lexander# $&t ubi, domine, possum portare eum'$ Cui ille# $"uo modo iste mons non transferetur de loco suo, sic et nomen tuum nullomodo mutabitur.$ Cui ,lexander# $Serapis, dic mihi, quam mortem debeo facere.$ Cui Serapis dixit# $7ona causa est et sine aliqua tribulatione, non scire hominem horam mortis suae. +ortem iustam habes recipere cum potione. Suspeccio aliqua non sit in te, qua hora apprehenderit te infirmitas. +orieris in iuventute tua transeundo multa mala.$ <bi audivit hoc ,lexander, contristatus est precepitque, ut fabricaretur civitas, imponens illi nomen ,lexandria. 9;. 0edit comitatum militibus suis, ut irent ,scalonam et expectarent eum. ,udierunt &giptii adventum ,lexandri3 exierunt obviam illi atque subiugati sunt ei et honorabiliter portaverunt eum &giptii. )ntroeunte vero &giptum invenit ibi regalem statuam ex marmore nigro et dixit# $Cuius est hec statua'$ ,t illi dixerunt# $Statua haec Nectanebi, regis &giptiorum, est.$ "uibus ille dixit# $Nectanebus pater meus est.$ /roiecit se et amplexatus est eam atque osculabatur. 9=. )nde vero accepta milicia perrexit Siriam. Sirii vero restiterunt ei viriliter pugnaveruntque cum eo atque occiderunt ei milites. )nter hec autem movit hostem et castra metatus est atque obdormivit. .iditque in somno tenere uvam in manu et proiecit eam in terram et tundens calcibus fecit ex ea vinum. &t excitatus est a somno fecitque venire ariolum referens illi somnium. Cui ariolus# $8anc civitatem debes apprehendere, quia vinum uvae sanguis intellegitur3 et quia eam conculcasti, subiugabitur haec civitas potestati tuae.$ &rexit se et congregata milicia coepit pugnare. &t pugnando apprehendit tres civitates et dissipavit eas funditus, qui(a eciam, qualia mala sustinuerunt -irii, usque hodie memoratur. 9>. "ui vero effugerunt manum illius, abierunt /ersidam. (8 abeuntes -iri /ersidam recitaverunt 0ario regi presumptionem ,lexandri et bonam doctrinam eius. S4c5iscitatus est 0arius rex homines ipsos de statu et posicione ,lexandri. %stenderunt ei depictam imaginem ,lexandri3 dedignatus est eam pro parvitate form 4a5e eius. Statim direxit ei speram et virgam curvatam, sed et cantram auream et epistolam tali modo# $*ex regum terrenorum, parens solis, qui l1cet una cum /ersidis diis, famulo meo dirigo gaudium. ,udivi denique de te, quod pro mea venias inimititia per vanam gloriam. "uapropter precipio tibi turnare gressum et redi ad matrem tuam et requiesce in sinu illius. "ui eciam direxi tibi speram atque curvam virgam cantramque auream, ut exerceas et cogites iocandi causam. Cognosco itaque, quia pauper es et miserrime indiges, sed cito resipisce ab hac stulticia et demoniaca quam agis gloria. -u enim coadunasti quosdam latrunculos et vis confligere cum

multitudine /ersarum3 qui immo cogita, si poteris numerare stellas celi. Si adunare potueris homines totius mundi, non prevales resistere plenitudini /ersarum, quia coequatur arenae maris. -antum itaque aurum requiescit in /ersida, qui vincit caritatem solis. <nde oportet te penitere in hoc, quod operatus es, quia, si in ipsa stulticia perserverare volueris, dirigo ad te vindicatores, qui te apprehendant. Non quomodo filius :ilippi, set quomodo principem latronum affigi te cruci precipio.$ 9?. 8anc epistolam afferentes homines illius precepit eam legere coram suis militibus. "uod audientes sui milites tristati sunt. "uibus ,lexander# $% commilitones, nolite turbari in verbis epistol4a5e. "uare nescitis, quia canes multum latrantes nullum affectum faciunt' Credamus itaque, quia veritatem dicit hec epistola. Set opus est nobis strenue et fortiter pugnare cum illis et non in vacuum, quia diviti4a5e illorum compellunt nos pugnare.$ <bi hoc dixit, precepit suis militibus apprehendere homines ipsos et crucifigere illos. ,t illi dixerunt# $&t nos quam culpam habemus'$ "uibus ,lexander# $"uare dicitis me male facere' "uod si ego male facio, dicta senioris vestri compellunt me illud facere, qui direxit vos quasi ad latronem.$ ,t illi dixerunt# $/roinde scripsit 0arius haec, quia nescit magnitudinem tuam et quis es tu. &x quo nos venimus et vidimus intellegibilem inperatorem, postquam redierimus, per nos erit diffamatum nomen tuum.$ /recepitque illos dimittere atque iussit eos invitari ad convivium suum. Sedentibusque cum eo et convivantibus dixerunt regi# $0ominator, si placet potestati tuae, precipe venire nobiscum mille milites et trademus vobis 0arium.$ "uibus ,lexander# $Letetur animus vester ad hoc in quibus sedetis, quia pro tradicione vestri senioris non dabuntur vobis mille milites.$ 9@. ,lio itaque die resedit ,lexander praecepitque scribere epistolam 0ario regi continentem ita# $*ex ,lexander, :ilippi filius atque %limpiadis, terreni regi regni 0ario, proximo soli, lucenti una cum /ersidis diis, hoc dico# 0edecus est tam lucidissimo atque magnificentissimo imperatori dirigere parvo homini talia verba et manere cotidie in suspectione, posse ledi a me tu, qui es parens solis et resides in throno +ithrae et fulgis una cum /ersidis 4diis5. 0ii namque inmortales irantur, si mortales homines se effici volunt socii illorum. +ortalis ego sum et sic venio ad te quasi cum mortali homine pugnaturus. "uia laudando te dixisti habere plurimas divitias auri, acuisti sensum nostrum et fecisti nos fortiores in virtute, quatenus vestras acquiramus divitias. -amen tu, qui magnus et excelsus es, cum conveneris pugnaturus mecum et viceris, non habebis laudem, quia latrunculum vicisti. "uod si ego vicero te, maximam acquiro laudem, quia magnificentissimum imperatorem vici. "uia direxisti nobis curvam virgam et speram atque auream cantram, intellego hoc per virgam curvam# curvantur ante me potentissimi reges3 per speram rotundam intellego, quia tenebo rotunditatem tocius mundi3 per cantram auream me esse victorialem intellego et censum ab omnibus recipere, quia et a te, qui magnus es, ego, qui parvus sum, cantram auream recepi.$ 9A. 8oc taliter scribendo vocavit apocrisarios, donavit illis cantram auream pariter et epistolam ac dimisit eos. &untes vero missi cepit ,lexander preparare se, ut iter caperet. *ecepta itaque 0arius epistola et relecta iratus est3 direxit satrapis suis epistolam tali modo# $*ex 0arius /ersarum satrapis meis. ,udivimus itaque, quod filius :ilippi ,lexander +acedo elevatus est in stultitia et intravit in terram ,si4a5e, qu4a5e mea est, et depredavit eam. "uapropter precipio vobis, ut apprehendatis illum

atque adducite illum mihi, sicut tam magnos et fortes viros decet et adiutores mei imperii, ut pueriliter flagellem illum et induam illum purpura et dirigam illum %limpiadi matri suae in +acedonia, quia non decet ei pugnare, sed stare in provintia sua et ludere ut puer.$ *elegentes itaque satrap4a5e hanc epistolam rescripserunt ei epistolam tali modo# $*egi /ersarum 0ario ego /rimus et ,ntilochus satrapes gaudium. Sciat magnitudo vestra, quia ipsum puerum ,lexandrum, quem dicitis, dissipasse provinciam nostram congregata multitudine hostium, et pugnavimus cum eo et terga vertimus ei et vix evasimus de manu illius. Nos qui(a adiutores dicti sumus imperii, necesse est, ut queramus vestram salvationem. "uia dixistis illum induere purpura, sciatis, quia funditus dissipavit -1riam.$ ;B. Cum autem legisset 0arius hanc epistolam, supervenit ei alter nuntius, quod applicasset ,lexander super fluvium, qui dicitur Straga. )terum scripsit ei epistolam in hoc modo# $0arius, rex /ersarum, dirigo hoc ,lexandro. )n universo mundo laudatum est nomen 0arii, quin immo etiam dii laudant nomen eius. "uomodo ausus es transire flumina et mare et montes et venire contra me' 8oc fuerat tibi magnum nomen, ut sine me tenuisses imperium +acedoniae3 sed confortatus es et congregasti socio tuos et vadis pugnando et dissipando civitates. +elius fuerat tibi penitere de malis tuis, quae facis, antequam acciperes a me iniuriam, et absconse fecisses refugium ad me, qui sum dominus, ut non congreges multa mala super te. ,t tamen gloriari debes in hoc et penitere de malis tuis, quia fuisti dignus a me recipere epistolas. .erum tamen ut cognoscas, qualis et quanta est mea milicia, significabo illam tibi per hanc sementem papaveris, quam direxi. .ide itaque, quia, si hoc mensurare potueris, pro certo mensurabitur populus meus. "uod si hoc facere non potueris, revertere ad terram tuam et obliviscere, quod fecisti, et amplius non ascendat cor tuum talia facere.$ ;1. Cum autem venissent apocrisarii ad ,lexandrum portantes illi epistolam et sementem papaveris, legit eam tetenditque manum suam et tulit ex ipsa semente mittens in os suum, mandens et dixit# $.ideo, quia homines illius multi sunt, sed sicut hoc semen molles sunt.$ Supervenerunt ei nuntii signficantes illi infirmitatem %limpiadis matris suae. "uamvis hoc audisset, scripsit epistolam 0ario regi continentem ita# $,lexander rex 0ario regi /ersarum hoc dico. /lurimae epistolae advenerunt mihi, quae impellunt me, et volente nolente facio, quae dico. Noli cogitare, quod pro pavore atque dubio stultitiae vanae vestrae gloriae recedam de isto loco3 pro certo scias, quia reversurus ero videre matrem meam non tantum, ut videam dulce pectus illius, quantum opto videre illam, quia est oppressa valida infirmitate. Sed tamen non post multum tempus rediero renovando me. )terum dirigo tibi advicem sementis papaveris, quam nobis in mantico mandasti pro inmensurabili numero militiae vestrae, hoc piper, ut cognoscas, quia multitudine4m5 papaveris sementis vi4n5cit fortitudo huius parvissimi piperis.$ Scripta haec epistola vocavit ,lexander apocrisarios 0arii deditque illis epistolam et dimisit eos. 0einde coepit redire ad matrem suam. ;1. /otentissimus vir, videlicet princeps miliciae 0arii regis, sedebat tunc illo in tempore cum valida manu hostium super ,rabiam. +ovit se inde cum toto exercitu. &x adversa parte stetit ante ,lexandrum et coepit acriter pugnare cum eo, et inter se

ex his et illis coeperunt mori. &t valde mane inchoatum est proelium et pugnatum est usque ad occasum solis. &t inter haec neque hi neque alii molles intenti sunt, sed fortiter pugnatum est per continuos tres dies et tam fortiter extitit ipsa pugna, qui obtenebratus est sol compatiendo tali homicidio, nolendo videre tantum sanguinem. )nter haec defecit ,monta, princeps miliciae exercitus 0arii, et cum reliquis, qui ei superfuerunt, coepit fugere /ersidam. ;1. Cum tanta velocitate fugierunt, qui ante 0arium invenerunt apocrisarios, qui portaverunt ei piper et epistolam ,lexandri, tenente in manu 0ario epistolam ,lexandri. Scrutabatur 0arius suos apocrisarios, quid fecisset ,lexander ex semente papaveris. ,t illi dixerunt# $,pprehendit et momordit et despicando dixit# multi sunt, 4s5et molle.$ ,ccepto itaque 0ario piper mittens in os suum mandens atque dixit cum lacrimis# $/auci sunt, sed duriores.$ .idendo hoc ,monta dixit# $&tiam, dominator, paucos pugnatores habet ,lexander, sed fortes sunt, (et quia multos meos milites occidit.$ ,lexander vero, quia vicit pugnando, non est elevatus in elatione precepitque militibus suis, ut sepelirent +acedonas atque /ersos, quid ceciderunt in ipso prelio. ;(. &t post hec applicavit cum ipsa preda in ,chaiam, et ibi subiugat4a5e sunt ei mult4a5e civitates, et superiunxit in milicia sua decem et septem dena milia. )nde ascendit montem -aurum et venit in civitatem, qu4a5e dicitur /ersopolis, in qua sunt novem +us4a5e. 0einde venit :rigiam in templum, quod dicitur Solis, in quo et offertionem fecit. )nde venit ad fluvium, qui dicitur Scamandro, qui erat in latitudine cubitorum quinque, et dixit# $7eati estis, qui habetis laudem doctoris 8omeri.$ Stetit ante eum homo, cui nomen Clitomidis, et dixit# $,lexander rex, maiores laudes possum facere tibi de tuis accionibus, quam fecisset 8omerus, quia plus miraculosas virtutes fecisti quam hi, qui fuerunt -roi4a5e.$ ,lexander dixit# $,ntea voluissem fieri discipulus 8omeri quam habere laudem, quam habuit ,chilles.$ ;9. &t post hec veniente in +acedoniam invenit matrem suam %limpiadem levari ab infirmitate sua atque letatus est cum ea. &t post hec exiit de +acedonia venitque in locum, qui dicitur ,bdira. 8omines autem ipsius civitatis clauserunt ei portas, ut non ingrederetur ibi. ,d hec iratus ,lexander praecepit, ut incenderetur ipsa civitas. 8omines ipsius civitatis videntes ignem dixerunt# $,lexander, non rebellando tibi clausimus portas, sed dubitando 0arium, regem /ersarum, ne audiret de nobis pacem factam tecum, dirigeret et dissiparet nos.$ ,lexander dixit# $,perite portas secundum consuetudinem. +odo itaque non veni pugnare vobiscum3 cum autem fecero finem cum 0ario, rege /ersarum, tunc loquar et vobiscum.$ -imendo acquieverunt et patefecerunt portas. ;;. -ransiit 47ib5o(s tia et venit in %lintho et inde Chaldeopolis et venid ad fluvium, quid dicitur Denis. &t oppressit eos fames valida3 fecitque diis offertionem militibusque suis apparatum magnum et saturavit eos. +urmurati sunt inter se cuncti milites dicendo# $0efecerunt caballi nostri.$ "uibus ,lexander dixit# $.iri comilitones mei, et si defecerunt caballi vestri, desperastis vos de salute' "uod si nos vivimus, caballos festinanter inveniemus, quia, si nos morimur, non sunt nobis necessarii caballi. Sed tamen festinemus ire in tali loco, ubi cibaria nobis sint et nostris caballis.$ ;=. )nde ceperunt ire ad locum, qui dicitur Locrus, ubi invenerunt cibaria multa et pascua animalibus. &t inde venerunt in locum, qui dicitur -ragachantes, inveneruntque ibi templum ,pollinis et voluit ibi invenire divinationem ab ipsa

virgine Eacora. Cui illa dixit# $Non est hora divinationis.$ Secunda vero vice dixit ,pollo# $)racli.$ ,lexander dixit# $% propheta, mihi est nomen )racli' &rgo periit divinatio tua.$ ;>. 0einde movit exercitum et venit -hebaida et dixit -heb4e5is# $0ate mihi quadringentos milites armatos, qui veniant in adiutorium meum.$ Statim illi clauserunt portas et nihil locuti sunt ei, sed armati sunt ex eis quattuor milia et ascenderunt murum et tenuerunt eum atque dixerunt# $,lexander, si non recedis a nobis, pugnamus tecum.$ 8oc audito ,lexander rex subrisit et dixit# $:ortissimi milites sunt -hebei3 clauserunt se intra portas et sic dicunt pugnare mecum.$ ,lexander dixit# $Nullomodo movebo hinc, set stabo et pugnabo contra vos, non quomodo fortes aut civitonici, set quomodo rustici et sine virtute. %mnis homo fortis, qui pugnare vult, in campum exit, quia non clauditur intus urbem quomodo virgo.$ Set hoc dicendo praecepit mille equitibus suis sagitariis, qui circuirent murum et sagittarent homines ipsius civitatis. /raecepit iterum duo milia militibus suis, ut cum securibus 4et5 vectes ferreos rumperent fundamenta muri, quas construxit ,nfionos et Eithu, et aliis quadringentis praecepit, ut irent cum ardentibus facculis et incenderent portas civitatis et alia trial milia ordinavit, ut percuterent murum cum verbicibus. &t ipse ,lexander cum fundibalariis atque sagittariis ingressus est civitatem. /ort4a5e autem civitatis ardebant et populi de muro cadebant multi moriendo et alii ex muro lapsum faciendo. Stisichorus inimicus gaudebat, quomodo videbat liberari civitatem ex effusione sanguinis. "uidam homo eiusdem terr4a5e )sminea nomine, melodiam faciens, videns dissipari patriam suam suspirans atque reputans per artem musicam facere ingenium, ut mitigaret animum regis, terra tenus proiectus est in terram ad pedes suos rogansque eum, ut tandem aliquanto misereretur civitati. *espexit eum ,lexander et dixit# $% magister, postquam apprehendi istam terram et dissipavi eam, postea fecisti hanc artem.$ Cui isminea dixit# $/roinde hoc feci, ut mitigarem animum tuum et converterem illum in luctum istius civitatis. Si iuste fecisti dissipando hanc civitatem, quia culpavit tibi, intellege, quia et tibi malefecisti, quia et pater tuus et tu ipse -hebeus es. %portuit te misereri patriae tuae.$ <bi hoc audivit ,lexander, iussit a fundamentis evellere murum eius et abiit. ;?. -hebei vero, qui remanserunt ex ipso incendio, abierunt 0elfim ad aram ,pollinis et consuluerunt eum, ut divina responsa redderet eis, si deberetur reedificari -hebea an non. &rat ibi porphetissa3 abiit et bibi ex aqua Castalia et prophetiFavit et dixit# $)lle qui hanc civitatem edificaturus est, tres victorias habebit et post ipsas victorias recepturus erit 4potestatem5 reedificandi ipsam civitatem.$ -hebei receperunt hanc divinationem. ,lexander profectus est Corinthum, rogaverun4t5que eum Corinthii, ut luderet cum eis in curribus, conveneruntque ad hoc spectaculum multitudo. Secutus est postea magnus et vir gloriosus -hebeus, cui nomen Clitomagus. ,stantibus vero ad hoc spectaculumdixit ,lexander# $"uis ex vobis exiet luctans in ludo isto'$ Cui Clitomachus dixit# $Si placet vestrae potestati, ego recepta potestate pugnandi pugnabo et vinco.$ Cui dixit ,lexander# Si tres victurus eris, coronaberis.$ Cepit pugnare et vicit3 alias duas vincendo recepit in capite coronam et dixit illi praeconator# $0ic nobis nomen tuum.$ Clitomachus dixit# $Sinecivitas.$ .idit hoc imperator et dixit# $% beatissime et pulcherrime certator, ut quid sine civitate'$

Clitomachus dixit# $+agnissime imperator, antequam tu esses, habui civitatem, nunc autem per te civitatem non habeo.$ )ntellexit hoc responsum ,lexander et dixit# $-ibi dico, praeconator, vociferare et dic, ut sit -hebeus et potestatem habeat reedificandi atque tenendi ipsam civitatem.$ LI!ER SECUN US 1. &xiit ,lexander inde et venit in locum, qui dicitur /latea, in civitate ,thena et introivit in templum 0ian4a5e. &rat ibi prophetissa, qu4a5e faciebat sacerdotalem vestem, introivitque ad eam ,lexander. Cui prophetissa# $7ene venisti, ,lexander, quia tu debes subiugare omnes civitates.$ 8ec dicendo donavit ei plurima dona auri. /ost aliquot dies Strasagoras, princeps /lateae civitatis, ingressus est et ipse templum, in qua erat prophetissa3 dixitque ad eum# $"uid habes' Scias, quia principatum tuum tolletur a te.$ )lle autem non credendo talia dixit# $Non eris tu digna tenere prophetiss4a5e locum. ,lexander ingressus ad te3 laudasti et prophetiFasti illi bene. +ihi autem prophetiFasti male, ut perderem principatum meum.$ Cui prophetissa# $Noli irasci in hoc, quia sic debet fieri.$ /ost paululum eiecit ,lexander Strasagoram ex principatu suo. )nter haec autem venit Strasagoras cum ,lexandro in ,thenam et intravit Strasagoras in ipsam civitatem et recitavit illis hominibus, qualiter eum ,lexander eiecit de principatu suo. )rati sunt ,thenienses et iniuriaverunt ,lexandrum. <bi hoc audivit ,lexander, scripsit epistolam et direxit ,theniensibus continentem ita# $*ex ,lexander ,theniensibus hoc dico. /ostquam mortuus est pater meus et sedi in throno eius, descendi in occidentis partibus. /lurim4a5e civitates subiugat4a5e sunt mihi3 ali4a5e per epistolas subiugat4a5e sunt mihi3 receperunt bene et honorem a nobis et secuti sunt me quidam ex eis in proelium3 nolentes itaque alii venire ad me in pace, pugnavi eos et dissipavi. )terum quomodo veni modo a +acedonia per &uropam, restitit mihi -heba civitas3 apprehendi et dissipavi illam pro stultitia illorum. Nunc autem veni ,thenam3 dico vobis ,theniensibus et hoc promitto, quia nihil aliud opto a vobis, nisi ut militetis sum meo imperio et me habeatis seniorem. &t si non vultis, estote forciores meis3 sin autem, subiugamini mihi forciori vestro.$ 9. Legentes autem ,theniensibus epistolam rogaverunt 0emostenem philosophum, ut daret eis consilium. )lle autem eri4g5ens se annuit manu, imperavit populis silentium et dixit# $.iri cives mei, commune consilium dabo vobis. "uod si scitis vos tales esse, ut vincatis regem ,lexandrum, pugnate cum eo3 sin autem, flectamus nos sub potestate manuum eius. ,udite similitudinem# scimus regem Derxen fortissimum atque magnum esse, et cum milititus suis multas fecit victorias, sed sutinuit perditionem. 8ic ,lexander ecce iam tredecim pugnas exercuit et vicit eas, etiam plurimae civitates, in quibus abiit, sine pugna et sine aliqua altercatione subiugatae sunt ei. 0icite mihi# -irii non erant fortissimi milites et periti in omnem artem pugnandi' "uod actum est ex illis' -hebei sine virtute erant, qui, ex quo erecta est ipsa civitas, ars pugnandi erat in eis' "uid iterum factum est ex illis' /oliponienses (Corinthii quantum pugnaverunt cum ,lexandro' Scitis iterum, quid factum est ex illis. /ro Strasagora irati estis, quem eiecit de principatu suo' Culpa illius fuit.$

;. <bi hoc consilium dedit 0emostenen, cuncti laudaverunt eum et loqui coeperunt inter se. )terum 0emostenen imperavit silentium dicens# $"uis rex ingressus est &g1ptum pugnare cum &g1ptiis nisi solus ,lexander' &t istud, quod fecit, non pugnando, sed dii adiuverunt eum querendo divinitatem et adiutorium ab illis. ,biit itaque et subiugavit atque potestate sua redegit &g1ptios. "uin etiam nomini suo magnam civitatem ibidem fabricavit, quin immo etiam et ipsi &g1ptii rogaverunt eum, ut irent super /ersidam in adiutorium eius. 0icite mihi# S1ri parvi fuerunt' Nam et illi humiliati sunt atque datum dederunt illi. &t vos vultis pugnare cum eo' Sic nos monendo et tanta data dando militibus nostris tale meritum recipiet a nobis'$ =. 8oc dicendo 0emostenen acquievit cunctus populus et statuerunt dirigere illi victorialem coronam pensante4m5 libras quinquaginta, sed et apochrisarios, promittens illi dare dacionem pariter et dona3 rethorici vero nullomodo mandaverunt ei. ,beuntes vero apocrisarii in /lateas offerendo haec dona regi3 legendo ipsam epistolam intellexit consilium &schillis, qui dixit, ut insurgerent adversus eum, et 0emostenes dixit, ut obedierent ei. Sed tamen scripsit epistolam ,theniensibus tali modo# $,lexander, filius :ilippi atque %limpiadis. "uousque sub potenti manu 2recorum humiliem cunctos barbaros, nullomodo assumam nomen regis. &go itaque direxi vobis, ut mandaretis mihi decem rethoricos, non quod aliquam iniuriam sustineant a me, sed ut salutem et honorem illos sicut ma4g5istros. Credite mihi, quia non cogitavi introire vestram civitatem cum militibus meis, sed tantum cum principibus meis atque rethoricos vestros, ut liberarem vos ex omni suspectione. &t vos contrarium cogitastis de me manifestando indignationem vestram. -amen Corinthi coeperunt pugnare, sed dignum meritum receperunt a me. &t vos habendo malam conscientiam culpastis mihi. ,dhuc non credidistis, quod, si quislibet ex vobis erexisset se et voluisset fieri imperator inter vos, malum non reddideram illi, si bene ei promisissem. ,udite, ,thenienses, de ipsis gloriosissimis rethoricis, quos habetis# Non scio ego, quomodo in carcere habetis &uclidi, quia dedit vobis bonum consilium. Gpostheni persecuti estis, quia dedit vobis consilium salvationis. Socratem interfecistis, qui fuit ductor vester. &t quomodo reprehenditis ,lexandrum, quia abstraxi Strasagoram de principatu suo, qui mihi culpavit' ,t tamen totum hoc finiatur. /romitto vobis, quia dedit vobis consilium 0emostenes de salvatione vestra, et vos fecistis illud. ,modo confortamini et salvi estote nullam contrarietatem sustinentes a me.$ >. )nde accepta militia sua perrexit Lacedemonam. Consiliati sunt inter se Lacedemonii# recipiemus eum an non' ,lii dixerunt atque statuerunt, ut nullomodo reciperent eum, dicentes, quia# $nos similes sums inbecillis ,theniensibus' %stendamus virtutem nostram ,lexandro, quia non sumus similis ,theniensibus, qui dubitaverunt cum eo inire pugnam.$ Clauserunt portas et ascenderunt naves et praepareverunt se ei ad pugnam exeuntes obviam ei ad litus maris, quia plus erant cogniti classico bello quam terreno. <bi vidit hoc ,lexander, direxit illis epistolam talia dicendo# $0o vobis consilium, ut custodiatis fidem, quam accepistis ab antecessoribus parentibus vestris. Si per forititudinem desideratis gaudere, tunc ostendatur fortitudo vestra, quando digni (non estis a me bene recipere. Nunc autem nolite ostendere gloriam vestram, ne

forte reprehensionem ex vobis ipsis acquiratis, cum vicerit vos ,lexander. /ro quo rogo vos, ut exeatis de ipsa navidia vestra per vestram voluntatem, ante quam focus turpiter eiciat vos exinde.$ Cum autem legissent illi hance epistolam, noluerunt acquiescere verbis illius, set preparaverunt se ad pugnam3 impetumque fecit super eos ,lexander cum suis militibus. ,lii vero vulnerati cadebant per murum3 illi vero, qui in navibus sedebant, devoravit eos ignis, quem fecit super eos inmittere3 qui vero superfuerunt, venerunt ad pedes ,lexandri deprecando misericordiam illius, ut non eos captivaret. "uibus dixit# $.eni mansuetus3 noluistis me recipere. Cum autem concrematae fuerunt naves vestrae, postulastis misericordiam. -amen non reprehendo vos in hoc, quia proinde fecistis impetum super me sperando vos facere mihi, quem ad modum Derxen fecistis3 set non potuistis sustinere impetum armatorum ,lexandri.$ 8oc dicendo castra metatus est et fecit diis offercionem. Lacedemoniis vero et civitati illorum donavit libertatem. 0einde ingressus est per partes Ciliciae in terram barbarorum. ?. 0arius itaque congregavit principes et sapientes suos et contulit cum eis, quid debuisset facere, et dicebat# $<t video, iste, qui sic pugnando vadit, adiungitur in virtute et victoria sua. &go enim sperabam illum ess latrunculum, ut iret sicut latro depredando. )lle autem sicut rex pugnat et humiliat et, quantum nos exaltari volumus super eum, tanto amplius exaltatur nomen illius. &go itaque direxi illi speram curvatamque virgam, ut ludum disceret sicut puer. )lle autem, quem dixi esse discipulum, super magistrum veniet suum et, ubicumque pergit, victoria sequitur eum. <nde si placet, cogitemus de salvatione nostra, ut non intendendo in elatione nostra, despiciendo illum, dicendo, quia nihil est ,lexander, superbiendo, quia tenemus regnum /ersarum, parvitas illis crescit et magnitudo nostra despiciat4ur5. 0ubito, ne accrescat illi concedere diadema regni, et, optandonos eicere illum de &llada, eiciat nos ipse de /ersida.$ 8oc dixit 0arius. %csiather, frater 0arii regis, dixit# $+agnificasti ,lexandrum concedendo illi fiduciam in hoc, ut plus exardescat ille ingredi /ersidam, dimittendo illi &lladam. <nde si tibi placet, fac sicut facit ,lexander, et nunc stabit regnum tuum sine aliqua turbatione et acquiris aliud regnum, quia ille non facit sicut tu, quando vult pugnare cum aliquo homine3 4non5 satrapes et principes mittit, ut pugnent cum eo3 per semet ipsum vadit et pugnat et antecedit omnes principes et omnes satrapas et pugnat viriliter acquirendo sibi nomen atque victoriam.$ Cui 0arius dixit# $&go debeo accipere ab illo similitudinem'$ Cui alius satrapas dixit# $,lexander in omnibus peritissimus est et in nullo offendit, omnia ipse faciens viriliter3 formam et virtutem secundum suam nativitatem leonis habet.$ Cui 0arius dixit# $<nde tibi hoc cognitum'$ Cui ille# $"uando perrexi per tuam iussionem +acedoniam tollere censum /hilippo patri suo, vidi eum et cognovi sapientiam illius et figuram eius intellexi. "uod si tibi placet, congrega omnes satrapas tuos et dirige in cunctis finibus tuis, quia plurimae sunt gentes /ersarum, videlicit /arthi et +edi et ,polloniades, +esopotamitae et )llirii, non dico longuinquas regiones, sicut sunt )tali et 7ac4t5rei et Semiramei. 8abemus gentes amplius quam centum quinquaginta. Congregentur omnes, et queramus auxilium a diis, quia cum barbari virtute et plenitudine gentium videndo terrorem inmittimus eis.$ ,lter satrapas dixit# $7onum consilium dedisti, 4s5et non est aptum. Consilium 2recorum vincet plenitudinem

barbarorum, quia et unus canis maximam gregem animalium spargit.$ @. 8oc consiliando 0arius rex congregata multitudine hostium, moram faciente in Cilicia venit 4,lexander5 ad fluvium %ceanum, ex quo decurrit aqua pulcherrima et fortis. ,ccidit voluntati eius, ut lavaretur in eo. "uod et factum est. Sed lesio facta est in illo, quia per frigitudinem apprehendit eum dolor capitis, atque egrotavit fortiter. .identes autem +acedones illum egrotari, valde tristes effecti sunt dubitantes, ut non audiret 0arius infirmitatem ,lexandri et faceret impetum super eos ac deleret illos. Sanitas itaque ,lexandri omnes confortabat. "uidam iuvenis nomine :ilippus, HHdiligebat eum multum ,lexanderHHerat enim medicus, et promisit ,lexandro, ut daret illi potionem atque salvaret eum. "uidam principes milici4a5e, qui tenebat ,rmeniam, (h odio habebat hunc medicum, eo quod diligebatur ab ,lexandro. Scripsit epistolam et direxit ,lexandro dicens# $Cave te a medico :ilippo et noli bibere potionem eius, quia promisit ei 0arius rex dare suam sororem in coniugium et faceret eum consortem in suo regno, si occidisset vos.$ Cum autem preparasset :ilippus potionem dare ,lexandro, portavit illam ante eum et, antequam eam biberet, supervenit ei ipsa epistola. *ecepit eam ac relegit, antequam potionem biberet, et non est turbatus, quia erat securus de conscientia :ilippi. ,lexander itaque una manu tenens epistolam, altera apprehendit potionem tenensque illam in manu respiciebat in faciem :ilippi. Cui :ilippus dixit# $+agnissime imperator, noli expavescere potionem, sed bibe illam.$ Statim ebibit eam et, postquam illam bibit, porrexit epistolam :ilippo. *electa :ilippus epistola cognovit contrarietatem suam et dixit# $,lexander, non sum culpatus, sicut haec epistola dicit.$ *ex autem sanus effectus est vocavitque :ilippum, amplexavit collum eius et dixit# $Cognovisti, :ilippe, qualem amorem et quam fiduciam habeo in te, qui ante bibi potionem tuam et sic dedi tibi ipsam epistolam, sciendo simplicitatem.$ Cui :ilippus dixit# $,lexander, fac venire ipsum hominem, qui tibi direxit hanc epistolam, quia ipse voluit me tibi talia facere.$ Statim ,lexander iussit venire /armenium et inquisivit illum invenitque eum culpabilem, iussit eum decollari. A. 0ehinc movit exercitum suum et perrexit in +ed4i5am et in ,rmeniam magnam et subiugavit eas. 0einde ambulavit dies multos et ingressus est locum aridum et cavernosum, in quo non inveniebatur aqua. &t transivit per locum, qui dicitur ,ndriaci, venitque ad fluvium &ufraten et applicavit. )ussit afferi ligna et preparavit pontem super ipsum fluvium cum tabulis et catenis ferreis et praecepit militibus suis, ut transirent, simul et omnes apparatus atque cibaria. /ost haec iussit militibus suis, ut transirent. )lli autem videntes magnitudinem fluvii, et cursu validissimo dubitaverunt transire, ut non frangerentur catenae. ,lexander autem convocavit milites suos et coepit transire primum ipse. :luvius itaque -igris et &ufrates pergunt per mediam +esopotomiam et 7abiloniam et intrant fluvium Nilum. *eferunt enim, quia, quando fluvius Nilus pergit in &giptum, ista flumina evacuantur et, quando iterum egreditur ab &gipto, superabundant ista flumina. Cum autem transisset ,lexander et omnis milicia sua fluvium &ufraten, rediit retro ,lexander et fecit incidere ipsum pontem. 8oc videntes milites eius coeperunt dubitare murmurantes inter se ac dicentens# $Si acciderit nobis, ut fugiamus in prelio,

non erit transitus nobis.$ "uibus omnibus dixit ,lexander# $7ene me confortastis, quando talia cogitastis. &t ego proinde feci dissolvere ipsum pontem, ut aut pugnetis viriter et vincatis aut, si vultis fugere, pereatis, quia pugna et victoria non erit his, qui fugiunt, sed de illis, qui insequuntur. <nde vero, quia nullomodo videbitis +acedoniam, nisi prius vicero cunctos barbaros, et tunc cum victoria revertamur, confortetur mens vestra, et fortitudinempugn4a5e estimetur vobis esse iocus.$ +ultitudo vero militum 0arii applicata erat super fluvium -igris. /rincipes miliciae erant super eis quinque. Convenerunt in campo ,lexander cum suis et principes miliciae 0arii et acriter pugnaverunt. Stabant enim fortiter et nullomodo cedebant sibi locum. .ir quidam /ersarum animo acer, indutus veste et arma +acedonica abiit occidere ,lexandrum3 mixtus militibus suis stetit post tergum ,lexandri3 evaginato gladio tam fortiter percussit caput eius, qui et galeam transforavit et caput eius vulneravit. Statimque apprehenderunt eum milites ,lexandri et statuerunt illum ante eum. Cui dixit ,lexander# $% strenue vir, quid est hoc'$ Cui /ersa barbarus dixit# $Ne estimes me, dominator, +acedonam esse, sed /ersarum. &t ego promisi 0ario venire, aufferre caput tuum3 spopondit enim mihi dare in coniugio filiam suam et regales provintias.$ -unc ,lexander iussit eum monstrari cunctis militibus suis et dixit# $.iri +acedones milites, convenit omnibus militibus talem habere confortationem.$ &t continuo iussit abire illum. &t tunc pugnando fortiter ceciderunt multi barbari et, ut viderunt se minui, in(h ierunt fugam. 1B. &t persecuti sunt eos usque 7actram et applicavit. ,lia vero die cepit fortiter pugnare ipsam civitatem et apprehendit eam. )nvenitque ibi matrem 0arii et uxorem et filios eius. /osuitque in ea solium suum et subiugavit sibi omnes alias civitates. /ost haec unus ex principibus miliciae 0arii presumpsit se venire ad ,lexandrum et dixit# $0ominator ,lexander, princeps 0arii sum et plurima bona servitia ei feci, et nihil boni ab eo recepi. "uapropter si tibi placeat, da nobis decem milia armatos milites et ego trado tibi principes nostros, sed et ipsum 0arium.$ Cui ,lexander dixit# $/erge adiuvaturus regem tuum, quia non tibi credunt extranei, postquam pugnare vis tuos.$ -unc scripserunt Stapsi et Sphictir epistolam# $0ario regi praeclaro atque deo mango gaudium. )am antea scripsimus et nuc iterum scribemus adventum ,lexandri et cognitum facimus tibi, quia pervenit in hanc terram et dissipavit eam et occidit plurimos ex nobis et sum oppressi in magna angustia. <nde recordamur, ut succurrat nobis tua magnitudo, antequam ingrediatur ad te.$ *ecepta hac epistola 0arius relegit eam et scripsit epistolam ad ,lexandrum tali modo# $0arius ,lexandro dicit# /ervenit in manus nostras epistola de tua superbia, quia cogitas venire prope nos, ut loquaris nobiscum. "uod si hoc poterit fieri, orientales dii pergant habitare in occidente. Non elevetur mens vestra in hoc, quod fecisti. Sic spero, quod mater mea mortua sit et uxorem aliquando non habuissem3 unde scias, quia non tacebo inquirendo iuiuriam meam. Scriptum est mihi hoc, quia ostendisti benignitatem erga meos. -amen ne pigrites aut indulge aris meis vel crucia illos sicut filios inimici. "uantumcunque bene illis feceris, me non habebis amicum et econtra, si male illis feceris, me inimicum non habebis3 ultimo namque sententiam mandabo vobis.$ *ecepit ,lexander haec epistolam et legit ac risit scripsitque illi epistolam# $*ex

,lexander 0ario regi. Superbiam et elationem suae vacuae gloriae odio habuerunt dii. /rout video, non cessas tu blasphemari usque in finem. "uod si bene feci tuis, non feci pro tuo timore. 8abeo spem intrandi ad te, proinde ostendi benignitatem meam in eis, ut et tu grato animo illud reciperes. -amen diadema meum non est similis tuae diademae. 8aec epistola mea ultima sit tibi. Cave itaque et habeo mentem in te.$ 11. <bi direxit epistolam, preparvit se et scripsit 4e5 Celeperses suis satrapis# $*ex ,lexander, precipio# Satrapis ac subiectis meis habitatoribus S1riae et Cappadociae, Ciliciae et /aphlagoniae, ,rabis et aliis gentibus sit gaudium. .olo, ut preparetis mihi unusquisque mille vestimenta et mandetis ea in ,ntiochi(o am3 et pelles animalium mortuorum, ubicumque mortua fuerunt animalia, conficite et dirigite eas similiter in ,ntiochiam, ut militibus omnis parata sint scilicet et vestimenta atque calciamenta3 cameli ordinati sunt ab ,ntiochia, ut portent ea usque &ufraten et omnem necessitatem. 2audete.$ <nus ex principibus 0arii significavit ei omnia per epistolam tali modo# $Nostadi 0ario deo dirigo gaudium. Non oportuerat me vobis talia scribere, sed quasi per fortia scribo vobis videndo talia. Sciat vestra sublimitas, quia duo magni principes mortui sunt et ego vulneratus. Coxari fortiter vulneratus est et fugiendo abiit in finibus suis. /otentissimi atque plurimi preclari milites nostri iunxerunt se ,lexandro regi, honoravitque eos et imperiales provincias illis concessit. Civitas +itriadis cum templo igne succendit.$ 0arius itaque scripsit satrapi suo Nostadi haec, ut pararet se cum omnibus suis, sed et alii 0ario pertinentes quatinus resisterent gentibus +acedoniae, quia nullomodo letantur ad id, quod presumpserunt facere. Scripsit interim et aliam epistolam ad /orum, ut et ipse preberet ei adiutorium. 1(. /orus, rex )ndorum, rescripsit epistolam 0ario regi /ersarum# $"uomodo direxistis nos rogando, ut venissemus in adiutorium vestrum, parati fuimus et sumus, sed impedit nos infirmitas, quam habemus3 quia et nobis durum est de hac iniuria, tamen in proximo recipies milites meos3 sed et aliae gentes, quae procul sunt a vobis, venient in adiutorium vestrum.$ Cum autem audisset mater 0arii, quod preparasset se iterum facere pugnam cum ,lexandro, direxit illi epistolam# $0ario regi, mater dirigit illi gaudium. ,udivimus itaque, quia congregas alias gentes et vis pugnare cum ,lexandro. "uod si totum mundum adunare potueris, nescis, quid exinde fiat, quia victoriae concessae sunt. 0imitte sensum altitudinis tuae et reclina paululum et ne multum presumas, quia perdis vitam. 0e nobis autem scias, quia in maximo honore aput eum sumus. )nducis malum super nos et facis nos perdere honorem, quem apud eum habemus. :ili mi, noli preparare matri tuae angustiam, quia fiducia est mihi, si volueris, venire te in bono ordine cum ,lexandro.$ /erlecta 0arius hac epistola flevit veniendo illi in memoriam parentes suos3 turbatus est valde. 19. )nter haec autem ,lexander movit exercitum suum et cepit ingredi terram 0arii et appropinquavit ei ita, ut +acedones viderent sublimissimum locum ex civitate 0arii. 8oc ingenium fecit sapientissimus ,lexander# evellens 4h5erbas ramosque arboris ligans ea in pedibus equorum, ut maiorem pulverem facerent, ita ut

viderent eam /erses et miraretur. &rant enim ab ipsa civitate itinere dierum quinque et applicavit. 0ixitque ,lexander senatoribus suis# $)nveniamus hominem, quem mandemus 0ario, ut preparet se et quando exeat nobis ad pugnam.$ 0ormivit ibi viditque in somno ,mmonem deum in forma 8ermi portantem dominicalem clamidem atque +acedonicam vestem et dixit illi# $:ili ,lexander, quando necesse est adiutorium, paratus sum nuntiare tibi. .ide, quem missum dirigere volueris, sed dico, ut induaris figuram meam et pergas tu ibi. /ericulosa enim res est ire regem per missaticum, sed quia deus est in adiutorium tibi, nullum sustinebis angustiam.$ "ua hora vidit hoc somnium, evigilavit et gaudio repletus recitavitque illud amicis suis. 0ederuntque ei consilium, ut ita faceret. 1;. .ocavit autem fidelissimum sum satrapem, cui nomen &umilo3 portans secum tres velocissimos caballos, unum residens ipse et alium princeps miliciae, tertius pergebat vacuus3 pergebant ambo et (h abierunt ad fluvium, quid dicitur Stragan. )ste fluvius hiemali tempore pernimio gelu coagulat se et prebet iter transeuntibus. -ota nocte permanet coagulatus, mane vero cum incaluerit sol, disolvit se et efficit se profundissimum et, quicuque ibi ingressus fuerit, absorbet eum. Cum venisset ,lexander ad ipsum fluvium et invenisset eum coagulatum, induit se figuram, quam viderat in somno. /rincipem miliciae dimisit ibi cum duobus caballis et ipse cum caballo suo transiit. &rat enim fluvius in latitudine unius stadii. Satrapa enim illum rogabat, ut transiret cum eo, ne eveniret illi aliqua angustia. Cui dixit# $&xspecta me hic, quia in meo adiutorio veniet ille, qui mihi apparuit.$ ,biitque ad portam /ersidae civitatis. .identes autem eum /erses mirati sunt in figura eius, estimantes illum deum esse, interrogaveunt eum# 4$"uis es tu'$5 *espondit# $,pocrisarius regis ,lexandri sum.$ -unc in monte erat 0arius vociferando et congregando multitudinem hostium et portaverunt eum 0ario regi. .idensque eum 0arius indutum vestem +acedonicam adoravit eum ut deum, cogitans illum esse +ithram deum descendentem de caelis, interrogavit eum# $"uis es tu'$ Cui ille# $,pochrisarius sum regis ,lexandri missus ad te, dicens tibi, quia# moram facit exire preliari in campo cum inimicis suis3 timidus est atque pavidus. <nde si tibi placet, constitue diem preliandi.$ Cui 0arius# $:orsan enim tu es ,lexander, qui cum tanta audatia loqueris' Non loqueris sicut nuntius, sed sicut idem ipse ,lexander. -amen hoc scias pro certo, quia audatia tua nullomodo conturbat me. Sed tamen manduca hodie mecum sicut missus, quia et ,lexander sedit ad cenam cum missis meis.$ -endensque manum suam apprehendit eum per dexteram introducens eum in palacium suum. ,lexander cogitans in corde suo tenere palacium inimici sui, quasi signum faciens ei apprehendendo eum per manum dexteram. )ngressusque triclinium eius, in quo erat convivium preparatum, sedit ,lexander, sederunt et principes 0arii facie ad faciem. 1=. /erses itaque sedentes in convivio despexerunt vultum ,lexandri, eo quod esset parvus, sed ignorabant, qualis virtus et qualis audacia erat in tali vasculo. /incernae vero ferebant sepius pocula. +ediante vero convivio cogitavit hoc facere ,lexander# cum porrectus fuisset illi poculus aureus, bibisset et misisset eum in sinum suum. ,llatus est autem illi vas aureum, bibit et fecit sic, deinde usque ad

secundum et tercium. :ertores vero, cum vidissent hoc, nuntiaverunt 0ario. &rexit se 0arius et dixit# $% fortissime vir, quid est hoc, quod agis' "uare abscondis vasa aurea in sinu tuo'$ Cui ,lexander# $Noster senior sedens in convivio donat militibus suis vascula, cum quibus bibunt.$ Cogitaverunt enim sedentes in convivio, quod talis consuetudo esset apud illos. )ntulitque ,lexander# $"uod si talis consuetudo inter vos non est, reddo ea vobis.$ )n hoc tacuerunt omnes. <nus autem princeps miliciae sedens in convivio, cui nomen ,nepolis, sedens facie ad faciem cum ,lexandroHHviderat enim eum tunc, quando direxerat eum 0arius +acedoniam /h1lippo tollere censumHHintuens in faciem eius coepit cogitare in corde suo# $Nonne iste est ,lexander'$ )ntelligens enim vocem et signa illius accessit propius 0ario et dixit# $0omine, istum missum quem vides, ipse est ,lexander, filius /h1lippi.$ Cognoscens autem ,lexander, quia loquebantur de illo et de agnitione eius, exiliens de sedio suo vidit quenquam /ersam tenendo in manu facculam tollensque eam illi percussit eum, ascendit equum et (h abiit. /erses vero insequebantur eum armati cum omni velocitate. ,lexander portans in manu facculam, tenens iter rectumHHerat enim obscura noxHHinsequentes eum cadebant in foveas. Sedente vero 0ario in sedio suo vidit signum, quia cecidit domus Derxen regis et statua eius, et doluit. ,lexander venit ad fluvium Stragan et transiit. Cum autem transisset alteram ripam, dissolutus est fluvius et, antequam de fluvio exiret, mortuus est caballus et tulit eum fluvius. ,lexander vero remansit in terra, iunctus principi miliciae suae reversus est ad suos. 1>. Congregata omni miliciae sua pervenit ad numerum centum viginti milia hominum3 ascendit in eminentiorem locum et confortavit milites suos dicens# $+ultitudo hominum nostrorum non equabitur mulitudini /ersarum, quia multipliciores nobis sunt. Sed non conturbet nos multitudo illorum, etiam si centupliciter essent, quia nullam lesionem facere prevalet multitudo muscarum parvitati vespium.$ ,udientes hoc laudaverunt eum. 0arius itaque movit exercitum suum et venit ad fluvium Stragan et transiit, ut pugnaret cum exercitibus ,lexandri. &rat enim exercitus 0arii magnus valde et fortis, habebat denique falcatos currus. Cum autem venisset utrisque hostis in campum, tunc ascendit ,lexander equum, qui dicitur 7ucefalo, et occurrit et stetit in medio ante omnes. .identes eum /erses, dubitabant enim ire super eum, eo quod divinitas cooperiebatur eum. +ixtus est inter se utrisque hostis et pugnavit acriter et ex ambabus partibus sonabant tubae. :ortior enim erat sonus pugnantium quam sonus armorum, et defecerunt ex utrisque multitudo militum. &rat enim sagittariorum plenitudo maxima et cooperuerunt ipsum aerem sagittis sicut nubes, alii manu ad manum pugnantes, alii vero sagittis atque lanceis. &t erat planctus in eis et tribulatio maxima et ceciderunt ex parte 0arii. .idens autem 0arius, quia corruissent sui, fugam iniit, fugierunt et /erses. +ultitudo curruum falcatorum fugiens occidebant suos et cadbant sicut messis in campo. .eniens autem 0arius ad ipsum fluvium et invenit eum coagulatum, transiit. /lenitudo vero postergum veniens ingressa est3 venientes vero in medio loco dissoluta est nix et plurimi mortui sunt. ,lii autem applicantes ad ipsum fluvium et, cum transire non potuissent, insequentes eos +acedones occidebant illos.

:ugit autem 0arius et ingressus est palatium, prosternens se super faciem suam in terram, ex alto pectore dura trahens suspiria, quia perdidit tantam multitudinem hominum, et plorando dicebat# $8eu me, qualis caelestis tribulatio apprehendit /ersidam, quia humiliatus est 0arius, qui subiugavit atque in suam potestatem redegit gentes3 nunc autem fugax et subiectus factus sum. "uod si cognitum fuisset homini, quid in futuro accidisset ei, in presenti aliud cogitaret. )n puncto articulo unius diei veniet, quod 4h5umiles exaltantur super nubes et sublimes humiliantur usque ad tenebras.$ 1?. &rigens se iterum et rediit in sensu suo, scripsit epistolam continentem hunc modum# $0arius rex dominatori meo ,lexandro gaudium. *ecordor tuam clementiam, quia et tu sicut homo natus es. Sufficit enim homini, in quo sapientia esse videtur, cum 4h5abuerit victoriam, ut non elevetur amplius mens eius. "uia Derxen, qui mihi lumen tribuit, multas victorias plurimaque habuit prospera, sed quia ultra modum elevata est mens eius, sustinuit turpitudinem in &llada, ille, qui plurimas divitias auri habuit, sicut tu ipse vidisti apud nos. *ecordare, quia superna divinitas concessit tibi hanc victoriam. Sed quia refugium facio ad te, inpende mihi misericordiam. Scis enim nos nostramque magnitudinem atque nativitatem. Concede nobis matrem atque uxorem seu filios nostros et ad vicem promitto tibi dare thesauros , quos habeo in terra +iniada et Susis et +actra, quos thesauriFaverunt parentes nostri suptus terram et constituo te dominum +edis et /ersis cunctis diebus vitae tuae. &sto salvus et concessa sit tibi victoria a !ove.$ *electa hac epistola ab ,lexandro unus a principibus miliciae, nomine /armenius, dixit# $,lexander, tolle tibi cunctas has, quas promittit, divitias et redde ei matrem et uxorem et filios.$ Cui ,lexander# $-ollo ego has divitias, sed miror, si 0arius per datum vult recolligere matrem et uxorem et filios. Si victus est 0arius, mihi datum non repromittat3 si iterum pugnare vult et vicerit nos, utinam salvare valeamus nosmet ipsos, quanto magis, ut teneamus matrem eius et uxorem ac filios.$ 0imisit homines ipsos praecipiens eis, ut talia dicerent 0ario, et deinde praecipiens militibus suis, ut irent et colligerent corpora mortuorum et sepelirent ea, vulneratos autem adducerent et inferrent illis medicinam. ,liquantos autem dies hiemavit ibi et fecit diis offerationem commendans militibus suis, ut pulcherrima palatia Derxen regis comburerentur, et post paululum paenitentia ductus precipiens, ut nullomodo conburerentur. 1@. &rant enim in ipsis locis sepulcra mortuorum, et fodientes ea invenerunt sepulcrum olovitreum, qui eciam aforis apparebat corpus hominis et capilli eius. )nvenerunt ibi turrem, in qua erant et multi truncati homines, et erant ibi in custodia. Clamaverunt ad ,lexandrum misericordiam postulantes, ut liberaret eos. )psa custodia erat pessima. )ussit eos abstra4h5i de ipsa custodia3 vidit eos, doluit et ploravit et praecepit illis dare per unumquemque dragmas mille et restituit illis proprietates suas. 1A. )nter haec autem preparavit illi 0arius et aliam pugnam. Scripsit epistolam ad /orum, regem )ndorum# $0arius rex regum regi /oro gaudium. Nuper direxi te deprecando, ut faceres nobis adiutorium contra illos, qui conati sunt dissipare palatium nostrum, quia haec bestia, quae venit super nos, ferocem mentem habet et tempestatur animus eius sicut maris. .olui recolligere ab illo matrem et uxorem et

filios et offere illi munera, sed noluit acquiescere. "uamvis sine mea voluntate pugnabo et alia vice cum illo3 congregabo gentes multas et certabo usque ad mortem, quia melius est mihi mori in bello quam videre desolationem meam et gentis meae. <nde vigeat misericordia vestra super miseriam meam et adiuvate mihi, ut salver ab angustia mea, in qua positus sum, revocans in memoria tua ordinem parentum nostrorum. Congregamini et parate vos ad portas Caspias. 0atum dabo omnibus hominibus, qui vobiscum advenerint3 per unumquemque mensem dabo pedestribus hominibus solidos tres, equiti vero quinque3 cibaria illorum et omnia, in quibus necesse habuerint, ego retribuam. Spolia vero illorum, qui capti fuerint, medietatem tibi dabimus. Caballus vero 7ucefalon et imperiale paramentum tuum sit. &t ubicumque applicatus fueris, dabo tibi centum octoginta iuvenculas cum ornamentis earum. Cum receperis epistolam hanc, festina venire.$ :ugientes vero homines 0arii ad ,lexandrum nuntiaverunt ei omnia haec. *ex autem ,lexander, ubi hoc audivit, preparavit se et abiit +1diam, statuens in corde suo et dixit omnibus, ut nullomodo vocaretur imperator, si regnum 0arii non optinuisset. Nuntiatum est ,lexandro, quod prepararet se 0arius rex et iret ad portas Caspias, expectaret eum ibi. Statim ,lexander coepit ire illuc. Cum vero audisset 0arius adventum ,lexandri, timuit valde. (B. )nter haec significatus est 71sso et ,riobarFani adventum eiusdem ,lexandri3 cogitaverunt occidere 0arium estimantes bonam recipere remunerationem ab ,lexandro occidendo 0arium, inimicum eius. 8aec eis cogitantibus evaginatis gladiis abierunt occidere illum. Cum autem vidisset eos 0arius, dixit illis# $% 6arissimi mei, qui ante fuistis servi, nunc vero domini, quare me vultis occidere' /lus sunt enim +acedones honorati quam vos' *ecedite a me, nolite mihi hoc malum facere3 dimitte me3 sufficit mihi tribulatio mea. Si me occiditis et venerit ,lexander et invenerit me occisum quasi a latronibus, vindictam faciet his, qui me occiderint. Non est gaudium imperatori invenire mortuum alium imperatorem in fraude.$ :erientes autem illi cum gladiis et illi preparabant manus3 dimiserunt eum semivivum. -ranseuntes autem fluvium Stragan +acedones cucurrit ,lexander et ingressus est palatium 0arii. Cum autem audisset ingressum ,lexandri hi, qui percusserunt 0arium, abierunt et absconderunt se volentes intellegere voluntatem ,lexandri de hoc, quod factum est. 0um ingrederetur ,lexander in palatium 0arii, invenit(que eum semivivum iacentem in terra et flevit exuens de se clamidem imperialem et cooperuit eum et amplexatus est vulnera eius flens ac dicens# $Surge, domine 0ari, surge et, sicut aliquando fuisti dominus totius imperii tui, recipe diadema /ersarum et esto gloriosus, sicut usque hactenus fuisti. )uro tibi, 0ari, per potentissimos deos, quia veraciter abrenuntio tibi imperium tuum, pariter et tecum opto fruere cibariis tuis, quia nullus imperator debet gaudere in tristiciis imperatoris, dum ab eo fortuna leticiae recesserit. 0ic mihi, 0ari, qui fuerunt hi, qui te percusserunt, ut victor existam de inimicis tuis.$ 8oc cum magna angustia dixisset ,lexander, extendit manum suam 0arius, blanditer amplexans eum, osculans illi manus et pectus et dixit# $:ili ,lexa4n5der, non elevetur mens tua in victoriali gloria, quam habuisti. &tiam si opera operaveris, qua 4e5 operarunt dii, et manum tuam usque ad caelum tetenderis, semper recordare

novissima# fatualis gloria non est data soli imperatori aut simplici homini, sed cui ea fatum providentiae dederit. )ntuere me et vide, qualis fui hesterna die, qualis sum hodie, quia miser ego humiliatus sum usque ad pulverem. 0ominator fui I1ron et plurimarum terrarum aliarum et nuc in memet ipso non habeo potestatem. Sepeliant me benignissimae manus tuae. .eniant in obsequium meum /erses et +acedones et amodo /ersarum gens atque +acedones efficiantur in unum regnum. &go miser commendo tibi *odogoni matrem meam, ut sit tibi in memoria matris. .igeat benignitas tua uxori meae. *oxani filiam meam accipe tibi in coniugium3 ex bonis parentibus nati filii iungantur in unum, tu de :ilippo, *oxani de 0ario.$ 8aec dicente 0ario in manibus ,lexandri emisit spiritum. (1. Secundum morem imperialem composuit ,lexander corpus eius et cum magno obsequio antecedentes ei armati +acedones et /erses. ,lexander autem supponens collum suum portavit lectum illius una cum /ersis. /lorabat enim /erses non tantum pro morte 40arii5, quantum pro pietate ,lexandri et sepelierunt eum. Cum autem sepelissent eum in imperiali sepulcro, tale edictum dedit ,lexander /ersis# $*ex ,lexander, filius ,mmonis dei et %limpiadis reginae, omnibus civitatibus his et populis /ersarum precipio hoc# 2auderem utique, si tantus hic non defecisset populus3 sed quia voluit deus ,mmon constituere me victorialem 4in5 /ersidam, oportet me referre diis gratias. .olo interim, ut per unamquamque civitatem sint principes rectores sicut temporibus 0arii regis et oboediatis eis. <nusquisque homo in potestate sua habeat proprietatem suam. %mnia arma precipio ut recondantur in domibus regalibus. .olo denique, ut locuples et omni bono sit plena haec terra, et hoc precipio, ut ab hac provintia /ersida et usque &llada omnis iter apertum sit, ut euntes et redeuntes cum negotiis nihil paciantur mali. "ui vero vindictam fecerunt de inimico meo 0ario, accedant, ut videam illos et dignum honorem exhibeam eis, quia bonum servicium fecerunt mihi. "uicumque occidisset eum sive +acedo seu /ersas, veniat ad me nihil dubitans. /er potentissimos deos iuro et per dilectam matrem %limpiadem, quia preclarissimos atque potentissimos illos facio inter omnes homines.$ -aliter ille iurando omnis populus flevit /ersarum. )niquissimi et homicid4a5e 71sso et ,riobarFani, interfectores 0arii, astiterunt voluntarie ante eum dicentes# $0ominator, nos sumus hi, qui occidimus 0arium, inimicum tuum.$ "uo audito fecit eos apprehendere ac ligari et duci eos super sepulcrum 0arii, ut capita eorum truncarentur. .ociferantes autem ipsi ac dicentes# $0ominator, vide, quia iure iurando iurasti nobis per potentissimos deos et per salvationem matris tuae.$ "uibus ,lexander# $.obis non loquor, sed pro populo, qui circumstat, dico hoc# +anifestatio vestra nullomodo fuerat, si tale sacramentum non fecissem. )ntentio mea talis fuit ab inicio, ut, si inventi fuissent homicidae illius, occiderentur. )lli enim, qui proximum suum dominum occidunt, extraneo quid faciunt'$ )n hoc autem vociferatio magna facta est inter /ersas laudantes eum quasi deum. 8omicidas autem illos decollari precepit. ((. -otam autem provinciam /ersidam in pace ordinavit et constituit rectores in omnibus provinciis. -unc illo in tempore erat ibi 0uriti, avunculus 0arii3 per petitionem tocius populi /ersarum ordinavit eum ducem in /ersida. Secundum praeceptionem 0arii regis fecit venire *oxani, filiam eius, accipiens eam in uxorem

et una secum fecit eam sedere in regali throno, ut adoraretur ab omnibus sicut regina. -unc omnes /erses levaverunt deos suos et adduxerunt eos ante ,lexandrum laudando et celebrando nomen illius dicentes, quia# $nunc fecisti, quod diis placuit.$ "uibus ,lexander# $Nolo, ut exhibeatis mihi honorem sicut diis, quia corruptibilis et mortalis sum. 0ubito enim sociare me diis.$ Scripsit matri suae epistolam, ut coleret nuptias suas in +acedonia de *oxani, filia 0arii, quam acceperat uxorem. Completis vero diebus nuptiarum congregavit iterum milites suos. LI!ER TERTIUS 1. &t cum audisset, quod /orus, )ndorum rex, venisset in adiutorium 0arii regis, coepit ire contra eum in )ndiam ambulans per spatiosam terram desertam, et transivit per flumina inaquosa et per colles cavernosos et fatigatus est una cum militibus suis, qui etiam omnes principes sui dicebant sic# $Sufficit, quia venimus pugnando usque /ersidam3 subiugavimus autem 0arium, qui antea censum tollebat +acedonibus. "uid deficiemus, querendo )ndiam in locis, in quibus bestiae habitant, et obliviscimur terram nostram' 8ic ,lexander nihil aliud optat facere nisi ire perliando et subiugando sibi gentes. Nos dimittamus eum3 ille eat, quo vult.$ ,udivit hoc ,lexander, stetit dixitque omnibus# $Separamini abinvicem, /erses in una parte, +acedones et 2reci in alia.$ )ntuens autem +acedones et 2recos dixit# $% commilitones mei +acedones et 2reci, /ers(id es isti contrarii sunt mihi et vobis. Si posuistis in cordibus vestris, ut contrairetis mihi, redite postergum et ite in patriam vestram. -amen recordamini hoc, quia et istos solus vici et, ubicumque iero facere pugnam cum barbaris, superabo illos. Scitote interim, quia, quando consiliatus sum vos, confortat4a5e sunt animae vestrae, quando venimus pugnaturi in campo. Numquid non steti ego solus ante omnes et solus pro omnibus pugnavi' Numquid non ego solus pro salvatione vestra et totius patriae nostrae abii missus ad 0arium regem et tradidi me in multis periculis' "uod ergo si vultis pergere soli +acedoniam, pergite, quia ego vobiscum non venio, ut cognoscatis, quia nihil valet facere milicia absque consilio regis.$ 8aec dicente ,lexandro erubescentes milites postulaverunt veniam dicentes# $,modo vita nostra in vestris manibus sit posita3 quodcumque vis facere, fac.$ (. &t post aliquantos dies venerunt in finibus )ndi4a5e et obviaverunt ei missi deferentes ei epistolam a rege /oro continentem ita# $)ndorum rex /orus latroni ,lexandro, qui latrocinando optinet civitates, precipio# Cum sis mortalis homo, quod prevales deo facere' "uod anxias persequendo homines, qui digni fuerunt sustinere angustiam' Cum mollibus hominibus et qui nullam habuerunt virtutem, pugnasti et, quia vicisti eos, speras te esse victorem omnibus hominibus. .ictorialis et ego sum, et non solum homines obaudiunt mihi, sed etiam dii. .enit aliquando 0ionisius, qui dicitur, diffamatus pugnaturus in )ndia, sed terga vertit ante illos et fugit, quia sustinere virtutem )ndorum non potuit. "uapropter antequam tupitudo tibi eveniat, dabo tibi consilium et precipio, ut festinanter revertaris terram tuam, quia, antequam Derses fuisset, nobis dabant +acedones censum. Sed quemadmodum inutilis terra et placabilia esse videntur, dedignavimus illam. %mnis itaque homo plus desiderat amplam causam quam parvam. &cce 4tertio5 te contestor, ut revertaris et, ubi

dominationem habere non poteris, desiderium ibi non habeas.$ /ervenit haec epistola ,lexandro3 relegit eam coram omnibus et dixit# $.iri commilitones, fortem animum vestrum non conturbent iterum /ori regis epistolae. *ecordamini verba epistolarum 0arii regis, quomodo superbe et cum audatia locutus est. .eritatem dico vobis, quia omnes barbari communem sensum habent3 adsimilati sunt bestiis videlicet tigri, pardo et ceteris aliis3 bestiae itaque confidentes in agresti virtute sua habent exinde audaciam et raro occiduntur ab hominibus.$ 8aec loquente ,lexandro scripsit epistolam tali modo# $*ex ,lexander /oro regi gaudium. ,cuisti sensum nostrum et prebuisti nobis audatiam, qualiter pugnaremus contra vos. 0ixisti iterum, quia in +acedonia nihil boni inveniretur, sed neque esset fertilis terra et omni bono atque dulcedine efflueret )ndia. /roinde toto mentis conamine pugnamus, ut acquiramus ea. "uia dixisti, ut omnis homo plus diligeret amplam causam quam parvam, nos, qui parvi sumus, ad magnitudinem vestri culminis venire optamus, quam 2reci non habent. "uod autem dicebat vestra epistola, quod non solum hominibus, sed etiam diis existeres imperator, ego ita pugnaturus venio quasi cum homine et barbaro et qui se multum extollit et non quasi cum deo, quia arma unius dei totus mundus sufferre non poterit, et non sine causa, quia, si elementa huius aJKris, videlicet tonitrua et fulgura et plenitudo aquarum, sustinere non potuerunt indignationem deorum, quanto magis homines' "uin immo scias, quia stuta elatio tua me non conturbat.$ 9. *elegit hanc epistolam /orus et iratus est congregataque multitudine militum suorum atque elefantos multos, cum quibus )ndi pugnare soliti erant, exierunt illis obviam. .identes +acedones atque /erses, qui cum ,lexandro erant, preparationem atque multitudinem )ndorum expavescentes turbati sunt non tantum plenitudinem hominum quantum ferarum. :erebat enim secum ,lexander statuas aereas et sapienter cogitans mittens eas in ignem, ut calefierent, faciensque receptaculum ferreum ignium, ut sustineret eas et portaret ante elefantos. .identes autem elefanti cogitaverunt esse homines, tendentes rostra sua secundum consuetudinem, ut caperent eos, prenimio calore incensi sunt, redeuntes retro moriebantur. ,liae vero exturbatae nullomodo pergebant pugnaturi super homines. .idens autem /orus, quod de feris factum est, turbatus est valde. /erses vero impetum facientes super )ndos cum sagittis et lanceis fugaverunt eos, quamvis ex his et illis maxima strages hominum facta fuisset. .idens autem ,lexander iratus est, sedens caballum 7ucefalon ingessus est pugnam, proeliavit fortiter, quin etiam adiuvans eum non modice ipse caballus. &t per continuos viginti dies pugnabant inter se. ;. .idens autem ,lexander, quia defecerat populus, stetit solus ante hostem et locutus est /oro regi# $Non decet imperatori sic in vacuum perdere victorialem populum suum, sed oportet, ut per semet ipsum rex ostendat virtutem suam. Stet populus tuus in una parte et meus similiter3 ego et tu solitarii pugnemus manu ad manum. "uod si me occideris, populus meus sit tuus3 quod si econtra in manibus meis defeceris, populus uus computetur mihi.$ ,udiens haec /orus gavisus est et promisit se ita esse facturum, indignum ducens corpus ,lexandri, confidens in altitudine sua3 habens enim cubita quinque despiciens ,lexandrum, quia habebat in altitudine cubita tria. *ecedente vero et stante in suo ordine utroque hosti pugnatum est ab illis ambobus, et vociferaverunt milites /ori.

,udiens /orus vociferationem suorum tornavit caput. )mpetum faciens ,lexander plicatis pedibus exiliens super eum percutiensque illum gladio et vitam finivit. &t tunc acriter pugnatum est ab his et illis. Stans autem ,lexander dixit illis# $+iseri, post mortem regis vestri utquid pugnatis'$ Cui illi dixerunt# $"uia nolumus subdere vobis terram nostram, ut depredetur.$ "uibus ,lexander# $Cesset nunc pugnatio et ite liberi ac securi in domos vestras, quia non presumpsistis vos pugnare populum nostrum, sed rex vester.$ 8aec dicente castra metatus est et fecit sepelire /orum. &t inde congregato magno apparatu exercitus abiit %xidracis. %xidraces vero non sunt superbi homines neque pugnant cum aliquo. Nudi enim ambulant et dicuntur g1mnosofistae. )n tuguriis habitant non habentes civitatem neque habitaciones. =. Cum autem audisset rex gentis huius adventum ,lexandri, misit ad eum honoratos suos cum epistolis dicendo sic# $Corruptibiles g1mnosofistae ,lexandro homini scribimus. ,udivimus, quod venias super nos. "uod si pugnaturus veneris, nihil lucri acquiris, quia, quod tollere aut quod auferre a nobis, nil invenies et illud, quod habemus, nullomodo audet quis inde aliquid tollere, nisi quantum divina providentia ei concesserit. "uod si pugnare vis, pugna, quia nos simplicitatem nostram non dimittimus.$ *elegit hoc ,lexander et mandavit illis dicendo# $&t nos pacifici venimus ad vos.$ Statim ingressus est ad eos intuens illos omnes ambulare nudos et habitare in abditis tuguriis et in speluncis. :ilii vero et uxores eorum separati erant ab illiscum animalibus. >. ,lexander vero interrogavit unum ex illis# $Non sunt sepulcra vobis'$ %stendit ei (s habitationem suam dicens# $8ic, ubi habito, sufficit mihi.$ &t dixit omnibus ,lexander# $"uaerite, quod vultis, et dabitur vobis.$ Cui illi# $0a nobis inmortalitatem.$ "uibus ,lexander# $+ortalis cum sim, inmortalitatem vobis dare non possum.$ ,t illi dixerunt# $&t si mortalis es, quare vadis discurrendo et faciendo tanta ac talia'$ "uibus ille# $)st4a5e caus4a5e non gubernantur nisi de superna providentia3 ministri eius sumus facientes iussionem illius. +are nullomodo turbatur, nisi cum ventus ingressus fuerit. .olo quiescere et recedere a pugnis, sed dominus sensus mei non me dimittit hoc facere. Si omnes unius intellegenti4a5e fuissemus, totus mundus sicut ager unus fuisset.$ 4?H1>. vacant5 1?. 0icens hoc ,lexander cepit ire et fatigatus est multum in ipso itinere, quia erant ibi loca inambulatoria. Scripsit epistolam ,ristoteli de causa, quae ei acciderat# ). ,lexander ,ristoteli gaudium. ,dmirabiles causas, quae nobis acciderunt, dignum est, ut significentur vobis. /ostquam percussimus 0arium et subiugavimus /ersidam et cepimus ire ad Caspias portas, venimus ad quendam fluvium, qui habebat in medio civitatem coopertam 4cannis5. 7arcellae erant in ipso fluvio. )). ,pplicavimus ibi hora diei tercia. ,qua ipsius fluvii erat amara nimis velut elleborum. )n circuitu ipsius civitatis erat fluvius quasi stadia quattuor. "uidam audaces ex nostris iuvenes evaginatis gladiis nudi ingressi sunt fluvium triginta septem3 sugentes besti4a5e ipsius fluvii, quid dicuntur 1ppopotami, et devoraverunt eos. ))). 2irantes autem fluvium ex alia parte perreximus superius et invenimus

stagnum mellifluum ac dulcem. ,pplicavimus ibi et fecimus succendi focum. 8ora vero tertia noctis exeuntes subito ferae silvestres venerunt ad ipsum stagnum bibere aquam. &rant ibi scorpiones longitudine cubiti unius mixti inter se albi et rubei. .identes autem eos venit super nos maxima angustia, qui etiam quidam ex nostris mortui sunt. .enerunt ibi et leones mir4a5e magnitudinis et rinocerotes. %mnes istae bestiae exiebant ex arundineto ipsius stagni. &t erant inter eos porci silvatici magni vale forciores leonibus habentes dentes per longum cubitum unum. &rant ibi pardali et tigrides et scorpiones atque elefanti et homines silvatici habentes sex manus3 similiter et feminae eorum. )nter haec habebamus maximas angustias, quia occurrerunt super nos3 cum lanceis et sagittis eiecimus eas a nobis. /osuimus focum in ipsis silvis, ut fugerent ipsae ferae. ).. .enit super nos bestia mir4a5e magnitudinis fortior elefanto, odontotirannos, et fecit impetum veniendi ad nos3 nos autem discurrentes huc atque illuc confortando milites, ut adiuvarent se3 ex alia parte irruens bestia occidit ex nostris viginti sex. "uidam autem milites armati occiderunt eam. .. Sequenti vero nocte exeuntes vulpes ex arena et corcodili ex arundineto et comedebant corpora mortuorum. .olabant ibi et vespertiliones tam magni ut columbae3 dentes eorum ut dentes homines3 mordentes homines, tollentes illis nares et aures atque digitos manuum. .). +ovimus inde et venimus in campum, qui dicitur ,ctia, et applicavimus ibi. &rat in circuitu eius condensa silva, et erant ibi arbores fructifer4a5e, ex quibus nutriebantur homines argrestes, habentes formam ut gigantes induti vestimeno pellicio. &xeuntes cum longis contis occiderunt ex nostris. .identes autem defecisse nostros precepimus nostris militibus, ut vociferarent. Nos autem magnis vocibus acclamantes, quia non erat illis cognitum audire vocem hominum, timuerunt et fugerunt in ipsam silvam. Nos autem insequentes illos occidimus ex eis sexcentos triginta quatuor. Ceciderunt ex nostris centum viginti septem. Stetimus ibi tres dies comedentes poma ipsarum arborum. .)). 0einde venimus ad quendam fluvium, in quo erat civitas locuples valde. 8ora vero incumbente nona venit super nos quidam magnus homo agrestis, pilosus ut porcus. /recepi militibus meis, ut apprehenderent eum. )mpetum autem facientes super eum neque timuit neque fugiit, sed stetit intrepidus. /recepi autem venire puellam et iussi eam expoliari atque mitter ante eum. )lle autem impetum faciens apprehendit eam et stetit in parte. Cucurrimus, ut tolleremus eam illi3 mugiit ut fera et quamvis cum maxima angustia apprehendimus eum. /recepit illum ligari et occidi in ignem. .))). )terum movimus inde et venimus in alium campum, in quo ab hora diei prima exiebant arbores et crescebant usque in horam sextam. ,b 4h5ora autem sexta usque ad occasum solis descendebant subtus terram. )st4a5e arbores ferebant fructus odoriferos. /recepique quibusdam hominibus meis, ut tollerent ex liquore ipsarum arborum. )lli autem accedentes propius, exierunt demones et flagellarunt eos. ,udivimus vocem de celo allatam precipientem nobis, ut ne unus quidem incideret aliquid ex ipsis arboribus, quia, si factum fuerit, moriemini. &rant ibi et mitissima volatilia. "ui autem volebant eos tangere, exiebat ignis et incendebat eos.

)D. .enimus in fines %ceani maris, in quo sunt cardines caeli. ,udivimus in ipso mari loquentes homines linguam 2recam. "uidam vero ex militibus nostris exuentes se vestimentis suis voluerunt ingredi per mare ad ipsam insulam. Surgentes besti4a5e, quae vocantur carc1ni et apprehenderunt viginti milites et submerserunt eos in profundo maris. D. ,binde venimus ad quendam locum, in quo erat arbor, quae non habebat fructum neque folia, et sedebat super avis, quae habebat super caput suum lucentes radios sicut sol, quae vocabatur :enix. D). 0einde venimus ad montem, et erat sub eo ripa, in qua pendebat catena aurea, et habebat ipse mons grados duo milia quingenti ex saffiro. ,scendi aut(t em ipsum montem cum aliquantis militibus meis et inveni ibi palacium habentem limitarem et superlimitarem et fenes4tras5 et timpana et c1mbala ex auro. &t erat templum ibi totum aureum et erat ibi lectus cum preciosa lectisternia. )acebat ibi unus homo magnissimus atque clarissimus, indutus veste alba, bambicea, ornata ex auro et lapidibus preciosis. .idi ibi et auream viniam ferentem botros ex lapidibus preciosis adoravique ipsum hominem et descendi. D)). 0einde perrexi per continuos quindecim dies et veni in terram, quae dicitur /rasiaca. Cognoscentes autem habitatores terr4a5e illius adventum nostrum adduxerunt nobis xenia, pelles ex piscibus, habentes figuras ex pelle pardoleonis, et pelles murenarum longitudine cubitorum sex. 1@. &rat ibi et civitas murata ex monte sine calce et precisis lapidibus. /rimatum ipsius regni tenebat quaedam femina vidua, nomine Candacis, habebatque tres filios. 0irexi illi epistolam# $*ex ,lexander Candacis regin4a5e gaudium. 0irigo tibi templum et statuam ,mmonis, ut venias et eamus simul ad montes atque offeramu ei.$ *escripsit et illa mihi# $Candacis, regina +erois, regi ,lexandro gaudium. *evelatum tibi fuit ab ,mmone, deo tuo, ut ires et pugnares &g1ptum3 concessum enim tibi fuit ab ipsis diis. Nos itaque claras ac lucidas habemus animas plus quam hi, quid apud te sunt. 0irigo tibi aureos vipedes centum, set et infantulos &t(t hiopes centum et intelligibiles aves psittachos ducenti et spingas ducenti3 ,mmoni itaque deo dirigo coronam ex lapidibus preciosis videlicet ex smaragdine et margaritis, sd et insertas catenas decem ex preciosis lapidibus. +andavimus et vobis cluvias decem ex auro3 cantras aureas triginta et elefantos quadringenti quinquaginta, rinocerotes octoginta, pantheros tria milia3 pelles pardoleonis quadrigenti3 vectes ebenos mille quingenti. &t dirige nobis dicendo, si subiugasti totum mundum. 1A. )nter missos suos direxit peritissimum pictorem, ut diligenter consideraret et depingeret figuram illius atque adduceret eam illi. "uod et factum est. <nus ex filiis Candacis regin4a5e, cui nomen Candaulis, cum paucis equitibus abii ad tabernaculum ,lexandri. Custodes autem, qui vigilabant super exercitum, apprehenderunt eum atque portaverunt illum /tolomeo, qui secundus erat ab ,lexandro. Cui /tolomeus# $"uis es tu'$ &t ille# $:ilius Candacis regin4a5e sum.$ ,t ille# $"uare huc venisti'$ $&xivi cum uxore mea exercere me cum paucis equitibus. *ex 7ebrecorum sciendo pulcritudinem uxoris meae venit super me cum valida manu, tulit mihi uxorem meam3 etiam, quia volui defendere me, occidit plures milites meos.$ Cui /tolomeus# $&xpecta.$

)nterim exiliens de tabernaculo suo abiit ad tabernaculum regis, in quo dormiebat, excitans eum, referens illi omnia, quae audierat ab ipso iuvene. "uo audito surrexit tollens diadema capitis sui, coronavit /tolomeum, cui et dixit# $*evertere tabernaculum tuum, et sed in solio regali et dic# $&go sum ,lexander rex$ et praecipe homini tuo, ut faciat venire ad te quasi ,ntigonum hominem tuum, et veniad ad me et adducat me ante te quasi hominem tuum. &t dum venio ante te, recita mihi omnia ante ipsum iuvenem, quaecumque tibi dixit, et interroga me sub persona ,ntigoni(s ut dem tibi consilium , quid exinde facere debeas.$ &t ita factum est. Cui ,lexander astante Candauli dixit# $0omine, precipe mihi, et ego pergo hora noctis et supervenio ipsam civitatem ac succendam eam igni et facio, ut per vim reddant uxorem eius.$ (B. &t statim adoravit eum Candaulis et dixit# $% sapientissime ,ntigone, optimum fuerat, ut tu fuisses res ,lexander et non fuisses subiectus illi.$ "uod et factum est# abiit hora noctis silentio et succendit ipsam civitatem igni. &vigilantes autem homines ipsius civitatis clamaverunt dicentes# $"uid est hoc'$ ,t illi dixerunt# $Candaulis est cum plurimo hoste, ut reddatur uxor eius. Sin alias, moriemini omnes per ignem.$ )rruentes autem homines ipsius civitatis fregentes portas palatii abstrahentes inde uxorem Candaulis reddiderunt eam illi. .olvens se ,lexandro dixit# $+i 6arissime ,ntigone, crede mihi atque promitto tibi et rogo te, ut venias mecum ad matrem meam, quatenus reddat tibi dignum meritum et offerat tibi dona regalia.$ 2audens ,lexander dixit# $&amus ad ,lexandrum et postula me ab illo et ego venio tecum.$ Significavit hoc antea /tolomeo, et tunc abiit Candaulis et petiit eum ab illo. ,ccepta licentia abiit cum eo. (1. Cum autem issent per viam et vidisset ,lexander altos montes pertingere usque ad nubes, miratus est. .iditque excelsas arbores portantes poma grandia ut cedrus habentes et botros uvae magnos valde, quales portare non potuerat unus homo. .idit et nuces sicut pepones. &rant et dracones in ipsis arboribus et scimiae multae. &t post paucos dies venimus in civitatem Candacis reginae. ((. &xiit ad nos foras portans auream coronam, longa atque pulcra nimis. .isum est ,lexandro, quod quasi matrem suam vidisset. /alatium vero eius erat optimum, et fulgebat tectum ipsius palatii, quasi aureum esset. Lectisternia eius erant ornata ex purissimo aero3 fialae erant ibi ex lapidibus preciosis, sed elefantinas mensas vidimus ibi3 triclinia vero ipsius palatii erant constructa ex lapide oni4c5hino3 columnae ipsius palacii erant ex ebeno. :alcatos currus ibi vidimus sculptos in lapide porfiretico apparentes nobis, quasi currerent. .idimus ibi et elefantos sculptos in eadem petra quasi conculcantes homines cum pedibus suis. Suptus ipsum palacium currebat fluvius habens claritatem aquae quasi auro. .idi hoc et miratus sum. )llo namque die comedi cum fratribus Candaulis. ,lio namque die apprehendit me Candacis regina per manum introducens me in cubiculum, quod erat constructum ex lapidibus habentes aureum colorem3 lucebatque intus, quasi sol refulsisset ibi. .idi et ibi triclinium ex lignis asiptis, qui non incenduntur ab igne. .idi ibi et aliud cubiculum constructum super ligna maxima cum rotis et trahebant eum viginti elefanti. 0ixique regin4a5e# $)st4a5e caus4a5e dign 4a5e fuerant ammirari, si apud 2recos fuissent.$ )rata est regina et dixit# $.eritatem dicis, ,lexander.$ "ui ubi audivit nomen suum, expavit. Cui illa# $"uare mutata est facies tua, quia vocavi te ,lexandrum'$ Cui ille# $0omina, ,ntigonus nomen est mihi,

non ,lexander.$ ,t illa# $&go ostendo tibi, quomodo ,lexander es.$ )ntroduxitque eum cubiculum suum et monstravit illi imaginem suam et dixit# $,gnoscis hanc imaginem'$ Cepit pallescere et contremiscere ,lexander. &t illa# $"uare mutatus est color tuus et expavescis, destructor tocius /ersid4a5e, destructor et )ndi4a5e, superans )ndos atque /arthos' +odo sine militibus, sine aliquo conflictu cecidisti in manu regin4a5e Candacis. <nde scias, ,lexander, quia nullomodo debet elevari cor hominis in elatione, qualiacumque sequantur eum prospera, et ne cogitet in corde suo, quod non inveniad alium hominem fortiorem sibi, qui eum super(h abundet.$ )n hoc cepi stridere dentibus et tornavi me in aliam partem. ,t illa# $Cur irasceris et quare conturbatus es' "uid nunc facere poterit imperialis gloria tua'$ &t ille# $)rascor, quia non habeo gladium.$ 0ixit et illa# $Si habuisses gladium, quid facere potueras'$ &t ,lexander# $"uia traditus sum per meam voluntatem, primum occidam te, postea memet ipsum.$ Cui illa# $&t hoc, quod dixisti, sicut sapiens imperator dixisti. Sed tamen, ne contristeris, quia, sicut tu adiuvasti et liberasti uxorem filii mei de manibus inimicorum suorum, sic et ego eruo et liberabo te de manibus barbarorum, ut non occidaris, quia, si notum fuerit illis de adventu tuo, occidunt te, quomodo tu occidisti /orum, )ndorum regem, quia et uxor iunioris filii mei filia /ori est.$ (9. &t exiit foras iterum tenens me per manum et dixit filiis suis# $% fili Candauli et tu, o filia +arpissa, demus aliquod bonum huic misso ,lexandri.$ *espondens alius filius eius, Carator, dixit# $% mater, verum, quia ,lexander direxit abstrahens uxorem fratris mei de manibus inimicorum et reddidit eam illi3 set uxor mea compellit me hunc occidere ,ntigonum pro ,lexandro, quia occidit /orum, patrem eius, ut recipiat pro eo dolorem ,lexander.$ Candacis dixit# $"uod nomen acquirimus, si hunc occiderimus'$ ,d hec respondit Candaulis# $+e iste salvavit et uxorem meam mihi reddidit3 salvum eum adduxi usque huc salvumque restituo usque ad locum suum.$ Cui Carator# $"uid est hoc, quod dicis' +odo in isto loco moriemur ambo'$ &t Candaulis# $&go nolo hoc3 quod si tu vis, paratus sum.$ .idens autem Candacis, quia volebant se occidere filii sui, angustiata est. ,pprehendit me portansque secreto dixit# $,lexander, non ostendis in hoc aliquam sapientiam, ut non occidantur pro te filii mei'$ Cui ,lexander# $0imitte me ire loqui cum eis.$ ,t illa dimisit eum. ,biitque et dixit# $Carator, si me occidis hic, habet ,lexander rex multos missos meliores mei. Si vultis, ut tradam vobis ipsum inimicum vestrum, date mihi, quod postulo, et iuro vobis, quia hic in palacio vestro adduco ,lexandrum.$ /acificati sunt inter se fratres et crediderunt hoc atque promiserunt ei per singulos facturos mihi dona. .ocavit me iterum Candacis regina occulte et dixit# $7eata fuissem ego, si cotidie potuissem te habere prae oculis quasi unum ex filiis meis, ut vicissem omnes inimicos meos.$ "uando autem dimiserunt me ire, fecerunt mihi dona regalia et coronam ex precioso lapide adamantino seu et broniam et stellatam clamidem. (;. +ovi me inde et profectus sum et abii in criptam, quam monstravit mihi Candaulis dicens, quod ibi comedissent dii. &t antequam ingrederer ipsam criptam, feci diis offerationem et ingressus sum et vidi ibi caligines et inter ipsas caligines vidi lucentes stellas et apparitiones idolorum. .idi et quidam recumbentes lucidos habentes oculos sicut lucernas. <nus autem ex illis dixit mihi# $,ve, ,lexander.$ &t ego# $"uis es tu, domine'$ &t ille# $&go sum Sesonchosis, regnum mundi tenens et

mundum subiugans, faciens omnes subiectos. Nomen autem mihi non est sicut tu habes, qui in tuo fabricaveris ,lexandriam. -amen ingredere amplius et tunc videbis.$ &t vidi iterum aliam caliginem et quendam deum sedentem in sedio regali et dixit mihi# $"uid est hoc'$ adiungens# $Nativitas sum ego dorum.$ &go# $-e vidi in terra Libiae et modo huc esse videris.$ Cui ego dixi# $% Serapis, dic mihi, quantos annos adhuc victurus sum'$ &t ille# $8anc causam, quam interrogas, oportet, ut nullus mortalium eam sciat, quia, si cognitum fuerit homini dies mortis suae, tanta tribulatio accidit ei, quasi omni die moriatur. :abricaturus eris civitatem pergloriosam, quae exstat in toto mundo. /lurimi enim imperatores pugnaturi sunt eam, sed nullus ibi aliquid nocere poterit. ibi et fabricabitur sepulcrum tuum, ubi recondetur et corpus tuum.$ &xiens inde venit ad milites suos et movit inde exercitum suum. (=. ,pplicavit ad ,maFones, dirigens eis talem epistolam# $*ex ,lexander ad ,maFones gaudium. /ugnam, quam 0ario fecimus, credimus, quia non est vobis incognita, et sicut pugnavimus )ndiam atque alias gentes, quae resistere nobis nullomodo potuerunt. "uaproper scribimus vobis, ut persolvatis nobis datum, quia non veniemus super vos aliquod malum facere, sed bene.$ ,d haec rescript sunt haec# $,maFones, potentissim4a5e atque fortiores omnibus militiis, ,lexandro gaudium. Scripsimus et signivicavimus, ut, antequam venias in fines nostras, cogites, quomodo venias, ne forte patiaris turpitudinem. Scias, quia habitatio nosta est ultra fluvium in quadam insula, cingens eam in giro ipse fluvius3 et neque initium neque finem habet et ex una parte habemus angustum introitum. &t sumus numero habitancium feminarum ducenta quatuordecem milia, quae non sunt coinquinatae a viris. .iri nullomodo habitant inter nos, sed ultra fluvium in alia parte. 3 "uod tollere a nobis nil invenies. 3 Si vis scire conversationem nostram, talis est. /er unum quemque annum celebramus festivitatem )ovis et )festi3 celebramus ipsas festivitates per triginta dies et sic transimus videre viros nostros et gaudent nobiscum per triginta dies. "ui vult manere in leticia cum sua uxore, tenet eam per unum annum. "uod si mulier parturiens peperit masculum, tenet eum secum pater et post septem annos reddet eam matri suae. "uod autem pugnaturae venimus cum aliquo, sum numero decies dena milia equitantes. ,li4a5e autem custodiunt insulam nostram et obviamus inimicis nostris usque ad ipsos montes. .iri autem nostri insequuntur posteriora nostra. Cum autem revers4a5e fuerimus ab ipso prelio cum victoria, adorant nos viri nostri, et si quis ceciderit ex nobis, hereditant nobis ill4a5e, quae supervixerint. <nde oportet, ut stemus nos et pugnemus monstrantes victoriam contra vos. "uod si vos viceritis nos, nullam habebitis laudem, quia feminas vicistis3 cave, imperator, ne contingat tibi. Significavimus tibi consuetudinem, quam omni anno facimus. -u autem considera et fac, quo facere debes, et scribe illud nobis, quia, si pugnare volueris, ad ipsos montes exiemus obviam tibi.$ (>. *elegit hanc epistolam ,lexander et risit. Scripsit hance epistolam et misit eis# $-res partes huius mundi apprehendimus et victoriam contra illos fecimus3 et si vobiscum non pugnamus, turpitudo est nobis. ,t tamen dabo vobis consilium, si vultis perire et dimittere terram vestram, ut non habitetur, sicut dixistis venite et exite obviam nobis in montibus. &t si non vultis perire, ingredimini fluvium et sic loquamur in unum3 similiter et viri vestri veniant in campum et loquantur in unum. )uro vobis per patrem meam et per &ram et ,thenam, deas nostras, quia nullum

malum patiemini a nobis. 0atum autem, quod vultis, date nobis. &quites autem femineas, quantas vultis, mandate nobis, et per unam quamque feminam dabimus amnades quinque excepto quod eis fecerimus, et post tempus dimittemus eas venire in terram suam. Considerate et scribite nobis.$ )ll4a5e enim cogitantes direxerunt mihi polletros decem et caballos blancos.3 (@. &t inde profectus sum ad palacium Dersen regis. &t invenimus in ipso palatio ammirabilia cubicula erantque coturnices tam magn4a5e sicut columb4a5e et loquebantur regibus linguam humanam atque dicebant illis, quantos annos viverent. (A. vacat 9B. .idi ibi et alia miracula, quae scribo %limpiadi matri meae# Cum essem in 7abilonia, antequam exissem de hoc seculo, vidi mulierem, quae genuit filium, qui erat ab umbilico et sursum ut homo, ab umbilico usque ad pedes erat bestia3 similitudinem habebat canis. Cum autem peperisset haec filium mulier, cooperuit eum adduxitque eum ,lexandro regi, mandans, ut loqueretur illi aliquid secretum. )lle autem erigens se a somno iussit eam venire. ,t illa# $)ube exire omnes. Secretum habeo indicare tibi.$ 0iscooperiens infantulum monstravit eum illi. Cum vidisset eum ,lexander, miratus est. &t iussit vocari ariolos3 dicens illi# $0ic mihi, quod signum est hoc'$ Suspirans dixit# $% rex, appropinquabit tempus tuum, ut exeas de hoc seculo.$ Cui ,lexander# $0ic mihi, quomodo'$ 0ixit illi# $/otentissime rex, medietas corporis, quae habet aspectum hominis, tu es3 pars autem, quae versa est in bestiam, homines sunt, qui post te veniunt. &x qua re plora homines, quia pro te factum est hoc signum.$ ,udiens autem ,lexander tristis effectus est et dixit# $% )uppiter, oportuerat enim, ut dies obitus mei in pace finiretur, ut hoc, quod consideravi, perficerem3 et quia sic placet tibi, recipe me tercium mortalem.$ 91a. +ater vero illius multis vicibus scripserat ,lexandro de ,ntipatro3 et angustiabatur. Consideravit ,ntipater facere causam et fecit, offerens illi malum nomen. 0ubitavit pro hac causa ,ntipater ad ,lexandrum venire mittensque ad maleficum fecit eum venire ad se, rogans eum, ut daret ei venenosam potionem. "uod et factum est. -alem illi potionem dedit, qui non erat vas, quod susineret fortitudinem eius. :ecit cantrellam ferream et posuit eam intus et dedit eam Cassandro, filio suo, mandavitque eum in servitium ,lexandri et ut loqueretur fratri suo )olo et ordinaret, quomodo daret venenum bibere ,lexandro. ,ccidit atuem illo in tempore, ut percuteret ,lexander )olum in capud non habentem culpam. &x qua re ipse iuvenis dolore coactus consensit potionare eum recepitque potionem grato animo, ut potionet mirabilem ,lexandrum, qui diligebat eum. 99. ,lexander autem consiliavit cum amicis suis et scripsit epistolam ,ristoteli continentem ita# $/recipimus tibi, ,ristotele, ut ex thesauro regali mandes nobis auri talenta mille, ut tollant illud sacerdotes &g1pti, qui serviunt in templo, in quo conditurum est corpus meum. "uia et in vita mea cogitavi, quis recturus sit vos post meam mortem, custos corporis mei et gubernator vestri /tolomeus erit. Non sit in oblivione testamentum meum, quia dico et dispono hoc# "uod si *oxani, uxor mea, genuerit ex me filium masculum, erit verster rex et inponite illi nomen, quale vobis comparuerit3 quod si filiam femina genuerit, eligant sibi +acedones regem, qualem voluerint. ,rideus, filius :ilippi, sit princeps in ,rida

terra3 Simeon notarius sit princeps Cappadoci4a5e et /eflagoni4a5e3 Niciot4a5e sint liberi et eligant sibi seniorem, qualem voluerint3 Lici4a5e et /amfili4a5e atque :rigi4a5 e sit princeps ,ntigonus3 Cari et Casandro teneant usque ad fluvium, qui dicitur Sol3 ,ntipater Ciliciam3 Siriam magnam /ithoni3 7abiloniam Seleucio(n 3 :enicis et Suriam +eneagro3 &g1ptum /tolomeo3 detur ei uxor Cleopatra et sit princeps super omnes satrapas 7abiloni4a5e et usque 7actriam.$ "uando autem hoc scripsit ,lexander, facta sunt tonitrua et fulgora horribilia et contremuit totus hostis. (?1. .enerunt inde ad fluvium, qui dicitur -itan3 obviaverunt ibi homines terr4a5e illius ferentes ei elefantos quinque milia et armatos currus centum milia. ,ristotelis scripsit ,lexandro regi ita# $*egi ,lexandro ,ristotelis gaudium. %bstupesco et toto desiderio opto 4invenire5 laudem, quam tibi referam, testes sint mihi deus )uppiter et deus /oseidon, quia ex precipuis et preclaris causis sis dignus. "uapropter inmensas diis referimus grates, qui tantas victorias ac talem virtutem tribuerunt tibi, et quia omnes victus es, te autem nullus vicit nec apprehendere potuit. Cum autem audissemus, quod cecidisses in maximis angustiis hiemalibus et estibus, et sicut diximus, ammirabilis est omnis operatio tua3 beati principes, qui obaudierunt tibi et adiuvaverunt tibi3 Scith4a5e et &thiopes optemperaverunt tibi3 tu autem, rex, equalis es diis.$ 0einde perrexit 7abiloniam. &xierent 7abilonii et magno honore honoraverunt eum. Statim fecit offerationem diis. (?)). 1. &st scripsit epistolam matri suae# $%limpiadi dilect4a5e matri gaudium. "uantum fecimus a principio usque dum venissemus ,siam, significatum est tibi. )terum notum sit tibi, quantum fecimus inantea. , 7abilonia cepi ire coadunato populo meo numero centum milia. (. .enimus ad columnas &raclii. )nvenimus columnas duas, unam auream et aliam argenteam, habentem in longitudine cubita duodecim et in latitudine cubita duo. /erforantes eas invenimus eas ex auro. /enituit me, quod perforavi eas, et clausi foramen illarum et posui ibi aurum pensante solidos mille quingenti. 9. +ovimus inde et ingressi sumus desertum3 invenimus loca frigida atque obscura, ut pene non agnosceremus nos. &t exinde iteravimus septem dies et venimus ad fluvium calidum invenimusque ibi mulieres ,maFonas speciosas nimis portantes 4h5orrida vestimenta, tenentes argentea arma in manibus et equitantes. 4,5es et ferrum non invenietur ibi. )ungentes non in venientur ibi. )ungentes nos ad ipsum fluvium minime transire potuimus, eo quod esset altitudo et latitudo illius magna valde3 plenusque erat reptilibus et bestiis magnis valde. ;. ,binde venimus ad mare rubrum. &t erat ibi mons altus3 ascendimus eum et quasi essemus in celo. =. Cogitavi cum amicis meis, ut instruerem tale ingenium, quatenus ascenderem caelum et viderem, si est hoc caelum, quod videmus. /reparavi ingenium, ubi sederem, et apprehendi grifas et ligui eas cum catenas, et posui vectes ante eos et in summitate eorum cibaria illorum et ceperunt ascendere celum. 0ivina quidem virtus obumbrans eos deiecit ad terram longius ab exercitu meo iter dierum decem in loco campestri et nullam lesionem sustinui in ipsis cancellis ferreis. -antam altitudinem

ascendi, ut sicut area videbatur esse terra sub me. +are autem ita videbatur mihi sicut draco girans ea et cum forti angustia iun4c5tus sum militibus meis. .identes me exercitus meus acclamaverunt laudantes me. >. .enit iterum in cor meum, ut mensurarem fundum maris. :eci venire astrologos et geometricos precipique illis, ut construerent mihi vasculum, in quo valerem descendere in profundum maris et perquirere ammirabiles bestias, quae ibi habitant# $Nisi tali modo# faciamus doleum olovitreum et ligetur catenis et regant eum fortissimi milites.$ 8oc audito 4,lexander5 precepi cito talia facere et tali modo perquisivi profundum maris. .idi ibi diversas figuras piscium atque ex diversis coloribus3 vidi ibi et alias bestias habentes imagines terrenarum besti4ar5um ambulante per fundum maris quasi quadrupedia. .eniebant usque ad me et fugiebant. .idi ibi et alias ammirabiles causas, quas recitare non possum. 2aude, mi 6arissima mater.$ 3 91b. Golus, quem superius diximus, acquisivit sibi socios et confederatus est eis, ut venenum bibere daret ,lexandro et moreretur. Cum autem sedisset ,lexander in convivio cum principibus ac militibus suis, cepit letari atque iocundus esse ultra modum. Golus autem, caput tanti mali, cogitavit in fiala porrigere venenum ,lexandro, exspectavit, qua hora hoc faceret. )n medio autem convivio factus est 4h5 ilaris et cepit amplius atque amplius letari. &t dum loqueretur militibus suis, subito petiit bibere. Golus, infector tanti mali, porrexit ei venenum et dum bibisset, subito clamavit voce magna, quasi lanceam dedisset illi aliquis in iecore. /aululum continuit se atque sustinuit dolorem et surrexit a convivio et dixit principibus suis ac militibus# $*ogo vos, sedete, comedite, bibite atque letamini.$ 9(.1. )lli autem turbati sunt et surrexerunt a mensa et quamvis forinsecus steterunt, ut viderent finem. ,lexander autem voluit vomere, quaesivit pennam, ut mitteret eam in guttur suum, ut vomeret. Golus autem invenit pennam ac linivit eam veneno et porrexit illi et misit in guttur suum. &x qua re coepit eum urgere venenum amplius atque amplius. Cum autem in tali dolore vexaretur ,lexander, totam noctem duxit insomnem. ,lia vero die, cum intellexisset ,lexander dolorem suum et vidisset se positum esse in malo, qui etiam et lingua eius arescebat, fecit venire omnes milites suos et cepit monere eos, ut pacifice et bene inter se viverent. Cassander vero pergebat per homines ipsos, cum quibus coniurationem fecerat pro interitu ,lexandri, confortans eos ac dicens# $Scitote, quia male habet ,lexander.$ &t exspectabant adventum Goli, ut intellegerent mortem ,lexandri. (. :acta vero 4h5ora noctis precepit omnibus exire de cubiculo suo, pariter et *oxani, uxorem suam. Cum autem exissent omnes, precepit cuidam familiari suo, ut aperiret regiam, quae erat super descensum fluvii &ufraten, et nemo stetit ibi. &rexit se media nocte de stratu suo et extinxit lucernam et, quia non valebat erectus ire, manibus pedibusque per terram cepit pergere ad ipsum fluvium, ut dimergeretur in eo et tolleret eum reuma ipsius fluvii. ,biens autem prope fluvium volvens caput suum vidit *oxani uxorem suam sequentem se cursu validissimo. -unc enim illa vigilabat et vidit eum, quando exivit. ,dproximans illi eiecit se super eum amplexans atque dicens# $8eu me miseram, dimittis me, ,lexander, et vadis temed ipsum occidere.$ Cui ille# $% *oxani, rogo te, ut non sciat aliquis finem meum, quamvis non fuisses digna gaudere mecum.$ "uamvis reduxit eum ad lectum suum dicens illi# $Si finis tua

venit, ordina primum de nobis.$ 9. Statim fecit venire notarium et precepit scribere testamentum. -unc erat ibi quidam homo /erdica nomine3 vidit, quia moreretur ,lexander. Cogitavit in corde suo, quod /tolomeo dimitteret regnum, tradens illi in coniugium %limpiadem matrem suam, quae vidua est. ,biit et dixit ei# $Si facturus fueris rex in regno ,lexandri, quid mihi bene facturus es'$ ,t ille dixit# $:acio,$ dans illi sacramentum. ;. 0iffamatum est per cunctum populum mors ,lexandri. /resentaliter erexerunt se cuncti +acedones et ceperunt vociferari dicentes# $Scitote, quia omnes occidemus, si non monstratis nobis seniorem nostrum.$ )lle autem in stratu suo, in quo iacebat, audivit turbationem eorum, interrogavit, quid hoc esset. )lli autem, qui erant cum eo, dixerunt# $Congregati omnes +acedones cum armis volunt nos occidere dicentes# %stendite nobis seniorem nostrum.$ "uid fecit ,lexander' /recepit militibus suis, ut tollerent eum cum ipso lecto et ponerent eum in eminentiore et spatioso loco, ut posset ab omnibus videri. &t tunc fecit introire omnes ante se cum uno vestimento. )ntroierunt per unam partem et exierunt per aliam, unusquisque osculans eum, suspirans ille fortiter. :letus ingens ac ploratus magnus erat in eo loco quasi tonitruus. Credo interim, quia non soli homines ploraverunt ibi, sed etiam pro tam magno rege sol tristatus est. "uidam +acedonas, /elucos nomine, manens in simplicitate sua stans prope lectum ,lexandri dixit illi# $,lexander, :ilippus, pater vester, bene gubernavit regnum, quod tenuit3 sed bonitates tuas quis estimare poterit'$ -unc erexit se ,lexander et sedit. /ercuciens pectus suum cepit flere amariter et voce magna lingua +acedonica coepit dicere# $8eu me, ,lexander moritur et +acedonia minuetur.$ -unc +acedones, qui astabant# $+elius fuerat nobis omnibus mori tecum, quia post mortem tuam regnum +acedoniae non stabit. .4a5e nobis, ubi nos dimittis.$ ,lexander sepius suspirans et plorans dixit# $% +acedones, nomen vestrum amodo super barbaros non dominabitur.$ 9;. -unc direxit ,thena4m5 in templum ,pollinis peplon, id est trabe4a5m auream, et auream sedem. Similiter et omnibus templis direxit. )ussit afferri mel de nisiotia terra et praecepit, ut post mortem illius (ut ex eo ungueretur corpus eius, et murram terrae -rocloditicae. 8aec duae causae incorrupta servant corpora mortuorum. Cum autem mortuus fuisset, posuerunt eum in curru suo portantes eum a 7abilonia usque ad ,lexandriam. -unc /tolomeus pergebat ante currum suum clara voce plorando# $% fortissime ,lexander, non occidisti tantos in vita tua, quantos occidis post mortem tuam.$ 9=. :uerunt anni vit4a5e illius triginta tres ac decem et octo annis cepit committere bellum. Septem itaque annos pugnavit acriter, octo annos quievit et in 4h5ilaritate et iocunditate vixit subiugans sibi gentes barbarorum viginti septem. :abricavit civitates duodecim, quae usque 4h5actenus habitantur. Natus est mense -inbia primus, obiit mense :armuthi ingrediente die quarta. +ilites itaque sui habuerunt post mortem eius maximam tristitiam. -alis interim fuit vita magni ,lexandri regis. Civitates itaque, quas fabricavit, haec sunt# /rima autem ,lexandria, quae dicitur )prosoritas, secunda ,lexandria, quae dicitur Gepiporum, tercia ,lexandria, quae dicitur Gepibucefalon, quarta ,lexandria, quae dicitur Gcratisti, quinta ,lexandria, quae dicitur Garanicon, sexta ,lexandria, quae dicitur Scithia, septima ,lexandria, quae dicitur sub fluvio -igris, octava ,lexandria, quae dicitur 7abilonia, nona

,lexandria, quae dicitur apud -roadam, decima ,lexandria, quae dicitur +asateugas, undecima ,lexandria, quae dicitur )prosxanthon, duodecima ,lexandria, quae dicitur &g1ptus.