TE FQ.

81 KOM MBETE Abdesi

Marrja e abdestit sht nga farzet (kushtet e na!azit. Abdesti duhet t !erret edhe "r t !bajtur Kur#anin$ "r t br ta%af Qaben$ "r t br se&hde'i ti(a%e$ "r t fa(ur na!azin e &henazes. )sht shu! se%a" gjith!*n t jesh !e abdest$ t h+sh n shtrat !e abdest$ t hash dhe t "ish !e abdest. At+re , %desin !e abdest$ u je"et se%a"i i shehidit. -ejga!beri (sa(a((' ((ahu a(ejhi %e se(e! $ ka thn. /Ai , %des !e abdest$ nuk e %uan dni!in e %dekjes. 0e"se abdesti sht shenj e atij , ka i!an. )sht 1e(s i na!azit e "astrues i tru"it nga gj+nahet2. /0a"* t !arr abdest !+s(i!ani$ i hi,en gj+nahet nga %esht$ nga s+t$ nga d*ra dhe k!bt. 0a"* t u(et$ rri sikur ai , sht i sh"tuar2. /M e !ira (! e d*bish!ja nga %e"rat sht na!azi. 3et! besi!tart jan ata , insist*jn "r abdestin. Besi!tari tr ditn duhet t jet !e abdest. Edhe natn duhet t bjer (n gju! !e abdest. Kur %e"r*n kshtu$ sht nn !br*jtje t A(('((ahut &he(eshanuhu. Edhe uji dhe gje((a , "i e ha$ sa k*h , sht !e abdest$ n bark t tij e "r!endin. 4jat tr k*hs , ,ndr*jn n barkun e tij$ (uten t#i fa(en gj+nahet2. Abdesti ka gjra , jan farze$ sunnete$ edukati%e dhe gjra , jan t nda(uara , e "rishin at. Kush e fa( na!azin "a abdest !e dije dhe i "adet+ruar bhet !katar. Kush e "rish abdestin duke fa(ur na!az$ !enjher je" se(a! dhe de( nga na!azi. -a ka(uar k*ha$ !err abdest dhe na!azin e fa( "rsri "rej fi((i!it. Farzet e abdestit Abdesti ka katr farze. 1. T (ash f+t+rn$ 5. T (ash duart e kraht deri !bi brr+($ 6. T#i ja"sh !es'h nj t katrts s k*ks$ d*!ethn ta "rshk*sh !e d*r t (agur$ 7. T#i (ash k!bt deri "rtej n+je%e$ nj her.

8 !edhhebin 0hafi edhe nijeti dhe rregu((i i !arrjes s abdestit jan farz dhe duke e (ar f+t+rn duhet br nijet. 0hiinjt nuk i (ajn k!bt$ !bi k!bn e zbathur bjn !es'h (e "rshk*jn !e d*r t (agur . 0i !erret abdesti9 1. :uke fi((uar t !arri! abdest$ knd*j! kt dua. /Bis!i('(ahi'( adhi!. 3e(ha!du (i('(ahi a(a dini'(';s(a!. 3e a(a te%fiki'('i!an. E(ha!du (i('(ahi('(edhi &hea(e( !ae tah<ren %e &he(ae( is(a!e nuren2 .=1> 5. :uke sh"r(ar g*jn tri her !e d*rn e djatht$ (e&*j! kt dua. /A(('((ahu!!es'kin? !in ha%di nebijjike ke#sen (a ez!eu ba#dehu ebeden2 .=5> 6. Me d*r t !ajt tri her sh"r(aj! hundn dhe knd*j!. /A((' ((ahu!!e erihn? rajihete( &henneti %erzukn? !in ni#a!iha. 3e (@ turihni rajihaten'nar2 .=6> 7. E (aj! f+t+rn "rej ku kan da( f(*kt e deri nn !jekr$ e "rej %eshit n %esh$ tri her dhe knd*j! kt dua. /A(('((ahu!!e bejjid %e&hh? bi nurike je%!e tebjaddu %u&huhu e%(ijaike %e (a tuse%%id %e&hh? bi dhun<b? je%!e tes%eddu %u&huhu a#adaike2 .=7> A. :uke e (ar$ tri her$ d*rn e djatht deri "as brr+(it$ !e d*rn e !ajt$ knd*j! duan. /A(('((ahu!!e a#tini kit@b? bije!?n? %e hasibn? his@ben jes?ren2 .=A> B. :uke e (ar$ tri her$ d*rn e !ajt deri "as brr+(it !e d*rn e djatht$ knd*j! duan. /A(('((ahu!!e (a tuti#ni kitab? bi shi!a(? %e (@ !in %era? dhahr? %e (@ tah@sibn?his@ben shediden2 .=B> C. Me d*r t (agur i ja"i! !es'h "jess s "r"ar!e t k*ks dhe knd*j! duan. /A(('((ahu!!e harri! sha#r? %e besher? a(en'8@r. 3e edhi('(ini tahte dhi('(i arshike je%!e (a dhi('(e i('(a dhi('(e arshike2. =C> 8. -astaj$ !e duar t (agura$ ! drejt !e gishtat treguas i (agi! %ri!at e %esh%e$ !e gishtat e !dhenj i ja"i! !es'h "jess s "ra"!e t %esh%e dhe !e tre gishtat e tjer$ !e ann e jasht!e t t+re$ frk*j! ,afn dhe (e&*j! duan. /A(('((ahu!!e &h#a(n? !ine('(edh?ne jeste!i<ne( ka%(e fe jettebi<ne ahsenehu2=8> D. -asi t#i je"et !es'h ,afs$ !e d*rn e !ajt (aj! k!bn e djatht deri "rtej n+je%e dhe (e&*j! duan. /A(('((ahu!!e thebbit kade!ejje a(es'sir@ti je%!e tedhi('(u f?hi'('ekda!u2.=D> 1E. Me d*rn e djatht (aj! k!bn e !ajt deri "rtej n+je%e dhe (e&*j! duan. /A(('((ahu!!e (a tatrud kade!ejje a(es'sir@ti je%!e tatrudu ka('(e akda!i a#daike2=1E>

A(('((ahu!!e &h#a(n? sa#jen !eshkuren %e dhenben !agfuren %e a!e(en !akbu(en %e ti&hareten (en teb<. -ejga!beri +n$ (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ ka thn. /Kushd* ,$ "asi t !arr abdest$ shik*n nga ,ie((i dhe knd*n kt dua. 0ubhaneke((' ((ahu!!e %e biha!dike. Eshhedu en (@ i(@he i('(@ ente %ahdeke (@ sher?ke (eke estagfiruke %e et<bu i(ejke eshhedu en (a i(@he i('(a(('((ah %e eshhedu enne Muha!!eden ebduke %e Fesu(uke2$ A(('((ahu ia fa( gj+nahet atij dhe e %rtet*n se ia ka "ranuar (utjen dhe e !br*n nn Arshi a#(a2$ ' 8 ditn e Kia!etit %jen "ers*ni , e ka knduar kt dua dhe e !err sh"rb(i!in (se%a"in e saj2. 8 nj hadith tjetr th*t. /Kushd* ,$ "asi t !arr abdest$ e (e&*n nj her suren ;nna enze(nahu$ A(('((ahu e regjistr*n at "ers*n ndr besnikt. 8se e (e&*n d+ her$ e regjistr*n ndr shehidt. 8se e (e&*n tri her$ ditn e Kia!etit bashk*het !e "ejga!bert2. -* ashtu n nj hadith th*t. /Kushd* , "asi t !arr abdest$ knd*n "r !ua dhjet her sa(a%ate$ A(('((ahu ia (arg*n brengn dhe e bn t (u!tur$ ia "ran*n (utjen2. Ata , nuk i din$ kur !arrin abdest$ edhe "se nuk i knd*jn duat e abdestit$ abdestin e kan n rregu((. -*r duhet t#i !s*jn sa ! "ar dhe duhet t#i knd*jn at* dua kur t !arrin abdest. Ge&i!i i t+re sht shu! se%a". :uke e "rfunduar abdestin *se "asi ta "rfund*sh$ sht shu! se%a" ta knd*sh kt dua. /A(('((ahu!e &h#a(n? !inette%@b?n$ %e&h#a(n? !ine'('!utetahir?n$ %e&h#a(n? !in ibadike's'sa(ih?n$ %e&h#a(n? !ine('(edh?ne (a ha%fun a(ejhi! %e (ahu! jahzenun2. Ai , nuk i di duat ((utjet e abdestit$ duke (ar "jest e tru"it duhet t (e&*j Ke(i!e'i shehadetin dhe fit*n se%a"e t !dha. 0unnetet e abdestit 0unnetet e abdestit jan tet!bdhjet. 1. T knd*sh Bes!e(en kur fi((*n abdestin. 5. T (ash duart$ deri te n+jet$ tri her. 6. T (ash g*jn !e uj tri her radhazi. 7. T futsh uj n hund tri her radhazi. A. :uke (ar f+t+rn ta (agsh (kurn , nuk duket nn !usta,e$ f(*k$ %etu((a. B. :uke (ar f+t+rn t (agsh ann e "*sht!e t d+ %etu((a%e$ ,e"a((at e s+%e.

C. T#i ja"sh !es'h "jess s %arur t !jekrs(nse ke 8. T#i futsh si krehr gishtat e (agur t d*rs s djatht n "jesn e %arur t !jekrs. D. T#i frk*sh$ t#i "astr*sh dh!bt !e di1ka (t "rd*rsh !is%akun 1E. T#i ja"sh !es'h 1d* "jese t k*ks. 11. T#u ja"sh !es'h nj her %esh%e . 15. T#i ja"sh !es'h ,afs !e tre gishta t bashkuar$ nj her. 16. T (ash ha"sirn n !es gishta%e t d*rs dhe t k!bs. 17. 3endet , duhen (ar$ t (ahen tri her. 1A. Kur t (ash f+t+rn$ t bsh nijet !e ze!r. 1B. T#i (ash si"as radhs s Haktuar "jest e tru"it. 1C. T#i frk*sh %endet , i (an. 18. T (ash sh"ejt 1d* "jes njra "as tjetrs. 3e"ri!et e !ira gjat abdestit 3e"ri!et e !ira gjat abdestit jan njzet e tet. Kt* %e"ri!e jan at* gjra "r t Hi(at$ "* t bhen$ ka se%a" dhe$ "* ,e se nuk bhen$ nuk bn gj+nah. Mir"*$ t kr+het sunneti$ sht se%a" dhe t !*s kr+het$ sht !ekruh tenzihen. 3e"ri!et e !ira gjat abdestit jan kt*. 1' T !arrsh abdest "ara se t fi((*j k*ha e na!azit. Ata , kan nd*nj "enges t ars+esh!e$ !und t !arrin abdest "asi t fi((*j k*ha e na!azit. 5' :uke !arr taharet n ne%*jt*re$ duhet t drejt*hesh n ann e djatht a"* t !ajt t kib(es. :uke e "rishur abdestin$ t kthehesh n ann e "r"ar!e a"* t "ra"!e t kib(es sht tahri!en !ekruh. 6' -a u thar "a"astrtit t bhet "astri!i !e uj. 7' -asi t "astr*he$ ta fshish at. A' -asi t "astr*het "jesa e tur"sh!e t !bu(*het !enjher. B' T !arrsh abdest %et "a krkuar ndih! nga t tjert. C' T !arrsh abdest !e f+t+r nga kib(a.

8' :uke (ar 1d* "jes$ t knd*sh Ke(i!e'i shehadetin. D' T#i knd*sh duat e abdestit. 1E' T futsh uj n g*j !e d*rn e djatht. 11' T fussh uj n hund !e d*rn e djatht. 15' T "astr*sh hundn !e d*rn e !ajt. 16' :uke e (ar g*jn$ t#i "astr*sh dh!bt !e !is%ak. 8se nuk ka !is%ak$ !und t "rd*ret fur1a. 17' Kur ta (ash g*jn$ nse nuk je agjruesh!$ ta sh"r(ash f+tin. T bsh gargara t %*g(a n f+t kur t !arrsh abdest dhe gusu( sht sunnet. Kur je agjruesh! kj* sht e nda(uar. 1A' :uke e (ar hundn ta trhe,sh ujin deri tek eshta e saj. 1B' :uke i dhn !es'h %eshit$ t futsh nj gisht n %ri!n e %eshit. 1C' :uke i frkuar gishtat e k!b%e$ t#i frk*sh !e gishtin e %*g( t d*rs s !ajt. 18' :uke i (ar duart$ ta (uash nga %endi unazn e gjer$ kurse unazn e ngusht$ t shtrnguar$ duhet ta (%izsh gjithsesi dhe sht farz. 1D' Edhe nse ka uj !e b*((k$ t !*s sh"enz*het te"r. 5E' 4jat t (arit tri her$ %endin e (ar nuk duhet ta frk*j!$ "*r s "aku duhet t derdhn nga d+ "ika uj. 51' Kur !err abdest nga nj en$ ta (sh t !bushur enn. 55' 0a"* t kr+het abdesti *se n !es t tij t knd*het duaja e tij. A((' ((ahu!!e&h#a(n? !inette%@b?...2 56' -as abdestit$ t fa(en d+ rekate na!az. 57' T !arrsh abdest duke ,en !e abdest$ d*!ethn. "as fa(jes s na!azit$ edhe "se je !e abdest$ "r na!azin e ri t !arrsh abdest edhe nj her. 5A' :uke (ar f+t+rn$ t "astr*sh sk(e"at e s+rit. 5B' Kur (an f+t+rn$ kraht$ k!bt$ t#i (ash "ak ! te"r nga, jan farz. (Kur i (an kraht$ shu"(aka duhet !bushur !e uj$ dhe aj* duhet kth+er drejt brr+(it . 5C' Kur !err abdest$ t !*s i str"iksh rr*bat !e ujin e "rd*rur.

58' T bsh nj gj , n !edhhebin tnd nuk sht !ekruh$ "* n !edhhebin tjetr sht farz ' sht !ustehab. 4jrat , jan t nda(uara t kr+hen kur !err abdest 4jrat , jan t nda(uara t kr+hen kur !err abdest$ jan d+!bdhjet. T "un*hen kt* sht hara!$ *se !ekruh. At* jan. 1' :uke e "rishur abdestin n tua(et$ n fush$ kib(en nuk duhet ta kesh "r"ara as "ra"a. 5' T zbu(*sh %endin e tur"sh! (aureti "ran dikujt$ "r t !arr taharet$ sht hara!. 6' 8uk duhet t !arr taharet !e d*rn e djatht. 7' Kur nuk ka uj$ t !arrsh taharet !e (nd ush,i!*re$ !e "(eh$ !e k*Hk$ !e ush,i! t kafsh%e$ !e thngji(( dhe !e "asuri t tjetrkujt$ !e "jes t saksis e t ,era!iks$ !e ka((a! dhe !e gjethe$ !e bez e !e (etr sht !ekruh. A' 8uk duhet t "sht+sh e t#i fr+sh hundt n %endin ku !erret abdest. B' -jest (tru"*re t abdestit nuk duhen (ar as shu! ! te"r dhe as ! "ak$ %e1se sa sht "rkufizuar$ dhe nuk duhet (ar as ! shu! as ! "ak se tri her. C' 8uk duhet fshir "jest e abdestit !e beze !e t Hi(in sht fshir tahareti. 8' :uke !arr abdest uji nuk duhet hedhur n f+t+r$ "*r duhet derdhur nga "jesa e si"r!e e ba((it dhe "*sht. D' 8uk duhet t#i fr+esh ujit. 1E' 4*ja dhe duart nuk duhen !b+((ur shtrnguesh!. 8se !betet i "a (agur nj %end i %*g( n "jesn e buzs , shihet dhe n ka"akun e s+rit$ abdesti nuk "ran*het. 11' 8uk duhet t fshihen hundt !e d*r t djatht. 15' 8uk u duhet dhn !es'h k*ks$ %esh%e *se "jess s ,afs ! te"r se nga nj her$ duke e (agur d*rn 1d* her %e1 e %e1. -)F:OF;M; ; M;03AKIT. T "rd*rsh !is%ak kur !err abdest$ sht sunneti !uekkede. 8 nj hadith t Muha!!edit (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ sht thn /8a!azi i fa(ur duke "rd*rur !is%akun$ sht shtatdhjet shka(( ! i ngritur se na!azi i fa(ur "a !is%ak2.

8 (ibrin /0ira&hu'('3ehha&h2 sht nj*ftuar se "rd*ri!i i !is%akut ka "es!bdhjet d*bi. 1' 8 1astin e %dekjes bhet shkak "r t "r!endur Ke(i!e'i shehadetin (fja(in e dsh!is . 5' E f*rH*n !ishin e dh!b%e. 6' E tret "sht+!n. 7' 8dr"ret %rerin dhe ndih!*n n trejtjen e ush,i!e%e.. A' Je, dhe!bjen e g*js. B' Je, ern e g*js. C' A(('((ahu sht i kna,ur !e "rd*ri!in e tij. 8' ; f*rH*n %enat kr+es*re. D' :sh"r*het shejtani. 1E' ; shk(,en s+t. 11' 0ht*hen t !irat e begatit. 15' Bhesh "ers*n , "un*n si"as sunnetit. 16' 4*ja bhet e "astr. 17' Bhet "ers*n , f(et ,art e bukur. 1A' 0e%a"et e d+ rekate%e na!azi t fa(ur !e "rd*ri!in e !is%akut jan ! shu! se se%a"et e shtatdhjet rekate%e na!azi t fa(ur "a !is%ak. Mis%aku sht deg e drurit erak , rritet n Arabi. 8ga kndi i drejt ,r*het (kura gati d+ Henti!etra dhe kshtu disa *r !bahet n uj. -asi t sht+"et$ ha"et si fur1. 8se nuk gjendet druri erak$ ai bhet nga dega e u((irit *se "ishs. 4jrat t Hi(a%e u duhet kushtuar kujdes kur !err abdest :erisa nuk je i det+ruar$ duhet t ruhesh nga kt* dhjet gjra. 1. Ai , nuk i ka t d+ duart$ nuk !und t !arr taharet. :uke i !bshtetur kraht n t*k e f+t+rn n !ur$ !err teje!u!. :he nse ka "(ag n f+t+r$ na!azin e fa( "a abdest dhe nuk i braktis na!azet. 5. T s!urit i ja"in abdest gruaja$ shrbt*rja$ f!ijt$ %((ezrit etj..

6. 8 %end t ujit$ (ej*het t !arrsh taharet !e gur dhe gjra t ngjajsh!e. 7. ; !arri *se i a(i%an*suri$ nse nuk %jen gjat njzet e katr *r%e$ ! %*n$ kur t bj ! !ir$ na!azet nuk i bn kaza. Ai , e hu!b !endjen !e "ije$ dr*g$ !e i(a1$ 1d* na!az e bn kaza. Edhe "r at , sht i s!ur shu!$ sa, as i shtrir nuk !und t ja" shenja as !e k*k$ t Hi(it kj* gjendje i zgjat ! te"r se njzet e katr *r$ edhe nse sht !e %etdije$ na!azi e hu!b %(ern e *b(igi!it. A. -r t h+r n ne%*jt*re$ t "rd*rsh "anta((*n t %e1anta *se !e "a(a t th+era dhe t h+sh !e k*k t !bu(uar$ sht !ustehab. B. Kur h+n n ne%*jt*re$ nuk duhet t !bash n d*r Kur#anin *se di1ka t shkruar$ ku sht e!ri i A(('((ahut. C. 8 ne%*jt*re duhet t h+het !e k!bn e !ajt dhe$ t di(et !e t djathtn. 8. 8 ne%*jt*re$ %endin e tur"sh! duhet zbu(uar kur t u(esh dhe nga at+ nuk bn t bised*het. D. 8uk duhet t shik*sh %endin e tur"sh! dhe jasht,itjen$ nuk duhet t "sht+sh n ne%*jt*re. 1E. Abdesti nuk duhet "rishur n asnj !n+r$ n !ur t &ha!is$ n %arresa dhe as n rrug.

4jrat , e "rishin abdestin 0htat gjra e "rishin abdestin. Kt* jan. 1. Kasht,itjet , da(in nga ana e "r"ar!e (*rgani gjenita( dhe nga ana e "ra"!e (anusi . a 8e%*ja e !adhe dhe e %*g(. b Kur futet e n&irret nga "ra"a z*rra e trash$ nse %endi "rreth sht i (agur$ "rishet. Edhe nse "jesa !betet e terur$ sht !ir , abdesti t "rsritet. H Abdesti "rishet edhe kur (aget "jesa e !betur jasht e fiti(it t "a!ukut , u %ihet "r"ara !eshkuj%e e fe!ra%e "r t !*s "ikuar urina. 5. 4jrat e nd+ta t da(a nga g*ja. a 8se %je(( !e "(*t g*jn.

b Kur "sht+n$ nse sht n&jerr shu! gjak. H 4jaku i (ngsh! , %jen nga (ukthi e !ushkrit$ si"as ;!a! Adha!it$ ,*ft edhe "ak$ e "rish abdestin. 1 8se de( nga g*ja %aji i hedhur (!e "ika n %esh abdesti "rishet. 6. 4jrat , da(in nga (kura. a 8se da(in gjak$ ,e(b dhe uji i %erdh(!araz . b Iji i %erdh$ gjaku i da( nga 1fard* 1ibani (i thati a nd*nj "u1r$ nse "rha"et te %endi , duhet t (ahet n gusu( abdest$ "r she!bu(($ gjaku , %jen nga hunda nse ka(*n tek eshtrat dhe nse de( (ku((*n nga %eshi. H 8se e thith !e "a!uk ujin e %erdh dhe$ gjakun , sht te 1ibani. 1 8se %jen (ngu !e dhi!bje *se "r shkak t s!undjes nga %eshi$ krthiza dhe gjiri. d 8se ushujza thith shu! gjak$ "rishet abdesti. 7. T f(esh. 8se f(e i shtrir anash *se n brr+(( a i !bshtetur n di1ka$ abdesti "rishet. A. T hu!bsh ndjenjat$ t 1!endesh$ t t ka" e"i(e"sia *se t hu!bsh ((*gjikn a, sa t !eren k!bt n t eHur$ abdestin e "rish . B. T ,eshsh zsh! n na!az , ka ruku dhe se&hde$ e "rish edhe na!azin edhe abdestin$ "*r$ i f!ijs nuk "rishet. Buz,eshja n na!az nuk e "rish as na!azin$ as abdestin. T ,eshur ,uhet kur t dgj*jn ata , i ke "ran. 8se nuk t dgj*jn ,uhet buz,eshje. C. T#i (+esh %endet e tur"sh!e (akuri,$ e "rish abdestin edhe !ashku((i edhe fe!ra. Kur e di se ke !arr abdest$ edhe nse "astaj d+sh*n se t sht "rishur$ "ran*het se ke abdest. -*r kur e di se e ke "rishur abdestin edhe nse "astaj d+sh*n se ke !arr abdest$ duhet t !arrsh abdest. 4jrat , nuk e "rishin abdestin Abdestin nuk e "rishin kt* gjra. 1' Kri!bat , da(in nga g*ja$ %eshi dhe nga "(aga n (kur. 5' 4(baza.

6' Kur %je(( gjak$ nse gjaku i (ngt , %jen nga k*ka sht ! "ak se "sht+!a. 7' 4jaku , rrjedh nga dh!bi$ nse sht ! "ak se "sht+!a. A' 4jaku i !"(iksur , %jen nga k*ka$ ,*ft edhe shu! bi(e. B' 4jaku i !"(iksur , %jen nga (ukthi$ nga !ushkrit$ nse nuk sht !e "(*t g*jn. C' 3aji i ,itur (!e "ika n %esh$ nse de( nga %eshi dhe hunda. 8' 0endi i trhe,ur n hund$ edhe nse nga hunda kthehet "ra" "as disa ditsh. D' Kur kafsh*n nj send$ nse !bi at send duket gjak. 1E' T ,art "a "asur dhe!bje !e 1fard* shkaku dhe kur derdh (*t nga ,e"a$ t+!i dhe gazet. 11' 4ruaja kur i je" f!ijs t thith. 15' :jersitje$ ,*ft edhe shu!. 16' T %je((t e "akt$ j* !e "(*t g*jn dhe gjaku i "a sh"rndar. 17' 8se nuk rrz*het kur t#i hi,et sendi ku ishte !bshtetur duke fjetur. 1A' T fjeturit n na!az. 1B' 8se i !b(edh gjunjt dhe e % k*kn !bi gjunj e f(e. 1C' 8se i n&jerr k!bt n nj an dhe f(e u(ur. 18' 8se f(e !bi kafsh t zh%eshur$ nse kafsha ngjitet "r"jet *se nse shk*n rrafsh. 1D' T buz,eshsh n na!az. 5E' 8se$ derisa je n na!az$ %et! %et e dgj*n se ke ,eshur$ kj* e ,eshur e "rish %et! na!azin. 51' -rerja e f(*k%e$ !jekrrs$ !usta,e%e dhe th*nj%e. 55' Fnia e (kurs s "(ags nuk "rish abdestin. Gehtsi!et "r abdest (Mes'hi !bi !este dhe "(ag Mes'h$ d* t th*t t ka(*sh d*rn e (agur !bi nj gj sikur ta (edhat*sh. -ra$ ta "rshk*sh at !e d*r t (agur. Ka d+ ((*j !es'hi.

=redakt*ni> Mes'hi !bi !este

1. ME0'J; MB; ME0TE. Meste$ jan nj ((*j "ant*f(a ("* ! t the((a "rej (kure$ , nuk e (sh*jn ujin dhe t Hi(at e !bu(*jn %endin e k!bs , sht farz "r ta (arL at* jan t the((a deri te n+ja e k!bs. 8se !estet jan t !dha dhe gishtat nuk shk*jn deri te He"i i !este%e$ dhe nse !es'hi has n %end b*sh$ nuk sht i (ejuar. Kur t eHsh nj *r rrug$ !estet n k!b duhet t jen n at !n+r , t !*s da(in nga k!ba. Gej*het , !es'h t bhet !bi 1*ra"e t !bu(uara !e (kur !bi taban *se n "jesn e si"r!e t k!bs *se %et! n taban. Gej*het t je"et !es'h !bi 1*ra"et , nuk bien duke eHur sh"ejt. Mestet "eng*jn de"rti!in e gjendjes "a abdest n k!b. -asi t#i (ash k!bt$ (ej*het t#i !bathsh !estet dhe "astaj t !arrsh abdest. Mes'hi bhet !bi !este. Mes'hi nuk bhet nn !este$ d*!ethn n taban'sh"ut. -r t dhn !es'h si sunnet$ "es gishtat e (agur t d*rs s djatht$ i %! !bi !esten e djatht dhe gishtat e d*rs s !ajt !bi !esten e !ajt dhe nga !aja e gishta%e i trhe,i! drejt n+js s k!bs. -((!bt e duar%e nuk i "rekin !estet. )sht farz , !es'hi t je"et n gjersi e gjatsi t tre gishta%e. Edhe "se (ej*het , !es'hi t je"et !e ann e jasht!e t d*rs$ t je"et !e "jest e brendsh!e sht sunnet. 8se ana e si"r!e e !este%e (aget duke eHur !bi bar t (agur *se n shi$ kj* %(en n %end t !es'hit. K*hzgjatja e !es'hit !bi !este "r %ends sht njzet e katr *r$ "r !+safir tri dit e tri net$ d*!ethn shtatdhjet e d+ *r. Kj* k*hzgjatje nuk fi((*n n k*hn kur i %esh$ "*r "asi t#i kesh %eshur !estet$ n k*hn kur sht "rishur abdestin. Ai , sht !e !este$ "asi t "rishet abdesti$ nse !err rrug$ "a ka(uar njzet e katr *r !und t#u ja" !es' h kt+re !este%e gjat tri ditsh e tri netsh$ d*!ethn !es'h i udhtarit. Kur je !+safir diku "*r je ban*r i ,+tetit dhe kan ka(uar njzet e katr *r$ i he, !estet dhe i (an k!bt e !err abdest. 8uk (ej*het t je"et !es'h !bi !esten e sh,+er a, sa t futen tre gishta t k!bs. 8se sh,+erja sht ! e %*g( se kj* !as$ !es'hi (ej*het. 8se nj !este sht sh,+er n disa %ende t %*g(a$ t Hi(at kur t#i !b(edhsh bjn sa tre gishta$ t#i ja"sh !es'h nuk (ej*het. 8se n nj !este ka sh,+erje , shihet se sht sa d+ gishta$ dhe n tjetrn sa d+ *se nj gisht$ kt+re !und t#u je"et !es'h. 0h,+erja , nuk (ej*het "r

!es'h$ nuk sht sa t shihen !ajat e tre gishta%e$ "*r sa t shihen tre gishtat t tr. 5. ME0'J; MB; -GA4) :JE MB; FA0JO 8se he,ja e gjra%e si fash*$ (idhse$ beze$ f((aster$ "a!buk e !e(he! t %na n *se !bi "(ag t that dhe n e !bi "(asaritje t (kurs e d!t*jn "(agn$ nuk duhet t hi,en at*$ "* duhet t je"et !es'h !bi t*. Kush nuk !und ta !baj abdestin$ !err abdest kur t d*j. Me abdestin e !arr fa( sa t d*j farze dhe nafi(e dhe (e&*n Kur#an. Kur t ka(*j k*ha e na!azit$ e "rish abdestit. -as fi((i!it t k*hs s 1d* na!azi !err abdest t ri dhe derisa t ka(*j kj* k*h$ bn 1d* ibadet. -r t#u k*nsideruar dikush si nj "ers*n , nuk !und t !baj abdestin$ duhet t %uaj %azhdi!isht nga nj gj , e "rish abdestin. :*!ethn$ "ers*n , nuk !und ta !baj abdestin !e ars+e$ k*nsider*het ai , brenda k*hs s 1d* na!azi !err abdest dhe , nuk !und t ,ndr*j !e abdest %et! sa t !und ta fa( farzin. 8jeri , nuk !und ta !baj abdestin k*nsider*het njeriu ars+eja e t Hi(it "as fa(jes s 1d* na!azi ,*ft nj her t "ik*j$ aj* ars+e sht e %azhduesh!e. =1> Fi((*%a !e e!r t A(('((ahut i Hi(i sht i !adh. Fa(nderi!i i ,*ft M*tit$ i Hi(i (na e dha fen ;s(a!e dhe na nder*i !e i!an. Fa(nderi!i i ,*ft M*tit$ i Hi(i ujin e bri "astrues dhe ;s(a!in e bri drit. =5> O A(('((ahN M je" t "ij nj g*t nga "usi i "r*fetit tnd$ n !n+r , "as asaj "irjeje t !*s e ndiej etjen kurr. =6> O M*ti i!N Ma !unds* t shij*j ar*!n e &hennetit dhe ! furniz* !e begati t Ohennetit. :he !*s ! (+ej !e erra t Ohehenne!it. =7> O M*ti i!N Ma zbardh f+r+tn !e dritn tnde$ ashtu si1 ke zbardhur f+t+rn e e%(ia%e t Tu. :he !*s !a n&i f+t+rn "r shkak t gj+nahe%e t !ia ditn kur n&ihen f+t+rat e ar!i,%e t Tu. =A> O M*ti i!N Ma je" (ibrin ti! n ann ti!e t djatht dhe !a (ehts* !arrjen n "+etje "ara Teje. =B> O M*ti i!N M*s !a je" (ibrin ti! nga e !ajta as nga e "ra"a. :he !*s !a bj t %shtir !arrjen n "+etje. =C> O M*ti i!N M*s i hidh n Ohehenne! tru"in ti! dhe f(*kt e !i$ dhe ! !err nn hije tek hija e Arshit Tnd$ ditn kur nuk d* t ket hije "*s hijes s Arshit Tnd. =8> O M*ti i!N M bj "rej at+re , e dgj*jn fja(n dhe , e !bajn t !irn. =D> O M*ti i!N M#i sigur* k!bt e !ia ditn kur t shke(in !bi 0irat. =1E> O M*ti i!N :itn kur k!bt e ar!i,%e t Tu d* t rrsh,asin !bi 0irat$ !*s i bj t rrsh,asin k!bt e !ia.

=redakt*ni> Mes'hi !bi !este

1. ME0'J; MB; ME0TE. Meste$ jan nj ((*j "ant*f(a ("* ! t the((a "rej (kure$ , nuk e (sh*jn ujin dhe t Hi(at e !bu(*jn %endin e k!bs , sht farz "r ta (arL at* jan t the((a deri te n+ja e k!bs. 8se !estet jan t !dha dhe gishtat nuk shk*jn deri te He"i i !este%e$ dhe nse !es'hi has n %end b*sh$ nuk sht i (ejuar. Kur t eHsh nj *r rrug$ !estet n k!b duhet t jen n at !n+r , t !*s da(in nga k!ba. Gej*het , !es'h t bhet !bi 1*ra"e t !bu(uara !e (kur !bi taban *se n "jesn e si"r!e t k!bs *se %et! n taban. Gej*het t je"et !es'h !bi 1*ra"et , nuk bien duke eHur sh"ejt. Mestet "eng*jn de"rti!in e gjendjes "a abdest n k!b. -asi t#i (ash k!bt$ (ej*het t#i !bathsh !estet dhe "astaj t !arrsh abdest. Mes'hi bhet !bi !este. Mes'hi nuk bhet nn !este$ d*!ethn n taban'sh"ut. -r t dhn !es'h si sunnet$ "es gishtat e (agur t d*rs s djatht$ i %! !bi !esten e djatht dhe gishtat e d*rs s !ajt !bi !esten e !ajt dhe nga !aja e gishta%e i trhe,i! drejt n+js s k!bs. -((!bt e duar%e nuk i "rekin !estet. )sht farz , !es'hi t je"et n gjersi e gjatsi t tre gishta%e. Edhe "se (ej*het , !es'hi t je"et !e ann e jasht!e t d*rs$ t je"et !e "jest e brendsh!e sht sunnet. 8se ana e si"r!e e !este%e (aget duke eHur !bi bar t (agur *se n shi$ kj* %(en n %end t !es'hit. K*hzgjatja e !es'hit !bi !este "r %ends sht njzet e katr *r$ "r !+safir tri dit e tri net$ d*!ethn shtatdhjet e d+ *r. Kj* k*hzgjatje nuk fi((*n n k*hn kur i %esh$ "*r "asi t#i kesh %eshur !estet$ n k*hn kur sht "rishur abdestin. Ai , sht !e !este$ "asi t "rishet abdesti$ nse !err rrug$ "a ka(uar njzet e katr *r !und t#u ja" !es' h kt+re !este%e gjat tri ditsh e tri netsh$ d*!ethn !es'h i udhtarit. Kur je !+safir diku "*r je ban*r i ,+tetit dhe kan ka(uar njzet e katr *r$ i he, !estet dhe i (an k!bt e !err abdest. 8uk (ej*het t je"et !es'h !bi !esten e sh,+er a, sa t futen tre gishta t k!bs. 8se sh,+erja sht ! e %*g( se kj* !as$ !es'hi (ej*het. 8se nj !este sht sh,+er n disa %ende t %*g(a$ t Hi(at kur t#i !b(edhsh bjn sa tre gishta$ t#i ja"sh !es'h nuk (ej*het. 8se n nj !este ka sh,+erje , shihet se sht sa d+ gishta$ dhe n tjetrn sa d+ *se nj gisht$ kt+re !und t#u je"et !es'h. 0h,+erja , nuk (ej*het "r !es'h$ nuk sht sa t shihen !ajat e tre gishta%e$ "*r sa t shihen tre gishtat t tr.

5. ME0'J; MB; -GA4) :JE MB; FA0JO 8se he,ja e gjra%e si fash*$ (idhse$ beze$ f((aster$ "a!buk e !e(he! t %na n *se !bi "(ag t that dhe n e !bi "(asaritje t (kurs e d!t*jn "(agn$ nuk duhet t hi,en at*$ "* duhet t je"et !es'h !bi t*. Kush nuk !und ta !baj abdestin$ !err abdest kur t d*j. Me abdestin e !arr fa( sa t d*j farze dhe nafi(e dhe (e&*n Kur#an. Kur t ka(*j k*ha e na!azit$ e "rish abdestit. -as fi((i!it t k*hs s 1d* na!azi !err abdest t ri dhe derisa t ka(*j kj* k*h$ bn 1d* ibadet. -r t#u k*nsideruar dikush si nj "ers*n , nuk !und t !baj abdestin$ duhet t %uaj %azhdi!isht nga nj gj , e "rish abdestin. :*!ethn$ "ers*n , nuk !und ta !baj abdestin !e ars+e$ k*nsider*het ai , brenda k*hs s 1d* na!azi !err abdest dhe , nuk !und t ,ndr*j !e abdest %et! sa t !und ta fa( farzin. 8jeri , nuk !und ta !baj abdestin k*nsider*het njeriu ars+eja e t Hi(it "as fa(jes s 1d* na!azi ,*ft nj her t "ik*j$ aj* ars+e sht e %azhduesh!e. =1> Fi((*%a !e e!r t A(('((ahut i Hi(i sht i !adh. Fa(nderi!i i ,*ft M*tit$ i Hi(i (na e dha fen ;s(a!e dhe na nder*i !e i!an. Fa(nderi!i i ,*ft M*tit$ i Hi(i ujin e bri "astrues dhe ;s(a!in e bri drit. =5> O A(('((ahN M je" t "ij nj g*t nga "usi i "r*fetit tnd$ n !n+r , "as asaj "irjeje t !*s e ndiej etjen kurr. =6> O M*ti i!N Ma !unds* t shij*j ar*!n e &hennetit dhe ! furniz* !e begati t Ohennetit. :he !*s ! (+ej !e erra t Ohehenne!it. =7> O M*ti i!N Ma zbardh f+r+tn !e dritn tnde$ ashtu si1 ke zbardhur f+t+rn e e%(ia%e t Tu. :he !*s !a n&i f+t+rn "r shkak t gj+nahe%e t !ia ditn kur n&ihen f+t+rat e ar!i,%e t Tu. =A> O M*ti i!N Ma je" (ibrin ti! n ann ti!e t djatht dhe !a (ehts* !arrjen n "+etje "ara Teje. =B> O M*ti i!N M*s !a je" (ibrin ti! nga e !ajta as nga e "ra"a. :he !*s !a bj t %shtir !arrjen n "+etje. =C> O M*ti i!N M*s i hidh n Ohehenne! tru"in ti! dhe f(*kt e !i$ dhe ! !err nn hije tek hija e Arshit Tnd$ ditn kur nuk d* t ket hije "*s hijes s Arshit Tnd. =8> O M*ti i!N M bj "rej at+re , e dgj*jn fja(n dhe , e !bajn t !irn. =D> O M*ti i!N M#i sigur* k!bt e !ia ditn kur t shke(in !bi 0irat. =1E> O M*ti i!N :itn kur k!bt e ar!i,%e t Tu d* t rrsh,asin !bi 0irat$ !*s i bj t rrsh,asin k!bt e !ia.

=redakt*ni> 4us(i ' Abdesi tru"*r

Q na!azi t jet i drejt$ abdesti dhe gusu(i duhet t jen t drejt. Pd* !ashku(( e fe!r , sht &hunu"$ (i "a"astr grat , (ir*hen nga hajzi dhe nifasi$ n fund t k*hs s na!azit$ nse !betet a, k*h sa

"r t fa(ur at na!az$ e kan farz t !arrin gusu( (abdest gusu(i . Ohunu" k*nsider*het ai , ejaku(*n n ndrr dhe n !arrdhnie seksua(e. -ejga!beri +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ th*t. /Atij , !err gusu( abdest (, (ahet $ i je"en se%a"e sa ,i!e ka. -* a, gj+nahe i fa(en. ; ngrihet shka((a e tij n Ohennet. 0e%a"i , d* t#i je"et atij "r gusu($ sht ! i !ir se 1d* gj , sht n d+nja. A(('((ahu &he(eshanuhu i urdhr*n !e(e,t. Kujdesuni "r kt r*b ti!inN 8atn "a "rtuar ngrihet dhe duke !enduar urdhrin ti! !err gusu( "r "astri! nga &hunu"((ku. Bhuni dsh!itar se gj+nahet e ktij r*bi Ti! i ka! fa(ur2. 8 nj hadithi sherif tjetr sht urdhruar. /Kur t nd+hesh$ !err sh"ejt gusu(N 0e"se !e(a,et e ,uajtura Kira!en katibin *fend*hen nga ai , eHn &hunu"2. 8 nj hadith tjetr sht thn. /8 sht"in ku ka "ers*na &hunu"$ ,en dhe f*t*grafi$ nuk h+jn !e(e,t e rah!etit2. Pd*kush , fa( e , nuk fa( na!az$ nse e ka(*n &hunu" k*hn e nj na!azi$ d* t ndshk*het shu! ash"r. 8se nuk sht e !undur t (ahesh !e uj$ duhet t !arrsh teje!u!. Ata , jan &hunu"$ nuk !und t#i bjn kt* "un. 1' 8uk !und t fa(in asnj na!azL 5' 8uk !und t "rekin Kur#anin dhe ajetet e tijL 6' 8uk !und t bjn ta%af Qaben$ 7' 8uk !und t h+jn n &ha!i dhe n !es&hide. 0i !erret gus(i9 0i sunnet gusu(i !erret kshtu. 1' 0 "ari$ edhe nse jan t "astra$ duhet t (aj t d+ duart dhe %endin e tur"sh! (auret dhe %endet ku ka nd+rsi n tru". 5' -astaj$ duhet t !arr nj abdest t "r"ikt (t "(*t $ duke (ar f+t+rn duhet t bj nijet "r gusu(. 8se nuk gru!bu((*het uji n k!b$ edhe k!bt duhet t#i (aj. 6' -astaj$ !bi gjith tru"in duhet hedhur uj tri her. 0 "ari tri her duhet hedhur uj k*ks$ "astaj su"it t djatht$ "astaj su"it t !ajt. -ra$ shkurt$ duhet (ar tr tru"i$ "a !betur asnj "jes$ sad* e %*g( , t jet$ "a u (ar.

8se uji , i hidhet nj "jese t tru"it n gusu($ sh"rndahet tek "jest e tjera edhe at* "astr*hen. 0e"se n gusu( i tr tru"i k*nsider*het nj *rgan. 8drsa duke !arr abdest$ nse !e ujin , i hedhi! nj "jese$ (aget "jesa tjetr e "a (ar$ nuk k*nsider*het si e (ar. Kur bhet gusu(i ta!a!$ t !arrsh abdest "rsri sht !ekruh. -*r$ nse "rishet abdesti duke !arr gusu($ duhet t !arrsh edhe nj her. Farzet e gus(it 8 !edhhebin Janefi farzet (kushtet e gusu(it jan tri. 1' 4*jn dhe f+tin t#i sh"(ash !e uj (gargara . 8se n g*j !betet nd*nj "jes "a (agur edhe sa !aja e gji("rs$ dhe nse nuk (agen s+"rina dhe %ri!at e dh!b%e gusu(i nuk sht i "(*t. 5' Jundn ta sh"r(ash !e uj. 8se uji nuk de"rt*n nn "a"astrtin e thar n hund dhe nn bukn e "rt+"ur n g*j$ nuk sht gusu( i "(*t. 6' T (ash tr tru"in. )sht farz t (ash krthizn brenda$ !usta,et$ %etu((at$ f(*kt dhe (kurn nn t*. 8se !betet nd*nj "jes ku nuk ka de"rtuar uji$ si th*njt$ buzt$ ka"aku i s+%e$ nuk k*nsider*het se sht !arr gusu(. 0unnetet e gus(it 1' 0 "ari t (ahen duart. 5' T (ahen %endet e auretit. 6' T "astr*het tr tru"i nga "is((ku. 7' -ara gusu(it t !erret abdestL duke e (ar f+t+rn t bret nijet "r gusu(. A' Tr tru"i t (ahet tri her duke e frkuar. B' -asi t (ahet tr tru"i$ t (ahen t d+ k!bt. Fastet e hajzit dhe nifasit t gra%e Ka nj!bdhjet ((*je gusu(i ("astri!esh . -es "rej t+re jan farzL d+ "rej t+re jan "r grat , sa"* t (ir*hen nga hajzi dhe nifasi$ t !arrin gusu( (t "astr*hen . ;bni Abidini n (ibrin !e titu(( Menhe(u'('%@rid?n th*t se sht nj*ftuar njzri nga dijetart e fikhut se "r 1d* !+s(i!an$ !ashku(( e fe!r$ sht farz t !s*j ;(!iha(in. -r 1d* !+s(i!an sht farz , t !s*j !bi hajzin dhe nifasin . Pd* !+s(i!an !ashku(($ kur t !art*het$ duhet

t#i dij sh"jegi!et rreth hajzit dhe nifasit$ dhe kt* kur t !art*het$ duhet t#ia !s*j gruas s tij. Jajz ,uhet gjaku , i shfa,et %ajzs , ka shndet t !ir nga !*sha nnt%je1are $ dhe , zgjat s "aku tri dit "a ndr"rer$ "ra hajz ,uhet !enstruaHi*ni i gra%e. 4jakut , ka 1d* ngj+r tjetr "r%e1 s bardhs$ dhe atij , sht i "a,art$ i thuhet gjak hajzi. Kur nj %ajze z t#i shfa,et hajzi (!enstruaHi*ni $ aj* h+n n !*shn e "jekuris $ k*nsider*het grua dhe *b(ig*het !e urdhresat dhe nda(esat e fes. :itt nga 1asti kur shihet gjaku e deri kur t nda(*j$ ,uhen dit t !enstruaHi*nit ("astri!i !uj*r . Kj* k*h zgjat s "aku tri dit$ dhe ! s shu!ti dhjet dit. Pd* grua duhet t#i dij ditt e saj t "astri!it !uj*r dhe k*hn kur i fi((*jn. 3ajzs , i ka !bushur nnt %jet$ nse nuk ka nn$ nj*hurit "r hajzin e nifasin jan t det+ruara t#ia !s*jn !*trat$ ha((a$ tezja e saj. 8ifas d* t th*t (eh*n. 8ifas ,uhet gjendja e gruas "as (indjes$ gjaku , rrjedh "as (indjes. K+ gjak nuk rrjedh %et! "r "ak k*h. 8 k*hn kur "ush*n gjaku$ !enjher duhet !arr gusu(. K*hzgjatja !aksi!a(e sht d+zet dit. Kur t !bushen d+zet dit$ edhe nse nuk "ush*n gjaku$ gruaja duhet t !arr gusu( dhe t fi((*j na!azin. 4jaku , !und t rrjedh "as d+zet dit%e$ sht istihaza$ d*!ethn i ars+etuar$ i (ejuar$ dhe sht "as*j e nd*nj 1rregu((i!i. 4rat duhet t#i din "r!endsh ditt e nifasit ((eh*nis . Kur sht !e hajz !e nifas$ gruaja nuk !und t fa( na!az dhe nuk !und t agjr*j. 8uk !und t bj se&hde t kndi!it t Kur#anit dhe as se&hde t fa(nderi!it t M*tit. 8uk bn ta "rek Kur#anin. 8uk bn t h+j n &ha!i dhe n !es&hid. 8uk !und ta bj ta%af Qaben. Kur t "astr*het$ agjri!in e bn kaza (i "(*ts*n at* dit $ kurse na!azet nuk i bn kaza. 4ruaja duhet ta nj*ft*j burrin e %et kur i ka fi((uar hajzi. -ejga!beri +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ ka thn. /E !a((kuar sht gruaja e Hi(a e fsheh nga burri i %et fi((i!in dhe !bari!in e hajzit2. Kur t !bar*jn hajzi dhe nisafi$ sht farz , gruaja t !arr gusu( !enjher t (ahet.

=redakt*ni> Teje!u!i
Teje!u! d*!ethn "astri! !e dhQ kur nuk gjendet uj. 8se nuk gjendet uj "r t !arr abdest gusu($ *se n situata kur edhe "se ka uj$ nuk ke !undsi ta "rd*rsh ujin$ !err teje!u! !e dhQt "astr$ !e g(,ere dhe !e nd*nj ((*j dheu tje tr. Teje!u!i sht nj (ehtsi! "r abdest dhe gusu( ((arje . 8 fen t*n edhe teje!u!i !e dhe sht sikur "astri!i !e uj. Feja j*n sh"jeg*n ,art se disa nd+rsi !und t "astr*hen !e dhQ. 0ituatat , e krk*jn teje!u!in$ kr+esisht jan kt*.

1' -a!undsia e gjendjes s ujit t "astr "r abdest e gusu(. ()sht farz t krk*sh uj kud* n ,+tez . 5' 0!undja , "eng*n "rd*ri!in e ujit$ kur ka rrezik , sa"* t "rd*ret uji$ t %dessh *se t s!uresh nga t ft*htt. 6' Kur "ran ujit gjendet ar!iku *se nd*nj kafsh e rreziksh!e dhe he(!uese. 7' Kur je n burg e nuk ke !undsi t "rd*rsh uj. A' Kur krHn*hesh nga %dekja. B' Kur je udhtar dhe !e %ete nuk ke uj ! te"r se sa "r t "ir. C' Kur nuk ke !undsi t n&jerrsh uj nga "usi. Farzet e teje!u!it Farzet e teje!u!it jan tri. 1' Ta bsh nijet. 5' Ta "reksh !e "((!b dheun e "astr dhe t terur *se nd*nj *bjekt "rej dheu$ t#i shkundsh dhe !e t* t frk*sh f+t+rn$ nj her. 6' -rsri t "reksh dheun !e "((!b dhe !e d*rn e !ajt ta frk*sh t djathtn deri !bi brr+($ e !e t djathtn t frk*sh t !ajtn deri !bi brr+($ nj her. Ka edhe nga ata , th*n se teje!u!i ka d+ farze. Farzin e d+t dhe t tret i k*nsider*jn si nj farz. T d+ %ariantet jan t drejta. 0unnetet e teje!u!it 1' T fi((*sh !e Bes!e(e. 5' T %sh n dhQ "((!bt e duar%e. 6' -((!bt t#i shk*sh "ara e "ra"a !bi dhQ. 7' 8se ka dhQ n "((!b$ t#i shkundsh derisa t !*s !betet !. A' Kur t#i %sh duart !bi dhQ$ t#i ha"sh gishtat. B' 0 "ari t frk*sh (t#i ja"ish !es'h f+t+rn$ "astaj d*rn e djatht$ "astaj d*rn e !ajt. C' Ta bsh !e t njjtn sh"ejtsi$ si kur !err abdest.

8' T !*s !betet %end i "afrkuar ("a !es'h n f+t+r dhe n krah. D' -ara teje!u!it$ t krk*sh uj n %endin ku ke !enduar se !und t gjendet. 1E' :uke i (shuar n dhQ duart$ t#i "esh*sh si"r. 11' :uart t#i frk*sh ashtu si1 sht treguar (art. 15' T frk*sh %endin n !es gishta%e dhe duke e br kt$ ta (%izsh unazn. 8 teje!u! duhet t kihet kujdes "r kt* gjra 1' -ers*ni "a abdest$ nse !err teje!u! "r t#i treguar n&nsit !n+rn e !arrjes s teje!u!it$ !e at teje!u! nuk !und t fa( na!az. 5' Q t !und t fa(sh na!az !e teje!u!$ nuk !jaft*n %et! ta bsh nijet "r teje!u!. :uhet br nijet edhe "r na!az. 6' 8ga nj dhQ !und t !arrin teje!u! disa "ers*na. 0e"se dheu dhe !aterie t ngjajsh!e !e t$ t "rd*rura "r teje!u!$ nuk k*nsu!*hen. -(uhuri i rn nga f+t+ra e nga d*ra "as teje!u!it sht i "rd*rur. 7' 8se !ateria !e t Hi(en !und t !erret teje!u! sht e "rzier !e nj tjetr !e t Hi(n nuk d* t !und t !erret teje!u!$ trsia e saj njihet si"as asaj , sht ! te"r se gj+s!a. A' Me nj teje!u! (ej*het t fa(en na!aze t ndr+sh!e. B' M+safiri (udhtari nse ka shenja se n (argsi s "aku d+ ki(*!etra d* t gjendet uj$ *se !err nj*fti!in e nj !+s(i!ani t !en1ur$ t rritur$ e t drejt$ "asi t !end*j !ir$ e ka farz t eH n 1d* an d+,ind !etra *se t drg*j dik "r ta krkuar. 8se nuk !end*het shu!$ nuk sht e ne%*jsh!e ta krk*j ujin. C' Kushd* , !err teje!u! "a "+etur "r uj$ dhe h+n n na!az$ e "astaj inf*r!*het nga nj "ers*n se at+ gjendet uj$ duhet t !arr abdest dhe ta "rsrit na!azin. 8' Kur ka uj n (argsi ! te"r se d+ ki(*!etra$ na!azi !und t fa(et !e teje!u!. D' 8j njeri , harr*n se n "(a1kat e tij ka uj$ nse nuk sht n fshat a ,+tet$ !und t fa( na!az !e teje!u!. 1E' 8j njeri , !end*n se sht har&huar uji$ nse gjen uj "as na!azit$ na!azin , ka fa(ur !e teje!u! e "rsrit.

11' M+safiri (udhtari e ka %a&hib t krk*j uj nga ata , gjenden "ran tij. 8se nuk i ja"in$ ai fa(et !e teje!u!. 15' :erisa n rrug$ n "us ka uj %et! "r t "ir$ !und t !erret teje!u!. 16' 8se ka "ak uj$ &hunu"i duhet (ar "ara gruas !e hajz$ "ara atij "a abdest dhe "ara t %dekurit. -r*nari i ujit (ahet "ara t tjer%e. Ijrat , kan "r*nar t %e1ant$ kur bashk*hen$ s "ari (ahet i %dekuri. 17' -ers*ni , sht &hunu"$ nse "asi t ket !arr teje!u!$ e "rish abdestin$ nuk bhet &hunu". 8se uj ka "ak$ !err %et! abdest. 1A' 8se ! te"r se gj+s!a e si"rfa,es s tru"it t atij , sht &hunu"$ sht !e "(ag *se e sku,ur$ ai !err teje!u!. 8se "jesa ! e !adhe e (kurs s tij sht e shnd*sh dhe nse sht e !undur t (ahet "a u (agur "jest !e "(ag !err gusu(. 8se nuk !und t (ahet "a u (agur "jest !e "(ag$ ai !err teje!u!. 0i !erret teje!u!i9 1. 0 "ari bhet nijet "astri!i nga &hunu"((ku *se nga gjendja "a abdest. -r t fa(ur na!az !e teje!u!$ nuk !jaft*n t bhet nijet %et! "r teje!u!. :uhet t bhet nijet "r t !arr teje!u! "r di1ka , sht ibadet$ ".sh.$ teje!u! "r na!az t &henazes$ "r abdest *se "r gusu(. :uke br nijet "r teje!u!$ nuk ka ne%*j t#i ndash abdestin dhe gusu(in. 8ijeti "r abdest t bn t "astr edhe "rej &hunu"((kut. Me teje!u!in e br nijet "r "astri! nga &hunu"((ku$ !und t fa(et na!azi. 8uk ka ne%*j "r teje!u! t d+t "r na!az. 5. :+ duart$ i "r%esh deri !bi brr+(a$ !e "((!bt e duar%e "rek dheun e "astr$ gur$ t*k$ g(,ere *se !urin e su%atuar$ duke i !bshtetur s "aku tre gishta$ dhe !e d+ "((!bt e frk*n nj her f+t+rn$ d*!ethn i je" !es'h. 8se d*ra nuk e "rek ,*ft edhe nj "jes t f+t+rs$ teje!u!i nuk sht i %(efsh!. -r t#i dhn !es'h !ir f+t+rs$ t d+ duart !e "((!b t ha"ura dhe !e katr gishta t ngjitur njri !e tjetrin$ i %! te ba((i nga ku fi((*jn t da(in f(*kt dhe ngada( i zbresi! drejt n*fu((s. 6. :+ "((!bt i %! "ra" n t*k (n dhQ dhe "asi t#u bie! nj her duar%e$ "ra "asi ta shkundi! dheun$ s "ari !e katr gishtat e d*rs s !ajt frk*j! ann e si"r!e t d*rs s djatht drejt brr+(it dhe "astaj ann e brendsh!e t krahut !e "((!bn e brendsh!e t !ajt e frk*j! "rej brr+(it deri n "((!b. Inaza duhet t hi,et.. -astaj njs*j !e d*rn e djatht frk*het krahu i !ajt. -((!ba duhet t "rek n dhQ dhe nuk sht e ne%*jsh!e t !bes "(uhur n d*r.

Teje!u!i "r abdest dhe gusu( sht i njejt. 4jrat , e "rishin teje!u!in 0a"* t "ush*j situata e ars+esh!e , e bn t ne%*jsh! teje!u!in$ "ra kur t gjendet uj$ n situata , "rishin abdestin dhe gusu(in "rishet edhe teje!u!i. :*bit e abdestit$ gusu(it dhe teje!u!it Q t d+ "astri!et !e ,((i! t ibadetit$ sje((in shu! d*bi "r shndetin e tru"it t*n. Krahas d*bi%e t shu!ta tru"*re$ ka edhe shu! d*bi sh"irtr*re. :isa nga d*bit e shu!ta , jan argu!entuar$ !und t#i rradhisi! si %ij*n. 1' 8 jetn t*n gjat dits$ nuk !betet %end , nuk e "rek d*ra j*n$ nuk !betet !ikr*b , nuk e !err aj*. Ka$ (arja e duar%e$ e f+t+rs dhe e k!b%e , bhet duke !arr abdest$ sht nj !br*jtje shu! e !ir "r s!undjet e (kurs dhe infeksi*net. Mikr*bet$ bakter et "arazit*re n tru" h+jn gjithnj n"r!jet (kurs. 5' Me (arjen e hunds e Hi(a sht kujdestare e siste!it t*n t fr+!!arrjes$ "eng*het h+rja n tru" e !ass s !ikr*be%e dhe e "(uhurit. 6' Garja e f+t+rs e f*rH*n (kurn$ t 1(*dh dhe (ehts*n dhe!bjen e k*ks. ; % n (%izje da!art dhe ner%at. Marrja e %azhduesh!e e abdestit$ sad* , njerzit "(aken$ ndik*n n ruajtjen e f+t+rs s t+re nga rrudhat. 7' 8 situatat , shkakt*jn &hunu"((kun$ !e har&hi!in e nj energjie t !adhe$ rritet sh"ejtsia e rrahjes s ze!rs dhe e ,arku((i!it t gjakut dhe fr+!!arrja sh"ejt*het. Me angazhi!in e te"rt t tru"it ndihet (*dhje$ rraska"itje$ shtangje$ "(*gshti$ kr+esisht ngada(s*hen !jaft akti%itetet sh"irtr*re. Me gusu( tru"i fit*n gja((rin e "r"ar!e. 8j !br*jts shu! i !ir i tru"it sht (arja e rregu((t. A' Abdesti dhe gusu(i ka ndiki! "*ziti% edhe n siste!in e ,arku((i!it t gjakut. Mnjan*n ngurtsi!in dhe ngushti!in e da!ar%e. -astri!i (tahareti nga "a"astrtit 8 tru"$ n rr*ba dhe n %endin ku d* t fa(et na!azi$ nuk duhet t ket nd+rsir$ "a"astrti e "is((k. -jes "rbrse t rr*ba%e k*nsider*hen edhe sha!ia$ sha((i i k*ks$ 1a((!a$ ka"u1i dhe na((anet. Me, edhe bezja !e t Hi(n !bu(*het tru"i (atkia dhe kndet e saj (%izin bashk !e at , fa( na!az$ aj* k*nsider*het rr*b dhe nse nuk sht e "astr$ na!azi nuk "ran*het. Kur %endi i shtr*js ku shke( dhe % k*kn sht i "astr dhe t ket nd+rsir n nj %end tjetr diku afr$ na!azi "ran*het. 0e"se shtr*ja nuk sht e ngjitur "r tru"i si sha((. -*r$ nuk

(ej*het na!azi i atij , bart shishe t !b+((ur n t Hi(n ka urin$ se"se shishja nuk sht %endi ku sht br urina. (8ga kj* ku"t*het se kur n &he" ke shishe t !b+((ur uj k*(*nje$ a(k*(i$ j*di *se n kuti t !b+((ur sha!i !e gjak$ beze t nd+r$ nuk (ej*het t fa(sh na!az . 3endi ku shke(in d+ k!bt dhe %endi ku bihet n se&hde$ duhet t jen t "astra. 8a!azi !bi naj(*n$ &ha! e beze , !bu(*n nd+rsirn$ "ran*het. 8se n se&hde fundet "rekin nd+rsir t terur$ nuk "rish "un. 8se n (kur$ n rr*ba$ n %endin ku fa(et na!azi nuk ka nd+rsir ! t !adhe sesa sasia e drhe!it$ edhe "se na!azi "ran*het$ nse ka nd+rsir sa sasia e drhe!it$ sht tahri!en !ekruh dhe sht %a&hib ta (ash. 8se sht ! shu! se drhe!i$ sht farz , ta (ash. 8se sht ! "ak$ sht sunnet. )sht farz t (ash edhe "ikn e "ije%e a(k*(ike. 0asia e drhe!it te nd+rsirat e f*rta$ sht (!ithka( katr gra! e BE Hentigra!. -r nd+rsirat rrjedhse$ sht ha"sira sa gjersia e f+t+rs s ujit , sht n shu"(akn e 1e(ur t d*rs. 8d+rsira e f*rt e rr*bs , sht ! "ak se nj !ithka( kur "rha"et ! gjer se sa e brendsh!ja e shu"(aks$ nuk e "eng*n na!azin. 8d+rsira sht d+ ((*jesh. 1' 8d+rsira e trash 8d+rsira t trasha jan t gjith at* gjra , kur da(in nga njeriu shkakt*jn "rishjen e abdestit dhe t gusu(it$ sikur jash,itja$ gjaku i kafsh%e t ng*rdhura , nuk i hahet !ishi$ !ishi i derrit$ "is((ku i sh"end%e dhe i kafsh%e trans"*rtuese$ i dhen%e e i dhis$ gjaku i njeriut$ %era...etj. 5' 8d+rsira t (ehta. Kur nj *rgan dhe nj "jes e rr*ba%e nd+het !e nd+rsir t (eht$ d.!.th.$ kur nd+het deri nj e katrta e ksaj "jese dhe e ktij *rgani$ nuk e "rish na!azit. Irina e kafsh%e !e katr k!b$ t Hi(a%e u hahet !ishi$ dhe "is((ku i sh"end%e , nuk u hahet !ishi$ jan nd+rsira t (ehta. -is((ku i "((u!bit$ harabe(it dhe sh"ez%e t ngjajsh!e$ t Hi(a%e u hahet !ishi$ sht i "astr. Fakia e n&jerr nga desti(aHi*ni i %ers dhe a(k*(i jan nd+rsir e trash dhe sht hara! t "ihen sikur %era. Kur fa( na!az$ gjaku dhe "ijet a(k*(ike duhet t (ahen e t "astr*hen nga rr*bat dhe nga (kura. 8se at* gjenden n shishe e t tjera$ duhen n&jerr nga &he"i. -a"astrtit "astr*hen !e 1d* uj t "astr$ !e ujin , sht !arr abdest dhe gusu($ !e ujra t rrjedhsh!e$ si dhe !e uthu((. Iji i "rd*rur "r abdest dhe gusu($ ,uhet uj i "rd*rur. K+ uj sht i "astr$ "*r nuk sht "astrues i ne%*js s njerz%e. 8ga k+ "astr*het nd+rsira$ "*r !e t nuk !erret abdest dhe as gusu(.

;0T;8OJA' d*!ethn t#i "astr*sh %endet nga sht kr+er ne%*ja e %*g( dhe e !adhe. ;stin&haja$ t "astruarit e ne%*js$ sht sunnet. Mashku((i e fe!ra$ "asi t "rishin abdestin$ duke e (ar ann e "r"ar!e dhe t "ra"!e !e uj$ n !n+r , t !*s (n urin *se "is((k sht sunnet. -*r$ nse nuk !und t "astr*het !e uj "a e zbu(uar %endin e tur"sh! "ara tjetrkujt$ hi,et d*r nga "astri!i !e uj$ bi(e edhe nse ka shu! "is((k. -ra$ nuk bn t zbu(*het %endi i tur"sh!. 8a!azin e fa( ashtu. 8se e zbu(*n$ bhet fasik$ d*!ethn bhet "ers*n , ka br hara!. Kur gjen nj %end t %*(itsh! e bn "astri!in !e uj dhe na!azin e "rsrit. 0e"se$ nse zbati!i i nj urdhri bhet sebe" "r t br nj hara!$ "r t !*s br hara!$ si urdhr braktiset$ nuk zbat*het. -astri!i i ne%*js !e k*Hk$ !e ush,i!$ !e "(eh$ !e tu(($ !e saksi si dhe !e "jes t &ha!it$ !e thngji(($ !e "asuri t tjetrkujt dhe !e gjra t 1!uesh!e$ d*!ethn !e gjra t %(efsh!e$ !e "ara$ ".sh.$ !e !ndafsh$ !e gjra t hedhura nga &ha!ia$ !e uj ze!ze!i$ !e gjethe$ !e (etr sht tahri!en !ekruh. Edhe ndaj (etrs b*she duhet t kihet res"ekt. -astri!i i ne%*js !e gazeta dhe (etra$ n t Hi(at ka shkri!e , nuk i shrbejn fes$ ku nuk ka e!ra t nderuar$ (ej*het. Mir"*$ "astri!i i ne%*js nuk (ej*het !e kurrfar f(etsh ku ka shkri!e !e ger!a t is(a!it. T kthesh *rganet e jash,itjes nga kib(a dhe ta "rishsh abdestin n k!b a"* (akuri,$ "a "asur nd*nj det+ri! sht !ekruh. 8 %endin ku ka "a"astrti a"* urin$ nuk (ej*het gusu(i. -*r$ nse urina rrjedh e shk*n dhe nuk gru!bu((*het$ n kt* %ende (ej*het t !eret gusu(. Iji i "rd*rur "r "astri!in e "a"astrti%e bhet i nd*tur dhe rr*bat nuk duhet t#i s"rkatsh. -r kt ars+e$ duke br "astri!in e ne%*js$ duhet zbu(uar %endi i tur"sh! dhe kj* t bhet n nj %end t %*(itsh!. 8uk bhet "astri!i "ara !us((u,esh duke futur d*rn !e uj n t !bathura dhe t (ash %endin e urins. Kur e "rek "ika e urins$ uji n grusht bhet i "a"astr dhe rr*ba e s"rkatur bhet e nd*tur. 8se$ %endet e s"rkatura !e kt uj$ jan ! shu! se brendia e "((!bs$ na!azi nuk "ran*het. Kur urin*jn !eshkujt duhet t !*s s"rkaten. -a u bindur se nuk ka !betur "ik urine$ nuk duhet !arr abdest. Abdesti "rishet dhe rr*bat k*nsider*hen t nd*tura edhe n rastin kur rrejdh nj "ik e %et!e urine.8se n rr*ba ku((*n ! "ak se brendia e "((!bs$ !arrja e abdestit dhe na!azi i fa(ur jan !ekruh. 8se "ik*n shu!$ na!azi nuk "ran*het. Ata , %uajn nga t "ikurit e *rganit gjenita( duhet %n "ak "a!uk bi!sh n %ri!n nga urin*jn. Irinn e rrjedhur e thith "a!buku. 6. Mbu(i!i i auretit (3endet e auretit dhe !bu(i!et e gra%e Auret ,uhen %endet , sht hara! t#i zh%eshsh "ara dikujt$ t#ia treg*sh tjetrkujt dhe t#i shik*sh at* %ende t tjetrkujt. 3ende t tur"sh!e (auret ' , duhen !bu(uar ' te !ashku((i sht "jesa "rej

krthizs deri nn gjunj. 4juri sht auret (%end i tur"sh! . Meshkujt kur fa(in na!az$ t !bu(*jn "jest e tjera (kraht$ k*kn $ t %esh 1*ra"e$ sht sunnet. Fa(ja e na!azit !e kt* "jes t zbu(uara$ sht !ekruh. Te grat 1d* "jes tjetr e tru"it "r%e1 "((!b%e t duar%e dhe f+t+rs$ "jesa e si"r!e e duar%e$ f(*kt dhe k!bt$ n t katr !edhhebet jan auret. -r kt ars+e grat jan ,uajtur auret. T#i !bu(*sh kt*$ sht farz. 8se !betet nj e katrta e Hi(itd* nga *rganet e tru"it "a u !bu(uar$ na!azi "rishet. 8se ha"et "ak$ nuk "rishet "*r na!azi sht !ekruh. 4rat jasht na!azit$ kur jan %et!$ e kan farz ta !bu(*jn "jesn ndr!jet gjunj%e dhe krthizs$ e kan %azhib t !bu(*jn barkun dhe sh"inn$ kurse t#i !bu(*jn %endet tjera$ sht edukat !irsje((jeje. Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ th*t. /0+t e atij , shik*n gruan e huaj !e (ak!i$ d* t#i !bushen !e zjarr dhe d* t futen n Ohehenne!. :uart , ka shtrnguar d*rn !e gruan e huaj$ (idhen "r ,afe dhe d* t hidhen n Ohehenne!. Ata , f(asin !e (ak!i !e gruan e huaj n nj %end t "ane%*jshe!$ "r 1d* fja( d* t rrin nj !ij %jet n Ohehenne!2. 8 nj hadith tjetr thuhet. /0hiki!i !e (ak!i i gruas s f,injit dhe i gra%e t !i,%e$ sht d+fish ! shu! gj+nah sesa shiki!i i gra%e t huaja. T#i shik*sh grat e !artuara$ sht nj !ij her gj+nah sesa t shik*sh %ajzat. Edhe gj+nahet e zinas jan t kti((a2. -astaj Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ th*t. /M*s i zbu(*ni %endet tuaja t tur"sh!e. 8se ka "ers*na , nuk ndahen fare nga ju$ tur"r*huni nga ata dhe si((uni !e res"ekt ndaj t+re2. 8 nj hadith thuhet. /Mbu(*ji %endet e tua t tur"sh!e. M*s ia shfa, tjetrkujt "r%e1 gruas dhe shrbt*res sate. Edhe kur je %et!$ tur"r*hu nga A(('((ahu2. /At , sheh bukurin e nj %ajze dhe (arg*n !enjher s+rin nga aj*$ A(('((ahu e nder*n !e se%a"e t nj ibadeti t ri$ kna,sin e t Hi(it ibadet e ndien !enjher2. /M*ti i !a((k*ft ata , i zbu(*jn %endet e t+re t tur"sh!e dhe ata , i shik*jn %endet e tur"sh!e t tjetrkujt2. :*!ethn bhuni nga ata , t tjer%e u ja"in she!bu(( n !*ra($ n "un e n %eshje. Ata , i "rshtaten !*ds$ ata , hara!et i ,uajn art i bukur dhe ata , "un*jn hara!e$ u th*n artist$ duhet t !arrin !si! nga kt* hadithe$ duhet t friks*hen e t kthje((*hen !bi t*. Edhe t#i shik*j !ashku((i "jest e tur"sh!e t !ashku((it dhe fe!ra t fe!rs$ sht hara!. -* e "rsrisi! ashtu sikur sht hara! ,

!ashku((i t#i shik*j %endet e tur"sh!e t fe!ra%e dhe fe!rat t !eshkuj%e$ "* ashtu sht hara! , !ashku((i t#i shik*j %endet e tur"sh!e t !ashku((it dhe fe!ra t fe!rs. 3endet e tur"sh!e t !ashku((it "r !ashku((in e "r fe!rn jan ndr!jet krthizs e gjunj%e. T kti((a jan edhe %endet e tur"sh!e t fe!rs "r fe!rn. 8drsa %endet e tur"sh!e t fe!rs "r !ashku((in e "anj*hur (t huaj $ jan i tr tru"i$ "r%e1 duar%e dhe f+t+rs. Edhe sikur t shik*sh "a (ak!uar "jest e tur"sh!e t fe!rs s huaj (t "anj*hur $ sht e nda(uar. ; s!uri , sht i shtrir (akuri, nn j*rgan$ kur e ka k*kn nn j*rgan dhe fa( na!az !e shenja$ k*nsider*het se sht fa(ur (akuri,. 8se fa(et !e k*k t n&jerr nga j*rgani$ "* !e tru"in t !bu(uar !e j*rgan$ i (ej*het. 8j !ashku(($ fe!rat !e t Hi(at e ka hara! t !art*het !und t#i shik*j n k*k$ n f+t+r$ ,af$ krah$ k!bt nn gjunj$ "*r "a i (ak!uar. At* nuk !und t#i shik*j n gj*ks$ n !es$ !bi gjunj e n sh"in. -r fe!rn edhe f!ijt e &ha&hait$ ha((s$ tezes dhe t dajs jan !eshkuj t huaj. Edhe dhndri e kunati jan burra t huaj. Me kta sht hara! , gruaja t bised*j e t ta((et e %et!uar. Edhe "r !eshkuj sht hara! t ((af*sin shkujdessh! !e %ajzat e &ha&hait$ t ha((s$ t tezes dhe !e kunata. Burri nuk !und t !art*het kurr !e tet!bdhjet fe!ra. Me kt* !und t bised*j e t rrij %et!. Edhe gruaja nuk !und t !art*het !e tet!bdhjet !eshkuj. Kta tet!bdhjet !eshkuj e fe!ra jan. T afr! nga gjaku Meshkujt..........................................Fe!rat 1' Baba...........................................1' 8na 5' Babai i babait dhe i nns.....................5' 8na e babait dhe e nns. 6' biri$ i biri i t birit........................6' e bija$ e bija e s bijs. 7' 3((ai.........................................7' M*tra A' biri i %((ait.................................A' e bija e !*trs. B' biri i !*trs..................................B' e bija e %((ait. C' Oha&hai dhe daja...............................C' Ja((a dhe tezja. T afr!it nga ,u!shti Meshkujt...........................................Fe!rat 8' Babai nga ,u!shti.............................8' 8na nga ,u!shti. D' Baba i babs dhe i nns nga ,u!shti..........D' 8na e nns dhe e babait nga ,u!shti. 1E' Biri nga ,u!shti.............................1E' Bija nga ,u!shti. 11' 3((ai nga ,u!shti...........................11' M*tra nga ,u!shti. 15' ; biri i !*trs nga ,u!shti..................15' E bija e !*trs nga ,u!shti.

16' ; biri i %((ait nga ,u!shti.................16' E bija e %((ait nga ,u!shti. 17' Oha&hai dhe daja nga ,u!shti.................17' Ja((a dhe tezja nga ,u!shti. T afr!it nga !artesa Meshkujt..........................................Fe!rat 1A' 3jehrri.......................................1A' 3jehrra. 1B' 3((ai nga babai..............................1B' M*tra nga nna. 1C' 8jerku........................................1C' 8jerka. 18' :hndri.......................................18' 8usja. Meshkujt dhe fe!rat , da(in n rrug !e "jest e tur"sh!e t "a!bu(uara dhe , shik*jn "jest e tur"sh!e t t tjer%e$ d* t digjen n zjarrin e Ohehenne!it. 7. KTJ;M; 84A K;BGA 8a!azi duhet t fa(et !e f+t+r n drejti! t Qabes. Kib(e i thuhet drejti!it t ndrtess s Qabes$ e Hi(a gjendet n ,+tetin e Meks. M "ar kib(e ka ,en Kudusi (Kerusa(e!i . 0htat!bdhjet !uaj "as hi&hretit$ n !es t !uajit 0haban$ ditn e !art sht urdhrur kth+erja nga Qabeja. Kib(e nuk sht ndrtesa e Qabes$ "*r trua((i i saj. :*!ethn kib(e sht ha"sira at+ nga t*ka deri n arsh. -r kt ars+e na!azi fa(et edhe n fund t detit$ n !a(e t (arta dhe n a%i*ne n at drejti!. Mir"*$ n rastet si. 1. -r shkak t s!undjesL 5. 8 rrezik se t %idhet "asuriaL 6. 8 rrezik nga kafsh grabit,are 7. 8 rrezik se !und t t sh*h ar!ikuL A. Kur zbret nga kafsha$ nse nuk !und t hi" "rsri "a ndih! dhe nse nuk !und t fa(et duke i bashkuar d+ na!aze (drekn !e ikindin dhe aksha!in !e jaHin $ ' na!azin e fa( duke u drejtuar andej kah !und t drejt*het. 8 anije$ n tren dhe n a%i*n sht kusht t kthehesh (n fi((i! t na!azit nga kib(ja. A. KOJ)T E 8AMAM;T Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ th*t. /Ohebrai(i a(ejhisse(a!$ "ran ders s Qabes d+ dit !#u b i!a!. Kur ag*i$ ne t d+ fa(! na!azin e sabahut$ drekn derisa "* (arg*hej die((i nga zeniti$ ikindin$ kur hija e 1d* *bjekti u b sa ai *bjektL kur die((i "ernd*i aksha!in e jaHin e fa(! natn %*n. :itn e d+t. na!azin e sabahut e

fa(! derisa "* ag*nte$ drekn kur hija e 1d* *bjekti u b d+ fish nga ai *bjektL ikindin e fa(! !enjher "as ksaj aksha!in n k*hn kur ndr"ritet agjri!i (n iftar dhe jaHin kur u b nj e treta e nats. -astaj tha. O Muha!!ed$ kt* jan k*ht e na!aze%e t tua dhe t "ejga!ber%e t !"arsh!. I!!eti +t seHi(n nga t "es k*ht e na!azit$ (e t#i fa( ndr!jet kt+re d+ kufij%e (%ariante%e , ke!i fa(ur ne2. Edhe nga k+ hadith !erret %esh se nu!ri i na!aze%e t urdhruara , fa(en "r 1d* dit$ sht "es. K*ha e na!azit t sabahut. fi((*n "rej agi!it e %azhd*n deri n (indjen e die((it. K*ha e na!azit t dreks. fi((*n , nga k*ha kur z%*g(*hen hijet fi((*jn t zgjaten$ dhe %azhd*n derisa hijet t zgjaten sa %et *bjekti *se d+fishL "ra k*ha e dreks fi((*n kur die((i (arg*het nga !esi i ,ie((it e zgjat deri n ikindi. K*ha e na!azit t ikindis. fi((*n !e "rfundi!in e k*hs s dreks dhe kj*. 1. 0i"as ;!a! Ebu Kusufit dhe ;!a!i Muha!!edit$ fi((*n kur hija e nj *bjekti rritet sa %et ai *bjekt$ dhe %azhd*n derisa t zhduket die((i. 5. 0i"as ;!a!i Adha! Ebu Janifes$ fi((*n kur hija e *bjektit d+fish*het dhe %azhd*n derisa t zhduket die((i. K*ha e na!azit t aksha!it. fi((*n "asi t "ernd*j die((i dhe %azhd*n derisa t errs*het !ir$ d*!ethn derisa !e sku,jen e ,ie((it t !*s !betet asnj shkndij e die((it. K*ha e na!azit t jaHis. fi((*n ather kur ka(*n k*ha e na!azit t aksha!it dhe %azhd*n deri "ara agi!it. 0i"as ;!a!i Adha! Ebu Janifes$ k*ha e jaHis fi((*n kur t zhduket sku,ja n ,ie((. K*ht kur sht e nda(uar fa(ja e na!azit jan. !*!entet kur die((i sht duke (indur *se duke "ernduar$ "r%e1 ikindis nse sht duke u fa(ur. 8 kt* tri k*h nuk (ej*het as na!azi i &henazes s "rgatitur ! hert$ as seh%i se&hdeja *se se&hdeja e (e&i!it t Kur#anit. :+ k*h jan !ekruh t fa(sh %et! nafi(e. -asi t fa(sh farzin e na!azit t sabahut derisa t (ind die((i$ dhe "asi ta fa(sh farzin e na!azit t ikindis deri te farzi i aksha!it.

=redakt*ni> Ezani dhe ;ka!eti

Ezan d* t th*t t nj*ft*sh kur arrin k*ha e fa(je%e. -r burrat "r "es k*ht e na!azit dhe "r na!azet kaza dhe n na!azin e &hu!as$ karshi "redikusit$ kndi!i i ezanit sht sunnet'i !uekked. Ezani knd*het !e z t (art "r t#i nj*ftuar t tjert "r fi((i!in e k*hs s na!azit. Kur knd*het ezani$ sht !ustehab t ngrihen duart te %esht

dhe nga nj gisht t %ihet n %ri!a t %esh%e. T knduarit e ika!etit sht ! i %(efsh! se t knduarit e ezanit. Ezani dhe ika!eti knd*hen n drejti! t kib(es. :uke i knduar kt*$ nuk f(itet dhe nuk je"et "rgjigjje "r se(a!in e dhn. 8 Hi(at raste knd*hen ezani dhe ika!eti 1. 8 k*"sht$ n fush kur fa(et kaza$ %et! *se !e &he!at$ sht sunnet , ezani dhe ika!eti i !eshkuj%e t knd*hen !e z t (art. 8jerzit$ &hindt$ gurt , dgj*jn ezanin$ ditn e Kia!etit d* t jen dsh!itar. Ai , "rgatitet "r t fa(ur disa na!aze kaza$ s "ari knd*n ezanin dhe ika!etin. :uke i fa(ur kazat e !"arsh!e$ t tjera%e u knd*n %et! ika!etin dhe nuk sht e ne%*jsh!e t knd*sh ezanin. 5. Ai , e fa( !e k*h na!azin n sht"in e %et$ %et! *se !e &he!at$ nuk knd*n ezanin dhe ika!etin$ se"se ezani dhe ika!eti i knduar n &ha!i$ k*nsider*het se sht knduar edhe n sht"i. -*r nse ika!eti knd*het sht ! i %(efsh!. -asi t jet fa(ur na!azi !e &he!at n &ha!in ! t afrt *se n 1fard* &ha!ie !e &he!at t nj*hur$ ai , fa( %et!$ nuk e knd*n ezanin dhe ika!etin. 8 &ha!it , jan n rrug$ *se , nuk kan i!a! dhe !+ezin dhe , nuk kan &he!at t Haktuar$ ata , %ijn n k*h t ndr+sh!e$ "*r k*h t nj na!azi$ "rbjn &he!at t ndr+sh!. -r 1d* &he!at knd*het ezani dhe ika!eti. 8 &ha!i t kti(( edhe ai , fa(et %et!$ i knd*n ezanin dhe ika!etin !e z sa "r t#i dgjuar %et. 6. Ata , jan !+safir (udhtar $ edhe kur fa(en !e &he!at n !esin e %et$ edhe kur fa(en %et!$ e knd*jn ezanin dhe ika!etin. -ran atij , fa(et %et$ nse ka sh*k$ !und ta (sh ezanin. Ai , sht n udhti! kur fa(et %et! n nj sht"i$ knd*n ezanin dhe ika!etin. 0e"se ezani e ika!eti i knduar n &ha!i$ nuk k*nsider*het "r na!azin e tij. 8se disa "rej at+re (udhtar%e e knd*jn ezanin n sht"i$ ata , fa(en ! "astaj$ nuk e knd*jn. Kndi!i i ezanit nga f!ija i !en1ur$ nga i %erbri etj.$ t Hi(t din$ sht i (ejuar dhe nuk duhet t kesh kurrfar ne%erie.Kurse kndi!i i ezanit nga nd*nj i "aditur sRsht e "(,+er. Kndi!i i ezanit dhe ika!etit nga ai , sht &hunu"$ dhe kndi!i i ezanit "a abdest$ si dhe kndi!i i ezanit nga gruaja$!katari$ "ijaneHi$ f!ija j* i !en1ur dhe kndi!i i ezanit u(ur$ sht tahri!en !ekruh. Ezanet e kt+re knd*hen "rsri. -r t ,en ezani i %rtet$ !+ezini duhet t jet !+s(i!an dhe i !en1ur. Ars+eja , ezani i !katarit nuk sht i %(efsh! ,ndr*n n faktin se fja(a e tij n ibadete nuk "ran*het. Me thirrjen e ezanin nga ana e tij nuk bes*het se ka ardhur k*ha e na!azit. Me ezanin dhe !e shenjn , je" ai$ nuk ndr"ritet agjri!i (nuk ha"et iftari . Ata , e nder*jn dhe e res"ekt*jn ezanin dhe , e knd*jn at n har!*ni !e sunnetin$ "a i ndr+shuar tingujt$ fja(t e tij$ "a e "rishur$ ata

, nuk e "r,eshin dhe , da(in n !inare$ ' d* t arrijn shka(( t (art. -*r nse ezani nuk knd*het n har!*ni !e sunnetin$ "r sh!bu(($ nse ndr+sh*jn disa fja($ nse "rkthehet dhe nse knd*het duke u "r,eshur n disa fja($ ai , e dgj*n kt asnj "jes nuk "rsrit. Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ n nj hadith t tij th*t. /Kushd* , n k*hn kur e dgj*n zrin e ezanit$ e knd*n bashk !e !+ezinin "a z$ atij "r 1d* ger! i je"en nj!ij se%a"e dhe i fa(en nj!ij gj+nahe2. Ai , e dgj*n ezanin edhe nse (e&*n Kur#ani Keri!$ sht sunnet ta sh,i"t*j ngada( at , dgj*n. Kur e dgj*n ezanin. Jajje a(es'sa(ah dhe Jajje a(e( fe(ah duhet t thuash. /Ga ha%(e %e (a ku%%ete i('(a bi('(ah2. -as ezanit knd*het sa(a%at. -astaj knd*het duaja e ezanit. Kndi!i i ezanit A(('((ahu ekber..................................................... 7 her Eshhedu en (a i(@he i('(a(('((ah.................................... 5 her Eshhedu enne Muha!!eden Fesu(u(('((ah............................... 5 her Jajje a(es'sa(ah.................................................... 5 her Jajje a(e( fe(ah.................................................... 5 her A(('((ahu ekber..................................................... 5 her Ga i(@he i('(a(('((ah............................................... 1 her 3et! n ezanin e sabahut "as Jajje a(e( fe(ah knd*het d+ her edhe Essa(atu hajrun !inen'neu!. 8drsa n ika!et "as Jajje a(e( fe(ah d+ her thuhet Kad ka!etissa(atu. :uat e ezanit. Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ ka "*r*situr. /:uke u knduar ezani knd*ni kt dua. /3e enne eshhedu en (@ i(@he i('(a(('((ah %ahdehu (a sherike (ehu %e eshhedu enne Muha!!eden abduhu %e resu(uhu %e rad?tu bi('(ahi rabben %e bi( is(@!i d?nen %e bi Muha!!edin sa('(a(('((ahu a(ejhi %e se(' (e!e res<(en nebijja2. -rsri n nj hadithi sherif thuhet. /O u!!eti i!. Kur t kr+het ezani$ knd*ni kt dua. A(('((ahu!!e rabbe h@ dhihidd@%etit't@!!eti %es' sa(@ti'('kai!eti @ti Muha!!edeni'('%es?(ete %e( fadi(ete %eddere'&h@terr' rrefiate %eb#athhu !eka!en !ah!udeni('(edhi %e#adtehu inneke (a tuh(ifu( !?@d2. :*!ethnia e fja(%e t ezanit

AGG'GGAJI EKBEF. M*ti sht i !adh. Ai nuk ka ne%*j "r asgj. )sht i !adh dhe "r ibadetet e r*b%e t Tij nuk ka ne%*j. -r ta rrnj*sur !ir n !endje kt d*!ethnie$ kj* knd*het katr her. E0JJE:I E8 GA ;GAJE ;G'GAGG'GGAJ. :sh!*j dhe dek(ar*j se nuk ka M*t tjetr "r%e1 A(('((ahut. Edhe dsh!*j dhe bes*j se !e !adhshtin e Tij nuk ka ne%*j "r adhuri!in e askujt$ se "r%e1 Tij nuk e !erit*n askush t adhur*het. E0JJE:I E88E MIJAMME:E8 FE0IGIGG'GGAJ. Bes*j dhe dsh!*j se Muha!!edi (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ sht "ejga!ber i drguar i Tij$ se sht nj*ftues i rrugs s ibadete%e , i krk*i Ai$ dhe se A(('((ahu i "ran*n %et! ibadetet , u nj*htuan nga Ai. JAKKE AGE0'0AGAJL JAKKE AGEG FEGAJ. jan d+ fja(i , i thrrasin besi!trt n na!az$ i Hi(i sje(( sh"ti!in$ (u!turin dhe kna,sin. AGG'GGAJI EKBEF. ;badetin , e !erit*n Ai$ askush nuk !und ta arrij. )sht shu! i !adh dhe i %et!i t Hi(it duhet t#i bhet ibadet. GA ;GAJE ;G'GAGG'GGAJ. 3et! A(('((ahu sht Ai , e !erit*n$ , sht i denj t#i "ru(esh n ibadet. Askush nuk ka t drejt t#i bj ibadet tjetrkujt$ "r%e1 Tij. B. 8;KET; :erisa t knd*het tekbiri fi((estar$ bhet nijeti$ "ra$ "ara se t h+j! n na!az$ e bj! nijet (%end*si! !e ze!r se Hi(in na!az dua! ta fa(i! (nj nga t "es k*ht $ kthehe!i nga kib(a dhe i drejt*he!i i!a!it. 0eHi(i na!az ka nijetin e %et. :uke e sh,i"tuar nijetin$ duhet t "r,ndr*he!i edhe !e !endje dhe !e res"ekt t "(*t t h+j! n na!az. 8ijeti !und t bhet sh,i" *se arabisht. 8ijeti "r t gjitha na!azet n gjuhn arabe d* t ishte kshtu. 8e%ejtu en usa('(ije (i('(ahi tea(a sa(atu'('%akti edaen !ustakbi(e('kib(eti ' A(('((ahu ekber. 8ijeti i br "as tekbirit fi((estar$ nuk sht i %(efsh!$ dhe ai na!az nuk "ran*het. Te farzet dhe %a&hibet$ kur bhet nijeti$ duhet t dihet Hi(i farz e Hi(i %a&hib sht. 8uk sht e na%*jsh!e t theks*het nu!ri i rekate%e n nijet. Kur fa( sunnetin$ !jaft*n t bhet nijet na!azi !e ze!r. 8 na!azin e &henazes bhet nijet duke thn. /8a!azin "r A(('((ahun$ duan "r t %dekurin2. 8uk sht kusht "r i!a!in , ta bj nijet$ t#u bhet i!a! !eshkuj%e. ;!a!i$ nse nuk e bn nijet /;u bra i!a! ktij &he!ati t gatsh!2$ nuk e arrin se%a"in e t fa(urit !e &he!at. 8se e bn nijet , t#u bhet i!a!$ e arrin edhe kt se%a". ;!a!it i ne%*jitet nijeti i theksuar$ se u bhet i!a! edhe gra%e.

=redakt*ni> -jest "rbrse t na!azit (Fuknet e na!azit

1. ;FT;TAJ; TEKB;F ' Tekbiri fi((estar. :uke h+r n na!az t sh,i"t*het A(('((ahu ekber sht farz. Tjetr fja( nuk thuhet. 5. K;AM ' 8denja n k!b. ; s!uri , nuk !und t rrij n k!b$ fa(et u(ur. ; s!uri , nuk !und t rrij u(ur$ shtrihet n sh"in dhe fa(et !e (%izje k*ke. Me, f+t+rn duhet ta ket nga kib(ja e nga ,ie((i$ i %ihet jastku nn k*k. ; shtrng*n k!bt. Kur je !e ,ndri! n k!b$ k!bt !und t jen t ha"ura rreth katr gishta (arg njra ' tjetrs. ; s!uri , nuk !und t rrij n k!b se i !erren !endt$ i dhe!b shu! k*ka$ dh!bi$ s+ri *se diku tjetr. Atij , i ku((*n "(aga$ ka frikn e ar!ikut$ sht rrezik t#i %idhet "asuria. Ai , duke ndenjur n k!b d* ta "rish agjri!in *se kndi!in$ *se ata , d* t#u zbu(*hej %endi i auretit$ , t gjith fa(en u(ur. -r ruku "rku(et "ak$ e "r se&hde e % k*kn n t*k. Ai , nuk !und ta %r k*kn n t*k$ "r ruku "rku(et "ak e "r se&hde "rku(et ! shu!. 8se "rku(ja "r se&hde nuk sht ! e !adhe se "rku(ja "r ruku$ na!azi nuk "ran*het. 8se n t*k % nj gur a drras dhe !bi t* bn se&hde$ edhe "se i "ran*het na!azi$ h+n n gj+nah. :*!ethn bhet tahri!en !ekruh. 6. K;FAET ' Ge&i!i i Kur#anit. 8 1d* rekat t sunnete%e dhe t %itrit$ si dhe kur fa( %et! n d+ rekatet e farze%e gjat t ndenjurit n k!b$ sht farz t (e&*het Kur#an (nj ajet i gjat *se tri t shkurtra . T (e&*sh sure t shkurtr$ sht ! se%a". 8 rekatin e "ar t seHi(it na!az (e&*het. 0ubhaneke$ Eudhubi('(ahi$ Bis!i'(ahi$ Fatihaja dhe nj sure (ka"tin .8 rekatin e d+t t seHi(it na!az (e&*het. Bis!i('(ahi$ Fatihaja dhe nj sure$ *se nj ajet i gjat a tri t shkurtra (! e "akta .8 rekatin e tret dhe t katrt t na!aze%e farze (e&*het Bis!i('(ahi dhe Fatihaja.Ge&i!i i Fatihas dhe i sures (s shkurtr n d+ rekatet e "ara$ sht %a&hib *se sunnet. :he t (e&*sh Fatihan "ara sures sht %a&hib. 8ga kj* renditje (e %a&hibe%e e kiraetit$ nse harr*het nj$ duhet br 0eh%i se&hde (se&hde "r!irsuese .4jat ndenjes n k!b$ n Kiraet$ nuk (ej*het t (e&*het "rkthi!i i Kur#anit. ;!a!i at , d* ta (e&*j n rekatin e "ar dhe t d+t$ "r%e1 n na!azin e &hu!as dhe t bajra!e%e$ sht sunnet ta (e&*j !e gjatsi d+ shka((sh (rekati i "ar ! i gjat se i d+ti . Kur fa(et %et!$ n 1d* rekat !und t (e&*j !e t njjtn gjatsi. )sht !ekruh , i!a!i ta bj sh"rehi , n t njjtat rekate t t njjte%e na!aze$ t knd*j t njjtat ajete. )sht edhe ! ke, sikur t#i knd*j !e rend t !bra"sht. 8 rekatin e d+t t krHesh suren , "as*n "as asaj , sht knduar n rekatin e "ar$ e t knd*sh t tretn$ sht !ekruh. Ta knd*sh Kur#anin !e renditjen si n Mus'haf$ sht %a&hib dhe kj* duhet "raktikuar gjith!*n.

7. FIKI#; ' -as (e&i!it t Kur#anit (Kiraetit $ derisa je!i n k!b$ duke !arr tekbir "rku(e!i n ruku. 8 ruku !eshkujt i ha"in gishtat i %n !bi gjunj dhe sh"inn e k*kn i !bajn drejt. 8 ruku ! s "aku tri her thuhet. 0ubhane rabbije(adhi!. 8se i!a!i "a e sh,i"tuar tri her e ngre k*kn !e tekbir$ edhe &he!ati e ndjek !enjher at. 8 ruku kraht dhe k!bt !bahen drejt. Fe!rat nuk i ha"in gishtat. 0h"inn$ k!bt dhe kraht nuk i !bajn drejt. :uke u ngritur nga rukuja$ sh,i"t*j!. 0e!ia(('((ahu (i!en ha!ideh. Kj* si "r at , fa(et %et!$ si "r i!a!in$ ta th*t sht sunnet. Ohe!ati kt nuk e th*t. Mandej nda(e!i "ak dhe$ n "*zitn !e ,ndri! drejt$ the!i. Fabbena (eke'('ha!d. :he tani$ duke thn A(('((ahu ekber bie! n se&hde. 0 "ari i u(i! gjunjt n t*k$ !andej "((!bt$ t djathtn e "astaj t !ajtn$ dhe n fund hundn dhe ba((in. A. 0EOJ:EKA ' 3nia e f+t+rs n t*k (d+she!e . 8 se&hde gishtat e duar%e duhet t jen t bashkuar !e njri tjetrin dhe drejt kib(es$ kurse k*ka ndr!jet d+ duar%e. Ta %sh k*kn n nj %end t "astr$ d*!ethn n gur$ n t*k$ n drras$ !bi shtr*j sht farz.3end*sja e hunds s bashku !e ba((in sht %a&hib. T %sh %et! hundn "a nd*nj ars+e nuk sht e (ejuar. T %sh %et! ba((in$ sht !ekruh. T#i %esh n t*k t d+ k!bt$ *se s "aku nga nj gisht t t d+ja%e sht farz. :*!ethn nse nuk %ihen t d+ k!bt n t*k$ na!azi nuk "ran*het$ *se sht !ekruh. 8 se&hde t#i !b(edhsh gishtat e k!b%e e t#i kthesh nga kib(ja$ sht sunnet. Meshkujt kraht dhe k*fsht n se&hde$ i !bajn t ndara nga barku. T#i %sh n t*k duart dhe gjunjt$ sht sunnet. The!brat$ n kia! (n ndenje n k!b t#i !bash (arg njra'tjetrs katr gishta$ n ruku dhe n se&hde t#i !bash t bashkuara$ sht sunnet. )sht !ekruh t#i trhe,h "jest e "anta((*ne%e kur bie n se&hde. 4jithashtu sht !ekruh t h+sh n na!az !e "ant*((*na t "a(*sura (art$ t "r%je(a. T fa(sh na!az !e krah e "anta((*na t "r%je(a$ sht !ekruh. -* ashtu sht !ekruh t fa(sh na!az "a takie$ ndrsa t fa(sh na!az !e rr*ba t zh+era e tSnd*tura a"* !e rr*ba t "uns$ sht !ekruh. B. KA:E'; AJ;FE ' I(ja n !bari! t na!azit. )sht farz , n rekatin e fundit t rrish u(ur s "aku a, sa t (e&*sh Ettehijjatu. :uke ndenjur u(ur$ nuk je"et isharet !e gishta t d*rs. Meshkujt gishtat e k!bs s djatht i !b(edhin "rbrenda drejt kib(es dhe k!bn e !bajn drejt$ kurse t !ajtn e shtrijn n t*k$ t kth+er nga e djathta$ dhe u(en !bi t. T u(esh kshtu sht sunnet.

Fe!rat u(en duke i %n n t*k sh"utat e k!b%e. K*fsht jan afr njra'tjetrs. K!bn e djatht e n&jerrin jasht nga ana e djatht$ k!ba e !ajt !betet brenda !e gishta t kth+er n t djatht.

=redakt*ni> 0i fa(et na!azi

-r na!azin e !ashku((it , fa(et %et! "* sje((i! nj she!bu(( 0unnetin e na!azit t sabahut i Hi(i fa(et kshtu. 1. 0 "ari kthehe!i nga kib(ja. K!bt i !baj! "ara(e(isht t ndara nga njra'tjetra n (argsi rreth katr gishta. Me gishta t !dhenj t duar%e "reki! t butin e %esh%e$ "((!bt t ha"ura i kthej! nga kib(ja dhe !e ze!r e g*j sh,i"t*j!. /E bra nijet (%end*sa "r kna,si t M*tit t fa( sunnetin e na!azit t sabahut t s*t!$ u kthe%a nga kib(ja dhe u ujdisa(ndjek Kuranit2 dhe e sh,i"t*j! tekbirin. A(('((ahu ekber$ e "astaj i bashk*j! duart nn krthiz duke %n d*rn e djatht !bi t !ajtn. 5. 0+t i drejt*j! n %endin ku d* t bj! se&hden$ dhe (e&*j!. a 0ubhaneke$ b Eudhu Bes!e(en$ "astaj Fatihan$ H "as Fatihas$ "a (e&uar Bes!e(en$ (e&*j! nj sure (t shkurtr . 6. -as (e&i!it t sures$ duke thn A(('((ahu ekber$ "rku(e!i n ruku. Me duar !bu(*j! ka"akt e gjunj%e$ be(in e !baj! drejt dhe duke !*s i ndar s+t nga k!bt$ the!i. 0ubhane rabbije'('adh?! tri her. Mund t thuhet edhe "es *se shtat her. 7. :uke thn 0e!ia(('((ahu (i!en ha!ideh$ drejt*he!i dhe$ kur ,ndr*j! drejt$ sh,i"t*j!. Fabbena (eke'('ha!d. A. -a ,ndruar shu! n k!b$ duke thn A(('((ahu ekber bie! n se&hde. :uke rn n se&hde n t*k %! !e radh. a gjurin e djatht$ "astaj gjurin e !ajt$ "astaj d*rn e djatht$ d*rn e !ajt$ hundn dhe ba((inL b gishtat e k!b%e !b(idhen n drejti! t kib(es$ H k*ka %ihet n !es d+ duar%eL 1 gishtat e duar%e shtrihen "r"ara$ d s bashku !e brendin e "((!b%e shtrihen "rt*kL dh duke ,en n kt gjndje$ the!i s "aku tri her. 0ubhane rabbije'('a#(a. B. :uke thn A(('((ahu ekber ngrihe!i nga se&hdja dhe k!ba e !ajt shtrihet n t*k$ gishtat e k!bs s djatht !b(idhen n drejti! t kib(es dhe u(e!i n gjunj. :uart %ihen !bi gjunj !e gishta t shtrir. C. -a ndenjur u(ur te"r n gjunj$ duke thn A(('((ahu ekber kthehe!i "ra" n se&hden e d+t. 8. -rsri$ n se&hde$ s "aku tri her$ the!i 0ubhane rabbije'('a#(a dhe duke sh,i"tuar A(('((ahu ekber$ ngrihe!i n k!b. :uke u ngritur nga se&hdja$ s "ari duhet ngritur ba((i nga t*ka$ "astaj hunda$ e "astaj d*ra e !ajt dhe d*ra e djatht dhe n fund gjuri i !ajt dhe i djathti.

D. Kur !arri! "*zitn n k!b$ "r t fi((uar rekatin e d+t$ "as Bes!e(es (e&*j! Fatihan$ e "astaj nj sure (t shkurtr dhe duke sh,i"tuar A(('((ahu ekber$ "rku(e!i n ruku. 1E. Edhe rekati i d+t bhet deri n fund n at !n+r si1 sht "rshkruar rekati i "ar. 3et! , "as se&hdes s d+t$ kur t the!i A((' ((ahu ekber$ "a u ngritur n k!b$ u(e!i n gjunj dhe. a -asi t#i (e&*j! (utjet (duat . Ettehijjatu$ A(('((ahu!!e sa('(i$ A((' ((ahu!!e barik dhe Fabbena @t?na$ ja"i! se(a!$ s "ari n ann e djatht duke thn Esse(@!u a(ejku! %e rah!etu(('((ah$ e "astaj n t !ajtn Esse(@!u a(ejku! %e rah!etu(('((ah. b -asi t ja"i! se(a!$ the!i. A(('((ahu!!e entesse(a!u %e !inkes se(@! tebarekte j@ dhe'('&he(@(i %e( ikr@!$ dhe "a f*(ur fare$ ngrihe!i t fa(i! farzin e sabahut. 0e"se$ t f(assh ndr!jet sunnetit dhe farzit$ edhe "se nuk e "rish na!azin$ i "aks*n se%a"et. -as na!azit$ knd*hen. tri her Estagfiru(('((ah$ "astaj Ajete( kursija dhe tridhjet e tre her 0ubhana(('((ah$ tridhjet e tre her E(ha!du(i('(ah dhe tridhjetetre her A(('((ahu ekber. Kt* duhen knduar "a z. T knd*sh !e z sht bidat(shtes . M "astaj bhet duaja. 8 dua !eshkujt i 1*jn duart n (artsi t gj*ksit. Ja"en "((!bt. Brendia e shu"(aks kthehet drejt ,ie((it. 0e"se ashtu si1 sht Qabeja kib(e e na!azit$ ashtu sht ,ie((i kib(e e (utjes. -as duas$ duke (e&uar ajetin 0ubhane rabbike...$ i frk*j! duart "r f+t+re. -r rekatin e d+t n sunnete dhe farzet katr rekatshe (e&*het Ettehijatu dhe 1*he!i n k!b. 8 rekatet e treta dhe t katrta t sunnete%e$ "as Fatihas$ knd*het nj sure (e shkurtr . 8 rekatet e treta e t katrta t farze%e knd*het %et! Fatihaja. Edhe farzi i aksha!it fa(et kshtu. -ra$ n rekatin e tret t tij nuk knd*het sureja. Kurse n na!azin e %itrit n 1d* rekat$ "as Fatihas$ knd*het sure shtes. 8 rekatin e fundit "as sures !erret tekbir dhe duart ngrihen te %esht. -astaj knd*hen duat e Kunutit. Edhe sunnetet e "ara t ikindis dhe jaHis$ , jan 4ajri !uekked$ jan si sunnetet e tjera$ %e1se n ndenjen "as rekatit t d+t$ "as Tehijatit$ knd*hen edhe 0a(a%atet. 8a!azi i gruas , fa(et %et! -r she!bu(($ 0unneti i na!azit t sabahut fa(et kshtu. 1. 0 "ari !bu(*het tru"i "rej k*ks deri te k!bt. 3et! duart dhe f+t+ra !beten t "a!bu(uara. 0uret dhe duat , d* t#i knd*j n na!az$ jan sikur t na!azit t !ashku((it , fa(et %et!. 8drsa "jest , ndr+sh*jn jan kt*.

a :uart nuk i ngren si !eshkujt te %eshtL duke i 1uar duart n (artsin e su"e%e$ gruaja e bn nijet$ !err tekbir$ i (idh duart !bi gj*ks dhe fi((*n na!azin. b 8 ruku nuk ,ndr*n "(*tsisht drejt. H 8 se&hde brr+(at i shtrin n t*k. 1 8 tehijat u(et !bi k*fsha. :*!ethn$ k!ba e djatht dhe e !ajt jan n an t djatht$ dhe u(et !bi t !ajtn. -r grat$ f*r!a ! e (eht "r t#u !bu(uar !ir n na!az$ sht nj sha!i e gjer , d* t#i !bu(*j edhe duart edhe nj fund i gjat e i gjr$ , d* t#i !bu(*j edhe k!bt. 3AOJ;BET E 8AMAM;T 3a&hibet e na!azit jan kt*. 1. T (e&*het sureja Fatiha. 5. -as Fatihas$ t (e&*het nj sure dhe nj a"* s "aku tre ajete t shkurtra. 6. T (e&*het Fatihaja "ara sures. 7. 0uren , (e&*het "as Fatihas$ ta (e&*j! n rekatin e "ar e t d+t t farze%e dhe n 1d* rekat t sunnete%e. A. 0uret t (e&*hen radhazi njra "as tjetrs. B. Fatihan ta (e&*sh nj her n 1d* rekat t na!aze%e sunnet e %a&hib. C. T rrish u(ur (teshehud "as rekatit t d+t t na!aze%e tre dhe katr rekatshe. Qndri!i u(ur i fundit$ sht farz. 8. 8 rekatin e d+t t rrish u(ur ! te"r se teshehhudi. D. 8 se&hde t#i %sh bashkarisht hundn dhe ba((in n t*k. 1E. Kur t u(esh n rekatin e fundit$ t knd*sh Ettehijatu. 11. 8 na!az t#i "rshtatesh "jes%e "rbrse t na!azit (ruknet . 15. 8 fund t na!azit t thuash. Esse(a!u a(ejku! %e rah!etu((ah. 16. 8 fund t rekatit t tret t %itr na!azit$ t knd*sh duan e Kunutit. 17. T !arrsh tekbire n na!azet e bajra!e%e.

1A. T knduarit e i!a!it !e z t (art n na!azet e sabahut$ &hu!as$ bajra!it$ tera%is$ %itrit dhe n d+ rekatet e "ara t aksha!it e t jaHis. 1B. T (e&uarit e i!a!it "a z dhe t atij , fa(et %et! n farzet e dreks dhe ikindis dhe n rekatin e tret t aksha!it n rekatin e tret e t katrt t jaHis. 8atn e kurban bajra!it nga na!azi i sabahut e deri n na!azin e ikindis t dits s katrt$ "as njzet e tri na!aze%e farz t knd*het tekbiriL A(('((ahu ekber$ A(('((ahu ekber$ (a i(@he i('(a(('((ah$ %a(('((ahu ekber$ A(('((ahu ekber %e (i('(ahi'('ha!d$ sht %a&hib. 0EJ3; 0EOJ:E (0e&hdeja "r!irsuese e harress . Ai , fa( na!az$ nse !e dije *se !e harres$ ( nj "jes , sht farz n na!az$ e "rish na!azin. 8se nj %a&hib e (sh*n !e harres$ nuk e "rish at. -*r$ duhet t bj 0eh%i se&hde (0e&hde "(*tsuese'"r!irsuese . 8se e ( "a fa(ur edhe !e ,((i!$ na!azi nuk "rishet. -*r sht i !angt. 0eh%i se&hde nuk sht %a&hib. -*r sht %a&hib t fa(et "rsri ai na!az. 8se nuk e fa($ sht gj+nah,ar. 8se e ( "a fa(ur !e ,((i! nj sunnet$ bn gj+nah. -*r$ na!azi nuk "rishet. 8se e ( "a fa(ur !e harres$ nuk bhet 0eh%i se&hde. 8se ke br disa gabi!e duke (n "a "(*tsuar n na!az dhe t duhen disa 0eh%i se&hde$ !jaft*n t bhet nj her. 8se i!a!i gab*n dhe ia trhe,in %rejtjen$ krk*het 0eh%i se&hde. 8se ai , fa(et !bas i!a!it gab*n$ nuk bn 0eh%i se&hde %et$ "a i!a!. 0eh%i se&hdja bhet "asi t kend*j! tehijjatu dhe "asi t je"et se(a! n nj an$ "ra i bj! d+ se&hde$ u(e!i dhe tani knd*j! Ettehijjatu$ 0a(a%atet dhe duat e na!azi "(*ts*het. 0eh%i se&hdja !und t bhet edhe "asi t je"et se(a! n t d+ ant *se "a dhn se(a! fare. Kshtu "r she!bu((. T ngrihesh kur duhet t rrish u(urL t rrish u(ur kur duhet t ngriheshL T (e&*sh "a z kur duhet t (e&*het zsh!L T (e&*sh zsh! kur krk*het t (e&*het "a zL Ku krk*het dua$ t (e&*sh nga Kur#aniL Ku knd*het nga Kur#ani$ t (e&*sh duaL 0i ".sh.$. n %end t sures Fatiha t (e&*sh duan Ettehijjatu$ ktu d*!ethn sht braktisur FatihajaL T ja"sh se(a! "a e "(*tsuar na!azinL T ngrihesh n k!b "asi t jet "(*tsuar na!aziL T (e&*sh sure t shkurtr n rekatet e treta dhe t katrta t na!aze%e farz "as FatihasL T !*s e (e&*sh suren e shkurtr "as Fatihas n d+ rekatet e "araLT (esh "a knduar tekbiret e na!azit t bajra!itL T (esh "a knduar duan e Kunutit n na!az t 3itrit$ ' t gjitha kt* jan raste , krk*jn t bhet 0eh%i se&hde. 0EOJ:E'; T;GA3ET;. 8 Kur#an n katr!bdhjet %ende ka ajete !e se&hde. Ai , e (e&*n njrin nga kt* ajete$ *se edhe ai , e dgj*n$ edhe nse nuk e ku"t*n d*!ethnien$ e ka %a&hib t bj nj se&hde. Kj* "ra ,uhet se&hde'i ti(a%et *se 0e&hdja e kndi!it t Kur#anit.

-r ata , e dgj*jn zrin , *shtin dhe kthehet "ra" nga !a(et$ shkrettirat dhe nga %ende t tjera$ nuk sht %a&hib t bjn se&hde. -r t br se&hden krk*het t jet z njeriu. M "ar sht thn se zri , %jen nga radi*ja nuk k*nsider*het z njeriu$ se"se sht z i nj !jeti t "ash"irt$ , i "rngjet zrit t hafzit. -r kt ars+e$ ai , i dgj*n ajetet !e se&hde t knduara nga radi*ja dhe !agnet*f*ni nuk e ka %a&hib t bj 0e&hde'i ti(a%et. -r t br 0e&hde'i ti(a%et duhet t jesh !e abdest$ i kth+er nga kib(a$ t ,ndr*sh n k!b "ara se t#i ngresh duart te %esht dhe duke sh,i"tuar A(('((ahu ekber$ t (sh*hesh n se&hde. Tri her thuhet 0ubhane rabbije'('a#(a. -astaj$ duke thn A(('((ahu ekber ngrihesh nga se&hdja dhe 0e&hde'i ti(a%eti kr+het. 0 "ari duhet br nijeti$ se "a nijet nuk "ran*het. Kur (e&*het n na!az$ !enjher bhen ndarazi rukuja dhe nj se&hde dhe ngrihe!i n k!b e %azhd*j! (e&i!in. -as (e&i!it t ajetit !e se&hde dhe tri ajete "as tij$ nse "rku(e!i n ruku dhe nse bhet nijeti i 0e&hdei ti(a%etit$ rukuja dhe se&hdet e na!azit zn edhe %endin e 0e&hde'i ti(a%etit. Ai , fa(et !e &he!at$ sa"* t (e&*j i!a!i ajetin !e se&hde$ edhe "se nuk ka dgjuar , i!a!i e ka (e&uar bashk !e i!a!in bn nj ruku dhe d+ se&hde %e1azi. Ohe!ati n ruku duhet ta bj nijet. Kasht na!azit$ 0e&hde'i ti(a%eti !und t (ihet "r ! %*n. 0EOJ:KA E FAG)8:EF;M;T sht si 0e&hde'i ti(e%eti. Atij , i %jen nj ni!et ' begati$ dhe ai , sh"t*n nga nj "r*b(e!$ sht e !erituesh!e , "r A(('((ahut Te#T(T t bj nj se&hde fa(nderi!i ' !irnj*hjeje. 8 se&hde s "ari th*t. E(ha!du(i('(ah "astaj e (e&*n 0ubhane rabbije( a#(a. T bsh se&hde "as na!azit$ sht !ekruh. )sht thn se ai , nuk i kusht*n kujdes "r"ik!ris s "jes%e "rbrse t na!azit (rukne%e n na!az$ u bn d! t gjitha krijesa%e. 0e"se "r shkak t gj+nahut t atij "ers*ni$ nuk bien shira$ nuk !bijn t !bje((at dhe bien shira "as k*he$ kshtu ,$ n %end , t sje((in d*bi$ bjn d!e.

=redakt*ni> 0unnetet e na!azit

1' 8 na!az t#i ngrehsh duart te %esht. 5' T drejt*sh nga kib(a "((!bn e d*rs. 6' T (idhen duart "asi t !erret tekbiri. 7' T %sh d*rn e djatht !bi t !ajtn. A' Meshkujt t#i %n duart nn krthiz e grat n gj*ks. B' T (e&*sh 0ubhaneken "as tekbirit.

C' T (e&*het Eudhubi('(ahi ,*ft nga i!a!i$ ,*ft nga ai , fa(et %et!. 8' T (e&*het Bes!e(eja. D' T thuhet tri her 0ubhane rabbije'('adhi!. 1E' T thuhet tri her 0ubhane rabbije'('a#(a. 11' :uke dhn se(a!$ t shik*sh n t d+ su"et. 15' ;!a!i$ "r%e1se n na!azet e &hu!as e t bajra!it$at* ajet , d* ti knd*j n rekatin e "ar t 1d* na!azi$ n krahasi! !e rekatin e d+t$ t jen ! t gjat. 16' 8 ndenjen e fundit t (e&*sh 0a(a%atet. 17' T thuash Fabbena (eke'('ha!d kur t ngrihesh nga rukuja. 1A' :uke u ngritur nga rukuja$ i!a!i *se ai , fa(et %et!$ t sh,i"t*j 0e!ia(('((ahu (i!en ha!ideh. 1B' 8 se&hde$ duke u !b(edhur gishtat e k!b%e$ !ajat e t+re t kthehen nga kib(ja. 1C' 4junjt dhe duart duhet %n n t*k. 18' The!brat$ gjat ,ndri!it n k!b$ t !bahen (arg njra'tjetrs rreth katr gishta$ ndrsa n ruku$ n ,ndri! drejt kur ngrihe!i nga rukuja dhe n se&hde duhet t#i !baj! t ngjitura. 1D' -as Fatihas t thuash /a!in2$ t !arrish tekbir "ara rukus$ n ruku gishtat$ duart t shtrira t#i !bash !bi ka"ak t gjunj%e$ "r se&hde t !arrsh tekbir$ n !es t d+ se&hde%e t u(esh e duke u u(ur k!bn e !ajt ta shtrish n t*k dhe t djathtn ta ngu(sh e t u(esh !bi t. 8 na!azin e aksha!it (e&*hen sure t shkurtra. 8 na!azin e sabahut$ rekati i "ar n krahasi! !e t d+tin bhet ! i gjat. Ai , i bashk*het i!a!it$ nuk e (e&*n Fatihan dhe suren$ "*r e (e&*n 0ubhaneken$ sh,i"t*n tekbiret$ (e&*n tehijatin dhe sa(a%atet.

=redakt*ni> Mustehabet e na!azet

1. Kur fa( na!az t shik*sh n %endin ku bn se&hde. 5. Kur shk*n n ruku t %shtr*sh k!bt. 6. 8 se&hde t shik*sh n %endin ku d* t %sh hundn. 7. Kur u(esh n tehijat t shik*sh !bi gjunj.

A. Ajetet , d* t (e&*hen n na!azet e sabahut dhe t dreks$ t jen ! t gjata$ n na!azin e aksha!it t jen ! t shkurtra. B. 8 ruku t#i ha"sh e t#i shtrish gishtat e duar%e dhe t#i %sh !bi gjunj. C. 8 ruku ta !bash drejt k*kn s bashku !e tru"in. 8. Kur t arrish n se&hde$ t %sh n t*k s "ari gjurin e djatht e "astaj t !ajtin. D. 0e&hden ta bsh ndr!jet d+ duar%e. 1E. 8 se&hde$ "as hunds t %sh ba((in. 11. 8se g*gsin gjat na!azit$ t !b+((sh g*jn !e ann e si"r!e t d*rs. 15. Meshkujt n se&hde duhet t#i ngren brr+(at dhe t#i !bajn (art. 4rat kraht i !bshtesin at* n t*k. 16. Meshkujt n se&hde duart dhe kraht tUi !bajn t ndara nga barku. 17. 8 ruku dhe se&hde duhet ndenjur a, sa t !und t sh,i"t*het tri her Tesbihi. 1A. T ngresh k*kn nga se&hdet duke thn A(('((ahu ekber. 1B. -asi ta ngresh k*kn nga se&hdja$ tUi ngresh duart nga t*ka. 1C. -asi tUi ngresh duart$ tUi ngresh gjunjt. 18. Meshkujt$ "asi t ngren k*kn nga se&hdja dhe t u(en$ e ngu(in k!bn e djatht dhe u(en !bi t !ajtn. 1D. Meshkujt e ngu(in k!bn e djatht dhe !ajat e gishta%e i kthejn nga kib(ja. 5E. 8 tehijat gishtat duhen %n !bi k*fsha dhe t !bahen t shtrir nga kib(ja$ "a i (akuar dhe "a (%izur asnj. 51. :uke dhn se(a!$ k*ka t kthehet n t djatht e t !ajt. 55. :uke dhn se(a! t shik*het n su"e.

=redakt*ni> Mekruhet e na!azit

1. T hedhsh &haketn !bi su"e$ "a e %eshur$ e t fa(esh. 5. T ngresh "anta((*nat *se fundin duke rn n se&hde.

6. T h+sh n na!az !e !ng t "r%eshura t k!ishs$ t fustanit. 7. T bsh (%izje t "ane%*jsh!e. A. T fa(esh !e tesha t "uns dhe !e tesha !e t Hi(at nuk d* t !und t da(sh "ara t !dhenj%e. B. T %sh n g*j di1ka , nuk t "eng*n n (e&i!. 8se % n g*je di1ka , t "eng*n$ e "rish na!azin. C. T fa(sh na!az !e k*k t "a!bu(uar. 8. T h+sh n na!az duke u !unduar n !bajtjen e ne%*js s !adhe e t %*g(. D. :uke ,en n na!az$ tek %endi i se&hdes t fshish !e d*r dheun$ gurin. 1E. Kur je n na!az$ "ra i (idhur n na!az$ t krHassh gishtat. 11. 8 na!az t %sh duart kr+,as. 15. T (%izsh k*kn dhe f+t+rn anash$ t shik*sh !e s+ anash. 16. T u(esh n bisht (si ,en n teshehudde (ndenja e "ar dhe e fundit n na!az . 17. Meshkujt$ tUi shtrijn kraht n na!az. 1A. T fa(esh "rba(( sh"ins s at+re , f(asin !e z t (art dhe "rba(( f+t+rs s nj njeriu. 1B. TUi "rgjigjesh se(a!it t dikujt !e d*r$ !e k*k. 1C. T g*gsish n na!az dhe jasht na!azit. 18. T !bu(*sh s+t n na!az. 1D. T ,ndruarit e i!a!it %et!$ gj+s! !etri (art nga &he!ati sht tenzihen !ekruh. 5E. Edhe t ,ndruarit e i!a!it %et!$ ! "*sht$ sht tenzihen !ekruh. 51. Kur ka %end n safin "r"ara$ t ,ndr*sh n safin "ra"a dhe kur nuk ka %end n saf$ t ,ndr*sh %et! n saf "ra"a. 55. T fa(esh !e rr*ba n t Hi(a ka f*t*grafi t ,enie%e t gja((a .

56. 3arja e f*t*grafis s gja(( a"* t %izatuar n !ur n ann e djatht$ t !ajt dhe "r"ara atij , fa( na!az$ *se e "unuar n beze$ n (etr. Edhe f*t*grafia e kr+,it sht si f*t*grafia e gja((. 57. T fa(sh na!az "rba(( zjarrit !e f(ak. 5A. T nu!r*sh !e d*r ajetet$ tes"ihet n na!az. 5B. T fa(esh i !bshtje(( n nj rr*b fund e kr+e. 5C. T fa(esh duke !bu(uar g*jn dhe hundn. 58. T "sht+sh nga f+ti "a det+ri!. 5D. T (%izsh d*rn nj ' d+ her. 6E. T braktissh nj nga sunnetet e na!azit. 61. T fi((*sh na!azin kur e ke f!ijn n "rehr$ "a det+ri!. 65. T fa(esh "ran gjra%e , t "re*ku"*jn ze!rn$ , t ngaz((ejn$ "r she!bu(($ "rba(( gjra%e t dek*ruara$ "ran !uziks$ (*js dhe "rba(( gje((s , e dshir*n shu!. 66. T !bshtetesh n !ur a n sht+(($ "a ne%*j t ars+esh!e$ kur fa( farzin. 67. T ngresh duart te %esht duke u "rku(ur n ruku dhe duke ngritur nga rukuja. 6A. T "(*ts*sh (e&i!in kur "rku(esh n ruku. 6B. T %sh k*kn dhe ta ngresh "ara i!a!it n se&hde dhe ruku. 6C. T fa(sh na!az n %endet , !und t jen t "a"astrta. 68. T fa(sh na!az "rba(( %arrit. 6D. T !*s u(esh k*nf*r! dis"*zita%e t s+netit n teshehudde. 7E. 8 rekatin e d+t t knd*sh tre ajete ! gjat se n rekatin e "ar 4jrat , jan !ekruh jasht na!azit 1. T kthehesh "ara *se "ra"a kib(es n ne%*jt*re dhe n 1d* %end duke e "rishur abdestin dhe duke u "astruar ("as kr+erjes s ne%*js s !adhe e t %*g( . 5. T "rishesh abdest drejtuar :ie((it e Jns.

6. )sht !ekruh "r t !adhin , !ban f!ijt e %egj( nga kib(a "r t kr+er ne%*jn. 4jrat , jan hara! "r t !dhenjt$ tua krk*jn , tUi bjn t %egj(it $ "r sht+rsit jan hara!. 7. T shtrish njrn k!b a t d+ja drejt kib(s$ !e "rjashti! kur det+r*hesh. A. TUi shtrish k!bt nga !us'afi *se nga (ibrat fetar. 8se jan t %end*sur (art$ nuk sht !ekruh.

=redakt*ni> 4jrat , "rishin na!azin

1. T k*((itesh "a ars+e ("a ne%*j a"* t d(irsh f+tin. 5. Ai , fa( na!az$ kur t teshtij tjetri t th*t Kerha!uka(('((ah. 6. Ai , fa( %et! na!azin$ nse e ndien se i!a!i , fa( !e &he!at n ann tjetr ka gabuar duke (e&uar dhe nse ia trhe, %rejtjen$ e "rish na!azin. 8se edhe i!a!i (e&*n duke u "ajtuar !e %rejtjen e ktij "ers*ni$ edhe na!azi i i!a!it "rishet. 7. -* ,e se n na!az th*t VGa i(ahe i('(a(('((ahV$ dhe nse ,((i!i sht "rgjigje na!azi "rishet. 8se sht , t treg*j ,((i!in$ na!azi nuk "rishet. A. T zbu(*sh nd*nj "jes t auretit. B. T ,ash "r shkak t dhe!bjes *se "r shkak t nd*nj "r*b(e!i tjetr. (8se ,an "r shkak se "r!endet Oheneti dhe Ohehne!i *se duke i !enduar at*$ na!azi nuk "rishet . C. T !arrsh se(a! !e gjuh dhe !e d*r. 8. 8se n na!az bn nj %e"ri! t ati(( dhe nse ai , e sheh at %e"ri! !end*n se nuk sht duke fa(ur$ i "rishet na!azi. D. T hash e t "ish di1ka n na!az. 1E. T f(assh n na!az. 11. T "r!irs*sh gabi!et e tjetrit "as i!a!it. 15. T ,eshsh n na!az. 16. T teshtish dhe t bsh /ah2 n na!az. 4jrat , jan !ubah "r t "rishur 1d* na!az 1. T !b+tsh gjar"rin.

5. T ka"sh kafshn , ka ikur. 6. T sh"t*sh k*"ene e bagti%e nga ujku. 7. T sh"t*sh ten&heren , derdhet !bi zjarr. A. Kur nuk ke frik se t ka(*n k*ha (e na!azit dhe &he!ati$ t kursehesh nga nj gj , n nj !edhheb tjetr e "rish na!azin$ "r she!bu(($ t "astr*sh "a"astrtin , sht ! "ak se drhe!i dhe kur t kujt*het se ke "rekur gruan e huaj$ (ej*het t "rishet na!azi "r t !arr abdest rishtas. B. Edhe "r tUu 1(iruar nga !bajtja !e z*r e abdestit dhe e gazra%e$ "rishet na!azi. 4jrat , jan farz "r t "rishur 1d* na!az 1. T sh"t*sh dik , brtet e krk*n ndih!$ *se t sh"t*sh t %erbrin "r t !*s rn n gr*"$ t sh"t*sh dik , t !*s digjet$ t !*s !b+tet n uj a"* t fiksh zjarrin. 5. Edhe "se nuk sht %a&hib$ sht &haiz (e (ejuar t "rishsh na!azin farz kur t thrret gj+shi$ gj+shja$ babai dhe nna. -*r nuk duhet "rishur nse nuk kan ne%*j. 8drsa nafi(et ("rfshir edhe sunnetet "rishen. 8se kta krk*jn ndih!$ duhen "rishur edhe farzet.

=redakt*ni> 8a!azi !e &he!at

Me d+ *se !e shu! %eta 8a!azin !e &he!at !und ta fa(in edhe d+ %eta$ "*r !e kusht , njri t bhet i!a!. -r !eshkujt sht sunnet , farzet e "es k*h%e t na!azit tUi fa(in !e &he!at. -r na!azet e &hu!as dhe t bajra!it$ &he!ati sht farz. Me hadith sht nj*ftuar se "r "es na!azet e fa(ura !e &he!at$ je"en shu! ! te"r se%a"e. -ejga!beri +n (sa(a((' ((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. V8a!azit t fa(ur !e &he!at i je"en njzet e shtat fish se%a"e ! t"r se na!azit t fa(ur %et!V. 4jithashtu ka thn. VAtij , !err abdest !ir dhe , shk*n n njrn nga &ha!it "r t fa(ur na!azin !e &he!at$ A(('((ahu Te#T(T "r 1d* ha" t hedhur ia shkruan nj se%a" $ "r 1d* ha" ia sh(+en nj gj+nah nga f(et*rja e %e"ri!e%e t tij dhe e ngre at nj shka(( ! (art n Ohennet. 8a!azi i fa(ur !e &he!at sigur*n barazin$ %((azrin ndr!jet !+s(i!an%e$ rrit dashurin dhe !arrdhniet !es t+re. Ohe!ati !b(idhen dhe bashkbised*jn !e njri'tjetrin. 8 kt !n+r !s*het "r ata , kan ha((e e ne%*ja e "r ata , jan t s!ur. Ohe!ati sht she!bu((i ! i !ir , !+s(i!ant jan si nj ze!r$ nj tru" i %et!.

-r t s!urin$ t "ara(izuarin$ "r at , nj k!b e ka t "rer$ "r "(e,t , nuk !und t eHin dhe "r t %erbrit nuk sht kusht t shk*jn n &he!at. 8 na!azin e fa(ur !e &he!at$ atij , i drejt*hen "ra"a &he!ati$ i th*n i!a!. -r i!a!((k dhe "r ata , i bashk*hen i!a!it ka kushte. Kushtet e i!a!((kut :rejtuesit t fa(jes !e &he!at -r tUu br i!a!$ krk*hen gjasht kushte. 8a!azi i fa(ur "as i!a!it$ "r t Hi(in dihet se nuk "(*ts*n nj nga kt* gjasht kushte$ nuk "ran*het. 1. T jet !+s(i!an. Ai , nuk bes*n se Ebu Bekr 0iddiku dhe I!er u( Faruku kan ,en ka(ifL ai , nuk e bes*n !ira&hin$ aza"in n %arr$ nuk !und t jet i!a!. 5. T jet n !*shn !adh*re (n !*shn e "jekuris . 6. T jet i ndrgjegjsh!. -ijaneHi dhe i 1!enduri nuk !und t bhen i!a!. 7. T jet !ashku((. Fe!ra nuk !und tUu bhet i!a! !eshkuj%e. A. T dij t knd*j drejt s "aku Fatihan dhe nj ajet. Ai , nuk !s*n "r!endsh nj ajet$ "* edhe nse e !s*n$ ai , nuk !und ta knd*j !e te&h%id$ "*r e knd*n si !e(*di$ nuk !und t bhet i!a!. B. T jet "a t !eta. Ai , sht !e t !eta t ars+esh!e$ nuk !und tUu bhet i!a! i at+re , jan "a ars+e. -r i!a!in sht kusht ta (e&*j KurUanin !e te&h%id. Ge&i! i bukur$ d*!ethn t (e&*sh !e te&h%id. 8uk fa(et na!azi "as at+re i!a!%e , nuk u kusht*jn rndsi kushte%e t na!azit. -ers*ni ! i "rshtatsh! "r i!a!$ sht ai , e di ! s !iri sunnetin dhe nj*hurit fetare. 8se n kt as"ekt (d+ %eta jan t barabart$ i!a! bhet ai , e knd*n KurUanin ! !ir. 8se edhe n kt as"ekt jan t njejt$ i!a! bhet ai , sht ! i de%*tsh!. 8se jan t njejt "ra"$ i!a! zgjidhet i !*shuari. ;!a!((ku i r*bit("engut $ i n*!adit$ i t "rishurit$ i t %erbrit dhe i f!ijs s zinas$ sht !ekruh. ;!a!i nuk duhet ta zgjat na!azin a, sa ta bezdis &he!atin. Fe!rat t fa(en n !es t+re !e i!a!$ sht !ekruh. ;!a!i , d* t fa(et %et! !e nj "ers*n$ at e %end*s n ann e djatht. 8se bhet i!a! i d+ %eta%e$ ata ka(*jn n d+ ant e tij. 8uk sht e (ejuar , !eshkujt t fa(en "as fe!rs a f!ijs.

-as i!a!it safin e krij*jn !eshkujt$ "astaj f!ijt dhe$ "as t+re$ fe!rat krij*jn saf n %ete. 8se i!a!i e ka br nijet , t jet i!a! edhe i gra%e$ nse nj grua rresht*het n na!az !e nj !ashku(( n t njejtin saf$ na!azi i !ashku((it "rishet. 8se i!a!i nuk e ka br nijet , t jet i!a! i ksaj gruaje$ nuk i "rish "un !ashku((it , ka ,ndruar "ran saj. 3et! se na!azi i gruas nuk sht i (ejuar. Ai , fa(et n k!b$ (ej*het tUi drejt*het i!a!it , fa(et u(ur. 3endsi !und tUi bashk*het i!a!it , sht seferi (udhtar . Ai , fa( farz$ nuk !und tUi bashk*het atij , fa( nafi(e. Ai , fa( nafi(e !und tUi !bshtetet atij , fa( farz. Ai , i bashk*het i!a!it dhe "as fa(jes s na!azit !s*n se i!a!i ka ,en "a abdest$ e "rsrit na!azin. 8a!azet e Fegaibit$ Kadrit dhe t Beratit$ tUi fa(sh !e &he!at sht !ekruh. Edhe nse d* &he!ati$ duke fa(ur farz n (e&i!in e KurUanit si dhe n teshibet t (e&*j i!a!i ! shu! sesa sht sunnet$ sht tahri!en !ekruh. Ai , nuk !und ta zr i!a!in n ruku$ nuk k*nsider*het se e ka fa(ur at rekat !e i!a!. Ai , arrin derisa i!a!i sht n ruku$ e bn nijet dhe bn tekbir n k!b e (idhet n na!az. Menjher "rku(et n ruku dhe i bashk*het i!a!it. 8se i!a!i ngrihet nga rukuja$ "ara se k+ t "rku(et n ruku$ k*nsider*het se ka arritur n ruku("*r %et! nse ai ka !undur t th*t t "aktn nj her subhane rabbije( adhi! . -ara i!a!it t "rku(esh n ruku$ t shk*sh n se&hde dhe t ngrehesh "ara tij nga kt* sht tahri!en !ekruh. 0a"* t fa(sh na!azin farz$ tUi "rishsh safet sht !ustehab. 8se nj besi!tar i fa( 1d* dit "es k*ht e na!azit !e i!a!$ i arrin se%a"et sikur se%a"et e arritura t t gjith "ejga!ber%e. Ai , braktis &he!atin ("a ars+e $ nuk !und t ndiej ern e Ohennetit. Ata , i (arg*hen &he!atit "a ars+e$ n t katr (ibrat jan t "rshkruar si t "rjashtuar. :uhen br "r"jekjen , t "es k*ht e na!azit ti fa(i! !e &he!at. 8 ditn e Kia!etit n "esh*ren e A(('((ahut$ na!azi i fa(ur !e i!a! "esh*n ! shu! se 1d* gj :et+rat "r at , fa(et !e i!a! -r at , fa(et !e i!a!$ "ra "r at , i drejt*het i!a!it$ ka dhjet kushte.

1. :uke ,ndruar n na!az "ara se ta sh,i"t*j tekbirin$ duhet bj nijet !e ze!r se i drejt*het i!a!it duke thn. iu drejt*%a i!a!itV 5. ;!a!i duhet ta bj nijet se u bhet i!a! fe!ra%e. 8uk ka ne%*j ta bsh nijet se u bhesh i!a! !eshkuj%e.. -*r nse e bn nijet$ edhe ai i arrin se%a"et e &he!atit. 6 . The!bra e &he!atit duhet t jet !bra"a the!brs s i!a!it. 7. ;!a!i dhe &he!ati duhet t fa(in t njjtin na!az farz. A. 8dr!jet i!a!it dhe &he!atit nuk duhet t jet safi i fe!ra%e. B. 8dr!jet i!a!it dhe &he!atit nuk duhet t jet (ha"sira e nj (u!i a, sa n t t !*s !und t ka(*j barka dhe as e nj rruge a, sa n t t !*s !und t ka(*j ,errja(si"as "rshkri!e%e t asaj k*he . C. 8uk duhet t ket !ur ndr!jet "a dritare t "rshtatsh!e$ ku nuk !und t sh*h i!a!i$ *se njrin nga &he!ati *se t dgj*sh zrin e tij. 8. ;!a!i n kafsh$ &he!ati n t*k *se e kundrta e ksaj nuk duhet t bhet. D. ;!a!i dhe &he!ati duhet t jen n t njejtn anije dhe j* n d+ anije , nuk jan t bashkngjitura 1E. -r t ,en t drejta na!azet e &he!atit , i !bshtet i!a!it t tjetrit !edhheb$ ka d+ sh"jegi!e. 0i"as thnies s "ar. Ohe!ati nuk duhet t dij se tek i!a!i gjendet aj* gj , si"as !edhhebit t t+re e "rish na!azin. 0i"as thnies s d+t. Edhe ata , i "rkasin !edhhebit tjetr !und ti bashk*hen i!a!it , si"as !edhhebit t t+re e ka na!azin t drejt. 0i"as ksaj thnieje (ej*het tUi !bshtetesh i!a!it , ka dh!b t %eshur dhe t !bushur. Ohe!ati kur sht nj "ers*n$ ,ndr*n n ann e djatht t i!a!it. T ,ndr*sh n ann e !ajt t i!a!it sht !ekruh. Edhe !bra"a t ,ndr*sh sht !ekruh. 8se the!bra e tij nuk de( "r"ara the!brs s i!a!it$ na!azi sht i drejt. 8se jan d+ e ! shu! "ers*na$ ,ndr*jn "ra"a i!a!it. 0 bashku !e i!a!in na!azi fa(et si1 e fa( %et!$ %e1se duke ,en n k!b$ n (e&*ft i!a!i !e z$ *se "a z$ &he!ati nuk (e&*n asgj. (8 !edhhebin 0hafi$ bashk !e i!a!in edhe &he!ati e (e&*n Fatihan "a z . 3et! n rekatin e "ar e (e&*n 0ubhaneken. 0a"* ta !bar*j Fatihan !e z ;!a!i$ &he!ati ngada( dhe !e z t u(t th*n. a!in. Kj* nuk duhet thn !e z t (art. :uke u ngritur nga rukuja$ kur i!a!i th*t. 0e!ia(('((ahu (i!en ha!ideh$ &he!atin n %ete th*n. Fabbena (eke( ha!d. -astaj$ duke u "rku(ur$ duke thn A(('((ahu ekber$ bashk

!e i!a!in edhe &he!ati bien n se&hde. 8 ruku$ n se&hde dhe duke ndenjur u(ur edhe &he!ati knd*n sikur fa( %et!. 3itr na!azi n Fa!azan fa(et !e i!a!. 8 k*h t tjera fa(et %et!. Ata , i drejt*hen i!a!it$ jan katr ((*jesh. Kta jan Mudrik$ Muktebi$ Mesbuk dhe Gahik. Mudrik$ ,uhet ai , tekbirin fi((estar e !err bashk !e i!a!in. Muktedi$ ,uhet ai , nuk !und ta zr tekbirin fi((estar. Mesbuk$ ,uhet ai , nuk !und ta zr i!a!in n rekatin e "ar. Gahik$ ,uhet ai , tekbirin e "ar e ka !arr bashk !e i!a!in "*r$ "astaj !e, i nd*dh di1ka , e "rish abdestin$ !err abdest dhe "rsri i bashk*het i!a!it. K+ "ers*n e fa( na!azin "rsri si "r"ara "a (e&uar dhe duke i sh,i"tuar tesbihet n ruku dhe n se&hde. Ai "ers*n$ nse nuk ka f*(ur fja( "r jetn(jasht Hik(it t na!azit $ sht sikur t jet "as i!a!it. Mir"*$ "asi t da( nga &ha!ija$ duhet t !arr abdest n nj %end t afrt. 0e"se$ nse shk*n shu! (arg$ sht thn se i "rishet edhe na!azi. Mesbuku$ d*!ethn "ers*ni i Hi(i nuk !undi t zr i!a!in n rekatin e "ar$ "asi t ja" se(a! i!a!i n d+ ant$ ngrihet n k!b dhe i "(*ts*n rekatet , nuk ka !undur tUi zr. Ge&i!et i (e&*n !e rradh si t fa(ej n rekatin e "ar$ "astaj t d+t e t tret. 8drsa ndnjen u(ur e bn !e radhitjen rekati i katrt$ i tret dhe i d+t$ d*!ethn e bn sikur ka fi((uar "rej fundit. -r she!bu((. Ai , arrin n rekatine fundit t jaHis$ "asi t ja" se(a! i!a!i$ ngrihet n k!b dhe n rekatin e "ar dhe t d+t (e&*n Fatihan dhe suren.8 rekatin e "ar u(et n ndnje e n t d+tin nuk u(et. -es gjrat , nuk i bn as &he!ati$ nse i!a!i nuk i bn 1. 8se i!a!i nuk e (e&*n kunutin$ as &he!ati nuk e (e&*n. 5. 8se i!a!i nuk i th*t tekbiret n na!az t bajra!it$ as &he!ati nuk i th*t. 6. 8se i!a!i n fund t re,atit t d+t t na!azit katr rekatesh nuk rri n ndenje$ as &he!ati nuk rri. 7. 8se i!a!i e (e&*n ajetin , krk*n se&hde e nuk bn se&hde$ as &he!ati nuk bn. A. 8se i!a!i nuk bn seh%i se&hde$ nuk bn as &he!ati. 8se kt* katr gjra i bn i!a!i$ &he!ati nuk i bn

1. 8se i!a!i bn shu! se&hde$ "r%e1 d+ se&hde%e$ &he!ati nuk i bn. 5. 8se i!a!i tekbirin e bajra!it n nj rekate th*t ! te"r se tre her$ &he!ati nuk e bn. 6. 8se i!a!i$ n na!az t &henazes$ "r%e1 katr tekbire%e$ !err ! shu!$ &he!ati nuk e bn kt. 7. 8se i!a!i 1*het n rekatin e "est$ &he!ati nuk 1*het$ e "ret i!a!in$ dhe ja"in se(a! bashkarisht. 8se kt* dhjet gjra nuk i bn i!a!i$ &he!ati i bn 1. T ngresh duart n tekbirin fi((estar. 5. T knd*sh 0ubhaneken. 6. T sh,i"t*sh tekbir duke u "rku(ur n ruku. 7. T knd*sh tesbihin n ruku A. T sh,i"t*sh tekbir duke rn dhe duke u 1uar nga se&hdeja. B. T knd*sh tesbihin n se&hde. C. T thuash Fabbena (eke( ha!d$ nse nuk th*t 0e!ia(('((ahu ... 8. T knd*sh tehijatin deri n fund. D. T ja"sh se(a! n fund t na!azit. 1E. T knd*sh tekbir$ sa"* t je"et se(a! "as njzet e tri farze%e t kurban bajra!it. Kt+re njzet e tre tekbire%e u thuhet tekbiri teshrik. TEKB;F; F;GGE0TAF 8se nj "ers*n !err tekbir fi((estar !e i!a!$ ashtu si1 shkunden gjethet nga degt n ditt e %jeshts kur fr+n er$ "* ashtu sh(+hen edhe gj+nahet e atij "ers*ni. 8j dit Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! kur "* e fa(te na!azin$ nj "ers*n nuk kishte !undur ta zinte tekbirin fi((estar n na!azin e sabahut se"se i kishte dhn (irin nj r*bi. -astaj erdhi dhe e "+eti Fesu(u((ah'((ahun (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! . VO Fesu(u(('((ahN In s*t nuk ka! !undur t arrij n tekbirin fi((estar se"se ka! (iruar nj r*b. A thua ka! !undur ta arrij se%a"in e tekbirit fi((estar9V Fesu(u((' ((ahun (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! e "+eti Ebu Bekri 0iddikun. VPUthua ti rreth ktij tekbiri fi((estar 9V. Ebu Bekri 0iddiku tha VO Fesu(u(('((ahN -* tUi kisha d+zet de%e !e barra t ngarkuara dhe ngarkuesa n t d+zeta t

ishte &he%ahir$ dhe "* tUua sh"rndaja t gjitha fukarenj%e$ "ra" nuk d* t !undja ta arrija se%a"in e tekbirit fi((estar t !arr !e i!a!V. -astaj$ kur -ejga!beri (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! tha. VO I!erN PUthua ti "r kt tekbir fi((estar9$ Jazreti I!eri radi'a((ahu anh tha. VO Fesu(u(('((ahN edhe "* t jet %azhdi!isht "(*t ha"sira n !es Meks dhe Medins dhe "* t jen ngarkesa e t+re &he%ahir$ nse t gjitha ua sh"rndaj t %arfr%e$ "rsri nuk !und ta arrij se%a"in e tekbirit fi((estar t !arr !e i!a!. M "astaj$ Fesu(u(('((ahi (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! kur tha. VO Ith!anN PUthua ti "r kt tekbir fi((estar9V. Jazreti Ith!ani radi'a((ahu anh tha VO Fesu(u(('((ahN 0ikur t fa(ja natn d+ rekate$ dhe n 1d*njeri$ ta bja hat!e KurUanin fisnik$ "rsri nuk !und ta arrij se%a"in e tekbirit fi((estar t !arr bashkarisht !e i!a!. -as ksaj$ kur Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! i tha hazreti A(iut. VO A(iN PUthua ti "r tekbirin fi((estar9V. hazreti A(iu i tha. VO Fesu(a(('((ah$ "* t jet ha"sira e Mashriku Magribit "r"(*t ,afira$ "* t ! je"te fu,i M*ti i!$ e t (uft*ja !e t gjith$ "ra" nuk !und t arrij se%a"in e tekbirit fi((estar t !arr !e i!a!.V -as ksaj Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! tha. VO u!!eti i! dhe ashabt e !i$ "* t jen (etr shtat kat t*k dhe shtat kat ,iej$ dhe detet t jen ngj+r dhe t gjith drunjt t jen (a"sa$ dhe t gjitha !e(a,et t jen shkrues dhe t shkruajn deri n Kia!et$ "ra" nuk !und t shkruajn se%a"et e tekbirit fi((estar t !arr !e i!a!V.

=redakt*ni> 8a!azi i &hu!as

A(('((ahut Te#T(T e ka %e1uar ditn e "re!te !e !adhrin e Tij.Ai ka !adhruar !+s(i!ant ,n k*hn e drekes(t +(es t ksaj dite t fa(in na!azin e &hu!as. A(('((ahu Te#T(T$ n ajetet D e 1E t sures E('Ohu!Ua urdhr*n. VO ju , besuat$ kur thirret ezani "r na!az ditn e &hu!a$ sh"ejt*ni "r t dgjuar h+tben dhe "r t fa(ur na!azin e &hu!as dhe (ini shitb(erjen. Kj* sht shu! e d*bish!e "r ju nse e dini. E kur t kr+het na!azi$ ather sh"rndahuni n t*k "r tUi kr+er "unt tuaja t jets dhe krk*ni begatin e A(('((ahut$ "*r edhe ta "r!endni sh"esh A(('((ahun$ ashtu , t gjeni sh"ti! .V -as na!azit$ ai , d*$ shk*n dhe kr+en "unn$ ai , d* rri n &ha!i dhe fa( na!az$ knd*n KurUan dhe bn dua. Kur t fi((*j k*ha e na!azit t &hu!as$ shitb(erja sht gj+nah . -ejga!beri +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! n hadithe t ndr+sh!e ka theksuar.

VMus(i!ani nse !err gusu( ((ahet ditn e &hu!a dhe shk*n n na!az t &hu!as$ i fa(en gjunahet e nj ja%e dhe "r 1d* ha" i je"en se%a"eV. VM e %(efsh!ja "rej dit%e sht dita e &hu!a. :ita e &hu!a sht ! e %(efsh!e se dita e bajra!it dhe se dita e ashure%e. :ita e &hu!a sht bajra!i (festa i besi!tar%e n d+nja e n ahiret.V V8se dikush$ "a ,en i "enguar$ nuk i fa( tri na!aze t &hu!as$ A((' ((ahu Te#T(T ia %u(*s ze!rn dhe nuk bn !irsi !V V-as na!azit t &hu!as$ sht nj 1ast , (utja e besi!tarit at 1ast$ nuk refuz*hetV. VAt , "as na!azit t &hu!as e (e&*n shtat her suren ;h(as dhe Mua%azetejn (Fe(ak dhe 8ass $ A(('((ahu Te#T(T e ruan nj ja% nga fatke,sia$ nga be(aja dhe nga "unt e k,ijaV. VAshtu si1 u sht dhn dita e shtun jahudinj%e$ dita e die( t krishter%e edhe dita e &hu!a u sht dhn !+s(i!an%e. Kt dit$ "r !+s(i!ant ka !irsi dhe bere,etV. -r ibadetet e bra ditn e "re!te$ u je"en ! s "aku d+fish se%a" se "r ibadetet e bra dit%e t tjera. Edhe gj+nahet e bra ditn e "re!te$ regjistr*hen d+fish. :itn e "re!te tub*hen sh"irtat dhe njihen !e njri' tjetrin. :he sht !ir t %izit*hen %arrezat. Kt dit ndr"riten ndshki!i n %arr. 0i"as disa dijetar%e ndshki!i i besi!tar%e tash! nuk fi((*n. Besi!tart , %desin kt dit dhe n natn e saj$ nuk e %uajn dni!in e %arrit. 4jithashtu ditn e "re!te Ohehenne!i nuk sht shu! i n&eht. Ade!i a(ejhisse(a! sht krijuar ditn e &hu!a dhe "* ditn e &hu!a ai sht n&jerr nga Ohenneti. Ohennet(injt$ A(('((ahun Te#T(T d* ta sh*hin dit%e t &hu!a. Farzet e na!azit t &hu!as :itn e &hu!a fa(en gjasht!bdhjet rekate. -rej kt+re d+ rekate jan farz "r tUu fa(ur. K+ sht farz shu! ! i fu,ish! se na!azi farz i dreks. -r t ,en farz na!azi i &hu!as$ ka d+ ((*je kushtesh. 1. Kushtet Eda (b*r&hi *se sh"agi!i e di1kaje , sht si b*r&h 5. Kushtet 3u&hub (, sU!und t braktiset$ i ne%*jsh! . 8se njri nga kushtet /eda2 nuk "(*ts*het$ na!azi nuk "ran*het. Edhe nse !ung*jn kushtet %u&hub "ran*het. Kushtet e ,uajtura eda$ d*!ethn kushtet "r t ,en i drejt na!azi i &hu!as jan shtat.

1. Ta fa(sh na!azin n ,+tet (!end*het n %endbani! ! t !adh$ !e &ha!i . 5. T fa(i! !e (eje t kr+etarit t shtetit$ %a(iut *se t udhhe,sit t Bashksis fetare. Jatibi i Haktuar nga kta$ !und ta (r z%ends tjetrknd n %end t tij. (8 rastin t*n Bashksia ;s(a!e$ "ra kr+etari i saj i aut*riz*n i!a!t "r fa(jen e &hu!as . 6. T fa(et n k*h t na!azit t dreks. 7. T (e&*het h+tbja gjat ksaj k*he. (A(i!t th*n se t (e&uarit e h+tbes s &hu!as sht t thuash A(('((ahu ekber duke ndenjur n na!az . J+tbja sht fja(i! instrukti% i i!a!it , !bahet "r (a%dri!et e A((' ((ahut$ fa(enderi!in e -ejga!berit dhe si kshi((i! i !+s(i!an%e nga %endi i shenjt i ,uajtur !inber. J+tbja duhet t dgj*het !e res"ekt dhe kujdes. 8j "jes e h+tbes sh"rehet n gjuhn t*n e nj "jes n gjuhn arabe. Ta (e&*sh shkurt h+tben$ sht sunnet. E ta (e&*sh gjat$ sht !ekruh. A. T (e&*het h+tbja "ara na!azit. B. 8a!azi i &hu!as t fa(et !e &he!at. C. :+ert e &ha!is t jen t ha"ur "r 1d* knd. Kushtet e na!azit t &hu!as t ,uajtur %u&hub jan nnt. 1. T ban*sh n at ,endr bani!i. -r !+safirt nuk sht farz. 5. T jesh i shnd*sh$ "r t s!urt$ "r kujdestarin , nuk !und ta (r t s!urin dhe "r "(e,t nuk sht farz. 6. T jesh i (ir(t !*s jesh r*b 7. T jesh !ashku((. -r fe!rat nuk sht farz. A. T jesh i !en1ur dhe i !*shs !adh*re (i "jekur . B. T !*s jesh ,*rr. -r t %erbrin$ edhe nse ka kush e drg*n rrugs$ nuk sht farz. C. T !und t eHsh. Edhe nse ka !jet trans"*rti$ "r t "ara(izuarin$ "r at "a k!b$ nuk sht farz. 8. T !*s jesh i burg*sur dhe t !*s kesh frikn e ar!ikut$ t "ushtetit dhe t gabitsit. D. T !*s ket shi$ b*r$ furtun$ ba(t dhe t ft*ht t te"ruar.

0i fa(et na!azi i &hu!as9 :itn e &hu!a$ kur thirret ezani i dreks$ fa(en gjithsej gjasht!bdhjet rekate$ "rfshir edhe at* t &hu!as. Kt* radhiten si %ij*n. 1. 0 "ari fa(en %et! katr rekate sunnet t &hu!as. K+ sunnet fa(et si sunneti i "ar i dreks. -r kt nijeti bhet kshtu. VE bra nijet$ n e!r t A(('((ahut t fa( sunnetin e "ar t &hu!as$ u kthe%a nga kib(jaV. 5. -astaj$ "as fa(jes s sunnetit$ brenda n &ha!i knd*het ezani i d+t dhe h+tbja. 6. -asi t knd*het h+tbja$ knd*het ika!eti dhe !e &he!at fa(et farzi d+rekatsh i na!azit t &hu!as. -r farz nijeti bhet kshtu. VE bra nijet n e!r t A(('((ahut$ ta fa(in farzin e &hu!as. I kthe%a nga kib(ja$ iu !bshteta i!a!itV. 7. -asi t fa(et farzi i na!azit t &hu!as$ fa(et sunneti i d+t i &hu!as "rej katr rekatesh. Edhe k+ sunnet fa(et sikur sunneti i "ar i dreks. A. -as ktij$ !und tUi fa(i! katr rekatet ahiri dhuhrit (t dreks s !bra! e Hi(a theks*het !e nijet dhe fa(et sikurse farzi i dreks B. :he n fund d+ rekate t ,uajtura sunnetu'('%akti$ i Hi(i duhet theksuar !e nijet dhe fa(et sikur sunneti i !bra! i dreks. C. :he ! "astaj (e&*hen /ajetin kursi2bhen tes"ihet dhe duaja. 0unnetet dhe t !irat e dits s &hu!a 1. Ohu!an ta "ressh , nga dita e enjte. 5. :itn e &hu!a t !arrsh gusu( (t (ahesh . 6. T rruhesh (ai , !ban !jekr$ ta rregu((*j dhe tUi "resh th*njt. 7. T shk*sh hert$ a, sa !undesh$ "r na!azin e &hu!as. A. Q t ka(*sh n safe t "r"ar!e$ nuk duhet ka(uar n"r su"e t &he!atit. B. T !*s ka(*sh "r"ara atij , fa( na!az n &ha!i. C. T !*s f(assh asgj "asi t hi" "redikusi n !inber$ !adje t !*s i "rgjigjesh !e shenja atij , f(et$ dhe t !*s e "rsritsh ezanin. 8. -as na!azit t &hu!as tUi (e&*sh shtat her suret Fatiha$ Kafirun$ ;h(as$ Fe(ak dhe 8as. D. T rrish n &ha!i deri n ikindi dhe t bsh ibadet.

1E. T jesh i "ranish! n !si!et$ (igjratat e dijetar%e t Eh(i sunnetit. 11. Ta ka(*sh ditn e &hu!a gjithnj !e ibadet. 15. T knd*sh sa(a%ate ditn e &hu!a. 16. T knd*sh KurUani Keri!. :uhet knduar sureja Kehf. 17. T ja"sh sadaka. 1A. T %izit*sh nnn$ baban a"* %arret e t+re. 1B. T "rgatissh !jaft ush,i!e dhe !b(sira n sht"i. 1C. T fa(sh shu! na!az. At+re t Hi(%e u ka !betur na!azi "r kaza$ duhet t fa(in at na!az.

=redakt*ni> 8a!azet e bajra!it

:ita e "ar e !uajit hn*r(arab 0he%a( sht dita e "ar e Fitr (ra!azan bajra!it$ kurse dita e dhjet e !uajit hn*r :hi(hi&h&he sht dita e "ar e Kurban bajra!it(bajra!i i %*g( . Kt* d+ dit$ sht %a&hib "r !eshkujt , gj+s! *re "asi t (ind die((i t fa(in d+ rekate t na!azit t bajra!it. Kushtet e na!aze%e t bajra!it jan si kushtet e na!azit t &hu!as. -*r ktu h+tbeja sht sunnet dhe (e&*het "as na!azit. 8 bajra!in e !adh(ra!azanit sht !ustehab , "ara na!azit t hash !b(sir (hur!$ kara!e(e $ t !arrsh gusu($ t "rd*rsh !is%akun$ t %eshsh rr*bat ! t !ira$ t ja"sh fitrin dhe rrugs t knd*sh ngada( tekbir. 8 bajra!in e %*g( (kurbanit sht !ustehab , "ara na!azit t !*s hash gj$ "as na!azit t hash s "ari !ish kurbani$ duke shkuar n na!az t knd*sh tekbir !e z e ai , sht i "enguar (!e ars+e $ "a z. 8a!azet e bajra!it jan d+rekatsh. Fa(en !e &he!at dhe nuk !und t fa(en %et!. 0i fa(et na!azi i bajra!it 1. 0 "ari bhet nijeti. VE bra nijet n e!r t A(('((ahut t fa( na!azin e Fitr'bajra!it$ u kthe%a nga kib(ja$ iu drejt*%a i!a!itV dhe !arri! tekbir "as i!a!it. -astaj knd*het 0ubhaneke. 5. -as 0ubhanekes$ !arri! tri tekbire duke i ngritur duart te %esht. 8 d+ tekbiret e "ara duart i !baj! t (shuara anash e n t tretin (idhen

nn krthiz. ;!a!i s "ari (e&*n Fatihan$ "astaj nj sure dhe bashkrisht "rku(e!i n ruku. 6. 8 rekatin e d+t$ i!a!i s "ari (e&*n Fatihan dhe nj sure. -astaj duke !arr tre tekbire radhazi$ duart ngrihen te %esht duke i (shuar anash "as 1d* tekbiri. 8 tekbirin e katrt$ "a i ngritur duart te %esht$ "rku(e!i n ruku. -astaj bie! n se&hde dhe kr+het si farzi i &hu!as. Tekbiri Teshrik 8ga na!azi i sabahut$ natn e kurban bajra!it e deri n na!azin e ikindis t dits s katrt t bajra!it$ "r ha&hinjt e "r ata , nuk kan shkuar n ha&h$ "r seHi(in !ashku(( e fe!r$ n ,*ft se t fa(et !e &he!at$ a"* %et!$ "as na!aze%e farz$ sa "* t ja" se(a! sht %a&hib t (e&*j nj her tekbirin teshrik. -as na!azit t &henazes nuk (e&*het. -asi t da(sh nga &ha!ia dhe "asi t f(assh nuk duhet t (e&*het. 8se i!a!i e harr*n tekbirin$ &he!ati nuk e braktis. Meshkujt !und ta knd*jn !e z t (art. 4rat e knd*jn ngada(. Tekbiri teshrik sht. VAGG'GGAJI EKBEF$ AGG'GGAJI EKBEF. GA ;GAJE ;G'GAGG'GGAJI 3AGG'GGAJI EKBEF. AGG'GGAJI EKBEF 3E G;G'GAJ;GJAM:V.

=redakt*ni> T kujtuarit e %dekjes

Msi!i ! i !ir sht ta kujt*sh %dekjen sh"esh. -r 1d* besi!tar is(a!$ sht sunnet ta kujt*j shu! %dekjen. T kujt*sh sh"esh %dekjen sht shkak tUiu nnshtr*hesh urdhra%e dhe t ruhesh nga gj+nahet. M%*g(*het gu&i!i dhe dshira "r t br %e"ra t nda(uara. -ejga!beri +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! th*t.VKujt*jeni shu! %dekjen$ e Hi(a i rrn*n (ezetet(kna,sit e u je" fund argti!e%eV. 0h"resa e gjat$ sht t dshir*sh t jet*sh shu!. T dshir*sh t jet*sh shu! "r t br ibadet$ "r tUi shrb+er fes$ nuk sht sh"res e gjat. Ata , sh"res*jn gjat$ ibadetet nuk !und tUi bjn n k*hL e harr*jn -erndin. Me!rat u bhen t ngurta dhe nuk kujt*jn %dekjen. 8uk !arrin !si! nga (igjratat dhe kshi((at. Atij , sh"res*n t jet*j gjat$ i shk*n jeta gjithnj duke sh"resuar se d* t arrij "asuri dhe "*zita n d+nja. Ahiretin e harr*n dhe !end*n %et! "r kna,sit e %eta !aterja(e. 8 hadithi sherif sht thn. V-ara se t %disni$ %disni. -ara se tUi nnshtr*heni dhnies s ((*garis$ bni %et ((*garinNV.

VAi , ditn e natn e kujt*n %dekjen$ ditn e Kia!etit d* t jet "ran shehid%eV 0hka,et e sh"ress s gjat jan t je"esh "as e"she%e t d+njas$ t harr*sh %dekjen dhe t !ashtr*hesh nga shndeti dhe rinia j*te. -r t sh"tuar nga s!undja e sh"ress s jets s gjat$ duhen e%ituar kt* shka,e. :uhet !enduar se %dekja d* t !und t %ij n 1d* 1ast. :uhen !suar d*bit e kujti!it t %dekjes dhe d!et e t sh"resuarit t gjat. 8 hadith sht thn. VKujt*jeni sh"esh %dekjen. T kujtuarit e saj e ruan njeriun nga gj+nahet dhe bhet shkak "r ta (arguar nga at* gjra , n ahiret jan t d!sh!eV. PUsht %dekja 3dekje nuk d* t th*t t zhdukesh. 3dekja d*!ethn "rfundi! i (idhje%e , ka sh"irti !e tru"in. :*!ethn ndarja e sh"irtit nga tru"i. 3dekja$ sht ka(i!i i njeriut nga nj gjndje n nj gjndje tjetr. )sht sikur t sh"rngu(esh nga nj sht"i. Jazreti I!er bin Abdu(azizi ka thn. VKu jeni krijuar %et! "r "afundsi e "r a!shi!. -*r %et! se sh"rngu(eni nga nj sht"i n nj tjetr V3dekja sht ni!et (dhurat dhe !irsi "r njeriun. -r !katart shkatrri!. 8jeriu nuk e d* %dekjen. Mir"*$ %dekja sht ! e !ir se intrigat e tij. 8jeriu e d* jetn "*r %dekja "r t sht ! e !ir. Besti!tari i !ir !e %e"rat e tij sh"t*n nga (*dhja dhe !undi!et e jets s %dekjes. Me %dekjen e zu((u!,arit rehat*hen engjjt dhe njerzit. 8darja e sh"irtit nga tru"i i besi!tarit$ sht si (iri!i i r*bit nga r*bria. -asi t %des besi!tari$ nuk dshir*n t %ij "ra" n kt d+nja. 3et! shehidt dshir*jn t %ijn n kt d+nja dhe t bhet edhe nj her shehid (dsh!*r .3dekja "r 1d* !+s(i!an sht dhurat. Besi!in e nj njeriu e ruan %et! %arri. 8drsa jeta n %arr sht sikur t gjendesh n k*"shtet e Ohennetit$ *se n gre!inat e Ohehenne!it. 3dekja sht rea(itet (b*r&h A sht e !undur t sh"t*sh nga %dekja9 8at+risht , j*. Askush nuk e ka n d*r !undsin$ t jet*j as edhe nj sek*nd ! te"r. Atij , i %jen e&he(i (Hakti!i i %dekjes nga M*ti $ %des. K+ sht nj 1ast sa tUi ha"sh e tUi !b+((sh s+t. "r kt gj n KurUan sht thn.VKur %jen e&he(i$ at nuk !und ta sht+ni as "ara as "ra"aV A(('((ahut Te#T(T kud* , ta ket "rHaktuar %dekjen e dikujt$ ai "ers*n ( "asurin$ f!ijt dhe %des atje. A(('((ahu e di se sa fr+! n&jerri! e !arri! n dit. 8uk ka gj , ai t !*s e dij. Bes*j! edhe nse jeta j*n ka ka(uar !e ibadet$ fundi bhet !e (u!turi. A(('((ahu Te#T(T i ka urdhruar Azrai(it. V0h"irtin e !i,%e t !i !erre !e (ehtsi$ sh"irtin e ar!i,%e t !i !erre !e

%shtirsiV. 0a sihari, i !adh sht "r besi!tart$kurse "r ata , jan t "ri%uar(!angut nga i!ani 1Ufatke,si e !adhe shtN

=redakt*ni> 8a!azi i &henazes

8a!azi i &henazes sht farzi kifaj$ "r t gjith at* !eshkujt , !s*jn se ka %dekur nj besi!tar$ ,*ft ai !ashku(( a fe!r. 8a!azi i &henazes sht adhuri!i "r A(('((ahun dhe (utje "r "ers*nin e %dekur. Ai , nuk e k*nsider*n t rndsish!$ rrezik*n i!anin. Kushtet e na!azit t &henazes 1. ; %dekuri duhet t jet !+s(i!an. 5. :uhet t (ahet. Atij , sht %arr*sur "a e (ar$ nse nuk sht !bu(uar !e dhQ$ n&irret$ (ahet dhe "astaj i fa(et na!azi. 3endi ku gjenden &henazeja dhe i!a!i$ duhet t jet i "astrt. 6. 4j+s!a e tru"it t &henazes (gj+s!a e tru"it !e *se "a k*k duhet t jet "ara i!a!it. 7. Ohenazja n t*k *se afr t*ks duhet t jet e !bajtur n duar *se e %end*sur n gur. K*ka e &henazs %jen n ann e djatht t i!a!it$ k!bt n ann e !ajt. Ta %end*ssh !bra"sht sht gj+nah. A. Ohenazja duhet t "rgatitet n "rani t i!a!it. B. 3endet e tur"sh!e (auret t &henazes dhe t i!a!it duhet t jen t !bu(uara. Farzet e na!azit t &henazes 1. T !arrsh katr her tekbir 5. T fa(esh n k!b. 0unnetet e na!azit t &henazes 1. T knd*sh 0ubhaneken. 5. T knd*sh sa(a%at. 6. T knd*sh duat$ t Hi(at !und t jen si at* , knd*hen n na!az kur rri! u(ur n ndenje. 8a!azi i &henazes nuk fa(et brenda n &ha!i. 8a!azi i &henazes duhet tUi fa(et seHi(it !+s(i!an e !+s(i!ane$ t !adhit dhe t %*g(it$ "r%e1 f!ijs , (ind i %dekur. Kurse f!ijs , %des "asi

t ket (indur i gja(($ i %ihet e!ri$ (ahet$ %ishet !e ,efin dhe i fa(et na!azi. 8 k*hn kur !bartet &henazeja$ tabuti(akri%*(i !bahet n t katr ant. Pd* kush e !ban nga dhjet ha"a$ s "ari e % n su"in e djatht ann nga k*ka e &henazes$ "astaj ann e k!b%e n su"in e djatht$ "astaj ann e k*ks n su"in e !ajt$ "astaj ann e k!b%e n su"in e !ajt. Kur t arrihet te %arri$ "a u (shuar &henazja n t*k$ nuk bn t u(e!i. :uke u %arr*sur$ ata , nuk kan "un$ !und t rrin u(ur. 0i fa(et na!azi i &henazes T katr tekbiret e na!azit t &henazes jan si nj rekat. -rej kt+re katr tekbire%e %et! n t "arin ngrihen duart tek %esht. 8 tre tekbirt e tjer nuk ngrihen duart !. 1. -asi t !erret tekbiri i "ar$ (idhen duart dhe knd*het V0ubhanekeV dhe "ara fja(%e V3e (a i(ahe gajrukeV sht*het fja(a V3e &he('(ethenaukeV. Fatihaja nuk knd*het. 5. -as tekbirit t d+t$ "a i ngritur duart te %esht$ knd*hen 0a(a%atet. 6. -as tekbirit t tret (e&*het duaja e &henazes. (8 %end t duas s &henazes !und t (e&*het edhe VFabbena atina...V$ *se %et! t thuash VA(('((ahu!agfir(ehV *se !e nijet duaje ta (e&*sh Fatihan. 7. -as tekbirit t katrt !enjher je"et se(a! n t djatht e n t !ajt. ;!a!i %et! katr tekbiret dhe se(a!in i sh,i"t*n !e z t (art$ t tjerat i (e&*n n %ete. -asi t fa(et na!azi i &henazes$ nuk (ej*het t bsh dua "ran akri%*(it . )sht !ekruh. 3arri duhet t jet i the(( sa gj+s!a e shtatit dhe ana e djatht e kuf*!s n %arr sht e kth+er nga kib(a.

=redakt*ni> 8a!azi i tera%is

8a!azi i tera%i%e$ "r !eshkujt e "r fe!ra sht sunnet. Fa(et 1d* nat t !uajit t Fa!azanit. Fa(ja e tij !e &he!at sht sunneti kifaje (sunnet i "rbashkt . Fa(et "as sunnetit t d+t t jaHis dhe "ara %itrit. Mund t fa(et edhe "as %itrit. -r she!bu(($ ai , ka arritur nj "jes t tera%i%e dhe e fa( %itrin !e i!a!$ rekatet e tera%i%e , nuk i ka arritur$ i fa( "as %itrit. Ai , nuk e fa( na!azin tera%i nuk !und ta bj kaza. 8se bhet kaza$ ,uhen nafi(e dhe j* tera%ih. 8a!azi i tera%is ka njzet rekate.

0i fa(en tera%it9 3itr na!azi fa(et %et! n !uajin e Fa!azanit fa(et !e i!a!. 8a!azi i tera%i%e sht e "(,+er t fa(et duke dhn se(a! "as d+ rekatesh a"* "as katr rekatesh. 8a!azi tera%is zak*nisht fa(et !e &he!at n &ha!i$ "*r edhe n %ende t tjera. Mund t fa(et edhe %et! n sht"i$ "*r nuk e ka se%a"in e t fa(urit !e &he!at dhe n &ha!i. 8se fa(et n sht"i !e nj a"* !e disa "ers*na &he!at$ ka njzet e shtat her ! shu! se%a" sesa t fa(et %et!. Ata , nuk e kan fa(ur jaHin !e &he!at$ tera%it nuk !und tUi fa(in !e &he!at. 8j "ers*n , nuk e ka fa(ur jaHin !e &he!at$ fa( ! "ar farzet e jaHis %et! e ! "as !und t fa( tera%it !e &he!atin. Mund t fa(et !e nj nijet kur i fi((*j! tera%it !e tekbirin e "ar fi((estar$ "*r ta bsh nijet n 1d* tekbir fi((estar sht ! !ir. 8ijeti bhet kshtu. VE bra nijet n e!r t A(('((ahut$ t fa( na!azin e tera%i%e$ u kthe%a nga kib(a$ iu drejt*%a i!a!itV.

=redakt*ni> 8a!azi gjat udhti!it

8j "ers*n , i "rket !edhhebit Janefi$ nse shk*n n nj %end 1E7 ki(*!etra e ! (arg$ !e ,((i! , t ,ndr*j ! "ak se "es!bdhjet dit$ sht udhtar(8 !es#hebet Ma(iki dhe 0hafi sht 8E k! . 0eferi d*!ethn t jesh n rrug$ n udhti!. Idhtari na!azet farze katr'rekatsh i fa( si d+rekatshe. 8se i drejt*het i!a!it %ends$ "ra" i fa( katr rekate. 8se udhtari (!+safiri bhet i!a!$ n fund t rekatit t d+t je" se(a!. -astaj &he!ati , i sht bashkuar atij$ "r t "(*tsuar na!azin e t+re$ i fa(in edhe nga d+ rekate. Ai , sht n udhti!$ !bi !este !und t ja" !es'h tri dit$ tri net. Ai !und ta "rish edhe agjri!in. 8se udhtari sht rehat dhe i ,et$ ! !ir sht t !*s e "rish at(agjri!in . 8uk e ka %a&hib t "res kurban. -* ashtu edhe na!azi i &hu!as "r at , sht n udhti!$ nuk sht farz. 8j "ers*n , niset n rrug n !bari! t k*hs s na!azit$ nse kt na!az nuk e ka fa(ur$ i fa( d+ rekate. Mir"* ai , kthehet n %endin e %et n !bari! t k*hs s na!azit$ nse nuk e ka fa(ur na!azin e ksaj k*he$ i fa( katr rekate. 8 V8iU!et'i is(a!V thuhet. Kur nuk ke fu,i t fa(esh n k!b$ n 1d* k*h dhe n 1d* %end na!azet nafi(e (ej*het tUi fa(sh u(ur. Kur fa( u(ur$ "r ruku "rku(esh !e tru". -r se&hde e %e k*kn n t*k. -*r$ atij , i fa( nafi(et u(ur$ kur nuk ka +zr$ i je"et se%a" gati sa gj+s!a e se%a"e%e t atij , fa(et n k!b. Edhe sunnetet e "es k*h%e t na!azit dhe na!azi tera%is jan na!aze nafi(e. 8 rrug$ d*!ethn$ jasht fshatit$ ,+tetit$ na!azet nafi(e (ej*het t fa(en !bi kafsh. 8uk sht e d*!*sd*sh!e t kthehesh nga kib(a dhe t bsh ruku e se&hde. Fa(esh

!e shenja. -ra "r ruku "rku(esh "ra" !e tru" e "r se&hde "rku(esh ! te"r se n ruku. 8se !bi kafsh ka "ak nd+tsir$ nuk e "eng*n na!azin. -ers*nit t (*dhur$ duke fa(ur nafi(e n t*k$ i (ej*het t fa(et i !bshtetur te nj njeri$ a"* n !ur. :uke eHur (%et $ nuk sht e drejt t fa(sh na!az. -a ,en i shtrnguar$ nuk (ej*het t fa(en !bi kafsh na!azet farze dhe %a&hibe. 3et! nse baz*hen n ars+eti! !und t fa(en. 0htrngi!et , jan t ars+esh!e.jeta e rrezikuar nga kafsht grabit,are$ "asuria "ers*na(e , nd*dhet n rrezik$ kur zbret nga kafsha t rrezik*het nga %jedhja "asuria , sht n kafsh a"* "ran teje$ nse n t*k ka kafsh t egra$ ar!i,$ ba(t$ shi t !adh$ nse i ngada(s*het shri!i t s!urit "* t zbres$ duke hi"ur *se nse i ke,s*het s!undja$ nse rrezik*hesh t !*s arrish sh*kt$ "as zbritjes nga kafsha nse nuk !und t hi"sh "a ndih!n e dikujt tjetr. 8se sht e !undur$ e nda( kafshn n drejti! t kib(es dhe fa(esh. 8se nuk sht e !undur$ fa(esh n drejti! t (%izjes. E kti(( sht edhe fa(ja n sa!arin (sha(n$ sndukun !bi kafsh$ t ,uajtur !ah!i(. 8se nda(et kafsha dhe nse nn !ah!i( %ihet nj sht+(($ ai bhet sikur shtrat$ ta%*(in$ di%an dhe !und t fa(esh si n t*k. Me kt rast ne%*jitet t fa(esh i drejtuar nga kib(a dhe n k!b. -ers*ni , !und t zbres$ farzet nuk !und tUi fa( n !ah!i(. T fa(sh na!az n anije$ si1 e ka !suar Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! Ohafer Tajarin$ duke shkuar n Jabeshi (Eti*"i duhet kshtu. 8 anijen , eHn$ "a "atur shtrgi! t ars+esh!$ !und t fa(en edhe farzi e %a&hibi. 8 anije !und t fa(e!i edhe !e &he!at. :he n anije , eHn nuk (ej*het t fa(i! !e shenja "randaj bhen rukuja dhe se&hdja. Edhe kthi!i nga kib(a. 8gad* t kthehet anija$ %et kthehesh nga kib(a. 8 anije ne%*jitet edhe "astri!i nga nd+tsirat. 0i"as ;!a!i Adha! Ebu Janifes$ n anijen , eHn$ edhe farzet (ej*hen t fa(en u(ur "a +zr. 8se tundet shu! anija e nda(ur n !es t detit$ sht si anija , eHn. 8se tundet "ak$ sht sikur anija , rri n breg t detit. 8 anijn , rri (e nda(ur n breg t detit farzet nuk fa(en u(ur. 8se sht e !undur da(ja n breg t detit$ nuk sht e drejt t fa(e!i as !e ,ndri! n k!b. :uhet da( n t*k dhe atje duhet fa(ur. 8se ka rrezik "r "asurin$ jetn *se (argi!i anijes$ (ej*het fa(ja n k!b n anije. ;bin Abedini th*t. VT fa(sh na!az n ,erre !e d+ rr*ta$ e Hi(a "a ,en e (idhur !e kafsh nuk !und t ,ndr*j rrafsh$ edhe n %end edhe duke eHur$ fa(ja n t sht sikur fa(ja !bi kafsh. Qerrja !e katr rr*ta$ kur ,ndr*n n %end$ sht sikur shtrat$ ta%*(in. 8 ,*ft se nuk (%iz$ !e ars+eti!et e shkruara (art "r kafshn$ farzi !und t fa(et brenda$ "ra e nda( ,erren dhe fa(esh drejt kib(es. 8se nuk !und t nda(esh$ fa(esh si"as drejti!it t eHjes s ,erres. VAi , nuk !und t kthehet nga kib(a gjat (%izjes (eHjes $ duke e ndjekur !edhhebin 0hafi$ i bashk*n d+ na!azet. 8se edhe "r kt nuk ka !undsi$ hi,et ne%*ja "r

*rienti!in nga kib(a. Ta fa(sh na!azin !e shenja ndenjur n karrike$ n k*((tuk$ nuk i (ej*het askujt. Fa(ja e na!azit n aut*bus$ n a%i*n sht nj((*j si t fa(esh n ,erre. Farzet dhe %a&hibet n udhti! nuk duhen fa(ur !bi kafsh "a "asur shtrngi! t !adh. :uhet t nda(en !jetet dhe duhet t fa(e!i drejt kib(es dhe n k!b. -r kt ars+je "ara se t hi"sh n !jet$ , ! "ar$ duhet t !arrsh !asat e duhura . Idhtari$ n tren dhe n anije$ n na!azin farz duhet t ,ndr*j drejt kib(es dhe "ran %endit t se&hdes t %r nj busu((. Me t kth+er t trenit dhe anijes$ ai duhet t kthehet nga kib(a. 8se gj*ksi i ndahet nga kib(a$ i "rishet na!azi. -r shkak se nuk d* tUu (ej*hen na!azet farz at+re , nuk d* t !und t khehen nga kib(a n aut*bus$ n tren$ n det !e da((g$ kta gjat k*hs , jan n rrug$ dhe ndjekin !edhhabin 0hafi !und tUi bashk*jn drekn !e ikindin dhe aksha!in !e jaHin. :*!ethn$ kur jan n udhti!$ kt* d+ na!aze i fa(in njrin "as tjetrit. 0e"se n !edhhebin 0hafi n udhti! , zgjat ! te"r se 8E ki(*!etra (ej*het t fa(en d+ na!azet "r njher duke i "ara,itur i,indin n k*h t na!azit t dreks dhe jaHin n k*hn e aksha!it$ a"* duke i %*nuar drekn n k*h t ikindis dhe aksha!in n k*hn e na!azit t jaHis. -r kt ars+e$ ai , i "rket !edhhebit Janefi$ nse n rrug nuk d* t !und t kthehet nga kib(a$ "asi t !arr rrug$ n 1astin , nda(et n nd*nj %end gjat dits$ kur n k*h t dreks e fa( drekn !enjher duhet ta fa( edhe i,indin. 8atn kur t nda(et "rnjher duhet tUi fa($ n k*hn e jaHis$ aksha!in dhe "astaj jaHin$ dhe duke br nijetin "r kt* katr na!aze$ duhet ta bj nijet V; fa( duke e ndjekur !edhhebin 0hafiV. -a u nisur n rrug *se "asi t "rfund*j udhti!i$ d+ k*h t na!azit nuk fa(en "rnjher.

=redakt*ni> 8a!azi gjate s!undjes

8se %azhdi!isht nga tru"i de( di1ka , e "rish abdestin$ ,uhet Wzr(e !et e ars+esh!e . Kur t "ikuarit e urins$ derdhja e brendsh!e$ rrjedhja e gjakut nga hunda dhe nga "(aga$ t (*tuarit nga dh!bja$ dhe t enjturit jan t %azhduesh!e brenda nj na!azi $ si dhe fe!ra , ka gjakderdhje$ kta jan "ers*na !e +zr ' !e ars+e. Kt* rrjedhje duhen nda(ur duke i zn !e i(a1e *se duke e fa(ur na!azin u(ur$ a"* !e shenja. Mashku((i , i "ik*n urina$ e % "ak "a!buk bi!e. :he kshtu duke e thithur urinn , "ik*n "ak$ "eng*n t "ik*j jasht. Kshtu nuk "rishet abdesti. -r t urinuar hi,et fiti(i i "a!bukt dhe hidhet. 8se urina i "ik*n shu!$ dhe de"rt*n fiti(in e "ik*n jasht$ ather edhe abdesti "rishet. 4rat gjith!*n n %aginat e t+re duhet t %n beze(Kursuf . 8se nuk !und ta nda(in rrjedhjen n k*h t 1d* na!azi$ !arrin abdest dhe kshtu e fa(in na!azin. Ai , sht !e +zr$ !e nj abdest derisa t ka(*j k*ha e atij na!azi$ !und t fa( farz kaza dhe nafi(e. Mund ta !baj KurUanin. Kur ka(*n k*ha e na!azit$ i "rishet abdesti. Edhe "a ka(uar k*ha !e nj shkak tjetr nga ai !e t Hi(in sht i ars+etuar "ra" i "rishet abdesti. -r she!bu(($ !err abdest duke rrjedh gjak nga njra "rej %ri!a%e t hunds dhe "astaj nse fi((*n tUi

rrjedh gjak nga %ri!a tjetr (e hunds $ i "rishet abdesti. -r t ,en "ers*n !e +zr$ sendi , e "rish abdestin gjat k*hs s nj na!azi duhet t ket rrjedhje t %azhduesh!e. Kur !err abdest dhe nse nuk rrjedh "r at k*h a, sa d* t fa(ej farzi i asaj k*he$ nuk sht njeri !e +zr . 0i"as nj thnie t Ma(ikiut$ kur rrjedh ("ik*n nj "ik$ bhet "ers*n !e +zr. Kur dikush bhet njeri !e +zr$ n k*ht e na!aze%e t !tejsh!e$ kur %jen nj "ik nj here$ edhe n at* k*h %azhd*n t jet njeri !e +zr. 8se n nj k*h t na!azit nuk "ik*n fare$ !bar*n s ,ni njeri !e +zr. 8d+rsira e Hi(a sht shkaktare "r +zr$ kur ta nd+j rr*bn ! te"r se !asa e drhe!it$ dhe sht e !undur t "eng*het nd*tja e saj e !tejsh!e$ %endi , sht nd*tur duhet (ar. Kur !err gusu((kur (ahet ai , friks*het se d* t s!uret a"* d* tUi ke,s*het dhe d* tUi zgjas ! te"r s!undja$ !und t !arr teje!u!. Kj* frik ars+et*het !e "r%*jn "ers*na(e a"* !e kshi((i!in e !jekut t drejt e !+s(i!an. Edhe fja(a e !jekut i Hi(i nuk "r!endet "r ke, e "r gj+nahe$ "ran*het. Kur sht ft*ht$ nse nuk gjendet %end "r strehi!$ en "r ta n&ehur ujin$ nse nuk ka banj n ,+tet$ !und t bhet shkak "r s!undje. 0i"as Janefis$ !e nj teje!u!$ !und t fa(sh sa farze t duash. 0i"as 0hafis$ "r 1d* farz !err abdest rishtazi. Teje!u! !err edhe ai , e ka gj+s!n e "jess s tru"it , duhet (ar nSabdes !e "(ag. 8se "(aga sht ! "ak se gj+s!a e ksaj "jese$ "jesn e shnd*sh e (an dhe asaj !e "(ag i je" !es'h. 8 gusu($ !e, i tr tru"i nu!r*het si nj "jesSe %et!e$ nse gj+s!a e tr tru"it sht "(ag$ !erret teje!u!. 8se %endi !e "(ag sht ! "ak se gj+s!a$ "jesn e shnd*sh e (an dhe atSt "(ag%e u je" !es'h. 8se !es'hi e d!t*n "(agn$ i je" !es'h fash*s. 8se edhe ksaj$ i bn d!$ nuk i je" !es'h k*ks. -ers*ni , nuk !und t gjej njeri "r tUi dhn abdest(ta ndih!*jStS!arrSabdest $ !err teje!un. Ai , !ban f!ij shrbt*r !e "ag$ e det+r*n tUi ndih!*j. Edhe burri dhe gruaja nuk jan t det+ruar tUi ndih!*jn t !arr abdest njri'tjetrit. Ai , % fash* ((idhse$ "a!uk$ gaz n gjakun , rrjedh$ n "(ag$ n k*Hkn e th+er *se kur "(ag*set$ nse nuk sht n gjendje , at "jes ta (aj !e uj t ft*ht a"* t n&eht$ *se tUi ja" !es'h$ n abdest a"* n gusu( !bi ! te"r se gj+s!n e kt+re$ je" !es'h nj her. 8se ka d! "a zgjidh fash*n$ %endet e shnd*sha nn t nuk (ahen. -jes%e te (kurs s shnd*sh ndr!jet (idhses u je"et !es'h. Kur je !e abdest nuk duhet (idhur fasha. 8se fasha ndrr*het "as !es'hit$ nse !bi t %ihet nj tjetr$ fashs s re nuk ka ne%*j tUi je"et !es'h. ; s!uri , nuk !und t ,ndr*j n k!b a"* , sht i bindur se "* t ,ndr*j n k!b$ d* tUi ke,s*het s!undja$ na!azin e fa( u(ur$ dhe "r ruku e "rku( tru"in "ak. -astaj drejt*het dhe ! "astaj e bn se&hden. I(et ashtu si1 e ka ! t (eht. Gej*het t u(et n gjunj$ k!bkr+, etj. Edhe frika se !und t t sh*h ar!iku$ sht +zr. Edhe ai , !e ,ndri!in n k!b i "rishet agjri!i$ abdesti$ fa(et u(ur. Ai , !und t ,ndr*j n k!b duke u !bshtetur n di1ka$ fa(et

!bshtetur. Ai , nuk !und t ,ndr*j n k!b$ kur tUi "ara,itet dhe!bja$ e %azhd*n u(ur. Ai , sht i (ejuar nga se&hdeja n t*k$ knd*n n k!b$ dhe "r ruku dhe se&hde je" shenja duke u u(ur. Kur u(et "r ruku krruset "ak$ "r se&hde shu! ! te"r. Ai , nuk !und ta "rku( tru"in$ "rku( %et! k*kn. 8uk duhet br se&hde !bi nd*nj send. 8se bn se&hde !bi nd*nj send$ edhe nse sht "rku(ur ! te"r "r se&hde se "r ruku$ edhe "se sht i drejt na!azi$ %e"ri!i sht !ekruh. :erisa !und t u(et !bshtetur$ nuk i (ej*het shenja nga "*ziHi*ni shtrir. -ejga!beri +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! kishte %izituar nj t s!ur. Kur kishte %n re se ai !e d*r e ngrinte jastkun dhe !bi t bnte se&hde$ ia kishte !arr jastkun. ; s!uri e kishte ngritur drurin dhe !bi t kishte br se&hde. Edhe drurin ia kishte !arr dhe e kishte urdhruar. V8se ke fu,i bj se&hde n t*k. 8se nuk !und t "rku(esh n t*k$ !*s ngri sende te f+t+ra$ !*s bj se&hde !bi t. Fa(u duke br !e shenja$ n se&hde "rku(u ! shu! se n rukuV 0i1 nj*ft*het edhe n VBahru'r'FakV$ n ajetin 1D1 t sures A(i ;!ran$ ku"t*het k+ urdhr. VAi , ka fu,i t !jaftuesh!e$ na!azin e fa( n k!b$ i "afu,ish!i fa(et u(ur. Ai , sht edhe ! i "afu,ish! fa(et shtrirV. Kur ishte i s!ur ;!ran bin Jusejni$ Fesu(u(('((ahi (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! e urdhr*i . VFa(u !e ,ndri! n k!bN 8se nuk ke fu,i$ fa(u u(urN 8se edhe "r kt nuk ke fu,i$ fa(u i shtrir anash *se n sh"inV. 0hihet "ra se "ers*ni i Hi(i nuk !und t ,ndr*j n k!b !und t fa(et u(ur. Ai , nuk !und t rrij u(ur$ fa(et shtrir. T fa(esh n karrige a"* n k*((tu,e$ nuk sht e (ejuar. ; s!uri dhe ai , udht*n !e aut*bus$ !e a%i*n$ t fa(et n karrige e n k*((tu,e$ nuk sht n "r"uthje !e ;s(a!in. Ai , nuk !undet t fa(et n k!b !e &he!at$ fa(et n sht"i n k!b. -* t kesh nj nga kt* njzet ars+e$ (ej*het t !*s shk*sh n &he!at. Kt* ars+e jan. 0hiu i rre"t$ t n&ehtt dhe t ft*htt e !adh dhe frika se ar!iku !und t t su(!*j fizikisht t+ a"* "asurin tnde$ frika se d* t (arg*hen sh*kt e d* t !betesh %et! n rrug$ errsira e !adhe e ,ie((it$ frika e fukaras se d* t ka"et nga b*r&h(iu e d* t burg*set$ t jesh i %erbr$ t jesh i "ara(izuar dhe t !*s !und t eHsh$ t kesh nj k!b t "rer$ t jesh i s!ur$ t ket ba(t a, sa t !*s !und t eHsh$ frika se !und t hu!bssh nj *r !si!i shu! t rndsish! e t rra(($ frika t t ka(*j ai ush,i! , "(,en$ t jesh gati "r tUu nisur n rrug$ infer!ieri kur nuk !und t gjej dik "r ta z%endsuar$ er e fu,ish!e natn$ i det+ruar t shk*sh n tua(et$ i s!uri , friks*het , t !*s i ke,s*het e tUi sht*het(s!undja dhe i s!uri , !betet "a !bik,+rs dhe ai , nga "(e,ria e !adhe e ka %shtir t eH.T gjith kta$ jan t (ejuar t !*s shk*jn n na!azin e &hu!as. 8 &ha!i$ t shk*sh dhe t kthehesh duke eHur n k!b$ sht ! e %(efsh!e se t hi"sh n nd*nj !jet. 8uk (ej*het , n &ha!i t fa(esh !e shenja u(ur n karrike a"* k*((tu,e. T bsh ibadet n nj !n+r , nuk e ka sh"jeguar ;s(a!i$ sht bidat. :he n (ibra t fikhut shkruhet se t bsh bidat$ sht gj+nah i !adh. ; s!uri , nuk !und t rrij u(ur$ duke u shtrir n ann e djatht bn isharet !e k*k. Ai , nuk !und t kthehet nga kib(a$ fa(et nga aj* an

, e ka ! t (eht. :uke i %n di1ka nn k*k atij , rri shtrir n sh"in dhe f+t+ra i kthehet nga kib(a. -r ata , nuk !und t ja" shenja as !e k*k$ (ej*het ta (n na!azin "r kaza. Ai , s!uret gjat na!azit$ e %azhd*n ashtu si d* t !undet. ; s!uri , fa(et u(ur n t*k$ nse bn ! !ir$ e %azhd*n duke u fa(ur n k!b. ; 1!enduri nuk fa( na!az. 8se bn !ir "a ka(uar "es k*h na!az$ "es k*ht i bn kaza. 8se ka(*jn gjasht na!aze$ nuk bn kaza fare. )sht farz , na!azi i "afa(ur$ ,*ft edhe !e shenja$ urgjentisht duhet t bhet kaza. 8se sht n situat t %dekjes "ara se t bj kaza$ sht %a&hib ta (r testa!ent , t je"et fidje(raHi*n ush,i!*r "r t %arfrit nga "asuria , ka (n$ "r tUi sh(+er(iskat na!azet , nuk i ka fa(ur. 8se nuk ka testa!ent$ sht thn se sht (ejuar t bhet iskati nga "asuria e t birit $ !adje edhe nga "asuria e t huajit. )sht !endi! unani! i dijetar%e dhe ka argu!ente t ,arta se "r t br iskat duhet dhn fidje "r agjri!et e (na. E "r shkak se na!azi sht edhe ! i rndsish!$ nj "ers*n i Hi(i nuk e ka fa(ur "r nj ars+e (igj*re$ nd*nse ka dashur t bj kaza$ dhe e ka zn s!undja e %dekjes$ edhe "r na!azet , nuk ka !undur tUi bj kaza$ "r t bhet iskat sikur sht br "r agjri!in. Ai , th*t se nuk ka iskat t na!azit sht inj*rant. 0e"se i kundr%ihet ,ndri!it unani! t !edhhebe%e. 8 nj hadith thuhet. VAskush n %end t tjetrit nuk !und t agjr*j dhe t fa( na!az. -*r$ "r agjri!in dhe na!azin e tij e ush,en fukaranV.

=redakt*ni> 8a!azet kaza

8a!azin sht nj ibadet , bhet "ers*na(isht !e tru" dhe at nuk !und ta fa( dikush n %endin tnd. Pd*kush duhet ta fa( %et. T fa(urit e na!aze%e n k*h t %et ,uhet Eda. 8 1fard* k*he tjetr , ta fa(sh ,uhet "rsritje. -r she!bu(($ nse ka !undsi , "a ka(uar k*ha e na!azit t fa(ur n f*r!n !ekruh$ gjith!*n t jet %a&hib$ "asi tUi ka(*j k*ha$ ,uhet Kaza. Kur fa( k*ht dit*re t na!azit farzet e %itrin dhe kur kt* i bn kaza$ sht farz t ruhet renditja. -ra kur e fa( na!azin$ duhet "asur kujdes "r rendin e t+re. Ai , nuk ka ! shu! se "es k*h "r kaza$ ,uhet njeri , e !ban renditjen. Farzi i &hu!as duhet fa(ur gjat k*hs s na!azit t dreks s asaj dite. Ai , nuk !und t zgj*het "r na!azin e sabahut$ nse i kujt*het !adje edhe duke u knduar h+tbja$ !enjher duhet ta bj kaza at. -a e fa(ur nj k*h t na!azit nuk (ej*het t fa(en "es na!azet "as tij. 8 hadithi sherif sht thn. /Ai , nj na!az i ka(*n n gju!$ *se , harr*n$ nse i kujt*het kj* duke e fa(ur !e &he!at na!azin e !"astaj!$ (e ta !bar*j na!azin !e i!a! dhe "astaj (e ta bj kaza na!azin e !"arsh!. -as ktij (e ta fa( "rsri at , ka fa(ur !e i!a!2. Farzin ta bsh kaza$ sht farz dhe 3a&hibin ta bsh kaza$ sht %a&hib. 0unnetin ta bsh kaza nuk sht urdhruar. :ijetart e !edhhebit Janefi i nj*ft*jn njerzit se. 8a!azet sunnete jan urdhruar t fa(en %et! n

k*hn e %et$ nuk !beten b*r&h "r njerzit. -r kt ars+e nuk sht urdhruar , "as k*hs s %et t fa(en kaza sunnet. 0unneti i sabahut$ !e, sht i afrt !e %a&hibin$ at dit "ara dreks bhet kaza s bashku !e farzin. 0unneti i sabahut nuk bhet kaza "as dreke$ ndrsa sunnetet e tjera nuk bhen kaza$ n asnj k*h. 8se bhet kaza$ nuk e arrin se%a"in e sunnetit. K*nsider*het si na!az nafi(e. )sht gj+nah i !adh , na!azet farz tUi (sh !e dije dhe "a ars+e. 8a!azet e kti((a t "afa(ura n k*hn e %et duhen fa(ur kaza. Q nj na!az farz dhe %a&hib$ t (ihet "a fa(ur !e ,((i!$ ka d+ ars+e t (ejuara. 8jra sht t gjendesh "rba(( ar!ikut. E d+ta$ ai , sht n rrug (n udhti! . Ai , nuk e ka br nijet t shk*j n rrug tri ditshe$ sht n rrug dhe , ka frik nga hajdutt$ kafsht grabit,are$ %rshi!i i (u!it$ furtuna etj. Kta ather kur nuk !und t fa(in as u(ur dhe duke u kth+er nga Hi(ad* an$ *se kur nuk !und t fa(en as !bi kafsh$ !e sheriat !und ta (n "r kaza . TUi (sh farzet "r kaza !e kt* d+ ars+e$ nuk ka gj+nah si1 nuk ka edhe kur t ka(*n "r shkak t gju!it$ dhe harress. 8 k*!entin Eshbah thuhet. V)sht n rregu(( t fa(et na!azi "as k*hs s %et edhe kur (ihet "r ta sh"tuar at , sht duke u !b+tur n uj *se "r nd*nj shkak t ngjash!V. -*r$ sht farz t fa(et kaza !enjher$ sa"* t "ush*j ars+eja. -r%e1 tri k*h%e kur sht hara! t fa(esh$ sht (ejuar t fa(esh kazan !e kusht , ta fa(sh n k*h t (ir. -*r sht gj+nah tUi %*n*sh shu!$ se"se "ejga!beri +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ katr k*ht e na!aze%e , nuk ka !undur tUi fa( "r shkak t ash"rsis s (ufts s Jendekut$ !enjher at dit i ka fa(ur sSbashku !e &he!at !e ashabt kira! edhe "se ishin t "(ag*sur e t (*dhur. -ejga!beri (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. VTUi bashk*sh d+ farze$ sht nga gj+nahet e !dhaV. :*!ethn$ na!azin t !*s e fa(sh n k*hen e %et dhe ta (sh "as k*hs s %et$ sht gj+nah i !adh. 8 nj hadith t -ejga!berit thuhet. VAt , nj na!az e fa( "asi tUi ka(*j k*ha$ A(('((ahu e ( tetdhjet hukbe n Ohehenne!V. 8j hukbe sht sa tetdhjet %ite t Ahiretit kurse nj dit e Ahiretit sht sa nj !ij %ite t d+njas. Kur dni!i "r nj k*h t na!azit t fa(ur "as k*hs s %et sht ka, i !adh$ duhet !enduar dni!i "r at , nuk e fa( fare. -r*feti +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. V8a!azi sht sht+(( e besi!it. Ai , fa( na!az$ e ka drejtuar besi!in e tijV. 8 nj hadith tjetr ka thn. V:itn e Kia!etit$ "+etja e "ar$ "as i!anit$ d* t jet "r na!azinV. A((' ((ahu Te#T(T d* t urdhr*j. VO r*bi i!N 8se ia de( ta ja"sh ((*garin e na!azit$ ke sh"tuar. Jesa"et e tjera tUi (ehts*jV. :he n ajetin d+zet e "es t sures Ankebut th*t. V8a!azi i fa(ur "a t !eta$ e ruan njeriun nga %e"ri!i i "un%e t sh!tuara e t nd+raV. 8drsa -ejga!beri (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn se. VPastet kur njeriu sht ! s afr!i !e Krijuesin e %et$ sht 1asti kur fa( na!azV.

M*sfa(ja e Hi(itd* na!az n k*hn e %et nga nj !+s(i!an sht d+((*jsh. 1 ' )sht !*sfa(je !e ars+e. 5 ' )sht braktisje nga "rtaHia edhe "se na!azin e di "r det+r dhe i kusht*n rndsi. Ta fa(sh na!azin farz "asi tUi ka(*j k*ha$ "ra$ ta (sh "r kaza$ "a nd*nj ars+e$ sht hara!$ sht gj+nah i !adh. K+ gj+nah kur bhet kaza na!azi$ nuk fa(et. Kur bhet kaza$ fa(et %et! gj+nahu i !*sfa(jes s na!azit. 8jeriu$ "a i br kaza na!azet$ %et! !e teube$ nuk nuk !und t#i fa(en. 8se bn teube$ "asi tUi bj kaza$ sh"res*het t fa(et. Kur bn teube$ duhet tUi bj kaza na!azet , nuk i ka fa(ur. :erisa ka f*rH "r t br kaza$ nse nuk bn kaza$ k*nsider*het se ka br nj tjetr gj+nah t !adh. K+ gj+nah sht*het "r nj shka(( sa her , tUi ka(*j k*ha b*sh a, k*h sa d* tUi !jaft*j "r t fa( 1d* na!az. 0e"se$ sht farz , n k*h t (ir$ ta bsh !enjher na!azin kaza . 0J-KE4;M. (A fa(et kaza n %end t sunnete%e9 Abdu(kadr 4ej(ani n (ibrin e tij VFutuhu'('gajbV th*t. VBesi!tart "iks"ari duhet tUi kr+ejn farzet. -asi tUi kr+ejn farzet$ i kr+ejn sunnetet. -as kt+re$ njeriu !erret !e nafi(et. T !erresh !e sunnete derisa ke farze b*r&h sht jasht ((*gjikeV. 0unnetet e atij , ka farz b*r&h$ nuk "ran*hen. A(iu radi'a((ahu anh nj*ft*n se Fesu(u(('((ahi (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. VAi , !bi %ete ka b*r&h farze$ nse fa( nafi(e "a e fa(ur kazan$ sht !unduar k*t. -ers*nit t ti(( derisa t !*s e "aguaj kazan$ A(('((ahu nuk ia "ran*n na!azet nafi(e V. Abdu(hak :eh(e%i$ nj nga dijetart e !edhhebit Janefi$ duke e k*!entuar kt hadith , e shn*n Abdu(kadir 4ej(ani$ th*t. VK+ (aj! treg*n se sunnetet dhe nafi(et e at+re , kan b*r&h farze nuk "ran*hen. E di! se sunnetet i "(*ts*jn farzet. :*!ethnia e ksaj$ derisa t kr+hen farzet$ nse (ihen "a u kr+er$ , sht shkak "r "rs*s!rin e t+re$ sunnetet bhen shkak "r tUu arritur "rs*s!ria e farzit t fa(ur. 8uk h+jn n "un sunnetet e "a"ranuara t atij , ka b*r&h farzeV.

=redakt*ni> 0i fa(en na!azet kaza

-r t sh"tuar nga dni!i i !adh duhen fa(ur sa ! "ar na!azet kaza duke br edhe te%be("endes "r %*nesn . -r kt ars+e$ edhe sunnetet duhen fa(ur !e nijetin e kazas. Ata , nuk fa(in na!az nga "rtaHia$ ata , kan b*r&h kazaje !e %ite$ kur t fi((*jn na!azin$ derisa t fa(in sunnetin$ duhet t fa(in duke e br nijet ta bjn kaza na!azin e "ar , u ka !betur ather "a fa(ur. 0i"as katr !edhhebe%e$ duhen fa(ur edhe sunnetet e t+re duke br nijet "r t br kaza. 0i"as !edhhebit Janefi ta (sh na!azin "r kaza "a ars+e sht ! i !adhi nga gj+nahet e !dha. K+ gj+nah shu! i !adh sht*het edhe "r nj shka(($ sa her t ka(*j b*sh a, k*h e (ir sa d* t !und t fa(ej nj na!az. )sht farz , n k*h t (ir na!azin ta bsh kaza !enjher$

"r t sh"tuar nga k+ gj+nah i t!errsh! , ka ((*gari t "akufizuar. Kur i fa( katr rekatet e "ara t sunnetit t na!azit t dreks$ bn nijet farzin e dreks , t ka !betur , ! "ar "r kazaL duke i fa(ur sunnetet e !bra!e t !betur "r kaza$ duke fa(ur sunetin e ikindis. Kur e fa( sunnetin e aksha!it$ fa(et kaza duke br nijet farzin tre rekatsh t aksha!it. Kur fa( sunnetin e "ar t jaHis$ duhet fa(ur kaza duke br nijet farzin e jaHis dhe duke fa(ur sunnetin e !bra! t saj$ duhet br nijet "r %itrin e "ar t !betur "r kaza. Kshtu 1d* dit "aguhet kazaja "r nj dit t shkuar. Edhe n %end t na!azit tera%i$ duhet fa(ur kaza duke br nijet "r kaza. 0a %jetsh kaza na!aze t ket$ "* a, %jet duhet %azhduar ks*d*re. Kur t kr+hen kazat$ "ra" duhen fi((uar "r tUi fa(ur sunnetet. 8se ke k*h$ n 1d* rast %e1!as duke fa(ur kaza dhe sa ! "ar duhen kr+er b*r&het e kazas. 4j+nahu i kaza%e t "afa(ura$ !e ka(i!in e 1d* dite$ sht*het nga nj shka((.

=redakt*ni> Ata , nuk fa(in na!az

Ebu Bekr 0iddiku radi'a((ahu anh th*t se kur %ijn "es k*ht e na!azit$ !e(e,t th*n. VJej njerz fa(uniN Fikeni zjarrin , sht "rgatitur "r t djegur njerzit. Fikeni duke fa(ur na!azV. 8 nj hadith Muha!!edi a(ejhisse(a! ka thn. VAj* , e da((*n !+s(i!anin nga ,afiri$ sht na!aziV. -ra$ besi!tari fa( na!az$ ,afiri nuk fa(. 8drsa hi"*kritt nganjher fa(in$ nganjher nuk fa(in. Munafikt d* t !und*hen ! shu! n Ohehenne!. 8j nga k*!entat*rt ! t nj*hur t KurUanit$ Abdu((ah ibni Abbasi radi'a((ahu anh treg*n se e ka dgjuar Muha!!edin a(ejhisse(a! duke thn. VAta , nuk fa(in na!az$ ditn e Kia!etit d* ta gjejn t hidhruar A(('((ahun e MadhruarV. T gjitha hadithet rreth i!anit nj*ft*jn se. VAi , nuk fa( nj na!az !e ,((i! n k*hn e duhur dhe nuk !rzitet e sh,ets*het "r faktin se nuk e fa(i na!azin$ bhet ,afirV. Ose kur %des shk*n "a i!an. -* !e ata , as nuk e !end*jn na!azin$ 1Ubhet9 :ijetart e Eh(i sunnetit njzri kan nj*ftuar se ibadetet nuk jan "jes nga i!ani. -*r$ sa i "rket na!azit nuk kan ,en t "ajtuar njzri. M t !dhenjt nga i!a!t e fikhut ;!a! Ah!ed ibni Janbe(i$ ;s'hak ibni Fahe%ejh$ Abdu((ah ibni Mubarek$ ;brahi! 8ehai$ bin Itejbe$ Ejub 0ahtijani$ :a%ud Tai$ Ebu Bekr ibni 0hejbe$ Mubeir bin Jars$ si edhe shu! dijetar t !dhenj$ kan thn se ai , !e ,((i! ( nj na!az$ "ra ai , nuk fa(et !e dshir duke e ditur$ kthehet n ,afir. Athere$ %((ezr besi!tar$ !*s (sh*ni asnj na!az dhe !*s sh"rehni (kundje dhe tundi! rreth tij. Fa(ni !e gjith dshir. 8se A(('((ahu ditn e Kia!etit dn*n si"as ksaj , d* t th*n kta dijetar 1Ud* t bj!9 Ata , nuk i bjn kt* "es gjra$ "ri%*hen nga "es t tjera. Kt* jan. 1. Ai , nuk je" ze,atin e "asuris$ nuk !und tUia sh*h hajrin asaj. 5. Kurse ai , nuk e je" nj t dhjetn$ nuk i begat*het bere,eti. 6. 8 tru"in e atij , nuk je" sadaka$ nuk d* t ket shndet.

7. Ai , nuk i (utet M*tit nuk !und ta rea(iz*j dshirat e tij. A. Ai , nuk d* t fa(et kur %jen k*ha e na!azit$ n fr+!n e fundit nuk !und ta sh,i"t*j Ke(i!e'i shahadetin. 8 nj hadith t -ejga!berit sht thn. VKush nuk e fa( na!azin "a "asur nd*nj ars+e$ A(('((ahu i je" atij "es!bdhjet ndshki!e. 4jasht "rej t+re n d+nja$ tri n k*hn e %dekjes$ tri n %arr$ tri kur t ngrihet nga %arriV. 4jasht ndshki!e , jet*jn n d+nja jan. 1. Ai , nuk fa( na!az gjat jets nuk ka bere,et. 5. 8 f+t+r t tij nuk !betet dasha!irsia$ bukuria , gjendet n f+t+rat e at+re , i d* A(('((ahu. 6. Asnj ba!irsi e tij nuk !err se%a". 7. 8uk i "ran*hen duat. A. At nuk e d* askush. B. Gutjet e !ira t !+s(i!an%e ktij nuk i sje((in d*bi. :ni!et , d* tUi %uaj gjat %dekjes. 1. Ke" sh"irt i ke,$ i sh!tuar$ i "*shtruar. 5. 3des i uritur. 6. Edhe "se "i shu! uj$ %des !e dhi!bjet e etjes. :ni!et , d* tUi jet*j n %arr. 1. 3arri at e shtrng*n. Eshtrat i ndr+dhen !e njra' tjetrn. 5. 3arri i !bushet !e zjarr dhe nat e dit e djeg at. 6. A(('((ahu n %arrin e tij drg*n nj gjar"r t !adh$ , nuk u "rngjet gjar"rinj%e t d+njas. Pd* dit$ n 1d* k*h t na!azit$ e kafsh*n at. 8uk e ( rehat "r asnj 1ast. :ni!et , d* tUi %uaj n Kia!et. 1. Engjjt(e dni!it nuk i (arg*hen atij , d* t dn*het n &hehnne!. 5. M*ti e "ret at i hidhruar.

6. G(*garin e ka t %shtir dhe hidhet n Ohehenne!. :*bit e at+re , fa(in na!az T shu!ta jan hadithet , nj*ft*jn "r d*bit e t fa(urit t na!azit dhe "r se%a"et , d* tUu je"en at+e , fa(in na!az. 8 (ibrin e Abdu(hak bin 0ejfuddin :eh(e%i'ut VEshiTtu'('(e!e atV$ je"en disa hadithe t Hi(at sh"jeg*jn "r rndsin e na!azit si. 1. Ebu Jureira radi'a((ahu anh nj*ft*n se Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. V-es k*ht e na!azit dhe na!azi i &hu!as jan Qefaret(k*!"esi! i gj+nahe%e t bra deri n &hu!an e ardhsh!e dhe agjri!i i Fa!azanit deri n Fa!azanin e ardhsh!. Kt* (ibadete bhen shkak , t ruhesh e t !*s bsh gj+nahe t !dha dhe , t t fa(en gj+nahet e %*g(aV. ; sh(+hen gj+nahet e %*g(a t bra k*h "as k*he$ "r%e1 at+re , nuk jan hak (b*r&h i nd*nj njeriu. Kur !bar*jn gj+nahet e %*g(a duke u fa(ur$ bhen shkak "r (ehtsi!in e !undi!e%e , bhen "r shkak t gj+nahe%e t !dha. -r tUu fa(ur gj+nahet e !dha$ duhet br edhe teube "endi!i. 8se nuk ka gj+nah t !adh$ ka ars+e , tUi ngrihet grada. K+ hadith sht regjistruar te Mus(i!i. -r tUu fa(ur ata , kan t !eta n "es k*ht e na!azit$ bhen shkak na!azet e &hu!as. E nse edhe na!azet e &hu!as i ka !e t !eta$ fa(ja e !kate%e %jen nga agjri!i i Fa!azanit. 5. Abdu((ah ibni MesUudi radi'a((ahu anh th*t se e kishte "+etur Fesu(u(('((ahun (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! se Hi(n %e"r d* ! shu! A(('((ahu. Tha. V8a!azin e fa(ur n k*hn e %etV. 8drsa n disa hadithe thuhet. V8a!azin e fa(ur n k*hn e %et t "ar e d* ! s shu!tiV. -as tij Hi(in e d* ! shu! '$i thash9 VTUi bsh !ir nns e babaitV'$u "rgjigj. K+ hadith sht regjistruar n d+ (ibrat e %rtet n t Buhariut dhe t Mus(i!it. 8 nj hadith tjetr thuhet. VM e !ira nga %e"rat sht t ush,esh dikV. 8 nj tjetr sht thn V8atn$ derisa 1d*kush sht n gju!$ t fa(sh na!azV. 8 nj hadith tjetr. V3e"ra ! e 1!uar sht t !*s e (nd*sh asknd !e d*rn dhe gjuhn tndeV. 8 nj hadith sht thn. V3e"ra ! e 1!uar sht &hihadi((ufta "r is(a! V. 8drsa n nj hadith tjetr sht thn. V3e"ra ! e 1!uar sht ha&hi !ebruriV. :*!ethn sht ha&hi i kr+er "a br kurrfar gj+nahu. Ka edhe hadithe se. V)sht t "r!endurit e A(('((ahutV dhe se V)sht "una e %azhduesh!e dhe k*nstanteV. -ra jan dhn "rgjigje t ndr+sh!e n "r"uthje !e situatatn e at+re , kan "+etur. Ose$ sht dhn "rgjigje$ n "r"uthje !e k*hn. -r she!bu((. 8 fi((i! t ;s(a!iz!it$ &hihadi ishte nga %e"rat ! t 1!uesh!e e ! t %(efsh!e. (8 k*hn t*n ! e %(efsh!ja e %e"ra%e$ sht tUu "rgjigjesh !e shkri!(&hihadi !e "en dhe !e "rha"je t b*ti!e%e j*besi!tar%e dhe at+re , nuk jan n asnj nga t katr !edhhebe$!e ,((i! , t "rha"sh ;Utikadin (bindjen e Eh(i sunnetit. Edhe ata , u ndih!*jn !e "ara$ !e "asuri dhe bashk"un*jn fizikisht !e &hihadin$ bhen "jestar n se%a"e !e t tjert. Ajetet e KurUanit$ hadithet e "ejga!berit e %rtet*jn se na!azi sht ! !e %(er se zekati e sadakaja. Mir"*$ tUi ja"sh di1ka dikujt dhe ta sh"t*sh nga %dekja$ sht ! e %(efsh!e se t fa(sh

na!az.0hihet , n situata t ndr+sh!e$ brenda kushte%e$ %e"ra t ti((a jan ! t %(efsh!e . 6. Ibade bin 0a!it nj*ft*n se Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. VA((ahu i Madhruar ka urdhruar t fa(en "es k*h na!az. Ai , !err abdest t "(*t dhe kt* i fa( n k*hn e duhur dhe nse rukut e t+re$ "ru(jen i bn t "(*ta (t sakta $ A(('((ahu e ka dhn fja(n se at d* ta !shir*j. -r at , nuk i bn kt*$ nuk e ka dhn fja( "*r n.,.s. A(('((ahu d*n ta fa( e fa( dhe n.,.s. nuk d*$ nuk e fa(V. Kt hadith e kan trans!etuar edhe ;!a! Ah!edi$ Ebu :a%udi dhe 8esaiu. 0hihet se$ u duhet kushtuar kujdes kushte%e t na!azit$ rukus dhe se&hde%e. A((' ((ahu nuk z!bra"set nga fja(a e Tij. Me siguri , i fa( ata , fa(in na!az t drejt. 7. 8j nga ashabt kira! t nj*hur$ Burejk Es(e!i$ nj*ft*n se Fesu(u((' ((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. V-re!ti!i n !es jush dhe nesh sht na!azi. Ai , e braktis na!azin$ bhet ,afirV. 0hihet dhe sht e ku"tuesh!e se ai , fa( na!az$ sht !+s(i!an. Ai , nuk i kusht*n rndsi na!azit$ ai , nuk e fa( "r shkak se nuk e "ran*n se na!azi sht det+r "ars*re$ bhet ,afir. Kt hadith e kan trans!etuar edhe ;!a! Ah!edi$ Tir!idhiu dhe 8esaiu e ;bni Ma&he. A. Ebu :herre 4ifari th*t se nj dit "rej dit%e n %jesht$ kishin da( n rrug bashk !e Fesu(u(('((ahun (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! 4jethet binin. 8ga nj dru u th+en d+ deg. 4jethet e t+re !enjher u shkundn. :he ! tha. VO Ebu :herreN Kur !+s(i!ani fa( na!az "r kna,si t A(('((ahut$ i hi,en (shkunden gj+nahet ashtu si1 u shkundn gjethet e kt+re deg%eV. Kt hadith e ka tras!etuar ;!a! Ah!edi. B. Mejd bin Ja(id Ohuhejn treg*n se Fesu(u((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. VAtij , na!azin e %et e fa( n k*hn e duhur (Eda $ k+ na!az ditn e Kia!etit i bhet drit dhe argu!ent (dsh!i dhe sht ars+e "r ta sh"tuar nga Ohehenne!i. 8se nuk kujdeset "r na!azin nuk i bhet drit dhe argu!ent dhe nuk gjen sh"ti!. :* t jet bashk !e Karunin$ Fara*nin$ Ja!anin dhe Ibej bin Ja(efinV. -* shihet se ai , e fa( na!azin n "r"uthje !e farzet$ %a&hibet$ sunnetet dhe !irsje((jet e tij$ k+ na!az n Kia!et at e n&jerr n drit. 8se nuk %azhd*n kshtu t fa( na!az$ ditn e Kia!etit d* t jet bashk !e kt* j*besi!tar t (art"r!endur dhe n Ohehenne! d* t "rjet*j !undi! t ash"r. Ibejn bin Ja(efi ka ,en nga ,afirt ! dinak t Meks. 8 (uftn e Ihudit Fesu(u(('((ahi (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! !e d*rn e %et e ka 1uar n Ohehenne! at. Kt hadith e kan trans!etuar ;!a! Ah!edi dhe :ari!i. Abdu((ah bin 0hekik njri nga tabiint e !dhenj th*t se VAshabt kira!$ M*ti i !shir*ft$ kan thn se$ nga ibadetet$ %et! !e (nien e na!azit d* t bhesh ,afirV. Kt e ka ku!tuar Tir!idhiu. Abdu((ah bin 0hekaki$ hadithet i ka trans!etuar nga I!eri$ nga A(iu$ nga Ith!ani dhe nga Aishja$ M*ti i !shir*ft. Abdu((ah Bin 0hekik ka %dekur n %itin 18E t hi&hrit.

8. Ebu :herre radi'a((ahu anh th*t se shu! i dashuri Muha!!edi a(ejhisse(a! ka thn. VEdhe nse t shk,+ejn H*"a'H*"a$ edhe nse digjesh n zjarr bi(e$ A(('((ahut !*s i bj sh*k kurrgjN M*s i braktis na!azet farzN Ai , i braktis !e ,((i! na!azet farz de( nga besi!i is(a!it. M*s "i %er. -ija sht 1e(s i t gjitha t k,ija%eV Kt hadith e ka trans!etuar ;bni Ma&he. 0hihet se$ ai , nuk kujdeset "r na!azet farz e i braktis at* i d*bs*het besi!i$ a, sa edhe ta hu!bi besi!in fare. Ai , i ( nga "rtaHia$ nuk bhet ,afir "*r bn gj+nah t !adh. T jesh !e njrn nga "es ars+et , i ka nj*ftuar ;s(a!iz!i nuk sht gj+nah. T gjitha "ijet a(k*(ike dhe %era ta hu!bin !endjen dhe ai , nuk ((*gjik*n !und t bj 1d* t ke,e. D. Abdu((ah bin I!eri treg*n se Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. VA(('((ahu Te#T(T d* t jet i kna,ur !e ata , na!azet i fa(in !enjher kur t nis k*ha e t+re. Fa( edhe ata , i fa(in n fund (da(je t k*hs s t+re.V. Kt hadith e ka trans!etuar Tir!idhiu. 1E. I!!i Fer%e$ treg*n se Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. VM e %(efsh!ja "rej %e"ra%e sht na!azi i fa(ur n k*hn e "ar t tijV. Kt hadith e kan trans!etuar ;!a! Ah!edi$ Tir!idhiu dhe Ebu :a%udi. 8a!azi sht ibadeti ! i (artsuar. Kur e fa( sa"* tUi %ij k*ha$ (arts*het edhe ! shu!. Jazreti Aishja th*t.VFesu(u(('((ahun nuk e ka! "ar d+ her ta ket fa(ur na!azin n !bari! t k*hs s tijV. :*!ethn gjat tr jets s tij$ nj her na!azin e ka fa(ur n !bari! t k*hs s atij na!azi. 11. Jazreti Aishja th*t. V8ga ibadetet nafi(e , e ka zbatuar ! s shu!ti Fesu(u(('((ahu$ n %azhdi!si$ ishte sunneti i na!azit t sabahut V. K+ (aj! sht shkruar edhe te Buhariu dhe te Mus(i!i. 0hihet "ra se$ Aishja na!aze%e sunnet t fa(ura bashkrisht !e farzet e t "es k*h%e t na!azit$ u th*t na!az nafi(e. A(i!i i !adh is(a!$ !br*jtsi ! i !adh i Eh(i 0unnetit$ i!a! Fabbani n (ibrin e tij Mektubat$ i ka (uftuar bidatet e t !arr%e e t at+re "a !edhheb. 8 "jesn e "ar n (etrn e tij t njzet e nnt th*t. -unt !e t Hi(at d* t jet i kna,ur A(('((ahu jan farzet dhe nafi(et. -ran farze%e$ nafi(et nuk kan %(er fare. T fa(sh nj farz n k*hn e duhur$ sht ! i %(efsh! se t bsh nj !ij %jet ibadet nafi(e "a ndr"rer. Pd* ((*j nafi(eje n krahasi! !e na!azin$ zekatin$ agjri!in$ dhikrin jan t kti((a. Madje edhe duke br nj farz$ t bsh nj nga sunnetet e !irsje((jet e ktij$ sht shu! ! !e %(er se t bsh nafi(e tjetr. I!eru'('Faruki radi'a((ahu anh$ nj dit kur kishte fa(ur na!azin e sabahut$ kishte "+etur "r 1Uars+e nj nga besi!tart nuk e shihte n !esin e &he!atit. ; kishin thn se ai 1d* nat bnte ibadet nafi(e dhe se nd*shta ka fjetur dhe nuk ka !undur t %ij n &he!at. I!eri u sht "rgjigjur. VEdhe "* t kishte fjetur tr natn(t !*s bnte ibadet $ e ta kishte fa(ur na!azin e sabahut !e &he!at$ d* t kishte ,en shu! ! !irV. 0hihet se duke br nj farz$ t bsh nj nga !irsje((jet (%etit e

!ira dhe t ruhesh nga nj !ekruh$ sht shu! ! !e %(er se t bsh dhikr. -* kt* nse bhen "are(e(isht !e kr+erjen e at+re !irsje((je%e dhe !e ruajtjen nga !ekruhet$ nat+risht se jan edhe ! t %(efsh!e. -*r$ kur bhet "a t*$ nuk ka kurrfar d*bie. -r kt ars+e$ t ja"sh nj (ek zekat$ sht shu! ! !ir se t ja"sh nj !ij (ek sadaka nafi(e. :uke e dhn at (ek t %et! t bsh edhe nj t !ir tjetr$ "r she!bu(( tUia ja"sh akrabas s afr!$ sht shu! ! !ir se aj* sadaka nafi(e. (Gibri Mektubat sht "ersisht. Jazreti ;!a! Fabbani ka %dekur n ,+tetin 0erhend t ;ndis$ n %itin 1E67 (1B57 .

=redakt*ni> Jakikati i na!azit

-(*tsi!i !e "rkushtri! i t gjitha krkesa%e t fa(jes :ijetari Abdu((ah :eh(e%i radi'a((ahu anh n (ibrin e tij VMekatib'i sherifeV th*t. 8a sht ku!tuar nga -ejga!beri , kur t fa(sh na!azin !e &he!at dhe ta fa(sh at !e bindje$ t bsh Ka%!e(,ndri!i n k!b "as rukus dhe ndr!jet d+ se&hde%e t bsh ndenje. Ka dijetar , n nj !endje se Ka%!e dhe ndenja ndr!jet d+ se&hde%e$ jan farz. :ijetari i nj*hur i !edhhebit Janefi$ Kadihani$ nj*ft*n se kt* d+ %e"ri!e jan %a&hib dhe se$ kur harr*het njri nga kt* d+ %e"ri!e$ sht %a&hib t bhet 0eh%i se&hde dhe ai , nuk i kr+en !e ,((i! e fa( "rsri na!azin. Edhe at* , jan sunnet'i !uekked$ kan thn se jan afr %a&hibit. Ta k*nsider*sh t "arndsish! sunnetin e ta braktissh duke !*s i dhn rndsi$ sht kufr. 8 kia!in$ rukun$ ka%!en$ n se&hdet e na!azit dhe n k*hn kur rrihet u(ur$ arrihen situata e Hi(si t %e1anta. T gjitha ibadetet jan tubuar n na!az. 8 na!az jan "rfshir (e&i!i i KurUanit$ sh,i"ti!i i tesbi%e$ t thuash 0ubhana(('((ah$ tUi knd*sh sa(a%at -ejga!berit$ t krk*sh t t fa(en gj+nahet (istigfar dhe tUi (utesh Atij duke krkuar , %et! A(('((ahu t tUi "(*ts*j at* , t ne%*jiten. :runjt$ barrat rrin drejt sikur t ,ndr*jn n na!az. Kafsht jan si n "*zit t rukus dhe gjrat j* t gja((a jan shtrir n t*k$ sikur rrihet u(ur (n KaUde n na!az. Ai , fa( na!az$ i bn ibadetet e t gjitha kt+re. Fa(ja e na!azit sht br farz natn e Mira&hit. 8j !+s(i!an , fa( na!az duke !enduar tUi "rshtatet -ejga!berit t dashur t A(('((ahut$ , sht nderuar at nat !e rea(izi!in e !ira&hit$ ngrihet "* n at* "*zita , i sht afruar A(('((ahut -ejga!beri i bekuar. Ata , fa(in na!az !e !irsje((je dhe kna,si ndaj A(('((ahut dhe -ejga!berit t Tij$ e ku"t*jn se jan ngritur n kt* shka((. A(('((ahu Te#T(T dhe -ejga!beri i Tij$ duke e !shiruar kt u!!et$ !e !irbrjen e t+re t !adhe$ e kan *b(iguar !e fa(jen e na!azit. -r kt ars+e$ e !adhr*j! dhe fa(ender*j! M*tin(&he(eshanuhu . Kna,sia dhe rehatia , arrihen n na!az jan gjra !ahnitse. -r*fes*r Mazhar Oh*ni Ohanan th*t. (Edhe "se nuk sht e !undur ta sh*hsh A(('((ahun$ kur fa( na!az$ arrihet nj situat sikur e sheh at . 0hu! dijetar t !dhenj kan nj*ftuar njrzit se kj* gjndje arrihet. 8 fi((i! t ;s(a!it na!azi sht fa(ur drejt Kuriza(e!it. 8 k*hn kur u urdhrua t braktiset fa(ja drejt Bejtu'('

Mukadesit dhe t kthehe!i nga kib(a e ;brahi!it a(ejhisse(a!$ u hidhruan jahudinjt e Medins. :he than. (PUd* t bhet !e na!azet , i keni fa(ur drejt Bejtu'('Mukadesit 9 . 8 ajetin 176 t sures Bekare$ si "rgjegje "r kt$ sht thn. VA(('((ahu nuk ua hu!b besi!in tuajV. )sht nj*ftuar se na!azet nuk d* t !beten "a k*!"ensi!. 8a!azi sht nj*ftuar edhe n fja(in e besi!it. 8ga kj* !erret %esh se$ t !*s e fa(sh na!azin n "r"uthje !e sunnetin$ hu!bet i!ani. Fesu(u(('((ahu (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn.:rita dhe shija e s+rit ti! sht n na!azV.K+ hadith d*!ethn.(A(('((ahu sht i "ranish! n na!az dhe %shtr*n. Kshtu s+ri i! ,ets*het . 8 nj hadith tjetr sht thn. VO Bi(a(N M rahat* !uaNV$ "ra$ (O Bi(a(N M ,ets* (! kna, duke e knduar ezanin dhe duke e (e&uar ika!etin e na!azit. Ai , krk*n rahati n di1ka tjetr dhe j* n na!az$ nuk sht i "ranuar. Ai , e ( na!azin$ "unt tjera fetare i ( edhe ! shu! .

=redakt*ni> E"rsit n na!az

;!a! Fabbani(M*ti e !shir*ft n (ibrin e tij VMektubatV$ n %((i!in e "ar$ n (etrn 5B1 th*t. Kshtu$ duhet ditur gjithsesi se na!azi sht kushti i d+t nga "es kushtet e ;s(a!it. T gjitha ibadetet jan "r!b(edhur n t. Edhe "se sht e "esta "jes e ;s(a!it$ sht shu! i rndsish! "r !+s(i!anin. )sht nga "unt e "ara , njeriun e bjn t arrij kna,sin e A(('((ahut. )sht thn V8a!azi sht !ira&hi i besi!tar%eV "asi e kishte br !ira&hin -ejga!beri. :he n nj hadith ka thn.V)sht na!azi ai , !unds*n njeriun t jet ! afr A((' ((ahutV. 8 kt jet nuk sht e !undur ta sh*hsh A(('((ahun. :+njaja nuk sht e "rshtatsh!e "r kt. 8a!azi sht shrues i sh"irtra%e t trazuara. 8a!azi sht ,etsues i t s!ur%e. Ish,i!i i sh"irtit$ shri!i i ze!rs sht na!azi. Kt e treg*n hadithi , urdhr*n "r kndi!in e ezanit VO Bi(a(N M rahat* !uaNV dhe hadithi V8a!azi sht gzi! i ze!rs si!e$ bebza e s+rit ti!V$ a(ud*n kt dshir. Kna,sit$ ekstazat$ nj*hurit$ diturit$ shkathtsit$ "*zitat$ dritat$ ngj+rat n ze!r dhe "rfundi!et e rregu((at e 1fard* , t arrihet jasht na!azit nga dukuria e atribute%e$ nga shfa,jet fatke,sis e ku"tuesh!e e t "aku"tuesh!e dhe nga hakikati (rea(iteti i na!azit nse nuk !und t ku"t*het asgj$ kt* arritje t gjitha jan !undi! i k*t dhe asgj tjetr %e1 i!agjinats dhe i(uzi*nit. 8j njeri i "rs*sur , ka ku"tuar hakikatin (!brendsin$ rea(itetin e na!azit$ sa"* ,ndr*n n na!az$ "*thuaj se de( nga kj* b*t dhe h+n n jetn e Ahiretit ku dhe arrin shiji!in e disa gjra , jan t %e1anta t Ahiretin. Kur nuk "rzihen at+ ref(ekti!i dhe %izi*ni$ !err hisn("jesn dhe kna,sin ! s !iri. 0e"se t gjith "rs*s!rin e jets dhe begatin e arrij! nga t "a!t$ fizi*n*!ia dhe "*sedi!i. 8 d+nja$ , t !und t !arrsh nga buri!*rja ne%*itet !ira&h. K+ !ira&h i besi!tarit sht na!azi. K+ fa%*r$ sht krijuar "*sa1risht %et! "r !us(i!ant$ , e arrijn n saj t nnshtri!it dhe "rs*sjes s dashuris ndaj "ejga!berit. -ejga!beri (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! "r kt*$ natn e !ira&hit d*(i nga d+njaja "r t "ar Ahiretin. J+ri n Ohennet dhe u nderua !e

ni!etin e (u!turis s fiti!it t Ohennetit. O M*tN 8a nder* edhe ne$ !e t !irat , i kan hije !adhshtis s tij$ "ejga!berit t*n. Edhe t (ute!i t na ja"sh !irsin e "un t !ira si t t gjith "ejga!ber%e$ t Hi(t e kan treguar rrugn , ke "(,+er ti O M*t$ dhe , i kan ftuar njerzit t t nj*hin T+ dhe t arrijn kna,sin Tnde. 0hu!iHa e at+re , ishin n rrug t tesa%ufit (!istiHiz!it "r shkak se %etes nuk i kan treguar hakikatin e na!azit dhe "rs*s!rit e "*sa1!e "r t$ i(a1in e ha((e%e t %eta e kan krkuar n %ende t tjera. -r tUi arritur ,((i!et e t+re jan dhn "as gjra%e t tjera. Madje$ disa "rej t+re$ !e ,((i!$ na!azin e kan !enduar jasht ksaj rruge. Agjri!in e kan nj*hur !bi na!azin. Edhe nj shu!iH e at+re , nuk kan !undur ta ku"t*jn hakikatin e na!azit$ ,etsin e %uajtje%e t t+re dhe kna,sin sh"irtr*re t t+re e kan krkuar n figura dhe n !e(*di$ d*!ethn$ n !uzik$ ka(i!in n ekstaz$ n hu!bjen e ndjenja%e. Q((i!in dhe ngush((i!i , duan e kan !enduar "ra"a "erdes s !uziks. -r kt ars+e jan dhn "as %a((zi!it. 3a(( a e kan dgjuar hadithin se VA(('((ahu nuk e ka krijuar efektin e shri!it n hara!V9 8at+risht nj n*tues i "a shkatht , sht duke u fund*sur$ ka"et "r nj fije bari. :ashuria "r di1ka$ t dashuruarin e shurdh*n$ e ,rr*n. -* t kishin shijuar di1ka nga "rs*s!rit e na!azit$ ata nuk d* t sh"res*nin !bshtetje tek !uzika$figurat etj..$ dhe as , d* tUu binte ndr !end t ka(*nin n ekstaz. 3((ezrN A, sa t jet (argsia ndr!jet na!azit dhe !uziks$ "* a, jan (arg njra ' tjetrs "rs*s!rit e arritura nga na!azi dhe !undi!et e "rfituara nga !uzika. ; !en1uri ku"t*n shu! nga kt* shenja t b*((sh!e. T ndiesh kna,si nga ibadetet dhe t t !*s %ij rnd kr+erja e t+re$ sht nga dhuntit ! t !dha t A(('((ahut. 3e1anrisht$ ta ndiesh shijen e na!azit$ e sid*!*s t na!aze%e farz$ sht kna,si e !adhe. E n fund t jets %et! kna,sia (shija e t+re ndihet. 8a!azet nafi(e !beten "a kna,si dhe dihet se tUi fa(sh farzet ka fiti! t !adh. (8a!azet nafi(e$ d*!ethn na!azet e tjera %e1 na!aze%e farze dhe %a&hib. 0unnetet e "es k*h%e t na!azit dhe na!azet e tjera , nuk jan %a&hib$ t gjitha jan nafi(e. T gjith sunnetet , jan e , nuk jan Muekked$ jan nafi(e . 8uk duhet harruar se shka((a$ grada e na!azit n kt b*t$ sht si (artsia e t "a!it t A(('((ahut n b*tn tjetr (n Ahiret . K*ha kur njeriu n kt b*t sht ! afr M*tit$ sht k*ha kur fa( na!az. :he k*ha kur n Ahiret sht ! afr M*tit$ sht "a!ja$ "ra k*ha kur ai sheh A((' ((ahun. T gjitha ibadetet e ksaj b*te jan , t sje((in njeriun n situat , t !und t fa( na!az. Q((i!i i %rtet sht t fa(sh na!az. Arritja e (u!turis s a!shuesh!e (t "rjetsh!e dhe e ni!ete%e t "afund$ bhet %et! !e fa(je t na!azit.

8a!azi sht ! i 1!uar se t gjitha ibadetet dhe agjri!i. Ka na!az$ , ze!rat e th+era i !bush !e kna,si. Ka na!az , i sh(+en gj+nahet. Ka na!az , e ruan njeriun "rej t k,ija%e. 8 hadith sht thn. V8a!azi sht gzi! i ze!rs si!e$ dhe buri! i kna,sisV. 8a!azi sh"irtra%e trazuara u je" shije. 8a!azi sht ush,i! i sh"irtit. 8a!azi sht shri! i sh"irtit.

=redakt*ni> Fshehtsia e na!azit

;!a! Fabbani n %((i!in e "ar t (ibrit t tij VMektubatV$ n (etrn e tij t tre,ind e shtat$ th*t. -asi ta fa(nder*j! A(('((ahun Te#T(T dhe "asi tUi knd*j! sa(a%ate -ejga!berit (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ t (ute!i "r t arritur (u!turin e "rjetsh!e. A(('((ahu n shu! ajete t KurUanit nj*ft*n se besi!tart , bjn %e"ra t !ira$ d* t h+jn n Ohennet. Xi(at jan kt* %e"ra t !ira$ t gjitha "unt e !ira a"* %et! disa "rej t+re9 8se jan t gjitha gjrat e !ira$ kt* nuk !und tUi bj askush. 8se jan disa$ ather Hi(at %e"ra t !ira krk*hen9 M n fund A(('((ahu duke "asur !irsin$ ka nj*ftuar , sht+((a e %e"ra%e t !ira jan "es "jest "rbrse t ;s(a!it. Kush i "un*n kt* "es the!e(e t ;s(a!it !e nj!endsi dhe !e de%*tsh!ri$ "a i (n gj !angut$ d* t sh"t*j nga Ohehenne!i. 0e"se kt*$ n t %rtet jan "un t !ira dhe njeriun e ruajn nga gj+nahet dhe nga "unt e k,ija. -ikrisht kshtu n KurUan$ n ajetin 7A t sures Ankebut urdhr*het. V8a!azi i fa(ur "a t !eta$ %rtet t (arg*n nga "unt e k,ija e t sh!tuaraV. 8se nj njeri ka fatin , tUi rea(iz*j t "esta kushtet e ;s(a!it$ d* t th*t se ka fa(nderuar "r t !irat e dhuruara nga A(('((ahu. 0e"se A(('((ahu n ajetin 17B t sures 8isa "*h*n kshtu. V-* besuat dhe fa(nderuat$ nuk ndshk*jV. -randaj$ duhet "unuar !e gjith ze!r , t rea(iz*hen "es kushtet e ;s(a!it. M i rndsish!i nga kt* "es kushte sht na!azi$ i Hi(i sht sht+(( e besi!it. :uhen br "r"jekje , na!azi t fa(et "a "rjashtuar asnj rregu(( t tij. 8se na!azi sht fa(ur i sakt$ sht %n the!e(i kr+es*r dhe ! i !adh i ;s(a!it$ sht siguruar (itari i shnd*sh , t sh"t*n nga Ohehenne!i. M*ti na e !unds*ft t gjith ne%e t fa(i! na!az t drejt. Kur ,ndr*j! n na!az$ the!i A(('((ahu ekber$ , d* t th*t se A((' ((ahu Te#T(T nuk ka ne%*j "r ibadet e asnj krijese$ nuk ka ne%*j "r asgj dhe se na!azet e njerz%e nuk d* t jen t d*bish!e "r At. Me, edhe n tesbihet n ruku sht kj* d*!ethnie$ "as rukus nuk sht urdhruar tekbiri. Mir"*$ "as tesbihe%e t se&hde%e sht urdhruar. 0e"se$ !e, n se&hde sht "ru(ja ! e !adhe dhe !e, sht !aksi!u!i i "ru(jes dhe nnshtri!it$ kur e bn kt$ !end*het se "rnj!end ke br ibadet t "(*t. -r tUu !br*jtur nga k+ !endi! duke rn dhe duke u ngritur nga se&hdeja$ sikurse sht sunnet t sh,i"t*het tekbiri$ n tesbihet e se&hdes sht urdhruar t thuash (aU(a . -r shkak se na!azi sht !ira&h i besi!tarit sht urdhruar ,

n fund t na!azit t (e&*het Ettehijjatu$ !e (e&i!in e t Hi(t u nderua -ejga!beri +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! natn e !ira&hit. Ather$ ai , fa( na!az$ na!azin duhet tUia bj !ira&h %etes. Ku(!i i afri!it tek A(('((ahu duhet krkuar n na!az. -ejga!beri +n (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! ka thn. VK*ha kur njeriu sht ! afr Krijuesit t tij$ sht k*ha kur fa( na!azV. 8jeriu , fa( na!az$ e sheh se sht duke biseduar !e M*tin. :uke iu (utur Atij dhe Madhshtis s Tij dhe se "r%e1 Tij nuk ka asgj. -r kt ars+e$ "r shkak se n na!az d* t arrihet frika$ dr*ja$ "r t gjetur ngush((i! dhe ,etsi!$ sht urdhruar , n fund t na!azit t je"et se(a! d+ her. J. Muha!ed (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! n nj hadith urdhr*n. V-as na!azit farz$ t bhen 66 tesbihe$ 66 tah!id$ 66 tekbire dhe nj teh(i(V. Ars+eja e ksaj. !e Tesbihe !bu(*hen fajet (kusuret n na!az. 8j*ft*het se nuk sht br ibadeti i sakt$ , !erit*n t bhet. Me Tah!id i bhet shukr'fa(enderi!$ "r kt dhurat t !adhe , njeriu sht nderuar !e fa(je t na!azit duke ditur se edhe kj* arrihet !e ndih!n e Tij. :he duke br Tekbir$ dek(ar*het se %e1 Tij askush nuk sht i denj "r ibadet. T fa(sh na!azin n "r"uthje !e rregu((at dhe kushtet e tija$ dhe kshtu tUi !bu(*sh kusuret (fajet e bra dhe ta fa(ender*sh At , t ka !undsuar fa(jen e na!azit dhe se n ibadet nuk ka askush tjetr t denj$ duke e ku!tuar !e ze!r t "astr dhe t sin,ert !e Ke(i!e'i te%hid$ k+ na!az !und t "ran*het. -ers*ni i ti(($ bhet nga fa(sit e na!azit dhe nga t sh"tuarit. O M*tN na bj "rej at+re r*b%e t tu t (u!tur$ , fa(in na!az e sh"t*jn. A!inN

=redakt*ni> Gutja "as na!azit

E( ha!du(i('(ahi Fabbi( @(e!in. Essa(@tu %esse(@!u a(@ res<(in@ Muha!edin %e A(ih? e&h!e?n. O M*tN -ran*je na!azin , fa(aN Ma (ehts* %dekjen ti!e. Munds*!a , n fr+!n e fundit t sh,i"t*j Ke(i!e'i teuhidin. Fa(i dhe !shir*ji t %dekurit e !i. A(('((ahu!!agfir %erha! %e ente hajru'r'r@hi!?n. Te%effen? !us(i!en %e eh(ikn? biss@(ih?n. A(('((ahu!!agfir'(? %e (i %a(idejje %e (i ustadhije %e (i(!uU!in? %e'(' !uU!in@t je%!e jek<!u'('his@b. O M*tN M ruaj !ua nga sherri i shejtanit dhe nga sherri i dush!anit(ar!ikut t fes 0ht"is s*n je"i t !ira$ dhe furnizi! "rej ha((a((i e t hajritN Mus(i!ant nder*ji !e sh"ti!N A((' ((ahu!!e inneke afu%%un ker?!un tuhibbu'('af%e faUfu ann?. O M*tN T s!ur%e tan je"u shri!$ e at+re nga ne , jan !e ha((e$ zgjidhi at*N A(('((ahu!!e inn? esUe(ukessihhate %e('@fijete %e'('e!anete %e husne'(' hu(ki %errid@e bi(kaderi bi rah!etike ja errha!err'rr@hi!in. O M*tN babait ti!$ nns si!e dhe f!ij%e t !i$ farefisit e !i,%e t !i dhe t gjith %((ezr%e t !i t fes je"u jet t hajrit e edukat t !ir$ !endje t shnd*sh e shndet$ drejt*ji n rrug t drejt e t "agabuarN A!inN 3e(ha!du(i('(ahi rabbi'('@(e!in. A(('((ahu!!e sa('(i a(a... A(('((ahu!!e b@rik a(a... A(('((ahu!!e Fabben@ @tina... 3e(ha!du(i('(@hi Fabbi'('

@(e!?n. Estagfiru(('((ah$ estagfiru(('((ah$ estagfiru(('((ah$ estagfiru(('((ahe'(' @dh?! e(ker?!e('(edh? (@ i(@he i('(a hu%e'('hajje u( kajj<!e %e et<bu i(ejh. 0J-KE4;M. Kushtet "r t ,en (utja e "ranuar. 1. T jesh !+s(i!an. 5. T jesh n ;Utikadin e Eh(i sunnetit. -r kt ars+e duhet "r,afuar njri nga katr !edhhebet. 6. TUi kr+esh farzet. 8a!azet e !betura kaza t fa(en sa ! "ar duke br kaza net%e a"* n %end t sunnet%e. 8a!azet sunnet dhe nafi(e dhe (utjet e atij , i kan !betur "r farz nuk "ran*hen si na!aze kaza. :*!ethn$ edhe nse sht i %rtet nuk i je"et se%a". 0hejtani "r tUi !ashtruar !+s(i!ant$ farzet i "ara,et t "arndsish!e dhe i trhe, !+s(i!ant , tUi kr+ejn sunnetet dhe nafi(et. 8a!azi duhet fa(ur kur i fi((*n k*ha dhe duke e ditur se i ka ardhur k*ha. 7. :uhet t (arg*hesh nga nda(esat$ "unt e k,ija. Gutja e atij , ha nga ha((a((i sht e "ranuar. 8 nj hadith t -ejga!berit t*n thuhet. V-r t ,en (utja e "ranuar$ ne%*jiten d+ gjra. E "ara$ (utja duhet br !e ih(as(sin,eritet . E d+ta$t ngrnt e t "irt duhet t jen "rej ha((a((it. 8 dh*!n e besi!tarit$ nse ka nj fije "rej hara!it$ (utja e br n kt dh*!$ nuk "ran*het fareV. ;h(as$ d*!ethn$ t !*s !end*sh asgj "r%e1 A(('((ahut dhe kur krk*n di1ka$ t krk*sh %et! nga A(('((ahu. -r kt ars+e duhet besuar dhe i duhet nnshtruar sheriatit ashtu si1 na kan !suar dijetart e Eh(i sunnetit$ sid*!*s t !*s kesh hak (b*r&h t nj r*bi' njeriu tjetr dhe tUi fa(sh "es k*ht e na!az

=redakt*ni> Gutja e "rtritjes s i!anit

O M*tN Ka! "enduar "r %e"ri!et e gabuara , ka! br$ "r bindjet e shtr!bruara$ "r t "a%rtetat dhe t k,ijat , ka! f*(ur$ , ka! dgjuar$ , ka! "ar e , i ka! "unuar duke u !ashtruar nga ar!i,t e ;s(a!it dhe nga ata , i bjn bidate (shtesa $ , nga fi((i!i i !*shs ti!e !adh*re e deri s*t$ dhe ka! %end*sur , kurr ! t !*s bes*j dhe t !*s %e"r*j kshtu gabi!isht. -ejga!beri i "ar sht Ade!i a(ejhisse(a! dhe "ejga!beri i fundit sht "ejga!beri +n i dashur$ Muha!!edi (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! . ; bes*%a t gjith "ejga!ber%e , kan ardhur ndr!jet(!idis kt+re d+ "ejga!ber%e. T gjith jan "ejga!ber t %rtet dhe jan t drejt dhe at* , kan nj*ftuar$ jan t %rteta. A!entu bi('(ah %e bi!@ &h@e !in indi('(ah$ %e @!entu bi Fesu(i'(ah %e bi!@ &h@e !in Fesu(i('(ah a(@ !ur@di %e( jeu!i( @hiri %e bi(kaderi hajrihi

%e sherr'rrihi !ina(('((ahi te@(a %e( baUthu baUde(!e%ti hakkun eshedu en G@ i(@he i('(a(('((ah %e eshedu enne Muha!!eden abduhu %e resu(uhu.

=redakt*ni> 8a!azi dhe shndeti

8a!azi sht urdhr i A(('((ahut "r 1d* !us(i!an e !us(i!ane. 8 urdhrat e M*tit ka shu! urti e ka shu! d*bi. -ad+shi! se edhe n nda(esat e Tij ka shu! d!e. 8j "jes e kt+re d*bi%e dhe d!e%e s*t jan %rtetuar nga s"eHia(istt.;s(a!i i ka kushtuar nj rndsi t "*sa1!e ruajtjes s shndetit t njeriut $nj gj t ti(( , nuk ia ka kushtuar asnj fe. Feja j*n$ na!azin , sht "rej ibadete%e ! t (artsuara$ na ka *b(iguar ta fa(i! deri n fund t jets s*n. Ai , fa( na!az$ nat+risht i arrin at* d*bi , sigur*n na!azi "r shndetin. :isa nga d*bit shndets*re jan. 1. G%izjet (%e"ri!et , bhen n na!az$ nga , jan t ngada(sh!e$ nuk e (*dhin ze!rn dhe "r shkak se zh%i((*hen n k*h t ndr+sh!e t dits$ ndih!*jn %azhdi!isht "r t ruajtur gja((ri! %itua( te njeriu. 5. 8 trurin e atij , e % k*kn tetdhjet her n t*k gjat dits n !n+r rit!ike$ shk*n ! te"r gjak. -r kt ars+e ,e(izat e trurit ush,ehen !ir. Tek ata , fa(in na!az$ shu! "ak njerz shihen !e !e!*rje dhe "ers*na(itete t "rishura. Kta njerz$ , fa(in na!az$ ka(*jn nj jet ! t !ir shndets*re. 6. -r shkak se u(en dhe ngrihen n !n+r t drejt$ s+t e at+re , fa(in na!az "*sed*jn ,arku((i! ! t fu,ish! t gjakut. Tek ata nuk rritet tensi*ni n s+ dhe sigur*het k!bi! i %azhduesh! i (ngut nga kndi i s+rit. "randaj edhe s+ri sht i !br*jtur nga s!undja e k*(*rit. 7. G%izjet iz*!etrike n na!az$ ndih!*jn "rzierjen e !ir t ush,i!e%e n st*!ak$ tajitjen e (eht t %rerit dhe "r kt ars+e !*sgru!bu((i!in e %rerit n ,ese.Kt* (%izje "*ashtu kan r*( t !adh edhe n (iri!in nga ka"si. G%izjet i tundin !ir kana(et e %eshka%e e t urins$ gj , !unds*n t "eng*het f*r!i!i i gurit n %eshk dhe ndih!*het edhe zbrazja !e (ehtsi e fshikzs s urins. A. G%izjet rit!ike n "es k*ht e na!azit , fa(en$ duke i %n n (%izje !uskujt dhe n+jat , n jetn e "rditsh!e nuk %ihen n (%izje$ e%it*jn s!undjet si artez*rn e n+ja%e dhe shtangi!in e !uskuj%e. B. -r shndetin e tru"it duhet !e siguri "astrtia. Abdesti dhe gus(i jan edhe "astri! tru"*r$ edhe "astri! sh"irtr*r. :he ja$ "ikrisht i kti(( sht "astri!i i na!azit. 0e"se "a ,en edhe "astri!i tru"*r edhe "astri! sh"irtr*r nuk ka na!az. Abdesti dhe gus(i e sigur*jn "astri!in tru"*r. Ai , e kr+en det+rn e %et t ibadetit$ bhet i "astruar edhe sh"irtrisht.

C. 8 !jeksin "re%enti%e kan shu! t rndsi (%izjet tru"*re t bra n k*h t Haktuara. K*ht e na!azit jan k*h t "rshtatsh!e "r freski!in e ,arku((i!it t gjakut dhe "r gja((ri!in e fr+!!arjes. 8. 8a!azi sht e(e!ent i rndsish! , rregu((*n gju!in. -r tUi arritur kt* d*bi t na!azit$ bashk !e fa(jen n k*hn e duhur$ duhet tUi kusht*het rndsi higjens$ t !*s hash shu! dhe ush,i!et , hahen t jen t "astra e ha((a((.

=redakt*ni> ;skati i na!azit

;skati dhe de%ri "r t %dekurin 8 (ibrat /8uru'('izah2$ /Tah%ati2$ /Ja(ebi2 dhe n /:urrrru('('!uht@r2 shkruan se n fund t kazas s na!aze%e$ dhe n (ibrat /Mu(teka2$ /:urr'rru'('!unteha2$ /3ikaje2 e n /:urer2 shkruan se n fund t agjri!it duhet br iskat dhe de%r "r t %dekurin , ka (n testa!ent. -r sh!bu(($ Tahta%i th*t. /Ka nass (sh"jegi! i "rer$ i !bshtetur n ajete t Kur#anit "r t br iskat "r agjri!et e "aagjruara !e dhnjen e fidjes. Me,ense na!azi sht ! i rndsish! se agjri!iL"r na!azet , "ers*ni$edhe "se ka dashur$ nuk ka !undur ti bj kaza$"r nj ars+e t "ranuar nga (igjet e sheriatit $si "sh.e ka ka"ur s!undja e %dekjes$!endi!i unani! i dijetar%e sht , t bhet istkati "r na!azet e (na. Ai , th*t se nuk ka iskat t na!azit$ sht inj*rant. 0e"se i kundr%ihet !endi!it t "rbashkt t !edhhebe%e. 8 hadithi sherif sht urdhruar. /8j "ers*n nuk !und t agjr*j dhe t fa( na!az n %end t "ers*nit tjetr. -*r "r agjri!in dhe na!azin e tij ush,en ' e ng*" fukaran2. :gj*j! t ket disa "ers*na t Hi(t nuk i ku"t*jn e"rsit e dijetar%e t Eh(i'sunnetit dhe , !end*jn se edhe i!a!t e !edhhebe%e t*na f(asin ndrr si ataLkta "retend*jn gjra si.8 ;s(a!iz! iskat dhe de%r nuk ka. ;skati i "rngjet sh(+erjes s !kate%e t t krishter%e2. Me fja( t kti((a$ ata %n %eten n nj situat t "a(ak!uesh!e. -ejga!beri (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! $ ka thn. /I!eti i!$ nuk bashk*het !e de%iji! ' sh!angie2. 8at+risht$ k+ hadith treg*n se jan t %rteta gjrat , kan ku!tuar !u&htehidt !e !endi! unani!. Ai , nuk i bes*n kt+re$ nuk i ka besuar ktij hadithi. ;bni Abidini$ duke e sh"jeguar %itr'na!azin th*t. /Ai , nuk i bes*n at* , jan t d*!*sd*sh!e n fe$ d*!ethn edhe sh"a((jes s nj*huri%e !e i&h!a t inj*rant%e$ bhet ,afir2. ;&h!a$ d*!ethn !endi! unani! i dijetar%e. 0i !und t krahas*het iskati !e sh(+erjen e !kate%e9 -riftrinjt$ duke thn se !katet sh(+hen (n&irren $i shfr+tz*jn njerzit duke u !arr %(era !*netare a"* sende t ndr+sh!e !e %(er. Mir"*$ n is(a!$ h*&ha((art nuk !und t bjn iskat. ;skatin !und ta bj %et! i aut*rizuari (%e(i i t %dekurit dhe "arat u je"en fukarenj%e e j* h*&ha((ar%e. 0*t gati n 1d* %end$ "unt e iskatit dhe t de%rit nuk kr+hen si"as "r*1edurs , "*r*sit ;s(a!i. Ata , th*n se n is(a!iz! nuk ka iskat$

n %end , t f(asin kshtu$ ! !ir d* t ishte t th*nin se iskati dhe de%ri , bhen s*t$ nuk sht n "r"uthje !e ;s(a!in. Edhe ne d* t#i "rkrahni! ata. 8 kt !n+r d* ta sh"t*nin %eten nga rnia n nj gabi! t "a(ak!uesh!$ dhe d* t#i bnin shrbi! ;s(a!it. 0e si !und t kr+het istikati dhe de%ri si"as fes s*n d* t sh"jeg*het ! "*sht. ;bni Abidini n fund t na!aze%e kaza th*t ,. Ai njeri , !e nd*nj +zr (ars+e i ka (n na!azet , i kan !betur "r kaza$ nse nuk i ka fa(ur at* edhe ather kur ka ,en n gjendje t#i fa( !e !i!ik$ sht %a&hib t (r testa!ent ,$ kur t %des$ kefareti (sh"agi!i i t+re t bhet !e iskat. 8se nuk ka "atur fu,i "r t#i br kaza$ nuk sht e ne%*jsh!e t (r testa!ent. Edhe i s!uri dhe udhtari , n ra!azan nuk agjr*n$ nse %des "a gjetur k*h "r t#i br kaza$ nuk ka ne%*j t (r testa!ent ("r sh"agi!in e t+re . A((' ((ahu Te#T(T$ ars+et e kt+re i "ran*n. ;skati i kefarete%e t t s!urit$ "as %dekjes bhet nga i aut*rizuari i tij. -ara se t %des$ nuk bhet. 8uk (ej*het , njeriu i gja(( t bj iskat "r %et%eten. 8 /Ohi(au'('ku(ub2 thuhet se. /Ai , ka hak (b*r&h t A(('((ahut sht %a&hib , testa!entin ta th*t n "rani t d+ dsh!itar%e$ *se at , ka shkruar$ t#ua (e&*j at+re. )sht !ustehab , edhe ai , nuk ka hak (b*r&h $ t (r testa!ent2. ; aut*rizuari i t %dekurit , ka (n testa!ent "r iskat kefareti$ d*!ethn , e ka (n !e testa!ent %endet "r t sh"enzuar trashgi!in$ *se ai , sht trashgi!tar$ "r 1d* na!az dhe "r %itr' na!azin e "r agjri!in njdit*r , sht dashur t bj kaza$ nga nj e treta e trashgi!it$ je" fidje n sasi t nj fitri$ d*!ethn$ gj+s! sa#'ji ("es,ind e njzet drhe!$ *se nj!ij e shtat,ind e "esdhjet gra! grur "r fukarenjt (*se ua je" "rfa,sues%e t fukarenj%e . 8se nuk ka (n testa!ent "r iskat kefareti$ si"as Janefiut$ i aut*rizuari nuk ka ne%*j t bj 0h(+erje iskati. 0i"as !edhhebit 0hafi$ edhe "se nuk ka (n testa!ent$ i aut*rizuari duhet t bj iskat. Edhe si"as !edhhebit Janefi$ b*r&hin ndaj njeriut$ edhe "se nuk ka testa!ent$ i aut*rizuari duhet t "aguaj nga "asuria , ka (n i %dekuri. Madje$ ata , kan "r t !arr$ sa"* t z*tr*jn trashgi!in$ !und ta !arrin "a gj+,. 8se e ka (n testa!ent , !e "asuri t "aguhen fidjet e agjri!e%e , kan !betur "r kaza$ sht %a&hib "r t rea(izuar kt. 0e"se ;s(a!i e urdhr*n kt. 8se nuk ka (n testa!ent$ t ja"sh fidjen e na!azit nuk sht %a&hib$ sht &haiz (e (ejuar . 8 kt* d+ t fundit$ nse nuk "ran*hen$ n !*s asgj tjetr$ bi(e se%a"e t sadakas arrihen$ at* ndih!*jn "r "astri!in e gj+nahe%e t tij. Kshtu ka thn i!a!i Muha!!edi. 8 /Me&h!au'('enhur2 thuhet. /-ers*ni , i sht nnshtruar e"shit t %et dhe shejtanit e nuk i ka fa(ur na!azet$ dhe , nga fundi i jets sht "enduar "r kt (dhe ka fi((uar t fa(et e t bj kaza $ edhe "se sht thn se nuk (ej*het t (r testa!ent , t bhet iskati "r na!azet , nuk ka !undur t#i bj kaza$ n Mustasfa shkruhet se nj gj e ti(( sht e (ejuar2.

8 /Ohi(au'('ka(<b2 thuhet. /B*r&het ndaj njeriut$ b*r&het , duan "aguar$ a!aneti$ grabitja$ %jedhja$ "adrejtsia n shitb(erje jan b*r&he tru"*re$ dhe sharja$ ta((ja$ "rg*ji!i$ sh"ifja e t ngjajsh!e jan b*r&he sh"irtr*re2. 8se !jaft*n "r t br iskat nj e treta e "asuris s t %dekurit , ka (n testa!ent$ i aut*rizuari kt "asuri duhet , ta ja" fidje. 8se nuk !jaft*n$ n Fethu'('kadir shkruan se (ej*het , trashgi!tari t fa( ! te"r se nj t tretn e !a((it. 8se ( testa!ent "r t kr+er ha&hin , sht farz$ si kt*$ nse trashgi!tari *se dikush tjetr i ja"in dhurat "arat "r ha&h$ kj* nuk (ej*het. -a e (n testa!ent "ara se t %des$ nse trashgi!tari i tij !e "ara t %eta je" iskat dhe nse shk*n n ha&h$ b*r&hi i t %dekurit k*nsider*het i "aguar. Edhe "se ka t ati(( , th*n se kt* nuk (ej*hen !e "ara t tjetrkujt$ "r%e1 t trashgi!tarit$ aut*rt e (ibra%e$ /:urru'('!uhtar2$ /Merak('fe(@h2 dhe /Ohi(au'('ku(ub2$ kan thn , (ej*het. ;skati n %end t grurit !und t je"et duke u ((*garitur n !ie(( *se n nj sa#'ji hur!a e rrush. (0e"se$ !e, jan ! t %(efsh!e se gruri$ kt* "r fukaran jan ! t 1!uesh!e . 8 %end t t gjitha kt+re !und t je"en f(*ri e argjent$ , jan t 1!uesh!. (8 "ara "rej (etre iskati nuk bhet . 8uk sht e ne%*jsh!e t ja"sh fidje "r se&hde'i ti(a%et. 0i bhet iskati dhe de%ri9 -araja e fidjes$ nse e ka(*n nj t tretn e trashgi!is$ "a (ejuar trashgi!tart$ i aut*rizuari nuk !und t sh"enz*j ! shu! se nj t tretn. 8 (ibrin Kinje$ thuhet se$ nse i %dekuri , (e testa!ent t je"et nj e treta e "asuris s tij "r na!azet e tr jets s tij$"*r ka edhe b*r&h$ edhe "se ai , ka "r t !arr je" (eje , t kr+het testa!enti$ nuk sht e (ejuar , t zbat*het testa!enti. 0e"se$ ;s(a!i urdhr*n , s "ari t "aguhet b*r&hi. Me gjith "(,i!in e atij , ka "r t !arr$ "agi!i i b*r&hit nuk !und t (ihet "r ! %*n. 8 ,*ft se nuk dihet sa %je1 ka ,n "ers*ni , ka (n testa!entin , t bhet istikati "r t gjitha na!azet$ kur nj e treta e "asuris s (n nuk arrin "r istikatin e na!aze%e$ k+ testa!ent sht &haiz(i "ranuar . 8se nj e treta e trashgi!is !jaft*n dhe te"r*n "r iskat$ k+ testa!ent nuk sht &haiz$ sht bat(( (b*sh$ i "rishur . 0e"se$ kur nj e treta e "asuris nuk arrin "r iskat$ "r shkak se sht i nj*hur (i ,art nu!ri i na!aze%e , d* t bhen iskat !e nj t tretn e "asuris$ testa!enti i tij "r kt* na!aze sht i %rtet (i drejt . Testa!enti , sht "r na!azet , !beten !bas$ sht %et! fja($ d*!ethn$ fja( b*she. Kur nj e treta sht shu!$ "r shkak se nuk sht e ,art !*sha e tij$ e "r kt ars+e edhe nu!ri i na!aze%e nuk duhet$ testa!enti bhet bat(( (i "rishur$ i zh%(ersuar . 8se i %dekuri , ( testa!ent "r iskat t na!azit$ nuk ka "asuri fare$ *se nse nj e treta nuk !jaft*n "r testa!entin$ *se kur nuk ka (n fare testa!ent$ i aut*rizuari$ "* ,e se d* t bj iskat !e "asurin e %et$

bn :e%r. -*r$ i aut*rizuari nuk sht i det+ruar t bj de%r. ; aut*rizuari$ "r t br de%r$ "r iskat nj!uj*r a"* "r nj %it$ !err hua f(*ri , i ne%*jitet$ b+z+(+k$ unaz$ *se argjent$ a"* %(er n "ara. 8 rast se i %dekuri sht !ashku(($ ((*garitet nga !*sha d+!bdhjet%je1are$ "* t jet fe!r$ nga !*sha nnt%je1are i ((*garitet sa %jet ka b*r&h. -r gjasht na!aze t nj dite duhet t je"en dhjet ki(*gra! grur$ "r nj %it die((*r tre,ind!ij e gjasht,ind e gjashtdhjet ki(*gra!.-r iskatin nj%jetsh t na!azit duhen "esdhjet e "es *se "r rezer% gjashtdhjet f(*rinj. ; aut*rizuari i t %dekurit$ nse !err hua "es f(*rinj duhet t#i gjej "r sh!bu(( katr fukarenj , nuk jan t dhn "as d+njas$ "*r , e nj*hin dhe e duan fen e t+re. (Kta duhet t jen fukarenj deri n at !as$ sa, t !und t !arrin sadaka$ d*!ethn , nuk d* t#u tak*j t ja"in %itra. 8se nuk jan fukarenj$ iskati nuk "ran*het . ; aut*rizuari i t %dekurit$ d*!ethn i atij , e ka (n testa!ent$ *se nj nga trashgi!tart$ "* ai , e ka "rfa,suar njrin "rej t+re$ kur th*t. (Kta "es f(*rinj t#i dhash t+ "r iskat na!azi t t ndjerit z*tri$ si kundr%(er' z%endsi! $ "es f(*rinjt ia je" fukaras s "ar duke e br nijet "r sadaka. -astaj$ fukaraja duke thn. i !*ra$ i "ran*%a. T#i dhur*j kt*$ kt* ia dhur*n trashgi!tarit *se "rfa,suesit t trashgi!tarit dhe trashgi!tari i "ran*n. -astaj "rsri ia je" ktij a"* fukaras s d+t dhe si dhurat i "ran*n !bra"a nga ai. Kshtu$ duke ia dhn katr her t njjtit fukara *se katr fukara%e nga nj her dhe duke i !arr$ bhet nj de%r. 8 nj de%r$ bhet iskati kefaret i na!azit njzet f(*rinjsh. 8se i %dekuri sht !ashku(( gjashtdhjet %je1$ "r na!az d+zet e tet %jetsh duhen dhn 78&BEY588E f(*rinj. :he "r kt ars+e$ 588E . 5EY177 her bn de%r. 8se jan dhjet f(*rinj$ bn C5 de%reL nse f(*rinj jan 5E$ bn 6B de%re. 8se nu!ri i fukarenj%e sht dhjet edhe nu!ri i f(*rinj%e dhjet$ "r iskatin e na!azit d+zet e tet %jetsh$ bn njzet e nnt de%re. 0e"se kj* sht kshtu. 3itet , nuk ka fa(ur na!az & nu!ri i f(*rinj%e "r nj %it Y nu!ri i fukaras & nu!ri i f(*ririt , bn de%r & nu!ri ; de%rit. 8 she!bu((in t*n "rafrsisht de( kshtu. 78 & BE Y 7 & A & 177 Y 7 & 1E & C5 Y 7 & 5E & 6B Y 1E & 1E & 5D. 0hihet se "r ta gjetur nu!rin e de%rit n iskat t na!azit shu!z*het %iti i b*r&hit t na!azit t t %dekurit !e nu!rin e f(*ririt nj%jetsh. 4jithashtu$ !e nu!rin e f(*rinj%e , bhen de%r$ shu!z*het edhe nu!ri i fukarenj%e. 0hu!a e "ar "jest*het !e shu!n e d+t. -jesa e da( sht nu!ri i de%rit. 3(erat n "ara t (etrs$ t grurit dhe t f(*ririt "r 1d* %it "rafrsisht ndr+sh*jn n t njjtn !as. :*!ethn %(era e f(*ririt dhe e grurit gjith!*n bashkrisht "aks*het *se sht*het. 8ga k+ as"ekt$ edhe nu!ri i f(*ririt "r nj %it$ d*!ethn edhe gjashtdhjet f(*rinj , i "at! (art$ gati'gati jan t njejt. -r kt ars+e$ n ((*garin e iskatit$ n 1d* k*h$ si rezer% "ran*het se. ;skati i na!azit "r nj %it sht "es f(*rinj. ;skati i agjri!it t ra!azanit "r nj %it sht nj f(*ri.

0asia e f(*ririt , d* t bhet de%r dhe nu!ri i de%rit n&irren "rej ktu. -asi t kr+het iskati i na!azit$ "r iskatin e agjri!e%e , nuk jan agjruar e , duhen br kaza$ "es f(*rinj katr fukarenj%e$ tri her u bhen de%r. 0e"se$ iskati i agjri!it "r nj %it$ d*!ethn$ "r tridhjet dit$ bn "esdhjet e d+ ki(*gra! e gj+s! grur$ *se A$5A gra! f(*ri$ d*!ethn$ E$C6 (ira f(*riri. 0hihet se te Janefiu nj f(*ri e bn iskat sh(+erjen e agjri!it "r nj %it dhe "r d+zet e tet %jet duhen dhn d+zet e tet f(*rinj. Kur e bn nj de%r "r katr fukarenj !e "es f(*rinj$ d*!ethn se jan dhn njzet f(*rinj. -asi t bhet iskati i agjri!e%e , duhen br kaza$ bhet de%r "r zekat$ "astaj "r kurban. -r 0h"agi!in e nj beti!i duhen ush,+er dhjet fukarenj dhe "r 0h"agi!in t nj dite agjri!i , duhet br 0h"agi!in$ e Hi(a sht nj dit e "rishur "a ars+e ("a +zr $ nj dit duhen ush,+er gjashtdhjet fukarenj dhe nj fukaraje n nj dit nuk i je"et ! te"r se gj+s! sa#je grur. :*!ethn 0h"agi!in "r disa beti!e$ n nj dit dhjet fukarenj%e nuk u je"et. -randaj$ "r 0h"agi!in e beti!it dhe t agjri!it$ n nj dit nuk bhet nj de%r. 8se ka testa!ent beti!i$ "r nj beti! n nj dit 1d*njrit nga fukarenjt i je"en nga d+ ki(*gra! grur *se !ie(($ *se n kt %(er 1fard* !a((i f(*ri a"* argjend. Kt* nj fukaraje bn t#ia ja"sh edhe "rnjher "r dhjet dit. Ose nj fukaraje i je" "ara t (etrs dhe duhet t#i thuash. /T+ t aut*riz*j$ !e kt* "ara 1d* dit$ d+ her$ n !ngjes e n !br!je$ dhjet dit ke "r t#u ush,+erN2 -* t nd*dh , !e kt* "ara dhjet dit nuk i "rd*r "r ush,i!$ "*r i sh"enz*n "r kafe e gazeta$ nuk (ej*het. M s !ir sht t bsh "azar((k !e nj gje((brs$ t#ia ja"sh gje((brsit "arat "r dhjet dit dhe fukaraja 1d* dit n !ngjes e n !br!je$ d+ her$ "ra dhjet dit$ t ush,ehet tek k+ gje((brs. Agjri!it t "rishur$ "asi t jet br nijet$ "r sh"agi!in t nj dite$ gjashtdhjet fukarenj%e duhet t#u je"et nga nj gj+s! sT grur nj dit *se nj fukareje gjashtdhjet dit$ *se n kt %(er t ja"sh tjetr !a(($ *se 1d* dit duhet ta ng*"sh d+ her. ;skati i zekatit , nuk sht (n testa!ent$ nuk ka ne%*j t bhet. )sht dhn fet%a (sh"jegi! se "r iskat t zekatit$ trashgi!tari !und t bj de%r %et. Kur bn de%r$ i aut*rizuari$ sa her , ua je" f(*rinjt fukaranj%e duhet ta bj nijet "r iskat na!azi *se agjri!i. Edhe fukaraja kur e kthen "ra"$ duhet t th*t se "* e ja" dhurat dhe i aut*rizuari duhet t th*t i "ran*%a. 8se i aut*rizuari nuk sht n gjendje t bj de%r$ aut*riz*n dik "r t#i br iskatet e t %dekurit. ;skatet$ de%rin e bn nj i aut*rizuar. 8 (ibrin /3asijjetna!e2 t ;!a! Birge%it dhe n k*!enti!in , bn Kadizade Ah!ed Efendi thuhet se sht kusht , fukarenjt't Hi(%e u je"et$ t !*s "*sed*jn !a(( a, sa t arrijn nisabin (sasi !a((i , t det+r*n t ja"sh zekat . 8se fukaraja sht nga t afr!it e t

%dekurit$ kj* (ej*het. Kur ia je" fukaras duhet t thuhet. Ta dhash kt t+ "r iskat t ka, na!aze%e. :he fukarai duhet t th*t. ; "ran*%a$ dhe sa"* t#i !arr f(*rinjt duhet ta dij se jan t tijt. 8se nuk di$ s "ari duhet ta !s*sh. Edhe k+ fukara$ "ran*n , !e dshir t %et t#ia ja" fukaras tjetr duke thn. /-r iskat t ka, na!aze%e$ si kundr%(er ta dhash t+ kt2. Edhe ai fukaraja i !err !e d*r dhe duhet t th*t. ; "ran*%a. 8se e !err si a!anet$ si dhurat$ de%ri nuk "ran*het. :he k+ fukara i d+t$ "asi t th*t. ; !*rra$ i "ran*%a$ ia je" fukaras s tret duke thn. /8 kt !n+r t+ t#i dhash2. Kshtu duhen br de%r b*r&het e na!azit$ agjri!it$ zekatit$ kurbanit$ sadakai ' fitrit dhe b*r&het ndaj njeriut. 8 b*r&h ndaj njeriut h+n edhe shitb(erja j* e drejt. 8uk (ej*het t bhet de%r "r sh(+erjen e beti!it dhe t agjri!it. M "astaj$ fukaraja tek i Hi(i d* t !besin f(*rinjt$ !e kna,si dhe !e dshir duhet t "ran*j dhe t#ia dhur*j ata t aut*rizuarit. ; aut*rizuari i !err dhe i th*t. ; "ran*%a. 8se ai nuk i dhur*n$ sht !a((i i tij$ dhe nuk i !erret !e z*r. ; aut*rizuari kt+re fukarenj%e u je" nj sasi f(*riri$ *se "ara (etre$ *se nga gjsendet e t %dekurit$ dhe se%a"in e ksaj sadakaje ia dhur*n sh"irtit t t %dekurit. Fukaraja , ka b*r&h dhe f!ija "a h+r n !*sh !adh*re$ nuk duhet t !arrin "jes n kr+erjen e de%rit. 0e"se !e f(*rinjt , i bien n d*r sht farz t "aguaj b*r&hin e %et. -a e kr+er kt farz$ nuk (ej*het , f(*rinjt t#ia ja" fukaras , e ka "ran "r sh"agi! t t %dekurit. 0ad* , de%ri "ran*het$ %et nuk fit*n fare se%a"e$ !adje h+n n gj+nah. ; %dekuri , nuk ka !a(( ("asuri $ nse ( testa!ent , t#i bhet de%r$ i aut*rizuari nuk e ka det+ri! (%a&hib t bj de%r. )sht %a&hib , t (r testa!ent$ kur i tr !a((i nuk e arrin nj t tretn e trashigi!is "r brjen e istikatit t t %dekurit. Kshtu$ "a "asur ne%*j "r de%r$ bhet iskati. Edhe "se nj e treta e arrin iskatin$ nse e ( testa!ent , nj "jes e !a((it nga nj e treta t bhet de%r$ h+n n gj+nah. ;bin Abidin n %((i!in e "est$ n fa,en 5C6 th*t /Ai , i ka f!ijt t %egj( *se sht i %arfr$ i s!ur , ka f!ij t rritur$ "*r ne%*jtar sht trashgi!i$ sht ! !ir , !a((in t#ua (r f!ij%e t tij t !ir e t !*s (r testa!ent "r ba!irsi , jan nafi(e2. Edhe Bezzazije$ duke sh"jeguar dhuratn th*t. /Ma((i duhet har&huar "r hajrat ' ba!irsi dhe t !*s i (ihet trashgi! f!ijs s ke,'t "a%+esh!. 0e"se t#ia (sh d* t th*t , t#i ndih!*sh gj+nahun. Edhe f!ijs s ke, ' t "a d*bish!$ nuk duhet t#i je"en "ara ! te"r se "r t jetuar. Ku ka shu! b*r&he$ na!az$ agjri!$ zekat$ kurban dhe beti! dhe "r kt* t (ihet testa!ent , nga nj e treta e !a((it nj "jes e "akt t bhet de%r dhe !e "jesn e !betur t knd*het Kur#an$ hat!e'i teh(i( dhe !e%(ud nuk sht &haiz (nuk (ej*het . Ai , je" dhe ai , !err "ara "r ti knduar kt*$ h+n n gj+nah. T ja"ish dhe t !arrish "ara "r t#i !suar (dikujt Kur#anin Keri!in (ej*het. -r t knduar nuk (ej*het. 8a!azet$ agjri!et , i ka b*r&h i %dekuri$ nuk (ej*het t#ia bj kaza nd*nj nga trashigi!tart *se nd*nj tjetr. -*r$ t fa(sh nafi(e na!az$

t agjr*sh nafi(e dhe se%a"et e kt+re t#ia dhur*sh sh"irtit t %dekurit$ kj* (ej*het dhe sht !ir. T bsh kaza ha&hin e t %dekurit , e ka b*r&h e , "r kt ka (n testa!ent (ej*het. :*!ethn kj* t %dekurin e (ir*n nga b*r&hi. 0e"se ha&hi sht ibadet , bhet edhe !e tru" edhe !e "asuri. Ja&hi nafi(e n %end t tjetrkujt bhet gjith!*n. 8drsa$ ha&hi farz$ bhet nga ana e t aut*rizuarit %et! n %end t atij , nuk d* t !und t shk*j n ha&h deri n %dekje. 8 /Me&h!au'('enhur2 dhe n /:urr'rru'('!unteka2 thuhet. 2;skati i t %dekurit duhet br "ara %arri!it2. 8 %e"rn /Kuhistani2 shkruhet se (ej*het edhe "as %arri!it. 8ga istikati i na!azit$ agjri!it$ zekatit$ kurbanit "r t %dekurin$ nj fukaraje !und t#i je"et ! te"r se nisabi. Madje$ t gjith f(*rinjt !und t#i je"en nj fukaraje. 8uk (ej*het t je"et fidja e na!aze%e , nuk i ka fa(ur i s!uri "r %dekje. Gej*het t je"et fidja e atij , nuk ka !undur t agjr*j$ "r shkak se ka ,en i s!ur a, shu!$ sa, t !*s !und t agjr*j. ; s!uri duhet t#i fa( na!azet edhe duke br shenja !e k*k. ; s!uri , !e shenja (!e !i!ik t kti(( nuk !und t fa( na!aze ! te"r se nj dit$ na!azet , nuk ka !undur t#i kr+ej$ i fa(en. 8se bhet !ir$shr*het$ nuk ka ne%*j t#i bj kaza kt*. 8drsa agjri!et , nuk ka !undur t#i kr+ej$ sa"* t shr*het$ duhet t#i kr+ej. 8 ,*ft se %des "a u "r!irsuar kt* agjri!e i fa(en.

=redakt*ni> Tridhjet Ee tri dhe "esdhjet e katr farzet

Kur njeriu ka(*n "eriudhn e f!ijris dhe arrin !*shn !adh*re$ka det+r t "ar t dsh!*j !e g*j dhe !e ze!r Ke(i!e'i teuhidin.VGa i(ahe i('(a(('((ah Muha!!eden resu(u(('((ah$V8ga k+ !*!ent atij i fa(en t gjitha !katet e ! "arsh!e. -* kshtu edhe nj !*hues i Hi(i "ran*n ;s(a!in duhet t th*t Ke(i!e'i te%hidin dhe , nga ai 1ast ai sht br !us(i!an. Edhe ata si 1d* !+s(i!an duhet t th*n. bes*%a gjasht kushtet e i!anit$ d*!ethn$ t !s*sh "r!endsh A!entubi('(ahin$ dhe ku"ti!in e tij dhe tUi bes*jn$ t th*n i bes*%a rregu((at e ;s(a!it$ t gjitha urdhresat dhe nda(esat , i ka ku!tuar Muha!edi (sa(a(('((ahu a(ejhi %e se(e! se jan dhn nga A(('((ahu Te#T(T. :he ! %*n$ sa"* t gjej !undsin$ sht e d*!*sd*sh!e tUi !s*j t gjitha "unt , jan farz$ "ra , jan urdhruar dhe at* , jan hara!$ "ra at* , jan nda(uar. 8se e !*h*n se sht farz$ tUi !s*j kt* dhe nse e !*h*n d*!*sd*sh!rin e kr+erjes s farze%e edhe t (argi!it nga hara!et$ i

shk*n i!ani. Edhe n ,*ft njrn nga kt* , ka !suar nuk e "(,en$ nuk e "ran*n$ bhet Murted (i da(ur nga feja . Murtedi$ !e t thn G@ i(ahe i('(a(('((ah dhe !e kr+erjen e disa urdhra%e t ;s(a!it$ "r she!bu(($ !e fa(jen e na!azit$ !e agjri!$ !e shkuarjen n ha&h$ !e brjen e t !ira%e dhe hajrate%e nuk bhet !+s(i!an. 8ga kt* %e"ra t !ira t tij n Ahiret nuk ka kurrfar d*bie . :uhet t "end*het nga aj* gj , nuk e ka besuar$ , e ka !*huar. :ijetart is(a!$ nga farzet , 1d* !+s(i!an duhet t !s*j$ tUi bes*j$ tUi "as*j e tUu nnshtr*het$ kan zgjedhur tridhjet e tri edhe krahas t+re$ "esdhjet e katr.

=redakt*ni> Tridhjet e tri farzet

Kushtet e i!anit. gjasht (B Kushtet e ;s(a!it. "es (A Farzet e na!azit. :+!bdhjet (15 Farzet e abdestit. Katr (7 Farzet e gusu((it. Tri (6 Farzet e teje!unit. tri (6 Kushtet e i!anit'besi!it (B 1. T bes*sh ekzistenHn dhe njsin e A(('((ahut. 5. T bes*sh engjjt. 6. T bes*sh (ibrat , i ka zbritur M*ti. 7. T bes*sh "ejga!bert e M*tit. A. T bes*sh ditn e Ahiretit. B. T bes*sh kaderin$ se e !ira dhe e ke,ja jan nga M*ti. Kushtet e ;s(a!it (A C. T sh,i"t*sh Ke(i!e'i shahadetin. 8. T fa(sh na!azin$ "es her n dit. D. T ja"sh zekatin e "asuris. 1E. T agjr*sh !uajin e Fa!azanit.

11. T shk*sh n ha&h$ brenda !undsi%e nj her n jet. Farzet e na!azit (15 a Farzet e jasht!e ("ara na!azit jan gjasht. Kt* ,uhen kushte. 15. T jen t "astr tru"i $ "etku dhe %endi ku d* t fa(esh. 16. T !arrsh abdest *se t (ahesh$ kur nuk i bn d*t kt*$(+"set t !arrsh teje!u!. 17. T %ishesh(!bu(*hesh si"as rregu((a%e is(a!e. 1A. T kthehesh nga kib(a. 1B. Ta fa(sh na!azin n k*hn e duhur. 1C. Ta bsh nijet (t %end*ssh "r tUu fa(ur. b Farzet e brendsh!e jan gjasht. Kt* ,uhen rukne. 18. Tekbiri fi((estar ' iftitah tekbiri. 1D. Qndri!i n k!b ' kia!. 5E. Ge&i!i i KurUanit ' kiraet. 51. -rku(ja e tru"it ' ruku. 55. 3nia e f+t+rs n t*k ' se&hde. 56. Qndri!i u(ur n !bari! t na!azit ' kade'i ahire. Farzet e abdestit (7 57. T (ash f+t+rn. 5A. T (ash duart e kraht deri !bi brr+(. 5B. TUi ja"sh !es'h k*ks (!e "((!bn t (agur . 5C. TU (ash k!bt deri "r!bi n+je. Frazet e gus(it (6 58. T sh"r(ash g*jn dhe f+tin !e uj (gargara . 5D. T sh"r(ash hundn !e uj (istinshak . 6E. T (ash tr tru"in.

Farzet e teje!u!it (6 61. T bhet nijet "r teje!u!. 65. Ta "reksh dheun !e "((!b dhe tUi frk*sh "r f+t+r. 66. -rsri ta "reksh dheun !e "((!b dhe tUi frk*sh duart deri !bi brr+(.

=redakt*ni> -esdhjet e katr farzet

1. T bes*sh se A(('((ahu sht nj. 5. T hash dhe t "ish ha((a((. 6. T !arrsh abdest. 7. T fa(sh "es k*ht e na!azit. A. T !arrsh gusu( "as &hunubit. B. T bes*sh se rrsku sht i siguruar nga A(('((ahu. C. T %eshsh rr*ba t "astra$ ha((a((. 8. TUi (sh 1d* gj n d*r A(('((ahut dhe t "ajt*hesh !e kaderin. D. T jesh !*dest$ i thjesht e "a "retendi!e. 1E. T fa(nder*sh A(('((ahun si "rgjigjje "r t !irat , t ka dhn. 11. T "ajt*hesh !e kazan. 15. TUu bsh sabr(duri! be(a%e. 16. T bsh teube "r gj+nahet. 17. T bsh ibadet "r kna,si t M*tit. 1A. Ta dish "r ar!ik shejtanin 1B. TUu bindesh dis"*zita%e t KurUanit. 1C. Ta dish hak (b*r&h %dekjen. 18. T bhesh !ik i !i,%e t A(('((ahut dhe ar!i,%e t tij t#i bhesh ar!ik. 1D. TUu bsh !ir nns e babait.

5E. TU urdhr*sh gjrat e "ranuara (e nj*hura dhe tUi nda(*sh gjrat e "a"ranuara. 51. T %izit*sh farefisin. 55. T !*s tradht*sh t besuarn (a!anetin . 56. 4jith!*n t friks*hesh nga A(('((ahu dhe t !*s ze!r*hesh e t "rishsh(shkatrr*sh . 57. TUi bindesh A(('((ahut dhe -ejga!berit t Tij. 5A. TUu sh!angesh gj+nahe%e dhe t "re*ku"*hesh !e ibadete. 5B. TUu bindesh "rijs%e !+s(i!an. 5C. 8ga jeta "r%*ja t n&jerrsh !si!. 58. T !end*sh ekzisti!in e A(('((ahut. 5D. Ta ruash gjuhn nga fja(t e k,ija dhe t "r*stituHi*nit. 6E. Ta !bash ze!rn t "astr. 61. T !*s e "r,eshsh asknd. 65. T !*s shik*sh hara!in. 66. T jesh fja(drejt n 1d* situat. 67. TUi ruash %esht nga t dgjuarit hara!. 6A. T n&sh dijen(!s*sh diturit . 6B. TUi "rd*rsh drejt !jetet !atse. 6C. T !*s jesh i sigurt "r dni!et e A(('((ahut e ta kesh frik gjith!*n. 68. TUu ndih!*sh !+s(i!an%e t %arfr dhe tUu ja"sh zekatin. 6D. T !*s e hu!bsh sh"resn nga rah!eti i A(('((ahut. 7E. T !*s i bindesh e"shit "r gjrat , jan hara!. 71. T ush,esh t uriturin n e!r t A(('((ahut. 75. T "un*sh "r t fituar sasin e !jaftush!e t rrskut. 76. T ja"sh zekatin e !a((it$ t ja"sh t dhjetn e bere,etit.

77. T !*s i afr*hesh gruas !e !enstruaHi*n dhe (eh*n. 7A. Ta "astr*sh ze!rn nga gj+nahet. 7B. T ruhesh nga !endje!adhsia dhe eg*iz!i. 7C. T "rkujdesesh "r "asurin e jeti!it , nuk sht n !*sh !adh*re. 78. T !*s ,ndr*sh afr dje!%e t rinj t "rishur. 7D. TUi fa(sh n k*h t duhur "es k*ht e na!azit e t !*s i (sh "r kaza. AE. T !*s hash !a((in e askujt !e dhun. A1. T !*s afr*hesh "r tUi br shirk (sh*k A(('((ahut. A5. TUi sh!angesh "r*stituHi*nit. A6. T !*s "ish %er dhe "ije a(k*(ike. A7. T !*s bet*hesh "r gnjeshtra.