Ouvir o silencio que fala ANSELMO BORGES Ptulrt' e professor de l'ilosoji11 l Epus-meacaminhodcUs- boa. Com a (mica fin ali da- de de pres tar urn a (dtima homc nage m ao colega e amigo Jose Policarpo. car- dcal-paLriai'C'dCmerito.Fomosco- lcgas na Univen.idadeGregoriana, e m Roma, e licamos a migos c, quandoumamigosc nosvaicmbo- r:J. precisamos de uma despcdida. Jazia dcntro da uma fcchada, no chao catedral. Desde a sua monc que as palavrns nunca mais pararam. E falou-sc. falou-se, fa- lou-se. E imagcns e mais imagens sobre outras imagens.l: talvez pou- cch sc tctlham ocu pado com estar calados. Talvc'- precisemos tanto de falar porquc tcmos mcdo do si- lcncioda mone. Os monos nao fa- lam. Esta ali. imen...:l. osili!ncio que fala, adizcrocsscncial. Masquan- tos cstao prcparados para. num tempo de rebulir;o. Rcpctiu-sc, c bern, que Jose Po licarpo foi um intelectual, um ho- mcm de C\dturn, de intetigC!ncia su peri or. Por vezes COil vcrs:lmos sobrr o que agora ali l"tava: a mone co seu impe>ns:l\-el, que obrigam a pen..ar. Hoje. o pcnsaml.'ntoedcbil e tona das roisas.e porc1ue? A nossa I! a prunt'irnsocicdadena hist6ria que tcvede fazcrda mone tabu. No cn- ranto,eelaquep(ieapcnsarateao fun do, 11 ultimidadc. A cri.sc do nos- so tempo. que e. antes de mais. uma c risedecullura, e a criscda morte e do seu tabu. Afinal, co pcnsamcnto sadio da mortcque noscoloca pe>rante a real do justo edo injusto. do que verda dciramente valee do que nao vale. E ate percebcmos. bern h\ no fun- do, que somos mort a is. logo. >O mosi.rmaos. 2 DesdecedoJow Policarpo entcndcuquca lgrcja pre cisa de renovar-sc, na Jinha do Concilio Vaticano II tar atenta ao' ,inai., tempos. tema da de doutorn memo. Edialogarcom todo'>, no- meadarnente no mundo da cuhu- ra, dan do ra10es da fc. Esrrpr6xi- mo daquetc, cdaquela., qul' t'Stao nas margen<.. na., penfcria., exis- wnciai'>. ;ociab c gtugralicas, como di.l.agora o Papa Francisco. Niio ignorou o' pobrcs c mjusri;a- do.,_ PcrrnanL'CCU distante dos po- d ere,, para poder manter a liber- dadr crhica da dcmincia das in- anuncio de caminhos ptlo pen,ar c .1 ;ohdariedadt.
.a., .,cm medo. Poruutru Jadu.tevc o sabl'r .>a .. abcdoria de nao criar rupturil'>, concrctmnclllc quando 'e tratou dcqtu'stiic'> ditas fractu
to dt' JW">Ill" do llll''llln \CMI.Afi- naJ. a Jgrl'jilttm o ditl!ito co devcr dr anundardarnmcnte a \UJ dou- mna, Policarposabia tarn tx<m que vi\'Cmoo, muna sociedade dt'mocrntira e plu.ralista e as leis sflo \otada.s no Parlamcnto. 3 Urn homem afavel. em bora haja quem diga que ficouum pouco amargo no' liltimos tempos. Tam b I! m tcra tido as suas tris tczas: por exemplo. humor fino. ;\lovia-sc a vontade dcntro da Jgrcja c na socicdadl' Honrou a lgrcja eo Pai\, tamo dcn- tro como alem-frontetras. He! ao cspirito conciliar, olhava parn o fu turo cdc\c tcrtido grand!" alcgria com a que vta at ran, do Papa I rancisco. falhas?Quemasnaotem? A ten tatha de ir pur diamc com mna telcvisao da lgreja foi um erro c. Ia mcmavelmente, nun- nem sempre tcr sido compreendido. vero Pab a nfundar-se. \migo do seu amigo. gostava da familial' ;lpreciava as coisas boao, da \ida. Bcm di,po,to. contava eo,t6ri<to,. tinha um Tambem terti tido as ca pcdiu desculpa a suas tristezas: por exemplo, nem sempre ter sido compreendido. I'C'f o Pais a aftmdar-se" mode,ta' que meteram Ia di nheiro. pcn.sando que era para bcm da lgreja e do Evangclho. Como tc6logo, argu- mcntou <1uc nan h:i rnzoc-, trol6gicao, que a ordena\iiO d;to; mullw mas, depois, chamado au \'au- cano. voltou atra,, autocl.'tNJran do-se. F01 pcna que, rcttorcmagno chancelerda Uni\wsidadeCatoh-
que a orienta\aO nosdomhtio' da economia e da gt,liio <e aproxime maisda doutrina -.ocial da lgreja 4 Dizia o fil6wfo Ern\ I Bloch. o ateu rehgio'>ll. l]lii.'CJSmOilO'oa_ JX'na ... lt vam rtm.,igo a' hoa' ubras e a mli'ilca.,h fa !has tamht 1 m. digo ru Jose Polic-Mpo partiu c. como tu dos. nllo ;I. lao, t'lt acreditava. c cu tambCm. que nau morremo\ para o nada. p<!ra n misu!rio da vida plena de Dcu.,, o f)(.'uo;queeamuremi<l'ricordia. " llomem de convic\ilCS, afirmou-as scm mcdo. I'or outro lado,tcvc o saber e a sabedorla de nao crla.r rupturas, concretamente quando se tralou de questocs dita.' fracturnntcs" Pt dfc pnw,a oa t CO'f' nloncrn lt?U"ddO