1. racjonalizm - pogld, uznajcy rozum za najlepsze rdo wiedzy o wiecie; (Kartezjusz) Myl wic jestem 2.

empiryzm - rdem poznania wiata jest dowiadczenie 3. sensualizm - pogld rdem wiedzy o wiecie s wraenia zmysowe bdce odbiciem rzeczywistoci 4. ateizm - pogld, e Bg nieistnieje 5. deizm - pogld ,e rola Boga w wiecie ogranicza si do stworzenia wiata 6. utylitaryzm - przekonanie e kady czowiek peni wan funkcj w spoeczeostwie i powinien pracowad dla ogu. 7. russoizm - pogld wywodzcy si z filozofii Jana Jakuba Rousseau. Teza ,e postp cywilizacji demoralizuje czowieka, pozbawia go takich uczud jak miod, litod, wspczucie.

Nurty literatury owieceniowej: 1. Klasycyzm ( odwoanie do wzorw antycznych, dydaktyka, umiar i porzdek, bez makaronizmw) 2. Sentymentalizm ( empiryzm, sensualizm, ksztatowanie uczud, czue serce, przyroda) 3. Rokoko ( na dworach szlacheckich, zabawa towarzyska, wyrafinowana, bogata poezja) Tabula rasa- biaa kartka przekonanie e czowiek w momencie narodzin jest bia kartk ktra zapenia si dowiadczeniami yciowymi. Lektury: - I. Krasicki: - bajki relacje midzyludzkie, prawda o naturze ludzkiej, refleksje nad wiatem - satyry omieszajce, wytykajce wady spoeczeostwa i paostwa - Monachomachia spr mnichw, humor, krytyka, komizm, zabawne postaci, przeciw zakonom - M.Dowiadczyoskiego przypadki pierwsza polska powied - Julian Ursyn Niemcewicz Powrt Posa komedia polityczna, krytykuj sytuacj Polski - Sofijwka Stanisaw Trembecki opis ogrodu, opis natury na zamwienie, wychwalanie Potockich - Pieo Legionw Polskich we Woszech (hymn) walczcy, trway nard - Bajki La Fontainea powiastki, dydaktyka, prawda, prostota, naturalnod, ywod bajek - Kandyd (optymizm) powiastka filozoficzna o czowieku wydalonym z zamku, tuaczy si po rnych krajach przeywa nieprawdopodobne przygody, traci wiar w dobro wiata satyra, ironia, sarkazm, problem za, - Robinson Crusoe podrniczo-przygodowa powied czowiek depresja rozbijajcy si po statkach, krajach, statkach, wyspach ludoercw, statkach, portach, pirackich statkach