Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.

Ukad graficzny CKE 2013

UZUPENIA UCZE KOD UCZNIA PESEL

miejsce na naklejk z kodem UZUPENIA ZESP NADZORUJCY dysleksja

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZ HUMANISTYCZNA

JZYK POLSKI
Instrukcja dla ucznia 1. Sprawd, czy zestaw zada zawiera 13 stron (zadania 122). Ewentualny brak stron lub inne usterki zgo nauczycielowi. 2. Na tej stronie wpisz swj kod, PESEL i przyklej naklejk z kodem. 3. Na karcie odpowiedzi wpisz swj kod i PESEL, wypenij matryc znakw oraz przyklej naklejk z kodem. 4. Czytaj uwanie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami. 5. Rozwizania zada zapisuj dugopisem lub pirem z czarnym tuszem/atramentem. Nie uywaj korektora. 6. W arkuszu znajduj si rne typy zada. Rozwizania zada zamknitych zaznaczaj na karcie odpowiedzi w nastpujcy sposb: wybierz jedn z podanych odpowiedzi i zamaluj kratk z odpowiadajc jej liter, np. gdy wybrae odpowied A: wybierz waciw odpowied i zamaluj kratk z odpowiednimi literami, np. gdy wybrae odpowied FP lub NT: lub do informacji oznaczonych waciw liter dobierz informacje oznaczone liczb lub liter i zamaluj odpowiedni kratk, np. gdy wybrae liter B i liczb 1: 7. Staraj si nie popenia bdw przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeli si pomylisz, bdne zaznaczenie otocz kkiem i zaznacz inn odpowied, np.
Arkusz zawiera teksty liczce wicej ni 250 sw.

KWIECIE 2014

Czas pracy: 90 minut

8. Rozwizania zada otwartych zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyki przekrelaj. 9. Rozwizujc zadania, moesz wykorzysta miejsce opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie bd sprawdzane i oceniane. Powodzenia!

GH-P1-142

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 1.6. MJ ZAUEK Mieszkanie, ktre wynajmuj w centrum Lagos1, jest cigle okradane. Co prawda mgbym sobie wybra Ikoyi bezpieczn i luksusow dzielnic nigeryjskich bogaczy, Europejczykw i dyplomatw, ale jest to miejsce zbyt sztuczne, ekskluzywne, zamknite i pilnie strzeone. A ja chc y w miecie afrykaskim, przy ulicy afrykaskiej, w afrykaskim domu. Jak inaczej mog pozna to miasto? Ten kontynent? W moim zauku rzadko zadomowi si kto na duej. Ludzie, ktrzy si tu przewijaj, to wieczni koczownicy miasta, wdrowcy bdzcy w chaotycznych i zakurzonych labiryntach ulic. Wynosz si szybko i znikaj bez ladu, poniewa nic waciwie nie mieli. Wszystko w ich yciu jest tymczasowe, pynne i kruche. Jest i nie jest. Nawet jeli jest to na jak dugo? Ta wieczna niepewno sprawia, e ssiedzi z mojego zauka yj w cigym zagroeniu, w niesabncym strachu. Rzucili wiejsk bied i przywdrowali do miasta w nadziei, e bdzie im lepiej. Kto znalaz tu swojego kuzyna, mg liczy, e ten go wesprze, e umoliwi mu jaki taki start. Ale wielu z tych wczorajszych wieniakw nie znalazo nikogo z bliskich, adnego wspplemieca. Czsto nawet nie rozumieli jzyka, ktry syszeli na ulicy, nie wiedzieli, jak si rozpyta o cokolwiek. ywio miasta wchon ich, sta si ich jedynym wiatem, ju nazajutrz nie umieli si z niego wydosta. Zaczli budowa sobie jaki dach nad gow, jaki kt, jakie miejsce wasne. Poniewa ci przybysze nie mieli pienidzy, bo wanie udali si do miasta, aby je zarobi (tradycyjna wie afrykaska nie znaa pojcia pienidza), mogli tylko szuka dla siebie miejsca w dzielnicach slumsw2. To niezwyky widok budowa takiej dzielnicy. Najczciej wadze miasta wyznaczaj na ten cel tereny najgorsze bagna, grzzawiska albo nagie pustynne piaski. Na takich gruntach kto stawia pierwszy szaas. Obok kto drugi. Potem nastpny. Tak spontanicznie powstaje ulica. Naprzeciw niej posuwa si inna ulica. Kiedy spotkaj si utworz skrzyowanie. Teraz te ulice zaczn rozchodzi si, kluczy, rozgazia. Tak powstanie dzielnica. Na razie ludzie zdobywaj materia. Nie sposb doj skd? Wykopuj spod ziemi? cigaj z obokw? W kadym razie to pewne, e ta rzesza bez grosza niczego nie kupuje. Na gowach, na plecach, pod pach znosz kawaki blachy, desek, dykty, plastiku, tektury, karoserii, skrzynek i to wszystko skadaj, montuj, zbijaj i zlepiaj w co poredniego midzy bud i szaasem, ktrego ciany ukadaj si w spontaniczny arcybarwny, slumsowy kola3. eby byo na czym spa, bo czsto podoga to grzskie bagno albo ostre kamienie, wykadaj owo pomieszczenie traw soniow, limi bananowymi, rafi4 czy som ryow. Te dzielnice, te monstrualne afrykaskie papier-mch5, s zrobione naprawd z byle czego i to one, a nie Manhattan6 czy paryska Dfence7, s najwyszym wytworem ludzkiej wyobrani, pomysowoci i fantazji. Cae miasta postawione bez jednej cegy, metalowego prta, metra kwadratowego szyby!
Na podstawie: Ryszard Kapuciski, Heban, Warszawa 1999. Lagos najwiksze miasto w Nigerii. Slumsy w wielkim miecie dzielnica zamieszkana przez najuboszych. 3 Kola kompozycja plastyczna z rnych materiaw i tworzyw (np. drukw, fotografii, piasku, somy). 4 Rafia wkno otrzymywane z lici palmowych. 5 Papier-mch masa papierowa z domieszk kleju, gipsu i krochmalu uywana do wyrobu opakowa, dekoracji, zabawek itp. 6 Manhattan najdrosza dzielnica Nowego Jorku. 7 La Dfence nowoczesna dzielnica Parya. [507 sw]
2 1

Strona 2 z 13

Zadanie 1. (01) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Autor nie zdecydowa si zamieszka w Ikoyi, poniewa A. B. C. D. nie mgby tam pozna prawdziwej kultury afrykaskiej. nie chcia, aby jego mieszkanie byo cigle okradane. uwaa, e jest to dla niego miejsce niezbyt bezpieczne. nie byoby go sta na mieszkanie w luksusowej dzielnicy.

Zadanie 2. (01) Ktre stwierdzenie, dotyczce mieszkacw zauka, jest sprzeczne z tekstem? Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. B. C. D. Czuj si zagubieni w miejskim ywiole. Nie s w stanie przewidzie swojej przyszoci. Przybycie do miasta daje im gwarancj poprawy losu. Pomoc bliskiej osoby moe uatwi im osiedlenie si w miecie.

Zadanie 3. (01) Wybierz odpowied A albo B i jej uzasadnienie spord 13. Opisujc w trzecim akapicie budow slumsw, reportaysta uywa przede wszystkim czasu 1. aby B. przeszego, 2. 3. ukaza dystans czasowy wobec opisywanej sytuacji. opisa rnice w sposobach zabudowy dzielnicy dawniej i obecnie. podkreli dynamizm i cigo powstawania dzielnicy.

A.

teraniejszego,

Zadanie 4. (01) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Tekst MJ ZAUEK jest przykadem reportau, poniewa autor A. B. C. D. odtwarza przebieg opisywanych zdarze, cytujc relacje uczestnikw. formuuje na podstawie faktw tez, ktr potem uzasadnia argumentami. opisuje sytuacje, ktrych by naocznym wiadkiem lub uczestnikiem. poddaje w nim szczegowej analizie sytuacj gospodarcz i polityczn kraju.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 3 z 13

Zadanie 5. (01) Oce, czy ponisze informacje dotyczce funkcji pyta w pierwszym akapicie tekstu s prawdziwe. Wybierz T, jeli informacja jest prawdziwa, lub N jeli jest faszywa. 1. 2. Podkrelaj przekonanie autora o susznoci wyboru miejsca zamieszkania. Nadaj wypowiedzi zabarwienie emocjonalne. T T N N

Zadanie 6. (01) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. W wypowiedzeniu koczcym tekst Cae miasta postawione bez jednej cegy, metalowego prta, metra kwadratowego szyby! autor wyraa A. B. C. D. podziw dla ludzkiej zaradnoci. trosk o bezpieczestwo lokatorw. niewiar w wytrzymao konstrukcji. wspczucie dla mieszkacw slumsw.

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 7.11. ORZE I SOWA Na jednym drzewie orze gdy z sow nocowa, e tylko w nocy widzi, bardzo jej aowa. Dzikowaa mu sowa za politowanie1. Wtem, uprzedzajc jeszcze zorza i witanie, Wkrad si strzelec pod drzewo; sowa to postrzega I do ora natychmiast z przestrog pobiega. Uszli mierci; a wtenczas rzek orze do sowy: Gdyby nie bya lep, nie bybym ja zdrowy.
Ignacy Krasicki, Bajki, Krakw 1975.
1

Politowanie wspczucie, lito, czsto z odcieniem lekcewaenia lub pobaliwoci.

Zadanie 7. (01) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Zachowanie sowy wobec ora wiadczy o jej A. B. C. D. maostkowoci. wytrwaoci. wyniosoci. szlachetnoci.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 4 z 13

Zadanie 8. (01) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Zdarzenie ze strzelcem spowodowao, e A. B. C. D. stosunki midzy ptakami si nie zmieniy. opinia ora o sowie si potwierdzia. relacje midzy ptakami si pogorszyy. zdolnoci sowy zostay docenione przez ora.

Zadanie 9. (01) Ktre powiedzenie zawiera myl podobn do morau wynikajcego z bajki? Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. B. C. D. Nie ma nic gorszego nad udawanie dobroci. Bywa, e i w saboci czasem sia tkwi. Pozna po mowie, co kto ma w gowie. Nie chwal dnia przed zachodem soca.

Zadanie 10. (01) Oce poprawno stwierdze zamieszczonych w tabeli. Utwr ORZE I SOWA jest bajk, poniewa 1. 2. 3. 4. bohaterowie zwierzcy reprezentuj okrelone typy ludzkie. ze zwile opisanego zdarzenia wynika pouczajcy wniosek. wystpujce w nim postaci s szczegowo scharakteryzowane. wypowiedzi postaci s zapisane w formie mowy zalenej.

Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. B. C. D. Tylko stwierdzenie 1. jest poprawne. Tylko stwierdzenia 1. i 2. s poprawne. Tylko stwierdzenie 2. jest poprawne. Tylko stwierdzenia 3. i 4. s poprawne.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 5 z 13

Zadanie 11. (01) Oce, czy ponisze informacje dotyczce funkcji wyrazw uytych w bajce ORZE I SOWA s prawdziwe. Wybierz T, jeli informacja jest prawdziwa, lub N jeli jest faszywa. 1. 2. Wtem zapowiada nagy zwrot w akcji. Natychmiast sygnalizuje szybkie nastpowanie po sobie zdarze. T T N N

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 12.17. YCIE WRD KSIEK Zawsze yem w ksikach, dla ksiek, przez ksiki i wrd ksiek. W ostatnich latach mog take y z ksiek. To dziki nim po raz pierwszy zdaem sobie spraw, e istniej jakie inne wiaty poza moim wasnym; dziki nim po raz pierwszy wyobraziem sobie, jak by to byo, gdybym by kim innym. By moe szczliwy traf polega na tym, e przez pierwszych dziesi lat mojego ycia nie byo konkurencji w postaci telewizji, a kiedy w kocu odbiornik pojawi si w domu, dostp do niego by cile reglamentowany1 przez rodzicw. Oboje byli nauczycielami, wic panowa u nas bezwarunkowy szacunek dla ksiek i ich zawartoci. Dorastaem w przekonaniu, e we wszystkich domach s ksiki, e to jest normalne. Jako nastolatek zaczem postrzega ksiki nie tylko jako uyteczne rdo informacji, nauki i przyjemnoci. Przede wszystkim czuem rado z ich posiadania. Dlatego swoje ukochane ksiki podpisywaem i oklejaem przezroczyst foli. Niektre z nich do dzi stoj u mnie na pce. Przez kolejne dziesiciolecia byem niestrudzonym owc ksiek. Byo to w czasach, kiedy kade przyzwoite miasto miao przynajmniej jeden antykwariat2. Od wejcia czuem si w nim jak w domu. W tych miejscach znano warto ksiek, wpisyway si tu one w nieprzerwany bieg kultury. Chyba nawet wolaem antykwariaty od kadej ksigarni. Nazywano je pogardliwie magazynami ksiek uywanych, ale cigo uycia bya tu czci uroku. Oto ksika wyjania wiat jednej osobie, a potem nastpnej i tak dalej, przez pokolenia. Wiele rnych doni trzymao t sam ksik, by czerpa z niej czasem t sam, a czasem inn mdro. Stare ksiki okazyway swj wiek; tak jak starzy ludzie maj plamki wtrobowe na skrze, tak one miay zacenia na kartkach. I mio pachniay. Duo mniej pewnie czuem si tam, gdzie pachniao drogimi oprawami. Duch kolekcjonera osab nieco we mnie, kiedy opublikowaem pierwsz powie. Zaczem nawet sprzedawa ksiki, co dawniej wydawao mi si zupenie nie do pomylenia. Wci jednak kupuj ksiki znacznie szybciej, ni je czytam. Nadal te jestem przywizany do fizycznie istniejcych ksiek i fizycznie istniejcych ksigarni. Czytanie to umiejtno, ktr ma wikszo, i sztuka, ktr uprawia mniejszo. A przecie nic nie moe zastpi cisej, zawiej, subtelnej wizi nieobecnego autora i obecnego czytelnika wprawionego w zachwyt. Nie sdz wic, aby pojawiajce si ostatnio masowo elektroniczne czytniki3 kiedykolwiek cakowicie zastpiy og fizycznie istniejcych ksiek nawet jeli wygraj pod wzgldem ilociowym. Kada ksika, ktr

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 6 z 13

si bierze do rk, wyglda inaczej, jest inna w dotyku. Wszystkie pliki na czytnik s takie same. Pewien pisarz powiedzia kiedy: Niektrzy uwaaj, e ycie to jest to; a ja jednak wol czytanie. Ja natomiast uwaam, e ycia i czytania nie da si rozdzieli. Kiedy czytamy wspania ksik, nie uciekamy od ycia, ale gbiej si w nie zanurzamy. Tak naprawd pogbiamy rozumienie jego niuansw4, jego paradoksw5, radoci, blu i prawdy. ycie i czytanie trwaj w symbiozie. A jedynym doskonaym symbolem tego powanego zadania, jakim okazuje si odkrywanie wiata poprzez wyobrani i odkrywanie samego siebie, jest drukowana ksika.
Na podstawie: Julian Barnes, ycie wrd ksiek, czyli udrki bibliofila, tum. Magda Heydel, Gazeta Wyborcza, 2930 wrzenia 2012. Reglamentowany regulowany, ograniczany. Antykwariat sklep, w ktrym mona sprzeda lub kupi uywane ksiki. 3 Elektroniczny czytnik ksiek (czytnik e-bookw, e-czytnik) przenone urzdzenie umoliwiajce czytanie ksiek w wersji elektronicznej. 4 Niuans drobna, subtelna rnica, ledwie dostrzegalna zmiana. 5 Paradoks sprzeczno z tym, co jest oczywiste lub takie si wydaje. [531 sw]
2 1

Zadanie 12. (01) Ktra informacja dotyczca dziecistwa bohatera tekstu jest faszywa? Zaznacz F we waciwym miejscu. 1. 2. 3. Rodzice nauczyli go szacunku do ksiek. Jego rodzina utrzymywaa si ze sprzeday ksiek. Ograniczony dostp do telewizji przyczyni si do rozwoju jego zainteresowa literatur. F F F

Zadanie 13. (01) Wska waciwe uzupenienie zdania podanego poniej. Wpisz liter A, B albo C. A. B. C. marnymi namiastkami ksigarni skarbnicami starych ksiek muzealnymi ekspozycjami starodrukw

Z treci trzeciego akapitu wynika, e antykwariaty byy dla Juliana Barnesa _____.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 7 z 13

Zadanie 14. (01) To dziki nim [ksikom] po raz pierwszy zdaem sobie spraw, e istniej jakie inne wiaty poza moim wasnym; dziki nim po raz pierwszy wyobraziem sobie, jak by to byo, gdybym by kim innym. Wska wypowied, ktra zawiera podobn myl, co przytoczony powyej fragment tekstu. A. Kto czyta, yje wielokrotnie, kto za z ksikami obcowa nie chce, na jeden ywot jest skazany. B. Telewizja to tylko zastpcza rozrywka dla mzgu, kto nie czyta, ten waciwie nie potrzebuje ju gowy, nie mwic oczywicie o wyobrani i fantazji. C. Ksiki s najlepszym przyjacielem czowieka, poniewa czytamy je tylko wtedy, kiedy mamy na to ochot, a one milcz, kiedy mylimy o czym innym. D. Z ksikami jest tak jak z ludmi: bardzo niewielu ma dla nas ogromne znaczenie, a reszta po prostu ginie w tumie.

Zadanie 15. (01) Na podstawie tekstu oce prawdziwo zda dotyczcych pogldw autora na temat przyszoci e-czytnikw i ksiek tradycyjnych. Zaznacz F przy zdaniu faszywym. 1. 2. 3. Niedugo na wiecie moe by wicej elektronicznych czytnikw ni ksiek papierowych. Elektroniczny czytnik ksiek nie zastpi zapachu papieru i szelestu przerzucanych kartek. Wkrtce wszyscy bd czyta ksiki, korzystajc wycznie z elektronicznych czytnikw ksiek. F F F

Zadanie 16. (01) Dokocz zdanie wybierz odpowied A albo B i jej uzasadnienie spord 13. W zdaniu Nazywano je pogardliwie magazynami ksiek uywanych, ale cigo uycia bya tu czci uroku podkrelony wyraz jest A. B. spjnikiem uytym w celu zaimkiem 1. 2. 3. zastpienia rzeczownika antykwariaty. wprowadzenia zdania podrzdnego. wskazania wykonawcy czynnoci.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 8 z 13

Zadanie 17. (02) Ktre zdjcie wybraaby/wybraby jako ilustracj do tekstu YCIE WRD KSIEK? Uzasadnij swj wybr. W argumentacji odwoaj si do tekstu. Nie cytuj sformuowa z arkusza i nie oceniaj walorw artystycznych zdj.

Zdjcie 1.

Zdjcie 2.

Zadanie 18. (01) Uzupenij artyku hasowy tak, aby powsta zwizek frazeologiczny, ktrego znaczenie jest zgodne z podanym objanieniem. Wybierz waciw odpowied spord podanych. Czyta __________ domyla si tego, co nie jest napisane lub nie zostao powiedziane wprost, wyranie. A. B. C. D. jednym tchem od deski do deski wszystko jak leci midzy wierszami

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 9 z 13

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 19.21. W SPORCIE SI NIE ZWYCIA, TYLKO OGRYWA Nic ju w Polsce nie jest trudne, skomplikowane, nieatwe wszystko jest cikie. A to jest przecie racy potocyzm, nie mwic ju o tym, e zabija najcudowniejsz cudowno jzyka, jak jest wariantywno1, przemienno form! Nawet niektrzy doktoranci polonistyki zaczynaj pisa o cikich problemach badawczych Bogdan Tomaszewski2 zwraca uwag na to, e jego modsi koledzy uywaj sowa ogra. Wszyscy wszystkich ogrywaj. Ju nikt w jzyku sportowym prasy, radia, telewizji, internetu nie pokonuje, nie zwycia, nie wygrywa z kim. A przecie sowo ogra, podobnie jak przywoane wczeniej ciko, naley do jzyka potocznego. Ponadto wprowadza pewien znaczeniowy element nieuczciwoci, krtactwa, machlojki. Potocyzacja postpuje te w oficjalnych sytuacjach komunikacyjnych. Choby sowo impreza dzi wszystko jest imprez. Byem ju na niejednej uroczystej inauguracji roku akademickiego, po ktrej magnificencja3 zaprasza na podobn imprez w roku przyszym. O pewnym pogrzebie przeczytaem, e bya to bardzo udana impreza
Na podstawie: Jan Miodek, Najki z Samotraki czyli prof. Miodek o polszczynie modziey, http://opole.gazeta.pl
1

Wariantywno wystpowanie wariantw, odmian, wersji. Bogdan Tomaszewski dziennikarz, komentator sportowy, tenisista, autor ksiek o tematyce sportowej. 3 Magnificencja tytu przysugujcy rektorom szk wyszych.
2

Zadanie 19. (01) W ktrym sowniku sprawdzisz, jaki przymiotnik jest poprawnym uzupenieniem zwrotu mie ____ orzech do zgryzienia? Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. B. C. D. W sowniku ortograficznym. W sowniku antonimw. W sowniku frazeologicznym. W sowniku terminw literackich.

Zadanie 20. (01) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Dziennikarze sportowi w swoich relacjach nie powinni uywa wyrazu ogra w znaczeniu zwyciy, poniewa oznacza on rwnie A. B. C. D. pogry. oszuka. rozgromi. zwalczy.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 10 z 13

Zadanie 21. (01) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. W oficjalnej sytuacji komunikacyjnej imprez nazwiemy A. B. C. D. rozpoczcie roku szkolnego. odsonicie pomnika. festiwal muzyczny. zaprzysienie prezydenta.

Zadanie 22. (010) Ciekawo uatwia czy utrudnia ycie? Napisz rozprawk, w ktrej uzasadnisz swoje stanowisko. Argumenty zilustruj przykadami z literatury. Pamitaj, e Twoja praca nie moe by krtsza ni poowa wyznaczonego miejsca. .. PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 11 z 13

Strona 12 z 13

Brudnopis

Strona 13 z 13