Vous êtes sur la page 1sur 4

Jorge Ibargengoitia

(Guanajuato, Mxico, 1928 - Madrid, 1983)


EL PUENTE DE LOS ASNOS
CUANDO HA!O CON "#r$ona$ %&$ j'(#n#$ )u# *o )u# "a$aron "or +a$ %i$%a$ #$cu#+a$,
++#,a%o$ irr#%i$i-+#%#nt# a +a conc+u$i'n d# )u# +a "oca #n )u# *o #$tudi #$, co%"arada
con +a actua+, +a #dad d# oro d# +a #n$#.an/a0
1n #2#cto, %uc3o$ d# %i$ "ro2#$or#$ $# 3an di$tin,uido #n +a (ida r#a+0 Uno d# #++o$ #$
$#cr#tario d# 1$tado, otro, $u-$#cr#tario, otro 2u# durant# %uc3o$ a.o$ j#2# d# un "artido
"o+4tico, otro %uri', * $u no%-r# 2u# a dar #n +#tra$ d# oro #n +a #ntrada d# un r#cinto "5-+ico,
#tct#ra0 Otro d# #++o$, $in 3a-#r ++#,ado a a+,una cu%-r# -urocr&tica o "5-+ica, 3an d#jado
3u#++a #n +a #ducaci'n %#xicana, $on autor#$ d# +i-ro$ d# t#xto, in(#ntaron nu#(o$ $i$t#%a$
d# 2or%u+ar +a r#,+a d# tr#$, * uno d# #++o$ ad)uiri' 2a%a "or 3a-#r$# a"r#ndido d# %#%oria
+a$ ta-+a$ d# +o,arit%o$, d#+ uno a+ ci#n 6"a$' tr#$ a.o$ #n un %anico%io, $i,ui#ndo un
trata%i#nto #$"#cia+ )u# +# di#ron "ara )u# +a$ o+(idara0
!o )u# )ui#ro d#cir #$ )u#, (i$ta d#$d# +#jo$, +a #ducaci'n )u# r#ci-4 #$ d# "ri%#ra0 7i$ta #n
d#ta++#, #n ca%-io, "r#$#nta $#ria$ d#2ici#ncia$0
Uno d# +o$ xito$ acad%ico$ %&$ ,rand#$ )u# tu(# #n +a "ri%aria ocurri' cuando cur$a-a #+
)uinto a.o0 1+ "ro2#$or 8aro+ito, ++a%ado a$4 "or)u# $# +# #nc#nd4an +a$ naric#$ cada (#/ )u#
"#rd4a +a "aci#ncia, co$a )u# ocurr4a do$ o tr#$ (#c#$ diaria$, 3i/o una "r#,unta d# G#o,ra24a,
)u# no $'+o no r#cu#rdo, $ino )u# #$tudiando #+ %a"a no "u#do ni $i)ui#ra i%a,inar #n )u
con$i$ti'0 9u"on,o )u# 3a d# 3a-#r #$tado 2or%u+ada %&$ o %#no$ a$4:
6;Cu&+ #$ #+ r4o d#+ Canad& )u# nac# #n +a$ %onta.a$ N * d#$#%-oca #n #+ +a,o M<
9# +a 3i/o a un a+u%no )u# #$ta-a $#ntado #n +a "ri%#ra 2i+a:
61+ 9an !or#n/o 6cont#$t' #+ int#rro,ado0
68a+$o 6dijo #+ %a#$tro * $#.a+' a+ a+u%no )u# #$ta-a $#ntado junto, "ara indicar )u# #ra $u
turno d# r#$"ond#r0
69a$=atc3#>an 6cont#$t' $t#0
68a+$o0
8u# "r#,untando, uno tra$ otro, a cuar#nta a+u%no$0 ?odo$ #++o$, )u# #ran co%"+#ta%#nt#
i%-ci+#$, di#ron "or r#$"u#$ta una d# +a$ do$ )u# *a #$ta-an "ro-ada$ 2a+$a$0 A "#$ar d# )u#
8aro+ito u$a-a ,o%a d# tra,acanto "ara a"+a$tar+#$ #+ "#+o $o-r# #+ cr&n#o * #n +o$ -i,ot#$
"ara con$#r(ar +a$ "unta$ r#torcida$ 3acia arri-a, todo $# +# #%"#/' a #ri/ar a+ (#r #+ 2raca$o
d# $u #n$#.an/a0 Ha$ta )u# "or 2in %# toc' #+ turno d# r#$"ond#r0
61+ Mac=#n/i# 6dij#0
8aro+ito ca$i $# d#$%a*' d# ,u$to0
6Do$ "unto$ a @-a$,on,uitia 6ord#n'0 Nunca +o,r' "ronunciar %i no%-r# corr#cta%#nt#0
M# "u$o co%o %od#+o d# a"+icaci'n0 Co%o #j#%"+o d# )u# -a$ta con "on#r at#nci'n a +o )u#
$# dic# #n c+a$# "ara $a-#r +a$ r#$"u#$ta$0 Mi triun2o 3u-i#ra $ido %&$ co%"+#to $i no $# +#
3u-i#ra ocurrido a+ "ro2#$or "#dir%# )u# #x"+icara a %i$ co%"a.#ro$ c'%o 3a-4a *o ++#,ado a
+a conc+u$i'n d# )u# +a r#$"u#$ta corr#cta #ra AMac=#n/i#B0
Co #x"u$# +o $i,ui#nt#:
6A+ 3a-+ar d# +o$ r4o$ d#+ Canad& $'+o $# 3an %#ncionado tr#$ no%-r#$0 9an !or#n/o,
9a$=atc3#>an * Mac=#n/i#0 9i u$t#d *a 3a-4a dic3o )u# +a r#$"u#$ta corr#cta no #ra nin,uno
d# +o$ do$ "ri%#ro$, t#n4a )u# $#r #+ t#rc#ro0
!a nari/ d# 8aro+ito $# #nc#ndi':
6DDo$ "unto$ %#no$ a @-a$,on,uitiaE
1
No "#rd4 nada, "or)u# +o$ do$ "unto$ )u# 8aro+ito da-a * )uita-a con tanta +i-#rtad #ran a+,o
)u# anota-a #n una +i$ta un ,ordin2+'n )u# $# $#nta-a #n +a "ri%#ra 2i+a, "#ro )u# nunca ++#,'
a %at#ria+i/ar$# #n +a$ -o+#ta$ $#%ana+#$, #n dond# no 3a-4a #$"acio "ara anotar ni +o$ "unto$
-u#no$ ni +o$ %a+o$0
Co #ra #ntonc#$ un ro++i/o ni.o d# di#/ a.o$ )u# u$a-a uno$ "anta+on#$ corto$ )u# ant#$,
$i#ndo +ar,o$, 3a-4an co+,ado d# cintura$ %&$ (#n#ra-+#$0 Fa$a-a $#i$ 3ora$ diaria$ $#ntado
#n una -anca con +a %#nt# #n -+anco0 9i a+,o a"r#nd4 #$# a.o, +o 3# o+(idado0
G#cu#rdo, #n ca%-io, )u# 8aro+ito ++#,' un d4a d# -u2anda * #$tu(o #$cu"i#ndo #n un
"a+iacat# )u# $# ,uarda-a #n +a -o+$a0 A+ d4a $i,ui#nt# 2a+t' * #$tu(i%o$ do$ %#$#$ $in %a#$tro
* $in nadi# )u# +o r##%"+a/ara0 !o$ "a$a%o$ ,o+"#&ndono$ uno$ a otro$, -rincando #nci%a d#
+a$ "a"#+#ra$, o 3aci#ndo ,u#rra$ d# +i,a/o$ con c&$cara d# naranja0 Un d4a $# no$ "a$' +a
%ano * #+ "r#2#cto d# ord#n, #+ %a#$tro 7a+d#/, )u# #ra un o,ro, no$ a,arr' in fraganti0
1n ca$ti,o, no$ "u$o a #$cri-ir una co%"o$ici'n d# $#i$ "&,ina$ $o-r# +a$ (irtud#$ d# +a %adr#
%#xicana0
6Nadi# $# (a a $u ca$a 3a$ta )u# no #$tn ++#na$ #$a$ $#i$ "&,ina$0
6Fu#d#n co%"arar a +a %adr# %#xicana, )u# $# d#$(i(# "or $u$ 3ijo$ * (a a toda$ "art#$
car,&ndo+o$, a+ %#rcado, a+ cin#, a %i$a, #tct#ra, con +a$ co$tu%-r#$ d# +a$ %adr#$
nort#a%#ricana$, )u# ++#(an a $u$ 3ijo$ a una ,uard#r4a * +o$ d#jan a++4 a-andonado$, %i#ntra$
#++a$ $# (an a di(#rtir * a to%ar c'ct#+#$0
1$t# t#%a +o -araj catorc# (#c#$ 3a$ta ++#nar +a$ $#i$ "&,ina$, dici#ndo a cada "r#$#ntaci'n:
ADHu di2#r#nciaEB0
1+ d4a )u# r#,r#$o 8aro+ito, cada(rico, d# a-ri,o, -u2anda * $o%-r#ro, a"o*ado #n un -a$t'n
d# un +ado, * d#+ otro #n $u 3#r%ana, no$ dio un ,u$to )u# nunca 3u-ira%o$ i%a,inado0 9#
aca-' #+ d#$ord#n * (o+(i%o$ a +a nor%a+idad0 1$ d#cir, $#,ui%o$ $in a"r#nd#r nada0
2
7o* a3ora a r#cordar +o ocurrido #n otro$ a.o$0
For #j#%"+o, #+ "ri%#ro d# $#cundaria0 !o$ ra$,o$ 2unda%#nta+#$ d# #$t# cur$o "ara %4,
2u#ron +a a"arici'n #n %i (ida d#+ %a#$tro Ga$"ita0 (Arit%tica), conocido "or +o$ a+u%no$ d#
t#rc#r a.o co%o A+a Cac3i%-aB0 A +a co+a-oraci'n #ntr# Ga$"ita * *o $# d#-# )u# *o nunca
3a*a a"r#ndido a $acar ra4/ cuadrada o ra4/ c5-ica d# un n5%#ro0 1$ta d#2ici#ncia, )u# *o
con$id#ra-a una d#$,racia, %# "#r$i,ui' 3a$ta +a 1$cu#+a d# @n,#ni#r4a, #n dond# d#$cu-r4,
con $ati$2acci'n, )u# #+ $#t#nta "or ci#nto d# +o$ %a#$tro$ co%"art4an %i inca"acidad, * +a
r#%#dia-an u$ando +a r#,+a d# c&+cu+o, )u# "ara #$o #$0
A"art# d# no #n$#.ar%# a $acar ra4c#$, Ga$"ita d#j' #n %i %#%oria, %u* -i#n ,ra-ada$, do$
"a+a-ra$ )u# nunca 3a-4a o4do ant#$ d# conoc#r+o * )u# no 3# t#nido n#c#$idad d# u$ar
d#$"u$: A%o%ioB * A,uari$%oB, "or n5%#ro0
1n "ri%#ro d# $#cundaria, ta%-in, %# da-a c+a$# un $#.or c3a"arro, )u# t#n4a un traj#
n#,ro, "orta2o+io * +o$ "#+o$ #n 2or%a d# aur#o+a0 !a in2+u#ncia )u# #$t# 3o%-r# #j#rci' #n %i
(ida #$ tan +#(# )u# no r#cu#rdo ni $i)ui#ra )u %at#ria #n$#.a-a0 9# a"#++ida-a Mor#no0
Otro %a#$tro 2a%o$o #ra #+ d# G#o,ra24a 84$ica0 1ra -+a$2#%o0 No$ #$canda+i/' #+ d4a #n )u#
anunci' )u# +a i-+ia #$ta-a #)ui(ocada, "or)u# #n +a ?i#rra no 3a-4a a,ua $u2ici#nt# "ara
"roducir #+ Di+u(io0 F#ro a"art# d# -+a$2#%o #ra a$tr'no%o * a3ora co%"r#ndo )u# $a-4a
#x"r#$ar$#, "or)u# %# incu+c' +a id#a d# )u# +a ti#rra no #$ %&$ )u# un cu#r"o %in5$cu+o
"#rdido #n +a nada, )u# 2or%a "art# d# un $i$t#%a )u# $# (a #n$anc3ando, co%o "art4cu+a$
#x"u+$ada$ c#ntr42u,a%#nt# "or cau$a$ d# una #x"+o$i'n0 1ra %&$ d# +o )u# *o #$ta-a
ca"acitado "ara a"r#nd#r0 Fa$ (ario$ a.o$ con(#ncido d# )u# +a (ida no (a+# anda0
1+ "ro2#$or d# ot&nica no$ "roduc4a un t#rror co%"+#ta%#nt# irraciona+, "or)u# #ra %u*
-u#na "#r$ona0 9in #%-ar,o, no +o,r', #n $u #x"o$ici'n, con#ctar +o )u# #$ta-a #n$#.ando
2
con +a r#a+idad0 Fru#-a d# #$to #$ )u# nunca #n %i (ida 3# to%ado a+,o #ntr# +a$ %ano$ *
dic3o:
61$to #$ dicoti+#d'n#o0
Uno d# +o$ "ro2#$or#$ d# +a $#cundaria )u# r#cu#rdo con %a*or "r#ci$i'n #$ +a Co)u#ta0 Da-a
c+a$#$ d# Hi$toria Uni(#r$a+0 9# $#nta-a #n #+ -ord# d#+ #$critorio * a"unta-a con una r#,+a a+
a+u%no )u# 3a-4a #+#,ido "or (4cti%a0
6H&-+a%# d# +a Gu#rra d# +o$ ?r#inta A.o$ 6#+ otro #%"#/a-a a tarta%ud#ar0
8a+$o0 9i,u#000 8a+$o0 9i,u#000 8a+$o0 ?i#n#$ c#ro0 9i,ui#nt#0
Cuando $# #n2ada-a d#c4a: ADA*, )u 2a$tidioEB0
A "#$ar d# )u# #$tudi $u %at#ria con ,ran cuidado * $a)u di#/ a+ 2ina+ d#+ a.o, todo +o )u#
r#corda-a d# +a Gu#rra d# +o$ ?r#inta A.o$ a+ r#ci-ir +a -o+#ta #$ )u# 3a-4a durado tr#inta
a.o$0 1n ca%-io, r#corda-a con ,ran c+aridad +o )u# #+ +i-ro d# t#xto d#c4a $o-r# Mxico,
"or)u# #$to no +o (i%o$ #n c+a$#, $ino )u# +o +#4 #n %i$ rato$ d# ocio0 Ha$ta +a 2#c3a, tr#inta
a.o$ d#$"u$, toda(4a "u#do r#"#tir+o0 1ra un "&rra2o #n +#tra "#)u#.a )u# a-arca-a d#$d# +a
co+onia 3a$ta #+ For2iriato0 D#c4a a$4: A!a %#/c+a d# #$"a.o+ # ind4,#na, "rodujo #n Mxico
una ra/a nu#(a )u# $# 3a di$tin,uido "or $u$ (irtud#$ ,u#rr#ra$ * "or #+ a-orr#ci%i#nto )u# +#
in$"ira todo +o #uro"#o0 1n 181I #+ Cura Mi,u#+ Hida+,o inici' una ,u#rra "ara #x"u+$ar a +o$
#$"a.o+#$, int#nto )u# $# (io coronado "or #+ xito #n 1821000B, #tct#ra0
Una d# +a$ %at#ria$ )u# %&$ no$ int#r#$a-an #n +o$ a.o$ d# $#cundaria * "r#"aratoria #ra +a
)u4%ica0 ?#n4a%o$ un +i-ro ,ordo con di-ujo$ * #$)u#%a$, )u# t#n4a t#xto$ co%o #+ $i,ui#nt#:
AFro"i#dad#$: #$ un +4)uido (i$co$o d# o+or r#"u+$i(o )u# "u#$to $o-r# +a "i#+ "roduc#
#$coriacion#$0 1$ %u* (#n#no$o0 Man#ra d# o-t#n#r+o000B
!a$ "r&ctica$ d# +a-oratorio #ran $i#%"r# un d#$a$tr#0 1+ %a#$tro t#n4a una %#$a d#
#x"#ri%#nto$ %&$ #+#(ada )u# +a$ nu#$tra$0 A++4 i-a %#/c+ando $u$tancia$ #n una $#ri# d#
"ro-#ta$, 3a$ta o-t#n#r #n cada una d# #++a$ un "roducto d# un o+or caract#r4$tico *
$or"r#nd#nt#0 A continuaci'n, no$otro$ r#"#t4a%o$ +a$ %i$%a$ o"#racion#$ )u# aca-a-a d#
#2#ctuar #+ %a#$tro * a+ 2ina+ o-t#n4a%o$ +a$ %i$%a$ o"#racion#$ )u# aca-a-a d# #2#ctuar #+
%a#$tro * a+ 2ina+ o-t#n4a%o$ #n toda$ +a$ "ro-#ta$ a+,o "ar#cido a+ +odo0
Otra %at#ria nota-+# #ra +a 84$ica0 A+ ++#,ar a+ ca"4tu+o r#2#r#nt# a +a #+#ctricidad, #+ %a#$tro
c#rr' +a -oca, * $# "a$' $#i$ %#$#$ di-ujando #n #+ "i/arr'n dia,ra%a$ d# a"arato$
#%-o-inado$ cu*o u$o nadi# ++#,' a co%"r#nd#r0 No$ con2or%&-a%o$ con co"iar +o$
dia,ra%a$ #n nu#$tro$ cuad#rno$0 Mi#ntra$ 3ac4a%o$ #$to, #n +a %#nt# d# cada uno d#
no$otro$ 3a-4a +a $i,ui#nt# id#a: A#n #$t# %o%#nto no #nti#ndo +o )u# #$to* 3aci#ndo, "#ro
un d4a, con ca+%a, %# (o* a $#ntar 2r#nt# a #$t# cuad#rno * todo (a a )u#dar c+ar4$i%oB0 1n %i
ca$o, cuando %#no$, #$to nunca ++#,' a ocurrir0
Otra$ %at#ria$, co%o "or #j#%"+o, +a$ #ti%o+o,4a$, )u# no t#n4an nin,5n int#r$ * )u#
#(id#nt#%#nt# no t#n4an ta%"oco ni i%"ortancia ni a"+icaci'n "r&ctica, $# di2icu+ta-an
"or)u# #+ %a#$tro )u# +a$ #n$#.a-a #ra un o,ro0
6U$t#d#$ $on uno$ %a$ticador#$ d# carro.a 6no$ d#c4a #+ "ro2#$or a+da$0
?#n4a #+ con(#nci%i#nto d# )u# 3a-4a (i(ido 3#roica%#nt#0
6?r#$ (#c#$ %# 2or%aron cuadro0 ?r#$ (#c#$ 3# #$tado 2r#nt# a+ "#+ot'n d# 2u$i+a%i#nto0
D#$,raciada%#nt# no ++#,' a $#r #j#cutado * (i(i' "ara 3ac#r%# "a$ar $#t#nta d# +a$ 3ora$
%&$ $o"or42#ra$ d# %i (ida0 Nunca $u"i%o$ cu&+ #ra +a cau$a d# )u# tr#$ (#c#$ 3u-i#ra #$tado
a "unto d# $#r 2u$i+ado, ni ta%"oco ++#,a%o$ a $a-#r )u int#r(#nci'n in#$"#rada o )u
ca%-io d# 2ortuna +# $a+(' +a (ida tr#$ (#c#$0 1$ta$ do$ %at#ria$ 3u-i#ran $ido %&$
int#r#$ant#$ )u# +a )u# + #n$#.a-a0
Otra$ 3ora$ d#t#$ta-+#$ #ran +a$ )u# "a$&-a%o$ con #+ Mo$card'n, )u# #n "a/ d#$can$#0 No $
"or )u no$ d#t#$ta-a tanto co%o no$otro$ a +0 !+#,a-a $i#%"r# r#tra$ado, a +a$ tr#$ * cuarto
3
d# +a tard#, "on4a #+ "orta2o+io$ $o-r# +a %#$a, cru/a-a +a$ %ano$ $o-r# + * -o$t#/a-a ant#$ d#
d#cir:
6Co%#n co%o -oa$ o co%o n&u2ra,o$ * +u#,o (i#n#n a dor%ir$# #n c+a$#0!o,r' +o incr#4-+#:
3ac#r a-urrida una c+a$# d# Mxico @nd#"#ndi#nt#0
Caminito de la Escuela (199I), r#co"i+ado "or Juan Car+o$ Gan,#+0
http://www.libreriahispana.com/index.html
http://www.literatura.us/jorge/asnos.html
4

Vous aimerez peut-être aussi