Cuentos Quechua

Escrito por: Ana M. Grajeda B. Wendy Vsquez M. Tatiana Lpez V.
CUENTOS EN QUECHUA
1
PRESENTACIN
Querido amiguito y amiguita:
Aqu tienes una coleccin de siete cuentos divertidos, que fueron escritos pensando en
ti, en tus compaeros y en tus queridos maestros, con ellos podrs aprender cosas
novedosas e interesantes sobre:
- El cuidado del Medio ambiente
- La Energa Solar
- La Pico lmpara, un sistema novedoso de iluminacin.
- Las Energas Renovables
- La Energa Hidrulica
- La Energa Elica
- La Energa de la Biomasa.
Estos cuentos fueron escritos en Castellano y Quechua, en cada cuento te encontraras
con Luisito y sus amigos que son nios muy curiosos como t, tambin conocers a una
maestra dinmica, dispuesta a responder tus curiosidades, y unos padres que siguen el
aprendizaje de sus hijos.
Ahora disfruta y aprende leyendo estos cuentos!!!

CUENTOS EN QUECHUA
2

CUENTOS EN QUECHUA
MEDIO AMBIENTE Y
ENERGIAS RENOVABLES

CUENTOS EN QUECHUA
3

KAWSANA MUYU
Luisitu manchay llakisqa yachay wasinman chayasqa, yachachiknintaq chayta rikuspa
tapusqa:
_ Imaqtin ajina kasanki Luisitu?
_ Chay tiyakusqaypi, juk llimphu mayu karqa, awpaqta nuqayku chaypi taqsaq,
mayllaq ima karqayku; chantapis
uywakunaykuta yakuta ujyachik
karqayku. Kunanqa manaa
yaku yanaman tukupusan,
millaytataq asnasan _(nisqa
Luisitu)
_ Chay mayu chichichasqaa ,
Luisitu
_ Chichichasqa?, ima niyta
munan yachachik?
_ Qhawariy, chay wasikunata,
urqukunata, mayuta, rumikunata, qhurakunata, uywakunata, nuqanchik imaqa,

CUENTOS EN QUECHUA
4
Kawsana muyumanta kanchik. Nuqanchikqa pachakunanchikpak, mikhunanchikpaq,
industrias nisqata sayachinchik, kayta ruwaspaqa chichichasanchik kay kawsana
muyunchikta.
_ Yachachik, imawan mayuta chichichasanchik?
_ Chichichasanchik, tukuy imaymana qupakunata mayuman wichuspa.
_ Chantari, imaynatataq wayrallitata chichichasanchik?
_ Chay fbricas, autos nisqaqa qusinkuta wayralliman wichuspa kanku, chaywan
chichisanchik. Chantapis llantas nisqata, qupakunata ruphachispa ima. Kayta
ruwaspaqa kay kawsana muyunchikta wauchisanchik.
_ Ajinata chichichaspa unqusunmanchu?
_ Ari
_ Wilata japichiktiy, qusi lluqsimun, chaypis chichichasanchu?
_ Ari, chaywanpis.
_ Imata ruwasunman? manaa chichichanapaq kawsana muyunchikta?
_ Chaypakqa tukuy tantapi llankananchik tiyan, jatun kamachikmantapacha,
nuqanchiqkama, sichus kawsana muyunchikta tukuy sunqu qhawariyta munanchik.
_ Mamayta nisaq amaa qupata mayuman wichunanta, tataytataq amaa llantas
nisqanta ruphachinanta, nuqataq manaa qupayta pampaman wichusaqchu.
_ Chay qupanchiktaqa, mana jukllapichu churananchik tiyan.

CUENTOS EN QUECHUA
5
_ Imarayku yachachik? Jinallata tatakunayku ruwankuqa.
_ Luisitu uyariway, qupataqa phisqa kitipi rakhinayki tiyan: raphikunata, pulu
laylunkunata, latakunata vidrio nisqata, qumirkunata ima, sapa juk waq kananku
tiyan.
_ Imapaq chayta ruwaykumanri?
_Chayta ruwaspaqa, waqkutimanta japiy atisunman; ajinatapis latata, vidrio nisqata,
raphita imaqa ranqhasunman.
_ Yachachik!!, kaytaqa mana nuqallachu ruwayman, tukuy masiykuna
yachaywasimantapis ruwankuman
_ Ari, Luisitu allintapuni umachakunki.
_ kayta ruwaspallachu, kawsana muyunchikta manaa anchata chichichasunman?
_ Mana chayllawanchu Luisitu, sachakunata tarpuspa, qhatuman rispa manaa
laylunkunata japinachu, mana qupakunata mayllapipis wichunachu, chantaqa
energas renovables nisqata apayachaspa.
_ kanchu waq energa nisqa??? (awikunanta jatunta kicharispa Luisitu tapun)
_ Ari, kaykuna energas renovables nisqa sutikunku
_ Imataq chaykunari???
_ kunitan mana chaymanta parlay atisunmanchu, sukhaa, waqllapia.
_ Ajina kachun, qaya kama yachachik.

CUENTOS EN QUECHUA
6

INTIQ KALLPAN
Juk juchuy urquq qayllaynpi, Luisituq wasin kasqa, sachakunamanta
tarpuykunamanta muyurisqa. Intitaq manchay kanchayninwan rikhurimusasqa,
Luisitutaq aqayta awikunanta kicharisqa.
_ Sutiyamuna, manaa laqhayay kanachu _ nispa tukurisqa _ usqayta
wakichikunay tiyan, ashkha ruwaykuna tiyapuwayku, mana luzniyku kanchu,
laqhayaypi watiqmanta rikhurisayku _ Chayta nispa usqayllata wakichikuspa yachay
wasiman ripunanpaq.
_ Imaynalla wawakuna _ (yachachiq nirqa)
_ Walliqlla!!!_ (tukuy yachakuqkuna kutichirqanku)
_ Yachachiq, yachachiq _ (nispa Luisito khaparispa)
_ Niway Luisitu
_ Yachachiq. Imaynamanta kay laqhayayta chinkachisunmanri? Saykusqaa kani, kay
wilata sapa chisi japichiyta, awikunay nanawan, mana sumaqta awiriyta, nitaq
ruwakunayta ruwayta chisisnin atinichu. Nuqa munayman intita chisisnintintawan
kanchananta.(Nisqa Luisitu)
_ jajajajaja_ (Tukuy asikunku)

CUENTOS EN QUECHUA
7
_ Ama
asikuychikchu,
chayqa atikunman _
(Yachachiq nisqa)
_ Chay mana
atikunchu, imaynata
inti chisin
kanchamunmanri? _
(Yachakuqkuna
nisqanku asikuspa)
_ Nuqa mana intita
chisisnin
qhipakunantachu
nisaykichiq, ichapis
intiq
kanchaykunanta japispa apayachasunman, luz kapunawanchikpaq, chayqa energa
solar nisqa sutikun _ (Yachachiq kutichirqa).
_ Energa solar?_ Imaynata intiq kanchayninta luz nisqaman kutichisunmanri?,
Imaynata chayta ruwasunmanri? chanta _ (tapurqa Luisito manchay kusisqa)

CUENTOS EN QUECHUA
8
_ Ancha tapukuykunata jukllapi ruwasawanki, mana chaqrukunaykichikpaq,
uchhikamanta uchhika kutichisaykichik _ (yachachik umachayta qallarisqa) _ Kay
tecnologa nisqa rikhurimusqanmantapacha, tukuy imata ruwayta atisunman, intiq
kallpantapis japisunman.
_ Imawan chayta ruwasunmanri? (Nisqa Luisitu)
_ Chaypakqa, Panel solar nisqa intiq kallpanta japikun, chaytaq juk batera
nisqaman juntakun, chay kallpawantaq chisisnin kanchakusunman, kayqa sistemas
fotovoltaicos sutikun. Chantapis mana chayllapaqchu, waq sistema termosolar nisqapis
kan.
_ Imataq sistemas termosolares? _ (tapurqa Luisito)
_ kay sistema nisqaqa intiq kanchayninta kajayman kutichin, kayqanwan yakutawan,
wayrachatawan quichinchik. Nuqanchik yaku qui munaspaqa, batiyapi yakuta
jawaman ruphayman urkhunchik, chaypitaq chay yaku quirichinchik ajina kayqa.
Chantapis kaywanqa waykuy atisunman.
_ chayjinapuniri (waq wawa nisqa)
_ Jinallatataq chiriyapun yachachiq _ (juk warmi wawa nirqa)
_ Mana chiriyananpakqa kay sistemas termosolares nisqa kasan.

CUENTOS EN QUECHUA
9
_ Ah ah ah, chaywanqa chiri mita chayamuqtin, qui yakuwan mayllakusunman ah
(manchay kusisqa luisitu nisqa)_ chantapis luz wasiypi kanman, chisisnintaq nia
wilata japichiymanchu _ (manchay kusisqa luisitu))
_ Radiutapis uyarisunman_ (warmi wawa nirqa)_ tusurinanchikpaq_ (tukuy asinku) _
Teletapis qhawarisunman_ waq wawa nirqa.
_ Ari, chaykunata ruway atisunman, kay sistema fotovoltaico nisqawan, intiq
kallpanwan, chaypakqa nirqaykichikjina, juk panel solar, juk batera, juk regulador
nisqatawan rantinanchik tiyan.
_ Imapaq chaykunari? _ (tapurqa Luisito)
_ kaypanel solar intiq kallpanta, energa elctrica nisqaman kutichin, batera nisqapi
energa elctrica nisqata jallchanchik,
regulador nisqataq mana batera
phatananpaq nitaq electricidad nisqa
chusaqyananpaq _ (umacharqa
yachachik)
_ Uy, kayma kusa kasanqa!, _ (Luisito
nirqa) _ tatakunayman willarisaq,
manaa laqhapi chisisnin
kawsanaykupaq.

CUENTOS EN QUECHUA
10
_ Walliq pacha Luisitu, chanta willariwanki imatachus nisunku _ (yachachik
kutichirqa)
_ Ajinata ruwasaq yachachik_ (campana waqarin).

Tukuy ripunku, luisitutaq tukurispa khipakurqa, imakunatachus kay tecnologa
nisqawan ruwasunman, intiq kanchayninta electricidad nisqaman kutichisunman
kasqa chayta umachakuspa wasinman ripusqa.

CUENTOS EN QUECHUA
11

Wawakunawan musuq atilchanwan
Juk punchay, inti manchayta kanchamusaqtin, Luisitu Carlitata maskaq risqa,
tinkuspataq nisqa.
_ Imaynalla Carlita, mayuman rina, Jaku?
_ Jaku!!! anchata ruphamusan i. (Carlita)
_ anpi tinkusun, usqayta jamunki.
a mayupi kaspaa, paykuna pukllayta qallarisqanku, manchay kusisqas, yakupi
waytarisqanku, ni imamanta yuyarikusqankuchu, Chantapis inti urqupataman
wasaykusaqtia.
_ Luisitu chisiyamusana jaku ripuna, mamay rimawanqa. (llakisqa Carlita nisqa)
_ Ari jakullaa.
Paykuna ripusaqtinkuqa, inti chinkapusasqaa, laqhapitaq rikhurisqanku.
_Luisitu, manchhikuni, manaa anpis rikukunchu.
_ Ama llakikuychu, kaykunitan kanchay rikhurimunqa_ Chayta nispaqa manchay
usqayta qipinpi maskayta qallarisqa_ qhawariy kay tatay rantisqanta.
_ Imataq chayri??? (Carlita jatunta awisninta kicharispa tapusqa)

CUENTOS EN QUECHUA
12
_ kaywanqa manaa laqhayay kanqachu. Chaypitaq Luisitu musuq lmparanta
japichisqa. _ Kayqa musuq lamparay, Tatay jatun llaqtamanta apamurqa.
_ Waaay chayjinata kanchaq kasqaqa. Pilasnin musuqcha i?, waqtataq chawpi an
rispa tukurpakusanman (Nisqa Carlita)
_ Mana chaymanta llakikuykichu, kayqa intiq kanchayninwan karqakun. mayupi
pukllananchiqkamaqa karqachisarqani. Qhawariy kay kanchaysituta kayqa
willawanchik sumaqtachus karqakun manachus.
_ Llullakusanki, mana ni imata rikurqanichu mayuq qayllanpi (Nisqa Carlita)
_ Juk juchuy panel solar nisqawan karqakun, maypichus inti astawan kanchasan.
_ Uhm uhm kayma kusa kasqaqa, ay ay _ Para qallarisana, yasta, kunanma
wauchinqa kanchaynintaqa, jallchay lamparaykita parawan freqarpakunqa
(Llakisqa nisqa Carlita)
_ Ama chaymanta llakikuychu, chayrayku sumaq kay lamparayqa, yakuwan mana ni
imanakunchu.
_ Chayma kusaqa!
_ Ari, wasiypiqa manaa wilatapis japichiykuchu, chantapis kay lamparaqta salida
USB tiyapun, chaywan radiutapis uyarisunman. (kusisqa Luisitu)
_ Ama niwaychu, llullakusanki sina, wasiykiman jamusaq rikuchiwanki

CUENTOS EN QUECHUA
13
_ Jamuy , chaypitaq imaynatachus celular nisqata kay lamparawan karqakun,
rikurichisayki
_ Imata?? Celular???
_ Ari, celularpis kapuwana
_ Chayasanchika, mamay punkupia kasan, rimawanqa (manchhisqa Carlita) _
Qayakama Luisitu. Ah, nitaq niwankichu, imachus sutikun chay lamparayki?,
mamayman willanaypaq kikisitunta rantipunawanpaq (Thaskispa Carlita tapurqa)
_ Pico lmpara sutikun (Qhaparisqa Luisitu)
Ajinata manchay saykusqas sapa juk wasinkuman ripusqanku.

CUENTOS EN QUECHUA
14

PACHAMAMAPI KAQ KUTIRIQ
Juk juchuy chawpi llaqtapi, muyurisqa tarpuykunamanta, juk mayumantawan,
Luisituq yachaywasin kasqa. Chaypitaq
Yachachik, Luisituq puka awikunanta manchay llakisqa qhawasqa. Chayrakutaq
tapusqa.
_ Luisitu, imaqtin waqasanki?
_ Mana waqasanichu yachachik, awisniy anchata qarasawan (Luisitu kutichirqa)
_ Nirqaykichika punchay tareas nisqata ruwanaykichikta, Chaywanqa manaa
wilasta chisispi japichinaykichikpaq, chay qusin awikunaykichikta
nanachisunkichik, pukachisunkichik chantapis ruphachikuwaqchik.
_ Imata ruwaykumanri? Mana electricidad nisqa kay llaqtaypi kanchu (Nisqa
Luisitu)
_ Yachania chaytaqa, ichapis waqjinamanta awpaqman lluqsisunman (Nisqa
yachachik)
_ tatay niwarqa, alcaldewan, juntas escolareswan maasqankuta instalacin de redes
elctricas nisqata, nitaq kunankama churankuchu. (Nisqa Luisitu)

CUENTOS EN QUECHUA
15
_ Chayta ruwanakupakqa, wasinchikqa qayllitapura kananku tiyan, kaypiqa karu
karullapi kanku. Ashkha qullqita pisichisunman.
_ Uhm, nimaykaq luz kaypi kanqanchu, wilallatapuni rantisunchik (Nisqa llakisqa
Luisitu)
_ Mana ajinachu, electricidad nisqa kanman waqladumanta maskananchik tiyan.
_ Mana electricidad kaqtinqa, mana kanchay kanqachu. (Nisqa Carlita)
_ Waqjinamanta
(Nisqa yachachik)
_ Imaynata
yachachik?
(Tapurisqa Luisitu)
_ Kay kawsana
muyunchikmanta
urkhuy atisunman:
intimanta,
wayrallimanta,
qumirkunamanta,
uywakunamanta

CUENTOS EN QUECHUA
16
ruwasqanchikmantapis. (Umacharisqa yachachik)
_ Imaynata chaywan electricidad nisqaman tukuchisunmanri? (Tapusqa Carlita)
_ Pachi nisunman kay tecnolgias nisqaman, imaraykuchus chaywan: intiqpata,
wayralliqpata, mayuq kallpantawan, electricidad nisqaman parachisunman;
qumirkunaq qupata, waykusqanchikmanta qupakunatapis apayachay atisunman
combustiblejina. (Nisqa yachachik)
_ Mana umachakunichu yachachik, imaynata intiq kallpanta, electricidad nisqaman
kutichisunman?
_ Intipakqa panel solar, batera, regulador nisqata nistanchik; wayrachapakqa
aerogeneradores, yakuq kallpanpaqri turbinas nisqata, qupakunapakri biodigestor
nisqata.
_ Ay! Yachachik _ (Nisqa Luisito) paneles, aerogeneradores, bateras, biodigestores
nisqa, umayta muyurpachiwan, imataq chaykunari?
_ Ancha chipasinaqa yachachik? (Nisqa Carlita)
_ Mana, wawasniy, mana chipachu. Niway Luisitu, mayqinta kaypi electricidad
nisqaman kutichisunman?
_ Kaypi astawan intiq kallpan kan, chayta (Nisqa Luisitu)
_ Ari

CUENTOS EN QUECHUA
17
_ Chay atikunanpak, estudios tcnicos nisqata ruwananku tiyan, atikunmanchus
manachus (nisqa yachachiq)
_ yachachik, awpaqta astawan yachayta munani, kay energas renovables
nisqamanta.
_ llankayta qallarinachik . (Nisqa yachachik)
Chayta nispa wawakuna llamkayta qallarisqanku yachachikwan, maskarispa
imaynatachus kay pachamama kaq kutiriq, electricidad nisqaman tukuchisunman,
ajinatapis luz chisisnin Luisituq llaqtanpi kananpaq.

CUENTOS EN QUECHUA
18

MAYUQ KALLPAN
Chisiyamusaqtina pisqukunapis puunankupaq wakichikusaqtinkua, Luisitu
tatanwan Pedroq wasinman chayasqanku.
_ Imaynalla Celia?
_ Walliqlla, Jos,
machkha unaymanta
jamusankichikqa (Nisqa
Celia)
_ Ari , mana jamuyta
atirqaykuchu, Luisitu,
kay llaqtamanta
uyarisqa planta
hidroelctrica nisqa
ruwasqankuta,
chaymantapacha jaku,
jaku nisqallapuni

CUENTOS EN QUECHUA
19
kasarqa.
_ Imaynalla Luisitu? chayraykullapis jamunkichik i (Parlapayasqa Celia)
_ Sumaq sukha tiyay, Pedruri, maypi kasan? Riqsiyta munani chay planta
hidroelctrica nisqata (Nisqa Luisitu)
_ Allinllawan a Luisitu, qaya riyta atinkichik, chisiyamusana, yaykumuychik
(Kutichisqa Celia)
Luisituwan Pedrituwan tinkuspaqa mana puuytapis atisqankuchu, parlarispa,
pukllarispa, saykusqas puurparisqanku. Qayantintaq
_ Pedro, Pedro rikcharillaya sutiyamuna, mayuman jakullaa.
_ (puuyninta atispapa Pedro nisqa) aaah jatarisania.
Wawakunaqa manchay usqayta wakichikuspa, aqayta yaku quitapis ujyaspa
mayuman ripusqanku.
_ Luisitu suyariway, mana mayu ayqinqachu.
_ Chay planta hidroelctrica nisqata riqsiyta munani, chayraku qankuna kay llaqtapi
manaa laqhapi kankichikchu, luz tiyapusunkichika, yachachikniy parlawarqayku
kaymanta.
Chayasaspaaqa
_ Uyarinkichu? Mayuman chayasanchika (Nisqa Pedritu)
_ Ari!!!

CUENTOS EN QUECHUA
20
_ Chayamunchika, kaytachu rikuriyta munarqanki?
_ wauu, wauu, qhawariy imaynatachus yaku urmarimusan (manchay kusisqa Luisitu)
_ kayta ruwachikunanpakqa, alcaldia sumaqta qhawachirqa, atikunmanchus manachus
ruwayta kay planta hidroelctrica nisqata ruwachinankupaq, (willarqa Pedritu)
_ Imataq kaykunari? (Luisitu tapurqa)
_ Chayqa turbinas elctricas nisqa sutikun, chay mquinaswanqa yakuq kallpanta
electricidad parachinku. (Nisqa Pedritu)
_ Imaynata llankankuri?
_ Tatay niwarqa, yaku tukuy kallpawan yaykun chay turbinas elctricas nisqaman
kuyuchispa generadores nisqata, chay kallpataq energa elctrica nisqaman parachin
(nisqa Pedru)
_ kayqa energa renovable nisqa sutikun, yachaywasiyman rispa, yachachikniyman
atilchakunayman ima willarisaq rikusqaymanta.
_ Punchawra, mayu uraman jaku rina, chaypi waytarimusun, atilchakunay
chaypiacha kasanku (Pedro nisqa)
_ Kusapacha, jaku rina, mana atipawankichu (Kusisqa Luisitu nisqa)
Ajinamanta Luisitu manchay kusisqa riqsisqanmanta, Pedrituwan pukllaspa mayu
uraman ripusqanku.

CUENTOS EN QUECHUA
21

WAYRAQ KALLPAN
Tukuy punchayjina, Luisituqa wakichikusqa yachay wasinman rinanpaq, chaypitaq
wayra qhururun qhururun nispa chayamusqa, Luisitutaq chayta uyarispa jusqu
pirqamanta qhawarisqa imaynatachus wayra juk sachata urmachisqa, usqayta
pacharikuytawan yachay wasinman ripusqa, chayaspataq punkuta takarisqa.
_ Sumaq punchay
yachachik,
yaykurimuymanchu? (Nisqa
Luisitu)
_ Ari, yaykumullay
punkutataq wiskay,
anchata wayramusan.
(Nisqa yachachik)
_ Pachi yachachik, wayraqa
kasi apawan, wasiy
chaypiqa juk sachata

CUENTOS EN QUECHUA
22
urmarichin (Nisqa Luisitu)
_ Chayjinapunichu wayraq kallpan kananri? (Tapun Carlita)
_ Ari Carlita, qanimpa parlarqaykichik energas renovables nisqamanta,
yuyarinkichikchu? (Tapurq yachachik)
_ Ariiii (Tukuy yachakuk kutichirqanku)
_ Nuqanchikqa wayraq kallpanmanta apayachasunman
_ imaynata wayra rikhurimun yachachik? (Tapusqa Luisitu)
_ Pampamanta qanqamusqan qui samayjina pataman wicharin, ila wayrawan
tinkuspa jukladuman jukman kuyuspa wayra rikhurimun, kayqa juk juchuy wayrajina
manchayqa muyuq wayrajina. (Parlasqa yachachik)
_ Yachachik? (Nisqa Armanditu)
_ Niway Armanditu (Nisqa yachachik)
_ Imaynata wayraq kallpanta, luz nisqaman kutichisunman? (Tapusqa Armanditu)
_ Chayta ruwanapakqa aerogenerador nisqata nistanchik. (Kutichisqa yachachik)
_ Imataq aerogenerador yachachik? (Tapusqa Carlita)
_ Chayqa wayraq kallpanta electricidad nisqaman kutirichin, energa elica nisqa
sutikun, imaynatachus bicicleta kallpaykichikmanjina purin, ajinata wayraq
kallpanwan aerogenerador purin. (Nisqa yachachik)

CUENTOS EN QUECHUA
23
_ Aerogenerador nisqata yachay wasiman churay atisumanchu? Kancharina
kananpaq? (Tapusqa Carlita)
_ Chaypakqa, sumaqtaraq qhawananchik tiyan, atikunchus manachus, ashkhachu
wayra, chanta mana ancha sachakuna, urqukuna kananchu tiyan. (Nisqa yachachik)
_ Wayraq kallpanwan luz kapuwanchikmanchu? (Tapurqa Luisitu)
_ Ari Luisitu,chanta radiotapis uyariy atisunman, yakutapis bombeasunman. Kay
energa elica nisqaqa ashkha, mana tukukuyniyuk, manataq kawsana muyunchikta
chichichanchu. (Nisqa yachachik)
_ Yachachik, qayriypata llaqtanpi ashkhata wayrarin, paykuna kay energa elica
nisqata apayachankumanchu? (Tapusqa Luisitu)
_ Kay energas renovables nisqa manchay kusa riqsirinapaq kasqa. (Nisqa Carlita)
_ Ari, astawanraq yachananchik kanraq kaykunamanta. (Nisqa yachachik)
_ Yachachik, muyumuyuta ruwaspa wayrawan pukllarimuna? (Kusisqa Carlita nisqa)
_ Jaku .
_ Ari!!!
Luisituqa kusisqa wayrata qhawarisqa, chantapis umachakusqa mana
pukllanallapaqchu kasqa wayraqa, ichapis electricidad nisqapaqpis kasqa.

CUENTOS EN QUECHUA
24

QUPAKUNAMANTA PALARISPA
Luisitu wasinman chayasaspaaqa mamanta waqyanta uyarisqa.
_ Waway, waway usqayta jamuy, waykusaqtiy llantay tukukapun, tatayki
chiqtasana, riy apamuy
_ Ya mamay kunitan risaq
Usqayllata Luisitu kasusqa.
_ kay mamay llanta, inqhayta
atiymanchu
_ Ari, Sumaqta qhawakunki
paqta ruphachhikuwaqtaq
Luisitutaq manchayta tukuspa
qhawasqa imaynatachus llanta
kanakusarqa
_ Imarayku chayjinatapuni
lawrayta qhawasankiri? (nispa
maman tapusqa
_ Mamay kay llantata

CUENTOS EN QUECHUA
25
inqhaspaqa, kay energa de la biomasa nisqata apayachaq kasqanchik, Biomasa
nisqaqa, tukuy qupa khurakunamanta, sachakunamanta kasqa. Chaykunata
ruphachispa chay kallpata apayachasanchik
_ Ay waway imamantachus parlasawankipis.
_ Kaymanta yachachik parlariwarqayku, pay niwarqayku kay tukuy laya qupa
qhurakunamanta kallpaman tukun, inkhaspapis, puquchispapis (Nisqa Luisitu)
_ (Asirispa) kaykunitan niwanki, kay papaq qaranta, qumirkunamantawan kallpaman
kutichisunman.
_ Ari, amapis uyariwaychu, chayqa basura orgnica nisqa sutikun. Uywakunaq
ruwasqanpis kallpa kasqa.
_ Ari , kay jallpanchikman tarpunapaq churanchik, astawan sumaqta puqunanpaq.
_ Ajina mamay, chaytapis gas nisqaman kutichisunman, chay biodigestores
nisqawan.
_ Biodigestores? Imapaqtaq chayri?
_ chayman uywakunaq ruwasqankuta churanchik, chaypi puquchinchik nin,
chaymantataq gas nisqata urkhusunman waykunapaq.
_ Maypitaq chaykunata yachamusankiri?
_ Yachaywasipi , mamay. Chaypi yachachiwasayku imaynatachus waq laya kallpata
kawsana muyumanta urkhuy atisunman

CUENTOS EN QUECHUA
26
_ Yastaachu mikhuna, yarqasawan (chayta nispa Luisituq tatan yaykumurqa)
_ Ari chayasana, kaypi wawayki biomasa nisqamanta parlarisawarqa.
Tataykimanqa willariy , ichapis chay biodigestor nisqata ruwayta atinman.
_ Imamanta parlasankiri?
_ Wawayki willasunqa, imastacha yachakusasqa
_ Mikhunallaraq , yarqayta atisawana (tukuy asinku)
Tukuy muyupi chukurispa mikhuyta qallarisqanku, Luisitutaq manchay kusisqa
kasarqa tatakunanman willasqanmanta imatachus yachaywasipi yachakusqanmanta.

Cuentos Quechua

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Cuentos Quechua

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Escrito por: Ana M. Grajeda B. Wendy Vsquez M. Tatiana Lpez V.

Vous aimerez peut-être aussi