Kepala Dinas Pertanian

Sampang, Madura, Agus

Santosa, nelakake sawise
pari jagung, kedhele, ana
tela kaspe sing ditandur
dening Pak Tani. Ambane
tanduran satemene (ing
Sampang) men 15 ewu hektar. Nanging teknik panandure
isih prasaja, uga isih varietas (jinis) kaspe lokal lan
panggarepe sporadis. Merga petani anggone nandur mung
mujudake taneman sela, asile uga mung kanggo campuran
sega, lan saperangan didol kanthi cara kurang ekonomis.
Emane dinas pertanian uga durung wani intervensi,
merga komoditas iki durung antuk kawigaten pasar.
Upama panen kaspe bisa 11 ton saben hektare ping
rega kaspe wektu panen Rp 500 sakilogram. Selawase 9
wulan mangsa tandur nganti panen kaspe, petani mung
nampa Rp. 5,5 yuta saben sahektare. Isih durung
kapetung raga nggarap lahan (sawah, tegal) ongkos
nandur, rabuk (yen dirabuk) lan ongkos liyane.
Satemene kaspe kuwi komoditas strategis. Anane
mitos mungguh kaspe padha karo tanduran lahan kritis
lan ora bakal gawe makmure sing nandur iki sing njalari
Bupati Sampang Noer Tjahja duwe obsesi anjurung
tanduran kaspe dadi produk unggulan. Upama kaspe
dibudidaya, digarap kanthi cara tumemen (manut
teknologi tetanen sing bener) minangka produksi
pertanian, banjur disengkuyung anane industri
pengolahan, istingarah bakai dadi komoditas ing jagad
industri arupa gaplek (manioc), glepung kaspe (cassava
starch), tapioca, makanan ringan, lan sawatara produk
kimia kaya alkohol, gula cuwer (maltose, glukosa,
fruktosa) sorbitol, siklodekstrin, asam sitrat, sarta bahan
kanggo gawe edible coating, lan biodegra dable plastics.
Sacara umum yen bisa kelakon kaya kasebut iku, meh bisa
dipesthekake kaspe bisa dadi "Prime Mover"
pembangunan ekonomi ing Madura, mligine ing Sampang.
Kanggo nandukake gagasan kasebut, kaya isih dadi
etung-etungan dening pelaku industri. Budi daya kaspe
kudu nyata nguntungake petani secara ekonomi. Amrih
bisa nguntungake jinis sing dipilih kudu sing unggul,
teknik budi dayane uga kudu bener engga produktivitase
bisa madhani potensi, lan wusanane ana pelaku industri
sing gelem nuku klawan rega sing pantes.
Saiki ing Sampang wis ana Industri Kecil Mocaf
(Modified Cassava Flour) mung isih durung tumindak
minangka mitra usaha petani. Dhek 2011 Bupati Sampang
Nur Tjahja gawe MoU karo World Food Program
nindakake inisiasi pengembangan ubikayu ing lahan
ke-ring sing dikemas wujud Padat Karya sajroning
Program Food for Work. Sing kapilih lokasine ing Desa
Angsokah, Kecamatan Omben. Lokasi iki minangka
miniature Madura dhuwure keragaman karakteristik
tanah lan sasarane ana ing lahan marginal, lahan terlantar
(bera ora digarap) wujud grumbulan. Iki di-dadekake
laboratorium, lan digawe modhel budi dayane lan
panggarape kanggo nyengkuyung industri tapioka.
Ana 37 hektar lahan kompleks (ora mrenca-mrenca.
Utawa sporadis) diajap ana pelaku usaha sing kepranan
nandur investasi, dadi mitra petani lan mbangun pabrik
ing kono. Komunikasi karo pelaku industri tapioka sing
pengalaman 30 taun, tim ahli saka Thailand lan dinas
pertanian nganakake panaliten lahan. Lahan ing Sampang
diarani luwih apik tinimbang lahan ing Thailand.
Ing Thailand 10 yuta wargane urip saka asile lahan
kaspe sing ambane 1,5 yuta hektar, ndadekake Thailand
eksportir tapioka nomer loro sakjagad lan ngasilake
devisa nomer 6 ing Thailand.
Lahan ing Sampang uga luwih apik tinimbang lahan
ing Lampung sing dadi sentra kaspe, nanging saiki akeh
kedadeyan konflik lahan. Lahan ing Sampang ora adoh
kaceke karo ing Sampit, mung ing kana kekurangan
tenaga kerja (penggarap).
Target sawatara ana 3 ewu hektar lahan sing bakal
digarap bebarengan petani minangka buffer stock. Liwat
forum Asosiasi Kepala Desa sa-kabupa-ten Sampang,
gagasan iki uga wis antuk respons sing gawe bungah.
Yen budidaya kaspe ing Sampang mengko bisa sukses,
Madura mligine lan Indonesia umume ora perlu cilik ati
bisa dadi ekportir produk unggulan saka bahan kaspe.
(Anie Soemarno)

No. 46 - 17 Nopember 2012