Vous êtes sur la page 1sur 134

1

2


Zadig
Voliairc (1694-1778}

Ediao
Fidcndo Casiigai Morcs

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Fonic Digiial
www.jaIr.org
Todas as olras sao dc accsso graiuiio. Esiudci scnrc or conia do
Esiado, ou nclIor, da Socicdadc quc aga inosios; icnIo a olrigaao dc
rciriluir ao ncnos una goia do quc cla nc roorcionou."
Nclson JaIr Carcia (1947-2002}

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Coylcfi
Fidcndo Casiigai Morcs
3


NDICE

APFESENTAO 6
Ncson JuI Gucu

ZADIC
I 7
O CaolIo
II 12
O Nariz
III 16
O Cao c o Cavalo
IV 22
O Invcjoso
V 29
Os Ccncrosos
VI 33
O Minisiro
VII 38
Dcnandas c Audicncias
VIII 43
O Ciunc
IX 50
A MulIcr Daiida
X 55
A Escravidao
4
XI 61
A Pira
XII 66
A Ccia
XIII 72
As Enircvisias
XIV 77
O Salicador
XV 83
O Pcscador
XVI 89
O Dasilisco
XVII 100
Os Conlaics
XVIII 107
O Ercniia
XIX 117
Os Enignas
XX 122
A Dana
XXI 128
Os OlIos Azuis
5

ZADIG

VOLTAIRE
6


APRESENTAO



Voliairc (Franois-Maric Arouci} foi un dos
grandcs filosofos do Iluninisno. Dcnirc as suas
qualidadcs dcsiaca-sc a ironia, s vczcs gcniil,
cn ouiras sarcasiica c, nao oucas vczcs,
rofundancnic dcsiruiiva. Suas olras dao
scniido vclIa naina. Fidcndo Casiigai
Morcs" (con o riso casiigan-sc os cosiuncs}.
Zadig nao c difcrcnic; ironiza o odcr, a
organizaao oliica, a riqucza, o orgulIo as
rcicnscs da lurgucsia, a riqucza, a invcja c
nuiio nais.
Valc Iojc cono valcu cn scu scculo.
Ncson JuI Gucu
jaIrjaIr.org
7

ZADIG OU O DESTINO
Uma histria oriental
Voltaire

I
O CAOLHO

No icno do rci Moaldar Iavia cn Dalilnia
un jovcn cIanado Zadig c cuja loa ndolc sc
arinorara cla cducaao. Enlora noo c rico,
salia nodcrar as aics, nao afciava nada; nao
rcicndia icr scnrc razao, c cosiunava rcsciiar
a fraqucza dos Ioncns. Era dc csaniar quc, con
ianio csriio, janais rocurassc ncicr a ridculo
csscs dialogos iao vagos, iao incocrcnics, iao
irrcquicios, cssas icncrarias nalcdiccncias, csscs
juzos ignaros, cssas grossciras cIocarriccs, cssc
vao alavrorio, a quc sc cIanava convcrsaao cn
Dalilnia. Arcndcra, no rinciro livro dc
Zoroasiro, quc o anor-rorio c un lalao cIcio
dc vcnio, dc ondc lroian icncsiadcs quando sc
lIcs da una alfinciada. Nao sc vangloriava,
rincialncnic, dc dcsrczar as nulIcrcs c
suljuga-las. Era gcncroso; nao sc arrcccava dc
rcsiar scrvios a ingraios, confornc csic grandc
8
rccciio dc Zoroasiro. Quando concrcs, da dc
concr aos cacs, ainda quc ic nordan". Era o
nais salio ossvcl, ois rocurava vivcr con os
salios. Insirudo na cicncia dos aniigos caldcus,
nao ignorava os rincios fsicos da naiurcza,
iais cono sc conIccian cniao c, quanio
nciafsica, salia dcssa naicria o quc scnrc sc
soulc cn iodas as cocas, isio c, ouqussina
coisa. Esiava firncncnic convicio dc quc o ano sc
conunIa dc irczcnios c scsscnia c cinco dias c
un quario, nau grado a nova filosofia do scu
icno, c dc quc o sol ficava no ccniro do nundo;
c quando os rinciais nagos, con insuliuosa
arrogancia, lIc dizian quc dcnonsirava, assin,
naus scniincnios c quc so un ininigo do Esiado
odcria acrcdiiar quc o sol girassc solrc si
ncsno c o ano iivcssc dozc ncscs Zadig calava
scn colcra c scn dcsrczo.
Con grandcs riquczas, c or conscguinic con
anigos, dc loa saudc, agradavcl aarcncia,
csriio jusio c nodcrado, c un coraao sinccro c
nolrc, julgou quc odia scr fcliz. Ia dcsosar
Scnira, cujo nascincnio c foriuna a iornavan o
rinciro ariido dc Dalilnia. Dcdicava-lIc un
firnc c viriuoso afcio c Scnira o anava con
aiao. Nao iardava o fcliz noncnio quc os ia
unir, quando, asscando os dois clas
roinidadcs dc una das orias dc Dalilnia,
viran cncaninIar-sc a scu cnconiro alguns
Ioncns arnados dc salrcs c frccIas. Eran os
9
saicliics do jovcn Orcan, solrinIo dc un
ninisiro, c a qucn os coricsaos do iio Iavian
fciio acrcdiiar quc iudo lIc cra crniiido. Nao
iinIa ncnIuna das graas ou viriudcs dc Zadig;
nas, julgando valcr nuiio nais, cascrava-sc
or nao scr o rcdilcio. Tal ciunc, quc so a
vaidadc insirava, o convcnccra dc quc anava
loucancnic a Scnira. E qucria raia-la. Os
asscclas lanaran-sc a cla c, na sua lruialidadc,
cIcgaran a fcri-la, dcrranando o sanguc daqucla
criaiura cuja visia scria caaz dc cnicrncccr os
iigrcs do nonic Inaus. Ela fcria os ccus con scus
lancnios.
ncu caro csoso! lradava.
Arrancan-nc quclc a qucn adoro!" Nao sc
rcocuava con o rorio crigo; cnsava acnas
no scu Zadig, o qual, ao ncsno icno, a dcfcndia
con iodas as foras quc cnrcsia a coragcn c o
anor. Soncnic con o aulio dc dois cscravos,
s os Ioncns cn fuga, carrcgando-a,
dcsfalccida c cnsangucniada, ara a casa dc scus
ais. Logo quc Scnira voliou a si, dcu con os
olIos no scu salvador, c dissc-lIc. Zadig!
anics cu ic anava cono a ncu csoso; nas agora
ano-ic cono quclc a qucn dcvo a Ionra c a
vida". Nunca Iouvc coraao nais conovido quc o
dc Scnira. Nunca uns lalios cncaniadorcs
criniran nais iocanics scniincnios, con
cssas ardcnics alavras insiradas na naior
graiidao c nos iransorics do jusiificado anor.
10
Scus fcrincnios cran lcvcs; ficou logo loa. Zadig
fora aiingido nais gravcncnic; una frccIada
crio dc un olIo roduzira-lIc rofundo
fcrincnio. Scnira so cdia aos dcuscs a cura dc
scu anado. Scus olIos, noiic c dia, csiavan
lanIados dc lagrinas. cscrava o noncnio cn
quc os dc Zadig udcsscn gozar dc scus olIarcs;
nas un alsccsso, quc sc fornou na visia
afciada, dcu causa s naiorcs arccnscs.
Mandaran cIanar cn Mcnfis o grandc ncdico
Hcrncs, quc cIcgou con nuncroso scquiio,
visiiou o cnfcrno, c dcclarou quc csic crdcria a
visia; rcdissc aic o dia c Iora cn quc dcvcria
succdcr o ncfasio acidcnic. Sc fossc o olIo
dirciio dissc clc cu odcria cura-lo; nas as
fcridas na visia csqucrda, sao incuravcis". Toda
Dalilnia, lancniando o dcsiino dc Zadig,
adnirou a rofundcza da cicncia dc Hcrncs. Dois
dias dcois, o alsccsso rcsolvcu-sc or si ncsno;
Zadig ficou conlciancnic sao. Hcrncs cscrcvcu
cniao un livro, cn quc lIc rovou quc nao
dcvcria icr sarado. Zadig nao o lcu; nas, logo quc
dc sair, arcsiou-sc ara visiiar aqucla cn quc
fazia consisiir ioda a sua fclicidadc c so cla qual
dcscjava conscrvar os dois olIos. Fazia ircs dias
quc Scnira sc acIava no cano. Soulc, cn
caninIo, quc cssa lcla dana, dcois dc dcclarar,
alcriancnic a sua invcncvcl avcrsao aos
caolIos, dcsosara Orcan naqucla ncsna noiic.
A cssa nova, Zadig crdcu os scniidos; a dor o
11
lcvou lcira do iunulo; or nuiio icno csicvc
docnic; nas cnfin a razao vcnccu o sofrincnio, c
a roria airocidadc do quc ccrincniava scrviu
ara o consolar.
Ja quc sofri dissc clc iao crucl caricIo
dc una noa da Cric, dcvo agora rocurar una
lurgucsa.
EscolIcu Azora, a nais rccaiada donzcla c a
dc fanlia da cidadc; dcsosou-a, c vivcu con cla
un ncs os cncanios da nais docc uniao. Acnas
lIc noiava ccria lcviandadc c dcnasiado cndor
ara acIar quc cran caiancnic os jovcns nais
loniios quc iinIan nais csriio c viriudcs.
12

II
O NARIZ

Un dia Azora voliou dc un asscio nuiio
cncolcrizada c con grandcs cclanacs.
Quc icns, ninIa qucrida csosa? Qucn ic
s ncssc csiado?
AI! ficarias cono cu, sc visscs o quc acalo
dc rcscnciar. Fui conforiar a viuva Cosru, quc
Ia dois dias cdificou un iunulo ara scu jovcn
csoso, junio ao arroio quc lanIa as rcdondczas.
Na sua afliao, roncicra aos dcuscs quc ficaria
junio do iunulo cnquanio lIc corrcsscn ao lado
as aguas do arroio.
Pois cniao! Eis a una csiinavcl nulIcr,
quc anava; vcrdadcirancnic a scu narido!
AI! sc soulcsscs cn quc sc ocuava cla
quando a fui visiiar!
En quc, ninIa lcla Azora?
Ela csiava nandando dcsviar o arroio.
E Azora alongou-sc cn iais invcciivas,
clodiu crininacs iao violcnias, quc nao
13
agradou cn nada a Zadig iananIa osicniaao dc
viriudc.
TinIa csic un anigo cIanado Cador quc cra
un daquclcs jovcns a qucn sua nulIcr airilua
nais rolidadc c ncriio quc aos ouiros. confiou-
lIc os scus cnsancnios c asscgurou-sc, cono
odia, da sua fidclidadc, dando-lIc un valioso
rcscnic. Azora, quc assara dois dias no cano
cn casa dc una aniga, rcgrcssou no icrcciro dia.
Criados cn ranio anunciaran-lIc quc o narido
norrcra suliiancnic naqucla noiic c quc, nao
ousando lcvar-lIc cssa infausia noicia,
acalavan dc sculia-lo no iunulo dc scus ais,
ao fundo do jardin. Ela cIorou, arrancou os
calclos, c jurou norrcr. noiic, Cador cdiu-lIc
liccna ara lIc falar, c cIoraran anlos. No dia
scguinic, cIoraran ncnos, c janiaran junios.
Cador confcssou quc o anigo lIc dciara a naior
aric dc sua foriuna, c dcu a cnicndcr quc a
naior vcniura, ara clc, scria conariilIa-la con
Azora. A dana cIorou, irriiou-sc, voliou s loas;
a ccia foi nais longa quc o janiar; falaran-sc con
nais confiana. Azora fcz o clogio do dcfunio;
nas confcssou quc Zadig iivcra cn vida alguns
dcfciios dc quc Cador cra iscnio.
Duranic a ccia, Cador quciou-sc dc una
violcnia oniada no lao; a dana, inquicia c
solciia, nandou irazcr iodas as csscncias con
quc sc crfunava, a fin dc vcr sc alguna nao
14
scria loa ara aquilo; lancniou nuiio quc o
grandc Hcrncs ja nao csiivcssc cn Dalilnia;
dignou-sc aic a iocar no onio ondc Cador scniia
dorcs iao agudas.
E icns nuiio scguido csscs crucis
aiaqucs? crguniou-lIc, cIcia dc conaiao.
Lcvan-nc s vczcs lcira do iunulo, c so
Ia un rcncdio quc nc da alvio. c alicar no
local o nariz dc un Ioncn falccido na vcscra.
EsiranIo rcncdio! csaniou-sc Azora.
Nao nais csiranIo rcsondcu Cador
quc os saquinIos do scnIor Arnouli conira
aolcia.
A csia razao, juniancnic con os
ciraordinarios ncriios do jovcn, rcndcu-sc
afinal a dana. En iodo caso dissc cla consigo,
quando ncu narido, na onic dc TcIinavar,
assar do nundo dc onicn ara o nundo dc
ananIa, scra quc o anjo Asracl dciara dc lIc
dar assagcn, so orquc clc vai icr o nariz un
ouco nais curio na scgunda vida do quc na
rincira?" Tonou, ois, una navalIa; foi ao
iunulo do csoso rcgou-o dc lagrinas, c
aroinou-sc ara coriar o nariz a Zadig, quc
cnconirou csicndido na iunla. Zadig crgucu-sc,
dcfcndcndo o nariz con una das naos c dcicndo
a navalIa con a ouira.
15
ScnIora, dissc clc, nao clanc ianio assin
conira a viuva Cosru. o rojcio dc nc coriar o
nariz valc lcn o dc dcsviar un arroio.
16

III
O CO E O CAVALO

Zadig rcconIcccu quc o rinciro ncs do
casancnio c ncsno, cono csia cscriio no Zcnda,
a lua dc ncl, c quc o scgundo c a lua dc fcl. Viu-
sc dcniro cn ouco olrigado a rcudiar Azora,
quc sc iornara dificlina dc iraio, c luscou
rcfugio no csiudo da naiurcza. Ningucn odc scr
nais fcliz dizia clc do quc un filosofo quc lc
ncssc grandc livro colocado or Dcus anic nossos
olIos. dono das vcrdadcs quc dcscolrc;
alincnia c clcva a alna; vivc iranquilo; nada icnc
dos Ioncns, c a sua circnosa nulIcr nao lIc
vcn coriar o nariz".
Pcncirado dcssas idcias, rciirou-sc ara una
casa, dc cano nargcn do Eufraics. Ali, nao sc
rcocuava clc cra calcular quanias olcgadas dc
agua corrian or scgundo sol os arcos dc una
onic, ou sc caa nais una linIa culica dc
cIuva no ncs do raio do quc no ncs do carnciro.
Nao lancjava falricar scda con icias dc aranIa,
ncn orcclana con cacos dc garrafa; na dcdicou-
sc rincialncnic ao csiudo dos aninais c das
lanias, adquirindo cn lrcvc una agudcza quc
17
lIc dcsvcndava nil difcrcnas ondc os ouiros nao
vian quc unifornidadc.
Ora, csiando un dia a asscar clas
roinidadcs dc un losquc, acorrcu-lIc ao
cnconiro un cunuco da rainIa, scguido dc varios
oficiais quc dcnonsiravan a naior inquiciaao c
vagavan dc un lado ara ouiro, cono cssoas
dcsoricniadas quc Iouvcsscn crdido a naior
rcciosidadc dcsic nundo.
Jovcn dissc-lIc o rinciro cunuco,
nao visic o cao da rainIa?
una cadcla, c nao un cao rcsondcu
Zadig discrciancnic.
Tcns razao iornou o rinciro cunuco.
caadcira, c or sinal quc nuiio
cqucna acrcsccniou Zadig. Dcu cria Ia
ouco; nanqucja da aia dianicira csqucrda c
icn orclIas nuiio conridas.
Visic-a, cniao? crguniou o rinciro
cunuco, cslaforido
Nao rcsondcu Zadig, nunca a vi na
ninIa vida ncn nunca soulc sc a rainIa iinIa
ou nao una cadcla. Ao ncsno icno, or un
ordinario caricIo da soric, succdcu cscaar-sc
das naos dc un alafrcnciro o nais lclo
ccnlar das cavalarias do rci, ciraviando-sc
18
nos canos dc Dalilnia. O noniciro-nor c iodos
os ouiros oficiais corrian sua rocura con nais
inquiciaao do quc o rinciro cunuco cn lusca
da cadcla. O noniciro-nor dirigiu-sc a Zadig c
crguniou-lIc sc nao vira acaso o cavalo do rci.
rcsondcu Zadig o cavalo dc
nclIor galoc; icn cinco cs dc aliura c os
cascos cqucnos; a cauda ncdc ircs cs c ncio
dc conrincnio; o frcio c dc ouro dc vinic c ircs
quilaics; c as fcrraduras dc raia dc onzc
dcnarios.
Quc dircao ionou clc? ondc csia?
crguniou o noniciro-nor.
Nao o vi rcsondcu Zadig, ncn nunca
ouvi falar nclc.
O noniciro-nor c o rinciro cunuco nao
iivcran nais duvidas dc quc Zadig Iouvcssc
roulado o cavalo do rci c a cadcla da rainIa;
lcvaran-no cranic a asscnllcia do grandc
dcsicrIan, quc o condcnou ao lnui c a assar o
rcsio da vida na Silcria. Mal sc cnccrrara o
julgancnio, foran cnconirados o cavalo c a
cadcla. Viran-sc os juzcs na dolorosa olrigaao
dc rcfornar sua scnicna; nas condcnaran
Zadig a dcscnlolsar quairoccnias onas dc ouro,
or Iavcr diio quc nao vira o quc iinIa visio.
Princiro foi rcciso agar a nulia; dcois
conccdcran-lIc liccna ara sc dcfcndcr cranic
19
o consclIo do grandc dcsicrIan. Zadig falou nos
scguinics icrnos.
Esirclas dc jusiia, alisnos dc cicncia,
csclIos da vcrdadc, vos quc icndcs o cso do
cIunlo, a durcza do fcrro o fulgor do diananic c
iania afinidadc con o ouro! Ja quc nc c dado
falar cranic cssa augusia asscnllcia, juro-vos
or Orosnadc quc janais vi a rcsciiavcl cadcla
da rainIa, ncn o sagrado cavalo do rci dos rcis.
Eis o quc nc aconicccu. Passcava cu clas
ccrcanias do losquc ondc vin a cnconirar o
vcncravcl cunuco c o ilusirssino noniciro-nor,
quando vi na arcia as cgadas dc un aninal.
Dcscolri facilncnic quc cran as dc un cqucno
cao. Sulcos lcvcs c longos, inrcssos nos
noniculos dc arcia, or cnirc os iraos das
aias, rcvclaran-nc quc sc iraiava dc una
cadcla cujas icias csiavan cndcnics, c quc
orianio nao fazia nuiio quc dcra cria. Ouiras
narcas cn scniido difcrcnic, quc scnrc sc
nosiravan no solo ao lado das aias dianiciras,
dcnoiavan quc o aninal iinIa orclIas nuiio
conridas; c, cono noici quc o cIao cra scnrc
ncnos anolgado or una das aias do quc clas
ircs ouiras, conrccndi quc a cadcla dc nossa
augusia rainIa nanqucjava un ouco, sc assin
nc ouso crinir. Quanio ao cavalo do rci dos
rcis, scja-vos cicniificado quc, asscando cu clos
caninIos do rcfcrido losquc, divisci narcas dc
20
fcrraduras quc sc acIavan iodas a igual
disiancia.
Eis aqui considcrci un cavalo quc icn
un galoc crfciio". A ocira dos ironcos, nun
csirciio caninIo dc scic cs dc largura, fora
lcvcncnic rcnovida csqucrda c dirciia, a ircs
cs c ncio do ccniro da csirada. Essc cavalo
dissc cu conigo icn una cauda dc ircs cs c
ncio, a qual, novcndo-sc ara un lado c ouiro,
varrcu assin a ocira dos ironcos". Vi dclaio
das arvorcs, quc fornavan un dosscl dc cinco
cs dc aliura, algunas folIas rcccn-ionladas c
conclu quc o cavalo lIcs iocara con a calca c
quc iinIa, orianio, cinco cs dc aliura. Quanio
ao frcio, dcvc scr dc ouro dc vinic c ircs quilaics.
ois clc lIc csfrcgou a aric cicrna conira ccria
cdra quc cu idcniifiquci cono una cdra dc
ioquc. E, cnfin, clas narcas quc as fcrraduras
dciaran cn cdras dc ouira csccic, dcscolri cu
quc cra raia dc onzc dcnarios".
Todos os juzcs asnaran do rofundo c suiil
disccrnincnio dc Zadig, o quc logo cIcgou aos
ouvidos do rci c da rainIa. So sc falava cn Zadig
nas aniccanaras, na canara c no galincic; c,
cnlora varios nagos oinasscn quc o dcvian
qucinar cono fciiicciro, ordcnou o rci quc lIc
rcsiiiuisscn as quairoccnias onas dc ouro a quc
fora nuliado. O cscrivao, os ncirinIos, os
rocuradorcs, conarcccran cn grandc ona
21
rcscna dc Zadig, ara lIc cnircgar as suas
quairoccnias onas; acnas rciivcran irczcnias c
novcnia c oiio ara as cusias do roccsso, c os
scus ajudanics rcclanaran graiificaao.
Zadig conrccndcu cono cra s vczcs
crigoso scr dcnasiado salio, c jurou consigo
quc, na roina ocasiao, nada diria do quc acaso
Iouvcssc icsicnunIado.
Essa ooriunidadc nao sc fcz cscrar. Un
risionciro dc Esiado, quc fugira, assou clas
janclas dc sua casa. Zadig, inicrrogado, nada
rcsondcu; nas rovaran-lIc quc clc olIara cla
jancla. Foi nuliado, or cssc crinc, cn
quinIcnias onas dc ouro, c clc agradcccu a
indulgcncia dos juzcs, scgundo o cosiunc dc
Dalilnia. Cono c lancniavcl, ncu Dcus,
dizia clc consigo, ir a gcnic asscar nun
losquc or ondc assaran a cadcla da rainIa c o
cavalo do rci! Quc crigoso cIcgar jancla! E quc
difcil scr fcliz ncsia vida!"
22

IV
O INVEJOSO

Zadig rocurou consolo, na filosofia c na
anizadc, dos nalcs quc lIc causara a soric.
Possua, nun arralaldc dc Dalilnia, una casa
arranjada con ccclcnic gosio, ondc acolIia
iodas as arics c divcriincnios dignos dc un
Ioncn dc lcn. Dc nanIa, franqucava a
lillioicca a iodos os salios; c a ncsa, dc noiic,
gcnic dc loa conanIia. Mas logo viu cono sao
crigosos os rinciros. Elodiu cnirc clcs una
grandc qucrcla accrca da lci dc Zoroasiro quc
roilia concr grifo.
Cono roilir carnc dc grifo dizian uns,
sc cssc aninal nao cisic?
Tcn dc cisiir dizian ouiros, visio
quc Zoroasiro nao qucr quc o conan.
Zadig rocurou Iarnoniza-los, dizcndo.
Sc Iouvcr grifos, nao os dcvcnos concr; sc
nao os Iouvcr, nuiio ncnos os concrcnos; c
assin, dc qualqucr nodo, olcdcccnos iodos a
Zoroasiro.
23
Un salio, quc conuscra irczc voluncs
solrc os grifos c quc, alcn disso, cra grandc
icurgisia, arcssou-sc cn ir acusar Zadig cranic
un arquinago cIanado Yclor, o nais iolo dos
caldcus c, orianio, o nais fanaiico. Essc Ioncn
scria caaz dc nandar cnalar Zadig ara naior
gloria do sol, rcciiando dcois o lrcviario dc
Zoroasiro no ion nais saiisfciio do nundo. O
anigo Cador (un anigo valc nais quc ccn
saccrdoics} foi rocurar o vclIo Yclor c dissc-lIc.
Viva o sol c os grifos! guardai-vos dc unir
Zadig. c un sanio; clc icn grifos no icrrciro c nao
os conc; c o scu acusador c un Icrcgc quc ousa
susicniar quc os coclIos icn a aia fcndida c
nao sao inundos.
Pois lcn dissc Yclor, lalanando a
calva, cunrc cnalar Zadig or icr cnsado
nal dos grifos, c o ouiro or icr falado nal dos
coclIos.
Cador coniornou a qucsiao or inicrncdio dc
una dana dc Ionor a qucn fizcra un filIo c quc
gozava dc nuiio crcdiio junio ao colcgio dos
nagos. Ningucn foi cnalado, noiivo clo qual
nuiios douiorcs concaran a nurnurar,
vaiicinando a dccadcncia da Dalilnia. Do quc
dccndc a fclicidadc! cclanou Zadig. Tudo
nc crscguc ncsic nundo aic os scrcs quc nao
24
cisicn". Analdioou os salios, c dali or dianic
so rocurou vivcr cn loa conanIia.
Fcunia cn casa os Ioncns nais disiinios da
Dalilnia c as danas nais anavcis; ofcrccia
dclicadas ccias, nuiia vcz rcccdidas dc
conccrios aninadas or cncaniadoras
convcrsacs dc quc soulcra lanir o cncnIo dc
nosirar csriio, quc c a nais ccria nancira dc
nao o icr c dc csiragar a socicdadc nais
lrilIanic. Ncn a cscolIa dos anigos, ncn a dos
raios, cra diiada cla vaidadc. ois cn iudo
rcfcria o scr ao arcccr; c con isso airara a
vcrdadcira considcraao, qual nao asirava.
Dcfronic sua casa norava Arinazc,
crsonagcn cuja ncsquinIa alna sc lIc via
iniada na grosscira fisiononia. Vivia corrodo dc
fcl c incIado dc orgulIo; c, ara cunulo, cra un
alorrccido csiriiuoso". Nao icndo janais
alcanado succsso na socicdadc, vingava-sc
falando nal dcla. Oulcnio cono cra, iinIa
dificuldadc cn rcunir alguns aduladorcs nos scus
salcs. Inoriunava-o o runor dos carros quc
aravan noiic dianic da casa dc Zadig, c ainda
nais o irriiava o runor dc scus louvorcs. Ia
algunas vczcs visiiar Zadig c scniava-sc ncsa
scn scr convidado. corronia cniao ioda a
alcgria da socicdadc, cono dizcn quc as Iarias
cnvcncnan a carnc cn quc iocan. Aconicccu-lIc
una vcz ofcrcccr una fcsia a ccria dana quc, cn
25
vcz dc acciia-la, foi ccar cn casa dc Zadig. Douira
fciia, csiando anlos cn alacio, alordaran un
ninisiro, quc convidou Zadig ara ccar, scn
csicndcr o conviic a Arinazc. Os nais
inlacavcis odios nao icn conuncnic razcs
nais inorianics. Essc Ioncn, a qucn
cIanavan o Invcjoso, lancjou crdcr Zadig,
orquc a csic cIanavan o Fcliz. A ooriunidadc
dc fazcr nal dcara-sc ccn vczcs or dia, c a dc
fazcr lcn una vcz or ano, diz Zoroasiro.
O Invcjoso foi icr con Zadig, quc asscava no
jardin cn conanIia dc dois anigos c una
dana, a qucn nuiia vcz dizia coisas galanics,
scn naior inicnao quc lIcs dizcr. Convcrsavan
solrc a gucrra quc o rci acalava dc ganIar ao
rncic dc Hircania, scu vassalo. Zadig, quc sc
assinalara, cla coragcn, ncssa curia gucrra,
louvava nuiio o rci c ainda nais a dana. Tonou
as suas ialuinIas, c cscrcvcu quairo vcrsos dc
inroviso, dando-os a lcr sua lcla
conanIcira. Os anigos cdiran quc lIos lcssc;
nas a nodcsiia o incdiu, ou anics, un lcn
conrccndido anor-rorio. Salia quc vcrsos
inrovisados so rcsian ara aqucla cn cuja
Ionra sao conosios. quclrou cn duas a
ialuinIa ondc acalava dc cscrcvcr c lanou as
duas nciadcs nuna noiia dc rosas ondc cn vao
os ouiros as rocuraran Cono rinciiassc a
garoar cniraran cn casa. O invcjoso, icndo
ficado no jardin ianio rocurou quc cnconirou
26
una das nciadcs. Fora ronida dc ial nodo quc
cada nciadc dc linIa fornava scniido c aic
ncsno un vcrso dc ncnor ncdida; nas, or un
acaso ainda nais csiranIo, o conjunio dcsscs
quairo cqucnos vcrsos ianlcn conlciava un
scniido quc coniinIa as nais icrrvcis injurias
conira o rci. Lia-sc, ois.
Pclo crinc lruial
Vcnccu o solcrano,
Na az univcrsal
o unico iirano.
O invcjoso scniiu-sc fcliz cla rincira vcz na
vida. TinIa cnirc as naos con quc crdcr a un
Ioncn viriuoso a digno. CIcio dc crucl alcgria,
fcz cIcgar ao rci aqucla saiira cscriia or nao dc
Zadig; uscran-no cn risao, a clc, aos scus dois
anigos c dana. En lrcvc foi concludo o
roccsso scn quc sc dignasscn inquiri-lo.
Quando foi ouvir a scnicna, cnconirou dc
assagcn o invcjoso, o qual lIc dissc quc os scus
vcrsos nao valian nada. Zadig nao iinIa
rcicnscs a lon ocia; nas cascrava-sc dc
scr condcnado or crinc dc lcsa-najcsiadc c vcr
quc rciinIan cn risao una lcla dana c dois
anigos, or causa dc un aicniado quc clc nao
concicra. Nao lIc crniiiran quc falassc, orquc
as suas ialuas falavan o lasianic. Tal cra a lci
dc Dalilnia. Mandaran-no, ois, ao sulcio,
airavcs dc una nuliidao dc curiosos, ncnIun
27
dos quais ousava lancnia-lo, c quc sc
rcciiiavan ara caninar-lIc o rosio c vcr sc
clc norria dc loa cara. Acnas scus arcnics
csiavan afliios, ois nao Icrdavan nada. Trcs
quarios dc scus lcns cran confiscados cn
rovciio do rci, c o uliino quario cn rovciio do
invcjoso.
Enquanio clc sc rcarava ara a noric, o
aagaio do rci voou do scu lalcao c foi ousar
no jardin dc Zadig, solrc una noiia dc rosas. Dc
una arvorc vizinIa, ionlara ali un csscgo,
sacudido clo vcnio, indo alasiar-sc conira un
cdao dc ialua dc cscrcvcr, a quc ficara colado.
O assaro carrcgou o csscgo c a ialuinIa,
dcondo-os solrc os joclIo do nonarca. O
rncic, curioso, lcu no fragncnio unas
alavras quc nao fornavan scniido c quc
arccian finais dc vcrsos. Elc anava a ocsia, c
scnrc Ia algun rccurso con rncics quc
gosian dc vcrsos. a avcniura do aagaio dcu-lIc
quc cnsar. A rainIa, quc sc lcnlrava do quc
vinIa cscriio na ialua dc Zadig, nandou lusca-
la. Confroniaran os dois cdaos, quc sc
ajusiavan crfciiancnic surgiran iao os vcrsos
iais quais Zadig os cscrcvcra.
Pclo crinc lruial cra assolada a icrra.
Vcnccu o solcrano, c lilcrios nos vinos.
Na az univcrsal soncnic o anor faz
28
gucrra.
o unico iirano a qucn nao rcsisiinos.
O rci ordcnou cn scguida quc iroucsscn
Zadig sua rcscna c rciirasscn da risao scus
dois anigos c a lcla dana. Zadig lanou-sc dc
rosio conira o solo aos cs do rci c da rainIa.
cdiu-lIcs Iunildcncnic crdao dc Iavcr fciio
naus vcrsos; falou con iania graa, csriio c
razao quc o rci c a rainIa nanifcsiaran dcscjo dc
iornar a vc-lo. Voliou, c agradou ainda nais.
Dcran-lIc iodos os lcns do invcjoso quc o
acusara injusiancnic, nas Zadig lIos rcsiiiuiu, c
o invcjoso so sc conovcu con o razcr dc nao
crdcr scus Iavcrcs. Dia a dia auncniava a
csiina do rci. Convidava Zadig ara iodas as
suas fcsias c consuliava-o cn iodos os scus
ncgocios. A rainIa concou cniao a olIa-lo con
una conlaccncia quc odia iornar-sc crigosa
ara si ncsna, ara o rci scu augusio csoso,
ara Zadig c ara o rcino. Zadig rinciiava a crcr
quc nao c nada difcil scr fcliz.
29

V
OS GENEROSOS

CIcgou a coca dc una grandc fcsia quc sc
cclclrava dc cinco cn cinco anos. Era cosiunc
cn Dalilnia roclanar solcncncnic, ao calo dc
cinco anos, qual o cidadao quc Iavia raiicado a
aao nais gcncrosa. Os grandcs c os nagos
scrvian dc juzcs. O rinciro sairaa, quc rcgia a
cidadc, cunIa as nais lclas acs quc Iavian
ocorrido sol o scu govcrno. Proccdia-sc voiaao;
o rci ronunciava a scnicna.
Dos quairo canios da icrra, vinIa gcnic
assisiir a cssa solcnidadc. O vcnccdor rccclia das
naos do nonarca una iaa dc ouro guarnccida
dc cdrarias, c o rci lIc dizia csias alavras.
Fccclci csic rcnio da gcncrosidadc, c quciran
os dcuscs conccdcr-nc nuiios suldiios quc sc
asscnclIcn a vos!"
CIcgado o ncnoravcl dia, scniou o rci no
scu irono, ccrcado dos grandcs, dos nagos c dos
dcuiados dc iodas as nacs quc conarccian a
cssa jusia, ondc a gloria nao cra conquisiada con
a raidcz dos cavalos, ncn con a fora fsica,
nas iao soncnic con a viriudc. O rinciro
sairaa rclaiou cn voz alia as acs quc odian
30
fazcr jus incsiinavcl rcconcnsa. Nao falou da
nagnaninidadc con quc Zadig dcvolvcra a
foriuna ao invcjoso. nao cra aao quc ncrcccssc
concorrcr ao rcnio.
Arcscniou rinciro un juiz quc, icndo fciio
un cidadao crdcr considcravcl roccsso dcvido a
un cquvoco dc quc nao lIc calia
rcsonsalilidadc alguna, lIc dcra no cnianio
iodos os scus lcns, quc cran do valor do quc o
ouiro Iavia crdido.
Dcois un jovcn quc, loucancnic
cnanorado da noa con qucn ia casar, nao
Icsiiara cn ccdc-la a un anigo rcsics a cirar
dc anor or cla; c ainda concorrcra con o doic.
E finalncnic un soldado quc, na gucrra dc
Hircania, dcra ainda naior ccnlo dc
gcncrosidadc. Soldados ininigos rocuravan
raiar-lIc a sua qucrida, quc clc dcfcndia
valcnicncnic, quando lIc vicran dizcr quc ouiros
Iircanianos, a alguns assos dali, sc aodcravan
dc sua nac. dciou, cn lagrinas, a lcn-anada c
corrcu a livrar a nac; voliou cn scguida ara
aqucla a qucn anava, c cnconirou-a norilunda.
Quis naiar-sc; a nac lIc fcz vcr quc clc cra o scu
unico arrino, c o soldado icvc a coragcn dc
suoriar a vida.
31
As sinaiias dos juzcs inclinavan-sc ara
cssc soldado, quando o rci ionou a alavra c
dissc.
Sua aao c a dos ouiros sao lclas; nas
nao nc csanian; iodavia o quc onicn fcz Zadig
nc dciou vcrdadcirancnic adnirado. Ha oucos
dias, rivara cu dc ninIa graa a ncu ninisiro c
favoriio Corcl. Quciava-nc dclc con violcncia, c
iodos os coricsaos nc asscguravan quc fora
dcnasiado lrando; cada qual sc cncnIava cn
dizcr o ior ossvcl dc Corcl. Pcrgunici a Zadig o
quc cnsava, c clc ousou falar lcn do dcsvalido.
Confcsso quc vi, nas nossas Iisiorias, ccnlos
dc qucn indcnizassc un crro con a roria
foriuna, qucn ccdcssc a noiva, ou rcfcrissc a
nac ao oljcio dc scu anor; nas nunca li quc un
coricsao Iaja falado vaniajosancnic dc un
ninisiro cn dcsgraa, conira o qual ainda
csiivcssc cncolcrizado o solcrano. Conccdo vinic
nil nocdas dc ouro a cada un cujas gcncrosas
acs acalan dc scr rclaiadas; nas cnircgo a
iaa a Zadig.
Sirc dissc csic, c Vossa Majcsiadc
qucn ncrccc a iaa, ois foi qucn raiicou a
aao nais inaudiia. scndo rci, nao vos
indignasics or Iavcr vosso cscravo conirariado
as vossas aics.
32
Adniraran ao rci c a Zadig. O quc ccdcra
scus lcns, o quc casara a noiva con o anigo, o
quc rcfcrira a salvaao da nac da nulIcr a
qucn anava, rccclcran os rcscnics do
nonarca; iivcran scu nonc cscriio no livro dos
gcncrosos. Zadig ganIou a iaa. O rci adquiriu a
rcuiaao dc lon rncic, quc nao conscrvou
or nuiio icno. Tal dia foi concnorado con
fcsias nais longas do quc o rcvia a lci, c ainda c
lcnlrado cn ioda a sia. Zadig dizia. Eis-nc
cnfin fcliz!" Mas cnganava-sc.
33

VI
O MINISTRO

Pcrdcra o rci scu rinciro ninisiro. EscolIcu
Zadig ara sulsiiiu-lo. Todas as lclas danas dc
Dalilnia alaudiran a cscolIa, ois dcsdc a
fundaao do incrio nao Iouvcra un ninisiro
iao jovcn. Todos os coricsaos ficaran
dcsconicnics; o invcjoso cIcgou a cscarrar
sanguc, c scu nariz auncniou rodigiosancnic.
Dcois dc agradcccr ao rci c rainIa, Zadig foi
ianlcn agradcccr ao aagaio.
Dclo assaro, fosic iu qucn nc salvou a
vida c qucn nc fcz rinciro ninisiro. a cadcla c
o cavalo dc suas Majcsiadcs nc Iavian fciio
lasianic nal, nas iu nc fizcsic lcn. Eis do quc
dccndc o dcsiino dos Ioncns! Mas
acrcsccniou clc, iao csiranIa fclicidadc ialvcz
sc acalc dcniro cn lrcvc.
Sin rcsondcu o aagaio. O quc nao
dciou dc inrcssionar a Zadig. No cnianio, cono
cra lon fsico c nao acrcdiiassc quc os aagaios
iivcsscn o don da rofccia, logo sc iranquilizou c
s-sc a ccrccr o ninisicrio da nclIor forna
ossvcl.
34
Fcz csar solrc iodos o sagrado odcr das
lcis, c a ningucn fcz scniir o cso dc sua roria
dignidadc. Nao inicrfcriu nos voios do diva, c
cada vizir odia icr sua oiniao scn lIc cair no
dcsagrado. Quando julgava una causa, nao cra
clc qucn julgava, cra a lci, nas, quando csia cra
dcnasiado scvcra, salia-a icncrar, c, sc nao
Iavia lcis solrc a naicria, a sua cquidadc as
criava iais quc odcrian scr ionadas clas do
rorio Zoroasiro.
Foi dclc quc Icrdaran as nacs csic grandc
rincio. anics arriscar-sc a salvar un culado
quc condcnar un inoccnic. Acrcdiiava quc as lcis
cran fciias ara socorrcr os cidadaos, ianio
quanio ara os iniinidar. Scu rincial ialcnio
consisiia cn dcslindar a vcrdadc, quc iodos os
Ioncns rocuran olscurcccr.
Logo nos rinciros dias dc sua
adninisiraao, s rova cssc incsiinavcl don.
Morrcra na ndia un fanoso ncgocianic dc
Dalilnia; consiiiura Icrdciros scus dois filIos
varcs, cn arics iguais, dcois quc Iouvcsscn
casado a irna, c dciava ainda irinia nil nocdas
dc ouro quclc dcnirc dois filIos quc ficassc
rovado icr-lIc nais anor. O vclIo crigiu-lIc un
iunulo, o scgundo auncniou con una aric da
roria Icrana o doic da irna. o nais vclIo
dizian iodos o quc nais ana a scu ai; o nais
35
noo nais anor irna; c ao nais vclIo quc
cricnccn as irinia nil nocdas".
Zadig nandou cIanar a anlos
scaradancnic. Dissc ao nais vclIo.
Tcu ai nao norrcu; curou-sc dc sua
docna c csia dc rcgrcsso a Dalilnia.
Louvado scja Dcus rcsondcu o jovcn.
Mas cis a un iunulo quc nc cusiou lasianic
caro!
Zadig dissc cn scguida a ncsna coisa ao
nais noo.
Louvado scja Dcus rcsondcu csic.
Vou dcvolvcr a ncu ai iudo o quc icnIo; nas
dcscjaria quc clc dciassc con ninIa irna o quc
lIc dci or doic.
Nao dcvolvcras nada dissc Zadig c icras
as irinia nil nocdas. cs iu quc icns nais anor a
icu ai.
Una jovcn nuiio rica roncicra casancnio
a dois nagos c, dcois dc Iavcr rccclido, or
alguns ncscs, douirinaao dc un c ouiro, viu-sc
cn csiado dc gravidcz. Anlos qucrian dcsosa-
la.
36
Tonarci ara narido dcclarou cla
aquclc quc nc s cn condics dc dar un
cidadao ao Incrio.
Fui cu quc fiz cssa loa olra dissc un.
Fui cu quc iivc cssa vaniagcn afianou
o ouiro.
Pois lcn concluiu cla, rcconIcccrci
cono ai da criana aquclc quc lIc udcr dar
nclIor cducaao.
Nasccu-lIc un ncnino. Cada un dos nagos
qucr cncarrcgar-sc da sua cducaao. A causa c
lcvada cranic Zadig, quc nanda cIanar os dois
liiiganics.
Quc cnsinaras a icu uilo? crgunia
clc ao rinciro.
Ensinar-lIc-ci diz o douior as oiio
arics da oraao, c dialciica, asirologia,
dcnononania, c o quc vcn a scr a sulsiancia c o
acidcnic, o alsiraio c o concrcio, as nnadas c a
Iarnonia rccsialclccida.
Eu diz o scgundo rocurarci iorna-lo
jusio c digno dc icr anigos.
Zadig ronunciou-sc.
37
Scjas ou nao ai da criana, dcsosaras a
sua nac
38

VII
DEMANDAS E AUDINCIAS

Assin nosirava clc iodos os dias a suiilcza
dc scu gcnio c a londadc dc sua alna;
adniravan-no c, no cnianio, o anavan. Passava
clo nais aforiunado dos Ioncns; iodo o Incrio
csiava cIcio dc scu nonc; iodas as nulIcrcs o
irazian dc olIo; iodos os cidadaos lIc cclclravan
a jusiia; iinIan-no os salios cono un oraculo;
os rorios saccrdoics confcssavan quc clc salia
nais quc o vclIo arquinago Yclor. Longc sc
csiava agora dc o roccssar or causa dc grifos;
so sc acrcdiiava no quc lIc arccia crvcl.
Havia cn Dalilnia una grandc qucrcla quc,
icndo concado Ia coisa dc nil c quinIcnios
anos, ainda dividia o Incrio cn duas sciias
irrcconciliavcis. rcicndia una quc janais sc
dcvcria cnirar no icnlo dc Miira a nao scr con o
c csqucrdo; aloninava a ouira ial cosiunc, c so
cnirava con o c dirciio. Esiava o univcrso con
os olIos rcgados nos dois cs, c ioda a cidadc
agiiada c suscnsa. Zadig cnirou no icnlo
saliando dc cs junios, c cn scguida rovou,
nuna cloqucnic oraao, quc ao Dcus do ccu c da
39
icrra, quc nao faz cccao dc cssoa, ianio lIc
inoria a crna csqucrda cono a crna dirciia.
O invcjoso c a nulIcr acIaran quc no scu
discurso nao Iavia figuras suficicnics, ncn quc
fizcra dcvidancnic danar os nonics c as colinas.
scco c scn insiraao dizian. Nao sc lIc vc
ncn o nar fugir, ncn ionlarcn as csirclas, ncn
o sol fundir-sc cono ccra; falia-lIc o lon csiilo
oricnial". Zadig conicniava-sc cn icr o csiilo da
razao. Todo o nundo concordou con clc, nao
orquc csiivcssc no lon caninIo, nao orquc
fossc razoavcl, ou anavcl, nas orquc cra o
rinciro vizir.
Con igual fclicidadc sc rcsolvcu o grandc
roccsso cnirc os nagos lrancos c os nagos
ncgros. Susicniavan os lrancos quc cra una
inicdadc voliar-sc, quando sc orava a Dcus,
ara o Lcvanic; asscguravan os ncgros quc Dcus
iinIa Iorror s rcccs dos Ioncns quc sc
voliavan ara o Pocnic. Zadig ordcnou quc cada
qual sc voliassc ara ondc lcn lIc arcccssc.
AcIou ncio dc ccdir, cla nanIa, os
ncgocios ariicularcs c os gcrais; dcsiinava o
rcsio do dia ao cnlclczancnio dc Dalilnia;
nandava rcrcscniar iragcdias quc fazian cIorar
c concdias quc fazian rir, o quc dc Ia nuiio
assara dc noda, nas a quc o scu disccrnincnio
dcra novo crcdiio. Nao rcicndia salcr nais quc
40
os ariisias; rcconcnsava-os con lcncfcios c
disiincs, c nao sc cnciunava cn scgrcdo con o
scu ialcnio. noiic, divcriia nuiio ao rci, c
rincialncnic rainIa. Dizia o rci. o grandc
ninisiro!", c a rainIa. o anavcl ninisiro!" c
anlos acrcsccniavan. Quc cna sc o iivcsscn
cnforcado!"
Janais un Ioncn na sua osiao foi
olrigado a conccdcr ianias audicncias s danas.
A naioria vinIa falar-lIc dc conlicacs quc
nao iinIan, ara arranjarcn alguna con clc. A
nulIcr do invcjoso foi das rinciras quc sc
arcscniaran; jurou-lIc or Miira, clo Zcnd-
Avcsia, c clo fogo sagrado, quc fora conira o
roccdincnio do narido; confiou-lIc dcois quc
csic cra un ciuncnio, un lruial; dcu-lIc a
cnicndcr quc os dcuscs o unian rccusando-lIc
os rcciosos cfciios dcssc fogo sagrado so clo
qual c o Ioncn scnclIanic aos inoriais; acalou
or dciar cair a liga; Zadig aanIou-a con a
ordinaria olidcz, nas nao a rcndcu ao joclIo da
dana; c cssa cqucna falia, sc o cra, foi causa
dos nais ircncndos inforiunios. Zadig nao
cnsou nais no caso, c a nulIcr do invcjoso
cnsou nuiio.
Ouiras danas sc arcscniavan iodos os dias.
Fczan os anais sccrcios dc Dalilnia quc clc
sucunliu una vcz, nas nuiio sc csaniou dc o
fazcr scn voluia c cnlaar a ananic
41
disiraidancnic. Aqucla a qucn dcra, quasc scn o
noiar, icsicnunIos da sua roicao, cra una
canarcira da rainIa Asiaricia. Essa icrna
lalilnia dizia consigo ncsna, ara sc consolar.
Quc dc ncgocios nao icra cssc Ioncn na
calca, ara quc scnrc andc cnsando nclcs,
aic quando raiica o anor!" No insianic cn quc
nuiias cssoas nao dizcn aiavina c ouiras so
ronuncian alavras sagradas, Zadig cclanara
dc suliio. A rainIa!" Julgou a lalilnia quc clc
afinal voliara a si nun lon noncnio c quc lIc
dizia. MinIa rainIa!" Mas Zadig, scnrc alsorio,
ronunciou o nonc dc Asiaricia. A dana quc,
naquclas fclizcs circunsiancias, inicrrciava iudo
cn rovciio scu, inaginou quc aquilo qucria
dizcr. Tu cs nais linda quc a rainIa Asiaricia!"
Saiu do scrralIo dc Zadig cIcia dc lclos
rcscnics. Foi coniar a avcniura invcjosa, quc
cra sua niina aniga; csia sc scniiu cruclncnic
ofcndida con a rcfcrcncia. Elc ncn sc dignou
dissc cla rcndcr-nc csia liga, quc cu alias
nao quis nais usar. OI! Inagina! dissc a
fcliz invcjosa. Essas iuas ligas sao idcniicas
s da rainIa! Sao fciias cla ncsna cosiurcira?
A invcjosa ficou alsoria cn cisnas, nada
rcsondcu c foi consuliar scu narido, o invcjoso.
No cnianio, Zadig sc dava conia dc suas
coninuas disiracs duranic as audicncias c
julgancnios; nao salia a quc airilu-las. cra cssc
o scu unico cuidado.
42
Tcvc un sonIo. arccia-lIc csiar dciiado a
rincio solrc crvas sccas, cnirc as quais
algunas csinIosas, quc o inconodavan, c quc
dcois rcousava lrandancnic nun lciio dc
rosas, dc ondc saia una scrcnic quc o fcria no
coraao con sua lngua aguda c conIcnia. Ai!
dizia clc, lcn sci quc csiivc or nuiio
icno dciiado naquclas crvas sccas c
csinIcnias c agora nc acIo nun lciio dc rosas;
nas quc significara a scrcnic?"
43

VIII
O CIME

A dcsgraa dc Zadig originou-sc da roria
vcniura, c rincialncnic dc scu ncriio.
Avisiava-sc iodos os dias con o rci c Asiaricia,
sua augusia csosa. O cncanio da convcrsaao
do rinciro ninisiro cra rcdolrado or cssc
dcscjo dc agradar quc csia ara o csriio cono o
ornancnio ara a lclcza; sua juvcniudc c graa
causaran inscnsivclncnic cn Asiaricia una
inrcssao dc quc csia a rincio nao sc
acrcclcu. Sua aiao crcscia no scio da
inoccncia. Asiaricia cnircgava-sc scn cscruulo c
scn icnor ao razcr dc vcr c cscuiar a un
Ioncn iao caro a scu csoso c ao Esiado; nao
ccssava dc o clogiar cranic o rci; falava dclc s
danas dc conanIia, quc ainda acrcsccniavan
os louvorcs; iudo concorria ara lIc arofundar
no coraao a frccIa quc cla nao scniia. Fazia
rcscnics a Zadig, nos quais cnirava nais
galanicria do quc suunIa; julgava nao lIc falar
scnao cono rainIa saiisfciia dc scus scrvios, c
suas crcsscs cran, algunas vczcs, as dc una
nulIcr scnsvcl.
44
Asiaricia cra nuiio nais loniia do quc
aqucla Scnira quc ianio odiava aos caolIos, c do
quc aqucla ouira nulIcr quc quiscra coriar o
nariz ao csoso. A faniliaridadc dc Asiaricia,
suas icrnas frascs, dc quc concava a corar, scus
olIarcs, qucria dcsviar, c quc sc fiavan nos dclc,
accndcran no coraao dc Zadig una flana quc o
csaniou. Luiou; cdiu socorro filosofia, quc
scnrc lIc valcra; nas so lIc olicvc luzcs, nao
rccclcndo cn iroca ncnIun alvio. O dcvcr, a
graiidao, a solcrana najcsiadc violada,
arcscniavan-sc-lIc aos olIos cono dcuscs
vindicaiivos; luiava c iriunfava; nas cssa viioria
quc cra rcciso rcnovar a iodo noncnio, cusiava-
lIc gcnidos c lagrinas. Nao nais ousava falar
rainIa con aqucla docc lilcrdadc quc iais
cncanios iivcra ara anlos; scus olIos colrian-
sc dc una nuvcn; suas alavras cran
consirangidas c incocrcnics; laiava as
alclras; c quando, scn qucrcr, o scu olIar sc
voliava ara Asiaricia, cnconirava o da rainIa
iurlado dc lagrinas, dc ondc ariian raios;
arccian dizcr un ao ouiro. Nos nos adoranos,
c icnos ncdo do anor; ardcnos os dois nun fogo
quc condcnanos."
Zadig rciirava-sc dcsvairado da sua rcscna,
con un cso no coraao, quc nao nais odia
suoriar; na violcncia da sua agiiaao, nao dc
cviiar quc o anigo Cador lIc dcscolrissc o
scgrcdo, cono un Ioncn quc, icndo agucniado
45
or nuiio icno una dor rofunda, dcia cnfin
rcvclar-sc o scu nal, or un griio quc lIc
arranca un accsso nais agudo c clo suor quc
orcja a fronic.
Ja dcsvcndci lIc dissc Cador os
scniincnios quc a ii ncsno rocuravas oculiar;
as aics icn sinais quc nao cnganan. Por a
vcras, ncu caro Zadig, ja quc cu li no icu
coraao, sc o rorio rci nao ira dcscolrir un
scniincnio quc o ofcndc. Nao icn clc ouiro
dcfciio scnao o dc scr o nais ciuncnio dos
Ioncns. Fcsisics iua aiao con nais fora do
quc a rainIa conlaic a sua, orquc cs filosofo c
orquc cs Zadig. Asiaricia c nulIcr; dcia falar
scus olIarcs con ianio naior inrudcncia or
ainda nao sc julgar culada. Infclizncnic
iranquilizada cla sua inoccncia, ncgligcncia as
aarcncias ncccssarias. Trcncrci or cla
cnquanio nao iivcr nada quc sc ccnsurar. Sc
csiivcsscn anlos cn cunlicidadc, salcrian
cnganar iodos os olIos. una aiao nasccnic c
conlaiida logo sc rcvcla; un anor saiisfciio salc
oculiar-sc.
Zadig frcniu idcia dc irair o rci scu
lcnfciior; c nunca foi iao ficl ao rncic cono
quando sc viu culado ara con clc dc un crinc
involuniario. Coniudo, ianias vczcs ronunciava
a rainIa o nonc dc Zadig, ial rulor lIc colria a
fronic ao dizc-lo; ora sc nosirava iao aninada,
46
ora iao inicrdiia, quando lIc falava cn rcscna
do rci; caa cn iao rofundas cisnas dcois quc
Zadig sc rciirava, quc o rci sc scniiu inquicio.
Acrcdiiou iudo o quc via, c inaginou iudo o nao
via. Olscrvou rincialncnic quc as lalucIas dc
sua nulIcr cran azuis, c quc as lalucIas dc
Zadig cran azuis, quc as fiias da iouca dc sua
nulIcr cran anarclas, c quc o larrcic dc Zadig
cra anarclo. indcios icrrvcis ara un rncic
susccivcl. No scu csriio cnvcncnado,
iransfornaran-sc as susciias cn ccriczas.
Os cscravos dos rcis c das rainIas sao ouiros
ianios csias dc scus coracs. Dcscolriran logo
quc Asiaricia anava c quc Moaldar scniia
ciuncs. O invcjoso fcz a invcjosa cnviar ao rci a
sua liga, quc sc asscnclIava da rainIa. Por
cunulo da dcsgraa, cssa liga cra azul, O
nonarca nao cnsou scnao na nancira dc
vingar-sc. Fcsolvcu una noiic nandar cnvcncnar
a rainIa, c cnforcar Zadig ao raiar do dia. A
ordcn foi iransniiida a un inicdoso cunuco,
cccuior das suas vinganas. AcIava-sc cniao na
canara do rci un anaozinIo quc cra nudo, nas
nao surdo. Tolcravan-no scnrc cn ioda aric.
cra icsicnunIa dc iudo o quc sc assava dc nais
sccrcio, cono un aninal doncsiico. Essc
cqucno nudo cra nuiio dcvoiado rainIa c a
Zadig. Ouviu, con iania surrcsa quanio Iorror,
a scnicna dc noric. Mas cono rcvcnir cssa
icrrvcl ordcn, quc dcniro cn oucas Ioras scria
47
cccuiada? Escrcvcr, nao salia; nas arcndcra a
dcscnIar c fazia rciraios con nuiia arcccna.
Passou una aric da noiic a raliscar o quc
dcscjaria dizcr rainIa. O dcscnIo rcrcscniava
o rci furioso, a un canio do quadro; un cordao
azul c un vaso solrc una ncsa, con ligas azuis
c fiias anarclas; a rainIa, no ncio do quadro,
ciranic cnirc os lraos dc suas nulIcrcs, c
Zadig csirangulado a scus cs. O Iorizonic
rcrcscniava un sol nasccnic, ara indicar quc a
Iorrvcl cccuao sc cfciuaria aos rinciros raios
da aurora. Logo quc icrninou o iralalIo, corrcu
a una canarcira dc Asiaricia, dcscriou-a, c
dcu-lIc a cnicndcr quc cra rcciso lcvar
incdiaiancnic o quadro rainIa.
En ncio noiic, laicn oria dc Zadig;
acordan-no; cnircgan-lIc un lilIcic da rainIa;
cnsa quc csia sonIando; alrc o acl con nao
ircncnic. Qual nao foi a sua surrcsa, c qucn
lIc odcria crinir a consicrnaao c dcscscro,
ao lcr as scguinics alavras. Fogc
incdiaiancnic, scnao ic arrancan a vida. Fogc,
Zadig, ordcno-ic cn nonc do nosso anor c das
ninIas fiias anarclas. Eu nao cra culada; nas
sinio quc vou norrcr crininosa."
Zadig nal icvc foras dc falar. Mandou
cIanar Cador c, scn nada lIc dizcr, nosirou-lIc
o lilIcic. Cador forou-o a olcdcccr c a ionar
logo o caninIo dc Mcnfis. Sc ic aircvcs a ir falar
48
con a rainIa, arcssas a sua noric; sc falarcs ao
rci, da ncsna forna rcjudicaras a rainIa.
Encarrcgo-nc do scu dcsiino; scguc o icu.
EsalIarci o loaio dc quc ariisic ara a ndia
En lrcvc nc cnconirarci coniigo c ic conunicarci
o quc Iouvcr succdido cn Dalilnia".
Cador, no ncsno insianic, nandou irazcr
dois droncdarios dos nais raidos a una oria
sccrcia do alacio; fcz con quc Zadig noniassc
icndo aic dc anara-lo, ois arccia rcsics a
cnircgar a alna. Un so criado o aconanIou; cn
lrcvc Cador, iransido dc csanio c angusiia,
crdcu dc visia o anigo.
O ilusirc fugiiivo, cIcgando ao alio dc una
colina dc ondc sc avisiava Dalilnia, volvcu o
olIar ara o alacio da rainIa, c dcsfalcccu; so
rccucrou os scniidos ara dcrranar lagrinas c
dcscjar a noric. Enfin, dcois, dc sc Iavcr
ocuado do dcloravcl dcsiino da nais anavcl
cnirc as nulIcrcs c a rincira rainIa do nundo,
voliou o cnsancnio ara si ncsno c cclanou.
Quc coisa c cniao a vida Iunana? Dc quc nc
scrvisic, o viriudc? Duas nulIcrcs nc
cnganaran indignancnic; a icrccira, quc nao c
culada, c nais lcla quc as ouiras, vai crdcr a
vida. Todo o lcn quc raiiquci foi scnrc ara
nin una fonic dc naldics, c so fui clcvado ao
cunulo da grandcza ara ionlar no nais
Iorrvcl rccicio do inforiunio. Sc cu iivcssc
49
sido nau cono ianios ouiros, scria Iojc fcliz
cono clcs". AcalrunIado or cssas funcsias
rcflccs, colcrios os olIos clo vcu da dor, a
alidcz da noric nas faccs, c a alna alisnada no
nais sonlrio dcscscro, sc guia clc a caninIo do
Egiio.
50

IX
A MULHER BATIDA

Zadig oricniava-sc clas csirclas. A
consiclaao dc Orion c o lrilIanic asiro dc Srio
guiavan-no ara o olo dc Canoc. Adnirava
csscs vasios glolos dc luz quc nao arcccn a
nossos olIos nais quc fracas ccniclIas, ao asso
quc a icrra, quc cn vcrdadc c acnas un
incrccivcl onio na naiurcza, afigura-sc
nossa cuidcz una coisa iao grandc c iao nolrc.
Via cniao os Ioncns iais cono sao na rcalidadc.
inscios a sc cnircdcvorarcn nun cqucno aiono
dc lana. Essa inagcn vcrdadcira arccia
aniquilar suas dcsvcniuras, rciraando-lIc o
nada da sua cisicncia c a dc Dalilnia. Sua
alna arrclaiava-sc aic o infiniio c conicnlava,
lilcria dos scniidos, a inuiavcl ordcn do
univcrso. Mas quando, cn scguida, dc volia a si
ncsno c cncirando dc novo cn scu coraao,
cnsava cn Asiaricia sacrificada or sua causa, o
univcrso dcsaarccia a scus olIos, c clc acnas
via, cn ioda a naiurcza, Asiaricia norilunda c
Zadig dcsgraado.
Enquanio sc cnircgava a cssc fluo c rcfluo
dc sullinc filosofia c dor acalrunIanic, ia
51
avanando clas froniciras do Egiio; c ja scu ficl
criado sc acIava na rincira localidadc,cn lusca
dc alojancnio. Enquanio isso, Zadig asscava
clos jardins dos arrcdorcs. Scnao quando
avisiou, nao longc csirada rcal, una nulIcr quc
griiava or socorro c un Ioncn furioso quc a
crscguia. Ja o Ioncn a alcanava c cla, cada,
cnlaava-lIc os joclIos. O Ioncn cncIia-a dc
ancadas c ccnsuras. Pcla violcncia do cgcio c
clos rciicrados crdcs quc lIc cdia a dana,
viu Zadig quc clc cra ciuncnio c cla inficl. Mas,
dcois dc aicniar naqucla nulIcr, quc cra dc
inrcssionanic lclcza c aic sc asscnclIava un
ouco infcliz Asiaricia, scniiu-sc ionado dc
conaiao or cla c avcrsao ao cgcio. Acodc-
nc! lradou cla a Zadig, cnirc soluos.
Arranca-nc das naos do nais larlaro dos
Ioncns, salva-nc a vida!"
A csscs clanorcs, Zadig lanou-sc cnirc cla c
aquclc larlaro. TinIa algun conIccincnio da
lngua cgcia, c assin lIc falou.
Sc icns alguna Iunanidadc, conjuro-ic a
rcsciiar a lclcza c a fraqucza. Podcs assin
ulirajar una olra-rina da Criaao, quc jaz a
icus cs c so icn or dcfcsa as lagrinas?
AI! AI! cclanou o osscsso. Con quc
cniao ianlcn a anas? dc ii quc icnIo dc
vingar-nc.
52
Dizcndo iais alavras, dcia a dana, quc
scgurava clos calclos, c, cnunIando a lana,
icnia naiar o csirangciro. Esic, quc nao crdcra
o sanguc frio, cviiou facilncnic o golc dc un
furioso. Scgurou a lana crio da onia. Qucr un
rciira-la, o ouiro arranca-la. A lana aric-sc. O
cgcio ua da csada; Zadig ianlcn. Aiacan-
sc. Lana csic ccn golcs rcciiiados, aara-os
aquclc con dcsircza. A dana, scniada na rclva,
rcajusia os calclos c olIa-os. O cgcio cra o
nais rolusio, Zadig o nais agil. Daiia-sc o uliino
cono un Ioncn cuja calca conduzia o lrao, c
o rinciro cono un arrclaiado, cuja colcra ccga
lIc guiava ao acaso os novincnios. Zadig
dcsarna-o. E cono o cgcio, nais furioso,
rocura arrcncicr conira clc, Zadig scgura-o,
donina-o, fa-lo cair c, aoniando-lIc a csada
conira o ciio, ofcrccc ouar-lIc a vida. O
cgcio, fora dc si, arranca o unIal c fcrc Zadig
no ncsno insianic cn quc o vcnccdor lIc
crdoava. Zadig, indignado, lIc ncrgulIa a
csada no ciio; O cgcio lana un griio Iorrvcl
c norrc, dclaicndo-sc.
Zadig avana cniao ara a dana c lIc diz
rcsciiosancnic.
Foi clc quc nc olrigou a naia-lo; csiais
vingada, c livrc do Ioncn nais violcnio quc ja vi
na ninIa vida. Quc qucrcis agora dc nin,
scnIora?
53
Quc norras, cclcrado, quc norras;
naiasic o ncu anor; cu quiscra csiraalIar-ic o
coraao.
Na vcrdadc, scnIora quc inIcis un
csquisiio anor; clc vos laiia con ioda a fora c
qucria iirar-nc a vida, or nc Iavcrdcs cdido
socorro.
Quiscra quc clc nc laicssc ainda
iornou a dana, aos griios. Eu lcn quc o
ncrccia, ois lIc dci noiivos ara ciuncs. Qucn
dcra quc clc nc laicssc c quc iu csiivcsscs no
scu lugar!
Zadig, nais surrcso c cncolcrizado do quc
nunca csiivcra cn sua vida, rcirucou.
ScnIora, con ioda a vossa lclcza,
ncrcccis quc cu vos laicssc or ninIa vcz, iao
incocrcnic sois; nas nao nc darci a cssc
iralalIo.
Diio isio, noniou no canclo c dirigiu-sc ara
a cidadc. Mal dcra alguns assos, volia-sc ao
csirciio quc fazian quairo corrcios dc Dalilnia.
VinIan a ioda lrida. Un dclcs, ao vcr a nulIcr,
cclanou. cla ncsna; asscnclIa-sc
dcscriao quc nos fizcran". Scn dar aicnao ao
norio, aodcraran-sc logo da dana, a qual nao
ccssava dc griiar ara Zadig. Socorrci-nc ouira
vcz, gcncroso csirangciro! Pcrdoai-nc or nc
54
Iavcr quciado dc vos. Socorrci-nc, quc scrci
vossa aic o iunulo". A Zadig, assara-lIc iodo c
qualqucr dcscjo dc sc laicr or cla. Arranja-ic
con ouiros rcsondcu-lIc, a nin c quc nao
nc cgas nais!"
Alias, csiava fcrido, crdia sanguc c
ncccssiiava socorro; c a visia dos quairo
lalilnios, rovavclncnic cnviados clo rci
Moaldar, cncIia-o dc inquiciaao. Avana s
rcssas ara a aldcia, scn aiinar or quc noiivo
vinIan quairo corrcios dc Dalilnia aodcrar-sc
daqucla cgcia, nas ainda nuiio nais csaniado
con o caraicr da rcfcrida dana.
55

X
A ESCRAVIDO

Ao cnirar na cidadc cgcia, viu-sc ccrcado
clo ovo.
Eis o quc raiou a lcla Missuf lradavan
c o quc acala dc assassinar Clciofis!
ScnIorcs dissc clc, Dcus nc livrc dc
raiar algun dia a vossa lcla Missuf!
dcnasiado caricIosa. E, quanio a Clciofis, nao o
naici. acnas nc dcfcndi conira clc. Qucria
naiar-nc, orquc lIc cdi con ioda a Iunildadc
quc ouassc a lcla Missuf, a qucn laiia
inicdosancnic. Sou un csirangciro quc vcn
rocurar asilo no Egiio; c nao icria calincnio
quc, vindo soliciiar vossa roicao, concassc
or nc aodcrar dc una nulIcr c or assassinar
un Ioncn.
Os cgcios cran cniao jusios c Iunanos. O
ovo conduziu Zadig rcfciiura. Concaran or
lIc iraiar do fcrincnio, c cn scguida o
inicrrogaran, a clc c ao criado scaradancnic, a
fin dc salcr a vcrdadc. FcconIcccu-sc quc Zadig
nao cra un assassino; nas scndo culado dc icr
vcriido sanguc Iunano, a lci o condcnava
56
cscravidao. Os scus dois canclos foran vcndidos
cn rovciio da conuna, rcariido cnirc os
Ialiianics iodo o ouro quc iroucra, c sua
cssoa cosia cn Iasia ullica, lcn cono o
scu conanIciro dc viagcn. Un ncrcador aralc,
cIanado Scioc, arrcnaiou-o; nas o criado, nais
rcsisicnic fadiga, foi vcndido nuiio nais caro
quc o airao. Ncn fazian conaraao cnirc os
dois. Zadig ficou, cono cscravo, sulordinado a
scu scrvial; ligaran un ao ouiro or una cadcia
rcsa aos iornozclos c, ncssc csiado,
aconanIaran anlos o scu scnIor. Zadig, clo
caninIo, consolava o criado c coriava-o
acicncia; nas, scgundo o scu cosiunc, fazia
rcflccs solrc a vida Iunana. Vcjo dizia-lIc
quc os nalcs do ncu dcsiino sc candcn
solrc o icu. Aic agora, iudo nc saiu nuiio
csiranIo, na vcrdadc. Muliaran-nc or causa dc
un grifo; nandaran-nc a sulcio or icr fciio
vcrsos cn louvor do rci; csiivc rcsics a scr
csirangulado orquc a rainIa iinIa fiias
anarclas; c cis-nc agora cscravizado coniigo
orquc un lruianonics dcu una sova na
ananic. Mas nao crcanos a coragcn; iudo isso,
dcccrio, acalara; afinal dc conias, os ncrcadorcs
aralcs icn dc ossuir cscravos; c or quc nao
scria cu un cscravo cono qualqucr ouiro, visio
quc sou un Ioncn cono qualqucr ouiro? Essc
ncrcador nao odc scr inicdoso, ois icra dc
iraiar lcn a scus cscravos, sc quiscr arovciia-
57
los". Assin falava clc, nas, no fundo do coraao,
csiava rcocuado con a soric da rainIa dc
Dalilnia.
Scioc, o ncrcador, ariiu, dois dias dcois,
ara a Aralia dcscria, con os cscravos c canclos.
Sua irilo Ialiiava ara as landas do dcscrio dc
Horcl, c a viagcn foi longa c cnosa.
Scioc, no caninIo, fazia nais caso do criado
quc do airao, ois o rinciro salia lidar nclIor
con os canclos, c iodas as cqucnas rcgalias
foran ara clc.
Un canclo norrcu a dois dias dc Horcl;
dividiran-lIc a carga clos cscravos; Zadig
ganIou o scu quinIao. Scioc s-sc a rir ao vcr
iodos os cscravos narcIarcn curvados. Zadig
ionou a lilcrdadc dc clicar-lIc a razao, c fcz-
lIc conIcccr as lcis do cquillrio. O ncrcador,
csaniado, concou a olIa-lo dc ouira nancira.
Zadig, vcndo quc lIc cciiava a curiosidadc,
rcdolrou-a cnsinando-lIc nuiias coisas quc nao
cran csiranIas a scu concrcio. o cso csccfico
dos nciais c dos gcncros cn volunc igual; as
roricdadcs dc varios aninais uicis; os ncios dc
iornar uicis os quc nao o cran; cn suna,
afigurou-sc-lIc un vcrdadciro salio. Scioc o
rcfcriu a scu canarada, a qucn ianio csiinara.
Traiou-o lcn, c nao icvc dc quc sc arrccndcr.
58
CIcgado sua irilo, Scioc rcclanou
duzcnias onas dc raia a un Iclrcu a qucn as
cnrcsiara cn rcscna dc duas icsicnunIas;
nas csias Iavian norrido, c o Iclrcu disso sc
arovciiara ara ficar con o dinIciro do
ncrcador, dando graas a Dcus or lIc Iavcr
roorcionado cnscjo dc cnganar a un aralc.
Scioc confiou a dificuldadc a Zadig, quc sc
iornara scu consclIciro.
En quc local cnrcsiou suas quinIcnias
onas a cssc inficl? crguniou-lIc Zadig.
Solrc una larga cdra quc sc acIa ao c
do nonic Horcl.
Qual c o caraicr dc scu dcvcdor?
O dc un lcgiino vclIaco.
Mas o quc lIc crgunio c sc c un Ioncn
vivo ou flcugnaiico, aiilado ou inrudcnic.
Dc iodos os naus agadorcs, c o nais vivo
quc cu conIco.
Pois lcn! insisiiu Zadig. Pcrniia quc
lciicic sua causa cranic o juiz.
Con cfciio, ciiou o Iclrcu ao irilunal, c
assin falou ao juiz.
59
Alnofada do irono da cquidadc, vcnIo
rcclanar a cssc Ioncn cn nonc dc ncu scnIor,
quinIcnias onas dc raia, quc clc nao qucr
dcvolvcr.
Ha icsicnunIas?
Nao, norrcran; nas cisic una larga
cdra solrc a qual foi coniado o dinIciro; c, sc
arouvcr a Vossa Crandcza nandar irazc-la,
cscro quc cla rcsic icsicnunIo; aqui
ficarcnos, o isracliia c cu, cscra dc quc
cIcguc cssa cdra; nandarci lusca-la or conia
dc Scioc, ncu scnIor.
Muiio lcn concordou o juiz. E s-sc a
dcsacIar ouiros assunios.
E cniao? dissc clc a Zadig no fin da
audicncia. Ainda nao cIcgou a sua cdra?
O Iclrcu rcirucou a rir.
Podcria Vossa Crandcza ficar aqui aic
ananIa, quc a cdra ainda nao cIcgaria; csia a
nais dc scis nilIas dc disiancia c scria rcciso
uns quinzc Ioncns ara iransoria-la.
Esiais vcndo?! cclanou Zadig. Dcn
dissc cu quc a cdra rcsiaria icsicnunIo; ja
quc cssc Ioncn salc ondc csia a cdra,
confcssa, ois, quc foi solrc cla quc sc coniou o
dinIciro.
60
O Iclrcu, inicrdiio, viu-sc logo olrigado a
confcssar iudo. O juiz ordcnou quc fossc clc
aiado cdra, scn lclcr ncn concr, aic
dcvolvcr as quinIcnias onas, quc foran agas
scn dcnora.
O cscravo Zadig c a cdra alcanaran grandc
fana cn ioda a Aralia.
61

XI
A PIRA

Scioc, cncaniado, fcz do cscravo scu anigo
niino. Tal cono o rci dc Dalilnia, nao odia
assar scn clc, c Zadig fcliciiava-sc dc quc Scioc
nao iivcssc nulIcr. FcconIccia no scu ano un
naiural cndor ara o lcn, nuiia rciidao c lon
scnso. Docu-lIc conrovar quc csic adorava o
ccrciio cclcsic, isio c, o sol, a lua c as csirclas,
confornc o aniigo cosiunc aralc. E a isso sc
rcfcria s vczcs nuiio discrciancnic. Afinal lIc
dissc quc cran coros cono os ouiros c quc nao
ncrccian as suas Ioncnagcns, nais quc una
arvorc ou un rocIcdo quaisqucr.
Mas rcirucava Scioc, iraia-sc dc
scrcs cicrnos dc quc aufcrinos iodos os
lcncfcios; aninan a naiurcza; rcgulan as
csiacs; c csiao alias iao longc dc nos quc c
inossvcl dciar dc vcncra-los.
Mais lcncfcios rcsondcu Zadig rccclc
o scnIor das aguas do Mar VcrnclIo, quc lIc
iransorian as ncrcadorias ara a ndia. Por quc
nao Ia dc scr clc iao aniigo cono as csirclas? E
sc o caso c adorar o quc sc acIa afasiado, dcvia
62
cniao o ano adorar a icrra dos gangaridas, quc
fica nos liniics do nundo.
Nao dizia Scioc, as csirclas sao nuiio
lrilIanics ara quc cu nao as adorc.
Quando anoiicccu, Zadig accndcu inuncras
vclas na icnda ondc dcvia ccar con Scioc, c logo
quc csic aarcccu, lanou-sc ao c daquclas
ccras aluniadas, c cclanou. Eicrnas c
lrilIanics luzcs, scdc-nc rocias ara scnrc."
Diio isio, scniou-sc ncsa scn olIar ara Scioc.
Quc fazcs? crguniou Scioc, csaniado.
Fao cono o ncu ano; adoro cssas luzcs c
ncgligcncio aquclc quc c scnIor dclas, c ncu
scnIor ianlcn.
Scioc conrccndcu o rofundo scniido dcssc
aologo. Pcncirou-lIc na alna a salcdoria dc scu
cscravo; nao nais rodigalizou inccnso s
criaiuras, c adorou o Scr cicrno quc as fcz.
Havia cniao na Aralia un icrrvcl cosiunc,
originario da Ciia c quc, csialclccido na ndia
clos lranancs, ancaava invadir iodo o Oricnic.
Quando norria un Ioncn casado c a sua anada
csosa dcscjava scr sania, fazia-sc cla qucinar
cn ullico, solrc o coro do narido. Era una
fcsia solcnc a quc sc cIanava a ira da viuvcz. A
irilo cn quc Iouvcssc nais nulIcrcs qucinadas
63
cra a nais considcrada dc iodas. Ora, icndo
norrido un Ioncn da irilo dc Scioc, sua viuva,
cIanada Alnona, quc cra nuiio dcvoia, fcz salcr
o dia c Iora cn quc sc lanaria s cIanas, ao
son dc ianlorcs c ironlcias. Zadig olscrvou a
Scioc o quanio cra conirario ao lcn do gcncro
Iunano cssc Iorrvcl cosiunc dc dciar quc sc
qucinasscn, iodos os dias, viuvas noas quc
odcrian dar filIos ao Esiado, ou clo ncnos
criar os scus; c fcz-lIc vcr quc dcvcria, sc
ossvcl, alolir iao larlaro cosiunc
Ha nais dc nil anos ondcrou Scior quc
as nulIcrcs icn o dirciio dc qucinar-sc. Qual dc
nos ousaria nudar una lci quc o icno
consagrou? Havcra coisa nais rcsciiavcl do quc
un aniigo aluso?
A razao c nais aniiga rcirucou Zadig.
Dirija-sc aos cIcfcs das irilos, c cu vou icr con a
viuva.
Fcz-sc arcscniar a cla; c, dcois dc sc lIc
Iavcr insinuado no csriio con louvorcs sua
lclcza, c icr-lIc diio cono cra lasiinavcl cnircgar
ao fogo iananIos cncanios, ainda lIc cncarcccu
a consiancia c a coragcn.
Dcccrio anava rodigiosancnic a scu
narido, nao?
64
Eu? Qual nada! rcsondcu a dana.
Era un lruio, un ciuncnio, un Ioncn
insuoriavcl; nas csiou firncncnic rcsolvida a
lanar-nc s cIanas.
Mas con ccricza dcvc scr dclicioso scr
qucinada viva...
OI! aic arrcia a naiurcza dissc a
dana. Mas icn-sc dc assar or isso. Eu sou
dcvoia; c crdcria a rcuiaao, c iodo o nundo
riria dc nin sc cu nao nc qucinassc.
Zadig, icndo-lIc dcnonsirado quc cla sc
qucinava or causa dos ouiros c or vaidadc,
falou-lIc longancnic, dc nodo a fazcr-lIc anar
un ouco a vida c cIcgando aic a lIc insirar
alguna lcncvolcncia or aquclc quc assin lIc
falava.
Quc faria, cnfin, a scnIora, sc lIc
assassc cssa vaidadc dc scr qucinada?
AI! rcirucou a dana AcIo quc lIc
cdiria quc sc casassc conigo.
Muiio rcocuado ainda csiava Zadig con
Asiaricia ara quc sc dciassc inrcssionar con
cssa dcclaraao; nas foi logo ao cnconiro dos
cIcfcs dc irilo, coniou-lIcs o quc sc assava c
lIcs aconsclIou quc laiasscn una lci quc so
crniiiria a una viuva ir ara a fogucira dcois
65
dc Iavcr falado duranic una Iora, a sos, con un
Ioncn jovcn. E dcsdc cssc icno, ncnIuna
viuva aralc sc lanou s cIanas. Assin sc dcvcu
a Zadig o scr alolido, cn un dia, iao crucl
cosiunc, quc vinIa durando Ia scculos. Era,
ois, o lcnfciior da Aralia.
66

XII
A CEIA

Scioc, quc nao odia scarar-sc daquclc
Ioncn cn qucn Ialiiava a salcdoria, lcvou-o
grandc fcira dc Dassora, a quc dcvian
conarcccr os naiorcs ncgocianics do nundo
Ialiiavcl. Foi ara Zadig un conforio csiriiual
vcr congrcgados no ncsno local ianios Ioncns
das nais divcrsas rcgics. Parccia-lIc quc o
univcrso cra una grandc fanlia quc sc rcunia
cn Dassora. Enconirou-sc ncsa, logo ao
scgundo dia, con un cgcio, un gangarida, un
Ialiianic dc Caiai, un grcgo, un cclia, c varios
ouiros csirangciros quc, nas suas frcqucnics
viagcns ao golfo aralico, Iavian arcndido o
suficicnic dc aralc ara sc fazcrcn conrccndcr.
O cgcio arccia lasianic cncolcrizado.
Quc aloninavcl icrra! cclanou clc.
Fccusan-nc aqui nil onas dc ouro solrc o
nclIor ariigo do nundo.
Cono! Quc ariigo c cssc? indagou Scioc.
O coro dc ninIa iia rcsondcu o
cgcio. Era a nais lrava nulIcr dc iodo o
Egiio. AconanIava-nc scnrc; norrcu cn
67
viagcn; nandci fazcr dcla una das nais lclas
nunias quc ja iivcnos; na ninIa icrra cu
conscguiria cncnIa-la or quanio quiscssc.
csiranIo quc aqui nao nc quciran cnrcsiar ao
ncnos nil onas dc ouro solrc un ariigo iao
solido.
Enquanio assin sc cascrava, disunIa-sc
a scrvir-sc dc una ccclcnic galinIa cozida,
quando o indiano, scgurando-lIc a nao,
cclanou, alarnado.
OI! quc vai fazcr?
Concr cssa galinIa dissc o Ioncn da
nunia.
OI! nao faa isio! SuonIa-sc quc a alna
dc sua iia sc Iaja cncarnado ncssa galinIa, c o
scnIor ccriancnic nao vai cor-sc a dcvorar a
scnIora sua iia! AI, cozinIar galinIas c un
ulirajc naiurcza.
Ora, nao nc vcnIa con cssa Iisioria dc
naiurczas c galinIas! rcirucou o irascvcl cgcio.
Nos adoranos a un loi, c ncn or isso
dcianos dc os concr.
Adoran a un loi? Scra ossvcl?!
csiranIou o Ioncn do Cangcs.
68
Nada nais ossvcl; Ia ccnio c irinia c
cinco nil anos quc assin fazcnos; c ningucn
cnirc nos acIou nada quc oljciar.
AI! ccnio c irinia c cinco nil anos c
cagcro! roicsiou o Iindu. Ha acnas
oiicnia nil anos quc a ndia c ovoada c scn
duvida alguna sonos o ovo nais aniigo do
nundo; c Drana nos roiliu dc concr lois nuiio
anics quc os scnIorcs sc lcnlrasscn dc os r
nos aliarcs c no cscio.
Dclo aninal cssc Drana ara sc conarar
a is! Quc dialo fcz clc quc sc arovciiassc?
Foi clc qucn cnsinou os Ioncns a lcr c
cscrcvcr, c a clc c quc dcvc o nundo a invcnao
do adrcz rcsondcu o lrananc.
Pois csiao nuiio cnganados aaricou
un caldcu vizinIo. ao cic Oancs quc
dcvcnos iananIos lcncfcios, c so a clc c jusio
rcndcrnos Ioncnagcn. Todo o nundo lIcs dira
quc cra un scr divino, quc iinIa una cauda
dourada, una lcla calca dc Ioncn, c quc iodos
os dias saa das aguas ara vir rcgar cn icrra
duranic ircs Ioras. Tcvc varios filIos, quc foran
rcis, cono iodos salcn. TcnIo cn casa a sua
inagcn, quc vcncro, cono c dcvido. Podc-sc
concr quanio loi sc qucira; nas c scn duvida
una grandc inicdadc cozinIar cic; alias, os
scnIorcs iodos sao dc origcn nuiio ouco nolrc
69
c nuiio rcccnic. A naao cgcia conia acnas
ccnio c irinia c cinco nil anos, c os Iindus so sc
vanglorian dc oiicnia nil, ao asso quc nos
icnos alnanaqucs dc quairo nil scculos.
Fcnuncicn a iais loucuras, c cu darci a cada un
dos scnIorcs una lcla inagcn dc Oancs.
O Ioncn dc Canlalu ionou cniao a
alavra.
Fcsciio nuiio os cgcios, os caldcus, os
grcgos, os cclias, Drana, o loi is, o lclo cic
Oancs; nas ialvcz o Li, ou o Ticn , cono quciran
cIanar-lIc, valIa ianio cono os lois c cics.
Nada dirci dc ncu as; c iao grandc cono o
Egiio, a Caldcia c a ndia rcunidos. Dc
aniiguidadc nao discuio, ois lasia scr fcliz, c c
lcn ouca coisa scr aniigo; nas, sc fosscnos
falar dc alnanaqucs, diria quc ioda a sia coia
os nossos, c os inIanos ccclcnics anics quc
soulcsscn ariinciica na Caldcia.
Uns grandcs ignoranics c o quc os
scnIorcs sao cclanou o grcgo. Scra quc
nao salcn quc o caos c o ai dc iudo, c quc a
forna c a naicria uscran o nundo no csiado
cn quc sc acIa?
Essc grcgo falou or nuiio icno; nas foi
inicrronido afinal clo cclia, quc, icndo lclido
larga cnquanio discuiian, julgou-sc cniao nais
salio quc iodos os ouiros c dissc, ragucjando,
70
quc, alcn dc TcuiaiI c do agarico dc carvalIo,
nada nais Iavia digno dc ncnao ncsic nundo;
quc clc iinIa scnrc un agarico no lolso; quc os
ciias, scus anicassados, foran os unicos
Ioncns dc lcn quc janais cisiiran solrc a facc
da icrra, quc algunas vczcs, na vcrdadc, iinIan
conido Ioncns, nas isso nao incdia quc sc
iriluiassc o naino rcsciio sua naao; c quc,
cnfin, sc algucn falassc nal dc TcuiaiI, icria dc
Iavcr-sc con clc. A discussao acalorou-sc c Scioc
viu o noncnio cn quc o sanguc corrcria cla
ncsa. Zadig, quc sc naniivcra cn silcncio
duranic ioda a disuia, afinal sc crgucu. dirigiu-
sc rinciro ao cclia, quc cra o nais furioso;
dissc-lIc quc clc iinIa razao, c cdiu-lIc o
agarico; galou ao grcgo a sua cloqucncia c
acalnou os aninos caliados. Poucas alavras
dissc ao Ioncn dc Caiai, ois fora csic o nais
scnsaio dc iodos. En scguida lIcs dissc.
Ian os ncus caros anigos lrigar or coisa
ncnIuna, ois afinal sao iodos da ncsna
oiniao.
A csias alavras, lcvaniou-sc un roicsio
gcral Nao c vcrdadc dissc clc ao cclia quc
o scnIor nao adora a cssc agarico, nas quclc
quc fcz o agarico c o carvalIo?
Scn duvida rcsondcu o cclia.
71
E o scnIor dissc ao cgcio nao
vcncra, sol a aarcncia dc ccrio loi, quclc quc
nos dcu os lois?
Sin concordou o cgcio.
O cic Oancs coniinuou clc dcvc
ccdcr anic quclc quc fcz o nar c os cics.
Dc acordo dissc o caldcu.
O naiural da ndia acrcsccniou c o dc
Caiai, rcconIcccn, cono os scnIorcs, un
rinciro rinciio; nao conrccndo la nuiio lcn
as coisas adniravcis quc dissc o grcgo, nas csiou
ccrio dc quc clc ianlcn adniic un Scr sucrior,
dc quc dccndcn a forna c a naicria.
O grcgo, a qucn adniravan, dissc quc Zadig
lIc arccndcra nuiio lcn o cnsancnio.
Todos sao, ois, da ncsna oiniao
concluiu Zadig c nao Ia noiivos ara
disuias. E iodos o alraaran.
Scioc, dcois dc Iavcr vcndido lasianic caro
as ncrcadorias, rcconduziu o anigo Zadig sua
irilo. Ao cIcgar, soulc csic quc o Iavian
roccssado duranic a sua auscncia c quc scria
qucinado a fogo lcnio.
72

XIII
AS ENTREVISTAS

Enquanio sc acIava cn Dassora, os
saccrdoics das csirclas iinIan rcsolvido uni-lo.
A csics cricncian dc dirciio as cdrarias c
adcrcos das viuvas a qucn condcnavan
fogucira; nao cra dcnais quc nandasscn
qucinar Zadig cla ca quc lIcs rcgara.
Acusaran-no, ois, dc alincniar scniincnios
crrncos ara con o ccrciio cclcsic; dcuscran
conira clc c juraran quc o iinIan ouvido dizcr
quc as csirclas nao sc unIan no nar. Essa
Iorrcnda llasfcnia fcz csircncccr os juzcs;
csiivcran a onio dc rasgar as vcsics, ao ouvir
cssas nias alavras, c scn duvida o icrian
fciio sc Zadig iivcssc con quc lIas agar. Mas, no
augc da dor, conicniaran-sc cn condcna-lo a scr
qucinado a fogo lcnio. Scioc, dcscscrado,
cnrcgou cn vao ioda a sua influcncia ara
salvar oanigo; foi logo olrigado a calar-sc. A
jovcn viuva Alnona, quc ionara lasianic gosio
vida c quc dcvia isso a Zadig, rcsolvcu livra-lo da
fogucira, cujo alsurdo clc a fizcra rcconIcccr.
Fcnocu consigo cssc rojcio, scn o conunicar a
ningucn. Zadig dcvia scr cccuiado no dia
scguinic; cla disunIa acnas da noiic ara o
73
salvar. Eis o quc fcz, cono nulIcr caridosa c
rudcnic.
Pcrfunou-sc, rcalou sua lclcza con os nais
ricos c galanics aiavios, c foi soliciiar una
audicncia sccrcia ao cIcfc dos saccrdoics das
csirclas. Quando sc viu cn rcscna do vcncravcl
anciao, falou-lIc nos scguinics icrnos.
FilIo rinogcniio da grandc ursa, irnao
do iouro, rino do grandc cao (cran os iiulos do
onificc}, aqui vcnIo confiar-vos ncus
cscruulos. Esiou con nuiio ncdo dc Iavcr
conciido un cnornc ccado, nao nc qucinando
na ira dc ncu qucrido csoso. Con cfciio, quc
iinIa cu a conscrvar? Una carnc crccvcl, c quc
ja sc vai fanando...
Ao dizcr iais alavras, rciirou das longas
nangas dc scda os scus lraos nus, adniravcis
dc coniorno c dcslunlranics dc lrancura.
Vcdc dissc cla o ouco quc isio valc.
O onificc acIou, no niino do coraao, quc
aquilo valia nuiio. Disscran-no os scus olIos, c
sua loca o confirnou. jurou quc nunca, cn sua
vida, vira uns lraos nais lindos.
Ai! susirou a viuva os lraos odc scr
quc csicjan ncnos nal quc o rcsio; nas Iavcis
74
dc confcssar quc o colo nao cra digno dc ncu
arco.
Dciou vcr cniao o scio nais cncaniador quc
ja fornara a naiurcza. Un loiao dc rosa solrc
un ono dc narfin nada scria, cn conaraao,
c os cordciros rcccn-sados do lavadoiro
arcccrian dc un anarclo sujo. Aquclcs scios,
scus grandcs olIos ncgros quc cnlangucscian,
lrilIando suavcncnic nun carinIoso ardor, suas
faccs aninadas da nais lcla urura nisiurada
ao lranco do nais uro lciic, o scu nariz, quc nao
cra cono a iorrc do nonic Llano, os scus lalios,
quc cran cono cscrnios dc coral, cnccrrando as
nais lclas crolas do nar da Aralia, iudo isso
convcnccu ao vclIo dc quc iinIa vinic anos. Fcz-
lIc, gagucjando, una dcclaraao anorosa.
Alnona, vcndo-o inflanado, cdiu-lIc o crdao
dc Zadig.
AI! ninIa lcla dana dissc clc, ainda
quc cu lIc conccdcssc o crdao, ninIa
indulgcncia dc nada scrviria; c rcciso quc scja
assinado or ircs ouiros confradcs ncus.
Assinai, assin ncsno insisiiu Alnona.
Con nuiio gosio dissc o saccrdoic,
sol a condiao dc quc scus favorcs scjan o
rcnio dc ninIa facilidadc.
75
Muiia Ionra nc conccdcis dissc
Alnona. Dignai-vos vir a ncu quario dcois
quc o sol sc uscr, c logo quc a lrilIanic csircla
SIcai crgucr-sc no Iorizonic. E cniao nc
cnconirarcis nun sofa cor-dc-rosa, c odcrcis
disor dc vossa scrva cono lcn quiscrdcs.
Ela cniao rciirou-sc, lcvando consigo a
assinaiura, c dciando o vclIo cIcio dc anor c
dcsconfiana dc suas rorias foras. Enrcgou
clc o rcsio do dia cn lanIar-sc; lclcu un licor
conosio dc cancla dc Ccilao c rcciosas
cscciarias dc Tidor c Tcrnaic, c cscrou con
inacicncia quc aarcccssc a csircla SIcai.
Enquanio isio, a lcla Alnona foi rocurar o
scgundo onificc. Esic lIc asscgurou quc o sol, a
lua, c iodos os luzciros do firnancnio nao
assavan dc fogos faiuos cn conaraao con os
scus cncanios. Alnona lIc cdiu a ncsna graa,
c rouscran-lIc o ncsno rco. Ela dciou-sc
vcnccr, c narcou cnconiro con o scgundo
onificc ao crgucr da csircla Algcnil.
Dali, dirigiu-sc casa do icrcciro c do quario
saccrdoic, scnrc rccclcndo una assinaiura c
narcando cnconiro dc csircla cn csircla.
Mandou cniao cdir aos juzcs quc
conarcccsscn sua rcsidcncia, ara un
assunio inorianic. Ali cIcgados, nosirou-lIcs
os quairo noncs c dissc-lIcs or quc rco
76
Iavian os saccrdoics vcndido o crdao dc Zadig.
Cada un dcsics cIcgou Iora arazada, c cada
qual sc csaniou dc ali cnconirar os scus
confradcs, c nais os juzcs, cranic os quais ficou
aicnicada a sua vcrgonIa. Zadig foi salvo.
Quanio a Scioc, ficou iao cncaniado con a
Ialilidadc dc Alnona quc casou con cla. Zadig
ariiu, aos sc Iavcr lanado aos cs da sua lcla
salvadora. Scioc c clc scararan-sc cn ranio,
jurando cicrna anizadc c roncicndo-sc quc o
rinciro dos dois quc conscguissc una grandc
foriuna o ariiciaria ao ouiro.
Zadig sc dirigiu ara as landas da Sria,
scnrc con o cnsancnio na infcliz Asiaricia, c
rcflciindo na soric quc sc olsiinava cn o
cscarncccr c crscguir. Mcu Dcus! dizia clc
consigo. Quairoccnias onas dc ouro or
causa da assagcn dc una cadcla! condcnado
dccaiiaao or quairo naus vcrsos cn louvor do
rci! quasc csirangulado orquc a rainIa iinIa
lalucIas da cor do ncu larrcic! rcduzido
cscravidao or Iavcr socorrido una nulIcr a
qucn csancavan! c rcsics a scr qucinada or
icr salvo a vida dc iodas as viuvas aralcs!"
77

XIV
O SALTEADOR

CIcgado s froniciras quc scaran a Aralia
Pcirca da Sria c quando assava or un casiclo
lasianic foriificado, sairan dcsic uns aralcs dc
arna cn unIo, quc o ccrcavan, griiando Tudo
o quc vocc icn nos cricncc; c sua cssoa
cricncc a nosso cIcfc". Zadig, cono rcsosia,
uou da csada; scu criado, quc iinIa coragcn,
fcz o ncsno. Esicndcran norios os rinciros
aralcs quc sc aircvcran a lIcs r a nao; o
nuncro rcdolrou; clcs nao sc assusiaran con
isso rcsolvcran norrcr luiando. Vian-sc dois
Ioncns a dcfcndcr-sc conira una nuliidao; ial
conlaic nao odcria durar nuiio icno. O
scnIor do casiclo, or nonc Arlogad, quc
assisiia dc una jancla aos rodgios dc coragcn
quc raiicava cncIcu-sc dc csiina or clc.
Dcsccu s rcssas c vcio cn cssoa afasiar scu
cssoal c livrar os dois viajanics.
Tudo o quc assa clas ninIas icrras c ncu
dizia clc nas vocc nc arccc iao lon
sujciio, quc o discnso da lci conun". Fc-lo
cnirar no casiclo, dando ordcns ara quc o
78
iraiasscn lcn, c, noiic, fcz qucsiao dc ccar cn
conanIia do scu Ioscdc.
O scnIor do casiclo cra un dcsscs aralcs a
quc cIanan ladrcs; nas s vczcs, cn ncio a
una nuliidao dc nas acs, succdia-lIc raiicar
algunas loas; roulava con furiosa raacidadc, c
salia dar lilcralncnic. Inircido na aao,
lasianic iraiavcl cn socicdadc, inicncranic na
ncsa, alcgrc na andcga, c solrciudo cIcio dc
franqucza, nuiio sc agradou dc Zadig. A
convcrsaao, quc sc aninou, rolongou o rcasio.
Dissc clc cnfin a scu Ioscdc.
AconsclIo-o a alisiar-sc con ninIa gcnic;
c o quc odc fazcr dc nclIor; csic ofcio, afinal dc
conias, nao c nau; c odcra un dia cIcgar ao
quc cu sou.
Pcrniic-nc crguniar-lIc dissc Zadig
dcsdc quando ccrcc cssa nolrc rofissao?
Dcsdc raazinIo rclicou o scnIor.
Scrvia cu dc criado a un aralc nuiio cscrio; c
cssa siiuaao nc cra insuoriavcl. Dcscscrava-
nc vcr quc cn ioda a icrra quc cricncc
igualncnic aos Ioncns, nao nc Iouvcssc o
dcsiino rcscrvado a aric a quc iinIa dirciio.
Confici ninIas cnas a un vclIo aralc, quc nc
dissc. Nao dcscscrcs, ncu filIo. cra una vcz
un grao dc arcia quc sc lancniava dc scr un
aiono ignorado no dcscrio; ao calo dc alguns
79
anos iornou-sc diananic, c c agora o nais lclo
ornancnio da coroa do rci das ndias". Tais
alavras nc causaran rofunda inrcssao. cu
cra o grao dc arcia, rcsolvi iornar-nc diananic.
Conccci roulando dois cavalos; dcois associci a
nin alguns canaradas; fiquci cn condics dc
roular cqucnas caravanas; c assin fiz ccssar
ouco a ouco a dcsroorao quc a rincio
Iavia cnirc nin c os ouiros Ioncns. Tivc a
ninIa aric nos lcns dcsic nundo; c fui aic
solcjancnic indcnizado. alcancci grandc
considcraao; iornci-nc scnIor landolciro,
adquiri csic casiclo or dirciio dc conquisia. O
sairaa da Sria quis dcsaossar-nc; nas cu ja
cra lasianic rico ara nao icncr o quc qucr quc
fossc. dci dinIciro ao sairaa, conscrvando assin
csic casiclo, c auncnici os ncus donnios; clc
noncou-nc icsourciro dos inosios quc a Aralia
Pcirca agava ao rci dos rcis. DcscncnIci o ncu
cargo dc rccclcdor dcsdcnIando o dc agador.
O grandc dcsicrIan dc Dalilnia nandou
ara aqui, cn nonc do rci Moaldar, un cqucno
sairaa, ara quc nc fizcssc csirangular. Essc
Ioncn cIcgou con a sua ordcn. cu csiava
inicirado dc iudo; nandci csirangular na sua
rcscna os quairo crsonagcns quc iroucra
consigo ara acriarcn o lao; fciio o quc,
crgunici-lIc o quanio lIc odcria rcndcr a
incunlcncia dc csirangular-nc. Fcsondcu-nc
quc scus Ionorarios odcrian noniar a irczcnias
80
nocdas dc ouro. Dci-lIc clarancnic a cnicndcr
quc conigo odcria ganIar nuiio nais. Fi-lo
sulsalicador; c Iojc un dc ncus nclIorcs
oficiais c dos nais ricos. Palavra quc o anigo Ia
dc vcnccr cono clc. Para roular, acrcdiic, nunca
csicvc nclIor a icnorada, dcois quc Moaldar
foi norio c iudo c confusao cn Dalilnia.
Morio, Moaldar?! cclanou Zadig. E quc c
fciio da rainIa Asiaricia?
Nao sci rcsondcu Arlogad. So o quc
sci c quc Moaldar cnlouqucccu, quc o naiaran,
quc Dalilnia c un andcnnio quc iodo o
incrio csia assolado, quc ainda Ia lclos golcs
a dar c quc cu, da ninIa aric, os dci
adniravcis.
Mas c a rainIa? insisiiu Zadig. Por
favor, nao salc ncsno nada da soric da rainIa?
Falaran-nc dc un rncic da Hircania;
cla csia rovavclncnic cnirc as suas conculinas,
sc c quc nao foi noria no iunulio; nas csiou
nais inicrcssado clos saqucs quc or novidadcs.
Aodcrci-nc dc varias nulIcrcs cn ninIas
ccurscs; nao conscrvo ncnIuna; vcndo-as caro
quando sao lclas, scn nc inoriar o quc scjan.
Ningucn conra osics. una rainIa fcia nao
scria arrcnaiada. Talvcz cu icnIa vcndido a
rainIa Asiaricia, ialvcz cla csicja noria; nas
81
ouco sc nc da, c acIo quc isso nao o dcvc
rcocuar nais do quc a nin.
Assin falando, lclia iao valcnicncnic c
confundia dc ial nodo iodas as idcias, quc Zadig
nao dc olicr ncnIun csclarccincnio.
Pcrnanccia inicrdiio, aniquilado, inovcl.
Arlogad nao arava dc lclcr, invcniava
Iisiorias, rcciia inccssanicncnic quc cra o nais
fcliz dc iodos os Ioncns, coriando Zadig a sc
iornar iao fcliz quanio clc. Afinal, lcvcncnic
anodorrado clos vaorcs do vinIo, foi dornir
un sosscgado sono. Zadig assou a noiic na nais
violcnia agiiaao. Cono! cclanava clc. O
rci cnlouqucccu! Foi assassinado! Nao osso
dciar dc o lancniar. O incrio csia dcvasiado, c
cssc ladrao c fcliz. foriuna! dcsiino! Un
ladrao c fcliz, c o quc dc nais anavcl fcz a
naiurcza crcccu ialvcz dc un nodo Iorrvcl, ou
vivc nun csiado ior quc a noric, Asiaricia!
quc c fciio dc ii?"
Logo ao raiar do dia, inicrrogou iodos aquclcs
quc cnconirava clo casiclo; nas iodos csiavan
ocuados, ningucn lIc rcsondia; iinIan fciio
novas conquisias duranic a noiic c rcariian os
dcsojos. So o quc dc olicr, naqucla
iunuliuosa confusao, foi crnissao dc ariir.
Arovciiou-a scn dcnora, nais alsorio do quc
nunca cn scus dolorosos cnsancnios.
82
Zadig narcIava inquicio, agiiado, a cnsar
na infcliz Asiaricia, no rci da Dalilnia, no scu
ficl Cador, no fcliz ladrao Arlogad, naqucla
nulIcr iao caricIosa quc os lalilnios Iavian
dciido nos confins do Egiio; cnfin, cn iodos os
coniraicnos c inforiunios quc ccrincniara.
83

XV
O PESCADOR

A algunas lcguas do casiclo dc Arlogad,
acIou-sc nargcn dc un rilciro, scnrc a
dclorar scu dcsiino c considcrando-sc o nodclo
da dcsgraa. Viu un cscador rcclinado
nargcn, scgurando frouancnic a rcdc, quc
arccia alandonar, c crgucndo os olIos ara o
ccu. Sou scn duvida o nais infcliz dc iodos os
Ioncns clanava o cscador. Fui, or
conscnso gcral, o nais fanoso ncrcador dc qucijo
cn ioda Dalilnia, c fiquci arruinado. TinIa a
nais linda nulIcr quc un Ioncn janais
ossuiu, c cla iraiu-nc. Fcsiava-nc una
nodcsia casa, quc foi ilIada c dcsiruda.
Fcfugici-nc nuna cIoa, icndo a csca cono
unico rccurso, c nao aanIo ncnIun cic.
ninIa rcdc, nao nais ic lanarci, cu c quc dcvo
lanar-nc agua.
Dizcndo iais alavras, crguc-sc c avana, na
aiiiudc dc un Ioncn quc sc fossc arrcncssar c
dar calo da vida.
Cono! dizia consigo Zadig. Ha cniao
ouiros nais infclizcs do quc cu?! O ardor dc
salvar a vida ao Ioncn foi iao raido quanio csia
84
rcflcao. Acorrc, dcicn-no, inicrroga-o con un ar
conovido c aninador. A gcnic acIa quc c ncnos
infcliz quando nao o c szinIo. Mas isso, scgundo
Zoroasiro, nao significa naldadc; c una
ncccssidadc, acnas. Scniino-nos airados cniao
ara un infcliz, cono ara un scnclIanic nosso.
A alcgria dc un Ioncn vcniuroso nos scria un
insulio; nas dois dcsgraados sao cono dois
fragcis arlusios quc, aoiando-sc un no ouiro,
sc forialcccn conira a icncsiadc.
Por quc sucunlcs s iuas dcsdiias?
crguniou Zadig ao cscador. quc nao lIcs
vcjo rcncdio rcirucou o ouiro.
Fui o Ioncn nais considcrado da aldcia dc
Dcrllacl, c falricava, con o aulio dc ninIa
csosa, os nclIorcs qucijos dc iodo o incrio. A
rainIa Asiaricia c o fanoso ninisiro Zadig os
arcciavan loucancnic. TinIa-lIcs fornccido
scisccnios qucijos. Fui un dia a Dalilnia
rccclcr o agancnio; soulc, dc cIcgada, quc a
rainIa c Zadig Iavian dcsaarccido. Corri casa
do scnIor Zadig, a qucn janais vira; ali cnconirci
os arquciros do grandc dcsicrIan, quc, nunidos
dc un cdiio rcal, saqucavan-na lcgalncnic c con
ioda a ordcn. Voci s cozinIas da rainIa; alguns
dos dcscnsciros nc disscran quc cla norrcra;
ouiros quc csiava rcsa; ouiros quc fugira; nas
iodos nc asscguravan quc nao nc scrian agos
os ncus qucijos. En conanIia dc ninIa
85
nulIcr, fui falar con o scnIor Orcan, quc cra un
dc ncus frcgucscs, c lIc cdinos roicao cn
nossa dcsgraa; clc a conccdcu ninIa nulIcr,
c rccusou-a a nin. Era cla nais lranca quc os
scus qucijos, quc concaran ninIa dcsgraa; c o
cslcndor da urura dc Tiro nao cra nais
lrilIanic quc o carnin quc aninava aqucla
lrancura. Foi o quc fcz con quc Orcan a
dciivcssc c nc cscorraassc da sua casa. Escrcvi
ninIa qucrida csosa una caria dcscscrada.
AI! sin dissc cla ao oriador, sci qucn c
cssc Ioncn quc nc cscrcvc, ja ouvi falar nclc.
dizcn quc falrica ccclcnics qucijos; iragan-nc
alguns c nao sc csqucan dc lIos agar.
Na ninIa dcsgraa, dccidi rccorrcr jusiia.
Fcsiavan-nc scis onas dc ouro. iivc dc dar duas
ao lcgisia quc consulici, duas ao advogado quc sc
cncarrcgou do ncu caso, duas ao sccrciario do
rinciro juiz. Dcois dc iudo isso, ncu roccsso
ainda nao fora cncciado, c cu ja iinIa discndido
nais dinIciro do quc valian os ncus qucijos c a
ninIa nulIcr. Volici ninIa aldcia, na inicnao
dc vcndcr a casa ara conscguir ninIa nulIcr.
MinIa casa valia unas scsscnia onas dc
ouro; nas salian-nc olrc c ncccssiiado dc
dinIciro. O rinciro a qucn nc dirigi ofcrcccu-
nc irinia onas, o scgundo vinic, c o icrcciro dcz.
Esiava rcsics a liquidar iudo, iao ccgo nc
acIava, quando un rncic da Hircania vcio a
86
Dalilnia c assolou iudo na sua assagcn.
MinIa casa foi rinciro saqucada c dcois
rcduzida a cinzas.
Tcndo assin crdido o ncu dinIciro, a
ninIa nulIcr c a ninIa casa, rciirci-nc ara
csia rcgiao ondc o scnIor nc vc. Procurci vivcr do
ofcio dc cscador. os cics zonlan dc nin,
cono os Ioncns. Nao aanIo ncnIun, norro dc
fonc; c, sc nao fossc a sua inicrvcnao, augusio
consolador, iria afogar-nc no rio.
A narraiiva acina, o cscador nao a fcz scn
inicrruao, ois a iodo noncnio Zadig,
conovido c arrclaiado, dizia-lIc.
Cono! Nao salcs nada do dcsiino da
rainIa?
Nao, ncu scnIor, nas sci quc a rainIa c
Zadig nao nc agaran os ncus qucijos, quc nc
roularan a ninIa nulIcr, c quc csiou
dcscscrado.
Crcio dissc Zadig quc nao crdcras iodo
o icu dinIciro. Ouvi falar dcssc Zadig; c un
sujciio Ioncsio c, sc voliar a Dalilnia, cono
rcicndc, Ia dc agar-ic nais do quc ic dcvc;
nas quanio iua nulIcr, quc nao c Ioncsia,
aconsclIo-ic quc nao rocurcs rccucra-la. Vai a
Dalilnia; la csiarci anics dc ii, orquc ando a
cavalo c iu a c. Dirigc-ic ao ilusirc Cador; dizc-
87
lIc quc cnconirasic o scu anigo; cscra-nc na
casa dclc. Anda, vai; ialvcz nao scjas scnrc
dcsdiiado. ossanic Orosnadc coniinuou clc
iu quc ic scrvcs dc nin ara consolar cssc
Ioncn, dc qucn ic scrviras ara consolar-nc?
Assin falando cnircgava ao cscador nciadc
dc iodo o dinIciro quc iroucra da Aralia, c o
cscador, confuso c naravilIado, lIc lcijava os
cs c dizia-lIc. s o ncu anjo salvador.
Enquanio isio, Zadig coniinuava a cdir
infornacs c dcsfazia-sc cn lagrinas.
Cono! cclanou o cscador. Tu quc
raiicas o lcn, scras assin iao dcsgraado?
Ccn vczcs nais dcsgraado do quc iu
rcsondia Zadig.
Mas cono odc scr csiranIava o
Ioncn quc aquclc quc da scja nais digno dc
lasiina do quc aquclc quc rccclc?
quc a iua naior dcsgraa iornou
Zadig cra a ncccssidadc; c, quanio a nin, sou
dcsgraado clo coraao.
Scra quc Orcan ic roulou a nulIcr?
indagou o cscador.
Esia frasc lcnlrou a Zadig iodas as suas
avcniuras. rcncnorava a lisia dc scus
88
inforiunios, dcsdc a cadcla da rainIa aic a
cIcgada ao casiclo do ladrao Arlogad.
AI! dissc clc. Orcan ncrccc uniao.
Mas cn gcral c cssa gcnic quc o dcsiino favorccc.
En iodo caso, vai icr con Cador, c cscra-nc.
Scararan-sc; s-sc o cscador a andar
alcnoando o scu dcsiino c Zadig a corrcr,
analdioando o scu.
89

XVI
O BASILISCO

CIcgando a una lcla canina, viu inuncras
nulIcrcs quc rocuravan afanosancnic
qualqucr coisa. Tonou a lilcrdadc dc aroinar-
sc dc una dclas c crguniar-lIc sc nao odcria
icr a Ionra dc auilia-las.
Nao faa isio rcsondcu-lIc a sria. O
quc nos rocuranos so odc scr iocado or
nulIcrcs.
Eis una coisa lasianic csiranIa
rcirucou Zadig.
Nao scria indiscriao crguniar-lIc quc
coisa c cssa cn quc so as nulIcrcs odcn iocar?
un lasilisco dissc cla.
Un lasilisco scnIora? Mas or quc noiivo
rocuran un lasilisco?
ara o nosso scnIor c ano Ogul, cujo
casiclo sc avisia nargcn dcsic rio, ao fundo do
rado. Sonos as suas Iunildcs cscravas; o
scnIor Ogul csia docnic; o ncdico rcscrcvcu-lIc
un lasilisco cozido cn agua dc rosas, c cono c
90
un aninal nuiio raro, quc so sc dcia aanIar
or nulIcrcs, o scnIor Ogul roncicu cscolIcr,
ara csosa lcn anada, aqucla dcnirc nos quc
lIc lcvassc un lasilisco. dcic-nc rocurar, or
favor, ois lcn vc quc nc sairia nuiio caro sc as
ninIas conanIciras nc rcccdcsscn.
Zadig dciou aqucla c as ouiras srias cn
lusca do scu lasilisco c coniinuava a asscar
cla canina. CIcgando nargcn dc un arroio,
ali cnconirou ouira dana scniada na rclva c quc
nao rocurava nada. Scu ialIc arccia najcsioso,
nas o rosio acIava-sc colcrio or un vcu.
Esiava inclinada ara o arroio, c lroiavan-lIc do
ciio rofundos susiros. TinIa na nao una
varinIa, con quc iraava caracicrcs na fina arcia
da nargcn. Zadig icvc curiosidadc dc vcr o quc
cscrcvia aqucla nulIcr. Aroinou-sc; viu a lcira
Z, dcois un A; ficou csaniado. Dcois aarcccu
un D; clc csircncccu. Janais Iouvc surrcsa
igual sua quando viu as duas uliinas lciras dc
scu nonc. Pcrnancccu algun icno inovcl; c
afinal, roncndo o silcncio con voz cnirccoriada.
O gcncrosa dana! crdoai quc un
csirangciro, un infcliz, ousc crguniar-vos or
quc csaniosa avcniura vcjo aqui o nonc dc
Zadig cscriio or vossa nao divina. A cssa voz, a
cssas alavras, a dana crgucu o vcu con nao
ircnula, fiiou Zadig, lanou un griio dc icrnura,
dc surrcsa c dc alcgria c, sucunlindo aos
91
divcrsos scniincnios quc lIc assaliavan ao
ncsno icno a alna, ionlou dcsnaiada cnirc
scus lraos.
Era a roria Asiaricia, cra a rainIa dc
Dalilnia, cra aqucla a qucn Zadig adorava, c a
qucn sc inculava dc adorar; cra aqucla a qucn
ianio Iavia cIorado c or cujo dcsiino ianio
rcccava. Viu-sc, un noncnio, rivado do uso dos
scniidos; c quando fiiou os olIos nos dc
Asiaricia, quc sc alrian con un langor ncsclado
dc confusao c icrnura. oicncias divinas!
cclanou, quc rcgcis o dcsiino dos fragcis
Iunanos, cniao nc dcvolvcis Asiaricia? En quc
icno, cn quc lugar, cn quc csiado a rcvcjo!
Lanou-sc dc joclIos anic Asiaricia, iocando
con a fronic a ocira dc scus cs. A rainIa dc
Dalilnia o crguc, c o faz scniar a scu lado,
nargcn daquclc arroio; cnugava or varias
vczcs os olIos, cujas lagrinas coniinuavan
scnrc a rolar. Encciava, vinic vczcs, frascs quc
os gcnidos inicrronian; inicrrogava-o solrc o
acaso quc os rcunia c lIc susiava a rcsosia con
ouiras crgunias. Iniciava a narraiiva dc scus
nalcs, c qucria salcr os dc Zadig. Tcndo anlos
cnfin aaziguado un ouco o iunulio inicrior,
coniou-lIc Zadig cn oucas alavras or quc
avcniuras sc cnconirava naquclc rado.
92
Mas cono, o infcliz c rcsciiavcl rainIa,
vos cnconiro cu ncsic rcnoio lugar, vcsiida dc
cscrava, c aconanIada dc ouiras nulIcrcs
cscravas quc rocuran un lasilisco, ara o
cozinIar cn agua dc rosas, or rcscriao
ncdica?
Enquanio clas rocuran o lasilisco
dissc a lcla Asiaricia, vou coniar-ic o quc sofri
c iudo o quc crdo ao Ccu dcsdc quc iornci a
vcr-ic. Salcs quc o rci ncu narido nao lcvou a
lcn quc fosscs o nais anavcl dos Ioncns; c, or
cssc noiivo, dccidiu, una noiic, nandar
csirangular-ic c, a nin, cnvcncnar-nc. Salcs
cono o Ccu crniiiu quc o ncu cqucno nudo
nc avisassc da ordcn dc Sua Sullinc Majcsiadc.
O ficl Cador, logo quc ic olrigou a quc nc
olcdcccsscs c ariisscs, ousou cncirar alia noiic
cn ncus aoscnios, or una assagcn sccrcia.
Faiou-nc c conduziu-nc ara o icnlo dc
Orosnadc, ondc o nago, scu irnao, nc cnccrrou
nuna csiaiua colossal cuja lasc ioca os aliccrccs
do icnlo c cuja calca aiingc a alolada. Ali
fiquci cono sculiada, nas aicndida clo nago, c
nao nc faliava ncnIuna coisa ncccssaria. Ao
raiar do dia, o loiicario dc Sua Majcsiadc cnirou
no ncu quario, con una oao dc jusquiana,
oio, cicuia, clcloro ncgro c acniio; c un ouiro
oficial foi iua casa con un lao dc scda azul.
Nao cnconiraran ningucn. Cador, ara nc
nclIor cnganar o rci, fingiu vir acusar-nos a
93
anlos. Dissc quc Iavias ionado o caninIo da
ndia c cu o dc Mnfis. cnviaran saicliics no
cncalo dc nos dois.
Os corrcios quc nc rocuravan nao nc
conIccian, ois cu nunca Iavia nosirado o ncu
rosio scnao a ii, cn rcscna o or ordcn dc ncu
csoso. Corrcran cn ninIa lusca, fiados no
rciraio quc lIcs Iavian iraado da ninIa
cssoa. Enconiraran na fronicira do Egiio una
nulIcr do ncsno coro quc cu, c quc ialvcz
iivcssc nais cncanio. Esiava dcsanarada,
crranic. Nao duvidaran quc fossc a rainIa dc
Dalilnia, c conduziran-na a Moaldar. Dianic dc
ial cngano, o rci cnirou cn violcnia colcra; nas
dcois, considcrando dc nais crio a rcfcrida
nulIcr, acIou-a lasianic linda, c consolou-sc.
CIanava-sc Missuf. Disscran-no, dcois, quc
cssc nonc significa, cn lngua cgcia, a lcla
caricIosa. Era-o, dc faio; nas iinIa iania aric
quanio caricIo. Agradou a Moaldar. Suljugou-
a a onio dc fazcr con quc fossc dcclarada sua
csosa. Scu caraicr, cniao, nanifcsiou-sc
livrcncnic; cnircgou-sc, scn cias, a iodas as
loucuras da inaginaao. Quis olrigar o cIcfc dos
nagos, quc cra vclIo c goioso, a danar dianic
dcla; c, anic a rccusa do nago, fcz-lIc violcnia
crscguiao. Mandou o grandc cscudciro fazcr-
lIc una ioria dc confciios. Por nais quc o
Ioncn alcgassc quc nao cra docciro, foi olrigado
a falricar a ioria; c, cono a iivcssc dciado
94
qucinar-sc, dcsacIaran-no sunariancnic. Dcu
o cargo dc grandc cscudciro ao scu anao, c o dc
cIancclcr a un ajcn. Foi assin quc govcrnou
Dalilnia. Todos lancniavan a ninIa falia. O
rci, quc fora lasianic jusio aic o noncnio cn
quc rcsolvcu cnvcncnar-nc c csirangular-ic,
arccia icr afogado as suas viriudcs no rodigioso
anor quc dcdicava lcla caricIosa.
Conarcccu ao icnlo no grandc dia do fogo
sagrado. Vi-o inlorar os dcuscs, or Missuf, ao
c da csiaiua ondc nc acIava cnccrrada. Elcvci a
voz; griici-lIc. Os dcuscs rccusan os voios dc un
rci quc sc iransfornou cn iirano c quc quis
naiar una nulIcr scnsaia ara dcsosar una
louca. Tao confuso ficou Moaldar ao ouvir iais
alavras, quc sua ncnic sc criurlou. O oraculo
quc cu rofcrira c a iirania dc Missuf lasiavan
ara lIc fazcr crdcr o juzo. Enlouqucccu cn
oucos dias.
Sua loucura, quc sc afigurou un casiigo do
ccu, foi o sinal da rcvolia. Ergucran-sc cn
arnas. Dalilnia, or ianio icno ncrgulIada
cn ociosa nolcza, foi icairo dc icrrvcl gucrra
civil. Fciiraran-nc do inicrior dc ninIa csiaiua c
uscran-nc frcnic dc un ariido. Cador corrcu
a Mcnfis ara ic rcconduzir a Dalilnia. O
rncic dc Hircania, cicniificado dcssas funcsias
novas, voliou con o scu ccrciio ara fornar un
icrcciro ariido na Caldcia. Aiacou o rci, quc
95
corrcu a scu cnconiro con a sua ciravaganic
cgcia. Moaldar norrcu varado dc golcs.
Missuf ionlou nas naos do vcnccdor. Quis a
dcsgraa quc cu ianlcn fossc arisionada clas
Iosics Iircanianas c quc nc conduzisscn
cranic o rncic ao ncsno icno cn quc lIc
lcvavan Missuf. Ficaras scn duvida lisonjcado dc
salcr quc o rncic nc acIou nais lcla quc a
cgcia; nas Ias dc arrcliar-ic ao salcr quc clc
nc dcsiinou ao scu scrralIo. Dissc-nc
crcnioriancnic quc, nal icrninassc una
ccdiao quc ia cccuiar, viria icr conigo.
Inagina qual nao foi a ninIa dor! Mcus laos
con Moaldar csiavan ronidos, cu odcria
cricnccr a Zadig; c caa nas naos daquclc
larlaro. Fcsondi-lIc con ioda a aliivcz quc
conoriavan a ninIa osiao c os ncus
scniincnios. Scnrc ouvira dizcr quc o Ccu
conccdia s cssoas dc ninIa qualidadc una
csccic dc grandcza quc, con una alavra ou un
olIar, conclian ao nais rofundo rcsciio os
icncrarios quc ousavan infringi-lo. Falci cono
rainIa; nas fui iraiada cono aia. O Iircaniano,
scn ao ncnos sc dignar dirigir-nc a alavra,
dissc ao cunuco ncgro quc cu cra una
incriincnic, nas quc nc acIava linda.
Ordcnou-nc quc cuidassc dc nin c nc
sulncicssc ao rcginc das favoriias, a fin dc nc
suavizar a cuiis c nc iornar nais digna dc scus
favorcs, no dia cra quc lIc arouvcssc Ionrar-nc
96
con clcs. Dissc-lIc quc nc naiaria; rclicou a rir
quc ningucn sc naiava or isso, quc csiava
acosiunado a iais ccnas, c dciou-nc cono un
Ioncn quc acalassc dc ncicr un aagaio no
scu icrrciro. Quc siiuaao ara a rincira rainIa
do univcrso c, dirci nais, ara un coraao quc
cricncia a Zadig!
A csias alavras, Zadig lanou-sc aos joclIos
dc Asiaricia c lanIou-os dc lagrinas. Asiaricia
crgucu-o carinIosancnic, c assin coniinuou.
Via-nc cn odcr dc un larlaro, c cono
rival dc una louca, con qucn nc acIava
cnccrrada. Coniou-nc a sua avcniura no Egiio.
Pclos iraos con quc ic iniava, clo icno, clo
droncdario quc noniavas, or iodas as
circunsiancias, conrccndi quc fora Zadig qucn
conlaicra or cla. Nao duvidci quc csiivcsscs cn
Mcnfis, c rcsolvi ariir ara la.
Dcla Missuf dissc-lIc cniao, cs nuiio
nais scduiora do quc cu, c salcras divcriir o
rncic dc Hircania. Faciliia a ninIa fuga, c
rcinaras szinIa; c assin faras a ninIa
fclicidadc, ao ncsno icno quc ic dcscnlaraas
dc una rival.
Missuf conlinou conigo os rcaraiivos da
fuga. Parii, ois, sccrciancnic, con una cscrava
cgcia.
97
Esiava crio da Aralia, quando un fanoso
salicador, cIanado Arlogad, nc raiou, vcndcu-
nc a ncrcadorcs quc nc iroucran a csic
casiclo, dc roricdadc do scnIor Ogul. Esic nc
adquiriu scn salcr qucn cu cra. un Ioncn
voluiuoso, quc so rocura assar lcn c quc
acrcdiia quc Dcus o s no nundo ara
lanqucicar-sc. dc una gordura cccssiva, quc
scnrc arccc a onio dc sufoca-lo. Scu ncdico,
quc ouca fc lIc ncrccc quando clc, Ogul, digcrc
lcn, govcrna-o dcsoiicancnic quando aanIa
una indigcsiao. Pcrsuadiu-o quc o curaria con
un lasilisco cozido cn agua dc rosas, O scnIor
Ogul roncicu a nao dc csoso cscrava sua
quc lIc conscguissc un lasilisco. Dcn vcs quc
cu as dcio sc csforarcn voniadc or
ncrcccrcn ial Ionra, c nunca iivc ncnos dcscjo
dc cnconirar cssc lasilisco do quc dcois quc o
Ccu crniiiu quc cu iornassc a vcr-ic.
Asiaricia c Zadig disscran-sc, cniao, iudo o
quc scniincnios longancnic rciidos, iudo o quc
as suas dcsdiias c anorcs odian insirar aos
coracs nais nolrcs c nais aaionados; c os
gcnios quc rcsidcn o anor lcvaran suas
alavras aic a csfcra dc Vcnus.
As nulIcrcs sc rccolIcran scn Iavcr
cnconirado coisa alguna. Zadig fcz-sc arcscniar
a Ogul c falou-lIc nos scguinics icrnos.
98
Quc a saudc inorial laic do Ccu ara
ionar a scu cuidado iodos os vossos dias! Sou
ncdico; acorri ao salcr dc vossa docna, c vos
irouc un lasilisco cozido cn agua dc rosas. Nao
quc cu rcicnda dcsosar-vos. So vos co a
lilcrdadc dc una jovcn cscrava dc Dalilnia quc
icndcs Ia alguns dias cn vosso odcr; c consinio
cn ficar cono cscravo no scu lugar, sc nao iivcr a
vcniura dc curar o nagnfico scnIor Ogul.
A roosia foi acciia. Asiaricia ariiu ara
Dalilnia con o criado dc Zadig, roncicndo
cnviar-lIc coniinuancnic un corrcio, a fin dc o
irazcr a ar dc iudo o quc sc assassc. A
dcscdida foi iao icrna cono o rccnconiro. O
noncnio cn quc nos iornanos a cnconirar c o
noncnio cn quc nos scaranos sao as duas
naiorcs cocas da vida, cono diz o grandc livro
do Zcnda. Zadig anava a rainIa ianio quanio lIo
jurava, c a rainIa anava a Zadig nais do quc lIo
dizia. Enircncnics, assin falou Zadig a Ogul.
ScnIor, o ncu lasilisco nao c dc concr,
ioda a sua viriudc dcvc cncirar cn vos clos
oros. Coloquci-o nun cqucno odrc lcn inflado
c rccolcrio dc fina clc. c rcciso quc arrcncsscis
cssc odrc con ioda a fora c quc cu v-lo rclaia
inuncras vczcs; c, cn oucos dias dc rcginc
vcrcis o quc odc a ninIa aric.
99
Ogul, logo no rinciro dia, scniiu-sc scn
rcsiraao c julgou norrcr dc fadiga. No scgundo,
cansou-sc ncnos c dorniu nclIor. En oiio dias,
rccucrou ioda a fora, saudc lcvcza c alcgria dc
scus vcrdcs anos.
Jogasics lola c fosics solrio dissc-lIc
Zadig. Salci, scnIor, quc nao Ia lasilisco na
naiurcza, quc scnrc nos danos lcn con
solricdadc c ccrccio c quc a aric dc conlinar a
inicncrana con a saudc c una aric iao
quincrica quanio a cdra filosofal, a asirologia
judiciaria c a icologia dos nagos.
O rinciro ncdico dc Ogul, rcconIcccndo o
quanio aquclc Ioncn cra crigoso ara a
ncdicina, uniu-sc con o loiicario do coro ara
nandar Zadig rocurar lasiliscos no ouiro
nundo. Assin, dcois dc icr sido scnrc
casiigado or Iavcr roccdido dirciio, csiava na
inincncia dc crcccr or Iavcr curado un scnIor
gluiao. Convidaran-no ara una ccclcnic ccia.
Dcvcria scr cnvcncnado no scgundo raio; nas
rccclcu un rccado da lcla Asiaricia duranic o
rinciro. Fciirou-sc da ncsa c ariiu. Quando
sonos anados or una lcla nulIcr dissc o
grandc Zoroasiro, scnrc nos livranos dc
dificuldadcs ncsic nundo."
100

XVII
OS COMBATES

A rainIa foi rccclida cn Dalilnia con o
cniusiasno quc scnrc insira una lcla c infcliz
rinccsa. Dalilnia arccia agora nais iranquila.
O rncic dc Hircania fora norio cn conlaic.
Os lalilnios, vcnccdorcs, dcclaravan quc
Asiaricia dcsosaria aquclc a qucn cscolIcsscn
ara solcrano. Nao qucrian quc a nais alia
osiao do nundo, quc scria a dc narido dc
Asiaricia c dc rci da Dalilnia, dccndcssc dc
inirigas c calalas. Juravan rcconIcccr cono rci
ao nais valcnic c nais salio. A algunas lcguas
da cidadc, rcaravan una grandc isia ccrcada
dc anfiicairos nagnificancnic ornancniados. Os
conlaicnics dcvian conarcccr arnados dc
onio cn lranco. Cada qual dcvia icr, or dciras
dos anfiicairos, un aariancnio scarado ondc
nao dcvcrian scr visios or ningucn. Havcria
quairo jogos rclininarcs. Aquclcs quc iivcsscn a
fclicidadc dc vcnccr quairo cavalciros dcvcrian
conlaicr cn scguida uns conira os ouiros; dc
nancira quc aquclc quc rcsiassc or uliino
scnIor do cano scria roclanado cancao dos
jogos. Dcvia voliar quairo dias dcois, con as
ncsnas arnas, c dccifrar os cnignas roosios
101
clos nagos. Sc nao os rcsolvcssc, nao scria rci, c
rcconcarian as jusias, aic quc sc cnconirassc
un Ioncn quc fossc vcnccdor nas duas
conciics; ois qucrian cclusivancnic ara
rci o nais corajoso c o nais salio. A rainIa,
duranic iodo cssc icno, dcvcria scr csiriiancnic
guardada. acnas lIc cra crniiido assisiir aos
csciaculos colcria con un vcu; nas nao lIc cra
conccdido falar con ncnIun dos rcicndcnics, a
fin dc quc nao Iouvcssc favor ncn injusiia.
Eis o quc a rainIa fazia salcr a scu
cnanorado, cscrando quc csic dcnonsirassc,
or cla, nais valor c csriio do quc ningucn.
Zadig ariiu, rogou a Vcnus quc lIc forialcccssc a
coragcn c csclarcccssc o csriio. CIcgou
nargcn do Eufraics na vcscra do grandc dia.
Inscrcvcu sua divisa cnirc as dos conciidorcs,
oculiando o rosio c o nonc, cono o ordcnava a
lci, c foi rcousar no aariancnio quc lIc
coulcra or soric. Scu anigo Cador, quc voliara
a Dalilnia dcois dc o Iavcr rocurado
inuiilncnic clo Egiio, nandou lcvar-lIc aos
aoscnios una arnadura conlcia quc lIc
cnviava a rainIa. Mandou-lIc ianlcn o nais
lclo cavalo da Pcrsia. Zadig rcconIcccu o dcdo dc
Asiaricia cn iais rcscnics, nos quais sua
coragcn c anor colraran novas foras c
cscranas.
102
No dia scguinic, alojada a rainIa sol un
dosscl dc cdrarias, c cIcios os anfiicairos dc
iodas as danas c iodas as ordcns dc Dalilnia,
cnciraran no circo os lidadorcs. Cada qual foi
dcor sua divisa aos cs do grandc nago.
Tiraran soric as divisas; a dc Zadig foi a uliina.
O rinciro quc avanou cra un scnIor nuiio
rico, cIanado Iiolad, vaidoso cn dcnasia, ouco
corajoso, nuiio inalil, c falio dc csriio. Scus
faniliarcs Iavian-no convcncido dc quc un
Ioncn cono clc dcvia scr rci, c Iiolad lIcs
rclicara. Un Ioncn cono cu dcvc rcinar". Dc
nodo quc o Iavian arnado a rccciio. Trazia
una arnadura dc ouro con csnalics vcrdcs, un
cnacIo vcrdc, una lana ornada dc fiias vcrdcs.
Viu-sc logo, cla nancira cono Iiolad govcrnava
o cavalo, quc nao cra a un Ioncn cono clc quc
o Ccu rcscrvara o cciro dc Dalilnia. O rinciro
cavalciro quc o aconcicu fcz-lIc crdcr os
csirilos; o scgundo dcrrilou-o solrc a anca do
cavalo, con as duas crnas ara o ar c os lraos
csicndidos. Iiolad rcrgucu-sc, nas iao
dcsajciiadancnic, quc iodo o anfiicairo sc s a
rir. Un icrcciro nao sc dignou scrvir-sc da lana;
nas, Ialil nanolra, cgou-o cla crna dirciia, c
fazcndo-o dar ncia volia, dcrrilou-o na arcna; os
cscudciros dos jogos acorrcran, a rir, c
rccolocaran-no solrc a scla. O quario
conlaicnic iona-o da crna csqucrda c o faz
ionlar clo ouiro lado. Conduziran-no, alaio
103
dc vaias, ara o scu alojancnio, ondc dcvia
assar a noiic, scgundo a lci; caninIando a
cusio, dizia Quc avcniura ara un Ioncn cono
cu!"
Os ouiros cavalciros iivcran nclIor
dcscncnIo. Houvc alguns quc vcnccran dois
cavalciros succssivancnic; cIcgaran a ircs.
Acnas o rncic Oianc vcnccu quairo. Afinal
cIcgou a vcz dc Zadig; csic dcsnoniou a quairo
cavalciros, con a naior graa ossvcl. Viu-sc,
ois quc a conciiao sc rcsuniria a Oianc c
Zadig. O rinciro usava arnas azuis c ouro, con
un cnacIo das ncsnas crcs; as Zadig cran
lrancas. Todos os voios sc dividian cnirc o
cavalciro azul c o cavalciro lranco. A rainIa, con
o con o coraao a aliiar, rczava cla cor
lranca.
Os dois canccs fizcran asscs c volias
con iania agilidadc, irocaran iao lclos golcs dc
lana, iao firncs csiavan nos csirilos, quc iodos,
ncnos a rainIa, dcscjavan quc Iouvcssc dois
rcis cn Dalilnia. Enfin, cansados anlos
cavalos c rias as duas lanas, Zadig usou dc un
ccdicnic, Passa or iras do rncic azul, salia-
lIc garua, iona-o cla ciniura, lana-o or
icrra, nonia na scla cn scu lugar c caracolcia cn
iorno dc Oianc csicndido na arcna. Todo
anfiicairo lrada. Viioria ao cavalciro lranco!"
Oianc indignado, crguc-sc, ua da csada;
104
Zadig acia, dc salrc cn unIo. Ei-los anlos na
arcna, cncnIados cn novo conlaic, cn quc
vcnccn alicrnadancnic a agilidadc c a fora. As
lunas dos caaccics, os rcgos dos lraais, as
nalIas das arnaduras salian ao longc, sol nil
golcs rcciiiados. Colcian dc onia c dc fio,
dirciia, csqucrda, na calca, ciio; rccuan,
avanan, ncdcn-sc, cIocan-sc, cnlaan
cnroscan-sc cono scrcnics, airacan-sc cono
lccs; a iodo insianic salian cIisas dos golcs
nuiuancnic vilrados. Enfin Zadig, rcfazcndo-sc
un noncnio, csiaca, faz finia, dcrrula Oianc,
dcsarna-o. E Oianc cclana. cavalciro
lranco! cs iu quc dcvcs rcinar cn Dalilnia". A
rainIa csiava no augc da alcgria. Conduziran o
cavalciro azul o cavalciro lranco a scus
rcscciivos alojancnios, lcn a iodos os ouiros,
confornc a lci. Mudos vicran scrvi-los c irazcr-
lIcs alincnio. Logo sc vc quc foi o cqucno nudo
da rainIa qucn aicndcu a Zadig. En scguida,
dciaran-nos dornir a sos aic o dia scguinic dc
nanIa, quando o vcnccdor dcvia lcvar sua divisa
ao grandc nago, ara confcr-la dar-sc a
conIcccr.
Zadig dorniu lcn, acsar dc cnanorado, iao
causio sc acIava. Iiolad quc ousava no
alojancnio roino, nao rcgou olIo Ergucu-sc
duranic a noiic cncirou no quario do vizinIo,
ionou as arnas, lrancas dc Zadig, juniancnic
con a sua divisa, c s sua arnadura vcrdc no
105
lugar da do ouiro. Ao ananIcccr, conarcccu
orgulIosancnic cranic o grandc nago,
dcclarando quc un Ioncn cono clc cra o
vcnccdor. Ningucn o cscrava; nas foi
roclanado cono ial cnquanio Zadig ainda
dornia. Asiaricia, surrcsa, c con o dczcscro no
coraao, rcgrcssou a Dalilnia. Ja csiava quasc
vazio o anfiicairo quando Zadig dcscriou.
Procurou as suas arnas, c so cnconirou aqucla
arnadura vcrdc. Viu-sc olrigado a usa-la, ois
nao iinIa nais nada junio a si. Ainiio c
indignado, vcsic-a con furor c avana, cn ial
cquiagcn.
Todos os quc ainda sc acIavan no icairo c
no circo rccclcran-no con assuadas. Fodcavan-
no; insuliavan-no cn cara. Janais Ioncn
algun ccrincniou iao IunilIanics
noriificacs. Pcrdcu cniao a acicncia;
discrsou a golcs dc salrc o oulacIo quc
ousava uliraja-lo; nas nao salia quc ariido
ionar. Nao odia avisiar-sc con a rainIa; nao
odia rcclanar a arnadura lranca quc csia lIc
cnviara. scria conroncic-la. Assin, cnquanio sc
acIava cla alisnada na dor, csiava Zadig cIcio
dc furor c inquiciaao. Passcava clc s nargcns
do Eufraics, crsuadido dc quc a sua csircla o
dcsiinava a scr irrcnissivclncnic infcliz, c
rcassando no csriio iodas as suas dcsgraas,
dcsdc a avcniura da nulIcr quc odiava os
caolIos aic a da sua arnadura. Eis cn quc dcu
106
dizia clc consigo icr-nc acordado iardc; sc
Iouvcssc dornido ncnos, scria rci dc Dalilnia c
ossuiria Asiaricia. As cicncias, o caraicr, a
coragcn; so scrviran, ois, ara ncu inforiunio."
Escaou-lIc cnfin nurnurar conira a
Providcncia, c foi icniado a crcr quc iudo cra
govcrnado or un dcsiino crucl quc orinia os
lons c fazia roscrarcn os cavalciros vcrdcs.
Un dc scus csarcs cra carrcgar aqucla
arnadura vcrdc quc lIc airara iananIo
cscarnio.
Vcndcu-a laraio a un concrcianic quc
assava c conrou-lIc una iunica c caraua.
Ncssa induncniaria, asscava nargcn do
Eufraics, cIcio dc dcscscro, c acusando cn
scgrcdo a Providcncia, quc nao dciava dc o
crscguir.
107

XVIII
O EREMITA

Assin caninIando, cnconirou un crcniia,
cuja vcncravcl larla lranca lIc ionlava aic a
ciniura. TinIa na nao un livro quc lia
aicniancnic. Zadig arou c fcz-lIc una rofunda
rcvcrcncia. O crcniia saudou-o con un ar iao
nolrc c iao londoso, quc Zadig icvc curiosidadc
dc convcrsar con clc. Pcrguniou-lIc quc livro lia.
o livro dos dcsiinos dissc o crcniia.-
Qucr lcr un ouco?
Ps o livro nas naos dc Zadig quc, cnlora
vcrsado cn varias lnguas, nao dc dccifrar-lIc
una unica lcira. Isso ainda nais lIc auncniou a
curiosidadc.
Parcccs lasianic alorrccido dissc-lIc o
anciao.
Moiivos nao nc falian! cclanou Zadig.
Sc nc crniics quc ic aconanIc
iornou o vclIo, ialvcz cu ic ossa scr uiil.
icnIo s vczcs dcrranado scniincnios dc
consolaao na alna dos infclizcs.
108
Zadig scniiu-sc ionado dc rcsciio anic o ar,
as larlas c o livro do crcniia. AcIou-lIc
sucriorcs luzcs na convcrsaao. Falava o crcniia
do dcsiino, da jusiia, da noral do solcrano lcn,
da fraqucza Iunana, das viriudcs c dos vcios,
con iao viva c iocanic cloqucncia, quc Zadig
scniiu-sc airado ara clc or invcncvcl cncanio.
Pcdiu-lIc con insisicncia quc nao o dciassc aic
cIcgarcn a Dalilnia.
O ncsno favor ic co dissc-lIc o vclIo.
Jura, or Orosnadc, quc nao ic scararas dc
nin, or nais csiranIos quc ic arcan os ncus
aios.
Zadig jurou, c ariiran junios.
CIcgaran os dois viajanics a un solcrlo
casiclo. O crcniia cdiu Iosiialidadc ara si c
ara o jovcn quc o aconanIava. O oriciro, quc
sc odcria ionar or un grao-scnIor, os
iniroduziu con una csccic dc dcsdcnIosa
conlaccncia. Foran arcscniados ao criado-
nor, quc lIcs nosirou os nagnficos
aariancnios do ano. Pcrniiiran-lIcs quc
scniasscn circnidadc da ncsa dcsic, scn quc
o scnIor do casiclo sc dignassc Ionra-los con
un olIar, duranic a ccia; nas foran scrvidos,
cono os ouiros, con rcfinancnio c rofusao.
Fizcran con quc sc lavasscn cn una lacia dc
ouro, guarnccida dc csncraldas c rulis.
109
Lcvaran-nos a dciiar-sc cn un lclo
aariancnio, c no dia scguinic un criado
cnircgou a cada qual una nocda dc ouro; aos o
quc, foran dcscdidos.
O dono da casa dissc Zadig cn caninIo
arccc-nc un Ioncn gcncroso, cnlora un
ouco aliivo; ccrcc nolrcncnic a Iosiialidadc.
Dizcndo iais alavras, crcclcu quc una
csccic dc llsa nuiio grandc quc usava o
crcniia arccia disicndida c inflada viu ali a
lacia dc ouro guarnccida dc cdrarias, quc csic
Iavia furiado. Nao ousou dizcr coisa alguna; nas
scniia-sc ionado da csiranIa surrcsa.
Pclo ncio-dia, o crcniia arcscniou-sc
oria dc una casa nuiio cqucna ondc norava
un rico avarcnio; cdiu Iosiialidadc or
algunas Ioras. Un vclIo criado nal vcsiido
rccclcu-o rudcncnic c fcz cnirar o crcniia c
Zadig na csirclaria, ondc lIcs scrviran algunas
azciionas odrcs, ao duro c ccrvcja csiragada. O
crcniia lclcu c concu con un ar iao conicnic
cono na vcscra. Dcois, dirigindo-sc ao vclIo
criado, quc os olscrvava ara vcr sc nao
roulavan nada c os insiava a ariircn, dcu-lIc
as duas nocdas dc ouro quc rccclcra dc nanIa c
agradcccu-lIc nuiio as suas aicncs.
Pco-lIc acrcsccniou quc nc lcvc
rcscna dc scu ano.
110
O criado, ainiio, iniroduziu os dois
viajanics.
Magnfico scnIor dissc o crcniia, nao
osso dciar dc agradcccr-vos Iunildcncnic a
nolrc nancira cono nos rccclcsics. dignai-vos
acciiar csia lacia dc ouro cono nodcsio cnIor
dc ninIa graiidao.
O avarcnio quasc caiu ara iras. Scn lIc dar
icno ara quc voliassc a si do assonlro, o
crcniia ariiu s rcssas con o scu jovcn
conanIciro.
ScnIor, quc vcjo cu? diz-lIc Zadig.
Nao vos arcccis cn nada con os ouiros Ioncns,
roulais una lacia dc ouro guarnccida dc
cdrarias a un scnIor quc vos rccclc
nagnificancnic c a rcscnicais a un avarcnio
quc vos iraia con indignidadc.
Mcu filIo rcsondcu o vclIo, cssc
Ioncn nagnfico, quc so rccclc os csiranIos or
vaidadc c ara fazc-los adnirar suas riquczas, sc
iornara nais scnsaio; o avarcnio arcndcra a
raiicar a Iosiialidadc. nao ic csanics dc nada,
c scguc-nc.
Zadig nao salia ainda sc iraiava con o nais
louco ou o nais salio dos Ioncns; nas o crcniia
falava con iania auioridadc quc Zadig, ligado
alias clo jurancnio, nao dc dciar dc scgui-lo.
111
CIcgaran dc noiic a una casa dc asccio
agradavcl nas sinlcs, ondc nada dcnunciava
rodigalidadc ou avarcza. O dono cra un filosofo
rciirado do nundo, quc culiivava cn az a
salcdoria c a viriudc, c quc no cnianio nao sc
alorrccia. Arouvcra-lIc consiruir aquclc rciiro,
ondc rccclia os visiianics con una nolrcza quc
nada iinIa dc osicniaao. Foi cn cssoa ao
cnconiro dos dois viajanics, a qucn rinciro fcz
rcousar nun cnodo aariancnio. Algun
icno dcois vcio convida-los ara una rcfciao
sadia c variada, duranic a qual sc rcfcriu
discrciancnic s uliinas rcvolucs dc Dalilnia.
Parcccu sinccrancnic dcvoiado rainIa c
nosirou-sc dcscjoso dc quc Zadig iivcssc
conarccido ao iorncio ara disuiar a coroa.
Mas os Ioncns acrcsccniou nao ncrcccn
un rci cono Zadig". Esic cnrulcscia c scniia
rcdolrarcn scus sofrincnios. Convicran, na
convcrsaao, cn quc as coisas dcsic nundo nao
narcIavan scnrc ao agrado dos nais scnsaios.
O crcniia susicniava quc nao sc conIccian os
caninIos da Providcncia, c quc os Ioncns
fazian nal cn julgar un iodo dc quc so
crcclian a nais nfina aric. Falaran cn
scguida solrc as aics.
AI! cono sao funcsias! dizia Zadig.
Sao cono os vcnios quc cnfunan as vclas
do larco rcirucou o crcniia. sulncrgcn-no
112
s vczcs; nas, scn o scu aulio, o larco nao
odcria vogar. A llis nos iorna colcricos c
docnics; nas, scn a llis, nao odcranos vivcr.
Tudo c crigoso ncsic nundo, c iudo c
ncccssario.
Falou-sc do razcr, c o crcniia rovou quc c
un rcscnic da divindadc. Pois dissc clc o
Ioncn nao odc dar a si rorio ncn scnsacs
ncn idcias, rccclc iudo; a dor c o razcr lIc vcn
dc fora, cono a sua cisicncia."
Zadig adnirava-sc dc cono un Ioncn quc
fizcra coisas iao ciravaganics odia raciocinar
iao lcn. Enfin, dcois dc una alcsira iao
insiruiiva quao agradavcl, o roriciario
conduziu os Ioscdcs ao quario, lcndizcndo o
Ccu or lIc Iavcr cnviado dois Ioncns iao
salios c viriuosos. Ofcrcccu-lIcs dinIciro dc un
nodo naiural c nolrc quc nao odia nclindrar. O
crcniia rccusou-o c dcscdiu-sc, dizcndo quc
ariiria ara Dalilnia anics do raiar do dia. A
scaraao foi conovcnic; Zadig, solrciudo,
scniia-sc cIcio dc csiina c sinaiia or aquclc
Ioncn iao anavcl.
Quando o crcniia c clc sc viran a sos no
aariancnio, fizcran or nuiio icno o clogio dc
scu Ioscdciro. O vclIo, alia nadrugada,
dcscriou Zadig.
113
Tcnos dc ariir dissc clc. Mas,
cnquanio iodos ainda csiao dornindo, qucro
dciar a cssc Ioncn un icsicnunIo dc ninIa
csiina c afciao.
Dizcndo iais alavras, ionou un arcIoic c
aicou fogo casa. Zadig, Iorrorizado, s-sc aos
griios, c quis incdi-lo dc concicr iao rcvolianic
aao. O crcniia arrasiava-o con una fora
sucrior; a casa csiava cn cIanas. Quando ja sc
acIava lasianic longc con o conanIciro, o
vclIo s-sc a conicnlar iranquilancnic o
inccndio. Craas a Dcus! dissc clc. Eis a
casa do nosso qucrido Ioscdciro conlciancnic
dcsiruda! Quc Ioncn fcliz!" A csias alavras,
Zadig viu-sc icniado, a un icno, a roncr cn
gargalIadas, a cncIcr dc injurias o vcncravcl
anciao a laicr-lIc, c a fugir, nas nao fcz nada
disso c, scnrc doninado cla asccndcncia do
crcniia, scguiu-o, a coniragosio, aic a roina
ousada.
Era cn casa dc una viuva cariiaiiva c
viriuosa quc iinIa un solrinIo dc caiorzc anos,
cIcio dc airaiivos c quc cra a sua unica
cscrana. Fcz, o nclIor ossvcl, as Ionras da
casa. Na nanIa scguinic, ordcnou ao solrinIo
quc aconanIassc os viajanics aic una onic
quc, csiando ncio arruinada, sc iornara dc
assagcn crigosa. O jovcn, solciio, narcIava
114
frcnic dclcs. Ao cIcgarcn onic, dissc-lIc o
crcniia.
Vcn ca, dcvo dar una anosira dc graiidao
iua iia. Tona-o cniao clos calclos c
arrcncssa-o ao rio. O ncnino ionla, rcaarccc
un insianic iona dagua, c c cngolido cla
iorrcnic.
O nonsiro! o cclcrado! lradou Zadig.
Tu nc Iavias ronciido nais acicncia
dissc-lIc o crcniia, inicrroncndo-o. Pois fica
salcndo quc, dclaio das runas dcssa casa quc
a Providcncia inccndiou, o roriciario cnconirou
un icsouro incnso; c c lon quc sailas quc cssc
jovcn, a qucn a Providcncia iorccu o cscoo,
icria assassinado a sua iia dcniro cn un ano, c a
ii daqui a dois anos.
Qucn ic dissc ial coisa, larlaro? griiou
Zadig. E, ncsno quc Iouvcsscs lido cssc
aconiccincnio no icu livro dos dcsiinos, acaso ic
scra crniiido afogar una criana quc nao ic fcz
nal ncnIun?
Enquanio assin falava, Zadig crcclcu quc o
vclIo ja nao iinIa larla, quc o scu rosio adquiria
os iraos da juvcniudc. Dcsaarcccu-lIc o Ialiio
dc crcniia; quairo lclas asas rccolrian un
coro najcsioso c rcslandcccnic dc luz.
115
cnviado do Ccu! anjo divino! cclanou
Zadig, rosicrnando-sc. Dcsccsic cniao do
cnrco ara cnsinar un fragil norial a
sulncicr-sc s ordcns cicrnas?
Os Ioncns dissc o anjo Jcsrad
julgan iudo scn nada conIcccr. cras iu, dcnirc
iodos os Ioncns, qucn nais ncrccia scr
csclarccido.
Zadig cdiu crnissao ara falar.
Dcsconfio dc nin rorio dissc clc, nas
ousarci cdir-ic quc nc csclarcas una duvida.
nao scria nclIor corrigir cssc ncnino, c iorna-lo
viriuoso, cn vcz dc afoga-lo
Sc clc iivcssc sido viriuoso, c vivido iornou
Jcsrad, a scu dcsiino scria o dc scr
assassinado con a nulIcr quc dcvcria dcsosar,
c con o filIo quc dcvcrian icr
Cono! cclanou Zadig. cniao
ncccssario quc Iaja crincs c nalcs, c quc os
nalcs ionlcn solrc as cssoas dc lcn?
Os naus rcsondcu Jcsrad sao
scnrc infclizcs. scrvcn ara ccrincniar un
cqucno nuncro dc jusios csalIados solrc a
icrra, c nao Ia nal dc quc nao rovcnIa un
lcn.
116
Mas dissc Zadig c sc so Iouvcssc
lcn, c ncnIun nal?
Eniao rclicou Jcsrad csic nundo
scria ouiro; o cncadcancnio dos faios olcdcccria
a una ouira ordcn dc salcdoria; c cssa ouira
ordcn, quc scria crfciia, so odc cisiir na
norada cicrna do Scr Surcno, dc qucn o nal
nao odc aroinar-sc. Criou Elc nilIcs dc
nundos, ncnIun dos quais sc odc asscnclIar
ao ouiro. Essa incnsa varicdadc c un airiluio dc
scu odcr incnso. Nao Ia ncn duas folIas dc
arvorc na icrra, ncn dois glolos nos canos
infiniios do ccu, quc scjan scnclIanics; c iudo o
quc vcs solrc o cqucno aiono cn quc nasccsic
dcvia csiar no scu lugar c no scu icno fio,
confornc as ordcns inuiavcis daquclc quc iudo
alrangc. Os Ioncns cnsan quc cssc ncnino
quc acala dc crcccr caiu no rio or acaso. iudo
c rova, ou uniao, ou rcconcnsa, ou
rovidcncia. Lcnlra-ic daquclc cscador quc sc
julgava o nais infcliz dos Ioncns. Orosnadc ic
cnviou ara lIc nudar o dcsiino. Fragil norial,
ccssa dc arguir conira aquilo quc cunrc adorar.
Mas dissc Zadig... E, cnquanio dizia
nas, ja o anjo alava o vo ara a dccina
csfcra. Zadig, dc joclIos, adorou a Providcncia, c
sulncicu-sc. O anjo griiou-lIc das aliuras.
Scguc ara Dalilnia.
117

XIX
OS ENIGMAS

Zadig, fora dc si, c cono un Ioncn a cujos
cs Iouvcssc ionlado un raio, caninIava ao
acaso. Enirou cn Dalilnia no dia cn quc
aquclcs con qucn conlaicra sc acIavan ja
rcunidos no vcsilulo do alacio, ara dccifrar os
cnignas c rcsondcr s crgunias do grandc
nago. Todos cavalciros iinIan cIcgado, cccio o
da arnadura vcrdc. Logo quc Zadig aarcccu na
cidadc, o ovo sc rcuniu cn iorno dclc; os olIos
nao sc saciavan dc o vcr, as locas dc o alcnoar,
os coracs dc dcscjar-lIc o incrio. O invcjoso o
viu assar, csircncccu c dcsviou-sc; o ovo o
lcvou aic o local da asscnllcia. A rainIa, a qucn
Iavian conunicado a sua vinda, scniia-sc
agiiada dc icnorcs c cscranas; a inquiciaao a
dcvorava. nao odia conrccndcr ncn cono
Zadig csiava scn arnas, ncn cono Iiolad irazia
a arnadura lranca. visia dc Zadig, clcvou-sc
un confuso nurnurio. Esiavan surrcsos c
cncaniados dc iornar a vc-lo; nas so aos
cavalciros quc Iavian conlaiido cra crniiido
ingrcsso na asscnllcia.
118
Conlaii cono qualqucr ouiro dcclarou
clc. Mas algucn csia usando aqui as ninIas
arnas; c, cnquanio aguardo a Ionra dc o rovar,
co liccna ara arcscniar-nc no concurso dc
cnignas.
Puscran a roosia cn voiaao. iao
arraigada csiava nos csriios a sua rcuiaao dc
rolidadc, quc ningucn Icsiiou cn adniii-lo.
O grandc nago roc rinciro a scguinic
qucsiao.
Qual c, dc iodas as coisas do nundo, a
nais longa c a nais curia, a nais raida c a nais
lcnia, a nais divisvcl c a nais cicnsa, a nais
ncgligcnciada c a nais irrcaravclncnic
lancniada, quc dcvora iudo o quc c cqucno c
quc vivifica iudo o quc c grandc?
Calia a Iiolad falar. Fcsondcu quc un
Ioncn cono clc nada cnicndia dc cnignas c quc
lIc lasiava icr laiido os advcrsarios a lanaos.
Disscran uns quc a cIavc do cnigna cra a
foriuna, ouiros a icrra, ouiros a luz. Zadig dissc
quc cra o icno. Nada c nais longo
acrcsccniou clc, ois quc c a ncdida da
cicrnidadc; nada c nais curio, ois quc falia a
iodos os nossos rojcios; nada nais lcnio ara
qucn cscra; nada nais raido ara qucn
dcsfruia a vida; csicndc-sc, cn grandcza, aic o
infiniio; dividc-sc, aic o infiniio, cn cqucncz;
119
iodos os Ioncns o ncgligcncian, iodos lIc
lancnian a crda; nada sc faz scn clc, faz
csqucccr iudo o quc c indgno da osicridadc, c
inorializa as grandcs coisas". A asscnllcia dcu
razao a Zadig.
Pcrguniaran cn scguida. Qual c a coisa quc
sc rccclc scn agradcccr, quc sc dcsfruia scn
salcr cono, quc danos aos ouiros quando nao
salcnos ondc c quc csianos, c quc crdcnos
scn o crcclcr?"
Cada qual dcu a sua clicaao. Acnas
Zadig adivinIou quc sc iraiava da vida. Fcsolvcu
iodos os ouiros cnignas con igual facilidadc.
Iiolad dizia scnrc quc nada cra nais facil c quc
clc ianlcn o dcscolriria, sc sc iivcssc dado ao
iralalIo. Prouscran qucsics solrc a jusiia, o
solcrano lcn, a aric dc rcinar. As rcsosias dc
Zadig foran julgadas as nais solidas. cna
dizian quc iao lon csriio scja iao nau
cavalciro".
Ilusircs scnIorcs dcclara Zadig, iivc a
Ionra dc vcnccr na lia. a nin quc cricncc a
arnadura lranca. O scnIor Iiolad aodcrou-sc
dcla duranic o ncu sono. con ccricza julgou quc
lIc scniaria nais quc a vcrdc... Esiou disosio a
rovar cranic iodos, con csia iunica c csia
csada, conira ioda cssa arnadura lranca quc
120
clc nc ionou, quc fui cu quc iivc a Ionra dc
vcnccr o lravo Oianc.
Iiolad acciiou o dcsafio con a naior
confiana. Nao duvidava quc, csiando dc
caaccic, couraa c lraais, facilncnic vcnccria a
un gala dc canisola c larrcic dc dornir. Zadig
uou da csada, saudando a rainIa, quc o
conicnlava cIcia dc alcgria c icnor, Iiolad
uou a sua, scn saudar ningucn. Avanou ara
Zadig cono Ioncn quc nada iivcssc a icncr.
Esiava rcsics a lIc fcndcr a calca. Zadig soulc
aarar o golc, oondo o quc sc cIana o foric da
csada ao fraco do advcrsario, dc nodo quc a
csada dc Iiolad sc roncu. Eniao Zadig
cnlaando o ininigo, dcrrulou-o or icrra; c,
colocando a onia da csada na frincIa da
couraa, dissc-lIc. Dcia-nc dcsarnar-ic, ou cu
ic naio". Iiolad, scnrc surrcso das dcsgraas
quc aconiccian a un Ioncn cono clc, dciou
quc Zadig lIc iirassc iranquilancnic o nagnfico
caaccic, a solcrla couraa, os lclos lraais, os
lrilIanics cooics. Zadig os vcsiiu c, assin
cquiado, corrcu a lanar-sc aos joclIos dc
Asiaricia. Cador rovou facilncnic quc a
arnadura cricncia .a Zadig. Foi roclanado rci
or asscniincnio dc iodos, c solrciudo dc
Asiaricia, quc, aos ianias advcrsidadcs, gozava
da doura dc vcr o scu cnanorado digno, cranic
o univcrso, dc scr scu csoso. Iiolad foi fazcr-sc
cIanar dc scnIor cn sua casa. Zadig foi rci, c rci
121
fcliz. TinIa rcscnic ao csriio o quc lIc disscra
o anjo Jcsrad. Lcnlrava-sc aic do grao dc arcia
convcriido cn diananic. A rainIa c clc adoraran
a Providcncia Zadig dciou a lcla caricIosa,
Missuf, corrcr nundo. Mandou cIanar o
salicador Arlogad, a qucn confiou un Ionroso
sio no ccrciio, con a roncssa dc clcva-lo s
nais alias dignidadcs sc sc conoriassc cono
lcgiino gucrrciro, c dc o cnforcar sc sc
cnircgassc s aiividadcs dc salicador.
Scioc foi cIanado dos confins da Aralia, con
a lcla Alnona, ara dirigir o concrcio lalilnio.
Cador olicvc a osiao c csiina quc ncrccian
scus scrvios; cra o anigo do rci; c csic foi o
unico nonarca da icrra quc icvc un anigo. O
cqucno nudo nao ficou no csquccincnio. O
cscador ganIou una lcla casa. Orcan foi
condcnado a agar-lIc una grandc sona c a
dcvolvcr-lIc a nulIcr; nas o cscador, quc
ganIara juzo so ficou con o dinIciro.
Ncn a lcla Scnira sc consolava dc Iavcr
acrcdiiado quc Zadig cra caolIo, ncn Azora
ccssava dc cIorar or lIc Iavcr qucrido coriar o
nariz. Zadig alrandou o csar dc anlas con uns
lons rcscnics. O invcjoso norrcu dc raiva c dc
vcanc. O incrio gozou da az, da gloria c da
alundancia; foi o nais lclo scculo da icrra. cra
csia govcrnada cla jusiia c o anor. Dcndizian a
Zadig, c Zadig lcndizia ao Ccu.
122

XX
A DANA

Scioc dcvia ir ara assunios concrciais,
ilIa dc Scrcndil; nas o rinciro ncs dc scu
casancnio, quc c, cono sc salc, a lua dc ncl,
nao lIc crniiia dciar a csosa, ncn suor quc
janais udcssc dcia-la. cdiu a Zadig quc
fizcssc a viagcn cn scu lugar. Ai! susirava
csic. Dcvo ainda colocar naior disiancia cnirc
nin c a lcla Asiaricia?! Mas csiou na olrigaao
dc scrvir a ncus lcnfciiorcs". Assin dissc,
cIorou c ariiu.
Nao dcnorou nuiio cn Scrcndil scn quc
fossc considcrado un Ioncn ciraordinario.
Tornou-sc arliiro. dc iodas as qucsics cnirc os
ncgocianics, anigo dos salios c consclIciro do
cqucno nuncro dc cssoas quc ouvcn
consclIos. O rci nanifcsiou dcscjos dc o vcr c
ouvir. FcconIcccu logo o valor dc Zadig; confiou
na sua salcdoria c fcz dclc scu anigo. A
faniliaridadc c csiina do rci fizcran-no ircncr.
Dia c noiic rccordava os nalcs quc lIc Iavian
acarrciado as loas graas dc Moaldar. Sc
agrado ao rci cnsava clc, nao csiarci
crdido?" Nao odia, coniudo, furiar-sc s
123
gcniilczas da Sua Majcsiadc. ois cunrc
confcssar quc Nalussan, rci dc Scrcndil, filIo dc
Nussanal, filIo dc Nalassun, filIo dc Sanlusna,
cra un dos nclIorcs rncics da sia c quc,
quando sc lIc falava, iornava-sc difcil dciar dc
ana-lo.
Essc lon rncic cra scnrc louvado,
cnganado c roulado; csforavan-sc, orfia, a
vcr qucn nais lIc ilIava os icsouros. O
rccclcdor gcral da ilIa dc Scrcndil dava o
ccnlo, scguido ficlncnic clos ouiros. O rci
salia-o. or varias vczcs nudara dc icsourciro;
nas nao udcra nudar o cosiunc csialclccido
dc dividir os rovcnios do rci cn duas arics, a
ncnor das quais calia scnrc Sua Majcsiadc, c
a naior aos adninisiradorcs.
O rci Nalussan confiou scus cuidados ao
salio Zadig.
Tu quc salcs iao lclas coisas dissc-lIc
clc, nao salcrias cnconirar-nc un icsourciro
quc nao roulc?
Scn duvida rcsondcu Zadig. Sci un
ncio infalvcl dc conscguir-lIc un Ioncn dc
naos linas.
O rci, cncaniado, crguniou-lIc, alraando-
o, cono dcvcria roccdcr.
124
so fazcr danar iodos aquclcs quc sc
candidaicn dignidadc dc icsourciro, c aquclc
quc danar con nais lcvcza scra infalivclncnic o
Ioncn nais Ionrado.
Esias zonlando dissc o rci. Eis un
nodo lasianic csquisiio dc cscolIcr un
icsourciro... Cono? Julgas cniao quc aquclc quc
fizcr nclIor un cnirccIai scra o financisia nais
rolo c nais Ialil?
Nao garanio quc scja o nais Ialil
rcirucou Zadig, nas asscguro quc scra
induliiavclncnic o nais Ioncsio.
Falava Zadig con iananIa scgurana quc o
rci o julgou ossuidor dc algun scgrcdo
solrcnaiural ara rcconIcccr os financisias.
Nao nc agrada o solrcnaiural dissc
Zadig, scnrc dcicsici as cssoas c livros
nagicos. sc Vossa Majcsiadc dciar-nc fazcr a
rova quc lIc roonIo, Ia dc convcnccr-sc dc
quc o ncu scgrcdo c a coisa nais sinlcs c nais
facil dcsic nundo.
Nalussan, rci dc Scrcndil, ficou nuiio nais
csaniado dc ouvir quc cssc scgrcdo cra sinlcs
do quc sc lIo Iouvcsscn arcscniado cono un
nilagrc.
125
Esia lcn dissc clc, fasc cono lcn
cnicndcrcs.
Dcic o caso conigo iornou Zadig c
Vossa Majcsiadc ganIara con cssa ccricncia
nuiio nais do quc suc.
No ncsno dia nandou afiar quc iodos os
rcicndcnics ao cargo dc rccclcdor-nor dos
dinIciros dc Sua Craciosa Majcsiadc Nalussan,
filIo dc Mussanal, dcvcrian arcscniar-sc,
vcsiidos dc scda lcvc, a 1a. da lua do crocodilo,
na aniccanara do rci. Ali conarcccran, cn
nuncro dc scsscnia c quairo. TinIan rcunido
ralcquisias nun salao vizinIo; iudo acIava
ronio ara o lailado; nas a oria dcssc salao
csiava fccIada, c, ara ali cnirar, cra rcciso
assar or una cqucna galcria lasianic cscura.
Un guarda vinIa luscar c iniroduzir cada
candidaio, un aos ouiro naqucla assagcn,
ondc o dciava szinIo alguns ninuios. O rci,
quc csiava a ar dc iudo, cuscra iodos os scus
icsouros na rcfcrida galcria. Dcois quc iodos os
rcicndcnics cIcgaran ao salao, Sua Majcsiadc
lIcs ordcnou quc danasscn. Janais sc danou
iao csadancnic c con ncnos graa; iinIan
iodos a calca laia, o lusio cncolIido, as naos
coladas ao coro. Quc vclIacos!" dizia Zadig
cn voz laia. Un so dcnirc clcs danava con
agilidadc, dc calca alia, olIar scguro, lraos
csicndidos, coro dirciio c jarrcics firncs; AI!
126
quc Ioncn Ionrado! quc ccclcnic Ioncn!"
dizia Zadig. O rci alraou aquclc lon danarino,
roclanou-o icsourciro, c iodos os ouiros foran
unidos c nuliados con a naior jusiia do
nundo. ois cada qual, duranic o icno cn quc
csiivcra na galcria, aiulIara os lolsos c nal odia
andar. Muiio vcado sc scniiu o rci con a
naiurcza Iunana clo faio dc Iavcr, cnirc
aquclcs scsscnia c quairo danarinos, scsscnia c
ircs gaiunos. A galcria cscura foi cIanada o
corrcdor da icniaao Sc fossc na Pcrsia, icrian
cnalado aquclcs scsscnia c ircs scnIorcs; cn
ouiros ascs, fornarian un irilunal dc jusiia
quc consuniria nas cusias do roccsso o irilo
do dinIciro roulado c quc nada rcoria nos
cofrcs do rci; cn ouiro rcino, os scsscnia c ircs sc
jusiificarian lcnancnic c farian cair cn
dcscrcdiio aquclc danarino iao lcviano. cn
Scrcndil, acnas foran condcnados a auncniar
o icsouro ullico, ois Nalussan cra nuiio
indulgcnic
Era ianlcn nuiio rcconIccido. dcu a Zadig
una quaniia nais considcravcl do quc qualqucr
icsourciro janais roulara a cl-rci scu scnIor.
Zadig sc uiilizou da sona ara cnviar corrcios a
Dalilnia, quc dcvian inforna-lo do dcsiino dc
Asiaricia. A voz ircncu-lIc ao dar cssa ordcn, o
sanguc lIc fluiu ara o coraao, scus olIos
colriran-sc dc ircvas, a alna csicvc a onio dc
alandona-lo. O ncnsagciro ariiu, Zadig o viu
127
cnlarcar; cnirou no alacio, scn vcr ningucn,
cono sc csiivcssc cn scu quario, c ronunciando
a alavra anor.
AI! o anor dissc o rci, c
rccisancnic do quc iraia; adivinIasic a ninIa
cna. s un grandc Ioncn! Escro quc nc
cnsincs a dcscolrir una nulIcr acina dc
qualqucr susciia, cono nc fizcsic cnconirar un
icsourciro dcsinicrcssado.
Zadig, voliando a si, roncicu scrvi-lo no
anor cono cn finanas, cnlora a coisa lIc
arcccssc ainda nais difcil.
128

XXI
OS OLHOS AZUIS

O coro c o coraao... concou o rci. A
csias alavras, o lalilnio nao dc dciar dc
inicrronc-lo.
Cono lIc sou graio or nao Iavcr Sua
Majcsiadc diio o csriio c o coraao! ois so sc
ouvcn csias alavras nas convcrsacs dc
Dalilnia; nao sc vc nais quc livros a rcsciio do
coraao c do csriio, cscriios or cssoas quc
nao icn ncn una coisa ncn ouira; nas icnIa a
londadc dc rosscguir, Sirc.
Nalussan assin coniinuou.
O coro c o coraao csiao, cn nin,
dcsiinados a anar; a rincira dcssas duas
oicncias icn iodos os noiivos ara sc acIar
saiisfciia. TcnIo aqui ccn nulIcrcs a ncu
scrvio, iodas lclas, conlaccnias, solciias,
voluiuosas aic, ou quc o fingcn scr conigo.
Quanio a ncu coraao, ja nao c iao fcliz. Por
dcnais icnIo visio quc agradan nuiio o rci dc
Scrcndil c ouco sc inorian con Nalussan.
Nao quc cu julguc inficis as ninIas nulIcrcs;
nas dcscjaria cnconirar una alna quc fossc
129
ninIa; daria or cssc icsouro as ccn lclczas
cujos cncanios ossuo. vc sc odcs, dcnirc as
ccn sulianas, acIar-nc una dc qucn cu ossa
icr ccricza dc scr anado.
Zadig rcsondcu cono no caso dos
financisias.
Dcic iudo a ncu cuidado, Sirc; nas
crniia rinciro quc cu disonIa do quc Vossa
Majcsiadc cs na galcria da icniaao; dar-lIc-
ci conia dc iudo c nao crdcra coisa alguna.
O rci dciou-o cono scnIor alsoluio. Zadig
cscolIcu cn Scrcndil irinia c ircs cqucnos
corcundas dos nais fcios quc dc acIar, irinia c
ircs ajcns dos nais lclos, c irinia c ircs lonzos
dos nais cloqucnics c dos nais rolusios.
Conccdcu a iodos lcna lilcrdadc dc cnirarcn
nas cclas das sulianas. Cada corcundinIa ficou
con quairo nil nocdas dc ouro a scu disor, c
logo no rinciro dia iodos clcs foran fclizcs. Os
ajcns, quc nada iinIan a dar scnao a sua
roria cssoa, so iriunfaran ao fin dc dois ou
ircs dias. Os lonzos iivcran un ouco nais dc
iralalIo; nas afinal irinia c ircs dcvoias sc
rcndcran a clcs. O rci, or gclosias quc davan
ara iodas as cclas, viu iodas cssas rovas, c
naravilIou-sc. Dc suas ccn nulIcrcs, novcnia c
novc sucunliran s suas rorias visias.
130
Fcsiava acnas una jovcn, lasianic
novinIa, dc qucn Sua Majcsiadc janais sc
aroinara. Enviaran-lIc un, dois, ircs
corcundas, quc lIc ofcrcccran aic vinic nil
nocdas; cla foi incorruivcl, c nao dc dciar
dc rir dc quc aquclcs corcundas julgasscn quc o
dinIciro os iornaria nais lcn fciios dc coro.
Arcscniaran-lIc os dois ajcns nais lclos; cla
dissc quc acIava o rci ainda nais lclo.
Largaran-lIc o nais cloqucnic dos lonzos, c cn
scguida o nais inircido; cla acIou o rinciro
un aagaio c nao sc dignou ncn ncsno a
susciiar o ncriio do scgundo. O coraao c iudo
dizia cla. Nunca ccdcrci, ncn ao ouro dc un
corcunda, ncn s graas dc un jovcn, ncn s
scducs dc un lonzo; anarci unicancnic a
Nalussan, filIo dc Nussanal, c cscrarci quc clc
sc dignc anar-nc". O rci scniiu-sc iransoriado
dc alcgria, dc csanio c dc icrnura. FccolIcu iodo
o dinIciro quc causara o succsso dos corcundas
c rcscnicou-o lcla Falidc; cra cssc o nonc da
jovcn criaiura. Dcu-lIc o scu coraao. cla lcn o
ncrccia. Janais foi iao viosa a flor da juvcniudc,
janais iivcran ial scduao os cncanios da
fornosura. Quc cla nao salia fazcr dirciio a
rcvcrcncia, c coisa quc a vcrdadc Iisiorica nao
crniic calar; nas danava cono as fadas, falava
cono as scrcias c caniava cono as graas. cra
cIcia dc rcndas c viriudcs.
131
Nalussan, anado, adorou-a; nas Falidc
iinIa olIos azuis, c foi isso a fonic das naiorcs
dcsgraas. Havia una aniiga lci quc roilia aos
rcis anarcn una dcssas nulIcrcs quc os grcgos
dcois cIanaran dc loois. Fazia nais dc cinco
nil anos quc o cIcfc dos lonzos iinIa
csialclccido cssa lci; fora con o iniuiio dc sc
aodcrar da ananic do rinciro rci da ilIa dc
Scrcndil quc cssc rinciro lonzo iniroduzira o
anaicna dos olIos azuis na Consiiiuiao do
Esiado. Todas as ordcns do incrio vicran
arcscniar advcricncias ao rci. Dizia-sc
ullicancnic quc cran cIcgados os uliinos dias
do rcino, quc a aloninaao aiingira o augc, quc
ioda a naiurcza sc acIava ancaada dc una
caiasirofc; quc, nuna alavra, Nalussan, filIo dc
Nussanal, anava dois grandcs olIos azuis. Os
corcundas, os financisias, os lonzos c as
norcnas cncIcran o rcino con suas qucias.
Os ovos sclvagcns quc Ialiian o noric dc
Scrcndil arovciiaran-sc do dcsconicniancnio
gcral. Fizcran irruao nos Esiados do lon
Nalussan. Esic cdiu aulio financciro aos
sudiios; os lonzos, quc ossuan nciadc das
rcndas do Esiado, conicniaran-sc cn crgucr as
naos ao ccu c rccusaran-sc a ncic-las no cofrc
ara ajudar ao rci. Fizcran lclas rcccs con
nusica, c dciaran o Esiado ncrcc dos
larlaros.
132
ncu caro Zadig, scra quc ainda nc
iiraras dcsic Iorrvcl cnlarao? cclanou
dolorosancnic Nalussan.
Dc lon grado rcsondcu Zadig.
Vossa Majcsiadc icra dos lonzos iodo o dinIciro
quc quiscr. Dcic dcsguarnccidas as icrras ondc
clcs icn os scus casiclos, c dcfcnda unicancnic
os dc Vossa Majcsiadc.
Nalussan assin fcz; os lonzos vicran
lanar-sc aos cs do rci c inlorar-lIc
assisicncia. O rci rcsondcu-lIcs con una lcla
canao, cuja lcira cra una rccc cla
conscrvaao dc suas icrras. Os lonzos afinal
dcran dinIciro c o rci acalou a gucrra con
fclicidadc. Dcsic nodo Zadig, con os scus salios
c ooriunos consclIos, c clos grandcs scrvios
quc rcsiava, airara a irrcconciliavcl ininizadc
dos Ioncns nais odcrosos do Esiado. Os
lonzos c as norcnas juraran a sua crda; os
financisias c os corcundas nao nais o ouaran;
iornaran-no susciio ao lon Nalussan. Os
scrvios rcsiados fican nuiia vcz na
aniccanara, c as susciias cniran no galincic,
scgundo a scnicna dc Zoroasiro. cran iodos os
dias novas acusacs; a rincira c rcclida, a
scgunda roa a clc, a icrccira fcrc, a quaria
naia.
133
Zadig, iniinidado, ja quc iraiara dos ncgocios
dc scu anigo Scioc c lIc salvara o dinIciro, nao
cnsou nais scnao cn ariir da ilIa, c rcsolvcu ir
cn cssoa salcr noicias dc Asiaricia. Pois
cnsava clc sc fico cn Scrcndil, os lonzos nc
farao cnalar; nas aondc ir? Scrci cscravizado
no Egiio, qucinado, scgundo iodas as
aarcncias, na Aralia, csirangulado cn
Dalilnia. Mas rcciso salcr o quc c fciio dc
Asiaricia. arianos, c vcjanos o quc nc rcscrva
o ncu irisic dcsiino."
134


coylcfi 2001 Fidcndo Casiigai Morcs

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
Maio 2000

Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos
CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con

Vous aimerez peut-être aussi