Het gaat om Ons, Europa, dat zijn wij!

Naar een democratisch Europees burgerschap

De European Year
of Citizens Alliance (EYCA) 1
Introductie 2
Actief Europees burgerschap
als maatschappelijk project 4
1.1. Een solidair Europa 6
1.2. Een Europa met gelijke kansen voor burgers 7
1.3. Burgerparticipatie in de EU 8
Een open en inclusieve
Europese democratie 10
2.1. Inclusie en gelijkheid in Europa 12
2.2. Vrijheid van beweging 13
2.3. Burgerrechten, politieke rechten en participatie 15
Een Europese democratie,
drie democratische pijlers 16
3.1. Democratische pijler n1: genformeerde en geschoolde burgers 18
3.2. Democratische pijler n2: open en toegankelijke instituties 19
3.3. Democratische pijler n3: een sterke en levendige civil society 20
Woordenlijst 22
Inhoudsopgave
Onze aanbevelingen:
x Zijn voortgekomen uit werkgroepen die gedurende het Euro-
pese Jaar van de Burger 2013 (EYC 2013) bijeenkwamen. Meer dan
100 vertegenwoordigers uit Europese burgerorganisaties, verte-
genwoordigden ruim 80 nationaliteiten uit 27 landen.
x Hebben als doel toegankelijk te zijn voor burgers, en kunnen
door organisatie worden ingezet voor lobby tijdens de campagne
voor de Europese verkiezingen van 2014.
x Zijn concreet, duidelijk en toegankelijk. Daarom zijn ze vertaald
in zoveel mogelijk Europese talen. Denities en referenties naar
wetgevende documenten staan achterin deze brochure.
x Bestaan uit een verhalend deel met daarin de prioriteiten en
aanbevelingen voor ACTIEF EUROPEES BURGERSCHAP ALS MAAT-
SCHAPPELIJK PROJECT (HOOFDSTUK 1). Te realiseren door een OPEN
EN INCLUSIEVE EUROPESE DEMOCRATIE (hoofdstuk 2) Waarvoor
EEN EUROPESE DEMOCRATIE, DRIE DEMOCRATISCHE PIJLERS
(hoofdstuk 3) noodzakelijk zijn.
Elk hoofdstuk is opgedeeld in drie corresponderende secties met
onze aanbevelingen. Elk hoofdstuk en elke sectie bevat een intro-
ductie met een beschrijving van de context en een samenvatting
van de prioriteiten (vetgedrukt) en aanbevelingen.
x Zijn gericht aan:
EU instituties die beleid ontwikkelen en implementeren. In het
bijzonder:
- EU wetgevende instituties: De Europese Council, het Europese
Parlement en de Europese Commissie;
- EU adviserende instituties: het Europese Economische en Sociale
Comit en het Comit van de Regios.
EU lidstaten (overheden, het parlement, lokale autoriteiten, etc.)
Andere stakeholders (burgerorganisaties en burgers, media, poli-
tieke partijen, etc.)
De geadresseerden zijn in kleur gemarkeerd in de tekst.
x Te vinden, te onderschrijven, te downloaden en online te delen:
ey2013-alliance.eu/itsabouteuropeitsaboutus/
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 1
De European Year of Citizens Alliance (EYCA) is een
open netwerk van Europese en nationale civil society or-
ganisaties en netwerken die zich inzetten voor actief
burgerschap als kernelement voor het Europese project in
de context van het Europese Jaar van de Burger 2013.
Een aantal grote Europese civil society organisaties en
netwerken hebben deze alliantie in 2011 opgericht met als
doel te pleiten voor actief burgerschap*. De principes van
deze alliantie zijn opgesteld in het Manifest dat in het
voorjaar van 2012 is aangenomen. De eerste mijlpaal van
alliantie de vertaling van dit manifest in 23 Europese
talen, daarnaast is er ook een vertaling in Engels braille.
Het manifest is daardoor toegankelijk voor een grote
groep mensen.
In het afgelopen jaar is een grote, diverse groep bestaande
uit Europese netwerken, platforms en organisaties lid ge-
worden van de alliantie. De alliantie bestaat momenteel
uit 62 Europese leden, en vertegenwoordigd meer dan
4000 individuele organisaties in 50 Europese landen. De
leden zijn werkzaam in uiteenlopende velden, zoals edu-
catie, cultuur, gezondheidszorg of jeugdzorg. Dankzij 19
nationale allianties en 3 nationale alliantie initiatieven is
de EYCA ook actief geweest binnen de Europese lidstaten.
Nationale en lokale burgerorganisaties hebben op natio-
naal niveau activiteiten georganiseerd rondom actief Eu-
ropees burgerschap. De EYCA heeft naast haar leden ook
contact opgebouwd met organisaties in 6 andere Euro-
pese landen.
Ondanks dat het budget voor het Europese Jaar het laag-
ste ooit was, heeft de EYCA beperkte nancile steun ge-
kregen van de Europese Commissie (DG COMM). Met dit
budget kon de EYCA activiteiten ontplooien op Europees
niveau. Op nationaal niveau functioneerde de EYCA bijna
uitsluitend op basis van vrijwillige inzet.
VERBETEREN VAN PARTICIPATIE -
DOOR BEWUSTWORDING EN INFORMEREN -
VAN BURGERS -
Leden van de EYCA en andere stakeholders hebben gedu-
rende het jaar op lokaal, nationaal en Europees niveau
debatten, conferenties, screenings, workshops, tentoon-
stellingen en andere activiteiten georganiseerd om de
kennis van burgers ten aanzien van hun rechten en mo-
gelijkheden om te participeren in Europese besluitvorming
te vergroten. Deze acties en de discussies over burger-
schap die hierop volgden zijn online voortgezet op de
EYCA website (www.ey2013-alliance.eu) en op social
media (Facebook, Twitter, Youtube en Flickr: EYCA2013).
In het afgelopen jaar is ook gewerkt aan de tentoonstel-
ling [Work in Progress] What does active European ci-
tizenship mean to you? Gedurende het afgelopen jaar
zijn uiteenlopende visies op actief burgerschap vastge-
legd op Polaroid fotos. De tentoonstelling is zowel fysiek
als online te bekijken. De titel Work in Progress refereert
aan het open einde van het project, want net als demo-
cratie, is actief burgerschap nooit compleet of af. Het
vergt continue inspanning en de invulling die eraan wordt
gegeven blijft veranderlijk.
ONTWIKKELING VAN EEN BELEIDSAGENDA -
VOOR EUROPEES BURGERSCHAP -
De EYCA zet zich in om burgerschap integraal onderdeel
uit te laten maken van Europees beleid en prioriteit te
geven op alle gebieden waarop de EU actief is. De Euro-
pese Unie moet zich niet uitsluitend als economisch pro-
ject ontwikkelen maar ook burger-vriendelijk worden.
Voor ons, Europese burgers, is het hebben van individuele
rechten niet alleen van belang maar gedeelde waarden
zijn noodzakelijk om ons onderdeel te voelen van Europa
en het gevoel te hebben dat Europa een gemeenschappe-
lijke toekomst heeft.
Gedurende het Jaar hebben EYCA leden in drie werkgroe-
pen gereecteerd op kernthemas ten aanzien van actief
burgerschap in Europa: burgerparticipatie en civil dialoog,
economische, sociale en politieke rechten, en een inclusief
Europees burgerschap voor alle Europese burgers.
De gedetailleerde aanbevelingen van alle drie de werk-
groepen zijn terug te vinden in dit document en staan
op onze website.
2 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
62 Europese netwerken en NGOs, ondersteunt door na-
tionale coalities, hebben hun krachten gebundeld in de al-
liantie die in het kader van het Europese Jaar van de
Burger 2013 is opgericht: de EYCA. Het doel van de EYCA
is om een brede maatschappelijk* discussie te voeren
over wat Europees Burgerschap inhoudt, welke uitdagingen
er zijn, en hoe problemen opgelost kunnen worden.
De belangrijkste prioriteit van dit breed opgezette netwerk
is te verzekeren dat actief burgerschap begrepen wordt
als een onderwerp dat integraal onderdeel uit moet
maken van Europees beleid. Na een reectie en consulta-
tie proces van een jaar, presenteert de EYCA in dit docu-
ment haar belangrijkste aanbevelingen ten aanzien van
(de noodzaak tot) het versterken en verbeteren van actief
burgerschap in Europa.
Het concept van Europees burgerschap werd gentrodu-
ceerd in het verdrag van Maastricht (1992). Dit voegde
een politieke dimensie toe aan de tot dan toe economi-
sche aard van de Europese Gemeenschap. Volgens het
Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, stelt
de Unie burgers centraal in al haar activiteiten door Eu-
ropees burgerschap en het creren van vrijheid, veiligheid
en rechtvaardigheid. Deze principes worden versterkt door
de maatregelen in het Verdrag betrefende de werking
van de Europese Unie (TFEU), in het bijzonder in artikel
2, 3, 6, 9, 10 en artikel 11, allen gericht op het versterken
van de rol van de (georganiseerde) civil society.
Ondanks dat Europees burgerschap in het verdragen
wordt erkend, komt het in de praktijk moeizaam tot ui-
ting. Burgers zijn ontgoocheld ten aanzien van de EU,
maar beleidsmakers en politici hebben hier weinig oog
voor. Er ontstaat ruimte voor populistische partijen om in
te spelen op ontevredenheid, wat nationalisme en xeno-
fobie in de hand werkt. Deze ontwikkeling ondermijnt een
toekomst op basis van gedeelde democratische waarden.
Er staat veel op het spel en de Europese instituties moe-
ten bewijzen dat ze in staat zijn om solidariteit te creren.
Om deze uitdagingen aan te gaan, en om vrede te bewa-
ken en de Europese integratie voort te zetten, is het nood-
zakelijk dat er verandering komt in de manier waarop
Europees beleid wordt ontwikkelt en gemplementeerd.
Ondanks dat de aanbevelingen van de EYCA sterk worden
benvloedt door de huidige sociale, economische en poli-
tieke crisis, staat zij voor een politieke visie voor een Eu-
ropese samenleving. De EYCA streeft naar een open,
inclusief en participatief Europa. In de huidige context im-
pliceert het versterken van burgerschap antwoord op de
vraag: hoe creren we solidariteit zodat Europeanen
kunnen geloven in een gedeelde Europese toekomst?.
Deze voorstellen zijn een poging om het Europese project
te herstellen en terug te brengen naar de burgers: solida-
riteit, gelijkheid, eerlijkheid als basis voor Europese sa-
menwerking. Burgers moeten niet meer als individuele
consumenten worden gezien, maar als burgers met ge-
deelde belangen voor een gezamenlijke toekomst.
Om dit model te bereiken moet het Europese paradigma
verschuiven van een economisch project naar een project
dat waarden als solidariteit en gelijkheid tussen staten en
Europese burgers voorop stelt. Alleen dan kan de legiti-
miteit van het Europese project worden gewaarborgd, en
het vertrouwen en enthousiasme voor Europa en verdere
integratie worden gedragen door de bevolking.
Introductie
1
Actief Europees
burgerschap als
maatschappelijk
project
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 3
Alleen als de aanhoudende discriminatie en ongelijkheid
waar vele kwetsbare, gemarginaliseerde en buitenge-
sloten burgers* mee te maken krijgen wordt verbannen,
kan een Europese democratie opbloeien.
De onvervreemdbaarheid van rechten is een noodzakelijke
voorwaarde voor inclusief en actief burgerschap. Dit
vraagt om extra maatregelen die ervoor zorgen dat inwo-
nende EU burgers worden buitengesloten, de kans loopt
om buitengesloten te worden of gediscrimineerd wordt
door een gebrek aan respect voor hun sociale en econo-
mische rechten. Het beschermen van kwetsbare leden van
de samenleving maakt integraal onderdeel uit van het
Europese sociale model. De EYCA is er van overtuigd dat
burgers alleen bewust kunnen zijn van hun verantwoor-
delijkheden ten opzichte van elkaar als zij in een samen-
leving leven waarin efectieve en universele toegang tot
het recht bestaat.
In tijden van crisis, is het nog belangrijker dat de institu-
ties van de Europese Unie extra aandacht besteden aan
het verzekeren dat de fundamentele rechten zoals vrij
verkeer van personen, politieke rechten en toegang tot
rechtspraak voor kwetsbare, buitengesloten en gemargi-
naliseerde burgers.
Naast deze kernprioriteiten zijn drie democratische pijlers
noodzakelijk voor het optimaal functioneren van een le-
vendige Europese democratie. Onderwijs en media moe-
ten onafhankelijk zijn, en tegelijkertijd de Europese
dimensie versterken. Binnen het raamwerk dat door in-
ternationale verdragen is opgesteld, moet de Europese
Unie ervoor zorgen dat besluiten overeenstemmen met
de behoeften en wensen van burgers ten aanzien van de
samenleving. De georganiseerde civil society zet zich in
voor het beschermen van mensenrechten en het alge-
meen belang.
Civil society moet versterkt worden, met name in een tijd
van crisis. Organisaties die zich inzetten voor mensen-
rechten en het algemeen belang spelen een cruciale rol in
een democratie, want zij komen met constructieve en col-
lectief gedragen oplossingen voor problemen.
Europees burgerschap roept vragen op ten aanzien van
de toekomst van het Europese project. Als de instituties
van de Europese Unie werkelijk een sociaal en politiek Eu-
ropa willen, dan moet burgerschap toegekend worden aan
alle mensen die zich op dit territorium bevinden inclu-
sief Europese inwonende uit ontwikkelingslanden.
Deze interne verandering kan de rol die de EU speelt op in-
ternationaal niveau versterken en een positieve bood-
schap uitdragen van openheid en samenwerking met
ontwikkelingslanden.
De EYCA roept alle belanghebbende op om Europees bur-
gerschap te versterken en onmiddellijk tot actie over te
gaan om te verzekeren dat deze aanbevelingen worden
gehoord en worden meegenomen, met name in de de-
batten over de aankomende Europese parlementsverkie-
zingen. Het toeeigen van Europees burgerschap door
burgers hangt samen met de erkenning vanuit Europese
en nationale instituties van de wensen en verwachtingen
van burgers die zij tot uitdrukking hebben gebracht in het
Europese Jaar van de Burger
2
Een open
en inclusieve
Europese
democratie 3
Een Europese
democratie,
drie democratische
pijlers
Actief
Europees
burgerschap
als maats-
chappelijk
project
4 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 5
Europese besluitnemers hebben gefaald in het uitdragen
van een politieke visie op Europa, met als gevolg dat ac-
tieve Europese burgers geen ruimte hebben om hun zor-
gen en kritiek ten aanzien van de politieke en institutionele
ontwikkelingen binnen de Europese Unie te uiten. De EYCA
is van mening dat actieve burgers zich moeten organiseren
om bij te dragen aan het Europese debat door invulling te
geven aan een politieke visie op Europa, een open, inclu-
sieve, duurzame, participatieve en politieke unie.
Om dit model te bereiken moet het Europese paradigma
verschuiven van een economisch project naar een project
waarin waarden als solidariteit en gelijkheid tussen lid-
staten en Europese burgers centraal staan. Dit is funda-
menteel voor de legitimiteit van het Europese project.
The EYCA is ervan overtuigd dat dit project ingebed moet
zijn in internationale en regionale mensenrechten, waar
EU lidstaten wettelijk aan gebonden zijn, met name het
Handvest van de grondrechten van de Europese Unie*,
dat bepaald dat individuen over politieke en burgerrech-
ten, en economische, sociale en culturele rechten beschik-
ken. Deze rechten zijn onvervreemdbaar en onafhankelijk
van de verblijfsstatus van het individu.
Wij streven een Europees burgerschap na, dat verder gaat dan
de individuele rechten benadering. De EYCA staat een visie op
Europees burgerschap voor waarin burgers zich onderdeel
voelen van Europa en van een gemeenschappelijke Europese
toekomst.
EYCA Manifest
1.1
Een solidair Europa
1.2
Een Europa
met gelijke kansen
voor burgers
1.3
Burgerparticipatie
in de EU
1
6 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
SOLIDARITEIT TUSSEN LIDSTATEN -
x Om solidariteit tussen Europese lidstaten te ver-
sterken, roepen wij Europese instituties op de burger
centraal te zetten in het Europese groeimodel. Ver-
dere groei van de economie kan samengaan met een
sociale agenda, waar actieve inclusie en empower-
ment onderdeel van uitmaken.
xDe EYCA steunt alle maatregelen die de EU en haar
lidstaten voorstaan, waarmee Europese burgers in
staat worden gesteld om meer controle te hebben op
besluitvorming die betrekking heeft op de economi-
sche en nancile wereld, en het creren van een
omgeving waarin markten conform met democrati-
sche waarden opereren, bijvoorbeeld door het hefen
van belasting op vermogen en het tegengaan van be-
lastingparadijzen.
1.1
Een solidair Europa
In de afgelopen jaren heeft het versterken van de mone-
taire unie en het vormgeven van scale regelgeving prio-
riteit in de Europese Unie gehad. Dit ten koste van de
sociale dimensie Europa 2020. De focus op economische
kwesties heeft daarbij de competitie tussen lidstaten ver-
sterkt wat verdere Europese integratie en cohesie tussen
lidstaten belemmert.
Zowel de economische en de scale dimensie als mede de
sociale dimensie zijn complementair voor een politieke
Unie. Omdie reden moet er gelijke aandacht uitgaan naar
al deze dimensies. Door te reageren op angsten van bur-
gers, maatregelen te nemen om het toenemende risico op
armoede en marginalisatie tegen te gaan en het verzeke-
ren van de veiligheid van alle Europeanen, is het noodza-
kelijk om de sociale dimensie in het Europees beleid te
versterken.
SOLIDARITEIT TUSSEN BURGERS-
x Om het vertrouwen van burgers in de Europese
Unie te herstellen, roept de EYCA instituties van de
Europese Unie op om gelijke toegang tot economische
en sociale rechten te verzekeren door het:
harmoniseren van sociaal beleid;
verzekeren van gelijke toegang tot sociale voorzie-
ningen en adequate ondersteuning
lidstaten te vragen om sociale cohesie te versterken
en de sociale impact van de economische crisis aan
te pakken met een eerlijke en gelijke verdeling van
welvaart door een progressief belastingstelsel
De EYCA roept Europese instituties en lidstaten op om
rechtvaardigheid op het gebied van inkomen, kapitaal en
milieubelasting te realiseren door redistributieve belas-
tinghefngen.
Tegelijkertijd en in aanvulling op maatregelen die politieke
participatie van burgers versterken, moeten lidstaten ade-
quate sociale zekerheid bieden en verder ontwikkelen door
het instellen van minimumloon, caos, zorg, werkloos-
heidsverzekeringen en fatsoenlijke pensioenen.
x Toegang tot de arbeidsmarkt moet kernonderdeel
zijn van de Europese strategie om armoede te be-
strijden en sociale inclusie te vergroten. De EYCA
roept Europese instituties op om waarden als samen-
werking, inclusie, vertrouwen, democratische legiti-
miteit en economische gelijkheid uit te dragen door
beleidsstrategien en middelen in te zetten die per-
soonlijke ontwikkelingen, maatschappelijke partici-
patie, het realiseren van potentieel en levenskansen,
en daarmee actief burgerschap voor iedereen moge-
lijke maken.
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 7
Europese instituties moeten de ontwikkelingen van een
sociale economische* sector aanmoedigen en onder-
steunen. Dit past binnen een economisch model dat het
algemeen belang en sociale cohesie als kernwaarden
heeft, en speelt in op de uitdagingen waar de Europese
samenleving mee te maken heeft als gevolg van de eco-
nomische crisis.
Lidstaten worden opgeroepen om initiatieven te onder-
steunen gericht op arbeidsparticipatie met sociale en
onderwijsmogelijkheden (zoals sociale bescherming, taal-
lessen, levenslange leermogelijkheden en sociale onder-
steuning) om burgers te empoweren en tegemoet te
komen aan de groeiende behoefte aan sociale hulp en
gezondheidszorg.
WELZIJN VAN ALLE EUROPEANEN -
xToegang tot sociale voorzieningen, een van de drie
onderdelen van de Europese actieve inclusie strate-
gie*, samen met adequate inkomenssteun en in-
clusieve arbeidsmarkt, is fundamenteel in het empo-
weren van mensen en het creren van mogelijkheden
om economische en sociale rechten uit te kunnen oe-
fenen, als mede te participeren in de samenleving.
De EYCA roept Europese instituties op om toegang tot
sociale voorzieningen te verbeteren, als voorwaarde om
armoede te bestrijden. Gelijkheid en het toekennen van
toegang tot fundamentele rechten wordt bepaald in arti-
kel 14 (het recht op educatie) en artikel 35 (het recht op
gezondheidszorg) van het Handvest van de grondrechten
van de Europese Unie.
Lidstaten worden ook opgeroepen om universele toegang
tot publiek en kwalitatief goed onderwijs en gezond-
heidszorg te waarborgen, zoals bepaald in de Verklaring
van de fundamentele rechten van de Europese Unie. Bij-
voorbeeld door het tegengaan van oneerlijke competitie
door privatisering en het steunen van civil society orga-
nisaties die sociale diensten en gezondheidszorg bieden.
1.2
Een Europa
met gelijke kansen
voor burgers
De EYCAvisie op Europa is een egalitaire, rechtvaardige sa-
menleving waarin elke burger de gelegenheid heeft omzijn
burgerlijke, politieke, sociale, economische en culturele
rechten uit te oefenen. Het verzekeren van deze rechten is
een fundamentele voorwaarde voor efectieve en waarde-
volle actieve participatie in de samenleving.
SCHOLING VOOR IEDEREEN-
x De EYCA roept Europese instituties op om gelijke
en efectieve toegang tot beroepsonderwijs en ver-
volgonderwijs, inclusief het recht op gratis verplicht
onderwijs zoals bepaald in het Handvest van de
grondvesten van de Europese Unie (artikel 14) te rea-
liseren.
8 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
EEN INCLUSIEVE, GELIJKE EN EERLIJKE -
ARBEIDSMARKT -
xGelijke kansen op de arbeidsmarkt zijn nodig om te
verzekeren dat het recht op werk niet wordt verhin-
derd door discriminatie. Om die reden moeten Lid-
staten de Employment Equality Directive* (Council
Directive 2000/78/EC) implementeren. Deze richtlijn
verbiedt discriminatie op grond van religie, geloofs-
overtuiging, handicap, leeftijd en seksuele orintatie
op het gebied van werkgelegenheid.
Om die reden vraagt de EYCA Lidstaten om strategien te
ontwikkelen die langdurige werkloosheid en discrimina-
tie bij toegang tot de arbeidsmarkt tegen te gaan.
Lidstaten worden opgeroepen om per direct het Jeugd-
garantieplan* te implementeren die door de Europese
Commissie in april 2013 is aangenomen. Deze Richtlijn
bepaald dat werklozen onder de 25 een werkgelegen-
heidsplek, vervolgonderwijs of traineeship moet worden
aangeboden, binnen vier maanden na het verlaten van
school of na het verliezen van een baan. Daarnaast moe-
ten zij concrete maatregelen nemen om het Jeugdgaran-
tieplan efectief in te zetten om jeugdwerkloosheid te
voorkomen.
Europese instituties en lidstaten worden gevraagd om
vrij verkeer van personen, gelijke beloning en het be-
schermen van arbeidsrechten en sociale rechten te ver-
zekeren, bijvoorbeeld door de wettelijke rechten van
arbeiders die in het buitenland gestationeerd zijn te res-
pecteren en te beschermen tegen werkgevers die wette-
lijke onduidelijkheden en gaten in de wet gebruiken
misbruiken.
UITOEFENEN VAN CULTURELE RECHTEN -
xCulturele diversiteit en het meedoen aan artistieke
en culturele activiteiten moeten in alle Lidstaten voor
iedereen mogelijk zijn. Dit moet worden ondersteund
vanuit relevante Europese programmas en Europees
beleid van de Europese instituties.
Fiscale barrires belemmeren de mobiliteit van artiesten
en culturele professionals. De regelgeving voor het verle-
nen van een visum voor artiesten uit ontwikkelingslan-
den, werkvergunningen en het verblijfsrecht, sociale
zekerheid en intellectueel eigendomsissues maken het
moeilijk. Om die reden benadrukt de EYCA dat Europese
instituties en lidstaten hun beleid moeten aanpassen om
mobiliteit van artiesten te verbeteren.
Volgens de United Nations Decade of Education for Sus-
tainable Development 2005-2014, heeft het integreren
van culturele diversiteit en interculturele dialoog in het
onderwijsprogramma een positieve invloed op talentont-
wikkeling en het bevorderen van kritisch en creatief
denken. Lidstaten worden opgeroepen om culturele ini-
tiatieven die diversiteit en een mensenrechtenbenadering
inzetten in hun educatieve programma te mainstreamen.
Lidstaten moeten gelijke toegang tot cultuur, podia en
culturele activiteiten garanderen voor alle burgers, inclu-
sief degene die kwetsbaar, gemarginaliseerd en uitgeslo-
ten worden. Hierdoor krijgt men de gelegenheid om het
eigen culturele erfgoed en dat van de ander te leren ken-
nen en om van elkaar te leren, alsmede het ontwikkelen
van de eigen creatieve vaardigheden en het deelnemen
aan individuele en collectieve creatieve praktijken.
1.3
Burgerparticipatie
in de EU
Electorale participatie werd in 1979 gemplementeerd op
Europees niveau door de introductie van Europese verkie-
zingen. Het begrip burgerparticipatie refereert op Europees
niveau voornamelijk aan de vernieuwing gentroduceerd
door artikel 11 van het TEU. Naast politieke en wettelijke
erkenning van dit concept, zijn er veel problemen met be-
trekking met de implementatie van dit artikel.
Ondanks het feit dat we richting een echte politieke Unie
gaan, gebaseerd op representatieve en participatieve de-
mocratie, zijn er veranderingen in het verdrag nodig. De
EYCAgelooft dat er verbeteringen mogelijk zijn in het hui-
dige institutionele en wettelijke raamwerk. Mechanismen
van participatieve democratie moeten ingezet worden om
de representatieve democratie te versterken. Deze sectie
richt zich op de bestaande middelen voor burgerparticipa-
tie op Europees niveau, en de noodzaak voor meer trans-
parantie en een betere implementatie van artikel 15 van
de TFEU in termen van toegang tot documenten.
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 9
EEN EUROPESE REPRESENTATIEVE DEMOCRATIE -
x Binnen het huidige institutionele en wettelijke
raamwerk moet er meer gewicht worden gegeven aan
het Europese parlement, het enige Europese instituut
dat direct is gekozen door Europese burgers.
De verkiezingen van het Europese parlement zouden in
alle lidstaten op de zelfde dag moeten plaatsvinden.
Transnationale lijsten zouden mogelijk moeten zijn, zodat
het beeld ontstaat dat het Europese parlement een insti-
tuut is dat besluiten neemt die in het belang zijn van het
Europese algemene belang. Daarnaast geeft dit meer ge-
wicht aan het Europese democratische en politieke leven.
EEN EUROPESE PARTICIPATIEVE DEMOCRATIE -
x Het Europese burger initiatief (ECI)* werd gezien
als een middel om de Europese democratie te verbe-
teren. Echter, twee jaar na de introductie ervan en de
inzet van de Europese Commissie om de invoering te
reguleren, heeft de ECI zijn volledige potentieel nog
niet bereikt. De Europese Commissie moet daarom de
regels van de ECI wijzigen en de waarden en funda-
mentele rechten die in het voorwoord en de eerste ar-
tikelen van het Verdrag van Lissabon, het Handvest
van de grondvesten van de Europese Unie en de Eu-
ropees Verdrag voor de Rechten van de Mens (waar
de EU lid van zou moeten worden) zijn opgenomen.
Europese instituties moeten de procedures om een ECI
op te starten makkelijker maken, zodat dit middel toe-
gankelijker is voor burgers en burgerorganisaties.
Bij de evaluatie van de ECI moet de Europese Commissie
alle (zelf opgestelde) arbitraire regels afschafen, en suc-
cesvolle initiatieven onderzoeken.
Europese instituties en lidstaten moeten ervoor zorgen
dat burgerorganisaties op gelijke voet betrokken wor-
den bij alle niveaus van besluitvorming, net als andere
stakeholders.
De Europese Commissie moet per direct een herziening
initiren van the Minimum Standard of Consultation
/ COM(2002) 704* op Europees niveau om de participa-
tie van civil society in het Europese besluitvormingspro-
ces te verbeteren. De invoering van systematische,
georganiseerde en nancieel ondersteunde mogelijkhe-
den voor participatie moet daarom worden gentrodu-
ceerd.
Lidstaten moeten consulterende organen op lokaal niveau
oprichten op het gebied van leefomgeving, economische
en sociale ontwikkeling. Hierdoor wordt door ontstaat een
sociaal dialoog, en door overleg met een diverse groep
van sociale partners kan consensus door democratic
governance worden bereikt.
De EYCA roept Europese instituties op om de kwaliteit
van de interactie en communicatie tussen burgers en
de Europese instituties te verbeteren door transpa-
rantie met betrekking tot besluitvorming en het toe-
gankelijk maken van documenten en informatie.
Online en ofine.
Europese instituties moeten overmatig technisch taalge-
bruik vermijden want dit heeft een ontmoedigende en be-
lemmerende werking op burgers en/of burgerorganisaties
(die niet uitsluitend op Europees niveau opereren) om te
participeren in het Europese debat.
Europese instituties moeten een zo groot mogelijk aan-
tal kerndocumenten in alle ofcile talen vertalen en Lid-
staten aanmoedigen om de EU Barcelona doelstelling van
2002 te behalen, die burgers in staat stelt om in twee
talen plus de moedertaal te kunnen communiceren.
Een
open en
inclusieve
Europese
democratie
10 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 11
De EYCA visie op Europa kan pas worden bereikt als alle
hardnekkige ongelijkheden en vormen van discriminatie,
waar vele kwetsbare, gemarginaliseerde en buitengeslo-
ten burgers aan bloot worden gesteld, uitgebannen zijn.
Ondanks dat het Handvest vande grondrechtenvande Eu-
ropese Unie bepaald dat alle Europese inwonende burger-
lijke, politieke, economische, sociale en culturele rechten
hebben, krijgen kwetsbare, gemarginaliseerde en buiten-
gesloten inwonende te maken met hardnekkige barrires
waardoor zij geen beroep kunnen doen op deze rechten.
Dit beperkt hun mogelijkheid om onderdeel uit te maken
van de samenleving, hun participatie als actief burger en
het beroep doen op dezelfde mate van bescherming die
andere Europese burgers wel genieten.
Een beroep doende op de aanbevelingen van het Comit
van Ministers van de Raad van Europa voor de noodzaak
van een samenleving die de diversiteit van haar burgers
reecteert, roept de EYCA alle beleidsmakers in de EU op
om extra aandacht te besteden aan kwetsbare, gemargi-
naliseerde en buitengesloten burgers, zowel in termen als
inclusie als in termen van participatie.
Europees burgerschap moet gebaseerd zijn op het principe van
verblijf, en vanuit het principe van universaliteit van rechten
moeten alle inwonende van de Europese Unie gelijk worden be-
handeld en hetzelfde recht op participatie in het publieke leven
krijgen als Europese burgers.
EYCA Manifest
2.1
Inclusie
en gelijkheid
in Europa
2.2
Vrijheid van
beweging
2.3
Burgerrechten,
politieke rechten
en participatie
2
12 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
maken met een enorme hoeveelheid aan beperkende
maatregelen en obstakels in de administratieve procedu-
res, of wanneer zij toegang proberen te krijgen tot het
recht, sociale voorzieningen en gezondheidszorg.
SOCIALE EN ECONOMISCHE RECHTEN -
xNog steeds worden en voelen burgers zich buiten-
gesloten van de maatschappij door een gebrek aan
respect voor hun sociale en economische rechten. Eu-
ropese instituties en lidstaten moeten daarom zor-
gen voor gelijke toegang tot economische en sociale
rechten; de voorwaarde voor actieve inclusie en par-
ticipatief burgerschap.
Europese instituties en lidstaten moeten een efectieve
inclusieve dialoog voorstaan om ervoor te zorgen dat de
ervaringen en perspectieven van de meest kwetsbare, ge-
marginaliseerde en uitgesloten groepen, zoals mensen die
worden gediscrimineerd vanwege hun sociaaleconomi-
sche positie, ook meegenomen worden in al het beleid op
alle niveaus van de besluitvorming.
2.1
Inclusie en gelijkheid
in Europa
De onvervreemdbaarheid van rechten aan de ene kant, en
de burgerschapsplichten aan de andere kant zijn noodza-
kelijke voorwaarde voor sociale insluiting* en actief bur-
gerschap: burger zijn impliceert niet alleen dat je over
rechten beschikt, maar dat je ook een maatschappelijke
verantwoordelijkheid hebt om te participeren in de ge-
meenschap. Dit impliceert dat alle burgers beroep moeten
kunnen doen op sociale en economische rechten die het
mogelijk maken om zowel een fatsoenlijk leven te hebben
als de gelegenheid schept ombij te kunnen dragen aan de
gemeenschap.
Met name kwetsbare, gemarginaliseerde en buitengeslo-
ten groepen zijn getrofen door de systematisch slecht in-
gevoerde EU rechten en ondermaats beleid op nationaal
en lokaal niveau. Inwoners en migranten zonder verblijf-
status zijn hier vooral het slachtofer van. Zij krijgen te
GELIJKHEID EN NON-DISCRIMINATIE -
OP EUROPEES GRONDGEBIED -
x Ongeacht het bestaan van verscheidene Europese
richtlijnen die gelijkheid en non-discriminatie regu-
leren in de EU, worden de rechten die hieruit voort-
vloeien op nationaal niveau niet gegarandeerd
doordat bepaalde lidstaten zich hier niet aan willen
committeren of er afwijzend tegenover staan om deze
EU wetgeving te implementeren.
De EYCA roept de Europese instituties en lidstaten
daarom op om de wetgeving en het beleid op het ge-
bied van non-discriminatie uit de clausule in het Ver-
drag van Lissabon volledig te adopteren en een
algemene en coherente non-discriminatie strategie
te ontwikkelen die inclusief burgerschap voorstaat.
Lidstaten moeten zonder verdere vertraging de onder-
handelingen over het voorstel van de Europese Commis-
sie van 2008 om een richtlijn op te stellen voor de
bescherming van gelijke behandeling buiten de arbeids-
markt om, ongeacht religie of levensovertuiging, handi-
cap, leeftijd en seksuele orintatie (Equality Directive)*.
Lidstaten die Protocol 12 van het Europese Verdrag van de
Rechten van de Mens nog niet hebben geraticeerd, moe-
ten dit protocol dat discriminatie op dezelfde gronden
verbied zo spoedig mogelijk raticeren.
Lidstaten moeten ervoor zorgen dat nationale instanties
die de implementatie van anti-discriminatie wetgeving
monitoren, speciek aandacht hebben voor multipele/
inter-sectionele discriminatie (d.w.z. discriminatie op
grond van meerdere aspecten, zoals een Moslima die ge-
discrimineerd wordt op grond van gender en religie).
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 13
De Europese Commissie moet ervoor zorgen dat er in de
Nationale Rome Strategien maatregelen worden opge-
nomen die discriminatie van Roma tegen gaan gericht zijn
op de meest kwetsbare groepen, zoals vrouwen, kinderen,
jongeren en oudere Roma, die vaak met meerdere vormen
van discriminatie te maken krijgen.
xEuropese instituties, lidstaten en alle andere rele-
vante stakeholders moeten negatieve stereotypering
tegengaan, waaronder gender stereotypering, door
het gebruik van onder andere correcte terminologie
in beleidsdiscussies, communicatie materiaal, ofci-
le documenten en vertalingen. In sommige gevallen
moet de bewoording in bestaande EU documenten,
zoals EU verdragen en internationale mensenrech-
tenverdragen worden aangepast.
TOEGANKELIJKE OVERHEID -
EN RECHTVAARDIGHEID -
x Europese en nationale autoriteiten moeten ervoor
zorgen dat de overheid goed georganiseerd is en het
recht op toegang tot documenten realiseren, zoals be-
paald in artikel 41 en 42 van het Handvest van de
grondrechten van de Europese Unie. Ook kwetsbare,
gemarginaliseerde en buitengesloten groepen, als
mede nieuwe inwoners moeten van deze rechten op de
hoogte worden gesteld, en de gelegenheid krijgen om
door besluitvorming die zij als ongewenst beschouwen
ter discussie te stellen.
Om EU regelgeving in te voeren in lijn met deze rechten,
moeten nationale en lokale autoriteiten:
trainingen verzorgen over Europees recht en mensen-
rechten standaarden voor al haar staf en agentschap-
pen om verkeerde toepassingen te voorkomen
efectieve, dwingende maatregelen introduceren omcor-
recte toepassing van Europese regelgeving te verzeke-
ren, en sancties bij schending van Europese regelgeving
bewustwording creren en toegankelijke informatie-
voorziening verzorgen voor inwonende zodat zij in staat
worden gesteld om onjuiste besluiten en besluitvor-
mingsprocessen aan de orde te stellen
xAlle inwonende, inclusief kwetsbare, gemarginali-
seerde en buitengesloten groepen, moeten in staat
zijn om een beroep te kunnen doen op hun mensen-
rechten, en toegang te krijgen tot het recht en juri-
dische ondersteuning, met name als mensenrechten
worden geschonden.
Lidstaten moeten zorgdragen voor betere condities in ge-
vangenissen en re-integratie van gevangenen in de sa-
menleving verzorgen, overeenkomstig met de waarden die
de EU voorstaat
Lidstaten moeten zorgdragen voor toegankelijke en ef-
fectieve toegang tot rechtsspraak in alle fases van de ge-
rechtelijke procedure, vanaf het voorstadium, zoals initile
onderzoeken tot aan rechtszitting voor alle individuen in-
clusief immigranten. Alle informatie met betrekking tot
wettelijke rechten, rechtshulp en rechtsgang moet voor
iedereen toegankelijk zijn. Informatie met betrekking tot
het rechtssysteem moet ook beschikbaar worden gemaakt
in symbolische taal en braille.
Financile middelen om rechtshulp te kunnen krijgen
moeten beschermd worden, zeker nu lidstaten hier ink
op bezuinigd hebben ten koste van burgers.
Lidstaten moeten verzekeren dat door de implementatie
van de Slachtofer Richtlijn* gezorgd wordt voor gelijke
en efectieve toegang tot recht op informatie, steun, res-
pect en bescherming zoals bepaald in deze richtlijn. Gelijke
en efectieve toegang tot deze rechten moet verzekerd
worden voor alle slachtofers zonder te discrimineren en
ongeacht de verblijfstatus van een persoon (zoals bepaald
in Artikel 1 in de Richtlijn).
2.2
Vrijheid van beweging
Ondanks dat in het Verdrag rechten staan met betrekking
tot vrijheid van beweging, zijn deze rechten in de praktijk
niet geregeld voor alle burgers. Met name kwetsbare, ge-
marginaliseerde en buitengesloten Europeanen hebben
nog steeds te maken met obstakels die het voor hen on-
mogelijk maken omin een ander lidstaat te studeren, wer-
ken, als vrijwilliger actief te zijn, of simpelweg op bezoek
te gaan in een ander lidstaat. Deze obstakels zijn meestal
meervoudig en vormen een belangrijke barrire voor de in-
clusie van deze groepen in de samenleving.
De gedwongen grenscontroles die uitgevoerd zijn, vormen
vaak een schending van de mensenrechten ten aanzien
van diegene die de EUbinnen proberen te komen, waaron-
der mensen die internationale bescherming zoeken. Bur-
gerlijke en politieke rechten, inclusief het recht op
familieleven, worden aangetast door de regels bij het toe-
passenvanSchengentoegangsvisumenVK-Ierland visum.
Dit heeft een discriminerende werking op EU-burgers met
beperkte nancile middelen en heeft een disproportionele
impact op vrouwen en mensen met een handicap.
14 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
HET RECHT OP VRIJHEID VAN BEWEGING -
x Europese instituties en lidstaten moeten alle ver-
antwoordelijkheid nemen om ervoor te zorgen dat
Europese inwoners, met name kwetsbare, gemargi-
naliseerde en buitengesloten inwoners, de gelegen-
heid hebben om op gelijke voet een beroep te kunnen
doen op hun recht op vrijheid van beweging in de Eu-
ropese Unie. Daarnaast moeten zij ook aanspraak
kunnen maken om mee te doen aan mobiliteits- en
samenwerkingsverbanden en programmas binnen de
EU.
xEuropese instituties, lidstaten en andere relevante
stakeholders moeten maatregelen ondernemen om
rechtvaardige en gunstige arbeidsvoorwaarden en
verblijfsvoorwaarden te garanderen, en een accepta-
bele levenstandaard voor mensen met een nationali-
teit uit een ontwikkelingsland die werken en
verblijven binnen de EU.
Europese instituties moeten de Regulering van de cor-
dinatie van sociale zekerheidssystemen herzien, zodat de
behoeften van de kwetsbaren, gemarginaliseerde en bui-
tengesloten groepen worden erkend. Richtlijnen voor im-
plementatie en trainingen voor lokale autoriteiten moeten
gericht zijn op de behoeften van deze groepen.
Europese instituties en lidstaten moeten de voorgestelde
European Accessibility Act: improving accessibility of
goods and services in the Internal Market* aannemen
om voor goede toegang tot goederen en diensten te zor-
gen voor alle burgers, met name voor personen met een
handicap.
Iedere Europese inwonende die een ander Europese lid-
staat bezoekt, heeft gelijke rechten in de betrefende lid-
staat, net als burgers van dat land. Het principe van
non-discriminatie en gelijke behandeling moet worden
gemainstreamd in alle Europese programmas.
xEuropese instituties moeten ervoor zorgen dat lid-
staten respect hebben voor de Richtlijn vrijheid van
beweging 2004/38 en het principe van gelijke be-
handeling om te verzekeren dat alle Europese bur-
gers, en met name Roma, een beroep kunnen doen
op hun recht op vrijheid van beweging, en te voor-
komen dat Roma worden gedeporteerd en uitgesto-
ten door lidstaten.
RECHTEN VAN MIGRANTEN BINNEN DE EU -
xEuropese instituties en lidstaten moeten bestaande
wetgeving aanpassen met betrekking tot het Euro-
pese vreemdelingenrecht en verblijfsrecht, om ervoor
te zorgen dat internationale, regionale en gemeen-
schapsverplichtingen met respect voor mensenrech-
ten worden gegarandeerd.
Europese instituties en lidstaten moeten criteria voor re-
gulier verblijfsrecht voor migranten harmoniseren binnen
alle lidstaten. Elke individu, voor wie een aanvraag voor
een verblijfstatus loopt, of betrokken is bij een strafrecht,
arbeidsrecht of andere rechtszaak, of iemand die onmo-
gelijk terug kan gaan naar het land van herkomst, heeft
recht op een legale verblijfstatus in het betrefende lid-
staat, of mag er tijdelijk verblijven indien dit noodzakelijk
is voor de rechtsgang.
Lidstaten moeten hun inzet vergroten om het recht op
familieleven en gezinshereniging voor alle migranten en
asielzoekers te garanderen.
x Europese instituties moeten de voorwaarden voor
het verkrijgen van Europees burgerschap herzien. Met
name het EU Verdrag dat langdurig verblijf en de
toegang tot rechten en verplichtingen ten aanzien
van Europees burgerschap moeten uitgebreid worden
en geharmoniseerd op Europees niveau.
2.3
Burgerrechten,
politieke rechten
en participatie
Er zijn nog steeds beperkingen in het kiesrecht in een groot
aantal Europese Lidstaten. Hierdoor kunnen vele Europese
burgers niet participeren in het politieke leven in het land
waar zij verblijven, daarnaast kunnen zij zichzelf ook niet
voordragen tijdens de Europese verkiezingen. Migranten
uit ontwikkelingslanden hebben geen passief en actief
kiesrecht op lokaal, regionaal en nationaal niveau. Dit be-
perkt hen omdeel te nemen aan het politieke leven, en ge-
accepteerd te worden als Europees burger. De Europese
Commissie onderstreept in de EUCitizens Agenda 2013:
[in the online public consultation on EU citizenship held
from9 May to 27 September 2012] many participants also
felt that there should be no taxation without political par-
ticipation." Tenslotte worden kwetsbare, gemarginali-
seerde en buitengesloten groepen niet voldoende
gerepresenteerd binnen politieke partijen, op kieslijsten en
in de ambtenarij en nationale instanties
ALGEMEEN KIESRECHT VOOR IEDEREEN -
IN EUROPA -
x Europese instituties, lidstaten en andere relevante
stakeholders moeten ervoor zorgen dat er maatregelen
komen om gelijkheid, non-discriminatie en gelijke poli-
tieke participatie verzekerd wordt, zowel in de politieke
als het publieke sfeer, en het recht om te kunnen stem-
men.
Europese instituties en lidstaten zouden het EU-verdrag
moeten herzien en de beperkingen ophefen voor lidsta-
ten om het kiesrecht op lokaal en Europees niveau te kun-
nen regelen.
Europese instituties en lidstaten moeten voor toeganke-
lijke informatie zorgen over de verkiezingen, verkiezings-
programmas en politieke partijen. Ze moeten onder-
steuning bieden aan burgers om een genformeerde keuze
te kunnen maken, in het bijzonder voor kwetsbare, ge-
marginaliseerde en buitengesloten groepen. Verkiezingen
moeten voor iedereen toegankelijk zijn, ongeacht de ma-
nier waarop er gestemd kan worden: er moet aandacht
zijn voor fysieke toegang tot stemlokalen, elektronisch
stemmen en e-stemmen.
Lidstaten moeten wettelijke beperkingen ophefen waar-
door bepaalde groepen burgers geen gebruik kunnen
maken van hun politieke rechten, zoals mensen met een
handicap en gevangenen.
POLITIEKE EN PUBLIEKE REPRESENTATIE -
x Naast het verzekeren van het kiesrecht voor alle
burgers die in de EU verblijven, moet ook de politieke
en publieke representatie van kwetsbare, gemargi-
naliseerde en buitengesloten groepen substantieel
verbeterd worden op alle niveaus van besluitvorming
in Europa.
Europese instituties, lidstaten en politieke partijen moe-
ten prioriteit geven aan sociale diversiteit en genderge-
lijkheid in de samenstelling van kieslijsten, het bekleden
van ambtelijke posities en publieke functies op alle ni-
veaus van het besluitvormingsproces.
Lidstaten, die onderdeel uitmaken van het Verdrag van
de Raad van Europa over Participation of foreigners
in public life at local level* moeten ervoor zorgen dat
rechtmatig verblijvende buitenlandse staatsburgers be-
roep kunnen doen op hun klassieke rechten zoals vrij-
heid van meningsuiting, vrijheid van samenkomst en
vereniging (inclusief actief en passief kiesrecht) op basis
van dezelfde voorwaarden als de eigen burgers.
Europese instituties en lidstaten moeten actieve partici-
patie van Roma in de politieke, sociale en economische
sferen van de Europese Unie bevorderen. Bij voorkeur door
creren van bewustzijn en het ondernemen van activitei-
ten ten aanzien van Roma gemeenschappen, om betrok-
kenheid te stimuleren.
Een
Europese
democratie,
drie
democratische
pijlers
16 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 17
De EU wordt vaak gezien als een procedurele machine, en
niet als een levende entiteit waardoor 500 miljoen men-
sen bijeen worden gebracht in een democratisch project.
De EYCA is ervan overtuigd dat de Europese Unie meer is
dan een juridisch en economisch raamwerk, omdat het is
gebouwd op mensenrechten, de rechtsstaat, sociale wel-
zijn en op democratische principes. Echter, deze principes
worden niet als leidende principes gezien, of als essentieel
voor de verdere ontwikkeling van Europa. Dit houdt ver-
dere Europese integratie tegen, een Europa dat transpa-
ranter is, waarin besluitvormers ter verantwoording
kunnen worden geroepen, en waarin burgers betrokken
zijn.
De EYCAstelt daaromdat een goed functionerende demo-
cratie moet worden gebouwd op drie pijlers:
genformeerde en geschoolde burgers;
toegankelijke instituties die burgers volledig betrekken
bij het besluitvormingsproces;
een sterke en levendige civil society.
Om een levendige Europese democratie te bereiken, moe-
ten deze drie pijlers niet alleen op individueel niveau wor-
den versterkt, maar communicatie en interactie tussen
individuen moet ook worden verbeterd. Dit vraagt om een
signicante herziening van de EU-verdragen.
Voor ons betekent actief burgerschap actieve participatie in
de gemeenschap, en daarmee in de democratie in termen van
activiteiten en besluitvorming.
EYCA Manifest
3.1
n1: Genformeerde
en geschoolde burgers
3.2
n2: Open en
toegankelijke
instituties
3.3
n3: Een sterke en
levendige civil society
3
Drie
democratische
pijlers
18 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
Mediaberichten spelen een belangrijke rol in het informe-
ren van Europese burgers. Echter, er is nog een lange weg
te begaan voor onafhankelijke Europese journalistiek met
genformeerde debatten over EU-beleid. Tegelijkertijd kan
Europees burgerschap zich ontwikkelen als burgerschap-
seducatie in alle lidstaten wordt verbeterd en beschermd.
GOEDE INFORMATIE OVER EUROPE -
EN EUROPESE WAARDEN -
xEuropese instituties moeten zorgen voor kwalitatief
goede en relevante informatie over de EU. Er moet
vooral structurele verandering komen op nationaal
en lokaal niveau, en niet slechts beperkt blijven tot
decentrale actoren van de Europese Commissie.
Europese instituties moeten innovatieve en creatieve
communicatie strategien in zetten om beter aan te slui-
ten op burgers, en participatie op nationaal en lokaal ni-
veau stimuleren. Verschillende groepen burgers moeten
op een manier worden aangesproken die passend is, en
gericht zijn op het creren van een gemeenschappelijke
visie op het Europese project. Een inclusief Europa waarin
alle Europese burgers actief kunnen participeren in het
besluitvormingsproces.
3.1
Democratische pijler n1:
genformeerde en
geschoolde burgers
Veel Europese burgers hebben nog steeds beperkte kennis
over de EUinhet algemeen, over hoe de Europese instituties
met burgers communiceren, en over de rol van Europese
instituties en andere stakeholders (nationale overheden,
belangengroepen, e.d.). Dit gebrek aan kennis moet ver-
dwijnen om de betrokkenheid van allen ten aanzien van
Europa als gemeenschappelijk project te vergroten.
Europese instituties en lidstaten moeten beleid ontwik-
kelen waardoor de digitale kloof wordt gedicht. Hierbij
moeten zij zich met name richten op de integratie van ge-
marginaliseerde groepen in de iSamenleving.
x Zowel traditionele als nieuwe media spelen een
cruciale rol in dit proces, en zij bij kunnen dragen in
het verbeteren van de communicatie tussen Europese
instituties en burgers. Europese instituties en lidsta-
ten zouden de voorkeur moeten geven aan een kli-
maat waarin burgers eerlijke informatie ontvangen.
Om die reden zou media vrijheid, media pluralisme
en respect voor het werk van journalisten moeten
worden gemonitord.
Nationale media, met name publieke t.v. en radiozenders
moeten meer aandacht besteden aan Europese kwesties.
Europese instituties en lidstaten moeten Europese en na-
tionale programmas versterken die steun verlenen aan
kleine en onafhankelijke media.
Europese instituties zouden Europese documenten in de
ofcile talen van alle lidstaten moeten vertalen om de
toegang tot informatie voor nationale media en burgers
te vergroten.
xPositieve beeldvorming van groepen die met discri-
minatie te maken hebben, moet worden uitgedragen
door Europese en nationale media dit om negatieve
beeldvorming tegen te gaan. Uiteraard mag dit niet
ten koste gaan van persvrijheid.
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 19
BURGERSCHAPSEDUCATIE -
xBurgerschapseducatie biedt mogelijkheden voor so-
ciale verandering en is een belangrijk middel voor de
ontwikkeling van de democratie. Europese instituties
en lidstaten moeten ervoor zorgen dat zowel basison-
derwijs als informeel onderwijs, gericht op betrokken
burgerschap en op solidariteit, culturele uitwisseling
en tolerantie gestimuleerd wordt.
Lidstaten moeten scholing op het gebied van democra-
tisch burgerschap en mensenrechten onderdeel uitmaakt
van het nationale curriculum van zowel het basis- als
voortgezet onderwijs. Deze themas moeten integraal on-
derdeel uitmaken van het vakkenpakket. Daarnaast moet er
speciek aandacht besteedt worden aan algemene kennis
ten aanzien van de Europese Unie, zoals de universele
waarden die in het Handvest van de grondrechten van de
Europese Unie staan, de Europese instituties, de nationale
en culturele identiteiten van alle Europese lidstaten, ter be-
vordering van het Europees bewustzijn van burgers.
Europese instituties zouden burgerorganisaties moeten
steunen die formeel, informeel en multicultureel onder-
wijs aanbieden gericht op empowerment van burgers en
het bevorderen van actief burgerschap.
x Europese instituties en lidstaten moeten ervoor
zorgen dat de Europese culturele en taal diversiteit
bevorderd wordt en dat negatieve stereotypering van
kwetsbare, gemarginaliseerde en buitengesloten
groepen tegengegaan wordt.
Europese instituties zouden het leren van de verschillende
Europese talen onderdeel uit moeten laten maken van
mobiliteitsprogrammas door trainingselementen eraan
toe te voegen.
Lidstaten zouden nationale taalcursussen aan moeten
bieden aan alle inwonende. Deze taalcursussen zouden
gratis toegankelijk moeten zijn voor kwetsbare, gemargi-
naliseerde en buitengesloten groepen
Lidstaten moeten ervoor zorgen dat discriminatoire hou-
dingen, vertogen en handelingen efectief worden aan-
gepakt, en indien mogelijk gesanctioneerd worden (maar
tegelijkertijd moet respect voor vrijheid van meningsui-
ting gerespecteerd worden).
Europese instituties moeten zich inzetten om scholen en
het voortgezet onderwijs te betrekken in projecten die zich
richten op het tegengaan van gender ongelijkheid, discri-
minatie, racisme, xenofobie en andere vormen van discri-
minatie.
3.2
Democratische pijler n2:
open en toegankelijke
instituties
Europeaness of een Europees project met democratische
gengageerde burgers, kan niet top down worden opge-
legd maar moet vanuit burgers zelf komen. Als burgers
beter genformeerd moeten worden over de EU en een
beter begrip moeten hebben van het Europese politieke
systeem, zodat zij beter in staat zijn omhet te veranderen,
dan moet er ook beter naar burgers geluisterd worden door
instituties en beleidsmakers.
De Europese instituties hebben een beperkte capaciteit om
besluiten te nemen in het algemeen belang van de Euro-
pese Unie omdat de besluitvorming gemonopoliseerd
wordt door nationale belangen. De Europese instituties
hebben beperkte legitimiteit door de afwezigheid van de-
mocratische checks and balances toegepast door burgers.
20 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
Er zijn slechts incrementele veranderingen doorgevoerd
sinds de opstart van de Europese Unie. Heden ten dage is
er een ontwikkeling gaande richting een politieke unie,
genspireerd op de principes van een representatieve de-
mocratie, participatie en accountability. Meer democratie
impliceert meer transparantie en legitimiteit, en de imple-
mentatie van participatieve mechanismen. De EYCA is er
van overtuigd dat dit democratische momentum vraagt
om een substantile institutionele verandering.
x De Instituties van de Europese Unie zouden een
herziening van Verdrag in gang moeten brengen om
de participatieve en representatieve democratie in de
EU te versterken. Door burgers een centrale plek te
geven in het Europese integratie proces en de demo-
cratische controle vanuit burgers te verbeteren, kan
de legitimiteit van het Europese project verbeteren.
Alle relevante stakeholders zouden in dit proces moe-
ten worden betrokken.
x Om een meer democratisch Europa te creren
waarin verantwoording naar burgers toe wordt afge-
legd, moet de rol van het Europese parlement in het
Europese besluitvormingsproces worden versterkt
zodat er een Europese democratie ontstaat.
x De uitvoerende en politieke rol van de Europese
Commissie binnen het Europese besluitvormingspro-
ces moet ter discussie gesteld worden, met name de
selectie van het college van commissarissen.
x De Europese Raad mag het Europese besluitvor-
mingsproces niet domineren en zou verantwoording
af moeten leggen aan het Europese parlement (bij-
voorbeeld door het rechtvaardigen van besluiten te-
genover het parlement). Er moet een publieke debat
opgestart worden over de mogelijkheid om de presi-
dent van de Europese Raad direct te kunnen kiezen.
x Een hervorming van het democratisch functione-
ren van de EU moet niet uitsluitend op de Europese
gericht zijn, maar zou ook op de rol van andere in-
stituties in Europees verband gericht moeten zijn,
zoals het beter betrekken van de nationale instituties
in het Europese besluitvormingsproces.
De European Economic and Social Committee moet
transparanter worden en de samenstelling van leden moet
helder zijn. Alle sectoren van de samenleving moeten
gerepresenteerd zijn. Er moet een discussie opgestart
worden over de mate waarin de EESC civil society verte-
genwoordigd.
Instituties van lidstaten zouden een cruciale rol moeten
spelen bij het betrekken van nationale parlementen bij het
Europese besluitvormingsproces, en er moet meer sa-
menwerking komen tussen de parlementen van de ver-
schillende lidstaten.
3.3
Democratische pijler n3:
een sterke en levendige
civil society
Participatieve democratie gaat hand in hand met het
versterken van de representatieve democratie. Europese
instituties kunnen hun legitimiteit vergroten door bur-
gerorganisaties te betrekken bij beleidsvorming en be-
leidsvoorbereiding. De kwaliteit van de civil dialogue
inclusief de sociale dialoog is een indicator voor de
gezondheid van onze democratie. EYCA Manifest
Ondanks de politieke en juridische erkenning van burger-
schap, gentroduceerd door Artikel 11 van het Verdrag van
Lissabon, ontbreekt er een helder en gestructureerd raam-
werk voor een structurele civil dialogue. Het European
Economic and Social Committee onderstreept dat er nog
steeds een gat bestaat tussen wat er in Artikel 11(1) en
11(2) van het Verdrag van Lissabon bepaald wordt, en de
realiteit waar burgers en burgerorganisaties mee te maken
hebben wat betreft hun rol in de besluitvorming op Euro-
pees niveau. De EYCAis van mening dat het potentieel van
Artikel 11 nog niet volledig is doorgedrongen en gemple-
menteerd door de Europese instituties.
Burgerorganisaties die zichinzettenvoor het algemeenbe-
lang worden afgezwakt, en hun voortbestaan komt in het
geding doordat ze herhaaldelijk problemen ondervinden
ten aanzien van vrijheid van vereniging. Daarnaast heb-
ben veel organisaties nancile problemen, met name nu
als gevolg van de economische crisis.
CIVIL SOCIETY IN EEN DEMOCRATIE -
x De EYCA roept Europese instituties op om de rol
van vrijwilligersorganisaties en burgerorganisaties die
zich inzetten om het gat tussen de EU en burgers te
verkleinen te erkennen. Daarnaast zouden zij zich er
van bewust moeten zijn dat de inzet van deze orga-
nisaties op het gebied van jeugdwerk, kinderrechten,
gender gelijkheid, armoede, e.d. bijdraagt aan meer
inclusieve samenleving. Dit heeft een positief efect
op actief burgerschap en empowerment van burgers
op zowel lokaal als Europees niveau.
Europese instituties en lidstaten zouden de aanbevelin-
gen van de PAVE (Policy Agenda for Volunteering in
Europe)* moeten implementeren. Deze aanbevelingen zijn
opgesteld tijdens het Europese Jaar van de Vrijwilliger
2011. Hiermee laten zij zien dat zij zich inzetten voor:
promot(ing) and support(ing) volunteering as a demon-
stration of European values, providing a vehicle for active
citizenship and contributing to economic and social-ca-
pital growth.
De EYCA roept lidstaten op Europese vrijwilligers netwer-
ken te steunen die zich inzetten voor het delen van erva-
ringen en best practices om het gevoel van de Europese
identiteit te bevorderen.
ASEGURAR EL FUNCIONAMIENTO DE LAS-
ORGANIZACIONES DE LA SOCIEDAD CIVIL-
xEuropese instituties en lidstaten zouden zich moe-
ten committeren aan het veiligstellen van het voort-
bestaan van burgerorganisaties, met name in tijden
van economische crisis.
Het verenigingsleven moet worden beschermd en er moe-
ten steun worden verleend door Europese instituties en
lidstaten om burgerorganisaties voort te kunnen laten be-
staan. Zij moeten in de gelegenheid worden gesteld om
kennis en best practices te delen op het gebied van bur-
gerparticipatie en civil society op lokaal, nationaal en Eu-
ropees niveau. Daarnaast moeten zij de gelegenheid
krijgen om de zorgen van burgers over te kunnen brengen,
en burgers efectief te representeren op alle besluitvor-
mingsniveaus.
Europese instituties, nationale overheden en andere
fondsen zouden de inzet van vrijwilligers binnen organi-
saties mee moeten tellen als inkomen van burgerorgani-
saties, zodat dit meegenomen kan worden als co-funding
van subisidies.
EEN CONSTRUCTIEVE EUROPESE -
CIVIL DIALOGUE -
xCivil dialogue in Europe moet actief gesteund en
gemplementeerd worden door relevante stakeholders
(Europese Commissie, nationale en regionale autori-
teiten, e.d.) op alle niveaus van het besluitvormings-
proces om ervoor te zorgen dat burgers duurzaam en
efectief worden betrokken in het Europese demo-
cratische proces.
De EYCA roept in het bijzonder de Europese Commissie
op om rapport op te stellen met een helder beleidsvoorstel
om een duurzame en stabiele civil dialogue te realiseren.
Lidstaten worden opgeroepen om ervoor te zorgen dat er
een civil dialogue komt op nationaal en sub nationaal
niveau.
xDe Europese instituties zouden het Statute of Eu-
ropean Association en het Statute of European
Foundation moeten adopteren om de erkenning,
zichtbaarheid en legitimiteit van burgerorganisaties
te versterken, en ervoor te zorgen dat zij hun werk op
Europees niveau kunnen uitbreiden. Het recht op vrij-
heid van vereniging moet daarom worden geforma-
liseerd.
| 21
22 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
Woordenlijst
Wat bedoelen
we met
Actief burgerschap
Voor ons betekent actief burgerschap de
actieve inmenging van burgers in lokale
gemeenschappen, in de samenleving en
in de politiek, in overeenstemming met
de principes en waarden van mensen-
rechten en democratie.
Burgers en inwonende
Artikel 1 van de Universele Verklaring van
de Rechten van de Mens bepaald dat: "All
human beings are born free and equal in
rights." Burger zijn impliceert dat deze
rechten onvervreemdbaar en universeel
zijn, zowel de burgerrechten, politieke,
economische, sociale, culturele en milieu-
rechten. Om die reden moeten alle inwo-
nende op een bepaald grondgebied
erkend worden als burgers en in staat zijn
om een beroep te kunnen doen op hun
burgerrechten: een burgerschap op basis
van verblijf, zowel op lokaal als op Euro-
pees niveau. Dit is een fundamenteel
recht voor een ieder die leeft, woont, en
bijdraagt aan de gemeenschappelijke on-
kosten van een bepaald gebied. De Tam-
pere Europese Raad en het vierde rapport
van de Europese Commissie over toegang
tot burgerschap en Europees burgerschap
spreken dit niet tegen.
In dit document gebruiken wij de term
burger en inwonende zonder onder-
scheid te maken, tenzij het gaat over ob-
stakels en aanbevelingen met betrekking
tot verblijfsstatus (zoals bij EU burger-
schap, langdurig verblijf e.d.). In die ge-
vallen is de status gemarkeerd.
Civil society en burgerorganisaties
Onze leden zijn burgerorganisaties en
netwerken die opgericht zijn door bur-
gers die algemene belangen nastreven of
de belangen van een bepaalde doelgroep
in de samenleving. Organisaties die zich
inzetten voor het algemeen belang, zijn
niet-gouvernementele, non-prot orga-
nisaties die zich inzetten voor democra-
tie en sociale verandering.
Burgerorganisaties zijn, in onze interpre-
tatie schools of democracy.
In navolging van de denitie van de
World Alliance for Citizen Participation
(CIVICUS) civil society kan gedenieerd
worden als the arena, outside of the fa-
mily, the state, and the market where pe-
ople associate to advance common
interests. Wanneer civil society en
burgerorganisaties genoemd worden,
richten wij ons exclusief op deze groep
organisaties, en niet op organisaties die
private belangen behartigen.
Democratisch burgerschap
Staat voor: burgerschap gebaseerd op
politieke, sociale en burgerrechten, een
politieke praktijk op basis waarvan een
gedeelde identiteit kan ontwikkelen, en
men onderdeel voelt van een politiek
systeem bestaande uit democratische in-
stituties met respect voor mensenrech-
ten (Stanford Encyclopedia of Philoso-
phy). Ons begrip van democratisch
burgerschap is gebaseerd op de interpre-
tatie van dit begrip door de Raad van
Europa.
Kwetsbare, gemarginaliseerde en bui-
tengesloten burgers (of groepen)
Wij zien kwetsbare, gemarginaliseerde
en buitengesloten burgers of groepen
van burgers als mensen die met discrimi-
natie te maken hebben op basis van hun
etnische afkomst, nationaliteit, religie,
sekse, gender, leeftijd, handicap, seksuele
orintatie, (sociale) status (inclusief men-
sen die in armoede leven door gevangen-
schap, migratie of verblijfstatus)
waardoor zij in een achterstandspositie
terechtkomen.
De volgende denities zijn niet wetenschappelijk onderbouwd of uitputtend, maar reecteren onze
interpretatie die gebruikt is tijdens het schrijven van dit document.
NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP | 23
Wat is ...
Het Handvest van de grondrechten
van de Europese Unie
Het Handvest van de grondrechten van
de Europese Unie is een document
waarin de fundamentele rechten van de
EU samengevoegd zijn. Het Handvest
bevat rechten en vrijheden onderge-
bracht in zes begrippen: waardigheid,
vrijheid, gelijkheid, solidariteit, burger-
rechten en rechtvaardigheid. Het Hand-
vest is gepubliceerd in 2000 en is sinds
het Verdrag van Lissabon, december
2009 wettelijk bindend.
Communication on Minimum
Standard of Consultation (COM
(2002) 704 nal)
De Communication van 11 December
2002 van de Europese Commissie: To-
wards a reinforced culture of consulta-
tion and dialogue - General principles
and minimum standards for consultation
of interested parties by the Commission
establishes a consultation process, there-
fore [helping] to improve the efective-
ness of policies whilst reinforcing the in-
volvement of interested parties and the
general public.
Convention on the Participation of
Foreigners in Public Life at Local Level
Dit Verdrag, aangenomen door de Raad
van Europa in 1992, en in 1997 in wer-
king getreden, bepaald dat buitenlandse
inwonende het recht hebben om te
stemmen tijdens lokale verkiezingen,
mits zij aan dezelfde wettelijke voor-
waarden voldoen die aan inwonende ge-
steld worden, en rechtsgeldige inwoners
zijn van een staat vijf jaar voorafgaand
aan de verkiezingen. Sinds 2013, is het
verdrag geraticeerd door acht lidstaten
van de Raad van Europa en ondertekend
door 5 anderen.
Employment Equality Directive
(Council Directive 2000/78/EC)
Deze Richtlijn van 27 November 2000,
biedt een juridisch raamwerk voor gelijke
behandeling op de arbeidsmarkt en op de
werkvloer, maar ook voor gelijke behan-
deling van individuen in de toegang tot
werk en lidmaatschap van organisaties
binnen de Europese Unie, ongeacht reli-
gie of geloofsovertuiging, handicap, leef-
tijd of seksuele orintatie.
Het Europese Verdrag voor de
Rechten van de Mens
Het Europese Verdrag voor de Rechten
van de Mens (EVRM) is een internatio-
nale overeenkomst voor de bescherming
van mensenrechten en fundamentele
vrijheden in Europa. Het EVRM is opge-
steld door de Raad van Europa in 1953.
Het Europese Hof voor de Rechten van
de Mens (EHRM) bewaakt de implemen-
tatie van het Verdrag in de 47 Lidstaten
van de Raad van Europa. De Europese
Unie is bezig met de voorbereidingen om
het EVRM te ondertekenen.
EU Active Inclusion Strategy
De Europese Commissie heeft de Re-
commendation on the Active Inclusion of
people most excluded from the labour
market in oktober 2008 aangenomen
om ongelijkheid en uitsluiting tegen te
gaan. Deze aanbeveling vraagt om be-
leidsstrategie op drie gebieden: adequate
inkomensondersteuning, toegang tot
kwalitatief goede diensten en een inclu-
sieve arbeidsmarkt.
Europees Burgerinitiatief (ECI)
Het Europees burgerinitiatief (ECI) werd
gentroduceerd met het Verdrag van Lis-
sabon. Met het ECI kunnen burgers een
wetsvoorstel agenderen bij de Europese
Commissie, mits dit binnen de jurisdictie
van de Commissie valt. Om een onder-
werp te agenderen moeten er ten minste
1 miljoen burgers, uit tenminste 7 landen
van de 28 lidstaten hun handtekening
zetten onder het initiatief. De precieze
regels en procedure is bepaald in de EU
Richtlijn die in februari 2011 is aangeno-
men door het Europese parlement en de
raad van de Europese Unie.
Policy Agenda on Volunteering in
Europe (P.A.V.E)
De P.A.V.E is tot stand gekomen in het
Europese Jaar van de Vrijwilliger 2011
(EYV2011) en biedt aanbevelingen voor
een efcinter en efectiever Europees
beleid ter ondersteuning van vrijwilligers,
ter bevordering van vrijwilligerswerk, en
24 | NAAR EEN DEMOCRATI SCH EUROPEES BURGERSCHAP
het betrekken van vrijwilligersorganisa-
ties en hun partners. Daarnaast wordt
vrijwilligerswerk gezien als een uiting
van Europese waarden, en biedt het een
weg naar actief burgerschap.
Sociale economie
Een sociale economie is een manier om
menselijke activiteiten te organiseren,
gebaseerd op collectieve solidariteit, de-
mocratie en economische efectiviteit
hiervan. Het gaat over productie, distri-
butie, uitwisseling en consumptie van
goederen en diensten en heeft impact
op alle economische, sociale, leefomge-
vings- en maatschappelijke gebieden.
Het draagt bij aan actief burgerschap en
verzekerd individuele en collectieve
welzijn.
Sociale en actieve inclusie
Sociale inclusie gaat om het tegengaan
van armoede en sociale uitsluiting zodat
iedereen kan participeren in de samenle-
ving. Het concept actieve inclusie dat
gezien moet worden als onderdeel van
een breder concept van sociale inclusie
is bedoelt als middel om een persoon,
met name diegene met de grootste ach-
terstandspositie en het meest buitenge-
sloten, te laten participeren in de
samenleving, inclusief het hebben van
een baan.
Treaty on the Functioning of the
European Union (Lisbon Treaty or
Reform Treaty)
Dit Verdrag trad op 1 december 2009 in
werking. Het Verdrag van Lissabon is een
amendement van het Verdrag van de Eu-
ropese Unie (EU-verdrag/TEU, Maas-
tricht) en het verdrag van de Europese
Gemeenschap (TEC, Rome), dit werd ver-
anderd in het Verdrag betrefende de
werking van de Europese Unie, ook wel
het Werkingsverdrag (TFEU). De artikelen
die refereren naar het werk van de EYCA
zijn artikel 2 (waarden van de EU), artikel
3 (doelstelling van de EU), artikel 6
(Handvest van de grondrechten van de
EU), artikel 9 (principe van gelijkheid van
burgers), artikel 10 (representatieve
democratie) en artikel 11 (burgerpartici-
patie).
Slachtofer Richtlijn
Deze Richtlijn, aangenomen op 25 okto-
ber 2012, bepaald de minimale standaard
van rechten, steun en bescherming van
slachtofers van misdaden [Directive
2012/29/EU]. Door deze richtlijn worden
in alle Europese lidstaten fundamentele
rechten van slachtofers geregeld (bijv.
Dat slachtofers met respect worden
behandeld, het geven van begrijpelijke
informatie aan slachtofers over hun
rechten, hun zaak, (h)erkennen van
kwetsbare slachtofers en adequate
bescherming bieden)
Jeugdgarantieplan
Het Jeugdgarantieplan is in april 2013
aangenomen door de Europese Commis-
sie en bepaald dat jongeren tot 25 jaar
oud begeleid worden naar werk indien
zij werkloos zijn. Dit onder meer door het
aanbieden van werkervaringsplaatsen,
vervolgonderwijs, of traineeships, binnen
vier maanden nadat ze werkloos zijn
geworden of het basisonderwijs hebben
verlaten.
Europese leden
STUURGROEP -
AEDH European Association for the Defense of Human Rights www.aedh.eu
ALDA Association of Local Democracy Agencies www.alda-europe.eu
ATD FOURTH WORLD ATD Fourth World (Acting Together for Dignity) www.atd-fourthworld.org
CEV European Volunteer Center www.cev.be
ECF European Civic Forum www.civic-forum.eu
EDF-FEPH European Disability Forum www.edf-feph.org
EMI European Movement International www.europeanmovement.eu
ENNA European Network of National Civil Society Associations www.enna-europe.org
SOLIDAR SOLIDAR www.solidar.org
VOLONTEUROPE Volonteurope www.volonteurope.eu
NETWERKEN EN ORGANISATIES -
AE aisbl Autism Europe www.autismeurope.org
AEBR Association of European Border Regions www.aebr.eu
AEGEE European Students Forum Association - AEGEE-Europe www.aegee.org
AGE PLATFORM AGE Platform www.age-platform.eu
AIM Association Internationale de la Mutualit www.aim-mutual.org
BCSDN Balkan Civil Society Development Network www.balkancsd.net
CAE Culture Action Europe www.cultureactioneurope.org
CEDAG European Council of Associations of General Interest www.cedag-eu.org
CEECN Central and Eastern European Citizens Network www.ceecn.net
CESES Confederation of European Senior Expert Services www.ceses.net
CIVILSCAPE Civilscape www.civilscape.org
COFACE Confederation of Family Organisations in the EU www.coface-eu.org
CONCORD European confederation of Relief
and Development NGOs www.concordeurope.org
CVA Conservation Volunteers Alliance www.conservationvolunteers.eu
EA European Alternatives www.euroalter.com
EAPN European Anti-Poverty Network www.eapn.eu
EASPD European Association of Service Providers
for Persons with Disabilities www.easpd.eu
ECAS European Citizen Action Service www.ecas-citizens.eu
ECDN European Community Development Network (formerly CEBSD) www.eucdn.net
ECICW European Center of the International Council of Women www.ecicw-cecif.com
ECON European Community Organising Network www.econnet.eu
EFC European Foundation Centre www.efc.be
EFOMW European Forum Of Muslim Women www.efomw.eu
EN Europa Nostra europanostra.org
ENAR European Network Against Racism www.enar-eu.org
ENGSO European Non-Gouvernemental Sports Organisation www.engso.com
EPHA European Public Health Alliance www.epha.org
ERIO Network European Roma Information Ofce www.erionet.eu
ESN Erasmus Student Network www.esn.org
EUCIS-LLL European Civil Society Platform on Lifelong Learning www.eucis-lll.eu
EUCLID EUCLID Network www.euclidnetwork.eu
EUNET European Network for Education and Training e.V. www.european-net.org
EURAG European Federation of Older People www.eurageurope.org
EUROCHILD EUROCHILD www.eurochild.org
EWL European Women's Lobby www.womenlobby.org
IFSBH International Federation for Spina Bida and Hydrocephalus www.ifglobal.org
ILGA-Europe European region of the International Lesbian,
Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association www.ilga-europe.org
Inclusion Europe Inclusion Europe www.inclusion-europe.org
ISCA International Sport and Culture Association www.isca-web.org
JEF-Europe Young Europeans Federalists (JEF Europe) www.jef.eu
Lions Club Lions Club International www.lionsclubs.org
MHE-SME Mental Health Europe www.mhe-sme.org
OBESSU Organising Bureau of European School Students Union www.obessu.org
PICUM Platform for International Cooperation
on Undocumented Migrants www.picum.org
PIE Platform for Intercultural Europe www.intercultural-europe.org
S&C Sports et citoyennet www.sportetcitoyennete.com
SMES Europa SMES Europa www.smes-europa.org
SOCIAL PLATFORM Social Platform www.socialplatform.org
SVI Service Volontaire International www.servicevolontaire.org
WAGGGS World Association of Girl Guides and Girl Scouts,
Europe Region www.europe.wagggsworld.org
WOSM World Organisation of the Scout Movement www.scout.org
YFJ European Youth Forum www.youthforum.org
Nationale leden
NATIONALE ALLIANTIES -
EYCA -
EYCA - esk Republika
EYCA - Danmark
EYCA - Espaa
EYCA - France
EYCA - Hrvatska
EYCA - Italia
EYCA - Latvija
EYCA - Lietuva
EYCA - Luxembourg
EYCA - Magyarorszg
EYCA - Malta
EYCA - Nederland
EYCA - Polska
EYCA - Romnia
EYCA - Slovenija
EYCA - Slovensko
EYCA - Suomi
EYCA - United Kingdom
NATIONALE ALLIANTIE INITIATIEVEN -
EYCA - Belgique / Belgi
EYCA -
EYCA - Portugal
CONTACT ORGANISATIES -
Deustchland
Eesti
Eire

sterreich
Sverige
Dit project werd genancierd met de steun van de Europese Commissie.
De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur;
de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik van de informatie
die erin is vervat.