KONTROLLIMI EKSTERN I NJOHURIVE

T NXNSVE T KLASS S NNT

GJUH
SHQIPE DHE LETRSI
VITI MSIMOR 2012/2013


Kjo kopje e Katalogut t provimit sht e palektoruar dhe teknikisht e parregulluar
[2]





































Katalogun e provimit e prgatitn:

Aishe Resulbegu, SHF B.Strugar, Ulqin
Ali Daci, SHF Dacaj, Rozhaj
Valbona Kroma-Hoxha, SHFM.Tito, Ulqin dhe Fakulteti Filozofik, Podgoric
Mr. Anton Gojaj, Enti i Shkollimit dhe Fakulteti Filozofik, Podgoric
Luigj Berisha, Qendra e Provimeve, Podgoric

Recensent: Mr. Anton Gojaj



[3]


























PRMBAJTJA

1. Hyrje....................................................................................................................... 4
2. Rregullat................................................................................................................. 5
3. Qllimet e prgjithshme........................................................................................... 6
4. Struktura dhe vlersimi i provimit ............................................................................ 7
4.1. Skema e provimit.............................................................................................. 7
4.2. Llojet e detyrave/pyetjeve................................................................................. 7
5. Programi i provimit................................................................................................. 8
5.1. T lexuarit dhe t kuptuarit e tekstit funksional ............................................... 8
5.2. Gjuh ............................................................................................................ 9
5.3. Letrsi............................................................................................................ 10
5.4. T shprehurit me shkrim ................................................................................ 11
5.5. Veprat letrare t obliguara............................................................................. 11
6. Shembulli i testit ................................................................................................... 12
7. Fleta pr prgjigje ........................................................................................... 20
8. Zgjidhja e testit me skem pr vlersim..................................................... 22
9. Literatura............................................................................................................. 26




[4]

1. HYRJE


Provimi ekstern pr nxnsit e klass IX t shkolls fillore (semimatura) sht kontrollimi
ekstern i standardizuar i t arriturave shkollore t nxnsve n fund t ciklit t tret t arsimimit
fillor. Ky vendim bazohet n Ligjin pr shkolln fillore, neni 56 (Gazeta Zyrtare e RMZ, nr.
64/02 e 8. 11. 2002, 49/07 e 10. 08. 2007 dhe 45/10 e 04. 08. 2010), kurse mnyra dhe
procedura e kontrollimit t dijes sht e rregulluar me Rregulloren pr mnyrn dhe procedurn
e kontrollimit t njohurive t nxnsve n fund t ciklit arsimor (Gazeta Zyrtare e RMZ, nr. 62
e 14. 12. 2012).


Kontrollohen njohurit q mbshteten n pjest kryesore t programit t msimit t cilat
tregojn nivelin e arritjes individuale t nxnsve pr lndn e Gjuhs shqipe dhe letrsis.

Prgatitjen e detyrave e bn Qendra e Provimeve, kurse kontrollimin e njohurive e bn Qendra e
Provimeve n bashkpunim me shkolln. Mnyrn dhe procedurn e kontrollimit t njohurive t
nxnsve e rregullon Ministria e Arsimit.

Katalogu i provimit e prshkruan hollsisht provimin nga lnda e dhn dhe u kushtohet
nxnsve dhe msimdhnsve.

N katalogun e provimit jan cekur qllimet e prgjithshme t provimit, sht
prshkruar struktura e provimit, kurse me formn e qllimeve t provimit sht thn saktsisht
prmbajtja e lnds q i nnshtrohet provimit. N t ndodhet edhe shembulli i testit me skemn
pr vlersim.





















[5]

2. RREGULLAT

Provimi nga Gjuha shqipe dhe letrsia do t mbahet n kushte t njjta dhe n
mnyr t njjt pr t gjith nxnsit e klass s nnt t shkolls fillore.

Materiali i provimit do t paketohet n qese t veanta dhe t sigurta, t cilat do t hapen para
nxnsve menjher para fillimit t provimit.
N provim nuk lejohet:
prezantimi i rrejshm,
shikimi i detyrave t provimit para kohs s lejuar,
pengimi i nxnsve t tjer,
prshkrimi nga nxnsi tjetr
shfrytzimi i mjeteve t palejuara dhe telefonit celular,
dmtimi i shifrs n librezn e testimit,
mosrespektimi i sinjalit pr prfundimin e provimit.

Mjetet e lejuara: lapsi i thjesht, goma dhe lapsi kimik/stilolapsi.
Punimi i nxnsit duhet t jet i shkruar me laps kimik/stilolaps.
Pas provimit, testet do t paketohen dhe do t kthehen n Qendrn e Provimeve, ku do t
organizohet vlersimi i tyre.


























[6]

3. QLLIMET E PRGJITHSHME

Pas prfundimit t klass s nnt t shkolls fillore, nxnsi duhet:

ta njoh normn gjuhsore dhe normn drejtshkrimore dhe ti zbatoj ato me prpikri

ta kuptoj prmbajtjen dhe rndsin e tekstit letrar dhe prmbajtjen dhe qllimin e tekstit
joletrar

ta vlersoj i pavarur tekstin, ti shpjegoj dhe ti argumentoj pohimet e veta

t dij ta shkruaj tekstin funksional, t bj prshkrimin e shkurtr ose narracionin


































[7]

4. STRUKTURA DHE VLERSIMI I PROVIMIT


4.1. Skema e provimit
(provimi zgjat 60 minuta dhe punohet pa pushim)

Pjesa I e provimit 30 minuta
Detyrat /pyetjet nga gjuha dhe letrsia
Pjesa II e provimit 30 minuta
- Shkrimi i tekstit joartistik
- Shkrimi i hartimit t shkurtr prshkrimi ose rrfimi
Prmes detyrave /pyetjeve n pjesn e par t provimit nxnsi duhet t tregoj se
e kupton prmbajtjen dhe qllimin e tekstit joletrar/prmbajtjen dhe rndsin e
tekstit letrar
e njeh normn gjuhsore dhe drejtshkrimore dhe i zbaton me prpikri
di ta analizoj tekstin (fragmentin ose fjalin)

Me shkrimin e tekstit joartistik dhe hartimit t shkurtr, nxnsi duhet t tregoj se

di q n baz t udhzimeve t dhna t shkruaj tekst apo hartim q ka lidhshmri
dhe qartsi
e kupton temn
di ta zbatoj normn dhe karakteristikat e tekstit t dhn
di ti prdor teknikat e tregimit prshkrimin dhe rrfimin
di ti zbatoj rregullat gramatikore dhe drejtshkrimore

4.2. Llojet e detyrave/pyetjeve

detyrat/pyetjet e tipit t mbyllur
detyrat/pyetjet me zgjedhje t shumfisht
(jan ofruar tri apo katr prgjigje prej t cilave njra sht e sakt; jan
ofruar pes ose gjasht prgjigje prej t cilave dy ose tri jan t sakta)
detyrat/pyetjet e zgjedhjes alternative
(pyetjet PO-JO apo E SAKT-E PASAKT)
detyrat/pyetjet q bashkohen
(fjalt jan t grupuara n dy kolona dhe duhet t bashkohen drejt)

detyrat/pyetjet e tipit t hapur
detyrat/pyetjet e prgjigjes s shkurtr
(duhet shkruar fjaln, sintagmn, fjalin apo shpjeguar dika me dy-tri fjali)
detyrat/pyetjet e prgjigjes s gjat
( shkrimi i tekstit funksional)





[8]

Numri i detyrave sipas fushave sht dhn n tabeln n vazhdim:


FUSHA


GJUH DHE TEKST
JOARTISTIK

LETRSI

T SHPREHURIT ME
SHKRIM

GJITHSEJ

10

9

1

20




[9]

5. PROGRAMI I PROVIMIT

A ka t bj me pjesn I t provimit
Nxnsi duhet t tregoj q e kupton tekstin joarstistik dhe artistik duke u prgjigjur n pyetjet
lidhur me tekstin e lexuar si sht: ftesa zyrtare, ftesa, flet- falnderimi, krkesa, ankesa, letra
publike, lajmi/raporti, teksti shkencor, krijimi popullor (prshkrimi i pjesve, lnds, procedurs,
dukuris natyrore), artikulli shkencor, reportazhi, intervista, reklama, jetshkrimi, komenti,
portreti, teksti dhe fragmenti letrar.

5.1. T LEXUARIT DHE T KUPTUARIT E TEKSTIT FUNKSIONAL
Nxnsi duhet
q n shembullin e tekstit t dhn t caktoj: llojin, autorin, temn, kujt i sht kushtuar
teksti; q n tekst t gjej dhe ti shpjegoj t dhnat dhe lidhshmrin e tyre
q t dalloj dhe t formuloj temn dhe motivet e tekstit; t sqaroj domethnien e fjalve
t cituara nga teksti.
t dij t dalloj dhe t gjej stilin e krkuar t shkrimit (letraro-artistik, shkencoro-
administrativ, publicistik)

5.2. GJUH
Nxnsi duhet t dij
t dalloj dhe t gjej fjalt e ndryshueshme dhe t pandryshueshme (fjalve
emrore tu caktoj gjinin, numrin dhe rasn, kurse foljeve vetn, gjinin dhe numrin)
t dalloj dhe t gjej funksionin e fjals n fjali (kryefjaln, cilsorin, ndajshtimin,
kundrinorin, rrethanorin, kallzuesin emror dhe foljor)
t njoh sintagmn e rass me parafjal, t prdor drejt rasat dhe sintagmat e
rasave me parafjal, t caktoj dhe t prdor sinonimin rasor
t njoh dhe t prdor drejt format, mnyrat dhe koht e foljeve (paskajoren,
kohn e tashme, kohn e kryer, kohn e kryer t thjesht, kohn e pakryer, kohn e
kryer t plot, mnyrn urdhrore, kohn e ardhme dhe kohn e ardhme t prparme,
kushtoren, ndajshtimet foljore - t tashmin dhe t kaluarin, mbiemrin foljor vepror
dhe psor)
ti dalloj dhe ti prdor fjalit e thjeshta, t zgjeruarat dhe periudhat (fjalit e
prbra); marrdhniet bashkrenditse dhe nnrenditse; fjalin veprore dhe
joveprore; fjalin e ndrfutur; fjalin pavetore, fjalin e paplot (fjalin mungesore)
ti njoh ndryshimet tingullore dhe shmangien prej tyre dhe di ti zbatoj rregullat
gjat shkrimit t fjalve n t cilat kan ndodhur ndryshimet tingullore (palatalizimi,
barazimi i bashktinglloreve sipas tingllimit, barazimi i bashktinglloreve sipas vendit
t krijimit t tingullit, humbja e bashktingllores, -ja e pazshme, metafonia )
ti zbatoj rregullat e prputhjes (kongruencs)
q mbi rrnjn e dhn t krijoj familjen e fjals
ti dalloj sinonimet homonimet dhe antonimet; di q fjalve t dhna tu caktoj
sinonimet, homonimet, antonimet
t dalloj, gjej, t shpjegoj idiomn, frazeologjizmin
t dalloj dhe gjej fjalt e huaja dhe slengun (zhargonin) dhe ti zvendsoj me
shprehje t standardizuara
t njoh ligjratn e drejt dhe q shembujt e thjesht t ligjrats s drejt ti
shndrroj n ligjrat t zhdrejt dhe anasjelltas
[10]

ti zbatoj rregullat e drejtshkrimit:
i shkruan drejt pjeszn s dhe t tjerat,
di kur shkruhet shkronja j ndrmjet i-s dhe e-s, i-s dhe a-s (psh.
Selvije, Marije, Zija etj.)
shkruan drejt numrat themelor dhe rreshtor (rendor) deri n 1000,
me shkronja dhe me numra
prdor drejt shkronjn e madhe te emrat e prvem dhe mbiemrat
pronor t dal prej tyre dhe n shprehjet e respektit, shkronjn e
madhe dhe t vogl gjat shkrimit t emrave q prbhen nga m
shum fjal
shkruan drejt shkurtesat
shfrytzon shenjat e piksimit (n fund t fjalis; n ligjratn e
zhdrejt; presjen gjat numrimit, pran ndajshtimit, te fjalia e
ndrfutur, kur ka inversion te fjalit, kllapat)


5.3. LETRSI
Nxnsi duhet q
t dij cils gjini letrare i prket teksti (lirik, epik, dramatik) dhe pr t cilin lloj t tekstit
letrar bhet fjal (prrall popullore dhe autoriale, fabul, anekdot, roman, satir, tregim realist,
tregim fantastik, vjershat lirike prshkruese, e dashuris, patriotike, sociale, mendimtare,
sonet; epiko-lirike balada, romanca, knga epike; dramatike komedia, tragjedia)
ta caktoj dhe formuloj temn, motivet (statike dhe dinamike) dhe idet n tekst; t sqaroj
domethnien e fjalve t cituara nga teksti
t caktoj vendin dhe kohn e ngjarjes dhe t sqaroj prse ka ndodhur dika
t dij q n tekstin letrar t dalloj rrjedhn kronologjike dhe retrospektive t ngjarjes,
format e rrfimit (prshkrimin, t treguarit, dialogun); di t njoh tregimtarin e gjithanshm,
format e t rrfyerit rrfimin n vetn e par dhe rrfimin n vetn e dyt; di t njoh dhe
emroi pjest e fabulave (hyrjen, thurjen, kulminacionin, shthurjen (zgjidhjen))
t njoh karakteristikat e tekstit dramatik (dialogun, monologun, didaskalit/remarket)
t dij t caktoj personazhet kryesore dhe dytsore dhe vetit e veorive t tyre; t vrej
motivet pr sjelljen e personazheve letrare
t dij q n vjershn lirike t dalloj strofn, vargun (t lidhur dhe t lir), rimn (ift , t
kryqzuar, t prmbysur)
t dij t dalloj figurat stilistike dhe funksionin e tyre stilistik: epitetin, krahasimin,
personifikimin, onomatopen, hiperboln, metaforn, gradacionin (shkallzimin, kontrastin,
simbolin, alegorin, asonancn, aliteracioni)
t dalloj mjetet shprehse teatrale (skenografin, kostumet, skenn, ndriimin, rekuizitat)
t njoh mjetet shprehse t filmit (projektin, planin, kndin e xhirimit (rekursin)); shnimet e
skenarit dhe librat e xhirimit


B ka t bj me pjesn II t provimit

Nxnsi duhet t dij t shkruaj tekstin e dhn (shpalljen, lajmin, letrn zyrtare, lutjen,
urimin, falnderimin, lajmrimin zyrtar dhe jozyrtar, ftesn - zyrtare dhe jozyrtare, arsyetimin
zyrtar dhe jozyrtar... ; hartimin e shkurtr prshkrimin, rrfimin) duke respektuar udhzimet
pr shkrimin e tekstit, forms s tekstit dhe parimet e formsimit (hyrjen, shtjellimin,
[11]

prfundimin, paragraft, shkrimin e emrit t vendit, dats dhe adress se kujt i drejtohet, emrin
dhe mbiemrin e t adresuarit, margjinat... ), bn kujdes pr rregullsin gjuhsore, kuptimin,
lidhshmrin dhe trsin e tekstit



5.4. T SHPREHURIT ME SHKRIM

Shkrimi i tekstit joartistik
Nxnsi duhet ti
dalloj stilet e ndryshme funksionale (shkencor, administrativ, publicistik) dhe ti
zbatoj ato n shkrim
zbatoj normat drejtshkrimore dhe gjuhsore t gjuhs shqipe

Shkrimi i hartimit t shkurtr
Nxnsi duhet t
shkruaj hartimin duke respektuar udhzimet e dhna
zbatoj normn drejtshkrimore dhe gramatikore t gjuhs shqipe


5.5. VEPRAT LETRARE T OBLIGUARA

1. N.Frashri: Bagti e Bujqsi, Dshira e vrtet e shqiptarvet, fragment
2. A.Z.ajupi: 14 vje dhndr
3. P.P.Njegosh: Kurora e maleve, fragment
4. E.Heminguej: Plaku dhe deti, fragment
5. Martin Camaj: Vjersha, fragment
6. Ismail Kadare: Nj mbrmje n Lur
7. Ali Podrimja: Rrfimi


















[12]

6. SHEMBULLI I TESTIT

Lexo tekstin dhe pastaj zhvillo detyrat 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 dhe 9.

1) Amerikani m mendjempreht ka lindur si Semjuell Klemens m tridhjet nntor t vitit 1835
n Misuri, kurse ka vdekur me fam botrore n vitin 1910.
2) Fmijrin e ka kaluar n breg t lumit Misisipi. 3) Dgjonte me vmendje rrfimet e
udhtarve, duke prcjell me shikim anijet me avull q lundronin ngadal npr lumin e gjer.
4) ndrronte q nj dit t shkputej teposht rrjedhs s lumit. 5) Pas vdekjes s babait
familja u gjet n nj gjendje t vshtir materiale dhe voglushi Semjuell Klemens e braktisi
shkollimin q t gjej pun. 6) E gjen n nj shtypshkronj dhe n t kryen pun t ndryshme. 7)
Si dhe shumicn e moshatarve t tij n Amerik, edhe t riun Semjuell Klemens e trheqin
vendet e largta. 8) Udhton nga qyteti n qytet duke br pun t ndryshme, t shpeshtn e
rasteve n shtypshkronjat lokale. 9) Ather i plotsohet ndrra fmijrore-mson pr t
pilotuar npr lumenj dhe bhet timonier n nj anije me avull n Misisipi. 10) N vitin 1851
filloi lufta qytetare n Amerik, e cila do ti ndryshoj traditat dhe mnyrn e deriathershme t
jets.
11) N fillim t lufts sht paraqitur vullnetar, por s shpejti e kuptoi se uniforma nuk sht
pr t. 12) Shkruan tregime t vogla humoristike t cilat fillon ti firmos me pseudonimin Mark
Tuen. 13) Kt emr e mori sipas shprehjes s marinarve pr thellsin e lumit mark twain, q
do t thot se lumi sht mjaft i thell dhe se anija mund t lundroj e sigurt npr t pa e
prekur fundin e lumit. 14) Atij edhe m tej nuk i rrihet n nj vend dhe udhton si reporter n
Havai.
15) Pas kthimit merr ftesn pr t mbajtur ligjrata pr prvojat e tij t udhtimit. 16) Tuen
ktyre thirrjeve do tu prgjigjet me knaqsi dhe u b mjeshtr i vrtet i paraqitjeve publike.
17) Kto ligjrata do ta prmirsojn stilin e shkrimit t tij nga i cili pastron t gjitha gjrat e
teprta, duke arritur kshtu thjeshtsin, saktsin dhe t shprehurit trheqs, karakteristik pr
t.
18) Humori i mpreht, rrfimi i leht dhe stili origjinal pranohen n mnyr t shklqyer nga
lexuesit.

1. Cilit lloj t tekstit i prket teksti q posa e ke lexuar?

A) biografi
B) raport
C) udhprshkrim

Qarko shkronjn para prgjigjes s sakt dhe zgjidhjen kaloje n fletn pr prgjigje.
(1 pik)








[13]

2. A) Cili sht emri i vrtet i Mark Tuenit?

________________________________

B) Prshkruaj komentet e autorit t tekstit i cili sqaron shkaqet pse Tueni i plqen
publikut.

____________________________________________________________________________

(1 pik)

3. Me t cilin stil funksional sht shkruar teksti?

A) shkencor
B) letrar
C) publicistik

Qarko shkronjn para prgjigjes s sakt dhe zgjidhjen kaloje n fletn pr prgjigje.
(1 pik)


4. Lexo fjalin numr 1 pastaj shkruaj numrat e krkuar:

A) ditn e lindjes me shifr____________________
B) vitin e lindjes me shkronja______________________________________
( 1 pik)


5. Fjals s theksuar (errsuar) n fjalin e katrt caktoja gjinin, numrin dhe rasn.

Gjinia ___________________________
Numri ___________________________
Rasa ___________________________

(3 pik)


6. Dgjonte me vmendje rrfimet e udhtarve duke prcjell anijet me avull.

Qarko shkronjn para funksionit t fjals n t cilin jan prdorur fjalt anijet me avull n
fjalin e dhn.

A) prcaktor
B) kundrin
C) kryefjal

(1 pik)

[14]


7. A) Tuen ktyre thirrjeve do tu prgjigjet me knaqsi...
Fjals s nnvizuar nga shembulli i dhn gjeja sinonimin prkats.

_______________________________________

B) Plotso fjalin n mnyr t till q foljen e dhn ndrmjet kllapave do ta zvendsosh me
kushtoren.

Ather _______________________ndrra fmijrore.
( I plotsohet)
(1 pik)


8. A) Qarko shkronjn para fjalis e cila, sipas mendimit tnd, stilistikisht sht m e arritur.

A) Udhton nga qyteti n qytet duke br pun t ndryshme.
B) Udhton nga qyteti n qytet dhe bn pun t ndryshme
C) Udhtonte nga qyteti n qytet dhe bnte pun t ndryshme.


B) Cila form e foljes i ka shrbyer shprehjes m t arritur.

___________________________________
(1 pik)

9. A) Fjaln avull nga fjalia e 3-t q sht dhn n njjs kaloje n shums.

____________________

B) Formo foljen e prejardhur duke i shtuar foljes kput nj parashtes.

_______________________
(1 pik)


Lexo tekstin pastaj zhvillo detyrat 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 dhe 19.


Portokalli fluturues


Emri im sht Portokall. Po, ky jam un. Un jam nj portokall. Ndoshta ti mendon se jam
portokalli yt? Apo portokalli i shokut tnd. Apo portokalli i juaj. Nuk ka rndsi. Un qndroj lart
n pem. Mma Pem m ushqen. Un rritm me uj,ajr dhe diell. T gjitha mi siguron
Mma- Pem. Vet Mma Pem ushqehet nga Mma Tok. Por un nuk jam vetm. Me
qindra e qindra portokaj t tjer qndrojn t varur n pem dhe ushqehen e rritn si un.
sht bukur- thon t gjith.
[15]

Mos u habisni ! ne portokajt , mund t flasim me njri-tjetrin. Kuptohet , jo si njerzit, q flasin
gjith kohn. Un mund t flas jo vetm me portokajt q kam pran, por edhe me ata q jan
larg. Un mund t flas me portokaj t tjer, t cilt jan oqeane larg, q rriten n vende ku
jetojn bizon t mdhenj, t zinj, njerz me ngjyr e ku bie kaq shum shi, sa Mma Pem
pothuaj prmbyset e shkulet nga Mma Tok. Nj dit ndodhi dika shum e trishtuar. Nj
portokall ra n tok. Aty pran kaluan dy djem t vegjl. Ata ishin vetm budallenj dhe filluan t
grindeshin.
E pash un i pari- brtiste njri.
E dua un,- brtiste tjetri.
Kshtu filluan luftn, se kush do ta merrte portokallin. Njrit i doli gjak nga hunda. Tjetri u
rrzua. Ku ? Tamam mbi portokallin q qndronte n tok e q dshironte kaq shum ti bnte t
lumtur. Portokalli u shtyp, u a dhe gjith lngu kulloi n tok. Djali q ishte m i fort , mori
portokallin. Kjo ngjan me at, q kur grinden dy vajza ato qajn t dyja. Vajza q derdh m
shum lot, fiton. I bie q ajo t marr portokallin.
Mos ndrro budallallqe t tilla, sesi mund t luftosh pr ta pasur t gjith portokallin pr vete .
Prpiqu t gjesh mnyra sesi mund ta ndash portokallin me miqt e tu, me t tjert. Edhe t
rriturit mund t msojn t ndrrojn t bjn gjra t bukura. Ka gjithmon nj portokall
mundsi.

(Johan Galtung)


10. far teksti sht proza e msiprme?


_______________________________________________________
(1 pik)

11. Ku qndron portokalli?


A) N duart e djalit
B) N nj pjat
C) Mbi tavolin
D) Lart n pem
Qarko shkronjn para prgjigjes s sakt dhe zgjidhjen kaloje n fletn pr prgjigje.
(1 pik)



12. Kush sht personazhi kryesor n tekst?

________________________________________

(1 pik)

[16]

13. N vendin e ln zbrazt (mbi vij) shkruaj numrin sipas renditjes kronologjike t ngjarjes.


_____ Djali q ishte m i fort, mori portokallin.

_____ Nj portokall ra n tok.

_____ Me qindra e qindra portokaj qndrojn t varur n pem

_____ Portokalli u shtyp, u a dhe gjith lngu kulloi n tok.
(2 pik)

14. Si komunikojn portokajt me njri-tjetrin?

____________________________________________________________

(1 pik)


15. Prgjigju n pyetje: Nga ushqehet portokalli?

__________________________________________________________________
( 1 pik)

16. N fjalin Un jam nj portokall sht prdorur figura stilistike:

A) krahasimi
B) simboli
C) personifikimi
D) anafora

Qarko shkronjn para prgjigjes s sakt dhe zgjidhjen kaloje n fletn pr prgjigje.
(1 pik)


17. Ligjratn e drejt E pash un i pari- brtiste njri kaloje n ligjrat t zhdrejt:

________________________________________________________________

(1 pik)

[17]

18. Nga fjalia Aty pran kaluan dy djem t vegjl prshkruaji fjalt e ndryshueshme:

_______________________________________________________________
(2 pik)

19. Cils fush leksikore i takon fjala portokall?

A) kafsh
B) gjalles
C) fruta

Qarko shkronjn para prgjigjes s sakt dhe zgjidhjen kaloje n fletn pr prgjigje.
(1 pik)


20. Jan dhn dy tema pr t shprehurit me shkrim. Qarko numrin para tems t ciln do ta
zhvillosh. Hartoje at si trsi q duhet t ket hyrjen, zhvillimin dhe prfundimin.
Kij kujdes q n aspektin gjuhsor fjalia t jet e qart, e kuptueshme dhe mos t ket gabime
gjuhsore.


1. Njoftimi zyrtar

Kshilla pr hartimin e njoftimit zyrtar:
1. Pjesa hyrse
Shkruaj
- kush e bn njoftimin dhe pr gj bhet njoftimi
2. Zhvillimi
Shkruaj
- kur dhe ku pritet t ndodh ngjarja n njoftim
3. Prfundimi
Shkruaj
- kujt i kushtohet njoftimi








[18]


2. Prshkrimi i fotografis



Duke respektuar krkesat n vazhdim prshkruaje fotografin e dhn q pasqyron heroin
ton kombtar Gjergj Kastrioti Sknderbeu.

1. Hyrja
- fillo prshkrimin me frymzimet q u ka br artistve heroi yn kombtar
- trego pr vendndodhjen q di ti t ksaj pamje monumentale q sht dhn n kt
fotografi
2. Zhvillimi
- trego pr prmbajtjen e fotografis
- prshkruaj t gjith prbrsit q duken n t
- prmend element nga fotografia q Sknderbeun e bn hero t prjetshm t popullit ton
3. Prfundimi
- mbylle prshkrimin duke cekur prshtypjet tua pr fotografin monumentale t heroit ton
kombtar





[19]

..........................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
................................................................................................................................................

(8 pik)

[20]


8. ZGJIDHJA E TESTIT ME SKEM PR VLERSIM


1.
A)
1 pik

2.
A) sht shkruar emri i vrtet i Mark Tuenit -Semjuell Klemens
B) sht shkruar - Tueni i plqente publikut pr shkak t humorit t mpreht, rrfimit t leht dhe
stilit origjinal
1 pik

3.
C)
1 pik

4.
A) sht shkruar dita e lindjes me shkronja: tridhjet
B) sht shkruar viti i lindjes me shkronja - nj mij e tetqind e tridhjet e pes
1 pik

5.
Fjals s errsuar drit i sht caktuar:
Gjinia- femrore
Numri- njjs
Rasa-emrore
3 pik

6.
B)
1 pik

7.
A) sht shkruar sinonimin -me ndje (me dshir)
B) sht plotsuar fjalia me kushtoren-do ti plotsohej
1 pik

8.
A)
B) sht shkruar-forma prcjellore
1 pik




[21]

9.
A) Fjala e dhn n njjs avull sht kaluar n shums - avuj
B) sht formuar folja e prejardhur shkput duke i shtuar parashtesn sh foljes kput.
1 pik

10.
sht shkruar-tekst artistik
1 pik

11.
A)
1 pik

12.
sht shkruar-portokalli
1 pik

13.
Nse jan shkruar numrat me kt rend para fjalive:
4. Djali q ishte m i fort , mori portokallin.
2. Nj portokall ra n tok
1. Me qindra e qindra portokaj qndrojn t varur n pem.
3. Portokalli u shtyp, u a dhe gjith lngu kulloi n tok
2 pik pr renditje t sakt kronologjike t ngjarjes; 1 pik pr dy renditje t sakta.

14.
sht shkruar- ndryshe nga njerzit (jo si njerzit)
1 pik

15.
sht shkruar- portokalli ushqehet nga pema e cila rritet nga toka.
1 pik

16.
C)
1 pik

17.
sht shkruar ligjrata e zhdrejt-Njri brtiste se e pa ai i pari. (Njri brtiste se e kishte par ai i
pari)
1 pik

18.
Jan prshkruar fjalt e ndryshueshme: kaluan (folje), dy (numror), djem (emr) dhe t vegjlit
(mbiemr)

2 pik nse nxnsi ka gjetur t gjitha fjalt e ndryshueshme; 1 pik pr dy fjal t
ndryshueshme.
[22]

19.
C)
1 pik

20. T shprehurit me shkrim
1. NJOFTIMI ZYRTAR
8 pik
Pr kt pjes do t ndiqen n vlersim kriteret e mposhtme:
KRITERI I: SHTJELLIMI I IDES 2 pik
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
harton nj njoftim zyrtar me elementet q duhet t ket njoftimi zyrtar
shpreh qart, prmes detajeve dhe shprehjeve t przgjedhura, funksionin e
ktij njoftimi
prdor detaje mbshtetse
ka qartsi mendimi

KRITERI II: STRUKTURA 2 pik
respekton elementet e strukturs s njoftimit zyrtar
- hyrjen
- zhvillimin
- prfundimin

Nxnsi merr 2 pik nse prgjigjen e dhn e strukturon sipas skems s msiprme.

Nse mungon njra prej tyre, ai do t marr 0 pik pr kt rubrik.

KRITERI III: STILI DHE ORIGJINALITETI 2 pik
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
prmes gjuhs q prdor krijon nj prshtypje t prgjithshme pr at q do t shpreh.
ka fjalor t pasur
ka stil origjinal
prdor fjali t larmishme n modele, gjatsi dhe ritm

KRITERI IV: SAKTSIA GJUHSORE 2 pik
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
strukturon qart prgjigjen nga pikpamja gramatikore
ndrton fjali q jan t sakta dhe t qarta
ka saktsi drejtshkrimore

2. PRSHKRIMI I FOTOGRAFIS
8 pik
Pr kt pjes do t ndiqen n vlersim kriteret e mposhtme:
KRITERI I: SHTJELLIMI I IDES 2 pik
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
harton nj prshkrim ku tregon pr fotografin e dhn monumentale t heroit ton
kombtar Gjergj Kastrioti Sknderbeu
shpreh qart, prmes detajeve dhe shprehjeve t przgjedhura, t veantn e ksaj fotografie
prdor detaje mbshtetse
[23]

ka qartsi mendimi

KRITERI II: STRUKTURA 2 pik
respekton elementet e strukturs s nj prshkrimi
- hyrjen
- zhvillimin
- prfundimin

Nxnsi merr 2 pik nse prgjigjen e dhn e strukturon sipas skems s msiprme.

Nse mungon njra prej tyre, ai do t marr 0 pik pr kt rubrik.

KRITERI III: STILI DHE ORIGJINALITETI 2 pik
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
prmes gjuhs q prdor krijon nj prshtypje t prgjithshme pr at q do t shpreh.
ka fjalor t pasur
ka stil origjinal
prdor fjali t larmishme n modele, gjatsi dhe ritm

KRITERI IV: SAKTSIA GJUHSORE 2 pik
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
strukturon qart prgjigjen nga pikpamja gramatikore
ndrton fjali q jan t sakta dhe t qarta
ka saktsi drejtshkrimore



Pjesa I e provimit-numri i pikve: 00 ( % )
Pjesa II e provimit-shkrimi i tekstit joartistik-shkrimi i hartimit t shkurtr prshkrimi ose
rrfimi -numri i pikve: 8 ( %)
Numri i prgjithshm i pikve n test: 00 (100 %)





[24]

9. LITERATURA


Dr. Bahri Beci, Komunikojm dhe hartojm prdorim gjuhn-Gjuha shqipe 7 pr klasn e
shtat t shkolls fillore nntvjeare-Libri i nxnsit, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore
Podgoric, 2007;
Dr. Bahri Beci, Komunikojm dhe hartojm- prdorim gjuhn-Gjuha shqipe 7 pr klasn e
shtat t shkolls fillore nntvjeare-Fletorja e puns, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore
Podgoric, 2007;
Pjetr Dreshaj, Hapim dritaren, Letrsia, Libri i nxnsit pr klasn e shtat t shkolls fillore
nntvjeare, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore Podgoric, 2007;
Pjetr Dreshaj, Djepi i art, Ditari i leximeve pr klasn VII t shkolls fillore nntvjeare, Enti
i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore Podgoric, 2007;
Dr. Bahri Beci, Komunikojm dhe hartojm-prdorim gjuhn-Gjuha shqipe 8 pr klasn e tet
t shkolls fillore nntvjeare-Libri i nxnsit, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore
Podgoric, 2008;
Dr. Bahri Beci, Komunikojm dhe hartojm-prdorim gjuhn-Gjuha shqipe 8 pr klasn e tet
t shkolls fillore nntvjeare-Fletorja e puns, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore
Podgoric, 2008;
Pjetr Dreshaj, Dritaret e hapura, Letrsia, Leximi letrar pr klasn VIII t shkolls fillore
nntvjeare, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore Podgoric, 2008;
Pjetr Dreshaj, Djepi i art na rriti, Ditari i leximeve pr klasn VIII t shkolls fillore
nntvjeare, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore Podgoric, 2008;
Dr. Bahri Beci, Gjuha shqipe, sa e bukur, sa e mir!-Gjuha shqipe 9 pr klasn e nnt t
shkolls fillore nntvjeare-Libri i nxnsit, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore Podgoric,
2009;
Dr. Bahri Beci, Gjuha shqipe, sa e bukur, sa e mir!-Gjuha shqipe 9 pr klasn e nnt t
shkolls fillore nntvjeare-Fletorja e puns, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore
Podgoric, 2009;
Hava Pereziq dhe Prel Gjolaj, N gjurmt e dijes, pr klasn e nnt t shkolls fillore
nntvjeare, Leximi letrar, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore Podgoric, 2009;
Hava Pereziq dhe Prel Gjolaj, Udhtoj n botn e librit, pr klasn e nnt t shkolls fillore
nntvjeare, Ditari i leximeve, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Msimore Podgoric, 2009.