Desde los albores de la humanidad la gruta ha representado el abismo primigenio, el espacio de lo ignoto.., el encanto.., la emanacin supranatural, con la magnificencia de sus formas, sombras, transparencias colores y sonidos. El subsuelo nos traga por la gran vagina de la madre tierra y nos encontramos en sus vsceras, para as volver a nacer de nuevo. Este es el arquetipo de todos los peregrinajes por los laberintos y de los ritos del renacimiento espiritual. La gruta es el principal smbolo sonoro..., y tambin es el lugar en el que se pueden hallar los mximos efectos acsticos ambientales. Por eso, la gruta es la fuente de la que mana el universo, la boca abierta de los dioses cantores, la sede de los muertos y de los sonidos hechiceros. Los templos y las iglesias, con su estructura sonora, son una imitacin de ella. El viaje sonoro de Walter Maioli: la naturaleza de la msica- A l e x a n d r a N i c o l e s c u , Arqueloga, Guggenheim Productions, Inc., Washington, DC . As orixes da msica; como xurdiu, para que, com que fin?
O Arqueo-musiclogo o investigador de achegarnos aos albores da Msica na Prehistoria, para o que se valer das pegadas do pasado. Os restos atopados en xacementos ou en pinturas rupestres, como as de Trois Frres en Francia (40.000 anos), leva aos especialistas a confirmar que a msica acompaa ao home dende as sas orixes, pero moi especialmente, dende que capaz de artellar unha linguaxe. Estas razns, xunto cas datacins obtidas dos restos materiais, fan pensar que sera o Paleoltico Superior, o momento clave do espertar musical.
As fontes arqueolxicas son o elemento esencial para coecer a msica da Prehistoria: Restos materiais, obxectos/instrumentos Esculturas Pinturas rupestres
A Etnomusicoloxa Comparada achgase ao comportamento musical da sociedades prehistricas a travs do anlise e interpretacin extrada do estudo de sociedades tribais actuais.
A Etnoloxa estuda as sociedades tribais , quye conservan usos e costumes do pasado pero que viven no mundo actual. Primeiras pegadas : A flauta de Divje Babe, atopada en Eslovenia por o equipo dirixido por o Arquelogo: Ivan Turk. Trtase dun instrumento rudimentario datado en torno a 40.000 anos en depositos musterienses ocupados por Homo Neaderthalensis. Tias uns 37 cm de lonxitude e 5 perforacins a travs das que se poden producir as notas: do, re, mi, fa e sol. Do Paleoltico Superior temos xa, mais exemplos de instrumentos musicais, como por exemplo a flauta de Hohle Fels (Alemaa) do Homo Sapiens. Neste xacemento foron 8 flautas auriacienses trballadas en so e mrfil. Os primeiros Instrumentos musicais a) Idifonos: paos, maracas, sonaxas, raspadores e xilfonos. b) Membranfonos: tambores e mirlitns c) Cordfonos: arcos. d) Aerfonos: flautas, silbatos, cornos, conchas marias. e) A todos eles habera que engadir a msica creada nas covas mediante o golpeo das estalatitas e estalagmitas; e os rombos volantes (zumbadoras) que son instrumentos de so, madeira e outros materiais, que , atados a unha corda se voltean para emitir un zumbido
Bibliografa: Jose L. Comellas: " Historia sencilla de la Msica". Ed. Rialp. Alcal. Madrid. El viaje sonoro de Walter Maioli: la naturaleza de la msica- A l e x a n d r a N i c o l e s c u , Arqueloga, Guggenheim Productions, Inc., Washington, DC .
Nacemento da escritura Sociedades fluviais: Mesopotamia e Exipto
ORIXE CULTURAL DA CIVILIZACIN GREGA
ORIXE CULTURAL DA CIVILIZACIN ROMANA
Mesopotamia 1. Aplicaron msica o saber matemtico e filosfico, anticipando o que secedera con Platn e Pitgoras. 2. Msica improvisada, se empregaban escalas pentatnicas e heptatnicas. 3. A msica era acompaada de canto e danza 4. Haba msicos profesionais. 5. Aparecen: arpas, liras e lades; aerfonos como flautas verticales, chirimas e trompetas rectas, tambores variados, timbales, pandeiros. 6. Os depsitos de obxectos musicais nas tumbas da f da importancia da msica na sociedade mesopotmica. 7. A pesar do dominio da msica relixiosa. mais que seguro que tamn o fixo a msica profana, sobre todo para as actividades de corte (baixorelieves)
Arqueolxicas Aparecen vestixios de msica escrita Fontes Maxia Relixin Instrumento de poder Ocio Significado Misticismo Trance xtase Importancia da danza Istrumentos a travs das fontes arqueolxicas:
A Tablilla de Ugarit, a primeira? peza musical escrita da Historia
Para saber mais: A lenda de Edhuana valdemusica.blogspot.com
Exipto Clara influencia mesopotmica Gran importancia nos rituais relixiosos Hombres e mulleres cantaban, tocaban en bailaban Os msicos gozaban de gran consideracin Instrumentos: 1. Cordfonos: arpas, liras e lades de mstil longo 2. Aerfonos: flautas verticais e traveseras, trompetas e auls 3. Percusin: tambores e timbais
As fontes arquolxicas:
Estela de Amenmens. El gran himno a Osiris del Museo del Louvre. "Adoracin a Osiris por el Supervisor del Ganado (de Amn, Amen)ms y la Seora de la Casa Nefertari. l dice: "Salve, Osiris!, seor de la Eternidad, rey de los dioses, de mltiples nombres, de sagradas manifestaciones, de secreta imagen en los templos..
O filsofo grego Platn comentou no seu libro Leis que os exipcios tian unha importante teora musical: Parece que hace tiempo los egipcios establecieron la regla de que la juventud de un estado debera practicar en sus ensayos posturas y entonaciones que sean buenas. Prescribieron stas en detalle y las fijaron en los templos, y fuera de esta lista oficial estaba, y an est prohibido a los pintores y todos los otros reproductores de posturas y representaciones, introducir cualquier innovacin, tanto en tales producciones como en cualquier otra rama de la msica sobre las formas tradicionales... En lo que respecta a la msica ha resultado posible para las entonaciones que poseen una correccin natural decretarlas mediante ley y consagrarlas permanentemente (...) Tenan un modelo establecido en la bsqueda de Maat. Msicos do Antigo Exipto: Instrumentos:
Do Perodo Tardo: rgano, inventado en el siglo II a. C. por Ctesibio de Alejandra, que funcionaba con presin hidrulica. China
A tradicin china fala do ensino aos xvenes nas seis Artes : ritos, msica, arquera carreiras de carros, caligrafa e matemticas. O Estduo da msica e dos ritos tia como fin infundir o sentido da dignidade e da armona.
Confucio sostia que para educar a algun, se debe comezar por a poesa, enfatizar nas cermonias e rematar coa msica http://spanish.china.org.cn/culture/txt/2010- 01/11/content_19212996.htm En China coecan a escala pentatnica, que obtia de tocar instrumentos como camps, instrumentos de corda e de vento. Un dos instrumentos mais antigos atopados en China unha flauta con datacin entre o 6000 5000 a.C. Estes dous motivos fan pensar aos historiadores na posibilidade de que os chinos alcanzasen antes que os gregos o coecemento da escala heptatnica. A relacin da msica coa relixin, fara dos instrumentos musicais, pezas sobrenaturais dotadas de poderes divinos e demonacos. Deste xeito as elites facan uso da msica para afianzar o seu poder. Confucio, escribira no seu Memorial dos Ritos, Li-Qui, un captulo adicado aos aspectos musicais Yue- Chi (Memorial de Msica).
https://sites.google.com/site/wqlamusicaenlaantigueedad/china Para Confucio a msica fai bo ao pobo e mellora os costumes porque, segundo el: nace do corazn e vai dirixida ao corazn. Msica Hebrea 1. Msica procedente da tradicin de Mesopotamia e Exipto. 2. Carente, segundo as fontes, de notacin musical, esta se transmita a travs da tradicin oral 3. A Biblia menciona por primeira vez un instrumento musical faceno cita ao pasaxe dos xudeus fuxindo de Exipto, cando, Miriam, irm de Aarn, colleu un tamboril e xunto coas mulleres que an detrs dela, formaban coros de baile ao cruzar o Mar Vermello, repetindo: Canten ao seor, que se cubiru de gloria, foi el quen afundiu no mar os cabalos e os carros (Ex 15,19-21). ANTIGO TESTAMENTO: Os 150 salmos son poemas de alabanza a Deus, splica ou accin de grazas; atribudos David (73) Moiss (1) Salomn (2) e aos profetas (25) entre outros. Os salmos se cantaban acompaados dun Salterio, instrumento ctara grega.
NOVO TESTAMENTO: Cristo na Derradeira Cea dixo: Mateo 26: 30 E cando cantaron o himno, saron ao monte dos olivos. Ser unha trompeta a que fagan sonar os anxos para reunir aos elexidos, indicar a resurreccin dos mortos e convocar o Xuzo Final.
Grecia
A msica, dotada de facultades mxicas, sanadora de males, capaz de modificar as condutas da xente ou adversidades climatolxicas.
Por o contrario, a msica tamn poda estar ligada a acontecementos negativos, signo do castigo divino. Caractersticas
Pedagxica Ritual Relixiosa Cientfica Funcins Timbre Protagonismo da voz, melodas cantadas con acompaamento musical moitas veces improvisado Ritmo Baseado na mtrica lrica, da poesa, mesturando slbas curtas e longas Meloda mondica (unha soa meloda). Escalas coecidas coma Modos ((drico, frigio, lidio, mixolidio...) Funcins Relixiosa (culto) e artstica (teatro, poesa ou danza) A msica en Grecia a travs da Hitoria de Arte:
Falar de msica e falar dos mesmos deuses a quen se lles atribe a invencin dun instrumento, como Hermes, quen construira a lira, a partir dun carapucho de tartaruga. O seu irm Apolo, celoso, cambioulle a lira por un rebao de vacas, razn por a que Apolo aparece asociado a unha lira. Apolo, Deus da beleza, do equilibrio, da armona e da perfeccin, pero tamn da iniciacin masculina. Acompaado as veces nas sas representacins por unha lira, creada por o seu irmn Hermes. Apolo era tamn, patrn da msica e da poesa, e no seu nome se cantaban os peanes. Apolo venceu a ao stiro Marsias, gran msico, quen tocaba o auls que atopou logo de que a deusa Atenea se desfixera dela por ver no refrexo da auga como lle deformaba a cara ao tocala. Marsias perdeu no desafo fronte a Apolo quen on mandou desollar. Outro exemplo o da flauta de Pan. A ninfa Siringe, fuxindo de Pan, deus da fertilidade e da paixn sexual masculina, pediu axuda as niades (ninfas) que a convertiron en cana. Sumido na tristura, Pan fixo unha flauta de varios tubos (flauta de pan ou siringa) a cal faca sonar cada vez que o desexo se apoderaba del.
Orfeo foi quen de, tras compoer a mais fermosas cancin de amor, embelesar coa msica da sa lira ninfa Euridice. O amor non se fixo esperar e ambos casaron e disfrutaron da felicidade ate que os fados que fixeron que a picadura dunha serpe acabase ca vida da ninfa. Orfeo rogoulle a Plutn que perdoase a vida da sa amada, a sa msica conmoveu a deus do averno ate o punto que lle concedeu o desexo a cambio de que o xoven deus non mirara ninfa ate abandonaren a lagoa Estixia. Pero este, desconfiado, preto de chegar ao fin do camio non se resisitiu a mirar se Eurdice a tras de el. Ao momento a ninfa esvaeceuse coma unha nube de fume o que sumiu a Orfeo nun eterno lamento. Dioniso, deus do vio e da vendima, do xtase e da loucura ritual (Bacanais), cal se chegaba mesturando o vio coa msica, como a creada co seu auls.
O CONCEPTO MUSICAL DOS GREGOS A msica foi para o gregos unha fonte e motivacin de estudo. De feito, ligrona comprensin da cosmogona. A travs da lei da armona, regra que goberna o Universo, o elementos naturais e o esprito humn. A concepcin do Universo dos pitagricos basebase no principio dos derivados da oposicin: par impar, os cales faran imposible a existencia das cousas de non ser por a existencia da armona. Para Pitgoras, a ordenacin do sonido en escalas e ritmos, baseados en nmeros, eran o exemplo mais fermoso da armona do Universo. Descubriu os intervalos coa medicin de cordas a travs do emprego do monocordio. Entendemos por escala a unha serie consecutiva de sons, onde a primeira e derradeira notas teen o mesmo nome, dando nome correspondente escala. (Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si , Do) Entre mablas das notas se dan os intervalos, que son os que deterinan o tipo de escala
Na Grecia Antiga sera onde apareceran rexistradas as primeiras escalas, caracterizadas por escribirse en orden descendente e coecidas como modos: drica, frixia, lidia e mixolidia (rexins tribais). A excepcin do modo mixolidio, que asimtrico, o resto son simtricos. Platn condenaba a msica coma fonte de pracer irracional ao tempo que exaltou o seu estudo terico co fin de educar ao home. Segundo el, os gregos eran sabedores do poder da msica para expresar diferentes estados emocionais. A travs das escalas, ou MODO, se podan expresar estados emocionais, segundo se precisase en cada momento. Na actualiade a escala maior est asociada ledicia, e a menor tristura. E propia publicidade emprega este recurso para manipular as emocins dos cidadns A primeira nota da escala a tnica, mentres que a quinta nota a dominante. No modo autntico a dominante abre e pecha a escala, mentres que na hipo- a fundamental do modo autntico, ou quinta nota, a que abre e pecha a escala. Finalmente, Aristteles, quen despreciaba o aspecto fsico da msica, o instrumentista fai un traballo manual, fra da profundidade da que pode gozar quen a escoita, e reflexiona sobre ela. Seguindo esta tradicin aristotlica, a lo menos ate 1850, os msicos era n considerados personas en estado servil. Instrumentos MUSICAIS DOS GREGOS Corda: ctara, arpa, lira Vento: auls, salpinx, flauta de pna Percusin: crtalos, thimpanon
O Epitafio de Seikilos un fragmento de inscipcin epigrfica grega atopada nunha columna de mrmore posta sobre a tumba construda por Seikilos para su esposa Euterpe, preto do feso, na actual Turqua.
Exemplo de composicin musical grega: , , , . Hoson zs, pheinou, mden hols sy lypou; pros oligon esti to zn, to telos ho chronos apeitei. (Mentras ests vivo, brilla, non deixes que nada te entristeza mis al da medida porque curta a vida por certo, e a sa retribucin o tempo esixe.). http://antig2a.blogspot.com.es/
Roma
Decadencia musical? Tradicionalmente se considerou a Roma e sa cultura como mera transmisora das culturas musicais do seu entorno, sobre todo grega, pero tamn exipcia ou persa. Hoxe en da queda fra de toda dbida dita incapacidade musical. A msica foi cultivada en Roma en todos os seus mbitos: relixioso ou profano, no pblico ou no privado Como herdeiros da cultura grega adoptaron os modos (escalas) as como os principios da acstica e da armona. E como os pensadores gregos, tamn reflexionaron sobre ela, como no sptimo libro do "Disciplinae", "De Musicae" O valor da msica No mbito privado, a msica forma parte da educacin especialmente dos homes. Sendo esta, unha das materias impartidas por os grammaticus aos xvenes patricios, xunto ao grego e latn, retrica, filosofa ou ximnasia. Moitos emperadores chegaron a ser aceptables msicos ou cantantes, como Calgula, Nern ou Claudio. As mulleres tamn participaron do saber e difrute da msica. Luciano, escritor do s. II, de orixe sirio, eloxiaba as habilidades das mulleres como cantantes ou intrpretes musicais ca corda (ctara, arpa) A msica chegou a se inclur dentro dos estudos superiores aos que chegaban os fillos da aristocracia romana. O carcter pragmtico da cultura romana, sera posto en prctica no eido da msica. No mbito pblico, a msica ser protagonista das ceremonias e ritos relixiosos (como as procesins e culto aos deuses), dos espectculos de masas como o circo ou o teatro. E ter unha especial relacin co exrcito tanto como instrumento militar (atemorizar ao inimigo e marcar o ritmo dos movementos das tropas) como para o boato militar. Instrumentos de Roma 1. Vento: TIBIAC, especie de aulos ou punteiro, LITUUS,trompeta longa, SIRINGA, BUCIN,A AULOS, GAITA, HYDRAULIS, TUBA, ROMANA, e CONRU, en forma de G 2. Corda: arpa. Ctara e laude. 3. Percusin: SCABILLUM, especie de pedal para marcar o ritmo, CYMBALUM, especie de discos ou platillos que se golpeaban entre si, TYMPANUM, especie de tambor, SISTRO, CRTALOS, TINTINNABULUM: campanillas e colgantes.
Mesomnedes de Creta foi un poeta, msico e intelectual do s. II durante o goberno do emperador Adriano. Conservamos ainda hoxe algunhas notacins musicais como este himno a Nmese, deusa de orixe grego.