FLMSLER

Fiillerden treyen, cmlede ad, sfat ve zarf olmalarnn yan sra

eylem (fiil) anlamalarn da kaybetmeyen, fakat fiiller gibi ekime girmeyen
szcklere fiilimsi denir.
.. FLMSLERN ZELLKLER..
1. Fiil kip ve kii eklerini almazlar, yani fiiller gibi ekime girmezler.
2. Fiilimsilerin olumsuzu yaplabilir.
3. Fiilimsiler isim ekim eklerini alabilirler.
4. Fiilimsiler cmlede dorudan yklem olamazlar. Yklem olabilmeleri
iin ek fiil almalar gerekir.
5. Fiilimsiler, bulunduklar cmleyi birleik yapl hale getirir.
6. Fiilimsiler birleik cmlelerde yan cmle kurarlar.
7. Fiilimsi ekleri yapm ekidir.
Fiilimsiler grevlerine gre grupta incelenir:
1. SM FLLER: Fiillerden treyen ve eylem anlamlarn kaybetmeden
cmlede isim grevinde kullanlan szcklere isim fiil denir.
sim filer, fiillere getirilen -me, -ma, -mek, -mak, -, -i, -u, -
ekleriyle yaplrlar.
NOT: sim fiil eki olan me, -ma ile olumsuzluk eki olan me, -ma y
birbirine kartrmamaya da dikkat etmemiz gerekir.
rnekler:
Bu notlara almanz gerek.
Artk uyanma ve ders alma vakti geldi.
Kitap okumay ok seviyorum.
Buralardan gitmeyi dnyorum.
Arkadama mektup yazmak istiyorum.
Bu konuyu iyice dnmek gerekiyor.
Amasyaya gelmenize ok sevindim.
Seninle tartmak istemiyorum.
Neeli olduu geliinden anlalyor.
Gn biter gln kalr bende.
Seninle akamlar yrye kalm.
Bir bak mre bedel.
Adamn yalvarlarn grmeliydiniz.

2. SIFAT FLLER: Fiillerden treyen ve eylem anlamlarn kaybetmeden

cmlede sfat grevinde kullanlan szcklere sfat fiil denir.
Sfat fiiller, fiillere getirilen -an, -as, -mez, -ar, -dik, -ecek, -mi
ekleriyle yaplrlar.
rnekler:
leyen demir ldar.
Dn okula gelen adam tanyor musun?
Krlas ellerini zerimden ek.
Yklas evlerinden ktlk fkryor.
Kr olas adam hayatmz karartt.
Annemin plesi ellerinden tuttum.
devimi tkenmez kalemle yazdm.
Dnlmez akamn ufkundayz, vakit ok ge.
Bilinmez diyarlara gidiyorum.
ok gler yzl bir insand.
Erken kalkmak iin alar saati kurdum.
Okuduunuz kitaplar vaktinde teslim edin.
Saatlerdir tandk bir yze rastlayamadk.
Amasyada gezilmedik yer brakmadk.
Okunacak kitaplar ayr yere koydum.
Gelecek hafta snavm var.
lm eek kurttan korkmaz.
Aarm salar sevgiye engel deildir.

NEML:

sim fiil ve sfat fiil ekleriyle tretilen baz kelimeler

kalplaarak fiilimsi zelliklerini kaybeder ve kalc isim olurlar. Bu
eklerle yaplan bir kelimenin kalc isim olup olmad ancak cmle
iindeki kullanmna baklarak anlalr. Kalc isim durumuna gelmi
olanlarn olumsuzu yaplamaz, bu da ayrc bir zelliktir.

rnekler:
* dolma (yemek)
* kaymak (st kayma)
* gr (fikir)
* kazma (kazma arac)
*dolmu (ulam arac)
*gelecek (istikbal)

* akmak (yakma arac)

* kavurma (yiyecek)
*deneme (yaz tr)
*yemek (yiyecek)
*giyecek (elbiseler)
* yemi (meyve)

* dondurma (yiyecek)
* danma(bavuru yeri)
* ya (yamur)
* sarma (yiyecek)
* gemi (mazi anlamnda)
* tamlama (dil bilgisi-terim)

Yeni yaplan okulun al yapld.

3. ZARF FLLER (Ulalar Ba fiiller) : Fiillerden treyen ve cmlede

zarf grevi alarak yklemde bildirilen iin zamann, yapl biimini, sebebini
veya amacn gsteren, bazen de kelime ve cmleler arasnda balama grevi
stlenen szcklere zarf fiil denir.
En ok kullanlan zarf fiil ekleri unlardr: -p (-ip, -up, -p), -erek(-arak),
-ken, -e-e, -nca (-ince), -r-mez, -eli (-al), -madan (-meden)

NOT: Zarf fiil ekleri bunlarla snrl deildir. Verdiimiz rneklerdeki eklerin
deiik biimleri veya zarf fiil grevi yapan baka ekler de vardr.
yleyse, bu eklerin tmn aklmzda tutmaya almak yerine, zarf fiillerin,
fiillere getirilen deiik eklerle treyerek yine fiilleri ve baka fiilimsileri
eitli bakmlardan etkilediini bilmeli ve cmleye bu dikkatle bakmalyz.
RNEKLER

NOT: Zarf fiillerin birou kendilerinden sonra baz kelimelerle veya

baka eklerle kalplaarak zarf ilevi grr:
-d zaman, -madan nce, -dktan sonra, -ncaya kadar, -dndan,
-d iin, -ecei iin, -d halde .
Cmleye kattklar anlam bakmndan zarf fiiller u ekilde sralanabilir:
Zaman ifade edenler
Durum ifade edenler
-nca(-ince), -r-mez, - dka, -arak(-erek), -a.-a, -madan, -p
-al(-eli), -ken, -dnda, -ncaya
-asya(-esiye), -makszn, -cesine
kadar, -ecei zaman,
-ecei gibi
* Havalar souyunca kazaklar kardk
* Kardeim alaya alaya eve gitti.
* Eve giderken bize ura.
* Genliimizde gle oynaya yayorduk.
* Ders anlatlrken dikkatli dinleyin.
* Akama kadar durmakszn alt.
* Mektubu okuduunda her eyi renirsin * Bugn kahvalt yapmadan okula gitti.
* Yemek yedikten sonra hemen uyudu.
* Arkadam koarak yanma geldi.
* Sizleri tandka daha ok sevdim.
* Konuyu anlayacanz gibi anlatmaya
alyorum
* Sen gideli yzm glmez oldu.
*
Bardaktan boanrcasna yamur yayor
* Zil alar almaz dar frlad.
* Adam ldresiye dvmler.
* Gne batncaya kadar altk.
* devlerini bitirip uyumaya gitti.
* Yeri geldike konuyu tekrar ediyoruz.
* Btn geceyi oturmakla geirdi.
* Amasyaya gittiinizde ona urayn.
Sebep ifade edenler
Balama grevinde kullanlanlar
-dndan, -makla, -maktan, -dii Balama grevinde kullanlan zarf
iin
fiil eki -p (-ip, -up, -p) ekidir. Bu
ek ounlukla ve balacyla ayn
* ok yemek yediinden kilo alyor.
ilevde kullanlr. Bazen -erek eki
* Byle davranmakla ok yanl yaptn.
de -p eki gibi kullanlabilir.
*Adamn szlerine glmekten bayldk.
* Arabaya binip gitti.(Arabaya bindi ve gitti.)
* Sizi beklettiim iin ok zgnm.
* Yal kadnn elinden tutup karya geirdi.
* Okumas iin bir kitap aldm. (Ama)
* Yal kadnn elinden tutarak karya geirdi.
* Seni grmek iin geldim. (Ama)
* Yal kadnn elinden tuttu ve karya geirdi.

Adam saatlerdir susmamacasna konuuyor. (Durum zarf)

Onunla, Ankaraya ilk gidiimde tanmtk. (Zaman zarf)
Hi konumakszn odasna kt. (Durum zarf)
Herkes elinden geldiince muhtalara yardm etmeli.
Glnce gzlerinin ii glyor.
Yollar alncaya kadar bekledik.
Olay adeta yeniden yayormuasna anlatt.
Eve ge geldiinden dolay annesinden azar iitti.
Otobs gelinceye dek burada bekleyeceiz.
Bu i sandn kadar kolay deil.
Her ey bazen istediiniz gibi olmayabilir.
Seni grmek iin geldim.
alt takdirde baarl olur.
Arkadandan ayrlal beri neesi kat.
Yollar yrmekle anmaz.
Kedi cieri kapt gibi kat.
ten ayrlmakla hayatnn hatasn yapt.
Karanlk sokaklarda de kalka ilerlediler.
Hi dinlenmeksizin alt saat yrm.
Kyden ayrlal yaklak on yl oldu.
Kopya ekerken kitap ak olduu halde yakaland.
Ahmet geldii esnada ben daha uyanmamtm.
Kye vardklar zaman gne yeni douyordu.
Herkes alt kadar baarl olur.
retmenini dinleyecei yerde arkadalaryla gevezelik ediyor.
Szn tutmad gibi bir de beni suluyor.
Btn geceyi seni dnmekle geirdim.
ten anlamad halde her ie karyor.
Amasyaya her gidiimde o maazaya urarm.