Vous êtes sur la page 1sur 73

Page 1 sur 73

Namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhassa

Abhidhnappadpik
Buddhappamo
1.

Tathgato yo karukaro karo,


Paytamosajja sukhappada pada;
Ak parattha kalisambhave bhave,
Nammi ta kevaladukkara kara.
Dhammappamo

2.

Apjayu ya munikujar jar,


Rujdimutt yahimuttare tare;
hit tivaambunidhi narnar,
Tarisu ta dhammamaghappaha paha.
Saghappamo

3.

Gata munindorasasnuta nuta,


Supuakhetta bhuvane suta suta;
Gaampi pkatasavara vara,
Sad guoghena nirantarantara.
Pai

4.

Nmaligesu kosalla, matthanicchayakraa;


Yato mahabbala buddha, vacane pavatthina.

5.

Nmalignyato buddha, bhsitassrahnyaha;


Dassayanto paksessa, mabhidhnappadpika.
Paribhs

6.

Bhiyyo rpantar sha, cariyena ca katthaci;


Kvac haccavidhnena eyya thpunnapusaka.

7.

Abhinnalignayeva, dvando ca, ligavcak;


Gthpdantamajjhah, pubba yantyapare para.

8.

Pumitthiya pada dvsu, sabbalige ca tsviti;


Abhidhnantarrambhe, eyya tvanta mathdi ca.

9.

Bhiyyo payoga mgamma, sogate game kvaci;


Nighau yutti cnya, nmaliga kathyatti.

1. Saggakaa
1.

Buddho dasabalo satth, sabba dvipaduttamo;


Munindo bhagav ntho, cakkhumagraso muni.

2.

Lokantho nadhivaro, mahesi ca vinyako;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 2 sur 73

Samantacakkhu sugato, bhripao ca mraji.


3.

Narasho naravaro, dhammarj mahmuni;


Devadevo lokagaru, dhammassm tathgato.

4.

Sayambh sammsambuddho, varapao ca nyako;


Jino, sakko tu siddhattho, suddhodani ca gotamo.

5.
6.

Sakyasho tath sakya, muni cdiccabandhu ca;


Mokkho nirodho nibbna, dpo tahakkhayo para;
Ta lea marpaca, santa sacca manlaya.

7.

Asakhata siva mamata sududdasa,


Paryaa saraa mantika tath;
Ansava dhuva manidassan kat,
Palokita nipua mananta makkhara.

8.

Dukkhakkhayo bybajjhaca [bypajja (k)], vivaa khema kevala;


Apavaggo virgo ca, pata maccuta pada.

9.

Yogakkhemo pra mapi, mutti santi visuddhiyo;


Vimutya sakhatadhtu, suddhi nibbutiyo siyu.

10. Khsavo tvasekkho ca, vtargo tath rah;


Devaloko divo saggo [nko (s.)],
Tidivo tidaslayo.
11. Tidas tvamar dev, vibudh ca sudhsino;
Sur mar divok c, matap saggavsino.
12. Nijjar nimis dibb, apume devatni ca [devat eva devatni, sakatthe nipaccayo (k)];
13. Siddho bhto ca gandhabbo, guyhako yakkha rakkhas;
Kumbhao ca piscd, niddih devayoniyo.
14. Pubbadev surarip, asur dnav pume;
Tabbises pahrdo, sambaro balidayo.
15. Pitmaho pit brahm, lokeso kamalsano;
Tath hiraagabbho ca, surajeho pajpati.
16. Vsudevo hari [har (k)] kaho, kesavo cakkapyatha;
Mahissaro sivo sl, issaro pasupatyapi.
17. Haro vutto kumro tu, khandho sattidharo bhave;
18. Sakko purindado deva, rj vajirapi ca;
Sujampati sahassakkho, mahindo vajirvudho.
19. Vsavo ca dasasata, nayano tidivdhibh;
Surantho ca vajira, hattho ca bhtapatyapi.
20. Maghav kosiyo indo, vatrabh pkassano;
Viojo tha suj tassa [sujtssa (k)], bhariy tha pura bhave.
21. Masakkasr [masakkasro (s.)] vassoka, sr cev marvat;
Vejayanto tu psdo,
Sudhamm tu sabh mat.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 3 sur 73

22. Vejayanto ratho tassa,


Vutto mtali srathi;
Ervao gajo pau, kambalo tu silsana.
23. Suvroccdayo putt, nand pokkhara bhave;
Nandana missaka citta, lat phrusaka van.
24. Asani dvsu kulisa, vajira punnapusake;
Accharyotthiya vutt, rambh alambusdayo;
Devitthiyo tha gandhabb, pacasikhoti dayo.
25. Vimno nitthiya byamha, pysa tvamata sudh;
Sineru meru tidiv, dhro neru sumeru ca.
26. Yugandharo sadharo, karavko sudassano;
Nemindharo vinatako, assakao kulcal.
27. Mandkin tathksa, gag suranad pyatha;
28. Koviro tath pri, cchattako prijtako;
Kapparukkho tu santn, dayo devaddum siyu.
29. Pc patjhu dcitth, pubba pacchima uttar;
Distha dakkhi pc, vidisnudis bhave.
30. Ervato [ervao (s.), amarakose pana ervato eva atthi] puarko, vmano kumudo
jano;
Pupphadanto sabbabhummo, suppatko disgaj.
31. Dhataraho ca gandhabb, dhipo, kumbhaasmi tu;
Viruhako, virpakkho, tu ngdhipatrito.
32. Yakkhdhipo vessavao, kuvero naravhano;
Aak [alak (amarakosa)] akamandssa, pur, paharaa gad;
Catuddisna madhip, pubbdna kam ime.
33. Jtavedo sikh joti, pvako dahano nalo;
Hutvaho ccim dhma, ketvaggi gini bhnum.
34. Tejo dhmasikho vyu, sakho ca kahavattan;
Vessnaro hutso tha, sikhjlacci cpume.
35. Vipphuliga phuligaca, bhasm [bhasm tipada rjdigae pariypanna
(rpasiddhi-udi), bhasma (s.)] tu sehi chrik;
36. Kukkuo tuhabhasmasmi, magrolta mummuka [tika dittakahdindhane (k)];
Samidh idhuma cedho, updna tathindhana.
37. Athobhso pakso c,
'Lokojjottap sam;
Mluto pavano vyu, vtonila samra;
Gandhavho tath vyo, samro ca sadgati.
38. Vyubhed ime chuddha, gamo cdhogamo tath;
Kucchiho ca kohsayo, asssagnusrino.
39. Atho apna passso,
Assso na muccate.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 4 sur 73

40. Vego javo rayo khippa, tu sgha turita lahu;


su tua mara cvi, lambita tuvaapi ca.
41. Satata nicca mavirat, nrata santata manavarataca dhuva;
Bhusa matisayo ca daha, tibbekanttimatta, bhni;
Khippd paake dabbe, dabbag tesu ye tisu.
42. Aviggaho tu kmo ca, manobh madano bhave;
Antako vasavatt ca, ppim ca pajpati.
43. Pamattabandhu kaho ca, mro namuci, tassa tu;
Tahrat rag dht, hatth tu girimekhalo.
44. Yamarj ca vesy, yamossa nayanvudha;
Vepacitti pulomo ca, kimpuriso tu kinnaro.
45. Antalikkha khamdicca, pathobbha gaganambara;
Vehso cnilapatho, kso nitthiya nabha.
46. Devo vehyaso tr,
Patho surapatho agha.
47. Megho valhako devo, pajjunnombudharo ghano;
Dhrdharo ca jmto, vrivho tathmbudo.
48. Abbha tsvatha vassaca, vassana vuhi nriya;
Sateratkkha vijju, vijjut ccirappabh.
49. Meghande tu dhanita, gajjita rasitdi ca;
Indvudha indadhanu, vtakkhittambu skaro.
50. sro dhr sampto,
Karak tu ghanopala;
Duddina meghacchannhe, pidhna tvapadhraa.
51. Tirodhnantaradhn, pidhna chdanni ca;
Indu cando ca nakkhatta, rj somo niskaro.
52. Osadhso himarasi, sasako candim sas;
Starasi nisntho, uurj ca m pume.
53. Kal soasamo bhgo, bimba tu maala bhave;
Aho tvaddho upaho ca, v khaa sakala pume.
54. Addha vutta same bhge, pasdo tu pasannat;
Komud candik juh, kanti sobh juti cchavi.
55. Kalako lachana lakkha, akobhia lakkhaa;
Cihana cpi sobh tu, param susam tha ca.
56. Sta gue, guilig, sta sisira stal;
Hima tuhina mussvo, nhro mahik pyatha.
57. Nakkhatta joti bha tr, apume trakou ca;
58. Assayujo bharaitth, sakattik rohi pica;
Migasira [magasira (s.)] madd ca punabbasu, phusso [pusso (.)] csilesapi.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 5 sur 73

59. Mgh [magha (s.)] ca phaggun dve ca, hatth citt ca svtipi;
Viskh nurdh jeh, ml sh duve tath.
60. Savao ca dhanih ca, satabhisajo pubbuttarabhaddapad;
Revatyapti kamato, sattdhikavsanakkhatt.
61. Sobbhnu kathito rhu, srd tu navaggah;
Rsi mesdiko bhadda, pad pohapad sam.
62. dicco sriyo sro, satarasi divkaro;
Verocano dinakaro, uharasi pabhakaro.
63. Asuml dinapati, tapano ravi bhnum;
Rasim bhkaro bhnu, akko sahassarasi ca.
64. Rasi bh pabh ditti, ruci bh juti ddhiti;
Marci dvsu bhnvasu, maykho kirao karo.
65. Paridhi pariveso tha, marci migatahik;
Srassodayato pubbu, hitarasi siy ruo.
66. Kloddh samayo vel,
Tabbises khadayo;
Khao dasaccharklo,
Kha dasa layo bhave.
67. Lay dasa khaalayo,
Muhutto te siy dasa;
Dasa khaamuhutto te, divaso tu aha dina.
68. Pabhtaca vibhtaca, paccso kalla mapyatha;
Abhidoso padoso tha,
Syo sajh dinaccayo.
69. Nis ca rajan ratti, tiym savar bhave;
Juh tu candikyutt, tamussann timisik.
70. Nistho majjhim ratti, aharatto mahnis;
Andhakro tamo nitth, timisa timira mata.
71. Caturagatama eva, kapakkhacatuddas;
Vanasao ghano megha, paala charatti ca.
72. Andhatama ghanatame, pahro yma, saito;
Pipado tu dutiy, tatiyd tith [tithi], tyati pletti tithi, t+iti (vdi) dvisu.
73. Pannaras pacadas, puams tu puam;
Amvas pyamvs, thiya pannaras par.
74. Ghaik sahya horatto, pakkho te dasa paca ca;
Te tu pubbpar sukka,
K, mso tu te duve.
75. Citto veskha, jeho c, sho dvsu ca svao;
Pohapdassayuj ca, ms dvdasa kattiko.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 6 sur 73

76. Mgasiro tath phusso, kamena mgha phaggu;


Kattikassayuj ms, pacchima pubbakattik.
77. Svao nikkhamanyo,
Cittamso tu rammako.
78. Caturo caturo ms, kattikakapakkhato;
Kam hemanta gimhna, vassn utuyo dvisu.
79. Hemanto sisira mut,
Cha v vasanto ca gimha vassn;
Saradoti kam ms, dve dve vuttnusrena.
80. Uho nidgho gimhotha,
Vasso vassna pvus;
Uthi thi vassn, dikehi dakkhiyana.
81. Uttaryana maehi, thi vassyanadvaya;
Vassa savacchar nitth, sarado hyano sam.
82. Kappakkhayo tu savao, yuganta palay api;
Alakkh klakaitth, atha lakkh siritthiya.
83. Danu dnavamt tha, devamt panditi;
84. Ppaca kibbisa ver, gha duccarita dukkaa;
Apukusala kaha, kalusa duritgu ca.
85. Kusala sukata sukka, pua dhamma manitthiya;
Sucarita matho diha, dhammika ihalokika.
86. Sandihika matho pra, lokika samparyika;
Takkla tu tadtva co,
Ttaraklo tu yati.
87. Hso ttamanat pti, vitti tuhi ca nriya;
nando pamudmodo, santoso nandi sammado.
88. Pmojjaca pamodo tha, sukha staca phsvatha;
Bhadda seyyo subha khema, kalya magala siva.
89. Dukkhaca kasira kiccha, ngho ca byasana agha;
Dabbe tu ppapuni, tsvkiccha sukhdi ca.
90. Bhgya niyati bhgo ca, bhgadheyya vidhrito;
Atho uppatti nibbatti, jti janana mubbhavo.
91. Nimitta kraa hna, pada bja nibandhana;
Nidna pabhavo hetu, sambhavo setu paccayo.
92. Kraa ya samsanna, padahnanti ta mata;
Jvo tu purisott tha, padhna pakatitthiya.
93. Po sarr bhta v, satto deh ca puggalo;
Jvo p paj jantu,
Jano loko tathgato.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 7 sur 73

94. Rpa saddo gandha ras, phasso dhammo ca gocar;


lamb visay te ch, ramma lambani ca.
95. Sukko goro sitodt,
Dhavalo seta, paar;
Soo tu lohito ratto,
Tamba majiha rohit.
96. Nlo kahsit ko,
Mecako sma smal;
Sitaptetu pautto, sapautu dhsaro.
97. Aruo kiciratto tha,
Palo setalohito;
Atho pto halidybho,
Palso harito hari.
98. Karo kapilo nla, pte tha rocanappabhe;
Pigo pisago pyathav, kard tu pigale.
99. Kammso sabalo citto,
Svo tu kahaptake;
Vccalig guinyete, gue sukkdayo pume.
100. Nacca naaca naana, nattana lsana bhave;
Nacca tu vdita gta, miti numida taya.
101. Naccahna siy rago, bhinayo scyascana;
Agahrogavikkhepo, naako naako nao.
102. Sigro karuo vra, bbhuta hassa bhaynak;
Santo bbhaccha ruddni, nava nyaras ime.
103. Posassa nriya pose, itthiy sagama pati;
Y pih esa sigro, ratikdikrao.
104. Uttama ppakatippyo, itthipurisahetuko;
So sambhogo viyogoti,
Sigro duvidho mato.
105. Bhsita lapita bhs, vohro vacana vaco;
Utti vc gir v, bhrat kathit [kath (katthaci)] vac.
106. Ekkhyto padacayo, siy vkyasakrako;
meitanti vieyya, dvattikkhattu mudraa.
107. Bhaye kodhe pasasya, turite kothalecchare;
Hse soke pasde ca, kare meita budho.
108. Iru nr yaju sma, miti ved tayo siyu;
Ete eva tay nr, vedo manto sutitthiya.
109. Ahako vmako vma, devo cagraso bhagu;
Yamadaggi ca vsiho, bhradvjo ca kassapo;
Vessmittoti mantna, kattro isayo ime.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 8 sur 73

110. Kappo bykaraa joti, sattha sikkh nirutti ca;


Chandoviciti cetni, vedagni vadanti cha.
111. Itihso purvutta, ppabandho bhratdiko;
Nmappaksaka sattha, rukkhdna nighau so.
112. Vitaasattha vieyya, ya ta lokyata iti;
Keubha tu kriykappa, vikappo kavina hito.
113. khyyikopaladdhatth, pabandhakappan kath;
Daantyatthasatthasmi, vuttanto tu pavatti ca.
114. Sa, khy, vh sama c, bhidhna nma mavhayo;
Nmadheyy dhivacana, paivkya tu uttara.
115. Paho tsva nuyogo ca, pucch pyatha nidassana;
Upogghto ca dihanto, tathodharaa bhave.
116. Sam sakhepa sahr, samso sagaho pyatha;
Sata dhrayas tydya, bbhakkhna tucchabhsana.
117. Vohro tu vivdo tha, sapana sapathopi ca;
Yaso siloko kittitth,
Ghosan tuccasaddana.
118. Paighoso pairavo, tho paso vacmukha;
Katthan ca silgh ca, vaan ca nuti tthuti.
119. Thomanaca [thomana v (katthaci thomana thoman dvilige)] pasastha, kek
ndo sikhaina;
Gajna kocando tha,
Mat hes hayaddhani.
120. Pariyyo vevacana, skacch tu ca sakath;
Upavdo cupakkos, vaavdnuvdo ca;
Janavdpavdpi, parivdo ca tulyatth.
121. Khepo nind tath kucch, jigucch garah bhave;
Nindpubbo uprambho, paribhsana muccate.
122. Ahnariyavohra, vasena y pavattit;
Abhivkya siy vc, s vtikkamadpan.
123. Muhubhs nulpotha, palpo natthik gir;
dobhsana mlpo,
Vilpo tu pariddavo.
124. Vippalpo virodhotti, sandesotti tu vcika;
Sambhsana tu sallpo, virodharahita mithu.
125. Pharusa nihura vkya, manua hadayagama;
Sakula tu kilihaca, pubbparavirodhin.
126. Samudyattharahita, abaddhamiti [abandha (ka.)] kittita;
Vitatha tu mus ctha [hata tu mustthaka (katthaci, amarakose)], pharusd

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 9 sur 73

tiligik.
127. Samm byayac vitatha, sacca taccha yathtatha;
Tabbant tsva lka tva, sacca micch mus byaya.
128. Ravo nindo ninado ca saddo,
Nigghosa nda ddhanayo ca rvo;
rva sarva virva ghos,
Rav sutitth sara nissan ca.
129. Vissaha maju vieyy, savany visrino;
Bindu gambhra ninnd, tyeva mahagiko saro.
130. Tiracchnagatnahi, ruta vassita muccate;
Kolhalo kalahalo,
Gta gnaca gtik.
131. Sar satta tayo gm, cekavsati mucchan;
Tn [hnni (bahsu)] ceknapasa, icceta saramaala.
132. Usabho dhevato ceva, chajja gandhra majjhim;
Pacamo ca nisdoti, sattete gadit sar.
133. Nadanti usabha gvo, turag dhevata tath;
Chajja mayr gandhra, maj koc ca majjhima.
134. Pacama parapuhd, nisdampi ca vra;
Chajjo ca majjhimo gm,
Tayo sdhraoti ca.
135. Saresu tesu pacceke, tisso tisso hi mucchan;
Siyu tatheva tnni [hnni (bahsu)], satta satteva labbhare.
136. Tisso duve catasso ca, catasso kamato sare;
Tisso duve catassoti, dvvsati sut siyu.
137. Uccatare rave tro, thbyatte madhure kalo;
Gambhre tu rave mando, trd tsvatho kale;
Kkal sukhume vutto,
Kriydisamat layo.
138. V ca vallak satta, tant s parivdin;
Pokkharo doi vya,
Upavo tu vehako.
139. tataceva vitata, mtatavitata ghana;
Susira ceti triya, pacagika mudrita.
140. tata nma cammva, naddhesu bheriydisu;
Talekekayuta kumbha, thua daddarikdika.
141. Vitata cobhayatala, triya murajdika;
tatavitata sabba, vinaddha paavdika.
142. Susira vasasakhdi, sammatldika ghana;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 10 sur 73

tojja tu ca vditta, vdita vajja muccate.


143. Bher (bheri) dundubhi vutto tha,
Mudigo murajossa tu;
liga, kyo, ddhak bhed,
Tiavo tu ca iimo.
144. lambaro tu paavo, koo vdivdana;
Daddar paaho bheri, ppabhed maddaldayo.
145. Janappiye vimadduhe, gandhe parimalo bhave;
So tv modo dragm, vissant tsvito para.
146. Ihagandho ca surabhi, sugandho ca sugandhi ca;
Ptigandhi tu duggandho, tha vissa magandhi ya.
147. Kukumaceva yavana, pupphaca tagara tath;
Turukkhoti catujjti, gandh ete paksit.
148. Kasvo nitthiya titto, madhuro lavao ime;
Ambilo kauko ceti, cha ras tabbat tisu.
149. Siy phasso ca phohabbo,
Visay tvakkha mindriya;
Nayana tvakkhi nettaca, locana cacchi cakkhu ca.
150. Sota saddaggaho kao, savana suti natthu tu;
Ns ca nsik ghna, jivhtu rasan bhave.
151. Sarra vapu gattac, ttabhvo bondi viggaho;
Deha v purise kyo, thiya tanu kaevara.
152. Citta ceto mano nitth, via hadaya tath;
Mnasa dh tu pa ca, buddhi medh mati muti.
153. Bhr mant ca paa, a vijj ca yoni ca;
Paibhna mamoho tha, pabhed vipassan.
154. Sammdihi pabhutik, vmas tu vicra;
Sampajaa tu nepakka, vedayita tu vedan.
155. Takko vitakko sakappo,
Ppano h yu tu jvita;
Ekaggat tu samatho, avikkhepo samdhi ca.
156. Ussh tappa paggh, vymo ca parakkamo;
Padhna vriya ceh, uyymo ca dhiti tthiya.
157. Cattri vriyagni, tacassa ca nahruno;
Avasissana mahissa, masalohitasussana.
158. Ussoh tva dhimatteh, sati tva nussati tthiya;
Lajj hir samn tha, ottappa ppabhrut.
159. Majjhattat tupekkh ca, adukkhamasukh siy;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 11 sur 73

Cittbhogo manakkro,
Adhimokkho tu nicchayo.
160. Day nukamp krua, karu ca anudday;
Thiya verama ceva, viraty rati cpyatha.
161. Titikkh khanti khamana, kham mett tu metyatha;
Dassana dihi laddhitth, siddhanto samayo bhave.
162. Tah ca tasi ej, jlin ca visattik;
Chando ja nikantys, sibbin bhavanetti ca.
163. Abhijjh vanatho vna, lobho rgo ca layo;
Pih manoratho icch, bhilso kma doha;
kakh ruci vutt s, tvadhik llas dvisu.
164. Vera virodho viddeso, doso ca paighaca v;
Kodh ght kopa ros,
Bypdo nabhiraddhi ca.
165. Baddhavera mupanho, siy soko tu socana;
Rodita kandita rua, paridevo pariddavo.
166. Bhtitthi bhaya muttso, bherava tu mahabbhaya;
167. Bherava bhsana bhma, druaca bhaynaka;
Ghora paibhaya bhesma, bhayakara mime tsu.
168. Iss usy macchera, tu macchariya macchara;
Mohovijj tatha, mno vidh ca unnati.
169. Uddhacca muddhaa ctha [uddhavauddha dhvati citta metenti uddhava (k)],
tpo kukkuccameva ca;
Pacchtpo nutpo ca, vippaisro paksito.
170. Manovilekha sandeh, sasayo ca kathakath;
Dvehaka vicikicch ca, kakh sak vimatyapi.
171. Gabbo bhimnohakro, cinttu jhna muccate;
Nicchayo niayo vutto, pai tu paissavo.
172. Avamna tirakkro, paribhavo pya ndaro;
Parbhavo pya va tha, ummdo cittavibbhamo.
173. Pema sineho sneho tha, cittap visait;
Pamdo sativossaggo, kothala kuthala.
174. Vilso lalita ll, hvo he ca vibbhamo;
Iccdik siyu nri, sigrabhvaj kiriy.
175. Hasana hasita hso, mando so mihita sita;
Aahso mahhso,
Romaco lomahasana.
176. Parihso davo khi, kei k ca kita;
Nidd tu supina soppa, middhaca pacalyik.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 12 sur 73

177. Thiya nikati kaca, dambho shyaca ketava;


Sabhvo tu nissaggo ca, sarpa pakatitthiya.
178. Slaca lakkhaa bhvo,
Ussavo tu chao maho [mato (.)].
179. Dhrento jantu sasneha, mabhidhnappadpika;
Khuddakdyatthajtni [khuddaknyatthajtni (ka.)], sampassati yathsukha.
Saggakao nihito.

2. Bhkaa
1. Bhmivagga
180. Vagg bhmi, pur, macca, catubbaa, vandihi;
Ptlena ca vuccante, sagopagehidhakkam.
181. Vasundhar cham bhmi, pathav medan mah;
Ubb vasumat go ku, vasudh dhara dhar;
Puthav jagat bhr, bh ca bhtadhar van.
182. Khr tu mattik so, sav tsaro tisu;
Thala thaltth bhbhge, thaddhalkhamhi jagalo.
183. Pubbavideho cpara, goyna jambudpo ca;
Uttarakuru ceti siyu, cattrome mahdp.
184. Pumbahutte kur sakk, kosal magadh siv;
Kaligvanti pacl, vajj gandhra cetayo.
185. Vag videh kamboj, madd bhaggaga sha;
Kasmr ksi paavd, siyu janapadantar.
186. Loko ca bhuvana vutta, deso tu visayo pyatha;
Milakkhadeso paccanto, majjhadeso tu majjhimo.
187. Anpo salilappyo, kaccha puma napusake;
Saddalo harite dese, tien, bhinavena hi.
188. Nadyambujvano deso, vuhinippajjasassako;
Yo nadmtiko deva,
Mtiko ca kamena so.
189. Tsvanpdyatho canda, srdo sassatrito;
Raha tu vijitactha, purise setu liya.
190. Upntabh parisaro, goha tu gokula vajo;
Maggo pantho patho addh, ajasa vauma tath.
191. Pajjo [pajj. (ka.)], yanaca padav, vattan paddhatitthiya;
Tabbhed jagha, sakaa, magg te ca mahaddhani.
192. Ekapadyekapadike, kantro tu ca duggame;
193. Paimaggo paipatho, addhna dgha majasa;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 13 sur 73

Suppatho tu supantho ca, uppatha tvapatha bhave.


194. Chattisaparamna, meko u ca chattisa te;
Tajjr tpi chattisa, rathareu chattisa te.
195. Likkht satta k t, dhaamsoti satta te;
Satta gula mamu dviccha, vidatthi t duve siyu.
196. Ratana tni satteva, yahi t vsat sabha;
Gvuta musabhsti, yojana catugvuta.
197. Dhanupacasata koso, karsa caturambaa;
Abbhantara tu hatthna, mahavsa pamato.
Bhmivaggo nihito.

2. Bhkaa
2. Puravagga
198. Pura nagara mitth v, hnya puabhedana;
Thiya tu rjadhn [rjahn (.)] ca, khandhvro bhave tha ca.
199. Skhnagara maatra, ya ta mlapur pura;
Bras ca svatthi, vesl mithil, av.
200. Kosambu, jjeniyo takka, sil camp ca sgala;
Susumragira [sasumra (k)] rja, gaha kapilavatthu ca.
201. Sketa, mindapatthaco, kkah paliputtaka;
Jetuttaraca sakassa, kusinrdayo pur.
202. Racch ca visikh vutt, rathik vthi cpyatha;
Byho racch anibbiddh, nibbiddh tu pathaddhi ca.
203. Catukka caccare magga, sandhi sighaka bhave;
Pkro varao ctha, udpo [uddpa, uddpa] upakrik.
204. Kua tu bhitti nr tha, gopura dvrakohako;
Esik indakhlo ca, ao tvalako bhave.
205. Toraa tu bahidvra, parikhtu ca dghik;
Mandira sadan, gra, nikyo nilay, layo.
206. vso bhavana vesma, niketana nivesana;
Ghara gahac, vasatho, saraaca patissayo.
207. Oka sl khayo vso, thiya kui vasatyapi;
Gehac, nitthi saduma, cetiy, yatanni tu.
208. Psdo ceva ypo tha, muacchado ca hammiya;
Ypotu gajakumbhamhi, hatthinakho patihito.
209. Supaavakacchadana, mahayogo siy tha ca;
Ekakayuto mo,

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 14 sur 73

Psdo caturassako.
210. Sabhyaca sabh ctha, maapa v janlayo;
Atho sanaslya, paikkamana mrita.
211. Jinassa vsabhavana, mitth gandhakui pyatha;
Thiya rasavat pka, hnaceva mahnasa.
212. vesana sippasl, so tu pnamandira;
Vaccahna vaccakui, munna hna massamo.
213. Payavikkayasl ku, pao payavthik;
Udosito bhaasl, cakamana tu cakamo.
214. Jantghara tvaggisl, pap pnyaslik;
Gabbho ovarako vs, gra tu sayaniggaha.
215. Itthgra tu orodho, suddhanto ntepurampi ca;
Asabbavisayahna, raa kacchantara mata.
216. Sopno vrohaaca,
Nisse s, dhirohi;
Vtapna gavakkho ca, jlaca shapajara.
217. lokasandhi vutto tha, lagtth paligho bhave;
Kapisso, ggalatthambho, nibba tu chaddakoiya.
218. Chadana paala chadda, majira caccaro, gaa;
Paghno paghan, lindo, pamukha dvrabandhana.
219. Pihasaghaka dvra, bh ka tu kaik;
Dvraca paihro tha, ummro dehan, tthiya.
220. Eako indakhlo tha, thambho tho pumitthiya;
Pik, hendupse, gijak tu ca ihak.
221. Valabhicchdidrumhi, vake gopnas, tthiya;
Kapotaplikya tu, viako nitthiya bhave.
222. Kucikvivara ta, cchiggalo pyatha kucik;
Tovpuraa ctha, vedik vedi kathyate.
223. Saghto pakkhapso ca, mandirag tul api;
Thiya sammujjan ceva, sammajjan ca sodhan.
224. Sakara tu sakra, hna sakrakaka;
Atho kacavaro, klpo, sakro ca kasambupi.
225. Ghardibhmi ta vatthu, gmo savasatho tha so;
Pkao nigamo bhoga, maccdibhyo dhi tdito [adhibhti rito kathito (.)].
226. Sm ca mariyd tha,
Ghoso goplagmakoti.
Puravaggo nihito.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 15 sur 73

3. Naravagga
227. Manusso mnuso macco, mnavo manujo naro;
Poso pum ca puriso,
Poriso pyatha paito.
228. Budho vidv vibhv ca, santo sappaa kovid;
Dhm sudh kavi byatto, vicakkhao visrado.
229. Medhv matim pao, vi ca vidro vid;
Dhro vipass dosa, buddho ca dabba viddasu.
230. Itth smantin nr, th vadh vanit, gan;
Pamad sundar kant, rama dayit, bal.
231. Mtugmo ca mahil, lalan bhru kmin;
Kumrik tu ka tha, yuvat taru bhave.
232. Mahes sbhisek,
Bhogin rjanriyo;
Dhavatthin tu saketa, yti y s, bhisrik.
233. Gaik vesiy vaa, ds nagarasobhin;
Rppajvin ves, kula tu ca bandhak.
234. Varroho, ttam matta, ksin varavain;
Patibbat tvapi sat, kulitth kulaplik.
235. Vidhav patisu tha, patimbar sayambar;
Vijt tu past ca, jtpacc pastik.
236. Dt sacrik ds, tu ce kuadhrik;
Vru, kkhaik tuly, khattiyn tu khattiy.
237. Dro jy kalattaca, ghara bhariy piy,
Pajpat ca dutiy, s pdaparicrik.
238. Sakh tvl vayass tha, jr cevticrin;
Pume ttu rajo puppha, utun tu rajassal.
239. Pupphavat garugabbh, pannasatt ca gabbhin;
Gabbhsayo jalbupi, kalala punnapusake.
240. Dhavotu smiko bhatt, kanto pati varo piyo;
Atho papati jro th,
Pacca puttotrajo suto.
241. Tanujo tanayo snu, puttd dhtaritthiya;
Nriya duhit dht,
Sajto tvoraso suto.
242. Jypat janipat, jayampat tu dampat [dampatti pada pulliga bahuvacananta
ikranta, tudampati (.)];
Atha vassavaro vutto, paako ca napusaka.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 16 sur 73

243. Bandhavo bandhu sajano, sagotto ti tako;


Slohito sapio ca,
Tto tu janako pit.
244. Amma, mb janan mt, janetti janik bhave;
Upamt tu dhtitth,
Slo jyya bhtiko.
245. Nanand smibhagin, mtmah tu ayyik;
Mtulo mtubht,ssa, mtuln pajpati.
246. Jypatna janan, sassu vutttha tappit;
Sasuro bhgineyyotu, putto bhaginiy bhave.
247. Natt vutto paputto tha, smibht tu devaro;
Dhtupati tu jmt,
Ayyako tu pitmaho.
248. Mtucch mtubhagin, pitucch bhagin pitu;
Papitmaho payyako,
Suh tu suis hus.
249. Sodariyo sagabbho ca, sodaro sahajo pyatha;
Mtpit te pitaro, putt tu puttadhtaro.
250. Sasur sassusasur, bhtubhagin bhtaro;
Blatta blat blya, yobbaatu ca yobbana.
251. Sukk tu palita kes, dayo tha jarat jar;
Puthuko pillako chpo, kumro bla potak.
252. Athu ttnasayuttna, seyyak thanapopi ca;
253. Taruo ca vayaho ca, daharo ca yuv susu;
Mavodrakoctha, sukumro sukhedhito.
254. Mahallako ca vuddho ca, thero jio ca jiako;
Aggajo pubbajo jeho, kaniyo kaniho nujo.
255. Valittaco tu valino; Tsuttnasaydayo;
256. Ssottamagni siro, muddh ca matthako bhave;
Keso tu kuntalo vlo, ttamagaruha muddhaj.
257. Dhammillo sayat kes,
Kkapakkho sikhaako;
Pso hattho kesacaye;
Tpasna tahi ja.
258. Thiya ve pave ca;
Atho c sikh siy;
Smanto tu mato nri, kesamajjhamhi paddhati.
259. Loma tanuruha roma, pamha pakhuma makkhiga;
Massu vutta pumamukhe, bh tvitth bhamuko bhamu.
260. Bappo [khappo (.)] nettajalassni, nettatr kannik;
Vadana tu mukha tua, vatta lapana mnana.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 17 sur 73

261. Dvijo lapanajo danto, dasano radano rado;


Dh tudantabhedasmi, apgo tvakkhikoisu.
262. Dantvaraa moho c, pyadharo dasanacchado;
Gao kapolo hanvitth [gaatth (.) hanvatth=hanu+itth; hana+u (vdi)],
Cubuka tva dhar adho.
263. Galo ca kaho gv ca, kandhar ca sirodhar;
Kambugv tu y gv, suvaligasannibh;
Akit thi lekhhi, kambugv thav mat.
264. Aso nitth bhujasiro, khandho tassandhi jattu ta;
Bhumla tu kaccho, dho, tvassa passa manitthiya.
265. Bhu bhujdvsu bh, hattho tu kara payo;
Maibandho pakohanto, kapparo tu kapoyatha.
266. Maibandha kanihna, pissa karabho,ntara;
Karaskh, gul t tu, paca, guho ca tajjan;
Majjhim nmik cpi, kanihti kam siyu.
267. Padeso tlagoka, vidatthi,tth kam tate;
Tajjanydiyuteguhe, pasato pi kucito.
268. Ratana kukku hattho tha, pume karapuo,jali;
Karajo tu nakho nitth, khaako muhi ca dvsu.
269. Bymo sahakar bhu, dve passadvayavitthat;
Uddhantata bhujaposa, ppame porisa tisu.
270. Uro ca hadaya ctha, thano kuca payodhar;
Ccuka tu thanaggasmi, piha tu pihi nriya.
271. Majjhonitth vilaggo ca, majjhima kucchi [catukka udare; 944-gthpi passitabb] tu
dvisu;
Gahatthyudara gabbho, kohonto kucchisambhave.
272. Jaghana tu nitambo ca, so ca kai nriya;
Agajta rahassaga, vatthaguyhaca mehana.
273. Nimittaca varagaca, bjaca phalameva ca;
Liga aa tu koso ca,
Yoni tvitthpumebhaga.
274. Asuci sambhavo sukka, pyu tu purise guda;
V pume gtha karsa, vaccni ca mala chaka.
275. Uccro mha mukkro, passvo mutta muccate;
Ptimuttaca gomutte, ssdna chakaa male.
276. Dvsvadho nbhiy vatthi, ucchagak tubho pume;
ru satthi pume ru, pabba tu ju jau ca.
277. Gopphako pdagahipi, pume tu pahi psai;
Pdagga papado pdo, tu pado caraaca v.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 18 sur 73

278. Agatvavayavo vutto, phsulik tu phsuk;


Paake ahi dhtvitth, galantahi tu akkhako.
279. Kapparo tu kapla v, kaar tu mahsir;
Pume nhru citth sir, dhaman tha rasaggas.
280. Rasaharayatho masa, mmisa pisita bhave;
Tiligika tu vallra, muttatta atha lohita.
281. Rudhira soita ratta, ll kheo el bhave;
Purise myu pittaca, semho nitth silesumo.
282. Vas vilnasneho tha, medo ceva vap bhave;
kappo veso nepaccha, maana tu pasdhana.
283. Vibhsana cbharaa, alakro pilandhana;
Kira makunitth, cmai siromai.
284. Sirovehana muhsa, kuala kaavehana;
Kaik kaapro ca, siy kaavibhsana.
285. Kahabhs tu gveyya, hro muttvalitthiya;
Niyuro valayo nitth, kaaka parihraka.
286. Kakaa karabhs tha, kiki [kika ki kaik (ka.)] khuddaghaik;
Agulyaka maguly, bharaa, skkhara tu ta.
287. Muddikgulimudd tha, rasan mekhal bhave;
Keyra magadaceva, bhumlavibhsana.
288. Pdagada tu majro, pdakaaka npur;
289. Alakrappabhed tu, mukhaphulla tathoata;
Uggatthana gigamaka, miccevamdayo siyu.
290. Cela macchdana vattha, vso vasana masuka;
Ambaraca pao nitth, dussa colo ca sako.
291. Khoma dukla koseyya, pattua kambalo ca v;
Sa koambura bhaga, ntydi vatthantara mata.
292. Nivsana ntarynya, ntaramantaravsako;
Pvro tuttarsago, upasabyna muttara.
293. Uttarya matho vattha, mahatanti mata nava;
Nantaka kappao jia, vasana tu paaccara.
294. Kacuko vrava v, tha vatthvayave das;
Nlipaoti kathito, uttamagamhi kacuko.
295. ymo dghat roho,
Pariho vislat.
296. Arahaddhajo ca ksya, ksvni ca cvara;
Maala tu tadagni, vivaa kusidayo.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 19 sur 73

297. Phala,ttaca, kimi, rom, nyet vatthassa yoniyo;


Phla kappsika tsu, khomd tu tacabbhav.
298. Koseyya kimija, roma, maya tu kambala bhave;
Samnatth javanik, s tirokara pyatha.
299. Punnapusaka mulloca, vitna dvaya mrita;
Nahnaca sinne tho, bbaanummajjana sama.
300. Visesako tu tilako, tybho nitth ca cittaka;
Candano nitthiya gandha, sro malayajo pyatha.
301. Gossa telapaika, pume v haricandana;
Tilapa tu pattaga, rajana rattacandana.
302. Knusr kiya, loha tvgaru cgau;
Kgarutu kesmi, turukkhotu ca piako.
303. Katthrik migamado, kuha tu ajaplaka;
Lavaga devakusuma, kasmraja tu kukuma.
304. Yakkhadhpo sajjulaso, takkola tu ca kolaka;
Kosaphala matho jti, kosa jtiphala bhave.
305. Ghanasro sitabbho ca, kappra punnapusake;
Alattako yvako ca, lkh jatu napusake.
306. Sirivso tu sarala, ddavo jana tu kajjala;
Vsacua vsayogo, vaaka tu vilepana.
307. Gandhamlydisakhro, yo ta vsana muccate;
Ml mlya pupphadme [puppha dma (ka.)], bhvita vsita tisu.
308. Uttaso sekhar ve, muddhamlye vaasako;
Seyy ca sayana sena, pallako tu ca macako.
309. Macdhro paipdo, macage tvaan tthiya,
310. Kurapdo hacca, pdo ceva masrako;
Cattro bundikbaddho, time macantar siyu.
311. Bibbohana co padhna, phik pha msana;
Koccha tu bhaddaphe th, sand phantare mat.
312. Mahanto kojavo dgha,
Lomako gonako mato;
Umaya tvattharaa, cittaka vnacittaka.
313. Ghanapuppha paalik, seta tu paik pyatha;
Dvidasekadasnyu dda,lomi ekantalomino.
314. Tadeva soasitthna, naccayoggahi kuttaka;
Shabyagghdirpehi, citta vikatik bhave.
315. Kaissa koseyya ratana, parisibbita mattharaa kam;
Kosiyakaissamaya, kosiyasuttena pakataca.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 20 sur 73

316. Dpo padpo pajjoto, pume tvdsa dappa;


Geuko kauko tla, vaa tu bjantthiya.
317. Cakoako karao ca, samuggo sampuo bhave;
Gmadhammo asaddhammo, byavyo methuna rati.
318. Vivho payam pi, ggaho pariayo pyatha;
Tivaggo dhamma, kma,tth, catuvaggo samokkhak.
319. Khujjo ca gaulo rassa, vman tu lakuako;
Pagulo phasapp ca, pagu chinniriypatho.
320. Pakkho khajo tu khoo tha,
Mgo suavaco bhave;
Ku hatthdivako ca, valiro tu ca kekaro.
321. Nikkesasso khallo,
Muo tu bhau muiko;
Ko akkhna mekena,
Suo andho dvayena tha.
322. Badhiro sutihno tha, gilno bydhittur;
Ummdavati ummatto, khujjd vccaligik.
323. tako mayo bydhi, gado rogo rujpi ca;
Gelakalla mbdho,
Soso tu ca khayo siy.
324. Pnaso [pnsotipi pho] nsikrogo,
Ghne sighnik ssavo;
eyya tvaru vao nitth, phoo tu piak bhave.
325. Pubbo pyo tha rattti, sro pakkhandik pyatha;
Apamro apasmro, pdaphoo vipdik.
326. Vuhirogo tu vtaa, spada bhrapdat;
Ka kati kay, khajju kavana pyatha.
327. Pma vitacchik kacchu, sotho tu sayathdito;
Dunnmakaca arisa, chaddik vamathdito.
328. Davathu paritpo tha, tilako tilakako;
Viscik iti mah, vireko tha bhagandalo [bhagandaro (ka.)].
329. Meho jaro ksa ss, kuha slmayantar;
Vutto vejjo bhisakko ca, rogahr tikicchako.
330. Sallavejjo sallakatto, tikicch tu patikriy;
Bhesajja magado ceva, bhesaja mosadha pyatha.
331. Kusal nmay rogya,
Atha kallo nirmayoti,
Naravaggo nihito.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 21 sur 73

4. Catubbaavagga
Khattiyavagga
332. Kula vaso ca santn, bhijan gotta manvayo;
Thiya santatya tho va, cattro khattiydayo.
333. Kulno sajjano sdhu,
Sabhyo cyyo mahkulo;
Rj bhpati bhplo, patthivo ca nardhipo.
334. Bhntho jagatiplo, disampati jandhipo;
Rahdhipo naradevo, bhmipo bhbhujo pyatha.
335. Rjao khattiyo khatta, muddhbhisitta bhuj;
Sabbabhummo cakkavatt, bhpoo maalissaro.
336. Pume licchavi vajj ca, sakyo tu skiyo tha ca;
Bhaddakaccn [bhadd kaccn (.)] rhula, mt bimb yasodhar.
337. Kona hehimantena, sata yesa nidhnaga;
Kahpana divasa, vaajo vsatambaa.
338. Te khattiyamahsl, sti koidhanni tu;
Nidhnagni divasa, vaajo ca dasambaa.
339. Yesa dvijamahsl, tadupahe nidhnage;
Vaaje ca gahapati, mahsl dhane siyu.
340. Mahmatto padhnaca, matisajvo mantin;
Sajvo saciv, macco, senn tu campati.
341. Nysdna vivdna, akkhadasso padahari;
Dovriko pathro, dvraho dvraplako.
342. Ankahoti rjna, agarakkhagao mato;
Kacuk sovidallo ca, anujv tu sevako.
343. Ajjhakkho dhikato ceva,
Heraiko tu nikkhiko;
Sadesnantaro sattu, mittorj tato para.
344. Amitto ripu ver ca, sapatt rti satvari; (Sattu+ari)
Paccatthiko paripanth, paipakkh hitparo.
345. Paccmitto vipakkho ca, paccanka virodhino;
Viddes ca diso diho,th nurodho nuvattana.
346. Mitto nitth vayasso ca, sahyo [suhajjo (.)] suhado sakh;
Sambhatto dahamitto tha, sandiho dihamattako.
347. Caro ca guhapuriso, pathv pathikoddhag;
Dto tu sandesaharo, gaako tu muhuttiko.
348. Lekhako lipikro ca, vao tu akkharo pyatha;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 22 sur 73

Bhedo dao sma dn, nyupy caturo ime.


349. Upajpotu bhedo ca, dao tu shasa damo;
350. Smya macco sakh koso, duggaca vijita bala;
Rajjagnti sattete, siyu pakatiyo pica.
351. Pabhvussha, mantna, vas tisso hi sattiyo;
Pabhvo daajo tejo,
Patpo tu ca kosajo.
352. Manto ca mantana so tu, catukkao dvigocaro;
Tigocaro tu chakkao, rahassa guyha muccate.
353. Tsu vivitta vijana, chann, raho raho byaya;
Vissso tu ca vissambho,
Yutta tvopyika tisu.
354. Ovdo cnusihitth, pumavajje nussana;
ca ssana eyya, uddna tu ca bandhana.
355. gu vutta [mantu (ka.)] mapardho, karo tu bali muccate;
Puapatto tuhidyo, upad tu ca pbhata.
356. Tathopyana mukkoco, pakro paheaka;
Suka tvanitth gumbdi, deyye thyo dhangamo.
357. tapatta tath chatta, raa tu hemamsana;
Shsana atho va, bjantth ca cmara.
358. Khaggo ca chatta muhsa, pduk vlabjan;
Ime kakudhabhani, bhavanti paca rjuna.
359. Bhaddakumbho puakumbho, bhikro jaladyako;
Hatthi,ssa,ratha,patt tu, sen hi caturagin.
360. Kujaro vrao hatth, mtago dvirado gajo;
Ngo dvipo ibho dant,
Ythajeho tu ythapo.
361. Kvaka gageyy, paara tamb ca pigalo gandho;
Magala hemoposatha,
Chaddant gajakulni etni.
362. Kalabho ceva bhikotha, pabhinno matta gajjit;
Hatthigha tu gajat, hatthn tu kareuk.
363. Kumbho hatthisiropi, kaamla tu clik;
sana khandhadesamhi, pucchamla tu mecako.
364. lna mhako thambho, nitthtu nigaonduko;
Sakhala tsvatho gao,
Kao dna tu so mado.
365. Soo tu dvsu hattho tha,
Karagga pokkhara bhave;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 23 sur 73

Majjhamhi bandhana kacch, kappano tu kuthdayo.


366. Opavayho rjavayho, sajjito tu ca kappito;
Tomaro nitthiya pde, siy vijjhanakaako.
367. Tutta tu kaamlamhi, matthakamhi tu akuso;
Hatthroho hatthimeo,
Hatthipo hatthigopako.
368. Gmayo tu mtaga, haydycariyo bhave;
Hayo turago turago,
Vho asso ca sindhavo.
369. Bhedo assataro tass,
Jniyo tu kulnako;
Sukhavh vinto tha,
Kisoro hayapotako.
370. Ghoako tu khauko tha, javano ca javdhiko;
Mukhdhna khalno v, kas tva ssbhitin.
371. Kus tu nsarajjumhi, vaavss khuro sapha;
Puccha manitth naguha, vlahattho ca vladhi.
372. Sandano ca ratho phussa, ratho tu naraya so;
Cammvuto ca veyaggho,
Deppo byagghassa dpino.
373. Sivik ypyaynac, nitth tu sakao pyana [(sakao pi+ana)];
Cakka rathaga mkhyta, tassanto nemi nriya.
374. Tammajjhe piik nbhi, kubbaro tu yugandharo;
Akkhaggakle tth, varutho rathagutyatha.
375. Dhuro mukhe rathassag, tva kkho pakkharadayo;
Ynaca vhana yogga, sabbahatthydivhane.
376. Rathacr tu sto ca, pjit ceva srath;
Rathroho ca rathiko,
Rath yodho tu yo bhao.
377. Padti patt tu pume, padago padiko mato;
Sannho kakao vamma, kavaco v uracchado.
378. Jlik tha ca sannaddho, sajjo ca vammiko bhave;
mukko paimukko tha, purecr purecaro.
379. Pubbagamo puregm, mandagm tu mantharo;
Javano turito veg, jetabba jeyya muccate.
380. Sra vr tu vikkanto, sahyo nucaro sam;
Sannaddhappabhut tsu, ptheyya tu ca sambala.
381. Vhin dhajin sen, cam cakka bala tath;
Anko v tha vinyso,

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 24 sur 73

Byho senya kathyate.


382. Hatth dvdasaposo,ti,
Puriso turago, ratho;
Catuposoti etena, lakkhaen dhamantato.
383. Hatthnka haynka, rathnka tayo tayo;
Gajdayo sasatth tu, pattnka catujjan.
384. Sahivasakalpesu, pacceka sahidaisu;
Dhlkatesu senya, yantiy kkhobhan [akkhobhi (ka.)] tthiya.
385. Sampatti sampad lakkh, sir vipatti pad;
Ath vudhaca [yudhantipi pho] hetitth, sattha paharaa bhave.
386. Muttmutta mamuttaca, pito muttameva ca;
Yantamuttanti sakala, yudha ta catubbidha.
387. Muttmuttaca yahydi, amutta churikdika;
Pimutta tu satydi, yantamutta sardika.
388. Issso dhanu kodaa, cpo nitth sarsana;
Atho guo jiy jy tha,
Saro patti ca syako.
389. Vo kaa musu dvsu, khurappo [urappo (ka.)] tejansana;
Ttthiya kalpo ca, to tra vadhi.
390. Pakkho tu vjo diddho tu, visappito saro bhave;
Lakkha vejjha sarabyaca, sarbhyso tupsana.
391. Maalaggo tu nettiso, asi khaggo ca syako;
Kositth tabbidhne tho, tharu khaggdimuhiya.
392. Kheaka phalaka camma, ill tu karaplik;
Churik satyasiputt, laguo tu ca muggaro.
393. Sallo nitthi saku pume, vs tu tacchantthiya;
Kuhr [kudhr (.)] tthpharasuso, ako psadrao.
394. Kaayo bhindivo ca, cakka kunto gad tath;
Satyd satthabhed tha,
Koosso koi nriya.
395. Niyyna gamana ytr, pahnaca gamo gati;
Cuo pasu rajo ceva, dhltth reu ca dvisu.
396. Mgadho madhuko vutto, vand tu thutiphako;
Vetiko bodhakaro,
Cakkiko tu ca ghaiko.
397. Ketu dhajo pak ca, kadal ketana pyatha;
Yohakroamaassa, s hamahamik bhave.
398. Bala thmo saha satti, vikkamo tvatisrat;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 25 sur 73

Rae jitassa ya pna, jayapnanti ta mata.


399. Sagmo sampahro c, nitthiya samara raa;
jitth havo yuddha, myodhanaca sayuga.
400. Bhaana tu vivdo ca, viggaho kalaha medhag;
Mucch moho tha pasayho,
Balakkro haho bhave.
401. Uppdo [uppto (ka.)1027-gth passitabb] bhtavikati, y subhsubhascik;
ti tvitth ajaaca, upasaggo upaddavo.
402. Nibbuddha [niyuddha (ka.)] mallayuddhamhi, jayo tu vijayo bhave;
Parjayo rae bhago, palyana mapakkamo.
403. Mraa hanana ghto, nsanaca nisdana;
Hisana saraa his, vadho sasana ghtana.
404. Maraa klakiriy, palayo maccu accayo;
Nidhano nitthiya nso, klonto cavana bhave.
405. Tsu peto pareto ca,
Mato tha citako cito;
ahana susnac, nitthiya kuapo chavo.
406. Kabandho nitthiya deho, sirosuo sahakriyo;
Atha sivathik vutt, susnasmihi make.
407. Vandtthiya karamaro, po tvasu paksito;
Kr tu bandhangra, kra tu ca ytan.
Iti khattiyavaggo.
408. Brahmabandhu dvijo vippo, brahm bhovd brhmao;
Sottiyo chandaso so tha,
Sissa ntevsino pume.
409. Brahmacr gahaho ca, vanappattho ca bhikkhuti;
Bhavanti cattro ete, assam punnapusake.
410. Carant saha sld, sabrahmacrino mithu;
Upajjhyo upajjh th, cariyo nissayaddiko [nissayadyako (.)].
411. Upany thav pubba, veda majjhpaye dvijo;
Yo saga sarahassac, cariyo brhmaesu so.
412. Prampariya metihya, upadeso tathetih;
Ygo tu katu yao tha, vedtth bh parikkhat.
413. Assamedho ca purisa, medho ceva niraggao;
Sammpso vjapeyya, miti yg mah ime.
414. Itvijo [iditvijo (.)] yjako ctha,
Sabhyo smjiko pyatha;
Paris sabh samajj ca, tath samiti sasado.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 26 sur 73

415. Catasso paris bhikkhu, bhikkhun ca upsak;


Upsikyoti im, thav ha paris siyu.
416. Tvatisa,dvija,kkhatta,mra,ggahapatissa ca;
Samana vas ctu, mahrjika, brahmuna.
417. Gyattippamukha chanda, catuvsakkhara tu ya;
Vedna mdibhta s, svitt tipada siy.
418. Habyapke caru mato, suj tu homadabbiya;
Paramanna tu pyso, habya tu havi kathyate.
419. Ypo thya nimmantya, drumhi tvara dvisu;
Ghappacchavanyo, dakkhiaggi tayo ggayo.
420. Cgo vissajjana dna, vossaggo cpadesana;
Vissana vitaraa, vihyit pavajjana.
421. Paca mahpariccgo, vutto seha, dhanassa ca;
Vasena putta drna, rajjassa gna meva ca.
422. Anna pna ghara vattha, yna ml vilepana;
Gandho seyy padpeyya, dnavatth siyu dasa.
423. Matattha tadahe dna, tsveta muddhadehika;
Pitudna tu nivpo, saddha tu tava stthato.
424. Pume atithi gantu, phun vesik pyatha;
Aattha gantu micchanto, gamiko th ggha magghiya.
425. Pajja pdodakdo tha, sattgantvdayo tisu;
Apacityaccan pj, pahro bali mnan.
426. Namass tu namakkro, vandan cbhivdana;
Patthan paidhnaca, purise paidhrito.
427. Ajjhesan tu sakkra, pubbagamaniyojana;
428. Pariyesan nvesan, pariyehi gavesan;
Upsana tu susss, s pricariy bhave.
429. Mona mabhsana tuh, bhvo tha paipi s;
Anukkamo pariyyo, anupubbyapume kamo.
430. Tapo ca sayamo sla, niyamo tu vataca v;
Vtikkamo jjhacro tha, viveko puthugattat.
431. Khuddnukhuddaka bhi, samcrika muccate;
dibrahmacariya tu, tadaa sla mrita.
432. Yo ppehi upvatto, vso saddhi guehi so;
Upavsoti vieyyo, sabbabhogavivajjito.
433. Tapass bhikkhu samao, pabbajito tapodhano;
Vcayamo tu muni ca, tpaso tu is rito.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 27 sur 73

434. Yesayatindriyaga, yatayo vasino ca te;


Sriputtopatisso tu, dhammasenpat rito.
435. Kolito moggallno tha,
Ariyo dhigato siy;
Sotpanndik sekh, nariyo tu puthujjano.
436. A tu arahattaca, thpo tu cetiya bhave;
Dhammabhagriko ca, nando dve sam tha ca.
437. Viskh migramt, sudatto nthapiiko;
438. Bhikkhupi smaero ca, sikkhamn ca bhikkhun;
Smaerti kathit, pacete sahadhammik.
439. Patto ticvara kya, bandhana vsi sci ca;
Parissvana miccete, parikkhrha bhsit.
440. Smaero ca samau, ddeso ctha digambaro;
Aceako nigaho ca, jailo tu jadharo.
441. Kusakdik catu, ttisa dvsahi dihiyo;
Iti channavuti ete, psa sampaksit.
442. Pavitto payato pto, camma tu ajina pyatha;
Dantapoo dantakaha, vakkalo v tiraka.
443. Patto ptitthiyanitth, kamaalu tu kuik;
Athlambaadaasmi, kattarayahi nriya.
444. Ya dehasdhanpekkha, nicca kammamaya yamo;
gantusdhana kamma, anicca niyamo bhave.
Iti brhmaavaggo.
445. Vesso ca vesiyno tha, jvana vutti jvik;
jvo vattana ctha, kasikamma kasitthiya.
446. Vijjaca vaijj tha, gorakkh pasuplana;
Vessassa vuttiyo tisso, gahahgrik gihi.
447. Khettjvo kassako tha, khetta kedra muccate;
Leutto mattikkhao, khaittitthyavadraa.
448. Dtta lavitta masita [asita saddo punapusake-1005-gth passitabb], patodo
tutta pjana;
Yotta tu rajju rasmitth, phlo tu kasako bhave.
449. Nagalaca hala sro, s nagaladaako;
Samm tu yugaklasmi, st tu halapaddhati.
450. Muggdike paraaca, pubbaa slidike;
Sli vhi ca kudrso, godhumo varako yavo;
Kagti satta dhani, nvrd tu tabbhid.
451. Caako ca kayo tha,

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 28 sur 73

Siddhattho ssapo bhave.


452. Atha kagu piyagutth, umm tu atas bhave;
Kihaca sassa dhaaca [vieyya (.)], vhi thambakar [thambhakar (ka.)] rito.
453. Kao tu na matha so, palla nitthi nipphalo;
Bhusa kaligaro ctha, thuso dhaattace tha ca.
454. Setaik sassarogo,
Kao tu kuako bhave;
Khalo ca dhaakaraa, thambo [thambho (ka.)] gumbo tidina.
455. Ayoggo musalo nitth, kullo suppa manitthiya;
Athoddhanaca cullitth, kilajo tu kao bhave.
456. Kumbhtth piharo kua, khaopyukkhali thlyukh;
Kolambo ctha maika, bhako ca arajaro.
457. Ghao dvsu kuo nitth, kumbho kalasa, vrak;
Kaso bhujanapatto th, matta patto ca bhjana.
458. Aupaka cumbaaka, sarvo tu ca mallako;
Pume kaacchudabbitth, kuslo koha muccate.
459. Sko anitthiya ko, sigveratu addaka;
Mahosadha tu ta sukkha, marica tu ca kolaka.
460. Sovra kajiya vutta, rana thusodaka;
Dhaambila biago tha, lavaa loa muccate.
461. Smudda sindhavo nitth, kaloa tu ubbhida;
Biaka [bila (ka.)] ceti pacete, pabhed lavaassa hi.
462. Guo ca phita khao, maccha sakkhar iti;
Ime ucchuvikr tha, guasmi visakaaka.
463. Lj siykkhata ctha, dhn bhahayave bhave;
Abaddhasattu mantho ca, pp pp tu pihako.
464. Bhattakro spakro, sdo riko tath;
Odaniko ca rasako, spo tu byajana bhave.
465. Odano v kura bhatta, bhikkh cnna math sana;
hro bhojana ghso,
Tarala ygu nriya.
466. Khajja tu bhojja leyyni, peyyanti catudhsana;
Nissvo ca tathcmo,
lopo kabao bhave.
467. Mao nitthrasaggasmi, vighso bhuttasesake;
Vighsdo ca damako, pips tu ca tassana.
468. Khudd jighacch, masassa, paicchdaniya raso;
Udreko ceva uggro, sohicca titti tappana.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 29 sur 73

469. Kma tviha nikmaca, pariyatta yathacchita;


Kayavikkayiko sattha,vh paika vij.
470. Vikkayiko tu vikket,
Kayiko tu ca kyiko;
Uttamao ca dhaniko, dhamao tu iyiko.
471. Uddhro tu ia vutta, mla tu pbhata bhave;
Saccpana saccakro, vikkeyya paiyya tisu.
472. Paidna parivatto, nyso tpanidh rito;
473. Ahrasant sakhyeyye, sakhy ekdayo tisu;
Sakhyne tu ca sakhyeyye, ekatte vsatdayo;
Vaggabhede bahuttepi, t navuti nriya.
474. Sata sahassa niyuta [nahuta-nayuta (katthaci)], lakkha koi pakoiyo;
Koipakoi nahuta, tath ninnahutampi ca.
475. Akkhobhantthiya [akkhobhi (ka.)] bindu, abbudaca nirabbuda;
Ahaha ababa cev, aa sogandhi kuppala.
476. Kumuda puarkaca, paduma kathnampi ca;
Mahkathnsakhyeyy, niccetsu satdi ca.
477. Koydika dasagua, satalakkhagua kam;
Catutthohena ahuho,
Tatiyo hatiyo tath.
478. Ahateyyo diyaho tu,
Divaho dutiyo bhave;
Tul, pattha, guli, vas, tidh mna matho siy.
479. Cattro vihayo guj,
Dve guj msako bhave;
Dve akkh msak paca, kkhna dharaamahaka.
480. Suvao pacadharaa, nikkha tvanitthi paca te;
Pdo bhge catutthe tha, dharani pala dasa.
481. Tul palasata ctha, bhro vsati t tul;
Atho kahpao nitth, kathyate karispao.
482. Kuuvo pasato eko,
Pattho te caturo siyu;
hako caturo patth, doa vcaturhaka.
483. Mnik caturo do, khrtth catumnik;
Khriyo vsa vho tha,
Siy kumbho dasambaa.
484. hako nitthiya tumbho, patthotu ni nriya;
Vho tu sakao cek,
Dasa do tu ambaa.
485. Paivso ca kohso,

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 30 sur 73

Aso bhgo dhana tu so;


Dabba vitta spateyya, vasvattho vibhavo bhave.
486. Koso hiraaca kat, kata kacana, rpiya;
Kuppa tadaa tambdi, rpiya dvaya mhata.
487. Suvaa kanaka jta, rpa soaca kacana;
Satthuvao har kambu, cru hemaca haka.
488. Tapaniya hiraa ta, bbhed cmkarampi ca;
Stakumbha tath jambu, nada sig ca nriya.
489. Rpiya rajata sajjhu, rp sajjha atho vasu;
Ratanaca mai dvsu, pupphargd tabbhid.
490. Suvaa rajata mutt, mai veuriyni ca;
Vajiraca pavanti, satthu ratanni me.
491. Lohitako ca paduma, rgo rattamai pyatha;
Vasavao veuriya, pava v ca viddumo.
492. Masragalla kabaramai, atha mutt ca muttika;
Rti [rr (.)] tth rako v, amala tvabbhaka bhave.
493. Loho nitth ayo k,
Yasaca prado raso;
Katipu tu ssaca, haritla tu ptana.
494. Cinapihaca sindra, atha tlo tath picu;
Khuddaja tu madhu khudda, madhucchiha tu sitthaka.
495. Goplo gopa gosakhy,
Gom tu gomiko pyatha;
Usabho balbaddho [balibadda (ka.)] ca, goo govasabho vuso.
496. Vuddho jaraggavo so tha, dammo vacchataro sam;
Dhuravh tu dhorayho, govindo dhikato gava.
497. Vaho ca khandhadeso tha, kakudho [kakudo (ka.)] kaku vuccate;
Atho visa sigaca, rattagv tu rohi.
498. Gv ca sigin go ca, vajh tu kathyate vas;
Navappastik dhenu, vacchakm tu vacchal.
499. Gaggar manthantth dve, sandna dmamuccate;
Gomiho gomayo nitth, atho sappi ghata bhave.
500. Navuddhaa tu nonta, damimaa tu matthu ca,
Khra duddha payo thaa, takka tu mathita pyatha.
501. Khra dadhi ghata takka, nonta paca goras;
Urabbho mea mes ca, urao avi eako.
502. Vasso tvajo chagalako,
Oho tu karabho bhave;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 31 sur 73

Gadrabho tu kharo vutto, ura tu aj aj.


Iti vessavaggo.
503. Suddontavao vasalo, saki mgadhdayo;
Mgadho suddakhattjo, uggo suddya khattajo.
504. Dvijkhattiyajo sto, krutu sippikopume;
Saghtotu sajtna, tesa se dvisuccate.
505. Tacchako tantavyo ca, rajako ca nahpito;
Pacamo cammakroti, kravo pacime siyu.
506. Tacchako vahak mato, palagao thapatyapi;
Rathakro tha suvaa, kro nindhamo bhave.
507. Tantavyo pesakro,
Mlkro tu mliko;
Kumbhakro kullo tha,
Tunnavyo ca sciko.
508. Cammakro rathakro, kappako tu nahpito;
Ragjvo cittakro, pukkuso pupphachaako.
509. Veno vilvakro ca, naakro sam tayo;
Cundakro bhamakro,
Kammro lohakrako.
510. Ninnejako ca rajako, nettiko udahrako;
Vvd veiko tha, usukro suvahak.
511. Veudhamo veaviko,
Pivdo tu pigho [piyo (katthaci)];
Ppiyo ppapaiyo, soiko majjavikkay.
512. My tu sambar my, kro tu indajliko;
513. Orabbhik skarik, mgavik te ca skuik;
Hantv jvanteaka, skara, miga, pakkhino kamato.
514. Vguriko jliko tha,
Bhravho tu bhriko;
Vetaniko tu bhatako, kammakaro tha ki karo;
Dso ca ceako pesso, bhacco ca paricriko.
515. Antojto dhanakkto, dsabyopagato saya;
Ds karamarnto, cceva te catudh siyu.
516. Adso tu bhujisso tha,
Nco jammo nihnako;
Nikkosajjo akilsu,
Mando tu alaso pyatha.
517. Sapko ceva calo, mtago sapaco bhave;
Tabbhed milakkhajt, kirta, savardayo.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 32 sur 73

518. Nesdo luddako bydho,


Migavo tu migabyadho;
Srameyyo ca sunakho, suno soo ca kukkuro.
519. Svno suvno sro,
Sno sno ca s pume;
Ummattdita mpanno, aakkoti suno mato.
520. Sbandhana tu gaddlo, dpako tu ca cetako;
Bandhana gahi pso tha, vgur [vkar (s. .)] migabandhan.
521. Thiya kuve kumna, nayo jla muccate;
ghtana vadhahna, sn tu adhikoana.
522. Takkaro mosako coro,
Thenekgriko sam;
Theyyaca corik moso,
Vemo vyanadaako.
523. Sutta tantu pume tanta, pottha lepydikammani;
Paclik potthalik, vatthadantdinimmit.
524. Ugghana ghayanta, kpambubbhana bhave;
Majs pe piako, tvitthiya pacchi peako.
525. Bybhag tvitthiya kjo, sikk tvatrvalambana;
Uphano v pdutth, tabbhed pduk pyatha.
526. Varatt vaddhik naddhi, bhast cammapasibbaka;
Sodyvattan ms,
Tha ka v ayoghano.
527. Kammrabha saso, muhydhikaratthya;
Tabbhast gaggar nr, satta tu pipphala bhave.
528. So tu nikaso vutto,
r tu scivijjhana;
Kharo ca kakaco nitth, sippa kamma kaldika.
529. Paim paibimbaca, bimbo painidhrito;
Tsu samo paibhgo, sannikso sarikkhako.
530. Samno sadiso tulyo,
Sakso sannibho nibho;
Opamma mupamna cu, pam bhati tu nriya.
531. Nibbeso vetana mlya, jta tvanitthi ketava;
Dhuttokkhadhutto kitavo, jtakra, kkhadevino.
532. Pibhogotu paibh, akkho tu psako bhave;
Pumev hapada [ahpada (. s.)] sri, phalake tha pao, bbhuto.
533. Kia tu madirbje, madhu madhvsave mata;
Madir vru majja, sur bhavo tu meraya.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 33 sur 73

534. Sarako casako nitth, pna pnamaala;


535. Yetra bhrippayogatt, yogikekasmi mrit;
Ligantarepi te eyy, taddhammattavuttiyanti.
Iti suddavaggo.
Catubbaavaggo nihito.
5. Araavagga
536. Araa knana dyo, gahana vipina vana;
Aavtth mahraa, tva, rantthiya bhave.
537. Nagar ntidrasmi, santehi yo bhiropito;
Tarusao sa rmo, tatho pavana muccate.
538. Sabbasdhraraa, raa muyyna muccate;
eyya tadeva pamada, vana mantepurocita.
539. Panti vthyvali se, pi lekh tu rji ca;
Pdapo viap rukkho, ago slo mahruho.
540. Dumo taru kujo skh, gaccho tu khuddapdapo;
Phalanti ye vin puppha, te vuccanti vanappat.
541. Phalapkvasne yo,
Maratyo sadhi s bhave;
Tsu vacyphal ctha, phalino phalav phal.
542. Samphullito tu vikaco, phullo vikasito tisu;
Sirogga sikharo nitth, skh tu kathit lat.
543. Dala palsa chadana, paa patta chado pyatha;
Pallavo v kisalaya, navubbhinne tu akuro.
544. Makula v kuumalo, khrako tu ca jlaka;
Kalik korako nitth, vaa pupphdibandhana.
545. Pasavo kusuma puppha, pargo pupphajo rajo;
Makarando madhu mata, thavako tu ca gocchako.
546. Phale tvme salutto,
Phala tu pakka muccate;
Campakambdikusuma, phalanma napusake.
547. Mallikd tu kusume, salig vhayo phale;
Jambtth jambava jamb, viapo viabhtthiya.
548. Mla mrabbha skhanto, khandho bhgo tarussa tha;
Koaro nitthiya rukkha, cchidde kaha tu dru ca.
549. Bundo mlaca pdo tha, sakutto khunitthiya;
Karaha tu kando tha, karo matthako bhave.
550. Vallar majar nr, vall tu kathit lat;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 34 sur 73

Thambho gumbo ca akkhandhe, lat vir patnin.


551. Assattho bodhi ca dvsu, nigrodho tu vao bhave;
Kabiho ca kapittho ca, yaago tu udumbaro.
552. Koviro yugapatto, uddlo vtaghtako;
Rjarukkho kataml, ndvaro bydhightako.
553. Dantasaho ca jambhro, varao tu kareri ca;
Ki suko plibhaddotha, vajulo tu ca vetaso.
554. Ambakoptanako, madhuko tu madhuddumo;
Atho guaphalo plu, sobhajano ca siggu ca.
555. Sattapai chattapao, tiniso tva timuttako;
Ki suko tu palso tha,
Ariho phenilo bhave.
556. Mlra beluvbillo, punngo tu ca kesaro;
Slavo tu ca loddo tha, piylo sannakaddu ca.
557. Likocako tathkolo,
Atha guggulu kosiko;
Ambo cto saho tveso,
Sahakro sugandhav.
558. Puarko ca setambo, selu tu bahuvrako;
Sepa ksmir ctha, kol ca badartthiya.
559. Kola cnitth badaro, pilakkho pippaltthiya;
Pal kahavant ca, sdukao vikakato.
560. Tinduko kakkhandho ca, timbarsaka timbar;
Ervato tu nrago, kulako kkatinduko.
561. Kadambo piyako npo, bhall bhalltako tisu;
Jhvuko piculo ctha, tilako khurako bhave.
562. Cic ca tinti ctha, gaddabhao kaptano;
Slossakao sajjo tha,
Ajjuno kakudho bhave.
563. Niculo mucalindo ca, npo tha piyako tath;
Asano ptaslo tha,
Golso jhalo bhave.
564. Khrik rjyatana, kumbh kumudik bhave;
Ypo [pgo (ka.)] tu kamuko ctha, pai lkhpasdano.
565. Igud tpasataru, bhujapatto tu bhuj;
Picchil simbal dvsu, rocano koasimbal.
566. Pakiriyo ptiko tha, roh rohitako bhave;
Erao tu ca mao, atha sattuphal sam.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 35 sur 73

567. Nattamlo karajo tha, khadiro dantadhvano;


Somavakko tu kadaro, sallotu madano bhave.
568. Athpi indaslo ca, sallak khrako siy;
Devadru bhaddadru, campeyyo tu ca campako.
569. Panaso kaakiphalo, abhay tu hartak;
Akkho vibhtako tsu, amatmalak tisu.
570. Labujo likuco ctha, kaikro dumuppalo;
Nimboriho pucimando, karako tu ca dimo.
571. Saralo ptikahaca, kapil tu ca sisap;
Sm piyagu kagupi, sirso tu ca bhailo.
572. Soako dghavanto ca,
Vakulo tu ca kesaro;
Kkodumbarik pheggu, ngo tu ngamlik.
573. Asoko vajulo ctha, takkr vejayantik;
Tpicho ca tamlo tha, kuajo girimallik.
574. Indayavo phale tass, ggimantho kaik bhave;
Niguhitth sinduvro, tiasua [tiasla (.)] tu mallik.
575. Sephlik nlik tha, appho vanamallik;
Bandhuko jayasumana, bhaiko bandhujvako.
576. Suman jtisuman, mlat jti vassik;
Ythik mgadh ctha, sattal navamallik.
577. Vsant,tth atimutto, karavrossamrako;
Mtulugo bjapro, ummatto tu ca mtulo.
578. Karamando suseno ca, kunda tu mghya muccate;
Devatso [devato (s. amarakosa)] tu jmto,
Thmilto mahsah.
579. Atho sereyyako ds,
Ki kirto kuraako;
Ajjuko sitapaso, samrao phaijjako.
580. Jap tu jayasumana, karro kakaco bhave;
Rukkhdan ca vandk, cittako tvaggisaito.
581. Akko vikrao tasmi,
Tva akko setapupphake;
Ptilat gaoc ca, mubb madhuras pyatha.
582. Kapikacchu duphasso tha, majih vikas bhave;
Ambah ca tath ph, kauk kaurohi.
583. Apmaggo sekhariko, pippal mgadh mat;
Gokaako ca sigho, kolavallbhapippal.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 36 sur 73

584. Golom tu vac ctha, girikayaparjit;


Shapucch pahipa, slapa tu catthir; (Cathir).
585. Nididdhik tu byaggh ca, atha nl ca nlin;
Jijuko [jijuk (ka.)] ceva guj tha, sataml satvar.
586. Mahosadha tvativis, bkuc somavallik;
Dbb druhalidd tha, biaga citrataul.
587. Nuh ceva mahnmo, muddik tu madhuras;
Athpi madhuka yahi, madhukmadhuyahik [madhulahik (s. .)].
588. Vtigao ca bhak, vttk brahat pyatha;
Ngabal ceva jhas, lgal tu ca srad.
589. Rambh ca kadal moco, kapps badar bhave;
Ngalat tu tambl, aggijl tu dhtak.
590. Tivut tipu ctha, sm k ca kathyate;
Atho sig ca usabho, reuk kapi bhave.
591. Hiriveraca vlaca, rattaphal tu bimbik;
Seleyya masmapupphaca, el tu bahul bhave.
592. Kuhaca bydhi kathito, vneyya tu kuannaa;
Osadhi jtimattamhi, osadha sabba majtiya.
593. Mla patta karagga, kanda mij phala tath;
Taco pupphaca chattanti, ska dasavidha mata.
594. Papunno eagalo,
Tauleyyoppamriso;
Jvanti jvan ctha, madhurako ca jvako.
595. Mahkando ca lasua, palau tu sukandako;
Paolo tittako ctha, bhigarjo ca makkavo.
596. Punannav sothaght, vitunna sunisaaka;
Kravello tu susav, tumbylbu ca lbu s.
597. Elukaca kakkr, kumbhao tu ca vallibho;
Indavru visl, vatthuka vatthuleyyako.
598. Mlako nitthiya cuccu, tambako ca kalambako;
Skabhed ksamadda, jhajjhar phaggavdayo.
599. Saddalo ceva dubb ca, golom s sit bhave;
Gund ca bhaddamuttaca, raslo tucchu veu tu.
600. Tacasro veu vaso, pabba tu phalu gahiso;
Kcak te siyu ve, ye nadantyniladdhut.
601. Nao ca dhamano poa, galo tu ksa mitthi na;
Tejano tu saro, mla, t sra braassa hi.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 37 sur 73

602. Kuso varahisa dabbo, bhtiaka tu bhtia;


Ghso tu yavaso ctha,
Pgo tu kamuko bhave.
603. Tlo vibhedik ctha, khajjur sindi vuccati;
604. Hintla, tla, khajjr, nliker tatheva ca;
Tl ca ketak nr, pgo ca tiapdapti.
Iti araavaggo.
6. Aradivagga
605. Pabbato giri seloddi, nagcala, siluccay;
Sikhar bhdharotha bbha, pssmopalo sil.
606. Gijjhako ca vebhro, vepullosigil nag;
Vijho paava vakd, pubbaselo tu codayo;
Mandaro paraselottho, himav tu himcalo.
607. Gandhamdana kelsa, cittaka sudassan;
Klako tikssa, pattho tu snu nitthiya.
608. Ko v sikhara siga, papto tu tao bhave;
Nitambo kaako nitth, nijjharo pasavombuno.
609. Dartth kandaro dvsu, lea tu gabbhara guh;
Silpokkhara so, kuja nikuja mitthi na.
610. Uddha madhiccak sela, sssann bhmyu paccak;
Pdo tupantaselo tha,
Dhtutto gerikdiko.
Iti selavaggo.
611. Migindo kesar sho, taraccho tu migdano;
Byaggho tu puarko tha, saddlo dpinrito.
612. Accho ikko ca isso tu,
Kasho iso pyatha;
Rohiso rohito ctha,
Gokao gai kaak.
613. Khagga khaggavis tu, palsdo ca gaako;
Byagghdike vamigo, spado tha plavagamo.
614. Makkao vnaro skh, migo kapi valmukho;
Palavago, kahatuo,
Gonagulo [gonagalo (.)] ti so mato.
615. Siglo [siglo (s.)] jambuko kotthu, bheravo ca siv pyatha;
Biro babbu majro, koko tu ca vako bhave.
616. Mahiso [mahiso (s.)] ca lulyo tha,
Gavajo gavayo sam;
Sallo tu sallako thssa,

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 38 sur 73

Lomamhi salala sala.


617. Hario miga srag, mago ajinayoni ca;
Skaro tu varoho tha,
Pelako ca saso bhave.
618. Eeyyo emigo ca, pampaako tu pampako;
Vtamigo tu calan, msiko tvkhu unduro.
619. Camaro pasado ceva, kurugo migamtuk;
Ruru raku ca nko ca, sarabhd migantar.
620. Piyako camru kadal, migd cammayonayo;
Mig tu pasavo sh, dayo sabbacatuppad.
621. Lt tu ltik ua, nbhi makkaako siy;
Vicchiko tvi kathito, sarab gharagoik.
622. Godh kuo pyatho kaa, jalk satapadyatha;
Kalandako kak tha, nakulo maguso bhave.
623. Kakaako ca sarao, ko tu puavo kimi;
Pako cpyatho ucc,
Ligo lomasapako.
624. Vihago vihago pakkh, vihagama khagaaj;
Sakuo ca sakunto vi, patago saku dvijo.
625. Vakkago pattayno ca, patanto najo bhave;
Tabbhed vaak jva, jvo cakora tittir.
626. Sik karavko ca, ravihaso kukutthako;
Kraavo ca pilavo [bilavo (.)], pokkharastakdayo.
627. Patatta pekhua patta, pakkho picha chado garu;
Aa tu pakkhibje tha, no nitth kulvaka.
628. Supaamt vinat, mithuna thpumadvaya;
Yuga tu yugala dvanda, yamaka yamala yama.
629. Samho gaa saght, samudyo ca sacayo;
Sandoho nivaho ogho, visaro nikaro cayo.
630. Kyo khandho samudayo, gha samiti sahati;
Rsi pujo samavyo, pgo jta kadambaka.
631. Byho vitna gumb ca, kalpo jla maala;
Samnna gao vaggo,
Sagho sattho tu jantuna.
632. Sajtikna tu kula, nikyo tu sadhammina;
Ytho nitth sajtiya, tiracchnnamuccate.
633. Supao venateyyo ca, garuo vihagdhipo;
Parapuho parabhato, kulo kokilo piko.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 39 sur 73

634. Moro mayro varah, nlagva sikhaino;


Kalp ca sikh kek, c tu ca sikh bhave.
635. Sikhao varahaceva, kalpo picha mapyatha;
Candako mecako ctha, chappado ca madhubbato.
636. Madhulho madhukaro, madhupo bhamaro ali;
Prvato kapoto ca, kakuo ca prevato.
637. Gijjho gaddhotha kulalo, seno byagghnaso pyatha;
Tabbhed sakuagghitth, o dabbimukhadvijo.
638. Uhukro ulko ca, kosiyo vyasri ca;
Kko tvariho dhako ca, balipuho ca vyaso.
639. Kkolo vanakko tha,
Lpo laukik pyatha;
Vrao hatthiligo ca, hatthisoavihagamo.
640. Ukkuso kuraro kola,hipakkhimhi ca kukkuho;
Suvo tu kro ca suko, tambaco tu kukkuo.
641. Vanakukkuo ca nijjivho, atha koc ca kuntan;
Cakkavko tu cakkavho, sragotu ca ctako.
642. Tuliyo pakkhibilo,
Satapatto tu sraso;
Bako tu sukkakkotha,
Balk visakahik.
643. Lohapiho tath kako, khajaro tu khajano;
Kalaviko tu cako, dindibho tu kik bhave.
644. Kdambo kahasotha, sakunto bhsapakkhini;
Dhmyo tu kaligotha,
Dtyho kakahako.
645. Khuddd makkhikbhed, aso pigalamakkhik;
sik makkhika, patago salabho bhave.
646. Scimukho ca makaso, cr tu jhallik [jhillik (ka.)] tha ca;
Jatuk jinapatt tha, haso setacchado bhave.
647. Te rjahas rattehi, pdatuehi bhsit;
Mallikkhy dhatarah, malnehyasitehi ca.
648. Tiraccho tu tiracchno, tiracchnagato siyti.
Iti aradivaggo.
7. Ptlavagga
649. Adhobhuvana ptla, ngaloko rastala;
Randha tu vivara chidda, kuhara susira bila.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 40 sur 73

650. Susitth chiggala sobbha, sacchidde susira tisu;


Thiya tu ksu vo, sapparj tu vsuk.
651. Ananto ngarj tha, vhasojagaro bhave;
Gonaso tu tiliccho tha,
Deubho rjulo bhave.
652. Kambalossataro meru, pde ngtha dhamman;
Silutto gharasappo tha, nlasappo silbhu ca.
653. siviso bhujagohi, bhujago ca bhujagamo;
Sarsapo pha sapp, lagadd bhogi pannag.
654. Dvijivho urago vo, dgho ca dghapihiko;
Pddaro visadharo, bhogo tu phaino tanu.
655. stth sappadh tha, nimmoko kacuko sam;
Visa tvanitth garaa, tabbhed v halhalo.
656. Kakdayo ctha, vaggtyahituiko;
657. Nirayo duggatitth ca, narako, so mahhadh;
Sajvo kasutto ca, mahroruva roruv;
Patpano avcitth, saghto tpano iti.
658. Thiya vetara loha, kumbh tattha jalsay;
Kraiko nirayapo,
Nerayiko tu nrako.
659. Aavo sgaro sindhu, samuddo ratankaro;
Jalanijhu dadhi, tassa, bhed khraavdayo.
660. Velssa kladeso tha,
vao salilabbhamo;
Thevo tu bindu phusita, bhamo tu jalaniggamo.
661. po payo jala vri, pnya salila daka;
Ao nra vana vla, toya ambudakaca ka.
662. Tarago ca tath bhago, mi vci pumitthiya;
Ullolo tu ca kallolo, mahvcsu kathyate.
663. Jamblo kalala pako, cikkhalla kaddamo pyatha;
Pulina vluk vau, marru sikat bhave.
664. Antarpaca dpo v, jalamajjhagata thala;
Tra tu kla rodhaca, patraca taa tisu.
665. Pra paramhi tramhi, ora tvapra muccate;
Uumpo [uupo (ka.)] tu plavo kullo, taro ca paccartthiya.
666. Tara tari nv ca, kpako tu ca kumbhaka;
Pacchbandho goaviso, kaadhro tu nviko.
667. Aritta kenipto tha,
Potavho niymako;
Sayattik tu nvya, vijjamcaranti ye.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 41 sur 73

668. Nvyag lakro ca, vakro phiydayo;


Poto pavahana vutta, doi tvitth tathmbaa [ammaa (s.)].
669. Gabhra ninna gambhr, tho ttna tabbipakkhake;
Agdha tvatalamphassa, anaccho kalusvil.
670. Accho pasanno vimalo, gabhrappabhut tisu;
Dhvaro macchiko maccha, bandha kevaa jlik.
671. Maccho mno jalacaro, puthulomombujo jhaso;
Rohito magguro sig, balajo muja pvus.
672. Sattavako savako ca, naamno ca gaako;
Susuk saphar maccha, ppabhed makardayo.
673. Mahmacch timi timi, galo timirapigalo;
nando timinando ca, ajjhroho mahtimi.
674. Psamaccho phno, vako tu baiso bhave;
Susumro [sasumro (.), susumro (s.)] tu kumbhlo,
Nakko kummo tu kacchapo.
675. Kakkaako kuro ca, jalk tu ca rattap;
Mako dadduro bheko;
Gauppdo mahlat.
676. Atha sipp ca suttitth, sakhe tu kambunitthiya;
Khuddasakhye sakhanakho, jalasutti ca sambuko.
677. Jalsayo jaldhro, gambhro rahado tha ca;
Udapno pnakpo, khta pokkharatthiya.
678. Tako ca saronitth, vp ca sarastthiya;
Dahombujkaro ctha, pallala khuddako saro.
679. Anotatto tath kaa, muo ca rathakrako;
Chaddanto ca kulo ca, vutt mandkintthiya.
680. Tath shappaptoti, ete satta mahsar;
hvo tu nipnac, khta tu devakhtaka.
681. Savant ninnag sindhu, sarit pag nad;
Bhgrath tu gag tha, sambhedo sindhusagamo.
682. Gagciravat ceva, yamun sarabh (sarab [saray (ka.)] ) mah;
Im mahnad paca, candabhg sarassat [sarasvat (s. .)].
683. Nerajar ca kver, nammadd ca ninnag;
Vrimaggo paltth [pan (.)], pume candanik tu ca.
684. Jambl oligallo ca, gmadvramhi ksuya;
Saroruha satapatta, aravindaca vrija.
685. Anitth paduma pake, ruha nalina pokkhara;
Mulapuppha kamala, bhisapuppha kusesaya.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 42 sur 73

686. Puarka sita, ratta, kokanada koksako;


Kijakkho kesaro nitth, dao tu nla muccate.
687. Bhisa mulo nitth ca, bjakoso tu kaik;
Padumdisamhe tu, bhave saamanitthiya.
688. Uppala kuvalayaca, nla tvindvara siy;
Setetu kumudacassa, kando slka muccate.
689. Sogandhika kallahra, dakastalika pyatha;
Sevlo nlik ctha, bhisinyambujin bhave.
690. Sevl tilabjaca, sakhe ca paakdayoti.
Iti ptlavaggo.
Bhkao dutiyo.

3. Smaakaa
1. Visesydhnavagga
691. Visesydhna saki, nekatthehyabyayehi ca;
Sgopgehi kathyante, kae vagg iha kkam.
692. Guadabbakriysadd, siyu sabbe visesan;
Visesydhnabhvena, visesyasamaligino.
693. Sobhana rucira sdhu, manua cru sundara;
Vaggu manorama kanta, hr maju ca pesala.
694. Bhadda vmaca kalya, manpa laddhaka subha;
Uttamo pavaro jeho, pamukhnuttaro varo.
695. Mukhyo padhna pmokkho, para maggaa muttara;
Pata parama seyyo, gma seha sattam.
696. Visihriya ngeko, sabhagg mokkha pugav;
Sha kujara saddl, d tu samsag pume.
697. Cittakkhi ptijanana, mabyseka masecana;
Iha tu subhaga hajja, dayita vallabha piya.
698. Tucchaca rittaka sua, athsraca pheggu ca;
Mejjha pta pavitto tha, aviraddho apaako.
699. Ukkaho ca pakaho tha, nihno hna lmak;
Patikiha nikihaca, ittarvajja kucchit.
700. Adhamomaka grayh,
Malno tu malmaso;
Brah mahanta vipula, visla puthula puthu.
701. Garuru vitthia matho, pna thlaca pvara;
Thullaca vaharac tha, cita nicita bhave.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 43 sur 73

702. Sabba samatta makhila, nikhila sakala tath;


Nissesa kasisesa, samaggaca annaka,
703. Bhri pahuta pacura, bhiyyo sambahula bahu;
Yebhuyya bahula ctha, bhira paribhira.
704. Parosatd te, yesa, para matta satdito;
Paritta sukhuma khudda, thoka mappa kisa tanu.
705. Culla mattetthiya lesa,
Lavuhi kao pume;
Sampa nikasanno, pakahbhysa santika.
706. Avidraca smanta, sannikaha mupantika;
Saksa antika atta, dra tu vippakahaka.
707. Nirantara ghana sanda, viraa pelava tanu;
Ath yata dgha matho, nittala vaa vaula.
708. Ucco tu unnato tugo, udaggo ceva ucchito;
Nco rasso vmano tha, ajimho paguo uju.
709. Ara vellita vaka, kuila jimha kucita;
Dhuvo ca sassato nicco, sadtana sanantan.
710. Kaho tvekarpena, klabyp paksito;
Lahu sallahuka ctha, sakhyta gaita mita.
711. Tiha tu tikhia tibba, caa ugga khara bhave;
Jagamaca caraceva, tasa eyya carcara.
712. Kampana calana ctha, atiritto tathdhiko;
Thvaro jagam ao, lola tu cacala cala.
713. Taralaca puro tu, purtana sanantan;
Cirantano tha paccaggho, ntanobhinavo navo.
714. Kurra kahina daha, nihura kakkhaa bhave;
Anitthyanto pariyanto, panto ca pacchimantim.
715. Jighaa carima pubba, tvagga pahama mdi so;
Patirpo nucchavika, atha mogha niratthaka.
716. Byatta pua [phua (s.)] ca mudu tu, sukumraca komala;
Paccakkha indriyaggayha, apaccakkha atindriya.
717. Itarataro eko, ao bahuvidho tu ca;
Nnrpo ca vividho, abdha tu niraggala.
718. Athekk ca ekacco, eko ca ekako sam;
Sdhraaca smaa, sambdho tu ca sakaa.
719. Vma kaevara sabya; Apasabya tu dakkhia;
Paikla tvapasabya, gahana kalila sam.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 44 sur 73

720. Uccvaca bahubheda, saki kia sakul;


Katahattho ca kusalo, pavbhia sikkhit.
721. Nipuo ca pau cheko, cturo dakkha pesal;
Blo dattu jalo mho, mando vi ca bliso.
722. Puav sukat dhao, mahussho mahdhiti;
Mahtaho mahiccho tha, haday hadaylu ca.
723. Sumano hahacitto tha, dummano vimano pyatha;
Vadniyo vada ca, dnasoo bahuppado.
724. Khyto patto pato,
Bhito pathito suto,
Vissuto vidito ceva, pasiddho pkao bhave.
725. Issaro nyako sm, patsdhipat pabh;
Ayydhipdhibh net,
Ibbho tvaho tath dhan.
726. Dnraho dakkhieyyo, siniddho tu ca vacchalo;
Parikkhako kraiko,
satto tu ca tapparo.
727. Kruiko daylupi, srato ussuko tu ca;
Ihatthe uyyuto ctha, dghasutto cirakriyo.
728. Pardhno paryatto, yatto tu ca santako;
Pariggaho adhno ca, sacchando tu ca serini.
729. Anisammakr jammo, atitaho tu lolupo;
Giddho tu luddho lolo tha,
Kuho mando kriysu hi.
730. Kmayit tu kamit, kmano kmi kmuko;
Soo matto vidheyyo tu,
Assavo subbaco sam.
731. Pagabbho paibhyutto, bhslo bhru bhruko;
Adhro [avro (.)] ktaro ctha,
Hisslo ca ghtuko.
732. Kodhano rosano [dosano (s.)] kop,
Cao tvaccantakodhano;
Sahano khamano khant, titikkhav ca khantim.
733. Saddhyutto tu saddhlu, dhajav tu dhajlu ca [lajjlutu ca lajjav (ka.)];
Niddlu niddslo tha, bhassaro bhsuro bhave.
734. Naggo digambarovattho, ghasmaro tu ca bhakkhako;
Eamgo tu vattuca, sotu ckusalo bhave.
735. Mukharo dummukhbaddha, mukh cppiyavdini;
Vclo bahugrayha, vace vatt tu so vado.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 45 sur 73

736. Nijo sako attaniyo,


Vimhayocchariyabbhuto;
Vihattho bykulo ctha,
taty vadhudyato.
737. Ssacchejjamhi vajjho tha, nikato ca sahonuju;
Scako pisuo kae,
Japo dhutto tu vacako.
738. Anisamma hi yo kicca, puriso vadhabandhandi mcarati;
Avinicchitakritt, sokhalu capaloti vieyyo.
739. Khuddo kadariyo thaddha, macchar kapao pyatha;
Akicano daliddo ca, dno niddhana duggat.
740. Asambhvitasampatta, kkatliya muccate;
Atha ycanako atth, ycako ca vanibbako.
741. Aaj pakkhisappd, nard tu jalbuj;
Sedaj kimiasd, devd tvo paptik.
742. Jautaggho jaumatto, kappo tu kicidnake;
Antaggata bhu pariy, panna mantogadhogadh.
743. Rdhito sdhito ctha, nippakka kuthita bhave;
panno tvpadappatto, vivaso tvavaso bhave.
744. Nuo nutttta, khitt ce, rit viddh tha kampito;
Dhto dhta calit, nisita tu ca tejita.
745. Pattabba gamma mpajja [sajja (ka.)], pakka pariata sam;
Vehita tu valayita, ruddha savuta mvuta.
746. Parikkhittaca nivuta, visaa vitthata tata;
Litto tu diddho gho tu,
Gutto puho tu posito.
747. Lajjito hito ctha, sanita dhanita pyatha;
Sandnito sito baddho,
Klito sayato bhave.
748. Siddhe nipphanna nibbatt, drite bhinna bhedit;
Channo tu chdite ctha, viddhe chiddita vedhit.
749. hao bhatnt,
Danto tu damito siy;
Santo tu samito ceva,
Puo tu prito bhave.
750. Apacyito mahito, pjitrahitoccito;
Mnito cpacito ca, tacchita tutankate.
751. Santatto dhpito copa,
Carito tu upsito;
Bhaha tu galita panna, cutaca dhasita bhave.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 46 sur 73

752. Pto pamudito haho,


Matto tuho tha kantito;
Sachinno lna dt tha,
Pasattho vaito thuto.
753. Tintolladda kilinnonn, maggita pariyesita;
Anvesita gavesita, laddha tu patta muccate.
754. Rakkhita gopita gutta, tta gopyitvit;
Plita atha ossaha, catta hna samujjhita.
755. Bhsita lapita vutt, bhihitkhyta jappit;
Udritaca kathita, gadita bhaitodit.
756. Avatvagait, paribhtvamnit;
Jighacchito tu khudito,
Chto ceva bubhukkhito.
757. Buddha ta paipanna, viditvagata mata;
Gilito khdito bhutto,
Bhakkhitojjhohasit.
Iti visesydhnavaggo.
2. Sakiavagga
758. eyya liga miha kvpi, paccayatthavasena ca;
Kriy tu kiriya kamma,
Santi tu samatho samo;
Damo ca damatho danti, vatta tu suddhakammani;
Atho sagavacana, tsu vutta paryaa.
759. Bhedo vidro phuana, tappana tu ca pana;
Akkosana mabhisago,
Bhikkh tu ycantthan.
760. Ninnimitta yadicch th, pucchan nandanni ca;
Sabhjana matho yo,
Nayo phti tu vuddhiya.
761. Kilamatho kilamana, pasavo tu pastiya;
Ukkaso tvatisayo tha,
Jayo ca jayana jiti.
762. Vaso kanti, byadho vedho,
Gaho gho varo vuti;
Pac pko havo huti [hbhi (s. amarakosa)],
Vedo vedana mitthi v.
763. Jraa jni ta tu, rakkhaa pamitippam;
Sileso sandhi ca khayo,
Tvapacayo ravo rao.
764. Nigdo nigado mdo, mado pasiti bandhana;
karo tvigita igo,

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 47 sur 73

Athatthpagamo byayo.
765. Antaryo ca paccho,
Vikro tu vikatyapi;
Pavisileso vidhura, upavesanamsana.
766. Ajjhsayo adhippyo, sayo cbhisandhi ca;
Bhvo dhimutti chando tha,
Doso dnavo bhave.
767. nisaso guo ctha,
Majjha vemajjha muccate;
Majjhanhiko [majjhantiko (. s. p.)] tu majjhanho, vematta tu ca nnat.
768. V jgaro jgariya [jgariyo (.)], pavho tu pavatti ca;
Byso papaco vitthro,
Ymo tu sayamo yamo.
769. Sambhana maddanaca, pasaro tu visappana;
Santhavo tu paricayo,
Melako saga sagam.
770. Sannidhi sannikahamhi, vinso tu adassana;
Lavo bhilvo lavana,
Patthvovasaro sam.
771. Osna pariyosna, ukkasotisayo bhave [avasna sampana (?)];
Sanniveso ca sahna, athbbhantara mantara.
772. Pihra pihera, pihriya muccate;
Kicca tu karayaca, sakhro vsan bhave.
773. Pavana pava nippv, tasaro suttavehana;
Sakamo duggasacro, pakkamo tu upakkamo.
774. Pho nipho nipaho, vicayo maggan pume;
ligana parissago, sileso upaghana.
775. lokanaca nijjhna, ikkhaa dassana pyatha;
Paccdeso nirasana, paccakkhna nirkati.
776. Vipallsoathbhvo, byattayo viparyayo;
Vipariysotikkamo, tvatipto upaccayo.
Iti sakiavaggo.
3. Anekatthavagga
777. Anekatthe pavakkhmi, gthddhapdato kam;
Ettha ligavisesattha, mekassa punaruttat.
778. Samayo samavye ca, samhe krae khae;
Paivedhe siy kle, pahne lbha dihisu.
779. Vao sahna rpesu, jti,cchavsu krae;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 48 sur 73

Pame ca pasasya, akkhare ca yase gue.


780. Uddese ptimokkhassa, paattiya muposatho;
Upavse ca ahage, uposathadine siy.
781. Rathage lakkhae dhammo, racakkesvriypathe;
Cakka sampattiya cakka, ratane maale bale.
782. Kullabhae ya, myudhe dna rsisu;
783. Dnasmi brahmacariya, mappamasu ssane;
Methunratiya veyy, vacce sadratuhiya;
Pacaslriyamaggo, posathaga dhitsu [hitsu (ka.)] ca.
784. Dhammo sabhve pariyattipa,
yesu saccappakatsu pue;
eyye gucra samdhispi,
Nissattatpattisu krado.
785. Attho payojane sadd, bhidheyye vuddhiya dhane;
Vatthumhi krae nse, hite pacchimapabbate.
786. Yebhuyyatbymissesu, visayoge ca kevala;
Dahatthenatireke c, navasesamhi ta tisu.
787. Guo paala rssu, nisase ca bandhane;
Appadhne ca sldo, sukkdimhi jiyya ca.
788. Rukkhdo vijjamne c, rahante khandhapacake;
Bhto satta mahbht, manussesu na nriya.
789. Vccaligo attasmi, jte patte same mato;
790. Sundare dahikamme c, ycane sampaicchane;
Sajjane sampahasya, sdhvbhidheyyaligika.
791. Anto nitth sampe c, vasne padaprae;
Dehvayave kohse, nsa smsu lmake.
792. Nikye sandhi smaa, ppastsu kule bhave;
Visese sumanyaca, jti sakhatalakkhae.
793. Bhavabhede patihya, nihjjhsayabuddhisu;
Vsahne ca gamane, visaatte [visaratta visadatte] gatrit.
794. Phale vipassan dibba, cakkhu sabbautsu ca;
Paccavekkhaaamhi, magge ca adassana.
795. Kammruddhana agra, kapalla dpiksu ca;
Suvaakramsya, ukk vege ca vyuno.
796. Kesohraa, jvita, vuttisu vapane ca vpasamakarae;
Kathane pamuttabhva, jjhendo [jjhesando (s.)] vutta mapi tsu.
797. Gamane vissute cva, dhritopacitesu ca;
Anuyoge kilinne ca, suto bhidheyyaligiko.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 49 sur 73

798. Sotavieyya satthesu, suta putte suto siy;


799. Kappo kle yuge lese, paatti paramyusu;
Sadise tsu samaa, vohra kappabindusu;
Samantatthentarakapp, dike takke vidhimhi ca.
800. Nibbna magga virati, sapathe saccabhsite;
Tacche criyasaccamhi, dihiya sacca mrita.
801. Sajtidese hetumhi, vsahnkaresu ca;
Samosaraahne c, yatana padaprae.
802. Antara majjha vatthaa, khaoksodhi hetusu;
Byavadhne vinahe ca, bhede chidde manasyapi.
803. rogye kusala iha, vipke kusalo tath;
Anavajjamhi cheke ca, kathito vccaligiko.
804. Dravcresu vriye, madhurdsu prade;
Sigrdo dhtubhede, kicce sampattiya raso.
805. Bodhi sabbautae, riyamagge ca nriya;
Paattiya pume ssattha, rukkhamhi purisitthiya.
806. Sevito yena yo nicca, tatthpi visayo siy;
Rpdike janapade, tath dese ca gocare.
807. Bhvo padatthe sattya, madhippya kriysu ca;
Sabhvasmica llya, purisitthindriyesu ca.
808. So bandhavettani ca sa, so dhanasmi manitthiya;
S pume sunakhe vutto, ttaniye so tiligiko.
809. Suvaa kanake vutta, suvao garue tath;
Pacadharaamatte ca, chavi sampattiyampi ca.
810. Varo devdik [devdito (s.)] ihe, jmtari patimhi ca,
Uttame vccaligo so, vara mandappiye byaya.
811. Makule dhanarsimhi, siy kosa manitthiya;
Nettisdi pidhne ca, dhanupacasatepi ca.
812. Pitmahe jine sehe, brhmae ca pitsvapi;
Brahm vutto tath brahma, vede tapasi vuccate.
813. Hatthna majjhabandhe ca, pakohe kacchabandhane;
Mekhalya mat kacch, kaccho vutto latya ca.
814. Tatheva bhumlamhi, anpamhi tiepi ca;
815. Pama hetu satthesu, mne ca saccavdini;
Pamtari ca niccamhi, mariydya muccate.
816. Satta dabbattabhvesu, pesu ca bale, siy [bale sakk (.)];
Sattyaca, janesatto, satte so tiligiko.
817. Semhdo rasarattdo, mahbhte pabhdike;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 50 sur 73

Dhtu dvsvahicakkhdi, bhvdsu gerikdisu.


818. Amaccdo sabhve ca, yoniya pakatrit;
Satvdismyvatthya, paccay pahamepi ca.
819. Pada hne paritte, nibbnamhi ca krae;
Sadde vatthumhi kohse, pde tallachane mata.
820. Lohamuggara meghesu, ghano, tldike ghana,;
Nirantare ca kahine, vccaligika muccate.
821. Khudd ca makkhikbhede, madhumhi khudda, mappake;
Adhame kapae cpi, bahumhi catsu ttisu.
822. Takke maraalige ca, ariha asubhe subhe,;
Ariho save kke, nimbe ca pheniladdume.
823. Mnabhae palasate, sadisatte tul tath;
Gehna drubandhattha, phikyaca dissati.
824. Mittakre lajadne, bale rsi vipattisu [balarsi vipattisu (ka.)];
Yuddhe ceva paiya, sagaro sampaksito.
825. Khandhe bhave nimittamhi, rpa vae ca paccaye;
Sabhva sadda sahna, rpajjhna vapsu ca.
826. Vatthu kilesa kmesu, icchya madane rate;
Kmo, kma nikme, c, nuya kma mabyaya.
827. Pokkhara padume dehe, vajjabhaamukhepi ca;
Sundaratte ca salile, mtagakarakoiya.
828. Rsiniccala mysu, dambhsaccesvayoghane;
Girisigamhi srage, yante ka manitthiya.
829. Vuddhiya janane kma, dhtvdmhi ca pattiya;
Sattyaceva sasre, bhavo sassatadihiya.
830. Paivkyottarsage, suttara uttaro tisu;
Sehe disdibhede ca, parasmi muparrito.
831. Nekkhamma pahamajjhne, pabbajjya vimuttiya;
Vipassanya nissesa, kusalamhi ca dissati.
832. Sakhro sakhate pu, bhisakhrdikepi ca;
Payoge kyasakhr, dyabhisakharaesu ca.
833. rammae ca sasahe, vokie nissaye tath;
Tabbhve cpyabhidheyya, ligo sahagato bhave.
834. Tsu channa patirpe, chdite ca nighite;
Nivsana prupane, raho paattiya pume.
835. Buddhasamantacakkhsu, cakkhu paya mrita;
Dhammacakkhumhi ca masa, dibbacakkhudvayesu ca.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 51 sur 73

836. Vccaligo abhikkanto, sundaramhi abhikkame;


Abhirpe khaye vutto, tathevabbhanumodane.
837. Krae desanyaca, vre vevacanepi ca;
Pkrasmi [pakrasmi (ka.)] avasare, pariyyo kathyati.
838. Vie cittakamme ca, vicitte citta muccate;
Paatti cittamsesu, citto, trantare thiya.
839. Sma vedantare sntve, ta pte smale tisu;
Sayamatthe byaya sma, sm ca srivyapi.
840. Pume cariydimhi, garu [guru (ka. .)] mtpitsvapi;
Garu tsu mahante ca, dujjarlahukesu ca.
841. Accite vijjamne ca, pasatthe sacca sdhusu;
Khinne ca samite ceva, santobhidheyyaligikoti.
Iti gthanekatthavaggo.
842. Devo visuddhidevdo, megha maccu nabhesu ca;
Athopi tarue satte, corepi mavo bhave.
843. di kohsa kosu, puratoggavare tsu;
Paccankottamesvae, pacchbhge paro tisu.
844. Yoni kma sirissare, dhammuyyma yase bhaga;
Uro tsu vipule, sehe ca madhure siy.
845. Sampanno tsu sampue, madhure ca samagini;
Sakh tu e kohsa, paatti gaanesu ca.
846. hna issariyoksa, hetsu hitiyampi ca;
Atho mne pakreca, kohseca vidho dvisu.
847. Paopavsa khantsu, damo indriyasavare;
e ca somanasseca, vedo chandasi coccate.
848. Khandhakohsa, passva, magga, hetsu yoni s [yoni so (.)];
Kle tu kle smya, vel rsimhi bhsit.
849. Vohro sadda paatti, vaijj cetansu ca;
Ngo turaga hatthsu, ngarukkhe tathuttame.
850. Sehsahya sakhya,
Tulyesvekotiligiko;
Rge tu mnaso citt, rahattesu ca mnasa.
851. Mla bhe santike mla, mle hetumhi pbhate;
Rpdyasa pakaesu, khandho rsi guesu ca.
852. rambho vriye kamme, dikamme vikopane;
Atho hadayavatthumhi, citte ca hadaya ure.
853. Pacchtpnubandhesu, rgdonusayo bhave;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 52 sur 73

Mtagamuddhapie tu, ghae kumbho dasambae.


854. Parivro parijane, khaggakose paricchade;
lambaro tu srambhe, bheribhede ca dissati.
855. Khao klavisese ca, nibyprahitimhi ca;
Kule tvabhijano vutto, uppattibhmiyampi ca.
856. hro kabakr, hrdsu ca krae;
Vissse ycanyaca, peme ca paayo mato.
857. do saddh, cvardi, hetvdhresu paccayo;
K dibbavihrdo, vihro sugatlaye.
858. Samatthane mato citte, kaggatya samdhi ca;
Yogo sagati [sage ca (.)] kmdo,
Jhnopyesu yuttiya.
859. Bhogo sappaphaagesu, koille bhujane dhane;
Bhmibhge kilese ca, male cgaa muccate.
860. Dhandidappe paya, abhimno mato tha ca;
Apadeso nimitte ca, chale ca kathane mato.
861. Citte kye sabhve ca, so att paramattani;
Atha gumbo ca thambasmi [thambhasmi (.)], samhe balasajjane.
862. Antoghare kusle ca, koho ntokucchiya pyatha;
Sopnagamhi uhso, makue ssavehane.
863. Niyyse sekhare dvre, niyyho ngadantake;
Atho sikhae tre, kalpo nikare mato.
864. C sayatakesesu, makue moi ca dvisu;
Sakho tvanitthiya kambu, nalahsu [lalahsu (s.)] gopphake.
865. Pakkho kle bale sdhye, sakh vjesu pagule;
Deseave pume sindhu, saritya sa nriya.
866. Gaje kareu purise, so hatthiniya mitthiya;
Ratane vajiro nitth, maivedhindahetisu.
867. Visa tsu mtaga, dante ca pasusigake;
Koiya tu mato koo, tath vdittavdane.
868. Vaippathe ca nagare, vede ca nigamo tha ca;
Vivddo dhikaraa, siydhre ca krae.
869. Pasumhi vasudhyaca, vcdo go pumitthiya;
Harite tu suvae ca, vsudeve harrito.
870. yatte parivre ca, bhariyya pariggaho;
Uttaso tva vataso ca, kaapre ca sekhare.
871. Vijjuya vajire cev, sanitthipurise pyatha;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 53 sur 73

Koe sakhyvisesasmi, ukkase koi nriya.


872. C jl padhnagga, moracsu s sikh;
Sappadhya mstth, ihassssanyapi.
873. Vas vilna telasmi, vasag vajhagvisu;
Abhilse tu kirae, abhisage rucitthiya.
874. Sa sajnane nme, cetanyaca dissati;
Ase sippe kal kle, bhge candassa soase.
875. Bjakose gharake, kaabhsya kaik;
gmikle dghatte, pabhve ca matyati.
876. U mesdilome, ca, bhmajjhe romadhtuya;
Vru tvitthiya vutt, naak madirdisu.
877. Kriyacitte ca karae, kiriya kammani kriy;
Sunisya tu kaya, jyya ca vadh mat.
878. Pamissariye matt, akkharvayaveppake;
Sutta pvacane rihe [siddhe (.)], tante ta supite tisu.
879. Rjaligosabhagesu, rukkhe ca kakudo [kakudho (. s.)] pyatha;
Nimittakkhara spesu, byajana cihane pade.
880. Vohre jetu micchya, kdo cpi devana;
Bhariyya tu kedre, sarre khetta mrita.
881. Susssyaca vieyya, issbhyse pyupsana;
Sla tu nitthiya heti, bhede saku rujsu ca.
882. Tanti vgue, tanta, mukhyasiddhanta tantusu;
Rathdyage tu ca yugo, kappamhi yugale yuga.
883. Itthipupphe ca reumhi, rajo pakatije gue;
Nysappae tu dnamhi, niyytana mudrita.
884. Garupyvatresu, tittha ptambu dihisu;
Paake joti nakkhatta, rassvaggimhi joti so.
885. Kao nitth sare dae, vagge cvasare pyatha;
Uddhabhudvayamne [bhudvayummne (s. ka.)], srattepi ca porisa.
886. Uhna porisehsu, nisinndyuggame pyatha;
Anissayamahbhge, tvira sare siy.
887. rdhana sdhane ca, pattiya paritosane;
Padhne tu ca snumhi, vise siga muccate.
888. Dihdimagge akkhi, kkhaa laddhsu dassana;
Heme pacasuvae ca, nikkho nitth pasdhane.
889. Tithibhede ca skhdi, phaumhi pabba muccate;
Ngaloke tu ptla, bhsita balavmukhe.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 54 sur 73

890. Kmaje kopaje dose, byasanaca vipattiya;


Athopakarae siddhi, krakesu ca sdhana.
891. Tsvrito [tsvito (.)] dnasle, vada vagguvdini;
Purakkhato bhisitte ca, pjite puratokate.
892. Mando bhgyavihne c, ppake mhpasvapi;
Vuddhiyutte samunnaddhe, uppanne ussita bhave.
893. Rathagekkho suvaasmi, psake, akkha mindriye;
Sassate ca dhuvo tsu, dhuva takke ca nicchite.
894. Hare sivo, siva bhadda, mokkhesu, jambuke siv;
Senya sattiyaceva, thlatte ca bala bhave.
895. Sakhy narakabhedesu, paduma vrije pyatha;
Devabhede vasu pume, paaka ratane dhane.
896. Nibbna atthagamane, apavagge siy tha ca;
Setambuje puarka, byagghe rukkhantare pume.
897. Upahre bali pume, karasmicsurantare;
Sukka tu sambhave, sukko, dhavale, kusale tisu.
898. Dyo dne vibhattabba, dhane ca pituna vane [dhane (.)];
Pabhuttyattatyatt, bhilsesu vaso bhave.
899. Paribhsana makkose, niyame bhsane tha ca,
Dhanamhi seana yodha, shandamhi dissati.
900. Pabhavo jtihetumhi, hne cdyupaladdhiya;
Athotu nripupphasmi, hemantdimhi ca dvisu.
901. Karaa sdhakatame, kriy gattesu indriye;
Tto [to (s.)] tu kucikyaca, triyage dumantare.
902. Pupphe phale ca pasavo, uppde gabbhamocane;
Gyane gyake asse, gandhabbo devatntare.
903. Vin puppha phalagghi, rukkhe vanappati;
hate hemarajate, rpiya rajatepi ca.
904. Khagdibandhane pso, kesapubbo caye pyatha;
Trkkhimajjhe nakkhatte, tro uccatarassare.
905. Patte ca lohabhedasmi, kaso catukahpae;
Majjhimo dehamajjhasmi, majjhabhave ca so tisu.
906. vesanabhtvese, sippasl gharesu ca;
Sobh sampattsu sir, lakkhtth devatya ca.
907. Kumro yuvarje ca, khande vutto susumhi ca;
Athnitth pavo ca, maibhede tathkure.
908. Pao vetana mlesu, vohre ca dhane mato;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 55 sur 73

Paiggaho tu gahae, kathito bhjanantare.


909. Asubhe ca subhe kamme, bhgya vutta dvaye pyatha;
Pipphala tarubhede ca, vatthacchedanasatthake.
910. Apavaggo pariccg, vasnesu vimuttiya;
Liga tu agajtasmi, pumattdimhi lakkhae.
911. Cge sabhve nimmne, saggo jjhye divepyatha;
Rohito lohite maccha, bhede ceva migantare.
912. Nih nipphattiya cev, vasnamhi adassane;
Kaako tu sapattasmi, rukkhage lomahasane.
913. Mukhyopyesu vadane, dismi mukha mrita;
Dabba bhabbe gudhre, vitte ca budha drusu.
914. Mna pame patthdo, mno vutto vidhya ca;
Atho parissame vutto, vymo vriyepi ca.
915. Saroruhe satapatta, satapatto khagantare;
Chidde tu chiddavante ca, susira triyantare.
916. Ekasmi sadise sante, samna vccaligika;
Atho grava bhtsu, savege sambhamo mato.
917. Juh candappabhyaca, tadupetanisya ca;
Vimna devatvse, sattabhmigharamhi ca.
918. Mse jeho, tivuddhti, ppasatthesu ca tsu so;
Dhamme ca magale seyyo, so pasatthatare tisu.
919. diccdimhi gahae, nibandhe ca ghare gaho;
Kco tu mattikbhede, sikkya nayanmaye.
920. Tsu gmai sehasmi, adhipe gmajehake;
Bimba tu paibimbe ca, maale bimbikphale.
921. Bhjandi parikkhre, bhaa mladhanepi ca;
Maggo tvariyamagge ca, sammdihdike, pathe.
922. Sam vasse, samo kheda, santsu, so nibhe tisu;
Cpetvisssa, musuno, issso khepakamhi ca.
923. Blo tsvdivayas, samagini apaite;
Ratta tu soite, tamb, nuratta, rajite tisu.
924. Tace kye ca tanvitth, tsvappe virae kise;
Utubhede tu sisiro, hime so stale tisu.
925. Sakkhar guabhede ca, kathalepi ca dissati;
Anuggahe tu sakhepe, gahae sagaho mato.
926. Dakkhe ca tikhie byatte, rogamutte pauttisu;
Rj tu khattiye vutto, naranthe pabhumhi ca.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 56 sur 73

927. Khalaca dhaakarae, kakke nce khalo bhave;


Athuppde samudayo, samhe paccayepi ca.
928. Brahmacr gahahdo, assamo ca tapovane;
Bhayakare tu kahine, kurro tsu niddaye.
929. Kaniho kaniyo tsu, atyappetiyuve pyatha;
Sghamhi lahu ta, iha, nissrgarusuttisu.
930. Adharo tsvadho hne, pume dantacchade pyatha;
Sussus sotu micchya, s pricariyya ca.
931. Hattho pimhi ratane, gae soya bhantare;
ve udapne ca, kpo kumbhe ca dissati.
932. do padhne pahama, pamukhaca tiligika;
Vajjabhede ca vita ta, ta vitthre tiligika.
933. Sro bale thirase ca, uttame so tiligiko;
Bhro tu khandhabhrdo, dvisahassapalepi ca.
934. Mandire rogabhede ca, khayo apacayamhi ca;
Vo tu spade sappe, kurre so tiligiko.
935. Slo sajjaddume rukkhe, slgehe ca dissati;
Sote tu savana vutta, yajane sutiyampi ca.
936. Tsu pato pareto ca, mate ca petayonije;
Khyte tu hahe vite, patta vccaligika.
937. Adhippye ca dhre, sayo kathito tha ca;
Patta pakkhe dale, patto, bhjane so gate tisu.
938. Kusale sukata, suhu, kate ca sukato tisu;
Tapass tvanukampy, rahe vutto tapodhane.
939. Tsu surdilolasmi, soo hatthikare dvisu;
Assdane tu rasana, jivhyaca dhanimhi ca.
940. Pato tsu madhure, uttame vihite pyatha;
Ajase visikhyaca, pantiya vthi nriya.
941. Ppasmi gagane dukkhe, byasane cgha muccate;
Samhe paala netta, roge vutta chadimhi ca.
942. Sandhi saghaane vutto, sandhitthi paisandhiya;
Sattanna prae sehe, tisante sattamo tisu.
943. Oj tu ypanyaca, ojo ditti balesu ca;
Atho nismana vutta, dassane savanepi ca.
944. Gabbho kucchihasatte ca, kucchi ovarakesu ca;
Khaane tvapadnaca, itivutte ca kammani.
945. Cittake rukkhabhede ca, tilako tilakake;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 57 sur 73

Sldo paipattitth, bodhe patti pavattisu.


946. Asumhi [yumhi (.), 407-gth passitabb] ca bale po, satte hadayagnile;
Chando vase adhippye, vedecchnuhubhdisu.
947. Kmoghdo, samhasmi, oghovege jalassa ca;
Kapla sirasahimhi, ghadi sakalepi ca.
948. Vevdiskhjlasmi, laggakese jalaye;
Saraa tu vadhe gehe, rakkhitasmica rakkhae.
949. Thiya kant piye, kanto, manue, so tiligiko;
Gavakkhe tu samhe ca, jla macchdibandhane.
950. Pucchya garahyac, niyame ki tiligika;
Sasaddhe tsu nivpe, saddha, saddh ca paccaye.
951. Bja hetumhi ahismi, agajte ca dissati;
Pubbo pyeggato [aggate (.)] do,
So disdo tiligiko.
952. Phalacitte hetukate, lbhe dhadike phala;
gamane tu dghdi, nikyesu ca gamo.
953. Santno devarukkhe ca, vutto santatiya pyatha;
Uttaraviparte ca, sehe cnuttara tisu.
954. Sattisampattiya vutto, kantimatte ca vikkamo;
Chy tu tapbhve, paibimbe pabhya ca.
955. Gimhe ghammo nidgho ca, uhe sedajale pyatha;
Kappana kantane vutta, vikappe sajjanetthiya.
956. Ag dese bahumhaga, ago dese vapumha[ga (.)] tathvayavahetusu;
Devlaye ca thpasmi, cetiya cetiyaddume.
957. Sajjano sdhupurise, sajjana kappane pyatha;
Supina supine sutta, vie ta manitthiya.
958. Paccakkhe sannidhne ca, sannidhi parikittito;
Bhiyyo bahutaratthe so, punaratthebyaya bhave.
959. Visalittasare diddho, diddho litte tiligiko;
Vse dhmdisakhre, dhivso sampaicchane.
960. Vutto visrado tsu, suppagabbhe ca paite;
Atha sittha madhucchihe, vutta odanasambhave.
961. Drave vae rasabhede, kasyo surabhimhi ca;
Atho uggamana vutta, uppattuddhagatsu ca.
962. Lkhe nihuravcya, pharusa vccaligika;
Pavho tvambuvege ca, sandissati pavattiya.
963. Nissaye tappare ihe, paryaapada tisu;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 58 sur 73

Kavace vrave ca, nimmokepi ca kacuko.


964. Lohabhede mata tamba, tambo ratte tiligiko;
Tsu tvavasita te, avasnagate mata.
965. Bodhane ca padne ca, vieyya paipdana;
Sele nijjaladese ca, devatsu marrito.
966. Sattha yudha ganthesu, lohe, sattho ca sacaye;
Jvikya vivarae, vattane vutti nriya.
967. Vriye srabhve ca, kathyati parakkamo;
Atha kambu mato sakhe, suvae valayepi ca.
968. Saro kae akrdo, sadde vpimhinitthiya;
Dupphasse tikhie tsu, gadrabhe kakace kharo.
969. Suryupaddave km, savdimhi ca savo;
Dehe vutto rathage ca, caturopadhispadhi.
970. Vatthutta krae dabbe, bhbhede ratanattaye;
Yakkho deve mahrje, kuvernucare nare.
971. Drukkhandhe phikya, pae pha msane;
Parivre parikkhro, sambhre ca vibhsane.
972. Vohrasmica hapane, paattitth paksane;
Paibhna tu paya, upahita girya ca.
973. Vacanvayave mle, kathito hetu krae;
Udare tu tath pc, nalasmi gahatthiya.
974. Piyo bhattari, jyya, piy, ihe piyo tisu;
Yamarje tu yugae, sayame ca yamo bhave.
975. Muddikassa ca pupphassa, rase khudde madhrita;
Ulloce tu ca vitthre, vitna punnapusake.
976. Apavagge ca salile, sudhya amata mata;
Mohe tu timire sakhy, gue tama manitthiya.
977. Khare ckriye tsu, rasamhi purise kau;
Paake sukate, pua, manue pavane tisu.
978. Rukkho dumamhi, pharus, siniddhesu ca so tisu;
Uppattiya tu hetumhi, sage sukke ca sambhavo.
979. Nimitta krae vutta, agajte ca lachane;
di smpakresu, sampevayave mato.
980. Vede ca mantane manto, mant paya muccate;
Anayo byasane ceva, sandissati vipattiya.
981. Aruo rasibhede c, byattarge ca lohite;
Anubandho tu pakat, nivatte nassanakkhare.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 59 sur 73

982. Avatrovatarae, titthamhi vivare pyatha;


kro krae vutto, sahne igitepi ca.
983. Sudditthi tanaye khatt, uggo, tibbamhi so tisu;
Padhna tu mahmatte, pakatyaggadhitsu ca.
984. Kalla pabhte, niroga, sajjadakkhesu [yuttadakkhesu (ka.)] tsu ta;
Kuhan kacariyya, kuhano kuhake tisu.
985. Kapoto pakkhibhede ca, diho prvate tha ca;
Srado sradabbhte, apagabbhe mato tisu.
986. Tsu khare ca kahine, kakkaso shasappiye [shasappiye=shasa+appiye (.)];
Akriye tu guyhage, cre kopna muccate.
987. Migabhede pakya, moce ca kadaltthiya;
Dakkhi dnabhedasmi, vmatoamhi dakkhio.
988. Dutiy bhariyyaca, dvinna praiya mat;
Athuppde siy dhma, ketu vessnarepi ca.
989. Bhavaniggamane yne, dvre nissaraa siy;
Niymako potavhe, tiligo so niyantari.
990. Apavagge vinse ca, nirodho rodhane pyatha;
Bhaye paibhaya vutta, tiliga ta bhayakare.
991. Piaka bhjane vutta, tatheva pariyattiya;
Jarsithilacammasmi, udarage mat vali.
992. Bhinna vidriteasmi, nissite vccaligika;
Upajpe mato bhedo, visese ca vidrae.
993. Maala gmasandohe, bimbe paridhirsisu;
ya mgame lekhe; Ssana anussane.
994. Agge tu sikhara cyo, mayavijjhanakaake;
Guukkase ca vibhave, sampatti ceva sampad.
995. Bhkhantsu kham, yogye, hite sakke [yutte (.) 1001-gth passitabb] khamo tisu;
Addho bhge pathe kle, ekaseddhobyaya bhave;
Atho karsa vaccasmi, vuccate caturambae.
996. Usabhosadha go [usabho usabhe (.)] sehe, ssabha vsayahiya;
Setusmi tanti pantsu, nriya pi kathyate.
997. Kao jayetthinimitte, kilaje so kate tisu;
Mahiya jagat vutt, mandirlindavatthumhi.
998. Vitakke mathite takko, tath sciphale mato;
Sudassana sakkapure, tsu ta duddasetare.
999. Dpontarpa pajjota, patih nibbutsu ca;
Baddhanissita setesu, tsu ta mihite sita.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 60 sur 73

1000.Thiya pajpati dre, brahme mre sure pume;


Vsudeventake kaho, so ppe asite tisu.
1001.Upacro upahne, sanne aaropane;
Sakko inde janapade, skiye, so khame tisu.
1002.Vajjane parihro ca, sakkre ceva rakkhae;
Sotpanndike agge, ariyo tsu, dvije pume.
1003.Susuko susumre ca, blake ca ulpini;
Indvara mata nlu, ppale uddlapdape.
1004.Asano piyake kae, bhakkhae khipane sana;
Yugedhikre [vikre (.)] vriye, padhne cntike dhuro.
1005.Ke ca bhakkhite tsu, lavitte asito pume;
Pavra paikkhepe, kathitjjhesanya ca.
1006.Ummre esikatthambhe, indakhlo mato tha ca;
Potthaka makacivatthe, ganthe lepydi kammani.
1007.Dhaa slydike vutta, dhao puavati ttisu;
Pi hatthe ca satte bh, sahakaraiya mato.
1008.Tsu pta halidybhe, hahe ca pyite siy;
Byho nibbiddharacchya, balanyse gae mato.
1009.L ohitdimhi lobhe ca, rgo ca rajane mato;
Padaro phalake bhage, pavuddha dariya pica.
1010.Sighaka kaserussa, phale, maggasamgame;
Bahulyaca kheamhi, e, dosea mrita.
1011.dhro cdhikarae, pattdhre lavlake;
Kro gabhede sakkre, kr tu bandhanlaye.
1012.Karak meghapse, karako kuikya ca;
Ppane ca padtismi, gamane patti nriya.
1013.Chidda randhaca vivara, susire dsanepi ca;
Mutt tu muttike, mutta, passve, muccite tisu.
1014.Nisedhe vraa, hatthi, liga hatthsu vrao;
Dna cge made suddhe, khaane lavane khaye.
1015.Manotose ca nibbne, tthagame nibbutitthiya;
Negamo nigamubbhte, tathpaopajvini.
1016.Haritasmica pae ca, palso ki sukaddume;
Pakso pkaetsu, lokasmi pume mato.
1017.Pakka phalamhi, ta nsu, mmukhe [nsamukhe (ka.)] pariate tisu;
Pio jvane dehe, piane goake mato.
1018.Vao paribbaye kamm, dike, so vaule tisu;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 61 sur 73

Pacchre paihro, dvre ca dvraplake.


1019.Nriya bhru kathit, bhruke so tiligiko;
Vikaa gthamuttdo, vikao vikate tisu.
1020.Vma sabyamhi, ta cru, vipartesu tsvatha;
Sakhybhede sarabye ca, cihae lakkha muccate.
1021.Setth samasippna, gae cvaliya pica;
Sudhya dhliya cuo, cuaca vsacuake.
1022.Jetabbetippasattheti, vuddhe jeyya tisrita;
Takke tu mathita hoty,
Lolite mathito tisu.
1023.Abbhutocchariye tsu, pae cevbbhuto pume;
Mecako pucchamlamhi, kahepi mecako tisu.
1024.Vasavatt pume mre, vasavattpake tisu;
Sambhave csuci pume, amejjhe tsu dissati.
1025.Accho ikke pume vutto, pasannamhi tiligiko;
Baise selabhede ca, vako, so kuile tisu.
1026.Kuapamhi chavo eyyo,
Lmake so tiligiko;
Sabbasmi sakalo tsu, addhamhi purise siy.
1027.Candagghdike cevu, ppdo uppattiya pica;
Padussane padoso ca, kathito savarmukhe.
1028.Rudhire lohita vutta, rattamhi lohito tisu;
Uttamage pume muddh, muddho mhe tiligiko.
1029.Rahamhi vijita vutta, jite ca vijito tisu;
Paritta tu paritte, paritto tsu appake.
1030.Kumbhao devabhede ca, dissati vallijtiya;
Catutthase pade pdo, paccantaselarasisu.
1031.Vago lohantare vag, dese pume bahumhi ca;
Kammrabhaabhede ca, khaake muhi ca dvisu.
1032.Ambaa doiya cek, dasadoappamake;
Adhihitiya mdhre, hnedhihna muccate.
1033.Pume mahes sugate, deviya nriya mat;
Upaddave upasaggo, dissati pdikepi ca.
1034.Vakka kohsabhedasmi, vakko vake tisuccate;
Vijj vede ca sippe ca, tivijjdo ca buddhiya.
1035.Samdhimhi pumekaggo, nkule vccaligiko;
Pajja siloke, pajjoddhe, pajjo pdahite tisu.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 62 sur 73

1036.Katako rukkhabhedasmi, katako kittime tisu;


Vidheyye assavo tsu, pubbamh purise siy.
1037.Kalye kathita khema, tsu laddhattharakkhae;
Atho niyojane vutta, kriyepi payojana.
1038.Assattho tsu asssa, ppatte, bodhiddume pume;
Tsu luddo kurre ca, nesdamhi pume siy.
1039.Vilaggo tsu laggasmi, pume majjhamhi dissati;
Aho tvanitthiya bhge, dhanimhi vccaligiko.
1040.Kaha drumhi, ta kicche, gahane kasite tisu;
Sasantne ca visaye, gocare jjhatta muccateti.
Iti addhnekatthavaggo.
1041.Bhuvane ca jane loko, moretvaggimhi so sikh;
Siloko tu yase pajje,
Rukkhe tu smike dhavo.
1042.Vaabymesu nigrodho, dhako tu vyase bake;
Vro tvavasarhesu, kucetvabbhe payodharo.
1043.Ucchage lakkhae cko, rasmitth juti rajjusu;
Dihobhsesu loko,
Buddho tu paite jine.
1044.Srassu pume bhn, dao tu muggare dame;
Devamacchesvanimiso, pattho tu mnasnusu.
1045.tako roga tpesu,
Mtago sapace gaje;
Migo pasu kurugesu, ulkindesu kosiyo.
1046.Viggaho kalahe kye, puriso mavattasu;
Dydo bandhave putte, sire ssa tipumhi ca.
1047.Balihatthassu karo, dante vippeaje dvijo;
Vatta pajjnancre, dhaage sukhume kao.
1048.Thambho tha jaattesu, spo kummsa byajane;
Gao phoe kapolamhi, aggho mlye ca pjane.
1049.Pakro tulya bhedesu, sakunto bhsapakkhisu;
Bhgye vidhi vidhne ca, sare khagge ca syako.
1050.Srago ctake ee, patt tu sarapakkhisu;
Sede pko vipke tha,
Bhikkhubhede caye gao.
1051.Rsi puje ca mesdo,
Asse loe ca sindhavo;
Savae palayo nse, pgo kamukarsisu.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 63 sur 73

1052.Amate tu sudh lepe, abhikhy nma rasisu;


Satti smatthiye satthe, mah najjantare bhuvi;
Ll kriy vilsesu,
Satte tu atraje paj.
1053.e lbhe upaladdhi, pave kuthaveisu;
Pavatti vutti vattsu, vetane bharae bhati.
1054.crepi mariyd, bhti satt samiddhisu;
Soppe pamde tand ca, ytr gamana vuttisu.
1055.Nind kucchpavdesu, kagu dhaa piyagusu;
Mokkhesive samesanti, vibhge bhatti sevane.
1056.Icchya jutiya kanti, rajane srate rati;
Gehe vasati vse tha, nad sensu vhin.
1057.Patthe ne ca nitth, gae samiti sagame;
Tah lobhe pipsya, magga vuttsu vattan.
1058.Pyage nbhi cakkante, yce viatti pane;
Vitti tose vedanya, hne tu jvite hiti.
1059.Tarage cntare vci, dhratte dhrae dhiti;
Bh bhmiyaca bhamuke, sadde vede save suti.
1060.Gotta nme ca vase tha, nagare ca ghare pura;
Oka tu nissaye gehe, kula tu gottarsisu.
1061.Heme vitte hiraaca, paa tvaka vuddhisu;
Athmbaraca khe vatthe, guyha lige rahasyapi.
1062.Tapo dhamme vate ceva, ppe tvgumhi kibbisa;
Ratana mai sehesu, vassa hyana vuhisu.
1063.Vana araa vrsu, khramhi tu jale payo;
Akkhara lipi mokkhesu, methna sagame rate.
1064.Sota kae payovege, riha ppsubhesu ca;
gu pppardhesu, ketumhi cihane dhajo.
1065.Gopura dvramattepi, mandira nagare ghare;
Vccalig paramito, byatto tu paite phue.
1066.Vallabho dayitejjhakkhe, jale thlo mahatyapi;
Kurre bherave bhmo,
Lolo tu lolupe cale.
1067.Bbhaccho vikate bhme, komale tikhie mudu;
Ihe ca madhure sdu, sdumhi madhuro piye.
1068.Site tu suddhe odto, dvijivho scakhisu;
Sakke samattho sambandhe, samatta nihitkhile.
1069.Suddho kevala ptesu, jighaontdhamesu ca;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 64 sur 73

Poopanata ninnesu, aa ncesu cetaro.


1070.Suci suddhe site pte, pesalo dakkhacrusu;
Adhamo kucchite ne, appiye pyaliko bhave.
1071.Bype asuddhe sakio, bhabba yogye ca bhvini;
Sukhumo appaksu, vuddho there ca paite.
1072.Subhe sdhumhi bhaddo tha, tydo ca vipule bahu;
Dhro budhe dhitimante, vellita kuile dhute.
1073.Visado byatta setesu, taruo tu yuve nave;
Yogga yne, khame yoggo,
Piita gaite ghane.
1074.Budhebhijto kulaje, vuddhorsu mahallako;
Kalya sundare cpi, himo tu stalepi ca.
1075.L ole tu sghe capalo, vutte udita muggate;
ditte gabbite ditto, piha tu cuitepi ca.
1076.Vigate vyite [vyane (ka.)] vta, bhvita vahitepi ca;
Bhajjite patite bhaho, puho pucchita posite.
1077.Jto bhte caye jta,
Paibhgo samrisu;
Sro vre ravisre, duho kuddhe ca dsite.
1078.Dihorimhikkhite diho [diha (ka.)],
Mhe pote ca bliso;
Nindya khepane khepo, niyamo nicchaye vate.
1079.Salkya kuso dabbhe,
Blydo tu khaye vayo;
Lepa gabbesvavalepo, aajo mnapakkhisu.
1080.Bille nakule babbu, mantho manthanasattusu;
Vlo kesessdilome,
Saghto ghtarsisu.
1081.Gopagme rave ghoso, sto srathivandisu;
Mlya tu pupphe taddme, vho tu sakae haye.
1082.Khayeccane cpacayo, klo samaya maccusu;
Bhe trak nettamajjhe, sm vadhi, hitsu ca.
1083.bhogo puatvajjeSvitth sakhi setusu;
Satte thle tsu daho, lat skhya valliya.
1084.Muttitth mocane mokkhe,
Kyo tu deha rsisu;
Nce puthujjano mhe, bhatt smini dhrake.
1085.Sikh, pichesu sikhao, satte tvattani puggalo;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 65 sur 73

Sambdho sakae guyhe,


Nse khepe parbhavo.
1086.Vacco rpe karse tha, jutitth kantirasisu;
1087.Labbha yutte ca laddhabbe, khae pae dala mata;
Salla kae salkya, sucitte dhvana gate;
Bhantatthe vibbhamo hve, mohovijjya mucchane.
1088.Sedo ghammajale pke,
Goe ucchumaye guo;
Mitte sahye ca sakh, vibh niccappabhsu so.
1089.Khagge kurre nettiso, parasmi atra tsvamu;
Kalakokpavdesu,
Dese janapado jane.
1090.Pajje gth vacbhede, vaso tvanvayaveusu;
Yna rathdo gamane, sarpasmi adho tala.
1091.Majjho vilagge vemajjhe, puppha tu kusumotusu;
Sla sabhve subbate, pugavo usabhe vare.
1092.Kose khagdibjea, kuhara gabbhare bile;
Nettise gaake khaggo, kadambo tu dume caye.
1093.Bhedhenuya rohitth, varaga yoniya sire;
Akkose sapathe spo, paka ppe ca kaddame.
1094.Bhogavatyurage bhog, ssaro tu sivasmisu;
Bale pabhve vriya, tejo tesu ca dittiya.
1095.Dhr santati khaggage, vna tahya sibbane;
Khatt ste paihre, vitti psu vedan.
1096.Thiya maticchpasu, ppe yuddhe rave rao;
Lavotu binducchedesu, palle [palse (.), palpe- (453-1124) gth passitabb] tisaye
bhusa.
1097.Bdh dukkhe nisedhe ca, mlapadepi mtik;
Sneho teledhikappeme,
Gharpekkhsu layo.
1098.Ketusmi ketana gehe, hne bhmitthiya bhuvi;
Lekhye lekho rji lekh, pjite bhagav jine.
1099.Gad satthe gado roge, nisajj phesvsana;
Tathgato jine satte,
Caye dehe samussayo.
1100.Bila kohsa chiddesu, vajja dose ca bheriya;
Kle dghajaseddhna, liya setu krae.
1101.Okso krae dese,
Sabh gehe ca sasade;
Ypo thambhe ca psde, ayana gamane pathe.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 66 sur 73

1102.Akko rukkhantare sre,


Asso koe hayepi ca;
Aso khandhe ca kohse,
Jla ssvacci no pume.
1103.Nssattesva bhvo tha,
Anna modana bhuttisu;
Jva pne jane jvo,
Ghso tvanne ca bhakkhae.
1104.Chadanecchdana vatthe, nikyo geharsisu;
Anndo misa mase; Dikkh tu yajaneccane.
1105.Kriyya krik pajje,
Ketu tu cihane dhaje;
Kusuma thraje pupphe, vnare tu budhe kavi.
1106.Adhare kharabhe oho, luddo tu luddakepi ca;
Kalusa tvvile ppe, ppe kali parjaye.
1107.Kantro vana, duggesu, caro cramhi cacale;
Janvse gae gmo, camma tu phalake tace.
1108.modo hsa gandhesu,
Cru tu kanakepi ca;
Sattya bhavana gehe, lese tu khalite chala.
1109.Vera ppe ca paighe, taco cammani vakkale;
Uccedhirohe roho, netta vatthantarakkhisu.
1110.Paihre mukhe dvra, pete te mato tisu;
Mso paraa klesu, naggo tvacelakepi ca.
1111.Dose ghte ca paigho, migdo chagale pasu;
Arpe cvhaye nma, daro daratha bhtisu.
1112.Ycane bhojane bhikkh,
Bhre tvatisaye bharo;
Dabbindajysu suj, meghe tvabbha vihyase.
1113.Modako khajjabhedepi, maike ratane mai;
Selrmesu malayo,
Sabhvakesu lakkhaa.
1114.Havi sappimhi hotabbe, siro sehe ca muddhani;
Vicrepi viveko tha, sikhar pabbate dume.
1115.Vego jave pavhe ca, saku tu khilahetisu;
Niggahte kae bindu, varho skare gaje.
1116.Nettante cittakepga, siddhattho ssape jine;
Hro muttgue ghe,
Khrako makue rase.
1117.Accayo tikkame dose,

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 67 sur 73

Selarukkhesvago nago;
Svappevadhrae matta, apacityaccane khaye.
1118.Chiddotaraesvotro,
Brahme ca janake pit;
Pitmahoyyake brahme,
Poto nvya blake.
1119.Rukkhe vae sune soo,
Sagge tu gagane divo;
Vatthe gandhe ghare vso, cullo khudde ca uddhane.
1120.Kao koe ca savae,
Ml pupphe ca pantiya;
Bhgo bhgyekadesesu,
Kuha roge japlake.
1121.Seyy sensane sene, cundabhaamhi cabbhamo;
Vatthdilomasu kare, nipto patanebyaye.
1122.Skhya viapo thambhe, sattu khajjantare dise;
Smiko patiyiresu, pahna gati hetusu.
1123.Rge rago naccahne, pna peyye ca ptiya;
Iukkhepesu uddhro, ummre eako aje.
1124.Pahro pothane yme,
Sarado hyanotusu;
Kuikyhake tumbo,
Pallo [palpo (ka.) 453-gth passitabb] tu bhusamhi ca.
1125.Matve caye ksu, panis krae raho;
Kso poagale roge,
Doso kodhe guetare.
1126.Yutyalaitesvao, kya knane davo;
Uppattiya coppatana, uyyna gamane vane.
1127.Vokro lmake khandhe, mlopadsu pbhata;
Das vatth paantesu, kraa ghta, hetusu.
1128.Hatthidne mado gabbe, gha ghaana rsisu;
Upahrobhihrepi, cayo bandhana rsisu.
1129.Gandho thoke ghyanye,
Cgo tu dnahnisu;
Pne pamode ptitth, ie giv galepi ca.
1130.Patih nissaye hne, balakkrepi shasa;
Bhago bhede pae bhaga, chatta tu chavakepi ca.
1131.e bhuvi ca bhritt, anage madano dume;
Pamtaripi mt tha, vehusesu vehana.
1132.Mriso tauleyyeyye,

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 68 sur 73

Mokkho nibbna muttisu;


Indodhipati sakkesv, rammaa hetu gocare.
1133.Ake sahna mkre,
Khette [vappe (pkramle nettajale usume ca vappo-)] vappo taepi ca;
Sammutyanu vohre, svatha ljsu ckkhata.
1134.Satra yge saddne,
Somo tu osadhindusu;
Saghto yugagehage, khro se ca bhasmani.
1135.tpo vriye tpe,
Bhge smya odhi cti.
Iti pdnekatthavaggo.
Anekatthavaggo nihito.

3. Smaakaa
4. Abyayavagga
1136.Abyaya vuccate dni, cirassa tu cira tath;
Cirena cirarattya, saha saddhi sama am.
1137.Punappuna abhihac, saki cbhikkhaa muhu;
Vajjane tu vin nn, antarena rite puthu.
1138.Balava suhu ctv, tisaye kimuta svati;
Aho tu ki kim dhu, vikappe kimutoda ca.
1139.Avhne bho are ambho,
Hambho re jega vuso;
He hare tha katha kisu, nanu kacci nu ki sam.
1140.Adhunetarahdni, sampati aadatthu tu;
Tagghe kase sasakkac, ddh kma jtu ve have.
1141.Yvat tvat yva, tva kittvat tath;
Ettvat ca kveti, paricchedatthavcak.
1142.Yath tath yatheveva, yathnma yathhi ca;
Seyyathpyevameva, v, tatheva ca yathpi ca.
1143.Evampi ca seyyathpi, nma yatharivpi ca;
Paibhgatthe yathca, viya tatharivpi ca.
1144.Sa smaca saya ctha, ma shu lahpi ca;
Opyika patirpa, sdhveva sampaicchane.
1145.Ya ta yato tato yena,
Teneti krae siyu;
Askalye tu cana ci, nipphale tu mudh bhave.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 69 sur 73

1146.Kadci jtu tulytha, sabbato ca samantato;


Parito ca samantpi, atha micch mus bhave.
1147.Nisedhe na anomla, nahi cetu sace yadi;
Anukulye tu saddhaca,
Natta [ratta (.)] doso div tvahe.
1148.sa kici mana appe, sahas tu atakkite;
Pure ggato tu purato, peccmutrabhavantare.
1149.Aho h vimhaye tuh,
Tu mone thvi ptu ca;
Takhae sajju sapadi, balakkre pasayha ca.
1150.Suda kho [vo (ka.)] assu yagghe ve,hdayo padaprae;
Antarenantar anto, vassa nna ca nicchaye.
1151.nande saca dih tha, virodhakathane nanu;
Kmappavedane kacci, usyopagametthu ca.
1152.Evvadhrae eyya, yathtta tu yathtatha;
Nca appe, mahatyucca, atha pto page sam.
1153.Nicce sad sana [san (ka.)] pyo,
Bhulye bhira bahi;
Bahiddh bhir bhye, sghetu saika bhave.
1154.Attha adassane duhu, nindya, vandane namo;
Samm suhu pasasya, atho sattya matthi ca.
1155.Sya syejja atrhe,
Suve tu sve angate;
Tato pare parasuve, hiyyotu divase gate.
1156.Yattha yatra yahictha, tattha tatra tahitaha;
Atho uddhaca upari, heh tu ca adho sam.
1157.Codane igha handtha, rdr ca rak;
Parammukh tu ca raho, sammukh tvvi ptu ca.
1158.Sasayatthamhi appeva, appevanma nti ca;
Nidassane ititthaca, eva, kicche kathaci ca.
1159.H khede sacchi paccakkhe,
Dhuva thirevadhrae;
Tiro tu tiriya ctha, kucchya duhu kuccate.
1160.Suvatthi sihatthamhi, nindya tu dh [dhi (ka.)] kathyate;
Kuhicana kuhi kutra, kuttha kattha kaha kva tha.
1161.Ihedhtra tu etthttha,
Atha sabbatra sabbadhi;
Kad kudcana ctha, tadni ca tad sam.
1162.dikamme bhusatthe ca, sambhavotia tittisu;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 70 sur 73

Niyogissariyappti, dna pjgga, santisu.


1163.Dassane tappare sage, pasas, gati, suddhisu;
His, pakrantobhva, viyogvayavesu ca;
Popasaggo disyoge, patthan, dhitidisu.
1164.Parsaddo parihni, parjaya gatsu ca;
Bhusatthe pailomatthe, vikkammasandisu.
1165.Nissesbhva sanysa, bhusattha mokkha rsisu;
Gehdesopamhna, pasdaniggatccaye.
1166.Dassanosnanikkhant, dhobhgesvavadhrae;
Smpye bandhane cheka, ntobhgoparatsu ca.
1167.Ptubhve viyoge ca, nisedhdo ni dissati;
Atho nharae cev, varado ca n siy.
1168.Uddhakamma viyoga tta, lbha titti samiddhisu;
Ptubhvaccaybhva, pabalatte paksane;
Dakkhaggatsu kathane, sattimokkhdike u ca.
1169.Du kucchitesadatthesu, virpatte pyasobhane;
Siybhvsamiddhsu, kicche cnandandike.
1170.Sa samodhna sakhepa, samantatta samiddhisu;
Samm bhusa saha ppatth, bhimukhatthesu sagate;
Vidhne pabhave pj, punappunakriydisu.
1171.Vividhtisaybhva, bhusattissariyccaye;
Viyoge kalahe ptu, bhve bhse ca kucchane.
1172.Drnabhimukhattesu, mohnavahitsu ca;
Padhna dakkhat kheda, sahatthdo vi dissati.
1173.Viyoge jnane cdho,bhga nicchaya [bhganicchaya (bhga+anicchaya-)] suddhisu;
sadatthe paribhave, desa bypana hnisu;
Vacokriyya theyye ca, appattdike ava.
1174.Pacch bhusatta sdisy, nupacchinnnuvattisu;
Hne ca tatiyatthdho, bhgesvanugate hite;
Dese lakkhaa vicchettha, mbhta bhgdike anu.
1175.Samantatthe paricchede, pjligana vajjane;
Dosakkhne nivsan, vadhresu bhojane;
Soka bypana tatvesu, lakkhado siy pari.
1176.bhimukhya visihuddha, kammasruppavuddhisu;
Pjdhika kulsacca, lakkhadimhi cpyabhi.
1177.Adhikissara, phdhi, hna, ppuanesvadhi;
Nicchaye coparittdhi, bhavane ca visesane.
1178.Paidnanisedhesu, vmdnanivattisu;
Sdise painidhimhi, bhimukhyagatsu ca.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 71 sur 73

1179.Patibodhe patigate, tath punakriyya ca;


Sambhvane paiccatthe, patti lakkhadike;
Su sobhane sukhe samm, bhusa suhu samiddhisu.
1180.bhimukhya, sampdi, kammligana pattisu;
Mariyduddhakammicch, bandhanbhividhsu .
1181.Nivsvhna gahaa, kicchesattha nivattisu;
Appasdsi saraa, patihvimhaydisu.
1182.Antobhva bhusattti, saya pjsvatikkame;
Bhtabhve pasasya, dahatthdo siy ati.
1183.Sambhvane ca garah, pekkhsu ca samuccaye;
Pahe savarae ceva, ssatthe aprita.
1184.Niddese vajjane pj, pagate vraepi ca;
Padussane ca garah, corikdo siy apa.
1185.Sampapj sdissa, dosakkhnopapattisu;
Bhusattopagamdhikya, pubbakammanivattisu;
Gayhkroparittesu, upetya [upetya=upa+iti]nasandike.
1186.Eva nidassankro, pamsu sampahasane;
Upadese ca vacana, paigghevadhrae;
Garahyedamatthe ca, parimne ca pucchane.
1187.Samuccaye samhre, nvcaye cetartare;
Padapraamatte ca, casaddo avadhrae.
1188.Iti hetupakresu, dimhi cvadhrae;
Nidassane padatthassa, vipallse sampane.
1189.Samuccaye copamya, sasaye padaprae;
Vavatthitavibhsya, vvassagge vikappane.
1190.Bhsane vrae cla, vuccate pariyattiya;
Athothnantarrambha, pahesu padaprae.
1191.Pasasgarahsa, skrdo [svkra (.)] pi nma tha;
Nicchaye cnumnasmi, siy nna vitakkane.
1192.Pucchvadhranu, sntvanlapane [santanlapane (ka.)] nanu;
Vatekasa, day, hsa, khedlapana, vimhaye.
1193.Vkyrambha, visdesu, handa hsenukampane;
Yva tu tva skalya, mnvadhyavadhrae.
1194.Pc, pura, gatotthesu, puratth pahame pyatha;
Pabandhe ca cirtte, nikagmike pur.
1195.Nisedhavkylakr, vadhraapasiddhisu;
Khalvsanne tu abhitoBhimukhobhayatodike.
1196.Kma yadyapisaddatthe, ekasatthe ca dissati;

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 72 sur 73

Atho pana visesasmi, tatheva padaprae.


1197.Hi krae visesva, dhrae padaprae;
Tu hetuvajje tatththa, ku ppesatthakucchane.
1198.Nu sasaye ca pahe tha, nn nekattha vajjane;
Ki tu pucchjigucchsu, ka tu vrimhi muddhani.
1199.Am sahasampe tha, bhede appahame puna;
Kirnussavrucisu, udpyatthe vikappane.
1200.Patc carime pacch, smi tvaddhe jigucchane;
Pakse sambhave ptu,
Aoe tu raho mitho.
1201.H khedasokadukkhesu, khede tvahaha vimhaye;
Bhispane [hispane (.)] dh [dhi (ka.)] nindya, pidhne tiriya tiro.
1202.Tuna tvna tave tv tu, dh so th kkhattu, meva ca;
To tha tra hicana hiha, dhi ha hi dha dhun rahi.
1203.Dni vodcana djja, tha tatta jjha jju dayo;
Samso cbyaybhvo,
Ydeso cbyaya bhaveti.
Iti abyayavaggo.
Smaakao tatiyo.
Abhidhnappadpik samatt.
Nigamana
1.

Saggakao ca bhkao, tath smaakaiti;


Kaattaynvit es, abhidhnappadpik.

2.

Tidive mahiya bhujagvasathe,


Sakalatthasamavhayadpaniya;
Iha yo kusalo matim sa naro,
Pau hoti mahmunino vacane.

3.

Parakkamabhujo nma, bhplo guabhsano;


Lakya msi tejass, jay kesarivikkamo.

4.

Vibhinna cira bhikkhusagha nikyaTtayasmica kresi samm samagge;


Sadehava niccdaro dghakla,
Mahagghehi rakkhesi yo paccayehi.

5.

Yena lak vihrehi, gmrmapurhi ca;


Kittiy viya sambdh, kat khettehi vpihi.

6.

Yasssdhraa patv, nuggaha sabbakmada;


Ahampi ganthakratta, patto vibudhagocara.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Page 73 sur 73

7.

Krite tena psda, gopurdivibhsite;


Saggakhaeva tattoy, sayasmi patibimbite.

8.

Mahjetavankhyamhi, vihre sdhusammate;


Sarogmasamhamhi, vasat santavuttin.

9.

Saddhammahitikmena, moggallnena dhmat;


Therena racit es, abhidhnappadpikti.

www.tipitaka.org

Vipassana Research Institute

Vous aimerez peut-être aussi