(OKIN) POLSKA NORMA Polski Komitet ICS 93.020 mermaneseeis PN-EN ISO 14688-2 ezerwiec 2006 Wprowadza EN ISO 14688-2:2004, IDT ISO 14688-2:2004, IDT Zastepuje PN-EN ISO 14688-2:2005 (U) Badania geotechniczne Oznaczanie i klasyfikowanie gruntow CzeSé 2: Zasady klasyfikowania Norma Europejska EN ISO 14688-2:2004 ma status Polskiej Normy © Copyright by PKN, Warszawa 2006 rir ref, PN-EN ISO 14688-2:2006 Wszelkie prawa autorskie zastrzezone. Zadna czeéé niniejsze| normy nie moze byé zwielokrotniana jakakolwiek technika bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyinego2 PN-EN ISO 14688-2:2006 Przedmowa krajowa Niniejsza norma zostata przygotowana przez KT nr 254 ds. Geotechniki i zatwierdzona przez Prezesa PKN dnia 29 maja 2006 r. Jest ttumaczeniem ~ bez jakichkolwiek zmian — angielskie} wersji Normy Europejskiej EN ISO 14688-2:2004, ‘stanowiace] wprowadzenie — bez jakichkolwiek zmian ~ Normy Migdzynarodowej ISO 14688-2:2004. W zakresie tekstu Normy Europejskie] wprowadzono odsylacze krajowe oznaczone od ""! do™®. Norma zawiera informacyjny Zatacznik krajowy NA, w ktérym podano nazwy polskich gruntéw w zaleznosci ‘od ustalonych symboli klasyfikacji gruntow oraz szczegélowe zasady opisu probek gruntow zgodnie z podana kKiasyfkacia Niniejsza norma zastepuje PN-EN ISO 14688-2:2005 (U). Odpowiedniki krajowe norm i dokument6w powolanych w niniojszej normie mozna znalezé w katalogu Pol- skich Norm, CzeSé VI. Oryginaly norm i dokument6w powolanych, ktére nie maja odpowiednikow krajowych, sa dostepne w Osrodku Informacii Normalizacyine} PKN. W sprawach merytorycznych dotyczacych treéci normy mozna zwracaé sie do wiasciwego Komitetu Technicz~ nego PKN, kontakt: www.pkn.plPN-EN ISO 14688-2:2006 Zatacznik krajowy NA (informacyjny) Do weryfikacji oznaczen nazw gruntow mozna uzywaé Tablicy NA.1 Tablica NA.1 ~ Zawartoéé frakeji, symbole i proponowane polskie nazwy gruntow Zawartosé rake (4) Lp.|—— Rodza} grunt symbol |S et | se )e 1 [Bie _6r dos | 0-15 | 0-20 | 80-100 | 2 [2wirpiaszczysty ‘saGr wos | 0-15 | 20-50 | 50-80 3 | Piasak ze 2virem Se dos | 0-15 | 50-80 | 20-50 (cospéika) Piasok drobry F | 4 | Piasok sredni M Sa os | 0-15 | 85-100 | 0-20 Piasok gruby c 2wir pylasty siGr | 5 | 2wicitasty dos | 15-40 | 0-20 | 40-85 (pospoka asta) olGr 4 Bwir pylasto-piaszczysty | sasiGr 6 ‘ a do3 | 15-40 | 20-45 | 40-65 Pkeaeramperey | etace . 7 [Piesek yes z02wiem | arise | gos | 15-40 | 40-05 | 20-40 8 |Piasek zapyonyzaiony)| 882 | doa | 19-40 | 40-as | 0-20 o | mica SS | 0-8 | «-20 | 0-20 ne | | siGr Gina iasta | sascr | 631 | 2565 20-60 17 [pw Si 10 | 72-100 | 12 |pytiiasty asi 20 | 6590 13 [i a 2560 | 0-60 14 | tpylasty sich 20-40 | 48-80 14 | Grunty rene 10-30 | 20-40 | 30-40 15 | symbole dla zwietrzetin 20-40 | 20-40 10-30 | 40-60 16 | Grunty organiczne Or Do okreslania symboli gruntéw mozna udywat tréjkata — Rysunek NA. 14 PN-EN ISO 14888-2:2006 itpiaszczys mmaed glina ilasta lina pylasta piasek ilasty ‘ pyasty np ® piasek sim . = plasek pylasty pyt piaszezysty Rysunek NA. 1 Grunty znajdujace sig na granicach podzialu mozna okreslaé dwoma symbolami przedzielonymi ukosnikiem. Na przyklad na granicy pomigdzy glina ilasta a piaskiem ilastym grunt mozna oznaczyé symbolem: sasiCl/c!Sa W badaniach terenowych do opisu gruntu mozna stosowaé formularz - Tablica NA.2. W odniesieniu do odkry- wek mozna stosowaé identyczne opisy, ale konieczny jest rysunek odkrywki w skali Numer otworu: Lokatiz ‘Wepdirzedne otworu: X ¥ Wykonawee zed otword Data wykonaniaotworu smosoum [2] lg]. |e > 3 S| come a aat ya} i lediel Pe eel el; ise S $8] Fl adael] 135 gelse] es] $ s8lele es g £25] 2/8882] 2122/25] 22/68] | F | neweowm SES) 2 2 2 g 5 58) € | 88/83] 9/58/83) 2] Fs) 2) 8] oom |22e/$ 2 & 8 § ERE ig 8 8 alter aparsl = ie] fs ez/e _| = [yt opisa Sprawazi ‘Tablica NA. 2 Cpisu probek dokonywaé mozna na formularzu — Tablica NA.3, zawierajacym zasadnicze dane jak karta otworu, lecz poszerzone o wyniki badah laboratoryinych.PN-EN ISO 14688-2:2006 5 : . : Uziamoni grunts Konsystenca 3 5/3 88] 5 aia g | 3-4 6138) 23/-3le |g Je |. = 3 3 3 Bala] .e 2] oles 88 /ael8 2 IE || 2] Elaale legge I 2] 8 le8l 8] 3188) fs |°S/2-/8 8/25) 5] 3 /88/5./83/88| Be 1B] 2 ee S] e]?s| a8 “|g 3258 3) Sl eb/se/s5/S3! S] = |S] eles 3) 6 = g i? 8 |s Boge |F 3/73] & | a flee |" |*]F] gs | 3) * Opisat: : - ‘Sprawdzit: Tablica NA Zwraca sie uwage na poprawne wydzielanie genezy gruntéw. Ponize| podajemy preyklady okreslen genezy Czesto spotykanych gruntow. ily: zastoiskowe, ty warwowe, ily 2wietrzeinowe, ily morskie 20 duza zawartosé glazow Kamienie <10 ‘mala zawartosé Kamien! ‘od 10 do 20 Sradnia zawartoss kamioni >20 duza zawartosé kamieni UWAGA: _Klasyfikowanie gruntow bardzo gruboziaristych wymaga bardzo duzych probek. W przypadku stosowania to) Klasyfikacjinie jest moze uzyskanie reprezentatywnych prdbek 2 wiercer. W przypadku gruntéw sktadajacych sig zaréwno z materialu drobnoziamnistego jak i gruboziamistego, klasyfi- kowanie powinno byé oparte na plastycznosci i sktadzie granulometrycznym (patrz 4.3 i 4.4). 4.3. Sktad granulometryczny Wymiary czastek i ich rozkladu w gruncie mo2na okreélié stosujac analize mechaniczna, a mianowicie: = wydzielajac grubsze frakcje przez przesiewanie na seri standardowych sit wedtug ISO 3310-1 | ISO 3310-2; okrestajac frakcje drobniejsze za pomoca ogéinie akceptowanych metod (np. sedymentacyina, optyczna). UWAGA: — Przyklad eznaczania podano w Zalaczniku B. ‘Wyniki przesiewania i sedymentagji wykresla sie jako krzywa uziarni ia Pray oznaczaniu frakoji gruboziarnistych mozna wydzielié grunty dobrze uziamione, slabo uziarnione lub éle uziamione. Wskazniki krzywizny (Cc) i roznoziamnistosci (Cy) opisuja ksztatt krzywej Uziarnienia, Jezeli brakuje jakiegos wymiaru czastek, uzywa sig terminu Zle uziarniony. Do okresiania ksztaltu rozkladu uziamienia mo2- nna wykorzystaé mediane ds krzywe| uziamienia wraz z Cy i Cc (patrz Tablica 2) Tablica 2 - Charakterystyka krzywej uziarnienia ‘Charaktorystyka kaye} cy ce | Wieloakeyine 215 edidos Kikutakeyine 0d 6 015: a | Jednofrakeyine <6 a : 2ie uziarione Preewazrie wysoki Réiny (preewaznie <0.5) | 44 Plastycznosé Drobne frakcje gruntu, reprezentowane przez iti py! zawierajace mineraly ilaste (zobacz ISO 14688-1), wy- stepujace samodzielnie, jak i w mieszaninach z grubszym materiatem sq zwykle kiasyfikowane na podstawie charakterystyki ich plastycznosci. Okresla sig to na podstawie laboratoryinych badan granicy plynnosci w i granicy plastycznosci we,EN ISO 14688-2:2004 Zaleca sig klasyfikowanie plastycznosci gruntéw drobnoziamistych z zastosowaniem nastepujacych terminow: a) nieplastycany; b) malo plastyczny; ©) Srednio plastycany; d) bardzo plastyczny. 48. Zawartosé czesci organicznych W klasyfikacii gruntow zawierajacych substancje organiczne, w zaleznosci od zawartosci tej substancji (patrz Tablica 3), wyrGzniaé nalezy grunty organiczne i grunty mineraine z czeSciami organicznymi Tablica 3 — Klasyfikacja gruntéw zawierajacych czeéci organiczne — Zawartosé czgéci organicznych {= 2mm) % suche} masy Niskoorganiczny 0d 2 dos ‘Organiczny 0d 6 do 20 Wysokoorganiczny >20 Klasyfikacja gruntow organicznych akumulowanych in situ oparta jest na rodzaju substancji organicznej, ro- dzaju gruntow organicznych, na pochodzeniu materialu wy}Sciowego oraz stopniu rozlozenia czesci organicz- nych, 5 Inne kryteria przydatne w klasyfikowaniu gruntow 5.1 Postanowienia ogéine Do opisu gruntéw mozna u2yé wielu wskaznikow ilogciowych z uwzglednieniem zageszczenia, wytrzymatosci nna Scinanie bez odplywu i wskaznika konsystencji 5.2 Klasyfikacja zageszczenia piaskow i zwiréw Na podstawie stopnia zageszczenia Ip mozna podzielié grunty na: bardzo luéne, luzne, srednio zageszczone, zageszczone i bardzo zageszczone (patrz Tablica 4). Stopien zgeszczenia moze by¢ okresiany na podsta- wie badan polowych (patrz, na przyklad, EN 1997-2). Takimi badaniami polowymi sa, na przyklad, bada- nia sonda dynamiczna (DP) zgodnie z ISO 22476-2, badanie sonda z koricéwka cylindryczng (SPT) wedlug 1S 2476-3, badanie sonda statyczng (CPT) wedtug ISO 22476-1 oraz badanie presjometryczne (PMT) wedlug 1SO 22476-4, ISO 2476-6 oraz ISO 22476-8. Dokumenty te sa w przygotowywani Tablica 4 ~ Klasyfikacja zageszczenia gruntu Nazwa Stop zageszcenia Bardzo bine 04 0.60 15 ‘Luzne 0d 18.d0 36 Srednio zageszezone (04-35 do 65 ‘| Zageszczone 0d 65 do 85 Bardzo zageszszone (0d 85 do 100EN ISO 14688-2:2004 5.3 Wytrzymatoéé na écinanie bez odptywu gruntéw drobnoziarnistych Terminy uzywane do oznaczenia wytrzymalosci na Scinanie bez odplywu, na podstawie wynik6w badan labo- ratoryinych i polowych, zestawiono w Tablicy 5, Tablica 5 - Wytrzymatosé na écinanie gruntéw drobnoziarnistych w warunkach bez odplywu Wyirzymaloéé na écinanie bez odplywu Okrestenie 64 [kPa] __ Nadewyczal mata =10 Bardzo mala 10020 Maia 20 do a Sredria 40075 - Duta __ 75 do 150 - | Bardzo duza 10d0300 Nadzwyczaj duza* > 300 “| " Mataraly 0 wytrzymaloécl na écinanie wigksz9)niz 300 KPa moga zachowywaé sig jak labe skaly | zaleca sig ‘opsywarie ich ako skal zgodnie z ISO 14688-1 UWAGA: — Podezas wykonywania badah bezposrednich (polowych) wytrzymalosé na scinanie okresla sig badaniami makroskopowymi lub mierzy za pomoca prostych badai polowych, np. penetrometr Noczkowy lub Scinarka obrotowa. Grunty drobnoziamiste moga byé klasyfikowane réwniez wedtug ich wrazliwosci, okreslanej jako stosunek ‘wytrzymalosci na Scinanie w warunkach bez odplywu zmierzonej na probce o nienaruszone| strukturze do wy- trzymalosci na Scinanie w warunkach bez odplywu zmierzonej na probce .przerobionej". Wrazliwos¢ okresia sie jako mala (< 8), érednia (8 - 30) lub duza (> 30); grunty 0 wradliwosci > 50 opisuie sie jako bardzo wrazliwe. np. ily zwane quick clays. 5.4 Wskagnik konsystencji Terminy stosowane do opisu konsystengji pyléw i itéw w zaleznoéci od wskaznika konsystencji (/c) podano w Tablicy 6. Tablica 6 - Wskaénik konsystencji /c pytéw i itow ae Weta konsystenci ] Pina Zo eee e025 030 Payer e100 075 Toorop od 075 do 100 [zwar bere evra > 180 Podzialy te moga mie¢ charakter przyblizony, szczegéinie w materialach o matej plastycznosci. Przy danym wskagniku konsystengj rowniez wytrzymalosé bw moze byé niejednakowa. Zamiennie mozna stosowa€ stopieri plastycznosci 5.5 Inne stosowane parametry W szezegélnych przypadkach, do celéw klasyfikacyjnych mozna stosowa¢ inne parametry jak = gestosé objetosciowa szkieletu gruntowego, ~ aktywnosé low, = sklad mineralogiczny, = stopier wilgotnosci, = przepuszozainos¢, = wskadnik ScisliwoSci C., — _ wskagnik pecznienia, = zawartogé weglanow.EN ISO 14688-2:2004 Zatacznik A (informacyjny) Zasady klasyfikowania gruntéw Najpowszechnie] stosowany jest podzial gruntow na podstawie uziarnienia i plastycznosci. Podzial ten do- konywany jest na podstawie procentowej zawartosci frakcji gruboziamistych okreslonej na calej probce i na podstawie plastycznosci frakcji drobnoziamistych (np. Tablica A. 1) W niniejszej normie podano zasady ustalania klasyfikagji odpowiadajace okreslonym warunkom geologicznym, lub zadaniom inzynierskim. Moiliwe jest rozszerzenie lub uzupeinienie tych zasad w zaleceniach krajowych ™ lub w konkretnym projek- Cie, tak jak to przedstawiono w Tablicy A.1 Oczekuje sig opracowania klasyfikacji okreslajacych granice ilosciowe lub zasady kategoryzacii %* Odsylacz krajowy: Patrz zalgcznik krajomy NA. 10Tablica A.1 ~ Zasady klasyfikowania gruntow kazda kombinacja skiadnikow_ | Dasze | Grupa Keyteria Podzlat na grupy 0 podobrych : Keyterium podpodzialy gruntéw | walifikact ‘wlasciwoéclach epeipodtiany | Gaurty wighezolé | Bo xB iowa Caasiok | | jace bardzo $200 mm vote coo | spdjnoési | gruboziaiste Wymagaja wetanie speciainych okey ozneczon | wickszosé | Co sao, sagiCo | | czasiok aco > 63mm | wieksz08e | Gr waar Wiymiaréw ezastok czasiok cor (roma Simm Laiaienia) saGe, —_sasiGr, rsiSa tat krzywoj ‘gruboziarniste ee ponies Zogeszczenia Preepuszczalnosc wigkszote | Sa siGr, si, clSa, saciGr (Skladu czasiok aiGe minerainego) | Lo 0,063 mm oSa (Ksztaku czastok) es e sss 7 | co omabj lastycanosei | sosazui plastyeznosei Wigotnoscs | le see | oon waniace st vipat, ps robno- atance F aawosc. | | aa ziamiste | Scisliwosci, plastyczne | Cl sagrci | Szywnosci | | new ors, | Seaau | 2ujace excl | minerainego yatanch =~ | = F i cone oor | wymagaia j mia organiczne ‘specjalnych | ggstoks ___|emmei | Nienatu- | ariropo- | preemies | Mg xg | material wytworzony preez | Wiymagajace rane | gonicane | zane ezbowieka we” _| spsciainych bagan preemiszezony material | Jak ala gruntow naturainy naturalnych | ‘Sbjadneria sro Grint |'Skladnk | Skladnk deugoragchy lub domvioszka Zaloca sig, aby gtowny przypadki | orazki | Bo bo wymagajace Kamionie | Co eo speciainogo 2wir Gr Gi(g1) i Sa(sa) mozna daielié na drobne F(f), | rozwazenia byty | Piasek — | Sa sa Srednie M(m) lub grube C(c) Hiasyfikowane Py! si a 2g0nie " Gi a 2 wymagariam Organiceny | Or o Keajouyr ub | Sauceny | Mo 5 projekiowyn "EN ISO 14688-2:2004 Zatacznik B (informacyjny) Przyktad klasyfikowania gruntéw jedynie na podstawie sktadu granulometrycznego Na Rysunku B.1 iw Tablicy B.1 przedstawiono przyklad moziiwej kiasyfikacji opartej na krzywej granulome- tryczne}, Objasnieni 4 zawartosé zwiru (od 2 mm do 63 mm), 2. zawartos¢ piasku (od 0,063 mm do 2mm), 3. zawartos¢ frakcji drobnoziarnistych (< 0,063 mm), 4 zawartose ilu wyrazona ulamkiem masowym w %, frakcji gruboziarniste i drobnoziariste| (wymiar ziaren < 63 mm), 5 grunty drobnoziaiste (pyt ii), & grunty 0 mieszanym uziarnieniu (pylaste lub ilaste 2wiry i piaski), 7. grunty gruboziamiste (wiry i piaski), S_ grunt Patrz rewnie2 Tablica A. Rysunek B.1 — Klasyfikacja gruntu tylko na podstawie uziarnienia 2EN ISO 1468 2004 Tablica B.1 — Orientacyjne wartosci zawartosci poszczegéInych frakeji do podziatu gruntéw minerainych - "| Zawartosé frakeji ‘Zawartogé frake}i yazea gna re wulamku masowym | w ulamku masowym a rmateriahu [%] materiatu [%] =63 mm = 0,063 mm moaytiowane | podstwewe | wir 04-20 do 40 " Bwirowaty | Piasek (0d 20 do 40 | piaszczysty | >40 piasek | Pye od 5 do 15 =20 rieco pyasty | (runty 220 niecoilasty ate) 0d 15 do 40 <20 pylasty 220 ilasty >40 <10 py! | od 10.40.20 ilasty py! | 104 20 do 40 pylasty ‘ | >40 i | 1BEN 180 14688-2:2008 Bibliografia [1] 180 22476-1, Geotechnical investigation and testing — Field testing Part 1: Electrical cone and piezocone penetration tests [2] 180 2476-2, Geotechnical investigation and testing — Field testing ~ Part 2: Dynamic probing [3] 1S0 2476-3, Geotechnical investigation and testing — Field testing — Part 3: Standard penetration test [4] {SO 2476-4, Geotechnical investigation and testing ~ Field testing — Part 4: Menard pressuremeter test [5] ISO 22476-6, Geotechnical investigation and testing ~ Field testing ~ Part 6: Self-boring pressuremeter test [6] SO 22476-8, Geotechnical investigation and testing - Field testing ~ Part 8: Full displacement pressure- meter test (7) EN 1997-2, Eurocode 7: Geotechnical design ~ Part 2: Design assisted by laboratory testing 4