Crna Gora Zdrvastvo

Crna Gora
Vlada Crne Gore

Ministarstvo zdravlja
STRATEGIJA JAVNO-PRIVATNOG PARTNERSTVA U

ZDRAVSTVU CRNE GORE SA AKCIONIM PLANOM ZA
PERIOD 2014-2017. GODINA
JUN, 2014. GODINE
STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

AKCIONIM PLANOM ZA PERIOD 2014-2017. GODINE
Jun 2014.
SADRAJ
UVOD .................................................................................................................................. 3
CILJEVI POLITIKE JAVNO-PRIVATNOG PARTNERSTVA ............................................... 4
ZELENA KNJIGA EVROPSKE KOMISIJE I ZAKONODAVNI OKVIR U CRNOJ GORI ...... 6

3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
Zakon o zdravstvenoj zatiti ......................................................................................... 8

Zakon o zdravstvenom osiguranju ................................................................................ 9
Zakon o koncesijama ...................................................................................................10
Zakon o ueu privatnog sektora u vrenju javnih usluga ..........................................11
Zakon o budetu ..........................................................................................................12
Zakon o stranim investicijama......................................................................................13
4 JAVNO-PRIVATNO PARTNERSTVO U SEKTORU ZDRAVSTVA I MEUNARODNA

ISKUSTVA................................................................................................................................14
4.1 Iskustva u sprovoenju javno-privatnog partnerstva ....................................................14
5
ORGANIZACIJA I FINANSIRANJEZDRAVSTVENE ZATITE ..........................................18
OBLICI UGOVORA U JAVNO-PRIVATNOM PARTNERSTVU .........................................20
7 POTENCIJALNE OBLASTI PRIMJENE JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U

ZDRAVSTVU CRNE GORE......................................................................................................24
7.1 Zdravstvene usluge .....................................................................................................25
7.1.1 Pruanje zdravstvenih usluga po modelu javno privatnog partnerstva kroz
ulaganje u infrastrukturu.....................................................................................................26
7.1.2 Javno-privatno partnerstvo kroz proirenje mree zdravstvenih ustanova ........29
7.1.3 Javno-privatno partnersvo kroz proirenje apotekarske mree .........................30
7.2 Nezdravstvene usluge .................................................................................................32
7.2.1 Usluge objezbjeivanja ishrane pacijenata u zdravstvenim ustanovama
ketering
34
7.2.2 Usluge pranja i peglanja posteljine u zdravstvenim ustanovama ......................34
7.2.3 Usluge obezbjeivanja objekata .......................................................................35
7.2.4 Usluge ienja i odravanja bolnikih prostorija..............................................35
7.2.5 Usluge odravanja informacionih sistema ........................................................36
7.2.6 Usluge upravljanja poslovnim procesima zdravstvenih ustanova .....................37
7.3 Zdravstveni turizam .....................................................................................................38
8
ZAKLJUAK ......................................................................................................................40
9 AKCIONI PLAN ZA SPROVOENJE STRATEGIJE JAVNO PRIVATNOG

PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE ZA PERIOD 2014-2017. GODINE ...............41

Jun 2014.
1 UVOD
Javno-privatno partnerstvo se esto pominje kao nov nain izgradnje javne
infrastrukture. Ono datira jo iz 18. vijeka kao koncept privatizacije javne infrastrukture. Najei
oblik bile su koncesije koje su sklapale vlade uglavnom nerazvijenih drava s velikim
kompanijama. Nakon formiranja EU-a, pravno su regulisana podruja koja obuhvataju
koncesije, javne nabavke, slobodu kretanja robe i usluga i dr. koja e kasnije postati temelj za
razvoj novih oblika javno-privatnog partnerstva.
Ne postoji jedna usaglaena definicija pojma javno-privatnog partnerstva (JPP), ali u
praksi postoje razliite definicije koje se odnose na sutinu javno-privatnog partnerstva, poto je
i sam koncept zasnovan na ideji stalnog unapreivanja i pronalaenja efikasnijih naina da se
obezbijedi javna infrastruktura i prue usluge. Iz tih razloga neophodno je da pravni okvir
pokae dovoljno fleksibilnosti po pitanju sadrine i prirode razliitih aranmana.
U irem smislu, JPP se definie kao implementacija svih poznatih tipova saradnje
izmeu javnih i privatnih partnera, koja, u mnogim sluajevima, vodi uspostavljanju zajednikih
ulaganja. Meutim, pod pojmom javno-privatno partnerstvo danas se u uem smislu
podrazumijevaju zajedniki poslovi u sklopu kojih javni i privatni sektori udruuju resurse i
struna znanja kako bi, kroz adekvatnu alokaciju resursa, rizika i nagrada, zadovoljili neku javnu
potrebu. Na taj nain, primjenom razliitih metoda, privatni sektor moe da uposli svoje resurse i
vjetine u pruanju dobara i usluga koje tradicionalno pruaju javne/dravne slube.
Kako je zdravlje fundamentalno javno dobro za dobrobit stanovnitva, zdravstveni sektor
igra vanu ulogu i za ljude i za privredu. U zdravstvenom sektoru postoje znaajni potencijali za
dobrobit svih, doprinosi crnogorskoj privredi i kao biznis i kao privredna grana.
Crna Gora se, kao i ostale drave, suoava sa kritinim zdravstvenim pitanjima kao to
su starost stanovnitva i povean obim hroninih oboljenja (karcinomi, dijabetes, povieni krvni
pritisak, visok nivo holesterola i razliiti udari), zatim sa poveanim oekivanjima stanovnitva u
smislu vee i kvalitetnije zdravstvene zatite i usluga, iji je moto pacijent na prvom mjestu ili
pacijent centar sistema , kao i napredovanja u implementaciji informacionih sistema, nauke i
novih tehnologija, kao i u biomedicinskim istraivanjima koja mijenjaju postojei kliniki model.
Ekonomski razlozi imaju vaan uticaj na potrebu da se premjesti fokus sa lijeenja oboljenja u
njihovoj uznapredovaloj fazi na prevenciju, promociju zdravih stilova ivota i iroko
rasprostranjenu primjenu medicine koja se zasniva na dokazima. U ovakvom okruenju,
imperativ je profesionalno upravljanje javnim zdravstvenim ustanovama, zatim podsticanje
zbliavanja javnog i privatnog u smislu finansiranja i pruanja usluga, kao i stimulisanje uloge
javnosti u upravljanju sopstvenim zdravljem.
U ovom smislu, javni i privatni sektor moraju raditi udrueno. U zemljama u razvoju, kao i
u razvijenim zemljama, privatni sektor igra znaajnu ulogu u zdravstvenom sistemu kako u
pogledu finansiranja, tako i u pogledu pruanja usluga i istraivanja. Crna Gora ne bi smjela da
previdi i ignorie potencijalnu ulogu privatnog sektora i trebalo bi da razvije vie specifinih
strategija i instrumenata politike za doprinos privatnog sektora ciljevima javnog zdravstva. Zbog
gore pomenutog, dobra i uravnoteena mjeavina javnog i privatnog predstavlja izuzetnu
prednost za zdravstveni sektor, za zdravstveni status stanovnitva, za razvoj zdravstvenog
turizma, promociju zdravih stilova ivota i zdravih sela, a sve to u cilju je dobrobiti sveukupne
privrede, poslovanja, industrije i zaposlenosti.
3

Jun 2014.
Politika ukljuivanja privatnog sektora u sistem zdravstva ojaae i podstai zdravstvo u

cjelokupnom svom potencijalu, pod okriljem savremenog koncepta javnog sektora, u
uravnoteenoj mjeavini javnog i privatnog, uz dinamian i fleksibilan koncept javno-privatnog
partnerstva.
2 CILJEVI POLITIKE JAVNO-PRIVATNOG PARTNERSTVA

Ciljevi planiranih, sistematskih, transparentnih, odgovornih i na odgovarajui nain
sprovedenih projekata javno-privatnog partnerstva u zdravstvu su slijedei:
Bolji kvalitet zdravstvenih usluga,
Poveanje odgovornosti zdravstvenog sektora,
Izgradnja i rekonstrukcija zdravstvenih ustanova u roku i u skladu s proraunom uz
korienje inovativnih rjeenja,
Ublaavanje pritiska i optereenja dravnog budeta,
Smanjenje potrebe za zaduivanjem drave,
Podrka poslovnom sektoru u trinim okolnostima,
Razvoj lokalnih industrija ija se djelatnost vezuje za zdravstvenu zatitu,
Privlaenje meunarodnih investicija kroz podsticanje privatnih ulaganja u javnu
zdravstvenu infrastrukturu, javnu zdravstvenu njegu i javne zdravstvene usluge,
Uspostavljanje dugoronih javno-privatnih partnerstava,
Monitoring i evaluacija postignutih rezultata.
Treba obratiti panju na slijedee kriterijume kod ostvarenja ciljeva kada su u pitanju
projekti vezani za javno-privatno partnerstvo u zdravstvu:
Vrijednost za novac: Glavni uslov za odabir projekata javno-privatnog partnerstva u
zdravstvu je mogua ekonomska vrijednost koja bi trebala biti nia u odnosu na onu koja bi bila
ako je sprovedena putem tradicionalnog finansiranja iz javnog sektora i nabavke. Ukupna
ekonomska vrijednost projekta javno-privatnog partnerstva mora biti utvrena prije zapoinjanja
bilo kakvog tendera za javno-privatno partnerstvo ili ugovornog aranmana. Nezavisna struna
analiza treba da prui odgovore da li e javno-privatno partnerstvo omoguiti pruanje
zdravstvene usluge u cijelom ugovornom razdoblju po veoj vrijednosti za novac nego u
sluaju kada javni sektor direktno prua zdravstvene usluge?
Prenos rizika: Privatni sektor mora da prihvati prenos rizika i to finansijskih,
upravljakih, operativnih i materijalnih u odgovarajuem smislu za tip projekta javno-privatnog
partnerstva.
Zdravstvene usluge:Javni sektor zadrava pravo da definie osnovne standarde za
projekte zdravstvene zatite i usluge i javnog zdravstva za garantovanje kvaliteta i efikasnosti.
Dravna zdravstvena imovina: Projekti zdravstvene infrastrukture ne predstavljaju
privatizaciju i ne treba da podrazumijevaju prenos dravne imovine.
Inovacija: Uvoenje inovacija, tehnologije i znanja predstavlja kljune elemente za
dodjelu ugovora javno-privatnog partnerstva u zdravstvu.
4

Jun 2014.
Konkurentnost: Ni jedno javno-privatno partnerstvo ne moe da bude rezultat

monopola jednog ugovornika. Za inovaciju je konkurentnost od kljunog znaaja, kao i kontrola
trokova i kvalitet zdravstvene infrastrukture i zdravstvenih usluga.
Transparentnost: Kompletan proces razvoja javno-privatnog partnerstva u zdravstvu,
odabir potencijalnih partnera, tenderi i praenje i ocjenjivanje ugovora, treba da budu krajnje
transparentni i javni.
Monitoring rezultata u ostvarivanju ciljeva u pruanju zdravstvenih usluga trebaju biti
unaprijed utvreni i ugraeni u ugovore o JPP,a sami rezultati po mogunosti testirani u pilot
fazi projekta.
Vrijednost za
novac
Transparentnost
Prenos rizika
Zdravstvene
usluge
Inovacija
Monitoring
rezultata
Konkurentnost
Dravna imovina
Grafiki prikaz kriterijuma za ostvarivanje unaprijed postavljenih ciljeva

Jun 2014.
3 ZELENA KNJIGA EVROPSKE KOMISIJE I ZAKONODAVNI

OKVIR U CRNOJ GORI
Drave centralne i istone Evrope razvile su sloeni zakonski okvir JPP tokom
devedesetih godina 20. vijeka. Osnovni zakoni, poput zakona o koncesijama ili lokalnoj
samoupravi, bili su neophodni, ali ne i dovoljni za stvaranje povoljnog pravno-administrativnog
okruenja. Oni moraju biti praeni propisima koji reguliu tehnike aspekte angaovanja
privatnog sektora: sektorskim zakonima i strategijama, postupcima javne nabavke, raznim
oblicima upravljanja uslugama, statusom javnih sredstava i posebno, lokalnom autonomijom u
upravljanju optinskom imovinom.
U Evropskoj uniji direktive i smjernice u ovoj oblasti predstavljaju krovnu regulativu koja
usmjerava, preporuuje i podstie razvoj zakonodavstava drava lanica EU-a u svrhu boljeg
ureenja podruja javno-privatnog partnerstva. Dodatno, pravna tekovina EU relevantna za
podruje javno-privatnog partnerstva obuhvata bitna poglavlja evropskog prava: pravo
preduzetnitva i sloboda pruanja usluga, sloboda kretanja kapitala, javne nabavke, pravo
privrednih drutava, pravo intelektualne svojine, pravo konkurencije, finansijske usluge,
finansijski nadzor, finansije i raunovodstvo i dr.
Smjernice Evropske komisije za uspjena javno-privatna partnerstva definiu ga kao
partnerstvo izmeu javnog i privatnog sektora u svrhu realizacije projekta ili usluga koje
tradicionalno prua javni sektor, a njih karakteriu podjela investicija, rizika, odgovornosti i
dobiti meu partnerima. U Zelenoj knjizi Evropske komisije javno-privatno partnerstvo
definisano je kao partnerstvo koje se odnosi na oblike saradnje izmeu javnog i privatnog
sektora sa ciljem da se osigura finansiranje, izgradnja, obnova, upravljanje i odravanje neke
infrastrukture ili pruanje usluga. Drugim rijeima cilj sklapanja ugovora o javno-privatnom
partnerstvu je podsticanje ekonomije, bri razvoj infrastrukture i javnih usluga koje prua javni
sektor sa ciljem zadovoljavanja javnih potreba, a to podrazumijeva saradnju izmeu privatnog i
javnog sektora.
U ranijim godinama postojea regulativa je bila usmjerena na podruje koncesija i na
javne nabavke, a uporedo sa razvojem JPP-a slijedi i razvoj potpunije regulative. Podruje JPPa regulisano je 2000. godine Komunikacijom Evropske komisije kojom se regulie podruje
koncesija u dravama lanicama. Zbog sve kompleksnijih odnosa izmeu javnog sektora i
privatnog preduzetnitva, institucije potom donose dalja pravila u svrhu zadovoljavanja novih
zahtjeva na tritu.
Prema gore pomenutoj Zelenoj knjizi javno-privatno partnerstvo karakterie:
Relativno dugo trajanje partnerstva, ukljuujui saradnju izmeu javnog partnera i

privatnog partnera u razliitim segmentima planiranog projekta;
Finansiranje projekata djelimino od privatnog partnera, ponekad kompleksnim
ugovornim odnosima izmeu razliitih projektnih partnera. Ipak i javna finansijska
sredstva mogu biti dodata privatnim sredstvima.
Vana je uloga privatne ekspertize koja uestvuje u raznim etapama projekta
(projektovanje, izvoenje, poreenje, finansiranje). Javni partner primarno se
fokusira na definisanje projektnih ciljeva koji se ele postii u vidu javnog interesa,
kvaliteta pruene usluge i politikom formiranja cijene, te takoe preuzima
odgovornost za praenje izvrenja ovih ciljeva.

Jun 2014.
Raspodjela rizika izmeu javnog partnera i privatnog partnera kojem su generalno

delegirani rizici javnog sektora. Ipak, JPP ne znai da e privatni partner preuzeti
sve projektne rizike ili veinu rizika. Tana raspodjela rizika odreuje se posebno za
svaki projekat prema mogunostima pojedinih strana da procijene, upravljaju i
odgovore na pojedine rizike.
Javno-privatno partnerstvo prema Zelenoj knjizi Evropske komisije moe imati slijedee
oblike:
Ugovorni oblik JPP-a u kojem se partnerstvo izmeu javnog i privatnog partnera

temelji samo na ugovornim odnosima. Ugovorni oblik moe opet imati dva osnovna
modela, i to: Koncesioni oblik JPP-a, kod kojeg privatni partner naplauje usluge od
krajnjeg korisnika, a da se istovremeno nalazi pod kontrolom javnog partnera, PFI
model (Private Finance Initiative) kod kojeg privatni partner naplauje dostavljene
javne usluge od javnog partnera u obliku zakupa, koji moe biti ili fiksni ili promjenjiv
tokom vremena, te eventualno umanjen, to zavisi od kvaliteta isporuene usluge.
Institucionalni oblik JPP-a koji ukljuuje saradnju izmeu javnog i privatnog partnera
posebnim poslovnim sistemom. Navedeni oblik zapravo podrazumijeva osnivanje
posebnog privrednog drutva (preduzea) koje je u zajednikom vlasnitvu javnog
partnera i privatnog partnera, a pri emu privredno drutvo ima zadatak da isporui
proizvod ili obavi odreenu uslugu u korist javnog interesa. Takvo drutvo moe
nastati ili osnivanjem novog zajednikog privrednog drutva ili preuzimanjem
postojeeg javnog preduzea od strane privatnog partnera.
Osim dva osnovna modela postoji jo niz ugovornih oblika javno-privatnog partnerstva, u
rasponu od take klasinog dravnog finansiranja i krajnje take, koja bi bila klasina
privatizacija. Meunarodna praksa javno-privatnih partnerstava poznaje oko dvadesetak
razliitih modela, u zavisnosti od stepena ukljuenosti javnog i privatnog sektora u
projektovanje, izgradnju, odravanje, finansiranje, operacionalizaciju, upravljanje, kao i alokaciju
rizika kod pruanja javnih usluga i/ili izgradnje javne infrastrukture. Neki od njih su: BOT - (Build,
Operate; Transfer) - izgradnja, upravljanje, prenos; BTO (Bulid, Transfer, Operate) - kupovina,
izgradnja, upravljanje; BOO (Bulid, Own, Operate) - izgradnja, vlasnitvo, upravljanje; BBO
(Buy, Bulid, Operate)- kupovina, izgradnja, upravljanje; PFI (Private Finance Initiative).
Zakonodavni okvir za implementaciju projekata JPP u zdravstvu Crne Gore ine:
Zakon o zdravstvenoj zatiti

Zakon o zdravstvenom osiguranju
Zakon o koncesijama
Zakon o ueu privatnog sektora u vrenju javnih usluga
Zakon o budetu
Zakon o stranim investicijama
U pripremi je i najvaniji zakon kada je u pitanju ureenje oblasti javno-privatnog

partnerstva, odnosno Zakon o javno-privatnom partnerstvu.

Jun 2014.
3.1 Zakon o zdravstvenoj zatiti

Zdravstvena zatita predstavlja skup mjera i aktivnosti na ouvanju, zatiti i unapreenju
zdravlja, sprijeavanju i suzbijanju bolesti i povreda, ranom otkrivanju bolesti, pravovremenom
lijeenju i rehabilitaciji.
U skladu sa utvrenim obavezama u ostvarivanju javnog interesa precizirane su
obaveze drave u pogledu obezbjeivanja sredstava za finansiranje zdravstvene zatite i
odgovarajuih zdravstvenih aktivnosti, kao i obaveze finansiranja, zdravstvena zatita lica koja
nijesu zdravstveno osigurana, mjere zdravstvene zatite u vanrednim situacijama, zdravstvena
zatita stranaca i dr.
Sa stanovita javno privatnog partnerstva, Zakonom o zdravstvenoj zatiti,tanije
lanom 51 zakona ureuje se pitanje osnivanja, pravni status, upravljaka struktura i drugi
aspekti neophodni za funkcionisanje zdravstvenih ustanova. Zdravstvenu ustanovu moe da
osnuje Vlada, lokalna samouprava kao i domaa i strana pravna i fizika lica. Svako pravno i
fiziko lice, ako ispunjava uslove u pogledu kadra, prostora i opreme, moe osnovati
zdravstvenu ustanovu jer su Zakonom izjednaene zdravstvene ustanove u privatnom i
dravnom vlasnitvu.
Kako odreene dijelove socijalnog terena treba ostaviti zatvorene za trite zbog
okrutnosti i nepredvidljivosti istog, predmet privatne djelatnosti ne mogu biti zdravstvene
ustanove na tercijarnom nivou, ustanove javnog zdravlja, ustanove koje obavljaju djelatnost
transfuzije krvi, uzimanje, tipizaciju i presaivanje djelova ljudskog tijela i hitne medicinske
pomoi.
Navedena ogranienja ne odnose se na osnivanje ustanova koje u okviru svoje
djelatnosti pruaju pojedine usluge tercijarnog nivoa, kao i na oblike pruanja ovih usluga u
okviru privatno-javnog partnerstva.
Zakon o zdravstvenoj zatiti omoguava da se javno privatno partnerstvo ostvari i
realizujekroz ukljuivanje u mreu zdravstvenih ustanova. Mrea i kapaciteti zdravstvenih
ustanova na jedinstvenom regionu utvruju se u skladu sa javnim potrebama koje se ugovaraju
sa Fondom za zdravstveno osiguranje. Kriterijumi za odreivanje mree zdravstvenih ustanova
izmeu ostalog su ukupan broj stanovnika i osiguranih lica, demografske karakteristike i
zdravstveno stanje stanovnitva koje gravitira odreenom podruju, iskorienost postojeih
kapaciteta, geografske karakteristike pojedinih podruja i kojim resursima raspolau i sl.
Zakonom su regulisane obaveze zdravstvenih ustanova i zdravstvenih radnika u vezi sa
organizovanjem rada i radnog vremena, pitanje ocjene kvaliteta strunog rada kroz proces
licenci za rad i licenci iz prakse koja ima za cilj afirmisanje kvaliteta pruanja zdravstvene zatite
kroz sistem kontinuiranog i obaveznog strunog usavravanja zdravstvenih radnika, kao i niz
drugih statusnih pitanja zdravstvenih ustanova i zaposlenih u zdravstvenim ustanovama.
Zdravstvena sluba podlijee provjeri kvaliteta strunog rada i upravnom nadzoru,
saglasno ovom zakonu. Nadzor nad zdravstvenim ustanovama vri Ministarstvo zdravlja a sam
monitoring i evaluacija je jedan od kriterijuma za ostvarivanje ciljeva javnog privatnog
partnerstva.

Jun 2014.
3.2 Zakon o zdravstvenom osiguranju

Zakonom o zdravstvenom osiguranju obezbjeuje se ostvarivanje prava na zdravstvenu
zatitu i drugih prava iz zdravstvenog osiguranja.
Sa stanovita obuhvaenosti graana zdravstvenim osiguranjem, Zakon o zdravstvenom
osiguranju obuhvata gotovo cjelokupno stanovnitvo drave te se stoga
moe svrstati meu najsveobuhvatnije zakone najrazvijenih drava koje primjenjuju obavezno
zdravstveno osiguranje.
Zakonom o zdravstvenom osiguranju definisani su osiguranici koji imaju pravo iz
obaveznog zdravstvenog osiguranja, kao i lanovi porodice osiguranika i druga lica u skladu sa
zakonom.
Pravo na zdravstvenu zatitu obuhvaenu obaveznim zdravstvenim osiguranjem
obezbjeuje se pod jednakim uslovima svim osiguranim licima. Ono obuhvata:
primarnu zdravstvenu zatitu,

specijalistiko-konzilijarnu zdravstvenu zatitu,
bolniku zdravstvenu zatitu,
pravo na korienje ljekova,
pravo na stomatoloko-protetsku pomo i stomatoloko-protetska pomagala,
pravo na ortopedska i druga pomagala i
pravo na zdravstvenu zatitu u inostranstvu.
Odnos izmeu zdravstvenih ustanova i obaveznog zdravstvenog osiguranja uspostavlja

se ugovorima o pruanju zdravstvene zatite i drugih prava iz zdravstvenog osiguranja to je
jedan od optih uslova koji omoguava primjenu javnog privatnog partnerstva.
Prema Zakonu o zdravstvenom osiguranju, Fond svake godine upuuje poziv
zdravstvenim ustanovama iz mree za zakljuivanje ugovora. Zainteresovane zdravstvene
ustanove dostavljaju ponude sa finansijskim i drugim podacima. U postupku pregovaranja za
zakljuivanje ugovora preciziraju se vrsta, obim, sadrina i kvalitet zdravstvenih usluga, zatim
nain plaanja zdravstvenih usluga, kontrola izvrenja ugovorenih obaveza kao i razlozi pod
kojima se ugovor moe raskinuti i dr.
Zakon o zdravstvenom osiguranju podrazumijeva da su ugovaranje i cijene dva osnovna
mehanizma u regulisanju odnosa izmeu Fonda za zdravstveno osiguranje i davaoca
zdravstvenih usluga.
Drava utvrivanjem mree zdravstvenih ustanova neposredno utie na proces
ugovaranja obzirom na njenu zainteresovanost da se funkcionisanjem sistema zdravstvene
zatite i zdravstvenog osiguranja eli obezbijediti ostvarivanje ciljeva zdravstvene politike kao i
kontrola ukupne zdravstvene potronje tj. usklaivanje trokova zdravstvene zatite sa realnim
ekonomskim mogunostima.
Mrea zdravstvenih ustanova predstavlja osnov za jaanje saradnje javnog i privatnog
sektora obzirom da se istom prua mogunost da za zdravstvene usluge koje ne mogu da se
prue u javnim zdravstvenim ustanovama Fond moe da zakljui ugovor sa privatnim
zdravstvenim ustanovama. Procesom ugovaranja ubudue eli se odstupiti od dosadanjeg
9

Jun 2014.
koncepta plaanja kapaciteta i prei na ugovaranje pruanja zdravstvenih i drugih usluga

zavisno od stvarnih potreba osiguranih lica i potreba odreenih gravitacionih podruja za
zdravstvenim uslugama.
Cilj ovog zakona jeste stabilno finansiranje zdravstvene zatite, usklaivanjem
zdravstvene potronje sa realnim materijalnim mogunostima to se moe na efikasniji nain
ostvariti kroz javno privatno partnerstvo.
3.3 Zakon o koncesijama

Koncesija predstavlja pravni odnos izmeu drave kao koncedenta i domaeg ili stranog
lica, kao koncesionara u kome drava tom licu ustupa pravo korienja prirodnog bogatstva,
dobra u optoj upotrebi za koja je zakonom odreeno da su u svojini drave Crne Gore ili
obavljanje odreene djelatnosti od opteg interesa na odreeno vrijeme uz odreenu naknadu.
Koncesije kao oblik ulaganja u odreenu oblast privrede treba da doprinesu brem
razvoju, a time i poveanju nacionalnog dohotka u cjelini. Ova ulaganja su posebno znaajna
kada je koncesionar strano lice, jer u tom sluaju koncesije predstavljaju oblik stranih ulaganja.
Zbogukljuivanja nae zemlje u svjetske privredne tokove, jasno je da su potrebna investiciona
ulaganja koja se mogu realizovati putem koncesija, posebno meunarodnih koncesija i stranog
oblika finansiranja projekata.
Ugovor o koncesiji omoguava privatnom investicionom partneru da finansira, izgradi i
koristi poboljanje infrastrukture koja proizvodi prihod i da naplauje te prihode odreeno
vrijeme (do 30 godina) nakon ega se infrastruktura vraa dravi.
Koncesije se daju na osnovu godinjeg plana koji donosi Vlada, odnosno optine. Plan
koncesija donosi se po pojedinim oblastima, nakon javne rasprave koju sprovodi nadleni organ
za odgovarajuu oblast, najkasnije do isteka tekue, za narednu godinu.
Planom davanja koncesija utvruju se podruja, lokaliteti, odnosno oblasti u kojima e se davati
koncesije, predmeti koncesija, rokovi za objavljivanje javnih oglasa za davanje koncesija.
Rok na koji se daje koncesija odreuje se u zavisnosti od javnog interesa, predmeta
koncesije, vremena potrebnog za povrat investicije i ostvarivanja primjerene dobiti po osnovu
koncesione djelatnosti. Rok ne moe biti dui od 30 godina kada odluku o davanju koncesije
donosi Vlada i optina, niti dui od 60 godina kada odluku o davanju koncesije donosi
Skuptina. Rok trajanja koncesije moe se produiti nakon isteka prvobitno ugovorenog roka i to
najdue za polovinu roka koji je propisan ugovorom o koncesiji.
Vano je napomenuti da je u toku izrada zakonskog rjeenja koji bi definisao oblast
javno privatnog partnerstva, te da je njegovo usvajanje od velikog znaaja za razvoj ovog
modela saradnje u Crnoj Gori.
Komisija za ekonomsku politiku i finansijski sistem je na sjednici od 02.jula 2013.godine
razmotrila i usvojila Informaciju o pripremi Predloga zakona o javno-privatnom partnerstvu.
Istovremeno, Komisija je zakljuila da je neophodno nastaviti aktivnosti na izradi Predloga
Zakona o JPP-u u skladu sa vaeim i buduim direktivama EU koje ureuju ovu oblast.
10

Jun 2014.
Predlogom zakona o JPP, kao krovnog, podrazumijevali bi se svi oblici JPP, ukljuujui
koncesije na radove i usluge. Kao prelazno rjeenje postojee koncesije bi se podvodile pod
termin koncesije na dobra od opteg interesa i bile dio krovnog zakona.
Obzirom da je Direktiva EU u oblasti koncesija najveim dijelom definisana, ta rjeenja
e se implementirati u Nacrt Zakona o JPP-u, kako bi to efikasnije bili realizovani projekti koji
imaju potencijal da budu JPP.
Nacrtom zakona o JPP definisae se poseban postupak izbora najboljeg ponuaa, a
nakon unapreenja Zakona o javnim nabavkama i njegovom harmonizacijom sa EU
zakonodavstvom u toj oblasti, povezat e se dva zakona.
Zakon o javno-privatnom partnerstvu ima za cilj da:
regulie institucionalni okvir za primjenu tog modela finansiranja jasno defniui pravila i
uesnike u to jednostavnijem procesu;
definie postupak kojim JPP predstavlja bolji model za realizaciju odreenog projekta u
odnosu na privatizaciju ili stranu direktnu investiciju;
ostavi prostor partnerima da kroz ugovor reguliu sva pitanja koja se odnose na
konkretan projekat;
promovie JPP kao oblik investiranja, ijom primjenom drava redukuje trokove,
unapredjuje nivo javnih usluga i podstie investicije privatnog sektora.
3.4 Zakon o ueu privatnog sektora u vrenju javnih usluga

Uee privatnog sektora u vrenju javnih poslova jednim dijelom regulisano je i ovim
zakonom (SL. RCG, broj 30/02), koji se primjenjuje na sve javne ustanove, javne slube bez
obzira da li je njihov osniva drava ili lokalna zajednica.
Danom stupanja na snagu Zakona o koncesijama ("Sl. list Crne Gore", br. 08/09 od
04.02.2009) prestaju da vae odredbe poglavlja IV, VII, VIII, IX i l. 141, 142 i 143 Zakona o
ueu privatnog sektora u vrenju javnih usluga ("Slubeni list RCG", broj 30/02), kao i
odredbe drugih poglavlja koje se odnose na koncesije i BOT aranmane, a nee se primjenjivati
odredbe drugih zakona koje ureuju postupak davanja koncesije, ako su suprotne ovom
zakonu.
Vaee odredbe ovog zakona odnose se na podizanje nivoa uea privatnog sektora u
okviru oblasti koje su od opteg znaaja za drutvo. Primjena zakona odnosi se na sve javne
ustanove, dok oblasti primjene podrazumijevaju vrenje javnih usluga u odnosu na ugovor o
lizingu i menadmentu, ukljuujui i sporazume o izgradnji, funkcionisanju i transferu. U cilju
zatite javnog interesa privatni investitor je u obavezi da nakon izgradnje i korienja javnog
preduzea odreeni niz godina vlasnitvo nad objektom mora prenijeti na odreenu javnu
ustanovu. Poslovanjem u skladu sa zakljuenim ugovorom privatno preduzee donosi prihode
Vladi ili optini po jedinici eksploatisanog resursa. Zakljuivanje ugovora po JPP modelu je
mogue iskljuivo na osnovu javnog poziva od strane javne ustanove.20 Ovakva odredba je u
skladu sa principom transparentnosti i nepristrasnosti nadmetanja.
Na osnovu Zakona o ueu privatnog sektora u vrenju javnih usluga lizing je dozvoljen
za postojea javna postrojenja kojima jeste potrebno saniranje, kao i za postojea javna
11

Jun 2014.
preduzea kojima saniranje nije potrebno ili e se postrojenja koristiti za javne namjene.
Trokovi osiguranja i odravanja snosi privatni investitor, a ugovor o osiguranju sastavni je dio
Ugovora o lizingu. Investitoru ili operateru nije dozvoljeno da stekne bilo kakve pogodnosti od
subvencije ili na drugi nain steene upotrebom javnih sredstava za sanaciju. U cilju otklanjanja
sumnje, ulaganje od strane investitora ilioperatora iz privatnog sektora prema ovom poglavlju
zakona, aktivnosti koje vri u odnosu na nabavke preduzimaju se u skladu sa najboljim i
prihvaenim praksama nabavke u privatnom sektoru.
Ugovori o mendmentu po tekstu ovog zakona, sklapaju se sa privatnim konsultantima ili
privatnim konsalting agencijama koje su, na osnovu sklopljenog dogovora, u obavezi da pruaju
menadment, pravne, finansijske, tehnike ili usluge nadzora. Nakon zakljuenja ugovora o
menadmentu izmeu javne ustanove i privatnog konsultanta/konsalting agencije formira se
trolana komisija za nadzor koja e pratiti postupak sprovoenja ugovora. Komisija za nadzor
mora biti odobrena od strane vlade/skuptine optine/matinog ministarstva, u zavisnosti da li
posao zakljuuje ministarstvo, lokalna samouprava ili preduzee, a njeni lanovi najee su
dravni slubenici. Izvjetaje konsultanata ili konstalting agencija odobrava Komisija za nadzor,
a kopije se dostavljaju Savjetu za privatizaciju.
3.5 Zakon o budetu

Budet se donosi za fiskalnu godinu i vai u godini za koju je doneen. Fiskalna godina
je kalendarska godina. Zakon i Odluku o budetu drave donosi Skuptina.
Potroaka jedinica, u postupku planiranja budeta, podnosi zahtjev Ministarstvu
finansija za dodjelu budetskih sredstava do kraja jula tekue za narednu fiskalnu godinu.
Zahtjev sadri:
tekui-programski budet;
transakcije finansiranja;
kapitalni budet;
procjenu izdataka po ekonomskoj, funkcionalnoj, programskoj i projektnoj klasifikaciji,
koju utvruje Ministarstvo finansija u skladu sa meunarodnim standardima;
izvore finansiranja;
obrazloenje procijenjenih izdataka i izvora finansiranja.
Ministarstvo finansija, na osnovu procjene primitaka i dostavljenih zahtjeva za dodjelu
budetskih sredstava, nacrtom zakona o budetu drave predlae izdatke za potroake
jedinice.
Potroake jedinice sredstva utvrena zakonom o budetu drave koriste po dinamici
koju je odobrilo Ministarstvo finansija. Takoe, potroake jedinice utvruju raspodjelu
sredstava za izdatke u okviru jedinica koje spadaju u njihovu nadlenost.
Finansiranje zdravstvene zatite ustanova koje se nalaze u Mrei zdravstvenih
ustanova Crne Gore sprovodi se kroz Budet Fonda za zdravstveno osiguranje i to kroz tri
programa:
Fond za zdravstveno osiguranje;
12

Jun 2014.
Zdravstvene institucije i
Institut za javno zdravlje.
Zdravstveni sistem se jednim dijelom zasniva na trinom principu, dok je najvei dio
zasnovan na prikupljanju sredstava iz budeta, pa su strunjaci iz ove oblasti orjentisani na
premoavanju jaza izmeu potreba zdravstvenih ustanova i njihovih mogunosti. Javno
privatnim partnerstvom ostvarie se utede u budetu, jer sadanji sistem zdravstva nije
profitabilan, crpi velika sredstva, a sa druge strane ne vri nikakve utede.
3.6 Zakon o stranim investicijama

Ovim zakonom ureuju se oblici stranih investicija, prava stranih investitora, zatita
stranih investitora, promocija i druga pitanja od znaaja za strane investicije u Crnog Gori. U
smislu ovog zakona strani investitor moe biti strano pravno ili fiziko lice, privredno drutvo za
ueem najmanje 10 % stranog kapitala u kapitalu drutva, privredno drutvo koje je strano
lice osnovalo u Crnoj Gori i crnogorski dravljanin sa prebivalitem u inostranstvu. Strana
investicija moe biti u novcu, stvarima, uslugama, imovinskim pravima i hartijama od vrijednosti,
u skladu sa zakonom. Ovim zakonom je ureeno da strani investitor u Crnoj Gori moe
osnovati privredno drutvo, osnovati dio stranog drutva, sticati udjele i akcije u privrednom
dutvu i kupiti privredno drutvo. Na osnovu ovog zakona strana investicija se moe vriti na
osnovu ugovora o koncesiji, ugovora o franizingu, ugovora o finansijskom lizingu, ugovora o
kupoprodaji nepokretnosti i drugim ugovorima u skladu sa zakonom.
13

Jun 2014.
4 JAVNO-PRIVATNO PARTNERSTVO U SEKTORU ZDRAVSTVA I

MEUNARODNA ISKUSTVA
Javno-privatno partnerstvo kao model poznato je iz doba Rimskog carstva, koji se
javljao kroz izvoenje javnih radova na izgradnji luka, trnih centara, javnih kupatila. Ovaj oblik
udruivanja se ponovo nakon Rimskog carstva javlja u 16 i 17 vijeku, da bi ekspanziju doivjelo
ponovo u 19 vijeku, kroz javne radove na izgradnji eljeznica ili kroz pruanje komunalnih
usluga. Krajem 70-tih godina iz djelimine privatizacije izrodio se partnerski odnos dva, do tada
nespojiva sektora, javnog i privatnog. Ideja o partnerstvu se pojavila kao ekonomska nunost
uzimajui u obzir situaciju dinaminih promjena u privredi i javnom sektoru. Tako je izgraen
prvi tunel po sistemu BOT u Hong Kongu (Cross-Harbour Tunnel).
Uslovi ivota u 21-om vijeku limitirajui su faktor i nameu obavezu privatnom sektoru da
se ukljui u projekte izgradnje i upravljanja objekata i stvari koji slue javnom interesu posebno
tamo gdje se ti projekti finansiraju iskljuivo iz javnih sredstava.
Pojava privatizacije zahvatila je i sektor zdravstva voena jednostavnom logikom da je
ljekar koji privatno obavlja svoj posao mnogo opreznije u pogledu potronje sredstava na
lijekove, opremu i svoje obrazovanje jer taj isti novac dolazi iz njegovih sredstava. Drava, u
tom sluaju, moe svoje resurse usmjeriti na druga podruja kojima je novac potrebniji, a u isto
vrijeme smanjuje se i prostor za korupciju te se podie kvalitet zdravstvenih usluga.
4.1 Iskustva u sprovoenju javno-privatnog partnerstva

Dominantno prisustvo zdravstvenih usluga obezbijeenih kroz projekte javno-privatnog
partnerstva je zastupljeno u Velikoj Britaniji, ali i u veini drugih evropskih zemalja. Velika
Britanija je prva imala iskustvo sa javno-privatnim partnerstvom.
Naroiti uspjeh i napredak su pokazale panija, Francuska i Njemaka gdje su poslovale
grupe operatera koje su dugorono upravljale koncesijama i koje su prihvaene kao vaan dio
ekonomskog okruenja tokom mnogih godina. U ovim sluajevima, javno-privatno partnerstvo je
za grupe koje se bave koncesijama bilo prirodni nastavak neega ta su oni radili ve due
vrijeme.
Razvijene zemlje sa ogromnim iskustvom u javno-privatnom partnerstvu su Australija i
Ujedinjeno Kraljevstvo. Noviji primjeri su J. Koreja, Portugal i panija, dok zemlje kao to su
Francuska, Njemaka, Italija, Japan i nordijske zemlje takoe imaju iskustva sa javno-privatnim
partnerstvom.
U praksi, opcije korienja JPP-a se znaajno razlikuju u zavisnosti od toga da li se radi o
ugovaranju za bolnike objekte i usluge ili ugovaranju za dodatne usluge (npr. ketering). Ovo
prvo je mnogo kompleksnije od drugog i ukljuuje vie aktera (npr. nadlene organe ili one koji
plaaju za bolnike objekte i usluge u poreenju sa upravom bolnice u sluaju dodatnih usluga).
Stoga ugovaranje za bolnike objekte i usluge esto predstavlja vei izazov za javnog partnera
nego ostali vidovi JPP-a.
14

Jun 2014.
Postoji devet kratkih studija sluaja koji daju pregled nedavnog iskustva u Evropi:
Privatizacija Centra za dijalizu u osam bolnica u Republici Rumuniji 2003. godine

Ugovor o keteringu za bolnicu u Njemakoj (the Charite, Campus klinika Virchow).
Ugovor za podrku u sterilizaciji tri bolnice u Vorarlberg, Austrija.
Razvoj nacionalnih e-zdravstvo portala u Danskoj.
Partnerstvo sa ciljem uspostavljanja nacionalnog zdravstvenog telekomunikacionog
okvira, i omoguavanja uvoenja elektronskog zdravstvenog kartona, elektronskog
uputa itd. na nacionalnom nivou u Njemakoj.
Transformacija Hitne pomoi u moderni holistiki zdravstveni centar kroz javno-privatno
partnerstvo u Austriji.
Privatizacija glavne dravne opte bolnice kroz JPP-o u Stokholmu (bolnica St. Goran,
vedska).
Adaptacija velike dravne bolnice u Njemakoj kroz JPP-o (Berlin, univerzitet The
Charite).
Program JPP-a velikih razmjera pokrenut 2001. godine u Nacionalnom zdravstvenom
sistemu Portugala (NHS), ukljuuje izgradnju, zamjenu/ponovno opremanje, i privatno
upravljanje preko deset bolnica i nekoliko specijalistikih centara.
U narednoj tabeli 1. prikazana je kombinacija javno-privatnog partnerstva u Evropi
Bolnice
Domovi zdravlja
Specijalisti
Stomatologija
Francuska
4.1.1
Njemaka
Holandija
Ujedinjeno
Kraljevstvo
Vlasnitvo
Javno i privatno
Javno i privatno
Privatno
(neprofitno)
Javno
Finansiranje
Javno
Javno
Javno
Javno
Vlasnitvo
Privatno
Privatno
Privatno
Privatno
Finansiranje
Javno
Javno
Javno
Javno
Vlasnitvo
Privatno
Privatno
Privatno
Javno i privatno
Finansiranje
Javno
Javno
Javno
Javno
Vlasnitvo
Za odrasle:
Za odrasle:
Za odrasle:
Za odrasle:
Za djecu: Javno
Za djecu: Javno
Za djecu: Javno
Za djecu: Javno
Za odrasle:
Za odrasle:
Privatno
Za odrasle:
Privatno
Za odrasle: Javno
i privatno
Za djecu: Javno
Za djecu: Javno
Za djecu: Javno
Za djecu: Javno
Vlasnitvo
Privatno
Privatno
Privatno
Privatno
Finansiranje
Javno i privatno
Javno i privatno
Javno i privatno
Javno i privatno
Vlasnitvo
Privatno
Privatno (i javno)
Privatno (i javno)
Javno
Finansiranje
Javno
Javno
Javno
Javno
Finansiranje
Pristup ljekovima
Hitna pomo
Tabela 1. Mjeavina javnog i privatnog partnerstva u Evropi
15

Jun 2014.
U Velikoj Britaniji, Privatna finansijska inicijativa (PFI) je glavni model javno-privatnog

partnerstva u Nacionalnom zdravstvenom sistemu (NZS). Ovdje se ne radi samo o finansiranju
kapitalnih investicija, ve i o kompletnom iskoriavanju vjetina privatnog sektora u upravljanju,
komercijali i kreativnosti.U zdravstvenom sektoru, NZS e i dalje biti odgovoran za pruanje
visokokvalitetne bolnike njege pacijentima, ali kada je potrebna kapitalna investicija, onda
partner iz privatnog sektora dobija svoju ulogu za obezbjeenje sredstava.
Glavni PFI projekti su obino DBFO (projektuj, izgradi, finansiraj i upravljaj). To znai da
je partner iz privatnog sektora odgovoran za: projektovanje objekata (na osnovu zahtjeva koje
daje NZS); izgradnju objekata (na vrijeme i sa fiksnom vrijednou); finansira kapitalnu
vrijednost (sa povraajem sredstava u kontinuitetu tokom korienja objekta i ispunjavajui
zahtjeve NZS-a); upravljanje objektima (obezbjeuje upravljanje objektima i druge usluge
davanja podrke). tavie, budui da je u pitanju kapital partnera PFI-e, on e imati jak motiv da
nastavi dobro obavljanje tokom cjelokupnog trajanja ugovora.
NZS e i dalje biti poslodavac bolnikog osoblja. PFI-a u zdravstvu bi trebalo da
obezbijedi da su objekti u kojima oni rade to je vie mogue moderniji, efikasniji i isplativiji time
to e ovlastiti strune menadere da to obezbijede. NZS se tako moe koncentrisati na
pruanje zdravstvene zatite.
Treba takoe naglasiti i iskustvo Francuske sa projektima JPP-a u zdravstvu. Osnovna
slika jeste da je JPP-o u Francuskoj trenutno u ranoj fazi u poreenju sa razvijenim tritima kao
to je UK. Domai zakoni nisu, do nedavno, bili dovoljno fleksibilni kako bi ohrabrili odgovarajui
razvoj. Projekti PFI za zdravstvo i bolnice su trenutno vodei u Francuskoj. Prvi sektor koji je
iskoristio nedavni talas liberalizacije u zakonodavstvu, zdravstveni sektor sada ima jedno
zavreno JPP-o i nastavlja sa novim sporazumima kao dio ambicioznog investicionog programa
francuske vlade, Hospital 2007.
Program Hopital 2007 je zapoet od strane Ministarstva zdravlja 2002. godine kako bi se
omoguio neophodni rast investicija namijenjenih unapreenju u pruanju usluga i optimizaciji
ekonomskih performansi kroz modernizaciju i reorganizaciju objekata zdravstvene zatite.
Ukupna kapitalna vrijednost ovog projekta je procijenjena na otprilike 6 milijardi eura od kojih
ukupno oko 1,4 milijardi eura se odnosi na 35 projekata baziranih na JPP-u, od kojih neki
premauju 100 miliona eura. Osnovna struktura ugovora za bolnice baziranih na JPP-u u okviru
programa Hopital 2007.je dugoroni administrativni zakup (izmeu 18 i 99 godina), koji se
ugovara na nivou lokalne vlasti, to omoguava zakupcu da ima javne zgrade u privremenom
vlasnitvu, s tim da su u obavezi da ih vrate bez naknade nadlenim zdravstvenim organima na
kraju datog perioda.
Neki od dobrih primjera ovih ugovora zakljuenih tokom zadnjih godina su Douai
Logipole projekat i Quinze-Vingts institut za istraivanja, prva dva projekta koja e se zavriti u
skladu sa nedavnim reformama u zakonodavstvu. Douai je ukljuivao projektovanje, izgradnju,
finansiranje i odravanje platforme za logistiku podrku (Logipole) u bolnici Douai na sjeveru
Francuske. Ovaj projekat su sponzorisali lanovi Bouygues Grupe zajedno sa ABN AMRO i
predstavlja prvi projekat JPP-a koji e se implementirati u okviru francuskog investicionog
programa zdravstvene zatite, Hopital
2007. Slino kao i Quinze-Vingts, Douai je struktuiran kao dugoroni administrativni zakup.
Projekat Quinze-Vingts ukljuuje projektovanje, finansiranje i izgradnju instituta za klinika i
biomedicinska istraivanja pri centralnoj bolnici za bolesti oka Centre Hospitalier National the
Ophtalmologie (CHNO) des Quinze-Vingts. Ovo je prvo vano JPP-o u zdravstvenom sektoru
van programa Hopital 2007.
16

Jun 2014.
Osim ve pomenutih, Andriani, Lignieres i Ratledge (2006) su identifikovali jo 26

projekata (koji predstavljaju veinu projekata iz programa Hopital 2007) iji su procesi nabavke
trenutno u toku. Meu kljunim ugovorima za koje e biti raspisan tender u bliskoj budunosti za
zdravstveni sektor je i implementacija elektronskog zdravstvenog kartona (Dossier medical
personnel).
panija - Pored ostalih sektora, JPP-o takoe doivljava uspon i u zdravstvenom
sektoru: program Madrid Nuevas Infraestructuras Sanitarias 2007 je dao projekte za devet
novih bolnica u Madridu (Renda; Schrefler, 2006). Godine 2005. je potpisano 15 projekata JPPa u oblasti zdravstvene zatite (16.5% svih projekata), koji ine 8.4 % ukupnih kapitalnih
investicija uloenih kroz ovaj vid ugovora.
Razliite vrste javno-privatnog partnerstva u sektoru zdravstva prikazane su na narednoj
slici za razliite zemlje (Slika 2.):
Slika 2. Primjeri razliitih vrsta javno-privatnog partnerstva u sektoru zdravstva u drugim zemljama
17

Jun 2014.
5 ORGANIZACIJA I FINANSIRANJEZDRAVSTVENE ZATITE
Organizacija i finansiranje zdravstvene zatite u Crnoj Gori zasniva se na dominantnoj

ulozi javnog sektora, kako u oblasti pruanja tako i obezbjeivanja sredstava za zdravstvenu
zatitu. Naime, finansiranje zdravstvene zatite zasniva se na modelu obaveznog zdravstvenog
osiguranja kroz doprinose koji predstavljaju dominantni oblik finansiranja (Bizmarkov model) i
optih prihoda iz budeta. Ostvarivanje prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja i
finansiranje zdravstvenih usluga obezbijeeno je kroz djelatnost Fonda za zdravstveno
osiguranje.
U cilju ostvarivanja osnovnih opredjeljenja Master plana (2010 - 2013. god.), koja se
odnose na:
ograniavanje rasta zdravstvenih trokova,
promovisanje kvaliteta i efikasnosti pruanja usluga i
unaprijeenje efikasnosti i racionalnosti korienja resursa.
a radi obezbjeivanja finansijske odrivosti zdravstvenog sistema, neophodno je:
definisati finansijski aranman (uvoenje ugovaranja i novog modela plaanja
zasnovanog na DRG modelu),
redefinisati uloge kljunih nosilaca zdravstvene i finansijske politike (MF, MZ, FZO) i
identifikovati osnovne generatore trokova u zdravstvu i na njih djelovati adekvatnim
mjerama.
Meunarodna iskustva potvruju da su zdravstvene tehnologije osnovni generator
trokova i uzrok njihovog rasta, ne samo zbog cijene kotanja ovih tehnologija ve i zbog
injenice to se nerijetko uvode u praksu bez prethodnog preispitivanja efikasnosti sa klinikog i
finansijskog aspekta. Prema meunarodnoj literaturi, nove tehnologije i farmaceutski proizvodi
odgovorni su za 30-40% poveanja trokova.
Osnaivanje javno privatnog partnerstva u oblasti zdravstva oslikava potrebu za
podsticanjem javno privatnih investicija u zdravstvu, finansiranje i isporuku usluga podsticanjem
rasta privatnih investicija u savremenu zdravstvenu tehnologiju u javnom zdravstvenom sektoru
i u pruanju potrebnih i kvalitetnih zdravstvenih usluga.
Alokacija resursa i mehanizmi plaanja zdravstvene zatite
Sistem plaanja pruaoca usluga predstavlja vaan instrument u promovisanju razvoja
zdravstvenog sistema i ostvarivanju ciljeva zdravstvene politike. Metod plaanja pruaoca
usluga predstavlja mehanizam za prenoenje sredstava od kupca zdravstvenih usluga na
pruaoca, dok sistem plaanja pruaoca usluga predstavlja metod plaanja kombinovan sa
svim sistemima za podrku (sistem za upravljanje informacijama, mehanizmi odgovornosti koji
prate metod plaanja). U kontekstu zdravstvenog sistema kroz sistem plaanja ostvaruje se
mnogo vie od pukog transferisanja finansijskih sredstava u cilju pokrivanja trokova. Podsticaji
koje kreiraju metodi plaanja i odgovor pruaoca usluga na takve podsticaje znaajno utiu na
nain alociranja resursa u zdravstvu i pruanje usluga.
18

Jun 2014.
Modeli plaanja zdravstvenih usluga na primarnom, sekundarnom i tercijarnom nivou su

objanjeni kako slijedi:
Plaanje po metodi kapitacije predstavlja uplaivanje fiksne svote novca po jednom
opredijeljenom pacijentu za odreeni vremenski period (1 godina) koja se ljekaru plaa
unaprijed za usluge iz programa zdravstvene zatite ugovorene na temelju ugovora sa Fondom
za zdravstveno osiguranje. Visina kapitacije je u pravilu diferencirana s obzirom na starost i pol
opredijeljenih lica, a najee i s obzirom na zdravstveno stanje. Kapitacija je najprikladnija za
finansiranje ljekara i njihovih timova u primarnoj zdravstvenoj zatiti (izabrani ljekar). U iznos
kapitacije mogu biti ukljuene i laboratorijske usluge, deurstva, itd. Kapitacija se obino
kombinuje i sa plaanjem po uslugama ili paualno.
Imajui na umu veliinu bolnike potronje u ukupnom zdravstvenom budetu, nain
plaanja bolnica znatno utie na uinak ukupnog zdravstvenog sistema.
Komparativna iskustva ukazuju da sistem plaanja zasnovan na sluaju predstavlja
dragocjeni instrument za preusmjeravanje sistema plaanja zasnovanog na inputima i
odravanju bolnike infrastrukture ka sistemu plaanja koji promovie rezultate. Ovo je nain da
se uvedu podsticaji za unaprijeivanje efikasnosti i konkurentnosti u bolniki sektor.
Uvoenje sistema plaanja zasnovanog na sluaju koji koristi DRG model u Crnoj Gori
imae za cilj promociju kontrole potronje u bolnikom sektoru. Osim toga, uvoenjem ovog
sistema plaanja eli se unaprijediti upravljanje i korienje resursa, obezbijediti
preusmjeravanje trokova na usluge koje su isplative i unaprijediti jednakost u finansiranju.
Implementacija DRG modela u Crnoj Gori doprinijee:
promjeni naina razmiljanja kod kreatora politike i pruaoca usluga u smislu da se
zdravstvene usluge pruaju graanima umjesto da se stvara i odrava infrastruktura,
motivisanju bolnica da unaprijede kvalitet usluga sa korienjem manje inputa,
uvoenju konkurentnosti meu pruaocima usluga i prava izbora za pacijente sto
rezultira poveanjem kapaciteta sistema da odgovori i zadovolji zdravstvene potrebe
populacije,
otvaranju mogunosti da se iz javnog zdravstvenog fonda plaaju privatni pruaoci
zdravstvenih usluga,
restrukturiranju sistema pruanja zdravstvenih usluga,
zatvaranju neefikasnih bolnica ili odjeljenja,
unaprijeenju efikasnosti u alociranju resursa meu bolnicama, kao i izmeu bolnikog i
drugih nivoa zdravstvene zatite,
unaprijeenju jednakosti u finansiranju izmeu bolnica, gravitacionih podruja ili
populacionih grupa,
generisanju informacija neophodnih za bolje upravljanje zdravstvenim sistemom,
poveanju upravljake autonomije pruaoca usluga.
Uvoenje sistema plaanja zasnovanog na sluaju koji koristi DRG model predstavljae
osnovni model plaanja svih pruaoca zdravstvenih usluga koji kroz odreene projekte javnoprivatnog partnerstva budu dio mree zdravstvenih ustanova.
19

Jun 2014.
6 OBLICI UGOVORA U JAVNO-PRIVATNOM PARTNERSTVU
Mnogobrojne, praktino neograniene, mogunosti stoje na raspolaganju za pruanje

javnih usluga od neposrednog pruanja usluge od strane javnog subjekta (ne predstavlja JPP),
preko brojnih oblika JPP do potpune privatizacije (ne predstavlja JPP) kojima javni sektor dio ili
rjee potpunu odgovornost, rizike i koristi od pruanja javnih usluga prenosi na privatni sektor.
Slika 1: Spektar ukljuenosti privatnog sektora u saradnji sa javnim sektorom i modeli JPP
U zavisnosti o stepena ukljuenosti javnog i privatnog sektora u projektovanje, izgradnju,

odravanje, finansiranje, operacionalizaciju, upravljanje, kao i alokaciju rizika kod pruanja
javnih usluga i/ili izgradnje javne infrastrukture, JPP obuhvata slijedee modele:
Privatno Finansiranje (FO:Finance Only): Privatni sektor, najee banke i fondovi,
neposredno finansiraju izgradnju javne infrastrukture. Svi trokovi finansiranja idu na teret
javnog sektora koji snosi sve rizike izgradnje i eksploatacije.
Projektuj - Pobijedi u nadmetanju - Izgradi (DBB:Design - Bid-Build): javni partner
odreuje zahtjeve projekta, osigurava njegovo finansiranje i projektovanje. Postupkom javne
20

Jun 2014.
nabavke odabira najpovoljnijeg privatnog ponuaa, koji je odgovoran za izgradnju. Javni

partner prua uslugu, odrava objekat i vlasnik je izgraenog objekta.
Projektuj - Izgradi-Odravaj (DBM:Design - Build-Maintain): privatni sektor, po
zahtjevima i specifikacijama javnog sektora, projektuje, gradi i odrava infrastrukturu, najee
uz naprijed ugovorenu fiksnu cijenu, ime se trokovni rizik i rizik kvaliteta i odravanja
izgraenog, prenosi na privatni sektor.
Upravljaj - Odravaj (OM:Operate-Maintain): Privatni sektor temeljnim ugovornim
uslovima, prua uslugu koristei javna dobra ili javnu imovinu, pri emu vlasnitvo ostaje u
rukama javnog sektora. OM model predstavlja tzv.outsourcing ugovor.
Operativna licenca (OL:Operation License): privatni sektor dobija dozvolu od javnog
sektora da prua javnu uslugu, najee ogranienog trajanja.
Projektuj Izgradi - Upravljaj (DBO:Design - Build-Operate): Privatni sektor, po
zahtjevima i specifikacijama javnog sektora, projektuje i gradi javno dobro, najee po fiksnoj
cijeni, a finansiranje i trokove finansiranja snosi javni sektor. Po zavretku gradnje, privatni
partener uzima objekat u dugoroni zakup i koristei ga prua uslugu.
Izgradi Upravljaj - Prenesi (BOT:Build Operate-Transfer): Privatni sektor, po
projektima javnog sektora, gradi javno dobro i koristei ga prua uslugu.Privatni partner kao
pruitelj usluge (pod kontrolom javnog sektora) naknadu za pruenu uslugu naplauje od javnog
sektora i/ili krajnjih korisnika. Istekom viegodinjeg zakupa, javno dobro se vraa javnom
partneru. B.O.T aranman se moe predloiti gdje je potreban znaajan novi kapacitet za javne
usluge zasnovan na strunoj procjeni ili elaboraciji. Ovaj mehanizam se upotrebljava kada se ne
moe dozvoliti nikakva prodaja imovine ili akcija postojeih kompanije ili preduzea u dravnoj
svojini. Nakon odreenog perioda poslovanja, vri se prenos pokretne ili nepokretne imovine.
Takoe, javna ustanova moe predloiti kombinaciju pomenutih aranmana, a Vlada moe, radi
liberalizacije ekonomije, odobriti uee privatnog sektora u vrenju javnih usluga primjenom
drugaijih ugovornih aranmana, pod uslovima propisanim posebnim zakonom.
Projektuj Izgradi Finansiraj - Upravljaj (DBFO:Design Build FinanceOperate): privatni sektor projektuje, osmiljava, gradi i finansira realizaciju javnog dobra i uzima
ga u dugoroni najam. Upravlja pruanjem usluge i koristi javno dobro ugovoreni broj godina.
Izgradi Posjeduj Upravljaj - Prenesi (BOOT: Build Own Operate-Transfer):
privatni sektor, po projektima javnog sektora, gradi javno dobro, zadrava ga u vlasnitvu i
posjeduje ga za ugovoreno vrijeme trajanja aranmana i koristei ga prua uslugu. Privatni
partner kao pruitelj usluge naknadu za pruenu uslugu naplauje od javnog sektora i/ili krajnjih
korisnika. Istekom ugovorenog roka, vlasnitvo nad javnim dobrom se prenosi javnom partneru
bez naknade.
Zakupi Razvij Upravljaj (LDO:Lease Develop-Operate): privatni partner javno
dobro uzima u zakup, tehnoloki i funkcionalno ga razvija i unaprjeuje i upravlja njegovim
korienjem.
Izgradi - Zakupi - Upravljaj - Prenesi (BLOT:Build - Lease-OperateTransfer):Privatni partner gradi javno dobro i uzima ga u zakup. Vlasnitvo ostaje u javnom
sektoru, a privatni sektor koristei zakupljeni javni objekat prua uslugu. Istekom ugovorenog
roka, posjed nad javnim dobrom se vraa javnom parteneru.
21

Jun 2014.
Kupi Posjeduj Upravljaj - Prenesi (BuyOOT: Buy Own OperateTransfer):Privatni sektor kupuje javno dobro, koristi ga ugovoreni broj godina i prua uslugu.
Istekom ugovorenog roka vlasnitvo se bez naknade prenosi na javni sektor.
Projektuj Izgradi Finansiraj Posjeduj Upravljaj - Prenesi (DBFOOT:Design
Build Finance Own Operate-Transfer): privatni sektor projektuje, osmiljava, gradi i
finansira realizaciju javnog projekta, upravlja pruanjem javnih usluga i koristi javno dobro, koje
je njegovo vlasnitvo, ugovoreni broj godina. Istekom ugovorenog roka, vlasnitvo nad javnim
dobrom se prenosi javnom partneru bez naknade.
Izgradi Posjeduj - Upravljaj (BOO:Build Own-Operate): Privatni sektor gradi i
upravlja javnim dobrom u svom vlasnitvu, bez obaveze da se imovina vrati u vlasnitvo javnom
sektoru. Kontrola nad uslugama privatnog sektora najee se sprovodi i regulie od strane
javnog sektora.
Kupi Izgradi Upravljaj (BBO:Buy Build-Operate): privatni sektor kupuje javno
dobro, unapreuje ga i njime upravlja, pruajui usluge javnom sektoru ili krajnjim korisnicima.
Istekom ugovorenog roka, privatni sektor zadrava svoja vlasnika prava nad dobrom javne
namjene.
Meusobna razlika meu navedenim modelima partnerstva proizilazi kako iz razliite
obuhvatnosti podjele uloga javnog i privatnog partnera u realizaciji projekta, tako i iz
ugovorenog naina finansiranja, upravljanja, odravanja, alokacije rizika i vlasnikog statusa
izgraene ili modernizovane infrastrukture ili javnog objekta.
Svi modeli JPP mogu se grupisati u nekoliko osnovnih oblika realizacije partnerstva
javnog i privatnopg sektora:
Ugovori o upravljanju(managements contracts) i ugovori o pruanju usluga (service
contracts), kojima privatni sektor preuzima pruanje neke usluge u ime ili za raun javnog
sektora.
Ugovori o najmu/zakupu javnih dobara (lease agreements), kojima javni sektor daje
javnu imovinu privatnom parteneru na korienje. Privatni partner zakupljenu imovinu koristi i
najee je tehnoloki i funkcionalno razvija.
Ugovori o zajednikom ulaganju (joint venture agreements), kojima javni i privatni
sektor osnivaju zajedniki poslovni subjekat (najee trgovako drutvo) radi realizacije nekog
projekta, a visina i nain ulaganja i raspodjela rizika se definiu ugovorom.
Koncesioni ugovor BOT (Build-Operate-Transfer) kojim javni sektor dio svojih prava
ili obavljanje odreene djelatnosti prenosi, na ugovoreni rok, u sferi odgovornosti privatnog
partnera.
Privatna finansijska inicijativa PFI: (Private Finance Initiative)- oblik JPP koji po
svojim karakteristikama spada u DBFO (Design-Build-Finance-Operate) tip ugovora. Pod ovim
oblikom partnerstva poznati su jo BOOT, DBFOOT i dr. Javni sektor putem ugovora iz domena
PFI iznajmljuje ili kupuje tano odreenu vrstu javnih dobara ili javnih usluga, koje mu prua
privatni partner.
22

Jun 2014.
Ugovori BOO (Build-Own-Operate) i BBO (Buy-Build-Operate) kojima privatni partner

kupuje, gradi, odrava i upravlja imovinom koja je njegovo iskljuivo vlasnitvo i ijim
upravljanjem privatni partner snosi sve rizike, ali i sve koristi od pruanja ugovorene javne
usluge.
U navedenim oblicima realizacije javno-privatnog partnerstva mogue je uoiti da dio
njih predstavlja klasini ugovorni odnos partnera, dio predstavlja institucionalni oblik partnerstva,
dok ostali modeli predstavljaju ugovorni oblik javno-privatnog partnerstva kao to su koncesije
BOT, oblici privatne finansijske iniciijative: DBFO, BOOT i DBFOOT, odnosno modeli kojima
privatni partner zadrava vlasnitvo nad izgraenim objektima ili infrastrukturom: BOO i BBO.
23

Jun 2014.
7 POTENCIJALNE OBLASTI PRIMJENE JAVNO PRIVATNOG

PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE
U pogledu usluga i upravljanja postoji ogroman potencijal za projekte u javnom

zdravstvu, zdravstvenoj zatiti i u industrijama zdravlja koje treba da budu identifikovane. Vano
je da postoje smjernice da bi se stvorili privlani program/projekti u koje bi privatni sektor bio
pozvan da uestvuje.
Faktori za uspjenost saradnje partnera su:
otvoreno trite i konkurencija,

zatita javnog interesa,
odabir optimalnog modela JPP,
poznavanje ogranienja i faktora uspjeha,
ukljuivanje privatnog partnera u to ranijoj fazi projekta i
optimalna podjela rizika.
Tradicionalna
javna nabavka
Odravanje,
upravljanje,
investicije u
izgradnju, investicije
u opremu i nove
tehnologije, lizing,
ugovaranje zakupa
javnih kapaciteta,
ugovaranje javnih
usluga, koncesije
POTPUNA
PRIVATIZACIJA
Posmatrajui grafik da se primijetiti da su se iskristalisale oblasti primjene javno

privatnog partnerstva.
Potencijali javno privatnog partnerstva ukazuju na to da treba omoguiti razliite vrste
primjene javno privatnog partnerstva i to:
Javni partner plaa privatnom za zdravstvne usluge u ume korisnika (najpoeljniji i
dominintan model)
Privatni partner direktno naplauje prihode od korisnika
Kombinovani model
Kako bi lake objasnili potencijalna podruja primjene javno privatnog partnerstva podijeli
smo djelatnost zdravstvenih ustanova na zdravstvene i nezdravstvene usluge.
24

Jun 2014.
7.1 Zdravstvene usluge

Kada su u pitanju zdravstvene usluge akcenat je na pruanju dijagnostikih i
specijalistikih usluga, koje nisu dostupne u onoj mjeri u kojoj su potrebne u sistemu zdravstva
Crne Gore i zbog ega dolazi do formiranja liste ekanja pacijenata.
Kao mogue projekte privatno-javnog partnerstva u oblasti zdravstva navodimo slijedee,
uz napomenu da je prije preduzimanja konkretnih koraka u realizaciji pojedinanih projekata
neophodno uraditi detaljnu procjenu, odnosno elaborate za njihovu ekonomsku opravdanost u
cilju zatite javnih interesa u ovoj oblasti.
Primjenu javno privatnog partnestva u pruanju zdravstvenih usluga moemo posmatrati sa vie
aspekata:
Pruanje zdravstvenih usluga po modelu javno privatnog partnerstva kroz ulaganje u
infrastrukturu,
Pruanje zdravstvenih usluga po modelu javno privatnog partnerstva kroz proirenje
mree zdravstvenih ustanova,
Pruanje zdravstvenih usluga po modelu javno privatnog partnerstva kroz proirenje
apotekarske mree.
Izgradnja i upotreba magnetne
rezonance u okviru zdravstvenih
centara Berane i Bar
Ulaganje kroz infrastrukturu
Izgradnja angiografske sale
Izgradnja pojedinih klinika u okviru

KCCG
Javne zdravstvene ustanove

Zdravstvene
usluge
Proirenje mree zdravstvenih

ustanova
Privatne zdravstvene ustanove
Montefarm
Proirenje mree apotekarskih
ustanova
Privatne apoteke
25

Jun 2014.
7.1.1 Pruanje zdravstvenih usluga po modelu javno privatnog

partnerstva kroz ulaganje u infrastrukturu
Polazei od vrlo prisutne potrebe za rekonstrukcijom objekata u zdravstvu, za zamjenom
i modernizacijom opreme, izgradnjom novih objekata i opremanjem istih, uvoenjem najnovijih
medicinskih tehnologija, a u namjeri da se tim tehnologijama ostvari kvalitetnija zdravstvena
zatita dostupna svakom pojedincu, uoene su mogunosti za primjenu javno-privatnog
patnerstva na nain da se ulaganjem privatnog partnera u izgradnji objekata omogui ugovorni
odnos za pruanje zdravstvenih usluga sa Fondom za zdravstveno osiguranje Crne Gore, koji bi
kroz model javno-privatnog partnerstva omoguio investitoru kroz odreeni period trajanja
ugovora povrat investicija.
U tom pogledu izdvojilli smo prioritetne investicije neophodne zdravstvenom sistemu
Crne Gore ijom realizacijom emo poboljati kvalitet, dostupnost i efikasnost pruanja
zdravstvene zatite u Crnoj Gori i to:
Izgradnja i upotreba magnetne rezonance u okviru Zdravstvenogcentra Berane i Bar

Izgradnja angiografske sale
Izgradnja pojedinih klinika u sklopu Klinikog centra Crne Gore
Opta bolnica Podgorica
7.1.1.1 Izgradnja i upotreba magnetne rezonance u okviru Zdravstvenog centra

Berane i Bar
Magnetna rezonanca (MR) je neinvazivna, savremena radioloka dijagnostika metoda
koja se najee sprovodi kada drugim (uobiajenim) metodama nije mogua precizna
dijagnoza. Podruja primjene ove metode su: neurologija, kardiologija, onkologija, pedijatrija itd.
Koritenjem MR metode smanjuju se trokovi lijeenja malignih oboljenja kroz: preciznije
odreivanje operabilnosti tumora, mogunost izbjegavanja nepotrebnih ciljanih biopsija,
nepotrebne dijagnostike procedure, rano otkrivanje oboljenja i rekurentnog oboljenja i podstie
se razvoj preventivne medicine.
Kako Kliniki centar, sam, prua usluge ove vrste dijagnostike, to implicira na
optereenost zdravstvenih radnika i formiranje liste ekanja pacijenata. Imajui u vidu
navedeno, potrebno bi bilo izgraditi dva nova objekta koja bi bila rasporeena tako da im
gravitira proporcionalan broj stanovnika kako na sjeveru u sklopu opte bolnice Berane, tako i
na jugu u sklopu opte bolnice Bar.
MR u okviru Zdravstvenog Centra Berane
Objekat MR Centra predvien je da se gradi u optini Berane u sklopu Opte bolnice
Berane u kojoj gravitira 132.775 stanovnika sa podruja Berana, Andrijevice, Bijelog Polja,
Mojkovca, Plava i Roaja. Objekat bi se naslanjao na postojeu glavnu zgradu bolnice i
povezivao bi se toplim hodnikom sa ve postojeim Radiolokim centrom, a za iju izgradnju
postoje potrebni graevinski, pravni i ostali uslovi - Detaljni urbanistiki plan i graevinska
dozvola.
26

Jun 2014.
MR u okviru Zdravstvenog Centra Bar

Objekat MR Centra predvien je da se gradi u okviru Opte bolnice Bar kojoj gravitira
oko 150 000 stanovnika sa podruja Bara, Budve, Herceg Novog, Kotora, Tivta i Ulcinja. Za
izgradnju ovog objekta potrebno je da postoje graevinski, pravni i ostali uslovi - Detaljni
urbanistiki plan i graevinska dozvola kao i potreba za definisanjem lokacije koja e
raspolagati svom neophodnom infrastrukturom kao to je putna, PTT, energetska, parking,
vodovod, kanalizacija i dr.
7.1.1.2 Izgradnja angiografske sale u Regionalnim zdravstvenim centrima

Angiografija ili arteriografija je invazivna dijagnostika metoda pregleda unutranjosti,
ili lumena krvnih sudova tijela, uz posebno interesovanje za arterije, vene i komore srca.
Angiografija ima tri osnovna cilja u dijagnostici bolesti krvnih sudova:
Utvrivanje prirode bolesti krvnih sudova i njenog ekstenziteta, kada dijagnoza nije jasna
i ne moe da se iskljui neinvazivnim ispitivanjem.
Utvrivanje najpogodnijeg i potencijalno najuspenijeg naina lijeenja (ljekovi,
perkutana interventna ili hirurkih revaskularizacija).
Praenje efekata lijeenja na pojavu restenoze, tromboze i progresiju ili regresiju
ateroskleroze.
Procjenjuje se,da se oko 20-25% ovih usluga obavi za pacijente iz sjevernog regiona
Crne Gore u Klinikom centru, pa bi se izgradnjom angiografske sale smanjio broj pacijenata sa
sjevera, trokovi prevoza i liste ekanja.
7.1.1.3 Izgradnja pojedinih klinika u sklopu Klinikog centra Crne Gore

Uzimajui u vidu trendove lijeenja i zastarjelost objekata, nametnula se potreba za
potencijalnom izgradnjom klinika kroz odgovarajui model javno-privatnog partnerstva.
Ginekoloko akuerska klinika (GAK)
Ginekoloko akuerska klinika (GAK) je najvea Klinika u Klinikom centru Crne Gore
kako po broju uraenih intervencija tako i po broju zapoljenih. Sada je ine pet odjeljenja:
Porodilite, Akuersko odjeljenje sa odsjekom za novoroenad, Odjeljenje za patologiju
trudnoe, Odjeljenje za ginekologiju i Odjeljenje za infertilitet.
Svake nedelje GAK obavi preko 200 prijema novih pacijenata i isto toliko njih bude
otputeno nakon dijagnostikih procedura i sprovedenog tretmana.
Izgradnjom ginekoloke akuerske klinike:
smanjio bi se broj dana hospitalizacije,
obavio bi se veliki broj intervencija u kratkotrajnoj anesteziji bez zadravanja
pacijentkinja usled postojanja dnevne bolnice,
omoguili bi se najsavremeniji uslovi procesa rada.
27

Jun 2014.
Takoe, obezbijedilo bi se uvoenje programa baby-friendly porodilita, odnosno

mogunost da se majkama obezbijedi da budu uz svoju bebu kako bi to prije zapoele i
uspostavile dojenje.
Kako postojea klinika raspolae sa jednom operacionom salom u kojoj se rade svi
operativni zahvati: otvorena hirurgija, laparoskopska hirurgija i carski rezovi, izgradnjom nove
klinike obezbijedio bi se savremeni operacioni blok sa tri operativne sale.
Klinika za psihijatriju
Postojea klinika za psihijatriju nalazi se u montanim objektima u parku Petrovia, koji
je van kompleksa Klinikog centra Crne Gore. Ova kliinika je opremljena sa 40 kreveta u sedam
soba. Uslovi za rad u psihijatrijskoj klinici nisu zadovoljavajui i onemoguavaju da se pacijenti
kvalitetno lijee.
Imajui u vidu postojee uslove za rad i boravak pacijenata u postojeoj klinici, namee
se potreba izgradnje nove klinike kojom bi se smanjili trokovi u pogledu tretiranja hitnih
pacijenata, koji su se do sada upuivali van teritorije Crne Gore, a samim tim bi se omoguilo
ambulantno i hospitalno lijeenje u sklopu same klinike.
Klinika za infektivne bolesti i dermatovenerologiju
Klinika za infektivne bolesti i dermatovenerologiju obavlja svoje aktivnosti u montanom
objektu koji se nalazi u parku Petrovia na Kruevcu.
Uslovi rada na ovoj klinici su neadekvatni to znai da se trenutno ne mogu obezbijediti
optimalni uslovi rada za pruanje kvalitetne zdravstvene zatite. S obzirom na to planira se
izgradnja nove klinike koja e imati za cilj da obezbijedi adekvatan prostor, opremu i ostale
neophodne uslove rada kao i kvalitetnog zbrinjavanja pacijenata.
Klinika za neurologiju
Klinika za neurologiju je obavljala svoje redovne aktivnosti u montanom objektu koji se
nalazi u parku Petrovia na Kruevcu.Uslijed elementarnih nepogoda koje su zadesile Crnu
Goru u februaru mjesecu 2012. godine, dolo je do oteenja objekta. To je uslovilo da rad ove
klinike bude premjeten u prostorije Klinikog centra. Imajui u vidu oteane uslove rada u
kojima se obavlja rad ove klinike, namee se potreba za izgradnjom novog objekta koji e
omoguiti produktivniji rad ljekara kao i adekvatno zbrinjavanje pacijenata koji imaju potrebu za
lijeenjem na ovoj klinici.
Kardio centar Klinikog centra Crne Gore
Bolesti sistema krvotoka predstavljaju vodei uzrok obolijevanja i umiranja u svijetu.
Prema procjeni Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) bolesti sistema krvotoka predstavljaju
30% svih uzroka smrti u svijetu. Procenat smrtnosti od oboljenja sistema krvotoka u Evropi je
oko 50 %, dok je u Crnoj Gori taj procenat neto vei.
U Centru za kardiohirurgiju KCCG broj operacija iz godine u godinu se poveava i sada iznosi
preko 450 operacija, dok broj postelja ostaje isti, to predstavlja problem sa prostornim
kapacitetima. I dok na kardiohirugiji gotovo da ne postoje liste ekanja u centru za kardiologiju
postoji veliki problem sa listama ekanja posebno kada je u pitanju koronarografija.
28

Jun 2014.
Rjeenje dostupnosti zdravstvenih usluga za bolesti sitema krvotoka, prvenstveno zbog

listi ekanja u centru za kardiologiju moglo bi biti primjena modela javnog privatnog partnerstva.
Jedan takav kardio centar obuhvatao bi kardiodijagnostiku, kardiologiju, kardiohirurgiju i
bio bi organizovan kao jedna cjelina.
.
Opta bolnica Podgorica
Kliniki centar Crne Gore je jedinstvena zdravstvena ustanova u kojoj se pruaju
zdravtsvene usluge graanima na tercijarnom nivou zdravstvene zatite za cijelu Crnu Goru i na
sekundarnom nivou, kao Opta bolnica, za optine Podgorica, Danilovgrad i Kolain.
Broj stanovnika koji gravitira Klinikom centru Crne Gore je 215 hiljada, to znai da se
ovom broju stanovnika pruaju usluge sekundarnog nivoa zdravstvene zatite. Ovo ukazuje na
optereenost Klinikog centra ovim nivoom lijeenja i na neophodnost izgradnje novog objekta.
Radi poveanja zdravstvenih kapaciteta u Glavnom gradu planirana je izgradnja jedne
Opte bolnice. Cilj izgradnje jeste, sa jedne strane, poboljanje uslova rada, poveanje
kapaciteta, pruanje kvalitetnijih usluga pacijentima kroz pravovremenu zdravstvenu zatitu, a
samim tim i otvaranje novih radnih mjesta za kadar u oblasti zdravstva, dok sa druge strane,
izgradnjom ove bolnice omoguilo bi se Klinikom centru nesmetano sprovoenje aktivnosti
tercijarnog nivoa zdravstvene zatite.
Pored ovakvog koncepta pitanjepruanja zdravstvenih usluga na sekundarnom nivou
zdravstvene zatite na teritoriji Glavnog grada Podgorice moglo bi se rijeiti sklapanjem ugovora
sa nekom od ve postojeih privatnih bolnica koje imaju prostorne, tehnoloke i kadrovske
kapacitete.
7.1.2 Javno-privatno partnerstvo kroz proirenje mree zdravstvenih

ustanova
Mrea zdravstvenih ustanova predstavlja dobar osnov za jaanje javno-privatnog
partnerstva i onemoguava bilo kakav monopol davaoca usluga. Koncept Mree zdravstvenih
ustanova, temelji se na potrebi obezbjeivanja dostupne i efikasne zdravstvene zatite, na teret
sredstava obaveznog zdrastvenog osiguranja.
Mreom zdravstvenih ustanova utvruje se vrsta, broj i raspored svih zdravstvenih
ustanova koje osniva drava, ali i pojedinih zdravstvenih ustanova i djelova zdravstvenih
ustanova iji je osniva drugo pravno ili fiziko lice po nivoima zdravstvene zatite, kao i
pojedinih pravnih lica, koji na osnovu ugovora sa Fondom za zdravstveno osiguranje obavljaju
poslove koji su u vezi sa ostvarivanjem prava na zdravstvenu zatitu. Mrea se uspostavlja na
osnovu ukupnog broja stanovnika Crne Gore, ukupnog broja osiguranih lica Fonda za
zdravstveno osiguranje, demografskih karakteristika stanovnitva, zdravstvenog stanja
stanovnitva, gravitirajueg broja stanovnika, te karakteristika pojedinih podruja i raspoloivosti
zdravstvenim resursima.
Odlukom o mrei zdravstvenih ustanova (Sl.list CG broj 18/2013 od
12.04.2013.godine), odreuju se za podruja optina davaoci usluga primarne zdravstvene
zatite, odnosno za gravitaciona podruja davaoci usluga specijalistiko-konsultativne i bolnike
zdravstvene zatite na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zatite.
Radi sprovoenja utvrenog obima zdravstvene zatite iz oblasti prevencije i lijeenja
bolesti usta i zuba iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, Fond za zdravstveno osiguranje je sa
29

Jun 2014.
privatnim stomatolokim ordinacijama zakljuio ugovore o pruanju usluga izabranog doktora

stomatologa i usluga ortodoncije. Kroz ovaj vid javno-privatnog partnerstva u stomatolokoj
zdravstvenoj djelatnosti izvrene su restrukturalne promjene a sve u cilju stvaranja uslova za
efikasnu, sigurnu i dostupnu zdravstvenu zatitu.
Stomatoloku zatitu prua stomatolog kojeg izabere pacijent, na osnovu ugovora sa
Fondom za zdravstveno osiguranje, u okviru obaveznog paketa usluga. Nakon privatizacije
izmjetanjem stomatoloke zdravstvene zatite iz javnih ustanova, Fond za zdravstveno
osiguranje je na osnovu objavljivanja javnog poziva sklopio ugovor sa 120 izabranih timova
stomatologa i 15 protetiko-zubarskih ambulanti. Promjena u organizaciji statusa stomatoloke
djelatnosti, kroz nevedene projekte javno-privatnog partnerstva kao i promjena modela naina
finansiranja, dovela je do stimulisanja rada doktora stomatologije, individualne odgovornosti i do
garancije da e graani, slobodno birajuidoktora, dobiti kvalitetnu i na vrijeme potrebnu uslugu.
Osim proirenja Mree u stomatolokoj djelatnosti u cilju smanjenja vremena ekanja
na specijalistike preglede, a samim tim i podizanje nivoa zdravstvene zatite na vei nivo
Upravni odbor Fonda za zdravstveno osiguranje na sjednici odranoj 29. jula 2013. godine
donio je Odluku o izboru davalaca zdravstvenih usluga koji nijesu obuhvaeni Odlukom o mrei
zdravstvenih ustanova.
U cilju unaprjeenja kvaliteta i kontinuiteta pruanja zdravstvene zatite, kontrole
porasta zdravstvenih trokova i poveanja efikasnosti u pruanju zdravstvenih usluga
neophodno je uraditi analizu koja bi definisala nedostatne usluge u zdravstvenom sistemu Crne
Gore. Analiza bi posluila kao osnov za dalje irenje Mree kroz projekte javno-privatnog
partnerstva za one usluge koje su prepoznate kao uska grla u zdravstvenom sistemu. Kroz
raspisivanje javnog poziva Fonda za zdravstveno osiguranje Crne Gore one bi postale dio
mree zdravstvenih ustanova.
Kroz ugovore javno-privatnog partnerstva ukazae se mogunost i strancima da ulau i
zapoljavaju se u zdravstvenom sektoru i na taj nain moi emo odgovoriti na nedostatne
usluge u Crnoj Gori. Dosadanjom analizom prepoznata su uska specijalistika grla u sljedeim
segmentima: one ambulante, dijagnostika, koronarografija, pregledi internista, kardiologa.
7.1.3 Javno-privatno partnersvo kroz proirenje apotekarske mree

Zdravstvena ustanova Apoteke Crne Gore "Montefarm" je osnovana Odlukom Skuptine
Republike Crne Gore br. 1771 od 15.05.1991. god. ("Sl. list RCG", br.21/91) sa ciljem da vri
snabdijevanje stanovnitva, zdravstvenih ustanova lijekovima i ostalim sredstvima za lijeenje.
ZUACG "Montefarm" ima svojstvo pravnog lica i samostalno istupa u pravnom prometu sa
potpunom odgovornou.
Ustanova vri nabavku i distribuciju lijekova i medicinskog materijala svim javnim
zdravstvenim ustanovama, kao i graanima, preko svojih apoteka. Montefarm omoguava
ostvarivanje prava na zdravstvenu zatitu kroz 45 apoteka u svakoj optini, kao i kroz preuzete
apoteke od Galenika Crna Gora d.o.o. u naseljenim mjestima: Bijela, Risan, Stari Bar,
Sutomore, Virpazar i Tuzi.
Kroz projekte javno-privatnog partnerstva u smislu ukljuivanja privatnih apoteka u
sistem realizacije recepata koji su propisani od strane izabranog doktora, omoguilo bi se da
30

Jun 2014.
privatne i dravne apoteke imaju isti status tj. da pacijenti mogu ravnopravno podii lijek i u
privatnoj apoteci. Na ovaj nain bi se obezbijedilo bolje snabdijevanje lijekovima, konkurentnost
ali i poteda pacijenata dosadanjeg obilaska apoteka.
Da bi se u farmacutskoj oblasti ulo u oblik javno-privatnog partnerstva kao ugovaranja
usluga izdavanja lijeka, Ministarstvo zdravlja je preduzelo brojne aktivnosti na nain da lijekovi
koji se dobijaju na recept ne budu pod monopolom jedne institucije.
Na ovaj nain graani bi mogli sa receptom koji im propie izabrani doktor podii lijek
osim u 51 Montefarmovoj apoteci i u svih ostalih 150 privatnih apoteka, ako na osnovu javnog
poziva postanu sastavni dio Mree i/ili potpiu ugovor sa Fondom za zdravstveno osiguranje.
U tom cilju u pripremi su podzakonski akti o maksimalnim cijenama lijekova, o
referentnim cijenama, o kriterijumima za stavljanje lijeka na listu lijekova kao i o nainu
propisivanja lijekova.
Donoenjem odgovarajuih navedenih podzakonskih akata u ovoj obasti omoguilo bi se
privatnim apotekama da postanu dio mree zdravstvenih ustanova.
Apoteke moraju da ispunjavanju odreene uslove u pogledu prostora, potrebnog kadra i
medicinsko tehnike opreme, u skladu sa standardima i normativima, da posjeduju internet
konekciju, bar-kod itae i kompjuter da bi se mogla instalirati softverska aplikacija za praenje
realizacije recepata. Forma elektronski recept omoguava pregled propisanih i realizovanih
recepata, kao i unos novog recepta. Aplikacija automatski dodeljuje broj receptu, koji je
jedinstven za itav sistem zdravstva, a to znai da e se pod tim brojem vidjeti i u apotekarskoj
ustanovi, kao i prilikom fakturisanja.
Nakon donoenja navedenih podzakonskih akata Fond za zdravstveno osiguranje Crne
Gore bi uputio javni poziv svim apotekama, koje nijesu dio Mree zdravstvenih ustanova, da
zakljue ugovor radi pruanja usluge izdavanja ljekova koji se propisuju na ljekarski recept
osiguranim licima Fonda za zdravstveno osiguranje Crne Gore.
Ulaskom privatnih apoteka u mreu nee doi do poveane potronje lijekova jer se
realizacija recepata u zdravstvenom sistemu ostvaruje po sistemu spojenih sudova. Svu
potronju generie izabrani ljekar propisivanjem lijeka, a pacijent e imati jednaku mogunost
da realizuje recept kako u privatnim tako i u dravnim apotekama.
Budui da je do sada na tritu lijekova Crne Gore esto dolazilo do odreenih
poremeaja u snabdijevanju, kroz spomenute projekte javno-privatnogpartnerstva omoguilo bi
se stabilnije snabdijevanje crnogorskog zdravstva lijekovima i izbjegle dugotrajne procedure
nabavki lijekova jer u ovom sluaju sama apoteka nabavlja lijek, a po izdavanju istog dobija
sredstva shodno prihvaenim referentnim cijenama koje utvrdi Fonda za zdravstveno
osiguranje.
Kvalitet pruanja farmaceutske zdravstvene usluge mora biti primijenjen u svim
apotekama na isti nain, jer je pruanje ove usluge od velikog znaaja za javno zdravlje. Ne
treba zaboraviti da je farmaceut, kao najdostupniji zdravstveni radnik u neposrednom kontaktu
sa korisnicima usluga i da je njegova odgovornost od velikog znaaja za pravilno rukovanje
lijekovima, davanje uputstva za upotrebu lijekova i praenje sprovoenja terapije. Dobrim
ureenjem ovog sektora svi bi bili na dobitku: pacijenti, apoteke, veleprodaje, proizvoai
lijekova, Fond za zdravstveno osiguranje i Ministarstvo zdravlja.
31

Jun 2014.
7.2 Nezdravstvene usluge

Najvaniji resurs koji je osnov razvoja sistema zdravstvene zatite i koji je potrebno
postepeno razvijati su ljudski resursi u zdravstvu. U prilog tome idu i zacrtane aktivnosti na
reorganizaciji sistema zdravstvene zatite, to iziskuje planiranje ljudskih resursa u skladu sa
potrebama stanovnitva za zdravstvenom zatitom, trendovima u obolijevanju i umiranju
stanovnitva, optereenosti zdravstvenih slubi.
Zdravstveni radnici su najvei i najvaniji resurs zdravstva i veina bi mjera, u okviru svih
prioriteta navedenih u Strategiji optimizacije bolnike zdravstvene zatite, trebala posredno ili
neposredno uticati na unaprijeenje rada zdravstvenih radnika i poboljanje njihovog poloaja.
U skladu sa prethodnom konstatacijom, cilj reorganizacije sistema zdravstvene zatite je
jednim dijelom, u tenji da se nemedicinske tj. nezdravstvene usluge ustupe onima koji e ih
obaviti bre, bolje i jeftinije, dok bi se primarna djelatnost zdravstvenih ustanova postavila u prvi
plan.
Izdvajanje nezdravstvenihusluga iz zdravstvenog sistema, odnosno outsourcing usluga
ienja, pranja, peglanja, kuvanja, obezbjeenja, te administracije, jedna je od ideja u cilju
poveanja kvaliteta, produktivnosti i smanjenja trokova zdravstvenih ustanova.
Usluge obezbjeivanja ishrane pacijentima
Usluge pranja i peglanja posteljine
Usluge obezbjeivanja objekata

Nezdravstvene usluge
Usluge odravanja i ienja objekata
Usluge odravanja informacionih sistema
Usluge upravljanja poslovnim procesima
32

Jun 2014.
Outsourcing (eng.) predstavlja proces iskljuivanja (eksternalizacije) svih aktivnosti i

poslova iz zdravstvene ustanove koji nisu od stratekog znaaja, to znai da se odreeni broj
aktivnosti preputa onima koji e ih obaviti bre, bolje i jeftinije, dok se svi raspoloivi resursi
ustanove usmjeravaju na osnovnu djelatnost.
Prije angaovanja spoljnih partnera za outsourcing aktivnosti, potrebno je izraditi
detaljnu analizu na temelju koje bi se izradio konkretan prijedlog optimizacije koji bi bio
dokumentovan, a sastojao bi se od poreenja postojeeg stanja sa buduim i gdje bi se
pojasnile mogunosti i nain ostvarenja uteda. To prije svega podrazumjeva analizu sledeih
stavki:
Koliko zdravstvene ustanove godinje troe na nezdravstvene djelatnosti?
Koliko ustanove na sekundarnom i tercijarnom nivou izdvajaju na jednodnevni
jelovnik po bolnikom krevetu?
Koliko jedan kuvar/ista u prosijeku pokriva postelja?
Koliko iznose trokovi za ienje prostorija po jednom metru kvadratnom i koje su
sve stavke ukljuene u te iznose (npr. toalet papir, sapuni i sve to je potrebno za
ienje)? Itd.
Tabela 6. Nezdravstvene usluge zastupljene u zdravstvenom sistemu Crne Gore sa detaljnim prikazom
broja zaposlenih i pripadajueg dijela neto i bruto zarada na mjesenom i godinjem nivou.
33

Jun 2014.
U tabeli 6. dat je prikaz nezdravstvenih usluga u zdravstvenom sistemu Crne Gore (maj
2013. godine), sa brojem zaposlenog kadra, neto i bruto zaradom, koje bi eventualno bile
predmet outsourcing-a.
Iz tabele se jasno moe vidjeti da se trenutno za nemedicinske usluge,koje obavlja
1.529
osoba, na godinjem nivou izdvaja bruto iznos od priblino 10 miliona eura
(9.852.426,12). Ovaj podatak predstavlja polaznu taku za dalje analize u vezi racionalizacije
trokova.
Kada se napravi analiza racionalizacije trokova slijedi odabir adekvatnog modela iz koncepta
javno-privatnog partnerstva. Outsourcing mora biti 30% do 40% ekonominiji i produktivniji od
trenutnog stanja da bi bio prihvatljiv.
Modeli ugovaranja nezdravstvenih usluga na tritu (outsourcing) su odavno prisutni
u veini modernih bolnica. Nezdravstveneusluge koje bi se realizovale kroz projekat javnoprivatnog partnerstva u zdravstvenom sistemu Crne Gore su iz slijedeih segmenata:
Usluge objezbjeivanja ishrane pacijenata u zdravstvenim ustanovama
ketering
Usluge pranja i peglanja posteljine u zdravstvenim ustanovama
Usluge obezbjeivanja objekata
Usluge ienja i odravanja bolnikih prostorija
Usluge upravljanja poslovnim procesima zdravstvenih ustanova
Usluge odravanja Informacionih sistema zdravstvenih ustanova
7.2.1 Usluge objezbjeivanja ishrane pacijenata u zdravstvenim

ustanovama ketering
Kako prehrana igra vanu ulogu u zdravstvenom stanju pacijenta i brzini njegovog
oporavka, veoma je bitno da bolniko-ugostiteljske usluge budu u skladu potreba osjetljivih
pacijenata i onih sa posebnim prehrambenim potrebama ukljuujui i terapijsku prehranu.
Da bi hrana ili proizvod u objektu bili zdravstveno bezbjedni to zahtijeva uvoenje
HASAP sistema bezbjednosti hrane. HACCP plan ili HASAP sistem za bezbjednost hrane, je
pisani program (plan) koji se sprovodi tokom svih procesa prijema, pripreme i serviranja (ili
pakovanja) prehrambenih proizvoda.
Uvoenjem HASAPsistema jasno se definie odgovornost koju snosi svaka zaposlena
osoba u odreenim fazama pripreme ili prerade proizvoda.
Ovako implementiran sistem keteringa udovoljie irokom spektru zahtjeva pacijenata
ukljuujui zdravu prehranu, etike i kulturne zahtjeve, specijalistike dijete, propisane terapijske
prehrane, vjerske kao i vegeterijanske zahtjeve.
7.2.2 Usluge pranja i peglanja posteljine u zdravstvenim ustanovama

Broj zdravstvenih ustanova u svijetu koji se opredijelio za outsourcing, za pranje i
peglanje posteljina i vea ima visoku tendenciju rasta iz godine u godinu. Ove usluge su sada
34

Jun 2014.
najvie zastupljene u zdravstvu. Postoji nekoliko razloga za ovaj trend, odsmanjenja

trokovadopoboljanja kvaliteta zdravstvenog stanja pacijenta. Najvei dio komunalnih trokova
obraunava se na mazut, zatim vodu i struju. Kako su cijene komunalnih usluga relativno
visoke, tako poslovi pranja i peglanja posteljine i vea predstavljaju veliki finansijski teret za
bolnice.
Kako stanovnitvo stari i zdravstvene potrebe stanovnitva se poveavaju. Praonica
vea mora biti u stanju da dri korak sa rastom potranje i jo uvijek da nae naina da zadri ili
smanji operativne trokove. To moe biti veliki teret za bolnice.
Izdvajaju se etIri kljuna troka kojima bolnice podlijeu zbog uslunih poslova koji se odnose
na pranje i peglanje posteljina i vea i to za:
plate i naknade zaposlenima

posteljinu
komunalne usluge
opremu i njeno odravanje
Mnoge svjetske bolnice su napravile strateku odluku da se oslobode svoje imovine

vezane za poslove pranja i peglanja, odnosno da iznajme iste outsource kompaniji kako bi
izbjegli veliku investiciju u zamjenu ili nadogradnju te opreme. Takoe, privatni partner se
obavezuje da obezbjedi strunost, kvalitet, odgovornost i adekvatnu cijenu za pruene usluge.
7.2.3 Usluge obezbjeivanja objekata

Usluge obezbjeenja zgrade, sigurnosti osoblja, pacijenata i posjetilaca od bitnog su
znaaja za ugled zdravstvene ustanove i predstavljaju bitnu stavku trokova zdravstvenog
sistema. Odabir privatnog partnera koji e pruati ovu vrstu usluga je proces koji treba
sprovestiu to kraem vremenskom periodu.
Sklapanje partnerstva sa odreenim privatnim partnerom znai podizanje
standardazatiteusvim zdravstvenim ustanovama na visok nivo. Strunost obezbjeenja
poveava vrijednost zdravstvene ustanove uz zadravanje sigurnog okruenja za svakoga ko je
dio tog okruenja tj. onim ustanovama koje pripadaju medicinskom kompleksu.
7.2.4 Usluge ienja i odravanja bolnikih prostorija

ienje zdravstvenih ustanova poboljava njihov izgled, produava vijek trajanja, te
dominantno utie na stvaranje povjerenja kod pacijenata, posjetilacai javnosti, to je od znaaja
za ugled, te kvalitetno i efikasno poslovanje svake zdravstvene ustanove.
Osnovna svrha ienja zdravstvenih ustanova je sprijeavanje nastajanja i irenja
bolnikih infekcija. S obzirom da zdravstvene ustanove moraju stalno zadovoljavati visoke
higijenske standarde njih je potrebno kontinuirano istiti. To znai da se ienje ne smije
prepustiti slobodnoj procjeni osoblja zaduenog za te poslove, niti njihovim voditeljima, nego se
ono mora organizovati u skladu sa unaprijed definisanim postupcima i uputstvima za rad.
Za odravanje i ienje zdravstvenih ustanova je potrebno angaovati posebne spoljne
saradnike/privatnog partnera ije je osoblje motivisano, savjesno, odgovorno i dobro obueno.
35

Jun 2014.
Cilj kojem se tei kroz ustupanje ove vrste djelatnosti privatnom partneru je da pokrije
potrebe ienja bolnica i klinika pomou sertifikovanih proizvoda za ienje i opreme.
Rezultati primjene sertifikovanih proizvoda za ienje prema proizvoaima su:
Smanjenje stope bolnikih infekcija

Poveanje stope oporavka klijenata
Poveanje sigurnosti za osoblje, posjetioce i pacijente
Poveanje zadovoljstva osoblja i pacijenata
Poveanje produktivnosti
Unaprijeivanje imida i ugleda zdravstvene ustanove
Obavljanje usluga ienja i odravanja zdravstvenih ustanova u skladu sa

zahtjevimanorme ISOimae direktanuticaj nasigurnost,ugledi pouzdanost okruenja.
7.2.5 Usluge odravanja informacionih sistema

Informacioni sistem se definie kao skup opreme (hardver i softver) i strunjaka, koji
prema odreenoj metodologiji prikipljaju, memoriu i obrauju podatke, zatim generiu
informacije potrebne za donoenje odluka na svim nivoima upravljanja poslovnim sistemom.
Odravanje informacionih sistema je skup aktivnosti koje se sprovode nakon to je
softverski proizvod isporuen kupcu.
Postoji vie tipova odravanja: preventivno, korektivno, adaptivno, nadogradnja.
U osnovi se odravanje sastoji od otklanjanja zaostalih greaka u sistemu (korektivno
odravanje), prilagoavanje softvera promjenama u okruenju i promjenama zahtjeva, te
poboljanja starih i dodavanje novih funkcija.
Za donoenje odluka u procesu odravanja tehnikih sistema, neophodno je prikupiti
veliki broj podataka u vezi sa stanjem tehnikog sistema, kao to su:
planiranje aktivnosti odravanja,

uzrok i trajanje otkaza sistema ili funkcionalnih celina,
vrstu i koliinu ugraenih rezervnih djelova,
vrijeme opravke,
izvrioce na poslovima opravke,
trokove odravanja, itd.
Vie od polovine trokova odravanja usmjereno je na zadovoljenje novih zahtjeva od

strane kupaca.
Korisniku usluga odravanja mora da bude omogueno da ni u jednom aspektu
poslovanja ne troi vrijeme na probleme koji se javljaju prilikom korienja raunara i
raunarske mree. Vrijeme odziva na prijavljene probleme prouzrokovane korienjem
informacionog sistema i kvalitet odraenog posla na odravanju moraju da imaju najvei
prioritet. Neke od usluga odravanja obuhvataju:
Odravanje radnih stanica
Odravanje mrenih tampaa
Odravanje WAN linkova i LAN ureaja
36

Jun 2014.
Odravanje operativnog sistema serverskih konfiguracija

Usluge HelpDesk-a
U cilju pronalaenja rjeenja za efikasnije i sigurnije odravanje informacionih
sistema Outsourcing je postao veliki trend u poslovanju u posljednjih 20 godina. Tu su i brojne
funkcije koje organizacija moe prepustiti outsours nainu upravljanja, ukljuujui ljudske
resurse, slube za korisnike i kompanije, firme za informacijsko tehnoloke funkcije. Iako
outsourcing moe biti vrlo koristan, postoje brojni rizici za firme koje treba uzeti u obzir
prilikom ocjenjivanja koritenja outsoursing firme.
7.2.6 Usluge upravljanja poslovnim procesima zdravstvenih ustanova

Vodee zdravstvene ustanove u svijetu ve dugo koriste outsourcing poslovnih procesa
(BPO- bussines process outsourcing) kao nain za poboljanje procesa rada, brzine isporuke
usluga i smanjivanju trokova. Ove usluge ukljuuju administracijske usluge koje koriste
analitiku, know-how znanja i inovativnu tehnologiju u cilju ostvarivanja boljih poslovnih
rezultata.
Oslanjajui se na manje osoblja i opreme na licu mjesta: raunara, zapoljenih, kupaca i
raunovodstva omoguuje zdravstvenim ustanovama da se usresrede prvenstveno na njegu o
pacijentima. Privatni partner e obavljati poslove koji se odnose na informatike tehnologije (IT),
ljudske resurse, osposobljavanje zaposlenih,finansije i raunovodstvo, ali i upravljanje odnosa
sa pacijentima, kao i upravljanje lancem snabdijevanja zdravstvenih ustanova.
Spomenuti nain upravljanja poslovnim procesima bie mogue primjeniti kako za cijelu
zdravstvenu ustanovu(npr. Optu bolnicu), tako i za pojedina odjeljenja i klinike koja/e se u
njenom sklopu nalaze (npr. Odjeljenje za ginekologiju i akuerstvo ili klinika za oftamologiju).
37

Jun 2014.
7.3 Zdravstveni turizam

Zdravstvo predstavlja i veliki izvor za razvoj sektora turizma. Crna Gora ima znaajan
potencijal, koji vrijedi razvijati za ekonomsku dobrobit zemlje. Razvoj zdravstvene industrije
stvara prilike za zapoljavanje i treba iskoristiti konkurentnu prednost Crne Gore i u ovom
smislu.
Iako je 50 zemalja prepoznalo zdravstveni turizam kao svoju nacionalnu industriju, pitanja
vezana za akreditaciju, licenciranje i sertifikovanje poteu pitanje kompetentnosti i kvaliteta koji
variraju sa svim zdravstvenim i etikim rizicima. Crna Gora sa svojim dobrim osnovama i u
javnom i u privatnom zdravstvu ima potencijal da razvije zdravstveni turizam prve klase. Razvoj
dobre zdravstvene reputacije, sa javnim i privatnim pruaocima usluga, pratei stroge
meunarodne standarde (licenciranje, akreditacija, sertifikovanje) a uz relativno niske cijene u
poreenju sa drugim zemljama, ima potencijal da privue pacijente iz regiona, a i iz svijeta, da
im se prue zdravstvene usluge u Crnoj Gori.
Zdravstveni turizam dobar je za pacijenta, doktore, bolnice, klinike, a i za privredu u cjelini.
Nadalje, geografski poloaj Crne Gore i klima nude idealnu atmosferu za rehabilitaciju, to
takoe ima dobar uticaj na privredu. Zdravstveni turizam moe da bude podrka razvoju turizma
dopunjujui medicinski turizam sa hotelima, restoranima, putnim konsultantima i spa klinikama.
Veliki je potencijal primijeen u slijedeim oblastima: stomatologija (naroito implatanti),
specijalne hirurke intervencije (ortopedske, zamjena kuka i koljena, kozmetike i plastine,
uroloke, itd.) za to postoji infrastruktura prvenstveno u Instutu Simo Miloevi u Igalu,
operacije oka, privatnoj bolnici Meljine i dnevna hirurgija izmeu ostalog.
Stomatoloki turizam tokom krize tedi vie novca i omoguava ljudima da putuju u
inostranstvo, provedu lijepe trenutke i spoje lijepo i korisno. Stomatoloki turizam ima dvije
prednosti. Prvo, mnogo su nie cijene u zemljama u razvoju, a kvalitet je isti. Druga prednost je
ve pomenuta, a to je spajanje lijepog i korisnog.
Banje i prirodnja ljeilita predstavljaju jedan od bitnijih faktora za razvoj zdravstvenog
turizma. Kao neke od primjera moemo navesti Igalo, Ulcinj i Cetinje.
Blizu ua rijeke Sutorine u more, blizu Igala, uz samu morsku obalu, nalazi se vie izvora
mineralne vode od kojih su etiri velika. Ove mineralne vode su po sastavu hloridne, murijatine
tj. prema njemakoj klasifikaciji, igalska mineralna voda spada u grupu natrijum-hloridnih voda.
U svom sastavu voda ima najvie natrijum hlorida, hidrokarbonata, sulfata, kalcijuma,
magnezijuma i dr. sastojaka. Ispitana je vie puta u hemijskim institutima medicinskih fakulteta
u Beogradu i Zagrebu. Moe se koristiti kod raznih oboljenja, kao to su: hipoaciditeti,
diskinezija, une kese, hronine opstipacije, usporene peristaltike. U obliku aerosola
primjenjuje se kod oboljenja respiratornih puteva.
Zahvaljujui ljekovitom morskom blatu, Igalo se razvilo u najvee peloidno lijeilite u
nekadanjoj bivoj Jugoslaviji i jedno je od najveih u Evropi. Terapijska primjena ovog
ljekovitog blata je dosta iroka, a bazira se na njegovim osnovnim karakteristikama. Ima
izraeno hipermizirajue, respiratorno i analgetiko dejstvo, pa se primjenjuje u lijeenju mnogih
oboljenja, prije svega reumatikih. Takoe se koristi zagrijan u vidu lokalnih ili optih peloidnih
obloga, a izmijean sa mineralnom vodom kao peloidna kupka ili polukupka.
38

Jun 2014.
Treba pomenuti i ulcinjske plae iji pijesak ima preko 30 mineralnih sastojaka, nema ni
najmanjih primjesa zemlje, mulja i organiskih sastojaka, jer se u blioj okolini Ulcinja ne nalaze
industrijska postrojenja. Pijesak sadri blagu radioaktivnost to ga ini veoma pogodnim za
primjenu u medicinske svrhe, naroito kod oboljenja organa za kretanje i kime, reumatizma,
diskopatije, iijalgije kao i stanja nakon povreda ovih organa. Sumporna voda koja izvire pored
samog mora na enskoj obali ima udotvorna ljekovita svojstva. Po mineralnom sastavu je
veoma bogata. Mineralno blato (peloid) se prostire oko ulcinjske solane udaljen oko 2 km od
mora. Nauna ispitivanja ovog blata potvruju da je ono po svojim ljekovitim svojstvima jedno
od najkvalitetnijih do sada pronaenih i istraivanih na Jadranu.
Nepreiena morska so dobijena iz bazena morske solane u Ulcinju ima
koncentrovano more kome dodatkom obine vode moemo i u kunim uslovima dobiti uslove
za lijeenje koje prua morska voda. Svi ovi faktori mogu i zamijeniti lijekove, a negdje se uz
njih postiu bolji i efikasniji rezultati.
Nacionalni park Loven
smjeten je u jugozapadnom dijelu Crne Gore izmeu
Skadarskog basena, Bokokotorskog zaliva i Budvanske rivijere. Izdie se u neposrednoj blizini
mora, zatvarajui tako duge i vijugave bokeljske zalive, inei zalee drevnom pomorskom
gradu Kotoru. Nalazei se na granici dvije velike prirodne cjeline - mora i kontinenta, Loven trpi
uticaje oba klimatska tipa. Tako se na jednom relativno malom prostoru mogu pratiti uticaji
primorske planinske i umjereno kontinentalne klime. Stoga ovo podruje predstavlja pravu
vazdunu banju pogodnu za aktivan odmor, rekreaciju i oporavak od mnogih bolesti. Imajui
ovo u vidu Ivanova korita bi mogla da postanu klimatsko-ljeilini centar. Ovakav centar,
naroito bi bio pogodan za lijeenje bolesti disajnih organa, tzv. menaderske bolesti itd
Prilike koje nudi potencijal za zdravstveni turizam treba da budu iskoordinisane sa javnim i
privatnim obrazovnim ustanovama, da nude kurseve, sertifikate na asovima ili onlajnnastavu,
kako bi se ispunile ove mogue potrebe. Razvoj ovih prilika i uvoenje novih tehnologija
zahtijevalo bi, u nekim sluajevima, promjene u ponaanju i pravilima. Pored zdravstvenog
turizma, kao znaajna grane zdravstvene industrije mogu se izdvojiti i Inostrani penzioneri.
Inostrani penzioneri predstavljaju jo jednu vanu industriju, jer se mogu privui investicije
i stariji ljudi koji bi bili voljni da se presele u Crnu Goru, zbog klime, male zemlje, i zbog dobrog
zdravstvenog sistema, i javnog i privatnog. Crna Gora ima jedinstvenu priliku da razvije
infrastrukturu i usluge za inostrane penzionere koja se tie investicija u okviru zdravstvene
zatite, kao to su staraki domovi,ugostiteljstvo starijim licima koji trae neke jeftinije
alternative zdravstvene zatite i penzionisanja.
Zdravstveni turizam treba da bude jedan od prioriteta i kroz programe javno privatnog
parnterstva treba da razvijamo sadraje koji e privlaiti turiste velnes, fitnes i spa centre.
39

Jun 2014.
8 ZAKLJUAK
Ekonomska kriza, nedostatak sredstava za nesmetano punjenje budeta u velikoj mjeri
onemoguava bri tehnoloki razvoj u oblasti medicine i zdravstva. Mnoge zdravstvene
ustanove i lokalne zajednice, pa i nacionalni zdravstveni sistemi mnogih zemalja u Evropi i
Americi koriste nove modele i oblike finansiranja kroz zajednika ulaganja i javno privatnio
partnerstvo. Sam zdravstveni sistem prema svojoj organizacionoj strukturi, profesionalnom,
pravnom i finansijskom poloaju zahtijeva odgovarajue reforme kako bi se ouvalo njegovo
funkcionisanje u cilju zadovoljenja potreba pacijenata, a i omoguile odreene utede u
budetu.
Zdravstvena zatita nije statina i ona mora pratiti potrebe korisnika koje se neprestano
poveavaju, ali se ne smije dopustiti da se otme kontroli, premai mogunosti finansiranja i tako
postane jedan od glavnih generatora gubitaka budeta to moe imati nesagledive posljedice za
cijelu zemlju i njenu privredu.
Sutina ove Strategije temelji se na definisanju potencijalnih podruja koja mogu biti
predmet saradnje javno-privatnog partnerstva u zdravstvenom sistemu Crne Gore. Zdravstvene
i nezdravstvene usluge koje su predoene u ovom dokumentu, a koje bi sa druge strane trebale
da budu predmet saradnje JPP, ne predstavljaju jedine projekte za iju bi implementaciju javni
sektor uao u partnerstvo sa privatnim sektorom. U ovoj Strategijii obuhvaeni su samo
prioritetni projekti koje je Ministarstvo zdravlja prepoznalo u svojim stratekim dokumentima.
Strategija razvoja modela JPP u zdravstvu ukazuje na slijedee:
nesporno je da je JPP instrument koji, kada je paljivo planiran, moe pomoi
unaprjeenju kvaliteta zdravstvene zatite,
obezbjeenje optimalne dostupnosti zdravstvenih usluga cjelokupnom stanovnitvu,
podizanje kvaliteta usluga uz optimizaciju trokova mogue je kroz ukljuivanje privatnog
sektora u dijelu rekonstrukcije i izgradnje zdravstvene infrastrukture, klinikih i
nezdravstvenihusluga,
uee privatnog sektora mogue je kroz razliite modele koji se biraju u skladu sa
posebnim specifikacijama svakog pojedinanog projekta,
kljuni preduslov za uspjenu implementaciju JPP projekata je uspostavljanje jasnog
regulatornog i institucionalnog okvira i u tom smislu od velikog je znaaja donoenje
Zakona o javno-privatnom partnerstvu.
JPP nije recept za sve probleme koji su posljedica nedovoljnosti budetskih sredstava,
ali dobro pripremljeni projekti mogu znaajno da doprinesu cjelokupnom razvoju ove strukturne
grane.
Dakle, javno-privatno partnerstvo u zdravstvu ima budunost i vie se ne postavlja
pitanje hoe li se koristiti javno privatno partnerstvo,ve kada i koji model JPP e se primijeniti
Javno-privatno partnerstvo je koncept koji bi trebalo da ima iroku zastupljenost u Crnoj
Gori, jer su, ukoliko je njegova primjena racionalna, i prednosti viestruke.
40

Jun 2014.
9 AKCIONI PLAN ZA SPROVOENJE STRATEGIJE JAVNO

PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE ZA
PERIOD 2014-2017. GODINE
R.B
CILJ
AKTIVNOST
NADLENI
ORGANI
I INSTITUCIJE
VREMENSKI
PERIOD
INDIKATOR
BUDET
1.
Jaanje kadrovskih 1.
i institucionalnih
kapaciteta za razvoj
javno privatnog
partnerstva
Skrining postojeeg
stanja kadrovskih i
institucionalnih
kapaciteta u
sprovoenju javno privatnog
partnerstva
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje,
Javne
zdravstvene
ustanove.
IV kvartal
2014. godine
- Izraeni skrining
dokument o
postojeem stanju
i kadrovskih i
institucionalnih
kapaciteta
- Broj odranih
radionica na temu
javno - privatnog
partnerstva u
zdravstvu Crne
Gore
Redovna
budetska
sredstva
2.
Edukacija
zapoljenih o
modelu i primjeni
javno privatnog
partnerstva u
zdravstvu
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje
II kvartal
2015. godine
- Broj izvrenih
edukacija i broj
edukovanih,
dostavljeni
izvjetaji.
Redovna
budetska
sredstva,
TAIEX
3.
Studijske posjete
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje
Kontiunirano
4.
Promotivne
aktivnosti (izrada
broura, video
klipova)
Ministarstvo
zdravlja
Kontinuirano
- Broj studijskih
posjeta, broj
uesnika i
dostavljeni
izjetaji
- Izraene broure i
video klipovi za
specifine vidove
javno privatnog
partnerstva.
Redovna
budzetska
sredstva,
TAIEX
Redovna
budetska
sredstva
41

R.B
CILJ
AKTIVNOST
NADLENI
ORGANI
I INSTITUCIJE
VREMENSKI
PERIOD
Jun 2014.
INDIKATOR
BUDET
2.
Primjena javno privatnog
parnterstva u
zdravstvu Crne
Gore kroz ulaganje
u infrastrukturu
42
5.
Izrada Analize
potreba za
implementaciju
Projekta izgradnje i
upotrebe magnetne
rezonance u okviru
zdravstvenih centara
Berane i Bar
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje,
Institut za
javno zdravlje,
JZU OB
Berane, JZU
OB Bar
IV kvartal
2015. godine
- Uraen dokument
Analize potreba
za implementaciju
Projekta
izgradnje i
upotrebe
magnetne
rezonance.
Redovna
budetska
sredstva
6.
Monitoring i
evaluacija Projekta
Ministarstvo
zdravlja
Kontinuirano
- Izvjetaji o
monitoringu i
evaluaciji projekta
Redovna
budetska
sredstva
1.
Izrada AnaIize
potrebe za
implementaciju
Projekta izgradnje
angiografske sale u
Regionalnim
zdravstvenim
centrima
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje,
Institut za
javno zdravlje,
JZU KCCG,
JZU OB
Berane, JZU
OB Bar
IV kvartal
2016. godine
- Uraen dokument
AnaIize potrebe
za implementaciju
Projekta izgradnje
angiografske sale
u Regionalnim
zdravstvenim
centrima
Redovna
budetska
sredstva
2.
Evaluacija i
eventualna
implementacija
aktivnosti iz
navedene Analize
Ministarstvo
zdravlja, JZU
KCCG, JZU
OB Berane,
JZU OB Bar
Kontinuirano
- Izvjetaji o
evaluaciji i
implementaciji
aktivnosti
Redovna
budetska
sredstva
3.
Izrada Analize
potrebe za
implementaciju
Projekta za
izgradnju pojedinih
klinika u okviru
KCCG
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje,
Institut za
javno zdravlje,
Kliniki centar
Crne Gore
III kvartal
2016. godine
- Uraen dokument
Analize potrebe
za implementaciju
Projekta izgradnje
pojedinih klinika u
okviru KCCG
Redovna
budetska
sredstva
4.
Evalucija
eventualna
implementacija
aktivnosti iz
navedene Analize
Ministarstvo
zdravlja,
Kliniki centar
Crne Gore
Kontinuirano
- Izvjetaji o
evaluaciji i
implementaciji
aktivnosti
Redovna
budetska
sredstva

R.B
3.
4.
CILJ
Javno privatno
partnerstvo kroz
proirenje mree
zdravstvenih
ustanova
Javno privatno
proirenje mree
apotekarskih
ustanova
AKTIVNOST
NADLENI
ORGANI
I INSTITUCIJE
VREMENSKI
PERIOD
Jun 2014.
INDIKATOR
BUDET
Izrada Analize
usklaenosti obima
prava pacijenata
datih u Zakonu o
zdravstvenom
osiguranju sa
obezbijeenim
sredstvima u
budetu Fonda za
zdravstveno
osiguranje
Fond za
zdravstveno
osiguranje
II kvartal
2014. godine
- Izraena Analiza
usklaenosti
obima prava
pacijenata datih u
Zakonu o
zdravstvenom
osiguranju sa
obezbijeenim
sredstvima u
budetu Fonda za
zdravstveno
osiguranje
Redovna
budetska
sredstva
Izrada Analize o
nedostatnim
uslugama u
zdravstvenom
sistemu Crne Gore i
modelu dostupnosti
tih usluga
Fond za
zdravstveno
osiguranje,
Ministarstvo
zdravlja
II kvartal
2015. godine
- Izraena Analiza
o nedostatnim
uslugama u
zdravstvenom
sistemu Crne
Gore i modelu
dostupnosti tih
usluga
Redovna
budetska
sredstva
Raspisivanje javnog
poziva za
ukljuivanje
privatnih ustanova
u Mreu
zdravstvenih
ustanova
Fond za
zdravstveno
osiguranje
Kontinuirano
- Izvjetaj o
raspisanom
javnom pozivu i
broju ukljuenih
privatnih ustanova
u zdravstvenu
mreu i broj
sklopljenih
ugovora.
Redovna
budetska
sredstva
Monitoring i
evaluacija
zdravstvenog
sistema nakon
ukljuivanja
privatnih ustanova
u Mreu
zdravstvenih
ustanova.
Fond za
zdravstveno
osiguranje,
Ministarstvo
zdravlja
Kontinuirano
- Izvjetaj o
monitoringu i
evaluaciji.
Redovna
budetska
aktivnost
1.
Donoenje Uredbe
o maksimalnim
cijena ljekova
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje,
II kvartal
2014. godine
- Donesena Uredba
o maksimalnim
cijenama ljekova
Redovna
budetska
aktivnost
43

R.B
5.
CILJ
Outsourcing
nezdravstvenih
usluga
44
AKTIVNOST
NADLENI
ORGANI
I INSTITUCIJE
VREMENSKI
PERIOD
Jun 2014.
INDIKATOR
BUDET
2.
Donoenje
Pravilnika o
referentnim
cijenama ljekova;
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje,
Montefarm
II kvartal
2014. godine
- Usvojen Pravilnik
o referentnim
cijenama ljekova.
Redovna
budetska
aktivnost
3.
Donoenje
Pravilnika o
prepisivanju ljekova
na recept;
Ministarstvo
zdravlja, Fond
za
zdravstveno
osiguranje,
Montefarm
II kvartal
2014. godine
- Usvojen Pravilnik
o prepisivanju
ljekova na recept.
Redovna
budetska
aktivnost
4.
Sklapanje ugovora
Fonda za
zdravstveno
osiguranje sa
privatnim
apotekama;
Fond za
zdravstveno
osiguranje,
III kvartal
2014. godine
- Izvjetaji o broju i
vrsti sklopljenih
ugovora.
Redovna
budetska
aktivnost
5.
Definisanje statusa
Montefarma nakon
sklopljenih ugovora
sa privatnim
apotekama
Ministarstvo
zdravlja,
Ministartvo
finansija,
Savjet za
privatzaciju i
kapitalne
investicije
IV kvartal
2014. godine
- Izvjetaji o broju
odranih press
konferencija,
javnih nastupa,
obavjetenja
putem web
stranice
Ministarstva
zdravlja
6.
Monitoring i
evaulacija
sklopljenih ugovora
Fond za
zdravstveno
osiguranje
Kontinuirano
- Izvjetaj o
monitoringu i
evaluaciji.
1.
Izrada detaljne
Analize na osnovu
koje bi se izradio
predlog optimizacije
obavljanja
nezdravstvenih
usluga
Ministarstvo
zdravlja i
referentna
zdravstvena
ustanova
III kvartal
2015. godine
- Izraena Analiza
na osnovu koje bi
se izradio predlog
optimizacije
obavljanja
nezdravstvenih
usluga
Redovna
budetska
aktivnost

R.B
CILJ
AKTIVNOST
NADLENI
ORGANI
I INSTITUCIJE
VREMENSKI
PERIOD
INDIKATOR
Jun 2014.
BUDET
2.
Izrada elaborata za
pilot projekat
outsourcing
nezdravstvenih
usluga usluga
higijene i pripreme
hrane i
obezbjeivanja
objekata
OB NIki
III kvartal
2014. godine
- Izraen Elaborat
za pilot projekat
outsourcing
nezdravstvenih
usluga usluga
higijene i
pripreme hrane i
obezbjeivanja
objekata
Budet
Opte
bolnice
Niki
3.
Organizovanje
Javne rasprave na
temu: Uvoenje
privatnog partnera
u vrenju
nezdravstvenih
usluga
Ministarstvo
zdravlja,
OB Niki
III kvartal
2014. godine
- Realizovana
javna rasprava
Budet
Opte
bolnice
Niki
4.
Priprema i izrada
Plana
implementacije
Pilot projekta
OB Niki,
Ministarstvo
zdravlja
III kvartal
2015. godine
- Izraen plan
Implementacije
pilot projekta.
Redovna
budetska
sredstva
- Dostavljen
izvjetaj o
monitoringu i
implementaciji
projekta
5.
Izrada Elaborata za
pilot projekat o
uslugama pranja i
peglanja posteljine
Ministarstvo
zdravlja,
referentna
zdravstvena
ustanova
II kvartal
2016. godine
- Izraen Elaborat
za pilot projekat
o uslugama
pranja i peglanja
posteljine
Redovna
budetska
sredstva
6.
Izrada elaborata o
uslugama
odravanja
informacionih
sistema
Ministarstvo
zdravlja i Fond
za
zdravstveno
osiguranje
I kvartal
2017. godine
- Izraen Elaborat
o uslugama
odravanja
informacionih
sistema
Redovna
budetska
sredstva
7.
Priprema i izrada
modela
angaovanja
menaderskog tima
u zdravstvenoj
ustanovi
Ministarstvo
zdravlja i
referentna
zdravstvena
ustanova
II kvartal
2014. godine
- Definisan model
angaovanja
menaderskog
tima u
zdravstvenoj
ustanovi
Redovna
budetska
sredstva
45

R.B
CILJ
AKTIVNOST
NADLENI
ORGANI
I INSTITUCIJE
VREMENSKI
PERIOD
Jun 2014.
INDIKATOR
BUDET
6.
Unaprijeenje
zdravstvenog
turizma
1.
Izrada Analize o
postejeem stanju i
o mogunostima
unaprijeenje
zdravstvenog
turizma u Crnoj
Gori sa posebnim
akcentom na
stomatoloke
usluge, lijeilita i
banje i inostrane
penzionere.
Ministarstvo
zdravlja
I kvartal
2017. godine
- Uraena
Analiza o
postojeem
stanju
zdravstvenog
turizma u Crnoj
Gori
Redovna
budetska
sredstva
2.
Plan i program
implementacije
servisa predvienih
Analizom za
unaprijedjenje
zdravstvenog
turizma u Crnoj
Gori
Ministarstvo
zdravlja
III kvartal
2017. godine
- Izvjetaj o
sporovedenim
aktivnostima u
implementaciji,
monitoringu i
evaluaciji
servisa.
Redovna
budetska
sredstva
3.
Ministarstvo
zdravlja
II kvartal
2017. godine
- Promotivne
kampanje u
saradnji sa
nacionalnom
turistikom
organizacijom
Crne Gore,
Redovna
budetska
sredstva
Promotivne
kampanje
- Izrada
promotivnog i
reklamnog
materijala, video
klipova, web
prezentacija
46
REZIME
Strategije javno privatnog partnerstva u zdravstvu Crne Gore sa prateim
Akcionim planom za period 2014-2017. godine
. U okviru Programa rada Vlade, definisan je i prioritet daljeg razvoja javno
privatnog partnerstva u oblasti zdravstva u Crnoj Gori, koji predstavlja i glavni zadatak
predmetne Strategije javno privatnog partnerstva u zdravstvu Crne Gore. Strategijom su
identifikovane oblasti za ukljuivanje privatnog sektora u pruanju zdravstvenih usluga,
zatim oblasti za ukljuivanje privatnog sektora u pruanju nezdravstvenih usluga, kao i
postojea zakonske regulative i zelena knjiga Evropske unije .
Pomenutim dokumentom jasno su definisani ciljevi politike javno privatnog
partnerstva, zatim opisano je postojee stanje zakonske regulative u Crnoj Gori,a
ujedno sa tim naprevljen je i osvrt na Zelenu knjigu Evropske komisije, tj. ta prema
Zelenoj knjizi karakterie javno partnerstvo i kakve oblike javno-privatnog partnerstva
imamo u zemljama Evropske unije. Pored navedenog, Strategijom su obuhvaeni oblici
ugovornih modela, iskustva drugih zemalja i potencijalne oblasti i podruja primjene
javno-privatnog partnerstva u zdravstvu Crne Gore. Paralelno sa strategijom odraen je
i Akcioni period za njeno sprovoenje i to za period 2014-2017. godine.
Kako bi lake objasnili potencijalna podruja primjene javno-privatnog
partnerstva u zdravstvu Crne Gore podijelili smo djelatnost zdravstvenih ustanova na
zdravstvene i nezdravstvene usluge.
Kada su u pitanju zdravstvene usluge akcenat je na pruanju dijagnostikih i
specijalistikih usluga, koje nisu dostupne u onoj mjeri u kojoj su potrebne, u sistemu
zdravstva Crne Gore i zbog ega dolazi do formiranja liste ekanja pacijenata.
Posmatrajui sa stanovita zdravstvenih usluga JPP moemo primijeniti kroz
ulaganje kroz infrastrukturu, zatim proirenje mree zdravstvenih ustanova, kao i
proirenje mree apotekarskih ustanova.
Strategija posebno obrauje Mreu zdravstvenih ustanova Crne Gore koju osim
javnih zdravstvenih ustanova ine i privatne zdravstvene ustanove i to iz onih oblasti za
koje je procijenjeno da u javnim zdravstvenim ustanovama postoji oteano ostvarivanje
zdravstvene zatite po pitanju listi ekanja. Istovremeno, u mreu zdravstvenih
ustanova ule su i stomatoloke ordinacije.
Pored navedenog u Strategiji je obraeno ukljuivanje privatnih apoteka u sistem
realizacije recepta koji su propisani od strane izabranog doktora. Uvoenjem privatnih
apoteka obezbijedilo bi se bolje snabdijevanje, konkurentnost ali i poteda pacijenata u

smislu dosadanjeg obilaska apoteka.
to se tie nezdravstvenih usluga, cilj je izdvajanje tih usluga iz zdravstvenog
sistema i poveanje kvaliteta, produktivnosti i smanjenja trokova. Nezdravstvene
usluge obuhvataju: usluge ienja, pranja, peglanja, obezbjeenja, odravanja IT
sistema i upravljanja poslovnim procesima.
Prije angaovanja spoljnih partnera outsourcing aktivnosti, potrebno je izraditi
detaljnu analizu na temelju koje bi se izradio konkretan prijedlog optimizacije koji bi bio
dokumentovan, a sastojao bi se od poreenja postojeeg stanja sa buduim i gdje bi se
pojasnile mogunosti i nain ostvarenja uteda. To prije svega podrazumjeva analizu
koliko zdravstvene ustanove godinje troe na nezdravstvene djelatnosti, koliko
ustanove na sekundarnom i tercijarnom nivou izdvajaju na jednodnevni jelovnik po
bolnikom krevetu, koliko jedan kuvar/ista u prosijeku pokriva postelja, koliko iznose
trokovi za ienje prostorija po jednom metru kvadratnom i koje su sve stavke
ukljuene u te iznose (npr. toalet papir, sapuni i sve to je potrebno za ienje) Itd.
Iz tabele koja je data u Strategiji moe se vidjeti da se trenutno za nezdravstvene
usluge, koje obavlja 1.529 osoba, na godinjem nivou izdvaja bruto iznos od priblino
10 miliona eura (9.852.426,12). Ovaj podatak predstavlja polaznu taku za dalje analize
u vezi racionalizacije trokova.
Strategija se bavi i zdravstvenim turizmom imajui u vidu da Crna Gora sa svojim
dobrim osnovama i u javnom i privatnom zdravstvu ima potencijal da razvije zdravstveni
turizam prve klase. Razvoj dobre klinike reputacije, sa javnim i privatnim pruaocima
usluga, pratei stroge meunarodne standarde (licencirarnje, akreditacija,
sertifikovanje), a uz relativno niske cijene u poreenju sa drugim zemljama, ima
potencijal da privue pacijente iz regiona, a iz svijeta. Veliki je potencijal primijeen u
sljedeim oblastima: stomatologija (naroito implatanti), specijalne hiruke intervencije
(ortopedske, zamjena kuka i koljena, kozmetike, plastine, uroloke, itd. ), operacije
oka i dnevna hirurgija izmeu ostalog.
Javno-privatno partnerstvo predstavlja nov nain izgradnje javne infrastrukture.
Javni i privatni sektor moraju raditi i djelovati udrueno, a primjeri nam trebaju biti
razvijene zemlje, gdje privatni sektor igra znaajnu ulogu u zdravstvenom sistemu.
Na osnovu svega toga moemo zakljuiti da javno privatno partnerstvo predstavlja
koncept koji bi trebalo da ima iroku zastupljenost u Crnoj Gori, jer ukoliko je njegova
primjena racionalna i prednosti su viestruke.

Crna Gora Zdrvastvo

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Crna Gora Zdrvastvo

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Crna Gora

Vlada Crne Gore

STRATEGIJA JAVNO-PRIVATNOG PARTNERSTVA U

JUN, 2014. GODINE

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

CILJEVI POLITIKE JAVNO-PRIVATNOG PARTNERSTVA ............................................... 4

ZELENA KNJIGA EVROPSKE KOMISIJE I ZAKONODAVNI OKVIR U CRNOJ GORI ...... 6

Zakon o zdravstvenoj zatiti ......................................................................................... 8

4 JAVNO-PRIVATNO PARTNERSTVO U SEKTORU ZDRAVSTVA I MEUNARODNA

ORGANIZACIJA I FINANSIRANJEZDRAVSTVENE ZATITE ..........................................18

OBLICI UGOVORA U JAVNO-PRIVATNOM PARTNERSTVU .........................................20

7 POTENCIJALNE OBLASTI PRIMJENE JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U

9 AKCIONI PLAN ZA SPROVOENJE STRATEGIJE JAVNO PRIVATNOG

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

Politika ukljuivanja privatnog sektora u sistem zdravstva ojaae i podstai zdravstvo u

2 CILJEVI POLITIKE JAVNO-PRIVATNOG PARTNERSTVA

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

Konkurentnost: Ni jedno javno-privatno partnerstvo ne moe da bude rezultat

Grafiki prikaz kriterijuma za ostvarivanje unaprijed postavljenih ciljeva

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

3 ZELENA KNJIGA EVROPSKE KOMISIJE I ZAKONODAVNI

Relativno dugo trajanje partnerstva, ukljuujui saradnju izmeu javnog partnera i

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

Raspodjela rizika izmeu javnog partnera i privatnog partnera kojem su generalno

Ugovorni oblik JPP-a u kojem se partnerstvo izmeu javnog i privatnog partnera

Zakon o zdravstvenoj zatiti

U pripremi je i najvaniji zakon kada je u pitanju ureenje oblasti javno-privatnog

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

3.1 Zakon o zdravstvenoj zatiti

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

3.2 Zakon o zdravstvenom osiguranju

primarnu zdravstvenu zatitu,

Odnos izmeu zdravstvenih ustanova i obaveznog zdravstvenog osiguranja uspostavlja

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

koncepta plaanja kapaciteta i prei na ugovaranje pruanja zdravstvenih i drugih usluga

3.3 Zakon o koncesijama

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

3.4 Zakon o ueu privatnog sektora u vrenju javnih usluga

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

3.5 Zakon o budetu

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

3.6 Zakon o stranim investicijama

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

4 JAVNO-PRIVATNO PARTNERSTVO U SEKTORU ZDRAVSTVA I

4.1 Iskustva u sprovoenju javno-privatnog partnerstva

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

Privatizacija Centra za dijalizu u osam bolnica u Republici Rumuniji 2003. godine

U narednoj tabeli 1. prikazana je kombinacija javno-privatnog partnerstva u Evropi

Tabela 1. Mjeavina javnog i privatnog partnerstva u Evropi

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

U Velikoj Britaniji, Privatna finansijska inicijativa (PFI) je glavni model javno-privatnog

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

Osim ve pomenutih, Andriani, Lignieres i Ratledge (2006) su identifikovali jo 26

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

5 ORGANIZACIJA I FINANSIRANJEZDRAVSTVENE ZATITE

Organizacija i finansiranje zdravstvene zatite u Crnoj Gori zasniva se na dominantnoj

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

Modeli plaanja zdravstvenih usluga na primarnom, sekundarnom i tercijarnom nivou su

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA

6 OBLICI UGOVORA U JAVNO-PRIVATNOM PARTNERSTVU

Mnogobrojne, praktino neograniene, mogunosti stoje na raspolaganju za pruanje

U zavisnosti o stepena ukljuenosti javnog i privatnog sektora u projektovanje, izgradnju,

STRATEGIJA JAVNO PRIVATNOG PARTNERSTVA U ZDRAVSTVU CRNE GORE SA