Zadanie 29.

(1 pkt)

Zapis fragmentu czsteczki biaka: Gly Ala Leu Phe Asp - Ser ...
przedstawia struktur
A. pierwszorzdow biaka.
C. trzeciorzdow biaka.
B. drugorzdow biaka.
D. czwartorzdow biaka.

Komrka
poziom rozszerzony

Zadanie 1. 30.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)

rdo: CKE 2005 (PR), zad. 30.

Schemat przedstawia cykl yciowy haploidalnej komrki dzielcej si mitotycznie.

3

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie 31. (1 pkt)

Proces powstawania ATP z ADP nazywamy fosforylacj.

2 czsteczki kwasu 1,3-difosfoglicerynowego
2ADP
2ATP
2 czsteczki kwasu 3-fosfoglicerynowego
Okrel, jaki rodzaj fosforylacji przedstawia powyszy schemat fragmentu procesu
glikolizy.
....................................................................................................................................................
Obok
komrek przedstawionych przy fazach G2 i M wpisz liczb chromosomw i liczb
czsteczek DNA waciw dla tych faz cyklu yciowego komrki.

Zadanie
2. 32.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)

rdo: CKE 2005 (PR), zad. 32.

Schemat przedstawia wspprac chloroplastw i mitochondriw w komrce rolinnej.

a) Ustal, w ktrym z tych organelli zachodz procesy anaboliczne, a w ktrym zachodz

procesy kataboliczne.
b) Wyjanij, jakie korzyci ma komrka ze wsppracy chloroplastw
i mitochondriw.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
1

4
4

Egzamin maturalny z biologii

Egzamin maturalny z biologii
Arkusz II
Arkusz II

Zadanie
33.
(1 pkt)
pkt)
Zadanie
3. 33.
(1 pkt)
Zadanie
(1

rdo: CKE 2005 (PR), zad. 33.

Komrki nabonka
nabonka gruczoowego
gruczoowego gruczow
gruczow trawiennych
trawiennych (linianek,
(linianek, trzustki
trzustki itp.)
itp.) produkuj
produkuj
Komrki
ii wydzielaj
wydzielaj enzymy
enzymy trawienne.
trawienne.
Do
kadego
z naczy
(A, syntez
B i C) enzymw
woono aprobwk
5 cm3 1%
roztworu skrobi.
Wyka
zaleno
midzy
obfitociz siateczki
siateczki
rdplazmatycznej
Wyka
zaleno
midzy
syntez
enzymw
a
obfitoci
rdplazmatycznej
We
wszystkich
naczyniach
(A,
B
i
C)
umieszczono
rwnie
probwki
z 1 cm3 wieo
szorstkiej w
w komrkach
komrkach tych
tych gruczow.
gruczow.
szorstkiej
pobranej liny. Naczynia umieszczono w aniach wodnych o rnych temperaturach i po
wyrwnaniu
si temperatur w naczyniu oraz w probwkach, przelano lin do roztworu
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
skrobi. Nastpnie co minut pipet pobierano po kropli kadej z mieszanin i przy pomocy
.......................................................................................................................................................
jodyny
testowano na obecno skrobi. Dla kadego zestawu (A, B i C) notowano czas,
.......................................................................................................................................................
po
aj kim kropla mieszaniny ju nie zmieniaa barwy na czarno-niebiesk, co oznaczao
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
strawienie skrobi (negatywny test skrobiowy).
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Podaj:
a)
w ktrym
naczy
skrobi.
Zadanie
4. 34.
(2 zpkt)
CKE 2005 (PR), zad. 34.
Zadanie
(2
pkt) badawczych najszybciej nastpi strawienierdo:
Zadanie
34.
(2
pkt)
b)
ktrym z rolinnych
naczy, powakuole
zakoczeniu
eksperymentu,
skrobiowy
bdzie
pozytywny.
Ww
komrkach
(wodniczki)
s zwykle
zwykletest
due
nieliczne.
S one
one
otoczone
W
komrkach
rolinnych jednym
wakuoleargumentem.
(wodniczki)
s
due
ii nieliczne.
S
otoczone
Kady
wybr
uzasadnij
tonoplastem
i
wypenione
sokiem
wakuolarnym
(komrkowym).
tonoplastem i wypenione sokiem wakuolarnym (komrkowym).
Wymie dwie
dwie funkcje,
funkcje, jakie
jakie mog
mog peni
peni wakuole
wakuole w
w komrkach
komrkach rolinnych.
rolinnych.
Wymie
a) .................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b)
.................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 5. 6.
(1 pkt) pkt)
Zadanie
Zadanie 35.
35.(1(2
(2 pkt)
pkt)
Zadanie
Na rysunku przedstawiono
budow komrki zwierzcej.

rdo: CKE 11.2006 (PR), zad. 6.

Schemat przedstawia
przedstawia przekrj
przekrj poprzeczny
poprzeczny przez
przez li
li podwodny
podwodny przetacznika
przetacznika bobownika.
bobownika.
Schemat

Prbny egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony

Podaj numery oraz nazwy dwch organelli komrki spord 1 4, ktre s ograniczone
dwiema bonami lipidowo biakowymi.
.......................................................................................................................................................
Podaj
dwie zalenoci
zalenoci midzy
midzy rodowiskiem
rodowiskiem ycia
ycia tej
tej roliny
roliny aa budow
budow skrki
skrki jej
jej licia
licia
Podaj
dwie
podwodnego.
podwodnego.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 7. (2 pkt)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Podczas prac wykopaliskowych w pozostaociach poudniowoafrykaskiej wioski z XI w.
.......................................................................................................................................................
znaleziono szkielet mczyzny, ktry fizycznie rni si od szkieletw innych mieszkacw
.......................................................................................................................................................
tej wioski. Jednak analiza izotopw zawartych w tym szkielecie wykazaa, e stosunek
rnych izotopw wgla jest w nim podobny do stwierdzonego u innych mieszkacw tej
wioski. Skad izotopw wgla w szkielecie uzaleniony jest od spoywanego pokarmu.
Archeolodzy, ktrzy dokonali tego odkrycia sformuowali wniosek, e mczyzna ten przyby
do wioski z innego obszaru, a nastpnie spdzi w niej wikszo swojego ycia.

Podaj dwa argumenty potwierdzajce wniosek archeologw.

1. ..................................................................................................................................
2

..................................................................................................................................
rdo: CKE 11.2006 (PR), zad. 8.
Zadanie
6. 8.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)
Na rysunku przedstawiono cztery sposoby przenikania substancji przez bon komrkow.

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie 30. (1 pkt)

Woda jest substancj o szczeglnych waciwociach. Jej gsto osiga warto maksymaln
w 4C i maleje wraz ze wzrostem temperatury. Tworzc ld podczas zamarzania, woda
zwiksza swoj objto, co powoduje, e powstajcy ld jest lejszy od wody, z ktr si
styka.
Wyka na jednym przykadzie, e dwa opisane powyej stany skupienia wody maj
istotne
znaczenienadlarysunku
ycia w zbiornikach
wodnych. substancji przez bon komrkow
Przedstawione
sposoby przenikania
podziel na dwie grupy uzupenij ponisz tabel.
......................................................................................................................................................
Przenikanie w stosunku do gradientw
Grupa
Sposoby przenikania
ste
......................................................................................................................................................
I
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
II

Zadanie
(2 pkt)
Zadanie 7. 31.
(2 pkt)

rdo: CKE 01.2006 (PR), zad. 31.

W cytoplazmie komrek eukariotycznych znajduje si sie struktur biakowych tworzca

przestrzenn konstrukcj zwan cytoszkieletem.
Przyporzdkuj kadej z podanych struktur cytoszkieletu wszystkie odpowiednie dla niej
funkcje.
1. Filamenty aktynowe
2. Filamenty porednie

A. Wchodz w skad rzsek, wici, wkienek wrzeciona

kariokinetycznego.
B. Odpowiadaj za zmian ksztatu komrki.
C. Mog peni rol w transporcie wewntrzkomrkowym.
D. Zapewniaj komrce wytrzymao mechaniczn oraz
mog decydowa o lokalizacji organelli.

1. .....,
Egzamin maturalny z biologii 2. ........
Arkusz II

Zadanie 8. 33.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)
Zadanie 32. (1 pkt)

rdo: CKE 01.2006 (PR), zad. 33.

Rysunek przedstawia schemat budowy A i model

A
przestrzenny
B pewnej
struktury komrkowej,
Nukleotydy bdce
organicznymi
skadnikami komrki peni gwnie rol monomerw
zbudowanej
z dwch
podjednostek.
budujcych kwasy
nukleinowe,
ale mog rwnie peni inne funkcje w komrce.
Podaj przykad takiego nukleotydu oraz jego rol w komrce.

B
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Podaj nazw tej struktury oraz funkcj, jak peni ona w komrce.
..............................................................................................................................................

Zadanie 34. (1 pkt)

Rysunki przedstawiaj mechanizm otwierania si i zamykania aparatw szparkowych
3
u rolin.

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie
(3 pkt)
Zadanie 9. 38.
(3 pkt)

rdo: CKE 01.2006 (PR), zad. 38.

Schemat ilustruje przepyw energii w komrce rolinnej.

Na podstawie analizy powyszego schematu uzupenij brakujce nazwy zwizkw

chemicznych i procesw oznaczonych literami AD oraz podaj przykad wykorzystania
przez organizm rolinny energii zgromadzonej w ATP.
......................................................................................................................................................

Zadanie 39. (2 pkt)

Dziaajce w przewodzie pokarmowym enzymy maj rne waciwoci.
Podaj jedno podobiestwo i jedn rnic midzy amylaz linow i amylaz trzustkow
wynikajce z ich waciwoci enzymatycznych.
Podobiestwo: ............................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Rnica: ......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

Egzamin maturalny
maturalny zz biologii
biologii
Egzamin
Arkusz
II
Arkusz II

2
2

Zadanie 10.30.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)
pkt)
Zadanie
30. (1

rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 30.

W cyklu
cyklu komrkowym
komrkowym wyrniamy
wyrniamy faz
faz podziau
podziau oraz
oraz okres
okres
W
Interfaza trwa
trwa duej
duej ni
ni mitoza,
mitoza, aa w
w jej
jej przebiegu
przebiegu moemy
moemy
Interfaza
fazy
G
,
S,
G
.
fazy G11, S, G22.

midzypodziaowy (interfaz).
(interfaz).
midzypodziaowy
wyodrbni charakterystyczne
charakterystyczne
wyodrbni

S, G
G22..
Dobierz opisy
opisy do
do procesw
procesw zachodzcych
zachodzcych w
w fazach
fazach G
G11,, S,
Dobierz
Opis II
Opis
W tej
tej fazie
fazie zachodzi
zachodzi replikacja
replikacja DNA.
DNA.
W

mitoza
mitoza

faza
fazaGG2 2

faza
fazaGG1 1

Opis III
III
Opis
W
tej
fazie ilo
ilo DNA
DNA jest
jest na
na poziomie
poziomie 2c.
2c.
W tej fazie

faza S
S
faza

Faza
Faza

Opis II
II
Opis
W tej
tej fazie
fazie ilo
ilo DNA
DNA jest
jest podwojona.
podwojona.
W

Numer opisu
opisu
Numer

G11
G
S
S
G22
G

Zadanie 11.31.
(2 pkt)
Zadanie
31.
(2 pkt)
pkt)
Zadanie
(2

rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 31.

Poniszy rysunek
rysunek przedstawia
przedstawia schematycznie
schematycznie budow
budow mitochondrium,
mitochondrium, w
w ktrym
ktrym zachodzi
zachodzi
Poniszy
m.in.
proces
oddychania
wewntrzkomrkowego.
m.in. proces oddychania wewntrzkomrkowego.
Podaj nazwy
nazwy struktur
struktur oznaczonych
oznaczonych na
na schemacie
schemacie jako
jako X
X oraz
oraz Y
Y ii podaj,
podaj, jakie
jakie etapy
etapy
Podaj
oddychania komrkowego
komrkowego zachodz
zachodz w
w ich
ich obrbie.
obrbie.
oddychania

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie 12.34.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)

rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 34.

Komrki ywych organizmw s bardzo rnorodne. Ponisze rysunki przedstawiaj

komrk bakteryjn (A) oraz rolinn (B).
Podaj nazwy dwch widocznych na rysunkach struktur wsplnych dla obu komrek

10
i zaznacz je na rysunkach.

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie 47. (2 pkt)

Gen warunkujcy barw oczu u Drosophila melanogaster znajduje si w chromosomie X,

przy czym allel warunkujcy oczy biae jest recesywny a, a allel warunkujcy oczy
czerwone jest dominujcy A. Natomiast recesywny gen zredukowanych skrzyde (b) nie jest
sprzony z pci. Dziedziczenie pci u muszki owocowej odbywa si wedug podobnych
zasad jak u czowieka.
Zapisz wszystkie moliwe genotypy samicy muszki owocowej o czerwonych oczach
i normalnie wyksztaconych skrzydach oraz wszystkie moliwe genotypy samca o tych
samych cechach.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 13. (1 pkt)

Zadanie
Zadanie 48.
35. (1
(1 pkt)
pkt)

rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 48.

Kolchicyna
jestzawieraj
alkaloidem
wystpujcym
w rolinie
zwanej od
zimowitem
Ponisze zdania
informacje
o fazie fotosyntezy
niezalenej
wiata. jesiennym.
Ten zwizek chemiczny ma silny wpyw na przebieg podziau mitotycznego: hamuje
wytwarzanie
i funkcjonowanie
wrzeciona
podziaowego
powodujc,
e chromosomy nie
Zaznacz zdanie
zawierajce bdn
informacj
i uzasadnij
swj wybr.
rozchodz si do biegunw komrki. W takim przypadku nie dochodzi rwnie do podziau
cytoplazmy,
czyli cytokinezy.
1. Reakcje niezalene
od wiata przebiegaj w stromie chloroplastw.

2. Faza niezalena od wiata, czyli tzw. cykl Calvina, skada si z trzech etapw
Podaj
nazw rodzaju
mutacji,
jaka zajdzie po zadziaaniu kolchicyn na dzielce si,
karboksylacji,
redukcji
i regeneracji.
diploidalne
komrki.
3. W stromie
chloroplastw, w wyniku cyklu przemian CO zostaje przeksztacony
2

w produkt fotosyntezy.
.......................................................................................................................................................
4. W procesie redukcji dwutlenku wgla wykorzystywane s produkty fazy wietlnej ATP
i NADP.

Zadanie 49. (1 pkt)

.......................................................................................................................................................
Wedug
najnowszych bada, w co najmniej 16 organizmach z oddzielnych gazi
ewolucyjnych
kodonom s przypisane aminokwasy inne ni standardowo. Wiele gatunkw
.......................................................................................................................................................
glonu Acetabularia odczytuje kodony UAG i UAA, powszechnie oznaczajce stop, jako
.......................................................................................................................................................
glicyn.
Kodon CUG, ktry normalnie oznacza leucyn, w komrkach grzybw z rodzaju
Candida
jest tumaczony jako seryna.
.......................................................................................................................................................
Podaj cech kodu genetycznego, od ktrej odstpstwa zostay przedstawione w tekcie.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................
Zadanie
14.53.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)

rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 53.

Teoria endosymbiozy zakada, e mitochondria i plastydy s przeksztaconymi w procesie

ewolucji mikroorganizmami, ktre dostay si do wntrza komrki praeukariotycznej drog
fagocytozy, przy czym nie ulegy strawieniu, lecz przeksztaciy si w wymienione wczeniej
organella.
Spord podanych niej zda zaznacz dwa, ktre stanowi argumenty przemawiajce
za teori endosymbiozy.
1.
2.
3.
4.

Plastydy s spotykane w komrkach rolinnych i bakteryjnych.

Mitochondria s spotykane we wszystkich komrkach oddychajcych tlenowo.
Mitochondria i plastydy zawieraj wasn informacj genetyczn w postaci DNA.
Jedynie mitochondria zawieraj enzymy umoliwiajce przeprowadzanie oddychania
tlenowego.
5. Komrka eukariotyczna potrafi sama wytwarza nowe mitochondria na drodze syntez
potrzebnych skadnikw.
6. Niektre formy plastydw mog by bezbarwne.
67. Analiza sekwencyjna biaek mitochondrialnych
Egzamin maturalny z biologii
i plastydowych wskazuje na ich bliskie
6
Egzamin maturalny z biologii
rozszerzony
pokrewiestwo z prokariontami. Poziom
Poziom rozszerzony

Zadanie
(2
Zadanie
15.10.
(2 pkt)
Zadanie
10.
(2 pkt)
pkt)

rdo: CKE 2007 (PR), zad. 10.

Woda
Woda jest
jest zwizkiem
zwizkiem chemicznym,
chemicznym, ktrego
ktrego jest
jest najwicej
najwicej w
w komrkach
komrkach organizmw
organizmw
rolinnych
i
zwierzcych.
rolinnych i zwierzcych.
Podaj
Podaj dwie
dwie wsplne
wsplne funkcje
funkcje wody
wody penione
penione przez
przez ni
ni zarwno
zarwno u
u rolin,
rolin, jak
jak ii u
u zwierzt.
zwierzt.
1.
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2.
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

Zadanie 16.11.
(1 pkt) pkt)
Zadanie
Zadanie 11. (1
(1 pkt)

rdo: CKE 2007 (PR), zad. 11.

Na
Na podstawie
podstawie analizy
analizy przedstawionych
przedstawionych niej
niej fragmentw
fragmentw opisw
opisw (A-C)
(A-C)
rodzajw
komrek,
zaznacz
ten,
ktry
przedstawia
opis
komrki
roliny
rodzajw komrek, zaznacz ten, ktry przedstawia opis komrki roliny
Wybr
Wybr uzasadnij
uzasadnij jednym
jednym argumentem.
argumentem.

rnych
rnych
ldowej.
ldowej.

A.
A. ciana
ciana komrkowa
komrkowa tej
tej komrki
komrki ma
ma budow
budow warstwow,
warstwow, aa jedn
jedn zz jej
jej gwnych
gwnych substancji
substancji
budulcowych
jest
mannan.
Cytoplazma
jest
jednolita,
ale
w
starszych
komrkach
budulcowych jest mannan. Cytoplazma jest jednolita, ale w starszych komrkach
wystpuj
wystpuj wodniczki.
wodniczki. Materiaem
Materiaem zapasowym
zapasowym jest
jest gwnie
gwnie glikogen,
glikogen, rzadziej
rzadziej lipidy
lipidy
ii fosforany.
Wystpuje
jedno
jdro
komrkowe
zawierajce
materia
genetyczny
fosforany. Wystpuje jedno jdro komrkowe zawierajce materia genetyczny komrki.
komrki.
B.
B. ciana
ciana komrkowa
komrkowa tej
tej komrki
komrki zbudowana
zbudowana jest,
jest, midzy
midzy innymi,
innymi, zz celulozy
celulozy ii mureiny.
mureiny.
Na
Na jej
jej powierzchni
powierzchni wystpuje
wystpuje otoczka
otoczka luzowa.
luzowa. W
W cytoplazmie
cytoplazmie wystpuj
wystpuj wakuole
wakuole
gazowe.
Bona
komrkowa
tworzy
liczne
wpuklenia

tylakoidy,
na
ktrych
s
barwniki
gazowe. Bona komrkowa tworzy liczne wpuklenia tylakoidy, na ktrych s barwniki
fikobilinowe
fikobilinowe ii chlorofil
chlorofil a.
a. Materiaem
Materiaem zapasowym
zapasowym jest
jest gwnie
gwnie glikogen.
glikogen. Materia
Materia
genetyczny
zlokalizowany
jest
w
nukleoidzie.
genetyczny zlokalizowany jest w nukleoidzie.
C.
C. ciana
ciana komrkowa
komrkowa tej
tej komrki
komrki zbudowana
zbudowana jest
jest gwnie
gwnie zz celulozy.
celulozy. Du
Du cz
cz wntrza
wntrza
komrki
komrki zajmuje
zajmuje wakuola.
wakuola. W
W cytoplazmie
cytoplazmie wystpuj
wystpuj liczne
liczne chloroplasty
chloroplasty
zz rozbudowanymi
rozbudowanymi tylakoidami
tylakoidami tworzcymi
tworzcymi grana,
grana, na
na ktrych
ktrych umieszczone
umieszczone s
s barwniki
barwniki
(gwnie
chlorofil
a
i
b).
Materiaem
zapasowym
jest
skrobia
asymilacyjna.
Wystpuje
(gwnie chlorofil a i b). Materiaem zapasowym jest skrobia asymilacyjna. Wystpuje
jedno
jedno jdro
jdro komrkowe
komrkowe zawierajce
zawierajce materia
materia genetyczny
genetyczny komrki.
komrki.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie
Zadanie 12.
12. (1
(1 pkt)
pkt)

7
Wzrost
Wzrost ii naprawa
naprawa mini
mini s
s kontrolowane
kontrolowane przez
przez sygnay
sygnay chemiczne,
chemiczne, ktrych
ktrych pojawienie
pojawienie si
si

Na schematach przedstawiono wzory dwch zwizkw czynnych biologicznie.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 17.12.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)

rdo: CKE 2007 (PR), zad. 12.

Wzrost i naprawa mini s kontrolowane przez sygnay chemiczne, ktrych pojawienie si

zaley midzy innymi od aktywnoci dwch genw: jeden z nich koduje biakowy czynnik
wzrostu IGF1, a drugi miostatyn. Biako IGF1 pobudza wystpujce w pobliu wkien
miniowych komrki satelitarne (satelitowe) do podziaw, natomiast miostatyna zatrzymuje
podziay tych komrek. Dzielce si komrki satelitarne (satelitowe) cz si
z uszkodzonymi wknami miniowymi by pomc w ich naprawie, co w efekcie daje
wiksze i silniejsze minie.
Na podstawie analizy tekstu, uzupenij tabel, wpisujc do niej odpowiednie okrelenia
spord wymienionych w nawiasach tak, aby ilustroway zaleno pomidzy iloci obu
biaek, liczb komrek satelitarnych (satelitowych) i szybkim przyrostem masy mini.
Podaj, ktry z tych zwizkw (A czy B) to grupa hemowa hemoglobiny oraz okrel
Ilo biaka
IGF1
miostatyny
Liczba komrek satelitarnych
funkcj
hemoglobiny
wIlo
organizmach.
Przyrost masy mini
(maa / dua)

(mao / duo)

(maleje / ronie)

.......................................................................................................................................................
szybki
.......................................................................................................................................................

Zadanie 18.2.(2(2pkt)
Zadanie
pkt)

rdo: CKE 2008 (PR), zad. 2.

W komrkach eukariotycznych wystpuj nastpujce rodzaje bon:

I. bona otaczajca komrk,
II. bony znajdujce si wewntrz komrki.
Podaj po jednej funkcji bony I i bon II.
I. ..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
II. ..............................................................................................................................................
Egzamin maturalny z biologii
3
..............................................................................................................................................
Poziom rozszerzony

Zadanie
19.3.
pkt)
Zadanie
pkt)
Zadanie
4.(2(2
(2
pkt)

rdo: CKE 2008 (PR), zad. 4.

U
wyszych
mier lizosom.
niektrych komrek warunkuje powstanie funkcjonalnych
Na rolin
schemacie
przedstawiono
systemw, majcych istotne znaczenie w yciu roliny. W prawidowym rozwoju rolin takie
zmiany zachodz w kocowym etapie rnicowania si komrek i tkanek.
Podaj dwa przykady tkanek rolinnych zbudowanych z komrek martwych. Okrel
rol kadej z tych tkanek.
1. .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

a) Wyjanij, na czym polega rola przedstawionego tu lizosomu w komrce zwierzcej.

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
b) Okrel, jaki mechanizm utrzymuje niskie pH wewntrz lizosomu.
8

a) Wyjanij, na czym polega rola przedstawionego tu lizosomu w komrce zwierzcej.

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
b) Okrel, jaki mechanizm utrzymuje niskie pH wewntrz lizosomu.
.................................................................................................................................................
Egzamin maturalny
maturalny zz biologii
biologii
Egzamin
33
.................................................................................................................................................
Poziom rozszerzony
rozszerzony
Poziom

Zadanie
20.3.(15.
Zadanie
(1pkt)
pkt)
Zadanie
(3
pkt)
Zadanie
3. (1
pkt)

rdo: CKE 2009 (PR), zad. 3.

Zadanie 21.4.
Zadanie
4.(1(1
(1pkt)
pkt)
Zadanie
pkt)

rdo: CKE 2009 (PR), zad. 4.

NaWykonano
schemacie przedstawiono
przedstawiono
substraty
produkty
przemian
w mitochondrium.
mitochondrium.
badania dotyczce
wpywu
enzymw
na energi
aktywacji rozkadu rnych
Na
schemacie
substraty
ii produkty
przemian
w
substancji. Okazao si, e energia aktywacji rozkadu 1 mola H2O2 bez udziau enzymu
O22J, a z udziaem enzymu katalazy 23100 J. Hydroliza
CO22,, H
H22O
O1 mola kazeiny bez
O
CO
wynosi 75600
udziau enzymu wymaga 86520
J, a w obecnoci enzymu trypsyny 50400 J.
MITOCHONDRIUM
MITOCHONDRIUM
a) Wyniki uzyskane w badaniach przedstaw w tabeli.
X
Y
X
Y
Zaznacz zestaw
zestaw zwizkw
zwizkw oznaczonych
oznaczonych jako
jako X
X ii Y.
Y.
Zaznacz
X
Y
X
Y
glukoza
i
ATP
ADP
i
P
A ADP i Pii
glukoza i ATP
A
ATP
kwas
pirogronowy,
ADP
i
P
B
i
ATP
B kwas pirogronowy, ADP i Pi
ATP
kwas pirogronowy,
pirogronowy, ADP
ADP ii PPii
C ATP
kwas
C
ATP
glukoza,
ADP
i
P
D
ATP
D glukoza, ADP i Pii

b) Sformuuj
wniosekjest
wynikajcy
z uzyskanych
Mitochondrium
otoczone
jest
dwiema bonami.
bonami.
Bona danych.
wewntrzna jest
jest pofadowana
pofadowana ii tworzy
tworzy
Mitochondrium
otoczone
dwiema
Bona
wewntrzna
grzebienie.
Liczba
grzebieni
i
ich
rozmiary
zwikszaj
si
w
mitochondriach
wystpujcych
grzebienie. Liczba grzebieni i ich rozmiary zwikszaj si w mitochondriach wystpujcych
w komrkach
komrkach
narzdw oo intensywnym
intensywnym metabolizmie.
metabolizmie.
.................................................................................................................................................
w
narzdw
Na
rysunkach
przestawiono
schematycznie
mitochondria pochodzce
pochodzce zz dwch
dwch rnych
rnych
Na rysunkach
przestawiono schematycznie mitochondria
.................................................................................................................................................
narzdw.
narzdw.
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt

1.
1

2.
2

3.
2

4.
2

5.
3

A.
B.
A.
B.
Podaj,
ktry
schemat
przedstawia
mitochondrium
pochodzce
najprawdopodobniej
Podaj, ktry schemat przedstawia mitochondrium pochodzce najprawdopodobniej
minia szkieletowego.
szkieletowego. Wybr
Wybr uzasadnij
uzasadnij jednym
jednym argumentem,
argumentem, uwzgldniajc
uwzgldniajc funkcj
funkcj
zz minia
mini
i
mitochondriw.
mini i mitochondriw.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 5.
5. (1
(1 pkt)
pkt)
Zadanie

Komrki nabonka
nabonka jelita
jelita szczura
szczura wytwarzaj
wytwarzaj luz
luz (glikoprotein).
(glikoprotein). Przeprowadzono
Przeprowadzono
Komrki
nastpujce dowiadczenie.
dowiadczenie. Najpierw
Najpierw do
do komrek
komrek nabonka
nabonka jelita
jelita szczura
szczura wprowadzono
wprowadzono
nastpujce
radioaktywnie
oznakowane
aminokwasy.
Ustalono,
e
zostay
one
wbudowane
w biaka,
biaka,
radioaktywnie oznakowane aminokwasy. Ustalono, e zostay one wbudowane w
ktre
pojawiay
si
najpierw
w
siateczce
wewntrzplazmatycznej,
a
potem
w
cysternach
ktre pojawiay si najpierw w siateczce wewntrzplazmatycznej, a potem w cysternach
aparatu Golgiego.
Golgiego. Nastpnie
Nastpnie do
do tych
tych samych
samych komrek
komrek wprowadzono
wprowadzono oznakowan
oznakowan
aparatu
radioaktywnie
glukoz
i
zaobserwowano,
e
trafiaa
ona
od
razu
do
cystern
aparatu
Golgiego
radioaktywnie glukoz i zaobserwowano, e trafiaa ona od razu do cystern aparatu Golgiego
z
pominiciem
siateczki
wewntrzplazmatycznej.
Na
koniec
stwierdzono,
e
wytwarzany
z pominiciem siateczki wewntrzplazmatycznej. Na koniec stwierdzono, e wytwarzany
przez badane
badane komrki
komrki luz
luz jest
jest radioaktywny.
radioaktywny.
przez
Na podstawie
podstawie opisu
opisu powyszego
powyszego dowiadczenia
dowiadczenia
sformuuj wniosek
wniosek dotyczcy
dotyczcy funkcji
funkcji
Na
sformuuj
9

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
rdo: CKE 2009 (PR), zad. 5.
Zadanie 22.5.(1(1pkt)
Zadanie
pkt)
Komrki nabonka jelita szczura wytwarzaj luz (glikoprotein). Przeprowadzono
nastpujce dowiadczenie. Najpierw do komrek nabonka jelita szczura wprowadzono
radioaktywnie oznakowane aminokwasy. Ustalono, e zostay one wbudowane w biaka,
ktre pojawiay si najpierw w siateczce wewntrzplazmatycznej, a potem w cysternach
aparatu Golgiego. Nastpnie do tych samych komrek wprowadzono oznakowan
radioaktywnie glukoz i zaobserwowano, e trafiaa ona od razu do cystern aparatu Golgiego
z pominiciem siateczki wewntrzplazmatycznej. Na koniec stwierdzono, e wytwarzany
przez badane komrki luz jest radioaktywny.
Na podstawie opisu powyszego dowiadczenia sformuuj wniosek dotyczcy funkcji
aparatw Golgiego w komrkach nabonkowych jelita szczura.

Egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony
.......................................................................................................................................................

Zadanie 23.6.(1(1pkt)
Zadanie
pkt)

rdo:
CKE
Nr zadania
1.
2.
3.
4.
5. 2009 (PR), zad. 6.
Wypenia Maks. liczba pkt
1
3
1
1
Uczniowie otrzymali
polecenie zaobserwowania zjawiska plazmolizy. W tym1 celu:
egzaminator!
pkt przedmiotowym komrki zwierzce, nastpnie
Ucze 1 umieci w kropliUzyskana
wody naliczba
szkieku

doda dwie krople stonego roztworu chlorku sodu i rozpocz obserwacj pod mikroskopem.
Ucze 2 umieci w kropli wody na szkieku przedmiotowym komrki zwierzce, nastpnie
doda dwie krople wody destylowanej i rozpocz obserwacj pod mikroskopem.
Ucze 3 umieci w kropli wody na szkieku przedmiotowym komrki rolinne, nastpnie
doda dwie krople stonego roztworu chlorku sodu i rozpocz obserwacj pod mikroskopem.
Ucze 4 umieci w kropli wody na szkieku przedmiotowym komrki rolinne, nastpnie
doda dwie krople wody destylowanej i rozpocz obserwacj pod mikroskopem.
Wymie ucznia, ktry ma szans zaobserwowa zjawisko plazmolizy. Podaj argument
uzasadniajcy ten wybr, uwzgldniajc w nim badany obiekt oraz mechanizm
obserwowanego zjawiska.
Ucze: ..........................., poniewa .............................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
14

Egzamin maturalny z biologii

.......................................................................................................................................................
Poziom rozszerzony

Zadanie 24.7.
(2(1pkt)
Zadanie
28.
(2pkt)
pkt)
Zadanie

rdo: CKE 2009 (PR), zad. 28

Dugo
poszczeglnych
fazwidmo
cyklu absorpcji
komrkowego
moe fotosyntetycznych.
si rni w zalenoci od rodzaju
Na
wykresie
przedstawiono
barwnikw
komrek. Na schemacie przedstawiono cykl komrkowy.

Podaj nazw fazy cyklu komrkowego oznaczonej na schemacie liter X oraz okrel,
na czym polega zachodzcy w niej proces.
Faza ....................................... polega na .....................................................................................
.......................................................................................................................................................
Przeprowadzono
nastpujce dowiadczenie.
Siewki rzeuchy podzielono na 3 grupy i umieszczono w jednakowych warunkach
(wilgotno, temperatura, stenie CO2). Kad grup nawietlano wiatem o innej barwie
Zadanie
(1 pkt)
przez
okres29.
dwch
tygodni:
Na wykresie
przedstawiono
zaleno
przeywalnoci
grup
I wiatem
niebieskim
o dugoci
fali 440 nm dwch populacji tego samego gatunku
bakterii
i zmutowanej)
od stenia
antybiotyku
w poywce.
10 560 nm
grup
II (dzikiej
wiatem
tozielonym
o dugoci
fali

2
2

Egzamin maturalny z biologii

Egzamin maturalny z biologii
Poziom rozszerzony
Poziom rozszerzony

Zadanie
pkt)
Zadanie 25.1.
Zadanie
1.(2(2
(2pkt)
pkt)

rdo: CKE 2010 (PR), zad. 1.

Na
Na schemacie
schemacie przedstawiono
przedstawiono podzia
podzia komrki
komrki macierzystej
macierzystej ii dalsze
dalsze losy
losy komrek
komrek potomnych.
potomnych.

Opisz
Opisz dwie
dwie moliwe
moliwe drogi
drogi dalszego
dalszego rozwoju
rozwoju komrek
komrek powstaych
powstaych zz podziau
podziau komrki
komrki
macierzystej.
macierzystej.
1.
1. ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
2.
2. ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Zadanie 26. (2(2pkt)
Zadanie
Zadanie 2.
2. (2 pkt)
pkt)

rdo: CKE 2010 (PR), zad. 2.

Erytropoeza,
Erytropoeza, czyli
czyli proces
proces powstawania
powstawania krwinek
krwinek czerwonych
czerwonych (erytrocytw),
(erytrocytw), zachodzi
zachodzi
w
czerwonym
szpiku
kostnym.
W
pocztkowych
jej
etapach
w
erytroblacie
intensywnie
w czerwonym szpiku kostnym. W pocztkowych jej etapach w erytroblacie intensywnie
syntetyzowane
syntetyzowane s
s kwasy
kwasy rybonukleinowe
rybonukleinowe niezbdne
niezbdne do
do produkcji
produkcji hemoglobiny.
hemoglobiny. Erytroblasty
Erytroblasty
stopniowo
wypeniaj
si
hemoglobin,
tracc
niektre
organella
komrkowe.
Ostatni
stopniowo wypeniaj si hemoglobin, tracc niektre organella komrkowe. Ostatni etap
etap
dojrzewania
dojrzewania erytrocytw
erytrocytw ssaka
ssaka polega
polega na
na usuniciu
usuniciu jdra
jdra komrkowego.
komrkowego.
Podaj
Podaj dwa
dwa argumenty
argumenty na
na rzecz
rzecz tezy,
tezy, e
e zmiany
zmiany zachodzce
zachodzce podczas
podczas dojrzewania
dojrzewania
erytrocytw
su
ich
specjalizacji
do
transportu
tlenu.
erytrocytw su ich specjalizacji do transportu tlenu.
1.
1. .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
2.
2. .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

11

Egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony

Zadanie 27.9.(2(2pkt)
Zadanie
pkt)

rdo: CKE 2010 (PR), zad. 9.

Przygotowano sok z lici czerwonej kapusty. Mia on barw ciemnoniebiesk spowodowan

wystpowaniem barwnikw antocyjanw. Antocyjany w rodowisku kwasowym zmieniaj
barw z niebieskiej na czerwon i dlatego mog by stosowane jako wskanik kwasowoci.
Do dwch probwek, oznaczonych A i B, wlano po 100 ml przygotowanego soku z kapusty.
Do probwki A nie dodano nic, a do probwki B dodano troch drody i troch cukru.
Obydwie probwki szczelnie oklejono foli. Po godzinie sprawdzono wyniki:
w probwce A nic si nie zmienio,
w probwce B zaobserwowano zmian zabarwienia soku z niebieskiego na czerwone.
a) Podaj nazw (lub wzr chemiczny) substancji, powstajcej w opisanym
dowiadczeniu, ktra po rozpuszczeniu si w wodzie spowodowaa zmian
zabarwienia soku w probwce B.
.......................................................................................................................................................
b) Wyjanij, jaki proces chemiczny spowodowa zmian barwy soku.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 10. (2 pkt)

Na schemacie przedstawiono udzia przenonika fosforanowego w transporcie fosfotrioz

i fosforanu. Pominito zewntrzn bon chloroplastu i przestrze midzybonow.

Na podstawie analizy schematu wyjanij, uwzgldniajc kierunki transportu, jakie

znaczenie dla efektywnego przebiegu procesu fotosyntezy ma sprzenie transportu
fosfotrioz i fosforanu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

5.
2

6.
1

12

7.
1

8.
1

9a
1

9b
1

10.
2