Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
PLANMAROCVERT
Mai2009
ENJEUX
Enjeuxconomiques
Contribuepour19%duPIBnational
15% production
4% Agroindustrie
Rlecapitaldanslastabilitmacroconomique
Enjeuxsociaux
Emploie4millionsderuraux
Cre100.000emploisdanslesecteuragroindustriel
Assurelastabilitpouruntissudeproducteurstrsfragile
(environ13,5millionsderurauxdpendent80%delagriculture)
Assurelascuritalimentairede30millionsdeconsommateurs
Assure la scurit alimentaire de 30 millions de consommateurs
CONTRAINTES
Investissement
Faiblecapacitdinvestissement
Trsfaibleparticipationdusystmebancaire
Trs faible participation du systme bancaire
Faiblessedutissudelagroindustrie
Organisation
niveaud
niveau dorganisation
trs faible et une quasiabsence
de linterprofession
organisationtrsfaibleetunequasi
absencedel
interprofession
Gestionetencadrement
Gestiontraditionnelledesexploitationsetstructuresdencadrementinadaptes
FFoncier
i
Morcellementexcessif(70%desexploitations<2ha):
Privelesagriculteursdetoutespossibilitsdinvestissement
Limitelactivitdesagriculteursdesculturesvivrire
Complexitdustatutjuridiquedufoncier
Faibletauxdimmatriculationetdenregistrement
Ressourceseneau
Scheresse :faiblesseetirrgularitdelapluviomtrie
Sousvalorisationetsurexploitationdeseaux
Assolement
Dominancedelacraliculture
CONTRAINTES
Assolement
Dominancecralireensuperficie,desfiliresHVAlexport
etdellevageenemploi:
7,4MioHa
Filiresvgtales
hautevaleurajoute
7080MdDH
25%
34Mio
d'emplois
2035%
4550%
13MdDH
Trans
form
4550%
510%
Crales&fourrages
1015%
75%
6070%
Frais
5055%
Emploi
Export
3540%
Elevage
SAU
Chiffre
d'Affaires
Atouts
Situationgographiqueetproximitdumarcheuropenavecdesmoyens
logistiquesennetteprogression
Marchnationalpotentieletdynamiquemaissouventnglig
Mainduvreagricolequalifieettrscomptitive
Avantagescomparatifsavrspourplusieursproduits
(fruitsetlgumes...)
Prsenceauniveaunationaldeplusieursmodlesdentreprisesagricoleset
agroindustriellesrussis:COPAG,COSUMAR,ANOC
EQUATIONDESUCCS
LePlanMarocVertaadoptcommequationdesuccs
Investissement
Stratgiebasesur
7
Fondements principaux
Organisation
PREMIERFONDEMENT
Lagricultureprincipallevierdecroissancepour
les 10 15prochainesannes
les10
15 prochaines annes
Renforcementdelapart
delagriculturedanslePIB
de70 100MdsDh
(PIBagricolex2)
Crationdelemploi
1,5millionsdemploissupplmentaires
Accroissementdelavaleur
desexportations
de844MdsDh
(agrumes,olivier,fruitsetlgumes)
Luttecontrelapauvret
lamliorationdurevenuagricolede2
3 fois en faveur de 3 millions de ruraux
3foisenfaveurde3millionsderuraux
DEUXIMEFONDEMENT
Lagrgationoutildorganisation
Lagrgationestunpartenariatgagnantgagnantentrelamontproductifet
llaval
avalcommercialindustriel
commercial industriel
Lobjectifestdefairebnficierlesacteursdelamargedtenueauparavant
parlesspculateurs
Ladhsionlagrgationestunchoixvolontaire
g g
AVANTAGESDELAGRGATION
L Agrgateur
Accs au foncier sans mobilisation excessive des capitaux
Extension du primtre dactivit moindre cot/risque
LLAgrgateur
Agrgateur
Scurisation
S i ti d
dune b
base plus
l llarge d
dapprovisionnement
i i
t pour d
des iinvestissements
ti
t iindustriels
d ti l
importants
Partage des risques
Scurisation de lapprovisionnement par des volumes plus importants, plus rguliers et de
meilleure qualit
Promotion des intrants agricoles
Dveloppement des capacits commerciales pour conqurir des marchs internationaux
rmunrateurs
LAgrg
Le Consommateur
Agrgation
Stabilit des prix
Amlioration
A li ti notable
t bl
de la qualit
ACCOMPAGNEMENTDELETATLAGRGATION
Nouveausystmedesubvention
Nouveau systme de subvention
Accsprfrentielaufoncier
Accsprfrentielaufinancement
Accsprivilgiauxavantagesdelinterprofession
Accompagnementdelagrgationlongterme(promotion,cadre
juridique,arbitrageetmiseenplacedunfondsdegarantiede
linvestissement)
)
Agrgs
Agrgateur
Contrat
Scurisationdesvolumescontracts
Scurisationdesprix
ProtectiondelinvestissementdelAC
d l
d l
ProtectionconomiqueetsocialedesAGs
Partenairesdelagrgation
Etat
Fournisseursdintrantsetdeservices
Bailleursdefonds
Banques
Fondspropres
Sourcesalternatives
InstitutionsdeR&D
Organismesdassurances
Industriels/Agroalimentaires
I d t i l /A
li
t i
Etat
Projet:Gestionet
Administration
Cadreincitatifinnovant
Subventionscibles
Fiscalitamnage
Subventionsdes
formations
Accsprfrentielaufoncier
Accsprfrentielaufinancement
Support
Supportl
lagrgation
agrgationsurladure
sur la dure
Accsprivilgiauxavantagesde
linterprofession
Suivi/Evaluation
RsultatsetImpacts
p
FeedbackAGs
Partagedesrisques
Acquisitiondecomptencesetdenouvellestechnologies
Valorisation de la production
Valorisationdelaproduction
Amliorationdesrevenus
FeedbackAC
Dveloppementdescapacitscommerciales
Scurisationdesinvestissements
Partage des risques
Partagedesrisques
Accsaufoncier/taillemoindrecot/risque
LAGRGATIONDANSDAUTRESPAYS
LaFrance :aadoptuneloiquirglementelagrgation
depuis1964
USA :laquantitproduitedanslecadredelagrgationest
passede12%en196936%en2004
Inde :ladoptiondecesystmedorganisationdepuisles
annessoixantedixapermisderduiredemoitiletauxdela
i t di
i d d i d
iti l t
d l
pauvret
Chine :lasuperficieagrgeen2001tdelordrede18,6
millionsdhectares,soit+40%parrapportlanne2000
TROISIMEFONDEMENT
Lagriculturepourtoussansexclusion
PilierI
PlanMaroc
Vert
=
Deux stratgies
Deuxstratgies
Agriculturemodernehautevaleur
ajoute et concerne lirrigu
ajouteetconcernel
irriguet
et
lebour favorable
PilierII
Agriculturesolidairesitueenzones
de montagnes oasiennes et
demontagnes,oasienneset
lebour dfavorable
PILIERI
Axes de dveloppement
Axesdedveloppement
n Organisationde
llinterprofession
interprofession
desfilires
o Conclusiondecontrats
programmes filires entre
programmesfiliresentre
lEtatetlesprofessionnels
pAgrgation
EngagementdelEtat
Organisationenplespour
rsoudrelesproblmes
intrinsqueslafilire
ParticipationaveclEtat
llaborationdeplansde
dveloppementdelafilire
Dfendreetpromouvoirlesintrtsdelafilire
lchellergionaleetnationale
Instaureruncadreincitatifinnovant(subventions)
Assurerunfinancementprfrentiel
Nouerdespartenariatsaveclesinstitutionsde
Nouer des partenariats avec les institutions de
recherche
Organisationdes
Organisation
des
agriculteursdans
lecadrede
lAgrgation
Engagementdesprofessionnels
Dfendreetpromouvoirlesintrtsdelafilire
Encadrerlesagriculteursdelafilire
Organiserlafilire(approvisionnementenintrants,
logistique,transformationetcommercialisation)
Acejour,9contratsprogrammesonttsigns
Avril2008:Agrumes,culturessucriresetaviculture
Avril2009:Crales,semences,oliculture,primeurs,laitetviandesrouges
Lesecteurprivjouelerledelocomotive
PILIERII
Axes de dveloppement
Axesdedveloppement
Objectif:amliorationdurevenuagricoledesexploitantsetluttecontrelapauvret
nRfrence
oMise en uvre
oMiseenuvre
Projetsdereconversion
ProjetsMCC
financparlUSA
Substitutiondessuperficiescralirespardes
cultureshautevaleurajoute
(Olivier,Amandier,Figuier)
pFinancement
Bailleursdefonds
Bailleurs de fonds
privs/publics,nationaux/
internationaux
Banques
Socitsdemicrocrdits
Socits de micro crdits
Projetsdintensification
Amliorationdelaproductivitetvalorisation
desproductionsvgtalesetanimales
existantes
i
Projets de diversification/niche
Projetsdediversification/niche
Crationderevenusagricoles
complmentairesavecdesproductions
additionnelles(safran,miel,plantes
mdicinales...)
LEtatjouelerledelocomotive
qOrganisation
Sappuiesurletissudoprateurs
sociaux
sociaux
Coopratives
Associations
GIE,ONG
QUATRIMEFONDEMENT
Investissementpriv
p
Promouvoir
linvestissement
privaccompagnde
laidepublique
LLobjectif
objectifestdedrainerun
est de drainer un
investissementannuelde
10MdsDHautourdune
offreMaroccible
CINQUIMEFONDEMENT
Approche Contractuelle
ApprocheContractuelle
une approche
uneapproche
transactionnelle
pragmatique
Lobjectif:1500projets
concrets
co
c ets
SIXIEMEFONDEMENT
SAUVEGARDEDESRESOURCESNATURELLES
POURUNEAGRICULTUREDURABLE
Prparationd
unprogrammeavecleFondsMondialpourl
Environnement(GEF)
Prparation dun
programme avec le Fonds Mondial pour lEnvironnement
(GEF)
Adaptationauxchangementsclimatiques:Reconversiondescralesversdessystmes
plusadapts(systmepastoraletarboriculture)etintroductiondetechniquesde
(
)
conservation(lesemisdirect)
Contrledeladsertification
Dveloppementdesplantesaromatiquesetmdicinalesetdesproduitsdeterroir.
PrparationdunprogrammeaveclefondsHASSANIIpourledveloppement
P
ti d
l f d HASSAN II
l d l
t
conomiqueetsocial
CeprogrammeestsimilaireceluiprparavecleGEF
Biocarburants
Lancementdunetudestratgiquesurlespossibilts deproductiondeBiocarburants en
vuenotammentdattnuerlesimpactsdesnergiesfossilessurlenvironnement
Energiesrenouvelables
Appuiaudveloppementdelutilisationdesnergiesrenouvelablesdansledomaine
agricole(Solaire,EolienetBiogaz)
SEPTIEMEFONDEMENT
Refonte du cadre sectoriel
Refonteducadresectoriel
Politique
foncire
Politique
Politique
del'eau
Politique
Fiscale
March
national
Marchnational
Accompagnement
Suivi/Evaluation
Miseengestionprivedesterrespubliquesetcollectives
Miseenplacedesconditionscadresfavorisantlagrgationetpartenariatpublicpriv
Poursuitedeseffortsderformesstructurelles(Immatriculation&enregistrement)
Poursuite des efforts de rformes structurelles (Immatriculation & enregistrement)
Acclrationmassivedelatitrisation
Tarificationincitativedeleaudanslesprimtresprivs
Investissementpourunemeilleureexploitationdesprimtresexistants
Miseengestiondlgueprogressivedeleaudirrigation
Gnralisationdestechniquesdirrigationmoderne
Miseenplacedunepolitiquefiscaleadapteentenantcomptedesspcificits
rgionalesetconomiquesdusecteuragricolelhorizon2013
Modernisationdescircuitsdedistribution:grandedistributionetformats
intermdiaires
Amliorationdel'accsauxmarchsdegrosetauxabattoirs
li
i d l'
h d
b
i
RestructurationduMinistredelAgricultureetdelaPcheMaritime
Crationdedeuxnouvellesstructurescapablesdattirerleshautspotentielsetde
jouerlerlederenouveauetdimpulsion(ADAetONSSA)
RESTRUCTURATION
du Ministredel
du
Ministre de lAgriculture
AgricultureetdelaPcheMaritime
et de la Pche Maritime
Objectifs
Redploiementdesressourcesdel
Redploiement
des ressources de lEtat
Etatafinde
afin de
salignersurlanouvelledynamiquecrepar
lavnementdacteursprivsstructurs
Refocalisationsurlesfonctionsdergulation
Transfertaccrudesfonctionsoprationnellesvers
lepriv
Agencepour
le Dveloppement Agricole
leDveloppementAgricole
Missions
MiseenuvreduPlanMarocVert
Impulsiondesinitiativesduprogramme
Impulsion des initiatives du programme
Suivietmonitoringdelimplmentation
VeillestratgiqueetrenouvellementdeloffreMaroc
Intermdiationetlancementdesprojetsconcrets
Identificationdesprojetsetdesprimtresdagrgation
Gestiondesappelsdoffresetmiseenplacedestransactions
ff
Suividesprojets
Gestiondespartenariatsaveclesinvestisseursinstitutionnelset
sociaux
Prospectiondesinvestisseurspotentiels
Ngociationdespartenariats
Gestiondesrelationslongterme
CrationdelOfficeNationaldelaScuritSanitaire
des Aliments (ONSSA)
desAliments(ONSSA)
Mi i
Missions
Contrledesdenresalimentaires
Contrledesmatirespremires
Protectionphytosanitairedescultures
Contrle vtrinaire
Contrlevtrinaire
LamiseenuvreduPMV
DclinaisonduPlanMarocVert:
16PlansAgricolesRgionaux(PAR)
PAR:feuillederoutepourle
dveloppementagricoledelargion
PAR:soutenuparladministration
centraleetlespouvoirspublics
( f
(rformesectorielle/institutionnelle)
t i ll / i tit ti
ll )
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
Programmedaction
Nombre de
de
projets
Investissements
Investissements
(MdsDH)
Nombre
dagriculteurs
cibles
PilierI
PilierII
961
545
75
20
560000
840000
(40%)
(60%)
Actions
Actions
transverses
Total
1506
52
147
1400000
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
Impactsprvisionnelslhorizon2020
Valeurajoute
+ 160%
De3899MdsDH
Emploi
+40 %
1,5 millionsdemploissupplmentaires
Export
+340%
De1,354,6 millionsdetonnes/an
IIrrigation
i i
localise
+ 350 %
De154 692milleshectares
Ut sat o
Utilisation
dengrais
+ 78%
78 %
D 0 9 1 6 illi
De0,91,6millionsdetonnes/an
d
/
Utilisationde
semences
%
+ 144%
De0,71,8millionsdequintaux/an
,
,
q
/
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
FilireCrales
Production(MioQx)
Superficie(MillionHa)
IInvestissement
i
11MdsDH
6,0
80
70
22%
5,0
+45%
60
4,0
76
50
5,3
40
3,0
53
42
4,2
2,0
30
222Projets
PilierI:165
Pilier2:57
1,0
20
10
0
0,0
Situation
Actuelle
2020
Situation
Actuelle
2020
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
FilireAgrumes
Superficie(1000ha)
Production(MioTonnes)
+52%
140
Investissement
9MdsDH
120
4
4
3
100
3,8
3
80
60
128
84
40
54Projets
Pilier I : 54
PilierI:54
20
0
SituationActuelle
2020
1,5
0
SituationActuelle
2020
+146%
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
FilireOlicole
Production(MioTonnes)
Superficie(1000ha)
+40%
1400
IInvestissement
i
17MdsDH
1200
+142 %
+142%
4
4
1000
1286
800
3
2
600
730
400
1
200
0
SituationActuelle
2020
314Projets
PilierI:145
Pilier2:169
0
SituationActuelle
2020
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
FilireFruitsetlgumes
Superficie(1000ha)
+76%
600
IInvestissement
i
24MdsDH
10
500
400
11
300
200
Production(MioTonnes)
+280 %
+280%
12
501
357
224Projets
PilierI:147
Pilier2:77
100
0
SituationActuelle
2020
0
SituationActuelle
2020
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
FilireLait
EffectifV.L.(Mio Ttes) +10%
1,75
Production(Mds Litres)
IInvestissement
i
11MdsDH
1,70
5
5
4
4
1,65
1,74
3
1,60
2
2
1,55
96Projets
PilierI:87
Pilier2:9
1,58
1,50
SituationActuelle
2020
1
0
SituationActuelle
2020
+131%
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
FilireViandesRouges
30
Effectif(Mio Ttes)
+ 11 %
+11%
IInvestissement
i
8MdsDH
25
20
Production(1000Tonnes)
+75%
600
500
24
400
27
15
300
10
200
369Projets
Pilier I : 267
PilierI:267
Pilier2:102
SituationActuelle
2020
561
321
100
Situation
Actuelle
2020
SynthsedesPlansAgricolesRgionaux
FilireViandesBlanches
Production(1000Tonnes)
+116%
IInvestissement
i
6MdsDH
800
700
600
791
500
400
300
78Projets
PilierI:45
Pilier2:33
200
366
100
0
SituationActuelle
2020