Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Womans 20 Rights 20 in 20 Islam
Womans 20 Rights 20 in 20 Islam
hf a&;
tvGefw&moem;Muifem n§mwmawmfrlaom?
txl;oem;awmfrlaom?
tv’m[ft&Sifjrwf\emrawmfjzifhtpjyKygtHh/
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
6
tpövmrfrSjyqdkaom
trsdK;orD;tcGifhta&;
pDpOfwnf;jzwfol
armfv0Drk[r®'f,mpD;efAifefA'D;vftGvf[lpdkifef
usrf;jyKol
urÇmausmfoak woDBuD;a'gufwmZmud&Ef u
kd cf f
Ouú|? tpövmrfo h ak woeazmifa';&Si;f
rGeb
f ikd ;f NrdKU? tdE,
d́ Edik if /H
www.irf.net
bmomjyefqdkol
q&mrBuD;a'gufwmvSvS0if;
B.A(Geo;), B. Ed, M.Ed, Ph.D (Edn)
(Tsukuba University, Janpan),
Diploma in Daiyah (Al-Azahar), Yangon.
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
Woman's Rights
in
Islam
Edited by
Maulawi Muhammad Yasinn Bin Badi-ul-Huseinn
Author
Dr. Zakir Naik
President, Islamic Research Foundation
Mumbai, India
www.irf.net
Translated by
Dr. Hla Hla Win
B.A(Geo;), B.Ed, MEd, Ph.D (Edn)
(Tsukuba University, Japan),
Diploma in Daiyah (Al-Azahar, Yangon)
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
6
*Ç
ú ô ú ú ý
ö
!
"!
# $% & ú '!
B.A(Geo;), B. Ed, M.Ed, Ph.D (Edn)
(Tsukuba University, Janpan),
Diploma in Daiyah (Al-Azahar), Yangon.
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
rmwdum
taMumif;t&m pmrsufESm
à rmwdum----------------------------------------------------- 5
à pDpOfwnf;jzwfo\ l trSmpm---------------------------------- 8
à bmomjyefqo kd \ l trSmpm----------------------------------- 10
à ed'gef; -------------------------------------------------------- 13
à acwfrjD cif;qdo k nfrmS ----------------------------------------- 13
à tvmr[fa'gufwmtduAf m;vf\---------------------------- 18
à trsK;d orD;tcGit hf a&;qdo k nfrmS ------------------------------ 19
trsK;d orD;rsm;\0dnmOfyikd ;f qdik &f mtcGit hf a&;----------------- 24
à rde;f rwGi0f nd mOfr&S[ d al om----------------------------------- 24
à usm;?rESprf sK;d pvk;H wGif
wlnaD om0dnmOfobm0½S-d -------------------------------- -- 25
à y#doaE¨aqmifjcif;om;zGm;jcif;aMumifh
trsK;d orD;*kP&f nfrao;odrf --------------------------------- 27
à ouú0g[fw&m;onfomvQif -------------------------------- 29
à trsK;d orD;rsm;\pD;yGm;a&;qdik &f mtcGit hf a&;rsm;-------------- 31
à trsK;d orD;rsm;tarGqufcyH ikd cf iG -hf ----------------------------- 35
à trsK;d orD;rsm;\ vlraI &;qdik &f mtcGit hf a&;rsm;-------------- 35
à orD;ESio hf ufqikd af om vlral &;qdik &f mtcGit hf a&;rsm;-------- 36
à ZeD;onf wpfO;D \tcGit hf a&;rsm;---------------------------- 39
à rmwmrdcifaus;Zl;&Sirf sm;ESiyhf wfoufaomtcGit hf a&;rsm;---- 45
à tpfr?nDrrsm;\tcGit hf a&;---------------------------------- 47
à trsK;d orD;rsm;\ ynma&;qdik &f mtcGit hf a&;----------------- 48
à rGwpf vf ifrt f rsK;d orD;ynm&SiBf u;D rsm;------------------------- 49
à tpövmrfw h &m;awmfrcS iG jhf yKxm;aom
trsK;d orD;rsm;\tcGit hf a&;---------------------------------- 52
à trsK;d orD;oufaocHciG -hf ------------------------------------- 54
à tpövmrfüarG;&mygtrnfxed ;f odr;f cGi½hf jdS cif;------------------ 55
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
à trsK;d orD;rsm;\Edik if aH &;qdik &f mtcGit hf a&;------------------- 55
à trsK;d orD;rsm; rJay;ydik cf iG -hf ------------------------------------ 56
à Oya'jyK&mwGit f rsK;d orD;rsm;yg0ifaqmif½u G cf iG -hf ------------- 56
à oufaocH&mütrsK;d om;ESit hf rsK;d orD;rsm;\u@ ----------- 63
à r,m;NyKd i0f g'-------------------------------------------------- 66
à r,m;NyKd i0f g'udk cGijhf yKEikd af om
tajctaetrsK;d rsK;d ------------------------------------------- 71
à trsK;d orD;taeESiEhf ikd if t hH Bu;D tuJjzpfEikd ^f rjzpfEikd -f ----------- 73
à trsK;d orD;ESi[ hf *d smAf ----------------------------------------- 76
à *sL;? c&pf,meftrsK;d orD;^om;ESifh
rGwpf viftrsK;d orD;^om;vufxyfciG &hf ^dS r&S-d ----------------- 81
à vifNyKd i0f g'tm; tb,faMumifch iG rhf jyK&oenf;--------------- 85
à aphpyfurf;vSr;f rlukd trsK;d orD;rS jiif;qdEk ikd ^f rEdik f ------------ 88
à oabmw&m;ESihf vufawGu Y sio hf ;Hk rI-------------------------- 88
à trsK;d orD;wrefawmf&^dS r&S-d ----- ---------------------------- 91
à tb,faMumifh jrwfwrefawmf()wGif
ZeD; Muif,m (11)yg;&S&d ygoenf;/ --------------------------- 93
à trsK;d orD;rsm;taeESihf r,m;NyKd i0f gudk
vufcu H sio hf ;Hk oif^h roifh ------------------------------------ 101
à tpövmrfro S m;orD;arG;pm;cGijhf yK ^rjyK ----------------------- 101
à td''fumvNy;D onfah emuf
trsK;d orD;tm; apmifah ½SmS uf&efwm0ef------------------------ 103
à trsK;d orD;rsm;\ ypön;f ydik q f ikd cf iG hf ---------------------------- 104
à usm;^r twlwuG
a&maESmaexdik f vkyu f ckd iG jhf yK^ rjyK --------------------------- 107
à tpövmrfESifh usm;?r twla&maESm
ynmoifMum;a&;pepf---------------------------------------- 109
à uGm&Si;f jywfprJ t I rsK;d tpm;rsm; ------------------------------- 112
à trsK;d orD;rsm; AvD0wfausmif;awmf
wufa&muf0wfjyKciG ½fh ^dS r½Sd --------------------------------- 113
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
à 'kw,d ajrmuf vufxyfxrd ;f jrm;jcif;rjyKrD
yxrZeD;onf\cGijhf yKcsu&f ,l&efv^kd rvd-k ------------------- 116
à ppfajrjyifEiS hf trsK;d orD;--------------------------------------- 117
à usr;f ud;k pm&if;------------------------------------------------ 118
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
6
pDpOfwnf;jzwfol\ trSmpm
csD;rGrf;jcif;axmyem[lorQwdkYonf pMu0VmteEÅtm; rjzpfay:rD
upíjynfhpkHNyD;pD;onfhwdkifatmif tqifhqifh jyKpk ysKd;axmifzefqif;arG;jrL
xde;f odr;f apmifah &Smufawmfral om tv’m[ft&Sijf rwf tzdo Yk mwnf;/ tv’m[f
t&Sifjrwf\ Nidrf;csrf;om,mrI r*Fvm[lorQonf uREkfyfwdkY\ cspfvSpGmaom
jrwfwrefawmf rk[r®'f () tay:üvnf;aumif;? ud, k af wmfjrwf\ tdraf wmfol
tdrfawmfom;rsm;()tay:ü vnf;aumif;? qG[mA[frsm;() tay:ü
vnf;aumif;? olreG o f jl rwfrsm;tay:üvnf;aumif; usa&mufygapaomf0/f
uREkfyfwdkYonf tv’m[ft&Sifjrwf\xHawmfyg;ü ppfaq; ar;jref;rIudk
rvJrG aoG BuKaH wGU&ayrnf/ ppfaq;ar;jref;jcif;cH&rnfh taMumif;t&mrsm;teuf
zefqif;cH rsm;ESifh ywfoufaomwm0efrsm;vnf; yg0ifayonf/,if;ppfaq;
ar;jref;rIü atmifjrifrI&&Sd&ef tvdkYiSm ]zef q if ; cH w d k Y E S i f h ywf o uf a om
wm0ef r sm;rS m tb,f e nf ; /} qdkaomtcsufudk aocsm*PpGm qnf;yl;
avhvmoif,í l vufawGU vdu k ef musio
hf ;Hk Bu&ayrnf/ ¤if;wk\ Yd tcGithf a&;rsm;?
&ydkifcGifhrsm;? wm0efrsm;udk tjynfht0ausyGef&ef twwfEkdifqkH; BudK;yrf;
xrf;&GuMf ujcif;jzifh tv’m[ft&Sijf rwf\ESpNf rKd UrIukd &SmazGMuwef&m\/
þusr;f i,fonf urÇmausm'f gtD (tpövmrfh opömvrf;odYk zdwaf c:ol)?
okawoDynm&SiBf u;D a'gufwmZmud&Ef u dk cf \
f a[majymcsuu f sr;f i,fjzpfonfh
]tpövmrfrSjyqdkaom trsKd;orD;tcGifhta&;}(Woman's Rights in Islam)udk
uREkfyf\cspfZeD; q&mrBuD;a'gufwmvSvS0if;rS bmomjyefqdkwifjyxm;aom
usrf;i,fjzpfygonf/ þusrf;i,fonf trsdK;orD;rsm;ESifhoufqkdifonfh
tcGit hf a&;rsm;? &ydik cf iG rfh sm;? wm0ef0wå&m;rsm;udk usr;f awmfjrwfu&k t f mefEiS hf
['D;qfawmfrsm;udk uk;d um;í taxmuftxm; cdik v f pkH mG jzifh a&;om;jyKpxk m;
ayonf/ þusrf;i,f\ rl&if;trnfrSm ]tpövmrfrSjyqdkaom trsdK;orD;
tcGit hf a&;rsm;onf acwfryD gao;oavm/ (od)Yk acwfaemufusaeNyaD vm/}
[líjzpfygonf/ tpövmrfonf tv’m[ft&Sijf rwf\ omoemawmfjzpfonf/
vlom;bk&m;rsm;\ wDxGifzefwD;xm;aom omoemtvsOf; r[kwfacs/
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
xkaYd Mumifh tpövmrfrS vlom;rsm;tm; owfrwS jf yXmef;xm;onfh Oya'orsm;rSm
vlom;\ ADZobm0"r®EiS hf vdu k af vsmnDaxGr&I adS yonf/
þusr;f i,ftm; wnf;jzwfciG hf &&So
d nft h wGuf OD;pGm yxr tvGew f &m
oef&Y iS ;f pifMu,fawmfral om? t&mcyford ;f wdtYk ay:ü pGr;f aqmifEikd af wmfral om
tv’m[ft&Sijf rwftm; txl;aus;Zl;wif&ydS gonf/ xkaYd emuf uREykf t f m; i,fpOf
awmifaus; uav;b0rSpí auR;arG;apmifha&Smuf jyKpkysdK;axmifay;cJhonfh
cspfvSpGmaom zcifBuD; b'D;tGvf[lpdkifefESifh rdcifBuD; tmare[fbDbDwdkYtm;
vnf;aumif; ? aqGrsdK;om;csif;rsm;tm; vnf;aumif; ?nDtpfudk armifESrrsm;
tm;vH;k tm; vnf;aumif;? q&m^q&mrrsm; tm;vH;k tm;vnf;aumif;? uREyf k \ f
cspZf eD;q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;tm; vnf;aumif;? þpmtky½f u kfd Ef ydS &f mwGif
apwemtjynfht0jzifh tultnDay;cJhonfh a':rdk;pE´matmif (L.L.B)ESifh
aus;Zl;wifxu dk o
f l tm;vH;k tm; aus;Zl;wif&ydS gaMumif; rSwwf rf;wiftyfygonf/
]td-k tv’m[f[tk &Sijf rwf? t&Sijf rwfonf ,if;yk*Kd¾ vrf sm;tm; avmuD?
avmukwå&m ?ESpfb0ESpfXmepvHk;ü tv’m[ft&Sifjrwf\ xHawmfyg;rS
aumif;jrwfvo S nft
h pm; cs;D jrifah y;oem;awmfryl g/ þusr;f i,fjzifh rGwpf vifrf
xkwpf&yfvHk;tm; tusdK;cHpm;EkdifpGrf; csD;jrifhay;oem;awmfrlyg/ tv’m[f
t&Sifjrwfonf þusrf;i,ftm; oabmwlvufcHawmfrlyg/}
AE´m[farmfv0Drk[r®'f,mpD;efAifefA'D;vftkvf[lpdkifef
[pf*s&Douú&mZf (1428)ckESpf? Zkvfutd'g[fv (13)&uf
c&pfouú&mZf (2007)? Edk0ifbmv (22)&uf? Mumomyaw;aeY/
tpövmrfrSjyqdkaom
trsdK;orD;tcGifhta&;rsm;onf
acwfrDygao;vm;
(odkY)
acwfaemufusukeNf yDvm;/
yxrwGJ
]]4if;jyif (toifwo
Ydk nf) rdbESpyf g;ESihf aumif;pGmqufqjH cif; (jyKMuuke)f /}}
( 6 ; 151)
vGw(f uf)rmefock rdeu
f @? usr;f yd'k f (14)wGi-f
]]xdrk w
S yg; ig(tv’m[f)t&Sijf rwfonf ]]rEkó}} vlom;tm; 4if;\rdbESpyf g;ESihf
ywf o uf í (þod k Y ) av;euf p G m trd e f Y a y;awmf rl c J h \ / 4if ; \rd c if r S m
tm;tifcsnfheJYrItay:ü tm;tifcsnfheJYrIudk cHpm;vsuf 4if;tm; (rdrd
0rf;wGif;ü) vG,fydkufcJhav\/ xdkrSwyg; ESpfESpfajrmufaomtcgüomvQif
4if;tm; EdjYk zwfav\/ (odjYk zpfay&m) toifonf igt&Sijf rwftm;vnf;aumif;?
toif\rdbESpyf g; wdt Yk m;vnf;aumif;? aus;Zl;wifavmh/}} (31;14)
wpfzef oJawmifyrYkd sm;u@? usr;f yd'k f (15)wGi-f
]]pifppfaomfum; igt&Sifjrwfonf ]rEló} vlom;tm; 4if;\rdbESpfyg;
ESiyhf wfoufí aumif;pGmjyKpk&ef av;eufpmG trdeaYf y;awmfrcl \ hJ / 4if;\ rdcifrmS
4if;tm; qif;&J'u k © yifyef;Bu;D pGmESihf (rdrd 0rf;wGi;f 0,f) o,fy;kd vG,yf u
kd cf \
hJ / xkjYd yif
qif;&J'u k y© ifyef;BuD;pGmESiyhf if 4if;tm; arG;zGm;cJ\ h /}} (46 ; 15)
]]rdcif\ ajcz0g;atmufwGif *sEéof (trw okcbH)k &So
d nf}} (rkpef 'f t[fr'fusr;f ?
tAfaeYrm*s[u f sr;f )
þonfrmS rdcifjzpfool nf vrf;ay:wGif avQmufvrS ;f oGm;onf/ tnpf
taMu; (EGm;acs;)rsm;ay:wGif avQmufvrS ;f aeygu xkt d npftaMu;rsm;onf
okcbHk jzpfomG ;rnf[rk qk/d qkv
d o
dk nfrmS oifonf oif\rdciftwGuf tajccH
tusq;kH wm0ef0wå&m;rsm; ausyeG Nf y;D ? rdciftm; ½kad oav;pm;pGmqufqyH g/
rdcifudk Muifem oem;yg/ oif\ rdcifudk av;pm;jrwfE;dk wefz;dk xm;vQif tv’m[f
t&Sifjrwftvkdawmfjzifh oifonf *sEéof okcbHkodkY 0ifoGm;&rnf/ 0ifEkdifrnf
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
jzpfonf[k qkv
d jdk cif; jzpfonf/
]]vlwpfO;D rS wrefawmfjrwf rk[r®'(f )tm; ar;avQmufonfrmS ]tk-d wrefawmf
þavmuwGif uREkyf rf t S cspfoifq
h ;kH ?tMuifemoifq
h ;kH ? u½kPm txm;oifq h ;kH
vly*k Kd¾ vfrmS rnfoel nf;[k ar;jref;&m wrefawmf(f )rS rdeaYf wmfro l nfrmS ]oif\
rd c if } k j zpf o nf / wpf z ef x yf í rd c if aemuf rnfol jzpfygao;oenf;[k
ar;avQmufjyef&m ]oif\rdcif}[k ajzjyefonf/ wpfzefxyfí ]rdci}f \aemuf
rnfolYukd cspfjrwfEkd; wefzkd;xm;&ygrnfenf;[k xyfí ar; avQmuf&m ]oif\
rdcif} [kyif ajzMum;awmfrlonf/ xkdtcg xkda,mufsm;rS pwkw¬ajrmuf
tBudraf jrmuf rdcif\aemuf rnfoUl tm; cspfcifjrwfE;dk wefz;dk xm;&ygrnfenf;
ar;avQmufjyef&m? wrefawmfjrwfBu;D ()rS ]oif\zcif} [k ajzMum; cJah vonf/
}} (qG [ D [ k v f A d k c g&D u srf ; twG J ( 8)? tcef ; (2)? ['D ; qf t rS w f ( 2)?
qG[[ D v k rf w
G pf vifrf usrf; )
cspfarwåmESifh ½kdaoav;pm;rI\ 75%ukd rdcif twGufxm;NyD;
use2f 5%rSm zciftwGujf zpfonf/ twkcd sKyaf jym&aomf a&Twq H yd ?f aiGwqH yd Ef iS hf
aMu;wHqyd f wko
Yd nf rdciftwGuo
f mjzpfNy;D ? zciftwGurf mS ESpo
f rd q
hf o k mjzpfonf/
uREf k y f \ aemif a wmf n D a wmf r sm;rS þtcsuf u k d oabmayguf
em;vnfMuí aysmf&Tifygonf/ yHkrSeftm;jzifh þtcsufonf aemifawmf?
nDtpfuadk wmfrsm;\ cHpm; csuu f dk xdcudk af prnfjzpfí awmif;yef&rnfjzpfonf/
uREykf 0f rf;enf;ygonf/ tpövmrfrS uREyfk w f t
Ykd m; oifMum;ay;aomt&m jzpfyg
onf/
csD;rGrf;jcif;taygif;wkdYonf tv’m[ft&Sifjrwf ()twGufom
jzpfygonf/ þae&mwGif a&muf&dS aeMuaom nDaemiftaygif;rSm tpövmrfudk
em;vnf oabmayguf Muolrsm;jzpfMuí uREyfk 0f rf;omMunfE;l rdygonf/
tpfr^nDrrsm;\ tcGit
hf a&;
,ck w pf z ef tpö v mrf r S tyf E S i f ; xm;aom tpf r ^ nD r rsm;\
tcGit
hf a&;ukd cGjJ cm;pdwjf zmavhvmMunfMh uygOD;pk/Yd
usr;f jrwfu&k t
f mef? aemifw&jcif;u@? usr;f yd'k f (71)wGif
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
]]xked nf;wlpmG ]]rktrf ife}f } ouf0if,MkH unfaomol a,musfm;? rde;f r wkUd onfvnf;
(omoema&;wG i f ) tcsif ; csif ; wpf O D ; ES i f h w pf O D ; taqG cif y G e f ; rsm;yif
jzpfMuuke\ f /}} (9 ;71)
þusr;f yk'd af wmfvm ]]atmifv,
D m}}qko d nfrmS ]axmufyHhol? xdef;odrf;
apmifha&Smufol}[k teuf t"dyÜg,f&onf/ twkdcsKyfajym&aomf olwdkYonf
wpfO;D ESihf wpfO;D tjyeftvSef nDtpfurdk sm;? armifErS rsm;jzpfMuonf/
trsKd ;orD;rsm;\ ynma&;qkid &f m tcGit
hf a&;
,ckwpfzef uREkfyfwkdYtaeESifh tpövmrfrS trsKd;orD;rsm;twGuf
tyf E S i f ; xm;aom ynma&;qk d i f & m tcG i f h t a&;rsm;uk d cG J j crf ; pd w f j zm
avhvmMunfMh uygpk/Yd usr;f jrwfu&k t
f mef? zwf½w
G af vmhu@? usr;f yd'k f (1-5)wGi-f
]](tkd-eADwrefawmf) toifonf rdrd t&Sif jrwf\emrHawmfjzifh (tpjyKí)
zwf y gav/xk d t&S i f j rwf o nf (ouf & S d o uf r J h t&mcyf o d r f ; wk d Y uk d )
zefqif;awmfrcl \ hJ /xkt
d &Sijf rwfonf vlom;ukd aoG;cJjzifh zefqif;awmf rlc\ hJ /
(tk-d eADwrefawmf) toifonf zwfygav/ pifppf toift h m; zefqif;awmfral om
t&Sifjrwfonf tvGef&ufa&mpGm ay;urf;csD;jr§ifh awmfrlaom t&Sifjrwfyif
jzpfawmfrl\/tMuift&Sifjrwfonf uavmifjzifh oifMum;ay;awmfrlcJh\/
xkdt&Sifjrwfonf vlom;wkdYtm; 4if;wkdY rodcJhaomt&mrsm;ukd oifMum;
ay;awmfrcl ahJ y ownf;/}} ( 96 ; 1- 5)
usrf;jrwfuk&ftmefrS vlom;rsKd;EG,fwpf&yfvHk;tm; yxrOD;qHk;
ay;xm;aom vrf;ñTefcsufrSm 0wfjyK qkawmif;&efvnf;r[kwf/ Oykof
oDvaqmufwnf&ef vnf;r[kwf/ vSL'gef;ay;urf;&efvnf;r[kwf/ zwf½I
avhvm&efjzpfonf/ xkdYaMumifh tpövmrfonf ynma&;ukd ta&;BuD;qHk;
ae&mwGix
f m;onf/
wrefawmfjrwfBu;D ()rS rdcifEiS hf zcifEpS Of ;D pvH;k onf ¤if;wk\ Yd orD;jzpfol
ukd bmoma&; ynmoifMum;ay;&ef txl;wku d w f eG ;f \/ xko
d aYdk om rdbrsm;ukd
vnf; txl;ESpfoufawmfrl\/
wrefawmfjrwfrk[r®'f()rS rdefYawmfrlonfrSm trsKd;orD;rsm;onf
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
nD r ^tpf r rsm;jzpf M uonf / wpf z ef xk d p um;vH k ; rS m wpf 0 uf [ k v nf ;
t"dygÜ ,f&onf/ uREyfk w f Ydk vlom;rsK;d EG,rf sm;ukd xuf0uf 0ufygu a,mufsm;
wpf0uf? rde;f rwpf0ufjzpfí nDtpfrrsm;jzpfaeonf/
trsdK;orD;wpfOD;vufxyfNyD;aomtcg olr\ cifyGef;rS olrtm;
bmoma&; ynmoifMum;a&;twGuf aqmif½u G af y;&ef wm0ef½o
dS nf/ xdo
k Ykd
ynmoif ay;&eftwGuf cifyGef;onfudk,fwdkif rwwfpGrf;Edkifygu olr
ynmvSnv
hf nfoifMum;Edik &f ef cGijhf yK&rnf/ pDpOf ay;&rnfjzpfonf/
]]trsdK;orD;rsm;onf ynmA[kokw ½SmrSD;&ef tvGefpdwftm;xufoef
aeMuaMumif; od&onf/ wpfaeYwiG f trsdK;orD;rsm;rS wrefawmfjrwfBu;D ()tm;
avQmufxm;onfrSm ]]tdk-jrwfwrefawmf? wrefawmf( )\teD;wGif
tNrJ w rf ; vd k v d k a,muf s m;rsm;om 0ef ; &H v Quf ½ S d y gonf / uRef r wd k Y
trsdK;orD;rsm;twGuf wpf&ufrQtcsdeaf y;Ny;D ynmoifMum;ay;ygvm;/ odrYk o S m
uRefrwdv Yk nf; trsdK;rsdK;aom ar;cGe;f rsm; ar;jref; avQmufxm;Edik yf grnf/} xdt
k cg
wref a wmf ( )u oabmuscJ h y gonf / xd k Y a Mumif h wref a wmf j rwf ( r)
ud,
k af wmfwikd f oGm;í oifMum;rI jyKcJo h nfth jyif tjcm;aomqG[mAg[f om0u
rsm;udvk nf; trsdK;orD;rsm;udk ynmoifay;apcJo h nf/}}
(qG[;D [kvf Adck g&D usrf;? ynmu@)
pOf;pm;awG;awmMunfhyg/ vGefcJhaomESpfaygif; (1400)u urÇmh
a'otoD;oD;½Sd ,Ofaus;rIBu;D rsm; xGe;f um;&m wdik ;f ? Edik if rH sm;wGif trsKd ;orD;
rsm;tm; toH;k awmfcrH sm;tjzpf &ufpuf ESrd chf squfqcH MhJ uaomfvnf; tpövmrfu
trsKd ;orD;rsm;udk ynmoifMum;ay;&ef awmif;qdck o hJ nfuakd wGU&ayrnf/
rGwpf vifrt
f rsKd ;orD; ynm&SiBf u;D rsm;
uREfkyfwdkYwGif rGwfpvifrftrsdK;orD; pmayynm½Sifrsm;pGm ay:xGef;cJh
ygonf / oif w d k Y t m;uREf k y f r S ay;Ed k i f a om taumif ; qH k ; OyrmrS m
bDbDtmtd&S[f(g) jzpfygonf/ olronf [Z&oftblbuú&f ()\
orD;awmf jzpfonf/ uREkfyfwdkY wrefawmfjrwfBuD;()\ Muif,mawmfvnf;
jzpfonf/
ocifrBu;D onf qGm[mAmBu;D rsm;?cvDzmG Bu;D rsm;udyk if vrf;ñTef oifMum;
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
rIjyKco hJ nf/ ocifrBu;D \ ausmMf um;aomwynfw h pfO;D rSm tk&0f g[f-tpfAaf eY-
ZkAikd &f f (g)jzpfonf/
tk&0f g[f-tpfAaf eY-ZkAikd &f f (g) ocifrrS ajymMum; cJo h nfrmS - ]uRerf onf
usrf;jrwf uk&ftmef\ todynmwGifvnf;aumif;? jyKydkifcGifh&Sdaom? jyKykdifcGifh
r&Sdaom "r®owfe,fy,füvnf;aumif;? pmayESifh uAsm ynm&yfe,fy,fü
vnf;aumif;? tm&Aforkid ;f e,fy,fü vnf;aumif;? tmtd&mS [focifrBu;D (g)
xuf BuD;us,faom ynm&Sif wpfOD;wpfa,mufudkrQ rawGU rjrifcJhbl;yg/}
ocif rBuD ; onf bmoma&;wG i f uRrf;usifonfomru aq;0g;
twwf y nmvnf ; uRrf ; usif o nf / wpf p H k wpf a ,muf r S v ma&muf í
wrefawmfjrwf()tm; aq;0g;ukoonfh enf;vrf;rsm; ar;jref;avQmufxm;
onfhtcg wrefawmf()ajymonfh aq;ukoenf;rsm;udk ocifru tvGwf
usufrSwfxm;vdkufonf/
ocifrBu;D (g)onfocsmF ynm&yfwiG v f nf; uRr;f usio
f l wpfO;D jzpfNy;D
]]Mirath} ac: tarGqufcHjcif;qdkif&m jyoemrsm;udk tBudrfaygif;rsm;pGm
ar;jref;jcif;cHcJh &onf/ ocifrBuD;(g)rS wpfa,mufjcif;twGuf &oifh
&xdkufaom a0yHka0pkudk twdtuswGufcsuf ay;EdkifcJhonf/ ocifrBu;D onf
cvDzGgBuD;rsm;tygt0if tm;vHk;aom qG[mAmBuD;rsm;udk vrf;ñTefoifMum;
ay;cJah om pmayynm½Sif q&morm;wpfO;D vnf;jzpfonf/ ocifrBuD;onf
tAl[k½dkif&m[f() ocifudk vrf;ñTef oifMum;ay;oljzpfNyD; olrudk,fwdkif
['D;qfawmfaygif; (2210)udk qifjh yefcohJ l wpfO;D vnf;jzpfonf/ tAlteG ;f (rf)ESihf
tAlrlqm()(w&m;olBuD;)wdkY\ qifhjyefcsuft& uREfkyfwdkY qG[mAmrsm;
()onf wpfpw kH pf&m (taMumif;t&mwpfc)k ESihf ywfoufí rdrw d w
Ykd iG f tod?
ynm? A[kokwr½SdaomtcgwGif tNrJwrf; tmtd½Sm[focifr(g )xH
oGm;a&mufar;jref;cJhonf/xdktcgrsdK;wdkif; olrwGif oufqdkif&m taMumif;
t&mES i f h ywf o uf í wd u saomtod y nm½S d o nf c snf ; om jzpf o nf /
ocifrBuD;(g)onf ynm½Sifaygif; (88)OD;udk oifMum;arG;xkwfay;cJhaom
ynm½Sirf sm;\q&m ynm½Siw f pfO;D jzpfonf/
tjcm;aomynm½Sif trsdK;orD;aygif; ajrmufrsm;pGm ½SdcJhygonf/
4if;wdkYteuf aemufxyfOyrmwpfOD;rSm qGzD,m(g )ocifrjzpfonf/
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
ocifrBu;D onfvnf; wrefawmfjrw(f )\ Muif,mawmfZeD;wpfO;D jzpfonf/
ocifrBu;D onf zdu[fEiS hf tpövmrf"h r®owfqikd &f mwGif uRr;f usio
f yl nm½SiBf u;D
wpfO;D jzpfygonf/
tDrmrfaemif0f0D(&[)\qifhjyefcsuft& qGzD,mocifr(g)onf
xdt
k csed x
f u
kd mvwGif todOmPftm; taumif;qH;k aom(OmPftxufq;kH aom)
trsKd ;orD;wpfO;D jzpfonf/
tjcm;aomOyrmwpf&yfrmS tGe;f arh pvrm (g) jzpfonf/ ocifrBu;D
onfvnf; wrefawmfjrwfBuD; () \ ZeD;wpfOD;jzpfonf/
[mzdZftdAfaeY[*sm&f(&[)\ qifhjyefcsuf t& ]]ocif r BuD ; onf
trsdK;rsdK;aomynm½Sif (32)OD;udk oifMum;arG;xkwfay;cJholjzpfonf/}}
xdt
Yk jyif tjcm;aomOyrmwif&rnfh trsKd ;orD; ynm½Sirf sm;½Scd o hJ nf/
zmwDrm[f(Aif;efaoh udik ;f pf)(g) onf [Z&of tmtd½mS [focifr (g)Bu;D ESihf
[Z&of tkrm&f()wdEYk iS hf tpövmrfzh u
d [fEiS hf ywfoufí pum; ppfx;kd aqG;aEG;yJG
jyK&mwGif olwdkYESpfOD;rSm zmwDrm[f ocifr (g)\ trSm;udk½Smí r&cJh[k
tqd½k o
dS nf/
tDrmrfaemif00f \
D tqdt ]olronf tapmydkif; umvuwnf;u
k & ]]ol
[d*s&ofvkyfcJhaomaMumifh ocifrBuD;onf todynmA[kokw ajrmufrsm;
pGm½Sdxm;onf}} [kqdkonf/
tjcm;aom Oyrmwpf&yfrSm tewfpfocif () \ rdcifjzpfol
tGe;f rDqvif;rf(g) jzpfNy;D ocifrBu;D onf 'tf0g[fu@wGif tvGeaf usmMf um;
aomynm½Siw f pfO;D jzpfcohJ nf/
tjcm;aomOyrmwpf & yf r S m qtD ' gezD q mocif r ( g )jzpf N yD ;
olronfajr;awmf[mqefocifBuD;\ ajr;rwpfOD;jzpfNyD; tDrmrf½SmzD(&[)\
q&mrvnf; jzpfonf/ tDrmrf½SmzD(&[)onf tpövmrfhqdkif&m rZf[Afrsm;
teuf ½SmzDrZf[Afudk xlaxmifcJholjzpfonf/ ,cktcgwGif rZf[AfBuD;
av;ckteuf ½SmzD rZf[AfrmS vnf; wpfct
k ygt0if jzpfonf/
tjcm;aomOyrmwpf&yfrSm tbl'g&f'gtf () \ ZeD;tGef;ar
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
tuf('f)'g&f'g(g) jzpfco
hJ nf/ odyHÜ ynm½Sif wpfO;D vnf;jzpfco
hJ nf/
tDrmrf Adck g&D (&[) (qG[;D [kvf Adck g&D ['D;qfusr;f awmfujkd yKpo
k )l rSyif
rSwfcsufcscJhonfrSm ]ocif r BuD ; onf o d y Ü H y nme,f y ,f w G i f uRrf ; usif
ynm½Sif wpfOD;jzpfcJhonf/}
xdkYtjyif trsdK;orD;ynm½Sifrsm; ajrmufrsm;pGm ½SdcJhonf/ xdkacwf
xd k u mv(vG e f c J h a omES p f a ygif ; (1400) ausmf ? tpö v mrf jyef v nf
ay:
ay:xG xGef;ump umv)u rde;f uav; arG;zGm;vmonfESifh t½Sifvwfvwf
umpumv)u
ajrjr§KyfNyD;? rdef;uav;rsm;udk &ufpufqdk;0g;pGm zdESdyf qufqHjcif;cHcJh&aom
umvwGifyif odyÜHynm? aq;ynmESifh bmoma&;ponfh e,fy,ftrsdK;rsdK;
ü ynm½SiftoD;oD; ay:xGef;apcJhonf/
tb,faMumifhqdkaomf tpövmrfrSajymcJhonfrSm trsdK;orD;wdkif;udk
ynmoifMum;ay;&rnf/ þodkYaom tpövmrfhtrsdK;orD;rsm;tcGifhta&;udk
acwfrrDaS wmhyg? acwfaemufusaeNyD [kqEkd ikd yf govm;/
tpövmrfw
h &m;Oya'rS cGijhf yKxm;aom trsKd ;orD;rsm;\ tcGit
hf a&;rsm;
,cktcg tpövmrfrSjyqdkaom? w&m;Oya'u cG i f h j yKxm;onf h
trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm; taMumif; aqG;aEG;wifjyygrnf/
tpövmrfhw&m;Oya't& trsdK;om;ESifh trsdK;orD;onf twlwlyif
jzpfonf/ ½S&t D ofw&m;Oya'rSm trsKd ;orD;ESit
hf rsKd ;om;ESpOf ;D pvH;k \ toufcE¨m
ESiphf nf;pdru
f kd umuG,af y;onf/
tu,fí a,mufsm;wpfa,mufonf rde;f rwpfa,mufukd owfjzwfchJ
ygu ao'Pftjypfay;cH& rnfjzpfonf/ þonfrmS tajccHtusq;kH ]]Kisas}}
tjypf'Pfyifjzpfonf/*g0Du@? usr;f yd'k f (178-179)---
]olonfvnf;yJ owfjcif;cH&rnf/}
rdef;rwpfOD;wpfa,mufonf a,mufsm;wpfOD;udkowfygu? olronf
vnf; ao'Pftjypfay;cH&rnf jzpfonf/ (aopm;aoap tjypf'Pfay;jcif;
jzpfonf)
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
uDqgG wf(pf)[laom tpövmrfwh &m;Oya't& a,mufsm;jzpfap? rde;f r
jzpfap wpfpHkwpfa,muf\ rsufvHk;? ESmacgif;? em;½Guf ponfjzifh udk,ft*Fg
tpdwftydkif;wpfckckudk xdcdkuf'Pf&m&apygu wlnDaomtjypffay;rIrsdK;cH
&rnfjzpfonf/
tu,fí towfc&H aomol\ oufqikd &f m use&f pfoo l nf rde;f ryif
jzpfygap olr\oabmxm; (xifjrifcsuf)udk wpfzufrS vdkufavsm&rnf
jzpf o nf / ol r u ouf q d k i f & mvl o wf o rm;ud k cG i f h v T w f r nf q d k y gu
xdkvlowform;onf towfcH&rnfhtpm; ]'PfaqmifrI} udkvufcHap &rnf
jzpfonf/
towfc&H ol\aqGrsKd ;rsm;Mum;wGif vlowform;tm; tjypf'Pfay;rIEiS hf
ywfoufí oabmuJG vJrG ½I adS eygu atmufygtwdik ;f ajz½Si;f ay;&rnfjzpfonf/
]aool\ aqGrsdK;rsm;Mum;wGif tcsdKUu vlowform;tm; owfypf&rnf?
tcsd K Uuol tm; 'Pfa Mu; ay;aqmif a p&rnf [ k oabmuJ G v J G a eygu
'Pf a Mu;aiG vuf c H a p&rnf / vl t rsm;u? aool \ aqG r sd K ;rsm;u
vlowform;tm;owfjcif;rS wm;qD;&rnfjzpfonf/}
oufaowpfO;D onf a,mufsm;jzpfap? rde;f rjzpfap xdo
k \
l oabmxm;
xifjrifcsuu
f kd tav;xm;&rnfjzpfonf/
usr;f jrwfu&k t
f mef? cJb,
G af bmZOfrsm;u@? usr;f yd'k f (38) wGif
]]4if;tjyif (td-k w&m;olBu;D taygif;wd)Yk cd;k ol a,mufsm;yif jzpfap? cd;k olred ;f ryif
jzpfap? toifwdkYonf 4if;wdkYESpfOD;vkH;\ vufrsm;udk jzwfawmufMuavukef/
(þonf) xdkolwdkYESpfOD; jyKrlchJMuaom jyKrl csuf\ jypf'Pfvnf;jzpf\/
tv’m[ft&SifjrwftxHawmfrS (tjcm;olrsm;) owd oHa0*&ap&ef qkH;rcsuf
w&yfvnf; jzpf\/}} (5; 38)
]]vlwpfa,mufonf "g;jywdkuf vk,ufygu xdkolonfa,mufsm;
jzpfap? rde;f rjzpfap olr\vufukd jzwfypfoifo
h nf/ þtrIwiG f jypf'Pfonf
twlwl yifjzpfonf/}} a&mifjcnfawmfu@? usr;f yd'k f (2)wGif
]]umarokrdpämpm&uH usL;vGefaom rdef;ronfvnf;aumif;? umarok
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
rdpämpm&uH usL;vGefaom a,musfm;onfvnf;aumif;? toifwdkYonf
4if;wdEYk pS Of ;D teuf wpfO;D pDukd Budr'f Pftcsufaygif; wpf&mpD ½du
k Mf u avuke/f }}
( 24 ; 2)
trsKd ;orD;oufaocHciG hf
tpövmrfwGif trsdK;orD;udk oufaocHcGifhjyKonf/pOf;pm;Munfhyg/
tpövmrfwiG f vGecf ahJ omESpaf ygif; (1400)uwnf;u oufaocHciG ahf y;xm;onf/
,ckacwfopf (1980) ckESpfwGif *sL;bmoma&; acgif;aqmifrsm;rS
trsKd ;orD;rsm;oufaocHciG ahf y;oif?h ray;oifu h kd pOf;pm;aeMuwke;f jzpfonf/
tpö v mrf u vG e f c J h a omES p f a ygif ; (1400)ausmf u wnf ; u trsd K ;orD ;
oufaocHciG hf tcGithf a&;udak y;cJNh y;D jzpfonf/a&mifjcnfawmfu@ ? usr;f yd'k f
(4) wGi-f
]]4if ; jyif tjypf u if ; pif a om trsKd ; orD ; rsm;tm; (umarok r d p ä m
pm&usL;vGeo f nf[)k pGypf NJG yD;aemuf oufaoav;a,muf wifrjy Edik cf MhJ uaom
olwt Ykd m; toifwo
Ykd nf Budr'f Pftcsufaygif; &Spq
f ,f ½du
k Mf uavuke/f }}
( 24 ; 4)
tpö v mrf w G i f ao;i,f a omjypf r I t wG u f ouf a oES p f a ,muf ?
Bu;D av;aomjypfrtI wGuf oufaoav;a,mufvt kd yfonf/ trsKd ;orD;wpfO;D udk
rrSefruef pGyfpJGajymqdkygu? ,if;onf BuD;av;aomjypfrIjzpfjcif;aMumifh
oufaoav;OD; vdktyfonf/
,ckacwftcsed t
f cgwGif a,mufsm;rsm;onf rde;f rrsm;udk enf;rsKd ;pHEk iS hf
pGyfpJGNyD; apmfum;ajymqdkaeMuonfudk awGY&ayrnf/ olwdkYonf trSefwu,f
rvkyf aqmifygbJEiS hf ]zgonfr} ]rde;f r½Tirf } ponfjzifh qJqakd eMuonf/
tpövmrfEikd if aH wmfwpfcw k iG f a,mufsm;wpfO;D u rde;f rwpfO;D udk ]zgonfr}
]rde;f r½Tirf }[k ac:ygu? xdk rde;f rrSxakd ,mufsm;udk w&m;½H;k odaYk c:,lNy;D w&m;pJG
qdEk ikd of nf/ xdo k rl S pGypf aGJ jymqdck &H aom rde;f ronf trSew f u,f ]raumif;onfh
rd e f ; r} jzpf a Mumif ; ouf a o(4)OD ; wif j y&rnf / 4if ; ouf a orsm;xJ r S
wpfa,mufonf trSm;oufaoxGuq f ykd gu? xdo
k ufao(4)OD;vH;k udk Burd 'f Pf
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
(80)pDay;rnfjzpfNyD;? aemiftem*wfwGifvnf; olwdkY\oufaoxGufqdkrIudk
vH;k 0vufcaH wmhrnf r[kwyf g/
]tpö v mrf r S trsd K ;orD ; wpf O D ; \ umtd a `E´ (td a `E´ o d u © m )ud k
ta&;BuD;qHk;t&mtjzpf wefbdk;xm;onf/}
tpövmrfü arG;&mygtrnf xde;f odr;f cGi&hf jdS cif;
taemufwikd ;f ESihf tcsKd Uaomta½SUwdik ;f Edik if rH sm;wGif rde;f rwpfa,muf
onf vufxyfaomtcg olr\trnfukd ajymif;vJ&onfrmS obm0jzpfonf/
tpövmrfwiG t f rsKd ;orD;wpfO;D vufxyfygu olronf vifa,mufsm;\
trnfukd qufcEH ikd o f vdk olr\trnfukd vifa,mufsm;trnfEiS hf vdu
k af vsm
nDaxG aygif;pyfí cH,lEdkifonf/ odkYwnf;r[kwf olr\ arG;&mygtrnfudkyif
qufvufc, H l usio hf ;kH Edik o
f nf/
rsm;pGmaom tpövmrfh vlYtzJGYtpnf;rsm;wGif trsdK;orD;rsm;onf
vufxyfNyD;onfh aemufwGifyif olrwdkY\ arG;&mygtrnfrsm;udkyif qufí
cH,lMuonfudkawGY&\/ tb,faMumifhqdkaomf tpövmrfwGif a,mufsm;ESifh
rde;f ronftwlwyl if jzpfaomaMumifyh if...
tpövmrfwGif rdrd\ arG;&mygtrnfxdef;odrf;jcif;udk vufcHygonf/
þodaYk om tcGit hf a&;rsKd ;udk acwfryD gonf (od)Yk acwfaemufusaeygonf[k
oifajymEdik yf goavm/
trsKd ;orD;rsm;\ Edik if aH &;qdik &f m tcGit
hf a&;rsm;
,ckwpfzefEdkifiHa&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;udk qef;ppfMuygOD;pdkY/
aemifw&jcif; u@? usr;f yd'k f (71)wGif
]]xked nf;wlpmG ]]rktrf ife}f } ouf0if,MkH unfaomol a,musfm;? rde;f r wkUd onfvnf;
(omoema&;wG i f ) tcsif ; csif ; wpf O D ; ES i f h w pf O D ; taqG cif y G e f ; rsm;yif
jzpfMuuke\ f /}} (9 ; 71 )
¤if;tm,ofawmft& ]]a,musfm;rsm;ESifh rdef;rrsm;onf wpfOD;ESifh
wpfOD; tjyeftvSef ulnDyHhydk;olrsm; jzpfMuonf/}} þae&mwGif tjyeftvSef
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
ulnyD yhH ;kd ol[k qd&k mwGif ]vlrIa&;twGufom r[kwfbJ EdkifiH a&;twGufyg
tusHK;0ifavonf/}
trsKd ;orD;rsm; rJay;ydik cf iG hf
tpövmrfwGif trsdK;orD;tm; rJay;ykdifcGifhay;xm;onf/usrf;jrwf
uk&t
f mef? ppfaq;pD&ifjcif;cH&aomrde;f ru@? usr;f yd'k f (12)wGi?f
]]tdk-eADwrefawmf? ]]rktfrifef}} ouf0if,kHMunfMuaom rdef;r rsm;onf
toifhxHvmí rdrdwdkYrSm rnfonfh wpfpkHwpf&mudkrQyif tv’m[f t&SifjrwfESifh
wJzG ufEiId ;f ,SOf (qnf;uyfu;kd uG,)f Murnf r[kwyf g [lívnf;aumif;? cd;k 0Surf u I kd
vnf; usL;vGeMf urnfr[kwyf g [lívnf;aumif;? olwpfyg;\ ZeD;r,m;tm;
jypfrmS ;aom trIukd vnf;usL;vGeMf urnfr[kwyf g[lívnf;aumif;/ rdrw d \ Ykd
om;orD; rsm;udkvnf; owfjzwfMurnf r[kwfyg[lívnf;aumif;? rdrdwdkY\
vufrsm;ESifh ajcrsm;\tMum;ü rkom;wpfpkHwpf&mudkvnf; vDqnf
zef w D ; Murnf r[k w f y g[l í vnf ; aumif ; ? aumif ; jrwf a om trI u d p ö
wpfpkHwpf&mESifh pyfvsOf;í toif\trdefYudkvnf; zDqefMurnf r[kwfyg[lí
vnf;aumif;? ]]Adkiftwf}} jyKMuaomtcg toif onf 4if;wdkYtm; Adkiftwf
jyKygav/}} ( 60 ; 12)
þae&mwGif tm&ADpum;vH;k ]]Akid t
f wf}}[laompum;onf ,ckacwf
uREfkyfwdkYem;vnfxm;Muaom ]]a½G;aumufyGJ}} xufydkíus,f0ef;ygonf/
tb,faMumifhqdkaomf uREfkyfwdkY\ aus;Zl;½Sif wrefawmfjrwfBuD;()onf
tv’m[ft½Sifjrwf()\ &plvfwrefawmf jzpfonfomru Edik if aH wmf\
tBu;D tuJx#G af cgifvnf; jzpfonf/
trsdK;orD;rsm;onf wrefawmfjrwfBuD;() xH vmMuNyD; 4if;wdkYonf
wref a wmf j rwf B uD ; ( ) rS ]]Ed k i f i H a wmf t BuD ; tuJ } } jzpf a ejcif ; tay:
oabmwlMuonf/ xdaYk Mumifh tpövmrfrS trsKd ;orD;udk tcGit hf a&;ay;&mwGif
rJay;cGiyhf g yg0ifonf/
Oya'jyK&mwGif trsKd ;orD;rsm; yg0ifaqmif&u
G Ef ikd cf iG hf
trsKd ;orD;onf Oya'jyK&mwGiv
f nf; yg0ifciG hf ½So
d nf/ ausmMf um;aom
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
['D;qfawmfwpfckt& ]]tkrm&f ocif()onf qGm[AgBuD;rsm;ESifh r[m&f
(r*Fvm cef;0ifaMu;)udpaö qG;aEG;aecJo h nf/ r*Fvm cef;0ifaMu; (r[m&f)onf
qif;&Jom;rGwfpvifrf a,mufsm;vli,frsm;tm; vufxyfxdrf;jrm;jcif;trIrS
[efYwm;aeonf/ xdkY twGufaMumifh r[m&fESifhywfoufí tjrifhqHk; rnfrQ
ay;vQif jzpfrnf[laomtcsufudk qHk;jzwf&ef aqG;aEG;aepOf xdktkyfpkxJwGif
xdkifaeaom aemufwef;rS trsdK;orD;wpfOD;rS rwfwyf&yfí uefYuGufonf/
usr;f jrwf uk&t f mef(4;20) wGif r[m&fonf wwfEikd o f jl zpfygu ]]&wemypön;f
tyHwk pfykH (od)Yk a½Twpfy}kH } ay;Edik uf ay;&ef ñTeMf um;xm;Ny;D jzpfonf/ xdaYk Mumifh
tkrm&f ()rSaeí ,if;udk uefo Y wfay;jcif;rSm roif[
h ak xmufjy ajymqdck o hJ nf/
xdktcgtkrm&focif()rScsufjcif;yif tkrm&f ()rSm rSm;ygonf?
xdktrsdK;orD;rSm rSefygonf [k wkefYjyef ajymMum;cJhonf/ pOf;pm;Munfhyg.../
tu,f í xd k a jymqd k a xmuf j yaom trsd K ;orD ; onf emrnf B uD ; aom
trsKd ;orD;jzpfygu? olr\trnfukd xnfo h iG ;f azmfjyrnfjzpfonf/ olr\trnf
azmfjyxm;jcif;r½SdaomaMumifh olronf ]]omreftrsdK;orD;}} omjzpfonfrSm
xif½Sm;\/ þonf\ qdkvdk&if;rSm omref trsdK;orD;wpfOD;onfyifvQif
EdkifiHawmftBuD;tuJwpfOD;\ vkyf&yfudk rSm;aeygu ]]y,fzsufydkifcGifh? a0zef
ajymqdyk ikd cf iG }hf } ½So
d nf/
]ynm&yfa0g[m& t"dyÜg,ft&? þodkYjyKvkyf jcif;udk zGJYpnf;yHk
tajccH O ya' csd K ;azguf j cif ; ud k jiif ; y,f j cif ; } [k a c:qd k E d k i f o nf /
tb,faMumifhqdkaomf usrf;jrwfuk&ftmefonf rGwfpvifrsm;twGuf zJGYpnf;
yHktajccHOya' jzpfonf/ txufygjzpf&yfrS xif[yfaeonfhtcsufrSm
trsKd ;orD;rsm;onfyifvQif zJpYG nf;yHk tajccHOya'jyKvyk &f mwGif yg0ifEikd o f nf?
yg0ifcohJ nf[k qdv
k o
kd nf/
trsKd ;orD;rsm;onf ppfajrjyifwiG f yg0ifEikd o
f nf qG[;D [kvf Akcd g&Dusr;f wGif
tcef;wpfcef;vH;k tjynfh (Chapter wpfc)k ? trsKd ;orD;rsm;ppfajrjyifwiG f yg0if
qifEGJcJhaMumif; azmfjyxm;onf/ trsdK;orD;rsm;onf wdkufyJG0ifppfonfrsm;
twGuf a&ulo,fay;Muonf/ xdkYtwl a½S;OD;olemjyKtwwfjzifh 'Pf&m&
ppfonfrsm;udk jyKpu k ok ay;jcif;rsm; jyKvyk cf o
hJ nf/
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
ppfajrjyifwiG yf g0ifqifEcJT MhJ uaom? trsKd ;orD;rsm;teuf oD;jcm;azmfjy
jcif;cH&ol tenf;i,fteuf? eqDbm(g )qdkol trsdK;orD;wpfOD;vnf;
yg0ifco hJ nf/ olronf td[ k 'k pf pfyw
GJ iG f uREykf w
f \ Ykd wrefawmfBu;D tm; umuG,cf hJ
olwpfO;D jzpfonf/ tb,faMumifq h akd omf usr;f jrwfu&k t f mefwiG f ]a,mufsm;
ESifh rdef;rwdkYonf tjyeftvSef apmifha½Smufolrsm;jzpfMuonf/} omref
tajctaewGif trsKd ;orD;rsm;onf ppfajrjyifoYkd oGm;&ef rvdt k yfay/ ppfajrjyifoYdk
oGm;&efwm0efrmS trsK;d om;rsm;\ wm0efomjzpfonf/ vdt k yfonfh tajctaewGif
trsKd ;orD; rsm; ppfajrjyifodkY oGm;cGifh½Sdonf/ rjzpfrae tajctaersdK;rS vGJí
roGm;oifyh g/ (odrYk [kwv f Qi)f U.S.A wGif ½So d uJo h Ykd tajctaersKd ;rsm;jzpfvmrnf/
tar&duef jynfaxmifpw k iG f 1901ckEpS u f wnf;utrsKd ;orD;rsm; ppfajrjyifoYkd
oGm;cGi½hf o dS nf/ odaYk omforl wdo Yk nf ppfyw JG iG (f ppfwu kd &f mwGi)f yg0ifciG hfr½Sad y/
olrwdt Yk aeESihf olemjyKtjzpfom wm0ef xrf;aqmif&m\/
(1973)wGif tpjyKcahJ om trsKd ;orD;tcGit hf a&; (usm;?r tcGit hf a&;
wef;wl &½Sad tmifvyI ½f mS ;jcif;) vIy½f mS ;rI aemufyikd ;f rSpí ]]trsdK;orD;rsm;tm;
tb,f h a Mumif h p pf y G J r sm;wG i f wuf < upG m yg0if aqmif ½ G u f c G i f h rjyKyg
oenf;}}}}[k awmif;qdv k mcJo h nf/ xdaYk Mumifh tar&dueftpd;k &rS trsKd ;orD;rsm;
ppfwu
kd cf iG u
hf kd (1976) ckEpS w f iG f cGijhf yKco
hJ nf/
tar&duef umuG,fa&;0efBuD;Xme\ NyD;cJhaomESpfu xkwfjyefcsuf
t& (1993ckESpf{NyDv? 23 &ufaeY) pkpnf;rIwpfck(tpnf;ta0;wpfck)wGif
vl ( 90)ausmf vd i f t m;jzif h usL;ausmf a pmf u m;cH c J h & NyD ; ? ,if ; wd k Y t euf
(83)OD ; rS m trsd K ;orD ; rsm;jzpf c J h o nf / xd k u d p ö t wG u f ( 117)OD ; aom
t&m½Sdrsm;rSm pnf;urf; Oya't& ta&;,ljcif;cHcJh&onf/ tpkta0;
wpf c k w nf ; wG i f trsd K ;orD ; (83)OD ; onf vd i f y d k i f ; qd k i f & m usL;ausmf
apmfum;jcif; cH&onf/ xdk (117) OD;aom t&m½Sdrsm;\ jypfrIrSm tb,f
enf;/
xdkt&m½Sdrsm;onf? xdk trsdK;orD;ppfonfrsm;udk ajy;apNyD;? 4if;wdkY
\ t0wftpm;rsm;udk cRwfcJhonf/ 4if;wdkYudk udk,fvHk;wD; taetxm;
(4if ; wd k Y \ rsd K ;yG m ;t*F g rsm;ud k y if rzk H ; tk y f a pbJ ) wef ; pD vS n f h v nf
jyoapcJ h o nf / 4if ; wd k Y t m; vl t rsm;a½S U 0,f vd i f quf q H E d k i f a p&ef
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
jzpfonf/ tu,fí þonfudk trsdK;orD;tcGifhta&;[k ,lqygu? oifh
tcGifhta&;rsm;udk oifudk,fwdkifom xdef;odrf;Edkifrnfjzpfonf/ uREkfyfwdkY
taeESifh uREfkyfwdkY\ nDr? tpfrrsm;? orD;rsm;ESifh rdcifrsm;\ vdifydkif;
qdkif&m usL;ausmfapmfum;rIrS uif;a0;apcsifygonf/
txufygjzpf&yfaMumifh ygvDrefwGif jyif;xef pGm *,uf½dkufNyD;
or®wBuD; ab;vfuvifwef (Bill Clinton))udk,fwdkif xdkjyoemtwGuf
awmif;yefcJh&NyD; vdktyfonfh ta&;,lrIjyKvkyfygrnf[k uwdjyKcJh&onf/
oifwdkYodMuaomtwdkif;yif EdkifiHa&;orm;rS ay;cJhonfh uwdjzpfonfh
]]vdktyfwJh ta&;,lrIjyKvkyfrnf}} qdkonfrSm bmqufí jzpfygrnfenf;/
xdkYaMumifh tpövmrfrS trsdK;orD;rsm;tm;vdktyfaom tajctaerSomvQif
ppf a jrjyif o d k Y oG m ;a&muf c G i f h ay;xm;jcif ; jzpf o nf / xdkodkYppfajrjyifodkY
oGm;aomtcg rsdK;wGif xdktrsdK;orD;ppfonfwdkY tpövmrfhusifh0wfESifh tnD
[D*smAf0wfNy;D ? olrwd\ kY umtda`Eu ´ kd xde;f odr;f apmifah &Smuf&rnfjzpfonf/
uREfkyf\pum;udk ed*Hk;rcsKyfrD Oyrmwpfckay;csifygonf/ uREfkyf\
a[majymrIrpwifrD uREfkyfqdkcJhonfhtwdkif; ]tpö v mrf r S a,musf m ;ES i f h
rdef;rwdkY\tMum; omwlnDrQrI? wef;wlnDrQrI &Sdonf[k ,HkMunfaomfvnf;
¤if;wdkYtMum;wGif tcGifhta&;rsm; xyfwlnDrQonf[k vufrcHyg/}
twef;wpfwef;wGif ausmif;om;]u}ESifh ]c} &Sdonf qdkygpkdY/ pmar;yGJ
wpfcw k iG f ]u}ESi]hf c} ESpOf ;D pvH;k rSm trSw(f 100)wGif (80)&Ny;D ? yxr pGo
J nfqykd gpd/Yk
ausmif;om; &maygif;rsm;pGmteuf ]u}ESihf ]c} ESpOf ;D onf yxr& onf/ ar;cGe;f udk
cJjG crf;pdwjf zm avhvmMunfyh gu ar;cGe;f (10)yk'yf g0ifNy;D ? wpfy'k v f Qif (10)rSwf
wefjzpfonf/
(10)rSwwf ef ar;cGe;f eHygwf(1)twGuf ausmif;om; ]u}rSm (9)rSw&f &SNd y;D ?
ausmif;om; ]c}rSmrlum; (7)rSwf &&Sdonf/ xkdYaMumifh ar;cGef;(1)wGif ]u} u
]c}xuf ydkonf/
ar;cGef;(2)twGuf ausmif;om;]u}rS (7)rSwf&&Sdí ausmif;om;]c}rSm
(9)rSwf&&SdonfqdkvQif ]c}u ]u}xuf omonf[k qdkEdkifonf/
(10)rSww
f efar;cGe;f eHygwf(3)twGuf ]u} a&m ]c} yg (8)rSw&f &So
d nfjzpfí
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
]u}ESihf ]c}\&rSwrf mS ESpOf ;D pvH;k twlwyl ifjzpfonf/
ar;cGef;toD;oD;wGif ]u}ESifh]c}\ &rSwfrsm;udk aygif;vdkufvQif ]u}ESifh
]c} ESpfOD;pvHk;rSm (100)tay:ü (80)&&Sdonf/ tcsKyftm;jzifhqdk&aomf
ESpOf ;D pvH;k onf trSwt
f wlwl &l onf[k qdEk ikd o
f nf/
ar;cGef;vTmwpfckvHk;twGuf NcKHíajym&ygvQif tcsdKUaomar;cGef;rsm;
twGuf ]u}rSm ]c}xufomNyD;? tcsKdUaomar;cGef;rsm;twGufrl ]c}u
]u}xufomonf/ wpfenf;tm;jzifh qdk&ygvQif ]u}ESifh]c}onf trSwf(80)pD
&Muojzifh wwfuRr;f rItwlwyl ifjzpfonf[k aumufcsuf csEikd o
f nf/
txuf a zmf j yyg oabmw&m;t&yif OyrmjyK& rnf q d k v Qif
tv’m[ft&Sijf rwf()onf trsKd ;om;rsm;udk tiftm;ydí k ay;xm;onf/ Oyrm-
tdrx
f o
J Ykd olc;kd 0ifvmygu toifonf ]uREykf t f rsKd ;orD;rsm; tcGit
fh a&;&&So
d ifh
onf[k ,HkMunfygonf/ cH,lygonfqdkvQuf tdrfwGiftwlaeaomrdcif?
tpfrrsm;? nDrrsm;?orD;rsm;udk olc;kd zrf;&ef OD;pm;ay;í cdik ;f rnfavm/}
oifonf OD;pm;ay;í vTwfrnfr[kwf/ oif udk,fwkdifom xGufí
t&ifqHk; olcdk;zrf;ygvQif vdktyfvmvQif oif\rdom;pk0iftrsdK;orD;rsm;url
0ifa&mufun l D ygvdrrhf nf/ omreftajctaewGif tv’m[ft&Sijf rwf ()onf
oifth m; tiftm;ydí k ay;xm;ojzifh oifuomvQif olc;kd udk zrf;qD;&ayvdrrhf nf/
tjcm; OyrmjyK&vQif uav;rsm;tm; rdbESihf ywfoufí wav;wpm;
jyK&rnfqdkvQif rdcifjzpfoludk oHk;q?zcifjzpfoludk wpfq tav;xm;&rnf[k
tqdk&Sdonf/ þae&mwGif trsdK;orD;rS trsdK;om;xuf ydkíomaomfvnf;
tm;vH;k twGuf ta&;ygrIrmS twlwyl ifjzpfonf/
xkdYaMumifh tpövmrfrS omwlnDrQrI ?wef;wlnDrIudk vufcHaomfvnf;
xyfwlnDjcif;udk vufrcHyg/ tpövmrfwGif rdef;rESifha,musfm;onf tm;vHk;
twGuf twlwyl if jzpfonf/ odaYk omf rGwpf vifrf vlt Y zGUJ tpnf;rSmrS aqmif
&Guaf erIrmS uGjJ ym;jcm;em;aeygvdrrhf nf/ rGwpf vifrf vlt
Y zGUJ tpnf;trsm;pkwiG f
usrf;jrwfuk&ftmefESifh pGEéofrS aoGznfí trsdK;orD;rsm;tm; ¤if;wkYd&oifh&
xku
d af om tcGit hf a&;rsm; ray;Muay/
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
þokdY jzpfvm&aom jyóem\ taMumif;&if;rSm taemufwdkif;
vlYtzGJUtpnf;rsm;aMumifh jzpfonf/ taemufwkdif; vlYtzGJUtpnf;rsm;\
vTrf;rdk;rIrsm;aMumifh rsm;pGmaom rGwfpvifrfvlYtzGJUtpnf;rsm;onf vdkwm
xufydkí tumtuG,fjyK&aom? owdxm;&aom vlYtzGJUtpnf;rsm;
jzpfvm&onf/ wajz;ajz;ESifh usrf;jrwfuk&ftmef ESifh pGEéofrS aoGznfoGm;
avonf/
wpfzufwGif tcsdKUaom rGwfpvifrftzGJUtpnf;rsm;onf taemuf
wdkif;,Ofaus;rIudk vdkufemjcif;? xkd,Ofaus;rIESifhtnD wef;n§dí usifh
oHk;rIrsm; &dSavonf/
uREykf t f aeESihf taemufEikd if H vltY zGUJ tpnf;rsm;udk ajymMum;vdo k nfrmS
tpövmrfrS ay;xm;aom trsKd ;orD;rsm;\ tcGit hf a&;udk usr;f jrwfu&k t
f mef?
pGE[
é w
f EYkd iS hf qef;ppfavhvmMunf&h ef wdu k w
f eG ;f vdyk gonf/ xkrd w
S pfqifh tpövmrfrS
ay;aomtcGit hf a&;rsm;onf acwfryD g\ avm/ acwfaemufusyg\avm[lí
oHk;oyfqifjcifMuyg/ oifwdkYtaeESifh tpövmrfrSay;xm;aom trsdK;orD;
tcGifhta&;rsm;onf acwfrDaMumif; ?acwfaemufrusaMumif; em;vnf
oGm;Edik v
f rd rhf nf[k ,HMk unfygonf/
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
tpövmrfrSjyqdkaom
trsdK;orD;tcGifhta&;rsm;onf
acwfrDygao;vm;
(od)Yk
acwfaemufusukefNyDvm;/
'kw,
d wGJ
PART II
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
plvfwefcgrD / / oufaocH&mü trsK;d orD;qkv d Qif tb,faMumifh ESpOf ;D jzpf
&NyD; trsKd;om;qdkvQif wpfOD;wnf;ESihf tb,faMumifh vHkavmuf&ygoenf;/
a'gufwmZmud&fEkduf(cf)/ / nDtpfuadk wmfonf uREyfk t f m; tvGet f a&;
Bu;D aom ar;cGe;f ukd ar;vku
d yf gonf/ tb,faMumifq
h akd omf trsK;d orD;oufao
(2)OD;onf trsK;d om;oufao(1)OD;ESihf wl&wmvJ/ tm;vH;k aom trIupd t ö wGuf
trsK;d orD;oufao(2)OD;onf trsK;d om;oufao(1)OD;ESihf rwlnyD g/ tcsKUd aom
trIrsm;twGuo f m trsK;d om;oufao(1)OD;twGuf trsK;d orD;oufao (2)OD;ESihf
wlEidk yf gonf/
]]oufao}}ESihf ywfouf íusr;f jrwfu&k t
f mefwiG f tenf;qH;k (5)ae&mü
azmfjyxm;aomfvnf; ]]oufao}}ukd vdifcGJjcm;NyD; azmfjyxm;jcif;r&Sdacs/
trsK;d orD;oufao(2)OD;onf trsK;d om;oufaowpfO;D ESihf nDaMumif; *g0Du@?
usr;f yd'k f (282)ü azmfjyxm;ygonf/ ¤if;onf usr;f jrwfu&k t f mef\ t&Snq f ;kH
tm,ofawmf (usr;f yd'k )f vnf;jzpfygonf/
]]xdkYjyifw0 toifwdkYonf (,if;uJhokdY pmcsKyfcsKyfqdkMuonfhjyif ckdifvkHonfxuf
cdik v
f Hk apjcif;iSm) rdrwd t
Ykd eufrS a,musfm;ESpOf ;D ukd (vnf;) oufaoxm;&SMd uuke/f
wzef tu,fí xdo k ufaoESpOf ;D wdo
Yk nf a,musfm; ESpOf ;D rjzpfMuygvQif toifwYkd
oabmwlnED pS f oufMuavaomoufaorsm;teufrS a,musfm;wpfO;D ESihf rde;f r
ESpOf ;D wdoYk nfyifvQif vkaH vmufMuayonf/ taMumif;aomfum; ,if;rde;f rESpOf ;D
teufrw S a,mufonf arhavsmhcyhJ grl ,if;rde;f r ESpaf ,mufteuf wpfa,muf
onf usefred ;f r wpfa,mufudk owd &apEdik jf cif;aMumifw h nf;/}} (2;282)
txufazmfjyyg tm,ofawmf (2;282) onf aiGa&;aMu;a&;udpöESifh
ywfoufayonf/ ,if;udpöESifh ywfoufí oufaocHtwGuf a,musfm;
oufaoESpOf ;D &Smoifyh gonf/ oift
h aeESihf a,musmf ;oufaoESpOf ;D r&&SEd ikd f
aomtcgrsKd ;ü a,musmf ;oufaowpfO;D ESihf trsKd ;orD;oufaoESpOf ;D &So
d ifyh g
onf[k qdkvdkygonf/
txufyg udpu ö kd ydrk ekd m;vnfap&ef &nf&, G í
f uREykf tf m; Oyrmwpfck
ay;cGijhf yKyg/ vlwpfa,mufonf cGpJ w d uf o
k rIc,
H rl nf[k qdMk uygpd/Yk obm0us
onfhudpörSm olYtaeESifh xl;cRefajymifajrmufonfh cGJpdwfyg&*lESpfOD;\
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
tBuaH y;csuu f kd &,lvrkd nfjzpfonf/ tu,fí olt Y aeESifh cGpJ w d yf g&*l ESpOf ;D \
tBuHÓPfudk r&Ekdifygu xl;cRefajymifajrmufonfh cJGpdwfq&m0efwpfOD;ESifh
M.B.B.SbGJU& taxGaxGa&m*guk q&m0efESpfOD;\ tBuHay;csuftay:wGif
rlwnfí ñ§Ed idI ;f aqmif&u G o
f ifo
h nf/ tb,fah Mumifq
h akd omf cGpJ w
d uf o k rIü cGpJ w d f
orm;awmfonf M.B.B.S bGJU& ½dk;½dk;q&m0efxufydkí wwfuRrf;aom
aMumifjh zpfonf/
txufazmjyf yg OyrmuJo h Ydk aiGa&;aMu;a&;ESihf ywfoufaom wm0ef
0wå&m;rsm;rSm ydkíav;yif?wm0ef BuD;aomaMumifh xkdwm0efudk a,musfm;\
yck;H ay:wGif vTaJ jymif;ay;xm;jcif;jzpfonf/ tb,fah Mumifq h adk omf tpövmrfwiG f
aiGa&;aMu;a&;wm0efrSm a,mufsm;om;rsm;\ wm0efomjzpfaomaMumifh
rde;f rrsm;xufyí dk &nfñeT ;f jcif;cH&jcif;jzpfonf/ xkaYd Mumifah iGa&;aMu;a&;ESihf
ywf o uf a om jyóem&yf r sm;twG u f trsKd ; om; ouf a oES p f O D ; onf
tckid rf mqk;H jzpfNy;D ? okrYd &Ekid yf gu trsK;d om;wpfO;D ? trsKo d rD;ESpOf ;D ukd oufao
tjzpfjyK vkyo f ifo h nf[k qkv d &dk if;jzpfonf/
xyfrw H ifjy&rnfqadk omf? oifonf usr;f jrwfu&k t
f mef\ cJz,
G af bmZOf
u@? usr;f yd'k f (106)wGif
]]xdo
k o
l nf ]]0qG,
D of}} rSmwrf;pum; ajymMum; avaom tcg? toifwdkYteufrS
w&m;rQwrI&dS aomolEpS af ,muf tm; oufaotjzpf &SMd u&ayrnf/ }} (5;106)
txuf a zmf j yygtm,of a wmf t & tarG q uf c H r I E S i f h q k d i f a om
]]aowrf;pm}} a&;vkd?rSmMum;vkdaomtcgrsKd;wGifvnf; a,mufusm;oufao
ESpfOD;xm;&ef vkdtyfaMumif; azmfjyxm;onf/ tcsKdUaom w&m;olBuD;rsm;u
ajymqkdMuonfrSm vlowfrIwpfcktwGuf oufaocH&mwGifvnf; trsKd;orD;
rsm;\ rde;f robm0 vefw Y wf? aMumufwwfMuonfrmS "r®wmjzpfí xdak Mumuf
wwfru I olrwkt Yd m; trSex f uG q f &kd ef t[eft
Y wm; jzpfapwwfaomaMumif?h
trsKd ;orD;oufaoESpOf ;D rSm trsKd ;om;oufaowpfO;D ESihf twlwyl ifjzpfonf/
xdaYk Mumifh tajctaeESp&f yfjzpfonfh aiGa&;? aMu;a&;udpEö iS hf vlowfrI
udpt
ö wGuo f mvQif trsKd ;orD; oufao (2)OD;onf trsKd ;om;oufao wpfO;D ESihf
wlonf[k qdv k &kd if;jzpfygonf/
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
tcsKd Uaom tpövmrfh ynm&Sirf sm;u qdMk uonfrmS -]usr;f jrwfu&k t
f mef
wGif rdef;roufao (2)OD;onf a,musfm;oufao(1)OD;ESifhwlonf[laom
u@rSm *g0Du@? usrf;ydk'f (282)wpfckwnf;üomjzpfonf/ xkdYaMumifh
xkdtm,ofawmf\ tvkdt& tm;vHk;aom udpö&yfrsm;twGuf oufao
a,musmf ; (1)a,mufonf oufao rde;f r(2) a,mufEiS w hf \l [k r,lqMuacs/
uREfkyfwkdYtaeESifh usrf;jrwfuk&ftmefwpftkyfvHk;udk cJGjcrf;pdwfjzm
avhvmMunfyh gpd/Yk a&mifjcnfawmfu@? usr;f yd'k f (6)wGi-f
]]xdkYjyif rdrdwdkY\ZeD;Muif&mrsm;tm; (umarok rdpämpm&rI usL;vGefygonf[k)
pG y f p J G a omol w d k Y o nf ¤ i f ; wd k Y ü rd r d w d k Y tjyif ouf a orsm;r&S d M uvQif
xdkpGyfpJGolwdkYteuf wpfOD; onf tv’m[ft&Sifjrwftm; wdkifwnfí rdrdonf
opöm0g'D jzpfaMumif; av;Budrw f ikd w
f ikd f oufaoxGuq f kd &rnf/}} (24;6)
tu,fí cifyeG ;f jzpforl jS zpfap? ZeD;jzpforl jS zpfap? rdr\
d ZeD;? cifyeG ;f udk
pGypf v
JG ykd gu oufao&S&d ef vdt k yfonf/ tu,fí ¤if;wkt Yd aeESihf oufaor&Edik f
yguvnf; ¤if;wdkY\ ckdifrmaom taxmuftxm;onf trsdK;orD;(1)OD; (0g)
trsKd ;om;(1)OD;yifvQif vHak vmuf\/ þtm,ofawmf\ tvdt k &? trsKd ;orD;
oufaowpfO;D ESihf trsKd ;om;oufaowpfO;D onf twlwyl if vHak vmufaom
oufaojzpfaMumif;qdv k o kd nf/
tpövmrfhOya'ynm&Sifrsm;u vufcHMuonfrSm vjrifonfhudpöESifh
ywfoufonfh trsKd ;orD;wpfO;D yif vHak vmufaomoufaojzpfonf/ tcsKUd aom
Oya'ynm&Sifrsm;u vufcHMuonfrSm &rfoGmefv\tpwGif oufao
wpfa,mufomvkt d yfNy;D 0gxGuaf om (&rfomG efv\ tqH;k wGi)f oufao (2)OD;
vkt
d yfonf/ þudprö sm;ESihf ywfoufí trsK;d om;ESihf trsK;d orD;uGjJ ym;jcm;em;aprI
r&Sdyg/ xkdYtwl tcsKdUaom ta&;udpörsm;twGuf trsKd;om;oufaoukd
vufrcHEkdifaom (trsKd;orD;oufaoukdom vufcHaom) tajctaersm;
vnf;&Sdonf/ trsKd;orD;oufaoukdom tav;xm;onfhudpö qkdonfrSm
rnfonfhudpöjzpfaMumif; tm;vHk;rS pdwf0ifpm;pGm apmifhqkdif;aeMurnf[k
uREykf x
f ifygonf/
rdef;rwpfOD;aoqHk;oGm;í rkdif,ofa&csKd;ay;&eftwGuf trsKd;orD;
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
oufaowpfa,mufom vHkavmufayonf/ cRif;csuftaeESifh oifonf
trsKd;orD;oufao r&EkdifaomtcgwGif aoqHk;ol\ a,mufsm;onfom
vQifvHkavmufaom oufaojzpfonf/ þudpötwGufrSm trsKd;orD;omvQif
ykí
d jzpfoifo
h nf/
&SDvm[f/ / tpövmrfbmomonf a,mufsm;wpfa,muftm; rde;f rtrsm;
ESiv
hf ufxufciG hf "Polygamy"udk tb,faMumifh cGijhf yK&ygoenf;/
a'gufwmZmud&f/ / trSefpifppf "Polygamy" qkdonfrSm vlyk*¾dKvf
wpfa,mufwiG f wpfa,mufxufyadk om Muifazmfrsm;&Sjd cif;jzpfonf/ þudpö
wGif trsKd;tpm;ESpfrsKd;cGJjcm;Ekid o
f nf/ "Polygeny"ac: r,m;NyKd ix
f m;jcif;
(trsdK;om;wpfa,mufwiG f ZeD;r,m;wpfa,mufxuf ykdí&Sdjcif;)ESihf "Poly -
endry"ac: vifNydKifxm;jcif; (trsdK;orD;wpfa,mufwGif vifa,mufsm;
wpfa,mufxuf ykdí&Sdjcif;) [líjzpfonf/ rsm;pGmaom vlyk*¾dKvfrsm;rS 'Po-
lygamy' [l a om pum;&yftwGuf ]]a,mufsm;wpfa,mufrS ZeD ;r,m;
ompum;&yf
wpfOD;xufykdí vufxyfEkdifjcif; (0g)r,m;NydKifxm;jcif
xm;jcif;[lí xifjrifae
Muonf/ trSepf ifppf xkod abmomru trsKd ;orD;wpfO;D wGif wpfO;D xufyadk om
vifa,musmf ; Muifazmfrsm;&Sjd cif;onfvnf; tusK;H 0if\/
a,mufsm;wpfOD;onf ZeD;wpfOD;xufykdí vufxyfxdrf;jrm;jcif;ukd
"Polygeny"[kac:Ny;D rde;f rwpfO;D wGif cifye
G ;f wpfO;D xufyí
dk vufxyfxrd ;f jrm;
jcif;ukd "Polyendry"[k ac:onf/ nDrawmfrS ar;aomar;cGe;f rSm t"dutm;jzifh
]]a,mufsm;wpfa,mufukd tb,faMumifh ZeD;wpfOD;xufykdí vufxyfcGifhjyK
&ygoenf;/}} wpfenf;qkdaomf r,m;NydKifxm;jcif; (Polygeny)ukd bmaMumifh
tpövmrfrS cGijhf yKxm;&ygoenf;[laom tar;jzpfonf/ uREyfk rf S þar;cGe;f ukd
ajzygrnf/
usr;f jrwfu&k t
f mefonf urÇmajray:&Sd bmoma&; usr;f *efrsm;teuf
]]ZeD;wpfOD;wnf;om vufxyfyg}}[k azmfjyxm;aom wpftkyfwnf;aom
pmtkyfjzpfygonf/ oifonf *Dwusrf;? a0'usrf;? &mr,eusrf;? r[m
bm&wusrf;? or®musrf; tm;vHk;ukd zwfMunfhyg/ ]]wpfOD;wnf;ukdom
vuf x yf y g}}[l í azmf j yxm;aom ae&mwpf a e&mrQr&S d y g/ uk & f t mef
usrf;wpftkyfwnf;wGif om ]]wpfOD;wnf;ukdom vufxyfyg}}[k azmfjyxm;
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
onfukd awGUEkdifonf/
trSefpifppf oifonf [dE´Lusrf;*efrsm;ukd zwf½Iavhvmygu rsm;pGm
aombk&ifrsm;wGif ZeD;trsm;&So d nfudk awGUEkid o
f nf/ Oyrm- bk&if'g&S&wfwiG f
ZeD;wpfO;D xufyí dk &So
d nf/ c&pf&eS mwGiv f nf; ZeD;wpfO;D xuf ykíd &So
d nf/ oifonf
*sL;usr;f *efrsm;ukd zwf½MI unfyh gu *sL;Oya'\ (11)&mpkwiG f "Polygeny" ac:
ZeD;wpfOD;xuf ykdívufxyfxdrf;jrm;cGifhjyKxm;aMumif; awGU&ayrnf/
&mbD*gwf'&f eT (f rf) bif*sm[l'g (Gurdshom Benjahuda)u Signord tm; wifjyNyD;
ZeD;wpfO;D xufyí dk vufxyfjcif;cGirhf jyKoifah Mumif; wifjycJo h nf/ okw Yd idk f atmif
rGwpf v
f ifrf Ekid if rH sm;wGi&f adS om puf(yf)x&mepf *sL;vlUtzGUJ tpnf; (Septranic Jewish
Community)) wGif (1950)wkdifatmif usifhoHk;rI&SdcJhonf/ tpöa&;EkdifiH\
tBu;D tuJjzpforl S þoku Yd sio
hf ;kH rItay: wm;jrpfywd yf if cJo
h nf/
c&pf,mefvlYtzGJUtpnf;rsm;wGifvnf; vGefcJhaom ESpf&mpkcefYxd (18
&mpk)xd "Polygeny"ac: ]]r,m;NyKd ix f m;jcif;}}ukd cGijhf yKaMumif; or®musr;f wGif
awGUEkid o
f nf/ xk&d mpkaemufyidk ;f wGif ]]c&pf,meftoif;awmf}}rS wm;jrpfco hJ nf/
tdE´d,EkdifiH\ w&m;a&; (Oya'a&;&m)ukd avhvmygu tdEd´,EkdifiH\ w&m;
Oya'onf [dEL´ trsK;d om;rsm;tm; ZeD;wpfa,mufxufyí dk vufxyfxrd ;f jrm;
cGifhjyKxm;aMumif;awGU&onf/ (1954)ckESpfwGifrS [dE´Lvufxyfxdrf;jrm;rI
tufOya'jy|mef;cJNh y;D ? ¤if;wGif pnf;urf;owfrw S cf suw f pfck yg0ifonf/ ,if;rSm
[dE´La,mufsm;rsm;onf ZeD;wpfOD;xufykdí vufxyfcGifhrjyK[laomtcsuf
jzpfonf/
]]tpövmrfwiG &f adS om trsK;d orD;rsm;\ tqift h wef;}}ESihf ywfoufí
wifjyaomaumfrwD\ (1975) ckEpS f pm&if;Z,m;t&? pmrsuEf mS (66? 67)wGif
ZeD; wpfa,mufxufyí dk vufxyfxrd ;f jrm;aom &mckid Ef eI ;f ukd wifjyxm;onf/
,if;xkwfjyefxm;aom pm&if;? Z,m;t&? [dE´Lbmom0ifrsm;twGif; wpfOD;
xufyadk om vufxyfxrd ;f jrm;rI&mckid Ef eI ;f rSm (5.06)jzpfNy;D ? tpövmrfbmom0if
rsm;twGi;f &mckid Ef eI ;f rSm(4.31)jzpfonf/ þpm&if;Z,m;rsm;ukx d m;Ny;D uREyfk w
f \
Ydk
t"dutcsujf zpfaom ]]tpövmrfrS ZeD;wpfO;D xufyadk om vufxyfxrd ;f jrm;jcif;
(0g) r,m;NyKd ix
f m;jcif;ukd tb,faMumifh cGijhf yKxm;&ygoenf;}}[laomtcsuf
udk aqG;aEG;Muygpk/Yd
q&mrBu;D a'gufwmvSv0S if;
uREykf w
f pfcgwifjyxm;Ny;D jzpfygonf/ trsK;d orD;u@? usr;f yd'k f (3) wGif
]]rdrdwkdYESpfNcdKuf aom (tjcm;) trsKd;orD;rsm;teuf (a,mufsm; wpfOD;vQif)
rdef;rESpfa,mufpDESifhjzpfap? okdYr[kwf rdef;r oHk;a,muf pDEiS jhf zpfap? okrYd [kwf
rde;f rav;a,mufpED iS jhf zpfap xdr;f jrm;Muuke/f wzef tu,fí toifwo Ydk nf (rde;f r
wpfa,mufxufykdí xdrf;jrm; &mwGi)f w&m;rQwrIudk jyKEkid Mf urnfr[kw[ f k
pk;d &drrf uif; jzpfMujyef aomf (ZeD;rde;f r) wpfO;D wnf;ESiyhf if (wif;wdrMf u&rnf)/}}
(4;3)
xkdYaMumifh ]]wpfOD;wnf;ukdomvufxyfyg}} [laom pum;onf
usr;f jrwfu&k t
f mef wpftyk w
f nf;wGio
f m azmfjyxm;aom azmfjycsujf zpfonf/
tjcm;rnfonfh bmoma&;usr;f *efwiG rf S ñTeMf um;xm;jcif;r&Syd g/
tpövmrfray:xGe;f rD tcsed u f mvu tma&;AD;,m;uRef;qG,f&Sd tm&Af
vlrsK;d a,mufsm;rsm;onf ZeD; trsm;tjym; ,lavh&o dS nf/ tcsKUd aomolrsm;wGif
ZeD;OD;a& &mcsDíyif &Sdwwfonf/ tpövmrfrS ZeD;rsm;,ljcif;ESifh ywfoufí
tjrifq h ;kH uefo
Y wfcsujf zpfaom ]](4) OD;}}ukd owfrw S cf jhJ cif;jzpfonf/ oift
h aeESihf
ZeD;wpfO;D xufy, dk yl gu xkEd pS Of ;D ? xkod ;kH OD;? xkad v;OD;tMum;wGif w&m;rQwrIEiS hf
qufpyfrjI yK&rnfjzpfonf/ xko d rYdk qufqEH idk yf gu wpfO;D xJom vufxyfyg/
xkd trsK;d orD;u@? usr;f yd'k f (129)ü xyfí ñTejf yxm;onf/
]] xkrd w
S yg;wHk toifwo Ykd nf (rnfrQyif w&m;rQwap&ef) qE´xm; &SMd uaomfvnf;
(rd r d w d k Y \ wOD ; xuf y d k a om) ZeD ; rd e f ; rwd k Y \ pyf M um;0,f(tbufbufrS)
w&m;rQwatmif tvsi;f jyKEikd Mf urnf r[kwaf y/}} (4;129)
xkdYaMumifh ZeD;wpfOD;xufykdí ,lckdif;jcif;udpörSm cRif;csufjzpfonf/
¤if;onf pnf;rsOf; Oya'or[kwf/ rsm;pGmaom vlyk*¾dKvfrsm;rS ]]tpövmrfrS
a,mufsm;rsm;ukd ZeD; wpfO;D xufyNdk y;D ZeD;av;OD;xd rjzpfrae,l&rnf[k owfrw
S f
xm;onf}}[k xifjrifaeMuonf/
tpövmrfw
f iG f vky&f efEiS hf rvky&f ef trsK;d tpm; (5)rsK;d owfrw
S x
f m;onf/
udk;um;aom tm&ADusrf;rsm;
(1) usr;f jrwfu&k t
f mef
(2) ozfp;D a&U tAfaeY uqD;&f
(3) qG[;D [f Akcg&D
(4) qG[;D [f rGwpf v
f ifrf
(5) pGeEf el ;f tAfrm*sm[f
(6) rGwpf ef of t[fr'f
(7) t&f&[D;ukvf rcfo;l rf
udk;um;aom t*Fvdyfusrf;rsm;
1. The Holy Quran,Text,Translation and Commentary by
Abdullah Yusuf Ali
2. Oxford Dictionary
3. Webster's Distionary
4. Transalation of the Noble Quran
By Muhammad Asad
5. Report By the FBI in 1990
6. Report of 'New Week' which was published on 17th of March
1980.
udk;um;aom jrefrmusrf;rsm;
(1) usr;f awmfjrwfu&k t f mef (jrefrmbmomjyef) yxrwG^J 'kw, d wG?J (z[f'f
bk&if uk&t
f mefusr;f jrwf yHEk ydS w
f u
kd ?f ptl'D tma&;AD;,m; Ekid if H
(2) ,k'óef? xm0&bk&m;\ or®musr;f ?
or®musr;f pmtoif;? &efuek ?f 1965/
(3) t*Fvyd -f jrefrm tbd"mef? jrefrmpmtzGUJ
tpövmrfrjS yqdak om trsKd;orD;tcGit
hf a&;
q&mrBuD;a'gufwmvSvS0if;\
xkwfa0NyD;aompmtkyfrsm;
1/ usr;f jrwfu&k tf mefEiS ahf cwfopfoyd HÜ 2004
2/ urÇmt"dubmomw&m;rsm;ESihf
udk;uG,f&mt&Sift,ltq 2005
3/ tpövmrfEiS ahf cwfopfb0 2006
4/ tpövmrfv h al erIpepftwGi;f rS
trsKd;om;ESifhtrsKd;orD; 2007
5/ tpövmrfrjS yqdak omtrsK;d orD;tcGit hf a&; 2008