Norman Mailer

Pie kata
tom 1
Tytu oryginau THE EXECUTIONER'S
SONG
W mym lochu gbokim
Witam ci.
W mym lochu gbokim
Tw boja wysawiam.
W mym lochu gbokim
Wci tkwi.
Nie wiem, czy dobrze ci ycz,
Czy le.

dawna piewka wizienna

Ksiga pierwsza
GOSY Z ZACHODU
CZ PIERWSZA
GARY
ROZDZIA 1
Pierwszy dzie
Brenda miaa sze lat, kiedy spada z
jabonki. Wdrapaa si wysoko i nagle
trzasna ga pena dojrzaych jabek.
Brenda zleciaa razem z szeleszczcym
konarem, ale Gary j zapa. Bali si
oboje. Jabonie stanowiy dum babci i
nie wolno byo azi po drzewach w
sadzie. Pomoga mu odcign ga w
nadziei, e nikt nie zauway. Jest to

najwczeniejsze wspomnienie Brendy o

Garym.
Miaa sze lat, a on siedem i, jej
zdaniem, by fajny. Moe dokucza
innym dzieciakom, ale jej nigdy.
Podczas rodzinnych wizyt na farmie
dziadka Browna, w Dniu Polegych albo
w wito Dzikczynienia, Brenda bawia
si tylko z chopakami. Pniej
wspominaa te odwiedziny jako spokojne
i mie. adnych podniesionych gosw
ani przeklestw. Po prostu spotkania w
rodzinnym gronie. Pamita, jak lubia
Gary'ego: nie dbaa wcale, czy kto
jeszcze przyjecha.
Cze, babciu, mog wzi ciastko?
Chod, Gary, idziemy si bawi.

Tu za progiem rozcigaa si otwarta

przestrze. Do podwrza przylega sad,
dalej byy pola i wreszcie gry. Koo
domu biega polna droga prowadzca
obrzeem doliny do kanionu.
Gary by raczej cichy. Midzy innymi
dlatego tak si dobrali. Brendzie buzia
si nie zamykaa, a on umia sucha.
Bawili si
i to
znakomicie. Ju w tym wieku Gary by
naprawd uczynny. Nie! zostawi w
potrzebie wraca i wyciga ci z
opresji.
Potem wyjecha. Gary, jego starszy o rok
brat, Frank junior,' i matka, Bessie,
przenieli si do Seattle, do Franka
seniora. Brenda" duszy czas nie

widywaa Gary'ego. Kolejne

wspomnienie o nim jest duo pniejsze
skoczya wtedy trzynacie lat. Jej
matka, Ida, powiedziaa, e ciotka
Bessie, bardzo przygnbiona, dzwonia z
Port-land. Gary zosta wysany do domu
poprawczego. Brenda napisaa wic do
niego list, a Gary jej odpisa z dalekiego
Oregonu, e mu przykro, bo przysporzy
rodzinie zmartwie.
Z drugiej strony, wcale nie podobao mu
si w poprawczaku. Napisa, e kiedy
wyjdzie, marzy mu si zaoy gang i
rozkazywa ludziom. Pisa te, e jego
ulubionym aktorem jest Gary Cooper.
Gary ju taki by nie wysa
nastpnego listu przed otrzymaniem
odpowiedzi. Lata mogy upyn, a on

sowa nie napisa, dopki nie dosta

odpowiedzi na swj ostatni list.
Poniewa Brenda wkrtce wysza za m
miaa szesnacie lat i wydawao jej si,
e y nie moe bez pewnego faceta
korespondencja si urwaa. Moe i
napisaa par listw, ale Gary tak
naprawd wszed z powrotem w ycie
Brendy dopiero kilka lat temu, kiedy
znw zadzwonia ciotka Bessie. Ciotka
cigle martwia si z powodu Gary'ego. Z
Wizienia Stanu Oregon wysali go do
Marion w stanie Illinois; Bessie
poinformowaa Id e zakad ten
zbudowano, by zastpi Alcatraz. Nie
moga przyzwyczai si do myli, e jej
syn to grony przestpca, ktrego mona
trzyma jedynie w wizieniu najsurowiej
strzeonym.

Przez to Brenda zacza myle o Bessie.

W rodzinie Brownw byo siedem sistr i
dwch braci, ale o Bessie mwio si
chyba najwicej. Zielonooka,
kruczowosa Bessie bya jedn z
najadniejszych dziewczt w okolicy.
Miaa artystyczny temperament i
nienawidzia pracy w polu, bo nie chciaa
spali si na socu, straci wieoci i
delikatnoci. Jej skra bya
mlecznobiaa. Bessie zaleao na
zachowaniu swego wygldu. Chocia
Brownowie byli mormonami
uprawiajcymi pustynn ziemi, ona
lubia adne stroje i ozdoby, nosia biae
sukienki z szerokimi kimonowymi
rkawami i biae rkawiczki wasnej
roboty. Czasem, z koleank, potrafiy
wystroi si i jecha okazj do Salt Lak

City. Teraz Bessie bya stara i cierpiaa

na artretyzm.
Brenda znw zacza pisywa do
Gary'ego. Wkrtce prowadzili nie lada
korespondencj. Inteligencja Gary'ego
naprawd dawaa o sobie zna. Wsadzili
go do poprawczaka, jeszcze zanim zacz
szko redni, wic pewnie mnstwo
czyta w wizieniu, bo zdoby nieze
wyksztacenie. Na pewno umia uywa
rnych wielkich sw. Brenda nie
wiedziaa nawet, jak si wymawia
niektre z tych duszych, nie bya te
cakiem pewna ich znaczenia.
Czasem Gary sprawia jej wielk rado,
doczajc par rysunkw na marginesie;
byy cholernie dobre. Napisaa do niego,
e te prbuje tworzy, i wysaa prbk

swoich prac. Poprawi jej rysunki, eby

pokaza, jakie bdy popenia. Tak si
wyrobi, e mgby uczy
korespondencyjnie.
Od czasu do czasu Gary napomyka, e
po tak dugiej odsiadce czuje si bardziej
ofiar ni sprawc czynu. Oczywicie, nie
przeczy, popeni jedno czy dwa
przestpstwa. Zawsze dawa Brendzie do
zrozumienia, e wcale nie jest grzecznym
chopczykiem.
Gdzie po roku wymiany listw Brenda
jednak dostrzega zmian. Gary wyzby
si obaw, e nigdy ju nie wyjdzie na
wolno. W jego listach wyczuwao si
nadziej. Pewnego dnia Brenda
powiedziaa do ma, Johnny'ego:
No tak, myl, e Gary jest gotw.

Weszo jej w zwyczaj czytanie

otrzymanych listw Johnny'emu, a take
matce, ojcu i siostrze. Czasem, po
przedyskutowaniu treci listw, rodzice
Brendy, rozwaali, jak Brenda powinna
odpowiedzie, i bardzo si angaowali w
sprawy Gary'ego. Siostra, Toni, czsto
mwia o wraeniu, jakie na niej wywary
jego rysunki. Tyle w nich byo smutku.
Dzieci o wielkich, smutnych oczach.
Raz Brenda spytaa w licie: Jak Ci si
mieszka w tym orodku
wypoczynkowym? W jakim wiecie
yjesz?" Odpowiedzia:
Nie sdz, by istnia sposb trafnego
przedstawienia tutejszego ycia komu,
kto nigdy go nie dowiadczy. To znaczy:
jest ono absolutnie obce Tobie i Twoim

wyobraeniom, Brendo. To jak inna

planeta.
W zaciszu pokoju sowa te przywodziy
na myl krajobraz ksiycowy.
By tutaj znaczy doj a do kraca i nie
chcie wyglda caymi dniami w
przyszo ani rozpamitywa, ile dni
mino.
Zakoczy sowami:
Najwaniejsze to zachowa siy, bez
wzgldu na wszystko.
Wspominali go, siedzc wok choinki, i
zgadywali, czy w przyszym roku Gary
mgby by z nimi. Rozwaali jego
szans na zwolnienie warunkowe. Gary
prosi ju Brend o porczenie;

odpowiedziaa: Gdy tylko co wykrcisz,

ja pierwsza ci wydam."
Ale rodzina odniosa si do jego proby
raczej przychylnie. Toni, ktra dotd
sowa do niego nie napisaa, zgosia si
na drugiego porczyciela. Niektre listy
Gary'ego byy okropnie przygnbiajce, a
jego proba o porczenie zawieraa tyle
samo uczucia co urzdowy oklnik, lecz
zdarzay si te naprawd mie.
Droga Brendo!
Wieczorem dostaem od Ciebie list i
bardzo si ucieszyem. Twoje podejcie
pomaga mi czu si znw sob ...
Zapewniony dach nad gow i praca
maj dla mnie ogromne znaczenie, ale
fakt, e komu zaley, jest wedug

komisji zwolnie waniejszy. Dotychczas

raczej nie miaem nikogo.
Dopiero po witach dotaro do Brendy,
e ma porczy za czowieka, ktrego nie
widziaa od prawie trzydziestu lat.
Zamylia si nad stwierdzeniem Toni, e
Gary na kadym zdjciu ma inn twarz.
Teraz Johnny zacz si przejmowa.
Pochwala, e Brenda pisze do Gary'ego,
ale sprawa wprowadzenia go do rodziny
w pewnym stopniu niepokoia Johna.
Nie tyle wstydzi si da schronienie
kryminalicie Johnny po prostu nie
by taki, o ile raczej przeczuwa
nadchodzce problemy.
Po pierwsze, Gary nie wraca do
zwyczajnej spoecznoci. Mia wej w
rodowisko mormonw. Czowiekowi,

ktry wyszed z wizienia, y nieatwo, a

co dopiero wrd ludzi poczytujcych za
grzech picie herbaty i kawy.
Bez przesady upieraa si Brenda.
Nikt z jej znajomych nie przestrzega
wskaza tak dokadnie. Ona i Johnny z
trudem mog uchodzi za typow,
bogobojn par z okrgu Utah.
Tak, ale pomyl o tutejszej atmosferze
mwi Johnny. O tych wszystkich
przeczystych dzieciakach z uniwersytetu
w Provo przygotowujcych si do roli
misjonarzy. Chodzc po ulicy, czujesz si
jak w kociele. Musz nastpi spicia
twierdzi.
Brenda nie na darmo bya on
Johnny'ego od jedenastu lat: wiedziaa,
e dla ma najwaniejszy jest wity

spokj. adnych yciowych trosk, jeli

tylko mona ich unikn. Brenda nie
moga powiedzie, e sama szuka guza,
ale ycie bez kopotw wieje nud.
Sugerowaa wic, e Gary mgby
spdza z nimi weekendy, a stale
mieszkaby u Yerna i Idy. Zadowolio to
Johnna.
No c stwierdzi z umiechem
jeli ja nie pojad, ty to zrobisz i tak.
Mia racj. Brenda bya pena
wspczucia dla wszystkich ucinionych.
Zapaci za swoje owiadczya
Johnny'emu. Chc go przywie do
domu.
Tych wanie sw uya w rozmowie z
przyszym kuratorem Gary'ego.

Zapytana, dlaczego potrzebuje tego

czowieka, Brenda odpowiedziaa:
Trzynacie lat siedzia w wizieniu.
Myl, e czas najwyszy, by Gary wrci
do domu.
Brenda miaa wiadomo przewagi w
podobnych rozmowach. Owszem, dawno
przekroczya trzydziestk, ale przecie
czterokrotnie wychodzia za m, znaa
wic swoj warto, kurator za, Mont
Court, by wysokim, mocno
zbudowanym blondynem. Po prostu
typowy, przystojny Amerykanin, troch
jak polityk na plakacie, ale zawsze. Da
si lubi, mylaa o nim Brenda.
yczliwie potraktowa
pomys dania szansy Gary'emu, poza
tym zawsze gotw by przychyli si do

rozsdnej proby. W razie potrzeby

okazywa nieustpliwo. Tak Brenda go
odbieraa. Wyglda na faceta, jakiego
trzeba Ga-ry'emu.
Mont Court mwi, e pracowa z
mnstwem osb, ktre dopiero co
opuciy wizienie, i ostrzeg Brend, e
nastpi okres przystosowania. Moe
niewielka rozrba, pijackie .ekscesy.
Pomylaa, e, jak na mormona, jest
bardzo otwarty. Tumaczy jej, e
czowiek nie wchodzi w normalne,
zwyke ycie, ledwo przestpi prg
wizienia. To troch jak po odsueniu
wojska, zwaszcza jeli kto by w
niewoli. Do cywila wraca si stopniowo.
Powiedzia, e w razie kopotw Brenda

powinna zachci Gary'ego, eby

przyszed na rozmow.
Potem Mont Court i jeszcze jeden
urzdnik odwiedzili Verna w jego
zakadzie i sprawdzali umiejtnoci ojca
Brendy w zakresie napraw obuwia. Z
pewnoci wyszli poruszeni, gdy chyba
nikt w tych stronach nie wiedzia wicej
o butach ni Vern Damico, poza tym
mia on da Gary'emu nie tylko
mieszkanie, lecz take prac w swoim
warsztacie.
Przyszed list od Gary'ego,
zawiadamiajcy o terminie zwolnienia
odlegym o par tygodni. Potem, na
pocztku kwietnia, Gary zatelefonowa
do Brendy z wizienia i zapowiedzia, e
za kilka dni wychodzi. Mwi, e ma

zamiar zapa autobus do St. Louis,

ktry przystaje w Marion, stamtd
dosta si, te autobusami, do Denver i
wreszcie do Salt Lak. Mia miy gos
przez telefon mikki, gboki,
kontrolowany. Przesycony wewntrzn
arliwoci.
Wrd oglnego podniecenia Brenda nie
uwiadamiaa sobie, e przecie
praktycznie t sam tras przemierzy
ich pradziadek--mormon, ktry wyruszy
z Missouri, cignc rczny wzek, prawie
sto lat temu, i zda na zachd przez
prerie i przecze Gr Skalistych, z caym
dobytkiem, by osi w Provo, w
Mormoskim Krlestwie Deseret,
niecae pidziesit mil na poudnie od
Salt Lak.

Gary znajdowa si moe szedziesit

czy siedemdziesit kilometrw od
Marion, gdy zadzwoni podczas postoju i
powiedzia Brendzie, e w yciu tak go
nie wytrzso jak podczas tej jazdy
autobusem, wic postanawia zwrci
bilet w St. Louis, a reszt drogi przeby
samolotem. Brenda wyrazia zgod. Jeli
Gary chce podrowa wygodnie c,
niech mu bdzie.
Tego samego wieczoru telefonowa
jeszcze raz. Ma lecie ostatnim
samolotem, to pewne, i zadzwoni po
przylocie.
Gary, tylko e od nas jedzie si na
lotnisko czterdzieci pi minut.
Nic nie szkodzi.

Brenda pomylaa, e to do osobliwe

podejcie, ale on w kocu nieczsto lata.
Pewnie potrzebowa czasu, eby si
odpry.
Nawet dzieci byy podekscytowane, a
Brenda oczywicie nie moga spa. Po
pnocy ona i Johnny po prostu czekali.
Brenda grozia, e zabije kadego, kto
omieli si pno zadzwoni: chciaa
mie woln lini.
Jestem usyszaa jego gos. Bya
druga w nocy.
W porzdku, jedziemy po ciebie.
Na razie odrzek Gary i wyczy si.
Rzadki przypadek faceta, ktry za dych
nie zagada ci na mier.

Podczas jazdy Brenda popdzaa

Johnny'ego. W rodku nocy droga bya
pusta. John jednak ani myla ryzykowa
mandat. Jechali przecie autostrad
midzystanow. Nie przekracza wic
setki. Brenda daa spokj. Emocje nie
pozwoliy jej wszcz awantury.
Mj Boe, czy on jest wysoki?
zastanawiaa si na gos Brenda.
Co? spyta Johnny.
Pomylaa, e moe by niski. To by byo
okropne. Brenda miaa tylko sto
szedziesit pi centymetrw wzrostu,
ale wzrost ten da jej si we znaki. Od
chwili skoczenia dziesiciu lat waya
niezmiennie
15

pidziesit dziewi kilo, przy wzrocie

metr szedziesit pi i tym samym co
teraz rozmiarze stanika miseczka C.
Jak to: czy on jest wysoki? O co ci
chodzi?
Nie wiem. Mam nadziej, e jest.
W szkole, kiedy woya buty na
obcasach, jedynie nauczyciel gimnastyki
by na tyle wysoki, by mc z ni
zataczy. Z caego serca nienawidzia
caowa chopaka w czoo na dobranoc.
Waciwie to miaa tak obsesj na
punkcie wzrostu, e by moe z jej
powodu przestaa rosn.
Oczywicie podobali jej si chopcy wysi
od niej. Przy nich czua si kobiet.
Nagle przerazia j wizja, e gdy dojad
do lotniska, Gary okae si o gow

niszy. O, nie, na miejscu skoczy z ca

spraw.; Rad sobie sam, tak mu powie.
Wjechali na teren parkingu przed
gwnym wejciem do hali przylotw.
Wysiada z samochodu, patrzy, a tam
Johnny na siedzeniu kierowcy wpycha z
tyu koszul w spodnie. Brendy omal
szlag nie trafi.
Zobaczya Gary'ego, jak stoi oparty o
cian.
Tutaj jest! zawoaa. Na to Johnny:
Poczekaj, zapn spodnie.
Gwno mnie obchodz twoje spodnie!
krzykna Brenda. Ja id.
Gary dostrzeg j w p drogi z parkingu
do wejcia i wzi w rk torb. Po chwili
oboje biegli sobie na spotkanie. Stanli

naprzeciw, Gary rzuci torb, popatrzy

na Brend i ucisn j z niedwiedzi
si. Nawet Johnny nie ciska jej tak
mocno.
Kiedy Gary postawi j na ziemi, cofna
si o krok, by mu si przyjrze.
Mj Boe, ale ty wysoki! Zacz si
mia.
Spodziewaa si kurdupla?
Nie wiem, czego si spodziewaam, ale
dziki Bogu jeste wysoki.
Johnny sta sobie obok, umiecha si
szeroko i pomrukiwa:
Mhm, mhm.
Hej, kuzyneczko. Mio ci znw
widzie powiedzia Gary. Ucisn
do Johnny'ego.

 Wanie, Gary, to jest mj m

owiadczya Brenda z powag.
Tak te mylaem odpar Gary.
Wszystko masz ze sob? spyta
Johnny. Gary unis torb, o ktrej
Brenda pomylaa, e jest wzruszajco
maych rozmiarw.
Prosz. To wszystko, co mam
powiedzia. Bez umiechu, ale te bez
alu nad sob. Dobra materialne
najwyraniej niewiele go obchodziy.
Teraz zauwaya, jak jest ubrany. Mia
czarny paszcz przewieszony przez
rami, a na sobie co okropnego
brzowy blezer na koszuli w te i
zielone paski. Do tego brudnobeowe
spodnie ze sztucznego wkna, nierwno
obrbione. Plus para czarnych,

skropodobnych pbutw. Brenda

zwracaa uwag na to, co ludzie maj na
nogach, ze wzgldu na fach ojca.
Pomylaa: ojej, jaka tandeta. Nie dali
mu nawet skrzanych butw na drog do
domu.
Chodcie powiedzia Gary.
Wyniemy si std w choler.
Zauwaya, e musia co wypi. Nie by
zalany, ale na pewno wstawiony.
Demonstracyjnie otoczy j ramieniem,
gdy szli do samochodu.
Usiedli wszyscy z przodu; Brenda
porodku, a Johnny prowadzi. Gary
stwierdzi:
A to dopiero fajny samochd! Jaka to
marka?

 Maverick odpowiedziaa. Mj
ty gruchot.
Jechali. Zapada chwila ciszy.
Jeste zmczony? spytaa Brenda.
Troch zmczony, ale te troch si
upiem umiechn si Gary.
Skorzystaem z szampaskiego lotu. Nie
wiem, czy to przez wysoko, czy dlatego
e dawno nic dobrego nie piem, ale
mwi ci, uyem sobie w tym samolocie.
Byo mi cholernie dobrze.
Brenda rozemiaa si.
Masz w kocu prawo si urn.
W wizieniu ostrzygli go naprawd
krtko. Brenda ocenia, e gdy wosy mu
odrosn, bd bujne, o adnym
kasztanowym odcieniu, ale na razie

sterczay z tyu jak u wieniaka. Cay czas

je przygadza,
Tak czy owak, podoba jej si z wygldu.
W sabym wietle, ktre sczyo si do
wntrza samochodu podczas jazdy
midzystanow i przez Salt Lak City
po obu stronach pice miasto uznaa,
e Gary cakowicie spenia jej
oczekiwania pod tym wzgldem. Dugi,
zgrabny nos, mocna szczka, wskie,
adnie wykrojone usta. Jego] twarz
wyraaa charakter.
Chcesz i na kaw? spyta Johnny.
Brenda poczua, e Gary napra si
wewntrznie. Jak gdyby na sam myl o
znalezieniu si w obcym miejscu czu si
spity.

 Chod, pokaemy mu to i owo

powiedziaa do ma.
Wybrali Jean's Cafe. To by jedyny lokal
na poudnie od Salt Lak i otwarty o
trzeciej nad ranem, ale poniewa bya to
noc z pitku na sobot, ludzie siedzieli w
najlepszych ciuchach. Kiedy tylko we
troje usadowili si przy oddzielonym
ciankami stoliku, Gary powiedzia:;
Chyba musz si postara o jakie
ubranie.
Johnny zachca go do jedzenia, ale Gary
nie by godny. Wyranie nie opuszczao
go podniecenie. Brenda poczua, e na
ni te dziaa pulsowanie blasku
obserwowanych przez Gary'ego kolorw,
ktrymi jaskrawo mrugaa szafa grajca.
Wida byo, jak go olniewa wirujca

czerwono-niebiesko-zocista iluminacja
elektronicznego ekranu w automacie z
papierosami. Tak si zapatrzy, e
Brendzie udzieli si jego nastrj. Weszy
dwie do wyzywajce dziewczyny i Gary
mrukn:
Nieze.
Brenda si rozemiaa. Powiedzia to tak
jako prawdziwie.
Zjawiay si pary wracajce z przyjcia,
inne wychodziy, wic cay czas sycha
byo warkot parkujcych i
odjedajcych samochodw. Brenda
jednak nie obserwowaa drzwi. Choby
tu wesza najlepsza jej przyjacika,
Brenda wci czuaby si sam na sam z
Garym. Nie pamita, by kto do tego
stopnia przyku jej uwag. Wcale nie

chciaa urazi Johnny'ego, ale tak jakby

zapomniaa o jego obecnoci.
Gary jednak rzuci spojrzenie nad stoem
i powiedzia:
Dzikuj, stary. Doceniam twoje i
Brendy starania, eby mnie wycign.
Znw ucisnli sobie donie. Gary unis
kciuki na znak satysfakcji.
Przy kawie wypytywa Brend o
rodzink: siostr, dzieci, i o prac
Johnny'ego.
Johnny dokonywa napraw dla Stanowej
Odlewni elaza i Rur Pacific. Teraz
zajmowa si kowalstwem, przedtem
robi eliwne rury; wypala, odlewa,
czasem formowa.

Rozmowa urwaa si. Gary nie wiedzia,

o co Johnny'ego pyta. Nic o nas nie wie,
pomylaa Brenda, a ja wiem tak mao o
jego yciu.
Gary mwi o paru kumplach z wizienia
i o tym, jacy porzdni z nich ludzie.
Potem usprawiedliwia si:
Waciwie niepotrzebnie wam o tym
mwi; niezbyt przyjemnie tego sucha.
Johnny odpar, e s troch skrpowani,
bo nie chc go urazi.
Mczy nas ciekawo powiedzia
ale wiesz, nie chcemy pyta wprost: Jak
tam jest? Co oni z tob robili?" Gary
umiechn si. Znw zapado milczenie.
Brenda zdawaa sobie spraw, e wkurza
Gary'ego. Cay czas si na niego gapia,

ale nie moga si napatrze na jego

twarz. Tyle mia na niej bruzd.
Powtarzaa bez przerwy:
Jak dobrze, e tu jeste.
Jak dobrze jest wrci.
Zobaczysz, gdy poznasz okolice
powiedziaa. Nie moga si doczeka,
kiedy opowie mu o rnych wycieczkach
nad jezioro Utah, na ktre mog
pojecha, o biwakach w kanionie.
Pustynia jest szara, spowiaa i ponura
jak kada pustynia, ale gry sigaj
czterech tysicy metrw, a w kanionach
zieleni si pikny las jak dobrze si
wtedy pije z przyjacimi. Mog go
nauczy polowania za pomoc uku i
strza; ju miaa mu to powiedzie, gdy w
jaskrawym wietle lamp przyjrzaa si

jego twarzy. Gapienie si niewiele dao,

bo teraz jakby zobaczya go po raz
pierwszy. Ogarno j wspczucie.
Naznaczono go wyraniej, ni si
spodziewaa.
Signa doni, by dotkn jego policzka
w miejscu, gdzie mia paskudn szram,
a Gary powiedzia:
adna, nie? Brenda na to:
Przepraszam, Gary, nie chciaam ci
urazi.
Po tym zapada taka cisza, a Johnny
zapyta:
Jak to si stao?
Stranik mnie uderzy wyjani
Gary. Umiecha si. Zwizali mnie,
eby mi da zastrzyk prolixinu, ale

zdyem plun w twarz lekarzowi.

Wtedy oberwaem.
Brenda spytaa:
Bardzo chciaby dosta w swoje rce
stranika, ktry ci uderzy?
Nie podpuszczaj mnie.
Dobra, ale nienawidzisz go?
nalegaa Brenda.
Jasne. Te by nienawidzia.
Na pewno potwierdzia Brenda.
Sprawdzam ci.
P godziny pniej jechali do domu
przez Point of the Mountain. Z lewej
strony drogi od masywu gr oddziela si
dugi grzbiet wzgrza, ktry niby wielka
apa bestii siga autostrady. Naprzeciw,
po prawej, na pustyni znajdowao si

Wizienie Stanu Utah. O tej porze

wiata paliy si tylko w paru oknach
zabudowa. Poartowali sobie na temat
Wizienia Stanowego.
Nareszcie w pokoju gocinnym Brendy,
przy piwie, Gary zacz si odpra.
Lubi piwo, zwierzy si. W wizieniu
umieli robi wodnistego sikacza z chleba.
Nazywali to frajerski trunek". Johnny i
Brenda zauwayli, e Gary cignie
browar rwno, jak nikt, kogo znali.
Johnny'ego wkrtce ogarno znuenie i
poszed spa. Dopiero teraz Gary i
Brenda zaczli naprawd rozmawia.
Gary wyrzuci z siebie par wiziennych
historii. Jedna bardziej niesamowita od

drugiej, zdaniem Brendy. Najpewniej

prawda mieszaa si w opowieciach p
na p z piwem. Wyranie zalewa.
Dopiero kiedy przez okno zobaczya, e
mija noc, dotaro do niej, ile czasu
przegadali. Wyszli na dwr, eby
popatrze, jak soce wznosi si ponad
dach jej domu i dachy wszystkich
ssiednich farm; wtedy Gary, stojc na
niewielkim trawniku, wrd
porozrzucanych zabawek wilgotnych od
zimnej, wiosennej rosy, spojrza w niebo
i wzi gboki wdech.
Pobiegabym troch stwierdzi.
Chyba zwariowae, po nie przespanej
nocy? odpara. Przecign si i
oddycha gboko, umiechajc si coraz
szerzej.

 Ty, suchaj powiedzia. Ja

naprawd wyszedem.
Na szczytach gr stalowa szaro niegu
lnia purpur w zagbieniach i
byszczaa zotem na zboczach
zwrconych ku socu. Chmury nad
grami rozpraszay si pod naporem
wiata. Przygldajc si jego oczom,
Brenda uczua znw przypyw smutku.
Spojrzenie Gary'ego miao zajczy wyraz
sposzya zajce, jak w znanym
powiedzonku ale wejrzaa gbiej w
oczy wyraajce zbudzon czujno i
dostrzega w nich wraliwo, agodny
spokj i jakby zaciekawienie.
Niewiadomo tego, co si zdarzy.
ROZDZIA 2
Pierwszy tydzie

Brenda rozoya Gary'emu wersalk w

pokoju, gdzie sta telewizor. Zabraa si
do cielenia, a on sta i umiecha si.
Czego si tak chytrze szczerzysz?
spytaa po chwili.
Wiesz, kiedy ostatni raz spaem na
przecieradle?
Wzi koc, ale nie chcia poduszki.
Brenda posza do swego pokoju. Nie
miaa pojcia, czy on w ogle zasn.
Podejrzewaa, e pewnie ley i
odpoczywa, nie zdjwszy spodni, tylko
koszul. Kiedy wstaa par godzin
pniej, by ju na nogach.
Dopijali kaw, gdy wpada z wizyt Toni,
Gary uciska j, cofn si, uoy donie
w ramk, przez ktr popatrzy na jej
twarz, i powiedzia:

 Spotkaem wreszcie modsz

siostrzyczk. Ogldaem twoje zdjcia.
Ale z ciebie wietna dziewczyna.
Przesta, zaraz si zaczerwieni
odrzeka Toni.
Istotnie przypominaa Brend. Takie
same wypuke czarne oczy, ciemne
wosy, ten sam zaczepny wygld. Tyle e
Brenda miaa ksztaty peniejsze i
bardziej zmysowe, Toni za szczup
figur modelki. Do wyboru.
Usiedli i Gary cay czas albo obejmowa
Toni ramieniem, albo trzyma j za rk.
Szkoda, e jeste moj kuzynk
powiedzia. W dodatku on takiego
zwalistego faceta.

Pniej Toni mwia Brendzie, jak to

adnie ze strony Howarda, e powiedzia:
Jed, spotkaj si z Garym beze mnie."
Opowiadaa, jaki Gary by dla niej miy,
nie nachalny, raczej jak brat. Nie
spodziewaa si, e wie tyle o jej yciu.
Na przykad, e Howard ma metr
dziewidziesit osiem wzrostu. Brenda
powstrzymaa si od komentarza, e nie
dowiedzia si tego z listw Toni, ktra
przecie nie napisaa do niego ani sowa.
Zanim Brenda zabraa Gary'ego do
Verna i Idy, Johnny da pokaz siy.
Przynis z azienki wag i ciska
domi, a strzaka stana na stu
trzynastu kilogramach.
Gary sprbowa i doszed do
pidziesiciu czterech i p. Wciek si

i tak cisn wag, e zaczy mu dre

rce. Strzaka przesuna si na
szedziesit osiem.
No powiedzia Johnny.
Poprawiasz si.
A ty, ile wycisne najwicej?
spyta Gary.
Podziaka koczy si na stu
trzydziestu, ale j przekroczyem. O
jakie siedem, osiem kilo.
Po drodze do warsztatu Brenda
opowiadaa Gary'emu o swoim ojcu.
Vern to chyba najsilniejszy facet, jakiego
zna.
Silniejszy ni Johnny?
C, wprawdzie nikt nie pokona
Johnny'ego w ciskaniu wagi, ale te

Brenda nie zna nikogo, kto pooyby

Verna Damico na rk.
Vern, zdaniem Brendy, jest tak silny, e
moe sobie pozwoli na agodno.
Mj ojciec nigdy nie spuci mi lania,
tylko raz w yciu, kiedy zreszt naprawd
zasuyam. Dostaam jednego klapsa w
tyek, za to doni wielk jak opata.
O wicie gry lniy zotem i purpur,
lecz teraz, pnym rankiem, przytaczay
wielkoci, cae w brzowych ysinach, z
poszarzaym od deszczu niegiem na
grani. Widok nie poprawia nastroju. Z
pnocnej czci Orem, gdzie mieszkaa
Brenda, do warsztatu Verna w centrum
Provo byo dziesi kilometrw, ale jazda
ulic Stanow zawsze troch trwaa.
Znajdoway si tam bary szybkiej

obsugi, pasa sklepw, giedy

uywanych samochodw, salony
odzieowe, stacje benzynowe, skady
czci, znaki i tablice drogowe oraz
kioski z owocami. Banki i agencje handlu
nieruchomociami mieciy si w
ogrodzonych, parterowych biurach albo
w domkach-bliniakach ze citym,
mansardowym dachem. Chyba wszystkie
budynki pomalowano na kolory pokoju
dziecicego: bladoty, bladorowy,
bladoniebieski, pastelowy be. Tylko
nieliczne jednopitrowe domy z
wyblakego drewna sprawiay wraenie
zbudowanych moe i trzydzieci lat
temu. Na ulicy Stanowej, podczas jazdy z
Orem do Provo, domy te wydaway si
stare niczym ubiegowieczne saloony.

 Ale si tu zmienio zauway Gary.

Nad gow rozciga si bezmiar
intensywnego bkitu niebo
amerykaskiego Zachodu. Niezmienne.
U podna gr, pomidzy Orem i Provo,
pooony by Uniwersytet imienia
Brighama Younga, czyli BYU. Jego
budynki te nowe wyglday jak
domki-zabawki ustawione na planszy.
Dwadziecia lat temu w BYU ksztacio
si par tysicy studentw. Brenda
poinformowaa Gary'ego, e teraz
studiuje tu prawie trzydzieci tysicy.
Czym Notre Dam dla dobrych
katolikw, tym BYU dla mormonw.
Moe powiem ci troch wicej o
Vernie zaproponowaa. Musisz
wiedzie, kiedy tata artuje, a kiedy nie.

Do trudno rozpozna, bo nie zawsze

artuje z umiechem.
Nie powiedziaa mu, e jej ojciec urodzi
si z zajcz warg przyja, e Gary o
tym wie. Vern podniebienie mia cae,
wic mwi normalnie, lecz blizna
zostaa. Wsy jej nie przesoni. Jak
poszed do szkoy, po niedugim czasie
sta si jednym z najwikszych zabijakw
Brenda mwia, e kady chopak, ktry
mia si z jego wargi, zaraz dostawa w
dzib.
To uksztatowao osobowo Verna.
Nawet dzisiaj, kiedy jakie dziecko
wchodzi do jego zakadu i widzi go po raz
pierwszy, Vern nie musi sysze, wie, co
takiego powiedziao, zanim matka
sykna cicho bd". Przyzwyczai si.

Teraz nic go nie rusza. Lecz latami

pracowa, by to przezwyciy. Dziki
temu jest silny, ale i szczery. Zdaniem
Brendy ma mie usposobienie, lecz
zwykle mwi prawd w oczy. Czasem w
przykry sposb.
Kiedy doszo wreszcie do spotkania
Gary'ego z Vernem, Brenda uznaa, e jej
wykad by zbyt drobiazgowy. Gary przy
powitaniu czu si troch niepewnie,
potem rozejrza si, wyranie zaskoczony
wielkoci warsztatu, bo pewnie nie
spodziewa si tak przestronnego lokalu.
Vern stwierdzi, e jak nie ma klientw,
mona tu sobie spacerowa, potem
rozmowa zesza na artretyzm Verna.
Vern mia niezwykle bolesne zmiany w
kolanie, praktycznie unieruchomiony

staw. Samo suchanie o tym sprawio, e

Gary zatroska si. Zdaniem Brendy, nie
wygldao to na udawanie. Niemal czua,
jak bl z nogi Verna poraa okolice
krocza Gary'ego.
Vern by zdania, e Gary powinien
wprowadzi si do nich natychmiast, ale
prac niech zacznie dopiero za par dni.
Czowiek potrzebuje czasu, eby si
oswoi z wasn wolnoci, owiadczy
Vern. Gary przyby do bd co bd
obcego miasta, nie wie, gdzie jest
biblioteka, gdzie mona si napi kawy.
Tak, powolutku, rozmawia sobie z
Garym. Brenda spotykaa si ju z tym,
e mczyni musz pogada dusz
chwil, eby sobie co powiedzie, co
niecierpliw osob doprowadza do szau.

Kiedy wesza z Garym do domu, Ida

wzruszya si.
Bessie bya moj ukochan starsz
siostr, zawsze mnie faworyzowaa
opowiadaa Gary'emu. Przytya troszk,
ale w kolorowej sukience, z fal
rudobrzowych wosw wygldaa jak
powabna Cyganka.
Ida i Gary zaraz zatopili si w rozmowie
o jego chopicych latach, kiedy
odwiedza babci i dziadka Brownw.
To byy cudowne dni wspomina
Gary. Byem wtedy szczliwy, jak
nigdy potem.
W niewielkim pokoju gocinnym Ida z
Garym stanowili niezy widok. Cho
plecy Verna ledwo mieciy si w
drzwiach, a kady jego paluch by gruby

na dwa palce, Vern znacznie ustpowa

Gary'emu wzrostem, a Ida bya niska.
Nie przeszkadzaby im niski sufit.
Pokj wypeniao mnstwo wycieanych
mebli w ywych, jesiennych kolorach,
wzorzyste dywaniki i barwne obrazy w
zotych ramach; bya tam te figurka
czarnego chopca stajennego w
czerwonym kaftanie, ustawiona przy
kominku. Wszdzie stay chiskie
stoliczki i due, kolorowe pufy.
Po latach spdzonych w otoczeniu
stalowych krat, zbrojonego betonu i
cian z cementowych prefabrykatw
Gary wiele czasu spdzi w tym pokoju.
Kiedy wrcili, Brenda pod pretekstem
pomocy przy pakowaniu rzucia okiem
na zawarto torby Gary'ego. Mia tani

krem i maszynk do golenia, grzebie,

szczotk do zbw, par zdj,
dokumenty zwolnienia, kilka listw i ani
jednej zmiany bielizny.
Vern wcisn mu jak bielizn, par
beowych spodni, koszul i dwadziecia
dolcw. Gary powiedzia:
Nie wiem, kiedy bd mg odda.
Ja ci daj te pienidze odrzek Vern.
Jak bdziesz jeszcze potrzebowa,
przyjd do mnie. Sam nie mam za duo,
ale zawsze ci wspomog.
Brenda pojaby w lot rozumowanie
ojca: mczyzna bez grosza przy duszy
moe atwo wpa w tarapaty.
W niedziel po poudniu Vern z Id
zabrali go do Lehi, miejscowoci lecej

za Orem, w odwiedziny do Toni i

Howarda.
Okazao si, e obie crki Toni, Anette i
Angela, przepadaj za Garym. Na
dzieciaki on dziaa jak magnes, zgodnie
uznay Toni i Brenda. Tej niedzieli, w
dwa dni po wyjciu z wizienia, Gary
siedzia w fotelu wycieanym zotaw
tkanin i kred na tabliczce rysowa
obrazki dla Angeli.
Narysowa liczny obrazek, a Angela,
szeciolatka, ciach wszystko cieraa.
Od tego dostawa hopla. Przy nastpnym
bardzo si stara, rysowa superlicznie,
ona wtedy kiwaa gow. No. Mhm" i
cieraa, eby mg zrobi jeszcze jeden.
Potem usiad na pododze i gra z ni w
karty. Angela umiaa gra tylko w

rybk", ale nie moga spamita, jak

nazywaj si poszczeglne cyfry. Na
szstk mwia stjka", bo ma
podniesiony! ogonek", na dziewitk
zwisik". Sidemka to bya laska". Gary
si zarykiwa. Angela twierdzia, e damy
to s cioty". Krle to "ciule", walety za
bzdety".
Gary zawoa:
Toni, moesz mi co wyjani? Czyja
tu uprawiam zakazane gry] z twoj
crk?
Wydao mu si to bardzo mieszne.
Troch pniej tej samej niedzieli
Howard Gurney i Gary prbowali
nawiza rozmow. Howard cae ycie
pracowa na budowach jako
elektryk-zwizkowiec. Nigdy nie siedzia,

z wyjtkiem jednej nocy by wtedy

modym chopakiem. Trudno im byo
znale wsplny jzyk. Gary wiedzia
mnstwo, mia fantastyczne sownictwo,
ale on i Howard nie posiadali chyba
adnych wsplnych dowiadcze.
W poniedziaek rano Gary rozmieni
dwudziestodolarowy banknot, ktry da
mu Vern, i kupi par teniswek. Cay
tydzie wstawa codziennie koo szstej i
wychodzi biega. Startowa spod domu
Verna, szybko, dugimi susami a do
Pitej Zachodniej, potem dookoa parku
i z powrotem wicej ni dziesi
przecznic w cztery minuty, dobry czas.
Vern, ze swoim chorym kolanem, widzia
w Garym wietnego biegacza.

Na pocztku Gary nie wiedzia

dokadnie, co mu wolno w domu.
Pierwszego wieczora, sam na sam z
Vernem i Id, zapyta, czy moe dosta
szklank wody.
To twj dom powiedzia Vern.
Nie musisz prosi o pozwolenie. Gary
wrci z kuchni ze szklank w rku.
Zaczynam zaapywa powiedzia do
Verna. Tak jest dobrze.
Aha przytakn Vern. Moesz
wychodzi i wraca, kiedy masz ochot.
W granicach rozsdku.
Gary nie lubi telewizji. Moe oglda za
duo w wizieniu w kadym razie
wieczorem, kiedy Vern szed spa, Gary i
Ida siadali i rozmawiali.

Ida rozpamitywaa umiejtnoci Bessie

w zakresie makijau:
Bya w tym taka pomysowa i z
wyczuciem. Potrafia wyglda piknie
cay czas. Miaa w sobie elegancj, jak
nasza matka-Francuzka, i zawsze co z
arystokratki.
Matka Idy przekazaa swe nienaganne
maniery dzieciom. St by zawsze
porzdnie nakryty, nie wedug jakich
sztywnych regu byli przecie tylko
biednymi mormonami ale z obrusem:
zawsze obrus i tyle sztucw, ile trzeba.
Gary powiedzia Idzie, e Bessie ma teraz
taki artretyzm, e ledwie ' si porusza, a
maa przyczepa, w ktrej mieszka, jest
caa z plastiku. Wiadomo, jaki jest klimat
w Portland, na pewno wilgo w tej

przyczepie. Kiedy Gary uzbiera troch

forsy, sprbuje co zaradzi. , Ktrego
wieczoru nawet zadzwoni do matki i
dugo rozmawiali. Ida syszaa, jak Gary
mwi, e j kocha i ma zamiar
sprowadzi z powrotem do Provo, eby
tu zamieszkaa. |
Tydzie by ciepy jak na kwiecie i
przyjemnie rozmawiao si wieczorami,
snujc plany na lato.
Gdzie trzeciego wieczoru rozmowa
zesza na temat podjazdu Verna. Na
podjedzie nie mogy min si dwa
samochody, ale obok Vern mia skrawek
trawnika, o ktry mona by poszerzy
podjazd, pod warunkiem e usunie si
betonowy krawnik oddzielajcy traw
od nawierzchni. Krawnik bieg od

skraju chodnika do garau, dugi na

dziesi i p metra. Mia grubo
dwudziestu centymetrw, wysoko
pitnastu, i usunicie go wymagaoby
wiele pracy. Vern ze sw chor nog da
sobie z tym spokj.
Ja to zrobi rzek Gary.
I rzeczywicie, nastpnego ranka o
szstej obudzi Verna huk mota, ktrym
Gary zabra si do pracy. Bladym witem
omot przewala si po okolicy. Vern
kuli si na myl o ludziach w motelu
City Center zaraz obok, obudzonych
haasem. Gary pracowa cay dzie,
kruszc krawnik ciosami znad gowy i
wydubujc kawaki, cal po calu, za
pomoc omu. Vern zreszt musia zaraz
kupi nowy om.

Dziesi i p metra krawnika zajo

cay jeden dzie i cz nastpnego. Vern
proponowa pomoc, ale Gary na to nie
przysta.
Znam si wietnie na upaniu
kamienia owiadczy Vernowi z
krzywym umiechem.
Co mog dla ciebie zrobi? spyta
Vern.
Taka robota wzmaga pragnienie
stwierdzi Gary. Podlewaj mnie
piwem.
I tak szo. Pi jedno piwo za drugim i
naprawd ciko pracowa; cieszyli si z
jego pracy. Jak skoczy, mia na
doniach zdarte

pcherze wielkoci wierdolarwek. Ida

koniecznie chciaa zabandaowa mu
rce, lecz Gary zachowa si jak dziecko
mczyzna si nie bandauje" i
raz-dwa zdj opatrunek.
Praca fizyczna rozlunia go nieco.
Dojrza do pierwszego wypadu w miasto.
Provo pooone byo jak na szachownicy.
Miao szerokie ulice i par wyszych,
czterokondygnacyjnych budynkw.
Take trzy kina. Dwa przy ulicy
Centralnej w centrum handlowym, a
jedno w alei Uniwersyteckiej, gdzie te
by cig sklepw. W Provo gwny plac
miasta stanowio skrzyowanie tych
dwch ulic. Przy kociele znajdowa si
park, a z drugiej strony placu, po
przektnej, ogromna drogeria.

W cigu dnia Gary spacerowa po

miecie. Jeli znalaz si nie opodal
zakadu szewskiego w porze obiadowej,
Vern zabiera go do Provo Cafe albo do
Joe's Spi and Span, gdzie podawano
najlepsz w miecie kaw. To bya taka
maa kafejka na dwadziecia osb.
Wczesnym popoudniem ludzie czsto
czekali przed wejciem, a zwolni si
miejsce. Rzecz jasna, jak to uj Vern,
Provo nie syno z restauracji.
Z czego w takim razie synie? spyta
Gary.
Niech mnie diabli, nie wiem Vern
na to. Moe z niskiego wskanika
przestpczoci?
Gary mia zacz prac w zakadzie
szewskim Verna ze stawk dwa i p

dolara za godzin. Par razy, po

obiedzie, Gary zosta, eby si
przypatrzy. Widzc, jak Vern zaatwia
klientw, postanowi, e zajmie si raczej
naprawianiem. Nie by pewien, czy
poradzi sobie z kim nieuprzejmym.
Musz wpierw wyczu, jak si to robi
zwierzy si Vernowi.
Popatrzy wok i postanowi zmieni
swoje brudnobeowe spodnie na levisy.
Poyczy jeszcze par dolcw od Verna i
Brenda zawioza go do pasau
handlowego.
Powiedzia jej, e pierwszy raz znajduje
si w takim miejscu. To byo co
niesamowitego. Nie mg oczu oderwa
od dziewczyn. Tak si na nie gapi, e o
mao nie wlaz w fontann. Gdyby

Brenda nie chwycia go za rkaw,

wpadby do wody.
Ale oko to ty masz stwierdzia.
Wybausza gay tylko na widok
najadniejszych dziewczyn. Cay zmk,
ale gust mia dobry.
Przy stoisku u Penneya Gary stan i
patrzy. Po chwili powiedzia:
Suchaj, ja nie wiem, co trzeba zrobi.
Bierze si spodnie z pki czy kto ci je
podaje?
Brendzie zrobio si go szczerze al.
Znajd takie, ktre by wzi, i
powiedz ekspedientce po| radzia.
Moesz przymierzy, jak chcesz.
Bez pacenia?
Tak, moesz wpierw przymierzy.

Gary'emu uda si pierwszy dzie pracy

w zakadzie. Wykaza entuzjazm i Vern
nie ukrywa zadowolenia.
Jest tak: ja si na tym nie znam, ale co
mi si powie, to zaapi.
Vern na pocztek posadzi go przy
trjnogu do rozpruwania butw. Trjng
mia metalow odwrcon stopk", na
ktr Gary nakada but, zrywa
podeszw, podwaa obcas, usuwa
gwodzie, pru szwy i generalnie
przygotowywa but do wymiany obcasa i
podeszwy. Trzeba byo uwaa, by nie
uszkodzi skry i nie przysporzy w ten
sposb roboty innemu pracownikowi.
Gary by powolny, lecz dokadny. Przez
pierwszych par dni da si pozna jako

wietny pracownik; skromny, miy,

rwny go. Vern zaczyna go lubi.
By tylko kopot z dostarczaniem mu
zajcia. Vern nie zawsze mia czas
udziela instrukcji. Zdarzay si naprawy
ekspresowe. I to stwarzao prawdziwy
problem, poniewa Vern i jego
pomocnik, Sterling Baker, przyzwyczaili
si do pracy we dwch. atwiej im byo
wykona ca robot, ni pokazywa
nowemu, co i jak robi. Gary musia wic
czeka, chocia mia wielk ochot
zabra si do jakiej pracy. Kiedy zdj
obcas, chcia zaoy nowy. Czasem
mijao i dwadziecia minut, a Vern nie
wraca.
Gary mwi wtedy:

 Nie lubi tak stercze i czeka. Czuj

si jak jaki gupek.
Cay problem wedug Verna polega na
tym, e Gary pragn doj do perfekcji
zbyt szybko. Chcia od razu naprawia
buty tak dobrze jak Vern. A przecie
wszystko ma swoj kolej. Vern
tumaczy:
Nie nauczysz si tego natychmiast.
Gary przyj rzecz do wiadomoci.
Tak, wiem o tym odrzek. Jego
niecierpliwo jednak wkrtce znw
dawaa o sobie zna.
Oczywicie, Gary zaraz zgada si ze
Sterlingiem Bakerem, ktry mia okoo
dwudziestu lat i by przemiym
chopakiem. Nie podnosi gosu,
wyglda schludnie i nie mia nic

przeciwko rozmowie o butach. Przez

pierwsze dni w pracy Gary wci
porusza temat obuwia, jakby mia
zamiar posi ca wiedze w tym
zakresie. Gary trudnoci z koncentracj
miewa jedynie wwczas, gdy do zakadu
wchodziy adne dziewczyny.
Ty, zobacz mwi. Lata cae nie
widziaem czego takiego.
Mwi, e najbardziej podobaj mu si
dziewczyny koo dwudziestki. Vern
przypomnia sobie, e Gary by niewiele
starszy, kiedy poegna si ze wiatem na
trzynacie lat. Dlatego atwo zaprzyjani
si z takim dzieciakiem jak Sterling
Baker.
Jednak na pierwsz randk Vern i Ida
umwili go z rozwdk mniej wicej w

jego wieku, Lu Ann Price. Brenda na

wiadomo o tym powiedziaa do Johna:
Powinno wyj.
Brenda nie uwaaa Lu Ann za dobr
par dla Gary'ego. Chuda, z kilkorgiem
dzieciakw i zadziera nosa. Do tego ma
zaczerwienione powieki. Do
beznadziejna kombinacja.
Niemniej jest ruda. Moe Gary na to
poleci.
Pastwo Damico uznali, e warto
sprbowa z Lu Ann. Nie maj w tej
chwili nikogo innego pod rk, a Lu Ann
w kocu syszaa troch o Garym, odkd
Brenda wznowia z nim korespondencj.
Kiedy Lu Ann dowiedziaa si, e Gary
nie umie nawizywa znajomoci i w

ogle nie bardzo potrafi si znale,

zdecydowaa, e si z nim zaprzyjani.
Dlaczego nie? On jest samotny. Spaci
straszliwy dug powiedziaa.
Moe przyjacika zdoa wyjani mu
rne sprawy lepiej ni rodzina.
Dlatego te w czwartek wieczorem, w
niecay tydzie od owej nocy, gdy Gary
lecia z St. Louis do Salt Lak, Lu Ann
zadzwonia do Verna, eby spyta, czy
Gary zechce wybra si z ni na kaw.
Myl, e to wietny pomys odpar
Vern. Zawoany do telefonu Gary zgodzi
si bez namysu.
Przyjechaa okoo dziewitej. Gary
wyglda na zaskoczonego jej widokiem.
Jak gdyby nie spodziewa si, e Lu Ann

tak wanie wyglda. Pniej jednak, w

rozmowie ze znajomymi, Lu Ann nie
umiaa powiedzie, czy wyglda na
rozczarowanego mile, czy niemile. ;
Zajkn si przy powitaniu i usiad na
krzele w drugim kocu pokoju.
Mia na sobie par staromodnych
spodni, nie do e za krtkich, to jeszcze
nie rozszerzonych doem. Jego
marynarka wygldaa na poyczon od
Verna szeroka w ramionach i
przykrtka. Zreszt i tak by zbyt
wystrojony jak dla Lu Ann, ktra w
ciepy wieczr miaa na sobie levisy i
pcienn bluzk.
Siedzia na krzele w milczeniu, wic
Vern i Lu Ann zamienili par sw,
rozmowa jednak si nie kleia.

 Gary, chcesz pj gdzie na kaw czy

zosta? zapytaa w kocu Lu Ann.
Chodmy powiedzia. Wszed
jeszcze do swego pokoju, po czym ukaza
si w rybackim kapeluszu na gowie,
Vern wkada go czasem dla kawau.
Kapelusz by biao-czerwono-niebieski,
cay w gwiazdki. Spodoba si Gary'emu,
wic Vern mu go podarowa Teraz Gary
chodzi w nim wszdzie.
Jak ci si podoba mj kapelusz?
pyta Verna.
C, nie za bardzo odpowiada
Vern.
Zdaniem Lu Ann, kapelusz raco nie
pasowa do jego ubioru.

Przeszli do samochodu; Gary nie ruszy

si, eby otworzy przed ni drzwi.
Spytaa, czy ma pomys, do ktrej
kawiarni pj, na to Gary skrzywi si i
odrzek:
Wolabym piwo.
Lu Ann zabraa go do Fred's Lounge.
Znaa ludzi, ktrzy prowadzili ten bar,
miaa wic pewno, e nikt tam
Gary'ego nie zaczepi. W takim stroju
Gary atwo mgby napyta sobie biedy
w jakim obcym miejscu. Inna sprawa,
e nie byo w okolicy przytulnych
cocktail-barw. Mormoni nie widzieli
adnego powodu, by picie w miejscu
publicznym miao si odbywa w miym
otoczeniu. Kto ma ochot na piwo, niech
schodzi do nory. Na kady samochd

zaparkowany przed barem w Provo lub

Orem przypaday trzy albo cztery
motocykle.
U Freda Gary rozglda si po sali.
Zachannie wodzi oczami. Podesza
barmanka i Lu Ann powiedziaa:
Gary, zamawiaj.
Wyglda na przeraonego. Barmanka
bya przyjemn, dobrze zbudowan
kobiet. Po chwili zastanowienia
powiedzia:
Chc piwo.
Lu Ann na to:
Masz do wyboru rne piwa.
Wzi sobie Coors. Lu Ann powiedziaa,
ile to bdzie kosztowa, i Gary poda
banknot. Kiedy barmanka przysza

wyda mu reszt, wyglda na wielce

zadowolonego z siebie, jak po dokonaniu
wyjtkowo chytrej transakcji.
Obrci si na krzele i zacz lustracj
od stou bilardowego. Potem kolejno
bada wzrokiem obrazki na cianie,
lustra i rne powiedzonka wypisane
nad barem. Nie chcia nic do jedzenia,
mimo to studiowa biae litery
przyczepione do ciemnoszarej tablicy z
jadospisem. Chon to miejsce z takim
nateniem, jak przy zabawie w
zapamitywanie przedmiotw z obrazka.
Lu Ann powiedziaa:
Dawno nie bye w barze, co, Gary?
Nie, odkd wyszedem.

W lokalu praktycznie byo pusto. Jaka

para graa w koci z barmank. Lu Ann
poinformowaa, e kto przegra, ten
stawia muzyk z szafy grajcej.
Gary na to: - Mog zagra?
Lu Ann odrzeka:
Jasne, e tak.
Pomoesz mi? spyta.
Pomog zgodzia si.
Poprosili o rzut i Gary dopytywa si: *
Wygraem? Oj, obawiam si, e nie
tym razem
Ile musz wrzuci? spyta.
Pidziesit centw.
Chod, pomoesz mi co wybra.
powiedziaa Lu Ann

Siedzieli sczc kolejne piwa i Lu Ann

zacza mwi o sobie.j Zwierzya si, e
nie zawsze miaa rude wosy. Przedtem
bya blondynk, po czym
wyprbowywaa rne odcienie:
brzowawy,! popielaty blond,
miodowozoty. Po prostu paw"
okrelia je obrazowo. Zdecydowaa si
na rudy, bo pasuje do jej temperamentu.
Akurat bya zrobiona na miodowo, kiedy
urodzia si jej pierwsza crka,
rudowosa, ludzie zamczali Lu Ann
pytaniami, jak to si stao, e dziecko jest
rude. Mimo protestw ma postanowia
wic ufarbowa si na pomiennorudy.
Wyszo na to, e jej si nie podoba, a
jemu owszem. Wobec tego zostaa przy
rudym. Teraz, po tylu latach, moe o
sobie powiedzie: ruda to ja".

Jest dziewczyn z Utah, chocia los

rzuca j w rne strony. Rodzice wci
przeprowadzali si w obrbie stanu. A
kiedy m, z ktrym chodzia ca szko
redni, poszed do marynarki, zjedzia
za nim oba wybrzea Kaliforni i
Floryd. Tak wygldao jej ycie do
rozwodu.
Teraz znw mieszka w Utah. Pustynia
siga wylotu kadej ulicy z wyjtkiem
wschodniej czci miasta. Tamtdy
biegnie midzy| stanowa, a dalej gry. I
tyle.
Przyznaa, e ciekawi j jego ycie.
Jak jest w wizieniu? zapytaa.
Co robisz, eby przetrwa? Gary
powiedzia:

 Dawaem si wsadza do karceru, ile

wlazo, byle tylko mie spokj.
Kiedy szykowali si do wyjcia, Gary
spyta: Mog wzi sze puszek na
wynos? Odrzeka:
Jak masz ochot...
A bd mg wypi w twoim
samochodzie? Powiedziaa, e tak.
Gary chcia wiedzie, dlaczego Lu Ann
zdecydowaa si z nim spotka. Odpara,
e to proste: on potrzebuje przyjaciela, a
ona nowego przyjaciela. To go nie
zadowolio. Powiedzia:
Jak ci kto w pudle proponuje
przyja, zawsze co chce w zamian.

Jechali; Gary wpatrywa si w drog

przed sob. W pewnej chwili podnis
wzrok i zapyta:
Czy ty normalnie te tak robisz, to
znaczy jedzisz sobie?
Tak odrzeka Lu Ann. To mnie
odpra.
Nie przeszkadzam ci? upewni si.
Nie, skd uspokoia go. Ani
troch.
Jechali dalej. Nagle spojrza na ni i
zapyta:
Poszukamy jakiego motelu?
Lu Ann powiedziaa:
Nie.

 Nie powiedziaa mu. Ja jestem tu

z przyjani. Mwia z takim naciskiem,
na jaki tylko umiaa si zdoby.
Jeeli chcesz tamtego, lepiej id
szuka gdzie indziej. Odpowiedzia:
Przepraszam, nie znam si na
dziewczynach. Siedzia wpatrzony w
desk rozdzielcz. Cisza trwaa dobrych
kilka minut, wreszcie odezwa si:
Kady co ma, a ja nic. Lu Ann
odpara:
Wszyscy musimy na to zapracowa.
Nie chc tego sucha owiadczy.
Zjechaa na pobocze.
Porozmawiajmy otwarcie
zaproponowaa. Chc, eby mnie
wysucha.

Powiedziaa, e wszyscy jej znajomi

pracowali superciko na swoje domy,
samochody i dzieci.
Wam atwo przyszo upiera si.
Gary, nie sdzisz chyba tumaczya
e dostaniesz wszystko natychmiast
po przekroczeniu bramy wizienia. Ja
pracuj, Brenda prowadzi dom. Musi
troszczy si o dzieciaki i ma. Nie
sdzisz, e na wszystko zapracowaa?
Mwia, a on wierci si niespokojnie. Tu
jej przerwa:
W tym samochodzie jestem gociem.
Lu Ann owiadczya:
Tak, siedzisz w moim samochodzie,
ale nie ruszysz si std, chyba e na
piechot.

Czua, e wysiadby w tym momencie,

gdyby wiedzia, gdzie waciwie jest.
Gary powtrzy:
Nie chc tego sucha.
Ale musisz. Nagle unis pi.
Chcesz mnie uderzy? spytaa.
Raczej by tego nie zrobi. Poczua tylko
na sobie jego gniew niby podmuch
powietrza.
Lu Ann pochylia si do przodu i
powiedziaa:
Syszaam, jak co przeskoczyo ci w
gowie: pstryk. Gary, wcz to z
powrotem i posuchaj. Ofiarowuj ci
przyja.
Jedmy do domu powiedzia.

Zawioza go z powrotem do Verna i

przed domem siedzieli jeszcze chwil w
samochodzie. Gary zapyta, czy moe j
obj. Spyta tak,| jakby prosi o
przysug.
Mam mnstwo znajomych
powiedziaa Lu Ann lecz przyjani
darz bardzo niewielu.
Przesun si na siedzeniu, obj j i
przytuli. Uciska bardzo mocno.
Jest inaczej, ni mylaem przyzna.
Gary wedug niej zbyt zachannie siga
po wszystko. Jak gdyby wiat znajdowa
si tu poza zasigiem jego rk.
Doradzia mu:
Nie piesz si tak, Gary. Masz czas.
Masz tyle czasu. Odrzek jej:

 Wanie e nie mam. Straciem. Nie

odzyskam tych lat.
Moe masz racj, ale powiniene
oderwa si od tego. Pomau, stopniowo,
znajdziesz sobie kobiet, bdziesz mia
dzieci. Wszystko przed tob.
Nie spotkasz si wicej ze mn,
prawda? powiedzia. Odpara:
Dlaczego? Spotkamy si, jeli chcesz.
Pocaowa j, ale byo to wymuszone.
Potem odsun j od siebie na odlego
rk, trzymajc za ramiona. Powiedzia:
Przepraszam. Zawaliem spraw, nie?
Zaprzeczya:
Nie, Gary. Jeszcze si z tob spotkam.
Wzia w rk may kluczyk, ktrym

otwierali sobie piwo, podaa mu, a on

podzikowa.
Gary, jak bdziesz potrzebowa z kim
pogada, mj telefon jest czynny
dwadziecia cztery godziny na dob
powiedziaa Lu Ann. Wysiad z
samochodu, mwic:
Przepraszam. Spapraem wszystko.
Vern bdzie na mnie wcieky doda.
Istotnie Vern nie spa jeszcze, gdy Gary
przestpi prg, omwili wic zdarzenia
wieczoru. Vern mia wraenie, e Gary
by chyba zbyt natarczywy.
Po prostu tak si nie robi - tumaczy
Vern. Nie prbuj osign wszystkiego
na pierwszej randce. Wpierw musicie si
pozna.

Gary dobra si do piwa z lodwki. Vern

wiedzia bez dwch zda, e Gary wrci
niele nabuzowany.
Gary, we si w gar, bo inaczej
dostaniesz ode mnie w dup powiedzia
Vern.
Sucham? obruszy si Gary.
Bd zmuszony to zrobi.
Nie boisz si mnie?
Nie odpar Vern. Dlaczego
miabym si ba? Przecie zoje ci skr
jak nic tumaczy agodnie.
Twarz Gary'ego rozjania si, jak gdyby
po raz pierwszy poczu, e jest w tym
domu mile widziany.
Nie boisz si? ponowi pytanie.

 Nie, nie boj si. Chyba nie brzmi to

cakiem od rzeczy? odrzek Vern.
Obaj wybuchnli miechem.
Gary rozejrza si po pokoju i
powiedzia: Tego wanie chc.
Tak? To znaczy czego? spyta Vern.
Chc mie dom. Rodzin mwi
Gary. Chc y jak inni ludzie. Vern
odpowiedzia:
Nie zdobdziesz tego w pi minut.
Ani w rok. Musisz na to zapracowa.
Z rana Gary prbowa dodzwoni si do
Lu Ann, ale jej nie zasta; | zostawi wic
wiadomo.
Nie byo go, gdy Lu Ann dzwonia do
warsztatu. Suchawk podnis Sterling

Baker. Poinformowa j, e Gary wyszed

na miasto, do jakiego baru.
Prosz ci, Sterling powiedziaa Lu
Ann we mu wytumacz, e jestem
nastawiona przyjanie. Naprawd nie
byo mnie, kiedy dzwoni. Prbowaam
go zapa.
Sterling obieca, e powtrzy Gary'emu.
Ten nie odezwa si wicej do Lu Ann.
Gary przyszed jeszcze do zakadu na
par godzin i wyglda na trzewego. By
dzie wypaty, lecz Gary'emu nic si nie
naleao, bo Vern da mu zaliczk. Gary
jednak owiadczy, e jest goy, wic
Vern wsun mu dziesitk i powiedzia:
Gary, jeli uznasz, e ta praca ci nie
odpowiada, daj mi zna. Znajdziemy co
innego.

Tego wieczoru Gary zaproszony by na

kolacj do Sterlinga Bakera. on
Sterlinga, Ruth Ann, szybko sobie
zjedna, bawic dziecko przez dusz
chwil. Lubi muzyk z radia, podrzuca
wic niemowl w rytm
country-and-western. Z rozmowy
wyniko, e Johnny Cash zawsze by jego
ulubionym piosenkarzem. Kiedy Gary
wyszed z wizienia i spdzi cay dzie
na suchaniu pyt Johnny'ego Casha.
W sumie jak dugo siedziae w
wizieniu? interesowaa si Ruth Ann.
Bya drobniutka i miaa dugie wosy, tak
jasne, e wyglday na naturalnie
platynowy blond. Gdyby bya
chopakiem, woaliby na ni Biaas".

Gary powiedzia, e gdyby tak doda, to

wypadoby z przerwami
osiemnacie lat odsiadki z ostatnich
dwudziestu dwch lat jego ycia. Poby w
pudle, teraz wyszed i jeszcze czuje si
modo. Sterling Baker mu wspczu.
Przy kolacji Gary opowiada wizienne
historie. W szedziesitym smym bra
udzia w paru buntach i ekipa lokalnej
telewizji wybraa go jako jednego z
przywdcw, by puci na ekranie, jak
mwi par sw. Jego wygld, a moe
sposb mwienia zwrci uwag. Dosta
sporo listw i wtedy wanie nawiza
pikn korespondencj z dziewczyn
imieniem Becky. Zakocha si w niej
poprzez jej listy. Potem przyjechaa na
widzenie. Bya tak gruba, e przez drzwi

musiaa przekoleba si bokiem. I tak

mu si podobaa; chcia si z ni oeni.
Gary wyjani, e to si do czsto
zdarza. W sali widze zawsze krci si
par grubych kobiet. Z jakiego powodu
opase kobiety i skazacy pasuj do
siebie.
Moe znalazszy si za kratami
bardziej pragnie si powrotu do ona
zauway Gary.
Mieli si pobra, ale Becky musiaa i
do szpitala na operacj. Umara na stole.
Tak skoczy si jego wizienny romans.
Opowiada take inne historie. LeRoy
Earp, jeden z jego najlepszych kumpli w
dziecistwie, znalaz si w Wizieniu
Stanu Oregon w dwa lata po Garym.
LeRoy zabi kobiet, dosta doywocie i

nie mia specjalnych widokw na

przyszo. Wpakowa si wic w nag.
LeRoy, wedle sw Gary'ego, bra valium
i caymi miesicami chodzi
zapierdolony.
Narobi sobie dugw u tego faceta
imieniem Bili, ktry handlowa
wizienn zapraw mwi Gary,
patrzc na Sterlinga i Ruth Ann a Bili
zawsze kurewsko pogrywa z ludmi. Raz
LeRoy poda mi gryps, e Bili przyszed
do jego celi i go pobi, skurczybyk.
Skopa LeRoya lecego na pododze.
Potem wyszed z jego przyborami, to
znaczy zabra mu strzykawk, ig,
pienidze, wszystko.
Gary wla sobie do garda p puszki
piwa.

 No i tak cign po valium mona

mie majaki, nie byem wic pewien, czy
LeRoy mwi prawd. Obgadaem to z
gociem, ktry przez tydzie zalega
Billowi, eby sprawdzi. Potwierdzi
wszystko. Pyta, czy potrzebuj pomocy
przy Billu.
Powiedziaem, e sam to zaatwi.
LeRoy by moim osobistym
przyjacielem. Na podwrzu wiziennym
co budowali, wic poszedem ukra
motek i dopadem Billa, jak oglda
futbol w telewizji. Rbnem go przez
eb. Odwrciem si i wyszedem Gary
urwa, badajc ich reakcj.
Zabrali Billa do Portland na operacj
czaszki. Niele mu dopierdoliem.

 Co si stao z tob? spytaa Ruth

Ann.
W sali telewizyjnej byo paru
kapusiw, ktrzy widzieli, co zrobiem, i
donieli naczelnikowi. Ale bali si
zeznawa w sdzie. Wobec tego
naczelnik wsadzi mnie do karceru na
cztery miesice. Kiedy wyszedem, ten
mj kumpel da mi may
motek-wisiorek, do noszenia na
acuszku, i przezwisko Mot Kowalski.
Gary opowiada z akcentem teksaskim,
gos mia wywaony. W pewien sposb
dawa Sterlingowi do zrozumienia, e ma
swoje zasady. Jego dewiza to: Bd
lojalny wobec przyjaci."
Potem Gary zapyta, czy Ruth Ann zna
jakie dziewczyny, z ktrymi mona si

umwi. Nie umiaa wymieni adnej tak

na poczekaniu.
ROZDZIA 3
Pierwszy miesic
Gary przyjecha odwiedzi Brend i
Johnny'ego w wielkanocny weekend.
Kiedy ju dzieciaki poszy spa, spdzili
sobotni noc we troje, malujc przy stole
pisanki. Gary wietnie si bawi, malowa
liczne obrazki, imiona dzieci zrobi
pismem gotyckim i trjwymiarowymi"
literami, ktre cho malekie, wyglday
na pisankach jak wykute w kamieniu.
W pewnej chwili Johnny z Garym zaczli
si z czego podmiewa. Dalej malowali
jajka, ale zamiast napisw Kochana
Cristie" albo Dzielny Nick"

kaligrafowali na przykad Pierdol

Zajczka". Brenda wykrzykna:
Przecie tego si nie da zamalowa!
Niestety powiedzia ubawiony Gary
bdziemy zmuszeni je zje. No i obaj
z Johnnym obarli si tymi wiskimi
jajkami na twardo.
Reszt wieczoru spdzili na
przygotowywaniu podchodw: Zrb tyle
i tyle krokw", Zajrzyj pod kamie",
Kolejn wskazwk odczytasz tylko w
lustrze" i tak dalej przez p nocy
rozmieszczali sodycze, jajka i prezenty
na caym podwrku.
Brenda si umiaa patrzc, jak Gary azi
po drzewie, zreszt zupenie mokrym.
Mieli Wielkanoc po wodzie. Wlizgiwa

si midzy gazie i chowa rne

niespodzianki, zmoczony do suchej nitki.
Potem Gary porozkada galaretki w
cukrze po caym swoim pokoju,
zwaszcza na pce nad kiem; gdy
dzieciaki rano wstan, bd musiay azi
po nim, eby dosign sodyczy.
May Tony, ktry mia zaledwie cztery
latka, depta Gary'emu po piersiach,
potem wszed na twarz, nadepn na nos
i polizn si na uchu. Gary pka ze
miechu.
I tak przez cae rano. To by dobry ranek.
Kiedy si troch przejanio, grali w
podkowy. Johnny i Gary nie nudzili si
ze sob.
W kuchni Brenda zawoaa:

Suchaj, Gary, widzisz t patelni? To od

twojej matki.
Tak?
Tak potwierdzia Brenda. Prezent
lubny, gdy pierwszy raz wychodziam za
m. Gary na to:
O rany, to ju dawno powinna si
zuy.
Nie bd taki dowcipny rzeka
Brenda.
Wybraa moment, eby spyta Gary'ego,
czy widzia si z Monter Courtem. Gary
powiedzia, e tak.
Podoba ci si?
Tak odrzek Gary. Niezy kawa
faceta.

 Gary, jak pjdziesz mu na rk, to on

pjdzie tobie zapewniaa Brenda.
Gary tylko si umiechn. Powiedzia, e
ju wielu ludzi sprawowao nad nim
piecz. Pracownicy wizienia i
pracownicy wiziennictwa. Naprawd
nie zna nikogo, kto szczeglnie chcia
pj mu na rk.
Kolacja nie udaa si tak, jak planowaa
Brenda. Zaproszeni byli Vern i Ida,
Howard i Toni z dziemi, poza tym
oczywicie ona i Johnny plus dzieciaki, w
tym Kenny, syn Johna z poprzedniego
maestwa. Policzyli ebki i wyszo im
trzynacie, artowali wic na ten temat.
Gwn potraw stanowio spaghetti,
ktre Brenda przyrzeka Gary'emu,
przyrzdzane wedug przepisu dziadka

Brendy, rodem z Sycylii: z grzybami,

papryk i cebul, z oregano i z chlebem
czosnkowym. Na deser przygotowaa
gorce sodkie bueczki z lukrem, do tego
peny dzbanek kawy i wszystko byoby
wietnie, gdyby nie ponura mina
Gary'ego.
Kady co tam gada, nawijali bez
przerwy. Jedli wrd gwaru rozmw, ale
Gary trzyma si jakby z boku. Czasem
odpowiedzia na czyje uprzejme pytanie
albo rzuci co w rodzaju: O rany,
takiego arcia nie dawali w Marion", lecz
gow mia cay czas spuszczon i
usprawiedliwia swe milczenie,
apczywie poykajc ksy.
Brenda dosza do smutnego wniosku, e
Gary jest okropnym arokiem. Fatalnie.

Zachowanie przy stole to by jej czuy

punkt. Nie znosia, jak kto si opycha i
mlaszcze przy jedzeniu.
Na podstawie listw oczekiwaa
dentelmena. A przecie powinna si
bya spodziewa jego prostackich
manier. W wizieniu nie uywa si
nakry i serwetek. Mimo wszystko
dziaa jej na nerwy. Gary mia dugie
palce artysty, o wskich czubkach
adne rce, jakich nie powstydziby si
pianista a widelec zaciska w pici i
adowa arcie.
Siedzia w kocu stou, przy lodwce,
wic twarz owietla mu blask
jarzeniwki znad zlewu. Jego oczy lniy.
Brenda powiedziaa:

 Jejku, ale ty masz niebieskie oczy. Nie

by zachwycony. Stwierdzi:
Mam oczy zielone. Brenda znw
spojrzaa.
Wcale nie zielone, tylko niebieskie.
Tak si przekomarzali. Wreszcie Brenda
ustpia:
No dobra, jak si wciekasz, masz
zielone, a jak nie, to niebieskie. Teraz s
zielone. Zzieleniae ze zoci? Gary
uci:
Przymknij si i jedz.
Kiedy wyszli ju Ida i Vern, Howard,
Toni i dzieciaki, a Johnny poszed spa,
Brenda usiada z Garym przy kawie.
Przyjemnie byo? spytaa.

 O, tak odrzek Gary. Potem

wzruszy ramionami. Nieswojo si
czuem. Nie mam o czym pogada.
Brenda westchna:
Kurcz, e te to musi si za nami
wlec.
No powiedz cign Gary kto
chce sucha o wizieniu?
Ja na przykad obawiam si
wywoywania zych wspomnie. Czy
lepiej by byo, gdybymy tak nie kluczyli
wok tematu? Gary przyzna:
- No. Lepiej.
Opowiedzia jej par wiziennych
kawakw. Boe, co okropnego. Gary
nieraz serwowa prawdziwe
obrzydliwoci. Na przykad, by taki

jeden stary wiarus, Skeezix, ktry umia

obciga sobie druta. By z tego dumny.
Nikt inny w WSO nie potrafi.
W WSO? - spytaa Brenda.
W Wizieniu Stanu Oregon.
Gary zdoby mae kartonowe pudeko,
pomalowa na czarno i zrobi w nim
malek dziurk, eby wygldao jak taki
specjalny, superczuy aparat bez
obiektywu. Powiedzia Skeezixowi, e w
pudeku ma film i e zrobi mu zdjcie
przez dziurk. Wszyscy zgromadzili si
dookoa, eby popatrze, jak Gary
fotografuje faceta, ktry sobie wali
doustnie. I durny Skeezix wci czeka na
to zdjcie.
Gary skoczy opowiada i wybuchn
takim miechem, a Brenda obawiaa

si, e dmuchnie swoim spaghetti po

caym pokoju. Odetchna z ulg, gdy
wreszcie zasapany umilk i przygwodzi
j wzrokiem, jak gdyby chcia
powiedzie: Teraz widzisz, dlaczego
mam kopoty z konwersacj
towarzysk?"
Rikki Baker by staym bywalcem
wieczorw pokerowych u Sterlinga
Bakera. Niezbyt cikiej budowy jak na
swj wzrost, wysoki, bardzo wysoki, mia
chyba metr dziewidziesit pi. Gary
zaraz do niego przylgn. Tylko Rikki
przewysza Gary'ego wzrostem.
Pasowali do siebie.
Rikki by stryjecznym bratem Sterlinga i
sysza o Garym, zanim ten w ogle
wyszed z Marion. Rikki w czasie suby

w marynarce nauczy si obsugi

silnikw wysokoprnych, ale mia zbyt
mae dowiadczenie, by zosta
mechanikiem w cywilu, dlatego apa
robot jak popadnie, przewanie na
budowach. Kiedy nie mg si nigdzie
zaapa, popracowa troch u Verna,
gdzie Sterling go poduczy. Rikki by
akurat przy tym, jak Vern opowiada o
swoim siostrzecu w wizieniu, ktry
niedugo wychodzi. Pniej Rikki
zobaczy Gary'ego w warsztacie, lecz
facet wyglda mu na nowicjusza, ktry
nie
bardzo wie, co z sob pocz. Dopiero
kiedy Rikki pozna go przy kartach,
zrozumia, jaka z Gary'ego bratnia dusza.

Jasne, e przy pokerze Gary pokazywa

si z innej strony ni w pracy. Rikki od
razu spostrzeg, e Gary pogrywa niezbyt
uczciwie. Ma poza tym mnstwo zych
przyzwyczaje. Na przykad wychyla si,
eby zajrze w cudze karty, a kiedy idzie
o zasad, przemawia jak adwokat,
wszystko interpretujc na wasn
korzy. W dodatku Gary patrzy z gry
na innych graczy, bo nie znali zasad
wiziennego pokera. Wejcie byo po
dziesi centw, przebicie dwadziecia
pi, wic w puli mogo si znajdowa
nawet dziesi dolarw. Zainteresowanie
Gary'ego pokerem wynikao oczywicie z
pobudek materialnych. Nie szuka tu
przyjaci.

Po tym wieczorze paru kumpli Sterlinga

zapowiedziao, e przestan przychodzi,
a Sterling owiadczy, e jak nie, to nie.
Rzecz jasna, okaza lojalno wobec
Gary'ego. Jednak kiedy zostali z Rik-kim
we dwch, zacz na Gary'ego wyrzeka.
Rikki mu wtrowa. Co prawda, zgodzili
si, e w sumie niewiele maj mu do
zarzucenia, Rikki jednak mia dziwne
przeczucie co do tego faceta. Wola mu
si nie naraa z byle powodu. Gdyby
Gary zacz, Rikki w zasadzie nie baby
si z nim walczy, tylko troch by si
obawia, co Gary wycignie z kieszeni.
Mimo to obaj przyznali, e mu
wspczuj. Gary ma problem. Brak mu
cierpliwoci.

Mimo to grywali w pokera dalej. W

rnym skadzie. Na trzeci wieczr
Sterling wzi Rikkiego na stron i
poprosi, eby ten zabra gdzie
Gary'ego. Facet naprawd dziaa
wszystkim na nerwy.
Rikki spyta wic, czy Gary ma ochot
poderwa jakie dziewczyny. Gary
powiedzia, e tak.
Wkrtce Rikki doszed do wniosku, e w
yciu nie spotka tak niewyytego
klienta. Po prostu stuknity.
Rikki znowu rozsta si z on. By z Sue
od szeciu lat, pobrali si, gdy mia
siedemnacie, a ona pitnacie. Mieli
troje dzieci i ktliwe charaktery. Rikki
zacz troch podpuszcza Gary'ego.
Opowiada, jaka pikna jest Sue: dua,

dorodna, troch zoliwa blondyna, ale

nieza sztuka. Jest teraz wcieka na
ma, wic moe zechce bliej pozna
Gary'ego.
W rzeczywistoci to Rikki by na ni tak
wcieky, e kiedy odchodzi ostatnim
razem, zabra z domu wszystkie
pienidze, plus kupony na ywno i
czek z opieki spoecznej. Gdyby teraz
podesa jej
takiego napalonego faceta jak Gary, szlag
by j trafi na miejscu Dlatego Rikki
mwi ot tak, p artem.
Jednak skoro ju taka moliwo
zaistniaa, Gary nie dawa Rikkiemu
spokoju. Rikki wyjani, e tylko
artowa przecie to moja ona,
chopie" lecz Gary wci dopytywa

si, kiedy Rikki zabierze go do Sue.

Wreszcie Rikki powiedzia mu wprost, e
ani myli, wtedy Gary tak si wkurzy, e
o mao nie wynika bjka. Rikki,
zmuszony odwrci jako uwag
Gary'ego od tematu, zaproponowa, e
mogliby pojedzi ulic Centraln. Da
Gary'emu do zrozumienia, e umie
podrywa.
Jedzili wic w t i z powrotem GTO
Rikkiego Bakera. Mijali dziewczyny w
samochodach i prbowali do nich
macha, potem zawracali i znw sunli
ulic Centraln, na widok tych samych
dziewczyn machali po raz drugi, jadc
rwnolegym pasem wrd toku
samochodw, w dugiej kolejce innych
facetw w autach i ciarwkach oni w

swoich, licznotki w swoich a

wszystkie radia ryczay naprawd gono.
Gary'ego znudzi w kocu brak
pozytywnych rezultatw. Kiedy stanli
na wiatach tu za samochodem penym
dziewczyn, ktre si z nimi droczyy,
Gary wyskoczy i wetkn gow przez
okno. Rikki nie sysza, co on mwi, ale
jak zapalio si zielone wiato i
dziewczyny chciay ruszy, Gary dalej
trzyma gow w oknie. Nic go nie
obchodzio, e zatrzymuje ruch.
Dziewczyny odjechay wreszcie i Gary
zada, by Rikki je goni.
A w yciu powiedzia Rikki.
Jed!
W takim toku Rikki nie da rady ich
dopdzi. Raz po raz Gary wznosi

okrzyki, eby jecha szybciej, bo chce im

pokaza, e jest taki dobry, jak
powiedzia.
Za pno zaczli. Jedzio mnstwo
facetw, ale tylko par samochodw z
dziewczynami, ktre zreszt krciy si
bez celu, zachowujc czujno. Trzeba
mie podejcie, eby nie sposzy takiej
zwierzyny. Gary kaza Rikkiemu
przyrzec, e nastpnym razem wyrusz
wczeniej.
Na poegnanie Gary rzuci propozycj.
Co by Rikki powiedzia na gr we
dwch? Mona troch zarobi na
pokerze.
Rikki sysza ju o tym od Sterlinga. Da
tak sam odpowied jak tamten:

 Wiesz, Gary, nie mgbym kantowa

przyjaci.
W odpowiedzi Gary spyta:
Mog pojedzi twoim samochodem?
GTO to szybki wz. Tym razem Rikki si
zgodzi. Uzna, e tak bdzie lepiej. Nie
spenione yczenia fatalnie psuy
Gary'emu nastrj.
Ledwo Gary usiad za kierownic, a
byby ich zabi. Ostro wzi zakrt i
prawie rbn w znak stop". Potem nie
zwolni na skrzyowaniu i ubudu
podskoczy na rowie odpywowym, ktry
zrobiono po to, by kierowcy zmniejszali
prdko. Nastpnie jacy ludzie o mao
nie wypadli przez niego na pobocze,
waciwie to jeden samochd jadcy z
przeciwka o mao si nie obsun z

nasypu. Rikki wrzeszcza, eby Gary si

zatrzyma. To bya istna godzina z
szalecem. Gary co chwila powtarza, e
niele mu idzie, zwaywszy, ile czasu nie
prowadzi. Rikki by bliski zawau. Nie
skutkoway adne perswazje, a wreszcie
Gary puci sprzgo, nie doda gazu i
silnik zdech. Gary nie da rady go
uruchomi. GTO miao kiepski
akumulator.
Dopiero wtedy Rikkiemu udao si znw
si za kierownic. Gary nie mg
przey, e akumulator wysiad wanie
jemu. Rozpamitywa to tak samo jak
ludzie, ktrzy marudz na temat
brzydkiej pogody.
Nastpnego dnia koo poudnia Toni i
Brenda przyjechay po Gary'ego do

warsztatu i zabray go na hamburgera.

Usiedli przy dugiej ladzie, Gary w
rodku, a dziewczyny wziy go w dwa
ognie, przechodzc od razu do sedna.
Rzecz sprowadzaa si do tego, e Gary
za duo poycza.
Tak, tak mwia Toni. Gary
bierze od Verna to pitk, to dziesitk,
czasami trafia go na dwadziecia dolcw.
Przy tym nigdy^ nie zostaje w robocie do
koca.
Vern i Ida wam to powiedzieli?
spyta Gary.
Gary, nie wiem, czy zdajesz sobie
spraw z sytuacji finansowej tatusia. On
jest zbyt dumny, eby ci o tym
powiedzie.

 Byby wcieky, gdyby wiedzia, e

rozmawiamy z tob na ten temat
stwierdzia Brenda. Ale tata teraz
niewiele wyciga. Da Ci prac, eby
komisja zgodzia si na twoje zwolnienie.
Jak potrzebujesz dziesi dolarw
mwia Toni tata' zawsze ci da. Ale nie
po to, eby kupowa sze piw, siada i
opa do oporu.
Toni uja rzecz nastpujco. Obie z
Brend rozumiej, e Ga-ry'emu trudno
nauczy si mdrze wydawa pienidze.
W kocu nigdy nie mia okazji nimi
gospodarowa.
Gary przyzna:
Tak, chyba tego nie umiem. Id,
kupuj co, potem mi brakuje. Nagle
jestem spukany. Toni pocieszya go:

 Gary, pomylaam sobie tak: jeli

dowiesz si, e tata nie ma pienidzy na
poyczki, nie bdziesz go wicej prosi i
stawia w takiej sytuacji.
Jest mi gupio powiedzia Gary. - To
Vern nie ma forsy?
Troch ma odrzeka Brenda. Ale
dla niego pienidze to bolesna sprawa.
Oszczdza na operacj. Vern si z tym
nie obnosi, ale noga dokucza mu cay
czas.
Gary siedzia zamylony ze spuszczon
gow.
Nie miaem pojcia, e tak go
zaatwiam powiedzia. Toni poradzia
mu:

 Gary, ja wiem, e to trudne, ale

sprbuj si ustatkowa, troszeczk.
Twoje wydatki na piwo nie s znw takie
wielkie, jednak mama z tat inaczej by
na to patrzyli, gdyby wzi pi dolarw,
poszed do spoywczego i zrobi zakupy,
no bo wiesz: oni ci ywi, ubieraj, daj
ci mieszkanie.
Brenda poruszya kolejny temat.
Powiedziaa, e, jej zdaniem, Gary
potrzebowa troch czasu, eby si
przestawi; dobrze, e pracowa u kogo
takiego jak Vern, kogo nie musia
traktowa jak zwierzchnika. Lecz teraz
chyba nadszed moment, by Gary
pomyla o wasnym mieszkaniu i
prawdziwej pracy. Brenda nawet troch
si za tym rozgldaa.

 Chyba nie jestem jeszcze gotw

odrzek Gary. Doceniam twoje wysiki,
Brendo, ale chciabym jeszcze poby z
twoimi rodzicami.
Tata i mama mieszkaj sami, odkd
Toni wysza za m cigna Brenda.
To ju dziesi czy dwanacie lat.
Gary, oni ci lubi, ale bdmy szczerzy.
Zaczynasz dziaa im na nerwy.
Moe lepiej powiedz mi o tej pracy.
Rozmawiaam z on jednego faceta,
ktry ma wytwrni materiaw
izolacyjnych. Nazywa si Spencer
McGrath. Z tego, co wiem, Spencer w
ogle nie zachowuje si jak szef tego
interesu. Ma bardzo dobre ukady z
pracownikami.

Brenda nie zastaa McGratha, spdzia

wic par bardzo miych minut z jego
on, Marie. To urocza kobieta, zdaniem
Brendy; do potnie zbudowana, jest
zawsze umiechnita albo z czego
chichocze. Typ pogodnej, dobrodusznej
mamuki.
Marie powiedziaa Brendzie:
Jak nie wycigniesz rki do kogo, kto
wychodzi z wizienia, zacznie si taki
krci w kko, szuka miejsca, zrazi si i
znw wpakuje w kaba.
Mwia, e spoeczestwo musi si
troch bardziej otworzy, jeli ma
kogokolwiek zresocjalizowa.
W porzdku powiedzia Gary.
Spotkam si z tym facetem. Ale... tu

podnis wzrok dajcie mi jeszcze

tydzie.
Po pracy Gary wrci z siatk zakupw.
Nakupowa rnoci bez adu i skadu,
lecz Ida uznaa to za miy gest.
Przypomniay jej si czasy sprzed
trzydziestu i wicej lat; poyczya wtedy
Bessie czterdzieci dolarw, bo Frank
Gilmore poszed siedzie. Bessie
potrzebowaa dziesiciu lat, eby odda
dug, ale zwrcia tego czterdziestaka.
Moe Gary jest taki sam** Ida
zdecydowaa si powiedzie mu o Marge
Quinn.
Zna tak mi dziewczyn, Marge, crk
bliskiej znajomej. Jakie sze lat temu
Marge urodzia dziecko, teraz daje sobie
rad sama, jest dobr matk. Waciwie

to mieszka z siostr i pracuje jako

pokojwka Par ulic dalej.
Jest adna mwia Ida. Troch
smutna, ale ma pikne bkitne oczy.
Gboko osadzone.
Czy jej oczy s tak pikne jak twoje,
Ido? spyta Gary.
Id, ty urwisie powiedziaa Ida.
Gary owiadczy, e chce si z Marge
spotka natychmiast.
Dziewczyna pracujca na nocnej zmianie
w recepcji motelu Canyonl Inn zobaczya
w drzwiach wysokiego mczyzn.
Podszed do niej| z szerokim
umiechem.
Na pewno to ty jeste Marge
powiedzia.

 Nie odpara. Marge jest na innej

zmianie. Facet po prostu wyszed.
Marge Quinn odebraa telefon.
Przyjemny gos owiadczy:
Jestem Gary, siostrzeniec Idy.
Przywitaa si, a on powiedzia, e Marge
ma miy gos i e chciaby si z ni
spotka. Bya zajta tego wieczoru, ale
umwia si na nastpny. Wiedziaa, kim
on jest.
Matka Marjorie Quinn wspominaa ju,
e Ida ma siostrzeca, ktry wyszed
wanie z wizienia, i pytaa, czy Marge
nie zechciaaby si z nim umwi. Marge
spytaa, za co siedzia, i dowiedziaa si,
e | za kradzie. Nie tak le, uznaa. W
kocu to nie morderstwo. Spotykaa si,
co prawda, z jednym facetem, ale bez

widokw na < przyszo, wic

pomylaa: co mi szkodzi".
Umiecha si, kiedy otworzya mu
drzwi. Mia idiotyczny kapelusz, poza
tym wyglda niele. Spytaa, czy napije
si piwa, usiad wic w pokoju i wypi
jedno, usadowiony na brzegu kozetki.
Marge przedstawia go Sandy, siostrze, z
ktr mieszkaa, i swojej crce, potem
zapytaa, czy Gary chce pojecha do
kanionu.
Daleko nie ujechali, gdy Gary
zaproponowa:
Kupimy jeszcze par piw?
Wszystko mi jedno powiedziaa
Marge.

W poowie przeczy zatrzymali si przy

wodospadzie wski strumie spada
tam trzysta metrw w d ale nie
wjedali kolejk na szczyt. Bilety byy
zbyt drogie.
Usiedli nad wod i rozmawiali. Zapada
zmrok. Gary patrzy na gwiazdy i mwi,
jak bardzo to lubi. W wizieniu rzadko
mia okazj je widywa. W cigu dnia
wypuszczano ich na dziedziniec i mg
oglda p nieba nad murem wyjani
ale gwiazdy mona byo zobaczy tylko
zim, jeeli wieli ci po co do sdu.
Wtedy zdarzao si, e powrt do
wizienia nastpowa pnym
popoudniem, po zapadniciu zmroku.
W pogodny wieczr wida byo gwiazdy.

Mwi Marge o jej oczach. e s pikne.

Jest w nich smutek, lecz take blask
promieni ksiyca.
Pomylaa, e mio si z nim rozmawia.
Kiedy spyta, czy poszaby z nim do kina,
wyrazia zgod.
Wtedy jednak wdar si do kanionu
samochd policji stanowej. Prysn
nastrj Gary'ego. Gary zacz mwi o
glinach. W trakcie mwienia wzbiera w
nim gniew. Bi od niego jak z otwartego
piekarnika. Postanowia jeszcze
przemyle spraw pjcia z nim do
kina.
Kiedy zrobio si zupenie ciemno,
pojechali dalej w gr kanionu, do
Heber, zatrzymali si, eby dokupi
piwa, i zawrcili. Byo ju chyba p do

jedenastej. Zjedali w d do Provo i

Marge spytaa:
Nie pogniewasz si, jak odwioz ci
teraz do domu?
Nie chc tam i odpar.
Musz jutro rano wsta do pracy
powiedziaa Marge.
Jutro jest sobota.
W motelu to ruchliwy dzie.
Chod, pojedziemy do ciebie.
Powiedziaa:
Dobrze, na chwil. Naprawd
niedugo.
Siostra posza spa, wic usiedli w
duym pokoju. Pocaowa j. Potem
zacz robi co wicej.

 Lepiej odwioz ci do domu

powiedziaa.
Nie chc. I tak ich nie ma
owiadczy Gary.
Nalegaa. Udao jej si go ruszy. Uya
caej swojej siy perswazji, ale musiaa go
odwie. Zreszt tylko par ulic dalej.
Dojechali; w oknach nie palio si
wiato.
Nie ma ich powiedzia.
Naraz poczua si pijana. Trafio j
cakiem nagle. Zdoaa wykrztusi:
Dokd chcesz, eby ci zawie?
Do Sterlinga.
Nie moesz wej tutaj?
Nie chc.

Zabraa go wic do Sterlinga. Zajechali

pod dom i Gary stwierdzi:
Sterling pi.
Nie moesz zosta u mnie
powiedziaa.
Wrcili jednak do jej mieszkania. Wolaa
nie wpa za jazd po pijanemu, a do
domu przynajmniej znaa drog.
W pokoju Gary znw zacz j caowa.
Czua si fatalnie, nie majc pojcia, jak
z tego wybrn, i wtedy osuna si, z
zaoonymi rkami i spuszczon gow.
Kiedy si znw poruszya, ju go nie
byo. Zbudzia si pamitajc o randce,
na ktr bya z nim umwiona w
przyszym tygodniu.

Gary zatelefonowa wczenie rano

nastpnego dnia. Marge kazaa siostrze
powiedzie, e jeszcze pi. Zadzwoni p
godziny pniej i Marge poprosia:
Powiedz mu, e mnie po prostu nie
ma. Miaa nadziej, e to zakoczy
spraw.
Nim nadszed sobotni wieczr, Gary by
ju pijany. Wieczorem usiowa namwi
Sterlinga Bakera, eby ten zawiz go do
Salt Lak City, lecz Sterlingowi udao si
skoni Gary'ego do pjcia do domu.
Nastpnie Gary usiowa pobudzi zapa
do podry u Verna, ale uzyska
odpowied, e pnoc tu-tu, a to
osiemdziesit kilometrw w jedn
stron, dajmy sobie spokj. Gary
odrzek:

 Dobrze, poycz mi tylko swj

samochd.
Nie pozwalam ci go wzi
powiedzia Vern.
Gary posa mu spojrzenie. W takich
chwilach jego wzrok wyraa furi ora w
klatce. Oczy niemal mwiy: Twj zoty
pontiac, rocznik 69, stoi na podjedzie,
tak samo twj zielony ford pick-up,
rocznik 73. Nie poyczysz mi adnego."
Gono powiedzia:
- Pojad stopem.
Vern wyobrazi sobie, jak Gary szuka
guza w barze w Salt Lak. Rb, jak
chcesz powiedzia. Wolabym, eby
zosta.
Wychodz.

Po jego wyjciu Vern nie mg znale

sobie miejsca. Upyno par minut i
powiedzia do Idy:
- Do diaba, zawioz go.
Wsiad do samochodu, mylc o tym,
jak Gary bdzie mia min, kiedy Vern
podjedzie, otworzy drzwi i burknie:
Pojedziesz do Salt Lak ze starym
durniem?"
Lecz nie mg go odnale. Na Pitej
Zachodniej byo takie miejsce, gdzie
mona zacz autostop, ale nikt tam nie
sta. Vern jedzi w te i wewte po ulicach.
Gary musia zapa okazj natychmiast.
O smej w niedziel rano Gary zadzwoni
z Idaho. Piset kilometrw na pnoc.
Jak si tam dostae? spyta Vern.

Byo tak: jeden facet zabra Gary'ego, a

on zasn, wic go min Salt Lak i
pojecha dalej. Gary po przebudzeniu
znalaz si w Idaho.
Vern mwi jestem bez grosza.
Mgby po mnie przyjecha?
Moe Brenda pojedzie odpowiedzia
Vern. Ja na pewno nie. - Nabra
powietrza.
Nie przyjedziesz po mnie? Gary nie
ukrywa irytacji. Rozwara si midzy
nimi przepa. Vern powiedzia:
Zosta tam, gdzie jeste. Zadzwoni
do Brendy.
Co ty tam robisz na pnocy?
zapytaa Brenda.

- Chciaem wpa do mamy wyjani

Gary. Widzisz, trafiem w Provo na
jednego gocia, ktry mia znajomych w
Idaho. I on mi mwi: Chod,
odwiedzimy moich kumpli, a potem ci
podrzuc do Portland."
O Boe powiedziaa Brenda. Gary
zama warunek zwolnienia. Mia zakaz
opuszczania granic stanu.
W kadym razie jak dotarlimy do
Idaho, ten facet si na mnie wciek i
odjecha. Siedz tu w barze, bo gdzie
mam pj? Brenda, powinienem
wrci. Moesz mnie std zabra?
Biedactwo powiedziaa Brenda. A
ugry si w tyek.
Par godzin pniej Mont Court odebra
w domu telefon zamiejscowy. Proszono

go o skontaktowanie si ze ledczym
Jensenem z Twin Falls w Idaho. I Mont
Court dowiedzia si, e jego
podopieczny, Gary Gilmore, zosta
aresztowany za prowadzenie bez prawa
jazdy. ledczy Jensen pyta, co maj
dalej robi. Mont Court pomyla chwil
i poleci, eby zezwoli Gilmore'owi na
powrt do Utah za wasn kaucj i
nakaza mu natychmiastowe zgoszenie
si do kuratora.
Brenda odebraa kolejny telefon. Gary
mwi, e jest w Twin Falls. apa okazj
i zabra go facet pick-upem. Zatrzymali
si, eby pj do baru, i go zacz mu
robi niedwuznaczne propozycje. Gary
by zmuszony przyoy mu w barze.

Potem wyszli na parking, eby si dalej

tuc. Znokautowa faceta.
Brenda, ju mylaem, e go zabiem.
Jezu, naprawd mylaem, e nie yje.
Wsadziem go do pick-upa i jechaem jak
wariat. Postanowiem znale szpital i
tam go zostawi. Wtedy go dosta
jakiego ataku. Zatrzymaem samochd i
wyjem mu portfel, eby sprawdzi jego
dane, w razie jakby umar. Potem daem
gazu do szpitala. Po drodze zastopoway
mnie gliny, a facet doszed do siebie.
Powiedzia policji, eby spisali mnie za
napad, pobicie, uprowadzenie, kradzie
portfela i samochodu.
Brenda staraa si co z tego poj.

 Miaem przy sobie cz wypaty

cign Gary. Starczyo na kaucj za
brak prawa jazdy. Udao mi si wyj.
Co? nie dowierzaa Brenda. Jak
to zrobie?
Widzisz, ten facet to by pedzio, znany
w okolicy. Wydaje mi si, e gliny
trzymay moj stron: namwili go do
wycofania skargi. Nie bd musia tu
wraca.
A trudno uwierzy powiedziaa
Brenda.
Kuzynko, jest jedna sprawa wyzna
Gary. Wydaem pienidze na kaucj;
nie wiem, jak mam wrci.
Lepiej si postaraj doradzia
Brenda. Jak ci tu nie zobacz do

rana, dzwoni do Monta Courta.

Przywiezie ci z radoci.
Mont Court ju wie uci Gary.
Brenda wybuchna:
Ty bawole! Jeste skoczonym
kretynem!
Niedziela duya si. Zacz prszy
wiosenny nieg, pod wieczr
przechodzc w zadymk. Brenda miaa
ju do wgapiania si w swj czerwony
dywan w pokoju gocinnym, czerwone
meble i czarne kinkiety z kutego elaza.
Nasza j ochota, eby kopn w kt par
dziecicych zabawek. W kko omawiaa
ca spraw z Johnnym, prbujc
dopatrzy si w tym wszystkim jakiej
nadziei dla Gary'ego. Dobrze, e nie
uciek po pobiciu tego faceta, pomylaa.

Wykaza przynajmniej poczucie

odpowiedzialnoci. Z drugiej strony, czy
nie odjecha z nim po to, eby go atwiej
ograbi? I jak skoni gocia do
wycofania skargi? Chopicym
umiechem?
Nadszed moment, kiedy trzeba otwarcie
przyzna: z Garym nigdy nic nie
wiadomo. Brenda snua ponure refleksje.
Wci pada nieg. Dalej, na drogach,
cay wiat wyglda jak wielkie biae
pole.
Koo dziesitej wieczorem Gary
zadzwoni z Salt Lak. Teraz z ca
pewnoci by bez grosza. W dodatku
utkn w niegu. Johnny oglda
ulubiony program rozrywkowy.

 Niech tam powiedzia. Jad po

tego palanta. Brenda zaoponowaa:
To rodzina z mojej strony si
wygupia, mog wzi twj wz?
Pciarwka Johna miaa napd na
cztery koa i krtkofalwk; maverick
Brendy by zbyt lekki.
Akurat wpada do nich Toni i
powiedziaa, e te pojedzie. Brenda
ucieszya si. Toni lepiej znaa drogi w
okolicy Salt Lak.
nieg sypa tak gsty, e Brenda o mao
nie przegapia wjazdu na
midzystanow. Bar znajdowa si za
lotniskiem i okaza si najPaskudniejsz
dziur, jak Brenda w yciu widziaa.
Cay Gary: wylduje w najgorszej
spelunie.

Kiedy weszy, gwarzy sobie w najlepsze z

barmanem. Brend od razu zdziwio, e
ley przed nim mnstwo drobnych.
Gary przywita je umiechem od ucha do
ucha.
Jak si maj dwie najwspanialsze
kobitki na wiecie? Ale by zalany!
Dumny jak paw: dwie jego kurki
paraduj przez sal. Brenda spojrzaa na
Toni i spytaa:
Co robimy z tym zapitym achmyt?
Objy go z dwch stron, eby si nie
zatacza. Otoczy je ramionami.
Gary, jeste gotw do wyjcia?
Dajcie mi skoczy piwo. Brenda
odpara:
Skoczysz przy drzwiach.

Nie chciaa sta na rodku tej knajpy,

gdzie cae pijane towarzycho mierzyo je
wzrokiem. W yciu nie rozbierano jej
spojrzeniami tyle razy w cigu
trzydziestu sekund.
Gary, znalaze sobie fajny lokal.
Tu byo ciepo wyjani. Na
wszystko mia wytumaczenie.
Zaraz, zaraz powiedzia, przytykajc
szklank piwa do ust. Teraz moja kolej
przy stole bilardowym.
Masz zamiar tu zosta i gra w bilard?
upewnia si Brenda.
Wiesz, chodzi o zakad powiedzia.
Mwie, e jeste spukany. ,
Spojrzay na dolary lece koo szklanki
na ladzie.

 Jeden facet stawia mi przez cay

wieczr wyjani Gary.
Ty bezwstydny kamco powiedziaa
Brenda. Ja wychodz. Gary poszed za
nimi.
Dobrze, ju dobrze zawoa na cay
gos. Ju pjd, skoro mnie moje
panie tak prosz.
Zrobi wietn min, pen alu z
powodu straconej kolejki przy bilardzie i
ucaowa Brend w nos. Potem cmokn
Toni w policzek.
Chodcie, moje krge dupki
powiedzia gono. Idziemy.
Pewnie wywrciby si w nieg, gdyby go
nie podtrzymyway ca drog do
samochodu. Nagle zrobi si zupenie

podcity. Udao im si go usadzi z

przodu, porodku, ale wtedy owiadczy:
Nie, tak nie mog. Bd rzyga.
Brenda wrzasna
Pucie mnie!
Zmienili miejsca: Toni usiada w rodku,
a Gary z brzegu, przy uchylonym oknie.
Ten kretyn ca drog piewa. Nie umia
piewa.
Piosenka nazywaa si Butelki na cianie.
Byo sto butelek na cianie, potem jednej
co si przydarzyo i zostao tylko
dziewidziesit dziewi. piewka w
rodzaju Byo morze, w morzu koek".
Musiay przetrzyma cae sto butelek na
cianie po kolei.
Brenda odezwaa si:

 Dlaczego robisz co, czego nie umiesz?

Nie masz suchu za grosz.
Jak to nie mam? odpar i zacz
kolejn zwrotk. Nie byo rady, musiay
swoje odcierpie.
Kiedy mijali Point of the Mountain,
sypao tak gsto, e na midzy-stanowej
Brenda nie widziaa wiate wozu przed
sob, a pick-up bez adunku zacz si
lizga. Po chwili jazda przypominaa
ewolucje w beczce penej wy. Wczya
krtkofalwk, usiujc od innego
kierowcy dowiedzie si czego o stanie
pogody po drugiej stronie gry. Jeli
prognoza byaby kiepska, Brenda miaa
zamiar zjecha na pobocze i przeczeka.
Gary'emu krtkofalwka wydaa si
podejrzana. Sysza o radiu kierowcw,

ale nie wiedzia, czemu ono suy.

Ogarna go wcieko. Myla, e
Brenda wzywa gliny.
Co ty robisz? spyta.
api raport Smokeya.
Co to jest raport Smokeya?
dopytywa si.
Tak si mwi na policyjne radio.
Czekaj achn si Gary ty mnie
chcesz wyda?
Brenda odpara:
Niby za co? e jeste dup woow? Za
to nie aresztuj.
Co? Ach. Dobra, kapuj powiedzia
Gary.

 Nie, nie wydam ci owiadczya

Brenda. Ale nie gadaj gupot.
Nie jestem gupi zaprotestowa.
Gary, masz wysoki iloraz, lecz ani
odrobiny zdrowego rozsdku.
Tylko ty tak mwisz.
Jemu si chyba wydawao, e zdrowy
rozsdek polega na pakowaniu si w
beznadziejne sytuacje i szukaniu wyjcia.
Raport Smokeya donis, e po drugiej
stronie gry pogoda jest troch lepsza,
lecz Brenda nie wiedziaa, czy warto
prbowa. Jadcy z tyu
osiemnastokoowiec powiedzia przez
radio, e przed ni droga jest zdradliwa.
Potem go zapyta, jaki pojazd Brenda

prowadzi. Opisaa mu pick-upa Johna i

tamten kierowca odrzek:
Widz ci. Jedziesz tu przede mn. I
doda: Z tyu sunie mj kumpel.
Bdziemy ci eskortowa.
Ale ja skrcam dopiero w Orem.
Zostaniemy z tob.
Brenda podaa wic midzystanow
gsiego, pomidzy dwoma kolosami.
Trzymaa si wiate tego przed sob, a
facet z tyu te nie odstawa. Jechali
rwno z ni.
Ciarwka prowadzca zostaa na pasie
po lewej, eby Brenda nie stoczya si po
zboczu. Druga jechaa z prawej, tu za
ni. Gdy ty jej wozu zarzucao na
pobocze, kierowca z prawej mg j

lekko stukn w prawy tylny zderzak.

Dla zahamowania polizgu. Zawodowi
kierowcy wiedz, jak si to robi. Ich
pomoc bya nieoceniona. Ten| odcinek
midzystanowej bieg stromym
nasypem; wskie pobocze koczyo si
par metrw nad kanaem
odprowadzajcym wod w czasie
roztopw, a poniewa zawieja szalaa
wiosn, nie byo ju| mikkich zasp,
ktre mogyby zagodzi upadek. Po
prawej nic, tylko wir i jakie miecie.
Facet z tyu cay czas do niej mwi:
Spokojnie, nie martw si, nie
spadniesz.
Wywaro to wraenie na Garym.
Powiedzia:

 Masz obstaw. Potem umiechn

si szeroko i doda: Nie| sdzisz, e
powinna zapewni sobie ochron
przede mn?
Dlaczego? spytaa Brenda. Po co
gadasz bzdury. Zrobiby mi krzywd?
To ty gupio gadasz obrazi si Gary.
Tak samo jak ty przed chwil. Toni
wtrcia:
Dzieci, dzieci, nie kcie si.
Jechali dalej, dotarli do domu i Gary
przenocowa u Brendy i Johnny'ego.
W poniedziaek rano, brodzc w bocie,
Gary szed na rozmow z Montem
Courtem. Opowiedzia swemu
kuratorowi nastpujc histori.

By na przyjciu i troch naduy

alkoholu. Postanowi nastpnie uda si
do Salt Lak w celu zaczepienia
prostytutki. apa okazj i zabra go
czowiek, ktry owiadczy, e zna par
dziewczyn w Twin Falls, stan Idaho,
skonnych si z nimi przespa. Jednak
kiedy dotarli do Twin Falls, facet zama
obietnic i po prostu go zostawi.
Wtedy Gary zadzwoni do Utah i
kuzynka nakazaa mu powrt okazj.
Zapewni sobie tak moliwo po
rozmowie z pewnym mczyzn w barze.
W czasie jazdy mczyzna dosta
konwulsji i zemdla. Dlatego Gary by
zmuszony si za kierownic i uda si
na poszukiwanie szpitala. Wwczas
wanie zosta zatrzymany za jazd bez

dokumentw i poprosi o zawiadomienie

pana Courta. Teraz on, Gary Gilmore,
zgasza si, jak mu polecono.
Mont Court nie by zachwycony
opowieci. Gilmore siedzia w jego
biurze, uprzedzajco grzeczny i
uprzejmy. Pozostawi jednak mnstwo
spraw bez wyjanienia. Odpowiada
tylko na pytania. Nie robio to
najlepszego wraenia. Z drugiej strony,
zdarza si tyle rzeczy, nad ktrymi trzeba
przej do porzdku dziennego.
Court mia okoo osiemdziesiciu ludzi
pod opiek, zwolnionych warunkowo
albo z zawieszeniem, z czego trzydziestu
do czterdziestu widywa co tydzie,
powicajc kademu od piciu do
pitnastu minut. Czyli musia

podejmowa ryzyko. Podj je na

przykad wczoraj stawiajc, e Gilmore
sam wrci z Idaho.
W przeciwnym razie, gdyby Court zaleci
przetrzymanie go w wizieniu w Idaho,
musiaby przekaza jego spraw
odpowiednim wadzom w Oregonie, gdy
tam podpisano zwolnienie warunkowe.
Prawie niemoliwe byoby odszukanie w
niedziel po poudniu ktregokolwiek z
czonkw Komisji Zwolnie Stanu
Oregon. Mogo upyn nawet kilka dni,
zanim komisja zebraaby si w celu
podjcia decyzji dotyczcej wykroczenia
Gilmore'a. Cay ten czas Gary sPdziby
w wizieniu w Twin Falls. Mgby go
stamtd wycign adwokat na

podstawie nakazu Habeas Corpus i

Gilmore by odfrun.
Im wiksze miaby kopoty, tym bardziej
pragnby si urwa i zgubi. Natomiast
powrt Gilmore'a na wasn rk
umacnia jego pozytywne cechy. Buduje
wiadomo, e Court susznie mu
zaufa. Bdzie to stanowio podstaw do
dalszej pracy. Rzecz polega na
wcigniciu czowieka w pewn relacj
pozytywn pomidzy nim i wadz.
Wwczas moe nastpi proces zmian na
lepsze.
Court by kiedy misjonarzem
mormoskim w Nowej Zelandii i wierzy,
e wadza zwierzchnia wywiera wpyw na
czowieka, to znaczy jest w stanie
wywoa zmiany charakterologiczne.

Rzecz jasna, dana osoba musi z wasnej

woli zaakceptowa autorytet, czy bdzie
nim Biblia, czy Ksiga Mormonw, tak
jak w przypadku Monta Courta chodzi o
akceptacj osoby kuratora, ktry nie jest
wredny ani si nie czepia, tylko zawsze
chtnie prowadzi szczere rozmowy i
podejmuje ryzykowne decyzje. Jest tu po
to, by udziela pomocy, a nie zaraz
odsya czowieka do przepenionego
wizienia za kade drobne przewinienie.
Oczywicie, postawmy spraw jasno.
Gilmore naruszy umow o zwolnieniu
warunkowym. Jeszcze jedno naruszenie i
warunek trzeba bdzie cofn. Gilmore
kiwa gow. Gilmore grzecznie sucha.
Wyglda staro. Byli w jednym wieku,
lecz Gilmore wydawa si Courtowi duo

starszy. Z drugiej strony, gdyby nakreli

portret trzydziestopicioletniego artysty,
Gilmore mgby pasowa do opisu.
Court widzia prbki jego twrczoci.
Zanim pozna Gary'ego osobicie,
Brenda pokazaa mu par jego obrazw i
grafik. W dokumentacji nadesanej z
Oregonu powiedziane byo wyranie, e
Gilmore jest niebezpieczny, lecz w
obrazach Court dostrzeg cz
osobowoci tego czowieka nie objt
wiziennym raportem. Mont Court
dojrza wraliwo. Pomyla, e Gilmore
nie jest chyba cakiem zy, zepsuty. Co
mona w nim uratowa.
Po spotkaniu z Montem Courtem Gary
postanowi omwi spraw nowej pracy
ze Spencerem McGrathem. Brenda

zawioza go na to spotkanie do Lindon i

od razu polubia McGratha. On jest
naprawd w porzdku, mylaa sobie,
nieduy facet o grubych rysach,
ciemnych wsach i rzeczowym sposobie
bycia; wystarczy na niego spojrze i
wiadomo, e jest hydraulikiem. Jeden z
tych, co podchodz i mwi swoim
ludziom: No, chopaki, bierzmy si do
roboty." Brenda uwaaa, e to wietny
facet, chocia niski.
Kilka dni przedtem Gary poszed na
rozmow z wacicielem wytwrni
szyldw, ale ten zaproponowa mu tylko
dolara pidziesit za godzin. Gary
zwrci uwag, e to poniej pacy
minimalnej, na co ten czowiek odpar:
Czego si spodziewasz? Jeste po

odsiadce." Spencer przyzna, e to nie

fair. Jeli Gary mia pracowa tak samo
jak inni, powinien dosta tyle samo.
Okazao si jednak, e Gary nie ma zbyt
wiele dowiadczenia, ktre mogoby si
tu przyda. Umie malowa, ale oni nie
maluj zbyt wiele, najwyej pistoletem
natryskowym. Spencer mimo to
powiedzia:
Robisz wraenie czowieka
inteligentnego. Sdz, e si przyuczysz.
Ustali Gary'emu stawk w wysokoci
trzech i p dolara za godzin.
Wprowadzono taki program dla byych
winiw, zgodnie z ktrym rzd
finansuje poow ich pensji. Gary mia
zacz nazajutrz. Od smej do pitej, z
przerwami na kaw i obiad.

Z domu Verna w Provo do zakadu w

Lindon byo ponad dziesi kilometrw,
cay czas wzdu parterowej zabudowy
ulicy Stanowej. Pierwszego dnia Vern go
podwiz. Pniej Gary wychodzi o
szstej, eby zdy na sm, nawet
gdyby nie zapa okazji. Raz mu si udao
bez czekania i przyjecha o wp do
sidmej, ptorej godziny za wczenie.
Kiedy indziej traci znacznie wicej czasu
na dojazd. Ktrego dnia o wicie z gr
przyszo oberwanie chmury i musia
wdrowa w deszczu. Wieczorem czsto
wlk si do domu na piechot. Trzeba
byo przeby szmat drogi, eby dotrze
do zakadu, mieszczcego si w
zwyczajnej duej szopie, przed ktr w
bocie na podwrzu stao peno

zaparkowanych ciarwek i cikiego

sprztu.
Przez pierwsze par dni w pracy by
naprawd cichy. Nie ulegao wtpliwoci,
e nie wie, co ma robi. Jak dali mu
desk do oheblowania, to skoczy i
czeka. Musieli mu powiedzie, e teraz
niech desk odwrci i robi drug stron.
Pewnego razu majster, Craig Taylor,
facet redniego wzrostu, cho barczysty,
odkry, e Gary od pitnastu minut
pracuje elektryczn wiertark bez
widocznych skutkw. Nie mg napocz
otworu.
Craig mu wyjani, e wierto zaoone
jest odwrotnym kocem. Gary wzruszy
ramionami.

 Nie wiedziaem, e takie co ma

odwrotny koniec - owiadczy.
Spencer McGrath dowiedzia si wic, e
Gary jest w porzdku, ale umie tyle
samo, co chopaczek po szkole. Trzeba
mu wszystko objania: co to jest
cierak, szlifierka, pistolet natryskowy.
Poza tym typ samotnika. Przynosi
jedzenie w papierowej torbie i przez
pierwsze dni jad osobno. Siada z boku
na jakiej maszynie i posila si, sam na
sam z mylami. Nikt nie mia pojcia, o
czym on myli.
Wieczory byy inne. Gary niemal kady
wieczr spdza poza domem.
Rikki troch si go ba. Na pewno nie
chcia z nim zadziera. Przy pokerze

Gary mwi im o tym facecie z Idaho,

ktry po bjce wyldowa w szpitalu.
Potem opowiedzia wszystkim o jednym
czarnym, ktrego zabi w wizieniu, bo
czarny chcia biaego chopaka zrobi
swoim fagasem. Dzieciak prosi Gary'ego
o pomoc, wic Gary i jeszcze jeden
kumpel postarali si o rurki. Musieli.
Ten wizie, na ktrego si namierzali,
by zym czarnuchem, w dodatku
zawodowym bokserem, ale dopadli go na
schodach i prawie zatukli rurkami na
mier. Potem zawlekli faceta do celi i
pchnli noem wasnej roboty
pidziesit siedem razy.
Rikki sdzi, e caa ta historia to czcze
gadanie. Opowiadajc j przy
wszystkich, Gary chcia pokaza, jaki z

niego kozak. Mimo to Rikki poczu si

troch nieswojo. Facet, ktry yje takimi
opowieciami, nie ustpi, kiedy go
odepchniesz, a on ma wanie ochot na
tobie si oprze.
Byy chwile, gdy Gary zachowywa si
niemal jak prostak. Za kierownic GTO,
w pocigu za dziewczynami, Gary nie
wykazywa postpw; Rikki w kko
tumaczy mu, jak si z nimi rozmawia:
agodnie i na luzie, jak Sterling Baker,
nie wyniole i pogardliwie, lecz Gary
owiadczy, e nie bdzie si bawi w
odgrywanie rl. Zdaniem Rikkiego, to
nie adna sztuka skoni dziewczyny,
eby podjechay, i chwil z nimi pogada,
a Gary zawsze musia je sposzy.

Ktrego wieczoru Rikki obstawi

pick-upa, w ktrym siedziay trzy
dziewczyny. Jechay po lewej, wic
rozmawia z nimi przez otwarte okno, a
przekonay si, e jest miy i dosy
przystojny. Wtedy dziewczyny skrciy w
ciemn ulic, wic pojecha za nimi i
zatrzyma si, tam gdzie one. Ta, ktra
prowadzia, podesza, eby pogada z
Garym, a Rikki wysiad i poszed do ich
wozu. Bardzo przyjemnie mu si
rozmawiao z pozostaymi dwiema o
tym, e mogliby pojecha do nich na
prywatk, a tu nie mino par minut i
wraca ich kierowca, wyglda na
przestraszon.
Mwi:

 Zrb co z tym facetem, ktrego

wozisz. Wsiada i szybko odjechaa.
Co si stao?
Po prostu szczerze powiedziaem jej,
czego chc. Mwi: Tyle czasu nie
miaem i chciabym ju, teraz!"
Gilmore potrzsn gow. Mam
dosy. Moe bymy zapali ze dwie dupy
i zgwacili?
Rikki ostronie dobiera sw:
Gary, ja na pewne rzeczy nie pjd.
Jedzili w kko, a Gary powiedzia, e
zna jedn dziewczyn, nazywa si Marge
Quinn.
Pierwsza klasa.
Chcia zaraz do niej jecha, tylko do niej.
Mieszkaa na pitrze jednopitrowego

budynku skadajcego si z kilku

mieszka. Wyglda jak may motel.
Gary wali w jej drzwi z dziesi minut.
Podesza wreszcie siostra Marge.
Uchylia lekko drzwi i wyszeptaa:
Marge pi.
Powiedz jej, e jestem.
Ona pi.
Tylko powiedz, e jestem, na pewno
wstanie.
Marge musi si wyspa. Drzwi si
zamkny.
Pizda! krzykn Gary.
Wkurzy si. Na schodach powiedzia do
Rikkiego:
Chod, zaatwimy jej samochd.

Rikki te troch wypi. Pomys wyda mu

si zabawny. Rikki nigdy jeszcze nie
zaatwia samochodu.
Gablota bya stara, zagranicznej marki,
niewielka, ale cika. Podnosili j
napierajc plecami z caych si, lecz tylko
troch rozhutali. Gary zapa wic
lewarek z baganika GTO, podbieg do
samochodu Marge Quinn i rozwali
przedni szyb.
Dwik tuczonego szka tak wystraszy
Rikkiego, e pogna pdem do wasnego
wozu. Rusza ju, gdy Gary otworzy
drzwi w biegu i wskoczy do rodka.
Rikki nie wytrzyma i mia si na myl o
tym, jak Gary porozwalaby jej wszystkie
szyby, gdyby nie odjechali.

Postanowili odwiedzi Sterlinga. W

drodze Gary spyta:
Obrobiby ze mn bank?
Nigdy nie prbowaem.
Bank atwo obrobi, zapewnia Gary.
Wiedzia, jak si do tego zabra. Odpali
Rikkiemu pitnacie procent, jeeli tylko
Rikki zaczeka w samochodzie i odjedzie,
kiedy ju Gary skoczy robot. Mwi, e
Rikki byby wietny w ucieczce.
Gary tumaczy:
Nawet by nie musia wchodzi do
banku.
To nie dla mnie robota.
Nie powiniene si niczego ba
podnieca si Gary.

 Nie, Gary, nie zrobi tego.

Reszt drogi do domu Sterlinga przebyli
w milczeniu.
Na miejscu Gary ochon na tyle, eby
przygotowa sensowne alibi na wypadek,
gdyby Marge Quinn wezwaa gliny. Mog
powiedzie, e pojechali do Salt Lak na
ca noc i wrcili dopiero nad ranem.
Siostra rozmawiaa z jak inn dwjk
facetw.
W pitek rano Marge zobaczya wybit
szyb. Gary to zrobi, natychmiast
przyszo jej do gowy, lecz miaa
nadziej, e nie. Ssiadka z dou
powiedziaa:
No. Ten haaliwy samochd z dwoma
pijanymi facetami. Stanli obok twojego
wozu. Nie wiem, co si potem dziao.

Odpucia to. Jedno nieszczcie wicej

u podoa wszystkiego.
Tego samego ranka Gary zadzwoni do
Brendy. Wieczorem odbiera wypat.
Pierwszy czek od Spencera McGratha.
Chc to z wami uczci powiedzia.
Postanowili pj do kina. Oglda ju
ten kawaek: Lot nad kukuczym
gniazdem. Widzia zreszt, jak to krcili
na drodze koo wizienia, patrzy wprost
z okna swojej celi. Poza tym, jak mwi,
par razy wysali go z wizienia do tej
samej kliniki psychiatrycznej. Zupenie
jak Jacka Nicholsona w filmie.
Wprowadzali go w taki sam sposb: mia
kajdanki i elazne pta na nogach.
Film grali w Una Theatre w Provo, wic
Brenda z Johnnym przyjechali po

Gary'ego do Verna i Idy, gdzie Gary

zdy ju wypi cztery czy pi piw z
okazji pierwszej wypaty.
W samochodzie wypali skrta. Zrobi si
radosny jak cholera. Ledwo przejechali
par przecznic, a on ju rechota. Brenda
pomylaa: ten wieczr bdzie straszny.
Zacz si film i Gary poprowadzi
biecy komentarz wydarze. Mwi:
Widzicie t pind? Ona naprawd
pracuje w szpitalu. A ten tam obok jest
podrabiany. To tylko aktor
informowa publiczno.
Za chwil jego sownictwo stao si takie,
e nie daj Boe!

 Zobacz tego chuja! woa. Ja tego

chuja znam. Brenda o mao nie umara
ze wstydu.
Gary, ludzie chc oglda film. We
si zamknij.
- Czy kogo obraziem?
Przeszkadzasz.
Obrci si w fotelu i pyta ludzi z tyu:
Przeszkadzam? Kochani,
przeszkadzam wam?
Brenda przyadowaa mu okciem w
ebra. Johnny przesiad si o dwa
miejsca.
Dokd Johnny idzie? spyta Gary.
Musi si odla, czy co? Inni ludzie te
zaczli si przesiada.

Johnny skurczy si w fotelu, eby nikt

nie widzia jego gowy. Gary
kontynuowa narracj Lotu nad
kukuczym gniazdem.
Skurwysyn! woa. Tak byo,
dokadnie.
Z tylnych rzdw odezway si gosy:
Ciszej tam, z przodu! Brenda chwycia
go za koszul.
Jeste nie do zniesienia. Gonym
szeptem sykn:
Przepraszam. Ju bd cicho.
Jego gos znw rozleg si w caym kinie.
Gary, arty na bok, naprawd przez
ciebie czuj si mierdzco.
No ju dobrze, poprawi si.

Zaoy nogi na oparcie fotela przed sob

i zacz huta. Siedzca tam kobieta
walczya pewnie z odruchem
natychmiastowej ucieczki, poddaa si
wreszcie i zmienia miejsce.
Po co to zrobie?
Brenda, kurcz, czy ty musisz cay czas
mie oko na wszystko?
Zmusie t biedn osob do zmiany
miejsca.
Zasaniaa mi ekran wosami.
To usid prosto.
Tak mi niewygodnie.
W drodze do domu Verna Gary wyglda
na zadowolonego z siebie. Brenda i
Johnny nie weszli z nim do rodka.

 Co si dzieje? spyta Gary. Ju

mnie nie lubicie?
Po czym takim? Myl, e jeste
najbardziej gruboskrn istot ludzk,
jak znam.
Brendo, nie jestem gruboskrny
odpar Gary. Jestem wraliwy na
przezywanie mnie gruboskrnym.
Gwizda wchodzc po schodach.
Przy niadaniu by w wymienitym
nastroju. Zauway, e Yeffl przyglda
mu si podczas jedzenia, i powiedzia:
Zdaje si, e mylisz o mnie aroczny
jak winia", bo szybko jem?
Tak, nie da si ukry. Gary wyjani:
Wiesz, w wizieniu uczysz si je w
popiechu. Masz kwadrans, eby dosta

arcie, usi i pokn. Czasem nie

zdysz dosta.
A ty zawsze dostawae? spyta
Vern.
Tak, zreszt pracowaem jaki czas w
kuchni. Przyrzdzaem jarzyn. Pi
godzin zajmowao zrobienie tylu porcji
jarzyny. Teraz nie mog patrze na te
rzeczy.
I dobrze powiedzia Vern. Nie
musisz ich je.
Vern, ty jeste silny, no nie?
Nie ma mocniejszego.
Chod, sprbujemy si na rk
zaproponowa Gary. Vern pokrci
gow, lecz wtrcia si Ida:
Dlaczego? Po go.

 No chod namawia Gary.

Mylisz, e mnie pooysz? Vern na to:
Nie musz myle, po prostu ci
poo.
Dzi czuj w sobie si, Vern. Skd
wiesz, e mnie pokonasz?
Zaraz si przekonamy powiedzia
Vern. Poka ci.
Sprbuj.
Dobra rzek Vern. Tylko wpierw
zjedz niadanie.
Zaczli si mocowa na nie uprztnitym
stole. Vern koczy niadanie lew rk,
a wyta praw.
Skurczybyku wykrztusi Gary.
Jak na starego dziada, jeste niezy. Vern
odrzek:

 Co marnie ci idzie. Dobrze, e zjade

niadanie, bo teraz nawet by nie dosta.
Kiedy Vern do poowy odchyli rk
Gary'ego, odoy widelec i sign po
wykaaczki; wzi par w lew gar.
Powiedzia:
Suchaj, przyjacielu, w kadej chwili
moesz si podda, wtedy nie ma
sprawy. A jak nie, nadziej ci praw ap
na te drzazgi.
Gary wyta wszystkie minie. Zacz
wydawa okrzyki karate.
Nawet podnis si z miejsca, cho nie
zrobio to wikszej rnicy, Vern ju go
prawie nadziewa. Gary podda si.

 Jedno chciabym wiedzie, Vern.

Naprawd by mnie naku, gdybym ci
nie zastopowa?
No. Przecie ci mwiem.
Skurkowany.
Gary ucisn mu do.
Chwil pniej Gary'emu zachciao si
sprawdza lew rk. Znv przegra.
Wtedy sprbowa palcami. W tym nikt
jeszcze Verna nie pokona.
Wiesz co? powiedzia Gary.
Zwykle nieatwo mi przekn porak.
Vern wytrzyma jego wzrok i Gary
stwierdzi:
Jeste w porzdku, Vern.

Vern nie mia najlepszego nastroju po

tym wszystkim.
Spencer McGrath opracowa par
nowych rozwiza w swojej brany. Na
przykad ze starych gazet potrafi
wyprodukowa wysokiej jakoci izolacj
ciepln dla budynkw mieszkalnych i
gospodarczych. Obecnie pracowa nad
pomysem uruchomienia przerobu
odpadkw z caego powiatu. Od
dwudziestu lat stara si zainteresowa
ludzi podobnymi pomysami. Wreszcie
co ruszyo w tej dziedzinie. Nie dalej jak
dwa i p roku temu Devon Industries, z
siedzib w Orem, zawaro umow ze
Spencerem McGrathem o przeniesieniu
swojej dziaalnoci z Vancouver w stanie
Waszyngton do Utah.

Spencer zatrudnia pitnastu ludzi.

Pracowali przy montau urzdze
potrzebnych w ramach kontraktu z
Devon Industries. Kontrakt by powany
i McGrath bardzo si stara. Wiedzia, e
nadchodzi taki moment w yciu
czowieka, kiedy mona popchn
karier i finanse o dziesi lat do przodu
w cigu rokudwch. Mona te
przegra'
i wtedy zdobywa si niewiele ponad to,
e czowiek wie, na ile wysiku go sta.
Dlatego Spencer zredukowa rozrywki do
minimum. Pracowa od sidmej rano do
pnej nocy przez siedem dni w
tygodniu. Raz na jaki czas, pn
wiosn, wybiera si nad jezioro Utah,
eby pojedzi na nartach wodnych, albo

zaprasza przyjaci na piknik, lecz

zwykle przez wiele dni pod rzd nie
oglda nawet dziennika o dwudziestej
drugiej, tak pno wraca do domu.
Moe i niepotrzebnie Spencer tyle
pracowa, ale mia tak koncepcj, e
naley powica dostatecznie duo
czasu kademu, kto przychodzi do niego
w cigu dnia. Byo wic rzecz naturaln,
e gdy zatrudni Gilmore'a, stara si nie
tylko mie go na oku, lecz take pogada
z nim na rne tematy, i o ile zdoa si
zorientowa, nikt nie okazywa Gary'emu
swojej wyszoci. Ludzie wiedzieli
oczywicie, e Gilmore siedzia
zdaniem Spencera, uczciwo, take
wobec Ga-ry'ego, wymagaa
poinformowania ich o tym ale

stanowili zgran zaog. To, e znali

przeszo Gilmore'a, mogo mu jedynie
dopomc.
Jednak dopiero po tygodniu Spencer
McGrath odkry, e Gary chodzi do pracy
na piechot, bo nie zawsze udaje mu si
podjecha; zreszt nie dowiedziaby si,
gdyby Gilmore nie spni si tego ranka
z powodu nieycy. Dotarcie pieszo na
miejsce zabrao mu wicej czasu ni
zwykle.
To ruszyo Spencera. Gilmore nikomu
nic nie powiedzia. Taki rodzaj dumy
wiadczy o wartoci czowieka. McGrath
dopilnowa, eby wieczorem kto go
podwiz.
W cigu dnia odbyli ma rozmow.
Gilmore nie pali si do omawiania

faktu, e prawie wszyscy maj

samochody, a on nie. To te ruszyo
Spencera. Pomyla, e jeszcze ze dwie
wypaty i mona zabra Gary'ego do Vala
J. Conlina, znajomego handlarza
uywanych samochodw. Conlin
sprzedawa auta za skromn zaliczk i
niewielkie cotygodniowe spaty. Gilmore
wyglda na zadowolonego z tej
rozmowy.
Spencer cieszy si. Zajo to tydzie, ale
Gilmore zaczyna si otwiera. Chyba
dostrzeg, e Spencer nie lubi, gdy jego
ludzie
traktuj go jak zwierzchnika. Pracuje tak
samo jak oni i nie chce sysze o
sztucznym podziale: szef podwadni.
Wystarczy, jeeli jego pracownicy,

zgodnie z tym, czego od nich oczekuje,

lojalnie wykonuj wspln robot. Nie
ma potrzeby si wywysza.
Nazajutrz Gary zapyta Spencera, czy ten
serio mwi o samochodzie. Mia ochot
wybra si tam po poudniu i obejrze
wozy.
W firmie V. J. Motors sta jeden
szeciocylindrowy mustang, rocznik 66,
ktry wydawa si w nie najgorszym
stanie. Opony mia nieze, bebechy w
porzdku. Zdaniem Spencera,
propozycja brzmiaa rozsdnie.
Samochd wystawiony by za 795
dolarw, ale sprzedawca powiedzia, e
dla Spencera puci go za pi i p
paczki. Lepsze rozwizanie ni
piechotka.

Wobec tego w pitek, gdy Gary dosta

wypat, Spencer zabra go znw do V. J.
Motors i zaatwi, e Gary da pidziesit
dolarw, Spencer McGrath doda drugie
tyle na rachunek jego przyszej pensji, a
Val Conlin rozoy reszt na
dwutygodniowe raty, te po pidziesit.
Gary zarabia 140 dolarw tygodniowo, z
czego 95 mia na czysto, wic umow
mona byo uzna za wykonaln.
Gary zapyta, czy mgby zwolni si w
poniedziaek, eby wyrobi prawo jazdy.
Spencer wyrazi zgod. Umwili si, e
Gary z rana pjdzie odebra prawko,
potem wemie samochd i przyjedzie do
pracy.
Kiedy w poniedziaek Gary stawi si w
robocie, powiedzia Spencerowi, e w

Wydziale Motoryzacji kazali mu zaliczy

cay kurs, chyba e mia ju kiedy prawo
jazdy. Gary poinformowa ich, e
owszem, wyrobi sobie prawo w stanie
Oregon, teraz wic trzeba poczeka, a je
stamtd przyl. Gary w midzyczasie
wyszykuje sobie samochd.
Jednak ju w rod po pracy Gary
odebra mustanga. Z tej okazji
wieczorem stan do prby si z Rikkim
Bakerem u Sterlinga. Rikki niele
walczy, lecz zwyciy Gary i chepi si
tym podczas pokera.
Rikkiemu byo gupio z powodu
przegranej i przez jaki czas si nie
pokazywa. Wpad dopiero po paru
dniach i dowiedzia si, e jego

siostra, Nicole, przysza odwiedzi

Sterlinga ktrego wieczoru i Gary tam
by. W rezultacie Nicole i Gary spdzili
noc razem. Teraz mieszkaj w Spanish
Fork. Jego siostra, Nicole, ktra zawsze
chodzia wasnymi drogami, mieszka z
Garym Gilmore'em.
Rikki nie by tym zachwycony. Co ma w
rodzinie najlepszego, to wanie Nicole.
Powiedzia do Sterlinga, e jeli tylko
Gary zrobi jej co zego zabije.
Lecz gdy Rikki zobaczy ich razem,
spostrzeg, e Nicole, zdaje si, przepada
za tym facetem. Gary podszed do
Rikkiego i powiedzia:
Chopie, masz najpikniejsz siostr
na wiecie. Ona jest najwspanialsz
osob, jak w yciu spotkaem.

Gary i Nicole trzymali si za rce jak

zczeni nadgarstkami. Wygldali
zupenie inaczej, ni Rikki si
spodziewa.
W niedziel rano Gary przywiz Nicole,
eby zapozna j ze Spencerem i Marie
McGrath. Spencer zobaczy bardzo
atrakcyjn dziewczyn: fantastyczna
figura, niezbyt wysoka, pene usta, may
nosek i adne, dugie kasztanowe wosy.
Moga mie dziewitnacie lub
dwadziecia lat i wygldaa na zatopion
we wasnych mylach. Miaa na sobie
levisy obcite w poowie uda,
podkoszulek i chodzia boso. Z
samochodu dobiega odgos jakby paczu
dziecka, lecz nawet si nie obejrzaa.

Gary by z niej niesamowicie dumny.

Zachowywa si tak, jak gdyby wanie
przyprowadzi Marilyn Monroe. Na
pewno byo im ze sob superwietnie.
Gdyby mg, w kko by powtarza:
Patrz, to moja dziewczyna! Czy nie jest
liczna?"
Po ich wyjciu Spencer powiedzia do
Marie:
Gary akurat tego potrzebuje.
Dziewczyna z dzieciakiem do
wykarmienia. Niezbyt zachcajca
perspektywa w jego przypadku.
Obejrza si za odjedajcym
samochodem. Boe wity, czy on
pomalowa swego mustanga na
niebiesko? Mylaem, e ma biaego.
Moe to jej samochd.

 Ten sam model i rocznik?

Nie zdziwiabym si powiedziaa
Marie.
Dom Spencera sta zaraz obok zakadu w
Lindon i Marie widziaa przez okno,
kiedy Gary przyjeda p godziny
wczeniej. Czasem zapraszaa go na
kaw.
Gary sczy kaw z nogami na stole.
Wtedy Marie podchodzia, eby go
trzepn po skarpetkach.
Oto kobieta, ktra wie, czego chce
oznajmi Gary Bren-dzie. Nie jaka
sodka idiotka. Umiechn si
krzywo. Kad nogi na st tylko po to,
eby j wkurzy.

 Przecie mwisz, e ona jest taka

fajna, wic po co j denerwujesz?
Wiesz co? Chyba lubi to trzepanie
skarpetek.
Brenda nie chciaa pokada w tym
wszystkim zbyt wielkich nadziei, ale daj
Boe, jeszcze troch i Gary wejdzie na
dobr drog.
Dlatego nie bya zachwycona, gdy
przyprowadzi Nicole do jej domu. Boe
drogi, pomylaa, Gary jednak le
skoczy, zadajc si z jak nit
toksykomank.
Nicole po prostu siedziaa i patrzya na
ni. Trzymaa za rami ma
dziewczynk, lecz nie sprawiaa
wraenia, e o tym wie. Dziecko, zdrowo

wygldajca czterolatka, byo jak z

innego wiata ni Nicole.
Brenda spytaa:
Gdzie mieszkacie?
Nicole otrzsna si z zamylenia.
Tak? Znw si otrzsna. A tam,
dalej powiedziaa mikkim, lekko
przytumionym gosem.
Brenda musiaaby chyba mie radar w
gowie.
Springyille? pytaa. Spanish
Fork? Nicole posaa Gary'emu
rozanielony umiech.
Hej, ona zgada, Spanish Fork
oznajmia z tak radoci, jakby rozkwit
przed ni kolejny kwiatek na
autostradzie ycia.

 Prawda, e wietna dziewczyna?

powiedzia Gary.
No, znalaze sobie niez sztuk.
Brenda mylaa: jeszcze jedna
dziewucha, co to robi sobie dzieciaka^
nim skoczy pitnacie lat, a potem yje
z zasiku bez koca. Kolejna
ofiara ubstwa na garnuszku opieki
spoecznej. Lecz jedno trzeba przyzna:
Nicole to naprawd nieza sztuka. W tych
sprawach pierwsza klasa.
Boe wity, oboje z Garym byli jak w
transie. Mogliby tak siedzie i gapi si
na siebie cay dzie. I po co ta wizyta.
Brenda chtnie wezwaaby stra do
ugaszenia poaru serc.

 Ona ma dziewitnacie lat, wiesz?

powiedzia Gary, gdy tylko Nicole
odesza na chwil.
Nie mw odrzeka Brenda.
Nie wydaje ci si za stara jak dla
mnie? spyta i na widok miny kuzynki
wybuchn miechem.
Nie, nie wydaje mi si powiedziaa
Brenda. Szczerze mwic, dla mnie
reprezentujecie taki sam poziom
dojrzaoci intelektualnej i emocjonalnej.
Rany boskie, Gary, ona mogaby by
twoj crk. Jak moesz zadawa si z
tak smarkul?
Ja si czuj jak dziewitnastolatek. ,
Sprbowaby lepiej dorosn, zanim
si zestarzejesz.

 No nie, kuzynko, jeste zbyt obcesowa.

Moe to nieprawda?
Moe i prawda mrukn.
Siedzieli w ogrdku mruc oczy od
soca, kiedy wrcia Nicole. Jak gdyby
adne sowa nie pady pod jej
nieobecno, Gary tkliwie wskaza serce
wytatuowane na przedramieniu.
Mwi, e kiedy wyszed z Marion
miesic temu, to serce byo puste. Teraz
wypeniao je imi Nicole. Prbowa
dobra taki sam granatowoczarny kolor
jak w starym tatuau, lecz jej imi wyszo
granatowo-zielone.
Podoba si? spyta Brendy.
Wyglda lepiej ni puste
odpowiedziaa.

 A ja wanie czekaem, eby je

wypeni rzek Gary. Ale wpierw
musiaem znale sobie tak pann.
Nicole te miaa tatua. Na kostce.
Wypisane: GARY.
Jak wam si podoba? spyta Gary.
Johnny odpar:
Mnie nie.
Twarz Nicole rozjani umiech od ucha
do ucha. Wygldao na to, e najbardziej
rajcuj dziewczyn sowa prawdy.
Natychmiast j to bierze. Wyprya
nog, caemu wiatu pokazaa krgo
ydki i pene udo, eksponujc
wytatuowan kostk i powiedziaa:
- Och, dla mnie to raczej adne.

 Co tam, stao si. Nawet starannie

zrobione przyznaa Brenda. - Ale
tatua na nodze u kobiety wyglda, jakby
wlaza w gwno.
Mnie tam si podoba odpar Gary.
Dobra, powiem wam, co myl. Ten
tatua podoba mi si tak samo, jak twj
gupkowaty kapelusz.
Co? Nie lubisz mojej przykrywki?
Gary, jeli chodzi o nakrycia gowy,
masz gust spaczony jak cholera.
Brenda o mao si nie rozpakaa ze
zoci.
Niecay tydzie przedtem Gary przyszed
przeprosi za zachowanie w kinie;
wystroi si w beowe spodnie i
przyjemn jasnobrzow koszul, ale na

gowie mia bia panam z szerok

wstk w kolorach tczy. Taki kapelusz
nie wygldaby szczliwie nawet u
czarnego alfonsa, a Gary na dobitk nosi
go z rondem opuszczonym z przodu i
zadartym z tyu, wzorem Ojca
Chrzestnego. Stan na wycieraczce
przed wejciem w niedbaej pozie, z
rkami w kieszeniach, i kopa w drzwi.
Dlaczego sobie nie otworzysz?
spytaa Brenda na powitanie.
Nie mog odpar. Mam rce w
kieszeniach. Czeka, a Brenda wyrazi
zachwyt.
To adny kapelusz powiedziaa
ale nie pasuje do twojej osobowoci.
Chyba e zajmiesz si strczycielstwem.

 Brenda, jeste prostacka. Prawdziwie

wredna. Diabli wzili jego poz.
Teraz zrobia mu przykro po raz drugi.
Trapio go, e Brendzie nie podoba si
tatua Nicole i jego kapelusze. Wsta,
eby wyj, i Brenda odprowadzia ich do
drzwi. Wyjrzaa i te si zdziwia na
widok bkitnego mustanga. To
wystarczyo, by Gary'emu polepszy si
nastrj. Stwierdzi, e to po prostu
fantastyczne. On i Nicole kupili
dokadnie identyczny model i rocznik.
To z pewnoci jest znak.
Brenda bya nie w sosie przez reszt
dnia. Przypomina jej si tatua na
kostce Nicole. Za kadym razem czua si
nieswojo.

Wtedy te przypomniaa jej si najgorsza

ze wszystkich opowieci Gary'ego.
Ktrego wieczoru u Brendy Gary pka
ze miechu wspominajc tatua, jaki
zrobi pewnemu winiowi zwanemu
Fungoo.
On by silny i gupi mwi Gary a
za mn wprost przepada. Ktrego razu,
gdy bylimy razem w izolatce, Fungoo
robi w brygadzie porzdkowej i mg
podej do mojej celi. Niech skonam,
zaraz poprosi mnie o zrobienie mu
pczka ry na karku. Wyjem ig,
chiski tusz i zamiast ryczki
wytatuowaem mu rachitycznego
kutaska z jajami jak dwa orzeszki.
Nastpnego dnia przyjedali do niego
mama z tat. Kiedy zobaczy, co mu

zrobiem, zaama si facet. Musia pj

na widzenie z rcznikiem wok szyi.
Tego ranka byo ponad dwadziecia pi
stopni. Powiedzia im, e nosi rcznik z
powodu upau.
Gary tak si zarykiwa, e o mao nie
spad z kanapy.
Ale Fungoo by taki durny, e nawet
si na mnie nie gniewa. Przyszed i
powiedzia: Gary, ja nie mog tak
chodzi z fiutem na szyi." Dobra
mwi. Przerobi go na wa."
Niestety, ogarno mnie natchnienie i
zrobiem mu duego, trjgowego waa.
Caego w ohydnych brodawkach.
Chwilami nie wyrabiaem i parskaem
miechem przy tej robocie. Tylko eby
to by adny w" powtarza Fungoo.

Gary rechota bez opamitania. W

pmroku pokoju oywao wspomnienie.
Mwi mu: Czego tak piknego w
yciu nie widziaem." Fungoo zobaczy
wreszcie cao w lustrze i dosta szoku.
Nie by w stanie nawet mnie uderzy.
Mielimy troch haszu przemyconego do
izolatki, wic uzna, e jestem
dokumentnie zapany. Wini zielsko, nie
mnie. Kiedy go ostatni raz widziaem,
mia cay kark pokryty tatuaem
ogromnego grzechotnika, maskujcym
tamte trzy fajfusy. Nie dowierza ju
nikomu, dlatego uy wody z sadz.
Umiechy na twarzach Brendy i
Johnny'ego zakrzepy jak sos na zimnej
pieczeni.

 Zdaje si, e to niezbyt przyjemna

historia przyzna Gary. Tak, par razy
byo mi potem yso. Na pewno zasraa si
wizja wiata Fungoo. Nie ma co,
obciyem tym swoj karm... ale nie
mogem si oprze westchn.
Mino dokadnie pi tygodni i dwa dni,
od chwili kiedy przyby do nich z
wizienia. Teraz Brenda wiedziaa ju, e
Gary nie zmyla.
Boe, jak on mg zrobi co tak
okropnego? pytaa Johna. Jak mg
zawie czyje zaufanie w taki sposb?
Wedug mnie on daje do zrozumienia,
e w wizieniu czowiek zrobi wszystko,
eby si troch rozerwa. Bez tego zginie.
Kochaa Johnny'ego za te sowa, kochaa
swego wielkiego, silnego chopa o

wielorybim sercu, ktry umie zdoby si

na wspczucie dla wszystkich
potencjalnych rywali, czego nie moga
powiedzie o sobie.
Rany boskie westchna. Gary
kocha Nicole.
CZ DRUGA
NICOLE
ROZDZIA 4
Dom w Spanish Fork
Akurat zanim jej matka i ojciec si
rozeszli, Nicole znalaza may dom w
Spanish Fork i uznaa to za zmian na
lepsze. Chciaa mieszka sama i dom jej
to uatwi.
By bardzo may, okoo pitnastu
kilometrw od Provo, na cichej ulicy, za

ktr wyrastay pagrki przedgrza. Jej

skromny domek by najstarszym
obiektem w caym cigu zabudowy. Sta
obok malowniczych parterowych
domw, utkanych wzdu chodnika jak
obrazki w folderach reklamowych, i
przypomina rycin z dawnej bani. Mia
stiukow elewacj w kolorze biadolia i
czekoladowe ramy okien, a w rodku
tylko dwa pokoje, kuchni i azienk.
Dach wieczya ukowata kalenica, prg
wejcia za graniczy z chodnikiem oto
jak dawno zbudowano ten dom.
W ogrdku z tyu rosa fajna stara jabo
z gaziami sptanymi zardzewiaym
drutem. Jej ukochane drzewo.
Wygldao jak taka zaniedbana rosocha,

ktrej nie trzeba pielgnowa, bo i tak

jest Pikna.
I wanie kiedy miaa ustatkowa si na
dobre, cieszya si nawet, e wreszcie
naprawd zadba o dzieci i uoy sobie
wszystko po kolei w gowie, eby myli
nie koatay si bez sensu w chwilach
samotnoci - - dlaczego akurat wtedy
Kathryne i Charles postanowili si
rozsta? Jej biedni rodzice, ktrzy ledwo
zaczli szko redni, a ju brali lub
teraz stukno im dwadziecia par lat
maestwa, z pitk dzieci i ktrzy
nigdy, zdaniem Nicole, nie mieli dla
siebie za grosz sympatii, cho moe od
czasu do czasu bywali w sobie zakochani.
W kadym razie si rozeszli. Zmusiliby j
do wyprowadzki, gdyby nie to, e miaa

dom w Spanish Fork. Ten dom by

lepszym nabytkiem ni mczyzna.
Nicole sama si sobie dziwia. Od
tygodni z nikim nie spaa nie miaa
ochoty chciaa tylko przetrawi swoje
ycie: trzy maestwa, dwoje dzieci i
tylu facetw, e mona straci rachub.
No i tak, dobrze si dziao. Nicole miaa
niez prac, jako kelnerka w Grand
View Cafe w Provo, pniej dostaa
posad szwaczki w fabryce. Tylko
szczebelek wyej ni praca kelnerki, ale
Nicole bya zadowolona. Wysali j na
tygodniowy kurs, gdzie nauczya si szy
na maszynach przemysowych, i zacza
zarabia wicej ni kiedykolwiek
przedtem. Dwa trzydzieci za godzin.

Na czysto wycigaa do osiemdziesiciu

dolarw tygodniowo.
Rzecz jasna, praca bya cika. Nicole nie
uwaaa si za osob szczeglnie
skoordynowan, a ju na pewno nie
umiaa pracowa szybko za bardzo
miaa nawalone w gowie. Tracia
panowanie. Sadzali j przy maszynie i
akurat kiedy zaczynaa zaapywa, co i
jak, prawie e wyrabiaa norm
godzinow, przenosili j gdzie indziej.
Wtedy, cakiem niespodziewanie,
maszyna potrafia si spieprzy.
Ale oglnie szo nie najgorzej. Miaa
odoone sto dolcw, na ktre trafia raz
opiek spoeczn, kiedy pomylili czeki i
przysali jej za duo; do tego dooya
zarobione siedemdziesit pi dolarw.

W ten sposb zdoaa zapaci sto

siedemdziesit pi dolarw gotwk za
starego mustanga, ktrego jej sprzeda
brat ssiadki obok. Chcia co prawda
trzysta dolcw, ale mia do niej sabo.
Raz dopisao jej szczcie.
Tego wieczoru, kiedy Nicole miaa
pozna Gary'ego, zabraa Jeremy'ego i
Sunny na przejadk dzieciaki
uwielbiay samochd. Bya z ni
bratowa. Chocia Nicole i Sue Baker nie
przyjaniy si zbyt blisko, spdzay ze
sob wiele czasu, a teraz Sue w dodatku
przeywaa kryzys ciarna i po
rozstaniu z Rikkim.
Podczas przejadki Nicole mijaa
okolice domu swego kuzyna i Sue

zaproponowaa, eby do niego wpa.

Nicole si zgodzia.
Skojarzya, e Sue lubi Sterlinga i z
pewnoci wie, e on te pokci si ze
swoj star par dni temu, a tu mae
dziecko i w ogle.
By ciemny, chodny wieczr, jeden z
majowych wieczorw, kiedy grskie
powietrze niesie wci zapach niegu.
Ale nie tak znw chodny, bo drzwi
Sterling trzyma lekko uchylone.
Dziewczyny zapukay i weszy. Nicole nie
miaa na sobie nic prcz levisw i bluzki
bez plecw, a tam siedzia ten facet o
dziwnym wygldzie. Pomylaa, e on po
prostu wyglda dziwnie. Z parodniowym
zarostem, siedzia i pi piwo. Sterling

przywita si z Nicole i Sue, a jego nawet

nie przedstawi.
Nicole udawaa, e ignoruje obcego, ale
co j w nim zwyczajnie niepokoio.
Kiedy ich oczy si spotkay, popatrzy na
ni i rzek: - Ja ciebie znam.
Nicole nic nie odpowiedziaa. W uamku
sekundy co jej witao, lecz pomylaa:
Nie, nigdy go nie widziaam, przecie
wiem. Moe spotkalimy si w innym
czasie.
Od tego wszystko si zaczo. W ten
sposb nie mylaa ju od do dawna.
Teraz przeczucie wrcio. Wiedziaa, co
on ma na myli.
Jego oczy byy intensywnie niebieskie,
osadzone w pocigej, trjktnej twarzy;
patrzyy na ni, gdy powtrzy:

 Hej, ja ci znam.
Wreszcie Nicole zamiaa si niepewnie i
odrzeka:
No. Moe.
Chwil jeszcze o tym pomylaa, znw
spojrzaa na niego i powiedziaa:
Moe.
Na tym rozmowa urwaa si na jaki
czas.
Powicia ca uwag Sterlingowi.
Waciwie to obie dziewczyny skupiy si
przy Sterlingu, z ktrym najatwiej w
wiecie si dogada. Nicole zawsze go
lubia, bo by miy, taktowny, bardzo
gocinny i na pewno mg si podoba.
Zawsze umia pocieszy.

Poniewa Sue on te si podoba, wieczr

zapowiada si ciekawie. W trakcie
rozmowy Nicole wyznaa wreszcie
Sterlingowi, e durzya Si w nim cae
lata jako dziecko. Natychmiast jej
odpowiedzia, e
zawsze mia fioa na jej punkcie. Umiali
si z tego. Kuzyni z fioem. Tamten facet
siedzia i cay czas na ni patrzy.
Po pewnym czasie Nicole uznaa, e ten
nowy jest cakiem przystojny. By dla
niej o wiele za stary, mg mie okoo
czterdziestki. Za to by wysoki, mia
pikne oczy i do przyjemne usta.
Wydawa si inteligentny i jednoczenie
zy, jak taki starszy go, co si zaapuje
do gangu motocyklowego. Troch j

fascynowa, cho nie bya skonna si do

tego przyzna.
Sue te si do niego nie odzywaa,
waciwie udawaa, e go tam nie ma. Za
to czteroletnia Sunny pokazaa, co
potrafi: zacza odstawia prawdziwie
niegrzeczne, rozpuszczone dziecko i
popisywa si przed nieznajomym.
Pokrzykiwaa, e Nicole ma zrobi to czy
tamto. Zaraz te Sunny dostaa
rumiecw, wyadniaa i zaja si
kokietowaniem mczyzny. Wanie
wtedy on podnis wzrok na Nicole i
powiedzia:
Bdziesz miaa mnstwo kopotw z t
dziewczynk. Moe skoczy w
poprawczaku.

Zabolao j. Taka uwaga potrafi zale za

skr. Moe i jest typem matki, ktra
byaby zdolna co podobnego uczyni
swoim dzieciom. Nicole wiedziaa, e te
sowa mog tkwi w niej jak zadra przez
kolejne lata.
Przyszo jej do gowy, i ten facet posiada
pewn moc psychiczn i rzeczywicie
widzi, co moe si zdarzy. Jakby by
hipnotyzerem albo czym takim. Nie
miaa pojcia, co o tym sdzi.
W kadym razie on, zdaje si, uzna, e
tyle wystarczy, by zacz rozmow.
Wkrtce zacz si jej narzuca. Chcia
pj do sklepu po sze puszek piwa i
przynudza, eby koniecznie z nim
posza. Krcia tylko gow, e nie. Obie z
Sue zbieray si do wyjcia i Nicole nie

miaa ochoty i z tym czowiekiem po

piwo. By zbyt dziwny. To i tak nie miao
sensu, bo przecie do sklepu dwa kroki.
Jednak na jego korzy przemawia fakt,
e Sue nie sprawiaa wraenia gotowej
do wyjcia. Wanie zacza przygadywa
sobie Sterlinga i najwyraniej nie
miaaby nic przeciwko temu, by spdzi z
nim chwil sam na sam. Nicole
powiedziaa wic ,,no dobrze" i
zabezpieczya si, biorc ze sob
Jeremy'ego. Sunny ju wtedy spaa.
Okazao si, e sklep jest zamknity.
Pojechali dalej. Nicole nawet nie
wysiada. Zostaa w samochodzie, a ten
duy facet poszed, wzi jedno czy dwa
opakowania po sze piw i przynis te

banana dla Jeremy'ego. Jego wasny

pomys.
To osobliwe, ale mia takiego samego
mustanga, identyczny model i rocznik.
Tylko innego koloru. Dobrze si w nim
czua.
Kiedy wrci z piwem, siedziaa oparta o
drzwi, wic postawi puszki na jej
kolanie. Zaartowaa:
Och, to gniecie.
Zacz rozciera jej kolano. Robi to z
wyczuciem, bez podtekstw, w sposb
niewymuszony i cakiem miy; nastpnie
pojechali z powrotem. Zatrzymali si na
podjedzie Sterlinga i zanim Nicole
wysiada, on zwrci si w jej stron i
spyta, czy go pocauje. Milczaa dusz
chwil, potem powiedziaa tak".

Sign, by j obj, pocaowa i nie

zaszkodzio to wcale jej odczuciom na
jego temat. Tak naprawd, nie wiedzie
czemu, zebrao jej si na pacz. Jeszcze
dugo bdzie pamitaa ten pocaunek.
Potem weszli do domu.
Teraz Nicole nie ignorowaa go jak
poprzednio, chocia specjalnie usiada w
drugim kocu pokoju. Sue za
najwyraniej nie znosia faceta i jeszcze
rzadziej spogldaa w jego kierunku. W
zasadzie Nicole odczua zdziwienie, e
przyj niech Sue z cakowit
obojtnoci. Sue bya w widocznej
ciy, lecz Nicole widziaa w niej liczn
blondynk. Moe nawet z nich dwch
bardziej atrakcyjn. A on si nie
przejmowa; chyba odpowiadao mu

siedzenie z boku. Sterling te przycich.

Po chwili wszystko wskazywao na to, e
nici z wieczoru.
Zrobio si nijako, wic Nicole i Sue
zaczy rozmawia ze sob. Nicole czsto
odnosia wraenie, e Sue, zwaszcza gdy
ukada jej si z Rikkim, nie jest o niej
dobrego zdania, bo Nicole miaa tylu
facetw, a raz nawet Sue i Rikki
naskaryli na ni, kiedy posza z takim
jednym do ka w domu swojej
prababki, dlatego Nicole kompletnie
stracia zaufanie do Sue. Na pewno nie
miaa ochoty dalej uchodzi w oczach
Sue za atw dziewczyn. Z tego powodu,
kiedy szykowaa si, eby zabra
dzieciaki do domu i Gary poprosi o jej
numer telefonu,

zareagowaa troch sztywno. Byoby jej

gupio okaza si przystpn przy
bratowej, z ktr chwil przedtem
rozmawiaa o tym, e zacznie nowe ycie,
wic odmwia. Zdumia si.
Powiedzia, e nie ma najmniejszego
sensu, eby miaa tak wyj i nigdy
wicej go nie zobaczy. Mwi, e to
marnowanie czego wartociowego.
Nawet troch si wkurzy, gdy wci
odmawiaa. Siedzia i poera j
wzrokiem. Wejrzaa w jego niebieskie
oczy i owiadczya, e mu nie da. Chwil
potrwao, zanim Sue poegnaa si ze
Sterlingiem i dzieciaki zebray si do
wyjcia. Ju przed domem Nicole
zachciao si wy, tak pragna da mu
ten telefon.

Nawet nie miaa telefonu. Moga da

najwyej adres albo numer ssiadw.
Nicole nie podobao si to, co czua w
trakcie jazdy. Odwioza Sue do domu,
przejechaa ca drog do Spanish Fork,
stana przed domem i nie ruszya si z
samochodu. Potem powiedziaa sobie
do cholery z tym wszystkim" i ruszya z
powrotem do Sterlinga. Po drodze
stwierdzia, e jest idiotk, bo faceta ju
dawno tam nie ma. Albo prbuje
obatwi sobie inn panienk. Sterling
mg jak dla niego sprowadzi.
Nicole naprawd si przerazia, w co te
si pakuje. Nie moga: doj, dlaczego to
robi. Lata za facetem po raz pierwszy od
czasu Douga Brocka, ktry zreszt jako
jedyny j odprawi. Brock by duo

starszy i oczywicie si jej podoba.

Nicole pracowaa jaki czas w motelu w
Salt Lak, a on mieszka zaraz za rogiem,
i ktrego dnia napomkn, e zapaci jej
za posprztanie domu. Ledwo j wpuci
do rodka, sytuacja rozwina si
znakomicie; po wszystkim powiedzia jej,
e moe przychodzi, kiedy tylko zechce.
Ktrej nocy nie moga zasn i
doskwieraa jej samotno, wic
przysza. Bya druga w nocy. Podszed do
drzwi nago i powiedzia:
Czego si, do cholery, ptasz o tej
godzinie?
Zrobi si chamski, wspomnia co o
jakim innym facecie i owiadczy, e nie
chce mie nic wsplnego z cudz babk.
Mwi jak nadzorca zreszt istotnie

by nim w robocie. Potem powiedzia, e

jest zajty inn dziewczyn; powiedzia
to o drugiej w nocy, pod drzwiami. Tego
ju byo za wiele. Nicole wicej do niego
nie posza. Waciwie nawet dotd o nim
nie mylaa, dopiero teraz, w drodze do
Sterlinga, kiedy zastanawiaa si, czy
Gary jeszcze tam jest.
Bya naprawd przeraona, w co si
pakuje. Serce podchodzio jej do garda,
jak gdyby wdychaa jaki dziwny gaz,
ktry p na p rozwesela i osabia.
Nigdy przedtem nie odczuwaa czego
podobnego tak silnie. Jakby czua, e to
niemoliwe pozwoli mu odej.
Jego samochd wci sta i zaparkowaa
tu za nim. Dzieci spay na tylnym
siedzeniu, wic je zostawia. Na cichej

ulicy jak ta nie grozio im adne

niebezpieczestwo. Podesza i zapukaa,
chocia drzwi nadal byy troszk
uchylone. Zanim zapukaa, dotary do
niej jego sowa. To nie do wiary, ale
syszaa jak mwi:
Wiesz, ale mi si ta dziewczyna
podoba.
Wesza do rodka, a on podszed i jej
dotkn; nie rzuci si na ni, nie zacz
caowa, tylko lekko dotkn. Cieszya
si. Wszystko byo dobrze. Susznie
postpia. Przesiedzieli potem par
godzin na tapczanie, miali si i gadali.
Nie miao waciwie znaczenia, czy
Sterling jest z nimi w pokoju, czy nie.
Po chwili, kiedy stao si jasne, e
zostanie na noc, poszli do samochodu,

zabrali pice dzieci i wnieli do domu;

pogrone we nie uoyli na ku
Sterlinga i rozmawiali dalej.
Waciwie co chwila wybuchali
miechem. Rozbawiy ich do ez jej piegi,
ktrych nie mona policzy, bo Gary
orzek, e nie liczy si piegw u elfa. Gdy
si uspokoili na chwil po wielkim
miechu, powiedzia jej, e p ycia
spdzi w wizieniu. Mwi bardzo
rzeczowym tonem.
Nicole si go nie baa, Nicole bya
przeraona. Na myl o zwizaniu si z
kolejnym pechowcem. Z kim, komu
brak wystarczajco dobrego mniemania
o sobie i dlatego pozostanie pechowcem.
Czua, e le jest

dryfowa przez ycie. Moe nastpnym

razem przyjdzie za to zbyt drogo
zapaci. '
Zaczli rozmawia o karmie. Od
dziecistwa Nicole wierzya w
reinkarnacj. Jedynie to miao sens.
Posiadasz dusz, ktra po twojej mierci
wraca na ziemi jako nowo narodzone
dziecko. Dostajesz nowe ycie, w ktrym
cierpisz za to, co zego uczynie w
ostatnim swoim yciu. Nicole chciaa y
dobrze, eby potem nie trzeba byo
powtarza tej podry.
Ku jej zdumieniu, przyzna racj.
Powiedzia, e od dawna wierzy w
karm. Bdziesz ukarany i staniesz w
obliczu czego, z czym nie musiae
boryka si w cigu tego ycia.

 Tak jest - cign. - - Jeeli kogo

zamordowae, niewykluczone, e
wrcisz jako rodzice tej osoby w
przyszym stuleciu. Na tym polega cay
sens ycia, stawianie czoa sobie samemu
mwi. Jeli tego nie robisz, ciar
winy ronie.
Wysza z tego najlepsza rozmowa, jak
kiedykolwiek odbya. A zawsze mylaa,
e takie rozmowy mona prowadzi
wycznie we wasnej gowie.
Wtedy on usiad prosto, otoczy jej twarz
domi i powiedzia:
Hej, ja ci kocham.
Powiedzia to z odlegoci paru
centymetrw. Nie palia si, by mu
odpowiedzie. Nienawidzia sw
kocham ci". Prawdziwie nimi

pogardzaa. Wypowiadaa je ju tyle razy

bez najmniejszego przekonania. Jednak
zdawao si jej, e powinna je z siebie
wydoby. Tak jak mylaa, zabrzmiay
faszywie. Zostawiy w gowie
nieprzyjemne echo.
On powiedzia:
Suchaj, jest takie miejsce w
ciemnoci. Wiesz, o czym mwi. Myl,
e tam ci spotkaem. Znaem ci wtedy.
Popatrzy na ni, umiechn si i rzek:
Ciekawe, czy Sterling zna to miejsce.
Powiemy mu?
Oboje spojrzeli na Sterlinga, ktry
siedzia z jakim takim zabawnym
umiechem na twarzy, jak gdyby si
spodziewa takiego obrotu sprawy. Gary
powiedzia:

 On wie. To wida. Ja to widz po jego

oczach.
Nicole miaa si radonie. Dziwne.
Facet wyglda na dwa razy starszego od
niej, a mia w sobie naiwn wieo.
Mwi niegupio, lecz w rodku by
strasznie mody.
Cay czas spija piwo, a Nicole wstawaa,
eby da smoka dziecku Sterlinga. Ruth
Ann bya w pracy; chocia rozeszli si ze
Sterlingiem, dalej mieszkali pod jednym
dachem. Na nic innego nie byo ich sta.
Gary w kko powtarza, e chciaby si z
ni kocha. Ona na to, e nie chce
zaczyna jeszcze tej nocy. Przekonywa:
Nie chc ci wyrucha. Chc si z tob
kocha.

Posza do azienki i kiedy wrcia,

Sterling wychodzi. Troch gupio si
poczua. Sterling absolutnie nie da po
sobie pozna, e kazano mu wyj. Nie
wyglda na wyrzuconego z mieszkania.
Miaa jednak pewne podejrzenia, e Gary
mg zadziaa odrobin po chamsku.
Sam pomys by cakiem pody, jeli o to
chodzi. Po tylu piwach zreszt Gary
zrobi si troch gburowaty. Lecz teraz
gdy zostali sami, dalsza odmowa stracia
wszelkie podstawy. Wkrtce, bez
ubrania, leaa z Garym na pododze.
Nie mg mu stan. Gary wyglda,
jakby zarobi cios obuchem, ale
prbowa si umiecha. Nie chcia
przesta i odpocz. Mia na wp
mikkiego.

Strasznie j gnit swym ciarem i

wci prbowa. Po chwili zacz j
przeprasza, zwalajc wszystko na
nadmiar piwa. Prosi o pomoc. Nicole
robia, co moga. Szyja rozbolaa j nie
do wytrzymania, a on wci nie by
gotw do strzau. Zrobia si z tego
cika praca, co j wkurzyo.
Powiedziaa mu, e powinni ochon.
Sprbowa moe pniej. Na to on j
poprosi, eby na niego wesza, poprosi
agodnie. Szepta jej do ucha, e dla
niego mogaby tak zosta na zawsze.
Spyta, czy Potrafi usn w tej pozycji.
Tak mu dobrze. Nicole dugo prbowaa.
Orzeka wreszcie, e powinien odpocz i
si nie przejmowa. Po caym uniesieniu
i wyczerpaniu, mimo poraki, nadal

miaa w sobie czuo dla niego. Nawet

si dziwia tej czuoci. Smutno jej byo,
e si upi, i przykro z powodu jego
gorliwoci; moe nawet umiaaby czu
do niego mio, ale irytowao j, e jest
zbyt podniecony, eby przesta i po
prostu zasn. W dodatku cigle j
przeprasza. Powtarza, e to przez piwo i
fiorinal. Musi codziennie bra fiorinal na
ble gowy.
W pewnym momencie Sterling zapuka z
tamtej strony drzwi i spyta, czy moe
wrci, a Gary kaza mu spada. Nicole
powiedziaa, e bardzo jej si nie podoba
takie traktowanie Sterlinga. Gary w
kocu nacign na ni pled i otworzy
drzwi, eby Sterling mg [ wej, potem
wrci i da nura pod koc, gdzie zreszt

drczy j jeszcze \ troch. Tak przez ca

noc. Bardzo niewiele spali. >
Koo szstej rano Ruth Ann wrcia do
domu po pracy w pensjonacie dla
staruszkw. Nicole bya lekko
zaenowana, gdy wiedziaa, e Ruth
Ann niekoniecznie wysoko j ceni. Tak
czy owak, znalaz' si pretekst do wstania
z ka, co akurat dogadzao Nicole.
Chciaa troch poby sama.
Ale zanim si rozstali, daa mu swj
adres. Prawdziwy krok naprzd. Gary
dopytywa si, czy to naprawd jej dom.
Powtarzaa, e tak, wreszcie owiadczy,
e ma zamiar wpa po pracy.
Oczywicie przyszed. Musiaa wyj do
sklepu i zostawia kartk. Treci
nastpujcej: Gary! Bd za par minut.

Czuj si jak u siebie." Ta kartka cay czas

walaa si po domu, dokd byli ze sob.
Co j Nicole schowaa, zaraz wywlekay
dzieciaki, i albo ona, albo Gary natykali
si na ni od nowa.
Tamtego popoudnia, gdy wrcia, sta
ju na rodku pokoju, cay ubabrany.
Mia na sobie spodnie w rodzaju
kombinezonu elektryka, z kieszeniami
do noszenia narzdzi, oraz podkoszulek
wybrudzony od pracy przy materiaach
izolacyjnych i dla Nicole wyglda
uroczo.
Jej dziadek, ktry te mieszka w
Spanish Fork, dalej w gb kanionu,
przyszed chwil pniej w odwiedziny;
tak sobie wpad przy okazji i zaraz zacz

szelmowsko mruy oczy, jakby mwi:

Niech
ci dunder winie, znw to robisz,
Malana Kulko?" tak j przezywa w
dziecistwie. Dziadek mia nieze pojcie
o sytuacjach, w jakie potrafia si
pakowa. Rzecz jasna, orientowa si te,
kiedy ona chce zatrzyma faceta, dlatego
nie siedzia zbyt dugo.
Gary chyba nie czu si najlepiej w
cudzym domu. Kiedy Nicole zajmowaa
si dziemi, wyszed si przej. Pniej,
jak troch ucicho, siedzieli do pna i
Nicole byo nieswojo na myl o tym, e
Gary jest o krok od wprowadzenia si do
niej na stae. Powanie j to przeraao.
Zawsze mio wizaa si dla niej z
udawaniem. Na pocztku bywaa

szczera, ale w sumie trudno powiedzie,

czy kiedykolwiek kochaa jakiego faceta.
Owszem, zaleao jej na niektrych,
czsto przeywaa fascynacje, niekiedy
bardzo gbokie. Przewanie dlatego, e
facet by przystojny albo miy dla niej.
Lecz patrzc na Gary'ego widziaa nie
tylko jego twarz, czy w ogle ca osob,
raczej czua si przy nim po raz pierwszy
na waciwym miejscu. Cieszya si
kad minut, ktr u niej spdza.
Po pewnym czasie nie pamitaa ju, jak
byo w ku tej drugiej nocy, ale byo
lepiej. Moe i nie zostay po tym adne
wspomnienia, ale te obyo si bez takich
przepychanek jak za pierwszym razem.
Nastpne dni i noce uoyy si w jeden
cig. Jeszcze przez tydzie cakiem si

nie wprowadzi, ale razem spdzali

prawie cay czas.
Podczas weekendu zabra j, eby
poznaa Verna i Id, do wyranie
okazywa przy tym, e jest dumny.
Podoba jej si sposb, w jaki j
przedstawi, a potem rozwodzi si nad
przezwiskiem Jeremy'ego: Groszek. Czy
syszeli kiedy lepsze przezwisko?
Nikogo nie zaskoczy mwic:
Vern, postanowiem si wyprowadzi i
zamieszka z Nicole.
Wszyscy wiedzieli, e sprawa jest
zaatwiona, ale Gary musia Pokaza,
jak przyjemno sprawia mu mwienie
o tym.
Vern przyj to wspaniale. Chce dla
Gary'ego jak najlepiej, powiedzia.

Zakada, e skoro Nicole te pracuje,

moe jak zo si jedno
z drugim, dwie pensje, to uda im si
jako urzdzi. W midzyczasie Gary
moe zatrzyma pokj do swojej
dyspozycji. Wyranie nie by traktowany
jako lokator wynajmujcy klitk za
cotygodniowy czynsz.
Jednak kiedy Nicole zobaczya jego
pokj, pomylaa: ale nora. adnych
obrazkw na cianach ani kinkietw.
Wntrze wygldao jak tani pokoik w
kiepskim hotelu, Gary za mia niewiele
wasnych rzeczy jedne spodnie i par
koszul w szufladzie. Plik zdj kolegw z
wizienia w zielonej okadce. Zgadywaa,
po co cign j do tego pokoju, dopki
nie wyj fikunego kapelusza, ktry

zaraz woy na gow. Przejrza si w

lustrze, zachowujc si tak, jakby
naprawd wyglda super. Potem
pokaza drugi kapelusz, w
czerwono-biao--niebieskie paski. To
byo w nim najbardziej osobliwe: sabo
do kompletnie wariackich kapeluszy.
Sue Baker nie miaa pojcia, e Gary
widuje si z Nicole, a c dopiero, e z
ni mieszka. Ale Nicole w kocu do niej
zadzwonia i powiedziaa o wolnym dniu,
jaki ma zamiar wzi w fabryce. Chce si
spotka i porozmawia z Sue. Zabray
wic dzieciaki do parku na piknik. Tam
wanie Nicole opowiadaa o tym, e do
nikogo jeszcze nie ywia takich uczu
jak do Gary'ego. Kocha go.

Mwia, e na trzeci czy czwarty wieczr,

odkd go poznaa, Gary si urn by
w dup pijany i Nicole si na niego
wcieka. Wtedy usiad i narysowa jej
portret. Do tej pory tylko chwali si, e
wietnie rysuje, zdobywa pono nagrody
na konkursach, ale Nicole nie widziaa
tego na wasne oczy. Nie wierzya mu.
Syszaa nieraz, jak faceci rozprawiaj o
tym, co potrafi. Zazwyczaj wstawiaj
kit. Ale kiedy Gary skoczy, okazao si,
e jest naprawd dobry. Nie tylko ma
jakie pojcie o rysowaniu on to robi
jak prawdziwy artysta.
Kiedy trzeba byo opuci park i
pojecha po Gary'ego do pracy, oczy
Nicole byszczay. Na sam myl o
spotkaniu z nim rozbysy. Nikt Sue nie

musia tumaczy, jak szczliwa czuje

si Nicole. Jeli Nicole jest tak
zakochana, nie liczy si pierwsze
wraenie. Sue gotowa bya zmieni
zdanie o tym facecie.
Oczywicie, po rozstaniu z Rikkim Sue
zostaa bez rodka transportu. Dlatego
zabraa si z Nicole do Lindon i w drodze
powrotnej nawet polubia Gary'ego. By
niewtpliwie miy. Rozprawia o tym, jak
to przyjemnie by podwoonym przez
dwie wspaniae kobiety.
Prawdziwy komplement. Sue miaa
wszak duy brzuch. Co prawda,
umawiaa si jeszcze na randki od czasu
do czasu, raz nawet posza potaczy,
jednak Rikki j zaatwi bya gruba.
Najpierw narzeka, e spirala go kuje,

wic j wyja, i wtedy zrobi jej dziecko.

Sue bya najmodsz z dziesiciorga
rodzestwa, popychadem caej rodziny,
a teraz jeszcze odszed Rikki.
W tej chwili, gdyby nie komplementy
Gary'ego, Sue Baker utonaby w
otchani alu.
Ale przecie do Nicole umiechno si
szczcie. Moe w takim razie do niej te
si umiechnie. W kocu kadej nocy
ycie moe przybra fantastyczny obrt.
Odwieli Sue i wtedy Nicole pokazaa
Gary'emu poduszk, ktr wzia ze
sob, eby by bliej niego. Nicole
zawsze sadowia si z brzegu fotela
zamiast na rodku, co nie byo zbyt
wygodne w mustangu z wklsymi
siedzeniami z przodu. Posza wreszcie po

rozum do gowy i zabraa poduszk.

Siedziao si nie tylko wygodniej, ale i
wyej moga obj go ramieniem za
szyj. Prowadzi jedn rk, w drugiej
trzyma jej do na kolanach.
Tego dnia, gdy przystanli, by zrobi
zakupy, nie wysiad, tylko zacz jej
mwi o swojej matce. Nie widzia jej od
dawna, a ona ma straszny artretyzm i
ledwo chodzi. Gary urwa i zy napyny
mu do oczu. Nicole nie moga si
nadziwi tak silnym uczuciom do matki.
Zaskoczyy j jego zy. Mylaa, e jest
wikszym twardzielem. Nie odzywaa si,
tylko przytulona dotykaa jego ez.
Zwykle paczcy mczyzna wywoywa
jej obrzydzenie. Faceci pakali przez ni,
gdy ich porzucaa. Nie wahaa si

odwrci do nich plecami w takiej

sytuacji; uwaaa pacz z powodu
dziewczyny za sabo. Przy Garym nie
pomylaa o saboci. Pragna co dla
niego uczyni. Powiedzmy: strzeli
palcami pstryk! i ju jego matka
siedzi obok.
Zaczli rozwaa podr do Portland, w
odwiedziny. Moe uda im si troch
zaoszczdzi, wtedy pojechaliby jej
samochodem albo raczej jego bardziej by
si nada. Potem zgadao im si o
wyspach, ktre mona wydzierawi na
dziewidziesit dziewi lat. Gary
przyzna, e nie wie zbyt wiele na ten
temat, ale postara si dowiedzie.
W dni robocze musia wstawa wczenie,
lecz by do tego przyzwyczajony. Cieszya

si szczerze, kiedy obejmowa j w

ciemnoci wczesnym rankiem i szepta,
e j kocha. Oboje spali nago, a on stale
musia jej dotyka upewnia si, e
wci tam jest. Ale by jeden problem.
Nicole nie lubia go wtedy caowa. Nie
pali i jego oddech by w porzdku, za to
ona bya namitn palaczk i o wp do
szstej rano czua okropny niesmak w
ustach.
Wkrtce wstawaa, sza do kuchni robi
mu kanapki i wstawi kaw. Miaa
krciutki szlafrok, ktry czasem
wkadaa, albo chodzia nago. Gary
siedzia i popija gar witamin
przysmakiem niadaniowym Carnation.
Mia bzika na punkcie witamin i wierzy,
e daj energi. Jeli duo wypi po

pracy, z rana oczywicie czu zmczenie.

Ale mie byo jego towarzystwo. Siedzia
z ni przy kawie tak dugo, jak tylko
mg, wpatrzony mwi, jaka jest pikna
i e nie moe wyj z podziwu nad ni.
Nigdy nie przypuszcza, e kobieta moe
pachnie tak sodko i wieo; tego Nicole
najbardziej lubia sucha, bo przepadaa
za kpiel i niewane, jak czasem
wyglda jej dom czy dzieciaki, ona
zawsze bya zadbana.
Mwi, e bez makijau jej twarz jest
wiea jak poranna rosa. e Nicole jest
jego elfem. Moje licznoci, mwi. Po
pewnym czasie odnosia wraenie, e on
jest taki sam jak ona, i nie bardzo
wiedziaa, co si z ni dzieje. Uczucie
czego piknego tu obok cay czas.

Nastpnie, zanim by gotw do wyjcia,

Gary zamyka si w azience na
dwadziecia minut. Nicole podejrzewaa,
e czesze si tam i robi, co ma zrobi.
Pniej spdzali pi minut przy
drzwiach wejciowych i stamtd
patrzya, jak wsiada do samochodu.
Mnstwo razy nie mg
zapali. Czasem wcigaa levisy i biega
go popchn. Czasem musia wzi jej
samochd. Zaley, w ktrym mustangu
byo wicej benzyny. Chwilami bywali
cakiem spukani.
Jednak nie aowaa, e rzucia prace. Po
tym dniu, kiedy urwaa si z roboty w
fabryce na piknik z Sue, wiedziaa ju, e
nie wrci do pracy. Potrzebowaa czasu
na mylenie. Trudno serio traktowa

maszyn do szycia, kiedy chce si marzy

cay czas o swoim mczynie. Poza. tym
mieli jego wypat i jej zasiek, a Gary by
tak samo zadowolony, kiedy rzucia
robot.
Jak go nie byo, obijaa si, sprztaa
dom, dawaa dzieciom je. Duo
pracowaa w ogrdku i pia kaw.
Czasem siedziaa nad kaw par godzin,
rozmylajc o Garym. Siedziaa
umiechnita do siebie. Tak jej byo
dobrze, e nie moga uwierzy w to, co
czuje. Wiele razy jedzia do niego z
obiadem, eby po prostu z nim by, a on
przychodzi posiedzie w samochodzie.
Zacza czsto odwiedza matk, bo dom
Kathryne znajdowa si niedaleko jego
miejsca pracy; moga napi si kawy z

Kathryne, potem zostawi dzieciaki i by

z Garym sam na sam. Naprawd to
uwielbiaa. Wracaa jeszcze do matki na
jak godzink, potem jechaa do
Spanish Fork, eby ogarn dom i
czeka. Pierwszy raz w yciu czua si jak
prnujca dama.
Ktrej niedzieli, podczas gdy kopaa w
ogrodzie, Gary wyrzebi ich imiona na
pniu jaboni za pomoc kieszonkowego
scyzoryka; naprawd adnie i starannie
wypisa: GARY KOCHA NICOLE. Nikt
przedtem czego takiego nie zrobi.
Nastpnego dnia miaa mnstwo spraw
do zaatwienia, ale spieszyo jej si do
domu. Kiedy wreszcie dotara, umya
wpierw jego samochd, potem wdrapaa
si na drzewo, powyej jego napisu, i

wyrzebia: NICOLE KOCHA

GARY'EGO. Potem wesza do domu, w
sam por, by go przywita.
Wyszed z puszk piwa do ogrdka i
wtedy poprosia, eby przyjrza si
jabonce. Nic nie zauway i w kocu
musiaa mu pokaza. Cieszy si jak
dziecko i powiedzia, e zrobia to adniej
ni on. Mwi, e Piknie udao jej si
serce wok imion.
Moe w tydzie pniej, jak Gary si do
niej wprowadzi, wrd jego rzeczy
wpada jej w rce dua ta teczka z
papierami dotyczcymi jego sporu z
wiziennym dentyst. Argumenty stron,
wypisane na maszynie w argonie
wiziennym, wyday jej si tak zabawne,
e siada i w gos si zamiewaa. Tyle

wielkich sw w sprawie sztucznej

szczki. Jednak kiedy powiedziaa o tym
Gary'emu, posmutnia. Nigdy nie
wspomina, e ma sztuczne zby.
Cholernie si przej, e wszystko
odkrya.
Rzecz jasna, dla niej nie byo to nic
nowego. Wiedziaa od razu pierwszej
nocy. ya kiedy z facetem, ktry te
mia protez, i znaa jej dotyk. Zawsze
mona to stwierdzi, caujc mczyzn,
bo tacy nigdy nie pozwalaj woy sobie
jzyka do ust. Posuna si nawet do
docinkw na temat jego siekaczy, ale
Gary le to znosi. Zmienia si, jakby mu
kto nagle wyczy wiato. Dalej mu
docinaa, eby pokaza, jak mao dba o
ca spraw. Nie miaa zamiaru

przyrwnywa go do innych facetw,

ocenia pod tym czy innym wzgldem.
Raczej gotowa bya przyj cao, jak
jest, bez wybrzydzania.
Kadego dnia docierao do niej, e rne
drobne sprawy w jego zachowaniu
sprawiaj jej niespodziewan
przyjemno. Na przykad nie pali, ale
widzia, jak robia sobie skrty, przynis
wic do domu karton papierosw. To
byo pikne, rne mae niespodzianki.
Wieczorami siadywali pijc piwo i wci
mao im byo czasu spdzanego razem.
Moga pozwoli sobie na tak szczero,
na jak tylko miaa ochot, i opowiedzie
mu o swojej przeszoci. Sucha
uwanie. Chon wszystko, co miaa do
powiedzenia. Inny facet doprowadzaby

j do mdoci swoj skupion uwag, a

tu wcale jej nie przeszkadzaa. Jego
osob Nicole studiowaa w taki sam
sposb.
Potrzebowaa tylko jednego: wicej
godzin razem. Przedtem cenia sobie
kad minut samotnoci teraz z
niecierpliwoci czekaa na jego powrt.
Mijaa siedemnasta, zjawia si Gary i
dzie si dopenia. Uwielbiaa otwiera
mu pierwsze piwo.
Niekiedy bra swoj wiatrwk do
ogrodu i tam strzelali do butelek i puszek
po piwie w wietle zmierzchu, a do
chwili gdy trafienie oceniao si na such:
brzk szka albo rykoszet. Zmrok zapada
powoli. Oddychao si jak przez bukiet

r. Powietrze byo dobre niczym

marihuana.
We wczesne wieczory, jak ten, jeli
zostawali w domu, nie odstpoway ich
dzieciaki. Baby-sitterk bya Laurel,
dorastajca dziewczyna, ktra miaa
liczne rodzestwo cioteczne, i
przyprowadzaa maluchy ze sob.
Czasem, kiedy Gary i Nicole wracali z
przejadki, zastawali ca czered, wic
bawili si z dziemi. Nosi je na barana.
Staway mu na ramionach i dotykay
rkami sufitu. Lubi zabaw z tymi, ktre
miay na tyle odwagi, by przemierzy tak
cay pokj. Dzieciaki cholernie go lubiy.
Bardzo czsto jednak, zaraz po jego
powrocie, cigali Laurel i wybierali si
na samotn przejadk.

Kolacj zwykle jedli nie wysiadajc z

samochodu, w barze dla kierowcw, par
razy zabra j te do klubu Stork, gdzie
grywa w bilard. Zdarzay si takie
popoudnia po pracy, e jedzili do
centrum handlowego i wybierali dla niej
seksown bielizn albo kupowali piwo,
papierosy i jechali do kina dla
samochodziarzy.
Tam, ledwo zaparkowali, Gary chcia,
eby si rozebraa. Potem kochali si na
przednim siedzeniu. Gary wprost
uwielbia, kiedy bya naga. Nie mg si
nacieszy, e dotyka nagiej kobiety.
Kiedy, podczas seansu Piotrusia Pana,
wysiedli i usadowili si na tylnym
pokadzie, czyli klapie baganika, oparci
plecami, a ona bya naga. Mustang sta

zaparkowany daleko na polu, ale w

pobliu byy inne samochody, mimo to
Nicole nic nie miaa na sobie. Jezu, jakie
to fajne uczucie. Po 'dugich latach w
wizieniu Gary mia pierdolca na
punkcie patrzenia na ni, jak chodzi z
wypitym tyeczkiem i dyndajcymi
cyckami. Radowao j, e mu si podoba
bez ubrania. Mg J sobie owin wok
palca i wcale jej to nie przeszkadzao.
Przy tym nie bywa arogancki. Jeli j o
co prosi, by rozbrajajcy. Pewnego
wieczoru, do pno, zdja nawet
ciuchy na schodach od zaplecza
Pierwszego Kocioa Mormonw w
Parku Provo. Bya noc. Siedzieli na
stopniach i jej ciuchy walay si w trawie;
potem troch

taczya, a Gary piewa gosem

Johnny'ego Casha, tylko nie tak dobrze
jak on, chocia wcale to nie
przeszkadzao osobie zakochanej w
Garym w kadym razie odpiewa
Cudown ask:
W trudzie i znoju wiele grb
Ominlimy wraz, aska otuch niesie
nam I wci prowadzi nas.
W ten oto sposb siedziaa przy nim
naga o drugiej w nocy, w ciep wiosenn
noc, kiedy od pustyni dmucha gorce
powietrze zamiast chodu schodzcego z
gr.
Tej nocy, bardzo pno, ju w ku,
wreszcie im si udao. Dobrze im byo si
kocha, wic zacz jej szepta, e zapie
jej mikk, ciep pupk swoimi

szorstkimi apskami, e bdzie oddycha

wprost w jej dusz, i wtedy udao jej si
razem z nim, naprawd si udao,
pierwszy raz.
Rano usiada i napisaa list, eby mu
powiedzie, jak bardzo go kocha i e nie
chce przesta. To by taki krtki list,
ktry zostawia mu przy witaminach. Nic
nie odpowiedzia, gdy przeczyta, ale
ktrego z kolejnych wieczorw
przechodzili obok tego samego kocioa
na tyach ulicy Centralnej i zobaczyli
spadajc gwiazd. Oboje wypowiedzieli
w mylach yczenie. Spyta, co
pomylaa, ale nie chciaa powiedzie.
Potem wyznaa, e pragnie, by jej mio
do niego trwaa niezmiennie i zawsze.
On za mia nadziej, e nigdy nie

spadn na nich niepotrzebne tragedie.

Wtedy przemkny jej przed oczami
wspomnienia, a zapada si jak we nie.
ROZDZIA 5
Nicole i wujek Lee
Kiedy, na pytanie Gary'ego, czy
pamita, jak pierwszy raz si z kim
pieprzya, Nicole nie odpowiedziaa od
razu.
Sabo odrzeka po chwili.
Sabo? Jak to sabo? zdziwi si
Gary.
To nie byo nic wielkiego wyjania
Nicole. Miaam jedenacie albo
dwanacie lat.
Oczywicie nie opowiedziaa mu
wszystkiego od razu. Najpierw mwia o

tym, e bya ma spryciar, na przykad

w wieku lat szeciu miaa oswojonego
szopa. Sza do szkoy trzymajc go na
ramieniu i wyobraaa sobie, e jest nie
wiadomo kim.
W kko wagarowaa. Czasami po prostu
nioso j na wzgrze ponad budynkiem
szkoy, sadowia si tam wrd sosen i
patrzya z gry na t kup idiotw
siedzcych w klasie. Raz Nicole co
odbio i zamiast trzyma si lasu, ruszya
z powrotem drog. W tym momencie jej
matka wyjeda zza zakrtu, patrzy, a tu
Nicole. Pamita, co matka powiedziaa:
No dobra, maa. Do samochodu.
Albo jak matka obcia jej wosy na
krtko, e wida byo go skr za
uszami. Ludzie myleli, i Nicole jest

chopakiem. Raz dzieciaki na boisku te

wziy j za chopaka, a ona udowodnia
im Pomyk.
Gary si mia. To przyspieszyo spraw.
Pamita, e jak miaa dziesi czy
jedenacie lat, napisaa pornograficzny
list do takiego niegrzecznego chopca z
niewyparzon buzi. Nie wiedziaa, po co
waciwie pisze, i gdy skoczya,
spojrzaa na cao i podara. Kathryne
udao si wyowi kawaki ze mieci i
podklei tam. Potem wypominaa
crce, jaka jest potworna. Zwaszcza
dlatego, e Nicole napisaa: Dobra, w
kko o tym gadasz, wic chod to
zrobimy."
Momentami Nicole wydawao si, e jej
matka jest bardzo inteligentna, bo

Kathryne wyczuwaa, co czowiek myli.

Zdaniem Nicole, Kathryne mao suchaa
gosu wasnej duszy, za to umiaa niele
namierza innych. Po duszym
mieszkaniu z ni nie dziwio, e matka
wypowiada myl, jeszcze zanim zdy
przyj ci do gowy. Miaa talent do
wyprowadzania ludzi z rwnowagi.
Kathryne bya mikr kobietk, ale
potrafia bez ogrdek owiadczy swemu
wielkiemu, przystojnemu mowi z
piknym, czarnym wsem, e jest
skoczonym achudr. e niech idzie
dalej pierdoli swoj dziwk. Charley
zazwyczaj wraca z pracy pno, bo po
drodze wstpowa do baru na par
kolejek, po czym wchodzi do domu,
wcale nie zataczajc si czy bekoczc,
tylko z pumiechem na twarzy jak

Clark Gable, i Nicole widziaa, e jest w

dobrym humorze. Wtedy Kathryne
zabieraa si do ustawiania mu nastroju.
Nie miaa zamiaru niczego wybacza.
Raz kiedy Kathryne rzeczywicie
przyapaa go, jak schodzi po schodach
jakiego motelu. Mia tam dziewczyn na
pitrze. Kathryne wyja jego pistolet
subowy i grozia, e go zabije. Ale nie
strzelia. Z kolei ojciec Nicole zawsze
zarzuca Kathryne cudzostwo jej
matce! a przecie Charley Baker by jej
pierwszym mczyzn i jedynym. Ojca to
nie ruszao. Raz wrci pno do domu i
nikogo nie zasta, wic myla, e
Kathryne odesza na zawsze z jakim
mczyzn, razem z dziemi. A ona po
prostu zabraa dzieciaki do kina. Jak

wrcili, Charley nie chcia jej wierzy.

Dzieci musiay wia z domu do
samochodu, a kiedy mama pdem
wsiada, eby odjecha, Charley
prbowa rzuci si w biegu na mask i
zama nog. To si stao, kiedy Nicole
miaa jakie siedem lat, a jej ojciec
dwadziecia pi.
Stale walczyli o pienidze. Matka
twierdzia, e ojciec kantuje wasn
rodzin, wydajc fors na strzelby
myliwskie albo picie
z kumplami z wojska. Jednak Nicole
pamita, e jak miaa dziesi lat jej tata
by w Wietnamie, matka martwia si, bo
mogli go zabi. Syszeli czasem jej pacz
pn noc.

Kiedy Gary owiadczy, e chciaby

pozna jej matk, Nicole nie wspominaa
mu o swojej ostatniej rozmowie z
Kathryne. Matka powiedziaa, e jej
nowy chopak jest cokolwiek stary, jak
syszaa. Do tego dochodzi jego odsiadka.
Z kim to Nicole si zadaje?
Bd chodzi, z kim mi si ywnie
podoba owiadczya Nicole.
Lecz gdy spotkanie doszo do skutku, nic
si nie stao. Gary by ugrzeczniony,
stan przy kredensie z Jeremym w
ramionach, patrzy wok, bada
wzrokiem wszystko i nic nie mwi. Przy
wyjciu powiedzia do Kathryne:
-- Mio byo pozna.
Nicole wiedziaa, e zostawiaj za sob
mieszane uczucia.

Przejmowaa si, przeczuwajc, jak

ludzie mog go zrani. Zachowywa si
sztywno niczym czternastoletni chopiec
wrd nieprzychylnych mu osb.
Rozumiaa wszystko. Wiedziaa, jak jest
w wizieniu. Czua si tak, jakby te
przez to przesza. By uwizionym
znaczy apa oddech, kiedy kto zatyka ci
nos palcem. Wyjmuje palec i powietrze
ci oszoamia. Wizienie to maestwo
w zbyt modym wieku i dzieci.
Nie zawsze pamitaa, ktr histori
zdya mu ju opowiedzie. Niewane.
Niektre opowieci byy do straszne.
Ale zawsze miaa wraenie, e jej myli
przenikaj do jego gowy z pomoc
zaledwie paru sw. Ani si obejrzaa, a

ju mwia mu wszystko, jak leci. Sucha

bez irytacji. To bardzo wane.
Kiedy miaa osiem czy dziewi lat,
wydawaa si sobie brzydka jak
niezdarny pisklak. Potem nagle
rozkwita. W szstej klasie miaa
najwiksze cycki. Waciwie by taki
moment, kiedy miaa najwiksze cycki w
caej podstawwce. Przezywali j
Wypchana".
Przed ukoczeniem jedenastu lat
nikomu nie pozwolia sobie wsadzi. Ale
lubia si rozbiera i im pokazywa.
Potem pozwalaa chopakom si dotyka.
Lubia zwraca na siebie uwag
najadniejszych chopcw. Dlatego, e
nigdy nie uwaaa si za osob lubian.
Rzadko zapraszano j na prywatki.

Dziewczynki z dobrych, mormonskich

rodzin, uczszczajce do szkki
niedzielnej, strasznie jej dokuczay.
Zanim posza do szkoy redniej,
przyjania si zawsze z najgorszymi.
Albo z takimi, co najwicej rozrabiali,
albo z najbrzydszymi. Stale krada,
przewanie z szafek innych dzieciakw.
Chocia jej nie zapano, wszyscy
podejrzewali wanie j i okazywali
oburzenie. Za to nikt nie interesowa si
ni na tyle, by co w niej zmienia na
lepsze. Mylaa sobie, e nawet gdyby
bya grzeczn dziewczynk, chodzia do
kocioa i miaa dobre stopnie, kt by to
zauway?
Potem zamknli j u czubkw w wieku
lat trzynastu. Jedna dobra pani wysaa

j do poradni i namwiono j do tego.

Powiedzieli, e pobdzie tam zaledwie
par tygodni, ale kiedy wypaplaa o
wujku Lee, zatrzymali j na siedem
miesicy.
Dokadnie odkd posza do szkoy,
mieszka z nimi ojca kumpel z wojska.
Mj kole" nazywa go ojciec. Dzieci
mwiy o nim wujek Lee", chocia nie
by adnym wujkiem ani innym
krewnym; tata czu si z nim zwizany
bliej ni z wasnymi brami. On nawet
wyglda troch jak Charley Baker. Kiedy
szli gdzie razem, mona byo pomyle,
e po ulicy idzie Elvis Presley z Elvisem
Presleyem.
Wujek Lee ju nie yje, ale mieszka u
nich, z przerwami, od chwili gdy

skoczya sze lat, i Nicole zawsze

winia ojca i matk za wujka Lee, bo on
j wypierdoli. Uwaa nawet, e zostaa
szmat wanie przez niego.
Kiedy jej ojciec dyurowa noc w Bazie,
matka te pracowaa do pna, a brat
spa, Lee zaczyna swoje. Kiedy by pny
wieczr i matka z ojcem gdzie poszli,
Nicole ju wiedziaa, co si kroi.
Denerwowaa si czekajc, a Lee
wyjdzie z wanny. I zaraz siada z ni sam
w pokoju, rozchyla szlafrok i mwi,
eby si pobawia. Nazywa to zabaw w
achotanie siukw.
Przy zgaszonym wietle nigdy naprawd
nie wiedziaa, czy prosi j o dotykanie,
czy caowanie, i w co. Po chwili to nawet

przestawao by takie niezwyke; kiedy o

co pyta, grzecznie odpowiadaa.
Przyjemnie ci? Mwia, e tak.
Miaa skoczone dwanacie lat, kiedy
owiadczya mu, e wicej jej do tego nie
zmusi. Spaa obok April, a Lee j zbudzi.
Nicole sdzia, e April i tak nie pi, wic
powiedziaa: nie. Na to Lee owiadczy,
e przyapa j w azience. Opisa ze
szczegami, jak widzia mae co nieco
masturbacji. Stwierdzi:
Taki z ciebie wyzwolony duch, moesz
wic robi to ze mn. Odrzeka mu:
Nie obchodzi mnie, co widziae; id i
gadaj wszystkim naokoo.
Niedugo potem znalaz si w Wietnamie
i zabili go. Nicole zastanawiaa si, czy

podziaao jej przeklestwo, bo miaa

mnstwo zych myli na jego temat.
W rodzinie nigdy nie opowiadaa o tym,
co on zrobi. Baa si, e jej nie uwierz.
Jednak teraz ju chyba wiedzieli. Moe
ta mia pani, ktra wsadzia j do
czubkw, pofatygowaa si, eby im
powiedzie.
Gary dugo milcza.
Twojego starego powiedzia
Jeste pewien. e chcesz tego
Twojego starego powiedzia
powinno si zastrzeli. Jeste pewien, e
chcesz tego wszystkiego sucha? Chc
sucha przytakn.
Opowiedziaa mu wic o domu wariatw
i o pierwszym maestwie. Nie

ukrywaa te niczego o orgii w

midzyczasie. Inaczej trudno byoby
wyjani, jak spotkaa swego drugiego
ma, zanim poznaa pierwszego.
Tak naprawd to bya p-wariaciarnia,
p-poprawczak. Co w rodzaju domu
dziecka. Nie byo tak le, tylko Nicole
cay czas Wariowaa, bo to idiotyczne, e
jest si zamknitym. Dlaczego mnie
tu trzymaj, zadawaa sobie pytanie,
przecie nie mam wira. W nocy
zapadaa cisza i Nicole czua si
samotna, kiedy kto krzycza.
Kiedy pierwszy raz dali jej przepustk do
domu, zatrzymaa si u swojej babki i
jacy faceci z domu obok zaprosili j na
ma prywatk. Zostaa z nimi w tym
domu przez par dni i narobia sobie

kopotw, nie wracajc na czas. Tak j

pilnie obserwowali po powrocie, e
dopiero za sze miesicy moga wyrwa
si znowu.
Drzwi pilnowaa wtedy stara baba, ktra
zupenie nie kontaktowaa, i Nicole
udao si j min. Machna si przez
pole, sforsowaa dwa poty, par
podwrek, znalaza w miar szerok
szos i pojechaa stopem do domu Sue i
Rikkiego, gdzie zaczepia si na par dni.
Tam zacza chodzi z facetem, ktry
zosta jej pierwszym mem; nazywa si
Jim Hampton. Mwi, e jest zakochany,
i chcia si z ni eni ju od pierwszej
randki. W jej oczach by wielkim, gupim
niedorostkiem. Mimo to spotykaa si z
nim codziennie od chwili ucieczki. Czua

si lepsza od niego, a popadaa w

zarozumialstwo.
Potem jej ojciec dowiedzia si, gdzie jej
szuka, i przyjecha. Nie wcieka si w
ogle. Uwaa, e zgrabnie to zrobia
ucieka od czubkw. Zaproponowa, eby
wysza za m.
Nicole zawsze czua, e j w to wrobili. W
domu wariatw uywano okrelenia:
wtryni" kogo w maestwo, wbrew
woli, prawem silniejszego. Wtryni. Dla
Nicole byo jasne, e rodzice chc mie j
z gowy.
Z drugiej strony, chocia nie cenia sobie
osobowoci Hamptona, nie wpadaa w
zachwyt nad jego inteligencj, by jej
zdaniem niesamowicie przystojny. W
dodatku ojciec powtarza, e jak wyjdzie

za m, nie bdzie musiaa wraca do

wirw. Wtedy Hampton poprosi
Charleya o zgod, a jej ojciec rzek:
No to jedziemy. \
Nie spyta o zdanie Nicole. \
Wsiedli do samochodu z Jimem
Hamptonem jak dwaj starzy kumple
jej tato nie skoczy jeszcze trzydziestki,
a Jim mia lat dwadziecia par
posadzili j z tyu i odjechali. Nicole
wiedziaa, e nie zyska ani grama
wolnoci na maestwie z Jimem
Hamptonem. Podczas jazdy ci z przodu
opijali spraw, a Nicole dosza do
wniosku, e sama si w to wpakowaa i w
kocu dlaczego ma nie sprbowa.

Na tylnym siedzeniu przypominaa

sobie, jak tata zabra j do baru, kiedy
miaa dwanacie lat. Mylaa, e chce si
z ni pokaza, lecz szybko przekonaa
si, i ma tam dziewczyn, z ktr chcia
si pokaza, i wiedzia, e Nicole nie
powie matce. Jednak przy drzwiach
przystana. WSTP DOZWOLONY OD
LAT 21 gosi napis.
Jej ojciec wskaza najpierw jedynk,
potem dwjk i owiadczy:
Tu pisze od lat dwunastu. Ju moesz
wej.
Nigdy nie czytaa liczb od tyu zbyt
pewnie, wic zgodzia si, e tego dnia
dwadziecia jeden rwna si dwanacie.
Skoczya wanie czternacie lat i
wspomnienie pobudzio j do miechu.

Byo na co popatrze, gdy Charley pi z

Hamptonem. Waciwie to ojciec Nicole
wyglda troch jak jej przyszy m. A
przyszo jej do gowy, e obaj
przypominaj wujka Lee, niech go diabli.
W sumie podr okazaa si nie taka za.
Po drodze zabrali jej koleank, Cheryl
Kumer, ktra pojechaa z nimi do Elko,
w stanie Nevada, gdzie Nicole i Jim
Hampton wzili lub.
Jim nigdy nie by dla niej niedobry,
raczej odwrotnie, obchodzi si z ni jak
z kosztown lalk. Do swoich
nieonatych kolegw mawia zawsze:
Hej, patrzcie, co tu mam. Widzicie?
Nie mia pracy, wic yli z zasiku dla
bezrobotnych. Nie pracowa, ale
naprawd zna si na obsugiwaniu

automatw z col pilnikiem do paznokci.

Nawet jeli niezupenie odpowiadao jej
ycie z wier-dolarwek i dziesitek,
przyznaje, e niele si bawili.
Po kilku miesicach wci dochowywaa
mu wiernoci, co nie byo najgorsze.
Prbowaa przezwycia swoje
zahamowania seksualne. Przechodzili od
niedosytu do nadmiaru. Wtedy jeszcze
ani razu nie miaa orgazmu i zdawaa
sobie spraw, e to nie cakiem wina
Hamptona. Poza wujkiem Lee, skrywaa
inny wielki sekret swojej przeszoci, o
ktrym nigdy nie rozmawiaa z
Hamptonem. Zdarzyo si to, kiedy po
raz pierwszy opucia dom wariatw z
przepustk na weekend i na pewnej
prywatce spdzia dwa

dni i dwie noce. adnych par miesicy

wczeniej, zanim w ogle poznaa
Hamptona.
Facet, ktry wwczas wycign j z
domu babki na t prywatk, mg mie
dwadziecia osiem lat i obiecywa, e
bdzie mnstwo gorzay i trawa do
palenia. Naprawd jej si podoba.
Nazywa j dziecin, nie odstpowa na
krok i cay czas otacza uwag. Poszli do
ka i zostawi j w nastroju
rozmarzenia. Wtedy poszed i powiedzia
swoim kumplom:
W sypialni jest jedna sodka maa,
idcie z ni pogada.
Facet naprawd co dla niej znaczy,
nawet kiedy da jej do zrozumienia, e

wiesz, jak mnie lubisz, to musisz da

moim kumplom, nie?"
Nicole czua rne rzeczy, podczas gdy to
si dziao. Oddalia si w przestrze,
obserwujc sam siebie. By to sposb na
przemylenie spraw. Rozwizywanie
problemw.
A nade wszystko czua dum. To nic, e
kady pierdoli j, jak chcia,
uczestniczya jednak w prywatce, przed
ktr kada z koleanek miaaby cykora.
To byo ekscytujce. Troch si
nabuzowaa i w kocu zaliczya chyba
wszystkich obecnych tam facetw. Moe
bya tam i trzy dni. Po prostu w ogle nie
wychodzia.
Pord tego wszystkiego poznaa
Barretta. Do sypialni zajrza chudy,

nieduy facet, ktrego nigdy przedtem

nie widziaa. Bya sama w ku, na drugi
dzie, z uczuciem przeadowania, a on
otworzy drzwi i mwi do niej z
korytarza. Powiedzia:
Wiesz, nie musisz tego robi. Ty nie
jeste taka. Nie marnuj wszystkiego.
To byo jej pierwsze wspomnienie o
drugim mu, Jimie Barretcie. Sta tam
zaledwie par minut, ale na zawsze
zapamitaa wyraz jego twarzy.
Ponownie zobaczya Barretta dopiero po
miesicu, kiedy znalaza si z powrotem
u czubkw i jego te tam wsadzili. Nie
by ani troch zwariowany. Jednake
uciek z wojska jego ojciec podpisa
wic papier, eby mie go w rku. Dom
wariatw by lepszy ni obrona cywilna.

Ojciec Barretta, zanim zosta agentem

ubezpieczeniowym,
pracowa w policji stanowej, wobec tego
w oczach wadzy syn musia uchodzi za
niespena rozumu.
Naprawd zakochaa si w Barretcie u
czubkw. Oboje byli prawie tacy sami.
On wyglda tak fajnie, asi si,
prawdziwa przylepka. Cay w
umiechach, naprawd fajny, w
kowbojskich butach, marynarskich
spodniach, dopasowanej koszuli,
uczesany, dobrze wychowany, nieduy
facio. Potem wzili go znw do wojska i
strasznie dugo nie dawa znaku ycia.
Wtedy ucieka i wysza za tego drugiego
Jima, Hamptona.

Par miesicy pniej Barrett pokaza si

ktrego dnia. Czeka na ni na parkingu
przed supermarketem. Byli tacy
szczliwi z powodu spotkania. Jak
moga polubi innego? Czy ju go nie
kocha? Przecie rozmawiali o wasnym
domu, gdzie zamieszkaj nie niepokojeni
przez nikogo. Jeeli czuje si szczliwa z
tym facetem, za ktrego wysza, to on,
Barrett, si usunie. Kocha j na tyle, by
yczy jej szczcia i mioci. Lecz jeli
nie jest szczliwa... Piknie rozegra t
amigwk. Po upywie trzydziestu
minut poegnaa si w sercu z
Hamptonem i ucieka z Barrettem.
Pojechali do Denver. Zimna podr.
Przez tydzie mieszkali u jego
przyjaciela, potem wrcili do Utah, na

ono rodziny Barretta. Nicole usiowaa

mwi mu Jim, ale to byo take imi
Hamptona, wic wolaa nazywa go
Barrett.
Po przyjedzie do Utah jego matka,
Marie Barrett, zachowaa si naprawd
wietnie, przyja ich, jak stali. Z jednym
wyjtkiem: nie wolno im byo nocowa w
domu. Jak chcecie tu wej, wpierw
wecie lub" nakrelia granic. Nicole
miaa to w nosie. Najszczliwszych
chwil w yciu dowiadczya podczas
ucieczki, pic w sadzie. Nie miaa wic
nic przeciwko spdzaniu nocy na tylnym
siedzeniu volkswagena. Raczej Barrett
czu si na ulicy zbyt wystawiony. Jego
stary mwi, e kiedy bawili w Denver,
przyjecha ich szuka Jim Hampton z

Charleyem Bakerem. Nicole bya zdania,

e to gupio z ich
strony, bo dlaczego Hampton i ojciec nie
mog pilnowa wasnego nosa, ale
Barrett wytumaczy Nicole, e nie czuje
si stworzony do konfrontacji z uyciem
siy. Wobec tego znaleli sobie lepsz
kryjwk.
Znaleli mae, ciasne mieszkanko przy
gwnej ulicy w Lehi. Schody
prowadzce do ich drzwi byy fatalne, z
powodu pijakw wytaczajcych si z
baru na parterze. Od wylotu ulicy
cigna si pustynia, skd gwizda wiatr.
Ich okno wychodzio na ulic. Nicole
moga stan przy nim i patrze, jak jej
tata wchodzi do baru poniej.

Pewnego dnia Charley pojawi si w

drzwiach. Wszyscy szukali, ale dopiero
jej ojciec si zwiedzia: nie do, e
przebywaj w tym samym stanie, w tym
samym miecie, to w dodatku dokadnie
nad jego ulubion knajp. Tato od razu
wszed do rodka, przywoa ten swj
gwniany umiech i spyta Nicole:
Jak si masz?
Podszed Barrett i Charley powiedzia:
Chopcze, zaraz wytn ci jaja. Wyrw,
tymi rkami.
Mia gos Clarka Gable. Barrett
powiedzia co agodnie, w rodzaju:
Moglibymy wpierw o tym pogada?
Potem wyjani jej ojcu, e nie jest zym
czowiekiem i bardzo kocha Nicole.

Nicole nic tylko patrzya Charley owi

prosto w oczy. Ani si obejrzaa, a ojciec
skapitulowa i odszed w pokoju do
domu. Nie moga w to uwierzy.
Par dni pniej przyjechay gliny i
zwiny Barretta pod zarzutem, e jest
osob niepodan. Takim terminem
okrelili biednego Jima: Osoba
Niepodana. Jej zdaniem to matka,
dowiedziawszy si od ojca, nagraa
spraw. Zreszt go, ktry dostarcza
Barrettowi towar na sprzeda, poszed i
wydosta go za kaucj. Wtedy przysza
kolej na Nicole. Odbio jej. Siedziaa
pewnej nocy w mikrobusie nalecym do
przyjaciela i jada pomaraczowe soce
* z pudeka od zapaek.! Nazajutrz
wszyscy byli padnici, ale w nocy znw

sobie dali. I Nicole przywirowaa. Stali

zaparkowani przy ulicy Centralnej w
Provo. Radio ryczao, a tu nagle
nadjeda dyskoteka, syreny wyj. W tyj
momencie wibracje ** wszystkich
siedzcych w mikrobusie wykonuj
odjazd. Bingo! Nicole poczua, e leci po
ulicy, to znaczy po prostu spieprza. Jim
za ni; zapa j, zawlk z powrotem, ale
sam by podcity. Nicole zreszt
wrzeszczaa, zawalajc spraw do reszty.
Barrett zabra j do szpitala, lecz nawet
tam nie mogli sobie z ni poradzi.
Lataa w kko i mwia pielgniarkom,
e s wstrtne. Widziaa lwy i tygrysy.
Zawieli j wic do Domu.
Kathryne nie miaa zamiaru jej stamtd
wypisa. Owiadczya Barrettowi, e jeli

ten chce polubi Nicole, musi najpierw

zapaci za szpital. Inaczej wyle si j do
poprawczaka. Barrett musia powiedzie
rodzinie:
Pozwlcie mi tylko si z ni oeni. To
wszystko, czego mi trzeba.
I namwi ich do wyoenia niezbdnych
stu osiemdziesiciu dolarw.
Matka daa jej na lub czarn sukni.
Bya krtka, z rozpierdasami po bokach.
To naprawd ujo Nicole. Jednak nie
bya pewna, czy uchodzi bra lub w
czarnej sukni w wieku lat pitnastu.
Matce nic nie powiedziaa, ale martwia
si, e nikt nawet nie zrobi im zdjcia.
Pocieszaa si: tam, na miejscu, musz
gdzie mie aparat, mog zaproponowa
nam zdjcie lubne. Lecz fotografa nie

byo. Par tygodni pniej opucia j

rodzina. Charley i Kathryne zabrali si z
dziemi do jego nowej jednostki na
Midway.
Kiedy ya z Barrettem, seks wyglda
mniej wicej tak samo, jak z
Hamptonem. Wwczas jeszcze bya
niedowiadczona. Nie czua nawet
poowy tego, co udawaa. Ani razu nie
miaa orgazmu, przez cay miesic po
lubie. Oczywicie, adne zblienie z
Barrettem nie obywao si bez
natychmiastowego powrotu pamici do
pierwszego razu z wujkiem Lee.
Waciwie zawsze, gdy seks z Jimem
trwa zbyt dugo, czua, e j piecze i
obciera, a piersi ma podranione od
mitoszenia, zupenie tak samo jak w

dziecistwie. Mimo to uwielbiaa

Barretta. Taka bya z niego dobra,
bratnia dusza. Przysigli sobie, e bd
biedni, lecz szczliwi przez cae
maeskie ycie.
Jednak od pocztku nie mogli jako tego
szczcia osign. Barrett mia ciki
problem na gowie. Przyszed z tym
wreszcie do ojca na powan gadk,
dramatycznie, jak w serialu
telewizyjnym. Ojciec Barretta, jako
eks-glina, by skonny kupi jego wersj.
Jim powiedzia mu:
Suchaj, tacy jedni kopsnli mi nieco
towaru do rozprowadzenia, a ja cay
zuyem. Nie mam czym zapaci. Chc
mi da wycisk, wic musz znikn z
miasta.

W ten sposb namwi ojca na

skombinowanie uywanego mikrobusu,
pooy z tyu materac i odjechali.
Dopiero o wiele pniej Nicole dosza do
wniosku, e Barrett przerobi swego ojca,
bo nic podobnego mu nie zagraao.
Zatrzymali si wreszcie w San Diego, w
starym drewnianym hotelu zwanym
Commodore, i Nicole znalaza
tuciutkiego czarnego kociaka, ktrego
mogo co przejecha na rodku drogi,
wysza wic, eby go zabra, tylko e to
nie by kociak, lecz maa kotka w ciy,
bo owszem, wkrtce miaa kociaki.
Nicole uwaaa, e to bardzo fajnie.
miesznie si yo. Byli szczliwi i
jednoczenie biedni. Zacza szczytowa
z Barrettem, a on bawi si pomysem

wystawienia jej na sprzeda. W zasadzie

nie chodzio tu o ni; Barrett by
urodzonym handlowcem i potrzebowa
czego na sprzeda. Lubi
eksperymentowa. Ona zreszt te. To j
otwierao na mnstwo zwariowanych
wrae, o ktrych jako nie zdoaa
Gary'emu opowiedzie. Byoby
miejscami zbyt nieprzyjemnie, poza tym
przecie si nie sprzedaa. Po chwili
zastanowienia uznaa wtedy, e lepiej nie
nadeptywa Barret-towi na ego. By taki
zazdrosny.
Potem oddali koty i pojechali z
powrotem do Utah. Dotarszy do Orem,
zostawili samochd zaparkowany tu
przy wjedzie na midzy-stanow.
Barrett nawet na chwil nie wpad do

domu rodzicw, wysa im tylko kartk

informujc, gdzie schowa kluczyki, w
ktrej przeprasza, e nie jest w stanie
paci rat za mikrobus. Mwi Nicole, jak
go to mieszy: starzy dostan kartk ze
stemplem Orem, a myleli,; e syn jest w
Kalifornii.
Nastpnie udali si stopem do Modesto,
gdzie jaki niesamowity go z jednym
okiem, cakiem popieprzony, za
pidziesit dolarw miesicznie wynaj
im malek chatk. Pen karaluchw.
Gasili wiato, potem zapalali i tukli te
karaluchy. Tam odkrya, e jest] w ciy.
Poarli si o przysze dziecko. On
utrzymywa, e to nie ma sensu, Pniej,
jak wrc do Utah. Obiecanki-cacanki,
uznaa Nicole. Przecie prosia, eby

znalaz prac, a on wci przyrzeka, e

znajdzie. Duo mwi i nic nie robi, co
nie na jedno wychodzi. Za to Barrett
popisa si swoim talentem, kiedy
namwi pewn kobiet, ktra
sprzedawaa trzynastopokojowy dom,
eby przyja ich na lokatorw za
osiemdziesit dolarw miesicznie, bo w
ten sposb mogaby w kadej chwili
pokazywa go reflektujcym na kupno.
Zamieszkali tam i Barrett wcale nie
poszed do pracy, tylko sprowadzi
kumpli, zacz balowa i z powrotem
zaj si rozprowadzaniem towaru.
Trwaa nie koczca si balanga a do
szstego miesica ciy Nicole.
Pewnego dnia przyjecha komendant
policji wraz z wacicielk, ktra zwrcia

Barrettowi czynsz za p miesica, i gliny

dokonay eksmisji. Chcia tam zosta, ale
wcisnli mu pienidze z powrotem do
rki i kazali si wynosi. Nicole
przejmowaa si, e musi w ciy
mieszka u babki, a on przy rodzinie.
Nie do, e mieli okropne dugi, to
jeszcze Barrett cay dzie nic nie robi,
tylko zaprawia si z kumplami. ycie
zrobio si beznadziejne.
Wwczas zjawi si ojciec przylecia z
Midway w jakiej sprawie subowej.
Zwyczajnie artem spyta:
Chcesz si ze mn zabra? Zobaczy
Wyspy? Odpowiedziaa:
eby wiedzia!
W ten oto sposb po raz pierwszy rzucia
Barretta. Odleciaa w sidmym miesicu,

tak samo nagle, jak zostawia Hamptona.

W samolocie rozmylaa o pierwszych
dniach z Jimem, kiedy dziki mioci
czua w danym momencie to samo, co
Barrett. Owe myli naszy j oczywicie
dopiero po tym, jak pozwolono jej wsi
do samolotu. Pocztek podry by do
niefortunny. Nicole i Charley godzinami
czekali na wojskowy przelot na Hawaje i
cigle ich zaatwiano odmownie. Jeden z
problemw polega na tym, e Charley
nie mia jej wiadectwa urodzenia, wic
Nicole nie moga lecie na jego wojskow
kart jako crka. W ciy wydawaa si
znacz-nie starsza ni zwykle. Stojcy
obok Charley sprawia raczej wraenie
jej chopaka lub ma, w kadym razie
nie ojca. Przez to zacza w kko myle
o wujku Lee, jak nienormalna. W

zasadzie ojciec zawsze darzy j

specjalnymi wzgldami, niczym
seksown babk.
Moe jej myli askotay go w ucho, bo
Charley nagle spochmurnia wobec
perspektywy caonocnego czekania.
Jeeli nie wprowadz mojej crki do
tego pieprzonego samolotu zakl to
chyba porw skurczybyka.
Szed wanie do kasyna, a tu ni std, ni
zowd czterech andarmw^ z MP
mwi:
Pan Baker? Pan pozwoli z nami.
Wyprowadzili ich na zewntrz,
rozpaszczyli Charleya na cianie,
przetrzsnli go i zabrali do
komendanta. Nicole zostaa w kasynie

wraz z osiemdziesicioma jurnymi

marynarzami. Kiedy wyruszya na
poszukiwanie ojca, ujrzaa ogromnego
karalucha. By wielkoci sporej myszy i
wbieg do hallu, gdzie czekaa. Zesza za
nim po schodach i przebiega naokoo
budynku. Ze swoim wielkim brzuchem
nie miaa nic lepszego do roboty, ni
gania wielkiego, starego* karalucha.
Na jej widok Kathryne szczka opada.
Przy uciskach na powitanie Nicole
przypomniaa sobie, jaka kiedy bya
szczupa, i zauwaya pustk w oczach
Kathryne, jakby matka nie
wytrzymywaa ju tego wszystkiego.
Nastolatki, April i Mik, ktre przed
chwil byy dziemi, zaczynay dawa si
we znaki. Nicole poczua si tak przybita,

e nawet przez par dni nie palia przy

matce.
Jak tylko Barrett si dowiedzia, gdzie
ona jest, znacznie obciy rachunki
telefoniczne swojego starego. Zrobi si
taki emocjonalnie rozbudzony, od nowa
poczu tak wielki przypyw mioci, e
poszed do roboty. Nawet zaoy sobie
konto, mwi, e ma zamiar j odwiedzi.
Nicole przekazaa telefonicznie wyrazy
oddania. Kazaa mu nie przyjeda. Nie
chce ojcu narobi kopotw. eby
oszczdzi na opatach, Charley
przywiz j jako osob pozostajc na
jego utrzymaniu, i wszyscy myleli, e
jest niezamn matk.
Barrett, rzecz jasna, przyjecha tak czy
siak. Na lotnisku w Salt Lak podpisa

czek, ktry dopiero jego ojciec musia

pniej pokry, przylecia, poszed do
szpitala, znalaz oddzia pooniczy i
usiad za szyb sali, gdzie leaa. Ledwo
wysza Kathryne, ju by w rodku.
Nicole cieszya si, e przylecia; robio
to pewn rnic, ale niewielk. Nie
moga wszystkiego naraz wybaczy. Po
kilku dniach kazaa mu wraca.
ROZDZIA 6
Nicole pynie rzek
Nicole chciaa wreszcie usysze co o
yciu Gary'ego. Ale on nie mia ochoty
mwi o sobie. Wola sucha. Dopiero
po pewnym czasie zrozumiaa, e znalaz
si w wizieniu jako dorastajcy chopak
i odtd spdza tam prawie wszystkie
kolejne lata, dlatego interesowa si, co

te siedzi w gwce Nicole. Po prostu nie

byo mu dane dorasta w towarzystwie
takich sodkich istot jak ona.
Waciwie jeeli ju sprzeda jak
histori, zazwyczaj dotyczya ona
dziecistwa. Nicole lubia sposb, w jaki
opowiada. Podobnie zreszt rysowa.
Bardzo precyzyjnie. Nakrela sytuacj w
niewielu sowach. Zdarzyo si A, potem
B i C. Konkluzj musiao by D.
A. By w sidmej klasie i odbywao si
gosowanie, czy warto wysya sobie
nawzajem kartki na dzie witego
Walentego. On uwaa, e s ju na to
zbyt doroli. Jedyny gosowa przeciw.
Przegosowano go, wic kupi kartki,
eby wysa wszystkim w klasie. Jemu

nikt niczego nie przysa. Po kilku dniach

mia do zagldania do skrzynki.
B. Pewnego wieczoru mija sklep z
broni na wystawie. Znalaz jak ceg i
rozbi szyb. Rozci sobie do, ale
ukrad tak strzelb, jak chcia mie. To
by pautomatyczny winchester w cenie
stu dwudziestu piciu dolarw, i to
wtedy, w tysic dziewiset
pidziesitym trzecim roku. Pniej
wystara si o pudeko nabojw i chodzi
postrzela.
Miaem takich dwch kumpli,
Charleya i Jima. Oni przepadali za t
dwudziestk dwjk. A mnie mczyo
chowanie jej przed moim starym. Kiedy
nie mog czego naprawd mie, to mi
si odechciewa. Powiedziaem wic:

Wrzucam strzelb do strumienia, a wy,

jak nie pkacie, to skaczcie: jest wasza."
Myleli, e wstawiam kit, a do chwili
kiedy usyszeli plusk wody. Wtedy Jim
skoczy i rozkwasi sobie kolano o
podwodn ska. Nie wydosta strzelby.
Strumie by zbyt gboki. Mylaem, e
si zesram ze miechu.
C. Na trzynaste urodziny matka daa mu
wybr: mg urzdzi przyjcie albo
dosta banknot dwudziestodolarowy.
Wybra przyjcie i zaprosi tylko
Charleya i Jima. Oni wzili od swoich
starych fors na prezent dla Gary'ego i
kupili co dla siebie. Pniej mu o tym
powiedzieli.
D. Pobi si z Jimem. Wkurzy si i
prawie go zatuk na mier. Ojciec Jima,

podstpny skurwiel, odcign go,

groc:
ebym ci tu wicej nie widzia.
Wkrtce potem Gary wpad za co
innego i wsadzili go do poprawczaka.
Kiedy jego opowieci gstniay, tak e
przypominay historie starego kowboja,
ktry ucina suszon woowin po
kawaku i przeuwa skrawki, wtedy Gary
pociga yk piwa i mwi o Niebiaskiej
Gitarze. Gra na niej podczas snu.
Po prostu wielka gitara tumaczy
Nicole tylko wyposaona w okrtowy
ster, takie koo, i kiedy pi, za kadym
obrotem rozlega si muzyka. Umiem
zagra wszystkie melodie wiata.

Gary opowiedzia te o swoim aniele

stru. Mia wwczas trzy lata, a jego
brat cztery; ojciec z matk zatrzymali si
w Santa Barbara, eby zje obiad w
restauracji. Ojciec powiedzia, e idzie
rozmieni pienidze. Zaraz wrci. Wrci
po trzech miesicach. Matka zostaa
sama, bez pienidzy, z dwojgiem dzieci.
Prbowali dojecha okazj do Provo.
Dotarli do Humboldt Sink w Nevadzie,
skd nie mogli si wydosta. Omal nie
umarli na pustyni. Byli bez grosza, od
dwch dni nic nie jedli. Wtedy nadszed
drog jaki czowiek z papierow torb w
rku i powiedzia:
ona naszykowaa mi drugie
niadanie, ale to dla mnie za duo.
Chcecie troch? Matka odpowiedziaa:

 Tak, bdziemy bardzo wdziczni.

Mczyzna da jej torb i poszed dalej.
Usiedli na skraju drogi i znaleli w
rodku trzy kanapki, trzy pomaracze i
trzy ciastka. Bessie odwrcia si, eby
podzikowa, lecz ten czowiek znikn.
Rzecz si zdarzya na dugim, rwnym
odcinku autostrady w Nevadzie.
Gary twierdzi, e to by jego anio str.
Przybywa w potrzebie. W pewien
zimowy wieczr swego dziecistwa Gary
sta na zanieonym parkingu i rce mia
do blu zgrabiae od mrozu. Wtedy
wanie znalaz nowe, podbite futrem
rkawiczki z jednym palcem, lece na
niegu. Pasoway jak ula.
Tak, mia anioa stra. Tylko e on
dawno go opuci. Ale tamtej nocy, wraz

z wejciem Nicole do domu Sterlinga

Bakera, Gary odnalaz swego anioa.
Lubi mwi jej o tym, gdy trzymaa nogi
wysoko, na desce rozdzielczej, i bya bez
majtek, a jechali wzdu ulicy Stanowej.
Nie przejmowaa si, jeli kto patrzy.
Na przykad wielka ciarwka
podjechaa, jak stali na wiatach, i facet
wychyli si z szoferki, eby zajrze do
ich samochodu, wic Gary i Nicole
rozemiali si, bo im zwisao kalafiorem.
Gary przypali skrta twierdzc, e to
bdzie najlepsza trawa w yciu. Wzili po
machu i powiedzia:
To wszystko Bg stworzy, nie?
Ktrego wieczoru wczenie przyjechali
do samochodowego kina i okazao si, e
s tam pierwsi. Po prostu dla zabawy

Gary zacz rajdowa po krawnikach

oddzielajcych kady rzd. No i zaraz
wyskoczy jaki kutas z obsugi, zacz
goni ich furgonetk i podniesionym
gosem zabrania jedzi w ten sposb.
Gary zatrzyma si, wysiad, podszed do
faceta i tak mu nabluzga, e tamten
jkn:
Ale nie ma potrzeby si tak wcieka.
Lecz Gary cay chodzi. Gdy zapad
zmrok, wyj obcgi i odci dwie
kolumny gonikowe. Przyrzek sobie
zabra jeszcze par, jak przyjad
nastpnym razem. Dobrze jest mie
takie kolumny. Mona zawiesi po jednej
w kadym pokoju i jest muzyka w caym
domu.

Nigdy jednak nie wzili si do ich

rozmieszczania. Zostay w baganiku jej
samochodu.
Czasem wdrowali wrd traw na tyach
domu wariatw, u podna gr. Nicole
czua si podadowana na sam myl, e
znajdzie si na wzgrzu ponad
wirowni. Ale jaja. To ten sam dom
wariatw, gdzie j wsadzili sze lat
temu.
Sunny i Groszkowi nie zawsze si tam
podobao; wieczorem ogarnia ich lk,
kiedy nagle czuo si dziwny chd niby
powiew wiatru, a gry powyej stay
zimne jak skaa lodowa. Wtedy Gary i
Nicole szli sami.
Raz biegaa sobie, kiedy on j zawoa.
Co w jego gosie nakazao jej gna na

olep bez opamitania, e a wpada na

niego i hukna si w kolano, naprawd
mocno. Gary j wwczas podnis.
Oplota mu biodra nogami, obejmujc go
przy tym za szyj. Z zamknitymi
oczyma, miaa osobliwe uczucie bliskoci
za, ktrego rdem by Gary. Co wydao
jej si raczej dosy mie. Pomylaa:
Jeeli on jest szatanem, moe chc
wanie jego bliskoci.
To uczucie nie wywoywao przestrachu,
tylko dziwne, a zarazem silne wraenie,
jakby Gary by magnesem, ktry cign
w d za sob wiele dusz. Oczywicie, te
wiry za kratami okien potrafiy nie
wiadomo co wywoa z ciemnoci na
tyach domu wariatw.
W mroku nocy spytaa:

 Czy jeste diabem?

W tym momencie Gary postawi j na
ziemi i zamilk. Chd ogarn ich na
dobre. Opowiedzia Nicole o swoim
dawnym koledze imieniem Ward White,
ktry te kiedy zada mu to pytanie.
Przed laty, w poprawczaku, Gary wszed
znienacka do pokoju, gdzie Ward White
by akurat rnity w dup przez innego
dzieciaka. Gary nigdy nie mwi na ten
temat. Potem par lat si nie widzieli,
wreszcie zeszli si przypadkiem w
wizieniu. W dalszym cigu nie
rozmawiali o tamtym. A pewnego dnia
Gary zajrza do wiziennego warsztatu
dla majsterkowiczw i tam Ward mu
powiedzia, e wanie Przysali mu
troch srebra, ktre zamwi w domu

sprzeday wysykowej, i prosi, eby mu

Gary zrobi z tego piercionek. Z ksiki
o sztuce egipskiej, pod tytuem Piercie
Ozyrysa, Gary skopiowa co, co si
nazywa Okiem Horusa. Kiedy rzecz bya
gotowa, Gary owiadczy, e to magiczny
piercie i e on go chce dla siebie.
Wcale nie nawizywa do tamtego
zdarzenia. Nie musia. Ward White po
prostu odda mu Oko Horusa. Nicole
zawsze pamitaa, e ten piercionek
zosta zabrany dzieciakowi, ktrego
rnito w dup.
Teraz Gary chcia odda go jej.
Powiedzia, e Hindusi wierz, i
czowiek ma na rodku czoa
niewidzialne oko. Piercie moe pomc
przez nie widzie. Po powrocie do domu

kaza Nicole pooy si na pododze.

Miaa czeka, a trzecie oko pojawi si
dokadnie pomidzy jej zamknitymi
powiekami. Do tego czasu musiaa si
koncentrowa. Jeeli trzecie oko si
otworzy, bdzie moga nim patrze.
Nic nie nastpio tej nocy. Za bardzo si
miaa. Cay czas spodziewaa si
piramidy, lecz nie zobaczya niczego.
Ale innej nocy wydao jej si, e
rzeczywicie co si otwiera. Moe trawa
bya za dobra. Widziaa, jak jej ycie
powraca do niej przez to oko, i pamitaa
rzeczy dawno zapomniane, lecz one
tkwiy tak gboko, e nie bya pewna,
czy o wszystkich chce mu opowiada.]
Obawiaa si niechccy przywoa
nastpne upiory.

Dlatego dalej opowiadaa mu o sobie, ale

ju nie tak otwarcie] Coraz bardziej
skrywaa dawnych chopakw i udajc,
e nic w jej yciu nie znacz,
zachowywaa najlepsze dla siebie. Po
tamtej nocy koo domu wariatw
mnstwo z jej przeszoci pozostao we
wntrzu To byo jak ogldanie filmu o
samej sobie pyncej w d rzekij
ogldanie przede wszystkim dla siebie,
jemu za mona byo opowiedzie tylko
par scen.
Sunny miaa dopiero dziesi tygodni,
kiedy Nicole zaja si czym nowym.
Zacza umawia si na Midway z
facetami, ktrzy nigdy nie mieli dupy jak
naley. Po czci dlatego e Barrett
przekonywa j, jak beznadziejna jest w

ku. Moe z tego powodu wolaa i z

kim,,
kto nie wie, co dobre. Oczywicie Barrett
mia wasny problem nie mg
gwarantowa, e mu stanie z jakkolwiek
dziewczyn prcz niej. Wobec tego, po
cichu, bywa zazdrosny jak maniak.
Czasem, kiedy chodzili po miecie i jaki
facet si do niej umiechn, Barrett by
przekonany, e ona si z nim pieprzya.
Ale dusi to w sobie. Dopiero po trzech,
czterech dniach sprawa wychodzia.
Wtedy traktowa j jak dziwk.
Wypomina, ile razy j rnli, zanim go w
ogle poznaa. Mwi najokrutniejsze
rzeczy o tym, jaka jest szeroka. Zawsze
wtedy miaa ochot odpowiedzie, e
byoby lepiej, gdyby dysponowa czym

wikszym zamiast kutaska jak paluszek.

W zwizku z tym uznaa, e potrzebuje
jaki czas porobi to z chopakami,
ktrzy byli jej po prostu wdziczni.
Wkrtce jednak Nicole postanowia
wynie si z Midway. Duo wiczya,
czua si naprawd dobrze, bya szczupa
i miaa liczne dziecko. Akurat zaczo
si lato, Barrett przyjecha po ni na
lotnisko. Rozprowadza dziennie par
kilo najlepszej trawy i wygldao, e mu
si powodzi, chcia j wic mie z
powrotem przy sobie. Jednak Nicole
miaa na niego haczyk. Ja nie jestem
twoja stara, a ty nie jeste mj stary,
powiedziaa mu. Mog robi, co mi si
podoba.

Ale z nim zamieszkaa. Tego lata cay

czas byli na haju z najlepszego THC i
cannibanolu. Naprawd czua potrzeb
seksu.
Wtedy wanie Barrett sta si dla niej
tym facetem, z ktrym kadorazowo
miaa orgazm. Zastanawiaa si, czy to
znaczy, e powinna gbiej zaangaowa
si w ten zwizek. Moe powsta u niej
zwyky odruch warunkowy, ale Barrett
wprawia j w podniecenie przez samo
wejcie do pokoju. Po THC czua si
lekka i miaa ochot taczy. (Tylko na
trzewo miewaa ble gowy, zaczy
bole j zby i nerki. Mocne wistwo.)
Ale przynajmniej byo jej niesamowicie
dobrze w ku.

Mimo wszystko doskwieraa samotno.

Barrett nie wiedzia nic o jej gowie.
Tylko lubi odstawia wielkiego faceta.
Uwielbia kroczy ulic, jako dostawca,
na ktrego zwrcone s oczy wszystkich.
Karma nie kojarzya mu si z niczym.
Nicole daa mu wiat zawiatw Ruth
Montgomery Ford. Mwi, e przeczyta,
ale nic poza tym. Uboga refleksja jak na
takiego niegupiego gocia. Nie wpywao
to dobrze na Nicole, ktra po
cannibanolu miewaa skonnoci
samobjcze. Raz jej Si nio, e umara i
leaa w grobie wykopanym na pustyni.
Jej
ostatnie chwile wyglday tak, e
ogarna j ca mikka, czarna noc i
rzeka: Pjd do mnie."

Bya potem tak roztrzsiona, e

opowiedziaa Barrettowi, jak to mier
przemwia, a ona bya gotowa j
przyj. - Co ty powiedziaa.
Jeste zbyt cenna.
Nie mia nic wicej do powiedzenia na
ten temat.
Zaczy si te ich osobiste kopoty. On
mia wsplnika, Stoneya, ktrego darzya
sympati i ktry z nimi mieszka.
Pewnego wieczoru, w przypywie chcicy
jak upalna noc, wdzicznie i sodko
zwrcia si do Barretta:
Moe by przenis si na kanap,
niech Stoney sobie uyje.
cio to Barretta, ale poniewa zawar
umow, e Nicole nie jest ju jego star,
pooy si na kanapie, a Stoney razem z

ni. Barrett czu si tak skopany, e

wsiad w samochd i odjecha, potem
wrci po dwudziestu minutach i kaza
wsplnikowi si wynosi. Na tym si
waciwie skoczyo.
Par dni pniej Barrett jednak chyba
doszed do wniosku, e tego jej wanie
trzeba, bo zawiz j w gr kanionu na
prywatk, gdzie zupenie nie w swoim
stylu podzieli si ni z paroma
kumplami. Potem si jakby zaama.
Mieli okropn awantur i Nicole rzucia
w niego maczet, ktra przebia
drewniane drzwi. Potem cisna motek
w kuchenne okno. I zerwali ze sob.
Zabraa Sunny i wyprowadzia si, by
zamieszka z Rikkim i Sue w domu
prababki.

Wpakowaa si z deszczu pod rynn.

Nigdy przedtem nie miaa tak zych
ukadw z Sue, ktra lubia wszdzie
rozkada zasrane pieluchy. W domu
mierdziao.
Wtedy to Rikki i Sue zastali Nicole w
ku prababki z Tomem Fongiem,
Chiczykiem. By miy, dobrze zarabia,
bo skuba swojego szefa w chiskiej
restauracji, no i chcia si z ni eni.
Zaprowadzia Toma do tego pokoju, eby
spdzi cho chwil sam na sam robi
masae, tak mia specjalno. Rikki z
Sue weszli akurat, jak bya bez stanika.
Tom Fong wyszed, zacza si straszliwa
ktnia, Nicole im napyskowaa, a Rikki
grozi, e j spierze po dupie za takie
odzywki. Potem przyszli wuj z ciotk i

tak si wciekli o to przyapanie w ku,

e w ogle nie chcieli sucha. Nazwali j
kurw. Wuj da
jej nawet po twarzy. Nicole wpakowaa
par rzeczy w poszw od poduszki
pieluchy, odywki, butelki chwycia
plecak, wzia Sunny, zabraa si i
wysza.
Pakaa. Jej prababka bya w porzdku,
ale to praktykujca mormonka. Nicole
przypomniao si dziecistwo, kiedy ta
sama prababcia wychodzia z wanny,
wycieraa si i natychmiast wkadaa
religijny przyodziewek na goe ciao.
Nieforemny worek, ktry pozbawia
ciuchy adnego wygldu. Jeli brao si
lub w wityni, trzeba pniej nosi ten
worek na sobie.

Prababka prowadzaa j do szkki

niedzielnej. Tam byo nudnawo.
Nauczali, e jak zgrzeszysz, pisana ci jest
zewntrzna ciemno i chaos. A jeli
bdziesz grzeczn dziewczynk,
zasidziesz u kolan Pana Boga.
Kopot polega na tym, e wszystkie
grzeczne dziewczynki jej nie lubiy i
dokuczay Nicole z powodu chopakw.
Przechodziy obok i wykrzywiay si z
pogard. Wszystko to wrcio do niej po
tamtej scenie w sypialni. Nawet idc
skrajem autostrady, powstrzymywaa
zy.
Zabra j jeden jkajcy si facet, ktry
jecha do Pensylwanii. Byo jej wszystko
jedno, dokd zmierza. Nicole nie
wiedziaa, czy on si jej podoba, czy nie;

najwyraniej kogo potrzebowa, a jej

byo wszystko jedno. Pojechaa z nim i w
kocu zamieszkali w Devon, w
Pensylwanii, gdzie on niele zarabia w
swojej wytwrni wyrobw ze skry.
Nawet rozmawiali o maestwie. By
prawdziwym wyczynowcem w ku.
Bardzo si stara, eby jej dogodzi.
Jednak ten facet, ktry nazywa si Kip
Eberhardt, okaza si nader uciliwy w
poyciu. Mia cholern paranoj, a
Nicole popenia bd, opowiadajc mu o
sobie. Wychodzi do pracy i zaraz
zaczyna si gry, e ona jest z gachem
w jego wasnej przyczepie. Nigdy tam
nikogo nie miaa, ale nie moga go
przekona. Naprawd jej to dopieko. Bo
uparcie chodzia jej po gowie sekretna

myl: sprowadzi sobie jakiego sodkiego

chopaka i szybciej zleci popoudnie. Kip
kocha si z ni jak szalony, ale czasem j
doprowadza do szau.
Posuwa si do rnych idiotyzmw.
Oskary j, e posza do ka nawet z
takim tustym staruchem o twarzy
czarnej od brudu. Czasami j bi. O Jezu,
przecie go kochaa, a on by
skoczonym palantem. W sumie to
bolao bardziej ni wszyscy inni faceci do
kupy.
Biorc pod uwag, e daa mu rok ze
swego ycia i e prawie zawadn jej
mylami, Nicole zacza nim gardzi za
podnoszenie na ni rki. By nieduym
facetem niski, przygarbiony, zadziorny

 stoczyli wic par wrednych bjek.

Nicole w paru omal nie zwyciya.
Miaa siedemnacie lat, kiedy odkrya, e
znw jest w ciy. Kiedy Kip to usysza,
by strasznie zadowolony z siebie i
szczliwy za nich dwoje. Powtarza, e
bd mieli dziecko. Nicole brao
obrzydzenie. Nie chciaa spdzi reszty
ycia z tym facetem.
Nigdy nie miaa pojcia, co trzeba robi,
eby nie zaj w ci. Waciwie
dowiedziaa si dopiero w siedzibie
Towarzystwa Planowania Rodziny
niedaleko Devon, dokd wybraa si,
eby zaoy sobie spiral. Nicole nigdy
nie braa piguek ani nie przestrzegaa
kalendarzyka. Czytaa kiedy, e w
pewne dni miesica zachodzi si w ci

atwiej ni kiedy indziej, ale nie

wiedziaa, o ktre dni chodzi. Czytaa o
tym, ale chyba rne rda podaway
rne dni. Zreszt wiedziaa skd, e nie
zajdzie.
Jednak tym razem mieszkajca obok
dziewczyna ze szkoy pielgniarek
mczya Nicole, eby koniecznie posza
do poradni Planowania Rodziny. Kiedy
Nicole w kocu si wybraa, powiedzieli
jej, e z ca pewnoci co w brzuchu
nosi.
Spraw pogarszao to, e Kip wiedzia.
Siada obok, z t swoj pikn czarn
brod i krconymi wosami, i kocha j
za dwoje. Zaczyna co mwi i tak to
przeywa, e godzinami nie mg skleci
dwch sw. Musiaa siedzie z

umiechem na twarzy, cho miaa ochot

owiadczy:
Wiesz, ja nie umiem czyta w mylach.
A kiedy ju wreszcie rozumiaa, co on
chce powiedzie, Kip dalej si wysila.
Przez to tak chciaa uciec jak nie wiem.
Do tego ta paranoja. Co chwila mwi, e
kto go ledzi albo e czekaj na niego
dziwni pomylecy. Bdzie le. Mwi:
Widzisz, nie? Nic nie widziaa.
Poegnaa si i wsiada w autobus
Greyhounda do Utah. Dwadziecia
cztery godziny pniej bya w ku z
miym facetem, ktrego poznaa w
autobusie. Nic wielkiego, ale odprya
si, pomiaa i pogadaa troch. W kocu
nie byo do czego si spieszy.

Mylaa o przerwaniu ciy. Ale nie

moga si przeama, by zabi dziecko.
Barretta nie znosia, lecz kochaa Sunny.
Nie wyobraaa wic sobie zabicia
dziecka, ktre te mogaby kocha.
W dzie po przyjciu na wiat
Jeremy'ego Barrett by w szpitalu. Nie
moga uwierzy, w co on z ni gra.
Mwi, e kiedy zobaczy Jeremy'ego,
czu si tak, jakby to by jego wasny syn.
Potem, kiedy wysza, cigle j nachodzi.
Jeremy urodzi si tak przedwczenie, e
musiaa zostawi go w inkubatorze i co
drugi dzie apa okazj do szpitala.
Barrett jedzi razem z ni. Rozwodzi si
o dziecku i w ogle. Jak na Barretta to
byo wzruszajce, lecz dla niej po prostu
codzienno. Powiedziaa:

 Dobrze, zamieszkam z tob na jaki

czas.
Trzeba przyzna, e Barrett rzeczywicie
chyba lubi jedzi do szpitala, wkada
biay fartuch, mask i patrze na dziecko.
Nigdy tego nie mia przy Sunny.
Do czasu narodzin Jeremy'ego Nicole
pracowaa na peny etat w motelu,
zmieniajc pociel i sprztajc azienki.
To wszystko, czego Si moga
spodziewa, wziwszy pod uwag, e
skoczya tylko siedem klas. W kadym
razie zadzwonia ostatecznie do Kipa.
Potrzebowaa kogo prcz Barretta, kogo
obchodzioby, e ma syna. Kip nie mg
uwierzy w nowin. Spodziewa si
dopiero za par tygodni. W kadym razie
wcale si nie jka i by tak miy przez

telefon, e Postanowia sprbowa

jeszcze raz.
Przez pierwsze par dni miaa z Kipem
najwspanialszy miesic miodowy. Trwa,
dopki Kip nie wrci do roboty w
wytwrni wyrobw ze skry. Tego dnia
po poudniu krztaa si, w kko
podnoszc rzeczy z podogi i wpychajc
pod tapczan. On naprawd lubi
porzdek w domu. Jeli co nie
wygldao jak naley, zaraz myla, e
figlowaa tu z jakim chopem
przynajmniej taki by dotychczas. Staraa
si wic co nieco ogarn, gdy stan w
drzwiach.
Czekaa, eby pocaowa go na
powitanie, ale on na ni nie patrzy.

Spoglda z ukosa. Widywaa ju to

spojrzenie.
Zacz przetrzsa dom. Wszed do
azienki. Posza za nim i zobaczya, jak
Kip grzebie w koszu, szukajc na jej
bielinie ladw spermy. Zgroza. Cay
czas prbowaa si dowiedzie, co
wzbudzio w nim podejrzliwo.
Wreszcie wykrztusi, e jak podjeda,
widzia dwoje ludzi na tle okna.
Poniewa tam s dwa okna na przestrza
jedno wewntrz, prawdopodobnie
zobaczy dwa odbicia wyjania mu,
lecz nie uwierzy. Przysiga na Boga, e
byo dwoje ludzi. Miaa ochot krzycze.
Gdy wrcia do Utah, rodzina rozpywaa
si nad tym, jakie te szczcie j
spotkao, e ma chopca i dziewczynk.

Nicole nie widziaa nic nadzwyczajnego

w koniecznoci zajmowania si
dwojgiem, kiedy waciwie nigdy nie bya
pewna, e chce mie cho jedno. W ze
dni przede wszystkim czua, jak wiele
traci.
Rzecz jasna, Barrett znw przyjecha po
ni na lotnisko. Pogadali troch o
dawnych czasach, poszli do niego do
chaupy i suchali ulubionych pyt.
Powiedzia, e szykuje ten dom dla niej i
e nie bdzie jej si narzuca, wic si
wprowadzia.
Tak naprawd to mieszkao u niego paru
kolegw, ktrzy w kko pali, nie majc
zamiaru si wynie. Po kilku dniach
nawet si wciek i owiadczy Nicole, e
to, kurwa, jego dom. No i tak. Znw z

Barrettem i nic si nie poradzi. Ani

samochodu, ani pienidzy, ani domu.
Dwoje dzieci. Kathryne i Charley wrcili
z Midway i proponowali zamieszkanie u
nich, ale nie chciaa wraca do domu
pokonana. Poza tym oni mieli do
wasnych problemw. Charley musia
odej z marynarki, bo April zacza
wirowa. Zanosio si, e wszyscy
zostan pensjonariuszami domu
wariatw. W kadym razie jej wasne
ycie nie nastrajao do suchania, jak
starzy si kc.
Akurat wtedy interes Barretta si
zawali. W Springville by jeden glina,
ktry apa go za kadym razem. Wszy
pod byle pretekstem. Ten gliniarz czepia
si, e Barrett ma tablic rejestracyjn

krzywo przykrcon. Kiedy, pn noc,

zatrzyma go za brak tylnego wiata.
Troch wczeniej Barrett pchn sto
paczuszek napdu *, waln koki i
popeni bd mylc, e jest czysty.
Niestety, zanim wyszed z domu, wzi
spodnie lece na pododze i woy, nie
czujc, e zosta mu jeden adunek
gboko na dnie kieszeni. Dowiedzia si
o tym dopiero, jak gliny go zatrzymay.
Kazali mu wysi, pooy rce na
dachu i rewizja, a on zadowolony.
Czysty i na haju. Jak jej pniej
opowiada, gliniarz wywraca mu
kieszenie, a on rozglda si dookoa.
Spojrza mu wreszcie na rce i zobaczy
torebk, w ktrej byo dwadziecia pi
biaej **. Barrett chwyci to zwinnie jak
kot tak mwi. Powinien by wsadzi

sobie do gby, ale nie wsadzi, tylko

odrzuci, najdalej jak umia. Oliver
Nelson, ten glina, zaku go wtedy w
kajdanki i zacz przeszukiwa teren,
cignc go skutego za sob. Na ziemi
lea nieg i trudno byo dojrze bia,
ale Nelson najwyraniej nie dawa za
wygran. Barrett wreszcie dostrzeg
torebk koo supa telegraficznego, i jak
tylko Oliver zacign go tam w poblie,
prbowa wdepta j w nieg. Lecz gdy
podnis nog, gliniarz to wyczu i
dostrzeg bia. Pojechali na posterunek.
Rikki przyjecha, wpaci sto dziesi
dolarw kaucji i zabra go do domu. Bya
druga w nocy. Odwiz go do Nicole,
ktra w tej sytuacji si nie wciekaa.
Okazaa prawdziwe zrozumienie. Barrett

na serio by w biedzie. Za par dni

spakowali graty i przenieli si do Verno
w stanie Utah. Pki co, koniec z
interesami.
Teraz Nicole zaczo wszystko wisie. Nic
jej ju tak nie ruszao. Barrett jedzi
cysternami z rop w Verno, to znaczy,
znajdowa prac, wywalali go, bra
nastpn. Mia somiany zapa, potrafi
te powiedzie szefowi, eby si wypcha,
bez specjalnego powodu. Raz tak
okropnie brakowao jej poczucia
bezpieczestwa, e wysza na ulic z
obojgiem dzieciakw i paroma rzeczami,
a tu nadjeda Barrett, ktry wraca
wanie do domu. Strasznie si pokcili.
On zupenie serio chcia j stuc na
kwane jabko. Zapaa wic krzeseko

Sunny i niele go urzdzia. Wszdzie

mia czarne i sine lady. Dlatego nie
odesza. Zbyt wielk przyjemno
sprawiao jej patrzenie na niego.
Czasem mylaa o powrocie do szkoy i
nawet pisaa w tej sprawie do paru
miejsc, ale Barrett odpowiada dobra,
dobra" i stwierdza, e ona nie
potrzebuje szkoy. Ze zapewni jej
utrzymanie. Dosza do wniosku, e j
traktuje jak gupi g, ktr przyjemnie
jest nazywa swoj wasn.
Potem Barrett powiedzia jej o kolejnej
przeprowadzce. Poyczy} ciarwk i
mia zamiar przewie ich meble. Zanim
si zorientowaa, wszystko sprzeda:
stereo, jej suszark do wosw, lampy. Za
te pienidze kupi haszu na handel i

odjecha. Z meblami czy bez, zapisaa si

w kadym razie do szkoy, dostaa sto
trzydzieci dolarw miesicznie zasiku i
zamieszkaa na maym polu dla
przyczep, z dala od wszystkiego.
Uwielbiaa to swoje odosobnienie.
Barrett odszed, miaa wic taki w miar
szczliwy okres w yciu. Mczyo j
tylko, e czynsz wynosi dziewidziesit
dolarw miesicznie. Nie starczao na
jedzenie i wrci niepokj.
Napatoczy si niejaki Steve Hudson, o
wiele starszy od niej. Moe mia tylko
trzydziestk, ale wydawa si wiekowy.
Czua, e jest to jej najrozsdniejszy
wybr jak dotychczas. On by powany i
chodzi do kocioa. Znaa go zaledwie
par miesicy, kiedy wzili lub. Dwa

tygodnie pniej odesza. Po prostu nie

umieli y w zgodzie. To byo smutne.
Miaa taki al, e wkrtce zadaa si z
innym facetem spotkanym w kociele
by potnie zbudowany i mwi powoli;
nazywa si Joe Bob Sears. Umia si
urzdzi, pracowa rzetelnie, kocha si
rzetelnie i naprawd lubi jej dzieci.
Waciwie Joe lepiej radzi sobie z
Jeremym ni ona. Jako jeszcze nie
moga pokocha Jeremy'ego. Kiedy
zaczyna paka, braa go na rce. Jeli
nie przestawa, wrzucaa z powrotem w
koysk. Nigdy nie zrobia mu krzywdy,
ale ciskaa nim o materacyk. Joe Bob
traktowa Jeremy'ego lepiej od niej.
Moe dlatego, e mia wasne dziecko,
ktrego prawie nie widywa.

Gdzie w Missisipi ojciec Joe Boba

umiera na raka i syn chcia go
odwiedzi, Nicole zostawia wic dzieci u
Charleya i Kathryne, po czym wyjechaa.
ywia pewne nadzieje zwizane z Joe
Bobem. Dawa jej prawdziwe poczucie
bezpieczestwa, poza tym by
atrakcyjnym facetem.
Pewnej nocy w Missisipi Nicole przesza
najwikszy w yciu szok. Starzy Joe Boba
mieli najwiksz w miecie rzeni,
trzymali te par krw na wasny uytek.
Tej nocy Nicole wesza akurat do obory,
a przez szpar w sztachetach, z drugiej
strony ogrodzenia, cielak ssa jej nowego
mczyzn.
Czasem Joe Bob gada jakie gupoty o
zdjciach, na ktrych byo wida, jak pies

pierdoli jakiego kociaka, i pyta, czy

Nicole ogldaa kiedy takie rzeczy, ale
ona puszczaa to mimo uszu. Teraz
powiedziaa do siebie: Tobie nigdy nic
si nie uda. Tak ju jest.
Nawet sama przed sob musiaa udawa,
e wcale nie widziaa Joe Boba z
cielakiem. On cay czas mwi o
przejciu rzeni od ojca. Bd wtedy
mieszka w otoczeniu zwierzt.
Martwych zwierzt. Okazao si, e jego
ojciec nie jest tak chory, jak Joe Bob
opowiada jej w Utah, tylko chce przej
na emerytur. Pojad do Utah, zabior
Sunny i Jeremy'ego i wrc do Missisipi.
Nicole bardziej ni kiedykolwiek czua
si w potrzasku.

Po powrocie do Utah, w kwadrans po

przestpieniu progu Joe Boba, nie mogo
by gorzej. Cz jego zwierzt bya
powypuszczana z klatek; latay jak
dzikie. Dom w remoncie, boazeria w
trakcie przybijania, zerwane podogi, nie
zaoone umywalki. Mao tego. Z
podwrza znikna jego przyczepka. Joe
Bob od razu wiedzia, kto ukrad, bo
wyszarpa j od jednego faceta, jak tylko
tamten odmwi spaty dugu. Teraz
znikna. Joe Bob poszed pogada z
gliniarzami.
Nicole staa w drzwiach. Czua, e gowa
jej pka. Sunny i Jeremy pakali.
Syszaa, jak glina wyjania, e w tym
przypadku prawo wasnoci jest po
stronie tego, w czyim posiadaniu

aktualnie znajduje si przedmiot sporu.

Poniewa Joe Bob nie naby przyczepy
legalnie, niewiele moe poradzi.
Kiedy podszed do niej i zacz od
pocztku tumaczy, powiedziaa:
Wiem, syszaam. Nie chc tego
sucha.
Poza tym daje sowo, e jej sabo i nie ma
ochoty na gadanie. Wic on na ni z
mord. To ona te z mord. Powiedziaa
chyba co, co spowodowao wybuch. W
kwadrans od powrotu do domu zapa j
i cisn przez pokj.
Pniej podszed, podnis i cisn
jeszcze raz. Na pododze leay materace,
ale par razy obia si o cian.

Usiad na niej i zacz j dusi.

Owiadczy, e ma dosy tego. Dosy
tamtego. Mwi jej, e bdzie jego
niewolnic. Way ponad
dziewidziesit kilo, z czego wikszo
posza w bary i ramiona. Siedzia na niej
godzinami; jak przysza mu ochota, to jej
dooy. Par dni trzyma j w pokoju na
tyach domu.
Joe Bob dawa dzieciom raz czy dwa razy
dziennie co do jedzenia. Wpuszcza je
do niej na chwil co jaki czas. Nie
zamyka drzwi na klucz, ale i tak nie
moga wyj. Nie puszcza jej. Strasznie
pakaa. Czasem krzyczaa. Czasem
siedziaa godzinami. Kiedy wchodzi,
karci j za haasowanie. Wtedy staraa
si zachowa twarz bez wyrazu i nie

wydawa adnych dwikw.

Zachowywaa si tak, jakby go tam nie
byo.
Pierdoli j bardzo czsto pod tym
wzgldem nie zmieni swoich zwyczajw
mwi do niej Pupcia, Laleczka albo
Zotko. Czasami wrzeszczaa i wya,
kiedy indziej zachowywaa si tak, jak
gdyby nic si nie dziao. Przypomniaa
sobie wreszcie, e on ma bro, i
kombinowaa, jak si do niej dosta. To
by duy pistolet, ktry dodawa jej si.
Kiedy znajdzie bro, to go zabije. A Joe
Bobowi powtarzaa, e moe j
wykoczy, ona i tak z nim nie zostanie.
Nigdy.
Trwao to jeszcze jeden tydzie. Kara j
ju tylko raz dziennie i pozwala

wychodzi na podwrze. Nawet jedzi

do pracy. Spodziewaa si puapki i z
pocztku trwaa w bezruchu. Lecz po
paru dniach wymkna si na przystanek
autobusowy. To byy pierwsze urodziny
Jeremy'ego. Zadzwonia i przyjecha
Barrett, eby j ratowa kolejny raz.
Zawsze si zjawia, gdy nie miaa nikogo
w tym caym pierdolonym wiecie.
Wiedzia o tym. Uwielbia to. By owym
jedynym, ktry pomaga jej si
wykaraska z najgorszych sytuacji.
Ksi z bajki.
Zamieszkali z dziemi w niewielkim
namiocie rozbitym na trawniku jego
kumpla. Potem znaleli mieszkanie w
Provo i spdzili razem Boe Narodzenie.
Cay czas usiowaa uprzytomni

Barrettowi, e nie chce z nim mieszka, a

on przekonywa j, e wanie chce.
Wreszcie Barrett wynis si do Cody w
stanie Wyoming, wraz z przyjacielem, te
nazwiskiem Barrett, zaraz jak tylko
Nicole znalaza dom w Spanish Fork,
ktry przypomina rycin z dawnej
bani.
CZ TRZECIA
GARY I NICOLE
ROZDZIA 7
Gary i Pete
Gary i Nicole zamierzali spdzi drugi
weekend czerwca w grze kanionu,
biwakujc w lesie. Nicole nie moga
jednak znale nikogo, kto zajby si

dziemi. Laurel miaa jecha z rodzicami

w odwiedziny do krewnych.
Dlatego w sobot rano Gary przyjecha
do zakadu Verna, eby podmalowa
litery na szyldzie, i wtedy zobaczy, e do
zakadu wchodzi Annette Gurney, crka
Toni. Spdzaa weekend u Idy i Verna,
podczas gdy Toni z Howardem pojechali
razem z Brend i Johnnym do Elko w
stanie Nevada, eby pogra na
automatach. I Gary od razu, ledwo j
zobaczy, natychmiast poprosi o
przypilnowanie dzieci.
Ida sprzeciwia si temu pomysowi. Jej
wnuczka moe i wyglda na lat
szesnacie przyznaa ale tak
naprawd ma dwanacie. Samodzielna

opieka nad dwojgiem dzieci nakada na

Annette zbyt wielk odpowiedzialno.
Gary jednak nie odrzuca tej moliwoci.
Pniej, po robocie, kiedy wynosi puszki
farby z zakadu Verna do swego
samochodu, powiedzia Annette, e da
jej pi dolarw, jeli posiedzi przy
dzieciach. Mwia mu, e chciaaby, ale
nie moe. Umiechna si i wyja z
kieszeni plakietk. W tamt pierwsz
niedziel po wyjciu z wizienia Gary
udzieli Annette lekcji rysunku podczas
wizyty w domu Toni Annette
namalowaa plakietk, ktr teraz
chciaa mu ofiarowa. Gary by tak
zadowolony, e obj Annette i cmokn
j w policzek.

Potem spacerowali ulic, trzymajc si

za rce. Gary jeszcze prbowa
przekona Annette, eby wyprosia u Idy
zgod na pilnowanie dzieci.
Peter Gallovan, ktry wynajmowa
domek na tyach domu Verna, szed do
zakadu, skd Gary i Annette wanie
wyszli, i zobaczy, jak id blisko siebie,
po drodze przystajc. Nie podobao mu
si to. Nachylony Gary zwraca si do
Annette opartej o cian. Sprawia
wraenie, e chce j zasypa
argumentami. Pete wszed i powiedzia:
Ida, wyglda, e Gary owiadcza si
twojej wnuczce.
Trzy miesice wczeniej Ida te miaa u
siebie Annette i samochd potrci to
dziecko tu przed drzwiami domu.

Jecha bardzo powoli, wic nic si nie

stao. Jednak liczy si fakt, e Annette
miaa wypadek w czasie pobytu u
dziadkw. Ida nie chciaa, eby w oczach
Toni to wygldao tak, e w
odwiedzinach u dziadkw Annette za
kadym razem ponosi jaki szwank.
Rzucia si do okna i widziaa, jak Gary i
Annette wracaj trzymajc si za rce.
Nie wiem, czy powiniene by to robi
Zostaw Annette w spokoju. Pniej Vern
powiedzia Gary'emu:
Nie chc tu widzie nic zdronego.
powiedziaa.
Nastpnego wieczoru Annette mwia
Toni:

 Mamo, nie robilimy nic zego. Daam

Gary'emu plakietk, a on pocaowa
mnie w policzek.
No dobrze, a dlaczego sza z nim po
ulicy?
Bo lecia wielki czerwony uk,
najwikszy robal, jakiego widziaam. Po
prostu poszlimy popatrze.
I trzymalicie si za rce.
Mamo, ja go lubi.
Dotyka ci gdzie? Da ci co oprcz
czuego pocaunku?
Nie, mamo.
Spojrzenie Annette dawao Toni do
zrozumienia, e zadaje gupie pytania.

Toni rozmawiaa o tym z mem i

Howard powiedzia:
Gary nie prbowaby adnych
numerw na rodku chodnika przed
samym warsztatem. Kochanie, nie
wierze, eby w tym co byo. Po prostu
miejmy oczy otwarte i zobaczymy.
W poniedziaek Vern powtrzy Pete'owi,
co mwi Gary: e mu solidnie dooy. e
Pete popamita. Vern powiedzia:
Jeeli Gary przyjdzie i bdzie chcia
si bi, nie ycz sobie rozrby tutaj.
Idcie si la na podwrze.
Pete w ogle nie uznawa rozwiza
siowych. Wszystko sysza o podry
Gary'ego do Idaho i o facecie, ktry
wyldowa w szpitalu. Dlatego Pete przy

pierwszej okazji zaprosi wtedy Gary'ego

na potacwk do kocioa.
Brenda opowiadaa pniej Gary'emu, e
Pete jest chyba najgorliwszym z
wyznawcw Pana Boga. Jak gdyby
potrzebowa oparcia przy wszelkich
kontaktach z ludmi. Mia zwyczaj apa
kadego za szyj i namawia do wsplnej
modlitwy. Poniewa by z niego wielki
chop, metr dziewidziesit, troch
wydty porodku, przy tym z jego
szerokiej, ciastowatej twarzy bio zza
okularw tyle przyjaznych uczu, z
trudem przychodzio powiedzie mu
nie". Lecz kiedy zaprasza Gary'ego na
tace, ten bez namysu kaza mu
spywa.

Pete nie chcia si teraz z nim bi.

Czekao go zbyt wiele obowizkw. Robi
troch u Verna, eby mie na czynsz,
pracowa te w trzech innych miejscach.
Zatrudnia go Okrg Szkolny Provo do
sprztania basenu, by kierowc
autobusowym na p etatu i na boku
czyci dywany. Prbowa rwnie
powrci do ask Kocioa Mormonw.
To wszystko zabierao mu czas. W
dodatku stara si, jak mg, eby pomc
finansowo swojej byej onie, Elizabeth,
ktra wychowywaa siedmioro dzieci z
poprzedniego maestwa.
Nie trzeba dodawa, e odczuwa
zmczenie, nie wspominajc o
wyniszczajcych skutkach jego licznych
zaama nerwowych, przez co trafia ju

do szpitala, by przej terapi litow. Na

sam myl o kopotach z Garym
sztywniay Pete'owi minie i krgosup.
W poniedziaek Pete pracowa pnym
popoudniem w zakadzie, gdy nagle
Vern powiedzia:
O, idzie.
Gary wyglda dokadnie tak, jak Pete si
spodziewa cay naadowany.
Najpaskudniejszy wyraz twarzy, jaki
mona sobie wyobrazi.
Gary owiadczy:
Nie podoba mi si to, co powiedziae
Idzie na mj temat. Chc przeprosin.
Pete odpowiedzia:

 Przykro mi, e ci zdenerwowaem, ale

moja bya ona ma crki w tym wieku i
wydaje mi si...
Widziae, e co zrobiem?
przerwa mu Gary.
Nie widziaem, eby co robi, ale na
pierwszy rzut oka nie miaem adnych
wtpliwoci co do twoich zamiarw. Na
wypadek gdyby zabrzmiao to zbyt ostro,
doda:
Przepraszam za to, co powiedziaem
Idzie. Moe powinienem by trzyma
jzyk za zbami. Przepraszam za
gadatliwo. Ale twoje zainteresowanie
t dziewczynk wydao mi si
niewaciwe.
Pete po prostu nie umia si kaja, jeli
chcia by szczery,

 Dobra powiedzia Gary. Chc si

bi.
Zaraz przylecia Vern. Jazda na
podwrze
powiedzia. Do zakadu wszed klient.
Pete oczywicie nie chcia si w to
pakowa. Idc w stron alejki na tyach,
dwa kroki przed Garym, prbowa
spry si psychicznie, przypominajc
sobie dawne popisy siy. Zapowiada si
na gwiazd bieni, lecz w pitnastym
roku ycia niechccy postrzeli si w
stop, dlatego przerzuci si na pchnicie
kul i te zdoby tytu mistrza w
szkolnych zawodach stanowych.
Pracowa na budowach i zna si na
podnoszeniu ciarw. Pete zaczyna
zbiera w sobie si na miar swego

wielkiego cielska, kiedy brzdk! Dosta

w kark od tyu. Prawie si przewrci.
Ledwo zdoa si wykrci, Gary ruszy
naprzd, wic Pete schwyci jego twarz w
kleszcze. W tym samym momencie
upad. Ta pozycja bya o wiele lepsza od
bokserskiej. Na ziemi mg tuc gow
Gary'ego o cement.
Rzecz jasna, taki chwyt powodowa silny
ucisk na ebra Pete'a. Pky mu okulary
w kieszonce na piersi. Nazajutrz Pete
musia nawet odwiedzi krgarza z
powodu blu w ebrach i karku. Lecz
teraz by gr. Pete widzia, jak Vern stoi
nad nimi i obserwuje walk.
Gdyby Gary zaczeka i walczy twarz w
twarz, pomyla Vern, mgby pobi
tamtego. A tak Pete zastosowa chwyt i

robi uytek ze swoich stu dziesiciu kilo.

Ten ucisk to dla Pete'a najlepszy
wariant na wiecie. Pete grzmoci gow
Gary'ego o ziemi i powtarza:
Masz do?
Gary z trudem apa oddech i rzzi w
odpowiedzi. Co najwyej bekota. Vern
odczeka minut, bo chcia, eby Gary
dosta wszystko, na co zasuy, potem
orzek:
Dobra, on ma dosy, pu go. Pete
rozluni ucisk.
Gary mia blad twarz i obficie krwawi z
ust. W oczach czaia mu si taka podo,
jakiej Vern jeszcze nie widzia. Vern
posa mu przeklestwo.

 Sam si prosie powiedzia.

Zrobie paskudn rzecz. Zaatakowae
od tyu.
Tak mylisz?
Ty si uwaasz za mczyzn? Vern
zapa go za rami. Id do azienki,
umyj si.
Gary wci sta, wic Vern wepchn go
do rodka. Gary troch si opiera, lecz
Vern nie ustpowa. Wtedy Gary
odwrci si i powiedzia:
Ja tak walcz. Liczy si pierwsze
uderzenie.
Pierwsze uderzenie, tak przyzna
Vern. Ale nie od tyu. Nie jeste
mczyzn. Id si umyj i wracaj do
roboty.

Pete powoli si uspokaja. Czu si

roztrzsiony jak nigdy. Gary za, ledwo
wyszed z azienki, zaraz domaga si
przeprosin. Wyglda na gotowego do
nowej walki. Waciwie twarz Gary'ego
Wyraaa gotowo na wszystko. Pete
podnis wic suchawk telefonu i
owiadczy:
Jeeli natychmiast nie wyjdziesz,
wzywam policj. Nastaa duga chwila
napicia. Po czym Gary oczywicie
poszed.
Pete i tak zadzwoni. Nie podobao mu
si uczucie, jakie Gary zostawi za sob.
Do zakadu przyszed glina i kaza
Pete'owi stawi si na posterunek i
zoy doniesienie.

Vern i Ida nie byli temu cakiem

przeciwni. Powiedzieli Pete'owi, e Gary
z kadym dniem coraz bardziej si
wymyka. Pete zdoby nawet nazwisko
kuratora Gary'ego, Monta Courta, i
zadzwoni te do niego, lecz Mont Court
stwierdzi, e Gary przyby z innego
stanu i nie ma pewnoci, czy mona go
wysa z powrotem do wizienia bez
adnych przeszkd. Pete mia wraenie,
e go zbywaj. Gary nie zostanie
aresztowany, chyba e naprawd si o to
postara.
Tego wieczoru Pete poszed w
odwiedziny do swojej byej ony,
Elizabeth. Powiedzia jej:
Jeeli jeszcze co takiego si wydarzy,
Gary mnie zabije.

Elizabeth bya drobn, zmysow

blondynk o porywczym charakterze i
zdaniem Pete'a miaa mnstwo oleju w
gowie, bo zachowaa rwnowag ducha
mimo licznych tragedii osobistych. Teraz
mwia mu, eby da sobie spokj.
Pete si nie zgadza.
To pewne powiedzia. On mnie
zabije. Mnie albo kogo innego.
Mwi, e wanie udziela mu si
nieopanowanie Gary'ego. Bg wyposay
Pete'a w tego rodzaju wraliwo. Lecz
on take wie, i zbyt gwatowne reakcje
przyprawiaj go o zaamania nerwowe. A
stara si ich unikn. Dlatego owiadczy
Elizabeth:
Chc, eby Gary znalaz si tam, gdzie
nie zrobi nikomu krzywdy. Jego miejsce

jest w wizieniu i mam zamiar wnie

skarg.
Nazajutrz w pracy Gary mia opuchnite
wargi i blad twarz.
Co si stao? zapyta Spencer.
Piem piwo odrzek Gary i jeden
klient powiedzia co, mi si nie
spodobao. Wic daem mu popali.
Wyglda na to, e raczej on ci da
popali stwierdzi Spencer.
A skd. eby widzia jego.
Gary, jeste zwolniony warunkowo
poucza spencer. Bdziesz chodzi do
baru i rozrabia, to wsadz ci do puda.
Jak si ma sab gow, lepiej nie pi.
Jeszcze tego ranka Gary podszed i
powiedzia:

 Spencer, przemylaem spraw

mwi cicho. Wierz, e wyoye mi
rzecz dla mojego dobra. Mam zamiar
przesta pi.
Spencer przyzna mu racj. Prbowa
dalej argumentowa swj wykad.
Powiedzmy, e on, Spencer McGrath,
poszedby do baru, wypi par kolejek,
zacz bjk, przyjechaaby policja i
wsadzia go do wizienia. Byby
zaatwiony, nie? Ale nie da si tego
nawet przyrwna do kopotw
Gilmore'a, jeliby go zamknli. Tu
wchodzi w gr zamanie warunku
zwolnienia.
Gary spyta:
Spencer, ty kiedy siedziae?
No... nie odrzek Spencer.

Gary spodziewa si, e Nicole przyjedzie

w przerwie obiadowej, lecz si nie
pokazaa, usiad wic obok majstra,
Craiga Taylora. Zaprzyjanili si na tyle,
by od czasu do czasu zje razem. Rzecz
si udawaa, bo Gary lubi konwersowa,
Craig za nigdy nie wypowiedzia
jednego sowa za duo, napina tylko swe
wielkie bary i ramiona.
Dzi Gary zacz mwi o wizieniu.
Czasem potrzebowa o tym pogada.
Widocznie mia wanie taki dzie. Nie
omieszka wspomnie, e zna Charlesa
Mansona.
Rzuca nazwiskami, osdzi Craig,
mruc oczy zza okularw. Sczyli piwo i
Craig zauway, e Gary zdecydowanie
nabiera odwagi po paru piwach.

 W wizieniu zabiem jednego typa

powiedzia Gary. On by czarny,
wielki, a ja pchnem go noem
pidziesit siedem razy. Potem oparem
go o jego prycz, zaoyem mu nog na
nog, wsadziem baseballow czapk na
eb, a w gb papierosa.
Craig zauway, e Gary bierze proszki.
Biae pastylki uspokajajce. Nazywa to
fiorinal. Czstowa Craiga, ktry
odmwi. Proszki nie miay widocznego
wpywu na osobowo Gilmore'a. By
wyranie Pobudzony.
Nicole wesza, gdy ju skoczyli je.
Rozmawiali we dwoje i Craig zaraz
zauway, e maj jakie zmartwienie.
ciskali si za rce i dali sobie na
poegnanie due buzi. Tym pocaunkiem

Gary dawa do zrozumienia, e ma

liczn dziewuch i niech kady o tym
wie, dlatego nie zrobio to na Craigu
wraenia. Ale uciski doni to co innego.
Pniej Gary przez cae popoudnie
zachowywa si dziwnie.
Craig wysa go dwutonow ciarwk,
razem z dzieciakiem te imieniem Gary,
osiemnastoletnim Garym Westonem.
Mieli wykona izolacj domu przez
wtoczenie do cian warstwy plastiku, a
potem materiau izolujcego. To
strasznie wysusza nozdrza. W trakcie
roboty Gary skoczy do sklepu, zwin
sze piw i zacz pi w pracy.
Gary Weston nic nie mwi. Mia
osiemnacie lat i zna swoje miejsce.

Podczas wsplnej pracy Gilmore

powiedzia:
Chod, ukradniemy ciarwk.
Jak to?
Przyjedziemy w nocy i zabierzemy.
Potem si j przemaluje i sprzeda.
Weston nie chcia go wnerwi.
Suchaj, Gary powiedzia.
Robimy tu dla faceta, ktry jest jej
wacicielem. No i przecie dobrze go
znamy.
Aha. Nie mona tak zaatwi
przyjaciela przyzna Gary, sczc
piwo.
Po powrocie Weston powiedzia o tym
kilku innym. Wszyscy si zdrowo

umiali. Gary na pewno sobie popi.

Przecie nie kradnie si ciarwki.
Wieczorem, przed wyjciem do domu,
Spencer spyta, czy Gary ma ju prawo
jazdy. Otrzyma odpowied, e jeszcze
nie przysali z Oregonu. Co tam, e nie
mog znale w papierach. Caa historia
pokrcona jak cholera.
Spencer powiedzia, e jeli nie mog
znale starego prawa, Gary powinien
zapisa si na kurs i wyrobi nowe.
Gary stwierdzi:
Ten egzamin jest dobry dla
dzieciakw. Ja jestem dorosy i to nie dla
mnie.
Spencer prbowa go przekona. Mwi:

 Przepisy s jednakowe dla wszystkich.

Nie wyczajc ciebie. Tumaczy:
Gdybym ja si znalaz w innym stanie
bez prawa jazdy, te kazaliby mi je
zrobi. Czy uwaasz si za lepszego ode
mnie?
Wybacz powiedzia wreszcie Gary
ale musze zadzwoni do Nicole.
Wychodzc rzuci:
Dobrze mi poradzie. Dzikuj,
Spencer, za dobr rad. Byle szybciej
uciec.
Wiadomo, ktr Nicole przywioza w
porze obiadowej, dotyczya wizyty Monta
Courta w ich domu w Spanish Fork;
przyjecha, by poinformowa, e Pete
wnis oskarenie o napa, i jeli go nie

wycofa, Gary znajdzie si w trudnej

sytuacji.
Gary kaza jej si nie martwi i uciskali
si za rce.
Jednak od momentu poegnania z
Garym Nicole zacza si serio martwi.
To byo tak, jakby do domu przyszed
lekarz i powiedzia, e amputuj jej nogi.
Co za fatalna wizyta. Mont Court by
wysokim, przystojnym mormonem,
wyglda jak kapitan druyny tenisowej,
do jasny blondyn, troszk pruderyjny.
Okropnie si zmiesza na widok jej
siostry, April, ktra siedziaa w
mustangu Nicole, gdy on przyjecha.
Musia spodoba si April albo byo po
prostu gorco nigdy nie wiadomo, co
April strzeli do gowy w kadym razie

zdja stanik i siedziaa goymi plecami

do okna, kiedy wychodzi. Mont Court,
rzecz jasna, obszed samochd od tyu,
byle tylko nie da si przyapa na
ogldaniu jej goych piersi przez
przedni szyb. Nicole chtnie
umiaaby si jak norka, lecz czua si
niedobrze.
Wiedziaa, co Gary'emu chodzi po
gowie. Nie martw si. Nie martw si, bo
niewiele brakuje, ebym zabi Pete'a.
Postanowia osobicie pomwi z
Gallovanem.
Mieszka w zapuszczonej, maej chaupie
na tyach domu Verna. Prbowaa mu
wytumaczy, e Gary ma swoje
problemy, z ktrych usiuje si wydosta.

Mwia, e najgorsze, co mona zrobi

jemu
i innym, to wpakowa go znw do
wizienia. Pete cay czas siedzia w
starym, przepoconym podkoszulku i
brudnych spodniach. W kko gada
jakie gupoty. Powiedzia, e Gary
mocno go uderzy.
Prbowaa zachowa spokj i rozsdek.
Chciaa wytumaczy Gary'ego, nie tracc
rwnowagi.
Pete mwia on by zamknity
dugi czas. Troch trwa,; zanim czowiek
si przystosuje.
Pete Gallovan wci jej przerywa. Nie
chcia sucha. Ociay stary kretyn.

 Ten go jest niebezpieczny mwi

Pete. On potrzebuje pomocy.
Pniej doda:
Pracowaem w nadgodzinach i nie
powinienem by si w to miesza. On
mnie le potraktowa. Teraz mam ble.
Usiowaa wzbudzi jego lito. Pete
zrozumie, o co jej chodzi, mwia mu.
Widzi przecie, e ona kocha Gary'ego, a
tylko mioci mona komu naprawd
pomc.
Mio przyzna Pete to jedyny
sposb, by wprowadzi duchow moc
Boga w jak sytuacj.
Tak zgodzia si Nicole.

 Ale to trudna sytuacja. Twj chop

posun si za daleko. Dla mnie on jest
zabjc. Chce mnie zabi.
W tym momencie Gallovan wyda jej si
taki okropny, e powiedziaa:
Jeeli wniesiesz oskarenie, on
wyjdzie za kaucj. Wtedy ci dostanie.
Nie odwracaa wzroku.
Pete, nawet gdyby go w tej chwili
zamknli, on dla mnie znaczy wicej ni
ycie. Znaczy od cholery wicej ni twoje
ycie. Jak on ci nie dostanie, ja to
zrobi.
Nigdy nie wypowiadaa si z takim
przekonaniem. Czua, e Pete'a ogarnia
szok, jak gdyby cay krwawi do
wewntrz, z przeszoci i teraz.

W osiemnastym roku ycia Pete

oszczdza przez dziewi miesicy, by
zosta mormoskim misjonarzem. W
wieku lat dziewitnastu przebywa za
granic tylko cztery i p miesica, po
czym przey pierwsze zaamanie
nerwowe. Jednak przez ten czas
przysporzy Kocioowi dziewiciu
nawrconych.
Czyli dwch miesicznie. rednia
nawrce u modych misjonarzy, tak jak
on pracujcych we Francji, wynosia dwa
w cigu roku.
Tak si wczu w swoj misj, e zacz
dowiadcza dziwnych przey
religijnych. By przekonany, e zdoa
nawrci prezydenta Kennedy'ego, ktry
przyby do Francji z wizyt pastwow.

Kiedy Koci zakomunikowa Pete'owi,

e zabieraj go do domu, Pete myla, e
chc go uczyni ekspertem od
nawracania. Jaki zawd go spotka,
kiedy posali go do szpitala na terapi
litow.
Szybko wyszed, swoje wyzdrowienie
przypisujc entuzjazmowi w modlitwie,
lecz czu, e Pan Bg le z nim postpi,
przez to zaamanie. Dlatego w wieku lat
dwudziestu odby pierwszy stosunek
pciowy. wietnie zdawa sobie spraw,
e mormoski misjonarz nie powinien
mie kontaktw seksualnych przed misj
lub w czasie jej trwania, ale mia
pretensj do Pana Boga. Od razu
rozumia, e postpi le, i poszed do
biskupa, eby mu powiedzie. Pniej

Pete by cnotliwy przez pi lat. Ima si

rnych zaj i przejecha ca Europ,
pracujc na budowach, lecz y w cnocie.
Nastpnie, okoo roku tysic dziewiset
siedemdziesitego, niezadowolony ze
swego ycia i cigych poszukiwa,
zamieszka u przyjaciela w Seattle, gdzie
pracowa dla Boeinga jako stranik.
Pewnej nocy zdarzyo mu si zapa
religijn stacj radiow, gdzie ludzie
dzwonili z prob o modlitwy. Pete
niewiele wiedzia o tym programie, ale
kiedy zadzwoni, wspomnia o Kociele
Mormonw i o swojej wierze, co usyszeli
odbierajcy audycj mormoni i zaraz
poinformowali przewodniczcego Zboru
Pete'a, ktry natychmiast zabroni mu
dzwoni do tego radia. Koci nie yczy

sobie, by Gallovan sta si osob

publiczn. Nie do tego zosta
wyznaczony. Zranio to uczucia Pete'a.
Prbowa przecie tylko pomc ludziom.
Zoy wic pisemne
podanie o ekskomunik. Nie yczy
sobie, by Koci Mormonw ogranicza
jego pragnienie niesienia pomocy.
Pracowa z Ruchem Jezusowym i
mieszka w Domu Jozuego na pnoc od
Seattle, wystpowa w telewizji i
krytykowa Koci Mormonw. Do jego
ojca zadzwoni nawet prorok, sam
Spencer Kimball, z pytaniem:
Co pan zamierza zrobi ze swoim
synem? Ojciec odpowiedzia:
Zostawcie go. Palec Boy. Wyjdzie z
tego umocniony.

Pete wyjecha na Hawaje, gdzie zetkn

si z Patem Boone'em, prbowa
mieszka w komunie zoonej z
dwudziestu piciu osb i obsugiwa
telefon zaufania dla narkomanw.
Widzia samobjcw i widzia
ozdrowiecw. Pracowa z
najrozmaitszymi religiami. Uzna, e
jego misja pomoe zreformowa Koci
Mormonw.
Lecz zaama si. Wysali go do szpitala,
przepisali terapi grupow i lit. W sercu
swego ciaa czu obecno ducha Eliasza
i wiedzia, e na wiecie zapanuje pokj.
Wrci do Utah i dosta prac jako
portier. Powrt do Kocioa przysporzy
mu energii w dziaaniu. Wkrtce
kierowa agencj portiersk, do tego

przedsibiorstwem oczyszczania, zawar

nawet kontrakty na sprztanie kilku
sklepw spoywczych i zatrudnia a
dwudziestu ludzi. Z powodu siy swych
doczesnych sukcesw popeni jednak
cudzostwo z pewn liczb kobiet i
zosta pozbawiony praw w Kociele.
Wtedy pozna Elizabeth.
Dawaa sobie rad sama, zarabiajc na
utrzymanie i wychowujc siedmioro
swoich dzieci. Pete jej owiadczy:
Jestem wielkim przedsibiorc, mog
zadba o ciebie. Odpowiadaa:
Nie czuj tego. Wyjaniaa, e nie ma
takiego przemonego uczucia, jakie
powinno nadej. Wreszcie zgodzia si
wyj za niego.

Zdarzay si tarcia pomidzy Pete'em i

dzieciakami. On mia charakterek,
Elizabeth miaa charakterek, dzieci
miay charakterki. Prace przy sprztaniu
wykonywao si noc i w dzie Pete spa.
Dzieciakom nie wolno byo haasowa.
Pewnego dnia syn Elizabeth, Daryl,
przebi pici okno. Ktre dziecko
owiadczyo:
Mamo, dosy tego. Jeeli ty z nim
zostajesz, my wybywamy. Musiaa
wytumaczy, e Pete oy na jedzenie.
Wzili lub w lipcu tysic dziewiset
siedemdziesitego pitego roku. W
padzierniku rzuci dzieciakiem przez
pokj. Przyjechaa policja. Dzieci
pakay. Pete paka. Odtd yli w
separacji.

Poniewa Koci pozbawi Pete'a praw,

jego przedsibiorstwo w Ogden zaczo
podupada. Klientami byli cieszcy si
powaaniem mormoni i teraz ich traci,
jeden sklep spoywczy za drugim. By
bliski kolejnego zaamania nerwowego.
Pojecha zobaczy Elizabeth, ktra
przeniosa si do Provo, i zosta u niej na
noc. Nazajutrz przenis si do hotelu
Roberts niedaleko domu Verna Damico.
Pniej zamieszka w suterenie Verna.
Zatrudni go Okrg Szkolny Provo,
dosta prac kierowcy autobusu, znalaz
inne fuchy, wreszcie zarabia tyle, e
mg pomaga Elizabeth.
Jednak czternastego maja tysic
dziewiset siedemdziesitego szstego
roku dzie potem, jak Gary spotka

Nicole Pete i Elizabeth si rozwiedli.

Dalej byli przyjacimi, lecz ona wci
powtarzaa, e nie tak ma by. Naprawd
to on potrzebuje zakocha si w kim,
kto jego pokocha, mwia. Na co mu ten
cay cyrk przepracowanych nocy i
weekendw.
Siedzia teraz na ku w pokoiku swego
ciasnego domku, czu si brudny i
niewiey z powodu sennoci i
wyczerpany przez cigy brak snu. Przed
sob mia twarz tej dziewczyny, Nicole,
ktra powiedziaa, e go zabije, jeli on
wniesie oskarenie. Pete czu si tak
marnie, e mgby si rozpaka. Ta
dziewczyna, o ktrej sdzi, e ma dobre
serce w rodku i nie uoone, trudne
ycie na zewntrz, ta dziewczyna, ktra

okazywaa skromno i nie bya

frywolna, tak go nie znosi.
Przy tym si ba. Nie mia czasu na
roztrzsanie problemu. Chocia od
Pocztku odczu nie tyle strach, ile
przykro. Ukuo go w rodku, e
Nicole tak kocha Gary'ego, e nie zawaha
si popeni dla niego morderstwa.
Pete'a bolao, e adna kobieta nie
kochaa go nigdy tak bardzo.
Myla o tym, cay swj smutek tchn w
owe myli, i wspczu Nicole, i czu si
przez ni poruszony.
Czekaj, uspokj si powiedzia.
Moe on zasuguje na jeszcze jedn
szans. I owiadczy: Wycofam
skarg.

Uklkn.
Jeli pozwolisz zwrci si do niej
chciabym zmwi modlitw. Nicole
powiedziaa "dobrze".
Za ciebie i Gary'ego. Oboje bdziecie
tego potrzebowa.
Modli si, by Bg ulitowa si nad
Nicole i Garym, eby ich bogosawi i
sprawi, e Gary si nieco opanuje. Pete
nie pamita wszystkiego, o co si modli,
ani nawet, czy trzyma j za rk podczas
modlitwy. Nie powinno si pamita, o
co si czowiek zwraca do Boga. W
danym momencie to jest wite i nie
naley tego powtarza.
Kiedy Nicole zamkna za sob drzwi, na
dom zstpi duch spokoju i Pete czu si
na tyle pogodnie, by wybra si w

odwiedziny do Elizabeth. Jednak zanim

tam dotar, na powrt ogarn go
niepokj. Czuo si przeraenie w caym
miecie Provo. Siad na kanapie i
opowiedzia, co wydarzyo si z Nicole,
po czym zacz paka. Pete mwi:
On jest bardzo niebezpieczny i mnie
zabije. Im bardziej Pete si rozkleja, tym
mniej Elizabeth mu okazywaa uwagi.
Powiedziaa, eby si uspokoi.
Pete owiadczy, e idzie zaatwi sobie
polis ubezpieczeniow na jej rzecz.
Elizabeth poczua si okropnie. Pete
mwi:
Jeeli nie bd mg dawa ci
pienidzy jak dotychczas, zaatwi to
inaczej. Potem poprosi j o rk. Jeszcze
raz odmwia.

 Wycofuj oskarenie powtrzy

Pete. Nie wnios skargi -urwa.
Chocia czuj, e powinienem wnie.
Nastpnego dnia Pete poszed zaatwi
polis ubezpieczeniow i wpad do
wityni Provo, eby umieci nazwisko
Gary'ego na licie, wtedy ludzie bd si
za niego modli.
ROZDZIA 8
Robota
W niedziele wczesnym rankiem, jeszcze
w ku, Gary poprosi Nicole, eby
ogolia sobie ono. Gada zreszt o tym
od dobrych paru tygodni. Teraz si
zgodzia. Wskakiwaa do wanny z myl:
to naprawd co dla niego znaczy.

Pomaga jej. Uywali duych noyc,

ostronie, cali w umiechach. Nicole
wstydzia si, lecz jednoczenie uwaaa,
e tak wanie trzeba. Nie obawiaa si o
samo strzyenie wosw, tylko jak to
bdzie pniej wygldao.
Przenis j z wanny do ka i po raz
drugi miaa orgazm z Garym. Wiedziaa,
e jest to efekt bycia znw szecioletni
pipk. Nawet jeli jej pami na
mgnienie przywrcia obraz wujka Lee,
Nicole jednoczenie unioso w miejsce,
gdzie rozpaszczya si na cianie i tak
zostaa.
W w niedzielny poranek ogolona cipcia
rzeczywicie dziaaa na niego
cholerycznie. Od czasu tej historii z
Pete'em uwielbia Nicole w dwjnasb.

Teraz zachowywa si tak, jakby

naprawd dla niej oszala.
Wieczorem przysza Laurel z ciotecznym
rodzestwem i koleank imieniem
Rosebeth. Kiedy Gary i Nicole wrcili z
przejadki, Laurel nie potrzebowaa ju
siedzie przy dzieciach, wic posza do
domu. Lecz Rosebeth zostaa. Sam
widok Gary'ego wywoywa jej
westchnienia.
Nicole si miaa. Rosebeth, taka
modziutka i adna, tak si zadurzya w
Garym. Nastpnego wieczoru przysza
sama i Nicole niewiele mylc
zaproponowaa jej, eby daa Gary'emu
buzi. Potem wszyscy troje zaczli si
mia i z kolei Nicole pocaowaa

Gary'ego. Doszo do tego, e wszyscy si

rozebrali i rozoyli na ku.
Nie mona tego nazwa dosownie orgi.
Rosebeth nie stracia dziewictwa. Co do
innych rzeczy bya gotowa robi
wszystko. Co piknego. Nicole
naprawd si cieszya, e Gary dosta od
niej taki prezent.
W cigu weekendu robili to jeszcze i
jeszcze. Raz Rosebeth przysza w dzie i
Gary pozamyka drzwi i okiennice.
Dzieciaki z ssiedztwa lubiy si pta w
pobliu. Mona byo wyczu, e usiuj
tam co zmalowa. Bg jeden wie, co
syszeli ssiedzi. Nie odbywao si to
przecie w ciszy. Nicole czua pewne
obawy. Jeliby wyszo na jaw, e Gary
zadaje si z maolatami, jego sprawa

wziaby w eb. Nicole zaraz skojarzya,

e j te mogoby to trafi. Gdyby
odebrali jej dzieci.
Pomylaa o Annette. Nicole nie miaa
adnych wtpliwoci, e Gary'emu
chodzio co po gowie, kiedy cmoka
wtedy Annette w policzek. Przepada za
nieletnimi. Jednoczenie Nicole bya
pewna, e niczego by nie zrobi, w sensie
fizycznym. Dlatego z punktu widzenia
Nicole Pete wci nie mia racji. Tak czy
inaczej, Nicole nie czua si gotowa do
przerwania zabawy z Rosebeth.
Waciwie to zachwycao j, e dla tej
dziewczyny wszystko jest nowe. Dla
Nicole seks nigdy nie by niczym nowym.
Jak piknie jest by wprowadzan w
temat tak jak Rosebeth. A przyjemnie

popatrze, jak Gary sprawia, e dziewcz

rozkwita. Oczywicie, Gary bywa
momentami bardzo wymagajcy i kaza
tej maej dobrze mu obcign albo co
w tym stylu. Podniecao go, e ona si w
nim tak strasznie zadurzya.
Potem Nicole napotkaa inny problem.
W tygodniu, kiedy Gary by w pracy i
wpadaa Rosebeth, Nicole miaa ch
robi to i bez niego. Zastanawiaa si, czy
nie nabiera czasem jakich odchyek w t
stron.
Par dni pniej Gary podjecha do Vala
Conlina, eby mu wpaci za mustanga.
Zalega ju z pierwsz rat i Val nie by
tym zachwycony. Nic si oczywicie nie
stao. Poowa ludzi, ktrym Conlin
sprzedawa samochody, prdzej czy

pniej zalegaa z patnoci. Rzecz

zreszt bya wkalkulowana w to cae jego
pasmo nieustajcych sukcesw.
W cigu ostatnich pitnastu lat Conlin
najpierw przesta by gwnym
menederem Buicka-Chevroleta w Orem
i sta si wacicielem salonu sprzeday
Lincoln-Mercury. Potem wda si w ostry
spr z Ford Motor Company, pokci si
ze wsplnikiem i jeszcze w trakcie
sprawy sdowej, z najwikszego
potentata handlu nowymi samochodami
w okrgu Utah, przeobrazi si w
najmniejszego handlarza pojazdw
uywanych. Pasmo nieustajcych
sukcesw. Firma V. J. Motors
sprzedawaa czciej samochody stare
ni nienowe, puszczaa je za niewielk

zaliczk. Reszt spacao si, jak kto

mg. Ludzie na zasiku albo yjcy z
alimentw, tacy, co wyszli z puda,
twardziele, ktrzy nigdzie indziej nie
dostaliby kredytu. Jego klientela.
Val by wysoki, szczupy, w okularach, o
bystrej, przyjemnej twarzy. Mia postur
gracza w golfa swobodnie opadajce
ramiona i wypite brzucho. Tego dnia
ubrany by w spodnie z czego
sztucznego w czerwon krat i w
bladot sportow koszul. Gary
przyjecha cay uwalany pyem
materiaw izolujcych, ktry drani mu
nozdrza, pokrywa twarz i ubranie. Na
bladoto, eby pasowao do koszuli
Vala.

Conlin zrobi Gary'emu wykad na temat

terminowoci spat. Poniewa firma V. J.
Motors zajmowaa lokal po ndznej
restauracji dla samochodziarzy,
dysponowaa zbyt maym salonem
wystawowym, by mona byo w nim
trzyma samochody. Stao tam par
biurek, z dziesi krzese, czasem kto
jeszcze si pta. Sycha byo kade
sowo Vala Conlina.
Gary rozpocz nie mam zamiaru
chodzi po ludziach i puka w drzwi.
Mwiem ci, jak sprawa stoi. Ustalamy
raty, jakie czowiek jest w stanie spaci.
Umwilimy si, e moesz przynosi
Pidziesit dolcw co dwa tygodnie. Nie
wciskaj mi w takim razie

pierdow, e zapacisz stw za tydzie

albo dwiecie za miesic. Musisz zacz
przynosi szmal na czas.
Nie podoba mi si ten wz
powiedzia Gary.
C, nie jest to jakie cacko
przyzna Val.
Zdycha na co drugim skrzyowaniu.
To niedobry wz.
Suchaj, brachu rzek Val
umwmy si. Jak kupujesz samochd,
znaczy, e ja ci wywiadczam przysug.
Nie kupisz u nikogo, tylko ode mnie.
Waciwie to ja wol pciarwk.
Pa raty na czas. Spacisz tego, to
zamienimy na inny. Ale chc widzie

moje pidziesit, Gary, co dwa

tygodnie. Inaczej piechotka.
Gary zmieni czek z wypat na gotwk i
da mu pidziesit dolarw.
Tej nocy Gary'emu i Nicole le poszo w
ku. Za dugo to trwao i znowu on
mia erekcj na trzy czwarte, do poowy,
wreszcie w ogle oklap. Gary wsta,
ubra si, cikim krokiem wyszed z
domu, eby spa w samochodzie. Nicole
wkurzya si jak cholera, e wyby, w
dodatku po drodze pobudzi dzieciaki.
Tumaczya sobie, e jeli chce go
udobrucha, musi wpierw uspokoi si
sama. W kocu nie pierwszy raz wymiata
go z chaupy czy przesiaduje w
samochodzie. Zwykle widrowa mu uszy
dziecicy harmider. Opowiada jej, wic

wiedziaa, e w wizieniu wystpuje due

natenie haasu, co u niego
spowodowao pewn nadwraliwo
suchow. Przez wszystkie lata za
kratami jako nie zdoa si przyzwyczai
do tamtejszych odgosw.
Poradzia sobie jako z dzieciakami, daa
im ciepego mleka, zapakowaa do ka i
posza do jego mustanga. Siedzia za
kierownic, milczc jak gaz. Z dziesi
minut si nie odzywaa. Potem wysuna
rk.
Co pewien czas Gary opowiada sen. Tej
nocy, siedzc w samochodzie, znw
mwi o nie. By przekonany, e kiedy,
w innym yciu, zosta stracony. cito
mu gow.

W tym nie wystpowaa Staro. Co

odraajcego, starego, spleniaego.
Podczas gdy mwi, przebieg go dreszcz.
Przypomniao jej si, jak czsto budzi
si zlany zimnym potem. Kiedy
opowiada
inny sen, e woono go do puda,
pniej do dziury w cianie. Miaa takie
drzwiczki jak piec.
W nastpny weekend Gary wpad na
Verna. Popatrzyli na siebie. Rany boskie,
pomyla Vern, jakie ma wredne
spojrzenie.
Nie jestem dla ciebie mczyzn, co?
rzuci Gary.
Moe i tak powiedzia Vern,
odwrci si i poszed. Pniej kiepsko
si czu.

Tego samego dnia, gdy Toni przysza w

odwiedziny do Brendy, wpad take
Gary. Toni oczywicie nie miaa pojcia,
co ma powiedzie. Nie zamierzaa
oskara Gary'ego biedaka
wystarczajco ju w yciu oskarali. Z
kolei nie uwaaa te, e trzeba to
zmilcze, niech si uley. Annette jest
liczn panienk i Gary mg mie
pewne intencje.
Posza do kuchni zrobi sobie kaw i
Gary akurat wtedy wyszed z azienki.
Byli zmuszeni spojrze sobie w oczy.
Gary powiedzia:
Toni, nic nie wspomniaa o tej aferze
z Annette. Odpowiedziaa:
Gary, jeli jest co do powiedzenia, ja
to powiem. Wzi j za rk i owiadczy:

 Kotku, nigdy nie zrobibym krzywdy

tobie ani twojej rodzinie.
Zapada cisza. Toni mu wierzya. To
znaczy wierzya, e moe przyj to, co
powiedzia. Wci jednak czua, e nie
zdecyduje si zostawi z nim Annette
sam na sam. Zawsze istnieje ta druga
moliwo.
Gary, trzymam z tob stwierdzia w
kocu. Ale pamitaj: przede
wszystkim jestem matk. Umiechn si
i powiedzia:
Gdyby nie bya, zawidbym si na
tobie.
Pocaowa j w policzek i poszed z
powrotem do pokoju.

Brenda prbowaa rozbawi Gary'ego

historyjkami na temat Vala Conlina.
Dawniej, kiedy Val jeszcze mia salon
sprzeday Lincoln--Mercury, zawsze
odstawia waniaka w klubie Riverside
Country Club. Taki typ, co strzela
palcami na kelnerki. Brenda kiedy
obsugiwaa jego stolik i Val wyda si jej
do obcesowy, powiedziaa wic:
Co by zrobi, gdybym ci wylaa t
zup na eb?
Co by zrobia, gdybym ci zaatwi
wylanie z roboty za to, co powiedziaa?
Przekonaabym szefa, e esz
odpara.
Gary si mia. Uciska j i bez wysiku
podnis wysoko do gry. Biorc pod
uwag, e w tym stadium ycia waya

siedemdziesit kilo, mia niesamowit

si. Jak on mg przegra z Pete'em?
Gary chyba czyta w jej mylach.
Brendo powiedzia to jeszcze nie
koniec. W wizieniu nie zostawia si
takich spraw nie zaatwionych.
Gary i Nicole znw planowali, e wybior
si w nastpn sobot do kanionu, lecz
tym razem oba mustangi nawaliy.
Nicole zacza podejrzewa, e maj
pecha. Przez cay zeszy tydzie
samochd Gary'ego nie odpala, dzie w
dzie. Konieczno popychania
powodowaa, e spnia si do pracy.
Tej niedzieli Gary nawet zdecydowa si
wpa do Spencera McGratha, moe on
wie, co wysiado.

Spencer z miejsca stwierdzi, e pewnie

trzeba wymieni akumulator.
Przecie stary jest w porzdku
powiedzia Gary.
Skd wiesz? Gary na to:
Wyglda normalnie. Spencer si
rozemia:
Na oko nie ocenisz.
McGrath wszed do warsztatu, wzi
licznik i sprawdzi. Odczyt by strasznie
niski.
Ten akumulator ma martw komor
powiedzia.
No i co ja mam robi? spyta Gary.
Spencer odpar:

 Kup sobie nowy. Kosztuje od

dwudziestu do trzydziestu dolarw,
zaley. Gary stropi si.
Kurcz, nie mam tyle.
Wczoraj wzie wypat zdziwi si
Spencer.
Wziem, ale wpaciem rat za
samochd i niewiele zostao. Spencer
zapyta:
Jak masz zamiar dotrwa do pitku?
Jako dam sobie rad powiedzia
Gary. Tyle e nie mam na nowy
akumulator. Spencer poyczy mu
trzydzieci.
Gary wrci za p godziny. W sklepie
K-Mart znalaz cacko za dwadziecia
dziewi dolarw, dziewidziesit pi

centw. Z podatkiem zapaci trzydzieci

dwa. Spencer rzek:
Zdaje si, e musiae dooy par
dolcw z wasnej kieszeni? Gary
potwierdzi:
Tak, owszem. Spencer spyta:
Gary, jak ty przeyjesz ten tydzie?
Gary odpar, e nie wie. Spencer da mu
jeszcze pitk na benzyn ze sowami:
Spa najpierw samochd. Potem
jako to wyrwnamy.
Trzydzieci dwa dolary za akumulator
stanowiy pocztek cholernego pecha. W
poniedziaek wieczorem Gary postanowi
zrobi Nicole niespodziank i wpa po
ni do orodka szkolenia kierowcw;
zasta swoj pani przechadzajc si po

korytarzu w asycie czterech facetw. Na

widok Gary'ego natychmiast rzucia si
w jego stron i posaa promienny
umiech, prbujc wszystkim pokaza,
e on jest jej. Ale czua, jak tamten widok
go dry. W drodze do domu Gary
stwierdzi:
Nie mam zamiaru ci uwizywa.
Wiedziaa, e on ma na myli wujka Lee,
Jima Barretta, trzydniow Prywatk,
paru innych facetw i jej ycie.
Mwi o tym ze Sterlingiem.
Ona jest wolna. Nie chc zabiera jej
wolnoci powiedzia. Skrci w stron
cmentarza po drugiej stronie ulicy, przy
ktrej sta dom Sterlinga. Sterling
poszed za nim. By tam jeden grb bez
adnych kwiatw. Grb maego chopca.

Gary przeszed si, pozbiera po jednym

kwiatku z innych grobw i woy bukiet
w zardzewiay wazon przy nagrobku.
Potem zajli si dobr trawk. Gary
zaraz musia si wynie z cmentarza.
Powiedzia Sterlingowi, e widzi si w
grobie.
W ktry wieczr wkrtce potem do
Sterlinga wpad Rikki i Gary zacz go
podpuszcza do prby si. Przechwala
si przed Nicole, jak to rozoy jej brata.
Zaczli si mocowa.
Nicole nie wiedziaa, czy Gary jest
zmczony po nocy, czy co, bo tym razem
Rikki go zaatwi. To znaczy prawie go
kad, kiedy Gary ewidentnie oszuka,
unis nawet okie nad stoem.

Wobec tego Gary chcia sprbowa

drug rk. Rikki rozoy go bez dwch
zda. Wtedy Gary zacz sa wredne
spojrzenia. Po wyjciu od Sterlinga
wpad do niewielkiego sklepu czynnego
ca dob i wymaszerowa z dwoma
opakowaniami po sze piw.
Kradzie w tak maym sklepie bya
ryzykowna, ale on mia metod. Bra dwa
opakowania, nie jedno. Chodzi pewnym
krokiem, bez wahania. Jednoczenie
udawao mu si robi nieprzyjemn
min. Nikt nie chcia przerywa tak
ponurego zamylenia, by spyta jedynie,
czy paci za piwo.
Na pocztku to bya zabawa. Teraz ju
dziaaa jej na nerwy. Jak tylko co go
gryzo, nabiera tupetu. Nicole zawsze

umiaa sobie odmwi, nawet kiedy

czego potrzebowaa, i odkd byli razem,
chtnie robiaby to pierwsza, lecz Gary
pokaza jej, jak si zdobywa rne rzeczy.
Przez pewien czas tak si wygupiali.
Wreszcie zauwaya, e kiedy co im le
szo, on krad dla poprawienia humoru.
Pniej to wypija. Cigle zaprawia si
piwem. Uprzytomnia sobie* e w sumie
tylko par wieczorw nie pi. Staraa si
dotrzymywa mu kroku, lecz nie
przepadaa za piwem. A on nie da jej
zostawi nawet
p szklanki. eby si nie zmarnowao.
Jeli otworzya sobie puszk, dopija po
niej.
Nicole dranio, e Gary zwija rne
rzeczy i jeszcze wszystkim o tym trbi.

Nawet wujowi wypapla. Jeszcze si nie

cakiem pogodzili, lecz Gary i tak musia
wpa i zaproponowa mu kupno czego
tam. Kiedy Vern zauway w baganiku
mustanga jeszcze dwie sztuki tego
samego, spyta, skd Gary wzi na to
pienidze.
Nie musz mie pienidzy
powiedzia Gary.
Czy ty w ogle kojarzysz, e naruszye
warunek? zapyta Vern.
Nie wydasz mnie przecie, co?
Mgbym odrzek Vern. Jeeli to
si powtrzy, wydam
ci.
Pewnego dnia Gary wrci do domu z
par nart wodnych i Nicole si zaamaa.

Po prostu nie byo warto ryzykowa.

Ukrad co, czego nie sprzeda si za
wicej ni dwadziecia pi dolcw, a
metka pokazywaa cen ponad sto. To
oznacza, e mog go zwin za
przestpstwo. Nicole nie cierpiaa takich
durnych nawykw. On ryzykuje
wszystko, co maj, dla dwudziestu piciu
dolcw. Dotaro do niej, e po raz
pierwszy poczua do niego niech.
On jakby to wyczu; zaraz opowiedzia jej
najgorsz histori, jak kiedykolwiek
syszaa. Potworno. Wiele lat temu,
jeszcze jako dzieciak, Gary zrobi napad
razem z jednym typem, prawdziwym
sadyst. Kierownik supermarketu by
sam po zamkniciu sklepu i nie chcia im
poda szyfru od sejfu. Wtedy ten kumpel

zabra go na gr, podgrza lokwk i mu

wbi.
Nie moga si opanowa. Wybuchna
miechem. Ruszya j ta historia.
Wyobrazia sobie grubego menedera
sklepu, ktry broni swojej forsy, kiedy w
dup mu wazi rozpalony waek. Jej
miech dotar tam, gdzie bya ju tylko
nienawi do ludzi, ktrzy posiadaj
mnstwo i przez to wyej sraj, ni dupy
maj.
Pierwszy raz miaa taki dzie: pomylaa
naraz, e nie powinna z Garym stale
mieszka. Jaka jej cz buntowaa si
przeciw bliskoci jednego mczyzny
przez tak dugi czas, lecz cho Nicole
zdawaa sobie spraw ze swoich uczu,
nie moga mu o nich powiedzie. On

oczekiwa, e ich dusze bd istnie

zczone. Jednak coraz natrtniej
wracay jej stare cigoty. Tak si
koczyo, kiedy musiaa si do kogo
dostroi. Nie dawao si duej tego
odpdza. Wci jeszcze byo jej z Garym
lepiej, ni z kimkolwiek innym, ale nie
zmieniao to faktu, e gdy wpadaa w zy
nastrj, miaa jakby dwie dusze i jedna z
nich kochaa Gary'ego o wiele mniej ni
druga. Oczywicie on te mg si tak
czu. Niemoliwe, eby j tak znw
bardzo kocha podczas tych
piciogodzinnych zmaga, jakie im si
zdarzay.
Na przykad tej nocy, kiedy przynis
narty wodne. Rano zastanawiaa si, czy
przypadkiem nie chodzi o Barretta. Jim

wpad ktrego dnia, kiedy Gary wyszed

akurat do sklepu. Wkroczy do rodka
dumny i blady po kilkumiesicznej
nieobecnoci. Moe i miaa odruch
warunkowy, bo odczua tam pewne
sensacje.
Kiedy Barrett wyszed, byo jej troch
gupio, e nie powiedziaa Gary'emu
wszystkiego. Nie szanowaa Barretta, to
prawda. By z niego dupek odny. Lecz
nie wspomniaa Gary'emu o tym, jak on
potrafi wszdzie si wlizn, wije si jak
w. Dlatego kiedy Gary pierwszy raz
widzia Jima, obszed si z nim bez
zbytniej wrogoci. Zreszt Barrett
oczywicie odstawia przede wszystkim
ojca Sunny i okazywa wdziczno, e go
tu toleruj. Wszystko jedno, Nicole

czua, e ukrywa mierdzc spraw. Bo

Barrett nawet czstujc papierosem
potrafi dawa co do zrozumienia.
echta pami, tak jakby gadzi
wntrze doni. Aluzyjnie dopomina si
nagrody.
Przez ostatnie par nocy troch
fantazjowaa o miych rzeczach ze swojej
przeszoci z Jimem, eby sobie
polepszy nastawienie do Gary'ego.
Barrett na pewno mia wyczucie, Gary
za trzeba przyzna zrobi si nieco
nachalny. Od czasu Rosebeth Gary
musia si kocha szesiedem razy na
tydzie. Czasem odpucili jedn noc,
lecz szybko nadrabiali strat. On to
wymyli, nie ona. Nicole bardziej lubia

te rzeczy po przerwie, dziedwa, ale on

nie popuci.
Tej nocy, od sidmej do dwunastej,
kcili si, najpierw o narty wodne,
potem o wszystko inne. Wreszcie
przekonaa Gary'ego, e nie ma zamiaru
si z nim pierdoli. On za duo pa tych
swoich prochw na spanie, sranie i
dymanie. Jeeli ona jest taka dobra w
ku, dlaczego on to marnuje? Bez
przerwy da tego, mego, owego. Teraz
znw, eby wzia do buzi. Nicole posaa
Gary'emu spojrzenie ponad ciaami ich
obojga i powiedziaa:
Nienawidz liza kutasa.
Mia oczy zamglone od fiorinalu, lecz
trafiy go jej sowa. Wynis si. Wyszed
o pnocy i wrci dopiero o drugiej.

Ledwo przestpi prg, ju j prosi od

nowa, eby wzia do buzi.
Dlaczego? spytaa. Jak mato. Masz
to zrobi, bo ja tak chc. Mczyli si
niczym w pierwsz noc. Nie usnli do
pitej. O pitej trzydzieci Gary z
uporem maniaka si podnis, gotw do
pracy.
Midzy pnoc a godzin drug Gary
pojecha do Spencera i Marie. McGrath
otworzy drzwi i Gary spyta, czy maj z
on ochot pogra w pokera we trjk.
Marie bya ju w ku, ale wstaa i
zrobia kaw. Jednak pastwo McGrath
nie chcieli gra w pokera. Nie po
pnocy. Spencer Powstrzyma si od
stwierdzenia, e to do niegrzecznie
odwiedza kogo tak pno.

Waciwie byli przyzwyczajeni do widoku

pijanego Gary'ego. Ju par razy
przychodzi w do niezwykych porach.
Raz by Naprawd wzburzony. Mwi o
tym, co zrobi facetowi nazwiskiem
Gallovan.
Kiedy indziej znw Gary wpad, kiedy
Spencer i Marie urzdzili piknik na
podwrzu. By tak pijany, e nie umia
odhaczy furtki. Spencer musia pj,
wprowadzi go, da co do arcia. Mia
sporo goci, ale zadba o Gary'ego jak
naley i zmusi go do wypicia paru
filianek kawy. Pniej Gary gada rne
gupoty. Na temat rein-karnacji.
Naprawd w to wierzysz? zapyta
Spencer.
No jasne odpar Gary.

 Wielu ludzi sdzi, e powrcimy jako

inne stworzenia, na przykad ko albo
owad powiedzia Spencer. Wydaje
si, e trudno odkupi winy przy takim
ruchu w te i wewte.
Gary nie zachwyci si jego opini. On
wrci jako czowiek. Jeli spaprze swoje
ycie, odwali lepsz robot w nastpnym.
To dlaczego teraz nie odwala tej lepszej
roboty, pomyla Spencer. Wola nie
mwi tego gono.
Oczywicie, kiedy tylko Gary spostrzeg,
e Spencer troch si zna na
samochodach, zacz przyjeda w
soboty ze swoim mustangiem. Raz spad
mu tumik i Gary nie wiedzia, jak go
dokrci. Po prostu nie mia pojcia. Nie
to, e by leniwy, ale jeszcze miesic

temu prbowa chocia troch rusza

gow. Teraz w ogle przesta wykazywa
inicjatyw. Raczej zdawa si uraony, e
w samochodzie - co nie gra. Nie
docierao do niego, e usterki mog
wynika z nieumiejtnego prowadzenia.
Jeszcze jeden powd, dla ktrego
Spencer suszy mu gow, eby Gary
wreszcie zapisa si na kurs dla
kierowcw. Groch o cian. Za to Gary
umia wybi czowieka ze snu. Spencer
tak samo by si nie wyspa, gdyby zagra
w tego pokera
Trzeba przyzna, e Gary Spencera
zasmuca. Na pocztku zawsze
przychodzi do niego albo do Craiga
Taylora, eby rzucili okiem na jego
robot. Jeli zaapa co nowego,

sprawiao mu przyjemno, e go
chwal. Chodzi dumny jak paw. Teraz,
odkd Gary zamieszka z Nicole, Spencer
nie wiedzia, czy mu zaley na dobrze
wykonanej robocie. Raczej byle
przeczeka do wypaty. Te jej obcite
levisy. Gary chyba rwna do poziomu tej
dziewczyny.
Nie mogc spa, Spencer zacz si z
kolei wnerwia na to, jak Gary si co
dzie obija. Ile czasu traci na posiek. Do
tego co czwartek musi wczeniej wyj,
na spotkanie z kuratorem. Plus inne
zwolnienia. Nie byo tygodnia, eby nie
poprosi o dodatkow fors, a Spencer
nigdy mu nie odpisa straconych godzin
ani nie potrci poyczek z wypaty. Raz
Gary wspomnia o jakich pracach

malarskich, ktrymi spaciby dug, ale

gdy zaczli z Marie serio si nad tym
zastanawia, Gary nabra wody w usta.
Nazajutrz rano, zanim w ogle wzili si
do pracy, Gary ju pyta kadego, czy
chce kupi narty wodne. Kto nawet
podszed do Spencera z zapytaniem, czy
Gary ich czasem nie ukrad. Spencer
spyta:
Czy one s nie uywane?
Nie wierzy, e Gary mgby wisn
narty wodne. Mona wsun sobie do
kieszeni zegarek albo zapalniczk, ale jak
wynie takie wielkie dechy wprost ze
sklepu?
Spencer mia si za faceta dosy
prostodusznego, lecz zacz podejrzewa,

e Gary uywa marihuany w robocie, czy

co. Tego ranka wyglda okropnie.
Gary zwrci si do niego Spencer.
Pomwmy o sprawach zasadniczych.
Tydzie w tydzie jeste bez grosza.
Dlaczego nie uskadasz sobie tej forsy,
ktr wydajesz na piwo?
Ja nie pac za piwo odrzek Gary.
To kto ci je, do cholery, daje? Gary
powiedzia:
Po prostu wchodz do sklepu i bior
sobie sze piw. Na to Spencer:
I nikt ci jeszcze nie zapa, co?
Nie.
Od jak dawna to robisz?
Od tygodni. Spencer nie wierzy.

 Codziennie kradniesz sze piw i

jeszcze ani razu nie wpade?
Ani razu potwierdzi Gary. Spencer
rzek:
Ja tam nie wiem. Innych api, a
ciebie nie? Gary owiadczy:
Jestem lepszy od nich.
Chyba robisz ze mnie balona uzna
Spencer.
Gary opowiedzia o czarnym winiu,
ktrego pchn noem pidziesit
siedem razy. Spencer pomyla, e Gary
chce mu zaimponowa, e niby taki z
niego chojrak; sprawdzi, czy budzi
strach.

 Id ty, Gary powiedzia.

Pidziesit siedem razy brzmi jak
rekord wiata w ku.
Gdy ju przestali si mia, Gary wyoy
kaw na aw. Chciaby wczeniej wyj
w pitek.
Nie wiem, czy zauwaye odpar
Spencer ale inni jako si nie
zwalniaj. Robi cay dzie, czasem
kocz po godzinach. Tak si normalnie
pracuje.
Mimo to go zwolni. Jeszcze jeden raz.
Spencer czu si niezbyt w porzdku. W
kocu rzd w ramach programu
zatrudnienia byych winiw paci
poow z trzech i p dolara, ktre Gary
dostawa za godzin. Moe dlatego Gary
z kadej godziny odrabia p.

Pewnego popoudnia, kiedy Nicole

pojechaa z wizyt do Kathryne, Barrett
odwiedzi dom w Spanish Fork i zasta
tam Rosebeth. Nicole wrcia, jej maa
przyjacika nie bya ju dziewic.
Z pocztku Rosebeth tylko napomkna,
e by Barrett.
Tak? spytaa Nicole. Na jak dugo
wpad?
Koo godziny powiedziaa Rosebeth.
I p.
Nicole zacza si mia. Jeeli Barrett
nie czu si oniemielony, szed do ka.
Ptorej godziny w zupenoci by mu
starczyo. Widzc, e Nicole wcale si nie
zmartwia, Rosebeth zacza chichota.
Powiedziaa Nicole, e teraz ju wie,
dlaczego Gary nigdy nie mg go

wsadzi. Bo ma za duego. Nicole i

Rosebeth dugo si zamieway czekajc,
a Gary wrci z pracy.
Jednak Gary wpierw zajrza do Vala
Conlina. Piwo, ktre przywiz, byo
lodowate. Po tamtej chryi o niepacenie
na czas Gary zwyk przynosi za kadym
razem sze piw. Val to docenia.
Gary nie spuszcza oka z ciarwki. Tej
na parkingu, pomalowanej na biao.
Suchaj, kole powiedzia Val.
Spa mustanga, a zaatwi ci co
lepszego.
Musz j mie.
Nie ma nic bez muczos dolares
owiadczy Val. Ciarwka bya

wystawiona na sprzeda za tysic

siedemset dolarw.
Brachu, jak nie przyjdziesz z
yrantem, nie masz na ni szans. Gary
powiedzia, e chyba da rad. Moe jego
wujek Vern.
Ja znam Verna stwierdzi Val i
nie sdz, eby on si na to pisa. Ale jak
chcesz, daj mu ten wistek do
wypenienia. Zawsze mona sprbowa.
Dobra odrzek Gary. Dobra
zawaha si. Ale wiesz, Val
powiedzia ten mustang jest
beznadziejny. Musiaem da nowy
akumulator i prdnic. W sumie
pidziesit dolarw.
O co ci chodzi?

 No e jak bd kupowa ciarwk, to

chyba powiniene spuci mi tyle, ile
wpakowaem w mustanga.
Gary, kupujesz j i odpuszczamy te
pidziesit. Jaki problem. Tylko znajd
yranta.
Val, po co mi yrant, ja dam rad
spaci.
Nie ma yranta, nie ma ciarwki,
brachu, umwmy si.
Ten cay mustang jest do dupy.
Gary, ja ci wywiadczam przysug.
Nie chcesz mustanga, to zostaw go tutaj
w choler.
Chc pciarwk.
Moesz j naby jedynie, jak woysz
kup forsy na grk. Albo przyjd z

yrantem. Masz, we formularz

kredytowy dla Verna.
Gary siedzia po drugiej stronie biurka i
patrzy przez okno na bia
pciarwk stojc z samego brzegu.
Bya biaa jak nieg na wierzchokach gr
mimo lata.
Gary, wypenij formularz i przywie z
powrotem.
Val wszystko widzia. Gary by wcieky
jak diabli. Sowa nie Powiedzia, tylko
wzi papier, wsta, wyszed za prg,
zmi i rzuci na Bernie.
Harper, pracownik Vala, powiedzia:
O rany, ale si wkurzy.
Gwno mnie to obchodzi
stwierdzi Val. Ludzie przy nim czsto si

wkurzali. I jako szo. Nieustajce pasmo

sukcesw.
Tej nocy, podczas stosunku, Gary
powiedzia do Nicole brachu". Obrazia
si. Mylaa, e daje jej prztyka za to, e
dobieraa si do Rosebeth. Ale jak
pniej wyjania, czsto zdarzao mu si
zwraca nie tylko do mczyzn per kole,
chopie, brachu i tak dalej.
Rano znowu ten mustang. Samochd
Gary'ego nie chcia zapali. Jak gdyby co
rano na widok Gary'ego wysiaday
wszystkie obwody.
ROZDZIA 9,
W kolizji z prawem
Gary zrobi wraenie na Kathryne.
Wszystko zaczo si pewnego dnia koo

obiadu, kiedy zapuka do jej drzwi. Bya

niemile zaskoczona. Py materiaw
izolujcych tak go oprszy, e Gary
wyglda, jakby przed chwil wygrzeba
si z wntrza ziemi.
Powiedzia, e wpada zobaczy pokj,
ktry ona chce zrobi. Dopiero teraz
Kathryne sobie przypomniaa: wtedy jak
Nicole z nim przysza, eby j pozna,
rozmawiali o zrobieniu izolacji cian
jednego z pokojw.
Doskonale powtarzaa Kathryne
doskonale.
Chciaa si go szybko pozby.
Na to on si rozejrza i orzek, e musi
pogada z chopakiem, ktry z nim
pracuje. Wtedy poda wycen kosztw.
Kathryne odpowiedziaa, e bardzo si

cieszy. I rzeczywicie, tego samego

popoudnia wrci z osiemnastoletnim
dzieciakiem, ktry oceni robot na
szedziesit dolarw. Powiedziaa, e
si zastanowi.
Trzy dni pniej, w porze obiadowej,
Gary znw stan w drzwiach. Mwi
szybko. e postanowi wpa i napi si z
ni piwa. Czy ma Piwo? Kathryne
powiedziaa, e nie ma; tylko kaw. To
nic, i tak WeJdzie na chwil, owiadczy.
Dostanie co do jedzenia?
Powiedziaa, e moe mu zrobi
kanapk. W porzdku. On tylko skoczy
kupi par piw. Kathryne posaa
spojrzenie swojej modszej siostrze,
Kathy.

Dziesi minut pniej wrci z piwem.

Robia mu kanapki, a on mwi. Ale
rozmowa. Za pierwszym razem jak by w
jej domu, to nawet ust nie otworzy, a
teraz z miejsca poinformowa Kathryne i
Kathy, e piwo ukrad. Pyta, czy nie
potrzebuj papierosw. Odpowiedziaa,
e nie, jeszcze ma zapas. A moe piwa,
dopytywa si. Nie, rzadko tu pij,
bardzo rzadko.
Opowiedzia, jak to poprzedniego dnia
wszed do sklepu, wzi sze piw,
wyszed i pakowa je do baganika, a tu
jaki chopak, za mody, eby mu
sprzedali, prosi, niech Gary te mu kupi,
i wrcza pi dolcw. Gary wybuchn
miechem.

 Ja wchodz, bior piwo dla dzieciaka,

wychodz, daj mu i spywam z fors w
kieszeni.
Nie omieszkay si rozemia. Pytay, czy
si nie ba.
Nie powiedzia Gary. Trzeba si
zachowywa jak waciciel tej budy.
Zacz snu opowieci. Jedn po drugiej.
Nie wierzyy mu. Mwi o tatuau
czowieka imieniem Fungoo, o robieniu
zdj zboczecowi zwanemu Skeezix,
potem by ten facet, ktry dosta
motkiem w gow, i jeden czarnuch,
ktrego pchn noem pidziesit
siedem razy. Uwanie je obserwowa,
pytajc:
Rozumiecie, jak to jest? Jego gos
nabra szorstkoci.

Przywoyway umiech na twarz. Mwiy:

Gary, przecie nie o to chodzi. Zmuszay
si do miechu. Kathryne nie wiedziaa,
czy ma bardziej dre o crk, czy o
siebie. Po upywie moe ptorej godziny
spytaa, czy Gary nie spni si z
powrotem do pracy.
Do diaba z robot odrzek Gary.
Jak tam w robocie co im si nie podoba,
mog sobie wiadomo co.
Nastpnie opowiedzia o koledze, ktry
zaatwi kierownika supermarketu
gorc lokwk.
Cay czas bacznie je obserwowa. Musia
widzie ich reakcje. Obie czuy, e lepiej
bdzie, jeli takowe wyka.
Nie bae si, Gary? pytay. Nie
mylae o tym, e kto moe ci zapa?

Strasznie si przechwala. e niby w

swym burzliwym yciu wci napotyka
jakie rafy. Wychodzc podzikowa za
mie towarzystwo.
Nicole dowiedziaa si o tej wizycie.
Pomylaa, e jaka cz jego
osobowoci przepada za opowiadaniem
szalonych historyjek dorosym. Chyba to
w nim siedzi, odkd skoczy osiem lat.
Potem przypomniaa jej si noc na
wzgrzach za domem wariatw, kiedy to
zastanawiaa si, czy on przyciga ze
duchy. Moe co kae mu zachowywa
si wstrtnie, eby odpdza ze. Ten
pomys nie poprawi jej nastroju. Jeeli
to prawda, on bdzie si robi coraz
bardziej pody.

Koo pnocy Nicole dosza do wniosku,

e czuje si z Garym jak w klatce. Mimo
woli pomylaa o Barretcie. Co j gryzo
od rodka. Po poudniu przyszed te list
od Kipa, ale rozmylaa gwnie o
Barretcie i Rosebeth.
Nie miaa nawet zamiaru otwiera listu
od Kipa, ale otworzya i on pisa, e chce,
eby do niego wrcia. List wywoa w
niej uczucie toku. Jak gdyby przeszo
powracaa. Nikt inny, tylko akurat
Hampton chodzi z jej siostr April.
Wszyscy zdaniem Nicole chc
pojeba jej w gowie.
Przez cay czas, gdy tak rozmylaa, Gary
siedzia u jej stp. Musia akurat wybra
ten moment, eby podnie oczy
rozjanione blaskiem mioci.

 Maleka wyzna. Naprawd

kocham ci do koca i na zawsze.
Popatrzya mu w oczy. Powiedziaa:
No. Tak samo jak siedmiu innych
skurwysynw.
Gary j uderzy. To zdarzyo si po raz
pierwszy; uderzy mocno. Waciwie nie
czua blu, tylko szok, a potem
rozczarowanie. Zawsze si koczy tak
samo. Bij ci, jak im przyjdzie ochota.
Do prdko j przeprosi. Wci
przeprasza. Nic nie pomagao. Obrywaa
ju, kurwa, tyle razy. Dzieci spay, a ona
spojrzaa na Gary'ego i owiadczya:
Chce umrze.
Tak wanie si czua. Usiowa j
pociesza. Powiedziaa mu, e ju

wczeniej miewaa ochot umrze, ale

nic w zwizku z tym nie robia. Teraz nie
miaaby nic przeciwko temu.
Gary wzi n i ostrym kocem dotkn
jej brzucha. Zapyta, czy nadal ma ochot
umiera.
Przerazia si, e nie czuje wikszego
strachu. Po kilku minutach powiedziaa
wreszcie: nie, nie chc", alej kusio.
Kiedy odoy n, poczua si jak w
puapce. Nie moga uwierzy w ogrom
zych uczu, jakie j wwczas ogarny.
Odbyli jeszcze jeden maraton. Ca noc
nie spali z powodu kwestii: pierdoli si
czy nie. W poowie tego wszystkiego,
koo pnocy, Gary wyby. Niedugo
potem nadszed z narczem pudeek. W
kadym znajdowa si pistolet.

Przezwyciya troch swj nastrj. A

bro zostaa.
Sterling Baker wyprawia urodziny po
poudniu, w ostatni nie dziel czerwca;
przyjcie odbywao si w mieszkaniu
Sterlinga i na podwrku, w pitnacie
czy dwadziecia fajnych osb. Wielu przy
nioso flaszki. Nicole miaa na sobie
ucite dinsy, bluzk bez plecw i
wiedziaa, e wyglda niele. Gary si
oczywicie z ni afiszowa. Paru facetw
zaczo mu mwi, jak to ma gorc
dziewczyn. Wiem, mrucza Gary i
chwyta j za obie piersi albo cign do
siebie na kolana.
Byy urodziny Sterlinga, a Nicole wci
troszk czua mit do swego kuzyna.

Zacza wic artowa o urodzinowym

pocaunku
i Sterling powiedzia, e trzyma j za
sowo. Spytaa Gary'ego, czy moe. Posa
jej spojrzenie, ale ona i tak usiada
Sterlingowi na kolanach. Jej pocaunek
dugo trwa i wiele o niej mwi.
Otworzya oczy, by ujrze twarz Gary'ego
bez adnego wyrazu.
Wystarczy ci? spyta.
Trzymali baryk piwa w ogrodzie. Facet
z gry te zaprosi swoich kumpli, wrd
nich jednego Meksa, zwanego Jimmy. To
on zabra okulary przeciwsoneczne,
ktre Sterling pooy na dachu starego,
popsutego samochodu, kiedy wbija
szpunt do beczki. Nicole pomylaa, e
on nie wie, czyje to. Po prostu znalaz.

Lecz by to akurat prezent od Gary'ego

dla Sterlinga.
Gary si zaraz rzuci.
Chc je natychmiast z powrotem
owiadczy Jimmy'emu. To moje.
Jimmy si chyba zdenerwowa i wyszed.
Nicole podniosa wrzask.
Spierdolie cae przyjcie!
krzyczaa na Gary'ego. Tyle szumu o
gwniane okulary!
Jimmy wrci z paroma kumplami.
Ledwo weszli na podwrze, Gary zerwa
si i zmierza w ich stron. Rzucili si z
piciami, zanim ktokolwiek ich
powstrzyma.
Moe Gary za duo wypi, bo Jimmy
rozci mu brew pierwszym uderzeniem.

Gary mia ca twarz we krwi. Dosta

jeszcze raz i upad na kolana, potem
wsta, ale si zatacza.
Wtedy wszyscy si zbiegli i przerwali
walk. Sterling odprowadzi Jimmy'ego
przed dom i skoni do odejcia. Jimmy
wanie wychodzi, kiedy nadszed Gary,
ciskajc w rku wajch biegw, ktr
wyrwa
z tamtego gruchota w ogrodzie. Sterling
zastpi mu drog.
Gary, dosy ju, nie uderzysz go
powiedzia. Mwi nor-malnie, nie
podnoszc gosu. Ale przy nim sta duy
facet dla po-Parcia jego sw. Nicole
wycigna stamtd Gary'ego i zabraa
do domu. Nie znosia patrze, jak jej
mczyzna bierze po dupie. Zwaszcza

jeli zacz. Wedug niej by skoczonym

durniem. I oszustem. Na przykad kiedy
mocowa si z jej bratem.
Chcia wraca i szuka Jimmy'ego. Udao
jej si dowie go do Spanish Fork,
poniewa trzymaa jzyk za zbami, nie
wypowiadajc opinii o tej poaowania
godnej bjce. Nie znaa chyba nikogo,
kto tak jak Gary nienawidzi przegrywa
w bijatyce. Troch to zagodzio jej
niech. W kocu wzi cigi od nie byle
jakiego chojraka i nie podda si.
Kiedy Nicole go umya, okazao si, e
rana jest gboka. Zabraa go wic do
ssiadki obok, Elaine, ktra wanie
skoczya kurs pierwszej pomocy, eby
zosta kierowc pogotowia, i Elaine
powiedziaa, e zdecydowanie potrzebne

s szwy. Nicole zaniepokoia si.

Syszaa, e do rany w okolicach oka
moe dosta si tlen z powietrza, ktry
potem przenika wprost do mzgu i
czowiek umiera. Natychmiast zawioza
go do lekarza. Pniej ca noc
przykadaa mu ld do twarzy, piecia
go jak dziecko i nawet sprawiao jej to
przyjemno, cho przecie ostatnio byo
midzy nimi nie najlepiej. Rano, kiedy
prbowa wydmucha nos, policzki
wzdy mu si wok zatok i gruczow
zowych.
Spencer powiedzia:
Gary, nie ma sensu naraa si na
obraenia cielesne.
Nic mi nie zrobi stwierdzi Gary.

 Tak? Masz rozcite, zasinione oko,

guza na czole i dostae te w nos. Nie
wciskaj mi gupot, Gary. Ja po prostu nie
wierz, e wychodzisz z tych awantur
obronn rk.
Gary zaoponowa:
Naprawd byem gr, wiesz? Spencer
na to:
Co si stanie, jeli pewnego wieczoru
jaki nieduy facet, okoo metr
siedemdziesit mniej wicej tyle
mierzy Spencer skasuje ci
p twarzy? Bo to si zdarza. Go nie
musi by dwumetrowy, eby kogo
uszkodzi.
Ja jestem Gary Gilmore powiedzia
Gilmore i nic mi nie zrobi.

Wieczorem podczas przejadki z Nicole,

Sunny i Groszkiem, Gary zatrzyma si
przy V. J. Motors, by pomwi z Valem
Conlinem o ciarwce. Zdoa nawet
wypoyczy j na godzin. By taki
szczliwy siedzc wysoko, za
kierownic, majc przed sob prawdziwy
silnik. Wyczuwaa, e cay czas myli o
pistoletach. wieciy w jego oczach na
ksztat $$$.
Po powrocie rozmawia z Valem o
wysokoci zaliczki. Nicole prawie nie
suchaa. Nudno byo siedzie wrd tych
wszystkich wczgw, meneli, ktrzy
przyszli tu z nadziej na kawaek
samochodu. Jaka dziewczyna miaa na
gowie turban i wielkie krechy szminki

pod oczami, a bluzka wyazia jej zza

paska. Powiedziaa do Nicole:
Masz bardzo pikne oczy.
Dzikuj odrzeka Nicole.
Gary powtarza si jak zepsuta pyta. ''
Nie chc tego mustanga tumaczy
Valowi.
W takim razie, kole, przybli si do
ciarwki. Na razie ci do niej daleko.
Przyjd z fors albo z yrantem.
Gary wymaszerowa. Nicole zapaa
dzieciaki, chcc go dogoni. Za drzwiami
Val pierwszy raz sysza, eby Gary tak
kl. Przez okno Val widzia mustanga,
ktry nie chce zapali. Gary siedzia i
wali z caej siy w kierownic.

 Jezu powiedzia Harper. Tym

razem naprawd si wkurzy.
Gwno mnie to obchodzi rzuci Val
i roztrci ludzi mozolnie spacajcych
rne samochody. Tego mi brakowao,
pomyla, po czym podszed do Gary'ego
z pytaniem:
Co jest?
Ten skurwiel mwi Gary ten
pieprzony samochd.
Dobra, poczekaj. Przynios przewd,
uruchomimy go. Oczywicie Val go
uruchomi trzeba byo tylko
doadowa Gary ruszy z fontann
wiru, jakby mia z tyu propeller.
Nastpnego dnia, przed wieczorem, Gary
mia ju kogo, komu sprzeda bro. Ale

musieli pojecha na spotkanie.

Oznaczao to przewoenie broni w
samochodzie. Gary nie mia prawa jazdy,
a jej mustang jedzi na zeszorocznej
rejestracji. Oba samochody wyglday na
tyle kiepsko, e byle policjant mgby
zastopowa ich za nic. Dlatego do
dugo si sprzeczali, zanim wreszcie
zaadowali pistolety do jej baganika i w
drog. Zabrali dzieciaki. Dzieci stanowiy
rodzaj zabezpieczenia przed
zatrzymaniem za byle co.
Z drugiej strony, obecno dzieci
sprawia, e dotaro do niej, jak on
fatalnie prowadzi. Naprawd si
zdenerwowaa. Podjecha wreszcie pod
Long Horn Cafe, knajp Meksw
pomidzy Orem i Pleasant Grove, eby

zatelefonowa. Nie zasta jednak tego

faceta, ktry mia rozprowadzi bro.
Gary wic coraz bardziej si wnerwia.
Wygldao na to, e wieczr bdzie
cakiem zmarnowany. Pogodny letni
wieczr.
Wrci z baru Long Horn i w
samochodzie szuka innego numeru
telefonu, a zacz wyrywa kartki z
notatnika. Wreszcie znalaz numer, ale
ten jego facet ju wyszed. Sunny i
Jeremy zaczli strasznie haasowa. Ani
si obejrzaa, ju Gary mign spod
Long Horn w kierunku Orem. Jecha sto
trzydzieci. Skamieniaa ze strachu o
dzieci. Kazaa mu stan.
Zary si w pobocze. Z piskiem opon.
Odwrci si i zacz tuc dzieciaki. A

przez ostatni minut nawet nie pisny.

Zbyt przeraone szybkoci.
Pocza wic bi Gary'ego, mcia
piciami z caej siy, krzyczaa, eby j
wypuci z samochodu. Zapa j za rce,
przytrzymujc na siedzeniu, wtedy dzieci
podniosy wrzask. Gary nie puszcza.
Akurat przechodzi ten facet o wygldzie
kretyna. Wya, jakby Gary j tam
mordowa, a ten chuj po prostu stan,
spyta:
Wszystko w porzdku? i poszed.
Nicole nie przestawaa wrzeszcze. Gary
wcisn j wreszcie pomidzy dwa fotele
i zatka jej usta doni. Przemoga si, by
nie zemdle. Drug rk trzyma j za
gardo, eby nie wstaa. Dusia si.
Wtedy powiedzia, e j puci, o ile

przyrzeknie by cicho i jecha do domu.

Nicole wycharczaa, e dobrze. Nic
wicej nie moga z siebie wydoby. Puci
j i w tym samym momencie podniosa
krzyk. Gdy znw zatka
jej usta, wgryza mu si z caej siy w
ciao u nasady kciuka. Poczua smak
krwi.
W jaki sposb, nie wiedzie jak,
wydostaa si z samochodu. Nie
pamitaa pniej, czy on j puci, czy
si wymkna. Moe i puci. Przebiega
jezdni, by znale si pomidzy
pasmami autostrady, i trzymajc
dzieciaki pod pachami zacza i. Miaa
zamiar podjecha stopem.
Gary goni j na piechot. Z pocztku
pozwoli jej apa okazj, ale kiedy jeden

samochd omal si nie zatrzyma, Gary

zacz cign j do mustanga. Nie
ustpowaa. Wtedy wpad na pomys i
prbowa wyrwa jej ktre dziecko. Nie
pucia, trzymaa kurczowo. Chyba
szarpali dzieciaka midzy sob. Wreszcie
podjecha pick-up i wysiado paru
facetw z jak laluni.
Dziewczyna okazaa si star
przyjacik, ktrej Nicole nie widziaa
od roku. Pepper, jej pierwsza w ogle
koleanka. Jednak Nicole nie moga
przypomnie sobie jej nazwiska, tak bya
wzburzona.
Gary powiedzia:
Wynocie si, to sprawa rodzinna.

Pepper wyprostowaa si, jak gdyby

urosa, popatrzya na Gary'ego i
owiadczya:
My znamy Nicole, a ty nie jeste adna
rodzina.
I tyle. Gary odpuci i poszed w
kierunku jej samochodu. Nicole z Pepper
zapakoway dzieci do szoferki, po czym
odjechali. Gdy tylko sobie przypomniaa,
e kiedy chciaa dla Gary'ego jak
najlepiej, rozpakaa si. To byo
silniejsze od Nicole. Strasznie pakaa.
On wrci do jej mustanga, podjecha
pod Grand Central Super-Market, wzi
z pki magnetofon i ruszy do drzwi.
Przy wyjciu stranik zerkn na jego
podbite oko i poprosi o paragon.

 Pierdol si sykn Gary i rzuci mu

pudo w ramiona. Potem Wybieg na
parking, wskoczy do samochodu Nicole,
ruszy na
wstecznym i trzepn w wz z tyu.
Wytoczy si z miejsca, waln inny
samochd i odjecha.
Przemkn przez Provo i zjecha na
autostrad do Springville. Tam
zatrzyma si przed barem The Whip. Na
parkingu ukry pistolety pod beczk po
oleju, przeszed przez bar do toalety,
woy kluczyki od samochodu Nicole w
rezerwuar nad muszl i poszed napi si
piwa. Zamwi, potem zadzwoni do
Gary'ego Westona, eby ten przyjecha
go zabra.

Na autostradzie wyy syreny i umilky

dopiero pod drzwiami The Whip. Weszo
dwch gliniarzy i pytao, do kogo naley
niebieski mustang. Wypytywali
wszystkich. Spisali nazwiska z kadego
dowodu. Obrotowe wiata ich wozu
mrugay przez okno w barze. Odjechali, a
zaraz po nich Gary, z Garym Westonem.
Samochd Nicole niestety zosta. Gliny
go zajy.
Bya chyba jedenasta. Brenda ockna
si, gdy zapuka do drzwi. Johnny spa,
jak co noc, na kanapie. Pooy si o
smej. Kiedy poznaa Johnny'ego, mia
mistrzostwo stanu klasy B w ucznictwie
i nosi krtk hiszpask brdk. Na
strzelnicy wyglda tak przystojnie jak
Robin Hood. Lecz dzi drogi John po

prostu nie mg funkcjonowa, jeli nie

zaliczy swoich dziesiciu godzin snu. Do
Brendy dotaro, e j te sen zmorzy, bo
po prostu zanudzia si na mier.
Miaem drak powiedzia Gary.
Drak?
Wziem z pki magnetofon w Grand
Central i chciaem wyj. Stranik mnie
zatrzyma, wic rzuciem w niego tym
sprztem.
I co potem zrobie?
Walnem samochd. Opowiedzia jej
ca reszt.
By tak zmczony i smutny, a jego
pokiereszowana twarz przedstawiaa tak
aosny widok, e Brenda nie moga si
zbyt dugo gniewa. Johnny wsta i

wierci si niespokojnie. Na twarzy mia

wypisane, e lubi spa, bo jak pi, to
przynajmniej nie syszy podobnych
wieci.
Brendo, potrzeba mi koniecznie
pidziesiciu dolcw mwi Gary.
Chc jecha do Kanady.
Wszystko sobie umyli.
Wytumaczysz policji, e Nicole nie
miaa z tym nic wsplnego. Wtedy
oddadz jej samochd.
Jeste mczyzn owiadczya
Brenda. Jed i sam go odbierz.
Nie chcesz mi pomc?
Pomog ci spisa zeznanie. Zanios je,
gdzie trzeba.

 Brenda, w tym samochodzie z tyu jest

peno gonikw. Zwinem je z kina dla
kierowcw.
Ile?
Pi albo sze.
eby tylko co zmalowa stwierdzia
Brenda. Jak dziecko. Gary przytakn.
Z jego oczu wyzieraa smutna pewno,
e nigdy nie ujrzy Kanady.
Rano musisz zameldowa si z tym u
Monta Courta powiedziaa Brenda.
Kuzynko, nie truj mi dupy, dobrze?
odpar Gary.
Nicole spdzia noc w domu prababki,
gdzie nie przyszoby mu do gowy jej
szuka. Rano wrcia do matki i wkrtce
zadzwoni Gary zapowiadajc, e

wpadnie. Nicole przestraszya si.

Zatelefonowaa na policj i rozmawiaa
akurat z dyurnym, kiedy wszed Gary.
Powiedziaa wic do suchawki:
Dawaj ich pan tu jak najszybciej.
Nie wiedziaa, czy Gary czasem nie
przychodzi po to, by j std wywlec. On
za po prostu stan koo zlewu w
kuchni. Kazaa mu si wynie i zostawi
j w spokoju, a on tylko si w ni
wpatrywa. Mia takie oczy, jakby go
wszystko w rodku bolao, ale tak
naprawd bolao. Wtedy powiedzia:
Walczysz tak samo dobrze, jak si
pierdolisz.
Z trudem powstrzymywaa umiech, ale
faktycznie przez to mniej si go baa.
Podszed i pooy jej rce na ramionach.

Powtrzya, e ma si wynosi. Ku jej

zdumieniu odwrci si i poszed.
Praktycznie min si w drzwiach z
gliniarzami, ktrzy wanie zjechali.
Po poudniu ju aowaa, e nie
pozwolia mu zosta. Naprawd obawiaa
si, e nie wrci. Wewntrzny gos
rozbrzmiewa w jej gowie niczym echo w
tunelu: kocham go, kocham go.
Zjawi si po pracy, z kartonem
papierosw i r. Musiaa si
umiechn. Wysza mu na spotkanie do
drzwi i on wrczy jej list.
Kochana Nicole!
Nie wiem, dlaczego uczyniem to
samemu sobie. Jeste czym
najpikniejszym, co kiedykolwiek
widziaem i czego dotykaem...

Po prostu kochaa mnie i dotykaa mej

duszy z cudown wraliwoci i taka
bya dla mnie dobra.
Ja po prostu nie umiaem sobie z tym
poradzi. W tobie nie ma adnego
drastwa ani pozy, a ja nie potrafi
obcowa z osob tak szczer, ktra wcale
nie chce mnie skrzywdzi...
Kurwa, tak mi smutno...
Widz wszystko dokadnie, jak film. To
nie miao sensu. W rodku rozrywa mnie
krzyk.
A teraz powiedziaa mi: Precz z mojego
ycia. Nie mam ci tego za ze. Jestem
chyba jednym z tych, ktrzy w ogle nie
powinni istnie.
Ale istniej.

I wiem, e na zawsze.
Tak samo jak ty.
Oboje jestemy bardzo starzy.
Chciabym jeszcze zobaczy, jak si do
mnie umiechasz. Mam nadziej, e nie
bd musia czeka, a dotr do miejsca,
gdzie nie ma ciemnoci.
GARY
Przeczytaa list i usiedli oboje na ganku.
Nie mwili wiele. Potem Nicole posza
po dzieci, pozbieraa pieluchy i wysza
razem z nim.
Po drodze opowiedzia jej, co stao si w
Grand Central. Zanim dojechali do
Spanish Fork, zebra si na odwag i
zadzwoni do ]Vfonta Courta, ktry
powiedzia, e zblia si wieczr i ju si

niczego nie zaatwi. Nazajutrz z samego

rana Court podwiezie go na policj w
Orem. Gary i Nicole spali, obejmujc si
nawzajem. Miaa to by ich ostatnia noc
na nie wiadomo jak dugo.
Porucznik suby ledczej w Wydziale
Policji Orem by mczyzn o
przyjemnym wygldzie; z szerok
twarz, ysy, mia tylko kpki
jasnorudych wosw na skroniach. Nosi
okulary. Nazywa si Gerald Nielsen i by
dobrym mormonem, ktry wychowa si
na wsi, a teraz zosta Starszym Kocioa.
Siedzia w swoim gabinecie, kiedy
dyurny da zna, e jest tu taki jeden,
co chce si odda w rce policji".
Podobne wypadki zdarzaj si czasem,
lecz niezbyt czsto. Porucznik wyszed

wic do tego czowieka. Faceta moga

opuci odwaga w czasie, jaki zajmowao
przejcie z dyurki do gabinetu Nielsena.
By wczesny ranek i czowiek, ktry
przyszed, nie wyglda na wyspanego.
Jestem Gary Gilmore powiedzia.
Chc z kim porozmawia.
Nosi ciemne okulary, bo mia podbite
oczy i spuchnity nos. Zaraz jak si
przywitali, Gilmore wspomnia o udziale
w bjce. Biorc pod uwag liczb szww,
mona byo przypuszcza, e mia raczej
wypadek samochodowy.
Kiedy weszli do gabinetu, Gerald Nielsen
nala mu kawy z dzbanka
zarezerwowanego dla winiw koszty
z innego rozdzielnika a nastpnie
siedzieli przez chwil, nic nie mwic.

 Ukradem magnetofon w Grand

Central zacz Gilmore a jak
odjedaem, wpadem na inny
samochd. Ten wz, ktrym jechaem,
naley do mojej przyjaciki i policja go
w kocu zaja. Chciaem prysn do
Kanady, ale moja dziewczyna przekonaa
mnie, e powinienem wypi piwo,
jakiego nawarzyem.
Twarz mia pokiereszowan i smutn.
I to wszystko w tej sprawie? spyta
Nielsen.
W takim razie po co tyle nerww?
Dopiero co wyszedem z wizienia.
Kiedy czekali, a nadejdzie raport z
zajcia w Grand Central Gilmore
podlicza, ile lat spdzi w wizieniu.

Suchajc go, Nielsen nabiera

przekonania, e Gilmore nigdy by si nie
stawi, gdyby jego kurator nie podwiz
go pod same drzwi.
Gilmore mrukn:
O rany, jak si upij, to zawsze co
narozrabiam.
Przynieli raport, zgodny z tym, co
Gilmore opisa. Nielsen zadzwoni do
Monta Courta, ktry potwierdzi, e
przywiz Gary'ego. Poniewa" Court
zdy wrci z Orem do swego biura w
Provo, Nielsenowi zawitao, e Gilmore
odczeka duej ni par minut, zanim
zebra si na odwag i zgosi do
dyurnego.
Teraz Gary popatrzy na Nielsena zza
ciemnych okularw i wyzna:

 Po prostu, wie pan, ja nie chc tam

wrci. Nielsen odpowiedzia:
Zwykle nie kae si ludziom wraca do
wizienia za drobne wykroczenie.
Naprawd?
Sowo daj.
Nielsen troch si przej, e facet jest w
strachu, a waciwie przeraony, do tego
stopnia, e obawia si anulowania
warunku za zwyke wykroczenie.
Czowiek z takim dowiadczeniem jak
Gilmore powinien si lepiej orientowa.
Porucznik przejrza jeszcze raz raporty i
postanowi nie spisywa delikwenta. Nie
ma jeszcze wszystkich danych do
zoenia powdztwa, a nie chce
czowieka przetrzymywa. Aresztowanie
zniweczyoby wysiek, na jaki Gilmore

si zdoby przychodzc, by zoy

zeznanie. Nielsen owiadczy wic:
Z pewnoci bdzie grzywna i zostanie
wniesione powdztwo. Ale pki co, moe
pan jecha do pracy.
Gilmore wyglda na zaskoczonego,
Nielsen doda wobec tego:
Jutro zaatwi pan sobie dusz
przerw obiadow. eby pan mia czas
stawi si przed sdzi. Powiem, niech
przygotuj papiery.
To znaczy, e pan mnie nie zamknie?
Nie chciabym, eby pan straci przez
to prac.
No... dobrze, niech bdzie. Gilmore
by wyranie zaskoczony. Odsiedzia
dobr minut.

 Mog zadzwoni? spyta wreszcie.

Nie ma mnie kto podwie.
No jasne.
Dzwoni w par miejsc, lecz nikogo nie
zasta.
Moe powinienem skoczy do Provo i
odzyska samochd powiedzia.
Podjad okazj.
Ja si tam wanie wybieram odpar
Nielsen. Podrzuc pana.
Nielsen zawiz go do Wydziau Policji w
Provo, podprowadzi do waciwego
okienka i tam zostawi. Gilmore zacz
zaatwia zwolnienie samochodu Nicole.
Natrafi na pewne trudnoci. Goniki z
kina zostay odkryte. Jednak nie
umieszczono ich w protokole przy

zajmowaniu samochodu, dopiero

nastpnego dnia, nie istniay wic
podstawy prawne do uwzgldnienia
kradzionych gonikw w tekcie
powdztwa. Kady z obecnych w barze
The Whip mg je na przykad podrzuci
do baganika.
Trzy godziny po tym, jak ucaowa Nicole
na poegnanie i odjecha samochodem
Monta Courta, Gary znalaz si pod
domem w jej bkitnym mustangu. Oczy
mu byszczay i gada bez przerwy.
Mwi, e musz szybko podskoczy do
sdu. Jest niebywaa okazja. Dowiedzia
si, e policyjne powdztwo wpynie
dopiero jutro.
Wyjani Nicole, e jeli pojedzie teraz,
nie bdzie tam adnego gliniarza, ktry

mgby dokadnie opisa jego

wykroczenie. Spisali go jedynie za
drobn kradzie. Sdzia nie bdzie
wiedzia, czy chodzi o dolara, czy o
dziewidziesit dziewi dolarw. Poza
tym sysza, e tamtejszy sdzia jest na
urlopie. Zastpuje go czasowo zwyky
prawnik bez nominacji sdziego. Nie
musi si na wszystkim zna. Sytuacja jak
na zamwienie. Tylko z wykroczenia, bez
prokuratora i bez gliny odczytujcego
powdztwo, wszystko moe wyglda
podobnie jak przy paceniu mandatu
drogowego.
Chocia Gary wszystko jej wyjani,
Nicole bya jednak zaskoczona widokiem
sdziego. Nie wyglda na wicej ni
trzydzieci lat. By niskiego wzrostu, z

du gow i gono owiadczy, e nie

wie nic o tej sprawie. Gary zagadywa go
gadko niczym sprzedawca dobijajcy
targu. Nie omieszka wtrci od czasu do
czasu zwrotu panie sdzio".
Nicole nie bya taka pewna, czy
rzeczywicie wszystko jest na dobrej
drodze. Sdzia mia wyraz twarzy
czowieka, ktry wcale nie jest
zachwycony. Zatwardziay mormon. Na
pytanie Gary'ego, jaka kara grozi w
wypadku uznania winnym, sdzia
odpowiedzia, e nie moe niczego
obieca. Za wykroczenie klasy B mona
dosta do dziewidziesiciu dni
wizienia i dwustu dziewidziesiciu
dziewiciu dolarw grzywny.

Zwtpia troch. Kiedy Gary owiadczy:

Wysoki sdzie, chyba zostan uznany
winnym", sdzia spyta, czy by on pod
wpywem narkotykw bd alkoholu.
Czy Gary rozumie, e zrzeka si prawa do
procesu i prawnego doradztwa? Ten
jzyk brzmia okropnie, ale poniewa
mody sdzia mwi beznamitnie, a
Gary przytakiwa, miaa nadziej, e to
normalne.
Wtedy sdzia powiedzia, e zleci
dochodzenie w postpowaniu
przygotowawczym Wydziaowi Zwolnie
Warunkowych. Gary musia wyjani, e
ju ma przydzielonego kuratora. Nicole
pomylaa, e w tym momencie Gary si
cakiem podkada. Sdzia zmarszczy
brwi i owiadczy, i daje mu czas do

pitej na zoenie kaucji w wysokoci stu

dolarw. W przeciwnym razie Gary musi
si zgosi do wizienia okrgowego.
Gary powiedzia, e nie ma adnej
moliwoci zdobycia takiej sumy przed
godzin pit. Czy sdzia nie zgodziby
si go zwolni za porczeniem kuratora?
Sdzia odpar:
Gboko wierz, i nie naley kara
ludzi z powodu braku funduszy.
Poniewa podejrzany stawi si z wasnej
woli, sd odniesie si przychylnie do jego
proby. Niech kurator do mnie
zadzwoni.
Gary wyszed z budki telefonicznej
umiechnity. Court by zadowolony, e
Gary si przyzna, wyglda wic na to, e
nie musz si o nic martwi przez

najbliszy miesic. Oczywicie, zostanie

przeprowadzone postpowanie
przygotowawcze i potem Gary bdzie
musia si stawi dwudziestego
czwartego lipca na ogoszenie wyroku,
ale moe do tej pory wszystko si uley.
Razem wyszli z sali sdowej.
Teraz, po tym wszystkim, po bjce z
Meksem i potwornej nocy na
autostradzie, po dwch dniach bez siebie
i zaznanym strachu przed rozk, znw
byli razem. Przez dzie i noc wszystko
ukadao si tak dobrze, jak gdyby nigdy
si nie rozstawali. Jakby kto ukry w jej
sercu brylanty, i to w takim miejscu,
gdzie nie spodziewaa si niczego
znale. Jezu, kochaa go, z t jego
twarz, ktra si goia.

ROZDZIA 10
^Krewniacy
April przyjechaa w odwiedziny na par
dni i gadaa bez przerwy. Mwia Nicole,
e ich matka jest mczca.
Suchaj, ona odstawia krlow, a ja
mam dosy jej wadczych kaprysw.
Przez ni wychodzi na to, e jestem
zepsute i krnbrne dziecko, a ja tylko
uciekam przed jej pogrkami. Niech
powiem co nie tak, zaraz straszy mnie
lekarzami i szpitalem. Kiedy ja mwia
April nie siedz i nie obserwuj
zachowa mojej matki. Ona bdzie
musiaa ustpi. Krlowe i ksiniczki s
nie do ycia.
Nicole przytakna. Wystarczao jej
spdzi z April par dni, by

nieodmiennie doj do wniosku, e caa

rodzina jest kopnita. Po prostu April
bya zawsze bliej gwnych figur w grze.
Natomiast April i Gary naprawd si
polubili. Zdaniem April, Gary by silny,
dowcipny i bardzo inteligentny.
Pierwszego wieczoru, po kilku piwach,
uczy j malowa. April powiedziaa, e
on najwyraniej bardzo kocha Niuni i
oczywicie dzieci.
Wszystko, co Gary malowa, byo ostre
jak brzytwa. Jeli namalowa ptaka, byo
na nim wida kade pirko jak pod
szkem powikszajcym, ale nie uczy w
ten sposb.
Po prostu mieszaj kolory, a wyjdzie ci
to, co czujesz mwi. April patrzya na
Gary'ego jak na swojego guru.

Nicole nigdy nie wiedziaa, co sdzi o

wygldzie April. Niska kluchowata, jeli
tylko zaniedbaa diet, czyli prawie stale,
byaby jednak piknoci, gdyby
dziewczyny nie potrzeboway adnych
innych walorw prcz oczu. April miaa
oczy fiokowobkitne, w dodatku z
odcieniem zieleni bajeczny kolor. Niby
taki przezroczysty kamie, co zmienia
barw w zalenoci od twego nastroju.
Za to wosy April zwisay jak zwidy
szpinak, miaa przy tym fatalne usta.
Nicole siedziaa u czubkw
wystarczajco dugo, eby rozpozna
usta osoby niezrwnowaonej. April
potrafia patrze w jedn stron, a jej
wargi trzepotay w drug, jakby ty
samochodu znienacka odjeda w dal.

Czasami usta jej podrygiway niczym

stary kran, ktry wanie zakrcono, albo
grna warga robia si cakiem oklapa,
kiedy dolna nieruchomiaa sztywno. Caa
jej twarz potrafia zaci si jak w
szczkocisku. Przewanie April miaa
wypisany na twarzy bl zba.
Nicole podziwiaa natomiast jej gos.
April ma okropnie mocny gos jak na
siedemnastolatk. Nie wiadomo, skd si
to u niej wzio. Jest tak cholernie pewna
siebie. Jej gos drani, bo dawa odczu,
jakie to ona ma wielkie wyobraenie o
sobie. A za moment kwilia jak nieznony
dzieciak.
April powiedziaa im obojgu, e uwaa
Gary'ego za niezwyk osob. Jest bardzo
pokorny, co jak pan niewolnika.

Jednoczenie sterany i smutny.

Przeszed to samo, co niewolnik. On jest
na duo wyszym poziomie istnienia ni
wszyscy, ktrych ona zna. April mwia,
e wystarczy przypatrze si jego
postawie, eby to wyczu.
Ju po chwili wsplnego malowania
April postanowia opowiedzie im o
Hamptonie. Dla niej osobicie Hampton
jest wszystkim.
Moja najwiesza przeszo
wyszeptaa.
Pragnie go znienawidzi za te wszystkie
noce, kiedy utwierdza j w przekonaniu,
e nad ranem wraca na ono rodziny.
Wstawa o pitej rano i April mylaa, e
j kocha, bo nie wychodzi po cichu w
ciemnoci, tylko j budzi, eby si

poegna. Pniej odkrya, e po prostu

wraca do swojej staej panienki. Zdaje
si, e musia tam by Przed witem.
W jej odku byo takie miejsce, w
ktrym ssa j gd, jeli posiedziaa
chwil cicho.
Syszelicie piosenk Noownicy, no
nie? mwia siedzc u nich na
pododze. Ci noownicy nie
zechcieliby znale si w mojej skrze za
adne pienidze. Dlatego e ja mam
przepotworne wspomnienia.
Nie odpowiedzieli, April spytaa wic:
Czy ja nadaj jak jaki robot?
Wstaam dzi rano mwia April i
zrobiam sobie omlet z dwch jajek
posypany serem, dwie cienkie grzanki,

sok z mandarynek, do tego mleko

truskawkowe z plasterkami banana.
Obd. Nigdy nie jadam tak dobrego
arcia. A mnie zemdlio. Za duo si
napchaam. I szko kontaktowe wpado
mi do zlewu. Jestem nieuwana.
Kiedy nie usyszaa od nich wiele w
odpowiedzi, stwierdzia:
Zbyt atwo si zakochuj. To taka
mio, co si nie zuywa. Mam
awersj... to znaczy obsesj, e moje
ciao jest takie pulchniutkie.
Popatrzya na Gary'ego z wyrzutem.
Kiedy nie byam taka gruba jak teraz.
Nie jeste gruba powiedziaa Nicole.
Ty, Niunia, zawsze bya chuda!
zawiadczya autorytatywnie, z

kiwniciem gowy w stron Gary'ego, po

czym dodaa: Niunia to dla mnie
prawie cae dziecistwo.
Wypowiedziaa si tak zdecydowanie,
jakby chciaa wykluczy wszelki
sprzeciw.
Ja, Mik i Niunia chodzilimy z
Rikkim na spacery do wwozu.
Zdejmowalimy limaki z omszaych pni.
Przypominaa sobie w mech i jaki by
liski od tej limaczej wydzieliny tak
wanie si czua. Mona ten luz midli
palcami i nie czu niczego, tylko
olizgo. Jakby si czowiek znajdowa
w samym rodku liskoci. Taki seks.
Brakuje mi Hamptona powiedziaa.

Ale nie ma ochoty o nim mwi. Znalaza

si w takim punkcie, e chce by lepa i
gucha. Bo czasem jej myli atakuj z
niesychan si-April syszy je na
dwadziecia sekund, zanim si znajd w
jej gowie-Zwaszcza kiedy nadchodzi
naprawd mocna myl.
Wyleczyam si radykalnie
powiedziaa. Poegnaam si z
pojciem mioci.
Gary mia gwnie pyty Johnny'ego
Casha. Wypenione mioci i smutkiem;
o tym, jakie ycie jest okrutne, tylko dla
ludzi twardych, lecz pene sodyczy.
Niespecjalnie j to porywao. e czowiek
moe kocha czowieka. Jednak
popyna z Garym, porwana jego
muzyk, i Johnny Cash, gdziekolwiek

teraz jest, na pewno czuje, e jego

piosenki mieszaj w jej wntrzu. Jak
gdyby miesza straw magiczn yeczk.
Ludzie potrafi si adowa i bez gry na
instrumencie. Wystarczy, e nastawi
pyt.
Miaam fioa na punkcie Hamptona
powiedziaa April. Sdzc po oczach,
jest taki prostoduszny; od razu wiadomo,
e co opowie.
Zawsze mnie nudzi stwierdzia
Nicole.
By dobry w ku westchna April.
Pomylaa o tym, jak w zeszym tygodniu
wpada Niunia i powiedziaa do
Hamptona, e ma za dugie wosy.
Moe ty by mi je skrcia? zapyta.
Niunia powiedziaa:

 Jasne.
Ostrzyga go bardzo dobrze. Jakby do
niej naleaa jego gowa. Za kadym
razem, gdy noyczki Nicole cinay
kosmyk wosw, April czua, e koczy
si jego mio do niej. Syszaa to w
szelecie cinanych wosw. egnaj.
Teraz wyczua, e Gary syszy ten sam
dwik i nienawidzi Hamptona.
Ja kochaam Hamptona
powiedziaa April, eby to naprawi.
On mia w sobie tyle pustki. Nicole
parskna: ,
Kochaa go, dlatego e by pusty?
April poczua si dotknita do ywego.
Dlatego e mogam t pustk
wypeni.

Nastpnego dnia, w Dwusetn Rocznic

Czwartego Lipca, poszli na festyn i April
spotkaa paru znajomych chopakw.
Zaraz gdzie Przepada. Nie naleao si
tym przejmowa. April ju taka jest.
Przyjechali do domu i akurat by do nich
telefon. Dzwoni ojciec e. Charley Baker
powiedzia crce, e dzwoni od
mieszkajcego
niedaleko niej dziadka, bo Steinie
wyprawia przyjcie urodzinowe dla
Verny. Czy Nicole przyjedzie?
Nicole bya za. Takie due przyjcie w
rodzinie i nikt nie raczy jej wczeniej
zawiadomi, dopiero jak si zaczo.
Syszaa gwar przez telefon. Powiedziaa:
No dobrze. Przyjad, ale nie zo si,
jak zobaczysz mojego chopaka.

Nicole dowiedziaa si, e przyjcie w

dniu Czwartego Lipca, wydawane przez
dziadka Nicole, Thomasa Sterlinga
Bakera, na cze jego ony, Verny,
zostao zaplanowane jeszcze w grudniu,
przed witami, przez wszystkich szeciu
synw i dwie crki, ktrzy teraz zjechali
si z rnych miejsc, eby uczci
urodziny matki w Dwusetn Rocznic.
Glade Christiansen z on Bonny
przyjechali z Lyman w stanie Wyoming,
gdzie Glade by sztygarem w kopalni.
Byli te Danny i Joane Baker, tak samo z
Lyman, z kopalni, plus Shelly Baker.
Wendell Baker przyjecha z Mont View w
Wyoming. Charley Baker ze swoj now,
modziutk narzeczon, Wendy, przyby
z Toelle w stanie Utah, gdzie pracowa w
tamtejszym garnizonie, dotarli te

Kenny, Yicki i Robbie Baker z Los

Angeles. Boyd, ojciec Sterlinga Bakera, i
jego ona, te imieniem Verna,
przylecieli z Alaski, gdzie od paru lat
mieli prac. Obecna bya wikszo
dzieci wszystkich wymienionych crek i
synw. Waciwie wnuki te byy w
wikszoci dorose i poenione, przybyy
wic w asycie mw, on i dzieci.
Niektrzy zjawili si Czwartego Lipca ju
o dziesitej rano, a przyjcie trwao do
jedenastej wieczorem. Bya soneczna
pogoda i prawie wszyscy siedzieli przed
domem, na podwrku odgrodzonym od
szosy w kanionie przez wysoki ywopot.
Samochody przejeday drog
zawadzajc czasem o wirowe pobocze i

sypay kamyczki, pac, pac, pac, w gste

listowie. Znali ten odgos z dziecistwa.
Podwrko byo due, okalajce dom
take z boku, a Stein troch je uprztn,
postawi na trawniku hutawk i krzesa
ogrodowe, cay
poczstunek za rozmieszczono na
duych stoach, pod wiat dla
samochodw pieczon woowin,
saatk z ziemniakw, zapiekan fasol,
frytki i rne galaretki owocowe,
lemoniad dla dzieci, piwo lecz
mimowolnie wzrok wdrowa dalej, w
stron tylnej czci podwrza, za
domem, ktrej nigdy chyba nie da si
uprztn. Znajdowaa si tam sterta
suchej trawy i innych mieci z ogrodu,
przykryta du zardzewia plansz

reklamow, eby wiatr nie roznosi

suchych dbe, obok stara buda
campingowa Steina, ktr wozio si
pciarwk, zwoje wa gumowego, w
poowie popltane, plus nasiknita
wod hutawka zwieszajca si z gazi
na bloczkach linowych, przewrcona
drewniana dka, z ktrej uszczya si
farba, i okrgy, pomalowany na
czerwono, zepsuty piecyk koo
zardzewiaej tablicy. W kolawej
komrce stay narzdzia ogrodnicze, a
wok wraka samochodu bez k leay
porozrzucane stare, mierdzce opony.
Im dalej si szo w gb podwrza na
tyach, tym wicej widziao si rupieci z
caego ycia.

Wntrze domu Verna urzdzia chyba we

wszystkich kolorach, jakie Bg da w
rodzinie artowano, e na kade z jej
dzieci przypada jeden kolor: ty,
zielony, niebieski, purpurowy, czerwony,
pomaraczowy, czarny, brz i biel w
jednym tylko salonie. Sta tam zestaw
hi-fi do piosenek country, telewizor,
ka z rnymi poduchami, na cianach
oprawione obrazki przedstawiajce
zwierzta, a z boku wygodna sofa dla
Steina i wycielony czarn derm taboret
z chromowanymi nogami dla kadego.
Prawdopodobnie przywdrowa tu z
azienki, utrzymanej w kolorach biaym,
tym i rowym, gdzie due, paskie
kwiaty z gumy przyklejone byy do tapet.

Rodzina jest tak wielka, e z trudem

udaje si wszystkich policzy, ale to nic
w porwnaniu z przodkami. Mormoski
dziadek Steina ze strony matki, ktry
mieszka w Kanab w stanie Utah,
zgodnie ze zwyczajem mia kilka on,
dokadnie sze, i pidziesicioro
czworo dzieci. Ale nie trzeba wraca do
Kanab. Stein i Verna s maestwem od
roku 1929 i mnstwo wspomnie mona
znale tutaj.
Stein jeszcze nie mg pogodzi si z
tym, e cho od prostego robociarza
doszed do stanowiska kierownika
Wodocigw Miasta Provo, co zajo mu
dwadziecia siedem lat, musia jednak
odej, bo burmistrz postanowi ustawi
nad nim absolwenta politechniki. Do

tego mia czelno prosi Steina, eby

ten nauczy nowego chopaka,
jak prowadzi si interes z wod. Takie
wspomnienie moe zwarzy dobry
nastrj na przyjciu, ktre wydaje si, by
mc sign pamici wstecz.
Charley Baker by odpowiedzialny za
pieczenie wou i rwnie dobrze mogoby
to by jego cholerne przyjcie, bo dosta
mu si najgorszy kawa roboty. Kupi
woowin, duy zadni pat, i trzy dni go
marynowa w zaprawie, ktr sam
przyrzdzi. Nastpnie, wczoraj,
przywiz woowy udziec do Spanish
Fork, sto siedemdziesit kilometrw od
Toelle, po uprzednim owiniciu w gaz,
eby go nie przesuszy, potem w od
groma szarego papieru i jutowy worek.

Oczywicie zwila to cay czas, kiedy

kopa wielki d na podwrzu Steina,
wikszy ni rw okopu, potem wykada
go kamieniami, ktre te sam musia
wygrzeba, wreszcie pozostao mu
rozpali ogie i doglda go godzinami,
eby kamienie si naleycie rozgrzay. Po
to, by wysza piecze w doku, trzeba
kamienie rozpali do czerwonoci. Rzecz
polega na tym, e wkada si
zapakowany woowy udziec do dou, a
nastpnie s dwie szkoy: albo przysypa
ziemi, albo Charley tak wola uy
przykrywki, wtedy mona si tam dosta
i zwila worek co jaki czas. Naprawd
w ten sposb piecze wychodzi bardziej
jdrna i soczysta.

Charley planowa czuwa ca noc przed

przyjciem, dlatego postanowi si
zdrzemn pnym popoudniem
trzeciego lipca. Poszed poprosi matk o
ktry z pokoi. Miaa trzy wolne
sypialnie, a on przecie naharowa si
kupujc nog, marynujc j w strachu, e
nie wyjdzie, przywoc, kopic d,
znoszc kamienie chodzio mu tylko o
to, eby si przespa i wypocz przed
noc, jednak matka powiedziaa:
Nie moesz tam i i spa na ku
Kenny'ego, zapocisz je i bdzie
mierdziao.
Bardzo yczliwie. Charley poczu si
zgnojony i wcieky. Bya z nim nowa
narzeczona, Wendy, modziutka jak
anioek, i Charley ju wczeniej czu si

dziwnie, bo pierwszy raz mia spotka

wszystkich tych braci i siostry bez ony
a przecie gdyby wytrwali w
maestwie jeszcze par lat, wszyscy
zjechaliby na dwudziest pit rocznic
jo niego i Kathryne, lecz si akurat
rozwiedli. Przyjecha z Wendy, ktra
miaa poow jego lat. I musia spa w
namiocie na trawniku, jak poradzia mu
matka.
Wzbieray w nim mieszane uczucia. To
za wiele wymaga od mczyzny, eby
pilnowa ognia, kiedy jest zmczony,
chce mu si spa i ma mnstwo zych
wspomnie nic tak nie przywouje
zych wspomnie jak ognisko. No i
oczywicie tam zasn. Wczenie rano,
kiedy si obudzi, ogie by dawno

wygasy, a kamienie zimne. Znw

pracowa, rozpalajc ognisko od nowa,
lecz wszystko na marne. Przez cay dzie
podczas przyjcia roso
zniecierpliwienie, bo w kocu musieli si
pospieszy i uyli rona, smak si wic
nie umywa do planowanego. Byo
mnstwo dymu, ktry lecia, jak chcia, i
sadzy, cay sos si spali i tyle wyszo
zamiast soczystej, jdrnej, starowieckiej
pieczeni z doka. Charley nie mg si
nawet usprawiedliwi, dlaczego zasn.
Nie mia zamiaru mwi komukolwiek,
jak przykre s jego wspomnienia. Jedyna
rzecz, jak czowiek moe zrobi, gdy
wspomnienia zbytnio mu dokuczaj, to
pj spa.

Zaczo si od tego, e ojciec wspomnia

o Nicole, mieszkajcej niedaleko z
jakim facetem. Oczywicie ca noc z
przerwami Charley rozmyla o Nicole.
Co zaraz przywoao posta Kathryne i
przywiodo na myl okropne sprawy.
Zanim wrci z Wietnamu, Kathryne
pisaa listy pene mioci. Nigdy nie byo
tak dobrze midzy nimi jak wtedy. Lecz
poby tydzie w domu, a ju mieli
straszn awantur i Kathryne
powiedziaa: Szkoda, e nie przysali ci
stamtd w pudle.
Fajny powrt do domciu. Ktnia bya
podobna do tych, jakie mu urzdzaa w
Niemczech za to, e pi piwo; do diaba,
najlepsze piwo na wiecie za jedyne
osiemnacie centw, duy kufel. Jak w

tym ukadzie mg si czowiek

powstrzyma od zalewania piwem dzie
w dzie? Pniej trzeba byo wraca do
domu i znosi jej uszczypliwoci. Dosta
stopie sieranta. A w domu
zdegradowano go do rangi durnia.
Jeszcze Wzbiera w nim zo, jak sobie
przypomni. Zdrowia mu to nie dodao.
Czu, jak go za kadym razem wewntrz
skrca.
Potem oczywicie nie mg sobie
darowa tej sprawy z Lee i Nicole.
Cholera, to bya prawda. Wyranie mu o
tym powiedzieli w domu
wariatw, kiedy odwiedza Nicole. Fakt
pozostaje faktem, e z Nicole nigdy nie
czuli si swobodnie razem.

Kiedy tak patrzy w pomienie, ogie

wzbudzi w nim jeszcze gbsze poczucie
nieszczcia. Trzech czarnych zgwacio
April na Hawajach, i nikt mu nie
powiedzia. Kiedy wracali z Hawajw na
Midway, Kathryne poinformowaa go, e
April ma kolk gazow i musi cigle
chodzi na stron. Moe powinni
wstrzyma si dzie z odlotem.
Odpowiedzia jej: Lecimy dzisiaj. Od
pierdzenia si nie umiera.
Podj t decyzj w niewiadomoci;
potem widzia, jak April si mczy, a
chcia prosi pilota, eby zawrci, i
szybko sprowadzi doktora. Po
wyldowaniu na Midway Kathryne nadal
skrywaa przed nim prawd. Dopiero gdy
zakoczy sub w Batalionach

Budowlanych Marynarki przyznaa, e

nic nie mwia, bo w Bazie byo tylu
czarnych marynarzy. Baa si, e
dostanie amoku. Zrania go
podejrzeniem, e straciby gow i
poszed wystrzela wszystkich
napotkanych Murzynw. A April na
Midway cay czas zachowywaa si w
sposb nieznony i on nie mia pojcia
dlaczego. Nie wiedzia, przez co przesza.
Dlatego trzyma j krtko.
April mwia, e chce wyj. Spyta
wtedy:
Posprztaa pokj?
Tak.
Dobrze, id.

Lecz gdy poszed sprawdzi, okazao si,

e nie kiwna palcem. Dlatego po jej
powrocie owiadczy:
Dostaniesz w dup za takie numery.
Ona na to:
Tylko mnie dotknij, a pjd do
kapelana.
Nie trzeba by specjalnie nerwowym,
eby przykopa za podobne
odszczekiwanie. Faktycznie, raz jej
przyoy do mocno. Zaraz poleciaa na
skarg. Dwch kapelanw, katolicki i
protestancki przyszo do domu naraz.
Ja wiem, co sobie mylicie: e j tuk
bez przerwy powiedzia. Jak chcecie
mnie wrobi w zncanie si nad
nieletnimi, prosz bardzo. Aleja si nie

zncaem. Dokopaem jej, bo mnie

straszya wami
Najsmutniejsze z tego wszystkiego jest
to, e jego zdaniem, kamaa, kiedy ona
po prostu dostawaa krka. Mwia, e
posprztane, i faktycznie tak mylaa.
Nie wiedziaa, co mwi.
Podczas gdy tak siedzia przy ognisku
pilnujc, eby kamienie si rozgrzay, w
rodku paliy go tego typu sprawy. Mik,
zote dziecko, te si popsu na Midway.
On i kumpel w jego wieku dostali si do
domu komendanta Bazy, kiedy facet
wyjecha na urlop, wrzucili do akwarium
cay pieprzony pokarm dla rybek, jaki
komendant zostawi. Przez to ryby
zdechy. Naprawd dobry dzieciak, nigdy

przedtem nie byo z nim kopotw, a na

Midway si zbiesi.
Pniej przypomnia sobie, jak Niunia
mieszkaa z Barrettem na grze, nad
knajp w Lehi. Przez gadanie Kathryne
cholera go braa na myl, e Barrett, ten
obleny, prymitywny handlarz
narkotykw, omota Niuni. Wyobraa
sobie Nicole przywizan do ka,
podczas gdy Barrett wbija w ni igy.
Poszed wic wpierw si naadowa do
baru na parterze, bo sdzi, e jego crka
jest na grze z degeneratem, ktry moe
by uzbrojony w nie wiadomo co. W
kocu wszed po schodach, tratujc po
drodze paru pijakw i zapuka do drzwi.
By tam ten miy, nieduy smyk, do

ktrego z miejsca poczu sympati, mimo

to owiadczy:
Barrett, jaja ci powyrywam.
A ten chopaczek tylko na niego
popatrzy bystry dzieciak, wida, e
daleko zajdzie, przy tym adny, o
drobnych rysach jak Niunia i w kocu
odpowiedzia:
No, niby tak, nie jestem za bardzo w
porzdku.
Nim skoczy si tumaczy, Charley ju
mu wspczu. Chopak mia w sobie co
pozytywnego. Moe to tkwio w
spojrzeniu Barretta, kiedy Charley mu
oznajmia, e si zaraz zabawi w
kastrowanie, moe w jego sowach:
Jeeli to panu pomoe, prosz bardzo.

W kadym razie Charley przyjrza si

Nicole ze wszystkich stron i musia
przyzna:
Ale ty wcale le nie wygldasz. W
ogle nie schuda, wiesz? W istocie,
Nicole wygldaa wietnie. Charley
mrukn co w rodzaju:
Mama mi mwia, e ty si tu
niszczysz heroin. Kurcz, Przecie nic ci
nie jest.
Pogada jeszcze troch, potem zszed po
schodach i odjecha. Gupio mu byo.
Podwjnie gupio, bo ju przy wyjciu si
odwrci i powiedzia do Nicole:
Niunia, czy ty mi kiedy wybaczysz to,
co zrobiem?

Powiedzia tak przy Barretcie chyba

mu cakiem odbio. Ale nie mg
pogodzi si z tym, co mwi mu Lee, i
jako wzi to do siebie.
Wtedy wanie zasn. Obudzi si o
wicie, gdy ogie zgas. Pniej by cay
ten popiech i peno dymu, a krcio w
nosie.
Cay ranek roso napicie. Charley w
kocu nadzia woowin na roen.
Wszyscy byli zawiedzeni. Kady
dopytywa si, czy dobre.
Nie za bardzo spalone?
Nie, nie za bardzo.
Niezbyt okopcone?
Do diaba, nie.

Mniej wicej wtedy jego tata co

wspomnia, e Niunia mieszka
niedaleko. Dlaczego jej nie zaprosili?
Charley waciwie wcale nie chcia, ale
zadzwoni. Musia si przemc. Nigdy
przecie nie wpad, eby si z ni
zobaczy.
Potem medytowa, jakiego ona teraz ma
hipisa. Niunia zawsze wyszuka
najgorszego z wyrzutkw. A moe
powinien powiedzie: pognbionych.
Skopanego achmyt czy innego
skurwysyna.
By ju gotw wyobrazi sobie
prawdziwie pryszczatego, dugowosego
skurwiela, kiedy nadjechaa Niunia z tym
nowym facetem. Charley pomyla, e on
jest troch stary, ale w sumie cakiem

niezy go. Waciwie Charleyowi

przyszo na myl, e mogliby zosta
kumplami, gdyby spotkali si w wojsku
czy gdzie.
Od razu ten Gilmore powiedzia, e chce
pogada na osobnoci, poszli wic za
dom. Chocia Charley cay czas sta,
chopak Nicole pooy si na trawie,
wsun rce pod gow i zacz mwi.
Pierwsza rzecz, jak powiedzia, bya
naprawd dziwaczna. Nie podobao si
to Charleyowi. Gilmore spyta:
Miae kiedy ochot kogo zabi?
Charley prbowa obrci to w art.
Powiedzia:
No. Cay czas mam ochot ukatrupi
mojego szefa, taki z niego skurczybyk
bez pojcia.

Ale Gilmore si nie umiechn. Zapado

milczenie i Charley poczu, e tamten go
prowokuje.
Nie mwisz powanie, co? spyta.
Chopak Nicole powiedzia: ,
Nie, tak sobie gono myl. < *
Dopiero po rozmowie do Charleya
dotaro, e by moe ten tekst o chci
zabicia kogo by wymierzony w niego.
Widocznie trwa jeden z tych wieczorw,
gdy nic si nie ukada, Niunia
przyjechaa i jeden z braci Charleya
oczywicie musia wskaza na Wendy ze
sowami:
Nicole, poznaj swoj now macoch.
Wendy wygldaa na potwornie
zmieszan, Nicole za zapytaa w kocu:

 Ty jeste moj macoch?

Na to wyglda powiedziaa Wendy.
Nicole popatrzya na ni naprawd
dziwnie.
Pniej Nicole zacza si migdali z
Gilmore'em na trawie, przy wszystkich.
Charley widzia, jak Vern to zoci;
podesza z boku udajc, e si mieje, i
powiedziaa:
Ej, wy tam, dalej jazda.
W ten sposb rozpdza si kopulujce
psy. Gilmore skoczy, jakby do niego
strzelano.
Po chwili Charley usysza, e Gilmore o
mao nie wda si w bjk z Glade'em
Christiansenem, ktry siedzia pod
krzakiem bzu, karmic Przez smoczek

najmodszego syna, roczne dziecko.

Gilmore podszed z futbolwk i spyta,
czy Glade chce zagra. Usysza
odpowied:
~~ Chc nakarmi to dziecko.
Gary usiad na stoku i zacz wypytywa
Glade'a o to, czym si zaJmuje, ale
zabrako mu pyta. Popatrzy wic i
rzek:
Chcesz dowiedzie si czego o mnie?
Glade po prostu chcia nakarmi dziecko
w spokoju. Powiedzia: ~~ Nie, dzikuj.
Wtedy Gilmore zacz zachowywa si
tak, jakby szuka zaczepki, przyczepi si
do Glade'a:
Wygldasz mi na kawa mczyzny.
Glade nie chcia kopotw, odrzek wic:

 Skd ci to przyszo do gowy?

Gilmore stwierdzi:

>

Po prostu wydajesz si prawdziwym

mczyzn. Mierzy go wzrokiem. Glade
nie widzia powodu, by co
odpowiedzie, i Gilmore w kocu
odszed.
Pniej Nicole chyba powiedziaa mu co
do suchu, bo nagle si zmy. Charley mu
si nie dziwi. Rozumia, co on czuje. To
tak samo, jakby poszed do kocioa raz
na pi lat i ludziska w awkach gapili si
na niego. e ma si dosy na nastpne
pi lat.
Charleyowi powiedzieli potem, e Gary
wszed do domu, przewrci taboret,
upad w azience i Stein musia w kocu
oznajmi:

 Twj przyjaciel chyba troch si stru.

Na co Nicole, dziewczyna-marzenie,
odpowiedziaa:
Nic mu nie bdzie.
W kadym razie Gary si zmy, a Nicole
nie wygldaa na zmartwion z tego
powodu. Wreszcie moga pogada z
krewnymi.
Charley poczu, e brakuje mu szczerej
rozmowy, i przez to znw zacz
rozpamitywa swoje zwolnienie ze
suby na trzy lata przed emerytur.
Okropnie go to gryzo, bo wini tu April z
jej psychiczn niedyspozycj, ktra po
pobycie na Midway stale si pogarszaa.
Raz podcia sobie yy, innej nocy znw
przedawkowaa. Kiedy tylko Charley
zostawia rodzin, bo go wysyali za

granic, zaraz musia prosi o urlop do

domu z powodu kolejnych odbi April.
Polecia z Batalionem na Okinaw, eby
wykona powan robot, w ktrej wiele
od niego zaleao, i dwukrotnie musia
lata do kraju. Wyjazdy w pilnej sprawie
rodzinnej. Zwaywszy, e podobne
problemy mogy wystpowa stale,
zalecili mu odejcie. Charley
protestowa:
Ja nie chc odchodzi.
Podsuwali mu zwolnienie. Nie chcia
podpisa. Wreszcie wetknli mu po
prostu ten wistek i powiedzieli:
Kochasiu, do samolotu.
Nie inaczej. A zostay mu tylko trzy lata
do odsuenia. Zaatwili go.

Taki ju mia dzie. Poprosi wreszcie

Nicole, eby zadzwonia do Cathryne.
Moe Angel, najmodsza z dzieci,
mogaby poby z nim dzi wieczr.
Martwi si z powodu Angel. Nie mg z
ni by, a ona wanie skoczya sze lat
i potrzebowaa go. W tym momencie
Verna zacza si piekli. Narzekaa, e
za duo tu dzieciakw. Kobieta, ktra
wychowaa omioro dzieci i z trudem
moga doliczy si wnukw, wyranie nie
lubia maluchw. Przyczepi si te
ojciec:
Nie zostaniesz tu. Ani adne dzieciaki.
Pokcili si. Ojciec ma szedziesit
osiem lat, ale Charley by mu dokopa,
gdyby nie jego wiek. Zreszt i tak go

popchn. Zapa Wendy za rk i

wyszed bez sowa.
Prawdziwa klapa obchodw Czwartego
Lipca w Dwusetn Rocznic.
Z pocztku Nicole nienawidzia
krewniakw i okazywaa lojalno wobec
Gary'ego, migdalc si z nim na trawie.
Lecz straci wiele w jej oczach, kiedy
podskoczy jak gupi, bo Verna
powiedziaa dalej jazda".
mieszna sprawa: Nicole zacza czu si
gupkowato dumna ze swojej rodziny.
Wrd tylu silnych, zezujcych ludzi
znalaz si Gary, spity czerwonym
winem, czstujcy pastylkami jej
kuzynw. Naprawd wyglda jak
achmyta, a kozia brdka, ktr
zapuszcza, cigle przypominaa trzy

kozie kaki na krzy. Nie zmartwia si

tak bardzo, gdy poszed.
Po caej tej drace w Grand Central
kochaa go jak nigdy, ale tylko Przez
pierwsz noc i jeszcze nastpn. Teraz
wrci do piwska z fiorinalem. Waciwie
nie wiedziaa, czy jeszcze jest mu wierna.
Mylaa o innym mczynie.
W jej ycie wszed Pan adny. Nie
mwia o nim nic Gary'emu. wiea
sprawa. Nazywa si Roger Eaton;
przemiy, elegancki z dzielnicy biurowej
Utah
valley. Wszed w jej ycie niewiarygodny
sposb. Dostaa nie podpisany list od
jakiego
faceta, ktry proponowa jej pidziesit
dolarw za przespanie si z nim w rod

wieczr. Czy mogaby zapali wiato nad

drzwiami wejciowymi jako sygna?
Pokazaa list Gary'emu. Podar go.
Powiedzia, e zabije skurczybyka.
Zapomniaa o caej sprawie. Jedna
wicej z rzeczy niepojtych.
Ale w jakie dwa tygodnie pniej ten
naprawd przystojny, dobrze zbudowany
mczyzna niebieskie oczy i ciemne,
adne wosy podszed do niej na stacji
benzynowej i przedstawi si. To on
napisa ten list, mwi, i chce jej postawi
col. Rozmawiaa z nim troch tego dnia,
spotkaa si na kawie, a potem posza
szuka u niego pomocy po walce
stoczonej z Garym na autostradzie, kiedy
odkrya, e po zmaganiach w
samochodzie cae ciao ma posiniaczone.

Tak si tym przeja, e posza wprost do

biura Rogera Eatona. Pocieszy j,
spotkaa si wic z nim ponownie. Bya
za, bo kiedy odwiedzia Gary'ego w
pracy, zastaa go przy piwie zamiast
obiadu.
Nie znaa dotd adnego faceta, ktry
nosiby codziennie garnitur do roboty, i
mile j to echtao. Tego wieczoru, kiedy
Gary musia opuci przyjcie,
natychmiast przypomniao jej si, e
Roger Eaton pozwoli telefonowa w
nagych wypadkach na swj numer
domowy. Dlaczego by nie zadzwoni do
niego dzi wieczr? Ale to mogoby
popsu ich may ukad. Od tak dawna nie
miaa moliwoci myle o jakim
jednym wyjtkowym albo

podniecajcym przymiocie mczyzny,

ktry jej si podoba, bez koniecznoci
znoszenia jego potu, naogw,
obrzydliwoci, wszystkiego. Nie
zadzwonia. Porozmawiaa chwil z
ojcem i wrcia do domu.
Gary przyszed po niej. Okazao si, e
polaz do Fred's Lounge i dalej chla z
paroma facetami, co przyjechali na
motorach, a teraz mwi, e chce mie
motocykl. Chopakom w barze
owiadczy, e zwinie motor z ulicy.
Spojrza na Nicole gupkowato. Przyzna
si, e omal go gono nie wymiali.
Wytumaczyli mu, e glina ze wszystkich
pojazdw zawsze sprawdzi motocykl!
Trefny motor utrzymasz tak dugo, jak
kostk lodu w dupie. Ale mimo wszystko

oni byli fajni -" gada z nimi jak rwny z

rwnym. Powiedzia, e chciaby robi z
nimi interesy.
Zachowywa si jak dziewitnastoletni
gwniarz. Motor to jest to. Zadowolony,
bo chopaki na motorach z nim pogadali.
Zagodniaa wic na tyle, eby znw
zrobio si fajnie. Rozleniwiona po
posiku, paru drinkach i rozmowach z
krewniakami, czua w sobie sodycz, jak
mimo wszystko zostawio przyjcie.
Zabrali si wic do dziea. I Gary'emu
dugi czas nie mg stan. Zachodzia w
gow, skd miaa kiedy tak pewno,
e to si poprawi.
Gary zawsze zwala win na wizienie.
Wszystkie te lata, kiedy musia si
spuszcza przy obrazkach porno, zamiast

dochodzi do tego z prawdziw kobiet.

Tej nocy tak j zeli, e powiedziaa mu:
gwno prawda. Za duo chla i zaywa
fiorinal. Gary wzi fiorinal w obron.
Nie chc si kocha z blem gowy
mwi. Cay czas boli mnie gowa, a
fiorinal to agodzi.
Usiada, nakrcona gniewem jak
spryna. Zdechy i mokry, jeszcze
podskakiwa.
Nie zaczynaj, jak nie moesz skoczy.
Nie oszukuj si.
Zacza si praca. Znw nie zasn do
czwartej, a on o szstej wstaje. Wreszcie
co zapa i poskutkowao. Stan mu jak
wieca, wic on chcia si dalej pierdoli.
Bya tak zmczona, e mylaa tylko o

spaniu. Ale cignli to dalej. Nie mg si

spuci.
Lec tak, powiedziaa sobie wyranie: z
niego nic nie bdzie.
W drugim tygodniu lipca, w gorcy
poranek, zastaa Jima Hamptona w
domu swojej matki. Po tym, jak pogra z
April, Nicole czua do niego al ale on
mia na swoich barkach modsz siostr i
braciszka, poza tym nawet si ucieszya,
e dla odmiany spdzi dzie z kim
innym. Pojedzili po okolicy, zatrzymali
si nawet w Spanish Fork, skd wzia
Par rzeczy dla dzieciakw. Pniej
odstawia Hamptona do swojej matki i
wasnym samochodem wrcia do domu.
Przez to jedenie w kko zrobia tego

dnia chyba ze sto pidziesit

kilometrw.
Zanim dojechaa, Gary zdy wrci z
pracy i zaglda teraz do silnika swego
samochodu. Usiada na schodku od
frontu. Zapado midzy nimi milczenie,
e siekier mona powiesi.
Zapyta wreszcie, co robia. Nicole
odpara:
Siedziaam na dupie u mojej matki.
Nie starczyo mi benzyny, eby wrci,
musiaam wic, cholera, przesiedzie
tam cay dzie. Siedziaam na dupie
mwia.
Tak? on na to. Ale co tu si w
domu zmienio, od czasu, jak rano
wyszedem. Bya tu w cigu dnia?

 No. Wpadam w cigu dnia

odrzeka.
Mylaem, e siedziaa na dupie u
matki powiedzia. Umiechna si.
Dokadnie tak mwiam.
Gary zostawi samochd i zbliy si,
zwyczajnie, jakby mia zamiar wej do
domu, ale przechodzc trzepn j
otwart doni po twarzy. Do
podstpnie. W gowie jej dzwoni
nakrcony budzik.
Nicole wydawao si, e nie zasuya.
Chamstwa bez powodu po prostu nie
moga znie. To by drugi raz, jak j
uderzy. Czua, e gromadzi si w niej
mnstwo za.

Nastpnego dnia miaa okazj troch si

wyadowa. Poniewa czsto nie
starczao jej pienidzy na pieluchy czy
proszek do prania, a nie zawsze miaa
czyst bielizn, lubia wypuszcza dzieci
na dwr w lecie nago. Jej ssiedzi si
chyba zbuntowali.
Tego dnia Jeremy bawi si na cudzym
trawniku, a reszta dzieciakw siedziaa
na brzegu rowu pomidzy chodnikiem a
jezdni, moczc nogi w wodzie, kiedy
nadjecha gliniarz samochodem i co
krzycza. Nicole oczom nie wierzya.
Glina bardzo powoli podjeda pod jej
dom, wreszcie podszed do drzwi i zacz
wstawia'jakie nieprawdopodobne
pierdoy w rodzaju:

 Pani dzieci s w miertelnym

niebezpieczestwie, bawic si przy tym
rowie. Pani chopczyk mgby uton.
Nicole owiadczya:
Nie wiesz pan, co mwisz. Mj syn w
ogle nie zblia si do tej wody. Nie ma
ani kropelki na ciele.
Nie mia.
Gliniarz zacz tumaczy, e ssiedzi
dzwoni skarc si na ni, e
nie dba naleycie o dzieci.
Won z mojego domu std, jazda na
drog.
powiedziaa Nicole. Wypierdalaj
Wiedziaa, e dopki znajduje si w
swoim domu, moe mwi, co jej si
podoba. Glina stan przed domem i

straszy opiek spoeczn, zatrzasna

mu wic drzwi przed nosem. Krzykn:
ebym tu nie widzia tych dzieciakw
przed domem! Otworzya drzwi.
Te dzieci bd si bawi przed domem
choby i cay dzie, a ty sprbuj ich
dotkn, to zastrzel jak psa wycedzia
Nicole.
Gliniarz patrzy na ni. Mia wyraz
twarzy mwicy: co ja mam teraz zrobi?
Zalepiona wciekoci, dostrzegaa
jednak jego pooenie gupia sytuacja
dla gliniarza. Kobieta mu grozi.
Zamkna drzwi, policjant odjecha, a
Gary wsta z ka. W gorce dni
przysuwali ko do samego okna
pokoju.

Nagle poja, co dla niego znaczyo

ostatnie par minut. Kompletnie
zapomniaa o pistoletach. Widok
gliniarza stojcego przed ich domem
znacznie zwikszy iloci piwa i fiorinalu.
Nazajutrz rano pojecha do domu
Kathryne. Widzc go pomylaa, tego
stanowczo za wiele. ~- Wyjdmy przed
dom powiedzia. Kathryne si baa.
Nie moesz powiedzie mi tutaj?
Nie odpar. Przed domem.
Jego zachowanie nie podobao jej si, ale
by przecie biay dzie. wysza wic i
Gary powiedzia:
W samochodzie mam co, co
chciabym tu na krtko zostawi.
Podszed do mustanga, wyj z baganika

torb od pieluch i przenis do jej

samochodu. Kathryne spytaa:
Co tam masz, Gary?
powiedzia:

> <. , A on

Bro.
Bro? zdziwia si.
Tak, pistolety owiadczy.
Zapytaa, skd je ma. * ^
A jak mylisz? Ukradem. - . Kathryne
powiedziaa tylko:
Ach tak? Tam przy jej
samochodzie zacz pokazywa, co ma.
Chciabym je tu zostawi mwi.
Rany boskie, Gary powiedziaa
Kathryne. Moe lepiej nie. Ja ich tu
nie mog trzyma.

 Wrc po nie przyrzek Gary. Po

robocie. Chc je po prostu zostawi na
troch w bezpiecznym miejscu.
Nie wierzya wasnym oczom, kiedy
rozkada je na klapie baganika. Jeli
ktry z ssiadw by wyjrza, te nie
wierzyby oczom.
Specjalnie bra kad sztuk i opisywa
jej, jakby to by okaz rzadkiej urody.
Jeden to magnum takie-to-a-takie, inny
znw samo powtarzalny browning
kaliber 22, potem da weston trzydzieci
osiem co-tam. Kathryne powiedziaa
tylko:
Gary, ja si nie znam na pistoletach.
Jak ten ci si podoba? spyta.

 Bardzo adny, w ogle wszystkie s

adne zapewnia go, Co z nimi zrobisz,
Gary?
Paru facetw chce je kupi odpar.
Wszystkie ju rozpakowa. Powiedzia:
Daem jeden Nicole, dla samoobrony.
Zgrabny may derringef automat. Tobie
chc da ten.
Ja nie potrzebuj, Gary. Naprawd,
wcale nie chc.
Chc, eby go wzia powtrzy.
Jeste matk Nicole.
O Boe, Gary jkna Kathryne.
Ja ju mam pistolet'
Ale ja chc, eby miaa i ten,
specjalny. To niebezpieczne, kiedy dwie

kobiety mieszkaj same, jak ty i twoja

siostra.
Prbowaa wytumaczy, e ma magnum
swojego ma. Lecz Gary stwierdzi:
To za dua armata. Nawet nie prbuj z
tego strzela.
Uoy bro w jej baganiku. Kathryne
poinformowaa go, e stanowczo sobie
nie yczy z tym jedzi. W takim razie
poprosi:
Pozwl mi zostawi je w domu. Mwi,
e wrci o pitej.
C powiedziaa nie bdzie mnie
w domu.
Nie szkodzi, on tylko wejdzie i je
zabierze. Na tym stano; wnis torb
na pieluchy do rodka i uoy bro za

kiem, siedem czy osiem sztuk. Potem

zapakowa ten specjalny w star szmat i
wsadzi pod jej materac w sypialni.
Wieczorem, kiedy wrciy z Kathy do
domu, pobiegy zaraz zajrze za ko i
rzeczywicie, bro znikna.
W cigu dnia, kiedy Gary by w pracy,
wpad Barrett swoj ciarwk i Nicole
pojechaa z nim do kanionu. Dzieci
wysiady i poszy si bawi. Zanim
zdyli zapali skrta, on ju by bez gaci,
ona te i szli na caego. Syszaa
wasny gos mwicy:
Gary to szaleniec. Przez niego moe
nas szlag trafi. Potem powiedziaa
Jimowi:

 Jeli cokolwiek si stanie, chc, by

wiedzia, e ci kocham. Naprawd go
kochaa, kiedy mwia te sowa.
Gary wrci do domu w starej
obszarpanej wiatrwce z obcitymi
rkawami. Spodnie mia poplamione i
by na wp zawiany. Kaza jej si
zbiera, bo jad do Vala Conlina oglda
ciarwk. Poprosia, eby si wpierw
umy. Naprawd wolaa si z nim nie
pokazywa. Wyglda jak pijak, co spa
gdzie pod potem.
Gary rozmawia z tym Conlinem, jakby
ju mia fors. To byo irytujce.
Pniej zachciao mu si wpa do
Craiga Taylora. Gupota. ona Craiga,
Julie, bya w szpitalu. Dzieciaki Nicole z
dzieciakami Taylora rozrabiay jak

dzikie, a Gary gra w szachy z Craigiem.

Gono si cieszy, gdy wygrywa.
Potem Gary zacz bluzga na Vala
Conlina za to, e kae mu czeka na
ciarwk.
Rozpieprz mu ca bud i par z tych
jego wozw powiedzia. Wytuk
wszystkie szyby.
Jakby otworzy flaszk z czym
mierdzcym.
Craig tylko sucha, nastroszony jak
sowa. Nie widziaa jeszcze faceta o tak
szerokich barach i sowiej twarzy. Sowa
nie powiedzia. Tylko mruga oczami.
Gary owiadczy, e nienawidzi telewizji.
Zwaszcza filmw kryminalnych. Nicole
ziewaa.

Kiedy wychodzili, Gary zapyta Craiga:

Co o mnie sdzisz?
No, wyglda na to, e si starasz
powiedzia Craig. Par rzeczy ci wyjdzie i
jeste dobry.
Podczas jazdy od Craiga do Kathryne,
akurat na prostej drodze wprost do
domu jej matki, cholerny mustang
znowu zdech. Gary tak si wkurwi, e
zbi przedni szyb. Popkaa.
Wytrcio to dzieci z rwnowagi. Nicole
sowem si nie odzywaa. Wysiada, eby
popchn, wz moe zapali. Nic z tego.
W kocu kto nadjecha i ich pchn.
Parset metrw jechali w milczeniu.
Od tygodnia prbowaa mu
wytumaczy, e mogliby zamieszka

osobno i widywa si od czasu do czasu.

Teraz Gary do tego nawiza.
Podwioz ci do twojej matki
powiedzia. Nie chc ci wicej
widzie.
Zostawi j i dzieci z tak atwoci,
jakby tylko mia skoczy do sklepu po
piwo. Mylaa, e bdzie zadowolona z
takiego obrotu sprawy, ale nie bya.
Czua niedosyt; nie tak miao si to
odbyPo dwunastu godzinach Gary zjawi si w
domu Kathryne. Tu przed obiadem.
Chcia, eby Nicole wrcia. Nawet kiedy
j prosi, by pijany. Powiedziaa, e nie
wrci.
Chc to przemyle mwia.

Nie chcia, eby mylaa. Chcia, eby si

zgodzia. Ale i tak wprawi j w
zdumienie. W ogle nie nalega. Jednak
po jego wyjciu uznaa, e za atwo
poszo. Jutro bdzie j nachodzi co par
godzin. Zadzwonia wic do Barretta i
spytaa, czy moe si u niego
przechowa. Nicole zaznaczya wyranie,
e nie chce mu siedzie na gowie.
Potrzebuje tylko kta na par dni.
Jeeli miaa zamiar znikn Gary'emu z
oczu, musiaa znale lepsze miejsce ni
u Barretta. Posza szuka mieszkania.
Nastpnego dnia Barrett znalaz je dla
niej, w Springville. Nikt nie zna tego
adresu, a Barrettowi kazaa przyrzec, e
go nikomu nie zdradzi.

Zamieszkaa wic osiem kilometrw od

Spanish Fork. Gdyby Gary jedzi do
Provo boczn autostrad zamiast
midzystanow, mijaby jej dom o dwie
ulice dalej.
Barrett chcia, eby jeszcze raz
sprbowali. Jeszcze jedna przygoda
duchowa. Kiedy bya modsza i czytaa
ksiki o zwierztach, Kathryne
opowiedziaa jej o reinkarnacji. Brzmiao
to w jej ustach jak bajka. Wtedy wanie
Nicole postanowia wrci jako may,
biay ptaszek. Teraz pomylaa, e jeli
nie zmieni swoich zwyczajw wobec
mczyzn, wrci taka brzydka, e aden
mczyzna na ni nie spojrzy.
ROZDZIA 11
Eks-mowie

Barrett zawsze wydawa si sobie may.

Zreszt jego mama z tat mu opowiadali,
e po urodzeniu by nie wikszy od
kociaka, ktrego trzyma si w pudeku
po butach. Teraz mia sto siedemdziesit
pi centymetrw wzrostu i way
szedziesit pi kilo, ale przywyk
myle, e jest nieduy i
samowystarczalny. Jak kociak. W czasie
kiedy mia swj pierwszy romans z
Nicole, pamita, jak spdzi tydzie
cakiem sam w tej celi domu
wariatw. Pomalowana na bladoto
niczym dziecinny pokj, lecz jednak cela.
Pamita, e bra skarpetki, zwija w
kulk i rzuca nimi o cian; rzuca i
apa. Nie musia niczego wicej robi.
Dawa sobie rad.

Z drugiej strony, nie nadawa si do

znoszenia najsroszych kar. On, ze
swoim wyduonym, lekko szpiczastym
nosem i adnymi ciemno-blond wosami,
mikkimi jak u dziewczyny. Jego wosom
udzielay si ze wibracje od
nieznajomych mijanych na autostradzie.
Barrett wic zwykle wiedzia z grubsza,
czego si spodziewa. Zreszt co z tego,
wystarczy wzi pod uwag ostatni,
przeraajc spraw, kiedy podj si
pomc Nicole w ucieczce od tego
maniaka Gary'ego Gilmore'a. Jedyny jej
romans, ktry Barretta zaskoczy. By
przeraony jej brakiem dobrego smaku.
Przedtem tylko raz zdarzyo jej si
wykaza podobny brak krytycyzmu.

Z Nicole Barrett przeszed wszystko.

Widzia, jak rni faceci przychodz i
odchodz jebaki, bezmzgie kutasy,
pomylecy,
zwierzta, typki, ktrych niemal mona
by okreli mianem kalek, ale kady z
nich mia w sobie co. Jeeli nie byli
przystojni, silni, dobrze zbudowani,
mieli przynajmniej jaki punkt
zaczepienia, co potrafili. Barrett wie, e
Nicole to wspaniaa osoba i rzeczywicie
niezalena, jeli wic spotkao ci to
nieszczcie i kochasz j, jak Barrett,
musisz znosi wszystkich kolejnych jej
wybracw. Musisz by pod rk, kiedy
ona ma faceta do.
Barrett nie by stworzony do gronych
sytuacji. Zostao to wpisane w jego

sposb pojmowania samego siebie. A

jednak najtrudniejszych i
najodwaniejszych rzeczy w yciu
dokona przez Nicole. Na przykad
zabranie jej z domu Joe Boba
przysporzyo mu wiele strachu. Godziny
spdzone przed domem w poyczonej
ciarwce, kiedy Joe Bob w kadej
chwili mg przyjecha z roboty, eby j
sprawdzi. Barrett by tego dnia
uzbrojony, ale Joe Bob mia tak mas,
e i bro by nie pomoga.
Tak, wszystkie te godziny powicone na
przewiezienie jej mebli (ktre naleay
kiedy do Barretta, gdy jeszcze mieszkali
razem, to byy najgorsze chwile, jednak
zabra j stamtd, razem ze wszystkimi
gratami, z Sunny i Jeremym na

siedzeniu z przodu, midzy nimi; tak,

uratowa tyek Nicole jeszcze raz i ona
nawet wrcia wtedy do niego i
zamieszkali razem, bo on wynalaz ten
dom w Spanish Fork.
Pracowa wwczas. Wylewa cement.
Szuka jakiego zajcia, eby wreszcie
da sobie spokj z handlem. Myla, e
wylewanie cementu to zaatwi, ale dugo
nie wytrzyma. Prostym ludziom
wystarczao jedno spojrzenie na jego
hipisowskie achy, zamszow kurtk z
frdzlami, dugie wosy, wsik, by
natychmiast zaliczy go do najniszej
kategorii. A jemu z trudem przychodzio
jedzi cudz ciarwk za ndzne
grosze, kiedy dla tego innego faceta
zarabia setki dolcw. Zawsze go to

gryzo. Jak czowiek handluje, to

przynajmniej nikt mu nie siedzi na
karku.
A jednak prbowa uczciwie zarobi na
ycie, eby si wykaza Przed Nicole.
Jedzi ze Spanish Fork do American
Fork, gdzie mia Prac przy wylewaniu
cementu, i w ten sposb kursowa z
jednego koca stanu na drugi, dziennie
robic prawie sto kilometrw. Jazda w
Porannym toku bya prac najuczciwsz
z moliwych. Tym wanie chcia si
wykaza. Ale zaczli si z Nicole
handryczy o rne sprawy
z przeszoci. Gnbiy go jej kontakty
seksualne z innymi mczyznami. Nie
mg tego wyrzuci z pamici.

Od samego pocztku w Spanish Fork ich

ycie intymne nie byo ju takie jak
dawniej. Pozbawione uczucia mioci.
Czasem jej nawet mwi:
Przecie ty mnie nie pragniesz.
Jakby kto wydry w nim dziur. ycie
bez Nicole to byo pieko. Ona nie
dostrzegaa, jak on si czu gdyby tak
cho od czasu do czasu moga pozna
jego bl. Nie wiedziaa, jak moe by z
ni piknie, jeli tylko jest w nastroju, by
to pikno akurat przywoa. Nikt tak nie
umie uwodzi jak Nicole; czujesz, e ona
ciebie chce. Niczym kusicielka ofiarujca
niebiaskie rozkosze. Kiedy je odbieraa,
Barrett zaznawa pieka.
Co z tego, e znalaz im dom w Spanish
Fork, za siedemdziesit pi dolarw

miesicznie nie mg wytrzyma,

odszed. Pojecha na par tygodni do
Wyoming i robi to, co zwykle po
zerwaniu, znaczy prbowa cieszy si
wolnoci i uywa ycia bez
codziennych sprzeczek. Lecz nie mg si
doszuka dobrych stron swej wolnoci i
poczu si wreszcie szampasko.
Zamiast tego nosi w sobie ciar Nicole.
Dlatego przy pierwszej sposobnoci
wpad do niej niespodziewanie z
Wyoming w odwiedziny, zajecha przed
dom w Spanish Fork okoo jedenastej, w
zimn lutow noc.
Poniewa przed domem sta wz innego
faceta, Barrett wszed od podwrza.
Nicole i ten go siedzieli nago w
azience. Facet usadowi si na koszu od

bielizny; podejrzanie wygldajcy

obrzydliwiec, Clyde Dozier. Barrett zna
go przelotnie. Odraajcy pgwek.
Barrett nie uy przemocy, skd, wszed
tylko do kuchni obok, gdzie zaraz
przylecia Clyde, ubra si i zacz
przeprasza mwic, e to nie wina
Nicole. Barrett powiedzia:
Oszczd sobie kopotu, stary. Spy,
zanim si zdenerwuj. Barrett moe sam
nie by na tyle twardy, ale mia rne
znajomoci-Clyde wyszed, a Nicole
zacza nadawa rzeczy w rodzaju:
Nie jestem twoj star. Zostawie
mnie i pojechae do Wyoming. W tym
ukadzie mog robi, co mi si podoba.
Ona tam miaa pocielone na pododze w
kuchni i Barrettowi si zachciao. Nie

wiedzie czemu, nabra ochoty akurat w

tym momencie, ale daa mu chyba ze
strachu, e uyje wobec niej przemocy.
Nazajutrz rano przesza mu zo. Przede
wszystkim, to byo mieszne: ley na
pododze w kuchni ze swoj star i
mwi:
Boe drogi, nie moga poderwa
kogo odrobin lepszego ni ten Clyde?
Naprawd chcia znowu z ni by.
Porzuci wic Wyoming i przenis si do
Lindon. Wpada dwatrzy razy w
tygodniu, dopki nie kazaa mu trzyma
si z daleka. Kiedy przyjecha i zasta
innego palanta. Nazywa si Freson (ale
imi!) Phelps. Barrett dugo omija jej
dom, zanim zjawi si znw w Spanish
Fork.

Tym razem dziao si co nowego. Inne

meble. Wprowadzi si kto nowy.
Barrett usiad, eby wypi z ni kaw.
Nie zdyli pogada, bo zaraz wszed
Gilmore. Pierwszy raz sysza o tym
facecie, kiedy Nicole ich sobie
przedstawiaa.
Zdaniem Barretta, by to jeszcze jeden
palant. Wyglda podejrzanie. Znw
przejaw zego gustu! Nosi obcite
dinsy, pokazujc cakiem biae nogi.
Gilmore wyglda na duo starszego od
niej. Barrettowi wcale nie byo przykro,
nic takiego, czu si tylko nieco
zdegustowany, jakby nie mg w to
uwierzy.
Zacz rozmawia z Nicole. Gilmore
sowem si nie odezwa, tylko siedzia za

kuchennym stoem. Zdaje si, e co go

gryzo. Po chwili wsta i przeszed do
pokoju od frontu. Wtedy Barrett kiwn
na Nicole i wyszli na dwr. Sunny i
Jeremy bawili si, wic siedli koo nich, a
Nicole powiedziaa, e Gilmore jest po
odsiadce. Pniej wesza do domu.
Zostawia Barretta, eby pobawi si z
dziemi. Wkrtce dzieciaki zaczy w
kko powtarza to samo. Jak gdyby
otwieray go z przodu niewidzialnym
kluczem. Odkluk, odkluk, gaday,
chichoczc.
Poszed do swojej ciarwki i odjecha.
Tak pdzi, e jego szczupy tyek
podskakiwa na siedzeniu.
Potem spotka Gilmore'a po raz drugi.
Wpad z wizyt i Gary by akurat w

sklepie. Podczas gdy rozmawiali z Nicole

pod jaboni, wrci Gilmore. Nie
powiedzia: wyno si do diaba", ale na
pewno dawa do zrozumienia, e jego
powrt stanowi dobry powd do wyjcia.
Barrett wic wsta, a Nicole posza prosto
do domu. Barrettowi nie pozostao nic
innego, jak wyj samotnie na ulic.
I wtedy Gilmore wyszed przez drzwi
frontowe, eby stan z nim twarz w
twarz na chodniku.
Powiedzia:
Chc, eby wiedzia. Przyjmuj fakt,
e jeste ojcem Sunny, ale Nicole jest
moja. Barrett odpar:
Stary, moesz j sobie zabra. Ja jej
nie chc. Na te sowa Gilmore zjey si
jak zy pies. Wycedzi:

 Nie musisz jej obraa.

Barrett si jakby przestraszy. By
przyzwyczajony do widywania Nicole w
towarzystwie innych mczyzn.
Obserwowa j z innymi mczyznami.
C innego mg powiedzie? Moesz j
mie. W aden sposb nie by w stanie
zapobiec temu, eby inni j mieli.
Poza tym lepiej, eby Gilmore nie pozna
jego prawdziwych uczu. To by zbudzio
jego czujno. Barrett powiedzia:
Nie chciaem jej obrazi. Nicole mnie
nie chce i ja jej nie chc. Mwi ci, eby
wiedzia.
Wsiad do ciarwki i tam, na drodze, w
czasie jazdy, zawitaa mu nadzieja.
Zabrzmia mu gos Gilmore'a: Nicole
jest moja."

Co ktry zacz tak mwi, to j traci.

Ona nie lubi zbyt dugo by czyj
wasnoci.
Po tym spotkaniu, przejedajc gdzie
w okolicy, na haju od dobrego skrta,
Barrett czasem mija jej dom. Jeli sta
tam samochd Gary'ego, nie
zatrzymywa si. Natomiast jeeli widok
go zadowoli, odwiedza Nicole na krtko
i prbowa j wyczu.
Raz drzwi otworzya mu Rosebeth i
powiedziaa, e Gary jest w pracy, a
Nicole wyjechaa z dziemi. Wtedy
pierwszy raz widzia Rosebeth, ale
wszed jak do swego domu. W kocu
byo tam wszystko, co mia.

 Gary'ego i Nicole nie bdzie na pewno

cay dzie powiedziaa Rosebeth. W
pokoju byo sonecznie i ciepo.
Jim siedzia w fotelu, a dziewczyna
pooya si na ku w pokoju,
pomyla, e jest taka przyjemnie
pulchna, jak tuciutkie dziecko, ale
przecie za moda, eby si z ni zabawi,
do tego dziewica. Jednak kiedy wstaa
odchylajc koc, postanowi si waln
koo niej i zaczli si caowa. Po
niespena minucie zaproponowaa:
Chod si rozbierzemy.
Dobra powiedzia. Mnie to
pasuje. , . Zdjli ubrania, pooyli si
na ku, a ona mwi: Wezm go do
buzi. ,: > :> Na to Barrett:
Nie powiem nie".

Ta caa jej robota, dajcie spokj. Barrett

uoy si na plecach, a ona przekrcia
si i wypia mu wprost na twarz
zosta bez wyboru. Nie miaa o tym
wikszego pojcia, waciwie to kua go
zbami. No i rozgrzaa si cakiem,
cakiem. Lecz jej cipa bya mao
wraliwa; nie mg doprowadzi
Rosebeth do podrygw.
Ale rozgrzana bya niele. Wrci z ni do
poprzedniej pozycji, a ona wyranie na
co czekaa. Tylko e nie da rady woy.
Okazaa si dziewic i sprawia jej bl.
Gary chce, ebym robia te rzeczy
wycznie z nim, wiesz? mwia.
Gary'emu by si to nie podobao, wiesz?

Opowiedziaa mu, jak tu si we trjk

zabawiali. Barrett cay czas przebiera
palcami w jej cipce.
Chyba j troch otworzy. Przysun si
wic i wlizn do rodka, wszed cay
naprawd przyjemnie: mio, ciepo nie
potrzebowa adnego ruchu. I po
wszystkim.
Ubra si, ona wstaa i te si ubraa. Nie
pozosta w niej duej ni dziesi
sekund. Nic waciwie takiego nie
zrobia, ale miaa naprawd fajne piersi.
Dosta od niej numer telefonu. Wielkie
osignicie. Za darmo. Dokona tego
zwrcony nie osonitymi Plecami do
Gilmore'a.
Nastpnym razem kiedy wpad, Nicole
powiedziaa, e chce si przejecha.

Zabra j wic do kanionu, gdzie Sunny z

Groszkiem wysiedli i poszli si bawi.
Barrett zosta uwiedziony w szoferce
ciarwki. Oto co si stao tego dnia.
Myla, e ona go znowu kocha, e
przeywa przypyw uczu, i dlatego tak
wyszo. Po wszystkim powiedziaa, e
wci go kocha i tak dalej. Pniej
wyjechali z kanionu i odwiz j do
domu.
Jasne, e podsycio to w nim mio do
niej. Teraz tskni jeszcze bardziej. Seks
by dla niego jak jaka wito, bo
wyraa si przeze uczucia.
Nazajutrz zadzwonia do niego.
Jestem zaamana powiedziaa.
Cakiem w doku.

Gary ni strasznie pomiata.

Barrett przyjecha i rzeczywicie bya
smutna, zaamana, wic j po prostu
kocha. Rozebrali si oboje, wysucha
uwanie, gdy tego jej byo trzeba, i
przyrzek wydoby j z tego bagna.
Kiedy znalaza si w jego malekiej klitce
wynajmowanej w motelu, ju po upywie
jednej nocy wiedziaa, e bd
potrzebowali wikszego lokum. Poszed
spotka si ze znajomym wacicielem
paru blokw mieszkalnych w Springville
i powiedzia do niego:
Wiesz co? Popracuj u ciebie na
basenie, zamiast paci czynsz, zgoda?
Facet na to poszed i da im mieszkanie
na Trzeciej Zachodniej w Springville.
Tego samego dnia, gdy Gilmore by w

pracy, zabrali meble ze Spanish Fork i

przewieli na nowe miejsce.
Kosztowao ich to troch nerww. Nicole
wrczya mu samopowtarzalne magnum
derringer, kaliber dwadziecia dwa,
ktre dostaa od Gary'ego. Sceneria
jeszcze bardziej napawaa lkiem ni u
Joe Boba. Barrett zauway przyklejon
do ciany kartk papieru ze sowami:
Gdzie jeste, dziewczyno?"
Pistolet mia w tylnej kieszeni,
naadowany. Ale w mylach widzia inne
pistolety Gilmore'a. Jeli facet by wrci,
natychmiast wybuchaby strzelanina.
Nawet jak ju wprowadzili si do
mieszkania, niepokj pozosta. Nicole
wci powtarzaa:

 Ty nie znasz Gary'ego, on jest

niebezpieczny. Barrett nosi ze sob
pistolet.
W tej caej przygodzie Nicole dawaa mu
seks jak zawodowa. Nie braa pienidzy,
ale mylaa, zdaje si, e skoro zrobi jej
przysug, to co mu si naley. Z
pewnoci nie bya w najlepszej formie.
Orgazm miewaa bardzo nieregularnie.
Tyle przecie o niej wiedzia, a jednak
dopiero po paru dniach zorientowa si,
e Nicole widuje kogo innego.
We wtorek wieczorem, po zerwaniu z
Nicole, Gary pojecha z powrotem do
Craiga i przesiedzia tam w spokoju do
nocy.
Nie ma dla niej miejsca w moim yciu
powiedzia. Nazajutrz rano, zaraz po

przebudzeniu, mwi, e chce z ni dalej

by. Przynis samopowtarzalny
browning, kaliber 22, ze swego
samochodu i poprosi, eby Craig mu go
przechowa. Craig si zgodzi. Chcia go
udobrucha. Zapobiec wybuchowi.
Po drodze do pracy Gary spyta, czy
Craig zna kogo, kto kupiby browninga.
Craig powiedzia, e nie zna, na co Gary
rzek:
Moesz go sobie zatrzyma.
Craig nie by pewien, czy Gary mu go
daje, czy poycza.
Spencer zapyta, jak zostaa wybita
szyba, a kiedy Gary powiedzia, e w ni
przykopa, Spencer spyta go:
Po co?

Gary odpar, e wciek si na Nicole.

Dobra, to dlaczego jej e nie
przykopa? Wiesz, e musisz mie Szyb,
bo ci nie zarejestruj. Ten kopniak
kosztowa ci pidziesit dolarw.
Gary powiedzia, e mu to wisi.
Na to Spencer si wnerwi. W kocu
Gary by mu winien pienidze, Spencer
spyta go wic, czy zrobi ju prawo
jazdy. Gary zaprzeczy. Spencer
powiedzia, e on go chyba nabiera od
pocztku
i e w takim razie musz nieco zmieni
dotychczasowy ukad. Lecz Gary zdawa
si bdzi mylami gdzie indziej.
Zapyta, co Spencer sdzi o zakupie
ciarwki pick-up. Spencer doszed do

wniosku, e Gary si uwaa za nie

wiadomo kogo.
W cigu dnia Gary wydbi od Vala
Conlina kluczyki i przyjecha bia
ciarwk do warsztatu, eby Spencer
j zobaczy i zaaprobowa.
To by ford, rocznik 68 albo 69. Zdaniem
McGratha, z cen znacznie powyej
wartoci. Gary powiedzia, e go to nie
obchodzi, on chce j mie.
Ale mnie obchodzi owiadczy
Spencer. Prosisz mnie, ebym wyoy
tysic siedemset dolarw za samochd
wart tysic. To nie fair. Jedzisz bez
prawa jazdy. Jeeli rozwalisz grata czy
kto go ukradnie albo wdasz si w bjk i
ci zaaresztuj, bd z jakiegokolwiek
powodu nie bdziesz mg spaci rat, ja

bd musia zapaci. Przemyl sobie, tak

na powanie, o co mnie waciwie
prosisz.
Gary si nie przej. Powiedzia, e nie
ma najmniejszych wtpliwoci: spaci
tego pick-upa. Jego zdaniem, obawy
Spencera s bezpodstawne, bo przecie
nie straci ani centa.
Tego wieczoru Gary uda si na
poszukiwanie Nicole po okolicznych
barach, potem wrci do domu. Nie mg
zasn, wsiad wic w samochd i
pojecha a na nowe mieszkanie
Sterlinga Bakera.
Sterling wyprowadzi si z Provo do
miasta o nazwie Lark, niedaleko Salt
Lak City. Byo bardzo pno, kiedy Gary
zajecha przed dom. Wyjani, e

przeraa go przebywanie w Spanish Fork

bez Nicole. Rozmawia z ni dzi u
Kathryne, ale ona nie chce, eby byli
razem, powiedzia. Nie moe si oprze
wraeniu, e j utraci. Gary wyglda tak
smutno, e pal diabli pn por,
Sterling razem z Rutb Ann musieli mu
wspczu.
Gary zacz mwi o reinkarnacji. Po
mierci zacznie od nowa, owiadczy.
Bdzie y takim yciem, jakiego zawsze
pragn. Mwi tak, jakby to byo
przesdzone, cakiem realne, a
skoowany Sterling pomyla, e chodzi o
przeprowadzk w konkretne miejsce,
powiedzmy: wyjazd do Winnipeg w
Kanadzie.

Rano Gary zgosi w robocie, e jest

chory, i spdzi ranek na poszukiwaniu
Nicole, jedc samochodem z Ruth
Ann.
Przeszukali mnstwo ulic w Springville.
Gary jako czu, e ona tam jest. Wpadli
do Sue Baker, ktra nie miaa pojcia,
gdzie moe by Nicole. W domu Sue czu
byo pieluchami, a ona sama wygldaa
kiepsko. Nie wie, gdzie jest Rikki, nie
wie, gdzie jest Nicole, nic nie wie. Ruth
Ann zrobio si al Gary'ego. Nigdy nie
widziaa, eby mczyzna tak cierpia
przez kobiet. Pralni samoobsugow
sprawdza chyba pi razy.
Po poudniu Ruth Ann wrcia do Lark, a
Gary pokaza si w pracy. Ledwo dotkn
narzdzi, ju by telefon od Nicole.

 Jeste pijany? spytaa.

Jestem trzewy jak pie
odpowiedzia.
Dzwoni, eby mu powiedzie, e zabraa
swoje meble z domu w Spanish Fork, ale
on moe tam zosta jeszcze par dni,
dopki czynsz jest opacony. Nicole nie
sdzi, by mu jeszcze potem wynajli.
Czy mogliby by znw razem?
spyta.
Powiedziaa, e jej zdaniem nie.
Mogliby si wtedy pozabija.
Kathryne sama si sobie dziwia, bo
zbierao jej si na pacz. Przyszed Gary i
wyglda aonie. Po prostu usiad.
Pooy na stole karton papierosw,
pudeko pieluch Pampers i powiedzia:

 To jej si pewnie przyda.

Zapado milczenie, po czym znw si
odezwa: .''
Zrobisz co dla mnie? Kathryne
odrzeka:
Tak, jeli to moliwe.
Dasz jej ode mnie to zdjcie?
Najlepsze, jakie mogem znale. Nie
takie znw rewelacyjne, ale najlepsze,
jakie znalazem.
Kathryne przyjrzaa si. Gary sta na
niegu, ubrany w niebiesk kurtk.
Pomylaa, e zrobiono mu to zdjcie w
wizieniu. Wyglda
modo i zadziornie, na odwrocie za
napisa: ,.Kocham Ci." Odoya

fotografi, a Gary powiedzia: Musz

ju i.
Niunia wpada pniej tego samego dnia,
rzucia okiem na zdjcie, powiedziaa
,,hmm" i cisna je na pk kredensu.
Pniej Kathryne pooya fotografi w
gbi szafki na talerze, chronic j przed
dziemi, demem i masem orzechowym.
Pod wieczr Gary przyszed posiedzie
troch z Brend i Johnnym. Ich otwarta
weranda przed domem w niewielkim
stopniu przypominaa ogrd, raczej
rupieciarni pod seledynowym dachem z
falistego plastiku, ktry przepuszcza
wiato; stao tam par krzeseek
turystycznych i brudne, stare leaki.
Brenda nigdy nie dbaa zbytnio o swoje

podwrko, bo i tak mio byo tam usi i

wypi co po zmroku.
Nie tylko Gary cierpia emocjonalnie,
Johnny'ego te czekay bolesne
przeycia. Musia i do szpitala na
operacj przepukliny. Moe nawet
niedugo to potrwa, ale nie zapowiada si
wesoo. Brenda miaa wielk ochot
opowiedzie dowcip o lekarzu, ktry
lepiej niech nie wycina za duo, lecz
niestety, nastrj Gary'ego nie by
sprzyjajcy.
Biao-te skarpetki, jakie mia na
nogach, wydaway si bardziej gustowne
ni zwykle, Brenda rzucia wic:
Podobaj mi si twoje skarpety,
kuzynku. Spojrza na ni i powiedzia:
To skarpetki Nicole.

Wyglda tak, jakby zaraz mia si

rozpaka.
To byo straszne. Brenda wyobraaa
sobie pusty dom w Spanish Fork.
Wci czuj jej zapach mwi Gary.
Najwyraniej jego cierpienie osigno
ju taki poziom, e z trudem zachowywa
jak myl dla siebie.
Musz j znale mwi.
Kochany, co takiego wymaga czasu
powiedziaa Brenda. Moe Nicole
potrzebuje paru dni.
Ja nie mog czeka odpar.
Pomoesz mi j odszuka?
Tak nic nie wskrasz stwierdzia
Brenda. Jak kobieta nie chce z tob
rozmawia, to najprdzej by ci zabia.

Zazwyczaj, bez wzgldu na

samopoczucie, Gary lubi sprawia
wraenie faceta cakowicie
nonszalanckiego. Teraz siedzia na
brzeku krzesa. W powietrzu byo czu
jego zdenerwowanie. Baa si pomyle o
jego odku. W strzpach. Uznaa te, e
jego kozia brdka wyglda fatalnie.
Pierwszy raz dowiadczam blu,
ktrego nie mog znie powiedzia.
Zawsze radziem sobie ze wszystkim, co
mnie spotykao, nawet z tym
najstraszniejszym. Lecz teraz jest bez
porwnania gorzej. Wszyscy zajmuj si
swoimi sprawami. A gdzie jest Nicole?
Z zapadniciem wieczoru powietrze
przesiko lkiem. Brenda czua, e Gary
wyobraa sobie cay czas Nicole z innymi

mczyznami. Popijali dalej. Po paru

godzinach zmogo go przy nich i pad.
Rano wsta do pracy.
Dlaczego uparcie szukasz kobiety,
ktra nie chce do ciebie wrci? mwi
Spencer. Zostaw j w spokoju. Ona
wie, gdzie ci znale.
Przemaluj sobie samochd
powiedzia Gary.
Chcia wjecha mustangiem do
warsztatu, ale nie rozsun drzwi na
odpowiedni szeroko. Wjedajc
oczywicie w nie stukn. I wygi.
Spencer nie wyda nawet jku. Gary
mg sobie malowa samochd za
pidziesit dolcw, a teraz naprawa
drzwi bdzie kosztowaa trzysta albo i
wicej. Na razie Spencer przywiza lin

do wgniecionej czci i naprostowa

troch, eby przynajmniej si zamykao.
Drzwi warsztatu wyglday piorusko.
%
W czasie przerwy obiadowej Gary
pojecha do Spanish Fork i chodzi po
pustych pokojach. Potem wrci do
Springville i zajrza do Pralni. Wpad te
na chwil do Sue Baker. Nie miaa
adnej wiadomoci od Nicole.
Niunia po prostu nie znosi pijakw
powiedziaa Kathryne. Nie bdzie
tolerowa picia, bez wzgldu na to, czy
jej na tobie zaley.
Moe ci naprawd kocha. Ja myl, e
chyba tak, ale ty musisz si zdecydowa.
Co dla ciebie wicej znaczy: picie czy
Nicole?

 Rzuc picie powiedzia. Jeeli

ona do mnie wrci, przestan pi.
Siedzieli razem i Gary wyda si
Kathryne bliski.
Tak, nie bd wicej pi owiadczy.
Zacz opowiada Kathryne, jaka Nicole
jest byskotliwa i z charakterem. Nigdy
nie spotka dziewczyny z takim
charakterem. Opisa Kathryne, jak to
Nicole posza do Pete'a Gallovana, by mu
uwiadomi, e Gary znaczy dla niej
wicej ni ycie.
I ja jej wierz powiedzia Gary.
Tak potwierdzia Kathryne. To
moliwe. Siedzieli tak i Gary spojrza na
Kathryne w pewien sposb, jakby chcia
dotrze wprost do jej serca. Powiedzia:

 Widzisz? Taki jestem, mam trzydzieci

pi lat i poznaem w yciu tylko trzy
kobiety. Czy to nie absurdalne? Kathryne
si umiaa.
Gary, jeste trzy razy lepszy ode mnie.
Ja dobiegam czterdziestki i miaam tylko
jednego mczyzn.
Chyba si rozumieli. Tak jej go byo al.
Powiedzia:
Czuj si odrzucony. Czasem nawet
nie rozumiem, o czym ludzie mwi.
Wypi par piw i owiadczy:
Kiedy Nicole tu wpadnie, powiedz, e
j kocham. Zrobisz to dla mnie?
Na pewno, Gary odrzeka Kathryne.
Przyrzekam ci, skocz z tym
zapewni j Gary. Przestan chla. Jak

pij, robi si ze mnie straszny

skurwysyn.
Par godzin pniej zadzwoni si
dowiedzie, czy moe wpada Nicole. , <
Nie powiedziaa Kathryne. Nie
widziaam si z ni.
Rzeczywicie tak byo.
Tego wieczoru Gary pojecha do
Spencera McGratha z broni. <. Chce
je tu zostawi w zastaw za to, e
podpiszesz kredyt na ciarwk.
Po pierwsze powiedzia Spencer
nie potrzebuj pistoletw, po drugie, nie
mam zamiaru podpisa. Zabierz je z
powrotem.
Zostan tutaj odrzek Gary. Chc
ci udowodni, e mwi powanie.

Spencer zdecydowa si spyta, skd on

je ma. Gary odpar, e kolega z Portland
by mu winien pienidze, da mu wic te
pistolety. Wymieni nawet jego
nazwisko. Zaraz po wyjciu Gary'ego
Spencer zapisa numery seryjne i
wykona par telefonw, eby sprawdzi,
czy nie byo czasem wamania do
ktrego ze sklepw sportowych.
Okazao si, e nie. Jednak dzwoni tylko
do tych w okolicy zamiast do Spanish
Fork.
Gary znw pojecha do Sterlinga i Ruth
Ann, po czym ca sobot spdzi,
kursujc midzy Lark i Spanish Fork. Po
drodze wpad zobaczy si z Kathryne,
ale akurat miaa wizyt Starszych

Kocioa, krzykn wic tylko przez

uchylone drzwi:
Gdzie ona jest?
Pojcia nie mam ucia Kathryne
wiedzc, e Gary jej nie wierzy. Mona
si byo domyli, bo wybieg wcieky.
O pnocy Gary pojecha jeszcze raz do
Spanish Fork, eby sprawdzi, czy nie
ma czasem Nicole w domu bez mebli;
chodzi po pustych pokojach, zabra
jeszcze troch jej ubra i woy do
baganika w mustangu. Samochd
trzyma go przy yciu. Nastpnie
pojecha do baru Silver Dollar i wypi
par kolejek.
Do lustra za barem poprzyklejano
dowcipy rysunkowe. Jeden z nich gosi:
SZCZCIE TO CIASNA DZIURKA.

Rysunek przedstawia oty kobiet,

ktrej piersi wyleway si ze stanika.
Miaa duy, pomarszczony ppek i
siedziaa na stosie puszek po piwie.
Na innym rysunku wida byo
mczyzn o bardzo zmartwionej twarzy,
siedzcego za biurkiem. Pod spodem
widnia napis:
TAK MI TU DOBRZE E SI CHYBA
ZESRAM
PARWKI W SOSIE PIWNYM 50
CENTW
SZCZCIE TO ZIMNE PIWO
NIE PRZYJMUJEMY CZEKW NIE
UDZIELAMY KREDYTU
Odstawi pust szklank, wyszed, wsiad
do samochodu i pojecha do Vernw.

Oboje spali, zszed wic na d i znalaz

tam ko polowe.
W niedziel rano uda si do szpitala,
eby odwiedzi Johna wracajcego do
zdrowia po operacji przepukliny. By tam
ju tata Johna, mormoski biskup, do
ponury facet. Gary wszed ubrany w
brudny biay podkoszulek, stare spodnie,
teniswki i na Boga! dowcipny
krawat, ktry siga mu kolan, cay w
brzowe, zote i biae pasy. Na gowie
mia may kapelusz. Usiad i prbowa
nawiza rozmow z biskupem. Niewiele
zostao powiedziane.
Mieszkanie w Springville nie byo tak
fajne jak dom w Spanish Fork. Po prostu
dwa pokoje w jednym z szarych blokw o
dwch kondygnacjach, w starej bocznej

uliczce, gdzie jest najtaniej. Biegay tam

dzieci, a psie gwna leay na schodach i
na parkingu. Tego dnia, kiedy si
wprowadzaa, trzy przegnie materace
stay oparte o cian budynku, a w
botnistej kauy wala si przewrcony
trjkoowy rowerek. Drzwi do
mieszkania zrobione byy ze sklejki,
azienk za ostatni lokator pomalowa
na kolor krwistoczerwony. Za to miaa
niezy widok z balkonu. Dwa bloki dalej
koczyo si miasto i teren wznosi si a
do gr. Uwolnia si od Gary'ego. Ta
wolno niosa ze sob strach.
Oddychaa ciko.
Bez swego odkurzacza Nicole nie dawaa
rady utrzyma mieszkania w czystoci,
tote w niedziel musiaa pojecha do

Spanish Fork po odkurzacz. Podesza do

domu; samochd Gary'ego wcale tam nie
sta.
Mimo to czua, e Gary jest w rodku, a
mustanga ukry za rogiem i
rzeczywicie, drzwi byy otwarte, wesza i
syszaa, jak w azience leje si woda do
wanny. Ubranie Gary'ego leao na
pododze w pokoju,
tu obok jej odkurzacza, ktry sta na
rodku, jakby Gary ustawi go tam dla
niej. Wzia odkurzacz i zaniosa do
baganika swego samochodu. Potem
wrcia po reszt wyposaenia.
Moga si pospieszy, ale jako gupio jej
byo ucieka cichcem z reszt czci
odkurzacza, kiedy on jeszcze siedzi w
wannie. Moe baaby si bardziej, gdyby

nie miaa przy sobie pistoletu, w kadym

razie czekaa. Chciaa popatrze mu w
oczy. Czekanie niemale sprawiao jej
przyjemno. Tak, jakby za chwil miao
si rozadowa wielkie napicie.
Nie wyglda mciwie, gdy wyszed z
azienki, sania si tylko ze zmczenia.
Od razu powiedzia, e j kocha, i pyta,
czy z wzajemnoci. Odpara, e nie.
Zacz j przytula. Prbowaa go od
siebie odepchn. Nicole waciwie si
nie baa, tylko naszy j jakie mdoci,
a czua, e zemdleje, jeli natychmiast
nie zaczerpnie wieego powietrza.
Musz usi powiedziaa.
Przysiedli na schodkach przed domem.
Owiadczya mu, e nie moe ju z nim
mieszka. Siedzieli dalej. Po kilku

minutach zabraa dzieci i wsiada do

samochodu. Lecz nagle on nie chcia jej
puci. Wsun rce przez otwarte okno i
trzyma j. Otworzya torebk, wyja
pistolet i skierowaa w jego stron.
To byo magnum, kaliber 22, a on jej
mwi, e mona tym zrobi tak dziur,
jak z czterdziestki pitki. Gary sta i
pyny minuty. Po prostu na ni patrzy.
Nie ruszy si. Wiedziaa, e jeli on
signie po pistolet, ona nacinie spust.

Wtedy powiedzia:
No, dalej, strzelaj. Ona na to:
Odejd od samochodu.

 Nie mam zamiaru odej

owiadczy. Schowaa wreszcie pistolet
do torebki.
Zostawia czci od elektroluksu
powiedzia. Chod i zabierz je.
Jedyna rzecz, ktrej nie zwin
elektroluks. Dawno temu nie ^paci
pierwszej raty za mustanga, eby jej
kupi odkurzacz. Teraz,
jeli Nicole zostawi czci, kto je na
pewno ukradnie. Trudno Zapucia
silnik, wrzucia bieg i odjechaa.
Roger Eaton nie mia oporw przed
opowiedzeniem Nicole, jak jest lubiany i
e praktycznie by gwiazd wieczorkw
tanecznych w ostatniej klasie szkoy
redniej. Mio wspomina randki ze swoj
pniejsz on, swojsk, sympatyczn,

inteligentn dziewczyn z dobrej

mor-moskiej rodziny. Co wcale
Rogerowi nie przeszkadzao. Sam
niczego nie praktykowa, ale nie mia nic
przeciwko odrobinie religii w domu. A z
pensji, ktre oboje z on dostawali,
mg kupi dodge'a dla niej, a dla siebie
maego, fajnego malibu z opuszczanym
dachem. Wszystko by szo jak z patka,
gdyby w p roku po lubie jego ona nie
nabawia si zapalenia okrnicy.
Bdc gwiazd szkolnej koszykwki,
Roger chcia powici si karierze
pikarskiej, lecz nie podobao mu si, e
latami bdzie musia czeka na godziwy
zarobek. Chcia mie pienidze od razu,
tak sobie umyli. Dlatego zatrudni si
na stanowisku urzdniczym w Utah

Valley i tam spotka on, ktra

pracowaa w administracji
supermarketu. Roger pracuje tam ju
kilka lat, zalicza przy tym kurs dla
kierownikw. Zarabia jedenacie tysicy
osiemset dolarw rocznie, zwierzy si
Nicole. Byby w peni zadowolony z
ycia, gdyby nie choroba ony. Przez to
ona jest nie do uytku.
Roger mia koleg, ktry mieszka w
Spanish Fork, przy tej samej ulicy co
Nicole; zaprzyjani si nawet z
rodzicami tego faceta i czsto ich
odwiedza. Dlatego sysza mnstwo
rzeczy o Nicole, zanim j w ogle
zobaczy. Starzy jego kolegi byli tak
mormoscy, e bardziej nie mona, a
przy tym nie zna nikogo, kto by tak tru

jak oni. W jednej ze swoich opowieci na

temat Nicole twierdzili, e pewnego dnia
zeszej zimy jaki facet podjecha pod jej
drzwi, wysiad z zakupami, wrczy jej
du torb, a potem, wci stojc na
ulicy, zacz obmacywa jej piersi. Roger
nie wierzy do koca w t opowie, bo
po pierwsze bya zima, po drugie
jeli chodzi o sprawy seksualne, ci ludzie
mieli skrzywiony sposb patrzenia.
Mimo wszystko, fascynoway go te
historie o dziewczynie, a zobaczywszy j
poczu, e wpada po uszy. Oto atrakcyjna
rozwdka mieszkajca z mczyzn.
Roger przyapa si na tym, e jedzi do
Spanish Fork tylko dlatego, e moe
nadarzy si szansa jeszcze raz j
zobaczy. Uwaa, e gupio zadawa si
z takimi ludmi, ale chcia j kiedy

pozna. Z pocztku nie przejmowa si

facetem, z ktrym mieszkaa.
Roger wysa list. Pisa, e jeli ona
potrzebuje pomocy, w jakiejkolwiek
formie, niech zapali wiato nad
drzwiami od frontu w przysz rod
wieczorem. Nie przedstawi si w licie,
tylko w rod wieczorem pojecha
odwiedzi tych znajomych, co lubili tru.
wiata nie byo. Prbowa zapomnie o
caej sprawie.
Par tygodni po napisaniu tego listu
kupowa benzyn w Provo i zobaczy, jak
podjeda jej mustang. Roger si ba.
Gdyby ona si dowiedziaa, byaby
katastrofa. Zwyczajnie nie rozumia, co
go cignie. Nigdy w yciu nie zrobi
czego podobnego, a teraz mwi do niej:

 Czy moe Nicole Baker?

Kiedy odpowiedziaa, e owszem,
powiedzia:
To ja napisaem ten list. Tak jakby si
rozemiaa.
Mog postawi ci col?
Ona go po prostu mina, bo sza
zapaci za benzyn.
Zaczeka, a wyjdzie, i ponowi ofert.
Powiedziaa wreszcie, e dobrze i e
bdzie jechaa za nim. Poszli do High
Spot i tam jej opowiada, gdzie pracuje i
te rzeczy. Dowiedzia si, e facet w jej
domu to byy wizie. W tym momencie
Roger owiadczy:
- Skoro tak, to dajmy sobie spokj.

Powanie si obawia mie do czynienia

z facetem po odsiadce.
A ona powiedziaa:
No, ale wiesz, ja mog potrzebowa
twojej pomocy.
Nic mu wic nie pozostao, jak tylko
opisa drog do swego biura.
Posza zaraz na drugi dzie i bez dzieci.
Dugo rozmawiali. Zanim wysza, da jej
dziesi dolarw, o ktre nawet nie
prosia, ale przyja bez zaenowania. Po
prostu schowaa.
*
Potem odwiedzaa go mniej wicej co
drugi dzie i rozmawiali. Byli oboje
zainteresowani sob nawzajem. Ich ycie
tak si rnio.

Szczerze jej wspczu w kopotach. Ten

byy wizie najwyraniej budzi
uzasadnione obawy. Kiedy przysza do
Rogera z rana i bya lekko pobita. Miaa
par siniakw na swoich apetycznych
udach.
Po paru tygodniach weszo jej w zwyczaj
spotykanie si z nim prawie co dzie.
Czasem przychodzia do biura, lecz
zwykle widywali si po pracy, w parku
Springville. Spdzali godzink na
rozmowie. Kilka razy wyjechali w malibu
za miasto i kochali si. To byo
interesujce, moe nawet i pikne,
chocia Roger waciwie nie moe
okreli, jak byo wspaniale, bo szczerze
mwic, mieli za mao czasu, a on wci
si ba, e go kto przyapie i zniszczy

jego maestwo. Dlatego zawsze jedzili

bocznymi drogami. Co tu duo mwi,
ryzykowa. Poza tym ona braa ze sob
dzieci i pomijajc fakt, e mona przez to
straci ochot na seks, jej dzieci czasem
psuy mu nastrj. Nie zawsze byy
cakiem domyte. Roger pamita, jak
pierwszy raz pojechali do High Spot.
Chopaczek by bez majtek i wyszed na
parking, po czym wysra si tam na
asfalcie. Oczywicie mia tylko dwa latka,
ale Rogera wprawio to w straszne
zaenowanie, Jezu kochany. A Nicole si
nie przejmowaa. Powiedziaa tylko do
Jere-my'ego:
Wracaj na miejsce, do samochodu.

Wsadzia go tam, z goym tykiem. Zacz

si drze i marudzi, a po piciu
minutach zasn.
Ktrego dnia przyjechaa i zasuna mu
gadk. Nie mieszka ju w Spanish Fork.
Ucieka od tego faceta, Gary'ego, i ma
teraz mae mieszkanie, ktre jej byy m
znalaz w Springville. Kiedy o tym
mwia, dotaro do niego, e ona
przecie nie ma si w co ubra.
Powiedzia jej, eby przysza po szstej,
to j zabierze na zakupy. Kupi jej par
ciuchw, potem ona z nim zostaa i
spdzili prawdziw noc. Mwia mu, e
teraz mieszka ze swoim byym mem,
ale si go nie boi. Mog zrobi znw to
samo i to niedugo. W weekend nie ma
jak i nawet poniedziaek odpada,

stwierdzi Roger, bo akurat miaa si

zjecha rodzina ony, ale uzgodnili, e
Nicole zadzwoni do niego we wtorek
rano, dwudziestego lipca. Ca
niedzieln noc Roger rozmyla, jak
przebrn przez poniedziaek.
A kto powiedzia, e po wyjciu to
wszystko jest atwe? tumaczya
Brenda. Gary upiera si:
Ja tego nie znios.
Wiem powiedziaa. W takich
chwilach zawsze czowiek czuje, e ju
nie moe.
Nie zaprzeczy. Ty nic nie wiesz.
Wy z Johnnym zawsze bylicie
szczliwi.

 John i ja powiedziaa Brenda

bylimy o krok od rozwodu, Gary, a ja
przeszam i separacj, i rozwd. To moe
by co strasznego.
Gary wyglda tak, jakby rozpamitywa
swj bl.
Wiesz co? odezwa si. Zaczynam
si o tym przekonywa. Odpowiedziaa:
Nikt nie jest naprawd wolny, Gary.
Dopki yjesz z innym czowiekiem, nie
jeste wolny.
Gary siedzia z tak min, jak gdyby w
mylach gruchota czyje koci. Kiedy
przemwi, to ni mniej, ni wicej:
Ja chyba zabij Nicole.

 Rany boskie, Gary, tak egoistyczny z

ciebie kochanek? Twarz Brendy paaa
susznym gniewem.
Ja tego nie znios odpar Gary.
Mwiem ci, e nie znios.
S w yciu rzeczy, z ktrymi nie
umiemy si pogodzi. Dobra. Ciebie
trafio akurat to. Ale, na Boga, to minie!
A jeli j zabijesz, zostanie. Ona umrze
na zawsze. Jeste cholernie gupi, wiesz,
Gary?
Nie lubi, jak si mu mwio, e jest
gupi.
Kiedy ona dzisiaj wycigna na mnie
pistolet, miaem ochot go jej wyrwa
powiedzia. Ale nie chciaem, eby
zacza krzycze. Potrzsn gow.
Rozpaczliwie pragna ode mnie uciec.

Brenda nie aowaa, e poszed. Johnny

by przecie w szpitalu i w sumie do
miaa emocji jak na upaln letni noc.
Craig mu powiedzia, e jeli nie znajdzie
gdzie kta, to niech wraca. Po
odwiedzinach u Brendy Gary faktycznie
przyjecha w niedziel wieczorem do
Craiga i spa na jego tapczanie. Zwierzy
si Craigowi, e chyba dostaje wrzodw
od tych zmartwie i piwa. Od Jutra ma
zamiar rzuci picie.
CZ CZWARTA <> >**>
STACJA BENZYNOWA I MOTEL
ROZDZIA 12
Stacja benzynowa
Usyszaa kiedy, e jej uroda jest jak z
Botticellego. Colleen bya wysoka i

szczupa, miaa jasnobrzowe wosy,

mleczn karnacj i dugi, ksztatny nos z
lekkim garbkiem u nasady. Prawie
jednak nie znaa malarstwa Botticellego.
Niewiele uczyli o Renesansie w College^
Stanowym w Logan, gdzie wybraa
wiedz o sztuce jako przedmiot
kierunkowy.
Wanie na uczelni zapoznano Colleen z
jej przyszym mem, Maxem Jensenem.
Pniej oboje miali si, e tak dugo to
trwao. Max widzia par razy Colleen
Halling na terenie szkoy, kiedy
rozmawiaa akurat ze swoim kuzynem.
Max zdecydowa, e facet musi by jej
chopakiem, tote nigdy nie przyszo mu
do gowy, by j gdzie zaprosi.

Lecz na kolejnym roku tak wypado, e

Max zamieszka z tym gociem w jednym
pokoju akademika i przy jakiej okazji
spyta, czy tamten jeszcze interesuje si
dziewczyn, z ktr Max go widywa.
Nowy kolega zacz si mia i wyjani,
e to nie aden romans po Prostu
kuzynka. Wwczas Colleen bya ju po
studiach, ale dziki Pracy w Instytucie
Pedagogiki pozostawaa praktycznie
nadal na uczelni.
Colleen dostrzega Maxa, dopiero gdy
wygasza w kociele mow na otwarcie
nowego roku akademickiego. Nosi tego
dnia garnitur
i wyglda bardzo dystyngowanie, przy
tym wydawa si nieco starszy od innych
studentw, gdy zakoczy wanie sw

dwuletni misj. Co rzucao si w oczy.

Mwi o tym, jak wane jest, by nie
niszczy innych ludzi, tylko ich
umacnia. Podczas przemowy udao mu
si wykaza niezym poczuciem humoru.
By wysoki, mierzy sto osiemdziesit
pi centymetrw, przy wadze okoo
osiemdziesiciu piciu kilo. Z twarz o
regularnych rysach i z wosami starannie
zaczesanymi na bok, naprawd wydawa
si przystojny, gdy tak sta za pulpitem.
Faktycznie wywoa poruszenie wrd
dziewczt. Gmina Kocioa, do ktrej
Colleen naleaa na uczelni, zwana bya
przecie nieparzyst, bo spotykali si
tam chopaki i dziewczyny bez pary.

Zanim Max powsta, by wygosi mow,

zabra gos facet, ktry zaprezentowa go
nastpujco:
Tutaj, w kociele, liczne pary
maeskie zostay sobie przedstawione
po raz pierwszy, lecz obecny tu Max
Jensen nie pozna dotd adnej
dziewczyny.
On bardzo chciaby si oeni
mwi kolega przy pulpicie.
W tym momencie, gdy Max nie zdy
jeszcze si podnie, wszystkie koleanki
Colleen i ona sama zaczy si rozglda,
pytajc: Ktry to ten Max?, i chichotay
ubawione. Wanie wtedy Max musia
wsta. Ale bardzo adnie odpaci si
koledze, opowiadajc o nim anegdot,
jak to pewnej nocy w kolega-sportowiec

obudzi ^si nagle z krzykiem Podaj!

Podaj!" i rzuci w kierunku piki lecz
rbn gow o cian. Max nawiza w
ten sposb do tematu swej wypowiedzi,
w ktrej wykaza, e nie wystarczy
powicenie, by y wedug wskaza
Pisma, trzeba jeszcze zna w yciu swoje
miejsce, tylko wwczas moliwe jest
naleyte odniesienie przykaza do
wasnej sytuacji.
Kilka tygodni pniej Colleen .zaprosia
swego kuzyna wraz z picioma jego
kolegami z pokoju, eby wpadli na
skromn kolacj do
niej i piciu koleanek, z ktrymi
mieszkaa. Wszystko ustawione byo na
stole i kady podchodzi naoy sobie
porcj ryu z klopsikami. poniewa

wszyscy byli praktykujcymi

mormonami, nie podano kawy ani
mroonej herbaty, tylko mleko i wod.
Przyjemny posiek na prawdziwych
talerzach zamiast papierowych i
rozmowa o szkole, koszykwce i
zajciach w Kociele. Colleen
zapamitaa, e Max siedzia niedaleko
niej na duej poduszce i mia si razem
ze wszystkimi. Mia charakterystyczny
gos, z leciutk chrypk. Pniej
dowiedziaa si, e dokucza mu katar
sienny i przez to w jego gosie
pobrzmiewa gboki, wibrujcy ton, jak
u kogo, kto si przezibi. Jedna z
koleanek Colleen okrelia potem jego
gos jako bardzo seksowny".

Zadzwoni nastpnego dnia. Koleanka z

pokoju powiedziaa Colleen, e jest do
niej telefon. Miay swj umowny kod.
Jeeli w suchawce odzywa si gos
dziewczcy, woay: Kto dzwoni!", w
przypadku za chopaka mwiy:
Telefon do ciebie." Colleen czsto
syszaa ten drugi wariant, nie przyszo
jej wic do gowy, e to bdzie Max.
Poprzedniego wieczoru absolutnie nie
odniosa wraenia, e jemu zaley na
jakiej bliszej rozmowie, a jednak teraz
pyta, czy nie miaaby ochoty pj do
kina. Powiedziaa, e tak.
Pniej byo miesznie, bo oboje
przyznali si, e widzieli ju O co chodzi,
doktorku?, lecz adne z nich nie chciao
popsu przyjemnoci drugiemu. Potem

poszli do Pizza Hut i rozmawiali o

swoich koncepcjach ycia i o tym, jak
aktywnie oni sami i ich rodzice
uczestnicz w pracach Kocioa. Max
mwi, e jest najstarszy spord czwrki
rodzestwa, a jego ojciec, farmer z
Montpelier w stanie Idaho, zosta nawet
Przewodniczcym Zboru. To zrobio na
Colleen wraenie. Nie moe by tak znw
wielu Przewodniczcych, choby i w
caym Idaho.
Opowiada te o swojej misji w Brazylii.
Zaskarbi sobie jej szacunek, gdy
pienidze na wyjazd uzyska z wasnej
pracy. Misjonarze sami musz paci za
podr i utrzymuj si z wasnych
rodkw podczas misji, dlatego
wikszoci z nich pomaga finansowo

wasna rodzina. Nie jest atwo

nastolatkowi zarobi do ukoczenia
dziewitnastu lat tyle, eby starczyo na
utrzymanie si przez dwa lata w obcym
kraju. A Max tego dokona.
Podobao mu si w Brazylii; jego
wskanik nawrce by wysoki. rednio
mona liczy na nawrcenie jednej osoby
miesicznie w cigu dwch lat
spdzonych w danym kraju, ale on radzi
sobie znacznie lepiej. Wspomina to jako
czas wanych zada i koniecznoci
przystosowania si do ycia z rnymi
ludmi.
Naturalnie syszaa ju mnstwo o pracy
misyjnej, lecz on wyjani jej sprawy, o
ktrych nie zawsze si wspomina. Na
przykad mwi * o tym, e misjonarz

moe mie kopoty ze swym

towarzyszem. Nie zawsze atwo jest
dzieli mieszkanie z kim zupenie
nieznajomym. Ty i twj towarzysz
musicie przebywa razem cay czas w
obcym miecie. Nieraz we wsplnocie
bliszej ni maestwo. Wykonuje si
swoj prac i mieszka si zawsze we
dwch. Nawet ludzie, ktrzy umiej
zjednywa sobie innych, czsto miewaj
konflikty na tle osobistych
przyzwyczaje. Przeszkadza moe
zwyczajny odgos mycia zbw.
Oczywicie, Koci utrzymuje rotacj
wrd misjonarzy, eby zapobiec
narastaniu zadranie.
Najcenniejsze z tego wszystkiego, jak
twierdzi, jest zdobycie umiejtnoci

znoszenia poraek. Bywa tak, i po kilku

naprawd obiecujcych rozmowach z
kandydatem do nawrcenia ta osoba
mwi ci nawet, e ju prawie dojrzaa.
Wreszcie przychodzisz pewnego dnia, a
tam, wyobra sobie, siedzi katolicki
ksidz z miejscowej parafii. I nie traktuje
ci zbyt przyjanie. Mnstwo razy
zdarzaj si podobne niepowodzenia.
Musisz si nauczy, e to nie ty le
nawracae, tylko tamta osoba nie jest
jeszcze gotowa na przyjcie Ducha.
ycie rodzinne Colleen niewiele si
rnio. Jej rodzina zajmowaa si
mnstwem spraw zwizanych z
Kocioem i spodziewaa si, e dzieci
podejm dzieo i podoaj mu. Mwia
mu o tym, jak w szkole redniej

redagowaa Kronik", przewodniczya

pracom Klubu Speniania Posugi i bya
Szkoln Plastyczk. Malowaa take
portrety w Uzdrowisku Laguna, dziki
czemu uskadaa troch pienidzy, eby
zapaci za college. Od pierwszej klasy
zaleao jej, by rysowa najlepiej ze
wszystkich.
Cay czas wyczuwaa si jego
osobowoci. Max wiedzia, czego chce, i
nie ugiby si duchowo ani moralnie.
Na przykad czu si w obowizku jej
powiedzie, e spotyka si z inn.
Zbagatelizowa jednak ca spraw
mwic, e z tamt dziewczyn mu si
nie ukada,
gdy, jego zdaniem, ona za mao
angauje si w dziaalno Kocioa,

pniej napomkn, e ma siostr

imieniem Colleen i e to imi bardzo mu
si podoba.
Potem odwiz j do domu wasnym
jaskrawoczerwonym samochodem nova,
ktry by tak czysto utrzymany, e a
byszcza. Jej koleanki orzeky, e na
oko oboje naprawd do siebie pasuj.
Podczas drugiej randki, w niedziel
wieczorem, poszli posucha mwcy na
nieformalnym spotkaniu w kociele. W
czasie trzeciej randki obejrzeli
Poudniowy Pacyfik wystawiany w
college'u. Pniej zabraa go na tace.
Zwykle za tym nie przepada, ale tam
grali przyjemne, wolne melodie, walce i
fokstroty, adnych szalestw. Nie lubi
taczy, wic mu przygadywaa. Czy w

szkce niedzielnej nie opowiadaj, jak

ich przodkowie taczyli w drodze przez
pustyni, co byo ich jedyn rozrywk?
Od tej pory zaczli spotyka si w miar
regularnie. Colleen wcale nie twierdzia,
e to mio od pierwszego wejrzenia.
Raczej oboje podziwiali si nawzajem.
Trzeciego grudnia byy jej urodziny i
Max zarezerwowa stolik w Sherwood
Hills, okoo trzydziestu kilometrw od
Logan, w bardzo odwitnym lokalu.
Tego samego wieczoru kupi jej te
czerwon r. Colleen doceniaa jego
troskliwo. Miaa na sobie aksamitn
sukni, a on by ubrany w garnitur;
spdzili w Sherwood Hills dwie godziny,
jedzc befsztyki.

Pierwszego lutego 1975 roku zarczyli

si. Tego ranka dosta zawiadomienie z
Wydziau Prawa BYU, e go przyjto.
Wieczorem Poszli na mecz koszykwki i
Max cay czas odwraca si w jej stron
Mwic:
Jak ju bdziemy w Y, na przyszy
rok... mia tu na myli Uniwersytet
Brighama Younga.
Ale przecie nie poprosi jej o rk.
Dlatego Colleen poprawiaa:
Kiedy ty bdziesz w Y...
Zaczo mu to przeszkadza. Troch
pniej tego samego wieczoru jechali do
Montpelier, stan Idaho, bo nastpnego
dnia chcieli posucha, jak jego ojciec
przemawia w kociele, i po drodze Max
zatrzyma si nad brzegiem Jeziora

Niedwiedziego, na wskiej drodze

prowadzcej do przystani. Podmiewajc
si troch, kaza jej wysi z
samochodu. Odpowiedziaa, e przecie
zamarznie na mier.
No chod, zobacz, jaki pikny widok
zachca.
Trzsa si z zimna w swojej niebieskiej
kurtce z kapturem obszytym futerkiem,
bo wysiada jednak z samochodu, i kiedy
stali na przystani patrzc na ksiyc
odbijajcy si w wodzie, on zdeklarowa
si wprost, poprosi j o rk.
Niewiele ponad miesic przedtem, w
czasie wit Boego Narodzenia, matka
spytaa j przy zmywaniu naczy:

 Jeeli Max ci poprosi, powiesz mu

tak"? Colleen odwrcia si, popatrzya
na ni i odpara:
Nie zgodzi si byoby gupot z mojej
strony.
Wsiedli z powrotem do auta i on
zaproponowa, eby na razie nikomu nie
mwi, dopki nie maj piercionka. Ale
zanim mino pitnacie minut jazdy do
jego domu, tak dali si ponie emocjom,
e powiedzieli wszystko jego rodzicom
ju w progu.
W czasie narzeczestwa dostrzegaa u
Maxa jedynie niewielkie wady. By
perfekcjonist, a Colleen zdarzao si
czasem powiedzie co niegramatycznie.
Max nie zwaa na to, e moe j urazi.
Dla niego byo rzecz naturaln zwrci

jej uwag wprost: zrobia bd", i

spodziewa si poprawy.
Czu si jednak bardzo dumny z jej grafik
i malarstwa. Czasami podmiewa si z
niej w towarzystwie mwic, e kiedy
chce si j zachci do rozmowy,
wystarczy rzuci haso sztuka". Wtedy
gada jak nakrcona.
W sumie dobrze si rozumieli. Jeszcze
przed lubem jej matka spytaa kiedy:
Co ci si w nim nie podoba? Colleen
odpowiedziaa:
Nic takiego.
Chodzio jej, rzecz jasna, o to, e nawet
jeli dostrzega problemy, jest
przekonana, i w krtkim czasie dadz
sobie z nimi rad.

lub odby si w wityni Logan,

dziewitego maja 1975 roku, o szstej
rano, w obecnoci trzydzieciorga
bliskich przyjaci i rodziny. Podczas
ceremonii oboje, Max i Colleen, ubrani
byli na biao. Mieli zosta polubieni na
czas i na wieczno, polubieni nie tylko
w tym yciu, lecz jak kade z nich
wyjaniao wiele razy na wykadach w
szkce niedzielnej take po mierci,
gdy dusze ma i ony spotkaj si
ponownie w wiecznoci i bd razem na
zawsze. W zasadzie lub zawierany w
innych Kocioach chrzecijaskich
praktycznie zakada rozwd, poniewa
maestwo trwa, dopki mier go nie
rozczy. Tego wanie Max i Colleen
uczyli podczas lekcji. Teraz brali lub. Na
zawsze.

Wieczorem w kociele, do ktrego oboje

przynaleeli, odbyo si przyjcie.
Rodziny wysay osiemset zaprosze i
serwowano lekki poczstunek. Bya
kolejka skadajcych yczenia goci.
Przewijay si setki przyjaci i
krewnych.
Na miesic miodowy pojechali do
Disneylandu. Obliczyli posiadane
pienidze i uznali, e przy pewnych
oszczdnociach starczy im w sam raz.
Mieli racj. To by wspaniay tydzie.
Wkrtce potem Colleen zasza w ci i
Maxowi do trudno byo zrozumie,
dlaczego ona czasami le si czuje. Oboje
pracowali, ale jej apetyt by tak niky, e
szykowaa im na dzie tylko po maej
kanapce. Mwi jej:

~- Zagodzisz mnie na mier.

miaa si wtedy i odpowiadaa, e wiele
si jeszcze musi nauczy o sposobie
odywiania faceta.
On nigdy nie podnosi gosu i ona tak
samo. Kiedy czasem miaa ochot
powiedzie co ostrym tonem, milczaa.
Od samego pocztku
postanowili, e nie rozstan si bez
poegnalnego pocaunku. Ani nie poo
si spa z nie rozwizanym problemem
osobistym. Jeli si o co pogniewali,
siedzieli potem do pna, by omwi
spraw. Postanowili nie przesypia
nawet jednej nocy, ywic do siebie
uraz.
Oczywicie, czasem si te wygupiali.
Powiedzmy, staczali walk za pomoc

pianki do golenia. Rzucali w siebie

szklanki z wod.
Kiedy ogarniay j poranne mdoci, on
w kko powtarza: Jak ci pomc?
Mog ci jako pomc?
Lecz Colleen staraa si nie okazywa
saboci. Zauwaya, e on ma dosy jej
skarg w rodzaju ale jestem gruba".
W sierpniu, gdy zblia si pocztek zaj
na Wydziale Prawa, przeprowadzili si z
Logan do Provo. To by dobry okres.
Colleen nie dokuczay ju poranne
nudnoci i praca nie sprawiaa jej
kopotu. Max zaj si studiami. Znaleli
adne mieszkanie w suterenie, z
niewielkim pokojem od frontu i malek
sypialni, niezbyt daleko od

uniwersytetu, za sto dolarw

miesicznie, i naprawd im si wiodo.
Na tydzie przed urodzeniem dziecka
Colleen przepisaa Maxowi na maszynie
trzydziestostronicowy esej, a on przysa
jej za to tuzin czerwonych r. To byo
cudowne z jego strony. W dniu witego
Walentego urodzia im si dziewczynka,
niewiele ponad dziewi miesicy od
daty ich lubu. Dziecko miao mnstwo
ciemnych woskw, wayo ponad trzy
kilo i Max by bardzo dumny z crki;
robi jej zdjcia od razu w pierwszym
dniu ycia. Dali jej imi Monica. Kiedy
troch podrosa, Max uwielbia si z ni
bawi.
Nie mia na to oczywicie zbyt wiele
czasu. Max koczy pierwszy rok studiw

i musia ostro si stara. Colleen

przygotowywaa mu niadanie i zaraz
wychodzi, o pitej wpada co zje,
potem znw na szst do biblioteki
prawniczej i w domu o dziesitej. Bez
wtpienia do niej naleao zajmowanie
si dzieckiem.
Potrzebowali wikszego mieszkania,
kupili wic przyczep, tak, jaka im
naprawd odpowiadaa. Szeroka na trzy i
p metra, miaa prawie szesnacie
metrw dugoci i dwie sypialnie.
Rodzice Colleen poyczyli im pienidze
na pierwsz wpat.
Wntrze wypeniao troch starych
mebli, ktre dali im jej rodzice, na
zewntrz zieleni si niewielki trawnik.
Max zaoy z boku may ogrdek.

Codziennie podlewa tam swoje

pomidory. Na polu stao moe ze sto
przyczep, ssiadw mieli bardzo
rnych. Wikszo bya w ich wieku, z
dziemi, do mili ludzie. Z niektrymi
wsplnie chodzili do kocioa.
Obiecano mu w lecie prac na budowie,
ale gdy zaczy si wakacje, a robota
jeszcze nie bya do wzicia, spdzili par
tygodni na farmie jego ojca, gdzie Max
kopa rowy, karmi i znakowa bydo,
sia, pomaga w nawadnianiu. A mio
byo popatrze, jak odpoczywa przy
pracy fizycznej po trudach studiowania.
Kiedy wrcili do Provo, facet, ktry
przyrzek da Maxowi prac, powiedzia,
e dosta j syn kogo z dotychczas

zatrudnionych. W tej pracy stawka

wynosiaby sze i p dolara za godzin.
Max by porywczy i cho umia si
opanowa, ta sprawa powanie go
zdenerwowaa. Pierwszy raz Colleen
widziaa Maxa tak przygnbionego.
Strasznie si nagadaa, zanim jego
nastrj uleg poprawie. Powiedzia
wreszcie:
Dobra, rozejrz si za inn robot.
I poszed do biura zatrudnienia na
uniwersytecie, lecz zwaywszy, e byo
troch pno na szukanie sezonowej
pracy, znalaz jedynie posad przy
obsudze stacji benzynowej Sinclaira, za
dwa dolary siedemdziesit pi centw
na godzin.

To bya samoobsugowa stacja przy

bocznej ulicy w Orem. Jego praca
ograniczaa si do wydawania reszty,
przecierania szyb i utrzymywania
czystoci w toaletach od trzeciej po
poudniu do jedenastej wieczorem.
Zarobi mia, rzecz jasna, znacznie
mniej, ni si spodziewali, przepracowa
jednak bez skargi cay czerwiec i
pierwsze tygodnie lipca, cho wraca do
domu zgrzany i utrudzony. Niemniej
zaprzyjani si z kilkoma staymi
klientami i szef go lubi. Wyznawali sw
wiar w tej samej Gminie Kocioa.
W dwa tygodnie od rocznicy Czwartego
Lipca poproszono Maxa i Colleen o
wygoszenie przemwie w kociele.
Max mwi o tym, jak niewielu jest na

wiecie ludzi naprawd uczciwych.

Wygosi wielk mow o
fundamentalnym znaczeniu uczciwoci.
Jake ogromna jest rnica pomidzy
monoci i niemonoci budowania w
oparciu o realne podstawy. Colleen
mwia tej niedzieli na temat radoci: o
radoci, jak przeya spotykajc Maxa i
kiedy brali lub, i gdy urodzio im si
dziecko. Pniej, w drodze do domu, on
j mocno uciska, a uczua przypyw
mnstwa wspaniaych wrae i
powiedziaa:
Naprawd zaczynamy wsplnie y i
kocha si coraz bardziej. Pooyli si do
ka w peni zrozumienia.
W poniedziaek rano Max koniecznie
chcia skoczy peczki dla Moniki i

cay ranek tuk motkiem, wierci i

piowa. Colleen miaa te mnstwo
pracy: pranie, prasowanie, obiad. Zwykle
siadali do stou na dugo przed wyjciem
Maxa do pracy na trzeci, ale tego dnia
musieli si troch spieszy, poniewa
Max chcia wpierw skoczy pki. Woa
j co chwila do sypialni, eby pokaza,
jak szybko mu idzie, i Monica te go
obserwowaa. Max schyla si i wali
motkiem w takt muzyki z radia, ubrany
w levisy, zadowolony i na luzie. Wreszcie
oznajmi:
Gotowe, bd zawiesza, chod mi
pom. Przysza, powiesili je raz-dwa,
wtedy on oddali si troch, odetchn i
powiedzia:
No to zrobione.

Jedli obiad. Lekko spniony Max

spieszy si, by szybko skoczy. Nigdy
si nie spnia, zwykle by gotw
minut wczeniej ni ona. Dlatego zaraz,
jak skoczy je, poszed do
przedpokoju, zapa to, co mia wzi, i
ruszy do wyjcia, a ona wci siedziaa
przy stole. Dopiero wtedy si
zorientowa, e nie pocaowali si na
poegnanie; przystan, umiechn si
lekko i rzek:
Spotkajmy si w p drogi.
Obesza st, on j pocaowa, przytuli,
spojrza jej w oczy wszystko byo dobrze
i Colleen powiedziaa:
Do zobaczenia wieczorem.
Tak odrzek wychodzc, wsiad do
samochodu i odjecha

Jedzi bardzo ostronie, nigdy nie

przekracza prdkoci ani nic takiego.
Rwno dziewidziesit kilometrw na
godzin cay czas. Wyobraaa go sobie,
jak jedzie wanie w ten sposb. Bdzie
sun midzystanow dokadnie z tak
szybkoci, dopki nie wejdzie \v
agodny zakrt, zniknie z oczu i
przestanie zaprzta jej myli na reszt
dnia, bo trzeba przecie zrobi w domu
to i owo.
ROZDZIA 13
Biaa ciarwka
Mniej wicej kiedy Max zaczyna prac
na stacji benzynowej Sinclaira, Gary
Gilmore siedzia w salonie sprzeday V.
J. Motors przy ulicy Stanowej, niecae
dwa kilometry dalej, dobijajc targu z

valem Conlinem w sprawie ciarwki.

W kocu miao nie by yranta. Gary
zwrci jedynie swojego mustanga, za
ktrego zapaci ju okoo czterystu
dolarw (jeli wliczy w to cen
akumulatora i darowa brak przedniej
szyby), i przyniesie nastpne czterysta
dolarw za dwa dni, w gotwce. Pniej
dopaci jeszcze szeset, do czwartego
sierpnia. Val pozwoli mu zmieni
samochd ju teraz i Gary moe
podpisywa papiery.
Rusty Christiansen syszaa, jak
rozmawiaj, i a musiaa si umiechn.
Przysza do pracy na p etatu, eby
poprowadzi ksigowo, bilansowa
konto bankowe Vala, zaatwia tablice

rejestracyjne i w ogle pomaga. Troch

si ju orientowaa, o co tu chodzi.
Rusty nie mwia tego gono, lecz
uwaaa, e cena ciarwki jest
bezczelnie zawyona. Wynosi tysic
siedemset dolarw w momencie
sprzeday, a po dodaniu odsetek dojdzie
do dwch tysicy trzystu. Val
prawdopodobnie nie da wicej ni tysic
za tego trupa. Teraz bdzie mia
mustanga do odsprzedania plus tysic w
gotwce, przed upywem pierwszego
tygodnia sierpnia. W przeciwnym razie
odbiera ciarwk. Wcale tak znw nie
ryzykowa. Gary z pewnoci mg
znale
za te pienidze co lepszego ni biaa
angel z przebiegiem sto szedziesit

tysicy kilometrw. Zakocha si w

robocie lakiernika.
Rusty obserwowaa wanie Conlina,
ktry po raz kolejny powtarza
Gilmore'owi, e on, Val, ma zapasowy
komplet kluczykw jako gwarancj, e
Gary bdzie zasuwa piechotk, jeli
tylko nie skouje forsy. Cigle ta sama
drtwa mowa. Z Vala byby dobry trener
druyny idiotw.
Przynie fors, Gary mwi Val, gdy
ciarwka odjedaa.
Sterling zosta zabrany na przejadk i
w tym, co Gary mu mwi, pobrzmiewaa
duma. Jego nowy silnik ma o wiele
wiksz moc ni mustang. Na pewno
lepsze przyspieszenie. Gary jednak go
nie naduywa. Prowadzi tak, jakby

jecha cadillakiem. Toczy si wolniutko.

Potem da gazu na autostradzie.
Zaczynao si ciemnia, kiedy Kathryne
go zobaczya. Tego dnia wpado do niej
par osb z rodziny. Na podwrku
dojrzeway winie, wic jej matka razem
z brami, siostrami i gromadk
dzieciakw zrywali owoce, podczas gdy
Kathryne siedziaa w kuchni ze swoj
przyjacik, Pat. W tym momencie Gary
podszed do drzwi od tyu i poprosi:
Moglibymy porozmawia tutaj?
Kathryne zaprosia go do rodka, ale on
si upiera:
Wyjd, musz ci co powiedzie. To
wana sprawa.

Wysza i rzucia okiem na jego

ciarwk, wrd ochw i achw. Gary
wyda si Kathryne troch dziwny, nawet
nie pijany, ale bardzo podkrela, jaki
jest trzewy. Faktycznie, nie czua od
niego alkoholu. Mimo to by jaki
dziwny. Powiedziaa, e nie, nie
rozmawiaa z Nicole. On na to:
- Jeeli o mnie chodzi, to do diaba z
ni. Potem spojrza na Kathryne tak,
jakby nagle odbia mu szajba.
owiadczy:
Ja j pierdol.
Kathryne staa zaszokowana. Nie moga
uwierzy, e Gary powie co Podobnego
o Nicole. Nastpnie popatrzy na ni
przenikliwie, jak to on potrafi, jakby

chcia pochwyci kad skrywan myl, i

powiedzia:
~~ Kathryne, chc z powrotem mj
pistolet.
Gary wykrztusia wolaabym ci go
nie dawa. Nie kiedy zachowujesz si w
ten sposb.
Mam kopoty odrzek. Musz go
mie. Odebraem wszyst. kie prcz
trzech. Widzisz, jeden glina wie, e to ja
zrobiem ten skok.
Czua, e Gary zmyla.
Ten gliniarz powiedzia mi, e jeli
oddam bro z powrotem do sklepu, nic
mi nie zrobi. Kathryne powiedziaa:
Gary, moe by przyjecha jutro i
odebra go, kiedy bdziesz trzewy.

 Ja nie pij odpar i nie chc

narobi sobie kopotw. Poza tym, jeli
miabym ochot uy broni - rozchyli
poy kurtki to malestwo zaatwi
spraw.
Rozpoznaa ten pistolet. Prawdziwy
niemiecki luger wetknity za pasek.
W dodatku mam ich cay worek.
Otworzy drzwi szoferki, skd wypada
szmaciana torba. Metaliczny grzechot
wskazywa, e znajduje si w niej okoo
tuzina sztuk.
Kathryne pomylaa: jakie to ma
znaczenie? Wyja pistolet spod
materaca i wrczya mu, potem postaa z
nim chwil w pmroku, prbujc go
uspokoi. By tak wzburzony.

Wtedy wybiega z domu April. Bya

bliska histerii.
Gdzie Pat? pytaa. Gdzie jest Pat?
Pat wysza, April powiedziaa
Kathryne.
Nie! krzykna April. Pat
obiecaa, e mnie zawiezie do sklepu
K-Mart po strun do gitary.
Gary wwczas zaproponowa:
Ja ci podwioz.
Kathryne natychmiast wtrcia:
Wcale nie musisz jecha lecz April
wskoczya ju do szoferki i ledwie
Kathryne zdya powtrzy: Gary,
ona nie musi tam jecha on stwierdzi:

 Nie ma sprawy. Przywioz j z

powrotem. Odjechali.
Dopiero wwczas dotaro do Kathryne,
e nie zna nawet jego.
Wiedziaa tylko, e to Gary, po prostu
Gary.
Usiedli w kuchni pord skrzynek wini,
jakie zebrali. Kathryne nie miaa
zamiaru wzywa glin. Jeli policja
zatrzyma Gary'ego, on moe na nich
donie. Zamiast tego zaczekaa, a
wrci Pat, i pojechay obie szuka biaej
ciarwki. Jedziy do pierwszej czy
drugiej w nocy ulicami, w t i z
powrotem. Wygldao, e nijak nie da
rady go znale.
April usiada blisko, nastawia radio i
powiedziaa:

 Ciko ci idzie, kiedy nic tylko czekasz.

Pokoje si zwaj i czsto siedzi tam
pies. Zacza dre na wspomnienie psa.
Kady dzie taki sam mwia.
Wszystko jak jeden dzie pokiwaa
gow. Trzeba je szybko zuy.
Racja powiedzia.
Tu przed jego przyjazdem leaa w
trawie i patrzya, jak tamci zrywaj
winie. Graa na gitarze z zerwan
strun. Nasza j myl, e jeli nie
naprawi tej struny, to jej babka umrze.
April pozwala swojej duszy na dzikie
harce, kiedy dotyka gitary, i
przypomniao jej si, e Jimi Hendrix i
Otis Redding nie yj, przez co zacza
myle o chorobach. Roznosz je robaki,
muchy i pajki, a gorczka, zanim si

wzbudzi, wydaje brzczcy odgos,

potem dwiczy jak pknita struna.
mier z pewnoci zabierze babci, jeli
ona nie zmieni tej struny. O tym mylaa
w trawie. Kiedy podniosa wzrok, sta
przed ni pies.
Pies zacz paka. Brzmiao to tak, jakby
czowiek rozdziera bzykiem swe serce.
Na wspomnienie tragizmu tych
dwikw April kiwaa gow z caych si
w ciarwce Gary'ego. Nie lubia
podobnych uczu. Kiedy tak macha
gow, mogaby rwnie dobrze
galopowa na koniu. Niewtpliwie urywa
jej gow za kadym stpniciem Konia.
Doszo do tego, e znw wczy si jej
osobisty napd, jakgdyby szatan
kierowa jej ciaem, naprowadzajc j na

ludzi, ktrzy zwykle przepywali obok

jako osobowoci z Marsa albo Wenus.
Czarny facet gapi si na ni zimnym
czarnym okiem, a biay czowiek zacz
si zachowywa tak, jakby by
najgroniejszym przypadkiem ekstazy w
caej galaktyce. Gitara potrzebuje nowej
struny, by przycign bardziej
harmonijne duchy.
To ja mwia April Gary'emu
koysz si na tej strunie. Kiwna gow
niezbyt zamaszycie, uwaajc, by
galopujcy ko nie zama jej karku.
Zobacz mwia. Pralka mojej
babki jest zaraz koo cieku. Dlatego ci
ludzie tak przepywaj. Nienawidz
brudu. Czua, e jej wargi wykrzywiaj
si od nozdrzy a po kciki ust.

 Och, Gary, mam usta jak z waty.

Potrzebuj midolu. Pomaga na bl.
Moesz przynie mi szczotk do zbw?
Czua, e on j poklepuje. Powiedzia, e
przyniesie wszystko, czego jej trzeba.
Najwaniejsze, eby do ludzi dotaro, e
nie wchodzi si do sklepu i nie bierze
rzeczy lecych na ladzie, tylko naley
wpierw obejrze przedmiot, ktry chce
si kupi, i zapyta go. Odpowiedzi mog
by rozmaite; ten przedmiot moe
powiedzie: odejd" albo ukradnij
mnie, prosz". Potrafi nawet poprosi,
eby si go kupio. Rzeczy te obchodzi
wasny los, tak samo jak kadego. Gary
po prostu wszed, rach-ciach-ciach, wzi
jej midol, wzi szczoteczk, wzi i

zabra j stamtd w choler. Nie pi

piwa. O rany, ale by spity.
Znowu jechali przez Pleasant Grove.
Nie chc do domu. Chc nie wrci na
noc powiedziaa.
To klawo stwierdzi.
Julie musiaa zosta w szpitalu jeszcze
przez jedn noc, Craig Taylor by wic
nadal sam. Kad wanie dzieci spa,
kiedy Gary zapuka do drzwi i
przedstawi dziewczyn mwic, e to
siostra Nicole, April. Wygldali dziwnie.
Nie pijani, ale z dziewczyn byo
kiepsko. Paranoja. Nie moga usiedzie.
Chodzia naokoo Craiga wok jakiego
supa czy czego.

Gary wyszed z azienki i zapyta, czy on

wci ma ten pistolet. Craig powiedzia,
e tak. Gary poprosi, eby mu go da z
powrotem. plus par naboi.
Jasne powiedzia Craig. W kocu
jest twj, zaraz ci go dam. I doda:
Po co ci bro? Gary nie udzieli adnej
odpowiedzi. Powiedzia tylko:
Poprosz.
Craig czu si niezupenie w porzdku,
kiedy mu wrcza naboje. Gary sprawia
wraenie wypranego z emocji.
Gary, nie mog ci odmwi, bo to twj
pistolet powiedzia Craig. Ale dobrze
si przyjrza na ostatek. By to
samopowtarzalny browning ze zotym
jzyczkiem spustowym, czarnym

metalowym bbenkiem i adn

rkojeci z drewna.
Ja nie chc jecha do domu
powiedziaa April, gdy wsiedli z
powrotem do ciarwki.
W choler odpar Gary. Mog ci
tu trzyma ca noc.
Jecha do Vala Conlina podpisa papiery.
W czasie drogi April uwiadomia sobie,
e w kocu nie pojechali do K-Mart. W
dalszym cigu nie ma struny do gitary.
Ponowna proba staa si czym zbyt
skomplikowanym. April czua, e walczy
z pajczyn.
Kiedy zajechali do V. J. Motors,
powiedziaa gono:
Hej, to kino za darmoch.

Gary i ten facet, Val, gapili si na

kluczyki jak dwch starych czarownikw
studiujcych suszone zioa, niesamowite!
Pochodzia w kko i pomieszczenie si
odksztacio. Atmosfer objo
skrzywienie. Usiada wic w kcie. W ten
sposb mona to byo utrzyma w kupie.
Tamci podeszli bliej, ale nie wiedziaa, o
czym mwi. Zwrcili si do niej:
- Jeste wiadkiem. Patrz.
Podpisywanie papieru.
Rusty Christiansen si nudzia. Kiedy
wreszcie pozbd si Ga-ry'ego, bdzie
wp do dziesitej. Dotrze do domu nie
wczeniej ni za kwadrans dziesita. A
jeszcze musi skalkulowa odsetki i
ustali raty. Co chwila wychodzili na
dwr, zmieniali tablice od ciarwki

i samochodu. Co jaki czas ta dziewuszka

w kcie, April, mwia co bardzo gono.
W zasadzie gos Vala te byo sycha nie
najgorzej.
Zaryzykuj mwi Val bo mnie
nie wystawie. Ale do diaba, Gary,
sprbuj nie zapaci.
Dobra powiedzia Gary.
Niech bdzie cign Val.
Zaryzykuj.
Gary poszed przenie jakie ciuchy z
mustanga do ciarwki, i kiedy go nie
byo, Val popatrzy na t ma w kcie i
rzuci:
Hej, czym si zapaa?

Spojrzaa na niego tak, jakby wanie

przybya tu z nastpnego stulecia i
rykna:
Uaa, uaa, uaaa...
Val pomyla: rany, ona tu orbituje.
Dziewczyna popatrzya na niego
spokojnie i owiadczya:
Czasami nie jestem nawet dziewczyn.
Rozpakaa si.
Wrci Gary i Val powiedzia:
Jak mi w cigu dwch dni nie
zapacisz pierwszych czterech stwek,
zabieram ciarwk i to migiem, e si,
kurcz, nawet nie spostrzeesz, brachu.
Wtedy ani ciarwki, ani mustanga.
Gary, jak nie masz forsy, to piechotka,
rozumiesz?

 Rozumiem odrzek Gary. Nie ma

sprawy. W porzdku. Podpisa ostatnie
papiery i Val sprzeda w ten sposb
ciarwk.
Wsiedli i Gary powiedzia do April:
No to jazda.
Pojedzili w kko, szukajc Nicole.
Zrb uytek ze swego radaru prosi.
Nie chciaa mu mwi o interferencji;
pomylaby, e ona szuka alibi.
Interferencja jest w stanie uniemoliwi
skupienie nawet najpotniejszym siom
psychiki. Jechali wic dalej. April miaa
nadziej, e zdoa wypowiedzie wreszcie
co odpowiedniego. Przez to mona
zyska mnstwo si. Tego wanie

potrzeba. Sowo musi wyj i poczy

wszystkich harmonijnie.
Kiedy byam maa zacza April
mj dziadek wsadzi mi na grzbiet
wieprza w chlewiku, tak e prawie
umaram ze strachu.
byo puszczone stado wieprzy i one nas
goniy. Schowaam si. Niewiele mi
pozostao tej nocy, tylko nauczy si
chowa, do wewntrz. Parskna.
Widzisz, Gary, ja zawsze chciaam by
wini wyznaa.
Czua, jak si ma winia. Gary zjecha
ciarwk na pobocze i zaparkowa.
Id zadzwoni powiedzia.
Zobacz, czy twoja matka miaa jakie
wiadomoci od Nicole.

Kiedy wysiad, suchaa zespou

piewajcego Niech twa mio pynie.
Dwch facetw, fajny zesp, nie smuci.
Wszystko byoby dobrze, gdyby nie
pomylaa o Hamptonie. Niech twa
mio pynie, niech twa mio ronie."
Prbowaa sobie przypomnie, jak to
byo, kiedy grzebaa po domowych
apteczkach rnych ludzi w dawnych
czasach, gdy chodzia pilnowa dzieci.
,,Niech twa mio pynie, niech twa
mio ronie." Wtedy, zdaje si, mio
przepywaa przez jej palce grzebice
wrd lekarstw w poszukiwaniu
odpowiednich proszkw, eby si
nawali. Och, gdyby tak znw dosta si
w trans za pomoc czarnych licznotek *.
Uwielbiaa ich dziaanie. Czarne

licznotki mog by tak sodkie, jak

harmonia wiosny.
To znaczy powiedziaa April do
siebie ja zawsze mog mwi do radia,
jeli koniecznie mi tego trzeba.
Discjockeye wiedz, e ludzie mwi do
nich.
Gary skrci za rg ulicy, gdzie zostawi
ciarwk, i wszed do stacji
benzynowej Sinclaira. O tej porze bya
opuszczona. Sta tam jeden tylko
czowiek, z obsugi. Powanie
wygldajcy, sympatyczny mody
czowiek o szerokiej szczce i szerokich
ramionach. Mia rwny Przedziaek we
wosach. Jego dolna szczka bya szersza
ni rozstaw Uszu. Na piersiach
kombinezonu roboczego mia przypit

plakietk z nazwiskiem MAX JENSEN.

Zapyta:
Czym mog suy?
Gilmore wyj automatyczny browning
kaliber dwadziecia d\va i kaza
Jensenowi oprni kieszenie. Jak tylko
schowa gotwk wzi w drug rk
automat do wydawania reszty i
powiedzia:
Id do azienki. Zaraz po wejciu w
drzwi za Jensenem rozkaza: Kad
si.
Podoga bya czysta. Jensen umy j
chyba najdalej przed kwadransem.
Prbowa si umiecha, lec na
pododze. Gilmore powiedzia:
Wsu rce pod siebie.

Jensen przybra nakazan pozycj z

rkami pod brzuchem. Wci prbowa
si umiecha.
azienka bya wyoona zielonymi
kafelkami do wysokoci piersi, powyej
za pomalowano ciany na beowo. Na
pododze, dwa na dwa i p metra,
uoono szar, nieadn terakot.
Pojemnik na papierowe rczniki mia
napis: Towl Saver. Deska klozetowa bya
z przerw porodku. Grne wiato
zamontowano w cianie.
Gilmore przytkn browning do gowy
Jensena.
To za mnie powiedzia i wypali.
A to za Nicole powiedzia i wypali
ponownie. Ciao reagowao za kadym
razem.

Wyprostowa si. Byo peno krwi.

Rozlewaa si po pododze w
zaskakujcym tempie. Troch wsiko w
brzegi nogawek jego spodni.
Wyszed z toalety, niosc banknoty w
kieszeni i automat do drobnych w rku,
min du maszyn serwujc col,
potem telefon na cianie, i opuci
czyciutko utrzyman stacj benzynow.
Po prostu apic si za wszystko po kolei,
Colleen bardzo duo zrobia tego dnia.
Poprasowaa, posprztaa, pracowaa w
ogrdku, nazrywaa fasoli. Miaa zamiar
czeka na Maxa, jednak przed jedenast
pooya si do ka.
Ju prawie zasypiaa, kiedy wydao si
jej, e kto puka do drzwi, ale otworzya i
nie byo tam nikogo. Pomylaa, e to

jaki kot. Za wczenie jeszcze na powrt

Maxa. Wrcia wic do ka i
natychmiast zapada w sen.
Siedzc w ciarwce zaparkowanej w
cichej ulicy, April pomylaa, e jest
pewnie cicho. Moga si myli, bo radio
grao strasznie gono. Tyle e drzewa
wyglday na ciche. Obsiada je duga
noc.
Po chwili Gary wrci. Ona palia skrta i
czekaa.
Dalej powiedzia. Jedziemy.
Kiedy podjechali pod samochodowe
kino, April zobaczya sowo kukuka" w
tytule, pomylaa wic, e to bdzie
Sterylna kukuka z Liz Minelli. April
zawsze sdzia, i jej wasny wygld
zewntrzny powinien odpowiada temu,

co Liza Minelli czuje w rodku, dlatego

ucieszya si, e zobaczy ten film. Ale
akurat gdy stanli w jasnym wietle
budki z biletami, dostrzega krew na
mankietach spodni Gary'ego.
Zaparkowali. On pokrci si na swoim
miejscu i powiedzia, e idzie si odla.
Widziaa, jak grzebie z tyu ciarwki.
Wygldao, e Gary ma na sobie inn
par spodni. Poszed do toalety. April
mwia do siebie:
FBI podglda domy, czy ludzie nie
popeniaj zbrodni. Wiesz, przez
telewizj.
Podczas gdy Gary'ego nie byo,
prbowaa oglda film, ale
przypomniaa jej si noc, kiedy zostaa
zgwacona. To byo wtedy, kiedy przesza

si ulic na Hawajach z czarnymi

chopakami i potem pierwszy z tych
trzech czarnych powiedzia, e trwa
wanie prywatka. Kokaina i wszyscy
wznios si na haju. Wzia ju LSD,
patrzya wic zafascynowana na ich
lokal, urzdzony z du klas, chocia
czerwone kanapy pogarszay problem jej
zapachu. Pocia si po zayciu nienej
damy * i ten zapach by bardzo
nieprzyjemny. Czarny chopak imieniem
Warren powiedzia, e od niej mierdzi, i
spur-Purowiaa w rodku od tych
czerwonych kanap i czarnych ludzi.
Zacza taczy w kko. Zapytali j, czy
chce wzi prysznic.
pniej mokra lataa...
powiedziaa.

tamci. Powtrzya jeszcze

raz.
wiedziaa, e tak. Wesza do wanny w
mieszkaniu. Bya naga i taczya.
Chyba ze mnie nimfomanka
Co? Niemowa? zapytali powoli, a
oni na to:
Niemowa niaka? Odpowiedziaa
wyniole:
Prbujecie przerobi mnie i moj
twarz na czarno.
Taczya z nimi na parkiecie, a oni
sprowadzili j do parkietu i niele
zaatwili. Krwawia po caej pododze.
Jak kurwa. Warren po kokainie zrobi si
gwatowny, okropnie pody. Nawet jak
zmik, le si z ni obchodzi. Miaa

paskudne halucynacje, bo ten o imieniu

Bob zrobi z twarz co takiego, e gra
zczya si z doem, a nos lawirowa w t
i z powrotem. Po raz pierwszy, po raz
drugi, po raz trzeci, stosunek. Pniej
zapalili wiato i Bobby, siedzc na
pododze, powiedzia:
Dlaczego nie usidziesz na kanapie?
Wznie si. Zbyt nisko si cenisz, wiesz?
Potem on by na niej, a ona dara si
wniebogosy. Zawirowali a do zawrotu
gowy i ona bya obrotow pyt z
wczonym napdem, eby szatan mg
zataczy w rodku wiru, jaki tworzy jej
ruch.
Nagle dotaro do niej, jaki film oglda.
To nie bya Sterylna kukuka. To by Lot
nad kukuczym gniazdem.

Na ekranie pokazyway si wszyciutkie

wiry, z ktrymi mieszkaa w szpitalu.
Jack Nicholson niesamowicie
wyprowadza j z rwnowagi. Pod nosem
mia takie miejsce bez czucia, podobnie
jak ona. Przypomniaa jej si krew u dou
spodni Gary'ego z uwagi na sztywny
chd Jacka Nicholsona.
Wtedy wrci Gary. Powiedziaa:
Spywamy std. Obrzydliwy film.
Przez tego chuja dostaj zajoba.
Gary sprawia wraenie zawiedzionego.
To jedyny film, ktry chciaem jeszcze
raz zobaczy odrzek.
Masz narbane w gowie
stwierdzia. Co za brak wyczucia.

O jedenastej wieczorem pewien

mczyzna podjecha pod stacj Sinclaira
w Orem, u zbiegu ulic Pnocnej i
Wschodniej, nala sobie czterdzieci pi
litrw benzyny i litr oleju. Nie mg
znale nikogo z obsugi, zostawi wic
wizytwk z adnotacj o dokonanym
zakupie. Nieco pniej zatrzyma si tam
Robbie Hamilton, zamieszkay w Toelle,
w stanie Utah. Po napenieniu baku
wszed do rodka i zawoa:
Jest tam kto?
Odpowiedzi nie byo, wobec tego wrci
do samochodu. ona powiedziaa mu,
eby zapuka w drzwi azienki. Tam te
nikt nie odpowiada, zrobi wic w
drzwiach ma szpark i zobaczy
mnstwo krwi. Nie wchodzi do rodka.

Zadzwoni tylko do Wydziau Policji

Miasta Orem. Trafili dopiero po
pitnastu minutach. Jako przyjezdny z
Toelle, stan Utah, pan Hamilton nie
wiedzia, na ktrej jest ulicy, i musia
oglnie wytumaczy dyurnemu, skd
dzwoni.
John wrci ju ze szpitala i znw spa na
kanapie. Brenda te kada si spa.
Rozlego si pukanie do drzwi. To by
Gary z t dziwn dziewczynk.
No jak tam, kuzynku? Co porabiasz?
spytaa.
Nic umiechn si. Bylimy
wanie obejrze Lot nad kukuczym
gniazdem.
Zdaje si, e ju na tym bye?
zauwaya Brenda.

 No, ale ona jeszcze nie widziaa

wyjani Gary. Brenda przyjrzaa si
dziewczynie.
Wyglda mi na to -- stwierdzia e
niewiele do niej dotaro.
Gary powiedzia:
To siostra Nicole, January.
Dziewczyn trafi szlag. Wreszcie oya.
Nie, to April Gary tumi miech.
Brenda owiadczya:
Suchaj, April czy jak ci tam.
Powiedziaabym, e mio mi ci pozna.
A Gary'ego spytaa:
Co jej jest?
Dziewczyna wygldaa okropnie.

 Nic takiego rzek Gary. April ma

odbicia po LSD. Wzia ju jaki czas
temu, ale cigle jej to wraca.
Ona jest chora, Gary stwierdzia
Brenda. Potwornie blada.
W tym momencie April spytaa, czy
moe pj do azienki. Brenda
pospieszya za ni, pytajc:
Nic ci nie jest, kotku? Dziewczyna
odpowiedziaa:
Czuj tylko, e jest mi potd
niedobrze.
Brenda wrcia do Gary'ego z pytaniem:
Co si dzieje?
Nic nie odpowiedzia. Brenda odniosa
wraenie, e on jest zdenerwowany, ale
ostrony. Bardzo zdenerwowany i bardzo

ostrony. Usiad i wsuchiwa si w

odgosy ciszy.
April wrcia i powiedziaa:
Czowieku, ja si normalnie boj, jak
ty si tak zachowujesz. Ju nie mog.
Co ci przestraszyo, kotku? spytaa
Brenda. April odrzeka:
On budzi we mnie strach.
Gary si wyprostowa.
April, powiedz Brendzie, e ci nie
napastowaem ani nie chciaem zgwaci.
No nie, przecie wiadomo, e nie o to
mi chodzi powiedziaa April. Bye
dzi dla mnie miy. Ale wiesz, ja
naprawd si ciebie boj.
Dlaczego si boisz? spytaa Brenda.

 Nie mog powiedzie owiadczya

April. Byo w tym tyle gupiej przesady,
e Brendzie te zrobio si niedobrze.
Co ty waciwie zrobie? spytaa.
Ku jej zaskoczeniu Gary wykrzywi si.
Suchaj, zmiemy temat, dobra?
Moemy pj pogada do drugiego
pokoju? spyta. Weszli do kuchni i on
powiedzia:
Widzisz, ja wiem, e John dopiero co
wrci ze szpitala, a forsa za
ubezpieczenie nie przyjdzie tak szybko,
dlatego myl sobie, moe przyda wam
si pi dych.
Gary, nie odrzeka Brenda.
Mamy co je. Przeyjemy.

 Chciabym jako pomc stwierdzi

Gary. Brenda odpowiedziaa:
Kotku, to bardzo adnie z twojej
strony.
Wiedziaa, o co mu idzie, ale i tak j to
wzruszyo, wbrew sobie. Idiotycznie
wzruszyo. Zebrao jej si na pacz, e
nawet w sposb tak nacigany on o niej
troch pamita. Lecz zamiast si
rozpaka, powiedziaa:
Zatrzymaj swoje pienidze. Chc,
eby si nauczy nimi gospodarowa.
Mwic to, nabraa nagle podejrze i
musiaa spyta: Gary, skd u diaba
masz naraz tyle forsy?
Kumpel poyczy mi cztery stwy na
ciarwk odpar Gary.

 Znaczy, ukrade te pienidze.

Nieadnie tak mwi obruszy si.
Jeeli si myl, to nieadnie
przyznaa Brenda.
Uj w donie twarz Brendy, cmokn j
w czoo i powiedzia:
Nie mog ci zdradzi, co si dzieje. Nie
chcesz by przecie wmieszana.
W porzdku, Gary owiadczya.
Jak ju jest tak le, lepiej nas w to nie
mieszaj.
Dobra odpar. Przyjte.
Nie by obraony. Zabra April i poszli do
ciarwki. Zapa j pod okcie i
mona powiedzie umoliwi jej
wyjcie.

Brenda bezwiednie podya za nimi. W

skrzyni ciarwki mia dwa litry mleka i
stert ciuchw owinit w szmat.
Powiedziaa:
Gary, rozlejesz mleko. Pozwl, e ci je
ustawi.
Na to on:
~ Zostaw! Nie dotykaj!
Dobrze ju, dobrze wycofaa si.
A wylej swoje mleko. Akurat mi zaley.
Kiedy odjechali, Brenda w kko
rozmylaa, co on takiego ma w tej
stercie ciuchw, e nie chcia jej pokaza.
Gary zapyta April, czy ma ochot jecha
do motelu, ale jej byo wszystko jedno,
byle nie wraca do domu. Zaczli wic
jedzi bez celu i wkrtce zabdzili.

Kiedy odkry, e przyjechali z Orem do

samego Provo, tylko bocznymi drogami,
w ciarwce skoczya si benzyna.
Stanli na wyludnionym odcinku ulicy
Centralnej, pomidzy wjazdem na
midzystanow i pierwszymi
zabudowaniami miasta. Wysiad,
zeskoczy do niewielkiego rowu na
poboczu, gdzie schowa pod krzakiem
pistolet, magazynek i automat do
drobnych. Potem uda si do
najbliszego sklepu.
Wad Andersen i Chad Richardson byli
wanie w sklepie spoywczym przy
Zachodniej Centralnej, kiedy podszed
do nich ten facet. Powiedzia, e jeli
podwioz go do stacji benzynowej, da im
pi dolcw.

Wyglda zwyczajnie, moe tylko by

troch zmczony i na pewno si spieszy.
Wyj pi dolarw, zaraz jak wsiedli do
ciarwki, zaj miejsce przy oknie i
wyglda. Powtarza wci, e jego
dziewczyna zostaa sama w ciarwce i
on nie chce, eby ktokolwiek j zaczepia,
zwaszcza gliny, bo jeszcze co palnie.
Powiedzieli: jasna sprawa, zaatwi to
jak najszybciej. Wynik jednak kopot, bo
cho dotarli do czynnej stacji
benzynowej, nie mieli kanistra. Wad
zaproponowa wtedy, e mog skoczy
po kanister do jego domu. Ten go
powiedzia:
Tak, byle szybko.
Troch potrwao, zanim dotarli do
wschodniej czci miasta, zabrali

kanister z garau tatusia, podjechali do

stacji. Wrcili wreszcie do ciarwki
faceta i Wad zacz nalewa. Niedugo
mia pj do szkoy redniej, stara si
wic wiczy nawizywanie rozmowy
z dziewczynami; robi to przy kadej
okazji i teraz te chcia zamieni par
sw z t w ciarwce. Rzecz jasna, mia
przy tym oko na wysokiego faceta, ktry
krci si w pytkim rowie poniej. Facet
poyczy latark z ciarwki Chada i
wieci tam dookoa, szukajc
czego.
Wad powiedzia do dziewczyny:
Jak ci tam?
A ona popatrzya na niego bardzo
powanie i spytaa dononym gosem:

 Jeste synem Gary'ego Gilmore'a?

Odpowiedzia: ^
Nie, psze pani, ja... ja pierwszy raz go
widz.
I mniej wicej w tym samym momencie
facet znalaz w trawie to, czego szuka.
Wad widzia, jak wyciga z krzakw
pistolet z zapasowym magazynkiem i
automat do drobnych, po czym
podchodzi do nich z powrotem. W
drodze nawet wsun magazynek ze
szczkiem do kolby pistoletu. Woy
bro pod siedzenie, razem z automatem
do drobnych. Chad sta troch z tyu,
podczas gdy Wad nalewa benzyn, i
teraz tylko wymienili spojrzenia. O rany.
Kiedy w kocu oprnili kanister, ten
facet powiedzia:

 Jeszcze raz dziki i chcia odjecha.

Prbowa zapali. Nie dao rady.
Wyadowany akumulator. Popchnli go
wic swoj ciarwk. I tyle.
Gdy znw si znaleli na drodze, Gary
powiedzia do April:
Dosy tego jedenia. Chc si
przespa w jakim fajnym Miejscu, na
przykad w Holiday Inn.
Zawrci na midzystanow i przejecha
trzy kilometry do nastp-nego zjazdu.
Nie bd si z tob pierdoli
owiadczya April. Czuj si
Paranoicznie.
Ja musz i rano do roboty
poinformowa j Gary. Wemiemy
dwa ka.

Frank Taylor, rewident ksigowy na

nocnej zmianie w Holiday Inn, siedzia
wanie za biurkiem recepcji, kiedy
wszed wysoki mczyzna, niosc dwa
litry mleka, z nisk dziewczyn, ktra
trzymaa w grze puszk piwa Olympia,
niczym Statua Wolnoci. Ciki
przypadek, pomyla Frank Taylor.
Poniewa nie tylko prowadzi rachunki,
lecz musia take siedzie w recepcji,
kolejn jego myl bya obawa, e nie
upora si z rachunkami tej nocy.
Dziewczyna, sdzc po wygldzie,
nieprdko si uciszy. Jednak ten wysoki
mczyzna wydawa si trzewy, gdy
podchodzi zaatwia formalnoci.
Dziewczyna cay czas zadawaa Frankowi
Taylorowi wcibskie pytania: Czy lubi

zarabia na ycie w motelu? Czy tu s

pluskwy? Potem spytaa o toalet. Ledwo
Frank Taylor powiedzia, e w korytarzu
na lewo, zaraz skierowaa si w swoj
praw stron. Taylor pokrzykiwa do
niej, jak ma i, dopki nie znika mu z
oczu. Wysoki mczyzna tylko si
umiecha. Za par minut dziewczyna
przesza przez hall w drug stron.
Mczyzna spyta, gdzie mona co zje,
i uwanie wysucha odpowiedzi, e
Rodeway Inn, dwa domy dalej, czynne
jest ca dob. Potem wpisa swoje
nazwisko duymi, drukowanymi
literami: GARY GILMORE, poda
Spanish Fork jako adres i sign do
kieszeni, skd wyj niebywa liczba
banknotw o niskim nominale, eby
zapaci za pokj.

Taylor przypuszcza, e Gilmore i

dziewczyna yj na koci ap, ale to
waciwie nie jego sprawa. Mona
napyta sobie biedy przez zbytni
dociekliwo. Wystarczy jeden raz
posdzi prawdziw par maesk o
to, e yj bez lubu. Weszo wic w
zwyczaj przyjmowanie kadego, kto ma
porzdny wygld i paci z gry-Taylor
patrzy na nich, jak odchodz z kluczem,
trzymajc si za rce.
Chwil pniej w recepcji zadzwoni
telefon. Dzwoni z dwiecie dwanacie
skarc si, e wyszed na korytarz i
wrzuci pienidze do automatu, bo chcia
kupi past do zbw, yletki i Alka
Seltzer, lecz maszyna jest popsuta.

Ona jest wiecznie popsuta, pomyla

Frank Taylor. Wzi potrzebne rzeczy z
zapasw i poszed dugim korytarzem z
zielon wykadzin na pododze midzy
brzowotymi cianami, min kilkoro
ciemnobrzowych drzwi ze sklejki,
lodwk i automat sprzedajcy sodycze.
Przeszed obok automatu z zimnymi
napojami i stan przed dwiecie
dwanacie. Drzwi otworzy Gilmore,
ubrany w czerwone spodnie, bez koszuli.
Sign do kieszeni, wydoby pen gar
drobnych, ktre trzyma na doni,
poddajc je dokadnym ogldzinom,
potem wybra, ile trzeba. Taylor nie
widzia dziewczyny, ale sysza, jak
chichocze, kiedy zamkny si drzwi.
ROZDZIA 14

Pokj w motelu
W gbi pokoju, niezupenie porodku
najdalszej ze cian, znajdowao si
jedyne okno, z widokiem na basen.
Poniewa okno si nie otwierao,
zainstalowano obok niego klimatyzator.
Po obu stronach zwisay zasony ze
sztucznego wkna w kolorze
bkitno-zielonym, rozsuwane za
pomoc biaych sznurkw biegncych
pionowo midzy mlecznobiaymi
krkami z plastiku. Pod oknem stay
dwa barykowate fotele obite czarn
derm i omioktny st w okleinie
imitujcej orzech, koo stou za
ustawiono telewizor na obrotowym
stojaku. Gumowe rolki u chromowanych

nek stojaka skrywa wochaty niebieski

dywan z wkien syntetycznych.
Przy bocznej cianie stao orzechowe
biurko-toaletka o dugim blacie. W
pytkiej szufladzie znajdowa si papier
listowy w byszczcej kopercie ze
znakiem firmowym Holiday Inn:
Gocisz u nas jak kraj dugi i szeroki."
Odbitka regulaminu kpieli w basenie i
spis potraw na zamwienie do pokoju
leay obok dugiego paska papieru z
napisem: SZKODA ENERGII SZANUJ
KILOWATY.
Do przeciwlegej ciany przylegay
imitujce orzech wezgowia dwch ek
pokrytych bkitnozielonymi narzutami.
Narzuty byy przesiknite takim samym

zapachem, jak cay pokj. Zapachem

starych cygar i starej klimatyzacji.
Pomidzy kami znajdowa si niski
stolik z lamp i omioktn szklan
popielniczk, na ktrej widnia zielony
znak firmowy Holiday Inn. W aparacie
telefonicznym palio si czerwone
wiateko od przyjmowania zamwie.
Poniewa zapono przez pomyk, nie
chciao si wyczy. Podobnie jak
klimatyzacja. Ju po chwili jej szum
uparcie widrowa bebechy.
Na framudze drzwi od azienki
umieszczony by wycznik, ktry w
ciemnoci wieci niczym fluoryzujcy
kwadratowy sutek. Kiedy si go wczyo,
grne wiato odsaniao biae ciany i
kafelkow podog w kolorze cementu.

Nad umywalk wisiao lustro ze szka

taflowego przytwierdzone do ciany
picioma rubami z plastiku. Szsta
odpada. Dziura rzucaa si w oczy,
przywodzc na myl czarnego
nieruchomego uka.
Umywalk osadzono w blacie z imitacji
orzecha. Stay na nim dwie owinite
celofanem szklanki ze znakiem Holiday
Inn i leay dwa mae mydeka w
opakowaniu firmowym, obok
niewielkiego tego kartonika
ustawionego w daszek, ktry gosi:
Witaj w Holiday Inn." Znajdowaa si
tam rwnie informacja, e sklep z
alkoholem czynny jest od godziny
dziesitej do dwudziestej drugiej. Papier
by wilgotny. Zaokrglone cianki

umywalki dziaay jak centryfuga i po

odkrceniu kranu woda pryskaa na
podog.
Wok deski klozetowej owinito pas
biaego papieru na dowd, e nikt tam
nie siada, odkd przykryto sedes. Papier
toaletowy, umieszczony w ciennym
uchwycie po lewej stronie ubikacji, by
mikki i przesikajcy, przylepia si do
odbytu.
April odezwa si Gary. Zerwiesz
ten papier z sedesu, czy mam to zrobi?
Zmierzya go wzrokiem i wyrzucia
papier do kosza.
wiat kae ci pracowa przez bogatych
powiedziaa. Widzisz, kada
organizacja jest bogata.

 O rany, gada to ty umiesz

stwierdzi Gary. Podszed i pocaowa j.
Niunia. Niuni to by si nie podobao.
Zostawi j i wyj skrta.
Ja te chc owiadczya April.
Zamia si i zabra go z zasigu jej rki.
*- Daj nam buzi powiedzia.
, Nie mog ci pocaowa ze wzgldu
na Niunj wyjania. Niuni
dokuczaj wampiry.
Gary przypali skrta i zacign si.
Chcesz macha? spyta. Lecz kiedy
podesza bliej, znw zabra skrta.
Chodzc w kko po pokoju zacza si
rozbiera. Czua, e ubranie j cinie.
Zdja pcienn bluzk, potem levisy. W

samych majtkach i staniku poczua si

lepiej.
Gary, wstae kiedy o czwartej rano i
pieke ciasteczka?
On lea na ku, delektujc si
marihuan. Machn tylko rk. Pniej
usiad i bekn. Na twarzy odmalowa
mu si wyraz blu, sign wic po mleko
i wypi duy yk.
Hej, dziecino, chod si rozlunimy
powiedzia. Ty mnie zrobisz masa, a
ja tobie.
Oznajmia:
FBI zaglda do domw, czy ludzie nie
popeniaj przestpstw Oni to robi
przez telewizj, wiesz?

Leaa na wznak na ku, a pokj

wirowa. To by jakby pokj w motelu, do
ktrego posza z bogatym mczyzn. Tej
nocy czua si taka ywa, poniewa
plastik by tak zdechy.
Gary poprosia. Daj mi macha.
Co nie mog si pozbiera.
Poda jej skrta, a ona si przyssaa.
Chyba miaa odjazd, bo naraz Gary
caowa j po twarzy, eby si obudzia.
Po kolejnym pocaunku odezwaa si:
Gary, ty z Nicole bylicie dla siebie
stworzeni.
Nicole niech si pierdoli.
Zacza chodzi w kko, bo
przypomniaa si jej tamta noc na
Hawajach, kiedy chodzia w kko, a

Bobby i Warren masowali j w tacu, i

wtedy Gary te zrobi jej co w rodzaju
masau: chodzi za ni, tu za ni, jego
nogi przylegay do jej ng jak w
wiziennym fokstrocie, i w ten sposb
przemierzali pokj, podczas gdy jego
kciuki masoway jej ramiona i kark. Po
chwili odczua, e on jest jej bardzo bliski
i szepna:
Niedobrze, e to robimy. Niunia
pomylaaby: adne rzeczy".
Postanowia wczy wyobrani i
posucha Paula McCartneya. Otwrz
drzwi, wpu ich do rodka"
rozbrzmiewaa muzyka w jej gowie i
zrobi si karnawa. Gary dawa jej od
tyu klapsa albo przebiera palcami przez
majtki, pniej rycza jej w ucho jak lew.

Pomylaa o bogatych facetach w motelu

i odtrcia okciem jego rk.
Odpierdol si powiedziaa. Daj
mi si pooy.
Bdziemy spa na stojco odpar.
Byli krlem i krlow; ucieszya j myl,
e bd spali w osobnych kach, lecz
jednoczenie wiedziaa, e zapadnie w
sen, ktry wywoa przykre uczucia, jak
obrazki ogldane w Biblii, gdzie z
ciemnych przestworzy przybywaj
demony, by drczy ludzi tej planety i
naprawd rozerwa nas na strzpy,
rozczonkowa. Moga sobie wyobrazi
tysiczne zastpy spadajce z nieba
niczym orze na myszy.
On cay czas na ni wazi, masowa jej
plecy. Zamknwszy powieki zobaczya

czowieka, ktry macha ramionami. Mia

chyba po osiem koczyn z kadej strony i
trzepota nimi sia zego przynoszc
na Ziemi choroby i wszystko inne, jak
Szatan, ten najpotniejszy.
Teraz wiedziaa ju, e co jest nie w
porzdku z tym masaem plecw. Gary
zmieni osobowo. Gary, ktry zawsze
by przy niej tak mski, nawet bardziej
mski ni ojciec, zmieni si w kobiet i
wazi na ni od tyu, robic masa
plecw. Gdyby odwrcia si i spojrzaa
mu w twarz, zobaczyaby kobiet.
Obmacywa j, eby dotkn swoich
wasnych piersi, wasnego brzucha. April
czua kobiet za plecami. To J
normalnie zmrozio.

 Chodmy spa powiedziaa. Nie

walczy. Poszed na swoje ko, ona na
swoje, zgasi wiato, leaa wic w
ciemnoci, patrzc
na sufit. W gipsowym tynku tkwiy
okruszyny szka, roziskrzone, niby tysic
gwiazd. Nie moga znie zapachu
panujcego w pokoju i zapalia wiato.
Na cianie za jej plecami widnia pejza
cigncy si przez ca tapet; byy tam
palmy, ruina kamiennego uku i stary
woski dom na wzgrzu. Smukli,
wydueni ludzie w chustach chodzili po
polu. Gary poprosi:
Zga wiato. Potrzebuj si wyspa.
Jeszcze troch poleaa, potem on
przyszed w ciemnoci na jej ko i
prbowa j wykorzysta. Nie wiedziaa,

czy on tak na powanie. Szamotali si

tylko po ciemku i on jej podar bielizn,
ale ona przytrzymywaa strzpy i mwia
nie". Powiedziaa:
Gary, ja nie mam na to ochoty. A
take: Gary, ty chyba zwariowae.
Oraz: Niunia. Niunia. Niunia
pomylaaby: adne rzeczy".
Odpuci w kocu i dalej leaa w
ciemnoci. Pokj zacz znw do niej
dociera. Zobaczya go bardzo
wyrazicie, jak przez szko
powikszajce. To tylko jeszcze jedna
noc w wiziennej celi, powiedziaa do
siebie. A ja siedz w wizieniu cae ycie.
Wychodzili i w korytarzu, na cianie,
znajdowaa si gumowa podkadka.
Zabezpieczaa tynk przed uderzeniem

klamki od drzwi pokoju numer dwiecie

dwanacie. Nie wiedzie czemu, April
przypomnia si przewd od telewizora,
zwinity i zwizany starannie drucikiem
w biaej izolacji. W jej gowie to jakby
w dusi innego wa.
W gbokim nie do Colleen dotaro
najpierw lekkie pukanie do drzwi.
Zaniepokoia si. Nie wiedziaa, ktra
godzina, a do chwili gdy wstaa i mijajc
zegar kuchenny zobaczya, e jest druga
w nocy, a Maxa jeszcze nie ma. Wtedy
zapalia wiato przed wejciem i
wyjrzaa przez szyb w drzwiach. To, co
ujrzaa, bardzo J przestraszyo.
Za oknem stao piciu mczyzn, a na ich
czele Przewodniczcy jej Zboru, Kanin.
Otoczy jej plecy ramieniem.

 Colleen powiedzia. - Max nie wrci

dzi na noc do domu. Odniosa wraenie,
e Max moe ju nigdy nie wrci.
Czy on nie yje? spytaa.

Caa pitka kiwna gowami.

Pakaa przez minut. Dla niej to bya
nierzeczywisto.
W tym momencie jeden z dwjki
mczyzn, ktrych nie znaa, zwrci si
do Przewodniczcego Kanina:
Moemy j z panem zostawi?
Kiedy pada odpowied twierdzca,
dwch nieznajomych odeszo. Poja, e
to byli policjanci w cywilu.
Przewodniczcy Kanin pomg jej
wykrci numer do domu. Nikt nie
odbiera. Przypomniao jej si, e rodzice

s na kempingu, wyjechali z rana,

zadzwonia wic do rodzicw Maxa.
Pani, ktra odebraa telefon,
powiedziaa, e pastwo Jensen te
pojechali na kemping, ale ona si z nimi
skontaktuje. Wwczas Przewodniczcy
Kanin zapyta, czy ma jeszcze do kogo
zadzwoni, i Colleen pomylaa o swoich
kuzynach mieszkajcych po drugiej
stronie ulicy w Clear-field, naprzeciwko
jej rodzicw. Byli w domu i powiedzieli,
e natychmiast przyjad. Zabierze im to
ptorej godziny.
Przewodniczcy Kanin spyta wic, czy
Colleen ma kogo, kto mgby z ni
posiedzie do przyjazdu kuzynw.
Odpowiedziaa, e pewna dziewczyna z
jej Gminy mieszka dwie przyczepy dalej.

Zatelefonowali i przysza. Trzej

mczyni poszli sobie.
Dziewczyna zostaa z ni prawie dwie
godziny. Pooyy si obok siebie na
ku i rozmawiay. Monica cay czas
spaa, a Colleen bya bez czucia. Nie
miaa potrzeby dowiadywa si, dokd
zabrano ciao Maxa. Nie przyszo jej do
gowy poprosi: Pozwlcie mi pj do
niego." Leaa i rozmawiaa z ssiadk, a
wszystko wydawao si nierzeczywiste.
Chwil rozmawiay i potem to wracao.
Bya za kwadrans pita, kiedy krewni
zapukali do drzwi.
April zdja jeden kolczyk i po ciemku
usiowaa si naku. Wymarzya sobie,
e pewnego dnia wemie zastrzyk i
skoczy z tym wszystkim. Chciaa si

dowiedzie, co poczuje. Dlatego

wyprbowy-waa na szyi ostry sztyft
kolczyka.
Rano, kiedy byo jeszcze do ciemno,
Gary znowu przyszed na jej ko i
ponownie prbowa. Nie tak znw ostro.
Pniej napi si jeszcze mleka.
Oczywicie bardziej potrzebowa mioci
ni seksu, lecz April wiedziaa, e nie
moe zrobi Niuni wistwa, bo Niunia
wci go kocha.
O szstej trzydzieci, kiedy Monica si
przebudzia, Colleen powtarzaa sobie, e
przecie yje i jej dziecko yje, a
dzieckiem trzeba si zaj. To byoby
straszne, gdyby jeszcze dziecko na tym
ucierpiao. Wesza wic i przywitaa
Monik, mwic jej dzie dobry",

wzia j na rce, popiecia, wykpaa i

wyszykowaa na przyjcie dnia.
Przez okno zaczo wpada wiato; April
z Garym ubrali si i on j odwiz do
domu. Kiedy wysiadaa, powiedzia:
April, jaka tam bya ta noc, chc, by
pamitaa, e wiele dla mnie znaczysz i
zawsze bd twoim przyjacielem.
Wesza do domu, lecz nie zastaa nikogo.
Kathryne odwozia Mike'a do pracy,
April zacza wic zamiata podog. W
trakcie zamiatania powiedziaa gono:
Nigdy nie wyjd za m, nigdy.
Kathryne ca noc nie spaa, czekajc na
Gary'ego i April. Przed pit chyba
usna, bo zaraz rozdzwoni si budzik.
Musiaa odwie swego syna, Mike'a, w

gr kanionu, gdzie pracowa w Stray

Lenej trzydziestokilometrowa podr
krt szos po caym dniu i nocy w
dymie papierosw strach nagromadzony
w jej pucach z kadym oddechem
wydawa ostry wist. Pniej wrcia w
d kanionu, wesza do domu w sam raz,
by ujrze April, ktra rozsiada si na
krzele w kuchni jak jaki upir.
Gdzie bya, do cholery?
April milczaa. Po prostu siedziaa,
gapic si przed siebie. Kathryne zadaa
pytanie:
Czy bya ca noc z tym
mierdzielem? Nagromadzony w niej
strach wci nie znajdowa ujcia. Byo
jej po prostu niedobrze. Rany boskie,
April jest w transie.

 Do jasnej cholery, ca noc bya z

Garym? Kathryne ponioso. Nagle
April zacza krzycze:
Zostaw mnie! Daj mi spokj! Ja nic
nie wiem! Pobiega do sypialni.
Czego si wtrcasz? krzyczaa z
drugiej strony drzwi.
Nic na to nie poradz, tumaczya
Kathryne samej sobie. Dobrze, e
chocia dziecko jest w domu. Jeszcze
jedna ciana, ktr Kathryne w yciu
podpieraa.
ROZDZIA 15
Debbie i Ben
i
Ktrego dnia Debbie czua si troch
nie bardzo i Ben nalega, * eby jecha

do lekarza. Przecie ona jest w ciy. Ale

Debbie miaa na gowie jedenacioro
dzieciakw w Orodku Caodziennej
Opieki Pracowita Pszczka" i nie byo
na to czasu. Ben w kocu podnis nieco
gos. I wtedy mu powiedziaa, e zawraca
gow. Tak wygldaa ich najgorsza
ktnia.
Byli oboje dumni, e to ich najwiksza
ktnia. Wyobraali sobie, i maestwo
jest staym deniem do uszczliwiania
drugiej osoby. Cakiem przeciwnie, ni w
piosence: Wszak nie przyrzekem ci z
r kobierca." Bo oni jakby sobie
przyrzekli. Ani myleli upodabnia si do
innych maestw.
Debbie miaa sto pidziesit dwa
centymetry wzrostu i waya niewiele

ponad czterdzieci pi kilo. Ben mierzy

metr dziewidziesit pi i way
osiemdziesit pi kilogramw w dniu
ich lubu. Dwa lata pniej way sto
trzydzieci kilo, wyglda jak potny
grubas i Debbie bya zachwycona. On
wci albo si odchudza, albo obnosi
sw mas. Dwiga ciarki, eby nie
wyj z formy.
Jak na par modych mormonw, yo
im si nie najgorzej. W zamraalniku
mieli befsztyki, a uwielbiali chodzi
gdzie na pizz. Nauczyli si piec nawet
lepsz pizz w domu. Kady centymetr
kwadratowy ciasta Ben musia przykry
misem i tartym seremUbierali si te niele i udawao im si
spaca sto dolarw miesicznie za

wasnego pinto. Ben mgby gra tego

grubego faceta, ktry wysiada z pinto w
telewizyjnej reklamie.
Jednake ciko pracowali. Ben wci
prbowa wrci na kurs organizacji i
zarzdzania w BYU, ale przecie musia
obskoczy dwa-trzy etaty plus Debbie
jako szefowa Orodka - - eby jako
spaci ich wsplne szczliwe ycie.
Dlatego nie tsknili za przyjacimi.
Mieli mae dziecko, Benjamina, ktre
byo dla nich najwaniejsze, no i mieli
siebie. I tyle. Wystarczy.
Debbie nie znaa si na sprawach
wykraczajcych poza ycie domowe.
Wiedziaa za to mnstwo o foliowych
majtasach i pieluchach jednorazowego
uytku w ogle o wszystkim, co si

wie z caodzienn opiek nad dziemi.

Z dzieciakami radzia sobie wietnie i
wolaaby zmywa podog, ni usi nad
ksik.
Jednak nie majc prawa jazdy, nie moga
ruszy si do sklepu, pralni czy
gdziekolwiek bez Bena.
Nie wiedziaa rwnie nic o stanie ich
konta ani o zacignitych poyczkach.
ya w wiecie dwulatkw i czterolatkw,
wspaniale dbaa o Bena, Benjamina i ich
dom, a pi razy w tygodniu chodzili we
dwoje do restauracji. Stanowio to
gwn ich rozrywk, o ile tylko Ben nie
by na diecie. Zjadali na spk ca
luksusow pizz za osiem dolarw.
Ben by zawsze zmuszony bra dwa albo
trzy etaty. Przed przyjciem na wiat

Benjamina mia taki okres, e wstawa o

czwartej rano i na pit odwozi Debbie
do Orodka. Szykowaa tam zabawki dla
dzieci, ktre zaczynay si schodzi od
sidmej, podczas gdy Ben jecha do Salt
Lak City, gdzie kierowa jadodajni
szybkiej obsugi. Praca rozpoczynaa si
o szstej i do domu Ben wraca dopiero o
smej wieczorem. Nastpnie dosta inn
robot i nie musia odwozi Debbie do
Orodka przed dziesit, ale dalej jedzi
do Salt Lak City, eby od poudnia
pracowa dla sieci barw pod nazw
Arktyczny Krg. (Pniej nazw
zmieniono na Dandy Burgers.) Wraca
do domu o drugiej w nocy. Zim ciko
bywao na oblodzonej drodze. Benowi
Przestao si podoba jedenie

siedemdziesit kilometrw w jedn

stron, dniem i noc.
Oczywicie, mia te inne rda
dochodw. Pracowa w brygadzie
remontowej BYU i apa rne fuchy przy
sprztaniu. Z kolei Debbie miaa
Benjamina cay czas przy sobie w
Pracowitej Pszczce", nawet do biura
wstawia koysk. W niedziele i w kadej
wolnej chwili Ben pracowa jako
nauczyciel domowy u biskupa
Christen-sena. Kiedy jaka wdowa
potrzebowaa elektryka, hydraulika albo
kogo, kto by jej skopa trawnik, to
dlaczego nie, Ben zawsze zrobi co trzeba.
Zaatwia podobne sprawy dla
piciu-szeciu rodzin w miesicu.

Na wie o wolnej posadzie kierownika

motelu City Center Ben natychmiast si
zgosi. Ta praca dawaa sto pidziesit
dolarw tygodniowo plus mieszkanie, a
take perspektyw rozwinicia interesu.
Nie by to duy nowoczesny motel i nie
przy autostradzie, ale majc spor liczb
goci mona byo docign i do
szeciuset dolarw na tydzie. W
dodatku mogli by razem, ile dusza
zapragnie.
Ich klientel stanowili gwnie turyci
albo rodzice w odwiedzinach u dzieci
studiujcych na BYU. Przewanie w
motelu zatrzymywali si spokojni ludzie.
Jeli czasem jaka para nie wygldaa na
maestwo, Debbie, na znak, e tego nie

pochwala, staraa si im da w miar

haaliwy i brudny pokj.
Najwicej zaj mieli koo dziewitej
rano, gonic pokojwki do sprztania.
Zatrudniali cztery dziewczyny, z ktrych
kada miaa sprztn w danym czasie
pewn liczb pokoi. Jeeli sprztanie
zajo sze godzin, a powinno byo
trwa dwie pacili za dwie. Na
pocztku Ben i Debbie sami wykonywali
podobne czynnoci, eby przekona si,
ile czasu trzeba na nie przeznaczy.
Chocia wikszo moteli pacia
dziewcztom za godzin, Ben paci od
pokoju. Oczywicie jeli byo gdzie
bardzo nabrudzone, podnosi stawk.
Zawsze podchodzi sprawiedliwie.

Wkrtce praca w motelu spodobaa si

Debbie wrcz nadspodziewanie.
Mnstwo czasu spdzanego razem.
Kiedy mija poranny popiech, nic
wielkiego si nie dziao a do wieczora,
gdy zjedaa si wikszo goci. Ben
znw zacz myle o powrocie na studia.
Praca bya jednak do absorbujca. Nie
mogli, na przykad, razem
opuci motelu, chyba e przedtem
zapewnili sobie zastpstwo. Z tego
^\
\
powodu przestali chodzi do restauracji.
Musieli take zmieni por wieczornego
posiku. Czasem jadali troch zbyt
wczenie.

Nigdy nie odczuwali chci zblienia do

innych ludzi i byo im z tym dobrze. Ben
zaspokaja wszelkie swoje potrzeby
towarzyskie, chodzc po miecie i
rozkrcajc interes. Chcia, eby nazwa
City Center bya powszechnie znana,
dlatego zaatwi sobie specjalne ukady z
kilkoma duymi motelami. Umwi si,
e recepcjonici dostan dolara od
kadego gocia, ktry wobec braku
wolnych pokoi zostanie przysany do
Bena. City Center by zawsze pierwszym
spord maych moteli, ktry wywiesza
napis Brak miejsc".
Wcale nie obawiali si napadu. Kiedy,
dawno, rozmawiali o tym, co zrobiliby w
momencie, kiedy kto wyceluje do nich z

pistoletu. Ben wzruszy ramionami.

Powiedzia:
Co ty, dla gupich pienidzy nie warto
ryzykowa ycia.
Zrobiby to, co kae bandyta.
Craig Taylor usysza o morderstwie na
stacji benzynowej z rana, przez radio,
podczas jazdy do pracy. Pierwsz jego
myl byo, e zrobi to Gary. Pniej
przypomnia sobie sowa spikera:
Jensena zastrzelono z kalibru trzydzieci
dwa. Nabra otuchy. Samopowtarzalny
browning mia kaliber dwadziecia dwa.
W pracy Gary wyglda normalnie. Nie
mona powiedzie, eby by na luzie, ale
odkd rozszed si z Nicole, stale
okazywa rozdranienie. Tego ranka by
po prostu rozdraniony jak zwykle.

W cigu dnia Spencer McGrath odebra

telefon jakiej kobiety, ktra
powiedziaa, e ma dla Gilmore'a
mieszkanie w Provo. Jeli on ma zamiar
je wynaj, to lepiej niech przyjdzie koo
poudnia i zoy depozyt. Spencer
wyczuwa, e ostatni desk ratunku dla
tego faceta jest wyprowadzka ze Spanish
Fork; musi nauczy si mieszka sam.
Powiedzia wic Gary'emu, e go zwalnia
na popoudnie. Smutne, ale
prawdziwe Spencer doszed do
wniosku, e woli, kiedy Gary'ego nie ma
w pobliu.
A do przerwy obiadowej Craig nie mia
okazji o niczym pogada. Dopiero jak
zwalniali tempo, gdzie za kwadrans
dwunasta, Gary spyta:

 Chcesz zagra w pieniki? i wyj

gar monet. Pitrzya mu si na doni
gra drobnych.
Po wyjciu Gary'ego Craig nie mg si
opdzi od myli, e pienidze te
pochodz z morderstwa na stacji
benzynowej.
Gary wpad do Vala Conlina, eby
podzikowa Rusty Christian-sen. To
ona udawaa wacicielk mieszkania dla
Gary'ego. Val skorzysta z okazji, eby
mu przypomnie o pienidzach za
ciarwk.
Gary podjecha potem do Verna i Idy, bo
chcia spyta, czy moe wzi prysznic.
Jednak Ida z Vernem wanie wychodzili
z domu i Ida chciaa zamkn drzwi na
klucz. Sprawa si skomplikowaa. Gary

mia jakie dziwne spojrzenie, dziki

wzrok, dlatego Vern zaproponowa, eby
zamkn dom i niech Gary bierze
prysznic w suterenie, gdzie jest osobne
wejcie. Gary si zgodzi, cho wyglda
na nieco uraonego, e zamykaj mu
drzwi przed nosem.
Zaraz po obiedzie Val Conlin odebra
telefon. Gary zgubi kluczyki od
ciarwki. Jest teraz w Pasau
Uniwersyteckim i chce, eby kto
przyjecha i zabra jego rzeczy, bo nie
moe zamkn szoferki.
Val wysa Rusty Christiansen. Kiedy
podjedaa na parking, Gary siedzia i
szczerzy zby w umiechu.
Wzia wz szefa? zapyta.

Rusty nie podobay si jego insynuacje.

Jedzi swoim wasnym thunderbirdem,
zreszt nie takim znw nowym. Gilmore,
co prawda, prbowa naprawi kiepskie
wejcie i nawet przesadzi z
uprzejmoci, otwierajc przed ni drzwi
samochodu.
Mia par ogromnych slalomowych nart
wodnych w barwach tczy, ktre
wystaway przez okno szoferki, jeszcze z
metk domu towarowego Grand Central.
Wyjani, e chce zamkn narty w jej
baganiku.
Pniej poszli szuka kluczykw.
Wraca wasnymi ladami do rnych
sklepw i w sklepie ze zdrow ywnoci
wreszcie je znalaz, ogromny pk.

Kiedy szli z powrotem wzdu Pasau,

Rusty zatrzymaa si przed sklepem z
zabawkami Kiddy Ville. Jej creczka
zbieraa lale w ludowych strojach z
kolekcji Madam Alexander i Rusty
zauwaya, e maj tu now lalk
Hiszpank. Powiedziaa wic:
Masz chwil czasu?
No pewnie, jasne odpar Gary.
Dwie starsze wiekiem sprzedawczynie
stay w drugim kocu sklepu. Rusty
czekaa i czekaa chyba z pi minut.
Jak gdyby nikt nie zauway, e weszli do
rodka. Gilmore zacz si denerwowa.
Czua, jak bolesne jest dla niego
czekanie. Odezwa si wreszcie:
Ktr chcesz? Powiedziaa mu.

 Nie martw si - owiadczy, po czym

otworzy pudeko, wyj lalk, zapa
Rusty za okie i nim zdya
zaprotestowa, wyprowadzi j ze sklepu.
Laleczka miaa jaskrawoczerwon
satynow sukienk i Gary powtarza:
Wiesz, ona jest naprawd fajna.
Rusty nie miaa pojcia, czy on si
popisuje, ale w tej fazie ycia nic jej nie
mogo zgorszy. Chciaa tylko zej z
Pasau.
Kiedy wchodzili okrn drog na
parking, Gary powiedzia:
Wiesz, jeste dziewczyn z tupetem.
Ze wszystkim sobie radzisz. Nie
rozklejasz si. Przytakna, a on rzek:

 Szukam kogo, z kim mgbym

pracowa.
Tak? To mio powiedziaa Rusty.
Strasznie si spieszya, by wsi do
samochodu. Dawno uznaa, e Gary jest
niezrwnowaony, wic oczywicie nie
chciaa go obrazi. Ciesz si, e
uwaasz mnie za osob zaradn
stwierdzia.
Nie jeste brzydka powiedzia.
Ale jak dla mnie, za stara. Przyjrza si
jej krytycznie. Ile masz lat? zapyta.
Dwadziecia siedem odrzeka
Rusty.
Nie masz czasem modszej siostry, co?
spyta Gilmore.

Rusty pomylaa: Jezu, gdybym j miaa,

siedziaaby zamknita w piwnicy! Gary
cign:
Naprawd szkoda, ale jednak jeste
odrobin za stara. Ja lubi modsze
dziewczyny.
Co zrobi powiedziaa Rusty.
Moja strata.
Gilmore zatrzyma si, by kupi par
razy po sze piw, dojechaa wic do V. J.
Motors przed nim.
Hej zawoaa wchodzc. Nie rb
mi wicej takich numerw, Conlin.
Nastpnym razem jedziesz sam. I
opowiedziaa mu o nartach wodnych.
Gary wszed ze swoim upem.

 Nie chc tych dech powiedzia Val

Conlin.
One s warte sto pidziesit dolarw
poinformowa go Gary.
Suchaj, Gary, ja nie mam adnej
pieprzonej odzi. Po co mi narty wodne?
Gilmore ustawi je w kcie, a Val spyta:
Kiedy zabierzesz swoje gwniane
rupiecie z mustanga, ebym mg go
sprzeda?
Ale popatrz na te narty prosi Gary.
Trefne? spyta Val. Gary odpar:
A jaka rnica? Val na to:
Tu nie lombard. Ani nie jestem
paserem. Nowe kopoty s mi potrzebne
jak dziura w mocie.

 No dobra przyzna Gary. Ale to

okazja.
Gwno warta bez odzi stwierdzi
Val. Gdzie d? Pamitaj, e jutro
masz mi przynie czterysta dolcw.
Bd je mia.
Gary, ty skurczybyku powiedzia
Val. Lepiej dla ciebie, jak zrozumiesz.
Jeeli nie zobacz tych cholernych
pienidzy, piechotka. Zapomnisz, e
miae cztery kka.
Val, ty mnie nie wystawie i nie
martw si. Przynios.
Dobra odpar Val. Znakomicie.
Val w milczeniu wzi gazet i zacz
czyta. Po chwili j odoy i
eksplodowa.

 Matko wita, nie do wiary, syszae o

tym morderstwie? spyta. Co za
idiota mg to zrobi? Facet musi mie
nierwno pod sufitem, eby zastrzeli
gocia na stacji benzynowej. Za nic.
Naprawd si przej. Trzasn gazet o
biurko.
Wiesz, ja rozumiem, kiedy jaki
skurwysyn strzela, bo nie moe wydosta
pienidzy. Ale taki, ktry bierze fors,
pniej prowadzi chopaka na zaplecze,
kae mu si ka na podog i strzela w
gow dwa razy, to musi by jaki
pieprzony psychomaniak! Powinni
skurwysyna powiesi.
Conlin zdawa sobie spraw, e krzyczy
w gniewie, a wtedy Gilmore spojrza mu
prosto w oczy i powiedzia:

 A moe on zasuy na mier?

Jego twarz bya do tego stopnia
pozbawiona wyrazu, e Rusty dosza do
wniosku, i on co wie o tym zabjstwie.
Moe sprzeda trefny pistolet?
Val rycza na cay gos:
Gary, no co ty, na Boga, eby strzeli
chopakowi w gow? Do tego trzeba
wariata, czowieku. wira! Gary
powiedzia tylko:
No...
Wsta i zapyta, czy Val chce jeszcze
piwa. Val odrzek:
Nie, jeszcze mamy. Zabierz je sobie,
Gary. Moe to przez picie piwa tak
wczenie, w kadym razie bez wtpienia
na cae popoudnie pad cie.

Po poudniu we wtorki Gary mia swoje

cotygodniowe sesje z Montem Courtem.
Odkd Gary ukrad magnetofon w Grand
Central, ich spotkania trway duej, ale
w ten upalny lipcowy wtorek rozmawiali
ponad godzin. Gilmore zacz si w
kocu zwierza i kurator potraktowa to
jako okazj, by do niego dotrze. Za kilka
dni Court bdzie musia zaleci
postpowanie przygotowawcze i by
niemale zdecydowany proponowa
tydzie pozbawienia wolnoci. Gary
bdzie wiedzia, jak to smakuje.
Court jednak nie cieszy si na t
okoliczno. Gilmore, co prawda,
wykorzystuje kad okazj, by
manipulowa swym otoczeniem, mimo

to trudno mu nie wspczu, zwaszcza w

taki dzie jak ten.
Gilmore mwi o piciu i o tym, jak
bardzo chce je rzuci. Uwaa, e tylko w
taki sposb mgby odzyska Nicole. A
musia do niej
wrci.

Rozmawiali i Court dowiedzia si, e

Nicole odesza, bo si baa. Gilmore'a to
gryzo. Nie chcia, by mylaa, e on ma
gwatowne usposobienie. Court
wysucha uprzejmie, lecz myla sobie:
Gary'emu dolega brak realizmu. Nie
mona wygasi czyjego strachu przez
pobone yczenia. Zdaniem Courta.
Gilmore wykaza jednak pewne poczucie
rzeczywistoci rozumiejc, jak bardzo

potrzebuje Nicole, i liczc na to, e

prdzej do niej wrci, jeli przestanie
pi.
Oczywicie, w tej chwili nie wyglda na
abstynenta. Jego kozia brdka bya w
trakcie stawania si brod, a ubranie
prezentowao si niechlujnie.
Tym razem naprawd zbliyli si do
prawdziwej rozmowy. Gilmore siedzia
sponiewierany, drtwym gosem mwi,
e ma, zdaje si, pewne problemy w
ku. Nareszcie ich kontakty posuny
si o krok naprzd, myla Court.
Nastpne godziny Gary spdzi na
poszukiwaniu Nicole w okolicach Orem i
Provo, potem w Springville i Spanish
Fork. Jecha jedn drog, a Nicole i
Roger Eaton jechali inn.

Nicole nie bya w formie. Wkrtce Roger

Eaton te nie by w formie. Wtorkowe
popoudnie, ktrego nie mg si
doczeka, okazao si niezbyt udane.
Po pierwsze, opowiedziaa mu o
niedzielnym spotkaniu z Garym w
Spanish Fork. Pokazaa Rogerowi
maego derringera. Widzc, w jaki
sposb Nicole wyciga go z torebki,
Roger by niemal pewny, e mogaby si
nim posuy. Powiedzia:
Od to.
Nie zna dotd nikogo, kto yby tak, jak
y musiaa Nicole.
Podczas jazdy Roger opowiedzia jej o
morderstwie popenionym zeszej nocy
na stacji benzynowej. Okazao si, e

pierwsze syszy. Gdyby wiedziaa, nie

wyszaby z domu, tak mwia.
Boj si stwierdzia Nicole.
Po chwili mrukna:
Moim zdaniem, Gary popeni to
morderstwo.
Wpuszczasz mnie w maliny? spyta.
Nie, ja tak myl obstawaa przy
swoim.
Ale nie wiesz na pewno? dopytywa
si Roger. Nie odpowiadaa.
Zabra j do pasau handlowego Utah
Yalley Mali i kupi jej dinsy za
dwadziecia pi dolcw i koszul, ktra
kosztowaa trzydzieci pi. Potem
odwiz j czym prdzej do mieszkania w
Springville i wysadzi kawaek przed

domem. Zanim wysiada z samochodu,

ostrzega Rogera, e Gary widzia jego
list.
Roger pomyla, e Gary moe odnale
Nicole i bi j dotd, dokd nie wyjawi
jego nazwiska. Wtedy Gary przyjedzie w
okolice biura i bdzie go szuka. Gdy taka
myl przysza mu do gowy, Roger
powiedzia sobie: Zimna dupa, ju po
mnie.
Kiedy si egnali, Roger nie wytrzyma.
Nicole, obawiam si, e Gary mgby
mnie dopa wyzna. Odrzeka:
Jak ci dopadnie, zabije.
Co ty mu zrobia? spyta Roger.
Nic odpara. On po prostu mnie
chce.

Roger stwierdzi:
On chyba ci chce o wiele bardziej ni
ja, bo ja wol nie by zabity z twojego
powodu.
Odpowiedziaa:
Rozumiem to. Owiadczy wtedy:
Chc skoczy ca zabaw, skoro ja
albo ty mamy straci przez ni ycie.
Zapomnijmy o tych wygupach. Zapada
zmrok, gdy si z ni poegna.
Tego wieczoru, znad gazety, Johnny
odezwa si do Brendy:
Wiesz, bya tu strzelanina.
Poczeka, a ona skoczy czyta notatk,
i stwierdzi:* Wszystko wskazuje, e to
Gary Gilmore. Brenda odpowiedziaa:

 Johnny, ja wiem, e z niego jest dupek

odny, ale nie zabjca.
Obawiam si, e jednak zabjca
odrzek Johnny.
W motelu przez cay dzie Debbie
Bushnell czua si podenerwowana. Od
poudnia wydzwaniaa do swojej
koleanki, Chris Caffee. To byo cakiem
niezwyke. Debbie i Chris zazwyczaj
rozmawiay ze sob raz na dwa tygodnie
i Chris od czasu do czasu wpadaa do
motelu. W Pracowitej Pszczce" Debbie
bya szefow Chris i nawet si lubiy, ale
waciwie nie zostay przyjacikami.
Tego popoudnia jednak Debbie do tego
stopnia nie moga znale sobie miejsca,
e w kko telefonowaa. Chris
powiedziaa w kocu:

 Debbie, mam mnstwo rzeczy do

zrobienia. Ju si do nagadaam.
Debbie nie wytrzymaa i po dwch
godzinach zadzwonia znowu.
Co robisz? spytaa.
Nic odpara Chris. Po co ty
waciwie dzwonisz?
Debbie czua si dziwnie ju od niedzieli.
Trwao to przez cay poniedziaek i
pogorszyo si we wtorek po poudniu.
Ben czu si tak samo. W niedziel
pojechali a do Wyoming, odwiedzi jego
najlepszego przyjaciela, Portera
Dudsona rzadka okazja spdzenia
niedzieli poza motelem lecz Ben nie
mg usiedzie spokojnie. Pogania
biednego Portera i jego on, Pam,
podczas posiku i w ogle. Wreszcie mu

przeszo, odzyska spokj. We wtorek po

poudniu podnosi swoje ciarki, potem
troch si
zdrzemn. Od tego momentu to Debbie
nie moga znale sobie miejsca.
Kiedy Ben wsta, przyrzdzia mu
befsztyk z saatk i siedli do kolacji.
Benjamin by ju wykpany i spa,
nareszcie si ciemnio. Ludzie zaczli
si schodzi, eby wynaj pokoje, a Ben
wczy sobie w kantorku telewizor i
oglda Olimpiad. Po chwili Debbie
zostawia go, eby zaj si
przybywajcymi gomi, i wrcia do
sprztania domu. Lecz w gupi strach
wci ciska j w doku.
Gary zatrzyma si na stacji benzynowej
u zbiegu ulic Uniwersyteckiej i Trzeciej

Poudniowej, o kilka posesji od domu

Verna. Gary zna faceta nazwiskiem
Martin Ontiveros, ktry tam pracowa;
powici nawet troch czasu w tym
tygodniu, malujc Martinowi samochd.
Teraz zatrzyma si, by spyta
Ontiverosa, czy nie mgby mu poyczy
czterystu dolarw, lecz ojczym Martina,
Norman Fulmer, ktry prowadzi stacj,
powiedzia, e wanie kupili ponad
dwadziecia tysicy litrw benzyny i nie
maj grosza przy duszy. Same rachunki
kredytowe. Niemal cakowity brak
gotwki. Gary odjecha do Orem.
Okoo dziewitej wyruszy z powrotem
do Spanish Fork w poszukiwaniu Nicole,
lecz po drodze zatrzyma si przy sklepie
i potem nie mg zapali. Trzeba byo

ciarwk popchn. Zajecha wic

ponownie pod stacj Normana Fulmera,
eby si poskary.
Nie do, e nie chce zapali
owiadczy to jeszcze silnik si
przegrzewa.
Dobra powiedzia Norman.
Wstaw j tam z boku. Zmienimy
termostat.
Gilmore spyta, ile to potrwa, i Fulmer
powiedzia: dwadziecia minut, wic
Gilmore stwierdzi, e pjdzie kogo
odwiedzi.
Jak tylko Gilmore wyszed, Martin
wsiad do ciarwki, przekrci kluczyk
i nacisn starter. Silnik zaskoczy bez
problemu.

Przerywajc czyszczenie poduch kanapy,

Debbie Bushnell wysza do kantoru od
frontu i poprosia Bena, eby skoczy do
sklepu po chude mleko. Miaa nadziej,
e przyniesie take lody i batony
czekoladowe, zacza wic chichota na
myl o ponownej ciy. Przecie
faktycznie miewa zachcianki. Jednak
Ben nie chcia nigdzie i.
Zainteresowaa go Olimpiada.
Czyszczenie poduch naprawd
przysporzyo jej roboty. Nie wystarczyo
przetarcie wilgotn szmatk.
Zdecydowaa si wobec tego zdj
pokrowce, wypra je i wysuszy przed
ponownym zaoeniem. W midzyczasie
planowaa odkurzenie wszystkich
zaomw kanapy, lecz postanowiwszy

wczy odkurzacz, nie moga si jako

zebra, eby wcisn guzik. Trzy razy
pod rzd zaczynaa wpatrywa si w
nalepk Kirby" na odkurzaczu i nie
wczaa go.
Wtedy usyszaa, e Ben rozmawia z
kim w kantorze od frontu. Pomylaa, e
jest tam chyba jakie dziecko, bo dotar
do niej huk pkajcego balonika. Wysza
wic, eby porozmawia. Bez powodu.
Po prostu chciaa pogada z dzieciakiem.
Kiedy wesza z mieszkania do kantoru,
wysoki mczyzna z kozi brdk, ktry
zbiera si do wyjcia, odwrci si i
ruszy jej naprzeciw. Przyszy jej na myl
idiotyczne sowa: Co zrobio bum,
powiedziaa do siebie. Szybko odwrcia
si i wesza z powrotem do mieszkania.

Tak naprawd to ucieka w najdalszy kt

sypialni dziecka. Oczyma wyobrani
widziaa, jak ten mczyzna patrzy jej
prosto w twarz z drugiej strony
kontuaru. W sercu czua zimny ld. Ten
czowiek j goni.
Pniej pozbieraa si i wesza przez
salon do kuchni, by zajrze do kantoru
przez wski przewit midzy telewizorem
i ciank odgradzajc kuchni od
recepcji. Przez t szpar mona byo
podglda, co si dzieje w kantorze.
Spojrzaa akurat, gdy wysoki mczyzna
przechodzi przez drzwi. Wwczas
wkroczya do rodka.
Ben lea na pododze. Zwyczajnie lea
twarz w d i drgay mu nogi. Schylia
si, by go obejrze, i zauwaya, e z

gowy leci mu krew. Zaliczya kiedy kurs

pierwszej pomocy i tam mwili, e trzeba
przyoy do do rany i zatamowa
krwawienie, ale on krwawi strasznie
obficie. Z wosw unosia mu si fala
krwi. Przygniota j doni.
Siedziaa tak, trzymajc suchawk
woln rk po wykrceniu numeru
centrali. Sygna powtrzy si pi razy,
dziesi, wreszcie pitnacie razy, wtedy
do rodka wszed czowiek i powiedzia,
e
widzia tego uzbrojonego osobnika.
Sygna bucza po raz osiemnasty,
dwudziesty, dwudziesty drugi i
dwudziesty pity. Cigle nikt nie
odbiera. Zwrcia si do tego czowieka:
Potrzebuj karetki.

Przybysz nie mwi dobrze po angielsku,

ale wzi od niej suchawk nadal nie
byo odpowiedzi. Poszed wezwa policj.
Wobec tego zadzwonia do Chris Caffee.
Z atwoci przypomniaa sobie jej
numer po kolejnych czterech telefonach
tego popoudnia. Nastpnie Debbie ju
tylko siedziaa z rk na gowie Bena i
czas duy si w nieskoczono. Nie
wie, jak dugo trwao, zanim nadesza
pomoc.
ROZDZIA 16
Uzbrojony i niebezpieczny
Peter Arroyo wraca do motelu City
Center z restauracji Golden Spike, dokd
uda si tego wieczoru na kolacj z on,
synem i dwoma siostrzenicami okoo

dziewitej trzydzieci. Byo prawie wp

do jedenastej i wracali do swoich pokoi.
Kiedy mijali frontowe okno biura
motelu, Arroyo spostrzeg co dziwnego.
Przy wynajmowaniu pokoi zwrci
uwag na potn posta kierownika
motelu i jego malek on. Teraz nie
byo wida tych dwojga. Za to wysoki
mczyzna z kozi brdk wychodzi
wanie zza kontuaru, podczas gdy
Arroyo szed ulic. Ten czowiek trzyma
w rku szuflad od kasy. Arroyo
spostrzeg, e ma rwnie pistolet z
dug luf w drugiej rce.
Dzieci niczego nie zauwayy. Jedna z
siostrzenic Arroyo chciaa nawet pj
do biura po znaczki. Arroyo odrzek:
Nie teraz.

Ktem oka widzia, jak mczyzna

odwraca si i znw wchodzi za kontuar.
Arroyo przesta go obserwowa i dalej
szed w stron swego samochodu. Mia
nadziej, e oglda po prostu czyje
wygupy z broni. Moe istnieje na to
jakie proste wytumaczenie.
Doszed do swego matadora
zaparkowanego moe o pitnacie
metrw od kantoru i wysa dziewczyny
na gr. Zabra si do zdejmowania
rzeczy z baganika na dachu. Z tarasu
zeszo dwch
mczyzn i ciekaw by, czy pjd do
biura, lecz oni akurat prbowali zdoby
troch lodu i zaraz wrcili na gr.
Wtedy uzbrojony mczyzna wyszed
przez drzwi, skrci w lewo i pieszo

pody w d ulicy. Arroyo uda si

wprost do biura.
Zobaczy kierownika motelu na
pododze, przy nim on ze suchawk w
rku i peno krwi dookoa. Lecy
mczyzna nic nie mwi, wydawa tylko
dziwne odgosy. Jego noga troch si
ruszaa. Arroyo prbowa pomc
kobiecie odwrci go na plecy, lecz buty
lizgay si po pododze. Mczyzna by
bardzo ciki, przy tym lea w zbyt
wielkiej kauy krwi.
Wychodzc z motelu, Gary woy
pienidze do kieszeni i wrzuci szuflad
w krzaki. O par domw od stacji
przystan, eby si pozby pistoletu.
Zapa go za koniec lufy i wpycha w
gste zarola. Jaka gazka musiaa

odblokowa spust, bo pistolet wypali.

Kula przestrzelia mu mikkie ciao
midzy kciukiem i doni.
Norman Fulmer nabra wody do wiadra i
chlusn po cianach azienki. Wzi
wielk gbk i pucowa kafelki, potem
zmy podog. Nastpnie poszed
popatrze, jak idzie robota przy
ciarwce Gil-more'a. Zobaczy
natomiast Gary'ego, ktry min go w
popiechu, kierujc si do wieo
wysprztanej azienki; Gilmore zostawia
za sob lady krwi. Ja tam nie wiem,
powiedzia do siebie Norman, ale chyba
si w co wpakowa.
I star due krople z podogi.
Pod sufitem wisia gonik nasuchu i do
Fulmera dotar gos informujcy wozy

patrolowe o powanym napadzie

rabunkowym w motelu City Center.
Norman nadstawi ucha. I tak mia
zwyczaj uwaa na wiadomoci z
nasuchu. To bardziej interesujce ni
muzyka. Podali wanie, e kogo
postrzelono i jaki czowiek wyszed
stamtd na piechot.
Fulmer wrci do pomieszczenia
warsztatu i po jednym spojrzeniu
Wiedzia, e Martin ntiveros te sucha
wiadomoci. Nie wyjmowa nawet
starego termostatu, tylko zabra si do
przykrcania ruby, wic
Fulmer dokrci drug, i zaraz jak
skoczyli, zatrzasnli klap, a Gary
wyszed wanie z azienki i spyta:
Gotowe? Fulmer odrzek:

 Aha. Wszyciutko zrobione.

Gilmore wsiad do szoferki od strony
siedzenia dla pasaera i stamtd
przesuwa si na fotel kierowcy.
Dokucza mu bl. Fulmer to widzia. A
po to, eby przekrci kluczyk praw
rk, musia si cakiem przechyli w
lewo, z boku kierownicy. Kiedy wreszcie
zapali. Fulmer zawoa do niego:
Ej, jed pan ostronie! Gary
odkrzykn:
Dobra! i ruszy do tyu, wpadajc
oczywicie na betonowy supek, ktry
sta tam po to, eby ludzie nie uderzali w
fontann z wod pitn. Boe kochany,
pomyla Fulmer. Gilmore sta teraz i nie
rusza z miejsca, a Fulmer wprawdzie
podejrzewa, e Gilmore w dalszym cigu

ma bro, lecz wyszed do niego, klepn

w drzwi i powiedzia:
Wyglda, e mia pan ciki dzie.
Teraz najlepiej to si przekima.
No - odpar Gilmore. Zaraz si
waln do wyra.
Dobra rzuci Norman. Do jutra.
Kiedy ciarwka odjedaa, Norman
przyjrza si numerom rejestracyjnym i
zaraz je zapisa. Zauway, jak Gilmore
skrca na zachd, w Trzeci Ulic,
przejedzie wic bezporednio koo
motelu City Center. Fulmer wrzuci
dziesiciocentwk do automatu,
zadzwoni na policj i powiedzia, jak
ciarwk prowadzi Gilmore.
Dyspozytorka spytaa:

 Skd pan wie, e to ten czowiek?

Powiedzia jej o krwawych ladach, jakie
Gilmore zostawia. Wtedy spytaa, jak
Gilmore si czesze. Fiilmer powiedzia:
Przedziaek porodku. Ma kozi
brdk.
To on stwierdzia dziewczyna. Kto
musia go ju opisa.
Pniej Fulmer sysza j przez gonik,
jak instruowaa patrole, e podejrzany
jedzie w kierunku zachodnim od alei
Uniwersyteckiej. Wtenczas ktry z
wozw patrolowych na sygnale
przeskoczy skrzyowanie, jadc na
wschd. Fulmer jeszcze raz zadzwoni,
eby powiedzie:

 Prosz pani, jeden z pani kolegw

wanie pogna na sygnale w drug
stron i z przyjemnoci sucha, jak
ona woa przez radio:
Zawracaj i jed na zachd!
Tej nocy Vern i Ida siedzieli w salonie,
od strony motelu, ale nic nie syszeli. W
telewizji lecia Peter Mason, potem
Ironside. I zaraz syreny zawyy tu pod
ich domem. Naturalnie wyszli na ulic,
eby zobaczy, co si dzieje. Vern by w
kapciach, a Ida w pomaraczowym
szlafroku. I na bosaka. Policja zajechaa
tak nagle.
Ida nigdy nie widziaa podobnej sceny.
Wozy patrolowe podjeday co chwila,
byskajc niebieskimi wiatami, i
strasznie wyy syreny. Rne dwiki

dobyway si z gonikw. Grzmiay

rozkazy dla policjantw, inne goniki
znw monotonnie powtarzay raz po raz
to samo polecenie skierowane do
gapiw: PROSZ OPUCI CHODNIK.
PROSZ OPUCI CHODNIK. Ida
patrzya na byski wiata i owietlone
plamy, wtedy podjechaa karetka i
wybiegli z niej sanitariusze. Jeden wielki
reflektor zacz kry, jak gdyby w
poszukiwaniu winnych. Nietrudno byo
poczu si pod obserwacj, za kadym
razem gdy wiato przelizgiwao si po
twarzy. Syreny wyy jak oszalae. Co p
minuty pod motel zajeda z rykiem
nowy wz policyjny. Ludzie zbiegli si
nawet z ulicy Centralnej, o trzy
przecznice dalej. Byo wicej haasu, ni
gdyby poar ogarn miasto Provo.

Przyjecha SWAT. Taktyczny Oddzia

Broni Specjalnych. Dwie grupy po piciu
ludzi, jedna po drugiej. W
ciemnogranatowych, lunych
dwuczciowych mundurach, w
czarnych, wysoko sznurowanych butach,
wygldali jak spadochroniarze. Tyle e
na koszulach mieli wypisane sowo
POLICJA, duymi tymi literami.
Chodzili niele obadowani: mieli
strzelby, pistolety magnum 357,
karabinki pautomatyczne, gaz
zawicy. Po upalnym dniu noc okazaa
si chodna, lecz byli porzdnie spoceni.
Gorca jest noc w kuloodpornej
kamizelce noszonej pod mundurem.
Na dziedzicu motelu jeden z goci
krzycza:

 Widziaem, jak kto tam wbieg!

Wskazywa drzwi pokoju na dole, numer
sto pitnacie.
Nieatwo byo dosta si do uzbrojonego
zabjcy. Policjanci spocili si, rbic
drzwi na kawaki. Potem napucili do
rodka od cholery gazu. W maskach
przeskoczyli kup odpadkw z porbanej
sklejki. W pokoju nie byo nikogo.
Zapach gazu obezwadniajcego, do
zudzenia przypominajcy smrd
rzygowin, wydoby si na dziedziniec
motelu. Przez reszt wieczoru wszystko
cuchno wymiotami.
Na zewntrz ludzie pdzili w stron
biura. Dzieciaki podbiegay, zaglday i
uciekay. W kocu tum ustawi si przy
panoramicznym oknie i sta patrzc, jak

sanitariusze ugniataj klatk piersiow

Benny'ego Bushnella. Lea teraz na
noszach przed kontuarem. Ida przez
moment widziaa zakrzep krew. Kantor
recepcji przypomina rzeni.
Sanitariusze biegali tam i z powrotem od
biura do karetki. Nie wpucili do rodka
Chris i Davida Caffee. Chris wci bya
pprzytomna. Kiedy zadzwoni telefon,
oboje z Davidem spali i obudzili si na
dwik krzyku Debbie:
Kto strzela do Bena!
Waciwie przez sen Chris powiedziaa:
Wiesz, to kiepski dowcip w rodku
nocy. Mao zabawne.
Czowiek wyrwany z gbokiego snu w
ogle nie kojarzy. Miotali si chwil po

pokoju, szukajc ubra, i popdzili do

motelu. Par godzin pniej dopiero
Chris spostrzega, e tak si spieszyli, i
David cay czas chodzi z rozpitym
rozporkiem.
Chris przepchaa si do frontowych
drzwi motelu i krzykna:
Debbie, jestem tutaj!
Widziaa, e Debbie, ktrej gowa ledwie
wystawaa ponad kontuar, syszy jej gos,
bo przesza z biura do swego mieszkania
i otworzya prywatne drzwi wejciowe.
Debbie trzymaa maego Benjamina
owinitego kocykiem i wielk plastikow
torb pieluch. Podaa, a waciwie rzucia
dziecko Chris. Cisna nim w jej stron.
Jakby nie byo prawdziwe. Debbie nie

histeryzowaa, lecz jej wygld budzi

niepokj.
Ben ma postrza gowy i wydaje mi si,
e umrze powiedziaa Debbie. Chris
zaprotestowaa:
Och nie, Debbie. Pamitasz, jak moja
mama zleciaa ze schodw w
Waszyngtonie i miaa pknicie czaszki?
Krwawia z gowy strasznie, ale przecie
wyzdrowiaa. Ben te wydobrzeje.
Waciwie nie wiedziaa, co powiedzie.
Ile razy kogo postrzelili w gow?
Naprawd nie wiedziaa, co to znaczy.
Debbie wesza z powrotem do domu, a
David popatrzy na Chris i rzek:
Jeli strzelono mu w gow, to ju po
nim.

Mniej wicej w tej wanie chwili do

Chris dotaro, e dziecko zachowuje si
bardzo dziwnie. Benjamin zwykle j
poznawa. Chris tak czsto pracowaa
razem z Debbie w Orodku, e may
Benjamin widywa Chris od urodzenia
prawie codziennie. Zwykle by przy niej
bardzo oywiony i niesforny. Teraz lea
jak nieywy. Oczy mia cakiem
znieruchomiae. Jak wpad jej w rce, tak
lea bez ruchu.
Vern troszk zna Bushnella. Zwykle
zamieniali dwa sowa, gdy Vern
spryskiwa trawnik, a Bushnell podlewa
kwietniki na dziedzicu motelu. Kiedy
wieczorem na podjedzie pastwa
Damico pozostawiono stert starych
desek i trzeba byo poleci to uwadze

Bushnella. Przeprosi wtedy i powiedzia,

e ju on si wemie za tych stolarzy.
Rano sterta znikna. Vern uzna go za
czowieka sumiennego.
Do Verna podszed wanie Martin
Ontiveros i powiedzia:
Gary to zrobi. Vern spyta:
Jaki Gary? Chopak odrzek:
Gilmore. . ' Vern mu na to:
Skd wiesz, e Gary to zrobi?
Widziae go przy tym?
Nie odrzek Martin Ontiveros.

W takim razie skd wiesz, e ja tego

nie zrobiem? obruszy si Vern. Nie
widziae, jak to si stao.
Vern mu powiedzia:

 Id, zgo na policj. Jeeli mylisz, e

to on, id i powiedz.
Wtedy Ontiveros opowiedzia, jak Gary
niedawno podjecha do stacji i mia cae
spodnie we krwi.
Vern pomyla, e wobec tego warto
spraw wyjani. Zapa jednego
gliniarza, Phila Johnsona, oenionego z
siostrzenic Idy, i poprosi go o
sprawdzenie. Nastpia wymiana zda
przez policyjne radio. Wrci Phil i
powiedzia:
Vern, zdaje si, e to on.
Mylisz, e on to zrobi? spytaa Ida.
No. Zrobi to, gupi gwniarz
odrzek Vern.

Glen Overton, waciciel motelu City

Center, wysucha wanie dziennika
telewizyjnego, gdy zadzwonia Debbie.
Mieszka w Indian Hills, na drugim
kocu Provo, lecz szybko dotar na
miejsce swoim zielonym BMW,
przejedajc po drodze wszystkie
czerwone wiata.
Kiedy dojecha, na ulicy panowa chaos.
Peno policji oraz gapiw toczcych si
na chodniku i caej jezdni. Jaki
niesyszalny dwik wisia w powietrzu,
jak gdyby wszyscy czekali na krzyk. Glen
nie mg si zdecydowa, czy
przypomina to katastrof, czy karnawa.
Zanim w ogle sprbowa dosta si do
rodka, zobaczy, e Debbie stoi sama
pod drzwiami swego mieszkania. Wida

byo, e przesza ciki szok. Obj j

ramieniem i podtrzyma. Pytaa wci:
Czy Ben umrze?
Poniewa nie chcieli jej wpuci do
kantoru, Glen poprosi J w kocu, by
zaczekaa chwil pod drzwiami.
Przedstawi si i wszed do rodka;
patrzy na sanitariuszy zajmujcych si
Benem. Policja znaczya kred dywan i
fotografowaa pust usk na pododze.
Kiedy zobaczy, jak Benowi robi masa
serca medyk brutalnie i miarowo
napiera z caych si na klatk piersiow
Bena wiedzia ju, e Ben umar lub
umrze za chwil - Masa serca to
ostatnia deska ratunku.
ledczy poprosi Glena o podliczenie
rachunkw i ocen strat. Glen

powiedzia im od razu, e nigdy nie

trzymali w kasie wicej ni sto dolarw.
Kad wiksz sum chowao si w
mieszkaniu.
W tym momencie sanitariusze skoczyli
przygotowywa Bena do drogi. Glen
Qverton odnalaz Debbie, wsadzi j do
swego BMW, i jak tylko karetka ruszya,
pojechali za ni.
Podczas jazdy Glen za kierownic nie
mg przebole ironii losu, e Benowi
zaleao na tej pracy, bo miaa mu
zapewni yciowe bezpieczestwo.
Tego dnia, kiedy Glen pierwszy raz z nim
rozmawia, Ben powiedzia, e pracuje w
Salt Lak, lecz nienawidzi dojeda.
Mwi o swoim przeczuciu, i moe
zgin w drodze. Glen podziela jako

obawy Bushnella. Byo wielu

kandydatw z podobnymi kwalifikacjami
jak Ben, lecz to on zosta przyjty,
wanie dziki swemu przewiadczeniu,
e musi przesta jedzi. Glen nie
aowa decyzji. Waciwie to nigdy nie
spotka kierownika, ktry tak by si
stara. Ben wci mu opowiada, e chce
uporzdkowa swoje ycie. Nie wiedzia,
kiedy przyjdzie mu odej. Mia lekk
obsesj na punkcie nie zrobionego
dyplomu, a tu, by moe, szykuje mu si
drugie dziecko.
Ida telefonowaa do Brendy.
Kochanie, kto strzela do tego miego
pana Bushnella obok. Ida si
rozpakaa. Szlochajc zdoaa

powiedzie: Kto widzia, jak Gary

stamtd uciek. Zidentyfikowali go.
Och, mamo.
Brenda cay wieczr chodzia w kko z
jakim przeczuciem nieszczcia. Ida
orzeka:
On do ciebie przyjdzie. Zawsze
przychodzi.
Brenda znaa dyspozytork na policji w
Orem, zadzwonia wic, eby jej
powiedzie:
Waciwie to tylko moje podejrzenia,
ale zdaje si, e mog Potrzebowa
pomocy w zwizku z wizyt kuzyna.
Pogadaj z Tobym Bathem, zanim
skoczy sub.

Toby by jej ssiadem. Troch tak, jakby

miaa prywatn ochron Policji.
Nastpnie zaryglowali drzwi i Johnny
wyj swoj strzelb, kaliber 22. Niemal
w tej samej chwili zadzwoni telefon. To
by Gary.
Brenda, czy Johnny jest w domu?
Mog go prosi? Brenda pomylaa: co
nowego. Zwykle chce rozmawia
najpierw ze mn.
Powiedzia: \
Johnny, potrzebuj pomocy.
Co si stao?
Postrzelili mnie odrzek Gary.
Powanie mnie zranili, mwi ci. Jestem
u Craiga Taylora i trzeba mi twojej
pomocy.

W szpitalu Glen Overton prbowa

skupi uwag Debbie na czym innym,
skoni j wic, by zadzwonia do swego
wujka z Pasadeny. Chyba odczuwaa
potrzeb informowania o nieszczciu
innych ludzi, bo kiedy weszli Chris i
David Caffee z Benjaminem, Debbie
natychmiast poprosia Chris o kontakt z
biskupem Bena, Deanem
Christian-senem. Wymagao to troch
zachodu.
W ksice telefonicznej Orem-Provo
peno byo Christiansenw, kady o innej
pisowni. Takie to ju supermormoskie
nazwisko. Poza tym Chris nie wiedziaa,
czy Dean to imi, czy tytu *.
Umiecili wreszcie Debbie w nieduym
gabinecie. Usiada i mylaa o tym, e

musi w co wierzy. Zacza wic myle,

e Ben wyzdrowieje. Wtedy zauwaya
lekarza i biskupa Christiansena, ktrzy
weszli i usiedli obok. Dlaczego lekarz nie
jest przy Benie? Potem wszed inny
lekarz. Wszyscy siedzieli w milczeniu.
Powoli do niej dotaro. Zbierali si w
sobie.
Biskup Christiansen popatrzy na ni i
co cicho szepn. Nie dosyszaa.
Wpatrzona bya w jego srebrne wosy.
Lekarz powiedzia, e gdyby Ben wyy,
staby si warzywem. Ta uwaga zapada
jej w wiadomo. Wyklarowaa myli.
Debbie powiedziaa:
Gdyby Ben wyy, byby ciepy, a ja
mogabym go karmi i o niego dba.
Nigdy nie bya bardziej pewna swego.

Przynajmniej miaabym go przy sobie

mwia.
Poznaa Bena w Instytucie Mormoskim
podlegym City College w Pasadenie,
kiedy miaa dwadziecia jeden lat. Nawet
nie marzya, e mgby si z ni umwi.
By wysoki i bardzo przystojny, z fal
adnych ciemnych wosw zaczesan do
tyu, a c ona metr pidziesit w
kapeluszu, niedawny obuziak z
szerokim, zadartym nosem i lekko
cofnit brod. Jednak upara si, e
bdzie siedzie tu za nim. Chciaa mie
go na oku.
Troch potrwao, zanim Ben si z ni
umwi, ale w Wigili 1972 roku wreszcie
to zrobi i poszli razem do kocioa.
Debbie nie zapamitaa ani sowa z

homilii biskupa, bo po prostu siedziaa

przy Benie. Potem spotykali si ju
kadego wieczoru. Szczcie czerpali z
patrzenia na siebie nawzajem. Chodzili
ze sob niecay tydzie, a ju postanowili
si pobra.
Tak si zoyo, e Glen Overton
towarzyszy Debbie, kiedy j
wprowadzili, eby moga zobaczy Bena.
Dla Glena to bya najgorsza rzecz z
caego wieczoru. Patrzy na czowieka, z
ktrym rozmawia trzy godziny temu.
Teraz ten czowiek lea bezwadnie,
twarz fioletowa, otwarte usta. Glen
widzia kiedy chopca, ktry zgin w
lawinie. Ale to tutaj byo gorsze.
Ben lea nakryty przecieradem a po
szyj, lecz Debbie podesza, obja go i

uciskaa. Naprawd obja go

ramionami. Trzeba byo j wrcz
odcign. Nie puszczaa. Pozwolili jej
zosta jeszcze p minuty, zanim zostaa
poproszona do wyjcia. W kocu i tak
trzeba j byo odciga.
Lekarz wzi na bok Chris Caffee.
Czy Debbie moe pojecha z pani do
domu? Nie ma w Provo nikogo. Chris
powiedziaa:
Zgoda, pod warunkiem e policja
bdzie sprawdza mj dom co Minuta
przez ca noc. Z pewnoci nie zapano
jeszcze mordercy.
Kiedy wychodzili ze szpitala, dogonia
ich przy samochodzie pielgniarka i
wrczya papierow torb z

zakrwawionym ubraniem Bena, jego

portfelem i zegarkiem. Spytaa:
Czy chce pani jego obrczk?
Debbie spojrzaa po nich, szukajc
odpowiedzi.
Czy ja chc? David odrzek:
Moesz j przecie zabra. Chris
dodaa:
Jeeli zdecydujesz, e nie chcesz jej
mie, mog mu j woy z powrotem.
Stali i czekali na pielgniark, ktra
wesza do rodka, potem wysza i
powiedziaa:
Nie moemy zdj tej obrczki. On
jest strasznie gruby. Chce pani, ebymy
j wycili? Potworna baba. Odparli:

 Prosz zostawi.
Debbie wyranie osaba. Nie pakaa
histerycznie ani nic takiego, tylko si
jakby zapada.
Julie Taylor wrcia tego dnia ze szpitala
i spaa wraz z Craigiem w ich
podwjnym ku, kiedy kto zapuka.
Craig podszed do szybki w drzwiach i
wyjrza. Na ganku sta Gary. I z miejsca
powiedzia:
Postrzelili mnie.
Nie omieszka pokaza Craigowi
krwawicej rki i mwi, e go bardzo
boli.
Gary nie zapyta, czy moe wej do
rodka, a Craig nie czu si cakiem
gotw go wpuci. Nie mia pojcia

dlaczego, po prostu nie chcia go

zaprasza. Julie dopiero co wysza ze
szpitala; nie mia ochoty na krwawe
plamy w caym domu, ktre ona
musiaaby sprzta.
Jednak Gary jakby tego nie zauwaa.
Powiedzia, e potrzebuje pomocy. Musi
dosta ubranie. Chce, eby Craig odwiz
go na lotnisko.
Mog ci zawie do szpitala, jak ci to
pasuje powiedzia Craig.
Nie odrzek Gary z drugiej strony
drzwi. Nie mog tam jecha. Wcale
nie okaza zoci. Powiedzia co
bezgonie, potem poprosi: W takim
razie zadzwo do Brendy.
Craig usysza jej gos i poda suchawk
Gary'emu, ktry sta na ganku. Julie bya

naprawd zmczona. Ktem oka Craig

dostrzeg, e znowu zasna.
Podczas gdy Johnny rozmawia z Garym,
podjecha wozem patrolowym Toby Bath
z koleg, Jayem Barkerem, i dali znak
Brendzie, eby wysza. Podchodzc do
samochodu, usyszaa w policyjnym
radiu komunikat do wszystkich wozw.
Gos mwi:
Uwaamy, e Gilmore jest uzbrojony i
wyjtkowo niebezpieczny. Przygotowa
si do strzaw bez ostrzeenia. Zacza
przeklina. Wreszcie opanowaa si i
powiedziaa:
Chodcie do rodka. Gary wanie
dzwoni.
Johnny potrzebowa dugopisu, eby
zapisa adres, jaki podawa mu Gary,

odda wic Brendzie suchawk. Zebraa

si do kupy i powiedziaa:
Co tam u ciebie, Gary?
Opowiedzia t sam historyjk o
czowieku, ktry rabowa sklep i strzeli,
w momencie gdy Gary chcia temu
zapobiec. To bya gwniana historyjka, a
z niego gwniany kamca. Bez dwch
zda.
Przyjedziesz do mnie? spyta Gary.
Dobra powiedziaa. Przyjad.
Mam kodein i bandae. Gdzie jeste?
Poda jej adres. Powtrzya gono, eby
Johnny mg zapisa. Toby Bath i Jay
Barker stali tam w mundurach i te
zapisali.

Co z tego, e Gary jest u Craiga Taylora.

Craig ma on i dwoje dzieci. Brenda ju
wyobraaa sobie t strzelanin. Odkada
suchawk a tu gliniarze proponuj, eby
Johnny jecha ciarwk. Oni schowaj
si z tyu.
Jak Gary by zobaczy, e on przywozi ze
sob gliny, nikt nie wyszedby cao.
Johnny spostrzeg, e zapala papierosa
za papierosem, poprzedni, dopiero co
zapalony, dymi w popielniczce.
Powiedzia:
Ja nie chc tam jecha.
Nigdy chyba nie mia wikszego stracha.
Policjanci po namyle przyznali, e to
zbyt ryzykowne.
Brenda owiadczya:

 Ja pojad. Nie sdz, by Gary mi

zrobi co zego. Pozwlcie mi tylko zaj
si jego rk. Johnny odpar:
Ty nie jedziesz.
Gliny te powiedziay nie". Bez gadania.
Brenda nie wiedziaa, czy jej to ulyo,
czy dopieko.
Johnny pojecha z Tobym Bathem i
Jayem Barkerem na Komend Gwn w
Orem, eby pozna ich zamiary. Do
Brendy zadzwoni szef policji z Orem i
powiedzia:
Prosz zatrzymywa Gilmore'a tak
dugo, jak pani da rad. Potrzebujemy
czasu.
Zgodzili si, by Brenda nawizywaa
kontakt z policj przez radio

samochodowe, bo trzeba byo zwolni

telefon dla Gary'ego.
Wkrtce Craig zadzwoni jeszcze raz.
Powiedzia:
Gary si tu dziebko denerwuje. Jak
dawno Johnny wyjecha?
Pan powie Gary'emu odrzeka
Brenda e jak zwykle Johnowi
zabrako benzyny.
Moe go to uspokoi na par minut.
Johnny syn w rodzinie jako osobnik,
przez ktrego wszyscy si spniaj,
kiedy on tankuje. Na ulicy przed domem
wozy policyjne z piskiem skrcay za rg.
Craig znowu zadzwoni. Brenda
powiedziaa, e Johnny si nie odzywa,
ale pewnie zabdzi. Wyjania, e ludzie

mieszkajcy w Orem maj do czynienia z

ukadem prostopadych ulic, bardzo
atwym. To ich rozpieszcza. Nie wiedz,
jak si odnale w niesamowitej
pltaninie ulic Pleasant Grove, gdzie
Czwarta Pnocna wypina tyek w
okolicach Trzeciej Poudniowej.
Poczya si z policj, by im powiedzie,
e Gary si niecierpliwi. Czua si jak
zdrajczyni. Zaufanie Gary'ego byo
broni, ktrej uya przeciw niemu. Co
prawda, chciaa, eby wpad, ale nie tak,
nie przez wymuszon zdrad z jej strony.
Craig wyszed posiedzie razem z Garym.
Siedzieli w ciemnoci na ganku
parterowego domu. Poniewa wczeniej
Craig spa, nie wiedzia nic o
zabjstwach popenionych wieczorem.

Wypadki poprzedniej nocy nie daway

mu spokoju, lecz nie czu si na siach,
by spyta Gary'ego wprost. Powiedzia
tylko:
Gary, jelibym wiedzia, e maczae
palce w morderstwie tego Jensena,
wydabym ci w tej chwili. Gary odrzek:
Przysigam na Boga, e nie
zastrzeliem faceta. Patrzy mu prosto w
oczy. Opanowa do perfekcji sztuk
przenikania wzrokiem na wylot.
Gary ponownie prosi go o telefon. Craig
wszed do rodka, podnis suchawk i
jeszcze raz porozmawia z Brend. Bya
zdenerwowana. Craig mniej wicej
wyczu, e wezwaa policj. Nie mwia
mu o tym, zapytaa tylko, czy on i
rodzina maj si dobrze i czy Gary

przyzwoicie si zachowuje, na co Craig

odpar:
Wszystko dobrze. Z nim te. Wyszed z
powrotem na ganek.
Gary powiedzia, e ma przyjaci w
stanie Waszyngton i sdzi, e przyjdzie
mu zej do podziemia. Wspomina o
Patty Hearst. Mwi, e moe zapa
kontakt z jej star siatk. Craig nie mia
pojcia: moe naprawd j zna, a moe
si tylko przechwala. Jeszcze raz spyta
Gary'ego, czy ten chce jecha do szpitala.
Gary stwierdzi, e jest przecie po
odsiadce i w szpitalu go nie zrozumiej.
Siedzieli przed domem ju p godziny.
Gary opowiada o April. Powiedzia, e z
niej niekiepska sztuka. Mwi, e jest
naprawd fajna". Im duej siedzieli,

tym bardziej Gary si uspokaja. Ju

prawie cakiem zwtpi. Powiedzia, e
kiedy si urzdzi, przyle Craigowi
obrazek. I dorzuci:
Podam ci mj nowy adres. Moesz
przesa mi ciuchy i ca reszt. Zabra
ze Spanish Fork swoje obrazki, wiersze,
szar kopert pen zdj i inne
drobiazgi. Powiedzia: Przelij mi te
raty, jak ju si urzdz.
W mylach Craig w kko powtarza:
Dalej, Johnny, ty skurczybyku, przyjed
tu wreszcie.
Kiedy pastwo Caffee dotarli do domu,
okazao si, e Debbie jest caa we krwi.
Chris musiaa wzi j do drugiego
pokoju, eby si przebraa. Nastpnie
Debbie chciaa telefonowa. Zadzwonia

do swojej mamy, do siostry Bena, do

wasnych braci i sistr, potem do
przyjaciela Bena, Portera Dudsona z
Wyoming. W kko telefonowaa.
Uderzaa w pacz i mwia: Zastrzelili
Bena, on nie yje." Zupenie jak nagranie
na tamie.
Chris rozoya wersalk w salonie i
leaa tam z Davidem, podczas gdy
Debbie koysaa Benjamina, siedzc w
bujanym fotelu.
Tym razem zadzwoni Gary.
Gdzie John? spyta.
Powinien ju tam dotrze
odpowiedziaa Brenda.
Ale go nie ma, jak pragn Boga
rzek Gary.

 Suchaj, zotko, uspokj si

powiedziaa.
Kuzynko droga, czy on naprawd
pojecha?
On przyjedzie, Gary. Nagle j olnio.
Gary, jaki tam jest numer domu, 67
czy 69? Gary odpar:
Nie, tu jest 76.
Ojej! zawoaa Brenda. Daam mu
zy adres.
Teraz ju nie zapomnisz, co?
warkn.
Nie, Gary zaprzeczya potulnie.
Johnny ma radio w ciarwce, a ja
tutaj. Podam mu ten numer. Tylko
poczekaj. Nabraa powietrza. Jak ci
si robi sabo albo rana dokucza, to moe

wyjd przed dom na wiee powietrze,

pooddychaj gboko. I zapal wiato,
eby ci Johnny mg zobaczy.
Masz mnie za kompletnego
przygupa? spyta Gary.
Przepraszam, zosta w rodku
wycofaa si.
Dobra powiedzia. Musia jej nadal
ufa.
Ledwo si wyczy, znowu zacza kl.
Zaatwianie sprawy w ten sposb byo
okropnie niewaciwe. Skontaktowaa si
jednak z policj eby im powiedzie:
On si bardzo niecierpliwi.
A Gary'emu, ktry wkrtce zadzwoni
kolejny raz, powiedziaa:

 Suchaj, ja wiem, e ci boli. Bez

nerww. Sied i nie ruszaj si.
Brenda bya podczona do dowdztwa
policji z Provo, Orem Pleasant Grove,
dlatego syszc radiowe komendy
dyurnych dyspozytorek domylia si,
e ewakuuj po cichu ludzi z domw w
ssiedztwie Craiga Taylora. Policjanci
zajmowali pozycje. Jeden z dowdcw
pyta, w ktrym pokoju siedzi Gary, i
powiedziaa mu, e, jej zdaniem, \v
salonie. Czy wiato jest zapalone,
dopytywa si. Odrzeka, e nie sdzi.
W tym momencie znw zadzwoni Gary.
Jak Johna nie bdzie tu za pi minut,
spywam.
O Jezu, Gary zawoaa. Ukrywasz
si, czy co? Gary powtrzy:

 Za pi minut mnie tu nie ma.

Odrzeka mu:
Uwaaj na siebie, Gary. Kocham ci.
Mrukn: aha", i wyczy si.
Policji powiedziaa:
On wychodzi. Wiem, e ma pistolet,
ale na Boga, postarajcie si go nie zabi.
I dodaa: Mwi wam. Nie
strzelajcie. On nie wie, e tam jestecie.
Moe uda si go otoczy.
Nie bya pewna, czy jej sowa do kogo
dotary.
Po ostatnim telefonie Craig porozmawia
jeszcze z Garym przez szybk w
drzwiach, a wreszcie Gary powiedzia:
Wystaw gow przez drzwi, niech
zobacz twoj twarz. Craig z Garym

podali sobie donie i Gary owiadczy:

Oni tu nigdy nie przyjad, w takim razie
id.
Wymienili ucisk doni, kciuki w gr,
porzdny ucisk rk, a Gary wci
patrzy Craigowi w oczy. Pniej poszed
do ciarwki. Craig zgasi wiato na
ganku i obserwowa, jak Gary jedzie w
d ulicy.
Przez chwil Brenda suchaa
sprawozdania na ywo. Gos na
specjalnej czstotliwoci mwi:
Gilmore wychodzi. Widz jego
ciarwk. Teraz odjeda. Ma zapalone
wiata.
Potem usyszaa, e Gary jedzie wprost
na pierwsz blokad. Nie dowiedziaa
si, co nastpio dalej. Zdaje si, e

wymin blokad. Zwia. Jecha

swobodnie gdzie w Pleasant Grove.
Usyszaa gos kogo z policji:
Musz teraz pani wyczy.
No i wyczyli j. Na ptorej godziny.
Tyle czasu mino, zanim si
dowiedziaa, jak to byo.
Craig zadzwoni do Spencera McGratha i
powiedzia, e Gary ma kopoty i moe
prbowa si do niego zwali. Zdaniem
Craiga, goni go policja. Spencer na to:
O rany, co ty mwisz.
Wyj swoj strzelb na jelenie i pooy
przy drzwiach.
Oddzia SWAT z Provo, piciu
funkcjonariuszy z Orem, trzech z
Pleasant Grove, ze dwch szeryfw

okrgowych i par drogowych patroli

wszyscy zebrali si w szkole redniej
Pleasant Grove, gdzie naprdce
zorganizowano centrum dowodzenia.
Poniewa zanosio si na strzelanin,
rozpoczto oczyszczanie terenu wok
domu Craiga Taylora. Oznaczao to
stpanie na palcach od drzwi do drzwi,
budzenie ludzi, wyprowadzanie ich z
obszaru zagroenia co wymagao
czasu. Jednoczenie ustawiono blokady
drg.
Kiedy przysza wiadomo, e kto
odjeda spod domu Craiga Taylora w
biaej ciarwce, wszyscy spodziewali
si, e pojazd zbliy si penym gazem.
Zupenie ich zmylio, gdy biaa
ciarwka nadjechaa z umiarkowan

prdkoci, zwolnia i wymina

przeszkod. To nie bya jaka potna
blokada. Tylko bariera w poprzek
jednego pasma na drodze dwupasmowej,
gdzie na poboczu sta policyjny
samochd. Kiedy ju facet w biaej
ciarwce przejecha, zoono raport, e
mia krtk brod. Wtedy dotaro. To on.
Dwa wozy wystartoway.
Z blokad jest jeden kopot: moe ona
spowodowa gwatown wymian ognia.
Dlatego porucznik Peacock, dowdca
operacji kierowanej ze szkoy w Pleasant
Grove, powiedzia swoim ludziom, e w
razie wtpliwoci maj przepuci biay
pojazd. Chwil potem odebra wiadomy
raport. Kierowca biaej ciarwki
pasowa do rysopisu Gilmore'a. I

Peacock mg wrcz zobaczy, jak biaa

ciarwka przejeda o parset metrw
od szkoy, kierujc si na wschd, w
stron gr, ulic zwan Battle Creek
Drive. Rzeczywicie toczya si niezbyt
szybko. Ograniczenie prdkoci
przekraczaa o jakie dziesi czy
pitnacie kilometrw na godzin, a
wynosio ono w tym miejscu tylko
czterdzieci. Peacock wezwa przez radio
samochd, eby jecha za ciarwk, ale
okazao si, e wszystkie wozy w
ssiedztwie s gdzie poprzydzielane,
wsiad wic do swego nie oznakowanego,
czterodrzwiowego chevelle rocznik
siedemdziesit sze i pody za
Gilmore'em. Minwszy kilka przecznic
dogoni go na tyle, e przynajmniej
widzia ciarwk. Poniewa poda

swoj pozycj przez radio, jeszcze jeden

samochd, prowadzony przez Rona
Allena, doczy z tyu.
Biaa ciarwka wykonaa skrt w
prawo i pojechaa na zachd wzdu
pustej wiejskiej drogi na obrzeach
Pleasant Grove. Po obu stronach stao
jedynie par domw, lecz Gilmore
wjeda z powrotem w obszar gsto
zamieszkany. W tym momencie doczy
jeszcze jeden wz patrolowy i Peacock
uzna, e teraz ma wystarczajce
wsparcie do zastopowania ciarwki.
Droga, po ktrej jechali, nie bya zbyt
szeroka, lecz trzy samochody mogy
zmieci si na niej obok siebie. Wobec
tego nada przez radio, eby tamci dwaj
zrwnali si z nim od lewej, i kiedy tak

si stao, wszyscy trzej wczyli dugie

wiata i czerwone sygnay na dachu.
Przez gonik Peacock wykrzycza:
KIEROWCA W BIAEJ CIARWCE,
ZATRZYMA POJAZD, ZATRZYMA
POJAZD.
Widzia, e ciarwka zwalnia po chwili
wahania i zatrzymuje si. Peacock
otworzy drzwi swego wozu. Na
przednim siedzeniu mia dubeltwk,
remingtona kaliber dwanacie, lecz
instynktownie wysiad uzbrojony w
pistolet subowy.
Biaa ciarwka zatrzymaa si na
rodku drogi. Peacock sta za zason
otwartych drzwi swego samochodu.
Sysza, jak Ro Allen kae Gilmore'owi

podnie rce do gry. Unie tak, eby

byo je
wida przez tyln szyb szoferki.
Czowiek w ciarwce si waha. Allen
musia trzy razy powtrzy wezwanie,
zanim tamten w kocu podnis rce.
Nastpnie Allen kaza mu wystawi rce
przez boczne okno od strony kierownicy.
Kierowca si znw zawaha. Wreszcie
uleg. Wtedy kazali mu otworzy drzwi
klamk od zewntrz. Po otwarciu drzwi
mia natychmiast wysiada z ciarwki.
Do tego czasu Peacock zdy okry
swj wz i stan z tyu za wiatami, po
prawej stronie drogi, gdzie byo ciemno.
Mia pistolet w pogotowiu. Wiedzia, e
podejrzany go nie widzi. Oczy tego
czowieka olepiby blask reflektorw. Z

kolei pozostali funkcjonariusze stanli za

oson drzwi swoich wozw patrolowych.
Na komend ten czowiek odszed na
dwa kroki od swego pojazdu. Waha si.
Kazali mu si pooy na drodze. Znw
si zawaha. W tej samej chwili jego
ciarwka zacza si toczy
bezwadnie. Dalej si waha. Nie
wiedzia, czy goni ciarwk i wrzuci
rczny hamulec, czy si ka. Wtedy
Peacock krzykn: NIECH ODJEDA.
KAD SI NATYCHMIAST. NIECH
SAMOCHD JEDZIE. Czowiek zrobi w
kocu, co mu kazano, i biaa ciarwka
oddalaa si coraz bardziej, nabierajc
prdkoci na drodze biegncej w d
prosto do miasta.

Powoli, agodnie, niemale przemylnie

zjechaa z pobocza, zwalia pot,
przejechaa pastwisko i stana w polu.
Wwczas wszyscy trzej policjanci z
broni w pogotowiu ruszyli do przodu po
asfalcie. Peacock i drugi policjant mieli
pistolety. Trzeci 'trzyma karabin.
Z chwil gdy znaleli si blisko, Peacock
odoy bro i zrewidowa lecego.
Jednoczenie funkcjonariusz Allen
rozpocz odczytywanie Mirandy Ma
pan prawo milcze i nie odpowiada na
pytania. Czy pan rozumie? spyta
Allen. Nastpio kiwnicie gow.
Mczyzna si nie odezwa.
* Nazwa pochodzi od orzeczenia Sdu
Najwyszego Stanw Zjednoczonych
(tzw. Miranda ruling) z r. 1966, ktre

poczyo prawo podejrzanego do

ochrony przed samooskareniem"
(Pita Poprawka do Konstytucji) i
doradztwa prawnego" (Szsta
Poprawka). Orzeczenie wydane zostao w
zwizku ze spraw Ernesto Mirandy
oskaronego o gwat, sdzonego w stanie
Arizona. (Przyp. tum.)
Cokolwiek pan powie, moe zosta
uyte przeciwko panu przed sdem. Czy
pan rozumie? Kiwnicie.
Ma pan prawo do porady adwokackiej
przed rozmow z policj i do obecnoci
adwokata przy zadawaniu jakichkolwiek
pyta, teraz i w przyszoci. Rozumie
pan? spyta Allen. Kiwnicie.
Jeeli nie sta pana na opacenie
adwokata, zostanie panu przydzielony

adwokat bezpatnie. Rozumie pan?

pyta Allen.
Mczyzna kiwn gow.
Jeeli nie ma pan dostpu do
adwokata, ma pan prawo milcze a do
chwili umoliwienia panu kontaktu z
prawnikiem. Rozumie pan? pyta
Allen.
Mczyzna kiwa gow.
Teraz, gdy pozna pan przysugujce
mu prawa, czy zgadza si pan
odpowiada na pytania pod nieobecno
adwokata? zapyta Allen.
Porucznik Peacock zakada wanie
kajdanki.
Ostronie z t rk. Jest zraniona
powiedzia mczyzna.

Peacock zacisn uchwyty, obrci go i

zacz mu oprnia kieszenie. Facet
mia ponad dwiecie dolarw drobnymi i
w banknotach o niskich nominaach,
schowane po rnych kieszeniach
koszuli i spodni, oraz zupenie dziki
wyraz oczu. Jakby mwi: Co mam teraz
zrobi? Jaki nastpny ruch?"
Peacock wyczuwa, e aresztowany cay
czas rozwaa moliwo ucieczki.
Wprawdzie by skuty kajdankami, lecz
Peacock wola go pilnowa. Jak gdyby
jeszcze nie cakiem go schwyta. Na
kade polecenie ten czowiek reagowa
niezwykle opornie. Przypomina
osaczonego dzikiego kota. Cicho
przyczajony.

Z okolicznych domw zaczli wychodzi

ludzie, ktrzy stawali wkoo, eby
popatrze na zatrzymanego. Przyjecha
jeszcze jeden wz Policyjny z
porucznikiem Nielsenem i w tej samej
chwili aresztant nagle przemwi.
Hej powiedzia wskazujc Geralda
Nielsena. Z nikim nie rozmawiam,
tylko z nim.
' Wsadzili go na tylne siedzenie
samochodu Peacocka, wsiad take
Nielsen i powiedzia:
Co si dzieje, Gary? Gilmore odrzek:
Bl mi dokucza, wie pan? Moe mi
pan da tak pastylk? Wskaza
plastikow torebk, do ktrej woono
zawarto jego kieszeni. Nielsen
odpowiedzia:

 Zaraz, zawieziemy ci i tam si tob

zajm. Pojechali.
Cztery godziny przed owym pojmaniem
Kathryne przeywaa wieczr peen
strachu. April znw gdzie wybya, a upa
by cay dzie wprost niewiarygodny.
Zostawiy otwarte drzwi, okna te, i
czekay powrotu April. Oglday
telewizj. W domu czuo si takie
napicie, e nawet nie byy w stanie
pj spa. Przyjechaa Nicole z
dzieciakami i pooya si z nimi na
pododze ich pokoju, bo tak byo
chodniej, lecz Kathy i Kathryne byy za
bardzo spite, siedziay wic i gaday,
przeraone miertelnie.
Wtem, zupenie nagle, w okna wpado im
wiato reflektorw. Boe kochany, nie

wiedziay, co si dzieje. Potny gonik

zahucza, naprawd potny: TY, W
BIAYM PICK-UPIE rycza. Dwa
sowa zwariowany Gary
natychmiast wpady Kathryne do gowy.
Rany boskie, to zwariowany Gary.
Potem usyszay, jak gonik mwi: GDY
POLICZ DO DWCH, PODNIE
RCE, PODNIE RCE.
Cichszy gos powiedzia:
Przygotujcie si do strzau, jeli nie
usucha.
Na te sowa Kathryne i Kathy rzuciy si
na podog. Zupenie jak onierze,
runy instynktownie. Sypialni zalewao
jasne wiato. Policyjna latarnia krcia
si w kko. Kiedy odwayy si podnie
gowy, ujrzay trzech uzbrojonych

policjantw idcych wzdu drogi' Kto

krzykn:
Maj go!
Nicole przebudzia si z jakiego
szalonego snu i zacza krzycze.
ICathryne zapaa j woajc:
Niunia, nie id tam, nie moesz tam
i a Nicole jakby na to czekaa, byle
si wyrwa: poleciaa, eby stan w
tumie na jezdni i gapi si na Gary'ego.
Lea w powodzi wiata i chyba nie
zdawa sobie sprawy, co si dzieje.
Policja nie dopuszczaa Nicole zbyt
blisko. Stana wic kawaek dalej,
zapatrzona, a jeden gliniarz zacz
wypytywa Kathryne, ktra wanie
wysza:

 Czy pani go zna?

Kathryne przytakna i wtedy glina
powiedzia:
By tu obok pani podjazdu, kiedy go
zapalimy. Miaa pani szczcie. Inny
za gliniarz doda:
Sdzimy, e zabi te tego czowieka
zeszej nocy. Dopiero wtedy Kathryne
ogarna panika. W dalszym cigu nie
wiadomo byo, gdzie jest April.
Nicole nie moga si zdecydowa, czy
chce do niego podej, czy nie. Staa i
patrzya, jak mierz w niego z
karabinkw. Miaa w rodku
pustk.
Jednak po powrocie do domu zacza
dygota, wrzeszcze i paka. Wzia

zdjcie Gary'ego i wyrzucia do

mietnika.
Ten stuknity skurwiel! krzyczaa.
Powinnam bya go zabi, gdy miaam
okazj!
Pniej, tej samej nocy, przesza rne
przemiany. Leaa i w mylach docieray
do niej sowa jak z popsutej pyty.
Wszystko, co sobie mwili, wracao raz
po raz.
Do Brendy zadzwoni Toby Bath.
Mamy go powiedzia.
Nic mu nie jest? spytaa. > *
Nie odpar Toby. Jest zdrw i
cay.
A innym nic si nie stao? pytaa
Brenda.

 Nie ma obawy rzek Toby. Dobra,

czysta robota.
Dziki Bogu owiadczya Brenda.
Nigdy jeszcze nie bya tak zdruzgotana.
Nawet nie moga si rozpaka. Przecie
on mnie znienawidzi. On i tak za mn
nie przepada. A teraz mnie znienawidzi.
Tym wanie najbardziej si przeja.
Chris Caffee w ogle nie daa rady
zasn, a Debbie w kko powtarzaa:
Nie mog uwierzy, e Ben nie yje.
Nie mog w to uwierzy.
Wszyscy czuli si dosy paranoicznie.
Chris nawet wstaa, eby wzi prysznic,
lecz zaraz zacza si trz na widok
okna w azience, uwiadomiwszy sobie,
e zabjca moe przez nie wej. Kiedy

leci woda, nic nie sycha. Jak w filmie

Psycho.
Wrcia do pokoju i omal nie wrzasna.
Jaka wysoka posta z latark zbliaa si
do drzwi frontowych. Lecz to by tylko
policjant. Zauway, e zostawili otwarty
samochd i na tylnym siedzeniu
usadowi si kot. Zaprosili policjanta do
rodka i w ten sposb dowiedzieli si o
schwytaniu podejrzanego. Nie byo
pewnoci, czy to istotnie morderca, ale
przynajmniej policja kogo miaa.
Debbie cigle mwia takie rzeczy, na
ktre czowiek nie znajduje odpowiedzi,
zupenie jakby gada do telewizora.
Kiedy byam dzieckiem oznajmia
grywaam z chopakami w ga. Lubiam
huta si na linie spuszczonej z dachu.

Mwia to siedzc w bujanym fotelu z

Benjaminem w ramionach.
No, bardzo fajnie odezwaa si z
ka Chris.
Ben chodzi na mnstwo zaj z
ksigowoci i zarzdzania, ale gwn
jego pasj bya praca z ludmi i
doradzanie im mwia Debbie.
- To prawda przywiadczya Chris.
Debbie powiedziaa:
Nigdy nie mielimy czasu, eby pogra
w tenisa albo pojedzi na nartach
wodnych, bo nie bralimy urlopu.
Pracowalimy na caego. - Koyszc si w
fotelu z Benjaminem na rkach, patrzya
w dal. Miaa ciemnozielone oczy, ktre

teraz jednak wydaway si czarne bez

wyrazu.
- To Ben chcia, ebymy mieli dziecko
przez pord naturalny. Poszam na to, bo
my zawsze mielimy taki sam pogld na
rne sprawy.
Tak mwia Debbie. Benjamin po
urodzeniu way trzy sto siedemdziesit.
Pord odby si bez problemu. W
szpitalu by ze mn Ben. Mia na sobie
biay fartuch lekarza. Stale czuam jego
obecno. To mie przeycie urwaa na
chwil. Zastanawiam si, czy znw nie
jestem w ciy. Wczoraj powiedziaam
Benowi, e chyba jestem. Myl, e si
cieszy.
Debbie ca noc przesiedziaa w bujanym
fotelu, z Benjaminem w ramionach.

Prbowaa zoy jako ostatnie

wydarzenia, ale miaa zbyt due luki.
Widok obcego mczyzny w kantorze
motelu zostawi luk w jej percepcji.
Pniej chwila, w ktrej zobaczya
krwawic gow Bena. Tu powstaa
ogromna luka. Ben nie yje. Nie wrcia
wicej do motelu.
Nazajutrz po poudniu przyjechaa
mama Debbie, ludzie z Gminy i biskup.
Trwao zamieszanie. Debbie zostaa u
Chris i Davida jeszcze przez trzy dni,
zanim przeniosa si z powrotem do
Pasadeny. Pierwszy raz w yciu leciaa
samolotem.
ROZDZIA 17 ,
Ujty

Po aresztowaniu, w czasie jazdy do

szpitala, Gary zwrci si do Geralda
Nielsena:
Jak bdziemy sami, chc panu o tym
opowiedzie.
Nielsen si zgodzi.
Moliwo zdobycia zezna oywia go.
Oni przewanie milcz cay czas, lecz
Gilmore nawet powtrzy:
Chc o tym z panem pogada, wie pan.
W szpitalu, gdy zajmowali si Garym
lekarze, Gerald Nielsen trzyma si w
pobliu. Zdya ju zadzwoni policja
Provo, bo chcieli mie test jego doni na
obecno metalu, lecz Gilmore odmwi.
Powiedzia:

 Chc wpierw porozmawia z

adwokatem. Gerald odpar:
C, nawet jak sprowadzimy
adwokata, on tu niewiele pomoe.
Materia dowodowy.
Gilmore zapyta:
Czy mam prawo odmwi?
Tak, pewnie odrzek Gerald. A
my zawsze mamy prawo zrobi to si.
No to uyjcie siy owiadczy
Gilmore.
Zakl par razy, krzycza i zorzeczy
twierdzc, e si nie zgadza, a Nielsen
kilkakrotnie nabiera pewnoci, e to si
skoczy szarpanin, lecz w kocu
Gilmore uleg. Testy wykazay, e mia w
rku metal. Wyjani:

 Tak, dzi w pracy robiem pilnikiem.

Bya chyba czwarta rano, gdy dotarli do
Aresztu Miejskiego w Provo.
Kiedy lekarze kadli biay gips na rk
Gilmore'a, Nielsen postanowi
zaryzykowa i powiedzia:
Wsadcie tam kko, ebymy mogli
zapi mu obrczki. Gary odrzek:
Jezu, pan to ma plugawe poczucie
humoru. Nielsen czu, e zrobili
pocztek.
Noall Wooton, prokurator Okrgu Utah,
by jasnowosym, niewielkiego wzrostu
facetem, mia wysokie czoo i duy nos,
ktry wyglda na spaszczony. Wooton
zwykle tryska energi. Kiedy nabra

pary, pru naprzd niczym lokomotywa,

niestrudzenie wypeniajc obowizki.
Noall Wooton uwaa, e najlepszym ze
znanych mu prawnikw by jego ojciec.
Moe z tego wanie powodu odek
podchodzi Noallowi do garda przed
kadym wejciem na sal rozpraw.
Wooton wygrywa sprawy, lecz nadal
czu si le, bo byy nie takie, jak by
powinny. Dlatego nader skrupulatnie
przestrzega litery prawa owej nocy, gdy
przywieziono Gilmore'a do Miejskiej
Komendy Policji w Provo.
We wtorek wieczorem czy raczej w rod
o pierwszej w nocy Wooton odebra w
domu telefon, e policja zaaresztowaa
kogo pod zarzutem morderstwa w
motelu w Provo, i wysa swego zastpc

do szpitala, a sam uda si na miejsce

zbrodni do motelu City Center, gdzie
spdzi ptorej godziny, kierujc
poszukiwaniem broni. Po rozmowie z
Martinem Ontiverosem, dowiedziawszy
si, e Gilmore wrci krwawic, poszed
po ladach krwi od stacji benzynowej w
d
ulicy, a do rda, nie opodal zaroli
przy chodniku. Rozsunli gazie i
znaleli automatyczny browning, kaliber
dwadziecia dwa.
Kiedy wprowadzano Gilmore'a, Wooton
siedzia na biurku w po-koju ledczych
na Komendzie Policji w Provo, ubrany w
kowbojskie buty i levisy, dziki czemu
nie wyglda zbyt oficjalnie. Zatrzymany
sprawia wraenie do

sponiewieranego. Lew rk mia w

gipsie, a wosy w nieadzie; jego brdka a
la Van Dyck bya dziko potargana.
Piorunowa wzrokiem. Wydawa si
rozwcieczony ca afer.
Gilmore okazywa szczegln zo z
powodu acuchw na nogach. Wooton
by zadowolony, e jest paru gliniarzy
pod rk. acuchy acuchami, ale nie
miaby ochoty zosta w tym pokoju sam
na sam z Gilmore'em.
Kiedy Wooton si dowiedzia, e Gilmore
bdzie mwi tylko z Geraldem
Nielsenem, zaraz wzi porucznika na
bok i wyoy mu ca strategi: uspokoi
Gilmore'a, wcign go w co w rodzaju
koleestwa, koniecznie doradzi mu na
temat jego praw. Przy tym upewni si,

czy nie dziaa pod wpywem alkoholu,

dowiedzie si, gdzie by i co robi.
Przede wszystkim nie stosowa
naciskw.
Wooton pilnowa si, eby nie nawiza
dialogu z Gilmore'em. Taka rozmowa
mogaby atwo sta si materiaem
dowodowym i wtedy zaistniaaby
potrzeba zoenia zezna z podium dla
wiadka. Poniewa w tej sprawie Wooton
mia by oskarycielem, nie yczy sobie
wystpowa przed sdem w podwjnej
roli. Wobec tego rozmowy, prowadzonej
przez Nielsena w drugim pomieszczeniu,
wysucha przez gonik.
21 lipca 1976 r., godz. 5.00
GILMORE: Za co mnie trzymaj?

NIELSEN: Nie wiem, podejrzewam,

e za napad rabunkowy
z broni w rku. Nawet chyba wiem, za
ktry.
GILMORE: Jaki napad?
NIELSEN: Ten tutaj w Provo, dzi
wieczr w motelu i ten zeszej
nocy w Orem, na stacji benzynowej.
GILMORE: A wie pan, ja mam
naprawd mocne alibi na zesz
noc i tak samo dzisiaj.
NIELSEN: Niezbyt mocne, Gary.
GILMORE: Dlaczego?... Pojechaem,
eby mi zrobili par rzeczy
w samochodzie, tam koo Penneya.
Znajdzie pan rachunki w skrytce

samochodowej, troch wypiem.

Ciarwka mi stawaa, wic
podjechaem tu... I mwi im:
Suchajcie, zostawi tu samochd,
a odbior rano, pniej skocz do roboty
i przyjad znowu, eby tu
wynaj pokj." Wchodz, a tam jeden
facet trzyma drugiego faceta
na muszce. Chwyciem luf, a on chcia
strzeli mi w gow, wic ja
pchnem mu rk do gry i wtedy
dostaem. Przez to wylecielimy na
dwr, no i wrciem, eby zabra
ciarwk, potem pojechaem do
Pleasant Grove.
NIELSEN: To twoja wersja?

GILMORE: To prawda.
NIELSEN: Co nie mog uwierzy,
Gary, po prostu nie wierz i ja
wiem, e ty o tym wiesz.
GILMORE: Ja tylko panu mwi, jak
byo.
NIELSEN: Wiesz, ta historia mnie nie
przekonuje, jasne? Nie mog
zrozumie, dlaczego ci ludzie zostali
zastrzeleni. Dlaczego strzelie do
nich, Gary? Zastanawiam si dlaczego.
GILMORE: Do nikogo nie strzelaem.
NIELSEN: A ja myl, e owszem. Tej
jednej rzeczy nie umiem
poj.

GILMORE: Suchaj pan, zeszej nocy

cay czas byem z t
dziewczyn.
NIELSEN: Jak dziewczyn?
GILMORE: April Baker.
NIELSEN: April Baker? Skd ona
jest? Jak mog si z ni
skontaktowa?
GILMORE: Mieszka w Pleasant
Grove. Bya ze mn calutki czas.
Jej matka opowie panu, jak
przyjechaem i dosy wczenie zabraem
j
do ciarwki. Widzi pan, ja chodziem z
jej starsz siostr, ktra

mieszkaa w Spanish Fork, wie pan,

dopki si to nie rozwalio, wic
Podjechaem tam pokaza im moj
ciarwk, a April mwi:
^Zabierz mnie, bo chc co kupi bratu",
wic ja mwi: Chcesz
Pojedzi i pj na piwo?", a ona mwi:
No." Ona ma kiepskie
ukady ze swoj star. Powiedziaa:
dobra", wic pojedzilimy,
pniej pilimy piwo, palilimy ziele i ja
mwi: Chod, jedziemy do
motelu, bo musz rano do roboty." Ona
mwi: We, pojed tu, do
American Fork", no i nie mogem trafi,
wic w kocu wyldowaem

w Provo.
NIELSEN: Gdzie dokadnie?
GILMORE: W Holidayu.
NIELSEN: W Holiday Inn? Wpisae
si swoim nazwiskiem?
GILMORE: Tak, zostalimy tam do
sidmej. Odwiozem j.
NIELSEN: Do sidmej dzi rano?
GILMORE: No. Potem poszedem do
roboty.
NIELSEN: O ktrej zabrae j do
ciarwki?
GILMORE: O sidmej. O pitej. O
sidmej. Nie wiem. Nie mam
zegarka. Nie lubi nosi zegarkw.

NIELSEN: Czy ona bya z tob, jak

zatrzymae si przy stacji
benzynowej?
GILMORE: Nie stawaem przy adnej
stacji.
NIELSEN: Gary, ja jednak sdz, e
tak.
GILMORE: NIELSEN: -szlimy?
GILMORE: -NIELSEN: GILMORE:
NIELSEN: GILMORE: -NIELSEN:
GILMORE: -NIELSEN:
Nie. Widziae
browning dwudziestk dwjk, jak tu
- Zobaczyem, e tam ley pistolet.
Widziae go ju kiedy?
- Nie.

No c, jeli jest zarejestrowany na

ciebie, to wsike.
- Nie jest. Dobra. Nie wiem. Gary, ja nie
mog...
- No ale tak byo. Wiem, e pan nie
wierzy. Naprawd nie wierz, Gary. Ani
troch. Ani troch. Myl, e j nabrae,
i nie mog poj, jak to si stao, e
zastrzelie tych ludzi. Tego nie mog
zrozumie. GILMORE: Suchaj pan...
NIELSEN: Gary, powanie tak czuj.
GILMORE: Myli pan, e
zastrzelibym kogo z t dziewczyn?
NIELSEN: Nie wiem. Jakby j
zostawi w samochodzie za rogiem albo
ona by nie wiedziaa, to zmienia posta
rzeczy. GILMORE: Moe pan z ni
pogada. NIELSEN: Jak mona j

zapa? GILMORE: Mieszka z matk.

NIELSEN: Moesz opisa, jak tam
trafi?
GILMORE: NIELSEN: GILMORE:
NIELSEN:
w levisy,
GILMORE: Mog panu da telefon.
Ona moe si troch burzy, e byem z
jej crk przez ca noc...
April Baker. , - -Bya ze mn cay czas. , "
Ile ma lat?
Osiemnacie. Wic penoletnia. Nie
wiem, ale to wyglda niedobrze, Gary.
Mgby opisa napastnika? GILMORE:
Mia dugie wosy, ubrany wie pan
gra janiejsza wie pan kurtka te
levis. NIELSEN: Sprawdz to,

sprawdz, chocia nie wierz. Myl, e

tak, jak jest, zwaszcza z twoj
przeszoci, wytocz ci powan spraw
o rabunek. Wci nie pojmuj, dlaczego
oni zostali zabici, nie rozumiem...
GILMORE: Nie rozumie pan czego?
NIELSEN: Dlaczego zostali zabici. Nie
rozumiem, Gary, dlaczego zabici?
GILMORE: Kto?
NIELSEN: Facet w motelu i ten facet
tutaj...
GILMORE: Nikogo nie
zabiem. NIELSEN: Nie wiem, myl,
e to ty.
GILMORE: Tak jak mwi, ja tam
tylko wiem, gdzie byem cay ten czas.
NIELSEN: A co bdzie, jeli pjd
wypyta ludzi, a oni powiedz: Facet

zalewa, gwno prawda"? GILMORE:

Nie powiedz. NIELSEN: Jeste
pewien? Wszyscy potwierdz?
GILMORE: Mog poda rny czas,
albo co w tym stylu. NIELSEN: Co mi
powie April, kiedy j zapytam o dziesit
trzydzieci wczoraj wieczorem?
GILMORE: Nie wiem. Ona jest troch
rozkojarzona. Jak bya modsza, paru
facetw j zaprosio, dali jej kwasu *, o
czym nie wiedziaa, potem j zgwacili.
Nie wiem, co panu powie. April bya ze
mn bez przerwy ca noc... Czuem si
samotny bez Nicole, wic Wpadem po
jej siostrzyczk. April chciaa si
przejecha. Byo troch Wygupw,
miechu, troch pieszczot, miaem j
ca noc ze sob. I tyle, widzi pan?

NIELSEN: Ja to sprawdz, sprawdz

j.
GILMORE:
Mog co zje?
NIELSEN: GILMORE:
NIELSEN:przed chwil
GILMORE:
NIELSEN: GILMORE:
NIELSEN:
sprawa. Nie
w rku.
GILMORE:

NIELSEN:
par rzeczy,
GILMORE:
NIELSEN:
uwierzy.
GILMORE:
Nic wicej nie powiem bez adwokata.
To tyle. Mog
Niedugo pora niadania, jeste
godny? Powiem im.
I cigle boli mnie rka.
Bez adwokata i bez zapisu odpowiesz
na pytanie, ktre zadaem?
Jakie pytanie?
Dlaczego znaleziono ich martwych po
twoim wyjciu?

 Nie wiem, dlaczego nie yj. Ja ich nie

zabiem.
Mam nadziej, e to prawda, bo
martwi mnie ta mog poj. I nie
rozumiem te, po co napad z broni
Nikogo nie napadem i nikogo nie
zabiem.
Wrc po poudniu, to jeszcze
pogadamy, jak sprawdz dobrze?
Nie napadem i nie zabiem nikogo.
Gary, mam nadziej, e nie, ale trudno
mi w to
Jestem godny i boli mnie.
Zanim Wooton dotar do domu w rod
rano, waciwie ju zdecydowa, e w
sprawie motelu oskary Gilmore'a o
morderstwo pierwszego stopnia. Chocia

jedyny odcisk palca na pistolecie okaza

si zbyt zamazany, by go sprawdzi,
maj przecie wiadka, Petera Arroyo.
Widzia Gilmore'a w motelu, z broni i
szuflad od kasy. Zdaniem Wootona.
wygldao to obiecujco.
Okoo wp do czwartej tego ranka Val
Conlin odebra telefon. Jaki gos
oznajmi:
Tu policja. Zajlimy paski
samochd. Val by cakiem
nieprzytomny i odpowiedzia:
- Dobrze, doskonale.
- Chcielimy pana zawiadomi, e mamy
ten samochd. Dokonano zabjstwa.
wietnie odrzek Val i odoy
suchawk, a ona spytaa:

 O co chodzi? Powiedzia:
Zajli samochd. Byo jakie
zabjstwo. Nie wiem dlaczego i w ogle
nic nie wiem. Zasn znowu. Do rana o
wszystkim zapomnia.
Kiedy nazajutrz rano wszed do biura,
zasta tam Marie McGrath, ktra
czekaa, eby mu powiedzie.
Pani chyba artuje rzek Val. On
zabi tego gocia zeszej nocy? Marie
zdziwia si:
Jak to zeszej nocy? Tej nocy.
Tej nocy? spyta Val. Gorczkowo
usiowa nady.
Tak potwierdzia Marie. Zapali
go przy zabitym tej nocy. W ten sposb
Val dowiedzia si o morderstwie w

motelu. Przypomnia mu si telefon

odebrany o wp do czwartej.
Niedugo potem policja przeprowadzaa
ogldziny mustanga. Zaczli wyjmowa
ubrania szukajc ladw krwi. Pod
adresem Vala pado pytanie:
Czy on kiedy handlowa z panem
broni?
Nie ze mn odrzek Val. adnej
broni. Nie lubi broni.
Bo widzi pan, on ukrad kup
pistoletw powiedzia glina. Teraz
ich szukamy.
U mnie moecie nie szuka odpar
Val.

Policja bya tam przez godzin. Kiedy

odjechali, Rusty wynosia jakie graty na
podwrze. Wrcia ze sowami:
Chod, zobacz, co znalazam.
Wiatr rozwiewa wszystko dookoa.
Odkrya worek wcinity pod stary
automat do napojw chodzcych. W
rodku znalaza kilka pistoletw
owinitych w gazet.
Val na ich widok krzykn:
Zaraz, czekaj! Nie DOTYKAJ TEGO!
Id zadzwoni. Wezwij
Policj!
Przyjechali policjanci i znw pytali, czy
Gilmore proponowa jakie Pistolety. Val
powiedzia:

 Nie. Jakby to zrobi, tobym si chyba

zesra. Nie lubi broni.
O dziewitej zadzwoni Gary. Brenda
spytaa; , |
Gdzie jeste? < , On tylko parskn:
Nie ma obawy powiedzia.
Jestem w areszcie. Nie mog zrobi ci
najcia.
Odpowiedziaa:
O Jezu, dziki Bogu. Wasny gos
zabrzmia jej w uszach okropnie. Z
powodu braku snu bya napita jak
nigdy.
Suchaj powiedziaa Brenda
naprawd nic ci nie jest?
Dlaczego nie przyjechaa? spyta
Gary.

 Baam si odpara.
A John? dopytywa si Gary.
Nie pozwolili mu jecha, Gary.
Zdradzia mnie stwierdzi.
Nie chciaam widzie ci
rozniesionego po caej autostradzie
numer osiemdziesit dziewi. Nie
chciaam patrze, jak wysyaj tam
znajomych policjantw, a ich ony
zostaj wdowami. Dodaa:
yjesz przecie.
Gdyby mnie tam rozwalili, to znacznie
uprocioby spraw.
Serio, nie chciaam, eby ci skasowali
jak jakiego pospolitego kryminalist
powiedziaa. Dla mnie jeste
niepospolity. Wredny, ale nie pospolity.

 Moga mnie zabra do granicy stanu

stwierdzi.
Gary, pomarzy dobra rzecz, ale to
nijak ma si do rzeczywistoci.
Ja bym to zrobi dla ciebie
owiadczy.
Wierz odpowiedziaa i zaraz
dorzucia: Gary, bardzo ci kocham,
ale nie mogabym tego dla ciebie zrobi.
Zdradzia mnie.
Nie widziaam adnego innego
sposobu, eby ci zwin - wyznaa
Brenda. Kocham ci.
Nastaa duga przerwa, wreszcie odezwa
si:
Wiesz, potrzebuj jakich ciuchw.

 Dlaczego zabrali twoje?

Materia dowodowy.
Przywioz ci.
Musz je mie przed dziesit.
Zaraz bd powiedziaa.
Dobra, kuzynko odrzek i wyczy si.
Pojechaa do rdmiecia Provo, gdzie
niedawno postawili nowoczesne
wizienie z ciemnobrzowych pyt.
Bardzo przypominao centrum Orem z
jego brzowymi kamiennymi murami,
zreszt tam te mieci si areszt.
Zabraa stare ubrania robocze Johna.
Skoro ma nie dosta ich z powrotem, po
co oddawa najlepsze rzeczy.
Kiedy przyjechaa, trzymali go w jakiej
celi na dole. Powiedzieli, e jeszcze nie

postawiono go w stan oskarenia, nie

mona wic si z nim zobaczy.
Do diaba zirytowaa si Brenda.
Czowiek ma stan przed sdem na
golasa?
Zaniesiemy mu to powiedzieli.
Brenda wci jeszcze staa w korytarzu,
kiedy przyjechaa ekipa telewizji i cay
hall wypeniy zwoje kabli, minikamery i
ludzie, ktrych przedtem na oczy nie
widziaa. Nie bya umalowana, wosy
zwizaa w durny koski ogon, miaa na
sobie szorty i musiaa wyglda tak
grubo, jak si czua. Ani mylaa
wystpowa przed kamer.
Ale Gary'ego wanie prowadzono po
schodach, dostaa si wic na tyy ekipy,
za plecy wielkiego kamerzysty, i patrzya,

jak Gary idzie przez korytarz. Widziaa,

e szuka jej wzrokiem. Powiedziaa do
siebie: Zdaje si, e naprawd za nic nie
chc spojrze mu w twarz.
Pewnie nie powinnam si wstydzi,
pomylaa. Jednak byo jej wstyd.
Mik Esplin, obroca z urzdu, wyglda
troch jak waciciel rancza. Faktycznie,
pochodzi z rodziny hodowcw byda.
By susznego wzrostu, dobrze
zbudowany, nosi niewielki ws jak
szczotka.
Mia szaroniebieskie, wodniste oczy,
jakby spowiae od zbyt dugiego
wpatrywania si w silny blask soca.
Przy tym lubi dobrze si ubiera,
naprawd dobrze: szara koszula,

czerwony krawat, szary garnitur w krat

z czerwon nitk.
Pierwszy raz usysza o Garym Gilmorze,
kiedy zadzwoni rano pisarz Sdu
Miejskiego w Provo, by mu powiedzie,
e sdzia prosi Esplina o przybycie, jeli
aska, na postawienie w stan oskarenia.
Nie byo problemu. W Provo chyba
aden prawnik nie ma biura dalej ni
dwie przecznice od gmachu Sdu. Ale
sprawy postpoway tak szybko, e Mik
Esplin nie mia sposobnoci niczego
przedyskutowa ze swym nowym
klientem. Waciwie spotka go dopiero
w sali rozpraw.
Nie byo w tym, rzecz jasna, nic
dziwnego. Obroca z urzdu nie musi
nawet by obecny przy stawianiu w stan

oskarenia. Wezwali go tak wczenie,

tylko dlatego e bya to sprawa o
morderstwo pierwszego stopnia. Esplin
sta obok Gilmore'a przez jedn minut,
od chwili gdy si przedstawi.
Odczytano oskarenie i przeszli do
poczekalni, co dao im krtk okazj do
pogawdki. Otoczenie jednak nie
sprzyjao. Przy czterech czy piciu
funkcjonariuszach i kilku dziennikarzach
trudno nazwa to rozmow na
osobnoci; Gilmore sprawia wraenie
oniemielonego. Od razu powiedzia
Mike'owi:
Jestem tu od niedawna i nie znam
adnego adwokata.
Nastpnie przyzna si, e nie ma
funduszy.

Poniewa Esplin chcia go wypyta w

przyjemniejszych warunkach, przenieli
si do pomieszczenia w Areszcie
Miejskim, maej celi z dwoma pryczami;
Gilmore'owi odbio, e jest tam
podsuch, dlatego szeptali znionymi
gosami i Gilmore opowiedzia, jak to
wszed do motelu City Cen ter i akurat
trafi na napad.
Kiedy Esplin zapyta Gilmore'a, dlaczego
nie poszed na policj gdy go postrzelili,
Gilmore odrzek, e si ba, bo jest po
odsiadce i mogliby mu nie uwierzy.
Zdaniem prawnika, ta bajeczka nie
trzymaa si kupy.
W sprawach o morderstwo pierwszego
stopnia oskaronego moe broni dwch
adwokatw, wobec tego po rozmowie z

Gilmore'em Esplin wrci do biura i

zacz obdzwania ludzi. Dwch
prawnikw powiedziao mu, e dobrze
broni Craig Snyder, ktrego troch zna,
zadzwoni wic do Snydera i zapyta, czy
ma ochot uczestniczy \v sprawie.
Wyjani, e on sam bdzie pracowa w
ramach normalnej pensji, wynoszcej
siedemnacie tysicy piset dolarw
rocznie, lecz prawnik zatrudniony przez
sd, czyli Snyder, dostanie siedemnacie
dolarw pidziesit centw za godzin
pracy adwokackiej i dwadziecia dwa
dolary za godzin uczestnictwa w
rozprawach. Synder stwierdzi, e mu to
odpowiada.
Wtedy Esplin wrci okoo poudnia do
wizienia i poda Gil-more'owi nazwisko

jego nowego obrocy. Wspomnia te, e

Ga-ry'ego oskar o zamordowanie
Jensena. Gilmore popatrzy mu w oczy i
powiedzia:
Nigdy w yciu.
Kiedy ju policja odjechaa, Nicole
zacza powtarza, e Gary to szaleniec i
powinna bya dawno go rzuci. Ten
kopnity skurwiel, ten kopnity
skurwiel, mwia sobie jeszcze z rana.
Jednak kiedy koo poudnia dzwonili z
policji Orem, eby wezwa tam Nicole i
Kathryne, uspokoia si i nie
protestowaa. Troch jakby oklapa.
Opowiedziaa Nielsenowi, e par razy
bia si z Gilmor'em i w kocu odesza,
bo si go baa. Mwia, e kiedy bya
zmuszona wyskoczy z samochodu i

ucieka szos, bo on zacz j dusi.

Pniej powiedziaa Nielsenowi, e Gary
ukrad bro ze sklepu Swan's Market w
Spanish Fork. Dorzucia:
Nie mam waciwie nic wicej do
dodania.
Prosz pani powiedzia Nielsen
nie zamierzam pani oskary.
Opowiedziaa mu wic o tym, jak Gary
da jej derringera do obrony wasnej, lecz
wkrtce przekonaa si, e potrzeba jej
raczej ochrony Przed nim samym.
Po przesuchaniu Nicole powiedziaa:
Prosz mu nie mwi, e pan wie to
ode mnie, bo... urwaa, a myli
odsuny si od niej. Jak gdyby szukaa

czego w oddali; wreszcie wymamrotaa:

Bo ja wci go kocham.
Troch pniej porucznik Nielsen
odwiz j do domu w Springville, gdzie
Nicole wydaa mu bro i pudeko naboi.
Nielsenowi byo przykro, e Nicole jest w
takiej depresji z powodu tego
wszystkiego. By przyzwyczajony do
odbioru zezna ludzi kompletnie
zaamanych, lecz Nicole przeywaa to
wyjtkowo.
Po powrocie na komend porucznik
zacz przeglda zebrany materia
dowodowy. Znaleziono dwa pociski pod
ciaem Jen-sena i jeden w kauy krwi
przy gowie Bushnella. Bd przydatne,
bo atwo zidentyfikowa kule
wystrzelone z automatu. Wyglda na to,

e Provo powiadczy spraw Bushnella, a

Orem Jensena. Jeeli zdoaj podczy
pistolet do Gilmore'a, sprawa bdzie nie
do obalenia.
Okoo pitej po poudniu Nielsen
pojecha zobaczy si z Garym. Przenieli
go ju z centrum miasta Provo do
Okrgu, a tam areszt by stary. I brudny.
Peen haasu. Istna ul. Nielsen odby
prawdziwe przesuchanie.
Przynis ze sob teczk, w ktrej
przekadao si rczk, a wtedy wcza
si w rodku niewidoczny magnetofon.
Nie odway si jednak wnie jej do celi.
Gilmore miaby prawo zapyta, co
znajduje si w teczce i czy si go
nagrywa. Nielsen musiaby wtedy
pokaza zawarto. Zniszczyoby to cae

zaufanie, jakim Gilmore go darzy.

Wczony sprzt zostawi wic Nielsen w
korytarzu, tu za kratami. Co wyapie, to
nagra.
Areszt Okrgowy by jednym z
najstarszych budynkw w okrgu Utah.
W lipcu robio si wewntrz tak gorco,
e mogliby tam wydawa przepustki do
pieka. Przy otwartych oknach wdychao
si spaliny z autostrady. Wizienie stao
na skraju pustyni, pord rwniny
wysypanej ulem, midzy betonowymi
pasmami zjazdu z autostrady i
prowadzcego na ni wjazdu. Dlatego
nieustannie sycha byo gony szum. W
pobliu przebiegaa take odnoga kolei i
podczas przesuchania stukay wagony
towarowe. Kiedy Nielsen zabra si w

biurze do przesuchania tamy, okazao

si, e najdononiej w caym zapisie
zezna brzmi odgosy wzmoonego
ruchu vv upalny letni wieczr.
ledczy wiza nadzieje z tym
spotkaniem. Przeczuwa, e Gilmore
zacznie mwi, ju od chwili zatrzymania
go w Pleasant Grove, kiedy Gary zwrci
si do niego. Nielsen nabra wtedy
przekonania, e ma szans na uzyskanie
zezna. Czym prdzej wszed wic w rol
starego kumpla i dobrego gliny, przyszo
mu to zreszt bez trudu.
W pracy policyjnej trzeba od czasu do
czasu gra. Nielsenowi si to podobao.
Rzecz polega na tym, e w tej roli trzeba
okaza wspczucie. Z dowiadczenia
wiedzia, e jego gra nie bdzie wycznie

udawaniem. Prdzej czy pniej odczuje

prawdziwe wspczucie. I bardzo dobrze.
To jeden z bardziej interesujcych
aspektw pracy policjanta.
Mia wiele dowiadcze. adnych par
lat temu, jeszcze kiedy jedzi w patrolu,
pracowa troch w narkotykach jako
tajniak. Mieli umow o wsppracy z
policj Salt Lak City. Poniewa Orem
byo jeszcze maym miasteczkiem,
mieszkacy dobrze znali lokaln policj.
Do tajnych misji trzeba byo sprowadza
funkcjonariuszy z Salt Lak City. Orem z
kolei spacao dug, podsyajc paru
wasnych gliniarzy. W taki sposb
Nielsen trafi do tej roboty.
Jednak jego wygld stwarza pewne
problemy. Przez siedem czy osiem lat by

druynowym skautw i tak te wyglda.

Mocna budowa, przedwczesna ysina,
okulary i zotorude wosy nadaway mu
powierzchowno czowieka interesu, nie
za byle handlarza narkotykw. Dlatego,
aby si utajni, udawa rzenika od
Safewaya, a zna si troch na tej pracy,
bo zarabia w ten sposb na swoje studia
w BYU. Mia nawet kart zwizkow.
W Salt Lak City przez pewien czas by
znany jako rzenik, ktry zawsze szuka
jakiego pania na weekend. Udawao
si. Wielu rzenikw syno z niezbyt
czystej opinii. Nielsen nosi nawet
ubranie robocze, poplamione krwi na
klapach bluzy i pod kolanami biaych
spodni, gdzie nie siga fartuch.

W ten upalny wieczr lipcowy Nielsen

zacz od stwierdzenia, e wersja
Gilmore'a ma, niestety, wiele dziur.
Sprawdzaj to, ale im si nie zgadza.
Dlatego pyta, czy mogliby porozmawia.
Gilmore odpowiedzia:
Oskaraj mnie o powane
przestpstwo, a ja jestem niewinny,
wszyscy chcecie zafajda mi ycie.
Gary, ja wiem, e to powana sprawa
odpar Nielsen i nie igram z niczyim
yciem. Nie musisz ze mn rozmawia,
jeli nie chcesz, wiesz o tym.
Gary odszed, ale za chwil wrci i
powiedzia:
Waciwie moemy pogada.

Nielsen siedzia z Gilmore'em ptorej

godziny. Byli zamknici razem w celi
Maksymalnego Nadzoru i rozmawiali.
Nielsen zacz od nader bahych spraw.
Widziae si ze swoim adwokatem?
spyta. Gilmore powiedzia, e tak.
Wtedy Nielsen zagadn go o
samopoczucie. Jak tam rka?
Gilmore powiedzia:
Boli jak nie wiem. Daj mi tylko jedn
piguk, a lekarz powiedzia, e
powinienem bra dwie.
Dobrze rzek Nielsen. Powiem
im, e syszaem, jak doktor mwi
dwie".
Nielsen sili si na niefrasobliwo.
Spyta, czy Gary lubi chodzi na ryby, a

Gilmore odrzek, e tyle czasu spdzi za

kratkami, e nie bardzo mia kiedy
wdkowa. Nielsen opowiedzia mu
troch o lepieniu przynty i Gilmore
okaza zainteresowanie na myl, e
trzeba si tak wycwani, by odgadn, co
w danych warunkach pstrg najchtniej
zaakceptuje w charakterze przynty.
ledczy opowiada mu o wyprawach z
rodzin do kanionw i nocowaniu pod
namiotem.
Z kolei Gilmore opowiedzia par
wiziennych przey. Mwi o grubej
dziewczynie, ktra umara, i o tym, jak
nafaszerowali go prolixinem, przez co
spuch i nie mg si ruszy. Stwierdzi,
e wizienie na kadym kroku wymaga

bycia mczyzn. Pniej wypytywa

troch Nielsena o sprawy osobiste.
Czy jego ona jest dobr mormonk,
pyta Gilmore. O, tak. Nielsen pozna j
w BYU, gdzie zapisaa si, eby uciec z
Idaho. Jakie przedmioty wybraa,
dopytywa si Gilmore, jakby go to
szczerze fascynowao. Nielsen wzruszy
ramionami. Studiowaa ekonomik
gospodarstwa domowego, powiedzia.
Umiechn si pgbkiem do
Gilmore'a:
Jej gwn pasj byo, wiesz,
zagadnienie jak zapa ma". Obaj si
rozemieli.
Tak stwierdzi Nielsen. Poznali si
na pierwszym roku i w nastpne wakacje
wzili lub.

 To ciekawe mwi Gilmore.

A jak Nielsen zosta glin? Niespecjalnie
wyglda na glin. Gerald wyjani, e
waciwie, kiedy wybiera si na studia w
BYU i wyjeda z rodzinnego rancza w
St John's, stan Arizona, zamierza zosta
nauczycielem biologii i matematyki, lecz
by aktywnym mormonem i podczas
pracy w Kociele pozna detektywa z
policji, ktrego polubi, i w ten sposb
zainteresowa si t prac i zacz jedzi
w patrolu.
A teraz jest porucznikiem, zauway
Gilmore. Tak, przytakn Nielsen, po
jakich dziesiciu latach zosta ledczym,
pniej sierantem, wreszcie
porucznikiem. Nie powiedzia o

skoczonych kursach na Akademii FBI w

Quantico, w stanie Wirginia.
Tak, to bardzo interesujce, mwi
Gilmore. Jego matka te jest mormonk.
Nagle urwa i potrzsn gow.
Matk to zabije, jak si dowie. Znw
potrzsn gow. Bo ona jest kalek
powiedzia a ja nie widziaem jej
tyle czasu.
Gary zapyta Nielsen dlaczego ich
zabie?
Gilmore popatrzy mu prosto w oczy.
Nielsen przyzwyczai si do tego, e
wzrok podejrzanych wyraa nienawi,
wyrzuty sumienia lub taki rodzaj
obojtnoci, od ktrego czuje si chd w
sercu, ale Gilmore tak patrzy w oczy, e
Nielsen by do gbi poruszony. Jak

dyby ten czowiek bada wzrokiem, ile

jeste wart. Trudno wytrzyma to
spojrzenie.
No nie wiem powiedzia Gilmore.
Bez powodu. Mwi spokojnie i ze
smutkiem. Wyglda, jakby zbierao mu
si na
pacz. Nielsen czu jego zmartwienie,
czu, jak ten czowiek wypenia si alem.
Gary powiedzia Nielsen ja
rozumiem wiele rzeczy. Rozumiem:
zabi faceta, ktry si na ciebie rzuci
albo ktry si sadzi. Ja rozumiem te
sprawy, wiesz... Urwa. Stara si
kontrolowa swj gos. Zbliyli si nieco i
nie chcia tego popsu. Ale wiesz, nie
mog poj, e zabie tych facetw
niemal bez powodu.

Nielsen wiedzia, e wiele ryzykuje.

Jakby przyszo co do czego, naruszy
Mirand na tyle, e caa sprawa moe
polec w rewizji wyroku, przy tym robi
bd mwic o tamtych facetach" albo
dlaczego ich zabie?". Jeeli to ma by
co warte przed sdem, powinien by
mwi: Pan Bushnell w Provo" i
Dlaczego zabie Maxa Jensena w
Orem?" Nie mona wytoczy gociowi
procesu o zabjstwo dwch ludzi w dwie
rne noce w dwch rnych miastach,
ujmujc oba przypadki w jednym
sformuowaniu. Wedug prawa oba
zabjstwa winny by traktowane osobno.
Nielsen jednak mia pewno, e
wypytywanie Gary'ego w bardziej
poprawny sposb nie przyniesie adnych

rezultatw. To ucioby rozmow.

Zapyta wic:
Podejrzewae, e bd wiadczy
przeciw tobie? Gilmore odrzek:
Nie. Naprawd nie wiem dlaczego.
Gary zwrci si do niego Nielsen.
Ja musz myle jak dobry policjant,
ktry robi dobr robot. Wiesz, ja mog
zapobiega takim sprawom, przez to
moja praca staje si skuteczna, i
chciabym zrozumie, czemu wybrae te
miejsca. Dlaczego trafie motel w Provo
i stacj obsugi? Dlaczego akurat tam?
No wic zacz Gilmore motel
stoi obok domu mojego wuja Verna. Tak
si jako zoyo.

 Ale stacja benzynowa? wtrci

Nielsen. Dlaczego wanie stacja na
jakim odludziu?
Nie wiem odrzek Gilmore. Po
prostu tam bya. Przez moment
wyglda, jakby chcia pomc
Nielsenowi. A niech pan wemie
miejsce, gdzie schowaem tamto, po
motelu powiedzia. Nielsen
zorientowa si, e on mwi o szufladzie
z pienidzmi zabranej z kantoru
Benny'ego Bushnella. Wic wsadziem
to akurat w te
krzaki cign staruszki.
bo jako dzieciak kosiem tam traw dla
jednej
Nielsen prbowa przemyle rne
decyzje sdu, ktre mogyby odnosi si

do tej sytuacji. Przyznanie si, uzyskane

w rozmowie prowadzonej bez wyranego
przyzwolenia ze strony obrocy
podejrzanego, nie ma mocy prawnej. Z
drugiej strony, przecie sam podejrzany
moe zacz zeznawa. Nielsen gotw
by twierdzi, e dzi Gilmore wanie to
zrobi. Bd co bd, spyta Gary'ego
podczas pierwszej rozmowy o pitej
rano, czy moe przyj pogada, kiedy
ju sprawdzi par rzeczy. Gilmore nie
odmwi. Nielsen mia wraenie, e przy
obecnym skadzie Sdu Najwyszego
takie zeznanie si utrzyma.
Mimo wszystko Nielsen nie zapomina o
werdykcie Sdu Najwyszego w sprawie
Williamsa. W stanie Iowa
dziesicioletnia dziewczynka zostaa

zgwacona i zamordowana przez

pacjenta szpitala psychiatrycznego
nazwiskiem Williams, ktrego zapano w
Des Moines i odwoono z powrotem,
eby go postawi w stan oskarenia.
Adwokat Williamsa powiedzia w Des
Moines detektywom, ktrzy go
konwojowali: prosz przesuchiwa go
wycznie w mojej obecnoci", a swemu
klientowi przykaza: prosz nie skada
adnych owiadcze policji". Tak czy
owak, w drodze powrotnej jeden z
towarzyszcych podejrzanemu
detektyww zacz gra na
chrzecijaskich uczuciach Williamsa.
Biedak by gboko religijny, ledczy
powiedzia wic:

 No to mamy Boe Narodzenie za

pasem, a tu rodzina dziewczynki nie wie,
gdzie jest jej ciao. Byoby naprawd
przyzwoicie, gdybymy j znaleli,
mona by byo wtedy sprawi
dziewczynce chrzecijaski pochwek
jeszcze przed witami. Rodzina
przynajmniej miaaby o jedno
zmartwienie mniej.
Tak go sprytnie podchodzi, a biedak w
kocu wypiewa im, gdzie maj szuka
ciaa, i zosta skazany. Jednak Sd
Najwyszy zwyczajnie uchyli wyrok.
Powiedzieli, e skoro facet ma adwokata,
policja nie moe przesuchiwa bez
zezwolenia.
Sam jednak to robi, rozmawia z
Gilmore'em bez wiedzy jego obrocw.

Chocia mona si spiera o szczegy

techniczne. Na drodze, w obecnoci
Nielsena, odczytano Gilmore'owi
Mirand, czyli przysugujce mu prawa.
Adwokaci za zostali przydzieleni do
sprawy z Provo, nie z Orem. Moe wic
wci stoi na gruncie prawa. Poza tym
chodzi nie o uzyskanie zeznania, tylko
skazania.
Dobra strona zezna polega na tym, e
nawet jeli nie da si ich wykorzysta
przed sdem, dostarczaj informacji,
dziki ktrym mona si dokopa do
dalszych dowodw oskarenia i wytoczy
spraw niepodwaaln. Przed sdem
mona nawet nie robi uytku z zezna,
odpada wtedy kopot z Mirand.

Poza tym podnosi to morale. Kiedy

policjanci wiedz ju, e schwytali
prawdziwego winowajc, maj lepsz
motywacj do skrupulatnego grzebania
w szczegach. Unika si take sporw o
wadz z innymi oficerami ledczymi,
ktrzy chcieliby rozpracowywa inne
poszlaki. Przyznanie si do winy
integruje spraw, zapewnia jej sukces
psychologiczny.
Jeszcze raz przeszli cay cykl. Nielsen
mwi o Kociele Jezusa Chrystusa
witych Dni Ostatnich i o tym, jak jego
dzieci udzielaj si podczas
cotygodniowych wieczorkw rodzinnych.
Gilmore'a interesoway szczegy i znw
wspomnia, e nie tylko jego matka jest
mormonk, rwnie caa jej rodzina,

mwi te o ojcu-katoliku, ktry pi jak

cholera i w ten sposb omijali
waciw kwesti, jak gdyby zasuyli
sobie na odpoczynek.
Pniej wrcili do tematu. Nielsen zada
jedno pytanie i par nastpnych. Kiedy
tylko Gilmore przybiera min, jakby
chcia powiedzie: starczy tych pyta",
Nielsen zaczyna mwi o czym innym.
Ze stacji benzynowej zgin automat do
drobnych Jensena i wiksz cz
poprzedniego dnia policja spdzia na
przeszukiwaniu mietnikw w Holiday
Inn, zreszt bez rezultatu. Nielsen spyta
wic o to mimochodem. Gilmore dugo
mierzy go spojrzeniem, w ktrym czaia
si odpowied: Nie wiem, czy mam

mwi, czy nie. Nie wiem, czy warto ci

zaufa." Wymamrota wreszcie:
Nie pamitam, serio. Wyrzuciem go
przez okno ciarwki, ale nie jestem
pewny, w kinie czy na drodze. Urwa,
jakby chcia przywoa w pamici
obejrzany film i powtrzy: Szczerze
mwi, nie pamitam. Moe i w kinie.
April by wiedziaa? spyta Nielsen.
Nie martw si pan o April rzek
Gilmore. Widziaa tyle co nic
potrzsn gow. Praktycznie to jej
tam w ogle nie byo.
Nielsen zacz si zastanawia, czy April
w ogle miaa pojcie o morderstwie, a
Gary powtrzy:

 Spokojna gowa, nie widziaa niczego.

Dziewczynka bya nieobecna mylami.
Wykrzywi usta prawie w umiechu.
Wie pan? powiedzia. Gdybym w
ostatnich par wieczorw kombinowa
tak gadko jak dzisiaj, to bycie mnie,
chopaki, nigdy nie zapali. Jeszcze jako
dzieciak zrobiem niejeden skok...
Mia wyraz twarzy alfonsa, ktry
przechwala si, ile kobiet kiedy dla
niego pracowao. Zrobiem chyba z
pidziesit albo siedemdziesit, moe
nawet i sto udanych skokw
stwierdzi. Umiaem rzecz
zaplanowa, potem przeprowadzi jak
naley.
Wtedy Nielsen zapyta, czy zabijaby
dalej, gdyby go nie schwytali. Gilmore

przytakn. Sdzi, e tak. Przez jak

minut siedzia z wyrazem zdumienia na
twarzy. No, moe nie zdumienia, ale z
pewnoci si dziwi, bo powiedzia:
Jezu, nie wiem, po co, do cholery, ja to
robi. W yciu nie zeznawaem przed
glin.
Nielsen pomyla, e to prawdopodobne.
Z akt Gilmore'a wynikao, e jest
zatwardziaym przestpc. Ujmujc
rzecz egoistycznie, Nielsen czu si
zbudowany. Uzyska zeznanie od
zatwardziaego kryminalisty.
Ile pistoletw ukrade? spyta
Nielsen.
Dziewi odrzek mu Gilmore.
Skd pochodziy?

 Ze Spanish Fork.
W takim razie mamy wszystkie prcz
trzech.
Nie wyjaniono jeszcze, gdzie s
pozostae trzy sztuki. Gdzie mog
by?
Poszy powiedzia Gilmore.
Nielsen nie naciska. Z tonu, jakim
Gilmore odpowiedzia, wynikao w
sposb oczywisty, e zostay sprzedane, a
on nigdy nie powie, komu sprzeda.
Ja za to odpowiadam rzek Gilmore.
Nie trzeba obcia innych.
Potem spyta:
Nicole mwia panu o swoim
pistolecie?

 Nie odpar Nielsen.

Prosiem j stwierdzi Gary. Nie
chc, eby miaa kopoty z powodu tej
broni. Nielsen go uspokoi.
Nielsen prbowa bliej pozna fakty
zwizane z samymi zabjstwami.
Gilmore poda szczegy do momentu,
kiedy na stacji benzynowej wszed do
rodka, i dokadnie opisa, co robi po
wyjciu. Jednak nie yczy sobie mwi o
samej zbrodni.
Nielsen prbowa ustali, co dziao si w
chwili popeniania tego aktu. Gilmore
powiedzia Jensenowi, eby pooy si
na pododze. Musia mu nakaza, by
schowa rce pod siebie. Nikogo nie
znaleziono by w tak niewygodnej pozycji
przyjtej z wasnego wyboru. Pniej

Gilmore odda strzay wprost w gow

Jensena. Wpierw trzymajc pistolet w
odlegoci piciu centymetrw, potem z
przytknitego. Najpewniejszy sposb, by
zabi czowieka bezbolenie. Z drugiej
strony, nakaz trzymania rk pod ciaem
dostarcza pewnoci, e ofiara nie zapie
sprawcy za nog, gdy ten przykada jej
luf do gowy. Nie udao si jednak
nakoni Gilmore'a do rozmowy na ten
temat.
Gary, dlaczego to zrobie? zapyta
cicho Nielsen jeszcze raz.
Nie wiem odrzek Gary.
Powanie?
Nie bd o tym mwi stwierdzi
Gilmore. Lekko potrzsn gow,

spojrza na Nielsena i powiedzia: Nie

nadam za yciem.
Potem spyta:
Pan myli, e co ze mn zrobi?
Nielsen odpar:
Nie wiem. To bardzo cika sprawa.
Chciabym mc porozmawia z Nicole
wyzna Gilmore. Szukaem jej i
bardzo bym chcia si z ni zobaczy.
Suchaj powiedzia Nielsen zrobi
wszystko, eby j tu sprowadzi.
Ucisnli sobie donie.
Tego samego popoudnia, koo pitej,
podczas gdy Nielsen rozmawia z Garym,
wrcia do domu April. Syszaa w radiu
o morderstwach i mwia, e to

nieprawda. Gary tego nie zrobi. Mwia

te, e nie pojedzie na adn komend.
Z Toelle przyjecha Charley Baker, bo
Kathryne dzwonia, eby zawiadomi o
znikniciu April. Jak tylko April
zobaczya ich razem, zacza okazywa
wrogo, krzyczaa, e jeli sprbuj
zmusi j do pjcia na komend,
wezwie pomoc, by ich powstrzyma. Po
chwili, nagle, jakby si poddaa.
Powiedziaa, e pojedzie.
Kathryne woaa nie jecha z April sama.
Baa si, e dzieciak jeszcze otworzy
drzwi samochodu i wyskoczy. Dlatego
prosia Char-leya, eby te pojecha, ale
on nie by zdecydowany. Powiedzia:

 Jak jej si odmieni w p drogi, to do

diaba z nimi. Zawracaj i wie j z
powrotem.
Absolutnie nie chcia jecha.
21 lipca 1976 r.
NIELSEN APRIL: -NIELSEN APRIL:
NIELSEN
O ktrej Gary bra benzyn?
Kiedy znalelimy si przy stacji w
Pleasant Grove.
Byo ju ciemno?
Byo ciemno, po zachodzie soca.
Potem jedzi jeszcze z tob? APRIL:
Powiedzia, e zabiera mnie do domu,
i nie mia zamiaru sucha mojej cwanej
gadki, gdzie ma jecha, mwi, e chodzi

mu o co na poziomie, w rodzaju
Holiday Inn, wic tam pojechalimy i ja
chciaam i spa, bo byam strasznie
zmczona. Powanie, nie wiem
dlaczego, czuam si, jakbym przed kim
uciekaa, to si zaczo, kiedy kto wybi
okno w azience u nas w domu i od tego
czasu le sypiam.
NIELSEN: Nastpnie zostalicie tam
na noc, a do ktrej godziny rano?
APRIL: Wp do dziewitej,
dziewitej.
NIELSEN: Nie chc tu niczego
sugerowa ani wtrca si w twoje ycie
osobiste, ale spaa z nim tej nocy?
APRIL: Prawie, ale si rozmyliam.
NIELSEN: Czy wciek si wtedy na
ciebie? APRIL: Wcieka si, e

chwilami mam dziecinne zagrywki, ale ja

po prostu ju go nie kocham, chocia
nigdy z nim nie spaam ani nic takiego.
NIELSEN: Mwia o tym mamie?
APRIL: Nie pytaa mnie, bo wie, e
mam swoje ycie i zrobi z nim, co
zechc.
NIELSEN: April, Gary jest w
powanych tarapatach. Wiem, bo z nim
o tym rozmawiaem, i sprawa jest
przesdzona. Zdy mi opowiedzie, e
z nim wtenczas bya, i std wiem, e ty o
tym wiesz. Twoje zeznanie interesuje
mnie nie dlatego, eby mc ci oskary.
Nie mam zamiaru obcia ci t
spraw, ale zamierzam usysze od ciebie
prawd.

APRIL: Ja mam rozdwojon

osobowo. Dzisiaj si niele trzymam.
Ale bardzo czsto lubi sobie odpuci i
pozwalam wypeza na wierzch tej
drugiej osobie...
NIELSEN: Dokd posza wczoraj
wieczorem po wyjciu z domu? APRIL:
Pojedzilimy po okolicy w par osb.
NIELSEN: Oni go znaj? APRIL:
Nie.
NIELSEN: Moesz mi powiedzie, jak
si nazywaj? APRIL: Jeden to Grant,
a drugi Joe. NIELSEN: Gdzie
nocowaa?
APRIL: Nie kadam si ca noc,
pojechalimy do Wyoming i po prostu
poszlimy w gry, potem w d tak
drog i przyjechalimy do domu.

NIELSEN: O ktrej dotara do

domu? APRIL: O wp do pitej czy o
pitej.
NIELSEN: Nie martwi ci, e twoja
mama si o ciebie niepokoi? APRIL:
Nie sdz, eby si niepokoia. Ja si nie
boj wymierzonego pistoletu albo
facetw z noem. To mnie nie rusza.
Nauczyam si
samoobrony.
NIELSEN: Chciabym ci zapyta
jeszcze raz o stacj obsugi,
April. Myl, e bdzie najlepiej, jak
powiesz mi, co wiesz.
APRIL: Nie pamitam stacji obsugi w
Orem.

NIELSEN: Czy przypominasz sobie, e

widziaa, jak on wyciga
bro na stacji benzynowej?
APRIL: Pojechalimy na stacj
benzynow, potem od razu do
Holiday Inn i z ca pewnoci pistolet
nie wchodzi w gr. To oni
najwyej mogli nosi pistolety i tyle.
NIELSEN: Kto to s oni"?
APRIL: Ci faceci, co si tam krcili.
NIELSEN: Znasz ktrego z nich?
APRIL: Poznaabym wszystkich, ale
nie znam wszystkich nazwisk.
Jeden z nich pracuje z nim przy wyrobie
izolacji.
NIELSEN: Izolacji?

APRIL: W jego firmie, Idealna

Izolacja". Jestem prawie pewna,
e odwiedzalimy jego kumpla stamtd.
NIELSEN: W kawiarni?
APRIL: Raczej nie.
NIELSEN: To wszystko? Chcesz
jecha do domu?
APRIL: Tak. Nie wiem, po co tu
siedz.
NIELSEN: Z chci ci pomog.
Po wyjciu z przesuchania April
powiedziaa:
Mamo, mwili mi, e Gary zabi
dwch ludzi. Ty w to wierzysz? Kathryne
odrzeka:
C, April, zdaje si, to on.

 Gary nie mgby nikogo zabi, mamo.

Widzisz, April powiedziaa
Kathryne. Myl, e on si im
przyzna.
ROZDZIA 18
Akt skruchy
Nastpnego dnia rano Gilmore'a
przewieli z Provo do Orem i Nielsen
spotka si z nim w swoim biurze,
przepraszajc za tumy pod drzwiami.
Korytarz owietlay reflektory telewizji,
zbiego si mnstwo reporterw i
urzdnikw miejskich, lecz w prawdziwe
zakopotanie wprawiy Nielsena
zgromadzone siy policji^ nie wyczajc
oficerw po subie. Ludzie nawet
powazili na krzesa, eby co zobaczy.

Nielsen kaza sekretarce przynie kaw.

Nastpnie powiedzia:
Porucznik Skinner podpisze skarg
obciajc ci win za zabjstwo Maxa
Jensena.
Po krtkiej chwili Gary odrzek:
Czuj si podle z powodu tych dwch
facetw. Wczoraj czytaem w gazecie
nekrolog jednego z nich. Mody, mia
dziecko i by misjonarzem. To mnie
powanie cio.
Gary, ja te czuj si podle. Nie mog
zrozumie odbierania ycia za t sum
pienidzy, ktr zgarne Gary
powiedzia:
Nie wiem, ile zgarnem. Ile tego
byo? Nielsen rzek:

 Sto dwadziecia pi dolarw i w

Provo mniej wicej tyle samo.
Gary si rozpaka. Nie paka gono,
lecz mia w oczach zy-Owiadczy:
Mam nadziej, e zostan za to
stracony. Powinienem umrze za to, co
zrobiem.
Gary, jeste gotw na mier?
spyta Nielsen. Nie boisz
si?
A pan chciaby umrze?
O kurcz, nie odrzek Nielsen.
Ja te nie powiedzia Gilmore.
Ale powinni mnie za to straci.

 Nie wiem stwierdzi Nielsen.

Musi by gdzie miejsce i na
miosierdzie.
W chwil pniej Gary wykona
prywatny telefon do Brendy.
Skd gliny wiedziay spyta j e
jestem u Craiga Taylora?
Lepiej ci powiem, Gary, nie chc,
eby dowiedzia si od kogo innego. Ja
wezwaam policj.
Aha.
Brenda powiedziaa:
Pewnie bdziesz mia do mnie ciki
al. Ale Gary, trzeba byo z tym skoczy.
W poniedziaek popeniasz morderstwo,
we wtorek popeniasz morderstwo. Nie
chciaam czeka, co przyniesie roda.

 Suchaj, kuzynko rzek Gary. Nie

przejmuj si. .
Brenda mwia:
Gary, tym razem wpade na caego.
Teraz si przejedziesz bez adnego ale.
On na to:
Kobieto, skd wiesz, e nie jestem
niewinny?
Gary, masz po kolei w gowie?
Nie wiem odrzek Gary. Chyba
zwariowaem. Brenda zapytaa:
Co z twoj matk? Co mam jej
powiedzie? Milcza przez chwil. Potem
rzek:
Powiedz jej, e to prawda. Brenda
zgodzia si i spytaa:

 Jeszcze co?
Powiedz, e j kocham.
Craig Snyder, drugi adwokat Gary'ego,
by niszy od Esplina, mia metr
siedemdziesit, szerokie ramiona, blond
wosy i jasne oczy. Nosi okulary w jasnej
oprawie. Dzi woy pastelowy garnitur
z krawatem w kilku odcieniach ci,
zieleni i oranu, do tego t koszul.
W Orem tego ranka Snyder i Esplin nie
wiedzieli nawet, e Gary by
przesuchiwany przez Geralda Nielsena,
dopki go nie przyprowadzono na
postawienie w stan oskarenia. Pniej z
nim usiedli i on mwi, e popeni oba
morderstwa i e powiedzia o tym
Nielsenowi.

Zdenerwowali si, rzecz jasna. W

momencie aresztowania, co prawda,
poinformowano Gilmore'a o jego
prawach, ale w wizieniu ju nie
wyoono mu caej Mirandy. Prawnicy
uznali, e kade zeznanie zoone przez
Gilmore'a jest zatem bez wartoci. Szau
mona dosta. Kazano im czeka
czterdzieci pi minut, a porucznik
ledczy wanie bra go w obroty.
W odpowiedzi Gary wydawa si gwnie
zainteresowany faktem, e Nielsen
przyrzek mu widzenie z Nicole w
wizieniu. Adwokaci mieli dopilnowa,
by Nielsen dotrzyma sowa.
Nicole bya w Springville z Barrettem,
kiedy przyjechaa policja. Nie dzwonili
nawet ani nic. Przyszed glina i kaza jej

si szykowa. Troch pniej zjawi si

porucznik Nielsen, samochodem. Mia j
zawie na spotkanie z Garym.
Nie bya pewna, co czuje, i niewiele j to
obchodzio. Miaa po dziurki w nosie
suchania Barretta. Przez ostatnie par
dni on bez przerwy si mdrzy.
Powtarza, e jest gupia i nie zna si na
ludziach. Poderwaa sobie morderc w
rednim wieku.
W drodze porucznik Nielsen by miy i
uprzejmy, wyoy kaw na aw.
Pozwol Nicole na rozmow z Garym, ale
ona zapyta, czy on popeni te
morderstwa. Nicole ju si miaa oburzy
na podobn sugesti, lecz dotaro do
niej, e Nielsen potrzebuje uzasadnienia,
po co j wiezie. Z pewnoci nie by na

tyle durny, by sdzi, e Gary odpowie

na jej pytanie, kiedy gromada glin
podsuchuje.
Odbyo si to tak. Nicole wesza do tego
mierdzcego jednopitrowego
kryminau, przebya par krtkich
korytarzy, mina zgraj winiw jakby
przymulonych piwem, pniej kilku
palantw, ktrzy na ni gwizdali,
podkrcali wsa, pokazywali muskuy, w
ogle robili z siebie dupkw. Za ni szo
dwch gliniarzy i ledczy Nielsen; dosza
wreszcie do duej celi ze stoem
porodku, z czterema pryczami o ile
dobrze widziaa i z grubymi prtami
tu przed ni.
Wtedy zobaczya, e z gbi celi
podchodzi do niej Gary. Lew rk ma w

gipsie. Miny dopiero trzy dni od tamtej

nocy, kiedy po aresztowaniu widziaa go
lecego na ziemi, ale czua rnic.
Powiedzia cze, kochanie" i z pocztku
nie chciaa nawet na niego spojrze.
Ze spuszczon gow mrukna:
Zrobie to?
Tak naprawd szeptaa po to, eby gliny
nie syszay pytania, na wypadek jeli on
przytaknie. Powiedzia:
Nicole, nie pytaj mnie o to.
Wtedy podniosa wzrok. Nie moga si
nadziwi, jakie on ma jasne oczy.
Upyna minuta, podczas ktrej si nie
odzywali. Potem on wystawi rk przez
kraty. Chciaa go dotkn, lecz tego nie
zrobia. Jednak czua taki impuls.

Ogarniao j coraz wyraniejsze

pragnienie, eby go dotkn.
Dosy paranoiczne wraenie. Nicole nie
wiedziaa, co si z ni dzieje. Na pewno
nie byo jej go al. Ani nie litowaa si
nad sob. Raczej z trudem chwytaa
oddech. Nie do wiary, ale czua, e zaraz
zemdleje. Wanie w tym momencie
wiedziaa ju, e niewane, co Mwia na
jego temat przez ostatnie par tygodni.
Kocha go, od chwili gdy si poznali, i
kocha nie przestanie.
Odczuwaa nie tyle emocje, co wraenia
fizyczne. Co przycigao j do krat
niczym magnes. Signa, by dotkn
rki, ktr wyciga, i podszed
funkcjonariusz ze sowami:
adnych kontaktw fizycznych.

Cofna si o krok i stwierdzia, e Gary

dobrze wyglda. Wyglda zaskakujco
dobrze. Oczy mia bardziej bkitne ni
kiedykolwiek dotd. Opada z nich mga
fiorinalu. Patrzy jej w oczy, jak gdyby
powraca z przeszoci, a ze cakiem
przemino i odeszo. Przez ostatnie par
tygodni z kadym dniem wydawa si o
rok starszy. Teraz wyglda wietnie.
Kocham ci powiedzia na
poegnanie.
Kocham ci powiedziaa.
W cigu tej samej godziny, kiedy Nicole
jedzia do wizienia i z powrotem, April
dostaa szau. Zacza krzycze, e kto
chce paln jej w eb. Kathryne nie
moga nic poradzi. Zmuszona bya
wpierw zadzwoni na policj, pniej

postanowia odda j do szpitala. To byo

potworne. April ogarn kompletny
obd. Kathryne musiaa nawet pozby
si dzieci z domu na kilka godzin, dopki
nie zapada decyzja.
Szeryf, Ken Cahoon, by wysoki, mia
siwe wosy i bezporednie podejcie.
Okulary w metalowej oprawie, duy nos,
mae usta, niezbyt wydatny podbrdek i
niewielki brzuszek. Lubi wierzy, e
prowadzi areszt na przyzwoitym
poziomie. Jego gwne pudo" liczyo
trzydzieci prycz, ale Cahoon stara si,
by liczba winiw nigdy nie
przekraczaa dwudziestu. Przez to byo
mniej bjek. Winiowie pracujcy w
kuchni mieli osobn cel, by te
Maksymalny Nadzr na sze miejsc. W

tej wanie puszce siedzia teraz

samotnie Gary. Plus jeszcze jedna cela
szecioosobowa w tym samym korytarzu,
przeznaczona dla winiw na
przepustkach do pracy. W sumie
wizienie Cahoona mogo pomieci
czterdziestu ludzi, nie nadwerajc
niczyjej cierpliwoci.
Zaraz po wyjciu Nicole Cahoon
postanowi zajrze ponownie do
Gilmore'a.
Mam bble na nogach powiedzia
mu Gilmore.
Od czego? spyta Cahoon.
Bo uprawiam tu jogging odpar
Gilmore.
Gupi. To nie biegaj, jak siedzisz.

 Nie tak powiedzia Gilmore. Pan

mi da par plastrw. Ja je nalepi i
jeszcze sobie pobiegam.
Nazajutrz poprosi o to samo. Mwi, e
chce plastra, bo ma obtarte stopy.
Dobrze, zobaczymy, czy nie wdaa si
infekcja powiedzia Cahoon. Gilmore
na to:
Pan mi tylko da plaster, to niegrone.
Nie odpar Cahoon. Skoro masz
pcherze, to chc je zobaczy.
Do diaba z tym powiedzia
Gilmore.
Cahoon doszed do wniosku, e Gary
blefuje. Nie wiadomo, do czego mgby
uy przylepca, chyba e do przylepiania

przemyconych rzeczy na sprynach

ka od spodu, albo co.
Nastpnego ranka Gilmore zwrci si do
stranika: - - Dzisiaj chc std wyj.
Mam nakaz Habeas Corpus: prowadcie
mnie do szefa tego kicia.
ZaCahoon pomyla, e Gilmore pewnie
uwaa ich za troszk zacofanych tu, na
tej prowincji. Gary zwraca si do
Cahoona miym, poufnym tonem:
Widzi pan, siedz ju pi dni.
Zostaem zatrzymany tylko za
naruszenie przepisw drogowych, i
teraz, wie pan, chciabym ju wyj.
Mwi:

 Powinienem by pod opiek lekarza.

Zauway pan zapewne, e w chwili
przyjazdu miaem zaoony gips, a tego
rodzaju spraw nie wolno zaniedbywa.
Chciabym zosta zawieziony do szpitala.
Rk mam w toku leczenia i jeli pan
mnie nie zwolni, to, rozumie pan, mog
wystpi komplikacje.
Zdaniem Cahoona, Gilmore by nie
najgorszym garownikiem, jeeli wzi
pod uwag jego przeszo, i Cahoon
wcale nie mia si z pomysu, e
Gilmore moe si wymkn w jaki
prosty, a zarazem zwariowany sposb.
Niedawno mieli w pudle czowieka
nazwiskiem Dennis Howell i akurat
przyby inny wizie, co si te nazywa
Dennis Howell. Tego samego dnia

przysza wiadomo o zwolnieniu

pierwszego Dennisa. Wobec tego
dyurny stranik, nowo przyjty do
pracy, przejecha palcem po licie, wraca
i mwi do wieo przybyego: Howell,
twoja ona czeka, jeste wolny." Nie ten
Dennis co trzeba wyszed za bram,
min kobiet i tyle go widzieli.
A Gilmore ani myla zaniecha prb.
Nieco pniej zayczy sobie kontaktu z
adwokatem. Powiedzia, e zaskary
wizienie za brak opieki nad chor rk.
On powanie si nad sob litowa z
powodu tej rki.
Kiedy to mu nie wyszo, owiadczy:
Wiem, e okrg Utah jest maoduszny
i ywi do mnie uraz, ale moe mnie pan

ju puci do domu, szeryfie. Ju nie

jestem niepoczytalny.
Ma nieze poczucie humoru, przyzna
Cahoon.
Dziki temu atwiej znosi upikszanie
cian przez Gilmore'a. Cahoon lubi
eliminowa wszelkie bazgranie po
cianach nieprzyzwoitych scen, ale Gary
tego nie robi. Obrazki, ktre rysowa, to
byy adne obrazki. Przy tym daway si
ciera. Jednego dnia co rysowa, a
nastpnego dnia ciera i robi inny
rysunek, dlatego Cahoon nigdy nie
zgasza zastrzee.
Dogadywali si zupenie dobrze, dopki
Gilmore si nie dowiedzia, e mu nie
pozwol na widzenie z Nicole. Zdaje si,

nie bya adn krewn. Wwczas Gary

przesta si w ogle odzywa.
Brenda przyjechaa do wizienia chyba
za drugim razem, to znaczy w niedziel,
ptora tygodnia po aresztowaniu, i
wtedy pokazaa si
take Nicole. Kiedy Gary usysza, e ona
jest pod bram, Brenda musiaa
przyzna, e si rozpromieni.
Jezu powiedzia. Przyrzeka, e
wrci, i wrcia.
Tumaczy jednak, e nie moe si z ni
zobaczy. Jeszcze jej nie ma na jego licie
widze. Brenda powiedziaa:
Zobacz, co si da zrobi.
Podesza do wielkiego, zwalistego
Indianina pilnujcego drzwi, ktry

wyglda na pewnego siebie faceta, i

poprosia:
Alex, mgby wpuci Nicole Barrett
na ostatnie pi minut mojego widzenia?
Co to, to nie odpar. Naprawd
nie wolno nam ama przepisw.
Gadanie skwitowaa Brenda.
Jaka rnica, czy to ja, czy Nicole? On
nigdzie si std nie ruszy. Suchaj no,
Alex, chcesz mi wmwi, e nie potrafisz
si zaj tym biedakiem z
pokiereszowan ap? spytaa. Co
on ci zrobi jedn rk? Rozerwie ci na
kawaki?
No... nie przyzna Alex. Myl, e
poradzimy sobie z Gilmore'em.

Podczas gdy Nicole miaa widzenie,

Brenda podesza do jej bratowej, ktra
te przyjechaa. Tego dnia by upa i Sue
Baker trzymaa swoje nowo narodzone
dziecko, pocc si obficie.
Co tam z Nicole? spytaa Brenda.
Soce nie oywiao czerni wysypanej
ulem nawierzchni na tyach wizienia.
Jest niele podamana
odpowiedziaa Sue.
Brenda stwierdzia:
Tym razem Gary ju si nie wywinie.
Jeeli Nicole bdzie si go trzyma, to j
zniszczy.
Ona nie odpuci odrzeka Sue.
Ju prbowalimy.

 C stwierdzia Brenda czeka j

mnstwo cierpie.
Nicole wysza stamtd z paczem. Brenda
obja j i powiedziaa:
Nicole, my obie go kochamy. Potem
dodaa: Nicole, moe by si serio
zastanowia nad opuszczeniem tego
statku? Gary ju nigdy nie wyjdzie.
Spdzisz reszt ycia na odwiedzaniu
faceta. I to
bdzie caa twoja przyszo. z serca
pikne wspomnienia
Nicole mrukna: ' Ja wytrwam.
- Brenda zacza paka. Wygo
powiedziaa. Odpd je.
Czua do Brendy niech, ktrej nawet
nie rozumiaa. Do Nicole dotara wasna

myl: Jak gdybym bya jej winna milion

dolarw za te pi minut widzenia."
Trzeciego sierpnia w Provo odbywao si
wstpne przesuchanie wiadkw i Noall
Wooton by zdecydowany uderza
twardo i miarowo, z ca si. Mia
mnstwo wiadkw, gwnie zaleao mu
wic na niewnoszeniu do sprawy niczego
nowego. Kiedy obrona poprosia o
odroczenie, Wooton wyrazi sprzeciw.
Mia podstawy, by spodziewa si
wyroku skazujcego, a cilej by
przekonany, e jeli nie doprowadzi do
skazania, to tylko z wasnej winy. Wcale
nie mia jednak pewnoci, czy uzyska
kar mierci. Czu wic zwyke napicie,
przeywane przed otwarciem kadej

sprawy. odek oczywicie dawa o

sobie zna tego ranka.
Na wstpnym przesuchaniu wiadkw
Gilmore nie mia gosu, lecz Wooton w
przerwie rozmawia z nim w cztery oczy.
Dogadali si. artowali nawet. Wooton
by pod wraeniem inteligencji Gary'ego.
Gilmore powiedzia Wootonowi, e
system penitencjarny nie spenia zada,
do ktrych zosta powoany, to znaczy
nie resocjalizuje. Jego zdaniem, nie
sprawdza si kompletnie.
Unikali, rzecz jasna, rozmowy o samych
zbrodniach, chocia Noall wykry, e
Gilmore ze wszystkich si stara si go
zmikczy. Gary na pewno pochlebia
mu, chwalc jego poczucie
sprawiedliwoci i kompetencje. Mwi,

e nigdy nie widzia prokuratora z takim

poczuciem sprawiedliwoci.
Nie kady recydywista posiada
wystarczajc wiedz, by prbowa
podchodw z tej strony. Wooton
spodziewa si, e Gilmore zechce ubi
interes. Sysza pewnie, e d do kary
mierci, i wymyli, e jeli bdzie miy
dla Wootona, ten wycofa si z tak
skrajnej pozycji, to znaczy skrajnej z
punktu widzenia oskaronego.
Gilmore istotnie zdoa spyta, co,
zdaniem Wootona, z tego wyniknie.
Noall popatrzy mu w oczy i powiedzia:
Mog zasdzi kar mierci. Gilmore
na to:
Wiem, ale co tak naprawd maj
zamiar zrobi? Wooton powtrzy:

 Mog ci straci.
Odnis wraenie, e Gilmore'a to
zaskoczyo.
Rwnie Snyder podszed do Noalla i
zaproponowa przyznanie si do winy za
morderstwo pierwszostopniowe i zgod
na doywocie. Wooton odrzuci sugesti.
Nie ma lekko powiedzia.
Postanowi stara si o czap po
przejrzeniu akt Gilmore'a. Opisano w
nich przemoc wobec wspwiniw i
personelu, histori ucieczki i nieudane
prby resocjalizacji. Wooton mg
jedynie wycign nastpujcy wniosek:
po pierwsze, Gilmore bdzie szuka
okazji do ucieczki; po drugie, w
wizieniu moe by grony dla
otoczenia; wreszcie, po trzecie, brak

nadziei na resocjalizacj. Obrazu

dopeniaj pode morderstwa z zimn
krwi.
Trzeciego sierpnia Nicole przyjechaa do
Provo na wstpne przesuchanie
wiadkw, ale pozwolili jej widzie si z
Garym tylko przez Moment. Zrobio jej
si sabo, gdy zobaczya, e on ma nogi
skute acuchami. Pniej dali jej czas
tylko na jeden ucisk i zachanny
Pocaunek, zanim go odcignli.
Pozostawiono j w korytarzu sdu, gdzie
wiat galopowa wokoo. Na zewntrz, w
blasku latar gzy ciy zoliwie niczym
owadnite furi.
Podczas jazdy z powrotem do Springville
tak si zamylia, e & miaa kraks. Nikt
nie ucierpia prcz samochodu. Pniej

przez ca drog do domu jej mustang

rzzi, jakby kona z blu. Nie moga w
ogle przerzuci z dwjki.
To bya wariacka podr. Cay czas
korcio j, eby przebi barier i zderzy
si z jadcymi z przeciwka. Nazajutrz
dostaa poczt bardzo dugi list od
Gary'ego, ktry zacz pisa natychmiast
po powrocie z sdu do wizienia. I zdaa
sobie spraw, e on zwraca si do niej w
tym samym czasie, kiedy ona jechaa
targana pokus rozbicia si o kady
nadjedajcy samochd.
Czytaa list Gary'ego raz po raz.
Przeczytaa go chyba z pi razy, a sowa
przechodziy przez jej gow na wylot,
jak wiatr, co poraa wiat szalestwem.
3 sierpnia

adne z moich dowiadcze nie

przygotowao mnie do takiej szczerej i
otwartej mioci jak twoja. Jestem tak
przyzwyczajony do robienia w waa,
oszustwa i nienawici, do wrogoci, za i
wistwa. To moje naturalne
rodowisko. Ono mnie uksztatowao.
Patrz na wiat oczyma penymi
podejrzliwoci, zwtpienia, strachu,
nienawici, oszukastwa i pozy; jest w
nich egoizm i prno. Wszystkie rzeczy
nie do przyjcia ja bior za naturalne i
nawet jako takie przywykem je
akceptowa. Rozgldam si po
paskudnie brzydkiej celi i wiem, e w
tym brudzie i wilgoci jest moje miejsce,
bo niby gdzie indziej? Caa podoga
zalana jest tu wod z pierdolonego kibla,
co ma popsut spuczk. Prysznic si lepi

od brudu, a cienki materac, ktry mi tu

dali, jest prawie czarny ze staroci. Nie
mam poduszki. Po ktach le zdeche
karaluchy. W nocy zlatuj si komary, a
owietlenie jest bardzo kiepskie. Jestem
tu sam na sam z mylami i wyczuwam
staro. Pamitasz, jak ci opowiadaem o
Staroci? I mwia, jakie to ohydne,
starzyzna. Sysz skrzyp dwukki
jadcej po skazaca. Kurewsko
obrzydliwe i ju tak blisko mnie. Kiedy
byem dzieckiem... miaem nocny
koszmar, e cili mi gow. Ale to byo
co wicej ni sen. Raczej jak
wspomnienie. A wyskoczyem z ka. I
to byo co w rodzaju punktu zwrotnego
w moim yciu... Ostatnio to zaczyna mie
pewien sens. Jestem winien dug z
dalekiej przeszoci. Nicole, to ci na

pewno zaamie. Nigdy nikomu o tym nie

mwiem, tylko matce tej nocy, jak
miaem ten koszmar, i ona przysza mnie
pociesza, ale nigdy pniej o tym nie
rozmawialimy'
ktrej nocy zaczem ci o tym
opowiada, zreszt cakiem sporo ci
opowiedziaem, kiedy stao si dla mnie
jasne, e ty nie chcesz tego sucha.
Bywao, e latami potrafiem o tym nie
myle, a dopiero co (rysunek gilotyny,
pie katowski, topr czy nawet sznur)
przywoywao \vszystko z powrotem i
caymi dniami zdawao mi si, e
docieram do czego bardzo osobistego,
do jakiej wiedzy o sobie samym. Do
czego, co pozostaje jako nie
dokoczone, i przez to jestem inny.

Myl, e mam pewien dug. Gdybym tak

mg wiedzie.
Kiedy mnie spytaa, czy jestem
szatanem, pamitasz? Nie jestem. Szatan
byby o wiele sprytniejszy ode mnie,
dziaaby na znacznie wiksz skal i
oczywicie nie miaby wyrzutw
sumienia. Nie jestem wic Belzebubem. I
wiem, e szatan nie umie kocha. Ale
jestem chyba bliej szatana ni Boga. I to
niedobrze. Zdaje si, e zo znam o wiele
gruntowniej od dobra, i to te niedobrze.
Chc wyrwna rachunki, eby siebie
wyrwna, dopeni, zwrci moje dugi
(czymkolwiek przyjdzie je spaci), eby
pozby si pitna i wszelkich przyczyn
winy i strachu. Mam nadziej, e nie
brzmi to anachronicznie: chciabym

stan w obliczu Boga. Wiedzie, e

jestem zacny, sprawiedliwy i czysty.
Kiedy czowiek taki jest, wie o tym. A jak
nie jest, to te wie. To wszystko jest w
nas, w kadym z nas, ale ja chyba
uciekaem od tego i pniej, gdy
chciaem wrci pobdziem, przez
nud i lenistwo straciem zapa i w kocu
staem si cakiem nie do zniesienia. I co
mam teraz zrobi? Nie wiem. Powiesi
si?
Myl o tym od lat, mgbym to zrobi. A
nadzieja, e stan wykona na mnie wyrok
mierci? To atwiejsze i bardziej do
przyjcia ni samobjstwo. Ale oni tu
nikogo nie stracili od 1963 roku. (Mniej
wicej wtedy dokonano w ogle ostatniej
legalnej egzekucji.) Co mam robi, zgni

w wizieniu? Zgorzkniay na stare lata,

wmwi sobie ostatecznie, e w zasadzie
to ze mn obchodzono si kurewsko, e
jestem tylko niewinn ofiar
pieprzonego spoeczestwa? Co robi?
Spdzi ycie za kratami na
poszukiwaniu Boga, ktrego od tak
dawna pragnem pozna? Znw zaj
si malarstwem? Pisa wiersze? Gra w
pik rczn? Umiera z alu, e w
tamten poniedziakowy wieczr
odrzuciem cudown mio, ktr mi
daa, bo byem rozpaskudzony i
zachciao mi si biaej ciarwki, a nie
mogem jej mie natychmiast? Co mam
robi? Zawsze Jest jaki wybr, prawda?
Nie prosz ci, eby odpowiadaa za
mnie na te pytania, Aniele, prosz ci,

nie myl, e idzie mi o to. Musz wybra

sam. Ale zawsze Przyjm wszystkie twoje
uwagi, sugestie, cokolwiek mi zechcesz
powiedzie.
Boe, ja ci kocham, Nicole.
l
CZ PITA
CIENIE SNU
ROZDZIA 19
Z rodu Sztukmistrza
Gary wyszed z Marion, zamieszka w
Provo z Vernem i Id, po czym wkrtce
przysa Bessie na Dzie Matki
piciokilow bombonierk. Pniej
nadszed list. Nie wiedziaem, e mog
by taki szczliwy. Mam najpikniejsz
dziewczyn w caym Utah, Mamo.

Zarabiam wicej pienidzy, ni

zdoabym ukra."
Bessie odpisaa: Tego wanie zawsze
chciaam dla Ciebie. Ciesz si, e jeste
z t dziewczyn. Mam nadziej kiedy
pozna Twoj pikn Nicole."
Potem nie miaa ju wicej wiadomoci i
zadzwonia do Idy, ktra powiedziaa jej,
e Gary ma troch kopotw, bo wynis
par rzeczy ze sklepu. Bessie poprosia
Id o przekazanie mu proby o telefon i
zacza si niepokoi. Gary zwykle nie
odzywa si, jeli wpad w tarapaty.
Dzie, w ktrym powiadomiono j o
morderstwach, spdzaa na ganku przed
swoj przyczep, grzejc si w socu.
Zadzwoni telefon i odezwa si kobiecy

gos. Ledwo Bessie usyszaa ton tego

gosu, powiedziaa:
To ty, Brendo. Co si stao z Garym.
Mylaa, e obrabowa bank.
Brenda powiedziaa jej, e Gary'ego
zatrzymali za morderstwo Pierwszego
stopnia.
" Nie wierz, Brendo. Gary nikogo by
nie zabi.
A jednak odrzeka Brenda. Zabi
dwch ludzi i odstrzeli sobie kciuk.
Tak Bessie si dowiedziaa.
Orzeka:
Nie, to z pewnoci pomyka. Gary
tego nie zrobi. Niewane, kim jest, w
kadym razie nie zabjc.

Odoya suchawk, lecz telefon odezwa

si ponownie; dzwonia Ida, eby
opowiedzie, jak z pana Bushnella
tryskaa krew i ona z Vernem to widzieli.
Bess czua, e w opis bdzie j na
zawsze przeladowa. Pniej suchawk
wzi Vern i powiedzia:
- Tutaj maj kar mierci. Zabij
Gary'ego. Bess bya u kresu
wytrzymaoci. Egzekucja zawsze
napawaa j strachem. Sam myl
omijaa z daleka. Kiedy jako maa
dziewczynka dorastaa w Utah, na wie
o przeprowadzanej egzekucji szukaa
kryjwki.
Po wiadomoci od Verna zatrzymaa
nowin dla siebie. Kiedy Frank junior
przyjecha do miasta, powiedziaa mu,

ale Mikalowi, modszemu synowi, ju

nie. Ktrego ranka on zadzwoni i
mwi: Masz gos, jakby pakaa", a
Bess odrzeka, e jest przezibiona.
Powiedzia:
Mam zamiar przyjecha i spdzi z
tob dzie.
- Czytae o Garym stwierdzia, a on
przyzna, e owszem, co sysza.
Rozmylaa o jesieni 1972 roku, kiedy to
wypucili Gary'ego z Wizienia Stanu
Oregon na studia w szkole plastycznej.
Mia zamieszka w domu przejciowym
w Eugene i wychodzi na przepustki. Od
razu pierwszego dnia Gary wpad do
Bess po poudniu i zosta na wieczr.
Rano poszed do sklepu po jajka na
niadanie i spyta, czy moe przynie

sze piw. Powiedziaa, e oczywicie.

Usiad wic i rozmawia z ni cay ranek,
pijc piwo. Czuli si bardzo sobie bliscy.
Podaa mu niadanie ze sowami:
Pierwszy raz od dawna spdzilimy
noc pod jednym dachem, Gary.
Odpowiedzia:
- Rzeczywicie.
Faktycznie, mino prawie dziesi lat.
Wypi piwo i powiedzia, e musi i.
Musia dojecha do tej szkoy w Eugene.
Po jego wyjciu wspominaa ostatni raz
sprzed dziesiciu lat, czyli o roku 1962,
kiedy byli sami we dwoje. Oboje lubili
Johnny'ego Casha, Gary znis wic z
gry wszystkie jego pyty i suchali przez
cay dzie. Teraz te pyty za bardzo j

zasmucay, wyczaa te radio przy

piosenkach Johnny'ego Casha.
Kilka dni pniej, tej samej jesieni roku
1972, Gary zajecha samochodem i
owiadczy, e zabiera j na kolacj.
Odpowiedziaa, e nie jest ubrana i e
jest pno, wobec tego zosta i dugo
rozmawiali. Po upywie kilku wieczorw
zauwaya przed swoj przyczep
siedzcych policjantw, ktrzy nie
odezwali si do niej. Wtedy wiedziaa
ju, e stao si mnstwo zego.
Nazajutrz przekrcia do niej ssiadka z
pytaniem:
Czy to pani syna zgarnli za napad z
broni w rku?

 Nie odpara Bessie ale w ktrej

gazecie to byo? Tamta kobieta jej
powiedziaa i Bess rzeka:
Sprawdz.
Kiedy znalaza ten artyku, pakaa bez
opamitania. Jeden strumyk wicej do
miliona ez wylanych nad Garym.
Teraz, latem 1976 roku, to by koszmar.
Cay czas mylaa, e gdyby daa rad
dosta si do Provo, Gary nigdy nie
zabiby tych ludzi. W tamten pierwszy
wieczr kwietniowy, kiedy telefonowa z
domu Idy, mwi:
Bd mia samochd, mamo, przyjad
do Portland i przywioz ci. Bess si
miaa:

 Teraz to ju ze mnie taka niedoga, e

jak wyjd na ulic, to jest wito i gra
muzyka.
Kilka miesicy wczeniej, kiedy Gary by
jeszcze w Marion, siedziaa ktrego
wieczoru z synem, Frankiem juniorem, i
zacza kasa krwi. Przyjechaa karetka
i wzili j na operacj. Usunito jej p
odka. Aspiryna, ktr braa na
artretyzm, spowodowaa pknicie
wrzodu.
Im bardziej ataam z jednego koca,
tym prdzej drugi si rozazi
powiedziaa przyjacice.
Teraz ju nie wychodzia za prg, chyba
e te par krokw do Przyczepy
wacicielki i eby odebra poczt.
Jednak pozwolia

Gary'emu opowiada, jak to bdzie

piknie prowadzi dom w Provo, i
marzya o tym, dopki nie napisa, e
mieszka z Nicole.
Dosza do wniosku, e o tym wszystkim
mio sobie myle, ale nic ponadto. Nie
bya w stanie nawet przyczepy utrzyma
w porzdku. Mieszkaa wrd rozkadu i
starzyzny, takiej jak ona sama.
Zaledwie tydzie przed morderstwami
napisaa do Gary'ego list. Musia go
dosta na dzie lub dwa, zanim ci
mormoscy chopcy zostali zabici.
Wspominaa tam o jego ulubionym
domu na bulwarze Crystal Springs, gdzie
mieszkali, kiedy mia dziewi lat.
Wanie w tamtym roku cigle
powtarza, e chce zosta ksidzem. W

licie zawiadamiaa go, e dom zburzyli i

na jego miejscu postawili blok. Jeszcze
jedno wspomnienie odchodzi w
niepami.
Wanie w domu na bulwarze Crystal
Springs Gary nabawi si lku, e zetn
mu gow. Byby miaym dzieciakiem,
gdyby nie ten strach. W domu dzieli
sypialni z Frankiem juniorem;
poprzedni waciciele najwyraniej
pomalowali ciany odblaskow farb, bo
w nocy co wiecio bladozielono. Gary
woa:
Mamo, ja znowu to widz.
Usiowaa wyjania, e to tylko farba i
wszystko bdzie dobrze, w kocu jednak
musieli przemalowa ciany. Wtedy
zaczy si jego sny o wasnej egzekucji.

Budziy w nim lk. Przeladuje go strach

cae ycie, mwia do siebie Bessie.
Tak, Gary jest smutnym i samotnym
czowiekiem, jednym z najbardziej
smutnych i najbardziej samotnych. Mj
Boe, mylaa Bessie, tak dugo siedzia
w wizieniu, e nie wie, jak zarabia si na
ycie albo paci rachunki. Cay czas, w
ktrym powinien by si tego uczy,
spdzi za kratkami.
W przyczepie byo gorco. yjc sam na
sam z ostatnimi nowinami w kocu
lipca, Bessie miaa wraenie, e oddycha
wewntrz ani parowej. W Portland
mona siedzie bez ruchu i traci na
wadze.
Kiedy w mojej przyczepie robi si
prawdziwy upa powiedziaa gono

potrafi schudn trzy kilo w godzin.

Oczywicie waya tylko pidziesit
kilogramw.
To nie powinno by Portland, tylko
Afryka mwia do cian. Przeczuwaa,
e Portland wkrtce samo si przeronie
i zmiecie to
wszystko. Upa by potny i nie do
zniesienia, istna dungla. Od razu
wiedziaam, e tu jest zbyt zielono, jak
tylko przyjechaam powiedziaa do
cian.
Wewntrz przyczepy czuo si co w
rodzaju podcinienia. Jeli tylko kto
zrobi niewaciwy ruch, wszystko si
rozleci.
Rok po mierci ojca Gary mia
dwadziecia dwa lata i pewnego dnia, w

cigu krtkiego procza wolnoci i

swobody, kiedy wyszed ze Stanowego
Instytutu Resocjalizacji, a nie znalaz si
jeszcze w Wizieniu Stanu Oregon, by
odsiedzie dwanacie i p roku, na ktre
skazano go za napad z broni w rku
wanie w owym krtkim proczu
spdzili cay dzie na suchaniu
Johnny'ego Casha Bess wrcia
pewnego popoudnia na Oakhill Road,
do domu z niewielkim kolistym
podjazdem, kupionego przez Franka w
czasach, kiedy yli spokojnie i dostatnio,
a tu patrzy, Gary grzebie w jej szufladzie.
Chc ci co pokaza owiadczy.
Znalaz swoj metryk urodzenia. Byo
tam nazwisko matki i jego data urodzin,
ale on i ojciec figurowali czarno na

biaym jako Fay Robert Coffman i Walt

Coffman.
C za ironia, przecie Frank da
Gary'emu wanie takie imiona. Fay, po
matce Fr-anka, i Robert, jak syn Franka
z wczeniejszego maestwa. Coffman
wzi si z narodzin nie na terytorium
Franka Gilmore'a, tylko raczej w kraju
Walta Coffmana; w tym przypadku by to
Teksas, miejscowo McCamey w
Teksasie. Przekraczajc granice
niektrych stanw Frank mia zwyczaj
zmienia dane personalne. Bessie nigdy
nie dosza, czy zaciera w ten sposb
stary lad, czy utrafia w nowy.
Bessie, rzecz jasna, nie tolerowaa Fay
Roberta zbyt dugo. Ludzie z hotelu
proponowali, by zmieni mu imi na

Doyle. Bess nawet si ono podobao, lecz

Gary byo lepsze. Uwielbiaa Ga-ry'ego
Coopera. Kcia si o to z Frankiem.
Imi Gary brzmiao
dla niego jak Grady, a Grady to byy
szwagier, ktry go kiedy oszuka.
Bessie i Gary nawet nie podnieli
wwczas gosu, ale kiedy on zacz by
nieprzyjemny. Bessie powiedziaa:
Ani mi si wa! Grzebae w biurku
bez pozwolenia. Gary odpar:
Z pozwoleniem nigdy bym si nie
dowiedzia, prawda? I doda: Nic
dziwnego, e stary mnie nigdy nie lubi.
Bessie odpowiedziaa:
Nigdy, przenigdy nie imputuj mi, e
jeste nielubny.

Dopiero kilka lat pniej Bessie odkrya,

e Gary dowiedzia si o swojej metryce
ptora roku wczeniej, zanim zastaa go
siedzcego w zielonym skrzanym fotelu
przy jej biurku. Jego wychowawca w
Stanowym Instytucie Resocjalizacji (dla
chopcw za starych na poprawczak i za
modych na wizienie) zapyta go,
dlaczego w akcie urodzenia z Teksasu
widnieje nazwisko ojca Coffman, nie
Gilmore. Niele mu to dokuczyo. W dwa
tygodnie pniej robili mu
elektro-encefalogram z powodu silnych
blw gowy. Cay czas zbiera uwagi o
odmowie pracy i wszczynaniu bjek.
Skary si swemu psychiatrze na dziwne
sny. Diabelnie si mczy, usiujc
powciga swj gniew. Sdzi, e ludzie
obmawiaj go za plecami. Pniej umar

mu ojciec. W tym czasie Gary siedzia w

izolatce i nie dali mu przepustki na
pogrzeb.
Wszystko to wydarzyo si, zanim Gary
usiad przy jej biurku i wycign swoj
metryk.
Nie lubia myle, jak gryzo go to
idiotyczne nieporozumienie. Gary przez
tyle lat pakowa si w rne afery, e nie
mona zwala || wszystkiego na metryk,
zwaszcza jeli wiedzia o rnych
nazwiskach swego podrujcego ojca.
Nigdy jednak nie zdobya pewnoci, czy
ten wistek papieru nie mia zwizku z
napadem, jakiego wkrtce dokona z
broni w rku, i strasznym wyrokiem
pitnastu lat wizienia otrzymanym w
wieku dwudziestu dwch lat. Niedugo

potem nawali Bessie pcherzyk ciowy

i trzeba go byo usun. A przez
komplikacje pooperacyjne mino par
miesicy, zanim w ogle odwiedzia
Gary'ego w wizieniu. By to najduszy
okres, w ktrym go nie widywaa. Zdaje
si, e nabraa ju wtedy odpornoci na
wstrzsy, inaczej po wejciu do sali
widze podniosaby krzyk. Sta przed
ni,
dwudziestodwuletni i bez zbw; jedyne
dwa w dolnej szczce wyglday jak ky
wampira.
Robi mi protezy powiedzia.
Na nastpnym widzeniu pochwali si, e
lubi swj nowy komplet.

 Mog wzi jabko i zje je cae, bez

blu - owiadczy. Ble gowy te jakby
ustpiy.
Co tam powiedziaa sobie wtedy.
Jestem crk ludzi, ktrzy pierwsi
osiedlili si w Provo. Jestem wnuczk i
prawnuczk pionierw, zarwno ze
strony ojca, jak i matki. Jeli oni
przetrwali, ja take przetrwam.
Musiaa przepowiedzie to sobie jeszcze
raz, po telefonach od Brendy i Idy z
Vernem.
Bessie docieraa wzrokiem do starej
kuni przy strumieniu, w okolicy znanej
z dziecistwa. Zapach te do niej
dociera. Czua koskie opary, gdy nawz
wylatywa z koni w momentach
przestrachu, to znw chwytaa w nozdrza

smrd pierwszej warstwy

zeskrobywanego kopyta. mierdziao
gorzej ni od ng starca, a zaraz potem
rozchodzi si okropny odr zwglonych
kopyt -- zawsze wiedziaa, co ma pieko
do zaoferowania. To byo tak przykre, e
niemal polubia mocny podmuch
rozpalonego do czerwonoci elaza
pomieszany z zapachem rozarzonych
wgli. Mylaa, e tak wanie pachnie
musi grb, jeli pochowano w nim
silnego mczyzn.
Przed kuni rosa trawa i par drzew
owocowych, gdzie wiey wiaterek
owiewa niebiaskim podmuchem.
Pewnie, e bya jeszcze pustynia, cakiem
bez zapachu, ktra wysusza nozdrza i
wydaje ci na pastw kurzu. W tle

rysoway si gry, wysokie jak mur,

kiedy stanie si przy nim i popatrzy w
niebo.
Wychowaa si w licznej rodzinie
siedmiu crek i dwch synw,
potomstwa dwu wielkich rodzin. Jej
matka bya najstarsza spord
trzynaciorga dzieci, ojciec by jednym z
dziewiciorga. Nazwisko
rodowe matki brzmiao Kerby, tak samo
jak nazwa odkurzacza, tylko pisane przez
e" zamiast i", a kiedy do rodziny
Kerby naleaa Wyspa Walijska,
przynajmniej tak jej mwiono ale jej
pradziadek w roku 1850 przyczy si do
Kocioa Mormonw i rodzina go
wydziedziczya, przyby wic do Ameryki
bez grosza przy duszy i dotar do Utah

dziki Kompanii Wzkw Rcznych

Goddarda, pchajc przez rwniny wzek
z caym dobytkiem; szeregowiec armii
mormonw pchajcych swe taczki pRzez
kaniony Gr SkalistYch, poniewa
Koci tego roku nie dysponowa sum
wystarczajc na wynajcie wozw
konnych, a Brigham Young powiedzia
im:
Wszystko jedno, przyjedajcie choby
z taczkami do nowego Syjonu w
Krlestwie Deseret*.
Zdrowi, wytrzymali ludzie mwia
zawsze Bessie. I wiedzieli, co robi.
Jej prababk bya Mary Ellen Murphy,
jedyna Irlandka w rodzinie Kerby.
Reszta wywodzia si z Anglii, nie liczc
znikomej domieszki francuskiej. Bessie

bya Angielk w dziewidziesiciu

omiu procentach i za nic nie moga
poj, dlaczego Gary opowiada ludziom,
e jest Irlandczykiem. W tym samym
stopniu by Irlandczykiem, co
Teksaczykiem; przecie urodzi si w
Teksasie i mieszka tam sze tygodni.
Cioteczne rodzestwo Bessie liczyo
siedemdziesit osiem osb. Oni nie
ruszyli z miejsca. Przewodzili lokalnemu
kotustwu w Provo; kade z nich jak
spod sztancy. Mwia pniej ludziom:
Wiecie, jak nas wychowano? To nie do
wiary. Gowa Kocioa powie: Chodcie
praw stron ulicy", wic za nic nie
przejdziecie na lew, choby lao jak z
cebra... Jestemy niemal komiczni.

To dziecistwo moe i mino, ale ona

prbowaa teraz przey je ponownie.
Lepiej tak ni ton w niedoli, e syn,
ktrego wydao jej ono, zabi synw z
ona innych matek. To werao si w
serce jak
* Deseret" w Ksidze Mormona oznacza
pszczo. W r. 1849 mormoni zwrcili si
do Kongresu USA o przyjcie do Unii
stanu Deseret (jego nazwa miaa
wskazywa na rolniczy charakter
obszaru). Kiedy ich petycj odrzucono,
mormoni utworzyli wasne pastwo
Deseret z konstytucj i rzdem
stanowionymi przez Koci. Sigao ono
a po wybrzee kalifornijskie i
obejmowao wikszo Terytorium
dzisiejszej Nevady i du cz Colorado,

Idaho, Nowego Meksyku, Oregonu i

Wyoming. W odpowiedzi na to Kongres
ustanowi w r. 1850 znacznie okrojone
Terytorium Utah i powoa Brigharna
Younga na gubernatora. (Przyp. tum.)
palcy bl artretyzmu w kolanach. Bl
by nudny, nigdy nie milkn, tylko wci
wynajdywa nowy temat z rozmwc, do
konwersacji
Bess przechowywaa w pamici jedno
wczesne wspomnienie o Provo z cZasw
pierwszej wojny wiatowej. Miaa pi lat
i w ich domu nie byo telefonu ani
elektrycznoci, telegram stanowi
rzadko. Nawierzchni drg by kurz
starannie ubity z pyem. Gazety, ktre si
czytao, musiay mie koniecznie co
najmniej z tydzie. Dom skada si z

dwch pokoi oraz przybudwki z tyu i

chodzio si za wzgrze do strumienia,
eby przynie dwa wiadra jednoczenie,
w lecie z maym wzkiem, a zim z
sankami. Pamitaa, jak ktrego roku w
listopadzie niebo zapowiadao nieyc i
z pobliskiego miasta dotaro do nich
jakie potworne wycie syren. Jej matka
ogarnita mrocznym strachem
powtarzaa: Och, Niemcy id, och,
Niemcy id", ale zamiast Niemcw ze
wzgrza zjecha na koniu jej tata i tak
dotaro do nich, e wojna si skoczya.
Imi Bessie" uwaaa za najbrzydsze na
wiecie. Ludzie woaj Bessie na krowy i
konie. Kazaa wszystkim mwi do siebie
Betty i przypominaa o tym podczas
wykopkw, przy zbiorze ogrkw i fasoli

albo kiedy na zmian kotowali pranie

korb w te i wewte. Wieczorem przy
stole matka im czytaa w wietle lampy
naftowej.
Betty poprawiaa Bessie, gdy
wywoywano j po imieniu.
Przez pidziesit lat jej odczucia si nie
zmieniy. Zawsze kiedy nosia imi Betty
Frank j cay czas tak nazywa to
mieli pienidze. Po jego mierci jako
wrcio do niej imi Bessie i znw bya
biedna jak mysz kocielna.
Siedziaa w fotelu wewntrz tej
przyczepy z superogrzewaniem i
wdychaa rozarzone powietrze jak z
kuni, bo dawny zapach sposzonego
konia zapad jej w serce i puca na
zawsze. Syszaa w mylach gos Idy,

opisujcy krew na twarzy i wosach pana

Bushnella; gos wywoywa u Bess zawrt
gowy przed upadkiem w przepa
dugich lat dzielcych j od narodzin Idy
i jej bliniaczki Ady.
Bliniaczki byy o dziesi lat modsze od
Bessie, a Ida zostaa jej ulubienic. Bess
nazywaa j Bucikiem. May Bucik, od
maych buciczkw. Teraz ona jest on
mczyzny o piciach wielkoci
koskich kopyt, ktry cae ycie
przepracowa przy butach i bucikach.
Bess rozdzierao to jak zdrada, bo
przecie zawsze lubia
verna, e akurat on musia powiedzie jej
przez telefon: Zabij Gary'ego." Zamiast
myle o tym, staraa si wspomina
dodatkowy pokj, wybudowany przez

ojca po przyjciu na wiat bliniaczek, i

kpiele w blaszanej balii wieczorem co
sobota.
Czua si tak paskudnie, e mie
wspomnienia byy wicej ni mie; jak
balsam koiy micy bl. Rozmylaa
wic o nauczycielu taca, ktry
przyjeda z Salt Lak w kady pitek,
by prowadzi lekcje baletu. W szkolnej
sali gimnastycznej Bessie nigdy nie
grywaa w koszykwk, nie maszerowaa,
miaa nawet czelno usi i
powiedzie: Zwolniona, nie
usprawiedliwiona. Prosz postawi mi
dwj." Ju wtedy wszyscy j
obgadywali. Bya wiejsk dziewczyn, a
nie chciaa pracowa w socu, nosia

somkowe kapelusze z szerokim rondem

i dugie rkawiczki.
Nauczyciel taca wszystko odmieni.
Bessie zacza zbiera oceny celujce za
taniec i nauczyciel przesun j do
pierwszego rzdu twierdzc, e jest
urodzon balerin.
Szkoda, e nie mogem si ni zaj,
kiedy miaa cztery lata mawia.
Bessie suchaa te radia i prbowaa
piewa, ale w rodzinie nikt nie potrafi
nawet nuci. Wszyscy piewali wszelkie
piosenki na jedn nut. Pniej byo
jeszcze gorzej, jak prbowaa z Frankiem
i chopcami. W kad Wigili Frank
intonowa .,Na ko, Bonaparte, wszak
niebo si chmurzy". W kad Wigili

musieli to przecierpie. Gary mwi

gono:
Od takiego czego wit si
odechciewa.
Kiedy jednak przychodzia jego kolej,
Gary mia jeszcze gorszy gos. Chrypia,
to znw piszcza dziewczcym sopranem.
piewa jak piosenkarz country, ktry
pokn ceg.
Moe i nie umiaa piewa, ale zostaa
Krlow Balu Zota i Zieleni w Kociele.
Do konkursu stano pitnacie
dziewczt spord
dziesiciu czy dwunastu rodzin Gminy
Grandview z siedzib na pnoc od provo
i na poudnie od Orem, lecz wybrano
Bessie i przyjedali studenci z
Uniwersytetu Brighama Younga, by

uczy j taca towarzyskiego. Jak w

filmie.
Za kinem Bess jednak nigdy nie
przepadaa. Sza z rodzicami na film i
obraz miga jej przed oczami jak ma za
szybk kredensu, tyle e widnia wysoko
na cianie, w kocu dugiej ponurej sali,
a w ciemnoci skocznie rozbrzmieway
organy. Czowiek musia opanowa
sztuk szybkiego czytania, inaczej nie
wiedziaby, co mwi aktorzy. Bessie nie
znosia popiechu.
Ciemnoci w kinie przywiody jej na myl
wita Boego Narodzenia przed laty,
kiedy to zgina jej siostra, Alta, bo ko
wyrwa do przodu i sanie uderzyy w
drzewo. Pochowali Alt, cho ziemi
pokryway grube zaspy i musieli j

zostawi na cmentarzu pod niegiem.

Nie byo wicej w rodzinie szczliwych
wit. Do obchodw wkradaa si
melancholia dawno pogrzebanych
wspomnie.
Uwaaa, e przeyli wwczas najgorsze
wita, dopki nie przypomniaa sobie
Gwiazdki roku 1955, kiedy Gary siedzia
w MacLaren, a oni prbowali skoni
urzdnikw od spraw nieletnich, by
wypucili go na par dni. Najpierw
mwili, e wypuszcz, potem Gary
naruszy regulamin i cofnli zgod. W
wita Bess i Frank nie mogli pojecha
do MacLaren z powodu reszty
dzieciakw i Gary zosta z niczym.
Dwudziestego szstego grudnia
rozdzielono jego prezenty.

Jedno trzeba przyzna: dugie godziny w

upalnym socu i duszne noce wewntrz
przyczepy nigdy nie budziy w niej
takiego osamotnienia jak zimowa wilgo.
Zim marza tak bardzo, e trzeba jej
byo caej peni ycia, jakie przeya. Lecz
teraz, w wieku szedziesiciu trzech lat,
czua si staro, jak gdyby miaa
osiemdziesit trzy, na tym zanieonym
cmentarzu uczu, ktre zlodowaciay w
poowie lipca na wie, e Gary zabi
dwch chopcw. Stawaa jej przed
oczyma twarz Pana Bushnella, twarz jej
nie znana, ale co z tego, przecie ca
gow we krwi.
Och, Gary szeptao dziecko, ktre
nigdy nie przestao zamieszkiwa w
bliznach po licznych operacjach i w

powykrcanych stawach. Och, Gary,

jak moge.
Tak, wspomnienia z czyjego ycia mog
sta si najlepszym i jedynym
przyjacielem. Tylko ich dotyk mg
zagodzi otrzsanie si sponiewieranych
koci z ciaa, trwajce a do chwili, gdy
stan si uwolnionym od niego
szkieletem.
Dlatego czsto mylaa o cudownych
wieczorach z przeszoci i o wiaterku na
wzgrzu w ciepy letni zmierzch; mylaa
o tym, jak bardzo lubia niegdy Provo,
jak godzinami moga siedzie i patrze
na pikny szczyt, ktry nazwaa Gr Y,
poniewa pierwsi osiedlecy uoyli z
biaych kamieni ogromn liter Y na
cze starego Brighama Younga. Kiedy,

jako dziecko, patrzya na Gr Y,

podszed jej ojciec, Bess powiedziaa:
Tatusiu, bd uwaa j za moj
wasn", a on odrzek: Dobrze,
kochanie, masz do niej takie samo prawo
jak inni", i poszed, ona za pomylaa, e
da jej przyzwolenie. Ta gra naley do
mnie. Siedzc w przyczepie, zwrcia si
do wyprbowanego przyjaciela, jakim
bya jej pami: Ta gra wci do mnie
naley.
Bessie za kadym razem studiowaa krj
sukni na wklsodrukowych rycinach,
zanim zabraa si do szycia, i chodzia na
tace do Sali Tanecznej Utahma w
Provo, kiedy tylko sprowadzano tam
orkiestr. Miaa koleank, Ruby Hills, i
brat Ruby wozi je fordem model A.

Jedzi ostronie. Koleiny na drogach

byy gbokie jak rozpadliny skalne.
Miaa koleanki, ktrych nazwiska po
zampjciu brzmiay: Afton Davies
Atkins i Eva Daball Brickey. Bess
spotykaa si z chopakiem, ktry
studiowa w Brigham Young i
zapowiada si jako dobra partia do
zowienia, lecz nie moga z nim
wytrzyma. Bess interesowao raczej
wszystko inne.
Ludzie widzieli w niej niespokojn
natur. Chodzia wasnymi drogami.
Jedzia z koleankami autostopem do
Salt Lak City i dalej; Wreszcie dojechaa
okazj do Kalifornii. Jedzia troch
popracowa i wracaa. Rodzice nie
zadawali wielu pyta, mieli przecie tyle

crek-Wpajano ci, co jest ze, a co dobre,

potem ju decydowae
Kiedy jeste mormonem, naucz ci
dokadnych zasad postpowania, ale
Chrystus da ci woln wol, by sam
odnalaz swoje przeznaczenie. Bess
robia to, co chciaa, i opuszczaa dom
coraz czciej.
Tamte lata naleay do niej i nikomu o
nich nie mwia. Dranio j, e w
Gminie Grandview brano j na jzyki i
opowiadano, jak wraca z dalekich
podry w piknych sukniach i biuterii.
Nie cieszyo jej wcale, e wikszo tych
sukien zostaa skrojona i uszyta przez
sam Bessie Brown, a jeli miaa troch
biuterii, zawdziczaa to zrcznoci

szczupych palcw, ktre potrafiy robi

piercionki. Tak te im odpowiedziaa.
Zakochaa si w pewnym mczynie i
przeprowadzia do Salt Lak, poniewa
on tam mieszka; sprztaa u starszej
pani, wacicielki duego domu, i
mieszkaa sama w ciasnym pokoju
hotelowym. Kiedy w romans si
skoczy, przestaa chodzi na randki.
Przez ten rok mieszkaa sama, zbyt
moda jeszcze, by cierpie z powodu
samotnoci, Raczej si jej to podobao.
Miaa koleank nazwiskiem Ava
Rodgers, ktra pia za duo i nie lubia
by sama; mieszkaa z mczyzn,
ktrego nazywaa Tat. Tata sprzedawa
reklamy do Utah Magazine" po sto
dolarw za stron i dostawa dwadziecia

pi procent prowizji. Ava mwia, e

jest w nim bardzo zakochana. Z
pewnoci mia w sobie co, co przyciga
kobiety.
Tata kupi mi dzisiaj now maszyn
do pisania pochwalia si Ava Bessie i
zaprosia j do swego pokoju. Bessie nie
pia adnych takich" jak to zawsze
ujmowaa lecz Ava zdya wychyli
par piw czekajc, a Tata wrci. Potem
chciaa podnie maszyn, ale ta jej si
wylizna, rbna o ziemi i oczywicie
rozbia. Nowiutka maszyna do pisania.
Stao si to akurat w momencie wejcia
Taty. Nie by wysoki, ale za to postawny,
i nosi sztylpy. Z pewnoci nie
brakowao mu tupetu ani zapalczywoci.
Biedna Ava. To nie bya jej maszyna, jak

wkrtce dowiedziaa si Bessie. Jeszcze

jedno kamstwo, Jeszcze jeden szloch.
Tata mia taki wyraz twarzy, jakby Ava
zebraa dziewidziesit pi pozycji na
rachunku do zapacenia i wanie
Przybya jej dziewidziesita szsta.
Pakuj si i wynocha powiedzia.
. Kolejny raz Bessie spotkaa Tat na
ulicy i poznaa jego nazwisko, ktre
brzmiao Frank Gilmore.
Jutro si eni owiadczy.
Gratuluj - odrzeka.
Kiedy nastpnym razem spotkaa go na
ulicy, spytaa:
Jak tam ycie maeskie?

To ju nieaktualne stwierdzi. i

Podoba si jej. By wygadany, a c ona

wsiowa dziewuszka. On zawsze
wiedzia, dokd zmierza. Czy robili
zakupy w skadzie tandety, czy w
ekskluzywnym sklepie, czy nawet jak
stali w kolejce po zup, bo przecie by
rok trzydziesty sidmy, wszdzie czua
si dobrze. Dobrze jej byo, nawet kiedy
na niego krzyczaa.
To by twardy facet i bardzo rzeczowy.
Mwi jej, e kiedy poskramia lwy, i
mia blizny na twarzy. Jako akrobata
chodzi te po linie, a troch utyka.
Opowiedzia, jak kiedy w wodewilu tak
si upi przed swoim wystpem, e wpad
z wysoka w kana dla orkiestry. Zama
nog w kostce. Dobiega ju
pidziesitki i siwia, ale wci mia

wygld dajcy kadej kobiecie do

zrozumienia, e ma szykowa dla niego
posanie. Betty uwielbiaa obserwowa,
jak to przyciga kobiety. Pierwszy facet,
za ktrym bya gotowa si ugania.
Ani spostrzega, kiedy si jej owiadczy.
Pewnego dnia wychodzili z kina i on
mwi:
Wemy lub.
Chybaby umar, gdyby mia przed ni
klkn. To by go zabio. Poprosi wic j
o rk przy wyjciu z Kapitanw zuchw.
No i by trzewy. Ten typ mczyzny,
ktry jest trzewy, dopki nie wypije.
Wtedy ju zalewa si na umr. Kilka lat
pniej, w czasie podry, wyrzucano ich
raz czy dwa z hotelu.

Na swj lub postanowili wpa do

Sacramento. Okazao si, e on ma tam
matk, ktra cae ycie spdzia na
wystpach.
Na pytanie Betty, co robi ojciec, Frank
odpowiedzia: Te by artyst
estradowym.
Przed wyjazdem z Salt Lak zatrzymali
si w Provo, eby si spotka z jej
rodzin. Z siedmioma crkami w domu
jej mama z tat nie mieli zamiaru si i
paka na t wiadomo. Dalej, do
Sacra-mento.
Frank nic nie wspomina, e jego matka
jest pikna. Betty si nie spodziewaa, e
Fay bdzie miaa tak elektryzujcy
umiech. Drobna, z biaymi wosami, a w
oczach tyle bkitu, e a nie do wiary.

Cera idealna. Zby wprost doskonae.

Ani jednej zmarszczki. Nawet w tak
podeszym wieku a musiaa wwczas
dobiega siedemdziesitki
zachowywaa si dostojnie jak
prawdziwa krlowa.
Jej pseudonim sceniczny brzmia:
Dzidzia Fay. Wystpowaa ju tylko jako
medium i rzadko opuszczaa ko. Po
prostu w nim mieszkaa, w wielkiej
sypialni ogromnego domu w
Sacramento, i stamtd rozkazywaa
ludziom. Nigdy jednak nie prbowaa
rozkazywa Betty.
Tak czy owak, Fay umiaa si znale.
Napomkna, e cz j wizy krwi z
bardzo wielk krlewsk rodzin we
Francji. Z Bur-bonami.

 Jak bdziecie mieli dzieci

powiedziaa Fay w ich yach popynie
krew krlw Francji.
Panieskie nazwisko Fay to osobna
sprawa. Betty nigdy go nie Poznaa. Fay
zacza wystpy w wodewilach na
przeomie wiekw, 'jeli niejako Dzidzia
Fay, to w kadym razie jako Fay La Foe. I
tyle. Panna La Foe nie mwia o tym,
czego nie miaa ochoty wyjawi.
Mniej wicej raz na tydzie Fay
urzdzaa seans. Czasem i czter-dzieci
osb gromadzio si na krzesach wok
jej ka, pacc po Pi dolarw od
osoby. Betty w tym nie uczestniczya. Nie
chciaa Podchodzi do takich rzeczy zbyt
blisko. Bo zdarzao si, e podczas
'zmowy z Fay co pukao w cian albo

walio w sufit. Noc Betty obecno

rnych istot chodzcych po jej ku.
Odkd
Fay udzielia im lubu (miaa licencj
osoby duchownej jako spirytua-listka),
Betty stale zastanawiaa si, jakie duchy
przebywaj w ku Fay i wok niego.
Zaczli z Frankiem podrowa. Kiedy
go poznaa, Frank mieszka w Salt Lak
ju od ponad roku, co nieczsto mu si
zdarzao. Lubi jedzi od stanu do stanu,
sprzedajc miejsce na ogoszenia w
specjalnych czasopismach. Byy to
czasopisma jeszcze nie wychodzce,
ktre czstokro nigdy nie wychodziy.
Nosi rne nazwiska. Seville, Sullivan,
Kaufman, Coffman, Gil-more i La Foe.
Kiedy jej powiedzia, e ojciec nazywa

si Weiss i e on ze strony ojca jest

ydem, chocia uwaa si za katolika,
poniewa Fay posyaa go do katolickich
szk i tak go wychowaa. Niemniej
jednak mia on ydwk w Alabamie i
ony w innych miejscach. Ich imiona
brzmiay: Doiy, Na, Babs, Millie,
Barbara i Jacueline, a jedna z nich bya
sawn piewaczk operow. O ile Betty
wiedziaa, z wszystkimi by
rozwiedziony.
Ale z pewnoci kiedy wystpowa.
Ludzie teatru rozpoznawali go wszdzie.
Dokdkolwiek pojechaa z mem,
wszdzie mieli darmowe bilety do teatru.
Kiedy nawet przejedali przez Salt
Lak City. Bez postoju. Jedna krtka
przechadzka po szerokich, szerokich,

wiecznie szerokich ulicach. Przez lata

zwiedzili chyba wszystkie stany, z
wyjtkiem Maine i stanu Nowy Jork,
Zatrzymywali si w hotelach o nazwach
w rodzaju Carillo i Semoh, czyli
Domowy" pisane od koca. Frank mia
kilka rnych metryk urodzenia, lecz
nigdy go nie spytaa, dlaczego yj w ten
sposb. Odparby: Gdybym uwaa, e
to twoja sprawa, powiedziabym ci ju
dawno."
A jednak wydawaa mu si pewnie tak
samo dziwna, jak on jej. Wychowanie do
tego stopnia si w niej zakorzenio, e
nigdy si dobrze nie rozumieli.
Niewane. Ona nigdy nie prbowaa
rozumie-Jej zdaniem, ludzi kocha si

takimi, jakimi s. Jeli zdoasz kogo

zmieni, to pewnie i tak go rzucisz.
Frank jedzi duym samochodem.
Zawsze obleka swoje krzepkie ciao w
ubiory lune, za due i wygodne. Gdyby
nie nosi szelek, jego spodnie z
pewnoci ldowayby na pododze. Jej
zdaniem, wyglda jak Glenn Ford. Wiele
lat pniej, zwaywszy, jak
pooray mu twarz, uznaa, e
przypomina raczej Charlesa Bronsona. Z
pewnoci nie dra przed nikim prcz
samego diaba.
Umia te mwi w jzyku ydowskim.
Mia dryg do zawierania przyjani z
ludmi pochodzenia ydowskiego. Mwi
ich jzykiem. Targowa si z nimi jak
yd, a oni to uwielbiali. Raz Betty posza

w takie miejsce i kupia co

kosztownego. Kiedy Frank si
dowiedzia, ile zapacia, spyta:
To znaczy, on ci kaza paci pen
cen?
No oczywicie.
Zaprowadzi Betty do waciciela sklepu i
ten ydowski mczyzna go przeprasza,
bo nie wiedzia, e Betty jest on
Franka.
Wizyta, podczas ktrej Fay udzielia im
lubu, bya pierwszym spotkaniem
Franka z matk od dwudziestu lat.
Potem ju wpada co jaki czas z Betty do
Sacramento. Betty zwrcia uwag, e w
trakcie odwiedzin bardzo czsto Frank i
Fay zaczynaj rozmawia o Houdi-nim.
Ich ulubiony temat. Z pewnoci

nienawidzili tego typa i zagrzewali w

sobie krew, wyzywajc go od
najgorszych. Nie y ju od dziesiciu lat,
lecz oni wci mwili o nim ten zgniek"
i tani dra". Betty si nie przejmowaa.
I tak nie przepadaa za czytaniem w
gazetach o Houdinim. Waciwie to
kiedy Houdini zrobi swj ulubiony
numer, wydostajc si pod wod z
zaplombowanej trumny, zakuty w
kajdany i acuchy, Betty przyja
nowin z mieszanymi uczuciami, a nawet
z przestrachem.
Fay z Frankiem jednak rozmawiali o tym
czowieku tak, jakby dobrze go znali.
Przysuchujc si ich rozmowie. Betty
wywnioskowaa, e Houdini da Fay
pienidze na szko prywatn dla

Franka. Pniej przypomniaa sobie, e

Houdini zgin uderzony Przez chopaka
w brzuch kijem baseballowym, Frank za
jej mwi, e Jego ydowski ojciec,
nazwiskiem Weiss, umar od ciosu w
brzuch. Potem dowiedziaa si, e
prawdziwe nazwisko Houdiniego
brzmiao i on te by ydem.
Wwczas ju Fay nie staraa si tego
ukrywa. Frank by, oczywicie, z
nieprawego oa. Przed mierci Fay
pokazaa Betty, gdzie trzyma mnstwo
papierw zamknitych w biurku, i
powiedziaa, e tam jest udowodnione
pochodzenie Franka. Rzecz jasna,
niczego nie wyja i nie pokazaa im.
Mwia tylko, e Betty ma koniecznie by
przy jej ou mierci.

 Nie chc, eby kto inny je dosta

owiadczya tajemniczo.
Przebywali w San Diego, kiedy Fay
zmara w Sacramento. Zawiadomiono
kogo tam na wschodzie. Papiery
pojechay na wschd. Frank i Betty
dostali wiadomo, gdy byo ju po
pogrzebie.
Ale synowie dorastali, wiedzc na ten
temat co nieco. Gaylen, trzeci syn, nie
tyle moe lubi Houdiniego, co by nim
zafascynowany, bo uroczycie obchodzi
rocznice jego mierci trzydziestego
pierwszego padziernika, w wigili
Wszystkich witych. Zapala wiece i
robi ma ceremoni. Zawsze w dzie po
urodzinach Franka juniora
przypadajcych trzydziestego

padziernika. Frank junior zosta

magikiem-amatorem i w wieku lat
pitnastu nalea do Stowarzyszenia
Magikw w Portland. Gary nic sobie z
tego nie robi.
Siedzc w przyczepie podczas upaw
lipca i sierpnia, Bessie syszaa ju, jak
Brenda mu dogaduje:
No i co, kuzynku, siedzisz w pudle.
Houdini ci nie nauczy, jak si stamtd
ucieka?
ROZDZIA 20
Ciche dni
Cliff Bonnors, zatrudniony w firmie
Geneva Steel, wpad ktrego wieczoru
po pracy do baru Silver Dolar. Wkrtce
zjawia si tam Nicole i Sue Baker, wic

wieczr si uda. Cliff nawiza rozmow

z Nicole.
Kiedy ju si zorientowa, e wszystko
jest na dobrej drodze, zapyta, czy Nicole
ma ochot pojecha z nim do domu, to
on by si umy. Czu si strasznie
niechlujnie, bo ona wygldaa tak
czyciutko. Nie miaa, co prawda, na
sobie jakich wymylnych ciuchw, za to
wszystko wiee i apetyczne. Z pocztku
nie chciaa jecha i Cliff poczu si
jeszcze bardziej lepki od brudu. Namwi
Nicole tylko dziki temu, e obieca
podwie j do wizienia. Miaa tam
zostawi dla Gary'ego list.
Cliffa to troch ruszyo. Sysza w
dzienniku o sprawie Gilmore'a, lecz
przecie nie mia pojcia, e faceta co

czy z t dziewczyn. Zaraz jednak

pomyla: do diaba, on mi nie moe nic
zrobi, bo siedzi. Pojechali wic do domu
Cliffa, on wzi prysznic i zawiz j Pod
wizienie, gdzie zaparkowa w brudnym
ulowym pyle nie opodal bocznicy
kolejowej. Ona zastukaa w bram i daa
stranikowi list dla Gary'ego. Pniej
pojedzili troch drog u podna gr,
zanim zrobili postj.
Cliff myla sobie: ta dopiero wie, jak
dogodzi od pierwszego razu. aden tam
szybciuch, tylko dusza sprawa. Troch
potrwao. Pniej zabra j z powrotem
do Srebrnego Dolara i wzi od niej
adres.
Nastpnie Cliff jedzi do jej mieszkania
w Springville co par dni i zostawa na

noc. By rozwiedziony, lecz jego

maestwo jeszcze nie cakiem wygaso.
Nie wszystkie korzenie zostay podcite.
Kiedy spotyka si z dziewczynami, czu
wyrzuty sumienia. Przez to podwjnie
cieszy si z ukadu, jaki mieli z Nicole,
bo oboje nie wymagali od siebie
nawzajem zbyt wiele. Mg si widywa,
z kim chcia, i Nicole te miaa swoich
przyjaci faktem jest, e raz czy dwa,
otwierajc mu drzwi, mwia: nie jestem
sama. *
Zawsze powtarza:
Nie mam zamiaru wtrca si w twoje
sprawy.
Nigdy nie mia wobec niej powanych
zarzutw. Raczej zdarzao si, e
przyjeda i wcale si nie kochali ani nic

takiego, tylko rozmawiali o tym, co j

gryzie. Nicole mwia, e lubi mie kogo
przy sobie. Na kilometr wida, e nie
znosi samotnoci.
To by przyjacielski ukad. Jeli
skoczyy jej si papierosy, przynosi
paczk. Jak miaa okres, jecha do
sklepu, przywozi tampaxy. Nie eby by
bogaty, stara si tylko pomc. Poza tym
nigdy nie docieka, kim jest ten facet z
motocyklem bo w dni, kiedy nie bya
sama, Cliff go widywa ten sam motor na
parkingu.
Tak samo jak Cliffa, Nicole spotkaa
Toma podczas wieczoru| spdzonego z
Sue. Czua si wtedy tak fatalnie, e
zasna w samochodzie, i Sue musiaa j
zawie na postj ciarwek, waciwie

to j wywloka, a przy ssiednim stoliku

Tom co tam jad. Tom Dynamit,|
pracownik stacji benzynowej.
Odzwyczaja si wanie od kwasu, no i
zaczli rozmow. Nigdy nie mieli sobie
wiele do powiedzenia, w kadym razie
wtedy zabra j do domu na motorze i
zaprzyjanili si na dobre. Nie byli zbyt
rozmowni, za to bliscy sobie. Cakiem
bliscy.
Czasem jak Cliff przychodzi, ona
siedziaa w ciemnoci. Mwia, e
uprawia medytacje. Na stole przed ni
leay jakie listy. Wygldao to tak,
jakby gasia lamp po skoczonym
czytaniu. Gary pisze do niej dwa listy
dziennie, tumaczya, i to dugie listy. Na

oko pi albo dziesi stron na dugich

tych kartkach.
Czy czyta wszystkie, zapyta kiedy Cliff.
No... prawie wszystkie. On tak duo
pisze. Moe i nie wczytuje si z
namaszczeniem w kade sowo, jeli o to
chodzi. Kilka z nich tylko przebiega
wzrokiem.
Po chwili potrzsna gow.
Nie powiedziaa. Tak naprawd to
czytaa wszystko.
4 sierpnia
Moe przylesz mi swoje zdjcie. Bardzo
chc je mie. Kolorowe, bo tyle w tobie
piknego koloru. Mam nadziej znw ci
zobaczy. Czasami dawi mnie w gardle,
jak na ciebie patrz. To mi si cigle

zdarzao na twj widok przez ostatnie

par razy. Jakbym traci poczucie czasu i
miejsca. To troch jak przemieszczanie
si do innej wiadomoci, gdzie
waciwie wszystko znika i zostaje tylko
Mio (przez due M), ktrej nie da si
dokadnie wyrazi sowami. Patrz ci w
oczy i widz na odlego co najmniej
tysica lat. Nie widz w tobie za ani
zagroenia. Widz pikno i si, i mio,
w ktrej nie ma adnej podpuchy. Jeste
po prostu sob i naprawd jeste, i nie
boisz si w ogle. Nie widziaem, eby
kiedykolwiek okazaa przestrach. To
nadzwyczajne. Strach jest obrzydliwy. W
tobie nie zauwayem ani krztyny
strachu. Jak gdyby przesza w yciu
swj test i wiedziaa o tym. Jakby
dotara kiedy do krawdzi. I wychylia

si, eby popatrze. Jeste najdrosza,

Nicole. Wiem, e co tu pisz, jest
prawd, ktra czciowo uzasadnia,
dlaczego kocham ci bez reszty. Kocham
yk na twoim czole. I kocham yk na
twoim prawym cycuszku. Nie wiedziaa,
e j te kocham, co?
Sobota, 7 sierpnia
Z daleka sysz radio i graj Rozkosz po
poudniu. Mymy mieli troch rozkoszy
po poudniu, no nie? Pewnego
popoudnia doprowadziem ci raz do
orgazmu i oboje bylimy zlani potem.
Wtedy mogem ci tak trzyma w
ramionach na zawsze.
Kiedy mylaem ju, e ci straciem,
Nicole w tamten poniedziakowy
wieczr, nastpnego dnia i w jeszcze

nastpne czuem si jak czowiek

odarty z ciaa. Nigdy przedtem nie
dowiadczyem takiego Ktry narasta.
Nie mogem go utopi ani si z niego
otrzsn.
Kad si cieniem na wszystkie moje
godziny. Kiedy wydawao mi si, e
skoro miaem naprawd cikie
przeycia, to mnie uodparnia na bl. Raz
przykuli mnie acuchami do pryczy na
dwa tygodnie, rozcignitego za rce i
nogi, pasko na plecach. Kiedy weszli
rozemiani zapyta, jak si miewam,
plunem im w twarz i zdrowo
oberwaem. Wstrzykiwali mi to wistwo
prolixin i zrobili ze mnie ywego trupa
na cztery miesice. Byem dosownie
sparaliowany. Nie mogem si sam

podnie i jak stawiali mnie na nogi,

zaczynaem si zastanawia, po kiego
chuja wstaj, i siadaem z powrotem.
Doprowadzony do najgorszego stanu,
nie zmruyem oka przez trzy tygodnie.
Tylko siedziaem na brzegu kojki i
majaczyem, u progu szalestwa.
Zastanawiaem si, czy znw stan si
taki jak przedtem, czy kiedykolwiek
jeszcze zdoam co namalowa.
Straciem ponad dwadziecia kilo:
Zwyczajnie nie mogem podnie
jedzenia do ust. Wstawanie, eby si
odla, stanowio powany wysiek, byem
przeraony, to trwao kadorazowo
pitnacie-dwadziecia minut, bo nie
mogem dopi spodni. Po chwili prawie
nic nie widziaem; oczy wypeniaa mi
jaka gsta biaa wydzielina, ktra

byskawicznie scha na rzsach, a ja nie

mogem sign, eby j obetrze, cho
przez ni nic nie widziaem. Co jakie
trzy dni zabierali mnie z celi pod
prysznic i na golenie. Nienawidziem
tego, bo wymagao tyle wysiku! Wrczali
mi elektryczn maszynk i stawiali przed
lustrem, a ja tak staem. W aden ludzki
sposb nie mogem podnie do twarzy
tej maszynki. Czasami odzywali si do
mnie nieprzyjemnie, mwili: No co,
jeste taki chojrak, nie? To se zapnij
rozporek...", i tym podobne pierdoy. Ja
musiaem patrze na nich i to znosi.
Nieraz odpowiadaem: Ty wiski ryju,
kurwa twoja ma."
Dostawali wtedy pierdolca, ale niewiele
mnie to pocieszao... Nigdy ich o nic nie

prosiem, nigdy nie pakaem, nawet jak

zostawaem sam, i to zupenie sam.
Wiedziaem, e to w kocu minie, i
mino. Potrafiem si otrzsn.
To byo przykre dowiadczenie. Miaem
te inne niemie dowiadczenia, przy tym
dugotrwae. Zawsze si z nich
otrzsaem i przez to czuem si silny.
Ale nigdy nie dowiadczyem takiego
blu, jak wtedy gdy mylaem, e ci
utraciem. Z tego nie mogem si
otrzsn wiedziaem jedno: chc
tylko, eby wrcia. Par nocy
spdziem w twoim domu i byo tak
samotnie, Nicole. Byem zaamany.
Chodziem po pokojach i amaem sobie
gow, gdzie jeste. Kiedy zadzwonia do
mnie w tamten wtorek do roboty, eby

mi powiedzie, e si przeprowadzasz,
czuem, jak pka mi serce. Serio. To bl
fizyczny nie tylko w gowie. Ja to
wyranie
odczuem. Dotkliwie. W pitek ci
szukaem, ale nie wiedziaem gdzie.
Twoja matka wolaa nie mwi.
Czuem si taki samotny i zamany.
Jakby wydrony. Bl nie ustawa.
Straciem jedyn prawdziw warto,
jak znaem i posiadaem. Moje ycie
stracio znaczenie, stao si czeluci
pust, wydron, gdzie s ju tylko
cienie i wszechobecne duchy, ktre od
tak dawna depcz mi po pitach.
Nigdy wicej nie chc odczuwa tego
blu. Jestem absolutnie w tobie
zakochany, Nicole, tak bardzo tskni do

ciebie, Maa. Kiedy czytam twoje dwa

listy i przywouj obraz twojej licznej
buzi, ciemno ustpuje i wiem, e
jestem kochany. I to jest pikne.
Cierpienie ustaje. Bylimy ze sob tylko
dwa miesice, lecz to s najpeniejsze
dwa miesice, jakich w tym yciu
zaznaem. Na nic bym ich nie zamieni.
Tylko dwa miesice, ale ja wierz, e ci
kiedy znaem, e znamy si z czasw o
wiele dawniejszych tysic lat, dwa
tysice? nie wiem, czym bylimy dla
siebie przedtem, dowiem si, zreszt ty
te, kiedy wszystko si pewnego dnia
ostatecznie wyjani, lecz czuj, e zawsze
bylimy kochankami. Wiedziaem o tym,
kiedy ci zobaczyem pierwszy raz tamtej
nocy, trzynastego maja, we czwartek u
Sterlinga. S rzeczy, ktre si po prostu

wie. I od razu to zapado tak gboko

byo rozpoznaniem od nowa, zczeniem
od nowa. Ja i ty, Nicole, z dawien dawna.
Kochaem ci zawsze, Aniele. Nie rbmy
sobie nigdy wicej nic zego.
Cliff Bonnors by wietny, bo zawsze
dostraja si do jej samopoczucia. Mogli
razem mija te same smutne myli, nie
wypowiadajc ani sowa. Toma za lubia
z odwrotnych przyczyn. Tom by zawsze
zadowolony albo peen smutku, w
kadym razie sia jego uczu wyrywaa j
z wasnego nastroju. Nie by z niego
aden dynamit, tylko niedwied peen
sada. Cigle towarzyszy mu zapach
frytek i hamburgerw. On i Cliff byli
fantastyczni. Moga ich lubi i nigdy nie
musiaa si ani troch przejmowa, e

ich nie kocha. Waciwie to cieszya si

nimi jak tabliczk czekolady. Kochajc
si z nimi, nigdy nie mylaa o Garym,
prawie nigdy.
"' To byo co zupenie innego ni seks z
Garym. Jak tylko z nim dziao si co
dobrego, w tym samym momencie to
jako wnikao jej do serca, eby tam
rosn, jak gdyby bya jakim durnym
ptakiem budujcym gniazdo. Dlatego
podczas widze w odwiedzinach u
Gary'ego nigdy nie przyszed jej na myl
Tom, Cliff, Barrett czy inny przypadkowy
go. Jedno ycie na Ziemi, drugie na
Marsie.
Nawet mio by si yo w ten sposb,
gdyby nie potworne depresje. Czasem
stawao jej przed oczami, co uczynia

Gary'emu i co on zrobi. Lecz na myl o

karze mierci wszystko wracao w
nierealno.
W jej mylach zasiada mier. A moe to
raczej ona usadowia si w mierci jak w
wielkim Fotelu. Nawet moga si oprze.
Fotel wywija koza, ale powoli, a
odczuwaa mdoci, jakie towarzysz
zjazdom po spirali mierci w wesoym
miasteczku, kiedy trudno powiedzie,
czy si czowiek cieszy, czy zaraz si
porzyga. Myli ustaway, a ona w
dalszym cigu miaa zawirowania.
Jasne, e brakuje mi soca i powietrza!
Ju mi blednie opalenizna. Wkrtce
bd bledsza od upiora. Waciwie to
wkrtce moe stan si upiorem.

Po paru tygodniach zaczli wozi

Gary'ego w te i wewte z wizienia do
szpitala wariatw. Trzykilometrowa
jazda. Zabierali go z zachodniej czci
miasta i wieli ulic Centraln mijajc
sklepy z odzie, z artykuami elaznymi
i lodziarnie do czci wschodniej, w
poblie gry, gdzie droga urywa si na
wzniesieniu, po ktrym Nicole biegaa
kiedy naga wrd trawy. On teraz by w
jej starym wariatkowie, w Szpitalu Stanu
Utah. Oczywicie, na innym oddziale.
Jedno tam wyszo na dobre. Mogli mie
widzenia kontaktowe. Nie tak jak w
kryminale, gdzie wprowadzali go do
maego pomieszczenia, a ona stawaa po
drugiej stronie, usiujc dostrzec go
przez gst siatk, na tyle mocn, e nie

przerwayby jej schwytane norki albo

szopy. Z trudem dotykali si czubkami
palcw przez paskudne oczka twardej
siatki. Podczas caej rozmowy zza jej
plecw dobiegay wizienne haasy. Staa
w brudnym ciemnym przejciu, gdzie
stranicy, dyurni winiowie, dostawcy
i kto tam jeszcze w kko pokrzykiwali na
siebie. Wytaa such, by dotar do niej
gos Gary'ego, bo jeszcze gono gra
telewizor czy inne radio. W gwnym
pudle ktry tam wizie zwykle
podnosi wrzask. W zasadzie czowiek
musia walczy, eby cokolwiek usysze.
W szpitalu byo inaczej. Wpuszczano ich
razem do niewielkiego pokoju. Siadaa
Gary'emu na kolanach, on j ciska i
caowali si przez pi minut, cakiem po

przeciwlegej stronie seksu, jakby to

raczej jej dusza wzlatywaa, a nie pyny
soki. Caowali si od serca do serca nie
seks, tylko mio. Odurzenie.
Potem zejcie na ziemi. Znajdowali si
w pustym pokoju z betonowymi
cianami pomalowanymi na to, gdzie
obserwowaa ich czwrka
wspmieszkacw.
To s porzdkowi wyjani Gary.
Mwi dobitnie, opryskliwym tonem i
wyranie, eby do nich dotaro; mwi,
e wpucili go do owczarni, ktra
gorliwie si nawzajem pilnuje.
Mentalno stada twierdzi.
Porzdkowy z tob nawet nie pogada,
chyba e jest ich dwch. Jeden kapuje,
co drugi powiedzia.

Czterech nasanych facetw znosio to

rnie. Jeden na przykad szczerzy si
gupkowato, inny zaczepnie mierzy
Gary'ego wzrokiem, trzeci si zaamywa,
a czwarty paa entuzjazmem, jakby mia
ochot opowiedzie Nicole o programie
terapii w tym szpitalu.
Powoli dosza, o co tu chodzi.
Kompletnie wariacki system. Inny ni za
jej czasw. Nazywaj to programem.
Paru facetw, ktrym grozi odsiadka,
puszczono midzy prawdziwych wirw i
czubkw. Chopaki wprost z wizienia
albo z poprawczaka trzymani s razem z
najprawdziwszymi schizolami i wszyscy
wsplnie pisz sobie konstytucj, robi
wybory i ustanawiaj samorzd
pacjentw.

Gary wszystko objania w tamtym

tym pokoju, podczas gdy dyurni
ledzili, jak jego rka dotyka jej sutka
gono mwi o tym systemie szpitalnym,
gdzie lekarze pozwalaj pacjentom si
rzdzi, a nawet wybiera wasnego
prezydenta spord wszystkich
pacjentw.
Chyba najbardziej gwniana brednia.
Oto wadza pacjentw. Sranie w bani.
Gary zawsze jej opowiada o pierdlu, ale
teraz zaj si opisem samej machiny
wiziennej. Mwi, jak to dziaa. Tam
trwa wojna. Z samego zaoenia. Skazani
mog uszkodzi innych skazanych, mog
ich nawet zabija, ale s wszyscy po tej
samej stronie. Wrg to stranicy. W

takiej wojnie nie ma nic gorszego ni

kapu.
Stranicy i naczelnik za wszelk cen
staraj si zaoy siatk donosicieli.
Std te informowani s wycznie przez
kapusiw.
Kapu mwi Gary nawet
obcignie ci druta, a potem poleci do
naczelnika powtrzy twoje sowa.
Dlatego winiowie robi wszystko, eby
takich niszczy. W dobrym wizieniu,
gdzie skazani s gr, nie ma zbyt wielu
kapusiw. W kocu wizienie to miasto,
gdzie uwizieni mieszkaj i naprawd
rzdz. Stranicy zmieniaj si co osiem
godzin. Tak powinno by.
A tutaj wszystko odwrotnie. Stranikw
nie ma. Tylko kilku pomocnikw.

Winiowie teoretycznie maj wadz.

Jednak pacjenci wybrani na
porzdkowych staj si nowymi
stranikami. Pracuj dla lekarzy.
Oni s w trakcie prania mzgu
mwi Gary, wskazujc dyurnych.
Chciao jej si mia, kiedy tak wali im
to prosto w twarz. Kapusie
samonaprowadzajcy mwi. Nie
ma w nich iskierki ycia. Nikt na nikogo
nie patrzy. Za to w kko robi zebrania
wedug programu.
Mwi tak, kiedy siedziaa mu na
kolanach, kiedy j gadzi, a tamtych
czterech gapio si z wciekoci i uraz
za to, co powiedzia. Potem si po prostu
obejmowali i szeptali, rozmawiajc o
innych sprawach. Chcia wiedzie, jak

tam Sunny i Groszek. Mwi, e strasznie

mu przykro, e na nich krzycza i dawa
si wyprowadza z rwnowagi. Tak
naprawd to wspaniae dzieci. I
rozmawiali sobie, pod samym nosem
porzdkowych.
Potem on si znowu wkurzy. Sposb, w
jaki prowadz ten szpital, to co
gorszego ni samorzd szkolny. Na
zebraniu kady wszystko wywleka.
Komitety od wszystkiego. Komitet do
spraw zamiatania w korytarzu. Komitet
do spraw zbierania wosw z miote
pierdolonego komitetu, ktry sprzta.
Kady komitet donosi na inny komitet,
e tamci si le staraj. Gary owiadczy,
e do prawdziwego wizienia moe trafi
wariat, ale jeli ma jaja, to wyjdzie jako

garownik. A do tego szpitala przychodz

z puda ludzie, a wychodz wariaci.
Tutaj ci normalnie wsysa. W yciu
czego podobnego nie widziaem.
Porzdkowi nadstawiali ucha.
Po kilku widzeniach Gary przesta si z
nich natrzsa. Jak gdyby ta godzina
bya zbyt cenna, by j traci na takie
gadki. Siadali wic, trzymajc si za rce
w milczeniu. Myleli o miejscach, gdzie
bywali razem, i yli tym powracajcym
oddechem. Smutek nawiedza to jedno,
to drugie z nich. aden tam potop, nie
jak wtedy, gdy oparta na nagim ramieniu
Toma Dynamita pakaa nad tym, co
uczynia Gary'emu, albo kiedy pakaa
razem z Cliffem, bo szkolna sympatia, z
ktr Cliff si oeni, nie pozwala mu

teraz porozmawia z wasnym synem

nie, teraz smutek unosi si z jej serca,
przenika do piersi Gary'ego i wraca z
tchnieniem jego smutku. To tak, jakby
stali na brzegu urwiska, a smutek by
lekki niczym bezmiar powietrza tam w
dole.
Pniej znw czuli mio i on j pieci,
a nie miaa nic przeciwko zrzuceniu z
siebie paru ciuchw. Nowo dla
pilnowaczy. Potem, jak czas ju upyn,
z prawdziw chcic na Gary'ego
szykowaa si do wyjcia na ulic i
dugiego spaceru do tej czci miasta,
gdzie mona zapa okazj.
Czasem ten lekarz, ktry by, zdaje si,
szefem na oddziale, facet nazwiskiem
doktor Woods, prosi j do swego

gabinetu. Rozmawia z ni o jej poczuciu

winy za czyny Gary'ego. Nicole
zastanawiaa si, czy dyurni czasem nie
donieli, co mwia Gary'emu. Woods w
kadym razie prbowa jej przekaza, e
ona nie musi obstawa przy tej myli.
Gary ma skomplikowan osobowo i
nie jest z tych, co by powiedzieli: Zaley
mi na Nicole, wic kogo zabij."
Nicole suchaa. Doktor Woods mia
mono stwierdzi u Ga-ry'ego chorob
umysow i wtedy Gary'emu nie daliby
kary mierci. Jeli udaoby mu si dosta
do szpitala psychiatrycznego, to
Waciwie mgby stamtd uciec. Nie
zamierzaa wic obraa doktora. Mimo
e

by strasznie dziwny jak na psychiatr.

Bardzo wysoki i dobrze zbudowany,
wyglda jak Robert Redford w filmie
Szus, moe by tylko przystojniejszy i
chyba nawet wyszy by jednym z
najprzystojniejszych mczyzn, jakich
Nicole w yciu spotkaa. Jednak wyda
jej si miczakiem z zachowania, przy
tym nigdy nie stan zdecydowanie po
jednej stronie. Czua si na pewno
miesznie, rozmawiajc z przystojnym
doktorem Woodsem, kiedy miaa chcic
jak cholera od przebywania z Garym i
pilnowaczami.
Wychodzia z gabinetu Johna Woodsa,
apaa okazj, a wiat lecy poza ni i
Garym stopniowo do niej powraca, a
mijao jej uczucie odurzenia i zaczynaa

myle o kolacji dla dzieci albo irytowa

si, e samochd jest w proszku, bo
Barrett go jeszcze nie zrobi. Jej
problemy odyway z powrotem, dlatego
strasznie dziko byo znale po powrocie
do domu list od Gary'ego z opisem tego
samego domu wariatw, w ktrym si z
nim przed chwil widziaa. To troch jak
przebudzenie ze snu na odgos pukania,
a okazuje si, e puka kto, kogo si
caowao we nie.
10 sierpnia]
Porzdkowy mnie pilnuje, bo mam
owek zamali mi go na p, pniej
wyrwali gumk zapytaem, po co to,
kurwa, robi, a oni mi\ mwi, e
mgbym kogo tym pchn. Wierzy si

nie chce!... Nicole, w jak podr ja si,

kurwa, zabraem?
Trzech wariatw kci si pod moimi
drzwiami, bo jeden z nich godzin temu
oprni mj nocnik i zapomnia to
wpisa do karty. Pierwszy czubek
oskara drugiego czubka o karygodne
niedbalstwo i lekcewaenie obowizkw,
polegajce na niewpisaniu naleycie do
karty na drzwiach pory dnia, w jakiej
oprni mj nocnik. Trzeci czubek]
przestpuje z nogi na nog, prbujc
wtrci swoje trzy grosze. Drugi \ czubek
coraz bardziej si podnieca i nawet
apeluje do mnie o pomoc i w zaegnaniu
tej narodowej katastrofy. Nie wiem,
kurwa, co powiedzie,\ ale al mi tego
gnojka, ktry moe straci przywilej

telewizji albo co to ten sam facet, co

niedawno siedzia cierpliwie pod
drzwiami,
gdy pisaem list wic im mwi:
,,Suchaj, czowieku, nie ma sprawy,
wszystko gra, to jest bystry facet. Nawet
kropelki nie rozla, a nocnik przynis
czysty jak za!" Teraz oni nie wiedz, co
odpowiedzie, ale zdaje si, e ktnia
skoczona. Id po dugopis, eby zrobi
odpowiedni wpis.
Och, Nicole, jestem taki samotny.
Brakuje mi naszego wsplnego ycia.
Bycia z tob w tym samym ku, kiedy
braem w donie twoj liczn buzi,
patrzc w twoje zachwycajco
niepokojce oczy. Powrt do domu, do

ciebie, wieczorem jak wloky mi si

dni w pracy!
Jezu, Nicole! Jeste najwaniejsz osob
na wiecie.
Pamitam, jak raz si z tob pierdoliem
i naprawd walilimy si z caej siy.
Mocno. Dziko. Tak bym tego pragn.
14 sierpnia
Naprzeciwko mojej celi jest fontanna z
wod pitn i to bardzo mieszne, jak
niektrzy z tych facetw pij wod. Taki
jeden za kadym razem przysysa si na
dwie czy trzy minuty. Przez to o mao nie
wda si wczoraj w bjk - ten drugi
go si zniecierpliwi, odepchn go i
powiedzia: ,,nie musisz tak dugo pi".
Znowu inny facet prawdziwie siorbie,
nigdy nie syszaem czego podobnego,

to jak odgos pompy od szamba.

Powanie. Co za zasrane ycie.
Jest tu czowiek-orkiestra, co paraduje
po korytarzu, dziwacznie popierdujc
ustami na jedn nut.
17 sierpnia
No nie, siedz tu i czuj si jak
skoczony idiota! Jest koo 7.30 rano.
Wczoraj straciem pikn okazj,
prawda? Nie uwierzysz, ale dopiero teraz
mi to zawitao. Straciem obdn
szans dotknicia twojej sodkiej
pizdeki. Powiedziaa co w rodzaju:
,,Nie bdziesz mia innej okazji", aleja ci
nie dosyszaem, to mi si zdarza. Teraz,
rano, do mnie dotaro te dyurne
chuje zaraz si odwrciy, a ja siedziaem
jak ten koek. Boe, Maleka, byem

nieobecny mylami... Naprawd teraz

daj sobie za to kopa w dup. Ale ze
mnie kutas.
18 sierpnia
Jeden facet myje sobie gb wod do
picia mam nadziej, e nikt go nie widzi;
to na pewno stanowi jakie wykroczenie.
Przyszy przed chwil dwie kobitki z
oddziau dla pa, tutaj, do biura, z
prob o tok
do przetykania. Ten facet im powiedzia:
,,Ja mam tok, mog wam przetka."
Pomylaem sobie, e to nawet
dowcipne.
Chyba nigdy nie przeyem tylu cichych
dni.
19 sierpnia

20 sierpnia Co za banda dupkw. Zao

si, e mgbym zapa ktregokolwiek
pilnowacza, wyjeba go w dup, a
pniej on by mi wyliza laseczk
czysta.
Dzisiaj wypytywao mnie paru
psychiatrw. Chcieli pozna pikantne
szczegy...
ROZDZIA 21
Srebrny Miecz
Po wypadku na pocztku sierpnia
samochd Nicole by nie do uytku. Z
pocztku jedzi tylko na jednym biegu,
potem co zaskoczyo i wchodziy
wszystkie trzy, prcz wstecznego. A
czasem aden nie wchodzi. Sprzgo
zachowywao si bez sensu.

Z Barrettem przestaa sypia mniej

wicej od czasu tego wypadku. Barrett
sowa nie powiedzia, tylko wynis si
do Wyoming, skd co tydzie wraca do
pokoju, ktry zachowa w Springville. Od
czasu do czasu wpada zapyta, czy
Nicole nie potrzebuje jakiej pomocy.
Jeeli nawet mia pienidze, to zupenie
tego nie okazywa, zaproponowa tylko
pewnego dnia, e zrobi samochd.
Zwaywszy, e ona w dalszym cigu nie
chciaa i z nim do ka, zachowa si
bardzo adnie. Tego wieczoru daa mu
wic co nieco.
Nastpnego dnia, po powrocie z
widzenia u Gary'ego, zobaczya, e
samochd znikn. Barrett go odholowa.
Budynek, gdzie wynajmowa pokj, sta

niedaleko jej mieszkania w Springville,

posza wic tam i zastaa Barretta za
domem, z paroma kumplami, zajtego
napraw samochodu. Nawet si niele
bawia, pomagajc ustawia go na
kozach. Wkrtce stanli z robot. Co
si stao z dyferencjaem (czy jak tam on
to nazywa), ktry si zatar od jedenia
na sucho. Pniej Barrett wyj wa
napdowy i siedzc na ziemi odkry, e
trzeba wymieni tarcz sprzga. Nie
byo na to pienidzy. Mogaby rozwiza
ten problem, ale wolaa nie myle jak.
Nicole posza zobaczy si z Albertem
Johnsonem, kierownikiem pobliskiego
sklepu spoywczego. By od niej dwa
razy starszy zwyky, sympatyczny
ojciec rodziny, a ona gdzie rok temu

robia zakupy w jego sklepie, biorc

zawsze par rzeczy, za ktre pacia,
drugie tyle za chowaa po kryjomu.
Pewnego dnia zostaa zatrzymana przy
wyjciu. Zapali j z paroma soikami
odywki dla dzieci i kostk margaryny w
torebce. Zaprowadzona do biura
powiedziaa, e kradnie, bo jej dzieci s
godne, ale on utrzymywa j w
przewiadczeniu, e i tak zaraz zadzwoni
po policj. Siedziaa spocona jak mysz,
bo niele si wystraszya, i zacza
paka. Rok wczeniej przyapano j na
czym takim w innym sklepie. Mylaa
wic, e tym razem j zamkn jak nic.
Jednak po kwadransie suchania jej
wyjanie Johnson powiedzia, e mia z
niej dziewczyna, e ycie jej nie piecio i

nigdy nie miaa prawdziwej szansy si

wspi. On zamierza j puci. Wtedy
zaczli rozmawia bardziej przyjanie i
on jej wyjani, e ten sklep mg si
wydawa rajem zodziejaszkw, bo jest
dugi i wski, z maymi przewitami, ale
odkd znacznie wzrosy straty, zrobiono
antresol z lustrami skierowanymi w d.
Niech jej przyjaciele maj si na
bacznoci.
Rozgada si. Zauway, e ona korzysta
z bonw ywnociowych, i wyzna, e nie
przepada za takimi klientami. Uwaa, e
ludzie wymieniaj bony na towary
luksusowe zamiast na produkty z
przeceny. Czowiek, ktry musi
zapracowa na kadego dolara, szuka
misa po okazyjnej cenie, podczas gdy

dzieciaki takie jak ona po prostu bior

befsztyk po dwa dolary siedemdziesit
dziewi centw i w ogle jedz za duo
gotowej ywnoci, frytek, lemoniady.
Pniej si zoszcz i pluj na rzd, bo
ktrego tygodnia czek opieki spoecznej
przyszed z opnieniem. Powiedzia, e
mimo wszystko ma do niej sabo, i
nawet zada sobie trud wyjanienia, e
ma crk w jej wieku i potrafi zrozumie
jej problemy. Jeeli kiedy bdzie czego
potrzebowaa, niech da zna.
Nastpnym razem, jak przysza do
sklepu, usyszaa, e on miaby ochot z
ni pohandlowa, dobrze? Mwi to w
miy sposb, poza tym chwali jej urod i
powtarza, e ma do niej sabo. W
odpowiedzi zaartowaa:

 W tym tygodniu nie mam nic do

sprzedania. Wkrtce potem
wyprowadzia si z Provo do Spanish
Fork i bardzo rzadko wpadaa tam na
zakupy.
Ostatnio, po upywie okoo roku, znw
zacza widywa Alberta Johnsona. By
jedynym znanym jej kierownikiem
sklepu, ktry za bony ywnociowe
dawa jej gotwk. Aby go do tego
skoni, musiaa opowiedzie mu o
Garym i nowych kopotach, ale
przynajmniej okaza wspczucie i dawa
jej osiemdziesit dolcw za bony o tej
samej wartoci. Tym razem jednak
powiedziaa mu bez ogrdek, e po
prostu potrzebuje pidziesit. Da jej,
nie stawiajc adnych warunkw.

Usyszaa swj gos w odpowiedzi, e nie

lubi nie spaconych dugw.
Po wszystkim Johnson mwi, e Bg mu
wiadkiem, auje, e jej to zrobi.
Zaklina j, eby nie wysza na
zawodow. Bo ona nie jest taka. On by
ojcem rodziny i naprawd si przej.
Powiedziaa, eby si nie martwi. To
tylko dlatego, e ona potrzebuje
samochodu, bez ktrego nie moe si
obej. Caa historia wydaa si jej samej
zupenie nieprawdopodobna, jakie
gupoty o wyjtym wale napdowym i
jazdach autostopem na widzenia z
Garym.
Albert Johnson by dla niej dobry, ale
samo dowiadczenie dosy
nieprzyjemne. Wyjawia Gary'emu tyle

spraw ze swego ycia, lecz opowie o

kierowniku sklepu nie przeszaby jej
przez gardo.
Tak czy owak, zdobya gotwk,
pidziesit dolarw. Daa je Barrettowi.
On wsiad w swj samochd i pojecha
po tarcz sprzga. Wrcia do domu.
Wkrtce dowiedziaa si, e Barrett zwia
do Wyoming. Przyjecha dopiero po
tygodniu. Wtedy posza obejrze swj
samochd i okazao si, e on palcem
przy nim nie kiwn. Mustang sta
wybebeszony, z czciami rdzewiejcymi
na ziemi, ustawiony na kozach jak wrak.
Przeczuwaa, e Barrett jest wcieky.
Dlatego zostawia mu tylko kartk, e
bya. Oczywicie zjawi si w jej

mieszkaniu, o trzeciej w nocy, zapany

dokumentnie.
To by jeden z tych dni, kiedy Nicole
nastrajaa Barretta sentymentalnie.
Cigle wspomina, jak to pierwszy raz
zawiz j do domu, do rodzicw. Kiedy
jego matka powiedziaa, e dopki si
nie pobior, bd musieli spa na
dworze, w volkswagenie, Nicole odpara:
Wszystko mi jedno, gdzie pimy. I tak
bdziemy szczliwi.
Nie mg zapomnie tych sw. Za
kadym razem, kiedy by ju pewny, e
si uwolni od Nicole, e mio
przemina, na myl o jej sowach od
nowa otwieraa si jego rana.
Przez ten tydzie w Wyoming dawa
sobie tyle razy, e a nie pamita, co

bra ani z kim nie pamita nawet, kto

pierwszy powiedzia, e Nicole znw
widuje si z Garym. Potem ju wszyscy
mu to mwili. Wszyscy wiedzieli, prcz
Barretta. Pogry si wic w alu nad
sob. Mimo woli rozmyla o kolejnych
razach, kiedy ratowa Nicole z opresji,
bra cigi, w gruncie rzeczy ryzykowa
ycie, a ona go nagradzaa, wpuszczajc
do swojej sypialni. Nie mio, tylko
ko. To by taki nieszczliwy ukad,
gdzie rnicie najbliszej osoby moe ci
zupenie zaama.
Peen litoci nad sob zdecydowa, e
jednak nie jest le. al przynajmniej
wywouje wszystkie dobre wspomnienia.
Na przykad o tym, jak Barrett po raz
pierwszy wykrad Nicole, nastpnie

Hampton dopad go i obi po tylu

latach to dobre wspomnienie.
Pojecha do kumpla sprzeda towar;
troch proszku, troch napdu, ze dwa
wypali, trafio go. Z Lehi do Pleasant
Grove jecha tczow szos mia
zabra Nicole ze szkoy. Mieszkaa wtedy
u rodzicw.
No i kiedy Nicole wysza ze szkoy,
podjecha Hampton swoiM desoto
rocznik 58 i natychmiast wyskoczy.
Barrett te wyszed na jezdni,
kombinujc nastpujco: Przecie znam
Nicole. Jeeli bd tU siedzia i jeszcze
zamkn drzwi, to ona powie, e jestem
tchrzliwy mierdziel.
Barrett zbliy si wic z nadziej, e
Hampton mu nie przyoy, tylko

nabluzga, lecz Hampton wyszed mu na

spotkanie na oko
wyszy o trzy gowy i ledwo Barrett
zdy si umiechn i powiedzie
cze, jak leci", Hampton go powali.
Po wypaleniu dwch skrtw Barrett nie
mg si pozbiera. Wszystko ogarna
czer. Nic nie widzia. Cucili go.
Prbowa wsta, wreszcie wsta, w tym
samym momencie podesza Nicole i
nazwaa Hamptona chujem. Wszyscy
widzieli, e Barrett nie by w stanie si
broni. Potem Hamptona odcignito,
Nicole z Barrettem wsiedli do ciarwki
i pojechali nad rzek. Usiedli nad wod,
a on opowiedzia Nicole, jak mu
przednia szyba ka i topniaa. Midzy
traw, jak wypali, i ciosem, jaki zarobi,

mgby rwnie dobrze lewitowa po

LSD. Ale to mino i czu si znakomicie.
Peen kolorowych strumieni. Nicole
siedziaa przy nim. Nawet jeli czasem
trzeba oberwa c to dla niego. By w
sidmym niebie mylc, e ona go kocha
i trzyma jego stron.
Potem przyszed ten dzie, kiedy Sunny,
Jeremy, Nicole i on wsiadali do
samochodu, a nadjecha Joe Bob Sears
Barrett jeszcze ma w uszach pisk
opon. Ten bydlak mign w poprzek
ulicy i zatrzyma samochd, tarasujc im
drog, eby nie mogli uciec. Joe Bob
Sears w czarnym mavericku. Serce
podeszo Barrettowi do garda. Joe Bob
otworzy drzwi, wywlk Nicole,
wyszarpa Sunny, zapa Jeremy'ego,

rbn jego gow w samochd, wzi ich

wszystkich pod pach, wrzuci do swego
mavericka, a Nicole cay czas wyzywaa
go od najgorszych. Barrett wysiad
zobaczy, co mona poradzi, lecz Joe
Bob chwyci n i skierowa na Barretta
mwic:
Rozpruj ci bebechy.
Na to Jim wskoczy do swego
samochodu, wykrci tyem i da gazu,
eby faceta przejecha, ale Sears zrobi
unik, wsiad i ruszy w d ulicy z Nicole i
dwjk dzieciakw. Akurat napatoczy
si gliniarz, Barrett zamacha wic na
niego i powiedzia:
Ten facet wanie porwa mi on, wie
pan, moj dziewczyn. Po krtkim
pocigu glina go zastopowa.

Nicole z dzieciakami staa na trawie, Joe

Bob mwi:
To moja kobita, ona jedzie ze mn.
Gliniarz mwi:
Nie musi z panem jecha, jeeli nie
chce. Nicole mwia:
Nie jad z tob, ty skurwysynu.
Wreszcie glina powiedzia: Pani si
lepiej nie wyraa, bo i pani zamkn. W
kocu Sunny, Jeremy i Nicole wsiedli z
powrotem do wozu
Barretta, odjechali i wicej nie zobaczyli
Joe Boba. Wrcili do
mieszkania pod namiotem.
Wszystko to mia w gowie, kiedy szed
zobaczy si z Nicole przy tamtej okazji,
o trzeciej w nocy. Siedziaa piszc list do

Gary'ego i wolaa, eby jej nie

przeszkadzano, lecz Barrett wszed i z
miejsca owiadczy, e chce si pierdoli.
Powiedziaa, e nie ma ochoty.
Chciaa odej, ale on j usadzi. Nie
rzuca ni, lecz posadzi na tyle mocno,
eby nie moga zaraz wsta.
Aha powiedzia. Piszesz list do
swego ukochanego mordercy.
Zacz jej mwi, e gdyby wiedziaa, co
si z nim dzieje, to by si przestraszya.
Ja si ju niczego nie boj
powiedziaa Nicole.
Barrett wzi zdjcie Gary'ego, ktre
przyczepia sobie do ciany, i chcia je
poszarpa. Ale to by jaki sztywny
polaroid i nie da si porwa, co wydao

jej si komiczne. On tak si napa, e

nie mg sobie poradzi. Wreszcie zelia
si i powiedziaa:
Oddaj to pieprzone zdjcie.
Ale Barrett je zabra, wyj zapalniczk i
podpali. Zapaa popielnic i wyrna
go w eb.
Zacz ciska ni dookoa. Mgby z
niego by Joe Bob Sears, tyle e nie bi
mocno, tylko otwart doni, poza tym
szarpa j w gr i popycha w d.
Wiedziaa, e z ni krucho, ale nie czua
strachu. To ciekawe. Zawsze jej si
wydawao, e zdoa sobie z Barrettem
poradzi, jakby przyszo co do czego, ale
tego wieczoru on by okropnie silny
przez swj gniew. Nawet nie prbowaa
oddawa.

Wtedy stana w drzwiach Sue Baker.

Zostawia dziecko u Nicole i zrobia sobie
w nocy wychodne, ale przejedajc
obok zobaczya u Nicole zapalone
wiato, wic wpada na chwil. Jim
kaza jej spada razem ze swoim
chopakiem i Sue sowem si nie
odezwaa po prostu wysza, ale Nicole
wiedziaa, e wezwie policj.
Przyjechali cakiem szybko. Na widok
mundurw w drzwiach Barrett schowa
si w przedpokoju. To byo jak w kinie.
On pokazywa Nicole na migi, eby nie
mwia, e on tu jest. Grone gesty, e
niby, kurwa, ani si wa. Jednak Nicole
otworzya po prostu drzwi ze sowami:
- - Mog go panowie std zabra?

Gliny weszy, zapytay, co si dzieje, a

Barrett powiedzia: - Nic. Nicole na to:
adne mi nic! Ten skurwiel mn
pomiata od godziny. Przepraszam za
wyraenie, ale on by straszny.
Skuli go, przeczytali mu jego prawa i
zabrali go. Mniej wicej wtedy
zrozumiaa, e by cigany za co innego i
mieli nakaz. Barrett spdzi noc w pudle.
Dopiero jak policja wysza, dotaro do
niej, jak Barrett j rozwcieczy. Skuli go
i jeden glina zszed do samochodu, bo go
wzywali przez radio, a drugi akurat si
odwrci. W zlewie lea n. Przez
moment chciaa podern Barrettowi
gardo. Wanie wtedy gdy mia
kajdanki. Raz dwa. Moe daliby jej cel
obok Gary'ego.

Jej samochd Barrett sprzeda po

wyjciu z wizienia. Logiczne.
Potrzebowa szmalu, bo mia kopoty
natury prawnej, a Nicole szarpna go na
znacznie wicej ni pienidze. Wobec
tego sprzeda wa napdowy ssiadowi, a
reszt zaholowa na zomowisko w
Mapleton, gdzie podpisa kwit
sprzeday. Stao si. Nicole nigdy nie
odzyska swojego mustanga.
Kiedy si dowiedziaa, postanowia
wybi Barrettowi przedni szyb w
pick-upie.
By chodny sierpniowy wieczr, woya
wic kurtk z szerokimi rkawami i
stana pod jego pokojem w motelu,
ciskajc poyczony motek. Mimo e
wzia dwie tabletki valium na

rozlunienie, czua, jak narasta w niej

wcieko na myl o samochodzie
sprzedanym przez Barretta, dlatego
czekaa, a valium zacznie dziaa, lecz
si nie doczekaa. Poza tym wynik
problem. Z chwil gdy ona zabierze si
do zaatwiania szyby, on usyszy haas.
Jego pciarwka staa zaparkowana
tu pod drzwiami. Moe lepiej nasypa
mu ziemi do baku.
Pomylaa, e jednak sprbuje go
podej inaczej, i zbliya si. Przez szyb
w zamknitych drzwiach powiedziaa:
Chc z tob mwi, Barrett. Ale on nie
otwiera. Smay kotlet, bo poczua
zapach; przynaglia go:
No wyjd, chc z tob pogada. On si
chyba rozemia.

 Nie odpowiedzia rozmawiajmy

jak teraz.
Wolaabym, eby wyszed upieraa
si Nicole. On znw si zamia.
Ja tam nie wiem, Nicole. Nie ufam ci.
Co dziwnie wygldasz.
Potem przyszed jego kumpel i Barrett
poczu si troch bezpieczniej, bo
otworzy drzwi i rzek:
No ju wejd. Wwczas Nicole
postanowia zaatwi spraw wycznie
na gruncie pienidzy.
Jeste mi winien za samochd
powiedziaa. Nastpia wymiana zda i
Barrett mwi, e w gowie mu si nie
mieci, co zrobi. Nie mia prawa.

Nicole ani mylaa bra to za dobr

monet. Nie podniosa gosu, tylko mu
zagrozia w adnym, spokojnym stylu.
Powiedziaa:
Barrett, tym razem niele mnie
trafie. Mam dosy podchodw. Jeste
mi winien sto dwadziecia pi dolcw.
Nie ma szans powiedzia Barrett
ebym skoowa a tyle. Umilk jednak
i doda: Mog ci jutro przynie
szedziesit, a czterdzieci za par dni.
Uwierzya mu. I rzeczywicie, przyszed
nastpnego dnia z czterdziestoma
dolarami mwic, e to wszystko, co ma.
Nicole zachowaa si obraliwie i
owiadczya:
Dawaj reszt.

W kocu przynis jej jeszcze

szedziesit. I po sprawie. Zmy si, tak
samo jak ze wszystkim innym. Nie miaa
czym jedzi, a stw musiaa wreszcie
wyda na inne rzeczy. Jedzenie.
Mieszkanie.
Gary dosta list od pewnej kobiety z
Nevady, ktra pisaa, e ma dwadziecia
siedem lat, rozwiedziona, sto
szedziesit pi centymetrw wzrostu,
troszk przy koci. Prosz mnie miao
pyta o wszystko, co pana ciekawi, bo ja
jestem osob otwart i nic mnie nie
zgorszy. Czuj si penokrwist
Amerykank i zdecydowanie sprawia mi
to przyjemno. Lubi, rzecz jasna, seks,
zaloty, mnstwo czuoci, a na pewno
przepadam robi wszystko, co si czy z

pci przeciwn!" Gary wysa ten list

Nicole, ktra mu natychmiast odpisaa,
e to jakby wymierzy jej policzek.
A si dziwia, dlaczego tamta kobieta
tak j zoci. Co prawda, sama zawsze
mwia, e bardzo kocha Gary'ego, ale
tak naprawd to chyba dla niego
oszalaa. Nigdy nie czua podobnej
zazdroci o innego mczyzn. Tak jej
dopieko, e musiaa zobaczy si z nim
ju, natychmiast.
Tylko e to byo co okropnego. Jazda
stopem do wariatkowa i cay dzie do
tyu. Najpierw nie moga znale nikogo
do dzieci. Pniej, jak wreszcie zapaa
okazj i zajechaa pod szpital,
powiedzieli jej, e wanie rano Gary
zosta zabrany z powrotem do wizienia.

A tam dzie wizyt maj kiedy indziej.

Jednak Nicole tak bardzo chciaa
usysze jego gos, e przesza od domu
wariatw przez cae miasto piechot,
stana pod metalow siatk na tyach i
zawoaa:
Gary Gilmore, syszysz mnie?
Krzyczaa najgoniej, jak umiaa. Gdzie
z gry dolecia gos:
Sysz, maleka.
HEJ! wrzasna.
Nastpnie wykrzyczaa caemu wiatu:
Gary Gilmore, kocham ci!
Zza budynku wyszed glina i kaza jej
odej. Za to, co robi, moe zosta
aresztowana. Zdziwia si. Nie wiedziaa,
e mona zabroni podobnej

autoekspresji. Krzykna Gary'emu, e

musi ju i, i odesza. Ale poczua si o
wiele lepiej.
20 sierpnia Wiesz, maa, przydarzyo
mi si co przepiknego: przed chwil
syszaem, jak gos bajecznego elfa woa:
,,Gary Gilmore, syszysz mnie? Kocham
ci!" I ja te ci kocham! O rany, jak ja
ci kocham! Nicole, ty mnie zadziwiasz.
Jeste absolutnie cudowna. Po prostu
brak mi sw, eby opisa, jak wspaniale
czuj si dziki tobie. Sprawiasz, e
pacz ze szczcia.
Sobota, 21 sierpnia
Troch spaem po poudniu i obudziem
si, czujc tamto przenikliwe zimno,
ktrego nienawidz. To co wicej ni
wraenie, raczej przekonanie. Jakby

pena wiadomo znajdowania si w

skrzyni, kiedy na zewntrz wieci soce
i cay wiat toczy si beze mnie.
24 sierpnia
Co napotkam, gdy umr? Z Staro?
Mciwe duchy'-' Ciemn przepa? Czy
moja dusza przemknie przez
wszechwiat prdzej ni myl? Czy bd
sdzony i skazany, jak ka nam wierzy
rne Kocioy? Czy wezw mnie i
schwytaj zbkane duchy? Albo nie
bdzie tam niczego?... Po prostu
koniec?... Nie potrafi nawet wyobrazi
sobie nicoci nie sdz, by nico
istniaa. Nie ma czego takiego jak ,,nic".
Zawsze co jest jaka energia. Lecz jak
dug podr jest mier? Czy odbywa
si natychmiast? Czy moe trwa minuty,

godziny, tygodnie? Co umiera najpierw

oczywicie ciao ale czy wtedy
osobowo powoli zanika? Czy s rne
poziomy mierci niektre ciemniejsze
i cisze od innych, niektre janiejsze i
lejsze, jedne bardziej, inne mniej
materialne?
Nicole, ja wierz, e zawsze mamy
wybr. I ja dokonaem wyboru, e kiedy
umr, zmieni posta, czy jak tam
najlepiej opisa to, co si nazywa
mierci postanawiam zaczeka na
ciebie, spotka ci, odnale t cz
mego serca i duszy, ktrej od tak dawna
szukaem jedyn prawdziw mio,
jak znam. Wtedy si dowiemy.
Bdziemy wiedzie, co ju przeywamy,

tylko nie moemy tego wiadomie

przywoa.
Mwisz, e list tej dziewczyny by dla
ciebie jak policzek Maa, Maa, taki by
mj zamiar, jak ci go wysyaem!
mylaem sobie tylko, e dam ci go
przeczyta. Zdaje si, e bez sensu, co?
Nie odpisz jej. Jeste jedyna w mym
yciu, Aniele. Nie zamienibym ci na
tysic innych dziewczyn.
25 sierpnia
Moe jak odbierzesz nastpny Czek,
kupiaby mi par rzeczy, dobrze?
Chciabym mie ze dwa mazaki ,
flamaster, jeden brzowy, jeden
granatowy, cienko piszce, poza tym
przyzwoity pdzel do akwareli
(Grum-bacher okrgy, nr 5) ' blok

lepszego papieru. Jeeli ci nie sta, to

nie szkodzi, kotku, ja przecie wiem:
pierdolona opieka spoeczna daje ci tyle
co nic, a nie chc, eby znw chodzia
bez forsy jak w tym miesicu.
Kiedy postanowiem za wszelk cen
dotrze do Prawdy. Pragnem Prawdy,
ktra jest nieodmienna, nie da si nagi
- niczym pojedyncza linia prosta
wykluczajca to, co poza ni. Prosta
Prawda, przejrzysta, bez zbdnych
ozdb. Byem wci nienasycony - - cho
znajdowaem wiele prawd. Odwaga jest
Prawd. Przezwycianie strachu jest
Prawd. Zbyt proste byoby
stwierdzenie, e prawd jest Bg. On jest
czym wicej ni Prawd. Dotarem do
tych Prawd i do jeszcze innych..

Znalazem mnstwo Prawd Lecz wci

odczuwaem gd - i rzeczywicie gd
uczy wielu rzeczy. Dla niego wci
szukaem. I pewnego dnia dopisao mi
szczcie. Zobaczyem prost, cich
Prawd gbok, absolutn i osobist
Prawd pikna i mioci.
Nicole uwiadomia sobie, co naprawd
znaczy wyraenie potworna strata". To
pozbycie si tego, co w yciu
najcenniejsze. wiadomo, e trzeba y
obok czego znacznie wikszego ni
czyje wasne ycie. W tym przypadku
bya to wiadomo, e Gary umrze.
Uprzytomnia sobie, e nawet na minut
nie przestaje go kocha, nawet na jedn
minut. Jej myli byy przy nim w kadej
minucie dnia. Lubia to. Podobao jej si,

e jest co takiego w niej w rodku. Ale

miaa stracha. Wstrzymywaa oddech
przyznajc, e coraz bardziej kocha
faceta, ktry nie bdzie y.
Przyszed do niej na noc Tom Dynamit,
lecz ona jako nie moga si przeama,
eby go przern. Bya zaskoczona. Seks
przecie nie mia nic wsplnego z
Garym. Tej nocy, po prostu rozmylaa o
nim tak intensywnie, e nie chciaa
pozbawi si przyjemnoci dalszego
mylenia o nim. Udao si jej jako
pooy Toma spa na pododze, obok
kanapy, na ktrej sama zawsze si
kada, i kiedy spali, trzymaa mu nawet
do na ramieniu, z wdzicznoci. Z rana
wyszed, nie budzc Nicole.

Kiedy otworzya oczy, przypomniaa

sobie, e zasypiajc postanowia rano si
zabi. Zbudzia si z t sam myl.
Usiada cicho jak nieruchomy ptak w
gniedzie.
Jeli umrze pierwsza, Gary wkrtce do
niej doczy. Tak powiedzia. Nie
wiedziaa, gdzie si wwczas znajdzie
albo co jeszcze moe si sta, liczyo si
tylko, e bd razem po drugiej stronie.
Jego mio j przycignie magnetyczn
si. Jak tamten magnes, co j
przecign do niego, kiedy pierwszy raz
odwiedzia go w wizieniu.
Nie miaa adnych przyzwoitych yletek i
zastanawiaa si, czy nie pj poyczy
od ssiadki, lecz pomylaa, e to moe
wzbudzi podejrzenia. Rozamaa wic

Daasy Shaver'". plastikow golark

jednorazowego uytku rozupaa j
kuchennym noem i wyja ostrze Potem
zapakowaa je w kartk wyrwan z
notesu i woya sobie do stanika.
Uznaa, e jeli nie bdzie si zanadto
wierci, ostrze pozostanie bezpieczne i
jej nie skaleczy. Troch dziwnie si czua,
zostawiajc dzieci w domu koleanki,
mimo to posza apa okazj do
wizienia. Zabrao j dwch facetw.
Jeden by po odsiadce i okropnie bluzga.
W ogle raczej bezczelny typ. Wyraa
si ordynarnie i w kko pyta, czy ona
si nie boi, e razem z kumplem zabior
j w gry, zgwac i podern jej gardo.
Nicole ogarn pusty miech. Miaa

przecie ostrze w staniku, naszykowane

do wasnorcznego zaatwienia sprawy.
W kocu wysadzili j przy wizieniu bez
dalszych ceregieli. Powiedziaa, e idzie
na widzenie ze swoim chopakiem, a ten
garownik rozpozna nazwisko i musia
oczywicie rzuci jaki wredny tekst.
No tak stwierdzi. Zdaje si, e
facet ulegnie lekkiemu zatruciu oowiem.
Nicole nie wyrobia, parskna. Nie byo
jej przykro, e mieje si z Gary'ego.
Wiedziaa, e on te by si mia.
Przesza na tyy i zawoaa par razy, a
wreszcie kto jej odkrzykn, e Gary jest
w innej celi. Wtedy go usyszaa,
strasznie sabo, jak prbuje woa.
Przyszy gliny i zagroziy, e j aresztuj.
Oczywicie gwno j to obeszo.

Tym razem wprowadzili j od frontu i

trzymali w rodku przez p godziny, a
ona si nie przejmowaa: rzucaa pety na
podog, miaa si z ich grb i miaa
wszystko w dupie. Albo j wypuszcz,
albo zamkn. Bez babskich glin nie
mogli jej wyiska, a cay czas miaa
yletk.
Wkrtce j pucili. Wychodzc
dostrzega wski cementowy tunel pod
autostrad. By nisko sklepiony i na tyle
ciemny, e zagldanie nic by nie dao.
Wpeza do rodka i rzeczywicie byo
ciemno. Rkawy miaa zawinite do
okci, lecz podcigna je jeszcze wyej i
ciachna w poprzek yy i ttnicy. To
byo mie uczucie. Fala ciepa, gdy na
cement zacza cieka prawdziwa krew,

Nicole czua, jak spywa jej po rce, tak

gorco i dobrze. Przyjemne doznanie, a
czua si niemal ukojona. Tyle si dziao.
Jakby szumia w tunelu ocean. Widziaa
otwr, ktrym wesza, i jedyna jasno
na wiecie znajdowaa si w krgu tego
otworu.
Posiedziaa troch i ciepe, mie wraenie
odeszo. Zrobio jej si niedobrze. Potem
zebrao na wymioty. Zacza dygota. Nie
byo jej zimno, lecz si trzsa. Cay
cement zalany by krwi. Przepady
gdzie przyjemne, leniwe myli i nie
czua ju, e zanurza si w cieple, tylko
wszystko naraz ogarnia chd. Bya
niezadowolona. Jednak zmuszaa si, by
siedzie dalej. Nawet pooya si i
prbowaa zasn. Potem powtarzaa

sobie, e ma si nie rusza. Czeka, a

bdzie po wszystkim.
Wreszcie pomylaa: Musz si dosta do
lekarza. Przynajmniej powinnam
sprbowa. To najlepsze, co mona
zrobi uczciwie sprbowa. Potem
mog zaj si umieraniem.
Wstaa i nie dawaa rady nawet i
prosto, cay czas przekonana, e
zemdleje. Po kilku krokach migay jej
plamy przed oczami, wic kucaa. Ale do
wizienia miaa bardzo blisko; zaraz tam
dotara i zobaczya, jak jaki gliniarz
myje ciarwk, zreszt nie by w
mundurze. Powiedziaa, e si
polizgna, przeac przez pot, i
pokazaa zakrwawion bluzk. Zabra j
do Szpitala Utah Yalley.

Lekarz nie uwierzy w kit, ktry mu

wcisna, o przeaeniu przez pot.
Powiedzia:
To mi wyglda na ran cit.
Zapyta, ile krwi stracia, p litra czy litr.
Powiedziaa, e nie wie, ile to jest litr.
Nie jak z niej wycieka. Zmierzyli jej
cinienie, poczua si lepiej i pojechaa
stopem do domu. Po powrocie wrciy
jej mdoci, a nie moga usta od
zawrotw gowy. Dugo spaa. Rano
dowiedziaa si, e tam w wizieniu oni
si na ni wciekli i zawiesili jej prawo
do widze.
29 sierpnia
Wkurwiem si, bo nie mogem ci
zobaczy przez tych zamanych kutasw.
Da skurwysynom wadz, to zaraz

kombinuj, co by tu ludziom odebra...

Dte pedalskie wypierdki w dup jebane.
Po powrocie ze szpitala do domu Nicole
posza w nocy do ka z Cliffem
Bonnorsem. Miaa zaoone szwy i rka
bolaa j jak
cholera. Cay czas, jak si kochali,
pamitaa, e musi uwaa, bo zacznie
znowu krwawi. W nastpn noc
znalaza si w ku z Tomem
Dynamitem. I znw, kurcz, to samo.
apa j rwaa jak skurwysyn, e Nicole
ju nie wyrabiaa. Musiaa przesta si
kocha.
Czasem bywaa przekonana, e Gary
syszy jej myli. Nie chodzi o to, czy ona
uwaaa robienie tych rzeczy, podczas
gdy Gary siedzi w wizieniu, za dobre

albo ze; po prostu przyszo jej do gowy,

jakie to w gruncie rzeczy dziwne: kocha
faceta i jednoczenie robi to na boku.
Nigdy dotd nie dowiadczya
podobnego uczucia. e wierno si
liczy. Dao jej do mylenia.
Postanowia wreszcie zapuci sond i
co napomkn w licie. Uya Kipa jako
przykadu. Wanie Kip znienacka wpad
do niej miesic temu. Tak bardzo si
zmieni, pisaa w licie do Gary'ego, e a
trudno uwierzy. Kip zosta mormonem.
Dlatego owszem, rozbiera si, eby z ni
pofiglowa, ale do ka nie poszed.
Jakby teraz on przej od niej rol
drczyciela. To byo jakie zboczone.
Na przykad kiedy rano Kip wybra si
do kocioa witych Dni Ostatnich przy

tej samej ulicy i przyszed wystrojony w

niedzielne spodnie, paajc religijnym
uniesieniem. Mia zamiar pj na
wieczorn msz, lecz ona zacza si z
nim zabawia. Ledwo zdya si
rozgrza, on ju spuci si w gacie.
Bidula. Spodnie mia mokre,
pogniecione i nie mg i do kocioa.
No i troch napisaa o tym Gary'emu w
licie. Chciaa sprawdzi jego reakcj. W
kocu to wydarzyo si par tygodni
temu i nie miao wikszego znaczenia.
Lecz Gary po prostu spraw zignorowa.
Szeryf Cahoon nie czu si zaskoczony, e
Gary prosi go o rozmow. Wpuci go
nawet do pokoju od frontu, gdzie siedli
przy biurku. Odbyli mi, przyjazn
pogawdk. Gary stwierdzi, e zgadza

si z szeryfem Cahoonem co do metod

zarzdzania wizieniem i chciaby doj
do porozumienia w sprawie swoich
spotka z Nicole.
Cahoon odrzek, i yczy sobie, by
narzeczona Gary'ego przychodzia i
zachowywaa si jak kobiecie przystao,
bez adnych wyskokw. Niech si
ubierze przyzwoicie. Na widok bysku w
oczach Gary'ego przyzna, e oczywicie
jej ubir nie stanowi wikszego
problemu. Chodzi o zachowanie. Gary
zgodzi si, e chyba osign
porozumienie. Wtedy Cahoon
powiedzia, e waciwie ju osignli, i
pozwoli Gary'emu zatelefonowa do
Brendy niech zawiadomi, e Nicole
zostaa ponownie umieszczona na licie.

Podczas najbliszej wizyty opowiedziaa

Gary'emu o chlastaniu si w
podziemnym tunelu. Prbowaa, ale jej
nie wyszo. Boi si umiera. Powiedzia,
e bardzo trudno jest wykrwawi si na
mier. Wikszo tych, ktrzy
prbowali, dostawaa mdoci. To jeden
z trudnych sposobw umierania.
Miaa zaoony banda, ale on poprosi,
eby pokazaa mu szwy. Powiedzia: '
To kurewsko gbokie cicie i ton
jego gosu przenikn w ni jak
pochwaa, jak gdyby jej mwi: Maa,
zrobia to dla mnie."
Nie wspomnia nic na temat Kipa.
Po wyraeniu zgody na te widzenia
Cahoona z powrotem opady
wtpliwoci. Gilmore i jego dziewczyna

prowadzili tak korespondencj, e niech

to licho. Jeden list wrcz opisywa, jak
ona rozcia sobie yy i czua ciepo
pyncej krwi. Syszaa, e na ziemi
tworzy si kaua. Stranik, ktry
przynis list do szeryfa Cahoona, spyta:
Jak mona wypisywa takie rzeczy do
faceta posadzonego za morderstwo?
Pewnie, e Cahoon czyta to z uwag.
Nicole cigle pisaa o srebrnym mieczu i
o yciu po mierci. e srebrny miecz
daruje im lepsze ycie. Napisaa, e bya
w tym miejscu, gdzie leciaa z niej krew, i
e deszcz spuka prawie wszystko.
Poniewa zawsze przynosia Gary'emu
ksiki, Cahoon zajrza do jednej z nich i
tam byo wycznie na temat ycia

pozagrobowego. Jak zyska wieczn

rado.
Stranicy zrobili si przez to strasznie
nerwowi i podczas nastpnej wizyty,
kiedy Nicole przerwaa rozmow z
Garym i posza po torebk, eby wzi
papierosa, dyurnego funkcjonariusza
tak ponioso, e a zapa j za przegub
doni. I prosz: srebrny miecz, o ktrym
pisaa.
Cahoon rozwaa, czy ponownie nie
zabroni jej widze, lecz ona nagle
przestaa przyjeda. Urway si te jej
listy.
Nicole postanowia: raz kozie mier.
Pod koniec dugiego listu wypenionego
mioci umiecia par zda o tym, jak
marnuje swj czas napisaa zreszt

dosownie, e si pierdoli". Musiaa

pozna jego opini.
5 wrzenia
Przeczytaem wanie twj list. To dugi i
pikny list, peen mioci. Ale na stronie
5 piszesz: ,,To takie ohydne. Tyle czasu
trac na upijanie si albo na
pierdolenie." Poczuem si tak, jakby
mnie kto zdzieli albo co przenikna
mnie zimna drtwota i przez par minut
nie byem w stanie dalej czyta. Nicole,
nigdy wicej nie mw mi takich rzeczy,
chyba e chcesz mnie zrani. Nie chc,
eby ktokolwiek ci pierdoli, i staram si
o tym nie myle udaje mi si cakiem
niele, dopki mi o tym nie napiszesz.
Poczua si, jakby kto przywali jej w
skro. Syszaa gos Gary'ego

rozbrzmiewajcy w jej mzgu. Gary

przemawia w straszliwym gniewie,
jakby za chwil mia odgry sobie jzyk.
Nie chcia, by kiedykolwiek jeszcze
zadaa si z facetem. Nie chcia o tym
myle. Wszyscy pierdol Nicole,
brzmia jego gos w jej gowie. Nie
pierdol si z tymi pidzielcami. Bo mam
ch znowu popeni zbrodni. Jak
zechce mi si zamordowa, to nie ma
znaczenia, kogo zabij. Chyba na tyle
mnie znasz.
Gboko w rodku jaka jej czstka nie
posiadaa si z mioci. A wic to jest dla
niego tak wane.
Nigdy jednak nie byo wane dla niej.
atwiej si temu podda, ni kaza
facetowi si odchrzani. Teraz odczua

pewn ulg, bo Przynajmniej miaa

powd do odmowy. Oczywicie, nie
cakiem gadko przeszo odprawianie
Cliffa czy Toma Dynamita. Wyjaniaa
im:
Nie jestem ju z tob, tylko z kim
innym.
Rozumieli to. Zwaszcza Cliff. Co nie
przeszkadzao im nadal prbowa. Ona
przecie potrzebowaa towarzystwa.
Raz czy dwa naprawd trudno byo ich
wyrzuci. Poza tym inni te wpadali.
Faceci z przeszoci. Nie to, eby nie
umiaa im odmwi, oni si po prostu
spodziewali, e bdzie tak samo jak
ostatnim razem. Nie miaa ochoty stawa
przed nimi i krzycze: Precz z mojego
ycia!" Nic zego jej nie zrobili.

Musiaa si z tym upora. Dlatego nie

jedzia do wizienia ani nie pisaa.
Chciaa zaczeka do chwili, kiedy mu
powie, e kocha go na tyle, by speni
jego prob.
ROZDZIA 22
Wierno
Po kilku dniach Gary podejrzanie
przycich. Cahoon uzna, e wizie
zdecydowanie le wyglda i trzeba mu
towarzystwa, przenis wic z gwnego
puda skazanego nazwiskiem Gibbs.
Obaj tyle przesiedzieli, e moe si
dogadaj.
Nie uszo uwagi Cahoona, e ledwo
zdy zasun krat, oni ju zaczli
rozmow w argonie wiziennym. To ten
szemrany argon. Zamiast glina" mwi

si na przykad lina". Po to, eby

pokaza drugiemu, ile lat si siedziao, a
w ten sposb mona poprowadzi ca
konwersacj. Cahoon nie stara si
wszystkiego wyapa. Gdyby ktry
powiedzia czarny kabriolet", to by
znaczyo pistolet, i wtenczas naleaoby
zareagowa, ale Gilmore mwi nasze i
wasze", czyli kamasze.
Tak mwi Gilmore do Gibbsa.
Pasuj do moich chodni". Gibbs
wtrci:
Tylko nie zapomnij o mamie i tacie".
Pierdol si w saacie odpar
Gilmore. Zostan w samej szpuli".
Racja, kada dupa ci przytuli.

Cahoon oddali si. Gadaj dla zabicia

czasu. Pomyla, e dobrana z nich para.
Obaj nosili brdki. Tyle e Gilmore by
znacznie wikszy od Gibbsa. Jak kot i
mysz. Do diaba, kot i szczur!
Szczerze mwic, Gibbs nie darzy
uczuciem niczego na wiecie prcz
dzieci, kotw i pienidzy. Zarabia na
siebie od czternastego roku ycia. W
wieku lat siedemnastu wypisa i
zrealizowa w cigu miesica czeki na
siedemnacie tysicy dolarw, nastpnie
kupi sobie nowy samochd. Potem co
rusz to mia jaki nowy wz.
Gilmore powiedzia, e zanim skoczy
czternacie lat, zdy obrobi
pidziesit domw. Moe i wicej.

Jak pierwszy raz Gibbs poszed siedzie,

mia na koncie faszerstwo na sum
dwch i p miliona dolarw. Gibbs
mwi, e udowodniono mu w sumie
dwadziecia jeden przestpstw.
Nastpnym razem powdrowa za kratki,
kiedy rozwali gliniarzowi samochd w
Salt Lak. Wz kapitana Haywooda.
W wieku dwudziestu dwch lat Gilmore
dosta pitnacie. Siedzia w Oregonie i
Marion. Gibbs kiwa gow. Marion ma
swoj mark. Zapuszkowany przez
jedenacie lat bez przerwy, mwi
Gilmore. W sumie ze cztery lata w
pojedynce. Gilmore prezentowa niezy
rodowd.
Gibbs mu powiedzia, e siedzi za
gumowe tratwy. Ze sklepw J. C.

Penneya w Utah Yalley i Salt Lak Valley

ukrad ich czterdzieci w dwa tygodnie,
sto trzydzieci dziewi dolarw sztuka.
Tak samo piy acuchowe. Dziennie
zarabia dwiecie do trzystu dolcw. Nie
umia si obchodzi z pienidzmi i tyle.
Znam ten problem prowadzi od
Penneya.
wyzna Gilmore. On te troch pod Dobra mwi Gibbs ale jest
rnica midzy nami, bo kiedy ja si do
tego zabieram, to mam dwch ludzi,
ktrzy w razie czego wkraczaj do akcji.
Jak rusza pocig, moi chopcy staj i
pytaj:
Dlaczego pan goni tego gocia?

Gibbs zorientowa si, e Gilmore nie

zna nikogo z brany poza Salt Lak. Nie
zna braci Barbaro ani Lena Railsa, Rona
Clouta, Mardu, ani Gusa Latagapolosa.
To kogo ty znasz? zapyta.
Gilmore wspomnia o Bractwie Aryjskim
i swoich tamtejszych kontaktach. Gibbs
rozpozna nazwiska paru niezych
fachowcw z Oregonu, Atlanty,
Leavenworth i Marion. Nie owianych
legend, ale dobrych. Gilmore
zachowywa si jak go z wyrobion
mark. Nic dziwnego. Oskarenie o
morderstwo daje czowiekowi jak
pozycj. Kiedy go spytaj: Co masz za
zabjstwo?" odpowiada: Gbok
satysfakcj".
Nie obcyndala si.

Gibbs mwi Gilmore'owi, e

podprowadza ze swoim gangiem motory
na odziach, motory bez odzi, przyczepy
zwyke i przyczepy mieszkalne. Nie
trzeba si denerwowa, jeli ci nakryj z
takim upem. Tu si niele umiali.
P miliona dolcw odpywa w dal
autostrad cieszy si Gibbs.
Jak wyjdziesz pierwszy powiedzia
Gilmore mgby podrzuci tu par
piek do metalu?
Kady by to zrobi, ja pewnie te
odrzek Gibbs. Pomyla, e rzeczywicie
mgby. By tak samo lojalny w jedn i w
drug stron. Jak w starym porzekadle:
pogodny facet. Wszystko ze sob
pogodzi. Ale raczej to Gilmore okazywa

pogod ducha. Gibbs polubi Gilmore'a.

Facet z du klas.
Suchaj mwi Gilmore. Gdyby
wymyli, jak mog si std wydosta,
zrobibym dla ciebie kad robot.
Odpaliby mi tylko tyle, ebym mg
prysn z kraju razem z moj kobit,
reszt sobie zatrzymasz.
Jakbym sam zechcia zwia z tego
kicia powiedzia Gibbs moi ludzie
by mnie wycignli.
Wiesz, ja tutaj nie znam ludzi
wyjani Gilmore.
Z tym tylko do mnie zapewni
Gibbs.
Zajmowali cel podzielon na p: w
jednej czci bya jadalnia ze stoem i

awkami, a w drugiej, dalej od krat,

ubikacja, zlew, prysznic i sze prycz. Po
drugiej stronie kraty bieg korytarz
prowadzcy do ssiedniej puszki.
Zazwyczaj by tam oddzia kobiecy. W
razie braku kobiet zamykano tam
pijakw. W pierwsz noc we dwch trafi
im si za cian pijak, ktry si
nieustannie wydziera.
Gilmore odpowiedzia mu, udajc
stranika. Czego tam? rykn.
Pijak chcia zatelefonowa. Trzeba go
byo jako spawi. Gilmore owiadczy,
e skd, aden sdzia na to nie pjdzie.
Ten chopiec przejechany na parkingu
zmar w szpitalu.
Jaki chopiec? zdziwi si pijak.

 No jak to? Jest pan oskarony o jazd

w stanie nietrzewym, spowodowanie
miertelnego wypadku i ucieczk z
miejsca przestpstwa.
Gibbs by zachwycony. Pijak uwierzy
Gilmore'owi. Zamiast rycze na
stranika, spdzi reszt nocy, zalewajc
si zami.
Gilmore zabra si do swojej gimnastyki.
Powiedzia Gibbsowi, e robi to co
wieczr. Musi si zmczy na tyle, by
mc zasn.
Zrobi sto przysiadw, chwil odpocz,
potem podskoki z klaskaniem w rce nad
gow. Gibbs lea na kojce, pali
papierosa i szybko straci rachub.
Gilmore zrobi chyba ze dwiecie albo
trzysta. Pniej znw odpocz i zabra

si do pompek, ale dobrn tylko do

dwudziestu piciu. Wyjani, e jego lewa
rka cigle jeszcze jest saba.
Nastpnie sta przez dziesi minut na
gowie.
Po co? zapyta Gibbs.
Gilmore odpowiedzia, e to poprawia
ukrwienie gowy, dobrze robi na wosy.
Doda, e chce jak najduej zachowa
modzieczy wygld. Gibbs przytakn.
Kady garownik, cznie z nim samym,
ma kompleks na punkcie swoich lat. W
kocu, co u diaba, lata modoci
zmarnowane.
Moim zdaniem powiedzia Gibbs
jak na swoje trzydzieci pi lat
wygldasz bardzo modo. Ja jestem

modszy o pi lat, a wydaj si o te pi

lat starszy od ciebie.
To s twoje gwodzie do trumny
odrzek Gilmore, wskazujc papierosy.
Wybra sobie grn prycz jak najdalej
od Gibbsa, ktry spa na dole w
przeciwlegym kcie.
A ty nie palisz? spyta Gibbs.
Nie uznaj adnego naogu, za ktry
trzeba paci - - owiadczy Gary.
Zwaszcza jak spdzasz ycie za kratami.
Jedn izolatk ochrzcili moim
nazwiskiem.
Zamknity po ssiedzku pijak aonie
skamla. Gilmore powiedzia:
No. Sala imienia Gary'ego M.
Gilmore'a i obaj si rozemieli.

Suchanie paczu pijaka byo tak samo

przyjemne jak odpoczynek w letni noc
wrd szelestu drzew. Tak to jest
mwi Gilmore. Tyle czasu przesiedzia w
pojedynce, e prawie grosza nie zarobi
w wizieniu. I adnej forsy z zewntrz.
Skoro nie mg mie luksusw w
kryminale, nauczy si obywa bez nich.
Poza tym doda palenie szkodzi
zdrowiu. Chocia jeli chodzi o zdrowie...
tu spojrza na Gibbsa.
Jeeli chodzi o zdrowie, to spodziewa si
kary mierci.
Dobry adwokat mgby ci zaatwi
drugi stopie. Z drugim stopniem tu, w
Utah, warunkowo puszczaj po szeciu
latach. Sze lat i wychodzisz.

 Nie sta mnie na dobrego adwokata

stwierdzi Gilmore. Stan Utah opaca
moich adwokatw. Spojrza z gry na
lecego niej Gibbsa i powiedzia:
Moi adwokaci pracuj dla tych, ktrzy
maj mnie skaza.
W kko mnie cigaj na rozmowy z
psychiatrami powiedzia Gilmore.
Te ich pytania, co jedno, to gupsze. Na
przykad pytaj, dlaczego zaparkowaem
nie na stacji benzynowej, tylko obok.
Powiedziaem im, e gdybym zaparkowa
na stacji, toby mnie pytali, dlaczego nie
obok parskn z pogard. Mgbym
odstawi jaki numer, eby powiedzieli
no tak, to wariat", ale nie chc.
Gibbs rozumia, o co chodzi. To nie
przystoi prawdziwemu mczynie.

 Mwi im, e te zabjstwa byy jakie

nierzeczywiste. e widziaem wszystko
jak przez tafl wody. Tu znowu dobiegy
ich jki pijaka.
To byo jak w filmie, mwi, i nie
mogem tego filmu zatrzyma.
Wanie tak si to stao?
Kurwa, co ty odpar Gilmore.
Wchodz, siedzi Benny Bushnell, a ja
mwi do tego tustego skurczybyka:
pienidze oraz ycie".
Obaj si zarykiwali. To byo cholernie
mieszne. W rodku nocy, w kurewskim
zaduchu tego zafajdanego pierdla,
podczas gdy zapluty pijak chlipa,
wyliczajc swoje grzechy, oni tarzali si
ze miechu.

 Ty tam, przycisz si powiedzia

Gilmore do pijaka. Wypaczesz si
przed sdzi.
Z pijaka zrobi si mokry kbek alu.
Biadoli jak szczeniak pierwsz noc w
obcym domu.
A rano, po zabiciu Jensena cign
Gilmore zadzwoniem do stacji i
spytaem, czy przypadkiem nie zwolni
si etat. Znw si zarykiwali.
Tej nocy Gilmore przechodzi samego
siebie. Daby sobie rk uci, byleby
dowcip mu wyszed.
Jakie jest najlepsze ostatnie yczenie,
kiedy ci wieszaj? spyta i
odpowiedzia: Poprosz o gumowy
sznur. Pokaza, e niby podskakuje na

gumce, spojrza spode ba i rzek: A

mnie to wszystko zwisa i powiewa.
Gibbs myla, e si zleje w portki.
Gilmore spyta:
Jakie masz ostatnie yczenie,
zanim"ci wprowadz do komory
gazowej? Odczeka. Gibbs nie mg
zapa tchu.
No wic prosisz o gaz rozweselajcy.
Przesta, bo si udusz jkn
Gibbs.
Faktycznie, krztusi si flegm od palenia
papierochw. Co si nayka, to si
nayka. Flegmatyczny z niego facet.
Gilmore pyta:
Co mwisz przed plutonem
egzekucyjnym? Gibbs odpar:

 Poprosz o kuloodporn kamizelk.

Zamiewali si w t i z powrotem, jak
taki zwierzak, co chodzi w kko, a
osabnie.
To akurat znaem powiedzia Gibbs.
Pewn cech Gilmore'a Gibbs od razu
rozpozna. Umiejtno przystosowania
si. Gibbs uwaa, e sam zawsze potrafi
si do kogo zbliy wystarczy
wykorzysta t cz wasnej
osobowoci, ktra jest najbardziej
podobna. Gilmore robi to samo. Tego
wieczoru przypasowali si jak dwa
pdupki. Para otrw.
Zdy tak pomyle -t Gilmore
spowania.

 Wiesz co? powiedzia do Gibbsa.

Oni si szykuj, eby wlepi mi czap, ale
ja mam dla nich odpowied. Sprawdz
ich, niech stan Utah wyoy karty.
Zmusz ich do tego. Wtedy zobaczymy,
kto lepszy, oni czy ja.
Gibbs nie by pewny, czy facet blaguje,
czy nie. W aden sposb nie wyobraa
sobie czego podobnego.
Gilmore cign:
Tak, powiem im, eby mnie zaatwiali
bez kaptura. Jak na dworze, to w nocy,
albo w ciemnym pokoju, pociskami
smugowymi. Niech zobacz te
malestwa!
Pijak woa:

 Ja nie chciaem zabi tego chopca,

panie sdzio, wicej nie sid za
kierownic!
Wycz si! krzykn Gilmore.
Mwi Gibbsowi, e czowiek w jego
pooeniu ma prawo odczuwa przed
plutonem egzekucyjnym tylko jeden
rodzaj strachu: e ktry strzelec moe
by krewnym lub przyjacielem ofiary.
Wwczas mgby celowa w gow. To
mi si nie podoba. Mam doskonay
wzrok i chc ofiarowa oczy do celw
medycznych.
Gibbs doszed do wniosku, e facet
przypomina koo ruletki. Zaley, jaki
numer akurat wskoczy.

 Popeniem w yciu wiele bdw

mwi Gilmore z grnej pryczy. Do
tego mnstwo razy pomyliem si w
ocenie przez ostatnie par miesicy, ale
co ci powiem, Gibbs. Teraz jestem
w swoim ywiole. Nigdy nie myliem si
oceniajc kogo, kto siedzia.
Mam nadziej, e jeste dobrego
zdania o mnie.
Sdz, e dobry z ciebie garownik
powiedzia Gilmore. Z t pochwa,
najwysz pochwa, poszli spa. Bya
trzecia w nocy. Podobnie gadkowali co
noc.
9 wrzenia
Nie jestem sabym czowiekiem. Nigdy
si nie skurwiem, nie daem dupy,

zawsze walczyem nie twierdz, e ze

mnie najtwardszy facet w okolicy, ale si
nie poddawaem i zasuyem na miano
mczyzny. Zrobiem par rzeczy, od
ktrych wos by si zjey niejednemu
zasracowi, do tego znosiem takie
skurwysystwo, e nikomu nie ycz. Ale
chc, moja maa dziewczynko, eby
zrozumiaa, e moje serce jest w twoich
rkach i wraz z nim jeste w stanie
zniszczy mnie samego. Prosz ci, nie.
Nie mam adnej obrony przed tym, co
czuj do ciebie.
Nie mog si tob dzieli z innym
mczyzn czy mczyznami. Wolabym
umrze i spala si w jakim piekle, ni
eby kto inny by z tob.

Nie mog si tob podzieli chc ci

ca.
Jak ja musz wytrzyma tu bez
pierdolenia, to ty te moesz.
Przepraszam za brutalno, ale to
prawda. Przecie si kochamy i naleymy
do siebie nawzajem, wic nie rbmy
sobie wicej krzywdy, Nicole, nie rbmy
sobie krzywdy.
Ten bl mnie paraliuje. Powraca myl o
tym, e ty z kim jeste. Nic nie poradz.
Musz przegania ohydne obrazy z
moich myli. Nie chc, eby kto ci
caowa, dotyka albo pierdoli. Jeste
moja, kocham ci.
Na ostatniej stronie napisaa, e nie
bd ju nigdy mia powodu cierpie w
ten sposb. Mam, kurwa, 35 lat, ponad

p ycia przesiedziaem w pierdlu. Po

tym wszystkim, co mi si przytrafio,
powinienem by nieczuym
skurwysynem.
Ale nie mog znie rozki z tob
tskni do ciebie bez przerwy.
I nie mog cierpie myli, e jaki
mczyzna trzyma twoje nagie ciao,
patrzy, jak twoje oczy odpywaj w sen,
zasypia w twoich ramionach.
Nie mog si tob dzieli nie bd.
Musisz by caa moja. Nie obchodzi
mnie, e masz szalone serce jak sama
mwisz ktre nie pozwala ci odmwi
niczyjej probie i kae wszystkich
zadowoli. Ja te mam szalone serce. I
moje szalone serce uprasza twoje szalone
serce: nie odmawiaj mojej probie, bd

moja sercem, mylami, dusz i ciaem.

Niechaj bd kolejnym i jedynym
mczyzn, ktry ci posidzie.
"Boe, jak ja ci pragn, maa, maa,
maa pierdol si tylko ze mn
nie pierdol si z nikim innym nie nie to
mnie zabija nie zabijaj mnie Czy dam
za wiele?? Napisz mi i powiedz
POWIEDZ POWIEDZ DO DIABA
POWIEDZ MI Kurwa dupa blada Boe
Nicole Powiedz mi.
; Od rody do niedzieli jest za dugo
dlaczego nie piszesz do mnie ' czciej!?
Nicole nie bd z nikim innym nie nie
nie nie
n i e Cakiem spierdoliem ten list

Musz zakoczy jakim wnioskiem i oto

on. Musz mie ci ca! Z nikim nie
mog ci dzieli. Kocham ci.
KOCHAM CI KOCHAM CI KOCHAM
CI
KOCHAM CI
Nie, nie jestem pijany , nawalony, nic z
tych rzeczy, po prostu pisz ten list,
ktremu brak pikna po prostu ja,
Gary Gilmore, zodziej i morderca.
Zwariowany Gary. Jemu przyni si
pewnego dnia, e by facetem o imieniu
GARY w XX-wiecznej Ameryce i e mu
si uoyo bardzo le... ale tak byo i
dlatego wszystko jest przesrane do
oporu, jak mawiao si w XX-wiecznym
Spanish Fork. I przypomni mu si, e
byo te co bardzo piknego w tym

pradawnym grzystym Imperium

Mormonw, i zacznie ni o pewnej
miedzianowosej zielonookiej
Piknej lisiczce-elfie, ktrej oczy
odpyway w sen i umiaa mu pokn
caego ptaszka, miaa si i pakaa
razem z nim i nie przejmowaa si, e
chuj trafi jego zby, nauczya go, jak
pierdoli dziewczyny zamiast wasnej
graby i obrazkw w ,,Playboyu".
W nastpn noc do tej celi, gdzie siedzia
pijak, wsadzili dziewczyn. Te pakaa i
Gary zawoa:
Hej, siostro, na pewno nie jest a tak
le. Natychmiast ucicha.
Gary dowiedzia si, e ona ma na imi
Connie, a kiedy spytaa, czy ma
papierosa, Gibbs posa w jej stron

paczk po pododze i Connie im

podzikowaa.
Prbowali rozmawia, ale trzeba byo si
gono wydziera, wic Gary napisa
karteczk i posa jej. Twierdzi, e jest
raczej przystojny, lubi mode
dziewczyny, muzyk country i
jodowanie. Zwaszcza lubi jodowa.
Odpisaa, e widziaa w gazecie jego
zdjcie i przyznaje, e on si moe
podoba. Podzikowaa za uprzejmo i
poprosia, eby pojodowa.
No i co, Teksiaku rzek Gibbs
nadawaj.
Gilmore tak samo jodowa, jak Gibbs
robi na drutach. Gary odkrzykn wic
tylko, e niestety naga, za choler nie
umie o-la-la-li-li". Rozemieli si we

trjk. Fajnie spdzili noc, posyajc

karteczki w t i z powrotem. Rano ona
wysza. Gary'emu wrcia depresja.
11 wrzenia
Trzeci z kolei noc nie spaem. Co si ze
mn dzieje. Zeszej nocy drzemaem
troch i zbudziem si w rodku snu o
citej gowie. Znw sysz skrzyp
dwukki i wist spadajcego ostrza. We
nie przesuchiwa mnie jaki eski
Mont Court, kuratorka czy co sny
podaj wasnymi drogami i wkrtce
wrci lekarz, czyli mski Mont Court
albo kto taki.
Mwiem ci, e ostatnio nie sypiam
zstpiy duchy i zabray si do mnie z
tak si, o ktr ich nigdy nie
podejrzewaem. Strcam je w d, ale

one wpezaj mi z powrotem do ucha, i

te demony, bo nimi s, opowiadaj mi
spronie kaway, chc wyssa ze mnie
wol, pozbawi si, zabra nadziej,
zostawi mnie pokonanego bez nadziei
zagubionego w samotnej pustce plugawe
chuje demony oblenie wochate szepcz
\v nocy ohydne wistwa miej si
rechocz odraajco rade widzie mnie
miotanego bezsennoci w niewoli
prawdziwie obmierzej szykuj si by
schwyta mnie w szpony wrd pisku
obkanej furii kiedy ja odchodz z ich
ohydnym dugim paluchem i pazurami
zbami ociekajcymi wstrtn lin i
zgstniaym tozielonym luzem.
Ohydne nieludzkie bestie szakale hiena
eruje obmow poraone nieszczsne
zatracone upiorne plugawe niebieskie

stworzenia wyklte wlizguj si pezn

czerwonookie z uszami nietoperza
bezduszne bestie.
Nie pozwol czowiekowi przespa nocy.
Przeklte zatracone po-jebace.
Trzeba mi na nich naszego srebrnego
miecza. To olizge skurwiele.
Demoniczne duchy
drcz zwodz przedrzeniaj
gryz drapi pazurami skrzecz
przd pajczyn staroci cign za
uprz
jak woy trzeszczc drewnem dwukk
szar drewnian
dwukk przez brukowane ulice mojej
pradawnej pamici.

Atakoway mnie ju kiedy mielimy

kilka star rzucay si na mnie jak
wcieke kiedy byem na prolixinie przez
cztery miesice znosiem nieustanny
najazd furii demonw
aaaaaaaAAAAAAAAAAAA!
Porzuciy mnie wyczerpanego, lejszego
o dwadziecia kilo, lecz na zawsze
silniejszego od nich.
Lubi jak mnie boli
A ostatnio si spalaem
Przykro wyzna, ale w zeszym tygodniu
nieomal mnie pokonay podeszy
najbliej jak dotd i wicej im si nie
uda.
Gibbs mia zwyczaj budzi si w rodku
nocy na papierosa. W ciszy, na dugo

przed witem, zapali i pooy si, eby

spokojnie porozmyla o swojej sytuacji
osobistej. Nagle Gary mwi:
Ty to faktycznie zrobie, Gibbs,
prawda?
Gibbs zapyta ostronie:
Znaczy si co? -Gary na to:
Faktycznie zapalie to kurewstwo,
moe nie?
Rano Gary powiedzia:
Ty gadasz przez sen, Gibbs. Powiesz
par sw, a potem stukasz zbami.
Jakby tam pogrywa w koci.
Gibbs si lekko przerazi. Cakiem nie
odpowiadao mu, e gada przez sen. Jak
co palnie, Gilmore gotw oddzieli mu
serce od puc.

Cay dzie pogbiaa si Gary'emu

depresja i kolejnej nocy, kiedy Gibbs si
obudzi, Gary spyta:
Dobrze si czujesz? Gibbs odpar:
Chyba tak. Nie wiem.
Zamia si z przymusem, chocia si
krztusi i kaszla od papierosa.
Dojdziesz do siebie? pyta Gilmore.
Moe potrzeba ci elaznego puca?
Gibbs milcza. Usiowa jedynie
opanowa zadyszk. W ciszy rozleg si
gos Gilmore'a:
Rano powiemy stranikowi, e razem
nie wyrabiamy. To ci przeniesie.
Aha powiedzia Gibbs.

 Tak cign Gilmore. Chyba

wezm i to skocz. Wtedy lepiej, eby
ci tu nie byo. Mog sprbowa ci
wrobi w morderstwo pokiwa gow.
Bd kapek zawiedzeni, e nie
odegraj si w sdzie za moje dwa due
numery.
Gibbs kiwn gow.
Jak chcesz powiedzia mog
nawet plun na stranika albo czym
cisn i zaliczy karcer.
Dobra odrzek Gary. Doceniam.
Bo serio moe bd musia ci jutro
poprosi, eby wyby.
Dobra owiadczy Gibbs.
Wybd.

Rano jednak Gilmore powiedzia, eby z

tym poczeka. Chcia zobaczy, czy
przyjdzie tego dnia list od Nicole. I
faktycznie, przyszed po poudniu.
Przeczyta go i rzek: *
Na razie jeszcze zaczekam. Gibbs nie
posiada si z radoci.
Gary spdzi popoudnie, wertujc jej
stare listy, wybierajc to ten, to tamten,
wreszcie powiedzia:
Moesz to przeczyta, jak chcesz.
Gibbs zauway, e na kartkach widniej
plamki krwi. W zakopotaniu tylko
przebieg list wzrokiem, lecz utkwi mu w
pamici fragment, gdzie Nicole pisaa:
To byo takie ciepe i mie, kiedy ycie ze
mnie wyciekao."

Gibbs zachowa si ostronie, bez

pochopnych sw czy emocji, ale po
cichu pomyla: Ona jest albo
najbardziej szczer dup, o jakiej
syszaem, albo jedn z najwikszych
wariatek i blagierek na wiecie. Gilmore
spyta:
Co o tym mylisz? Gibbs odpar:
- Nie wiem, co powiedzie, bo nie byem
nigdy w twojej sytuacji, ale ona na
pewno jest ci bardzo oddana.
Poniewa Gilmore'owi przesza chandra,
Gibbs postara si, eby nie wrcia, i
zacz mwi o tym, jak atwo byoby
uciec. Potrzebny tylko pilnik do metalu.
Wizienie jest stare i kraty nie maj
stalowego rdzenia. W zasadzie nawet

wida, gdzie kto je ju przecina, tak e

musieli zespawa z powrotem.
Gary postanowi da zna Nicole, eby
szepna swko Sterlingowi Bakerowi.
On mgby zaatwi co trzeba w
warsztacie szewskim. Gibbs mwi, e
naley naderwa podeszw, wsun dwa
ostrza, pniej starannie zaszy but,
trafiajc w te same dziurki. Kady szewc
to potrafi.
Gary stuprocentowo popiera w pomys.
Zabra si do pisania listu, w ktrym
wyjania, jak Nicole ma spraw
zaatwi. Nie chcia, eby ktry stranik
czyta jego list, da go wic Mike'owi
Esplinowi z prob o wysanie, kiedy
adwokat wpad omwi kwestie
zwizane z procesem.

12 wrzenia Najdrosza Najpikniejsza!

Chciabym, eby co dla mnie zrobia.
Jeli na to pjdziesz i ci si uda, wierz,
e wkrtce ci dokd zabior moe do
Kanady, na wyspy pnocnego Pacyfiku
gdziekolwiek. Daleko. Razem: ja, ty
i twoje dzieci. Oto czego bym chcia:
pilnika do metalu ze stali wglowej
dobrej jakoci. Mona go kupi w sklepie
elaznym. Potrzebuj pary butw numer
11. Sterling umie woy pilniki w rodek
podeszew. Byoby fajnie, gdyby moe Ida
przyniosa mi buty razem z ciuchami na
widzenie, bo ona jest poza wszelkim
podejrzeniem, albo adwokat Craig czy
Mik. W tym przedpotopowym
kryminale na zadupiu jest pena
prowizorka nie przewietlaj butw,

nie maj wykrywacza metali -^ mgbym

prysn std jeszcze tej samej nocy.
Zrb to dla mnie, Aniele. Przyjd,
zabior ci i wyjedziemy.
I nie chc zasta ci z adnym
mczyzn.
Skouj mi t pik. Wtedy przyjd w
nocy, zabior ci i niech si dzieje, co
chce, dopki mnie nie zapi albo
zabij poyjemy, pomiejemy si,
pokochamy, popiewamy, pobdziemy
razem i bdziemy robi sobie dobrze.
Tak jak by powinno.
13 wrzenia
Przez to piwo i fiorinal chodziem taki
zapierdalany, e chyba nigdy nie
wyruchaem ci jak naley i jest mi

gupio gdybym tak mg ci rucha

teraz, kiedy moje ciao jest wolne, czyste,
naturalne, bez chlania i fiorinalu.
Pooybym ci na wznak, nakad w
dziurk wazeliny i pierdoli, a bymy
razem si spucili pniej zabrabym
ci do wanny, gdzie bymy troch
pofiglowali w wodzie, masujc sobie
nawzajem plecy, poladki, ramiona i
nogi, jaja i ptaka, i row pip, i
opowiadabym ci co, jak bymy ociekali
wod, a ty by palia papierosa.
Maa, my mamy siebie tylko to si
liczy, mj liczny piegowaty anioku.
Dostarczycielu srebrnego miecza. Maa,
we mnie tej nocy, przytul swe nagie
ciao, ople si caa wok mnie i ruchaj
mnie w mylach i przyjd do mnie w

swoich snach kiedy opucisz swe jasne

ciao i wejdziesz w moje serce dusz
moje myli moje ciao zabierz mnie do
wntrza twojej mikkiej ciepej wilgotnej
mioci do piknych ust do swego serca
duszy do samej ciebie po sobie moje
rce na cipce i oszalej ze mn porzu
siebie dla mnie ebymy we nie i we
wszystkim byli jednoci to przerasta
wyobrani.
Ponownie stwierdzia, e nigdy nie
kochaa go bardziej ni teraz. Jego listy o
seksie tak j podniecay, e cholernie
trudno byo jej wytrwa w
postanowieniu wiernoci.
Ale ty zalewasz powiedziaa na
nastpnym widzeniu. Zao si, e
nawet ci nie staje, a tu mi wypisujesz

takie rzeczy. Tylko si leciutko

umiechn. Ona go kocha.
Nicole opowiedziaa o pilnikach.
Sprbowaa w jednym maym sklepie,
proszc o stal wglow. Starszy facet za
lad zorientowa si, e ona nie umie
okreli rozmiaru i chyba wszystko jej
jedno, gdy kupia oba rodzaje, jakie
mia na skadzie. Spojrza na ni z ukosa
i powiedzia:
Kogo chce pani wycign z puda?
Z wielkim trudem zachowaa kamienn
twarz.
Zaniosa pilniki do Sterlinga. Powtrzya
potem Gary'emu, e nie by zachwycony.
Najpierw obieca, pniej stwierdzi, e
si zastanowi. Mino par dni. Dalej si
zastanawia.

Gary mia najbardziej wyostrzony such,

z jakim Gibbs si spotka. Jeeli jaki
czowiek mia bioniczne uszy, to wanie
Gary Gilmore. Z ich celi do biura od
frontu byo co najmniej ze trzydzieci
metrw drogi przez trzy korytarze,
przejcia, zakrty, a mimo to Gilmore
sysza, jak kogo wpisuj, podawa
nazwisko i pod jakim zarzutem. Nic
dziwnego, e nie mg spa. Gibbs
zauway, e Gilmore sypia rednio
dwie-trzy godziny na dob. Zdaje si,
tyle mu wystarczao.
Cahoon robi niadanie o szstej
trzydzieci, Gibbs wtedy ledwo otwiera
oczy, a Gary, od dawna na nogach,
siedzia i zajada. Pniej pisa list do

Nicole albo czyta ksik. Robi to rano,

kiedy w wizieniu by spokj.
Od czasu do czasu Gilmore powtarza:
jakie to dziwne, spotka faceta, ktry
siedzia tyle czasu, a nie lubi czyta, jak
Gibbs. Trzy ksiki, jakie Gibbs w yciu
przeczyta, to Ojciec Chrzestny, Dungla
na zielonym suknie i Wendeta. Gary
wrczy mu Reinkarnacj niedowiarka.
Mwi, e Gibbs dowie si przynajmniej
czego o yciu pozagrobowym. Gibbs ksik przeczyta,
eby zrobi Gilmore'owi przyjemno,
ale nie nawrci si na wiar w
wdrwk dusz.
Rozpoczli dyskusj o Charlie'em
Mansonie.

 Manson wada si psychiczn

wyjani Gary. Wiem, e zmusi
Sueaky Fromme, by strzelia do
prezydenta Forda.
i ty w to wierzysz? spyta Gibbs.
Jasne odpar Gilmore. Mona
mie wadz psychiczn nad ludmi.
Gibbs usprawiedliwia si:
Po prostu nie wierz w to, czego nie
wida.
Ale Manson j do tego zmusi.
Jak? zapyta Gibbs. Nie zezwolili
Mansonowi na widzenie z t dziewczyn.
Tak przyzna Gilmore. On uy si
psychicznych. Gibbs nie widzia w tym
sensu.

Pniej tego samego wieczoru Gilmore

grza wod na kaw. Rolowao si papier
toaletowy na ksztat obwarzanka i
podpalao rodek. Powstawa rwny
pomie i pali si wystarczajco dugo,
eby zagotowa wod. Kocioek zrobili z
papierowego kubka owinitego foli
aluminiow od pieczonych ziemniakw.
Zamiast rczki przez dwie dziurki przy
krawdzi przewlekli ni i na niej trzymali
garnuszek nad pomieniem.
Gibbs lea na pryczy i obserwowa, jak
Gary si tym zajmuje, kiedy zawitaa
mu nastpujca myl: Ale bym si
umia, jakby si nitka przerwaa. W tej
samej chwili ogie chwyci nitk, kubek
spad, rozlaa si woda. Gibbs nie
wytrzyma. Ra jak gupi, tarzajc si po

kojce i popierdujc z radoci. Gilmore

spojrza na niego z obrzydzeniem, potem
wzi kubek, nitk, wszystko i wyrzuci
do kibla.
Jeste najgorszym pierdzichujem,
jakiego widziaem owiadczy
Gibbsowi Gilmore.
Umiem pierdzie na zawoanie
odrzek Gibbs. Wasna uwaga tak go
ubawia, e mao si nie zesra ze
miechu, i znw popuci. Zawsze mia
si jak wariat, kiedy puszcza bka.
Dobrze, e chocia nie mierdzi
powiedzia Gilmore. To ci musz
przyzna.
Zawsze lubiem chrzka odbytnic.

 Moe by si tak wstrzyma przez

tydzie rzek Gilmore a pniej dasz
recital?
Kiedy Gibbs zapa wreszcie oddech,
powiedzia:
Suchaj, Gary, ja zdaj sobie spraw z
twojego nieszczcia. Po prostu przed
chwil pomylaem, e tak si stanie. I
stao si. Gary si oywi.
To wanie siy psychiki.
Gibbs mia ochot powiedzie, e
zerwana nitka to za mao, eby zaraz
przyj religi, ale si przymkn.
Gibbs mia w Provo modsz siostr,
ktra wysza za faceta nazwiskiem
Gilmore. Kiedy Gibbs dowiedzia si o
aresztowaniu Gilmore'a, to znaczy

Gary'ego, z pocztku zastanawia si, czy

to nie jego szwagier, bo go nigdy nie
widzia. Gary syszc to spyta:
Zastanawiae si kiedy, jak wiele
mamy ze sob wsplnego? Moe byo
nam przeznaczone si spotka. Gibbs
pomyla: Ten znw z t swoj
reinkarnacj.
Gary sporzdzi list. Obaj dugi czas
spdzili w wizieniu; Gibbs w Utah i
Wyoming, a on w Oregonie i Illinois.
Przed wizieniem kady z nich by w
poprawczaku. Obu uwaano za
recydywistw. Obaj dugo siedzieli pod
Maksymalnym Nadzorem. Obaj
otrzymali postrza w lew rk podczas
popeniania przestpstwa. aden z nich
nie powaa swego ojca. Obaj ojcowie

byli naogowymi pijakami i ju nie yli. I

Gilmore, i Gibbs kochali swoje matki,
ktre byy pobonymi mormonkami i
mieszkay na maych polach dla
przyczep. Ani Gilmore, ani Gibbs nie
mia nic wsplnego z reszt rodziny. Do
tego wszystkiego ich nazwiska zaczynay
si na GI", chocia aden z nich nie
suy w wojsku *. Pierwszy raz
sprbowali narkotykw we wczesnych
latach szedziesitych i obaj wzili to
samo, ritalin, mao rozpowszechniony
typ napdu.
Starczy? spyta Gilmore.
Powalie mnie.
Gary wylicza dalej, e przed
aresztowaniem obaj mieszkali z
dwudziestoletnimi rozwdkami. Obaj

poznali swoje dziewczyny przez ich

kuzynw. Kada z dziewczyn miaa
dwjk dzieci. Pierwszym dzieckiem bya
picioletnia creczka, brunetka, o
imieniu zaczynajcym si na S. Obie
dziewczyny miay trzyletnich synw z
innego maestwa. Obaj chopcy byli
jasnowosi i ich imiona zaczynay si na
J. Zarwno Nicole, jak i dziewczyna
Gibbsa miay matki imieniem Kathryne.
Obaj wprowadzili si do swoich
dziewczyn, zaraz gdy tylko je poznali.
Porwnanie tylu zbiegw okolicznoci
zmusio Gibbsa do zastanowienia. Nawet
zacz si dziwi. Moe ten Gary wie, co
mwi.
Oczywicie. Gary pomin rnice. Na
dziewczyn Gibbsa raczej nikt by nie

spojrza, a Nicole jest pikna. Gibbs

zauway, jak ona lgnie do Gary'ego, i
uzna, e rwnie pikna musi by
wewntrz. Na przykad, jeli nie miaa
forsy na znaczki, to jechaa stopem do
wizienia, eby zawie Gary'emu list.
Jeeli potrzebowali kawy, mandarynki",
papieru listowego, pisakw,
czegokolwiek wystarczyo, e Gibbs
poprosi stranika o odpisanie mu z
rachunku, a Nicole natychmiast sza
kupi, co trzeba, i przynosia.
Kiedy, robic list zakupw, Gibbs
spyta, czy aby wszystko wpisali, a Gary
na to:
Lubisz czekolad rozpuszczaln?
Tak odpar Gibbs. Moe by.

W rzeczywistoci wola zimne napoje,

lecz powiedzia:
Niech Nicole nam przyniesie karton
pudeek tej czekolady. Widzia, z jakim
zakopotaniem Gary przyznaje, e czego
chce albo potrzebuje. A go zatyka.
Gibbs powiedzia Gary jeste
jednym z naj rwniejszych
skurczybykw, jakich spotkaem w cigu
dwudziestu lat odsiadki. Wspomnisz
moje sowa: zostaniesz kiedy
wynagrodzony za uczynno.
Gibbs zauway, e Gilmore naprawd
szuka sposobu wyrwnania dugw
wdzicznoci. Zacz nawet mwi o
naprawieniu Gibbsowi sztucznych
zbw, ktre grzechocz we nie. Gibbs
poczu si troch nieswojo i odrzek:

 Ale ja lubi si nimi bawi.

Mia pen grn protez, rozama na
p. Niedugo przed odsiadk jecha
swoim eldorado Zalany w trzy dupy i
musia si
wyrzyga. Nie chciao mu si
zahamowa. Co u diaba, w kocu pru
sto trzydzieci po midzystanowej.
Odsun tylko szyb, zwymiotowa i
przejecha jeszcze jakie sto metrw, nim
zorientowa si, e wyrzyga zby. Zary
si w pobocze i pobieg w ciemnoci z
powrotem, a natrafi na strumie
pawia. Porodku leaa sztuczna szczka
pknita na p.
I teraz si ni bawi. Stuka jak
kastanietami. Czasem wypycha cao
komu przed nos, eby zobaczy jego

min na widok rozdzielajcych si

przednich zbw.
Nie wygupia si jednak w ten sposb
przy Garym. Gilmore by zanadto
wraliwy na punkcie wasnych zbw.
Dopiero po kilku dniach dojrza, by
opowiedzie, e w Stanowym w Oregonie
pracowa przy robieniu protez. Gdyby
Nicole udao si kupi w aptece
odpowiednie przybory, Gilmore mgby
zreperowa te zby. Gibbs z miejsca
wypaci fors.
Po widzeniu Nicole przysaa pudeko z
zestawem do klejenia protez, zawierajce
buteleczk pynu, pojemnik z jakim
proszkiem, pipetk, plastikow
miseczk, .patyczek do mieszania, papier
cierny i instrukcj. Gilmore wyrzuci

instrukcj w diaby i zabra si do roboty.

Po pitnastu minutach szczka bya z
powrotem caa i pasowaa jak nowa.
Gibbs si zaniepokoi. Proteza
naprawiona i teraz Gilmore moe
zrozumie, co on mwi przez sen. Gibbs
mia tylko nadziej, e si nie
skompromituje.
Pnym wieczorem Gilmore usiad i
zacz poprawia wasne zby.
Najwyraniej zaleao mu na robieniu
tego bez wiadkw. W nocnej ciszy Gibbs
udawa, e pi, lecz obserwowa cay czas
Gary'ego, ktry pochyla si samotny i
skupiony nad robot, postarzay, z
policzkami zapadnitymi w puste
dzisa.

Czterej kalifaktorzy byli drobnymi

przestpcami z maym wyrokiem.
miertelnie bali si wic Gilmore'a,
trzli portkami kadorazowo przy
wydawaniu posiku. Kiedy wsuwali do
rodka tace, trzymali si jak najdalej od
okienka przy pododze. Czowiek raczej
nie miaby jak sign, eby chwyci
kogo przez tak wsk szpar, mimo to
kalifaktorzy wykazywali daleko
posunit ostrono. Syszeli, jak
stranicy opowiadaj, e Gilmore kaza
swoim ofiarom ka si na ziemi i
pif-paf! A niech tylko ktry wizie
zaczyna odstawia kozaka, stranicy
zaraz mwili mu, eby si uspokoi, bo

pjdzie mieszka z Gilmore'em. Facet

nie ma nic do stracenia, co za rnica,
jeli zaatwi jednego wicej tumaczyli.
Pewnego dnia zabrali Gibbsa z celi, eby
Gary mg zosta sam z psychiatr.
Stranik wzi Gibbsa do kuchni na
kaw. Kalifaktorzy przecigali si w
uprzejmoci. Zrobili Gibbsowi kanapk,
wszystko. Wreszcie jeden spyta,
dlaczego wyprowadzono go z celi. Gibbs
puci oko do stranika.
Robi nam kipisz, pojedynczo
powiedzia. Zaraz przyjdzie tu Gary, a
ja wrc.
Gibbs w yciu nie widzia czterech
facetw zmywajcych tace w takim
tempie. Chcieli skoczy, zanim wkroczy
Wielki Gilmore.

Akurat wtedy stranik wyszed do biura

odebra telefon. Ledwie przestpi prg,
Gibbs capn ze stou wszystkie lece
tam torebki oranady w proszku, wsadzi
sobie w spodnie i rzek:
Jak ktry frajer co pinie, bdzie
gorzko aowa.
Kiedy tylko stranik odstawi go z
powrotem, Gibbs wyoy skradziony
towar. Gary mwi, e lekarz z
wariatkowa ma zamiar wystawi opini,
e Gary jest poczytalny i moe
odpowiada przed sdem.
A co mylae? spyta Gilmore.
Jemu pac ci sami, co wynajli mi
adwokatw. Stan Utah. Nie wygram za
nic. Po chwili doda: Na co my

czekamy? Chod, rozrobimy popitk,

zanim przyjdzie tu Pan z inspekcj.
Zabrali si do dziea i wyszo im ponad
trzy litry.
CZ SZSTA
PROCES GARY'EGO M. GILMORE'A
ROZDZIA 23
Poczytalno
Esplinowi i Snyderowi trafia si gratka:
mogli zdoby uznanie na wielkim
procesie, w najgoniejszej sprawie, jaka
im si dotd trafia. Naturalnie uwaali,
e dokadaj wszelkich stara. Rano i po
poudniu lokalne rodowisko prawnikw
zbierao si na nieformalnych
spotkaniach w kawiarni znajdujcej si
w podziemiach gmachu Sdu Miasta

Provo, poniej podestu marmurowych

schodw. Owa grupa profesjonalistw z
uwag ledzia przygotowania do
procesu. W Provo dawno nie wytaczano
sprawy o morderstwo pierwszego
stopnia, dlatego mody adwokat przez
uczestnictwo w gonej rozprawie mg
wiele zyska lub straci w oczach
kolegw po fachu.
Obaj pragnli wic wykaza si
umiejtnociami, zdajc sobie zarazem
spraw z ogromnej odpowiedzialnoci.
Od ich wystpie zalee bdzie ycie
czowieka. Tym gbsza bya ich
frustracja, gdy klient okaza niech do
wsppracy.
Chcia y przynajmniej zakadali, e
chce y zreszt mwi co o zmianie

kwalifikacji na morderstwo drugiego

stopnia, czy nawet o uniewinnieniu.
Mimo to nie dostarcza im materiau do
wzmocnienia chwiejnej obrony.
Oskaryciele zgromadzili misternie
utkane poszlaki. Doskonay materia
dowodowy mona wyobrazi sobie jako
logiczny cig od A do Z, gdzie nie
brakuje adnej litery a tutaj moe ze
dwa
elementy byy lekko zamazane i
brakowao najwyej jednego. Nie udao
si stwierdzi z ca pewnoci, e odcisk
palca na pistolecie pozostawi Gary. Caa
reszta natomiast pasowaa do siebie jak
ula szczeglnie uska znaleziona obok
ciaa Benny'ego Bushnella. Ten pocisk
mg by wystrzelony jedynie ze

znalezionego w krzakach browninga.

lady krwi prowadziy od krzakw do
stacji obsugi, gdzie Martin Ontiveros i
Norman Fulmer widzieli zakrwawion
do Gary'ego.
Istniay rwnie dowody bezporednie.
Na wstpnym przesuchaniu wiadkw
trzeciego sierpnia Peter Arroyo
zeznawa, i widzia Gary'ego z
pistoletem w jednej rce i szuflad od
kasy w drugiej. Arroyo mia znakomite
wystpienie. Powany ojciec rodziny,
wyraa si jasno i zdecydowanie. Jakby
kto krci film i potrzebowa wiadka
oskarenia, ktry rozkada obron,
powinien obsadzi w tej roli Petera
Arroyo. Zreszt zaraz po przesuchaniu
wiadkw Snyder i Esplin spotkali w

kawiarni Noalla Wootona i artowali na

temat talentw wiadka, rozmawiajc
jak trenerzy o wschodzcej gwiedzie
sportu w druynie przeciwnika.
Bardzo zaszkodzio te zeznanie, jakie
Gary zoy przed Geraldem Nielsenem.
Snyder i Esplin nie obawiali si, co
prawda, e Wooton wczy zeznanie do
rozprawy. Gdyby to zrobi, z atwoci
potrafiliby wykaza, e Gerald Nielsen
pogwaci prawa obwinionego. Na
wstpnym przesuchaniu Esplin wygosi
nawet cakiem przekonywajc mow.
Wysoki Sdzie powiedzia.
Policja nie moe przecie wytacza
oskaronemu zarzutw, czeka na jego
owiadczenie, nastpnie utrzymywa, e
nie stawiano mu adnych pyta.

Wystarczy odpowiednia intonacja, by

czyja wypowied zostaa odebrana jako
zapytanie.
Sdzia zgodzi si niemal cakowicie.
Owiadczy:
Gdyby odbywaa si wanie rozprawa
zasadnicza, wyczybym to zeznanie z
materiau dowodowego... jednak dla
potrzeb wstpnego przesuchania jestem
gotw je uwzgldni.
Teraz prawdopodobnie Wooton nie
posuy si tym zeznaniem na rozprawie.
Mogoby ono do tego stopnia obciy
ca spraw, e wyrok zostaby uchylony
w wyniku apelacji.
Mimo wszystko zeznanie narobio
szkody. Obrona nie wygldaa
obiecujco. aden dbajcy o opini

adwokat nie lekcewayby faktu, e po

wstpnym przesuchaniu poowa
rodowiska prawniczego wie ju o
zeznaniach Gilmore'a, druga za wkrtce
dowie si wszystkiego przy kawie. Co
uniemoliwia wszelki rozmach w
strategii obrony. Wobec zoonych
zezna nie wypadao pracowa nad
moliwoci, e mier Bushnella
nastpia przypadkiem w trakcie
napadu.
Najbardziej wymownym dowodem na
niekorzy Gary'ego byy lady prochu
wiadczce, i przytkn luf do gowy
Bushnella. Gdyby nie one, mona si
byo upiera, e morderstwo zostao
dokonane, poniewa Benny Bushnell
pechowo wszed do kantoru, akurat w

momencie gdy Gary krad szuflad z

pienidzmi. Wwczas byoby to
morderstwo drugiego stopnia, zabjstwo
popenione w ferworze rabunku. W
kadym razie sprawa nie wygldaaby
tak le jak w przypadku, kiedy sprawca
kae czowiekowi pa na podog,
nastpnie pociga za spust. To ju
premedytacja. Z zimn krwi.
Na podstawie powyszych faktw wci
jeszcze mona byo budowa lini
obrony. Automaty maj najczulszy spust
ze wszystkich pistoletw. Poniewa
Gilmore w kilka minut pniej sam si
przypadkiem postrzeli wanie przez
taki spust mona utrzymywa, e
Bushnell go zaskoczy, wobec czego Gary
sign po bro. Nie wiedzc, co robi,

kaza Bushnellowi ka si na podog.

Bushnell chcia co powiedzie, wic
Gary zagrozi mu, przykadajc luf do
jego gowy. Wtedy, ku przeraeniu
Gary'ego, pistolet wypali. Przypadkiem.
Taka obrona ma rce i nogi. Zasiewa
pewne uzasadnione wtpliwoci. Albo
przynajmniej agodzi w sensie
emocjonalnym wymow koronnego
dowodu oskarenia. Niestety, podczas
generalnego podsumowania przed aw
przysigych taka argumentacja mogaby
zosta przedstawiona jedynie jako jeden
z wariantw. Nie da si na niej zbudowa
caej strategii, gdy wobec faktu zoenia
zezna przez Gilmore'a wikszo
prawnikw w Provo uznaaby ich taktyk
za nic niewart.

W stanie Utah proces o morderstwo

odbywa si dwufazowo. Jeli
oskaronego uznano winnym
morderstwa pierwszego stopnia, wkrtce
odbywa si tak zwana rozprawa
mitygacyjna. Mona wwczas powoywa
wiadkw wydajcych opinie na temat
charakteru obwinionego pozytywne
bd negatywne. Po wysuchaniu tych
zezna awa przysigych udaje si drugi
raz na narad i rozstrzyga pomidzy kar
mierci a doywociem.
Jeeli Gary zostanie uznany winnym,
jego ycie zalee bdzie od rozprawy
mitygacyjnej. Jednak tutaj odmwi on
wszelkiej wsppracy. Nie chcia si
zgodzi, by powoano Nicole na wiadka.
Prbowali go przekona. W niewielkiej

sali widze Wizienia Okrgowego wcale

nie sucha argumentw Snydera i
Esplina, e trzeba przekona
przysigych o jego czowieczestwie.
Kt lepiej przedstawi go od dobrej
strony ni jego dziewczyna? Ale Gilmore
nie pozwala wcza jej do sprawy. Tak
jakby twierdzi: ycie z Nicole to moja
najwitsza tajemnica."
Nie stara si pomaga. Nie proponowa
wiadkw. Kiedy mia opowiedzie co
bliszego o swoim yciu w Provo,
podawa jedynie suche fakty. Nie wyjawi
nazwisk kolegw. Mwi:
By tam ten chopak, z ktrym
pracowaem, i wypilimy po piwku.

Siedzia po swojej stronie sali widze

oddalony, cichy, nawet przyjanie
nastawiony, lecz beznadziejnie daleki.
Z drugiej strony okazywa pewne
zainteresowanie yciem osobistym
swoich adwokatw. Zupenie jak gdyby
wola pyta zamiast odpowiada. Dlatego
w nadziei, e co z niego wycign,
Snyder i Esplin nie wzbraniali si
opowiada o sobie. Na przykad ojciec
Craiga Snydera prowadzi klinik w Salt
Lak, a Craig studiowa na
Uniwersytecie Utah. Jako student
przewodzi uczelnianej grupie kibicw,
zwierzy si Gary'emu z niemiaym
umiechem. A ona bya przewodniczc
eskiego koa zainteresowa. Craig
wci jeszcze wytrwale ledzi mecze

futbolu i koszykwki. Gra w golfa,

ping-ponga, tenisa, w remika i w bryda.
Po studiach prawniczych przenis si do
Teksasu i pracowa w dziale
podatkowym przedsibiorstwa Exxon,
lecz wrci do Utah, bo bardziej mu
odpowiada praca adwokata w sdzie.
A dzieci? spyta Gilmore.
Travi s ma sze, a Brady dwa latka
odpowiedzia Craig z powag, lecz
zwile; przyjanie i ostronie zarazem.
Aha mrukn Gilmore.
Esplin chcia zosta gwiazd sportu, lecz
cierpia w dziecistwie na katar sienny.
Wychowa si na ranczu i by w Anglii z
misj. Po powrocie, w wieku dwudziestu
dwch lat, wzi lub. Duo wczeniej,
zanim skoczy trzynacie lat, przeczyta

wszystkie ksiki Perry'ego Masona,

jakie wpady mu w rce. Erle Stanley
Gardner zrobi z Mike'a Esplina
prawnika, lecz na prywatn praktyk
adwokack skaday si najwyraniej
wycznie bankructwa i sprawy
rozwodowe. Dlatego ostatni rok Mik
przepracowa w Provo na penym etacie
jako obroca z urzdu.
Gilmore kiwa gow. Gilmore
przyjmowa do wiadomoci. Niezbyt
hojnie si odwzajemnia. Nie sdzi, by
mona byo wykorzysta co z czasw
jego pobytu w wizieniu. Najwyej jego
teczk, ale te notatki sporzdzano nie dla
niego, tylko dla instytucji. Przyzna, e
jego matka byaby dobrym wiadkiem,

lecz cierpi na artretyzm i nie moe

podrowa.
Snyder i Esplin skontaktowali si z
Bessie Gilmore. Gary mia racj nie
moga podrowa. Jeszcze zostaa ta
kuzynka, Brenda Nicol, ale Gary by na
ni zagniewany. Na wstpnym
przesuchaniu trzeciego sierpnia macha
do niej przez ca sal. Myla, e
przysza go zobaczy. Wkrtce jednak do
niego dotaro, e wezwa j Noall
Wooton. Stojc na podium dla
wiadkw, Brenda mwia o telefonie,
jaki Gary wykona z Komendy Policji w
Orem.
Pytam go, co mam powiedzie jego
matce zeznawaa Brenda. On na to:
Moesz jej powiedzie, e to prawda."

Mik Esplin prbowa nakoni Brend

do stwierdzenia, i Gary'emu chodzio o
to, e istotnie oskarono go o
morderstwo. Brenda powtrzya
zeznanie, zachowujc bezstronno.
Gary nie mg jej tego wybaczy.
Jednak obrocy nie rezygnowali.
Zadzwonili do Brendy. Snyder odnis
wraenie, e jest dosy obcesowa, cho
przy tym ma niezego stracha przed
Gilmore'em. On jej podobno powiedzia,
e si z ni
policzy za to, e go wydaa. Ostatnio
jedzi za ni pomaraczowa furgonetka.
Moe to jaki kumpel Gary'ego.
Mwia, e sama si na to wystawia,
wycigajc Gary'ego z wizienia, i w jej
odczuciu on wbi jej n w plecy.

Powiedziaa, e bardzo go | kocha, ale

uwaa, e bdzie musia zapaci za to, co
zrobi.
Pniej adwokaci dzwonili jeszcze raz. W
tamten poniedziakowy wieczr, kiedy
Gary przyprowadzi April do jej domu,
czy zachowywa si jak pod wpywem
narkotykw albo alkoholu? S to
okolicznoci agodzce. Brenda
przytoczya sowa April: Gary, ja si
naprawd boj, jak ty jeste taki."
Lubi Gary'ego - powtrzya Brenda
ale on zasuy na to, | co go spotka.
Snyder z Esplinem doszli do wniosku, e
delikatnie mwic, Brenda byaby
niebezpieczna jako wiadek.
Zatelefonowali do Spencera McGratha,
ktry im powiedzia, e i owszem, lubi

Gary'ego, lecz rozwj wypadkw

zaskoczy go bardzo nieprzyjemnie.
Matki kilku modych chopakw
pracujcych u niego wyraaj teraz swoje
oburzenie, e zatrudni kryminalist.
Spotkaa go caa seria przykroci, akurat
w najmniej odpowiednim momencie.!
Ludzie zaczepiaj go na ulicy i pytaj:
Jak si czujesz, Spencer, jako
pracodawca bandyty?"
Raczej nie pomaga mu to w interesach.
Nie rozmawiali z Vernem Damico. Gary
wci powtarza, e jego stosunki z
wujostwem byy nie najlepsze. Poza tym
adwokaci dostali[ zapis rozmowy
przeprowadzonej z Vernem w Szpitalu
Stanowym.

Uzyskaem od p. Damico nastpujce

informacje dotyczce Gary'ego
Gilmore'a:
Nie lubi przegrywa, a kiedy przegra,
zapamituje to i nie wybacza. Jest
bardzo mciwy i rodzina p. Damico yje
w cigym strachu, poniewa wydaa go
policji. Gilmore napisa list do kuzynki,
w ktrym wyrazi nadziej, e bd j
drczy koszmary, poniewa go
zdradzia] Rodzina ywi rwnie pewne
obawy, e Gilmore zdoa uciec z
wizienia, gdy ma na koncie ucieczki
dokonywane w przeszoci."
Przystpili do poszukiwa psychiatry,
ktry stwierdziby niepoczytalno
Gilmore'a. Gdy to si nie udao, Snyder i
Esplin szukali odpowiedniego fragmentu

w raportach psychiatrw urzdzaoby

ich nawet jedno zdanie.
OCENA PSYCHOLOGICZNA
Data badania: 10, 11, 13 i 14 sierpnia
1976 r. Metody badawcze: Wywiady z
pacjentem
Wielofazowy Test Osobowoci
Minnesota
Test Dwubiegunowy
Uzupenianie zda
Test Instytutu Shipleya
Bender-Gestalt
Test Grahama Kendalla
Test Rorschacha
W pewnej chwili Gilmore stwierdzi: Od
tygodnia miaem to poczucie

nierzeczywistoci, jakbym oglda wiat

przez wod albo obserwowa samego
siebie. Zwaszcza tego wieczoru wszystko
byo takie nierzeczywiste, jakbym z
dystansu patrzy na to, co robi... takie
uczucie zamglenia. Wszedem i mwi
facetowi, eby dawa fors, i kazaem mu
si pooy na pododze, a potem do
niego strzeliem... Wiem, e to si
naprawd stao, i wiem, e to zrobiem,
ale jako nie czuj si za bardzo
odpowiedzialny. Byo tak, jakbym musia
to zrobi. Pamitam, e jako chopak
zatykaem palcem luf wiatrwki i
pocigaem za spust, eby sprawdzi, czy
nabita, albo moczyem palec i wsadzaem
do gniazdka, z ciekawoci, czy naprawd
zapie mnie prd. Ja chyba po prostu

musiaem to robi, czuem jaki

przymus."
Sprawno intelektualna:
Inteligencja Gary'ego mieci si w
przedziale pomidzy nieprzecitn i
wybitn. Jego iloraz inteligencji w
zakresie sownictwa wynosi 140, w
zakresie mylenia abstrakcyjnego 120,
iloraz oglny 129. Mwi, e bardzo duo
w yciu przeczyta, i to wida: w tecie na
zasb sownictwa opuci jedynie 2
wyrazy...
Integracja osobowoci:
W tecie z papierem i owkiem Gary
przejawia bardzo wrogie, aspoeczne
nastawienie, nacechowane
niezadowoleniem z ycia i obojtnoci
wobec innych. W jego usposobieniu

zaznacza silny rys wrogoci w stosunku

do instytucji spoecznych...
Podsumowanie i wnioski:
Reasumujc, Gary (pe mska, wiek 35
lat, rasa biaa, kawaler...) odznacza si
wybitnymi zdolnociami umysowymi.
Nie stwierdzono organicznych
uszkodze mzgu. Gary podlega przede
wszystkim zaburzeniom osobowoci typu
psychopatycznego lub aspoecznego.
Sdz, e nie cakiem bezpodstawna jest
jego wypowied o objawach
depersonalizacji, jakie wystpiy u niego
w cigu tygodnia rozki z Nicole oraz w
czasie oddawania strzaw do obydwu
osb. Najwyraniej jednak zdawa sobie
spraw ze swoich czynw... Nie widz
innego rozwizania ni ponowne

skierowanie go do sdu w celu odbycia

procesu.
Dr ROBERT J. HOWELL
Konsultacja neurologiczna
18 sierpnia 1976 r.
Badany stwierdzi, e w jego polu
widzenia wystpuj niekiedy
postrzpione linie, po czym nie widzi on
przez ok. 10 minut, nastpnie odczuwa
silny bl gowy, czasem rwnie zawroty.
Bl trwa okoo godziny, potem mija.
Pojawia si zawsze w nastpstwie
zaburze wzrokowych, lecz badany
cierpi take na bl gowy innego rodzaju,
wystpujcy bez przyczyny, nagle, ktry
okrela jako nie do zniesienia". Owe
powtarzajce si ble wystpuj z bardzo
rnym nasileniem i kiedy badany

zaywa prawie codziennie tabletki

fiorinalu, poniewa zwykle pomagay,
aspiryna za, tylenol i inne rodki byy
nieskuteczne. Badany w kilku bjkach
zosta uderzony w gow, lecz nigdy w
wyniku tego nie straci przytomnoci.
Kilka miesicy temu odnis ran
tuczon lewego uku brwiowego, ktra
zagoia si bez komplikacji. W wieku
chopicym jego brat zwyk by
wymierza mu silne uderzenia w kark i
badany uwaa, e by moe nastpio
przemieszczenie krgw, gdy odczuwa
nawroty blu w okolicy karku.
Badany wyjawi, i od dziecistwa ma
skonnoci do zachowa
kompulsywnych. Strzela mu co do
gowy, a on nie jest w stanie

powstrzyma si od wykonania jakiej

czynnoci. Posuy si przykadem,
opowiadajc o stawaniu porodku
wskiego wiaduktu kolejowego i ucieczce
przed pocigiem, podejmowanej dopiero
w momencie wjazdu lokomotywy na
wiadukt. Kiedy dosta cel pod samym
dachem i przy kadym wyjciu na
elazny podest-balkon wewntrz
wiziennego czworoboku mia przymus
wchodzenia na barier i dotykania
sufitu, ryzykujc upadek z
pitnastometrowej wysokoci...
Jego nietypowe zachowania przymusowe
oraz domniemane przypadki
krtkotrwaej amnezji wymagaj
dalszych bada pod ktem psychiatrii,
jednak w chwili obecnej gwatowny

nawrt powyszych objaww wydaje si

raczej wykluczony.
Dr med. MADISON H. THOMAS
Wywiad zespoowy:
31 sierpnia 1976 r.
DR HOWELL: Ile zastrzykw pan
dosta? ODPOWIED: Powiedzieli, e
dadz mi seri szeciu... Ten lekarz, co
tam pracowa w wizieniu, ten
psychiatra, mia taki wanie lek na
wszystko. Jak kto si szarpa bd
podpad czy co, albo zdaniem lekarza
powinien si troch uspokoi, zostawa
wie pan uziemiony. DR WOODS:
I niejednego to spotkao? ODPOWIED:
Tak, kiedy on tam pracowa. Zaatwi
tak kup ludzi. DR LEBEGUE: - I co si
wtedy stao?

ODPOWIED: By jeszcze jeden bunt.

Wszystko zaczo si w kabarynie i
jedenacie dni im zajo, eby to
opanowa. Przez dwa tygodnie byem
skuty acuchami i w tym czasie przyszli
mi da prolixin. adowali po dwa
centymetry szecienne dwa razy w
tygodniu i schudem dwadziecia kilo,
moe troch wicej, a wreszcie pozwolili
mi wyj z tego koszmaru. DR
HOWELL: Pana zdaniem, ile pan
dosta w sumie?
A dlaczego dostawa pan prolixin? Co si
ODPOWIED: Dwa zastrzyki w
tygodniu przez cztery miesice.
DR KIGER: Wedug dokumentw
jedenacie razy na dwanacie
psychiatrzy nie wykryli u pana zaburze.

Jeden wyjtek na cay pobyt w wizieniu.

Raz stwierdzono u pana stan obdu. Czy
pamita pan, kiedy to mogo by?
ODPOWIED: Jezu, przecie w
wizieniu tak atwo oskary kogo o
paranoj. To znaczy, moe si z kim
pokciem, a oni swobodnie mogli z
gry przesdzi, e mam paranoj, i w
ten sposb zamkn ca spraw. Nie
wiem.
DR HOWELL: - Nie uwaa pan, e w
owym czasie by pan chory psychicznie?
ODPOWIED: Wielu stranikw jest
chorych psychicznie. DENNIS
CULLIMORE, SUBA ZDROWIA:
Czy w ktry z wieczorw, kiedy
popenia pan morderstwo, paski stan
psychiczny odbiega jako od normy?

ODPOWIED: No wic nie miaem...

jakby odcito wszystkie sznurki, jakbym
nie mia nad sob kontroli, to znaczy
tylko wykonywaem kolejne ruchy.
Niczego nie planowaem. To si po
prostu dziao...
DENNIS CULLIMORE, S. Z.: W
ktrym momencie wiedzia pan, e go
zastrzeli?
ODPOWIED: Kiedy strzelaem.
Przedtem nie wiedziaem... Widzi pan, to
bya jakby kolejna czynno
wprawionego w ruch mechanizmu.
DR KIGER: Czy zdarzay si panu
inne, silnie emocjonalne przeycia,
ktrych przebiegu nie potrafi pan
dokadnie odtworzy?

ODPOWIED: Wie pan, ja rzadko

daj si wyprowadzi z rwnowagi, nie
kieruj si emocjami. Niektre sprawy
mog ciy mi przez duszy czas, ale
nie tak, e co we mnie narasta. Nie
robi niczego pod wpywem chwili.
DR LEBEGUE: Czy to wraenie, jakie
pan tu opisa nam kilkakrotnie, e wiat
wydawa si panu nierealny, jak przez
tafl wody, nachodzio pana ju
wczeniej, czy dopiero tego lata?
ODPOWIED: Nie, raczej nie...
Miaem tylko chwile, kiedy ycie jakby
zwalnia bieg i mona obserwowa
wszystkie ruchy bardziej intensywnie.
Tak jak w sytuacji napicia, w walce albo
czym takim, wtedy czowiek czuje si

podobnie. DR KIGER: Czy to

przypomina przeycia po trawce?
ODPOWIED: Po trawce to si po
prostu pynie i wszystko
jest wspaniae, a w sytuacji napitej
nie wiem. Nie, nie mog
powiedzie, e dowiadczyem ju czego
podobnego.
DR LEBEGUE: Wic byo to dla pana
co nowego.
ODPOWIED: Tak bym to uj.
DENNIS CULLIMORE, CZy s jeszcze
jakie pytania? Nie
ma?
DR WOODS: Dzikujemy za rozmow,
Gary.

ODPOWIED: Nie ma za co.

Wszechstronny plan leczenia:
Sdowi przedoony zostanie raport
stwierdzajcy, i pacjent jest zdolny
odpowiada za swoje czyny.
lek. med. BRECK LEBEGUE, oddzia
psychiatrii
Podsumowanie:
Badany jest 35-letnim biaym
mczyzn, poddawanym ocenie
psychiatrycznej. Nie stwierdzono u niego
zaburze procesu mylowego ani te
psychozy, amnezji, organicznych
uszkodze mzgu, napadw bd innych
zachowa patologicznych, ktre mogyby
uniemoliwi mu porozumienie z
adwokatem i uczestnictwo w procesie,

gdzie wystpuje w roli oskaronego.

Badany zdaje sobie spraw z
okolicznoci i z wasnego postpowania.
Opisa, co prawda, pewne objawy
depersonalizacji, jakie wystpiy u niego
podczas popeniania czynw, lecz
nierzadko ludzie popeniajcy
morderstwo podlegaj przejciowym
procesom dehumanizacji. Jestem
zdania, i w czasie kiedy zdarzenie miao
miejsce, by on odpowiedzialny za swoje
czyny.
Diagnoza zespoowa:
Zaburzenia osobowoci w kierunku
antyspoecznym.
lek. med. BRECK LEBEGUE, oddzia
psychiatrii

Gilmore nie zdradza objaww psychozy.

Im bardziej Snyder z Esplinem zagbiali
si w raporty psychiatrw i zapisy
rozmw, tym mniej znajdowali znamion
szalestwa, za to wyania si przed nimi
obraz zawzitoci, cynizmu i
wyrachowania. W dziedzinie prawa nie
ma takiej ciany, na ktr nie daoby si
wspi, byle tylko znale najmniejszy
uchwyt kruczek prawny dajcy
moliwo szukania nastpnego punktu
oparcia. W monolicie prawa mona
odnale, liczne rysy, lecz sprawa
Gilmore'a od strony psychiatrii bya nie
do ugryzienia.
Udali si z tym problemem do doktora
Woodsa, ktry przez do dugi okres
widywa Gary'ego na oddziale, i John

Woods przejrza z nimi jeszcze raz cay

materia. Prawnicy tak czsto bywali u
niego w gabinecie, e a zacz si tym
niepokoi. Woods by do mody jak na
Dyrektora Programu Psychiatrii
Sdowej, przy tym lubi swoj prac,
gdy pomysy terapeutyczne
zwierzchnika, doktora Kigera, pobudzay
go intelektualnie. Uwaa swego szefa za
wspaniaego innowatora. Dlatego te
Woods nie chcia, by przez niego szpital
wpad w kopoty, i troch si martwi,
czy wypada przyjmowa czsto
odwiedziny prawnikw. Z drugiej strony,
nie mia nic przeciwko udzielaniu
pomocy obrocom z urzdu, a
rozgryzanie problemu sprawiao mu
przyjemno. Wreszcie powiedzia sobie:
Przecie jeli na rozmow o tych

sprawach zgosi si prokurator jemu

rwnie pomog. Jestem tu po to, by
udostpnia wszelkie posiadane
informacje.
\
Zdaniem Woodsa, skoro obrona
Gary'ego ma przebiega na podstawie
oceny jego stanu psychicznego, Snyder i
Esplin musz wypracowa
argumentacj, ktra psychoz poczy z
psychopati. Nieatwe zadanie. Prawo
uznaje chorob psychiczn. Zawsze
mona uratowa gow klienta
owadnitego psychoz. Natomiast
psychopatia jest to raczej choroba
odruchw moralnych o ile daoby si
wprowadzi taki termin (ktry nie jest
przyjty) i uy go przed sdem. Woods

zwrci uwag na jeden z wywiadw,

gdzie Gary nastpujco opisuje moment,
w ktrym sam si postrzeli: Spojrzaem
na swj kciuk i pomylaem kurwa
ma!"
To nie bya reakcja czowieka z psychoz.
Owszem, subiektywna moralnie.
Kryminalny przypadek obojtnoci
wobec spowodowania
mierci innych osb, istotnie, lecz nie
zaistniaa adna bariera psychiczna
uniemoliwiajca praktyczn ocen
sytuacji. Jeli czowiek ma podejcie
praktyczne, w takim razie odpowiada za
swoje czyny.
Przypadek Gary'ego mg by, rzecz
jasna, rozpatrywany w kategoriach
psychiatrii. W medycynie istnieje pojcie

niepoczytalnoci moralnej, patologicznej

skonnoci do przestpstw, nie
kontrolowanego zezwierzcenia rnie
mona rzecz nazywa. Psychiatrzy
mwi o osobowoci psychopatycznej",
ewentualnie socjopatycznej",
okrelajcej to samo. Mianowicie
postaw antyspoeczn. Jeli jednak w
gr wchodzi odpowiedzialno wobec
prawa, diagnoza ta rwna si orzeczeniu
o poczytalnoci. Prawo wyranie
rozgranicza stan psychozy i osobowo
psychopatyczn.
W stanie psychozy, twierdzi Woods,
zachodzi saby zwizek pomidzy
wydarzeniem i osobist reakcj. Gdyby
Gary postrzeli si w kciuk i stwierdzi
nastpnie, e w Chicago sprzedaj

zatrute hot-dogi", mona byoby przyj,

i dziaa pod wpywem psychozy. Gary
za powiedzia kurwa ma", jak kady.
Moliwa do stwierdzenia psychoza
wynika zwykle z zaburze procesu
mylenia. Gilmore nie zdradza takich
objaww. Oczywicie, nie zawsze
odpowied jest prosta. Jeeli przychodzi
do nas czowiek, mwi: wanie umara
mi matka", i przy tym chichocze, mamy
prawo podejrzewa psychoz. Jeli
jednak ten czowiek jest zatwardziaym
kryminalist, jego punktem honoru
moe by zdolno wymiewania
wszelkich uczu. Wobec tego nie ulega
psychozie, tylko prezentuje podejcie
socjopatyczne. Przykad ten oczywicie
nie przedstawia wikszej wartoci dla

prawnikw. Potrzebowali czego, co z

pozoru wyglda na psychopati, lecz
okazuje si psychoz.
Woods ju wczeniej rozwaa t kwesti.
Psychopata z ca pewnoci moe ulec
psychozie. Przecitny psychopata yje
ostatecznie w wiecie penym zagroe.
Rozsdna dawka paranoi jest nawet
przydatna. Czowiek musi wyczuwa
niebezpieczestwo w rodowisku.
Jednak owa poyteczna paranoja" moe
si niebywale nasili w momencie stresu.
Powiedzmy: czowiek wyrwany nagle ze
snu ulega zudzeniu, e dzwonek budzika
to syrena straacka, widzi nawet
wyimaginowane pomienie. Skacze wic
z okna wprost do wiecznoci i c,
wtedy niewane, jak tego czowieka

normalnie klasyfikowano: psychopata,

maniak, melancholik, obsesjonat. Jeeli
wyskoczy przez okno, to niewtpliwie na
skutek psychozy. Psychopata miewa
fantazje. Psychoza to ju halucynacje.
Moe udaoby si zaatakowa problem
od tej strony. Nie istnieje precyzyjne
rozgraniczenie fantazji i halucynacji.
Kopot jednak w tym, e podczas
kilkutygodniowej obserwacji nie
stwierdzono u Gary'ego zachowa
zdecydowanie paranoicznych. Woods
ostrzeg, e prawo dy do oddzielenia
psychopatii od psychozy. Gdyby
psychopata mia zosta uznany wobec
prawa za psychicznie chorego, w takim
razie zamiast zbrodni, sdu i kary

mielibymy czyn antyspoeczny, terapi i

rekonwalescencj.
ROZDZIA 24
Gilmore i Gibas
Gary ustawi sobie zdjcie Nicole i
wykona szkic dugopisem, potem wzi
stary wkad i rozama na p. Za pomoc
wykaaczki wyduba ze rodka troch
gstego tuszu. Rozrobi go paroma
kroplami wody i pdzlem do akwareli
cieniowa rysunek. Gibbs zawsze lubi go
obserwowa.
20 wrzenia
Szkoda, e nie mam wicej twoich zdj
nago. Bez wygupw Nicole, uwaam,
e ty w ogle nie powinna chodzi
ubrana. Jest w tobie co takiego, e

nago do ciebie pasuje. Nie mam tu na

myli nic zdronego, maa, wiesz o tym
chocia jeste niesamowicie
podniecajca. Po prostu jeste naga w
sposb tak naturalny niewinna,
figlarna, wesoa, liczna jak leny duszek.
Do tego stworzona.
Zdziwiem si, kiedy dostaem to zdjcie
z powrotem mog si zaoy, e te
gliny z Orem obejrzay je dosy
dokadnie, no nie? A to kutasy
wkurwia mnie na myl, e jaka
pierdolona winia ktokolwiek
oglda tak osobisty wizerunek mojej
mioci.
21 wrzenia
Naprawd bym chcia, eby zobaczya
zdjcie tej rzeby w. Teresa w ekstazie.

Zdaje si, e to rzebi Bernini. Nigdy nie

ogldaem wielkich dzie sztuki
osobicie, ale chyba niele znam
wikszo sztuki europejskiej z
przeczytanych ksiek. Kiedy
zobaczyem portret Chrystusa Pdzla
rosyjskiego artysty i dugi czas ten obraz
nie dawa mi spokoju.
Chrystus wcale nie przypomina
popularnej na Zachodzie promiennej
wersji dobrotliwego pasterza, do ktrej
przywyklimy. Wyglda jak mczyzna z
pospn, wychudzon, jakby zmczon
twarz o gboko osadzonych, wielkich
ciemnych oczach. Wida byo, e jest
wysokiego wzrostu, wysmuky, kocisty
czowiek jedynie. Chyba to wanie
zrobio na mnie najwiksze wraenie.

adnej aureoli ani wietlistych promieni

z niebios wysokoci. Po prostu niezwyky
czowiek, ktry przers wasne
czowieczestwo, sta si niezwyky i
prbowa nam wszystkim pokaza, e nie
uczyni nic ponad to, co kady z nas
moe uczyni. Obraz zdawa si
wypeniony samotnoci z odrobin
zwtpienia. Chciabym mc pozna tego
czowieka z portretu.
W kiciu Salt Lak City Gibbs, zanim go
przenieli do Provo, sysza od stranika
o pewnym facecie, ktry studiowa
prawo razem z Jensenem. Ten facet na
powanie prbowa dosta si do
budynku wizienia, eby zabi Gary'ego.
Planowa poda si za adwokata w pracy
i przemyci n.

Gilmore powiedzia, e on to rozumie. Ile

warte jest czyje ycie, jeli braknie
przyjaci, by je pomci? Pniej
spojrza na Gibbsa i rzek:
Wiesz, dopiero teraz po raz pierwszy
mam jakie uczucia dla ktrego z tych
facetw, co ich zabiem?
22 wrzenia
Tylko ja jeden z caej rodziny odczuwam
zew Szmaragdowej Wyspy *. To kraina
czarw.
Jest co, co chciabym ci da, i mam
nadziej, e nie uznasz tego za gupie. Bo
ja sam to praktykuj, co w rodzaju
magii. Daem ujcie pewnej sile,
przyciganiu, ktre dziaa. Przez
krciutk piewk:

DZIEJE SI DOBRZE DLA MNIE.

Ostatnio zmieniem to na: DZIEJE SI
DOBRZE DLA NAS. Taka osobista
modlitwa, szeptana w mylach po cichu
albo gono, kiedy jestem sam. Mam
nadziej, e nie wyda ci si to gupie. Ja
znam potg tego typu spraw; miarowe
powtarzanie cichej, jednobrzmicej
piewki wywouje w powietrzu czary,
przyzywa, wabi, daje wierzcemu si
przycigania i si odbioru.
W ciupie, ktrej Gilmore nada miano
Zamiardego Lochu, mieli popkan
muszl klozetow z porcelitu, pok z
wiekiem jak od nikotyny. Spuszczao si
wod przyciskiem na cianie. W tym celu
naleao uchwyci si kabiny prysznica i
cisn guzik przez pene dwie minuty.

Jedynie tym sposobem mona byo

uzyska waciwe cinienie.
Nastpnie, kiedy woda zaczynaa pyn,
zatykao si ujcie muszli przetykaczem,
eby j napeni a po brzegi. Dopiero ta
ilo wody spukiwaa adunek. Dookoa
podstawy muszli cigle robiy si muliste
przecieki. Nazywali toto up Siarki
Piekielnej.
Ktrego popoudnia, poszukujc paliwa
do zagotowania wody na kaw, podarli
kartonow wywieszk z instrukcj, jak
spukiwa klozet, i Gary zastpi j
wasnymi sowami, ktre wypisa na
cianie grubym mazakiem.
Wana Uwaga!!!
Aeby Spuci Wod

Sied Dup na Sraczu ; ,

Silnie Pocinij Guzik Jzykiem
Powodzenia Kutasie
Wtedy zakocha si w swoim mazaku
typu Marker".
Jak ju std wybd, to naprawd
pomyl, e tu siedzia jaki czubek
stwierdzi i na wszystkich cianach
popisa CIANA", na suficie SUFIT",
ST" na stole, AWA" na awie,
PRYSZCZ-NIC" koo prysznica. Potem
ponumerowa prycze: PRYCZA NR l",
PRYCZA NR 2". Wreszcie na twarzy
Gibbsa i na wasnej wypisa
drukowanymi literami CZOO", NOS",
POLIK", BRODA".

Przyszed klawisz z wieczornym

posikiem i spyta: - Laczego to robisie?
To by meksykaski oberwaniec
imieniem Luis. Akcent mia fatalny.
Laczego to robisie?" Gilmore
odpowiedzia:
A bo mi kazali si szykowa do sdu.
Nie mogli si doczeka, kiedy znw
przerobi tego fiuta. Raz Gary spyta, czy
moe zadzwoni do adwokata, i Luis,
ktremu nigdy nie chciao si dupy
ruszy w sprawie winia, zapyta:
Gilmora, ci to wani interes?
, No odpar Gilmore. To sprawa
ycia i mierci. - Ryknli miechem.
Mao rozgarnity Luis wycofa si.

Wizie, ktry robi za fryzjera, ba si

przebywa w celi z Garym. Gary poprosi
wic Gibbsa o przysug. Gibbs odpar,
e skd, on si nie nadaje, lecz Gilmore
go przekona. Powiedzia, e jest
dyplomowanym fryzjerem i bdzie mu
mwi po kolei, co ma robi.
Luis przynis im par duych noyc. Z
kawaka folii aluminiowej zrobili
lusterko i Gary rk przeczesywa sobie
wosy i chwyta w dwa palce kosmyk w
miejscu, gdzie naleao ci. Zajo im to
z godzin. Gibbs stara si, jak mg.
Lecz kiedy skoczyli, Gary spyta Luisa,
czy mogliby uy maszynki elektrycznej.
Nie odpar stranik. Brak
gniazdka.

Nie mia zamiaru zawraca sobie gowy

szukaniem przeduacza. Gary z caej siy
cisn noycami w otwr na tace, przy
ktrym sta Luis. Uderzyy w stalowe
drzwi i rozleciay si. Luis powiedzia:
Ty skurwisyn, Gilmora. Gary zbliy
si do krat. .
Co powiedziae? spyta.
Meksykanin zwia do biura od frontu.
W jak godzin pniej wrci z
pomocnikiem i plastikow torb. Poda
j przez okienko i nakaza Gary'emu:
Daj kawaki do wora.
Gary usucha. By ju zupenie
opanowany.
Zdaje si, e widzenia z Nicole mam
przegwizdane powiedzia. To jedyna

rzecz, ktra ma dla mnie jakie

znaczenie. Gibbs odrzek:
Poczekaj do szstej, a przyjdzie Duy
Jake.
Mog mi wlepi karcer mwi Gary
tylko niech pozwol widywa si z
Nicole. * Duy Jake przyszed
rozemiany.
Tak wystraszye Luisa tymi
noycami, e mia w gaciach
meksykaskie guano, jak spieprza do
biura.
Duy Jake i Gary umieli si dogada. Ze
wszystkich stranikw Gary powaa
tylko Jake'a i Alexa Hunta. Bo oni si nie
bali. Zaraz jak tylko Gary przyszed do
wizienia, paru wikszych cwaniakw z
gwnej puszki prbowao obezwadni

Duego Jake'a i da nog. Jake zatuk

ich nieomal na mier. Taki dobrze
zbudowany, przystojny Szwed z
Montany. On by w porzdku, pewny
siebie. Kapitan Cahoon wyda polecenie,
e przed wizyt Nicole naley wzywa
wz patrolowy. eby mie paru
dodatkowych gliniarzy pod rk.
Wszyscy stranicy tak robili, prcz
Jake'a i Alexa. Oni nie potrzebowali
pomocnikw.
Gary wyjani, co si stao, naprawd
szczerym tonem. Powiedzia Duemu
Jake'owi, e le zrobi, dajc si ponie
nerwom. Potem owiadczy, e przyjmie
wyznaczon kar, ma tylko nadziej, e
nie odbior mu prawa do widze. Duy
Jake odpowiedzia, e to zaley od

kapitana Cahoona, ale przyrzek pogada

z nim osobicie. Moe wystarczy odkupi
poamane noyce. Odezwa si Gibbs:
Jeeli to ma naprawi sytuacj, mona
wzi szmal z mojego konta.
Gibbs, syszae kiedy o Ralphie
Waldo Emersonie? spyta Gilmore.
Nie.
To by taki pisarz; wypowiedzia
maksym, wedug ktrej my obaj
postpujemy. Emerson mwi: ycie nie
jest a tak krtkie, eby zabrako w nim
czasu na uprzejmo."
Zamknli z nimi duego faceta. Byy
spadochroniarz, metr dziewidziesit
wzrostu, dziewidziesit pi kilo wagi,

nazwiskiem Bart Powers. Tego ranka

poturbowa chopaka w gwnym pudle.
Ledwo Powers wszed do celi, zaraz
spyta:
Ktry z was to Gilmore?
Rykn tak dononie i hardo, e Gibbs
pomyla: Oho, bdzie tu szuka fagasa.
Natychmiast zlaz z pryczy i poszed do
kibla, eby zaj Powersa od tyu.
Gary podnis wzrok znad listu, ktry
wanie pisa, i odpowiedzia z
kamiennym spokojem:
Ja jestem Gilmore. Dlaczego pytasz?
To moga by hipnoza. Gary z pewnoci
podziaa si psychiczn. Gibbs widzia,
jak Bart Powers traci pewno siebie.
Potulnym tonem odrzek:

 Chopaki z gwnego puda kazali

powiedzie ci cze". Gibbs robi
wszystko, eby nie parskn. Powers
powiedzia cze", jak uczniak.
Nowy nie podskakiwa. Zaj si sob,
czyta ksik, nie rozrabia. Gibbs
zauway jednak, e Gary'ego ponosi.
Ubijali z Duym Jake'em interes, eby
wpuci na noc Nicole. Jake upatrzy
siodo, ktre chciaby mie. Kosztuje
pewnie ze sto dolarw, ale Gibbs uzna,
e da rad skoowa potrzebn sum.
Sprawa nie bya jeszcze obgadana do
koca, ale ju j obmylali. Teraz
obecno Powersa ukrci temu eb.
Przyszed Luis, powiedzia przez kraty:
Po-wesz, laczego ti bijesz nieletni? To
jecie dziecko, Po-wesz. I poszed.

Gilmore i Gibbs nie wyrobili. Co

spojrzeli na Powersa, to si zarykiwali.
To jecie dziecko, Po-wesz", mwili,
jecie dziecko". I miali si od nowa.
Wida byo, e Bart Powers nie moe
tego znie. A jednak si nie odzywa, co
nie uszo uwagi Gibbsa.
Powers nie mia papierosw, wic Gibbs
rzuci mu paczk.
Nic mi nie jeste winien powiedzia.
I tak nie byby w stanie mi si
odpaci, wic ci to daj.
Trafie na wspaniaomylnego
czowieka zauway Gary lustrujc
Powersa i doda: Masz na sobie adn
koszul.
Dziki odrzek Powers.

 Chciabym j kupi stwierdzi Gary.

To moja jedyna koszula.
Suchaj, brachu rzek Gary.
Niedugo id na rozpraw i widzisz,
chciabym stan przed sdem ubrany
jak naley, rozumiesz.
Nie mgbym sprzeda tej koszuli^ co
ty, to prezent od mojej dziewczyny.
Dabym ci za ni multum papierosw
powiedzia Gary. Gibbs przywiadczy
skinieniem. To byby jego karton.
Mam tylko t koszul tumaczy
Powers.
Oddaj paczk, ktr ci rzuciem
zada Gibbs. -t Powers odda.
Natychmiast.

 To jecie dziecko powiedzia

Gilmore. Zarykiwali si prosto w twarz
Powersowi.
Tego samego wieczoru Gary owiadczy:
Nie mam nic do ciebie osobicie, ale ta
< cela jest za maa na trzech. Wiesz,
Powers, powiniene powiedzie, e tu ci
si nie ukada, tak bdzie lepiej dla
ciebie.
Gary by miertelnie powany.
Powiedz mu, e jak ci na noc nie
przeniesie, to ja ci zabij.
Powers zacz woa Duego Jake'a.
Nic do ciebie nie mam szepn
Gary.
Co? Chciae wyj? spyta Duy
Jake. Gotw do izolatki? No, co tam,

Powers? Tych dwch jako nie umiesz

zomota? Nie moesz im powiedzie
jazda na kojk, bo nie lubi twojej
gby", co? Chopaki nie chc si z tob
bawi?
Kiwn gow na Gilmore'a i Gibbsa.
Dobra. Przenios ci do karceru,
Powers. Ten tutaj, Gary, oskarony jest o
dwa morderstwa. Na co mu wicej.
Chc tylko std wyj mwi
Powers. Wsadcie mnie do kabaryny.
Po przenosinach Duy Jake powiedzia
im:
Miabym ochot da go tu ktrej
nocy, ebycie troch nad nim
popracowali, chopaki. My nie moemy,
bo on by to na pewno wykorzysta.

Gibbs wiedzia, e Gary nie chce

odmwi. Zaszkodzioby to przyszym
negocjacjom na temat wprowadzenia
Nicole do celi. Jednak Gary rzek:
Niestety, Jake. Powers jest winiem,
tak samo jak ja. Nie mog dla was
pracowa.
W porzdku odpar Jake. Nie ma
sprawy.
Nazajutrz rano zabrali Gary'ego do
wariatkowa na badanie, przez co spni
si na obiad. Duy Jake przynis mu z
kuchni ekstra wyerk, na ktr skadaa
si podwjna kanapka, par
korniszonw, plus porcja wieych
owocw. Gary powiedzia:
No nie, naprawd, bardzo dzikuj.
Duy Jake odpar:

 Daj spokj, Gary, przecie to nie moje,

ebym ci aowa.
Tego popoudnia im odbio. Taki
wisielczy humor. Z obiadu Gibbsa
zostay resztki masa i postanowili ciska
nimi przez kraty. Chodzio o to, kto zrobi
najwikszy rozprysk na cianie
korytarza.
Zjawi si Luis, eby sprawdzi, z czego
si miej.
Gilmora, Gibas! zawoa. Ni ma
posiku! Przyprowadzi dwch
kalifaktorw do sprztania, a Gilmora i
Gibas a si skrcali ze miechu.
- Luis jest kapek niedorozwinity
stwierdzi Gary. Tego wieczoru nie
dostali kolacji. Okoo wp do dziewitej
zjawi si Luis z dzbankiem kawy i

wyglda, jakby mu troch byo ich al.

Gary zapyta:
Luis, jeste onaty? Stranik
przytakn.
Masz jakie zdjcia swojej ony nago?
Luis by/zgorszony.
Nie odpowiedzia. A moe chcesz
kupi par?
Zajo to kilka sekund. Po czym Luis
zawoa:
Gilmora, Gibas, do dupi wasze
dowcipa! Trzasn drzwiami w
korytarzu.
Do diaba, pomyla Gibbs, ten
meksykaski pierdoa to nasza jedyna
rozrywka.
ROZDZIA 25

Niepoczytalno
Snyder i Esplin pytali, czy bdzie
przynajmniej wiadczy za Garym w
rozprawie mitygacyjnej.
Tak odrzek Woods. Przyszoby mu
to z atwoci. Zastrzeg si jednak, e
nawet przy najlepszych chciach i w
zgodzie ze swoim sumieniem
zawodowym, czy moe zaoferowa co,
czego prokurator okrgowy nie byby w
stanie podway?
Nie pytali, czy lubi Gary'ego; gdyby
spytali, pewnie by nie odpowiedzia, lecz
odpowied, jakiej mgby udzieli,
brzmiaaby: Owszem, myl, e lubi
Gary'ego. Chyba nawet lubi go troch
bardziej, ni bym chcia.

Woods czu, e rozumie niektre obsesje

Gilmore'a. Wchodzenie na wiadukt i
wycig z pocigiem albo wdrapywanie
si na porcz ostatniego pitra w
wizieniu przypominao Woodsowi
impulsy, ktrym sam ulega. Czasem
zdawao mu si, e wybra psychiatri po
to, by jego prawica wiedziaa, co robi
lewica.
Do diaba, gdyby Gilmore by wolnym
czowiekiem, Woods mgby go zabra w
gry na wspinaczk. To znaczy mgby,
gdyby sam w dalszym cigu to robi.
Znw przypomnia si Woodsowi
upadek z wysoka na paszczyzn lodu.
Skoczyo si wspinanie. Facet, ktry z
nim szed, omal nie zgin w lodowej
szczelinie. Std Woods smak

przygnbienia z tsknoty za ryzykiem.

Przede wszystkim
zna logik ryzykanctwa. adna
satysfakcja psychiczna nie moe
dorwna zwycistwu nad samym sob.
Jeli mimo przestrachu czowiek
wytrzyma i przejdzie przez to bez
szwanku, trudno, eby na chwil nie
uwierzy, e dorwnywa bogom. Wtedy
czuje wasn nieomylno. Czas si
zatrzymuje. To si rozgrywa bez
czyjegokolwiek wasnego udziau. Na
dobre czy na ze, podlega si owej mocy.
Czowiek wchodzi w obrb praw innej
logiki, gdzie ycie i mier pozostaj w
tylu relacjach, co In i Jang.
Woods czu, e identyfikuje si z nim do
tego stopnia. Gilmore'a rwnie co

zmuszao do ryzykowania ycia. Gilmore

pozostawa w kontakcie z jak
koniecznoci. Woods wszystko to
wiedzia i przejmowa si. Na
wspomnienie czasw, kiedy widywa
Gilmore'a w szpitalu, mia wyrzuty
sumienia, bo odnosi si. do tego
czowieka z rezerw, czu nawet wstyd,
e nigdy nie odbyli prawdziwej rozmowy.
Po pewnym czasie udao mu si skoni
Gilmore'a, eby powiedzia troch na
temat morderstw, lecz to niewiele
pomogo. Gilmore wydawa si szczerze
zdumiony wasnym zachowaniem.
Nawizywa cigle do swego uczucia
przebywania pod wod.
Kupa dziwnych spraw mwi.
Wie pan, to byo nieuniknione.

Jego nieprecyzyjne wypowiedzi Woods

odbiera jako dosy uczciwe. Wizie,
ktry chce dowie swojej
niepoczytalnoci, daby jaki popis.
Gilmore natomiast sprawia wraenie
czowieka spokojnego, mylcego,
przypartego do muru i przebywajcego w
wielu miejscach jednoczenie.
Z drugiej strony, Gilmore by wci
izolowany. Pozostawao to w
sprzecznoci z wyznawan przez Woodsa
koncepcj terapii, poniewa wykluczao
wzajemne kontakty pomidzy
pacjentami. Ten szpital oferowa nowy
rodzaj terapii i Woodsowi zaleao, by
Gilmore cho troch z niej skorzysta.
Jednak wadze wizienia zgodziy si
zwalnia Gilmore'a na dwu- i trzydniowe

sesje jedynie pod warunkiem, e bdzie

przebywa cay czas pod kluczem. I
prosz bardzo. Czowiek, ktry prawie
cae ostatnie dwanacie lat swego ycia
spdzi zamykany na noc w celi wielkoci
azienki, mia nadal pozostawa
zamknityW dodatku wszyscy, nie wyczajc
Woodsa, bardzo dbali, by nie popeni z
tym facetem jakiego bdu, chodzili
wic na rozmowy z nim parami. Pniej
Woods usysza, e Gilmore powiedzia:
Jedno mam Woodsowi do zarzucenia:
on nigdy nie porozmawia ze mn sam na
sam.
Tak przyznawa Woods. Istotnie
trzymaem go na dystans.

Rzecz jasna, wiedzia dlaczego. Zawd

psychiatry stawia Woodsa w dziwnym
pooeniu, jeli spojrze na to
filozoficznie. Woods nie lubi wzbudza
w sobie wtpliwoci. Jego wasna
niekonsekwencja raz wprawiona w ruch
nabieraa zbyt wielkiego rozpdu. W
kocu z wychowaniem, jakie odebra
Woods, nie lduje si raczej w gronie
wybitnych psychiatrw.
Ojciec Woodsa gra kiedy w futbol jak
szatan i stara si wychowa syna na
jeszcze wikszego gracza. Woods
dorasta na ranczu, lecz ojciec pilnowa,
by zawsze bya gdzie pod rk pika, i w
ten sposb syn spdzi dziecistwo,
biegajc i wiczc podania. Jak tylko
donie mu urosy na tyle, e mg

chwyci pik, wyprowadza rzuty znad

ramienia. Przeszed przez szko redni
i na Uniwersytecie Wyoming byo do
wzicia stypendium sportowe.
W Wyoming okazao si, e prawdziwe
talenty sprowadza si ze wschodu.
Woods doszed do wniosku, e tak jak
najokazalsze ziemniaki rosn pod
bokiem, w Idaho, najwiksi gracze
pochodz naturalnie z Pensylwanii i
Ohio. Woods myla, e jest cakiem
niezy, ma niez mas i niezy dryg,
dopki nie przyjechay te byki ze
wschodnich miast przemysowych.
Szstka polskich achw, pepikw czy
innych makaroniarzy miaa jedn
dziewczyn na spk cay pierwszy rok.
Wcale nie dlatego e nie mogli poderwa

innych oni po prostu lubili

zachowywa te rzeczy w rodzinie. Tak
byo lepiej. Jeden z tych potworw,
grajcy w rodku linii obrony, tak si
zniechci ktrego wieczoru, kiedy mu
nowa dziewczyna odmwia, e odda na
ni mocz.
Innego wieczoru, kiedy wszdzie leao
peno niegu, pojechali ca paczk w
dwa samochody na rajd w gry. Po
flaszce na kady wz. W drodze
powrotnej, podczas zamieci, pierwszy
samochd wpad w polizg na zakrcie i
rbn w unieruchomiony niegiem
chevrolet na poboczu. W pierwszej
kolizji brao udzia tylko dwch
futbolistw, ktrzy zaraz wyskoczyli na
rodek drogi. Woods, jadcy za nimi

drugim samochodem, z du prdkoci

wszed w ten sam zakrt i wpad do
rowu, eby ich nie rozjecha. Dwjka
liderw i trjka z drugiego wozu zebraa
si i postawia samochd Woodsa z
powrotem na drodze. Tak im si to
spodobao, e chopaki z pierwszego
samochodu oderwali swoje tablice
rejestracyjne i spucili grata z gry do
wwozu. Rbn o ska z wielkim
hukiem i omotem, nastpnie wydawa
ciche jki, prujc gboki nieg. Gapili si
ze zgroz, czekajc na rozwj wydarze.
Stuknity chevrolet oczywicie nadawa
si na zom. Postanowili wic go pchn,
niech si toczy. Woods prbowa ich od
tego odwie. Nie mg jednoczenie
przebole faktu, e zamiast dba o

wasn wspania reputacj, robi tu za

mediatora.
Ponis porak. Pchnli ten wrak.
Samochd policyjny, jadcy pod gr,
ledwo unikn zderzenia czoowego.
Koszty pokry jaki bogaty absolwent. Z
byle powodu nie traci si piciu talentw
grajcych w barwach uczelni.
Woods nigdy nie zosta gwiazd.
Wkrtce zacz si za bardzo ba. Z
takiej gry mona nie wyj cao. Lubiany
przez niego trener wyjecha, a nowemu
nie podobao si, e Woods chodzi na
zajcia laboratoryjne wstpu dLa
medycyny. Kaza mu si przepisa na
wychowanie fizyczne. Woods si nie
przepisa. Nie zosta gwiazd.

Jednake nie mia adnych zudze co do

skali problemu. yj na Ziemi dwa
gatunki ludzi i moe jemu dane jest
pozna oba. Ci ucywilizowani maj swoje
mae autodestrukcyjne nawyki i swoj
kontrolowan paranoj, lecz potrafi y
w cywilizowanym wiecie. Mona sobie z
nimi poradzi psychoanaliz. To ci nie
ucywilizowani budz konsternacj w
krgach psychiatrycznych.
Woods od dawna podejrzewa, e wrd
psychiatrw najpilniej strzeon
tajemnic jest fakt, i nikt nie rozumie
psychopatw,
a jedynie garstka ma jakie pojcie o
psychozie. Czasem kusio go, by zwrci
si do kolegi po fachu w te sowa:
Popatrz, facet z psychoz myli, e ma

kontakt z duchami innych wiatw.

Wierzy, e pada ofiar dusz zmarych.
Jest przeraony. We wasnym pojciu
yje w polu oddziaywania zych mocy.
Natomiast psychopata kontynuowa
wywd zamieszkuje w tym samym
wiecie. Tyle e czuje si silniejszy.
Psychopata uwaa samego siebie za
potn si pord zych mocy. Czasem
nawet wierzy, e moe im wyda wojn i
zwyciy. Dlatego jeli przegra, jest
bliski zaamania i moe czu si tak
samo optany przez duchy jak w
psychozie."
Przez moment Woods rozwaa, czy nie
udaoby si w ten sposb zbudowa
pomostu od psychopatii do
niepoczytalnoci.

Zawsze jednak powracaa ta sama

trudno. Snyder i Esplin nie mogli
zrobi uytku z jego wywodw. Nie
uchodzi wystpowa przed sdem z
duchami innych wiatw.
Zostawaa jednak pewna dopuszczalna
moliwo. W dokumentach z Wizienia
Stanu Oregon znajdowa si wpis
doktora psychiatrii Wesleya Weissarta z
padziernika 1974 roku.
UWAAM, E GILMORE ZNAJDUJE
SI W STANIE OBDU, GDY NIE
JEST ZDOLNY OKRELI, CO LEY W
JEGO DOBRZE POJTYM INTERESIE.
CAKOWICIE NIE PANUJE NAD
ODRUCHAMI WROGOCI I AGRESJI...
W MOIM ODCZUCIU CAKOWICIE
USPRAWIEDLIWIONE JEST PODANIE

GILMORE'OWI RODKW
MEDYCZNYCH WBREW WOLI,
PONIEWA STWARZA ON POWANE
PROBLEMY INNYM PACJENTOM I
CAEJ INSTYTUCJI.
To by w wyjtek", do ktrego nawiza
doktor Kiger w wywiadzie zespoowym z
Gilmore'em.
Dlaczego pyta Woods, zwracajc
si do Snydera i Esplina nie
cigniecie tu tego lekarza, eby
zeznawa?
Gary go nie chce i tyle. Gary powiedzia:
Co? Najgorszego z tych wszystkich
podych skurwieli? Nie chcia, eby ten
czowiek wystawia mu ocen.

Woods powiedzia, e choby nawet

przyszo im jecha do Oregonu i chwyta
faceta na lasso, powinni cign go na
rozpraw.
Odrzekli, i bardzo trudno jest sprawi,
by na wezwanie stawia si osoba
zamieszkujca w innym stanie. Woods
nie wytrzyma:
Ale, ludzie, to mi wyglda na spraw
kluczow.
Snyder i Esplin zadzwonili do Weissarta,
lecz powiedzia im, eby go w to nie
miesza. Odnieli wraenie, e gdyby
nawet stan na podium dla wiadkw,
stwierdziby u Gilmore'a niezy obd,
lecz zaprzeczyby wystpowaniu
psychozy uznawanej przez prawo.
Jeszcze jedna lepa uliczka.

Woods dostrzeg, czym rni si

dowiadczony adwokat od modego
obrocy z urzdu. Rni si jak cholera.
Zwrci si do nich tak dyplomatycznie,
jak tylko potrafi:
Dlaczego nie wpucicie w t spraw
kogo, kto umiaby wstrzeli si w
sedno?
Nie docierao. Oni wci prbowali
zdoby orzeczenie stwierdzajce, e Gary
pad ofiar choroby umysowej.
Faktem jest, e Woods nienawidzi
prolixinu. Jego zdaniem, w rodek by
kar wizienia wymierzan winiowi.
Pewnego ranka nawet obudzi si
wyczerpany po przeyciach snu, w
ktrym prowadzi przesuchanie
wiadka.

\
PYTANIE: Jak doz mu aplikowano?
ODPOWIED: Pidziesit
miligramw tygodniowo; jest to w
zasadzie przecitna, standardowa
dawka.
PYTANIE: Ktra jednak spowodowaa
u niego obrzmienia, prawda?
ODPOWIED: No tak, leki
psychotropowe zazwyczaj wywouj
skutki uboczne. Im silniejszy lek, tym
wiksza podatno na jego uboczne
dziaanie. Prolixin powoduje znacznie
wicej skutkw ubocznych ni
thorazyna. PYTANIE: W takim razie
jak korzy dawa prolixin?
424

ODPOWIED: Mona go byo

podawa raz na tydzie, zamiast
codziennie.
PYTANIE: Czyli w gruncie rzeczy
chodzio o sposb dawkowania?
ODPOWIED: Zgadza si.
PYTANIE: Kiedy przychodzi sioda
narowistego konia, lepiej robi to raz na
tydzie, zamiast rano i wieczorem?
ODPOWIED: Wanie. Prolixin jest
jak dotd jedynym lekiem, ktry mona
podawa nieregularnie. Ca reszt
trzeba podawa co kilka godzin, dwa lub
trzy razy dziennie, przynajmniej raz na
dob. PYTANIE: Jakie skutki uboczne
wystpoway u Gilmore'a?
ODPOWIED: Reagowa bardzo
gwatownie. Zaraz, pamitam, e mia

opuchnite stopy i trudno byo wkada

mu buty, porusza si z wysikiem, donie
te mu spuchy; rzeczywicie, reagowa
ostro. PYTANIE: Jak dugo to trwao?
ODPOWIED: Moe ujmiemy rzecz w
ten sposb: prolixin ma przeduone
dziaanie. Dzi dajemy zastrzyk, a za
sze czy osiem tygodni w dalszym cigu
mona stwierdzi lad leku w
organizmie. Dlatego skutki uboczne
ustpuj dopiero po dwchtrzech
miesicach.
PYTANIE: Jakie rodki lecznicze
aplikowano po stwierdzeniu, e prolixin
nie dziaa jak naley?
ODPOWIED: Zdaje si, e pniej
nie stosowaem adnych lekw.

PYTANIE: Wwczas ju przesta by

problemem?... ODPOWIED:
Rozmawialimy, ju tylko
rozmawialimy. PYTANIE: Jak
Gilmore osobicie reagowa na prolixin?
To znaczy w jaki sposb zmieniy si
wasze stosunki po wystpieniu tak
przykrych objaww?
ODPOWIED: No c, naturalnie czu
do mnie wielki al. PYTANIE: Mia do
pana stosunek paranoiczny, prawda?
ODPOWIED: O tak, aha. PYTANIE:
Myla, e pan chce go zniszczy?
ODPOWIED: Mhm, tak.
PYTANIE: Czy nie mia pan wyrzutw
z powodu prolixinu, w rodzaju o Boe,
co ja zrobiem"?

ODPOWIED: C, przykro jest

widzie takie objawy u kogokolwiek,
oczywicie nie wyczajc Gary'ego.
Sdz jednak, i pomimo gwatownego
przebiegu reakcji nasze pniejsze
kontakty ukaday si nie najgorzej.
PYTANIE: Czy prolixin nie jest dla
pana niepokojcy, w sensie
nieobliczalnych skutkw? To jak z
maszyn, z ktrej wystaj dwie dwignie.
Podchodzi pan i naciska jedn z nich, a z
tyu wyskakuje druga. Co dzieje si w
rodku maszyny nie wiadomo. Czy to
uczciwy opis skutkw tego leku? Przy
zaoeniu, e nie potrafi pan okreli
wewntrznego procesu, jaki zosta
wywoany? ODPOWIED: No... czy ja
wiem... moe to i racja. Istotnie, nie

znamy bezporednich skutkw

oddziaywania lekw psychotropowych
na komrki mzgu...
Woods wcale nie by pewien, czy prolixin
nie poczyni szkd w psychice Gary'ego.
Cae obszary duszy mog zosta
spustoszone i nie zostanie aden lad.
Ale jak przekona o tym sd? Cae
pokolenie psychiatrw akceptowao ten
lek. Woodsowi znw zamarzy si
niebywale byskotliwy prawnik, ktry
umiaby tak rozegra nastroje awy
przysigych, jak ulubieniec kibicw
rozgrywa mecz koszykwki, nie rozstajc
si z pik.
ROZDZIA 26
Bez pamici zakochany

Nicole spytaa Gary'ego, czy jest jaka

szansa zaangaowania prawdziwie
dobrego adwokata. Gary odrzek, e
wielkie asy, jak Percy Foreman albo F.
Lee Bailey, bior czasem robot dla
samego rozgosu, lecz w jego sprawie nie
ma nic nadzwyczajnego. Wielki czowiek
bdzie chcia pienidzy.
Powiedzia, e pewnie, ktry z tych
naprawd dobrych mgby wywalczy
uniewinnienie. Albo krtki wyrok.
Jednak bez szmalu nie ma o czym
mwi.
Nie miaa pojcia, ile moe kosztowa
wielki adwokat, ale wanie wtedy
wpada na pomys, e sprzeda swoje
oczy. Nie mwia o tym Gary'emu i
waciwie byo jej troch gupio.

Zupenie nie wiedziaa, skd jej to

przyszo do gowy. By moe, podziaay
na ni te reklamy z telewizji, mwice,
ile jest wart twj wzrok. Mylaa, e jeli
dostanie pi tysicy dolarw, to moe
wystarczy na opacenie dobrego
adwokata.
Gibbs si zapali do pomysu. Tak si
skada, e w Salt Lak mieszka jeden
facet, ktry jest najlepszym obroc od
spraw kryminalnych w caym Utah: Phil
Hansen. W przeszoci Phil by
prokuratoiem stanowym i w ogle. Przez
jego biuro przechodzi wicej spraw ni u
kogokolwiek innego w caym stanie.
Dokonuje cudw. Raz nawet wybroni
faceta, ktry strzela do szeryfa w
obecnoci innego szeryfa.

 Czasem mwi Gibbs Hansen

bierze spraw za darmo. Gary'emu
zabysy oczy.
Gibbs powiedzia, e nie chce nikogo
urazi, ale przy Garym widzi, co zazdro
robi z czowieka, dlatego woli
poinformowa, e Phil Hansen znany
jest rwnie ze swej saboci do piknych
pa.
Gary natychmiast usiad i napisa do
Nicole, co mwi Gibbs, potem
zaznaczy, e to zaley od niej, czy zechce
pojecha okazj na rozmow z
Hansenem. Jednak jeli facet wykona
jaki dwuznaczny ruch, wsta i wyjd".
Jeszcze tego samego wieczoru stranik
dorczy mu kartk od Nicole: Nie da
mojego ciaa, tylko umwi si ze mn o

drugiej w sobot w wizieniu i bdzie z

tob rozmawia."
Widziaa si z Hansenem w duym
gabinecie; rzeczywicie dawa jej do
zrozumienia, e jest atrakcyjna, lecz bez
adnych naciskw. To mczyzna w
rednim wieku, nie wyjmuje z ust cygara
i lubi si pomia. Zaraz jej opowiedzia
pewn histori. Ostatni czowiek
stracony w stanie Utah nazywa si
Rogers i do Hansena zwrcono si, eby
go broni, ten kaza wic Rogersowi
zebra troch pienidzy. W odpowiedzi
usysza, e nie bdzie z tym problemu.
Rogers mia siostr w Chicago, ktrej si
dobrze powodzio.
Nie wiadomo, jak poszo z siostr, w
kadym razie Rogers ju si nie odezwa.

Hansen odpuci spraw. Wyrok

wykonano.
Adwokat nie wie, na ile zadziaa tu
przypadek, lecz owego ranka, gdy
Rogersa spotkaa mier, Hansen wypad
z ka. Nie wiedzia nawet, e to by ten
dzie. Po prostu obudzi si zlany
zimnym potem.
Kiedy usysza w radiu o egzekucji,
poprzysig sobie, e nigdy wicej nie
odmwi komu, kto nie ma funduszy,
jeli tylko w gr wchodzi ycie
Dobrze powiedzia Hansen. Nawet
jeli nie dostanie pienidzy, zgadza si
reprezentowa Gilmore'a. Nastpnie
ustalili, e spotkaj si w sobot po
poudniu,
w gmachu wizienia.

Jak wychodzia, on obj j za ramiona i

dodajc otuchy powiedzia: Nie martw
si. Gowa do gry. On nie bdzie
stracony.
Mwi Nicole, e, co prawda, nie zna
caej sprawy, ale niewane, jak le to
wyglda na pierwszy rzut oka; po
bliszym zbadaniu mona ca histori
odpowiednio wyoy przysigym.
Da przykad, e nawet osoba
opowiadajca si za kar mierci moe
zmieni zdanie, jeli rozprawa toczy si
bdzie przeciwko jej matce. Mamusia nie
jest taka, powie wtedy. Co si musiao
sta. Ludzie gotowi s wymierza kar
mierci, jedynie gdy skazuj kogo
obcego. W takim razie naley wywoa u

przysigych uczucie zrozumienia dla

przestpcy.
Nadesza sobota. Chocia Hansen
umwi si o drugiej, Nicole czekaa ju
od pierwszej trzydzieci.
Przesiedziaa do trzeciej i pan Hansen
si nie pojawi. Chryste, zrobia z siebie
idiotk, czekajc na prno. Zadzwonia
do niego jeszcze tego samego
popoudnia, lecz bya sobota i w biurze
nikt nie odbiera. Podczas widzenia z
Garym Nicole si popakaa. Nie moga
si powstrzyma. Naprawd liczya na
dobrego adwokata.
Jeszcze bardziej si zaamaa po
otrzymaniu nastpnego listu od
Gary'ego.
26 wrzenia

Snyderowi i Esplinowi chodzi wycznie

o przygotowanie sobie gruntu dla
apelacji. Stan paci im za taki sposb
mylenia. Nie twierdz, e im pac za to,
eby mnie sprzedali, a tak mi nie
odbio. Ale oni s obrocami z urzdu i
nie przykadaj si jak naley. Oni mi
zapewni najwyej pseudoobron.
27 wrzenia
Nie mog spa w cigu dnia. Czasem
prbuj, ale zawsze budz si zlany
zimnym potem i sysz szum autostrady,
widz jasne wiato wpadajce przez
kraty i wiem, jak daleko jestem od tego
wszystkiego.
Wiem, e umieranie polega na zmianie
postaci. Nie spodziewam si uciec od
swoich dugw, przyjm je i zapac.

Jednak chciabym wreszcie skoczy z

tak powanym obcianiem swego
konta!
Ca noc pierdoliem si z tob w
mylach, Nicole. Sawiem sw mio a
do Springville, wcale nie taki znw kawa
drogi, mgbym przebiec ten marny
dystans bez jednego postoju! Kochaem
ci tak twardo, dugo i wilgotno zeszej
nocy, Aniele, i ciskaem mocno, mocno,
mocno, i byo ci dobrze. Caowaem
twoje czoo, nos, oczy, policzki i dugo
wilgotno twoje usta, szyj, ruchaem
jzykiem w ucho i suchaem jak woasz
och och oooch maa caowaem cae
twoje ciao, wpychaem sobie cycki do
ust i kadem twarz midzy nimi ssc
twoje due sutki dmuchaem ci w ppek

wpychaem ci jzyk do ust do cipy do

twojej licznej dupeczki od dupczenia.
Jezu jak ja kocham twoj liczn liczn
dupk. Hej! Masz tak dup, ktra
czowieka nie opuszcza! Dupa pierwsza
klasa z niebiesk wstg. Dupka elfa.
Jeste elfem. A ja ci kocham bez
pamici.
Zdumiewa mnie twoja szczero.
Rozmylaem o tobie dugo i zawzicie,
may elfie, o twoich dowiadczeniach
mczyznach, ktrzy ci znali, kochali ci
i byli kochani, ktrzy ci wykorzystywali,
poniewierali tob i krzywdzili, zmuszali
do mioci mylaem o wujku Lee.
Rozumiem tak dobrze, jak tylko potrafi.

Nie chc, eby ya jak pustelnik bez

przyjaci. Nie wydaj ci rozkazw ani
nie narzucam ogranicze.
Ale nie podoba mi si, e ci wszyscy
faceci przychodz widywa si z tob.
Dlatego, e kto ci kawaek podwiz,
czy musi zaraz zostawa przyjacielem,
przyjeda i spotyka si z tob raz po
raz, co par dni ? Pierdoli to.
Wczoraj wyczuem co nieprzyjemnego.
Niewyranie, natrtnie byo czu od
ciebie piwo...
Wiem, e faceci, ktrzy ci odwiedzaj,
musz chcie czego wicej ni tylko
towarzystwa. W ciebie nie zwtpiem,
lecz sabe ciao ulega.

Bya ze mn zawsze tak bardzo szczera i

otwarta, jeste po prostu Nicole i
przedstawiasz siebie tak, jaka jeste,
bez udawania.
Wczoraj co mnie tkno i wywoao
uczucie, ktrego nie chc. Twoja twarz,
twoje zy, to mi przypomina pewien raz
nie tak dawno
Maa, ja jestem po prostu nienormalnie
zazdrosnym i egoistycznym skurwielem.
Nie podobaj mi si ci wszyscy twoi
przyjaciele, ktrzy bez przerwy szukaj
twego towarzystwa. Jezu kochana, nigdy
nie syszaem, eby jaki mczyzna tak
robi. Maa, ja jestem mczyzn ja
wiem, o co chodzi facetom.
Wolabym, eby nie miaa tych
wszystkich swoich kolegw.

Nicole, mimo szczerych intencji, posza

do ka z Cliffem i Tomem par razy w
cigu dugiego miesica wrzenia, i
pniej to byo straszne, widzie si z
Garym i wstydliwie unika tematu.
Zdecydowaa wreszcie, e jedyny sposb,
w jaki moe sprawdzi, czy jej mio
przezwyciy ten pieprzony nawyk
rozwizoci, to powiedzie mu o tym
jeszcze raz. Wobec tego, kiedy
przeczytaa byo czu od ciebie piwo...",
zebraa si na odwag, kupia papeterie u
Walgreena i napisaa do niego dugi,
kochajcy list, z caym bogactwem i
sodycz, jakie zdoaa pomieci, a na
koniec, jak gdyby nie chcc splami
adnej papeterii, wzia serwetk z baru i
dodaa na niej par sw. Prbowaa
powiedzie, e kiedy pakuje si w takie

sytuacje, to nic nie znaczy. Nic si nie

dzieje.
Wreszcie napisaa: Dlaczego mam tego
nie wypowiedzie? Gary, nikt wicej nie
bdzie si ze mn pierdoli, tylko Ty."
28 wrzenia
Maa, stranik wanie przynis mi twj
list. Cigle piszesz mi i mwisz o
pierdoleniu, e dajesz dupy, dajesz dupy,
dajesz dupy. Wszyscy pierdol Nicole.
Wszyscy. Kady podwozi j stopem albo
spotyka si z ni trzy czy cztery razy w
tygodniu tylko dla wibracji, eby poczu
wibracje pikna, czu pikno tylko
koledzy tylko towarzystwo nie trzeba
wcale bliej si poznawa starczy si i
sucha jak ona opowiada o wielkiej
mioci do Gary'ego a potem j

wypierdoli. Podle w dup jebane

skurwysyny.
Zgrabnie to uja na tej serwetce. Ale
Kochanie posuchaj musisz zrozumie co
mam na myli piszc koledzy to s
koledzy co czsto przychodz do mnie w
celach towarzyskich i ani razu fizycznie
czy w domyle nie wymagali ode mnie
adnych fizycznych kontaktw."
Wypisujesz mi tu jakie pierdolone
brednie... usiada, kurewsko na kolanie
jakiego kolesia i jeszcze podpisujesz
to sowem lito. Jeeli kurwa czujesz
tak lito dla jakiego palanta e dajesz
mu dupy dlaczego Jezu Boe jedyny
kurwa Boe szlag by trafi szlag kurwa
szlag

Maa Jezu kochany pom mi zrozumie.

Ja nie patrz na ycie w ten sposb.
Nigdy nie byem zakochany, jak mnie
posadzili na cae dotychczasowe ycie,
chyba jestem zwichnity emocjonalnie
czy co, bo ja jeden nie mog dzieli si
swoj kobiet. Inni jako mog si na to
zdoby, potrafi ola, e kto pierdoli, co
do nich naley, ale ja jestem Gary. Kto
ci wypierdoli. Kto ci caowa. Kto ci
caowa widzia jak twoje oczy odpywaj
w sen, co tam, zdaje si, e to twoje ciao
i twoje ycie. Dawaj dupy caemu Utah.
Co mi zaley? O co mi chodzio Wszystko
mi zaley. Chodzi mi o wszystko.
Nicole czy moja mio to za mao, by
wystarczya na jedno krtkie\ ycie
moja mio do ciebie to za mao?

Musisz oddawa swoje ciao, siebie?

Swoj mio innym mczyznom? Ja ci
nie wystarcz? Nie mog\ si pierdoli.
Siedz zamknity. Dlaczego ty nie
moesz tak samo oby si bez tego?
Nie dawaj dupy tym ,,przemiym"
kutasom, ktrzy chc ci przelecie.
Przez nich mam ochot znw popeni
morderstwo, a nienawidz czu si w ten
sposb. Wypd tych skurwysynw ze
swojego ycia.\ Kiedy nachodzi mnie
dza mordu, to niewane, kto zostanie
zabity. Nie znasz mnie? Morderstwo jest
samo w sobie, podobnie jak gniew\
nierozumne dlaczego miaoby si
liczy, na kim si gniew wyaduje?] Po
raz pierwszy wiadomie odkrywam t
chor prawd. Moe zaczem si

rozwija... rozwijaj si ze mn. Kochaj

mnie. Ucz mnie. Ucz si ode mnie.
Cichutko ronij ze mn w si. O Pikna
Nicole.
Jezu, co za list. Dzi w nocy chyba
zaatakuj mnie duchy. Nie mog znie
myli, e pierdoli ci jaki skurwysyn.
Wiesz co tak bardzo boli? \ Nie tylko
myl jak dajesz dupy biorc do ust
kutasa jakiego pojebaca a do nasady
tylko e on ci te cauje. A ty wtedy
musisz odda pocaunek, obj
ramionami I SI PIERDOLI NIECH
SZLAG TRAFI TEGO SKURWYSYNA
JEZU CHRYSTE przez to mam ochot
zgadzi cay wiat. eby wszelkie
stworzenie przestao istnie. Moja
Nicole? Moja Nicole? Czyja Nicole?

Odebra sobie ycie? Pisaa o tym, e z

jednym facetem rbaa si dwa razy.
Zdaje si tak wanie napisaa i nie
mam zamiaru tego czyta po raz drugi.
Dlaczego nie pieprzy si ze wszystkimi
jednoczenie, mnie to za jedno. Znasz
Lonny'ego, to ten rudy stranik, co ci
kiedy podwiz. Czy to on ci pierdoli?
Czy on patrzy na mnie i myli pierdol
dziewczyn Gil-more'a"? Jezu. Ja nie
wytrzymam. Nie mog tego znie. Chuj
z tym wszystkim. Chuj z tob. Kurwa
zajebana, nie moesz skoczy z tym
cholernym nawykiem? Nicole, Nicole,
Nicole. To s wredne duchy, prawda?
Jezu. Ohyda, ohyda. AAAA NIECH TO!
Kurwa. Chyba nad tym panuj i to
odchodzi z powrotem. Nicole, ja nie

prbuj nic zrobi. Pewnie nie

powinienem ci tego dawa do czytania.
Niech to szlag. Obydwa twoje listy, co
dzisiaj dostaem, adnie pachn, tak
samo jak ty. Maa, to wredny list. Od
rozumu przechodzi do gniewu.
Kotku, jak bdziesz czyta ten list, wiedz,
e ci kocham. e nie rozumiem tego,
chocia mylaem odwrotnie, e
potwornie cierpi, wr i skrel te
fragmenty, ktre ciebie zabolay. Nie
chc ci zrani, Aniele Aniele Jasny
Aniele. Nie mog si zdecydowa, da ci
ten list czy nie. Siedz tu i pisz sowa,
ktre nie bd czytane! OOOCH Maa.
Przeczytasz to. Zanim dostaa list do
rki, wiedziaa ju, e bdziesz go czyta
wanie teraz. Moesz przeczyta to par

razy. Ale nigdy wicej nie dostaniesz ode

mnie takiego listu. Wiem, co teraz
czujesz, i jeli kiedy zapragniesz takich
emocji, bdziesz musiaa przeczyta ten
list jeszcze raz. Bo ja ci wicej nie
powiem o moim blu.
NIC W CAYM WIECIE,
OLEPNICIE, UTRATA OBOJGA
MOICH OCZU, UTRATA RK ALBO
NG, CAKOWITY PARALI, BRANIE
PROLIXINU, NIC NIE ZADAJE MI
WIKSZEGO BO LUN I
WIADOMO, E DAJESZ SWOJE
CIAO SWOJ MIO KOMU
INNEMU.
Jego list mia w sobie wicej cierpienia,
ni widziaa dotd u kogokolwiek. W
rodku wasnego smutku czua si

pokorna, jak gdyby jaka cicha osoba w

niebie pakaa razem z ni. Odpisaa mu
wic, e nigdy wicej nie zrobi czego, co
rozdziera jego serce. Powiedziaa mu, e
prdzej umrze, niby miaa sprawi
znowu taki bl. e niechby stracia ycie,
jeli jej oczy jeszcze kiedy mu skami.
Zostawia list w wizieniu.
Niedugo przed witem dzisiejszego
ranka czuem, jak mio powraca
rozpywaa si ciepem i czuoci...
nigdy mnie nie opucia, to jasne,
czekaa tylko, a stan si znw jej
godzien. Znowu ci zraniem, tylko
inaczej i sdz, e na dugo.
Och, Nicole.
Napisaem ci niepotrzebnie wredny list.
Dobra z ciebie dziewczyna.

Dajesz sobie rad z tak ma iloci

pienidzy i wychowujesz dzieci najlepiej,
jak umiesz. Ja nie zamykam oczu na te
sprawy. Jeste cudown dziewczyn.
Kocham ci bezgranicznie. >
Teraz znw cierpi. To co, czego nie
chciabym nigdy wicej czu. Ale znowu
przyszo, kochana, pomieszane z
gniewem, ktry olepia mj rozum.
Prosz ci, sprbuj wiedzie, co czuj.
Gos we mnie nakazuje mi delikatno
ebym pomau rozumia, kocha i
poznawa mojego anioa, mego elfa.
Pamitaj o jej licznych ranach o
rzeczach, ktre spotkay j za modu.
Przede wszystkim, eby wiedzia, e ona
ci kocha. Ma do ciebie zaufanie, to
wida, bo ci nie okamuje, potrafi

obnay przed tob dusz i ci zaufa

musisz wiedzie, GARY, e ty te masz
nawyki, ktre nieatwo przeama. e ty,
GARY, nie jeste ideaem, e ty, GARY,
bdziesz ostatnim durniem, jeli teraz
nie zrozumiesz tej kobiety, ktra ci
kocha. A zamiast tego napisaem ten
wredny list, co ci daem wczoraj och,
Aniele. Prosz ci, miej wicej\ wiary i
siy ni ja w momentach saboci i
lepego gniewu.
Leaem na ku cay dzie we mgle, w
miazmatach, w odrtwieniu bez czucia.
Przepraszam, przepraszam, kurwa, tak
mi przykro. Mam cae ciao cikie jak z
oowiu. Gibbs do mnie mwi, a ja si
prawie nie\ odzywam. On chyba

wyczuwa, e co jest nie tak. Nie wcza

radia, bo\ wie, e nie znisbym tego.
W ostatni dzie wrzenia, tu przed
witem, czterech gliniarzy wprowadzio
krpego faceta z rwno przycit brod
do puszki) Maksymalnego Nadzoru.
Jechao od niego alkoholem. Na widok
Gilmore'a i Gibbsa patrzcych, co si
dzieje, go odezwa si gono:
Znacie Camerona Coopera, chopaki?
aden nie odpowiedzia. Facet
owiadczy wic:
Bo ja jestem Gerald Starkey i wanie
zabiem skurwysyna.
Gibbs na to:

 Jeeli kto mia jakie wtpliwoci, to

je wanie rozwiae. Czowieku, czterech
policjantw syszao twoje owiadczenie.
Nawet Gary zacz si mia. Lecz
Starkey by pijany i wisiao mu to. Rzuci
swj materac i koce na doln prycz i
uoy si z gow o p metra od klozetu.
Po chwili chrapa.
Wkrtce przyszo niadanie. Podzielili
si jego porcj. Dojdzie do siebie za par
godzin.
Koo wp do dziewitej Duy Jake kaza
Starkeyowi zbiera si do sdu. Pniej
Jake wyjani, e Cameron Cooper
pochodzi z prawdziwej Rodziny
Zaoycielskiej Stanu Utah i wszystkich
zna. W gwnym pudle siedzi teraz ze
czterech czy piciu jego kumpli, dlatego

Starkey musi zosta z Gilmore'em i

Gibbsem.
Jak facet wrci z sdu, by ju cakiem
trzewy i spyta, czy moe poczyta
ktr z ksiek na stole. Cae
popoudnie lea na swojej pryczy i
czyta. Mia zwyczaj kichania w otwart
ksik. Gary mrucza:
Mgby chocia odwrci ten tusty
eb.
Pniej facet powiedzia im, e by
kucharzem w Beebee's Steak House w
Lehi i przyjani si z Cameronem
Cooperem, ale si pokcili. Cameron
zdj pas, owin koniec wok doni i
zacz wali sprzczk Starkeya, ktry
skuli si, podskoczy i wbi mu n
kuchenny prosto w serce.

 No tak rzek Gary do Starkeya to

by ostry argument! Umiali si z tego.
Pniej wyszo na jaw, e Brenda z
Johnem weszli do tej knajpy, akurat jak
zacza si bjka. Kiedy Starkey nadzia
Camerona, ten osun si na Brend i
zakrwawi jej cae ubranie.
Uwierzyby w co takiego? pyta
Gary Gibbsa. Ona bdzie koronnym
wiadkiem take na jego procesie. Ta
suka niele si udziela po sdach.
Dosta od Brendy list i gono go
odczyta.
Gary, nie wyobraasz sobie, jak podle
si czuj. Kiedy na wstpnym
przesuchaniu zeznawaam przeciwko
Tobie, to naprawd sprawiao mi bl."
Potrzsn gow. Uwierzysz, e cz

nas wizy krwi? Ja teraz wszystko

rozumiem mwi dlaczego tyle razy
si rozwodzia. Kady, choby mia iloraz
szedziesit, czyli na poziomie debila,
zauway, e ona pakuje n w plecy.
Wspomnisz moje sowa, Gibas, w kocu
nie ominie jej kara.
Sobota, 2 padziernika.
Przez ostatnie par tygodni bardzo
czsto spuszczaem si, mylc o tobie i o
tym, co robilimy a wydao mi si, e
wal konia za czsto: dwa, trzy, cztery,
czasem pi razy dziennie. Teraz daj mi
troch fiorinalu i ten nasenny, daj na
noc, co mnie otpia, i ju tak czsto nie
wal.
Oj, maa, to mnie zawsze drczyo, bo
czuj, e nigdy nie wypier-doliem ci

uczciwie, jak rany, tak dziko, bez

opamitania, eby si zatraci, oderwa
od ziemi. Ech! Byem tak optany przez
chlanie i fiorinal, a przez cay czas
wiedziaem, e to mnie, kurwa,
seksualnie wykacza i e pozbawiam si
czego o wiele milszego i fajniejszego.
Chyba cigle do tego wracam, wic sama
widzisz, e to mnie gryzie. W dodatku,
Maa Nicole, byem troch niemiay z
dziewczynami, z tob. To znaczy
naprawd cholernie dugo nie miaem
adnej okazji. Nie chciabym, eby to
zabrzmiao tak, jakbym kiedykolwiek
zabawia si z fagasami w pierdlu, nie
robiem tego, z wyjtkiem razu czy
dwch, co ci mwiem, kiedy caowaem
paru adnych chopakw i nawet
wypierdoliem jednego modego adnego

chopca w dziurk. Ale to przecie nic i

mnie to nie brao. Zawsze mnie cigno
do dziewczyn, ale tak cholernie dugo
byem bez nich, e normalnie wstydziem
si nawet rozebra przy tobie. Zawsze
podchodzia do tego z tak pikn
delikatnoci, cierpliwie i wyrozumiale.
Zdaje si, ju w pierwszym tygodniu
sprawia, e byem znw rozluniony i w
miar normalny. Siedziaem przez
dwanacie i p roku. Wcale si nie
usprawiedliwiam ani nic takiego, ale nie
spodziewaem si, e przez ten czas a
tyle si zmieni.
Jak miaem nacie lat, trudno byo
dobra si do cipy. To znaczy jak sobie
przygada. Dziewczyny nie miay takiej
wolnoci seksualnej jak teraz. Nawet

rozmawiay inaczej. Nigdy nie syszaem,

eby dziewczyna powiedziaa
,,pierdolony". Po prostu tak si nie
mwio. Widziaa Szczliwe dni w
telewizji no wic moe nie wszystko
byo a tak gupawe, ale niewiele
odbiegao, naprawd.
Suchaj, jak ja byem maolatem,
pogmera jakiej cizi w majtkach to byo
co. Zaliczaem cip od czasu do czasu,
lecz musiaem si dobrze postara, to
bya inna moralno. Dziewczyny miay
zachowa cnot a do zampjcia. To
bya jakby taka gra, wiesz? Bez przerwy
flirt i zaloty. Jeeli jaka dziewczyna si
w kocu zdecydowaa da dupy,
zawsze obnosia tak poz, e niby si j
wykorzystuje, i dziewi razy na dziesi

pytaa: Czy po tym bdziesz mnie

jeszcze szanowa?" Pierdoy w tym stylu.
W kadym razie czowiek by ju tak
napalony i gotw, e mg przyrzec
praktycznie wszystko, nawet szacunek.
To zawsze wydawao si idiotyczne, ale
na tym polegaa gra. Mnie te kiedy tak
spytaa jedna cizia, naprawd adna
blondynka, wszyscy byli strasznie
napaleni na jej dup, a ja kiedy
znalazem si z ni sam na sam w jej
domu. Mielimy oboje koo pitnastu lat,
piecilimy si dugo, bylimy niele
rozgrzani i wiedziaem ju, e jest moja,
a wtedy ona wyskoczya z tym
kotuskim tekstem: Gary, gdybym ci
na to pozwolia, czy nadal by mnie
szanowa?" I zawaliem spraw.
Zaczem si mia i mwi: Szanowa

ci? A za co? Chc si pierdoli i ty tak

samo, za co, kurwa, mam ci niby
szanowa? Wygraa 500 milionw w
Indianapolis, czy co?" No i tak jak
mwi, zawaliem spraw.
A wanie. Zostao jeszcze dwa albo trzy
tygodnie. Jeeli Gibbs zaatwi kaucj
ale teraz jest najlepszy moment.
Najlepszy czas. Na noc przychodzi teraz
ten meksykaski przygup Luis, a on
nigdy mnie nie sprawdza. Nie szuka
naci na kratach. Siedzi tylko i gapi si
na kawaki o glinach i zodziejach w
telewizji. To jest te wietny moment dla
mnie, eby dosta buty tu przed
rozpraw bdzie cakiem naturalne, jak
Snyder albo Esplin przyniesie mi nasze i
wasze.

Sterling w kocu powiedzia, e nie

zaszyje pilnikw w kamasze. Ucieko tyle
cennego czasu. Nicole postanowia sama
sprbowa. Kupia par buciorw w
sklepie ze starzyzn i yletk wycia
niedu szpar w gruboci podeszwy. Z
wielkim wysikiem udao jej si wsun
tam pilnik, ktry jednak okaza si za
dugi, wtedy zaryzykowaa i zamaa
ostrze na p. Wwczas si zmiecio.
Lecz kiedy usiowaa zeszy rozprucie,
efekt by fatalny. Nigdy nie podadz mu
takich butw.
ROZDZIA 27
Oskarenie
Proces wytoczony zosta w ramach
jurysdykcji Sdu Powiatowego Okrgu
Utah. Rozprawa miaa si odbywa w

sali sdziego Bullocka, numer 310, w

budynku wadz okrgu najwikszym
gmachu w centrum Provo. Przytaczajcy
szary masyw wityni praw kojarzy si
Noallowi Wootonowi z tysicem innych
budynkw rzdowych, zwieczonych
greckim frontonem na kamiennych
kolumnach u szczytu szerokich schodw.
Poniewa Wooton urodzi si i wychowa
w Provo, cakiem lubi bywa w
tamtejszym sdzie, a teraz mia
uczestniczy w najwikszej sprawie o
morderstwo, z jak si zetkn
dotychczas.
Podobnie jak wielu innych prawnikw w
okolicy, Wooton studiowa w BYU, skd
przenis si na Wydzia Prawa
Uniwersytetu Utah. Zrobi to bez

wikszego zapau, przynajmniej z

samego pocztku; po prostu jego ojciec z
powodzeniem prowadzi kancelari
adwokack i Noall pomyla sobie: co u
diaba, mona postudiowa, a potem
zaj si interesami. Po dyplomie dosta
oferty pracy z FBI i z United Airlines,
lecz obydwie odrzuci, poniewa ojciec
zaproponowa, e go przyjmie na sta. To
by trafny wybr. Wooton senior nauczy
go mnstwa rzeczy.
Wkrtce jednak Noall doszed do
wniosku, e siedzenie caymi dniami za
biurkiem mu nie odpowiada. Lubi sal
rozpraw. Pogardza nawet kolegami ze
studiw, ktrzy wyjechali pracowa w
Salt Lak,

Denver albo Los Angeles. Gnunieli tam

wrd papierw, przygotowujc
wystpienia dla adwokatw z wielkich
miast. Noall za by w swoim ywiole.
Porodku sali rozpraw, oko w oko z
wielkimi prawnikami.
Zaczyna jako obroca, lecz wkrtce
nabra przekonania, e wikszo jego
klientw to wyrzutki. Uwaa, e do jego
obowizkw naley dopilnowanie, by
klient nie zosta niewinnie skazany lub
ukarany zbyt surowo, jeeli zawini. A
wyrzutkom zaleao, eby si za wszelk
cen wykrci, obojtne: zawinili czy nie.
Noall nie mg na to pj. Zacz myle
o roli prokuratora.
Jedna z prowadzonych spraw przekonaa
go ostatecznie. Broni raz czowieka o

bardzo podobnej przeszoci jak

Gilmore. Facet nazwiskiem Harlow
Custis spdzi w wizieniu osiemnacie
lat i oskarano go o zwyke faszerstwo
karty kredytowej. Mieli go za to zamkn
z powrotem. Wooton sdzi, e chc
Custisa wrobi. Dziewi miesicy
walczy, eby wydosta go z wizienia.
Wreszcie wygra.
W dniu, kiedy Custis dosta zwolnienie
warunkowe, zjawi si w domu Noalla i
zada zwrotu opon, ktre da w ramach
zapaty. Wooton owiadczy, e zwrci je
pod warunkiem otrzymania w zamian
gotwki. W odpowiedzi zosta wyzwany
od najgorszych.
W trzy tygodnie pniej Custis si upi i
rozwali swj samochd. Zabi czowieka.

Bez prawa jazdy. Wwczas wanie

Wooton zdecydowa, e jednak popeni
bd, bo nie trzeba byo tak walczy w
jego sprawie. Nadszed moment, w
ktrym postanowi zaj miejsce
oskaryciela.
Przygotowujc akt oskarenia w sprawie
Gilmore'a, Wooton czsto wraca
mylami do innej gonej rozprawy, w
ktrej oskara Francisa Clyde'a Martina,
zmuszonego do maestwa, poniewa
jego dziewczyna zasza w ci. Martin
zabra wieo polubion onk do lasu,
wbi w ni n dwadziecia razy,
podern jej gardo, wyci nie
narodzone dziecko z ciaa, przebi je
noem i poszed do domu.

W tej sprawie Wooton nie da kary

mierci. Martin by osiemnastolatkiem o
miym wygldzie, uczniem szkoy
redniej, bez kryminalnej przeszoci.
Dzieciak znalaz si w potwornej puapce
i dosta
amoku. Wooton wystpi o doywocie i
teraz chopak siedzi w wizieniu, moe
kiedy wyjdzie.
W istocie Wooton nie zalicza siebie do
grona zagorzaych zwolennikw kary
mierci. Po prostu nie by pewien, czy
dziaa ona odstraszajco na innych
przestpcw. Jedyny powd, dla ktrego
wystpowa o najwyszy wymiar kary w
przypadku Gil-more'a, stanowio ryzyko.
Gilmore ywy to ryzyko dla
spoeczestwa.

Czwartego padziernika, w poniedziaek,

na dzie przed otwarciem rozprawy,
Craig Snyder i Mik Esplin odbyli z
Garym dug narad. W pewnej chwili
on spyta:
Jakie mam szans, waszym zdaniem?
Craig Snyder odpowiedzia:
Myl, e niewielkie, kiepsko to
wyglda.
Gary odrzek: < <
No tak, czego mogem si w kocu
spodziewa? Mwili mu, e dokadali
wszelkich stara, jeli chodzi o
psychiatrw. aden nie by skonny
uzna Gary'ego za osob niepoczytaln.
W tej sprawie Gary im przytakn.

 Tak jak mwiem zauway.

Mgbym si wysili i przekona
przysigych, e jestem stuknity. Ale po
co. Podawanie mojej inteligencji w
wtpliwo mnie obraa.
Pniej wysza sprawa Hansena. Snyder
i Esplin stwierdzili zgodnie, e gdyby
Phil Hansen si wczy, byliby wrcz
zadowoleni. Wedug nich aden prawnik
nie zajby tak egoistycznego
stanowiska, by owiadczy, e nie
potrzebuje bd nie chce pomocy
najlepszego z dostpnych
profesjonalistw. Lecz Hansen si nie
zgosi.
Co prawda, nie mwili Gary'emu, e
maj pewne opory przed

zatelefonowaniem do Hansena. W kocu

jedyn podstaw bya wersja
Nicole. Mogliby si znale w nader
niezrcznej sytuacji, jeli ona le
zrozumiaa jego obietnic.
i
Jeszcze raz zapytali Gary'ego, czy mog
wezwa Nicole, eby
zeznawaa.
Nie chc jej w to miesza uci
Gary.
Wyczuwali jego sprzeciw. Ona musiaaby
przyzna, e prowokowaa go do granic
wytrzymaoci. Przytoczy par
gorszcych szczegw. On nie chce mie
z tym nic wsplnego. By prawdziwie
wcieky, e Wooton powoa Nicole na

wiadka. Snyderowi i Esplinowi

owiadczy, e nie chce, by wydalili
wiadkw oskarenia z sali rozpraw,
poniewa Nicole, jako wiadek Wootona,
znalazaby si za drzwiami. Adwokaci
Gary'ego stwierdzili, e Wooton na tym
skorzysta. Jego wiadkowie bd sysze,
co inni zeznaj. Cay wywd Wootona
zostanie sprawniej przeprowadzony.
Niewane, powiedzia Gary.
Snyder i Esplin prbowali go przekona.
Mwili, e kiedy wiadkowie nie mog
si nawzajem sysze, s bardziej
nerwowi w momencie skadania zezna.
Nie wiedz, w co wdeptuj. Zbyt wielkie
ma to znaczenie dla obrony, by mona
byo pozwoli sobie na podobne
ustpstwo, tylko dlatego e Nicole ma

by obecna na sali. Gary pokrci gow.

Nicole musi tam by.
Pierwszy dzie upyn na ustalaniu
skadu awy przysigych. Po otwarciu
przewodu drugiego dnia Esplinowi
przypad przykry obowizek zwrcenia
si do sdziego z prob o odesanie
awnikw, gdy jest do
przedyskutowania pewna kwestia
proceduralna. Nastpnie Esplin wyjani
sdziemu Bullockowi, e oskarony,
wbrew udzielonym poradom, nie yczy
sobie wypraszania wiadkw oskarenia
z sali rozpraw. To by fatalny pocztek.
Sdzia prdko traci respekt dla
adwokata, ktry nie potrafi naleycie
przedstawi klientowi, co ley w jego
interesie.

Mec. ESPLIN: Wysoki Sdzie, pan

Gilmore wyjawi mi przyczyn swej
decyzji wynikajc z faktu, i Nicole
Barrett, przyjacika
oskaronego, zostaa umieszczona na
licie wiadkw oskarenia. j
Podsdny yczy sobie, by pozostawi j
w sali sdu. Uwaam, e jest]
to jedyna podstawa jego decyzji.
SD: Czy tak jest w istocie, panie
Gilmore?
Oskarony GILMORE: No tak. Nie
wiedziaem, e ona jest na
licie, to znaczy, dowiedziaem si
dopiero wczoraj czy przedwczoraj
i zdaje mi si, e powoano j po to, by jej
nie wpuci na sal. A ja nie

chc, eby siedziaa cay dzie w

niewygodzie na korytarzu.
SD: Istotnie, moe zosta
zobowizana do pozostania na
korytarzu, lecz z ca pewnoci s tam
krzesa i inne wygody.
Oskarony GILMORE: Ale to moja
decyzja, Wysoki Sdzie, eby
jednak pozostawi j na sali.

SD: Czy to wszystko?

Mec. ESPLIN: Wszystko z naszej
strony, Wysoki Sdzie. '
SD: To jest ta kwestia proceduralna?
Dobrze, prosz wprowadzi
awnikw.

Jak gdyby chcc wyrwna straty, Gary

spdza czas, piorunujc Wootona
wzrokiem.
Zdaniem Esplina, caa ironia losu
polegaa na tym, e o ile si nie myli,
Nicole w ogle nie przyjechaa na
rozpraw. Przez cae przedpoudnie Gary
odwraca gow, rozgldajc si za ni.
Nie pokazaa si. Faktycznie, dotara
dopiero w porze obiadowej i Gary nie
posiada si z radoci na jej widok.
Wooton zacz od przedstawienia
wiadkw awnikom. Kady z nich,
mwi, przekae may wycinek penego
biegu wydarze. wiadkowie opowiedz
o tym, jak oskarony, Gary Gilmore,
szed ulic z szuflad od kasy motelu w
jednej rce i pistoletem w drugiej, jak

porzuci szuflad tam, gdzie koczy si

cig zabudowa, i jak porzuci pistolet.
Opowiedz o tym, jak wkrtce widziano
go w stacji obsugi na rogu Trzeciej
Poudniowej i alei Uniwersyteckiej, gdzie
odebra swoj ciarwk, wtenczas ju
broczc obficie z rany w lewej doni.
wiadkowie powiedz, jak dotarli po
ladach krwi na chodniku
od stacji obsugi do miejsca, gdzie lad
si urywa opodal jednego z krzeww
jaowca chiskiego zasadzonych wzdu
chodnika. Opowiedz, jak znaleli
pistolet samopowtarzalny, kaliber
dwadziecia dwa, ktry wyglda tak,
jakby wypali wrd zaroli, poniewa w
automatycznych partiach broni
znajdoway si fragmenty gazek.

Powiedz, e w pobliu znaleziono usk

pocisku. Zawiadcz, e prowadzcy
ledztwo w biurze motelu, gdzie zosta
zabity pan Bushnell, znaleli jeszcze
jedn usk kalibru dwadziecia dwa.
Biegy zoy wiadectwo, e kula w
gowie ofiary miaa kaliber dwadziecia
dwa i wystrzelona zostaa z broni
posiadajcej ten sam rodzaj znakw w
lufie, co pistolet kalibru dwadziecia dwa
znaleziony w krzaku jaowca.
W miar jak dzie upywa na
prezentacji wiadkw i dowodw
rzeczowych, akt oskarenia przybiera
ksztat bardzo zbieny z zapowiedzi
Wootona; by solidny i skadny. Snyder i
Esplin zdoali jedynie wzbudzi
wtpliwoci dotyczce pomniejszych

szczegw, prbowali te podwaa

wiarygodno wiadectw. Tak wanie
Esplin doprowadzi, by pierwszy
wiadek, krelarz Larry Johnson,
przyzna, e jego plan motelu, wykonany
na zamwienie w tygodniu
poprzedzajcym rozpraw, nie daje
adnego pojcia, jakie roliny ozdobne
bd warzywne rosy w dniu
dwudziestego lipca wok okien motelu".
To by drobny szczeg, lecz
umniejszajcy wag pierwszego dowodu,
przez co awa przysigych nieprdko
ugnie si pod wraeniem samej tylko
liczby dowodw rzeczowych. W kocu
Wooton mia przedstawi ich a
osiemnacie.

Kolejny wiadek, ledczy Fraser,

wykona wiele zdj we wntrzu biura
motelu. Naciskany przez Esplina
przyzna, e firanki mogy zosta
poruszone, zanim wykonano fotografie.
Tak si sprawa toczya. Niewielkie
poprawki i drobne korekty aktu
oskarenia, jaki przedstawia Wooton.
Kiedy na podium stan Glen Overton i
opisa wygld Benny'ego Bushnella,
ktry umiera w kauy wasnej krwi, a
potem zachowanie Debbie Bushnell,
podczas gdy odwozi j do szpitala,
obrona milczaa. Esplin nie mia zamiaru
podsyca wymowy opisywanych scen
podchwytliwymi pytaniami.
Czwarty wiadek, doktor Morrison, by
Zastpc Gwnego Inspektora

Medycznego Stanu Utah i wykona

sekcj zwok Benny'ego
Bushnella. Doktor Morrison zezna, e
brak oparze od prochu na powierzchni
skry Bushnella dowodzi, i narzdzie
zbrodni pozostawao w bezporednim
kontakcie z jego gow.
Esplin podj pewne starania, by
podway wiarygodno wiadka.
Mec. ESPLIN: W czasie kiedy bada
pan zwoki denata, czy zbada
pan rwnie bro bdc domniemanym
narzdziem przestpstwa?
Dr MORRISON: Nie, Wysoki Sdzie.
Mec. ESPLIN: Zakadam rwnie, e
w momencie dokonywania

autopsji nie zna pan typu uytej

amunicji?
Dr MORRISON: Istotnie.
Mec. ESPLIN: A jednak twierdzi pan,
e wszystkie powysze
kwestie maj wpyw na wyniki paskich
ustale?
Dr MORRISON: Mogy wpyn... W
tym konkretnym przypadku
jednak, moim zdaniem, wynik byby ten
sam... Uwaaem, e typ
amunicji lub specyficzny rodzaj broni nie
maj znaczenia ani nie
stwarzaj problemw, jeli chodzi o
ustalenie przyczyn zgonu. Co

prawda, w trakcie dokonywania autopsji

zostaem poinformowany, e
strza oddano z broni rcznej.
Mec. ESPLIN: I zbada j pan?
Dr MORRISON: Czy zbadaem bro?
Nie, Wysoki Sdzie.
Obrona musiaa ryzykowa. Choby
niczego nie wskrali, krzyowy ogie
pyta Esplina mg zdezorientowa
przysigych. Dlatego nawet jeli doktor
Morrison stwierdzi, e nie mia potrzeby
zna typu uytej broni i amunicji,
poniewa w tym przypadku nie
wpynoby to na wynik jego bada,
Esplin zdoby owiadczenie, e doktor
Morrison nie bada narzdzia zbrodni.
By moe, zaniepokoi to ktrego z
awnikw.

Nastpny wszed Martin Ontiveros i

owiadczy, e Gary zostawi ciarwk
w stacji obsugi o dwie przecznice od
motelu i oddali si na p godziny. Po
powrocie Gary mia zakrwawion lew
do.
Ned Lee, policjant z patrolu, znalaz
bro idc po ladach krwi Gilmore'a od
stacji obsugi a do krzakw. Wszelki
pyn zwykle przemieszcza si zgodnie z
kierunkiem, w jakim si poruszamy,
oznajmi. Dziki temu zdoa wwczas
ustali, e Gilmore przemierzy tras od
krzaka, gdzie bya ukryta bro, na
wschd, do stacji benzynowej Fulmera. I
znw obrona niewiele moga zdziaa.
ledczy William Brown otrzyma od
patrolowego Lee usk wraz z pistoletem

i ich fotografi wykonan w momencie

dokonania znaleziska. Wooton
przedstawi zdjcie jako dowd rzeczowy
numer trzy.
Mec. ESPLIN: Czy to pan
fotografowa? Funkcjonariusz BROWN:
Nie, Wysoki Sdzie. Mec. ESPLIN:
Czy wie pan, kto robi to zdjcie?
Funkcjonariusz BROWN: Nie, nie
wiem.
Mec. ESPLIN: Sprzeciw, Wysoki
Sdzie. Niewaciwe podstawy. Prok.
WOOTON: Ale okreliem
podstawy... Wysoki Sdzie, nie mam
obowizku ustala, kiedy czy te w jakich
okolicznociach zrobiono zdjcie. Musz
tylko ustali, e wiadek oglda krzak i
widzia to zdjcie, co na jedno wychodzi.

A jednak obrona zapisaa sobie may

plus. Jeszcze jeden dowd rzeczowy nie
cakiem czysty. Nigdy nie wiadomo, czy
kilka takich plusw nie zoy si na
kocowy efekt.
Mec. ESPLIN: Posypa pan bro
proszkiem, aby zdj odciski palcw,
zgadza si?
Funkcjonariusz BROWN: Tak, Wysoki
Sdzie. Mec. ESPLIN: Czy znalaz pan
jakie odciski? Funkcjonariusz BROWN:
Znalazem jeden. Mec. ESPLIN: Czy
przekaza to pan do laboratorium FBI?
Funkcjonariusz BROWN: Owszem,
tak. Mec. ESPLIN: Jaki by wynik?
Funkcjonariusz BROWN:
Potrzebowali lepszego materiau
porwnawczego.

Mec. ESPLIN: Innymi sowy, nie

potrafili dokona identyfikacji?
Funkcjonariusz BROWN: Tak jest.
Mec. ESPLIN: Nie mam wicej pyta.
Kiedy miejsce zaj Gerald Nielsen,
Wooton nie zapyta go o tamto zeznanie.
Nielsen powiadczy tylko, e Gilmore w
chwili aresztowania mia wie ran
postrzaow lewej doni.
Gerald F. Wilkes, agent specjalny FBI,
by ekspertem od balistyki. Prok.
WOOTON: Prosz przedstawi
przysigym swoje wnioski.
Ob. WILKES: Na podstawie bada
obu pociskw jestem w stanie stwierdzi,
e obydwa zostay wystrzelone tylko z tej
broni i z adnej innej.

Esplin musia si uciec do zadawania

pyta, ktre mogy przynie
powtrzenie szkodliwych odpowiedzi.
Mec. ESPLIN: Czy na kadym z
dowodw rzeczowych musi znale si
pewna liczba charakterystycznych
znakw, aby mg pan z ca pewnoci
stwierdzi, e pociski zostay wystrzelone
z tej samej broni?
Ob. WILKES: Nie, Wysoki Sdzie,
przy identyfikacji nie obowizuje adna
minimalna liczba znakw widocznych
pod mikroskopem. Mec. ESPLIN: Czy
potrafi pan choby w przyblieniu
okreli, ile znakw, podobiestw,
wsplnych cech wyrni pan przy
porwnywaniu dowodu rzeczowego

numer dwanacie i pocisku, jaki

wystrzeli pan w laboratorium?
Ob. WILKES: Cechy podobiestwa
wystpoway w obrbie caej zewntrznej
powierzchni uski. Dao si tam
zaobserwowa tyle mikroskopijnych
znakw, e wniosek nie powodowa u
mnie najmniejszych wtpliwoci.
Peter Arroyo zeznawa o tym, jak widzia
Gary'ego w pomieszczeniu biura motelu.
Prok. WOOTON: W jakiej odlegoci
od niego znajdowa si pan w tym
momencie?
Ob. ARROYO: Gdzie okoo trzech
metrw. Prok. WOOTON: Czy
mczyzna przebywa wewntrz
pomieszczenia recepcji? Ob. ARROYO:
Tak.

Prok. WOOTON: A pan znajdowa si

na zewntrz, na podjedzie? Ob.
ARROYO: Tak.
Prok. WOOTON: Czy zauway pan
jakie przedmioty w posiadaniu tego
czowieka? Ob. ARROYO: Tak.
Prok. WOOTON: Prosz powiedzie,
co pan widzia. Ob. ARROYO: W
prawej rce mia pistolet z dug luf. W
lewej mia szuflad od kasy. Prok.
WOOTON: Czy umiaby pan opisa
ten pistolet?
Ob. ARROYO: Tak.
Prok. WOOTON: Prosz powiedzie,
w jaki sposb dokona pan
obserwacji.

Ob. ARROYO: On zatrzyma si na

nasz widok. Popatrzyem na
niego wprost, potem na bro i
przeniosem wzrok na jego twarz, eby
zobaczy, co zrobi z tym pistoletem.
Mylaem, e pracuje w recepcji
i bawi si broni. Zaniepokoiem si.
Dlatego spojrzaem mu w oczy.
A on przystan i popatrzy na mnie. Po
kilku sekundach odwrci si
i wszed z powrotem za kontuar.
Prok. WOOTON: Co pan wtedy zrobi?
Ob. ARROYO: Dalej szlimy do
samochodu.
Prok. WOOTON: Panie Arroyo, czy na
sali sdowej znajduje si

osobnik, ktrego widzia pan wwczas z

broni i szuflad od kasy?
Ob. ARROYO: Prok. WOOTON:
przysigych? Ob. ARROYO:
-(Wskazuje.) Prok. WOOTON: Ob.
ARROYO: -Prok. WOOTON: Tak.
- Czy mgby pan go wskaza sdowi i
awie Mczyzna w rudej kurtce i
zielonej koszuli.
- Siedzcy naprzeciwko mnie przy stole
obrony? Tak.
- Wysoki Sdzie, zwracam si o
zaprotokoowanie identyfikacji
oskaronego przez wiadka. SD:
Prosz zaprotokoowa. Prok.

WOOTON: wiadek do dyspozycji

obrony.
Mec. ESPLIN: Prosz pana, czy
mgby pan opisa osob, ktr
widzia pan tamtego wieczoru w biurze
motelu?
Ob. ARROYO: Tak, on wydawa si
nieco wyszy ode mnie...
Jakie jeszcze cechy pan zauway? Mia
brdk a la Van Dyck i dugie wosy.
Czy pamita pan inne znaki szczeglne?
Jego oczy
Co pan pamita, jeli chodzi o oczy?
Kiedy popatrzyem mu w oczy... to raczej
trudno opisa. Nigdy ich nie zapomn.

Mec. ESPLIN: Czy dostrzeg pan kolor

jego oczu? Ob. ARROYO: Nie. Tylko
ich wyraz.
Nietrudno byo poj, co Arroyo mia na
myli. Gilmore przez cay czas trwania
zezna piorunowa Wootona wzrokiem.
Mec. ESPLIN: Ob. ARROYO: -Mec.
ESPLIN: Ob. ARROYO: -Mec.
ESPLIN: Ob. ARROYO:
Zeznania Arroyo zakoczyy prezentacj
aktu oskarenia i prokurator
podzikowa za udzielenie gosu. Esplin
wsta i owiadczy, e obrona rwnie
dzikuje za udzielony gos.
SD: Czy obrona nie zamierza
przedstawi adnych dowodw? Mec.
ESPLIN: Nie, Wysoki Sdzie.

SD: Doskonale. Strony si

wypowiedziay, nam pozostaje tylko
dopenienie obowizku poinstruowania
awnikw... Jestem gotw to uczyni,
lecz powicajc temu kolejne p
godziny, zakoczymy dopiero pnym
wieczorem. O ile mi wiadomo, dzi
wieczr odbywa si inna wielka debata.
Sdzia nawizywa do drugiej z kolei
debaty telewizyjnej pomidzy Jerrym
Fordem i Jimmym Carterem.
SD: Z korzyci dla wszystkich
zebranych udziel instrukcji rano
zamiast wieczorem i jutro zakoczymy
rozpraw.
16 padziernika
Przed chwil wrciem z sdu.

O rany!
Mwiem ci, e niewiele si spodziewam
po Snyderze i Esplinie, ale nie byem
przygotowany na to, e oni nie
przedstawi w ogle adnej obrony.
e zaskoczyo mnie, kiedy Esplin
podzikowa za udzielenie gosu to
cholernie mao powiedziane.
W ogle mi nie mwili, e chc co
takiego wykrci nie przedstawia
adnej obrony.
Nie wierzyem uszom!
Nastawiem si na jak obron
niewane, jak sab.
Mylaem, e przynajmniej sprbuj
uzyska wyrok za drugi stopie.

Teraz to murowane, e ska mnie za

pierwszy a Esplin i Snyder wiedzieli o
tym, kiedy dzikowali za gos.
Nie mwili mi, e wytn taki zasrany
numer.
Byli peni poczucia winy i kajali si jak
skurwysyn, kiedy po rozprawie mwiem
im, co myl.
Nawet nie sprbowali.
Chodzi im wycznie o przygotowanie
gruntu do apelacji i nawet tego nie
osignli.
Tak to jest z obrocami z urzdu.
Zaraz po odroczeniu posiedzenia przez
sd odbyli konferencj i Gary wyrazi
swoje niezadowolenie.

 Mylaem, e wezwiecie psychiatr

albo co.
Znw mu tumaczyli. Wezw lekarza
jutro, na rozpraw mitygacyjn. Nie ma
sensu tego robi w postpowaniu
waciwym. aden lekarz nie stwierdzi u
niego niepoczytalnoci w sensie
uznanym przez prawo, dlatego przysigli
mieliby uatwione zadanie, wydajc
wyrok skazujcy. A tak paru awnikw
moe mie wasne domniemania na
temat jego zdrowia psychicznego.
Nie moglicie wezwa kogokolwiek
bd? spyta. eby chocia si tylko
pokaza?
Wyoyli swoj strategi. Jego sytuacja
moe nie by taka za, na jak wyglda,
stwierdzili. Po pierwsze oskarenie nie

zbadao krwi Gary'ego w celu

porwnania z krwi znaczc lad.
Gdyby okazao si, e krew na chodniku
bya grupy zero, jak krew Gary'ego,
straciliby kolejny punkt. Po drugie,
mwi Craig Snyder, nie znaleziono
odciskw palcw na pistolecie. Dziki
temu nie da si woy mu tej broni do
rki bez cienia wtpliwoci. Po trzecie
oskarenie nie dopilnowao, by pienidze
z rabunku wczy do materiau
dowodowego. Mieli te pienidze, ale nie
zrobili z nich dowodu rzeczowego. Po
czwarte Wooton nie mia
wykorzysta zezna Gary'ego zoonych
Geraldowi Nielsenowi. awa
przysigych, mwi Craig, a jego oczy za
szkami przybray wyraz powagi, musi
si przemc, by uzna jego win.

Nieatwo skaza czowieka na mier,

dawali w domyle do zrozumienia. Kto
wie, jak to moe zakci spokojny sen.
Przysigli naprawd musz stan na
wysokoci zadania. W zwizku z tym,
jeli rozprawa przebiegnie w zgodzie z
dobrym obyczajem, w spokoju, sama
atmosfera moe awnikw powstrzyma.
Ciko skaza czowieka na mier, gdy
do gosu nie dochodz gwatowne
emocje.
Na to Gary owiadczy, e chce zoy
sdziemu owiadczenie. Chce zeznawa.
To byo wbrew ich sugestiom. Tak jak
jest, mwi Craig Snyder, mona mie
dziewidziesit dziewi procent
pewnoci, e zostanie skazany. A jeli

bdzie zeznawa ska go na sto

procent.
Gary si nachmurzy.
Bo ja to zrobiem powiedzia.
Upiera si, e zoy owiadczenie.
W tym cay sk.
Prbowali wyobrazi sobie, co nastpi,
jeli wznowi postpowanie dowodowe.
Mtlik. Jeszcze raz rozwaali, czy nie
wezwa Nicole, lecz tyle czasu yli w
przewiadczeniu, i nie naley jej
powoywa, e pomys wprowadzenia
Nicole na podium dla wiadkw
wywraca wszystko do gry nogami.
Zreszt mogo si to odbi rykoszetem.
Jeli wyszoby na jaw, e Gary mia bro

w samochodzie, ktrym wiz dzieci...

Nie, Nicole to zbyt due ryzyko.
* Decyzja nie zapada. Kady z trjki
mczyzn spa, jak tylko umia.
ROZDZIA 28
Obrona
Nicole miaa wany powd, by nie zjawi
si w sdzie tego ranka. Dzie wczeniej
Gary potraktowa j tak, e jeszcze nie
dosza do siebie.
Mylaa, e pierwszego dnia odbdzie si
cay proces, a tu dzie upyn na
wybieraniu skadu awy przysigych.
Nie powoywano adnych wiadkw.
Duyo si to wszystko straszliwie i
nawet nie miaa okazji porozmawia z
Garym a do drugiej przerwy, kiedy

pozwolono jej usi przy barierce. Ni

std, ni zowd on wycign spraw listu
wysanego przed tygodniem, w ktrym
pisaa, e prdzej umrze ni odda si
innemu mczynie. Teraz znienacka on
si do tego przyczepi.
Mwisz o mierci, ale to puste sowa,
maleka powiedzia i spojrza na ni,
jakby dajc do zrozumienia, e po tamtej
stronie potka te nie jest bezpieczna.
Na to odrzeka, e jak on chce, to moe j
zabi tu, na rodku sali. Waciwie to
powstrzymujc zy powiedziaa, e sama
jego zdolno do mylenia w ten sposb
rani j miertelnie. Odpar z
prawdziwym sarkazmem:

 I jak niby miabym ci tu zabi? Z

rkami w kajdankach i nogami w
acuchach?
Gupio jej si zrobio. Pniej Gary do
niej mruga. Jakby dla niego to byo bez
znaczenia. Jak gdyby min mu atak i
odesza zo.
A jednak nie spaa ca noc. Rano
zostawia dzieci ssiadce i zdrzemna
si troch, potem wstaa, czujc si
kiepsko i koowato.
Kiedy dotara do sdu, Gary, rzecz jasna,
strasznie si ucieszy na jej widok.
Kompletnie zapomnia o poprzednim
dniu. Nicole usiada i siedziaa tam jak w
transie. Nie miaa pojcia, o co chodzi.
Pod koniec dnia czua si bardziej

oddalona do Gary'ego ni podczas

najgorszych momentw w Spanish Fork.
Tego wieczoru wpada do niej Sue i
owiadczya, e ma zamiar zabra gdzie
Nicole i j spi. Podnie dziewczyn na
duchu.
Nicole uwiadomia sobie, e naprawd
ma ch si wyzwoli, ma ochot
potaczy. Sam pomys moe nie by taki
znw rewelacyjny, ale Sue czekaa.
Nicole daa si wycign.
Wpady na chwil do Srebrnego Dolara,
potem wyldoway we Fred's Lounge.
Nicole podobao si panujce tam
napicie. Krcio si peno
motocyklistw, z kilkoma zataczya i
okazali si fajni. A jak elegancko
pogrywali w bilard.

Jeden facet, prawdziwy rwniacha,

powiedzia jej, e jest byym prezesem
klubu motocyklowego w Salt Lak.
Umia zagada. By przystojny i
kapitalnie si z nim taczyo. Lecz ona
wci wracaa do swego stolika, gdzie
sczya wdk z sokiem grejpfrutowym.
Pniej Sue znikna i Nicole zostaa sam
na sam z wasnymi sprawami. Wtedy
wanie byy prezes zacz mwi o tym,
e mona by pojecha do Salt Lak.
Nicole pomylaa, e waciwie ma
ochot zobaczy cay ten klub. Od lat
syszaa opowieci o klubie
motocyklowym z Salt Lak City. Jest
okazja troch si rozerwa i pozna
nowych ludzi.

Prbowaa uwiadomi sobie, czym si

to moe skoczy. Bya ju druga w nocy.
Zanim dojad do Salt Lak, minie prawie
godzina, potem jeszcze troch pobaluj.
Dosza do wniosku, e wkrtce zawita
dzie, wic nic jej nie grozi.
I rzeczywicie, gdy ju dotarli do Salt
Lak, usiada sobie i suchaa rnych
ludzi, troch pogadaa, zapalia, napia
si piwa po prostu
zaprawiaa si spokojnie i przyjemnie.
Poczua senno, siedzc tak na kanapie,
na starej, dziurawej, sfatygowanej
kanapie. Ten klub by w porzdku, dobre
miejsce, eby si wczuwa w wibracje;
taki jakby bar na rodku pokoju, zreszt
obok stao te par motocykli. Wytarty
dywan mia plamy od benzyny i oleju.

Par razy po prostu zamkna oczy i

chyba przysna. Gdzie koo pitej rano
powiedziaa wreszcie:
Chc si troch przespa.
Byy prezes namwi j, eby zesza na
d, i raczej nie widziaa w tym powodu
do obaw. By tam taki duy pokj
wyoony materacami, gdzie ludzie
podsypiali na waleta. Moe i niektrzy
si pieprzyli. Za ciemno, eby co
zobaczy. Troch oprzytomniaa i zacza
si zastanawia, jak ma, u diaba,
wydosta si z Salt Lak o wasnych
siach. Wtedy ten facet pooy si na
tym samym materacu i w aden sposb
nie moga go przekona, e brak jej
ochoty. Nic nie docierao. W kko pyta,
dlaczego ona jest ubrana, a on nie.

Prbowaa si od tego wykrci, idc na

kompromis, ale on wypali za duo
trawy. Nie mg si spuci. Musiaa mu
w kocu pozwoli. Zupenie przerna
swj zamiar dochowania Gary'emu
wiernoci w yciu i w mierci.
Obudzia si z takim kacem moralnym
jak nigdy. W strachu nie o to, e Gary si
dowie, po prostu w strachu, i kropka.
Mieszkaa w tym potwornym wiecie
swego wntrza, gdzie wszystko ocieka
gwnem. Chtnie by si rozpakaa, ale
zdoaaby z siebie wydoby tylko jaki
okropny skowyt.
To by dugi poranek. Musiaa obudzi
byego prezesa klubu, eby j odwiz do
sdu, i dotara tam, jak ju si zaczo.
Podczas jazdy z Salt Lak do Provo, na

tylnym siedzeniu jego motocykla,

wiedziaa, e nigdy Gary'emu nie
skamie, jeli j o to spyta, ale sama nie
chciaa mu o tym mwi. Trzsa si na
myl, e on moe zapyta.
Na motorze, tu za plecami obcego
faceta, postanowia, e nigdy si ju z
nikim nie przepi do koca ycia.
Nigdy wicej nie wpakuje si w co, co j
wewntrz tak fatalnie nastraja. Lada
dzie podczas widzenia Gary moe
spojrze jej w oczy i spyta, czy z kim
bya. Nie miaa pojcia, czy da rad
wyjawi mu prawd. Wolaa nie myle o
spustoszeniu, jakie to w nim wywoa
zreszt w niej take jeli mu skamie,
zapierajc si w ywe oczy. Gryza si
tym na zapas.

Mec. ESPLIN: Wysoki Sdzie,

prosimy o oprnienie sali. Mamy do
omwienia pewn delikatn kwesti.
SD: Panie Gilmore, czy yczy pan
sobie, by oprniono sal? Oskarony
GILMORE: Tak.
SD: Tak zrobimy. Poprosz
wszystkich o opuszczenie sali, z
wyjtkiem pracownikw sdu i
stranikw. (W nastpstwie czego sala
zostaa oprniona o godz. 9.00 rano.)
Mec. ESPLIN: Wysoki Sdzie. W dniu
wczorajszym obrona nie skorzystaa z
prawa gosu. Bylimy wwczas zdania
tak zreszt doradzalimy by pan
Gilmore nie zeznawa jako wiadek na
wasnej rozprawie i skorzysta tym
samym z prawa do milczenia w trakcie

caego procesu... Po przedyskutowaniu z

nim owej kwestii wczoraj wieczorem,
kiedy to dowiedzielimy si o jego
yczeniu przyjcia roli wiadka,
ponownie obaj przedstawilimy nasze
przemylane opinie, e nie powinien on
stawa na podium dla wiadkw i
uatwia zadania oskarycielowi
publicznemu. Lecz znw zapewnilimy
go, e decyzje podejmuje sam i ma
prawo zeznawa wbrew naszym
poradom. Doradzilimy mu, by przez
noc przemyla swoj decyzj.
Spotkalimy si ponownie dzi rano...
SD: Panie Gilmore, czy podtrzymuje
pan swoj decyzj wystpienia w roli
wiadka?

Oskarony GILMORE: Nie

powiedziabym, e si do tego pal, tylko
po prostu nie byem przygotowany na to,
e moi doradcy nie skorzystaj z prawa
gosu, tak jak zrobili wczoraj. To znaczy,
ta rozprawa ma zadecydowa o moim
yciu, i cay czas spodziewaem si
przedstawienia jakiej obrony. A kiedy
oni wczoraj z tego zrezygnowali ludzie,
dla mnie to byo jednoznaczne z
przyznaniem si do winy morderstwa
pierwszego stopnia, bo ja nie widz
moliwoci, eby przysigli w tej sytuacji
wydali inny wyrok. I po co caa
rozprawa? To znaczy ja... SD: Jakie
dowody chciaby pan przedstawi?
Oskarony GILMORE: Wyglda na to,
e nie mam adnych, tak twierdz moi

adwokaci. SD: To ma pan jakie czy

nie?
Oskarony GILMORE: O Boe, nie
wiem... Mam pewne odczucia i
przekonania, ale ci lekarze, zdaje si, ich
nie podzielaj. SD: Panie Gilmore...
Oskarony GILMORE: Prosz da mi
skoczy. SD: Tak. Tak. Niech pan
mwi.
Oskarony GILMORE: Ja czuj, e
mona mnie broni, uznajc
niepoczytalno, w kadym razie s
pewne podstawy. Tylko najwyraniej
lekarze si z tym nie zgadzaj. Ale
rozmawiaem z tymi lekarzami w nie
sprzyjajcych warunkach. W obecnoci
innych winiw. To wszystko odbyo si
nie tak, jak trzeba. Naprawd

niesprawiedliwie mnie potraktowano. I

to rozwalio ca moj obron. Ja nie
chc si przyzna do morderstwa
pierwszego stopnia i przyj wyroku za
morderstwo pierwszego stopnia. Zajmie
to im mniej ni p godziny, eby si
przekona, spojrze z mojego punktu
widzenia. O to mi wanie chodzi. Ja to
czuj. To znaczy, przez cay czas
oczekiwaem przedstawienia
jakiejkolwiek obrony, niewane, jak
sabej. I myl, e chyba najlepsze, co
mog zrobi, to przemwi do nich
osobicie. Mgbym zabra gos podczas
rozprawy mitygacyjnej, ale wtedy ju
zapadnie orzeczenie mojej winy. Ja bym
chcia, eby oni przynajmniej wzili pod
uwag to, co mam do powiedzenia,
zanim udadz si na narad. SD:

Moe pan zeznawa, jeli panu zaley.

Ale w takim razie musi pan w peni
zdawa sobie spraw z konsekwencji
swojego kroku. Oskarony GILMORE:
Ale, ludzie, mnie nie chodzi o to, eby
koniecznie zeznawa. Chciaem po
prostu przedstawi jak obron. Cay
czas oczekiwaem, e to nastpi. SD:
Czy chce pan zaj miejsce wiadka i
zeznawa? Oskarony GILMORE:
Chc si broni. Nie chc siedzie cicho i
zosta...
SD: Moje pytanie brzmi: Czy chce
pan, eby sd wznowi postpowanie
dowodowe... Oskarony GILMORE:
Wanie. SD: ... i zaprzysig pana
jako wiadka? Oskarony GILMORE:

Tak. Tak. Wanie. Skoro pytanie musi

by zadane w ten sposb niech bdzie.
SD: Teraz chciabym, eby pan w
peni poj, e w roli wiadka zostanie
pan przesuchany przez prokuratora
stanowego. Czy pan rozumie?
Oskarony GILMORE: Tak.
SD: I bdzie pan musia udzieli
odpowiedzi na kade z jego pyta.
Oskarony GILMORE: Tak.
SD: I zarwno pytania, jak i paskie
odpowiedzi mog pana obciy. Czy
pan rozumie?
Oskarony GILMORE: Rozumiem. W
ogle rozumiem, co sd ma mi do
powiedzenia. Rozumiem wszystko, co
usyszaem dotychczas. Mec. SNYDER:

 Wysoki Sdzie, czy mgbym zoy

jeszcze jedno owiadczenie? SD:
Sucham.
Mec. SNYDER: Chciabym, eby pan
Gilmore do koca poj, e mecenas
Esplin i ja kontaktowalimy si z
doktorem Howellem, doktorem Cristem,
doktorem Lebegue'em i doktorem
Woodsem, e szczegowo
przedyskutowalimy z nimi ich badania i
wnioski oraz przejrzelimy wszystkie
dokumenty znajdujce si w posiadaniu
Szpitala Stanu Utah, czyli teczk
gruboci sporej cegy. Najlepsze, co
lekarze mog w tej sprawie zrobi, to
zawiadczy, e oskarony cierpi na
zaburzenia psychiczne znane pod nazw
zachowa psychopatycznych lub

antyspoecznych. Omwilimy to z
oskaronym. Wykazalimy mu, e
naszym zdaniem, oraz wedug litery
prawa, nie moe to stanowi podstaw do
obrony przez uznanie niepoczytalnoci.
Poinformowalimy oskaronego, e nie
mamy wiadkw, ktrych mona by
powoa jako biegych: lekarzy,
psychiatrw, psychologw, ktrzy pod
tym wzgldem mogliby oskaronemu
pomc. Za bez tego rodzaju orzeczenia
biegych sd nie zwrci si do
przysigych o branie pod uwag
niepoczytalnoci oskaronego przy
wydawaniu wyroku. Chciabym, eby to
zostao wyranie zaprotokoowane, i
chciabym rwnie poleci te sprawy
uwadze pana Gilmore'a. Oskarony
GILMORE: Wycofuj moj prob.

Prosz kontynuowa, tak jak miao by.

SD: Co pan...?
Oskarony GILMORE: Wycofuj
wniosek o wznowienie postpowania.
SD: Wycofuje pan? Oskarony
GILMORE: Tak.
SD: Dobrze. Prosz wprowadzi
awnikw. Tak, inni te mog wej.
Byli zupenie zdezorientowani. Obrocy,
oskaryciel, sdzia, niewykluczone, e
sam podsdny rwnie. Jak gdyby w
trakcie sporu nasza
go rezygnacja, przygnbienie, i nagle
zobaczy ca spraw w takim wietle, w
jakim Snyder i Esplin widzieli j ju
przed kilkoma tygodniami.

Tego ranka, kiedy Gary skada

owiadczenie, Noall Wooton nie mg si
poapa, o co chodzi.
Lubi podchodzi do sprawy tak, jak
gdyby mia wystpi w roli obrocy.
Czasem w ten sposb odgadywa, co
tamci szykuj. Do obrony w obecnej
sytuacji szuka lepszego motywu dla
Gilmore'a ni rabunek podczas pobytu w
motelu City Center. Na przykad,
zamy, e on poszed wynaj pokj
albo rozwiza jaki konflikt. Moe
kiedy Bushnell nie chcia wynaj
pokoju Gilmore'owi, bo ten by w stanie
nietrzewym. W takim przypadku, jeli
Gilmore przyszed nie majc zamiaru
dokonania rabunku, mg postrzeli
Bushnella bez premedytacji. Kradzie

bya pomysem na gorco. Wtedy to jest

morderstwo drugiego stopnia. Wooton
spodziewa si takiej obrony jako
zupenie naturalnej. W" gruncie rzeczy
nie wiedzia, jak mgby to podway,
jeli Gary stanie i opowie
przekonywajc historyjk.
Dopiero pniej Wooton si dowiedzia,
e Gary nie chce wsppracowa ze
swoimi adwokatami. Lecz w trakcie
rozprawy zachodzi w gow, dlaczego
obrona podzikowaa za gos, i doszed
do wniosku, e powodem, dla ktrego
oni zrezygnowali z owiadczenia
Gilmore'a, musiaa by jego osobowo.
On ma na pewno wybuchowy charakter.
Dlatego rano, kiedy Gary oznajmi, e
chce zeznawa, Wooton pomyla:

Dobrze, mnie to nie przeszkadza. Bdzie

mia sposobno dry Gilmore'a
pytaniami, dlaczego kaza swojej ofierze
si pooy i nastpnie strzeli.
By moe Gary dostrzeg bysk w jego
oku, moe wyczu jego pewno. Wooton
dwukrotnie nie mg wyj ze
zdumienia, kiedy Gary zmienia zdanie
co pi minut. Zupenie jak taki
zwariowany kucyk, co uderza w galop ni
z tego, ni z owego. A potem stanie i stoi.
Wooton stara si zwile podsumowa
swoje wystpienie. Przypomnia, co jego
wiadkowie ustalili poprzedniego dnia,
przedstawi acuch dowodw i
podkreli wiadectwo doktora
Morrisona.

 Zdaniem wiadka mwi Wooton

Benny Bushnell zmar z powodu
pojedynczej rany od postrzau w gow.
Lecz wiadek powiedzia rwnie o
czym znacznie waniejszym. Mwi, e
bro bya przytknita bezporednio do
czaszki Benny'ego w momencie
pocigania za spust. Co wiadczy o tym,
e nie by to przypadkowy strza oddany
z drugiego koca pokoju, nie by to strza
oddany na postrach czy dla ostrzeenia,
by to strza w celu zadania mierci, i to
natychmiastowej. To tyle nabra
powietrza. Naley gboko przemyle
t spraw powiedzia na zakoczenie
i osdzi j sprawiedliwie. Jednak
kiedy mwi osdzi sprawiedliwie", nie
mam na myli wycznie osdu
sprawiedliwego z punktu widzenia

Gary'ego Gilmore'a, cho rwnie to si

liczy. Niech przysigli sdz
sprawiedliwie z punktu widzenia wdowy
po Bennym Bushnellu i dziecka, ktre
ma si narodzi.
Prokurator stanowy zakoczy
oskarenie.
Mik Esplin rozpocz od pochlebstw
pod adresem awnikw. Nastpnie zabra
si do poszukiwania sabych punktw w
materiale dowodowym zebranym przez
Noalla Wootona.
Mec. ESPLIN: Prosz wzi pod
uwag pn por. Cakiem rozsdne
wydaje si przypuszczenie, e przede
wszystkim to kierownika motelu nie byo
w recepcji. Nie mona wykluczy, e
przebywa on w mieszkaniu na zapleczu i

podczas gdy jaka osoba w

pomieszczeniu biura bya w trakcie
wyjmowania pienidzy z szuflady by
moe, wtedy wanie wszed kierownik i
zosta zastrzelony. Wwczas to nie jest
napad rabunkowy, tylko kradzie.
Dlatego twierdz, e w tej kwestii istniej
pewne uzasadnione wtpliwoci.
Oskaryciel stanowy nie dowid, e byo
inaczej. Oskarenie ma wiadkw na t
okoliczno, ktrych mogoby powoa...
Odwoywa si tu do Debbie Bushnell.
...lecz tego nie uczynio. Nastpnie
oskaryciel wspomnia o brakujcych w
kasie stu dwudziestu piciu dolarach,
stwierdzi take, i oskaronego
zaaresztowano pod zarzutem kradziey
jeszcze tego samego wieczoru. Ze

wspomnianych pienidzy nie zosta

zaprezentowany ani jeden cent. Nie
podano, czy oskarony zosta
przeszukany. Obcia si go zarzutem
przywaszczenia pienidzy. I gdzie one
s? Nastpna sprawa: bro. Ktokolwiek
schowa j w zarolach, kiedy j chowa
przypadkiem wystrzelia. Czy nie
przywodzi to na myl wniosku, e bro
moe wypali przypadkowo?
Premedytacj przy zabjstwie trzeba
udowodni. A powysza kwestia nie
zostaa naleycie wyjaniona. Nie ma
takiej osoby, ktra widziaa przebieg
zajcia. Pan Arroyo mg zezna jedynie,
e widzia w pomieszczeniu biura osob,
ktr zidentyfikowa jako oskaronego
trzymajcego bro podobn do tej
stanowicej dowd rzeczowy. wiadek

nie moe przysic, i jest to ta sama

bro. Owiadczy jedynie, e pamita
twarz oskaronego oraz bro w jego
rku.
Niewiele wynika z zezna Martina
Ontiverosa. w wiadek twierdzi, e
Gary Gilmore przyjecha na stacj, eby
naprawi swoj ciarwk. Przecie to
absurdalne. Sdz, e jeli intencj pana
Gilmore'a byo dokonanie napadu w
motelu City Center, nie zostawiaby on
ciarwki w stacji obsugi, gdzie atwo
mg zosta zatrzymany na miejscu czy
te koo miejsca zbrodni.
Esplin da si ponie emocjom. Jego
kocowy wywd, ku jego wasnemu
zaskoczeniu, sta si najbardziej
emocjonaln wypowiedzi, jak dotd

wygosi. W paru miejscach zaama mu

si gos. Pniej ludzie pytali go w
przerwie:
Jak udao ci si da taki popis?
Nie udawaem powtarza Esplin.
Odczu przypyw nadziei na widok ez w
oczach niektrych awnikw.
Kiedy sd uda si na narad, niech
kady z przysigych przemyli swoje
zastrzeenia, i jeli przewa
wtpliwoci, wnosz, by wwczas: - 1)
uzna oskaronego winnym
przestpstwa kryminalnego lejszego
kalibru, czyli morderstwa drugiego
stopnia, lub 2) oskaronego uniewinni.
Dzikuj.
Prok. WOOTON: Nie bdziemy
domaga si rewizji wyroku. (Po czym

awa przysigych udaa si na narad o

godz. 10.13 rano, 7 padziernika 1976 r.)
Po wyjciu awnikw Esplin ponownie
wsta.
Mec. ESPLIN: Wysoki Sdzie, jest
pewna kwestia: chcielibymy
zaprotestowa przeciwko uwadze, ktr
prokurator wygosi w konkluzji
wywodu, mwic o oddaniu
sprawiedliwoci Benny'emu
Bush-nellowi, wdowie po nim i tak dalej,
jako nawoujcej przysigych do
stronniczoci, i std wnosimy o
uniewanienie rozprawy na podstawie
powyszej argumentacji.
SD: Oddalam wniosek o
uniewanienie rozprawy. Sucham, czy
co jeszcze? Dobrze. W takim razie

ogaszam przerw do chwili wezwania na

ogoszenie werdyktu awy przysigych.
Przysigli udali si na narad o dziesitej
trzynacie przed poudniem. Godzin i
dwadziecia minut pniej ogosili
werdykt: winien morderstwa pierwszego
stopnia. Poniewa zbliaa si pora
obiadowa, sdzia Bullock zawiesi
czynnoci do godziny trzynastej
trzydzieci. Rozpoczynaa si wtedy
rozprawa mitygacyjna, ktra miaa
zadecydowa, czy Gary dostanie wyrok
doywocia, czy kar mierci.
ROZDZIA 29
Wyrok
Sala rozpraw bya dotd w poowie
pusta, lecz w czasie przerwy obiadowej
przez kawiarni chyba rozesza si wie,

bo na rozpraw mitygacyjn przybyy

tumy. Legalny proces zdecydowa mia
o ludzkim yciu popoudnie napawao
bojani.
Jak wyjani sdzia Bullock, celem
rozprawy mitygacyjnej jest ustalenie, czy
oskarony, uznany ju za winnego,
otrzyma kar mierci, czy doywotniego
wizienia. W zwizku z tym dopuszcza
si zeznania oparte na osobistych
odczuciach wiadkw, ktre sd wemie
pod uwag.
Poniewa osobiste opinie mogy
zaszkodzi Gary'emu, Craig Snyder
(ktry zajmowa si rozpraw
mitygacyjn, gdy Mike'owi Esplinowi
przypada rozprawa gwna) stara si,
jak mg, by przygotowa grunt do

apelacji. Snyder czsto wnosi sprzeciw,

sdzia Bullock za odrzuca go z tak
sam czstotliwoci. Niechby chocia
jedna decyzja sdziego uznana zostaa za
bdn w sdzie wyszej instancji i ju
Gary nie mgby by stracony. Dlatego
Craig Snyder w takim samym stopniu
liczy na moliwo apelacji, jak na
ewentualno uniknicia kary mierci
ju teraz.
Z tego te powodu zgasza nieustajcy
sprzeciw wobec wiadectwa Duane'a
Frasera, ktry wykona wanie podczas
przerwy telefon zamiejscowy do
Zastpcy Dyrektora Wizienia Stanu
Oregon. Duane
Fraser zeznawa, i telefonicznie
dowiedzia si o tym, jak Gilmore

napad z motkiem na pewnego

czowieka" oraz kiedy indziej
zaatakowa dentyst" i dlatego zosta
przeniesiony z Wizienia Stanu Oregon
do Zakadu Karnego Marion w Illinois".
Snyder zgasza nieustajcy sprzeciw,
poniewa wszystko to byo nieprecyzyjne
i nierzetelne.
Albert Swenson, profesor chemii na
Uniwersytecie imienia Brig-hama
Younga zezna, i prbka krwi Gary'ego
Gilmore'a, uzyskana po zaaresztowaniu,
wykazaa poniej siedmiu dziesitych
promila alkoholu. Niezbyt wysoki
poziom. Gilmore zdawa sobie w peni
spraw ze swych czynw. Jednak,
poniewa prbk pobrano w pi godzin
po dokonaniu zbrodni, profesor

Swenson mwi Wootonowi, e w

momencie oddawania strzaw poziom
alkoholu mg wynosi jeden i trzy
dziesite promila. W tym stanie,
zeznawa profesor, oskarony wci
zdawa sobie spraw z wasnych czynw,
tylko mniej go to obchodzio.
W krzyowym ogniu pyta Snyder
odnis sukces, skaniajc profesora, by
przyzna, e poziom alkoholu mg
rwnie dobrze wynosi jeden i siedem
dziesitych promila, co ponad
dwukrotnie przekracza norm, przy
ktrej policja uznaje kierowc winnym
prowadzenia pojazdu w stanie
nietrzewym. W poczeniu z fiorinalem
stopie zamroczenia mg by wikszy.

W oglnym rozrachunku zeznanie

Swensona mogo okaza si plusem dla
Gary'ego.
Kolejnym wiadkiem by Dean
Blanchard, Okrgowy Penomocnik do
spraw Zwolnie Warunkowych.
Wystpowa w zastpstwie Monta
Courta, ktry wyjecha na urlop.
Blanchard stwierdzi: nie wiem, dokd
on wyjecha", i przyzna, e mia dotd
bardzo niewiele okazji do osobistego
kontaktu z panem Gilmore'em". W tym
momencie Snyder zgosi nieustajcy
sprzeciw co do zezna wiadka.
Na podium stan ledczy Rex Skinner.
Nastpi duszy spr pomidzy
Snyderem i sdem. Snyder twierdzi, i

zeznania Skinnera powoduj

uprzedzenia wobec osoby oskaronego".
Prok. WOOTON: Panie Skinner, czy
uczestniczy pan w ledztwie o zabjstwo
niejakiego Maxa Jensena z broni palnej?
Funkcjonariusz SKINNER: Owszem,
tak.
Prok. WOOTON: Gdzie to si
odbywao? Funkcjonariusz SKINNER: W stacji obsugi Sinclaira przy ulicy
Pnocnej numer 800 w Orem.
Prok. WOOTON: Kiedy pan tam
dotar, czy widzia pan zwoki Maxa
Jensena?
Funkcjonariusz SKINNER: Tak,
widziaem. Prok. WOOTON: Czy
mgby pan opisa, gdzie si znajdoway
i w jakiej pozycji leay, kiedy pan je

oglda? Mec. SNYDER: Wysoki

Sdzie, zgaszam sprzeciw. SD:
Uznaj sprzeciw.
Prok. WOOTON: Czy zauway pan
jakie rany na ciele? Mec. SNYDER:
Sprzeciw, Wysoki Sdzie.
SD. Uznaj sprzeciw. , Prok.
WOOTON: Czy pan wiedzia, e to
byo zabjstwo? , Mec. SNYDER:
Zgaszam taki sam sprzeciw, Wysoki
Sdzie. SD: wiadek moe
odpowiedzie. Funkcjonariusz
SKINNER: Tak, wiedziaem. Prok.
WOOTON: Skd pan wiedzia?
Mec. SNYDER: Wysoki Sdzie,
zgaszam sprzeciw wobec wszelkich
dalszych zezna poza tym
stwierdzeniem. SD: Myl, e to

starczy. Jeli wiadomo, e to zabjstwo...

wiadek potwierdzi. Prosz
kontynuowa.
Prok. WOOTON: Panie Skinner, czy
spowodowa pan czyje aresztowanie w
zwizku z tym zdarzeniem?
Funkcjonariusz SKINNER: Tak jest.
Mec. SNYDER: Wysoki Sdzie,
zgaszam sprzeciw. SD: wiadek
moe odpowiedzie. Prok. WOOTON:
Kogo pan aresztowa? Funkcjonariusz
SKINNER: Gary'ego Gilmore'a. Mec.
SNYDER: Nie mam pyta. SD:
Nie ma pyta? Dobrze, dzikuj panu.
Prok. WOOTON: Prosz o wezwanie
Brendy Nicol.
Brenda bya biedna. Prosia Noalla
Wootona, eby jej nie powoywa. On na

to, e ma dla niej wezwanie, wic niech

lepiej ruszy tyek i przyjedzie do sdu.
Przyjechaa wic i przez cay czas trwania
zezna Gary piorunowa j wzrokiem.
Tym spojrzeniem rodu Kerbych, od
ktrego cina si w yach krew. Gdyby
spojrzenie mogo zabija, toby zabio.
Unicestwio jak prd elektryczny. Gary,
nie zo si na mnie, prosia Brenda w
gbi serca, moje zeznanie nic nie znaczy.
I jeszcze raz opowiedziaa, jak Gary j
prosi o telefon do matki.
Gary, ona si zaamie Brenda
zacytowaa w zeznaniu wasne sowa.
Twoja matka mnie spyta, czy to
prawdziwy zarzut. Nastpnie przytoczya
sowa Gary'ego w odpowiedzi: Powiedz
jej, e to prawda." I jeszcze raz Esplin

skoni j, by przyznaa, tak samo jak na

wstpnym przesuchaniu wiadkw, e
brak jej cakowitej pewnoci, czy Gary
mia na myli fakt popenienia
morderstwa, czy fakt oskarenia o
morderstwo. Cay czas czua, e Gary
mierzy j wzrokiem, jak gdyby to
agodne wiadectwo, ktre i tak nie
popchnie sprawy w te ani wewte, byo
najstraszliwsz zbrodni z jej strony.
Niepokoio j rwnie, co zrobi Nicole,
jeli Gary rozzoci si na tyle, eby j
podpuci. Brenda dosza do wniosku, e
Nicole nie cofnie si przed niczym, byle
tylko dogodzi Gary'emu.
Wooton zamkn spraw oskarenia. Za
Garym wiadczy teraz John Woods.

Mec. SNYDER: Czy paskim zdaniem

kto, kto ma psychopatyczn osobowo,
jest w stanie tak samo oceni
wyrzdzane zo jak tak zwana osoba
normalna?
Dr WOODS: Owszem, jest w stanie,
natomiast zwykle woli tego nie robi.
Mec. SNYDER: A jeli doda pan do
tego alkohol i rodki farmakologiczne w
rodzaju fiorinalu, czy wwczas zdolno
takiej osoby do pojmowania i oceny
wasnych czynw zmniejsza si, czy
zwiksza?
Dr WOODS: Teoretycznie zmniejsza
si zdolno samooceny, wobec czego
osoba, ktra i tak sabo panuje nad sob,
w jeszcze wikszym stopniu traci
kontrol...

Mec. SNYDER: Panie doktorze, czy

oskarony wyjawi panu jakie
dowiadczenia z dziecistwa, ktre
szczeglnie bra pan pod uwag w trakcie
wystawiania opinii?
Dr WOODS: Tak. Opowiada o
pewnych przeyciach z dziecistwa i
sdz, e niektrzy mog uwaa je za
dosy osobliwe.
Mec. SNYDER: Na przykad? Czy
mgby pan da jaki przykad? Dr
WOODS: Przede wszystkim
przychodzi mi na myl jego przeycie
zwizane z chodzeniem po wiadukcie w
oczekiwaniu na pocig, eby nastpnie
biec na drugi koniec mostu, zanim
pocig strci go w przepa poniej.
Wooton by drugi z kolei.

Prok. WOOTON: Panie doktorze,

przygotowa pan streszczenie swego
raportu i zoy go w sdzie dnia 2
wrzenia 1976 roku. Dr WOODS: Tak
jest.
Prok. WOOTON: Czy dokadnie
przekazywao ono tre paskiej analizy
osobowoci tego czowieka? Dr WOODS:
Tak.
Prok. WOOTON: W opracowaniu
zawarte jest stwierdzenie, e (cytuje):
Nie wykryto u niego psychozy bd
choroby umysowej. Nie stwierdzono
objaww organicznych schorze ukadu
nerwowego, zakce procesw
mylowych, skrzywionego postrzegania
rzeczywistoci, niewaciwych reakcji
emocjonalnych czy braku kojarzenia...

Odnosimy wraenie, e w chwili

popeniania zarzucanych czynw by on
zdolny poj wyrzdzane zo oraz
dostosowa swoje zachowanie do norm
spoecznych. Wszechstronnie
rozwaalimy kwesti umylnego uycia
alkoholu i rodkw farmakologicznych
(fiorinal) przed popenieniem czynu,
jednak nie sdzimy, by umniejszyo to
jego odpowiedzialno." Czy pan to
podtrzymuje? Dr WOODS: Tak.
Prok. WOOTON: W dalszej czci
pisze pan: Rozwaalimy rwnie
wystpienie czciowej amnezji
dotyczcej wypadkw z dnia 20 lipca
1976 roku i uwaamy, i jest to wariant
zanadto zmylny i wygodny, by wzi go

pod uwag." Czy podtrzymuje pan t

opini?
Dr WOODS: Tak. Prok. WOOTON:
Dzikuj, to wszystko.
Obrona miaa jeszcze specjaln
moliwo. Wezwa Geralda Nielsena
jako wiadka. W notatkach, ktre
Nielsen odczyta na wstpnym
przesuchaniu, znajdowao si
wiadectwo, e Gary powiedzia:
Naprawd czuj si podle i mia zy
w oczach. Mam nadziej, e zostan za
to stracony mwi Nielsenowi.
Zasuyem na mier.
Taki wyraz skruchy mg wpyn na
decyzj awy przysigych.

Rycho jednak zrezygnowali z

powoywania Nielsena. Za duo wiedzia.
Nielsen mgby opowiedzie o tym, jak
Gary naduy przychylnoci
funkcjonariuszy policji, kuratorw i
sdziw. Po czym Wooton miaby
sposobno wygosi uwag, e al
ogarn Gilmore'a, dopiero kiedy go
zapali. W sumie ryzyko byo zbyt
wielkie. Dlatego obrona wezwaa na
podium Gary'ego. Najwicej mg zyska
na wasnych zeznaniach.
Mec. SNYDER: Panie Gilmore, czy
zabi pan Benny'ego Bushnella?
Oskarony GILMORE: Zdaje si, e
tak.

Mec. SNYDER: Czy zamierza pan

zabi Bena Bushnella, kiedy
udawa si pan do motelu City Center?
Oskarony GILMORE: Nie.
Mec. SNYDER: Dlaczego zabi pan
Benny'ego Bushnella?
Oskarony GILMORE: Nie wiem.
Mec. SNYDER: Czy moe pan
opowiedzie przysigym, jak si
pan czu w trakcie przebiegu tych
wypadkw?
Oskarony GILMORE: Nie wiem. Po
prostu nie mam pewnoci,
jak si czuem.
Mec. SNYDER: Prosz dalej.

Oskarony GILMORE: Wic czuem

si tak, jakby nie mona byo
unikn tego, co si stao; e dla pana
Bushnella sprawa jest
przesdzona. To byo po prostu co
takiego, czego nie mona
zatrzyma.
Mec. SNYDER: Jak si panu zdaje, czy
kontrolowa pan siebie
i swoje dziaania?
Oskarony GILMORE: Nie, skd.
Mec. SNYDER: Jak pan sdzi... Zaraz,
moe spytam pana tak:
Czy wie pan, dlaczego zabi Benny'ego
Bushnella?
Oskarony GILMORE: Nie.

Mec. SNYDER: Potrzebowa pan

pienidzy?
Oskarony GILMORE: Nie.
Mec. SNYDER: Co pan wtedy czu?
Oskarony GILMORE: Czuem si jak
w kinie, czyli e kto inny niby to robi, a
ja si tylko przygldam.
Mec. SNYDER: W paskim odczuciu
widzia pan, jak kto inny to robi?
Oskarony GILMORE: Troch tak.
Waciwie to nie wiem. Nie
przypominam sobie tego dokadnie.
Miejscami niczego nie pamitam z
tamtej nocy. Cz widz ostro, a cz
si zupenie rozmywa. Mec. SNYDER:
Panie Gilmore, czy przypomina pan
sobie dowiadczenie z dziecistwa, ktre

opisa doktor Woods: stawa pan na

rodku torw, czekajc na pocig, i
potem bieg pan po wiadukcie na wycigi
z pocigiem?
Oskarony GILMORE: Tak. Nie
mwiem mu, e to traumatyczne
przeycie albo co, prbowaem tylko
dostarczy porwnania dla popdu czy
impulsu, jaki czuem w tamten wieczr
dwudziestego lipca. Czasem czuj, e
musz co zrobi, tak jakbym nie mia
innego wyjcia czy wyboru.
Mec. SNYDER: Rozumiem. Czy
podobnie si pan czu w nocy 20 lipca
1976 roku?
Oskarony GILMORE: Podobnie.
Bardzo podobnie. No, wanie tak.
Czasami cignie mnie do zrobienia

czego i prbuj to przegoni, ale ten

popd narasta, a jest nie do odparcia.
Tak wanie czuem si w nocy
dwudziestego lipca.
Mec. SNYDER: Czu pan, e nie
kontroluje pan swego postpowania?
Oskarony GILMORE: Tak.
Moliwe, e jego zeznanie pomogo.
Wezwali go, eby wiadczy, poniewa
mieli nadziej, e powie, jak mu przykro,
i okae skruch albo przynajmniej
przekona przysigych, e nie jest
bydlakiem bez serca. Raczej nie udao
mu si tego dokona, ale moe chocia
troch si sobie przysuy. Moe.
Podczas skadania zezna by spokojny
a do przesady; odpowiada z namysem,
a nawet z lekkim dystansem. Zbyt

starannie dobiera sw. Rwnie dobrze

mg by ktrym z biegych w tej
rozprawie. Snyder przekaza go
Wootonowi.
Nastpia gwatowna przemiana.
Zupenie jakby Gilmore nie mg
darowa Wootonowi prby zatrzymania
Nicole pod drzwiami sali rozpraw. Z
kadej wypowiedzi bia wrogo.
Jak pan go zabi? zacz Wooton.
Zastrzeliem odpar Gilmore.
Prosz mi o tym opowiedzie
cign Wooton. Niech pan' opowie,
co pan zrobi.
Strzeliem do niego odrzek Gilmore
z pogard dla samego pytania, jak i dla
czowieka, ktry mia je zada.

Prok. WOOTON: Czy uoy go pan na

pododze?
Oskarony GILMORE: Nie
wasnorcznie, nie.
Prok. WOOTON: Kaza mu pan si
pooy na pododze?
Oskarony GILMORE: Zdaje si, e
tak.
Prok. WOOTON: Twarz do ziemi?
Oskarony GILMORE: Nie, nie sdz,
bym by a tak dokadny,
Wooton.
Prok. WOOTON: On si pooy
twarz w d?
Oskarony GILMORE: Pooy si na
pododze.

Prok. WOOTON: Czy przystawi mu

pan luf do gowy?
Oskarony GILMORE: Sdz, e tak.
Prok. WOOTON: Nacisn pan spust?
Oskarony GILMORE: Tak.
Prok. WOOTON: I co pan potem
zrobi?
Oskarony GILMORE: Wyszedem.
Prok. WOOTON: Wzi pan ze sob
szuflad z pienidzmi?
Oskarony GILMORE: Nie
przypominam sobie zabierania szuf-|
lady.
Prok. WOOTON: Ale widzia j pan tu,
w sali rozpraw?

Oskarony GILMORE: Tak, widziaem

co, co pan nazywa
szuflad.
Prok. WOOTON: Nie pamita pan, czy
widzia j pan przedtem?
Oskarony GILMORE: Nie.
Prok. WOOTON: Czy zabra mu pan
pienidze?
Oskarony GILMORE: Te sobie nie
przypominam.
Prok. WOOTON: Czy pamita pan, e
bra jakie pienidze?
Oskarony GILMORE: Powiedziaem,
e sobie nie przypominam.
Prok. WOOTON: Czy pamita pan, e
w momencie aresztowania,

tej samej nocy, mia pan przy sobie

pienidze?
Oskarony GILMORE: Zawsze mam
przy sobie pienidze.
Prok. WOOTON: Ile pan mia przy
sobie?
Oskarony GILMORE: Nie wiem.
Prok. WOOTON: Zupenie nie ma pan
pojcia?
Oskarony GILMORE: Nie mam
konta w banku. Po prostu
zawsze nosz pienidze w kieszeni.
Prok. WOOTON: Nie wie pan, skd
tam si wziy?
Oskarony GILMORE: W pitek
miaem wypat. Na krtko

przedtem.
Prok. WOOTON: Mwi pan, e tego
wieczoru by pan wytrcony
z rwnowagi przez spraw osobist.
Moe by pan o tym opowiedzia?
Oskarony GILMORE: Wolabym nie.
Prok. WOOTON: Odmawia pan
odpowiedzi?
Oskarony GILMORE: Owszem.
Prok. WOOTON: Nawet jeli sd panu
nakae, te pan odmwi?
Oskarony GILMORE: Owszem.
Odchodzc na miejsce, Wooton
pomyla, e Gilmore bezsprzecznie
niszczy swoje szans. Pozostawi
wraenie chodu i wyrachowania.

Wooton chcia by obiektywny, lecz

poprawio mu to samopoczucie.
Pomyla, e jego pytania niele trafiy w
sedno, zwaszcza pierwsze: Jak pan go
zabi?", i odpowied: Zastrzeliem." Bez
cienia alu. Niezbyt rozsdna taktyka
walki o ycie.
Wooton rzuci jeszcze raz okiem na aw
przysigych i wiedzia ju, e bardzo by
si zdziwi, gdyby Gilmore nie dosta
czapy. Cay czas obserwowa awnikw i
zauway, e o ile przed wystpieniem
Gilmore'a przysigli unikali patrzenia w
jego stron gdy wedug Wootona
czuli si niezrcznie, majc wyda na
niego wyrok tak teraz wszyscy utkwili
w nim wzrok jak nienormalni, zwaszcza

jedna z dwu kobiet, ktr Wooton

wybra sobie za adresatk swoich stara.
Przy zwracaniu si do przysigych
strategia Wootona polegaa na wybraniu
jednego z awnikw, ktry, jego zdaniem,
odznacza si si i inteligencj, oraz
kogo stanowicego przeciwiestwo tej
osoby. Prezentacj aktu oskarenia w
formie narracji kierowa do niezbyt
bystrego awnika, argumenty za
odpiera zwracajc si do tego, co chwyta
w lot. Kobieta reprezentujca ten drugi
typ rzeczywicie wpatrywaa si teraz w
Gilmore'a. Jej mina wyraaa dokadnie
to, czego mgby sobie yczy Wooton.
Mianowicie: Prokurator ma racj, zy z
ciebie czowiek."

Po pytaniach do wiadka Wooton

umylnie stara si nie rozwleka
podsumowania.
Benny Bushnell nie zasuy na mier
prawi. I trudno mi wyrazi ogrom
alu, jaki tego rodzaju zachowanie
Gary'ego Gil-more'a wywoao u ony
Benny'ego i jego dzieci.
Mec. SNYDER: Wysoki Sdzie,
zgaszam sprzeciw wobec uycia tak
nieodpowiedzialnego argumentu przez
prawnika... SD: Dobrze. Rezerwuj
sobie prawo uwzgldnienia sprzeciwu.
Prosz pana prokuratora o
nienawizywanie wicej do tej kwestii.
Prok. WOOTON: Rozpatrzmy, jakim
czowiekiem jest oskarony. Przez
ostatnie dwanacie lat przebywa w

wizieniu. Wszelkie prby jego

resocjalizacji zakoczyy si fiaskiem;
sromotn, druzgocc klsk. Wobec
tego, skoro nie udao si zresocjalizowa
kogo przez dwanacie lat, czy wolno
sdzi, e resocjalizacja jest w ogle
moliwa? Oskarony mwi, e zabi
Benny'ego. Mwi, e nie wie dlaczego.
Opowiada, jak tego dokona. Kaza mu
pooy si na pododze, przystawi luf
do skroni i nacisn spust. I to z zimn
krwi. Uprzednio skazany by
dwukrotnie za napady rabunkowe.
Odby wyroki. Przez ten czas czego si
nauczy. To oczywiste. Zabija swoje
ofiary. Bardziej sprytnie. Jeli chce si
y z napadw rabunkowych, tylko takie
postpowanie ma sens, gdy pozbawiona
ycia ofiara nie wskae sprawcy.

Prawdopodobnie udaoby mu si uj
bezkarnie, nie budzc podejrze, gdyby
nie gupi pech. Przypadkiem sam si
postrzeli. Takie rzeczy si zdarzaj, jak
sdz, kiedy czowiek troch wypije i
zabawia si broni paln. Oskarony ma
rwnie na swoim koncie ucieczki:
trzykrotnie zbieg z domu poprawczego,
raz z Zakadu Karnego Stanu Oregon.
Czy to nam co mwi? Jeli teraz awa
przysigych nakae doywotnio uwizi
Gary'ego Gilmore'a cokolwiek by to
miao oznacza nie jestemy w stanie
tego zagwarantowa. Nie moemy da
gwarancji, e tym razem nie ucieknie.
Robi to w przeszoci. Zdaje si, e
niele sobie radzi. Jeli Gilmore
kiedykolwiek jeszcze znajdzie si na
wolnoci nikt nie bdzie bezpieczny w

kontakcie z tym czowiekiem, zwaszcza

gdy zdarzy si, e ma co, czego Gilmore
akurat zapragnie. Ma on rwnie na
koncie rozbj w zakadzie karnym. W
przypadku kiedy Gilmore otrzyma kar
wizienia, nawet jego wspwiniom nie
moemy
zagwarantowa bezpieczestwa. Jaki
jest wic sens decyzji pozostawienia go
przy yciu? Nie rokuje adnej nadziei na
resocjalizacj. Jest niebezpieczny, jeli
zdoa uciec, i tak samo niebezpieczny,
jeli nie zdoa. Najwyraniej nie da si
ju tego czowieka uratowa. Ryzyko jego
ucieczki jest niezwykle powane.
Stanowi on wielkie zagroenie dla innych
osb. Jednak gdybymy nawet nie brali
powyszych czynnikw pod uwag,

proponuj rozway nastpujc tez: za

to, co uczyni Benny'emu Bushnellowi i
za sytuacj, w jak wpdzi jego on,
postrada on prawo do zachowania ycia
i powinien zosta stracony, co
niniejszym zalecam.
Wooton wrci na miejsce, a przed aw
przysigych stan Snyder, by wygosi
kocowy komentarz. Przemawia z
niesychanym uczuciem.
Mec. SNYDER: Sdz, e nikt nie
zdoa dorwna mi ogromem alu z
powodu tego, co spotkao Bena
Bushnella i jego rodzin. Ta rozprawa
bya dla mnie osobicie bardzo trudn
prb. Myl, e przysigych stawia ona
w roli, ktrej sam bym nie przyj, gdy
bez wzgldu na fakt popenionej zbrodni

mamy tu do czynienia z ludzkim yciem.

Pan Gilmore jest rwnie czowiekiem. I
chocia pan Gilmore zebra na swym
koncie uczynki, z ktrymi obymy nigdy
wicej si nie zetknli, mimo e
wzbogacaj nasz wiedz jest on istot
ludzk i w moim przewiadczeniu ma
prawo do ycia. Nie istnieje chyba nic
bardziej osobistego ni prawo jednostki
do ycia. awie przysigych przypad
wanie w udziale obowizek
zdecydowania, czy naley odebra ycie
Gary'emu Gilmore'owi, czy te pozwoli
mu y. Nie usprawiedliwiam tego, co
pan Gilmore uczyni, nie podejm si
nawet wyjanienia, dlaczego to zrobi,
lecz uwaam, e ma on prawo y i
prosibym o danie mu tej moliwoci.
Myl, e w sumie pan Wooton trafnie

wszystko uj. Myl, e historia pana

Gilmore'a nie przysparza mu powodw
do dumy. Nikt z nas chyba tak nie
sdzi... Pan Gilmore przeywa co, z
czym, by moe, nie potrafi sobie
poradzi, lecz nie powinnimy go
pozbawia za to ycia... Pan Gilmore jest
typem czowieka, ktrego naleaoby
raczej podda terapii, ni zabi. Myl,
e trzeba go ukara za postpki, i prawo
przewiduje na t okoliczno kar
doywotniego wizienia. I nie sdz, by
obawy pana Wootona dotyczce
resocjalizacji lub ewentualnego
wydostania si na wolno byy
uzasadnione. Pan Gilmore ma lat
trzydzieci sze. Oskarony GILMORE:
Trzydzieci pi.

Mec. SNYDER: Trzydzieci pi lat.

Zostanie, zalenie od waszej woli,
uwiziony do koca ycia. To bardzo
dugo. I chocia podejrzewam, e kiedy,
w przyszoci, moe mu przysugiwa
zwolnienie warunkowe, do tej chwili
jeszcze bardzo, bardzo daleko. Myl, e
naley mu da t sam szans, ktrej
pozbawiony zosta Benny Bushnell. Tak
uwaam i z ca moc zalecam, by
przysigli darowali ycie panu
Gilmore'owi. Podkrelam, e wedug
przepisw naoenie kary mierci
wymaga jednomylnej decyzji wszystkich
dwunastu awnikw. Jeeli jeden z was
nie zagosuje na rzecz kary mierci,
wyrokiem bdzie wwczas doywotnie
uwizienie, i taki werdykt ogosi sd.
Prosz kadego z was, by poradzi si

swego sumienia i wyda w tej sprawie

wyrok doywotniego pozbawienia
wolnoci. SD: Mecenasie Esplin, czy
ma pan jakie uwagi? Mec. ESPLIN:
Uwaam, e mecenas Snyder trafnie
wyrazi moje odczucia.
Nastpnie sdzia Bullock zapyta
oskaronego, czy chciaby przemwi do
przysigych. Bya to ostatnia
sposobno wykazania skruchy.
Gilmore odrzek:
No c, ciesz si, e awa przysigych
wreszcie na mnie patrzy. Po tej uwadze
zapada cisza, wic doda:
Nie, nie mam nic do powiedzenia.
Czy to wszystko? spyta sdzia.
Tak, wszystko.

Kiedy zakoczya si rozprawa

mitygacyjna i przysigli udali si na
narad, Vern z Id wyszli z sali, by przed
gmachem sdu wmiesza si w tum
oczekujcych na werdykt. W ogle nie
planowali przybycia do sdu, lecz Gary
na kilka dni naprzd dzwoni do Idy i
prosi, eby przysza, wobec tego nie
mogli si wykrci.
W sali sdowej Mik Esplin zaatwi ze
stranikami, eby Nicole moga usi
blisko Gary'ego. W ten sposb on mg z
ni rozmawia przez barierk. Podczas
oczekiwania artowali. Trzymali si
nawet za
rce. Mik Esplin by pod wraeniem.
Facet czeka, eby si dowiedzie, czy go

strac, czy nie, a zachowuje si cay czas

jak zalotnik.
Craiga Snydera zaciekawio, o czym
mog rozmawia Gary i Nicole, zbliy
si wic na tyle, by usysze, jak Nicole
mwi:
Moja matka chce, eby zrobi jej
portret.
Tak? zdziwi si Gary. Mylaem,
e ona niespecjalnie za mn przepada.
Bo nie przepada odpara Nicole.
Tylko chce rozpowiada dookoa: Ten
obraz malowa Gary Gilmore."
Gary wybuchn miechem. Craig nie
mg si nadziwi. Blisko Nicole
znaczya dla Gary'ego wicej ni caa
rozprawa. Wida byo, e jest szczliwy.

Troch pniej Gary chcia pj do

azienki, dwch stranikw wstao wic
razem z nim i powoli odmaszerowali.
Gilmore w acuchach z trudem
powczy nogami. Podesza Brenda.
Gary powiedziaa nie bd taki
upierdliwy. Tylko dlatego, e ci
wydaam i zeznawaam przeciw tobie,
nie musisz si zaraz wcieka.
Wycign szyj i popatrzy na ni z gry.
To byo straszne widzie go w
acuchach. Signa, by lekko dotkn
jego kajdanek, lecz cofn rce i posa
spojrzenie, ktre j dugo gryzo i nigdy
nie przestao niepokoi.
Jeszcze wiele tygodni pniej co stana
nad zlewem, eby pozmywa, to
zaczynaa paka. Johnny wtedy

podchodzi, obejmowa j ramieniem i

mwi:
Kochanie, nie myl ju o tym.
Wiedziaa jedno, e Gary znw
powdrowa za kraty, wpad jak nigdy
dotd.
Dano zna, e wkrtce zostanie
ogoszony werdykt, i wszyscy wrcili na
sal. Weszli awnicy. Rzecznik odczyta
postanowienie. Kara mierci. Przepytano
awnikw. Po kolei kady z dwunastu
przysigych mwi tak", a Gary
popatrzy w bok na Id i Verna, po czym
wzruszy ramionami. Kiedy sdzia spyta
go:
Czy wybierze pan sposb dokonania
egzekucji? Gary oc rzek:

 Chc by rozstrzelany.
Sdzia Bullock odpowiedzia:
Dobrze, tak te zostanie nakazane.
Termin wykonania wyroku ustalono na
poniedziaek, pitnastego listopada
biecego roku, o smej rano, i Gary
Gilmore mia zosta odwieziony z
powrotem do szeryfa okrgowego,
nastpnie przekazany pod nadzr
Naczelnika Wizienia Stanowego.
Na sali sdowej nowina zawisa w
powietrzu. Jak gdyby dotd w
pomieszczeniu trwa jeden rodzaj bytu i
nagle przyby nowy: zostanie stracony
czowiek. To byo realne, lecz niepojte.
Ten czowiek tam sta.

Gilmore wybra wanie w moment, by

zwrci si do Noalla Wootona. Odezwa
si do niego pierwszy raz od wielu
tygodni. Spokojnie si odwrci i
powiedzia:
Wooton, wszyscy dookoa wydaj si
nienormalni. Oprcz mnie.
Wooton wytrzyma spojrzenie i
pomyla: Tak, w tym momencie moe i
wszyscy s nienormalni, prcz Gary'ego.
Noalla ogarn jaki niepokj. Cay czas
mia wraenie, e Gilmore przewysza go
inteligencj. Wooton wiedzia bez dwch
zda, e Gilmore ma lepsze
wyksztacenie. Samouk, ale lepiej
wyksztacony. Boe kochany, westchn
w mylach Wooton, cay system po

prostu zawid, beznadziejnie zawid,

jeli chodzi o tego czowieka.
Potem ludzie zaczli wychodzi. Nicole
pakaa w korytarzu, poznay si z Id i
uciskay, obie zaamane, a Nicole
powiedziaa:
Pani si nie martwi, wszystko bdzie
dobrze. Vern chodzi w kko,
wstrznity. Wszystkiego si
spodziewa, ale przey szok.
Dziewczyna, moda reporterka, podesza
do Gary'ego i spytaa:
Czy ma pan jakie uwagi?
Odpar:
Nie, nic specjalnego. Ona na to:

 Pana zdaniem, wszystko odbyo si

sprawiedliwie? Moe pan chce co
powiedzie? Gary rzek:
Chciabym tylko o co zapyta.
Sucham powiedziaa.
Kto, u diaba, wygra mistrzostwa
wiata w baseballu?
Funkcjonariusz, ktry mia eskortowa
Gary'ego do aresztu i pniej do
wizienia, nazywa si Jerry Scott i by
wysokim, przystojnym mczyzn. Zaraz
na pocztku wda si z Garym w konflikt.
Kiedy wszed do sali sdowej, eby go
zabra, Gilmore nie mia acuchw ani
kajdanek, dlatego Scott uklk i wszystko
pozapina, potem poprosi go o wstanie,
bo chcia zapi pas. Zdaniem Scotta,

jest prociej i wygodniej dla winia,

kiedy przypina mu si kajdanki z przodu
do pasa zamiast krpowa mu rce z
tyu. Gary jednak wsta i powiedzia:
Za ciasno skue mi nogi. Nigdzie nie
pjd.
Jerry Scott si nachyli. elaza suway si
troch, std wiedzia, e wcale nie cisn.
Gary powiedzia one s w
porzdku. Gilmore na to:
Albo mi zdejmiesz acuchy, albo
bdziesz mnie nis.
Scott odpowiedzia:
Nigdzie ci nie ponios. Najwyej
wywlok.
Scott odczuwa niesmak. Wszyscy
skakali dookoa Gilmore'a tak, prosz

pana; nie, prosz pana jak gdyby przez

popenienie morderstwa sta si kim
specjalnym. Ju dawno temu Scott
uzna, e nie ma co si cacka z
przestpcami, a tu wszyscy na wycigi
staraj si
facetowi podliza. Moe dlatego, e on
zawsze patrzy prosto w oczy, jakby by
niewinny, czy co.
Gilmore zacz si popisywa na caego i
uywa przeklestw w sdzie. Scott nie
mia ochoty si z nim szarpa przez ca
drog po schodach do windy, na oczach
wszystkich, dlatego w kocu poluzowa
kajdany. Gilmore dalej marudzi. Scott
ju rozluni je zupenie, a Gilmore cigle
narzeka. Wreszcie Scott nabra

podejrze, zwaszcza kiedy Gilmore

powtrzy:
Bdziesz mnie musia std wynie.
Wicej ju nie popuszcz powiedzia
Scott. Bierz dup w troki i zasuwaj.
Schodzimy, czy ci si to podoba, czy nie,
bo jak nie, to ci std wycign, a na
pewno nie bd nis. Rb, jak chcesz
owiadczy Scott.
Wwczas Gilmore pody za nim do
wyjcia. Musieli i bardzo powoli, bo z
acuchami on mg robi kroki najwyej
wiermetrowe. Ca drog w d do
samochodu, potem ulic Centraln do
wizienia, Gilmore by wcieky. Scott
posadzi Gary'ego z przodu, koo siebie, a
z tyu mia dwch pomocnikw. Po
przyjedzie na miejsce zdjli Gilmore'owi

acuchy i kajdanki, zaprowadzili go do

celi i suchali, jak rozmawia z kumplem
podczas zbierania swoich rzeczy
osobistych przed przeprowadzk do
Wizienia Stanu Utah.
I dali mi kar mierci mwi
Gilmore do wspwinia. Potrzsn
gow i doda: Wiesz, wpierw to ja si
najem.
Ten drugi wizie powiedzia, e mia
przekaz na pienidze, ktrego nie zdy
wymieni na gotwk, i jeden stranik
da mu w zamian pi dolarw, wic je
odda Gary'emu, ten za odrzek:
Jeste niesamowity. Nie dam rady ci
si odwdziczy.
Nie ma o czym gada powiedzia
kumpel z celi.

 Suchaj, zrb co dla mnie poprosi

Gilmore. Oddaj te ksiki do
Biblioteki Provo, eby Nicole nie miaa
adnych kopotw. Ona je braa na swoje
nazwisko.
Nie ma sprawy odpar tamten
wizie. Potem, na oczach Scotta,
Gilmore wrczy mu niebiesk
kowbojsk koszul i powiedzia:
Nicole mi j uszya. Nastpnie
odda mu wysuwan maszynk do
golenia marki Schick" ze sowami:
Chc, eby to zatrzyma na pamitk.
Ucisnli sobie donie, yczc
najlepszego, stranik otworzy zasuw i
acuch w drzwiach, wtedy Gary
wyszed, obrci si z podniesion rk i
zagra palcami na nosie. Jego kumpel

zrobi to samo. Przyszed szeryf Cahoon i

wymieni ucisk doni z Garym.
Scott poprowadzi go korytarzem,
nastpnie kaza mu si rozebra do
przegldu. Znw wyprowadzio to
Gilmore'a z rwnowagi. Strasznie by
czuy na punkcie swojej osoby i rzeczy
osobistych. Na te ostatnie skaday si
gwnie ksiki i plik listw, ale on nie
spuszcza z nich oka, a przy rewizji
osobistej zachowywa si jak dotknity
do ywego. Scott wcale nie chcia mu
dokuczy. Facet po prostu dosta wyrok
mierci. Trzeba przestrzega wymogw
bezpieczestwa.
Kiedy si rozebra, przeczesano mu
wosy palcami, eby si upewni, czy
czego tam nie przyklei. Mia wosy

wystarczajco dugie, by ukry pilnik do

paznokci. Sprawdzili za uszami i kazali
mu wysoko podnie rce, przeczesali
wosy pod pachami i zajrzeli do ppka.
Musieli mu podnie jdra, eby si
przekona, czy czego nie przyklei pod
spodem, potem kazali zrobi skon i
rozchylili mu pdupki, by sprawdzi, czy
co nie wystaje w okolicy odbytu. Teraz
ju nie stosuje si palcwki. Wreszcie
obejrzeli stopy, czy nie trzyma czego
midzy palcami u ng. Przez cay czas
Gilmore uywa wszystkich plugawych
sw, jakie zdoa wynale.
Nastpnie skuli go na powrt i Scott
sprawdzi, czy aby skutecznie. Jerry
Scott owiadczy:

 Gary, ty mi si nie podobasz i ja ci si

nie podobam, ale zostawmy to. Mam
odstawi ci do Wizienia Stanowego i
nie chc, eby prbowa zwia.
Funkcjonariusz Fox bdzie siedzia tu
za tob, i jeli co wykrcisz, zrobisz jaki
szybki albo agresywny ruch, on ci dooy
po karku, dooy jak trzeba.
Nawet po rewizji osobistej nie ma
pewnoci, czy wizie czego nie chowa.
Mona wsun pask spink do wosw
pod kajdanki i je otworzy. Mona to
zrobi nawet wkadem do dugopisu,
wystarczy tylko wiedzie jak. Dlatego
ostrono nigdy nie zawadzi, jak si
wiezie skazaca. Scott kaza mu siedzie
spokojnie, pojad prosto do wizienia i
wszystko bdzie dobrze.

Powoli, sptanym krokiem Gary wyszed

do samochodu. Usadowieni tak samo jak
przedtem odjechali. Jerry Scott
postara si, by dwaj
detektywi jechali dla ochrony drugim
samochodem, trzysta metrw z tyu.
Mieli obserwowa, czy jaki kierowca nie
prbuje podjecha do pierwszego wozu,
by sfinalizowa plan ucieczki. Patrzyli
te, czy w ktrym z samochodw nie
jedzie jaki czub. Jeszcze mu si zechce
zrobi zamach na Gilmore'a.
W kadym razie podr przebiega
spokojnie. Gilmore powiedzia co o
wieym powietrzu i e pod wieczr s
adne widoki, a Scott odrzek:
No. Pogoda adna.

Gilmore wzi prawdziwie gboki wdech

i poprosi:
Mona troch bardziej odsun szyb?
Scott odpar:
Jasne i zwrci si przez rami do
policjanta z tyu: Lee, ja si zaraz
pochyl, eby mu otworzy okno.
Wobec tego funkcjonariusz Fox wysun
si do przodu i czuwa, kiedy Scott si
pochyla i odkrca szyb jedn rk.
Gilmore'a to jakby uspokoio. Nic wicej
nie mwi ca drog... ale te chyba si
odpry.
Przyjechali do Wizienia Stanowego i
dyurny stranik wprowadzi ich przez
rne bramy na obszar Maksymalnego
Nadzoru. Tam zdjli Gilmore'owi
kajdany, acuchy i znw go przeszukali,

odstawili do celi, a on nie odezwa si

wicej ani sowem. Scott nie powiedzia
mu do widzenia. Nie chcia go wzburzy,
a taka odzywka moga niele dopiec. Nad
wizieniem zapada noc i grzbiet gry
siga autostrady jak wielki czarny
zwierz wycigajcy ap.
Tego wieczoru Mikal Gilmore,
najmodszy brat Gary'ego, odebra
telefon od Bessie. Mwia mu, e Gary
dosta wyrok mierci.
Mamo powiedzia Mikal oni
nikogo w tym kraju nie stracili od
dziesiciu lat i na pewno nie zaczn, od
Gary'ego.
Kiedy jednak odoy suchawk, poczu
mdoci. Ca noc widzia oczy Gary'ego
przed sob.

CZ SIDMA
CELA MIERCI
ROZDZIA 30
Echa przeszoci
Wkrtce po rozpoczciu roku szkolnego
we wrzeniu Grace McGinnis
dowiedziaa si od innej nauczycielki, e
w lipcu gazeta pisaa o jednym facecie z
Portland, ktrego aresztowano za
zabjstwo dwch ludzi w Utah. Nazywa
si Gilmore, o ile j pami nie myli. Czy
Grace nie miaa przypadkiem znajomego
o tym nazwisku? Grace zwyczajnie nie
chciaa dalej sucha. Ze wieci bywaj
jak takie tajemnicze guzy, co to wyskocz
i znikn, jeli nie zwraca na nie uwagi.

A teraz caa historia wrcia do

portlandzkich gazet. Z ca pewnoci
zabjca to Gary Gilmore i skazano go na
mier w Provo, stan Utah. Grace
pomylaa, e moe by zadzwoni do
Bessie. Byby to pierwszy telefon od lat.
Lecz znaa przebieg tej rozmowy, zanim
w ogle signa po suchawk.
Nie mog uwierzy usyszaaby od
Bessie e ten Gary, ktrego znam,
zabi dwch modych ludzi. On nie mg
tego zrobi. Mia w sobie wrodzon
agodno.
Tak przywiadczyaby Grace to
prawda.
Nigdy nie widziaam u Gary'ego takiej
skonnoci do okruciestwa mwiaby
Bessie i Grace znw by si z ni zgodzia,

majc wiadomo, e nie mwi prawdy.

Gary nigdy nie by wobec niej okrutny,
ale skd, jednak widziaa, jak co
okropnego w niego wstpuje po
zastrzykach prolixinu; dokonaa si
wwczas tak drastyczna zmiana jego
osobowoci, e Grace moga z
przekonaniem twierdzi, e nie zna
czowieka nazwiskiem Gary Gilmore,
ktry zaistnia w nastpstwie tej terapii.
Jak gdyby na myl przychodziy mu
same obrzydliwoci. Nie bya zbyt
zaskoczona faktem, e zabi dwch ludzi.
Po prolixinie zawsze si go troch baa.
Tego dnia wzia do rki suchawk, lecz
jako nie moga si zebra i
zatelefonowa do Bessie, jeszcze nie
teraz. Jestem tchrzem, mwia do

siebie Grace, jestem patentowanym

tchrzem, i rozmylaa o nich
wszystkich: o Bessie w przyczepie i
Franku seniorze, ktry umar, zanim go
poznaa, a poznaa go wietnie,
suchajc, jak Bessie opowiada; o synach
Bessie Franku juniorze, ktry by
milczkiem, i o Gaylenie, ktry omal nie
skona w jej wasnym samochodzie, i o
Mikalu, i o Garym. Uczua mio, al i
gniew peen ci; smutek wspomnie
obudzi naraz cae zmartwienie, jakie
skrywaa jej potna posta, prcz tego
wrci przestrach, ktry kaza jej kiedy
wycofa si z ycia Bessie, i mylami bya
przy Bessie w domu na kkach.
Z rodziny Gilmore'w Grace najpierw
poznaa Mikala. W roku szkolnym

1967/68 chodzi na jej zajcia z literatury

i by jednym z najlepszych uczniw,
jakich w ogle miaa. Panieskie
nazwisko Grace brzmiao Gilmore, Grace
Gilmore-McGinnis, kiedy jednak razem z
Bessie to sprawdziy, okazao si, e nie
ma pokrewiestwa. Zreszt, co tam
nazwisko; na Grace najwiksze wraenie
zrobia duga intelektualna dyskusja z
Mikalem na temat Trumana Capote'a.
Zadaa klasie Z zimn krwi jako lektur.
Mikal mwi z wielkim wyczuciem o tej
ksice.
Bliej zaprzyjania si z Mikalem, kiedy
zaproszono j do udziau w lokalnym
programie Sprawy wiata" na kanale
smym. Miaa zabra do studia czterech
uczniw, ktrzy, jej zdaniem, poradz

sobie z takim tematem jak rewolucja

kulturalna w Chinach. Bez wahania
wybraa Mikala.
W owym czasie nosi dugie wosy. W
Milwaukie, robotniczym przedmieciu
Portland, wrd nauczycieli byo sporo
wokw, ktrzy uwaali, e dugowosy
ucze nie moe reprezentowa szkoy w
telewizji. Grace posza do dyrektora i
poprosia o zwoanie rady pedagogicznej
dla podjcia decyzji. Powiedziaa tam, e
niektrzy koledzy maj kompletnie
spaczone pogldy. Grace nigdy nie
usiowaa gra wiotkiej kobietki, umiaa
za to zrobi uytek ze swej postury i
gosu o raczej tubalnym brzmieniu, eby
przekaza ciau pedagogicznemu, co o

nim sdzi. Mikal wzi udzia w

programie. Wypad znakomicie.
Czasem Grace trafia si ucze, ktremu
jak to ujmowaa nie trzeba ka do
gowy, sam zaapuje. Takim uczniem by
Mikal. Grace wyszukiwaa sprawy, ktre
go mogy zainteresowa. Otwarcie
przyznawaa, e troch go faworyzuje.
Dlatego nie czua si zaskoczona, kiedy
przyszed do niej ktrego dnia i
powiedzia, e matce odbieraj dom za
zalege podatki, a on nie zna nikogo, kto
mgby co doradzi. Czy Grace mogaby
z nimi porozmawia? Wobec tego w
sobot Grace podjechaa na Oakhill
Road i na widok domu z kolistym
podjazdem natychmiast zawitaa jej

myl: O Boe, tu co straszy. Chyba przez

te wybujae zarola od podwrza.
Takie byo tylko pierwsze wraenie, a
poniewa Grace od duszego czasu
interesowaa si tego rodzaju
zjawiskami, myl ta nie poruszya jej
specjalnie. Grace wesza do duego,
mrocznego salonu z niewielk iloci
mahoniowych mebli w stylu, ktry
nazywaa portlandzkim gotykiem".
adny, powojenny komplet z Filipin.
Bessie okazaa si drobna, o siwych
wosach zebranych do tyu w kok;
odsaniay one niezwykle interesujc
twarz, twarz osoby, o ktrej czowiek
chciaby si czego wicej dowiedzie. Ta
kobieta sprawiaa wraenie idealnej
kandydatki na opiekunk internatu

eskiego. Lecz wkrtce Grace przyszo

na myl, e ona pasuje raczej do bardziej
szykownego otoczenia. Moga by
wdow po dyrektorze zakadu
uytecznoci publicznej; ubiera si na
szaro, gdy zupenie
nie dba o pienidze. Grace z miejsca
poczua do niej sympatie. Ta jej godna
postawa, spokojny dystans dua klasa.
Jeszcze bardziej j pokochaa, kiedy
zaczy rozmawia. Od chwili gdy Grace
wspomniaa, e jej panieskie nazwisko
brzmi Gilmore, potoczya si
konwersacja trwajca trzy godziny.
Omwiy mnstwo spraw tego wiata.
Po pewnym czasie Bessie przesza do
swoich problemw z domem. Frank
kupi go za gotwk, lecz nawet bez

obcie hipotecznych trudno dom

utrzyma. Frank nie by ubezpieczony, a
ona zarabia niecae dwiecie dolarw
miesicznie, sprztajc ze stow w
zajedzie U Speeda. Nie moe
awansowa na kelnerk, bo przez swj
artretyzm za wolno si rusza. W owym
czasie miaa szecioletnie zalegoci w
podatkach za dom i wadze miejskie
chciay odebra jej posiado. Dostaa
zawiadomienie o grocej konfiskacie.
C, nie chciaa straci domu, kiedy
Mikal chodzi jeszcze do szkoy. W
zasadzie szo jej o to, by chopcy mieli
dokd wraca. Chciaa zatrzyma dla
nich dom, ktry znali z dziecistwa.
Miaa nadziej, e uda si skoni Koci
Mormonw do spaty podatkw w
zamian za zapis w testamencie, i po jej

mierci dom przejdzie w rce Kocioa.

Spodziewaa si, e uznaj to za
opacaln inwestycj.
Grace nie moga jej w tej sprawie
dopomc. Raczej mao wiedziaa o
mormonach, a ta sprawa zaleaa od
miejscowego biskupa i jego dobrej woli.
Dlatego przeszy do innych tematw.
Bessie okazaa si wspania
rozmwczyni.
Opowiedziaa, jak to w restauracji, gdzie
pracuje, daj jej bardzo mao czasu na
zjedzenie posiku.
Mamy trzydzieci minut, eby
zamwi danie u zgryliwego szefa
kuchni, pobiec na zaplecze i tam
przekn, ile si da. Widzieli, e
zostawiam na talerzu, szef powiedzia

wic: Bd ci dawa mniejsze porcje."

O, tak, bardzo prosz, powiedziaam,
nie dam rady zje wszystkiego, chyba e
dodacie mi drugie p godziny." Poza
tym mwia lubi zostawia troch
na talerzu. Nie potrafi wyjada do
czysta. Nigdy w yciu tego nie robiam.
Dzie, w ktrym wyczyszcz cay talerz,
przeniesie mnie na drug stron. Do
przystani, gdziekolwiek by ona bya.
Albo wczoraj; Bessie powiedziaa do
kierowcy autobusu: < Wyobra sobie,
tu koo mojej furtki lea zdechy opos.
Kierowca odrzek:
Trzeba byo go wzi i ugotowa zup.
Ona na to:
Wiesz co, Glen, nie gadam z tob.
Odpar jej:

 Przecie nieywy nic by ci nie zrobi.

Odpowiedziaa:
A wanie e tak. Mg mie pchy.
Grace lubia j coraz bardziej.
Rozmawiay o tym, jak obie nie znosz
syntetycznych tkanin, ale kto moe sobie
dzi pozwoli na bawen czy jedwab?
Ja po prostu chodz rok w rok bez
ubrania powiedziaa Bess. Chocia
niezupenie nago, bo jeszcze ludziom
odeszaby ochota na seks.
Opowiedziaa wreszcie Grace o Garym. U
Speeda nikt nie wiedzia, e ona ma syna
w wizieniu. Jedna kobieta powiedziaa
nawet:

 Szczliwy z ciebie czowiek, przeya

tyle lat i przez cae ycie nie spotkaa ci
adna tragedia.
Grace pomylaa, e Bessie ma
wyjtkowy gos. Nie jaki tam szkolony
czy wytworny, ale na pewno niezwyky.
Bette Davis w roli osadniczki na Dzikim
Zachodzie. Na prob Grace Bessie
pokazaa swoje zdjcie z modoci.
Zdaniem Grace, bya pikna i lata
przyday jej jedynie stoicyzmu.
Ich rozmowa skoczya si, dopiero
kiedy Bessie musiaa i do pracy.
Wysza w biaej bluzce, ciemnej spdnicy
i granatowym sweterku. Przez rami
przewiesia fartuch. Na nogach miaa
buty na paskim obcasie i nie stawiaa
krokw jak kobieta, ktrej kiedy

mwiono, e mogaby taczy w balecie.

Artretyzm zaatakowa ju jej rce, kolana
i kostki.
Grace j odwioza, zamwia kaw i
patrzya, jak Bess zbiera talerze u
Speeda. Przeraao j, e ona musi
pracowa w ten sposb.
Wracaa do tej kobiety mylami. Do Bess
mieszkajcej w nawiedzonym domu,
ktry chciaa zachowa. Grace
odwiedzaa j co jaki czas, eby
porozmawia o podatkach i o Kociele.
Pniej, kiedy wszystko
ju byo stracone, wyszy rne historie i
Grace zachodzia w gow, dlaczego Bess
w ogle na tym domu zaleao.
Tam straszyo naprawd
powiedziaa jej kiedy Bess. Nikt prcz

mnie by tego dugo nie wytrzyma.

Gdyby wesza na gr, sama by
poczua. Kiedy mj m by bardzo
chory, na kilka miesicy przed mierci
wsta ktrej nocy, szed korytarzem do
azienki i spad ze schodw z potwornym
haasem. Po prostu jakby co go
chwycio i cisno na sam d. Nie zabi
si tylko dziki latami uprawianej
akrobacji. Przechodziam akurat i
podniosam krzyk, zaczam wali w
drzwi wszystkich chopcw. Wstawajcie,
ojciec zlecia ze schodw!" Wybiegli,
Frank junior go podnis i zabra z
powrotem. Pniej, kiedy Frank senior
ju nie y, ja z Mikalem kadlimy si
spa i z korytarza na dole, midzy
kuchni a sypialni, dobieg
najokropniejszy omot, jaki w yciu

syszaam. Naprawd, strach byo tam

mieszka.
Grace, rzecz jasna, dowiedziaa si o tym,
kiedy Mikal ju skoczy szko, a Bess
zamieszkaa w przyczepie, kupionej z
niewielk pomoc Kocioa za pienidze
uzyskane ze sprzeday filipiskich
mahoniowych mebli.
Bessie napomkna, e w niedziel, jej
jedyny dzie wolny od pracy, Nie ma
poczenia autobusowego w obie strony
midzy Portland i Salem. Grace
powiedziaa: Dlaczego miaabym ci
nie podwie do tego wizienia?
Widzenia odbyway si tylko dwa razy w
miesicu, a dzieci Grace byy dawno
poenione. Nie miaa adnych
powanych obowizkw rodzinnych.

Poza tym Grace uwielbiaa czyta. Wzia

ze sob ksik, eby przyjemnie spdzi
czas, czekajc w samochodzie na koniec
widzenia, podczas jazdy za tam i z
powrotem mio sobie gawdziy, zreszt
na temat czarownic. Bessie powiedziaa,
e mao jej brakuje, mogaby zosta tak
len istot. Mwia, e odnosi si do
czarownic z respektem, i wolaaby nie
znale si w ich mocy.
Wiesz powiedziaa ja si boj
jecha samochodem koo kogo, kto ma z
nimi do czynienia, bo wierz, e one
mog
spowodowa wypadek. Trzeba cay czas
uwaa na wszystkie silne i ze wibracje
dookoa.

Grace spdzia tego dnia par godzin w

samochodzie, czytajc ksik, podczas
gdy Bessie przebywaa za bram
wizienia. Kiedy wysza, okazao si, e
Gary wpisa nazwisko Grace na list
odwiedzajcych. Grace nie bya
szczeglnie zainteresowana spotkaniem
z nim, lecz pomylaa: skoro Bessie na
tym zaley nie ma sprawy.
Widzenia cigny si przez dwa lata.
Jedziy razem co dwa tygodnie. Czasem
bywao, e przyjad, a tu wadza
wizienna mwi: Nie ma dzi z nim
widzenia. Siedzi pod kluczem. Nigdy nie
zawiadomili Bess, zanim przyjechaa.
Kiedy Grace pierwszy raz wesza do
budynku wizienia, zdumiao j
niesamowite echo. Pod innymi

wzgldami nie byo tak le, wizienia

ogldane na filmach wygldaj gorzej.
Dookoa bieg wysoki mur z szarego
kamienia i robi wraenie do
przygnbiajce, lecz cay kompleks
zabudowa usytuowano raczej
przypadkowo, porodku pola przy
ruchliwej szosie na obrzeach Salem,
budynek administracji za mia tylko
jedno pitro. Wchodzio si przez
niedue drzwi. Poczekalnia
przypominaa zaniedban hal w jakiej
niewielkiej fabryce albo pomieszczenie
magazynowe. Przy kolistym kontuarze
mona byo zasign informacji, a na
cianach wisiay malunki koni i jeleni
wykonane przez winiw. Przesuwana
krata zamykaa przejcie do niewielkiego
korytarza zagrodzonego tak sam furt

z drugiej strony. Na wezwanie wszyscy

odwiedzajcy gromadzili si w korytarzu,
krata zatrzaskiwaa si za nimi, mijaa
chwila i otwierao si z przodu przejcie.
Szczk krat odbija si echem. Wzdu
nie koczcych si szarych cian rozlega
si taki oskot, jakby ogromne ciarwki
zderzay si ze sob. Nastpnie wszyscy
przechodzili do sali widze.
Przywodzia na myl pokj
konferencyjny w szkole, gdzie odbywaj
si posiedzenia komitetu rodzicielskiego.
Mnstwo plastikowych, bladotych,
bladoniebieskich i bladozielonych
krzese, ktre mona ustawia jedno na
drugim, umieszczono wok tandetnych
stow z jasnego drewna. Wzdu ciany
stay automaty z papierosami, col,

sodyczami. Moe ze dwch stranikw i

trzydzieci albo czterdzieci
osb rozmawiajcych przy stoach;
czsto na jednego winia przypadao
dwoje lub troje odwiedzajcych.
Grace widywaa tam rne osoby.
Smutni ojcowie i matki z niszych
warstw spoecznych, udrczone ony
trzymajce na rkach niemowlta z
zaschnitym mlekiem w kciku ust. Za
bram wtaczaa si imponujca liczba
bardzo grubych kobiet. Zwykle mieway
romans wagi cikiej z nader chudym
skazacem. Trafiao si kilka modych,
zgrabnych dziewczt o
charakterystycznym wygldzie, ktry
Grace nauczya si rozpoznawa. Miay
na twarzach mnstwo szminki i wyraz

przynalenoci do specyficznej kultury.

Niewtpliwie odwiedzay w wizieniu
swojego chopaka, a od Gary'ego Grace
dowiedziaa si, e wikszo z nich ma
rwnie chopakw na wolnoci, ktrzy
siedzieli w wizieniu, teraz wyszli i z
pewnoci niedugo wrc. Jest cakiem
moliwe, e kada z tych dziewczyn
bardziej kocha mczyzn, do ktrego
przyjeda na widzenie, ni faceta, z
ktrym akurat yje.
No i sami winiowie. Niektrzy
sprawiali wraenie sponiewieranych,
mwic ogldnie. Byli prostaccy, nieraz
poamani lub z wadami postawy, czujni
albo otpiali, zastrachani,
nierozgarnici. Ludzie, ktrzy tak na oko

dorastali midzy chlewem a obrk, std

ich chamska logika.
Nastpnie mczyni o ciekawym
sposobie bycia. Z wygldu naleeli do
jakiej elity. Na twarzach bka im si
chytry umieszek zdradzajcy, e wicej
wiedz o yciu i wiecie ni ludzie, co
przyszli na widzenie. Zwykle poruszali
si sprycie lub pryli minie. Z
gracj linoskoczkw. Na odwiedzajcych
i przyjezdnych bezczelnie patrzyli z gry.
Jak gdyby przyzwyczaili si do cudzych
spojrze i uwaali si przy tym za nie
byle kogo. Pewno siebie znikaa
dopiero w momencie, gdy siadali ze
swymi gomi. Wtedy ich twarze
potrafiy wyraa co zupenie innego.
Po p godzinie malowaa si na nich

bezbronno, rozczulenie lub po prostu

krzywda.
Pniej, kiedy lepiej poznaa Gary'ego,
dokadnie jej wyjani, e s dwa rodzaje
winiw: skazacy i garownicy.
Powiedzia to, dajc do zrozumienia, e
druga z wymienionych kategorii jest
lepsza i on si do niej zalicza. Grace
sama by go tam umiecia. Przez jego
sposb ubierania. Wyglda bardzo
schludnie w swojej jasnoniebieskiej
bluzie
i bkitnych wiziennych spodniach z
grubego ptna. Garownicy, w
przeciwiestwie do skazacw, nosili
koszule jak spod igy. Po pewnym czasie
rnica pomidzy obiema grupami sama
rzucaa si w oczy. Podobnie zreszt jak

w szkole, gdzie przywdcy klasowi,

sportowcy i adne dzieciaki zawsze
tworz zwart paczk. Potem idzie reszta
zbiorowoci.
Gary jednak nigdy nie zachowa si
arogancko wobec swojej matki.
Rozmawia z ni bardzo serio. Bywali tak
pochonici rozmow, e Grace
rozgldaa si po sali, nie chcc si im
narzuca. Czasem Bessie albo Gary
opowiadali co zabawnego. Wtedy
zamiewali si oboje, szczerze ubawieni.
Bardzo czsto wybuchali miechem w
sali widze.
Gary zawsze powica par minut
Grace. W rozmowie by miy, lecz z
odrobin ironii. Zawsze si dowiadywa,
z jakimi to duchami Grace ostatnio w

mylach rozmawiaa, i zaczynali

dyskusj o duchach. Zasiga take opinii
Grace na temat ksiek, ktre wanie
czyta. Najbardziej podoba mu si Ryy
J. P. Donleavy'ego. Raz wykupia
Gary'emu subskrypcj Sztuki
Wspczesnej". Uwaaa, e jego portrety
dzieci s godne najwyszej pochway.
Tylko jeden raz widziaa go w gniewie;
tego dnia Bessie powiedziaa mu, e dom
stracia bezpowrotnie. On tak si
rozsierdzi na Koci Mormonw, e
wiele lat pniej, na wspomnienie jego
gniewu, Grace pomylaa: Zanim zabi
tych chopcw, wiedzia, e s
mormonami, mog si zaoy.
Gary pyta rwnie, jak Mikal radzi sobie
w szkole. Nazywa go Mikalem

Tajemnym, poniewa modszy brat nigdy

nie przyjecha na widzenie. Grace jakby
go syszaa: Przecie ja waciwie
Gary'ego nie znam" i to bya prawda,
zwaywszy e Mikal mia zaledwie cztery
lata, kiedy brat znalaz si w
poprawczaku. Grace przyszo take na
myl, e moe tu chodzi o dugie wosy
Mikala. W sali widze czuby si
niezrcznie pod spojrzeniami
garownikw.
W takich razach Bessie zabawiaa
Gary'ego historyjkami o ojcu. To a kuo
w oczy, e ojciec z synem nigdy si nie
rozumieli, ale po latach wanie
anegdoty o Franku seniorze najbardziej
Gary'ego rozmieszay.

Frank lubi si przechwala, jakie salto

wywija, skaczc z piramidy krzese w
kana dla orkiestry, i kiedy w Denver
postanowi, e jej pokae. Bess mwia,
e jej zdaniem, nie powinien. Za duo
wypi.
Cae ycie robiem ten numer
odpowiedzia. Wiem co i jak. Wlaz na
gr, krzesa poleciay, a on tak gruchn
o ziemi, a mylaa, e si zabi.
Prbowaam mu robi ,,usta-usta", czy
jak si to nazywa.
Albo wtedy, z owc. Gaylen mia czarn
owc i Mikal paka: Ja te chc." Co
Mikal chcia, to dostawa.
Pewnie, dawaj dzieciakowi sarkaa
Bessie owc, moe jeszcze konia i
krow, co?

Frank wrci od rzenika z bia owc,

ktra miaa czarn mord, przywiz j z
tyu samochodu kombi. Bess bya za.
Nie przepadaa za zwierztami, a tu
przyszo jej sprzta w samochodzie.
Cholerne bydl.
Ssiadka obok miaa trzy ujadajce psy.
Kiedy Frank przechodzi obok, owca
zacza si wyrywa. Chopcy podnieli
wrzask:
Pom tacie j zagna do zagrody!
P godziny to trwao. Bess zostaa na
ganku. Krzykna:
Frank, zap j za ogon, to pjdzie
przed tob lecz Frank jej nie sysza i
nakaza Gaylenowi:
Kopnij to cierwo w dup.

Gaylen wzi zamach nog, owca si

odwrcia i zarobia kopniak^ w pysk.
Frank na to:
Gowy od zadka nie odrniasz?
Kiedy zwierz si obrcio, Frank jedn
nog zaplta si w link, przewrci, i
owca zacza go cign. Zostawiaa przy
tym lisk struk zielonych odchodw i
wloka Franka przez cay trawnik, po
chodniku, na wirowe pobocze. Zanim
przybiegli na pomoc, Frank niele obtar
sobie tyek.
No i patrzcie zawoa otrzepujc si
wszdzie ta trawa!
Frank powiedziaa Bessie to
wcale nie trawa. Wrd nawrotw
miechu stwierdzia: W yciu nie
widziaam nic zabawniejszego.

 A pamitasz, jak tata fatalnie jedzi

samochodem? spyta Gary i zwrci si
do Grace: Mj ojciec wykacza nie
tylko samochody. Jak ludzie zaczynali na
niego trbi, gra im na nosie. Albo
puszcza kierownic i przebiera palcami
koo uszu jak ten o z kreskwki.
Wpadali w sza, dopki nie zapa z
powrotem kierownicy. My, dzieciaki,
uwaalimy, e to strasznie fajne. Te
gralimy na nosie innym kierowcom.
Umiali si i w zamyleniu wywoanym
wspomnieniami Gary rzek:
Szkoda, e tata nie yje. Dawno by
mnie std wycign.
Wiem o tym, Gary powiedziaa
Bessie ale ja ci nie wycign. Nie

mam pienidzy ani nie wiem jak. Nie

jestem tak zorientowana jak twj ojciec.
Gary odrzek:
Wiele nie przespanych nocy
rozpamitywaem, jaka szkoda, e nie
ma taty.
Oni byli jak dwa bodce si byki
powiedziaa Bessie do Grace w drodze
powrotnej. Ale Gary ma racj. Jego
tata nigdy by mu nie da siedzie w
wizieniu. Frank wiedziaby, do kogo
pj i co powiedzie. A ja wychowaam
si na gupiej farmie w gupawym Utah.
Jedno, na czym si znam, to krowy,
winie, kury, kozy, konie i owce, dlatego
Gary nie ma ze mnie poytku.
Westchna. Szkoda tylko, e Frank

bardziej nie zbliy si do tego chopca

jeszcze za ycia.
Ruszay w drog tam i z powrotem,
szedziesit pi kilometrw w jedn
stron, w co drug niedziel, a echa
przeszoci odbijay si oskotem jak huk
stalowych wiziennych drzwi. Bessie
miaa cay zapas opowieci, ktre
wydzielaa jak cukierki. Jakby z natury
wolaa smakowite anegdotki ni echa z
gbi pamici.
Opowiedziaa Grace, jak to z Frankiem
podrowali po Teksasie autobusem i
Gary si urodzi, kiedy zostali na nocleg
w hotelu Burleson w McCamey. Nie
mogli si stamtd ruszy, dopki nie
skoczy szeciu tygodni. To wystarczyo,
by na zawsze uwaa si za Teksaczyka.

 Lubia podrowa z dwjk

malekich dzieci? spytaa Grace.
Nie, wcale nie lubia, lecz zostao jej
dawne podejcie: kochaa Franka takim,
jaki by. Nie prbowaa go zmienia.
Podrowali wic. Czekaa, kiedy zaczn
si kopoty.
W Colorado Franka zaaresztowali za
podrobiony czek i dosta trzy lata. Bessie
wrcia do Provo i czekaa. Nie byo
pienidzy, by pojecha gdziekolwiek
indziej.
Mylaa, e to ju koniec wszystkiego.
Rodzina nie odniosa si do niej
przyjanie. Bessie nie pokazywaa si
par lat, nagle wraca z dwjk
dzieciakw i mem w kryminale.
Jednak czekaa. Nigdy nie pomylaa o

innym mczynie. Przyszo jej dugo

czeka, lecz nie by to jeszcze koniec.
Frank wyszed po osiemnastu
miesicach, zabra j do Kalifornii, gdzie
pracowa w przemyle obronnym, a
pniej znw podrowali. Kiedy
chopcy mieli ju sze i siedem lat,
urodzi si te Gaylen, udao jej si
namwi Franka do kupna domu na
przedmieciach Portland. To byo
znacznie lepsze dla chopcw ni spanie
na przystankach autobusowych i
hot-dogi na obiad.
Frank zaj si przepisywaniem
kodeksw budowlanych takich miast jak
Portland, Seattle i Tacoma. Przekada je
na prostszy jzyk po to, by ludzie
korzystajcy z jego podrcznika mogli

atwo poj, jak maj postawi czy

odnowi dom zgodnie z prawem
miejskim. Pniej sprzedawa reklamy
do tych podrcznikw. Po paru latach to
si opacio. By taki czas, e Frank
codziennie dostawa jakie czeki.
Chopcy poszli do szkoy w parafii
Najwitszej Matki Frasobliwej i Gary
myla, e zostanie ksidzem. Bess
uwielbiaa ich dom na bulwarze Crystal
Springs. By nieduy, lecz wanie tam
najlepiej jej si gotowao i szyo. Potem
Frank przenis si na rok do Salt Lak.
Wanie wwczas zwierzya si
Bessie jaka zjawa upodobaa sobie
Gary'ego.
Ona sdzia, e to przez dom, w ktrym
mieszkali. Nawet Frank przyznawa, e

tam straszy, a on nie.by czowiekiem

podatnym na takie pomysy, lecz kiedy
siedzieli w sypialni karmic Mikala,
ktry
si niedawno urodzi, i usyszeli, e w
kuchni kto rozmawia i mieje si. Kiedy
zbiegli po schodach, nikogo nie byo.
Potem przysza powd i w piwnicy
kurek bezpieczestwa si nie zamkn,
chocia zgas pomie. Wzdu cian
bulgotay bbelki gazu. Frank
powiedzia:
Dosy tego. Wynosimy si.
To tak, jakby ujrzeli swoje zdjcie w
gazetach. Ojciec, matka i czterej
synowie ponieli mier."

Bya zadowolona z poegnania z domem,

ale nie z ssiadk, pani Cohen, przemi
staruszk. Bess j poznaa, gdy okno
sypialni pani Cohen znajdowao si
naprzeciwko pokoju chopcw i Gary
strzela z pistoletu wodnego wprost w jej
okno: pssst. Pani Cohen zwrcia mu
uwag:
Nie rb tak. Ja jestem starsz osob i
nie powiniene tego robi. W kocu
powiedziaa swemu bratu:
Trudno, powiem jego rodzicom. Brat
pani Cohen rzek:
Przecie to goje. Trzymaj si z daleka.
A ona na to:
Id.

W trakcie jej odwiedzin ze skarg Frank

powiedzia:
Mog pani obieca, wicej tego nie
zrobi.
Wtedy pani Cohen kazaa mu przyrzec,
e nie sprawi chopcom lania. Dzieci si
przez to natychmiast w niej zakochay, a
pani Cohen na tak dugo zostaa u nich w
domu podczas tej wizyty, e a przyszed
jej brat.
On myla, e mymy j zabili i znieli
do piwnicy powiedziaa Bess.
Wobec tego mwi mu: Nie, skd, my
nie mamy czasu zajmowa si
zabijaniem ludzi." Och, naprawd
polubiam t kobiet. Ona mwia:
Nigdy was nie zapomn. Jestecie

moimi jedynymi przyjacimi spord

gojw."
W dniu odjazdu obie z pani Cohen
pakay przy poegnaniu i pani Cohen
powiedziaa:
Macie szczcie, e nie musicie
zostawa w tym domu. To zy dom.
Frank jak zwykle nie mia dobrego
podejcia do chopcw, a Gary
zdecydowanie si zmieni, odtd bez
przerwy skakali sobie do oczu.
Gdy znalaz si z powrotem w Portland,
Gary naduywa przeklestw. Bluzga
siarczystym strumieniem. Dla Bessie
brzmiao to tak, jakby z ust wyrywa mu
si jaki wredny i odraajcy demon.
Dlatego wprowadzia w rodzinie rodzaj
gry.

 Nie bdziecie musieli uywa takiego

jzyka owiadczya chopcom jeli
posidziecie bogate sownictwo.
Jeden z nich otwiera sownik i
wynajdywa jaki wyraz. Drugi podawa
znaczenie i mwi, jak to si pisze. W
cigu paru lat zdobyli tak wiedz, e
zaginali swoich nauczycieli.
Bya wyrozumia matk. Jeli
przyrzeka, e pjd do kina, to w sobot
musieli pj, choby przedtem
wywrcili dom do gry nogami. A ojciec
wrcz przeciwnie. Niech ktry rozla
mleko zaraz mowy nie byo. Dlatego
yli w dwch rnych systemach.
Oczywicie wicej ni poow swoich
interesw Frank mia w Seattle. Wraca

tylko na sobot i niedziel co dwa

tygodnie, eby drze koty z Garym.
Zaczynao si od byle czego.
Zamknij drzwi za sob mwi
Frank.
Sam id i zamknij odpowiada Gary.
Obaj stawali i ryczeli na siebie. Powietrze
mona byo noem kroi. Bess dobrze
znaa znaczenie tych sw.
Jednak przy pierwszej wpadce Gary'ego
Frank przyjecha zwolni go za kaucj.
Wynajmowa par razy prywatnego
detektywa dla udowodnienia, e Gary nie
zrobi czego tam, chocia Bess
doskonale wiedziaa, e zrobi. Ona
rozpuszczaa Gary'ego od dobrej strony,
a Frank od zej.

Zapano Gary'ego na prbie kradziey

samochodu i wysano do poprawczaka.
Raz na miesic Bessie z Frankiem jechali
w odwiedziny i urzdzali piknik na
trawie. MacLaren z zewntrz nie
wygldao gorzej od paru prywatnych
szk, jakie widywaa podczas swoich
podry; przyjemny dach z czerwonej
dachwki na tych jednopitrowych
budynkach zdobionych sztukateri.
Duo zieleni dookoa.
Kiedy si tam dosta, by niegrzecznym
chopcem wyszed jako hardy mody
mczyzna. Jakby do domu zakrada si
pustka. Jego nauczyciele skaryli si, e
nauka go w ogle nie interesuje. Sypia
za dnia.
Wieczorem Bessie pytaa go:

 Dokd idziesz?
Szuka guza odpowiada Gary.
Trzeba mi kopotw.
Raz czy dwa wrci powanie
poturbowany. Mia strasznie gwatowny
charakter, to si rzucao w oczy. Modlia
si tylko, eby nauczy si panowa nad
sob. W bjkach zarobi tyle blizn, e nie
moga na to patrze. Ktrej nocy wrci
tu przed witem i upad na progu. Oko
mu prawie wypyno. Musieli go zabra
do szpitala.
Mia skoczone dwadziecia lat, kiedy
zacz brutalnie obchodzi si z ojcem.
Wtedy Frank by ju zbyt schorowany,
eby si odgraa. Bess musiaa poprosi
Gary'ego o opuszczanie domu na noc.

Pewnego roku nastpi bunt w Zakadzie

Karnym Oregon. Gary bra w nim udzia
i pucili z nim wywiad w telewizji.
Program zobaczya pewna dziewczyna,
zacza z nim korespondowa i polubia
go na tyle, e przyjechaa na widzenie.
Wedug Gary'ego miaa dwadziecia
sze lat, na imi Becky i bya bardzo
gruba. W kadym razie pisaa pikne
listy. Gary mwi Bessie, e si z ni
oeni i adoptuje jej synka.
Becky cierpiaa jednak na chorob
wrzodow i posza na operacj, po
operacji wysza ze szpitala i umara.
Nie chcieli puci Gary'ego z wizienia
na pogrzeb. Nie by adnym krewnym.
Bessie posaa kwiaty w jego imieniu.

Niedugo potem Gary i czterech innych

winiw w izolatce pochlastao sobie
yy. Grace kolejny raz odwiedzia go,
kiedy by ju na prolixinie. Wyglda tak,
jak gdyby opuci wasne ciao i wrci w
cudzej postaci. Opadaa mu dolna
szczka, usta mia otwarte, oczy szklane,
bez wyrazu. Szed wolno, jak czowiek
sptany acuchami.
Bessie raz spojrzaa i wybuchna
paczem. Sala widze znieruchomiaa.
Najmniejszego szmeru. Winiowie
zaczli woa:
Nie am si, kole.
Przez cae widzenie winiowie
powtarzali:
Trzymaj si!

Gary cay czas prbowa mwi do

Bessie i Grace, lecz jego wargi poruszay
si jak u czowieka z kamykami w ustach.
Grace mylaa tylko o jednym: eby
Bessie std zabra ale ona nie chciaa
wyj, dopki nie zobaczy si z zastpc
naczelnika.
Jak moglicie zrobi co podobnego
mojemu synowi? zapytaa Bessie.
Z widocznym zmieszaniem
odpowiedzia, e prolixin to najlepszy
lek, jaki wynaleziono dla ludzi
gwatownych z zaburzeniami
psychicznymi.
Grace miaa ochot powiedzie: gwno
prawda". Nie powiedziaa.
W ycie Grace wszed Gaylen Gilmore.
Gaylen, o ktrym Bessie opowiadaa jej

przez dwa lata. Gaylen, ktry najbardziej

ze wszystkich chopcw chcia zosta
pisarzem. Pisa pikne wiersze, mwia
Bessie. Wypisywa te czeki. W wieku
szesnastu lat zacz pi. Raz poszed do
banku i wypisa czek na jej nazwisko. Na
wasn zgub by przystojny, powiedziaa
Bessie. Uwaaa, e nie zdarzyo jej si
spotka przystojniejszego chopaka. Z
Gaylenem miaa si nawet wicej ni z
Garym.
Najgorsza rzecz, jak Gaylen zrobi, to
byo puszczenie czeku na sto dolarw u
Speeda. Kiedy si wydao, powiedziaa
Speedowi: Oddam swoj nastpn
pensj. On na to:
Nie, to nie twoja wina.
Ale ja musz owiadczya Bessie.

Kiedy powiedziaa Gaylenowi o tej

rozmowie, on wsiad w samochd i
odjecha na pi lat.
Zadzwoni z Chicago i mwi:
Mamo, pierwszy raz nie jestem z tob
w wito Dzikczynienia, a tak
chciabym by. Bess odrzeka:
Jeli przyl pienidze, to
przyjedziesz? Powiedzia, e tak, ale nie
przyjecha.
Kilka lat pniej wrci z Janet, swoj
on, i z krwawicym odkiem. Bess
nie wiedziaa, e to wcale nie wrzd.
Zosta ukuty szpikulcem do lodu. Bess
zamierzaa go zabra w odwiedziny do
Gary'ego nie widzia si z Garym od lat
lecz Gaylen odrzek:

 Mam kaca. Bessie spytaa:

Co ty robi wczoraj wieczr, e si tak
zapie? Powiedzia, e to bya rocznica
mierci Harry'ego Houdiniego, a on j
zawsze obchodzi.
Potem pewnej nocy, tu po dwunastej,
Janet zadzwonia do Grace z
wiadomoci, e Gaylen jest bardzo
chory i nie ma pienidzy na takswk.
Czy Grace mogaby ich zawie do
Szpitala Milwaukie? Grace ich
podwioza, ale nie mogli tam przyj
Gaylena. Nie mia ani karty opieki
spoecznej, ani swojego lekarza.
Za rad szpitala pojechali dalej, do
Miejskiego Oregon. Tam znw
powiedzieli Gaylenowi to samo. Bya ju
druga w nocy. Kolejny szpital odmwi.

Grace zaoferowaa, e podpisze koszty

leczenia, jakiekolwiek by byy, ale
powiedzieli jej, e wpierw lekarz musi go
przyj.
Ten chopak mi umrze w samochodzie,
pomylaa Grace.
W Szkole Medycznej kazano im czeka i,
Boe jedyny, siedzieli tak do za kwadrans
pita rano. Gaylen z wielkim blem wsta
w kocu i owiadczy kobietom, e duej
nie czeka. Grace poegnaa si z nimi w
motelu. Powiedziaa:
Dzwocie, jeli bd moga wam
pomc i pojechaa do domu z myl,
e jest zupenie do niczego, oni postawi
na niej krech, nie inaczej.
Dzie pniej Grace dostaa list od
Gary'ego. Zaczone w nim byo

pidziesit dolarw jako czciowa

spata studolarowej zaliczki, ktr
wpacia za jego nowy komplet zbw,
lecz sens listu by wrcz przeraajcy.
Wizienie budzio w Garym
niepohamowan nienawi. Z
upodobaniem mwi o przemocy i nie
moga tego poj. Wykraczao to poza
ramy ich wczeniejszych rozmw i
wzajemnego zrozumienia, jakie
osignli.
Wtedy wanie Grace powiedziaa sobie:
To przerasta moje siy. Mam dzieci i
wnuki. Nie mog tego udwign.
Patentowany ze mnie tchrz.
Zatelefonowaa do Bessie i owiadczya:

 Jestem wam serdecznie oddana i moje

uczucia si nie odmieni, tylko po prostu
musz si wycofa.
Bessie wykazaa zrozumienie i tak to si
skoczyo. Od tamtej pory nie widziaa
nikogo z nich.
Pniej dowiedziaa si, e Gaylen umar
i Bessie wzia na siebie koszty
przywiezienia Gary'ego na pogrzeb przez
dwch stranikw. Funkcjonariusze
adnie si zachowali; przyszli w
cywilnych ubraniach i stali w przyzwoitej
odlegoci. Nikt nie wiedzia, e Gary nie
przebywa na wolnoci. Pniej Bessie
osobicie pojechaa i zapacia
stranikom przy podzikowaniu.
ROZDZIA 31
Przelecia podmuch porywisty

7 padziernika
Aniele Nicole.
Siedz w pierdlu. Wanie przyjechaem.
Zupenie jak kabaryna. Pojedyncza cela,
zjebany materac, poduszki brak, a na
pododze czyje brudne talerze z
papieru... Dali mi biay kombinezon,
ebym woy, a ja nienawidz
kombinezonw. Pij w kroku.
8 padziernika
Rano przynieli mi poduszk. O rany! Z
radoci chyba si zesram na mikko.
Jeden porucznik razem z wychowawc
zrobili mi krtki wykad o przepisach.
Spytaem ich o widzenia i powiedzieli, e
bdziesz moga si ze mn widywa.
Chocia nie jestemy legalnym

maestwem, moesz do mnie

przyjeda. Na godzin tygodniowo, w
pitek rano, midzy dziewit a
jedenast. Na formularzu wpisaem ci
jako NICOLE GILMORE (BARRETT), a
w rubryce pokrewiestwo" daem:
nieformalna maonka narzeczona.
Chciabym, eby uywaa mojego
nazwiska, ale oczywicie w dowodzie
masz Barrett - a oni prawdopodobnie
poprosz ci o dowd.
9 padziernika
Nie wiem, czy mwiem ci ju o moich
odczuciach na temat wojny secesyjnej
pewnie tak. W kadym razie nie zaskoczy
ci, e

cakowicie sympatyzuj z Poudniem.

Pociga mnie tak samo silnie jak
Szmaragdowa Wyspa.
Mieli Racj czy nie, oni Wierzyli pod
koniec nie zostao im nic innego;
walczyli przez wiar i odwag. Nie mieli
zapasw jedzenia, amunicji i tego
wszystkiego, co jest potrzebne na wojnie.
Ale nieomal zwyciyli. O may wos nie
wygrali tej najkrwawszej z wojen.
Abe Lincoln dowiedzia si, ecie
przegrali I ludziska na wielki bal
zwycistwa czekali, Lecz on prosi
orkiestr, niech gra Dixie dla ciebie,
Johnny Buntowniku, ktry walczy do
upadego Za to, w co wierzye,
Johnny Buntowniku, Walczye do
upadego.

Tak, to jedna ze spraw w historii, ktra

do mnie przemawia, podobnie
jak Alamo *. \
i
Co si z nami stanie, Nicole? Wiem, e
ci to trapi. A odpowied brzmi: Przez
mio... moemy wyrosn ponad
sytuacj.
Nicole, ja jestem skonny podda si
egzekucji. Gdybym odpuci apelacje, oni
bd zmuszeni albo zagodzi wyrok,
albo go wykona. Nie sdz, eby
zagodzili.
Decyzja naley waciwie nie tylko do
mnie. Nie mog ci prosi o popenienie
samobjstwa. Kiedy mylaem, e
mog, ale jednak nie. Jeeli ja mam by

stracony, a ty mogaby popeni

samobjstwo, no to musz uczciwie
przyzna, e tak by mi wanie
odpowiadao.
Ale nie mam zamiaru niczego ci
narzuca proszc, eby to zrobia.
6 padziernika
Napisaem w pitek do mojej matki, po
tym, jak tu do mnie dzwonia. Nigdy
przedtem nie rozmawiaem z matk w
taki sposb jak dwa dni temu. Chocia
uczucia midzy mam a mn s bardzo
gbokie, zawsze wyraay si tylko
powierzchownie. W kadym razie
powiedziaem mojej matce o mioci,
jak ty i ja sobie nawzajem dajemy.
Mwiem jej, e nie mog i nie chc
wyjania, jakie zdarzenia spowodoway

to wszystko. Powiedziaem jej tylko, e

przez cae ycie samotnoci i frustracji
poddaem si saboci i naogom, dlatego
jest we mnie zo. I e nie chc by zy i
pragn nie czyni wicej za.
Och, Nicole, przychodzi czas, kiedy
trzeba okaza odwag na miar swoich
przekona. Wiesz, e spdziem pod
kluczem okoo osiemnastu lat z moich
trzydziestu piciu. Nienawidziem kadej
chwili w zamkniciu, ale te nigdy nie
zapakaem. I nie zapacz. Jednak mam
tego dosy, Nicole, nienawidz
regulaminu, nienawidz haasu,
stranikw i tej beznadziejnoci; czuj,
e wszystko, co robi, to tylko zabijanie
czasu. Moe wizienie gorzej na mnie
dziaa ni na wikszo ludzi. Wykacza

mnie. Zdaje si, e za kadym razem, jak

mnie zamykali, czuem ten brak nadziei,
a wpadaem gbiej w to wszystko, tak
e w sumie odsiedziaem w pudle wicej,
ni musiaem. Jeli to w ogle ma sens.
Jeste bardzo siln dziewczyn, jeste
silna duchem. Wiesz o tym i wiesz, e ja
wiem. Musiaa skd czerpa t si,
czowiek si z tym nie rodzi. To znaczy,
mona to przenie z wczeniejszego
ycia, ale na pocztku musisz to zdoby
poprzez pokonanie czego bardzo
trudnego. Stajemy si silniejsi od tego,
co zwyciamy.
12 padziernika Dzieci chodz bez
butw, ronie sterta rachunkw.
Nie mam ycia. > Bawena posza w d:
wier dolara za funt

I nie mam ycia.

Krowa mleka nie daje, kura nie znosi
jajek, Wci przychodz rachunki, tylko
czym ja mam paci, Wnet komornik mi
zajmie dobytek jak nic
Nie mam ycia. Jad rano do brata,
moe forsy poyczy.
Bo nie mam ycia. ebraniny nie znosz,
nie zaskoml jak pies,
Lecz nie mam ycia.
Brat mwi: Nie mog nic zrobi dla
ciebie, ona ley mi z gryp, a dzieciaki
to samo, Wanie chciaem z t spraw
wpa do ciebie dzi rano
Nie mam ycia."

Najodwaniejsi s ci, ktrzy

przezwyciaj najwiksze pokady
strachu.
Ja strachu po prostu nienawidz. Myl,
e w pewnym sensie strach jest rodzajem
grzechu...
Wkrtce, w przyszym miesicu, moe
spotka mnie wikszy strach ni ten, co
dotd znaem... Nie umiem powiedzie,
co bd czu, kiedy to nastpi jeli
nastpi... Jako wyczuwam, e cae moje
ycie zmierzao do tego wanie.
15 padziernika
Jeeli przyjedziesz, eby mnie zobaczy i
nie wpuszcz ci, id do naczelnika, on
si nazywa Sam Smith. Nie k si z nim
ani nie denerwuj ludzie na jego
stanowisku nie musz wysuchiwa

zorzecze, oni stanowi wadz po

prostu wyjanij, e jestemy zarczeni,
mamy si pobra i te widzenia i nasze
listy strasznie duo znacz dla nas
obojga.
Tu czas si duy jak skurwysyn. Nie ma
z kim pogada. Tych dwch Meksw ma
jeden temat: wystawianie dziwek
klientom i jak one si ostro rn. Dwa
brudne gnojki. Suchaem takich rozmw
latami - to samo w kadym wizieniu.
Same pierdoy, po prostu szambo.
Nie mwi, e amanie prawa jest w
porzdku, nic podobnego, ale nie tak
powinny wyglda wizienia.
17 padziernika
Odkd tu jestem, nawet jednej nocy nie
przespaem. Oni pal wiato za krat

przez dwadziecia cztery godziny na

dob. Zawieszam sobie na noc rcznik,
eby zasoni si troch od wiata, a oni
mnie budz podczas obchodu i strasz
zabraniem pieprzonego materaca, jeli
nie zdejm rcznika. Paranoja.
Kathryne martwia si o Nicole. Ju i tak
byo le, kiedy Gary siedzia w Areszcie
Okrgowym, ale wtenczas Nicole jedzia
tylko ze Springville do Provo. Teraz to
si zmienio. Trasa autostopem do
wizienia prowadzia przez Pleasant
Grove i Nicole czsto zostawiaa
dzieci u Kathryne, a potem zatrzymywaa
si u niej w drodze powrotnej.
Kathryne prbowaa porozmawia o
Garym, ale raczej bez powodzenia.

 Jak on wyglda? pytaa, Nicole za

odpowiadaa:
A jak ma wyglda?
Pniej Kathryne dowiedziaa si od
Kathy, e Gary chce umrze, tak mwi.
Nicole ani sowem o tym nie
wspomniaa. Powanie wystraszyo
Kathryne stwierdzenie Nicole, e bez niej
dzieci miayby o wiele lepiej.
Przez to obie wday si w okropn
awantur. Kathryne wypowiedziaa
mnstwo podych uwag, chocia wcale
nie bya przekonana o ich susznoci.
Przede wszystkim baa si jedenia
stopem i o to przyczepia si do Nicole.
No i Gary.
Na co ci on? mwia. Z niego jest
zwyczajny bandyta i zasuy na mier.

Nie poprawia si to jeszcze za maa

kara jak dla niego.
Ty go nie rozumiesz stwierdzia
Nicole.
Nie przyznaa Kathryne nie
rozumiem. Ale dlaczego ty nie postarasz
si wczu w pooenie tych dwch
nieszczsnych kobiet, ktre musz
wychowa dzieciaki bez ojca, kiedy ty
dzie w dzie latasz spotyka si z tym
cholernym bandziorem?
W istocie Kathryne nie bya wcale tak
wcieka na Gary'ego, jak udawaa. W
skrytoci mu nawet troch wspczua,
lecz koniecznie musiaa znale sposb
na powstrzymanie Nicole przed jazd
stopem do wizienia. W przyszoci
Kathryne nie spodziewaa si niczego

innego, tylko e Gary zostanie stracony,

a Nicole si kompletnie zaamie.
To bya straszna awantura. Na koniec
Nicole wrzeszczaa. Przynajmniej lepsze
to ni milczenie.
wietnie, znakomicie powiedziaa
Kathryne. Id i zaatw jakiego
czowieka.
Mam to gdzie mwia Nicole.
Nie chc w ogle sucha twojego
pieprzenia.
Och Nicole, dlaczego pytaa
Kathryne dlaczego, u licha, tam
jedzisz?
Bo on nie ma nikogo prcz mnie. Bd
jedzi dzie w dzie, dopki go nie

strac. Zreszt mwia Nicole wtedy

te pojad, eby patrze.
Jak moesz! wykrzykna Kathryne.
Potem ktnia zesza na sprawy mniej
zasadnicze.
Jak chcesz, eby ci podwie
owiadczya Kathryne to, na Boga,
dzwo, e potrzebujesz jecha.
Ale ty pracujesz powiedziaa Nicole.
Nie chc zawraca ci gowy.
Do diaba, to niewane, czy pracuj
stwierdzia Kathryne. Nie chc, eby
jedzia stopem.
Przecie nie bd traci czasu i tutaj
wpada.

Nawet pan Overman, u ktrego

Kathryne pracowaa, zwrci si do
Nicole:
Suchaj, dziewczyno. Potrzebujesz
jecha, to zadzwo do nas do pracy.
Nawet o smej rano. Matka moe si
zwolni i podrzuci ci. Nie podoba mi si
to jedenie okazj.
Nicole tylko si miaa. Odrzeka:
Wszyscy si za bardzo martwicie.
Raz niemal cakowicie pozbawiono mnie
snw na cae trzy tygodnie. Wtedy jak
byem naprolixinie i nie mogem spa.
Na szczcie wiem, jak wane s sny.
Dlatego wyrwnywaem ich brak, jak
tylko umiaem. Pozwalaem, by mj
umys wdrowa w halucynacje, ktre

jednak nie ogarniay mnie do tego

stopnia, bym nie mg si od nich
wyzwoli. Sdz, e dowiedziaem si
czego, co do niewielu ludzi naprawd
dociera: jak straszn rzecz jest
zwariowa.
Faktem jest, e uczestniczyem w
rozprawie o moje ycie, a moi adwokaci
mnie nie bronili. To prawda, e nie mieli
tak znw wiele
materiau ale te nie byli dociekliwi.
Nigdy nie prbowali zajrze troch
gbiej. Oni zakadaj, e tak samo jak
wszyscy inni z wyrokami mierci, ja im
pozwol utrzymywa si przy yciu przez
kolejne apelacje.

Chodzi mi o to, e oni po prostu

mnstwa rzeczy nie wiedz te dwie
kuky, Snyder & Esplin. Gupie chuje.
Myl, e dostali niezy szmal.
Zapracowali na to. Paciy im wadze
stanowe, wic oni bronili racji Stanu.
18 padziernika
Porucznik powiedzia, e mamy si
troch uspokoi z tym uprawianiem
mioci" w sali widze. Odpowiedziaem
mu, e my si po prostu cieszymy ze
spotkania (to mao powiedziane). On
stwierdzi, e rozumie on te jest
czowiekiem, czy ja o tym nie wiem, ale
przepisy s przepisami, i on nie chce by
zmuszony do zwracania nam za czsto
uwagi.

Oto kawaek poematu Krzewina czua.

Napisa go Percy Bysshe Shelley.
I licie brunatne, zote, rude, siwe,
Pobielae bladoci tego, co nieywe,
Niczym duchw zastpy suchym
wiatrem gnane, wistem swym poszyy
ptaki zabkane.
Nie miem zgadywa, lecz na tym
wiecie Omyk, niewiedz i walk jest
ycie; Zudne tu wszystko, nic pewnego,
A mymy cienie snu owego.
19 padziernika
Nie mam nic przeciwko Sue, ale w
jednym licie napisaa, e ona zawsze
prbuje ci gdzie wycign ze swoim
chopakiem i jego koleg, a ten
pierdolony Hawajczyk znalaz si tam
pewnie przez Sue. Nie wiem, dlaczego w

ogle pozwolia temu Hawajczykowi

siedzie tyle czasu u ciebie w domu.
Jezu, maa, pierdol to wszystko. Po
prostu powiedz skurwysynowi wyranie,
e ma si wynie, pragnbym, eby
jasno powiedziaa Sue, e nie
potrzebujesz adnych chopakw.
Nie musisz pozwala, eby jaki buc
siedzia u ciebie w pokoju, bo czeka na
kumpla niech sobie czeka w
rynsztoku.
Tego sowa nie moga znale w
sowniku, bo je le przeczytaa albo ja
le napisaem w kadym razie to jest
TAUTOLOGIA, a nie T ANTOLOGIA.
Sprawd jeszcze raz.
Rozwaaem wprost, czy ci nie poprosi
o popenienie samobjstwa. Mylaem,

eby ci powiedzie, e bior na siebie

cay dug, jeli go trzeba bdzie spaci w
przypadku, jak si zabijesz. Zrobibym
tak, gdybym mg. Ale nie mog robi ci
takiej propozycji, skoro nie wiem, jakie
skutki twj krok spowoduje. Aniele, czy
dana jest nam szansa przeycia czego,
co spierdolilimy w poprzednim
wcieleniu???
Moe tak, a moe to rwnie dobrze co
innego.
Suchaj, mwiem ju, e nie obawiam
si tego specjalnie to znaczy, boj si
tylko omyki. Boj si zrobi nam
krzywd. Nie chc nas krzywdzi.
20 padziernika
Pierdol si ze mn w mylach i we nie
Aniele przyjd do mnie owi si dookoa

cieplutko wilgotno gorco i lepko i

sodko i we mojego ptaka do buzi i do
cipy i do dziurki i po si na mnie
po si pode mn le obok mnie z
gwk tak blisko i wysoko ciasno ople
mnie swymi piknymi nogami i nadstaw
mi cip ebym mg caowa liza
penetrowa i ssa kocha i poczu jak
eksplodujesz i mruczysz i wzdychasz
wilgotniejesz ciepo w moje usta.
Sue widziaa, jak Nicole si zmienia. Na
pocztku, kiedy Gary siedzia w
Wizieniu Okrgowym, Nicole
rzeczywicie miaa ochot si bawi.
Moe i bya w Garym tak mocno
zakochana, jak mwia, ale cieszyo j
te, e nikt jej nie siedzi cay czas na
gowie, kompletnie nikt. Razem z Sue

wypuszczay si wieczorami. A jak Sue

urodzia dziecko, urzdzay czasem
prywatki u Nicole.
Wtedy to si zaczo. Nicole nie chciaa
wicej widywa chopakw. Po rozprawie
caymi nocami czytaa listy. A jak nie, to
bez przerwy pisaa. Sue Baker bya pod
wraeniem. Raz nawet zastaa j przy
pisaniu o czwartej rano. Dziewczyna nie
moga przesta. Tak jak z paleniem.
Czasami Nicole si miaa z zabawnych
rzeczy w jego listach. Inne doprowadzay
j do paczu. Prbowaa ukry przed Sue,
e pakaa, ale wida byo, jak czyta z
zaczerwienionymi oczami. Po policzkach
pyny jej zy. Pniej siadaa,
przestawaa paka i zabieraa si do
pisania.

W par tygodni po rozprawie Nicole

ogarno prawdziwe podniecenie.
Tak powiedziaa do Sue. On nie
bdzie walczy. Chce umrze.
Sue chciaa powiedzie, co o tym sdzi,
lecz Nicole stwierdzia:
Jak on chce umrze, to ma prawo. Nie
dao si jej przetumaczy.
Ktrego dnia Nicole suchaa, jak Sue
mwi o tabletkach valium, e ma ich sto
sztuk, dziesi miligramw kada, i
nagle zapytaa:
Ile musisz wzi, jeli chcesz si zabi?
Po prostu ktrego wieczoru spytaa o to
z cholernym spokojem. Sue w ogle si
tym nie przeja. Powiedziaa:

 Nie wiem. Wcale nie mam zamiaru

prbowa, wic nie wiem. Prawie o tym
zapomniaa, ale w miar upywu dni
Nicole zacza miewa humory i Sue
gryza si od czasu do czasu.
20 padziernika
Bez przerwy wraca do mnie poczucie tej
niemal straszliwej sytuacji, w ktrej si
znalelimy. Ja musz si z tym pogodzi
nie mam wyjcia ty godzisz si z
wyboru. Zadziwiasz mnie sw si i
piknem. Mnie bdzie tak atwo umrze;
musz tylko zwolni tych dwch
debilnych adwokatw, wycofa wszelkie
apelacje, wymaszerowa std w
poniedziaek pitnastego listopada o
smej rano, eby szybko i bez kopotu
da si rozstrzela. Jeeli zdecydujesz si

do mnie przyczy, bdzie ci znacznie

trudniej, bo bdziesz musiaa dokona
tego sama, jakikolwiek sposb
wybierzesz: rodki nasenne, pistolet,
yletk, obojtne dokona tego twoja
wasna rka i to jest trudne, ja wiem.
Nie zamykam te oczu na fakt, e ty
wierzysz w ciki dug, jaki powstaje po
popenieniu samobjstwa. Nie
zapominam te o Sunny i Groszku. Jezu
kochany! Nie ma potrzeby, eby
zacigaa dug, ktrego ja nie bd mia,
jeli mnie rozstrzelaj. Maa, ja ci nie
prosz ani ci nie ka i za mn. Po
prostu nie mog tego robi. Ale mwiem
ci, e tego bym chcia jeeli sobie
zaprzeczam, c, nic nie poradz. Chc
po prostu stawia spraw uczciwie.

21 padziernika
Cay dzie czuem si spierdalany i w
gwnianym nastroju. Zaamany.
Przybity. Ta kurewska cela jest za ciasna.
Kiedy byem may, cay czas piewaem.
Chodziem nad Potok Johnsona, to byo
w Portland tam by bardzo fajny
strumyk, drzewa i zakola, w ktrych
mona pywa; tam wanie pywaem
nago i piewaem, ile wlezie!
22 padziernika
Maleka. Piszesz, e czasami nie czujesz
mojej mioci. Maa, ona trwa! W kadej
sekundzie, w kadej chwili, kadej
godzinie dnia. l j ca do ciebie.
Chc da ci wszystko, czym jestem. Chc,
eby wszystko o mnie wiedziaa. Nawet

rzeczy, ktre u siebie niezbyt lubi i

ktre zawsze staraem si ukry albo
troch zmieni, wyprostowa w moim
wasnym odczuciu, eby wyglday nieco
lepiej wszystko bym ci z wasnej woli
pokaza.
Do diaba, jaki tu haas. Jaki cholerny
wypierdek ryczy bez adnego powodu,
byle rycze. Chtnie bym mu wadowa
kopa w dup. Trwa sezon futbolowy i
chyba co wieczr jest jaki mecz.
Nienawidz futbolu i nienawidz
sucha, jak te wiry si dr za kadym
razem, kiedy jaki skurwiel zdobdzie
par jardw.
Chuj z tym. Ja po prostu nigdy nie
lubiem haasowa i nie mog zrozumie,
jak inni faceci mog drze mord dzie i

noc. Nie mam nawet ochoty rozmawia z

innymi celami to idiotyczne, gada z
kim, kogo nie widz wyobra sobie
ca band skurwysynw przez dzie i
noc w zamkniciu i dziesi rozmw
prowadzonych naraz niektre sycha
w drugim kocu wizienia.
Miaem nadziej, e chwil potrwa tu
cisza. Ale to si nie zdarza. Te drzwi,
Jezu, jak one hucz i dwicz.
Pierdolony telewizor ryczy cay dzie. Od
samego rana sysz tych facetw, jak
gosuj, co bd oglda. Zawsze trwa to
z pidziesi minut, jaki kutas czyta
cay program najgoniej jak umie
pniej oni gosuj nad kadym
idiotycznym filmem. Wariactwo.
Rozrywka gupkw.

Siedziaem dugi czas i nigdy nie

wygldao to inaczej ni tym razem.
Nicole napisaa do Gary'ego o
autostopowiczce, ktr zgwaci kierowca
biaej furgonetki, a potem pchn noem
dwadziecia czy
trzydzieci razy. Pisaa, e nie boi si
tego czy innego zboczeca. Gdyby nawet
znalaza si w takiej sytuacji, nikt nie
posidzie jej ciaa, chyba e wpierw j
zaatwi.
Gary nie napisa wiele w odpowiedzi, ku
zadowoleniu Nicole. Uwiadomia sobie,
e bya to z jej strony prba wyraenia
skruchy za byego prezesa klubu
motocyklowego.
Czasem, jadc stopem, miewaa
przebyski z wasnej mierci. W mylach

widziaa, jak samochd gwatownie

zjeda z autostrady. Pniej czua
niepokj: a jeli mier bdzie bdem?
A jeeli w ostatnim momencie, jak to ju
nastpi, dotrze do niej sens popenionej
omyki? Tym jednym si przejmowaa.
e by moe nie ma prawa umiera.
Podczas widze Gary zacz mwi o
tabletkach. Pod ich wpywem si usypia.
Cicho i spokojnie, tumaczy. Zupenie co
innego ni jej mdoci i dreszcze w
tunelu. Tabletki s agodne.
Ona wci nie wiedziaa, czy wolno
umiera. Przez cay miesic nie moga
podj decyzji. W kko wracaa mylami
do dzieci, a wreszcie postanowia, e
woli zrobi to ni y bez niego. Prdzej

czy pniej i tak by musiaa spraw

zaatwi. Skoczy si szarpanina.
Gary oczywicie cay czas o tym pisa.
Par razy wkurzya si i kazaa mu
odpuci ten temat. Wtedy on
przeprasza i mwi, e tylko wyraa
swoje uczucia. Ale przez jego gadanie
zacza si zastanawia, czy faktycznie
ma na to ochot.
Gary obudzi si w panice i zawiadomi
wiziennego kapelana mormonw,
Cline'a Campbella, e musi si z nim
zobaczy. Campbell wkrtce przyszed i
Gary opowiedzia mu swj sen. Czysta
paranoja, mwi. Nicole jechaa stopem i
kierowca zacz j napastowa. Gary
koniecznie musi j zobaczy jeszcze

dzisiaj. Czy Campbell mgby j

przywie do wizienia? Campbell mg.
Kiedy Cline Campbell pierwszy raz
odwiedzi Gary'ego, napomkn co, e
Nicole chodzia na jego lekcje. Wiele
godzin spdzi na udzielaniu jej porad
duszpasterskich. Gary dobrze przyj t
wiadomo. Odtd zawsze si
dogadywali. Odbyli par duszych
rozmw.
Campbell ywi przekonanie, e system
wizienny jest z gruntu socjalistyczny.
Nic dziwnego, e Gilmore popad w
tarapaty. Przez dwanacie lat w
wizieniu mwili mu, kiedy ma i spa i
kiedy je, w co si ubiera i kiedy
wstawa. Jest to absolutnym,
diametralnym przeciwiestwem

warunkw kapitalistycznych. Wreszcie

pewnego dnia skazany wychodzi za
bram i mwi mu: od dzisiaj hokus
pokus, yjesz w kapitalizmie. Teraz masz
sobie radzi. Id, poszukaj pracy, sam
wstawaj rano, nie spniaj si do roboty,
gospodaruj pienidzmi, rb wszystko,
czego oduczono ci w wizieniu.
Gwarantowana klska. Osiemdziesit
procent powraca za kraty.
Dlatego ciekaw by Gilmore'a. Nie mg
si doczeka rozmowy z nim. Waciwie
to wykorzysta pierwsz sposobno,
par dni po tym, jak przywieli tego
czowieka do wizienia. Ktrego
wieczoru Campbell po prostu wszed do
jego celi i powiedzia:

 Jestem kapelanem, nazywam si Cline

Campbell.
Gilmore by ubrany na biao, jak wszyscy
winiowie pod Maksymalnym
Nadzorem, i siedzia na pryczy
pochonity prac nad rysunkiem. Mia
w rku owek, a przed sob nie
dokoczony portret jednak wsta,
ucisn do kapelana i powiedzia, e
mio mu Campbella pozna. Przypadli
sobie do gustu. Kapelan czsto go
odwiedza.
Cline Campbell nie zajmowa si dotd
osob czekajc na egzekucj. Mczyni
w celach mierci cay czas w nich
przebywali; Campbell zamienia z nimi
dwa sowa, czasem artowa, lecz nigdy
nie udziela im porad duszpasterskich. Ci

ludzie nieprdko mieli zosta straceni

ich rozprawy apelacyjne cigny si
latami i ulegali dalszej deprawacji. Ale
w kocu cay Maksymalny Nadzr to
byo zoo, jednopitrowe zoo na wiele
klatek.
Pod ktem prostym od gwnego
korytarza znajdoway si rzdy
identycznych pomieszcze. Za krat
bramy byo pi cel naprzeciwko takich
samych piciu. Kady wizie mg wic
obserwowa winia w celi przed sob, a
take czciowo pozostaych winiw z
drugiej
strony korytarza. Czasem dziesiciu
mczyzn rozmawiao ze sob
jednoczenie. Rozlega si rejwach, ktry
odbija si echem od betonu i stali.

Dwiki zderzay si ze sob jak

samochody w karambolu. Przypominao
to ycie wewntrz elaznej kiszki.
Wikszo ludzi przebywaa pod
Maksymalnym Nadzorem przez trzy
miesice, nie wicej. Lecz winiowie z
cel mierci zostawali tam na zawsze. Inni
mogli opuszcza swj korytarz w porze
posikw, eby przej do kantyny albo
na dwr. W celach mierci posiki
spoywano na miejscu. Nie byo adnych
spacerw. Pojedynczo ludzie mogli
opuszcza cele i przez p godziny
chodzi po korytarzu. Mona byo
pogada z innymi winiami, wyj na
wierzch jak Campbell sam widzia
swoje przyrodzenie albo poprosi, eby
ten drugi czowiek wystawi swoje przez

kraty. Mona byo narazi si na groby

i wanie Gilmore zagrozi komu, e
jeli tamten nie odejdzie od krat,
chlunie mu w twarz kube moczu. Takie
rzeczy si wiczyo w celach mierci.
W porwnaniu z innymi winiami
Gilmore by rozluniony. Waciwie to
Campbell nie mg si nadziwi tej jego
zdolnoci. Campbell zawsze stara si
wpa najpierw do kuchni, eby mu
przynie kubek czarnej kawy, a Gilmore
wtedy szczerzy zby w umiechu.
Jak leci, ksiulku? zagadywa, nie
podnoszc gosu.
Czasem rozmawiali w celi Gilmore'a.
Czciej Campbell zaatwia, eby
Gary'ego wywoano, wtedy przechodzili
do specjalnej sali w obrbie

Maksymalnego Nadzoru, gdzie nikt nie

sysza ich rozmowy. Kilkakrotnie
Gilmore mwi:
Bardzo si ciesz, e moemy sobie
pogada. Z nikim innym tu nie
rozmawiam.
Niekiedy zagbiali si w trudne tematy.
Gilmore raz zauway:
O pewnych rzeczach nie
powiedziabym nawet lekarzom od wira
i opowiedzia, jak po przyjedzie do
MacLaren paru chopakw go
przytrzymao i zgwacio. Wspomina to
jako co ohydnego, ale przyzna, e kiedy
podrs, sam w czym takim
uczestniczy, ju po drugiej stronie. Obaj
pokiwali gowami. Jest takie przysowie
wizienne: Zemsta czyni czowieka."

Raz Gilmore zoy owiadczenie,

ktrego Campbell nigdy nie zapomni.
Zabiem dwch ludzi powiedzia.
Chc zosta stracony wedug rozkadu.
I zaraz doda: Nie ycz sobie adnego
rozgosu.
Mwi z naciskiem. Owiadczy
Campbellowi, e nie chce, by mwili o
nim w dzienniku, adnej telewizji, radia,
wywiadw, nic.
Po prostu uwaam, e powinienem
zosta stracony. Czuj, e musz ponie
kar.
Campbell powiedzia:
Ale Gary, to nie jest dla ciebie jedyny
motyw pragnienia mierci, wycznie
odpowiedzialno? Gary odpar:

 Nie. Bd szczery. Siedziaem

osiemnacie lat i nie mam zamiaru
siedzie jeszcze dwadziecia. Zamiast
siedzenia w pierdlu wybieram mier.
Campbell to rozumia. Generalnie
Koci witych Dni Ostatnich uznawa
kar mierci. A ju na pewno sam
Campbell. Uwaa, e patrze jak
czowiek w celi mierci stacza si w coraz
gorsze upodlenie, nienawi, mciwo i
zawzito wobec siebie i innych, to po
prostu szczyt okruciestwa. Czowiekowi
bdzie lepiej, pozostanie bardziej sob,
mniej si zmieni, jeli go strac, ni jeli
zostanie tutaj. Mdrzej jest przej do
wiata duchw i oczekiwa
zmartwychwstania. Tam czowiek ma
wiksze szans broni swojej sprawy. W

wiecie duchw prdzej napotka si

wsparcie ni ponienie.
Campbell by misjonarzem Kocioa
witych Dni Ostatnich w Korei, potem
kapelanem w Armii, w lotnictwie.
Naucza pniej religii przez sze lat.
Przy tym pracowa jako gliniarz w
weekendy. Wsiada do wozu patrolowego
o szstej wieczorem w pitek i zdawa go
w poniedziaek o smej rano. Poniewa
wychowa si na ranczu w Utah, nie
potrzebowa adnego szkolenia z broni.
Nosi strzelb jako chopak i by cakiem
szybki. Umia z biodra trafi trzylitrow
puszk z odlegoci pitnastu metrw w
wier sekundy. Rs w przewiadczeniu,
e bdzie z niego drugi Butch Cassidy.

By niewysoki, ale za grzech poczytaby

sobie wadliw postaw czy niedbalstwo.
Rzeczywicie, trzyma si prosto,
ramiona do tyu sylwetka strzelca.
Okryty szlachetn patyn niczym metal
po starannej obrbce. W czasie
sobotnio-niedzielnych dyurw jako
glina czuwa dwadziecia cztery godziny
na dob, jedzi na wszystkie wezwania.
Oczywicie dziao si to w nieduym
miecie, zwykle mia wic czas, by pj
do kocioa, lecz nosi przy sobie
odbiornik sygnaw dla zachowania
staego kontaktu i w efekcie dokonywa
wikszej liczby aresztowa ni pozostali
dwaj funkcjonariusze razem wzici,
pewnie dlatego, e w weekendy byo
duo pijakw i awanturnikw.

Ostatni raz widzia Nicole wanie

podczas sobotnio-niedzielnego patrolu, o
drugiej w nocy. Przejeda ulic w
Lincoln, a ona staa apic okazj.
Powiedzia:
Wsiadaj, co ty tu robisz o tej porze? To
niebezpieczne.
Sysza, e zostaa matk, jednak wtedy,
w nocy, bya ewidentnie napana. Mia
wszelkie podstawy, eby j zabra do
aresztu, lecz ona mu ufaa, odstawi j
wic do domu. Wiele razy rozmyla o
tych czasach, kiedy przychodzia do
niego po porad, na spotkania trwajce
od piciu do trzydziestu minut, i
wiedzia, jak kiepsk sytuacj miaa w
domu. Powiedziaa mu o wujku Lee. To
by jednak draliwy temat. Nie mg od

niej wymaga zbyt wielu wyjanie. Ona

czasem siedziaa na jego lekcjach jakby
rozmarzona, nie majc pojcia, gdzie si
znajduje.
Tego ranka, kiedy Campbell wyjecha po
Nicole na prob Ga-ry'ego, zasta j
pic na tapczanie, dwoje dzieci za
spao na pododze pod kocem. Troch
ogarna wosy i wpucia Campbella do
rodka. Nawet nie wiedziaa, kto puka.
Odsonia zasony. Nie poznawaa go.
Powiedzia:
- Jak si masz, Nicole, pamitasz mnie?
Przyjrzaa mu si i odrzeka:
Jasne, prosz do rodka. Przedstawi
si:
- Jestem brat Campbell. Odpowiedziaa:

 Ale oczywicie, prosz wej.

Wymienili par uprzejmoci i on
wyjani, e przyjeda, bo Gary chce j
zobaczy.
Zostawia dzieci u swojej byej teciowej,
pani Barrett, i w drodze do wizienia
dyskutowali o jej sytuacji. Powiedziaa
mu wprost, bez| specjalnych ceregieli, e
jeli Gary umrze, ona moe te.
Nieatwo byo Campbellowi zachowa t
wiadomo dla siebie, jednak nie mg
przecie si z tym zdradzi. Jego ycie w
wizieniu] polegao na dochowywaniu
tajemnicy.
Czasem jaki wizie przychodzi i
mwi, e ten czy inny czowiek go
przeladuje. Campbell wcale nie lecia
wtedy do naczelnika, eby z nim

zasyszan wiadomo omwi. Podjte

przeciwdziaania wskazayby innym
winiom, kto kapuje. Przeladowaliby
go jeszcze bardziej.
Dlatego Campbell nie wyjawia niczego,
chyba e byaby to sprawa ycia lub
mierci. Wwczas uzyskiwa zgod
osoby, o ktr chodzio.
Teraz te, chocia wiedzia, e Gary z
Nicole planuj samobjstwo, nie mg o
tym donie. To tylko zwikszyoby
presj. Przy celi Gilmore'a siedziaby w
kko stranik. Campbell nie tai jednak,
e byo mu z tym ciko. Najbardziej
drczy go spokj, z jakim Nicole na ten
temat mwia. Gary za, z wyjtkiem
momentw zdenerwowania, mia oczy
najbardziej zrwnowaonego czowieka

pod socem obserwowa wiat na

luzie, niczym zawodnik w rodkowym
polu ustawiony do piki, ktr wiadomo,
e zapie. Nicole miaa co takiego w
brzmieniu gosu. Nigdy si nie zajkna,
mwic prawd.
26 padziernika
Pamitasz ten wieczr, kiedymy si
poznali? Musiaa by moja, nie tylko
fizycznie, ale pod kadym wzgldem, na
zawsze w tamt noc przez serce
przelecia mi podmuch porywisty.
Ta noc zawsze pozostanie dla mnie
najpikniejsz z caego ycia. Kocham ci
bardziej ni Boga. Ciesz si, e
rozumiesz to tak jak ja, Aniele. Mimo
wszystko to brzmi troch niezrcznie.
Ale nie chc nikogo tym wyznaniem

urazi. Po prostu kocham ci nade

wszystko myl, e Bg si umiecha.
W jednym z wczeniejszych listw
opisujesz wspinaczk do moich ust i
zelizgiwanie si po kosmyku wosw,
eby opatrzy mi rank w odku.
Piszesz tak dobrze.
W zeszy pitek wyrazia ch, bymy o
sobie nawzajem myleli w pewnych
porach dnia i to nas zbliy. Ale ja tutaj
nigdy nie wiem, ktra godzina. Nie widz
zegara imam tylko oglne pojcie o
czasie. Wiem, e karmi koo szstej czy
sidmej rano, gdzie o
jedenastejdwunastej jest obiad i koo
czwartej kolacja, ale ja nie wiem nawet,
czy to si nie zmienia oni mog
wprowadza rotacj i jednego dnia

karmi najpierw jeden oddzia, a innego

dnia drugi, nastpny. Jednym sowem,
kurwa, po prostu nie wiem, ktra jest
godzina.
Kochana, dochodzimy wreszcie do
tematu, ktrego si nie da unikn.
Reszty twego ycia. Nie chc, by mia ci
jakikolwiek mczyzna. Nie chc, eby
jakikolwiek mczyzna posiad ci w
jakikolwiek sposb, lecz przede
wszystkim nie chc, by wykrad choby
nieznaczn cz twego serca.
Gdybym zdoa wyjrze z zawiatw i
zobaczybym z tob jakiego mczyzn,
nie umiem w tej chwili powiedzie, co
bym zrobi.

Sdz, e szukabym sposobu, by

wykreli moj dusz, moje jestestwo na
zawsze z ksigi bytu.
Jeli co takiego okazaoby si
niemoliwe, pomylabym, jak przerzuci
swoj dusz w samo jdro planety Uran,
w najpodlejsze z miejsc, bym mg na
zawsze pozosta w niezmiennej postaci.
28 padziernika
Maa, ja tak bym chcia mie mono
medytacji. Do pewnego stopnia ju to
uprawiam, serio, ale nie dogbnie,
wiesz? Nawet jak jest cicho, zawsze si
czowiek spodziewa haasu. Wiem, e
przez medytacj mona doj do
waciwej odpowiedzi na wszystko, ale
ja, z powodu otoczenia, nie mog si
prawdziwie w to zagbi. Nie chodzi

tylko o haas; po prostu w takich

miejscach jak tutaj czowiek si nie
zapomina tu panuje atmosfera
napicia, klimat przemocy i w wizieniu
wszystkich wizieniach to czu w
powietrzu. Siedzi tu kupa paranoicznych
skurwysynw i oni a wszdzie,
wydzielajc wrogie, ze wibracje paranoi.
Bardzo mi si podoba, e ty uprawiasz
medytacje. Nie jestem pewien, czy tak
znowu przepadam za pismem
automatycznym. Myl, e za pomoc
spraw w rodzaju pisania
automatycznego, wywoywania duchw
przy stoliku, by moe, otwieramy drzwi,
ktre lepiej niech bd zamknite.
Sdz, e kry wiele samotnych,
zagubionych, niepocieszonych duchw,

ktre tylko patrz, jak wnikn w ludzki

umys. Nie wszystkie dusze s yczliwe.
Wiele jest zwyczajnie samotnych, lecz
wiele rwnie wrednych.
Maa, kiedy wkraczasz w wiat duchw,
strze si. Nie chc tu kraka ani
przepowiada, przy tym nie wiem, skd
ja to znam tak dokadnie, ale wiem na
pewno, e musisz zachowa kontrol.
Musisz by silniejsza od tego, z czym
apiesz kontakt. Dokadnie rozwaaj
wiadomoci", ktre otrzymasz, i jeli po
chwili stwierdzisz, e ci cignie, dzieje
si co nie tak, jeeli ogarnie ci smutek
albo poczujesz si dziwnie, w jaki
sposb niedobrze wwczas powinna
si wycofa. Tak samo jak przy innych

rzeczach w yciu, ty_ musisz panowa

nad sytuacj. Bd silna, nie bj si.
Maa, ja nie wiem, co si dzieje, kiedy
umieramy, tylko tyle, e to bdzie
znajome. Ja to czuj niesychanie mocno
to co, o czym mylaem, co znaem od
lat. Przy umieraniu rzecz polega na tym,
e ty_ powinna zachowa kontrol.
Niech ci nie rozpraszaj ze duchy,
ktre bd ci woay po drodze one
mog nawet siga i si w ciebie
wczepia.
Kiedykolwiek to si nam wydarzy, kade
z nas musi pamita o drugim. Nie
wiadomo skd, Anielskie Oczta, ale to
jest jedna z rzeczy, ktre ZNAM.
Czowiek po mierci zaznaje wolnoci jak
nigdy w yciu moe si przemieszcza

z niesamowit prdkoci, wycznie

poprzez skupienie myli w danym
miejscu. To jest cakiem naturalne i si
przystosowujesz to po prostu
wiadomo uwolniona od ciaa.
No nie, ten facet obok pierdzi tak
obrzydliwie, e nie wiem. Mylaem, e
Gibbs to pierdzichujek, ale on si nie
umywa do tego matoa! Gone,
dudnice, zawzite, zoliwe
popierdywanie w yciu czego
podobnego nie syszaem. To gorsze ni
zapuszczanie motoru kosiarki.
Snyder i Esplin urzdzali sobie par razy
z Noallem Wootonem pomiertne
wspominki o rozprawie. Przypadkiem
wpadali na siebie w korytarzu lub w
kawiarni i zadawali niekiedy pytania

dotyczce strategii drugiej strony.

Wooton-zwycizca troch si z nimi
drani, ale nie wydawao mu si, by
robi to szczeglnie zoliwie. Raczej
rzuca pytania w rodzaju:
Czy jestecie pewni, wy biedni
frajerzy, e udao wam si nawiza
pen wspprac z klientem? Albo:
Dlaczego, na Boga, nie wezwalicie
jego dziewczyny?
Bo on nam zabroni odpowiadali.
Dobrze, zgoda, ale kwestia pozostawaa
otwarta. Dopki oskarony jest zdrw na
umyle i kojarzy, ma raczej prawo
kierowa wasn obron.
Od chwili kiedy Gary znalaz si w
Stanowym Utah, Snyder i Esplin
niewiele mieli kontaktw. Rozmawiali z

nim par razy przez telefon i z samego

pocztku zaatwili Nicole wejcie, ale
sami dotarli tam dopiero na par dni
przed rozpraw apelacyjn, wyznaczon
na pierwszego listopada. Zezwolili im na
fizyczny kontakt jedynie w pokoju
widze na oddziale Maksymalnego
Nadzoru. Ledwo dao si tam zrobi par
krokw, na tych dwudziestu metrach
powierzchni.
Przybyli w charakterze zwiastunw
dobrej nowiny. Szans na zredukowanie
kary mierci do doywocia byy, ich
zdaniem, zupenie nieze. Po pierwsze,
jak wyoyli Gary'emu, przepisy w
ostatniej uchwale legislatywy stanu Utah
nie przewiduj w trybie nakazowym
rewizji wyroku mierci. To powana

sprawa. Prawdopodobnie zachodzi

niezgodno z Konstytucj. Zarzut
sprzecznoci z Konstytucj jest
argumentem najwyszej wagi w tych
obszarach prawa. Wielu prawnikw
uwaa, e paragraf obowizujcy w
stanie Utah niemal na pewno zostanie
uchylony przez Sd Najwyszy Stanw
Zjednoczonych. Dlatego, zdaniem
Snydera i Esplina, sd najwyszej
instancji stanu Utah bdzie si dugo
waha przed zatwierdzeniem wykonania
wyroku mierci w dniu pitnastego
listopada. Sd stanowy kiepsko by na
tym wyszed, jeli zaraz po zatwierdzeniu
egzekucji decyzj uchyliby Sd
Najwyszy.

Poza tym maj jeszcze jeden kruczek

prawny do rozpracowania. Podczas
rozprawy mitygacyjnej sdzia Bullock
dopuci materia dowodowy z
morderstwa w Orem. Nic dziwnego, e
przysigli byli pod wraeniem. Z
pewnoci atwiej orzec kar mierci dla
oskaronego, kiedy usyszao si o
popenionym przez niego dodatkowym
morderstwie; dlatego Snyder z Esplinem
nabrali optymizmu. Ich gwna linia
obrony polegaa przecie na takim
wymanewrowaniu sprawy, by zdoby
dogodny grunt do apelacji. Waciwie
czuli si nawet nieco podekscytowani. W
pewnej mierze by to nowy materia
prawny dla okrgu Utah.
Gary wysucha. Nastpnie powiedzia:

 Siedz tu od trzech tygodni i nie wiem,

czy chciabym zosta tutaj na reszt
ycia. Potrzsn gow. Wszedem
tu z myl, e moe si przystosuj, ale
wiato pali si ca dob i te haasy s
ponad moje siy.
Adwokaci dalej mwili o podstawach
apelacji. Kocowe podsumowanie
Wootona, wraz z jego uwagami o
cierpieniach Debbie Bushnell, mona z
atwoci nazwa krzywdzcym dla
Gary'ego. Perspektywy s dobre, nawet
doskonae.
Gary chodzi tam i z powrotem, wyranie
podenerwowany. Powtarza, jakie
problemy daj mu si we znaki pod
Maksymalnym Nadzorem. Wreszcie
zapyta cicho:

 Czy ja mog was zwolni?

Odpowiedzieli, e chyba tak. Nadmienili
jednak, e zgodnie z wasnym
sumieniem mog mimo wszystko
wystpi o rewizj wyroku. To ich
obowizek.
Gilmore rzek:
Czy ja nie mam prawa umrze?
kiedy Nie mog przyj swojej kary?
Przygwodzi ich wzrokiem.
Gary powiedzia im o wasnym
przewiadczeniu, e ju go kiedy
stracono, w osiemnastowiecznej Anglii.
Mwi:
Czuj, e byem tu przedtem. W
przeszoci popeniem jak zbrodni.
Umilk, potem doda: Czuj, e musz

odpokutowa za to, co wwczas

zrobiem.
Esplin nie mg si opdzi od myli, e
te kawaki o osiemnasto-wiecznej Anglii
z pewnoci odmieniyby opini
psychiatrw, gdyby tylko je usyszeli.
Potem Gary zacz opowiada, e jego
ycie nie skoczy si wraz ze mierci.
Bdzie nadal istnia, chocia umrze.
Wszystko to sprawiao wraenie
rzeczowej dyskusji. Esplin powiedzia
wreszcie:
Gary, rozumiemy twj punkt
widzenia, jednak czujemy si w
obowizku przygotowa apelacj. Kiedy
Gary spyta:
Jak mog temu zaradzi? Snyder
odrzek:

 Sam nie wiem. > Wtedy Gary

powtrzy:
Czy mog was zwolni? Esplin
powiedzia:
Gary, damy zna sdziemu, e chcesz
nas spawi, ale zoymy papiery i tak.
Rozstali si w miar przyjanie.
Noall Wooton przebywa w San
Francisco na oglnokrajowym
sympozjum powiconym tematowi
zabjstw. Pojecha tam, jak to uj, by
podszkoli si w oskaraniu o
morderstwo, i dali mu nawet dyplom.
Miaa tam doczy do niego ona na
parodniowy wypoczynek, ale przysza
wiadomo z biura i sprawa wzia w eb.
Telefonowaa sekretarka Wootona z
nowin, e Gary Gilmore ma zamiar

wycofa wniosek o otwarcie nowej

rozprawy. Nie wnosi apelacji. Chce
zosta stracony i Snyder z Esplinem s
niepocieszeni. Nie wiedz, co im w tej
sytuacji nakazuje etyka. Wooton doszed
do wniosku, e lepiej wrci. Kto wie,
jaki numer szykuje Gilmore? Wooton nie
przypomina sobie, eby kto pogra
kiedy w ten sposb.
Sala rozpraw w dniu pierwszego
listopada prezentowaa si spokojnie.
Przyszo niewiele osb, Gary za
zdaniem Wootona zwraca si do
sdziego, oglnie biorc, z szacunkiem i
szczerze. Tak
czy owak, to si nie miecio w gowie.
Wooton uzyska przyzwolenie sdziego
Bullocka na zadanie kilku pyta.

Osk. GILMORE: Prok. WOOTON: Osk.

GILMORE: Prok. WOOTON:
Prok. WOOTON: Panie Gilmore, czy
dotychczasowe traktowanie pana w
Wizieniu Stanu Utah wywaro jaki
wpyw na pask decyzj?
Nie.
A podczas pobytu w Areszcie
Okrgowym?
Nie.
W sdzie reprezentowali pana dwaj
adwokaci opacani przez wadze
okrgowe Utah. Rozumie pan? Osk.
GILMORE: Tak.
Prok. WOOTON: Czy zadowolio pana
ich doradztwo i sposb w jaki pana
reprezentowali? Osk. GILMORE:

Niezupenie. Prok. WOOTON: Jakie

pan ma zastrzeenia? Osk. GILMORE:
Jestem z nich zadowolony. Prok.
WOOTON: W takim razie sposb, w
jaki pana reprezentowali, raczej nie
wpyn na pask decyzj, zgadza si?
Osk. GILMORE: To moja wasna
decyzja. Nic na ni nie wpyno poza
faktem, e nie mam ochoty spdzi
reszty ycia w wizieniu. Nie chodzi mi o
to czy tamto wizienie, tylko w ogle
wizienie.
Prok. WOOTON: Czy na pask
decyzj miao wpyw cokolwiek prcz
paskich przemyle? Osk. GILMORE:
Decyzje podejmuj sam. Prok.
WOOTON: Czy obecnie znajduje si
pan pod wpywem] alkoholu,

narkotykw bd innych rodkw

odurzajcych? Osk. GILMORE: Nie,
oczywicie e nie. Prok. WOOTON:
Czy by pan pod wpywem
wymienionych rodkw w momencie
podejmowania decyzji? Osk. GILMORE:
Nie. Ja siedz w wizieniu. Tam nie
podaj piwa, whisky czy czego takiego.
Prok. WOOTON: Prosz pana, w
paskim odczuciu, czy jest pan w tej
chwili zdolny, umysowo i emocjonalnie,
do podjcia takiej decyzji?
Osk. GILMORE: Tak.
Prok. WOOTON: Czy uwaa si pan w
tym momencie za osob
niezrwnowaon psychicznie bd
niepoczytaln? Osk. GILMORE: Nie.
Wiem, co robi.

Prok. WOOTON: Czy chciaby pan

zwrci si do sdu o odroczenie
terminu wykonania wyroku na czas
duszy, ni przewiduje si na apelacj, w
celu przemylenia swojej decyzji? Osk.
GILMORE: Zawsze bd o tym myla
tak samo.
DESERET NEWS Skazaniec chce by
stracony w terminie
Provo (AP) 1 listopada.
Trzydziestopicioletni przestpca
oskarony o morderstwo hotelarza
odstpi od apelacji w sprawie wyroku
mierci, ktry ma by wykonany w dniu
15 listopada, o ile skazany si nie
rozmyli i nie nastpi interwencja
gubernatora.

Skazalicie mnie na mier. Jestem

gotw umrze, chyba e to jakie arty"
stwierdzi wczoraj Gilmore.
Sdzia Czwartego Sdu Okrgowego,
Bullock, poinformowa Gilmore'a, e ma
on prawo zmieni zdanie i zoy
apelacj, adwokat Gilmore'a za
owiadczy, i przygotuje potrzebne
dokumenty na wypadek, gdyby Gilmore
zdecydowa si jednak odwoywa od
wyroku.
DESERET NEWS Houdini si nie
pokaza
1 listopada. ... W noc zaduszn nie
powiody si prby nawizania kontaktu
z duchem zmarego rwno 50 lat temu
wirtuoza ucieczek.

W niedziel w Detroit kilku specw od

magii zgromadzio si w szpitalnym
pokoju, gdzie umar Houdini, z nadziej
otrzymania jakiej wiadomoci od
mistrza. Tama wideo, na ktrej
rejestrowano przebieg wydarze,
ujawnia jedynie zakcenia
spowodowane przez lokaln radiostacj
rockow.
Nawet muzyka bya nie najlepsza"
owiadczy jeden z magikw.
ROZDZIA 32
Dawny nowotwr. wiey obd
Zanim nasta drugi dzie listopada, po
tych wszystkich odebranych telefonach
Bessie zacza znw sysze echa.
Przeszo dwiczaa jej w uszach,

rozbrzmiewaa w gowie. Stalowe kraty

trzaskay o kamie.
Ten kretyn! wywrzaskiwa do niej
Mikal. To on nie wie, e siedzi w
Utah? Zabij go, skoro si tak domaga.
Prbowaa uspokoi swego
najmodszego syna, lecz cigle powracaa
do niej myl, e od czasu jak Gary mia
trzy lata, ona wiedziaa, e zostanie
stracony. By ujmujcym brzdcem,
jednak ya z tym strachem, odkd
skoczy trzy lata. Wtedy wanie zacz
pokazywa si od takiej strony, e baa
si do zbliy.
Pewnego razu, w tym ducym si roku,
kiedy Frank by daleko, w wizieniu
Colorado, Bessie siedziaa w domu
swojej matki patrzc, jak Gary bawi si

na podwrku. Znajdowaa si tam

botnista kaua, do ktrej zabronia mu
podchodzi. W dwie minuty po wejciu
do domu patrzy, a on siedzi w samym
rodku.
To wywoao w niej strach. Czy on
zawsze bdzie si tak przeciwstawia?
A teraz ciany przyczepy znowu osaczay.
Kto j pyta kiedy, czy trudno
przyzwyczai si do ycia w przyczepie, i
odpowiedziaa:
Skd, wcale nietrudno.
Poniewa nie ya tam, umara w dniu
przeprowadzki.
Wntrze byo szpetne, a ona
nienawidzia brzydoty. Podupada na
zdrowiu. Miaa w rodzinie wujka

George'a, malarza, po ktrym

odziedziczya na tyle dobry smak, by
wiedzie, jak si urzdza mieszkanie, ale
przecie zrobia to ju, w ostatnim swoim
domu. Tam byo adnie. A teraz przyszo
jej mieszka w wskiej przestrzeni, przez
co pogarsza si artretyzm w miar
wysiadywania dniami i latami przy stole
w kuchennym kocu tego puda, gdzie
radio stao na stercie ksiek
telefonicznych, a obolae koci
spoczyway na poduszce.
Wszystko byo w odcieniach brzu.
Jakby mao miaa jednej biedy. Nawet
lodwka brzowa. To taki odcie
przygnbienia, ktre si nie cofa. Kolor
gliny. Nic nie wyronie.

Na zewntrz stao pidziesit przyczep,

na polu przy autostradzie, czyli jak si
mwio w Parku. Parkowali tam starzy
ludzie. Maym kosztem. Czy jej
przyczepa kosztowaa trzy i p tysica
dolarw? Ju nie pamita. Kiedy j
pytali, czy ma jedn, czy dwie sypialnie,
odpowiadaa:
Nie uwierzycie, ale ptorej.
Do tego pprzedsionek z pzason.
Czasem nie wychodzia na dwr
tygodniami. Artretyzm dawa jej si we
znaki. U Speeda nie nadaa z robot.
Powykrcane palce rway, ilekro
zabieraa ze stou talerz. Kady jej ruch
zdawa si pocztkiem nieprzyjemnej
transakcji. Czasem w p drogi musiaa
wymyli tak zmian kursu, eby bl

nie odezwa si dreszczem w krgosupie.

Wreszcie szef powiedzia, e musi j
zwolni, i da jej odpraw. Zarabiaa
siedemdziesit dolarw tygodniowo.
Ledwo przestaa pracowa, pogorszy si
jej stan. Zaczo dokucza kolano, potem
drugie.
Lekarz powiedzia, e moe jej
zoperowa artretyczne kolana i wstawi
plastikowe. Powiedziaa: nie. Wyobrazia
sobie ycie w plastikowym domu z
plastikiem w kolanach. Wosy sigajce
do pasa osiwiay i upinaa je w kok. Z
powodu trudnoci z podnoszeniem
ramion czesaa si jednak rzadko.
Jestem brzydka mwia Bessie do
siebie. Zupenie jakby tracc dom,
musiaa straci urod.

Zamieszkaa tam, kiedy Mikal skoczy

szko redni. Wyjecha do college'u w
Portland i te sobie poradzi. By bystry i
zbiera dobre stopnie; musia pomyle o
wasnym yciu. Z czasem coraz rzadziej
wpada w odwiedziny. W dniu, kiedy
stracia swj dziesiciopokojowy dom z
meblami o marmurowych blatach, Mikal
wyjecha na pnoc, ona na poudnie i
ju nigdy potem nie mieszkali pod
jednym dachem.
Przeprowadzia si tylko kawaek na
poudnie, w d bulwaru McLaughlina,
do Milwaukie, tu za rogatki miasta
Portland, wzdu czteropasmowej alei
barw, jadodajni i sklepw z przecen.
Jedna stacja benzynowa miaa tam
nawet stary bombowiec Boeing z drugiej

wojny wiatowej pikujcy wysoko nad

pompami paliwa. To by ju szczyt
przesady. Odtd przesiadywaa coraz
wicej w przyczepie, mijaa ten
gupkowaty samolot na obskurnym
bulwarze McLaughlina coraz rzadziej.
Mikal wyjecha. Wszyscy wyjechali. Nie
wiedziaa, ile w tym byo jej wasnej
winy, a ile zawini rozpdzony wiat,
ktry przetacza si wok niczym okute
koa wozu po prerii w kadym razie
odjechali. Gary odjecha na zawsze, a w
jej snach wiatr gwizda przez otwr w
odku Gaylena, bdcy dzieem
szpikulca do lodu. Franka juniora
przewanie nie byo, kiedy za wpada w
weekendy, pogra si we wasnych
mylach i niewiele mwi, nie uprawia

te wicej magii. Frank senior nie y i

nie byo go od dawna.
Rodzinne zgryzoty zaczy si od
Gary'ego, a teraz on chce umrze. Kiedy
odejdzie, czy oni wszyscy uczyni kolejny
krok w gb wilczego dou, gdzie
zaprzestawali szuka si nawzajem?
Ponownie przeywaa dni, kiedy umiera
Frank senior.
Lubia powtarza, jak to potrafi zym
spojrzeniem posa faceta w drugi kt
pokoju. Tak dugo pracowa w brany
rozrywkowej, e a minie mu gray. By
silnym mczyzn, mocnej budowy,
jednak widziaa, jak wykacza si i
umiera.
Zawsze bardzo si ba zachorowa na
raka. Umara na to jego matka, i chocia

Frank nie zdradzi si jednym sowem,

Bessie
wiedziaa. To by przemony strach. Sam
dwik tego sowa mg zepsu mu cay
dzie.
Patrzya, jak si snu po szpitalu. Marnia
w oczach. Kiedy bya w nim bardzo
zakochana, ale przeszli potem tyle
awantur o chopcw, przede wszystkim o
Gary'ego, e pod koniec nie zostao wiele
uczucia. Ale jake ciko byo oglda
jego umieranie. Niemale znw bardzo
go kochaa.
W gbi duszy pakaa na myl o
pierwszym razie, kiedy postawiono
Gary'ego przed sdem, bo wwczas po
raz pierwszy Frank stan po stronie
Gary'ego.

 Do niczego si nie przyznawaj

powtarza synowi. W tym pouczeniu
tkwia caa jego mdro yciowa. Kiedy
nie ma przyznania si do winy, druga
strona moe nie sprosta otwarciu gry o
prawo i sprawiedliwo.
Sdzia i tak orzek win Gary'ego.
I teraz Gary gra po drugiej stronie
boiska.
Zabijcie mnie mwi.
Kiedy Frank senior siedzia w wizieniu,
w Colorado, Bessie mieszkaa jaki czas
u Fay. Ktrej nocy do domu Fay wlecia
nietoperz. Wezwaa policj, eby go
wygonili. Jasne, e nietoperz by
wysannikiem za. Potem, w rok od daty
mierci Franka, nietoperz wlecia do
domu z filipiskimi meblami z mahoniu

i kolistym podjazdem. Wbiega na gr i

znw wzywaa policj, trzsc si ze
strachu, co siga dwadziecia lat wstecz.
Zdarzyo si to na krtko przed dniem,
kiedy Gary usiad przy jej biurku,
trzymajc w rce wiadectwo urodzenia z
nazwiskiem Fay Robert Coffman.
Wanie w tym momencie pomylaa, e
niewane, za ile lat, w kadym razie
straci ten dom. W Garym tkwia zbyt
wielka nienawi. Nie utrzyma si domu
przy takiej nienawici.
Jednak ponawiaa prby. Prbowaa
przez lata, ze zgrubiaymi palcami,
sztywniejcymi kolanami,
powykrcanymi koczynami. Gdyby
Koci Mormonw spaci te zalege
podatki tysic czterysta dolarw,

aden majtek przepisaaby wasno

na Koci, w wypadku jeli nie odda
caego dugu.
To byoby proste, mylaa, ale w efekcie
zacza sysze gosy. Prawdziwe gosy.
Syszaa kad wstrtn myl. Biskup
owiadczy:
Przylemy kogo do wyceny
posiadoci.
Ale kiedy ten czowiek przyszed, ustali
warto na siedem tysicy dolarw.
Powiedziaa mu, e jej m zapaci dwa
razy tyle dziesi lat temu, a by nie w
ciemi bity. Czowiek odpar:
Prosili, ebym wyceni nisko i zacz
mwi o dewastacji dziaki.

Wkrtce gosy poczy si dopytywa,

dlaczego Bessie nie zgadza, si mieszka
troch skromniej. Czy koniecznie musi
zosta w duym domu? Zawsze moe
naj si do pracy u ktrej z bogatych
pa nalecych do Kocioa i mie za
darmo ko i pokj.
To nierozsdne tumaczy biskup
zachowywa dom, ktrego fizycznie nie
jest si w stanie utrzyma.
Akurat wtedy magistrat zagrozi jej
sdem, jeli nie wypleni zaroli od
podwrza. Ma czterech synw, a na
tyach domu gszcz wybujaej trawy,
pordzewiae puszki i kujce chaszcze.
Koci przysa modzie do prac
porzdkowych, ale to mudna robota.
Mikal nie moe pomc?

 On ma na gowie studia wyjania

Bessie. Po tej odpowiedzi rozwara si
midzy ni i biskupem lodowa szczelina.
Syszaa gosy mwice o jej sytuacji
finansowej. Ten dom jeli wzi pod
uwag koszty biecego utrzymania
nie jest wart pienidzy, jakie trzeba
woy w spacenie zalegych podatkw.
Znw tumaczono, e dziaka jest
zaniedbana, zaronita chwastami, a jej
synowie nie kwapi si do
porzdkowania. Czua, e mogaby zabi.
Nie lubia, jak kto przesdza o tym,
czym maj si zajmowa jej synowie.
Albo jak gosy doradzaj, e rozsdniej z
jej strony byoby przenie si do domu
na kkach, atwego w utrzymaniu.

Mylaa sobie: Jedyni ludzie na wiecie,

ktrzy kiedykolwiek wyrzdzili mi
krzywd, to mormoni. Nikomu innemu
by si nie udao.
Przypomniaa jej si straszliwa
nienawi, jaka odmalowaa si na
twarzy Gary'ego tego dnia, kiedy w sali
widze Wizienia Stanu Oregon
powiedziaa mu, e Koci jej wcale nie
pomg zatrzyma domu. Z jego oczu
wyczytaa, e znalaz sobie wreszcie
godnego wroga na wasn miar.
A teraz siedziaa po ciemku w
przyczepie. Nie wczony telewizor ani
radio, nogi owinite kocem, a szlafrok
wytarty, jakby mia co najmniej sto lat.
Syszaa, jak w drzwi stuka chopiec z
Kocioa Mormonw, zakcajc cisz;

chopiec, ktry przyszed jej pomc.

Pozmywaby brudne naczynia
rozstawione po caym stole i spitrzone
w zlewie, tropic tym samym jej
niedawn przeszo z wczoraj,
przedwczoraj i sprzed piciu dni cay
ten zapis dni ycia znaczonych rwaniem
w kociach. Czasem, nie odpowiadajc
na pukanie chopca, siedziaa w
ciemnoci i czua, jak on zaglda przez
szyb w drzwiach, eby przekona si,
czy dostrzee cie jej siedzcej postaci.
Wreszcie mwia:
Id sobie.
Kochamy ci, Bessie zapewnia j
przez drzwi mormoski chopak i
odchodzi, by dalej pomaga samotnym

staruszkom, tak jak kiedy robi to

Benny Bushnell.
Niemoliwe, eby Gary chcia umrze
mwia do siebie w ciemnoci.
Milw. Oregon, 2 XI 76 Gary Gilmore Nr
13871 Kochany Gary!
Usyszaam wiadomo w poudnie i,
Gary, mj synku, nie mogam si z tym
pogodzi. Kocham Ci i chc, eby y.
Gary, Mikal Ci kocha i jest Twoim
przyjacielem; przecie wiesz, e bym Ci
nie kamaa. On to przyj z cikim
sercem, ale bdzie si stara ze
wszystkich si Ci pomc.
Jak masz 4 albo 5 osb, ktre Ci
kochaj, to szczciarz z Ciebie. Dlatego
Ci prosz, nie daj si.

Przesyam zdjcie moje i Mikala

zrobione w Salt Lak City par lat temu.
Cauj
Mama
Mikal nigdy nie mwi Bessie, jaki gniew
Gary wywoa w nim swymi
morderstwami. To mogem by ja,
pomyla wtedy w lipcu, po wysuchaniu
wiadomoci.
Mikal pracowa w sklepie z pytami. Co
prawda, koledzy zazdrocili mu, e moe
kupowa nowoci za dwie trzecie ceny,
ale musia za to wyrzuca ze sklepu
handlarzy oferujcych panie albo
dziwki. Niespecjalnie by na to
przygotowany. Raz zodziej grozi mu
noem. Innym razem omal go nie pobi
zwalisty pijak sikajcy w wejciu.

Gwatowno miasta Portland docieraa

a na prg sklepu, pozostawiajc osad
podobny do tawej piany z miejskich
pla, gdzie pospou z meduzami
obsychaj stare opony, butelki po whisky
i zdeche kaamarnice.
Kto moe i mgby potraktowa ycie
Mikala jako prb wyrwania si z
zakltego krgu rodziny Gilmore'w, ale
Mikal niekoniecznie si z tym zgadza.
Jego sposb widzenia by prosty.
Zwyczajnie ba si Gary'ego, od lat. Po
przeczytaniu w lipcowej gazecie tytuu:
MIESZKANIEC OREGONU
ZATRZYMANY PO ZABJSTWIE W
UTAH Mikal czu wstyd i oburzenie.
To przecie mogem by ja." On, Mikal,
mg by ofiar tego wanie

bezsensownego napadu. Nienawidzi

brata. Jego brat nie docenia potwornoci
utraty. Brat nie wie, e kradzie w czyim
domu na zawsze rujnuje spokj
mieszkacw.
Nazajutrz Bessie mwia do Mikala:
Wyobraasz sobie, jak si czuje matka
kochanego syna, ktry pozbawi synw
dwie inne matki?
Mikal nie wiedzia, jak powiedzie jej o
tym, e gwatowne i nieobliczalne
wyskoki brata budz w nim lk, nie wie,
jak stawi im czoo, i cieszy si, e
poczwszy od roku 1972 nie musi go
wicej widywa.
W tamtym roku wanie Wizienie
Oregon przyznao Gary'emu co, co si
nazywa zwolnieniem na nauk", czyli

pobyt w zakadzie przejciowym w

Eugene. Zwalniali go, eby studiowa
sztuki plastyczne. Bessie zawiadomia
Mikala o tym wydarzeniu, lecz mimo
wszystko
zdziwi si on na widok Gary'ego, ktry w
dzie po wyjciu jesieni 1972 roku
wpad po niego do szkoy z kartonem
szeciu piw w rku i radosn
wiadomoci, e przecie moe zoy
papiery nastpnego dnia. Do szkoy w
Eugene byo kilkaset mil, jednak
Gary'emu si najwyraniej nie spieszyo.
Chcia tylko zobaczy, jak tam Mikal
sobie radzi.
Nazajutrz znw stan w drzwiach.
Ubrany w te same rzeczy. Wpatrywa si
w Mikala swymi niebieskimi oczami,

ktrych biaka nabiegy krwi, a w

kcikach zebraa si ropa. By gotw
zabra Mikala na obiad, ale tylko
takswk. Nie chcia si pokazywa na
miecie.
Mikal poczu nawrt lku, ktry zawsze
go ogarnia przy okazji nielicznych wizyt
u Gary'ego w wizieniu. Nie chodzio
tylko o Gary'ego, raczej o zmarnowane
ycie innych winiw z sali widze, o
depresj, apati, zatwardzia zo, o
nieograniczony potencja okruciestwa
w obrbie tych murw. Po jakim czasie
Mikal przesta przyjeda na widzenia.
Wywoywa zbyt wiele szumu przez
swoje dugie wosy. To tak jakby
protestowa przeciwko wojnie w

Wietnamie pod samymi koszarami

piechoty morskiej.
Tego dnia poszli na obiad do baru
topless. Zdaniem Mikala, Gary wpad w
trans. Nie mg oczu oderwa od piersi
tancerki. Po pewnym czasie Mikal zebra
si na odwag i rzek:
Oczywicie nie masz zamiaru chodzi
do adnej szkoy. Gary odpowiedzia
powoli, umylnie zacigajc z wiejska.
Cholerna poza, zyma si Mikal,
bardziej Teksas ni Oregon.
Bo jest tak mwi Gary. Na co mi
szkoa. Wszystko, czego oni tam ucz o
sztuce, ja mam w maym palcu i
zmieni temat. Potrzebuje broni. W
przyszym tygodniu kumpel z Zakadu
Karnego Oregon bdzie przewoony na

wstawianie zbw. Nazywa si Ward

White. Gary chce go odbi.
Mikal zaoponowa:
Ty szastasz swoim yciem.
To sprawa godnoci odrzek Gary i
popatrzy Mikalowi w oczy. Kiedy
dotaro do niego w peni, e nie ma co
liczy na adn bro, powiedzia: Ja
bym to zrobi dla mojego brata.
Podrzuci Mikala takswk i pojecha
dalej.
Mikal widzia go jeszcze dwa razy w
cigu tego miesica. Raz Gary < wpad
na troch posucha pyt Johnny'ego
Casha. By przemiy i trzewy. Kiedy
indziej podjecha po niego do szkoy,

zabra do domu bogatego kumpla,

pokaza basen, pniej wyj pistolet.
Umiaby si tym posugiwa?
spyta.
Klasyczna sytuacja, kiedy wikszy od
ciebie facet sprawdza, czy jeste twardy.
Uybym broni, gdybym musia
odpar Mikal ale mam nadziej, e
mwisz o obronie wasnej. Gary odoy bro i zwichrzy Mikalowi
wosy.
Dobra, chod powiedzia.
Odwioz ci do domu.
Po drodze Gary zacz trbi na
samochd jadcy zbyt wolno, i kiedy
tamten kierowca zwolni jeszcze
bardziej, robic mu na zo,; Gary

wyskoczy zza zakrtu na lewy pas,

naprzeciw zbliajcej si ' furgonetki. W
ostatniej chwili unikn zderzenia,
wjedajc na chodnik.
Moge nas zabi! krzycza Mikal.
Gary oddycha gboko. Opar czoo na
kierownicy.
S takie chwile powiedzia e
musisz by gotw to przyj.
Par dni potem Mikal usysza, e
Gary'ego aresztowano za napad z broni
w rku. Wrci za kratki. Kilka miesicy
pniej Bessie z Mikalem przyjechali na
rozpraw. Zanim ogoszono wyrok, Gary
przemwi do sdu. Mikal nie zapomni
tej mowy.

 Chciabym zoy specjaln prob o

agodny wymiar kary. Przebywaem pod
kluczem przez ostatnie dziewi i p
roku kalendarzowego, i odkd
skoczyem czternacie lat, cieszyem si
wolnoci w sumie przez jakie dwa i p
roku. Zawsze mnie skazywano i zawsze
swoje odsiadywaem, nigdy nie byem
zwolniony warunkowo. Nigdy prawo nie
przestao mnie ciga i przez to wydaje
mi si, e sprawiedliwo karze nader
surowo, a ja nigdy dotd nie prosiem
o ask, dopiero teraz. Wysoki Sdzie,
czowieka mona zamkn na
Wystarczajco dugi czas i mona na zbyt
dugi. Twierdz, e przychodzi moment,
kiedy trzeba danej osobie popuci,
zrobi przerw. Oczywicie, kto to mwi.

Osoba zainteresowana o tym wie, chodzi

o przekonanie innych osb. Czasem
czuem to wyranie: jeli teraz mnie
zwolni, prawdopodobnie ju nigdy nie
popadn w konflikt z prawem ale jak
mwi, sprawiedliwo nie daa mi
chwili wytchnienia. We wrzeniu
zeszego roku zostaem zwolniony z
Zakadu Karnego, ebym mg zapisa
si do szkoy w Eugene, przy college'u
Lane Community, i studiowa sztuk. To
wanie byo moim zamiarem. Po
dziewicioletniej odsiadce nagle
wychodz na wolno i to mnie jakby
odurzyo. Wypiem troch, potem
zdaem sobie spraw, e gupio robi.
Opuciem lokal, ale baem si wraca do
zakadu, zionc alkoholem. Mylaem, e
natychmiast wsadz mnie z powrotem,

zreszt, szczerze mwic, nabraem

ochoty, eby dalej pi; jako mi
zasmakowao. Tak czy owak, urwaem
si. Wkrtce byem bez grosza i przez
par dni szukaem jakiej roboty, ale nie
znalazem. Nie mam adnego stau
pracy. Jak czowiek jest wolny, chodzi
czasem par dni bez grosza i nic si nie
dzieje, ale uciekinier absolutnie nie moe
sobie na to pozwoli. Potrzebowaem
pienidzy. Nie jestem gupcem, cho
popeniaem wiele rnych gupstw, i na
tyle pragn wolnoci, by poj, e jedyny
sposb zdobywania i posiadania
pienidzy polega na przestrzeganiu
prawa. Nigdy nie czuem tego tak
wyranie jak teraz. Gdyby udao mi si
dosta wyrok w zawieszeniu, nie znaczy
wcale, e od razu wyjd na wolno.

Czeka mnie dalszy cig odsiadki, ale jak

mwi: mam pewne problemy i im
duej posiedz w wizieniu, tym
bardziej si w nie wplcz.
Sdzia skaza go na nastpne dziewi
lat.
Nie martw si powiedzia Gary do
matki. Oni nie skrzywdz mnie
bardziej, ni ja siebie skrzywdziem.
Mikal ucisn mu do w kajdankach, a
Gary rzek:
Zrb co dla mnie, dobra? We troch
przytyj, bo jeste chudy jak cholera.
Mikal nie sysza wicej jego gosu przez
prawie cztery lata, do momentu kiedy
zatelefonowa do Wizienia Stanu Utah
w poowie padziernika 1976 roku.

Wwczas ju nazwisko Gary Gilmore

obiego cae Stany.
koniec tomu pierwszego.

NOrman Mailer
Pie kata
Tom 2
Tytu oryginau THE EXECUTIONER'S
SONG
Ksiga druga
GOSY ZE WSCHODU
CZ PIERWSZA
WDRWKI DUSZ
ROZDZIA 1
Lk wysokoci
Pierwszego padziernika, w dniu kiedy
Gary Gilmore po raz pierwszy owiadczy

w sdzie, e nie yczy sobie odwoania od

wyroku, Zastpca Prokuratora
Generalnego, Earl Dorius, siedzia przy
swoim biurku w Prokuraturze
Generalnej Stanu Utah, w stanowym
Kapitelu, w Salt Lak City. By to
monumentalny budynek ze zocon
kopu istny paac o marmurowych
posadzkach w ktrego wntrzu mona
stan porodku prostoktnego hallu i
popatrze w gr, na rzdy lnicej biaej
balustrady wyszych piter. Earl lubi
pracowa wrd marmurw. Nie mia
nic przeciwko temu, by przepracowa
tam reszt swego odpowiedzialnego
ycia.
Owego popoudnia Earl odebra telefon
od Naczelnika Wizienia Stanu Utah.

Poniewa Dorius by prawnym doradc

wizienia stanowego, naczelnik czsto
ucina sobie z nim pogawdki jednak
tym razem Sam Smith by wyranie
zdenerwowany. Jego konwojent zabra
wanie winia, Gary'ego Gilmore'a, do
Provo, do sdu, gdzie Gilmore
powiedzia sdziemu, e nie chce skada
apelacji od wyroku mierci. Wobec tego
sdzia potwierdzi dat egzekucji.
Zostay raptem dwa tygodnie. Naczelnik
si niepokoi. Nie ma zbyt wiele czasu na
Przygotowania. Czy Dorius mgby
sprawdzi, jak to wyglda?
Earl zadzwoni do Noalla Wootona i
odby z nim dug rozmow. Nie do, e
tak istotnie byo, to jeszcze Wooton nie
bardzo wie, o co Gilmore'owi chodzi.

Prawo przewiduje wykonanie egzekucji

nie
wczeniej ni trzydzieci dni od daty
wyroku i nie pniej ni szedziesit. W
takim razie, skoro Gilmore nie zoy
apelacji, co bdzie, jeli nie strac go do
sidmego grudnia w szedziesit dni
od sidmego padziernika, ostatniego
dnia procesu? Gilmore moe poprosi o
natychmiastowe zwolnienie. W kocu
jedyny wyrok, jaki otrzyma, to kara
mierci. Nie skazano go na uwizienie.
Logicznie rzecz biorc, nie ma podstaw,
by go dalej wizi. Mgby zosta
zwolniony na podstawie Habeas Corpus.
Oczywicie wiadomo, e tak atwo
Gilmore'owi nie pjdzie, zgodzili si
dwaj prawnicy, ale caa sprawa moe

okaza si nader kopotliwa. Wadze

stanowe nara si na mieszno i
zarzut niekompetencji, jeli bd
przetrzymyway go w wizieniu pod byle
pretekstem, dopki, legislatywa i sdy
nie dopracuj si odpowiednich
rozwiza prawnych
Earl Dorius oddzwoni do Sama Smitha
ze sowami: . Lepiej zajmij si
przygotowaniami do egzekucji.
Naczelnika ogarna zgroza.
Niemniej jednak Sam Smith zacz
rzeczowo wypytywa.
Jaka ma by liczebno plutonu
egzekucyjnego? pyta. Jak
skompletowa jego skad: spord
funkcjonariuszy policji czy z szerokich
rzesz spoeczestwa? |

Naczelnik sprawdzi nawet odpowiednie

przepisy i okazao si, e pozostawiaj
one wiele do yczenia. Na przykad, nie
informuj, czy egzekucj wolno
przeprowadzi poza obrbem murw
wiziennych.; Nie precyzuj mnstwa
spraw. Trzeba przecie rozstrzygn
liczne kwestie. Gilmore chce na przykad
ofiarowa niektre swoje organy
wewntrzne Uniwersyteckiemu
Orodkowi Medycznemu. Czy Earlj
mgby sprawdzi, co prawo mwi na
ten temat?
Dorius by podekscytowany. Zorientowa
si, e wpada mu niezwykle ciekawa
sprawa, i zacz chodzi po biurze
mwic ludziom:

 Nie do wiary, ale szykuje nam si tu

egzekucja.
Wszed do gabinetu Prokuratora
Generalnego, lecz go nie zasta^ by wic
zmuszony zostawi wiadomo
sekretarkom. Earl by nieco' zawiedziony
brakiem reakcji na jego nowin. Ludzie
chyba nie apali znaczenia tego, co on
mwi. Pierwsza egzekucja w Stanach od
dziesiciu lat! Troch niezrcznie trbi
o tym dookoa.
1 listopada
Hej, Maa!
Napisaem wanie list do naczelnika
Smitha z prob o troch wicej czasu na
widzenia. Pisz, e dla nas obojga to
ogromnie duo znaczy. prawdopodobnie
pomoe, jeli ty te z nim pogadasz. Nie

wiem, jaki on jest, i nie wiedziaem, jak

mam do niego pisa. Napisaem po
prostu, e spodziewam si egzekucji w
terminie, pitnastego listopada, i
jedynym moim yczeniem jest, eby mi
pozwolono widywa ci czciej.
...Pisz mu, e ty i ja naprawd si
rozumiemy, nie dziaamy na siebie
przygnbiajco mimo okolicznoci, w
jakich si znalazem. Wyczuwam, e
dobrze co takiego powiedzie, bo wiesz,
jak ci ludzie czasem wydziwiaj...
Maa, par dni temu napisaa, e adna
kobieta nie kochaa dotd adnego
mczyzny bardziej, ni ty mnie kochasz.
Wierz w to. Czuj si bogosawiony
twoj mioci. I, Aniele, aden
mczyzna nigdy nie kocha kobiety

bardziej ni ja ciebie. Kocham ci caym

swoim jestestwem. A ty sprawiasz, e
przerastam siebie samego.
Drugiego wczenie rano, w dzie
wyborw, Earl odebra telefon Erica
Mishary z pisma National Enuirer".
Mishara dzwoni ju do naczelnika i ten
skierowa go do prawnego doradcy
wizienia. Eric Mishara owiadczy, e
chce natychmiast przeprowadzi wywiad
z Gilmore'em.
Za bardzo si stawia, jak na gust
Doriusa. Kiedy Earl prbowa nieco
ostudzi jego zapay, Mishara zacz
mwi o tym, jak zaatwi to cae
wizienie, jeli sprbuj go
powstrzyma.

Earl natychmiast przypomnia sobie

orzeczenie w sprawie Pe przeciw
Procunierowi". Sd Najwyszy Stanw
Zjednoczonych wyda wwczas decyzj,
e przedstawiciele rodkw masowego
przekazu nie maj adnych specjalnych
praw dostpu do winiw. Dorius
poinformowa Mishar, i wadze
wizienia stoj na stanowisku, e z
Garym Gilmore'em adnych wywiadw
nie bdzie.
Mishara natychmiast odpar: Ja was
zaskar.
Zacz mwi o wszechpotnych
adwokatach z Nowego Jorku. Dorius
odpowiedzia:
Mnie nie obchodzi, skd pochodz
pascy adwokaci. Kae im pan zajrze do

sprawy Pe przeciw Procunierowi".

Myl, e si ze mn zgodz.
Mino troch czasu, zanim pan Mishara
ponownie si odezwa.
DESERET NEWS
Carter wygrywa wybory Sdzia nakaza
przebadanie skazanego mordercy
Wizienie Stanu Utah, 2 listopada. ...
Jeeli Gilmore postawi na swoim, bdzie
pierwsz osob stracon w Utah od
szesnastu lat.
Drugiego listopada, w dniu swojej
podry do Utah, Dennis Boaz przeczyta
w gazecie o Garym Gilmore i wkrtce
mia pewne przeycie zwizane ze
mierci. Byo w tym co
synchronicznego.

Jecha lewym pasem, rozmylajc o

cyklu wykadw, ktry mia'
przeprowadzi w College'u Westminster
w Salt Lak City. Dennis ostatnio lubi
aliteracje, dlatego cay cykl mia zamiar
zatytuowa:
Spoeczestwo/Symbolizm/Synchronicz
no. W momencie gdy wymawia w
mylach ostatnie sowo, ciarwka z
przyczep gwatownie zahamowaa tu
przed nim i musia wymija prawym
pasem. Przejeda obok i wtedy ujrza
we wstecznym lusterku ten niesamowity
widok: tuw mczyzny zwisa przez
przedni szyb, ramiona sigay ziemi.
I zaraz kolejny widok:
We wstecznym lusterku obraz kierowcy
drugiej ciarwki, biegncego w stron

pierwszej. Dennis si nie zatrzymywa.

Za duo wozw jechao za nim. Lecz na
moment przed zdarzeniem myla o
dacie drugiego listopada. W mylach
pisa j jako 2.11. Co oczywicie daje w
sumie trzynacie. W Major Arkanach
tarota trzynast kart jest mier.
Dlatego dwiczao mu w gowie to
sowo, gdy ujrza trupa. Pomyla: O
rany! Jezu! Zao si, e najbliszy
drogowskaz bdzie jeszcze jedn
wskazwk. Kiedy mija zjazd z
autostrady, zobaczy tablic: Gwiadzista
Dolina i Deeth *. Synchroniczno, jak
mog znie tylko ludzkie synapsy.
Drugiego wieczorem dotar do Salt Lak
na tyle wczenie, by jeszcze zagosowa
na Cartera po linii bezpartyjnej.

Nastpnie, trzeciego rano, obudzi si z

myl o sprawie Gilmore'a. Boe,
znalazem si na granicy czego
naprawd wanego, pomyla Dennis.
Dostrzega roztaczajce si moliwoci.
To niebywaa gratka dla pisarza, myla.
Powinienem wysa do Gilmore'a list.
Tak te uczyni. Kilka lat wczeniej, jako
mody prokurator, Dennis by waciwie
przeciwnikiem najwyszego wymiaru
kary, lecz teraz doszed do przekonania,
e nawet w spoeczestwie idealnym
kara mierci moe wci by potrzebna.
Najwysza kara, sprawiedliwie
wymierzana, mogaby wyraa
odpowiedzialno za wasne czyny, a
rzecz polega przecie na powrocie do
odpowiedzialnoci. Boaz nie zawar

wszystkiego w licie, ale wyranie

napisa, e popiera prawo Gilmore'a do
mierci.
W dni, kiedy szpital psychiatryczny
Timber Oaks dawa April przepustk,
Kathryne zabieraa j wieczorem do
Nicole, gdzie spdzay par godzin.
Czasami April mwia:
Niunia, czy oni naprawd zastrzel
Gary'ego? Dlaczego Gary nie chce y,
Niunia?
Nicole przyjmowaa to bardzo spokojnie.
Oj, nie wiem mwia. Bardzo
spokojnie. Jakby jej to byo obojtne.
Kathryne tak si przejmowaa, e a
krzyczaa po nocach. Nie moga cierpie

widoku spikera mwicego o tym w

telewizji. Ni
z tego, ni z owego, w samym rodku
reklam. Przez co wszyscy w telewizji
zdawali si stuknici.
Czasem Nicole wpadaa do Kathryne z
dzieciakami i zostawaa na noc. Nigdy
nie porozmawiaa. Nawet ze swoj ciotk
Kathy. Kada dzieci spa, potem pisaa
wiersze. I tyle. Pisaa i pisaa te wiersze Z
dziemi nigdy nie obchodzia si le, tyle
e mao o nie dbaa.
i
Akurat w pierwszym tygodniu listopada
zgin Kip. Spad w grach. Na
wspinaczce. Czwartego listopada
Kathryne szykowaa si wanie do
pracy, kiedy wymienili w radiu nazwisko

Alfred Eberhardt, i natychmiast

pomylaa: Boe, to na pewno Kip. Cay
dzie w pracy martwia si, jak Niunia to
przyjmie. Zreszt z pracy pojechaa
prosto do Springville, a Nicole siedziaa
tam przy zgaszonej lampce, piszc i
piszc. Kathryne wesza i spytaa:
Co ty robisz po ciemku? Nicole
powiedziaa:
Och, nie zauwayam.
Wczya wiato, nastawia kaw, miaa
si i artowaa. Kathryn nie miaa
pojcia, jak spyta, czy Alfred Eberhardt
to Kip. Musiaa wreszcie jako to
wykrztusi. Nicole powiedziaa tylko:
No. Aha.

 Tego si wanie obawiaam

przyznaa Kathryne.
Mhm mrukna Nicole. Zdaniem
Kathryne, nie okazywaa tego, co
powinna.
Troch pniej Nicole podniosa jednak
wzrok mwic, e chce zadzwoni do
rodziny Kipa. Ale kiedy Kathryne
popara t myl, Nicole rzeka: ,
Sama nie wiem. I co ja mam im
powiedzie? Jednak j ruszyo,
pomylaa Kathryne. Co tam czuje.
Nicole pamita, jak par lat temu
opucia Barretta i wysza z caym swoim
dobytkiem na plecach i z
Sunny-niemowlakiem na rku. Kip,
zabra j okazj i ich romans zacz si
tej samej nocy. Na pocztku, by z niego

prawdziwy ogier. Pierwsza noc jak

trzeba. |
i
Nastpnego dnia znaleli si w Grach
Skalistych Colorado, gdzie Kip
zaparkowa samochd i zabra Nicole z
Sunny w gry. Widzieli tam faceta, ktry
prbowa si wspi na urwisko. Z metr
nad ziemi
znajdowa si may wystp, na ktry ten
facet co chwila wchodzi, ale zaraz traci
odwag do waenia wyej i cofa si.
Par godzin pniej, gdy ju schodzili w
d ciek, ten facet cigle tam tkwi.
On jest nawalony prbowa
artowa Kip, ale wida byo, e go to
rusza. Inni faceci powazili na skaln

cian z linami, wysoko jak na sme albo

dziesite pitro, przybici hakami do
ciany. Kip nie mg od nich oczu
oderwa. Nicole widziaa, jak si przej.
W kocu by tu z now dziewczyn,
superdup, a tamci faceci mimo to
patrzyli na z gry. W zasadzie Nicole
nie miaaby nic przeciwko temu, by
pozna ktrego z nich. Sprawiali
wraenie super-odwanych.
W radiu podali, e Kip by
pocztkujcym alpinist. Nicole zacza
si zastanawia, czy on si wspina z
linami, czy tak jak ten nawalony biedak
na samym dole nie mg nigdzie doj.
3 listopada
Tylko posuchaj nie buntuj si ani nie
bd uparta i niezalena jak zwykle,

kiedy ci si mwi, eby czego tam nie

robia. Dobra. Chc ci w kadym razie
powiedzie, e masz czeka na mnie. W
licie wspominasz co o pjciu przede
mn, a ja zawsze bior twoje sowa
powanie. Nie lubi mwi komukolwiek
a zwaszcza tobie co naley robi, a
czego nie naley. Bez podania powodu.
Powody s nastpujce: Ja ycz sobie
i pierwszy. Kropka. Ja tego sobie ycz.
Po drugie wierz, e wiem troch wicej
o PRZECHODZENIU OD YCIA DO
MIERCI ni ty. Po prostu myl, e
wiem. Mam zamiar zjawi si i stawi
natychmiast przed tob fizycznie
gdziekolwiek bdziesz. Zrobi wszystko,
co w mojej mocy, aby umierzy twj
bl, al i smutek. Obejm ci ca, otocz
ogromem mioci, jak mam dla ciebie.

Nie wolno ci i przede mn, moja

Nicole Kathryne Gilmore. Nie
Przeciwstawiaj mi si.
Przyszed take list do Verna. Gary pisa
w nim, e ani Vern, ani Ida nie przyszli
go zobaczy po wyroku mierci, jest
wic oczywiste, e si mnie wstydzicie".
Nastpnie Gary doda: Nawet nie
oprawilicie Portretu, ktry wam daem,
dlatego ycz sobie, ebycie oddali ten
obraz Nicole. Nie chc mie z wami nic
wsplnego."
Gdy tylko Ida wzia si w gar,
napisaa: Pieczoowicie przechowuj
rysunki, ktre mi dae. To jedyna rzecz,
jak mam od Ciebie. Jeli chodzi o ich
zwrot, oddanie Nicole gadaj zdrw, ja
tego nie zrobi. One s moje."

Vern dopisa si do listu Idy: Nie wiem,

co Ci napado. Prbowalimy zobaczy
si z Tob w wizieniu, ale jedyna osoba,
ktr chciae widzie, to Nicole, wic
dalimy sobie spokj. To jest
autentyczny fakt, ja popieram Id we
wszystkim. Nie oddamy obrazkw."
Nicole, mam nadziej, e to nie
przerodzio si w pyskwk albo jak
scen. Dzisiaj dostaem list od Idy i
Verna Ida doprowadzi do twego
zatrzymania, jeli ,,bdziesz stawia jaki
opr" (to jej sowa, nie moje).
Boe, Maa, przepraszam. Przykro mi, e
mam tak rodzin. Mam nadziej, e nie
spotkao ci nic nieprzyjemnego od
Verna albo Idy. Chuj z nimi. Niech se
wsadz te obrazki. Oni wiedz, e to im

si nie naley, ale nie mam zamiaru

wpltywa ci w jakie awantury. Gupio
mi z tego powodu.
Gary napisa take do Brendy, eby
oddaa Nicole jego obraz olejny, i Brenda
radzia si Verna, co robi. Vern
powiedzia, eby postpia zgodnie z
wasnym sumieniem. Wysaa wic do
Gary'ego list: Ja nie chc, ale zrobi tak,
skoro nalegasz. Jeeli to nic nie znaczy
dla ciebie, nie znaczy te wiele dla mnie.
Jak chcesz. Cholera z tym. Jeli masz
zamiar pogrywa tak wrednie,
egoistycznie i dziecinnie to prosz
bardzo, wsadz to Nicole na gow.
Niech nosi i si cieszy."
Trzeciego listopada Esplin dosta od
Gary'ego nastpujcy list Mik,

odchrza si. Przesta si wpierdala w

moje ycie. Jeste zwolniony."
PROVO HERALD
4 listopada. Mimo zwolnienia z
obowizkw, dwaj adwokaci obrony we
wasnym imieniu wnieli w rod po
poudniu zapowied apelacji na rce
sdziego 1 Czwartego Sdu Okrgowego,
J. Roberta Bullocka.
Stwierdzili, e czyni to w najlepiej
pojtym interesie" oskaronego.
Notatka prasowa spowodowaa liczne
telefony do Earla Doriusa. Prasa
dopytywaa si, jakie stanowisko zajmie
Prokuratura Generalna w sprawie
Gilmore'a. Dorius odpowiada, e Snyder
z Esplinem sprbuj pewnie wnie
pozew o apelacj bez zgody klienta, lecz

jego zdaniem, prawo skadania pozwu

im nie przysuguje.
Earl przeczuwa, e prawo wnoszenia
pozwu" zagoci wkrtce na ustach
wszystkich w biurze. Jeli nawet Snyder
z Esplinem wycofaj si ze sprawy, on
osobicie przewidywa, e inne grupy
czy Gilmore si zgadza, czy nie
wkrtce bd si staray mimo wszystko
zoy apelacj. Dlatego prawo do
wnoszenia pozwu ma znaczenie
zasadnicze.
4 listopada
Hej, Maa!
Akurat kiedy dzi miaem pogada z tym
fagasem o dodatkowych widzeniach,
przechodziem na inny oddzia i zawoa
mnie taki jeden, ubrany troch jak

dziewucha... Ten facio siedzi pod

maksem za to, e skasowa
stranika-porucznika. Z tego, co wiem, z
niego jest czowiek jak trzeba, prawdziwy
garownik to o nim sysz ale
jednoczenie ciota, pedzio, czy jak go
tam zwa. Dzi wieczr razem z arciem
dostaem ten gryps. Zaczam, eby
przeczytaa; pomylaem sobie, e
bdziesz miaa z tego niezy ubaw.
Si masz, Gil!
Czytaem o tobie w gazecie i musz
powiedzie, e ty jeste cakiem
wyjtkowy. Ludzie po prostu nie wiedz,
co o tobie myle i, do diaba, oni
kompletnie nie wiedz, na co sta nas,
dzieci Teksasu, no nie? Nas ten
pierdolony wiat niczym nie zaskoczy.

Z rana naszo mnie, e musz z tob

pogada, zobaczy, co ci bierze!
Kotku, nie zwracaj uwagi na niektre
moje odzywki, w kocu wiesz, jak jest,
kiedy chcica mczy.
Czym tam si zajmujesz poza
rozmylaniem cay czas?
Chyba nie naley zadawa tylu gupich
pyta, ale wiesz, jak to bywa\ z
dziwkami, zawsze czego chc!
Pod spodem Gary dopisa:
Hej, Maa Nicole tylko eby ci nie
ogarna czasem jaka zazdro!
Jimmy Carter zosta nowym
Prezydentem. Co podobnego! Nie
wierzyem, e Ford moe przegra to
chyba dopiero drugi przypadek w caej

historii wszechwiata, eby sprawujcy

wadz prezydent przegra wybory.
DESERET NEWS
5 listopada. Dziaajcy w Utah
przedstawiciele Amerykaskiego
Zwizku na rzecz Wolnoci
Obywatelskich (ACLU, oraz Krajowa
Organizacja na rzecz Awansu
Spoecznego Kolorowych (NAACP)
owiadczyli, i postaraj si oddelegowa
swoich prawnikw do pomocy w
przygotowywaniu procedury apelacyjnej.
Rzecznik ACLU, Shirley Pedler,
stwierdzia: Wychodzimy z zaoenia, e
stan Utah nie ma prawa odebra mu
ycia, bez wzgldu na jego wasny wybr
czy decyzj."

Dzisiaj widziaem si z jednym

Indianinem, ktrego znam od lat
Nazywa si Wdz Bolton. By
stranikiem w kiciu Oregonjak emy si
ostatnio widzieli. Skubany, ma niez
mas: 130 kilo najmarniej; do
porzdny go, chocia klawisz i on
powiedzia, e wietnie mnie rozumie
ja myl, e Indianom atwiej poj
mier ni biaym...
5 listopada
Dostaem te list od Dennisa Boaza z Salt
Lak. On by prawnikiem w Kalifornii.
Zdaje si, e rozumie w peni moj
sytuacj i sdzi, e przysuguje mi prawo
do ostatecznej decyzji bez adnych
ingerencji prawnikw. Ten cay Boaz

zajmuje si teraz pisaniem i chce zrobi

tekst
do publikacji oglnokrajowej. Mwi, e
podzieli si fors za artyku z kadym,
kogo mu wska.
No wic ja to z gry odrzucam... po
prostu nie bd na tym zbija adnego
kapitau...
To jest sprawa bardzo osobista to
moje ycie, Nicole. Jeli zrobi koo tego
szum, ja nic nie poradz, ale sam nie
chc adnej reklamy.
Naczelnik Smith zapyta mnie dzi, co
chciabym dosta na ostatni posiek.
Zawsze mylaem, e oni tak robi tylko
w filmie. Powiedziaem, e nie wiem, ale
miabym ochot na par puszek Coors

on na to, e nie jest pewien, ale by

moe...
Do Earla przyczepio si jakie
chorbsko i musia polee w domu.
Akurat w dniu pitego listopada, kiedy
Gilmore dzwoni do biura, Wieczorem
Earl obejrza par programw, gdzie jego
wsppracownik, Bili Barrett (nie
spokrewniony z Nicole ani z Jimem
Barrettem jak bdzie pniej
tumaczy ludziom Earl, udziela
wywiadu na temat rozmowy
telefonicznej z Gilmore'em. Earl nie
mg przebole, e nie siedzia w biurze,
eby odebra ten telefon. Niech bdzie,
Barrett to jego najlepszy kolega z pracy;
dobrze im si wspdziaao cay zeszy
rok a co u diaba, w kko

dowcipkowali: Barrett, wysoki

chudzielec, przy niskim i krpym Earlu
nic dziwnego, e do kadej sprawy
wnosz odmienny punkt widzenia.
Jednak przykro, kiedy czowiek jest
prawnym doradc wizienia, odwala ca
robot, i nagle gratka w postaci telefonu
Gilmore'a przechodzi mu koo nosa.
Barrett rozmawia z Garym nie duej ni
pi minut, lecz jak pniej sam mwi
Earlowi, takie dowiadczenie potrafi
trwale zaciy na czyim yciu.
Zaczo si od telefonu zastpcy
naczelnika nazwiskiem Hatch. W chwil
pniej Maksymalny Nadzr by ju na
linii i porucznik Fagan oddawa
suchawk skazanemu. Barrett usysza
cichy gos czowieka, ktry mwi bardzo

rozsdnie. Nie krzycza, nie pomstowa.

Cay czas zwraca si do rozmwcy per
panie prokuratorze.
Na samym pocztku zapyta o moliwo
zmiany adwokata.
Prosz pana rzek Barrett sdz,
e rozumiem pask sytuacj, lecz nasze
biuro nie moe nic zdziaa w tej
sprawie. Przydzielenie nowego adwokata
ley w gestii sdu.
Panie prokuratorze, moja decyzja nie
wynika z nastroju chwili mwi
Gilmore. Bardzo dugo o tym
rozmylaem i czuj, e powinienem
zapaci za moje czyny.
Trudno polega na tym, panie
Gilmore odpowiedzia Barrett e nie
jest rzecz prost nakonienie adwokata,

by pomg panu stan przed plutonem

egzekucyjnym. Jeeli jednak sprawa
przyjmie nowy obrt, dam panu zna.
Przychylam si do paskiego stanowiska.
W istocie Barrett czu si bezradny. To
wszystko byo jakie niedorzeczne. Jego
rola polega na doprowadzeniu do
egzekucji tego czowieka, czyli chodzi im
niby o to samo a jednak nie stoj po
tej samej stronie.
Reporter, ktry krci si koo biura,
kupi temat. Kiedy artyku ukaza si w
prasie, Barrett odebra seri telefonw z
caego kraju. Z Chicago zadzwoni
korespondent ABC, Greg Dobbs, z
propozycj:

 Na sobot i niedziel ruszam w teren,

bd mg zrobi z panem wywiad? Czy
mog odwiedzi pana w domu?
Od sowa do sowa, ustalili termin
spotkania. A stacje radiowe z poudnia
Stanw przeprowadzay z nim wywiady
telefoniczne. Tu, w Utah
Wir pracy wcign Earla jak nigdy
dotd. W wydziale kryminalnym
Prokuratury Generalnej byo tylko
dwch prawnikw na penym etacie: on i
Barrett, plus sekretarki i paru
urzdnikw. Niewielki personel jak na
to, co si wanie szykowao. Zaraz
nastpnego dnia na przykad Dorius
natkn si na dwch znanych
adwokatw z Salt Lak i okazao si, e ci
dwaj, Gil Athay i Robert Van Sciver,

zwoali konferencj prasow w sali Sdu

Najwyszego Utah, pitro wyej nad
biurem Prokuratury. Earl sysza, jak
mwili do kamery, e bd dy do
wstrzymania egzekucji Gilmore'a w
imieniu wszystkich pozostaych
winiw z cel mierci Wizienia
Stanowego. Klientem Athaya by jeden
ze stereozbrodniarzy".
\
Stereozbrodniarze zostali skazani za
zabjstwo kilku osb w sklepie z pytami.
Najpierw wlali ofiarom do garda rcy
pyn Drano", pniej wpychali wkady
od dugopisw do uszu. Od lat nie
popeniono w Utah tak odraajcego
morderstwa, ktre nieomal dostarcza
argumentu na rzecz kary mierci.

Gilmore, proszc o wykonanie wyroku,

nie zjednuje stereozbrodniarzom
przychylnoci opinii publicznej.
Tak, temperatura szybko rosa. A za
szybko. Dorius od dawna wybiera si z
Barrettem na konferencj pracownikw
wymiaru sprawiedliwoci do Phoenix,
lecz przecie nie mg zostawi biura w
takiej chwili. rodki masowego przekazu
w kko robiy wywiady z Earlem. apali
go w biurze, w domu, na ulicy
wszdzie.
ROZDZIA 2
Synchroniczno
Ledwo Earl Dorius z Billem Barrettem
dotarli na konferencj pracownikw
wymiaru sprawiedliwoci, natychmiast
odkryli, e w Phoe-nix Gary Gilmore te

robi furor. Codziennie mwi o nim w

telewizji. W dzienniku ABC pucili nawet
wywiad, ktry Greg Dobbs zrobi z
Barrettem. Co takiego, Barrett w
wiadomociach na cay kraj!
Earl i Bili poznali dwch zastpcw
Prokuratora Generalnego Stanu Oregon,
ktrzy opowiedzieli, jakich kopotw
Gilmore przysparza stanowemu
systemowi wiziennictwa. Zdaje si, e
cigle mia jakie pretensje o sztuczn
szczk. Co mu zrobili now protez, to
on j wyrzuca do ubikacji. Wreszcie
wadze wizienne powiadomiy go, e
jeli jeszcze raz pole zby do kibla,
bdzie zdrabnia arcie dzisami do
koca odsiadki. Ci dwaj prokuratorzy
artowali teraz, e po egzekucji

Gilmore'a stan Utah powinien zwrci

jego protezy stanowi Oregon
przekaza Wydziaowi Resocjalizacji.
Nazajutrz dalszy rozwj wypadkw. W
takim wanie tempie powstaj rysy na
gipsowym suficie, jeli waln w niego z
caej siy. Sd Najwyszy Stanu Utah
przyj wniosek Snydera i Esplina o
wszczcie apelacji i odroczy egzekucj
Gilmore'a, nie liczc si z jego wol.
Teraz nie wiadomo, ile to potrwa.
Jeszcze tego samego dnia Gilmore
nadesa list do sdu. Naturalnie gazety
go przedrukoway. Earl czyta i oczom
nie wierzy.
Czyby mieszkacom Utah zabrako
odwagi na miar przekona? Ludzie,
wydajecie wyrok mierci na czowieka

na mnie kiedy ja ten najskrajniejszy

wymiar kary przyjmuj z powag i
godnie, wtedy wy spoeczestwo Utah
wycofujecie si, by prowadzi o to ze
mn spory. Jestecie niepowani.
Po chwili zadzwoni naczelnik Smith.
Dosta jeszcze jeden list Gilmore'a.
Panie Naczelniku, nie ycz sobie
adnych spotka z dziennikarzami. Jest
jednak pewien niezaleny publicysta
nazwiskiem Dennis Boaz, byy adwokat,
z ktrym pragn si spotka. Pan Boaz to
jedyny wyjtek od mojej zasady
nieudzielania wywiadw.
Kto to jest Dennis Boaz? zastanawia
si Earl.
W niedziel wieczorem Gary zwrci si
do Cline'a Campbella:

 Potrzebuj pomocy. Jestem bez

adwokata, a myl, e najdalej za par
dni stan przed sdem. Zawsze mog
sam wystpi we wasnym imieniu, ale
powaniej bdzie wygldao, jeli zrobi
to za mnie adwokat.
Wrczy Campbellowi list.
Ten czowiek twierdzi, e jest
prawnikiem. Mam prob: chc si z nim
skontaktowa. Campbell przyrzek, e to
zaatwi, Gary za doda:
Zaley mi na czasie.
W licie nie byo numeru telefonu.
Wobec tego w poniedziaek rano
Campbell zajecha pod adres nadawcy i
akurat jaki czowiek stamtd wychodzi.
Okaza si wsplokatorem Boaza i rzek:

 Dennis pi, ale zaraz go obudz. Ca

noc co pisa.
Campbell wyjawi Boazowi przyczyn
wizyty i obaj przyjrzeli si sobie
nawzajem. Campbell zadziera przy tym
gow. Boaz by wysoki niczym zawodnik
koszykwki co najmniej metr
dziewidziesit
przypomina rozoony teleskop. Na
samej grze tkwia sympatyczna,
skupiona twarz z ciemnym,
przystrzyonym wsem i ciemnymi
wosami. Zdaniem Campella, rwnie
dobrze mg by chudym jak tyczka
lekarzem bd dentyst, niekoniecznie
prawnikiem.
Poniewa Dennis wprowadzi si do
mieszkania w suterenie, nie pacc

czynszu, na widok Campbella pomyla z

pocztku, e to ktry z wierzycieli.
Campbell wyglda jak karny i dzielny
onierzyk. Z wygldu facet do rzeczy,
wyprostowany, jakby kij pokn. No a
Dennis mia tego saaba, za ktrego wisia
ze spatami. Co tu duo gada, by
spukany. W sumie by do tyu o dziesi
patoli. W tym ukadzie natychmiast
pomyla, e Campbell przychodzi
odebra mu saaba. I w chwili kiedy si
dowiedzia, e Cline przynosi mu dobre
wieci zamiast zych, mg bez przeszkd
poczu do niego sympati. Doszed do
wniosku, e to miy, skromny czowiek.
Zarazem uprzejmy i wyrozumiay.
W mieszkaniu panowa baagan. W
owym czasie Everson, wsp-lokator,

jako nie potrafi zebra si do kupy i

wszdzie walay si ksiki i papierzyska,
do tego podwjne ko w pokoju od
frontu tak, troch nie na miejscu.
Campbell nie daby si zwie pozorom;
musia zauway, e to przyzwoity dom.
adnie ze strony Eversona, e pozwoli u
siebie zamieszka, bo przecie nie moe
przez to zaprasza do siebie adnych
panienek. Rwny z niego chop.
Poczciwo Eversona zagodzia
wraenie nieadu. Poza tym Boaz poczu,
e nurt niesie go waciwym kanaem.
Poradziby sobie i z gorszym
podejrzeniem.
Powiedzia Campbellowi, e ju za jak
godzink bdzie gotw do drogi, jednak
musia jeszcze kupi baterie do

magnetofonu i pokaza si w pracy, czyli

w zwizku kierowcw autobusowych,
gdzie by radc prawnym. Mieli mu
wypaci zaliczk, ale kazali przyj
pniej. Po wszystkich przepychankach
dotar do wizienia dopiero koo drugiej,
trzy godziny pniej.
Wizienie znajdowao si niedaleko
Point of the Mountain, trzydzieci
kilometrw na poudnie od Salt Lak
City, w poowie drogi z Orem do Provo i
dokadnie naprzeciw tego miejsca, gdzie
gra siga ap autostrady. Od zjazdu na
prawo rozcigaa si w kierunku
zachodnim ysa rwnina i zaraz wida
byo wizienie na skraju pustyni
kompleks niskich zabudowa z tego

kamienia, odgrodzony wysok siatk

parkanu.
Boaz zaparkowa swego saaba i przeszed
pod wieyczk stranicz do budynku
administracji. Nie byo tam poczekalni;
przez niewielkie drzwi wchodzio si od
razu w wski korytarz, ktry dalej
rozgazia si pod ktem prostym, a na
skrzyowaniu korytarzy, z boku,
znajdowao si okienko informacji. Taki
ciasny kantorek mona zazwyczaj
spotka w hali duego magazynu.
Stranicy nosili brzowe kurtki nieco
przykrtkie z tyu, zwaszcza, jeli ktry
mia wielkie dupsko i Boaz patrzy na
nich, jak chodz po korytarzu albo
przekraczaj zamykajc si z hukiem
bram, by przej do redniego

Nadzoru. Jeden z winiw sta przy

szklanej muzealnej gablocie i sprzedawa
grupie turystw ozdobne paski
wykonane przez tych, co siedz. W
porwnaniu z zakadami karnymi, ktre
Dennis widywa w Kalifornii, budynek
by mao reprezentacyjny jak na
wizienie stanowe. Jednak nie czuo si
szczeglnie zych wibracji, tylko wsiow
swojsko. Stranicy mieli czerstwe gby,
przy tym chytre, jakby przed chwil gzili
si na sianie. Lecz nie dostrzegao si
nienawici czy zepsucia cywilizacj.
Przeciwnie. Niektrzy klawisze pchali
przed sob opase brzuszyska niczym
taczki, tak, wszystko wzgldnie
zwyczajne, wiejskie chopy jak si patrzy.
Wrd nich wielu prawdziwych osikw.

Obok drzwi gabinetu naczelnika tkwia

wypisana na maszynie wywieszka,
przylepiona do ciany:
Nie znosz tych, co narzekaj Na tych, co
olej w gowie maj I dziki temu
awansuj Nad tych, co w kko
krytykuj. Sam Smith.
Wreszcie gabinet. Jak dla naczelnika
po prostu klitka, a ju Sam ledwie si
tam mieci, gdy wzrostem przewysza
nawet a, do tego obnosi okazae cielsko.
Dennis pomyla, e on
wyglda jak skrzyowanie Borisa
Karloffa z Andym Warholem, bo mia
due okulary w plastikowej oprawie.
Mwi przyciszonym gosem.
Sdz, e wiadomo panu, dlaczego tu
jestem zagai Dennis.

 Nie odrzek Sam Smith. Nic o

tym nie wiem.
C za ostrono, pomyla Dennis.
Uzna, e Smith mrozi przestrze
sowami. Rozparty na krzele pilnie
obserwowa przybysza.
Dennis wyjani, e zajmuje si
pisaniem. Gilmore chce z nim pomwi
na temat ewentualnego wywiadu do
gazety.
Niestety odpar Smith. Nie wolno
nam wpuszcza dziennikarzy.
Ale Gilmore chce si ze mn widzie.
Przysa kapelana.
Smith pokrci gow. Oto typowa
energia emitowana przez naczelnika.
Wielowarstwowa kontrola nad strachem.

On nie dopuci do( niczego, co by t

kontrol zniweczyo.
Jak to? zirytowa si Dennis. Nikt
nie ma wstpu, chocia, ten czowiek
niedugo umrze? On chce si ze mn
spotka, Porozmawia.
Nie wolno nam wpuszcza
dziennikarzy powtrzy Smith. A
spity by przy tym, Jak na potnego
faceta, Smith porusza si sprawnie, lecz
z wyranym napiciem. Nie spodoba si
Dennisowi, zwaszcza przez swj sposb
siedzenia bi od niego chd, niepokj,
| na twarzy, ani ladu umiechu.
Sam Smith siedzia i dugo medytowa.
Swoj kolejn uwag zaskoczy Dennisa.
No tak, ale pan jest prawnikiem.

On wie na mj temat znacznie wicej ni

by dotd skonny wyjawi pomyla
Dennis. I powiedzia:
Z Kalifornii.
No c mrukn w odpowiedzi Sam
Smith. Nie moemy ogranicza
Gilmore'owi prawa do spotka z
adwokatem.
Boaz wreszcie zaapa. Czy to moliwe, e
Smith woli jego od Esplina i Snydera?
Tamci, chocia zwolnieni z obowizkw,
s nadal jedynymi adwokatami od
Gilmore'a. Zdyli ju opni spraw.
Ale to jasne! Naczelnik chce, eby
egzekucja odbya si w terminie.
Mimo wszystko Sam Smith nie okazywa
przyjani. Waciwie mona powiedzie,
e przytacza swoj obecnoci. Mwi

wanie swoim cichym gosem, nawet nie

spogldajc na Boaza, e pan Boaz moe
wej jedynie w charakterze doradcy
prawnego. I co musi na t okoliczno
podpisa.
Dennis machn tekst owiadczenia, e
nie napisze adnego artykuu do prasy, a
do wizienia przybywa jako adwokat.
Doda jednak, e owiadczenie sporzdza
na prob naczelnika, i nie omieszka
wypomnie mu, e umowa ta jest
bezprawna". Naczelnik si rozsierdzi.
Gniew bucha z niego jak od rozgrzanej
patelni. Niewtpliwie, dla Sama Smitha
procedura jest wszystkim. Facet chce
przez to co udowodni.
Boaza wpuszczono, ale bez
magnetofonu. Stranik wyprowadzi go z

budynku administracji i w listopadowej

aurze przeszli ze sto metrw dalej, do
Maksymalnego Nadzoru w brzydkim,
przysadzistym budynku. Tam
umieszczono Boaza w sporej sali widze,
z osiem metrw na dwanacie, ze
stranikiem w kuloodpornej oszklonej
budce, ktry go mia na oku. Ten
stranik pilnowa, kto wchodzi lub
wychodzi, ale nie mg chyba wiele
usysze ze swojej szklanej klatki. Dennis
odbiera wibracje bezruchu i
zadawnionej niedoli.
Dennis z miejsca wyczu obecno
byskotliwego umysu. Wszed Gilmore,
ze spokojn, cignit twarz. Dennis
chyba nie zauwayby go na ulicy, chyba
e napotkaby jego wzrok. Gilmore mia

oczy szaroniebieskie, a w nich mnstwo

wiata. Zdumiewajce. Jasne spojrzenie
wprost. Poniewa nosi luny biay ubir
winiw pod Maksymalnym Nadzorem,
do sali za wszed boso, Dennis
wyobrazi go sobie jako witego wrd
kurzu ulic Delhi.
2 miejsca zrobili dobry pocztek. Boaz
nie zwlekajc wyoy Mnstwo spraw.
Mwi o swojej karierze prawnika:
studiowa w Boalt Hali, w Berkeley
Gary skin gow na znak, e wie, jak
dobre to
referencje opowiedzia te o latach
pracy w biurze Prokuratora Okrgowego
w okrgu Contra Costa, kawaek na
pnocny zachd od San Francisco. Nie
omieszka przyzna si Gary'emu, e jako

prokurator pali traw. Chocia

zajmowa si wymierzaniem kary zawsze
bardziej sympatyczna wydawaa mu si
obrona. Prawdopodobnie przez to, e
nasucha si Ginsberga i Kerouaca pod
koniec lat pidziesitych na uniwerku
zgodzili si z Gilmore'em, e chyba s
rwienikami i przez to, e pniej
sympatyzowa z takimi ludmi jak Mario
Savio, Jerry Rubin i z caym ruchem
zapocztkowanym w Berkeley *. Te
nazwiska zawayy na jego yciu.
Gilmore zna te nazwiska.
Boaz przyzna, e ostatnio sabo si
udziela jako prawnik. Za mae pole
manewru. Bardziej interesuje go badanie
wiadomoci, terapia grupowa,
medytacje, sufizm, czy metoda zwana

Fisher-Hoffman. Po obrbce t metod

przeszed tak wewntrzn przemian,
e sam udziela porad wedug
Fishera-Hoffmana. To jednak rwnie go
ograniczao. Dlatego, przynajmniej we
wasnym mniemaniu, poszed w stron
Findhorna. Podoba mu si pomys, e
gdzie w Szkocji, w grach, mona
wyhodowa dziesiciokilowe gowy
kapuciane w pidzi gleby i nawet kwiaty
mog kwitn w zimie, tylko trzeba si
do nich odpowiednio dostroi i
pokierowa wizkami dostpnej energii.
Gilmore wszystko to chwyta i zadawa
niegupie pytania. Boazowi momentami
szczka opadaa. Z Gilmore'em
prowadzi najwspanialsz intelektualn

rozmow od chwili przyjazdu do Salt

Lak City. A teraz dopiero
Nawijali o ksikach, bez zbdnego
trucia. Gary mwi o Demianil
Hermanna Hesse i o Paragrafie 22,
rzuca nazwiska: Ken Kesey, Ala/ Watts,
wspomnia te mier w Wenecji. Autora
nazwa Tom Manny i stwierdzi:
Ten siacz zwali mnie z ng. Na
koniec owiadczy:
Podoba mi si wszystko, co napisa
wcieky irlandzki maniak J. P.
Donleavy.
* W r. 1964 w Berkeley, w tamtejszej
siedzibie Uniwersytetu Kalifornijskiego,
powsta tzw. Ruch Na Rzecz Wolnoci
Sowa, ktry doprowadzi do strajkw

studenckich i star studentw z

wadzami uczelni i policj. (Przyp. tum.)
Nie chodzio waciwie o dyskusj, raczej
o szukanie wsplnych upodoba. On
lubi te Udrk i ekstaz oraz Pasj
ycia Irvinga Stone'a.
Dennis nie usysza waciwie adnych
rewelacji, bo przecie, do diaba, w
porwnaniu z innymi by niele w tych
sprawach oczytany, chocia sam uwaa
swoj wiedz za do powierzchown.
Mia jednak jakie pojcie, dlatego nie
mg si nadziwi, e Gilmore tak dobrze
si zna na zagadnieniach wiadomoci.
Niby Gary nie wnosi niczego nowego,
lecz wiele musia na ten temat
rozmyla. Nie mona uciec od samego

siebie, twierdzi Gilmore. Trzeba wyj

sobie na spotkanie.
Co Dennis bez reszty popiera. Kady
odpowiada za swoje czyny. Lecz jego
zdaniem Gilmore wykaza pewien
dogmatyzm, jeli chodzi o reinkarnacj.
Tutaj Boaz nie by bezkrytycznym
wyznawc wdrwka dusz stanowia
dla niego jedn z wielu moliwoci.
Suchaj, Gary powiedzia, umylnie
wystpujc jako ad-vocatus diaboli.
Kiedy pewna osoba zaproponowaa, e
cofnie mnie do poprzednich wciele i
troch powiczylimy. Ja wiem, jak si w
to gra. Podobno w czternastym wieku
umarem na kole tortur, znw kiedy
indziej byem faunem. Nachyliem si i
patrz mam kopyta, no nie? A przecie

to mg by zwyky twr mojej

wyobrani. Ja tam nie wiem. Niczego nie
odrzucam, ale to akurat wydaje mi si
mao istotne. Myl, e zasady etyczne
mona przyj bez zagbiania si w
reinkarnacj.
Gilmore potrzsn gow.
Dusze wdruj powiedzia. Wiem
na pewno. Boaz da spokj. Nawet w
najwspanialszej dyskusji trzeba wiedzie,
kiedy ustpi.
Zajli si numerologi. Data urodzin
Gilmore'a sumowaa si do dwudziestu
jeden. W tarocie jest to karta
symbolizujca wiat, za dwa i jeden to
trzy, szczliwa liczba, Cesarzowa. Z
kolei dzie urodzin Boaza dawa Cesarza
i Gupca.

 Tworzymy rwnowag chichota

Boaz.
No. Pasujemy do siebie przyzna
Gilmore.
Jednak jeli litery potraktowa
numerologicznie, Gary" daje liczb
Siedem, za Gilmore" sze. Karta
trzynasta nosi wizerunek
mierci. Boaz czu wibracj przenikajc
Gilmore'a. Jaka strata, pomyla, jaka
szkoda. On ma przed sob ostatni
tydzie ycia. Zaspi si, gdy do
wikszoci ludzi nie dotaro, e Gilmore
cakiem powanie mwi o godnej
mierci. Powiedzia Gary'emu o tym.
Gilmore pokiwa gow.

 Jestem gotw udzieli ci wywiadu

rzek i zaraz doda: Potrzebna mi
pomoc. Zostaniesz moim adwokatem?
Dennis pomyla, e gdyby si zgodzi,
mnstwo ludzi po prostu by tego nie
rozumiao. Z zawodowego punktu
widzenia sprawa bya niesychanie
trudna. Za to c za wspaniae przeycie!
Rany boskie odrzek wiesz, jak
zyskam przez to reputacj?
Poradzisz sobie uci Gary.
Boaz przytakn. Poradzi sobie, na
pewno. Musia jednak wtrci:
Czuj si jak Judasz, prowadzc ci na
egzekucj.
Judasz to facet z jajami. Nie ma sobie
rwnego w historii odpar Gary.

 Judasz wiedzia, co si szykuje

cign Gilmore. Dopomg Jezusowi
wypeni proroctwo.
Kiedy ju ustalili, e bd pracowa
razem, Boaz zaj si rozwaaniem
trudniejszych stron charakteru Gary'ego.
W pewnym sensi Gary szpanuje na
msko. Rzecz jasna, broni uywa, by
dowie swojej siy. yje skrajnociami.
Na pewno by wraliwym dzieckiem.
Wtedy Gary powiedzia:
Dobra, ty wiesz wicej o yciu ode
mnie.
Boaz natychmiast przypomnia sobie
swoj sm klas we Fresnc gdzie do
szkoy chodzi prawdziwy element. Oni
mieli dziewczyny palili papierosy,
ogldali zdjcia porno i pili zakazan

gorza, a Dennis by jeszcze na to za

dziecinny.
' Wychodzc, Gilmore powiedzia:
Chciabym, eby tu wpada
codziennie.
Boaz obieca, e si postara. Przegadali
prawie trzy godziny.
Sam Smith chcia wiedzie, jak poszo.
Podszed do Dennisa w korytarzu i
obdarzy go umiechem.
No i co, panie mecenasie? Jest pan z
nami? zagadn. e jak?
Dennis wyszczerzy zby w odpowiedzi.
Adwokat obrony spoufala si z
naczelnikiem wizienia.
Tak, trzymam z panem, naczelniku. A
co. Pena sztama.

Rodzina Boaza wstydzia si swego

pochodzenia, chocia z Oklahomy
przenieli si do Kalifornii par lat po
tym, jak wikszo Okies"
wyemigrowaa z piaszczystego kota".
We Fresno, przez cay Wielki Kryzys i
drug wojn wiatow, okrelenie Okie"
miao pogardliwy sens. Nie liczyo si, e
ojciec Dennisa by w Armii sierantem
sztabowym; przezwisko przylgno. Jako
dziecko Dennis nie mwi inaczej ni
mj brat, on robi to i to", dlatego w
szkole podstawowej kazali mu bra
lekcje uzupeniajce z angielskiego.
Nadrobi dobrymi stopniami w szkole
redniej, kiedy wzi si do pracy nad
dykcj i zaprzyjani z chopakami z
lepiej sytuowanych rodzin. Chcia zosta
prawdziwym Kalifornijczykiem.

Jednak kiedy podrs, umia doceni

wasne dziedzictwo. Jaka cz jego
duszy nigdy nie przyja etosu klasy
redniej. wiadomie nad tym pracowa.
W dziewitej klasie da si wybra na
przewodniczcego samorzdu, gra w
baseball i by kapitanem szkolnej
druyny tenisowej, lecz cay czas
wiedzia, e jest zbyt ambitny, i przez
ca szko redni oraz studia przeywa
rozterki. Czy startowa na stanowisko
asystenta Prokuratora Okrgowego w
Contra Costa, czy zaj si kontrkultur,
poszukiwaniem dozna i przyjemnoci?
W Prokuraturze Okrgu Contra Costa
wszyscy modsi prokuratorzy czyli
mniej wicej jedna trzecia popalali
ziele, pracujc pod okiem szefw o

ciasnych pogldach i mentalnoci rodem

z FBI, ubranych w jednakowe biae
koszule z krtkim rkawem i czarne
wskie krawaty.
Kiedy, na przyjciu w parterowej willi,
paru modych prokuratorw cznie z
Dennisem wynioso si na strych, eby
pocign par machw, podczas gdy
szefowie cignli alkohol w salonie
poniej. Kwintesencja opozycji midzy
traw i gorza. Pijacy zstpili do piekie
kady szef pijany jak szewc nad
nimi za Dennis i jego kumple bujali w
niebiesiech.
Mniej wicej w tym czasie Dennis oeni
si z pikn kobiet i pomaga jej
wychowywa syna. Wychowany przez
ojczyma Dennis sam zosta ojczymem.

Odpowiednia symetria pozwala

zachowa harmoni emocjonaln. W
swoim czasie to byo dobre maestwo.
Dennis odszed z prokuratury, zosta
obroc w sprawach kryminalnych i by
zadowolony. Wikszych przey
dostarcza walka w sdzie o czyj
wolno ni obrona cudzych pienidzy.
Razem z on, Ariadn, zasmakowali
rwnie w doznaniach bardziej
przyziemnych. Dogadzali sobie:
francuska kuchnia, luksusowe
samochody, podre po Europie.
Pniej rozeszli si z Ariadn w dwie
rne strony. Rozwj by wstrzsem.
Dennis straci zainteresowanie dla
swojej praktyki prawniczej. Prawo
rozstrzyga problemy wasnoci, jego

problem by natury psychologicznej.

Zaj si wic rozwijaniem wiadomoci i
pozna Hindusa imieniem Harish. Na
orbicie wok guru gromadzili si artyci,
poeci, fizycy, lekarze, muzycy i ludzie
teatru. Cz z nich utworzya grup
pod nazw Maya Modulation. Wszyscy
zoyli si na realizacj filmu, ktry mia
by krcony w Indiach, ; jeden z
czonkw grupy pojecha tam i umar.
Cae przedsiwzicie upado.
W roku 1975 Dennis zdy wyprztyka
si z forsy i powzi zamiar
utrzymywania si z pisarstwa.
Wyldowa przy ulicy Ariadny we
wschodniej czci Oakland, u starego
kumpla z druyny piki rcznej, ktry by
maniakiem joggingu. W chaupie

mierdziao skarpetami i obuwiem

sportowym. Dennis przez p roku sypia
na kanapie w pokoju od frontu. Kby
psiej sierci fruway po caym domu przy
ulicy Ariadn. Ale tak brzmiao imi jego
byej ony. " synchroniczno
wywoywaa dobre wibracje. Mia te
kilka przyjaciek, ktre litoway si nad
wyrobnikiem pira, dopomagajc w
walce o przetrwanie.
Ale ju w 1976 straci grunt pod nogami.
Par tygodni u matki, gdzie za darmo
mia wikt i mieszkanie, oznaczao
znoszenie jej pretensji, e oto mody
zdolny prawnik wszystko zaprzepaci.
Kilka miesicy z kumplem, ktry
prowadzi dom otwarty, oznaczao brak
snu i koniec pisania. Nastpnie Dennis

malowa dom swemu rodzonemu ojcu.

Kombinowa, jak mg. Lubi, rzecz
jasna, balansowanie na krawdzi.
Zdecydowa si wrci jednak do kariery
prawnika. Przy tym ceni sobie
odpowiedzialno. Jego rodzony ojciec
by instalatorem rur i Dennis stara si
zachowa wi z klas robotnicz, z
ktrej pochodzi. Podczas studiw
pracowa jako kierowca ciarwki.
Dlatego przyj propozycj zwizku
kierowcw autobusowych z Salt Lak i
zgodzi si zaskary kompanie
autobusowe, ktre nie zezwalaj
kierowcom na uywanie krtkofalwek.
Zdaniem Dennisa, czno krtkofalowa
moe nawet ocali ycie w nagych
wypadkach. W zwizku z tym wanie

kursowa saabem z Kalifornii do Utah i z

powrotem, a ostatnio natkn si na
trupa w drodze powrotnej do Salt Lak,
kiedy jecha odda gos na Cartera.
I w niecay tydzie pniej w jego yciu
miaa nastpi wielka zmiana. Szed pod
gr w kierunku stanowego Kapitelu z
przeliczn kopu, na ktr tylekro
spoglda, gdy w samym Salt Lak
zewszd j wida. Dennis bez wtpienia
czu powag chwili. Szed wanie
pooy swoj wizytwk na biurku
Prokuratora Generalnego i owiadczy,
e Gilmore yczy sobie, by Dennis Boaz
reprezentowa go nazajutrz przed Sdem
Najwyszym Stanu Utah i broni tam
jego Prawa do terminowej egzekucji. Nie
zanosio si na rutynowe spotkanie i

Dennis powici wpierw troch czasu na

obejrzenie budynku. Stara si wyczu
powag wiary starych mormonw. W
powietrzu zastyga taka sama
bogobojno jak w innych salach
rozpraw
i budynkach rzdowych, jednak tutaj nie
czuo si stchego dymu
z cYgar. Moe tutejsza bogobojno jest
mniej przekupna. Z pewnoci Pachniao
czcigodnie. Zapowiedzi, e wszyscy
stawimy si Dnia Pierwszego, kiedy Pan
si objawi.
Dennis zdy ju obejrze plac przed
wityni, gdzie podziwia architektur,
wsuchujc si w piewy mormoskiego
chru, za w orodku dla zwiedzajcych
sucha opowieci przewodnika o tym,

jak Bg zstpi do Josepha Smitha ze

zotymi pytkami anioa Moroni *.
Dennis mimo woli zareagowa bardzo
silnie: chodzio o imiona Mormon i
Moroni. Ci dwaj anioowie, podlegajcy
bezporednio Panu Bogu, s dla
mormonw odpowiednikami Piotra i
Pawa. Ich imiona z pewnoci mu co
powiedz.
Dotaro to do niego, dopiero kiedy
znalaz si na Kapitelu, stan u szczytu
schodw i patrzy na rozoone w dole
Salt Lak City. Z tego miejsca w pogodny
dzie mona obj wzrokiem poow
stanu Utah. Owego dnia jednak
powietrze nie byo przejrzyste. Waciwie
w Salt Lak ono ju nigdy nie bywa
przejrzyste jak kiedy. Dawniej pustynia

Utah bya tak samo pikna jak piaski

Palestyny w Starym Testamencie, lecz
teraz wyglda nie lepiej od przedmie
Los Angeles. Wiejskie chaupy cigny
si jak okiem sign, na zachodzie za w
zasnute niebo dymiy piece kombinatu
miedziowego Anaconda Copper. Dennis
znienacka na to wpad. Ci dwaj
anioowie, Mormon i Moroni oznaczaj
Mnoenie Mamony. Nic dziwnego, e
mormoni staj si najbogatszym
Kocioem w Ameryce. Maj przecie
nakaz Mnoenia Mamony. Dennis si
umia. Pobudowa sobie wiadomo na
spotkanie z Prokuratorem Generalnym.
Zaintrygowany zbienoci nazwisk
Dennis co prawda wiedzia, e wybrany
na stanowisko Prokuratora Generalnego

Robert Hansen nie jest adnym

krewnym Phila Hansena, byego
Prokuratora Generalnego i
najsawniejszego adwokata od spraw
kryminalnych w caym
* Religia mormonw narodzia si w
latach dwudziestych XIX wieku w stanie
Nowy Jork, gdzie mody parobek, Joseph
Smith (18051844), dowiadczy serii
objawie Smith twierdzi, i w dniu 21
wrzenia 1823 r. w anielskiej postaci
przyby do niego Moroni, syn Mormona,
wysannik boy. Objawia mu si przez
kolejne lata, a wreszcie przekaza mu
zote tablice, na ktrych wyryta bya
tre znana jako Ksiga Mormona S to
pono nauki samego Jezusa Chrystusa
udzielone dalekim przodkom Indian

amerykaskich, spisane przez wielu

prorokw, zebrane za w cao przez
Mormona Z bo pomoc Joseph Smith
przetumaczy tre na angielski i
nastpnie, jako prorok natchniony przez
Pana, zaoy wsplnot chrzecijask,
opart o pradawne wzorce np.
dopuszczajce wieloestwo. 24 czerwca
1844 r. Smitha aresztowano pod
zarzutem spisku, trzy dni pniej za
tum go zlinczowa. Wwczas to
przywdc sekty zosta Brigham Young.
(Przyp. tum.)
utah. Nie, nie ten Hansen, Robert
Hansen, dopiero w zeszym tygodniu
dosta nominacj na Prokuratora
Generalnego.

Nie wyda si Dennisowi zy. Do

przyjazny, cho szorstki. Przystojny,
dobrze zbudowany, typowy prawicowiec;
ciemne wosy, okulary, materia na
ministra z ramienia republikanw.
Rozmow zaczli od wymiany opinii o
wydziaach prawa na rnych uczelniach
i Boaz zorientowa si, e rzucajc nazw
Boalt, zapewni sobie poczesne miejsce w
notowaniach Boba Hansena. Hansen
odrzek, i sam uczszcza do Hastings.
Tak. Ot to. Wszystko przebiegao
bardzo formalnie i bez niespodzianek,
wewntrz duego gabinetu z orzechow
boazeri, bkitnym dywanem i
granatowymi storami z aksamitu.
Hansen zastrzeg si, e rodki
masowego przekazu spekuluj co

prawda, i jego biuro wychodzi

naprzeciw pragnieniu mierci
Gil-more'a, a nawet ubija na tym wasny
interes. W istocie jednak prokuratura
stoi na stanowisku, e Gilmore ma
ponie mier nie z racji ycze, lecz na
podstawie usankcjonowanego prawem
wyroku za popenione czyny.
Hansen wypowiedzia si i nie tracc
czasu zaatwi, co trzeba. Poinformowa
Boaza, e musi mu znale sponsora
wrd adwokatw ze stanu Utah, by
Dennis mg wystpi przed Sdem
Najwyszym. Tak si zoyo, e zastpca
Prokuratora Generalnego, Mik Deamer,
mia akurat u siebie w biurze koleg ze
studiw, Toma Jonesa. Zadzwonili do
Toma Jonesa, ten natychmiast si

zgodzi. Wszyscy zgodnie

wsppracowali.
Tego samego wieczoru Dennis
przygotowywa swoje wystpienie
i stara si bra pod uwag suchaczy,
czyli Stanowy Sd Najwyszy. Jak gosia
fama, sdziowie z Utah s bardziej
prawicowi ni sam senator Barry
Goldwater. Wszyscy pewnie wyznaj
mormonizm, czyli niewiele dzieli ich od
teokracji. Dlatego Dennis doszed do
wniosku, i najskuteczniej zadziaa, jeli
subtelnie zagra na emocjach. Chocia od
wiosny roku 1974 nie mia do czynienia z
prawem karnym, nie przeywa tremy.
Przeciwnie, czu si bardzo pewnie. W
kocu do tej rozprawy nie trzeba
przeglda adnych akt. Hansen z

pomocnikami Przerzuci pi razy tyle

papierw, ile Dennis zdoa przejrze o
tak Pnej porze. Dlatego postanowi, e
postara si jedynie wywoa
przychylno sdziw wobec yczenia
Gilmore'a, ktry chce umrze z
godnoci.
Prok. HANSEN: Reprezentowany
przeze mnie stan Utah nie zamierza
domaga si tu spenienia praw
przysugujcych panu Gilmore'owi, lecz
realizacji praw wszystkich czonkw
spoeczestwa. Wstrzymanie egzekucji
stoi w sprzecznoci z prawem
przysugujcym ofiarom i ich rodzinom;
stoi w sprzecznoci z interesem
publicznym, ktrego strzec maj prawa
ustanowione przez stan. Sdzia

HENRIOD: Dzikuj. Czy ktry z

panw zamierza zwrci si do sdu?
Prosz bardzo.
Mec. BOAZ: Wysoki Sdzie, Sdziowie
Najwyszej Instancji Utah... Zapoznaem
si z wnioskami Prokuratora
Generalnego i zgadzam si w peni... Nie
mamy tu do czynienia z przypadkiem, w
ktrym mj klient rzekomo zawiera ze
stanem Utah jaki pakt w sprawie
samobjstwa czy te wyraa perwersyjne
pragnienie mierci. Ten czowiek jest
gotw przyj odpowiedzialno za swoje
czyny i prosi o szybkie i sprawiedliwe
wykonanie wyroku zamiast poddawa
si powolnej mierci w nastpstwie
wymuszonej, automatycznej apelacji.
Procedura apelacyjna moe cign si

dniami, miesicami, albo nawet przez

lata. Nie nam to osdza. Nikt z nas,
tutaj obecnych, nie spdzi caego
dorosego ycia w klatce, gdzie trzyma
si zwierzta. Mj klient podj
inteligentn decyzj, majc do wyboru:
zosta przy yciu albo podda si
egzekucji. Stoi tutaj, by wyrazi sw
wol, jako odpowiedzialny czowiek w
peni wadz umysowych, ktry akceptuje
wyrok wydany przez spoeczestwo,
ktry pogodzi si z losem i pragnie
umrze z godnoci oraz szacunkiem dla
siebie samego... O nic wicej nie prosi
Wysokiego Sdu, jedynie o oddalenie
apelacji i uchylenie nakazu wstrzymania
egzekucji, pragnc, by zezwolono mu
umrze w przyszy poniedziaek. Mam
kilka pyta do pana Gil-more'a... Prosz

pana, czy zdaje sobie pan spraw, e ma

pan absolutne prawo wnie odwoanie
od wyroku? Ob. GILMORE: Tak,
panie mecenasie. Sdzia HENRIOD:
Panie Gilmore, prosz mwi najgoniej
jak pan moe, eby wszyscy mogli pana
usysze, bo ja sam ledwie pana sysz.
Mec. BOAZ: Czy uprzednio
zawiadamia pan swoich adwokatw z
urzdu, i nie yczy pan sobie skadania
apelacji? Ob. GILMORE: Mwiem im
w czasie procesu, a moe nawet
wczeniej, e jeli zostan uznany
winnym i skazany na mier,
chciabym przyj wyrok bezzwocznie.
Wydaje mi si, e chyba nie brali tego
dosownie, bo kiedy rzecz staa si
faktem, a ja nie zmieniem zdania,

usiowali si ze mn sprzecza i
owiadczyli, e zo apelacj bez
wzgldu na moje zastrzeenia. Nie byem
w stanie odprawi ich w obecnoci
sdziego, eby zostao to umieszczone w
protokole, poniewa nie mam dostpu
do sdu, skoro siedz w wizieniu. Ale
zwolniem ich i oni to pojmuj. Mec.
BOAZ: Gary Gilmore, czy w tej chwili
jest pan istotnie gotw podda si
egzekucji?
Ob. GILMORE: Nie w tej chwili, ale
jestem gotw przyj wyrok w przyszy
poniedziaek o smej rano. Tak jak
zostao ustalone. Wtedy poddam si
egzekucji.
Sdzia HENRIOD: Myl, e gwoli
sprawiedliwoci powinnimy poprosi

pana Snydera o przedstawienie jego

stanowiska. Tylko prosz krtko.
Mec. SNYDER: Pragn podkreli, i z
panem Gilmore'em przeprowadziem
znacznie wicej dugich rozmw ni
mecenas Boaz. Moim zdaniem, wybr,
jaki postawi sobie pan Gilmore,
spowodowa u niego ciki stres... Moim
zdaniem, pan Gilmore dy do czego, co
jest rwnoznaczne z samobjstwem.
Wcale nie musi umiera... Uwaam, e
wielkim bdem bdzie, jeli Wysoki Sd
przywrci termin egzekucji i dopuci, by
pan Gilmore zosta stracony w dniu 15
listopada, bez uprzedniego zbadania i
rozstrzygnicia niebagatelnych kwestii
proceduralnych, wynikych w
nastpstwie wydanego wyroku.

Sdzia HENRIOD: Dzikuj.

Sdzia MAUGHAN: Rozumiem, e
pan mecenas pragnie potwierdzenia, czy
postpowanie w tej sprawie byo
waciwe. Mec. SNYDER: Dokadnie
tak. Zostalimy powoani przez sd w
celu dopilnowania, by pan Gilmore mia
sprawiedliwy proces, by nie zostaa
popeniona adna omyka, dlatego
przebieg postpowania powinien teraz
zosta rozpatrzony przez Sd Najwyszy.
Sdzia ELLETT: Ale pan zosta
zwolniony. Odsunity od sprawy.
Odprawiony.
Mec. SNYDER: Mam t wiadomo.
Sdzia ELLETT: Dlaczego nie
podporzdkuje si pan tej decyzji
skazanego, podobnie jak on sam bez

skarg przyj wyrok sdu? Sdzia

CROCKETT: Wydaje mi si, e
adwokaci postpili zgodnie z nakazem
sumienia i nie powinnimy ich za to
potpia. Teraz jednak sytuacja nieco si
zmienia i wszyscy to rozumiemy.
Sdzia HENRIOD: Panie Gilmore, czy
ma pan co do powiedzenia bez
obowizku odpowiedzi na pytania?
Ob. GILMORE: Wysoki Sdzie, nie
zamierzam zaj zbyt wiele czasu swoj
wypowiedzi. Uwaam, e
zagwarantowano mi sprawiedliwy
proces, myl, e zapad odpowiedni
wyrok, i jestem gotw go przyj jak
mczyzna. Nie ycz sobie apelacji. Nie
wiem dokadnie, jakimi motywami
kieruj si panowie Esplin i Snyder...

Wiem natomiast, e musz bra pod

uwag wasne kariery by moe
napotykaj krytyk, ktra im nie
odpowiada. Nie wiem. Ale chciabym by
stracony w terminie i jedynym moim
yczeniem jest przyj wyrok z
godnoci, jak czowiek, i mam nadziej,
e Wysoki Sd mi na to zezwoli. To
wszystko, co mam do powiedzenia.
Gary i Dennis zaczekali razem na
ogoszenie werdyktu. Sd Najwyszy
Stanu Utah uchyli odroczenie
stosunkiem gosw cztery do jednego.
Egzekucja odbdzie si w poniedziaek,
15 listopada.
Gary by wyranie podniesiony na
duchu.

To przywraca mu spokj, pomyla

Dennis. On wie, e wkrtce zostawi to
wszystko. Pniej mwi o tym podczas
konferencji prasowej.
Przedtem jednak Gary powiedzia mu:
Moesz zatrzyma ca sum, jak
dostaniesz za tekst.
No co ty odrzek Dennis ze
miechem. Uwaam, sprawiedliwiej
bdzie po poowie.
Wwczas wanie pierwszy raz omawiali
warunki. Podziel si po poowie. Nie
zawracali sobie gowy spisywaniem tego
na papierze. Po prostu ucisnli sobie
donie.
DESERET NEWS

Salt Lak, 10 listopada. Gilmore w

kajdanach i acuchach wprowadzony
zosta do siedziby sdu w stanowym
Kapitelu. Wzmocniono ochron
budynku. Kiedy wyszed, zaraz otoczy go
zwarty tum gapiw oraz kamerzyci i
reporterzy z caego kraju.
Tego wieczoru, przy kolacji z on i
dzieciakami, Bob Hansen musia
zaspokaja ciekawo rodziny
wypytujcej o Gilmore'a. Podczas
prywatnej praktyki Hansen nigdy nie
omawia prowadzonych spraw, lecz
obecna praca w Prokuraturze Generalnej
pocigaa za sob udzia w gonych
rozprawach. Stale na oczach gawiedzi.
Dlatego dzieciaki Hansena byy nie tylko
ciekawe, ale i dobrze poinformowane.

Zbieray wszystkie informacje prasowe o

jego sprawach.
Przy kolacji opowiedzia rodzinie, e
Boaz mia dobre wystpienie, nawet
bardzo dobre, Gilmore za by
niesamowity, gdy okaza si
intelektualnym partnerem dla sdziw.
Waciwie to Hansen sobie nie
przypomina takiej rozprawy, gdzie
oskarony nie do e wszystko rozumie,
to jeszcze rozmawia z sdziami i
prawnikami jak rwny z rwnymi.
Gilmore nie wszed jednak w
kompetencje prawnikw. To te dobrze o
nim wiadczy. Ani razu nie okaza
lekcewaenia sdziom bd adwokatom,
bez wzgldu na to, czy wypowiadali si
za nim, czy przeciwko niemu. To mu

przydaje godnoci. Hansen zauway, e

Gilmore z ca pewnoci nie dziaa
pochopnie, jak osoba zdezorientowana
albo zaamana; wrcz przeciwnie,
okazuje pen rwnowag psychiczn.
Hansen go podziwia. Rodzina jada w
zamyleniu.
10 listopada
Jak si masz, Gilmore! Zastanawiaem
si, napisa czy nie, ale w kocu
postanowiem skrobn par sw i
zaczy par dolarw, ktre na pewno ci
si przydadz.
Duo o tobie mwi i pisz. Wiesz co?
Nie znam drugiego faceta z tak klas,
stylem, z jajami.

Chc ci co powiedzie, ale wiesz e ja

nie umiem tak dobiera sw Jak ty,
dlatego powiem wprost.
Nie wiem, jak twoja rodzina, krewni i
Nicole zaatwili spraw Pogrzebu, w
kadym razie jeeli ja mgbym co
pomc finansowo, to daj mi zna, komu
mam wysa.
Gibas
DESERET NEWS Sprawa Gilmore'a
na pierwszych stronach gazet
Salt Lak, 11 listopada. Wiadomo o
decyzji wydanej przez Sd Najwyszy
Stanu Utah, zezwalajcej, by Gary Mark
Gilmore ponis mier przed
wiziennym plutonem egzekucyjnym,
wydrukoway na pierwszych stronach

New York Times", New York Daily

News" i Washington Post".
NEW YORK TIMES
11 listopada 1976 r. ledczy Glade M.
Perry z Wydziau Policji w Provo zgosi
si jako jeden z ochotnikw do plutonu
egzekucyjnego. Kto musi to zrobi
stwierdzi a my i tak codziennie
nadstawiamy karku."
Siwowosy starszy czowiek, ktry nie
zgodzi si poda nazwiska, owiadczy:
Rodzicom tych chopcw, co ich
Gilmore zabi, powinno si da teraz
szans strzelania do niego."
Natomiast szeryf Ed Ryan z Ogden
wyjawi, i w przeszoci otrzymywa
dziesitki zgosze od ochotnikw
chccych wej w skad plutonu

egzekucyjnego, przy czym doda: Jak

przychodzi co do czego, trzs portkami.
Jeden z podlegych mi ludzi bra udzia w
egzekucji dwadziecia lat temu i jeszcze
dzisiaj przysiga, e gorzko auje to
nie daje mu spa po nocach."
LOS ANGELES HERALD
EXAMINER
12 listopada, Salt Lak. Gilmore wyjawi,
e na tradycyjny ostatni posiek skazaca
yczy sobie sze puszek zimnego piwa.
Gary popisuje si, odgrywa
prawdziwego mczyzn owiadczy
Boaz lecz nie jest wcale wyprany z
wszelkich uczu. Wierzy w karm i w to,
e musi odcierpie za swoje czyny.
Wierzy rwnie, e dusza ewoluuje,

przechodzi reinkarnacj, sposb za, w

jaki on umrze, bdzie dla innych nauk."
ROZDZIA 3
Powiernica
Mniej wicej wwczas, kiedy reporterw
poinformowano, e nie mog zrobi z
Garym wywiadu, poniewa nie zezwalaj
na to cholerne przepisy wizienne,
Tamera Smith z Deseret News"
dostrzega narastajce zainteresowanie
osob Nicole Barrett. Jak gosia fama,
Nicole widuje si z Garym codziennie
wszyscy usiowali wic do niej dotrze.
Nikomu si jak dotd nie udao, oprcz
jednego faceta z kanau pitego, ktry
zrobi parominutow rozmow z
narzeczon Gilmore'a w jakim
programie wieczornym. Zdaniem

Tamery, Nicole nie wypada wtedy

najlepiej. Waciwie to wygldaa na
zgnbion i sab, niczym zmoky
nastroszony ptaszek.
W kadym razie inny reporter z Deseret
News", nazwiskiem Dale Van Atta,
akurat narzeka, jak trudno jest dotrze
do Nicole, i wtedy Tamera powiedziaa:
Mymy si kiedy poznay. Chcesz,
ebym sprbowaa? Van Atta zmierzy j
spojrzeniem pocztkujc reporterk
tu po szkole i odrzek:
Nie wiem, czy to co da.
Zadzwonia jednak do wizienia i
okazao si, e Nicole przebywa wanie
w sali widze Maksymalnego Nadzoru.
Tamera nie spodziewaa si rozmowy tak
prdko, dlatego nie bardzo wiedziaa, co

ma mwi, tyle e Nicole natychmiast

skojarzya, kto dzwoni, wobec tego
Tamera powiedziaa:
Tak sobie myl, moe miaaby
ochot si spotka i chwil
porozmawia?
Nawet przez telefon czuo si, jak ta myl
j dry. Nicole zawsze bardzo powanie
braa to, co jej mwiono. Najbardziej
zdawkow uwag przyjmowaa gboko
do siebie. Jakby wierzya, e moe
prawidowo odpowiedzie jedynie wtedy,
gdy zrozumie cae zadane jej pytanie. Po
chwili namysu Nicole odrzeka, e
waciwie nie ma ochoty na rozmow, ale
w jej sposobie mwienia byo co
zachcajcego, w zwizku z czym Tamera
spytaa, czy mog w takim razie

porozmawia bez zapisu. Znw nastpia

przerwa i Nicole odpowiedziaa, e bez
zapisu to moe by, jak gdyby jaka rka
zabieraa zapis ze stou. Tamera
zaproponowaa, e podjedzie po ni do
wizienia.
Na parkingu przed budynkiem Tamera
trzsa si i przytupywaa, depczc
pierwszy listopadowy nieg. Nicole
wysza z Maksymalnego Nadzoru, na jej
widok mio si umiechna i podesza.
Jednak w samochodzie znw si
zasmucia. Wkrtce napomkna, e
umar jej dziadek i za dwa dni ma by
pogrzeb, na dodatek ten jej byy
narzeczony, Kip, te si zabi par dni
temu. Gary jest poruszony, bo rano
wanie wygra spraw przed Sdem

Najwyszym Utah i prawdopodobnie w

poniedziaek stanie przed plutonem
egzekucyjnym. Tamera bya zaskoczona,
e Nicole nie okazuje przestrachu. Po
prostu siedziaa cicho i spokojnie, palc
w milczeniu papierosa: jedna z tych
osb, po ktrych wida, jak
przyjemno sprawia im palenie.
Tamera zatrzymaa si w Provo, eby
postawi Nicole jaki obiad, i przegaday
ze dwie godziny, siedzc w barze J. B.
przy ulicy Centralnej nad kanapkami i
koktajlem mlecznym. Zazwyczaj w barze
toczyli si smarkacze z pobliskiej szkoy,
ale akurat byo wczesne popoudnie i
nawet do pusto. Tamera wyczuwaa, e
Nicole zbiera si, eby z ni
porozmawia.

Wtedy, w sierpniu, poznay si na

drugiej rozprawie wstpnej Gary'ego.
Tamera robia wwczas dorywczo
reportae z Provo dla Deseret News";
dostaa t robot na podstawie rzeczy
robionych w BYU dla gazety Daily
Universe". Dziki uprawianiu
dziennikarstwa studenckiego nabraa
wprawy w apaniu ciekawostek
kryminalnych, jednak wtedy, w sdzie,
zwrcia, rzecz jasna, uwag na Nicole.
Kiedy wprowadzali Gilmore'a na sal,
powczcego nogami w acuchach, w
pierwszym rzdzie siedziaa wanie ta
dziewczyna, on koo niej przystan,
pocaowali si i std Tamera wiedziaa,
e to pewnie jego dziewczyna. Usyszaa
nawet, jak on mwi kocham ci".

Tamer z miejsca ogarno wspczucie

dla dziewczyny. Wtedy Gilmore wcale
nie wyglda szczeglnie gronie
zwyky kryminalista o nieprzyjemnym
wygldzie, niemal odraajcy, z bliznami
na twarzy. Tamera czua upokorzenie z
powodu jego acuchw, kiedy robi
krtkie urywane kroki, niczym jaki
okulay zwierz, za to dziewczyna
przykua jej uwag swoj absolutnie
fascynujc urod. Ona ma w sobie co
mistycznego, niebiaski blask,
pomylaa Tamera, niby dawna gwiazda
filmowa. Naraz przed Tamer roztoczy
si cay dramat. Oprcz wdw wystpuje
w nim jeszcze jedna kobieta, powiedziaa
do siebie.

Po rozprawie Tamera trzymaa si z

daleka i patrzya, jak Gary cauje Nicole
na do widzenia. Pniej, na ulicy,
widziaa, jak Nicole macha mu rk,
dopki nie znikn jej z oczu. Wida
byo, e si dziewczyna dla niego
wyszykowaa, bo miaa na sobie dug
sukni, cokolwiek starowieck i
przesadnie skromn. Obserwujc Nicole,
Tamera poczua si nagle tak dua,
niezgrabna i wyblaka, e a wyrwao jej
si westchnienie, jaka ta Nicole jest
pikna. Odczekaa nawet, a Nicole
podejdzie do swego samochodu. Wtedy
nie wytrzymaa duej. Koniecznie
musiaa z ni porozmawia, dlatego
przebiega na drug stron ulicy.

Nie miaa wwczas najmniejszego

zamiaru o tym pisa. Sprawa Gilmore'a
bya rutynowa. Tamera chciaa tylko da
Nicole do zrozumienia, e jest kto
yczliwy. W takim miecie jak Provo
wszyscy trzymali stron ofiar.
Przy samochodzie powiedziaa:
Nazywam si Tamera Smith, pracuj
dla Deseret News" i chciaabym
porozmawia. Nie do artykuu, tylko z
przyjani. Moe by miaa ochot na
kaw? Pewnie gowa ci pka od tego
wszystkiego.
Nicole zawahaa si, potem
odpowiedziaa:
Dobrze, z chci wsiady wic do jej
samochodu, ktrym jechao si
straszliwie, nie wiadomo, ktry bieg

akurat wskoczy. Nicole wspomniaa co

o wypadku sprzed dwch dni i
podjechay zaraz do baru Sambo, eby
pogada.
Kada opowiedziaa troch o sobie, a
waciwie to Tamera przyapaa si na
tym, e zdya mnstwo wypapla.
Zdumiao j, jak szybko powiedziaa
Nicole o ojcu, ktry dawno temu umar i
zostawi w niej na zawsze ten
wewntrzny gd, takie dojmujco puste
miejsce, przez co Tamera cigle musi
gdzie gna. Pniej opowiadaa o tym,
jak korespondowaa z jednym facetem w
wizieniu, a jej bracia i siostry dobrzy
mormoni, jakich ze wiec szuka
martwili si tym okropnie. Ale ten facet
by wspaniay i nawet pojechaa do

Kentucky odwiedzi go w wizieniu. Po

tym wyznaniu Nicole zupenie si
otworzya.
Cay czas Tamera si zachwycaa. Nie
tylko uderzajc piknoci, chocia
Nicole bya pikna. Jej obecno dziaaa
kojco. Jakby siedziao si w ogrdku
cae lipcowe upalne popoudnie; i to
bogie uczucie spokoju. Z tego, co
opowiadaa Nicole, Tamera
wywnioskowaa, e ona musi by bardzo
porywcza, ale tego dnia ma pogodny
nastrj.
Kiedy si egnay, Tamera daa jej swj
numer telefonu i powiedziaa:
Gdyby potrzebowaa jakiej pomocy,
chtnie si z tob spotkam.

I tyle. Gazeta nie przydzielia jej

padziernikowego procesu i Tamera
wicej nie miaa z t spraw do
czynienia. Sza dalej wasn
drog-Prawie zapomniaa.
A pniej, w barze J. B. o rany... Moe
i Nicole nie miaa nikogo bliskiego,
komu mogaby zaufa, w kadym razie
cakiem si odkrya. Nad kubkami z
mlecznym koktajlem poinformowaa
Tamer o planowanym samobjstwie.
Jednym tchem mwia o tym i o tamtych
mierciach, ktre jej ciyy: Kip,
dziadek, wkrtce Gary. Tamera
zauwaya, e dziewczyna si boi.
Tamera miaa ochot paka. Przecie
Nicole wyczekuje na swoj mier tak
samo jak Gilmore. Kiedy jest przy nim,

wszystko gra, powiedziaa, wtedy si nie

boi, bo Gary ma wyobraenie o yciu po
mierci, ale z dala od niego znw
nachodzi j strach. Taka szarpanina
musi by czym potwornym, pomylaa
Tamera. Za kadym razem Gary dostaje
odroczenie i Nicole to samo.
W gowie si nie mieci. Znajomi Tamery
cigle si z niej nabijali, e reaguje tak
emocjonalnie, i Tamera zawsze uwaaa
si za jedn z najbardziej rozdwojonych
osobowoci na wiecie. Z jednej strony
aktywna i gboko wierzca mormonka, z
drugiej jakie szalone porywy.
Przecie prcz niej samej nikt by tego nie
zoy do kupy. Dorastanie w duchu
Doktryny Przymierza" i wiara w to
wszystko a po dzi dzie, a jednoczenie

zupena szajba na punkcie Rolling

Stonesw. Koleanki z akademika w
BYU mawiay o niej, e wewntrzna lawa
j kiedy rozsadzi. No a teraz wpad jej
taki temat. To by najlepszy materia, na
jaki w yciu trafia, lecz ar j niepokj o
Nicole.
Tamera nie planowaa wcibstwa. Ale w
tym ukadzie musiaa zada Par pyta.
A co z dziemi? spytaa.
Nicole wyranie zbierao si na pacz.
Wyznaa, e wcale nie obchodzi si z
nimi tak, jakby chciaa. Tamera zapytaa,
czy duo z Garym rozmawiali na temat
samobjstwa, i Nicole odrzeka:
My o niczym innym nie rozmawiamy.
Tamera palia si do pisania.

Na ulicy, przed niewielkim blokiem,

gdzie mieszkaa Nicole, zauwayy
furgonetk stacji telewizyjnej z Salt Lak.
Oczywicie nie
zdyy nawet wej na schody
prowadzce na pierwsze pitro, a ju z
czekajcego samochodu wyskoczy
reporter.
Nicole Barrett? zapyta.
Jestem jej siostr odpara Nicole.
Nie, ty jeste Nicole upiera si
dziennikarz. Odwrcia si spokojnie.
Jestem jej siostr. Nicole pojechaa do
wizienia.
Rozpoznaem ci powiedzia
reporter.
Nie. Ja jestem siostr.

Nicole z Tamer oddaliy si i przeszy

wzdu balkonu do jej mieszkania.
Ledwo drzwi si zamkny, obie
wybuchny miechem. Tamera nabraa
miaoci, eby pniej zapyta jednak,
czy bdzie moga rzecz opisa.
Odbyo si to w ten sposb, e Nicole
wycigna par rysunkw Gary'ego,
ktre, zdaniem Tamery, wiadczyy o
niebywaym talencie. Powiedziaa, e
ludzie powinni si wicej dowiedzie o
yciu Gary'ego. To by trafny argument i
Tamera rzeczywicie tak uwaaa.
Ogldajc obrazki czua, jakie on ma
bogate ycie wewntrzne. Te rysunki
byy bardzo smutne i powcigliwe
zarazem.

Usiada i opowiedziaa Nicole o tym

winiu, co by jej chopakiem. Tamera
przeprowadzaa z nim wywiad w
Wizieniu Miejskim Provo jeszcze jako
studentka. Wesza do rodka i tam
siedzia w swojej celi ten facet: miy,
ujmujcy, przystojny. Nie zrobi nic poza
tym, e ukrad jakie karty kredytowe i
aparaty fotograficzne, czy co tam. Z
mety si zakochaa, a kiedy przenieli go
do Kentucky, wpada po uszy. On pisa
wspaniae listy miosne.
Korespondowaa z nim ptora roku.
Czasem w cigu jednego dnia
przychodzio do niej siedem listw. To
byo co takiego, co niemale zdoao
wypeni pustk pozostawion przez
mier ojca. Te listy mwiy, e och, jaka
jeste pikna, nigdy nie spotkaem kogo

takiego jak ty, twoja cierpliwo i

wyrozumiao mnie pokonay. Och, och,
och tak pisa.
Opowiedziaa Nicole, e nawet raz
wybraa si autobusem do Kentucky,
kiedy on jej przysa pienidze, i
codziennie przez tydzie spdzaa z nim
po sze godzin na widzeniu. Jej rodzina
uwaaa j za kompletn szajbusk, ale
to byy niezapomniane chwile.
Wizienie miao Nadzr Minimalny,
siadali wic na trawniku, czytali sobie
nawzajem ksiki i nigdy w yciu nikt nie
by jej tak bliski. Kiedy wrcia do
akademika, koleanki z pokoju a
ponosio. Z okazji urodzin umwiy j z
fajnym facetem, ale jak si z nim
poegnaa i wrcia z randki, siedem jej

koleanek wyskoczyo z sypialni.

Wszystkie miay na sobie podkoszulki z
wypisanym numerem wiziennym jej
chopaka. Sterroryzoway j pistoletami
na wod i porway do restauracji. Zdaje
si, e w BYU kryy o niej opowieci.
Jej koleanki chepiy si nawet, e
umiej sobie z tym radzi. Nigdy nie
wiadomo, co si za chwil wydarzy w
yciu Tammy, nauczyy si przechwala.
Kiedy jej chopak wyszed z wizienia,
wrci do Provo i dosta prac jako
stolarz. Jakie trzy tygodnie pniej
wzi samochd Tamery, zaadowa
wszystkim, co tylko zdoa wynie z jej
domu i z domu tego faceta, ktry z nim
mieszka, po czym odjecha w sin dal.
Tamera nie zobaczya go wicej.

Po takim zakoczeniu ja si
zastanawia, jak blisko waciwie bya z
tym chopakiem. Cae jego ycie musiao
polega na naciganiu. On tyle nakama,
e a si dziwia, jak mg wydawa si
jej tak bliski. Nie dzieli z ni tej samej
prawdy, mwia do Nicole. A jednak bya
w tym jaka prawda, powiedziaa.
W ciszy, ktra zapada, Tamera nie
moga si ju duej powstrzyma.
Rozsadzay j emocje.
Prosz ci powiedziaa pozwl mi
tylko... tu przekna lin. Suchaj,
zdobd maszyn, napisz o tym,
przywioz i dam ci przeczyta. Jak ci si
nie spodoba, po prostu zapomnimy o
caej sprawie, wiesz. Bo w kocu
obiecywaam ci rozmow bez zapisu.

Jeeli w dalszym cigu tak sobie yczysz,

niech bdzie. Ale ja musz sprbowa.
Pojechaa do koleanki ze studiw,
powiedziaa jej, o co chodzi, usiada i
zabraa si do roboty. Dziwnie si czua.
Miaa takie opory, e Par godzin zajo
jej napisanie paru stron, a kiedy je
przywioza z Powrotem, Nicole
przeczytaa, przyja gboko do siebie i
powiedziaa:
Nie, to niezbyt mi si widzi. Tamera
odrzeka: " Dobra, nie ma sprawy.
Czua si zawiedziona, ale co tam: trzeba
tylko troch poczeka. Nie miaa
zamiaru ama umowy.
Rozczarowanie miaa chyba wypisane na
twarzy, bo Nicole zrobio si przykro.
Tamera powiedziaa:

 Nie przejmuj si. Taka bya umowa.

Nicole wstaa i podesza do szafki.
Poka ci co, czego nigdy nie
pokazywaam rzeka. Chciaaby
poczyta listy od Gary'ego? (
To bya mocna rzecz po caym dniu
penym wrae. Tamera odpara: |
Jasne. I Nicole wycigna peniutk
szuflad i wywalia zawarto na st.
Kopert byo tyle, e Tamera zacza
czyta jak popadnie. I nie do wiary.
Pierwszy z brzegu list nadawa si wrcz
do zacytowania.
Nicole poprosia czy pozwolisz mi
przepisa std par zda?
Zawary ukad: na razie Tamera niczego
nie napisze, ale kiedy ju Nicole nie

bdzie, Tamera moe pisa, co tylko

zechce. Wobec tego obie zasiady do
czytania listw przy kuchennym stole i
Tamera w szalonym popiechu
przepisywaa fragmenty. Wreszcie
wysza stamtd, koo smej wieczorem.
A spotkay si przecie w poudnie
Tras z Provo do Salt Lak Tamera
zazwyczaj robia byskawicznie gaz do
dechy i radio na cay regulator dlatego
czsto zbieraa mandaty. Tego wieczora
jednak nie przekroczya osiemdziesitki i
prbowaa si skupi. Nie wiedziaa, co
robi, dugo nie moga zasn, wreszcie
nad ranem postanowia pogada z
naczelnym. To bya zbyt dua rzecz. W
zaciszu gabinetu, w cisej tajemnicy
wyjawia, e Nicole ma zamiar popeni

samobjstwo po mierci Gilmore'a,

naczelny za odrzek, e ju o tym sysza
od innych reporterw. Kry-mnstwo
plotek. W kadym razie otrzymana
informacja przekonuje go ostatecznie, e
naley zaalarmowa wadze. Tamera
poczua si lepiej.
Dosza do wniosku, e w tej chwili
najbardziej (potrzeba Nicole przyjani.
Co Tamera miaa jej zapewni. Odwie
j od wiadomych zamiarw i uwolni od
ycia z Gilmore'em, ktre cay czas
ciyo nad jej mylami.
Dzi caowaa moje oczy,
pobogosawia je na zawsze. Teraz
widz ju tylko pikno. O cudna Nicole
Kathryne Gilmore. Jeste elfink ma,
e zjadbym ci ca. Marny ze mnie

wierszokleta -Ale gdybym mia ci

nag na ku albo na trawie pod
gwiadzistym niebem, wypisabym pie
mioci na caym twoim licznie
piegowatym ciele swym jzykiem,
domi, kutasem, wargami i cicho
szeptabym twoj pikno, dabym ci
odczu i wznie si, eglowa i piewa,
ebymy zataczyli wok soca i
ksiyca i stali si jednoci i
jednoczenie si spuszczali, i jeszcze, i
jeszcze, wydobybym z ciebie jki i ciche
westchnienia, twoje dzikie oczy
odpywaj w sen bezwolnie lubienie
ciepo i wilgotno ciasno spleceni usta
zczone w sodkich wilgotnych
pocaunkach dugo dugo patrze na
ciebie nag kocham patrze na ciebie
nag albo tylko w skarpetkach kiedy

podcigasz majteczki w sodk szpark

twojej jdrnej dupki elfa uwielbiaem
patrze jak chodzisz po domu bez
ubrania... seksowna dziewczynko-elfie,
kocham ci Twj Gary.
Gibbs rwnie dosta tego dnia par
sw:
Dostaem jak dotychczas list od
Napoleona, od witego Mikoaja, kilka
od Szatana i nie uwierzysz, ilu oznacze
pocztowych i adresw uywa sam Jezus
Chrystus... ludzie myl, e
zwariowaem. Cha, cha, cha.
Nigdy by nie zgad, kto do mnie napisa.
Brenda! Najpierw im pomaga mnie
zapa, potem pomaga mnie skaza, a
teraz chce pisa listy i przyjeda na

widzenia. Ona ma wikszy tupet ni

nabuzowany so.
Nazajutrz, we czwartek, Tamera przysza
do pracy i zaraz odebraa telefon od
korespondenta tygodnika Time". Sysza
o jej spotkaniu z Nicole. Chcia wiedzie,
czy moe liczy na jaki dopyw
informacji Szefowie pisma te musieli
opiera si naciskom. Zwodzili nawet
swoich dawnych kolegw po pirze.
Wwczas po raz pierwsy Tamera
spostrzega, jak bardzo dziennikarstwo
przypomina handel wymienny. Dzisiaj
dostarcz ci niezy kawaek, ale licz na
ciebie w przyszoci." Dotd wydawao
jej si, e to raczej jak w filmie: polujesz
samotnie, by co pojma ywcem.

Wobec powyszego redaktor dziau

informacji zwolni Tamer z innych
zada, mwic:
Zajmiesz si Nicole. Rb, co trzeba.
Min miaa niewyran, doda wic:
Nie obchodzi mnie, czy przywieziesz j
ze sob do Salt Lak, eby u ciebie
mieszkaa. Jak trzeba, to zapro j na
kolacj do lokalu Niewane, ile to bdzie
kosztowa. Rb, co chcesz, byleby
zrobia z tego tekst.
To ju bardziej zgadzao si z jej
oczekiwaniami. Wtedy znw zadzwoni
facet z tygodnika ,,Time", domagajc si
cytat\ Kiedy mu odpowiedziaa: To
zostaje midzy mn a Nicole"|
owiadczy:

 Ona wanie daa wywiad do New

York Timesa". Tamera pomylaa tylko:
CO TAKIEGO?
Troch pniej tego samego ranka
Tamera czekaa, a Nicol^ wyjdzie z
wizienia. Kiedy wspomniaa o
wywiadzie dla Timesa' Nicole
natychmiast odpara:
Bzdury. Ja z nikim nie rozmawiam.
Chc tylko, eby si wczua w moje
pooenie tumaczya Tamera.
Dochowam twoich tajemnic, dopki
sama ich nie wyjawisz. Tu popatrzya
Nicole prosto w oczy. Bo kiedy
zaczniesz rozmawia z innymi
dziennikarzami, ja si bd czua
zwolniona z honorowania naszej umowy.
Jeeli chcesz na tym zarobi par groszy,

masz absolutne prawo. Kto chce ci

zapaci, to wietnie. Tylko chc, eby
wiedziaa, e wwczas ja te o tym
napisz.
Nicole odpowiedziaa krtko:
Zgoda.
Dawaa do zrozumienia, e s nadal
przyjacikami.
Przeszed Tamerze cay gniew. Z
powrotem zakochaa si w Nicole i obie
zaczy snu plany na sobot, dzie
wolny od pracy. Moe pojecha w gry?
Dobrze by byo gdzie si wyrwa. Nicole
przyznaa jej racj.
Potem podjechay do domu Kathryne,
gdzie posilay si grzankami, rozmawiay
i w trakcie tego wszystkiego Nicole

powiedziaa szeptem, e yczy sobie, by

Tamera zatrzymaa listy Gary'ego. Nie
chce, eby po jej odejciu wpady w rce
matki.
Nastpnie Nicole i Kathryne odbyy
cakiem nieprawdopodobn rozmow.
Wybieram si powiedziaa Nicole
na egzekucj w poniedziaek rano. Na to
Kathryne:
Niunia, ja nie chc, eby jechaa.
I tak pojad odrzeka Nicole.
Jak ty jedziesz, to ja te owiadczya
Kathryne.
Gary ci nie zaprosi.
Co mnie to obchodzi. Nie jad go
oglda. Zaczekam na ciebie.

 Nie odpara Nicole. Pojad sama.

Dziecino, zrozum powiedziaa
Kathryne. Ja ci podwioz.
Wtedy radio podao wiadomoci.
Wszystkie trzy nie wierzyy wasnym
uszom. Egzekucj Gary'ego znowu
odroczono. Przed chwil gubernator
Rampton wyda nakaz wstrzymania.
Spiker z oywieniem powtarza nowin.
Tamera cieszya si oczywicie, e szef
kaza jej trzyma si blisko Nicole. W
przeciwnym razie moe pognaaby z
powrotem do gazety sprawdzi, czy jej
nie potrzebuj. A tak moga
zaproponowa Nicole, e j podrzuci do
wizienia. Podczas jazdy dostaa klucz od
mieszkania w Springville. Nicole
pozwolia jej zabra listy i zatrzyma je.

W czasie dwudziestominutowej jazdy do

wizienia Nicole wci sprawiaa
wraenie spokojnej, lecz Tamera
wiedziaa, e jest po prostu oszoomiona.
Rysowa si jeden oczywisty wniosek:
Gary bdzie teraz musia popeni
samobjstwo. Nicole nie moga tego nie
dostrzega.
Opowiedziaa Tamerze o swojej
teciowej, Marie Barrett. Mwia, e
naprawd j lubi, i to o wiele bardziej ni
Jima Barretta. Marie jest fajn kobiet i
kocha Sunny i Jeremy'ego. Nicole
powiedziaa, e stosunki z teciow
ukadayby si jej wspaniale, gdyby
Marie nie bya tak wietn gospodyni.
Nicole owszem, lubi mie w domu
czysto, ale jej teciowa wszystko musi

zrobi po swojemu. Pod innymi

wzgldami jest fantastyczna. Nicole w
zasadzie ju postanowia, e dzieci
powinny wychowywa si z Marie, kiedy
jej zabraknie.
Potem powiedziaa Tamerze o swoim
ostatnim spotkaniu z teciow. To byo
zaraz po mierci Kipa.
Teraz to spotka Gary'ego
powiedziaa Nicole do Marie Barret.
Nie wiem, co mi wtedy pozostanie. Czua
si strasznie nieszczliwa. Marie
odrzeka:
Nicole, moe nastpnym razem
spotkasz takiego chopca, z ktrym ci si
uoy. Tylko bd ostroniejsza.
Najpierw go troch sprawd, zanim za
niego wyjdziesz.

Nicole owiadczya:
Nie bdzie nastpnego razu.
Masz dosy mczyzn? spytaa
Marie.
Sama nie wiem, co chc przez to
powiedzie, ale nastpnego razu nie
bdzie rzeka Nicole. Prawie si
wygadaa.
Jeli co stanie si ze mn, wemiesz
do siebie dzieci? spytaa.
Pewnie e tak zapewnia Marie.
Przecie wiesz, e tak zrobi. Tylko e
tobie nic si wcale nie przytrafi.
Tego samego dnia po poudniu
cigna opowie Nicole -do
Springville przyjechay gliny. Zapukali

do drzwi i waciwie to tylko mi si

przyjrzeli.
Odbyli z ni jedynie uprzejm rozmow
w drzwiach, lecz byo oczywiste, e to
Marie ich nasaa. Nicole w dalszym
cigu zaufaaby jej w sprawie dzieci,
tylko nie miaa pewnoci, czy warto si
jej zwierza. Tamera poja aluzj.
Zostawia Nicole pod wizieniem i od
razu wrcia do jej mieszkania, zabraa
listy, woya je do torby na zakupy i
przetrzsna wszystko w poszukiwaniu
broni bd tabletek nasennych. Nie
miaa pojcia, co zrobi, jeli co znajdzie,
w kadym razie zrobia przeszukanie.
PROVO HERALD
11 listopada 1976 r. ... Salt Lak City
(UPI). Gubernator Utah, Calvin L.

Rampton, zwrci si do Stanowej

Komisji Uaskawie o dokonanie rewizji
wyroku Gilmore'a podczas wstpnego
posiedzenia planowanego na rod, 17
listopada, oraz o rozstrzygnicie, czy
kara mierci jest uzasadniona.
Gilmore owiadczy, i postpowanie
gubernatora budzi w nim gniew i
rozczarowanie". Gubernator
najwyraniej ulega presji rozmaitych
ugrupowa zainteresowanych
zdobyciem rozgosu i realizacj wasnych
egoistycznych celw, nie adn trosk o
moje dobro."
ROZDZIA 4
Konferencje prasowe

W Phoenix reporterzy bombardowali

Earla Doriusa pytania W kuluarach
wszyscy zatrzymywali go, eby spyta:
Co tam si dzieje w Utah?
Earl czu, e nie wyniesie adnego
poytku z konferencji. Nie mg si
skupi na suchaniu. Cigle biega do
swego pokoju, eby apa wiadomoci na
bieco. Kiedy nie rozmawia akurat
przez telefon, przelatywa wszystkie
kanay w telewizji.
Co pan sdzi o akcji gubernatora?
pytali go w kko.
Nie miaem moliwoci dogbnie
zapozna si ze spraw odpowiada.
Jednake wydaje mi si, i decyzja
odroczenia jest niewaciwa, poniewa

podjto j w wyniku naciskw z

zewntrz.
Zda sobie spraw, e w gruncie rzeczy
przebywa mylami w swoim j biurze
zamiast na konferencji, postanowi wic
opuci Phoenixj i wrci do pracy.
SALT LAK TRIBUNE
12 listopada 1976 r. Boaz podpisa
umow z Naczelnikiem Wizienia Stanu
Utah, Samuelem W. Smithem, w ktrej
zobowizuje si dziaa wycznie w
charakterze prawnego doradcy
Gilmore'a, a nastpnie rozgasza wszem
i wobec, e ma zamiar by przede
wszystkim pisarzem, dopiero potem
prawnikiem".
Nie jestemy uprawnieni do udzielenia
mu nagany. On nie naley do palestry

Utah" wyjani czonek komitetu

wykonawczego Adwokatury Stanu Utah.
PROVO HERALD
Provo, 12 listopada 1976 r. Boaz
owiadczy, i ma zamiar zarobi jakie
pienidze" na sprawie Gilmore'a i
podzieli si po poowie z rodzin
skazanego oraz organizacjami
charytatywnymi, ktre ten mu wskae.
Ledwo Dennis przekroczy prg
wizienia, przywoa go Sam Smith.
Syszaem, e Gilmore mia dzi rano
udzieli wywiadu londyskiej gazecie.
Czy panu co o tym wiadomo?
Dennis przeywa stan uniesienia. Przed
chwil dzwoni z Nowego Jorku David
Susskind. Jest zainteresowany

nakrceniem filmu o yciu Gary 'ego. Z

tego mog by due pienidze. Myli
kbiy si w gowie Dennisa.
Londyska gazeta? rzuci do
Samma Smitha. Ach wanie, to ja
nagraem.
Naczelnik zrobi si czerwony na twarzy;
do niezwyky kolor u czowieka o
bladej cerze. Nastpnie podnis gos. Po
tej stronie korytarza wszyscy
powystawiali gowy z pokojw. Jeeli o
to chodzi, Dennis te by wstrznity.
Nikt nie jest przyzwyczajony do widoku
wrzeszczcego Sama Smitha.
Smith owiadczy, e wytoczy proces.
Dennis odpar:
Zupenie mnie to nie wzrusza,
naczelniku.

Osobist przyjemno sprawiao mu

dobieranie sw, ktrymi mgby
rozgniewa Sama Smitha. Co go
wyranie korcio, by zale Samowi za
skr.
Dennis mia si, nawet kiedy robili mu
rewizj osobist, zwyczajnie z zemsty. To
bya komedia. Stranicy achotali go pod
pachami. ^ Przecie dwa dni temu tak
podziwiali jego wystpienie przed Sdem
Najwyszym Utah, e a pozwolili mu
wnie maszyn do pisania na rozmow
z Garym.
Po przejciu rewizji osobistej Boaz
zobaczy Nicole. W poudniowej cianie
sali widze zrobiono wskie, podune
okno i tam Nicole siedziaa Gary'emu na
kolanach, dokadnie pod oknem, przez

ktre oboje patrzyli na przecz Point of

the Mountain. Nie zwracaa wcale uwagi
na Dennisa. Obchodzio j wycznie
migdalenie si z Garym.
Kiedy wychodzia, Dennis zauway, e
ma delikatniejsz i bardziej niewinn
buzi, ni si spodziewa. Wygldaa na
zmczon, a nawet przegran, co
przydawao jej melancholijnego smutku,
ktry si Dennisowi zdecydowanie
podoba. Gary sa gniewne spojrzenia.
W najmniejszym stopniu nie pochwala
tej kiekujcej przyjani. Mia min,
jakby myla, e Nicole tu flirtuje,
podczas gdy ona mwia jedynie, e za
jak godzin zaczyna si pogrzeb jej
dziadka.

Kiedy ju posza i zostali we dwch, Gary

nie da Dennisowi okazji przedstawienia
propozycji Davida Susskinda. Za bardzo
zoci go gubernator Rampton. Temat
okaza si zaraliwy. Dennis podziwia,
jak ten Gary umie czowieka naadowa.
Bo zaraz te poczu, e a go rozsadza na
myl, co wkrtce powie o postpku
gubernatora.
Od samego pocztku Dennis szuka
okazji dla wyraenia myli, ktre
postawi ludzi twarz w twarz ze
sprawami, jakim dotd nie powicali
wiele refleksji. Dennis chcia da kilka
szokujcych wypowiedzi na temat
publicznych egzekucji, by zmusi ludzi
do mylenia. eby zadali sobie pytanie:
Dlaczego przeprowadzamy egzekucje

przy drzwiach zamknitych? Czego si

wstydzimy?
Tego ranka wydrukowano wanie jedn
z jego zotych myli.
PROVO HERALD
Provo, 12 listopada 1976 r. Uwaam, e
egzekucje powinny by nadawane przez
telewizj, i to w najlepszym czasie
antenowym stwierdzi Boaz.
Wwczas uzyskalibymy jaki efekt
odstraszajcy."
Konferencje prasowe odbywa
praktycznie dwa razy na dzie, odkd
razem z Garym wygrali przed Sdem
Najwyszym Utah, i raz po raz powtarza
dziennikarzom, e stawia sobie za cel
nieskrpowane i otwarte dziaanie, jego
ycie za to otwarta ksiga. Dziennikarze

go przeladuj, lecz on pojmuje swoj

odpowiedzialno jak typowy Wodnik i
sam opowie rne dziwne rzeczy o sobie
i wasnych odczuciach. Przynajmniej
opinia publiczna otrzyma obraz
rzeczywisty, nie manipulowany. Prasa
moe sobie przekrca jego wypowiedzi,
mylnie go przedstawia, przypadkowo
dobiera cytaty i przeinacza je.
Niewane. On nie spaszczy swojej
osobowoci. To prawda, e tu po
opuszczeniu gmachu Sdu Najwyszego
Utah owiadczy reporterom, i
przebywa w Salt Lak City, poniewa
notuje si tu wyszy odsetek piknych
kobiet ni w innych znanych mu
miastach.

 Do tego dochodzi fakt mwi

dziennikarzom e wikszo owych
kobiet ma ochot pozna kogo z
Kalifornii. By zakosztowa za. Tu mona
zrobi na tym miliony mwi.
Wystarczy sprowadza kalifornijsk
mentalno. Powanie mwi.
Oczywicie nie wydrukowali mu nawet
sowa.
Prasa odpowiadaa pytaniami o jego
sytuacj finansow.
Niczego nie ukrywam twierdzi.
Jest prawd, e mam dziesi tysicy
dolarw dugu, to znaczy koo pitnastu
tysicy, jeeli wliczy w to dugi u
przyjaci. Wcale si tego nie wstydz.
Jeden raz kiepsko zainwestowaem,

wkrtce cae przedsiwzicie polego,

fors diabli wzili.
Niebawem si przekona, e w
odpowiedzi prasa sugeruje, jakoby
rozgrywa spraw Gilmore'a dla
pienidzy. Nie przejmowa si. Kiedy si
przekonaj, e wcale tak nie jest, sami to
odkrc.
Czy nie sdzi pan pyta go reporter
e paskie dowiadczenia jako
zastpcy Prokuratora Okrgowego mogy
wywoa u pana swoist dz krwi
Gilmore'a?
Niech pan zrozumie jedn rzecz
odpar Dennis. Praca w Prokuraturze
Okrgowej dawaa mi wiksze
moliwoci pomagania ludziom ni
stanowisko obrocy z urzdu. Mogem

agodzi oskarenie, uznawa odwoania.

Zanim odszedem z biura, wykrywaczem
kamstw oczyciem z zarzutw dziewi
osb pod rzd. Widzi pan, tak te mona
gra.
I przez to go suchali. Dennis od lat
uwaa, e dziennikarze si niecierpliwi
i szczerze nie znosz, jak kto im wciska
rne owiadczenia i wymijajce bzdury.
Uczciwy czowiek, artykuujcy wszelkie
swoje odczucia, moe odmieni wiat.
Zabraem si do tego z powodw
numerologicznych mwi Dennis.
Nie jestem, rzecz jasna, jakim
maniakiem liczb. Zbyt mocno wierz w
woln wol. Jednak numerologia
uwraliwia czowieka na pewne reguy.
W kocu kada dyscyplina duchowa

odzwierciedla pewien ukad. Wybiera si

drog wrd tego ukadu. Wwczas
wanie wchodzi wolna wola.
Mwi pan o swoim wielkim
zadueniu...
Ja swoje dugi ogaszam odpar
Boaz. Jestem rwnie winien dwa
tysice sto dolarw firmie Master
Charge, ale nie zapac. Kolega dokona
malwersacji za pomoc mojej karty
kredytowej. To sprawa firmy Master
Charge, nie moja.
Dopytywali si, co dotychczas
opublikowa.
Jeszcze niczego nie publikowaem
odrzek. Czy pisze pod wasnym
nazwiskiem?

Podpisywa si: K.V. Kitty, Lejohn Marz.

Inny jego pseudonim to SLY Fox*.
Powiedzia im, e lis oznacza 666,
znami bestii. Oczywicie oni nigdy nie
syszeli o Aleisterze Crowleyu.
Naprowadzili go z powrotem na temat.
Co sdzi o decyzji gubernatora
Ramptona? Potworno. Niech cytuj.
Cigle si dziwi, jak rzadko go cytowali.
Nie wydrukowano rwnie nastpnej
jego wypowiedzi, ale im wygarn.
Gary mieszka w celi tak wskiej, e
moe sign od ciany do ciany.
wiato pali si ca dob. Stranicy
stukaj w kraty. Haas nie da
czowiekowi zebra ostatnich myli. Gary
wiesza na kracie rcznik, eby zasoni

wiato. Nakazuj mu go zdj, bo jak

nie, to zabior materac.
Niewane, e z tego, co mwi,
drukowano jedn dziesit. Nie api
ironii trudno. Kiedy czowiek napiera
na drzwi, najwicej siy przykada z
pocztku, a drzwi i tak uchylaj si
powoli.
* Sly fox" znaczy szczwany lis". (Przyp.
tum.)
Gary siedzi w celi stamszony
mwi. Dlatego musz dawa mu
fiorinal. Wikszo winiw bierze
prochy, by przey. To irn sprawia
pewn ulg.
Zapytali go, czy wadze o tym wiedz.

 Jasne, e wiedz. Nawet wol

winiw zapanych. Wtedy nie ma
buntw.
Dennis wyczuwa reakcj. Podsucha
szept jednego z reporterw:
Facet okropnie zalewa.
Nie przyszed si broni. To bya okazja,
eby atakowa. Mwi:
Naczelnik chce egzekucji przy
drzwiach zamknitych. My chcemy przy
otwartych. Na Bliskim Wschodzie na
arabsk egzekucj sprasza si tumy.
Zgromadzony tum podnosi ofiar na
duchu. Skazany czuje si tak, jakby
uczestniczy we wsplnej ceremonii. To
ludziom przypomina, e wszyscy
jestemy ofiarami skadanymi bogom.
Natomiast tutaj skazany spdza ostatnie

chwile z katem i nikim wicej. Naprawd

myl, e to niesuszne.
O czym rozmawiacie z Garym?
Rozmawiamy odpar Boaz o
ewoluowaniu duszy. Gary mnstwo wie
na temat Edgara Cayce oraz Akashic
Register. Dyskutujemy o karmie i o
potrzebie odpowiedzialnoci za swoje
czyny. Bogowie i boginie s absolutnie
wolni, poniewa ponosz absolutn
odpowiedzialno.
Nigdy tego nie wydrukowali.
Jeden z dziennikarzy przeczyta gono
wypowied Craiga Snydera: Boaz si z
nami nie kontaktowa. Byem w Sdzie
Najwyszym Utah, gdzie bronilimy
przeciwstawnych racji, ale nikt nas nie
przedstawi i nigdy nie rozmawiaem z

tym czowiekiem. O ile wiem, on w ogle

nie zbada akt sprawy ani nie zapozna
si z przebiegiem procesu. Jego umowa z
Gilmore'em na temat publikacji to
policzek wymierzony w kanon etyki."
~~ Gdzie on to powiedzia? spyta
Dennis.
W Gmachu Adelphi, tam ma swoje
biuro w Provo.
To takie miejsce z tym kudatym
dywanem i brzowo-tymi cianami,
prawda?
Bye tam? zapyta reporter.
Nie odrzek Boaz ale ja znam
wibracje komrek systemu.
Przesta, Dennis naciska
dziennikarz. Waciwie dlaczego nie

skontaktowae si z Esplinem i
Snyderem?
Gilmore nie chce skada apelacji,
rozumiesz? Ja reprezentuj Gilmore'a, a
nie kurewski system apelacji.
A gdyby przeczyta stenogram?
Nie ma adnego stenogramu. Na to
reporter:
Bo nikt nie poprosi. Stenogram atwo
zdoby.
Nie ma na to pienidzy odpar
Dennis. Poza tym stenogram na nic
si nie zda. Gilmore nie chce, eby mu
zmniejszyli wyrok do doywocia.
A jeli si okae cign reporter
e nie odczytano mu Mirandy, albo
sdzia da mylne instrukcje? Gdyby on

mia szans na nowy proces, to inna

sprawa, prawda?
Nie uci Dennis. Gary poleg ze
wzgldu na fakty. Znowu by go skazali.
Suchaj, tu trzeba zrozumie Gilmore'a
mwi Dennis. Moe z niego
okrutny morderca, ale z poczuciem
sprawiedliwoci.
Niezbyt sprawiedliwie obszed si z
tymi dwoma, ktrych zabi zauway
dziennikarz.
Nie, naprawd zapewni Dennis.
Powanie, on kieruje si
sprawiedliwoci.
Tak wyglday wywiady. I tego dnia, na
schodach, reporterzy znali ju wiee
pogoski o tym, jak naczelnik Smith si
wciek, i chcieli wiedzie, co mu Dennis

zrobi. Dennis odby improwizowan

konferencj prasow na wiziennych
schodach.
No c, mwi. Sama Smitha szlag trafi,
bo Dennis sprzeda dwa wywiady. Jeden
poszed za piset dolarw dla London
Daily Express", a drugi za piset dla
szwedzkiej gazety zwizkowej. Szwedw
pociga zapewne historyczny zbieg
okolicznoci, twierdzi Dennis. Joe Hill,
sawny emigrant ze Szwecji, ktry
organizowa Wobblies"*, zosta
stracony w Utah w roku 1915.
* Tak zwali si czonkowie zwizku pod
nazw Robotnicy Przemysowi wiata
rewolucyjnej organizacji robotniczej,
utworzonej w 1905 r. w Chicago.
Nawoywali do obalenia kapitalizmu i

sprzeciwiali si przystpieniu Stanw

Zjednoczonych do I wojny wiatowej.
Przywdcy zwizku zostali skazani na
mocy ustawy o szpiegostwie. (Przyp.
tum.)
Nie pamitacie? We nie widziaem,
jak Joe Hill szed ywy z nami wraz..."?
Mao tego, Joe Hill poprosi swego
najlepszego kumpla, eby ten przewiz
jego zwoki za granic stanu, do
Wyo-tning- Joe Hill powiedzia: Nie
chc zostawa w Utah duej, ni musz."
A ten pierwszy kontrakt? pytali.
Bryan Vine z Daily Express".
Zatytuuje to Rozmawiaem z
morderc". On pierwszy zaproponowa
mi pienidze mwi Dennis. Nie
robi adnych zwodw.

 Ile pan dosta?

Mwiem, piset dolarw.
Nie sdzi pan, e to tanio?
Nie chciaem zarobi zbyt duo i wyj
na pazernego. Piset dolarw za
kwadrans rozmowy! To dobra cena za
chwil czyjego czasu.
Tak wanie mwi, a oni zapisywali,
potem ukazyway si artykuy. W tych
tekstach przedstawiaj mnie jako
osobnika w miar odpowiedzialnego:
wariata, ktry si kontroluje, myla
Dennis.
Tamera przyjechaa do pracy o pitej
rano i sze godzin spdzia na robieniu
odbitek z listw Gary'ego. Wiedziaa, e
niektrzy wsppracownicy dziwi si, e

ona tak chroni swoj zdobycz, ale nie

chciaa, by ktokolwiek czyta jej przez
rami i rzuca przy tym cyniczne uwagi,
jak to zwykli czyni zblazowani
dziennikarze. Jednak nikt si a tak nie
podnieca.
Na pitkowym zebraniu redaktor
prowadzcy powiedzia jej wrcz:
Raczej nie interesuj nas listy miosne.
Zwyczajnie odrzuci temat.
Oczywicie gazeta syna jako wiodcy
dziennik mormonw na wiecie, jej
wacicielem by Koci, w zwizku z
tym wykazywaa Pewn sztywno
pogldw. Tammy w kadym razie wci
syszaa narzekania ze strony
niemormonw w redakcji. W Deseret
News"

obowizyway zupenie niewiarygodne

zasady. Poniewa redakcja
miecia si w budynku nalecym do
Kocioa, nie wolno byo tam pali ani
pi kawy przy biurku. Chodzio si do
stowki. Tum reporterw przez cay
dzie odbywa nerwowe wypady do
azienki. Dlatego te nie byo w stylu
Deseret News", eby si ekscytowa z
powodu listw miosnych w zasigu rki.
Tylko e dwa dni temu stanliby na
gowie, byleby je zdoby. Teraz spraw
odstawiono na boczny tor. Nawet
Tamera patrzya sceptycznie. Cay
materia moe si w kocu rozmy w
jeszcze jedn histori o garowniku i jego
dziewczynie. Egzekucj znowu

odroczono i mier Gary'ego staje si

spraw odleg.
12 listopada
Boaz by strasznie napalony, bo jeden
postawny dziennikarz i filmowiec
nazwiskiem David Susskind wanie
zaproponowa mu pitnacie do
dwudziestu tysicy dolarw w gotwce
jako zaliczk w zamian za prawa do tej
pierdolonej historii plus pi procent
dochodw z filmu i innego gwna to
moe pj w setki tysicy mwi Boaz.
Maa, to mi si nie podoba sam ju nie
wiem, co jest grane.
Boaz to mj adwokat, ale teraz jakby
wszed w rol agenta prasowego.
Jeden wielki cyrk.

Maa, gdybymy tak mogli znale si z

powrotem w Spanish Fork i uprawia
twj ogrdek, kocha si.
Nicole spnia si troch na pogrzeb
dziadka. Zdaniem Kathryne, naprawd
sprawiaa wraenie smutnej, kiedy tak
staa z przodu wrd rodziny. Kathryne
zauwaya poza tym, e Nicole nie
podesza do trumny, by spojrze po raz
ostatni. Cay czas Kathryne nie moga
uwolni si od myli: Boe, ona
rozpamituje, e Gary bdzie nastpny.
Po wszystkim Nicole spytaa, czy moe
poyczy od Kathryne samochd. Chce
pojecha do Gary'ego na jeszcze jedno
widzenie. Kathryne prbowaa
protestowa, e przecie Nicole ju raz

tam jedzia i e nie ma prawa jazdy, lecz

na wszystko dostawaa jedn odpowied:
Nie spowoduj wypadku.
A wreszcie Kathryne powiedziaa:
O Boe, to ju go we.
Nicole wrcia do domu dopiero
wieczorem i Kathryne od razu na ni
wsiada:
Nawet nie pojechaa do wizienia.
Aha odpara Nicole. Dzwoniam,
powiedzieli, e mnie nie wpuszcz, wic
sobie pojedziam. Przyjemnie byo
popatrze na wiat.
David Susskind zadzwoni do Dennisa i
serio omawia kontrakt. Dennisowi
podobao si podejcie Susskinda.

Oywczy przepyw uprzejmoci. Wielka

energia w ruchu, dobrze wyszkolona.
Pniej znw facet nazwiskiem Larry
Schiller, ktry zadzwoni i powiedzia, e
by fotografem w magazynie Life", a
teraz robi filmy, rwnie dla telewizji.
Dennisowi nie spodoba si jego gos.
Zbyt natarczywie podkrela znaczenie
trafionych argumentw. Taki to umie
opchn kady towar. Bardzo
profesjonalne brzmienie. Dennis czu si
nieswojo.
Kiedy spotkali si na dole w kawiarni
hotelu Utah, niezbyt przypadli sobie do
gustu. Dennis by po prostu podejrzliwy.
Kawiarnia znajdowaa si w podziemiu
wielka, pusta i ponura.

Schiller mia bujn czarn brod i wsy

na p twarzy, silnie skrcone czarne
wosy dostojna gowa. Mgby
przypomina Fidela Castro, gdyby nie
potna nadwaga, pomyla Dennis.
Jakby kto wzi gow Fidela Castro i
przypasowa do okazaego cielska.
Poniewa Dennis uprzednio niewiele
sysza na temat Schillera, wypyta o
niego Paru dziennikarzy i dowiedzia si,
e ten facet wykupi prawa do historii
ycia Susan Atkins z procesu Charliego
Mansona oraz do ostatniego wywiadu,
jakiego zdy udzieli Jack Ruby.
To jest go, z ktrym trzeba uwaa
kto ostrzega Boaza. On wchodzi
wtedy, gdy ludzi czeka mier.

Mimo wszystko Boaz dobrze si bawi t

rozmow. Po pierwsze, oferowa wicej
pienidzy ni Susskind. W kko
opowiada
o rnych przedsiwziciach, ktre
zrealizowa. Boaz z rozmysem
zachowywa si lekcewaco.
Gary to nie Susan Atkins
owiadczy. Wasna arogancja sprawiaa
mu ostatnio prawdziw przyjemno.
Wisiao mu, co Schiller sobie o nim
pomyli. Nie zmniejszy to i tak ceny za
Gary'ego.
Lepiej niech pan wynajmnie agenta
powiedzia Schiller na koniec.
Dennis si zamkn. Musia przyzna, e
ucieszya go myl o pjciu do Susskinda
z lepsz ofert w garci. I jak to si ma

do jego natury, ktr symbolizuje Cesarz

i Kuglarz? Czy poradzi sobie z
wyapaniem wszystkich dukatw, ktre
si tu sypn?
W sobot rano zadzwonia Nicole i
powiedziaa, e musi zabra listy z
powrotem. Jej gos brzmia nieufnie.
Tamera nie pojmowaa dlaczego.
Rozstay si w takiej przyjani.
Zastanawiaa si, czy listw nie kaza jej
odebra Gary albo Boaz. W kadym razie
Tamera zapewnia Nicole, e to aden
problem. I faktycznie. Miaa kserokopie.
Wobec tego poprosia chopaka, z
ktrym si spotykaa, eby wieczorem
zawiz j do Springville i kiedy
dojechali, Nicole bardzo przepraszaa za
kopot.

Spdzili tam par godzin i byo

naprawd wesoo. Chopak, ktrego
zabraa Tamera, pochodzi z Filadelfii,
by Wochem, niemormonem i znan
postaci w BYU. Jego nazwisko brzmiao
Millebambini i do nikogo nie dotaro, jak
mu na imi, poniewa on przetumaczy
Millebambini na Tysic Bkartw i
powiedzia, e takie jest prawdziwe
znaczenie, a caa grupa a si zwijaa w
szoku. Ktra studentka nazwaa go Mili
z Fili. Zupene odbicie. I odtd inaczej go
nie nazywano. Mili z Fili. On tak umia
si wczu i opowiada tyle miesznych
historii, i pakowa si w tyle dziwnych
spraw. Tamera zdecydowanie go lubia.
Tego wieczoru Nicole bya nim
zafascynowana. Tamera poprosia go:

 Nie poruszaj tematu Gilmore'a, tylko

staraj si j rozweseli.
Mili rzeczywicie j rozmieszy. Tamera
zacza dostrzega, e Nicole w pewien
zabawny sposb ya w ukryciu i nie
wiedziaa zbyt wiele o niektrych
rzeczach, na przykad o muzyce, o
wdrwkach z plecakiem w Oregonie,
czy choby o takich przegadanych
nocach jak ta. Cay wieczr Nicole po
prostu suchaa, chona wszystko, czym
j karmili, i po wyjciu od niej Tamera
poczua przypyw optymizmu. Kiedy z
Milim jechali z-powrotem, powiedziaa:
Jeeli bdziemy tu czciej wpada,
moe uda nam si zmieni nieco jej
podejcie do ycia.

Tamera przeczuwaa, e troch potrwa,

zanim Gilmore zostanie stracony, jeli to
w ogle nastpi. Waciwie dosza do
wniosku, e mog wykluczy
samobjstwo.
ROZDZIA 5
Testamenty
SALT LAK TRIBUNE'
wiee spojrzenie dostojnikw
kocielnych na najwyszy wymiar kary
13 listopada 1976 r. Jak stwierdzi biskup
McDougall, wikszo wspczesnych
teologw sprzeciwia si karze mierci w
przekonaniu, e dziaa ona na niekorzy
upoledzonych spoecznie i
ekonomicznie.

Wielebny Jay H. Confair, pastor Kocioa

Prezbiteriaskiego Wasatch przy ul. 17
Wschodniej nr 1626, owiadczy:
Starotestamentowa zasada oko za
oko zostaa w Nowym Testamencie
zastpiona pojciem mioci i
resocjalizacji."
Jego zdaniem, sprawa Gilmore'a stanowi
jednak problem innego rodzaju. Ten
czowiek pragnie umrze. Nie chce
podda si resocjalizacji" stwierdzi
pastor Confair i wskaza na
podobiestwo do sytuacji, gdy lecy w
szpitalu czowiek, utrzymywany przy
yciu przez automaty, da wycignicia
wtyczki".
Wiele osb opowiadajcych si za kar
mierci, zwaszcza za zbrodnie tak

brutalne jak Gilmore'a, twierdzi

jednoczenie, e za nic nie wzioby
udziau w samej egzekucji.
adna sia mnie tam nie zacignie
owiadczy Noall T. Wooton, prokurator
Okrgowy, oskaryciel w procesie
Gilmore'a. Zrobiem s\voje,
wystpiem o kar mierci, sd si
przychyli i wierz w suszno
wyroku. Lecz egzekucja to brudna robota
i ja nie chc mie z tym nic wsplnego."
SALT LAK TRIBUNE Stary karabin
czeka wyczyszczony
13 listopada 1976 r. Karabin uywany
podczas poprzednich egzekucji w stanie
Utah znajduje si obecnie w sklepie z
broni i bdzie jednym z piciu
wypoyczonych przez Biuro Szeryfa

Okrgu Salt Lak na okoliczno

egzekucji Gary'ego Marka Gilmore'a.
Leo Gallenson, jeden z dyrektorw
spki, do ktrej naley sklep, ocenia, i
nie sprzedany karabin zosta uyty
podczas szeciu do dwunastu egzekucji.
LOS ANGELES TIMES
Pracodawca mordercy z Utah
w plutonie egzekucyjnym
14 listopada 1976 r. Provo, Utah ...
Spencer McGrath da Gary'emu Markowi
Gilmore'owi prac i dodatkowo wypaca
mu z wasnej kieszeni dziesi do
dwudziestu dolarw tygodniowo.
Zaatwi take Gilmore'owi samochd i
nie skrela go z listy pac, mimo e byy

wizie zacz pi i spnia si do

pracy.
McGrath, waciciel wytwrni
materiaw izolacyjnych, czowiek
yczliwego usposobienia, ktry okaza
pomoc wielu byym winiom,
owiadczy ostatnio, e zgasza si na
ochotnika do plutonu egzekucyjnego,
jaki zgodnie z yczeniem Gilmore'a
dokona rozstrzelania, by pokaza
Gary'emu, e prawo jego te dotyczy".
14 listopada
Kotku, staj si bardzo sawny. Nie
podoba mi si to. To nie w ten sposb,
nie tak.
Czasem wydaje mi si, e wiem, co to
sawa i jak smakuje, bo w poprzednim
yciu byem sawny. Chyba rozumiem,

jak to jest. Ale nie chc doczeka chwili,

kiedy bdziemy cieszy si rozgosem,
nie bdc ju sob. Bo my jestemy po
prostu GAR Y I NICOLE i powinnimy o
tym pamita. 14 listopada Siemasz
Gibas To jecie dziecko.
Fajnie, e napisa wiesz, ty te masz
swoj klas.
Jeeli czasem jeste nadziany, e par
dolcw nie zrobi ci rnicy, to
moja matka mogaby skorzysta. Ona
jest stara, kulawa i na rencie.
Nawet teraz mgby moe machn
jaki list, eby jej troch uly.
Dziki za dziesitaka.
Przyjaciel
GAM.

Gibbs ama sobie gow, jak napisa do

czyjej matki, ktrej si na oczy nie
widziao.
Droga Pani Gilmore, wszystko bdzie
dobrze. Tylko cztery z piciu karabinw
bd naadowane.
Gibbs poprosi Duego Jake'a o adn
kart, doczy trzydzieci | dolarw i
wysa tej kobiecie.
LOS ANGELES TIMES Oywiona
dziaalno Adwokata mierci
14 listopada. Cakiem niedawno w
styczniu tego roku Boaz podj
samotn krucjat przeciwko, jak to sam
uj, hipokryzji systemu", prbujc da
si zaaresztowa, bez powodzenia
zreszt, za palenie marihuany w holu
siedziby tutejszych wadz federalnych.

Teraz znw wypyn w Stanowym

Wizieniu Utah, w miejscowoci Draper,
jako adwokat skazanego Gary'ego
Gilmore'a, a jednoczenie autor jego
biografii.
Nie moe on przyj tej podwjnej roli
bez naruszenia statutu Adwokatury
Stanu Utah zapewni Craig
Snyder. Statut wymaga, by prawnik
kierowa si dobrem klienta, nie za
wasnego portfela. Jeeli egzekucja si
odbdzie, Boaz wycignie z niej zysk"
owiadczy Snyder.
Boaz krytykowany jest, co prawda, za
wykorzystywanie w ten sposb swojego
klienta, lecz James Hill, prodziekan
Boalt Hali, wspomina go bardzo ciepo.

To niemiay, skromny, wraliwy

chopak, taka dobra dusza" wspomina
Hill, ktry twierdzi, e po studiach Boaz
spotka si z nim kilkakrotnie.
SALT LAK TRIBUNE
15 listopada 1976 r. Utah. Skazany za
zabjstwo Gary Gilmore pragn
zakoczy ycie w dniu dzisiejszym o
smej rano. Zamiast tego zjad niadanie
skadajce si ze sodkich buek,
owsianki na mleku, pomaraczy i kawy,
po czym wrci do swojej celi mierci.
Odwiedzi dzi Gilmore'a Nicole Barrett
(lat 20), rozwiedziona matka dwojga
dzieci.
Ta dziewczyna bardzo duo dla niego
znaczy, a on dla niej tak samo, bo inaczej
ona by tego nie robia (tzn. nie

odwiedzaaby Gilmore'a)" owiadczy

jego wuj Vern.
Boaz po spdzeniu trzech i p godziny z
Gilmorem w niedziel wieczr wyjawi, i
jego klient chciaby spotka si z
piosenkarzem Johnnym Cashem.
Johnny Cash nie znajdzie wikszego
wielbiciela" stwierdzi Boaz. Wysa do
piosenkarza telegram, informujc go o
yczeniu Gilmore'a.
Vern nie widzia si z Garym od
niespena szeciu tygodni, czyli od
ostatniego dnia procesu. Wybiera si na
widzenie z mieszanymi uczuciami. Vern
wyszed wanie ze szpitala po operacji
chorego kolana i nawet o lasce kady
krok wbija mu w koci ostry gwd. To

by jeden wielki bl przez ca drog od

miejsca, gdzie musia postawi
samochd przed bram, a do
Maksymalnego Nadzoru. Nic tylko
zgrzyta zbami, kutykajc mozolnie
cae sto metrw, a potem jeszcze zostao
przejcie midzy dwoma rwnolegymi
parkanami z drutu kolczastego.
A tam, w pokoju widze, siedzia Gary,
wyranie w lepszej formie ni
kiedykolwiek go Vern oglda, i zaraz
wycign spraw gniewnego listu, ktry
przysaa mu Ida.
Vern powiedzia:
Tak, ale ty pierwszy pisae ze zoci.
Nie chciae mie z nami wicej do
czynienia.

Mierzyli si wzrokiem, wreszcie odezwa

si Vern:
Gary, my si wcale nie wciekamy.
Chcemy ci pomc.
No dobra ustpi Gary. Gupio mi
z powodu tego listu do Idy i chciabym
przeprosi.
A Ida przeprasza ciebie odrzek
Vern. Chce, eby podar ten jej list,
tak jak ona podara twj. Wyrzu go i
spu wod.
Na tym si skoczyo. Gary najwyraniej
si odpry i pogadali chwil o tym i
owym. Nawet nie najgorzej wypada ta
wizyta.
Kiedy Dennis dotar do wizienia w
poniedziaek rano, Vern ju skoczy

widzenie. Bardzo szybko Boaz przekona

si, e wuj Vern powrci na scen, bez
dwch zda. Gary wypowiada si o
swoim wujku bardzo ciepo i z uczuciem.
Dennis nie sysza przedtem od niego
takich tekstw. Odyy stare sentymenty.
Cakiem niespodziewanie Gary zupenie
odmieni swj stosunek do wuja. Dla
Dennisa byo oczywiste, e w gruncie
rzeczy Gary pragnie, by rodzina go
kochaa. Niewane, jak si dotd
ukadao.
Poprzedniego dnia Dennis mia z nim
mieszn przepraw. W sobot Gary
powtarza yczenie, by Dennis przemyci
dla niego pidziesit tabletek seconalu.
Z pocztku Dennis si nawet zgodzi.
jednak to nie dawao mu zasn.

Nazajutrz musia powiedzie Gary'emu,

e nie mgby tego zrobi w adnych
okolicznociach, ale i tak by
roztrzsiony. W niedziel wieczorem,
kiedy Dennis jecha z powrotem do
domu Eversona, wyranie zapachniao
mu rychym
samobjstwem. Wczy radio i w tym
samym momencie usysza Blue Oyster
Cult. Przez ostatnie dwa dni puszczali
ich w radiu na okrgo j wanie dotary
do niego sowa Nie lkaj si ostrza".
Mzg staje. Chod, dziecino, nie lkaj si
ostrza" Dennis przyapa si na tym, e
piewa. Romeo i Julia razem po wsze
czasy..." Boe drogi, we bie si mci;
kiedy czowiek si naaduje
synchronizmem, pomyla Dennis,

odczuwajc wielk wspzaleno

wszystkich drobiazgw. To straszne.
Myl faluje wtedy jak meduza.
W poniedziaek, po odwiedzinach Verna,
Brenda odebraa telefon od Gary'ego,
ktry pyta o nazwisko lekarza
zajmujcego si jej crk. Zaleao mu,
eby po egzekucji doktor dopilnowa
przekazania jego przysadki mzgowej
dla Cristie. Johnny i Brenda byli
wiecznie spukani, chcc zapewni
Cristie ekstrakt hormonw, co jest chyba
najkosztowniejsz rzecz na wiecie, a tu
ni std, ni zowd dzwoni Gary i mwi
Brendzie, e jak umrze, to doktor ma
wpisa jego przysadk na konto
Johnny'ego, zupenie jakby im wrcza
tysic dolcw. Niesamowita rozmowa.

Brenda nie miaa pojcia, czy to tak na

zgod.
Trzymaj si, Gary powiedziaa na
koniec. On tylko odoy suchawk.
Tego samego ranka Tamera wesza do
pokoju redakcyjnego i usyszaa od szefa:
Mamy mnstwo telefonw w sprawie
Nicole. Twj tekst nie moe lee a do
egzekucji Gary'ego. Chc, eby zdobya
zgod na Publikacj.
Jadc do Springville Tamera nie
wyobraaa sobie, jak poprosi. Jednak
kiedy przedstawia Nicole swj kopot,
napotkaa umiech Nicole
odpowiedziaa:

 Wiesz, ja te musz ci o czym

powiedzie. Zgodziam si udzieli
wywiadu za dwa tysice dolarw.
Jaka filia NBC z Bostonu
przynajmniej Nicole tak zrozumiaa
przysaa do niej tego wysokiego,
przystojnego faceta, Jeffa Newmana:
niebieskie oczy, krcone wosy i broda.
Namwi j na
wywiad. To bdzie w ten pitek. Pniej
Tamera dowiedziaa si, e tak naprawd
chodzio o pismo National Enquirer",
nie o adn bostosk fili NBC. Ale w
pierwszej chwili zarejestrowaa jedynie
fakt, e Nicole wyraa zgod. Wobec
czego Tamera rozstaa si z ni w
prawdziwej przyjani. Wrcia do

redakcji i reszt wieczoru spdzia przy

pracy nad tekstem.
W cigu ostatniego tygodnia Nicole
odwiedzia kilku lekarzy, ktrych adresy
wzia z ksiki telefonicznej, i mwia
im, e przyjechaa z innego stanu i ma
kopoty z zaniciem. Jedyny skuteczny
rodek to czerwonki" *. Seconal dziaa
jak trzeba.
Udao jej si zebra pidziesit piguek,
do tego dwadziecia tabletek dalmane.
Gary w kko jej o tym tru, dlatego
uznaa, e nadszed moment przerzutu.
Podzielia cay zapas po rwno,
dwadziecia pi seconali i dziesi
dalmanw dla Gary'ego i dla siebie tyle
samo; te dla Gary'ego woya do
balonika, waciwie to do dwch.

Obydwa byy te, jeden w drugim.

Nastpnie umiecia sobie balony w
pochwie.
Ca drog do wizienia obawiaa si, e
Gary j objedzie. Powtarza jej przecie,
e ma si stara o wicej. Cigle na ni
naciska, eby posza jeszcze do paru
lekarzy, ale ona wyczuwaa, e aden z
tych doktorw jej nie wierzy i jeli tylko
pjdzie do jednego wicej, zawali ca
spraw. Ci lekarze w pi minut po
wypisaniu recepty mogli powiadomi
gliny. Trzsa si o to przez ca
niedziel. Wreszcie znalaza si pod
Maksymalnym, z tymi balonami w
rodku.
Obmacali j po wierzchu, ale klawiszka
nie pakowaa nigdzie paluchw, zajrzaa

jej tylko pod pachy i w tyek, przejechaa

po dugich wosach. To nie bya wcale
zoliwa rewizja, a w ogle to klawiszka
musiaaby mie dugi palec, tak gboko
tkwiy balony.
W sali widze akurat nie byo nikogo
wicej, tylko stranik w szklanej budce,
podesza wic z Garym do krzesa przy
oknie i usiada mu na kolanach. Raz
pozwalano to robi, raz nie; tego dnia
stranik im nie przeszkadza. Mogli si
troch pomigdali. Prawdziwy fart.
Czasami w sali siedziao cztery czy pi
osb na raz albo dwch adwokatw,
jednak tym razem nikogo prcz nich nie
byo Kiedy usiada mu na kolanach, Gary
wystartowa palcem po balony, lecz bez
powodzenia. Siedziay za gboko.

Wreszcie Nicole musiaa stan przy

oknie, a Gary obejmowa j od tyu, eby
zasoni przed wzrokiem stranika. W tej
pozycji otoczona ramionami Ga-ry'ego,
signa pod spdnic, eby wydoby
balon. To byo co okropnego.
Wepchna go tak gboko, e teraz nie
dostawaa palcami. Ostatecznie
zmuszona bya si naty i wypycha to
z siebie, jakby rodzia. No i tak si
zapara, wpychajc jednoczenie palce
jak najwyej, e kiedy wreszcie to
chwycia, upao j w skroniach. Przed
oczyma migotay gwiazdy. W szalonym
tacu. Gowa bolaa j tak, jak po
upadku, chyba pka jej jaka yka. Gary
nie mia pojcia, e z ni si co dzieje.
Szepta jej tylko mie rzeczy
podtrzymujce na duchu.

Wrczya mu ten balon i Gary na

siedzco woy sobie od przodu rk do
spodni: lunych, szerokich,
workowatych, za duych gaci, eby
wepchn sobie balon w odbyt. To wcale
nie byo atwe, przeciwnie: cika
sprawa, zaja ponad minut. Kiedy mu
si udao, powiedzia tylko: No, s
gdzie trzeba. Ju ja wiem.
Potem usiada mu na kolanach i
caowaa go.
Czua si wspaniale. Dopiero do niej
dotaro, jak si denerwowaa. Nicole bya
pewna, e lekarze dali zna do wizienia
i e bd j przeszukiwa. Teraz wic
czua dum ze swego osignicia i Gary
by z niej bardzo dumny. Widzenie
trwao jeszcze przynajmniej godzin.

Piecili si jak wariaci. To byo

najpikniejsze z ich widze. Kiedy si
przestawali caowa, piewali po cichu.
adne z nich nie umiao piewa, ale i
tak byo piknie. W yciu nie czua takiej
bliskoci czyjej duszy.
* Czerwone diaby" barbiturany.
(Przyp. tum.)
Tego wieczoru Marie Barrett odebraa
telefon Nicole z prob, czy Marie moe
po ni przyjecha. Nicole chciaa
odwiedzi Sunny. Usiedli w salonie, eby
obejrze w telewizji Sybil, i Nicole
powiedziaa, e ta dziewczyna wyglda
zupenie jak April. Posza do sypialni,
Poczytaa troch Sunny, wysuchaa jej
paciorka i potem w pokoju od frontu

porozmawiaa z Marie i swoim byym

teciem, Tomem
Barrettem, ktrego te lubia, a w kocu
pojechaa do domu, chocia moe si
nieco ocigaa z poegnaniem.
Pniej wysza na wieczorne zakupy ze
swoj ssiadk, Kathy Maynard.
Centrum handlowe byo czynne do
dziewitej wieczr i Nicole zaszalaa:
kupia kredki i ksieczki do
kolorowania dla wszystkich dzieci Kathy.
Kiedy wrciy, wrczya Kathy dziesi
dolarw ze sowami:
Ale we, bo zrobisz mi przykro.
Kathy tylko na ni patrzya. Kathy nie
bya wysoka, miaa wosy szaro-blond,
oczy takie zaokrglone i zwyczajn, mi

buzi. Malowao si na niej zakopotanie.

Nicole dorzucia:
Przyda ci si.
Do zobaczenia rano powiedziaa
Kathy.
Do rana odrzeka Nicole.
Sama w mieszkaniu, kiedy Jeremy usn
na dobre, Nicole czekaa do pnocy. To
bya godzina, ktr uzgodnili z Garym na
wzicie piguek, tylko e pniej to
jeszcze duga droga. Cay czas mczyo
Nicole, jak Gary si niepokoi, e ta ilo
nie wystarczy. Wyjani, e jeli si
wemie tyle, eby pa, ale za mao, eby
umrze, mona skoczy jako warzywo. I
to by prawdziwy powd do niepokoju.
Mimo wszystko postanowili si nie
wycofywa. Albo zadziaa, albo nie.

Nicole wyja swoj ostatni wol i

testament. Ca niedziel spdzia na ich
spisywaniu i teraz jeszcze raz
sprawdzaa, czy nie ma tam bdw
ortograficznych. Waciwie to nawet
miaa pewno, e par si trafio. To by
dugi testament i ostatnia wola, wic
prawdopodobnie pucia jakie bdy, ale
nie martwia si tym wcale
Nicole K. Baker, Niedz. 14 lis top 1976 r.
DO WSZYSTKICH
ZAINTERESOWANYCH:
Ja, Nicole Kathryne Baker mam kilka
osobistych prb, o ktrych spenienie
prosz w wypadku jeli zostan w
jakim czasie uznana za zmar.
Uwaam si za osob o silnym,
logicznym, cakowicie zdrowym umyle

 w zwizku z tym wszystko, co pisz,

powinno by brane powanie pod
kadym wzgldem.
W momencie pisania jestem w trakcie
rozwodu z czowiekiem o nazwisku Steve
Hudson.
Wedug moich kryteriw w
nastpstwie mierci rozwizane zostaj
wszelkie wizi z tym czowiekiem i
rozwd powinien by przeprowadzony i
sfinalizowany BEZ WZGLDU NA
KOSZTY.
ycz sobie prawnie wrci do
panieskiego nazwiska, ktre brzmi
Baker. Niech nikt mnie nie okrela
adnym innym nazwiskiem.
W wiadectwie urodzenia moja crka
wpisana jest jako Sunny Marie Baker,

chocia w momencie jej urodzin byam

legalnie zamna z jej ojcem Jamesem
Paulem Barrettem.
Mj syn w wiadectwie urodzenia
wpisany jest jako Jeremy Kip Barrett.
Poniewa byam jeszcze wwczas
zamna z Jamesem Paulem Barrettem,
ktry nie jest ojcem Jeremy'ego.
Ojcem Jeremy'ego jest nieyjcy Alfred
Kip Eberhardt.
Dlatego Jeremy prawnie posiada
dziadkw o nazwisku Eberhardt, ktrzy
mog yczy sobie, by ich powiadomiono
o miejscu jego pobytu. Zdaje si, e
zamieszkuj w Paoli, w Pensylwanii.
Jeeli chodzi o opiek nad moimi
dziemi i ich dobrobyt nie tylko
prosz, lecz dam, by wszelka

odpowiedzialno i wszystkie decyzje w

ich sprawie zostay natychmiastowo i
bezporednio przekazane w rce
Thomasa Gilesa Barretta i Marie Barrett
ze Springville, stan Utah.
Jeeli Barrettowie zechc adoptowa
moje dzieci maj na to z mojej strony
pene przyzwolenie.
Jeeli zaycz sobie przekaza
odpowiedzialno za jedno lub oboje
dzieci w rce innych odpowiedzialnych
osb zgodnie z wasnym wyborem
znw maj tu moje pene przyzwolenie.
Bdzie tak oczywicie do momentu,
kiedy dzieci osign wiek upowaniajcy
do podejmowania wasnych decyzji.
Posiadam piercionek z per w
lombardzie w krgielni Springville.

Bardzo bym chciaa, eby go kto odebra

i da mojej modszej siostrze AprilL
Baker.
Poczyniam te przygotowania, eby
pewna suma pienidzy zostaa
Przeznaczona na leczenie choroby
umysowej April. Moja matka nie
Powinna wydawa tych pienidzy na nic
innego, tylko zapaci za dobry szPital
psychiatryczny, eby pomc April wrci
do zdrowia psychicznego.
A jeli chodzi o decyzj, co uczyni z
moimi zwokami prosz o dokonanie
kremacji. I za zgod pani Bessie Gilmore
moje prochy niech zostan zmieszane z
prochami jej syna G ary'ego Marka
Gilmore'a. Nastpnie w dowolnie
wybranym czasie rozsypane po zielonych

wzgrzach stanu Oregon, a take w

stanie Waszyngton.
Jeeli moja wasna matka i ojciec
Charles R. Baker i Kathryne N. Baker nie
zgodz si speni tej proby niech tak
bdzie. Niech sami zadecyduj.
Prosiabym, eby postarali si o co
najmniej trzy piosenki do odpiewania
na moim pogrzebie...
Piosenk napisan przez Johna Newtona
pod tytuem ,,Cudowna aska", utwr
Krisa Kristoffersona pod tytuem ,,
Dlaczego ja" i rwnie piosenk
zatytuowan ,,Dolina ez", ktrej autora
nie znam.
Jeli jakie inne osoby, przyjaciele lub
rodzina, zechc zapiewa albo
wysucha jeszcze jakich piosenek na

moim pogrzebie, ze wzgldu na mnie

albo na tych, co auj mojego odejcia,
maj mi za ze, albo s obojtni c...
bd wdziczna.
Czytajc to teraz, Nicole spostrzega, e
ma jeszcze co do powiedzenia, jeszcze
troch. Przecie nie napisaa, co zrobi z
jej rzeczami. W ciszy mieszkania usiada
nad kartk przy stole.
Nicole K. Baker Pon. 15 list. 1976 r.
Nie mam dzi specjalnie nastroju do
pisania. Ale myl, e zostao par
spraw, ktrymi musz si zaj.
Nie, tylko to.
Wszystko w moim mieszkaniu
oczywicie moja matka moe
zadecydowa, co z tym zrobi.

Nie mam niczego o wielkiej wartoci

prcz obrazka z dwoma chopcami
patrzcymi na ksiyc. To jest teraz
obrazek Sunny Marie Barrett. Ma by
zawieszony w jej pokoju, w domu Toma i
Marie Barrettw, o ile ona sama nie
poprosi, eby go zabra i wolaabym,
eby go nigdy nie sprzedaa ale wybr
naley do niej po skoczeniu osiemnastu
lat.
Jeszcze raz powtarzam: obraz dwch
chopcw patrzcych na ksiyc*
wykonany przez Gary 'ego Gilmore 'a
naley teraz do Sunny Marii Baker
Barrett.
Mojej matce daj pen zgod na
zabranie wszystkich listw albo ich

czci i moe zrobi z nimi, co zechce.

Jeeli uzyska za nie jakie
pienidze tym bardziej mnie to cieszy.
Ale yczyabym sobie, eby podzielia si
pienidzmi, jak uzna za sprawiedliwe
ze wszystkimi moimi brami i siostrami,
a take z moj Cioci Kathy
Karnpman.
Poniewa tylu ludzi prbuje, czsto z
powodzeniem, zrobi pienidze na
historii Gary'ego Gilmore 'a, wic ja bo
przecie to by kto, kogo kocham,
szanuj i komu wierz mog mie
udzia w tym sukcesie. Czyli. listy
nale do mojej Matki, Kathryne N.
Baker.
Jeeli ona zechce je spali niech tak
bdzie.

Mojej Matce pewnie si nie przydadz

adne moje sprzty domowego uytku
s bez wartoci wobec tego bardzo
bym chciaa, eby moja dobra znajoma
Kathy Maynard wzia sobie, cokolwiek
wybierze z mebli i rzeczy, ktre wisz
na cianach jednym sowem, wszystkie
rzeczy z mieszkania, z ktrymi moja
Matka rozstanie si bez alu. Mam
szczer nadziej, e Mama bdzie tu
rozsdna. Kathy M. pomagaa mi przez
wiele trudnych dni a ma w domu mao
mebli i tych rzeczy.
To tyle
Nicole K. Baker
6
Pastylek byo duo i braa je powoli,
ykajc jedn albo dwie naraz, ostronie,

eby si nie udawi. Gdyby

zwymiotowaa, zawaliaby spraw. W
poowie naszo j cae mnstwo myli.
Przypomnia jej si facet ze stacji
telewizyjnej w Bostonie, ktry mia jej
zapaci dwa tysice dolarw, i zacza
si martwi, czy on si wywie, skoro jej
ju nie bdzie. Bo tak, to skd April ma
wzi pienidze na szpital? Pomylaa
te, e on obieca rano przyjecha, i co
si stanie, kiedy mu nikt nie otworzy?
Wejdzie do rodka? Jeeli ona do tej
pory nie umrze, mog j oywi. Musiaa
wic zdecydowa, czy ma zamkn drzwi
na zasuwk.
Nie chciaa, eby ktokolwiek mg wej.
Jednak jeli bd musieli wyway
drzwi, haas przestraszy Jeremy'ego. Z

drugiej strony, jeeli drzwi nie bd

zamknite na zasuwk, Jeremy z
atwoci je otworzy i rano powdruje na
dwr. Kathy Maynard moe go znale,
Przynie z powrotem i odkryje j wtedy
zbyt wczenie. W kocu Nicole
przekrcia zasuwk. Dalej czua si
okropnie na myl o tym, Jak Jeremy
rano bdzie pta si w kko i na ni
patrzy.
Braa ju po trzy albo cztery seconale na
raz i popijaa wod, a przy niej siedzia
Gary. Ostatnio nie opuszcza jej myli
nawet na par sekund. Teraz by bardzo
blisko i zacza myle o tym, jak prdko
bdzie razem z nim, e mu ufa i e si nie
boi. Potem pomylaa o tym, e si
pooy bez ubrania i zastanawiaa si, co

z tym pocz. Nie chciaa umiera w

ubraniu, to pewne. Ale czua si dziwnie,
kiedy je zdejmowaa. Rano mog przyj
reporterzy i patrze na jej ciao.
Kiedy si kada do ka, wzia zdjcie
Gary'ego, woya je pod poduszk, cay
czas trzymajc na nim do i poczua si
jeszcze bardziej naga tej nocy. Potem
piguki zaczy fajnie dziaa. Naprawd
czua ich si. Wstaa z ka i przesza
si troch, eby tylko poczu, jak stopy
poruszaj si pync jedna za drug. To
byo strasznie przyjemne, jak gdyby
uczya si chodzi po raz pierwszy,
wreszcie nogi zaczy jej ciy. Znw si
pooya ze zdjciem Gary'ego pod doni
i pomylaa o licie napisanym na
dziesi minut przed pokniciem

pastylek. Czytajc ostatni wol i

testament oraz list z dyspozycjami co do
mebli, dosza do wniosku, e nie
zostawia nic naprawd osobistego,
szczerego, dla matki i dla rodziny.
Napisaa wic dodatkowy list, potem
mylaa jeszcze o tym i o owym, o Kathy
Maynard z mieszkania obok, ktra bya
najfajniejsz ssiadk, jaka jej si dotd
trafia, uczynna, nie dawaa si prosi.
Potem ostatni list zacz si w mylach
rozmywa i Nicole zasna.
Pon. 15 listop. 1976 Mamo, Tato, Rik,
April, Mik, Angel!
Wszyscy wiedz, e Was Kocham i
Szanuj.
Nie gniewajcie si, e odeszam z tego
ycia.

Staram si nikogo nie krzywdzi

gdybym moga oszczdzi wam caego w
ogle cierpienia na pewno bym to
zrobia.
Ale po prostu odchodz. Bo chc tego
bardzo.
Pragnienie czego takiego i
odmwienie sobie tego na pewno
przemienioby mnie z czasem w jak
zgorzknia star pann. albo
moliwe, e bym zwariowaa.
Myl, e wszyscy wiele rozumiecie z
tego midzy mn i Garyn a jeli nie no
to czas pokae.
Ja Go Kocham. Bardziej ni ycie i
jeszcze bardziej.

I bardzo Kocham was wszystkich.

Jestecie najlepsz rodzin w wiecie.
Raz czy dwa zdarzay nam si jakie
ostre wejcia, ale mam
, nadziej, e wszystko ze, co zrobiam,
bdzie mi przebaczone tak atwo, jak ja
przebaczam.
Nie chc ju wicej nic mwi.
Przepraszam, powinnam zacz to pisa
wczeniej, mam tyle do powiedzenia.
To wszystko w kocu okae si jasne i
suszne, tylko musicie wiedzie, e Was
dzi wszystkich kocham i zawsze bd
kochaa.
Prosz te, ebycie po mnie nie pakali
ani nie potpiali Gary'ego.
Kocham go

Sama dokonaam wyboru Nie bd

aowa
Prosz, kochajcie zawsze moje dzieci, bo
one nale do rodziny. Nigdy nie
ukrywajcie przed nimi prawdy.
Kiedy ktre z Was bdzie mnie
potrzebowa, ja tam bd, by Was
wysucha, bo ja i Gary i Wy te
jestemy czci cudownie
wyrozumiaego Boga.
Niech to rozstanie zbliy nas w Mioci,
zrozumieniu i wzajemnym pamitaniu.
Kocham Was Wszystkich
Niunia
CZ DRUGA
WYCZNE PRAWA

ROZDZIA 6
Czuwanie
Cztery miesice po tym, jak Kathy
znalaza rano Nicole w ku po
przedawkowaniu seconalu, cigle jeszcze
przychodzili dziennikarze z
magnetofonami. Bardzo interesowali si
Nicole, Kathy za nie obchodzia ich
prawie wcale, lecz niektrzy reporterzy
stosuj technik polegajc na
pocztkowym zadawaniu kademu
wiadkowi, liczcemu si albo i nie,
wielu pyta osobistych.
REPORTER: Ile miaa lat, jak
wysza za m?
KATHY MAYNARD: Szesnacie.

REPORTER: Dlaczego wysza za m

tak wczenie?
KATHY MAYNARD: Tak samo jak
koleanki.
REPORTER: Za kogo wysza?
KATHY MAYNARD: Za Tima Maira z
Heber City.
REPORTER: Ile on mia lat?
KATHY MAYNARD (ze miechem):
Siedemnacie.
REPORTER: Siedemnacie, to co on w
takim razie robi?
KATHY MAYNARD: Pracowa w
tartaku.
REPORTER: A gdzie go poznaa?

KATHY MAYNARD: Pod szko, na

trawniku.
REPORTER: Jak dugo z nim
chodzia, zanim wzilicie lub?
KATHY MAYNARD: Gdzie z miesic.
REPORTER: Gdzie odby si lub?
KATHY MAYNARD: w jego domu w
Heber.
REPORTER: Dlaczego bralicie lub u
niego, a nie u ciebie?
KATHY MAYNARD: Bo moja mama
mieszkaa w motelu.
REPORTER: Twoja matka ucieszya
si z twojego lubu czy nie
bardzo?

KATHY MAYNARD: Nie, ona to

strasznie przeywaa wcale
nie chciaa tego dla mnie.
REPORTER: On trzyma soik z
masem orzechowym, wolno mu?
KATHY MAYNARD: Kevin, odstaw
ten soik! Zostaw!
REPORTER: Ile czasu bylicie
maestwem?
KATHY MAYNARD: Zaraz, zaraz,
niech pomyle... trzy misice.
REPORTER: Spalicie ze sob przed
lubem?
KATHY MAYNARD (ze miechem): O,
tak.

REPORTER: No tak. A co si, hm...

stao z tym maestwem?
KATHY MAYNARD: On si zabi.
REPORTER: Zabi si?
KATHY MAYNARD: Aha.
REPORTER: W trakcie waszego
maestwa?
KATHY MAYNARD: Aha.
REPORTER: Dlaczego... to znaczy, co
si stao, jak do tego
doszo?
KATHY MAYNARD: No wic on pi i
emy pojechali do Provi
na zakupy przed witami... i on stan
po drodze do Provo i kupi n

myliwski, a ja jeszcze wtedy nie

wiedziaam... '
REPORTER: Rozumiem...
KATHY MAYNARD: A w drodze
powrotnej tomy si kcili, bo
on cigle odsuwa okno, a byo strasznie
zimno, no i kiedy emy
zajechali do mamy... on znowu swoje, a
moja mama ju spaa, robia,
wtedy na trzeci zmian, i ja mu tylko
powiedziaam, eby by cicho.
i w ogle... eby si przyciszy, bo obudzi
mam, a on si wciek.
wzi i wyszed. Ja leaam w ku.
Wtedy on wrci, podszed, zapali

wiato, wyj n i powiedzia patrz" i

si pchn tym noem.;
REPORTER: Tak stojc przed tob?
KATHY MAYNARD: No. Kevin,
odstaw ten soik!
REPORTER: Masz jakie pojcie,
dlaczego to zrobi?
KATHY MAYNARD: Nie wiem. Kiedy
si postrzeli w nog.
REPORTER: Jak bylicie
maestwem?
KATHY MAYNARD: Nie, przed
lubem, bo ja poszam z innym
facetem.
REPORTER: Rozumiem.

KATHY MAYNARD: Kevin, id si

chwil pobaw.
RepORTER: Obwiniaa siebie? KATHY MAYNARD: Oj tak, i to nawet
dosy dugo, bo strasznie si gryzam,
mylaam sobie: a jakbym si. z nim
wtedy nie pokcia. - REPORTER:
Aha...
KATHY MAYNARD: Ja tam nie wiem,
ale po rozmowach z rnymi ludmi
zrozumiaam, e on by chory i
potrzebowa pomocy.
REPORTER: Gdzie on sobie wbi n?
KATHY MAYNARD: No wic w
brzuch. Nie mogli mu zatamowa krwi i
podwiza y, dlatego on dosta szoku i
ta utrata

krwi...
REPORTER: Czy umar tam, w
mieszkaniu?
KATHY MAYNARD: Nie, skd, w
klinice Uniwersytetu Utah
w Salt Lak... Dwa dni pniej.
REPORTER: Dwa dni pniej?
KATHY MAYNARD: No.
REPORTER: A ty... bya wtedy w
ciy albo co?
KATHY MAYNARD: No wic byam.
Bliniaki s Tima.
REPORTER: A wiedziaa wtedy, e
jeste w ciy?
KATHY MAYNARD: A skd!

REPORTER: Ile czasu po jego mierci

si dowiedziaa?
KATHY MAYNARD: Zaraz... Daj mi tu
ten soik i pokrywk,
dobrze? Zaraz, niech pomyl, jeden
okres mi si spnia, ale si tym
nie martwiam, bo ju przedtem miaam
takie numery, wic...
REPORTER: Czyli dowiedziaa si po
dwch miesicach?
KATHY MAYNARD: Aha.
REPORTER: Mwisz to z
westchnieniem...
KATHY MAYNARD: Oj, bo to mi
namieszao. Tak jak mwi,

wyszam za Lesa Maynarda w dwa

tygodnie po mierci Tima,
wic...
REPORTER: To znaczy wysza za
m zaraz po tym, jak umar
Tim?
KATHY MAYNARD: Spotkaam Lesa
na Tima pogrzebie.
REPORTER: Znaa Lesa Maynarda
wczeniej czy nie?
KATHY MAYNARD: W ogle nie
wiedziaam, co on za jeden.
REPORTER: A skd si wzi na
pogrzebie?
KATHY MAYNARD: By kumplem
Tima. Jego zna.

REPORTER: No tak. Czyli poznaa go

na pogrzebie. A co
zdarzyo si pniej?
KATHY MAYNARD: Hm... (po chwili
namysu) No wic wtedy mieszkaam u
kuzynki z jej mem i przyjecha Les. Po
mierci Tima nie trzewiaam przez dwa
tygodnie... REPORTER: Chodzia
pijana? KATHY MAYNARD (ze
miechem): Tak byo. REPORTER:
Co pia: piwo, whisky?
KATHY MAYNARD: Wszystko, jak
leci. Zabraam wszystkie pienidze z
pogrzebu Tima i po prostu przepuciam
na gorza, a Les siedzia tam ze mn
przez dwa tygodnie, potem wzilimy
lub...

REPORTER: Dlaczego wysza za

Lesa? KATHY MAYNARD:
Samotno. Chyba si baam.
REPORTER: A dlaczego on si z tob
oeni? KATHY MAYNARD: Pojcia
nie mam. Moe mu byo mnie al.
REPORTER: Nigdy o tym nie
rozmawialicie? KATHY MAYNARD:
Nie.
REPORTER: A jakie byo to twoje
maestwo z Lesem? KATHY
MAYNARD: Okropne. REPORTER:
Od samego pocztku? KATHY
MAYNARD: No bo jak wytrzewiaam
i dotaro do' mnie, co zrobiam, nie
daam mu si dotkn, poza tym...
wysiadywaam cay czas na cmentarzu
przy grobie Tima i rzuciam lubn

obrczk na Tima grb. W ogle mi si

porobio. Pniej wybyam na par
miesicy i przez to bya kupa kopotw,
zacza si zazdro i te rzeczy...
REPORTER: Kiedy wybya,
zadawaa si z innymi facetami?
KATHY MAYNARD: Nie, skd.
REPORTER: Po prostu chciaa by
sama? KATHY MAYNARD: Aha.
REPORTER: Wic nigdy nie bya w
nim zakochana? KATHY MAYNARD:
To nie moga by mio. I nie bya. Ale
myl, e pniej to si rozwino. Jak
ju mielimy dzieci. REPORTER:
Pierwsz dwjk? KATHY MAYNARD:
Mhm. REPORTER: I jak dugo z
nim mieszkaa? KATHY MAYNARD:
Par tygodni.

REPORTER: Z Lesem te bya tylko

par tygodni? Kiedy go ostatnio
widziaa?
KATHY MAYNARD: Lesa? Ha, ha,
przedwczoraj. REPORTER: Widujecie
si od czasu do czasu?
KATHY MAYNARD: Mhm. On chodzi
z moj najlepsz
przyjacik.
REPORTER: Kiedy przychodzi si z
tob spotka, robicie to czy
nie?
KATHY MAYNARD: Nie, skd.
REPORTER: Czy jestecie z Lesem
rozwiedzeni?

KaTHY MAYNARD: Teraz to

zaatwiamy.
REPORTER: Czym on si teraz
zajmuje?
KATHY MAYNARD: Pracuje na stacji
obsugi w Spanish.
REPORTER: W Spanish Fork?
KATHY MAYNARD: Wanie.
Kathy budzia Nicole codziennie rano.
eby wczenie wsta i pojecha do
Gary'ego, potrzebna bya Kathy.
Przewanie Nicole po prostu nie moga
si obudzi.
W ten szczeglny poranek Kathy zabraa
ze sob dzbanek kawy i pukaa, dzwonia
dzwonkiem, potem zagldaa przez okno,
widzc pogron we nie Nicole. Leaa

na brzuchu na tapczanie. Wida byo

kawaek jej nagich plecw. Kathy
dzwonia jaki czas, potem sprbowaa
otworzy drzwi. Byy zamknite, co j
troch zaniepokoio. Zaniosa kaw z
powrotem do swego mieszkania, wrcia
i zacza woa Jeremy'ego po imieniu,
a wreszcie si obudzi i wyszed z
sypialni. Cigle jeszcze na wp spa i
klapn na tapczan koo Nicole. Mia na
sobie zielon piamk i chodzio mu
tylko o to, eby jeszcze pospa. W kocu,
po pitnastu minutach, udao jej si
nakoni go do otwarcia drzwi, ale kiedy
Kathy wesza, potrzsna Nicole i
przewrcia j na plecy, Nicole nie
reagowaa.

Nicole zasna na zdjciu Gary'ego w

zotej ramce; to byo zwyke kolorowe
zdjcie z wizienia, gdzie sta w
niebieskiej kurtce, ale dobrze wyszed.
Obok zdjcia lea list i Kathy
spostrzega, e to stary list, z pocztku
sierpnia. Zauwaya dat, bo Nicole
czsto mwia o tym, ile znaczy dla niej
jego pierwszy dugi list. Nastpnie Kathy
znowu prbowaa obudzi Nicole.
Jeremy cay czas je obie obser-wowa.
Wreszcie Kathy posza po Sherry, inn
ssiadk i obydwie przyszy tarmosi
Nicole, potem stany na balkonie, w
levisach i na bosaka, wyranie
zaniepokojone. Mniej wicej w
momencie, jak si zdecydo-way dzwoni
po lekarza, zbliy si reporter Jeff

Newman kierujc si prosto do drzwi

Nicole i Kathy zawoaa:
Ona pi! Nicole jeszcze pi!
Jeff Newman spojrza na nie troch
dziwnie i powiedzia:
Nic jej nie jest? Miaem j dzi rano
podwie do wizienia. Kathy odpara:
Nie, jest po prostu zmczona. On na
to:
Wrc za p godziny i poszed.
Wtedy zadzwoniy do lekarza Sherry.
Kiedy tylko doktor usysza nazwisko
Nicole, kaza dzwoni do szpitala.
Po mieszkaniu latay gliny prbujc
znale fiolki od tabletek, sanitariusze
uwijali si badajc Nicole i zaraz j wzili
na nosze, a Kathy posza szuka

Jeremy'ego, ktry wanie by u niej, z jej

dziemi. Wszystkie razem wyjaday
galaretk z lodwki. Wtedy akurat wrci
Jeff Newman. Kathy powiedziaa:
Nie wiem, czy Nicole yczy sobie, eby
pan tu siedzia.
Nigdzie si std nie rusz
owiadczy.
Kathy pomylaa, e kiedy krc si w
pobliu tacy jak Jeff, lepiej zabra
stamtd listy Nicole. Wzia wic szar
papierow torb, wpakowaa je do
rodka i zaniosa wszystkie do wasnego
mieszkania. Wtedy przypadkiem wpad
Les i Kathy moga wyskoczy po mleko
dla dzieci, a kiedy jej nie byo, zjawili si
dwaj policjanci i powiedzieli Lesowi, e
szukaj listw. Moe obserwowali jej

mieszkanie. Mwili, e Kathy napyta

sobie biedy. Les powiedzia:
Dobra, zabierajcie.
Pniej, w cigu dnia, Kathy prbowaa
odwiedzi Nicole w szpitalu, ale
pilnujcy nikogo tam nie puszczali, tylko
rodzin. I faktycznie, Kathy wicej nie
zobaczya Nicole.
Sobotnio-niedzielne rozmowy z Garym
pene byy literackich i filozoficznych
kwestii na temat natury wizienia i w ten
wtorkowy poranek Dennis zamierza
porozmawia o morderstwach.
Naturalnie by ciekaw. Mocno nim
wstrzsno, kiedy zadzwoni reporter i
spyta, co pan Boaz sdzi o wsplnej
prbie samobjczej Gary'ego i Nicole.
Dennis kompletnie zapomnia o nie

lkaj si ostrza". Powiedzia do siebie: Z

niczym nie jestem na bieco.
Dziennikarza zapyta:
Czy oni yj?
Jeszcze zipi odpar reporter.
Nie dalej jak wczoraj kolega namawia
Dennisa na zaatwienie z Garym umowy
na pimie. Dennis nie chcia. W tak
niezwykej sytuacji jak ta pisemny
kontrakt zniszczyby jakkolwiek
nadziej na sensowny ukad
midzyludzki. Co prawda, zauway, e
Gary'ego zaczynaj wciga interesy.
Poprzedniego dnia okaza pewne
zainteresowanie Susskindem, mwi te
o Schillerze, ktry mu przysa telegram.
Dennis wyczu w gosie Gary'-ego nutk

zainteresowania. Dlatego tak zaskoczya

go ta prba samobjcza.
Potem dzie zeps si do reszty.
Zadzwoni inny dziennikarz, eby
powiedzie:
Panie Boaz, Sam Smith wcign pana
na list osb, ktre mogy podsun
tabletki Gilmore'owi.
Dennisowi zrobio si niedobrze. Co
bdzie, jeli bez jego wiedzy w wizieniu
nagrywano ich rozmowy z Garym? Moe
nagrali t, w ktrej mwi Gary'emu, e
przyniesie pidziesit seconali, a ju nie
nagrali tej z nastpnego widzenia, kiedy
powiadomi Gary'ego, e na Pewno tego
nie zrobi, bo nie mgby? W tym
momencie Dennis dowiedzia si, jak to
jest, kiedy lepka i zimna apa strachu

ciska ci Wszystkie flaki. To nie adna

przenonia. Jego wntrznoci chwycia w
kleszcze jaka zewntrzna sia.
W szpitalu czowiek z Newsweeka"
przekaza te same wiadomoci, jest u
naczelnika podejrzanym numer jeden.
Potem to samo
powiedzia Geraldowi Rivera z ABC.
Dennis myla: tego mi jeszcze
brakowao.
Ten dzie stanowi dla niego katharsis i
wielkie przeycie. Na myl o mierci
Gary'ego i Nicole Dennis poczu nagle
taki al, e zacz wtpi, czy mgby w
zgodzie z sumieniem wystpowa o
egzekucj Gary'ego.
Wanie wtedy Geraldowi Rivera
zaproponowa wywiad i obaj udali si do

jego apartamentu hotelowego, by

omwi spraw. Przez ostatni tydzie
Dennis nie uywa trawy, eby chroni
Gary'ego, i teraz nie mia nic ze sob, ale
pomyla, e Rivera zna moe kogo, kto
da mu popali, i rzeczywicie, w hotelu
mieszka jeden reporter, co mia bardzo
dobry towar z Tajlandii. Dennis chon
to do puc niczym mio. Przecie
zawsze istniaa logiczna przesanka, i
pewna porcja Boej mioci dostaa si
trawie. Oczywicie Dennis napotka
rwnie gosiciela interesujcej hipotezy
o odmiennej treci, mianowicie e do
puc, zamiast mioci, wchania si
produkt zastpczy podsunity przez
diaba. Interesujcy spr, lecz teraz
Dennis wiedzia jedno: dobra trawa

pobudza go emocjonalnie. Idzie wprost

do serca.
Kiedy tak siedzia w pokoju hotelowym
rozmawiajc z Geraldem River,
ogarno go przemone uczucie
beznadziejnoci i popaka si. Dennis
nie mg si powstrzyma. Zacz gono
chlipa przy Geraldzie. To byo o wiele
smutniejsze, ni sobie wyobraa.
Tamera pierwsza powie pniej, e
chyba wysza na idiotk, ale nie miaa
wwczas zielonego pojcia, e jej artyku
pjdzie na pierwsz stron. Par
miesicy wstecz, kiedy dopiero zaczynaa
w Deseret News", na pierwszej stronie
ukaza si pocztek jej tekstu z
nazwiskiem, konkretnie na temat
uszkodzonej tamy Teton Dam. To b dua

sprawa jak na pocztkujc reporterk.

Mylaa wic, e artyku o Teton Dam
pozostanie dla niej dzieem ycia i nawet
do gowy jej nie przyszo powtrzenie
sukcesu. Dlatego w poniedziaek po
poudniu wysza od Nicole, wrcia do
gazety, tam, przeczytawszy
listy, ca noc spdzia nad tekstem ani
razu nie mylc o tym, gdzie go
wydrukuj. Jednak kiedy koczya okoo
sidmej rano, powinna ju wiedzie.
Zaczli pomaga jej inni, w tym paru
redaktorw. Przypuszczaa jedynie, e
chc rzuci okiem, bo temat jest dla
czytelnikw draliwy. W kadym razie
wszyscy toczyli si przy jej biurku,
pomagajc nanie ostatnie poprawki, i
w kocu zrobi si z tego typowy gorcy

kawaek: spod pira prosto do drukarni.

O smej rano poszli si drukowa i
Tamera zostaa, pomagajc przy amaniu
numeru, i koo wp do dziewitej czy
dziewitej bya gotowa pooy si spa,
lecz miaa jeszcze ochot zobaczy
przedtem swj tekst w gazecie. Wobec
tego posza na spacer i czekaa na
poranne wydanie.
Zawdrowaa do Orodka Gocinnego
przy wityni i zacza wchodzi pod
gr. Tam jest wznoszcy si spiralnie
chodnik, ktrego wstga wije si w
powietrzu, a czowiek ma takie uczucie,
jakby wkracza we wszechwiat galaktyk.
Nad gow gruje granatowy sufit, a u
szczytu wielki posg Jezusa.
Przepikne miejsce. Tamera bywaa tam

przedtem, by poduma troch w

samotnoci. Tam panuje tak bogi
spokj, e a czowiek wyczuwa unoszce
si wok potgi nieomal dotykalnie.
Tamera modlia si, by jej tekst co
pomg i eby wszystko si dobrze
uoyo dla Nicole.
Pniej wrcia do gazety i w yciu nie
widziaa w redakcji takiego urwania
gowy. Od razu zorientowaa si, e
rbno co niesamowitego i poranne
wydanie si spni. W ogromnym
popiechu klecili wstpniak, od razu
robic skad. Obd. Podszed jej szef i
mwi:
Nicole i Gilmore prbowali si zabi.
S na reanimacji. Zacznij pisa krtki
tekst. Tamera powiedziaa:

 O rany.
Siada do maszyny, w gowie miaa
pustk.
mier i samobjstwo zacza Tamera
stanowiy gwny temat rozmw
skazanego za zabjstwo Ga-ry'ego Marka
Gilmore'a z narzeczon Nicole Barrett
przez cay tydzie poprzedzajcy prb
samobjcz ich obojga.
Nicole zwierzaa mi si z tych rozmw.
W trakcie
* przyjacielskich pogawdek, jakie
odbywaymy w cigu tego cikiego
tygodnia, pokazywaa listy od Gilmore'a,
opowiadaa, jak on j zachca do
samobjstwa i dodaje odwagi, nie taia
rwnie wasnych refleksji na temat
umierania.

*- Teraz moja przyjacika walczy ze

mierci w szpitalu Provo, a cay wiat
si przyglda...
*' Pisaa ciurkiem, stron za stron, o
wszystkim, co przydarzyo si Nicole.
Zdobyam rdo informacji, do ktrego
nikomu dotd nie udao si dotrze.
Budzio to we mnie mieszane uczucia.
Jak kady dziennikarz, miaam nadziej
wycign z niej jaki materia do
artykuu, lecz nie traktowaam jej
instrumentalnie. Nie chciaam wywiera
presji ani wpdza jej w lepy zauek
wbrew woli.
Kiedy zobaczyam j przed bram
wizienia, ubran w levisy, ze swetrem
przerzuconym przez rami i z
papierosem, zagadnam j na temat

widzenia i tak zaczymy rozmawia.

Wsiadymy do mego volks-wagena i
rozmylnie nie wczaam radia, eby nie
przeszkadzao, gdyby miaa ochot
pomwi zreszt istotnie tego
potrzebowaa.
Z pocztku na jego widok co mnie
ciska w doku, powiedziaa. Ale potem
jest ju dobrze. On jest taki .- silny, o
wiele silniejszy ode mnie i zawsze mnie
pociesza, i podnosi na duchu."
Ten wanie tekst Tamera pisaa
mechanicznie jak robot. Pniej zreszt
sama zacza go wprowadza do skadu,
wci jeszcze niezdolna do odczuwania
czegokolwiek. Potem dopiero naszy j
sprzeczne uczucia. Nie miaa pojcia, e

Nicole dzi to zrobi, w yciu by nie

przypuszczaa.
Zanim uspokoia si, jeli chodzi o jedno,
co innego zdyo ju j rozgniewa.
Gary by zwykym nacigaczem
najgorszego gatunku. Co innego
namawia kogo na pjcie do ka,
mylaa Tamera, a co innego wciga we
wspln mier, to absolutny egoizm.
Wszystkie te
listy, gdzie by tak chorobliwie
zazdrosny. Nie mg znie, e ona
spotkaaby innego mczyzn albo co.
Ludzie, pomylaa Tamera, no
ludzie!
Akurat wtedy do pokoju redakcyjnego
wszed jej brat, Cardell. Pracowa w
centrum miasta, ale pierwszy raz zrobi

co podobnego. Sysza wiadomoci w

radiu i przyszo mu do gowy, e Tamera
bdzie go potrzebowa. Uciskaa
Cardella i popakaa si. By moe
obojgu przyszed na myl jej dawny
chopak, ten wizie. Pniej,
wieczorem, zadzwoni jej drugi brat z
Vancouver w stanie Waszyngton, eby
pogratulowa, i mwi, jacy z on s z
niej dumni. Robi odbitki artykuw,
eby rozesa po rodzinie. Dowiedziaa
si potem, e przedrukowywali j
wszdzie. Duy fragment poszed w
serwisie Associated Press, w London
Observer", drukowaa j skandynawska
agencja, jaka gazeta w Poudniowej
Afryce, agencja z Parya, Newsweek" i
zachodni Niemcy. Gazeta puszczaa tekst
kadorazowo za siedemset pidziesit

dolarw, przez co uzyskano zwrot caej

sumy, jak Tamera od pocztku zarobia.
To bya naprawd fajna sprawa.
Wayne Watson i Brent Bullock z biura
Noalla Wootona udali si do mieszkania
Nicole Barrett zaraz potem, jak policja
zawiadomia o listach. Pomyleli, e
mog si w nich trafi zeznania, ktre
przydadz si w sprawie o zabjstwo
Maxa Jensena, jeeli proces miaby
zosta wznowiony.
Po powrocie do biura Noalla Watson i
Bullock zaczli przeglda zdobycz, ale
po pierwszych dziesiciu stracili
zainteresowanie. Facet z pewnoci
inteligentny, lecz jego listy pod ktem
nowego materiau dowodowego byy
po prostu nudne. Wayne Watson trafi

co prawda akapit, ktry mg mie

pewien sens, jeli znao si rymowany
slang wizienny, bo piguki" figuroway
tam jako wiee buki", zadzwoni wic
do czowieka z biura szeryfa Salt Lak,
Prowadzcego ledztwo w sprawie
przemytu tabletek do wizienia i
Powiedzia mu, e to prawdopodobnie
sprawka Nicole.
Waciwie najlepsze, co wynieli z caej
sprawy, to zdjcie, jakie fotograf z gazety
zrobi Brentowi Bullockowi i Wayne'owi
Watsonowi w pokoiku Nicole. Na zdjciu
kady z nich uklk na jedno kolano nad
stert listw na pododze, a obaj
wygldali przy tym na gwiazdy
zawodowego futbolu, przystojni jak
cholera, Brent ze swoim bujnyn wsem.

Kiedy to ukazao si w gazecie, ony i

znajomi cigle trcali ich okciem. e
niby superglina, te rzeczy.
Kathryne siedziaa w pracy, w Meblach
Idea, kiedy zadzwonia pani Strong, jej
matka.
Syszaa w radiu? dopytywaa si.
Masz wczone radio Kathryne
wykrztusia wreszcie jedno sowo:
Nicole!
Stracia gow. Zacza krzycze:
Nie! Nie! Nie!
Po prostu spodziewaa si najgorszego.
W gbi sklepu wczone byo cay czas
due stereo, ale grao cicho, zreszt i tak
nie suchaa Teraz nadstawia uszu i
dobiegy j sowa: Dziewczyna

Gilmore'a.. samobjstwo". Kathryne

dostaa histerii. Jej matka musiaa raz po
raz wrzeszcze do suchawki, zanim
cokolwiek do niej dotaro.
Suchaj, ona yje mwia matka.
Jest w Szpitalu Utah Yalley. Zaraz
podjad ci zabra.
Czas dla Kathryne odmierzay stracone
minuty, jeszcze bya w szoku. Pod sklep
zajechaa jej matka starym lincolnem,
mierdzcym starym lincolnem, z
ktrego nabijaa si caa rodzina, i
zabraa j do szpitala. Tam stany przy
wejciu na oddzia reanimacji, ale
kobieta z recepcji odesaa je do innego
wejcia. Kiedy weszy na sal, gdzie
leaa Nicole, Kathryne ogarno
przeraenie. Znw widziaa potworn

maszyn. Niecay tydzie temu jej ojca

podczyli do takiej samej maszyny. I
teraz on nie yje, a nad Nicole dopiero
pracuj.
Dali Kathryne troch valium i przyszed
lekarz. Cedzi sowa przez mae wskie
wargi i nie by w stanie da Nicole nawet
pidziesiciu procent szans.
Moe by lepiej albo gorzej
powiedzia, potem doda: Nie wiemy ^
czy nastpio uszkodzenie mzgu... jest
te kwestia, czy maszyna podtrzyma
prac puc... tego te nie mog
zagwarantowa.
Nadziei to on ludziom nie robi.
Nie mog niczego obiecywa mwi
dopki wszystkie toksyny nie zostan

wypukane z organizmu. Przed drzwiami

siedzia policjant.
Kathryne moga wej do Nicole na
pitnacie minut, pniej wysza, usiada
w holu i wpucili jej matk. Potem
znowu ona. I tak przez cae popoudnie.
Rikki przyby z Wyoming na pogrzeb
dziadka.
jeszcze nie wyjecha, dyurowa wic
teraz na oddziale i broni wstpu
dziennikarzom. Wszystkich reporterw
trzymano na dole, ale jedna dziewczyna
zdoaa si wlizn i siedziaa tam cay
dzie, robic na drutach; na pododze
postawia torb z wczk. Pojcia nie
mieli, e to reporterka. Po trzech
godzinach odezwaa si do Kathryne:
Pani jest matk Nicole?

Kathryne spojrzaa tylko na ni

nieprzytomnie. Wtedy dziewczyna
zwrcia si do Kathy Kampman:
Czy pani jest z rodziny Nicole? Kathy
powiedziaa:
Prosz nas zostawi w spokoju. Ale
dziewczyna dalej pytaa:
Czy Nicole ma rodzestwo? Wtedy
Kathy poja:
Pani jest z telewizji.
Spostrzega, e kiedy tylko ktre z nich
co mwio, dziewczyna schylaa si do
torby z kbkami, eby co wczy.
Kathryne dostaa szau. Dziewczyn
natychmiast wyrzucono.
Najpierw Charley nie mia zamiaru
wpada, ale potem, ku zdziwieniu

Kathryne, zjawi si koo trzeciej po

poudniu, kiedy ona pojechaa do
mieszkania Nicole. Pielgniarka
opowiadaa, e by tu pan Baker, na
widok Nicole zaama si i poszed.
Pniej Kathryne dowiedziaa Si, e
Charley pojecha do Pleasant Grove i
zosta tam na noc
z Mikiem i Angel. trzymaa si jakim
cudem. Nie pamita, eby co jada. O
Pnocy zatelefonowaa do paru
znajomych Starszych Kocioa, oni
przyjechali, eby modli si z Kathryne
przy ku Nicole,
namaszczajc jej gow olejami i
przykadajc rce do czoa. Modli si, by
Bg j z tego wycign. Nie mogli tego
robi w imieniu Kocioa ze wzgldu na

fakt, e ona prbowaa odebra sobie

ycie ale prosili Pana, by j wysucha ze
wzgldu na wiar pozostaych czonkw
rodziny.
Okoo czwartej nad ranem matka
odwioza j do domu i Kathryne
przesiedziaa z Charleyem do dziesitej,
a on j odwiz z powrotem do szpitala.
Tyle godzin na nogach. Co chwila
dzwonia do szpitala, czy nic si nie
zmienio.
Drugiego dnia na dole toczyo si tylu
reporterw, e Kathryne bya zmuszona
wchodzi i wychodzi w dugiej blond
peruce.
DESERET NEWS
Naswille, Tennessee (AP) 16 listopada.
Gwiazda muzyki country, Johnny Cash,

owiadczy, e prbowa telefonowa do

Gary'ego Gilmore'a przebywajcego w
Wizieniu Stanowym Utah, by nakoni
go do walki o ycie", w par minut po
tym, jak skazanego morderc znaleziono
nieprzytomnego wskutek domniemanej
prby samobjstwa.
Nie wiem, co powiedziabym
czowiekowi, ktry zamierza odebra
sobie ycie stwierdzi Cash. Czasem
uda si pomc, czasem nie. Ale
starabym si mu to wyperswadowa."
Piosenkarz owiadczy, i w pierwszej
chwili nie chcia si w to miesza.
Powiedziaem mu (tzn. adwokatowi), e
nie szukam reklamy. Uwaaem, e lepiej
si nie wtrca. Komu potrzebny tego
rodzaju rozgos?"

Poniewa Boaz nalega twierdzc, e jego

klient pragnie zobaczy si z Cashem i go
pozna, Cash zdecydowa si
zatelefonowa do wizienia.
Brenda usyszaa wiadomo i od tej
chwili zacza dzwoni co godzina, ale w
szpitalu Gary'ego w Salt Lak mwili
tylko, e on jeszcze yje. Brenda pytaa:
A jak przyjad, wpucicie mnie do
niego?
Wpucimy odpowiadali tylko
musi pani przyjecha z gubernatorem.
Zapytaa, czy moe przynajmniej
porozmawia z ktr z dyurujcych
przy nim pielgniarek i wreszcie dali do
telefonu jak kobiet.

 Bardzo prosz przekaza Gary'emu, e

dzwonia Brenda i e on mi jest bardzo
drogi powiedziaa. Chciaabym,
eby walczy o ycie.
Normalnie mzg staje. Nigdy si nie
dowiedziaa, czy siostra przekazaa
wiadomo.
W szpitalu waciwie uznano za
przesdzone, e Gary nie prbowa tak
naprawd si zabi. Wedug ich
najlepszych oblicze zay najwyej
poow dawki miertelnej dwadziecia
kapsuek, okoo dwch gramw. Trzy
gramy stanowiy
pidziesicioprocentow dawk
mierteln, czyli poowa osb, ktre
przyjy t dawk, umara. Poniewa
Gilmore to kawa mczyzny, szansa, e

dwa gramy zaatwi spraw, bya

niewielka. Poza tym on wzi te tabletki
tu przed porannym obchodem.
Podejrzanie. Wygldao na to, e Nicole
pokna tak sam dawk wiele godzin
wczeniej i jej stan by znacznie gorszy.
Ona w kocu way ledwie czterdzieci
pi kilo. A on prawie dwa razy tyle.
REPORTER: Ma pan jaki pomys, jak
on mg zdoby te rodki? NACZELNIK:
Ot istnieje wiele moliwoci. Mg
zbiera wasne lekarstwa, najpierw je
gromadzi, potem pokn. Mg take
zdoby je od innych winiw
przebywajcych pod Maksymalnym
Nadzorem, moliwe te, e uzyska je od
osb odwiedzajcych.

REPORTER: Jak atwo byoby

dostarczy winiom tabletki?
NACZELNIK: C, praktycznie
niemoliwe jest wykluczenie
ewentualnoci, e kto ukry na sobie co
tak maego jak tabletki w ktrym z
otworw ciaa.
REPORTER: A jednak przeprowadza
si rewizj osobist
odwiedzajcym?
NACZELNIK: Owszem, zewntrznie,
ale nie znaczy to, e badany
jest kady otwr ciaa; nigdy nie
zdobywa si absolutnej pewnoci, e
kto nie ma tam ukrytych lekw.
REPORTER: Jako czowiek
odpowiedzialny za bezpieczestwo

i zdrowie Gilmore'a, co pan czuje w

zwizku z dzisiejszym wydarzniem?
NACZELNIK: Oczywicie czuj
gboki al, jednak bdmy
realistami: kiedy dana osoba pragnie
odebra sobie ycie, nader
trudno bdzie j od tego na dusz met
powstrzyma.
REPORTER: Dzikuj, Sam.
Wywiad ten doprowadzi dziennikarzy
do pasji. Jeden z reporterw zauway,
e Sam Smith dziaa lepiej ni rodki
nasenne.
Wrd dziennikarzy kry dowcip, e
zlokalizowanie adresu w ktrym z miast
stanu Utah przypomina namiary

artyleryjskie na mapie sztabowej. 2575

Pnocna, 1100 Zachodnia. Tak, prosz
pana zapisa w notatkach Barry
Farrell. Trafi pan pod waciwy adres
Pomyli pan tylko miasta." Barry Farrell
przyjecha napisa artyku dla New
West" i odczuwa gbok frustracj,
gdy najwiksz przyjemno czerpa z
robienia notatek. Atmosfera troch jak
w Szwajcarii pisa. Bogie
samozadowolenie, ktre czowieka z
Wybrzea moe tylko rozwcieczy. Upi
si tutaj to jak kuracja znieczuleniowa."
Doda jeszcze: Po pierwszej w nocy
jedyny dwik syszalny w centrum
miasta to trzeszczenie neonw."
Ciko byo zdoby jaki materia.
Wszystkie rda odcite. Farrell nie

przypomina sobie zbyt wielu takich

przypadkw, gdzie gwne postacie
dramatu byy tak nieosigalne jak tutaj.
On sam nie byby wieloletnim
wsppracownikiem magazynu Life",
gdyby nie umia dociera do rnych
miejsc. Czsto zdobywa wywiady nie do
zdobycia. Jednak tutaj adnych
wywiadw. W swoim notesie Farrell
pisa: Mona sobie wyobrazi, jak
Gilmore si tu dusi... To klaustrofobia,
spowodowana brakiem okazji do
grzechu."
Earl Donius naturalnie chcia wiedzie,
jak rodki nasenne dotary do Gilmore'a,
i zadzwoni do naczelnika z prob o
informacje. SaD> Smith mu powiedzia,

e najbardziej podejrzani s: Nicole

Barrett.
Dennis Boaz, Vern Damico, Ida Damico,
oraz Brenda Nicol. Dorius podzikowa
za udzielenie informacji.
Kiedy Gibbs si dowiedzia, przypomnia
sobie rozmow z Garym na temat
przemycania prochw pod
Maksymalnym nadzorem, To on radzi
uy podwjnego balonu.
Tego wieczoru Duy Jake obj sub i
przyszed powiedzie Gibbsowi, e ci
gwni klawisze s durni. Przecie policja
Provo informowaa wizienie, e Nicole
pobraa dwie recepty na seconal w dniu
poprzedzajcym prby samobjcze.
Mimo to nie przeszukali jej jak naley.
Popatrzy na Gibbsa i doda:

 Mog si zaoy, e to ty go
owiecie, jak tam wpakowa towar.
Duy Jake wyszczerzy zby i poszed.
DESERET NEWS Listowne proby o
ask
16 listopada ...Czytelnik z Minneapolis
zapytuje, dlaczego jeden Gilmore ma
stawa do egzekucji, skoro inni
mordercy yj.
Pisze: Byy porucznik William Calley,
skazany za morderstwo z premedytacj
dokonane na co najmniej dwudziestu
dwch Wietnamczykach)) chodzi na
wolnoci."
Jak na ironi, George Latimer,
przewodniczcy Komisji Uaskawie,
ktra zadecyduje o losie Gilmore^, by

gwnym obroc Calleya przed sdem

cywilnym.
DESERET NEWS
16 listopada. Cry Mdroci z Litchfield
w stanie Connecticut wyday nastpujce
owiadczenie na temat Gilmore'a:
Wierzymy, e jest mu przeznaczone
uczyni co wzniosego dla ludzkoci.
Potrzeba mu czasu, by odkry to co."
DESERET NEWS
16 listopada... David Jensen, ojciec Maxa
Jensena, bdcy rolnikiem w Idaho, a
take Przewodniczcym Zboru w
Kociele witych Dni Ostatnich,
stwierdzi: Jego mier napenia nas
smutkiem, lecz to jest los, z ktrym si
godzimy. Na pewno nie chcielibymy

znale si na miejscu rodzicw

Gilmore'a."
DESERET NEWS"
16 listopada. Wdowa po Bushnellu, ktra
spodziewa si drugiego dziecka na
pocztku przyszego roku, wyjechaa do
Kalifornii, by zamieszka tam z teciow.
Krewni twierdz, e jakakolwiek
wzmianka o mu powoduje u niej atak
nerwowy.
ROZDZIA 7
Upodobanie
W poniedziakowy wieczr, kiedy Nicole
przegldaa swoj ostatni wol i
testament, Larry Schiller jecha w Los
Angeles na lotnisko midzynarodowe,
eby kupi tam Newsweeka" z

artykuem redakcyjnym o Garym

Gilmore. Schiller wiedzia, e lotniska
dostaj tygodniki o dzie wczeniej ni
normalne kioski uliczne, i zdarzao si,
e w trakcie pracy nad tekstem, kiedy
musia mie tygodnik w rku wczeniej
od konkurentw, jedzi nawet do
lokalnej firmy kolportaowej.
Schiller spdzi reszt poniedziakowego
wieczoru nad artykuem redakcyjnym.
Wywnioskowa z niego, e musi kupi
prawa od piciu osb. Od Gary'ego to
oczywiste, pniej Nicole to dwoje,
lecz dopiero w poniedziaek wieczorem
po raz pierwszy dowiedzia si o
istnieniu April Baker i postanowi j
rwnie zakupi. Potem w tekcie
wyczyta nazwisko Brendy Nicol i poj,

e ona wycigna Gary'ego z wizienia.

To moe by kluczowa posta w caej
historii. Trzeba zdoby upowanienie od
Brendy. Nie mia pojcia, e ona jest
crk Verna Damico, ani e w ogle jest
spokrewniona, po prostu Vern figurowa
na jego licie jako pity.
We wtorek z samego rana zadzwoni do
Lou Rudolpha z ABC i owiadczy, e jest
bardzo zainteresowany t spraw i chce
j zrobi pod rnym ktem. powiedzia
Schillerowi czym Prdzej wyoy
niektre warianty. Nauczy si dawno
temu, e
w telewizji trzeba wpierw sprzeda
warianty nawietlenia tematu I ustali,
e ta telewizja nie zmieni nastawienia,
nawet jeli uda mu si uzyska tylko

cz praw. Gdyby na przykad dosta

zgod Gilmore'a bez Nicole, mona
zrobi scenariusz o facecie, ktry po
wyjciu z wizienia usiuje wyzby si
starych naogw recydywisty, ale w
kocu zabija czowieka czyli
realistyczne studium problemw po
odbytej odsiadce. W ten sposb mona
nawiza do kary mierci i cay czowiek
ma prawo do umierania z wasnej woli, a
w ogle odpuci wtek miosny.
Z drugiej strony, mwi Schiller, gdyby
nie udao si zdoby Gilmore'a, tylko
dziewczyn, mona by nakrci ciekaw
histori dwch sistr zakochanych w tym
samym kryminalicie. Musieliby
podstawi fikcyjn posta przestpcy, ale
zostaje do rozpracowania trjkt

miosny. Albo mogliby si

skoncentrowa wycznie na Nicole i
zrobi z tego studium modej dziewczyny
po kilku maestwach, obarczonej
dziemi, ktra zakochuje si w
kryminalicie. Zostawi spraw
morderstw, natomiast uwypukli sam
romans i problemy wspycia z
wyrzutkiem spoecznym.
Schiller tumaczy Rudolphowi, e nie
stara si narzuca z ocen zalet
poszczeglnych scenariuszy. Twierdzi
jedynie, e mona pomin Gilmore'a i
zrobi z tego babsk opowie, niczego
przy tym nie tracc.
Zdy odoy suchawk, a tu radio go
informuje, e Gilmore i Nicole prbowali
wsplnie popeni samobjstwo.

Natychmiast zarezerwowa bilet lotniczy

do Salt Lak. Z lotniska jeszcze raz
zadzwoni do Rudolpha, eby
zaproponowa dodatkowy wariant.
Nawet zaoywszy, e zdobd prawa do
Gilmore'a, mogliby zrobi jednoczenie
studium dziewczyny, ktra chce umrze i
zawiera samobjczy pakt z kryminalist,
liczc na spektakularne wyjcie z sytuacji
nie do zniesienia.
Schiller powtrzy, e ma pewno co do
potencjau moliwoci i chce, by go ABC
finansowao, ale tak na serio. Nie, nie
chodzi o rachunki hotelowe ani bilety
lotnicze, Lou, mwi Schiller, te rzecz) to
on zawsze zaatwi za pomoc wasnych
kart kredytowych; Schiller chce
wsparcia, jak ju dotrze gdzie trzeba i

bdzie zaatwia Gilmore'a Zadzwoni

jeszcze z Salt Lak.
Mg to przewidzie. Rozesza si
wiadomo o samobjstwie i z miejsca
nie jeden Larry Schiller, tylko caa
chmara pdzia do Salt Lak, do Hiltona,
gdzie dziennikarskie mapy mogy si
nawzajem obserwowa. Zanosio si, e
bdzie sporo map w tym zoo.
Z plotek, ktre do niego wracay, Schiller
wiedzia, e wrd dziennikarzy synie z
niecierpliwoci i niespoytej energii.
Kiedy mwiono mu podobne rzeczy,
zawsze wrzuca swj szeroki przyjazny
umiech. Tego rodzaju plotki maskoway
jego tajn bro: cierpliwo. Nie mwi o
tym. Stara si sprawia wraenie wrcz
odwrotne. Ale nie mia nic przeciwko

sytuacjom, kiedy trzeba si i czeka.

Niech to bdzie samolot czy poczekalnia.
Gdyby tak policzy lata, od chwili kiedy
w czternastym roku ycia zacz robi
pienidze jako spec od ladw polizgu
opon, to wedug wasnych oblicze
zasuwa jak nakrcony przez dwadziecia
pi lat. Co mu szkodzi troch posiedzie
bezczynnie.
Jego ojciec, ktry kiedy prowadzi sklep
Davega przy Times Square i umia
doceni przedsibiorczo, kupi
dzieciakowi aparat Rolleicord i radio z
policyjnym zakresem, na ktrym Schiller
apa wezwania do wypadkw, po czym
wsiada na rower i gna na miejsce
kolizji. Jeli to byo daleko, zajeda ju
po usuniciu pojazdw, ale cigle mg

fotografowa lady polizgu. Nastpnie

sprzedawa wywoane zdjcia
towarzystwom ubezpieczeniowym. W
ten sposb terminowa przed wejciem
na rynek.
Schiller zaapa si do prasy jako jeden z
najmodszych fotografw w tygodniku
Life" i zrobi Chruszczowa w ONZ i
pani Nhu w klasztorze, by w
Watykanie, kiedy umar papie, i
sfotografowa Nixona paczcego po
przegranej z Kennedym, bardzo znane
zdjcie. Potrafi podrowa bez walizki.
Zdoby wyczno na picioraczki
Fisher i uwiecznia trzsienie ziemi na
Alasce, zamach w Dallas i zamieszki w
Watts, Olimpiad, procesSirhana-Sirhana. Zanim skoczy

dwadziecia cztery lata, deklarowa

szeciocyfrowy roczny dochd i
straszliwie mczyo go fotografowanie
rnych gw od tej
samej postaci. Niewykluczone, e by
najlepszym jednookim fotografem na
wiecie straci wzrok w drugim oku
przez wypadek kiedy mia pi lat
jednak nuyo go to pakowanie si w
ycie innych ludzi, eby ucisn im
do, zrobi zdjcie i wyj. Porzuci
"Life" i zaj si opracowywaniem
filmw, ksiek oraz byskawiczn
rezerwacj tematw dla prasy, i to nie
byle jakich tematw Chcia przedstawia
ludzi dogbnie. Zamiast tego zrobi
Jacka Ruby'ego na ou mierci i Susan
Atkins w procesie Mansona Zdoby

fataln reputacj. Ciko pracowa, by

zmieni wyobraenia o sobie.
Opublikowa ksik pod tytuem
Minamata o zatruciach rtci w Japonii i
robi monta do filmw Butch Cassidy i
Sundance Kid oraz Pani piewa bluesa,
by realizatorem i reyserem
Amerykaskiego marzyciela z Dennisem
Hopperem, robi wywiady do ksiki
Alberta Goldmana o Lennym Bruce.
Dosta Oscara w kategorii specjalnej za
Czowieka, ktry zjecha na nartach z
Everestu. To si nie liczyo. Zosta
dziennikarzem, ktry handluje mierci.
Siedzc w samolocie odpoczywa po
dwudziestu piciu latach gonitwy spod
gradu kul do portretw na okadki, od
zamieszek do wyborw; usiad wreszcie

bez ruchu, dwudziestopicioletnie

zmczenie nie wryo mu si w koci
niczym lad hamowania i w samolocie
penym dziennikarskich map leccych
do Salt Lak przemyla wszystko jeszcze
raz. Historia Gilmore'a nie poprawi mu
opinii, jednak nie mona tego puci. To
dranio w nim yk, ktra nie daje za
wygran.
Jak dotd, z dwch krtkich wypadw
do Salt Lak wraca z pustymi rkami.
Nie by przyzwyczajony do tak
mizernych rezultatw. Wiedziony
instynktem, pojecha do Salt Lak
zaledwie dziesi dni po owiadczeniu
Gilmore'a, e apelacji nie bdzie, lecz
niczego nie znalaz. Boaz kontrolowa
dojcia i nie okaza mu zainteresowania.

Boaz umawia si z Davidem

Susskindem.
Schiller przeczyta jeszcze raz telegram,
ktry wysa Gilmore'owi dwa dni temu.
14 listopada
GILMORE
WIZIENIE STANOWE UTAH SKR.
POCZT. 250 PRAPER, UT 84020
W IMIENIU ABC DZIA FILMU,
NOWEJ SPKI INGOT ORAZ MOICH
WSPPRACOWNIKW CHCIABYM
ZAKUPI W CELU KSIKOWEJ I
FILMOWEJ PUBLIKACJI PRAWA DO
PRAWDZIWEJ HISTORII PASKIEGO
YCIA, OD PANA LUB WYBRANYCH
PRZEZ PANA PENOMOCNIKW
STOPNiA PIERWSZEGO REFERENCJE

OD 14 LAT W BRANY FILMOWEJ

ORAZ 6 BESTSELLERW
BIOGRAFICZNYCH STOP OSTATNIO
ZREALIZOWALIMY CIESZCY SI
UZNANIEM FILM HEJ, JA YJ,
PRAWDZIW OPOWIE Z YCIA
LAICKIEGO KAZNODZIEI-MORMONA
RALPHA FLORESA I MODEJ
DZIEWCZYNY, KTRZY PO
KATASTROFIE LEKKIEGO
SAMOLOTU NAD JUKONEM
PRZEYLI 49 DNI BEZ POYWIENIA
STOP FILM TEN O NIEWZRUSZONEJ
WIERZE W BOGA ZYSKA
POCHWA KOCIOA MORMONW
1 OGLDAA GO PONAD
30-MILIONOWA WIDOWNIA STOP
WRD NASZYCH DOKONA

NALEY WYMIENI BLASK SOCA,

PRAWDZIW OPOWIE O LYN
HELTON, MODEJ MATCE Z DENYER
COLORADO, KTRA ODDAA YCIE
W MODYM WIEKU ZA SPOTKANIE Z
CRK STOP T HISTORI NA
TEMAT PRAWA DO MIERCI ORAZ
SIY PRZEKONA OGLDAO
PONAD 70 MILIONW WIDZW ZA
KSIK BDC ZAPISEM JEJ
WASNYCH SW PRZECZYTAO
PONAD 8 MILIONW LUDZI STOP
EGZEMPLARZ PRZESYAM PANU
OSOBNO STOP PRAGNIEMY
PRZEDSTAWI PASK HISTORI
JAKO PRAWD, NIE FIKCJ STOP
WIDZIAEM SI Z P. BOAZEM I
POWIADOMIEM GO O NAWIZANIU
Z PANEM KORESPONDENCJI STOP Z

NIECIERPLIWOCI OCZEKUJ
ODPOWIEDZI OD PANA LUB
PASKIEGO PENOMOCNIKA STOP
PROSZ DZWONI O KADEJ PORZE
NA MJ RACHUNEK STOP
Z POWAANIEM LAWRENCE
SCHILLER
Odpowiedzi nie byo. Rwnie dobrze
jego telegram mg wyldowa w koszu
na poczcie, bo adresat nieznany.
Pojecha zobaczy si z Vernem Damico
w zakadzie szewskim w Provo, lecz nie
zasta Verna. W Salt Lak natkn si
przypadkiem na paru lokalnych
reporterw i powiedzia:
Nie przyjechaem, eby wam robi
konkurencj, chc tylko, ebycie mi

powiedzieli, kto jest kim w tym miecie i

jak mona si dosta do Gilmore'a?
Oni si te nie dostali. Schiller sysza o
Nicole, ale mwili mu, e ona z nikim nie
rozmawia. Mija si z ni pod
wizieniem.
W czasie tych dwch pierwszych wypraw
do Salt Lak Schiller natrafia na
kamienny mur. Nie by w stanie zdoby
informacji Wsiad do wynajtego
samochodu i pojecha z Provo na
lotnisko w Salt Lak, podczas jazdy za,
ze wzrokiem utkwionym w pamie
midzystanowej, powiedzia do siebie:
jeli ja nie mog znale tematu, znaczy
nikt nie moe. Ale skoro nikt nie moe,
to musi by dobry kawaek.
Nie przestawa o tym rozmyla.

W chwili kiedy Schiller usysza

wiadomo o prbie samobjczej obojga,
powiedzia sobie: Jest temat, i to nie
wydumany. Poniewa wszystko to
prawda, w takim razie sprawa jest po
prostu sensacyjna
W Hiltonie wygldao na to, e tum
reporterw rozrs si z pidziesiciu
osb do piciuset. Zjedali zagraniczni
dziennikarze. Brytyjczykw byo na
kopy. Tam, gdzie masowo zjedaj
Brytyjczycy, jest temat pierwsza klasa.
Materia znajdzie najszerszy oddwik w
caym wiecie.
Schiller wykona par telefonw. Zdaje
si, e pech go opuci Zapa Verna
Damico za pierwszym podejciem, odby
mi rozmow.. zapyta, co pan Damico

sdzi o miejscu pobytu Nicole. Damico

by najwyraniej przekonany, e ona
przebywa w Szpitalu Provo, wobec czego
Schiller umwi si z nim na rozmow
nieco pniej. Wsiad w wynajty
samochd. Mapy zostay w Hiltonie i
rozprawiay o teoretycznym aspekcie
zbrodni, podczas gdy on poda wprost
do Szpitala Provo.
Poczekalnia bya niewielka i miecia
mnstwo osb. podszed do recepcji i
spyta o Nicole Barrett. Oni zachowywali
si tak, jak gdyby w yciu o niej nie
syszeli. Przeszed za cian.
zadzwoni do administracji szpitala i
spyta, czy moliwe jest szybkie
odnalezienie krewnych Nicole Barrett.
Kobiecy gos mu odpowiedzia, e oni

przyjedaj i odjedaj cay czas. Bya

tu matka, dowiedzia Si Schiller, ale w
tej chwili jej nie ma. Schiller rozsiad si
wic, w swojej grubej brzowej jesionce,
nastawiony na dusze czekanie. \V
poczekalni byo gorco, ale jemu
pasowao. Gilmore ley w szpitalu, pod
stra. Gilmore jest wyczony i
nieosigalny. Tam w Salt Lak mapy
lataj w te i wewte, wymieniaj
informacje, a przecie w tej historii liczy
si w tej chwili tylko Gilmore i Nicole.
Poniewa nie da si dotrze do
Gilmore'a, trzeba czeka i nawiza
kontakt z Nicole. Dla Schillera to byo
nader proste.
Nie denerwowao go przesiadywanie
godzinami. Inni reporterzy telefonowali,

sprawdzali, czy co si nie wydarzyo, a

Schiller siedzia rozluniony, rozbierao
go ciepo poczekalni i wypaca z siebie
zmczenie minionych dwudziestu piciu
lat, kropla za kropl, z bezdennych
pokadw zmczenia; po prostu siedzia i
rozmyla po cichu, pozwalajc, by
spyway po nim grzechy i bdy, a on
dokonywa ich przegldu.
Niekorzystanie z dowiadcze uwaa za
co nieprzyzwoitego.
Jego najwikszym grzechem i bdem
numer jeden jak zazwyczaj sdzi
bya historia Susan Atkins. Przebywa
akurat w Jugosawii, kiedy miay miejsce
morderstwa Tat LaBianca, ale p
roku pniej, gdy jecha akurat
autostrad Santa Monica, w

wiadomociach radiowych podano, e

przebywajca w wizieniu dziewczyna
nazwiskiem Susan Atkins przekazaa
pewne informacje o sprawie Tat
LaBianca koleance z celi. Nazajutrz
Schiller si dowiedzia, e jednym z jej
adwokatw jest Paul Caruso, ktry
spisywa kontrakt w 1963 roku, kiedy
Schiller sprzedawa Hughowi Hefnerowi
zdjcie nagiej Marilyn Monroe. adne
pojedyncze zdjcie nie uzyskao
Przedtem tak wysokiej ceny: dwadziecia
pi tysicy dolarw. Wobec tego
Schiller zadzwoni do Paula Caruso i
powiedzia, e wersj Susan Atkins
mona sprzeda na cay wiat, co
pomoe w uregulowaniu kosztw jej
obrony.

W efekcie, pomidzy dwoma

posiedzeniami sdu przysigych
zaprowadzono Schillera do Susan
Atkins, ktra podczas trzy. czciowego
wywiadu wyjawia mu przebieg
morderstw. Rzeczywicie sprzeda to na
cay wiat. Pniej byy przedruki w
Ameryce. Nagle Susan Atkins przestaa
by koronnym wiadkiem oskarenia,
gdy czerpaa zyski z rozpowszechniania
wasnej wersji wydarze. Schiller
czciowo zniweczy akt oskarenia
publicznego.
Strasznie go to trafio, ale dopiero po
pewnym czasie poj, o co chodzi.
Pomau zdobywa rozeznanie. Ktrego
wieczoru dosta zaproszenie na kolacj
od synnego prawnika i nie rozumia

dlaczego, dopki nie zobaczy szeciu

sawnych sdziw przy tym samym stole.
Chcieli usysze, dlaczego dziennikarz
co podobnego uczyni. To bya bardzo
intelektualna kolacja: wspaniale, e mg
posiedzie w towarzystwie tak
znaczcych i powanych osb, szkoda
tylko, e spierdoli im spraw.
Zdy przedtem sprzeda opowie
Susan Atkins wydawnictwu New
American Library za pitnacie tysicy
dolarw byskawiczna transakcja na
nie dopracowan i beznadziejn ksik,
sposb na skasowanie swego udziau
niestety, zamiast zatrze lady, tylko si
wyeksponowa. Newsweek" robi z nim
wywiad na temat ksiki i Schiller
owiadczy: W kocu opublikowaem to,

co mwia Susan. Skd mam wiedzie,

czy to prawda, czy nie?
Newsweek" wydrukowa ten cytat na
zakoczenie artykuu: Skd mam
wiedzie, czy to prawda, czy nie?" Na
sam myl o tym krople potu zraszay
mu czoo. Zapamita lekcj, ktrej nic
nie wymae, i przypomnia j sobie
tamtego wieczoru, gdy jad w
towarzystwie sdziw. Cay sekret ludzi z
klas polega na trzymaniu si faktw.
Schiller nazywa to zapisem
historycznym. Histori zapisuje si
zgodnie z prawd. Jeeli pracujesz
wedug tej zasady, masz szans zbi
kapita.
Ksika wysza pod tytuem Pomieszanie
z popltaniem i wtedy powiedzia sobie:

Schiller, spierdolie spraw. Za te

pienidze, ktre ci wypacili przy
pierwokupie, moge zrobi
wielowymiarowe studium caej rodziny"
Mansona. Odrzucie co, z czego
powinna powsta wana ksika.
Nieprzyjemne wspomnienia. Musia
nawet stawi si przed sdem zezna, w
jaki sposb Susan Atkins udzielia
wywiadu. Na pytanie sdziego: Jak
okreliby pan swj zawd, panie
Schiller?", odpowiedzia: Myl, e
jestem dostarczycielem informacji i
sala wybuchnea miechem. Uwaali go
za hochsztaplera. Wspomnienie palio go
w przesonite zarostem policzki. Myl,
e dostarczam informacji" i miech
sali sdowej. Do Gilmore'a zabierze si

inaczej. Kady fragment historii bdzie

mia solidn podkadk. I dalej tkwi w
zaduchu poczekalni, w grubej brzowej
jesionce; mijay godziny.
Pod przeciwleg cian siedzia jaki
brodacz. Schiller z czarn brod, tamten
z jasnobrzow, patrzyli jeden na
drugiego. Po godzinie czy dwch wesza
dziewczyna, na oko reporterka, podesza
do tamtego brodacza i po chwili
wyzywaa go od najgorszych. Schiller
zdoa usysze, e facet nazywa si Jeff
Newman i jest z National Enquirer", a
dziewczyna wykrzykiwaa:
Wiedziae, e ona chce si zabi, i nie
kiwne palcem! Ty i twoja kurewska
gazeta!

Newman tak si przej, e wsta i

wyszed. Wtedy Schiller zbliy si do
dziewczyny i powiedzia:
Jestem Larry Schiller, reprezentuj
telewizj ABC. Rzucia si na niego jak
jastrzb, z pazurami.
Prosz, nastpny!
Schiller nie zna nawet jej nazwiska.
Lokalna reporterka, z pewnoci
drapiena. Mwia, e faceci maj gdzie
kobiety, chocia one si zabijaj z ich
powodu. Schiller przytakn i czym
prdzej si zmy.
Wtedy wszed bardzo wysoki mody
chopak z kruczoczarnymi wosami do
ramion, na kykciach mia wytatuowane
imi dziewczyny i wyglda na tak
wstrznitego, e Schiller domyli si:

on musi by bratem Nicole, to znaczy

jeli Nicole w ogle ma brata. Wobec
tego Schiller podszed i przedstawi si,
lecz wida byo, e mody czowiek nie
jest w stanie rozmawia, Schiller usiad
wic z powrotem i czeka, a po upywie
kolejnych paru godzin zobaczy jak
kobiet przy kiosku ze sodyczami obok
poczekalni. Bya szczupa i
drobnokocista, wosy miaa upite w
kok i przypominaa zahartowan
bohaterk westernw, ktra pieszo
przemierza prerie. Z jej twarzy
naznaczonej zNueniem i skrywanym
smutkiem wyczyta, e to z pewnoci
matka Nicole (co prawda, pniej si
okazao, e to jej babka, bo matka nie
skoczya nawet czterdziestki), naprdce
skreli wic par

sw, przedstawiajc si jako Lawrence

Schiller, ktry przyby tu w celu
omwienia yciowych wydarze pod
ktem praw do filmu oraz ksiki, w
zwizku z czym byby wdziczny za
moliwo osobistego kontaktu z ni lub
z jej upowanionym penomocnikiem
wzgldnie adwokatem (zawsze lepiej
napisa wpierw penomocnik", a
pniej adwokat", eby wiedzieli, e to
nie aden pozew). Na zakoczenie doda,
e jest przygotowany do wypacenia
Nicole co najmniej dwudziestu piciu
tysicy dolarw za jej prawa, nastpnie
woy kartk do koperty, na ktrej w
poprzek byo wypisane Pani Baker".
Wrczy to kobiecie ze sowami:

 Widzi pani, jestem Lawrence Schiller

z telewizji ABC. Nie jest to odpowiedni
czas ani miejsce, ale w bardziej
sprzyjajcych warunkach moe
zechciaaby pani przeczyta mj list.
Nastpnie odwrci si i wyszed ze
szpitala. Kontakt nawizany.
Kiedy smego padziernika w New York
Timesie" ukaza si na pierwszej stronie
artyku o sprawie Gilmore'a, temat
zafascynowa Davida Susskinda. Jak na
pierwsz stron, tekst by dobrze
napisany i sensownie przedstawia
morderstwa, wyrok i decyzj skazanego
o nieskadaniu apelacji. W poczeniu z
przeszoci kryminaln Gilmore'a
wszystko to zapowiadao fantastyczny
scenariusz.

Wpad mu w oko ten artyku i wkrtce

potem, waciwie to niemal natychmiast,
zadzwoni do Susskinda stary przyjaciel i
wsppracownik, Stanley Greenberg,
odbyli zreszt ciekaw rozmow.
Pitnacie lat temu Stanley napisa dla
telewizji scenariusz o czowieku, ktrego
czeka egzekucja. Ten czowiek tak dugo
przebywa w celi mierci, e odmieni mu
si charakter i powstawao pytanie: Kto
zostanie stracony?
Przywoywano sztuk pod tytuem
Przemiana i Susskind zawsze uwaa, e
miao to pewien udzia w zniesieniu kary
mierci przez stan Nowy Jork, a by
moe nawet w decyzji Sdu Najwyszego
ktra uratowaa ycie wielu ludziom z cel
mierci. Oczywicie mwi teraz Stanley

Davidowi, nienaruszalne i wieczne"

znaczy:
tylko do nastpnego pokolenia. Wtedy
trzeba robi to samo od
nowa.
Stanley Greenberg by czowiekiem
powcigliwym, lecz Susskind wyczuwa
jego wzburzenie.
- W tej caej sprawie Gilmore'a
fascynuje mnie jedno mwi
Greenberg. To otwarty komentarz
wiadczcy o kompletnej klsce
resocjalizacji w naszym systemie
wiziennictwa. Przecie ten go raz po
raz wraca za kratki, przez cae cholerne
ycie, i tylko si zmienia na gorsze.
Zacz od kradziey samochodu,
skoczy na napadzie z broni w rku. To

druzgoccy komentarz stwierdzi

Greenberg. Po drugie, moe stanowi
wspania deklaracj w sprawie kary
mierci, e jakie to okropne: oko za oko.
Sdz nawet, e dotarcie do szerokiej
widowni mogoby wrcz uratowa
delikwentowi ycie. Gilmore mwi, e
chce umrze, i oczywicie ma nie po
kolei w gowie. Myl, e dziki naszemu
filmowi moe nie doj do egzekucji.
Susskindowi to trafiao do przekonania.
Nie mog dokona egzekucji tego
czowieka powiedzia do Stanleya.
On jest niezrwnowaony. Chory
psychicznie. Powinni byli dawno to
zrozumie.
Rozmawiali duszy czas. Wreszcie
Susskind zwrci si do Green-berga:

 Moe by pojecha do Utah? Wydaje

mi si, e ta historia ma kilka wanych i
interesujcych wtkw, mona zrobi z
tego dramat, pasjonujcy materia. Jeeli
na miejscu wszystko si potwierdzi i
zdobdziemy prawa, od kogo trzeba,
trafimy du rzecz.
Greenberg nie mg pojecha od razu, bo
mia jaki kontrakt z wytwrni
Universal, ale codziennie rozmawiali
przez telefon, Susskind za podj
rozmowy z Boazem. Szybko doszed do
wniosku, e Dennis nie jest typowym
okazem prawnika.
Boaz przechwala si:
~~~ Ja mam wszystkie upowanienia.
Mam ich wszystkich. Rozprawia o tym,
jak to on wszystko trzyma w garci.

Susskind ^dzwoni do Stanleya

Greenberga i powiedzia: ~~ Bardzo
dziwny ten adwokat. Ale na pieniki,
owszem, asy.
Dennis owiadczy:
Ot nie mog wsppracowa z
panem, dopki nie przekonam si o
paskiej dobrej woli. Pienidze
cign nie s bynajmniej rzecz
nieistotn. Tu zachichota.
Czego pan chce? spyta Susskind.
No c odrzek Dennis to bdzie
sprawa gona na cay wiat.
Jak mog mie pewno pyta
Susskind e istotnie posiada pan
wszystkie upowanienia?

 Pan odpar Dennis musi przecie

od czego zacz. Wobec tego niech pan
mi na pocztek zaufa. Mam dokadnie to,
o czym mwiem. Jeeli pan mi nie
wierzy, s tu inni zainteresowani. Tyle e
mnie si podoba paska reputacja, panie
Susskind. Chciabym, eby pan pierwszy
si w to wgryz.
da adnej sumki, co okoo
pidziesiciu tysicy dolarw, w zamian
za pisemn zgod wszystkich gwnych
postaci i poprosi Susskinda o wysanie
telegramu tej treci, co te David uczyni.
Susskind zaczy rwnie pakiet
dokumentw prawnych. Znajdowa si
tam kontrakt i formularze upowanie.
Boaz moe i mwi), e wszystko ma, ale
kiedy Susskind zapyta go, w jakiej

formie upowanienia zostay

sporzdzone, Dennis odpar:
Jedno- i dwuzdaniowe zrzeczenie si
praw.
Prosz pana powiedzia Susskind
to niczego nie zaatwia, musi pan uy
przepisowych formularzy Zrzekam si
praw do zapaty z tytuu", jednakowych.
To musi mie form przyjt w brany
filmowo-telewizyjnej.
Nie rozumiem, po co wam tyle
papierkw powiedzia Dennis
To nie papierki odpar Susskind.
To sprawa podstawowa Ludzie mog
zmieni zdanie. Krciutka formuka
zredagowana jest zazwyczaj zbyt
dowolnie i atwo podway jej tre.

Przykro mi musz przesa panu

formularze.
Tak te si stao. Susskind uda si do
swoich adwokatw, ktrzy wysali pakiet.
przez czysty przypadek Stanley
Greenberg przyby do Hiltona ff Salt
Lak szesnastego po poudniu, par
godzin za wczeniej wybucha sensacja z
podwjnym samobjstwem i by to
najpracowitszy dzie miesica dla
wszystkich dziennikarzy. Poprzedniego
wieczoru Stanley telefonowa z
Kensington w Kalifornii, gdzie mieszka
nieco na pnoc od San Francisco, eby
potwierdzi spotkanie z Boazem, lecz w
tej sytuacji, kiedy cay Hilton a hucza o
sprawie samobjstw, trudno byo
oczekiwa, e adwokat dotrzyma

terminu spotkania. Jednak, ku

zaskoczeniu Greenberga, Dennis stawi
si na tyle punktualnie, e Stanley
Greenberg zdy tylko uwanie obejrze
lokalny dziennik o szstej. Chwil
pniej zdumiony usysza, e Boaz puka
do drzwi pokoju hotelowego.
Gdyby nie dzisiejsze tragiczne
wydarzenie, myla Greenberg, z
pewnoci spotkaliby si po przeciwnych
stronach barykady albo przynajmniej
czuby si w obowizku traktowa Boaza
jak przedziwny okaz: c to za adwokat,
co chce zabi swego klienta. Okazao si
jednak, e Boaz musia przej radykaln
przemian i w najwyszym popiechu
zmieni pogldy. Dlatego ich rozmowa

bya bardziej owocna, ni Stanley si

spodziewa.
Jak sam wyjani Boazowi przy
szklaneczce, mniej wicej tydzie temu
zjeya go wiadomo, e istnieje realne
niebezpieczestwo dokonania egzekucji
Gilmore'a. Stanley tumaczy, e kara
mierci jest dla niego osobicie spraw
odraajc. Nie mgby siedzie
bezczynnie i do tego dopuci. Moe si
to wydawa przesadnie romantyczne, ale
on czuje si w obowizku poczy siy i
zewrze szeregi z Davidem Susskindem,
ktry w tych okolicznociach bdzie
najlepszym producentem filmu.
Po dokonaniu wstpnej prezentacji
Greenberg by gotw przej do rzeczy.
Zacz od stwierdzenia, e po prostu nie

pojmuje, skd Przestpca czerpie prawo

nakazywania spoeczestwu, jak ma si z
nim obej. Z tego, co on wie,
kryminalista nie ma prawa da kary
mierci, podobnie jak natychmiastowego
zwolnienia. To w kocu spoeczestwo
ustala reguy gry.
Dennis, ktry sprawia wraenie dziwnie
przytumionego w porwnaniu z tym,
czego si Stanley spodziewa, naraz
oywi si nieco, Odpowiedzia, e Gary
niczego nie da. On po prostu nie chce
skada odwoania. Prawo do apelacji
oparte jest na zaoeniu, e nikt nie chce
zosta stracony, dlatego przewiduje
rozmaite moliwoci zagodzenia
wyroku, Gary za nie chce korzysta z
owych moliwoci.

To nie takie proste, upiera si

Greenberg. Sd Najwyszy orzek, %
kara mierci moe zosta wymierzona
jedynie wwczas, gdy spenione zostan
wszystkie wymogi proceduralne. Jeeli
ju dopuszcza si zabijanie w wietle
prawa, trzeba przynajmniej cile
przestrzega przepisw dopuszczajcych
egzekucje.
Dennis znw wyranie posmutnia i
odrzek, e nie jest pewien, czy wykona
dobr robot. W kadym razie jego
odczucia ulegy gwatownej zmianie. Do
tej pory wspiera prob Gilmore'a,
poniewa uwaa}, e czowiek ma prawo
decydowa o wasnym yciu. Teraz
jednak trafia kosa na kamie i po raz
pierwszy dotaro do niego, e Gary

naprawd ma umrze; tak si tym

przej, e sam ju nie wie, czy ma dalej
ochot bra w tym udzia.
Greenberg odnis wraenie, e Dennis
jest dziebko nawalony. Niewtpliwie
dawa upust swemu poczuciu
niedowartociowania. Greenberg nawet
przyapa si na tym, e lubi Boaza
bardziej, ni si spodziewa. Pod
pewnymi wzgldami cakiem
sympatyczny: taki wolny duch. Wida, e
jest kompletnie rozkojarzony i nie naley
do tych adwokatw, ktrym mona
powierzy swj majtek lub przyszo.
Mimo to da si lubi. Stanley spyta:
Czy kontaktowa si pan z tutejsz fili
ACLU *?

Runa fala emocji. Nie, Boaz nie chce

mie z nimi do czynienia. To wbrew
yczeniom klienta. Jego klient wyznaje
osobliw mieszanin prawicowych
przekona i lewicowych odczu. Gary na
przykad nienawidzi czarnych, ale powd
jest taki, wyjania Boaz, e w wizieniu
stanowi oni niebezpieczn wikszo.
Wszyscy biali winiowie naraeni s na
zgwacenie przez czarnych. Gary
nienawidzi rwnie ACLU. Albowiem oni
gosz wolno jednostki, a jednoczenie
* American Civil Liberties Union.
Utworzona w r. 1920 organizacja
przestrzegania swobd konstytucyjnych.
(Przyp. tum.)
odmawiaj Gilmore'owi prawa wolnego
wyboru mierci. Dlatego Boaz si z nimi

nie kontaktowa. Lecz zaledwie godzin

temu, podczas rozmowy z Geraldem
River, wpad na byskotliwy pomys.
Bdzie tylko potrzebowa wsparcia przy
papierkowej robocie. Chodzi o zoenie
mnstwa petycji, a do tego musi mie
prawnika z Utah. W takim razie chce si
skontaktowa z ACLU. Tu Boaz usysza
od Greenberga s}owa zachty, zadzwoni
wic do przedstawicielki nazwiskiem
Judy \Volbach, i ta zgodzia si wpa do
pokoju na drinka.
Jeszcze w trakcie rozmowy Greenberg
doszed do wniosku, e to chyba jedna z
najbardziej osobliwych konwersacji,
jakie si kiedykolwiek zdarzyy.
Absolutnie znakomita sztuka
dramatyczna. Po prostu tego si nie da

wymyli. Z jednej strony szczupa, pena

wigoru, inteligentna kobieta, bardzo
energiczna, bardzo liberalna i bardzo
podejrzliwa w stosunku do Boaza, a tu
naprzeciw niej Dennis otwiera swoj
dusz, jak to zosta zaszczuty przez
rodowisko prawnikw, a w wizieniu
podejrzewaj go o przemycenie
seconalu.
Co jaki czas Boaz mia zy w oczach i
trudno byo odgadn, czy bardziej
martwi si o siebie (Poddam si testowi
prawdomwnoci" owiadczy), czy
raczej zera go niepokj o Gilmore'a,
ktry jak im byo wiadomo umiera
wanie w Salt Lak, a Nicole gdzie
indziej... zaraz, czy ona te jest
umierajca? Oto nawiedzony mody

prawnik-zapaleniec i taka Judy

Wolbach, ktra patrzy na jak na raroga.
Ona zupenie nie wierzy w jego intencje.
Nawet may barek w kcie pokoju musia
wydawa si jej w tych okolicznociach
czym zowrogim.
Stanley w gruncie rzeczy nie mia jej tego
za ze. Na podstawie tego, co o Dennisie
pisay gazety, sdzia z pewnoci, e jest
on jakim hippisowskim nacigaczem. A
teraz siedzi naprzeciwko niej, oywionY,
z umiechem, to arogancki, to znw
skromny, z pocztku zdeprymowany,
pniej usiuje j przegada. Stanley nie
wyobraa sobie, jaki on jest, kiedy si
tak nie ekscytuje.
Prawie od razu Dennis uczepi si tego
niemoliwie atrakcyjnego Pomysu bez

adnych szans. Chce, eby Gary'ego

przenieli do wizienia redniego
Nadzoru w ktrym stanie, gdzie zezwala
si na widzenia maeskie.
Dlaczego ma si nie uda, wykrzykn.
Nicole moe znale prac w pobliskim
miasteczku i zajmie si dziemi. W
soboty i niedziele bd mogli y jak m
z on, dwie noce tygodniowo. Co
dostarczyoby Gary'emu motywacji do
ycia. No przecie sd naprawd
pojmuje, jak Gary ma wspania
osobowo, oni na to pjd. Gary bdzie
mg pisa i rysowa. Chodzi waciwie o
taki areszt domowy.
Greenberg spostrzeg, e Boaz odzyska
rwnowag ducha. Najwyraniej
wystarczy da mu oryginalny pomys do

realizacji w odlegej perspektywie i ju

si cieszy. Niewane, e warunki s nie
do spenienia wystarczy mu
nowatorskie podejcie w deniu do
szczcia i jest szczliwy.
Judy Wolbach nie dawaa si jednak
zwie pozorom. Dennis zakoczy
przemow stwierdzeniem, e ACLU
winno dopomc w realizacji tej
inicjatywy. Judy Wolbach w odpowiedzi
wygosia wasn mow. Ot ACLU w
stanie Utah, gdyby tego nie wiedzia,
boryka si z trudnociami finansowymi.
Czy ty chcesz, eby on y? - zapyta
Boaz.
A ty zbadae sposoby faktycznego
ratowania mu ycia? Zacza mwi o
jakich precedensach w orzecznictwie

Sdu Najwyszego i procedurze walki o

swobody obywatelskie w ramach praw
federalnych i stanowych. Kiedy Boaz
przyzna, e nie zna opisanych
przypadkw, potrzsna gow z
niedowierzaniem i spytaa, czy w takim
razie zapozna si z teczk
psychiatryczn Gilmore'a W odpowiedzi
Boaz wystpi z krytyk. Dlaczego ona
odmawia mu wsppracy? Dlaczego
prezentuje podejcie legalistyczne
zamiast humanistycznego? Greenberg
nie posiada si z radoci. C za dialog'
Boaz mwi wanie, i siebie samego
postrzega raczej w roli pisarza ni
adwokata zagubionego w gszczu
procedury.

 W oczach Renesansu czowiek

wiedzia, e mona by jednoczenie
prawnikiem i poet.
Dobrze powiedziaa Judy Wolbach.
Niech pan si zastanowi, z czym panu
bardziej do twarzy. Bdziemy w
kontakcie
Odprowadzajc Judy korytarzem,
Stanley Greenberg czu si w obowizku
zaznaczy:
Uwaam, e Boaz nie nadaje si do roli
adwokata Gilmore'a.
Nastpnego dnia przy niadaniu oglda
Boaza w programie ,,Good Morning,
America".
GERALDO RYERA: Dennis Boaz...
Czowiek, ktry do tej pory, zgodnie z

yczeniem swego klienta, popiera jego

prawo do mierci. Przed sdem
argumentowa pan, czasem z wielk
swad, e Gary'emu Gilmore'owi
przysuguje prawo do mierci. Czy nadal
jest pan o tym przekonany?
DENNIS BOAZ (po dugim namyle):
Uwaam, e on ma prawo decydowa o
wasnym losie. Nie mog jednak dalej
popiera egzekucji w imieniu stanu
Utah.
GERALDO RYERA: Czy to znaczy, e
zmieni pan pogldy, Dennis?
DENNIS BOAZ: Tak. GERALDO
RYERA: Dlaczego?
DENNIS BOAZ (po namyle): Tak,
wczoraj nastpi dla mnie taki moment

prawdy i miaem niebywae przejcia

emocjonalne, ktre przemylaem i...
GERALDO RYERA: Czy chce pan
przez to powiedzie, e zrozumia pan...
wanie, co?
DENNIS BOAZ: Po prostu widz
pewn moliwo dla... Ga-ry'ego z
Nicole (lekko drcym gosem),
niewykluczone, e oni mog by razem, i
dopki widz tak moliwo, wiem, e
ona istnieje, wiem, e Gary bdzie chcia
y i Nicole take. GERALDO RYERA:
Po naszej wczorajszej dyskusji, a
rozmawialimy do dugo, nie wyglda
mi pan wcale na czowieka, ktry
opowiada si za kar mierci. Chciabym
wiedzie, dlaczego przeszed Pan t
bolesn metamorfoz?

DENNIS BOAZ: No c, wziem si

do tej sprawy, nie dlatego e jestem
zwolennikiem kary mierci, tylko
poniewa... on potrzebowa wsparcia i ja
wwczas poparem jego yczenie, eby w
pewnym sensie Przyj wiksz
odpowiedzialno za wasne ycie i
mier. On usiowa przyj
odpowiedzialno poprzez
zaakceptowanie wyroku. GERALDO
RYERA: Ale teraz, po tym, co si
wydarzyo, uwaa Pan, e to odmienna
sytuacja?
DENNIS BOAZ: Z pewnoci mnie si
odmienio... NOWY GOS: Panie
Boaz, tu David Hartman z Nowego
Jorku.

Mwi pan o swoim przeomie

emocjonalnym. W jaki sposb waciwie
zmieniy si paskie pogldy w cigu
ostatnich dwudziestu czterech godzin?
DENNIS BOAZ: Po prostu
dostosoway si do tego, co w sercu.
DAvID HARTMAN: Dennis, czy moe
pan to troch sprecyzowa? DENNIS
BOAZ: Zwyczajnie nie mog duej
skutecznie wystpowa w roli rzecznika
tej egzekucji. Wiem, e nie uda si nam
powstrzyma Gary'ego przed
odebraniem sobie ycia, jeeli on
zdecyduje, e do tego wanie dy. Nie
mog duej uczestniczy w oficjalnej
procedurze, ktra zmierza do jego
mierci. GERALDO RIVERA: Jeeli

bdzie trzeba, czy wycofa si pan ze

sprawy?
DENNIS BOAZ: Porozmawiam z
Garym, jak tylko bd mg. Razem
podejmiemy decyzj.
GERALDO RIVERA: On pewnie znw
bdzie usiowa popeni samobjstwo.
DENNIS BOAZ: Nie wiem.
DAVID HARTMAN: Geraldo, mamy
jeszcze nieca minut. Jaki bdzie
nastpny krok i co si, twoim zdaniem,
zdarzy w cigu najbliszej doby?
GERALDO RYERA: Ma by zwoane
posiedzenie Komisji Uaskawie, jak
tylko Gilmore odzyska naleyt kondycj
fizyczn, by w nim uczestniczy. Musi
by w peni wiadomy. Nie mona straci

czowieka nieprzytomnego, Davidzie...

Sdz, e dalszy cig naszego tematu
ulega zawieszeniu, przynajmniej do
chwili gdy polepszy si stan tych dwojga.
DAVID HARTMAN: Geraldo, dzikuj
bardzo, dzikujemy bardzo panu
Boazowi za przybycie dzi rano do
studia.
Troch pniej tego samego ranka
Greenberg pojecha z Dennisem do
Provo i zoy wizyt Vernowi Damico,
ktry mu si raczej spodoba, mwi
zreszt potem Dennisowi: taki typ
siacza, wida, e sam na wszystko
zapracowa i umie si znale w swoim
otoczeniu, mona powiedzie.
Spotkali si w synnym barze szybkiej
obsugi niedaleko zakadu szewskiego,

jedli hamburgery, pili koktajl mleczny

brak alkoholu utrudnia spraw mimo
wszystko dobrze im si rozmawiao i
Stanley zdoby rozeznanie w topografii
zbrodni, co wydao mu si bardzo
poyteczne. Oglda dom Verna w
konkretnej odlegoci od
motelu i stacji benzynowej przy tej samej
ulicy. Wspaniae sceny dla telewizji.
Gilmore puka przed wieczorem do drzwi
wuja i mwi, e jest ubrudzony, chce
wzi prysznic, a wuj go odprawia.
Wtedy Gilmore bierze swj pistolet i tego
samego wieczoru mija otwarte okno, za
ktrym wuj siedzi przy telewizorze nie
trzeba geniuszu Freuda, eby to sobie
wyobrazi.

Zaraz po powrocie Greenberg zadzwoni

do Susskinda:
- To jest fascynujce, ohydne i
skomplikowane. Susskind zapyta, czy to
dobry pomys, eby uda si do Utah
osobicie. Stanley odpar:
Tu jest tak nerwowo, e na razie bym
nie radzi. Gwne postacie s
bombardowane ze wszystkich stron i na
razie nie moemy si zobaczy z
Gilmore'em, nie moemy si zobaczy z
narzeczon, nie ma dostpu do adnych
gwnych osb poza Damico.
Susskind przytakn. W kocu caa
historia zasadza si na uprzednich
uczynkach Gilmore'a i Stanley jest tam
po to, by rozpracowa podstawy. Nie ma
potrzeby zapoznawa si z Damico i

reszt. Przecie kiedy zaatwia prawa do

Eleanor i Franklina Joe'ego Lasha, zna
akurat wczeniej kilku Rooseveltw,
zwaszcza "Elliota, Jamesa i Franklina
juniora, ale nie stara si dotrze do
pozostaych, nie narzuca si, nie mwi:
Jestem David Susskind. Powiem wam
teraz, dlaczego musz mie te
upowanienia." Naleao raczej wysa
adwokata, jeli to konieczne.
DESERET NEWS
17 listopada. Salt Lak. Dzi upyn
termin posiedzenia Komisji Uaskawie
Stanu Utah z udziaem Gary'ego
Gilmore'a, gdy skazany morderca
spdzi dzie w szpitalu: przytomny i
przykuty do ka...

Tymczasem Nicole Barrett, dziewczyna

Gilmore'a,
domniemana wsplniczka przy prbie
samobjczej,
przebywa w stanie krytycznym w
Szpitalu Utah Yalley.
Kiedy Gilmore powrci do wizienia,
zostanie przeniesiony do celi pod
cilejszym nadzorem, ograniczy mu si
moliwoci komunikowania i nie udzieli
zezwolenia na jakikolwiek fizyczny
kontakt z osobami z zewntrz
owiadczy naczelnik Sam Smith.
ROZDZIA 8
Przedsibiorczo
Wieczorem w dzienniku podali, e
Tamer Smith przedrukowani na caym

wiecie. Jej telefon nie przestawa

dzwoni i zaczli odzywa si do niej
ludzie, o ktrych dawno zapomniaa.
Przyjaciele powtarzali w kko, e tu, w
Salt Lak, siedz rni wielcy reporterzy
z caego kraju, a ona ich wszystkich
ubiega. Nazajutrz facet z New York
Timesa" chcia robi z ni wywiad,
potem znw reporter z tygodnika Time"
i z Newsweeka". Stao si niemal regu,
e kiedy do miasta przyjeda kto nowy
z zamiarem pisania, dzwoni do Tamery
zaraz po zameldowaniu si w Hiltonie,
straszliwie spragniony informacji o
Nicole. Przez ten tydzie bez przerwy
stawiano Tamerze obiady.
Stanowio to pewn atrakcj, jasne,
jednak gdzie w gbi jej duszy czaia si

ch ucieczki. Mili z Fili wyjecha za

miasto, eby troch poazi po grach, i
tam wanie Tamera chciaaby si
znale, rzuci to wszystko, niech cay
wiat zostanie sobie w Salt Lak.
Kiedy zacz przeyka. Wtedy zaczto
podawa mu tlen przez mask i
zanotowano e odkrztusza umiarkowan
ilo wydzieliny luzowej. Podczas
badania garda powiedzia:
Naruszacie moj sfer prywatnoci.
Nastpnie spyta o narzeczon. Nagle by
pobudzony, czujny , odmawia poddania
si zabiegom. Pielgniarce kaza si
wynosi. Musieli go przypi pasami.
Wtedy odmwi oddychania. Cay
zsinia, zanim wreszcie musia otworzy
usta. Zrobi si wyjtkowo wulgarny.

Kiedy pielgniarka prbowaa da mu

zastrzyk, naplu jej w twarz. Nastpnie
zada, eby usunito mu z piersi
przewd monitora rejestrujcego prac
serca. Domaga si fiorinalu. Pielgniarki
mwiy do niego, a on nie odpowiada.
Wpisay do jego karty: Zawzity,
mciwy, wulgarny". Kiedy praktykant
usun mu dren z tchawicy, Gilmore
podnis si i wycharcza:
Jeszcze ci, kurwa, dostan, ty chuju.
Wikszo ludzi po przedawkowaniu nie
zachowywaa si tak jak Gilmore. On
popisywa si wyjtkow si.
Bezpieczniej byo trzyma si z daleka.
Jedna z pielgniarek powiedziaa:
On jest jak ten demon, co opta Linde
Blair w Egzorcycie.

Inni samobjcy wychodzili z tego w

depresji psychicznej. W kocu przecie z
takiego powodu przedawkowali. Nie
chcieli y. A Gilmore chyba raczej chcia
umrze.
SALT LAK TRIBUNE Matka Nicole
porwnuje zabjc z Mansonem
17 listopada. Gary Mark Gilmore zosta
w rod okrelony sowami jeszcze
jeden Charles Manson" przez matk
Nicole Barrett.
Dopiero po dwudziestu czterech
godzinach spdzonych w szpitalu wyjto
Gary'emu dren z puc. Ju od kilku
godzin by cakowicie rozbudzony, ale
dren wyjto mu dopiero po upewnieniu
si, e moe samodzielnie oddycha.

Przez te wszystkie jazdy w towarzystwie

Charlesa tam i z powrotem, z oddziau
reanimacji do Pleasant Grove, Kathryne
zacza y dawnymi wspomnieniami.
Ani ona, ani Charley wiele nie mwili,
ale czua, e jest jej bliski. Bd co bd,
przeyli razem tyle lat. Wpada
w nastrj rozmyla o tamtym lecie, gdy
poznaa Charleya i zacza z nim chodzi;
on mia wtenczas szesnacie lat i
pracowa w wesoyn miasteczku, a ona
skoczya czternacie. Chodzili ze sob
trzy miesice i nawet si nie pocaowali.
Ale pewnego dnia postanowili wzi
lub. Kathryne wymylia, e wtedy
mona chodzi do kina, kiedy si chce, i
starzy nie mog wicej rozkazywa,
namwia wic matk, eby ich

podwioza do Elko w Nevadzie.

Tamtejszy sdzia pokoju nie uwierzy, e
Charley ma osiemnacie lat i powiedzia:
A jakbym zadzwoni przez
zamiejscow do twego domu, synu, to co
bym usysza?
Charley zacz si jka.
Lepiej powiedz mamusi cign
sdzia pokoju e bd dzwoni.
Naturalnie radzi im, eby mama
potwierdzia kamstwo.
verna Baker jednak podniosa krzyk,
przez co Charley wreszcie przemwi i
rzek:
Przesta, mamo. Powiedz mu tylko, e
skoczyem osiemnacie Tak Kathryne
to zapamitaa.

Tego samego dnia wrcili do Provo,

matka Kathryne powiedziaa Charley
moe spa na kozetce, i pierwszej nocy
faktycznie tam spa
Nazajutrz rano Charley przyjecha ze
swoim kumplem George'em i zabrali si,
eby pojedzi sobie cay dzie
samochodem George'a, dopki Kathryne
nie kazaa Charleyowi odwie si do
domu przed dziesit i on usucha.
Nastpnego wieczoru znw przyjechali z
Geor-ge'em, lecz George na koniec
odwiz ich do takiego motelu Pod
Sosnami i Charley poszed zaatwi
pokj. Kathryne zacza si rzuca i
wtedy George powiedzia:
Wysiadaj. Braa z nim lub. A
Kathryne:

 Nie, ty mnie zawie do domu.

Co ci powiem, Nicky powiedzia
George (woali wtedy Kathryne imieniem
Nicky", bo na drugie ma Nicole) *
Moesz zosta z nim albo ze mn.
Kathryne nie miaa wyboru. Jedyne
wyjcie uda si jak gdyby nigdy nic
do Charleya. Boe, ale z nich byy
dzieciuchy.
Kcili si i przepraszali, kcili i znw
przepraszali, a kiedy po takiej ktni
on si zacign do wojska. Dowiedzieli
si, e ona jest w ciy, dopiero po paru
miesicach. Tyle razy spnia jej si
okres, e nigdy nie wiedziaa, kiedy si
spnia na dobre. Wymacaa w brzuchu
jaki guz, ktry si powiksza, i
pomylaa: no tak, mam raka. Sama

posza do lekarza, caa w strachu.

Dowiedziaa si, e to cia, i mao nie
umara ze wstydu. Doktor zapyta:
Jeste matk?
Nie nosia obrczki. Charley kupi za
du i czekali, a do niej doronie.
Dlatego gdy powiedziaa, e oczywicie
jest zamna, doktor jej nie uwierzy.
Spyta, gdzie w takim razie jest jej m,
wyjania wic, e dopiero co odby
podstawowe przeszkolenie, ale wtedy
pado pytanie, gdzie stacjonuje
jednostka Charleya, a ona nie pamitaa
nawet nazwy tego fortu, powiedziaa
tylko:
Jest w wojsku. No, w ktrym tam
miejscu, wie pan.

Doktor by do tego stopnia przekonany,

e ona nie jest matk, e kiedy Charley
przyjecha na urlop po paru tygodniach,
Kathryne wzia go ze sob na kolejne
badanie.
Tak jak Charley to widzia, byli z
Kathryne maestwem tyle czasu, e
jedno nie potrafio nawet myle bez
drugiego. Dwa muy w zaprzgu.
Rozpamitujc, dlaczego w ogle wzili
ten lub, Charley nie umia sobie
odpowiedzie, o co mu wtedy chodzio.
Jeszcze teraz si wcieka na
wspomnienie chwili, kiedy Kathryne
powiedziaa mu, e musz si pobra, bo
ona jest w ciy. Udawaa, e wcale nie
chce wyj za m, olaboga, ale jej matka
ich usadzia i Charley powiedzia:

 Mnie to tam wszystko jedno.

Kiedy si dowiedzia, e wcale nie bya w
ciy, to Boe zlituj si, ju zasza.
W sumie przez te lata podarowa chyba z
piset dolarw adwokatom na zaoenie
sprawy rozwodowej. Ona kadorazowo
podnosia wrzask:
~- Co bdzie ze mn? Sama dzieciakw
nie wychowam.
Zawsze ustpowa, mwi: Dobra,
zapomnijmy o tym, i traci zaliczk u
adwokata. Takie myli o przeszoci
wprawiay Charleya w nader ponury
nastrj. Cae ycie mia pecha. Tak
zajechali do szpitala, nie mg usiedzie
na miejscu. Myla o Nicole i o tym, jak
bardzo j kocha. Do diaba, widzia
przecie, e wujek Lee si zalewa.

Zabiby tego niewyytego skurwiela

zboczeca.
Ledwo przekroczyli prg, a ju Charleya
zaczo ponosi; patrzy na ludzi, jakby
nie wiedzia, czy zgromi ich wzrokiem,
nawymyla, czy si czym prdzej
wynie. W kocu musia jecha, a
Kathryne zasiada do kolejnego
czuwania. Natychmiast podszed do niej
jaki facet i powiedzia, e jest z
National Enquirer", wsppracuje z
Jeffem Newmanem. Gazeta potrzebuje
lepszego zdjcia Nicole. Wszystkie ujcia
pozowane, ktre dotychczas widzieli, s
okropne, a chc zamieci co
efektownego, eby jej odda
sprawiedliwo. Kathryne przypomniaa

sobie zdjcie zrobione na Midway, kiedy

Niunia bya w ciy z Sunny i rzeka:
Moecie da sam gow, ale nic
wicej.
Nicole bya w kostiumie i z widoczn
ci. Jej twarz wysza adnie ale wielkie
ciarne brzucho byo ostatni rzecz,
jak Kathryne chciaaby wanie teraz
wystawia na pokaz. W godzin po tym,
jak facet to zabra, zjawi si Jeff
Newman i Kathryne si dowiedziaa, e
ten pierwszy go nie by wcale z
Enquirera". Jaka gazeta, o ktrej w
yciu nie syszaa. Dostali zdjcie za
friko.
Po poudniu Earl Dorius otrzyma
wiadomo, e ma si stawi na
rozpraw u sdziego Rittera przed

czwart. Wiadomo przekaza Ro

Holbrook, adwokat, ktrego Earl
niesamowicie powaa. Hol brook
powiedzia, e gazeta Tribune", ktr on
reprezentuje, wnosi pozew do Sdu
Federalnego, domagajc si prawa
wstpu do Wizienia Stanu Utah w celu
przeprowadzenia wywiadu z Garym Gil
more'em. Earl mia godzin na
przygotowanie wystpu przed Willisetii
Ritterem, najbardziej nieustpliwym
sdzi federalnym w stanie Utah
Moliwe, e nawet w caym kraju.
Skoczy siedemdziesit dziewi lat i
by z pewnoci najstarszy, zgryliwy
korpulentny starzec o cholerycznym
usposobieniu, z potnym brzuszyskiem
i bujn czupryn. Earlowi odek
przywar do plecw na myl o

wystpieniu przed Ritterem bez

naleytych przygotowa. Nie mia nawet
czasu: zatelefonowa do naczelnika.
Poniewa antypatia Rittera w stosunku
do Prokuratury Generalnej dorwnywaa
z grubsza jego otwarcie goszonej
niechci
Kocioa Mormonw, Sama Smitha za
bra Ritter z pewnoci za agenta tego
Kocioa, ktrego naley czym prdzej
wykoczy, Earl nie ywi wikszych
nadziei w zwizku z nadchodzc
konfrontacj. Ludzie z zewntrz maj
skonno do traktowania czonkw
Kocioa witych Dni Ostatnich jako
uczestnikw wielkiego, wietnie
zorganizowanego spisku mormonw,
kiedy faktycznie wcale tak nie jest. Ale z

sdzi Ritterem nie ma rozmowy. Earl

dopad tylko swoich ksig prawniczych i
szybko przeczyta stare niezawodne
orzeczenie w sprawie Pell przeciw
Procunierowi", starajc si psychicznie
nastawi, e przy Ritterze mona
spodziewa si wszystkiego. Raz po raz
si napomina, e ma zwile referowa
swj wywd.
Sdzia Ritter nie pozwala na rozwijanie
tematu w sposb rozwleky. Przezorno
nakazywaa w pi minut zakoczy
przemow, ktra normalnie zajaby p
godziny. Nie doprowad do potrzsania
bia grzyw" gosia dobra rada
kolegw prawnikw.
W sdzie Earl zacz od prostego
stwierdzenia, e pozew moe okaza si

bezzasadny, gdy Gilmore niekoniecznie

yczy sobie udzielenia wywiadu. Nic o
tym nie wiadomo. Redakcja Salt Lak
Tribune" nie zadaa sobie trudu, by to
sprawdzi. Nie wysano nawet listu do
uwizionego. Sdzia Ritter, ku
zdumieniu Earla, zdawa si podziela t
opini. Owiadczy, e Gilmore przebywa
nieprzytomny pod opiek medyczn,
wobec tego sd nie widzi potrzeby
tymczasowego zawieszania regulaminu
wizienia. Pozew Tribune" zostaje na
razie oddalony. Kiedy ten czowiek
wyzdrowieje, mona bdzie spraw
ponownie rozpatrzy. Earl wrci do
biura osabiony od teJ adrenaliny, ktr
niepotrzebnie zgromadzi.

SPotkanie Larry'ego Schillera z Vernem

odbyo si w pokoju gocinnym pastwa
Damico. Schiller przyszed przygotowany
do zoenia oferty. Wiedzia, e Damico
nie jest penomocnikiem Garyego, ale
podoba mu si ten pomys. Poprzez
zoenie oferty uczyni penomocnikiem
de facto. Gary bdzie musia z nim
rozmawia. To Lepsze podejcie ni
przez Boaza.
Dlatego Schillerowi zaleao na
wywoaniu odpowiedniego efektu
podczas tej rozmowy. Pod
ciemnobrzow jesionk mia koszul w
stylu safari koloru wielbdziej sierci i
brzowy krawat z paseczkiem. Od
czasw tygodnika Life" zawsze
wyjeda pracowa z zestawem ubra

jednego koloru, to znaczy: wszystko w

odcieniach brzu albo bkitu, eby nie
musia si martwi, czy co pasuje. Ma
dzi brz by doskonay. Bkit jest
zimny, kojarzy si z sal sdow
Natomiast brz to powaga, ciepo,
rzeczowo. Schiller-fotograf pragn si
umieci w otoczeniu barw
przywodzcych na myl rodzinne wizyty
i cygara.
Kiedy tylko rozmowa zesza na interesy,
owiadczy Vernowi, e ma do
zaoferowania w sumie siedemdziesit
pi tysicy dolarw za wszystkie prawa,
Nicole za naley si z tego jedna trzecia,
gdy bez niej nie ma scenariusza. W
rezultacie proponuje Gary'emu
pidziesit tysicy, powiedzia. Doda,

e nie dooy ani grosza. To jest

ostateczna oferta, nie otwarcie
przetargu.
Schiller, rzecz jasna, wiedzia, e to
znacznie przekracza sum czterdziestu
tysicy dolarw przyznan przez ABC.
Ale na tym rynku niewiele mona
zdziaa z czterdziestoma tysicami.
Wykombinuje pniej, jak rzecz
przedstawi tym z ABC.
Nastpnie Schiller objani, skd bierze
si kwota siedemdziesiciu piciu tysicy
dolarw. Tak ofert dyktuje ekonomika
produkcji filmowej, tumaczy Vernowi.
Przynis ze sob amunicj: odbitki
kontraktu z Francisem Garym
Powersem, upowanienia od Gus|
Grissoma i Mariny Oswald. To byy jego

prbki towaru, ktry skwapliwie

rozpostar przed Vernem i powiedzia:
Prosz wybra dowolny dokument i
dobrze mu si przyjrze. Te kontrakty
negocjowali najlepsi adwokaci w kraju. Z
ca pewnoci cign Marina Oswald
miaa do dyspozycji najlepszego
adwokata. Tak samo Francis Gary
Powers. Nie chc tu wcale zamyka panu
ust, panie Damico, ale prawnicy
opracowujcy te kontrakty dla Grissofll'
Powersa i Oswalda lepiej znali si na
podziale zyskw, odsetkach i dochodach,
jakie moe przynie dany film, ni pan
czy na przykad Dennis Boaz. Chc panu
przez to powiedzie, e niewane, ile
m# ludzie proponuj, niech pan
popatrzy na sumy wypisane w tych

kontraktach. To s ceny realne, moliwe

do uzyskania. Susskind moe panu
opowiada, e docelowo sprawa jest
warta pitnacie milionw dolarw, ale
ja mwi, e nigdy pan nie zobaczy z
tego ani kawaka.
On oferuje na razie ma sum i
opowiada o duych pienidzach za jaki
czas. Wedle wszelkiego
prawdopodobiestwa, ten duy udzia
nigdy si nie zmaterializuje. Ja z kolei
chc paci od razu. Nie proponuj
wypaty z chwil rozpoczcia zdj na
planie, czyli za dwa, trzy, albo i cztery
lata. Ja stawiam w tej grze w ciemno, ju
dzi. To ja ryzykuj, nie pan.
Kiedy zobaczy, e Vern Damico sign
po jeden z kontraktw i z powag

studiuje trzymany w wielkich doniach

papier, doda jeszcze:
Przyszedem dzi zaoferowa trzy
sprawy wielkiej wagi. Po pierwsze, jak
ju wspomniaem, wykadam gotwk na
st. Po drugie, zo panu obietnic, e
zostan w tym miecie i tutaj bd
pracowa nad scenariuszem. Nie ley w
moich zamiarach kupi prawa i zmy si
do Nowego Jorku. Ja jeszcze nie jestem
bogaty. David Susskind to co innego, on
ju si dorobi. Ja jeszcze nie cign
Larry Schiller ja dopiero si wspinam,
dlatego zostan, eby pracowa tutaj i
udziela panu rad, a od dnia, w ktrym
nie dotrzymam sowa, ma pan prawo
wicej mi nie ufa.
A co po trzecie? zapyta Vern.

 Po trzecie odrzek Larry Schiller

kwestia, czy pan rzeczywicie zamierza
pozwoli, by poowa tych pienidzy
przypada komu obcemu. Uwaam
cign e blisza koszula ciau. Nie
wiem, w jaki sposb Gary zamierza
wspomc swoj matk, ale jeeli poow
pienidzy ma dosta Boaz, wtedy matka
Gary'ego otrzyma procent o poow
mniejszy, ni jej si naley. Poza tym
sdz, e trzeba przeznaczy jak sum
dla rodzin zabitych.
Podczas rozmowy z Vernem Damico
zmieniao si wyobraenie Schillera o
Garym Gilmore. Jak gdyby pozwolono
mu spojrze na tego faceta pod innym
ktem. Kiedy Vern zacz snu refleksje
na temat pracy Gary'ego w zakadzie

szewskim i rzek w zadumie: By

robotny i przykada si, tylko ja nigdy
nie umiaem go zachci jak naley",
Schiller si ucieszy. Scenariusz bdzie o
wiele lepszy, jeli Gilmore nie by
zwykym cwaniakiem, co wszystkich
naciga i wykorzystuje. Wkrtce potem
zauway, e Vern ma swoiste poczucie
humoru. Schiller ucieszy si jeszcze
bardziej. Musi dosta ten temat. To
sprawa pierwszorzdna. Zeraa go
ochota na ten scenariusz. !; jeli przy
tym co mu si w nim podoba, tym
wiksza satysfakcja. Gdy tak siedzia z
Vernem, czu jak Boaz traci punkty.
Na paskim miejscu wynajbym
adwokata powiedzia Schiller na
zakoczenie. Waciwie to nawet nie

zo panu tej oferty formalnie, dopki

pan go nie znajdzie. Z nim wszystko
ustal. Radzibym panu paci mu
wedug stawki godzinowej. Napatrzyen
si, skd adwokaci cign fors przy tego
rodzaju sprawach.
Wychodzc Schiller zostawi numer
telefonu. Nic nie wspomina, e to tylko
automat w sklepie Walgreen's Drugstore
przy gwnym skrzyowaniu w Provo i e
dziewczyna za lad z napojami zostaa
tymczasowo jego tutejsz sekretark.
Zaatwi z ni, eby odbieraa dla niego
wiadomoci. Mg oczywicie uywa
swego numeru z Hiltona w Salt Lak, ale
tam wiadomoci zostawiano w
przegrdce i nigdy nie wiadomo, czy
ktry z setki reporterw czego nie

gwizdnie. Mgby te zostawia ludziom

namiary na swoj sta sekretark w Los
Angeles, ale to oznaczao konieczno
rozmw midzymiastowych Korzystajc
z automatu u Walgreena, uatwia
spraw miejscowym Niektrzy z nich to
proci ludzie, ktrzy mogliby si
zawaha przed wykrcaniem
skomplikowanych numerw
kierunkowych, zamawianiem rozmw
przez telefonistk, i to na rachunek
abonenta.
DESERET NEWS
18 listopada. Gary Mark Gilmore,
odzyskawszy przytomno po prbie
popenienia samobjstwa, zosta dzi
przewieziony do Wizienia Stanu Utah,

gdzie bdzie czeka na rozpatrzenie

swojej proby o mier (...)
Okoo czterdziestu reporterw i
kilkunastu pracownikw szpitala
czekao, by popatrze, jak skuty
kajdankami mczyzna o zmierzwionych
wosach wstaje z fotela na kkach, by
wsi do brzowej wiziennej karetki. <
Gilmore, wyranie osabiony i z
poszarza twarz, obrzuca sw
widowni gniewnym spojrzeniem przez
' tyln szyb samochodu. W stron
reporterw wykona obsceniczny gest.
Ochrona, skadajca si z trzech
wiziennych karetek i dwch wozw
policyjnych, eskortowaa Gilmore'a z
powrotem do Wizienia Stanowego w
Draper.

Tam powitay go okrzyki i gwizdy innych

winiw za murami. Gilmore'a
natychmiast zabrano do izby chorych,
gdzie pozostanie pod sta obserwacj.
Schiller by obecny przy przenosinach
Gary'ego. Kiedy odjechaa wizienna
kawalkada, reporterzy rzucili si do
swoich samochodw i po autostradzie
gnali za ni a do wizienia. Schiller
zosta na miejscu. Niewiele si tam
wydarzy, a on ju dopi swego.
Stan z Gilmore'em twarz w twarz.
Oczywicie w parometrowej odlegoci,
w kadym razie na tyle blisko, by
wzmogo si jego zainteresowanie. W
telewizyjnych migawkach Gary nie
wyglda na zabjc, lecz tego ranka,
przy wyjedzie wzkiem ze szpitala, na

jego zapadej wymizerowanej twarzy

malowaa si szczera nienawi. To by
taki wcieky, mciwy wzrok kaleki
zdolnego zabi z oburzenia na wasny
los. I rzeczywicie, Gilmore wsiad do
karetki, odwrci si i posa reporterom
grymas umiechu zacinitych ust,
wredny i bezlitosny, nastpnie powoli
unis w gr rodkowy palec, jak gdyby
wsadza go w dup kademu w tumie
gapiw z osobna. Schiller powiedzia do
siebie: ten czowiek potrafiby wbija n
z umiechem na ustach.
Kiedy ju Gary'ego przywieli z
powrotem do wizienia, Cline Campbell
poszed go odwiedzi w izbie chorych,
gdzie zasta go siedzcego na pododze
nad stert listw.

Na powitanie Gary rzuci pom mi" i

przysun cz sterty. Siedzia po
turecku, ubrany w biay wizienny strj.
Campbell czym Prdzej oznajmi:
W pewnym sensie przykro mi, e si
nie udao, bo to by ^koczyo dla ciebie
czas wielkiej prby. Ale si ciesz, e tu
jeste. Gilmore owiadczy: ~- Zrobi to
prdzej czy pniej.
~- Tak, wiem, e podchodzisz do tego
powanie odrzek Campbell. Jednak
lepiej, eby si nie zabija. ~~~
Dlaczego? spyta Gilmore.
~~~ Poniewa moesz sprawdzi
dziaanie prawa powiedzia Campbell.
Jak si zabijesz, nic nie zostanie
wyjanione. Trzeba ich zmusi do zajcia

stanowiska. ~~~ Prawo jest dla mnie

niczym, ksiulku.
No dobrze cign Campbell w
takim razie w Provo s dwie rodziny,
ktrym trzeba pomc, i jeli dobrze to
rozegrasz, bdziesz mia pienidze, eby
jako wspomc te dzieci.
Gilmore pokiwa gow. Campbell nie by
pewien, czy na zgod, bo Gary zmieni
temat.
Jeeli jest jaki Bg, a ja wierz, e
jest, bd musia stawi si przed Nim
znw kiwn gow. Wiem, e wiat, w
ktrym yjemy, nie koczy si tak po
prostu. Tam musi co istnie.
Po chwili doda:

 Wrc na wyszym poziomie.

Campbell na to:
A co bdzie, jeli wrcisz jako stranik
wizienny?
Och, ty wredny skurczybyku
obruszy si Gilmore i zacz si mia.
Nagle Campbell pomyla: z nim miej
si czciej ni z kimkolwiek innym.
Wizienie utrzymywao cay czas kontakt
z Earlem w sprawie: kto poda Gary'emu
leki. Wszystko wskazywao, e musiaa to
zrobi Nicole Barrett. Z tego powodu
odoyli spraw. Trudno ciga
dziewczyn, ktra sama o mao nie
umara i prawdopodobnie zostanie
wysana do szpitala psychiatrycznego. Z
drugiej strony poniewa wizienie nie
dysponowao konkretnymi dowodami,

nie istnia aden szczeglny powd do

zamknicia ledztwa. Dopki sprawa
bya otwarta, mogli wywiera nacisk na
Boaza i izolowa Gilmore'a, zabraniajc
widze z kontaktem fizycznym.
Nicole czua si cakiem zanurzona w
cudownie mikkiej ciemnoci. Nawet nie
wiedziaa, e ma ciao. Wszystko byo
czerni. Nagle pokaza si otwr, maa
dziurka. Prbowaa j zamkn, ale
dziwnie si powikszaa. Bya bielsza od
bieli. Nicole moga ju dostrZec twarze
doktorw z maymi lusterkami nad
czoem. Tak jak we nie ze wszystkich si
prbowaa zatka t pierdolon dziur.
Kathryne z Rikkim wyszli po co do
zjedzenia i Sue Baker przysypiaa w

poczekalni oddziau reanimacji, kiedy

rozleg si krzyk Nicole:
Ja tu nie chc by! Ja nie powinnam
tu by!
Drzwi si otwary na ocie i lekarz
zawoa co w gb korytarza Chyba z
godzin pielgniarki i lekarze wchodzili i
wychodzili a Sue poczua si tak, jakby
pod sal porodow nadsuchiwaa
pierwszego krzyku dziecka. ^ &
Wtedy usyszaa wrzask Nicole:
Kurwa wasza ma, dajcie mi moje
papierosy! Potem bekot. Syszaa, e
lekarz prbuje rozmawia z Nicole, lecz
wreszcie wyszed i zwrci si do Sue:
Moe pani co poradzi.
Nicole powiedziaa do niej:

 Ja miaam umrze, ja nie miaam tu

by.
Sue nie zdya nawet zapa jej za rk,
bo wrci lekarz z pomocnikami i Sue
wyprowadzono.
Zanim wesza po raz drugi, musieli
powiedzie Nicole, e Gary yje. Bya ju
w innym nastroju. Poprosia Sue:
Pomwny o czym przyjemnym.
Racja powiedziaa Sue.
Nicole miaa ochot si przej i lekarz
wyrazi zgod. Wobec tego Sue
paradowaa z ni po korytarzu. Nicole
chwiaa si i nogi odmawiay jej
posuszestwa. Spytaa:
~~ Pamitasz tamt noc, jak si upiam,
Sue?

Powspominay te par wieczorw, kiedy

razem piy, i Sue bya zachwycona, e
Nicole wstaa i e rozmawia, a
powiedziaa:
~~ Suchaj, dziewczyno, jak moga
zrobi co takiego? Jeste mi potrzebna,
i to bardzo, wiesz? Nicole odrzeka:
~~ Ty te jeste mi bliska, ale ja
chciaam by z Garym. No, ale jeste
tutaj. Ju nie odejdziesz. Nicole
westchna: Och nie.
Potem zrobia par kroczkw i pucia
oko, mwic
Jak bd musiaa, sprbuj jeszcze
raz.
Zanim matka wrcia do szpitala, Nicole
znowu zasna. Lecz kiedy otworzya

oczy po raz drugi, bya koo niej

Kathryne i Nicole powiedziaa:
Za mao mu daam. Wiedziaam, e to
bdzie za mao.
Z nim ju wszystko dobrze, Niunia
odrzeka Kathryne. Nicole zacza tuc
pici kodr.
Wiedziaam, e to nie starczy dla tak
duego mczyzny Dlaczego nie
pomylaam?
Suchaj, Niunia przerwaa jej
Kathryne. Gdyby Bg ci zechcia,
toby ci tu nie byo. Wiesz, po prostu nie
nadszed twj czas. On jeszcze ci nie
chce.
A ja nie chc y owiadczya
Nicole.

 Posuchaj, kochanie cigna

Kathryne. Bg ma dla ciebie jeszcze
wiele do zrobienia, zanim bdziesz
moga odej. Nicole si rozemiaa, a
potem zacza paka i tylko szepna
Oj, mamo.
Gibbs dosta list od ledczego z Salt
Lak, ktry zajmowa si jego spraw.
Otworzy kopert, w ktrej nie byo nic
prcz satyrycz nego rysunku z gazety.
Widnia na nim czowiek w szpitalnym
ku Pielgniarka mwi do niego: Czas
wsta, panie Gilmore. Czeka pana seria
dominiowa."
W nogach ka stoi picioosobowy
pluton egzekucyjny.
Znajc poczucie humoru Gary'ego, Gibbs
postanowi wysa mu rysunek. Akurat

wtedy radio podao wiadomo: Doktor

L. GraChristensen owiadczy, i
Gilmore moe opuci szpital i wrci do
celi mierci, o ile jego stan bdzie si
nadal polepsza."
Gibbs tak si zarykiwa, e mao nie
popuci w portki. pomyla: szkoda, e
Gary'ego tu nie ma, pomiabym si
razem
z nim.
\V wiziennej izbie chorych Vern
rozmawia z Garym za pomoc telefonu,
a siedzieli po dwch stronach okien z
pancern szyb. Dziwnie si rozmawia z
czowiekiem w ten sposb, ale Vern ze
swoj kiepsk nog wola to od
kutykania a do Maksymalnego
Nadzoru.

Gary z miejsca zapyta:

Vern, gdybym zwolni Boaza, zajmiesz
si tym wszystkim?
Jestem szewcem odrzek Vern.
Nie wiem, czy dam rad. Co ze mnie za
adwokat. Gary na to:
Z twoj yk do interesw i moj
inteligencj tu umiechn si szeroko
jako sobie poradzimy.
To wszystko, co powiedzieli na ten
temat. Kiedy Vern zbiera si ju do
wyjcia, Gary spyta:
Wiesz, jak si podaje rk przez
szyb? i rozpaszczy otwart do na
szkle. Vern przytkn rk z drugiej
strony i chwil przebierali palcami.
Wizienny ucisk doni.

Brenda te przyjechaa wtedy na

widzenie i dla niej to byo przeycie.
Gary kiepsko wyglda, pomylaa, jakby
powoli odpuszcza walk. Jednak
postanowia go nie oszczdza i
powiedziaa do suchawki:
Gary, ty dupku odny. Wyglda na
to, e si wykaraska.
Nic si nie zmienia odrzek.
Brenda spytaa:
Dalej na mnie wcieky?
~ Bo nie podoba mi si to, co zrobia
stwierdzi.
Mam to w nosie odpara.
Zrobiam, co musiaam. Myl, e ty tak
samo. Nabraa powietrza i

powiedziaa: Kocham ci i ciesz si,

e z tego wyszede.
Spytaa jeszcze:
~- Masz zamiar znw popeni tak
gupot?
~ Nie odrzek Gary raczej nie. eb
mnie boli jak diabli.
sta stranik i by wielce zaniepokojony.
Kiedy Brenda oddaa z powrotem ojcu
suchawk, stranik podszed i
powiedzia:
Ja tam bym si nie omieli tak go
wyzywa jak pani. On jest pody. Zabiby
nie patrzc. Ja tam bym dra o ycie,
mwic do niego w ten sposb.
Boe drogi zdziwia si Brenda.
On nie zrobi panu krzywdy. Wystarczy

popatrze. Zamknity za drzwiami, w

dodatku osabiony. Muchy by nie
skrzywdzi.
Stranik odpar:
Nie bybym taki pewien.
Z powrotem przy szybie Brenda nie
moga si powstrzyma. Moliwe, e
stranik j podpuci swoj gadk.
Suchaj no, Gary powiedziaa.
Dlaczego nie wzie tyle, ile trzeba, eby
zaatwi spraw?
Skd wiesz, e tyle nie wziem?
spyta Gary.
Bo gdyby wzi, to ju by nie y
odpara Brenda.

 Czego si, do cholery, czepiasz?

Przecie wiesz, e naprawd chciaem z
sob skoczy. Brenda powiedziaa:
Ty si lepiej znasz na prochach ode
mnie. Zdaje si, e dobrze wiedziae, co
robisz.
Gary zagryz warg. Wreszcie tak jako
prychn i powiedzia:
Waciwie mogem si spodziewa, e
taka jedna moja kuzynka si o to
przyczepi.
A jednak powiedzia to w taki sposb, e
nie wiedziaa, co sdzi. Znakomicie
potrafi stwarza pozory, e ona ma
racj, kiedy w istocie si mylia. Gary
lubi j wpuszcza w maliny.

Przez co Brenda si zezocia.

Powiedziaa mu:
Wedug mnie to jeste zakochanym
egoist. A co z t dwjk maych dzieci?
Gary odrzek:
No, kto by si nimi zaj.
Z ciebie jest zimny dra. Nie
przesadzam. Chciae zachowa
przytomno, do chwili kiedy si
dowiesz, e ona naprawd umara, bo
wtedy nie musiaby si martwi, czy ma
nowego kochanka.
Jestem zazdrosny powiedzia Gary.
Nie wiesz, e jej powanie grozi
uszkodzenie mzgu?
Niemoliwe. Nawet nie myl o tym
przerwa.

 Daj spokj, Gary, przecie o to ci

chodzio, nie? Z uszkodzeniem mzgu
nikt nie bdzie jej chcia.
_ Jeste okrutna rzek Gary.
__ A ty jeste zwyky wypierdek
owiadczya Brenda. W tej samej chwili
wyczua, e przeholowaa. Gary
powiedzia: _ Masz wredn
niewyparzon gb.
Zaczli si mierzy wzrokiem i
przerodzio si to w swoisty pojedynek.
Nawet po drugiej stronie korytarza
trzymetrowej szerokoci, przez dwie
szklane szyby, Brenda czua jego paajcy
wzrok, lecz w mylach postanowia: tym
razem nie pokona mnie spojrzeniem;
przecie on jest pywy i oddzielony
podwjn cian. Ale trwao to tak

dugo, e wreszcie Brenda przypomniaa

sobie jego ulubione powiedzenie i
zacytowaa mu je do suchawki:
Gdy czowiek zacny, prosto w oczy
patrzy, lecz dusza jego si stara, by
kamstwu da wiar." Wtedy Gary
wybuchn miechem i powiedzia:
Jezu, Brenda, ty to masz nasrane w
gowie.
Zanim si poegnali, puci do niej oko.
Na odchodnym przyoya do do szyby
i powiedziaa kocham ci", a on
przytkn rk od swojej strony.
DESERET NEWS Obraz
zmarnowanego ycia
18 listopada. (...) Autor, ktry
specjalizuje si w psycho-diagnostyce,

twierdzi, e na podstawie prbek

twrczoci plastycznej danej osoby
mona wycign pewne wnioski na
temat jej stanu psychicznego. (...)
Niekiedy owa twrczo wskazuje na
uszkodzenie mzgu, psychoz lub stany
lkowe.
W przypadku Gilmore'a nie ma podstaw
do takich przypuszcze. W kadym
kolejnym obrazie widzimy efekt
nadzwyczaj spjnej, zorganizowanej i
systematycznej pracy. Wedug
cytowanego autora obrazy
te nie s wytworem szalonego umysu w
stanie psychozy.
(...) Gary Gilmore ma wyjtkowo bystry
umys.
SALT LAK TRIBUNE

Korespondencja Paula Rolly'ego, staego

wsppracownika Tribune"
Provo, 18 listopada. (...) Dean
Christensen powiedzia, e czonkowie
Pitej Gminy Provo maj szczerze do
nieustannego szumu wok Gilmore'a"
oraz nie umiej sobie tego wyjani".
Biskup wyjawi, i ona Benny'ego,
Debbie, wci pisze do niego z prob o
rad.
Oczywicie trzymamy si wiary
goszonej przez nasz religi, e w
przyszym yciu znw si spotkamy.
Staram si podtrzyma kobiet na
duchu, lecz ona nie daje si pocieszy i
czasem jestemy w kopocie"
stwierdzi.

Do domu Eversona zawita sierant

policji, eby Dennisa przesucha. Dla
wizienia Boaz pozostawa osob
szczeglnie podejrzan Dennis uda si
w zwizku z tym do Erniego Wrighta,
zwierzchnika Sama Smitha, szefa
Komisji Resocjalizacyjnej potnego
mczyzny w biaym kowbojskim
kapeluszu na gowie i owiadczy:
Sam Smith szuka zemsty.
Szef Komisji Resocjalizacyjnej zmierzy
go wzrokiem i powiedzia
Szczerze mwic, panie Boaz, nie
ufamy panu. Patrzy na niego tak, jakby
rozgniata much.
Nie obchodzi mnie, co robi naczelnik.
Moe to robi dalej -doda.

Nie do, e Dennisowi ograniczono

rozmowy z Garym do telefonw przez
szeroko korytarza, to w dodatku, o ile
si orientowa telefon by na podsuchu.
Gary za traktowa go znacznie mniej
przyjanie.
Czy to prawda, e w programie Rivery
powiedziae, e teraz moesz si ju
stara o moj egzekucj? To mi si nie
podoba. Dennis sam czu zaenowanie z
powodu tych swoich emocji.
_- No, przykro mi powiedzia. Ale
cigle mam wraenie, e mgbym ci
pomc, wiesz. Za nic by nie powiedzia:
Dalej, zwolnij mnie, Gary."
Gary zacz wypytywa Dennisa o
finanse. Dowiedzia si, e wpyno
piset dolarw z London Daily

Express" i piset za wywiad do Szwecji,

dlaczego wic Dennis mu mwi, e jego
poowa wynosi dwiecie pidziesit
dolarw, nie piset? Dennis prbowa
wyjania.
Mwie, e si lekkomylnie
obchodzisz z pienidzmi i e ja
powinienem zosta twoim menederem
od spraw finansowych, zatrzymaem
wic dwiecie pidziesit dolarw i
daem ci tylko sto dwadziecia pi za
wywiad do Anglii. Wtedy ty mnie
prosie, ebym da nastpne sto
dwadziecia pi dolarw Nicole. W ten
sposb rozesza si twoja poowa.
Dobrze, ale co z pisetk od
Szwedw?

 Gary tumaczy Dennis wszystko

poszo na wydatki. Na milion spraw.
Przecie ci nie oszukaem. Popsuy si
ukady midzy nim a Garym.
Na zewntrz wizienia Dennis a si pali
do rozmowy z dziennikarzami.
W tym, co pisz, jestem jedn z
postaci oznajmi dlatego nie planuj
z gry moich wszystkich posuni.
Jestem figurk w rku prawdziwego
autora tych wydarze. Kimkolwiek albo
czymkolwiek on jest. Tak si skada, e
dzi o mao nie zostaem zwolniony! A
niech to. Mao brakowao.
Co pan obecnie sdzi o tym
samobjstwie?

 Bez przemocy odpar Dennis.

Cakiem nieszkodliwe. Jak Romeo i
Julia, poknli trucizn.
Dennis uwaa, e aspekt tragiczny tego
zwizku, jeli si go umiejtnie
przedstawi, moe uczyni z Gary'ego i
Nicole demokratyczn wersj Romea i
Julii. Wtedy kada karta, ktr zagra,
bdzie miaa lepsze przebicie. Jeszcze
moe uzyska dla nich prawo widze
maeskich.
_~ Nie obawiasz si przypadkiem
spyta Barry Farrell e jeli Gilmore
nie zostanie stracony, wtopi si z
powrotem w tum czterystu dWudziestu
czterech skazanych mczyzn i kobiet?
Wielu z nich miao by

moe bardziej tragiczne przejcia ni

Gilmore.
Gary jako jedyny ma odwag ponie
konsekwencje swego postpowania
odrzek Boaz. Inny reporter spyta:
Jak Susskind zamierza zrealizowa
ten film?
Susskind wybra godnego scenarzyst
o wielkiej wraliwoci Stanleya
Greenberga, ktry opracuje temat. Jego
pytajcie.
Czy Schiller odpad z przetargu?
zapyta Farrell. Boaz odpar:
Schiller wysa telegram za moimi
plecami. Teraz Gary ma pretensj, e nie
mwi mu o wszystkich ofertach. Nie

musz si dugo zastanawia, skd id

ze wibracje.
Dennis wywoa go inny reporter
walczye o prawo Gary'ego do egzekucji,
a teraz prbujesz ratowa mu ycie. Czy
moesz to logicznie pogodzi?
Deklaracja Niepodlegoci gwarantuje
prawo do ycia, ale ycia wolnego od
brutalnoci systemu. Gary jest ofiar
systemu i chce umrze. Ale tylko dlatego
e nie moe mie Nicole. Gary byby
zachwycony, gdyby mg z ni by
cign Boaz. Trzeba wic przenie go
w takie miejsce, gdzie mogliby by
razem, prawda?
Prosz wymieni chocia jedno
amerykaskie wizienie z prawem wizyt
maeskich.

 Poniewa i tak sprawa nabraa

midzynarodowego rozgosu,
przeniemy ich do Meksyku. Prawdziwy
problem to przekona Gary'ego do ycia.
On jest teraz w depresji. Ale jeli uda mi
si wywrze nacisk na Geralda River i
Toma Snydera, przekona ludzi do
mylenia po nowemu, oni mog zada,
eby Gary y. Twrcy praw bd musieli
usucha.
A Gilmore?
Usucha, jeeli bdzie mia pewno,
e si poczy z Nicole. T spraw
podbijemy serca opinii publicznej. Kiedy
si zagra ludziom na emocjach, oni to
kupi. Niewtpliwie, niewtpliwie. Dua
rzecz.

 Czy twierdzi pan, e Gary bdzie

mieszka z Nicole w Nadzorze
Minimalnym? '
Albo rednim odrzek Dennis.
Przez rok na zewntrz Przy dochodach z
publikacji nawet bdzie w stanie paci
za to, co mu pasuje. To nie jest wcale
takie niedorzeczne, jak mylicie.
Wystarczy posucha dzisiejszych
wiadomoci. Ojciec Patty Hearst kupi jei
prywatne wizienie na Nob Hill. Dajmy
tak samo Gary'emu przestrzeni.
- Zagalopowae si, Dennis. '. ' }>
> " :-
_ Zobaczycie.
_. Zobacz powiedzia Barry Farrell.

_ Co naprawd mylisz na temat

Schillera? zapyta nastpnie Farrell.
To nie byo dobre pytanie dla Dennisa,
bo niczego swoj odpowiedzi nie
wygrywa. Nie chcia jednak zawie
Barry'ego Farrella. Boaz go podziwia.
Jak na czowieka o irlandzkim nazwisku,
Farrell mia bardzo szkocki wygld.
Wysoki, przystojny. Wystarczajco
wysoki, by Dennis mg z nim
swobodnie rozmawia. Nosi tweedowe
garnitury. Spord grona dziennikarzy
najbardziej przypomina brytyjskiego
dentelmena. Starannie przystrzyona
szpakowata broda, no i te stare zwizki z
tygodnikiem Life". Dennis co sobie
nawet przypomina, e czytywa felietony
Barry'ego Farrella w Life", publikowane
co drugi tydzie, na zmian z Joan

Didion. Zdaje si, e Life" prbowao

wyrobi w ludziach pewien poziom
literacki.
Postanowi uy Farrella w charakterze
supernagonienia i powiedzia:
Schiller to hiena, w dodatku
podstpna.
Susskind odebra telefon od Stanleya
Greenberga, ktry mwi, e zamierza
opuci Salt Lak City.
Tu si robi straszny kocio
powiedzia Stanley. Potem zadzwoni
Boaz.
Suchaj pan powiedzia do Davida
Susskinda. Wielu ludzi mnie tu kusi i
dochodz do wniosku, e za atwo panu
ze mn poszo. Finansowo lepiej bd

sta, wsppracujc z kim innym. Czy

chce pan zrewidowa swoj ofert?
Susskind odpowiedzia:
~- Nie, nie mam zamiaru, ale z kim pan
prowadzi rozmowy?
Z facetem o nazwisku Larry Schiller.
No c rzek Susskind wiem, e
pan Schiller to czowiek z Pomysami,
zrealizowa pewne przedsiwzicie, z
ktrego powstaa ksika o Marilyn
Monroe, i tyle o nim wiem. Nie
syszaem o nim Jako o realizatorze
telewizyjnym czy filmowym, ale jeli on
jest bardziej atrakcyjny, niech pan idzie
do niego. Ja nie podnios ceny.

Zdaniem Susskinda, sprawa zaczynaa

przeradza si w brukow, spekulanck
afer.
Mimo to zadzwoni do Schillera.
Susskind nie by zachwycony pomysem
wsppracy z tym czowiekiem, ale w
kadym razie zadzwoni:
Rzuca pan okrge sumki, a ten
biedny Boaz dosta oczoplsu, Nie
rozumiem. Czy pan teraz pracuje w
brany filmowej?
Tak, owszem odpar Schiller.
Prosz pana powiedzia Susskind
pan nie jest producentem. Kto kiedy
powinien nakrci ten film. Ale to nie
paska dziaka.

 Jestem producentem owiadczy

Schiller. Nie uwaam, e mgbym
rwna si z panem, ale
wyprodukowaem par filmw, o ktrych
nawet pan nie wie.
C, myl, e podchodzi pan do
sprawy nierealistycznie rzek
Susskind. Oczywicie moe si panu
poszczci. Moe panu przypadnie ten
temat.
ywi szczer nadziej odpar
Schiller.
Podczas nastpnej rozmowy Susskinda z
Greenbergiem, Stanley powiedzia:
Ja bym si tak nie przejmowa. To w
kocu co innego ni oczekiwalimy.
Susskind przytakn.

 Raczej nie bd podbija oferty.

Wszyscy tam powoli dostaj bzika. To
ju nie jest opowie o zaamaniu si
systemu wymierzania sprawiedliwoci,
to jaka farsa: dziewczyna si truje, kto
podsuwa trucizn.
Zgodnie stwierdzili, e sprawa brzydko
pachnie.
Myl, e kady, kto teraz robi ten
temat, rzuca si na trupa w stanie
rozkadu powiedzia Schiller. To
nienormalne i chore.
Zgadzali si w peni. Jedna z rozmw
typu: do diaba z tym wszystkim".
Jednak nie mieli tak naprawd ochoty
tego odpuci. Kiedy si skocz
przepychanki, temat moe mie jeszcze
mnstwo do zaoferowania. Postanowili,

e Stanley sprbuje by uchwytny na

wypadek gdyby udao si zaatwi, co
trzeba.
ROZDZIA 9
Negocjacje
Nastpnego dnia Gary znw do tego
wrci.
Vern, czy jeste gotw zaj miejsce
Boaza? spyta.
Sam nie wiem powiedzia Vern. A
powinienem by gotw?
Mam zamiar wszystko poprzestawia.
Gary kiwn gow. Po prostu chc
mie kilka tysicy dolarw, eby paru
ludziom zapaci, a paru innym pomc.

 Ja jeszcze nie wiem, z kim mam si

dogada powiedzia Vern. Tylu
ludzi ostatnio do mnie dzwoni.
Vern, decyzja naley do ciebie.
No c, skoro mylisz, e sobie
poradz...
Jeste w tym miecie czowiekiem
interesu uci Gary. Wiesz, co i jak.
~~ To inny rodzaj interesw.
- Do diaba zniecierpliwi si Gary.
Widziaem, jak prowadzisz swj zakad.
Bdziesz lepszy od Boaza.
Po poudniu do Verna zadzwoni Dennis.
Wie pan, e Gary chce mnie odprawi?
spyta. ~~ No i waciwie dlaczego?
odpowiedzia pytaniem Vern. To
znaczy, powiedzia panu o tym wprost?

Tak midzy nami rzek Dennis jak

pan sdzi: mgby pan
zaj moje miejsce?
Myl, e poradzibym sobie rwnie
dobrze jak pan odpar cicho Vern.
Po tej rozmowie Vern przez par godzin
rozmyla. Potem zadzwoni do kilku
znajomych w Provo, eby zasign
opinii w sprawie adwokata. Wieczorem,
koo dziesitej, zatelefonowa do domu
do czowieka, ktrego mu wszyscy
polecali, adwokata nazwiskiem Bob
Moody. Vern niemale sysza, jak
Moody rozmyla nad t propozycj.
Wreszcie powiedzia:
Z radoci przyjm t spraw. Pomog
panu, jak umiem. Czy pan chce si ze

mn zobaczy jeszcze dzi wieczorem,

jutro rano czy w poniedziaek?
Moe by w poniedziaek
owiadczy Vern. Czu si tak, jakby
przetacza jaki ogromny ciar. Nic ju
nie miao pozosta takie samo jak dotd.
Nicole palia papierosy, co stanowio
problem. Na oddziale intensywnej
terapii mieli mnstwo pojemnikw z
tlenem i nie pozwalali jej uywa
zapaek. Skarya si w kko:
Ja chc zapali.
I co mieli z ni zrobi?
Palia godzin temu mwili.
Ale znw mi si chce.
\

A w kocu pozwolili Kathryne zabiera

j do pakamery, gdzie pomidzy zlewami
do pukania bielizny, koo namoczonych
w wiadrze szmat do podogi, Kathryne
moga posiedzie z Nicole przy
papierosie. Tam si odpray. Raz
nawet Nicole powiedziaa:
Moe to i dobrze, e tu jestem. Sama
nie wiem.
Nicole nigdy nie przyznaa si do tego
otwarcie, lecz zdaniem Kathryne, wcale
nie chciaa naprawd umiera, tylko daa
Gary'emu dowd swojej mioci.
Wreszcie Nicole powiedziaa to gono:
Uwaaam, e odbieranie sobie ycia
jest zem, i jeeli Bg te
tak myli' to bd y. Ale gdyby to nie
by grzech, wolaabym

umrze-Kathryne czua si jej wtedy

bardzo bliska.
Natychmiast oczywicie musiaa si
zacz ta okropna szarpanina. Lekarze
chcieli, eby Kathryne podpisaa zgod
na umieszczenie Nicole w Szpitalu
Stanowym Utah. W biurze administracji
Kathryne prbowaa oponowa, ale
siedzcy tam mczyzna powiedzia:
To niczego nie zmienia. S ju dwa
podpisy lekarzy, e Nicole jest
niepoczytalna i ma skonnoci
samobjcze, zreszt sama to podpisaa.
Kathryne nie wiedziaa, co robi. Jej
zdaniem, Nicole nie bya jeszcze gotowa
na powrt do domu. Poza tym do
ktrego domu? Z drugiej strony
obawiaa si, e jeli raz wsadz Nicole

do czubkw, to ju nigdy nie wyjdzie.

Kathryne baa si szpitali pastwowych.
W kadym razie podsunli jej papier i
podpisaa si obok Nicole. Drc rk.
W momencie skadania podpisu na tej
kartce Nicole wiedziaa, e to straszliwy
bd. Dlaczego po prostu nie wyszam z
tego kurewstwa, zastanawiaa si. Przez
ca drog do karetki powtarzaa sobie:
Dlatego, dziewczyno, e nie miaa nic
prcz szpitalnej piamy na grzbiecie i
koca. Zapakowali j jak trzeba, e nie
moga ruszy rk ani nog. Larwa w
kokonie. Podczas jazdy nie moga
wyglda z karetki, ale w zgrzycie
biegw, gdy pojazd pokonywa
wzniesienie, co zapowiedziao koniec
podry. Nicole znajdowaa si na

dugim podjedzie do Szpitala Stanu

Utah. Boe, to przecie tam trzymali
Gary'ego.
Do dobrze to poznaa. Takie samo
uczucie. Nawet ten sam oddzia.
Korytarz w ksztacie litery U, w jednym
skrzydle chopaki, w drugim dziewczyny,
w rodku wsplna wietlica. Korytarze
byy dugie i wskie; mijao si sypialnie i
cele z jasnym linoleum na * Pododze.
Wszdzie nakane jakie idiotyczne
malunki. Totalnie bzdurne napisy w
rodzaju: SPOECZESTWO TO MY!
wymalowane farb wodn, ktra
skawalia si i wyblaka. Pomaraczowe
ka, te ciany, plastikowe krzesa i
stoy jak w stowce. Cholernie j to

Pognbiao jak gdyby zostaa skazana

na wieczne zamieszkiwanie
w PoCzekalni. Wszyscy wygldali na
przypanych. Umieranie trwa
tylko dla picu.
sto pidziesit lat. Tylko Wszystko takie
cholernie wesolutkie.
Poprzedniego wieczoru John Woods
mia kopoty z odkiem, wykaszla
troch krwi i pomyla: Jezu, chyba robi
mi si wrzd Postanowi zosta w domu i
odpocz od szpitala, a tu w panice
dzwoni do niego z oddziau.
Jedzie do nas Nicole Barrett.
Po moim trupie odpar Woods.
Zajrza do biura dyrekcji; Kiger
powiedzia z miejsca:

 Skierowaem j na paski oddzia.

Chc, eby bya wanie tam
Nicole nie powinna przebywa pod
Maksymalnym Nadzorem odrzek
Woods. Bdzie to zwyczajnie jeszcze
jeden dowd, e reszta szpitala nie jest w
stanie podoa obowizkom. J powinien
przyj oddzia terapii zagodzonej.
Kiger przyzna mu racj. Prbowa co
wtrci, lecz Woods by tak wzburzony,
e podnis gos:
Jeszcze nie skoczyem.
Szanowa Kigera; uwaa, e jest to
jedyny czowiek z nowym pomysem na
leczenie psychopatw, odkd wymylono
ten termin, dlatego tak si przejmowa,
kiedy jego zdaniem Kiger robi co z
szlachetnych pobudek.

Oczywicie oddzia Woodsa jako jedyny

mia wystarczajce zabezpieczenia, by
uchroni Nicole przed dziennikarzami.
Jak to uj Kiger:
Ciko bdzie si opdzi od prasy.
Kada stacja radiowa czy telewizyjna,
gazeta czy tygodnik szykoway si do
wyprbowania wszelkich sztuczek,
byleby tylko przeprowadzi wywiad z
Nicole. Zanosio si na powane naciski.
rodki masowego przekazu bd cisn
politykw, a politycy dyrekcj szpitala.
Gdyby Nicole jeszcze raz podja prb
samobjstwa, oni wszyscy zapaciliby
gow. Woods wcieka si jak cholera,
bo wywalao to do gry nogami terapi
innych pacjentw na oddziale Zmieni
si charakter jego pracy. Teraz Woods

mia gwnie utrzymywa Nicole przy

yciu.
Zamiast rozpracowywania
antyspoecznych odruchw u
poszczeglnych osb w razie ich
konfliktu z interesem grupy, i grupowego
przekuwania osobowoci pacjentw, aby
zaszczepi im
spoeczn odpowiedzialno, gwny
wysiek bdzie odtd polega na
okreniu Nicole i odizolowaniu jej od
staych wpyww Gary'ego, eby ten
wspaniay guru nie robi jej duej wody
z mzgu pomysami, e ich dusze maj
spotka si po tamtej stronie. Woods
bdzie musia wyda polecenie, e
nikomu spord pracownikw i
pacjentw nie wolno wypowiada

imienia Gilmore'a. Nigdy. eby utrzyma

Nicole przy yciu, trzeba zneutralizowa
ten zwizek. Woods zdawa sobie
spraw, e nawet gdy nikt nie nawie z
Nicole rozmowy o Garym, ona i tak
bdzie o nim cay czas rozmyla. Woods
nie mg temu zapobiec. Nie yczy sobie
tylko, eby Gilmore dalej wywiera
wpyw na jej mylenie.
W kadym razie to go dobijao. Po prostu
mia odmienn koncepcj terapii. A tak
zawal powan cz realizowanego
programu, bo trzeba pilnowa Nicole
dzie i noc.
Idealnym rozwizaniem, kiedy prowadzi
si szpital, jest podjcie ryzyka w kwestii
samobjstw. Kada nowoczesna terapia
zawiera ryzyko. Lecz tutaj trzeba byo je

wyeliminowa. Kiger mia pomysy do

tego stopnia niekonwencjonalne, e
jeliby im si nie udao upilnowa
Nicole, program trwale by na tym
ucierpia. Tak czy owak, po prostu dno.
Nicole chciao si spa jak chyba nigdy
dotd, ale natychmiast jaka dziewucha z
wan min pewnie pacjentka, ale
bezczelna i okropnie pewna siebie w
obrzydliwie ograniczony sposb zacza
jej rozkazywa:
W dzie nie ma leenia na ku! We
prysznic! Zdejmij biuteri!
Popychali j, wic im oddawaa. Wtedy
wanie do Nicole dotaro, e wszystko,
co zrobi od tej chwili, bdzie walk. Ta
wiadomo doPada j niczym
choroba. Przegra t bitw z kretesem.

Udusz si tu Przez to pierdolone stado,

powiedziaa do siebie. Tak to miejsce
wanie opisywa Gary; kady tu kabluje
na kadego.
Prbowaa spa, ale jej nie pozwolili.
Pooya si na pododze - obudzili j,
wic walna si z powrotem na podog
spa. Wtedy zacza j tarmosi ona
Nortona Willy'ego. Na imi miaa
Mayvine ona Nortona Willy'ego, ktry
wychowywa si zaraz po ssiedzku koo
jej babki. Nicole nie moga uwierzy, e
Norton oeni si z tak wiedm,
potworn tust wazeliniar, ktra teraz
pomaga prowadzi ten dom wariatw.
Starali si utrzyma Nicole na nogach i
nie pozwalali jej spa, lecz ona czua si
trzy razy sabiej ni w tamtym szpitalu.

Interesowaa j wycznie samotno i

rozmylania o Garym.
Schiller pojecha na lotnisko. Miaa
przylecie jego dziewczyna, Stephanie.
Poniewa bya przedtem jego sekretark,
wiedzia, e jej nie zaskoczy, kiedy
owiadczy przy powitaniu, i
natychmiast musz pojecha do Pleasant
Grove koo Orem i zoy wizyt
Kathryne Baker.
Schiller spodziewa si ujrze przed
domem dziennikarzy, ale okazao si, e
trudno znale ten dom. Nazywanie ulic
wedug wskaza kompasu nie
sprawdzao si w Pleasant Grove. Za
duo si tam zachowao polnych drg,
pastwisk wyoonych nawierzchni i
wyschnitych rzecznych koryt. 400

Pnocna prawdopodobnie skrca,

przecinajc 900 Zachodni, a 60
Zachodnia krzyuje si z 200
Wschodni. To nie by dobry adres dla
reportera, ktry musi zdy z tekstem
na pit, a p dnia zajmie mu pytanie o
drog.
Jednak Schiller mia czas na dug
rozmow z pani Baker. Dom zrobi na
nim kiepskie wraenie: na podwrku od
frontu walay si stare opony, a w trawie
rdzewiay metalowe czci nie
wiadomo, czy od jakiego gruchota, czy
ze starej pralki. St by zapakany
demem, a kurz z warstw tustego
brudu pokrywa wikszo sprztw w
kuchni. Krcia si tam zdumiewajca
liczba dzieciakw widzia, jak

przemykay dzieci Rikkiego i Sue

Bakerw, dzieci ssiadw, do ktrych
omykowo zaliczy najmodsze dziecko
Kathryne, Angel, ktra moga mie sze
albo siedem lat i bya
uderzajco adna, z wygldu
przypominaa Brooke Shields. Cay ten
rozgardiasz troch utrudnia spraw, lecz
Schiller liczy na swoj umiejtno
sprzedawania propozycji zarwno w
paacu, jak i w sali bilardowej. Od razu
wrzuci gadk, tak sam jak do Verna.
Bez wzgldu na to, czy otrzymam
prawa do historii ycia pani crki,
uwaam, e powinna pani zrobi to i to.
I zabra si do wyrabiania w niej
pewnoci, e on rozumie, jakie czekaj j
problemy. Powiedzia, e powinna

zmieni numer telefonu i odesa dzieci

do kogo z rodziny. W ten sposb
dziennikarze jej nie wytropi.
Powinna pani oszczdzi dzieciom
cikich przej, ktre nieatwo
zapomnie.
Cay czas mia wiadomo, e
najwiksze wraenie robi na niej tym, e
nie wypytuje jej o rne rzeczy i nie
zapisuje odpowiedzi, jak gdyby zamierza
wyudzi wywiad, tylko powtarza:
Prosz pani, niech pani wynajmie
adwokata.
Nie znam adnego odrzeka
Kathryne.
U kogo pani pracuje? zapyta
Schiller. Kiedy mu powiedziaa, doradzi:

 Niech pani zadzwoni do swojego szefa

i spyta, kto jest jego adwokatem.
Widzia, e mile j zaskoczy yczc
sobie, eby miaa kogo, kto bdzie
broni jej praw. Zauway, e nie jest
przyzwyczajona do rozmawiania w ten
sposb.
Na podstawie transakcji, ktre zawiera
do Blasku soca Schiller nauczy si, e
kiedy chce si pj na caego z ksik
albo filmem i wej do gry z
producentami i wydawcami, trzeba
zdoby waciwe podstawy i zawiera
waciwe kontrakty od pierwszego dnia.
W przeciwnym razie mona skoczy na
drzewie, gdzie czowiek skacze z gazi
na ga. Przy Blasku soca nie zawar
osobnego kontraktu z mem

umierajcej kobiety. Pniej wytwrnia

Universal musiaa wyda kup forsy na
wykupienie praw. Ta sprawa dugo
przeladowaa Schillera. Dlatego wyoy
wszystko pani Baker. . Niech pani
wynajmie adwokata powiedzia jej.
Dopiero Jak pani to zaatwi,
porozmawiamy o pienidzach.
W drodze powrotnej mia pierwsz
wielk awantur ze Stephanie,
ktrej ojciec robi interesy w brany
odzieowej. Z tego, co Schiller
Wiedzia, ojciec Stephanie tkwi w
interesach tak gboko, jak owca
w wenie, ale Stephanie bya oczkiem w
gowie tatusia i tatu stara si, jak mg,
j chroni. Stephanie Wolf bya tak
cudn ksiniczk, ktra nie znosi

patrze, jak si sprawy zaatwia. Moe i

pracowaa jako sekretarka, ale to jej nie
przeszkadzao Nienawidzi interesw.
I teraz Stephanie mwia mu, e od
pocztku manipulowa Kathryne Baker.
Jak miesz wykorzystywa t kobiet i
ubija z ni interes, podczas gdy ona si
zamartwia? Przecie wczoraj jej crka o
mao nie umara.
Larry sprbowa jej to wyoy.
Lubisz chodzi na przyjcia do ABC,
prawda? powiedzia. Ale tam w ABC
nikomu nie zaley na zapraszaniu
Larry'ego Schillera. Oni mnie ceni
wedug tego, co dla nich zrobi. Do
diaba cign jeeli jeste mn
zainteresowana, powinna akceptowa
mnie takiego, jaki jestem. Kochaj t

cz, ktra jest ci bliska, a jeeli co

innego ci nie odpowiada, musisz si
nauczy to znosi. Nie moesz mnie
miesza z botem, bo co tam
powiedziaem w czyim pokoju, i to w
chwili kiedy stamtd wychodziem.
Naprawd ostro si pokcili. W kocu
dla Stephanie Schiller gotw by rozbi
maestwo, ktre przetrwao szesnacie
lat, wiedzia jednak, e ich ukad bdzie
poddany wszelkim prbom w trakcie
zaatwiania tego Gilmore'a. Zaktek jego
mzgu zacz rozwaa moliwo
wysania Stephanie do Europy, eby si
zaja uprawnieniami na zagranic. Jeli
ona zostanie przy nim, historia
Gilmore'a moe mu si wymkn. Ich

potyczki wywoane drobnym epizodem

przyprawiay o apopleksj.
Tej nocy nie mg zasn i o drugiej
wsta, eby podyktowa kontrakt na
prawa Gilmore'a agencji usug
prawniczych w Salt Lake City. Przez
telefon nagrano jego sowa, a rano jaka
dziewczyna przepisze wszystko na
maszynie. Nie podobao mu si jednak,
e kto obcy usyszy o warunkach
kontraktu. atwo mg powsta przeciek
do prasy. Schiller wiedzia, e gdyby sam
pracowa dla lokalnej gazety. postaraby
si o dojcie do takich miejsc. W ten
sposb mona zdoby temat.
Mimo wszystko musia mie co
gotowego, eby pokaza adwokatom
Verna i pani Baker. "Wobec tego udawa,

e jest kupcem byda i owiec z Kalifornii:

podyktowa, ile krw i cielt ma zosta
sprzedane w zamian za przekazanie
penych praw do wiadomego towaru. O
drugiej w nocy pasowa mu ten rodzaj
humoru.
Jutro zmieni owce i krowy na konkretne
osoby. Jest na wiecie mnstwo ludzi z
gow do interesw i mnstwo dobrych
dziennikarzy, pomyla Schiller, ale
jestem chyba jednym z niewielu, ktrzy
potrafi czy obie umiejtnoci.
Podczas weekendu Barry Farrell zrobi
wywiad z Larrym Schillerem w Los
Angeles. Wiele lat temu pracowali razem
w tygodniku Life", lecz ostatnio Farrell
nie darzy Schillera sympati. Nieco
ponad rok wczeniej Larry

przygotowywa album zdj

Muhammada Alego. Zadzwoni wtedy do
Barry'ego zwracajc si o napisanie
tekstu i Farrell rozpocz na ten temat
rozmowy ze swoim wydawc. Nastpnie
Schiller zatrudni Wilfreda Sheeda.
Farrell odebra to tak, jakby jego
nazwisko byo jednym z wielu na licie i
wnerwi si.
Lubi jednak zaczyna kady nowy rok
na czysto, napisa wic do Schillera list,
w ktrym stwierdza ostatecznie:
Troch mi przeszo. Zrobilimy kiedy
wsplnie par dobrych kawakw i moe
jeszcze zrobimy." Dla Farrella to
oczycio atmosfer. Uwaa, e moe
rozmawia z Larrym bez uprzedze,
gdyby co si wykluo.

Mimo wszystko, kiedy Farrell usysza o

wyprawie Schillera do Utah po temat
Gilmore'a, naszykowa sobie ostre piro.
Larry znw mia wystpi w roli, za ktr
go w przeszoci krytykowano. To bya
wielka okazja, eby si przyjrze, jak si
bdzie targowa o trupa Gilmore'a.
Farrell zaatwi wic, e napisze artyku
do New West" i prze-Prowadzi
wywiady z Susskindem, z naczelnikiem
wizienia, wreszcie sPotka si take z
Schillerem w Los Angeles podczas
weekendu. Do tego czasu Farrell mia ju
do Dennisa Boaza. Ten pierdolnity
hipis Wci nie jest w stanie zrozumie
stawki w tej grze, myla. Rozmow
zacz peen animuszu, jednak to
Susskind rozpowiada

o przyszym zysku w granicach pitnastu

milionw dolarw, lecz na razie
proponowa grosze. Farrell doszed do
raczej ponurego wniosku gdy
pomimo noworocznej ugody korcio go,
eby wyci Schillerowi par numerw
e ten facet moe by jedynym, ktry ma
jakie realne pojcie o tym, co si dzieje,
kiedy kto umiera publicznie Schiller
robi to ju wczeniej, rozmawia z
rodzin, ciska donie Lepiej zdawa
sobie spraw z trudnoci ni Boaz, ktry
wci twierdzi, e sam jeden trzyma
rk na pulsie.
Gilmore potrzebuje ochrony, na Boga.
aden temat nie ma takiego powodzenia
w telewizji jak publiczna mier. Farrell
sucha, jak Dennis opowiada o Garym i

Nicole w wiziennym domku z

ogrdkiem, i czu si zdegustowany.
Koczy si ycie Gary'ego. W stanie Utah
nie ma sposobu, eby go nie zabili.
Przecie jeeli Gilmore'a nie strac, to
nastpstwem moe by fala egzekucji.
Kady amerykaski konserwatysta
powie: Nawet nie mog rozstrzela tego
gocia, co chce by rozstrzelany. Kogo
mamy w takim razie kara?"
Gadka Schillera przynajmniej miaa
podstawy. On wznosi fundament. Jego
kontrakty byy murowane. eby kady
wiedzia, na czym stoi.
Schiller par razy wystpi w radiu i
zmienia si charakter telefonw, ktre
odbiera. Czu rosnce zainteresowanie
dziennikarzy Postanowi wic

skontaktowa si z Edem Guthmanem z

Los Angeles Timesa".
Suchaj, Ed powiedzia
potrzebuj dojcia na amy. Dam duy
tekst na pierwsz stron i wyczny
wywiad z Gilmore'em na jaki czas przed
dat egzekucji, jeeli teraz mi
przydzielisz ktrego z najlepszych
reporterw od spraw kryminalnych w
charakterze naganiacza.
Guthman mia dobrego fachowca
nazwiskiem Dave Johnston. ktrego
mg podesa na jeden dzie i Schiller z
Johnstonem sprbowali przewidzie
problemy. Jeeli na przykad uda si
zdoby tylko jeden wywiad z
Gilmore'em, jakie pytania naley mu
zada.

Dodatkowo Schiller gdzie okoo

przyszego tygodnia potrzebowa tekstu
na swj temat. Nie jaki duy artyku,
tylko maa wstawka w poniedziakowym
wydaniu. Chcia pomniejszy znaczenie
swojej obecnoci na pierwszej linii.
adnego skupiania uwagi, bo zaraz
wszyscy by mwili: Oho, padlinoerny
sp dopad zdobyczy." Zamiast tego
Johnston napisze tekst o tym, jak do Salt
Lak City zjechali dziennikarze z caego
wiata i wzmianka o Schillerze znajdzie
si dopiero w trzecim czy czwartym
akapicie.
Poniewa tak skromny wizerunek mg
pogorszy jego pozycj wobec nowych
adwokatw Verna Damico i Kathryne
Baker, Schiller zada sobie trud

poinformowania kadego z osobna, e

brak rozgosu jest korzystny, gdy na
razie odwraca od niego uwag.
Nastpnie powiedzia, e mog mu si
zdarzy pomyki przy sterowaniu
kontaktami z pras, lecz doda:
Ja widziaem, jak wyglda najazd
dziennikarzy, i zrobi wszystko, eby
chroni wasz wiarygodno.
Zorganizujemy to jak akcj zespoow i
ja bd pociga za sznurki.
Raz po raz powtarza:
Mog wam si nie podoba pewne
rzeczy w tym, co robi, moemy si nie
zgadza, ale wszyscy ludzie, z ktrymi
pracowaem, s nadal moimi
przyjacimi. Zrbmy tak mwi
niech pan wemie suchawk i

zatelefonuje do Shelly'ego Dunna w

Denver, Kolorado. On by prawnikiem
od Blasku soca. Opowie panu o tym,
jak nadal si przyjanimy i e przewanie
miaem racj, jeli chodzi o
dziennikarzy; moe nie we wszystkim,
ale czsto wychodzio na moje.
Potem Schiller poda numer Paula
Caruso przypominajc, e by on
adwokatem w sprawie Susan Atkins.
Mielimy straszne przeprawy, czsto
si spieralimy, ale swobodnie moe pan
do niego zadzwoni. Wymieni te
nazwiska paru innych prawnikw.
' Tak naprawd to Schiller nie mia
pewnoci, co owi adwokaci mogliby o
nim powiedzie, ale dowiadczenie

podpowiadao mu, e ludzie niezwykle

rzadko wykonuj takie telefony.
Kiedy w poniedziaek rano Vern
osobicie pozna swego adwokata Boba
Moody'ego, pomyla, e jest to
spokojny, pewny siebie, inteligentny
go. Moody by dobrze zbudowany,
ysawy, okulary przydaway mu powagi.
Starannie dobiera sw. Vern zauway,
e kiedy Bob Moody co powie, nie musi
tego powtarza. Zakada, e dotaro.
Vern uwaa go za przedstawiciela
wyszych warstw. Na pewno naley do
klubu z orodkiem rekreacyjnym i jest
wacicielem drogiego domu poza
miastem Provo. Na Wyynach
Hipoteki", jak to nazywa Vern.

W oczach Moody'ego Vern Damico

wyglda na yczliwego krewniaka, ktry
uczciwie szuka jak najlepszych
doradcw, eby zawrze
najkorzystniejszy ukad. Powtarza, e
pragnie, by yczenia Gary'ego zostay
spenione. Chce, eby jego siostrzeniec
mg zachowa jak godno.
Moody powiedzia mu o trudnociach,
jakie sprawi reprezentowanie interesw
Gary'ego w postpowaniu karnym i
jednoczenie ochrona jego praw do
publikacji. Bob Moody sdzi, e nie
mona pogodzi negocjacji kontraktw
na film czy ksik z udzielaniem
Gary'emu porad prawnych. Zamy, e
w ktrym momencie Gary zmieni
zdanie i odwoa si: wtedy prawa do

historii jego ycia bd mniej warte.

Istnieje tu potencjalny konflikt
interesw. Nie powinna przecie powsta
sytuacja, kiedy prawnik moe zada
sobie pytanie, czy aby mier klienta nie
przyniosaby mu wicej zyskw. Vern
przytakn. Potrzeba drugiego prawnika.
Bob wspomnia o gociu nazwiskiem
Ron Stanger. Miejscowy adwokat, z
ktrym kiedy pracowa. Wsplnie z nim
albo przeciwko niemu. Uwaa, e moe
Rona poleci.
W istocie Moody dzwoni do Stangera
jeszcze podczas weekendu.
Jak by si czu, zastpujc Dennisa
Boaza? zaartowa.
Zgodnie stwierdzili, e byoby to
pasjonujce. Duy oddwik spoeczny i

ogromnie wane kwestie prawne. Przede

wszystkim taki facet jak Gilmore, zdolny
zapdzi wadze stanu Utah w kozi rg>
musi by na tyle interesujcy, e warto
go pozna.
Oczywicie zastanawiali si take, czy to
przypadkiem nie bdzie kOlejna
krucjata, przy ktrej grosza nie dostan.
Moody poegna si ze Stangerem po
podjciu wsplnego postanowienia, e
rozwa wiele spraw, wrd nich kar
mierci. Mona, rzecz jasna, zakada, e
do tego nie dojdzie. Niewykluczone, e
skazany blefuje. Jak przyjdzie co do
czego, zoy apelacj.
Zaledwie jaki tydzie wczeniej Moody i
Stanger przypadkowo razem opuszczali
gmach sdu i na trawniku przed

budynkiem zobaczyli Snydera i Esplina,

z ktrymi lokalna telewizja krcia
wywiad. Przejedajc obok, zagwizdali
na palcach. To byo naprawd zabawne
widzie Craiga i Mike'a w wietle
telewizyjnych reflektorw. Wkrtce
potem w kawiarni dali Snyderowi
kuksaca.
Jak to jest z t apelacj wbrew woli
klienta? Wspaniale si staracie, chopaki
powiedzieli, szczerzc zby. Snyder te
si wyszczerzy.
Nawet po nieudanej prbie samobjczej
Stanger i Moody jako nie umieli podej
do tej sprawy cakiem powanie. W
sdzie kryo powiedzenie: Snyder, na
nic twoja robota. Twj klient sam
wykona wyrok."

W kocu prawnicy artuj, podobnie jak

chirurdzy przy myciu rk. Dlatego w
sobot wieczorem, kiedy Moody
powiedzia przez telefon Stangerowi, e
by moe dostanie anga, Stanger
odrzek:
Teraz powinnimy wystpi w
telewizji, podczas gdy obok bdzie
przejeda Craig Snyder.
Po omwieniu sprawy z Vernem w
poniedziaek rano Bob Moody
Powiedzia do suchawki:
Ron, wpadnij tu na chwil, poznasz
pana Damico i zobaczymy, co on o tobie
sdzi. W sobie waciwy sposb oznajmi
Stangerowi, e ma t robot.
Verna z miejsca uderzya rnica. Ron
wprost tryska energi. W zasadzie to

jego wygld przerazi Verna. Stanger

wyglda jak dzieciak zaraz po dyplomie.
Vern zastanawia si, czy tak mody
czowiek zdoa speni yczenia Gary'ego.
Postanowi go wynaj, bo
Moody go zarekomendowa, lecz nie
mg si powstrzyma od
uwagi;
~~~ Zdaje si, e pan jest do mody.
Niezupenie odpar Stanger,
wskazujc Moody'ego. Ten ysy facet i ja
jestemy praktycznie w tym wieku.
Vern nie wiedzia, co o nim sdzi.
Stangerowi oczy byszczay niczym iskry
krzesane podkowami. Do dziea, mwi
jego wygld. Moe to i dobre u
adwokata. Vern zosta zmuszony do

podejmowania mnstwa decyzji co do

rnych osb, zanim mia okazj si
przekona, czy mona im ufa. Nie
nazwaby tego wygod.
Roztrzsanie wasnych odczu jest
kosztownym zajciem, zwaszcza jeli w
tym celu przesiaduje si w biurze za
darmo, jednak od samego pocztku ta
sprawa dawaa Moody'emu do mylenia
wicej ni zazwyczaj. Gwna cz jego
praktyki adwokackiej dotyczya spraw
rozwodowych, odszkodowa po
wypadkach, lokalnego handlu czyli
kwestii, ktre zaatwia z rnymi ludmi
osobicie. Lubi opuszcza biuro. Wola
wyj i prowadzi dochodzenie ni
grzeba si w dokumentach spadkowych
albo w ksigowoci, dlatego zadowolony

by, kiedy mu si trafiaa sprawa

kryminalna. Oczywicie nigdy nie
dostrzeg adnej sprzecznoci pomidzy
rol obrocy w sprawach karnych i
wysok pozycj w Kociele Mormonw.
Nowe zlecenie mile go poechtao, cho
zdawa sobie spraw, e Gilmore wystawi
na prb jego przekonania. Mnstwo
osb zakwestionuje moralne prawo do
tego, co uczyni.
Ludziom wierzcym trudno czasem
poj, dlaczego adwokat w ogle broni
niektrych oskaronych. Nie rozumiej,
e u podstaw systemu wymierzania
sprawiedliwoci ley prawo obwinionego
do obrony przed sdem w najlepszy
moliwy sposb. Dlatego nie rozumiej,
jak dwaj adwokaci mog skaka sobie do

oczu przed sdem, a pniej i razem na

obiad.
Par lat wczeniej Moody pracowa w
biurze Prokuratury Okrgowej i kiedy
wystpowa jako oskaryciel w procesie o
narkotyki. obroc za by Ron Stanger.
Tego dnia Ron stosowa metody
wybiurcze. Wreszcie Moody tak si
rozeli, e sdzia, ku uciesze
przysigych, odesa ich obu na miejsca.
Obroca walczcy z prokuratorem na
mier i ycie. Na zakoczenie Ron zada
cios ostateczny, mwic przysigym, e
gdyby prokurator Moody naprawd
chcia zarzut udokumentowa,
postaraby si przedstawi odciski
palcw na banknocie
dziesiciodolarowym, za ktry

zdaniem oskarenia zostay zakupione

narkotyki. To bya wypowied
zamykajca, oskarenie nie miao ju
gosu, dlatego Bob nie mg
odpowiedzie, e z dziesiciodolarwki
mona zdj co najmniej tysic odciskw
palcw. Bardzo si przej. Gra polega co
prawda na tym, eby wygra
przyjemnie jest wygrywa lecz taktyka
Rona wykraczaa poza przyjacielskie
uszczypliwoci.
W wielkim napiciu, podczas
oczekiwania na werdykt awy
przysigych, zjedli mimo wszystko
razem obiad. Przysigli, mijajc
kawiarni, widzieli, jak prawnicy jedz
razem i artuj, wysali wic delegacj do
sdziego, eby donie o tym dowodzie

nieszczeroci ich wystpie. Dlatego Bob

wiedzia, co si szykuje. W tej sprawie
taki epizod nie byby zwykym dolaniem
oliwy do ognia.
W
Vern zabra par arkuszy z nadrukiem
kancelarii Moody'ego oraz Stangera i
zanis je nazajutrz Gary'emu.
Ci adwokaci s std powiedzia.
Ja tam uwaam, e to dobry wybr. Oni
bd si o ciebie bi.
Czy oni uznaj kar mierci? spyta
Gary. Vern nie wiedzia dokadnie
uprzytomni sobie, e nawet Moody'ego
o to nie zapyta lecz odrzek:
Bd broni twoich praw bez wzgldu
na wasne przekonania.

Moody i Stanger przyjechali do wizienia

troch pniej. Gary chcia ich obejrze.
Spotkali si wic, po obu stronach szyby.
Rozmawiali przez telefon i spotkanie nie
wypado zachcajco. Czy chce pan,
ebymy pana reprezentowali?
zapytali Gary`ego. ten odpowiedzia:
Wpierw porozmawiam z wujem.
Gilmore odby z Vernem dug rozmow.
Moody sysza sowa wypowiadane po
stronie Verna, na przykad: Tak, jestem
pewny." Lecz Gilmore sprawia wraenie
niezbyt przytomnego. Na pewno nie
mwi tego, co myli. Wyglda mizernie
i by blady. Cay czas narzeka na bl
gowy. Wyranie cierpia wskutek
przedawkowania piguek nasennych.
Pniej dowiedzieli si, e rozpocz

rwnie godwk. Mwi, e nie zacznie

je, dopki nie pozwol mu
porozmawia z Nicole przez telefon.
Powiedzia to i zamilk. Patrzy na nich
przez szyb.
Gary podj temat kary mierci. Moody
by ju gotw owiadczy, e tego nie
popiera, i przygotowywa w mylach
przemow kiedy Ron powiedzia do
drugiej suchawki, e on osobicie jest
przeciw.
Czy mimo to speni pan moje
polecenia? spyta Gary.
Tak odrzek Ron. Bd pana
reprezentowa.
Wtedy odezwa si Bob, mwic
Gary'emu, e prawnicy s przyzwyczajeni
do pracy pod wos". Niewiele osb

nadawaoby si do obrony, gdyby

adwokat do wszystkiego przykada
miar wasnych przekona.
Jednak tego dnia nie dogadali si z
Gilmore'em jak naley. On na wszystkie
pytania odpowiada:
Uwierz, kiedy zobacz to na pimie.
By podejrzliwy wobec rodzaju ludzkiego
w ogle, wobec adwokatw za w
szczeglnoci.
Nie mam do was nic osobicie
powiedzia Gilmore. Po prostu nie
lubi adwokatw i bekn. W
suchawce telefonicznej rozlego si
burczenie pustego odka.
W tych niezbyt zachcajcych
okolicznociach Moody uzna, % mona

si przynajmniej upewni, na jakiej stoj

pozycji. Dlatego wspomnia o Dennisie
Boazie.
Czy dosta od pana oficjalne
wymwienie? spyta.
Przez pewien czas Dennis by jedynym
czowiekiem chtnym do pomocy,
dlatego jestem mu co winien odrzek
Gary. Ale to $ nieaktualne. Dzi po
poudniu go zwolni.
Ziewn. Moody sysza, e pierwsze dni
godwki s najgorsze i jeli jest to
prawda nie na wiele si zda, poniewa
u Gary`ego
wyczuwao si gboki upr, ktry
zapowiada, e godwka nieprdko si
zakoczy.

- Rozmawiaem z Vernem i on
sugeruje, e chcesz mnie zwolni
powiedzia Dennis.
No tak odrzek Gilmore.
Myl, e to dobry pomys przyzna
Dennis.
No i Gary straci grunt pod nogami.
Przez szyb Dennis wyranie widzia, jak
szura stopami po ziemi, bo obra jeden
kierunek, a teraz musi zawrci.
Nie podobaa mi si twoja rozmowa z
Geraldo River w telewizji oznajmi
Gary. Nie podobao mi si te, e
dzwonie do tego ignoranta, naczelnika.
Utrudnie mi spraw. Tu ziewn, nie
mogc si powstrzyma.

 Gary przemwi Dennis czuj, e

kompletnie nie moemy si ju
porozumie.
To nieistotne odpar Gilmore.
Potem kiwn gow, jakby do siebie.
Dennis powiedzia tobie si co
naley. Ile by chcia?
Dennis odpowiedzia: Chc jedynie o
tym napisa.
Myla ju, e bdzie musia nazwa
swego bohatera Harry Kil-mre* zamiast
Gary Gilmore. Mgby swoj powie
adnie zrwnoway, przeciwstawiajc
temat morderstw swojej wasnej pracy z
kierowcami autobusw, dwie kwestie
prawne: jedna to powdztwo o
zwikszenie bezpieczestwa, druga za

 poszukiwanie mierci, moe z tego

powsta nieza ksika.
Wyczuwa, e Gilmore jest pod
wraeniem jego nonszalancji, jeeli
chodzi o pienidze.
my-Rnimy si nieco Pogldami
owiadczy Gilmore. Ale muwi ci,
Dennis, mam zamiar zaprosi ci na
egzekucj.
Dennis si wkurzy. Nagle cholera go
wzia, e w taki sposb zosta odsunity
od sprawy.
Nie chc oglda twojej egzekucji
powiedzia. Myla,e zmartwi to
Gary'ego, ktremu zaleao na obecnoci
przyjaci. Gilmore jedynie kiwn znw
gow i poegnali si; kady zamamrota:
No to dobra, trzymaj si, do zobaczenia.

Dennis niemg si jednak powstrzyma.

W ostatniej chwili powiedzia:
Suchaj, jak chcesz, to przyjad.
Jednak kiedy opuci wizienie, znowu
diabli go brali. Zadzwoni do Barry'ego
Farrella i powiedzia:
Chc odwoa to, co mwiem o
Schillerze, e to w. On jest o stopie
wyej. Powiedzmy wgorz. Na drugie
imi mam Lee, czyi wgorz czytany od
tyu *, dlatego rozumiem wgorze.
Schiller awansowa z wa na wgorza.
Pewnie co razem kombinujecie,
zgadem? mia si Farrell.
Nawet ju o tym nie myl odpar
Dennis. Ale powiem, co mnie
faktycznie bierze.

 Co takiego, Dennis?
e ycie moe tak szybko przybra
inny obrt.
Farrell zadzwoni do Schillera, eby
usysze jego wersj.
Nie mam z tym nic wsplnego
powiedzia Larry Schiller Ta nowina
absolutnie mnie zaskoczya.
Wyglda na to, e dostaniesz, o co ci
chodzi rzek Barry
Jeszcze nic nie ustalone odpar
Schiller ponuro. Trzeba pokona
mnstwo przeszkd.
Ale nie tracisz entuzjazmu?
Midzy nami mwic odrzek
Schiller mam wielki problem. Czy

wystpuj w tej opowieci jakie

sympatyczne postacie?
Masz wtek miosny zauway
Barry.
Nie bybym taki pewien powiedzia
mu Schiller. Nie spotkaem si jeszcze
z Nicole. Musisz poczeka na odpowied.
Farrell wyszed na dwr w chodnym
blasku listopadowego soca Na skraju
pustyni w dole dym z kominw stalowni
Geneva S#e w Orem nis tak potworn
mas zanieczyszcze, e Farrella
pieky oczy, chocia dawno przywyk do
smogu Los Angeles. Czu si jak jeden z
spw przy padlinie. Przylecia tak jak
inni, eby zobaczy, czy Gary Gilmore
umrze. Jedzi midzystanow tam i z
powrotem, z jednego nowo

wybudowanego miasta do drugiego,

zmierza na poudnie zadymion kotlin,
by znw zawrci na pnoc. egnaj,
Dennis. Barry Farrell nie mg si
zdecydowa, czy go lubi, czy te traktuje
jako oburzajce zaprzeczenie postaci
kulturalnego, zrwnowaonego
adwokata, ktrego w gruncie rzeczy
domaga si Gilmore.
ROZDZIA 10
Kontrakt
Schiller postanowi wynie si z Salt
Lak i zamieszka w motelu Trave-Lodge
w Provo. Okno pokoju wychodzio na
alej Uniwersyteck i mona byo przez
nie patrze na gry, ktrych szczyty z
kadym rankiem staway si coraz
bielsze i znikaa pod niegiem litera Y

wykuta w biaym kamieniu na jednej z

gr.
Od razu umwi si z Philem
Christensenem, adwokatem pani Baker,
oraz z Robertem Moodym. Christensen o
trzeciej, Moodi o czwartej. Zakada, e
pierwsze spotkanie zajmie mu p
godziny a potem si przejdzie pieszo do
drugiego biura. Z pewnoci znajdowao
si gdzie w pobliu. Przeprowadzi
rekonesans i wiedzia, e kancelarie
prawnicze w Provo skupiaj si wok
gmachu sdu Schiller nie zawraca sobie
nawet gowy sprawdzaniem adresu
Moody'ego. To na pewno gdzie za
rogiem. Tote w siedzibie biur
Christensena czekaa go niespodzianka.
Napis przy wejciu gosi Christensen,

Taylor i Moody. Kurwa, pod jednym

szyldem! SchilLer si rozpromieni.
Kancelaria miaa wygld
miaomiasteczkowy. Wszystko si
zgadzao: fornirowa okleina cian,
pomaraczowo-ty dywan i lekkie
fotele obite ciemnobrzow skr. Ten
rodzaj sprztw spotyka si w
umeblowanych letnich domkach do
wynajcia. Doskonale. Kiedy ma si
dwch wsplnikw z tej samej firmy
adwokackiej, reprezentujcych rnych
klientw w tej samej sprawie, obaj
prawnicy dokadaj
wszelkich stara, eby nie dopuci do
konfliktu interesw i wycofania
z gry. Z ofert, e Gary dostanie
pidziesit tysicy dolarw, Nicole

 dwadziecia pi tysicy, dwaj

adwokaci raczej nie powinni
opiera si tej propozycji, majc na
uwadze rwnie wasny zarobek.
phil Christensen, szef zespou, okaza si
dystyngowanym siwowosym panem; nie
mino jednak pi minut i Schiller
wyczu, e zaczyna wzbudza szacunek
Christensena swoj wiedz prawnicz. Z
miejsca owiadczy:
Wolabym, eby opata za usugi
prawnicze nie bya potrcana z
pienidzy, ktre oferuj Nicole Barrett,
dlatego chciabym wiedzie, jaka suma
bdzie odpowiednia.
Christensen powiedzia mu, e tysic
dolarw wydaje si w sam raz, wobec
czego Schiller rzek:

 W takim razie ustalmy dwadziecia

sze tysicy dla Nicole Barrett, ale chc,
eby pani Baker zapacia panu
honorarium z tej sumy.
W ten sposb Schiller zaatwi, e
Christensen bdzie adwokatem matki
Nicole, a nie jego, Schillera. Wprawi
Christensena w podziw.
To zrozumiae samo przez si, e
wszystko musi zosta zaaprobowane
przez sd dorzuci.
Nie chcia omawia dalszych kwestii,
dopki Christensen nie zaatwi sprawy
penomocnictwa. Stwierdzi rwnie, e
jego zdaniem, matka Nicole powinna
zosta penomocniczk w sprawach
majtkowych, kuratel za nad osob

roztacza oczywicie sd. Christensen

popatrzy na niego.
Skd pan zna te sprawy? zapyta.
Tak si zaskarbiao szacunek
Christensena.
Nieco pniej, kiedy na spotkanie
przybya Kathryne Baker, Christensen
powiedzia nawet:
~~ Nie uzgodnilimy jeszcze wszystkich
kwestii finansowych, ale pragn pani
zapewni, e znakomicie
porozumiewamy si z panem
Schillerem.
. Faktem jest, e Christensen poprosi o
wicej pienidzy. Chcia par tysicy
dolarw na opaty za leczenie April.
Schiller zgodzi si

dostarczy t sum w kilku ratach. Z

kolei Schiller wspomnia, e
chciaby zdoby prawa do wypowiedzi
April i babci, pani Strong. Tak
wyglday rozmowy: porozumienie
profesjonalistw. Kiedy nadszed
czas spotkania z Moodym po drugiej
stronie korytarza, Christensen
te wpad posucha. Zajrza do nich
take Ron Stanger i Schilk zabra si do
wyuszczania sprawy. Spostrzeg, e
przewanie zwraca si do Stangera, ktry
by wygadany i orientowa si tak
prdko, e mgby wystpowa jako
prowadzcy dyskusje telewizyjne.
Schiller zacz od treci kontraktw i
kwestii finansowych. Nie powiedzia im

o telefonicznej rozmowie z ABC, w ktrej

oznajmi, ^ czterdzieci tysicy to za
mao. Musi mie pidziesit tysicy.
Cay czas wiedzia, e kocowa suma
bdzie o wiele wiksza, ale obliczy e na
razie poradzi sobie, majc szedziesit
tysicy dolarw Gary'emu trzeba
wypaci jego pidziesit natychmiast,
ale Nicole jest w szpitalu
psychiatrycznym i mona zmodyfikowa
jej kontrakt proponujc dziesi tysicy
od rki, dziesi tysicy w momencie
kiedy bdzie gotowa udzieli wywiadu, i
pi po rozpoczciu pracy nad filmem.
Niech ABC da pidziesit, a ju te
dziesi on zawsze znajdzie.

Nastpnego dnia, eby popchn troch

sprawy do przodu, Larry zwrci si do
Verna:
Mwiem ju panu, e podpisanie
kontraktu ze mn nie wyklucza innych
publikacji i podtrzymuj to, ale
wyjanijmy spraw definitywnie. Czy
mgby pan pojecha po Brend, eby
podpisaa i po jej ma Johnny'ego?
Potrzebny mi te podpis pana i Idy.
Prosz wszystkim powiedzie, e nie
wystpuj o kontrakt na wyczno
tylko o zwyke scedowanie praw.
Vern si zgodzi, wsiad do swojej
ciarwki i pojecha zebra ich
wszystkich. W sumie wyniesie to
nastpne cztery tysice do larw.

Vern powiedzia, e Gary nie zgodzi si

na aden kontrakt, dopki nie pozna
czowieka. Schiller kiwn gow. Racja.
Tak powinno by Vern doda:
Ale nie ma sposobu, eby mg pan si
z Garym zobaczy
Wie pan co? odrzek Schiller.
Niech pan mi opowie o wiziennym
rozkadzie dnia. Mwiono mi ju
przedtem, e nie dostan si do rnych
miejsc, a ja si dostawaem. Pan mi
narysuje schemat. Czy oni rewiduj przy
wejciu? Czy zmienia si co w
zalenoci od pory dnia? Wpuszczaj
rano czy wieczorem? Jacy s stranicy o
rnych porach?
Schiller myla: Gary pomoe od
wewntrz. Nie przebywa w tym

wizieniu dugo, ale z drugiej strony ma

pewien status wrd skazanych i wrd
stranikw. Powiedzia wic Vernowi:
_- Niech Gary nam powie, co i jak. On
wyczuje odpowiedni
moment.
Do Susskinda dzwonili Moody i Stanger.
Powiedzieli, e Dennis Boaz zosta
odprawiony. Dwaj nowi adwokaci wydali
si Susskindowi bardzo rzeczowi i
rozsdni. Maomiasteczkowi w
pozytywnym sensie. To zacni ludzie,
uzna.
Powiedzieli, e sprawa bya dotd
prowadzona bardzo nieudolnie. Nie licz
na jakkolwiek wspprac Boaza, tote
chcieliby pozna ofert Susskinda z
pierwszej rki. David nie mia zamiaru

podnosi stawki, ale wda si w

rozwaania o pienidzach, ktre mona
uzyska, i wskaza, jak mog zarobi sto
pidziesit tysicy dolarw. Susskind
znw nabiera zainteresowania.
Pozostawao pytanie, czy tak pno
mona jeszcze co zdziaa.
We wtorek rano, dwudziestego trzeciego
listopada, ukaza si numer
Newsweeka" z dat dwudziestego
dziewitego listopada z Garym
Gilmore'em na okadce. Wielkimi
literami wydrukowano mu
PRAGNIENIE MIERCI na piersiach.
Moody przeczuwa, e stawki pjd w
gr.
Potem nastpia seria rozmw z
Susskindem, ktry chcia wiedzie, Czy

Bob sysza kiedy o Louisie Nizerze,

nastpnie wymieni paru innych
sawnych prawnikw, takich jak Edward
Bennett Williams.
Do diaba, ani si Moody obejrza, a ju
w telefonie rozleg si gos:
Panie Moody, mwi Louis Nizer. Mj
przyjaciel David
susskind prosi, ebym do pana
zadzwoni i potwierdzi, e jest on tym,
za kogo si podaje. Sdz, e bd
panowie zadowoleni ze wsPpracy z
nim. Wiem, poniewa sam zaatwiaem z
nim wiele spraw.
To mio, e pan zadzwoni, panie Nizer
odpar Bob ale w zasadzie nie trzeba
mi zachwala pana Susskinda. Znamy

jego dorobek i zdajemy sobie spraw, e

jest to bardzo utalentowany
zdolny twrca.
Z Bobem Moodym nie szo tak atwo. Nie
lubi by traktowany jak
prowincjonalny kmiot.
Moody zaatwia mnstwo spraw z
prawnikami z San Francisco i Los
Angeles, i rzadko traktowano go z gry.
Salt Lak leao na tyle blisko Kalifornii,
e nikt nie wtpi, i w Utah moe si
toczy co wanego. Natomiast w
kontaktach z prawnikami z Nowego
Jorku albo Waszyngtonu czuo si, jak
oni szerz kultur w zabitym deskami
Provo.

Wreszcie Moody powiedzia

Susskindowi, e moe powinien si
zastanowi nad wycofaniem ze sprawy.
Schiller robi coraz lepsze wraenie na
Vernie Damico wyjani Moody a
wanie Vern ma najwikszy posuch u
Gary'ego. Wtedy Susskind zacz ostro
krytykowa Larry'ego Schillera.
Panowie powiedzia nie chc si
przechwala, ale rnica pomidzy
dwoma producentami: Susskindem i
Schillerem, jest taka sama jak midzy
druyn Kowboje z Dallas" i szkoln
reprezentacj
futbolow.
Moody powtrzy to Schillerowi, ktry
umiechn si w gstwie swojej czarnej
brody tak szeroko, e przez gstw

wosw wyranie wida byo, jak si

szczerzy.
Susskind ma racj powiedzia.
Kowboje z Dallas" to on a ja to szkolna
druyna. Ale jestem na miejscu,
przebrany i gotw do gry. Gdzie s
Kowboje"? Nawet nie dotarli na
stadion.
Poza tym Moody uwaa, e Susskind
jest zbyt nieprzejednany w jednej
kwestii. Nikt nie otrzyma od niego ani
grosza, dopki nie zostan zebrane
upowanienia od Nicole, Bessie i
rnych innych osb. Susskind chcia,
eby prawnicy wrczyli mu cay pakiet i
wzili kopot na siebie. W gruncie rzeczy
chcia z nich zrobi Larry'* Schillera.
Larry za waciwie zaatwi ju podpis

Nicole zaj si tym Phil dlatego

Moody wola unikn sytuacji, kiedy on i
jego stary wsplnik bd zmuszeni
reprezentowa wsplne interesy.
\V trakcie tych rozmw Schiller zaprosi
Rona, Phila i Boba do apartamentu w
hotelu Utah. Odbyli ciche przyjcie, bez
picia, za toz
mnstwem deserw w stylu
mormoskim, z bitej mietany i ciasta.
Tam zostali przedstawieni Stephanie.
Zachwycili si. Bya tak pikna. Szczupa,
miaa delikatnie cyzelowane rysy twarzy
i od razu mona byo z nich wyczyta, e
co czuje, kiedy za co jej nie
obchodzio, odpowiadaa kamienn
obojtnoci.

 Boe kochany, ta dziewczyna ma w

sobie urok Nefretete! wykrzykn
pniej Stanger. I zacz podpuszcza
Larry'ego:
Co taka pikna dziewczyna jak
Stephanie robi w towarzystwie
brodatego grubasa? Suchaj, Schiller
doda jeszcze facet, co ma tak
dziewczyn, nie moe by cakiem zym
czowiekiem.
Jednak trudno byo si nie zachwyci.
Istna pokazwka, eby olni widzw,
myla Stanger.
Potem wczya si do akcji wytwrnia
Universal Pictures". Ci sami adwokaci,
ktrzy reprezentowali Melvina Dumara
w dochodzeniu praw spadkowych z
testamentu Howarda Hughesa, zjechali

do Provo i gawdzili w biurze Boba przez

kilka godzin. Jeden z nich okaza si
doradc podatkowym i koleg Boba ze
studiw. Zaofiarowa si wykorzysta
swoj znajomo rzeczy do opracowania
wyjtkowo korzystnych kontraktw dla
Gilmore'a i Verna. Moody'ego pocigaa
ta propozycja. Pomijajc reszt spraw, ci
ludzie byli dobrymi mormonami.
Wszystko wygldao znakomicie. Na
koniec jednak powiedzieli:
Z pewnym zakopotaniem musimy
poinformowa, e kontrakt dojdzie do
skutku jedynie w wypadku dokonania
egzekucji.
Kiedy Moody i Stanger powiedzieli to
Gary'emu, ten zamia si po swojej
stronie szyby i powiedzia do suchawki:

~~ A wy mylicie, e to kiepski kontrakt,

co?
Wypi yk kawy (w trakcie godwki
pozwala sobie na kaw z cukrem) i
powiedzia:
~~ Do diaba, egzekucja si odbdzie.
No c, Gary, to nie zaley od ciebie
odrzek Moody.
W tym momencie Gary wybuchn.
~~ Te sukinsyny, te sukinsyny
powtarza. Wyglda strasznie Ponuro.
Tymczasem Larry Schiller mwi przez
telefon do Stanleya Greenberga, e ma
ju Damico, take matk Nicole, i jedyny
brakujcy element to pisarz, ktrego
Schiller by chcia: Stanley Greenberg.

Potem zadzwoni do Stanleya David

Susskind i powiedzia, e Schiller wcale
nie ma wszystkiego. Na jego miejsce
weszli dwaj mormoscy prawnicy.
Stanleyowi stan przed oczami obraz
czternastu wozw straackich
uganiajcych si po Salt Lak i Provo.
Wyglda na to, e kady prbuje zarobi
na nieszczsnym Garym Gilmore.
Bardzo niesmaczne. Stanley nie mia
zamiaru uczestniczy w wycigu po
szmal. Chcia zrobi co o oddwiku
kary mierci w spoeczestwie, a nie
scenariusz z gonitw karetek.
Schiller zadzwoni po odpowied i
Greenberg powiedzia ,.nie" Osobicie
nie ma do pana Schillera adnych
zastrzee, ale odmawia, gdy osign

ju taki etap yciowej kariery, e nie

podejmie si pracy z producentem,
ktrego nie zna. Niestety. Stanley
uwaa, e to po prostu cholernie
niebezpieczne. "*
Gdyby Greenberg zgodzi si robi
scenariusz, Schiller mgby ustrzeli
ABC na wicej pienidzy. A tak z
pewnoci spytaj o prawa do wydania
ksiki. Z tej jednej sprawy nie chcia
zrezygnowa. Musi obmyli to inaczej.
Moe sprzeda listy Gary'ego i Nicole?
Fragmenty, ktre widzia w artykule
Tamery Smith, wyglday zachcajco.
Ale tak transakcj trzeba przeprowadzi
inco gnito. Dlatego zadzwoni do Scotta
Mereditha z Nowego Jorku proponujc
rol agenta.

Meredith go przerazi:
Larry, jeste pewien, e zdobdziesz te
prawa? By tu dzi Susskind i mwi, e
on je ma.
adna umowa nie zostaa jeszcze
podpisana odpar Schiller. ^ Ani
przeze mnie, ani przez Susskinda. Scott,
sam musisz zdecydoWaC komu ufasz. Ja
ci mwi, e nikt nie podpisa.
__ No dobrze rzek Meredith. A
czyimi pienidzmi dysponujesz?
__ Reprezentuj ABC odpowiedzia
Schiller. Ale jestem wacicielem praw
do publikacji prasowej i do ksiki.
- Przed chwil Susskind mwi mi, e
to on reprezentuje ABC rzek
Meredith z trosk w gosie.

 CO TAKIEGO??
Tak potwierdzi Meredith.
Zapewnia mnie, e reprezentuje ABC.
Schiller zadzwoni do Lou Rudolpha w
Los Angeles.
Co ty wyprawiasz? krzycza. Tak
si nie robi!
Larry odrzek Rudolph
przysigam, e Susskind nie pracuje dla
ABC. Zapada cisza, po chwili Rudolph
doda:
Czekaj. Zadzwoni do Nowego Jorku.
Odpowied przysza bardzo prdko.
Susskind rzeczywicie mia umow z
biurem nowojorskim. Nowy Jork nie da
zna do Los Angeles i odwrotnie. O rany.

Schiller poczu si kiepsko. Susskind

niedawno zrealizowa Eleonor i
Franklina. Nikt w tym momencie nie
mg si bardziej podoba ABC.
Zapyta Lou Rudolpha:
Kiedy si Susskind z nimi umawia?
Niech podadz dat. Potrzebna mi data.
Ktry z nas by pierwszy, ten dostaje
poparcie ABC.
Podali dat. Susskind nie nawizywa
kontaktu z adnym z szefw studia a do
dziewitego listopada, czyli nazajutrz po
ukazaniu si artykuu powiconego
Gilmore'owi na pierwszej stronie New
York Timesa". Schiller zwrci si do
studia czwartego listopada.

~~ Ja pierwszy si zgosiem
powiedzia Schiller. Mnie si naley
poparcie.
Studio odmwio. Odbywano rozmowy
telefoniczne pomidzy Nowym Jorkiem,
Los Angeles i Provo. Nareszcie decyzja.
ABC wycofuje Poparcie dla obu stron.
Ani Susskind, ani Schiller nie mog teraz
Powiedzie, e realizuj zamierzenie
ABC. Z drugiej strony, ktry z nich
pierwszy podpisze kontrakt z
Gilmore'em, ten dostanie fundusze.
Schiller by bliski apopleksji. ABC nic nie
robi, tylko si
ubezpiecza. Po prostu nie chc, eby si
wydao, co z nich za pierdoy do
kwadratu.

Znw zadzwoni do niego Susskind.

Schiller sta w budce telefonicznej w
drogerii Walgreena i sucha, jak
Susskind ma dla niego ofert
Dlaczego my waciwie ze sob
walczymy? Po co windowa cen?
spyta Susskind. Pan jest na miejscu.
Ja jestem tu w Nowym Jorku. Zostamy
wsplnikami.
Schiller sucha uwanie.
Susskind mwi:
Zakadam przedsibiorstwo produkcji
filmw w Los Angeles Sprbujemy teraz
razem popracowa, zobaczymy, jak si
uo nasze stosunki. Pniej moe
robiby pan dla nas filmy.

 Z przyjemnoci robibym z panem

filmy owiadczy Schiller. -Ale to
osobna kwestia, prosz pana.
Schiller czu pokus, a go w nosie
krcio. Tak jak w modym wieku przed
pjciem do ka. Ale ten ukad
oznaczaby rwnie, e Susskind zrobi
film dla telewizji. Nawet gdy Schiller
zmontuje cae przedsiwzicie, to nie na
wasny rachunek. Schiller wzi na
wstrzymanie
Po odwieszeniu suchawki uzna, e
sprawa jest jasna. Jeeli Susskind chce
poczy siy, w takim razie nie moe
zdoby praw bez niego. To znaczy e
przypadn jemu, Schillerowi. Moe je
mie, jeli tylko jest gotw stawi czoo
niepokojom. A praw do Gary'ego

Gilmore'a poda bardziej ni

czegokolwiek dotd z brany
ekonomicznej czy twrczej. Nie wiedzia
czemu. Po prostu tak byo.
Oznaczao to, e od tej chwili
nieustannie bdzie si martwi o
pienidze.
Schiller szykowa si do powrotu na
Wybrzee, razem ze Stephanie na
weekend Dzikczynienia. Duszy czas
nie widzia swoich dzieci i mia zamiar
zabra je do La Costa w San Diego.
Byyby to pierwsze wita
Dzikczynienia spdzone z dziemi, ale
bez ony, Judy waciwie pierwsze takie
wita w ogle. Chocia dzieciaki
bardziej lubiy Stephanie zwaywszy
na ich lojalno do matki zapowiaday

si wita z upiorami. Upiory, do tego

peno wasnych problemw.
pojecha wic do La Costa z gow, w
ktrej niczym kanciaste pakunki telepay
si kopoty finansowe i po niecaym
dniu, w pitek, dwudziestego szstego
wieczorem, odebra telefon Moody'ego.
Sdzimy, e nam si uda wprowadzi
ci na widzenie z Garym jutro po
poudniu powiedzia adwokat.
Lepszej okazji nie bdzie.
Gibas, nie uwierzysz, jaka ilo poczty do
mnie przychodzi. Trzydzieci do
czterdziestu listw dziennie. Gwnie od
maolatek pitnacie, szesnacie lat,
ale nic dziwnego: zawsze by ze mnie
kawa przystojnego drania. I nie
uwierzyby, ilu jest na wiecie

chrzecijan i religijnych fanatykw.

Dostaem tyle Biblii, e mgbym
otworzy koci moe potrzebujesz
Biblii? Jeden facet pisze, e gdyby mg
zamieni si ze mn miejscami, zrobiby
to. Chyba mu odpisz: Bracie, przyjad
po ciebie z samego rana w poniedziaek."
Mog si zaoy, e dugo by gocia
szukali.
Hej, wolno mi zaprosi piciu wiadkw
na moj egzekucj. Chciabym ci
zaprosi, eby si z tob poegna
osobicie. Daj mi zna...
Gibbs pomyla: to bdzie pierwszy raz.
Byem zapraszany na wesela, urodziny,
zakoczenie szkoy, ale nie syszaem,
eby kogo zaproszono na egzekucj.

Odpisa: Jak chcesz, ebym by, to

przyjad."
Moody i Stanger przygotowywali
Schillerowi wejcie. Wyjanili wadzom
wiziennym, e zajmuj si technicznym
opracowaniem wasnego przedpola.
Trzeba zrobi wstpn kalkulacj
podatku od zysku potencJalnych
dochodw Gary'ego z tytuu publikacji
historii jego ycia sporzdzi zapis
testamentowy, co bardzo komplikuje
prac
nad kontraktem. Sprowadzaj wic z
Kalifornii czowieka nazwiskiem Schiller,
ktry przedyskutuje z Garym te sprawy.
Wejdzie jako konsultant? zapytano
Moody'ego i Stangera ' Tak
odpowiedzieli. To nasz konsultant.

Mwili prawd. Tylko starannie

sformuowan.
Schiller przylecia do Salt Lak i
wyruszy do Point of the Mountaiu w
sobot po poudniu. Wzbieraa w nim
adrenalina i strach, e moe zawali
spraw.
Stranik podnis suchawk i rozmawia
przez dziesi minut, zanim wpuci
Larry'ego. Tylko dwa razy rozsuna si
krata przed zdumionym Schillerem i
zaraz po drugiej stronie, ze trzy metry w
gt korytarza, z zamknitego
pomieszczenia na prawo zobaczy
wygldajcego przez okienko Gilmore'a.
Po przeciwnej stronie korytarza, w sali z
otwartymi drzwiami, siedzieli Vern,
Moody i Stanger, szczerzc si do niego.

Zauway wtedy, e Gilmore te si

umiecha Udao si.
Vern przedstawi ich sobie i Larry nie
zdejmujc jesionki usiad na krzele, na
ktrym przedtem siedzia Vern; drzwi
zostawi otwarte, Przez szeroko
korytarza popatrzy na Gary'ego przy
okienku i ich spojrzenia si spotkay.
Schiller z miejsca rozpozna, e ten
czowiek uwielbia widrowa oczami.
Trzeba rozmawia tak, jakby on by
jedyn istniejc si.
Schiller nie mia nic przeciwko takim
zawodom. Zawsze odczuwa subteln
przewag. Widzia tylko jednym okiem.
Druga osoba moe si dugo wpatrywa
w tamto oko pozbawione wyrazu i
najwyej si zmczy.

Jednak Gilmore tak si ustawi za swoj

szyb, e jeli Schiller pochyla si w
lewo, on z kolei te mg pochyli si w
lewo i w ten sposb zachowa to samo
ustawienie ich obu w stosunku do okna.
^ gdyby patrzy przez lornetk. Bardziej
oddalony od szyby SchiLler zacz si
czu jak w wizieniu, podczas gdy
Gilmore na wolnoci, zaglda do rodka.
W kadym razie Schiller wrzuci gadk.
Oficjalnym tonem powiedzia:
__- Oczywicie wiadomo panu, dlaczego
tu jestem dajc spojrzeniem dyskretny
znak, e jak im obu wiadomo, telefony s
na podsuchu. Bob i Vern z pewnoci
wspomnieli, e jestem konsultantem
rzek z umieszkiem, wykorzystujc w
peni znaczenie tego sowa.

Przychodz ustali sprawy dotyczce

paskiego majtku, stanu posiadania i
tak dalej, wie
pan.
Obaj umiechnli si leciutko. Wtedy
akurat przyszed stranik i usiad nie
opodal na awce w korytarzu. Gary
powiedzia:
_ Nie trzeba si nim przejmowa.
Stranik wzi jakie pismo i zabra si
do czytania.
To jeden z tych dwch wyjani
Gilmore ktrzy s ze mn cay czas,
czy siedz w celi, czy wychodz. S raczej
w porzdku.
Powiedzia to tonem kapitana druyny,
ktry wie, e inni gracze s dumni, bo

graj w jego zespole. Schiller by

zaskoczony pospolitym wygldem
Gary'ego. Widzia go przy wyjciu ze
szpitala ponad tydzie temu i
zdecydowanie Gary wyglda teraz
inaczej. Vern mwi Schillerowi o jego
godwce, ale w ogle nie byo tego po
nim zna. Wyglda o wiele zdrowiej ni
ostatnim razem. I dosy spokojnie.
Z tego, co mwili Vern, Moody, Stanger i
Boaz, Larry spodziewa si czowieka
byskajcego inteligencj i dowcipem.
Zamiast tego ujrza faceta, ktry tak na
oko le by si czu w restauracji z
obrusami na stoach. ^>
Schiller ocenia, e ma pitnacie do
dwudziestu minut na przekazanie
najwaniejszych spraw, dlatego nawija

rwno i prdko, nie sPuszczajc oka z

Gilmore'a. Przez pierwszy kwadrans nie
pado adne pytanie, a wreszcie Schiller
musia wtrci: ~~ Moesz mi
przerywa, jak zechcesz. Lecz Gilmore
odrzek: Nie, nie, ja sucham.
wrzuca t sam gadk, ktr wczeniej
sprzeda Kathryne i Vernowi, tylko
nafaszerowan takimi sowami jak
kurwa", "gWniany" i robi w waa",
czasem stwierdza: chcieli mnie
wyrolowa". Bez przerwy obserwowa
Gilmore'a i zastanawia si, gdzie si
podzia facet z wysokim ilorazem
inteligencji? Schiller
odbbni swoje przygotowane pitnacie
minut i przez dusz chwil jecha na
improwizacji, a wreszcie Gilmore zrobi

pierwszy wypad pod jego bramk

pytaniem:
Kto mnie zagra w tym filmie?
Po p godzinie: Kto mnie zagra w
filmie?" Dla Schillera sprawa bya jasna
prba si.
Bo widzisz pan Gary cedzi sowa
jest taki aktor, co go lubi. Nie pamitam
nazwiska, ale on gra w "Przyniecie mi
gow Alfreda Garcii" i w jeszcze jednym
filmie Sama Peckinpaha.
Zdaje si, e ci chodzi o Warrena
Oatesa odrzek Schiller
No tak cign Gilmore. Ja go
naprawd lubi. Chc, eby facet mnie
gra. Kiwn gow wpatrujc si w
Schillera i doda: Niech to bdzie

zaznaczone w naszej umowie, e zagra

mnie w filmie ten aktor.
Schiller kluczy chwil, robic zwiad.
Gary powiedzia wysuchae
mnie, ale ja o tobie wiem jak dotd
bardzo niewiele. Moe tu nie ma tematu
na film? Poczekajmy na dobry
scenariusz, zanim zaczniemy omawia
inne sprawy.
A ja myl powiedzia Gilmore e
powinien mnie gra Warren Oates i
chc, eby to byo w umowie.
Nie mog tego uwzgldni w umowie
odrzek Schiller. Nie mog narzuca
warunkw, ktre nas skrpuj jak kaftan
bezpieczestwa. Warren Oates moe si
nie zgodzi. Ja mog sobie nie yczy
Warrena Oatesa. Inni aktorzy mog si

lepiej nadawa. Moliwe tez, e bdzie

do uzyskania dua suma pienidzy, pod
warunkiem, e wemiemy innego aktora.
Wchodzisz tutaj w moje kompetencje
Jestem zmuszony odmwi traktowania
Warrena Oatesa jako warunku naszej
umowy!
Gilmore si umiechn.
Larry, ja nie cierpi Warrena Oatesa.
W porzdku odpowiedzia z
szerokim umiechem Schiller. " Kogo
by chcia naprawd?
Gary'ego Coopera odpar Gary
Gilmore. Nosz jego imi. To
przeamao lody. Gilmore dojrza do
rozmowy o sobie.

 Jak bye dzieckiem, to kim chciae

zosta? spyta Schiller
Gangsterem odrzek Gilmore. Z
prawdziwej szajki. Zacz opowiada,
jakim by w dziecistwie chuliganem: tu
co zwdzi, tam zrobi wamanie. Razem
z kumplem odstawili wielk ucieczk
samochodem. Gliny zapay ich dopiero
po p godzinie. Kiedy mwi, twarz mu
pojaniaa. Zachowywa si jak go, co
Opowiada o fajnych panienkach, ktre
zaliczy.
Gdzie po czterdziestu piciu minutach
rozmowy Schiller rzek:
Opowiedziaem ci o sobie, ty mi te
troch o sobie powiedziae; myl, e
uda nam si jeszcze pogada i

zdecydujesz, czy mog co dla ciebie

zrobi.
Masz jakie spotkanie? spyta
Gilmore.
Nie odpar Schiller. Ale nie
pozwol mi tu siedzie nie wiadomo ile.
Dlaczego? Moesz zosta do rana.
Powanie?
Jasne. My z Vernem gadamy przez
sze godzin, jak chcemy.
Schiller zacz dostrzega, jak bardzo
Gilmore panuje nad sytuacj. Od czasu
do czasu Gary zwraca si do stranika:
Gdzie moje pastylki?" albo: Przynie
mi kaw", tonem nie pozostawiajcym
wtpliwoci, e dostanie, czego da.

Przynie mi kaw", tak jak Przyniecie

mi gow Alfreda Garcii."
Kiedy jednak upyno troch czasu, a
kawa si nie pojawiaa, Gilmore wrzasn
nagle: CO JEST Z T KAW? Schiller
zauway, e wzbiera w nim irytacja, ale
wybuch nastpi bez ostrzeenia:
przenikliwy skrzeczcy wrzask, ktry,
zdaniem Schillera, wiadczy o
kompletnym nieliczeniu si z tym, co
pomyl adwokaci i Vern. w podobny
sposb kobiety potrafi w trakcie
rozmowy rzuci si z Jazgotem na dzieci.
. Wreszcie pracownik w biaym fartuchu
przynis jakie tabletki
i Gary zrobi mu awantur.
.~~ Czekam godzin i pitnacie minut!
krzycza. Nie wiesz> e jak prosz o

lekarstwo, to mam je dosta

natychmiast? Taki jest przepis. Sami
ustanawiacie przepisy, eby je potem
ama.
Zachowywa si tak nieprzyjemnie, e
Schiller dziwi si, dlaczego jeszcze nie
zabieraj go z powrotem do celi.
Zdumiewajce, na ile Gilmore sobie
pozwala.
Wkrtce przyniesiono mu kaw w
papierowym kubku i zacz si piekli, e
nie powinien uywa papierowych
naczy. Przepisy wymagaj normalnych
kubkw i talerzy. Potem powiedzia do
Schillera:
Oni ka mi przestrzega przepisw,
odsiedzie wyrok zgodnie z przepisami,
przepisowo chodzi spa i odby

przepisow egzekucj, a sami wiecznie te

przepisy naruszaj. ami je na kadym
kroku.
Wygosi dziesiciominutow tyrad i
nagle Schiller odkry, kogo mu Gilmore
przypomina: Muhammada Ali w trakcie
wyliczania swoich pretensji. Ten sam
gderliwy, nieludzki ton, ktrym potrafi
ruga Muhammad. Kiedy, w Manilli,
Schiller siedzia w jego pokoju w hotelu
Hilton i przez godzin musia znosi
wyrzekania rozzoszczonego
Muhammada, a teraz gos Gilmore'a
brzmia podobnie Gary'ego nie
obchodzio, co o nim pomyl. Dlatego
Schiller powiedzia:
Naprawd zabie tych dwch, no nie?

 Oczywicie e tak odpar Gilmore

nieomal z uraz. -Przecie wiesz. Wtedy
Schiller powiedzia:
Zabie ich chcc podkreli, e jest
rnica pomidzy zabiciem kogo w
gniewie i zabijaniem z zimn krwi,
kiedy zabjcy wystarczy przestawi sobie
w gowie ma dwigni. Gilmore mieci
si w drugiej kategorii. Zabiby ci za to,
e przyniose mu kaw w papierowym
kubku.
Do rozmowy wkrad si chd. Schiller
wiedzia, e czas si wycofa zapyta wic
Verna, czy chce porozmawia, i Vern na
par minut usiad przy suchawce. Kiedy
Schiller uzna, e ju znowu jest fajnie
powiedzia:

 Suchaj, Gary, czas na kolacj. Chcesz,

ebym jeszcze przyszed?
No jasne, wpadaj. Przegadamy ca
noc odrzek Gilmore Wyzby si
chodu. Schiller szed zamylony. O rany,
ile si da zrobi z tym facetem. wietny
materia na wywiad.
Kiedy wywiad si przeciga, Moody i
Stanger zaczli si niepokoi, e sprawa
si wyda i bd mieli nieprzyjemnoci
zawodowe. Posunliby si nawet do
szturchnicia Schillera raz czy drugi,
byleby go odcign, ale Gary koniecznie
chcia dalej rozmawia. By wyranie
zadowolony. Poniewa adwokaci syszeli
jedynie Schillera, nie mieli pojcia, o
czym mwi Gary.

Zaniepokoili si, e moe puszcza farb i

sprzedaje Schillerowi ca histori bez
adnej umowy czy kontraktu. Gary si
oywi. Pierwszy raz Moody widzia go
mwicego z takim zapaem.
Potwierdzao si jego przeczucie, e
Schiller to trafny wybr, lecz brali
rwnie pod uwag, e robi by moe
ostatni kurs. Jeeli Schiller zdobywa tu
materia na tony, to a nu zechce ich
wystawi do wiatru.
W restauracji Schiller dopytywa si, czy
Gary zawsze si tak zachowuje. Wszyscy
naraz zaczli go zapewnia:
Skd, czowieku, on z nikim jeszcze
nie rozmawia w ten sposb. Schiller
podejrzewa ju, e mwi tak przez
grzeczno, ale Vern rzek cicho:

 Myl, e on naprawd pana polubi.

Schiller nabiera pewnoci siebie. Kiedy
wrcili, znw zacz rozmow z Garym
na rne tematy, lecz po niespena
kwadransie wtrci si czyj gos;
suchawk wzi Moody i dugo z kim
rozmawia. Z naczelnikiem albo z
zastpc. Schillera wyczono.
Gary by niepocieszony. Wci pyta:
~ Kto tak powiedzia? Kto wyda
polecenie? On jest w zespole moich
doradcw. Ma prawo tu by.
~~ Nie martw si, Gary, mamy mnstwo
czasu rzek Schiller.
Potem wsta Moody i powiedzia:
~~ Gary, to jest ten kontrakt, ktry
omawialimy.

Pokazali mu du pacht papieru i

zaczli czyta poszczeglne sumy do
suchawki, lecz Gary przerwa:
~~ Dobrze, napiszcie to na maszynie. Ja
si wtedy temu przyjrz i Podpisz.
Kiedy wyszli ju adwokaci i Schiller,
Gary spyta Verna:
Czy twoim zdaniem on jest najlepszy?
Tak do koca to nie wiem, ale myl,
e tak powiedzia Vern.
A co z Susskindem? spyta Gary i
sam sobie odpowiedzia: -, Czuj, e
lepszy jest pan Schiller. Podoba mi si
jego podejcie do interesw.
W ten sam sobotni wieczr i w niedziel
rano Schiller opracowywa kontrakty
wraz z Moodym i Stangerem. Trzeba

byo wprowadzi poprawki i wynaj

sekretarki do obsugi tych cholernych
komputerowych maszyn do pisania.
Prawnicy nie poszli do kocioa, co
dostarczyo tematu do artw. W
niedziel po poudniu uporali si
wreszcie z tekstami umw i Schiller
wrci do swego motelu, gdzie mia
czeka na ich podpisanie.
Mniej wicej wtedy Boaz zadzwoni do
Susskinda na jego rachunek. Susskind
spyta:
Nie ma pan nawet telefonu? Dennis
zachichota.
Do tego powiedzia Susskind.
Posuwa'si pan za daleko. Nie wiem, co
pan zrobi, w kadym razie ju siedz w

tym inni zamiast pana. Nie ma pan

adnych uprawnie.
Owszem. Ale nic si nie da zrobi beze
mnie.
Nieprawda odpar Susskind.
Wanie si robi. Ale ja w tym nie bior
udziau.
Prosz posucha przerwa Dennis.
Moe i nie jestem ju adwokatem w tej
sprawie, ale mam par dokumentw i
mam jeszcze... Susskind uzna, e facet
majaczy.
Jest pan zwykym pozerem
owiadczy. Kamie pan i kiepsko
kojarzy. Nie ycz sobie mie wicej z
panem do czynienia Prosz do mnie nie
dzwoni, czy to na mj, czy na wasny
rachunek.

Wyjtkowo nieprzyjemny zgrzyt na

zakoczenie.
Moody i Stanger odpoczli chwil,
nastpnie pojechali do siebie. W
niedziel przed wieczorem. Przez
szeroko korytarza czytali do suchawki
warunki kontraktu. Gary niewiele chcia
zmienia i
raz si zdenerwowa, kiedy omawiali
dostp do jego listw. Wasnym
dugopisem wykreli t klauzul z
umowy i napisa, e nie daje adnego
upowanienia, dopki nie porozmawia z
Nicole. Prawnicy prbowali go
przekona.
Nie masz tu prawa gosu tumaczy
Moody. Teraz te listy nale do Nicole.

 A gwno -odrzek Gary nikt nie

bdzie ich czyta bez mego zezwolenia.
Schiller cay czas czeka w swoim pokoju.
Siedzia w tym motelu do trzeciej rano
ju w poniedziaek, czekajc, a tamci
dwaj do niego zadzwoni. Telefonowa
nawet do wizienia, gdzie si dowiedzia,
e ich tam nie ma. Wobec tego zadzwoni
do domu Moody'ego i obudzi go. Wrcili
przed paroma godzinami. Byli z
powrotem ju o wp do dziewitej. Po
prostu nie przyszo im do gowy, e on
czeka. A cay czas chodziy mu po gowie
najgorsze warianty wydarze.
Duy Jake wrci do puda z duym
soikiem rozpuszczalnej kawy, wielk
puszk soku do rozcieczania i z
kartonem ulubionych papierosw

Gibbsa, Yiceroy Super Longs. Powiedzia

Gibbsowi, e Gary prosi Verna Damico o
podrzucenie tego do wizienia. Z kartk:
Gibas, cakiem nagle staem si do
bogaty jeeli czegokolwiek
potrzebujesz, to tylko powiedz." Gibbs
domyli si, e Gary sprzeda komu
swj yciorys. Usiad i przyrzdzi kubek
soku.
zadzwoni ostatni raz do Susskinda. Ju
nie na jego rachunek.
~~ Mwiem przecie achn si
Susskind nie chc z panem
rozmawia. Boaz na to:
~~~ Mam cakiem nowy pomys. To
bdzie historia o mnie. ~~~ Boaz, jeste
stuknity odpar Susskind. ~~~ Wcale

nie zapewnia Dennis. Prawdziwie

wielki temat
to moja wersja. wietny materia.
Prowadziem notatki pochwali si.
Prosz bardzo odrzek Susskind
id pan do Larry'ego Schillera. On si z
pewnoci zachwyci.
Nazajutrz Gibbs dosta kartonik w
kopercie. Gary wypisa zaproszenie.
PIF! PAF!
Prawdziwa Rozwaka Na ywo! Bessie
Gilmore z Milwaukie, Oregon,
serdecznie zaprasza na egzekucj syna:
Gary'ego Marka Gilmore'a, lat 36.
Miejsce: Wizienie Stanu Utah w
Draper, Utah. Czas: O wicie.

ZAPEWNIAMY ZATYCZKI DO USZU

ORAZ NABOJE.
Wraz z kartonikiem przyszed list.
Niedugo bd rozdawa duo forsy.
Chciabym ci da koo dwch tysicy
(2000). Prosz, eby przyj. Nie
odmawiaj, bo ja ci po prostu to daj, jak
przyjaciel. Mam akurat zamiar da tobie,
bo jak nie, to i tak dabym komu innemu.
CZ TRZECIA
GODWKA
ROZDZIA 11
Uaskawienie
Earl Dorius zaj si okropnie lisk
spraw. W wizieniu chcieli wiedzie, czy
mog przerwa godwk Gilmore'a i
zmusi go, eby jad. Obecnie prawo

stawiao znak rwnoci pomidzy

karmieniem na si i wymuszonym
leczeniem: decyzja Sdu Najwyszego z
1973 roku stawiaa wymg uzyskania
zgody winia.
Istniay jednake dopuszczalne wyjtki.
Earl napisa wic list do naczelnika
Smitha, w ktrym podkrela, e naley
utrzymywa w wizieniu pewien rygor
nie sprzyjajcy adnym prbom
samobjczym. Byoby powanym
naduyciem, gdyby winiowi
pozwolono zagodzi si na mier." W
podsumowaniu Earl stwierdza, i lekarz
wizienny moe prawnie nakaza
przymusowe dokarmianie".
Earl skontaktowa si z pras i z kilkoma
lokalnymi stacjami

radiowo-telewizyjnymi, eby zawiadomi

o wydanej przez siebie opinii. Mia
cakowit pewno, e bdzie to
wiadomo dnia w spraWie Gilmore'a i
nie skrywa zadowolenia. Jego list do
Sama Smitha wymaga naleytych
przygotowa i, zdaniem Earla, zawiera
rzeteln argumentacj, lecz nowin
przeknito bez echa. Jeszcze tego
samego Popoudnia zadzwoni Holbrook
z Salt Lak Tribune", eby z godzinnym
wyprzedzeniem zawiadomi o
ponownym wystpieniu sdziego Rittera
z wnioskiem o uchylenie tymczasowego
zakazu wywiadw z Gilmore'em.
Earl by niepocieszony. Mia szczery
zamiar znale wieszy materia ni
stary ograny Pell przeciw

Procunierowi". Jednak cay dzie

powici zagadnieniu przymusowego
dokarmiania. Natomiast Tribune"
zjawia si dobrze przygotowana. Sdzia
Ritter zawiesi zakaz wywiadw.
Tribune" moga wysa dziennikarza na
rozmow z Gilmore'em jeszcze tego
samego dnia.
W wizieniu by akurat Schiller, kiedy
dotar tam reporter i wynika
niespodziewana sytuacja. Schiller
wypytywa Gary'ego i wanie nawiza
do tytuowego artykuu z Newsweeka".
Sdzi, e w ten sposb wybada, czy
Gilmore'owi naprawd zaley na
rozgosie. Przytoczy fragment wiersza,
ktry Newsweek" cytowa jako przykad

twrczoci Gary'ego. Powiedzia, e to

cakiem niezy wiersz. Gary si umia.
To poemat Shelleya pod tytuem
Krzewina czua wyjani. Kurcz,
Schiller, to kompletne kretystwo ze
strony Newsweeka". Kady, kto
rozpozna wiersz, bdzie myla, e ja si
podszywam pod autora.
Pniej Schiller uzna, e to chyba
przeczucie nakazao mu popiech, bo
rozmowa z Garym nie miaa potrwa
dugo. Poruszy draliwy temat, chocia z
zasady zostawia liskie sprawy na
koniec. Nie ma sensu przerywanie
wywiadu nag impertynencj. Jednak
Schiller nie zawsze umia si
powstrzyma i wyrwao mu si:

 Dlaczego zaznaczye w kontrakcie, e

nie mog mie twoich listw do Nicole?
Ona jest w szpitalu. Wiesz, e do niej nie
dotr.
Schiller odrzek Gary ten
cholerny doktor Woods nie daje mi do
niej zadzwoni. Nawet listu nie pozwala
napisa. Zaczem godwk, eby
pokaza cay dramat: trzymaj mnie z
dala od jedynej w wiecie osoby, na
ktrej mi naprawd zaley. Dlatego
zrobiem ten dopisek w naszym
kontrakcie. Popatrzy Schillerowi w
twarz. Ale widz, e z ciebie jest
twardy zawodnik. Zaatwisz z Woodsem,
eby mi pozwoli na kontakt z Nicole.
Nie obchodzi mnie, czy go przekupisz,
czy co, w kadym razie nie dostaniesz

tych listw, dopki ja z ni nie

porozmawiam, jasne? Powiedzmy, e
mam na ciebie haka.
Dla Schillera nie byo to cakowitym
zaskoczeniem. Od pocztku wiedzia, e
godwka Gilmore'a nie jest aktem
rozpaczy, tylko metod prowadzenia
rozgrywki. Schiller sysza, e Gilmore
mia niez wpraw w wywoywaniu
buntw w Wizieniu Stanu Oregon i
udao mU si to kilkakrotnie. Co prawda
w tamtym pudle przesiedzia ponad
dwanacie lat, co absolutnie wystarcza,
by si zaapa do tej czy innej wiziennej
kliki. Natomiast tutaj jest by moe
osobistoci, ale otwarte pozostaje
pytanie, czy jego godwk podejmie
dziesiciu albo pidziesiciu innych

winiw. Gary jest morderc i nawet

ma opini nieobliczalnego, ale kto by si
go ba w celach mierci, gdzie nie ma
adnych kontaktw ani lojalnych
kumpli? Schiller zastanawia si, czy aby
pienidze i rozgos nie uderzyy
Gary'emu do gowy. Jak dotd, nikt inny
nie podj godwki.
W tym momencie stranicy przynieli
nowin. Przy wejciu czeka GUS
Sorensen z Salt Lak Tribune", z
nakazem sdziego Rittera w garci.
Trzeba go wpuci. Sorensenowi wolno
przeprowadzi wywiad z Gilmore'em.
W gowie Schillera co eksplodowao,
lecz nawet nie mrugn.
W porzdku powiedzia do
Moody'ego i Stangera. Dajmy

Gary'emu mwi. To moe nam

poprawi opini. Nie chodzi nam o
przygldanie si mierci czowieka,
przyszlimy tylko, eby go zrozumie.
Ruszy korytarzem na spotkanie
Sorensena, i jak tylko dziennikarz
Pojawi si w wejciu, Schiller
przedstawi si i powiedzia:
~- Panie Sorensen, mgbym zakaza
Gilmore'owi rozmowy z panem, ale nie
ley to w moim interesie.
Z ca pewnoci nie leao. Schiller nie
mia najmniejszego zamiaru zraa do
siebie Salt Lak Tribune". Dojcie do
najwaniejszej z lokalnych gazet daje mu
mono wpywu na tre doniesie
agencyjnych. Poza tym Sorensen
uwaany by za czoowego reportera

do spraw kryminalnych w stanie Utah.

Mona go wykorzysta przy zbieraniu
informacji o wizieniu.
Jednak Schiller wola unikn pewnego
ryzyka. Skd wiadomo, Co Gilmore
zechce wyjawi? Gdyby zdecydowa si
popeni samobjstwo, kady
przypadkowy wywiad bdzie stanowi
ostatnie sowa Gary'ego Gilmore'a.
Trzeba wic ustanowi pewne reguy.
Sysza, jak Sorensen mwi przez telefon:
Ten go kupi prawa od Gilmore'a.
Mog rozmawia tylko w jego obecnoci.
Schiller cay czas si poci. Rano
dostarczy Vernowi czek na dwadziecia
pi tysicy dolarw. Jeeli Gary zechce
go wykiwa i opowiedzie wszystko
Sorensenowi, wtedy nie ma rady.

Schiller zakada, e Gilmore nie

wychlapie wszystkiego dla samej
przyjemnoci. Tymczasem sysza, jak
Sorensen mwi:
No, nie wiem. Syszaem i dobre, i ze
rzeczy na temat Schillera Larry wzi
suchawk i zwrci si do szefa
Sorensena:
Prosz pana, mnie nie zaley na
blokowaniu prasy. Nie mam nic
przeciwko rozmowie pana Sorensena z
Garym. Chodzi mi tylko o zaznaczenie,
e poniewa jestemy wacicielami
praw, copyright do wywiadu pana
Sorensena wraca do nas.
Oznaczao to, e redakcja musi
zadzwoni do swego prawnika W czasie

gdy odbyway si rozmowy, Schiller

zwrci si do Gary'ego
Moemy na tym skorzysta. Jak
bdziesz rozmawia z Soren senem, nie
zagbiaj si w spraw morderstwa.
Powiedz o wizieniu, co tu si dzieje w
tej chwili, albo o przyczynach godwki.
Jeeli uznam e wyjawiasz co bardzo
dla ciebie istotnego, podrapi si w
brod Jeli si nie podrapi, znaczy,
moesz odpowiada na pytania. Przede
wszystkim nie zdradzaj zbyt wiele z ycia
osobistego, Gary. Tym wanie wiat jest
najbardziej zainteresowany.
W trakcie wywiadu Schiller siedzia obok
Sorensena, ale rozmowa odbywaa si
przez telefon. Nie sysza, co mwi
Gilmore. Jednak po kilku pierwszych

pytaniach Schiller wiedzia ju, e

Sorensen to klasyczny typ reportera.
adnego wgldu w ycie wewntrzne Gil
more'a. Chodzi po prostu o par
akapitw, z ktrych redaktor wyowi
intrygujcy tytu. Poza tym mona chyba
ufa Gary'emu. Gary ledzi pilnie, czy
Schiller nie daje mu znakw.
Kiedy Sorensen skoczy, razem z
Schillerem wyszli ze redniego Nadzoru
przez odsuwan bram z krat do holu
koo administracji a tam wygldao na
to, e w ciasnej, owietlonej
jarzeniwkami poczekalni zebrali si
wszyscy dziennikarze z Salt Lak.
Wszyscy co do jednego. Wrzeszczeli
naraz. Sorensena znali; Sorensen przed

chwil skoczy wywiad z Gilmore'em.

Za to na widok Schillera
mao si nie spucili.
Kim pan jest? Kim pan jest?
dopytywali si jeden przez drugiego,
GUS Sorensen za Schiller bogosawi
go w mylach nie pisn ani sowa, z
miejsca odpaci lojalnoci. W kadym
razie Schiller rozumia, e to prawdziwa
wpadka. W tumie na pewno znalazoby
si par osb, ktre go znaj.
Przeczuwa, e po cichu wymieniaj
uwagi. Wreszcie ktry reporter
powiedzia:
Przyznaj si, Larry, kupie histori
Gilmore'a, prawda?
Schiller rozwaa moliwoci. Jeeli si
wyprze, jutro i tak go przygwod. Nie

wolno podpuszcza dziennikarzy, oni s

jak psy myliwskie. W cigu dwudziestu
czterech godzin dowiedzieliby si, o co
chodzi, i nigdy by mu nie wybaczyli.
Wszystko wskazywao, e naley si
czym prdzej wycofa-na paluszkach.
So Dumbo taczy walca, pomyla
Schiller i przestpi z nogi na nog.
Po co pan tu jest? spytali,
odpowiedzia wic:
Jestem konsultantem od spraw
finansowych. Dziennikarze, ktrzy go
znali, zaczli gwizda.
Uzna, e musi im sprzeda w miar
prawdziw wersj. Jakie niezbyt
konkretne nudziarstwo, nie nadajce si
na czowk.

 Owszem przyzna w kocu.

Zdobyem potencjalne prawa do
realizacji penometraowego filmu.
Moe odlega perspektywa sprawi, e
przestan widzie w nim faceta, ktry
doi z Gilmore'a wywiady na wyczno.
Lecz wewntrzny gos mwi mu: trzeba
byo odpowiedzie bez komentarza".
Komputer w jego gowie uruchomi
wszystkie dzwonki darmowe.
Moody i Stanger przerazili si.
~~ No tak szepn Moody Schiller
wanie wykopa nas
z sioda.
''Konsultant od spraw finansowych" w
poczeniu z hollywoodzkim

producentem". Tutaj, w wizieniu, s ju

ugotowani. Stanger Powiedzia:
~~ Ten skurwiel nas wykiwa. Chce
pchn wasn wersj.
DESERET NEWS
Karnawaowa atmosfera wok
filmowego kontraktu Gilmore'a \
29 listopada. W poniedziakowy wieczr
Wizienie Stanowe przypominao cyrk,
gdzie dziennikarze, agenci praw
autorskich i filmowcy przepychali si,
dyskutujc o publikacji wywiadw,
prawach do scenariusza filmowego i
biografii ksikowej.
Na widok Schillera w wieczornym
dzienniku telewizyjnym Doriusa krew
zalaa. Zadzwoni do Wizienia Stanu

Utah i zrobi straszliw awantur

zastpcy naczelnika.
Ja tu si mao nie usram, eby nie
dopuci Tribune", a wy spokojnie
puszczacie hollywoodzkiego producenta.
Earl widzia przyszo pod znakiem nie
koczcych si procesw. Jedna gazeta
za drug, stacje telewizyjne, radiowe,
wszyscy skadali pozwy. Ritter
prawdopodobnie otworzy bramy
wizienia dla wszystkich. Nawet gdyby
Dorius odwoa si od jego decyzji do
Dziesitego Obwodu w Denver,
przekazanie spraw do wyszej instancji
musi potrwa. To moe zaj cay rok. A
tymczasem reporterzy bd si wczy
po wizieniu, jak chc. Nie mona

przewidzie, co Gilmore im powie, kiedy

ju zyska moliwo kontaktw z pras.
Dorius zacz rozpytywa w biurze, czy
kto zna sposb na szybkie uchylenie
decyzji Rittera. Powiedzieli mu: nakaz
wyszej instancji. Do tego potrzeba
natychmiastowego rozpatrzenia sprawy
w Dziesitym Obwodzie. Dorius nie by
typem, ktry w takich wypadkach z
nerww" przeyka lin, ale odwoanie
si do wyszej instancji przeciw
orzeczeniu sdziego Rittera byo
przysowiow kos, co trafia na kamie.
Odwoanie rwnao si twierdzeniu, e
Ritter, ktry niewtpliwie chlubi si
opini najwytrawniejszego jurysty w
stanie Utah, Ritter

zasiada w awie sdziowskiej z

Learnedem Handem * przy tej awie
okazuje si ignorantem w elementarnych
kwestiach. Tylko w jeden sposb mona
to wykaza, mianowicie: Earl Dorius
zaskary werdykt sdziego. Cholernie
drastyczne posunicie mody prawnik
zaskara decyzj sdziego federalnego.
Ritter moe nieprdko mu wybaczy.
DESERET NEWS
Point of the Mountain, stan Utah. 28
listopada. Skazany za morderstwo Gary
Gilmore w licie do Komisji Uaskawie
pisze: ...No dalej, wy tchrze..."
Gilmore prosi o natychmiastowe
postawienie przed plutonem
egzekucyjnym. Nie dam ani nie

potrzebuj waszej aski" napisa,

podkrelajc trzykrotnie sowo nie".
W trakcie posiedzenia Komisji
Uaskawie Schiller zastanawia si, kim
jest ten zadbany, nieduy, lecz
muskularny facet z przystrzyonym
wsem. Wyglda jak mody belfer z
oglniaka; posta budzca respekt,
wszystko dopite na ostatni guzik. Kim
on moe by? Cay czas gromi Schillera
wzrokiem.
Taki mody prawnik z przyszoci, ze
wieych kadr biurokracji Utah, ktry
nieczsto piorunuje spojrzeniem. Ale
kiedy ju zacznie, to ratuj si, kto moe.
Zionie pynnym ogniem. Schiller
wzruszy ramionami. Zdy si
przyzwyczai do tego, e ludzie

bombarduj go swymi mylami. W

takich sytuacjach przydawaa si jego
tusza Warstwa azbestu chronica
przed pomieniem.
Facet tak otwarcie go nienawidzi, e
Schiller a musia spyta, kto to taki.
Wypyta paru reporterw, zanim ktry
wreszcie odpowiedzia:
(i , earned Hand wybitny sdzia
federalny, ktry chyba najduej peni
sw funkcJ od roku 1909 do 1951.
(Przyp. tum.)
To Earl Dorius z Prokuratury
Generalnej. * Pniej Schiller widzia go
rozmawiajcego z Samem Smithem i to
by dopiero widok. Sam Smith by
wyszy o dwie gowy. ,|

Schiller nie mg poj, o co chodzi

wadzom wizienia. Powtarzali na prawo
i lewo, e nie chc rozgosu, lecz
posiedzenie Komisji Uaskawie
zwoano w sali konferencyjnej zaraz przy
gwnym wejciu do budynku
administracji. Sproszono dziennikarzy.
Ochap misa rzucony stadu lww. Byy
kamery telewizji, mikrofony, operatorzy,
flesze, reflektory na stojakach i
podwieszane. Kwintesencja cyrku Od
dawna nie przebywa w tak gorcej ani.
Wszyscy powazili na krzesa, eby lepiej
widzie Gilmore'a, ktrego
wprowadzono w acuchach. To byo
troch jak w tym filmie o redniowieczu,
ktry Schiller kiedy oglda: faceta w
biaej szacie wleczono na stos. Tutaj

szat stanowiy lune biae spodnie i

duga koszula, lecz efekt by podobny.
Wizie przypomina aktora w roli
witego.
Schiller znw zmieni zdanie o wygldzie
Gilmore'a. Zupenie jakby ten facet
przywdziewa kolejne maski. Tego dnia
Gary wcale nie wyglda na odwiernego
czy domokrc, ani te na
zatwardziaego zabjc. Godwka trwaa
ju dziesi dni, co byo wida na jego
pobladej twarzy. Uwydatniy si
wszystkie bruzdy i blizny. By nadal
przystojny, lecz saby. Wyczerpany. Nie
wyglda jak Bob Mitchum czy Gary
Cooper, tylko jak Robert DeNiro. Ten
sam powiew mierci Taka sama sia
przebijajca przez martwot.

Dookoa ludzie z ekip CBS i NBC

rozmawiali gono i Schillera razia ich
pogarda dla Gilmore'a. Mwili o nim tak,
jak gdyby by kiepskim adwokacin,
ktry za spraw rnych sztuczek zaszed
tak wysoko. Jaki lokalny dziennikarz
mrukn:
To nie do wiary, e takiemu achmycie
powica si tyle uwagi.
Schiller pamita, e przewodniczcy
Komisji Uaskawie, George Latimer, by
kiedy obroc na procesie porucznika
Callaya, oskaronego o rozstrzelanie z
karabinw maszynowych grupy
wietnamskich wieniakw w My Lai. Dla
Schillera Latimer by tylko jeszcze
jednym mormonem o nalanej twarzy.
Wielki eb buldoga w okularach, Nadty

okaz samozadowolenia. C za
zbiorowisko! Jedyna sympatyczna twarz
naleaa do Stangera. Schiller nie mia
dotd pewnoci, czy im si uoy
wsppraca. Stanger z jednej strony
wydawa mu si zbyt pyskaty, z drugiej
za nonszalancki, gdy chodzio o istotne
szczegy. Teraz jednak chopica twarz
Rona bya pena wyrazu. Okazywa
wielk trosk o Gary'ego.
Waciwie to Stanger si cieszy z
rozwoju wydarze. Jak dotd, gary
zawsze zachowywa si wobec niego
bardzo podejrzliwie. Stangerowi to nie
przeszkadzao. Nie uznawa kary mierci
i nie by pewien, czy Gilmore mwi
powanie. Stanger interesowa si
bardziej sam akcj ni racjami

Gilmore'a. Akcja za rozwijaa si

wspaniale. Z kadym dniem co nowego.
Sama rado. Poniewa Gilmore jednak
mg w kocu umrze chocia Stanger
nie bardzo w to wierzy wola nie
zawiera ze swoim klientem zbyt bliskiej
przyjani.
Tak czy owak, jest cakiem naturalne, e
czowiek stara si polepsza swoje
stosunki z kad osob, ktr musi
widywa na co dzie. Dlatego Stanger
wywizywa si ze wszystkich drobnych
obietnic zoonych Gilmore'owi. Jeli mu
przyrzek owki przynosi owki,
kiedy indziej znw papier do rysunkw.
Ale tego dnia, przed Komisj
Uaskawie, Ron po raz pierwszy poczu
dum, e pracuje dla tego czowieka. Do

tej pory nie wiedzia, jak Gilmore

zachowuje si pod presj. I zdaniem
Stangera, tego dnia by wspaniay,
wprost piekielnie inteligentny.
Za mwnic wisiaa bkitna flaga i przy
dugim konferencyjnym stole siedziao
czterech mczyzn, ktrzy wygldali
Schillerowi na mormonw: wszyscy w
okularach i granatowych garniturach.
Schiller stara si zapamita jak
najwicej szczegw powtarza sobie,
e to przejdzie do historii jednak
nudzi si, a do momentu kiedy
Przewodniczcy udzieli gosu
Gilmore'owi. Wtedy wanie Gilmore
wprawi w podziw rwnie Larry'ego
Schillera. Gdyby nie biay strj
Maksymalnego Nadzoru, Gilmore

mgby by studentem egzamin kocowy

przed komisj profesorsk, wobec ktrej
okazuje lekk pogard. Jestem
zdziwiony owiadczy na pocztek.
Wasza Komisja udziela przywileju aski,
a mnie si zawsze wydawao, e o ask
si
zabiega i na ni zapracowuje,
przywilejw si poda i na ni zasuguje,
ja natomiast niczego od was nie dam,
o nic nie zabiegam na nic nie
zapracowaem ani nie zasuyem.
W zatoczonym, dusznym, rzsicie
owietlonym pomieszczeniu wszyscy
skupili na nim wzrok. Przyciga
wszystkie oczy i soczewki obiektyww.
Schiller jeszcze bardziej podziwia
aktorstwo Gilmore'a Nie pokusi si o

tanie teatralne gesty, potraktowa t

okazj obojtnie. Wystpuje po to, by
wyoy swoj myl. Gilmore przemawia
z absolutn pewnoci swoich racji;
mwi tym samym cichym gosem,
ktrym mgby si zwraca do
pojedynczego suchacza Dziki temu jego
wystp nabra cech tego rodzaju
aktorstwa, ktre pozwala zapomnie, e
siedzisz w teatrze.
Ale z tego faceta byby gwiazdor ekranu,
stwierdzi Schiller w przypywie
uniesienia na myl, e posiada prawa do
historii jego ycia, lecz po chwili
przekn al, bo odcito mu moliwo
osobistej rozmowy z Garym. Odtd
bdzie prawdopodobnie skazany na
zadawanie pyta przez porednikw.

GILMORE: Doszedem do wniosku, e

znalazem si tu za spraw gubernatora
Utah, Ramptona, ktry ustpi
rozmaitym naciskom.
Osobicie uwaam, e okaza tym samym
moralne tchrzostwo. J po prostu
przyjem wyrok, jaki na mnie wydano.
Cae ycie przyjmowaem wyroki. Nie
wiedziaem, e w tej sprawie ma si jaki
wybr.
Kiedy zaakceptowaem swj wyrok,
wszyscy nagle rzucili si, eby mi to
wyperswadowa. Wyglda na to, e
spoeczestwo, zwaszcza mieszkacy
Utah, chc kary mierci, ale nie chc
egzekucji, i kiedy stao si faktem, e
trzeba bdzie jej dokona, to wtedy c,
zaczli si wycofywa.

A ja potraktowaem ich dosownie i

serio, kiedy skazywano mnie na mier,
tak samo jak gdyby skazano mnie na
dziesi lat, albo
trzydzieci dni w Areszcie Okrgowym
czy co. Mylaem, e naley to traktowa
serio. Nie wiedziaem, e to s arty.
pani Shirley Pedler z ACLU chce wtrci
swoje trzy grosze, ale oni
zawsze si wtrcaj, ci z ACLU. Zdaje si,
e w yciu nie dokonali nic
porzytecznego. Chciabym, eby oni
wszyscy, cznie z grup ksiy
rabinw z Salt Lak City, zostawili mnie
w spokoju to jest moje ycie i moja
mier. Umr z wyroku sdu i akceptuj
to... PRZEWODNICZCY: Bez
wzgldu na to, co pan o nas myli, moe

pan by spokojny nie jestemy

tchrzami i rozstrzygniemy t spraw
zgodnie z prawem stanu Utah, nie za
zgodnie z paskim yczeniem... Czy pan
Richard Giauque jest obecny?
Udzielimy teraz gosu osobom, ktre o to
prosiy.
Richard, otrzymalimy tutaj konspekt i
przy okazji go pochwal, bo jest wietnie
napisany. Mog nie zgadza si z
niektrymi koncepcjami, w kadym razie
bardzo adnie wszystko przedstawie.
W tym momencie Schiller zauway, e
wstaje szczupy blondyn z wydatnym
nosem i lekko cofnitym podbrdkiem,
ubrany z niezwyk elegancj. Schiller
przypuszcza, e ten czowiek jest
adwokatem ACLU albo podobnego

ugrupowania, i zanotowa sobie w

pamici, eby przeprowadzi z nim
wywiad, kiedy nadarzy si okazja, bo
Giauque interesujco wyglda. Nosi si
z charakterystyczn wyszoci
czowieka, ktry wie, e kadego
rozmwc prawdopodobnie przewysza
inteligencj. Moe z tego wanie
powodu ani razu nie spojrza na
Gilmore'a. Gary z kolei wpatrywa si w
niego z niesychanym nateniem i
Schiller wyczuwa powd rozgoryczenia
Gilmore'a kto z przeciwnego obozu
mwi na jego temat.
GIAUQUE: Panie przewodniczcy,
chciabym wygosi krtki komentarz
dotyczcy uprawnie Komisji
Uaskawie. Zwracamy si do Komisji,

by utrzymaa w mocy obecne

zawieszenie wykonania wyroku, do
chwili kiedy kwestie, o ktrych, naszym
zdaniem, nie macie prawa decydowa,
zostan rozstrzygnite przez sd.
Spoeczestwo interesuje si t spraw,
czy pan Gilmore sobie tego
yczy, czy nie. Jestem przekonany, e
jest tu kilka faktw wartych
bliszego zbadania. Po pierwsze, czy z
wasnej i nieprzymuszonej woli
zrzek si on przysugujcych mu praw i
czy przypadkiem nie chodzi
mu jedynie o to, by stan Utah uczyni
wspwinnym... To nie wola
Pana Gilmore'a ma tutaj znaczenie
fundamentalne, dlatego zwracam

do pana przewodniczcego, by decyzja o

wymierzeniu kary mierci
nie bya podejmowana przez pana
Gilmore'a ani przez obecn Komisj
Uaskawie, lecz niech rozstrzygnie o
niej sd. PRZEWODNICZCY:
Dobrze, zaraz odpowiem... Nie mam
zamiaru przeciga tej sprawy i czeka,
eby kto inny zdecydowa, tak
postanawia prawo... Zebralimy si po
to, by zapobiec przeciganiu sprawy w
nieskoczono oraz by poprze
wszystkich, take stan Utah, w kwestii
przepisw dotyczcych kary mierci. Ja
osobicie nie opowiadam si za
przeduaniem zawieszenia.
Wkrtce nastpia przerwa w rozprawie.
Gilmore'a wyprowadzono i czonkowie

Komisji Uaskawie opucili sal. Paru

dziennikarzy zwolnio miejsca. Pewnie
znaleli lepsze.
Wwczas ju Earl Dorius by tak bliski
wybuchu wciekoci, jak nigdy dotd.
Cigle jeszcze nie przygotowa odwoania
do Dziesitego Obwodu, a tutaj traci
cay ranek na rozprawie, ktra bya
prowadzona w sposb najgorszy z
moliwych. Nie mg poj, jak Sam
Smith w ogle zgodzi si na co takiego.
I c widzi podczas antraktu. Lepszym
okreleniem by antrakt" ni przerwa",
taki tam odstawiano teatr telewizji. Ot
zobaczy, e ten cay Schiller siedzi na
krzele Prokuratury Generalnej. Takim
jak fotel dyrektorski, byo ono starannie
oznaczone nazwiskiem Billa Evansa na

przyklejonym pasku Dorius szepta do

Evansa: Zrzu go z tego krzesa! a
przecie nie pamita, eby kiedykolwiek
przedtem tak si zachowywa. Zwykle nie
napuszcza ludzi, eby stosowali wobec
innych osb rkoczyny, ale caa sytuacja,
brak poszanowania dla tego miejsca ze
strony dziennikarzy, to byo wrcz
odraajce.
Dorius by zdumiony brakiem
jakichkolwiek zabezpiecze W drzwiach
nie ustawiono elektronicznych
wykrywaczy i nikogo nie obszukiwano
przy wejciu. Jeden nieznany kamerzysta
za drugim wchodzi z wielkimi torbami
na sprzt. Boe jedyny! Kady mgby
wnie pistolet magnum i zmasakrowa
Gary'ego. Naczelnikw' powinno

przysugiwa nieodwoalne prawo

zakazania dziennikarzom wstpu, lecz
wida komu wyej postawionemu nie
przeszkadza' rozgos. Dorius by
oburzony na wasnego klienta. Jeeli ju
musi tam by telewizja, to dlaczego, na
Boga, wizienie nie wystpio o przydzia
akredytacji: jedna kamera, jeden
czowiek z radia, jeden z prasy? To
zupene szalestwo, jak oni wszyscy si
toczyli. Tylko z jednej przyczyny Earl
odczuwa satysfakcj. Moliwe, e
istotnie ^ cay Gilmore nie jest na pokaz.
^V Areszcie Okrgowym wpucili Gibbsa
do biura od frontu, eby
Oglda rozpraw w towarzystwie paru
glin i klawiszy. Wszyscy

wgapiali si w ekran. Gibbs by zdania,

e wysza z tego nudna szmira.
jednak kiedy Gary wyzwa sdziw od
tchrzy, Gibbs rykn takim
miechem, e a gliny krzywo na niego
popatrzyy.
Gary wygra stosunkiem gosw trzy do
dwch. W telewizji powiedzieli, e
prawdopodobnie egzekucja zostanie
wyznaczona na szstego grudnia, eby
zmieci si w terminie szedziesiciu
dni od daty wyroku sidmego
padziernika. Gibbs pomyla: Gary
moe bdzie chodzi po ziemi jeszcze
tylko tydzie.
DESERET NEWS

Salt Lak, 30 listopada. Krajowa Koalicja

Przeciw Karze mierci, stowarzyszenie
ponad czterdziestu organizacji
prawnych, religijnych,
narodowociowych, politycznych i
zawodowych, wydaa we wtorek
wieczorem zdecydowane owiadczenie
na temat werdyktu Komisji Uaskawie
Stanu Utah.
Umoliwia to pierwsze od dziesiciu lat
usankcjonowane sdownie zabjstwo w
Stanach Zjednoczonych" gosi
owiadczenie.
' Wrd organizacji zrzeszonych w
Koalicji znajduje si ACLU,
Amerykaska Unia Etyki, Amerykaski
Komitet Przyjacielskiej Przysugi,
Amerykaskie Towarzystwo

Ortopsychiatryczne, Centralna
Konferencja Rabinw Ameryki i inne.
ROZDZIA 12
Urzdnik pastwowy
Earl nie okreliby tego uczucia sowem
podziw", jednak podczas rozprawy
Komisji Uaskawie odczu co w
rodzaju zadowolenia, e Gilmore tak si
zachowa. Ten czowiek prowadzi
godwk, lecz jego intelekt na tym nie
ucierpia. Dorius cieszy si ze swych
pozytywnych odczu. Zdy ju bowiem
straci cay respekt dla Gilmore'a po jego
prbie samobjczej. Najpierw wielce
dramatyczna przemowa o
sprawiedliwoci, a potem sromotna
ucieczka. W oczach Doriusa Gilmore si
zrehabilitowa.

Earl dostrzega ca ironi losu. Jedno,

co ich czyo, to denie do
przeprowadzenia egzekucji, zreszt z
cakiem odmiennych pobudek. Raczej
trudno nazywa to wizi. Jednak na
rozprawie kibicowa temu czowiekowi,
jak gdyby grali w barwach jednego
klubu. Przecie naley chwali
zawodnika za adne zagranie. Oczywicie
Earl by wiadom, e w swoich
odczuciach kieruje si wasnym
interesem. Sprawa Gilmore'a jest
prawdopodobnie jedyn, do ktrej bd
powraca i za pidziesit lat. Ach, och,
po procesie Gilmore ju nie bdzie w
moim yciu wzlotw." Nie da si ukry,
raczej*. przypadnie mu wicej czynny
udzia w sprawie o zasigu krajowym.

ni midzynarodowym. Ludzie, ktrych

pozna wiele lat temu w Anglii, misji
Kocioa witych Dni Ostatnich, teraz
znw zaczli do niego pisa. Ludzie,
ktrych wprowadzi do Kocioa siedem
czy osiem lat temu. Dlatego Earl cieszy
si, e pierwszy w caej prokuraturze
doceni wag tego wszystkiego.
Sdzi, e przyczyn jego dumy z
Gilmore'a stanowi fakt, i skazany
rwnie czuje powag sytuacji. Byoby
rzecz niewaciw pracowa nad czym
tak doniosym i jednoczenie osob,
ktra stoi w centrum caej sprawy,
traktowa jedynie jako sprytnego
kanciarza z podejrzan motywacj.
Denie Gilmore'a, o ile wyniko ze
szczerych pobudek, pokrywao si z

niektrymi spord wasnych zasad

Earla.
W ostatnich latach niektrzy sdziowie
Sdu Najwyszego Stanw
Zjednoczonych kilkakrotnie wyraali
pogld, e najgorzej reprezentowanym
klientem w kraju jest administracja
stanowa i lokalna. To Earla osobicie
poruszyo. Pragn poprawi opini
ludziom pracujcym w instytucjach
rzdowych. Jeeli mia jak ambicj, nie
bya ni kariera polityczna ani blask
wok nazwiska, tylko sawa najlepszego
ordownika przed Sdem Najwyszym
Stanu Utah. Autorytet w dziedzinie
prawa penitencjarnego. Chcia zdoby
reputacj za solidne przygotowanie i
ogromne kompetencje. Waciwie, jeli

miaby si podj konstruktywnej

krytyki wasnej pracy, to najgorsza
wydawaa mu si jego zabjcza
dokadno. Umarby chyba, gdyby mia
co odwali byle jak. Dlatego Earl
wiedzia, e dopki Gary Gilmore
wypenia jego ycie zawodowe, praca
bdzie mu zabieraa czternacie albo
pitnacie godzin na dob. Nawet jego
dzieci rozumiay, e musi na tym
ucierpie ycie rodzinne. Ostatnio, kiedy
dzwoni telefon, dzieci mogy si
spodziewa, e w piciu
PrzYpadkach na dziesi odezwie si
obcy gos, proszc do suchawki
ojca.
Kiedy Earl szed z on na jakie
przyjcie, wszyscy wypytywali go, jak

stoj sprawy. Tu akurat Earl chtnie

odpowiada. Po caej harwce czekaa go
przynajmniej zapata w postaci
zainteresowania go prac. Poza tym
usiowa rwnie przekona ludzi
rzeczowymi argumentami, e w
prokuraturze nie siedzi banda kretynw.
e si staraJ wykona prac, z ktrej
bd dumni.
Earl nie chwali si oczywicie wszem i
wobec, e ma prac, chcia powiedzie,
e dziki niej zdoa wreszcie zapuci
korzenie. Przez lata studiw, kiedy
zarzyna si po nocach, dorabiajc jako
pomoc biurowa, eby utrzyma swoj
mod rodzin. To jedno dawao mu
energi, i popychao naprzd. Jedyne, co
pomogo mu przebrn prac misyjn,

maestwo i studia, to wiara, e

wreszcie kiedy si to ustabilizuje i zyska
co na stae. Teraz mia dom zamiast
mieszkania by ojcem powikszajcej si
rodziny, lubi swoj prac, by dumny z
ony i mnstwo czasu spdza z dziemi.
W peni zdawa sobie spraw, e mona
to traktowa jako reakcj na nieustanne
przenosiny. w latach chopicych.
Jego ojciec by troch samotnikiem i Earl
nie czyni mu z tego zarzutw, stwierdza
tylko fakt. Dla jego taty najlepsz
rozrywk bya samotna wyprawa ze
sztalugami i ptnem, po ktrej wraca z
piknie, namalowanym widoczkiem.
Przez cae dziecistwo Earla, kiedy
mieszkali w rnych miastach Wirginii,
potem w Los Angeles i Salt Lak jego

ojciec by prawnikiem pracujcym dla

Pentagonu i stale si przenosili.
Poniewa Earl nie mia braci, a jedyna
siostra wysza za m, zanim skoczy
trzynacie lat, praktycznie by
jedynakiem, i to z bogatym yciem
wewntrznym. Na przykad w pitej
klasie zosta najlepszym rysownikiem w
caej szkole i pisa listy do Walta Disneya
z zapytaniem, czy firma nie zechciaaby
wykorzysta jego modego talentu.
W szkole redniej w Wirginii zdoby
nawet popularno. Gra w zespole
muzycznym i niele si spisywa w
szkolnych rozgrywkach zaj si
powanie koszykwk i wycigami na
bieni, a zama nog podczas popisw
gimnastycznych. Ale wybrano go

Przekrelio to jego sportow karier, ale

wybrano go starost modszych klas. Mia
kandydowa na starost caej szkoy,
umawia si nawet z druynow
reprezentacj kibicw i wtedy trach!
rodzina przeprowadza si do Los
Angeles. Jego tat przeniesiono, Earl za
znw zosta czonkiem przyjaci.
Szkoa pod nazw University High
School w zachodnim Los Angeles.
Ogromna rzesza uczniw. W stowce
siedzia sam nikoe nie zna. Wtedy
pierwszy raz w yciu mia ochot okaza
nieposuszestwo. Chcia wrci do
Wirginii, zamieszka z wujem i dalej
widzie si ze swoj dziewczyn.

Ojciec martwi si jego niedol. Moe

wystarczyo, e przynajmniej y. Earl
powiedzia:
Przepraszam. Zostan. I zosta,
chocia ostatni rok w szkole , nalea do
najszczliwszych.
potem tat przeniesiono do Utah. To ju
nie byo takie ze. Jego mormoska
rodzina cay czas utrzymywaa w Salt
Lak domek przez cae lato. Poniewa
znajomo z tamt druyn bya spraw
;z przyszoci, Earl zacz spotyka si z
siostr swego najlepszego przyjaciela z
Salt Lak. Chodzili ze sob, a si
pobrali.
Uwaa, e ycie obdarzyo go wikszym
zrwnowaeniem ni przecitnego
rwienika, ale tylko dlatego, e zna

swoje wady. Wiedzia, e atwo wpada w

zo. W tamtych czasach zadowala si
wykrzykiwaniem w stron telewizora.
Patrz, co za gb, rycza do Iranu Ale
wycznie w otoczeniu rodziny. Gdy by
modszy, ojciec bra go na stron,
perswadowa i agodzi jego
temperament, do tego stopnia, e teraz w
trakcie wystpienia przed sdem Earl
nigdy nie podnosi gosu na przeciwnika.
Suszne jest okazywanie siy i
zdecydowania, lecz Earl zawsze stara si
przy tym unika jaowej sprzeczki.
Dlatego wanie dumny by z Gilmore'a
na rozprawie przed Komisj. W mylach
jakby powtarza Gilmore'owi, e naley
powcign gniew.

Earl wiedzia, na czym si zna, a na czym

nie bardzo, i nigdy nie by dobry w
braniu wiadkw w krzyowy ogie
pyta. Sprawa Gilmore'a daa mu si,
midzy innymi dlatego e pocigay go
kwestie Smagajce analizy nowych
zagadnie prawnych bez koniecznoci
zagbiania si w bagno niewygodnych
zezna. Earl wiedzia, e sabo chodzi
mu formuowanie pyta w taki sposb,
eby odpowiedzi wiadka za dziesitym
pytaniem obrci przeciwko niemu.
Lubi wgry si w sedno zagadnienia.
By moe w modoci zbyt mu
przerywano, w kadym razie wiedzia, e
jako prawnika nie ma szans na
zadawanie przemylnych pyta po to, by
za chwil wpuci ^ w maliny. Sdzi,
e podobnie wyglda sprawa jego

niezbyt rozgazionych znajomoci.

Nawet w tej chwili krg nich nie
wykracza poza on, szwagra oraz ich
najbliszych przyjaci, paru ssiadw i
znajomych z biura. Wikszo trwaych
przyjaci zawierao w pracy.
Dobry przykad i stanowio jego
przymierze z Samem Smithen Niemale
mgby nazwa naczelnika serdecznym
przyjacielem, a i tak nie widywali si na
gruncie towarzyskim. Chodzio raczej o
to, e praktycznie obaj zapoznali si z
prawem penitencjarnym jednoczenie
Sama mianowano naczelnikiem mniej
wicej w tym samym czasie kiedy Earl
rozpoczyna prac w biurze Prokuratury
Generalnej Zawierajc blisz znajomo
z Samem, Earl wiele si nauczy o

problemach wiziennictwa i uwaa, e

naczelnik jest bardziej liberalny ni
powszechnie sdzono. Po pierwsze,
zezwala na widzenie kontaktowe pod
Maksymalnym Nadzorem. Wanie ten
przepis umoliwi Gilmore'owi prb
samobjcz. Gdyby trzymano Gil more'a
w izolacji, nigdy pewnie nie otrzymaby
tych proszkw. Ear mwi o tym
otwarcie, lecz Smith odpar:
No tak, ale cakowite odcicie od
wiata utrudnia tym chopcom
resocjalizacj.
Z punktu widzenia Earla, jeli naczelnik
si myli, to ra czej z powodu wasnej
yczliwoci, z jak zarzdza wizieniem i
przez to pakowa si w sytuacje, w
ktrych zarzucano mu niekompetencj.

Earl wicie wierzy, e najwiksz

tajemnic naczelnika Smittha jest jego
serce na doni. Sam Earl nie by
bezdusznym subist, lecz zastanawia
si, ilu naczelnikw wstaje o wicie, eby
przyjecha na niadanie w towarzystwie
winiw redniego Nadzoru zamiast
zje razem z rodzin. By to jeden z
powodw, dla ktrych Earl czu, e
powinien broni Sama przed pozwami ze
strony rodkw masowego przekazu,
pragncych dostpu do Gil more'a.
Problem, ktrego nie da si gadko
przedstawi dziennikarzowi $ sdziemu
zwaszcza jeli sdzi jest Ritter
polega na tym teoria Billsa: W wizieniu
czstym rdem napi jest skupienie
uwagi na jednym winiu. Bo on moe

wtedy zacz pogrywa jak gwiazda

baseballu co nie sucha swego
menedera. Ryzyko wydania si na
pastw mediw sigao gbiej ni
zdolno Gilmore'a.
Ryzyko obejmowao reakcje innych
winiw. Kiedy jeden skazany przerasta
swoje wizienie, zawsze ucierpi na tym
dyscyplina.
pierwszego grudnia Earl wysa swoje
odwoanie do wyszej instancji
Dziesitego Obwodu w Denver. Wykaza,
e sdzia Ritter przy pozwie Tribune"
wnioskowa na podstawie faktw,
podczas gdy wcale nie zebrano materiau
dowodowego. Tego samego ranka Earl
odebra telefon od Leroya Axlanda,
reprezentujcego kana informacyjny

ABC. Nazajutrz Axland mia zamiar,

podobnie jak Tribune", zoy w Sdzie
Stanowym wniosek o uchylenie
tymczasowej blokady, eby ABC mogo
take przeprowadzi wywiad z
Gilmore'em.
Rano nastpnego dnia do akcji ABC
przyczyo si Deseret News" i w
imieniu Gary'ego Gilmore'a wystpi
Robert Moody. Nawet Larry Schiller by
obecny. Tego dnia przeciw Earlowi
wytoczono wielk si prawn. Nie by
zadowolony ze swego wystpienia.
Cecha, ktr Earl uwaa za swoj
najwiksz sabo, znowu si ujawnia.
Wzi w krzyowy ogie Lawrence'a
Schillera i tak si rozsierdzi, e straci
panowanie nad sob. Schiller, ktry

wkrci si do wizienia jako rzekomy

konsultant, mia teraz czelno
odpowiedzie, e wielokrotnie
przeprowadza wywiady w rnych
wizieniach i zawsze przestrzega
obowizujcych przepisw. Earl zdawa
sobie spraw, e powinien spokojnie
zada wiadkowi seri podchwytliwych
Pyta, lecz tak si zdenerwowa, e
zacz przedstawia wasne argumenty.
Przy odrobinie zrcznoci mgby
doprowadzi Schillera do stwierdzenia,
e istotnie naruszy przepisy Wizienia
Stanowego, lecz gniew na myl o tym, e
otwarto ze strony wizienia napotyka
racy cynizm jego oponenta wobec
praw innych osb, kaza mu Ogosi
tyrad do wiadka i sdzia Marcellus
Snw odebra mu gos.

nie by wic zaskoczony, kiedy sdzia

Snw cofn zakaz. Tego wieczoru
telewizja moga robi wywiad z
Gilmore'em.
MOODY: No i tak. Cay dzie
siedzielimy w sdzie razem z
Schillerem, telewizj ABC i tumem
adwokatw. Sdzia Sno\y podpisze
nakaz, zezwalajcy dziennikarzom na
przeprowadzenie wywiadu dzi wieczr.
Larry wystpi jako wiadek i myl, e
to on przekona sdziego, co naley
zrobi.
GILMORE: Aha, wyobraam sobie,
ten facet umie wszystko zaatwi. Wie,
jak rozmawia z ludmi... O ktrej to ma
by? MOODY: O dziewitej.

GILMORE: Mam nadziej, e nie

pniej. Jestem ju i tak padnity, a e
wstaj o pitej rano... Kiedy si mwi do
takiego potentata jak ABC, trzeba by w
formie... Czy Larry bdzie mg dawa
mi znaki? Kiedy nie chce, ebym
odpowiada, podrapie w brod i fajno
jest.
Zaraz po powrocie z rozprawy u sdziego
Snowa Earl zabra si do pracy nad
kolejnym odwoaniem. Ku jego
zadowoleniu okazao si, e wedug
prawa stanowego procedura wyglda tak
samo jak w kodeksie federalnym. Trzeba
byo tylko podszykowa dokumenty
przygotowane dla Denver i wpisa nowe
nazwiska. Sekretarka przepisaa mu to w
czasie przerwy obiadowej i wczesnym

popoudniem by gotw do zoenia

apelacji.
Wszed na gr do kancelarii Sdu
Najwyszego Utah i owiadczy
prezesowi Henriodowi, e nakaz
sdziego Snowa moe by gotw dopiero
pnym popoudniem, wobec czego, jeli
sd o pitej zamyka podwoje, nie ma
sposobu na powstrzymanie reporterw
przed vieczornym przeprowadzeniem
wywiadw z Gilmore'em. To nie jest
normalna procedura, lecz prezes
Henriod da do zrozumienia, # wszystko
pjdzie swoim trybem. Dorius
powiedzia:
Przybiegn od sdziego Snowa jak
najszybciej.

Tak te zrobi. Ale przedtem musia

pokona kilka innych przeszkd.
Dostarczono nakaz sdziego Snowa
opracowany przez adwokatw prasy i
telewizji. Earl krytykowa wanie
niektre sformuowania, kiedy urzdnik
kancelarii wrczy mu pisemn
wiadomo. A niech to szlag, Dziesity
Obwd rozpatruje odwoanie od decyzji
Rittera jutro po poudniu. Earl bdzie
musia wystpi w Denver, podczas gdy
waciwa rozprawa odbdzie si tutaj.
\V dodatku zblia si godzina szesnasta.
Sdzia Snw postanawia przenie
rozpraw do duej sali, skd rodki
masowego przekazu bd mogy nada
informacje o decyzji. Od tego momentu
licznik zacz bi. Wreszcie Dorius

powiedzia sobie: sdzia i tak podpisa

nakaz, czy wrczy go, czy nie.
Kaza asystentowi chwyta podpisany
dokument, gdy tylko si da, i popdzi na
Wzgrze, do Sdu Najwyszego Utah.
Zasta trzech sdziw, ktrzy przeczytali
jego papiery i wydali odroczenie na ten
wieczr. Powiedzieli, e apelacja bdzie
rozpatrywana nazajutrz. Dziki temu
telewizja nie moga przeprowadzi
wieczornego wywiadu z Gilmore'em.
Korytarze na pitrze gmachu stanowego
Kapitolu przywodziy na myl kongres
partii politycznej. Peno mikrofonw i
reflektorw wrd marmurowych cian.
Earl da par wywiadw, nastpnie
zbieg na d, do Prokuratury
Generalnej, gdzie poinstruowa kilku

wsppracownikw, co naley zrobi

nastpnego dnia przed Sdem
Najwyszym Stanu Utah. Do tej pory
sam si tym zajmowa.
Wieczorem w domu Dorius przypomnia
sobie, e egzekucja Gilmore'a ma si
odby za cztery zaledwie dni. Szstego
grudnia. Jeeli uda im si powstrzyma
dziennikarzy jeszcze przez cztery dni,
Wizienie bdzie mogo speni swoj
powinno. Przecie reporterzy nie
szturmuj gabinetu prezesa banku
daniem: Mw, co wiesz." jako nie
potrafi zrozumie, e naczelnik moe
tak samo przywizywa wag do dobrych
obyczajw.
Te rozmylania przerwa swoim
telefonem Sam Smith. Dzikuje arlowi za

opracowanie w sprawie przymusowego

karmienia, lecz jeszcze si z tym
wstrzyma. W tej chwili nie istnieje
groba, e Gilmore
umrze. W zasadzie to podczas postu
bardziej podskakuje. Rzuca tacami z
jedzeniem w stranikw. Sam Smith
stwierdzi, e dobrze jest wiedzie o
moliwoci przymusowego karmienia,
jeli zajdzie taka konieczno. To niezbyt
przyjemna perspektywa
przeprowadza egzekucj czowieka,
ktry nie jad od dwch tygodni.
Earl poszed spa z myl o tym, e jutro
czeka go potyczka z Donaldem
Holbrookiem. Adwokat ten by bliskim
przyjacielem rodziny Earla i nawet kupi
dom od jego rodzicw. Earl twierdzi, %

jeli ktrego przedstawiciela swojej

profesji miaby obdarzy czci, to
wanie Holbrooka, ktry w Salt Lak
cieszy si nadzwyczajn reputacj. Earl
mia nadziej, e sprosta konfrontacji.
Nazajutrz rano odebra telefon z biura.
Niesychanie doniosa wiadomo. Sd
Najwyszy Stanw Zjednoczonych
wanie odroczy egzekucj Gary'ego.
Wyglda na to, e matka Gilmore'a
skierowaa przez Richarda Giauque'a
petycj do sdu o przeniesienie sprawy
do wyszej instancji. Przeywajc nowin
w samolocie, Earl nie mia pewnoci, czy
jest gotw na ten waki przeom.
Zaczynao mu ciy zmczenie prac po
dwanacie i czternacie godzin dziennie.
Na przykad irytowao go, e Holbrook

leci pierwsz klas i ma mnstwo

miejsca, eby rozoy swoje notatki i
dokumenty, podczas gdy Earl
urzdnik pastwowy siedzi cinity w
niewygodnym fotelu klasy economy.
Cay czas stara si odpdzi myl o
Sdzie Najwyszym Stanw
Zjednoczonych i skoncentrowa na
rychym wystpieniu w Denver.
Jeeli chodzi o atmosfer w sdzie
Dziesitego Obwodu, to raczej
przejmowaa groz, lecz po chwili Earl
si uspokoi. Widzia, e tego dnia w
Denver nie zapadn adne wice
decyzje, gdy Tribune' wysuna zarzut,
e wizienie okazao specjalne wzgldy
Schillerowi i Boazowi. Earl pomyla, e
to wielki bd tamtej strony. Nakada

wymg zbadania faktw, co oznacza

zwok. Poza tym Schiller dosta si do
rodka, wprowadzajc w bd
stranikw, to$ gromadzone zeznania
osabi pozycj gazety. Earl lecia z
powrotem do Salt Lak w niezym
nastroju, lecz zastanawia si, jak podOa
kolosalnej pracy, ktr naley wykona
w zwizku z decyzj Sdu Najwyszego
Stanw Zjednoczonych. Bdzie musia
wykrzesa z siebie resztki energii.
Jednak po dotarciu na miejsce
dowiedzia si, e do sprawy
przydzielono Billa Barretta. Earlowi
powiedzieli, e ma po prostu odpocz.
Zasuy sobie. Earl niby wiedzia, e
potrzebuje wytchnienia. Poniewa
ostatnio pracowa osiemdziesit godzin

tygodniowo, nie by w naleytej formie,

by zaj si sprawami takiej wagi. Mimo
to czu si odsunity. Prawdziwie
doniosa sprawa przed Sdem
najwyszym przejdzie mu koo nosa.
STANGER: Gary, widziae t petycj
o wstrzymanie egzekucji,
ktr zoya twoja matka?
GILMORE: Syszaem o tym w radiu.
STANGER: Adwokatem jest Richard
Giauque. Pamitasz tego
blondyna z ACLU, ktry reprezentowa
wszystkich ksiy i rabinw?
Masz pojcie, jak on dotar do twojej
matki?
GILMORE: Nie wiem. Chciabym
pogada z matk. Czy jest co

nowego w sprawie mojej rozmowy z

Nicole?
STANGER: Tak. Dyrektor szpitala,
Kiger, dzwoni do mnie jakie
dwie godziny temu. Tak go przypare do
muru, e ani zipnie. Co
sdzisz o poddaniu go presji opinii
publicznej?
GILMORE: Uwaam, e to cholernie
dobry pomys. Dlatego
wanie goduj. Miaem nadziej, e
szpital bdzie oblony przez
opini publiczn.
STANGER: Tak.
GILMORE: Mam ochot zastrzeli
Kigera.

STANGER: On jest troch

nawiedzony.
GILMORE: Pewnie, wszyscy ci lekarze
s nawiedzeni. Spotkae
kiedy psychiatr, co ma rwno pod
sufitem?
l ANGER: Jezu, on jest wikszym
wariatem ni ci jego pacjenci.
GLMORE: Wiesz, e dzisiaj wydaem
sto szedziesit dolarw na arcie w
puszkach, rne przekski i inne takie?
Mam to wszystko utknite w celi obok i
jak tylko dadz mi zadzwoni do Nicole,
ka otworzy t cel. Mam otwieracz do
konserw i wtedy si dobior. , jestem taki
dosy nienaarty skurczybyk i gdyby
mg si wystara dla mnie o ten
telefon... Przyjm wszystkie

ograniczenia, ktre mi narzuc. Tylko to

ma by rozmowa, nie nagranie z tamy, ,
hmm, wtedy pjd co zje.
ROZDZIA 13
Urodziny
Przed dwoma dniami Schiller umwi
si, e spotka Dave'a John-stona na
lotnisku Salt Lak. Chcia, eby jeszcze
kto prcz niego samego popracowa nad
pytaniami do Gilmore'a. Poniewa Dave
pomaga mu ju w listopadzie, a pniej
zrobi przyjazny tekst dla Los Angeles
Timesa", Schiller pomyla sobie, e
moe on by jedynym osigalnym
profesjonalist wysokiej klasy, ktry
sprzyja jego zamiarom. Johnston
przylecia wieczorem z San Francisco na
jutrzejsz rozpraw, gdzie mia wystpi

Schiller, lecz na razie przywita Larry'ego

szerokim umiechem i list nowych
pyta w wycignitej doni.
Podczas rozmowy w takswce wiozcej
ich do Hiltona wyszo na jaw, e
Johnston mnstwo wie na temat Salt
Lak, do tego stopnia, e a Schillera
zaczo ciekawi, skd Dave, ktry
pochodzi z Michigan, i pisuje do gazety z
Los Angeles, zdoby tak wiedz o
Kociele witych Dni Ostatnich. Na to
Johnston umiechn si jowialnie i
odrzek:
Bo jestem mormonem.
Schiller nie by tak cakiem zaskoczony.
Zdy ju zajrze do przygotowanych
pyta i jedno z nich wyranie odstawao
od reszty. Czy obawiasz si tego, co

moe ci zrobi Benny Bushnell po

przejiu reinkarnacji?"
Prawdopodobnie chodzi o jaki
mormoski dogmat Ta myl skonia
Schillera do napisania pytania
zastpczego: Jak mylisz, co si z tob
stanie po mierci?"
pnym wieczorem, siedzc samotnie w
pokoju, Schiller rozmyla o krytyce, jaka
go spotkaa po zrobieniu filmu z
Dennisem Hopperem, zatytuowanego
Amerykaski marzyciel. Byo to studium
o yciu Hoppera, dostrzeone jedynie
przez pras undergroundu plus Village
yoice" i Rolling Stone". Rolling Stone"
da nawet artyku na cztery strony.
Recenzent twierdzi, e film jest bardzo
dobry, lecz napomkn zarazem, e jego

twrca i reyser, czyli Schiller, nie

rozumie istotnych cech osobowoci
Hoppera. Do Schillera kompletnie nie
trafia swoisty mistycyzm Hoppera."
Co, co Larry nazwa wiatekiem
Dennisa Hoppera, zapono mu teraz w
gowie. Schiller nie wierzy w niebo ani
pieko, nie rozmyla te wiele na ten
temat. Jak si umiera, to dusza,
powiedzmy, przestaje funkcjonowa.
Przey kiedy taki moment, e myla o
mierci, ale nie wyobraa sobie
wasnego przejcia do innego wiata.
Dlatego w trakcie lektury pyta
Johnstona powtarza sobie: Wana cz
osobowoci Gary'ego Gilmore'a wie si
z yciem po mierci. Ten facet naprawd
w to wierzy.

Schiller potrzsn gow. Oto druga

strona medalu. Po raz pierwszy dotaro
do niego, e Gilmore moe rzeczywicie
i na cao. Do tej pory zakada, e
Gilmore akceptuje swoj egzekucj,
poniewa jest cwaniakiem zapanym we
wasne sida, lecz duma nie pozwala mu
si wycofa. Teraz zrozumia, e Gary
moe czeka na co po tamtej stronie.
Obstawia tak moliwo, stawiajc
jednoczenie wszystko na jedn kart.
Schiller pomyla, e to musi by co w
rodzaju uczucia, jakiego sam czasami
dowiadcza przy grze w koci *, kiedy
czu, e mu wypadnie sidemka. Tak, to
jest to, uzna Schiller. Wtedy odczuwa w
sposb zbliony do Gilmore'a. Byway
momenty, e tu przed rzutem widzia na
suknie wynik siedem. Ale niepokoi go

ten rodzaj mylenia. Wola nie mie do

czynienia z pojciami zbyt
wykraczajcymi poza jego dziedzin.
Moe potrzebna mu pomoc? Zawitaa
mu myl o zatrudnieniu Barry'ego
Farrella i odoy j do dalszego
rozpatrzenia. Ma czas, eby wpierw si
zorientowa, jak Barry o nim pisze w
New West".
Nazajutrz, po rozprawie, Schiller
przesucha pierwsz tam, ktr
Moody i Stanger nagrali z Garym. Nie
brzmiao to zachcajco. Zdaje
si, e Moody i Stanger nawizywali
przyja ze swoim klientem, Co niewiele
miao wsplnego z dziennikarstwem.
Dyskusje prawne i chamskie dowcipy.
Nie spieszyli si z poruszaniem trudnych

tematw Wobec tego Schiller postanowi

nie wykorzystywa dziesiciu pyta
Dave'a Johnstona ani wasnych
dwudziestu w nastpnym wywiadzie
robionym przez adwokatw, tylko raczej
poprosi o pisemn odpowied. Na
podstawie tych paru listw
opublikowanych w Deseret News",
Schiller odnis wraenie, e Gilmore
przywizuje wag do sowa pisanego. , .
DLACZEGO ZABIE JENSENA I
BUSHNELLA?
Jest tak due podobiestwo pomidzy
Jenkinsem i Bushnellem obaj
dwudziestoparoletni, obaj ojcowie
rodzin, obaj mormoscy misjonarze. By
moe morderstwa tych dwch ludzi
wanie miay si wydarzy.

W odpowiedzi na pytanie:
Zabiem Jenkinsa i Bushnella, poniewa
nie chciaem zabi Nicole
CZY BUSHNELL BY TCHRZEM? CO
MWI?
Nie, nie uwaam, eby pan Bushnell by
tchrzem. Nie wyglda na tchrza.
Pamitam, e chtnie wykonywa
polecenia Ale nie pamitam, eby co
mwi, tylko poprosi mnie o zachowanie
ciszy, eby nie niepokoi ony w
pomieszczeniu obok.
By spokojny, nawet odwany.
CZY WOLABY, EBY ZABJSTWO
BUSHNELLA NIE MIAO MIEJSCA?
Tak.
auj te, e zabiem Jenkinsa.

CZY JENSEN STAWIA OPR ALBO

OKAZYWA STRACH?
Jenkins nie stawia oporu.
Nie okazywa zbytnio strachu.
Zaskoczya mnie jego przyjazna,
umiechnita twarz.
Czy JENSEN I BUSHNELL UMARLI
JAK MCZYNI? TAK jAk TY
CHCIABY UMRZE?
Nie okazywali wikszego strachu, ni
mona oczekiwa od napadnitych.
Jestem prawie pewien, e nie wiedzieli o
swojej rychej mierci, dopki nie
nastpia.
CZY PRZYPOMINASZ SOBIE JAKIE
FILMY ALBO MIGAWKI DZIENNIKA,
GDZIE WIDZIAE MIER

CZOWIEKA PRZED PLUTONEM

EGZEKUCYJNYM?
Szeregowy Slovak...
Klepa te swoje zdrowaki do koca, nie?
GDYBY MIA WYBR, CZY TWOJA
EGZEKUCJA BYABY POKAZANA W
TELEWIZJI?
Nie.
Zbyt makabryczne.
CHCIABY, EBY SFILMOWANO
TWOj MIER? Tak, i Jednoczenie
gwno mnie to obchodzi.
JAK MYLISZ, CO STANIE SI Z TOB
PO MIERCI?
Mgbym zgadywa, ale nie wiem jeeli
wiedza o mierci jest we mnie (a wierz,

e tak jest), nie potrafi wiadomie

wydoby jej na powierzchni.
Myl po prostu, e to bdzie co
znajomego... Musz mie umys
skoncentrowany i odporny. W mierci
ma si wybr, ktry nie jest dany w
yciu. Najwikszy bd, jaki mona
popeni umierajc, to si ba.
CZY OBAWIASZ si, E BENNY
BUSHNELL MOE CI CO ZROBI PO
PRZEJCIU REINKARNACJI?
Rozpatrywaem to. Ale si nie obawiam.
Strach jest chuja warty. Mog spotka
Bushnella jeeli si spotkamy, nigdy
nie bd go unika. Uznaj jego prawa.
DLACZEGO ZABIE i CZY MOGE
POWSTRZYMA SI

od ZABIJANIA, GDYBY ZECHCIA?

\w yciu nie czuem si tak potwornie,
jak przez ten tydzie przed
aresztowaniem. Straciem Nicole. To tak
kurewsko bolao, e czuem si saby
fizycznie znaczy z trudem stawiaem
kroki, nie mogem spa, prawie w ogle
nie jadem. Nie udao mi si zala
robaka. Chlanie ani
troch nie pomagao. Cikie cierpienie i
strata. Z kadym dniem gorzej. Czuem
to w samym sercu... czuem bl w
kociach. eby przetrwa dzie,
chodziem jak automat.
I z tego wyrs cichy gniew.
I otworzyem wrota, eby da ujcie.
Ale to byo mao.

Trwaoby dalej bez koca.

Nastpni Jenkinsowie i Bushnellowie. '
Boe...
To nie miao sensu.
Gary powiedzia Vernowi przez telefon:
Niektre z tych pyta s cholernie
osobiste. Vern odpar:
Jak nie chcesz odpowiada, to mu o
tym powiedz. On ci nie zapie za kark.
No, niby wiem rzek Gary. Ale i
tak nie podobaj mi si niektre pytania.
Suchaj powiedzia Stanger po
przeczytaniu odpowiedzi. -To by
Jensen, a nie Jenkins.

 Napisaem Jenkins? Cholera

odrzek Gary. Nie znisbym mojego
bdu w jego nazwisku.
To fantastyczny materia owiadczy
Stanger przynoszc Schillerowi
odpowiedzi. Nie uwaasz?
Nie bybym taki pewien odpar
Schiller. To nie jest przemylane.
Ostatnia odpowied bya interesujca,
ale raczej nie robia wraenia.
CO CZUE W CHWILI OTRZYMANIA
WYROKU? BY SPRAWIEDLIWY?
Prawdopodobnie czuem mniej ni
ktokolwiek na sali.
JAK OPISABY SWJ CHARAKTER?
Troch mniej ni miy.

TWOJE NAJWIKSZE OSIGNICIE?

Na to nie odpowiedzia. Zostao puste
miejsce, kujc
Schillera. Gilmore wci struga
twardego recydyw, bez serca, bez
saboci. Strzelajcego do celu. Schiller
koniecznie chcia si przebi przez te
odpowiedzi twardziela. Co mao
ciepych uczu okaza facet w dniu
swoich urodzin.
DESERET NEWS -;
Morderca z Utah skoczy 36 lat
nadal chce umrze

Point of the Mountain, 4 grudnia.

Skazany morderca Gary Mark Gilmore,
w dalszym cigu podtrzymujcy swe
pragnienie mierci, obchodzi dzi

trzydzieste szste urodziny w Wizieniu

Stanu Utah.
Gibbs poprosi Duego Jake'a o kupno
kartki, eby j posa Gary'emu. Byo na
niej napisane: ycz jeszcze wielu
rwnie radosnych urodzin." Wiedzia, e
Gary parsknie, jak przeczyta.
Brenda z Johnnym odbyli urodzinowe
widzenie przez telefon.
Hej, kuzynie powiedziaa Brenda
wiesz, e jeste najsawniejszym
kryminalist w Stanach? Tak si o tobie
wyrazili wczoraj wieczorem.
Odpowiedzia cicho, cedzc sowa:
Wolabym, eby mnie docenili za
zdolnoci malarskie i inteligencj.

Mwi za niego pusty odek. Gos

dobywa si jakby z wydronej skorupy.
Nie odpowiada mi reklama w tym stylu
poskary si.
pomylaa: moe i Gary nie lubi reklamy,
ale na pewno si z niej cieszy.
Gary wrczy Vernowi list nazwisk oraz
sum pieninych, ktre Przeznaczy dla
danych osb. Brenda miaa dosta pi
tysicy dolarw, a Toni trzy tysice. Gary
ofiarowa rwnie pi tysicy
Sterlingowi i Ruth Ann. Chcia da trzy
tysice dla Laurel,
dla dzieci, oraz dla jej rodziny, lecz Vern
pokci si z nim o to
Wtedy Gary zacz mwi o jakich
dziewczynach z Hawajw, <$ pisay do

niego listy miosne. Chcia im wysa po

par setek. Vern wyrazi zgod, ale nie
podj pienidzy. Wykombinowa sobie,
e jak Gary ju rozda wszystko, bdzie
mile zaskoczony, e jeszcze par setek
mu zostao. Jasne, e rozrzutno
Gary'ego przyprawiaa o mdoci.
Gdzie na rodkowym Zachodzie y
wizie nazwiskiem Ed Barney. Gary
dosta od niego list i powiedzia Vernowi,
e zna tego gocia jeszcze ze Stanowego
Oregon. Obaj spdzili kup czasu w
Odosobnieniu.
Ed Barney to fajny facet mwi
Gary. jeden z moich najlepszych i
najserdeczniejszych przyjaci. Chc,
eby mu wysa tysic dolarw.

Vern pomyla sobie, e on mwi tak

samo jak matka. Kiedy Vern j pozna,
zaraz zauway, e ona nie potrafi opisa
przystojnej kobiety czy mczyzny bez
poddawania si sugestii wasnego opisu
W kocu mwia zawsze:
To by najprzystojniejszy mczyzna,
jakiego kiedykolwiek spotkaam.
Albo najadniejsza kobieta. Opisaa w ten
sposb co koo setki ludzi. A Gary tak
samo traktowa swoich przyjaci.
Dzisiaj najlepszy ze wszystkich przyjaci
by Sterling. A jeszcze wczoraj LeRoy
Earp albo Vince Capitano, Steve Kessler,
John Mills czy inni kumple z celi,
ktrych nazwisk Vern nie by w stanie
spamita. I tak wiadomo, e jutro
nominacj uzyska nowy facet.

Prawdopodobnie Gibbs. Wobec tego

Vern postanowi trzyma si jednego
nazwiska: nagrod zgarnie Ed Barney.
Kiedy tak odkadaj Gary'emu egzekucj,
zostanie bez grosza, zanim si obejrzy. A
par tysicy dolarw zapewnioby mu w
wizieniu wszelkie wygody.
Vern musia jednak ofiarowa dwa
tysice dolarw Gibbsowi. nalega.
Pniej by znowu jaki typ zwany
Fungoo. Gary przyzna si, e kiedy
okropnie zrani jego uczucia, bo
wyrysowa nie taki tatua Za to chcia
da jakie pienidze. Vern mia
straszliw przepraw, ale Wreszcie mu to
wyperswadowa.
Nastpnie ten tajemniczy odbiorca.
Pewien go mia otrzyma

alern pi tysicy dolarw w dwch

rwnych ratach. Vern mia si
z nim spotka na rogu ulicy i wrczy
dwa i p tysica dolarw. Gary
owiadczy, e to ma by wykonane i bez
dyskusji. Vern,
owszem, wiedzia, co si kroi. Spotka si
wreszcie z tym gociem,
wrczy mu pienidze w restauracji i nie
mg tego przebole, e jest to
niepotrzebne marnotrawstwo.
Zadowolony by, e Gary nigdy nie
uici drugiej raty.
A teraz, w swoje urodziny, Gary
zapragn da piset dolarw Marge
Quinn.
Jakiej Marge Quinn? spyta Vern.

 No przecie wiesz odpar Gary.

Tej miej dziewuszce, co mnie Ida z ni
poznaa.
No c, ale dlaczego chcesz jej da
piset dolarw? spyta Vern.
C odpar Gary, przedrzeniajc
Verna, ktry na pocztek zwykle mwi
c" prawie szeptem, jak gdyby chcia
przycign bliej suchacza. No c,
zdarzyo mi si wybi szyb w jej
samochodzie.
Vern nie by zbytnio zaskoczony.
Tak mylaem, ty wredna mordo
powiedzia. Pamita, jak par miesicy
temu matka Marge Quinn zapytaa go,
czy to zrobi Gary, na co odpowiedzia:
Nie wiem. Moe i tak."

Do wypaty tej pisetki nie mia

zastrzee.
Od czasu do czasu Gary wtrca:
Przypilnuj, eby matka miaa
wszystko, co potrzeba jednak nie
wymienia adnej konkretnej kwoty.
Zdaniem Verna, wygldao to tak, jakby
Gary chcia wierzy, e matka bardzo go
kocha, i zbiera dowody za i przeciw.
Jednak chyba zoci go ten materia
dowodowy, Gary wyraa si o niej
kliwie. A Vern musia mu nagada:
~~ Nie moesz dawa trzech tysicy
dolarw opiekunce do dziecka, Podczas
gdy twoja matka nie ma grosza na ycie.
No Dobrze odrzek Gary. Odejmij
troch. Odpisz tysic i daj mojej mamie.
Potem si zawaha. Ale nie wysyaj

poczt Powiedzia. Ty i ciocia Ida

polecicie tam, eby jej to wrczy
osobicie.
Vern nic nie rozumia. Jeeli Gary
obawia si, e kto ukradnie fors, to
mona poprosi, eby bank w Portland
dorczy ten tysic
przez posaca. Rany boskie, przecie
przelot z Id tam i z powroten,
kosztowaby praktycznie poow.
Wtrcia si Brenda.
Tylko tysic, Gary? spytaa.
No odpar Gary.
Brenda posaa ojcu spojrzenie mwice:
nie warto dalej naciska
W niedziel Bob Moody i Ron Stanger
udzielali wywiadw telewizyjnych

ludziom z Holandii, Anglii i paru innych

krajw. Potem pojechali do klubu za
miastem na obiad. Pniej do wizienia.
GILMORE: Zaraz, a moe Tribune"
wydrukowaaby list otwarty do mojej
matki?
STANGER: Nie mam co do tego
adnych wtpliwoci. GILMORE:
Chcesz, to ci podyktuj. Bd si
streszcza. STANGER: Dyktuj.
GILMORE: Droga Mamo. Moja
mio do ciebie jest gboka, zawsze ci
kochaem i bd kocha, (pauza) Ale
prosz ci, zerwij z tym Wujem Tomem
NAACP *. Prosz, eby przyja fakt,
e ja chciabym umrze. e to akceptuj.
e to akceptuj. MOODY: Chcesz
powtrzy e to akceptuj" dwa razy?

GILMORE: Prosz, przyjmij jako fakt,

e ja chc, e ja akceptuj mier. Ktre
lepiej brzmi? Zaakceptuj to.
MOODY: Moe tak: prosz, przyjmij
ten fakt, e ja akceptuj, co zostao mi
narzucone przez prawo. Czy wanie to
chciae powiedzie?
GILMORE: Aha. Tak bdzie dobrze.
Nie chc, eby to wygldao na
pragnienie mierci, bo mwi, e
chciabym umrze. MOODY: Po
prostu akceptuj liter prawa.
STANGER: Wypeniam
postanowienia prawa. GILMORE:
No... Chciabym z tob pomwi.
Zobaczy si z tob. Ale nie mog,
dlatego wysyam ci ten list przez gazet,

(duga pauza) Wszyscy umrzemy, to nic

takiego.
* National Association fot the
Advancement of Colored People
Krajowa organizacja na rzecz Awansu
Spoecznego Kolorowych, zaoona w
1910 r. (Przyp.
To ma by w licie?
Tak. (duga pauza) Czasem to jest
suszne i waciwe. (pauza) Prosz,
zerwij z tym Wujem Tomem NAACP.
Ja jestem biaym czowiekiem. To dla
mnie ohydne, jak oni w tym NAACP
mi czy si ze mn, albo e maj
czelno nawet, albo w ogle jak oni
mi- Dobra, przeczytaj mi to, a ja si
zastanowi, co jeszcze powiedzie.

...No wic mgbym rzuci kilka

obraliwych uwag o bambusach, ale
wiesz, mam paru czarnych przyjaci,
zreszt dosownie paru. Ale NAACP si
nie zalicza. To znaczy oni s tak
cholernie faszywi. Wiesz co o NAACP?
STANGER: O, tak.
GILMORE: Kady brudas, ktrego
znam, ich nienawidzi. MOODY:
Naprawd tak jest?
GILMORE: Jasne, tak samo
nienawidz Martina Luthera Kinga, bo z
niego by wielki pacyfista, wiesz. NAACP
te nie walczy, oni s bierni. Prowadz to
cholernie bogaci ludzie. MOODY: Jak
sdzisz, czego chce przecitny czarny
czowiek? GILMORE: Kawaka arbuza
i szklanki wina.

Wizienie przenioso Gary'ego z

powrotem do izby chorych i tego dnia
nie mogli si z nim zobaczy, syszeli
tylko jego gos przez telefon. Brzmia
zgorzkniale.
Czarni si ucz przewanie na pami,
nie inaczej powiedzia. Pokaesz im
co i wtedy ju wiedz. Umilk, jakby
dla podkrelenia wagi nastpnej
informacji. Na caym kontynencie
afrykaskim nigdy nie wynaleziono koa
ani czego bardziej mierciononego od
dzidy. Oto co sdz o czarnych. To nie
jest nienawi, tylko stwierdzenie faktu.
Nie obchodzi mnie, e jaki facet dawno
temu czego tam dokona za pomoc
orzeszkw ziemnych.

Ron wyczuwa burczenie w pustym

brzuchu Gary'ego i nienawi rzUczon
do suchawki. Ciemna strona duszy
Gilmore'a atakowaa mu ucho. O rany,
ale on mia pod natur, jeli zechcia.
Stanger by w tym momencie szczliwy,
e nigdy nie nalea do NAACP czy
ACLU.
Podczas odwiedzin Kathryne mwia
Nicole, e Gary chcia, eby to ona
umara, nie on. Nicole sdzia, e to
moe by prawda. Gary nie chcia, eby
kiedykolwiek zadaa si z innym
mczyzn. Wcale nie odmienio to jej
uczu. Niemoliwe, by postpowa tak
cynicznie Przecie wkrtce doczyby do
niej. Dlatego nie przejmowaa si

oskareniami Kathryne. Zwyczajnie

chciaa si z Garym zobaczy
Kompletnie wariowaa, nie mogc
zadzwoni ani napisa listu Czasem
rozmylaa o zdobyciu broni.
Powiedziaaby im wtedy, e jak jej nie
pozwol porozmawia z Garym, strzeli
sobie w eb.
Ken Sundberg, zaangaowany za porad
Christensena przez Kathryne, przynis
Nicole list. To byy pierwsze sowa
Gary'ego, od chwili kiedy pokna
tabletki. Pisa jej, eby si nie poddawaa
otoczeniu. Nie wspomina nic o mierci
czy umieraniu. Mwi tylko, jak bardzo
j kocha. Pniej Nicole si dowiedziaa,
e Sundberg -zreszt miy facet, tyle e
zacieky mormon zgodzi si

dostarczy kopert, pod warunkiem e

Gary w ogle nie nawie do spraw)
samobjstwa.
Kiedy Nicole skoczya czyta, dopisaa
par linijek u dohi i odesaa list. Potem
wpada na pomys. Wszyscy
przyzwyczaili si ju do jej pisania
wierszy w notesie, wobec tego na
urodziny napisaa do Gary'ego list
zamiast wiersza, wyrwaa kartk, kiedy
nikt nie patrzy, woya sobie do buta i
ukradkiem oddaa Kenowi.
W nagwku wpisaa drugiego grudnia,
lecz ze znakiem zapytania Nie bya
pewna daty. Dlatego pod spodem
napisaa roda wieczorem". Pniej si
dowiedziaa, e to by wieczr
czwartkowy.

Gary
kocham Ci bardziej ni ycie
myl o Tobie cay czas. Nigdy nie
opuszczasz moich myli.
Zanim dostaam Twj list, czuam si
pywa, nie wiedzc, co z Tob. Oni mi
tu niczego nie mwi. Jak si obudziam
w szpitalu oni powiedzieli mi tylko, e Ty
te si obudzie. Wtedy prbowaam do
Ciebie zadzwoni ale zanim si
obejrzaam, ju mnie odwieli tutaj.
tu czowiek jest ywcem pogrzebany.
Odcity od ycia. Ty. Kochany,
tskni do Ciebie
Czytam Twj list, kiedy tylko mog.
Twoje sowa trafiaj do mej duszy.
kocham Ci .

Napisae, e nie potrzebujesz mojego

ycia dla siebie.
Jestem Twoja bez wzgldu na czas i na
wszystko. Wszystko i Cay Czas
Mylaam o naszej najlepszej nocy... to
bya noc ekstazy i Mioci sodsza od
zwykych sw, ktre mona
wypowiedzie. Nazywam j Czuym
Poznawaniem.
Pogardzam tym otoczeniem. Otoczenie
pogardza mn. Dokadnie tak jak
mwie. Bydo, parszywe szczury...
Kochany, s zgaszone wiata. Ledwo
widz co pisz.
Dotrzyj do mej duszy swoj prawd...
Na zawsze
Nicole

ROZDZIA 14
Bliski przyjaciel i wrg
Mikal nie rozmawia z bratem od czasu
tamtego spotkania w sdzie przed
czterema laty, kiedy Gary zosta skazany
na kolejne dziewi lat wizienia, ale
ostatnio do czsto o nim sysza. Po
pierwszym listopada radio nadawao
wci cztery sylaby Ga-Ry Gil-More,
odczytywane tonem, ktry brzmia coraz
bardziej natrtnie, tytuy prasowe za a
biy po oczach, wreszcie rozpanoszyy si
na pierwszych stronach. Zaraz na
pocztku listopada Mikal zadzwoni do
Wizienia Stanu Utah.
Przez telefon Gary demonstrowa swoje
lekcewaenie. Ucina rozmow. Mikal
zosta poinformowany, e Gary wynaj

wanie adwokata nazwiskiem Dennis

Boaz i wystpi wraz z nim nazajutrz
przed Sdem Najwyszym Utah. Poprosi
o dokonanie egzekucji.
Mwisz serio? zapyta Mikal.
A jak mylisz?
Nie wiem.
W ogle mnie nie znasz stwierdzi
Gary.
Mikal mg jedynie zwrci si do
Gary'ego z prob, eby Dennis Boaz do
niego zadzwoni. Wieczorem adwokat si
zgosi i poinformowa Mikala o paru
szczegach, lecz trudno byo nazwa to
rozmow. Mikal zapyta, czy Boaz nie
zechciaby zadzwoni Po wydaniu decyzji
przez Sd Najwyszy.

__. A mog na paski rachunek?

spyta Dennis. Jestem biednym
czowiekiem.
Boaz nie zadzwoni. Mikal dowiedzia si
o wyniku z telewizji. Zatelefonowa do
Boaza ze skarg, lecz prawnik wyjani,
e by dosownie oblony telefonami
rnych osb. Kiedy Mikal chcia si
dowiedzie, gdzie Boaz praktykowa w
Kalifornii, Dennis odpar, e pytanie
uwaa za napastliwe". Po tej rozmowie
Mikal zmuszony by przyj, e Gary
odcina si od rodziny. Postanowi
czeka.
Par dni pniej do Bessie zwrci si
prawnik nazwiskiem Anthony
Amsterdam, wyraajc swoje
zainteresowanie spraw, i przyrzek

skontaktowa si wkrtce z jej synem.

Dlatego Mikal by przygotowany na ten
telefon.
Zdy sprawdzi referencje
Amsterdama. Wydaway si nad wyraz
godne szacunku. Ten czowiek by
profesorem prawa na Uniwersytecie
Stanforda i ekspertem w dziedzinie
najwyszego wymiaru kary. Kolega
Mikala, ktry studiowa prawo, mwi,
e Amsterdam wygra synne orzeczenie
Sdu Najwyszego w sprawie zwanej
Furman przeciw Georgii". Dowid, e
egzekucji czarnych winiw z cel
mierci dokonuje si w liczbie znacznie
przewyszajcej wyroki mierci
wykonane na biaych winiach w tej
samej sytuacji. Podczas owej rozprawy

Sd Najwyszy wyda brzemienn w

skutki decyzj tymczasowego
zawieszenia najwyszego wymiaru kary.
Przez telefon Tony Amsterdam wyjani
Mikalowi, e wspdziaa z organizacj
pod nazw Fundusz Obrony Prawnej,
ktra ma kontakty z adwokatami w
caym kraju, chtnymi do wsp-PracY,
gdy w gr wchodzi kara mierci. Kiedy
zapada taki wyrok, Amsterdam zwykle
dowiaduje si o tym z kilku rde. W
cigu ostatnich tygodni bardzo wiele
docierao do niego ze stanu Utah. Na
samym pocztku zadzwoni Craig
Snyder, eby zapozna go z Problemem,
nastpnie wybitny adwokat z Salt Lak
nazwiskiem Kiliard Giauque. Przez

ostatnie kilka dni skontaktowao si z

nim
p tuzina szanowanych prawnikw,
ktrzy stwierdzali, e sprawa jes wrcz
szokujca. Dlatego Amsterdam
postanowi nawiza kontakt z Bessie
Gilmore.
Przyznaje, e wci jest pod silnym
wraeniem tej rozmowy. Bessie Gilmore
wydaje mu si osob o ogromnej sile
ducha, poddana strasznym cierpieniom.
Naley chyli czoo przed duchow i
psychiczn mk z powodu tej
skandalicznej sytuacji. Amsterdam sdzi,
e matka Mikala z ulg przyjaby pewn
pomoc, lecz nie zdecydowaa jeszcze, czy
chce osobicie si zaangaowa w spraw
Gary'ego Dlatego poprosia, by

Amsterdam przedyskutowa t kwesti z

jej najmodszym synem.
Mikal wiedzia, e ta prezentacja
odpowiada prawdzie, gdy Bessie
mwia mu mniej wicej to samo,
chocia wyrazia rwnie podejrzliwo
wobec telefonw od obcych osb. Mikal
podzieli si wic z Amsterdamem swoj
trosk, czy aby ludziom
zainteresowanym zniesieniem kary
mierci nie chodzi przypadkiem o
propagowanie wasnych idei zamiast o
osob Gary'ego.
Amsterdam odrzek, e nie ma zamiaru
podporzdkowywa interesw Gary'ego
adnej ideologii. Nie uznaje powicania
dobra jednostki dla kwestii
abstrakcyjnych. Stwierdzi jednak, e

przez telefon nie do koca mona czy

nawet ma si ochot kogo przekonywa.
Jeeli Mikal wyrazi ch kontynuowania
rozmowy, Amsterdam jest gotw si z
nim spotka.
Mikal, owszem, odnis pozytywne
wraenie, lecz odpowiedzia, e chce
wpierw przedyskutowa spraw z matk
i zastanowi si. Tymczasem jest ciekaw,
ile moe wynie honorarium.
Amsterdam wyjani, e prowadzi
dziaalno wycznie spoeczn. Nie
przyjmuje adnych honorariw. Nawet w
umowie wpisze klauzul, e wszystkie
jego usugi s wolne od wszelkich opat.
Umwili si na kolejn rozmow za dwa
dni.

Przez ten czas Bessie dosza do wniosku,

e zaangaowanie Amsterdama to dobry
pomys. Powiedziaa, e bardzo jej si
podoba brzmienie jego gosu. Wyczuwa
w nim pewno wasnych racji.
Nazajutrz po rozmowie usyszaa o
prbie samobjczej Gary'ego i Nicole.
Mikal po kilku dniach zadzwoni do
wizienia i zasta Gary'ego
w okropnym nastroju. Boaz wanie
zosta odprawiony. W nadziei
sprowokowania rozmowy Mikal
stwierdzi, e zrobi si z tego zwyky
cyrk. Odbiera to Gary'emu resztki
godnoci. Poza tym ucierpiaa te
rodzina. Ostatnia uwaga okazaa si
bdem.

_ A co, jestem wam moe co winien?

parskn Gary. Nawet nie uwaam
ci za swego brata.
Mikal odpar:
Depczesz ycie zbyt wielu osb.
Gary odoy suchawk. Mikal dugo
rozmyla. Gdzie po dwch dniach
postanowi upowani Anthony'ego
Amsterdama do dziaa w imieniu
Bessie Gilmore.
Amsterdam wyoy Mikalowi, jakie
kroki zamierza podj. Proponuje
zoenie petycji Bliskiego Przyjaciela.
Bdzie w niej zawarte twierdzenie, e
matka Mikala wystpuje w imieniu
osoby, ktra nie jest w stanie broni
wasnych interesw. Dziki temu bd
mieli prawo zaskary stan Utah. Bliski

Przyjaciel jest terminem prawniczym dla

wyraenia bliskich zwizkw z osob, w
ktrej imieniu si wystpuje. Nie musi to
by bliski krewny, lecz ze wzgldw
praktycznych jest to korzystne, poniewa
sd przychylniej odnosi si do sprawy,
jeli Bliskim Przyjacielem nie okae si
jaki maniak czy rozrabiaka, tylko
rzeczywicie bliska osoba.
Podczas omawiania przygotowywanej
petycji, Tony Amsterdam oznajmi, e
musi poruszy bardzo delikatn kwesti.
Jego zdaniem, Gary jest czowiekiem
chorym i nie postpuje sensownie. Fakt,
e Uznano go za osob przy zdrowych
zmysach, sprowadza si do tego, e
wpyny trzy rutynowe formularze od
trzech rutynowanych Psychiatrw,

ktrzy wycignli rutynowy wniosek. Co

o niczym nie wiadczy. Do diaba, nawet
przy takim orzeczeniu lekarzom nie
wolno ignorowa skonnoci
samobjczych Gary'ego. Po rozmowie z
Craigiem Snyderem Amsterdam sdzi, e
odprawienie kompetentnego adwokata
jest samo w sobie pewn form
samobjstwa. Gary porusza
kwesti wolnej woli i stanowienia o
wasnym losie, lecz czy sytuacja
nie jest analogiczna do tej, kiedy
obserwujemy zdesperowan kobiet
szykujc si do skoku z mostu nad
zatok San Francisco? To bardzo mocne
sowa i Amsterdam nigdy by ich nie uy
wobec Bessie Gilmore, ale chce w ten
sposb podkreli, e kwestia, czy Gary

jes( zdrw psychicznie, nie zostaa

zadowalajco rozstrzygnita.
Co innego jednak bdzie stanowio
podstaw pozwu. S jeszcze dwa bardzo
istotne elementy. W trakcie
dramatycznych przej ostatnich dni
Gary otrzymywa pomoc prawn od
Dennisa Boaza, ktry pisze ksik o tej
paskudnej sprawie. Jeli Gilmore bdzie
pierwsz ofiar egzekucji od dziesiciu
lat, Boaz moe na tym wiele zyska. W
zasadzie to samo dotyczy adwokatw
wynajtych przez wuja, Verna Damico.
Waciwie wuj znajduje si w podobnej
sytuacji. Gary by i jest nadal
pozbawiony naleytego doradztwa
prawnego. Nawet jeli jest zdrw
psychicznie, pozostaje laikiem

podejmujcym w wietle prawa decyzj

samobjcz, przy braku bezstronnych
doradcw.
Wreszcie trzecia sprawa. Kiedy Gary
wystpi przed Sdem Najwyszym Utah,
nie zostaa wyczerpana procedura
zalecona przez Sd Najwyszy Stanw
Zjednoczonych, ktry powtarza
wielokrotnie, jakie kolejne kroki ma
poczyni skazany, jeli chce si zrzec
jakichkolwiek istotnych praw.
Amsterdam owiadczy, e jego
propozycja jest gboko przemylana.
Stanowi wynik bezstronnych rozwaa,
nie za wyraz pogldw. Sdziowie
zasiadajcy w Sdzie Najwyszym Utah
to nie sdziowie procesowi. S nie
przyzwyczajeni w zwizku z tym do

udzielania porad ani do naleytego

zapisu procedury. Tworz sd apelacyjny
i w tym przypadku rozegrali spraw
cakiem le. Przyjta przez nich
procedura odbiega na mil od regu,
jakie wytyczy Sd Najwyszy Stanw
Zjednoczonych.
Po tej rozmowie nastpi szybki rozwj
wypadkw. Amsterdam potrzebowa
adwokata ze stanu Utah do zoenia
petycji Bliskiego Przyjaciela i wybra
Richarda Giauque'a. Zaraz te Mikal si
dowiedzia, e Sd Najwyszy zawiesza
egzekucj. Wszystko wydarzyo si jakby
z dnia na dzie.
\V poniedziaek, szstego grudnia, Earl
zdy odczu dobrodziejstwa
bezczynnoci wolnych dni, pojecha wic

do wizienia spisa zeznania stranikw,

ktrzy wpucili Schillera, eby je wysa
do Denver. Nazajutrz Sd Dziesitego
Obwodu wyda nakaz znoszcy
orzeczenie sdziego Rittera, wobec czego
rodki masowego przekazu nadal nie
byy dopuszczane do Gary'ego. Mimo e
to Bili Barrett przesa Sdowi
Najwyszemu pismo w imieniu
Prokuratury Generalnej i tylko o tym
rozprawiano w biurze, Earl uwaa ten
dzie za swj sukces. Wygra na
rozprawie z Hol-brookiem.
Teraz Bili Barrett mia prawo odczuwa
zmczenie. Odpowied Sdowi
Najwyszemu musiaa by zoona przed
siedemnast we wtorek, sidmego

grudnia. Czas na wykonanie tej pracy

wynosi cztery dni i dwie godziny.
W tamten pitkowy wieczr przed
czterema dniami Barrett wezwa do
biura wszystkich wolnych akurat
urzdnikw, porozsadza ich i rzek:
Podzielimy si robot.
Rozbi spraw na osobne zagadnienia,
przydzieli je ludziom i kady musia
zasuwa jak parowz. Na pocztku to
byo troch ryzykowne, bo nikt jeszcze
nie widzia papierw przygotowanych
przez Giauque'a, ale czytali streszczenie,
ktre Giauque wrczy George'owi
Latimerowi przed Komisj Uaskawie.
Wynikao z niego, e celem ataku bdzie
orzeczenie o poczytalnoci. W notatce
Giauque pisa: Zezwolono oskaronemu

na zrzeczenie si weryfikacji kary mierci

przez sdziego."
Co jest rwnoznaczne z popenieniem
samobjstwa. Zarwno Tal-,^jak i
Arystoteles, w. Augustyn oraz w.
Tomasz z Akwinu okrelaj samobjstwo
mianem godnego poaowania wystpku
wobec Jednostki i ogu. W prawie
zwyczajowym samobjstwo byo
rwnoznaczne z przestpstwem i karane
konfiskat mienia i pochwkiem przy
drodze publicznej.
-Oskarony o przestpstwa kryminalne,
ktry podobnie jak Gilmore odmawia
dopenienia wymogw procedury co
mogoby uratowa mu
ycie waciwie wybiera mier
samobjcz, a w opinii przewaajcej

wikszoci psychiatrw odruch

samobjczy jest form choroby
umysowej.
Barrett nie liczy, ile roboczogodzin
przepracowali w ten weekend Chyba si
ba. Przez ca sobot i niedziel jedni
urzdnicy przychodzili, inni szli do
domu, a w poniedziaek zostaa ich
trjka na ca noc, eby przygotowa
ostateczn wersj. Rano rozdali j do
przepisania czterem sekretarkom.
Ostateczny termin zblia si tak szybko,
# musieli apa kontakt z Michaelem
Rodakiem z biura Sdu Najwyszego
Stanw Zjednoczonych i powiedzie mu,
e nie zd tego dostarczy na samolot
do Waszyngtonu.

Zawarli umow z biurem senatora

Garna. Urzdnicy biegali z papierami do
biura o pi przecznic dalej, eby
stamtd sa je do Waszyngtonu
telekopiark. Wrzucili w to pismo
wszystko, cznie z dziadem i bab
Barrett nie mia co do tego wtpliwoci
ale gwne uderzenie szo w kierunku,
e Bessie Gilmore nie ma prawa
wystpowa w imieniu syna. To jest jego
proces, nie jej.
Natomiast druga strona, jak si mona
byo spodziewa, prbowaa dowie
niepoczytalnoci Gary'ego, co miao
upowania pani Gilmore do dziaania.
To by strasznie skomplikowany
problem. Bili Barrett niepokoi si. Od
momentu prby samobjczej

szesnastego listopada aden psychiatra

nie bada Gilmore'a. Wobec tego w
chwili obecnej nie istniay solidne
podstawy orzeczenia o poczytalnoci
-skazanego. Pomidzy dat zoenia
pisma -sidmego grudnia i
poniedziakiem trzynastego, kiedy Sd
Najwyszy mia wyda odpowied,
zostawao mnstwo czasu na
zmartwienia.
Czekajc na decyzj, Barrett w spokoju
przeczyta dzieo czterech dni wytonej
pracy i by cakiem zadowolony z
niektrych sformuowa.
Nie wszystkie samobjstwa s
zjawiskiem patologicznym ani $
objawem niepoczytalnoci.

Sd Najwyszy Stanw Zjednoczonych

niedawno rozpatrywa w sprawie Drope
przeciw Missouri, 420 U.S. 162 (1975),
odnotow
empiryczna pomidzy chorob
umysow i samobjstwem nie jest
spraw pewn, a usiowanie
samobjstwa nie zawsze sygnalizuje
niemono trafnego postrzegania
rzeczywistoci" 420 U.S. par. 181.
Pan Gilmore zgromadzi dostateczn
ilo dowiadcze z ycia w wizieniu, by
oceni, (...) jak wygldaaby jego
wizienna przyszo. Rozprawy
historyczne, religijne i egzystencjalne
wnosz, i w stosunku do pewnych osb
w okrelonym czasie rzecz rozsdn
byoby nie unika kary mierci za

wszelk cen. Iskierka czowieczestwa

wrcz nabierze blasku, jeli dokonany
wybr zdoa zapewni spokj ducha i
poczucie osobistej godnoci.
ROZDZIA 15
Adwokaci rodziny
Schiller sprawdza obliczenia, eby
zobaczy, ile bdzie potrzebowa na
prawa publikacji, rachunki moteli i
hoteli, wypaty za stenografowanie, za
sprzt biurowy i uzna, e tak czy owak
potrzebuje jeszcze szedziesiciu tysicy
dolarw prcz wkadu ABC. Istniaa
jedna jedyna moliwo zgromadzenia
tej sumy. Przej listy Gary'ego do Nicole
i sprzeda je.
Zdaniem Schillera, etyka wymagaa tu
pjcia na wymian. W kocu przecie

zaufa Gilmore'owi. Za jednym

zamachem dostarczy czek na
pidziesit dwa tysice dolarw w
dramatyczny sposb pokaza, e nie ma
zamiaru wydziela tych pienidzy
Zreszt mia swoje powody. Nie chcia,
eby wszystkim chodzi po gowie David
Susskind. Z chwil gdy adwokaci bd
mogli zatelefonowa do banku i
dowiedzie si, e czek jest wany, powie
e Larry Schiller jest wielkim
przedsibiorc, a nie maym. Uwaa to
za motyw rozsdku. Mia rwnie
motyw, ktry zwa romantycznym. W
kocu romantyczno go podniecaa,
zwaszcza piosenki w rodzaju
Niemoliwego snu, a take sowa do
Oklahomy, Karutff i Dwiki muzyki z
Alpami w tle. Dlatego chcia pokaza, e

nie prbuje adnych numerw, tylko

daje z siebie wszystko. Mwi - Jestem na
tyle sprytny, e nie staram si wydziela
ci po stwce co tygodniowo. Nie chc
doprowadzi do tego, eby zacz
kombinowa, jak mnie przechytrzy.
Chodzi mi o ciebie, o czowieka.
Pienidze to tylko mechanika. Prosz
bardzo, forsa na st. moesz mnie
wyrolowa, ale nie zrobisz tego, bo ja ci
zaufaem.
prdzej oszukaby mnie ukadny
biznesmen w swoim biurze
anieli ty.
\V ten sposb Schiller zwraca si w
mylach do Gary'ego Gil-more'a.
Powtarza to sobie kilka razy dziennie.

Wiedzia, e Gilmore tak logik

przyswaja.
Ze swej strony Gilmore by cakiem
nierozsdny, jeli chodzi o listy.
Stanowiy nieodczn cz transakcji i
Schiller zalicza je do swego kapitau.
Dlatego nie mia skrupuw przed
zdobyciem ich za wszelk cen. Kiedy
min pierwszy tydzie grudnia, poszed
zobaczy si z Moodym i Stangerem,
eby im wyjani, czego chce.
Odpowiedzieli, e nie wiedz, jak je
wydosta.
Larry po raz pierwszy straci cierpliwo
w rozmowie z prawnikami.
Co mi tu wciskacie? rykn.
Jestecie adwokatami Gary'ego
Gilmore'a. Zwyczajnie poprosicie Noalla

Wootona, eby je wam przekaza. Czy w

tym stanie nie obowizuje zasada
dostpnoci dowodw? Macie prawo do
odpisu wszystkiego, co prokuratura
zgromadzia przeciw waszemu klientowi.
Schillera zaczynao zoci, e zwaszcza
Stanger nic nie robi. Nie do e nie
wydoby listw, to w dodatku nie
postara si o stenogram z procesu
Gary'ego.
Gary nie potrzebuje stenogramu
odpar Stanger.
~ To nie ma nic wsplnego z obron
Gary'ego wyjani Schiller. Chodzi o
ksik i film. Jak przedstawi rozpraw
bez stenogramu? Poza tym Schiller
zwrci im uwag, e maj pewne
obowizki zawodowe. Co bdzie, kiedy

Gary si rozmyli i zechce zoy

aPelacj? Bez stenogramu i bez notatek
Snydera i Esplina strac tydzie cennego
czasu. To moe kosztowa ycie
czowieka. By
wkurzony do granic histerii. Macie
jeden z drugim siada natychmiast
przy telefonie owiadczy i zebra
mi tu wszystko do kupy.
Zauway, e im si to wcale a wcale nie
podoba, lecz wiedz, skd
moe im jeszcze kapn jaki pienidz:
od niego.
nie mg si nadziwi, jak ci prawnicy tu
pracuj. Wooton nie raczy zrobi
stenogramu rozprawy. A jeli Sd
Najwyszy Stanw zjednoczonych bdzie

go potrzebowa, co wtedy? Po pewnym

czasie
sekretarka Mooddy'ego zawiadomia, e
stenotypistka z sdu wycenia t prac na
szeset dolarw.
Zapac powiedzia Schiller. Nie
ma obawy.
Waniejsze byo to, e Wooton zgodzi
si wyda oryginay list^ jeeli
dostarcz mu w zamian zestaw
kserokopii. Wobec tego Stephanjj posza
tam w charakterze wysanniczki
Moody'ego i zabraa pakiet.
Larry przejrza listy i doszed do
wniosku, e przez cay sierpie wrzesie,
padziernik i pocztek listopada a do
prby samobjczej Gary pisa rednio
po dziesi stron dziennie. Sporo listw

liczyo po dwadziecia duych tych

kartek z bloku biurowego Ogem dobrze
ponad tysic stron. Przerzuci je z
grubsza. Zorientowa si, e Gilmore
pisze o wszystkim. Raz podzi eseje o
twrczoci Michaa Anioa albo van
Gogha, jakby chcia dziewczyn
podcign, kiedy indziej znw cae
strony o pierdoleniu. Pewnie banaw
tam od metra. Schiller uwaa, e
potrzeba mu co najmniej szeciu
kompletw kserokopii jeden dla
Wootona, jeden dla siebie, jeden dla
przyszego autora ksiki i przynajmniej
trzy na sprzeda do rnych miejsc.
Zadzwoni do siedziby firmy Xerox w
Denver z pytaniem o ich najbardziej
wydajn maszyn oraz kto j moe
posiada. Szykowa si. na wysanie

Stephie do Denver, Dallas, San

Francisco, gdzie bdzie trzeba, a tu jasny
gwint, mwi mu, e firma poligraficzna
w Provo ma tak maszyn. Kurwa, pod
nosem, w Provo. Przedsibiorstwo
produkcji kart witecznych. Schiller
pokrci gow z niedowierzaniem.
Jednak czasem to si zdarza.
Rzecz jasna, nie mia zamiaru
informowa firmy pocztwkowej, e chce
wykorzysta ich maszyn dla Gary'ego
Gilmore'a. Poprosi tylko o wynajcie
maszyny od jedenastej wieczr do
trzeciej rano i uy nazwisk Moody'ego i
Stangera jako referencji. Wszed do
rodka z Stephie oraz z zatrudnionym
tam czowiekiem, i zabrao im to w
kocu sze i p godziny.

Istny ogrom pracy. Nie do wiary, jak

starannie zoone byy listy Gary'ego.
Niedua biaa wizienna koperta moga
pomieci tuzin kartek formatu A-4. Nie
do, e Gary starannie zagina kartki, $
Nicole zachowaa ten sposb zoenia.
Schiller dopiero zacz wyczuwa
zwizek Gary'ego z Nicole po tych
zagiciach. Jak te listy byy otwierane i
skadane z powrotem, otwierane i znw
skadane.
pniej, kiedy Schiller zdy ju troch
przeczyta, poczu si nieco bezpieczniej.
Nawet jeli Sd Najwyszy cofnie
zawieszenie i Gary zostanie stracony w
cigu, powiedzmy, tygodnia, listy
dostarcz materiau do historii miosnej.
Mia do dyspozycji powd, dla ktrego

mczyzna chce umrze, do tego Romea i

Juli oraz ycie po mierci. To nawet
moe wystarczy autorowi scenariusza.
Nastpny problem polega na tym, gdzie
sprzeda fragmenty. National Enquirer"
zoy Scottowi Meredithowi powan
ofert na szedziesit kawakw, lecz
Schiller rozwaa, czy nie powinien
raczej zaoferowa pakietu Time'owi".
Dostaby pewnie nie wicej ni jedn
trzeci, ale i przy tej cenie Schiller lubi
,Time'a". Nie chodzio tylko o presti.
Time" by w zasadzie reklam o
wiatowym zasigu. Znaczenie Gilmore'a
wzronie na midzynarodow skal.
Samo to zaatwia czterdzieci tysicy
dolarw rnicy.

Cay czas gra z Enquirerem" na boku.

Ich oferta podskoczya z szedziesiciu
do szedziesiciu piciu. Schiller
potrzebowa pienidzy tak samo jak
rolnik bez traktora potrzebuje traktora,
ale nie mg si pogodzi z myl, jak
Enquirer" spyci zagadnienie.
Tymczasem wygldao na to, e Time"
podwyszy do dwudziestu piciu tysicy
dolarw.
Wtedy wpad na pomys sprzedania
wnikliwego wywiadu z Gil-more'em
Playboyowi". To powinno przynie
nastpne dwadziecia. Podzia upw
midzy Time'a" i Playboya" plus
dochd ze sprzeday listw w Europie
powinien przekroczy w sumie sto
tysicy. Co powinno pokry wszelkie

koszty zalege i przysze. Prawnicy mieli

wasne kopoty. Przyznanie si Schillera
wobec dziennikarzy, e jest
hollywoodzkim producentem,
poprzestawiao wSzystko w obrbie
wizienia. Sam Smith owiadczy, e
osobicie
Pilnuje, by nikt nie skorzysta na
egzekucji Gary'ego Gilmore'a.
Dopki ja tu jestem naczelnikiem.
Zacz powanie ogranicza widzenia.
' Dlatego podczas ich rozmw z Garym
zawsze ostatnio by stranik. Adwokaci
kadli suchawk i odmawiali rozmowy,
ten facet nie pjdzie std w choler.
Czasem stranik si wynosi) w drugi
koniec sali, ale wtedy trzeba byo
przyj, e telefon jest na podsuchu.

Jak, u diaba, rozmawia z klientem,

ktremu nawet nie mona spojrze w
oczy, bo siedzi za cian? Ktrego dnia
Moody wszed nawet w zwarcie z Samem
Smithem, eby zaatwi nagrywanie
podczas widze z Garym. Bob skary
si:
Skoro mam speni jego ostatni wol,
musz nagrywa wszystkie jego uwagi na
wypadek, gdyby zmieni zdanie.
Wiedzia, e ten spr jest strat czasu,
ale wywiera nacisk dla odwrcenia
uwagi od nagra, ktre robi bez
zezwolenia cay czas Wcale nie
przychodziy atwo. Trzeba byo
przemyci pod paszczem magnetofon, a
potem zawsze istniao
niebezpieczestwo, e stranik zauway

gumow kocwk do nagrywania

ukradkiem zaoon na suchawk.
Gdyby ich wykryto, mieliby
nieprzyjemnoci zawodowe Oczywicie
skoro palestra nie wszcza dziaa
przeciw Boazowi, nie zacznie nagle
rozrby z nimi, jednak dla kogo, kto
ceni sobie reputacj, stanowioby to
dodatkowe zmartwienie. Czasem
stranicy prbowali zajrze im do teczek
przy wejciu. Wtedy trzeba byo robi
prawdziwe przedstawienie. S
adwokatami Gilmore'a i wara od ich
teczek! Musieli si odpowiednio
nastraja na okoliczno przestpowania
bram wizienia.
Pewnego razu Ron wda si w okropn
awantur z Samem Smithem.

 Bd rozmawia z moim klientem w

taki sposb, ktry mi odpowiada
owiadczy. A pan* nie bdzie mi tu
dyktowa warunkw.
Prosz pana powiedzia Sam Smith
to jest moje wizienie.
Ron podnis gos.
A ja na to sram!
Smith prbowa go uspokoi.
Ron, suchaj. No przestan, Ron
powtarza, Ron za w krzykiwa:
Gwno, nie bdziesz mi mwi, jak
mam rozmawia z klientem. Ja musz
prowadzi zapis. Jak mi klienta rozwal i
kto to zaskary, chc mie rozmow na
tamie. Bd rozmawia z klientem, jak
mi si podoba.

__- Dobrze odpar Sam Smith.

Niech rozstrzygnie o tym sd federalny.
Ron na to:
_- Kole, jak trzeba, pjd i do sdu.
To bya jedna wielka pyskwka, ktra
niczego nie zaatwia. Naczelnik nigdy
nie mwi, co wolno, a czego nie wolno.
Najwyej w odpowiedzi na pytanie
stwierdza, e co jest niezgodne z
zasadami. Ron mia take potyczk z
Erniem Wrightem, dyrektorem
penitencjarnym. Ron by jednym z piciu
czonkw Komisji Stanowej i waciwie
wspiera wadz. Za kadym razem,
kiedy wizienie potrzebowao nowej
inwestycji (gdzie tam, cholera,
inwestycji: nowej drewutni!), musiao
zwrci si o zezwolenie, podobnie jak

inne instytucje pastwowe, do Komisji

Stanowej. Dlatego Ron na co dzie
widywa przez jaki czas Sama i Erniego.
A jednak teraz natrafi na mur. Ernie
Wright powiedzia mu wreszcie:
aden filmowiec nie zarobi na
Gilmorze ani centa. Bo to nie w
porzdku. Wszdzie nas krytykuj,
chocia to nie my na tym zarabiamy.
Zwyciyy emocje.
W ktrym miejscu to jest niezgodne z
przepisami? pyta Bob. Gdzie tak
jest napisane?
Nigdzie odpowiedzia Ernie,
zupenie jak Sam. Taka jest polityka
wizienia.

Moody ze Stangerem odkryli, e o wiele

wicej osign, pracujc z zastpcami
naczelnika i z porucznikami. Przydali si
te dwaj wizienni kapelani. Campbell
mormon, ktry przewanie sam walczy z
wizieniem i przez to wci przeywa
frustracje, chodzi nadsany, z zacitym
wyrazem twarzy. Ale drugi kapelan
katolik, ojciec Meersman by starym
wyjadaczem i powtarza prawnikom:
Trzeba mie podejcie. Nie pytajcie, co
wolno, czego nie wolno.
Rbcie swoje, dopki wam nie zabroni.
Jak co raz nie wyjdzie,
Prbujcie innym razem. Ojciec
Meersman od lat pracowa w wizieniu
mia wietne ukady; sympatyczna twarz,
siwe wosy, nie wysoki,

ale te nie niski, ani otyy, ani szczupy,

pod kadym wzgldem
przecitny^ jeli chodzi o wygld.
Mwcie tak: Wszystko bdzie
jaK naley, panie naczelniku. Oczywicie
Gary mia powody do zjadliwoci
wzgldem ojca ersmana. Ktrego dnia
oznajmi Moody'emu i Stangerowi:
Padre da mi krzyyk, z ktrym mam
umrze. Specja^ zrobiony. W sam raz
mieci si w doni. Ten papieski kutas
byby dobry jako sprzedawca uywanych
samochodw.
Moody odczu te pewne naciski z
krgw mormoskich. By czonkiem
Wysokiej Rady jako jeden z dwunastu
Starszych, ktra doradzaa
Przewodniczcemu Zboru w Provo, ale

docieray do niego opinie, e powinno si

go z hukiem wyrzuci z Rady za
przyjmowanie pienidzy znaczonych
krwi. Z drugiej strony ludzie o wysokiej
pozycji w Kociele mwili:
Robicie wspania rzecz. Podziwiamy
was. P na p.
Moody si nie przejmowa. Tak samo go
atakowano, kiedy broni pewnego
czowieka, ktry spowodowa miertelny
wypadek prowadzc pojazd pod
wpywem alkoholu.
Jak moesz go broni? pytano
Moody'ego. Jeste mormonem. Nie
pijesz.
Niektrzy w Kociele nie rozumiej
systemu sprawiedliwoci ani roli
obrocy.

Mimo wszystko nie byo le. W owym

czasie Ron Stanger tylko czeka, kiedy
wrci do domu i zapie siebie w telewizji.
Naprawd bardziej cieszy si z
popularnoci ni Moody. Bob nie by tak
znw zakochany w widoku swojej ysej
gowy, eby zaraz lecie j oglda, ale
dzieciom to si podobao. ,,Tam jest
tata!" -krzyczay. Fajnie byo widzie, jak
si ciesz. Rzecz jasna, w sdzie czy na
ulicy te wszyscy pytali, jak stoj sprawy,
dodajc, # widzieli ich w telewizji. Kiedy
Moody przypadkiem spotyka'
adwokatw, z ktrymi razem studiowa i
ktrzy teraz by moe zarabiali wicej od
niego, by zadowolony, mogc
porozmawia na temat pracy. Oglnie
nie czu si spity. Gilmore nie
zaszkodzi mu w praktyce, lecz przynis

korzyci. Spowodowa zmian. Moody

mg widzie siebie jako czowieka,
ktrego nie paraliuje perspektywa
zmian.
GILMORE: Powiedz Larry'emu
Schillerowi, e chc zadzwoni do
Nicole. Jestem pewien, e Schiller
potrafi ludzi przycisn, jeli tylko
zechce.
STANGER: Faktycznie, Larry umie si
zakrci.
GILMORE: A wy dwaj te co tam
robicie, ale to mao. Nie daj
mi zadzwoni.
STANGER: Jak dotd si nie udao.

GILMORE: Suchaj no, ja nie jadem

od szesnastu dni i mog tak
w nieskoczono. Zrobi wszystko, eby
tylko pogada przez ten
telefon. Trzeba da w ap, no to dajcie.
Gwno mnie obchodzi ile.
Chc rozmawia z Nicole i nikogo nie
bd sucha, dopki nie
porozmawiam. Zdaje si, e to brzmi jak
ultimatum. Nie wiem, czy
mam prawo was prosi o zaatwienie
tego telefonu, bo jak nie, to nie
odpowiem na te pytania, ale chyba nie
mog inaczej.
STANGER: Gary, masz prawo prosi,
jeli czego chcesz.

GILMORE: Chc rozmawia z Nicole.

Prawnicy zwykle wracali z tam do
Provo i Schiller o ile by w miecie
przyjeda do ich biura, eby
natychmiast wszystko przegra. Mia
wtedy moliwo przesuchania tamy w
obecnoci adwokatw. Kiedy Gary
powiedzia: Zaatw telefon", Schiller
rzuci Moody'emu uwag:
No nie, czy on myli, e ja mam
komu da dwadziecia pi dolarw?
Gary sdzi, e potrzeba piciu tysicy
odrzek Moody.
Dla kogo? Kto to ma dosta?
dopytywa si Schiller. Moody na to:
~~ Gary mwi: poszuka lekarza.

~~ Nie powinnimy si pakowa w co

takiego, Bob. Mylmy Perspektywicznie
powiedzia Schiller.
Mia przeczucie, e Gary sprawdza, jak
daleko moe si posun. W ,rezultacie
wszyscy zadaj sobie pytanie: ile forsy
ma w kieszeni ten
Wydusi jeszcze pitk?
Gary uzna, e nadarza si okazja
zaprezentowania Moody'emu wasnej
uczciwoci, tote odmwi.
Nie powinnimy si w to pakowa
powtrzy. Wyl do Gary'ego
telegram.
5 GRUDNIA, GODZ. 13.03. WIZIENIE
STANOWE UTAH, skr. poczt. 250
DRAPER UT 84020

W NAWIZANIU DO PROBY O
KONTAKT Z OSOB TRZE CI, TO NIE
MIEJSCE ANI CZAS, A
ZAPROPONOWANY PRZEZ CIEBIE
SPOSB ODRZUCAM. JA ZAPISUJ
HISTO RI BEZ WASNEJ
INGERENCJI.
Z POWAANIEM
LARRY
Tak naprawd, pomyla Schiller, jestem
ju czci historii. Wszystko dookoa i ja
te.
Poniewa Gilmore nie chcia odpowiada
na pytania, Schiller postanowi zrobi
par rwnolegych wywiadw. Vern mu
mwi, e na pewno warto porozmawia
z jego crk, wobec tego wybra si ze
Stephie w odwiedziny do Brendy i

Johnny'ego. Wywiad nie by specjalnie

udany, ale zachwycia go Brenda.
Bezporednia, dowcipna prawdziwa
osobowo telewizyjna. Z wygldu
prawie tak atrakcyjna jak dziewczyny z
Aniokw Charliego. Jej m, Johnny,
te zrobi due wraenie na Schillerze,
ale w inny sposb. Troch przytacza
swoj obecnoci. Silny mczyzna,
nieskory do rozmw.
Cay czas Schiller si cieszy, e zabra
Stephie. Jej obecno przy rozmowie
otworzya Brend. Do niezrcznych
sytuacji podczas wywiadw Stephie
wprowadzaa pewn... (nie chcia tu uy
sowa: klas) ...pewn kultur, odrobin
potrzebnej delikatnoci. Bya bardzo

pomocna. To znaczy do momentu

wyjcia.
Siedziae i tylko zmiatae z talerzy
mwia. Wszystko koreczki z szynki i
ananasa.
Schiller wiedzia, e musi tego
wysucha. Ona jest pomoc Po wejciu,
ciarem przy wyjciu. Tak ostro go
krytykowaa, e mia przez to
spierdolony cay dzie.
Z pewn ulg wic poszed robi wywiad
ze Sterlingiem Bakerem ^ i Ruth Ann
pod koniec tygodnia, kiedy Stephie nie
byo. Nie mg si nadziwi, jaki miy
facet z tego Sterlinga. Waciwie to
niemiay do tego stopnia, e Schiller
musia go zabra do restauracji. Ten
czowiek nie mg spokojnie odpowiada

na pytania, dopki co takiego jak

jedzenie nie rozadowywao napicia. W
kadym razie Sterling przedstawi
Gary'ego od jeszcze innej strony. Facet
tak miy i agodny, e gary do niego
lgn.
Moody ze Stangerem prbowali
wynale Gary'emu sposb
porozumienia si z Nicole przez telefon.
Przedyskutowali rne pomysy.
Tymczasem, eby ugaska Gary'ego,
poredniczyli w wymianie listw z
Nicole. Gary oczywicie chcia wiedzie,
czy Ken Sundberg jest przystojny, i
Moody musia go uspokoi, e Sundberg
jest powanym modym mormonem,
ktry nie rozbije jego zwizku z Nicole.

GILMORE: Mog wam, chopaki,

zada osobiste pytanie? Czasem, kiedy
sprawa staje si realna, ludzie potrafi
zmieni zdanie. Czy nie najd was
wyrzuty sumienia?
MOODY: Moe powiemy ci tak, Gary.
Myl, e ja i Ron doszlimy do tego, e
uwaamy ci za przyjaciela, traktujemy
jak przyjaciela, i nie podoba nam si
myl, e moesz zosta stracony, ale do
diaba, jestemy tu, eby robi to, co ty
chcesz. Bdziemy dalej nad tym
pracowa, nawet jeli samo mylenie o
tym nie jest rzecz najprzyjemniejsz.
STANGER: Na pewno.
: Wiecie, e nie prosz, ebycie mnie
lubili. No tak, raczej trudno polubi.

 Czy ci si to podoba, czy nie, mymy

ci bardzo Polubili.
GILMORE: Prosz tylko o jedno,
uszanujcie mj sposb mylenia
o mierci.
Stanger tak naprawd nie wierzy, e
Gilmore'a to kiedy spotka.
Zbyt wielu sdziw skrycie potpiao
kar mierci. Z drugiej strony
Stanger uwaa, e powinien da z siebie
wszystko. Lubi odczuwa
respekt dla roli, ktrej si podj. Cae
ycie by aktorem, jeli chodzi o sposb
mwienia. Tym razem, jak na ironi,
wszystko si odwrcio Mia zrobi
wywiad z Gilmore'em na temat jego
przeszoci, jednak Gary bardziej si

napali na wspomnienia Rona o wasnym

yciu.
Poniewa Ron urodzi si w Butte*,
rozmiesza wszystkich mwic:
Wyrzucie e" i ju wiecie, jak to si
pisze.
Opowiedzia Gary'emu, jak jego dwaj
starsi bracia sprzedawali gazety niemale
po jego trupie. Ron stawa z plikiem
gazet na najlepszym rogu i zwykle paru
wikszych chopakw zaraz si na niego
rzucao. Wtedy jego bracia rzucali si na
tamtych i opanowywali rg na jaki czas.
W latach czterdziestych zim czsto czu
si brudny, zmarznity i wyczerpany
roznoszeniem gazet. Wchodzi wtedy do
barw, a popijajce tam miejscowe
dziewczynki litoway si nad nim,

kupujc wszystko, co mu zostawao.

Odby najwspanialsz praktyk
prawnicz: nauczy si przybiera miny,
ktre budz lito.
Potem rodzina przeniosa si do
Oregonu i w miecie nie byo prawie
adnych mormonw. Przez pewien czas
koci mieci si nad pralni. Ron
spotyka ludzi przekonanych, e
mormoni maj rogi, poniewa utrzymuj
po kilka on. Stanger by jeszcze
dzieciakiem, ale ju mwi: Ja to
popieram."
Faktycznie, jego dziadek y w poligamii.
Kiedy Stanger poszed studiowa na
BYU, raz podczas oglnego spotkania
zapytano, kto mia przodkw uznajcych
wieloestwo. Prawie wszyscy wstali

Oczywicie rodziny poligamiczne nie

byy, zdaniem Rona, najszczliwsze.
Zrobie tej i tej dziecko! krzyczaa
ktra ona. -Dlaczego nie mnie?" Kiedy
kto pochodzi z takiej rodziny, jak na
przykad jego tata, dostrzega rnice.
Kurcz, nawet jedn on trudno
uszczliwi.
Gary poprosi, eby mwi dalej. Uwaa,
e to fascynujce.
Ron powiedzia, e pierwszy i jedyny z
caej rodziny dosta si na studia i
waciwie nie wiadomo dlaczego wybra
BYU, chyba dla^S e mormoni nie byli
tam rzadkoci. Szkoa trwaa dopiero
par lat. "
Butt tyek, zadek. (Przyp. tum.)

wtedy jedna fajna blondynka

powiedziaa co o Erniem Wilkinsonie.
Ron oczywicie zaraz musia si wyrwa:
__ A co to za jeden?
Myla, e Ernie to jej chopak. Skd mia
wiedzie, e Wilkinson stoi na czele
wadz uniwersytetu. Dziewczyna tak mu
dogryzaa, e on zabra si i poszed.
Kolegom mwi:
Ta jedna lala nigdy si ze mn nie
umwi.
A teraz byli maestwem od dwudziestu
dwch lat, z cakiem liczn rodzin.
Picioro dzieci, wszystkie naraz w wieku
dojrzewania, wszystkie adoptowane.
Poniewa Ron i Viva nie mogli mie
dzieci, odczekali pi lat i zoyli podanie

przez Koci, potem musieli czeka

jeszcze dwa lata na pierwsz adopcj.
Tyle czasu to trwao, e zdyli wysa
cay plik zgosze i przez rok w domu
przybya jeszcze trjka dzieci. Czwrka
maluchw poniej czterech lat. Mieli
zamiar poczeka na pite, eby to bya
dziewczynka, ale dowiedzieli si o
niemowlciu, ktre mog zabra od razu
z podobnej agencji w Oregonie. Ron i
Viva zgarnli ca czwrk i wskoczyli w
samolot do Portland, eby odebra nowe
malestwo.
W samolocie rozdawali dzieci dookoa.
Zwracali si do obcych ludzi:
Za duo ich mamy, wemie pan jedno?
Kiedy wracali, przodem szed jeden
szkrab, za nim bliniaki, co nie umiay

jeszcze dobrze chodzi. Potem kroczy

Ron, trzymajc na rku malucha i na
kocu Viva z jeszcze jednym
niemowlakiem. Podeszy do nich dwie
starsze panie i spytay:
~- Chciaybymy si dowiedzie, czy
pastwo s mormonami?
Kiedy przytaknli, staruszki
odpowiedziay:
~~; Tak mylaymy. Taka liczna
rodzina.
Pniej, w samolocie, Viva zauwaya:
~~ Ale byoby miesznie, gdyby im
powiedzia, e oboje jestemy DezPodni.
Dugo si z tego z Garym zamiewali.
ROZDZIA 16

Dojcie do domu wariatw

Schiller otrzyma z wyprzedzeniem
artyku Barry'ego Farrellsa w New
West". Tytu brzmia: Kupczenie tacem
mierci Gary`ego Gilmore'a. Niedobrze.
Tekst traktowa o negocjacjach
Gilmore'a z Boazem, Susskindem i
Schillerem. Ku zadowoleniu Schillera
fragmenty na jego temat, zarwno
pozytywne, jak i negatywne, byy na og
w porzdku.
Wuj Vern wydawa si mniej przekonany
do Susskinda ni do Larry'ego Schillera,
ktry dooy stara, by osobicie
spotka si z rodzin. Schiller
natychmiast wszystkim poradzi
wynajcie adwokata. Zaangaowani
przez rodzin prawnicy zauwayli, e

Schiller potrafi mwi ich jzykiem, wie

wszystko o kurateli sdowej i
penomocnictwach, w teczce za nosi
plik szczegowo opracowanych
kontraktw dotyczcych historii jeszcze
bardziej spektakularnych ni dzieje
Gilmore'a.
To byo dobre. Farrell traktowa go w
miar powanie. Dlatego tak
nieszczliwy by Larry po przeczytaniu
w nastpnej linijce:
Czowiek ten nieraz przypomina spa.
Zawiera umowy z Susan Atkins, Marin
Oswald, Jackiem Rubym, pani Nhu i
wdow po Lennym Bruce.
Kiedy ju Schiller to przekn, przesta
si specjalnie przejmowa. Autor, kiedy

pisze do tygodnika musi przecie robi

efektowne wstawki,
po wycyckaniu na ksice o
Muhammadzie Alim Farrell i tak by ju
winien kopa. Poza tym reszta artykuu
znakomita. Bardzo dobry tekst. Wyowi
oczywicie tego spa", ale w sumie
Schiller by do przodu. Znw zacz
myle o zaproszeniu Farrella do
wsppracy przy pytaniach.
Schiller cierpia z powodu wywiadw
robionych przez Moody'ego i Stangera.
Po prostu nie mg si pogodzi z tym, e
adwokaci przynosz tak niewiele. Gary
wprawdzie owiadczy, e nie odpowie
na adne dalsze pytania, ale chodzio mu
o pytania na pimie. W czasie
wielogodzinnych rozmw powinni wicej

z niego wyciga. W dodatku robili bdy

techniczne.
Z pocztku prawnicy nie umieli
waciwie posugiwa si magnetofonem.
Raz Stanger zrobi wywiad przy
wyadowanych bateriach. Schiller musia
kupi nowe. Nie mg poj, jak ten
Stanger moe si z tego mia. Innym
razem nie przeoyli kasety. Nagrywali
na tej samej stronie. Chyba musieli
odczeka, eby cofn tam, nastpnie
nagrali si na wasnej rozmowie. Ron
najwyraniej podchodzi do tego tak:
dzisiaj zasza pomyka, jutro poprawimy.
Pewnego razu Schiller spotka si z
Ronem i Bobem w maej przydronej
kawiarence o par mil od wizienia. Z
miejsca chcieli przesucha przemycon

tam. Pucili j w kawiarni. Schiller

powiedzia: Pojedmy z tym do biura",
ale nie, oni musieli posucha swego
dziea. Na miejscu, kurwa, w knajpie.
Ludzie obok mogli wszystko usysze. Do
obydwch nie docierao, e to
nierozsdne, bo jutro mog zasta
szlaban i koniec. Traktowali wizienie
jak wasne podwrko. Schiller, prbujc
si opanowa, musia czasem sobie
powtarza, e tak jest. W kocu oni tu s
na wasnych mieciach.
~- Zapomnijcie, e Larry Schiller robi
interesy nakaza im. Tym te si
zajmuj, ale na razie to zostawmy.
Chodzi o histori. Trzeba j zapisa.
W dalszym cigu si opierali, owiadczy
wic na koniec:

~~~ Mam zamiar zleci robienie

wywiadw Vernowi.
Mwi do pewnego stopnia powanie.
Gorzej ju nie bdzie, a Gary si otworzy.
Schiller dostawa ju paranoi. Zwaszcza
dlatego e
prawnicy nie zawsze przynosili z widze
tam. Zacz si zastanawia o czym oni
dyskutuj bez nagrywania. Powtarza im:
(
Nagrywajcie wszystko, jak leci, nawet
dyskusje prawne. Rozmawiajcie o
testamencie. To wszystko stanowi
histori. Nigdy nie wiadomo, co okae
si wane.
Czasem przesya przez nich wiadomo
dla Gary'ego, ale nigdy nie mia

pewnoci, czy dotara. W kadym razie

nie sysza tego na tamach.
Vern nie jest tak wyksztacony jak wy,
ale on bdzie mnie sucha grozi
Larry.
Pochono to cay potworny tydzie. Nie
mia czasu negocjowa z ABC, zaj si
prawami do filmu, scenariuszem,
przygotowaniami do egzekucji, nawet
listw nie zdy przeczyta.
Wreszcie nakaza im, eby wydali
Gary'emu instrukcj, eby podczas
wywiadu zwraca si do nich per Larry.
Wyjani, e to pomoe Gilmore'owi, jeli
bdzie cay czas myla o czowieku
ktremu opowiada histori swego ycia.
Moe w ten sposb, myla Schiller,

atwiej przyjdzie im zada par trudnych

pyta. Larry prbowa wszystkiego.
Coraz wicej rozmyla o zwrceniu si
do Barry'ego Farrella Mia wiele
wspomnie o Barrym z czasw
magazynu Life", tote odczuwa rosnce
zadowolenie, e Farrell okaza mu,
kurcz, respekt w tym New West". W
dawnych czasach Life'u" Schiller nie
mg si wyzby podejrze, e Barry
Farrell ywi dla niego lekk pogard
gdy sam jest zjawiskiem bardziej
wyjtkowym. Moe nie wyjtkowym, ale
z ca pewnoci niezwykym. Pierwszy
raz pracowa z Barrym po spdzeniu z
przerwami szeciu miesicy z Timothyu
Learym, potem z Laur Huxley. Life"
przygotowywa duy materia o LSD i

Schiller zrobi pidziesit godzin

wywiadw na tamach, do tego tysice
zdj maolatw, punw, dzieciakw ze
szkoy, ludzi w rednim wieku, ktrzy
szli w lady swoich guru i inne gbokie
przeycia. Schiller zacz myle o tym,
jak bardzo wzi si do pisania, tylko nie
wie jak. Kiedy wrci do Jorku, Life"
wyznaczy Barry'ego Farrella do
napisania tekstu i facet po prostu
siedzia, kurwa, przy biurku i pracowa.
Schillera strasznie gryzo.
Jak mona pisa duy artyku na
temat tego narkotyku, siedzc w czterech
cianach? pyta Barry'ego.
przez to nabra niechci do Farrella,
wrcz nienawici. Jednak gdy
wydrukowali artyku, okazao si, e

facet opisa wszystko. Ca prawd,

zrobi z tego przebj. W tamtym roku
wanie, 1966, Larry Schiller cakowicie
zmieni zdanie o Barrym Farrellu i zacz
go szanowa za umiejtnoci pisarskie.
Dlaczego Farrell nie miaby powtrzy
tego z wywiadami Gilmore'a, myla
Schiller.
Oczywicie jego stosunek do Farrella by
bardziej zoony. Barry by pisarzem,
lecz rwnie kobieciarzem. Takim,
ktremu wystarczy dusza przerwa
obiadowa. Nosi odpowiednie garnitury,
odpowiednie krawaty i Schiller szczerze
mu zazdroci, jak zreszt kademu, kto
wychodzi na tak dugo, wraca lekko
zawiany, a mimo to odwala fantastyczn
robot. Schiller nie by wtedy taki

przystojny; bez brody, ze spiczastym

nosem, zbyt mao wydatn szczk, mia
wygodniay wygld. By tylko
fotoreporterem, z maniackim
umieszkiem na twarzy, bo robi po
dziesi zdj naraz, objuczony
adunkiem sprztu na plecach. Wiedzia,
e wyglda dziwnie, ale stara si wtapia
w to. Im mniej fotoreporter by
dostrzegany jako czowiek, tym lepsze
wychodziy zdjcia. Mona zdoby
bombowy materia, jeli ludzie
powicaj ci tyle uwagi, co musze
acej po cianie. Natomiast
Farrell-kobieciarz roztacza pewien czar.
Schiller pamita, jak Barry poderwa t
czarn dziewczyn, ktra pracowaa w
archiwum Life'u". Pikna czarna
dziewczyna, o rany, Schiller pamita: w

latach szedziesitych czarna pikno

musiaa by gwiazd. Bya taka milutka,
miaa taki ciepy mikki gos, przy tym
intelektualistka, nie uliczna cwaniara.
Tyle byo w niej elegancji, subtelnoci
czarna, pikna i inteligentna. Teraz byli z
Barrym po lubie i mieli dziecko. Schiller
postanowi: co tam, do diaba. Zobaczy
po prostu, a nu si uda zatrudni
Barry'ego Farrella. Jakby startowa po
trofeum.
Zadzwoni do Barry'ego i zapyta, czy jest
zainteresowany. Od razu zaznaczy, e to
nie adne kokosy. Nie tak jak z
Muhammadem Alim. Nie obiecuje
wielkiej forsy. Nie chodzi o ksik.
Konkretna ciekawa Praca za konkretn
dobr fors. Pi tysicy dolarw za

opracowanie wywiadu do Playboya".

Farrellowi to odpowiadao. Powiedzia,
e ma wasn ksik, do ktrej musi
wrci, troch si przekomarzali, Potem
jeszcze raz omwili spraw. Schiller by
zaskoczony, bo mia Uczucie, e targowa
si mniej, ni oczekiwa, podbudowujc
si Pieninie przed rozmow. Stano
na tym, e Barry zgadza si
przejrze listy i dotychczasowe wywiady.
Za jaki tydzie bdzie msia da
ostateczn odpowied.
Id za ciosem zwierzy si Schiller
Stephie.
Nie rozumiaa tych rozgrywek; nie moga
poj, jak Farrell moe pisa o kim
sp" i jednoczenie go powaa. Stephie
bya wcieka za to okrelenie. Poza tym

nie chciaa, eby Larry zleca ten wywiad

komukolwiek. Przecie wyranie miaby
ochot zrobi to sam, mwia. Schiller
przeway szal, opowiadajc jej o
Amerykaskim marzeniu. Do Schillera
kompletnie nie trafia swoisty mistycyzm
Hoppera."
Chciaaby znw usysze co takiego?
zapyta. Widzisz, jest taka cz
osobowoci Gary'ego, przy ktrej mog
si cakiem wyoy. Ni cholery nie wiem
nic o karmie.
To j przekonao. A jeli Stephie zna?
przyznaa mu racj, znaczy e
przekonaby kadego na wiecie. Ona si
wspaniale opiera wciskaniu
czegokolwiek.

Do Los Angeles przylecia Barry Golson,

eby omwi druk wywiadu z
Gilmore'em w Playboyu", i Schiller od
razu zauway, e redaktor ma na twarzy
wypisane dwadziecia tysicy dolarw
plus koszty, czyli dokadnie tyle, na ile
Schiller sam to wycenia. Byo rwnie
spraw oczywist, e pojawi si tarcia
pomidzy nim i Golsonem. Golson
widzia w nim wycznie czowieka
interesu.
Bdziemy potrzebowali naprawd
dobrego pisarza do opracowania tego
wywiadu rzek Schiller. Napomkn o
Barrym Farrellu. Golson nie okaza, e
wie, kim jest Farrell.
Napisa ksik o Pat Neal, aktorce
powiedzia Schiller. Przedstawi te

Golsonowi referencje Farrella z

tygodnika Life". Golson chyba si tym
nie przej. Moe chcia da swojego
czowieka. Pniej mog by kopoty,
pomyla Schiller i zawar umow na
sum dwudziestu dwch tysicy.
Schiller nie mg si powstrzyma przed
opowiedzeniem FarrelloWi, e Barry
Golson z Playboya" chyba o nim nie
sysza.
To zupenie zrozumiae, e ja nie
syszaem o Golsonie odpar Farrell.
Natomiast uwaam za szokujcy przejaw
analfabetyzmu, e Golson nie zareagowa
na moje nazwisko.
Schiller si umia. Mino par tygodni,
zanim si zorientowa e Farrell wcale
nie mwi tego do miechu, tylko by

wrcZ zaskoczony, e Golson, szef

redakcji wywiadw w Playboyu", nie ma
pojcia, i par lat temu Farrell wykona
dla nich bombow robot z
Buckminsterem Fullerem. Barry dotar
w yciu do takiego momentu, kiedy wola
podlicza swoje osignicia zamiast z
nich korzysta.
Jednym z powodw, dla ktrych Barry
Farrell przyj ofert Schillera, bya
sposobno wyjazdu z Los Angeles.
Barry nieoczekiwanie zwtpi w swj
profesjonalizm. Mia ostatnio kopoty z
dotrzymywaniem terminw, ona mu
chorowaa, wydawca za wytoczy proces
o odszkodowanie za niedostarczenie
tekstu. Poniewa Farrell by
czowiekiem, ktry wasn dobr

reputacj uwaa za co oczywistego, jego

ostatnie przejcia w Los Angeles
wywoay w nim uczucie, e marnuje
czas. Waciwie by wdziczny
Schillerowi. Za zaufanie, e sprosta
oczekiwaniom.
Barry pisa ksik o Ranczu Mustang w
Nevadzie i nagle wydarzyo si tam co
zupenie niezwykego. Grupa
szemranych typw i kurw, o ktrych
pisa, nagle poara si midzy sob.
Zabito czowieka. Ofiar by argentyski
bokser wagi cikiej Oscar Bona-vena.
Przyjaciel Barry'ego i w zasadzie gwny
bohater jego ksiki, Ross Brymer, zosta
aresztowany za ten czyn.
Przez to ksik Farrella cakiem licho
wzio. Nie mg jej skoczy. Po raz

pierwszy odczu znaczenie sowa

zdruzgotany". Potem Farrar, Strauss &
Giroux zoyli pozew w Sdzie
Federalnym. Propozycja Schillera
zwyczajnie dawaa moliwo ucieczki.
Absorbujca praca z dala od wasnych
kopotw bya dla Barry'ego czym w
rodzaju darmowych wczasw na Tahiti.
Tamera mieszkaa teraz w Salt Lak ze
swoim bratem, Cardellem. ^ std, ni
zowd zadzwoni ktrego wieczoru
Larry Schiller i Powiedzia, e chce z ni
porozmawia. Moe nawet zaczaby dla
niego pracowa. Chciaby po prostu
przedyskutowa pewne moliwoci- Czy
mog si spotka?
Tamera zaproponowaa, eby przyszed
do domu jej brata. Carden by agentem

ubezpieczeniowym, starszym od niej o

czternacie lat i bardzo si liczya z jego
zdaniem. Wrd znajomych dziennikarz
Schiller mia dosy podejrzan opini.
W kocu tylu reporterw stawao na
gowie, eby zdoby materia na temat
Gilmore'a, a tu przylatuje Schiller z
grubym portfelem, i zamyka spraw.
Wszyscy byli o to wciekli. Jednak
zgodzia si na to spotkanie. Uwaaa si
za osob otwart. Nawet jeli ma jakie
uprzedzenia, to wcale nie znaczy, e jej z
tym dobrze.
Kiedy Schiller zacz mwi, Tamera
wyzbya si resztek antypatii Cardell,
bystry czowiek interesu, te si waha.
Schiller po prostu usiad i powiedzia:

 Myl, e powinnicie wpierw co

wiedzie o mnie.
Jego kariera, ktr im streci, wygldaa
niele. Tamera zauwaya e Cardellowi
podoba si skrupulatno, z jak Schiller
przygotowywa kontrakty, eby co
znaczcego dostao si dzieciom Nicole i
spadkobiercom ofiar. Nie wygldao na
to, e chodzi mu tylko o zbijanie forsy.
Kiedy skoczy mwi o sobie, zwrci
si do Tamery:
Nie mam zamiaru wprowadza ci w
bd i obiecywa, e odegrasz
pierwszoplanow rol przy pisaniu
ksiki albo przy filmie nic z tych rzeczy.
Jednak mogaby mu bardzo pomc w
inny sposb, a on z kolei moe jej
mnstwo zaoferowa. Jeeli nawi

sta wspprac, bdzie zabiera Tamer

na rne spotkania w charakterze
asystentki. Bdzie moga w ten sposb
pozna wiele wanych osobistoci z
prasy i telewizji, z innej pozycji ni
podczas dotychczasowych spotka i
proszonych obiadw. Takie okazje z
pewnoci byy dla niej znakomit
rozrywk, lecz on jej proponuje co
bardziej konkretnego W jej obecnoci
potoczy si otwarta konfrontacja i
zapadn istotne decyzje. Bdzie moga z
bliska obserwowa, jak powstaje
opracowanie wielkiego tematu i dziki
temu wiele si nauczy.
Podobaa si Schillerowi, chocia to nie
miao znaczenia. nie bya adna, za to
atrakcyjna. Miaa zbyt nieregularne rysy,

by zasugiwa na miano piknoci, ale

bya wysoka, z adnymi popielato blond
wosami, tryskajca energi. ywe
srebro.Przygryzaa jzyk okazujc
zmieszanie albo bzyk! przesuwaa
doln szczk, kiedy czua si
zakopotana. Schiller wiedzia, e
takiej dziewczyny jego oferta to najlepszy
wabik. Wanie takie prostolinijne, lekko
wstydliwe mode osbki z nienasycon
ambicj zawsze dadz si skusi
perspektyw kariery zawodowej.
powiedzia, e potrzebuje staego rda
w jakiej gazecie przez dwadziecia
cztery godziny na dob. To bd jego
oczy i uszy w obcym miecie. Moe
opowiedzie Tamerze, jak mieszka i
pracowa przez tydzie czy miesic w

wielu nieznanych miastach i czasem pod

koniec pobytu wiedzia wicej ni
miejscowi o tym, co dzieje si w danym
regionie, czy to w Provo, czy w Tangerze.
Nikt nie mia pojcia, jak on to robi, ale
jej moe zdradzi, e to proste. Zawsze
szuka doj do lokalnej gazety. Czy
Tamera zgadza si by jego wtyczk w
Deseret News"?
Zapewni j, e chodzi o taki ukad, ktry
gazeta zrozumie i na ktrym skorzysta.
On im bdzie dostarcza informacji na
temat Gilmore'a. Z kolei Tamera bdzie
mu przekazywa lokalne nowinki z Salt
Lak, a take z Orem i Provo. eby
wiedzia, co si kroi, jak mawiaj
miejscowi. Co szykuje gubernator i

Prokuratura Generalna. Chce trzyma

rk na pulsie.
Poniewa wygldaa na zaniepokojon,
jak gdyby wymaga zbyt wiele, wrci do
gwnego tematu.
Tamera powiedzia nawet jeli
sama nie pijesz, to zobaczysz, jak pij
wielcy reporterzy, jak rozpracowuj
temat i pracuj nad wywiadami.
Wszystkiego si moesz dowiedzie.
Nie wspomnia tylko o swoich
prywatnych motywach. Musia
zatroszczy si o Nicole. Przyjdzie dzie,
kiedy dziewczyna opuci szpital i Schiller
do niej podejdzie. Jeeli z jakiego
powodu ona zobaczy w nim
hollywoodzkiego rutyniarza z
kontraktem w garci, wtedy dobre

ukady z Tamera oka si

niezastpione.
Cardell wyszed na chwil z pokoju i
Larry przypiecztowa ukad. Pniej by
z siebie dumny. Zwyke przeczucie, gos
instynktu Podpowiada mu, e musi
istnie jaka gbsza przyczyna, dla
ktrej Tamera tak si zbliya do Nicole.
Co, co obie dziewczyny miay
WsPlnego. Kiedy zostali sami,
powiedzia:
Nicole wpada w sza. Zastosowali wobec
niej terapi ciszy. Nikt nie kl ani si nie
zoci, tylko nieruchoma pilnowaczka
siedziaa na dupie i gapia si na ni.
Nicole wyzywaa j od najgorszych, a
wida byo, jak si kurczy ze strachu,
bluzgaa, e nawet nie umiej si

postawi, tylko daj dupy, bezmylne

bydo. Powiedziaa, e nie pjdzie na
zebranie komitetu. Zaczli j nie. Za
chwil posza o wasnych siach. Nie
chciaa naraa si na przymus fizyczny
Pewnego wieczoru zorganizowano
potacwk, i kiedy nie chciaa si
przyczy, podnieli j i targali
korytarzem. Musiaa im powiedzie,
eby j pucili. Pjdzie sama. Wtedy
zagrano piosenk szosy. Tak jej si
podobaa, e nawet zacza taczy.
To nie do wiary, co si dziao podczas
tych zebra! Nicole to nie aden wybitny
umys, ale porwnujc si z tymi
dupami, ktre w kko pieprzyy jakie
brednie, nie wytrzymywaa i czasem
musiaa im co podpowiedzie.

Rozmieszao j, jak w tym stadzie kada

stara si zosta owc numer jeden.
Oczywicie owca numer jeden awansuje
na pastucha.
Jezu, one robiyby cae wykresy, jak
zosta gupi cip. Jak tylko kto
zostawi na stole papierosy, a kto inny
ukrad par, zaraz powstawao napicie.
Kto to zrobi? Czy mona wam ufa? W
takim razie przegosoway, e nie wolno
nosi ze sob papierosw. Kto bdzie je
kademu wydziela. Na przykad mona
dostawa jednego na godzin, co
godzina.
Nicole wyrobia w sobie umiejtno,
pozwalajc siedzie na zebraniu i nie
sysze ani sowa. Musiaa. Kiedy braa
kpiel w azience sterczay trzy

dziewczyny i obserwoway j. Zachodzia

pewnie obawa, e Nicole spynie rurami.
Kiedy rozmawiaa z Wood-sem,
prbowaa go zbajerowa, mwic o
rnych wspaniaych rzeczach, ktre ma
zamiar zrobi, jak wyjdzie. Cz bya
prawdziwa, cz zmylona, w kadym
razie opowiadaa, e wyjedzie z Utah i
pjdzie do szkoy. Mwia, e chce
naprawd zaj si wychowaniem Sunny
i Jeremy'ego. Graa tak przekonywajco,
e po chwili moe niezupenie chciao jej
si y, ale nie bya ju taka pewna, e
chce umrze. Nie mona okazywa
entuzjazmu dla tych wszystkich fajnych
rzeczy, ktre si bdzie robi po wyjciu i
jednoczenie nie zacz si troszk
zastanawia. W gbi serca ten

entuzjazm nie wydawa si tak cakiem

faszywy.
prbowaa przekona Woodsa, e jest
gotowa y bez Gary'ego. Za kadym
razem, kiedy to mwia, powtarzaa w
duchu: wpuszczam faceta w maliny.
Jednak witaa jej take myl: tak
trzymaj. Sama te w to uwierzysz.
Regulamin gosi, e nie wolno spa bez
koszuli. Nienawidzia tego. Zawsze lubia
spa bez niczego na sobie. Ktrej nocy
zdja koszul pod kocem. Natychmiast
trzy dziewuchy rzuciy si na ni, eby
woya j z powrotem. Przez ca noc
siedziay na krzele jakie dziewczyny i
obserwoway Nicole, na zmian.
Nicole czua si tak, jak gdyby powoli,
pomalutku, ale skutecznie, tamszono jej

dusz. Czasem nachodzio j to podczas

zebrania. Siedziaa na pododze, w
rzdzie dziewczyn, suchajc, jak si r i
wydzieraj, opieraa gow o kolana i nie
podnosia jej przez cay czas ani razu; w
ogle nie reagowaa na to, co si dzieje.
Po prostu siedziaa przez cae zebranie z
gow na kolanach i pakaa. Nikt nie
zwraca na ni uwagi. Zawsze ktra
siedziaa w ten sposb, nieobecna.
Najbardziej popieprzone rzdy, jakie w
yciu widziaa: poowa dzieciakw beczy,
druga poowa ustanawia prawa albo
wygasza mowy pene bredni. Wiele osb
w ogle nie pamitao, o czym mwio na
pocztku. Kciy si, kto komu udzieli
w ogle gosu, krzyczc jedna przez
drug. A jak kapoway! Ktra mwia:

 Wymieniaa spojrzenia z Billym.

Tamta na to:
Nieprawda.
Kurwa, wanie e tak.
Nicole miaa ochot powiedzie:
Cholerne idiotki, nie obchodzi mnie, co
ktra robia. Jestecie wszystkie tak tpe,
e uwaacie mnie za nienormaln.
Niewane. Mylcie sobie dalej, e jestem
stuknita, ja taka wanie chc by. Nie
chc si zmienia.
wtedy dotaro do niej, e nigdy ju nie
usyszy gosu Gary'ego.
ROZDZIA 17
Jam jest panem tych woci
Gibbs napisa do Gary'ego, e przyjeda
na rozpraw okoo dwudziestego

grudnia. Sdzi, e go zwolni, i chcia si

dowiedzie, czy ma co dla Gary'ego
zrobi, zanim wyjedzie ze stanu, bo nie
ma zamiaru tu tkwi. Zamierza, pisa,
pokaza Utah to samo, co Mae West
pokazaa Tennessee. Wypia si i
wyjechaa.
Jedenastego grudnia Duy Jake
przyprowadzi Gibbsa do biura od
frontu, gdzie czeka starszy facet z
wsami. Chodzi o lasce i mia ze sob
teczk. Starszy pan przedstawi si jako
Vern Damico, wuj Gary'ego, i powiedzia,
e Gary prosi go o dostarczenie czego w
dowd przyjani. Nastpnie otworzy
teczk i wrczy czek wystawiony przez
lokaln firm prawnicz na dwa tysice
dolarw.

Gibbs spyta, czy matka Gary'ego ma

zabezpieczenie finansowe, i kiedy pan
Damico przytakn, ucisnli sobie
donie. Gibbs przedstawi pana Damico
Duemu Jake'owi, mwic, e to jedyny
stranik, ktrego Gary szanowa. Pan
Damico odrzek:
Tak, Gary dobrze si o panu wyraa.
Potem stwierdzi, e ma jeszcze sprawy
do zaatwienia, yczy wszystkiego
dobrego i poszed. Duy Jake powiedzia:
Powinnimy go zapyta, czy Gary
zaprosi mnie na egzekucj.
paru stranikw stao w drzwiach i
zielenieli z zazdroci. Gibbs si
rozemia, potem zadzwoni do Salt
Lak, eby kumpel przyjecha po cZek i
zanis go do banku. Tego wieczoru

Gibbs znw napisa do Gary'ego,

podzikowa za fors i napomkn o tym,
jaki teraz tok pod Maksymalnym: w
sumie szeciu, w tym Powers. Gary
odpisa: Jakbym tam teraz by, to
wszyscy siedzieliby cichutko jak myszki,
a Powersa bymy wyznaczyli do
czyszczenia jzykiem upy Piekielnej
Siarki." Dalej pisa, e w dalszym cigu
prowadzi godwk i nie bdzie jad,
dopki mi nie pozwol rozmawia z
moj sodk pani, Nicole. Prbowaem
pisa Gary utrzyma moje myli i
nastroje na wodzy, ale ostatnio coraz
wicej mnie irytuje i gniewa. Nie podoba
mi si, e oni tam robi Nicole pranie
mzgu."

 Chciaem ci zapyta z czystej

ciekawoci powiedzia Moody. Czy
cokolwiek skoni ci do przerwania
godwki prcz telefonu do Nicole?
Nic odpar Gary. I o to chodzi.
Milcza chwil, eby podkreli wag
kolejnego stwierdzenia. Jestem
cholernie, ale to cholernie godny, bracie
szepn do suchawki.
Podziwiam twoj odwag rzek
Moody. Gilmore odpar:
Po prostu jestem uparty jak cholera.
Niewielu ludzi powiedzia mu
Moody ma w sobie tyle siy i
determinacji.
Raz spdziem rwno osiemnacie
miesicy w kabarynie powiedzia

Gilmore. Uwaani, e tu nie ma nawet

porwnania.
Ron podejrzewa, e Gary daje pokaz
siy. Codziennie z uporem odbywa swoje
wiczenia i stawa na gowie na krzele
dowodzc, e wcale nie cierpi. Jednak
nie do e bardzo wychud, to ostatnio
zaczo mu szwankowa mylenie.
Potyka si o soWa- Zapady mu si
policzki. Po raz pierwszy Ron
uwiadomi sobie, e on ma sztuczne
zby. Zdaje si, e utrata wagi zmienia
ich uoenie na dzisach, w zwizku z
czym wymawia sowa powoli i dobitnie,
jak gdyby mia w ustach kamyk. Taki
orator z zawizanym jzykiem.
Wwczas Gary powiedzia Vernowi, e
zdecydowanie chce, eby we dwoje z Id

pojechali odwiedzi jego matk. I

zawieli jej tysic dolarw. Vern
zagadn Schillera, ktry natychmiast to
podchwyci. W wyniku rozmowy z
Vernem Bessie moe zgodzi si na
wywiad.
Wobec tego Moody przygotowa papiery.
Schiller owiadczy:
Pac za bilety lotnicze, telefony i
dodam jeszcze tysic za jej podpis na
upowanieniu. Jeeli potrzeba wicej,
zadzwocie.
Myl, e potrzeba wicej
powiedzia Vern. No, panie Schiller,
przecie chyba moe pan da Gary'ego
matce.
I Larry wiedzia, e tak zrobi, lecz na
pocztek dobry by tysic.

Vern z Id odlecieli wic z Salt Lak do

Portland, wynajli maego pinto,
odnaleli przyczep zaparkowan przy
bulwarze McLaughlina i zapukali do
drzwi Bessie.
Z pocztku wygldao, e nie wejd do
rodka. Stali bez koca na malekim
ganku i nikt nie odpowiada. Byo zimno
i Verna znw rozbolaa noga po operacji.
Pierwsze sowa Bessie brzmiay:
Idcie sobie. Nie mog was wpuci.
Nie wygldam odpowiednio.
Musieli mwi do gono, eby ich
usyszaa przez drzwi. Wreszcie si
przedstawili. Powiedzieli, e przylatuj
wprost z Provo. Musz omwi par
spraw. Wiadomoci od Gary'ego.
Wreszcie Bessie im otworzya.

Nie widzieli jej od pogrzebu dziadka

Browna, prawie osiemnacie lat. Bardzo
si zmienia. Ju nie bya pikna. Miaa
wyblaky* niezdrowy wygld kogo, kto
strasznie cierpi i rzadko wychodzi na
powietrze. Ida nie moga tego przebole.
Zielone oczy Bessie byszczay kiedy jak
drogie kamienie. Teraz zaszy jak
szafirow mg.
Dla Idy byo jasne, dlaczego Bessie nie
chciaa ich wpuci. Ze s\voim
artretyzmem nie bya w stanie sprzta.
Kiedy mieszkaa w provo, czekajc a
Frank senior wyjdzie z wizienia, jej
may domek po prostu lni. Ida nawet
zamierzaa troch go ogarn, ale wyraz
twarzy Bessie ostrzega, eby
przypadkiem nic nie ruszaa.

Vern zajrza jednak do szafek i lodwki

okazao si, e Bessie brakuje
jedzenia. Wobec tego pojecha do
spoywczego i przywiz zakupy za jakie
pidziesit dolarw. Po wypakowaniu
produktw powiedzia Bessie, e ma
rne papiery od prawnika, a take
tysic dolarw od Gary'ego w prezencie.
Kiedy zacza dzikowa, Vern
odpowiedzia:
Ja tylko robi za listonosza.
Dostarczyem i ju. Doda, e jest drugi
tysic, ktry Bessie moe otrzyma,
podpisujc papiery, podesane przez
Larry'ego Schillera. Bessie popatrzya na
upowanienie, zastanowia si i
powiedziaa:
Chyba jednak nie zrobi tego od razu.

Vern obieca Larry'emu, e si postara.

Przyjechali znowu nastpnego dnia i
wtedy wrci do tematu. Czu, jaka
Bessie jest nieufna w interesach. Jak
jele pod wiatr. Niewane, czy
podchodzisz ze strzelb, czy z
marchewk. Ze zwierzyn nie ma
rozmowy.
Na razie si wstrzymam, Vern
oznajmia. Nie naciska zbyt mocno.
Moim zdaniem powiedzia
powinna podpisa. eby wszystko
poszo jak naley, trzymajmy si razem.
Zobaczymy, moe co z tego wyjdzie.
Uwaam, e Schiller jest porzdnym
czowiekiem z reputacj.
Bessie powiedziaa tylko:
~- Nie, ja poczekam i zobacz.

Vern nie nalega. Na Bessie nie byo

sposobu, eby zmusi j do Czego
wbrew woli. Tak samo jak z Garym.
Kiedy wstali, eby si poegna, Vern
wyj tysic dolarw w gotwCe i pooy
na stole. To by moment najbliszy
obecnoci Gary'ego. Bessie nie
wytrzymaa i rozpakaa si. Objy si z
Id i Bessie Powiedziaa:
~~~ Pewnie, e mi si to przyda.
Zostawili jej te czerwony szal zrobiony
na drutach i puszyste
kaPcie, eby jej byo ciepo w nogi. Jako
nie mogli podj tematu
petycji Bessie do Sdu Najwyszego.
Dopiero gdy znaleli si z powrotem w

Provo trzynastego grudnia, Vern usysza

o decyzji z Waszyngtonu.
Dziesi dni po zawieszeniu Stanger
odebra telefon z kancelarii Sdu
Najwyszego:
Chcemy pana zawiadomi, e dzi
wydana zostanie decyzja, Teraz wanie
trwaj przepychania.
I Ron wyobrazi sobie dziewiciu
sdziw Sdu Najwyszego,
rozpychajcych si okciami midzy
sob. Myl o tym, e Sd Najwyszy
pasjonuje si tym samym, co mieszkacy
Utah, bya ekscytujca.
W Prokuraturze Generalnej rozesza si
wiadomo, w kancelarii, e trwa
gosowanie, wszyscy pracownicy
zgromadzili si wic wok duego stou i

suchali wiadomoci z gonika,

gorczkowo sumujc gosy w miar
odczytywania decyzji poszczeglnych
sdziw. Byli tak podekscytowani, e
musieli drugi raz podliczy, by si
przekona, e wygrali pi do czterech.
Bili Evans, Bili Barrett, Mik Deamer i
Earl Dorius nie posiadali si z radoci.
Zniesiono zawieszenie egzekucji. Znowu
mona.
DESERET NEWS adnego
odkadania mwi Gilmore
Salt Lak, 13 grudnia. W poniedziaek
Sd Najwyszy Stanw Zjednoczonych
uzna, e Gary Mark Gilmore zrzek si
swych praw w sposb przemylany i
inteligentny.

Na wie o tej decyzji Gilmore zakoczy

dwudziesto-piciodniow godwk.
Po wejciu na teren wizienia Moody i
Stanger zauwayli, e stranicy w
korytarzu od frontu okazuj
zadowolenie. Dobry humor
promieniowa a do gwnej bramy.
Wraz z zakoczeniem przez Gary'ego
godwki ustaa ogromna presja.
Kiedy Ron i Bob go zobaczyli,
powiedzieli tylko:
_- Rozumiemy, e sam to przerwae.
Kiwn gow i stwierdzi:
-- To bya moja decyzja.
Sprawia wraenie, e panuje nad
sytuacj. Byli na tyle ostroni, by nie
wspomina o nie odbytej rozmowie z

Nicole. Poniewa wanie oni mieli rzecz

zaatwi, woleli si sami nie wychyla.
Poza tym on by w wietnym nastroju w
zwizku z decyzj Sdu Najwyszego.
W zasadzie adwokatom te ulyo.
W rozmowie o zakoczeniu godwki
Stanger powiedzia do Schillera:
Gary postawi na swoim.
Schiller nie mg si powstrzyma od
riposty:
Na jakim swoim?
Teraz wszyscy wiedz, e nie artowa
odpar Stanger.
Schillerowi wydao si to troch
nacigane. W gruncie rzeczy nic z tego
nie wyszo. Gilmore spodziewa si
mnstwo osign swoj godwk, nic

nie wskra i mia na tyle wyczucia opinii

publicznej, e zacz je w dniu, kiedy
uwag pochaniaa wiksza sensacja.
Schiller cieszy si z innej sprawy: ot
Gary poinformowa Stangera, e
odpowie na drugi pisemny zestaw pyta
i zgadza si zapozna z nowymi
pytaniami, ktre przygotowa Larry.
Jednak drugi zestaw odpowiedzi
przynis rozczarowanie. Jak gdyby w
miar trwania godwki Gary odstawia
coraz wikszego cwaniaka. Bardzo duo
pyta pomin. Przede wszystkim te
najciekawsze.
DlaCZEGO PRZYWASZCZYE SOBIE
RNE RZECZY PACENIA (PIWO,
BRO, WPADKA w GRAND CENTITD.)?

zawsze miaem czas sta w kolejce do

kasy.
CZY CHCIABY SI DOWIEDZIE,
CO DZIAO SI W TWOJEJ
PODWIADOMOCI, KIEDY
ZABIJAE?
Pewnie nie miabym nic przeciwko temu,
gdybym rzeczywicie mg pozna
prawd.
Nie chc, eby mi to wyjania jaki
zidiociay konowa na podstawie swoich
gwnianych domysw.
O CO SI KCILICIE Z NICOLE?
OPOWIEDZ O RNYCH
AWANTURACH.
J o to pytaj.

CO I DLACZEGO WYDARZYO SI 13
LIPCA, E NICOLE CI OPUCIA?
SKOMENTUJ. J o to pytaj.
CZY PRZED ZABJSTWAMI W PROVO
PRBOWAE KIEDY ODEBRA
SOBIE YCIE? JELI TAK, CZY
AUJESZ, E CI SI NIE UDAO I
DLACZEGO?
OPOWIEDZ O WSZYSTKIM, CO
DZIAO SI W MOTELU, KIEDY
BYE TAM Z APRIL.
DLACZEGO ZATRZYMAE SI PRZY
STACJI BENZYNOWEJ I CO SI TAM
WYDARZYO? O CZYM
ROZMAWIALICIE Z APRIL PRZED
DOTARCIEM DO STACJI?
DLACZEGO KRADE, ZANIM
ZABIE DLACZEGO NIE

WYCZNIE KRA ALBO

WYCZNIE ZABIJA?
Chyba z przyzwyczajenia.
Taki mam styl ycia.
Wszyscy mamy swoje nawyki.
Kto inny z innego rodowiska mgby
postpowa inaczej.
To dobre pytanie. Wane pytanie.
Mogem rwnie dobrze zabija ale
jestem zodziejem. Mam wiele rabunkw
na koncie, Wracaem do starych
nawykw moe to miao dla mnie jaki
sens.
Mam nadziej, e odpowiedziaem.
A teraz, Larry, mam do ciebie pytanie i
bybym wdziczny za szczer , szybk

odpowied. Czytae listy, ktre pisaem

do Nicole? "
Powiedz mi. , \ . ^ ,
Schiller wystraszy si. Bdzie musia
szybko zadziaa, eby zdoby
upowanienie od Verna i adwokatw na
sprzeda listw za granic. jeeli bdzie
dalej zwleka, Gary moe rozgrzeba
spraw tych listw.
Schiller zapomnia na chwil o kopocie i
wrci do nastpnego zestawu pyta.
Gary odpowiada na nie w dniu, kiedy
zacz je, i na szczcie jego
odpowiedzi byy lepsze.
NAPRAWD CHCIAE ZACZ
NOWE YCIE PO WYJCIU NA TO
ZWOLNIENIE WARUNKOWE? CZY
MOE UWAASZ, E WSZYSTKO

ZACZO SI WALI, WIC

ZAPRZESTAE STARA? I TAK
WSZYSTKO HUJ TRAFI, TO CO SI
BDZIESZ...
No wanie, co si bd...! Szkoda, e nie
moemy pogada, Schiller. Nie lubi
pisa. To nie to samo, co rozmowa.
Wymiana zda jest bardziej
spontaniczna, wtedy odpowiedzi s
lepsze. Bardzo mi zaley, eby mnie
dobrze zrozumia.
Z twoich pyta wynika, e tak naprawd
nie wiesz, co ci chc powiedzie. Masz
odchyk koo 35 stopni. Ten sposb
porozumiewania si to kompletny syf.
CO SDZISZ O POBYCIE W
WIZIENIU?

Mona by miao skasowa wiele

wizie.
S gwno warte. Nie odstraszaj od
przestpczoci, tylko j rozwijaj.
A teraz jestem winiem swego ciaa.
W puapce samego siebie.

>

To gorsze ni siedzie w pudle! ,

KIEDYKOLWIEK MYLAE O
MIERCI, ZANIM ZApad
NA CIEBIE TEN WYROK? to duo.
Dogbnie. Bardzo duo. O tak.
JAK POZNAE NICOLE? JAK
ZACZLICIE SI SPOTyKA?
Dla nas obojga to byo co takiego,
jakbymy odnaleli zagubion cz

siebie, ktrej nam od dawna brakowao.

Nie umiem tego udowodni, ale to wiem.
Jeszcze co, jak chcesz wiedzie! Byem
ju kiedy sawny nie w zym sensie
jak teraz, tylko sawny, a take bogaty.
Moe dlatego to wszystko nie tak znw
wiele dla mnie znaczy. To wszystko si
wydarza bo tak miao by. Wewntrz
w tym zaciszu, skd pyn rady -.
wiedziaem o tym zawsze. adne
zaskoczenie. Nie ma o czym mwi
TO PYTANIE MOE CI SI WYDA
NIEDORZECZNE, GUPIO
PSYCHOANALITYCZNE, ALE CO
SDZISZ O SWOJEJ MATCE I JEJ
ROLI W TWOIM DZIECISTWIE?
Kocham matk. Ona jest wspania, siln
kobiet. Zawsze bya konsekwentna w

swojej mioci do mnie. Z matk zawsze

miaem dobre ukady. Oprcz relacji
matkasyn bylimy take przyjacimi.
Jest dobr matk, wywodzi si z
mormoskich pionierw. Dobra kobieta.
Co sdzisz o swojej matce?
CZY OGLNIE ZALEY CI NA OPINII
INNYCH OSB? Tak. Kademu zaley.
Tak, rzeczywicie mu zaley, pomyla
Schiller. To daje jeszcze jeden powd,
dlaczego listy powinny zosta sprzedane
i wydrukowane Opinia publiczna
przestanie by cakowicie wroga wobec
Gilmore'a
W dowd przyjani czy te na znak
zainteresowania przedstawieniem si od
lepszej strony Gary przesa rwnie swj
wiersz sprzed paru lat. Schiller nie

bardzo wiedzia, co o tym sdzi, ale

pomyla moe da par wersw do
Time'a" albo Newsweeka", jeli im
bardzo zaleao.
PAN NA WOCIACH introspekcja G ar
y'ego Gilmore'a
Gdy z mojej duszy zakamarkw Owiao
mnie wezwanie wiatru Wiedziaem czas
wyruszy w gb
A.
We wntrzu potoczyem wzrokiem
Std si wykluem tu mj dom
Wierne odbicie mnie lustrzane *,
Gdzie kada rysa fada zaamanie
Kada powierzchnia Kada
chropowato

Barw znaczenia odcienie Kade

brzmienie
Duma Nienawi Pycha
Lenistwo Daremno Szalestwo dza
Zawi aknienie
Niewiedza czarna i zielona
Na kadym kroku siebie rozpoznaj
Z palc wiadomoci staj
Oko w oko ze sob nie zrobi uniku
Runem wic na olep dalej
Czujc obecno tylko siebie
Wyrwa si krzyk czerwony Ale si udao
go stumi i okiezna nieco jego si
Zamiera echem we krwi ociaej
Beznadziej opada...

Czuem i syszaem opotanie skrzyde

Zupenie niepodobne do adnego ptaka
Patrz wyej na siebie ksztat pokrtny
czarny
Zbrzowiay skrzywiony zoci
unoszony
skrzydem szarego nietoperza wyrasta
wprost z moich ramion...
Przedziwnie jedno si nie zmienia
Brak tu pogard zagroenia
I tylko wszystko tak jak jest
Obnaone do samej koci
To ja wzniosem ten dom Ja sam
Jam jest panem tych woci
CZ CZWARTA

OKRES PRZEDWITECZNY
ROZDZIA 18
Dni pokutne
Jeden z awnikw w procesie Gary'ego
napisa list do gazety Provo Herald".
Skoro Sd Najwyszy Utah nie dopatrzy
si bdu w procedurze, pisa, dlaczego
sprawa Gilmore'a znalaza si w Sdzie
Najwyszym?
Sdzia Bullock rozmyla o tym awniku.
Na podstawie tonu, w jakim utrzymany
by list, Bullock odnis wraenie, e
niektrzy awnicy zastanawiaj si, czy
aby naleycie spenili swoje zadanie.
Skadano przecie tyle apelacji. Sdzia
pomyla: Poprosz awnikw, eby si
znw zebrali. Moe si niepotrzebnie

narzucam, ale chc wyjani, na czym

polegaj procedury prawne.
Poleci kancelicie nawiza kontakt z
poszczeglnymi osobami. Ale chcia,
eby awnicy pomyleli, e sdzia J.
Robert Bullock wywiera na nich nacisk,
dlatego wysannik oznajmi im tylko, e
sdzia chtnie spotka si z nimi cakiem
nieoficjalnie i wyjani wszelkie
wtplivoci natury prawnej. Wszyscy
przyjli zaproszenie. Przybyli w
komplecie.
SPotka si z nimi wieczorem, w
opustoszaym gmachu sdu. Posadzi ich
na awie przysigych. Sam usiad
naprzeciwko, po czym da im prawo do
apelacji i opowiedzia, jak taki proces
mgby wyglda. Jeszcze tylko kilka lat i

w aciwie byoby czym niezwykym,

rozstrzygnicie nastpio w krtszym
czasie. Podkreli, e
ludzie maj prawo zwraca si do sdu,
eby walczy o sprawiedliwo zgodnie z
wasnymi przekonaniami, zaznaczy
jednak, e prawo dotyczce kary mierci
nie zostao definitywnie ustalone. Od
roku 1967 nie dokonano adnej
egzekucji, a wic zwoka w wykonywaniu
wyrokw jest jak najbardziej wskazana.
Chcia po prostu, eby awnicy
zrozumieli, e swoje zadanie wykonali
bez zarzutu.
Tu ich wanie bolao. Sdzia Bullock
tumaczy, e wydanego przez nich
werdyktu w adnym razie nie mona
podway.

 To ja owiadczy mogem
popeni bdy w interpretacji prawa, ale
pastwo si nie myl. Pastwo spenili
swj obowizek.
Czu, e jego sowa im pomogy. Teraz
bd mieli lepsze samopoczucie w
zwizku z tym wszystkim.
Powtrzy te, e sprawa moe si
cign przez par lat, i doda:
Tak si to odbywa, nie zwalczajmy
systemu.
Nie spodziewa si, e wkrtce po tym
spotkaniu Sd Najwyszy cofnie
zawieszenie. W konsekwencji
wyznaczono termin doprowadzenia
Gilmore'a przed jego sd, w celu
potwierdzenia wyroku, na pitnastego
grudnia. Sdzia Bullock znw zacz si

zamartwia.
Zna sdziw, ktrzy prdzej odebraliby
sobie ycie, ni wydali wyrok mierci.
Sdzia Bullock nie uwaa si za
kontestatora goszcego sprzeciw
sumienia, lecz kara mierci mu si nie
podobaa.
Przed spraw Gilmore'a nie prowadzi
nawet procesu, gdzie taki wyrok mgby
zapa. Mia do czynienia z rnymi
morderstwami drugiego stopnia od
piciu lat do doywocia lecz nigd) z
pierwszym stopniem. Sprawa okazaa si
trudniejsza, ni przypuszcza. awa
przysigych orzeka win Gilmore'a, do
sdziego naleao zatem tylko ogoszenie
wyroku. Jednak w ten padziernikowy
dzie sdzia Bullock dra z wewntrznej

udrki. Mia nadziej, e na zewntrz

udao mu si zachowa godno i
opanowanie. W duszy bardziej to
przeywa, ni mg si kiedykolwiek
spodziewa.
Teraz musi skaza go ponownie. To
bdzie ten sam wyrok, tylko pod inn
dat. Trzeba wypowiedzie te sowa
jeszcze raz. Znowu zacznie si rozdarcie i
ciskanie w doku wyczerpanie
emocjonalne z powodu kilku sw. Do
tego cay ten nacisk opinii publicznej.
eja facet chce umrze, to niech wreszcie
umrze.
Nie, powiedzia Bullock do siebie, nie
bd si spieszy. Naley przestrzega
trybu postpowania. Ci, ktrzy chc

zoy apelacj, musz mie czas na

wszczcie odpowiednich krokw.
Dlatego kiedy usysza, e Moody i
Stanger, wedug zalece Gilmore'a,
wystpi o jak najwczeniejszy termin,
nie czu si usposobiony pozytywnie do
tego pomysu.
Podczas marszu przez korytarz sdowy
wida byo, e Gilmore przybywa z
nadziej. Oko Schillera dostrzego, e nie
jest ju wcale saby jak podczas
godwki. Miny dopiero dwa dni,
odkd przerwa, a trzyma si wietnie.
Kroczy miarowo; nawet skuty
acuchami potrafi stawia rytmiczne
mae kroki, nieco szybsze i bardziej
eleganckie od cikiego stpania
towarzyszcych mu stranikw. W jego

ruchach byo co ujmujcego, tak jakby

wsuchiwa si w wewntrzny puls.
Oczywicie Schiller zna powody. Tego
ranka Gary spodziewa si rozmowy z
Nicole. Bob Moody naopowiada swemu
klientowi, co dzi wykrci w gmachu
sdu. Razem ze Stangerem zamierzali
wprowadzi klienta na puste pokoje
Bullocka i stamtd, z telefonu sdziego,
zadzwoni do szpitala i poprosi
Sundberga. Wtedy Ken odda suchawk
Nicole.
Doprowadzenie do tej rozmowy stao si
dla Boba Moody'ego obowizkiem do
spenienia. Gilmore'a pierwszy raz
zobaczy przed sal, w ktrej toczy si
proces o zabjstwo Bushnella. Bob
widzia, jak Nicole biega w objcia

Gary'ego, i jaka niezwyka gwatowno

tej demonstracji uczu spowodowaa, e
Moody pomyla: ta dziewczyna Jest
niesamowicie zakochana.
Moody'emu do czsto zdarzao si
widywa sceny, gdzie przy
. wProwadzaniu modego kryminalisty z
gmachu sdu zwaszcza gdy wizie
by przystojnym mczyzn i nosi
zabjcze wsy Podbiegaa dziewczyna,
eby go ucaowa. Rzeczywicie te
pocaunki
trway do dugo. Jednak pocaunek
Gilmore'a z t dziewczyn by
chyba najduszy i najbardziej szalony z
tego, co Bob widzia. To wykraczao poza
granice konwencji. Zawsze zastanawiali
go ludzie zdolni do tak silnych uczu.

Moody wprawdzie zajmowa wysok

pozycj w Kociele, lecz uwaa si raczej
za liberaa. Na przykad czasem lubi
roztrzsa problemy w rodzaju: dlaczego
adne dziewczyny tak czsto cignie do
przestpcw? Wiedzia, e wasne
dowiadczenia nie dostarcz ^
odpowiedzi. Mia si za jednego z tych
solidnych facetw, dla ktrych yciowy
problem to kwestia: czy zosta dentyst,
prawnikiem, czy zaoy
przedsibiorstwo. No i mia on,
picioro dzieci, a to skadao si na inny
rodzaj obcowania ni to, co oglda w
korytarzu sdu.
Wspomnienie pierwszego zetknicia z
Gilmore'em dodawao jednak pewnego
zabarwienia opowieciom Gary'ego o

Nicole Wzbudzao w Moodym odrobin

sympatii dla yczenia, ktre innym
mogo wydawa si absurdalne: eby za
wszelk cen dotrze do tej dziewczyny.
Dlatego ucieka si do rodkw do
niezwykych
Jednak tym razem w sdzie
wprowadzono ich do pokoju telefonu.
Cay plan zwyczajnie poleg. Gary musia
stan przed sdem rozsadzany
wewntrzn frustracj. Schiller widzia,
e nawet zewntrznie by napity. Zacz
strzela oczami na wszystkie strony, niby
jaki gad. Wyglda tak, jakby szuka
miejsca, w ktre " uderzy.
Gary szepn:
Sdzia wyglda jak Phil Silvers.
Jak kto? odszepn Moody.

 Sierant Bilko.
Co w tym byo. Takie same rogowe
okulary, ysina, troch oby nos, taki sam
pprzyjemny wyraz twarzy. Jednak
jeeli Gary Patrzy na sdziego z pogard,
znaczy uwaa, e umoczy.
Gos zabra Wooton. Stwierdzi, e
zasad trzydzieci na szedziesit"
mona zastosowa poczwszy od dnia
dzisiejszego, czyli pitnastego grudnia,
przez co najwczeniejsza data egzekucji
wypada pitnastego stycznia. To
niezdrowo, w sensie prawnym,
przeprowadza egzekucj na apu-capu.
Bullock kiwa gow.
Schiller zauway, e Gary ostentacyjnie
daje do zrozumienia, i \vszyscy na tej
sali to gupi motoch. Oczywicie nie

omieszka wykorzysta okazji do

zakomunikowania, e strach wszystkich
oblecia, dlatego nie pozwalaj mu
umrze. Jedyne, co robi, to si
opieprzaj. Powiedzia opieprzaj" w
sposb wulgarny. Po sali przebieg
szmer.
Bullock zignorowa t uwag. Jak mona
skaza czowieka za obraz sdu, kiedy i
tak czeka go egzekucja?
O ile to nie s jakie arty
powiedzia Gilmore spodziewam si...
I dalej rozwodzi si o tym, e oczekuje
wykonania wyroku w cigu paru dni.
Ja naprawd chc zakoczy ycie
owiadczy. Wymiar sprawiedliwoci
mgby przynajmniej to wzi pod
uwag.

Bullock ustali dat na siedemnastego

stycznia.
Nie jestemy tu po to rzek eby
dostosowywa si do pana.
Po rozprawie Gilmore spotka w
korytarzu Wootona. Skorzysta z okazji,
eby powiedzie:
Chuj ci w dup, skurwysynu jebany.
Wooton nie odpowiedzia.
Dzieli ich miesic od egzekucji i Schiller
mia do czasu, by sPrzeda listy.
Dlatego po rozprawie zaprosi Verna
wraz z Bobem do restauracji. Nalega,
eby wybrali dobry lokal. Poniewa
w okolicy Orem i Provo nic si nie
nadawao, znaleli si w kocu

w duej gospodzie bawarskiej na

podgrzu koo Salt Lak City.
Musieli czeka, a zwolni si stolik w
zacisznym kcie, podczas gdy
zgromadzeni tumnie ludzie interesu
perorowali na cae gardo.
Schiller jednak chcia rozmawia w
odpowiedniej scenerii
Poniewa sdzi, e propozycj trudniej
bdzie Moody'emu ni Stangerowi,
posadzi sobie Rona po prawej, Boba^
naprzeciwko. W ten sposb mg patrze
wprost w oczy Boba podczas wstpnej
zagrywki. Przy jedzeniu wszystko im
wyoy, bez ogrdek Powiedzia, e chce
sprzeda cz listw do Europy, eby je
opublikowano na krtko przed
egzekucj, ale potrafi tak zamaskowa

sam transakcj, e nigdy nie bdzie

wiadomo, kto dokona sprzeday W
kocu listy byy drukowane w Deseret
News". Musi kry ju przynajmniej
jeden zestaw kserokopii.
Powiedzia, e nie ma co udawa,
niepokoi si o reakcj Gary'ego Zapewni
ich, e jeli Gary si dowie, bdzie chryja.
Lecz publikacja wcale Gary'emu nie
zaszkodzi. W swoich listach jest
sympatyczniejszy, ni kiedy sam si
przedstawia. Poza tym sfera jego
prywatnoci dawno zostaa naruszona.
Fragmenty, ktre Tamera cytowaa w
Deseret News", przedrukowywaa prasa
niemal na caym wiecie. Schiller
powtrzy to, co im mwi na pocztku:
bdzie mnstwo spraw, ktre mog im

si nie spodoba, ale on zawsze wyoy

kaw na aw. Nie zrobi niczego za ich
plecami.
Rozgorzaa dyskusja. Schiller wyczuwa,
e adwokaci s zaskoczeni jego
szczeroci. Tak jak si spodziewa,
Moody by raczej przeciwny pomysowi i
rozwaali ze Stangerem, jaki bdzie
publiczny skutek, kiedy wszystko si
wyda. W adnym wypadku nie chcieli
by przyrwnani do Boaza. Schiller
powtarza, e jeli nie opublikuj
posiadanych listw, zagraniczne gazety
zdobd je z innych rde. Kto na
Garym Gilmore zarobi.
Schiller widzia, e Vern jest w rozterce.
Ocenia, e Vern podwiadomie chce
tych pienidzy, bo nie powiedzia:

Musz omwi to z Garym." Jednak

przej si. Milcza, zamknity w sobie.
Nie powodowaa nim wrogo, tylko
troska. Schiller mimo wszystko uzna, e
Vern skusi si na te pienidze.
Wreszcie Larry przekona ich, mwic:
Mogem sfinalizowa sprzeda w
Niemczech albo Japonii i nawet bycie
si nie dowiedzieli. Nikt nie wskazaby
na mnie jako na autora tej transakcji.
To bya bardzo subtelna groba.
Wiedzieli przecie, e on ma sze
kompletw kopii. Jak mogli mie
pewno, e nie zrobi sidmego
258

^statecznie nie dali mu konkretnego

przyzwolenia, ale od tego momentu mia
woln rk.
po obiedzie, kiedy Ron spotka si
ponownie z Garym w wizieniu,
rozmowa bya drtwa. Gorzej ni w
przypywach wciekoci podczas
godwki. Gary by tak zacity, lodowato
nienawistny, jakim go Jeszcze Ron nie
oglda. Paa gniewem, a razio w oczy.
O rany, ale si zawzi. Ze w niego
wstpio.
Podczas jazdy z powrotem Ron prbowa
artowa.
_ Jezu, to byo jak na filmie grozy
powiedzia do Moddy'ego Prawie e
widziaem, jak mu ky rosn.

DESERET NEWS Gilmore znw

prbuje samobjstwa
Salt Lak, 16 grudnia. Skazany za
morderstwo Gary Mark Gilmore nie
odzyska dotd przytomnoci w
Uniwersyteckim Centrum Medycznym
po kolejnej prbie samobjczej.
Gilmore, zawiedziony w swych
staraniach o szybk egzekucj, znajduje
si w stanie krytycznym.
Rano o godz. 8.15 znaleziono go
nieprzytomnego ' w celi i przewieziono
do szpitala o godz. 10.20...
Za drugim razem Gilmore rzeczywicie
prbowa serio. Taka bya opinia doktora
Christensena. Gilmore zay luminal w
iloci 16,2 mg na sto. Kada dawka
powyej dziesiciu miligramw

okazywaa si zabjcza dla ponad poowy

przypadkw. Gilmore wzi dawk z
Pewnoci mierteln.
Kiedy z tego wyszed tym razem, nie by
ju wulgarny. Jedna pielgniarka
zauwaya nawet: "~~ Ojej, on jest nawet
do miy.
Rzeczywicie, by wrcz potulny.
Zupenie inaczej ni wtedy, ale to
zuPenie.
Stanger przyjecha do szpitala
natychmiast po usyszeniu wiadomoci i
by wiadkiem niezrcznej sytuacji.
Dawny kolega, ktry z Ronem mia biuro
w Spanish Fork, okulista nazwiskiem
Ken Dutsol umiera wanie w tej samej
sali reanimacyjnej, gdzie robiono zabieg
Gary'emu. Stanger prawie zderzy si z

on i rodzin Dutsona. Byli naprawd

przybici. Gdy tylko przywieziono
Gary'ego, obsuga szpitala na nim
skoncentrowaa swoje wysiki. Stanger
wiedzia, e na pewno temu biedakowi
Dutsonowi ju nic nie pomoe, ale
trudno oczekiwa, by rodzina si
ucieszya, kiedy przywo morderc i
nagle cay personel biegnie go ratowa.
Gilmore wyzdrowia w szaleczym wrcz
tempie. By istotnie na krawdzi mierci,
jak mwili Stangerowi lekarze, ale jego
organizm nauczy si szybko wydala
substancje toksyczne. Zakrawao na art
e trzymano go w szpitalu tylko jeden
dzie, a nastpnie czym prdzej
przewieziono z powrotem pod Nadzr
Maksymalny, jakby w obawie, e si

wymknie i zacznie grasowa po ulicach.

Wyglda, rzecz jasna okropnie. Kiedy
Stanger przyjecha zobaczy si z nim ju
w wiezieniu, Gary wci by tak struty
luminalem, e nie mg usiedzie na
stoku. Chwia si na wszystkie strony.
Bekota z wielkim trudem, Mwi co i
tak si przechyli, e zlecia na podog.
Potuke si? spyta Vern.
Nic mi nie jest.
Na pewno?
Nic mi nie jest, nawet jak mi co jest
odrzek Gary.
Schiller przysa par pilnych pyta.
CZY PO PRBIE SAMOBJSTWA
WIDZIAE, JAK TO WYGLDA PO
TAMTEJ STRONIE?

Nie umiem ci dokadnie powiedzie, czy

byo jasno jak o brzasku, w socu, ani e
to by przewit w ciemnoci, ale byo
jasno. Czuem, e rozmawiam z ludmi,
spotykam ich. Z takim wspomnieniem
wrcieM.
CO SI STANIE, JELI SPOTKASZ PO
TAMTEJ STRONIE BUSHNELLA I
JENSENA?
Kto wie, czy spotkam? Moe swoj
mierci spaca si cay dug. A* oni
maj pewne prawa, tak samo jak ja, maj
te przywileje, tak jak i ja mam
przywileje. Zastanawiam si, czy oni
maj wiksze prawo co uczyni ni ja
teraz. To interesujca kwestia.
Druga prba samobjcza zaniepokoia
Boba Hansena. Rwnie parl zacz si

obawia o zdrowie psychiczne Gilmore'a.

Oskarycielom stanowym byo
absolutnie nie na rk, by opinia
publiczna uwaaa, e stracili szaleca.
Wobec tego Hansen, Sam Smith i Earl
Dorius odbyli kilka rozmw, ktrego
psychiatr zaangaowa. Z pocztku
mieli pomys wezwania doktora
Jerry'ego Westa, ktry zdoby rozgos w
procesie Patty Hearst. West by
zdecydowanym przeciwnikiem kary
mierci. Hansen sdzi, e jeli uda im
si uzyska jego opini, e Gary jest
zdrw, kwestia zostanie rozstrzygnita
ponad wszelk wtpliwo. Earl jednak
uwaa, e to ryzykowne i moe odbi si
ujemnie. Postawi sobie za cel
przekonanie Hansena. Niech wizienny
psychiatra Van Austen wyda orzeczenie,

mwi. Procedura zostanie wyczerpana.

Przecie opinia publiczna moe by
niezadowolona bez wzgldu na fakty.
Zwrcili si wic do Vana Austena. Jego
owiadczenie gosio, e Gary jest zdrw.
Przynajmniej par tygodni bdzie
spokj. Dorius mia nadziej mio
spdzi wita Boego Narodzenia.
Po drugiej prbie samobjczej Schiller
pomyla, e Gary jest bardzo
niecierpliwy. Wcale nie chce umrze z
powodu reinkarnacji, tylko na zo.
Usiowa si zabi, eby pokaza wiatu,
e Gary Gilmore decyduje. Dlatego
Schiller straci dla niego resztki
szacunku. To idiotyzm zabija si, eby
dopierdoli sdziemu. Dziecinna

mciwo. Moe przez to wanie Gary

nie potrafi uoy sobie ycia.
Schiller coraz wicej rozmyla o April.
Cay czas mia przeczucie, e noc, ktr
Gilmore spdzi z April, stanowi klucz do
wszystkiego. GarY w kadym razie nie
chcia w ogle mwi na jej temat. Puste
kartki z pytaniami intrygoway
Larry'ego. Prbowa ju przedtem mwi
Kathryne Baker, eby pozwolia mu si
spotka ze swoj crk, lecz teraz
zadziaa bardziej zdecydowanie. W
rozmowie
z Philem Christensenem posun si do
stwierdzenia, e spotkanie z mod
osob jest nieodzowne. '
Kathryne obawiaa si, e April moe
przywirowa, jeli si do\vie e

rozmawia z reporterem. Wierzya, zdaje

si, w jak zwariowan moc
dziennikarzy. Dlatego trzeba byo dugo
nalega, a wreszcie Kathryne wyrazia
zgod, gdy Phil zaproponowa zabranie
April ze szpitala na witeczne zakupy.
Larry czeka w samochodzie, kiedy ze
szpitala wyszed Phil z t mi
dziewczynk. Schiller otworzy jej drzwi,
usiada na tylnym siedzeniu, a Schiller
koo niej. Dzie by adny, soneczny,
wcale nie zimno i dziewczyna miaa na
sobie tylko bluzk, spdnic i akiecik;
wosy zwizaa z tyu w koski ogon.
Schiller natychmiast zauway, e nie
patrzy w oczy. Po tym jak przedstawi si
imieniem Larry -uzgodnili wczeniej z
Christensenem, e nazwisko Schiller

moga zna z telewizji odpowiedziaa

jestem April" i Schiller zaartowa:
Znam dziewczyn, co nazywa si
Tuesday*. Tuesday Weld.
Prawie adnej reakcji. Usiada i
siedziaa; adniejsza, ni przypuszcza,
nastoletnia dziewczynka troch przy
koci. Nie wygldaa na osob trzyman
w zakadzie dla umysowo chorych. Moe
i dawali jej rodki uspokajajce, ale z
pewnoci niezbyt silne.
Podczas rozmowy o zakupach w Pasau
Uniwersyteckim April owiadczya:
Mam zamiar kupi prezent dla Niuni.
Powiedziaa to w taki sposb, e
Schillera co tkno: tak chyba nazywano
w domu Nicole. Fajne przezwisko dla

dziewczyny, ktra zawiera pakty

samobjcze.
Kiedy Christensen wrczy April sto
dolarw na prezenty dla wszystkich,
powiedziaa, e nigdy jeszcze nie miaa
tylu pienidzy na wydatki. Po chwili
stwierdzia, e kupi Niuni zegarek timex.
Schiller rycho mia dosy zimowego
soca, grskiego powietrza, sklepw i
witecznego wystroju. To nie dla niego.
Umiechn si wic do April i
powiedzia:
Mam nadziej, e si jeszcze
zobaczymy. Wybierz adne prezenty W
tym momencie spojrzaa mu w oczy i
bardzo mio si umiechna
* Tuesday wtorek. (Przyp. tum.)

odchodzi prawie pewien, e bdzie mg

przeprowadzi z ni wywiad. Cieszy si.
Pomijajc Verna, Brend i Sterlinga, to
by jego pierwszy kontakt z kim, kto
dobrze zna Gilmore'a przed
morderstwami.
Brenda przyjechaa zobaczy Gary'ego,
ale nie wpucili jej za bram, dopiero
par dni pniej wizienie wyrazio
zgod na widzenie przez szyb. Trzyma
suchawki przy obojgu uszach, eby mc
jednoczenie rozmawia i z ni, i z
Vernem. Brenda wesza ostro:
Gary, ty gupi dupku, wszystko musisz
spartoli. Jak nie umiesz si do tego
zabra, to daj sobie spokj.

 Staraem si, Brenda odpowiedzia.

Szczerze prbowaem. Cigle znajduj
mnie za wczenie.
Dlaczego nie uyjesz broni, zasracu?
Skrzywia si i dodaa: Nie, lepiej
nie. Przecie ty nie wiesz, gdzie si
naciska.
No odrzek. Jeszcze mnie boli ta
apa.
Poegnali si, tak jak ostatnim razem,
dotykajc domi szyby.
W niedziel rano zjawia si w domu
Brendy dziewczyna z tygodnika People",
z fotografem. Wpuci ich jej synek,
Tony. Brenda braa akurat prysznic i
wysza w samym szlafroczku. Mia
gboki dekolt, uya wic myjki, eby
jako zasoni wycicie. Zobaczya si w

lustrze. Jak wcieka papuga. Ta

reporterka, Sheryl McCall, cay czas
traj-kotaa, e chce zrobi artyku o
Cristie. Sheryl dowiedziaa si, e Cristie
dostanie przysadk mzgow Gary'ego.
Brenda powiedziaa:
Wynocie si. adnych publikacji o
tym, bo dobior wam si do dupy.
Fotograf, ktrym by, jak si okazao,
John Telford, przekada i
Przytrzymywa aparaty dyndajce mu na
szyi. Brenda mylaa, e chodzi mu o to,
eby si nie poobijay, ale pniej
odkrya, e robi zdjcia. Uchwyci ten
okropny szlafroczek z kadej strony. W
People" Publikowali jej zdjcie. Bya
jedn z omiu sponiewieranych kobiet
^"u Gary'ego". Olizy i szmatawy tekst.

Brenda zostaa okrelona barmank.

Kiedy dowiedziaa si, e Toni zamkna
drzwi zewntrzne, McCall i Telford za
otworzyli je i weszli, skontaktowaa si z
adwokatem i zaskarya tygodnik
People".
Przy tym Brendzie nawalao zdrowie. Do
tego stopnia, e ju nie moga znie
blu. Miewaa ataki, przez ktre czsto
nie chodzia do roboty. Po prostu praca
kelnerki bya zbyt wyczerpujca. Wobec
tego posza na badanie, gdzie zrobili jej
analizy i przewietlenie.
Lekarze wyjanili, o co chodzi. Co
miesic macica pozbywa si wewntrznej
wyciki, ale w jej przypadku ta
wycika narasta na zewntrz cianek.
Tam przyrasta do jelit, gdzie pka i

krwawi. Co jak rak, tyle e to nie

rakotwrcze. W kadym razie
przyczepio si jej do kiszek. Kiedy
nastpuje zniszczenie miesiczkowe,
wyjaniali, wtedy zrywa t wycik.
Bardzo bolenie. Nie sdz, by udao si
to opanowa bez operacji. Tymczasem
krwawia niele. Dali jej tabletki
przeciwblowe, jednak wci czua, e j
rozrywa od rodka. Wybraa si par
razy do wizienia, ale przez to siedzenie i
czekanie bl stawa si wrcz nieznony.
Wreszcie, kiedy nie dawali jej adnych
widokw na wejcie, przestaa
przyjeda. Nawet chodzenie sprawiao
jej bl Czasem rwao j przy zwykym
wstawaniu. Dopiero co Vern mia
operacj, to teraz ona ley i kwiczy, a w
rodku a j skrca.

O drugiej prbie Gary'ego Nicole

dowiedziaa si od Sundberga. To j
przygnbio. Nie rozumiaa, jak mg
prbowa odej nie ogldajc si na ni.
Tak jakby mwi: Musz zadba o
siebie."
Mimo wszystko czua zakopotanie, e
znw mu nie wyszo. Powinien si lepiej
postara.
Zupenie j zdumiao, kiedy j mianowali
wiceprzewodniczc czci eskiej.
Znowu wybierali samorzd. Nicole nie
moga uwierzy, jakte idiotki wybrano
razem z ni. Oczywicie nie byo w czym
wybiera, tylko pitnacie dziewczyn na
oddziale, w tym pi tak szurnitych, e
April przy nich wydawaa si wzorem
logiki. Nicole bya prawdopodobnie

jedn z kilku osb, ktre potrafiy doda

na przykad pi do omiu. Ale ona wcale
nie staraa si o nominacj. Przewanie
nie odzywaa si do nikogo i odpuszczaa
wszystkie zebrania. Kiedy pytali j o
zdanie, mwia: hmm". Po prostu
hmm". Moe mwia to w sposb,ktry
zwrci ich uwag, niby najwspanialsze i
najadniej pachnce
ROZDZIA 19
Adwent
Czego podobnego nikt si nie
spodziewa. Po prostu nie do wiary. Bob
Moody odebra telefon od kolegi
Gary'ego, Gibbsa, ktry powiedzia, e
jest policyjnym informatorem i za par
dni bdzie zeznawa na rozprawie. Jako
kumpel Gary'ego z celi w areszcie

okrgowym ma niez histori do

sprzedania, owiadczy Moody'emu.
Chce dosta dziesi kawakw i zaapa
si na wystp w programie Johnny'ego
Carsona. Moody natychmiast
zawiadomi Verna o tej rozmowie i par
godzin pniej, podczas wizyty w
wizieniu, Vern przekaza to Gary'emu.
Nie byo odpowiedzi, Vern wyjani wic
raz jeszcze, co Gibbs powiedzia
Moody'emu.
Gary tak mocno cign usta,* e
wyglda jakby wyj swoj szczk.
~~ Przykro mi, Gary powiedzia Vern.
Jak wiesz, wypaciem mu ju te dwa
tysice.

~~; Znasz faceta rzek Gary. Ja mu

zaufaem. Niewielu ludziom na wiecie
si ufa.
~- Chciabym go spotka oznajmi
Vern. Przestawibym mu facJat.
~~ No c odrzek Gary nie martw
si, Vern. Ty nie moesz
nic Poradzi, ale ja mog tu kiwn
gow. Zajm si nim tu,z
tego miejsca.
Na pewno mwi serio, pomyla Vern.
Tak, powiedzia do siebie. Jeli Gibbs nie
wyniesie si z miasta, to ju si nim
zajm.
\
Tego ranka Schiller i Barry Farrell
pracowali wsplnie w Los Angeles, kiedy

zadzwoni Moody z wiadomoci.

Powiedzia, e Gibbs chtnie
porozmawia z Schillerem o interesach. O
Larrym pisano w Helter Skelter", tote
Gibbs pomyla, e Schiller moe zechce
kupi opowieci o Garym z bliska;
rzeczy, o ktrych nikt nie ma pojcia.
Schiller zwyczajnie si zaniepokoi,
usiad przy telefonie i zadzwoni do
Gibbsa, eby wysucha powtrki
wszystkiego, co ten mwi Moody'emu.
Nastpnie Gibbs poprosi, eby Schiller
nie wyjawia Gary'emu tych poufnych
informacji. Odkadajc suchawk
Schiller powiedzia do Farrella:
Bez sensu. Czy on sdzi, e Moody
bdzie to ukrywa przed swoim
klientem?

Farrell, wieo po przeczytaniu listw

Gilmore'a penych pochwa pod adresem
kumpla z celi, powiedzia:
Ten Gibbs to wyjtkowo poda
kreatura.
Schiller postanowi ju, e si dowie, czy
Gibbs naprawd wie co, co mogoby
zagrozi jego prawom na wyczno, i
jeli okae si, e tak, wtedy podpisze z
nim umow za jak najnisz cen.
Poniewa razem z Barrym lecieli po
poudniu do Provo, gdzie mieli uzbroi
Moody'ego i Stangera w nowe pytania,
wzgldnie atwym zadaniem byo
przepytanie przy okazji Gibbsa. To miaa
by w zasadzie ich pierwsza wsplna
robota w Utah. Pewien chrzest w ich
stosunkach

 Wypada nam powiedzia Farrell

wycisn teraz Gibbsa jak cierk.
W samolocie do Salt Lak przejrzeli
pytania przygotowane pRzez Barry'ego.
W ostatnim tygodniu Farrell przyswoi,
co si dao: list)'' tamy, kad t
kartk z odpowiedziami na pytania i
dopiero skrupulatnie uoy nowy
zestaw. Schiller przeczyta to teraz z
uwag. omwili kade pytanie z osobna i
zmienili ich liczb.
W Salt Lak wynajli samochd,
zajechali do Provo i zaatwili pokoje w
TraveLodge. Schiller zabra Barry'ego na
spotkanie z Moodym i Stangerem.
Dusz chwil przekonywa prawnikw
eby nie mwili Gilmore'owi o Farrellu.

_- Jeeli Gary si dowie o nowym

czowieku wprowadzonymw spraw,
bdzie musia si uczy zaufania do
nowej osoby
tumaczy. \Vaciwie po aferze z
Gibbsem kogo on zaakceptuje?
potem Schiller prbowa jak
najdelikatniej skrytykowa wywiady
robione przez prawnikw i przekona
ich, e odtd kade podejcie bdzie
zaplanowane przez niego i Farrella.
_- Tutaj pokaza im jest nasz
pierwszy wywiad z prawdziwego
zdarzenia.
Odczyta pytania i zaznaczy, jak mona
je rozwin. Robi, co mg, byleby ich
odpowiednio nastawi. Zapowiadao si
obiecujco. Z pewnoci akceptowali

Farrella w roli dziennikarza jak zwykle

Barry robi dobre wraenie i Schiller
czu, e dzisiaj bardziej koncentruj
uwag. Cakiem prawdopodobne,
pomyla, e oni te si niepokoj o
Gibbsa. No bo jeli si wreszcie nie
wyka, opowie Gibbsa moe zacz
wyglda coraz atrakcyjniej.
Po poudniu Moody ze Stangerem
pojechali do wizienia i nagrali tam z
Garym. Rozmowa cigna si godzinami
i wrcili dopiero po pnocy. Nazajutrz,
kiedy Schiller tego wysucha, ogarno
go podniecenie. Gary duo mwi o
swoim dziecistwie i o poprawczaku, o
wizieniu, morderstwach. Poniewa od
drugiej prby samobjczej miny
zaledwie cztery dni, jego odpowiedzi

robiy wraenie. Jak gdyby Gilmore

rwnie przejmowa si Gibbsem i
postanowi opowiedzie wasn wersj.
Schiller by zachwycony. Farrell to
opracuje i bd mieli co najmniej dobry
pocztek dla Playboya".
Spotkanie z Gibbsem zaatwi Moody
przez ledczego nazwiskiem "alterman,
ktry okaza si potnym blondynem w
okularach, * brzowym skrzanym
paszczu, taki typ umiechnitego misia,
Pomyla Schiller, tyle e to raczej
grony mi. Halterman udostpni im
Pokj przesucha w komendzie policji w
Orem: klitk z paroma Krzesami i
biurkiem.
Siedzia tam Gibbs, palc jednego za
drugim. Na pierwszy rzut oka wyglda

Schillerowi na maego, olizego,

szczurowatego kryminalist. Czerwone
ze oczka. Mia zacztki ysiny, brdk,
troch mikry wsik. Popsute zby. Blady
jak zjawa. Taki, co to cichcem sprzeda ci
kos. Farrellowi jeszcze mniej si
spodoba Siedzia tam jak wyleniaa
asica. Na tym czowieku widniao pitno
wizienia.
Zaraz po dokonaniu prezentacji Schiller
wyj karton papierosw Yiceroy Super
Long i wrczy Gibbsowi. Ten poczu Sie
nieswojo. Poprzedniego dnia, przez
telefon, Schiller rozmawia tak jakby w
ogle o nim nie sysza. A tu zna nawet
jego nawyki. Gibbs pomyla, e to na
pewno Gary poinformowa Schillera o
jego osobistych upodobaniach. Poza tym

ten facet i jego wsppracownik Farrell

mieli w sobie co, co wprawiao Gibbsa w
zakopotanie. Nie wygldali na bogatych
scenarzystw czy filmowcw z Los
Angeles. Nosili wytarte kurtki i spodnie
robocze; raczej sprawiali wraenie
zatrzymanych za wczgostwo. Gibbs
czu, e rozpywa si wielka forsa. Gorzej.
Czu rwnie niepokj, wic zaraz po
przywitaniu spyta, czy Schiller wyjawi
tre ich rozmowy Gary'emu.
Przyznaj si rzek Schiller.
Chyba e zrobiem bd. Nie
zrozumiaem, e mam mu nie mwi, i
powiedziaem.
Dae mi sowo stwierdzi Gibbs.
Przepraszam odrzek Schiller.
Pomylio mi si.

 Co mwi Gary? spyta Gibbs.

Ten drugi go, Farrell, pokrci gow i
powiedzia: Oj, Dick*. Gary by taki
zawiedziony.
Pomijajc wszystko inne, Gibbs
nienawidzi zdrobnienia Dick. Na imi
mu Richard. Spojrza na Haltermana;
Kenowi zebrao si na pawia. Da
Gibbsowi znak i wyszli z pokoju.
To podpucha stara jak wiat
stwierdzi Halterman. Oj Dick
powtrzy przedrzeniajc Farrella.
Gary by taki zawiedziony." Tu zakl.
Powiniene by powiedzie: A co
mnie to obchodzi? To tylko zwyky
bandyta."

Ale nie zaprzeczy, e jednak warto

dyskutowa o interesach z typami z Los
Angeles.
* Dick znaczy rwnie fiut". (Przyp.
tum.)
Gibbs kompletnie si zaama. Po
pierwsze, czu si nieswojo, do tego nie
by przyzwyczajony. A tu jeszcze ten
Schiller zacz go
rbic_ Suchaj mwi mu w zaufaniu
Gary by absolutnie wciekY ale sdz,
e uda mi si go uspokoi. Widzisz, ja
mu mog powiedzie, e ty jeste gotw z
nami pracowa.
Gibbs nie wierzy w ani jedno sowo, ale
te nie mia zaprzeczy. Dlatego kiedy

Schiller wyj z kieszeni magnetofon

Sony, Gibbs zgodzi si na wywiad.
Mimo wszystko trudno byo orzec, skd
si wzi ten Schiller. A z kolei Farrell
gapi si jak na raroga.
Kiedy Schiller spyta, czy Gibbs podpisze
kontrakt na swoj wersj, ten
odpowiedzia pytaniem:
Ile?
Wiedzia ju, e nie ma co liczy na te
dziesi kawakw, ale wci mia
nadziej wystpi u Carsona. Niech caa
Ameryka zobaczy jego twarz, bdzie
potem bardziej twarzowy, cha, cha. W
kadym razie uwaa, e Johnny Carson
ma refleks. Trafiby swj na swego.
Jeden drugiego chwytaby w lot.

Jednak Schiller wyranie cierpia na

myl o wyoeniu pienidzy.
Chcesz sprzedawa informacje teraz,
jak Gary da ci czek na dwa tysice, czyli
czwart pod wzgldem wielkoci sum
wrczon komukolwiek, nie wyczajc
matki? zapyta.
Gary da mi t fors z przyjani.
Schiller spojrza mu w oczy i rzek:
Kiedy powiedziaem Gary'emu o
naszej rozmowie, chcia wstrzyma
patno tego czeku.
~- Nie wierz odpar Gibbs. Zreszt
i tak jest dawno Zmieniony na gotwk.
Kilkadni wczeniej Gibbs otrzyma list
od Gary'ego z wiadomoci, e Powers

rozpowiada, jakoby Gibbs by

informatorem policji.
GarY pisa, e Powers jest wrednym
sukinsynem, skoro rozpuszcza takie
plotki. A teraz masz. Z Schillera jest
chyba najbardziej nieczuy osobnik na
wiecie. e te mia czelno powiedzie:
~~ Gary le si o tobie wyraa. Na twoim
miejscu babym si zostawa w Salt
Lak.
Takie pierdoy to zwyke sranie w bani.
Gibbs najlepiej wiedzia e Gary nie ma
kontaktw w Salt Lak. Jednak Gibbs
poczu przypyw saboci. Nie wiedzia,
czy to ze strachu, czy z okropnego
uczucia, e Gary wie; w kadym razie nie
mogo by gorzej.

 Od kiedy pracujesz dla policji?

spyta Schiller.
Ju dwanacie lat jestem tajniakiem
odrzek Gibbs. Teraz po raz pierwszy
musiaem si ujawni.
Pewnie ci to przeraa powiedzia
Schiller.
Nie tak bardzo odpar Gibbs.
Znam swoj robot Wczoraj w sdzie
zeznawaem przeciw chyba
najniebezpieczniejszemu elementowi
kryminalnemu w stanie Utah.
Zacign si Yiceroyem Super Long.
Jak wczoraj stawaem na podium dla
wiadkw, nie pytali, czy ten facet to
informator, czy patny kapu, tylko czy
to godny zaufania agent kontrwywiadu.
Gdyby chcieli, podabym im nazwiska

agentw FBI, dla ktrych pracowaem,

pokaza bilety lotnicze, ktre od nich
dostawaem, kwity. Halterman moe
powiadczy. Ja mam pami
fotograficzn. Posiedz dzie przy tym
magnetofonie i usyszycie wszystko na
temat Gary'ego
Czy umiecili ci z Garym dla jakiej
konkretnej przyczyny? spyta Schiller.
Nie odpowiedzia Gibbs. On nie
wiedzia nic, co by ich interesowao. To
ze wzgldu na moje osobiste
bezpieczestwo. Nie podoba mi si
pomys przebywania w gwnym pudle.
Niektrzy z tych ludzi, przeciwko ktrym
miaem zeznawa, mogli mie tam
akurat kumpli.

 Nadawae co Haltermanowi o
Garym? zapyta Barry Farrell.
Haltermanowi powiedziaem jedno:
Zobaczysz. Jak wlepi Gilmore'owi
czap, to bd musieli go straci."
Co by byo, gdyby ci kazali na niego
kapowa? cisn Farrell.
Nie sdz, bym si zgodzi odpar
Gibbs. Polubiem faceta.
Bez chwili namysu Farrell spyta:
Gary ma duego?
Nie wiem odrzek Gibbs. Nigdy
si nie przygldaem.
Tak pytam, z ciekawoci wyjani
Farrell, uwanie $ obserwujc.
Nigdy nie zwrciem uwagi
powtrzy Gibbs.

_- Czy Gary przespa si z April?

spyta Schiller. __ Gary nie jest adnym
gwacicielem stwierdzi Gibbs.
Gdyby to zrobi, znaczy, e mnie nabra
lepiej ni ja
jegoZe wzgldu na fakt, e Gary zna teraz
charakter jego pracy, Gibbs by taki
nerwowy i rozstrojony, e poda w kocu
Schillerowi i Farrellowi list instytucji, z
ktrymi wsppracowa w cigu
ostatnich dziesiciu lat. Co tam, kurcz,
mogliby to samo przeczyta w sdowym
stenogramie.
Gibbs pracowa jak stwierdzi dla
Komendy Policji Salt Lak City, dla
Biura Szeryfa Okrgu Salt Lak, FBI,
Departamentu Skarbu, Wydziau

Alkoholu, Tytoniu i Broni Palnej,

Oddziaw Specjalnych Regent Eight,
Policji Uniwersytetu Utah oraz Wydziau
Narkotykw.
Byem ajdakiem dziaajcym na rzecz
prawa owiadczy. Zreszt to mao
powiedziane.
I co teraz zrobisz? spyta Schiller.
No wic odpar Gibbs jutro
Halterman jedzie do Komisji
Uaskawie, eby mnie zwolnili. Dadz
mi nowe papiery, nowe nazwisko i
pozwolenie na bro. Chodzi o to, e
musz uj z yciem. Mog strzeli mi w
plecy. Do trzymajca Papierosa
Yiceroy Super Long nie draa mu za
bardzo, doda Jednak: Dobra, powiem
wam. Przez dwanacie lat pracy tajniaka

nie baem si tak jak teraz. Wczoraj

Halterman musia dla mnie oprni
sal sdow, do tego stopnia zaczem
si obawia.
Halterman to dobry przyjaciel?
zapyta Farrell. Powiedziabym, e nie
warto z nim zaczyna zachichota .
Ken lubi opowiada, e kiepski z niego
strzelec, bo kiedy
mg trafi mego kumpla w serce, ale
spudowa i trafi midzy oczy. chce si
zaapa do plutonu egzekucyjnego
Gilmore'a.
zachichota.
Po choler tracimy czas na tego
donosiciela? spyta zwracajc si do
Schillera. Mierzi mnie samo

przebywanie z nim w jednym pokoju.

Znienacka wsta i wyszed.
Ostro si targuj, eby jak najmniej
zapaci, pomyla Gibbs
W korytarzu sta akurat Halterman.
Farrell go przygwodzi:
Syszaem wanie, jak pan trafi faceta
midzy oczy. Zaskoczyo to Haltermana
cakowicie.
Cha, cha! rozemia si, szukajc
odpowiedzi.
Czy ju zgosi si pan do plutonu
egzekucyjnego Gilmore'a? wypytywa
go Barry.
Bybym dumny, gdyby mnie przyjli.
Gilmore jest maniakalnym morderc.

 Wie pan co? cign Barry. Przy

strzale do Gary'ego nie wolno panu
spudowa! Oczy Gilmore'a, jego nerki,
wtroba i rne inne cenne narzdy maj
przypa ludziom w potrzebie. Jak pan
bdzie strzela, to w serce.
Halterman popatrzy na niego, jakby nie
by pewien, czy ten Farrell to wariat, czy
sdzia.
Pan sobie zapamita owiadczy.
Ja nie puduj, ja trafiam tam, gdzie
celowaem. Tego kumpla Gibbsa
chciaem trafi w oko i trafiem. Zanim
si w ogle woy policyjny mundur,
trzeba wiedzie, czy czowiek jest zdolny
zabi drugiego czowieka.
Gibbs zdawa sobie spraw, e zbyt
swobodnie rozmawia z Schillerem. Niby

dawa mu pewn prbk, ale w gruncie

rzeczy wszystko wypapla. Takie
dostarczanie informacji agodzio nieco
jego strach. - Prbujc podwyszy
stawk owiadczy:
Gilmore mwi mi o rzeczach, ktrych
w yciu nikomu nie zdradzi.
Gary mwi nam ju o wszystkim, co
tu opowiedziae odpar' Schiller.
Sranie w bani, pomyla Gibbs. Ale
wiedzia, e spieprzy spraw, Kiedy
wreszcie pada oferta, to na dwie stwy,
nie wicej. ^ upowanienie, a nie
wyczne prawa.
Schiller by zadowolony. Gibbs rozwin
kady temat

listw Gary'ego. Mwi o tym

ciapowatym klawiszu Luisie,- o kubku na
nitce, co si przepalia, i o Gibbsa
nieliczeniu si z pienidzmi. Naprawa
sztucznej szczki, postrzyyny,
smarowanie po cianach i malunki na
twarzy wszystko to Gibbs opowiedzia
jeszcze raz. Poza tym nie stanowi
zagroenia. Rzeczywicie niewiele
wiedzia o Nicole. Drobna dygresja od
gwnego wtku.
Natomiast Schiller wiele zyska. Sowa
Gary'ego: Larry, czytae liisty, ktre
pisaem do Nicole? Powiedz mi", wci
wibroway mu w gowie. Potrzebowa
sposobu na zadanie Gary'emu pyta
nawizujcych do jego listw,
potrzebowa take sposobu, by ukry,

skd zdoby informacje. Opowieci

Gibbsa zaatwiaj spraw.
Moe i szo mu a za dobrze. Schiller
sign do kieszeni po formularze i
powiedzia:
Dwa egzemplarze, jeden dla ciebie,
kopia dla mnie. Gibbs przyjrza mu si z
obrzydliwym umieszkiem.
Chyba za duo masz forsy, bo
rozrzucasz po pododze stwierdzi.
i
Schiller si schyli. Wszdzie walay si
zielone papierki.
O psiakrew zakl to ja jestem
taki bogaty? Klucz z TraveLodge te lea
na pododze.

 To mieszkacie z Barrym w
TraveLodge? zapyta Gibbs. Farrell w
tym momencie kiwn gow, a Schiller
pokrci przeczco. Gibbs zauway:
~- Jeden przytakuje, drugi mwi nie.
Schiller wyjani:
~~ Nie spytae, czy si zameldowaem w
TraveLodge, tylko czy tam mieszkam
rozemia si gono. Dobra, poradz
ci, jakie Prawa ci przysuguj.
Gibbs posa mu spojrzenie i zmieni
temat.
Zanim dojechali z powrotem do motelu,
Farrell zorientowa si, e Schiller bierze
Gibbsa powanie. Pewnie, e Gibbs
mwi co o swoich

powizaniach z najgroniejszym
gangiem w Salt Lak Sity, lecz Farrell
uwaa, e te powizania s mniej wicej
takie same, jak jego dojCie do
programu Johnny'ego Carsona. W
kadym razie zaraz po zapar kowaniu
przy TraveLodge Larry podszed do
dziewczyny w recepcji i owiadczy:
Daj mi dwie puste karty meldunkowe i
dwa wolne pokoje dobra?
Podczas gdy kobieta staa i nie wiedziaa,
co robi, Schiller wypeni karty na wolne
pokoje, wstawi wczorajsz dat, bo
wtedy z Farrellem przyjechali, nastpnie
podar aktualne karty, Barry'ego i swoj.
Tego nie ucz w szkole hotelarskiej,
co? zwrci si do dziewczyny Farrell.
Ubawio go to cae rejestrowanie, lecz

jednoczenie myla: a moe nie

doceniam tego, co si wydarzyo?
Schiller natomiast uwaa, e Gibbs ma
prawo go nienawidzi. Bo niby dlaczego
nie? Wobec tego niewykluczone, e
Gibbsowi zechce si go namierzy.
Zawitao to Schillerowi przy wyjciu z
komendy policji w Orem. Nie do, e
ma do czynienia z niebezpiecznymi
typami, to jeszcze si tak odsania. Mia
goryla nazwiskiem Harve Rodetz,
ktrego czasem wynajmowa w Los
Angeles. Rodetz pracowa jako szofer w
firmie wynajmujcej limuzyny cadillac,
ale dorabia przy specjalnych okazjach.
Chroni Schillera podczas zamieszek w
Watts i kiedy w jego domu wybucha
bomba po artykule o Susan Atkins.

Schiller zapragn obecnoci Harve'a w

pobliu Przecie mieszka w tym motelu
na parterze. Kady moe wej tymi
drzwiami, wypali z magnum przez
okno, uciec samochodem Jednak jeszcze
raz przeanalizowa problem. W nocy nie
naleao zmienia pokojw. O tej
godzinie to zwrcioby powszechn
uwag. kady obserwator zauwayby
przenoszenie bagau. Prociej byo
zamieni karty meldunkowe. W ten
sposb, jeeli Gibbs namwi jakiego
gliniarza na telefon w celu sprawdzenia
numerw, rejestracja wprowadzi go w
bd.
W trakcie tej akcji Schiller widzia, e
Barry si cieszy. Moe traktuje
niebezpieczestwo z wikszym fasonem

ni ja, pomyla. W kadym razie

postanowi oby si tymczasem bez
Harve Rodetza. Spraw podstawow by
wzajemny szacunek pomidzy nim i
Farrellem.
Rano spotkali si z Gibbsem, eby mu
wrczy dwiecie dolarw za
Upowanienie. Gibbs, ktry mia tego
dnia wyj, zdawa si spokojniejszy, lecz
Schiller by w zym humorze. Podczas
jazdy z powrotem do motelu,
rozmylajc o swoich problemach,
dochodach i potencjalnych rodkach
wyrazu, Larry poczu narastajce
zmczenie. Odczuwa te gd
samotnoci w towarzystwie Stephie. Ona
cigle miaa mu za ze, e nigdy nie
spdzili razem wita Dzikczynienia.

Wpad na pomys. Moe spdzi z ni

witeczny tydzie na Hawajach?
Mogliby odwiedzi jego brata. Barry te
moe troch zwolni tempo pod jego
nieobecno.
Kiedy oznajmi Moody'emu i
Stangerowi, e chce odpocz przed
wielkim wejciem w styczniu, Stanger
powiedzia:
Jak ty si wybierasz na Hawaje, to
moe my bymy te si zaapali na jaki
urlop? Gdzie nasze bilety na samolot?
artowa, ale przegi pa. Schiller nie
wytrzyma:
Nie ma chap chap. Na Hawaje jad
sam. Jak chcecie gdzie jecha, to na
wasny koszt.

Nazajutrz pierwszy zadzwoni Time". W

dalszym cigu mieli zamiar przeznaczy
na Gilmore'a adnych par stron, ale
wyranie wahali si przy sumie
dwudziestu piciu tysicy dolarw do
zapacenia. Daj cztery strony plus
okadka i ani grosza. W zeszym tygodniu
kierownictwo podjo decyzj
programow: naley przeciwdziaa
dziennikarstwu ksieczki czekowej.
Nowa moda, pomyla nieszczliwy
Schiller. Min dwa miesice, znowu im
si odmieni i zaczn kupowa, ale pki
co,jest skazany na Enquirera", co
oznacza mniejsze wpywy z transakCJi
zagranicznych. W kadym razie zaraz po
witach wyle Stephie, jej matk i swoj
matk do Europy, niech sprzedadz listy.

Jedyne osoby, ktrym mg zaufa w

takiej sprawie.
Ostatniego dnia przed wyjazdem Schiller
skrzykn w Los Angeles
ekip maszynistek do przepisywania
listw Gary'ego do Nicole.
Ogromna praca. Tysic piset stron
pismem odrcznym. Inaczej
Jednak nie mona przygotowa
sprzeday za granic. Zagraniczni
^aktorzy nie potrafi zabra si do
czytania po angielsku nawet
Maszynopisu, jeli nie zapal przedtem
papierosa. Na pewno nie
Chciaoby im si przeglda setek stron
pisanych rcznie.

Chcia take ofiarowa co Gary'emu

przed wyjazdem, ale waciwie nie
wiedzia, czy mu wysa prezent
gwiazdkowy. Wyjeda, co jest
niewybaczalne, wic moe nie pora na
szpanowanie kosztownymi
podarunkami. Postanowi wysa
telegram. Pitnacie lat temu, kiedy robi
dla Paris Matcha" samobjstwo
Hemingwaya w Ketchum, stan Idaho,
zdjcia opatrzy podpisem. Napisa, e
Hemingway wyszed naprzeciw
najwikszej przygodzie swego ycia, czyli
mierci. W Paris Matchu" zrobili z tego
tytu dla caego reportau z pogrzebu.
Schiller wymyli, e teraz uyje czego w
tym stylu dla Gilmore'a. Niech ten
czowiek o nim pamita po wyjedzie.
Szczypta mistycyzmu.

DROGI GARY
Z KAD MINUT STAJEMY SI
SOBIE BLISI I WIEM, E MIELIMY
RACJ PRZYJMUJC TO WYZWANIE
STOP JESTEM CAKOWICIE
PRZEKONANY, E W MIAR
ZAGBIANIA SI W TWOJE YCIE
JEGO ZNACZENIE STAJE SI DLA
MNIE CORAZ BARDZIEJ JASNE STOP
JEST TO DLA MNIE PRZYGODA, ZA
KTR NIE MGBYM SI
ODPACI, DOPKI SAM JEJ NIE
PRZEYJ STOP YCZ CI
WESOYCH WIT I OBYMY SI
JESZCZE ZOBACZYLI
LARRY
' W nieca godzin przed odlotem
zadzwoni Bili Moyers. Zaczyna seri

programw telewizyjnych pod nazw

Reportae CBS. Pierwszy program mia
dotyczy Gilmore'a. Kiedy Bili usysza,
e Schiller wybiera si na Hawaje,
powiedzia nawet:
Odwiedzimy pana. Schiller odrzek:
Co pan, panie Moyers, nie mam
zamiaru pozowa do zdj na play,
uprawiajc dziennikarstwo ksieczki
czekowej brzuchem do gry na
soneczku. Ja sam si w ten sposb nie
widz ani nie chc si w ten sposb
prezentowa.
Moyers zacz si mia:
Ostry z pana zawodnik, prawda?
Schiller dowiedzia si, e program ma
pj tu przed egzekucj Gary'ego.

Owiadczy Moyersowi, e chtnie

spotka si z nim w Provo. po Nowym
Roku i by moe nawi wspprac
pod pewnymi warunkami. W ten sposb
informowa Moyersa, e wie, co tu jest
grane. Wreszcie nao Hawaje!
ROZDZIA 20
Boe Narodzenie
Rano w rod, dwudziestego drugiego
grudnia, Ken Halterman stan przed
Komisj Uaskawie. Zawiadczy, i
Richard Gibbs wystpowa jako wiadek
w dwch procesach o cikie
przestpstwa; pierwszy toczy si w
Provo przeciw Jimowi Rossowi, drugi w
Richfield, stan Utah, przeciwko Tedowi
Burrowi. wiadectwo Gibbsa dopomogo
w skazaniu czonkw jednego z

najwikszych gangw zodziejskich

notowanych w stanie Utah. Halterman
stwierdzi, e proceder ten przynosi
milion dolarw rocznie, a obracano
skradzionymi pojazdami, odziami,
przyczepami campingowymi i
gospodarczymi.
Gibbs wyszed z aresztu w Orem koo
jedenastej, zawieziono go do Wydziau
Policji Uniwersytetu Utah, gdzie dosta
dokumenty na nazwisko Lance LeBaron,
nastpnie odebra czterysta dolarw,
ktre wypacaa mu policja Salt Lak i
stamtd uda si do banku inkasowa
dwa tysice dolarw od Gary 'ego.
Nazajutrz rano Gibbs dosta tablice
rejestracyjne do wieo kupionego,
duego oldsa 98, rocznik 1970,.

biao-niebieskiego, nastpnie do fryzjera,

ostrzyg si, zgoli brod i wsy, po czym
wyruszy do miejscowoci Helena w
Montanie. Nawet chodzio mu po gowie,
wali dalej, do Kanady.
Gibbs wyruszy koo poudnia, przed
czwart zatrzyma si w Poc-tello,
zatankowa do pena i pojecha dalej do
Idaho Falls, gdzie zaparkowa przed
motelem Ponderosa. W barze poderwa
dziewczyn i poszed z ni do ka. Nic
wielkiego. Ale z drugiej strony, nic go to
nie kosztowao.
Rano pojecha odwiedzi babk i ciotk,
ktre mieszkay w Idaho Falls i jedna
miaa osiemdziesit dziewi lat, a druga
szedziesit pi. Jego babcia skoczy
dziewidziesit lat siedemnastego

stycznia, w nowym terminie egzekucji

Gary'ego i przysza mu na myl
psychiczna sia, Gibas", niedobre
skojarzenie.
Spdzi z dwiema paniami kilka godzin,
zostawi im banknot
pidziesiciodolarowy na wita, potem
pojecha co zje i ruszy w dalsz
drog. Po paru godzinach jazdy zostawi
samochd do nawoskowania, zmiany
oleju, sprawdzenia pynu, kupi nowy
filtr i przeoyli mu opony. Trwao to
godzin. Czekajc wypi par gbszych.
Wreszcie odjecha z nadziej dotarcia do
Heleny jeszcze tego samego wieczoru.
Okoo pitnastu mil na pnoc od Butte
jecha w ciemnociach grsk drog, gdy
zza zakrtu z du prdkoci wyjechaa

ciarwka z adunkiem drewnianych

bali i wykrcajc wtoczya si na jego
pas. Potne reflektory. Gibbs mia
byskawiczny wybr: rbn w
ciarwk albo do rowu. Skrci w
prawo i waln o co w dole.
Kiedy si ockn, gow mia we krwi i
pknit sztuczn szczk Z jednej
strony twarz rozrywa mu bl. Udao mu
si otworzy drzwi samochodu, ale jak
tylko wysiad, run nosem w nieg. W
aden sposb nie mg ruszy lew nog,
musia czoga si do skraju szosy.
Pierwszy nadjedajcy kierowca widzia
go lecego Przy drodze, ale pojecha
dalej. Par minut pniej zatrzyma si
pickup i Dwaj mczyni wtaszczyli go
do rodka i zawieli do przydronej

kafejki pod nazw Stado osi. Stamtd

zadzwonili po pomoc drogow. Barman
da mu wilgotny rcznik do obtarcia krwi
z czoa i Gibbs usiad na barowym stoku,
eby noga moga zwisa
swobodnie, podczas gdy jej waciciel
strzeli sobie trzy kolejki whisky bez
wody.
Przyjechaa karetka, nog zapakowano
mu w dmuchany worek, rozcignito go
na noszach i jazda z powrotem. Musieli
przystan, bo drog blokowa dwig
wycigajcy samochd Gibbsa z rowu.
Zdoa unie si na okciach i poprosi o
zabranie rzeczy z baganika, policjant si
zgodzi. Po tym wszystkim Gibbs
zauway, e cigle pal mu si przednie
wiata.

W szpitalu lekarz zszy mu ran na

gowie i rozci nogawk, eby
przewietli kolano, ydk, kostk i
stop. Okazao si, e noga jest w
proszku, a szczka pknita. Lekarz
mwi te, e cigna przy ydce i kostce
s tak poszarpane, e prawdopodobnie
nog trzeba bdzie amputowa. Spucha
w kadym razie jak bania. Stopa bya
cakiem sina. Reszta fioletowa. Gibbs z
miejsca owiadczy:
Nie dam uci nogi. Dajcie mi zastrzyk
przeciwblowy i do widzenia.
Przed wyjciem stamtd musia
wylegitymowa si policjantowi z
patrolu. Nastpnie gliniarz wypisa dwa
mandaty: jeden za zbyt szybk jazd w
niesprzyjajcych warunkach, drugi za

brak prawa jazdy. Nie wyrobili mu

faszywego prawka w Salt Lak przed
odjazdem. Wobec tego gliniarz
powiedzia, e to bdzie dwadziecia
dolarw za jeden, pitnacie za drugi
mandat. Gotwk. Gibbs podpisa,
wypaci trzydzieci pi dolarw i
poprosi o podwiezienie do jakiego
przyjemnego motelu. Gliniarz
przetransportowa go do wozu
patrolowego na wzku inwalidzkim i
wysadzi przy zajedzie %soko Na Mil.
Zbliaa si pnoc. Musieli obudzi
kobiet, ktra Prowadzia ten interes,
pomc mu wej do rodka, eby si
wmel-dowa, wreszcie popcha jego
wzek do pokoju numer trzy, z
bagaami. Zacz dziaa ten zastrzyk, co
lekarz mu zrobi, ustpi bl i Gibbs

zasn. Gdy si obudzi rano, w dzie

Boego Narodzenia, bolao go
nieznonie.
Zadzwoni do przedsibiorstwa
takswkowego Sowa" w Butte i zapyta
pani dyspozytork, czy takswka nie
mogaby mu przywie worka lodu,
szeciu puszek coca-coli, duej butelki
Canadian Club Papierosw. Jak ju
przyjechaa ta flaszka, Gibbs da rad
wyle opierajc si o krzeso poskaka
do azienki, spojrza w lustro
na szwy i sine oko, nastpnie wrci do
ka i nala sobie luf W ogle nie
pomogo na bl, wic wypi jeszcze par.
Troszk pomogo, ale mao. Zupenie nie
tak, jak dziaa whisky na bl zba

Wieczorem nie mg tego duej znie,

zadzwoni wic do wacicielki i spyta,
czy jej m nie zawizby go do szpitala.
Nie bya matk, ale dwaj przyjaciele
siedzieli u niej na witecznej kolacji i jej
dwaj panowie zawieli go do Szpitala
Katolickiego pod wezwaniem witego
Jakuba, poniewa Gibbs prosi o
najlepszego lekarza w miecie. Dlatego
wanie tam. Bo facet nazywa si Best*.
Doktor Robert Best. Osobisty lekarz
Evela Kneivela.
No i Best chcia go przyj na oddzia, ale
Gibbs znowu odmwi. Wyszed za to z
recept na kodein i na doustny
varidase, przeciw skrzepom, plus gips.

 eby tylko nie wdao si zapalenie y

powiedzia doktor Best. Tak Gibbs
spdzi Boe Narodzenie.
Po drugiej prbie samobjczej Campbell
powiedzia do Gilmore'a:
Suchaj, jak chcesz pogada o plutonie
egzekucyjnym, to wal miao. Gilmore
odrzek:
Nie, cholera, wcale nie chcemy o tym
rozmawia. Chcemy tylko rozwali tego
zapijaczonego zodzieja, wiesz. artowali
sobie.
Co pewien czas Gilmore pyta go, co
myl inni winiowie, lecz Cline nie
zdradzi mu, e wikszo ma szczerze
dosy Gary'ego Gilmore'a. Wszystko, co
robi, odbijao si na innych winiach
Poza Maksymalnym. Poniewa

przydzielono mu a trzech
stranikw-ucierpia cay rozkad zaj.
arcie spnio si nie raz, tylko par
razy. Kiedy wykrca duy numer, jak z
prb samobjcz, zamykano pudo na
cztery spusty. Skazani mieli do tych
przepychanek.
Best najlepszy. (Przyp. tum.)
Z drugiej strony nigdy nie twierdzili, e
Gary jest stuknity, przesiedzia w sumie
osiemnacie lat. Kady podkrela, e
wie, co to
znaczy.
Gary czekajcy na mier, czyli skazany
tak jak inni, ale z wyznaczon dat
egzekucji, mia do dyspozycji trzy cele.
Apartament. jego wasna cela, rodkowa,
miaa trzy zwyke ciany i dopiero w

wejciu kraty. Zreszt zostawiano j

otwart, dajc mu dostp do korytarzyka
przed trzema celami. Zawsze, rzecz
jasna, obecny by stranik. Gary mg
nawet przej pod bramk prowadzc
do gwnego korytarza, zajrze tam i
pogada z ktrym winiem czy
stranikiem, jeli akurat przechodzi.
Czasem pno w nocy odwiedza go
ojciec Meersman. Wtedy Gilmore
przynosi sobie stoek albo po prostu
siada na pododze, plecami do krat,
podczas gdy Meersman sadowi si na
krzele w gwnym korytarzu.
Konwersowali przez kraty. Wszystko
dookoa pomalowane byo jasn,
pastelow zieleni.

Natomiast kiedy Gary'ego prowadzono

do sali widze, na spotkanie z
adwokatem albo z wujem, to zawsze
gwnym korytarzem Maksymalnego,
skd boczne korytarze prowadziy pod
ktem prostym do jednopitrowych
wiziennych blokw. Na tak
okoliczno, aby zapobiec ucieczkom,
usuwano z gwnego korytarza
wszystkich winiw. Gary mija
zakratowane korytarze do innych
blokw. Jeli winiowie go zauwayli,
woali:
Hej, Gary! Trzymaj si!
Tylko nie pkaj!
Na krtko przed witami Moody i
Stanger zaczli jedzi do wizienia co
rano i jeszcze drugi raz po poudniu albo

wieczorem. Doszo do tego, e musieli

przekaza pozostae sprawy innym
ludzio1 z zespou. Nie przejmowali si
tym za bardzo. Zdecydowanie polubili
Gary'ego. Ten wkrtce zleci im kolejn
misj.
W celi mierci, w bloku ssiadujcym z
cel Gary'ego, siedzia Morderca zwany
Belcherem* i zosta tak dokadnie
opisany Moody`emu i Stangerowi, e
mieli jasny obraz. Belcher by zwalistym
facetem, mia chyba ponad metr
osiemdziesit, potne bary,
krtko przystrzyone wosy, ciemn cer,
do tego wydatne z nawisem brwi, grube
rysy, wielkie apska, gra mini. Gary
opowiada, jak mu gowa chodzi: wci
rozglda si podejrzliwy Czsto milczy i

nie odpowiada. Stanger sysza od

stranikw, e Belcher ma obsesj i
gromadzi w celi rne rzeczy w rodzaju
puszek zupy albo innych gratw, ktre
mu pozwalaj zatrzyma. Jeden z tych
zwariowanych odludkw, ktrych
mieszkania przypominaj skad rupieci.
Z pewnoci mia siln potrzeb
posiadania. Dostawa atak\v szau, jeli
zabierano mu jego skarby. Czowiek
przywizujcy si do miejsca. Z tego, co
Ron zaobserwowa, mieszka w swojej
celi jak niedwied w gawrze. I
nieoczekiwanie dobrze rozumieli si z
Garym Z tego, co sysza Moody, Belcher
te lubi dzieci.
Na par dni przed witami, zgodnie z
propozycj Gary'ego, Bob zleci swojemu

kancelicie zrobienie zdjcia grupy

dzieci, ktre trzymaj duy transparent z
napisem CZE, BELCHER!" Gary nie
posiada si z radoci, e w Boe
Narodzenie poda to zdjcie.
Masz powiedzia do Belchera. Tu
wida, jak dzieciaki robi ci owacj.
23 grudnia
Och Gary, tak ci kocham
tskni za Tob! Boe jak mi Ciebie
brakuje. Bardziej od nieba i ziemi.
Bardziej od wolnoci i moich dzieci.
Dzisiaj adwokaci dali mi list od Ciebie.
Ale tamci obrzydliwi Dozoraci byda,
posugacze zabrali zanim zdyam
przeczyta. Te cwele mnie iskaj nawet
po odwiedzinach mojej matki z Dziemi.

Pierdolone wiry. Kochany, ja tak

strasznie chciaam przeczyta
twoje sowa mioci.
Kochany, co si z nami stanie? Boe, co
si dzieje? Musz " zobaczy. Jak oni
mog pozwoli Ci umiera tak samotnie,
najdroszy Tak bym chciaa jeszcze
chocia raz spojrze w Twoje oczy.
Boe to nienormalne. To kurwa zupenie
nienormalne.
Jestem wcieka na podstpy i zmyki
ycia w Mioci i Mdroci Ostatecznej,
wcieka na Boga. Wcieka na siebie, e
zabrako cierpliwoci i nierozegraam
sprawy jak naley.
Kiedy stoj ze wieymi
bukami.

Uwielbiam jak siada tutaj liczny biay

ptak podczas moich
snw. Pamitam jak Ci mwiam albo
pisaam o swoim marzeniu
-dziecistwa, e koczy si to moje ycie
bez sensu i znowu przychodz
na wiat, ale jeeli tym razem wybr jest
mj, rodz si na skrzydach
malekiego biaego ptaszka. Nadal
wybraabym to samo, gdybym
Dugie dni czekania Na Tw mio
znowu Dugie noce niespokojne Myli
rozproszone Zastanowienie co si
porobio Ze wszystkich naszych szans
Wigilia, 24 grudnia
Nicole

25 grudnia
to waciwie nie przeraa, tylko strasznie
smutno pomyle o niepewnoci
przyszych dni.
Nicole
DESERET NEWS Nicole bez wyjcia
Provo, Boe Narodzenie. Nicole Barrett
zostaa na czas nieokrelony zatrzymana
w Szpitalu Stanu Utah w Provo.
Sdzia Czwartego Okrgu David Sam
wyda decyzj, e matka dwojga maych
dzieci powinna nadal przebywa w
szpitalu psychiatrycznym (...)
Tymczasem w Wizieniu Stanowym na
witeczny obiad podano indyka z
tradycyjnymi dodatkami, lecz Gilmore

pozostawa w odosobnieniu ze wzgldw

dyscyplinarnych.
Nie zezwolono Gilmore'owi na
przyjmowanie jakichkolwiek prezentw i
poniewa dzi nie przypada dzie
odwiedzin, Gilmore nie mia adnych
goci, jak owiadczy rzecznik wizienia.
ona Sterlinga Bakera, Ruth Ann,
napisaa list.
Drogi Gary!
Mylaam o Tobie i o tym, e bdziesz
samotny w wita. Szkoda, e nie mog
by tam z Tob. Naprawd bardzo Ci
lubi. Mam nadziej, e spotkamy si w
innym wiecie i lepiej si poznamy. Ale
prosz, nie przyspieszaj tego. Nie chc,
eby umar.

Rodzina Damico zwykle wyprawiaa

wielkie witeczne przyjcie Jednego
roku spotykali si w domu Brendy,
nastpnego roku u Toni potem u Idy.
Tym razem, bez wikszych powodw do
radoci' spotkali si u Toni, wymienili
prezenty, zmwili modlitw za Gary'ego,
wypili kaw i rozjechali si kady w
swoj stron.
Mikal odwiedzi przyczep w dzie
Boego Narodzenia, lecz myli Bessie
bdziy w dawnych czasach.
Przypominaa sobie wita, kiedy Gary
nie by w poprawczaku i patrzy, jak
modszy brat rozpakowuje prezenty.
Miaa wtedy skonno do rozpieszczania
Mikala. P nocy zajo jej pakowanie

podarunkw dla niego, a potem Mikal od

rana
powtarza:
Co za okropny dzie. Mam tyle rzeczy,
ktrych nie chce.
Gary si zamiewa.
Z kolei Gaylen w tym samym roku, na
krtko przed witami, wrci kiedy po
poudniu do domu i opowiedzia, jak to
jedna z Sistr im mwia, e nie ma
witego Mikoaja. Bardzo go to
zmartwio.
Bessie powiedziaa:
Gaylen, za to istnieje duchowa
potrzeba obdarowywania. Naprawd.
Masz dobre serduszko, bo wierzye w
Mikoaja duej ni

inni.
Potem myli wrciy do przyczepy.
Ostatnio wszystko wracao do przyczepy.
Serce jej si wywrcio, jakby za obrotem
wielkiego koa Poczua, jak spada za,
czysta kropla smutku.
GILMORE: Jakie Boe Narodzenie?
wita w kiciu to syf. Nie dostaje si
listw. Jest inny rozkad dnia, czas
wolniej pynie, stranicy zachowuj si
tak, jakby robili wielk ask, dajc
wikszy poSiek, ktry zreszt wcale nie
przypomina potrawy opisanej w
gazetach, nigdy nie jest dobre, wiesz. Nie
lubi weekendw w wizieniu, wit
nienawidz.
Shirley Pedler, kierujca dziaalnoci
ACLU w Utah, dostaa t prac zaraz po

szkole. Zoya podanie o przyjcie na

stanowisko dyrektora i przyjli j.
Zostaa dyrektork organizacji liczcej
kilkuset czonkw. Fundusze na
prowadzenie biura pochodziy ze skadek
czonkowskich i skromnej dotacji biura
krajowego. Piciu czy szeciu adwokatw
z Salt Lak zgosio si do staej
wsppracy na ochotnika, a dwudziestu
za zadeklarowao jednorazow pomoc
raz na rok. Nader wte siy, borykajce
si wanie z nawaem spraw. W Utah
nalee do ACLU to prawie jak by
bolszewikiem.
Kiedy ACLU zajo si spraw Gilmore'a,
do Shirley Pedler zaczy napywa listy
pene nienawici i dzwonili do niej
wariaci. Przez ponad miesic

telefonowali do domu i do pracy, caymi

dniami i nocami. Wiedziaa, e to si
skoczy dopiero, jak Gilmore umrze.
Mieszkaa sama i czasem po dugim dniu
baa si wraca do domu i sysze
dzwonienie telefonu.
Przydarzy ci si co zego
informowa czyj gos.
A niechby ci rozstrzelali razem z
Gilmore'em mwi kolejny rozmwca.
Niekiedy mczyni bywali wulgarni.
Jeden stwierdzi, e poniewa ona jest
niebrzydka i samotna, mgby jej zrobi
to i owo.
Zazwyczaj szybko si wyczali. Ostatnio,
zmczona tym wszystkim, reagowaa
gwatownie. Nie wahaa si nawrzuca
swoim rozmwcom. Nigdy nie miaa

zbyt mocnych nerww, z niewyspania

tracia na wadze i miewaa koszmarne
sny o panu Gilmorze. Kto wykopywa
mu stoek spod ng. Kiedy ju wisia w
powietrzu, detonowano adunki z gazem.
Czasem sny byy krwawe.
Zostaa wychowana do aktywnego
uczestnictwa w yciu Kocioa, lecz
przestaa by praktykujc mormonk.
W kadym razie telefonujcy do niej
przypominali ludzi, z ktrymi si
wychowaa. Czua si nie zdradzona, o ile
raczej nie moga uwierzy w to, co si
dziao. W tej sPrawie tkwi tak oczywista
niesprawiedliwo, mwia sobie. Na
posiedzeniu Komisji Uaskawie
spostrzega, e przewodniczcy

utiler by cakiem niekonsekwentny.

Dlaczego opinia publiczna nie
protestuje? zapytywaa. To jest
parodia, a w samym rodku
Gilmore, potwornie blady, przystojny
nody mczyzna, mylaa
Shirley Pedler. Przez swoj godwk
wyglda upiornie, ale mia pami. By
taki blady.
Wreszcie dotaro do niej osobicie, e z
powodu nieustannych machinacji ten
czowiek yje w cigej niepewnoci. On
nie wie, co ^ przyniesie jutro, ona za
bierze wanie czynny udzia w owych
machinacjach.
Wobec tego napisaa list do Gilmore'a.
Owiadczya w nim, e przeprasza go za
przykroci z winy ACLU i za potworn

niepewno jutra. auje, e nie ma

moliwoci porozmawia z nim wprost i
wyjani, o co im chodzi. Zdaje sobie
spraw, e utrudnia mu ycie Chciaaby
mu wytumaczy, dlaczego uwaa, e tak
trzeba. Cieszyaby si, gdyby mogli
wsppracowa zamiast tkwi po
przeciwnych stronach barykady.
Gdyby dane jej byo porozmawia z
Garym Gilmore'em, powiedziaaby mu,
e jego pragnienie samobjstwa budzi w
niej osobicie pewn sympati. Ona
rozumie, dlaczego ycie w Wizieniu
Stanu Utah moe usprawiedliwia
decyzj o odebraniu sobie ycia i
czowiek ma prawo decydowa, czy woli
y, czy umrze. Jednak w jej odczuciu
wadze stanowe nie powinny tu

ingerowa. Nie do, e sama kara

mierci jest zem, to w dodatku ta
egzekucja pocignie za sob inne
poniewa usankcjonuje odbieranie ycia
przez pastwo. Prawdziwy horror
zaczby si z chwil, gdyby ludzie jeden
za drugim podchodzili, eby kogo
rozwali beznamitnie, metodycznie i
z wyrachowaniem, obracajc machin
pastwa przeciwko jednostce. Czemu si
z tym godzi? Tak by powiedziaa.
Moody i Stanger jako adwokaci mogli
obej zakaz widze i pojechali zobaczy
si z Garym w Boe Narodzenie po
poudniu
GILMORE: Shirley Pedler napisaa do
mnie list... A w ogle
jak ona wyglda?

STANGER: Jest drobnej budowy,

moda, koo trzydziestki
niebrzydka. Nigdy nie spotkaem jej
osobicie. Widziaem j w telewizji. Nosi
marynark i spodnie.
GILMORE: Ja ju nie wiem, co mam
robi, eby to ACLU si
wycofao. Sd Najwyszy postanowi, e
decyzja jest ostateczna.Co oni jeszcze
mog zrobi? Zwrci si do ONZ?...
Pedler jada witeczny obiad w domu
rodzicw, ludzi o pogldach raczej
konserwatywnych, ojciec zreszt mia
pastwow posad, ale nigdy dotd, a
do tych wit, nie skakali sobie do oczu
w sprawie kary mierci. Tego dnia
jednak jej brat zaatakowa stanowisko

ACLU i musiaa si broni. Brat

powtarza: __ A ofiary i ich rodziny?
I si zaczo. Shirley i tak podaa w
innym kierunku ni jej rodzina, lecz ta
dyskusja oczywicie zepsua witeczny
obiad i Shirley byo przykro. adne z
nich nie czuo si potem w porzdku.
GILMORE: Przeczytam ci wiersz, jak
chcesz. STANGER: Jasne, e chc.
GILMORE: Do niego jest maa
przedmowa. Wiesz, e w wizieniach
panuje haas. Mwiem te o tym
straniku, co wysmarkiwa nos przez
pi minut. A dzi rano prowadzi
dwugodzinn konwersacj, a
poprosiem, eby si przymkn. Ten
wiersz jest w ksice, ktr napisaem
dla Nicole. Oto przedmowa: Denerwuj

mnie haasy, ktrych musz sucha,

spuszczanie wody, burczenie w rurach,
gupie rozmowy, przyciszone rozmowy.
Teraz bdzie wiersz.
Czarne myli o zbrodni w noc zimn,
stalow,
gdy odgosy i szmery nie pozwol zasn.
Czarne myli o zbrodni, kaleczeniu, krwi.
Do znudzenia. Za mao czarnych dugw
spacamy.
Bazen zanis si miechem po
straconym dniu,
inny westchn, znw inny zapaka
nad swoim yciem zakamanym.
Czarne myli o zbrodni, kaleczeniu, krwi.
Za mao czarnych dugw spacamy

znacznie mniej, ni jestemy winni.

Napisaem ten wiersz w
siedemdziesitym czwartym, suchajc
haasw, ktrych nie chciaem sysze. Ja
lubi cisz. Kochabym tak cakowity
brak dwikw, e mgbym sysze
wasn krew. Jedna z rzeczy, ktrych
chyba najbardziej nienawidz w
wizieniu, to haasy: jak chrapanie,
nienawidz jak rne skurwysyny
charcz i kaszlaj.. Siedemnastego
stycznia mam nadziej usysze ostatni
haas.
Hmm, to dobry wiersz.
.
ROZDZIA 21
Oktawa Boego Narodzenia

Julie Jacoby miaa dobr opini o

Shirley Pedler i uwaaa j za bardzo
atrakcyjn kobiet, z t jej smuk
sylwetk i piknymi domi pianistki.
Jednak z powodu napicia zwizanego z
sytuacj Gilmore'a Shirley zdecydowanie
za bardzo schuda. Zawsze bya bardzo
uczuciowa, ale w cigu ostatnich paru
tygodni zacza przypomina dbo
somy.
Chocia Shirley bya modsza o
dwadziecia cztery lata, Julie Jacob)
uwaaa, e s bardzo do siebie podobne.
Obie raczej lubiy samotno, mimo to
rzucay si w wir dziaalnoci politycznej.
Dlatego te Julie nie czua si
zaskoczona, e w witecznym tygodniu
Shirlej zwrcia si do niej o pomoc w

zorganizowaniu w Utah Koalicji Przeciw

Karze mierci.
Co prawda, Julie niewiele dokonaa w
cigu roku, odkd przeniosa si z
mem z Chicago do Utah. Czasy nie
przypominay Gniewu w Chicago latem
1968 roku, kiedy policja bia ludzi.
Wwczas wanie jak sdzia
wyrosa wreszcie z roli paniusi z
wyszych sfer Pnocnego Wybrzea,
zjawiajcej si dwa razy w tygodniu w
towarzystwie dobroczynnym United
Charities, by spdzi PoPodnie na
pocieszaniu matek, ktre przynosiy do
biura swoje czarnoskre dzieci w
rnych stadiach cikiego zatrucia po
zjedzeniu farby oowiowej, uszczcej si
ze cian. Niektre paniusie przychodziy

dopracy z brylantami na palcach i Julie

musiaa wbija im do gw,
e nie powinny nosi na jednym palcu
fortuny wikszej ni roczne zarobki osb
zwracajcych si do nich o pomoc.
Jej m piastowa kierownicze
stanowisko i Julie twierdzia, e nie
udao mu si wyzdrowie po urazie
okooporodowym, ktry na zaWSze
uczyni go konserwatywnym
republikaninem. Julie, ,,Phi Beta" z
historii redniowiecznej na
Uniwersytecie Michigan, pojechaa
szuka szczcia do Chicago i znalaza je
w osobie tego poczciwego Niemca,
ktrego polubia, po czym on pi si po
szczeblach kariery w przedsibiorstwie,
podczas gdy Julie zajmowaa si ich

dziemi iporzucia Koci Episkopalny,

co niejako zapowiadao jej pniejsze
przemiany. Moga waciwie poprzesta
na czonkostwie Ligi Wyborczej Kobiet,
lekturze National Observer", New York
Review of Books" oraz I. F. Stone'a, lecz
Dni Gniewu na Bulwarze Michigan *
wstrzsny ni do gbi.
Zradykalizowaa si. Potem znw Attica
trway uraz. Uwaaa, e tego dnia
Rockefeller strzela jak do kaczek na
uwizi. Julie dziaaa w Sojuszu Na Rzecz
Zaprzestania Represji **.
Pniej firma oddelegowaa jej ma do
Utah. W Salt Lak nie dziaao nic prcz
ACLU. Julie chciaa zaoy tam Sojusz
na rzecz Zaprzestania Represji, lecz
zabrako jej energii. Utah j przygnbia.

Wyczuwaa, e pogarszaj jej si ukady z

mem, synek za, wyrwany ze swego
rodowiska w wieku lat dwunastu, nie
moe si pozbiera. To jako cigno j
w d. Zajta problemami swego syna,
stracia drapieno w kwestiach
spoecznych.
Uwaaa, e otacza j skrajna prawica.
Koci i pastwo cile Powizane.
Posza na otwarcie posiedzenia
legislatywy; na czele
Podczas zjazdu Partii Demokratycznej w
Chicago, ktry odby si w sierpniu "68
roku, studenci stoczyli zacity bj z
liczcymi 11,9 tysica ludzi oddziaami
policji burmistrza Daleya, z jednostkami
Gwardii Narodowej stanu Illinois w sile
7,5 tysica ludzi oraz z tysicem

funkcjonariuszy FBI i sub tajnych.

Zwyciyli w rodkach Nowego
przekazu, poniewa udao im si
przedstawi wysiki burmistrza Daleya
zmierzaJce do wyegzekwowania prawa
jako rozruchy sprowokowane przez
policj". Wedug Paula Jonsona, przyp.
tum.)
Q W Attica, stan Nowy Jork, we
wrzeniu 1971 r. mia miejsce bunt
winiw. 1200 winiw trzymao 38
stranikw w charakterze zakadnikw
podczas
zwiedzania wizienia. Kiedy gubernator
Nelson A. Rockefeller odmwi
osobistego przyjazdu do Attica - o co
zwracali si do niego winiowie oraz
jegokomisarz do spraw Resocjalizacji

winiowie zagrozili mierci

zakadnikw
Oddane mu oddziay policji stanowej
otworzyy ogie. Zginy 32 osoby w tym
8 zakadnikw, 80 za odnioso powane
rany. (Przyp. tum.)
zasiadao tam trio zgorzkniaych starych
mczyzn. Na pocztek zmwili
modlitw. Julie wystpia z ordziem
przeciwko karze mierci i
przewodniczcy posiedzeniu mormon
owiadczy, e poniewa by zmuszony
wysucha stanowiska Kocioa
Episkopalnego, pragnie odczyta co na
zakoczenie, po czym otworzy ksik w
czerwonej okadce i zacytowa Brighama
Younga. Ktrzy krew przelewaj niechaj
krwi zapac." Przebieg j dreszcz.

Koci stanowi prawo. Miaa ochot

powiedzie przewodniczcemu: yjemy
w wiecie ludzi omylnych, gdzie
prokuratorzy decyduj o kwalifikacji
oskarenia o morderstwo, jednake nie
wiadomo, czy kto lub co nie wywiera
wpywu na oskaryciela. Nie wolno
odbiera ycia jednostce pod
paszczykiem egzekwowania prawa.
Owszem, miaa problemy z dzieckiem,
jej maestwo si rozpado i cieszya si
z urokw separacji, poerajc ksiki.
Jezu, uwielbia czyta, tak samo jak inni
nie mog si obej bez trzech posikw
dziennie, ale kiedy zadzwonia do niej
Shirley Pedler z prob o pomoc przy
organizowaniu w Utah Koalicji Przeciw
Karze mierci, Julie wiedziaa, e znw

wrci do wiata z rozpuszczonymi blond

wosami wszystkich dziwio, e jest
blondynk w wieku pidziesiciu
czterech lat wyjdzie w dinsach i z
prostymi jasnymi wosami do ramion na
ulice Salt Lak, gdzie nikt jeszcze nie
wzi jej przez pomyk za rodowit
mieszkank Utah, gdy stan Utah zwany
jest Pszczelim Ulem. Dziewczyny wol
fryzury wysokie, spitrzone, lity pomnik
na cze lakieru.
Posza wic na zebranie Koalicji Przeciw
Karze mierci, na ktre przybyo
dwadziecia osb, eby wymyli, jak tu
przekona Gary'ego Gilmore'a, e
popenia fatalny bd, yczc sobie, by
pastwo naoyo mu stryczek. Koalicja
bdzie gosi, e pastwo nie ma prawa

nikogo zabija. Gilmore jest wraliwym

artyst, mylaa Julie Jacob)' jednak
postpuje bardzo egoistycznie.
Shirley Pedler miaa zamiar osobicie
zaj si organizacj zebrania lecz
powalio j ostre zapalenie puc i Julie
zobaczya, e paeczk przej facet
nazwiskiem Bili Hoyle z Socjalistycznej
Partii Robotnikw. Jak sam stwierdzi,
do niego naley szukanie kontaktW
Obecny by te pastor Zjednoczonego
Kocioa Chrystusowcw - wielebny
Donald Proctor, oraz wielebny John P.
Adams ze zjednoczonego Kocioa
Metodystw, zasiadajcy w prezydium
Krajowej
koalicji Przeciw Karze mierci.
Dyskutowali, jakie dziaania naley

podjpon Proctor mia, zdaniem Julie,

pomysy troch w stylu Alinyy'ego.
Chcia duego wiecu, zgromadzenia,
powiedzmy, w zatoczonym centrum
handlowym w sobot.
Nikomu to nie odpowiadao. Po pierwsze
trzeba zaatwi zezwolenie wejcia na
teren prywatny. Postanowili wreszcie
odby maswk w jakiej sali przed
siedemnastym stycznia, potem czuwanie
na obszarze wizienia przez ca noc
poprzedzajc egzekucj. Wtedy moe
przyby wicej ksiy. Na razie, w
witecznym tygodniu, maj pene rce
roboty.
Tymczasem mieli do dyspozycji fundusz
w wysokoci stu dolarw ofiarowanych

przez Stowarzyszenie Przyjaci. Bili

Hoyle powiedzia, e wydrukuje troch
ulotek i e mog liczy na plakietki ze
Wsplnoty Pojednania w Nyack, stan
Nowy Jork. Na plakietkach bdzie napis:
Dlaczego zabijamy zabjcw, skoro
chcemy wykaza, e zabijanie jest zem?"
Po powrocie do motelu Gibbs zajada
kodein jak cukierki, ale z doustnym
yaridase by ostrony i bra lek w
przepisanych dawkach. Nazajutrz po
witach zadzwoni do matki, kazaa mu
trzyma nog w grze i robi ciepe
okady, trzydzieci pi lat bya
dyplomowan pielgniark. Powiedziaa
te, eby ostronie si goli. Gdyby si
niechccy zakaleczy, moe mie pniej

kopot z zatamowaniem krwi, z tego

powodu
zadzwoni te do Haltermana. Pierwsze
sowa Kena
brzmiay:
Gdyby nie chodzio o ciebie, Gibbs,
tobym nie uwierzy. Doda; Znasz
jakiego wikszego pechowca?
Wanie takiej pociechy potrzebowa
Gibbs.
Zadzwoni do przedsibiorstwa
takswkowego Sowa", eby ^ przywieli
papierosy, whisky, coca-col, ld i kilka
puszek zupy pomidorowej i grzybowej,
ktre mia zamiar podgrzewa na
maszynce do kawy; mia tak w pokoju.
Dopki mu nie sprawi protezy. musi

ywi si zup. Potem zatelefonowa do

policji drogoweJ, eby si dowiedzie,
kto ciga jego samochd, nastpnie
poprosi chopaka, ktry wykona t
robot, o sprawdzenie, czy na przednim
siedzeniu nie ma drugiej powki
sztucznej szczki. Za jak godzin facet
zjawi si w jego pokoju z brakujcym
kawakiem Poniewa samochd nadawa
si na zom, chopaka interesowao, czy
Gibbs nie sprzedaby silnika. Bo on
mgby spaca po dwadziecia pi
dolarw miesicznie. Wanie si oeni i
nie ma zbyt wiele forsy Gibbs
powiedzia:
Przyjmij to ode mnie jako spniony
prezent lubny.

Po kilku dniach zupy pomidorowej i

grzybowej Gibbs zapyta wacicielk
motelu, czy zna jak restauracj
oferujc dania na wynos. Nic jej nie
przychodzio na myl tak od razu, ale
zapytaa, na co Gibbs ma ochot.
Odpowiedzia: jajka na mikko, grzanka
i mleko, wtedy ona przyniosa mu to do
pokoju, a on zapaci jej pi dolarw.
Mwia, e starczy dwa, ale upiera si
przy piciu. Bya jedn z
najsympatyczniejszych osb, jakie
spotka w cigu z gr trzydziestu lat
swego ycia.
i
Nastpnego dnia zadzwoni do
kwiaciarni w Butte i poprosi o
dostarczenie kwiatw. Na bileciku

poleci napisa: Dla najmilszej kobiety

na wiecie" i podpisa Lance LeBaron.
Wyjani, e nie zna nazwiska tej pani,
ale za to wie, ile dla niego zrobia.
Kobieta z kwiaciarni przyznaa mu racj i
powiedziaa, e ta mia pani nazywa si
Iren Snli. Kwiaty dostarczono mniej
wicej po godzinie.
Od tej pory co wieczr pani Snli
przynosia mu posiek. Kiedy Ju
naprawi sobie zby, mwia mu, co
sama bdzie jada. W kocu jad
wszystko, od spaghetti do befsztykw, i
zawsze musia si z ni targowa o cen.
Odwiedzi go lekarz, eby sprawdzi, jak
tam noga odnowi recept i zdj mu z
czoa szwy.

Powoli koczya si Gibbsowi gotwka,

ale o tym nie myla, i pienidze nigdy
si go nie trzymay. Wydawa od
dwudziestu piciU do szedziesiciu
dolarw dziennie na telefony
zamiejscowe i
rano regulowa rachunek za pokj.
Trudno mu byo nie litowa si nad sob.
Co wieczr si upija i musia wypaka
si komu w mankiet. Przez
midzymiastow to byo straszne. O
mao nie poprosi swojej starej
przyjaciki, eby przyleciaa i zostaa z
nim, lecz si rozmyli. Potem zadzwoni
do innej starej przyjaciki i nieomal
zoy jej tak sam propozycj. Nie zna
jednak adnej dziewczyny, ktra nie
wyjawiaby niepowoanym osobom,

gdzie on si znajduje j co gorsza, w jakim

stanie. Opowiedzia wszystkim, do
ktrych dzwoni, e ley w ku z
samopowtarzalnym browningiem
dziewi milimetrw i poda im
trzynacie przyczyn, dlaczego lepiej do
niego nie wchodzi bez pukania. Kiedy
wspomnia o tym Haltermanowi, ten
odrzek:
Jak na kogo, kto si ukrywa,
chlapiesz ozorem a mio. Nawet
telefonistki z Butte zaczy si do niego
zwraca po nazwisku:
Jak si pan miewa, panie LeBaron?
Pokj trzy, Wysoko Na Mil, prawda?
Wyrusza z Utah majc tysic trzysta
siedemdziesit dolarw w kieszeni i
wanie zjecha do piciuset.

Lec w ku, czasem wdrowa

mylami i wyobraa sobie, co by byo,
gdyby pojecha na t egzekucj. Czy
podszedby porozmawia osobicie?
Gdyby mu pozwolono, powiedziaby tak:
Gilmore, pamitasz, jak mi kiedy
mwie, e nigdy si nie mylisz w ocenie
tych, co siedzieli? No to moe ci
wyjani, w jaki sposb zarabiam na
ycie.
Potem rozmyla, czy rzeczywicie by tak
powiedzia, mimo woli zakadajc, e
Schiller nikomu nie zdradzi cho
faktycznie zrobi to, rzecz jasna. Gary,
powiedziaby Gibbs, patrzc mu w oczy,
trafi swj na swego. Twj szsty zmys
oceny dobrych garownikw zawid w
moim przypadku. Jestem jedyn osob,

ktra zdoaa ci podej, omota i

wpuci w maliny, Gary Gilmore.
Potem dopadaa go rzeczywisto
wasnego blu, wasnej sytuacji,
wasnego pierdolonego ycia, i mwi do
siebie: Gary, nie tak mow
by waln. Powiedziabym: A niech ci,
ty masz wicej odwagi ni
wszystkie te skurczybyki, ktrych znam.
Jeste facet z jajami, chcia
bym ci dorwna, kurcz. Mczyzna
pozna mczyzn, kiedy si... przeyka
al, bo wanie to zdanie napisa Gary w
jednym z ostatnich listw, rwnie
dalekim jak wspomnienie sprzed lat.
Diabli wzili poow korzyci Schillera z
urlopu. Zabra Stephje eby zapozna j

z bratem i bratow, poudziela si

towarzysko, no i ona spdzaa z nimi cay
czas, podczas gdy on co robi?
Rozmawia przez telefon. Mzg staje.
Prawnicy z firmy ubezpieczeniowej Maxa
Jensena zoyli przy Niesusznej
mierci" o zajcie czterdziestu tysicy
dolarw z majtku Gary'ego Gilmore'a i
robic uprzejmo Colleen Jensen
zadali dla niej miliona dolarw
odszkodowania. I wanie kiedy Schiller
usiowa troszk polee do gry
brzuchem na soneczku, prawnicy ci
uzyskali z sdu nakaz przesuchania
Gary'ego. Kiedy Schiller si o tym
dowiedzia, to, kurwa, podskoczy do
sufitu. Zawis na telefonie. Pyta
Moody'ego:

 Zgodzie si? Bez oporu? Co znaczy

bez oporu?
Nie lubi krzycze na Moody'ego,
poniewa nie przynosio to adnego
skutku. Moody by zbyt uparty. Tylko
patrzy zza okularw. Istny pokerzysta.
Jednak Schiller nie umia si opanowa.
Chodzi po cianach z rozpaczy.
Czym ty si tak przejmujesz?
zapyta Bob Moody. -Dlaczego niby to
przesuchanie jest takie wane?
Schiller mia ju na kocu jzyka tekst:
Zgupiae do reszty?" Powiedzia
jednak:
Nie rozumiesz? Enquirer" moe
przekabaci tych adwokatw, wej na
trzy godziny i zwin ca histori ycia
Gary'ego. Nawet jeli im si nie uda

podstawi wasnego reportera, mog

podszkoli prawnika i Gary'ego
wypatrosz.
To straszne. Oni maj prawo zacz
przesuchanie od miejsca urodzenia,
potem zagbi si w jego kryminaln
przeszo.
Ca histori moe wzi cholera
krzycza Schiller ito podczas jednej
sesji! Moody odrzek:
Nie moemy temu zapobiec.
Gwno odpar Schiller. Chc,
eby zaraz poszed do sdu Jeeli nie
uda ci si powstrzyma przesuchania, to
przynajmniej zgo wniosek, eby sd to
zatrzyma tu waln pici w nocny
stolik, z poczuciem penego poparcia dla
samej idei wstrzymania. Tamy z tej

rozmowy owiadczy musz zosta

opiecztowane
na terenie wizienia i sd ma wyda
nakaz, e nie wolno ich przesuchiwa
przez tyle i tyle miesicy, ble ble,
rozumiesz, ble ble i tak
dalej-Stephie chtnie by go udusia. To
mia by jego urlop, a nie ycie
przez telefon.
_ Czy tak to bdzie wygldao po
naszym lubie? krzyczaa. Czy jest dla
niego po prostu jeszcze jedn babk? A
moe kolejn transakcj? Schiller
opdzi si od niej ruchem rki. Przez
telefon niemale opracowa cay ten
wniosek. Jake mu ulyo, kiedy
dowiedzia si par dni pniej, i sdzia

nakaza zaplombowanie materiau,

dosownie, a do marca.
Dopiero wtedy Schiller odetchn
balsamicznym powietrzem Hawajw.
Enquirer" nadal moe wystara si o
notatki tych prawnikw od ubezpiecze,
ale nie ma si czym przejmowa. Teraz
istnieje sdowy nakaz dyskrecji i
prawnika mona wykluczy z palestry za
jego naruszenie. Poza tym aden
miejscowy mormon nie przeciwstawi si
nakazowi sdziego. Sprawa jest
zamknita. Udao si zapobiec
katastrofie.
Zreszt, kiedy tamci prawnicy udali si
nazajutrz do wizienia w celu przyjcia
zezna, musieli czeka sze godzin i
Gary si w ogle nie pokaza. Zdaje si,

e podano mu jedzenie na papierowym

talerzu
i wpad w sza, odmwi opuszczania celi.
Ubezpieczenie podwjne.
Z Hawajw Schiller dzwoni po caym
wiecie, eby zaatwi sprzeda listw
bez moliwoci zdemaskowania
sprzedajcego. Wymagao to negocjacji z
waciwym wydawc. Zaledwie raz na
kilka lat miewa do zaoferowania co tak
powanego, e nawizywa kontakt
z najwikszymi tygodnikami za granic.
Dlatego wiedzia, e nie Puszcz go
kantem. Nie mia obowizku dzwoni do
nich nazajutrz z kolejn propozycj. Nie
by agentem, ktry upynnia dziesi
Pomysw naraz i to z tymi samymi
ludmi,, dziki czemu moe Powiedzie:

Dobrze, odpuszcz to, jeeli dacie mi

tamto." W takim ukadzie kada ze stron
moe sobie pozwoli na kantowanie od
czasu do czasu. Powiedzmy, dziesi
drobnych kantw na sto transakcji. Ale
kiedy pracuje si na zamwienie, tak jak
Schiller, pod klienta, faktorzy nie wa
si oszuka. Straciliby na zawsze szans
ubiegania
si o
jego dorobek.
Na Hawajach wynaj sekretarki do
przepisania umw sprzeday. W ten
sposb oddelegowane kobiety, czyli jego
matka, Stephie i jej matka Stephie, bd
musiay tylko wpisa kwot i nazw
wydawnictwa Poniewa prowadzi
przygotowania przez telefon, listy miay

zosta zaprezentowane partiami. Pakiet

nr. 1 zawiera ofert w postaci
przykadowego kontraktu i piciu listw
Gilmore'a. Redaktorom bdzie wolno
rzuci na nie okiem wycznie w
obecnoci ktrej z kobiet Schillera. W
ten sposb wiadomo, e nie zostan
przepisane adne smakowite cytaty.
Jeeli redaktorowi spodoba si to, co
zobaczy, bdzie mg otworzy Pakiet nr
2. Tam znajdowa si peny zestaw
listw, dua paczka. Redaktor dostanie
par godzin do namysu. Z wyjtkiem
jednego wtajemniczonego redaktora nikt
z redakcji tygodnikw nie bdzie mia
pojcia, kim s te trzy kobiety.
I tyle dobrego. Natomiast nie by
zachwycony metodami dziaania

Barry'ego w Utah. Wspaniale uda im si

wywiad dwudziestego grudnia i z
rozpdu Farrell zamierza dalej to
cign podczas nieobecnoci Schillera,
regularnie jak w zegarku. Zamiarem
Barry'ego byo telefonowanie z Los
Angeles co rano do prawnikw z nowym
zestawem pyta. Nastpnie Moody i
Stanger mieli je zawozi do wizienia,
odpytywa Gary'ego i odsya tam
nocnym samolotem. Farrell mia
odbiera przesyk na lotnisku, po
przesuchaniu tamy sporzdza nowy
zestaw pyta i rano przekazywa je przez
telefon -wysoka wydajno. Rozwizanie
nieze, tyle e si kompletnie nie
sprawdzio. W cigu tygodnia mnstwo
spraw potrafi si potoczy nie w t
stron.

Niebywa ilo czasu, jak wyjania

Farrell, zajmowao dyktowanie pyta
sekretarkom. Bez przerwy co
przekrcay, poza tym adwokaci te si
nie przykadali do pracy. Jakby nie mieli
zamiaru zajmowa si sprawami
Schillera podczas jego nieobecnoci.
Jak wrcisz powiedzia Barry
zabierzemy si do tego razem.
Schiller niewiele mylc przyzna mu
racj. Ale si wciek, - Skoro Barry'emu
gwno z tego wychodzi, to dlaczego sam
nie pojedzie do Utah i nie zaatwi sprawy
na miejscu, zamiast zawraca sobie
gow telefonami? Nie mia jednak
robi wyrzutw na odlego. Oczywicie
wszystko to zwikszao presj na jego
organizm i niweczyo wypoczynek.

Czasem Brenda czua si tak, jakby w

ciao weray jej si naprone w niej, i
rozrywajce j od rodka igy. Niekiedy
bl atakowa j, gdy siedziaa, wwczas
nie moga wsta. Kiedy indziej na stojco
tak j rwao, e musiaa usi. Dawno
przestaa jedzi do wizienia i tylko
telefonowaa, ale strasznie trudno byo
si przebi. Raz poczono j ze Samem
Smithem. Powiedziaa:
_ Nie miaam pojcia, e zwyky telefon
to taki kopot.
Smith odrzek, e za kadym razem
trzeba by wyprowadza Gary'ego z celi.
Dlaczego mu pan nie wstawi tam
telefonu? spytaa Brenda. Boe
drogi, przecie on jest w celi mierci.

 C odpar Sam Smith mgby

powiesi si na sznurze. O tym nie
pomylaa.
Albo wyj ze rodka czci i podci
sobie nimi yy. O tym te nie pomylaa.
Zapewniamy mu wicej przywilejw
ni przecitnemu winiowi.
Myl, e ma pan nielekk prac
powiedziaa Brenda.
Midzy witami a Nowym Rokiem, w
dwa rne dni tego mronego tygodnia,
dwukrotnie prbowaa z bolcym
brzuchem, saba i wystraszona dosta
si na prob Gary'ego do Szpitala Stanu
Utah i zostawi r dla Nicole. Wreszcie
si poddaa. Szpital nie chcia przyj
kwiatka. Daa zna z powrotem przez
Verna i Gary znw si na ni zezoci.

Upar si, jak chyba nikt na wiecie, eby

podsyca ten bl brzucha. Zupenie
jakby czochra pod wos.
PROVO HERALD Do tych, ktrzy si
sprzeciwiaj
Gilmore wysya list otwarty.
Provo, 29 grudnia. List otwarty Gary'ego
Gilmore'a do wszystkich, ktrzy w
rozmaity sposb staraj si zapobiec
mojej mierci w legalnej egzekucji.
Zwaszcza ACLU i NAACP.
Zachcam was: wynocie si wreszcie z
mego ycia. I z mojej mierci.
To nie wasza sprawa.
Shirley Pedler, spadaj, maleka. Ja bym
nie mia by taki bezczelny, eby
zakada, e mog ci narzuci w twoim

yciu cokolwiek wbrew woli... Odejd z

mojego ycia, Shirley.
NAACP, ja jestem biay. Nie chc, eby
mieszali mi si jacy czarni z chaty wuja
toma (sicf). Argumentujecie, e po mojej
egzekucji strac ca mas czarnych
chopakw. No wic to jest tak oczywista
bzdura, e nawet nie bd dyskutowa z
czym tak gupawym i bez sensu.
Ale wiecie tak samo dobrze jak ja, e w
dzisiejszych czasach prdzej zabij
biaego czowieka ni czarnego.
Nie ma ju takiej dyskryminacji jak
pierw.
Co do tych z was, ktrzy wtpi w moj
poczytalno ja wtpi w wasz.
Od serca

Gary Gilmore
W par dni po witach Sundberg
przynis Nicole ksik napisan przez
Gary'ego. By to taki notes, jaki mona
dosta w sklepie papierniczym, z adn
tward opraw. Na jakie pidziesit
stron Sundberg si spieszy i Nicole tylko
to przy nim przekartkowaa, ale obieca
przynie nastpnego dnia. Z tej okazji
troch si znw rozkleia. Zwyczajny
notatnik, ale ona kochaa kade sowo,
bo to bya prawdziwa ksika z
okadkami, a na kadej stronie Gary co
napisa.
Ten jebany klawisz, co tu siedzi, wanie
skoczy smarka nos. Zajo mu to pi
minut. Chyba faktycznie co mu tam
siedziao.

Chrapliwy, szorstki, nieznony odgos.

Jak skoczy, to mu powiedziaem:
No dobra, twj klakson dziaa. Teraz
sprbuj wiata.
Posa mi spojrzenie kaprawych oczu
znad czerwonego nochalaTeraz stranik si przechadza. Tupie tam
i z powrotem s buciorami, ktre s
numer mniejsze od kajaka, a chyba i tak
go Ten prostacki skurwiel nudzi si jak
diabli.
Dostaem poczt par ksiek o Jezusie,
przejrzaem je i s za bardzo
chrzecijaskie.
To znaczy ja bym chtnie przeczyta
ksik o Jezusie-czowieku,

Jezusie-ydzie, Chrystusie-Mesjaszu,
byle nie o Chrystusie chrzecijaninie.
IV tygodniku OUI w dziale
Wstpniakw" zawsze daj jak
szprych, ktra przesaa im cztery
zdjcia z cyckami na wierzchu robione
w automacie. Zawsze je sprawdzam
czytajc OUI. Mylaem, eby im
wysa twoje fotki mylaem o tym, co
nie znaczy, e to zrobi.
Ale wiem, e wydrukowaliby.
Nawet gdyby nie bya sawna, puciliby
te fotki, bo jeste taka pocigajca i ta
twoja buzia, kiedy wysuwasz troch
jzyk, a twoje cycuszki elfa s, kurwa,
liczne.
Maa, zanim umr, mam zamiar
zniszczy twoje listy. Poniewa one po

prostu nie s do publikacji. Nie pod

publik.
Chciaem sprbowa ci je zwrci, ale
wiem, e wtedy one by wyldoway w
rkach Larry'ego Schillera, filmowca.
W ksice Gary wkleja te wycinki z
gazet. SALT LAK TRIBUNE
Gilmore odpowiada na ankiet
uczennicy ze Wschodniego Wybrzea
4 grudnia 1976. Lisa LaRochelle z
Holyoke, stan Massachussetts, w ramach
zaj z religii wysaa listy do kilku
znanych osb z zapytaniem:
Jakie pierwsze pytanie zada pan Bogu,
kiedy pan przed Nim stanie?"
Droga Liso odpisa Gilmore
czerwonym atramentem na papierze z

bloku kancelaryjnego. Nie jestem

wybitn osobistoci. Po prostu mimo
woli zyskaem pewien rozgos. Ale w
odpowiedzi na twoje pytanie (...) Nie
uwaam, e jakie pytania bd w ogle
potrzebne, kiedy wreszcie spotkamy si z
Bogiem. Z powaaniem, Gary Gilmore."
Panna LaRochelle napisaa listy tej
samej treci midzy innymi do Waltera
Cronkite'a oraz do gwiazd futbolu O. J.
Simpsona i Rogera Staubacha.
Te klawisze mog si zakrada na
pomost koo mojej celi i obserwowa
mnie bez mojej wiedzy. Oni mnie widz,
ale ja ich nie. Widocznie niektrzy licz
na to, e mnie przyapi na waleniu
konia i bd mogli sta i si gapi.
31 grudnia pitek

Kochany
Zeszej nocy wyleciaam we nie
jak biay ptak przez okno , potem przez
noc i chd wiatru
z paroma gwiazdeczkami co janiay w
mroku
A si zgubiam. A si Obudziam.
Musz lecie na razie Kocham Ci bez
ustanku Nicole
31 grudnia pitek.? Och Najdroszy
jestem w miejscu tak wstrtnym, e
szkoda sw. Moja sytuacja wymaga,
ebym przekonaa mnstwo
inteligentnych wanych osb o swoim
pragnieniu ycia, e mog egzystowa
odpowiedzialna matka i czowiek.

W tej chwili tylko tym si zajmuj.

Czasem musz nawet sama przekonywa
o niektrych rzeczach, zanim postaram
si przekona innych.
Nieznajoma, KTRA KOCHA CI!
Sylwester. Gary
Maa Nicole, Moja ono. Przysza
bardzo pikna kartka od kobiety z
Holandii,, ktra pisze: Ufaj kademu.
Kochaj Wszystkich Ludzi."
Boe, chciabym mie tyle siy.
W tym Moim ostatnim licie napisaem,
e maj mnie rozstrzela 17 stycznia. ...
Kule kaliber 4.30 mnie wyzwol.
I przylec do ciebie may biay Ptak.
Mam 17 dni.

Myl o tobie cay czas.

Myl tylko o tobie.
Maa, zawsze wiedziaem, e jeste
biaym ptakiem, jeste maym biaym
ptaszkiem, ktry przysiad mi na
ramieniu, zanim ponownie przyszlimy
na wiat i wtedy zoylimy sobie pewne
przyrzeczenia.
1 stycznia 1977r. Dzie dobry Moja
Mioci
Hej Gary suchaj, to nowy rok!
Szczliwego Nowego Roku Kochany.
Napisaam taki wierszyk.
Zagubione myli o poranku cichy
Mio ukradzione Cierpienie tak Dugie
Nie pytaj mnie o nic Ani mi nie piewaj
odeszam donikd Chod ze mn i ty

gdy tylko zdarzy mi si chwila spokoju,

wydaje mi si, e sysz w mylach cich
melodi do tych sw. -Najdroszy.
Wanie zgasili mi wiato. Kocham Ci
Boe jak Ci
kocham Gary. o mnie... ja bd Ciebie
ni w moje sny.
Twoja Kochajca stale Maa Nicole
Ojciec Meersman zawsze czu, e
przybywa z posug do Gary'ego
Gilmore'a bardzo szczerze i otwarcie; nie
obchodzio go nawet, czy skazany
czowiek jest katolikiem, czy nie. Po
prostu Gilmore owiadczy, e yczy
sobie umrze z godnoci, i to wywaro
wraenie na ojcu Meersmanie. Poszed
go odwiedzi pewnego wieczoru na
pocztku listopada i powiedzia, e

rozumie takie yczenie i chtnie

dopomoe jeeli Gilmore wyrazi zgod.
Ojciec Meersman asystowa przy innych
egzekucjach, wic niejedno wiedzia o
ich rutynowym przebiegu i o wpadkach.
Dziki tej wanie rozmowie, jak sdzi
Meersman, zostali dobrymi przyjacimi.
Gilmore niewiele sypia nocami i cieszy
si z odwiedzin. Kapelan przychodzi
wieczorem, kiedy odwiedzajcy zdyli
odjecha i wizienie ucicho.
Meersmanowi wolno byo odwiedza
winiw o dowolnej porze, ale
obowizywa pewien regulamin i na
przykad pod Maksymalnym Nadzorem,
gdy nadchodzia pora jedzenia, nie szo
si w goci. W wizieniu wykonuje si
jedn czynno naraz. Takie s zwyczaje.

Po co wchodzi w drog wiziennemu

regulaminowi -Meersman wola wpada
do Gary'ego pniej.
Rozmawiali o drobiazgach. Na przykad
raz ojciec Meersman sta w gwnym
korytarzu po drugiej stronie krat, jak to
mia w zwyczaju Gilmore za po swojej
stronie opiera si ,o prty i Meersman
wyj swoj fajk z pianki morskiej. Gary
spyta, co to takiego, a ojciec Meersman
zagbi si w temat i wyjani, e taka
fajka w miar palenia stopniowo nabiera
smaku. Potem, innego wieczoru,
przynis gar zagranicznych monet i
Gary oglda je z zaciekawieniem Lubi
poznawa rne rzeczy. Bardzo si
interesowa szczegami Poniewa ojciec
Meersman po drugiej wojnie wiatowej

studiowa w North American College w

Rzymie, Gary czsto wypytywa ksidza o
Europ.
Rozmawiali o historii, o chwale i upadku
rnych postaci, czyto o Cezarze, czy
Napoleonie i ojciec Meersman zauway,
e Gary'emu podobaj si ludzie, ktrzy
wysoko zaszli i zdobyli saw, Jak
Muhammad Ali. Dyskutowali take o
tym, co Gilmore przeczyta w gazetach i
czasopismach przynoszonych mu przez
ojca Meersmana.
" padre, co sdzisz o Jimmym Carterze?"
albo Padre, co sdZiSz o podawaniu
jedzenia na papierowych talerzach?" Na
kade z tych pyta Meersman
odpowiada: - Gary, wszystko powinno
by tak jak naley. Gdyby to powiedzia

raz, ale on cigle to powtarza, wreszcie

Gary
odrzek:
__ Padre, nic nie jest jak naley. Wtedy
obaj si rozemieli. Zawsze zwraca si
do niego padre".
Ponadto Gilmore bardzo przywizywa
wag do swego wizerunku w prasie i co
wieczr dzikowa ojcu Meersmanowi za
gazety. Z pewnoci Gary lubi
rozmawia o swojej sprawie. By
zachwycony, kiedy ojciec Meersman
przynis mu egzemplarz tygodnika
Time" z dat tu po Nowym Roku,
numer pierwszy z tysic dziewiset
siedemdziesitego sidmego, chocia
ukaza si par dni wczeniej. W rodku,
na dwch kolejnych stronach, widnia

tytu Portrety 76 i wida byo zdjcia

prezydenta-elekta Cartera, jego matki i
ony, zdjcia Betty Ford i Izabeli Peron z
Argentyny, zwoki Mao TseTunga wystawione na widok publiczny,
obok zdjcie wspornikw Vikmga 1,
ktry wyldowa na Marsie, fotografia
sekretarza stanu Henry'ego Kissingera
podczas wizyty w Kenii z afrykaskim
mieczem w jednej rce i tarcz w drugiej,
zdjcie modej gimnastyczki Nadi
Comaneci, a take, na tej samej
rozkadwce, znajdowao si zdjcie
Gary'ego Gilmore'a w biaym stroju
Nadzoru Maksymalnego. Umiecha si
do obiektywu wkrtce po tym, jak
Komisja Uaskawie wyznaczya mu dat
wykonania wyroku mierci. Nie uszo

uwagi Gilmore'a, e w podsumowaniu

wydarze roku 1976 znalaz si
w doborowym towarzystwie.
CZ PITA
NACISKI
ROZDZIA 22
Doek w poszyciu
Farrel nie spieszy si do Utah, do
kontaktw z Moodym i Stangerem,
poniewa sprawiaa mu przyjemno
praca nad tym, co ju mia. Podczas gdy
Schiller bawi na Hawajach, Barry zacz
pisa wywiad dla Playboya". eby si
atwiej czytao, wygadzi dialog,
poprzestawia akapity i doda troch
istotnego materiau z pisemnych
odpowiedzi Gary'ego z wczeniejszych

kwestionariuszy. Zazwyczaj
przeredagowywa pytania Moody'ego i
Stangera, nadajc im pewn pynno i
swoisty smaczek wywiadu dla
Playboya". Zdecydowa jednak, zgodnie
z wasnymi reguami gry, e nie
wykorzysta niczego z listw. Wywiad
bdzie zbudowany z ustnych bd
pisemnych odpowiedzi na przesane
Pytania.
Waciwie opar si o tamten wywiad z
dwudziestego grudnia. Prbujc
pocign Gilmore'a za jzyk na temat
bardzo rnych spraw, Farrel zostawi w
pytaniach nutk naiwnoci. Mia
nadziej zdoby odpowiedzi, z ktrych
wysnuby bardziej wnikliwe pytania, lecz
zorientowa si, e te proste

wypytywanki pozwol Gilmore'owi

odczu wasn wyszo. Rezultaty byy
zdumiewajce. Gary od-Powiedzia
zaskakujco obszernie. Farrell uzna, e
Gilmore szykuJe si do zaprezentowania
siebie w taki sposb, w jaki chce, eby gO
zapamitano. W tym sensie by wasnym
biografem. Satysfakcjonowao to
Barry'ego. Otrzyma model Gilmore'a,
model pewnego siebie dobrego
garownika. Skonio to nawet Farrella do
zastanowienia, czy aby cay wywiad nie
bdzie utrzymany w tonie.
REPORTER: Z twoich wiziennych
akt wynika, e siedziae za kratkami
niemal bez przerwy od momentu
dostania si do poprawczaka, co miao
miejsce dwadziecia dwa lata temu.

Mona sdzi, e nie widziae dla siebie

innej drogi ni los kryminalisty. GILMORE:
Tak, mona tak powiedzie. To nawet
bardzo adnie Co spowodowao, e
zacze myle jak kryminalista,
Pewnie pobyt w poprawczaku.
- Ale przedtem uczynie co, za co ci
tam wysali.
No. Miaem moe czternacie lat, jak
znalazem si w poprawczaku, a
trzynacie, jak zaczli mnie zamyka.
REPORTER: Co zrobie, e ci
zamknli w wieku trzynastu lat?
GILMORE: No wic zaczem od
kradziey samochodw... ale zaraz, moje
pierwsze przestpstwa to byy wamania

do prywatnych domw. Obrabiaem te

domy, gdzie roznosiem gazety.
REPORTER: Dlaczego? O co ci
chodzio? GILMORE: Dlaczego?
Chciaem zdoby bro, przewanie.
Mnstwo ludzi trzyma bro w domu, no
i ja wanie tego szukaem. REPORTER:
Ile miae wtedy lat? Jedenacie?
Dwanacie? Po co chciae mie bro?
GILMORE: No bo w Portland w
tamtych czasach by taki gang. Nie wiem,
czy o nim sysza pewnie nie. I wiesz,
bracie, pomylaem sobie, e chc si
zaapa do tego gangu z gwnej ulicy.
Uwaaem, e najlepszy sposb to krci
si w pobliu i sprzedawa im bro.
Wiedziaem, e potrzeba im broni. To
znaczy ja... ja w ogle nie wiedziaem,

czy ten gang istnieje... Moe to bya

plotka. Ale syszaem o nim, wiesz? Wic
pomylaem, e chc do nich nalee...
do chopakw z gwnej ulicy.
REPORTER: Lecz zamiast tego ci
zapali i wsadzili do poprawczaka?
GILMORE: Aha. Do Szkoy
MacLarena dla Chopcw w Wood-burn,
w stanie Oregon.
REPORTER: Czy wanie wtedy
postanowie, e odtd schodzisz na z
drog? GILMORE (mieje si):
Zawsze czuem, e jestem na zej drodze.
Miaem jaki talent, a moe raczej
smykak do prowokowania dorosych,
e patrzyli na mnie troch inaczej ni na
inne dzieciaki, niby z zakopotaniem, a

moe z odraz. REPORTER: Z

odraz?
(GILMORE: Po prostu inne
spojrzenie; doroli nie powinni patrze
na dzieci w ten sposb. REPORTER: Z
nienawici w oczach?
GILMORE: Gorzej, powiedziabym: z
obrzydzeniem. Pamitam jedn kobiet z
Flagsstaff, stan Arizona, ssiadk moich
starych, kiedy miaem trzy czy cztery
lata. Tak si naadowaa wciekoci z
powodu jakiego gwna, ktre
zmalowaem, e mnie zaatakowaa ze
szczerym zamiarem zrobienia mi
krzywdy. Tata musia skoczy i j
powstrzyma.
REPORTER: A co zrobie, eby j
doprowadzi do takiej furii? GILMORE:

 Chodzio o moje odzywki i

zachowanie. Nigdy nie byem...
chopczykiem. Ktrego wieczoru w
Portland, kiedy miaem koo omiu lat,
poszlimy wszyscy do takich ludzi do
domu i tam byo dwch czy trzech
dorosych. Nie pamitam, co takiego
zrobiem, moe pyskowaem wszystkim,
a moe rozpierdoliem cay dom nie
pamitam, o co poszo w kadym razie
jedna kobieta wreszcie dostaa pierdolca.
Ryczaa, miotaa si, wygadywaa.
Wyrzucia mnie z domu. A inni doroli j
popierali i wszyscy mieli takie same
odczucia jak ona. Zdaje si, e mnie to
gwno obchodzio. Pamitam, jak
szedem do domu ze cztery kilometry
gwidc i podpiewujc. REPORTER:
Wyglda na to, e obrae wiadomy

kierunek na dugo przed

poprawczakiem.
GILMORE: Niby zawsze wiedziaem,
e przestrzeganie prawa to gupota. Ale
jeeli chodzi o kierunki, to reaguje si w
pewien sposb, poniewa ycie wynika z
rnorodnych dowiadcze. Czy to brzmi
sensownie?
REPORTER: Trudno powiedzie. Daj
jaki przykad. GILMORE: Dobrze, to
dosy osobiste przeycie. Bdzie ci si
wydawa raczej dziwne, ale na mnie
wywaro trway wpyw. Miaem Jakie
jedenacie lat, wracaem do domu ze
szkoy i pomylaem, e Pjd na skrty.
Zlazem w d po zboczu kilkanacie
metrw niej zapltaem si w gszczu
krzakw dzikiej ry, jeyn i gogu. Tam

na tym dzikim zaronitym terenie w

poudniowo-wschodnim Portland,
niektre krzaki wyrastay na kilkanacie
metrw, tak mi si wydaje. Mylaem, e
pjd na skrty, ale tam nie byo
przejcia. Nikt si tamtdy nie
przedziera. Na pocztku mogem si
odwrci
i pj z powrotem, ale postanowiem i
naprzd i ze trzy godziny zajo mi
szukanie drogi. Przez cay ten czas ani
razu nie od-poczywaem, tylko parem
naprzd. Wiedziaem, e jeli bd
zasuwa to si przedr, ale miaem te
wiadomo, e mog utkn na dobre
Byem oddalony o spory kawaek od
najbliszych domw i chobym
krzycza... c, moga mnie tam po

prostu spotka mier. Nikt by nie

usysza moich krzykw. Parem wic do
przodu. To bya osobista rozgrywka.
Dotarem wreszcie do domu, spniony
o jakie trzy godziny, i mama
powiedziaa spnie si", a ja mwi
tak, bo szedem na skrty" (mieje si).
To odmienio moje spojrzenie na wiele
spraw.
REPORTER: Jakich spraw?
GILMORE: Sama wiadomo, e nie
czuj strachu. Wiedziaem, e przejd,
jeli si nie bd zatrzymywa. Miaem
potem dziwne uczucie, jakby zwycistwa
nad sob.
REPORTER: W takim razie dlaczego
powiedziae, e uksztatowa ci
poprawczak?

GILMORE: Suchaj, domy poprawcze

szerz pewn wiedz tajemn.
Wzbogacaj dowiadczenie. Dzieciak
wychodzi z poprawczaka ze znajomoci
takich spraw, ktre inaczej by przeoczy.
Potem utosamia si zwykle z innymi
wtajemniczonymi, czyli z elementem
kryminalnym, czy jak tam go zwa.
Dlatego pobyt w Woodburn by w moim
yciu nie bez znaczenia.
REPORTER: Czy w Woodburn byo
okropnie? Jak tam pasowae?
GILMORE: Czowieku, tam nabraem
przekonania, e to jedyny sposb na
ycie. Podziwiaem tam rnych ludzi,
oni byli twardzi, zbuntowani mwimy
o latach pidziesitych i zdawao si,
e oni tam rzdz. Wychowawcy

rekrutowali si spord miejscowych

piwoszy, ktrzy odbbniali swoje
godziny i nie obchodzio ich, e kto
zrobi to czy tamto. Mieli tam te paru
lekarzy od wira. Wtedy w modzie bya
psychoanaliza. Przychodzi taki i
odstawia rne testy z plamami
atramentu, zadawali te rozmaite
pytania, najczciej zwizane z seksem.
Dziwnie si przygldali... i tyle.
REPORTER: Jak dugo tam
przebywae? GILMORE: Pitnacie
miesicy. Cztery razy uciekaem i pniej
dopiero si kapnem, e najlepszy
sposb, eby naprawd wyj, to pokaza
im, e jestem zresocjalizowany. Przez
cztery miesice nie rozrabiaem i
zwolnili mnie. To mnie nauczyo, e
takich jak oni bardzo atwo oszuka.

RepORTER: Czy wspwiniowie

kiedykolwiek prbowali zrobi z ciebie
fagasa?
(GILMORE: Nie... nikt nigdy... ja
nigdy nie miaem takich przej. ani
razu. Gdyby to si zdarzyo,
zareagowabym ostro i zdecydowanie.
Zabibym tego czowieka albo mu czym
przyoy, wiesz, gdyby okaza si
silniejszy. Uzbroibym si w co. Ale
nigdy mi si to nie zdarzyo.
REPORTER: Co czue po zwolnieniu
z Woodburn? GILMORE: Wyszedem
gotw do rozrby. Mylaem, e tak
trzeba. Czuem si nieco lepszy od
innych, bo zaliczyem poprawczak.
Miaem taki kompleks twardziela,
odstawiaem waniaka, modocianego

wykolejeca. Modociany wykolejeniec"

pamitasz to okrelenie? Zaraz
wiadomo, z ktrej jestem wojny. Nikt mi
nie mg podskoczy. Miaem dugie
pirska za uszami, piem, paliem,
adowaem si heroin, traw, prochami,
wdawaem si w bjki, polowaem na
adne babeczki. By modocianym
wykolejecem w latach pidziesitych
to bya cholerna frajda. Kradem i
napadaem, graem na fors i chodziem
na dancingi, gdzie wystpowali Fats
Domino i Gene Yincent.
REPORTER: Jaki wtedy miae
pomys na ycie? GILMORE:
Chciaem zosta gangsterem.
REPORTER: Uwaae, e nie masz
innych uzdolnie? GILMORE: No nie,

jaki talent miaem. Zawsze byem dobry

z rysunkw. Od dziecka duo rysowaem
i pamitam, jak nauczycielka gdzie w
drugiej klasie powiedziaa do mojej
matki pani syn jest artyst", i mwia to
najzupeniej szczerze.
REPORTER: Czy kiedykolwiek
zdarzyo ci si zwtpi w swoje
kryminalne przeznaczenie i czue, e
moesz si zmieni? GILMORE:
Kombinowaem, e moe co osign
jako artysta wiesz, cholernie trudno
si wybi. Chciaem odnie sukces na
skal zajmowa si sztuk, nie
komercj. Ale wkrtce do mnie dotaro,
e prawdopodobnie spdz reszt ycia
za kratkami popeni samobjstwo,
zatucze mnie policja czy co w tym

gucie. Spotka mnie naga mier.

Jednak rzeczywicie jako dziecko
mylaem o tym serio przez pewien czas,
to znaczy o karierze.
REPORTER: Po jakim czasie znowu
ci zamknli? GiLMORE: Za cztery
miesice.
ReportER: Cztery miesice! A
mwie, e domy poprawcze s, eby z
nich ucieka. Nie moge uy wiedzy
tajemnej, eby unikn wizienia?
GILMORE: Tak mi byo pisane.
Niektrzy s cae ycie szczciarzami. W
cokolwiek by si wpakowali, zaraz znowu
a po wolnoci. A inni maj niefart.
Raz co spierdol i ju na zawsze pisane
im dugie odsiadki.
REPORTER: Ty jeste ten pechowiec?

GILMORE: No. Wieczny

recydywista". Rzdz nami
przyzwyczajenia, bracie.
REPORTER: Jaki by twj najduszy
pobyt na wolnoci od czasu
poprawczaka?
GILMORE: Najwyej koo omiu
miesicy. REPORTER: Podobno twj
iloraz inteligencji wynosi sto trzydzieci,
a mimo to spdzie w wizieniu
dziewitnacie lat z ostatnich dwudziestu
dwch. Dlaczego nigdy nie udao ci si
wywin? GILMORE: Wywinem si
par razy. Marny ze mnie zodziej.
Impulsywny. Nie planuj, nie myl. Nie
trzeba by superinteligentnym, eby nie
wdepn w gwno, tylko trzeba myle.
A ja nie myl. Jestem niecierpliwy. Nie

do zachanny. Mnstwo razy apali

mnie, chocia mogem da nog. Ja
chyba nie za bardzo si na tym znam. A
moe dawno przestao mi zalee.
wietny materia. Farrell nie mia
zamiaru puszcza tego bez sprawdzenia,
ale przynajmniej Gilmore prbowa tu
si jako zaprezentowa. Widocznie
chcia, eby takim go widzia wiat i
takim zapamita. Zupenie inny facet
anieli w listach!
Farrell zgadza si z Schillerem, e
chodzi o wcignicie Gary'ego w
rozmow o morderstwach. Zawsze co
stao temu na przeszkodzie Gilmore
traci ochot do rozmowy. Jego opowie
przybieraa taki styl narracji, w ktrym
kada prostytutka czy psychopata

opowiada o najbardziej nudnym albo

najbardziej udanym wieczorze: brachu,
robio si to i tamto, a potem emy
poszli tu i tu." urywana i obojtna.
Stanowcza odmowa przywizywania
wagi do szczegw. ycie jest jak dom
towarowy. Zwi, a nu si uda.
: April wsiada do szoferki i wczya,
radio bardzo gono, przysuna si bliej
do mnie i powiedziaa, e nie chce
wraca do domu, no to ja jej mwi:
Suchaj, jak chcesz, moemy jedzi ca
noc." Pojechaem wic w to miejsce,
gdzie kupowaem moj ciarwk, i
pogadaem z nimi o rozliczeniach
finansowych. Oddaem im swego
mustanga jako zaliczk, troch emy
popili i obgadalimy z grubsza spraw

umowy na kupno tej ciarwki, i oni w

pewnym sensie wzili moje pistolety na
przechowanie, a jeden pistolet to
zatrzymaem przy sobie, ten
naadowany, no i podpisaem papiery
jako waciciel ciarwki, zostawiem
tam mustanga, pniej pojedzilimy
troch z April, a zajechalimy do Orem i
stanem za rogiem koo tej stacji
benzynowej, ktra wygldaa raczej na
pust. Wydaje mi si, e to wanie
zwrcio moj uwag. Podjechaem za
rg, zaparkowaem i kazaem April
zosta w ciarwce. Powiedziaem, e
zaraz wracam. Poszedem do stacji i
kazaem Jensenowi odda mi pienidze,
i on to zrobi, wtedy mu powiedziaem
wejd do azienki i po si na
pododze", potem szybko poszo. Nie

daem mu pozna, co go czeka, nic z tych

rzeczy. To bya zaledwie dwudziestka
dwjka, wic strzeliem dwa razy w
krtkim odstpie, eby przypadkiem nie
zada mu blu ani nie zostawi go
pywego czy co. No i wyszedem
stamtd, pojechaem do... nie bardzo
wiem, gdzie bya ta stacja Sinclaira, ale
pojechaem do gwnej drogi. Zdaje si,
e to bya ulica Stanowa i tam u
Albertsona kupiem frytki i jeszcze co
tam, eby mie do kina, i jeszcze p
skrzynki piwa, i to, na co April miaa
ochot.
Nareszcie ktry adwokat zada pytanie.
Farrell musia przyzna, e rezultat by
lepszy. Bez wtpienia Gilmore'a trzeba
wytrci z psychopatycznej tpoty.

REPORTER: Jest jedna kwestia.

Kiedy zatrzymae si przy stacji
Czynowej, to zakadae z gry, e
obrabujesz Jensena albo e go
zabijesz? GiLMORE: Miaem zamiar
go zabi.
RePORTER: Kiedy ci to przyszo do
gowy? eby kogo zabi?... GilmORE:
Nie umiem powiedzie. To narastao
przez cay dZie. W tamten wieczr
wiedziaem, e musz otworzy zawr i
da czemu ujcie, ale nie wiedziaem
dokadnie czemu i nie mylaem, e
zrobi to czy tamto albo e od czego mi
uly. Wiedziaem tylko, e co si we
mnie dzieje i troch si rozadowaem,
chocia to brzmi do wstrtnie.

REPORTER: Nie, skd. Czy Jensen

powiedzia co, co ci zdenerwowao?
GILMORE: Nie, nic takiego.
REPORTER: Co kazao ci wysi z
ciarwki i pj do kantoru, gdzie
siedzia Jensen? GILMORE:
Naprawd nie wiem. REPORTER: Co
chcesz przez to powiedzie? GILMORE:
e naprawd nie mam pojcia.
Mwiem ju, e stacja wygldaa na
opuszczon. Po prostu si nadawaa.
REPORTER: Wyglda na to, e
zabjstwo Jensena wcale nie zmniejszyo
wewntrznego nacisku. Dlaczego
nastpnego wieczoru wybrae si zabi
Bushnella?
GILMORE: Nie wiem, bracie. Jestem
impulsywny. Nie myl. REPORTER:

Zabie go w taki sam sposb, jak

poprzedniej nocy Jensena kac mu
lee na pododze i strzelajc w gow z
przystawki. Czy wyobraae sobie, e
zabjstwo Bushnella przyniesie ci jak
ulg, ktrej nie czue po Jensenie?
GILMORE: Mwi ci, ja si nie
zastanawiaem. Pamitam wanie brak
jakichkolwiek myli. Tylko ruchy,
dziaanie. Strzeliem do Bushnella i
wtedy pistolet si zaci te
samopowtarzalne s cakiem chujowe! I
pomylaem: zaraz, ten go nie umar.
Chciaem strzeli do niego po raz drugi,
eby nie lea tam pywy. Nie chciaem
zadawa mu blu. Prbowaem zwolni
mechanizm, eby pistolet dziaa, i
strzeli jeszcze raz, ale si zaci i
musiaem bra dup w troki.

Odblokowaem pistolet, ale za pno,

eby cokolwiek zrobi dla pana
Bushnella. Obawiam si, e nie umar od
razu. Kiedy mu kazaem si pooy,
chciaem zaatwi go szybko. Nie mia
adnych szans, adnego wyboru. To
brzmi bezlitonie, ale skoro pytasz...
REPORTER: Czy do obu zabjstw
podchodzie jednakowo? GILMORE:
Nie, nie sdz. Mona powiedzie, e
byo troch bardziej pewne, e pan
Bushnell umrze. REPORTER:
Dlaczego?
GILMORE: Poniewa stao si faktem,
e pan Jensen zgin, przez to, e ten
nastpny by bardziej pewny.
REPORTER: Czy drugie zabjstwo
byo atwiejsze od pierwszego adne z

nich nie byo trudne ani atwe. . - Czy

kiedykolwiek miae do czynienia z
ktrym z tych ludzi? GILMORE:
Nie.
Wic co zaprowadzio ci do motelu City
Center,
gdzie pracowa Bushnell? Po prostu
prbujemy zrozumie natur tej
Wciekoci, o ktrej mwie. To nie by
gniew, ktry mona rozadowa przez
seks?
GILMORE: Nie chc mie do
czynienia z pytaniami dotyczcymi
seksu. Uwaam, e s prymitywne.
RePORTER: Ale tej nocy, kiedy
zabie Bushnella, gdyby znalaz si w
ku z mi dziewczyn, napiby si z

ni piwa, odpry, porozmawia, czy nie

poprawioby ci to samopoczucia?
GILMORE: Nie chc odpowiada na
to pytanie. REPORTER: Zdaje si, e
atwiej przychodzi ci mwienie o
morderstwach ni o seksie. GILMORE:
To twoja ocena.
Dobry materia, myla Farrell. Dobry
pocztek.
Za to przez cay witeczny tydzie mieli
zastj. adnych istotnych wypowiedzi.
Farrell zacz podejrzewa, e wystraszy
Gil-more'a. A moe Gary by nie w
formie z powodu wit? Kiedy czytao si
jego cierpkie uwagi o Gwiazdce w
wizieniu, nietrudno byo wyczyta
midzy wierszami: mj ostatni Sylwester
na tym wiecie.

Barry zacz si te niepokoi, e

przyczyn stanowi adwokaci, przez
ostatni tydzie roku dzie w dzie
jedzili poartowa sobie z Garym,
opuszczali gwne kwestie, zaniedbywali
dalszego drenia Przy dobrych
odpowiedziach i zagbiania si w
bardziej wyszukane Pytania Farrella, jak
gdyby nie nadaway si one do
odczytywania w rozmowie zwyczajnych
ludzi.
Barry dzwoni do biura Stangera i z
wielkim trudem dyktowa nowe pytania.
Za dzie lub dwa wracaa tama, do tego
stopnia
pozbawiona treci, e Farrell si
zastanawia, czy aby prawnicy

nie chc pokaza, e potrafi materia

nie tylko zdoby, ale rwnie
wstrzymywa. Doszed do wniosku, e
oni nadal musz by
wCiekli z powodu wyjazdu Schillera na
Hawaje. Moe to i nie po
boemu wypytywa czowieka o krok od
mierci, ale i tak efekt aden.
STANGER: Umiae sobie radzi jako
wizienny przywdca? GILMORE:
Ostatnimi czasy, kiedy siedziaem w
Oregonie, troch mnie wcigna
rewolucja, ale wtedy si przekonaem, ^
z tej rewolucji gwno wynika, wic
daem sobie spokj (mieje si).
STANGER: Dobra, spdzie ponad
cztery lata w pojedynce. Czy

to dlatego e wybrae trudn drog? Czy

raczej nie panowae nad
sob?
GILMORE (mieje si): ...Mam teraz
wybra A lub B, tak?
STANGER: Wybr masz
nieograniczony (mieje si).
GILMORE: Ze mnie jest po prostu
taki pojebaniec.
Mniej wicej tak to szo. Niektre dialogi
rzucay Farrellem o cian. W wywiadzie
z dwudziestego grudnia w krtkiej
wymianie zda znajdowaa si pewna
wskazwka:
REPORTER: Twoje poczucie
nieuchronnoci i trafnoci
przepowiadania wasnych losw

wskazuj, e te zabjstwa szykoway si

od dawna. Czy fantazjowae o sobie w
roli zabjcy na dugo przed
popenieniem tych czynw w
rzeczywistoci? (pauza) To dobre, mocne
pytanie, co? (mieje si).
GILMORE: No. Masz racj.
Zastanawiaem si, czy mog i tego...
kupuj i pa"? (mieje si) To jest w
cockneyu* rym do szcza".
REPORTER: Dobry pomys.
Chodmy. GILMORE: Jak wrc, to
odpowiem. Troch nad tym pomyl.
REPORTER: Dobra. GILMORE: To
zalatuje religi.
Potem Gary wrci z przydugim i mao
zadowalajcym sprawozdaniem z
zabjstwa Jensena. To byo w zeszym

tygodniu. Sprawdzay si podejrzenia

Farrella. W gbi duszy Gilmore lubi
inteligentne pytania i mdre
sformuowania. One uszlachetniay
sytuacj. Tutaj, mimo e adwokat
natrzsa si z pytania, Gary wypracowa
jak odpowied. Jednak jego gotowo
do zwierze nie utrzyma si, jeli
prawnicy bd odpowiada wycznie
dowcipami. Zupenie jakby artowali
przy ku umierajcego na
raka.
* Z zabawnej gwary zwanej cockney
rhyming slang" pochodzi zasada rymowi
przyjta w amerykaskiej grypserze.
(Przyp. tum.)
Moody i Stanger moe i nie przykadali
si do prac wydobywczych, za to z

pewnoci interesowali si transakcjami

sprzeday. Ledwo Schiller wrci z
Hawajw, zaraz zaczli go wypytywa o
umowy zagraniczne. Schiller musia
wdawa si w szczegy, zanim je w ogle
ustali. Jego uwaga przy obiedzie, e
moe sprzeda listy, a oni si nigdy nie
dowiedz, wrcia do niego rykoszetem.
Pilnie ledzili moliwoci dopywu
gotwki. Mia nadziej, e to ich pobudzi
do robienia lepszych wywiadw, lecz oni
tylko nabrali przewiadczenia, i pracuj
na cudzy rachunek. Zaczli nawet
narzeka, e przeprowadzanie wywiadw
nie byo uwzgldnione w pocztkowej
umowie i powinni za to pobiera
dodatkowe wynagrodzenie. Przeczuwa,
e ten temat jeszcze nie raz powrci.

Schiller zorientowa si, e problem z

adwokatami polega na ich coraz
wikszym poczuciu siy dziki
kontaktom z Garym. Specjalnie
podkrelali, e kiedy on opala si na
Hawajach, oni pojechali do wizienia w
Boe Narodzenie. Tak samo w Nowy Rok
i we wszystkie pozostae dni. Bo Gary
czu si samotny. Prawnicy informowali
Schillera tak, jakby jego nieobecno
trwaa kilka lat. Niewtpliwie Gary z
niecierpliwoci oczekiwa ich
odwiedzin. Dziki nim mg opuszcza
cel i przechodzi " pomieszczenia koo
sali widze. Nawet po kilkugodzinnej
rozmowie, kiedy pozostawao im tylko
odwiesi suchawk i zbie-rac si do
wyjcia, docierao do nich stukanie w
szyb. Gilmore zawraca. Chcia spyta o

dzieci. Udziela rad. Jeli s niegrzeczne,

trzeba je ukara. Ale cay czas powtarza,
e si je kocha.
Te codzienne sesje napeniay
adwokatw tak trosk o inne sprawy
Gary'ego, e zapomnieli o gwnym
przedsiwziciu, wywnioskowa Schiller.
Cakiem naturalnie zaczli je lekceway.
Jednak problem najbardziej niepokojcy
Schillera po powrocie wiza si z
Garym. Po pierwsze trzeba mu byo
powiedzie o National Enquirer".
Artyku mia ukaza si za kilka dni. Z
Hawajw poinstruowa adwokatw, eby
wyjanili Gary'emu, e sprzeda troch
materiau do Enquirera", poniewa i tak
mieli tam robi artyku na temat
Gilmore'a, a zawsze lepiej co z tego

mie Udao si. Gilmore przyzna racj.

Ale potem, w kolejnym telegramie,
Schiller popeni bd, kodujc imi
Nicole. Nie chcia, eby w wizieniu
wiedzieli, o kim mowa, przesa wic
par pyta, w ktrych nazywa j
Pieguskiem.
Za pno si zorientowa, e Gary tak si
czasem do niej zwraca w swoich listach.
C za straszliwa gafa! Chyba
podwiadomie pragn wyzna
Gary'emu, e czyta jego listy. Gdyby
tylko Gilmore przyzna, e przeczytanie
tych listw to nie adna zbrodnia, wtedy
mona by byo nada pytaniom bardziej
osobisty charakter. Ale gdzie tam. Kiedy
Schiller bawi jeszcze na Hawajach,
Moody odczyta mu kartk od Gary'ego.

Drogi Larry
Piegusek?
Ona ma na imi Nicole.
Dotaro?
Czytae listy - to mi si nie podoba.
Tu, w mojej celi, mam okoo setki listw,
ktre napisaa do mnie Nicole.
Nie przeczytasz ich.
Przeczytam, zanim bdzie po wszystkim,
pomyla Schiller.
Nie kwestionuj twoich pobudek. Wiem,
e musisz si dowiedzie, ile
si da.
Ale twoje niektre metody...
To sprawa twojego stosunku do mnie,
Larry...

Moesz mnie urazi.

A nie radzibym.
Jeli wolno mi zaproponowa bd ze
mn absolutnie szczery. Bo ja bior
wszystko dosownie.
Kiedy prosiem ci, eby nie czyta tych
listw, nie spierae si ze mn ani nie
starae si mnie przekona.
Jak jeszcze raz mnie urazisz, to ju na
zawsze, Larry.
Tym razem, wyjtkowo, odpuszcz
spraw.
Teraz wiesz.
Z powaaniem
Gary

30 GRUD. GODZ. 15.45 GARY

GILMORE WIZIENIE STANU UTAH
SKR. POCZT. 250 DRAPER UT 84020
ROZUMIEM TWOJE ARGUMENTY
JASNO SFORMUOWANE STOP NIE
STARAEM SI UKRY TEGO FAKTU
STOP Z POWAANIEM
LARRY
Poniewa odpowied nie nadchodzia,
Schiller wysa nastpny telegram.
2 STYCZ. GODZ. 13.42 GARY GILMORE
WIZIENIE STANU UTAH SKR.
POCZT. 250 DRAPER UT 84020
NICOLE BYA DUMNA Z TWOICH
LISTW DLATEGO
UDOSTPNIA JE KILKU OSOBOM w
TYM MNIE STOP

JEDYNIE OBA ZESTAWY LISTW

OBOK SIEBIE MOG DA
PRAWDZIWSZY I PENIEJSZY OBRAZ
WASZEJ MIOCI NI LISTY JEDNEJ
STRONY STOP CHC ZAPRZECZY
OPINII E TY MASZ NAD NI
WADZ STOP TAKI WNIOSEK
NARZUCA SI JELI KTO CZYTA
TYLKO TWOJ CZ STOP MOIM
ZDANIEM JEJ LISTY TO
NAJBARDZIEJ DOBITNY SPOSB
PRZEDSTAWIENIA PRAWDZIWEGO
OBRAZU WASZYCH STOSUNKW
STOP TO NIE NAJLEPSZY SPOSB
PROWADZENIA ROZMOWY ALE NIE
MA INNEJ MOLIWOCI
LARRY

Odpowied przysza na tamie, przez

Moody'ego i Stangera.
GILMORE: Dostaem depesz od
Larry'ego i on pyta, czy moe dosta
listy, ktre pisaa do mnie Nicole.
Powiedzcie mu, e je po prostu
zniszczyem, nie bd rozwija tematu.
On si posuguje pewn psychologi
abstrakcyjn, ale to na mnie nie dziaa.
W pewnym sensie zasugerowa... to taki
rodzaj insynuacji, wiecie, e niby
mnstwo ludzi uwaa, e ja mam jaki
wpyw na Nicole, i gdyby zapozna ich z
t korespondencj, to wszystko by si
wyjanio. Nie podoba mi si ta sugestia.
Larry nie ma szans dorwa tych listw,
one s zapisane w moim sercu. Tam si
znajduj, gdzie indziej ich nie ma i tyle,

to zaoszczdzi mi pisania listu do niego

(mieje si).
Wkrtce wyskoczy kolejny numer i
przechlapane. National Enquirer"
zamieci artyku co okropnego. Nie
chodzio o listy, ktre Scott Meredith im
sprzeda; zrobili analiz nagrania gosu
Gary'ego i na caej stronie rozgrzebali
jego psychik.
NATIONAL ENQUIRER
John Blosser
Morderca Gary Gilmore kamie on
NIE CHCE umiera!
Powyszy wniosek wysnu Charles
McQuiston, emerytowany wyszy oficer
kontrwywiadu Stanw Zjednoczonych,
ktry posuy si metod PSE (ocena

stresu psychologicznego) dla

zanalizowania dwudziestominutowego
nagrania rozmowy telefonicznej z
Gilmore'em w Wizieniu Stanu Utah (...)
(Metoda PSE polega na zapisie akcentw
gosowych i jest stosowana w
instytucjach wymiaru sprawiedliwoci
dla okrelenia, czy dana osoba kamie.)
,.Jestem absolutnie przekonany, e
Gilmore nie chce umiera. Przejawia
due zaangaowanie emocjonalne, jeli
chodzi o spotkanie ze Stwrc i przy tym
bardzo si boi" owiadczy oficer
kontrwywiadu.
Pragnie uaskawienia za swoje
zbrodnie" dowiedzia si Enquirer"
od McQuistona.

Oto kilka wyjtkw z analizy PSE

dokonanej przez Charlesa McQuistona.
">
GILMORE: Prawo skazao mnie na
mier. Uwaam, e susznie. ANALIZA
MCQUISTONA:
Niesychanie silny akcent pada na sowo
mier". Oznacza to, e w adnym
wypadku on nie chce umiera.
GILMORE: Po prostu pjd tam,
usid i zostan zastrzelony. ANALIZA
MCQUISTONA:
Przy tej wypowiedzi jego cykliczne
tempo szaleczo przyspiesza. Mona go
do tego zmusi (tzn. doprowadzi przed
pluton egzekucyjny), co zreszt nie
bdzie atwe on za zdecydowanie nie
chce, by to nastpio.

GILMORE: Chyba mona powiedzie,

e ja wierz w ycie Po yciu, dlatego
troch atwiej mi to przyj (spotka
mier).
ANALIZA MCQUISTONA:
Ukad akcentw dowodzi, i on istotnie
wierzy w ycie pozagrobowe. Ta
wypowied jest zgodna z prawd. Jednak
niczego mu to nie
uatwia.
Raczej utrudnia i to bardzo. On wierzy,
lecz ma uczucie, e wybiera Si tam (w
zawiaty) z pewnym obcieniem boi
si.
5 STYCZ. GODZ. 16.31 GARY GILMORE
WIZIENIE STANU UTAH SKR.
POCZT. 250 DRAPER UT 84020

MINA DOBA ZANIM ZDYEM

OCHON PO ZOBA-CZENIU
ENQUIRERA, W PRZECIWNYM
RAZIE POCZTA NIE PRZYJABY
TEKSTU. ONI KUPILI MATERIA I
NAJWYRANIEJ WYKORZYSTALI
ZALEDWIE DROBN CZ SDZ,
E MOGEM SI TEGO SPODZIEWA,
ALE POD PEWNYMI WZGLDAMI
JESTEM WCI NAIWNY. WSTYD MI
E TAK WYGLDA PIERWSZA
PUBLIKACJA, ALE ZNASZ POWODY, Z
JAKICH NA TO POSZLIMY. TERAZ
TEN RYNEK JEST JU NASYCONY I
MOEMY ROBI TO, O CO NAM
CHODZI.
LARRY
5 stycznia

Drogi Lary.
Wanie przeczytaem z umiarkowanym
zainteresowaniem National Enquirer".
Bardzo niesmaczne...
Zdaje si, e ludziom wolno drukowa,
czyta i myle, co zechc.
Ale jestem ciekaw...
To znaczy zakadam, e czowiek z twoj
pozycj i z twoim dowiadczeniem, ktry
z pierwszej rki zna pras brukow w
rodzaju "Enquirera", potrafi skuteczniej
kontrolowa materia przeznacze) do
druku...
A moe kontrolowae tyle, na ile ci
zaleao?
Jestem z lekka zaciekawiony...

Nie szczeglnie zainteresowany...

Widzisz, ja wiem, jak jest naprawd.
Nicole rwnie wie. A / nie musz
tumaczy si przed nikim, tylko przed
sob i Przed Nicole.
Nie jestem adnym przyjemniaczkiem
ani bohaterem. Ale nie jestem te
facetem, ktrego robi ze mnie
Enquirer". .
Larry, moesz myle, drukowa i
filmowa zgodnie z wnioskami, do jakich
sam dojdziesz. Wierz, e jeste
czowiekiem o pewnej wraliwoCi i
interesuje ci prawda.
jedyna odpowied dla ,,Enquirera"
brzmi: Kady wie, e National
Enquirer" niezupenie odpowiada

okreleniu wiarygodne rdo

informacji".
Gary
Moody i Stanger powiedzieli, e Gary nie
przejawia silniejszych reakcji. Schiller
by cakiem zdezorientowany. Artyku w
National Enquirer" zakwestionowa
honor Gary'ego, jeli chodzi o mier, on
jednak skwitowa to jednym zdaniem.
Natomiast wystarczy nazwa Nicole
Pieguskiem i Gary niemal przestaje si
odzywa. Zmusio to Schillera do
zastanowienia. Musia zada sobie
pytanie, czy w ogle si nadaje do
rozgryzania Gary'ego Gilmore'a?
Hej, Kochany Przyjacielu Kocham Ci!

Czsto jestem tu zagubiona i tak ju

bdzie, gdziekolwiek si znajd dopki
nie poczuj, jak mnie otula Twoja dusza.
Przez prawie cay dzie jestem sama ze
sob.
Ale w nocy... och, tak kocham noce.
Mog i, dokd zechc, robi i odczuwa
wszystko, co dobre...
Przytula Ci mocno i ciepo z Twoj
szorstk zaronit twarz w doniach...
Zabiera Ci w miejsca, ktre
uwielbiaam jako dziecko, do ciemnej
dolinki w sosnowym lesie. To by mj
,,pokoik". las gsto otoczony wysokimi
sosnami i krzewami jeyn zawsze
Penymi owocw, e odnalezienie
prowadzcego tam tunelu byo
nieatwym zadaniem. Kadam si

porodku na mikkim i sprystym

dywanie ciepych, wilgotnych, sodko
pachncych igie, eby spoJrze wprost
w gr, wzdu ciany drzew, na
krysztaowy bkit nieba i obserwowa
skradajce si chmurki z waty. Sucha
tego zaczarowanego lasu, ktry szepta
co w tysicu lenych jzykw.
e, jak kochaam to miejsce dawno
dawno temu.
Pamitam nasze rozmowy tam z Cioci
Kathy, ona to uwielbiaa Wygrzebywaa
sobie doek w poszyciu na popielniczk. I
siedziaa cicho i suchaa ze mn. , Byam
tam z Tob ostatnio, moe zeszej nocy.
Oj, szalona jestem.
SALT LAK TRIBUNE

Salt Lak, 6 stycznia. Telewizja KUTY

zoya wczoraj w Sdzie Federalnym dla
stanu Utah wniosek o prawo do
bezporedniego transmitowania
wyznaczonej na 17 stycznia egzekucji
skazanego mordercy Gary'ego Marka
Gilmore'a...
ROZDZIA 23
Gdzie si robi telewizj
SALT LAK TRIBUNE Sprawozdanie
z egzekucji? To nie dla Barbary
Salt Lak, 7 stycznia. Barbara Walters
przeraziaby si, gdyby zaproponowano
jej komentowanie egzekucji Gary'ego
Gilmore'a w przyszym tygodniu.
Prawdopodobnie odmwiaby
wykonywania takiej pracy.

Inny za szef programw, Harry

Reasoner, jest gotw przenie si na ten
dzie do Salt Lak City.
Jest przekonany, e naley zwrci
uwag caego kraju na to wydarzenie i
transmitowa je na ywo. W drodze
wyjtku" jak stwierdzi...
Na pocztku stycznia Schiller umwi si
na wieczr z Billem ^oyersem w hotelu
Utah w Salt Lak, eby przedyskutowa
udzia w programie CBS Reports" i
zaprosi te Tamer Smith. Ona nie
Przepuci takiej okazji, myla Schiller.
To miaa by pierwsza z nagrd
obiecanych w domu jej brata. Ponadto
chcia si przekona,
jak dalece Moyers potrafi si
zdeklarowa w obecnoci nieznajomej

oSoby.
Kiedy podeszli do stolika, Larry
przedstawi j z nazwiska i Moyer
uprzejmie si przywita, lecz nie
skojarzy jej z Deseret News" Wiedzia
wszystko o Vernie Damico i Kathryne
Baker, lecz z pewnoci nie pamita
nazwisk statystw.
Mieli stolik z niesamowitym widokiem. Z
samej gry pitnastopitrowego hotelu
Utah ogldali wiee wityni Mormonw
na tej samej wysokoci po drugiej stronie
ulicy, najwaniejszej wityni
mormonw na wiecie. Wiee owietlono
reflektorami, przez co koci
przypomima zamczysko widok peen
dramatyzmu. Jednak Schiller nie czu
zbytniego podziwu. Kiedy oglda

Chartres, to bya rozkosz dla jego oka

fotografika, zawsze te mona dostrzec
co piknego w Notre Dam. Natomiast
ta mormoska witynia bya taka sama
z kadej strony. Po prostu grujcy
masyw, peen demonstracyjnej
pobonoci. Wysokie ambicje. Wizaa
si z tym jednak pewna tajemniczo.
Schiller sysza, e nie wolno zwiedza
wityni Mormonw, tak jak turyci
zwiedzaj synne katedry. Aby si dosta
do rodka, naleao mie Klucz, to
znaczy rekomendacj lokalnego biskupa.
wiadczy to dobitnie, jak zamknit
spoecznoci s w istocie mormoni.
By moe blisko kocioa, do ktrego
nie wolno wej, pobudzia wyobrani
Schillera, w kadym razie postanowi

zaryzykowa. Zaraz po wymianie

wstpnych uprzejmoci, kiedy Moyers
powiedzia wprost, e chce zrobi
wywiad z Larrym na temat finansowej
strony egzekucji Gary'ego Gilmore'a,
Schiller posa miy umiech w
odpowiedzi i owiadczy:
Nie chc, eby pan mnie zniszczy w
swoim programie. Oczywicie, niczym
,,apacz" w trakcie rozgrywki, widzia, jak
pika leci z dalekiego pola wprost na
niego.
Mam co, czego pan potrzebuje, i ja to
panu dam zacz. Zamierzam da
panu do przeczytania wypowiedzi
Gilmore'a spisane z tam i moe pan
wybra trzy minuty do swego programu.
Ale przedtem musi pan zrozumie moje

warunki. Chc, eby pan teraz przez

dwadziecia minut sucha, co powiem o
sobie: kim jestem i czym si zajmuj.
Wtedy sam pan zdecyduje, czy jestem
bezstronnym dziennikarzem, czy
wyzyskiwaczem.
Nie bya to najprostsza wersja jego
yciorysu. W porwnaniu z kim takim
jak Moyers, Schiller uwaa si pod
wieloma wzgldami za naiwniaka.
Jednak zawsze stara si dostrzega
pozytywn stron zjawisk. Przedstawi
si wic Moyersowi od najlepszej strony.
Ukry mao znany profil Larry'ego
Schillera, czyli swoje opracowania . O
sztucznej nerce i o skaeniu rtci w
Japonii, robione wsplnie ze
znakomitym fotografikiem Eugenem

Smithem. Mwi o tym, jak

zaangaowanie emocjonalne w tak
wakie tematy odmienio jego ycie w
wikszym stopniu, ni inni s w stanie
dostrzec. Byy czasy, kiedy biega na
wycigi, kto pierwszy, lecz teraz czerpie
motywacj z jakoci swojej pracy. Na tyle
trzeba go rozumie. Kiedy ju Schiller
wyczu, e Moyers jest wstpnie
urobiony, powiedzia:
- Dzi dam panu do przeczytania teksty
nagranych wywiadw z Gilmore'em i
moe pan wybra trzy tu przeduy do
piciu minut tamy, ale pod trzema
warunkami. Moe pan wykorzysta
wycznie gos Gilmore'a, nie zadajcego
pytania. Nie moe pan rwnie poda w
programie, kto przeprowadza wywiad.

Moyers kiwn gow.

A potem cign Schiller bd
mia prawo zdj cokolwiek z tego, co
pan wybierze. W granicach rozsdku,
oczywicie, jednak ja musz zachowa
kontrol. Nie mog da panu carte
blanche.
Moyers spyta:
Czego pan da w zamian?
Schiller wiedzia, e Moyers na to poleci.
Nie mia facet wyjcia. W Salt Lak
praktycznie nie byo telewizji bez
Gilmore'a.
Po pierwsze odpar Schiller chc,
ebycie zrobili ze mn wywiad na tle
dziennikarskich rekwizytw. Sfilmujecie
mnie, powiedzmy, w redakcji, przy

maszynie albo przy telefonie. Potrzebuj

odpowiedniego ta, eby podtrzyma
swoj wiarygodno. Nie mam adnej
kontroli nad komentarzem, jaki pan na
mj temat wygosi. Mog jedynie
kontrolowa filmowany obraz, poniewa
znam si na montau i wiem, co pan
bdzie chcia osign, chocia nie
skontroluj tego, co pan osobicie o
mnie powie. Dlatego potrzebuj ta.
Druga sprawa to rozmowy o
pienidzach. Mona to zrealizowa
wycznie, kiedy jestem w ruchu.
Jak to? spyta Moyers. O co panu
chodzi?
Musz o tym mwi w ruchu
owiadczy Schiller. Albo bd szed,

albo prowadzi samochd. Nie bd

rozmawia o pienidzach na siedzco.
~ Dlaczego?
Poniewa jestem gruby stwierdzi
Schiller. Niewane, jak mnie
ustawicie. Zrobicie mnie przez normalny
obiektyw za biurkiem ' wYchodz na
bankiera. Robicie szerokoktnym i
krl Faruk to ja.
Moyers zachichota i po chwili mia si
na cay gos. Schiller powiedzia:
Jeeli pan jest gotw na tak umow,
przy czym prosze pamita: ja si
cakowicie odsaniam, bo przecie pan
moe powiedzie o mnie, cokolwiek pan
zechce, to ja dam panu maszynopis
Niech pan w nocy przeczyta i wybierze,
co pan chce.

Moyers mg oczywicie pobiec i

skopiowa materia. Mg zrobi wiele
rzeczy, ale Schiller mu ufa. To byo
nawet co wicej ni zaufanie. Schiller
mia pewno, e potrafi zaprezentowa
si na tyle pozytywnie, e Moyers w
swoim programie bdzie mia wiksze
zmartwienia ni demaskowanie ciemnej
strony Schillera.
Poza tym szanowa konsekwencj
Moyersa. Uwaa, e Moyers by niezym
redaktorem Newsday". Poniewa
Schillera byo sta na taki komplement,
mg nastpnie zrwnoway go
stwierdzeniem, e osobowo Moyersa
niezbyt si nadaje do prowadzenia CBS
Reports" na odpowiednim poziomie.

Musisz si troch podszkoli aktorsko,

Bili.
Moyers odrzek, e jest wiadom
problemu. Zwierzy si nawet, e wiczy
mwienie przed lustrem, co nie jest u
niego normalnym sposobem dziaania.
Rozlunili si nieco. Moyers wspomnia,
e w listopadzie, gdy po raz pierwszy
zaproponowa CBS Gary'ego Gilmore'a,
powiedziano mu:
Zrb Fidela Castro. Potrzebujemy
wiarygodnoci dla twojego nowego
programu.
Potem Moyers dowiedzia si z poufnych
plotek, e kto z samej gry CBS zwrci
si do Franka Stantona:

 A dlaczego nie Gilmore? Wszyscy o

nim rozprawiaj. Stanton si opiera, a
wreszcie spotka si z Paleyem, ktry
owiadczy:
To fenomenalne. Wanie tego
potrzebujemy dla Moyersa: wskanikw
ogldalnoci.
Wobec czego Bili przenis cay swj
zesp do Provo, cznie z montaem i
opracowaniem, gdy mia zamiar puci
CBS Reports wieczorem po egzekucji.
Uzna, e w ten sposb uzyskaj
najwysz ogldalno. Schiller myla
sobie: ja tu musz udowadnia, e nie
jestem wyzyskiwaczem, a
CBS-niewinitko leci na wskaniki, skd
my to znamy?

Dla Tamery ta kolacja bya rzeczywicie

czym wyjtkowym. W chwili gdy Larry
jej zapowiedzia, e spotkaj si z Billem
yloyersem, nie miaa pojcia, kto to taki.
Std jej podniecenie, kiedy si ju
dowiedziaa. Nieczsto dostaje si
zaproszenie na kolacj z czowiekiem,
ktry prowadzi biuro prasowe
prezydenta johnsona.
Lecz do tego momentu bya cakiem na
luzie. Waciwie nudzia si troch.
Mczyni dyskutowali o interesach i
czua si wyczona. Musiaa zaprztn
swoj uwag prbowaniem rnych
potraw z karty, ktrych nigdy nie jada.
Na przykad wszyscy zamwili saatk
Cezar. Pniej wzia sobie zup
przypominajc zimny barszcz, ale

wstrtn: gazpacho obrzydliwo, a na

przystawk abie udka. Na deser
sprbowaa crepes Suzettes. Prbowaa
wszystkiego.
abie udka nieze, chocia oglnie
kolacja nie bya tak dobrze trafiona.
Pniej, okoo czwartej rano, wstpia do
baru Sambo na poczciwego hamburgera.
Nazajutrz rano Moyers przyszed na
niadanie i powiedzia:
To fenomenalne. Chciabym zrobi z
paskich tam cay program.
Nie ma mowy odpar Schiller, lecz
postanowi rzuci Moyer-sowi jaki
ksek. Mam zdjcia Gilmore'a pod
Maksymalnym owiadczy. Nie
wolno panu wspomnie, kto je robi, ale
jeli pan chce puci monta ze zdj, to

c, nie mog da odbitek, ale nakrc Je

na filmie, pod warunkiem e pan pokryje
koszty. Jednak musz to sam
rozplanowa.
Realizator z zespou Moyersa skoczy,
kurwa, pod sufit. To ma by dokument,
nie rozrywka stwierdzi. Lecz Moyers
Popar Schillera. W kocu facet daje im
wasne zdjcia.
Schiller postanowi tak zmontowa
cao, eby pokaza Gilmore'a jako
czowieka, nie za bezwzgldnego
morderc. Jest w nim pewna
delikatno, ktr by moe uda si
wyeksponowa. W kadym razie
chodzio mu o pokazanie Gilmore'a,
ktrego publika da rad strawi

Problem nie polega na tym, e Gilmore

jest zabjc. Nie chodzio nawet o
zagroenie, jakie stwarza wobec
uczciwych ludzi. Prawdziwy kopot
wynika z tego, e zrobi z nich durniw.
Publika zniesie morderc, ktry jest
stuknity, szalony, chory. Ale eby
morderca zacz nadawa ton caej
sprawie? To cigao na Gilmore'a mas
nienawici. Ludziom si wydawao, e
wiat si wali.
Jeeli Schiller chcia wyda poczytn
ksik i zrobi kasowy film, musia
zmikczy to uczucie wrogoci i dowie,
e ten cay Gilmore nie jest pozbawiony
czowieczestwa. Za kadym razem,
kiedy Schiller obserwowa w Hiltonie
reporterw mapujcych jeden drugiego

i myla, jakie wywiady sam

przeprowadziby na ich miejscu, wprost
nie chciao mu si wierzy. Oni
zwyczajnie si obijali. Nie prbowali
wyrobi sobie opinii o Garym przez
rozmowy z ludmi, do ktrych uda si
dotrze. Zamiast tego siedzieli i chlali,
wymieniali swoje kawaki midzy sob i
osigali consensus: w artykuach
powtarzaa si ta sama teza, podobnie
jak otwarty rynek ustala jednakow
cen. Wszyscy pisali o tym samym.
Jednak gdyby Larry Schiller pokaza
interesujce cechy ludzkie u Gilmore'a,
nikt by tego nie zaakceptowa.
Powiedzieliby, e Schiller upiksza
rzeczywisto dla wasnych korzyci
finansowych. Dlatego on musia posuy
si portretem namalowanym przez kogo

innego. Na razie tym kim mia by Bili

Moyers.
8 stycznia sob-Hej, moja Mioci
Moja Teciowa Marie Barrett przywioza
mi Sunny wczoraj "" widzenie.
Ona si robi strasznie adniutka i
pyskata jak nie wiem co. Rado jak
skowronek. Groszek te. Sprawi sobie
malutkie levisy i kowbojskie butki.
Wyglda jak taki wsiowy zabijaka, ale
jest sodki...
Zdaje si, e troch mi si zagubia moja
Mio dla nich na krtko przedtem,
zanim to si stao...
nie uwierzysz zrobili mi po tym
widzeniu rewizj osobist.

Dostaam jakiej infekcji i lekarz

przepisa mi globulki. Ale oni daj,
ebym je wkadaa przy nich, wic
powiedziaam w choler prdzej zgnij
tam w rodku, przepraszam za
wulgarno Kochany...
ycie jest teraz zupenie sfiksowane.
Zastanawiam si na jakie przeznaczenie
czekamy. Wkraczamy.
jeeli Ci zastrzel 17 stycznia...
Co bdzie we mnie? czy bd niczym,
kiedy odejdziesz... Czy bd czym
wicej? Bd zagubiona i si odnajd?
nie chc by bez Ciebie, chyba przestan
istnie jeeli nadejdzie dzie bez Twojej
Mioci w mej duszy.
Jezu, Gary. Bd ze mn.

kocham ci tak bardzo bardzo.

Larry zapyta Tamer, czy mog nakrci
wywiad przy biurku w Deseret News", a
poniewa filmowali w sobot wieczorem,
nie miaa wikszych problemw ze
zdobyciem pozwolenia. Prawie nikt ju
nie siedzia w pracy.
Otoczenie byo dokadnie takie, jak
Schiller chcia. Cay czas mwi na tle
typowej sali redakcji w duym miecie.
Siedzia przy biurku, potem sfilmowali
go w trakcie przesuchiwania tamy
Gary'ego i przy maszynie. Ekipa Moyersa
krcia na penych obrotach.
Schiller siedzia przy biurku, kiedy
podesza do niego w czasie przerwy
Tamera i powiedziaa:
Musisz co zobaczy.

Zaprowadzia go w kt i pokazaa
kawaek papieru, ktry przed chwil
zszed z teleksu. ABC si wycofao. O,
kurwa!
Czarno na biaym, wydruk teleksu.
Prezes ABC, Frank Pierce, nie realizuje
adnych filmw na temat Gary'ego
Gilmore'a. Nie do wiary. Znaczy, e ABC
nie odbiera siedemdziesit kawakw,
ktre si dawno rozeszy, czyli Schiller
moe si zrywa na drzewo.
.Na razie chodzio o skoczenie
wywiadu, zanim Moyers przeczyta
wiadomo. Z chwil gdy przeczyta,
posypi si pytania.
Schiller pamita konferencj prasow w
hotelu Americana w dniu kiedy puci

swj wywiad z Jackiem Rubym*. Nagle

wstaje jak^ reporter i mwi:
Panie Schiller, Jack Ruby wanie
umar. I co pan teraz powie?
Musia na poczekaniu udzieli
odpowiedzi w potwornie delikatnej
kwestii. Zgroza. I teraz niemale sysza
Moyersa:
Panie Schiller, nawet jeli obaj wiemy,
e nie jest pan krwiopijcj ABC
ewidentnie pana za takiego uwaa.
Filmowali dla CBS. Mogli za jednym
zamachem dooy i ABC, i jemu.
Podczas duszej przerwy, kiedy ekipa
ustawiaa si pod nowym ktem, Schiller
zadzwoni do paru osb z ABC w Los
Angeles. Nikt nie wiedzia o niczym.

 To przeciek z gry powiedzia

Schiller. Lepiej si. przygotujcie,
chopaki. Jutro rano prasa moe was o to
zahaczy
Wypomnia im, jak skutecznie
zabezpieczaj mu tyy.
Moyers w ogle o tym nie wspomnia.
Potem jeszcze dwa razy przeprowadza z
Schillerem wywiady i sowem si nie
zajkn Schiller nabra do niego
prawdziwego szacunku.
Zanim nasta poranek, Schiller doszed
do wniosku, e moe to i lepiej. Nie
bdzie musia podporzdkowywa si
wymogom programu telewizyjnego,
ktry odcedzi wszelkie walory tej historii
W dalszym cigu mia prawa do
publikacji ksiki i filmu. Ale koniecznie

musia wykry, jak do tego doszo. W

cigu dnia dowiedzia si, e ona
jednego z dyrektorw ABC uczszcza na
studium dziennikarskie uniwersytetu
Columbia i pewnego wieczoru wrcia do
domu oburzona, e sie ABC robi
program o Garym Gilmorze Powiedziaa
do ma:
Jak moesz si w to pakowa?
Cigniesz korzyci z historycznych
wydarze.
* 22 listopada 1963 r. zosta zastrzelony
w Dallas prezydent John F Kennedy Pod
zarzutem morderstwa aresztowano Lee
Haryeya Oswalda, ktry 24 listopada
zgin zastrzelony przez 52-letniego
Jacka Ruby'ego, waciciela klubu
nocnego w Dallas Ruby zosta skazany w

marcu 1964 r. na kar mierci za

morderstwo z paragrafu 131 Zmar
jednak z przyczyn naturalnych 3 stycznia
1967 r. , zanim odbya si rewizja jego
procesu (Przyp tum.)
nie chcieli Schillerowi poda jego
nazwiska w ogle nie rozmawia z
nikim na Zachodnim Wybrzeu, tylko
owiadczy nowojorskiemu szefostwu:
Nie bdziemy robi Gilmore'a jako
rozrywki.
Rzecz jasna prawdopodobnie si
obawia, e Federalna Komisja cznoci
dobierze si ABC do dupy. Nie powiedz
przecie, e komisja rzdowa robi cyrk.
Zaszyty w wynajtym pokoju Gibbs
wariowa z blu, lecz stara si pchn
swoj wersj do ktrej gazety. Sk w

tym, e wszyscy, do ktrych zadzwoni,

rozmawiali z Schillerem.
Wreszcie zawar umow z New York
Post". Za siedem i p tysica dolarw
Gibbs obieca im rcznie napisane przez
Gilmore'a zaproszenie na egzekucj i
mnstwo listw. Post" mia akurat w
Aspen reportera, sprawozdawc z
procesu Claudine Longet, poprosili wic
Gibbsa o udanie si do Aspen, lecz on ba
si, e zostanie rozpoznany przez
dziennikarzy z Salt Lak, wic namwi
ich, eby pozwolili mu si zatrzyma w
Royal Inn w Boulder, stan Kolorado.
Powiedzia, e si zamelduje pod
nazwiskiem Luciano.
ROZDZIA 24
Czekanie dnia

Brenda miewaa bardzo niepokojce

krwotoki. Posza na badanie i
powiedziaa lekarzowi:
Boe, niech pan mi da co na te ble.
Nie wiem, ile jeszcze wytrzymam.
Pracowaa jako kelnerka w La Costa i
zdarzay si takie wieczory, e miaa
ochot wy. Doktor przepisywa jej
tabletki, ale tym razem powiedzia:
Pani Brendo, to si w ogle nie
poprawia. Musz pani wzi do
szpitala, eby co poradzi.
Nie teraz odpara Brenda.
Potrzsn gow.
Mam jedno wolne miejsce. Potem
bd zajty ciurkiem przez trzy miesice.
Nie moe pani tak dugo czeka.

Przywiezie pani pogotowie i to

niedobrze. Wtedy jest za due ryzyko.
A niech pana cholera. Jeszcze
zadzwoni.
Tymczasem Johnny porozmawia z
doktorem i zaatwi szpital' Brenda nie
miaa siy si kci. ya w takim
napiciu z powodu powtarzajcych si
atakw, e rwao j bardziej ni
dotychczas. Zapytywaa siebie w
mylach: Czy ja prbuj unikn pjcia
na egzekucj?
Potem pomylaa: Nie, ja chc tam by.
Porozmawiaa z Garym przez telefon i jej
nastrj si poprawi. W ostatniej ich
rozmowie powiedziaa:

__- Gary, ja po prostu mam nadzieje, e

jeste taki inteligentny, jak mwisz, i
sprbujesz przynajmniej spojrze z
mojego punktu Widzenia.
Boe, on by taki uparty, jednak miaa
wraenie, e troch zmik.
Rzeczywicie, kiedy Gary si dowiedzia,
e Brenda idzie do szpitala, poprosi
Cline'a Campbella o rozmow z
naczelnikiem, eby j wpuci na ostatnie
widzenie, lecz Sam Smith powiedzia:
On ma sankcj dyscyplinarn za
rzucenie tac w stranika, a ja nie mam
zamiaru omija przepisw.
Do diaba, panie naczelniku rzek
Campbell ten czowiek ma wkrtce
umrze. Sam Smith pokrci gow.

 Nie mog tego zrobi bez pozwolenia

od Ernie'ego Wrighta owiadczy.
Gary pi kaw z filianki, gdy usysza
wiadomo. Za jednym zamachem kawa
oraz filianka przeleciay obok gowy
Campbella i rozprysny si na cianie.
Niezupenie przy jego gowie, ale niezbyt
daleko. Campbell ani drgn. By
zaszokowany i zaskoczony, ale nie chcia
okaza przestrachu. Gilmore zakl,
odwrci si, powiedzia przepraszam" i
odszed. Po p minucie znw podszed i
zwrci si do stranika:
Gdziee by? Masz to sprztn.
Przeszo mu, tak po prostu.
Brenda zgosia si, ubrali j w bia mini
nie zapit z tyu i dopiero w ku
poczua si bezpieczna. Zacza

rozmyla o Garym. Urodzi si w

grudniu, umrze za w styczniu; przyszed
jej na myl wieczr, kiedy przyjecha z
April i zaartowa zwracajc si do niej: "january". Potem Brenda zacza liczy,
ile czasu mino, odkd wyszed:
dziewi miesicy, od dziewitego
kwietnia do dziewitego stycznia *, czyli
do dnia, kiedy posza do szpitala. Jeeli
go strac Siedemnastego, mier spotka
go w dziewi miesicy i dziewi dni od
momentu wyjcia z wizienia. Na Boga,
pomylaa, mniej wicej tyle trwa cia.
Waciwie nie wiadomo czemu zacza
paka.
Kwiecie to po angielsku April, stycze
za January. (Przyp. tum.)

GILMORE: Znasz, rowego pajka

Dinksa Bezjaja czy innego Dabneya?
STANGER: Tak, on jest adwokatem
ACLU. GILMORE: Posuchaj tego
gwna. Pan Dabney powiedzia, e wci
jest moliwe, e Gilmore zrobi flip-flop i
odechce mu si egzekucji. Wiesz, bracie,
sowo flip-flop" ma w wizieniu
specyficzne znaczenie. Wy moe tego nie
znacie, ale ja znam. I jestem cakiem
pewny, e Dabney wie, o co chodzi. To
znaczy, e jeden go drugiego
wypierdoli w dup, a potem da dupy
tamtemu. Flip-flop. No i widzicie, co to
znaczy. Przeczytam wam co i chc,
ebycie to w poniedziaek opublikowali.
V. Jinksie Dabneyu z ACLU, co za
sztuczne nazwisko. Stwierdzi pan na

amach Salt Lak Tribune", e Gilmore

moe jeszcze zrobi flip-flop i odechce
mu si egzekucji. Niemoliwe, V. Jinksie
Dabneyu, wykluczone, nigdy. To pan i
paski ACLU uprawiacie flip-flop.
Zajmujecie jedno stanowisko, jeeli
chodzi o aborcj, ktra w zasadzie rwna
si egzekucji. Cakowite poparcie.
Natomiast zupenie inne jest wasze
stanowisko w sprawie kary mierci.
Zgaszacie sprzeciw. Gdzie s paskie
przekonania. V. Jinksie Dabneyu? Czy
pan i paskie ACLU w ogle wie, na
czym stoi? Zwyczajnie zrobilicie sobie z
mojej sprawy rozgrywk osobist. Nie
umiecie znie poraki. C, przegrae
tym razem, V. Jinksie Dabneyu. Suchaj,
synu z NAACP, ja jestem biaym
czowiekiem. Wbij to sobie w swj

zakuty eb, synu. Znam wielu czarnych

chopakw, ale nie znam adnego, ktry
szanowaby tpych czarnuchw z
NAACP. Giauque, Amsterdam i inni
wcibscy adwokaci w pogoni za reklam,
odczepcie si, wy gby. *
SALT LAK TRIBUNE
Salt Lak, 10 stycznia. Funkcjonariusze
strzegcy Gilmore`aobserwowali u niego
rosnce zdenerwowanie
w miar zbliania si terminu egzekucji.
pjicole, jacy klawisze pisz w gazecie, e
jestem zdenerwowany. W yciu nie
byem nerwowy i teraz te nie. TO oni s
nerwowi. Ja si tylko wkurzam, bo
nienawidz, jak mnie obserwuj.

Sam Smith zadzwoni do Earla Doriusa,

eby jeszcze raz omwi egzekucj. Cay
czas otwarte pozostawao pytanie, czy
wyrok wykona na terenie wizienia.
Mogo to wywrze niekorzystny wpyw
na innych winiw. Z drugiej strony,
egzekucja na zewntrz przysporzy
kopotw zwizanych z bezpieczestwem
i z demonstrantami. Rwnie trzeba
bdzie wznie odpowiedni konstrukcj
na terenie bdcym wasnoci stanu.
Dorius wraz ze Smithem wrcili do
pierwotnych ustale, e lepiej ju mie
do czynienia z nieprzyjemnymi
konsekwencjami egzekucji na terenie
wiziennym.
Sam nawiza te do innej kluczowej
kwestii. W listopadzie, grudniu, a

ostatnio znowu, ludzie rozprawiali o

przyjmowaniu ochotnikw do plutonu
egzekucyjnego. Kilka osb pisao nawet
listy w tej sprawie. Jednak od samego
pocztku Dorius otwarcie zaleca
wezwanie strw porzdku. Ustawa nie
wypowiada si na ten temat, lecz Earl
uwaa, e procedura odsiewu
potencjalnych czubkw spord
zgaszajcych si przysporzy tylko
kosztw i komplikacji prawnych. Czy si
to komu podoba, czy nie, Earl odrzuca
takie rozwizanie. Jak zwykle, stano na
strach porzdku. Earl podkrela
jednak, e naley wykluczy personel
wizienny. Sam przyzna mu racj, gdy
do stranika mogaby wwczas przylgn
etykietka zabjcy winiw, przez co jego
praca z winiami staaby si ryzykowna.

Byby zniewag dla spoecznoci

wiziennej. Wobec tego zgodnie
postanowili: stre porzdku. Albo z
Biura Szeryfa Okrgu Salt Lak, albo
Okrgu Utah. Sam utrzyma nazwiska w
tajemnicy.
Earl Dorius by zdania, e ACLU bdzie
zmuszone podj jakie kroki do rody
dwunastego stycznia. W przeciwnym
razie, gdyby Przegrali w sdach niszej
instancji, nie mieliby czasu si odwoa,
tajniak Bob Hansen poszed z Earlem o
zakad. ACLU zachowa u sdziego
Rittera swego asa atutowego na
sam koniec, eby nie byo czasu na
uchylenie decyzji przez wysz instancj.
~~ Zaczekaj do pitku czternastego
stycznia po poudniu Powiedzia.

Hansen ze wszystkimi dzieli si swoj

opini o Ritterze. Prawo mona
nagina mawia. Wszyscy troszk
nacigamy prawo. Ale Ritter to si nad
nim znca. Po czym opowiada o
zwyczajach sdziego.
Wedug Hansena, jedn z najbardziej
nieznonych zagrywek Rittera byo
sporzdzanie listy, powiedzmy,
czterdziestu spraw i wzywanie w jednym
dniu wszystkich prawnikw biorcych
udzia w owych czterdziestu rozprawach.
Ritter odczytywa swoj list pytajc:
Czy jest pan gotw? A pan?"
Zawiadamia kadego: Pan ma spraw
numer dwa, pan numer trzy", i tak
dalej, lecz zaraz po pierwszej rozprawie
zwoywa wszystkich z powrotem i

ogasza: Postanowiem rozpatrzy teraz

spraw numer dwadziecia zamiast
numeru dwa." Brzmiao to jak kiepski
dowcip, ale tak wanie sobie poczyna.
Numer dwadziecia musia stawa do
rozprawy w cigu piciu minut. Bez
sensu. Nigdy nie wiadomo, kiedy kogo
wywoa. Trzeba zawsze mie wiadkw w
pogotowiu na cztery czy pi rozpraw
naprzd. Jeeli to przyjezdni, naley ich
zakwaterowa w motelu. Rozpacz.
Oczywicie, ze wzgldw praktycznych,
na czterdzieci rozpraw Rittera
trzydzieci osiem rozstrzygano poza sal
sdow. Nikt nie mg zdziery tych
cholernych odrocze. Niektrym to
moe i odpowiada, ale kiedy jest si
zatrudnionym przez rzd, nie posiada si

funduszu na trzymanie wiadkw pod

rk w nieskoczono wiadkowie s
wic nieobecni i Ritter po prostu oddala
spraw. Niechby nawet chodzio o
powan zbrodni czy faszerstwo
papierw wartociowych, niechby rzd
dwadziecia lat pracowa nad aktem
oskarenia Ritter i tak go oddali.
Trzeba odwoywa si wyej, eby
uzyska uchylenie decyzji. Zazwyczaj
atwo to wygra, tylko potem aresztuje
si wszystkich od pocztku. Potworna
strata czasu. On si znca nad prawem.
Okoo dziesitego stycznia, na tydzie
przed terminem, dziennikarze oblegali
biuro ACLU przez cay dzie. Kamery i
mikrofony bezustannie wycelowane.

Czowiek nie musia si szykowa do

wYjcia.
Dabney powiedzia, e zadzwoni do
Stangera.
STANGER: spyta: Jak duy wpyw
Nicole moe wywrze na Gary'ego?" Ja
na to: Ale o czym pan mwi?" A on
powiedzia-C, zastanawiamy si, czy
nie moglibymy sprawi, eby namwia
Gary'ego do walki." GILMORE:
Chwytaj si brzytwy, co?
Schiller uzna, e czas zaoy w Utah
biuro na wielk akcj. Poleci swojej
sekretarce z Los Angeles zadzwoni do
kilku agencji i wynaj kilka pracowitych
maszynistek do przepisywania tekstu z
tam. Niezamne dziewczyny, ktre
mog przenie si do Provo i jeli

trzeba, bd pracowa po dwadziecia

godzin na dob. Z buziami na kdk. W
zaistniaej sytuacji Schiller nie mia
zamiaru owi miejscowych talentw w
Provo. Zaatwi zaoenie telefonw w
Trave-Lodge w Orem i a dwa razy
dziennie kursowa pomidzy Salt Lak i
Los Angeles. Zosta ponad tydzie, gdy
nowo zatrudnione dziewczyny, Debbie i
Lucinda, zjechay do Utah i
zorganizoway mu biuro w motelu.
Pierwsze, co powiedzia Debbie, to:
Chc mie nocne numery telefonw
do dwch mechanikw naprawiajcych
kserokopiarki.
Przecie zawsze moemy wezwa
mechanika zdziwia si.

 Debbie odpar ja mog faceta

potrzebowa o trzeciej w nocy. Zdobd
mi ten telefon. I daj mu dwadziecia
dolarw. Jak bdzie wychodzi na obiad,
niech do nas zadzwoni. Tak to ma si.
odbywa.
Chcia j naleycie podszkoli.
Jednoczenie snu plany przemycenia
magnetofonu na egzekucje/ Musi by tak
may, eby zmieci si w paczce
papierosw. Nie wiedzia, czy go uyje,
czy nie, ale musia mie jaki sprzt. Z
pobudek psychologicznych mg wyda
tysice na rzeczy, ktrych nigdy nie
wykorzysta, byle tylko czu si
zabezpieczonym.
Oczywicie Schiller tak naprawd nie
wydawa tysicy. Umwi si z

prywatnym detektywem z Las Vegas,

ktry mia mu sprzeda miniaturowy
magnetofon za tysic piset dolarw, a
potem odkupi go za tysic trzysta.
Schiller musia wyoy z gry ca sum,
do tego dochodzi koszt przelotu do Las
Vegas i z powrotem. A niech tam: za
jedyne parset dolarw bdzie
dysponowa sprztem, ktry moe
przynie nadzwyczajne efekty.
Tak czy owak, pogra si, i to niele.
Ostatni tydzie zapowiada si na
poziomie jedenastu tysicy dolarw
tygodniowo, bez dwch zda. Trzeba
byo wynaj policjantw po subie jako
ochroniarzy. Schiller zayczy sobie
ochrony domu Verna na ostatnie trzy czy
cztery dni, namwi te Kathryne Baker,

eby opucia dom razem z dziemi.

Potem zaoy sobie biuro, praktycznie
jak fortec. By zmuszony. Kiedy ABC si
wycofao, NBC spucio swoje psy z
acucha. Obstawili go jak jak pani
Onassis. Szalestwo. NBC wiedziao, e
Schiller da Moyersowi materiay dla
CBS. Kto inny na jego miejscu mgby
zama pierwotn umow i odpali par
minut z Gilmore'em dla NBC, eby tylko
si ich pozby. W przeciwnym wypadku
wiadomo, e zaczn go nka.
Rzeczywicie ktrej nocy w Hiltonie, w
Salt Lak, musia o wp do pitej rano
wezwa policj, eby usuna paru
reporterw NBC z korytarza pod
drzwiami pokoju, ktry zajmowa.
Pniej Gordon Manning, kierownik
produkcji programw specjalnych NBC,

w rozmowach z dziennikarzami zwykle

nazywa go pazem". Oto telewizja. Jeli
nie pjdziesz im na rk, zrobi
wszystko, eby przykopa ci w jaja.
Cay czas bra pod uwag rne warianty.
Co bdzie, jeeli Gary zmieni zdanie?
Caa historia pjdzie pod tytuem
Gilmore skada aPelacj?"
Przedyskutowali to z Barrym. Nie
czyhaj na egzekucj Gary'ego. S
przygotowani na kady wariant. Kiedy
Gilmore bdzie milcza opowie straci
nieco dramatyzmu, ale moe by
ciekawa. Mona Pokaza, jak stopniowo
ganie popularno czowieka, ktry
zdoby wielki rozgos. Gary powraca w
cie. Sk w tym, eby nie podda si
Panice i nigdy nie stara si wpyn na

bieg wydarze, niczego nie wymusza.

Schiller wykorzysta taki potencja, jaki
mu przypadnie. Niech go nazywaj
padlinoernym ptakiem, on i tak wie, e
wyyje
z ycia Gilmore'a. Nie musi bogaci si
na jego mierci.
W kadym razie zaczo si kuszenie
Schillera. Ledwo zaoy biuro zaraz
zaczy napywa rne zwariowane
oferty. Zanim w ogle zainstalowali si w
TraveLodge w Orem, zadzwoni Sterling
Lord wystpujcy jako agent literacki
Jimmy'ego Breslina. Sysza, e Schiller
jest podobno jednym z piciu
zaproszonych na egzekucje Gilmore'a,
wobec tego Lord chce si dowiedzie, czy
Schiller nie przekazaby swego

zaproszenia Jimmy'emu. Nie byo jasne,

czy czek wystawi Daily News", czy
agencja, w kadym razie oferta
startowaa od piciu tysicy dolarw.
Schiller powiedzia:
Nie zajmuj si sprzeda, Sterling.
Nawet nie mog ci przysic, e tam bd.
Lord zatelefonowa ponownie i
owiadczy:
Moliwe, e uzyskam trzydzieci pi,
a nawet pidziesit tysicy.
To nie jest na sprzeda odpar
Schiller. Zadzwoni Breslin.
Dam ci swj artyku przez kalk.
Znaczyo to, e Breslin bdzie
wacicielem tekstu w Dzie Krzyczcych
Tytuw, a Schiller przez reszt dni.

I Schiller ju wiedzia, e Jimmy Breslin

nie ma pojcia, o co chodzi Larry'emu
Schillerowi. Inna sprawa, e ostatnio
namnoyo mu si starych przyjaci.
Nagle Sterling Lord okaza si jego
starym przyjacielem. Jimmy Breslin
nastpnym.
Gdzie powinienem si zatrzyma?
spyta Breslin Schillera i Larry odrzek:
Moesz zosta map i jecha do
Hiltona albo zwali si tutaj i kiblowa ze
mn.
Breslin wynaj pokj obok nich w
motelu. Mia w takich sprawach
znakomite wyczucie.
Barry by niezadowolony.
Po co Breslin? spyta.

 Przykro mi odpowiedzia Schiller.

Sam nie dam rady Skoro tak, to dlaczego nie zaprosie
tu Johnstona z Los Angeles Timesa"?
_- Nic nie rozumiesz odrzek Schiller.
Chc tym facetom da po jakim
nieduym kawaku, eby przynajmniej
Los Times" , "New York Daily News"
trzymay moj stron. Musz zdoby dla
nas poparcie paru osb, wiesz.
Czy ten Barry nie pojmuje, jak samotny
jest Schiller po wycofaniu si ABC? Z
ca pewnoci ppowina zostaa
odcita.
Tak, pomyla Farrell, on wszystko robi z
jak motywacj. Zawsze z wanego
powodu. Nigdy dlatego e si upi albo
co mu odbio.

Zdaniem Barry'ego, Schiller by o krok

od roztrwonienia dbr. Po prostu nie
rozumia, e kady tekst, niewane, jak
krtki, nadal by czci piknej budowli,
ktr wanie wznosili, nie za byle jakim
wiecidekiem, ktre mona
przehandlowa dla ugaskania
arocznego smoka mass mediw.
Farrell powtarza sobie, e mg si tego
spodziewa. Zbyt dobrze dziaay
wszystkie zabezpieczenia. Odkd
przenieli si do siedmiu pokoi, ktre
Larry wynaj w TraveLodge, wraz z
penym wyposaeniem w wypoyczone
maszyny i stoy, z dwoma sekretarkami,
ochron, gwnym biurem, pokojem,
gdzie Barry pisa, archiwum, sypialn
Barry'ego, sypialni Schillera,

sypialniami dziewczyn, do tego z

bezporednimi poczeniami
telefonicznymi, eby przez central
odbiera tylko zwyke telefony z
zewntrz i eby aden pracownik motelu
ich nie podsucha cay czas Larry
unika dziennikarzy. I to skutecznie. W
samym rodku gorczkowej bieganiny,
gdy wszyscy prbowali go dopa,
Schiller puszcza tylko starannie
wybrane wiadomoci przez Gusa
Sorensena i Tamer nadajc ton
doniesieniom z Salt Lak i tym samym
wywierajc poredni wpyw na serwisy
agencyjne. A jednak po nieatwym
ustanowieniu tak cisej kontroli
wystarczyo, e Barry przeszed si do
gwnego biura kopiowa jedn stron
a tam siedzi Jimmy Breslin z notesem w

rku, bez pojcia, spniony o

dwadziecia dni, za to podjecha w
wynajtym lincolnie z szoferem, dzikuj
bardzo. I Schiller, ktry Powiada
Jimmy'emu Breslinowi o oczach. O
oczach.
Waciwie Farrell lubi Jimmy'ego. Przed
laty Breslin par razy adnie si wobec
niego zachowa. Farrell pisa felietony
dla Life'u" 1969/70 i raz wda si w
powan scysj z redaktorami, tak na
ostro. Breslin wtedy powici wieczr,
eby z nim o tym pomwi. Farrell
doszed do wniosku, e Breslin jest
bardzo sprytny.
Wiesz co, Barry? powiedzia wtedy
Jimmy. Kolumna na ktrej masz swj
felieton, to twoja nabyta nieruchomo.

^ Farrellowi zapado w pami to

sformuowanie. Nigdy nie pozbywaj
si nieruchomoci za bezcen mwi
Breslin. Bij si, ^ popuszczaj,
przypierdol, jak trzeba, kiedy indziej
ustp, ale nie oddawaj nieruchomoci.
Farrell zastosowa si do tych porad i
uwaa, e zrobi susznie tote mia
sabo do Jimmy'ego Breslina.
Sabo wyparowaa w jednej chwili,
kiedy wszed do pokoju, a tam siedzia
Schiller i z idiotycznym umieszkiem
samozadowolenia papla Breslinowi o
oczach. Rwnie dobrze mg
reklamowa w telewizji now past do
podg. Siedzia tam te Breslin
rozwalony na kanapie, tusty jak wieprz,
i robi notatki spnione o trzy tygodnie.

Jedna gra tuszczu przyjmowaa od

drugiej danin.
Przez cae tygodnie stara, eby pchn
te wywiady do przodu, Farrell czu si
tak, jakby w ciemnym pokoju szuka
czego po omacku. Dlatego kiedy wysza
ta sprawa z oczami, Farrell ucieszy si,
e wreszcie wpada mu promyk wiata.
Na okrgo przerabia rejestr odsiadek
Gilmore'a, grub teczk z dokumentacj
dugich wyrokw i krtkich zatrzyma, i
doszed do wniosku, e pod wzgldem
przestpczych osigni ycie Gary'ego
nie zasuguje na wysok ocen wedug
kryteriw szanujcego si garownika.
Prdzej uznano by go za ptaczyn ni
gronego bandziora. By na tyle
nieobliczalny, e inni winiowie musieli

si z nim liczy, ale nie mia w sobie tej

yki bywalca. W zasadzie klasyczny typ
samotnika. W policyjnym nazewnictwie
okrela si takich facetw mianem
zarazy. Czyli ludzkiego miecia. A jednak
poprzedniego dnia Gilmore oczekujcy
daty mierci mwi o swoich oczach i,
zdaniem Farrella, powiedzia co
wspaniaego.
GILMORE: Mwiem wam o tym
dziewidziesiciolatku, co do mnie
napisa z prob o oczy... no i tego... on
jest za stary. To znaczy nie chciaem,
eby to zabrzmiao nieprzyjemnie, ale
ten drugi facet mia zaledwie
dwadziecia lat i uwaam, e tak bdzie
lepiej. Moe bycie zadzwonili do jego
lekarza i powiedzieli po prostu: S dla

pana, od Gilmore`a". Zaatwicie papiery,

dobra? MOODY: Powiemy te
naczelnikowi. GILMORE: W tym
swoim licie on pisze, e z tego chopaka
ucieka ycie. e chopak straci nadziej.
Wic ja wol, eby oczy przypady jemu,
zamiast oddawa je do banku oczu.
Fajnie jest wiedzie, komu one
przypadn. Dobra... zadzwocie do niego
na rachunek abonenta... (mieje si).
Spytacie, czy przyjmie na swj rachunek
telefon od Gary'ego Gilmore'a.
Fakt, e Gilmore mg wymyli co
takiego, poruszy Farrella do gbi. Ta
rozmowa przysza poprzedniego dnia i
wpierw przesuchali j razem z
Schillerem, a potem Farrell puci j
sobie sam we wasnym pokoju. Bya

pna noc. Dugo pracowa tego dnia. I

gos Gilmore'a nim wstrzsn. Barry
paka i mia si na przemian, czujc co
w rodzaju triumfu, e ten go potrafi
tak jasno si wyraa. Sam Farrell mia
dobry wzrok i swoje oczy uwaa za rzecz
cenn. Jeeli sam miaby podpisa jaki
dokument, e oddaje komu z wasnej
woli jakkolwiek cz ciaa, kutasa nie
wyczajc, to tylko w wyniku mierci
naturalnej. A tu prosz, facet zna termin
swojej egzekucji w gowie si nie
mieci myla Barry po
dwudziestogodzinnym dniu pracy, sam
w pokoju o trzeciej nad ranem.
Wyznaczona data egzekucji, a wszyscy
chtnie rozgrabiliby go po kawaku.
Kady pisze z prob o tak czy inn
cz jego ciaa. A nie potrafi o tym

myle na spokojnie. Jasne, e po

wiecie chodz ludzie z kartkami w
portfelach, gdzie maj napisane: Kiedy
umr, mona wykorzysta moj nerk",
lecz to nie tak samo, jak wiedzie, e si
umrze siedemnastego stycznia, i przez
cay poprzedzajcy tydzie odbiera
proby o wtrob, ledzion albo prawe
jajo. Czowiek bardziej ograniczony
potraktowaby to na rwni z
kanibalizmem i zaczby si drze:
Zostawcie mnie w spokoju, na Boga! To
moje oczy!"
Jezu kochany, czyby Gary przypomina
Harry'ego Trumana miernot, ktrej
historia przydaa wielkoci? Boe, on
wrcz zosta wacicielem interesu w
brany Drogocenne szcztki Gary'ego

Gilmore'a". To wywaro na Farrellu

wiksze wraenie anieli twardy kurs w
stron egzekucji. Tego rodzaju brawura
nie wzruszaa Farrella. Uwaa, e
Gilmore totalnie lekceway ycie, wasne
ycie, czyje ycie, w ogle ycie. Wyrzek
si wasnego, poniewa mg
w ten sposb pokaza swoj wyszo;
gwniarska demonstracja,
wologia wywoana przez lata udawanego
posuszestwa w kiciu.
, jednak teraz, niespodziewanie sawny,
niczym gwiazdka filmowa na dorobku,
Gilmore zachowywa si z du klas; w
centrum
publicznej uwagi dawa wyraz
czowieczestwu. Te oczy przyday mu

szlachetnoci. Farrell zazdronie strzeg

tego wtku.
Dlatego te, kiedy zobaczy Schillera z
Breslinem na kanapie, wpad w sza.
Barry lubi zachowywa zimn krew, ale
dwudziestogodzinne dni pracy
nadweryy jego odporno. Powiedzia
do Schillera:
Ca noc trzymasz gliniarza pod
drzwiami, eby nikt ci nie wlaz do biura,
a powiniene go sobie posadzi pod
nosem, eby trzyma ci gb na kdk.
By tak wcieky, e mia ochot
roztrzaska pici st. Schiller, nie
wa si oddawa tego Breslinowi.
Jednak zanim zdya wybuchn
awantura, Jimmy wyrwa stron, na
ktrej pisa, podar j na mae kawaki i

rzuci za siebie. Piknie, pomyla

Farrell. Bardzo mu si Breslin podoba.
ROZDZIA 25
Blisze poznanie
Farrell by zadowolony, e oczy zostay
dla niego. Potrzebowa czego, co
przenika a do szpiku koci, bo marnego
materiau o Garym Gilmorze mia na
kopy. Czytajc po raz kolejny wszystkie
wywiady i listy, Farrell oznacza kartki
maszynopisu rnokolorowymi
flamastrami, eby odkreli osobne
motywy w wypowiedziach Gilmore'a, i
gdy skoczy, okazao si, e ma
dwadziecia siedem rnych pz. Barry
wyrni Gary'ego-rasist, Gary'ego-fana
count-ry-and-western, Gary'ego-poet,
Gary'ego Kawa Chopa, Gary'ego w

autodestrukcji, Gary'ego od karmy,

Gary'ego z Teksasu oraz
Gary'ego-irlandzkiego zabjc. Ostatnio
niestety przewaa Gilmore-gwiazdor,
okropny kamczuch, co gwno wie, a
szpanuje na intelektualist.
Tu pisze do mnie ta druga dziewczyna:
Jak Ci tam, ^oj ty dziki koniu o dzikich
oczach... Chciaabym pocaowa Ci cho
raz. Nie wiem, Gary, jak si z Tob
poegna. Gary, ja pacz nad tym
tekstem do Ciebie, kocham Ci. Pierdoli
ten system. Skurwysyny nawet
'nie pozwol zadzwoni do Nicole,
nienawidz ich. Egzekucja. Co to ma
by? Dziki Zachd? Moja mio jest z
Tob, Gary. Kocham ci. Zdaje si) Ona
chyba czuje do mnie mit, co? Dzi

dostaem od niej trzY listy. Cae

szczcie, e nie jestem w Kalifornii.
Chryste, czowieku, ona by mnie
zamczya.
ANGER: Mam pitnacie lat.
GILMORE: Ciko za tak nady.
Pniej znw stary wyga peen mdroci
rodem z pierdla.
GILMORE: Jak ju poznaj, e
rozrabiaka, bardzo atwo napyta/, sobie
biedy. Bo wszyscy ci tam klawisze maj,
bracie, twoj buk na cianie, kurwa, w
stowce. Wiesz: uwaga na tego modela,
podejrzany o to i tamto. Niektrzy
klawisze osobicie ci znienawidz,
bracie i wiesz, bd ci podpuszcza
powolutku, a ci wemie cholera, i ^ w
sytuacji, gdzie zawsze bdziesz mia

przesrane, dlatego e siedzisz Oni ci

goni, ty uciekasz.
Od tej litoci nad sob a mdlio. A
jednak Farrell uwielbia t prac, chocia
wcale si nie spodziewa. Po dwadziecia
godzin dzie w dzie, ale jake
fascynujce! Rozkosze samodzielnoci.
Boe drogi, myla Barry, powinienem
zosta archiwist. Jestem zazdrosny o
swj materia.
Czasami nawet si mia. Ktrego
wieczoru z Larrym byli tak rozdranieni
z przepracowania, e nie mogli na siebie
patrze, a tu przysza od Gilmore'a
tama, z ktrej reli, mao z krzese nie
pospadali. Wszystko z powodu napicia.
W kadym razie przez jedn wspania
minut Gilmore wydawa si Farrellowi

tak samo mieszny jak Bob Hope w

najlepszej formie; ten sam maniacki
zmys satyryczny, to samo uczulenie na
gwniany patos. Jezu, on czasami widzi
na wylot, jak rentgen, myla Farrell.
GILMORE: Suchaj no, mam co, co
zrobi furor. Wecie zapcie Johna
Camerona Swazeya i dajcie mu zegarek
timex. Niech John Cameron Swazey
poczeka, a ja si przekrc, i niech
wtedy trzyma lekarskie suchawki,
przyoy mi je do serca i powie: No wic
przestao tyka", a pniej przytknie do
timexa z tekstem: Ludzie, chodzi jak
trzeba!"
W kadym razie Farrellowi byo gupio,
e si tak wcign. Czsto myla sobie,
e gdyby Gilmore'owi powicano mniej

uwagi; mgby zmieni zdanie i dy

do uniknicia egzekucji. A tak Znalaz si w puapce popularnoci, co
dawao mu szalecz si. OCZywicie
niejaki Barry Farrell walnie przyczynia
si do tego, e caa ta machina nie
pozwalaa Gilmore'owi zoy apelacji.
Mao pochlebna opinia o sobie. Mona
si tumaczy: Nie jestem tu
lokomotyw, tylko jednym z wagonw, a
w tym wagonie, najlepszym, sytuacja
traktowana jest z najwiksz
wraliwoci. Dlatego moja
odpowiedzialno moralna nakazuje mi
zosta. Jeeli ja odejd, myla Farrell
Gilmore zostanie rzucony na pastw
redaktorw z Good Morning America".

Mimo wszystko w ciszy, okoo drugiej w

nocy, Barry przypomnia sobie wasny
artyku dla New West", gdzie okrela
Larry'ego Schillera jako padlinoerc.
Zmusio go to do zastanowienia, czy
przypadkiem nie Barry Farrell jest
czarn owc dziennikarstwa. W jego
tekstach zawsze kto umiera. Oscar
Bonavena zabity, pniej Bobby Hali,
mode blondyneczki kasowane na
autostradach Kalifornii. Cigle jakie
rytualne zabjstwa. Zdoby nawet
reputacj dobrego w te klocki. Jego
numer telefonu atwo zapada w pami
rnym redaktorom. Barry Farrell:
reporter kryminalny o dranico
katolickich przekonaniach. Jego ycie
wynikao z potrzeb
finansowo--emocjonalnych; przyjmowa

robot, do ktrej zmuszay go nie

zapacone rachunki oraz sponiewierana
psychika, lecz zwykle kade nowe
przedsiwzicie wpdzao go w nowe
dylematy moralne. Przenikajce w jego
teksty niczym mga.
Pod jednym wzgldem nie kwestionowa
wartoci wywiadw. Byo co
wspaniaego w energii, jak przekazywa
Gilmore. Cline Campbell wpad raz
przejazdem do motelu zamieni dwa
sowa i powiedzia Farrellowi:
Paska praca to dar opatrznoci. Jedyna
szansa, eby Gary
mg powiedzie, co myli.
Patrzc na rozrzucone fragmenty
dziennej produkcji, Farrell myla: tak,
wida, jak Gilmore si stara sformuowa

jak spjn filozofi przejmujc

niebywale zagmatwane kwestie etyczne.
MOODY: Jakich czynw nigdy by nie
popeni? GiLMORE: Nie mgbym
kogo zakapowa. Nie mgbym nikogo
wyda. Nie sdz, ebym mg kogo
torturowa.
MoodY: A zmuszanie do pooenia si
na pododze i strza w ty to nie tortury?
GILMORE: Powiedziabym, e to
bardzo krtkotrwaa tortura MOODY:
Ale co moe by wiksz zbrodni ni
odebranie czowiekowi ycia?
GILMORE: No, mona odmieni
czyje ycie, e nie bdzie takie jak
mogo by. To znaczy, mona czowieka
torturowa, olepi okaleczy, okulawi,
tak kurewsko si z nim obej, e jego

ycie do koca bdzie pene cierpie. I

dla mnie to jest gorsze ni zabjstwo. Bo
jak kogo zabijesz, to dla niego jest ju
po wszystkim. Ja... ja wierze w karm,
reinkarnacj i te sprawy, wic kiedy si
kogo zabija, moe by tak, e si
przejmuje cay dug jego karmy, poprzez
to uwalnia si go od obcie. A ja
myl, e spowodowanie, eby kto y
na niszym poziomie egzystencji, myl,
e to moe jest gorsze ni zada
mier.
STANGER: W takim razie uwaasz, e
s gorsze zbrodnie ni
morderstwo?
GILMORE: No nie wiem, o Jezu, s
rne zbrodnie, wiesz... jak niektre
rzdy traktuj swj nard, wiesz?

Sposoby prania mzgu w rnych

krajach... Uwaam, e niektre formy
wymuszania zachowa, na przykad
wiesz, formy nieodwracalne, na przykad
loboto-mia, albo ten, wiesz, prolixin
nie mwi, e one s gorsze od
morderstwa, ale trzeba, bracie, wzi je
pod uwag... Nie wolno odmienia
czyjego ycia. Ludzie powinni sami
spotka swj los. STANGER: A ty nie
wtrcie si do ycia Jensena i
Bushnella? GILMORE: Tak.
STANGER: Uwaasz, e miae do
tego prawo? GILMORE (wzdycha):
Nie.
MOODY: Jeli naprawd wierzysz, e
twoja dusza jest przepeniona zem i
szczerze pragniesz pokuty, dlaczego nie

zdecydowae si jako... wyrazi

skruchy?
GILMORE: Nie wierz, e moj dusz
wypenia zo. MOODY: Uwaasz, e
nie ma w niej za? GILMORE: Jest
wicej ni u ciebie, u Rona... ni u wielu
osb Myl, e jestem dalej od Boga ni
wy, a chciabym znale si blieJ
MOODY: Sdzisz, e wyraanie
skruchy jest ckliwe? GILMORE:
Obawiam si, e gazety ckliwie by to
zinterpretoway
Campbell chyba ma racj. Mimo
wszystkich swoich pz Gary tak dobrze
radzi sobie z pytaniami, e czasem a
al, e nie mona % przepyta samemu.
Z drugiej strony Farrell si nawet cieszy,
e to niemoliwe, przynajmniej nie

musia sa mdrych spojrze, ktre tak

kojco wpyway na rozmwc. Ani
zaczyna od mocnego ucisku doni
mwicego: Jestem tutaj, by ci
wysucha, pogadajmy po msku jak
kumple-" adnych reporterskich
sztuczek, szczerego wspczucia, gbi
zrozumienia. W ten sposb nie ma mowy
o zdradzie byskawicznie zawizanej
przyjani. Farrell moe sobie siedzie
przy maszynie ! ukada pytania, Moody
i Stanger je zawioz, Debbie z Lucind
przepisz teksty z tam i bdzie mg je
studiowa tak dugo, a wymyli nowe
pytania. Byli z Garym odseparowani od
siebie. Nie potrzeba przywoywa na
twarz grymasu yczliwoci, byle tylko
Gilmore mwi dalej.

Co nawet bardziej istotne, nie ryzykowa

zbyt bliskiego zaprzyjanienia si z
Garym, dlatego nie zapomina, e
Gilmore jest by moe pozbawiony
pewnych podstawowych cech, i Barry
Farrell, blini Maxa Jensena, nie
powinien zbyt atwo wybacza. Tak byo
lepiej.
Jednak tamy denerwoway go cay czas.
Barry wrcz nabra niechci do
adwokatw. Zbyt wielkim obcieniem
jego systemu nerwowego bya
niepewno, czy powane pytanie
zostanie zadane jak naley, czy te
Moody, a zwaszcza Stanger, bdzie przy
tym chichota jak gupi. Dla Farrella,
ktry z wysikiem wysuchiwa tamy do

koca, adwokaci byli albo zbyt ostroni,

albo za mao stanowczy.
Niektre siostry w tej katolickiej
szkole w Portland pray nas czym
popadnie zwierza si Gilmore
prawnikom. Szalay ze zoci mwi
Gary bo nie udawao im si mnie
zmusi do Posuszestwa. Dostaem
lanie od zakonnic niejeden raz. Innych
dzieci nie karay w taki sposb. W kocu
ojciec zabra mnie z tamtej szkoy.
Farrell podkrada si do tego tematu na
paluszkach. Klucz do osobowoci
kadego zbrodniarza mona odnale w
zapisie kar cielesnych z dziecistwa, lecz
Gilmore twierdzi, e matka nigdy nie
Podniosa na niego rki, a ojcu te si nie
chciao. Wreszcie zatem

natrafi na jakie konkrety. Jednak

Stanger uzna za stosowne powiedzie:
O rany, te zakonnice na filmach s
zawsze takie mie. . Gilmore odpar: ,'
Aha, na filmach.
Stanger zacmoka.
W uszach Farrella rozlego si w tym
momencie: cmok, cmok cmok.
Odchodzi od zmysw suchajc tych
tam pn noc w Orem pord
lodowatej zimy.
Czasami siada z Schillerem i
adwokatami, eby omwi pytania.
Wydawao si, e Moody i Stanger
wiedz, co maj robi, kiedy odjedali
do wizienia. Wracali potem ze sowami
wietne, wietne" i zostawiali tam.
Schiller j puszcza i rany boskie.

Prawnicy byli beznadziejni jako

dziennikarze. Do tylu spraw nie umieli
dotrze.
GILMORE: Ten chopak podszed do
mnie i spyta, czy moemy pogada,
chcia ze mn wyj na dwr i pyta, czy
moemy si razem przej. Pytam go: O
co chodzi?", a on mwi, e ten tam
brudas prbowa go wyrucha. On mia
zamiar si podda, wiecie, do kabaryny,
eby si z tego wywin. Nie wiedzia, jak
to zaatwi. Ja mwi mu: Suchaj, co ja
mam waciwie zrobi?", a on na to:
Bd twoim chopakiem, jak mnie
obronisz", wiecie. Ja mwi: Wiesz, ale
ja nie chc mie chopaka, nie lubi
cweli, poza tym nie chc, eby si
zeszmaci." Spytaem go, czy jest taki, a

on powiedzia nie" i e nie chce tym

zosta. Wic poszedem po jeszcze
jednego gocia, no i powiedziaem mu o
tym, a on mwi: Chod, zabijemy
skurwysyna." Okazao si, emy go nie
zabili. Gibbs powie, e zabilimy, ale tak
nie byo. Dopadlimy faceta na
schodach, obaj mielimy w rku
metalowe rurki, wiesz, i emy go
zatukli prawie na mier, a pniej
zawleklimy pod cel innego bambusa i
zostawilimy go na pryczy. By
nieprzytomny' Kropnlimy go zdrowo i
szybko... by bokserem, wic nie dalimy
mu szans, potem grzmotnlimy
drzwiami i jazda. On wiedzia, kto $
zaatwi, ale nigdy nie prbowa, wiesz,
si odegra. Przyj to, no itaK to byo.

Tak to byo. Nie zadali Gilmore'owi

adnego pytania. Mia ochot krzycze
z rozpaczy. On nie popuciby przy takiej
historii. Farrel chtnie dowiedziaby si,
czy Gilmore'a kiedykolwiek zakapowa
jaki
czarny. Moe jeszcze w poprawczaku,
moe pniej. W kadym razie w tej
opowieci co budzio podejrzliwo
Farrella. Ten duy czarny brutal, ktry
zeli Gilmore'a na tyle, e ten stan w
obronie sodkiego biaego choptysia
zupenie jakby dzwonia do ciebie
dziewczyna i mwia przez telefon:
Moja przyjacika jest w ciy, znasz
jakiego lekarza?" W tej historii Gary jest
duy i silny, a gdyby tak zaoy, e to on
by biaym chopaczkiem?

Dlatego Farrell przeywa wielogodzinne

zaamania, e tak mao odpowiedzi
wydobyli z wntrza Gary'ego Marka
Gilmore'a, pyta za pozostaje tak wiele.
Jak mog przystpi do wyjaniania
kwestii podstawowych, na przykad, w
jaki sposb Gary doprowadzi Nicole do
samobjstwa? Zagadkowa sprawa. Czy
mona tak gbi perfidii kochanka
zoy na karb otoczenia? Czy mona
pokusi si o stwierdzenie, e wycznie
miastowy cwaniak poddaje si
mechanizmom psychologicznym, ktre
naznaczaj go tak mocno? Czy mona
powiedzie, e w wyniku niewaciwego
odywiania, spania w niewaciwych
miejscach, brania niewaciwych
proszkw, prowadzenia niewaciwych
samochodw, skrcania w niewaciw

drog w wyniku robienia tych rzeczy

przez dugi czas czowiek przemienia si
w si, ktra straszliwie krzywdzi
kochajce go osoby?
A moe trzeba wini dziedziczno i
utrzymywa, e Gary Gilmore wyrs z
tajemniczego ziarna za? Przecie tysice
ludzi mogoby wej do motelu i
zastrzeli waciciela. Pniej uywaliby
tego samego sposobu, co w zeznaniach
Gilmore'a. Nie bardzo wiedziaem, nie
bardzo pamitam, to byo jak w filmie,
bracie, bez przyczyny. Myli Jak przez
mg, wiesz. Ale planowanie
samobjstwa Nicole to dla Farrella
dzieo geniuszu podoci. May elfie, jak
moesz mnie rani?" skary si
Gilmore. I zaraz na nastpnej stronie u

gry jak gdyby nagle przekn ognisty

piorun zoci widniao KURWA,
GWNO I HUJ, wypisane wielkimi
woami.
Farrell by wyjtkowo podejrzliwy, jeli
chodzi o listy. Zauway, e nastrj
czsto zmienia si z pocztkiem nowej
strony. W efekcie kada kartka bya
osobn kompozycj. Gilmore
wiadomo, czowiek Renesansu nie
mia zamiaru kala adnie
wykaligrafowanej strony wulgaryzmami,
zwaszcza kiedy adn stron planowa
zakoczy rysunkiem elfa.
GILMORE: Jeeli uda mi si
porozmawia z Nicole, zanim zostan
stracony, nie mam zamiaru prosi jej o
nic szczeglnego, moe zachci j, eby

ya i wychowywaa dzieci. Ale nie chc,

eby ktokolwiek inny j mia.
MOODY: Faktycznie masz twardy
orzech do zgryzienia. GILMORE: No.
Mona powiedzie, e to mi daje troch
do mylenia.
MOODY: Na niej spoczywa dosy
dua odpowiedzialno wobec tych
dzieci.
GILMORE: E tam, nie wiksza ni na
kim innym wobec wasnych dzieci.
Suchaj, dzieci pochodz z ciebie, ale nie
s cakiem twoje. To znaczy... kade ma
swoj wasn dusz. Te dzieci pochodz
od Nicole, ale nie s jej czci.
MOODY: Uwaasz, e dadz sobie
rad bez niej tak samo dobrze jak z ni?

GILMORE: Zdaje si, e to zabrzmi

oschle, ale ja si za bardzo nie martwi o
te dzieci. Z godu nie umr. (pauza)
Martwi si o Nicole i siebie.
MOODY: Czy nie lepszym wyrazem
mioci byaby proba, eby ona
zapomniaa o tobie, skoczya z tob i
znalaza dla siebie i dzieci mczyzn,
ktry daby im szans na lepsze ycie
anieli dotychczas?
GILMORE: Lepszym wyrazem mioci
dla kogo? MOODY: Dla niej i dla
dzieci. GILMORE: Nie odpowiadam
na to.
C, spjna filozofia przychodzia mu z
takim samym trudem jak kademu.
Przez cay ten czas Schiller odbiera
Farrella po swojemu. Nie podobao mu

si, e Barry ma tendencj do ukadania

pyta opartych na gotowych wnioskach.
W pewnym sensie to bardzo katolickie,
myla Schiller. Katolicy powinni
wiedzie, co myl. Czasem nawyk
wyniesiony z kocioa dotyka mnstwa
innych spraw. Zaczyna si od gotowych
wnioskw i ledztwo rusza do przodu.
Na sWj
wyrafinowany sposb Barry potrafi by
tak ograniczony, jak facet z pBI.
Zdecydowanie za mao zajmowa si
karm. Schiller wcale nie by pewien, czy
Barry dobrze wyczuwa Gilmore'a.
jednak rzeczywiste tarcia midzy nimi
wynikay z tego, e Farrell nie lubi
sucha wieo dostarczonych tam. Dla
Schillera na tym polegao twrcze

zwieczenie dnia. Natychmiast reagowa

uczuciowo. \V takich chwilach czu, e
powolutku rozgryza Gilmore'a. Lecz
Barry nie chcia sucha. Czeka, a
tamy zostan przepisane. Przez to mia
cay dzie opnienia. Ale upiera si, e
nie moe pracowa, dopki nie ma
wszystkiego na papierze. Wtedy dopiero
podkrela i analizuje. Schiller pyta:
Nie syszysz, jak on to mwi? Gary jest
wanie gotw rozwija ten temat. Barry
odpowiada:
Ale ja chc spojrze na maszynopis.
Oczywicie nigdy si otwarcie nie
sprzeczali, z wyjtkiem tamtej scysji o
Jimmy'ego Breslina.
ROZDZIA 26

Nic nie zostao

W grudniu, po nieprzychylnej dla nich
decyzji Sdu Najwyszego, Anthony
Amsterdam zadzwoni do Mikala. Ta
decyzja, wyjania, wcale nie oznacza, e
stan Utah ma racj, w przeciwiestwie
do nich, Oddalono jedynie wniosek o
natychmiastowe rozpatrzenie. To tylko
drobna przeszkoda. Bessie lub Mikal
nadal mog zoy taki sam pozew w
federalnym sdzie niszej instancji.
Sprawa wrci wyej.
Mikal odrzek jednak, e Gary dzwoni
do matki i prosi, eby nie podejmowa
adnych dalszych krokw.
Decyzja Bessie o niewtrcaniu si
wygldaa na ostateczn. Dlatego Mikal
uwaa, e jakkolwiek dalsz akcj

bdzie musia prowadzi sam.

Powiedzia te Amsterdamowi, e nie
wie, do jakich dojdzie wnioskw. By
moe powinien wybra si do Utah.
Zwierzy si, e taka podr go przeraa.
Prawnik stwierdzi, e Mikal musi wzi
pod uwag, i pastwo Damico mog nie
yczy sobie jego odwiedzin u brata.
Amsterdam przyzna, e co prawda nie
zna Verna Damico, lecz dla wuja i jego
adwokatw mier Gary'ego moe
wiza si z korzyci finansw. Na
pewno bd wiadomi, e Mikal moe
wpyn na zmian decyzJi Gary'ego.
Bd przekonani o swojej prawoci i
uczuciach rodzinnych. jednak odmwi
wsppracy.
Mikal przygotowa si do wyjazdu.

jedenastego stycznia Richard Giauque

spotka Mikala na lotnisku ft Salt Lak i
zawiz go do Point of the Mountain.
Poniewa Giauque mja wasny
samochd w naprawie, przyjecha
limuzyn kolegi, srebrnym
rolls-royce'em i przeprosi za tak
wystawno. Mikal cay spity,
poniewa wybiera si na rozmow z
bratem, ktry mg okaza mu wrogo
nie zwraca uwagi, czym podruje.
Wjechali za bram i poprowadzono ich
pomidzy wysokimi parkanami z
drucianej siatki do Maksymalnego
Nadzoru w dugim parterowym baraku i
Mikal zdumia si, e nie zrobiono mu
rewizji. Giauque zaatwi widzenie przez
Rona Stangera i powiedziano mu, e to
bdzie dziewidziesit minut bez

kontaktw fizycznych". Jednak naczelnik

chyba zmieni zdanie, gdy Mikala
szybko wprowadzono przez dwie
rozsuwane stalowe furty do pokoju
jakie siedem na dziesi metrw, czyli
do sali widze Nadzoru Maksymalnego.
Wszystko byo tam pomalowane na
beowo; brzydki be, stary i paskudny.
Na pododze walay si niedopaki, a w
kcie staa osypana choinka wicej ni
dziesi dni po Nowym Roku. Nie
sprztane, brudne pomieszczenie.
Gary wszed niespiesznie przez inn
odsuwan furt. Mia na sobie
biao-czerwono-niebieskie teniswki i
biay kombinezon. Niczym ongler
obraca w palcach grzebie. Umiecha
si szeroko.

 No i co? powiedzia do Mikala.

Cigle jeste chudy jak
cholera.
W kadym razie ledwo zaczli rozmow
na temat przyczyny odwiedzin Mikala,
Gary stwierdzi:
~~ Nie chc, eby rodzina si wtrcaa.
Wpatrywa si Mikalowi w oczy.
Mam nadziej, e Amsterdam nie ma z
tym nic wsplnego.
Zanim Mikal zdy odpowiedzie, w
drzwiach stanli Vern z Id. oczom nie
wierzy. Obiecano mu prywatne
widzenie.
przynis duy zielony podkoszulek z
nadrukiem komputerowego zdjcia
Gary'ego. Pod spodem by napis:

GILMORE ' odroCZENIE MIERCI.

Mikal nie umia powiedzie, czy mwi
serio,
rozmawiali o tym, e Gary woy tak
koszulk w dniu egzekucji, eby pniej
j sprzeda na licytacji, z dziurami od kul
i w ogle.
Dajcie j do Sotheby's rzek Gary ze
miechem. takie rozmwki zabray
wikszo czasu. Vern i Gary
zachowywali si jak weterani
wspominajcy dawne wyskoki w
obecnoci rekruta.
Po wyjciu wujostwa Damico Mikal
spdzi chwil sam na sam z Garym.
Zaraz dosta koszulk.
Nie bardzo mi si przyda.

 No tak odrzek Gary bo jest za

dua. Moe do niei doroniesz.
Mikal nie mg si powstrzyma od
pytania:
Naprawd masz zamiar j sprzeda?
Czy ty mylisz, e nie sta mnie na
wiksz klas?
Po powrocie w Salt Lak Mikal zasiad
do dugiej rozmowy z Richardem
Giauque'em. Podobnie jak Amsterdam,
ten prawnik by przekonany o wasnych
racjach i bardzo zaangaowany.
Giauque wykaza, e rne osoby
posuguj si Garym. Aby wygra
wybory, nowy prokurator generalny Bob
Hansen opowiedzia si otwarcie za kar
mierci. Hansen, a take wielu innych

konserwatystw, ewidentnie
wykorzystao pragnienie mierci
Ga-ry'ego dla wasnych celw
politycznych. Podczas gdy Giauque
dopuszcza w ostatecznoci, e tak zwane
prawo do mierci, prawo do
samobjstwa, moe wymaga poparcia
ludzi takich jak on " przynajmniej jeli
si zakada, e prawo narodw do
samostanowienia w rwnym stopniu
dotyczy narodw, jak i jednostek
wszystko, wziwszy pod uwag zaistniae
okolicznoci, zbyt osb podczyo si tu
pod Gary'ego. Zdaniem Giauque'a ten
umniejsza wag samych praw. Wolno
osobista nie moe siga tak daleko, by
naruszaa spoeczn tkank. W chwili
obecnej uznanie praw jednego czowieka
do mierci moe mie miercionony

skutek dla ycia czterystu do piciuset

ludzi z cel mierci. W Utah opinia
publiczna w osiemdziesiciu piciu, a
nawet dziewidziesiciu Procentach
wyraa osobiste yczenie mierci. Sama
oddaje si w rce kadej bandy, '"
zechce obwoa si strami porzdku."
Mikal opowiedzia o swoim problemie.
Obawia si, e uratowanie Gary'emu
ycia drog prawn spowoduje jedynie
jego samobjstwo. Chocia z drugiej
strony, Mikal opowiada si
zdecydowanie przeciw mierci.
Giauque przytakn. Zawsze istnieje
niebezpieczestwo, e wadza przypisze
sobie racj wystarczajc do odbierania
ycia. Praktyka prawnicza, mwi
Giauque, uczy podejrzliwoci wobec

prawd absolutnych, zwaszcza wobec

wadzy pastwowej. Zbyt wielu ludzi o
kotuskich pogldach piastuje
odpowiedzialne stanowiska.
Mimo wszystko Mikala nurtowaa jedna
powana kwestia. Czy aby obie strony
nie pragn posuy si Garym? Giauque
nic o tym nie wspomnia; by moe
trzeba mu odda sprawiedliwo
nawet o tym nie pomyla, jednak
logicznym wnioskiem z jego wywodu
bya ewentualno wstrzymania
egzekucji przez przeciwnikw kary
mierci, nawet za cen samobjstwa
Gary'ego. W ten sposb przynajmniej
wadze stanowe strac sw
omnipotencj. Mikal nie wiedzia, z
ktrej strony to ugry. Rozumia, e

bdzie zmuszony zosta w Salt Lak

nieco duej i postara si o jeszcze jedno
spotkanie z Garym.
Troch pniej zadzwoni do Verna z
pytaniem, czy Moody i Stanger s wolni,
i dowiedzia si, e nie mog si z nim
spotka tego wieczoru. Za to Schiller
przylatuje z Los Angeles i jest skonny
rozmawia, chce tego.
centach opowiada si za najwysz kar
ju teraz, bo oto wasz
Larry dotar do hotelu dopiero koo
pnocy. Tam, w poczekalni 'HIltona",
podszed do niego mody czowiek raczej
wysokiego wzrostu Przedstawi si.
Schiller by zaskoczony. Ten modszy
brat mia dugie wosy, pewn
delikatno w obejciu i wygld

intelektualisty. spodnie od garnituru,

sweter, a pod pach teczk z plastiku. By
gotw rozmawia wprost na korytarzu.
Ledwo usiedli, Mikal
z miejsca owiadczy: Mam mnstwo
pyta", i zabra si do notowania,
podczas gdy Schiller prezentowa
dziesiciominuto\v wersj swojej
mowy. Zanim skoczy przemwienie,
co mu nie pasowao z tymi notatkami i
zaartowa:
Robisz tyle notatek, e mgby
napisa ksik. Dopiero kilka tygodni
pniej Schiller si dowiedzia, e Mikal
faktycznie pisa artyku dla Rolling
Stone".
Istniao pewne rodzinne podobiestwo,
lecz Schillerowi nie chciao si wierzy,

e Mikal jest spokrewniony z Garym.

Jego gos brzmia bardzo mikko; cichy
mody czowiek o szczupych doniach
niezwykle uprzejmy, zwaywszy na wag
sytuacji. Siedzia na miejscu jak naley,
nie rozwala si ani nie kad ng na st,
tylko raz po raz wyjmowa papiery ze
swojej teczki, porwnywa notatki,
pniej chowa. Schillerowi wyda si
akademicki. Gdyby nie te dugie wosy,
wygldaby jak szczupy wysoki mormon,
jeden z prymusw BYU.
Dopiero kiedy Mikal zacz mwi o
sobie, Schiller poj, o co chodzi.
Decyzja, czy dalej brn z Giauque'em i
Amsterdamem, czy nie, wymagaa
wdepnicia w nieze gwno. Chopak nie

ton we zach, ale wiadomo byo, e nim

trzsie.
Nagle, ni z tego, ni z owego, jeb! W stylu
Gary'ego Gilmore'a Mikal spyta, czy
Schiller woli, eby Gary y, czy umar?
Prosz bardzo, kluczowe pytanie.
Schiller spojrza Mikalowi w oczy i rzek:
Ja zapisuj histori, ja jej nie tworz.
Mikal zanotowa t odpowied i wicej
nie pyta. Nie zadaje ostrych pyta ani
si nie narzuca, doszed do wniosku
Schiller. Mikal po prostu przyjmowa
odpowiedzi Larry'ego, nie upiera si, nie
tropi ani nie podpuszcza. Po prostu
zapisywa, a potem oglda jak zapisa
stron, jak gdyby studiowa wasny
charakter pisma. Zrobia si pna noc i
Schiller by okropnie zmczony. Lata

tego dnia do Los Angeles i z powrotem.

Zacz si, zastanawia, dlaczego Mikal
wola spotka si z nim anieli z Vernem,
Id czy kimkolwiek innym.
Masz zamiar rozmawia z pastwem
Damico? spyta.
Jestem tu odpowiedzia Mikal
eby porozmawia z Garym i podj
decyzj.
Schiller doszed do wniosku, e w tym
czowieku nie ma adnego ciepa, adnej
chci porozumienia. Spotkanie byo
chodne.
_- Dlaczego robisz notatki? spyta w
kocu.
Mikal odpar:

 eby mc zanalizowa to, co

powiedziae.
Mimo wszystko postanowili spotka si
ponownie i nie wyjawia nikomu treci
rozmw. Schiller odwiz Mikala do
hotelu i wraca midzystanow do Orem
czujc, e jednak tej nocy dokona si
przeom. Mikal moe i okazywa pewn
nieufno, ale nastpne spotkanie obrci
si na lepsze. Poprzez Mikala mona
zyska wejrzenie w rodzin Gilmore'w i
pozna szczegy z dziecistwa, te dobre
i te ze. Poniewa Mikal tak bardzo rni
si od Gary'ego, otwieray si nadzieje na
niezaleny punkt widzenia. Schiller tak
si z tego cieszy, e a opowiedzia o tym
Vernowi. Wkrtce okazao si to bdem,
przynajmniej wedle kryteriw Schillera.

DESERET NEWS
Salt Lak, 12 stycznia. Prokurator
Generalny Utah, Robert B. Hansen,
otrzyma dzi list od prawniczki z Salt
Lak City, Judy Wolbach, w ktrym
stwierdza ona, i przeprowadzia
rozmowy ze znanym prawnikiem
Melvinem Bellim. Wedug jego oceny,
krewni Gilmore'a mog zoy pozew
Niesusznej mierci". Rodzina moe
wystpi przeciwko urzdnikom
stanowym o milion dolarw
odszkodowania oraz ptora miliona
dolarw zadouczynienia za szkody...
Jeeli Gilmore zostanie stracony, a
pniej Sd Najwyszy uzna kar mierci
w danym stanie za niezgodn z
Konstytucj...

Przylecia Barry Golson z Playboya".

Schiller otrzyma ju zaliczk okoo
dwunastu tysicy dolarw. Po dwch
dniach spokojnych rozmw i wciekych
ktni na temat szczegw kontraktu
dziaali
sobie na nerwy. Golsona denerwowaa
obecno Breslina. Czyby
Schiller wyprzedawa wasno
Playboya"?
Nie podoba si, to jazda std
owiadczy Schiller.
Troch grzeczniej odpar Golson i
ja si dostosuje. C za starcie
osobowoci!
Moody ze Stangerem znw zaczli.
Wpadli do motelu z wiadomoci, e

chc premii. W przeciwnym razie nie

bd wicej przeprowadza z Garym
wywiadw.
Schiller robi, co mg.
Musz da zna Gary'emu, e
prbowalicie si wycofa -. powiedzia.
Nie by pewien, czy to poskutkuje.
Mam zamiar wysa telegram cign.
Kiedy przekona si, e ich to w ogle nie
przeraa, sprbowa z innej beczki.
Suchajcie powiedzia. Dotkno
was to, co prdzej czy pniej dotyka
wszystkich adwokatw. Strugacie
niewinitka, dopki nie chodzi o
pienidze.
I w kocu odmwi im premii, chyba e
Vern wyrazi zgod.

 Jeeli on si do mnie zwrci, dam

wam wedug jego uznania.
Dziwna to bya ktnia, bo rzeczywicie
pienidze pochodziyby nie z kieszeni
Schillera, tylko Verna, tote chodzio
raczej o konflikt osobowoci. Wszyscy
byli zmczeni.
Po obiedzie zadzwoni z Miami Jan
Calder z National Enquirera", eby
zawiadomi o swoim pomyle, ktry
moe by wart sumy szeciocyfrowej.
Namwisz Gary'ego, niech odda jakie
dwa niedue przedmioty ze swoich
rzeczy osobistych rzek i niech w
paru zdaniach napisze, co to za
przedmioty. My wylemy posaca po
odbir zaklejonej koperty i umiecimy j
w sejfie. Zanim Gary umrze,

powiadomimy nasz siatk wrbitw i

jasnowidzw z caego wiata, eby si
wczyli dokadnie w momencie
egzekucji. Zobaczymy, czy uda im si w
przyblieniu okreli, jakie to dwa
przedmioty i co Gary napisa na kartce.
Schiller powiedzia do suchawki:
Janie, o jakich szeciu cyfrach
rozmawiamy?
Larry, jeeli to si uda, mam na myli
sto tysicy. O tym &v czas mwi. Sto
tysicy dolarw, jeli to wyjdzie. Larry
spyta:
A jeeli nikt nie zgadnie?
ian odrzek:
__ No oczywicie, wtedy to jest warte
znacznie mniej.

_. Dobranoc powiedzia Schiller i

odoy suchawk.
W lewym rogu sali widze znajdowaa
si budka z trzema krzesami j trzema
suchawkami telefonicznymi przy trzech
okienkach. Kiedy nastpnego dnia Mikal
wszed na widzenie z Garym, zobaczy, e
Moody i Stanger rozmawiaj z bratem
przez szyb. Gary siedzia z dwiema
suchawkami przy uszach; w jednej
sysza Moody'ego, w drugiej Stangera.
aden z nich nie wiedzia, e z tyu stoi
Mikal i moe podej do trzeciej
suchawki. Nie zrobi tego jednak, tylko
niepostrzeenie usiad w kcie i sucha,
jak Moody mwi:
Schiller spotka si z nim wczoraj
wieczorem. Sdzi, e Mikal zamierza

wstrzyma egzekucj. Po chwili Moody

doda:
Wiesz, e Giauque przywiz go
rolls-royce'em?
Kiedy Moody wsta do wyjcia, chyba do
niego dotaro, e to Mikal, bo wyglda
na zaskoczonego. Potem Mikal sysza,
jak pyta jednego ze stranikw, kim
moe by ten go.
Gary wszed do sali widze w czarnym
podkoszulku bez rkaww. Obraca na
palcu szkocki beret.
Gary, ja nie chc robi zwodw
owiadczy Mikal. To Prawda, co
powiedzia twj adwokat. Mog wystpi
o zawieszenie.

Twarz Gary'ego przybraa wyraz jak ze

zdj w gazetach. Zacinite szczki.
Rozdte nozdrza.
Czy rwnie jest prawd spyta e
Giauque przywiz ci tu rollsem?
Mikal poj, jak to wyglda w oczach
Gary'ego. Bogaci lewicowcy, ktrzy w
latach poprzednich palcem nie kiwnli w
jego sprawie,
teraz urzywaj swoich wpyww i
bogactwa, robic mu na zo. To nie ma
znaczenia usiowa wyjani.
Pokcili si o Amsterdama i Giauque'a.
Ty mylisz, e co oni s, wici?
pyta Gary. Prbuj ci wykorzysta.
Zrozum, e ja mog dziaa bez nich
tumaczy Mikal. ~_ Mgbym teraz

wkroczy i uzyska twoje uaskawienie.

Nie oni doprowadziliby do tego, tylko ja.
Naprawd mgby to zrobi?
zapyta Gary.
Myl, e tak.
Gary spacerowa w kko.
Suchaj odezwa si. Ja spdziem
zbyt dugi czas za kratkami. Nic we mnie
nie zostao. Dobieg ich gos stranika:
Czas min.
Wr jeszcze powiedzia Gary.
Porozmawiamy jutro. Mikal ju wyszed,
lecz Gary zawoa za nim:
Gdzie bye w tamtych latach, jak ci
potrzebowaem?

Przez ca drog powrotn do Salt Lak

Mikalowi dwiczao w uszach: Gdzie
bye, jak ci potrzebowaem?" Ju by
gotw podpisa papiery dla Giauque'a,
lecz teraz znw nie wiedzia, czy to jego
wybr, czy Gary'ego. Gos brata
powtarza: Nic we mnie nie zostao."
Mikal mia ochot znikn w takim
miejscu, gdzie nie istnieje konieczno
wyboru. Po fatalnej nocy postanowi
napisa do Gary'ego list.
Pisa w nim, e kiedy staje do
konfrontacji z gniewem starszego brata,
nigdy nie pamita, co chcia powiedzie.
Wyzna Gary'emu, e zawsze si go ba.
Dopiero podczas dwch ostatnich z nim
spotka poj, e w gruncie rzeczy go
kocha. Kady wybr, jakiego dokona,

bdzie wynika z mioci. Gdyby Gary

wybra ycie, Mikal ma nadziej, e uda
im si przeama barier midzy nimi.
Na koniec da wyraz swoim
przekonaniom: najlepsze szans
zbawienia ma ten, kto ycie przedkada
ponad mier. W yciu naley szuka
odkupienia, nie w mierci.
Po poudniu w wizieniu stranik
przeczyta list Mikala i dostarczy go
Gary'emu z drugiej strony szyby.
Gary przeczyta w milczeniu i rozpaka
si. Uroni par ez. Potem otar oczy
palcem i umiechn si.
Dobrze piszesz powiedzia do
suchawki. Czytae Nie-tzschego? On
napisa, e przychodzi chwila, kiedy
czowiek musi si zreflektowa, eby

sprosta wyzwaniom losu. Ja wanie

prbuj to zrobi,
Siedzieli naprzeciw siebie. Gary pokiwa
gow.
Suchaj, may, rozmylaem o tym, co
ci wczoraj mwiem. To niesprawiedliwe.
Nie byo mnie, kiedy dorastae. Ustalmy
jedno. Ja nie czuj do ciebie nienawici.
Wiem, e jeste moim bratem, i wiem, co
to znaczy.
Rwnie dobrze Gary mg Mikalowi
pooy do na sercu. Mikal czu si z
jednej strony urabiany, z drugiej
zmikczany. Z obowizku zada pytanie:
Co by zrobi, gdybym si postara o
wstrzymanie tego?

 Owszem, mgby doprowadzi do

zagodzenia wyroku
przyzna Gary. Ale nie ty bdziesz
potem y w wizieniu. Czy
' wiesz, ile musisz mie siy, eby latami
wytrzyma w takim miejscu?
Mikal ju by waciwie gotw ustpi.
Ale pierwszego dnia w Salt Lak pozna
Billa Moyersa. Od tamtej pory spdza z
nim dugie godziny. Uwaa, e Moyers
jest jednym z najmdrzejszych i
najbardziej wraliwych ludzi, z jakimi si
zetkn, Moyers za powiedzia:
Jeeli przyjdzie nam wybiera
pomidzy yciem a mierci i odrzucimy
ycie, odrzucimy tym samym
czowieczestwo.

Gary mgby posucha tego argumentu.

By tak jasno sformuowany. Gary lubi
idee odwoujce si do logiki. Mikal nie
sdzi, e to co zmieni. Jednak przed
wyjciem poprosi, eby Gary
porozmawia z Billem Moyersem.
Nie do publikacji. Po prostu rozmowa.
Dobrze powiedzia Gary ale tylko
prywatnie. Nie moemy wspomina o
moich ukadach z Larrym Schillerem.
ROZDZIA 27
Odcity postronek
Dzi rano mam tylko par minut na
pisanie, bo zaraz przyjdzie mj adwokat.
Duo radoci daa mi stara ksika od
Francuskiego. To jest pikny jzyk.

Chciaabym si go nauczy albo nawet

kiedy zamieszka we Francji.
Daleko std no tak...
Sundberg poinformowa mnie, e
wszyscy lekarze maczajcy palce w tym
moim nieszczciu ju planuj, eby
zaleci zwolnienie mnie 22 stycznia
(1977 r. mam nadziej).
Te dugie dni faktycznie przybliaj dat
Twojej egzekucji. Bardzo trudno mi
poj, e to naprawd.
Nie chodzi o to, e niedugo umrzesz,
tylko e nie mog teraz by z Tob, gdy
tak niewiele czasu zostao. Dlaczego tak
ma by? Musi istnie jaka logika w
moim losie, ale ja nie widz choby
nawet JeJ czstki...

Nie ma ju sw, ktrymi mogabym

wyrazi Mio mojej duszy i mojego
serca do Ciebie mj Bliski Duchem.
Masz ca moj mio. Zreszt wiesz.
I ja wiem, e mam Twoj.
jeeli umrzesz... tak niedugo... bd
wiedziaa o tym i poczuj jak dusza
otacza moje myli i t dusz, co kocha
Ci bez reszty. DO widzenia moja mioci
DO wtedy i na zawsze Niewane dokd
pjd bd i sama Dopki nie znajd
si znw przy Tobie.
Kocham Ci Zawsze Twoja
Nicole
Larry przedyskutowa spraw z
Farrellem i doszli do porozumienia.
Kiedy Gilmore ma mwi o sobie, jego

wypowiedzi wydaj si szczere, lecz w

istocie on odgradza si psychicznym
murem. Musz dokona w nim wyomu,
skoro chc dowiedzie si czego wicej.
Pytania powinny krytycznie odnosi si
do pz Gary'ego, przebi si przez fasz.
Farrell opracowa wic zestaw specjalny
dla Moody'ego i Stan-gera. Schiller
poinstruowa ich rwnie, e Gary ma
gono odczytywa kade pytanie, potem
odpowiada. Nie chcieli, eby ton gosu
ktrego z adwokatw wpywa na jego
reakcj.
Przez telefon pod Maksymalnym Ron
Stanger powiedzia:
Nasz przyjaciel sdzi, e przydayby
mu si, cytuj: powane odpowiedzi".
Koniec cytatu.

 Ja cay czas podchodz do tego

powanie zaprotestowa Gilmore.
Tak powanie jak nigdy.
W porzdku uspokoi go Moody.
Gilmore zacz czyta.
Wydaje mi si, e w twojej sytuacji,
przy twojej wierze w los, Przeznaczenie i
karm, ta rozmowa, ktr z takim
trudem prowadzimy, jest rzeczywicie
wanym wydarzeniem w twoim yciu,
podobnie jak w moim." Dziki, Larry
skwitowa ten wstp. "Uwaam
czyta dalej e powaga sytuacji na nas
obu nakada obowizek usilnych stara,
by zastpi powierzchowne spekulacje
gbok, rzeteln interpretacj."
Susznie odpowiedzia.

Czasem wydaje si, e opowiadasz

histori, ktr ju przedtem opowiadae
wiele razy brzmiao nastpne pytanie.
Sucham tego i myl: Gary, czy to
samo opowiadasz wszystkim
dziewczynom albo wszystkim lekarzom,
albo wszystkim ludziom, ktrzy si tob
jn teresuj i chc ci lepiej pozna? Cz
historii, jakie opowiadae w trakcie tych
wywiadw, powtarza si rwnie w
listach do Nicole gdzie towarzysz im,
powiedzmy, akcenty miosne subtelne
wskazwki, e pragniesz oczarowa
swego rozmwc, kochank,
obserwatora, z wpraw i
wyrachowaniem. Ja serio tak to
odbieram Powiedz mi, w ktrym miejscu
si myl." Mylisz si, Larry rzek
Gary.

Nastpnie wybuchn miechem.

Kurcz, w tym nie ma adnego
wyrachowania. Odczuwam samotno.
Lubi opowiada, ale mwi prawd. W
pudle duo si gada, wiesz, dla zabicia
czasu. Cholera, prawie kady wizie ma
swoj kolekcj wspomnie, anegdot,
opowieci. Ty pewnie te masz swoje
ulubione wtki, ktre snujesz przy
rnych okazjach. Wiesz, chodzisz
przecie na proszone obiady i tak dalej,
rozmawiasz z rnymi ludmi, Larry,
wic sam masz w zanadrzu rne
anegdotki. Fakt, e opowiadasz o czym
wicej ni raz i nie tylko jednej osobie,
nie wiadczy, e to kamstwo. Milcza
chwil. Larry, ja mwi dobitnie...
spdziem mnstwo czasu w kabarynie, a

tam nie widzisz faceta, z ktrym gadasz,

bo on jest w celi obok albo gdzie dalej.
Dlatego po prostu trzeba mwi gono i
wyranie, bo mog akurat trwa inne
rozmowy, sycha inne haasy, brzk
kluczy i krat. Pomyl o tym, dobra?
Nie jestem pewien czyta czy
naprawd pamitasz swoje wczesne
dziecistwo." Zmieniajc ton gosu,
Gilmore odpowiedzia: A ty naprawd
pamitasz swoje wczesne dziecistwo,
Larry
Powiedziae, e mio twojej matki
bya zawsze wielka, staa i konsekwentna
brzmia dalszy cig pytania.
Nawiasem mwic, to dziwny dobr
okrele dla opisu matczynej mioci."

 Nie sdz, e dziwny. Nie uznaj

twojego pytania.
Wydaje mi si, e nigdy nie
syszaem, eby kto uy sowa:
-wielka, staa i konsekwentna)) w takim
kontekcie."
Moe i nie syszae odrzek
Gilmore. A pytae kogo kiedykolwiek
o jego matk?
_- Na podstawie rozmw z twoj
rodzin i po wysuchaniu twojego gosu z
tam odnosz wraenie, e jako dziecko
by moe bye traktowany okrutnie.
Pewne osoby z twojej rodziny twierdz,
e twoi dziadkowie prbowali uzyska
prawo do opieki nad tob. e urodzie
si w nie najlepszym momencie w yciu
twojej matki i ona wyranie ci

odrzucaa, kiedy bye may. Czy jest w

tym jakie ziarnko prawdy?"
Nic mi o tym nie wiadomo, Larry
odpar Gilmore.
- Wreszcie wemy syna, ktry
postpuje tak jak ty i w ten sposb
bardzo piknie mci si na tych
wszystkich, co nie do go kochali. Moe
to gwniana psychoanaliza; jeli tak
poddaj si, ale pragnbym zrozumie,
dlaczego ten kochany chopiec wyrs i
wynagrodzi swoj mam yciem takim
jak twoje. Myl, Gary, e dokonywae
zemsty za co, co ci si przydarzyo, gdy
bye za may, by z tym walczy. Inny
powd, dla ktrego jestem skonny tak
uwaa, to lekkie jkanie w twoim gosie
przy kadym pytaniu o uczucia."

 Sraty-taty parskn Gilmore.

Zaczynasz mwi jak wyleczony
jkaa. Nie uwaam ci za pozbawionego
uczu. Myl, e jeste czowiekiem,
ktry jako nie potrafi przyzna si do
swoich emocji."
Mina dusza chwila, zanim Gilmore
udzieli odpowiedzi.
Larry, przysigam na Boga, e sobie
nie przypominam (a pami mam
rewelacyjn), eby moja mama mnie
kiedykolwiek uderzya. Wydaje mi si, e
nawet nigdy nie daa mi klapsa. Zawsze
mnie kochaa i wierzya we mnie. Chuj z
tym, co wszyscy w rodzinie gadaj. Mam
wspania matk. Chuj z tym, co wszyscy
w rodzinie gadaj. Mam wspania
matk. Powtrzyem, bo akurat by

haas. Nie wiem, CZY go sycha na

tamie, ale ja sysz.
Gary na chwil przesta czyta.
Niektre uczucia s czym bardzo
intymnym powiedzia do Moody'ego.
Jezu, ten facet chce mnie publicznie
przewietli. Cholera.
Moody odrzek:
~~ Myl, e po prostu prbuje ustali
fakty.
~~ Niech to szlag cign Gilmore.
Larry prbuje pewnie Wywoa moj
zo, ebym odpowiada bardziej
spontanicznie.
Kontynuowa wywiad, odczyta reszt
pyta, lecz nic z tego nie wyniko. Nie
irytowa si wicej.

Barry odczu to tak, jak gdyby

wyprowadzi swj najskuteczniejszy cios,
a facet go odparowa. Moe nie matka
stanowia czuy punkt Porzuci nadziej
na przeom. Wywiad dla Playboya"
bdzie musia powsta z posiadanych
materiaw oraz z tego, co jeszcze
donios Moody i Stanger.
Po zakoczeniu rozmowy adwokaci
odbyli z Samem Smithem rozmow na
temat ewentualnoci odwoania si w
ostatniej chwili. Naczelnik niepokoi si,
e jeli Gary zmieni zdanie pod sam
koniec, nie bdzie adnej moliwoci
wstrzymania egzekucji. Sam uwaa, e
prawnicy powinni powiadomi o tym
Gilmore'a.

Gary'emu nie chciao si nawet o tym

rozmawia.
Nie trzeba robi adnych zabezpiecze
owiadczy Moody'emu i Stangerowi.
Nie yczy sobie nawet wraca do tego
tematu. Prawnicy uznali, e jest wysoce
nieprawdopodobne, by Gary zmieni
zdanie a gdyby nawet to zrobi,
naczelnik i tak nie uniknie koniecznoci
skontaktowania si z gubernatorem, bez
wzgldu na to, co na ten temat twierdzi.
Sam Smith skonsultowa si take z
Earlem Doriusem. Czy Gilmore ma by
w kapturze? Ten czowiek yczy sobie
stan twarz w twarz z plutonem
egzekucyjnym. Jednak, zaznaczy Sam
Smith, trzeba myle o rozwizaniu
najlepszym dla strzelcw. Kaptur uatwi

im zadanie. Kt chciaby widzie w

celowniku paajcy wzrok czowieka
naprzeciw? Poza tym, cign Smith, co
si stanie, jeli facet w ostatniej minucie
straci zimn krew i bdzie robi uniki od
kul?
Wedug Doriusa kodeks pozostawia
szczegy przeprowadzenia egzekucji w
gestii naczelnika. Jeeli Sam tego sobie
yczy, Gilmore a w kapturze na gowie
mona przypi pasami do krzesa.
Naczelnik nie przyszed i nie powiedzia
o tym otwarcie, moim zdaniem niepokoi
si, e moje stanie i patrzenie moe
denerwowa pluton egzekucyjny.
Poprosiem go, eby poda wany powd,
dlaczego mam by w kapturze, ale nie
umia go poda i by wyranie

zamylony. Suchaj, on to powiedzia

przy Faganie; mwi, e zwykle
przychodz do celi, tam ci zakadaj
kaptur i masz go na sobie Od momentu
wyjcia z celi a do mierci. Powiedzia,
e tego mi nie zrobi, e nie naoy mi
kaptura do chwili, a usid na krzele.
W takim razie chc, eby skurczybyk
przynajmniej tu dotrzyma sowa.
Oczywicie Gilmore chcia pokaza, jak
spokojnie do tego podchodzi. Ostatnio
zirytowa go jedynie artyku, w ktrym
pisano, e jest nerwowy. Zdenerwowanie
byo ostatni rzecz, jak Gary okazywa.
Moody bez przerwy go zahacza:
Nie boisz si?
Nie odpowiada Gilmore.

Ani razu nie przyzna si do strachu. Ani

razu nie da do zrozumienia, e mgby
zmieni zdanie. Jego nieugito
zdumiewaa Moody'ego. Wydawao si,
e kada komrka ciaa Gilmore'a
podporzdkowuje si jego intencjom.
Rosa jego sia emocjonalna, ale rwnie
fizyczna.
Jak si czujesz? pyta Bob Moody.
Wyspae si?
Zeszej nocy dobrze spaem.
Jak tam wiczenia?
Rozwijam si.
Aby to zademonstrowa, Gilmore robi
wiec na stoku. Minie ng mia
znakomicie wyrobione. Zdaje si, e
wszyscy winiowie pod Maksymalnym

yj wyrabianiem sobie mini, mimo to

Gary wietnie Si prezentowa w
porwnaniu z dobrze zbudowanymi
winiami z ssiednich cel. Moody nigdy
nie uwaa si za uczuciowego, ale
Gilmore wzbudzi w nim podziw.
odda listy Gilmore'a, lecz New York
Post" da mu pi dolarw, urywajc dwa
i p tysica. Nastpnie Gibbs usysza,
e w Post" sprawdzono list
zaproszonych na egzekucj i nie
figurowao na niej jego nazwisko. Lecz
sprawdziwszy jego referencje w
Departamencie Skarbu i FBI, ludzie z
Post" przeprowadzili z nim wywiad w
barze i zrobili mu okoo trzydziestu
zdj.

Kiedy reporter z fotografem poszli sobie,

Gibbs zosta, eby dalej pi. Jednak
kiepsko mu si mieszao z doustnym
yaridase i zebrao mu si na pawia.
Barman musia mu pomaga dowlec si
do toalety. Gibbs od razu wysa matce
tysic z tej pitki, ale reszt popisywa
si jak gupi. W toalecie natkn si na
jak bab; zaraz za ni sta jej facet.
Rzucia si na Gibbsa sdzc, e
kulawego atwo przewrci, lecz on j
powali ciosem pici, potem zaatwi jej
gacha. Tak pniej o tym opowiada.
Kiedy wrci do baru, znaleli si w
restauracji dwaj gliniarze i aresztowali
go. Lance LeBaron nie poskutkowa
wsadzili go za kaucj stu tysicy dolarw.

Egzekucja miaa si odby w

poniedziaek i od czwartku Schiller
zacz odczuwa presj kocwki. Z
Nowego Jorku wydzwania Rupert
Murdoch, oferujc rne sumy za
sprawozdanie z egzekucji na wyczno.
Kiedy pluton egzekucyjny wykona swoje
zadanie, Schiller mia wyj na spotkanie
dziennikarzy, zoy krtkie
owiadczenie, a potem zamkn si w
pokoju z reporterem Murdocha. Schiller
zdawa sobie spraw, e nie moe po
prostu odmwi, gdy Murdoch mgby
sprbowa innego sposobu na
uczestnictwo w egzekucji przekupi
stranika czy co. Nie na darmo Rupert
Murdoch przej kontrol nad New
York Post" oraz Yillage Yoice" i zbija
fortun na dziennikach w Australii.

Dlatego Schiller postanowi prowadzi

Murdocha na postronku. Prowadzi ju
Time'a", Newsweeka" i paru innych.
Potem zadzwoni do Schillera jeden
Anglik.
Chcemy, eby pan przeszed z nim
Ostatni Mil. Larry odrzek:
Co ja jestem: Edward G. Robinson?
Czy chce pan przez to powiedzie
dopytywa si dziennikarz e nikt nie
przejdzie Ostatniej Mili ze skazacem?
Nie bd nigdzie maszerowa!
wrzasn Schiller. Ja, kurwa, w ogle
nie wiem, czy chc egzekucji tego gocia!
Potem Moody przynis wywiad o tym,
co Gary czuje, jeli chodzi o kaptur.
Mona byo z tego odcedzi par stron

dla gazet, bez naruszania integralnoci

zapisu. Schiller postanowi udostpni
fragmenty kilku wybranym reporterom.
W gr wchodzi Breslin, Dave johnston i
Tamera Smith.
Mao brakowao, a Barry by si z nim
pobi.
Nie bdziesz, kurwa, mnie tu uczy
owiadczy Schiller Farrellowi. Ja
naprawd nad tym gwkuj.
Przez ostatnie par dni dziennikarze z
caego wiata stadami zlatywali do Salt
Lak, jak przed mistrzostwami wagi
cikiej. Teraz Schiller ju nie musia si
przejmowa dwudziestoma lokalnymi
reporterami, ktrym dziaa na nerwy.
Mia na karku trzystu klientw
bagajcych o kosmyk wosw Gary'ego

bd obcity paznokie. Do tego sama

egzekucja. Powinien si do niej
przygotowa.
Schiller zatelefonowa do Gusa
Sorensena i przez to znw mia na karku
Barry'ego Farrella. Powiedzia mu:
Musz jako przesa wiadomo
naczelnikowi. Chc, eby Sam Smith
poj, e jak dostan zaproszenie na
egzekucj, to nie mam zamiaru robi go
w waa. A tylko naczelnik moe mnie nie
wpuci, rozumiesz? Prawo mwi, e nie
moe, ale on moe. Dlatego musz mu
jako przekaza, e jeli mnie zaprosi,
bd mu posuszny.
GUS Sorensen przyjecha w czwartek po
poudniu i Larry udzieli mu wywiadu.
Wywiad mia pokaza, e Schiller zdaje

sobie spraw z odpowiedzialnoci i

bdzie przestrzega przepisw.
Zesp Stephanie zaatwi sprzeda
zaledwie w trzech czy czterech
redakcjach w Europie. Stephanie lubia
pobyt w paryskim Georges , lecz nie
lubia prowadzi interesw. Par
zagranicznych czasopism wyrazio zgod
na kupno, a potem si wycofao. We
Francji, Schiller liczy na duy zysk,
jakie lokalne morderstwo odwrcio
uwag prasy od Gilmore'a. Wobec tego,
kiedy Larry pokry
koszty podry, ktre dla trzech kobiet
wyniosy dziesi tysicy zebra w sumie
nie wicej ni nastpne dziesi. adne
kokosy. eby byo gorzej, Stephie
postanowia zatrzyma si w Nowym

Jorku, Zdecydowanie nie przyjedzie do

Utah. Cay ten koowrt Gilmore
dziennikarze, egzekucja przyprawia j
o mdoci.
Dochodzia pnoc, gdy Larry trawi
wiadomoci od Stephie i wtedy
zadzwoni Moyers z nowin, e wchodzi
na widzenie z Girmore'em. Chcia
powiadomi Schillera.
Nie odpar Schiller. Po moim
trupie.
Ale, Larry tumaczy Moyers
Gilmore chce si ze mn zobaczy.
Kamiesz, Bili. Wiedziabym o tym.
A moe nie? Moyers nie nalea do tych,
ktrzy dzwoni, zanim si upewni.
Schiller usiowa sobie wyobrazi, jak on

zdoa si wlizn. Na pewno przez

Mikala. Wobec tego spyta:
Widziae si z bratem Gary'ego?
Tak. Jest u mnie w pokoju odrzek
Moyers. Zreszt od paru dni.
Ach, wic to tak. Schiller czu si
zdruzgotany. Jeden Bg wie, jak istotne,
niesychanej wagi informacje Moyers
pompowa z Mikala. Nieodzowna forma
przekazu spisana na straty.
Odwiesi suchawk i odczu najczystsz
osobist zawi. Nie wpuszczaj go do
Gilmore'a. Prbowa wszystkich
chwytw, mimo to jego pieprzony
kontakt z facetem ogranicza si, kurwa,
do magnetofonu. Zadzwoni do Boba
Moody'ego i owiadczy:

 Bili Moyers twierdzi, e wejdzie.

Musisz zapa Gary'ego i wyjani mu, e
to rozwali wszystko, comy z takim
trudem budowali.
Larry znw zadzwoni do Moyersa i
zacz spokojnie. Lecz kiedy dotarli do
punktu, w ktrym Moyers nadal
utrzymywa, e samodzielnie dotrze do
Gary'ego Gilmore'a, Schiller duej nie
zdziery.
Bili, ty mnie robisz w jajo. Pomagaem
ci przy zaoeniu, e grasz ze mn
uczciwie, a ty nagle prbujesz wej
przez Mikala. TaK nie pogrywa go, z
ktrym jadem kolacj. Schiller
wszystkie siy skoncentrowa na
suchawce telefonu. Ja bym nie uy
brata, eby wej owiadczy

Moyersowi. Facet tu przyjecha, eby

ratowa
ycie bratu. Przed nim stoi podjcie
decyzji, a ty si z nim zadajesz, bo chcesz
dotrze do Gary'ego Gilmore'a. W
suchawce natychmiast rozleg si
wrzask Moyersa.
Ty sobie nie wyobraasz, przez co ja tu
przechodz! Prbowaem przekona
Mikala, eby to przemyla. Siedziaem
przy nim. Ca zesz noc spdzi u mnie
w pokoju, na Boga broni si. Ty mi
nie mw, e ja kogo wykorzystuj.
Schiller mia wraenie, e Moyers zaraz
si rozpacze. Wobec tego zabra telefon,
ktry na szczcie mia dugi przewd i
przeszed z nim do azienki, eby
sekretarki nie syszay. Powiedzia do

Moyersa: Ja, kurwa, nie chc, eby ten

go umar.
Moyers odrzek:
Ja te nie.
Do obu dotaro, e wszyscy dookoa
spaceruj noszc w brzuchu mier. W
oznaczonym momencie czowiek,
ktrego znali, zostanie zabity. Na dany
znak wszyscy przeskocz otcha.
Odoywszy suchawk Schiller przeszed
do swojej sypialni i zacz studiowa
widok z okna. Pada nieg. Nagle
znienawidzi nieg. Nie wiadomo
dlaczego. Czu, e mikka kodra tumi
jego wysiki. Jak we nie lecz sytuacja
bya tak absurdalna, e nie chcia duej
ni.

Koo pnocy odebra wany telefon od

Murdocha, ktry dojrza do zoenia
wielkiej propozycji. Sto dwadziecia pi
tysicy dolarw. Tyle za egzekucj.
Wyczne sprawozdanie z pierwszej rki
w wykonaniu Lawrence'a Schillera.
Dawno temu Larry dosta dwadziecia
pi tysicy dolarw za Pojedyncze
zdjcie nagiej Marilyn Monroe. Teraz
oferowano mu sto dwadziecia pi
tysicy za opis rozstrzelania czowieka.
Chleb z masekiem. Nie musiaby
rezygnowa z ksiki ani z wywiadu dla
"Playboya", ani z filmu, z niczego.
Murdoch nawet by si nie Orientowa,
czy dosta ca egzekucj, czy nie.
Schiller mg zachowa najlepsze dla
siebie. Da Murdochowi poow i ten

cieszyby si tak . Wydawc interesowaa

wyczno, podwyszenie nakadu.
Nie mg nigdy nie wydrukowa
wszystkiego. Larry'ego kusio. Naprawd
go kusio.
Znowu podszed do okna. nieg rozpada
si na dobre i Schillera ogarno
zmczenie. Rka rozbolaa go od
ciskania suchawki Rozpaka si. Nie
umiaby wyjani, o co mu chodzi ani
dlaczego pacze; naszo go cakiem
nieoczekiwanie.
Mwi do siebie: Ju nie wiem, czy to, co
robi, jest moralnie suszne, przez co
paka jeszcze rzewniej. Od tygodni
wmawia sobie e nie wystpuje w tym
cyrku, e instynkt wynis go ponad to
wszystko, e pragnie zapisywa histori,

nie adne tam dziennikarskie brednie.

Nagle odczu, e jednak w tym cyrku
uczestniczy, moe nawet gra gwn rol
i paczc odszed do azienki, gdzie,
kurwa, w yciu tyle nie przesiedzia.
Dosta sraczki. Jego organizm, po
dugich dniach pracy z niedostatkiem
snu, zbuntowa si na dobre. Dopado go
najgorsze. Sra na okrgo, jakby mia
oprni si do cna, gwno wci
spywao. Kiedy uzna, e ju koniec,
wyjrza przez okno, zobaczy nieg i
postanowi nigdy w yciu nie sprzeda
egzekucji Gary'ego Gilmore'a. Nie. Nigdy
go nikt nie przekona. Pierdoli, nie
popeni bdu z pazernoci albo dla
witego spokoju. Nie. Nie zaley mu,
czy w kocu mu kapnie jaki grosz. Musi
trzyma si tego, co mwi mu gos

wewntrzny. Znw zacz paka i

myla: Nie potrafi nawet pisa bez
bdw. Nie potrafi opisa tego, co
czuj i co chciabym przekaza.
Znw mu to zaczo ciy, wrcio
wspomnienie odrazy w gosie Stephanie
przez telefon, kiedy odmawiaa
przyjazdu z Nowego Jorku, i pomyla,
co si stanie, kiedy zawiadomi
Murdocha, Time" i Newsweek", i
Enquirer", i wszystkich innych, ktrych
dotd trzyma na postronku, e nie
zamierza dawa im tekstu o prywatnych
odczuciach z ostatnich chwil Gary'ego
Gilmore'a. Wtedy dopiero wszyscy na
niego skocz. W trakcie sraczki
zrozumia czciowo swj strach. Nie
do, e odrzuca najatwiejszy zarobek,

jaki mu kiedykolwiek proponowano, to

jeszcze zbierze solidne cigi.
Przypomniay mu si czasy dziecistwa
w San Diego, gdzie po drodze ze szkoy
do domu Meksy napadali go z bratem i
codziennie ich grzmocili' Powrci
tamten dziecinny strach, przez co Larry
znowu zapaka, sam w sypialni, sam
pord nocy, ktra zdya przybrac
janiejszy odcie przed nastaniem witu,
wyczerpany do ostatnich granic,
niepewny, co on tu, kurwa, robi,
prbujc wzi na siebie
odpowiedzialno za cae to bagno
interesw i wszystkiego innego.
Czymkolwiek jestem, musz temu
sprosta. Jako dziennikarz czy
producent, niewane. Moe

niczego nie osign, ale mam obowizek

uczciwoci wobec samego siebie.
Dodao mu si spostrzeenie, e nie
wszyscy ludzie cieszcy si szacunkiem w
kadym ze rodowisk, w ktrych si
obraca, byli od urodzenia wietlanymi
postaciami, nie wszyscy. Budowali swoj
reputacj po nocach. Wreszcie wsta,
ubra si i wyszed na rg ulicy
Uniwersyteckiej i Centralnej w Orem,
stan z notesem i owkiem w rku i
obserwowa duy ruch na najwikszym
skrzyowaniu w miecie we wczesnych
godzinach rannych, gdy robotnicy
fabryczni pdzili samochodami do
stalowni Geneva Steel, a koa lizgay si
na zanieonych jezdniach niesamowitej
szerokoci potem zerkn do notesu,

sprawdzajc, czy pisze czytelnie.

Skojarzy, e ma sporzdzi dokadne
notatki z egzekucji. Jeli nie bdzie ani
sekundy czasu na odwrcenie wzroku od
sceny, trzeba nauczy si sterowania
oddzielnie okiem i rk, robi to bez
spogldania na kartk. Powiedzia sobie:
Schiller, po raz pierwszy nie wolno ci
zmyla, krci i naciga.
Nastpnie wrci do motelu i wczesny
ranek spdzi na telefonowaniu do
Murdocha, Enquirera" oraz NBC i
wszystkim oznajmi, e odpowied brzmi
nie". adnych negocjacji, adnej
sprzeday. Zamiast tego oddaje
wszystko za darmo. Po egzekucji zoy
osobiste sprawozdanie naocznego
wiadka wszystkim dziennikarzom.

Nikomu z licytujcych to si nie

spodobao. Enquirer" stka i marudzi,
NBC za jasno dao do zrozumienia, co
zrobi. Sysza ju zew myliwskiej trbki.
Jeden Murdoch zachowa si na
poziomie.
Dzikuj za telefon powiedzia.
ROZDZIA 28
Dziki Bogu, ju pitek
W pitek rano Mikal wszed do sali
widze i Gary mu powiedzia:
Schiller nie chce, ebym si spotyka z
twoim znajomym. Zaszkodzioby to jego
wycznym prawom. Powinienem si go
pozby i zrobibym tak, ale jest za pno
na szukanie kogo innego.

Mikal nie odpowiedzia, Gary doda

wic:
Za to mog mu cofn zaproszenie na
egzekucj.
Mikal zamierza wieczorem wyjecha z
Salt Lak, eby sobot i niedziel spdzi
z Bessie. Gary jednak prosi go o
pozostanie jeszcze przez jeden dzie.
Nikomu o tym nie mwiem zwrci
si do Mikala ale nie jestem wcale taki
pewien, jak to bdzie w poniedziaek.
Popatrzy na brata przez szyb. Moe
przez to wanie potrzebuj Schillera. On
przyjdzie, eby to zapisa dla
potomnoci, wic nie bd pka. "
Potrzsn gow. Nie chciaem z tego
robi tak wielkiej afery-Mylaem, e
moe si ukae najwyej par artykuw.

Podnis rk, Mikal przyoy do po

swojej stronie, i poegnali si przez
grub szyb.
Po powrocie do Salt Lak Mikal spotka
si po raz ostatni z Richardem
Giauque'iem i powiedzia mu o swojej
decyzji nie' ingerowania. Kiedy wyszed,
Giauque zadzwoni do Amsterdama,
ktry odrzek, e zdaje sobie spraw, ile
musiao Mikala kosztowa dojcie do
tego punktu, i odoy suchawk.
Amsterdam nie ywi
wikszych wtpliwoci, e jest to decyzja
ostateczna. Ocena Giauque'a zwykle
trafiaa w sedno. Nie przekazywaby
takiej wiadomoci, gdyby istniaa jaka
szansa, e Mikal zmieni zdanie.

W pitek rano, na niecae siedemdziesit

dwie godziny przed egzekucj, Earl
Dorius wiedzia, e zostanie zoona
pewna liczba pozww. Prawo jest zawsze
do pewnego stopnia gr i Earl dawno
uzna, e chociaby z tego powodu warto
dziaa powoli i rozwanie. Opaca si
poskramia zapdy sportowe i ch
rywalizacji. Teraz jednak wszyscy stanli
wobec koniecznoci odliczania godzin
potrzebnych na podjcie akcji i
kontrakcji. Zaczo dominowa takie
oblicze prawa, ktre najbardziej
przypomina gr.
Earl zadzwoni do Sdu Apelacyjnego
Dziesitego Obwodu w Denver (stanu
Utah, jako jeden z szeciu, zalicza si do
Dziesitego Obwodu) i odby rozmow z

Howardem Philipsem z kancelarii.

Zawiadomi, i Prokuratura Generalna
Utah obawia si, e w ostatniej chwili
mog zosta podjte pewne osobliwe w
sensie prawnym wysiki na rzecz
zapobieenia egzekucji. Dlatego Earl
chciaby mie moliwo skontaktowania
si z sdem w czasie weekendu,
zwaszcza w niedziel, na wypadek gdyby
prokuratura bya zmuszona do
kontrataku za pi dwunasta.
Dorius poleci sekretarce sprawdzi
rozkad lotw, dowiedzia si, e ostatni
samolot z Salt Lak do Denver odlatuje o
dwudziestej Pierwszej dwadziecia w
soboty i niedziele, po czym przekaza t
wiadomo Mike'owi Deamerowi,
zastpcy prokuratora generalnego

Hansena. Wobec tego, jeli bd

zmuszeni dotrze do Dziesitego
Obwodu w niedziel po dwudziestej
pierwszej dwadziecia wieczorem,
Potrzebny bdzie specjalny transport.
Nastpny telefon Earl wykona do
Michaela Rodaka z Kancelarii
Najwyszego sdu Stanw
Zjednoczonych. Omwi z Rodakiem
Procedur odwoywania si w ostatniej
chwili do Waszyngtonu. Uzgodnili
specjalny kod, ktrym mgby posuy
si Rodak, jeli Sd
Najwyszy bdzie musia skontaktowa
si z Doriusem. Bardzo istotna sprawa.
Nie chcieli, eby jaki wariat czy fanatyk
zadzwoni w ostatnim momencie do
Wizienia Stanowego Utah, poda si za

urzdnika Sdu Najwyszego i ogosi

zawieszenie egzekucji. Wizienie musi
mie pewno, e to nikt inny, tylko
Kancelaria Sdu Najwyszego Stanw
Zjednoczonych. Wobec tego Michael
Rodak wyjawi Doriusowi, e ma
przezwisko Mickey, wychowa si za w
Wheeling w Zachodniej Wirginii. Ustalili
haso: Mwi Mickey z Wheeling w
Wirginii Zachodniej."
i
W pitek po poudniu u Earla
wyldoway dwa pozwy. Pierwszy od Gila
Athaya, reprezentujcego swego klienta
z celi mierci, Dale'a Pierre'a, jednego z
stereozbrodniarzy" skazanych za lanie
rcego pynu Drano" w garda klientw
w sklepie z pytami. Athay utrzymywa,

e egzekucja Gary'ego Gilmore'a

spowoduje nieprzychylne nastawienie
opinii publicznej do jego klienta, co
zmniejszy szans na powodzenie jego
apelacji.
Dorius przechodzi wanie do gabinetu
Hansena, eby omwi spraw, kiedy
nadeszy nowe wiadomoci. ACLU
zoyo pozew podatnikw" u sdziego
Condera w Stanowym Sdzie
Okrgowym. Dwie akcje, na ktre trzeba
zareagowa podczas jednego
popoudnia.
Postanowiono, e Bili Evans i Earl
Dorius wystpi przeciwko Gilowi
Athayowi, a Bili Barrett i Michael
Deamer wezm udzia w drugiej
rozprawie.

W kilka godzin pniej wrcili jako

zwycizcy po obu utarczkach Earl
uwaa, e wygrali, poniewa autorzy
pozww nie umieli wskaza, jakie prawa
narusza egzekucja. Zawieszenia mog
domaga si bliscy krewni Gilmore'a,
lecz na tym koniec. Nie kady ma prawo
pisa pozew o cokolwiek bd. Dziki
Bogu istnieje selekcja myli. Earl. Tego
dnia wystpi z opini, e dalsze
odkadanie egzekucji dziaa na szkod
spoeczestwa i tak te myla. Koszt
publicznych igrzysk bierze si std, e im
duej trwaj, tym bardzieJ omieszaj
to, co wartociowe.
W pitkowe popoudnie, po wyjciu
z'sdu, Phil Hansen zacz mimo woli
rozmyla o Nicole i Garym Gilmore. Po

tym, jak par razy z rzdu jego spotkanie

z Nicole nie doszo do skutku, powraca
mylami do Gilmore'a zakadajc, e jego
dziewczyna nawie kontakt w sprawie
apelacji. Hansen by tak zajty wasn
praktyk prawnicz, e trudno mu byo
znale ktrego dnia chwil czasu i
podj jakie pozytywne kroki w
sprawie,'ktra nawet nie trafia do jego
biura. Dlatego ani si obejrza, a Gilmore
ju zdy odmwi zoenia apelacji. W
tym momencie Phil zacz si
zastanawia, jak mgby w to teraz
wkroczy. Czy mona ratowa czowieka,
ktry tego nie chce? A jednak myl, e
Gilmore'a mogliby straci, uwaczaa mu
osobicie. Nie na darmo Phil cae lata
strawi na ratowaniu ycia adnych paru
osb, czego nikt inny nie zdoaby

dokona. Na tym wanie polegaa jego

duma z sukcesw zawodowych, ktre
zawdzicza przekonaniu, e kara mierci
jest czym ohydnym. Kiedy si jest
zaprzysigym katolikiem, do tego
wybitnym trenerem futbolu, byoby
czym ohydnym, gdyby wychowankowie
z druyny Notre Dam umoczyli
siedemdziesit dziewi do zera. Akurat
tego tygodnia po korytarzach kadego
sdu w Salt Lak w kadym oboczku
dymu z cygar snua si egzekucja. Mino
pitkowe popoudnie i Hansen
uprzytomni sobie, e wystpowa przed
sdzi Ritterem w trzech sprawach z
rzdu; ostatni rozpraw opucio nawet
dwch awnikw. Dlatego w pne
pitkowe popoudnie Hansen zwrci si
do siedzcego w awie Rittera:

 Przez cay tydzie bra mnie pan do

galopu, to teraz pan stawia kielicha.
Ritter si rozemia i zaprosi Phila do
gabinetu, gdzie nala mu par gbszych
sam Ritter ju raczej nie pi i
gawdzili na temat Gilmore'a, czekajc
na telefon od Dicka Giauque'a. Usiowali
te apa wsplnika Giauque'a, Daniela
Bermana, ktry robi jakie oPracowanie
dla sdziego Rittera, potem prbowali
si dodzwoni do ^athesona, nowego
gubernatora, i podczas gdy nie udawao
im si
nikogo zasta, Hansen rozmyla o
idiotyzmie zbliajcej si egzekucji.
Tak, tak powiedzia Sam Smith z
pewnoci nie umrze na mzgu.

Rozemia si poprzez dym swego cygara

i doda:
Jeli wszystko inne zawiedzie, mam
zamiar zoy petycj, ktra stanowi
bdzie pewn nowo, jak sdz.
W czasach, kiedy by prokuratorem
generalnym do tej pory dziaao mu na
nerwy, e ludzie myl go z Bobem
Hansenem zdarzao mu si wnosi
pozwy na rzecz dobra publicznego i
nawet nazywa je pozwami Prokuratury
Generalnej. Po namyle nabra
przekonania, e by moe wykonalne
okazaoby si wystpienie do sdu jako
obywatel Stanw Zjednoczonych
zamieszkujcy akurat w stanie Utah.
Dlaczego zapytywa Rittera
trzeba piastowa jakie stanowisko, eby

mc zwrci si do sdu? Dlaczego

zwyky obywatel nie moe powstrzyma
egzekucji?
Rozmawiali o tym przez chwil i Hansen
ostatecznie si zdecydowa. Zwaywszy,
e ACLU po dzisiejszej porace skada
jutro now petycj, on potraktuje swoje
wystpienie jako ostatni desk ratunku.
LOS ANGELES TIMES
Dziwak czy geniusz? Kontrowersyjny
sdzia z Utah
Salt Lak City. Wrogowie oskaraj go o
starcz zgryliwo, przyjaciele twierdz,
i jest wybitnym prawnikiem,
tymczasem prawda na temat sdziego
Willisa W. Rittera ley prawdopodobnie
porodku.

Od dwudziestu omiu lat kontrowersyjna

posta Rittera dominuje na prawniczej
scenie stanu Utah, mimo i sdzia jest
liberalnym antymormoskim demokrat
w rodowisku rzdzcych stanem
konserwatystw oraz wpywowego
Kocioa Jezusa Chrystusa witych Dni
Ostatnich.
Jest feudalnym wadc, Utah za to jego
lenno" owiadczy byy prokurator
Ranion Child.
Ostatnio jednak po raz pierwszy
autorytet 78-letniego sdziego zosta
otwarcie zakwestionowany przez
urzdnikw federalnych i stanowych.
Stanowy prokurator generalny, Robert
B. Hansen, zoy petycj w Sdzie
Apelacyjnym Dziesitego Obwodu w

Denver, domagajc si odsunicia

Rittera od rozpraw, w ktrych Stany
Zjednoczone bd stan Utah wystpuj
jako jedna ze stron.
Petycja oskara Rittera o wielokrotne
naruszenie obowizkw sdziowskich,
silne uprzedzenia wobec urzdw
stanowych i federalnych oraz oglnie o
dziwaczne zachowanie.
Senator z Utah Jake Garn, republikanin,
ktry nazywa Rittera hab federalnego
sdownictwa", prowadzi w Kongresie
akcj zmierzajc do podwaenia
autorytetu sdziego.
Ze swej strony Ritter nakreli wasn
wizj problemu w licie wysanym w
padzierniku do deputowanego Petera
W. Rodino Jr. przewodniczcego

Komisji Sdownictwa w Izbie

Reprezentantw.
Mciwo, mormonizm, pode chwyty w
stylu McCarthy'ego i Nixona
nieodcznie towarzysz poczynaniom
ekstremy prawicowych elementw w
Partii Republikaskiej pisa Ritter.
Koci mormoski obsadza praktycznie
co drugie stanowisko pastwowe w
Utah. Od duszego czasu usiuje
rwnie przej Sd Federalny Stanu
Utah."
Ritter by profesorem prawa na
Uniwersytecie Utah, kiedy w 1949 r.
zosta mianowany sdzi federalnym
przez prezydenta Harry'ego S. Trumana.
Nominacj t ostro zwalczali mormoni.

Ritter by oskarany o niemo-ralno i

korupcj.
Kiedy Kongres w r. 1958 przegosowa 70
lat jako wiek emerytalny sdziw
federalnych, dla 32 czoowych sdziw
uczyniono wyjtek. Z tej liczby pozosta
ju tylko Ritter.
Bob Hansen tak samo si denerwowa,
kiedy mylono go z Hansenem. Nie byo
wtpliwoci, co myli o Ritterze. Mawia,
e sdzia ma w sercu najprawdziwsz
zoliwo. Oczywicie Hansen nie
kwestionowa byskotliwoci Rittera. By
moe jest to geniusz Moliwe, e w
grupie inteligentnych facetw Ritter
mieci si w czowce stanowicej jedn
dziesit procenta, ale przy tym
nieustannie zionie wciekoci. Ritter

tak zaciekle zwalcza mormonw, e,

zdaniem Hansena, Koci niepotrzebnie
przyj zasad, e gdy co dotyczy
Rittera, to trzeba ka uszy po sobie.
Hansen uwaa to za polityk ustpstw.
Nie mia zamiaru pozwoli Ritterowi na
przejcie sprawy Gilmore'a, skoro
istnieje sposb wymanewrowania
sdziego.
ROZDZIA 29
Sobota
Podczas ostatniego widzenia Gary da
Mikalowi rysunek starego wiziennego
buta.
Mj autoportret powiedzia.
Rozmawiali przez telefon, kiedy do
budki Gary'ego wszed naczelnik Smith i

zacz omawia dokadnie moment, w

ktrym bdzie trzeba zaoy Gary'emu
kaptur na gow. Wkrtce Mikal nie
mg ju duej sucha, postuka w
szyb i owiadczy, e zaraz musi i.
Chce zdy na samolot. Czy naczelnik
zezwoli na poegnalny ucisk doni?
Z pocztku Smith odmwi. Potem
powiedzia: dobrze, ale pod warunkiem,
e Mikal si zgodzi na rewizj osobist.
Zaatwiono to i dwaj stranicy
wprowadzili Gary'ego. Kazali Mikalowi
podwin rkaw koszuli przed podaniem
rki. Ostrzegali, e nie moe by nic poza
uciskiem doni. Jednak gdy tylko Gary
chwyci Jego do, nieomal j zmiady,
rozbysy mu oczy i powiedzia:
No to tyle.

Pochyli si i pocaowa Mikala w usta.

Do zobaczenia w ciemnoci rzek.
wiedzia, e nie powstrzyma ez, dlatego
si odwrci. eby Gary nie zobaczy.
Stranik poda mu Mczyzn w czerni
Johnny'ego Casha, ktr Gary pragn
podarowa Bessie, portret Nicole. Mikal
czu, e Gary odprowadza go wzrokiem
do Podwjnej furty.
Ucauj mam!
zawoa Gary. I przytyj troch. Cigle
jeste za chudy.
W ten sobotni poranek Schiller sucha
tamy z rozmowy adwokatw z Garym,
przeprowadzonej w pitek po poudniu.
Spora jej cz dotyczya kowbojskich

butw MeMna Belliego nabijanych

brylancikami.
On kupuje ciuchy u Nudiego w
Hollywood powiedzia Gary Stanger
spyta:
Jaki najwikszy obiekt udao ci si
przeszmuglowa do celi?
Stupidziesiciokilow norwesk
zapaniczk. Wybuchnli miechem.
Schiller sucha opowieci o dobrych i
zych stranikach i o tym, co wkurza
naczelnika. Sucha rozmowy o
prawnych posuniciach i o Bibliach z
osobistymi dedykacjami, przesyanych
Gary'emu poczt.
Potem do TraveLodge wpad Stanger i
zapyta, co Larry sdzi o tym wywiadzie.

 Stanger wrzasn Schiller

przesta tru dup!
Wiesz co, Schiller? achn si
Stanger. To ty pocauj mnie w dup.
Trzasn drzwiami.
Nigdy wicej nie odezw si do
Schillera owiadczy Stanger podczas
jazdy do wizienia.
Kipia ze zoci, uwaa, e znakomicie
potrafi bra w krzyowy ogie pyta.
Bob Moody tak samo. Kady z nich
mgby wybebeszy Gilmore'a, rozoy
go na czynniki pierwsze, dokadnie jak
Larry chcia. Ale par spraw stao na
przeszkodzie. Po pierwsze pytania, z
ktrych Schiller z Farrellem byli tak
dumni. Stangerowi wydaway si gupie.

Z jego punktu widzenia w ogle nie

trafiay w sedno charakteru Gilmore'a.
Schiller rozkrci wielk akcj, ktra
jednak moga przynie mizerne efekty i
Ron dostrzega rda niepokoju
Schillera, lecz jego wasne zadanie
polegao na budowaniu, nie za
niszczeniu zaufania Gilmore'a. Gilmore
jest jego klientem, do adwokata naley
spenianie ycze klienta. Larry
natomiast szuka pyta, ktre zmusz
Gilmore`a do gwatownej reakcji.
Stanger nie mia ochoty jedzi do
wizienia.
po to, eby faceta rozzoci. Zasiganie
informacji jest w porzdku, ale nie w
porzdku jest testowanie odpornoci
Gary'ego, jakby by dowiadczalnym

szczurem w laboratorium. Gary i tak cae

dnie spdza w klatce.
Nie mam zamiaru go dzisiaj
przepytywa owiadczy Stanger
Moody'emu.
Do diaba odrzek Moody albo
pracujemy, albo nie.
Prawdopodobnie bya to najwiksza
rnica zda midzy nimi w czasie
jedenia do Maksymalnego.
Moody rwnie uwaa, e w takich
okolicznociach wykonuj wspania
robot, nawet jeli Schiller i Farrell si z
tym nie zgadzali. Tak czy owak, Schiller
mia racj. Zostaway jeszcze tylko dwa
dni na zbieranie cennego materiau.
Moody westchn.

GILMORE: Suchaj... nagrywasz to?

MOODY: Tak. Mhm.
GILMORE: Naczelnik powiedzia mi,
e mog zaprosi pi osb.
Wymieniem je, a on pyta: Nie chcesz
adnych duchownych?"
MOODY: Kodeks mwi jasno, e masz
prawo do dwch ksiy
i dodatkowo piciu osb.
GILMORE: Ja nie chc, eby ich
wykluczono. Oni cay czas si na to
cieszyli.
MOODY: Przesta, kto mgby si na
to cieszy? Ja myl, e... oni
by w ten sposb czuli, e speniaj swj
obowizek.

GILMORE: Nie obchodzi mnie, jakie

s ich motywy. Obaj chc
Przyj.
MOODY: Dla wszystkich te
czterdzieci osiem godzin bdzie
cholernie bolesne.
GiLMORE: Czowieku, mnie tam nic
nie boli. MOODY: Wiem, e ciebie nie,
ale innych. Twj wujek Vern, ciocia
przeywaj pieko (pauza). Inni s po
prostu chorzy. Kto?
MOODY: No, ja, Ron Stanger, ojciec
Meersman.
GILMORE: Ale to nic takiego.
MOODY: Wiemy, e to nic takiego, ale
wspczujemy ci.

GILMORE: Chciabym zobaczy

Nicole. Ten palant nie daje mi
odpowiedzi.
MOODY: Myl, e wanie masz
odpowied, tylko nie chcesz si
z ni pogodzi.
GILMORE: Nie dosyszaem.
MOODY: Sdz, e to jest wanie
odpowied naczelnika. On ci nie
odpowie. Koniec, kropka. Ale to nie
powd, eby zamyka si na
wszystko inne. Masz jeszcze czterdzieci
osiem godzin ycia. Przeyj je.
GILMORE: Cholera. Jeszcze par
godzin temu miaem tylko

jednego stranika i kiedy z nim nie

rozmawiaem, on nie mia si do
kogo odezwa, wic byo cicho.
MOODY: Aha.
GILMORE: Teraz posadzili tam
dwch pajacw. Cay czas gadaj
i graj w karty.
MOODY: C, wyjaniono nam, e to
naley do egzekucji.
GILMORE: Ale suchaj...
MOODY: Kiedy czeka ci egzekucja,
dostajesz obstaw skazaca.
Wanie teraz nad tob czuwaj.
GILMORE: No, ale ja nie chc sysze
tych kutasw tu nad gow.

MOODY: Dobrze, ale to si zalicza do

wyroku.
GILMORE: A to niech im bdzie.
MOODY: Jak ci maj rozstrzela,
trzeba nad tob czuwa. Jedno
wie si z drugim.
GILMORE: Aha... (pauza) No dobra.
MOODY: Chcesz, ebym ci przekaza
te pytania?
GILMORE: Tak si znw nie pal,
eby jeszcze na jakie
odpowiada.
MOODY: Nie ma sprawy.
GILMORE: Bracie, jest taki haas.
Gdybym tak mia, kurwa,

troch spokoju przez te ostatnie par

godzin.
MOODY: Robisz swoje wiczenia czy
co tam, eby jako spdzi
czas?
GILMORE: Tak, wicz, owszem.
MOODY: Czytasz co?
GILMORE: Nie... Ju nic nie czytam...
Mam tu na ywo wszystko
co bym wyczyta.
MOODY: Rysujesz?
GILMORE: Nie.
MoODY: Narysujesz ten autoportret?
GILMORE: Nie mam lusterka.
MoodY: Zdaje si, e w ogle niewiele
masz, co? GILMORE: Mam siebie

(duga pauza). Nie chc si pieprzy z

pisaniem odpowiedzi na te pytania.
Jemu pewnie nale si te odpowiedzi,
ale, cholera jasna, nie podoba mi si, jak
Schiller rozgrywa pewne sprawy.
MOODY: Pewnie, ile razy nam si nie
podobao postpowanie Schillera, ale on
ma styl i twardy z niego zawodnik, a ty
przejmujesz co z jego stylu.
GILMORE: Czy kady si po prostu
musi z tym pogodzi? MOODY: Nie,
nie sdz. Ale on ma diabelnie trudne
zadanie. Prbuje je wykona. To
wszystko. On haruje jak w. GILMORE:
Prosiem, eby nie czyta tych listw, a
on czyta.

MOODY: No tak (duga pauza). Nie

wydaje ci si, e jeste Larry'emu co
winien?
GILMORE: Dalej, przeczytaj te
pytania. Bd odpowiada. Chc tylko,
eby Larry zrozumia, e nie ma prawa
decydowa, z kim ja mog albo nie mog,
kurwa, rozmawia. Brat mnie prosi,
ebym pogada z jego przyjacielem, i ja
powiedziaem dobra". Ja wiem, kim jest
Moyers. Nic bym nie powiedzia bez
waszego przyzwolenia.
MOODY: Ale ty naprawd dzielisz
wos na czworo. Bo sam diabe nie
wprowadziby tu Moyersa na rozmow.
GILMORE: Wiem o tym. Wkurzyem
si, bo Mik by nieszczliwy.

MOODY: No dobrze. GILMORE: W

porzdku.
MOODY: To pytanie ju ci zadawano
kilkakrotnie. Czy kiedykolwiek kogo
zabie przed Bushnellem i Jensenem?...
A ten facet, co go Pobie rurk?
GILMORE: Przey (wzdycha). Ale
troch odmieniem mu ycie. MOODY:
Nie uwaasz, e rozstrzeliwanie jest
jak zakichan grotesk?
Groteskowe jest to, e czowiek musi by
przypity do krzesa i z kapturem na
gowie i cae to gwno.
Czy w rozstrzeliwaniu pociga ci
surowa krwioerczo?
GILMORE (mieje si): Niech ci chuj
zastrzeli, Larry... surowa krwioerczo...

Tak, bracie, to mnie faktycznie pociga.

Wezm z sob yk.
Padao pytanie za pytaniem. adnego
przeomu.
Dwie egzekucje, w ktrych ojciec
Meersman poprzednio uczestniczy,
nauczyy go, e wszystko moe pj nie
tak jak trzeba Skazaniec moe si poczu
tak rozstrojony, e traci wewntrzn
rwnowag. Ojciec Meersman zawsze
stara si podtrzyma czowieka na
duchu przed egzekucj, prbowa go
zapozna z tym, co nastpi Wyobraa
sobie, e jeli czowiek wie mniej wicej,
e wpierw pjdzie do jakiego punktu A,
z kolei stamtd poprowadz go do
punktu B, potem, o okrelonej porze, do
punktu C i tak dalej, to nie bdzie musia

pyta Dokd teraz idziemy?" i przez to

si rozstraja. Tego rodzaju drobne
sprawy potrafi niepotrzebnie przerazi
czowieka.
Natomiast kiedy si wszystko z gry wie,
mona to przej w miar gadko i jeeli
wszyscy odprowadzajcy zachowuj
spokj, to ten spokj si udziela, skoro
wiadomo mniej wicej, jak wszystko
bdzie wygldao od strony technicznej.
Kady unika niespodzianek. Podczas
egzekucji wszyscy s bardzo napici i
nikt nie chce adnych potkni, bo
czowiek moe nagle stawi opr.
Meersman by wicie przekonany, e to
on zdoa wyjani Ga-ry'emu, po co
zakada si kaptur. To nic osobistego,
zapewnia go, po prostu trzeba si

trzyma nieruchomo, eby oznaczony cel

nie poruszy si ani troch. Nawet
niewielki ruch moe zmyli lot kuli.
Jeeli Gary chce umrze z godnoci,
powinien uszanowa t najprostsz
spraw z kapturem. To wycznie ze
wzgldw praktycznych, eby wszystko
odbyo si bardzo godnie i nieruchomo.
Gary sucha w milczeniu.
W sobot po poudniu Gil Athay wyszed
od sdziego w Budynku Federalnym i
spotka si z dziennikarzami na
korytarzu. Reporterzy szaleli. Staa sala
rozpraw sdziego Lewisa znajdowaa si
w Sdzie Dziesitego Obwodu w Denver,
tutaj za, chocia przydzielono obszern
sal, nie wszyscy mogli si pomieci.

Wiele osb nie zdoao si wcisn na

rozpraw.
Dlatego u wyjcia rozpta si chaos
byski fleszy, tabliczki na mikrofonach
krajowych i zagranicznych rozgoni
taczyy mu przed oczami. Athay czu si
tak, jakby znalaz si w krgu cyrkowej
areny.
Trudno si nie irytowa w takiej
atmosferze. Od kilku dni przepycha si
korytarzami zatoczonymi przez tum
reporterw. To si cakiem ju wymkno
spod kontroli. By eleganckim mczyzn
z krtkim wsikiem, w okularach, nie na
tyle wysokim, eby growa nad tumem.
Wobec tego oznajmi:
Z przyjemnoci zo owiadczenie,
tylko na dole, nie tutaj. Pandemonium

trwao. Cigle brzmia mu w uszach gos

sdziego Lewisa:
Stawia pan przede mn wielki
problem, obarczajc mnie tym, wie pan,
panie Athay. Gdyby pan da nam czas,
spraw mogoby rozpatrywa trzech
sdziw.
Athay by ju w tym momencie na tyle
wzburzony, e odpar:
C, wydaje mi si, e Wysoki Sd ma
racj, jednak musimy podj t decyzj
bez skrywania si za fasad komisji.
Czy on to rzeczywicie powiedzia?
Chyba sprawa Dale'a Pierre'a
nadwerya jego opanowanie.
Stopniowo uwierzy, e jego klient, Dale
Pierre, jest niewinny. Wikszo uwaaa

owo przekonanie za co niezwykego. W

oczach opinii publicznej Dale Pierre by
jednym ze stereozbrodniarzy", ktrzy
wlewali ludziom do garda rce Drano"
i wpychali do uszu dugopisy. W tym
sklepie pytowym zostaa zabita ona
pewnego wybitnego ginekologa, jej
synowi za trwale uszkodzono mzg.
wskutek dgania dugopisem. Potworna
sprawa, lecz Athay powoli nabra
przekonania, e Dale Pierre jest
niewinny, przysigli za skazali go ze
wzgldu na czarny kolor skry,
okoliczno w stanie Utah niepodan.
W Utah Murzyn nie mg zosta
ksidzem Kocioa mormonw.
Wobec tego Athay rozpocz krucjat.
Zapaci za ni pen cen. Kiedy w

ostatnich wyborach ubiega si o

stanowisko prokuratora generalnego,
jego rywal Bob Hansen zebra najwicej
punktw na
Dale'a Pierre'a i wygra z du przewag.
Czy chcecie, eby czowiek ktry broni
klientw wpychajcych dugopisy do
uszu kobiet, zosta waszym
prokuratorem generalnym?" brzmiao
szeptane motto kampanii. Athay nie
mg nic poradzi. Nie by w stanie
przekona kadego wyborcy z osobna, e
do obrony Pierre'a wyznaczy go sd, ani
e z pocztku traktowa to jak niemiy
obowizek i dopiero pniej nabra
przewiadczenia o niewinnoci Dale'a
Pierre'a. Jak wytumaczy wyborcom, e
Dale Pierre jest czowiekiem

skomplikowanym, trudnym, lecz,

zgodnie z obecn opini Athaya, raczej
wspaniaym czarnym mczyzn, zreszt
Athay zawsze nienawidzi kary
mierci.
By gotw dowodzi, e nie da si w
sposb racjonalny usprawiedliwi
najwyszego wymiaru kary; mona
jedynie przyzna, e jest to wycznie
zemsta. Jeeli to wanie ley u podstaw
systemu dochodzenia sprawiedliwoci za
zbrodnie, powiedziaby, e w takim razie
system jest chory.
Dlatego wsppracowa z ACLU w
kwestii Gilmore'a i dzi zoy apelacj,
ktra stanowia szczyt bezczelnoci. Po
rutynowym wstpie stwierdzajcym, e
kodeks Utah nie przewiduje nakazu

apelacji, co jest niezgodne z Konstytucj,

Athay przedstawi nowy pomys.
Owiadczy, i nawet jedna egzekucja
przeprowadzona zgodnie z wadliwym
prawem utrudni w przyszoci sdowi
wyszej instancji uznanie niezgodnoci
kodeksu z Konstytucj. aden sdzia nie
zechce owiadczy koledze sdziemu:
Widzisz, stracilicie tego czowieka
omykowo." Dlatego mier Gary'ego
Gilmore'a zagraa yciu Dale'a Pierre'a.
Interesujcy argument, cho zawiy.
eby sd zwrci na ciebie uwag, musisz
wrcz posugiwa si inwektywami.
Na spotkaniu dziesitego stycznia ACLU
wpisao przedsiwzicie Athaya na
przedostatnim miejscu swojej listy. Lecz
w pitkowe popoudnie, gdy nadesza ju

od Giauque'a smutna wiadomo, e

Mikal Gilmore niczego nie podpisze, Gil
Athay uda si przed oblicze sdziego
Andersona. Anderson by zaprzysigym
mormonem, lecz take jedynym sdzi
obecnym o tej porze. Nie byo wprawdzie
adnych realnych szans, lecz Athay
mimo wszystko zaplta si we wasny
tok rozumowania i uzna, e wykona
dobry strza. Sdzia Anderson sucha
uwanie. Jednak pozosta przy swoim.
Nikt nie chcia dostrzec gronych
implikacji argumentw \thaya. Sdzia
Anderson go oddali.
po tej porace Athay uda si w sobot po
poudniu do sdziego kewisa, lecz
wkrtce uwidocznia si sabo jego
racji. Nie by w stanie przedstawi

adnych danych. Nie umia wykaza, e

kiedy powiedzmy pidziesit procent
mieszkacw stanu Utah uwaao, e
Dale'a Pierre'a naley straci, obecnie
za, w wyniku emocjonalnych percepcji
sprawy Gilmore'a, liczba ta signa
dziewidziesiciu
procent. Wystarczyoby podbudowa to
logicznie.
I Athay przegra znowu przed sdzi
Lewisem, lecz w trakcie przepychania si
korytarzem midzy dziennikarzami
wiedzia ju, e w taki czy inny sposb
postara si dotrze nazajutrz do Sdu
Najwyszego Stanw Zjednoczonych.
Koalicja Utah Przeciw Karze mierci
zwoaa zebranie w sobot po poudniu w
sali Budynku Stanowego; Julie Jacoby

uwaaa, e wntrze utrzymane jest w

dobrym gucie. Jedynym czowiekiem z
zewntrz, ktry zabra gos, by Henry
Schwarzschild, zreszt prdko skoczy.
Najlepiej, jeli przemawiaj miejscowi.
Profesor Wilford Smith, najprawdziwszy
mormon z uniwersytetu BYU, by cenn
zdobycz, poza tym Frances Farley, nie
do, e senator stanu Utah, to w
dodatku kobieta, profesor Jefferson
Fordham z Wydziau Prawa
Uniwersytetu Utah, wreszcie James
Doobye, Prezes oddziau NAACP w Salt
Lak City. Przy drzwiach rozdawano
plakietki: DLACZEGO ZABIJAMY
ZABJCW, SKORO CHCEMY
WYKAZA, E ZABIJANIE JEST
ZEM? a w programie mona byo
przeczyta: Z gry dzikujemy za

wszelkie dotacje." Hoyle obliczy

obecnych sto siedemdziesit pi
osb, przyzwoity
wynik. Przybyli mczyni i kobiety,
ktrych Julie nie znaa, plus Znani jej
ludzie z ACLU. Czyli w sumie rodowisko
liberalne z Salt lake.
Kolejny raz wierzcy nawracali
nawrconych. Zdaniem Julie, to nie
miao sensu. Wszyscy wiedzieli, e mysz
walczy ze soniem.
Mimo wszystko chcieli dziaa. Julie
uwaaa, e trzeba przynajmniej pokaza
tym dnym krwi pgwkom, i
napotkaj tego dnia pewien opr. Oczy
wiata zwrcone s na Utah, a wic niech
wiat wie, e nie wszyscy ludzie w Utah
godz si z si wikszoci.

Zdobyli nawet pewien rozgos. Salt Lak

Tribune" powicia im pierwsz stron
w drugiej czci i wydrukowaa
znakomite zdjcie dziekana Andersena z
katedry episkopalnej w. Marka na tle
przepiknego transparentu, ktry
wykonali studenci. Biae litery na
granatowym tle gosiy: EGZEKUCJA
NIE.
SALT LAK TRIBUNE
Legalna krwawa ania" twierdz
protestujcy przeciw karze mierci w
Utah
Salt Lak, 16 stycznia. Egzekucja
Gary'ego Marka Gilmore'a przemienia
si w widowisko przemocy"
owiadczy w sobot duchowny Kocioa
Epi-skopalnego.

Istny cyrk w atmosferze sensacji, walka

o prawa do filmu, rezerwacja miejsc,
reklamowe koszulki i listy miosne.
Moemy si wszyscy z tego mia, ale za
dwa dni grupa ochotnikw zabije
Gary'ego Marka Gil-more'a bez
odwoania" stwierdzi przewielebny
Robert Andersen.
DESERET NEWS
Salt Lak, 15 stycznia. W niedziel
wieczorem oczekiwany jest przyjazd
pitnastu, dwudziestu biskupw z
Krajowej Rady Kociow, ktrzy bd
czuwa pod Wizieniem Stanu Utah w
nocy z niedzieli na poniedziaek. Henry
Schwarzschild, koordynator Krajowej
Koalicji Przeciw Karze mierci, okreli
egzekucj jako brutalny horror",

niebezpieczny precedens" i sdowe

morderstwo".
Tego samego popoudnia naczelnik
zwoa konferencj prasow Tamera
przyniosa relacj z pierwszej rki o tym,
jak maj zamiar doprowadzi Gary'ego z
Maksymalnego Nadzoru do puszkarni,
gdzie stanie przed plutonem
egzekucyjnym. Sam Smith przedstawi
take regulamin dla dziennikarzy.
Zewntrzna brama wizienia zamknie si
za nimi o osiemnastej w niedziel.
Zostanie otwarta dopiero o szstej rano
siedemnastego. Oznacza to, e
dziennikarze pragncy znajdowa si na
terenie wizienia w czasie
poprzedzajcym egzekucj bd musieli
spdzi noc na wiziennym parkingu.

Schiller rwnie mia problem. Jeeli

wejdzie o szstej wieczorem, nie bdzie
mg odebra telefonu, jaki Gary moe w
ostatniej chwili wykona do motelu. Z
drugiej strony, Gary'emu zezwolono
spdzi ostatni noc w towarzystwie
Moody'ego, Stangera i wasnej rodziny.
Istniaa niewielka szansa, e naczelnik
zezwoli Larry'emu na doczenie do
towarzystwa. Z tego wzgldu lepiej by
obecnym na terenie wizienia. Dylemat.
Kiedy o tym rozmyla, zwrcia si do
niego Tamera:
Larry, chciaabym, eby wpad dzi
po poudniu na BYU i zrobi wykad o
Garym Gilmorze dla studentw nauk
spoecznych.
Co ty, Tamera? zdziwi si Schiller.

 Prosi mnie mj biskup

powiedziaa.
Schiller pomyla: ona chyba prbuje
poprawi sobie pozycj w Kociele.
Pewnie uwaa, e ostatnio bya mao
aktywna. Odrzek wic:
Dobrze, przynajmniej mam pretekst,
eby si wyrwa z tego domu wariatw.
Po poudniu pitnastego podjecha na
uniwersytet i wszed do tej auli BYU,
gdzie siedziao, kurwa, ze czterystu
studentw, sami Mormoni, i ten ich
profesor-biskup, ktry wsta i zacz
swoje ble-ble-ble. Przedstawi Tamer
Smith, powiedzia, e kiedy tu
studiowaa, a teraz pracuje w Deseret
News", potem Tammy wstaa i Wygosia
dziesiciominutow mow, bardzo

pobon idea mormoskiej

dziewczyny starajcej si o pozytywn
opini. Nastpnie biskup przedstawi
Schillera, ktry stan i wygosi swoje
oskarenie
dziennikarstwa". Nie pamita pniej
ani sowa, ale to by standard ktry
trzyma w zanadrzu pamici na takie
okazje. Musiaby by bardzo zy dzie,
eby nie pogada przez kwadrans bez
przygotowania.
Po pewnym czasie poprosi o pytania i
unioso si trzydzieci rk Wskaza na
studenta, ktry spyta:
Czy mgby mi pan powiedzie,
dlaczego nosi pan pas z Garym
Gilmore'em?

Larry spojrza w d i, na Boga, mia

pasek od Gucciego. Na sprzczce
zczone inicjay GG. Wobec tego
wyjani czterystu mormonom, co znacz
te inicjay, a potem zwrci si do
chopaka, ktry zada pytanie:
Jest pan dziennikarzem, poniewa
przerobi pan co na co innego, a na
tym wanie polega dziennikarstwo.
Reszta posza z grki, bardzo prosto i
gadko. Nie nazwaby tych studentw
bystrymi czy inteligentnymi, chyba e w
ich wasnym rodowisku. Do Gilmore'a
ywili wrogo, to jasne, ale mormoni s
tak powcigliwi w okazywaniu
wrogoci, e mona jej nie zauway.
Przejawiaa si tylko w pytaniach.
Dlaczego, pytali, nie zrobi pan historii

Bena Bushnella zamiast Gary'ego

Gilmore'a?
I Schiller odpowiada, e w obecnej
rzeczywistoci Stanw Zjednoczonych to
Gary Gilmore tworzy histori. Czy to
sprawiedliwe, czy nie, Benny Bushnell i
jego mier si nie liczy. Co nie podobao
si tym dzieciakom, ale Schiller postawi
spraw jasno. Nie po to przyszed, eby
komu pochlebia, tylko eby
przedstawi drug stron medalu.
Nie ukrywam prawdy o sobie
stwierdzi na samym pocztku I tak to
si odbyo. Pytali. Odpowiada. Dwie
godziny z yciorysu.
Tego popoudnia, zaraz po wizycie w
BYU Larry odkry, e Scott jest tym
policjantem, ktry eskortowa Gary'ego

Gilmore'a z Aresztu Okrgowego do

Wizienia Stanowego w dniu
zakoczenia procesu Ale gratka.
Schillerowi przyszo do gowy, e Jerry
Scott przynosi szczcie. Dlaczegby
nie. Jerry Scott pobiera koo piciuset
tygodniowo.
Zanim nadszed sobotni wieczr, Schiller
uzna, e trzeba wprowadzi do akcji
kamer 16 mm. Zaatwi wic z CBS
wynajcie jednej ekipy i wyjani, e
potrzebuje perspektywicznych uj
wizienia i zanieonej ziemi z
uchwycon atmosfer pejzau. Miao to
kosztowa nastpny tysic, ale ywi
pewn nadziej. Pniej obejrza film,
ktry okaza si drtwy. Ekipa nie miaa
pojcia o filmowaniu czegokolwiek prcz

migawek do dziennika. Zawalili wszelkie

moliwoci zbudowania nastroju.
podj rwnie ostatni prb
sprowadzenia Stephie z Nowego Jorku.
Ponownie odmwia. Najpierw j prosi,
potem baga. Nie przyjedzie. To bya
duga, ostra wymiana zda i rzadko
zdarzao mu si przegra w tego rodzaju
dyskusji, lecz Stephie pozostawaa
nieugita. Naprawd si wciek.
W kko mnie krytykujesz
powiedzia.
Nie rozumiesz zawoaa krytykuj
ci, bo ci kocham i chc ci pomc!
W pewnym sensie by tak bliski zerwania
z ni jak nigdy. Jednak wiedzia, e tego
nie zrobi. mieszne, eby z takiego
powodu by razem. A zrozumia

wreszcie, e Stephie nie uwaa si za

kobiet, ktra pjdzie za nim na koniec
wiata a tego wanie wymaga od
swojej pierwszej ony. Przeciwnie,
Stephie ma delikatny system nerwowy i
pragnie go ochroni. Zaledwie par lat
temu wydarzy jej si potworny wypadek
samochodowy, po ktrym zostay jej
blizny. Jej pikno jest tak delikatna i
krucha, e nie jemu to ocenia. W tym
momencie moe zadziaaa tu suma
emocji w kadym razie poczu dla niej
wielk tkliwo, mimo e nie chciaa
przyjecha.
Shirley Pedler zostaa zaproszona przez
redakcj NBC do studia i Po drodze
zderzya si z Dennisem Boazem.

 Dostaniesz to, co chcia

powiedziaa mu. Zadowolony? Boaz
popatrzy na ni i bkn:
- Ojej, Shirley, moe bymy zostali
przyjacimi?
Nie zostan twoj pieprzon
przyjacik odpara.
Stan zbity z tropu, wreszcie zwrci si
do towarzyszcych mu osb:
Ona mwi, e nie chce by moj
pieprzon przyjacik ^. sprbowa
obrci to w art.
Poszed w swoj stron, ona w swoj, i a
si gotowaa ze zoci. Ten wanie
czowiek wszed w to ze wzgldw
prestiowych. Chodzio mu wycznie o
uczestnictwo w gonym wydarzeniu.

Jeli chodzi o dwie dziewczyny w biurze,

to Debbie bya kiedy Krliczkiem w
Playboyu" drobniutka, adna,
rudowosa, o ciepej osobowoci, dobrze
wykonywaa swoj prac. Druga
dziewczyna, Lucinda Smith, bya
zdaniem Barry'ego absolutn
piknoci. Ciemne wosy, bajeczne oczy,
melodyjny gos takie intymne,
mruczce brzmienie i kalifornijska
rzeczowo. Barry cieszy si, e jest z
nimi Lucinda. Bya uczuciowa i czsto
ronia zy, a ostatni tydzie nis tyle
powodw do paczu, e Barry uwaa jej
obecno za niezbdn. Symfonia... albo
nie: fontanna czystych uczu; tchnienie
wraliwoci pord syntetycznej tandety
ich motelu. Boe, przecie ona nie tak
dawno uczszczaa do Corvallis przy

Zakonie Najwitszego Serca Maryi.

Lucinda bya tam jedyn prezbiteriank.
Barry dowiedzia si, e jej ojciec by
gwnym scenarzyst i reyserem u
Groucha Marxa, ona za wychowywaa
si w Studio City, w idealnym zaciszu
doliny San Fernando, miaa
najprawdziwszy pierwszy bal i wyjechaa
studiowa na UCLA. Doskonay
poudniowokalifornijski rodowd. A
teraz sucha, jak Gary Gilmore rzuca
kurwami.
Dostaa t prac z ekskluzywnego biura
porednictwa prowadzonego przez dwie
dziewczyny. Lucinda studiowaa
angielski jako przedmiot kierunkowy i
dziewczyna z agencji natychmiast o niej
pomylaa; mwia jej, e to bdzie

interesujce dowiadczenie. Lucinda nie

znaa pana Schillera przed rozpoczciem
pracy, ale porozmawiaa z jego
sekretark w Los Angeles, od ktrej
dowiedziaa si, e jeli sobie nie
poradzi, bdzie natychmiast odesana do
domu. Odniosa wraenie, e trafi jej si
szef, ktry ustala reguy, zanim w ogle
pozna pracownika. Podja wyzwanie.
Bd j ocenia za wyniki, nie za talenty
towarzyskie.
Poniewa druga zatrudniona dziewczyna
odleciaa dzie wczeniej' Lucinda
podrowaa samotnie, samolotem z Los
Angeles. Kiedy
dotara do TraveLodge w Orem, pan
Schiller zachowa si bardzo uprzejmie i
spyta:

 Chcesz odpocz chwil?

Nie, wol od razu zacz
odpowiedziaa.
Odstawia walizki i zabraa si do
spisywania tam, jednej za drug. Tempo
si zwikszao. Lucinda zacza od
dwunastu godzin dziennie, eby w
okolicach weekendu pracowa niemal na
okrgo. Waciwie nie chciao jej si
spa. Atmosfera bya do niesamowita.
Lepiej si czua w towarzystwie
Larry'ego, Barry'ego i Debbie. Kiedy
zostawaa sama w pokoju, zaczynao do
niej dociera, co si dzieje.
Jednak w sobotni wieczr zrobia sobie
przerw i wczya telewizor. Lecia
program Sobota wieczr na ywo".
Parodiowano Gary'ego Gilmore'a. Jeden

aktor gra skazaca, a inni robili mu

charakteryzacj przed wystpem, reyser
wygasza uwagi: Tu rozjani, tam
troch cienia do powiek." Szykowali go
do rozstrzelania przed kamer. Bardzo
jadowite. Ten makija. Nigdy nie
przypuszczaa, e telewizja moe by tak
dziwaczna. Zawsze wydawao jej si, e
egzystencjalny" to osobliwe sowo, lecz
za oknem byo tak zimno i ponuro,
gdzieniegdzie tylko odwieczny nieg, e
poczua si tak, jakby nikt nigdy nie
oddala si od tego motelu, od
kserokopiarek i maszyn do pisania.
Barry Farrell studiowa stare listy
Gary'ego do Nicole. Przy lekturze
jednego z nich nieomal jkn gono.
Tego dnia byo ju za Pno, eby

przepyta Gary'ego w tej kwestii, to

znaczy nie za pno na zadanie samego
pytania Boe, pytali go ju o wszystko
ale na Pewno za pno na uzyskanie
odpowiedzi, ktra cokolwiek odsoni.
Powinni byli przygotowywa grunt od
tygodni.
Siedziaem w Szpitalu Stanowym w
Oregonie pisa Gary kiblujc za
napad z broni w rku i przyszed tam
taki trzynastoletni chopak, bo nie
ukadao mu si w domu. On by
naprawd adny, jak dziewczyna, ale nie
zwracaem na niego uwagi, dopki nie
wyszo, e on mnie rzeczywicie lubi.
Miaem wtedy dwadziecia trzy lata. Jak
sobie siedziaem, to on podchodzi i

obejmowa mnie. To byo u niego

zupenie
naturalne, dowd przyjani. Raz
podszed do mnie i spyta, Czy moe
poczyta mojego Playboya.
Powiedziaem Jasne, ale daj buzi
Rany, ale go zatkao! Oczy mia okrge
jak srebrne dolary i rozdziawi usta.
Powiedzia Nie! i to byo pikne, w
tym momencie Si zakochaem. Ale on
si zastanowi i doszed do wniosku, e
jednak bardzo chce poczyta to pismo,
bo da mi albo raczej pozwoli wzi -.
bardzo leciutki pocaunek w same wargi.
Obserwowaem go na basenie By jedn z
najpikniejszych osb, jakie widziaem, i
nie sdz, ebym kiedy widzia
adniejszy tyeczek. W kadym razie

caowaem go od czasu do czasu i

zostalimy dobrymi przyjacimi. Po
prostu uderzaa mnie jego modo,
uroda i naiwno. Potem jednego z nas
przenieli.
Barry bardzo sobie ceni ten pocaunek.
Gilmore si zwierza. Ten fragment
sprawia wraenie najbardziej
moralnego ze wszystkich listw.
Wreszcie Gilmore przyznawa si do
czego, co nieustannie chodzio mu po
gowie, co wyjaniao jego uniki w
sprawach seksu i jego ewidentne
zakopotanie przy tej tematyce. Jednak
tutaj, w tym wyznaniu, si go pozby. By
w stanie to opowiedzie. C za sodki
pocaunek. Mie chwile.

Farrell nie sdzi, e tu chodzi o

homoseksualizm jako taki. Zakada, e
Gilmore, podobnie jak wikszo
mczyzn pdzcych ycie w wizieniu,
zosta homoseksualist wskutek sytuacji.
W kocu do wyboru ma si
homoseksualizm, onanizm albo
wstrzemiliwo. Farrell wiedzia, e
prawie nikt nie wybiera
wstrzemiliwoci, ci za, ktrzy wybrali,
nie s przez to lepsi. Chodzio o to, e
Gilmore ma aonie skrzywione
podejcie do seksu. Jak u wielu innych
winiw, jego naturalne fantazje
erotyczne zostay dawno zniszczone
przez masturbacj. adna kobieta tak nie
dogodzi, jak wasna graba. Std jego
wyznanie nie dotyczyo
homoseksualizmu. Gilmore przyznawa

si Nicole, jak trudn, a zarazem pikn,

nieosigaln i obdn spraw jest dla
niego seks.
Farrell postanowi zama swoje wasne
zasady i przedstawi list jako cz
autentycznego wywiadu. Mae oszustwo.
A co tam. Jak powiedzia Schiller:
Docz do nas, niepoprawnych
grzesznikwPotem natkn si na co jeszcze. Ze
starej, grudniowej tamy. Cay czas mia
to pod samym nosem.
GILMORE: Dobra (pauza). Jest
ksika, ktr bym chcia, ale chyba nie
dostaniesz jej w Provo. Moe uda ci si j
zdoby w Salt Lak. Nazywa si Poka
mi. Ksika ze zdjciami dzieciakw,

mylisz, e j dostaniesz? Zdaje si, e

kosztuje pitnacie dolarw.
REPORTER: Tak, myl, e tak.
GiLMORE: Prbowaem j kupi w
Provo. Reklamowali j wiele lat temu.
Moe by zabroniona w miejscach takich
jak Salt Lak. REPORTER: O czym to
jest? GiLMORE: To album z
fotografiami dzieci. REPORTER:
Dlaczego mieliby zabrania sprzeday?
GiLMORE: Bo to ksika o seksie. Od
lat czytaem o niej wzmianki i jestem
strasznie ciekaw. Zabronili jej w
niektrych rejonach Kanady i Stanw.
Ale j maj w Salt Lak... REPORTER:
Czy to ksika edukacyjna? GiLMORE:
Wic to jest wyrafinowane, prawdziwa
klasyka. Zrobione w Niemczech, z

niemieckimi dziemi i tam s zdjcia

naprawd artystyczne, w dobrym gucie,
taktowne. To nie jest nic spronego, ale
chciaem rzuci okiem.
Farrell wwczas to przeoczy, a teraz do
tego wrci. Znw w mroku zamrugao
wiateko. Tak. Czy mona pokusi si o
stwierdzenie, e mio Gilmore'a do
Nicole w duej mierze zaleaa od jej
zdolnoci przybierania dziecinnego
wygldu? Ten elf w podkolanwkach, tak
dogodnie pozbawiony przez Gilmore'a
owosienia onowego. Te aluzje w
listach do balecikw z Rosebeth, bijatyka
zPete'em Gallovanem. Barry pokiwa
gow. Mona powiedzie, e to si
sumuje. Czy w wizieniu, czy poza
wizieniem, zatwardziali garownicy

najbardziej nienawidz tych, co

napastuj dzieci. Takich wolno zgnoi. A
jeli Gilmore, z chwil gdy straci Nicole i
musia przey tydzie bez niej, zacz
odczuwa cigoty nie do przyjcia? A
jeli jego potworne napicie (o ktrym
opowiada wszystkim Psychiatrom, jeli
tylko chcieli sucha) miao co
wsplnego z tymi skonnociami? Nic nie
kcioby si bardziej z wyobraeniem
Gilmore'a o sobie. Ten czowiek prdzej
zrobiby wszystko, nawet zamordowa,
zanimby popeni taki wystpek. Boe, to
nawet tumaczY jego straszliwie
spaczone poczucie wasnej szlachetnoci,
jakie Wywoay w nim oba zabjstwa.
Barry biada nad swym pnym
odkryciem. Teraz ju nie mg nawet si
zajkn na ten temat. Zbyt nike

podstawy. Waciwie czysta spekulacja.

Jeeli Gilmore pragnie
by stracony za ten grzech zakadajc,
e wanie to ma na sumieniu, lecz
strzemy si przed pochopnym
szufladkowaniem tego czowieka! w
takim razie trzeba pozwoli mu
przynajmniej na godn mier z wyboru.
W zasadzie ile mona ukry w sowie
godno"?
W sobot wieczorem, przed pnoc,
ojciec Meersman urzdzi w kuchni
Maksymalnego kaplic i odprawi msz
dla Gary'ego, uywajc przenonego
metalowego stolika jako otarza. eby
wszystko zobaczy, Gary usiad na
jednym z przyrubowanych do podogi
stow, a stopy opar na awie. Stranik,

ktry kiedy by ministrantem, suy do

mszy.
Ojciec Meersman wyoy paramenty
liturgiczne, pochodzce w tych
okolicznociach z podrcznego zestawu,
czyli obrus, malekie serwetki, korpora,
kielich, paten i wiece w lichtarzach,
ustawi krucyfiks i da Gary'emu
ksieczk do naboestwa, eby Gary
mg uczestniczy. Ojciec Meersman
mia na sobie komplet szat liturgicznych:
przepasan bia alb, ornat, stu i
mantua.
Kapelan wyrecytowa Confiteor: ...e
bardzo zgrzeszyem myl, mow,
uczynkiem i zaniedbaniem i usysza
echo dawnego Confiteor. Moja wina,
moja wina, moja bardzo wielka wina."

Potem ojciec Meersman odczyta

ulubiony psalm Gary'ego. Z
dowiadczenia wiedzia, e Gary
najlepiej zna pocztkowe strofy.
Bogosaw, duszo moja, Pana
i cae moje wntrze wite imi Jego!
Bogosaw, duszo moja, Pana,
i nie zapominaj o wszystkich Jego
dobrodziejstwach!
On odpuszcza wszystkie twoje winy,
On leczy wszystkie twe niemoce,
On ycie twoje wybawia od zguby, On
wieczy ci ask i zmiowaniem, On
twoje dni nasyca dobrami: odnawia si
modo twoja jak ora .*

Nastpnie ojciec Meersman czyta z

Ewangelii wedug witego Marka: -i
znw przytoczy tylko pierwsz cz.
Synu, odpuszczaj ci si twoje grzechy."
Meersman pomyla, e cile biorc nie
powinien robi odstpstw od tekstu
Ewangelii przewidzianego na ten dzie,
lecz nie sdzi, by kto mg mie mu to
za ze w tej sytuacji.
To jest bowiem Ciao Moje... kielich
Krwi Mojej" mwi ojciec Meersman
wicc chleb i. wino, po czym unis
hosti i kielich, a stranik w roli
ministranta zadzwoni po trzykro tak
to ojciec Meersman opisywa: zadzwoni
po trzykro.

 Panie, nie jestem godzien, aby

przyszed do mnie, ale powiedz tylko
sowo, a bdzie uzdrowiona dusza moja."
Ojciec Meersman przyj komuni. Upi
yk wina i podszed ministrant do
komunii, a inni stranicy przy gwnym
stole za plecami Gary 'ego jako mormoni
tylko si przygldali. Gary przyj
opatek na jzyk starym zwyczajem, z
otwartymi ustami, gowa odchylona
ojciec Meersman zauway, e to obyczaj
wyniesiony z dziecistwa a potem pi z
kielicha. Kapelan sta przy Garym, ktry
wypi do dna.
Ojciec Meersman uwaa, e to bya
pikna i dobra noc. Na Pocztku mszy
Gary otrzyma bogosawiestwo i
pniej sucha w skupieniu. Po

skoczonej ceremonii artowa z ojca

Meersmana: Padre, to wino mogo by
ciut mocniejsze.
Niedziela, 2.00 w nocy- Elfinko, kiedy
ci zwolni, pojed do Verna. Daem mu
duo rzeczy, eby ci
odda.w czarnej pciennej torbie
oklejonej tam.
Bdzie tam mj album zdj, troch
biuterii, duo ksiek, koszulki Gary
Gilmore", par listw, gwnie z obcych
krajw.
Radio Sony.
Staraem si zdoby piercie z okiem
opatrznoci z firmy jubilerskiej Dom
Aladyna w Nowym Jorku. Jeli go dzi
dostan, zapakuj z innymi rzeczami.

Och, Maa, Maa, Maa, tak mi ci

brakuje!
Kocham ci wszystkim, czym jestem.
Czsto puszczaj nasz piosenk:
ladami twoich myli. Nie wiem czy
udaje ci si sucha radia. Stacja KSOP z
Salt Lak naprawd nas lubi. Graj dla
nas Dolin ez.
Za okoo 30 godzin nie bd y.
Tak to si nazywa mier. To po
prostu wyzwolenie, zmiana formy.
Mam nadziej, e postpuj waciwie.
Boe, Nicole. Czuj tak moc naszej
mioci. Chyba na razie nie musimy
wiedzie, o co w tym wszystkim chodzi.
Po prostu powinnimy postpowa
waciwie. To jest w nas, ta wiedza. Ale

wiadomie nie moemy tego zgbi,

dopiero pniej.
Aniele, jest za kwadrans trzecia rano.
Troch si zdrzemn. Niedugo napisz
do ciebie jeszcze...
Mormoski chopak, ktrego Koci
przysa do opieki nad Bessie, by
modym onkosiem o nazwisku Doug
Hiblar. Czu, e przeZ ostatni miesic
nieco si zbliy do Bessie. W dalszym
cigu czasem go nie wpuszczaa i on jej
po prostu mwi przez zamknite drzwi,
e j kocha, po czym odchodzi, ale
zdarzay si dni, kiedy bya bardziej
otwarta i zachcony tym raz popeni
bd, mwic, e wie, co ona czuje. To
by bd. Bessie powiedziaa:
Nie, nie wiesz.

Rozmyla o tym i zrozumia, e nie wie i

nigdy si nie dowie, wic nie wypowiada
ju przy niej takich sw. Moe to co
zmienio. chyba wicej z nim
rozmawiaa.
W sobot wieczorem poszed j
odwiedzi tak samo jak wczoraj. wydaa
mu si spokojna. Tak jakby si
spodziewaa, e sdy wydadz
odroczenie. Tydzie wczeniej mwia
co o podry do Utah, ale chyba Gary j
odwid od tego pomysu. Doug doszed
do wniosku, e widzenie z matk
odebraoby mu si.
Bessie moe wydawaa si spokojna, ale
nie moga spa. Przez cay tydzie
obawiaa si tej nocy, kiedy zanie i
obudzi si po mierci Gary'ego. Dlatego

co noc przesiadywaa bez snu cae

godziny. Po wieczornych telefonach
Mikala z Salt Lak przysypiaa, ale
potem znw si wiercia i sen odchodzi.
Duga podr przez bezsenno. \V jej
mylach pojawiay si sowa jak
telegramy, ktrych nie miaa otworzy:
Jak mam dotrze do Gary'ego? Jak mu
powiedzie, co to spowoduje?
Bo przeczuwaa, e gdy nadejdzie ta
chwila, miecz rozetnie j na p.
Rozmylaa o Grze Y w Provo i o dniu,
kiedy przyjechaa do Utah, bo umiera jej
ojciec. By z ni Mikal, ktry zapyta:
Pokaesz mi swoj gr? Bya noc,
wic mu odpowiedziaa:
Poka ci rano.

Jednak ranek wsta mglisty i Mikal

stwierdzi:
Nie widz adnej gry. Mia osiem lat.
Ona tam jest odpara Bessie.
Gra mi mwi, e mj tata nie bdzie y.
Rzeczywicie umar par dni pniej.
Jednej z tych nocy spdzonych w Provo
przed mierci ojca odbywa si zlot
kibicw futbolu i studenci BYU obiegli
gr z pochodniami. Mikal zawoa:
Mamo, chod, zobacz! Czego takiego
jeszcze nie widziaa.
Oj Mikal, oczywicie e widziaam
odrzeka mu. Pamitaj, e to moja
gra.
Wszyscy jej siostrzecy i siostrzenice
patrzyli na ni, jakby chcieli Powiedzie:

Co ty sobie wyobraasz? Nawet ju tu

nie mieszkasz."
Umiechaa si do nich. Nie rozumieli.
Kiedy ludzie pytali j: 'Nie tsknisz,
eby wrci?" odpowiadaa: Nie,
tylko brakuje mi mojej gry. Bo ona
naley do mnie."
Wiedziaa, e j uwaaj za
przemdrza.
Tym wspomnieniem poegnaa sobotni
noc i przywitaa poranek.
ROZDZIA 30
Niedziela rano i po poudniu
Jest dziesita rano w niedziel. Wstaem,
wziem prysznic, ogoliem si ale
wpierw wiczenia: dziesiciominutowa
przebieka. Te pierdolone klawisze

uwaaj mnie za czubka, e tak latam

tam iz powrotem. Prawie wszyscy
stranicy to leniwe tuste chuje.
Hej, jeste lenym duszkiem, no nie?!
Spytali mnie, kogo zaprosz na
ogldanie mojej rozwaki. Powiedziaem:
Numer Jeden: Nicole
Dwa: Vern Damico Trzy: Ron Stanger,
adwokat Cztery: Bob Moody, adwokat
Pi: Lawrence Schiller, wielki Manipulo
z Hollywood.
Wiedziaem, e nie pozwol ci
przyjecha, wic kazaem zarezerwowa
dla ciebie miejsce honorowe.
New York Post" napisa, e robi
przetarg na zaproszenia.

W tej gazecie kupa ludzi smaruje

gwnem po papierze. Maa, piszesz, e
jak mnie zastrzel... co zostanie w tobie?
Ja.
Ja przyjd i ci obejm, moja najdrosza
przyjaciko.
Nie dopuszczaj zwtpienia.
Zobaczysz.
Maa, dotd unikaem jednej sprawy, ale
teraz o niej powiem.
Czy postanowisz do mnie doczy, czy
czeka wybierzesz
Kiedykolwiek przyjdziesz, ja tam bd.
Przysigam na wszystkie witoci.
Nie chc, eby ktokolwiek inny ci mia,
gdyby postanowia zaczeka. Jeste

moja. Bliska Duchem. Albo wrcz moj

dusz. Nie bj si nicoci, mj Aniele.
Nigdy jej nie dowiadczysz.
W niedziel rano Lucinda przepisywaa
wywiad z poprzedniego dnia i nagle nie
moga si pohamowa, chlipna.
Schiller si odwrci. Wypakiwaa oczy
od samego rana w niedziel.
Vern rozmawia z Larrym przez telefon.
Z muzew figur woskowych zaczy
napywa oferty kupna ubra Gary 'ego.
Sumy sigay kilku tysicy dolarw.
Wprawdzie nie byo mowy o sprzeday,
wynik jednak problem upilnowania
ostatnich rzeczy, jakie Gary mia na
sobie. Potem doszli do wniosku, e
powinni te chroni jego zwoki. Schiller
postanowi podstawi wasnego

wartownika, kiedy wizienie bdzie

transportowa ciao Gary'ego do szpitala
Salt Lak, gdzie wyjm mu oczy i inne
organy. Wielkie szczcie, e trafi mu si
Jerry Scott. Czowiek w sam raz do tego,
eby obserwowa, jak przewo Gary'ego
ze szpitala do krematorium.
GILMORE: Fagan powiedzia: Wci
jeszcze masz szans na ten telefon od
Nicole." Ja mwi: A chuj ci w dup,
skurwysynu jebany." To si zamkn.
Potem mwi: Mam zwizane rce."
Mwi mu: No i co, dobrze ci z tym?
Moe by zacz wreszcie reagowa jak
mczyzna, ty kupo gwna." Nie wiem
nawet, czy wieczorem przyjd do sali
widze. A Fagan powie: C, w ostatni
noc traktowalimy ?To fantastycznie.

Mia widzenia bez ogranicze.

Pozwolilimy mu sPotka si z wujkiem i
adwokatami" (mieje si).
Moody zabra si do ostatniej listy pyta.
Jeeli na swej drodze spotkasz now
dusz, ktra Przyjdzie zaj twoje
miejsce, jak dasz jej rad?
: adnej. Nie oczekuj, e kto zajmie
moje miejsce. , to ja, twj zmiennik...
gdzie masz klucz od szafki? Gdzie
rczniki?
MOODY: No, nie wiem, moe miaby
mu co do powiedzenia o yciu, ktre go
czeka?
GILMORE: Kurcz... To powana
kwestia. MOODY: Myl, e ona chce,

eby podchodzi do tego bardzo

powanie.
GILMORE: Rozmawiaem z ludmi,
ktrzy wiedz wicej ode mnie, i z
takimi, ktrzy wiedz mniej, ale ja
suchaem i doszedem do wniosku, e,
kurwa, jedno wiem na temat mierci,
mam jedno przeczucie, e to bdzie co
znajomego. Nie sdz, eby to byo jakie
przykre czy nieprzyjemne. Rzeczy
przykre i nieprzyjemne spotykaj nas tu,
na ziemi i przemijaj. S krtkotrwae.
Nic staego. Takie jest podsumowanie
moich przekona, ale moe to wcale nie
tak.
MOODY: Wiesz, jakie ostatnie
przesanie Joe Hill przekaza Wobblies?
GILMORE: Joe?

MOODY: Joe Hill. Czowiek, ktrego

zabili w Utah przed laty. GILMORE:
On si nazywa Joe Hillstrom. Co
powiedzia Wobblies?
MOODY: Nie opakujcie, chopcy,
tylko si organizujcie." GILMORE:
Nie pakujcie?
MOODY: Nie opakujcie, chopcy,
tylko si organizujcie." GILMORE:
No, a ja te mam co, co mi si nawet
podoba: Nie bj si, nie oddychaj." to
przysowie islamskie. Nie wiem, skd oni
to wzili, ale to mona dopasowa do
wszystkiego, zawsze ma jaki sens. Nie
opakujcie, chopcy, tylko si
organizujcie." MOODY: Znasz ten
stary tekst z filmw wojennych: Kto

mwi, e si nie boi, albo kamie, albo

jest skoczonym gupcem"?
GILMORE: No i co?
MOODY: Czy to przypadkiem nie
odnosi si do twojej sytuacji!?
GILMORE: Przecie wcale nie
twierdziem, e si nie boj. MOODY:
Owszem. Ale twoje przesanie do wiata
kojarzy si z odrzuceniem strachu.
GILMORE: Bo niby dlaczego si ba?
To waciwie mona nazwa grzechem.
Wiesz, e jest fatalnie, jeli twoim yciem
rzdzi strach.
MOODY: Zdecydowae si pokona
strach. GILMORE: W tej chwili nie
czuj strachu. Nie sdz te, ebym si
ba jutro rano. Dotychczas si nie baem.

MOODY: Jak ci si udaje

przezwyciy strach i nie da mu
dostpu do twojej duszy?
GILMORE: Chyba mam szczcie. Bo
on nie przenikn. Wiesz,
prawdziwie odwany czowiek to kto,
kto odczuwa strach, ale mimo
wszystko idzie i robi, co do niego naley.
Nie mona powiedzie,
ebym by tak kurewsko odwany, bo ja
nie walcz ze strachem i nie
pokonuj go. Nie wyobraam sobie
jutrzejszego ranka... Nie wiem,
czy rano bd si czu inaczej ni teraz
albo inaczej ni pierwszego

listopada, kiedy odrzuciem pierdolon

apelacj.
MOODY: Jeste wyjtkowo
opanowany.
GILMORE: Dzikuj, Bob.
MOODY: Nie wiem, co powiedzie, ja
po prostu...
GILMORE: Suchaj, bracie, ja jestem
dosy chamski. Bo was,
chopaki, troch to gryzie, no nie?
MOODY: Cika sprawa, Gary. Jestem
fizycznie niezdrw.
W tym momencie Bob Moody si
rozpaka. Po chwili, kiedy si opanowa,
porozmawiali jeszcze z Gilmore'em i
Stangerem. Potem si poegnali. Mieli
wrci przed wieczorem, eby posiedzie

przez noc. Kiedy wychodzili, Gilmore

powiedzia:
Nie zapomnijcie kamizelki.
Co? zdziwi si Bob.
Kamizelki kuloodpornej wyjani
Gilmore.
Bd j nosi w sobie rzek Moody.
Trzymajcie si, chopaki powiedzia
Gary.
W niedziel rano Vern przyby pod
Nadzr Maksymalny i rozmawia z
Garym przez telefon, patrzc przez
szyb. Tym razem rozmawiali o siostrach
jego matki z Provo. Gary by ciekaw,
dlaczego adna z jego ciotek prcz Idy go
nie odwiedzia.
Co o tym sdzisz? spyta wprost.

 C, Gary odrzek Vern. One by

na pewno chciay, ale ja nie mog
odpowiada w ich imieniu.
Wci dwiczay Vernowi w gowie
sowa jednej z sistr Idy: Ja Po prostu
nie mog si zmusi do rozmowy z nim."
Gary powiedzia:
Mama jest za bardzo schorowana,
inaczej by przyjechaa. Zapado tak
dugie i ponure milczenie, e Gary zacz
podpiewywa piosenk Johnny'ego
Casha. Przymkn oczy i prbowa
zanuci.
Zobaczy, e Vern si mieje, i
powiedzia:
Czasem tego mi trzeba. Vern pka ze
miechu.

 Czekaj, zapiewam ci co
powiedzia. Gary jkn:
Tylko nie Starego Brysia.
To bya synna piosenka Verna. piewa
j na dorocznych przyjciach w Klubie
ucznictwa.
A wanie e tak odpar Vern.
Byy z nas dwa szczeniaki, czyli ja i mj
Bry, Hasalimy po kach i polach. Ja
i May chopiec i pies, a pamitam jak
dzi, Chocia wiele mino ju lat.
Dorastalimy razem i mj Bry si
postarza, Pysk posiwia, wierne oczy
zmtniay, A raz doktor z
westchnieniem spojrza na mnie i rzek:
Suchaj, Jim, nie poradz ju nic.

Bior strzelb do rki, stoj z gardem

cinitym, Mierz w Brysia poczciwy
eb. Rka nagle zadraa, uciec przysza
ochota, Niechby raczej ju kto kropn
mnie.
Stary Bry chyba wyczu, e mu koniec
pisany, Unis eb i poliza m do.
Stare psisko spojrzao, jakby powiedzie
chciao: Przyjacielu, czas przyj swj
los.
Odszed dawno mj Bry, hasa po
rajskich kach, Tak jak w moich
wspomnieniach za mg. Jedno wiem:
jeli psy maj niebo jak my, Stary Bry
znalaz cudowny dom.
Zgroza powiedzia Gary.
Tyle na dzi odrzek Vern bo na
tyle zasuy.

Fundusz Obrony Prawnej NAACP

oddelegowa waszyngtoskiego
prawnika nazwiskiem John Shattuck. W
imieniu Athaya mia on zoy petycj w
Sdzie Najwyszym Stanw
Zjednoczonych. Dlatego po porace
odniesionej w sobot po poudniu przed
sdzi Lewisem biuro Athaya
przedyktowao tre przez telefon. W
niedziel Shattuck osobicie zoy pismo
w Sdzie Najwyszym.
O osiemnastej dwadziecia pi czasu
waszyngtoskiego, czyli o szesnastej
dwadziecia pi w Utah, do Athaya
zadzwoni z Kancelarii Sdu Michael
Rodak. Sdzia White podpisa
nastpujce owiadczenie: Oddalam
pozew o zawieszenie. Jestem

upowaniony do owiadczenia, i
wikszo skadu sdziowskiego
aprobuje to posunicie. Byron R. White,
Sdzia Sdu Najwyszego."
Poniewa decyzja nie zostaa podjta
jednogonie, Shattuck prbowa dotrze
do innych sdziw. Gdyby udao si
znale waciw osob wrd
przegosowanej mniejszoci, mona by
uzyska zawieszenie. Przynajmniej byby
czas na prezentacj argumentw.
Przysa odpowied sdzia Blackmun.
Pozew o zawieszenie, przedstawiony mi
po odmowie udzielonej przez sdziego
White'a, zostaje oddalony. Harry A.
Blackmun, Sdzia Sdu Najwyszego, 16
stycznia 1977 r."

Nie zwrcono si do sdziego Brennana.

Z Waszyngtonu przysza rada, e gdyby
Athay zadzwoni i wyjani, jak pilna jest
sprawa, Mgby co osign. Sdzia
Brennan okazywa ju przychylno w
podobnych wypadkach. Wobec tego
Athay, zdany na kontakt osobisty,
wykrci zastrzeony numer, jaki mu
podano, i usysza w suchawce gos:
~~ Tu sdzia Brennan.
Ledwo zdy si przedstawi i
powiedzie:
~~ Jestem zaangaowany w spraw
Gilmore'a z tamtej strony dotaro do
niego:
~~ O masz i trzask w suchawce.

Jeszcze raz wykrci numer. Mgby

przysic, e ten sam gos mu powiedzia:
Niestety nie ma go w miecie.
By zaszokowany. Niby wiedzia, ale
jake mgby si upewni, czy istotnie
dotar do sdziego Brennana, czy nie?
Athay wyczerpa wszystkie moliwoci
dziaa na rzecz Dale'a Pierre'a.
Czekanie w niedzielny ranek i
popoudnie byo mordercze. Schiller
mia list pyta przypit do ciany koo
telefonu. Gdyby Gilmore zadzwoni
jeszcze, pod jego nieobecno, telefon
mg odebra Barry, a gdyby jego te nie
byo, rozmawia bdzie ktra z
dziewczyn. Pytania wisiay gotowe. Nie
byo ju sensu si krygowa ani ukrywa

tosamoci. Gary rozumia, e zaczo si

dla nich kocowe odliczanie.
Tak czy siak, Schiller by zmartwiony.
Pogrzeba ju wielkie ambicje zwizane z
tym wywiadem. Mikal wyjecha z Utah i
wraz z nim przepada najlepsza dla
Schillera sposobno gbszego
wejrzenia w Gary'ego, i to w ostatniej
chwili. Czu, e straci z nim kontakt.
Kt by uwierzy, e Gary tak si
pogniewa o Moyersa? Kiedy Mikal
zagrozi, e spowoduje wstrzymanie
egzekucji, Gary na pewno stara si go
unieszkodliwi. Przeistoczy si w nie
znanego Mikalowi starszego brata i
odgrywana rola go wcigna. Gary
zachowywa si tak, jakby Schiller
rzeczywicie mu ubliy. W kocu

powodzenie ataku zaley od wczucia si

w rol. Jednak Schillerowi ta cena
wydaa si zbyt wysoka.
Z wizienia zadzwoni Moody.
Odbierzesz telefon od naczelnika
oznajmi Schillerowi. -~~ Bdziesz
uczestnikiem egzekucji.
Chocia gazety ju to podaway, Larry
nie otrzyma dotd oficjalnego
potwierdzenia. Dlatego si martwi.
Jeeli Sam Smith zawrci go przy
bramie, trzeba bdzie stosowa
prawnicze kruczki w ostatniej minucie.
Kodeks moe i opowiada si po jego
stronie, ale tego rodzaju sytuacja byaby
nie do pozazdroszczenia.
Po piciu minutach telefon zadzwoni
znowu. Zastpca Hatch mwi:

 Naczelnik Smith mnie prosi, ebym

panu poradzi zjawi si jutro rano o
szstej przy bramie wizienia, bez
adnego sprztu fotograficznego ani
nagrywajcego, jeli chce pan by
wiadkiem egzekucji Gary'ego Marka
Gilmore'a.
Schiller odrzek:
Dzikuj. Bardzo prosz o przekazanie
panu naczelnikowi wiadomoci. Moje
owiadczenie spisane przez Gusa
Sorensena jest zgodne z prawd. Nie
mam zamiaru narusza jakichkolwiek
regu i przepisw ustanowionych przez
naczelnika. Prosz go zapewni, e bd
zachowywa si tak, jak si ode mnie
wymaga.

W ostatniej rozmowie telefonicznej z

Moodym dowiedzia si, e Gary chce,
eby mu przynie alkohol, omwili wic
sposb.
Schiller kaza Debbie skoczy do apteki i
kupi par paskich flakonw.
Jeeli nie maj ich na sprzeda, kup
syrop od kaszlu i wylej go.
Debbie pytaa, dlaczego flakony maj by
paskie. Musia jej wyjani:
przypominaj piersiwk i nie wystaj
spod paszcza. Potem uzna, e ta ilo
nie wystarczy, wysa wic Tamer do
siedziby Western Airlines, eby tam
kupia, jeli jej si uda, troch buteleczek
czterdziestogramowych, jakie serwuj w
samolocie. Niestety, w Utah linie
Western w niedziel odegnyway si od

wdki. Zadzwoni do Hiltona i

dowiedzia si, e sprzeda rozpoczynaj
pnym wieczorem. Wreszcie usysza o
pewnym barze w Salt Lak, gdzie
sprzedaj napoje w maych buteleczkach,
wobec tego skoni Tamer do
skontaktowania si z Deseret News",
eby tam kogo wysali. Schiller zdawa
sobie spraw, e w tym celu zwoaj
zebranie na najwyszym szczeblu.
Tymczasem Tamer ogarny
sentymenty przez to zdobywanie
alkoholu dla Gary'ego. Oczywicie teraz
ju wszyscy go lubili. Nawet ludzie mu
nieyczliwi zaczli go lubi.
Schiller wyczuwa to w powietrzu.
Wszystkim przychodzio to pytanie: Po

co zabijamy tego Gilmore'a? Co

osigniemy przez Jego mier?
Breslin chodzi po pokoju biurowym i
sypa przeklestwami. ~~~ Jak ci ludzie,
kurwa, mog zastrzeli, kurwa, tego
czowieka? Breslin wcieka si nawet na
Gilmore'a, e chce by rozwalony.
Larry postanowi odpocz przy
kserokopiarce. Przyjemnie byo
wykonywa jak mechaniczn
czynno. Wtedy podesza Tamera z
wiadomoci, e jej gazeta nie pjdzie po
wdk.
Nie obchodzi mnie, kto to zrobi
odpar Schiller. Znajd
kogo.

Tamera zadzwonia do Cardella, ktry

by chyba najaktywniejszym mormonem
w Salt Lak, i nie do wiary, zgodzi si
pojecha i przywie to w ramach
chrzecijaskiego uczynku. Uwaa, e
umierajcy czowiek ma prawo do jego
ostatniego yczenia. A to dopiero. Brat
Tamery by tak niezomnym moralist,
e a trudno uwierzy.
Schiller zadzwoni do Stangera z
pytaniem:
Czy naczelnik wpuci mnie do
Gary'ego przed egzekucj?
Stanger odrzek, e nie ma pojcia, Larry
zadzwoni wic do wizienia. Naczelnik
w dalszym cigu nie chcia z nim
rozmawia. Schiller powiedzia sobie:

Zaczekam pod drzwiami, na wypadek

gdyby zmienili zdanie.
Potem przestudiowa wizienny
regulamin dla dziennikarzy i stwierdzi,
e jest on dzieem zawodowca. Nie
wierz, e to opracowywa naczelnik,
powiedzia gono. Po prostu za duo w
tym sensu. W cigu nocy co p godziny
przez gonik bd nadawane publiczne
owiadczenia, a przedstawiciel wizienia
bdzie czsto wychodzi, eby
porozmawia z reporterami. Par minut
po egzekucji naczelnik wygosi
owiadczenie. Dziesi minut pniej
dziennikarze zostan wpuszczeni na
miejsce. Plan wiadczy o umiejtnoci
postpowania z dziennikarzami, ktrej
dotd nie dawao si zauway. Schillera

zaintrygowa sam styl sformuowa.

Powiedzia do siebie: Wreszcie kto
dorwna mi inteligencj. I przyszed mu
do gowy pomys z serii pomarzy to
dobra rzecz". Moe jednak spotka
wieczorem autora tego planu i zdoa
wytumaczy, dlaczego powinni mu
zezwoli na rozmow z Garyn^ Tak,
postanowi. Najpierw wejd jako
dziennikarz.
Oczywicie przewidzia ju tak
ewentualno. John Durnia-redaktor od
zdj w ,,Time'ie", pozwoli mu na
wykorzystaie Time'a" jako referencji.
Lawrence Schiller, wiadek egzekucji,
kto nie ma wstpu do wizienia przed
szst trzydzieci rano, mia wanie
zamiar wej o osiemnastej, ponad

dwanacie godzin przed terminem z

now legitymacj prasow, jako
Lawrence Schiller akredytowany przez
tygodnik Time".
Co najmniej godzin przed czasem
Schiller postanowi nie czeka duej w
Orem i woy do kieszeni wypenione
alkoholem flaszki po syropie, Tamer za
poprosi o umwienie go z Cardellem
przy wiziennej bramie. Po czym
wyjechali z TraveLodge. Kiedy dotarli na
miejsce, bram szturmowa ju tum
dziennikarzy. O ile poprzednio
mwiono, e robi cyrk, to teraz
przypominali tabor cygaski. Na bocznej
drodze gsiego ustawi si sznur
furgonetek z telewizji, ponadto wozy
technikw, zapasowych ekip i

filmujcych z daleka, nie liczc kilkuset

dziennikarzy toczcych si w
najprzerniejszych rodkach lokomocji
i wszyscy wjedali pojedynczo przez
gwn bram. Schillera uderzyo, e
wszyscy pij.
Wizienne rozporzdzenie nie
precyzowao, czy dziennikarze mog
przywie whisky albo piwo, lecz
oczywicie to pominicie nie wynikao z
niedopatrzenia autora przebiegego
planu. Kto sysza, eby dziennikarze z
caego wiata sterczeli gdzie przez
dwanacie godzin o suchym pysku? Poza
tym byo tak przenikliwie zimno, e
wszyscy zamarzliby bez gorzay. Schiller
wyobrazi sobie szst rano i trzystu
sztywnych reporterw pod wizieniem.

Ale numer! Relacji brak, gdy aden

dziennikarz nie przey. Tak, plan by
faktycznie przebiegy. Wszelkie
demonstracje odbd si z dala od drogi
dojazdowej, z dala od wizienia.
Protestujcy bd wykrzykiwa swoje
hasa z odlegoci piciuset metrw.
Gdyby nie ten plan, najlepsi reporterzy
dawno by szukali okazji do wywiadw z
demonstrantami, a nawet
podpuszczaliby ich, rzucajc zjadliwe
docinki. Do rana Wysmayliby mnstwo
artykuw z wypowiedziami wrogw
egzekucji. Dlatego to byo genialne: a
niech si reporterzy wciekaj. Plan
opiera Si na piknej koncepcji
zamkn dziennikarzy.

Oczywicie nazajutrz uka si mciwe

teksty, ale prasa tak czy owak opluwaa
stan Utah. Przynajmniej egzekucja
odbdzie si bez kotowaniny o wicie,
kiedy wszyscy naraz szturmowaliby
bramy wizienia. W tym ukadzie szturm
odbywa si o osiemnastej wieczorem i
zo moe dziennikarzom przej do
rana. Po caonocnym czuwaniu bd
przed witem otpiali. W momencie
kiedy Gilmore'a
przeprowadz z Maksymalnego do
puszkarni, reporterzy bd tak
szczliwi, e znaleli si w cieple, i
prawdopodobnie bez szemrania
zaczekaj tam, gdzie si ich zapdzi.
Schiller uwaa, e ten plan musia
przyj z Waszyngtonu. Od kogo z FBI

albo z Departamentu Sprawiedliwoci,

co najmniej.
Kiedy Schiller przejeda zewntrzn
bram, zapytali go tylko: - Nazwisko?
'' Larry Schiller. J Skd?
Tygodnik Time".
Pucili go. Zjecha na pooony niej
parking, lecz tam sta na stray
porucznik Bernhardt, ktry prawie dwa
miesice wczeniej wpuci Schillera po
raz pierwszy jako konsultanta od spraw
majtkowych. Schiller min go patrzc
przed siebie, ale w lusterku wstecznym
widzia, jak Bernhardt wsiada do wozu,
eby za nim goni. Wobec tego zatrzyma
si i wysiad. Bernhardt podszed ze
sowami:

 Wyno si pan std, ale ju. Masz Pan

szlaban do szstej
trzydzieci.
Podnis gos, co zwrcio uwag na
Schillera, a tego wanie
pragn unikn.
Bernhardt wczy krtkofalwk i z
kim rozmawia. Potem rzek:
Dobrze, zostajesz pan. Ale, kurwa, do
punkt szstej rano. Radz zapamita.
Nie ma mowy o rozmowie z Gilmore'em.
Wykrzycza to wobec tumu
dziennikarzy. Schiller moe i kiepsko si
maskowa, ale teraz diabli wzili cay
kamufla. Przez nastpne par godzin
drog bdzie mu wyznacza szpaler
mikrofonw.

Pniej Tamera wsuna mu buteleczki

odebrane przy bramie od Cardella.
Reporterzy krcili si dookoa,
rozmawiajc i przytupujc Wkrtce
jednak powsiadali do samochodw.
Godzina osiemnasta i po tym wszystkim.
Byli zamknici. Z Point of the Mountain
zstpowaa duga zimowa noc, ogarna
parking i wizienie, potem cigaa
pustyni ostatni saby blask wieczoru.
CZ SZSTA
DO WIATA
ROZDZIA 3
Wieczr taneczny z lekkim
poczstunkiem
Julie Jacoby wczenie pojechaa na
czuwanie, a wraz z ni, w pierwszym

samochodzie, jecha wielebny John

Adams, weteran rnych demonstracji,
ktry chcia porozmawia z szeryfem
okrgu Salt Lak o ochronie dla
czuwajcych.
Jedyny kopot, e ich nie wpuszczono na
teren. Policja stanowa skierowaa ich na
boczn drog. Wkrtce zobaczyli, e
bardzo niewielu reporterw bdzie si
nimi zajmowa.
Zrobio si ciemno i mrono, lecz odbyli
ceremoni religijn. Przybyo
czterdzieci lub pidziesit osb i
odczytali litani przy iluminacji
zapewnionej dziki uprzejmoci ekipy
telewizyjnej, ktra tak skierowaa swoje
reflektory, eby grupa odpowiadajca
moga odczyta druk.

Zgodnie z sugesti Johna Adamsa, Julie

przetrzsna dom i zabraa cieP odzie
dla osb, ktre przyjechay za lekko
ubrane. Potem dUszpasterz poyczy od
niej subaru i dowozi nowych
uczestnikw
Punktu kontaktowego w motelu
Howarda Johnsona w Salt Lak. a w
nocy wozi ludzi tam i z powrotem.
O pitej po poudniu, kiedy Toni
przyjechaa na widzenie dziennikarze
zdyli ju zgromadzi si na parkingu i
obstpili j przy wejciu do
Maksymalnego. Bdzie o wiele gorzej,
kiedy stamtd wyjdzie. Jeszcze wikszy
cisk. Toni sza chodnikiem pomidzy
drucianymi parkanami rozmylajc o
tym, jak pierwszy raz przyjechaa

odwiedzi Gary'ego w wizieniu, dwa dni

przed jego urodzinami Wtedy jeszcze nie
wiedziaa, czy jest mu gotowa wybaczy,
czy nigdy nie wybaczy, ale kiedy
zobaczya, jak on si cieszy z jej
odwiedzin zapytaa, co mu wysa, i on
chcia dwa ciemne podkoszulki z
ucitymi rkawami, duy rozmiar,
grubsze na ramionach, eby bez
rkaww sterczay. Odwiedzaa go
jeszcze potem. Zawsze wita j sowami
Boe, ale jeste pikna", przez co si
czerwienia.
Tej niedzieli jednak byo inaczej.
Przedziwnym zbiegiem okolicznoci
miaa akurat wasne urodziny i na
kolacj zjedaa rodzina Howarda.
Dlatego w ten ostatni wieczr Toni

wybieraa si w odwiedziny do wizienia,

przygotowujc jednoczenie potrawy na
przyjcie, i niepokoia si, czy zdy w
miar wczenie odwiedzi Gary'ego, eby
wrci na sidm do goci.
Byo dziesi po szstej, kiedy j w ogle
wpucili do sali widze, potem musiaa
czeka dwadziecia minut z innymi
odwiedzajcymi Otworzyli wreszcie
Gary'emu drzwi i on j pierwszy
zobaczy, wzi w ramiona i tak uciska,
jakby chcia gorcym powitaniem stopi
ld caej zimy. ciska j tak dugo i
mocno, a pomylaa, e ju jej nie puci.
Bya z ni jej matka, ktra powiedziaa:
Teraz moja kolej.
Wtedy Gary obj Id jednym
ramieniem, ale drugim wci otacza

Toni, nie wypuci jej. A gdy tylko Ida si

cofna, unis Toni, a jej stopy zawisy
w powietrzu, i ognicie pocaowa j w
usta. Cigle jeszcze j przytula w
kwadrans pniej, kiedy ju absolutnie
musiaa ju jecha.
Gary powiedzia wtedy:
Wrcisz tu, prawda?
Wwczas po raz pierwszy Toni zacza to
rozwaa. Bo mia taki wyraz oczu.
Jed do domu powiedzia zajmij
si rodzin, a potem wr.
Ale to nie byo takie proste. Nawet
pomijajc rodzin ma, to by jedyny
dzie w tygodniu, jaki spdzaa z
Howardem. Howard pracowa na

budowie w poudniowym Utah i do

domu przyjeda tylko na niedziele.
Zanim zdya odpowiedzie tak czy nie,
Gary jeszcze raz j mocno ucaowa z
okazji urodzin. Potem Moody i Stanger
wyprowadzili j razem z matk
korytarzem, wzdu drucianego
ogrodzenia i tumu dziennikarzy, ktry
jeszcze zgstnia. Toni skojarzya,
dlaczego nazywa si ich pras. O mao
nie sprasowali jej na mier. To byo
rwnie niesamowite jak opuszczanie
wizienia, eby zdy na wasne
urodziny.
Dla Boba Moody'ego niedziela
rozpocza si o szstej rano spotkaniem
Wysokiej Rady. Trwao do smej. O wp
do dziesitej pojecha na zebranie

duchowiestwa, wrci zawie rodzin

do kocioa, pojecha do wizienia i z
powrotem, eby o pierwszej zabra
rodzin po zajciach szkki niedzielnej.
Nastpnie caa rodzina Moodych udaa
si do domu na obiad. O czwartej po
poudniu byli z Ronem Stangerem
gotowi do wyjazdu.
Na parkingu zjawili si Vern z Id, Toni i
dwoje kuzynw Gary'ego w rednim
wieku, Evelyn i Dick Grayowie. Wszyscy
razem, wraz z ojcem Meersmanem,
zostali wprowadzeni do Maksymalnego
Nadzoru, gdzie tego wieczoru porucznik
Fagan by serdeczny i pokaza im, gdzie
co jest. Winiw nakarmiono wczeniej
i otwarte byy bramki Pomidzy sal
widze i stowk Nadzoru

Maksymalnego, dziki czemu mogli w

nocy chodzi z jednego pomieszczenia do
drugiego. W sumie niemaa przestrze.
Chyba ze trzydzieci metrw wzdu,
Poowa tego w poprzek, plus kilka
przylegych mniejszych pomieszCze,
dla prywatnych rozmw. Otwarte byo
biuro porucznika Faga-na> kuchnia i
budka z szybami, gdzie wpierw
rozmawiao si z Garym.
Znajdowao si to wszystko od frontu
Nadzoru Maksymalnego, za dwiema
rozsuwanymi kratami, ktre oddzielay
ich od
wyjcia. Z tyu sali widze, rwnie za
odsuwan krat, znajdowa sie dugi
korytarz, przy ktrym pooone byy
rzdy cel Nadzoru Maksymalnego.

Moody nigdy tam nie by, nie zna wic

tamtych zakamarkw, lecz ywi dla nich
respekt. Korytarz przypomina mroczne
przejcie do piwnicznych schodw w
duym strasznym gmaszysku.
Wyobrania przywoywaa jki
dobiegajce z lochw, a od strony cel
wtroway im krzyki, wrzaski,
zawodzenia i metaliczny oskot, ktry
sycha byo w sali widze, ale
niewyranie, jak spod skay.
Poniewa Moody i Stanger planowali, e
zostan ca noc, lepsze ubrania za
chcieli zachowa na rano, przywieli je w
torbach. Przynieli te krakersy i napoje,
co okazao si niepotrzebne, gdy
wizienie zapewnio lekki poczstunek
na cay wieczr. Soki, lemoniad, ciastka

i kaw. Potem ojciec Meersman

dostarczy telewizor i wczy go. Komu
udao si zdoby przenone stereo i par
pyt, i gdyby policzy trzech czy czterech
stranikw kursujcych pomidzy
kuchni, jadalni i sal widze, ojca
Meersmana, Cline'a Campbella, dwch
adwokatw, kuzynostwo, Verna, Toni i
Id, goci wystarczyoby na spore
przyjcie. Nie mwic o straniku na
caonocnej subie siedzcym w
przeszklonej kuloodpornej budce z
widokiem na sal widze.
Co par godzin kto przychodzi z
wiziennej apteki z jakim lekarstwem.
Po pewnym czasie Moody zorientowa
si, e daj Gary'emu rodki
pobudzajce. Niewtpliwie aptekarze

uwaali te leki za bogosawiestwo, bo

stale je donosili, Gary za od wczesnego
wieczoru robi si coraz bardziej
radosny. Na pocztku tak si ucieszy na
widok Toni, tak j dugo obejmowa i
caowa z takim kuzynowskim zapaem,
e Bob, Ron, Vern i inni po prostu siedli
z tyu i czekali, skoro Gary tak otwarcie
cieszy si jej wizyt. Poza tym byo par
rzeczy do zrobienia. Stranicy przynieli
polowe ka z materacami, ustawiano
wieczorny poczstunek, zreszt Toni nie
zabawia zbyt dugo, a Ron z Bobem
musieli odprowadzi j wzdu
drucianych parkanw i przez gsty rj
reporterw. To bya wielka operacja
Zanim doprowadzili j do ciarwki,
oczy pieky ich od byskajcych fleszw,
a duszom udzielio si oglne

szalestwo. Tej nocy dla dziennikarzy

byli cudotwrcami. Widzieli czowieka i
mogli o nim opowiedzie.
Powtarzali Bez komentarza", szukajc
Schillera, potem udzielili krtkiej
wypowiedzi, eby przycign
reporterw z mikrofonami i
magnetofonami. Dao to Vernowi
sposobno wymknicia si na rozmow
z Larrym.
Moody i Stanger chwilowo zaspokajali
ciekawo wikszoci reporterw, lecz
byo ich zbyt wielu i Larry z Vernem
take zostali otoczeni. \V strasznym
cisku Vern zdoa jedynie wyszepta:
Ma pan flaszki? I Schiller odrzek:
Tak. Vern szepn:

 Jak mam je wnie?

Pod pachami wyjani Larry
przycinite do bokw.
wietnie powiedzia Vern tylko
jak je woy pod paszcz? Dziennikarze
otaczali ich tak ciasnym koem, jak
kibice zawodnikw zwyciskiej druyny
podczas schodzenia z boiska. Schiller
odwrci si i krzykn:
Prosz da temu czowiekowi chwil
wytchnienia! Osaczylicie go! Prosz si
cofn!
Odsun ich nieco, nie tyle si, ile za
pomoc szturchania w poczeniu z
lekk histeri, co z dziennikarzami daje
najlepszy efekt.
Dajcie mu odetchn powtrzy.

Cofnli si o p metra, moe metr, co

umoliwio Vernowi schowanie alkoholu.
Kiedy Larry znw si odwrci, Vern by
gotw wraca do rzsicie owietlonej
sali widze z telewizorem i muzyk z
pyt, gdzie Gilmore mia spdzi swoj
ostatni noc na tym wiecie.
Mae buteleczki szybko si oprniay.
Gary wpada na chwil do Pokoju obok,
pociga yk i wychodzi, puszczajc oko.
Moody uwaa, e tak naley. Jeeli tego
wanie czowiekowi trzeba, to niech Si
cieszy napitkiem. Wiele lat mino,
odkd Moody prbowa alkoholu, lecz to
bya przecie impreza towarzyska. Jeeli
nawet w Podwiadomoci Moody'ego
tkwi zarzut, e rano Gilmore spotka

wszak swego Stwrc i roztropniej

byoby odej z tego wiata z trzew
gow, to jednak uznawa ostatni posiek.
Skoro Gilmore chce odej pijany, ma do
tego prawo. Przypomnia sobie, e Gary
umylnie nie zoy zamwienia na sze
puszek piwa pod koniec poniewa nie
chcia, eby wiat podejrzewa go o
sabo i szukanie uatwie. Ale teraz
miesza prochy z gorza.
Jednak wyrane zadowolenie Gary'ego i
sposb, w jaki cieszy si, e jest lekko
zawiany bo wcale si nie upi
uprzyjemniay wieczr. Gary nawet
zabra jednego stranika do pokoju obok
i poczstowa go whisky z wymylnej
buteleczki po lekarstwie, ktr Schiller
rwnie podesa.

Osobicie Bob bardzo si cieszy, e

moe podej do Gary'ego, ucisn mu
do, potrzyma go za ramiona,
popatrze mu przez chwil w twarz nie
spodziewa si, e w cigu tych dugich
tygodni naronie w nim potrzeba
zrobienia czego tak zwyczajnego.
Waciwie to byo pierwsze spotkanie bez
pilnych spraw do omwienia. Dlatego
przyjemnie byo widzie Gary'ego na
luzie i zadowolonego z tej nocy.
Panowaa pena swoboda i relaks. Mijay
godziny, Ron albo Bob chodzi do kuchni
po napoje, Evelyn i Dick Grayowie te
chodzili tam i z powrotem, podobnie
Vern. Nikt nie odczuwa straszliwego
tykania zegara ani nie podejrzewa, e za

murami wizienia prawnicy mog

szykowa si do wstrzymania egzekucji.
Wczesnym wieczorem, kiedy weszli do
sali, gdzie Gary nie by* oddzielony tafl
szyby, tylko mg podej i czowieka
dotkn, Stanger serdecznie go
przywita, ucisn mu do, pooy rk
na ramieniu poklepujc po msku. To
co w rodzaju zwycistwa, e wolno im
by tu razem, myla Stanger. Nie
opuszczao go to podniose uczucie.
Troch pniej, kiedy wci jeszcze mio
spdzali wieczr, Ron zacz mwi o
swojej przygodzie bokserskiej w
druynie BYU i Gary wtrci, e troch
si na tym zna. Wstali z miejsc i
rozpoczli sparring. Ron sdzi, e bdzie
to polega na wyprowadzeniu paru

pozorowanych ciosw, lecz Gary'emu

chodzio raczej o rywalizacj. Poniewa
w istocie nie umia boksowa i
zwyczajem zawodnikw podwrkowych
siek gradem ciosw, Ron cay czas robi
uniki, eby nie dosta, a przecie nie na
tym polega walka. No i Gilmore mia
jaki taki bysk w oku. Im mocniej bi,
tym wiksza rado. Bez wtpienia w
Garym tkwio ziarno podoci. Uderza
zacinitymi piciami i Ron musia bra
ciosy na ramiona i rce. W pewnej
chwili, jakby nigdy nic, Gary zacz
analizowa swj styl mwic:
Ja nie atakuj, ja kontruj. I
wyprowadzi cios.
Ron zrobi unik, odwrci si bokiem do
Gary'ego, wycofa si i odszed. Gary

ruszy za nim. To nie by normalny

sparring, gdzie wchodzisz w zwarcie,
markujesz cios i odskakujesz, po to, eby
pokaza, jak moge gocia zaatwi.
Gary wali swoje bomby raz po raz. Par
z nich omal nie powalio Rona.
Oczywicie przez pierwsze dwadziecia
czy trzydzieci sekund czu si
wspaniale. By szybszy od Gary'ego.
Jednak ju po minucie z kadym
oddechem dawa o sobie zna jego wiek,
ponadto Gary by wyszy o kilka
centymetrw i mia dusze rce.
Wkrtce Stanger czu si jak za kadym
razem, gdy wchodzi do Maksymalnego.
Wszyscy garownicy wiczyli siowo,
wiadomi, e maj ciaa. Ich obecno
oddziaywaa psychologicznie. Jak gdyby

ich ciaa mwiy: Ja mam wiksze

prawo do wolnoci ni ty, chopcze."
Dlatego Ron by zadowolony mogc
wreszcie znale okazj do rozejmu z
Garym; klepa go po ramieniu i
umiecha si na znak, e to koniec.
Po bokserskich popisach Gary zacz
telefonowa. Ron sysza, jak rozmawia z
rozgoni nadajc muzyk w stylu
country. Zgrywa si , jacy s
beznadziejni, i podzikowa im za
piosenk ladami myli. Nastpnie
poszed do pokoju Fagana, eby
zadzwoni do matki. Oczywicie Ron nie
prbowa podsuchiwa, zreszt Gary
zaraz wypad podniecony, e moe
rwnie zatelefonowa do John-"y'ego
Casha. Potem zacz nerwowo chodzi w

kko, jakby si Pojmowa, e gra

muzyka, a nie ma z kim taczy. Jednak
atmosfera nadal bya pogodna.
Pojedynek bokserski wytworzy pewn
ni porozumienia midzy Garym i
Ronem. Nastrj wieczoru chwilami si
psu, ale wci byo niele i ciekawie. Jak
w kad dug noc, mog si zdarzy
momenty lepsze i gorsze. Podczas
duszego zastoju Gary podszed do
Rona i chcia mu co powiedzie na
osobnoci. Usiedli na awie w kcie w
sali widze, z dala od reszty obecnych.
Gary powiedzia, e ma pidziesit
tysicy dolarw i popatrzy Ronowi w
oczy. Jego jasne, bkitnoszare oczy
miay tak sam gbi jak niebo w
ktry z tych dziwnych porankw, kiedy

odcie brzasku nie pozwala odgadn,

czy bdzie pogoda, czy nie.
Tak, Ron, mam pidziesit tysicy
dolarw powtrzy albo dokadniej:
mam do nich dostp i dam ci je. Chc
tylko, eby wychodzc zostawi mi klucz
od szafki z zapasowym ubraniem.
Zapasowe ubranie leao w szafce w
jednym z bocznych pomieszcze.
Tutaj jest taki harmider, e stranicy
si nie zorientuj cign Gilmore.
Zostaw tylko klucz.
Co ci chodzi po gowie? spyta Ron.
Nie mg poj, jak Gary moe si tak
gupio zachowywa. Gary, o co ci tak
naprawd chodzi? zapyta jeszcze raz i
wtedy go olnio, przez co poczu si
podwjnie gupio.

 Ron tumaczy Gary jeeli w

twoich ciuchach wyjd za podwjn
bramk, jestem wolny. Nic tam pniej
nie ma, tylko frontowe drzwi, a one s
zawsze otwarte. Po prostu przele przez
drut kolczasty i przez te zwoje na
szczycie. Bd troch poharatany, ale to
nic.
Potem si zrywasz? spyta Ron.
No odrzek Gilmore potem si
zrywam i uciekam. Jak tylko std wyjd,
ju mnie nie ma. Zostawisz mi te ciuchy,
dobra?
Teraz Ron zrozumia, o co chodzio w tej
wyczerpujcej gimnastyce, ktr Gary
codziennie uprawia. Zmusi si, by
spojrze Gary'emu w oczy

przynajmniej tyle moe o sobie

powiedzie i odpar:
Gary, jak zaczynalimy, stana
umowa: adnych krtactw. -" Jeszcze
zmusi si, by doda: Stae mi si
bardzo bliski. Zrobibym dla ciebie
wszystko, co w mojej mocy. Ale nie mog
wystawia na szwank moich dzieci i
rodziny.
Gary kiwn gow. Tym kiwniciem
przyj to wszystko do wiadomoci.
Wyglda nie tyle na zawiedzionego, co
upewnionego.
Ron przypomnia sobie, e gdy Ida i Toni
wychodziy, Gary odegra zabawn
scenk woy paszcz Idy i kapelusz
Toni, nastpnie udawa, e przechodzi z
kobietami przez podwjn furtk.

Wwczas to byo bardzo mieszne.

Wszyscy si miali, cznie z nowym
stranikiem przy furcie, modym
chopakiem, ktrego Ron przedtem nie
widzia. Niechby .stranik przez pomyk
otworzy obie rozsuwane kraty
jednoczenie. Gary by uciek. O rany!
Wreszcie do niego dotaro. Ten facet nie
artowa. Jeeli miaby zosta w
wizieniu, to Woli umrze. Ale jeliby
udaoby mu si uciec, to ju inna
rozmowa.
Vern siedzia na awie, usiowa wznie
si mylami ponad bl w kolanie i
przeywa to wszystko wraz z alem,
zmczeniem i dokuczliwym ciskaniem
w doku, czujc, e si rozkleja. Wiedzia,
e ma kamienn twarz, ale coraz ciej

mu byo wytrzyma. Raz o mao nie

wybuchn sam nie wiedzia: paczem
czy miechem kiedy Gary powiedzia
do telefonu: Czy to prawdziwy Johnny
Cash?"
To byo kompletnie zwariowane.
Pniej Gary paradowa w kapeluszu,
ktry Vern mu kupi w sklepie
Albertsona. To by taki uczniczy kaszkiet
w stylu Robin Hooda, o wiele za duy,
ostatni na pce. Vern spojrza wtedy na
Id i rzek:
On i tak nosi mieszne rzeczy, wic ja
mu go kupi.
Jak mona kocha nicponia, dlatego e
zachciao mu si woy zwariowany
kapelusz? Ach, Gary mia w sobie tej
nocy tyle mioci. Vern jeszcze nie

widzia go z takim bogactwem uczu.

Jedyna rzecz na wiecie, ktra go nadal
zocia, to wizienie, ale nawet do tej
sprawy mia osobliwe podejcie.
Moja ostatnia noc powtarza z tym
swoim krzywym umieszkiem. Ju
mnie nie bd wicej kara.
I Vern znowu poczu, e jest bliski ez.
Pamita tamto widzenie sPrzed wielu
dni, kiedy Gary powiedzia:
Vern, nie warto roztrzsa sytuacji.
Zabiem tych ludzi i oni nie yj. Nie
mog ich wskrzesi, chobym chcia.
Nieco pniej Stangera zaczo nosi.
Rozmowa z Garym o ucieczce raczej nie
podziaaa na niego uspokajajco,
zawoa wic:

 Moe bymy przywieli jak pizz?

I spyta porucznika: Wypuszcz nas?
Wszystkim podoba si pomys. Stanger
mia przy sobie tylko sze dolcw,
wobec tego ojciec Meersman wysupa
troch, Fagan wygrzeba dwjk i
stranicy te si dorzucili. Wtedy Vern
ockn si z zamylenia i rzek:
adnych zrzutek. Ja stawiam pizz.
Wy j tylko przywiecie.
Fagan zaproponowa samochd z
kierowc, wobec tego Ron, Bob i stranik
wyszli na parking, gdzie czekali chwil
na Stangera, ktry wymkn si z
samochodu, rozejrza si odnalaz
Larry'ego i powiedzia:
Gary chce do ciebie zadzwoni koo
wp do drugiej nad ranem.

 Dobra, jad z wami odrzek Schiller.

O tej porze dziennikarze nie siedzieli ju
Schillerowi na gowie. Mrz dokucza
wszystkim. Schowani w furgonetkach,
popijali, Schiller mg wic nie
zauwaony przej bokiem do wozu
policyjnego. Stranik na przednim
siedzeniu spyta:
Kim pan jest? Schiller odpar
krtko:
Mam jecha z wami po czym wsiad
i pooy si z tyu. Tymczasem Stangera
dopad reporter. Mino pi minut,
zanim wrci z Moodym. Potem
wyjechali na drog, zewntrzna brama
si otwara i znaleli si poza
wizieniem. Schiller podnis si z
podogi i wszyscy wybuchnli miechem.

Gdyby odwozili Larry'ego do Orem, w

wizieniu dziwiono by si, gdzie
samochd przepad na tak dugo.
Rozsdniej byo podjecha na pnoc, do
pobliskich przedmie Salt Lak.
Stamtd Schiller zadzwoni po swego
kierowc. I tak dotar do motelu przed
pnoc, eby czeka na telefon
Gary'ego.
Pizza Hut okaza si ostatnim czynnym
lokalem, zreszt byli tez ostatnimi
gomi i zamwili pizz z szynk, salami
i pepperoni. Bo" Moody uwaa, e olni
wszystkich swoim wyborem; po drodze
kupili jeszcze par piw. Przy wjedzie z
powrotem do wizienia przeszukano
ich samochd i piwo skonfiskowano. Byli
wciekli, ale sprawdza ich

stranik-subista, ktry oznajmi, e

alkohol nie bdzie tolerowany na terenie
wizienia. Dowcip polega na tym, e
nawet nie zajrza do pudeek z pizz.
Mogli tam schowa pi pistoletw.
Pniej podjechali drog od bramy pod
budynek administracji i stranik z
wieyczki przemwi do nich niczym gos
Boga spoza ciemnej chmury, informujc,
e zosta wydany zakaz dla pizzy. Nie
wolno.
Kiedy si wykcali, przyszo nowe
rozporzdzenie. Ostatecznie mog wej
razem z pizz. Tylko Gary nie bdzie
mg sprbowa. Mi wpisa jej na list
potraw swojej ostatniej wieczerzy.
Moody wyobraa sobie scen w
gabinecie naczelnika. Wielka, powana

narada. Co? Jedzenie wniesione z

zewntrz? Zatrzyma! Bob i Ron dotarli
pod drzwi Maksymalnego tak wciekli,
e stanli tam, by /je swoj pizz na
mrozie, kiedy za weszli do rodka,
porucznik Fagan by bardzo zakopotany
ca sytuacj, bardzo. Szczupej budowy,
niewysoki, siwy, z wsami, rzeczowy i
miy, teraz wstydzi si za swoich
przeoonych. Po chwili przyszed
stranik i powiedzia, e Gary te moe
zje kawaek. Oczywicie ju w tym
momencie Gary nie zbliyby si do
pizzy. Popatrzy na uszczc si farb i
powiedzia:
Mam nadziej, e wszystkim smakuje
mj ostatni posiek.

W tym czasie ojciec Meersman to

wchodzi, to znw wychodzi.
Informowa ich na bieco, co dzieje si
w budynku administracji i zapewne,
myla Bob, administracj rwnie
informowa na bieco, co dzieje si u
nich.
Epizod ten wywoa uczucie upokorzenia.
Poprzedniego wieczoru Gary mg
zamwi dowolny posiek spord setki
da. Naczelnik Podpisaby papier i Gary
tej nocy dostaby, co zamwi. Teraz byo
za Pno. Jednak z apteki donoszono mu
pastylki. Nie moe zje kawaka pizzy,
za to faszeruj go prochami. Stanger
uzna, e najlepszym okreleniem
administracji bdzie sowo
przewietna".

Dowiedzieli si te, e Sterling i Ruth

Ann nie zostali wpuszczeni do
Gary'ego. Wizienie sprawdzio Sterlinga
by notowany. Dwa
wykroczenia drogowe. Rzeczywicie,
notowany kryminalista. Groteska,
mamrota pod nosem Moody. Idiotyzm.
Gupota. Bazestwo.
Na przyjciu urodzinowym Toni wci
odbieraa telefony od przyjaci, nie
musiaa wic myle o Garym.
Powtarzaa jednak swojej matce:
Musz tam wrci. Ida mwia:
Kochanie, teraz ci wszyscy reporterzy
wiedz, kim jeste. Toni pomylaa:
Dobrze, wstan o pitej.

Teciowie ze szwagrostwem wczenie

wyszli i Toni rozmawiaa sobie z
Howardem. Wiedziaa, e on wyczuwa u
niej ch ponownego spotkania z Garym.
Oczywicie nie chciaa zostawia
Howarda. Poza tym dziennikarze!
Przeraliwe byskanie po oczach, w
kadym za pytaniu reportera dwicz
nerwy napite jak struny. Po raz
pierwszy czua si jak zwierz w klatce z
innymi zwierztami.
Howard chyba czyta w jej mylach, bo
powiedzia:
Dobrze, kotku. Przeprowadz ci
przez ten tum reporterw Wobec tego
zostawili Idzie kartk i pojechali. Do
wizienia dotarli koo dziesitej wieczr i
chyba ze trzy kwadranse zajo im

forsowanie bramy. O tej porze

pilnowano czujnie. Stranicy znali Toni z
widzenia, lecz Howard by nowy i nie
chcieli go wpuci. Musiaa pj na
rozmow z naczelnikiem, a to oznaczao
samotne przepychanie si przez tum
reporterw pod budynkiemadministracyjnym.
Sam Smith nie chcia wpuci Howarda.
Toni miaa uczucie, e naczelnik
zlitowaby si, gdyby mocniej naciskaa
lecz Howard wcale nie mia ochoty.
Powtarza tylko:
Jak mona siedzie i rozmawia z
kim, kto umrze za par godzin?
Kiedy otwarto przed ni podwjn krat,
tata z Garym siedzieli na polowym ku.
Vern by senny, a Gary spity, lecz chyba

przywyk do tego, e ludzie wchodz i

wychodz, bo zatrzasna si za ni
pierwsza furtka, otworzya druga, a oni
nawet nie spojrzeli w jej stron.
Znajdowaa si ju w rodku, kiedy Gary
j spostrzeg; zaraz skoczy i podnis j
w gr. Powiedzia:
Wiedziaem, e przyjdziesz. Dziki
Bogu, wrcia.
Okrci j w kko i uciska, i jeszcze raz
mocno ucaowa. Vern zawoa:
_- Co tam wyprawiacie? Jeszcze daleko
do rana ale da im spokj.
Usiedli, zaczli rozmawia i Gary trzyma
j za rce.
Szkoda, e nie moemy razem
spdzi wicej czasu powiedzia.

 Te mi przykro odrzeka Toni.

A moe to i lepiej cign Gary.
Gdybymy wczeniej si przyjanili, ta
noc nie znaczyaby tak wiele.
Potem spyta, czy Toni chce zobaczy
zdjcia Nicole, wyj zaklejone tam
pudeko, ostronie je otworzy i pokaza
Nicole jako dziecko.
A tutaj, jak nie chcesz patrze, to nie
musisz doda i wycign kilka
licznych rysunkw nagiej Nicole. Potem
ca seri zdj robionych w automacie,
gdzie za wier dolara mona mie cztery
zdjcia. Nicole odsaniaa piersi. Byo
jasne, e te zdjcia bardzo duo znacz
dla Gary'ego, i Toni pomylaa, e nie s
wiskie. Raczej wiele mwice. Gary
wyjmowa coraz to nowe zdjcia Nicole,

jak miaa pi, osiem, dziesi lat, i

mwi, e bya licznym dzieckiem.
Toni powiedziaa:
I teraz jest pikn kobiet.
Po co si rozwodzi nad jej wygldem w
dziecistwie?
Tak bym chcia zobaczy j jeszcze raz
rzek Gary.
Zaklei pudo, potem otworzy inne,
wypenione zdjciami kumpli z
wizienia, i opowiada, w ktrym
zakadzie siedzieli. Przyszli jacy ludzie
ze suby wiziennej z lekarstwami,
wrczyli mu kubek i powiedzieli:
Prosz pokn od razu.
Gary odpar:
Nie macie do mnie zaufania, co?

Kiedy sobie poszli, Toni znw zostaa

sama z Garym. Wyj Plakietk, ktr
dawno temu dosta od Annette, i
owiadczy: ~~ Chc to da Nicole.
Wtedy wanie Toni dosza do wniosku,
e Gary naprawd musi by nie\vinny.
Inaczej jak mgby to zostawia Nicole?
. Graa muzyka z pyt i Gary powiedzia:
Chod, bo od lat nie taczyem.
Wobec tego wstali. Toni syszaa kiedy,
jak on piewa; robi to okropnie, ale
zorientowaa si, e taczy jeszcze
gorzej. Jednak jej si podobao. Kiedy
siedziaa z nim na pododze przegldajc
jego rzeczy, poczua, e jest jej bliski.
Podobnie jak Brenda, Toni wychodzia
za m cztery razy, dwukrotnie
maestwo trwao tylko par miesicy.

Jej czwarty zwizek, z Howardem,

przetrwa dziewi lat. To byo dobre
maestwo, bez dawnych problemw,
lecz Toni nigdy nie miaa tego
specyficznego uczucia, co teraz. W cigu
tych paru godzin zdawao jej si, e zna
Gary'ego cae ycie.
Leciay szybkie rytmy. Gary woy Toni
swj mieszny kapelusz, zwichrzy jej
wosy i ruszyli do taca. Nadaa, jak
moga. Kiedy skoczyli, Gary rzek:
Nigdy nie byem w tym dobry, ale te
nie miaem wiele okazji chodzi na
tace.
miali si i opowiedzia jej o tym, jak
rozmawia z Johnnym Cashem przez
telefon, ale poczenie byo kiepskie. W
kadym razie zapyta:

 Czy to prawdziwy Johnny Cash? I

gdy usysza odpowied, rykn:
No bo tu mwi prawdziwy Gary
Gilmore!
Znw usiedli i Gary powiedzia:
Dzi odnalazem w tobie co, co
znaem od lat u Brendy, i szkoda, e nie
potraktowaem ciebie i twojej siostry
bardziej po rwno.
Toni spojrzaa zaskoczona, wyjani
wic:
Tobie i Howardowi daem trzy tysice,
a pi tysicy dla Brendy i Johnny'ego.
auj, e ich nie rozdzieliem po rwno.
Tak naprawd dotd ci nie znaem.
Powiedziaa mu, e pienidze s bez
znaczenia.

 Jeste dla mnie dzisiaj tyloma

osobami wyzna. Jeste Nicole,
Brend, a nawet w pewnym sensie moj
matk, tak jak $ pamitam z modoci.
Toni nie wiedziaa, czy przypadkiem nie
czyta mu w mylach, bo uprzytomnia
sobie, e czuje siln potrzeb, by jeszcze
raz wzi jego matk w ramiona.
Pomylaa te o Brendzie, ktra tak
bardzo chciaa by przy nim tej nocy, ale
leaa w szpitalu, i Toni poczua si tak
dziwnie, jakby bya sob i Brend
zarazem i jakby obie tam przebyway,
taczc i trzymajc go za rce.
Co pewien czas przychodzili stranicy,
eby ucisn Gary'emu do , on pyta:
Chcecie mj autograf?

 Jasne e tak, Gary odpowiadali.

Wtedy poycza dugopis i skada im
podpis na kieszeni od koszuli albo na
mankiecie, i Toni pomylaa, e oni
zachowuj si tak, jakby go szczerze
lubili. Kiedy wrci farmaceuta, Gary
owiadczy:
To jest rwny chop, co o mnie dba.
Tamten odchrzkn i rzek:
A ty niele mi dajesz popali swoimi
zachciankami.
Cay czas Toni staraa si pamita, e
Howard czeka na parkingu i dygocze z
zimna. Wreszcie powiedziaa:
Suchaj, przywioz tu mam z
powrotem przed pit. Gary odrzek:

 Chciabym, eby bya tu ze mn rano.

Otoczy j ramionami, uciska i
doda: Dzikuj za ten wieczr.
Uciska j jeszcze raz i powiedzia:
Chodny i cichy letni wieczr w pokoju
penym mioci. Ty rozjania mi ca
noc, Toni, i wypenia mioci.
Utuli w doniach jej twarz, kadc rce
na obu policzkach i pocaowa j w czoo.
Dzi wieczorem sprowadzia do mnie
moj Nicole wyzna. Obj j mocno,
lecz Toni powiedziaa:
Bd musiaa niedugo ucieka.
Gary odprowadzi j do furty.
Do zobaczenia rano poegna si.
Jed do domu i zajmij Si Id. Potem
doda: Pozdrw Howarda. To

fantastyczne, e Howard przyjecha i

prbowa si ze mn zobaczy.
Toni wysza, zostawiajc go w
przewiadczeniu, e jedyny powd, z
ktrego Howard by nieobecny, to zakaz
naczelnika. Kiedy Osuna si za ni
pierwsza krata, Gary obejmowa prty i
patrzy, jak otwiera si druga. Gdy ju
obie bramki zatrzasny si za ni,
woya Palto i wysza. Nie zobaczya go
wicej.
Jak dotd, pomimo incydentu z pizz,
trwao prawdziwe przyjcie, wszyscy byli
zadowoleni i nie mieli adnych
problemw z wyjtkiem jednego, ktry
przesania pozostae. Teraz jednak, po
wyjciu Toni, Gary znowu si wciek o
t afer z pizz. Zrobi si bardzo

powany, bardzo niespokojny. Ron

pamita, jak Gary powtarza:
Nie chc ostatniego posiku, bo oni
mnie znw wykiwaj. Ron nie chcia
rozmawia z Garym w takiej chwili.
Moody te nie. Do sali widze wkrad si
przedsmak mierci. Czai si ju
wczeniej, lecz tylko dodawa wszystkim
si. A teraz przenika jak dym przez
szpary w drzwiach. Robio si pno.
Zapada cisza. Nie graa ju muzyka i
Vern poszed spa. Dick i Evelyn Gray
drzemali. Ron wyszed do kuchni
pogada ze stranikami. Wtedy wanie
Gary zbliy si do Boba.
Nie zamieniby si ze mn na
ubranie, co? spyta, Bob za odrzek:
Nie.

Gary zacz opisywa, jak mgby si

wydosta, gdyby tylko Bob da mu swoje
ubranie. Stranicy przestali zwraca
uwag na cokolwiek. Mgby wyj przez
bliniacz furtk jako Bob Moody, potem
drzwiami od Maksymalnego i przez
druty kolczaste, zanim w ogle kto by
si zorientowa. Po prostu wspiby si
na stalowy parkan, potem zrobi
przerzutk nad drutem kolczastym na
grze, troch si poharata, ale to nic i w
drog, bracie. Nie znaleliby go.
To bya ponura chwila.
Ja wiem mwi Gary e uda mi
si uciec, jeeli si zgodzisz.
Bob miaby tylko wyj ubranie z szafki i
zostawi w kcie Gdyby zechcia, mgby
pomc Gary'emu, wkadajc na chwil

zwariowany kapelusz Robin Hooda.

Mniej wicej tego szukaby wzrokiem
przysypiajcy stranik, jeli chodzi o
Gary'ego Gilmore'a.
Nie powiedzia Bob Moody. Nie
mog tego zrobi, Gary> i nie zrobi.
Cline Campbell tego wieczoru raz
wchodzi, raz wychodzi, tote zaraz
dostrzeg zmian nastroju.
przez pierwsze par godzin mona byo
sdzi, e to boonarodzeniowy poranek.
Lecz Campbell musia wyj o
dziewitnastej trzydzieci, bo mia
wykad w Salt Lak i wrci dopiero
przed pnoc. Do tej pory wszystko si
zmienio. Wczeniej u wezgowia
polowego ka siedzia stranik,
Gilmore na rodku, a w nogach

Campbell. W trakcie lunej rozmowy o

niczym Gilmore sign pod poduszk i
wyj buteleczk--reklamwk whisky.
Oho zawoa Campbell i odwrci
wzrok. Nic zego nie widz, nic zego
nie sysz, nic zego nie wypowiem. Ale
nie auj sobie, kole, czstuj si.
Gilmore si mia. To byo wczeniej.
eby dotrzyma ustnej umowy,
Campbell pospieszy do wizienia nie
zatrzymujc si na posiek i zobaczy, e
wszyscy zjedli po kawaku pizzy. Nic nie
zostao. Tylko on i Gilmore mieli puste
brzuchy. Kiedy zostali sami, Campbell
powiedzia:
Zdaje si, e tym razem to ju
nieodwoalnie.

 Id na odstrza, ju nikt nie moe tego

wstrzyma odrzek Gary.
Wiesz mwi Campbell my si i
tak spotkamy. Bdzie tak samo dla mnie
i dla ciebie, bez wzgldu na to, co jest po
drugiej stronie.
Siedzieli w gabinecie porucznika Fagana
i Gary mia wci na gowie ten kapelusz
z pirkiem, ktry wyglda jak wasno
Chico Marxa.
Niewane mwi Campbell czy
twoje uczucia religijne s suszne, czy
moje, tak czy owak spotkamy si jeszcze.
Mniejsza o form, Gary, ale chc, eby
wiedzia, e ja ci uwaam za
wartociowego faceta.
To straszne, myla Campbell, bo im
wicej czasu spdza z Gilmore'em, tym

sabiej pamita, e Gary jest

czowiekiem zdolnym popeni
morderstwo. Przewanie Gilmore w
ogle nie wyglda jak morderca, w
kadym razie w porwnaniu z ludmi,
ktrych Campbell spotyka co dzie w
obrbie murw i poza nimi.
Ojciec Meersman zwrci si do
Moody'ego i Stangera mwic e ma
przewag nad ca prawie reszt
obecnych, poniewa uczestniczy ju w
dwch innych egzekucjach. Wyjani im,
jak udao mu si przekona naczelnika i
jego podwadnych, e tej nocy warto
przerobi krok po kroku ca procedur,
albowiem kady krok uczyniony w tej
nocy bdzie odpowiada krokom
uczynionym o poranku, gdy

przeprowadzona zostanie prawdziwa

egzekucja. Posuchano go. Urzdnicy
wizienia wydali zgod na przewiczenie
kolejnych posuni, eby wszystko
odbyo si w spokoju i z godnoci, przy
powszechnym udziale. Przerobili to po
kolei, przy czym kto mierzy czas
stoperem, zreszt to normalne przy tak
istotnej procedurze. Bardzo wane byo
przerobienie caej egzekucji od strony
technicznej.
ROZDZIA 32
Anioy i demony spotykaj diaby oraz
witych
Ponad dwanacie godzin wczeniej, w
niedziel przed poudniem, Earl Dorius
odebra od Michaela Rodaka telefon z
wiadomoci, e Gil Athay wystpi o

zawieszenie. W nieca godzin pniej

Rodak zadzwoni ponownie, gdy sdzia
Sdu Najwyszego White oddali pozew
Athaya. Poniewa z Waszyngtonu
przestay napywa informacje, Earl
nabra pewnoci, e Athay wyczerpa
swoje koncepcje posuni prawnych.
Wyjecha wic z on i dziemi do domu
teciw, gdzie si wreszcie odpry po
cikim dniu. Jednak ju w drodze do
domu wczesnym wieczorem zapa go
telefonicznie Bob Hansen z
wiadomoci, e Jinks Dabney zada
wieczornego posiedzenia sdu w sprawie
pozwu podatnikw. Miao si odby
przed obliczem sdziego Rittera.
Mimo wszystko z pocztku Earl nie
widzia powodw do niepokoju. Dabney

nie by w stanie wykaza, e jakiekolwiek

wpywy z podatku federalnego zostay
uyte do sfinansowania egzekucji. Caa
sprawa miaa niewiey zapach ataku z
przegranych pozycji.
Kiedy Dorius z Billem Barrettem weszli
do gwnego hallu hotelu Newhouse, by
tam ju Jinks Dabney ze swoj
wsppracownic Judith Wolbach.
Obecni byli te Bob Hansen, Bili Evans i
Dave Schwendiman, plus recepcjonista.
I koniec. Rozsiedli si wrd
dziewitnastowiecznego wystroju hallu
Newhouse, w prawdziwej elegancji
Dzikiego Zachodu p drogi midzy
paacem a burdelem.
Znajdoway si tam zanadto wypchane
meble obite jaskrawoczer-wonym

aksamitem, czerwone dywany i

podwjna wstga schodw biegncych
pkolami, by spotka si na ppitrze.
Pomieszczenie due i reprezentacyjne,
cho ju nieco spowiae. Sam hotel by
synn siedzib sdziego Rittera. Jednak
po paru godzinach przykrzyo si czeka
w takim miejscu.
Ritter przebywa w swoim pokoju na
grze i musia wiedzie, e ACLU i
Prokuratura Generalna czekaj na dole,
lecz nie docieray od niego adne
informacje. Bob Hansen w obawie, e
Ritter moe zawiesi egzekucj,
zadzwoni do sdziego Lewisa. Jako
sdzia w Dziesitym Obwodzie, Lewis
by pitro wyej nad Ritterem i mg
uchyli jego decyzj. Hansen zapyta, czy

sdzia skonny jest zwoa rozpraw

nadzwyczajn w Salt Lak pniej tego
wieczoru.
Sdzia Lewis odrzek jednak, e sam nie
bdzie zwoywa rozprawy. To zbyt
wielka odpowiedzialno, by jeden
sdzia federalny uchyla decyzj
drugiego, zwaszcza jeli tym samym ma
skaza czowieka na mier.
O dziewitej wieczorem Dabney zebra
si na odwag i poprosi, eby
recepcjonista ponownie zawiadomi
sdziego Rittera o ich obecnoci i
przesa na gr dokumenty. Prdzej ni
Dabney si spodziewa, Ritter oddzwoni
na d i zarzdzi, by wszyscy udali si do
sdu po drugiej stronie ulicy. Stranik
ich wpuci.

Dabney przekaza Hansenowi

wiadomo tonem nie budzcym
zaniepokojenia. Poniewa pochodzi z
Wirginii, nazywa si V. (czyli Yirginius)
Jinks Dabney. Sprawia wraenie
agodnego faceta w rogowych okularach,
co to nosi w lecie garnitury w prki, w
zimie za w jodek. Zwykle zwraca si
do ludzi w formie bezosobowej i z
wyszoci, jakby zna czowieka od
dziesiciu lat, ale nie uwaa tego za
powd do podnoszenia gosu. Byo jasne,
e umniejsza wag dramatu. Robi to z
tak wpraw, e ten brak dramatyzmu
stawa si dramatyczny. Mimo wszystko,
gdy Earl usysza wiadomo, zareagowa
gwatownym przeczuciem nieuchronnej
poraki. Z pocztku szczerze
przypuszcza, e sdzia Ritter nie zechce

tego w ogle rozpatrywa. Prawne

uzasadnienie byo sabiutkie, a ca
petycj dostarczono bardzo pno.
Potem przygnbienie Earla wzroso na
wie, e nie bdzie z nimi nawet Boba
Hansena. Bob uwaa, e widok jego
twarzy na sali sdowej mgby realnie
zmniejszy ich
szanse. Dlatego odjecha. Mia zamiar
troch si przespa. Przez co Earl jeszcze
bardziej posmutnia. W gosie Boba
koatao przeczucie, e ten wypoczynek
przyda si na pniej.
Wdrowanie pustymi korytarzami sdu
przyprawiao o gsi skrk, gdy palio
si tylko par lamp awaryjnych, lecz
kiedy prawnicy usadowili si ju przy
stoach, zaczli napywa reporterzy

sdowi i kryminalni. Wszystkim

udzielaa si powaga chwili. Rozpoczo
si dugie oczekiwanie na Rittera.
Przy stole Prokuratury Generalnej, czyli
w tym wypadku pozwanych, siedzia Earl
i obserwowa Jinksa Dabneya z Judith
Wol-bach po stronie przeciwnej. Earl
stara si uspokoi nerwy, gdy pamita
tamto niepowodzenie z krzyowym
ogniem pyta do Schil-lera. Ale i tak by
wcieky. Uwaa za bezczelno ze
strony ACLU, eby tak zwleka z
udaniem si do sdu. Nie szkodzi, e ich
argumentacja bya saba. Etyka
dopuszcza wystpienia w sprawach
bardzo mao wiarygodnych. Wolno
prbowa, nawet jeli dziewidziesit
dziewi procent faktw i przepisw

prawa wiadczy wrcz przeciwnie,

natomiast nie do przyjcia jest zwlekanie
a do nocy poprzedzajcej egzekucj. Co
by byo, gdyby biuro Earla nie powicio
dugich godzin na rozpracowanie
ewentualnych problemw? Bez tej
zdolnoci przewidywania zostaliby
cakiem zaskoczeni przez ACLU. Byoby
to krzywdzce wobec stanu Utah.
Przy stole strony powodowej Judy
Wolbach te si irytowaa. Dabney by
dobrym adwokatem procesowym, lecz
ona miaa niewielkie dowiadczenie w
sprawach tego typu i wkurzaa si na
swoje wasne ACLU. Dlaczego w tak
fundamentalnej sprawie jak ta ca ich
reprezentacj stanowia Judy bez
kwalifikacji i niezbyt entuzjastycznie

nastawiony Jinks? By wietnym

prawnikiem, ale Uzupeni oddanym
ACLU. Jinksa czekaa w Salt Lak
obiecujca kariera, a wrd tych
fanatycznych mormonw modemu,
zdolnemu Prawnikowi mogaby
zaszkodzi etykietka zwolennika swobd
obywatelskich. Gdzie si podziali ci
wspaniali chopcy z wielkich firm na
wybrzeu, ktrzy powinni tu uyczy
swojej ogromnej
wiedzy i dowiadczenia? Nie moga tego
poj. Spraw tak gon i interesujc
powierza si lokalnym talentom.
Judy prbowaa ju wszystkich znanych
sobie chwytw, midzy innymi podaa do
gazet swoj rozmow z Melvinem Bellim,
eby wzbudzi niepokj Boba Hansena.

Dla prokuratora generalnego byoby

katastrof, gdyby z wasnej winy stan
Utah przegra par milionw zielonych.
Jednak jej wysiki spotkay si z
dziwaczn i zadufan reakcj. Hansen
owiadczy, e nie ma wtpliwoci co do
zgodnoci ustawy o karze mierci w Utah
z Konstytucj. Nie ma wtpliwoci? Jak
to, przecie tylko zidiociay ustawodawca
mg uchwali przepis nie nakadajcy
obowizku apelacji przy wyroku mierci.
Nawet konserwatyci uwaaj, e z
najwyszym wymiarem kary trzeba
postpowa ostronie. Nikomu ju nie
zaley na krwawych aniach. Nawet z
konserwatywnego punktu widzenia
najlepsz drog do uchwalenia
dopuszczalnoci kary mierci jest
propagowanie wszelkich moliwych

zabezpiecze przed zbyt atwym

umierceniem delikwenta. Utah za
poczciwe Utah nie uznaje
obowizkowej apelacji. C moe by
bardziej idiotycznego upoledzone
dziecko?
Mimo wszystko ta akcja podatnikw jest
bardzo wtpliwa jak na pozew, mylaa
Judith. Jedyn korzyci z tego
wszystkiego bya moliwo
wystosowania listw do gubernatora,
zastpcy gubernatora, prokuratora
generalnego i naczelnika! We wszystkich
listach zarzucaa im bezprawie i
naduycia. aowaa, e nie moe
zobaczy ich min. Listy dorczaa jej
wasna crka, ktra, chwaa Bogu,
zapewne dziki ydowskiej krwi swego

ojca, jest bardzo uwiadomion

politycznie mod osbk; przeya
wstrzs, gdy si dowiedziaa, e jej matka
prowadzi praktyk prawnicz za
pienidze. Potpiaa to. Czowiek nie
powinien martwi si pienidzmi. W
sprawach politycznych powinno si po
prostu chodzi i skada suszne pozwy.
C za szlachetno mylaa Judy
Wolbach. Bogu dziki, e crka tak
uwaa. Jednak miar tego, jak znikome
rodki posiadao ACLU, by fakt, e Judy
nie dostarczyaby tych listw pozwanym,
gdyby nie jej crka w roli goca.
W trakcie oczekiwania Jinks Dabney
zacz rozpamitywa zasyszane historie
o sdzi Ritterze. Jak gosia plotka
pochodzca od osb dobrze znajcych

sdziego, Ritter uwaa si za ostoj

zdrowego rozsdku^ wrd zalewu
szalestwa. Zarzuty, e prowadzi
wendet przeciw witym Dni Ostatnich,
s nieprawdziwe, powtarza. Nie uwaa,
eby mormoni zasugiwali na wendet.
Chocia sdzia pochodzi z katolickiej
rodziny, nie uznawa adnej religii, tylko
Konstytucj Stanw Zjednoczonych, nie
dawa te posuchu prbom
przekabacania ludzkich umysw przez
jakkolwiek doktryn religijn. Czynnie
potpia jednak sposb, w jaki Koci
Mormoski wada ziemi, prowadzi
banki i kontrolowa politykw. Bardziej
mu to uwaczao anieli ich doktryna
religijna, ktr jedynie lekceway.
Wszystkie te cuda Josepha Smitha. Z
drugiej strony, nigdy nie rozsdziby na

czyj niekorzy, tylko dlatego e to

mormon. Lubi gosi, e ma zbyt wielki
szacunek dla faktw.
Za to stosunek Rittera do
niekompetencji adwokatw napdza
strachu wielu zasuonym czonkom
palestry, czy to mormonom, czy nie.
Kiedy postpowanie pewnego adwokata
tak oburzyo Rittera, e spyta, jakiego
honorarium mecenas da od swego
klienta. Kiedy usysza, e piciuset
dolarw, odrzek:
Taka bdzie grzywna. Zwrci si do
klienta:
Ju pan grzywn uici. Prosz nie
paci swemu obrocy ani grosza.

Nieszczsny adwokat mia ochot

wpezn pod st. Inny adwokat mwi
tak cicho, e Ritter go spyta:
Dlaczego pan szepcze? Facet odpar:
Ze strachu.
Wytrawny adwokat procesowy wchodzi
do sali sdziego Rittera tak samo jak
zwyky miertelnik wchodzi do dentysty,
ale te umys Rittera chwyta tok
argumentw prdzej ni dentysta
odkrywa prchnic. Ritter fatalnie
obchodzi si z ludmi, ktrzy marnowali
jego czas. Nie do, e trzeba si u niego
wykaza kompetencj, to w dodatku
szybko.
Nawet zwolennicy Rittera powiadali, e
niecierpliwo sdziego Przysparza mu

kopotw. Kiedy tylko sprawa wyjaniaa

si od strony
prawnej, sdzia wydawa werdykt.
Odmawia wysuchiwania dugich
starannych uzasadnie z
pidziesicioma albo i setk cytatw.
Potem Dziesity Obwd mia pretensje,
e dokumentacja jest niekompletna i
uchyla wyrok. Pniej Sd Najwyszy go
przywraca. Bilans decyzji Rittera
potwierdzonych przez Sd Najwyszy
Stanw Zjednoczonych by odwrotnoci
bilansu wyrokw uchylonych przez
Dziesity Obwd. O sdzie apelacyjnym
Ritter mawia: Oni s za gupi, by
widzie, e mam racj.
Oczywicie pogarda dla sdziw, ktrych
uwaa za mao inteligentnych, nie

pozwalaa Ritterowi dostrzec, e stron

najbardziej pokrzywdzon przez
uchylenie jego wyroku bya strona
wygrana moc jego decyzji. Zanim Sd
Najwyszy potwierdzi wyrok Rittera,
mijay dwa albo trzy lata, i czsto
zainteresowany nie mia ju z tego
adnej korzyci.
Niektre opowieci kryy po sdach w
Salt Lak jak legendy. Dabney jednak
rozmawia te z ludmi znajcymi
Rittera na tyle dobrze, by opowiada o
jego yciu osobistym, gdzie legendy
mijay si z prawd. Ritter rzeczywicie
wid ycie samotne. Na og opuszcza
swoje locum w hotelu Newhouse jedynie
po to, by przej na drug stron ulicy,
do sdu. Mia reputacj pijaka i

kobieciarza by moe zasuy sobie na

ni przed laty, kiedy wykada prawo na
uczelni, lecz ostatnio nie widywano go
wcale w towarzystwie kobiet, popija za
nader rzadko. Od lat kryo
powiedzenie, e najlepiej zaopatrzony
bar w miecie to gabinet sdziego
Rittera, gdy istotnie Willis Ritter
trzyma pod swoim biurkiem rne
dobre trunki i zdarzao si, e zaprasza
adwokata na szklaneczk, lecz trudno go
byo nazywa alkoholikiem. Przed laty
lekarze zabronili mu zbyt wiele popija,
wic nie pi. W zasadzie nikt nie widzia
go podpitego od lat. Kiedy, podczas
podry do San Francisco, jego
kancelista Craig Smay zada sobie trud
zdobycia butelki ulubionej szkockiej
Rittera, Glenlivet, lecz butelka staa pod

biurkiem sze miesicy, wreszcie Ritter

zwrci j Smayowi nie otwart. Nie
mg jej wypi. Zdrowie nie pozwalao.
Miewa ataki serca, co par miesicy
musia poddawa si operacjom, jednak
za kadym razem wraca po dwch
tygodniach na aw, z wygldu
przypominajc dawnego
sportowca-olimpijczyka: siwe wosy,
rumiana twarz. Mia niewiarygodn
zdolno regeneracji siPrzy tym zawsze samotny. Jego
przyjacimi byo kilku prawnikw,
ktrych zna od lat, oraz kilku starych
reporterw. Odkd mormoni
\vytoczyli przeciw niemu swe zarzuty,
jeszcze w czasach administracji frumana,
Ritter trzyma si od wszystkich z daleka.

Jedyny raz widziano go w wikszym

towarzystwie przed laty, w wigili
Boego Narodzenia, kiedy sdzia
zaprosi na kolacj Craiga Smaya z on.
Smayowie przybyli do hotelu, gdzie w
wynajtej sali wok duego stou
siedziao dwadziecia pi osb starsi
ludzie, ich synowie, crki i wnuczta.
Wszyscy zwracali si do sdziego Bili".
To byli przyjaciele z lat chopicych. Do
tej pory Craigowi Smayowi nigdy nie
przyszo na myl, e sdzia moe by
osob noszc zwyczajne imi.
Podczas dugiego oczekiwania lepiej byo
przypomina sobie tylko te pocieszajce
opowieci o Ritterze. Dlatego Dabney
pocz delektowa si histori Rittera i
dzikich mustangw. Indianie zaskaryli

wadze federalne o schwytanie kilkuset

mustangw w indiaskim rezerwacie i
wysanie ich do rzeni. Ritter zasdzi na
rzecz Indian po dwiecie dolarw od
konia. Rzd zoy apelacj i wyrok
Rittera uchylono, lecz sprawa do niego
wrcia. W nowej rozprawie jeden z
wodzw plemiennych zawiadczy, e
byy to konie obrzdowe. Na tej
podstawie sdzia orzek, e s warte po
czterysta dolarw za sztuk.
Pniej Ritter zwierzy si kilku
przyjacioom, e argumentem, ktry
przekona go, i rzd powinien zapaci, i
to sowicie, by fakt, e konie adowano
na odkryt ciarwk i noga jednego
mustanga wystawaa spomidzy desek
skrzyni. Ludzie zajmujcy si

zaadunkiem mogli otworzy klap, eby

konia uwolni, ale uznali, e to za duo
roboty, kto wzi wic po prostu pi
acuchow i odci koniowi nog.
Zwierzta i tak miay by przerobione na
karm dla PSW. Ritter powiedzia:
wiadczy to o rycerskim stosunku
naszych wadz do koni.
Ritter zapewnia jedno, myla Dabney,
mianowicie emocje. Po wyjciu z jego
rozprawy mona miao stwierdzi: w
caym kraju nie ma drugiej takiej awy.
Czy czowiek wygra, czy przegra, nie
miao to wikszego znaczenia liczyo
si niesamowite przeycie. Przecie
na\vet sdzia Learned Hand napisa, e
Willis Ritter to jeden z

najznamienitszych umysw w historii

sdownictwa. Trzeba na to liczy.
Zwaywszy, e dawno mina dziesita
wieczr w niedziel) sdzia Ritter mia,
zdaniem Earla, zaskakujco rzeki
wygld' kiedy si wreszcie pokaza na
sali. Judy Wolbach bya pod wraeniem
jego gosu, przypominajcego gos Boga.
Ritter powiedzia tylko: Dokumenty
zostay zoone prawidowo. Wysucham
teraz stron", lecz z miejsca si zakochaa.
Gos powolny, gboki, o penym
brzmieniu. Nalea do przyjemnego,
zaokrglonego mczyzny ze srogim
spojrzeniem. Byby z niego znakomity
Pan Bg z czasw potopu, gdyby Bg
mia koo osiemdziesitki.

Judy zauwaya, e jest na sali Gil Athay

i kilku czoowych liberalnych
prawnikw, jak Richard Giauque i
Danny Berman, jego wsppracownik,
czyli lewicowa mietanka Salt Lak,
przynajmniej dla ludzi o zblionych
przekonaniach. Majc tak widowni,
Jinks wystartuje, jak naley. Uwielbia
wystpowa na rozprawach i pomimo
napicia nawet si nie zajkn. Zacz
od rzeczowej, znakomitej prezentacji
zagadnienia; dziki temu wanie odnosi
sukcesy jako adwokat. Judy pomylaa,
e gdyby znalaza si na jego miejscu,
marnowaaby czas rozwodzc si o tym,
i prokurator generalny Hansen nie
raczy nawet si pokaza, co zapewne
okazaoby si bdem. Jinks natomiast z
miejsca przystpi do rzeczy.

Dabney uczestniczy w dwch duych

rozprawach u Rittera z udziaem awy
przysigych, przed samym sdzi za
wystpowa trzydzieci pi albo i
czterdzieci razy. Moe to przez krce
legendy, w kadym razie nigdy nie
wyzby si obawy, e atwo trafi Rittera
w czuy punkt. Wtedy on natychmiast
czowieka usadza. Znajc upodobanie
sdziego do zwizoci, Dabney wiedzia,
e ryzykuje, wygaszajc dug mow,
lecz sia argumentacji w tej delikatnej
sprawie polegaa na urozmaiceniu.
Wysoki Sdzie zacz Dabney
prbowalimy dochodzi
sprawiedliwoci niemal we wszystkich
sdach tego kraju i to jest nasza ostatnia
prba powstrzymania jawnie

niezgodnego z Konstytucj, denia

stanu Utah do egzekucji czowieka,
zanim ustawa o
mierci zostanie zbadana przez Sd
Najwyszy Utah bd Sd Najwyszy
Stanw Zjednoczonych...
Dabney nie przygotowa tej przemowy
na pimie. To, co mia do powiedzenia,
miecio si w piciu stertach papieru. W
czasie wystpienia mg siga do
notatek i omawia twierdzenia kocowe,
lecz wpierw musia streci sam skarg.
Poniewa by to pozew podatnikw,
powinien argumentowa, e fundusze
publiczne s wydatkowane niezgodnie z
prawem". Dlatego stwierdzi, e jeli
ustawodawstwo Utah pozostaje w

sprzecznoci z Konstytucj, to stan

ponosi odpowiedzialno za skutki.
Koczc wstp, Dabney postanowi
dodatkowo przytoczy zarzut nie
wymieniony w pozwie.
Dowiedzielimy si ostatnio
powiedzia i pan Gilmore mgby
zdecydowa si na walk o ycie, gdyby
Nicole Barrett zdoaa go do tego
przekona.
Poniewa jedynym rdem tej wiedzy
byy dyskusje z innymi adwokatami
ACLU oraz krtka i bezowocna rozmowa
ze Stangerem, Dabney czym prdzej
doda:
Nie mamy pewnoci, czy istniej
realne podstawy do tego rodzaju
przypuszcze, lecz zakadajc, i pan

Gilmore istotnie moe przeywa tego

rodzaju rozterki, powinnimy zezwoli
mu na pewien kontakt z pann Barrett w
obecnoci jej adwokata lub psychiatry
wyznaczonego przez sd, celem
ustalenia, czy zmieni swoje stanowisko.
Wydaje mi si, e jest to nader skromna
proba, zwaywszy, e mamy do
czynienia z perspektyw egzekucji
czowieka.
Dabney dorzuci to, poniewa dobrze
brzmiao. Mogo odnie skutek,
poruszajc serce sdziego, i w ten sposb
przechyli szal na korzy ACLU. Aeby
wygra w podobnej rozprawie, trzeba
sdziemu przedstawi nie tylko
argumenty, jakie zadowol jego umys,
lecz ^apelowa take do serca. Wkrtce

Dabney mia uzasadni, dlaczego Ustawa

Utah o karze mierci jest niewaciwa, i
gdyby nawet Ritter Uzna, e ACLU ma
racj, mgby mimo to stwierdzi: Gary
Gilmore chce umrze, wic o co, u
diaba, chodzi?
Jeeli natomiast udaoby si
zasugerowa, e Gilmore by moe
zmieni zdanie na temat mierci i to w
wyniku jednego spotkania z Nicole! no
c, Dabney uwaa, e to przemwi do
Rittera.
Pniej adwokat zaj si stron prawn
zagadnienia. Owiadczy
e ustawodawstwo Utah nie przewiduje
rewizji procesu w trybie nakazowym.
Czyli omijane jest kluczowe
zabezpieczenie. Od kadego wyroku

mierci powinno by rozpatrywane

odwoanie, bez wzgldu na wol
oskaronego. Jake inaczej mona
ochroni prawa innych oskaronych w
pniejszych procesach? Jeli pierwszy
sdzia popeni powan omyk,
powtarza j bd nastpni.
Potem Dabney nawiza do Konstytucji.
Wszystkim wiadomo byo e sdzia
Ritter trzyma w swoim biurku jej
postrzpiony egzemplarz jeszcze z
czasw, kiedy wykada na uniwersytecie
pidziesit lat temu. Wobec tego Jinks
nadmieni, i naruszona zostanie w tym
przypadku sma i Czternasta Poprawka.
Albowiem gosz one, e kara mierci nie
powinna by wymierzana pochopnie
bd arbitralnie".

Earl Dorius z pewnoci szykowa si do

przytoczenia opinii wikszoci skadu
Sdu Najwyszego w sprawie petycji
Bessie Gil-more. Dlatego Dabney zrobi
to sam.
Gary Gilmore, dziaajc rozumnie i z
pen wiadomoci swego prawa do
zoenia apelacji w Sdzie Najwyszym
Utah, odrzuci przysugujce mu prawo"
odczyta gono. Te sowa znacz, e
Gilmore ma prawo do apelacji, lecz woli
z niego nie korzysta stwierdzi dalej.
Trzeba jednak pamita, e kwestia
rewizji procesu w trybie nakazowym nie
bya rozpatrywana przez sd. W rzeczy
samej, sdzia Sdu Najwyszego White
owiadczy nawet, i Gilmore nie moe
odrzuci prawa do wystpienia o

rewizj przez sd apelacyjny". Sdzia

Burger doda jeszcze: Kwestia ta nie
zostaa nam przedstawiona do
rozpatrzenia." W takim razie Sd
Najwyszy dowodzi Dabney nie
rozstrzyga tej kwestii w ramach sprawy
Bessie Gilmore. Wrcz przeciwnie. Na
podstawie za decyzji wydanych w
sprawach: Gregg przeciw Georgii,
Proffitt przeciw Florydzie i Jurek
przeciw Teksasowi, Sd Najwyszy
utrzyma w mocy przepis domagajcy si
apelacji w trybie nakazowym, przy czym
sprawy: Collins przeciw Arkansas i Neal
przeciw Arkansas zostay odesane
wanie ze wzgldu na brak nakazowej
apelacji.

 Wysoki Sdzie rzek Dabney szans

na triumf sprawiedliwoci. Na tym
zakoczy swj wstp.
ten trybuna jest ostatni
Dorius wsta, eby wygosi odpowied.
Stanli przed sdem, gdy pozew gosi, i
fundusze federalne wydatkowane s
niezgodnie z prawem (...) na
przeprowadzenie egzekucji Gary'ego
Marka Gil-more'a". Jednak, jak
stwierdzi Earl:
Nic nie wiadomo o adnych
funduszach federalnych przeznaczonych
konkretnie na egzekucj.
Spr dotar do punktu, gdzie mgby
zosta rozstrzygnity jednym ciosem.
Sdzia Ritter przemwi po raz pierwszy.

 Co pan odpowie, mecenasie Dabney?

zapyta.
Za pozwoleniem Wysokiego Sdu,
posiadamy informacje, e budet
Wydziau Resocjalizacji na rok fiskalny
1976/77 obejmuje dotacj federaln w
wysokoci piciuset jeden tysicy
dolarw.
Dorius odpar, e dotacja przeznaczona
jest na cele oglne.
Strona powodowa nie jest w stanie
wykaza, e jakakolwiek suma z tych
funduszy zostaa wydana na
przeprowadzenie egzekucji oznajmi.
Dabney mia gotow odpowied:
P miliona dolarw z funduszu
federalnego zostao przekazane

Urzdowi Wiziennictwa Utah.

Zakadam, e Urzd Wiziennictwa ma
jednak co wsplnego z zamierzon
egzekucj Gary'ego Gil-more'a.
Jednak Ritter nie wygosi adnej uwagi i
wyranie szykowa si do kontynuowania
rozprawy, tote Dabney da spokj.
Earl Dorius z pewnoci jeszcze raz
zaatakuje t kwesti, Dabney wic
trzyma w rezerwie eleganck decyzj
Sdu Najwyszego jako Przykad.
Mogaby ona przyda powagi petycji
podatnikw. Dabney Jednak nie chcia
zdradza si zbyt wczenie. Decyzja
liczya ju ponad dziesi lat i pniejsze
werdykty Sdu Najwyszego osabiy jej
Wymow. Lepiej zostawi j na koniec,

eby nie dawa drugiej stronie zbyt

duego pola manewru.
Kolejny argument Doriusa brzmia:
Kwestie, ktre zostay dzi poruszone
pod pozorem apelacji w ostatniej chwili,
znane s powodom co najmniej od
dwch miesicy.
Akcj rozpoczto niesamowicie pno.
Decyzja Sdu Najwyszego z 1971 roku w
sprawie Gomports przeciw Chase,
dotyczcej de-segregacji w szkoach,
zawieraa stwierdzenie sdziego
Marshalla,. ,,w normalnych
okolicznociach wyrok zostaby wydany",
lecz pozew zoono zbyt pno. Dlatego
sdzia Marshall go oddali.
ACLU skadajc petycj zaledwie na
dziewi godzin przed egzekucj

wykazuje daleko idce analogie ze

spraw Gomports. Strona powodowa
zbyt dugo trzymaa swoje prawa pod
korcem _ stwierdzi Dorius.
Ze strony Prokuratury Generalnej
przysza kolej na Billa Evansa.
Argumentowa on, i Sd Najwyszy w
sprawach zwizanych z kar mierci
wymaga spenienia dwch warunkw.
Jednym jest konieczno osobnego
procesu oraz rozprawy mitygacyjnej.
Stan Utah speni ten warunek. Drugi
wymg to przedstawienie jasnych
kryteriw tym, ktrzy wydaj wyrok. Ten
warunek rwnie uwzgldniany jest
przez system Utah. Ponadto Sd
Najwyszy nigdy nie twierdzi, e

apelacja w trybie nakazowym jest jedyn

zadowalajc procedur.
Nastpny by Bill Barrett.
Za pomoc petycji podatnikw strona
powodowa wcale nie usiuje
powstrzyma wydatkowania dolarw z
wpyww podatkowych, tylko sam
egzekucj. Nie udowodniono dotd, e
jest to w dobrej wierze prowadzona akcja
przeciw naduyciom finansowym.
Argument by krtki i mocny. Dabney
uzna, e czas wytoczy swj specjalny
kontrargument.
Wysoki Sdzie, jeli mona odezwa
si Dabney. Pan Barrett w swym
komentarzu przeoczy bardzo znaczcy
precedens. Chodzi o spraw Flast
przeciw Cohenowi, decyzj Sdu

Najwyszego Stanw Zjednoczonych z

1968 roku. W tej sprawie, Wysoki
Sdzie, chodzio o pozew podatnikw w
celu powstrzymania Kongresu i Senatu
przed wydatkowaniem pewnych
funduszy. Przewodniczcy Sdu
Najwyszego Warren napisa wwczas,
e jedyn podstaw zoenia pozwu by
fakt, i jego autorzy s podatnikami
rzdu Stanw Zjednoczonych. Mimo
wszystko przewodniczcy Sdu
Najwyszego Warren uzna t podstaw
za wystarczajc.
Sdzia Ritter podnis wzrok.
Prosz mi to powtrzy powiedzia.
Oto kluczowa kwestia, wyczu Dabney.
Okae si, e albo s podstawy, albo ich
nie ma. Przewodniczcy Sdu

Najwyszego \Varren wyda decyzj na

korzy podatnikw kierujc si
wycznie jak wyjani wywaeniem
sum pieninych z jednej strony j
rodzajem reprezentowanych interesw z
drugiej. Jeeli ma si do czynienia z
pozwem podatnikw, gdzie nie liczy si
zagroenie interesu publicznego, lecz w
gr wchodz due sumy pienine,
pozew ma naleyte podstawy i jest
wany. Z kolei jeli interes prawny ma
niezmiern wag, wwczas sd nie musi
si specjalnie liczy ze stron finansow
zagadnienia." Jeeli jeste saby z jednej
strony, musisz by mocny z drugiej.
Poniewa chodzio o najwyszy wymiar
kary, Dabney sdzi, e nie musz tu
wchodzi w gr due sumy z podatkw.

Rozpatrywane prawa s tak wane, e

suma moe by mao znaczca.
Po tej wypowiedzi Dabney poczu si
pewniej. Ritter nie komentowa, lecz
Dabney i tak poczu pewniejszy grunt
pod nogami. Teraz mg atakowa z
innej pozycji.
Stwierdzono tutaj, e pan Gilmore
mia wystpienie przed Sdem
Najwyszym stanu Utah mwi
Dabney. Wystpienie polegao na tym,
Wysoki Sdzie, e panu Gilmore'owi
zadano pytanie: Czy chce si pan
odwoa, czy nie?" Na co on
odpowiedzia: >,Nie chc si
odwoywa." Zapytano nastpnie: Czy
pan zdaje sobie spraw z tego, co pan
robi?" A on powiedzia: Tak." I wtedy

Postanowiono: W porzdku, nie bdzie

apelacji." Tak wygldaa ta rozprawa.
Fakt, e Pan Gilmore nie chce si
odwoywa, nie zwalnia Sdu
Najwyszego Utah z obowizku
rozpatrzenia apelacji. Powinna zosta
przeprowadzona skrupulatna rewizja w
trybie nakazowym, dwudziestominutowa
za rozprawa przed Sdem Najwyszym
Utah w adnym wypadku nie zasuguje
na to miano. Bez wzgldu na wol Pana
Gilmore a, Sd Najwyszy Utah
powinien rozpatrzy odwoanie. Tak si
jednak nie stao, nie wiadomo zatem, czy
skazanie pana Gilmore'a na mier nie
narusza smej i Czternastej Poprawki do
Konstytucji Stanw Zjednoczonych w
interpretacji dokonanej przez Sd

Najwyszy, Jedyny sposb stwierdzenia,

czy decyzja nie zostaa wydana
pochopnie bd arbitralnie, to
porwnanie sprawy Gilmore'a z innymi
przypadkami apelacji od wyroku mierci.
Sprawa Gilmore'a nie bya z niczym
porwnywana. Zupenie nie pojmuj,
dlaczego Sd Najwyszy Utah nie
sporzdzi nawet stenogramu rozprawy i
ogoszenia wyroku
Wsta Evans.
Wysoki Sdzie, cakowicie sprzeczne z
logik byoby orzeczenie Sdu
Najwyszego Stanw Zjednoczonych, i
pan Gilmore dziaajc rozumnie i z pen
wiadomoci zrzek si prawa do
apelacji, gdyby Sd Najwyszy istotnie
by zdania, e apelacja musi by zoona.

To cakowita sprzeczno. Naszym

zdaniem jedno wyklucza drugie.
Dabney odpowiedzia:
Sdz, e stan Utah absolutnie nie
przejawia zrozumienia dla poruszonego
przez nas problemu. Nie chodzi nam o
odmow apelacji Gary'ego Gilmore'a.
Pragniemy rozstrzygn, czy stan Utah
moe straci czowieka nie naruszajc
przy tym smej i Czternastej Poprawki.
Czy moe uczyni to pochopnie i
arbitralnie? Jedynym sposobem
rozstrzygnicia tej kwestii jest
porwnanie z innymi wyrokami mierci
w procesach apelacyjnych.
W tym momencie sdzia Ritter przerwa.

 Wydaje mi si powiedzia, po raz

pierwszy z odcieniem zgryliwoci w
gosie wydaje mi si, e rozumiem.
Dabney pokiwa gow. Otrzyma
ostrzeenie.
Wysoki Sdzie, tym stwierdzeniem
kocz mj wywd i podkrelam, i
naszym zdaniem zoylimy pozew w
peni uzasadniony Pragniemy zaznaczy,
e jest on nasz ostatni szans. Z caym
szacunkiem zwracamy si do Wysokiego
Sdu o podpisanie nakazu tymczasowego
zawieszenia egzekucji pana Gilmore'a.
Dzikuj.
Przedstawiciele stanu Utah nie mieli nic
do dodania i o godzinie dwudziestej
trzeciej trzydzieci dziewi sdzia Ritter
ogosi przerw i wyszed

prawie bez sowa. Jedyny kopot, e nie

wraca. Kiedy nie pojawi si przez
dwadziecia minut, Judy Wolbach
zacza si niepokoi.
Kiedy nie wrci po godzinie, przestaa
rozumie, co si dzieje. Jeeli Ritter
potrzebuje tak duo czasu, to z
pewnoci wyrok bdzie nieprzychylny.
Po wspaniaym wystpieniu Dabneya
jest dla Rittera spraw bardzo trudn
etycznie i moralnie wyda zgod na
egzekucj Gilmore'a, mylaa. Skoro
sdzia tak dugo to rozwaa, widocznie
wstydzi si wyj. Judy znw nabraa
przekonania, e ich pozew ma bardzo
nike podstawy.
Po drugiej stronie sali Earl Dorius
wycign wniosek wrcz przeciwny.

Wanie dlatego e sdzia dugo nie

wraca. Zwykle Ritter nie spisywa
swoich postanowie. Ogasza je z awy
sdziowskiej. Niekiedy ju w uamek
sekundy po wystpieniu prawnika.
Przygotowywanie pisemnego
uzasadnienia wiadczyo, e sdzia stara
si naleycie umotywowa decyzj, by
sd apelacyjny jej nie uchyli. Mik
Deamer zgadza si z Earlem. Wyszed
zadzwoni do Boba Hansena z
przepowiedni poraki.
Jeeli tak si stanie odpowiedzia
Deamerowi Hansen wszyscy powinni
stawi si w gmachu Kapitolu zaraz po
odczytaniu werdyktu.
Przerwa duya si w nieskoczono.
Prawnicy mijali si z reporterami.

Wszyscy mieli niewyrane miny. Earl

uwiadomi sobie, jak bardzo jest
znuony harwk ostatnich dni. Jeden
pozew za drugim, bez chwili
wytchnienia.
Mniej wicej w tym samym czasie
oddalony o osiemdziesit kilometrw
Noall Wooton pooy si spa. Ale nie
mg zasn. w nocnej ciszy Provo lea z
otwartymi oczami, cho mina ju
Pnoc. Czeka, a o szstej rano
przyjedzie po niego ledczy i zawiezie go
do Wizienia Stanowego, gdzie Wooton
mia by wiadkiem egzekucji.
Z pocztku Judith mylaa, e wygrali.
Pozew by tak dobrze sformuowany i
obie strony w peni si wypowiedziay.

adnego popdzania, adnych wtrtw

ze strony awy. Sdzia Ritter wyszed.
ROZDZIA 33
Ostatnia tama Gilmore'a
Okoo pierwszej w nocy, gdy wszyscy ju
przysypiali, Gary wszed do biura
porucznika Fagana i zadzwoni do
Larry'ego Schillera przebywajcego w
motelu TraveLodge. Schiller czeka przy
telefonie i od razu porwa suchawk, a
wszystkie pytania z ostatniego miesica
cisny mu si do garda.
Jak si masz, mistrzu? brzmiay
jego pierwsze sowa.
W porzdku odrzek Gilmore. O
co chcesz mnie zapyta? Co chciaby
wiedzie?

 Chciaem obgada par spraw.

Mog powiedzie ci co osobistego?
No, powiedz mi co osobistego.
Zrobie przykro memu bratu
owiadczy Gary i to mi si nie
podoba.
Aha, syszaem na tamie odrzek
Schiller.
Chciaem powiedzie ci osobicie. To
mi si nie podoba.
Schiller pomyla: nie wydaje si tak
bardzo wcieky. Raczej chce powiedzie
zaatwmy to od razu". Odchrzkn.
Dobra, przyjem. Moemy zaczyna?
Zasuwaj.
Larry od razu przystpi do rzeczy.

 W tej chwili, Gary, o pierwszej w

nocy...
Sucham? wtrci Gilmore.
O pierwszej w nocy cign Larry,
czytajc z kartki czy jest jeszcze co, co
ukrywasz, jeli chodzi o twoje ycie?
Na przykad co?
Widzisz, ja nie prosz, eby mi
powiedzia, co to takiego. Pytam tylko,
czy czujesz potrzeb ukrywania
czegokolwiek. Gilmore westchn.
Masz na myli co konkretnego?
spyta.
No, powiedzmy odrzek Schiller.
Czy prcz Jensena ! Bushnella zabie
jeszcze kogo?

Moe to wynikao z romantycznego

nastawienia, lecz sdzi, e skoro
czowiek ma umrze, bdzie gotw co
wyzna, Schiller za naprawd chcia
wiedzie, czy Gilmore kogo przedtem
zabi.
Zabie? spyta.
Nie odpar Gilmore.
Nie powtrzy Schiller.
Jeszcze jeden zawd. Zapado milczenie.
Sprawa zamknita. Trzeba prbowa z
innej beczki.
Czy w twoim obcowaniu z matk lub
ojcem pyta dalej jest co tak
osobistego, e nawet przed mierci
wolaby o tym nie mwi?

Myla sobie: c to za ukad, gdzie

matka nie przyjedzie zobaczy si z
synem? Niechby nawet na noszach!
Schillerowi nie miecio si to w gowie.
Tam musi tkwi jaka zadra co, co
Gary jej zrobi albo ona Gary'emu.
Gdyby tak mona byo zdoby jak
wskazwk. Nikt jednak nie dotar do
Bessie Gilmore. Do Portland pojecha na
wasn rk Dave Johnston z Los
Angeles Timesa" i nie zdoa z ni
porozmawia. Jeeli Johnstonowi si nie
udao, znaczy, e kobieta nie dojrzaa do
rozmowy.
Do diaba zakl Gilmore w
suchawk takie pytania tylko mnie
wkurwiaj. Gwno mnie obchodzi, co
mwi inni. Ja ci Powiedziaem, kurwa,

prawd. Moja matka, bracie, jest

fantastyczn kobiet. Co od czterech lat
cierpi na artretyzm i nigdy si nie
Poskarya. Czy to ci co mwi?
Teraz to mi, kurwa, mwi wszystko
odpar Schiller ochryple.
Tat bez przerwy wsadzali za kratki,
jak bylimy mali Powiedzia Gilmore.
By hulak. Moja matka mwia tata
Poszed" i nic wicej. Niech to diabli,
staraa si, jak moga, i, bracie, ona
zawsze bya przy nas, zawsze mielimy
co je i co woy na grzbiet.
Dobra powiedzia Schiller.
Wierz ci.
A twoja matka? spyta Gilmore.

 Moja matka odrzek Schiller bya

twarda i nieustpliwa Dzie w dzie
tyraa. Zostawiaa nas z bratem w kinie.
Codziennie ogldalimy filmy, podczas
gdy ona szorowaa ojcu podogi.
W pniejszych latach doszed do
wniosku, e dua cz ludzkiej
motywacji bierze si z zachowa, ktre
wbija nam do gowy fabua z ekranu.
Kiedy czowiek wygasza kwestie
przypominajce sceny z filmw, ludzie
si zachowuj tak, jakby w nich grali.
Dlatego to, co opowiedzia Gilmore'owi,
miao w sobie co filmowego. W
rzeczywistoci jego rodzina przeywaa
kopoty finansowe zaledwie par lat i w
tym czasie matka czasem musiaa my
podogi, ale ta wizja ycia spdzanego na

kolanach wyranie udobruchaa

Gilmore'a.
Moja matka sprztaa ze stow w
restauracji. Nie miaa pienidzy, lecz
prbowaa zatrzyma nasz pikny dom z
adnym okrgym podjazdem, gdzie si
wjeda zataczajc koo. Chciaa go mie.
Chciaa mie par rzeczy. Ale je stracia.
Wtedy przeniosa si do przyczepy.
Nigdy nie psioczya.
Ty j naprawd kochasz, bracie, co?
rzek Schiller.
Do diaba, tak odpar Gary. Nie
chc sucha adnych pierdolonych
bzdur, e bya dla mnie niedobra. Nigdy
mnie nie uderzya.
W tym momencie kto wczy si w
rozmow.

 Halo powiedzia gos.

Halo odrzek Gary.
Czy to pan Fagan? zapytano.
A kto mwi? spyta Gary.
Tu naczelnik.
Tu mwi pan Gilmore odpar
skromnie Gary. Dzwoni za zgod
pana Fagana.
Dobrze, dzikuj powiedzia Sam
Smith. I przepraszam-Wyczy si. W
gosie naczelnika brzmiaa faszywa nuta.
Przeczucie mwio Schillerowi, e lepiej
si pospieszy.
Obok Schillera na pododze pod stoem
lea Barry Farrell i sucha rozmowy
przez suchawki podczone krtkim
przewodem do magnetofonu. Schiller

chcia zobaczy jego twarz i odczyta

reakcje, lecZ
siedzia pod takim ktem, e mg
dostrzec jedynie momentami rk
garry'ego piszc co na nieduej kartce.
Schiller po raz ostatni zabra si do
pytania, na ktre Gilmore nigdy nie
chcia im odpowiedzie.
Wierz, e ycie dawao ci w ko
zacz. Wpadae w tarapaty, bywae
niecierpliwy i nieopanowany, ale nie
bye morderc. I co si stao. Co
przemienio ci w czowieka, ktry by
zdolny zabi Jensena i Bushnella; jakie
uczucie, emocje, wydarzenie.
Zawsze byem zdolny do morderstwa
odrzek Gilmore. jest we mnie co,
co mi si nie podoba. Potrafi cakowicie

wyzby si wszelkich uczu dla innych,

zobojtnie. Ja wiem, kiedy robi co
kurewsko niedobrego. Ale dalej to robi.
Nie bya to odpowied, ktr Schiller
mia nadziej usysze. Chcia pozna
jaki epizod.
W dalszym cigu nie rozumiem
powiedzia co dzieje si w umyle
czowieka, ktry postanawia zabi.
Wiesz co? odrzek Gilmore.
Posuchaj. Raz jechaem ulic w
Portland. Tak si opierdalaem, na
lekkim haju, i patrz, z baru wychodzi
dwch ebkw. Byem wtedy modym
chopakiem, dziewitnacie czy
dwadziecia lat, co koo tego, no i jeden
z tych goci by Meksem, mniej wicej w
moim wieku, a drugi pod czterdziestk,

starszy go. Wic mwi: Hej, chcecie

pozna fajne dziewczyny, to wsiadajcie."
I oni wsiedli z tyu. Miaem chevroleta
rocznik czterdzieci dziewi,
dwudrzwiowy, wiesz, coupe. I oni
wsiedli. Jechaem do okrgu Clackamas,
byo bardzo ciemno... mwi ci prawd,
nie zmylam, nie koloryzuj, niech mnie
tu, kurwa, za jaja powiesz, i przysigam
na Jezusa Chrystusa i wszystko co
wite, e mwi ci prawd, sowo,
kurwa, w sowo. To dziwna historia.
Dobra.
Oni tam z tyu wsiedli cign Gary
i ja zaczem im oPowiada o tych
dupach, po prostu nawijaem, jakie maj
due cyce i lubi si pierdoli, e robi
wanie prywatk, z ktrej wyszedem,

eby Przyprowadzi jakich chopakw,

bo im brakuje, a ci dwaj siedzieli na wp
pijani i ja ich wiozem po tej kurewsko
ciemnej drodze, ubitej, gadkiej, bez
wybojw. Taka czarna gadka szosa, o ile
pamitam, z takiego, kurwa, ubitego
betonu i signem pod siedzenie,
zawsze
tam woziem kij do baseballu albo rurk,
wiesz. No i sigam pod siedzenie...
chwileczk.
Schiller nie sucha opowieci. Wiedzia,
e j bd mieli na tamie wychyli si
wic nad stoem, eby zobaczy, czy
Barry ma pytanie do Gilmore'a. Barry
co mia; Schiller puci mimo uszu tekst
o rurce czy o kiju baseballowym,

mniejsza o to, nastpnie usysza, jak

Gary mwi:
Jezu Chryste, o kurwa.
Schiller w ciszy wyczu jak zmian.
Porucznik Fagan wanie mi
powiedzia, e Ritter wyda nakaz
zawieszenia powiedzia Gary.
Skurwysyn. W dup jebany skurwysyn.
Co tam powiedzia Schiller.
Przetrzymamy to gwno Moesz to
przetrzyma. Tak jak si dotd
trzymae, bracie. Teraz chcia usysze
t opowie.
Zamiast tego musia sucha rozmowy
Gary'ego z Faganem.
Ritter definitywnie to zawiesi
powiedzia wreszcie Gary do Larry'ego.

 Mwi, e bezprawnie uywa si

pienidzy podatnikw, eby mnie
zastrzeli.
Aha rzek cicho Schiller. Zapado
dugie milczenie, w kocu stwierdzi:
Nie umiae powiedzie, na czym polega
najgorsza tortura. Na tym, co zrobi
Ritter.
No przyzna Gary. Ritter jest
kompletnym, patentowanym osem. Tak,
tak powtrzy Gary. Tak, tak, tak,
tak, tak, tak Chuj im w mord. Pozew
podatnikw. Ja sam zapac. Kupi bro,
naboje, zapac strzelcom. Jezu kochany,
kurwa ma, bracie, ja chc, eby ju byo
po wszystkim.
Mwi, jakby mu si zbierao na pacz.

 Masz prawo do tego, eby byo po

wszystkim stwierdzi Schiller.
Niezbywalne prawo.
Zap Hansena rzek Gilmore.
Dziewczyny, kurwa, do telefonw!
krzykn Schiller na Lucind i Debbie.
Zapcie adwokata z Salt Lak City
nazwiskiem Hansen.
Gilmore poprawi:
On jest, kurwa, prokuratorem
generalnym stanu Utah.
Prokuratora generalnego stanu Utah,
dobra? powtrzy Schiller do
dziewczt.
~ Ka mu i do sdziego, co jest
wyej, niech uprztnie to gwno
Rittera.

Schiller pomyla: chyba widziaem w

yciu zbyt wiele filmw.
Dotar do niego wasny gos, ktry
przekonywa Gary'ego do ycia. Taka
podnoszca na duchu nawijka, ktr tyle
razy sysza w kinie.
Gary mwi a moe tobie nie jest
pisane umiera. Moe gdzie u podoa
twojej historii tkwi co fenomenalnego,
gbokiego, przez co nie jest ci pisane
umrze ju teraz. Moe masz jeszcze co
do zrobienia. Nawet jeli nie wiemy, co
to takiego. A moe przez to, e nie
umrzesz, uczynisz, kurwa, co wielkiego
dla caego pieprzonego wiata. Moe
twoje obecne cierpienie jest sposobem
odkupienia ycia tamtych ludzi. Moe
tworzysz podwaliny pod taki ksztat

spoeczestwa, do jakiego cywilizowana

ludzko bdzie dy w przyszoci.
Moe ta kara, ktr teraz przechodzisz,
jest wiksza od kary mierci i moe,
kurwa, przyniesie mnstwo dobrego.
Nagle si zorientowa, e sam wzrusza
si o wiele bardziej ni Gilmore. W
stenogramie wyjd na palanta, pomyla,
gono za powiedzia:
Nie suchasz mnie, prawda?
Co? odrzek Gary. Aha. Ja
sucham.
Popatrzmy na to od innej strony
cign Schiller. Spdmy razem
nastpn godzin. Wiesz, e ka ci
cierpie jak nikomu innemu.
Gos Gary'ego zabrzmia opryskliwie.

 Zrb co dla mnie powiedzia.

Musz zwolni ten pierdolony telefon.
Pan Fagan chce z niego skorzysta.
Popd swoje dziewczyny.
W porzdku.
Daj kadej po buziaku ode mnie. Ka
im zapa pana Hansena. Dowiedz si, co
tu, kurwa, mona poradzi, eby czym
prdzej obej tego faceta. Tego osa
Rittera. On zawsze, kurwa, z czym
wyskoczy. I zadzwo do mnie.
Ty musisz do mnie zadzwoni rzek
Schiller. Ja nie mog.
Zadzwoni za p godziny.
Za p godziny. Trzymaj si i sraj na
to.
Aha.

 Sraj na to cae gwno powiedzia

Larry.
Jezu Chryste odrzek Gary.
Gwno, dupa, Boe!
' Dopiero o pierwszej w nocy sdzia
Ritter wrci na sal.
Zgodno ustawy stanu Utah o karze
mierci z Konstytucj -^ czyta gono
wszystkim zebranym nie zostaa
potwierdzona przez aden sd... Dopki
nie zostan rozwiane wtpliwoci, nie
moe si legalnie odby adna egzekucja.
Zgoda oskaronego nie daje stanowi
Utah prawa wykonywania wyrokw
mierci.
Sdzia czyta, a Judith Wolbach
odetchna, czujc przypyw radoci.
Przeraenie, ktre od siebie odsuwaa,

wrcio na miejsce z dala od niej.

Mogaby sdziego Rittera uciska.
Swym dwicznym, dojrzaym gosem
zakoczy:
Zbyt wiele niepewnoci w kwestiach
prawnych, zbyt wielki popiech, by
straci czowieka.
Boe, ten gos dla niej rozbrzmiewa tak
wspaniale, jak na starych kronikach z
Franklinem Delano Rooseveltem. Potem
sdzia podpisa tymczasowy nakaz
wstrzymania egzekucji dla Dabneya i
Wolbach, ustalajc termin kolejnej
rozprawy na dwudziestego sidmego
stycznia, za dziesi dni, o dziesitej
rano.
Do biura Prokuratury Generalnej
wracaa pokonana druyna, lecz Bili

Barrett, Bili Evans i Mik Deamer

prbowali obmyla nastpny ruch. Ju
prawie uzgodnili, e najlepszym
wyjciem bdzie wystpienie do wyszej
instancji, czyli dostarczenie rano
odwoania do Denver. Gdyby u sdziego
Bullocka udao im si zaatwi
przesunicie terminu, egzekucja wci
mogaby si odby nazajutrz, z
polizgiem dwunastu czy czternastu
godzin.
\Vczeniej tego wieczoru dzwoniono do
sdziego z biura szeryfa, eby przekaza
wiadomo o moliwych demonstracjach
przeciwnikw egzekucji. Szeryf chcia
wzi jego dom pod obserwacj. Sdzia
pomyla: no c, nie lkam si
wprawdzie o wasne bezpieczestwo, ale

kto wie, te grupy ludzi mog wypali mi

krzy na trawniku albo co w tym gucie.
Nie spodziewa si uycia przemocy i
propozycj szeryfa postanowi przyj
wycznie dla ochrony mienia. Zwyka
obserwacja moe ochroni spokj jego
ony i dzieci.
Sdzia Bullock nie obawia si
miejscowych. Po prostu kiedy kto ma
zosta stracony, setki i tysice ludzi z
caego kraju ogarnia amok i niektrzy
mog cign tu, do miasta. To byliby
pacyfici, nie uznajcy prawdziwej
przemocy, za to z zamiarem
zorganizowania demonstracji. Sdzia
myla: na przykad wypal krzy na
trawniku.

Jednak skoro sdzia Ritter ogosi

zawieszenie, nie ma powodu do obaw.
Bullock poszed spa z myl, e
odbdzie si rozprawa apelacyjna w
sdzie Dziesitego Obwodu, potem
spraw przejmie Sd Najwyszy Stanw
Zjednoczonych. Pod koniec rozwaane
bd zupenie inne kwestie anieli teraz.
Zasypiajc, powiedzia do siebie:
Przyszo pokae, lecz to nie moje
zmartwienie, przecie nie wiadomo, czy
doyj finau.
Niektre sprawy cign si i dwadziecia
pi lat. Sdzia Bullock zasn.
Sdzia Bullock bawi w Salt Lak na
towarzyskim spotkaniu. Po powrocie,
zanim pooy si spa, wczy radio i
usysza nowin -Pomyla: stao si. Na

ulicy parkowa nie oznakowany

samochd szeryfa; sdzia Bullock
wyszed do kierowcy i powiedzia: Nie
ma potrzeby tu stercze. Moe pan
jecha do domu.
Julie Jacoby pojechaa z czuwania do
domu, eby troch odpocz, zanim
wrci pod wizienie na reszt nocy, lecz
wczya na chwil telewizor i
dowiedziaa si o odroczeniu. Wtedy
zadzwoni do niej m
* Sanibel na Florydzie, gdzie si
zatrzyma. Mwi, e wczeniej
Pokazywali Julie w telewizji. Sfilmowano
j podczas czuwania. Potem ^dzwonia
czonkini ACLU, ktra zamierzaa uda
si razem z ni Wczenie rano pod

wizienie. Syszaa wiadomo?

spytaa. Zdaje si, e nie musimy
wczenie wstawa.
O ile Julie dobrze zrozumiaa, werdykt
sdziego Rittera nieatwo bdzie obali.
Te posza spa.
W sali widze do uszu Stangera dobieg
potny pomruk winiw
Maksymalnego Nadzoru. Przetacza si
wzdu dugiego korytarza przez kolejne
rzdy cel. Stanger zupenie zapomnia, e
tam siedz wszyscy ci winiowie i ze
suchawkami na uszach ledz
wiadomoci z radia. Pomruk ten rozleg
si zupenie nagle. Nie wiadomo byo,
czy oni klaszcz, ciesz si, czy
lamentuj. Bardzo znieksztacony
odgos, jak przy trzsieniu ziemi.

Usysza okrzyk: Zawieszenie!",

powtarzany raz po raz, i wczy
telewizor. W tym momencie wrci Gary
po skoczonej rozmowie telefonicznej i
nieomal rzuci si na odbiornik. Stanger
myla, e roztrzaska go ciosem pici.
Cline Campbell widywa ju Gary'ego w
gniewie. Gary inaczej przeywa ataki
wciekoci ni wikszo ludzi.
Campbell dawno uzna, e gniew
Gilmore'a dobywa si z gbi duszy. Inni
mczyni zwykle wtedy wal w cian
albo chwytaj ksik, by cisn ni o
podog, lecz Gilmore tylko zgrzyta
zbami i gucho warcza jak zwierz.
Potem ciska zoone razem donie,
jakby chcia zmiady zo. Tej nocy,
gdy nadesza wiadomo o Ritterze,

wydawao si, e Gary poamie sobie

rce. Campbell nigdy nie widzia go w
takim gniewie.
Bob Moody przey co, co uwaa za
niedopuszczalne drgnienie serca.
Ostatnia rzecz, jak w tym momencie
powinien by zrobi, to powiedzie
swemu klientowi:
Czekaj, przepraszam, Gary, ale oni nie
musz zabija!
I wtedy zobaczy wyraz jego twarzy. Gary
od dawna si przygotowywa na przyjcie
wyroku. Jak metod? Moody nie
mia pojcia. Moe nagina sw wol, a
moe odrywa.i odrzuca od siebie strach
jak zwide licie. Niewane, jak to
osign, bo wanie sdzia wtrci go do
pieka. Co w Garym zaczo pka. Sta

si pospny, grony i jakby zapad si w

sobie. Chodzi w kko powtarzajc:
Przed sm rano si powiesz. Umr.
Uyj tych sznurowade'
Moody sysza o sznurowadach. Stanger
opowiada mu, e kiedy przez
dwadziecia sekund znajdowali si z
Garym sami w biurze Fagana. Fagan
musia na chwil wyj. To byo mniej
ni dwadziecia sekund, powiedzmy,
dziesi. W tym czasie Gary ukrad par
sznurowade z szuflady biurka Fagana.
Pilnowano go tak skrupulatnie, e
nieatwo mu byo co ukra ani
zachowa, lecz tamte sznurowada
trzyma od dwch tygodni. Teraz mwi,
e si nimi posuy.

Moody i Stanger nie mogli tego duej

znie. Wyszli z Maksymalnego Nadzoru
na parking, gdzie pokrcili si wrd
reporterw. Nagle rozleg si warkot.
Chmara telewizyjnych reflektorw
owietlia jeden samochd opuszczajcy
teren wizienia. Dopiero wtedy Moody i
Stanger Usyszeli od pewnego
dziennikarza, e sdzia Ritter przyjecha
do wizienia wraz z urzdnikiem
federalnym, eby dopilnowa
dostarczenia Nakazu do rk wasnych
naczelnika. Zdaje si, e Ritter
pomimo wieku i tuszy skuli si na
pododze samochodu w trakcie
przejazdu przez parking, eby go nie
zobaczyli dziennikarze. Typowa
zagrywka sdziego. Pewnie spodziewa

si, e bez niego pismo sfrunie midzy

deski podogi.
Kiedy ju sdzia wyjecha za bram,
Moody i Stanger usyszeli narzekania
reporterw, wciekych za podstpne
pozbawienie ich sensacyjnego wywiadu.
Mimo to przekrzykiwali si
propozycjami tytuw; kto rzuci:
Nocna dostawa Rittera" kto inny na
to: Ritter dorczyciel ekspresowy".
Kady mia w ustach dziwny niesmak.
Dziennikarze budzili si, eby na mrozie
zapuci silniki swoich furgonetek, wypi
jeszcze troch i znowu pj spa.
Zawieszenie egzekucji jeli si
utrzyma zaliczy t noc do przykrych
dugotrwaych dowiadcze.

Za powrotem na sal widze Moody

zauway, e administracja Wizienia
podja w kocu decyzj: niestety, Gary,
koniec z prochami.
Nie mona dawa ich czowiekowi, ktry
znw sta si zwyczajnym Mieszkacem
celi mierci. Moe jeszcze pomieszka ze
trzydzieci dni. W zwizku z tym Gary,
naadowany gniewem i prochami,
zmuszony by wrci do szarej
codziennoci.
Po chwili Gary wyszed, chcia by sam.
Ojciec Meersman przynis Magnetofon,
a Gary cay wieczr planowa nagranie
tamy dla Nicole, do oddania po
egzekucji. Stanger nie wyobraa sobie,
co mogoby si

na niej znale, lecz jego rozmylania

dugo nie potrway. W niespena p
godziny pniej Gary usiad obok Rona i
powiedzia: Dam ci posucha.
Maa, kocham ci zaczynaa si
tama. Jeste czci mnie i dawno
temu, w miesicu maju, zoylimy sobie
nawzajem obietnice, swoim wadcom,
nauczycielom i ukochanym, czyli Nicole i
Gary'emu poniewa znamy si od bardzo
dawna.
To moe by bardzo osobiste
powiedzia Stanger.
Tylko wysuchaj odrzek Gary.
Wiesz, Nicole i ja rozmawialimy o tak
osobistych sprawach, e sobie nie
wyobraasz. Dyskutowaem z ni o
wszystkich intymnych mylach, jakie

kiedykolwiek przyszy mi do gowy.

Pokiwa gow. Chc, eby mia
pojcie, w jaki sposb rozmawiamy.
Wobec tego Stanger zacz sucha. Ale
tama dotyczya spraw naprawd
osobistych i kowych. Kiedy Gary
zacz mwi o caowaniu jej intymnych
miejsc, to stao si naprawd bardzo
osobiste i wrcz grubiaskie. Stanger
znowu zacz protestowa.
Wiesz, Gary, ale to bardzo osobiste.
A co o tym sdzisz? spyta Gary.
Stanger odrzek:
Uwaam, Gary, e to s sprawy
bardzo, ale to bardzo intymne.
Gos w tym nagraniu nie przypomina
gosu Gary'ego, ktry Ron dotd sysza.

By dziwnie wyszukany, niewyrany i

troch sztuczny. Od czasu do czasu
brzmia bardzo dobitnie. Jak gdyby
kada z jego osobowoci przemawiaa po
kolei; Ronowi przyszed na myl aktor,
ktry wkada mask, a potem zdejmuje,
eby woy inn i dobra nowy gos.
Czasem Gary wydawa si pompatyczny,
kiedy indziej saby i bliski paczu. Razem
wziwszy, Stanger wolaby tego nie
sucha. Kiedy tylko Gary si oddala,
Ron wcza przewijanie do przodu, eby
nie sucha caoci. Jednak to go
zaskoczyo. Nie spodziewa si takiej
elokwencji. Stanger nie mia pojcia, czy
potrafiby kiedykolwiek zwrci si w te
sowa do osoby, ktr darzy' mioci.

dziewczyn do samobjstwa... Jejku,

jejku... Nie powiem ci, co o tym myl.
Jak sama piszesz, siedzisz na oddziale
sdowym i, kurwa pilnuj ci, a ja myl,
e ci pilnowacze wal konia z myl o
tobie' Masz pienidze. Maa, ja wziem
szedziesit pierdolonych luminali
Leaem dwanacie godzin. Mam taki
do silny organizm, wiesz. Nie
zrujnowaem go papierochami i gorza,
bo za dugo siedziaem w zaciszu kicia.
Jeeli oni mi wstrzymaj egzekucj, to
si powiesz, chuj w dup tej zawzitej
zgrai.
Nabra powietrza i zapiewa. Mia chyba
najbardziej niemuzykalny gos, jaki
Stanger w yciu sysza. Bez przerwy
faszowa nie majc o tym pojcia. Kiedy

zdawao mu si, e przeciga nuty, po

prostu jcza. Te jki a chwytay za
gardo. Gdy ju prawie utrafia w jak
nut, ama mu si gos. Zacz piewa
Ska wieczyst*.
Z kadym tchnieniem yciodajnym, z
kadym sennym drgnieniem powiek, gdy
wzlatuj w wiat nieznany, widz Ciebie
w Sdny Dzie... Rozstp si, skao
wieczysta, niechaj znajd schron w
Twym onie...
Przerwa piew.
Wanie, suchaj, mwiem ci, e
rozmawiaem z Johnnym Cashem,
cholera jasna. Wybuchn miechem.
Johnny Cash wie, e yj, wie, e ty
yjesz, on nas lubi... Och, Nicole... Ja nie
jestem typem w rodzaju Charlie'ego

Mansona, nie nakaniam ci do tego...

Jak chcesz dalej y i wychowywa
dzieci, to jeste sawn dziewczyn, masz
kup forsy i chc dopilnowa, eby
miaa jeszcze wicej, masz woln rk,
maa, tylko nie pozwl si nikomu
wypierdoli.
Teraz mwi szeptem.
Niech ci nikt nie posidzie. Maa, nie
rb tego, jeste moja. Wstrzemiliwo,
umiar, a moe z jak dziewczyn, sam
nie wiem, kurcz... Miaem zosta
stracony o sidmej czterdzieci
dziewi... Mam tu przed sob ksig
hymnw... Jeste adna, pocigajca i
masz w sobie co takiego, maa, co z
miejsca ci wyrnia. No i ja wiem, e
faceci lubi snu plany, dziaaj

planowo, skurwysyny* i korzystaj z

okazji. Widz ciebie, widz, jaka jeste
pikna, myl sobie, e ja i tak umr, i
chc twoich pienidzy, chc ciebie, jest w
tobie co takiego, co kady by chcia, a ja
mam nadziej.
* Bardzo znany hymn ku chwale boej,
napisany w XVIII w. (Przyp. tum.)
Boe, mam nadziej, kurwa, po prostu
mam nadziej... Ja chc ciebie, maa. Tu
si rozpaka.
Kurwa szepn tak mi teraz le.
Mylaem, e za par godzin umr...
Bd wolny, by si z tob poczy...
Niewane, czy chcesz dalej y... Ty masz
dzieci, ja ci nie ka... popeni
samobjstwa, ja musz zrobi co tak

trudnego... Znw zniy gos do

szeptu: .
Po prostu nie chc, eby kto ci
pierdoli, chc, eby bya moja,
wycznie, wycznie... tylko moja. Maa,
ja chc si, kurwa, uwolni od tej
planety... Oddaem wszystkie moje
pienidze, sto tysicy dolarw. Nie
chciaem ci o tym mwi, eby to nie
wygldao na przechwaki, ty masz
wicej pienidzy ni ja, tylko chc by z
tob szczery, mylaem, e mnie zabij te
tchrzliwe zamane chuje... skurwysyny
jebane...
Zabrako mu sw. Monotonnie mwi
do magnetofonu:
Nicole, ja nie wiem, co si dzieje.
Moe jest nam dane poy troch duej,

suchaj, wziem wszystko, co mi daa...

Dwadziecia pi seconali, potem o
pnocy dalmane. Ja nie musz, ale
znam tyle hymnw. To katolicki
modlitewnik... Wczoraj przyszed ksidz
i odprawi msz, Boe, nie ma nic
nudniejszego od mszy... Nicole... jeste
moja. Boe, czuj tak potg naszej
mioci... Maa, prosiem ci, eby mnie
kochaa ca sob. Tak kurewsko mi ci
brakuje, chc tylko ciebie i przysigam
Bogu, bd ci mia. Nie wybior si na
planet Uran. Nie obchodzi mnie, przez
co bd musia przej, z jakimi walczy
demonami, niewane, co musz
pokona, tobie powiem wprost: gwno
mnie obchodzi, co bd musia znie,
tortury, cierpienia, przez ile istnie, ty
wiesz, czy ci kocham czule i agodnie,

dziko i brutalnie, jak jeste naga i si

owijasz wok mnie...
Vern uwanie obserwowa Gary'ego.
Kiedy wszyscy pooyli si sPa, Gary
wczy radio tak gono, e praktycznie
robi im na zo, potem si pooy i sam
udawa, e pi, ale rzecz jasna nie mg
zasn. Po chwili wsta, wyczy radio,
pta si tam i z powrotem, rzuca
grone spojrzenia, jakby mia zamiar
przyadowa pici w cian potem
znw prbowa zasn.
Evelyn Gray, bardzo mia pani, szczupa,
w rednim wieku w okularach i ruda, z
krtkimi krconymi wosami, jakby
regularnie odwiedzaa salon piknoci,
podesza do Gary'ego starajc si go
pocieszy.

 Gary powiedziaa czy jest co, co

mogabym dla ciebie zrobi?
Gary podnis na ni wzrok i odrzek:
Nigdy nie chciaem niczego prcz
odrobiny mioci. Evelyn Gray wrcia
tak poruszona, e zalaa si zami.
Masz ci los powiedzia do siebie
Vern. Nigdy nie chcia * niczego prcz
odrobiny mioci.
Wczeniej tego wieczoru, kiedy stranicy
wyprowadzali Gary'ego z celi na
spotkanie goci, przynieli te jego
dobytek. Mieci si w kilku kartonowych
pudach, plastikowe torby za zawieray
listy, ktre otrzyma. I teraz, po
nieudanej prbie odpoczynku, Gary
wsta i zwrci si do Verna:

 Chc ci pokaza par rzeczy.

Usiedli blisko siebie i Gary robi przegld
rnych drobiazgw i zagranicznych
monet. Potem poprosi Verna o pomoc
przy zaklejaniu paczki dla Nicole. Zaczli
wybiera listy i rne znaczce
przedmioty Kiedy skoczyli, Gary
przestawia kartony. W pewnej chwili
podnis wzrok i powiedzia:
Vern, jak oni tego nie zrobi,-" to ja
si zabij.
Mwi tak cicho i spokojnie, e Vern w
kocu nabra przekonania, e nadszed
ten dzie i Gary nie bdzie dugo
zwleka, gdy ju minie godzina. Tak czy
inaczej, mwi sobie Vern, nie doyje
poudnia.

Ostatni raz przejrzeli papiery i Gary zdj

ten kapelusz Robin Hooda, co go dosta
od Verna, i woy do puda dla Nicole.
Potem zaklei karton.
Chc, eby przysig, e to wszystko
bdzie dla niej powiedzia, a Vern
odrzek:
Wiesz, e zrobi wszystko, co
zechcesz.
ROZDZIA 34
Ponad kraj grzysty
Ledwo Earl, Bili Barrett, Mik Deamer i
reszta dotarli do biura, zadzwoni Bob
Hansen. Powiedzia, e sdzia Lewis
zgodzi si wysucha odwoania w cigu
najbliszych godzin, lecz zada, by
werdykt wydawa skad trzyosobowy w

Denver. Wobec tego Hansen

zawiadamia swoj druyn, e wszystkie
papiery musz by gotowe na odlot z Salt
Lak o czwartej rano. Zwaywszy na
prdko awionetki, lot nad grami
potrwa dwie godziny, lecz dolec przed
witem, o szstej. Niewiele czasu
zostawao na przygotowanie stosownych
dokumentw do zoenia w sdzie
Dziesitego Obwodu.
Earl nie odczuwa nic poza zmczeniem.
Musieli robot wykona od rki, w
rodku nocy, bez sekretarek. Jak na
ironi, to wanie byo najgorsze.
Podbudow prawn opracowali ju
wczeniej. W czasie, jakim dysponowali,
mogli swobodnie przygotowa
dokumenty. Na Przykad Earl by trzy

godziny do przodu ze swoim pozwem o

nakaz wyszej instancji, gdy mia go w
brudnopisie z czasw, kiedy Ritter
zezwoli Tribune" na wyczne wywiady
z Gilmore'em w listopadzie. Teraz
pozostawao tylko dopasowa
odpowiednie fakty ze sprawy biecej do
uprzednio poznanej procedury. Jednak
zwyczajna nieobecno sekretarek
opniaa prac. Schwendiman i Dorius
zasiedli ^o pisania na maszynie,
potwornie wolno. Earl cierpia katusze
na myl, e to tak wysoko, w sdzie
Dziesitego Obwodu w Denver, Mogliby
zoy dokument peen bdw
maszynowych. Powiedziano mu co
prawda, eby tylko przygotowa
cokolwiek, lecz on uwaa za

co potwornego dorczenie niechlujnie

przepisanej kartki. Ulyo mu kiedy
dyspozytorka szeryfa z Salt Lak
przysaa do pomocy dwie dziewczyny.
Pojawiy si inne problemy. Telefon od
Gary'ego Gilmore'a. Rzecz jasna, nie
odebrali go osobicie. Wszyscy obecni w
biurze zareagowali tak samo: Nie
rozmawia z nim."
Jeszcze im tego brakowao: rozmowy ze
skazanym przez nich czowiekiem. Tak
czy owak, na Earlu to zrobio wraenie.
Wci si spodziewa, e Gilmore w
ostatniej sekundzie powie: Skadam
odwoanie."
W pewien sposb ju oszuka
spoeczestwo i teraz, na sam koniec,
wystawi je do wiatru. Lecz pord

ciemnej nocy Earl pocz wierzy, e

moe ten Gilmore rzeczywicie chce
wykonania swego wyroku.
Urzdnikom Prokuratury Generalnej
zacz ciy nowy niepokj. Bob
Hansen planowa przerzucenie ich do
Denver przed szst rano, lecz egzekucj
wyznaczono o wschodzie soca, czyli o
sidmej czterdzieci dziewi. Czy w
cigu godziny i pidziesiciu minut od
wyldowania zd dojecha do sdu,
odby rozpraw i uzyska orzeczenie
sdziw? Jeden z ich kancelistw
nazwiskiem Gordon Richards spdza
noc w wizieniu zastpujc Earla, Dorius
zadzwoni wic do niego. Richards
powiedzia, e o ile Sam Smith nie
dostanie potwierdzenia do sidmej

pitnacie, nie bdzie w stanie,

powtarza: nie bdzie w stanie
przeprowadzi egzekucji o sidmej
czterdzieci dziewi. Poza tym Gordon
bdzie potrzebowa kodu w rodzaju
Mickey z Wirginii Zachodniej", by mie
pewno, e z Denver dzwoni osoby
uprawnione. Dorius wiedzia, e Howard
Philips, szef Kancelarii Dziesitego
Obwodu, mieszka przy ulicy Eudora w
podmiejskiej dzielnicy Park Hill, wobec
tego poda Richardsowi: Eudora z Park
Hill".
Nastpnie Dorius zaj si
sprawdzaniem, czy rzeczywicie wymaga
si, by wyrok sdziego Bullocka zosta
wykonany o sidmej czterdzieci
dziewi. Sprawdzi odpowiednie

przepisy w ustawie Utah i oczywicie

dwa istotne fragmenty kciy si ze
sob. Ustp 77-36-6 gosi, e sd
wyznacza dzie przeprowadzenia
egzekucji, natomiast pod 77-36-15
widniao stwierdzenie, e naczelnik
wykonuje wyrok o okrelonej porze. Earl
mia prawny orzech do rozgryzienia.
Dzie przeciw Porze.
Mona przypuszcza, e sdzia Bullock
wyznaczy czas egzekucji o wschodzie
soca wycznie dla nadania kolorytu
Dzikiego Zachodu. W zasadzie bya to
zbdna figura jzykowa. Earl czu, e
mona j pomin, zwaszcza jeli drugi
ustp stwierdza, e jeli egzekucja nie
zostanie przeprowadzona w
wyznaczonym dniu, wwczas naley

wyznaczy now por. Zdecydowanie

wynikao z tego, e pora" uywana jest
jako synonim dnia". Nie miao sensu
zaoenie, e jeli wyznaczono dat i
egzekucja nie odbya si, to nastpny
termin egzekucji musi by dotrzymany
bardziej precyzyjnie, czyli z dokadnoci
co do minuty. Taka praktyka mogaby
wywoa chaos. A jeli naczelnik daby
znak o sekund za pno?
Niewykonalne! Earl doszed do wniosku,
e intencj ustawodawcy byo oznaczenie
dnia, nie za godziny. Std okrelenie
sdziego Bullocka ,,o wicie" mogo
zosta uznane za jzykowy ozdobnik.
Tak wyglday jego przemylenia.
Omwi je krtko z Mikiem Deamerem.
Jako zastpca prokuratora generalnego,

Deamer bdzie broni twierdzy w Salt

Lak, podczas gdy Bob Hansen,
Schwendiman, Barrett, Evans i Dorius
polec do Denver. Pospiesznie
zakoczyli rozmow. W kocu trzeba
byo szykowa papiery. I tak mieli
opnienie. Start Boba Hansena
wyznaczony na czwart rano musia
zosta przeoony. Wskazwki
galopoway po tarczy zegara podobnie
jak serca rozsadzane niepokojem.
W Waszyngtonie Al Bronstein, prawnik
ACLU, odebra telefon o pitej rano
czasu wschodniego. W Utah bya
zaledwie trzecia. Dzwoni Henry
Schwarzschild, szef Krajowej Koalicji
Przeciw Karze mierci i powiedzia
Bronsteinowi o zamierzonej wyprawie

Boba Hansena do Denver. Schwarzschild

sam przed chwil si o tym dowiedzia i
nie oglda jeszcze adnych
dokumentw, sdzi jednak, e
prokurator generalny wystpuje o nakaz
wyszej instancji przeciw sdziemu
Ritterowi, dlatego Bronstein mia si
uda do Sdu NajwySZego i tam by do
dyspozycji na wypadek, gdyby Dziesity
Obwd Uchyli decyzj sdziego. Wobec
tego Bronstein spdzi reszt nocy na
sPorzdzaniu dokumentw prawnych,
nie znajc oznaczenia sprawy
ani jej nazwy. Kompletnie bez
znajomoci punktu wyjcia. Kto przeciw
komu? Zadzwoni do Sdu Najwyszego,
ktry wedug prawa mia by dosownie
otwarty ca dob, lecz nikt nie odbiera.

Byo po czwartej, kiedy Phil Hansen

wsta z ka i nastawi radio Boe,
usysza nagle w programie KSL, e
prokurator generalny z chmar
urzdnikw wybiera si samolotem do
Denver. Oczywicie zaraz zadzwoni do
Rittera i sdzia powiedzia, e mg si
tego spodziewa, dawno powinno mu si
przyni, e wytn co takiego. Mimo
wszystko, im duej debatowali nad
sytuacj, tym mniej wydawaa si
grona. Obliczyli czas i nie byo sposobu,
by Dziesity Obwd zdoa przej
wszystkie szczeble procedury przed
sidm czterdzieci dziewi. Zostao
niewiele ponad trzy godziny.
Niemoliwe, by go stracili o czasie. W
najgorszym wypadku Dziesity Obwd
wyznaczy now dat wykonania wyroku.

Phil Hansen pomyla, e nazajutrz

przyjdzie czas na zoenie pozwu
obywatelskiego.
Judith Wolbach i i Jinks Dabney nie byli
przygotowani na Denver. Wyszli od
sdziego Rittera rami w rami, lecz
kiedy dotarli na plac, okazao si, e
peno tam reporterw. Musieli ucieka
do biura Jinksa. Judith lubia
dziennikarzy, Jinks za wrcz
przeciwnie, nie znosi tego bagna, uciekli
wic do biblioteki. Dziennikarze czekali
ju przed jego biurem. Wtedy zadzwonia
ona Jinksa Dabneya z wiadomoci, e
Bob Hansen chcia go powiadomi o
nowym posuniciu.
Judith zostaa w bibliotece, prbujc
sprawdzi procedury obowizujce w

sdzie Dziesitego Obwodu, podczas gdy

Jinks obdzwania linie lotnicze. Wrci z
informacj, e nie ma adnych lotw w
rozkadzie. Dlatego nie moe lecie. Bob
Hansen zaatwi samolot, lecz nie
ubezpieczony. On nim nie poleci. Judy
powiedziaa:
Ale Jinks, to ty masz dowiadczenie z
sdem Dziesitego Obwodu. O wiele
lepiej si nadajesz do tego zadania.
Dabney odpowiedzia jej, e nic nie jest
tego warte. Nie podejmuje osobistego
ryzyka tego rodzaju.
Cakiem j to zaskoczyo. Oczywicie na
przestrzeni lat syszao si o wielu
osobach, ktre zginy w katastrofach
lekkich samolotw nad Grami
Skalistymi. Mona byo nabra

przekonania, e w grach grasuj

demony. Zdarzao jej si ju spotyka
przypadki podobnych fobii i w
normalnych okolicznociach pewnie by
wspczua, lecz w tej chwili jej problem
polega na niedostatecznej znajomoci
prawa. Bdzie musiaa stan i samotnie
wystpi przed sdem Dziesitego
Obwodu. Nigdy przedtem nie bya w
Dziesitym Obwodzie ani w innym
sdzie tej instancji. Boe, to zupenie jak
wspinaczka tras dla mistrzw. Miaa
ochot wykrzycze: Ja studiowaam
antropologi. Prawo jest dla mnie zbyt
trudn dziedzin!
Sabo znaa czowieka, lecz byo jasne jak
soce, e Jinks nie poleci tym

samolocikiem. Nic nie jest tego warte

powtrzy cicho.
Przed wyjciem Judy Wolbach chwycia
spis procedury Dziesitego Obwodu i
par tomw z serii American
Jurisprudence. To byo co w rodzaju
encyklopedii prawniczej dla
pocztkujcych. Udao im si z Jinksem
dodzwoni do jakich prawnikw ACLU
w Denver, ktrzy mieli powane
dowiadczenie z Dziesitym Obwodem i
obiecali spotka j w gmachu Sdu
Federalnego. Powiedzieli, e bior na
siebie argumentacj w kwestiach
technicznych. Judy podziwiaa ludzi
ACLU z Denver. C za szczcie, e tacy
dobrzy adwokaci s gotowi pomc,
mimo zawiadomienia w ostatniej chwili.

Jazda na lotnisko okazaa si straszliwa.

Zadzwoni Hansen mwic, e j
zabierze i razem pojad po sdziego
Lewisa, a potem do samolotu. Judy nie
miaa najmniejszej ochoty lecie z
ludmi prokuratora generalnego, lecz nie
byo wyboru. Podjecha Hansen, zabra
j i powoli zaczo si w niej gotowa.
Zamiast jecha na zachd, na lotnisko,
musieli zawrci przez cae Salt Lak na
Wschodni aw po sdziego Lewisa.
Cay ten czas Judith mogaby
wykorzysta na studiowanie zamiast si
szlaja po tych ulicach vyLeague: alei
harvardzkiej i Yale Crest, z wielkimi
domami na wzr kamienic Nowej Anglii.
Judy widziaa tylko nagie konary wizw
koyszce si Pord nocy. Uwaaa to za
maostkowe ze strony Hansena, e

Wykrci taki numer, i nie powiedziaa

mu o tym tylko dlatego, e on
prawdopodobnie odrzekby, e chcia
mie wiadka, ktry potwierdzi
nieodbywanie adnych rozmw z sdzi.
No ale w czasie, jaki zajo mu przejcie
przez rozlegy trawnik do drzwi
frontowych sdziego, potem pogawdka
w przedsionku, wresz-ci wsplna
wdrwka do samochodu, zdy
powiedzie wszystko, co chcia. adne
tam przekabacanie, Hansen i sdzia
Lewis rozprawiali o wdkarstwie i o tym,
co dzieje si w biurze u jednego i u
drugiego, Judy za mylaa: Kurcz, tak
bym chciaa szepn sdziemu swko,
niech wie, o co chodzi, ale nic z tego.
Hansen mwi o drewnianych kijach

golfowych sdziego Lewisa. Judy

suchaa, jak si rozwodz o driverach i
niblickach, i o tym, jak drewno wraca do
ask. wiat mczyzn! Powinna bya
zagadn sdziego o turnieje, w ktrych
uczestniczy, a potem wtrci: Tak przy
okazji, mam wanie pewnego klienta i
byabym zobowizana, gdybycie go nie
rozstrzelali."
Syszaa, e Lewis jest republikaninem z
Utah, mianowanym do Dziesitego
Obwodu przez prezydenta Eisenhowera.
Na pewno by ubrany jak konserwatysta;
powcigliwy, gadko ogolony, o bystrym
spojrzeniu srebrny lis. Ze swym
wygldem szarej eminencji wietnie
czuby si w sali posiedze zarzdu
jakiej korporacji. Podczas jazdy

perorowali z Hansenem o wszystkim,

tylko nie o sprawie. No i adnie-piknie,
lecz przypomniao jej si, jak gazety
cytoway wypowied sdziego Lewisa na
temat sdziego Rittera. Wyraa si
niepochlebnie.
Na lotnisku Salt Lak objechali gwny
terminal, eby dosta si na pas startowy
dla awionetek. Po przyjedzie na miejsce
okazao si, e zastpcy Hansena jeszcze
nie dotarli. Sdzia Lewis zdradza
niepokj, e robi si pno.
Dorius, Barrett, Evans i Schwendiman
czekali wsplnie na skopiowanie
ostatnich stron. O czwartej rano
Schwendiman woy dokumenty do
kartonowego puda i ruszyli biegiem
przez korytarze do

wyjcia. Na zewntrz otoczyli ich

reporterzy w olepiajcym blasku
reflektorw. Przy poudniowym wejciu
czeka wz patrolowy. Odjechali.
Policjant wczy sygna wietlny i
pojecha na lotnisko tras przez boczne
ulice, na ktrych Earl nigdy nie by. Pruli
chyba setk przez te pice osiedla.
Na miejscu otoczy ich gwar pyta
dziennikarzy, zgiek, nawoywania, a
niebieskawy blask tak razi w oczy, e ani
Dorius, ani Schwendiman nie widzieli,
dokd id, gdy podali za innymi z
hangaru na pas startowy i do samolotu,
dwusilnikowego King Air, na ktrego
pokadzie znaleli si dwadziecia po
czwartej, zostawiajc za sob kbowisko
reporterw z reflektorami. Bob Hansen,

Bili Barret, Bili Evans, Dave

Schwendiman, Jack Ford reporter
stacji K.SL, sdzia Lewis, Judy Wolbach i
Earl natychmiast wystartowali. Mieli ju
dziesi minut spnienia.
Ledwie si wzbili w powietrze, Bob
Hansen zagadn drugiego pilota. Chcia
zna prdko samolotu, si wiatru oraz
przewidywany czas ldowania. Potem
poprosi pilota o sprawdzenie przez
radio, czy bd na nich czekay takswki.
Czy kierowcy wiedz dokadnie, z ktrej
strony lotniska podjecha? Czy znaj
najkrtsz drog do gmachu sdu? Nie
zdawa si na ut szczcia.
Judy dodatkowo irytowaa si ukadem
zajmowanych miejsc. Sdzia Lewis,
chcc unikn wcigania w rozmow, a

nawet suchania wypowiedzi

ktrejkolwiek ze stron, wybra
najbardziej niewygodne miejsce w caym
samolocie: mae zapasowe siedzenie z
tyu, okropnie ciasne. Przed nim siedzia
reporter. Potem wzdu samolotu biega
z obu stron skrcajca pkolicie awa,
na ktrej siedziao si obok siebie. Judy
posadzono tam midzy Hansenem i
Schwen-dirnanem, co niestety
przyprawiao j o lekk klaustrofobi.
Jeeli w stanie Utah ktry prawnik nie
wywoywa w niej gniewu, to wanie Bob
Hansen. Mia w sobie silny rys prawoci.
Przystojny, z nieruchom twarz bez
wyrazu, w ciemnych rogowych
okularach, Ciemnowosy, w garniturze
caym swym wygldem zdawa si to
mwi: Jestem wycznie urzdnikiem,

wycznie biurokrat, wycznie

politykiem."
Tak miaa o nim Judy przychyln
opini.
Z drugiej strony uwaaa, e
Schwendiman jest w porzdku naprawd
fajny facet. Znaa go jeszcze ze studiw,
ale nie chciaa wprawia w zakopotanie
przypomnieniem dawnej przyjani.
Naprzeciwko siedzia ten niewyyty
Dorius, przystrzyony jak terier z
wsami, dziarski i gotw do ksania,
potem Bili Evans nastpna owadnita
fanatyzmem owieczka. Obok Bili Barrett,
wysoki, chudy facet w okularach i z
wsami. Boe, dookoa sami
prokuratorzy generalni wraz z
zastpcami, ale przygupy!

Nie zwaajc na jej obecno Hansen

pyta Doriusa, czy ten zbada kwesti
przeoenia egzekucji, Dorius za, te na
ni nie zwaajc, odpowiedzia, e
sprawy precedensowe wiadcz, i
egzekucja pozostaje w zgodzie z prawem,
nawet jeli odbywa si po upywie
oznaczonej godziny z minutami. Hansen
owiadczy, e informacj t naley
przekaza naczelnikowi Smithowi.
Wtedy odezwaa si Judith pytajc, czy
Hansen rzeczywicie uwaa za waciwe
skadanie tak wielkiego ciaru na barki
naczelnika mimo nader wtpliwych
podstaw?
Ju przedtem w samolocie panowao
napicie. Adwokaci przeciwnych stron
nie powinni przed wan rozpraw

przebywa w bezporedniej bliskoci,

zwaszcza w obrzydliwie ciasnym
samolocie, lecz wtpliwe podstawy" do
reszty zagciy atmosfer. Hansen nie
odpowiedzia jej wprost, tylko w chwil
pniej poinstruowa Schwen-dimana,
eby po wyldowaniu natychmiast
telefonowa do naczelnika, do sdziego
Bullocka i do prokuratora okrgowego
Wootona, niech wnios poprawk do
nakazu egzekucji. Potem podyktowa
odnone sformuowania: W terminie
pniejszym tego samego dnia, z chwil
usunicia przeszkd prawnych, bd w
moliwie najkrtszym czasie od tego
momentu." Judith wyja owek i notes,
eby zapisa jego sowa. Spodziewaa si,
e Hansen zareaguje na jej owiadczenie,
e oto ma zamiar notowa jego

instrukcje w brzmieniu dosownym, lecz

ani drgn. Powiedzia tylko
Schwendimanowi, eby koniecznie
powiadomi o tej poprawce Rona
Stangera i prosi, by j wzi pod uwag.
Hansen cay czas si niepokoi o termin
egzekucji. Jak tylko wyldujemy,
trzeba natychmiast zadzwoni powtrzy
Schwendimanowi.
Judith mylaa sobie: prawo w Utah
wymaga rozprawy przed sdem, lecz
wszystko zaatwia si przez telefon.
Okropno.
Postanowia zachowywa si bardzo
nieprzyjemnie. Zwracaa si do nich z
umieszkiem: Przepraszam, co pan
powiedzia?
Hansen odpowiada:

 Kazaem zadzwoni do tej i tej osoby

tu podawa nazwisko. Wszystko
zapisywaa. Czua do nich nieprzepart
wrogo. Kiedy spyta pilota, czy silnik
wytrzyma przy zachowaniu obecnej
prdkoci, pomylaa: Co ma nie
wytrzyma, brachu, skoro w poowie jest
w rkach mormoskich, podobnie jak
p miasta.
Mormonizm, mylaa Judy, dawne
prymitywne chrzecijastwo. Takie
dosowne. Pomylaa o mormoskich
bigotach jak jej dziadkowie, stale
noszcych na ciele wosiennice, z
ktrymi si nie rozstaj nawet w ku
czy podczas kopulacji. Moe raz w
tygodniu odwaaj si wystawi go
skr na nieczyste powietrze. Zupenie

jak faryzeusze. Zawsze podug litery

prawa.
Nienawidzia krwawej pokuty. Dogmat w
sam raz dla mieszkacw pustyni,
pragncych przey za wszelk cen,
mylaa, tak jak dawni mormoni przed
laty. Oni wierzyli w okrutnego i
zazdrosnego Boga. Mciwego. Jasne, e z
entuzjazmem przyjli pokut krwi.
Posyszaa gos Brighama Younga: S
grzechy, ktre mona odkupi ofiar na
otarzu... i s grzechy, ktrych nie odkupi
krew jagnicia, cielcia ani turkawki.
Musz zosta spacone krwi czowieka."
Jasne, dajcie upust swojej dzy krwi i
jeszcze rozprawiajcie o wasnym
miosierdziu dla ofiary, albowiem pokuta
krwi daje odkupienie. W kocu dajecie

facetowi szans pjcia do nieba. Te

*umysy o yciu wiecznym bez wtpienia
przyczyniaj si do kary mierci,
przemocy i wojen. Przecie Brigham
Young ze swoimi niezliczonymi onami
czekajcymi w kolejce mia czelno
owiadczy, e jeli kto przyapie jedn
ze swych kobiet na cudzostwie,
powinien sPeni dobry chrzecijaski
uczynek kadc j sobie na kolanach i
wbijajc jej w piersi n. Tym sposobem
ona zakosztuje ycia wiecznego. Nie
zostanie zesana w gb zewntrznych
ciemnoci. Judy Prychna z pogard.
Prymitywne chrzecijastwo! Cae
szczcie, e Posza na studia do
Berkeley.

Kiedy pani Wolbach przestaa ju

zadawa pytania, Earl przejrza konspekt
swojego wystpienia, a potem prbowa
si zdrzemn. Lecz samolotem rzucao
w ciemnociach. Bardzo silny wiatr od
ogona wpdza ich w coraz wiksze
turbulencje. Silniki pracoway pen
moc i w kabinie a wibrowao od huku.
Dorius zacz si niepokoi, e samolot
moe si wymkn spod kontroli. Z
pewnoci lecia ciko i nierwno.
Jakie pitnacie czy dwadziecia minut
od Denver wpadli w wyjtkowo siln
turbulencj i po mocnym szarpniciu
zlecieli gwatownie w d. Dorius patrzy
akurat do tyu, kiedy to si stao, i
zobaczy, jak sdzia Lewis wzlatuje w
powietrze, wali gow w niski sufit i eby
si czego chwyci i nie rbn wicej

gow, zrzuca na podog dokumenty,

ktre czyta.
Earla ogarno przeraenie. Sysza
wcieke wycie wiatru i silnikw, a
turbulencja bya najgorsza, jak dotd
przey. Przez gow przemkna mu
myl: O rany, a gdybym ja zgin, a
Gilmore y dalej to byoby dopiero!
Earl nie uwaa, e Bg nagradza ludzi za
dobre uczynki lub karze za ze. Waciwie
moe by zupenie na odwrt. Religia nie
zapewnia nikomu bezpieczestwa, nie w
ten sposb. Na przykad obecny
przywdca Kocioa Mormonw,
Spencer Kimball, przeywa jedn
tragedi po drugiej. Kiedy mia
dwanacie lat, umara mu matka, w
pniejszych latach zachorowa na raka

krtani i usunito mu p garda. Mimo to

nie zaprzesta wygaszania kaza. Potem
przeszed operacj na otwartym sercu.
Czowiek nieskazitelny, a jednak
przeywa katastrof za katastrof. Moe
jest tak, e im suszniej si w yciu
postpuje, tym wiksze rzuca si
wyzwanie przeciwnociom. Przeciwnoci
tym usilniej staraj si dopa prawych
ludzi. Dlatego ta turbulencja, ktrej Earl
wcale nie przypisywaby siom
potniejszym czy bardziej zowrogim
ni ywioy natury, skaniaa jednak do
osobistej refleksji. To by lot najgorszy ze
wszystkich.
Z tyu, siedzc dosownie na kiblu
przykrytym mikk poduszk sdzia
Lewis na swj sposb przeywa trudy

podry i uderzywszy si w gow

postanowi wycygani papierosa.
Podczas swojej pracy w Obwodzie
Szeciu Stanw duo podrowa i
przelata chyba
z milion mil, lecz dawno nie lecia
samolotem na miga. Moe to przez
haas, a moe dlatego, e ani on, ani pani
Lewis oka nie zmruyli Od soboty
wieczr, bo po tamtej rozprawie z
Athayem telefon bez przerwy dzwoni o
zupenie nieprzyzwoitych godzinach
wszak gazety maj prawo wiedzie, co si
dzieje w sdach federalnych \v
kadym razie sdzia przyapa si na
tym, e szuka ulgi w postaci papierosa.
Od roku nie czu takiej potrzeby.

Poza tym musia o drugiej w nocy budzi

Breitensteina w Denver z wezwaniem do
sdu o wicie, nastpnie wysucha od
Breitensteina paru sw, ktre trudno
nazwa wywaonymi. Nie budzi si
kolegw w rodku nocy z tak
wiadomoci. A jednak z Gilmore'em co
naleao zrobi. Te odroczenia coraz
silniej kojarzyy si z kar okrutn i
wyszukan.
Sdzia Lewis si zama. Moe to sprawi
guz na gowie. Koziokowanie jak w
podmuchach tajfunu. Zawoa, eby go
poczstowano papierosem, i pilot
odkrzykn, e ma nie napoczty karton,
wic moe ca paczk? Sdzia si skusi,
zapali pierwszego papierosa od roku, i
zanim sign po drugiego, wiedzia ju,

e znw zacz pali i nieprdko

przestanie. Zapala papierosa, jakby
wraca do domu.
Ojciec sdziego Lewisa by sdzi,
starszy brat prawnikiem, on sam za
dorasta bez najmniejszych wtpliwoci,
e kiedy rwnie zostanie prawnikiem,
a moe nawet sdzi. W jego rodzinie
prawo stanowio podobn warto jak
posiado ziemska. Dawao poczucie
korzeni. Dziki temu Lewis do pewnego
stopnia rozumia Rittera. Studiowa
nawet u Rittera na Wydziale Prawa
Uniwersytetu Utah. By w stanie Poj
przesanki decyzji Rittera z tej nocy.
Lewis nigdy ostro nie skrytykowa
sdziego, ktry egzekucje uwaa za rzecz
oburzajc. Przecie wstrzymywanie

wskazwek zegara przy najwyszym

wymiarze kary jest dla sdziego cikim
dowiadczeniem. Zawsze potrzeba
Czasu, by poczu si wolnym od
uprzedze i wszelkich wtpliwoci, Czy
aby sprawa zostaa zbadana
wystarczajco wnikliwie.
Tego ranka jednak bd musieli si
pogodzi z sytuacj odwrotn. to by
moe okrutne skazywa Gilmore'a na
przeywanie swojej egzekucji raz po raz.
Lewis zapali trzeciego papierosa, co
odwrcio
jego myli.
Zacz si niepokoi, czy dzisiejsza
egzekucja pierwsza od wielu wielu lat
nie stanowi powrotu do dawnej
krwawej ani. Czy nie zapocztkuje

nowej kanonady i pospiesznej likwidacji

innych ludzi z cel mierci? W adnym
wypadku nie poprawi to opinii Stanw
Zjednoczonych w oczach wiata. Lewis
cieszy si, e w Denver wraz z nim
rozpatrywa bd t spraw dwaj
koledzy sdziowie.
Samolot wyldowa spniony zaledwie
o dziesi minut i Judy dosza do
wniosku, e jedyny sposb na
zatrzymanie machiny, to zama sobie
nog. Wtedy bd musieli odroczy. Ale
rwnie dobrze mogliby tego nie zrobi.
Zreszt bya zbyt wielkim tchrzem.
Moe i zamaaby sobie nog, ale do tego
musiaaby wpierw zosta wasn
klientk.

Na lotnisku Beechcraft Texaco dla

awionetek przykoowali na miejsce. Na
parkingu paliy si wyjtkowo jaskrawe
reflektory, a kiedy wysiedli, zapalio si
ich jeszcze wicej. Dave Schwendiman
zauway, e znw robi si
surrealistyczna atmosfera. Z Salt Lak
odlatywali w takiej wanie scenerii,
wyldowali i znw to samo. Przedarli
si przez ciemne niebo w straszliwej
burzy tylko po to, by powrci na ziemi
rozjarzon wiatami. Otworzyy si
drzwi samolotu i do wntrza wejrzaa
jasno jak ze snu o wielkiej rewii. W
krg dziennikarze. Olepieni prawnicy
podyli w stron takswek czekajcych
z silnikami na chodzie.

Na placu przed gmachem sdu kbili si

nowi reporterzy z kamerami i
mikrofonami. Reporter z Salt Lak City,
Sandy Gilmour z kanau drugiego,
przylecia do Denver przed nimi,
wasnym samolotem. Teraz si z nich
naigrawa: Co was zatrzymao?"
Chryste Panie! Do tego inne skecze.
Sdzia Lewis mia kopoty z dostaniem
si do budynku. Stranik zwykle peni
tylko nocn sub i nigdy przedtem nie
widzia naczelnego sdziego Dziesitego
Obwodu. Dlatego wcale si nie kwapi,
by wpuci kogokolwiek o taK
nietypowej porze.
Nareszcie otworzyy si drzwi i sdzia
nakaza wjecha wind na czwarte

pitro. Dosownie cigali si z

dziennikarzami, kto pierwszy.
Mniej wicej w tym samym czasie, o
dziewitej rano w Waszyngtonie, Al
Bronstein przyby do szefa Kancelarii
Sdu Najwyszego, Michaela Rodaka, z
odrcznie napisan petycj do sdziego
White'a. Bronstein zatytuowa swoje
pismo: Czcigodny Willis W. Ritter
przeciw stanowi Utah", i wyjani panu
Rodakowi, e zaistniaa tu pewna
osobliwo proceduralna. Do
wiadomoci pana Rodaka: sd
apelacyjny w Denver jeszcze nie podj
decyzji, lecz czas ucieka i lepiej by z
dokumentami na miejscu, gdy zajdzie
potrzeba. Rodak powiedzia:

 Doskonale, zaczekamy razem i

zaatwi Bronsteinowi tymczasowe biuro.
ROZDZIA 35
wit
Toni wrcia z wizienia na tyle
wczenie, by spdzi troch czasu z
Howardem, zanim wstanie on o wp do
pitej, eby pojecha do roboty na
poudnie Utah w poniedziaek rano.
Jednak w tej sytuacji prawie oka nie
zmruyli, a ju trzeba byo wstawa.
Gdy wrcia do wizienia, po raz trzeci,
powiedzieli jej, e ju za pno, by
zobaczy si z Garym. Jego gocie
wkrtce opuszcz Nadzr Maksymalny,
nie mona jej wic wprowadzi. To byo
bez sensu. Bardzo dugo kazali jej czeka
w Nadzorze Minimalnym, a

przyprowadzili Dicka Graya, ktry

powiedzia:
Toni, nie prbuj si tam dosta.
Zapamitaj go z tej nocy. Potrzsna
gow.
Musz si poegna. Dick Gray mwi:
To moe utrudni Gary'emu drog na
stracenie. Jeli ty si zaamiesz, to on te
moe.
W tym momencie Toni odczua, e Gary
naprawd si boi i nie chce umiera.
Kiedy Schiller dotar do bramy o pitej
czterdzieci pi, stranicy oczom nie
wierzyli.
Wcale nie wchodziem wieczorem
owiadczy Schiller.

 Akurat odparli. Wanie e pan

wchodzi.
No tak przyzna Schiller owszem,
wszedem o siedemnastej trzydzieci, ale
wyszedem za pi szsta.
Taka bya jego odpowied. Wzruszyli
ramionami. Wiedzieli, e kamie, lecz c
mogli poradzi? Przyby oficer, eby go
wprowadzi za druty. Schiller
zaparkowa samochd i pomaszerowali
do Nadzoru Maksymalnego, w mron
noc, gdy soce dopiero si budzio
gdzie za grskim pasmem. Byo jeszcze
ciemno, lecz od wschodu niebo blado
powoli.
W grach brakowao moe z p godziny
do witu, lecz soce miao wzej
dopiero za dwie godziny i Schiller cay

czas chodzi. Stranik by bardzo miy.

Wyczuwa chyba, e Schiller od dawna
nie spa, bo powiedzia:
Jak pan chce odpocz, to prosz
bardzo.
Schiller nie wiedzia, czy wszyscy tak
samo czuj zbliajcy si koniec, w
kadym razie ten stranik mia bardzo
miy charakter.
Chce pan kawy? zapyta.
Zwyky stranik odprowadzajcy, a
jednak Schiller odczu taki spokj i
pogod, jak jeszcze nigdy w wizieniu.
Bya godzina za pi szsta i kiedy si
obejrza, niebo zmienio odcie z
granatowego na ciemnoniebieski. Nad
wschodnim horyzontem wstawa brzask i

budynki wizienia przywiody mu na

myl klasztor.
Wprowadzili go do sali widze w
Nadzorze Minimalnym, gdzie znalaz si
jako jeden z pierwszych. Usiad
rozmylajc o notatkach, jakie sporzdzi
podczas egzekucji, i sign do kieszeni
po notes ten sam notes, na ktrym
pisa bez patrzenia dwa dni temu lecz
mia ze sob wycznie ksieczk
czekow. Trzeba bdzie notowa na
odwrocie czekw. Kiedy to sobie
uwiadomi, poczu palcy skurcz w
bebechach, jakby go miao rozerwa.
Popisowy numer tuciocha. '
zacinitymi zbami przetrzyma skurcz,
a zy mu stany w oczach. Niechby go

teraz zobaczy jaki reporter,

ciskajcego ksieczk Czekow.
Toaleta bya zaraz obok sali widze i
gonio go tam co pi minut. W dodatku
czu straszne parcie na pcherz, lecz nic
nie chciao pyn. Wszystko mu si tam
w rodku spierdolio. W yciu nie czu si
tak jak teraz. Totalny obd.
Mik Deamer, ktry zosta w Salt Lak,
siedzia zaszyty w biurze, oboony ca
moliw do zdobycia literatur i szuka
rozwizania kwestii, do ktrego
momentu po wschodzie soca mona
przeprowadzi egzekucj zgodnie z
prawem. Coraz bardziej si zniechca
widzc, e nic nie wskra. Na Deamera
biy sidme poty; zosta sam z tak wan
kwesti na gowie i bez adnych rde,

na ktrych mgby si oprze. Na

szczcie o wp do sidmej zadzwoni z
Denver Schwendiman z wiadomoci od
Han-sena. Nie musz szuka oparcia w
precedensach, jeli Noallowi Wootonowi
uda si skoni sdziego Bullocka do
przeredagowania nakazu.
Wooton ca noc lea w ku
odpdzajc nienawistn myl o poranku.
Uwaa, e nie ma powodu, by musia
oglda rozstrzeliwanie. Kilka dni temu
odby konferencj z sdzi Bullockiem,
ktry sowo zaproszenie" w przepisach
zinterpretowa jako ofert nie do
odrzucenia. Wooton uda si do innego
sdziego, lecz ten
stwierdzi:

 Jest pan zobowizany moralnie. Pan

to zapocztkowa.
Jeszcze inny sdzia orzek:
A polij ich pan do diaba.
Wobec tego Noall zwrci si do
naczelnika Smitha mwic:
Z caym szacunkiem odrzucam
zaproszenie. Sam Smith odpar:
Bybym bardzo wdziczny, gdyby pan
jednak przyby. Prokurator generalny
twierdzi, e na pana wypado. I tyle.
Pyny godziny. Nie spa, ale te nie
wcza telewizji ani radia Dopiero kiedy
Brent Bullock, jego ledczy, przyjecha
rano, eby mu towarzyszy do wizienia,
Noall usysza o zawieszeniu wydanym

przez Rittera, lecz postanowi mimo

wszystko jecha i zobaczy, co si dzieje.
Kiedy wpad do budynku Administracji,
dowiedzia si, e Bob Hansen polecia
do Denver. Akurat gdy naczelnik pyta,
co robi, JeLi nie bd gotowi przed
sidm czterdzieci dziewi, z Salt Lake
zadzwoni Deamer. Chcieli, eby Noall
dopilnowa zmiany sformuowa w
nakazie wykonania wyroku.
Sdziego Bullocka trzeba byo dopiero
zapozna z rozwojem wypadkw. By
zdumiony. Nie spodziewa si, e kto
mgby w rodku nocy apa samolot.
Nie podejrzewa, e dla takich spraw
udaje si wycign sdziw z ka (ani
z baru, jeli o to chodzi), lecz nawet do
siebie nie wypowiedzia tej myli. Noall

zapyta, czy sdzia jest gotw

przeredagowa swj nakaz egzekucji w
zwizku z problemem wschodu soca.
Sdzia Bullock nie mia czasu si
zastanowi, poczu tylko, e znw
nachodzi go mczca niepewno. Nie
musisz skazywa go po raz drugi,
tumaczy sobie. Ta decyzja zostaa
dawno podjta. Teraz jedyn kwesti jest
godzina. Wobec tego odpowiedzia
Wootonowi tak", wprowadzi zmiany w
nakazie. Przypomnia sobie nawet, jak
wtedy, w padzierniku, ustali czas na
sm rano, lecz w grudniu, gdy min
termin szedziesiciodniowy, naczelnik
zapyta:
Gdyby trzeba to byo zrobi jeszcze
raz, czy moe pan wpisa wschd soca?

sma rano koliduje ze niadaniem i

porannym sprztaniem w wizieniu. Z
punktu widzenia administracji, najlepiej
upora si z tym wczeniej.
Sdzia Bullock powiedzia:
Oczywicie, w dowolnym czasie,
wczeniej lub pniej. Jeli chodzi o
mnie, to moe by nawet pnoc.
Wschd soca to po prostu takie
wojskowe skojarzenie; nie ma dobrej
pory, eby straci czowieka. Nie trzeba
by najzagorzalszym mormonem na
wiecie, eby poczu si troch nieswojo
skazujc czowieka na mier, kiedy
moe wypadnie go spotka tam, po
drugiej stronie.
Okoo sidmej dziesi do sali widze
Nadzoru Maksymalnego weszo kilku

stranikw i obecni dowiedzieli si, e

maj si teraz
z Garym poegna. Naczelnik
zawiadamia, e naley postpowa tak,
Jakby egzekucja bya nadal aktualna. No
i zaczto przygotowania. oCzywicie
dopki nie nadejdzie wiadomo z
Denver, nikt nie bdzie
wiedzia na pewno. W zwizku z tym
dziwnie si stamtd wychodzio.
Jako bezadnie. Evelyn i Dick Grayowie
ju poszli, przez podwjn bramk
przechodzili Ron z Vernem, kierujc si
dalej, do samochodu. Cline Campbell i
Bob Moody zostali, podczas gdy Gary
ciska donie swoich staych stranikw.
Jednego nawet otoczy ramieniem.

 Wiesz, jeste rwny go

powiedzia, a do innego zwrci si z
umieszkiem: Jeste kawa czarnego
sukinsyna, ale i tak ci lubi.
Czarny stranik przyj to z humorem.
Modzi, twardzi ludzie bez skrupuw
podchodzili i nieomal pakali. Potem ju
musiaa wej ta druga banda klawiszy.
Stanli trzymajc w rkach acuchy i
kajdanki, ubrani w brzowe kurtki,
prawdziwie postawni faceci i Gilmore
odwrci si w ich stron ze sowami:
Dobra, zaczynajcie.
By spokojny. Wycign rce i wtedy
Campbell uda si do czekajcego
samochodu. Jednak znalazszy si za
podwjn krat, obejrza si i zobaczy

jak szamotanin. Chodzio o skuwanie

ng.
Moody widzia to z bliska.
Suchajcie powiedzia Gary do
stranikw to naprawd niepotrzebne.
Stranicy powtarzali:
Takie s wizienne przepisy.
Trzymamy si rozkazw. To by bd.
Gary doowa wanie po niedawnym
wzlocie od prochw. Zbliaa si
katastrofa. Fatalny moment, by go
naciska.
Zanim si uporali, wygldao to na gwat
zbiorowy. Jak gdyby musia stoczy t
ostatni bitw, by pokaza stranikom,
e nie bdzie tego wicej znosi. Moody
mia ochot wykrzycze: Nie moglicie

po prostu przyj i powiedzie Dobra,

Gary, ju czas", potem zobaczy, czy on
wyjdzie jak czowiek? Jakby nie wyszed,
wtedy bycie go skuli. Tpe, tpe
bydlaki!
Szarpali Gary'ego, a on powtarza:
Nie jestem jeszcze gotw.
Szuka wzrokiem czego, co chcia zabra
na ostatni chwil; nie wiadomo, co to
miao by. Zapali go i wypchnli przez
drugie drzwi. Inni stranicy kazali
Moody'emu opuci sal, wyszed wic
na zewntrz do samochodu, ktry mia
go przewie w wyznaczone miejsce.
ROZDZIA 36
Mickey z Wheeling i Eudora z Park Hill

Kiedy tylko urzdnicy Prokuratury

Generalnej znaleli si w sali sdowej,
pojawi si trzyosobowy skad
sdziowski. Wraz z Lewisem zasiedli
sdziowie: William E. Doyle i Gene S.
Breitenstein. Earl spojrza na zegarek.
Bya za dziesi sidma.
Wsta Bob Hansen, przedstawi swoich
wsppracownikw i zacz kreli to
sprawy. Jeden z sdziw przerwa. Czy
mona od razu przej do rzeczy? Bob
przytakn i poprosi Earla o
zaprezentowanie pierwszej czci
uzasadnienia.
Earl rozpocz od wstpnego
komentarza. Nagle sdzia Lewis spojrza
w d ze swej wysokiej awy i zauway,
e nie ma nikogo ze strony ACLU. Co

przeraajcego. Miejsca przy ich stole

byy puste. Nikt nie mia pojcia, gdzie
s. Earl zosta samotnie na podium.
By wcieky. Wszyscy powinni zdawa
sobie spraw, e czas nagli. Na pewno
ACLU rozmylnie usiuje opni
rozpraw. Earl sta tak trzy minuty, pi
minut, sze, wreszcie ucieka i sidma
minuta. Im duej czeka, tym wiksza
narastaa w nim zo. W kocu wesza
do sali Judy z innym prawnikami ACLU i
Earl zgromi j wzrokiem. Waciwie to
oboje mierzyli si wzrokiem.
Piorunowaa go spojrzeniem z tak sam
furi.
Przy wejciu do budynku Judy miaa w
gowie jedn myl: gdzie s jej ludzie?
Niczego nie ustalono. Poszczeglne

partie wystpienia zostay rozdzielone

telefonicznie. Lecz zaraz w holu przemia
moda osoba, ktrej nazwiska Judy nie
dosyszaa, zaprowadzia j korytarzem
do czwrki prawnikw ACLU, ktrzy
czekali w pokoju adwokackim. Ledwo
zdyli usi, gdy przybieg
Schwendiman z kancelist mwic:
Ju si zaczo. Sd wzywa na sal.
Dobry Boe, pomylaa Judy, adny
pocztek, z miejsca obraza sdu.
Potem prbowaa wej bez zwracania
na siebie uwagi, lecz atmosfera bya zbyt
pompatyczna. Sdziowie w togach
siedzieli na awie ustawionej wyej, ni
zdarzao jej si dotd widywa. Chyba ze
dwa metry nad ziemi. Zwracajc si do
nich, czowiek czu si tak, jakby klcza.

Zaraz Dorius zacz piorunowa j

wzrokiem. O sidmej rano! O tej porze
Judy bez trudu przychodzio rzucanie
ponurych spojrze. Po prostu mwia
sobie: nienawidz i pogardzam,
nastpnie wyraaa to mimik.
Earl kontynuowa swj wstp.
Wysoki Sdzie mwi mamy
powany problem z czasem. Pan Gilmore
ma wyznaczon egzekucj na godzin
sidm czterdzieci. Bya sidma.
Sdzia Lewis da mu pitnacie minut na
przedstawienie argumentw, lecz Earl
skoczy w niespena dziesi. Napicie,
jakie odczuwa, przydao siy jego
argumentom. Owiadczy, i strona
powodowa rozpocza akcj o
dwudziestej pierwszej poprzedniego

wieczoru, czyli troch pno jak na

wyraenie niepokoju z powodu
drastycznego amania praw podatnikw.
W peni czu suszno tej uwagi.
ACLU pod pretekstem pozwu
zamierza opni legalne dziaania wadz
stanowych. Ogarno go oburzenie.
adnych odrocze, mowy nie ma!
Stwierdzi, e sdzia Ritter powanie
naduywa sdziowskich uprawnie. Nikt
nie by w stanie dowie, e jakiekolwiek
konkretne kwoty z budetu federalnego
zostay przeznaczone na dokonanie tej
egzekucji. Ponadto sdzia Ritter uczyni
zaoenie, i ustawa Utah jest niezgodna
z Konstytucj. Lecz kwestia zgodnoci z
Konstytucj bya ju rozpatrywana przez
Sd Najwyszy Stanw Zjednoczonych.

Gdyby w ustawie istotnie znajdoway si

jakie nieprawidowoci, Sd najwyzszy
nie wydaby orzeczenia, e Gary Gilmore
moe odrzuci prawo do apelacji.
Nastpnie Bili Barrett mia wykaza,
dlaczego ACLU nie ma prawa
wystpowa z pozwem. Sd jednak
orzek, e wpierw wysucha ACLU.
Wobec tego Steve Pevar, jeden z
adwokatw ACLU, prbowa dowie, e
ta sprawa nigdy nie bya naleycie
rozpatrzona przez sd. Od trzeciej rano
do witu co chwila naradza si przez
telefon z Dabneyem i wsplnie doszli do
wniosku, e stan Utah nie ma prawa
zwraca si o nakaz wyszej instancji,
gdy Ritter wcale nie naduy swoich
uprawnie. Gdyby gubernatorowi stanu

Utah nakazano przesun gmach

Kapitelu o trzy przecznice na poudnie,
poniewa zosta naruszony jaki
drugorzdny przepis, wtedy nakaz
uchyla wysza instancja. Tutaj za,
przynajmniej na pierwszy rzut oka,
chodzi o pozew w peni umotywowany.
Racja zostaa potwierdzona. Przecie
Prokuratura Generalna nie miaaby
nawet zwrci si do wyszej instancji,
gdyby nie chodzio o Willisa Rittera. Im
duej Dabney i Pevarem dyskutowali,
tym wikszej nabierali pewnoci.
Jednak kiedy Pevar sprbowa wygosi
te argumenty, sdzia Breitenstein okaza
rozdranienie. No nie, Judith oczom nie
wierzya, jak ten czowiek zrobi min.

 Wiem, co prawo stanowi w tym

przypadku powiedzia
Pevarowi. Jak pan sdzi, co czytalimy
od wp do szstej rano?
Klasyka. Mody adwokat poniewierany
przez starego sdziego.
-Nie musi nas pan tu poucza na temat
prawa, ble, ble, dosy si pana
nasuchalimy, ble, ble. Prosz przej
do meritum." Oto, co Judith Usyszaa.
Taki rozsierdzony sdzia. Pevar
prbowa nawiza do argumentu, e nie
warto wystpowa do wyszej instancji z
bah sPraw, lecz sd tego nie przyj.
Po kilku minutach ACLU dostao
ostrzeenie, e przedua rozpraw.
Wtedy wsta jeden z ich adwokatw i

zapowiedzia, e kontynuowa bdzie

pani Wolbach.
Judith odbya swoje wystpienie. W
popiechu przytoczya to samo z czym
wystpi Jinks i w czasie swojej
wypowiedzi gromia wzrokiem Earla.
Potwornie j irytowa tej nocy, wcale nie
dlatego, e co zrobi Po prostu uwaa,
e ma racj.
Kiedy Judith wrcia na miejsce, inny
zawodnik z zespou ACLu wypowiedzia
si przeciwko karze mierci w oglnoci.
Sdziowie mu zaraz przerwali. Rozprawa
toczya si coraz prdzej. Bili Barrett
znw sprbowa omwi kwesti statusu
strony powodowej, lecz sd odrzek, e
zapozna si ju z t spraw.
Przedstawiciele Prokuratury zechc

askawie przej do dalszych kwestii. Bili

Evans zacz broni zgodnoci praw
Utah z Konstytucj. Sdziowie mu
przerwali. Owiadczyli, e to nie naley
do sprawy. Wystpienia trway coraz
krcej. Kiedy nastpny z adwokatw
ACLU wda si w rozwaania o
najwyszym wymiarze kary, sd odebra
mu gos i ogosi przerw. Sdziowie
mieli wyda pisemny werdykt.
Przed opuszczeniem awy sdzia Lewis
przemwi: Wrd osb, ktrym
przysuguj pewne prawa, znajduje si
rwnie pan Gilmore. Nawet gdyby
doprowadzenie do tej egzekucji miao
okaza si bdem, on sam j na siebie
sprowadzi. Sd opuci sal.

Earl Dorius poprosi Dave'a

Schwendimana, eby apa za pierwszy z
brzegu telefon i dzwoni do Gordona
Richardsa. Najpierw musi przedstawi
si sowami Eudora z Park Hill", a
potem powiedzie Gordonowi, eby
czeka przy telefonie. Schwendiman
natychmiast uda si do kancelarii, przez
ca drog starajc si nie biec, tylko i.
Nie byo tam nikogo prcz sekretarki,
wobec tego usiad na wolnym krzele i
zamwi telefon na rachunek abonenta
do Richardsa w Wizieniu Stanu Utah.
Poda haso i powiedzia, e wszystko
wskazuje na ich wygran. eby nie
przerywa poczenia, gawdzi z
Richardsem, ktry mu mwi, jaka
mrona bya noc i e zarwno furgonetka
do przewozu Gilmore'a, jak i pojazd dla

wiadkw stoj w pogotowiu przed

Maksymalnym i Minimalnym
Nadzorem. Z zapuszczonymi silnikami.
Czekajc w sali sdu na decyzj, Earl by
pewien wygranej. Nawet si odpry, po
raz pierwszy od paru dni. Zwrci si do
Boba Hansena i pocz mu dzikowa za
pdzenie ich wszystkich do roboty
( za lot do Denver. W trakcie swej
wypowiedzi uczu taki przypyw emocji,
a si w pewnym momencie przerazi,
czy nie wyglda paczliwie. Bez
wtpienia czu wdziczno, e trafi im
si prokurator generalny, ktry potrafi
tak gboko zaangaowa si w spraw i
nie waha si przed wyciskaniem
ostatnich si ze swoich podwadnych.

Sdziowie wrcili po trzech minutach.

Nie odczytali wyroku. Zrobi to za nich
szef Kancelarii Howard Philips, gosem
suchym i pozbawionym emocji. Kiedy
czyta, Judy pomylaa, e zaniedbali tyle
spraw. Przede wszystkim nie mieli
pisarza sdowego. Nie bdzie
stenogramu. Straszne. Trach! Sdziowie
wyszli. Trach! Wrcili. Siedziaa i
suchaa werdyktu.
Sd orzeka, co nastpuje. Uchylona
zostaje decyzja niszej instancji.
Tymczasowy nakaz wstrzymania
egzekucji wydany okoo godziny
pierwszej zero pi po pnocy przez
czcigodnego Willisa W. Rittera, sdziego
w Sdzie Okrgowym stanu Utah, zostaje
niniejszym cakowicie uniewaniony.

Czcigodnemu Willisowi W. Ritterowi

zakazuje si podejmowania w
jakikolwiek sposb wszelkich akcji
majcych zwizek z Garym Gilmore'em,
jeli sprawa nie zostanie przedoona
przez prawowitego penomocnika
Gilmore'a bd samego Gilmore'a.
Sporzdzono o godzinie sidmej
trzydzieci pi, siedemnastego stycznia
1977 roku."
Earl wybieg z sali, wpad na grupk
dziennikarzy i krzykn, eby zeszli mu z
drogi.
Dave Schwendiman usysza haas w
korytarzu i zaraz wtargn Earl, zapa
suchawk i owiadczy Richardsowi, e
zawieszenie uchylono. Wizienie

powinno podj niezbdne kroki w celu

odbycia egzekucji.
Na drugim kocu linii w gosie
Richardsa wyczuwao si ogromne
napicie. Dopytywa si, czy to decyzja
ostateczna i czy druga strona zamierza
odwoa si do Sdu Najwyszego. Earl
powtrzy przebieg Wydarze bardziej
szczegowo i nakaza Richardsowi
wyda polecenie wszczcia egzekucji.
Gordon odrzek, e potrzeba
przynajmniej p Sdziny. Czy to
koniecznie musi by dokonane przed
witem? Bo si nie ^ wyrobi. Dorius
powiedzia, e wedug ostatecznych
wnioskw Jedyn istotn spraw jest
dzie, nie godzina. Richards dalej si
waha.

Powiedzia, e porozmawia z Deamerem.

Dorius wyrazi zgod. Niech sprawdzi u
Deamera.
Gos Richardsa w dalszym cigu jednak
zdradza napicie. Zapytaj czy ACLU
mogoby uzyska w cigu p godziny
zawieszenie w Sdzie Najwyszym
Stanw Zjednoczonych?
Mogliby. Mao prawdopodobne, lecz
moliwe. Taka wiadomo jeli w ogle
nadejdzie, bdzie przesana
bezporednio przez Sd Najwyszy.
Haso brzmi: Mickey z Wheeling,
Wirginia Zachodnia." Richards
powtrzy, e zadzwoni do Deamera.
Nagle wpadli adwokaci ACLU. Chcieli
dzwoni do Sdu Najwyszego. Jednak
Howard Philips, ktry wszed razem z

nimi, powiedzia, e zabrania si

korzysta z jego telefonu. Faceci z ACLU
natychmiast wycelowali palce w Doriusa.
On korzysta, to dlaczego oni nie mog?
Philips odrzek, e nic nie wiedzia, i
wyprosi Earla. Ten zaraz wyszed. W
tym momencie Philipsa ruszyo sumienie
i zaofiarowa ludziom z ACLU pen
kiesze wierdolarwek. eby mieli co
wrzuci do automatu.
Kiedy ju sobie poszli, Dorius stan na
korytarzu i wyjrza przez okno na
czwartym pitrze. Na placyku poniej
dostrzeg reporterw
przeprowadzajcych wywiad z Bobem
Hansenem. Nad Denver wstawao soce
i Doriusa ogarno ciepe uczucie
satysfakcji, e w takich warunkach

przedstawili najlepsze uzasadnienie z

moliwych. W swoim odbiciu na szybie
zauway, e ma zarost na policzkach i
czerwone oczy. Potrzebowa kpieli, lecz
czu si dobrze.
Sdzia Lewis rozpamitywa, jakie to
byo nieprzyjemne. Prawdopodobnie
najbardziej nerwowe i wyczerpujce
chwile, jakie przey na awie
sdziowskiej. Wreszcie powiedzia sobie:
Sd Najwyszy nigdy si do tego nie
wzi. Mieli mnstwo okazji, lecz nie
skorzystali.
ywi uzasadnione przewiadczenie, e
wraz ze swymi dwoma kolegami z awy
mia suszno.
ROZDZIA 37
W drog

Gordon Richards zadzwoni do Mik'a

Deamera o sidmej trzydzieci pi i
owiadczy, e Denver uchylio
zawieszenie Rittera. Czy mona w takim
razie przystpowa do egzekucji?
Deamer by kompletnie zaskoczony.
Wrzasn do suchawki:
Naprawd?!
Totalny szok.
Deamer zupenie si nie spodziewa, e
to nastpi tak szybko. Myla raczej, e
sprawa si przecignie o kolejne
trzydzieci dni, a jeeli nawet miaoby
nastpi rozstrzygnicie, to nie z samego
rana. e koo poudnia nadejdzie moe
jaka wiadomo. Czym prdzej si
opanowa i powiedzia Richardsowi, e
naczelnik moe zaczyna. Richards wci

mia wtpliwoci. Mwi, e ACLU

usiuje si odwoa do Sdu
Najwyszego. Czy nie powinni zaczeka?
Deamer odrzek, e jedyny obowizujcy
w tej chwili dokument prawny to nakaz
sdziego ftullocka z poprawk dotyczc
pory dnia. Nie wida adnych Przeszkd
natury prawnej. aden przepis nie
nakazuje im oczekiwa zawieszenia
egzekucji przez jakikolwiek sd, w tym
Sd Najwyszy, Deamer wiedzia, e
przewiezienie Gilmore'a z Nadzoru
Maksymalnego do puszkarni zabierze
przynajmniej p godziny. Poniewa
Denver podjo decyzj, nie ma powodu
zwleka.
Jednak zaraz po skoczonej rozmowie z
Richardsem zatelefonowa do

Dziesitego Obwodu i skontaktowa si

bezporednio z Howardem
hilipsem, proszc o potwierdzenie
wyroku. Philips odczyta mu go
przez telefon. Po chwili zadzwoni
reporter UPI, ktry zna numer do
prywatnego gabinetu Deamera, z prob
o wywiad. Deamer powiedzia, e do
niego oddzwoni, lecz reporter dalej
zadawa pytania, moe nie nachalnie,
lecz natarczywie, tote Deamer, chcc
zakoczy te rozmow, by zmuszony
powiedzie:
Tak, mamy zamiar przeprowadzi
egzekucje.
Nie chcia odprawia dziennikarza z
niczym.

Koo sidmej pidziesit pi zadzwoni

znw Gordon Richards. Gilmore'a
przewieziono na miejsce egzekucji i Sam
Smith jest gotw zaczyna. Co Deamer
radzi? Ponownie Mik poczu si
zaskoczony tempem rozwoju wydarze.
Zapewnia Richardsa, e nic mu nie
wiadomo o adnym zawieszeniu, i kaza
rozpoczyna. Prosi o telefon, kiedy ju
bdzie po wszystkim.
Deamer czu, e to wane, by przej
odpowiedzialno. Gordon Richards by
tylko studentem trzeciego roku prawa.
Gdyby samodzielnie wyda decyzj w tak
wanej sprawie, mogoby mu to
zaszkodzi w przyszej karierze
prawnika. Stanowa Komisja Adwokatury
nigdy nie wybaczyaby studentowi

naduycia uprawnie. Dlatego Deamer

wyranie dawa do zrozumienia, e to on,
Deamer, nakazuje: straci Gilmore'a.
Gdyby ACLU zoyo pniej pozew
Niesusznej mierci, on bdzie
czowiekiem ponoszcym
odpowiedzialno. Deamer mg
oczywicie skontaktowa si z Bobem
Hansenem, ale ten zwykle mia
identyczny pogld na wikszo
tematw, std Mik by pewien, e Bob
nie daby innej odpowiedzi. Niech nas
skar, pomyla. Wiedz, gdzie nas
szuka.
Mg rwnie zadzwoni do gubernatora
Mathesona, by si dowiedzie, czy w
tamtych rejonach nie wystpia jaka
zmiana nastawienia, lecz odby ju z tym

czowiekiem wiele rozmw i gubernator

stale twierdzi, e nie chce by wpltany.
Po co wic nagle dawa po temu okazj?
O ile mu byo wiadomo, Matheson spa
wanie w domu twardym snem. Deamer
nie mia ochoty budzi gubernatora,
wzywa go z samego rana i naraa na
zdenerwowanie tylko po to, by nagle
samemu orzec: no tak, trzeba by si
ruszy", i dopiero wykona telefon do
wizienia. Uwaa, e rwnie dobrze
mona gubernatora z tego wyczy.
Cay czas Deamer mia nadziej, e
uporaj si z tym w okolicach sidmej
czterdzieci dziewi. Trzymanie si
wschodu soca upraszcza
problem. Chocia zna wywd Doriusa,
e pora oznacza dzie, sdzi, e mona

wysun kontrargument domagajcy si

wprowadzenia pewnej cisoci w
okrelaniu terminu. Przeciwna strona
mogaby wystpi z zarzutem, e nowy
nakaz sdziego Bullocka zosta uzyskany
wbrew zasadom, poniewa nie odbya si
w tym celu rozprawa i Deamer nie
widzia powodu, by wzmacnia ich
argumenty. Im bliej wschodu soca
Gilmore zostanie stracony, tym lepiej.
Prawo nie rozdmuchuje bahostek. Mniej
bd naraeni na zarzuty, jeli egzekucja
spni si o par minut, nie za o par
godzin.
Jednak kiedy ju nakaza Richardsowi
rozpoczyna, dotaro do niego, e tutaj,
przy biurku, w jego rkach spoczywa
bijce serce Gary'ego Gilmore'a. To bya

taka chwila prawdy. Deamer od szeciu

lat by w rezerwie, mia za sob p roku
suby w artylerii, lecz nigdy nie bra
udziau w walce. Dlatego zacz si
zastanawia, czy jego emocje nie s
zblione do uczu kogo, kto wie, e za
chwil przyjdzie mu kogo zabi. Na
pewno jego reakcja bya mniej
jednoznaczna ni si spodziewa. Na
przykad po odoeniu suchawki nie
mg usiedzie na miejscu. W biurze byo
zbyt cicho i samotnie. Przesiedzia w
pracy ca noc, czu si brudny i
miertelnie zmczony. Mia spory zarost
i mierdzce skarpetki. Zmczony i
wyczerpany do cna. Niedziele wizay si
z ogromem obowizkw. By Numerem
Drugim w biurze Boba Hansena, lecz
take drugim doradc swego biskupa.

Obowizki w kociele zabieray mu

dwadziecia pi do czterdziestu godzin
tygodniowo z wyjtkiem sytuacji, gdy
obowizki prokuratora zajmoway
szedziesit do siedemdziesiciu
godzin, jak w sprawie Gilmore'a. Zreszt
i tak spdzi cay poprzedni dzie w
kociele, a potem przepracowa noc do
witu w poniedziaek rano. Uprzytomni
sobie, e nawet jeli uznaje kar mierci,
przez ten dugi czas zdy si
emocjonalnie wyadowa. Jako zawsze
si spodziewa, e przyjdzie mu kiedy
wykona ten wyrok. W kocu by jego
zwolennikiem.
Deamer uwaa, e przychodzimy na
wiat, by zdawa egzamin ze
sprawiedliwego ycia. Kluczem jest

skrucha. Czowiek w cigu swego ycia

musi zadouczyni za wyrzdzone zo, z
wyjtkiem tych
zbrodni, za ktre w yciu nie ma
przebaczenia. Jedn z nich jest
morderstwo. Mona uzyska
przebaczenie za morderstwo, lecz nie na
tym wiecie. Dopiero po mierci.
Wyraajc skruch, czowiek po\vinien
odda swoje ycie. Dlatego Deamer nie
uwaa, e dajc haso do egzekucji
obraca wniwecz ycie Gary'ego
Gilmore'a. Raczej umoliwia
Gilmore'owi przejcie do sfery duchowej,
gdzie w ktrym miejscu na drodze do
wiecznoci ten czowiek dostpi
przebaczenia za swoje morderstwa.

Deamer siedzia samotnie w biurze,

pogrony w medytacji nad
niechlujstwem swego wielkiego ciaa i
doszcztnie znuony, lecz mia poczucie
spenienia swoich celw i ambicji.
Uwaa, e czowiek zajmujcy jego
stanowisko powinien mie mono
podjcia decyzji i obrony jej susznoci.
Dlatego podczas oczekiwania po
ostatnim telefonie Gordona Richardsa
powiedzia do siebie: Moe nie bez
powodu dostaem to zadanie. Moe
jestem wanie tym, ktry sobie poradzi.
Taka myl przychodzia mu do gowy
przy wszystkim, co robi. Lubi myle o
sobie, e zosta zesany na ziemi z misj
dziaania na rzecz lepszego
spoeczestwa. ywi nadziej, e jego

przeznaczenie stanowi cz wielkiego

planu.
Dlatego kiedy tylko Bob Hansen
zrezygnuje z kandydowania na
stanowisko prokuratora generalnego,
Deamer bdzie gotw. Od lat udziela si
politycznie po stronie republikanw i ma
swoje ambicje. Obejm one wreszcie i
stanowisko gubernatora. Koci uznaje
bowiem woln wol, lecz naucza take,
e Bg ma pewne zamysy, ktrym
sdzone jest si speni, jeli ludzie
poradz sobie z ich realizacj. Jeeli
Deamer zostanie kiedy przywdc
obdarzonym wadz, prawdopodobnie
jest mu to pisane i rzeczywicie
zrealizuje w zamys. Czci jego misji
moe by nawet przyjcie ciaru

dzisiejszej egzekucji czowieka jako

przygotowania do przyszego ciaru
odpowiedzialnoci.
pozew o zawieszenie. Bronstein by na to
przygotowany. W sprawie dotyczcej
sdu obwodowego najpierw naley
odwoa si do tego sdziego Sdu
Najwyszego, ktry jest bezporednio
wysz instancj nad tym sdem, czyli w
tym przypadku do White'a. Bronstein
zoy nastpnie t sam petycj
sdziemu Marshallowi. Po kilku
minutach zostaa odesana z adnotacj
pozew oddalony".
Po czym Bronstein zwrci si o
przekazanie petycji sdziemu
grennanowi w celu przedoenia wobec
penego skadu sdziowskiego. Michael

Rodak poszed to zaatwi i po minucie

wrci do Bronsteina Francis Lorsen,
zastpca szefa Kancelarii, i powiedzia,
e czonkowie Sdu Najwyszego
udawali si wanie z garderoby na
zwyczajn sesj, lecz zawrcili, by
rozpatrzy petycj Bronsteina. To bardzo
niezwyke. pi minut pniej Rodak
wrczy Bronsteinowi krtkie pisemko.
Stwierdzao ono, i Sd Najwyszy w
penym skadzie wraz z
przewodniczcym Burgerem odrzuci
zawieszenie o godzinie dziesitej zero
trzy. W Utah miny trzy minuty po
smej i wykorzystano ju wszystkie
rodki prawne. Nic nie mogo zapobiec
egzekucji Gary'ego Gilmore'a.

W Waszyngtonie papiery Ala Bronsteina

znalazy si w rkach sdziego White'a
okoo dziewitej czterdzieci, czyli
sidmej czterdzieci w Denver. Po
dziesiciu minutach wrciy. Sdzia
White je odrzuci.
ROZDZIA 38
atwy odstrza
W sali Nadzoru Minimalnego, dokd
stranicy zaprowadzili Schillera,
znajdowao si mnstwo nie znanych mu
osb. Ludzie wchodzili pojedynczo,
prbujc nie okazywa zmieszania,
sigali po skadane krzesa i siadali. Nikt
z nikim nie rozmawia. Atmosfera nie
bya pogrzebowa, lecz panowaa
cakowita, dostojna cisza.

Wtedy wesza Toni Gurney. Nareszcie

Larry zobaczy kogo, z kim mg si
przywita i pogawdzi. Wkrtce inni
ludzie te zaczli rozmawia.
Niezupenie dlatego, e to on przeama
pierwsze lody; raczej dziki temu, e
jedna rozmowa ju trwaa.
Po chwili podszed Vern i wskaza faceta,
ktrego Schiller ju przedtem zauway,
z wygldu do nieprzyjemnego i z
wyranie widoczn peruczk.
Towarzyszyy mu dwie kobiety o
surowym wejrzeniu. Schiller
przypuszcza, e to facet z zakadu
pogrzebowego, lecz Vern wyjani:
To jest lekarz, ktry wyjmie Gary'emu
oczy.

Potem wszed do sali Stanger kipic

wciekoci. Sdzia Bullock opni
nakaz. Gary'ego mona straci o
dowolnej porze dnia.
Wyobraasz sobie, Larry?
Schiller zauway, e Stanger nie chce,
eby Gary'ego stracono, i rzeczywicie,
kiedy przyszed Moody, Ron nadal
utrzymywa, e to
bdzie jeszcze jedna prbna jazda.
Egzekucja po prostu nie dojdzie do
skutku. Schiller podsucha, jak kto w
kcie mwi:
Mog nas tu trzyma ze trzy godziny.
Wtedy przez tylne drzwi wpad stranik,
woajc co przez rami.
Sd uchyli krzykn. Zaczynamy!

W tym momencie Stanger po raz

pierwszy poj, e Gary Gilmore zostanie
rozstrzelany. Przeszy go bl, jak od
ciosu w klatk piersiow. Potem go
zmrozio. Wraenie byo straszliwe.
Uderzya go niezwyko tej reakcji.
Pierwszy raz w yciu poczu w sobie
kady nerw. Serce /mienio mu si w
bry lodu. Zerkn na Schillera, ktry
notowa co na jakim wistku, i
pomyla: Jak dobrze, e on to wszystko
zapisuje, bo ja nie bybym w stanie
palcem ruszy. Nie wiem, czy dam rad
zrobi jeden krok.
Potem zabrano si do przewoenia goci.
Kiedy Stanger szed w asycie stranikw
do samochodu, wiedzia, e wyglda,
jakby mia zaraz zwymiotowa. Czu z

bliska powiew mierci i zastanawia si,

czy czasem nie zwariowa, bo by ju
gotw zakada si o milion, e Gary
Gilmore nigdy nie zostanie stracony.
Uatwiao to Ronowi prac. Nie
przeywa adnych rozterek moralnych
speniajc yczenia Gary'ego. Waciwie
nie podjby si tego zadania, gdyby na
serio uwierzy, e wadze stanowe
doprowadz rzecz do koca. To przecie
by tylko teatr. Ron nie przypisywa sobie
wikszego znaczenia ni innym aktorom
na scenie.
Na parkingu obudzili si reporterzy.
Rozlego si trzaskanie drzwi od
wszystkich furgonetek. Jedzie pluton
egzekucyjny! zawoa kto.

Robert Sam Anson, korespondent New

Timesa", robi notatki. Znowu
bieganina. Sto metrw dalej, pod
Maksymalnym, do bramy podjecha
samochd policyjny, a za nim
furgonetka. Teraz Smith udaje si do
budynku: wyprostowany, zdecydowany,
bez paszcza, nie zwaajc na mrz. O
sidmej czterdzieci siedem w drzwiach
Maksymalnego pojawia si niedua
grupka; nawet z tej odlegoci wyranie
wida Gilmore'a. Ubrany jest w biae
spodnie i czarny podkoszulek...
Wyglda to cakiem niele
komentuje jeden ze stranikw.
Teraz zostanie tylko papierkowa
robota odpowiadainny kolega.

Wraz z pojawieniem si Gilmore'a

reporterzy tocz si niczym sposzone
stado. wiata reflektorw tacz
bezadnie, podczas gdy ekipy usiuj
zaj pozycje. Szefowie produkcji
wykrzykuj polecenia. Dokadnie
naprzeciw budynku wizienia krzyczy do
swego mikrofonu Geraldo Rivera,
ubrany w czarn skrzan kurtk i
dinsy; wyglda fantastycznie, jak tylko
on jeden potrafi.
Zdejmij to. Wykasuj. Puszczaj mnie
na wizj. Bdzie sycha strzay, obiecuj.
Usyszycie strzay."
Kiedy Gary wyszed z Nadzoru
Maksymalnego, poprowadzono go do
furgonetki, gdzie usiad za fotelem
kierowcy. Obok usadowi si Meersman,

potem wsiad Sam Smith i trzej nowi

stranicy. Furgonetka z siedmioma
pasaerami odjechaa powoli: jedyny
pojazd w ruchu na pkilometrowej
drodze z Nadzoru Maksymalnego do
puszkarni.
Ledwo ruszyli, Gary skutymi domi
sign do kieszeni spodni, wyj zoony
papier i pooy sobie na kolanie, by mc
patrze. Byo to zdjcie Nicole wycite z
tygodnika; zacz si w nie wpatrywa.
Gdy kierowca przekrci kluczyk stacyjki,
odezwao si radio, ktrego przedtem nie
wyczono. W furgonetce panowao takie
napicie, e wszyscy a podskoczyli.
Rozlegy si sowa piosenki. Kierowca
natychmiast sign, eby wyczy

radio, lecz Gary podnis gow i

powiedzia:
Prosz zostawi.
Wobec tego odjechali przy muzyce z
radia. Sowa piosenki mwiy o locie
biaego ptaka. Refren brzmia: Una
paloma blanca, ptakiew jestem na
niebie, una paloma blanca, ponad gry
lec przed siebie.
Kierowca jeszcze raz spyta:
Mam zostawi, niech gra? Gary
powtrzy:
-^ Tak.
wita nowy dzie i rozprasza cie Lec
wysoko do soca."
brzmiay sowa piosenki.

Jechali dalej powoli, rozbrzmiewaa

piosenka i ojciec Meersman zauway, e
Gary nie patrzy ju na zdjcie. Wydawao
si, e sowa byy waniejsze.
Kiedy los mj si odwrci, Na uwizi
przyszo y. Cho si nigdy nie
poddaam, Bl wspomnienia w sercu
tkwi.
Nikt si wicej nie odezwa i piosenka
leciaa do koca.
Wolnoci mej nie odbierze mi nikt, O,
wolnoci mej nie odbierze mi nikt.
Skoczyo si i dalej ju jechali w ciszy.
Przy puszkarni wysiedli pojedynczo,
powtarzajc czynnoci przewiczone
wczesnym rankiem, gdy ci sami stranicy
przeszli t sam tras z podstawionym
czowiekiem w roli Gary'ego. I teraz

wprowadzili go do puszkarni bardzo

gadko i sprawnie. Meersman uwaa, e
praktyczne wiczenia przyniosy
ogromn korzy.
Zeszej nocy wyleciaam we nie jak biay
ptak przez okno... Tej nocy powiem
mojej duszy, niech mnie niesie do Ciebie.
Podczas caej jazdy z Nadzoru
Maksymalnego do puszkarni, przy
Piosence Una paloma blanca, ojciec
Meersman nie doznawa szczeglnych
emocji jako takich. Jak w kadej innej
sprawie, trzeba kolejno przechodzi
poszczeglne etapy, eby wszystko si
odbyo, jak naley. Takie myli
zaprztay go niemal cakowicie;
przewidywa przebieg

nastpnych etapw, eby nawet przy

wysiadaniu z samochodu nie zdarzyy si
adne potknicia.
Ojciec Meersman uwaa, e piknie to
zaplanowano. Wemy chociaby
skrupulatno poczynionych ustale, e
kiedy pojazd wiozcy Gary'ego Gilmore'a
bdzie przejeda z Nadzoru
Maksymalnego do puszkarni, na
obszarze wizienia zostanie wstrzymany
wszelki ruch i aden pojazd prcz tego
jednego nie bdzie si porusza, eby ze
wzgldw bezpieczestwa zapewni
naleyt ochron. Wadze zmierzyy czas
tego transportu stoperem, dziki czemu
wiadomo byo na ile w ludzkiej mocy
jest wiedzie jak dugo potrwa
przejazd furgonetki od jednego budynku

do drugiego, i ojciec Meersman do tego

stopnia pochonity by logik tej
sekwencji, e nie dowiadcza uczu
innych ni najgbsza troska, by podczas
caej operacji Gary Gilmore nie zosta
czym wyprowadzony z rwnowagi.
Pragn} ochroni, jak naley,
wewntrzny spokj Gary'ego Gilmore'a
w cigu caej procedury, a do koca.
Zatopiony w milczcych rozmylaniach,
owinity w czarny zimowy paszcz, ojciec
Meersman dojecha wraz z innymi do
puszkarni.
Teraz wan spraw byo zaparkowanie
furgonetki jak najbliej schodw. Gary
mia nogi skute acuchami i myli ojca
Meer-smana zaprztao pragnienie, by
Gary'emu oszczdzi dugiego,

powolnego, bolesnego marszu.

Waciwie ojciec Meersman nie wyzby
si obaw w kwestiach technicznych,
dopki caa procedura nie dobiega
koca, z chwil, gdy po pokonaniu
dziewiciu czy dziesiciu drewnianych
schodkw znaleli si wszyscy w miejscu
egzekucji i Gilmore zosta usadzony na
tym krzele. Wtedy dopiero ojciec
Meersman poczu, e s w domu i
wszystko pjdzie, jak naley.
Noall Wooton opuci biuro naczelnika,
by przej do puszkarni. Bez popiechu.
udzi si, e dopisze mu szczcie i
kiedy tam dotrze, bdzie po wszystkim,
lecz szeryf okrgowy Utah specjalnie si
zatrzyma, eby go zabra, i podjechali
do drzwi magazynu, gdzie zastpca

naczelnika Leon Hatch gestem zaprosi

Wootona do rodka. Pomieszczenie byo
due, ze cianami z blokw szarego
cementu. Tylko tyle zobaczy, bo
natychmiast przeszed do tyu.
Zaskoczya go dua liczba obecnych.
Przed nim stao wielu wysokich facetw.
Wszystko Wootonowi zasaniali. I bardzo
dobrze. Wcale nie mia
ochoty si przepycha. Po prostu zosta z
tyu wrd pustych puszek po farbie,
starych opon i popsutych rupieci.
W Denver Earl Dorius spacerowa po
korytarzu i nagle zauway przy telefonie
redaktora Jacka Forda. Kiedy tylko Jack
wyszed z budki, Earl spyta, co si dzieje
w wizieniu. Dowiedzia si, e zaczli i

e samochd wiozcy Gilmore'a wanie

podjecha do puszkarni.
Wwczas po raz pierwszy w cigu
okresu, ktry Earl uwaa za czas prby,
stao si dla niego realne, e zostanie
zabity czowiek. Odczu na wasnych
nerwach to samo napicie, jakie zdradza
Gordon Richards, kiedy Earl
przekazywa mu nowin, i wyrobi sobie
pewne pojcie o uczuciach
dowiadczanych przez personel
wizienia. Ogarna go fala wspczucia
dla naczelnika. Jego przyjacielowi
Samowi Smithowi wypadnie niedugo
da rozkaz stracenia czowieka.
Przy tym Earl nie odczuwa krztyny
litoci dla samego Gilmore'a. Wpyw,
jaki ten czowiek wywar na ycie rodzin

swoich ofiar, a nawet daleko mniejszy

wpyw na wasne ycie Earla w cigu
ostatnich paru miesicy, kiedy dzieci
prawie go nie widyway, wyklucza
uczucie alu. Zostao jedynie wspczucie
dla naczelnika.
Judith Wolbach po wyjciu z sali
sdowej spojrzaa przez wysokie okno w
korytarzu na szary poblask witu i zdaa
sobie spraw z wasnej pustki
emocjonalnej. W tym momencie Judith
najbardziej obchodzio, jak strasznie jest
niewiea. Nie miaa adnych szans
wpa tej nocy do domu czy zmieni
bluzk. Czua si obrzydliwie zmczona i
spocona. Zdumiewa j brak
jakichkolwiek innych reakcji. Uwaaa,

e sdziowie zachowali si podle, nie

znosia Doriusa, lecz nic poza tym.
Przed budynkiem Nadzoru Minimalnego
samochody czekay na wiadkw
egzekucji. Pod koniec krtkiej jazdy
Schiller zobaczy, e do budynku z cegy i
cementu zwanego puszkarni podjeda
tyem wz kempingowy. Pomyla:
przyjechali kaci.
Potem usysza nad gow warkot i
przystan zdumiony. Wydany przez
wizienie regulamin dla dziennikarzy
stwierdza, e przestrze powietrzna
dopiero od trzystu metrw nad
wizieniem jest dostpna bez
ogranicze. Lecz tu nad gowami fruwa
im helikopter. Pniej Schiller si
dowiedzia, e ktrej gazecie udaa si ta

sztuczka i zrobiono Gilmore'owi zdjcia

podczas transportu, poniewa regulamin
dotyczy samolotw, nie migowcw.
Z tyu puszkarni Schiller zobaczy
prowizoryczn budk z czarnego ptna
rozpitego na platformie
przeadunkowej i doszed do wniosku, e
tam czekaj kaci. Pniej jego wz
skrci za rg budynku i Schiller widzia,
jak Vern, Moody i Stanger wysiadaj z
samochodu przed nimi, a potem
wchodz po schodkach. Kiedy przysza
jego kolej, Schiller wszed i dostrzeg
ktem oka, e Gary siedzi po prawej
stronie, przypity pasami do krzesa.
Jeszcze zanim si dobrze przyjrza,
uderzyo go, e pomieszczenie po stronie
Gary'ego jest jasno owietlone nie tak

rzsicie jak plan zdjciowy, jednak

wiata wieciy na Gary'ego, podczas
gdy reszta pomieszczenia pogrona bya
w ciemnociach. Siedzia na niewielkim
podwyszeniu. Jak na scenie. Krzeso tak
rzucao si w oczy, e zamiast
rozstrzelania mona byo oczekiwa
egzekucji na fotelu elektrycznym.
Kiedy Schiller podchodzi bliej, widok
tyu gowy Gary'ego przemieni si w
profil i wtedy Larry mg dostrzec cz
jego twarzy. W tym momencie Gilmore
da znak, e go widzi, i Schiller te
kiwn gow. Wtedy zauway, e
Gilmore wcale nie jest ciasno przypity
do krzesa. Pierwszy wstrzsajcy
szczeg. Wszystko lune.

Mia pasy wok rk i ng, ale wszystkie

zapite z parocentymet-rowym luzem.
Mgby wyswobodzi donie z tych
wizw. Potem Schiller podszed jeszcze
bliej i zobaczy przed sob lini
namalowan na pododze. Pilnujcy
powiedzia:
Dalej nie wolno.
Wobec tego wycofa si bokiem, mijajc
przd fotela. Kiedy znw mija Gilmore'a
po prawej, z lewej strony dostrzeg
czarn zason z podunymi otworami i
oceni odlego na siedem metrw od
siebie i tyle samo od Gilmore'a. Pniej
dobrze si przyjrza.
Pierwszy raz od grudnia Schiller widzia
Gary'ego osobicie. Tym razem zna byo
po nim znuenie i wyczerpanie, wydawa

si szczuplejszy i starszy ni poprzednio.

Spojrzenie mia troch szklane.
Zmczony stary ptak o bardzo jasnych
oczach.
Gary w dalszym cigu kontrolowa
sytuacj i to bya nastpna sprawa, ktra
zrobia wraenie na Schillerze. Cay czas
prowadzi rozmowy, nie na tyle gono,
by dao si sysze ich tre, ale mwi
co do przypinajcych go stranikw, do
naczelnika i do ksidza. Krcio si przy
nim chyba omiu ludzi w brzowych
kurtkach. Schiller ju mia zapisa, e to
stranicy, lecz wanie tego postanowi
si wystrzega. adnego
dziennikarskiego zgadywania. Dlatego
nie napisze, e to suba wizienna. Po
prostu ludzie w rudych kurtkach. Potem,

kiedy ju jego oko fotografa oswoio si

ze sceneri, nie mg uwierzy w to, co
wanie zauway. Ot fotelem skazaca
byo zwyke stare krzeso biurowe, za
ktrym znajdowa si obszarpany i
zapaskudzony materac, dalej worki z
piaskiem i kamienna ciana puszkarni.
Wtrynili materac pomidzy krzeso i
worki na pewno w ostatniej chwili,
zupenie jakby w nocy kto nagle uzna,
e worki nie wystarcz, kule mog
przelecie i odbi si od ciany
rykoszetem. Brudny materac budzi w
Larrym obrzydzenie. Schiller pomyla
sobie: Mj Boe, a tak starannie obrbili
czarne ptno w otworach dla oprawcw.
Wtedy zorientowa si, jakiego sowa
uywa.

Jednak nie sposb byo przeoczy

kontrastu pomidzy starannym
przygotowaniem zasony i krzesem
Gary'ego na tle rozlazego barogu.
Nawet pasy wok jego rk wyglday na
sparciae.
Ron Stanger w pierwszym odruchu
zdziwi si, e w pomieszczeniu jest tak
dua liczba osb. Boe, a tylu kibicw.
Egzekucje to dla nich sport. Uderzyo go
to, zanim zobaczy Gary'ego, a pniej
odczu
wdziczno, e jeszcze nie zaoono mu
kaptura. Co za ulga. Gilmore wci by
ludzk istot, nie za groteskow kuk w
kapturze, i Ron uwiadomi sobie, e
jednak spodziewa si wstrzsajcego
widoku Gary'ego z twarz zasonit

czarnym workiem. Ale nie, Gary patrzy

na zebrany tum z ironicznym wyrazem
twarzy. Stanger wiedzia, o czym Gary
myli. Wystarczy mie znajomoci, eby
si zaapa na imprez.
Ron pojcia nie mia, e zjawi si kto
wart wzmianki, lecz za bia lini stao
chyba z pidziesit osb. Kady gliniarz
czy urzdas, co mia kumpla, gdzie
trzeba. Stanger przypomnia sobie tak
czsto powtarzane sowa Boba
Moody'ego na temat Sama Smitha. ,,On
jest bardzo uczciwym czowiekiem, tylko
zwyczajnie niekompetentnym.
Cakowicie niekompetentnym." Stali tam
ci wszyscy szeryfowie i policjanci,
ktrych Stanger pierwszy raz widzia na
oczy, nie wiadomo, skd ich przynioso.

No ale jake mog ci powaa w pracy,

skoro tam nie by?
Moody te czu zo do zaproszonych.
Sam Smith tak si z nimi handryczy, czy
goci ma by piciu, czy siedmiu. Teraz
za bia lini toczyli si wszyscy ci
niepotrzebni ludzie, a zza kotary
dobiegay rozmowy katw. Niewyranie,
lecz jednak byo ich sycha, Bob za do
reszty si rozeli widokiem Ernie'ego
Wrighta, dyrektora wiziennictwa, ktry
tacowa w kko witajc rne osoby;
podskakiwa radonie w swoim wielkim
biaym kapeluszu kowbojskim, niczym
jaki urzdas z Teksasu.
Moody podejrzewa, e strzelcy za kotar
umylnie nie patrz na Gary'ego, tylko
stoj w grupce zwrceni plecami i

odwrc si dopiero w ostatniej chwili,

na rozkaz. Ron Stanger, stojcy obok
Boba Moody'ego, mia ochot wej na
podwyszenie i owiadczy wszem i
wobec: Bg wam zapa, nie pozwolicie
czowiekowi zje kawaka pizzy, pki nie
wyprujecie mu flakw."
To wanie chcia im powiedzie, lecz nie
mia. Zabrzmiaoby zanadto
histerycznie. Krzyczaby: Nie mona
byo da czowiekowi pizzy i paru puszek
piwa?! Niech si wadza opycha, wtedy
jest w porzdku."
Pierwsze, co przyszo na myl Cline'owi
Campbellowi po wejciu do rodka, to:
rany boskie, czy oni sprzedawali na to
bilety?

Tak czy owak wyczuwa, e kady jest

miertelnie przeraony. Nad egzekucj
wisia strach. Znajomy strach
biurokratw, e kto na oficjalnym
stoku o czym zapomni. I wtedy
przyjdzie drogo zapaci wobec prawa i
polityki. Campbell zadowoli si krtk
odzywk do Gary'ego:
Jak si masz? po czym stan z
jednej strony krzesa, po drugiej za sta
ojciec Meersman, ktry postara si o
kubek wody i Gilmore upi yk, kiedy
kapan przytkn mu kubek do warg.
Do Verna podszed kto ze suby
wiziennej z wiadomoci, e Gary chce
porozmawia. Vern wszed w krg
wiata wok Gary'ego. Siostrzeniec
spojrza na niego swymi dziecico

bkitnymi oczami i Vern poczu ch

uwolnienia go z tego krzesa, po prostu
wyrwania go stamtd z powrotem na
wolno. Walczy z emocjami. Naprawd
nie chcia go tam zostawi, na tym
krzele.
Gary powiedzia:
Suchaj, we ten zegarek. Chc, eby
nie dosta go nikt prcz Nicole.
Rozbi zegarek i przyklei wskazwki na
sidmej czterdzieci dziewi. Wrczy
go teraz Vernowi. Chyba trzyma go cay
czas. Po chwili doda:
Przyrzeknij mi: dopilnujesz, niech
zawsze kto dba o Nicole.
Jak ten Gary to sobie wyobraa, Vern
nie mia pojcia. Chyba po prostu czu

potrzeb zwrcenia si z tym do kogo.

Ucisnli sobie rce i Gary zacz
miady mu do, tam z tego krzesa, a
Vern myla, e poamie mu kostki.
Chod, zawalczymy powiedzia, lecz
Vern odrzek:
Gary, jakbym zechcia, mgbym ci
wyszarpn z tego krzesa.
Mgby? spyta Gary.
Vern wrci na swoje miejsce za lini i
pomyla o rozmowie sprzed wielu
tygodni, kiedy Gary poprosi go z Id na
wiadkw i on, Vern, odpowiedzia:
Ja nie chc, eby Ida to ogldaa. Gary
wtedy stwierdzi:
Ale ja chc, eby ty przy tym by,
Vern.

 Nie wiem, czy potrafi to znie

wyzna Vern. Chyba nie. Gary
powtrzy:
Chc, eby by.
Dlaczego? spyta Vern. Do czego
ci jestem potrzebny?
Bo wiesz, Vern odpar Gary ja
chc ci co pokaza. Pokazaem ju, jak
yj tu wykrzywi twarz swoim
ironicznym umieszkiem i chciabym
pokaza ci, jak umieram.
Vernowi zdawao si, e chwila obecna
zalicza si do tego, co wtedy zostao
powiedziane, bo znalazszy si ju poza
lini, wci czujc jego ucisk na doni,
mia ochot mu wyzna: Gary, to
wspaniae, co przed chwil zrobie.

Nastpny podszed Bob Moody i ucisn

mu do. Gary mia mniejsz rk ni
Bob si spodziewa, przy tym ani zimn,
ani rozgorczkowan; zdumiewajce, bo
to bya ciepa ywa do jak kada inna.
Gary popatrzy na niego i rzek:
Wiesz, Moody, zostawi ci swoje
wosy. Ty bardziej ich potrzebujesz.
Nastpny by Schiller. Podchodzi z
niepokojem, czy znajdzie waciwe
sowa. Lecz kiedy ju dotar, stan
przytoczony ogromem tego wszystkiego.
Zupenie jakby si egna z czowiekiem,
ktrego zaraz wsadz do armaty i
wystrzel na Ksiyc albo w elaznym
kufrze spuszcz na dno morza, niczym
Houdiniego. Zapa Gilmore'a za obie
rce niewane, e ten czowiek by

morderc, rwnie dobrze mg by

witym, gdy w tym momencie Schiller
i tak nie umiaby tego rozrni i
powiedzia, a dokadniej wyrwao mu
si:
Nie wiem, po co tu jestem.
Gilmore odrzek:
Masz mi pomc w ucieczce.
Schiller spojrza na niego i na jego
krzeso, potem rzek:
Zrobi to najlepiej, jak tylko jest w
ludzkiej mocy.
Mia na myli potraktowanie tego
wszystkiego z najwiksz uczciwoci.
Gilmore umiechn si tym swoim
dziwnym grymasem zacinitych ust,
jakby dyskretnie dawa do zrozumienia,

e on jeden pojmuje znaczenie

wypowiedzianych przed chwil sw,
potem rozcign zacinite wargi w
umieszek, ktry czasami prezentowa,
zoliwy jak u szakala, z subteln drwin
ostatni wyraz twarzy Gilmore'a, jaki
Schiller zapamita. Podali sobie donie,
ucisk Gilmore'a wypad raczej sabo i
Schiller odszed, nie majc pewnoci, czy
rozegra t scen, jak trzeba.
Ni wiedzia nawet, czy naleao j jako
rozgrywa. Czu, e nie pozostaje w
adnej rzeczywistej relacji do Gilmore'a.Vern podchodzi pierwszy, jako starszy
rodu, potem Bob Moody, Schiller za
stara si by ostatni. Stanger pomyla:
chyba sobie arty stroisz, w takiej chwili
i zwyciy w manewrach. Larry

podszed przed nim. Kiedy przysza kolej

na Stangera, nie mia pojcia, co
powiedzie. Mrukn tylko:
Trzymaj si. Nie pkaj.
Gary wcale nie wyglda hardo. Raczej
mizernie. Po oczach wida byo sabncy
efekt tych wszystkich prochw. Usiowa
by dzielny i odpowiedzia:
Spokojnie.
Dobywa gosu jakby z trudem;
wymienili ucisk doni. Gary cisn
bardzo mocno, Stanger za otoczy go
ramieniem i Gary sign doni w tych
lunych wizach i dotkn rki Rona.
Stanger cay czas myla o tym, e rce
Gilmore'a s szczuplejsze, ni si mona
byo spodziewa. I popatrzyli sobie w
oczy ostatnie poegnalne spojrzenie.

Kiedy tylko Ron wrci na miejsce za

lini, podszed funkcjonariusz i spyta,
czy da wat do uszu. Wtedy Ron
spostrzeg, e wszyscy bior wat, wobec
tego te sobie troch wpakowa,
obserwujc, jak Sam Smith idzie w gb
pomieszczenia, gdzie na krzele sta
czerwony telefon. Sam Smith
zatelefonowa, potem wrci, podszed
do Gary'ego i zacz czyta owiadczenie.
Schiller, usiujc co usysze, doszed do
wniosku, e to jaki oficjalny dokument.
Prawdopodobnie w innych
okolicznociach wcale by tego nie
sucha, a przez wat w uszach docierao
do niego z ust Sama Smitha jakie ble ble
ble. Przez cay czas Gary nie patrzy na
naczelnika, tylko wychyli si ze swoim

krzesem, eby wyjrze spoza zwalistej

sylwetki Sama Smitha; niemal
przewrci to swoje krzeso, byle
dostrzec przebysk twarzy kata za
zason, uchwyci, co wyraa.
Potem naczelnik zapyta:
Czy ma pan ochot co powiedzie?
Gary spojrza na sufit i zawaha si, po
czym rzek:
Do dziea.
I tyle. Najdobitniejsze wiadectwo
odwagi, jakie widziaem, pomyla Vern.
adnego zajknicia, chrypki, prosto z
mostu. Gary mwic to patrzy na Verna.
Stanger odnis wraenie, e Gary chcia
powiedzie co mdrego i wanego, z
godnoci, lecz adna gbsza myl nie

przysza mu do gowy. Proszki go otpiy.

Dlatego zamiast milcze wola
powiedzie bardzo wyranie: Do
dziea."
W kocu czeg mona oczekiwa od
czowieka, ktry ponad dob by na
nogach, przy tym pa, co si dao, a
teraz mia kaca i znalaz si w doku,
zreszt nawet z wygldu si postarza.
Zwyczajne wyczerpanie. Ron po raz
pierwszy zauway u niego gbokie
zmarszczki. Gilmore by tak blady, jak po
prbie samobjczej, kiedy adwokaci
widzieli go po raz pierwszy.
Podszed ojciec Meersman, eby udzieli
ostatniego namaszczenia, i Noall
Wooton zebra siy, by zerkn pomidzy
szerokimi barami mczyzn z przodu.

Przypomnia sobie Gary'ego na

rozprawie przed Komisj Uaskawie,
bardzo pewnego siebie, jak gdyby mia w
rku wszystkie atuty cznie z asem.
Zdaniem Wootona, teraz nie mia ju
asw.
Schiller za, patrzc na tego samego
czowieka- pomyla, e sprawia on
wraenie zrezygnowanego, lecz
zachowuje twarz, a nawet co, co mona
by nazwa pewnym autorytetem.
Ojciec Meersman zakoczy ostatni
posug dla Gary"ego Gilmore^. Kiedy
zbliyli si ludzie z kapturem, Gilmore
powiedzia do
ksidza:
Dominus vobiscum.

Ojciec Meersman nie wiedzia, jak

okreli swoje odczucia. adne inne
sowa Gary'ego nie wywoayby bardziej
automatycznej odpowiedzi. To byo
pozdrowienie, ktrym ojciec Meersman
raz po raz obdziela ludzi przez dziesi,
dwadziecia, trzydzieci lat, odkd zosta
ksidzem. Dominus vobiscum
powtarza podczas mszy i rozbrzmiewaa
odpowied Et cum spiritu tuo."
Dlatego z chwil, gdy Gilmore rzek
Dominus vobiscum", ojciec Meersman
odpowiedzia niczym ministrant Et cum
spiritu tuo" i kiedy wypowiada te sowa,
Gary tak jakby si umiechn i
stwierdzi:
Meersman zawsze si znajdzie.

On chce przez to powiedzie, pomyla

ojciec Meersman, e w takiej chwili jak
ta zawsze obecny jest kapan.
Podeszo trzech czy czterech ludzi w
rudych kurtkach i woyli kaptur na
gow Gilmore'a. Nie pado ju adne
sowo.
Absolutnie adne. Przymocowali
Gilmore'a w pasie i przytroczyli mu
gow, a ojciec Meersman pomyla o
tym, jak na pocztku przypinali go
pasami do krzesa i Gilmore prosi o
wod, wtedy ojciec Meersman da mu
wody na zaschnite gardo. Po chwili
znw chciao mu si pi.
Teraz stan przy nim lekarz, przypi
biae koo do czarnej koszulki Gilmore'a i
wycofa si. Ojciec Meersman nakreli

duy znak krzya, speniajc swj ostatni

obowizek. Potem on rwnie przeszed
za lini, odwrci si i patrzy na siedzc
posta w kapturze. Zadzwoni telefon.
W pierwszej chwili Noal Wooton
pomyla: Boe, zupenie jak w kinie, to
si nie odbdzie. Schiller robi notatki na
odwrocie czekw, ktre przytomnie
wyrwa z okadek, i zanotowa, e kaptur
luno tkwi na gowie Gary'ego, niby
kanciaste pudo z tektury. Cakiem nie
dopasowany ksztat. Nie wyczuwao si
jego rysw pod tym workiem.
Stanger, usyszawszy telefon, pomyla:
To jakie ostateczne potwierdzenie. Sam
Smith odoy suchawk i stan za lini,
akurat koo Schillera. Wrczy Larry'emu
jeszcze troch waty i popatrzyli sobie w

oczy. Potem Schiller nie by pewien, czy

Sam Smith da znak rk, czy nie, lecz
wydawao mu si, e widzia ruch
ramienia naczelnika. Ron, Bob Moody i
Cline Campbell usyszeli odliczanie,
Noall Wooton prcz waty woy do uszu
palce, a Campbell zauway, Jak
spokojnie siedzi Gary. Cline oczom nie
wierzy, ile spokoju byo w tym
czowieku. Gilmore tak bardzo pragn
umrze godnie, e nie cisn pici, gdy
zaczo si odliczanie.
Stanger pomyla: mam nadziej, e nie
upadn. Unis rk, eby w razie czego
ochroni gow. Przez wat w uszach
posysza odgos Sapania i zobaczy, e ze
szczelin w kotarze wystaj lufy
karabinw, ^szokowao go, e wyloty luf

znajduj si tak blisko ofiary. Nie mieli

Najmniejszej ochoty spudowa. Zalega
cisza, ktra skupiaa uwag.
Przez wat Ron sysza szepty: jeden",
potem dwa", i nie zostao ju
wypowiedziane trzy", gdy odezway si
karabiny: Bam. Bam. Bam. Przeraajco
gono. Cae rami Rona a po rodek
plecw chwyci skurcz. Rozlegy zesp
mini skurczy si spazmatycznie.
Schiller usysza trzy strzay, cho
spodziewa si czterech. Ciao Gary'ego
nie podskoczyo, nie drgno te krzeso i
Schiller czeka na czwarty strza, lecz
pniej odkry, e dwa musiay pa
jednoczenie. Noall Wooton prbowa w
tym momencie zobaczy Gary'ego, lecz
tum mu zasania cay widok, wobec

tego wyszed przed wszystkimi i ruszy

do samochodu zaparkowanego przy
Nadzorze Minimalnym, wsiad i
odjecha. Reporterzy i kamerzyci robili
wywiady z ludmi, lecz on si nie
zatrzymywa. Nie chcia z nikim
rozmawia.
Vern usysza tylko niesamowite BUM!
Gary nawet palcem nie ruszy. Ani
drgn. Lewa rka w ogle mu si nie
poruszya, a potem, gdy przebrzmia
wystrza, gowa opada mu w przd, lecz
przytrzyma j pasek, i wtedy jego prawa
rka powoli uniosa si w powietrze,
nastpnie powoli opada, jak gdyby
chcia powiedzie: Zaatwione,
panowie."

Schiller pomyla, e ten ruch rki by

tak delikatny jak u pianisty, ktry unosi
do, by musn palcami klawisze. Przez
czarn koszulk zacza przesika krew,
spywaa na biae spodnie i skapywaa na
podog midzy nogami Gary'ego; wok
unosi si zapach prochu. Potem zgaso
wiato i Schiller przysuchiwa si
kapaniu krwi. Nie by pewien, czy syszy
kapanie, lecz na pewno je czu i zdawao
mu si, e razem z krwi ycie uchodzi z
ciaa Gilmore'a jak dym. Ron Stanger
mia zawroty gowy i powiedzia sobie:
Bdziesz jedynym, ktry zemdla; to po
prostu enujce, wyldowa na ziemi w
obecnoci tylu osb. Zatoczy si do tyu
wskutek silnego skurczu w plecach,
rozpostar ramiona, chwyci si kogo
dla zapania rwnowagi i odwrci si, by

jeszcze raz popatrze na zwoki. Wtedy

zobaczy, jak unosi si prawa rka
Gilmore'a.
Ron zamkn oczy i gdy je ponownie
otworzy, krew spywaa Gary'emu na
kolana i po nogach, plamic mu
teniswki, te zwariowane
biao-czerwono-niebieskie teniswki,
ktre stale nosi pod Maksymalnym.
Sznurowada ju cakiem przesiky
krwi.
Podszed lekarz ze stetoskopem i
pokrci gow. Gilmore jeszcze nie
umar.
Ron pomyla o dniu, kiedy Gary na
chwil znalaz si w gabinecie Fagana i
przez te dziesi sekund oblecia jego
biurko niczym motyl. Otworzy szuflad,

zabra yk i sznurowada, przetrzsn

wszystko koncertowo. To byo pikne.
Gilmore mia jednak zodziejski talent i
skoczy dokadnie w momencie, gdy
Fagan mwi: No dobra, Joe."
Kiedy porucznik si odwrci, poczciwy
Gary dawno zastyg z osowia min,
Stanger za po drugiej stronie szyby
wytrzeszcza oczy.
Pniej Gary artowa na temat
sznurowade. Mwi Ronowi, e na nich
mona si powiesi i wanie rka,
ktra dokonaa tej kradziey, poruszya
si w gr i w d. By moe wskazywaa
na zakrwawione sznurowada.
Odczekali koo dwudziestu sekund.
Potem znw podszed lekarz, zbliy si
te ojciec Meersman i Sam Smith.

Doktor ponownie przyoy stetoskop do

ramienia Gary'ego, zwrci si do Sama
Smitha i pokiwa gow. Naczelnik
rozluni wizy w pasie, zsun opask z
gowy Gilmore'a i oglda zwoki z tyu,
szukajc, ktrdy wyszy kule.
Stanger by oburzony. Z chwil oddania
strzaw wszyscy powinni zosta
wyprowadzeni zamiast uczestniczy w
dalszej procedurze. Podczas gdy Sam
bada zwoki, Gary opad na rce
Meersmana. Padre Musia
podtrzymywa gow, kiedy Sam szpera
po plecach Gilmore'a, sprawdzajc
miejsce wylotu kul. Krew leciaa na
donie Meersmana i przeciekaa mu
przez palce, i Vern si rozpaka. Potem
zapaka ojciec . Wreszcie podszed jaki

funkcjonariusz i zwrci si do stojcych

za lini:
~ Czas opuci sal.
Schiller wychodzi, powtarzajc w
mylach: i comy osignli? Przecie i
tak nie spadnie liczba morderstw.
Tymczasem ojciec Meersman i Cline
Campbell odpinali rce i nogi Gilmore'a.
Campbell cay czas myla, jak wane s
oczy. Mrukn} pod nosem:
Dlaczego nikt si nie ruszy? Musimy
uratowa oczy.
W gabinecie naczelnika, zaledwie par
minut wczeniej, Gordon Richards
odebra telefon od zastpcy szefa
Kancelarii Sdu Najwyszego Stanw
Zjednoczonych, ktry powiedzia, e sd

w penym skadzie bez udziau

sdziego Brennana rozpatrzy wanie
petycj o odroczenie zoon przez ACLU
i oddali j. Richards troch si
zaniepokoi. Ten kancelista, ktry
przedstawi si jako Peter Beck, nie by
poinformowany o Mickeyu z Wheeling
w Wirginii Zachodniej". Dobrze, czy w
takim razie pan Beck wie, zapyta
Richards, gdzie urodzi si pan Rodak i
jakie ma przezwisko?
Chodzi o imi Mik? spyta Beck.
Wtedy Richards zapyta, czy pan Rodak
mgby do niego zadzwoni. Ani si
obejrza, zostawiono go ze suchawk w
rku.
Prosz si pospieszy! zawoa do
Becka. To bardzo wane.

I tak zosta, z nie potwierdzon

informacj z Sdu Najwyszego. Wobec
tego zawoa do funkcjonariuszy
wizienia siedzcych razem z nim w
biurze naczelnika:
Powiedzcie tym w puszkarni, eby
zaczekali. Stranicy pokrcili jednak
gowami. Egzekucja wanie si odbya.
Po trzech minutach odezwa si w
suchawce Rodak. Richards spyta go o
przezwisko i miejsce urodzenia.
Przezwisko brzmi Mickey odrzek
Rodak, lecz urodzi si w Smock w
Pensylwanii.
A co z Wirgini Zachodni? spyta
Richards.

 Urodziem si w Smock wyjani

Rodak a potem si przeniosem do
Wirginii. Nale do palestry Wirginii
Zachodniej.
Czy przekazywa pan t informacj
Earlowi Doriusowi? "" dopytywa si
Richards.
Chyba nie odpar Rodak. Wreszcie
sobie przypomnia. A, tak, ten facet
chcia mie pewno, e nie bdzie
faszywych telefonw.
No wanie.
Czy egzekucja ju si odbya?
spyta rodak.
Czy to nie byoby potworne ju po
odoeniu suchawki

 powiedzia Richards do stranika

gdybycie jednoczenie tamdzwonili?
Vern, Bob Moody, Ron Stanger i Larry
Schiller wsiedli do samochodu i
podjechali pod budynek Administracji.
W cigu minutowej jazdy zastanawiali
si, czy warto wyda owiadczenie dla
prasy, zanim to zrobi naczelnik.
Stanger powiedzia:
Myl, e powinnimy. Co sdzisz,
Larry? Schiller odpar:
Nie mamy obowizku. Kto pierwszy
tam dotrze, tego obstpi dziennikarze
lecz Stanger zaproponowa:
Chodcie, wylizgamy naczelnika.
Odezwa si Vern:

 Mgby pan opowiedzie im o

egzekucji, Larry? Ja nie chc mwi na
ten temat.
Konferencja prasowa odbywaa si na
pierwszym pitrze budynku
Administracji, w duej sali
konferencyjnej przypominajcej sal
sdow. Panowa tam identyczny cisk
jak na posiedzeniu Komisji Uaskawie:
stoczeni reporterzy, kamery,
zwariowane biae wiata, ludzie
szturmujcy drzwi, a w rodku
temperatura ze czterdzieci stopni.
Udusi si mona.
Prbowali wej po schodach, lecz cay
czas ich popychano. Jaki facet z
telewizji podcza przewody, nie dajc
przej Bobowi Moody'emu, i odezwa

si tak po chamsku, e Bob zapa i

rozczy
wtyczki. Facet wrzeszcza:
O Boe, straciem moc, nie mam
zasilania! podczas gdy Moody go
mija.
Kiedy dotarli na podwyszenie, Schiller
zaproponowa Vernowi:
Moe pan pierwszy co powie?
Vern usiad na krzele, eby odciy
chor nog. Nie przemawia dugo.
To byo dla mnie bardzo przykre
powiedzia. Ale on speni swoje
yczenie, ponis mier... i umar z
godnoci. To wszystko, co mam do
powiedzenia.
Bob Moody owiadczy:

 Uwaam, e to bardzo brutalne i

okrutne rozwizanie. Mam tylko
nadziej, e pozwoli dokadniej przyjrze
si nam samym, naszemu spoeczestwu
i przyjtym systemom. Dzikuj.
Ron powiedzia:
On zawsze stara si zachowa pogod
ducha. Mwi, e trafia mu si
podarunek od losu, gdy wie z gry,
kiedy ma umrze, moe wic poczyni
przygotowania, i pod tym wzgldem
rzeczywicie mu si poszczcio. Zawsze
powtarza, e nie moe si doczeka
chwili, kiedy bdzie mia spokj,
mono medytacji. I dzi Gary Gilmore
zazna spokoju, i to spokoju na
wieczno.
Schiller oznajmi:

 Nie znalazem si tutaj, by wyraa

moje osobiste odczucia, lecz po wyjciu
Verna bd szczerze rad, mogc
zrelacjonowa wszelkie fakty, ktre
pastwa interesuj. Uwaam, e byoby
niewaciwe przywoywanie ich w
obecnoci Verna, lecz wkrtce odpowiem
na wszystkie pytania.
Powid wzrokiem po sali. Jeden jedyny
umiech widnia na twarzy Davida
Johnstona z Los Angeles Timesa" i
TraveLodge w Orem-Potem GUS
Sorensen puci oko.
SPIKER TELEWIZYJNY: Scen
opuszczaj Ron Stanger oraz Bob
Moody, dwaj adwokaci, ktrzy w
ostatnich tygodniach pomagali Gary'emu
Gilmore'owi speni swoje yczenie, jakie

wczeniej wyrazi yczenie mierci;

wanie ci ludzie dopomogli mu znale
si u celu. Wychodzi take Vern Damico,
wuj Gilmore'a z Provo w stanie Utah.
Ten czowiek przyj Gilmore'a Po
z\volnieniu go warunkowo z wizienia.
Teraz Lawrence Schiller, agent literacki i
filmowiec, od jakiego czasu
zaangaowany w t spraw...
Obserwujcy Schillera Dave Johnston
przyzna facetowi punkty za opanowanie.
Na tej konferencji prasowej, gdzie kady
go nienawidzi za podkupienie tematu,
Schiller mwi jak rasowy dziennikarz. z
pewnoci ma taki poziom adrenaliny, e
powinien si cay trz, myla
Johnston, a jednak si nawet nie
zajkn.

Schiller mwi o tej linii, czarnym

kapturze, czarnym podkoszulku, ktry
Gilmore mia na sobie, o biaych
spodniach i o strzelaniu.
...Powoli spod czarnego podkoszulka
czerwie krwi przesikaa
na biae spodnie. Jak mi si wydaje,
jeszcze przez okoo pitnastu do
dwudziestu sekund jego ciao poruszao
si nieznacznie. Nie potrafi
okreli, czy by to skurcz pomiertny,
czy te nie. Do Gary'ego podszed kapan
z lekarzem mwi Schiller, formuujc
zdania
jasno i krtko, eby zmczonym
reporterom uatwi sporzdzanie
notatek.

Potem przysza kolej na Sama Smitha.

SAM SMITH: Nie wydam formalnego
owiadczenia. Myl, e pan Schiller
cakiem dobrze przekaza szczegy.
Bd odpowiada na pytania.
PYTANIE: Jaki by oficjalny czas,
panie naczelniku? SAM SMITH:
Oficjalny czas to bya sma zero siedem.
PYTANIE: Jak dawa pan znak?
SAM SMITH: Waciwie nie daem
znaku. Zasygnalizowaem Pen
gotowo.
PYTANIE: W jaki sposb? SAM
SMITH: Po prostu gestem. PYTANIE:
Czy pluton mia dowdc? SAM SMITH:
Tak, mia.
Czy dowdca da znak?

SMITH: Nie wiadomo mi, co

odbywao si tam w rodku.
: Kim byo czterdzieci obecnych tam
osb? SMITH: C, ja nie obliczaem
tak, jak pan Schiller.
PYTANIE: Ale jednak kwestionuje
pan podan przez niego liczb
czterdzieci?
SAM SMITH: Tak, zdecydowanie si
na ni nie zgadzam. PYTANIE: Ile
byo osb? SAM SMITH: Mniej.
PYTANIE: Trzydzieci? Dwadziecia?
SAM SMITH: Nie podam panu
dokadnej liczby. PYTANIE: Panie
naczelniku, czy moemy teraz obejrze to
miejsce?
SAM SMITH: Jak tylko ustalimy, e
dostp jest wolny, i zorganizujemy ruch.

Kiedy Sam Smith si oddali, Johnston

podszed do Schillera i powiedzia:
Zadziwiasz mnie. Naprawd jeste
dziennikarzem. Schillerowi rozbyso
oko. Johnston zauway, e trafi z tym
komplementem.
Tak, to byo wspaniae mwi dalej
ale dlaczego wszystko wyjawie?
Larry przekrzywi gow i wyszczerzy si
jak wielki owczarek alzacki z wywalonym
ozorem.
Nie ujawniem niczego, co si liczy
powiedzia. Ale nie mg wytrzyma.
Ostatnie sowa Gilmore'a byy inne ni
podaem zwierzy si. Johnston si
rozemia. Przeczuwa, e co w tym jest.

 Larry powiedzia niektrzy mog

zarzuci ci kamstwo.
Nie odpar Schiller. Do dziea"
to ostatnie sowa, ktre wszyscy
usyszeli.
Johnston pomyla: Tym jednym
sekretem bdzie si musia podzieli. On
jest jak dzieciak, co musi zwierzy si
chocia jednej osobie.
No c powiedzia Larry i kaza mu
przysic, e nie zdradzi. Gary
przemwi do ksidza po acinie.
Naprawd? A co powiedzia?
Nawet gdybym zna te sowa, nie
umiabym wymwi -^ odrzek Schiller i
znw umiechn si chytrze. Ale si
dowiem.

Pojechali razem na miejsce egzekucji, i

kiedy weszli do puszkarni, Schiller nie
mg uwierzy w to, co widzi. Jego opis
wydarze by wierny pod kadym
wzgldem prcz jednego. Pomyli kolory.
Tkanina kotary nie bya czarna, tylko
granatowa, linia na pododze nie ta,
lecz biaa, a krzeso nie czarne, tylko
ciemnozielone. Zorientowa si, e
podczas egzekucji co zakcio mu
percepcj barw.
Opuci miejsce egzekucji po raz drugi,
majc w pamici reporterw kbicych
si wok krzesa, workw z piaskiem i
dziur w materacu; wataha stworze tego
samego gatunku wypasaa si na
wsplnym erowisku. Kiedy mija drzwi,
jeden czowiek objania drugiemu, e

uyto kul stalowych, eby otwory z tyu

byy nie wiksze ni z przodu, przez co
unika si rozharatania i ciao nie
podskakuje od wstrzsu.
CZ SIDMA
JAK GINIE SERCE
ROZDZIA 39
Telewizja
Earl sta na korytarzu i nagle podbieg
jaki dziennikarz z nowin:
Gary Gilmore nie yje.
Jeszcze raz Earl wyjrza przez okno i
poniej zobaczy na placu innych
dziennikarzy. W Denver wiecio soce i
ludzie jechali do pracy. Kiedy schodzi na
d do gwnego hallu, poprosi go o
wywiad Sandy Gilmour z Kanau

Drugiego telewizji i Earl si zgodzi.

Gilmour zapyta, jak Dorius si czu,
kiedy przyszo mu poinformowa
wizienie, e egzekucja moe si odby.
Earl wyjani, e przypad mu jedynie
obowizek powiadomienia o uchyleniu
decyzji Rittera przez Dziesity Obwd.
Nic ponadto, powiedzia. Nie mia
ochoty dyskutowa o zawioci wasnych
odczu.
Potem Earl, Bob Hansen i reszta
urzdnikw odjechaa takswk.
Dowiedzieli si, e Judy Wolbach bdzie
wracaa do domu innym samolotem.
Toni czekaa w Nadzorze Minimalnym
wraz z Id, Dickiem Grayem, Evelyn
Gray i wszystkimi osobami, ktre nie
zostay ^proszone do puszkarni. W

pewnym momencie wszed stranik w

brzowej kurtce i spyta:
Kto ju pastwu mwi? Toni
odrzeka:
Nie.
Ten czowiek by blady i strasznie
dygota. Powiedzia:
Ju po wszystkim. Gary nie yje.
Ida si rozpakaa. Trzymaa si
naprawd dzielnie, lecz teraz co w niej
pko. Stranicy zachowali si wspaniale.
Kilku z nich pytao, czy mog jako
pomc, jeli chodzi o transport, i Toni
powiedziaa im, e czeka na powrt ojca.
Po chwili ktry wrci i powiedzia, e
ojciec czeka przy wieyczce, gdzie
parkuj ciarwki. Gdy wychodzia,

pracownicy wizienia byli dla niej

niezwykle uprzejmi i przypomniao jej
si, e przed egzekucj te odnosili si z
duym szacunkiem, pytali, czy jej matka
czego nie potrzebuje, moe poda
kaw? Zupenie jak obsuga w domu
pogrzebowym.
Kiedy dotary do ciarwki, Vern
jeszcze nie wrci, a cay parking
zapeniali ludzie i samochody.
Reporterzy niczym muchy oblepili je
obie, wypytujc jej matk przez jedno
okno, a j przez drugie, a Toni w kocu
brzydko si odezwaa. Miaa ju tego
do. Palia papierosa przy otwartej
szybie i jeden z nich podszed
dopraszajc si o wywiad, chocia Toni
krcia gow. Ten facet z telewizji nie

mia za grosz poszanowania dla jej

uczu, przecie widzia, e ona nie chce
rozmawia. Wetkn mikrofon przez
okno, mwic:
Mog to tu umieci?
Wtedy mu powiedziaa, gdzie ma sobie
umieci. Zamacha rkami jak wiatrak i
pniej koleanka jej mwia, e w
Good Morning America" mona byo
zauway, gdzie wycili par sw.
Potem ujrzaa Verna o lasce,
prbujcego si do nich przedrze. Mia
rozpacz wypisan na twarzy, wyranie
cierpia, i tkno J przeczucie, e kolano
odmwi mu posuszestwa. Wyskoczya
wic z szoferki, eby podbiec, i trzech
reporterw zapao j za rk. Panie
dopom, trzech.

 Prosimy o par sw.

Zapaa jeden z mikrofonw, niby to
chcc co powiedzie, i cisna nim o
ziemi, gdzie rozprysn si na kawaki,
nastpnie zawoaa do Verna:
Pniej zabierzemy twj wz. Jest
zastawiony.
Poprowadzia go do swojej ciarwki,
zawioza do siebie, zrobia mu kawy i
kiedy nieco doszed do siebie, zabraa go
na niadanie do kawiarni Spi and Span
w Provo. Jakie dwie godziny pniej
pojecha z ni do wizienia zabra swj
wz.
Ca noc, poprzedzajc egzekucj
Gary'ego, Pete Galovan przepracowa na
basenie miejskim. Wczesnym rankiem
wrci bardzo zmczony do domu, uklk

i zacz si modli. Prosi Pana o

wybaczenie mu nieprzychylnych uczu,
jakie ywi do Gary'ego. Nie chcia go
nienawidzi pod adnym wzgldem.
Zaleao mu na tym. Do tego stopnia, e
a si rozpaka. Wtedy poczu, e Gary
wchodzi do pokoju.
Pete klcza przy modlitwie i Gary
wszed do pokoju w towarzystwie dwch
innych ludzi. By ubrany w bia koszul
i biae spodnie, a dwaj pozostali
mczyni mieli na sobie biae garnitury
z krawatami. Mogli to by jacy jego
krewni z przeszoci lub przyszoci. Pete
nie wiedzia.
Gary powiedzia Pete'owi, e nie ma do
niego alu. Wyjani, e od razu po
egzekucji jego krewni czekali tam, by

przyj jego ducha. Przysa ich Pan. Pete

odebra to bardzo wyranie; dokadnie t
tre Gary mu przekaza.
Gary by w dobrym humorze i mwi, e
przeywa rne nowe dowiadczenia.
Naprawd zabawne. Powiedzia
Pete'owi, e przenika przez ciany, i to
dopiero jest uczucie! Czuje si jak
dzieciak w lunaparku. Teraz bdzie mg
odwiedzi wszystkie wizienia wiata
tak mwi i ma zamiar wybra si
wszdzie, jak tylko jego Prochy zostan
rozsypane z samolotu. Potem bdzie
wpada do Provo czasami.
Poniewa Gary pod koniec wykaza
odwag, Pan ma zamiar Posuy si nim
jako przykadem dla ludzi z podobnymi
problemami. Po tysicletnim spoczynku

jego duch powrci. Powiedzia Pete'owi,

e ma due szans sta si jednym z
wyszych bytw. Oznajmiono mu, e
jest osobowoci dynamiczn i
uduchowion, ktra w tym dokonaa
bardzo istotnego wyboru, co moe
zrwnoway mnstwo wczeniejszych
zych postpkw. Jeli teraz stanie na
wysokoci zadania, Pan naprawd si
nim posuy.
Zaraz po odejciu Gary'ego Pete
zadzwoni do Elizabeth, eby jej o tym
opowiedzie, i obieca, e wypisze
nazwisko Gary'ego na zwoju
modlitewnym, dziki czemu Gary M.
Gilmore znajdzie si w kadej
mormoskiej wityni na wiecie i

codziennie niezliczone rzesze ludzi bd

si za niego modli.
Z notatek Earla Doriusa o wydarzeniach
z siedemnastego stycznia:
Kierowca takswki usysza, o czym
mwimy, i pod koniec kursu spyta, czy
mamy co wsplnego ze spraw
Gilmore'a, na to umiechnlimy si
wszyscy i poinformowalimy go, co si
stao.
Po przyjedzie na lotnisko pamitam
grup ludzi z poczekalni, ledzcych
wiadomoci w telewizji. Powiedzieli
nam, e przed chwil ogoszono: Gary
Gilmore nie yje. Nie zapomn, jak Jack
Ford wypytywa ich z niedowierzaniem,
skd wiedz, i zachowywa si, jakby sam
dopiero co o tym usysza. Odwrciem

si do Jacka i powiedziaem mu, e to

okrutne tak podpuszcza ludzi, kiedy w
rzeczywistoci wanie mymy ordowali
w tej sprawie, lecz skoczyo si na
artach, bo wezwano nas do samolotu i
polecielimy z powrotem do Utah.
Podr powrotna bya o wiele
przyjemniejsza. Rozmawialimy o
innych sprawach ni Gilmore, lecz
zdawao nam si, e lot trwa duej
anieli w tamt stron.
Kiedy wyldowalimy w Utah, na
lotnisku nie byo ani jednego
dziennikarza. Salt Lak City wydawao
si niezwykle spokojne. Wysiedlimy i
samotnie przemierzylimy drog do
samochodu, nie zaczepiani przez
zadajcych pytania reporterw.

Wygldao na to, e wraz ze mierci

Gary'ego Gilmore'a skoczya si
sensacja."
Lecz u celu podry z lotniska, nie
opodal swego domu, zobaczy pust
plansz reklamow, na ktrej kto
wymalowa napis Robert Hansen
hitlerowiec". Nie wiedzia, czy napis
umieszczono
dlatego, e w pobliu mieszka Earl oraz
Bili Barrett, i kto z lokalnej spoecznoci
chcia im pokaza, co myli, czy te po
prostu przez przypadek.
Brenda posza do szpitala dziesitego
stycznia, a operowano j jedenastego.
Sze dni pniej pooperacyjne uczucie
wewntrznego rozdarcia spotgowaa
egzekucja. W przeddzie zadzwonio do

niej tyle osb, e a nie do wiary.

Odmawiano jej przez telefon modlitwy,
potem suchaa ich w radiu od nowa.
Ludzie w szpitalu mwili jej, e si
modl. Naraz zadzwoni Geraldo Rivera i
chcia z ni zrobi wywiad na ywo, w
szpitalnej sali. Brenda pomylaa: c za
potworno. Wolne arty.
Nie moga sobie z tym poradzi. W nocy
po urodzinach Toni odbya z Garym
jedn rozmow przez telefon i wiedziaa,
e syszy jego gos po raz ostatni. W
dodatku nie moga zasn. Przynieli jej
kapsuk seconalu. Niewiele pomoga. W
dwie godziny pniej zajrzaa
pielgniarka z latark, eby zobaczy, czy
Brenda pi.

 Jak mog spa, kiedy mi wiec w

oczy mrukna Brenda i lekarz kaza
poda nastpn kapsuk.
Co dwie godziny dawali jej seconal, lecz
nie zasna a do czwartej rano, kiedy
przyszli zrobi jej zastrzyk. Potem
obudzia si o wp do smej,
pprzytomna od prochw, lecz musiaa
si dowiedzie, czy go zabij, czy nie.
Wczya telewizor, doprowadzajc do
furii reszt pacjentek, wreszcie usyszaa,
e wydano odroczenie; pierwsza
wiadomo, jaka do niej dotara tego
ranka. Brenda si zupenie rozkleia. Tak
ni trzso, e nie wiedziaa, czy to z
radoci, czy ze smutku. Potem, za par
minut, uchylenie decyzji. Nie miaa
Pojcia, czy skacze w niej pomieniem

adrenalina, czy nawala serce. Zaledwie

po kilku sekundach na ekranie rozjarzy
si napis: GARY GILMORE NIE YJE!
Po minucie czy dwch Przyszed do niej
chirurg i cierpliwie czeka, a minie jej
histeria. Zapyta w kocu:
Jak si pani dzi czuje?
Pomylaa: Odejd ode mnie, ty chamski
prostaku.
Nie chciaa widzie nikogo w pobliu.
Lekarz jeszcze raz j zapyta o
samopoczucie i pielgniarka wyjania,
co si przed chwil stao. Doktor
powiedzia:
O, to przykre, ale przecie dawno
powinni go straci. Brenda owiadczya:

 Moe pan mi wypisywa zwolnienie.

Chc tylko recept na co
przeciwblowego, a teraz won mi z tego
pokoju. Zapaa poduszk i rzucia w
niego.
Jak pani jest taka ostra, to pani
zatrzymam powiedzia.
A czego si pan uwzi?! odpara.
Nie mog na pana patrze. Jakbym
wiedziaa, kto ma mnie kroi, to bym tu
nie przysza. Facet tak j mierzi jak nikt
inny.
Wypisa j ze szpitala i wtedy zadzwonia
do Johnny'ego. O jedenastej wysza.
Musieli j wypuci tylnymi drzwiami,
eby moga dotrze do domu nie
przeladowana przez reporterw.

Dopiero trzy dni pniej Brenda moga

odtworzy to w pamici.
W czasie egzekucji Gilmore'a Colleen
Jensen przebywaa w domu w Clearfield,
szykujc si do szkoy. Zaledwie dwa
tygodnie wczeniej podja prac
nauczycielki na zastpstwie. Tego dnia
miaa pierwsze zajcia z now klas i
ubieraa si rano, rozmylajc o
wstrzymaniu egzekucji, bo mwili o tym
w pierwszym dzienniku, lecz gdy dotara
do szkoy, byo ju po wszystkim.
Dzieciaki o tym rozmawiay, gdy stana
w drzwiach. Dotary do niej szepty na
temat jej zwizku z t spraw. Wygosia
wic krtk przemow.
Nie powiedziaa im, e siada wieczorami,
tulc i koyszc Monik do snu, pokazuje

creczce zdjcia taty i opowiada, kim by.

W takich chwilach Colleen dobywaa
gosu ze swej wewntrznej ciszy, eby
rocznej Monice mc powiedzie, e Max
nie yje, tatu nie yje; W klasie,
zwracajc si do tych uczniw, ktrzy nie
wiedzieli)
opowiedziaa o sobie i o swojej roli w tej
sprawie. Dodaa, e nie potrzebuj
wicej o tym dyskutowa. Owiadczya
te, e jest gotowa, i jeli pozwol,
zacznie wreszcie lekcj.
Phil Hansen obudzi si rano i w ku
oglda telewizj, potrzsajc gow
opart na okciu. Wpatrzony w ekran
pomyla: Gdyby tylko mnie co tkno,
e oni szykuj si na nocn przejadk,

przygotowabym papiery i Ritter

podpisaby mi drugie zawieszenie.
W poniedziaek o sidmej rano Lucinda
przepisywaa ostatnie nagranie Gary'ego
z Larrym. Ze suchawek dociera do niej
gos Gilmore'a, ktry w sposb wrcz
patetyczny tumaczy Larry'emu, jak
bardzo chce umrze, i strasznie byo jej
go al.
W biurze sta wczony telewizor. Ukaza
si Geraldo Rivera mwicy:
Oto, prosz pastwa, znajdujemy si
pod wizieniem.
Nagle dotaro do niej, e cay wiat
patrzy, kiedy w jej uszach brzmi gos
skazaca, cichy gos.

Lucinda, Barry i Debbie przesiedzieli

ca noc i byli cakiem Wyczerpani.
Zaczli zmienia kanay w odbiorniku.
Leciay same teleturnieje w rodzaju
Jeopardy" o sidmej rano w Orem
nagle >Jeopardy". Potem jeden
teleturniej za drugim. Nie mogli zapa
Wiadomoci. Chaotyczna szarpanina,
eby si dowiedzie, czy go zastrzelili,
czy nie. Barry dostawa pierdolca. Zacz
kl do ekranu. Niesamowicie dosadnie,
wulgarnymi sowami. Telewizja jest po
prostu okropna, mylaa Lucinda. Tam
natok bezsensu, a oni tu czekaj
na wiadomo. Migajce obrazki, jaki
bekot i znienacka gos, ktry mwi:
Gary Mark Gilmore nie yje.
A kuku!

Dzie by pikny, soneczny, i Julie

Jacoby wstaa wczenie. Podlewaa
kwiatki, zadowolona z zawieszenia, i
pomylaa sobie: dziki Bogu. Uwielbiaa
to zimowe soce. Wtedy zadzwoni
czowiek z Katolickiej Agencji Prasowej
w Waszyngtonie.
Stao si powiedzia. Nie wiedziaa,
co ze sob pocz, i chodzia w kko.
Dopiero pniej troch jej ulyo na
myl, e nie powicia si bez reszty tej
sprawie, ktra i tak nie odmieniaby
oblicza wiata.
Tego samego ranka zobaczya wycinek z
Salt Lak Tribune", gdzie bdnie
wydrukowano jej nazwisko. Bya jednym
z czterech sygnatariuszy petycji
podatnikw zoonej przed sdem

Rittera, no i Salt Lak Tribune"'

wydrukowaa jej nazwisko jako Mulie
Jacobs" zamiast Julie Jacoby". Umiaa
si, gdy to zobaczya, wiedzc, e od tej
pory jej dwunastoletni syn nie bdzie si
do niej zwraca inaczej ni Mulie" przy
kadej nadarzajcej si okazji. Uchroni
j to rwnie od nienawistnych
telefonw i listw ziejcych dz,
mordu, przez ktre Shirley Pedler chuda
w oczach.
Shirley siedziaa sama w biurze, kiedy
nadano wiadomo przez radio, i
podskoczya jak na odgos wystrzau.
Gowa opada jej na biurko i popyny
zy.
W cigu dnia Shirley wydaa kilka
owiadcze. Co niesamowitego wrcz

obraza: dziennikarze nagle poznikali.

Uwaaa, e to jest
najokropniejsze w caej sprawie.
Zupenie jakby reporterzy dawali do
zrozumienia, e dobra, rozwalili go,
wic o czym tu pisa".
Boe, przedtem dziennikarze z caego
kraju obsiadali kad lepsz knajp w
Salt Lak, a teraz pustki. Shirley cay
dzie egzekucji przesiedziaa w biurze,
nie niepokojona przez nikogo.
Gibbs siedzia w areszcie przez cay
tydzie poprzedzajcy egzekucj
Gary'ego i w noc bezporednio przed
egzekucj by w stanie lekkiego
zamroczenia od lekarstw na nog. Rano,
kiedy radio nadao wiadomo, by nadal
struty i oszoomiony.

Dennis wyjecha w grudniu na par dni

do Iowa, gdzie wzi udzia w
telewizyjnej dyskusji, podczas ktrej
mwiono, e prezydent Ford mgby
Gary'ego uaskawi przed odejciem z
urzdu. Wysa wobec tego telegram
stwierdzajcy, e kara mierci powinna
by wymierzana zgodnie z zasad
rwnoci. adnych egzekucji, dopki
wszystkich nie bdzie obowizywao
takie samo prawo. Nie doczeka si
odpowiedzi od Forda.
W dniu egzekucji wyczuwa jaki cichy
smutek, do oczu napyway mu zy. Gary
ponis mier siedemnastego stycznia
w dniu, ktrego liczba sprowadza si
do szstki, czyli macierzy braterstwa, co
oczywicie przywouje na myl Kaina i

Abla. W czasie, gdy Dennis pracowa z

Gilmore'em, nad praw brwi wyskoczy
mu czerwony znaczek: nie krosta, tylko
znami oznaczajce mier. Odkry je
pod koniec listopada. Byo okrge i
czerwone, lecz to nie by pryszcz. Prawie
dwa miesice siedziao, potem zniko po
mierci Gary'ego. Interesujce, bd co
bd. On zauwaa takie rzeczy.
Nicole wiedziaa, e dzi maj straci
Gary'ego, lecz nie znaa godziny. Rano,
wracajc ze stowki, poczua nagle
wielk potrzeb pooenia si na swoim
ku. Wybucha awantura, lecz ona po
prostu odesza do swojej sali. Nikt si
wicej nie odezwa. Wtedy si pooya i
prbowaa myle o Garym. Od wielu
dni ni jej si moment, kiedy on pada na

plecy od strzau. Zawsze wtedy widziaa

Gary'ego na stojco. Teraz, w mylach,
nie dostrzegaa niczego prcz tych
czerwonych klockw, ktre daj
pacjentom, eby zoyli z nich szecian.
Siedziay jej w gowie i prbowaa je
wypdzi, kiedy nagle wychyna na ni z
ciemnoci twarz Gary'ego prdko
zbliaa si do niej z wyrazem
przeraenia i blu. Nie upad na wznak,
tylko na ni. Podskoczya na ku, oczy
si jej otworzyy i po wszystkim. Tego
dnia prbowaa wyczu jeszcze raz jego
obecno, ale nie potrafia. W ogle nie
byo go przy niej przez par dni.
Po mierci Gaylena Bessie mylaa, e si
nigdy z tym nie pogodzi. A to miao by
jeszcze gorsze. Kiedy zadzwonia do

wizienia tej ostatniej nocy, eby si z

Garym poegna, powiedzia:
Nie pacz.
Nie bd paka, Gary
odpowiedziaa, lecz tak strasznie chciaa
doda: Nie umieraj, Gary, prosz ci,
nie."
Tylko e to zachwiaoby jego budowl
tym wszystkim, co w sobie zbiera na
drog. Dlatego musiaa uwaa. To by
koszmar.
Suchajc godzinami tykania zegara,
Bessie nie moga si Powstrzyma od
myli: jego koszmar wkrtce si skoczy,
lecz mj -~ nigdy.
Mikal kupi wczenie rano gazet i
dowiedzia si o zawieszeniu-Wczyli

Good Morning America". Przed chwil

Bessie mwia Nie wczaj.
Nie chciaa tego usysze. Gdyby to si
stao, wolaa nie wiedzie, przynajmniej
przez par godzin. A ju na pewno nie
chciaa o tym usysze z telewizji. Jednak
kiedy Mikal przynis gazet, kto
moe Frank junior, moe Mikal albo jego
dziewczyna?... Wolaa nie pamita z
obawy, e nie przebaczyaby. Ktre z
nich powiedziao:
Teraz ju nie ma strachu. Jest
zawieszenie. Moemy wczy Good
Morning America".
Wczyli. Gos stwierdzi: Gary Mark
Gilmore nie yje. Jakby niebiosa

przemwiy. Bessie pakaa w gbi

obolaego serca.
Moe w p godziny pniej zadzwoni
Johnny Cash i przekaza Mikalowi swoje
kondolencje.
Kiedy zajrza Doug Hiblar, Bessie
nasika ju gorycz. Miaa wyraz twarzy
kobiety, ktrej wanie zbombardowano
dom.
Wyno si powiedziaa. To wycie
zabili mi syna.
Jak to, Bessie wyjka Doug. Ja
go nawet nie znaem.
To wy, ludzie z Utah, zabilicie mi
syna. Nie odpowiedzia: Ja jestem z
Oregonu."

 Gro, id do diaba rzeka w

mylach Bessie. Ju nie jeste moja.
Na zewntrz dookoa gromadzili si
fotografowie z aparatami wycelowanymi
w drzwi przyczepy Bessie.
ROZDZIA 40
Szcztki
Podczas jazdy do domu Stanger spyta:
Co teraz bdziesz robi?
Nie wiem odrzek Moody. Nie
mgbym jecha do biura. Stanger
rozemia si:
Nie chcesz zaj si po poudniu
jakim oskaronym, ktry nie umie si
broni?

 Nie zaprzeczy Moody gorliwie.

Nie znisbym tego.
Obaj czuli potrzeb rozmowy z kim, kto
te uczestniczy. Za par dni wybierali
si, co prawda, na tygodniowy urlop z
onami, musieli wic si spra, by
zostawi sprawy w jakim takim
porzdku. Lecz nie byliby w stanie jecha
teraz do biura. Postanowili wic: jedmy
do Larry'ego, lecz gdy dotarli do
TraveLodge w Orem, Schillera jeszcze
nie byo, wobec czego porozmawiali z
Barrym Farrellem. Koniecznie musieli
porozmawia.
Podczas jazdy staway im przed oczami
rne obrazy. Stanger widzia, jak rka
Gary'ego podnosi si i opada, poza tym
widzia krew na spodniach. Stanger nie

mg si od tej wizji uwolni. Chtnie

wykorzeniby takie myli. Sign rk,
chwyci to wyobraenie i odrzuci precz.
Cieszyli si, e mog pogada z Barrym
Farrellem. Poprzednio nie dogadywali
si tak dobrze, lecz teraz Ron zauway,
e pod warstw
profesjonalizmu Barry jednak silnie
reaguje uczuciowo, tote rozmowa im si
udaa. Moody te tak uwaa.
Farrell za, ktry przez wiele nocy z
rzdu wygasza tyrady o tym, e ci dwaj,
Moody i Stanger, wykazuj taki
niedostatek czowieczestwa, e nie
potrafi uzyska zadowalajcych
odpowiedzi, e w ogle nie maj w sobie
tej synnej adwokackiej dociekliwoci,
poczu nagle, e naley powcign

oburzenie. Bo mier Gilmore'a tak nimi

wstrzsna. Oni rzeczywicie rozumiej,
e kto zosta zabity, myla Farrell.
Poza tym akn szczegw i chcia da
im do zrozumienia, jak wielki odczuwa
dla Gilmore'a podziw za jego
niesamowit konsekwencj wobec
rychej mierci. Boe kochany, ledwie
zdoa to rozgry intelektualnie. Nie
wyobraa sobie, z czym Gilmore
poradziby sobie lepiej. Dziki temu sam
wyzby si wtpliwoci co do wasnego
zaangaowania podczas tych paru
ostatnich dni tego caego lczenia
nad bezczelnym przeoeniem
najlepszych myli pyncych z duszy i
sumienia na jeszcze jedno zafajdane
pytanie, jeszcze jedn sond,

zapuszczan w intymne okolice

czowieka, ktry tak broni si przed
zwierzeniami, jak skorupiak przed
pieszczot.
Kiedy wszed Schiller gadali,
wspominali, zadawali sobie pytania i
bekotali odpowiedzi, a wreszcie mieli
dosy. Moody ze Stangerem pojechali do
domu. Ron uzna, e jedyne wydarzenie,
ktre spowodowao u niego podobnie
dugotrwa reakcj, to by dzie
zabjstwa prezydenta Kennedy'ego. Po
powrocie do domu czu si wyczerpany i
natychmiast pooy si do ka, lecz nie
mg zasn. Ledwo zamkn oczy, zaraz
widzia te same obrazy i bolao go przy
najlejszym dotyku.

Zostali wreszcie sami i Farrell zwrci si

do Schillera:
Jade niadanie?
Nie odrzek Schiller.
A jeste zainteresowany? pyta
Farrell.
Mam rozwolnienie wyzna Schiller i
pomyla, e moe pjdzie spa.
Wtedy Barry podnis wzrok i
powiedzia:
A wanie, suchaj, dzwonia twoja
matka.
Schiller nie rozmawia z ni od dwch
tygodni. Wzi suchawk do rki i
dowiedzia si, e matka ogldaa jego
konferencj prasow po egzekucji i
chciaa si upewni, czy u niego wszystko

w porzdku, bo nie podoba jej si jego

wygld. Pomylaa sobie, e Larry jest
troch zmordowany.
Schiller zapewni j, e jeszcze pozostaje
wrd ywych. Po skoczonej rozmowie
uda si na gr i faktycznie usn,
obudzia go po paru godzinach
dziewczyna z New York Timesa", ktrej
uprzednio obieca wywiad, lecz teraz
owiadczy, e niestety. Dzwoni Time".
Dzwoni Newsweek". Telefon si
urywa. Chcieli wiedzie, czy ma zdjcia z
egzekucji. Chcieli przyjecha i zrobi z
nim wywiad. Schiller musia wrzuci
swoj gadk o tym, e si nie wystawi.
Wasi redaktorzy prosz o zdjcia
mwi do Newsweeka" i ,,Time'a"
wobec tego, skoro chcecie ze mn

rozmawia, musimy ustali, co

wydrukujecie. Nie bdziecie mnie
nazywa przedsibiorc. Chc, ebycie
nazywali mnie dziennikarzem.
Zabra si do wykadania im regu gry
serio.
Dwa tygodnie temu nazwalicie mnie
impresariem i biznesmenem. A teraz
zachciewa si wam zdj. Chcecie czego
na temat egzekucji. Ale ja si czuj
obraony stwierdzi. Musimy ustali
par podstawowych prawd. Jeeli
chcecie napisa, e wycyganiem
wywiady od pani Bruce, wdowy po
Lennym Bruce, to ja chc, ebycie
napisali rwnie o Minamacie, bo ja z tej
ksiki jestem dumny. Jak chcecie mie
zdjcie Marilyn Monroe, to opublikujcie

obok zdjcie z mojego artykuu o

zatruciach rtci. Jak chcecie przechyli
swj tekst w jedn stron, to
wyrwnajcie przechy czym innym.
Tak im nadawa, tam i z powrotem, i
poczu, e krew znowu kry mu w
yach zamiast tego caego gwna.
DESERET NEWS
Ray Boren, korespondencja wasna
Milczca wikszo przemwia
17 stycznia. Wedug ankiety Louisa
Harrisa, przeprowadzonej w caym
kraju, Amerykanie opowiedzieli si za
mierci Gilmore'a przed plutonem
egzekucyjnym, w stosunku 71 procent do
29.
DESERET NEWS

Tamera Smith, korespondencja wasna

Przed witem zagray emocje
Wizienie Stanu Utah, 17 stycznia. We
wczesnych godzinach rannych dao si
odczu wyczekiwanie, rezygnacj, zawd,
frustracj i zagubienie, towarzyszce
wszelkim czynnociom, jakie miay
miejsce dzi z samego rana w wiziennej
siedzibie Gary'ego Marka Gil-more'a.
O godzinie 16.07 przyniesiono
Gilmore'owi do celi ostatni posiek.
Skada si on z befsztyka, ziemniakw,
chleba z masem, zielonego groszku,
ciasta z winiami oraz kawy z mlekiem.
Skonsumowa jedynie kaw z mlekiem.
Midzy godzin dwudziest i dwudziest
pierwsz Gilmore zwrci si do wadz
wizienia z prob o telefon do

Radiostacji KSOP, eby poprosi o dwie

ulubione piosenki: Dolina ez i ladami
twoich myli.
Dwie telefonistki spdziy noc na
odbieraniu telefonw z caego wiata.
Z Monachium w Niemczech pewna
kobieta dzwonia siedemnacie razy.
Mj m zgin w obozie
koncentracyjnym mwia a tutaj
dzieje si to samo. Ameryka nie jest
wcale lepsza" staraa si dowie
wielokrotnie.
Inna telefonujca kobieta pakaa,
opowiadajc sen sprzed trzech tygodni, z
ktrego wynikao, e Gary nie moe
umrze.
Schiller zwolni Jerry'ego Scotta z
pilnowania biura, gdy zwoki Gary'ego

przewoono do Salt Lak. Jerry mia

pojecha im na spotkanie, a potem
czuwa, eby podczas autopsji jaki
czubek nie prbowa namiesza.
Podczas jazdy z Orem do szpitala Jerry
Scott rozmyla o tym, e zaraz po
rozprawie przypado mu zabranie
Gary'ego do Wizienia Stanu Utah z
Aresztu Okrgowego, a teraz bdzie
pewnie tym ostatnim, ktry widzia
szcztki. Zbieg okolicznoci na tyle
znaczcy, by zaprzta myli.
Prosektorium na pitym pitrze Szpitala
Uniwersyteckiego byo przestronne, z
dwoma stoami do sekcji, i Jerry zna je
ze swego policyjnego dowiadczenia.
Dokonywano tam sekcji zwok na
zlecenie wadz stanowych. Tego ranka

przywieziono wanie zwoki kobiety,

ktra utona w rzece na pnoc od Salt
Lak. Pooono j obok Gary'ego, na
drugim stole, trzy metry dalej.
Z pocztku trudno byo mu rozpozna
lekarzy wrd otaczajcej stoy grupy
trzech mczyzn i trzech kobiet. Dwoje
zajmowao si usuwaniem oczu
Gary'ego, drugi zesp za pracowa nad
organami do transplantacji. Wszyscy
wyranie si spieszyli, gdy musieli
chyba czym prdzej wyj, co trzeba.
Zreszt inny przygldajcy si lekarz
powtarza:
Moe bycie si pospieszyli? Mam
kup roboty. A pniej:
Jeszcze nie skoczylicie?

Wreszcie ostatni z tych lekarzy

specjalistw powiedzia:
Ju, jest twj i do pracy przystpi
zwyczajny zesp anatomopatologw.
Jerry Scott sta w odlegoci zaledwie
metra czy ptora. Z ciekawoci
obserwowa, co si dzieje. Inspektor
medyczny zezwoli mu na obserwowanie
przebiegu sekcji, zapisa jego nazwisko,
jak rwnie nazwisko Cordella Jonesa,
zastpcy szeryfa, na ktrego widok Jerry
Scott si ucieszy, gdy obawia si, e
pniej, podczas transportu zwok
Gary'ego ze szpitala do krematorium,
mog wystpi kopoty z ludmi
czekajcymi na zewntrz. Nawet
poprosi Cordella Jonesa o pomoc w
opanowywaniu tumu. Jerry naliczy co

najmniej dwadziecia osb na dole, pod

drzwiami szpitala, z ktrych zaledwie
par mogo by dziennikarzami, reszta
za to dobrze ponad tuzin wariatw i
owcw sensacji. Dlatego Jerry
spodziewa si w najlepszym razie
konfrontacji z tumem, przy moliwym
udziale prowodyrw.
Lekarz wyjmujcy narzdy do
transplantacji zostawi Gary'ego
rozkrojonego od wosw onowych do
mostka. Teraz zesp od sekcji umy ciao
i doktor skalpelem powikszy nacicie
a do szyi, a potem nacina w bok, w
stron ramion. Nastpnie zacz
podciga.
Obdar Gilmore'a ze skry a do
ramienia, jakby w poowie mu odwija

koszul i pik przeci ebra a po

gardo, usun przedni ko i umieci
j w duym zlewie, gdzie leciaa woda.
Pniej wyj to, co zostao z serca
Gilmore'a. Jerry Scott oczom nie wierzy.
Byo poszatkowane. Zostaa moe
poowa. Jerry nie rozpozna w tym serca.
Musia dopiero spyta.
Przepraszam zwrci si do lekarza
czy to jest to?
Doktor powiedzia:
Aha.
On nic nie czu, prawda? dopytywa
si Jerry Scott. Lekarz odrzek:
Nie.
Jerry wczeniej oglda lady od kul i
byy cztery rwne otwory,

-ktre mona by zakry szklank, odlege

od siebie o jaki centymetr. Lekarze nie
omieszkali zrobi pokanej liczby zdj.
Ponumerowali
wloty flamastrem i odwrcili Gary'ego
plecami, eby sfotografowa Wyloty kul
na plecach. Patrzc na te oznaczenia,
Jerry przekona si,
e facetom z plutonu egzekucyjnego
wcale nie dray rce. Wida byo, e
wszyscy oddali celny strza.
Pewnie, e Jerry znowu myla o tym, co
bdzie, jak jego postrzel. Na subie to
si moe zdarzy w kadej chwili. Nic
dziwnego, e si zastanawia, jak to jest.
Przygldajc si sercu powtrzy:
On nic nie poczu, prawda? Lekarz
odrzek:

 Nie, nic. ' Jerry spyta:

A rusza si ju trafiony? Doktor
powiedzia:
Tak, okoo dwch minut.
Czy to tylko przez nerwy?
dopytywa si Jerry. Ten przytakn i
doda:
By martwy, ale formalnie musielimy
odczeka, a ustan ruchy. Co nastpio
jakie dwie minuty pniej.
Potem to si zrobio dosy makabryczne.
Jerry sam musia przyzna. Zaczli
wyjmowa rne czci ciaa Gilmore'a.
Wyjli mu wntrznoci, odek,
bebechy, wszystko, nastpnie odcinali po
maym kawaku z kadego narzdu.
Jeden facet cay czas pracowa przy

gowie. I ni std, ni zowd pokaza w

rku jzyk Gilmore'a.
Po co to usuwa? spyta Jerry Scott.
Nie wiedzia, czy jego dociekliwo
przeszkadza lekarzom, czy nie, w
kadym razie, skoro wzito go na
wiadka, uwaa, e ma prawo wiedzie,
co si dzieje. Przeprowadzajcy sekcj
odpowiedzia:
Do pobrania prbki.
Pooy jzyk na stole, przekroi na p i
odci plasterek. Woy do soja z
roztworem.
Jerry Scott wielokrotnie widywa zwoki,
dokonywa ogldzin po katastrofach
lotniczych i wiedzia, jak moe wyglda
czowiek w kawakach, jednak to
asystowanie na siedzco osobom, ktre

kroj ciao, zrobio na nim wraenie. Byli

w tym dobrzy, ucinali sobie nawet
pogawdki, lecz zachowywali si z tak
sam obojtnoci, jakby wiartowali
wou u rzenika. Co pewien czas woali
co do tamtej ekipy, pracujcej przy
kobiecie, co utona. Bya taka gruba, e
kiedy otworzyli jej brzuch, fady tuszczu
opady na uda. Pracowali, jak gdyby
nigdy nic.
Facet u wezgowia stou Jerry'ego zrobi
Gary'emu nacicie za lewym uchem a
do czubka gowy i dalej w d, do
drugiego ucha, po czym chwyci skalp z
dwch stron i otworzy, po prostu
cign w d ca twarz poniej brody
niby gumow mask, wywracajc j na
drug stron. Pniej wzi pik i ci

naokoo czaszki. Sign po co w

rodzaju szpachli i rozwar ko, oderwa
czubek gowy. Nastpnie woy rk do
rodka i wydoby mzg, wac go w
doni. Ze trzy czwarte kilo oceni na
oko Jerry Scott. Potem usunito
przysadk, odoono j na bok i
pokrojono mzg jak misisty bochenek.
Po co to robicie? zapyta Jerry
Scott.
Ano, szukamy guza odrzek jeden z
lekarzy.
Zaczli mu objania, e mzg skada si
z rnych obszarw i oni wanie szukaj
ewentualnych wad w systemie
motorycznym Gary'ego Gilmore'a.
Jednak wszystko zdawao si by w jak
najlepszym porzdku.

Potem sfotografowali jego tatuae. Na

lewym ramieniu mia wypisane Mama",
na lewym przedramieniu za Nicole".
Zdjli mu odciski palcw, nastpnie
wzili wszystkie narzdy nieprzydatne
przy dalszej sekcji i woyli z powrotem
do otworw gowy i tuowia, podcignli
mu twarz, naprajc skr na
miniach i kociach, jakby z powrotem
nacigali mask, dopasowali odpiowany
czubek czaszki, przyszyli skalp i zaszyli
otwr w ciele. Kiedy si ju ze wszystkim
uporali, wygldao to znw jak Gary
Gilmore.
W trakcie tego wszystkiego Jerry Scott
zauway, e Gilmore mia zaledwie dwa
zby w dolnej szczce i adnego u gry.
Potem woono mu sztuczn szczk.

Kiedy Jerry Scott mu si przyjrza ju po

rekonstrukcji, ogarno go zdumienie, e
tak chudy facet mia jednak spor
warstewk tuszczu. Mimo wszystko,
wyglda na czowieka w formie,
praktycznie sylwetka sportowca, gdyby
nie ten tuszcz na brzuchu.
Dopiero wtedy Jerry spojrza na zegarek.
Byo wp do drugiej po poudniu.
Przesiedzia tam cztery godziny. Wszed
czowiek z Domu Pogrzebowego
Walkera, pooyli Gilmore'a na ku na
kkach, przykrytego przecieradami z
adnym kocem na wierzchu, przetoczyli
go na ulic i tam zaadowali na karawan,
ktry go zawiz do Krematorium
Shrinera w Salt Lak. Prawdopodobnie z

powodu czterogodzinnego czekania spod

szpitala znikn tum, i chocia na
miejscu te czekali dwaj policjanci,
adnego tumu nie byo take przy
krematorium.
Poniewa trumna miaa by spopielona
wraz z ciaem, zastali trumn jak z opieki
spoecznej. Wykonana ze sklejki, miaa
co prawda pokrycie z brzowego
aksamitu, po bokach srebrne rczki, w
rodku za biae satynowe obicie, do tego
naprawd fajn satynow poduszk.
Lepsze to ni drewniana skrzynia,
chocia daleko jeszcze do frymunych
cacek z metalu.
Dzienny rozkaz Jerry'ego przewidywa
midzy innymi sprawdzenie, czy aby
spal waciwego faceta. Dlatego przed

wprowadzeniem trumny do pieca unis

przecierado w celu zidentyfikowania
twarzy Gary'ego. Potem podniesiono
wielk klap od pieca, ktra wczeniej
bya zatrzanita dla ochrony przed
wysokimi na metr pomieniami, jakie
wystrzeliy podczas wstpnego
rozpalania. Wsunito trumn z ciaem.
Kiedy ju pona od paru minut,
otwarto ponownie klap dla Jerry'ego i
go prowadzcy ten interes wzi dugi
pogrzebacz, eby rozbi przd trumny.
Wtedy zajrzeli przez otwr jakie
trzydzieci centymetrw na trzydzieci
w ktrym Jerry Scott mg dostrzec
gow Gary'ego. Wosy ju pony i
odpadaa skra.

Scott widzia, jak schodzi twarz

Gary'ego, potem ciao ciemnieje i znika.
Pniej spalay si minie i rce
Gilmore'a zoone na klatce piersiowej
uniosy si przez skurcz i tak zastygy,
dopki palce obu rk nie wskazay w
niebo. Taki jego ostatni obraz zachowa
Jerry Scott. Cay czas mia w mylach ten
widok, gdy palio si ciao, co trwao
bardzo dugo, bo znalaz si przy piecu o
drugiej trzydzieci, wyszed za po
skoczonej robocie koo pitej, kiedy ju
zosta sam popi i zwglone koci.
Kelnerki, znajome Toni Gurney,
zatrudnione w knajpie pod nazw
Stirrup, przyjechay przed wieczorn
zmian, eby posiedzie przy barze. Sala
bya duga i ciemna, zakoczona

parkietem do taca. Oczywicie, eby si

napi, trzeba byo jak to w Utah
wykupi
kart klubow, ale bez wikszych
trudnoci. Stirrup oywa wieczorami,
jako e by jednym z niewielu lokali
midzy Provo i Salt Lak, gdzie mona
si napi i potaczy. Jednak po
poudniu panowaa tu cisza i w
pmroku siedziao zaledwie par osb.
Jedna z tych znajomych, Willa Brant,
zapytaa hostess, Alice Anders, kim s
ci trzej faceci przy stoliku, na pewno nie
stali bywalcy. Alice odpowiedziaa, e to
s kaci Gary'ego.
Skd wiesz? spytaa Willa. Hostessa
odrzeka:

 Bo ich wpisywaam. Oni nale do

klubu Pronghorn w Salt Lak, a my to
honorujemy.
Willa posza po papierosy, umylnie
mijajc ich stolik. Jeden z mczyzn
rzuci:
Moe by si do nas przysiada?
Siedzieli i pili, grajc w lipnego pokera
banknotami dolarowymi. Kiedy Willa si
przysiada, pograli tylko chwil, bo jeden
z nich powiedzia:
Zao si, e uwaasz nas za
skurwysynw dnych krwi, mam
racj?
No wic to musiao si sta
powiedziaa Willa. Gary sobie tego
yczy.

Tu urwaa. Nie mwia, e zna Toni

Gurney i reszt rodziny. Wtedy jeden z
katw powiedzia:
Chcesz zobaczy co sadystycznego?
Pokaza jej skrawek tamy tapicerskiej i
usk od kuli, nastpnie wyjani:
To jedna z kul, ktre zabiy Gary'ego, a
to kawaek nylonowego paska, co
przytrzymywa mu rk.
Zapyta, czy ma ochot dotkn. Willa
powiedziaa nie", ale nie moga si
powstrzyma. Zrobia to, z gupawym
umieszkiem na twarzy. Potem on je
schowa z powrotem do kieszeni.
Inny z siedzcych przy stole owiadczy,
e ma w samochodzie kaptur. Wiele na

ten temat nie mwi. Stwierdzi tylko, e

ma. Sporo wypili.
Jeden z tych facetw by niski, krpy, po
trzydziestce, drugi te grubo po
trzydziestce, z wosami ciemnoblond,
koo metra osiemdziesit, przecitnej
postury, tylko e mia wystajcy brzuch i
okulary.
Ci dwaj najwicej gadali. Trzeci,
maomwny, mia ciemne wosy i by
redniej budowy, ale mia prawdziwie
gst brod, siwiejce wsy i Zy w
oczach. Owiadczy wreszcie, e gdyby
wiedzia, w co si pakuje, nigdy by na to
nie poszed. Wtedy przysiada si do nich
pewna moda matka nazwiskiem Ren
Wales, ktr Willa znaa z widzenia, i
znw grali w lipnego pokera.

W pewnej chwili kaci zaczli rozmow o

swoich nadajnikach. Mieli je wszyscy
trzej, ale jeden zacz si chwali
moliwym zasigiem. Szast, prast i Ren
Wales wysza z nim sprawdza zasig
radia w pick-upie. Wrcia nie wczeniej,
jak po trzech kwadransach. Wesza
razem z tym facetem i obojgu mona
byo z twarzy wyczyta, e sobie uyli.
ROZDZIA 41
Pogrzeb
Nazajutrz rano, we wtorek osiemnastego
stycznia, Schiller odbywa narad z
Debbie, Lucind i Barrym Farrellem w
sprawie uprztnicia biura i zwrotu
wypoyczonego sprztu. Nagle, podczas
tej roboczej narady, zatelefonowa
Stanger. Po poudniu w Spanish Fork

miaa si odby uroczysto dla

uczczenia pamici Gary'ego. Wszyscy
domagali si, by Larry i Barry koniecznie
przyjechali.
Kiedy Schiller powiedzia dziewczynom,
te chciay jecha. Debbie nawet si
popakaa. Co oczywicie przesdzio
spraw. Te zostay zaproszone. Potem
uroczysto par razy przesuwano dla
zmylenia dziennikarzy i wreszcie miaa
si odby nie w kociele, tylko w domu
pogrzebowym w Spanish Fork.
Tu przed czasem wparowaa do biura
Tamera Smith, Schiller Postanowi nic
jej nie mwi. Mia przeczucie, e nie
mona ufa Jej obietnicom, e nie bdzie
o tym pisa. Jednak z tego, co mwiy
dziewczyny, ona prdko zaapaa, co si

dzieje, i zaatakowaa Larry'ego. Bya

wcieka. A wychodzia z siebie.
Pracowaam z tob mwia.
Nale do zespou. Dlaczego nie mog
pojecha? Schiller zmuszony by odrzec:
Tu nie chodzi o brak zaufania,
Tamero, ja po prostu nie mog
Szykowa. To wkracza w temat, ktrego
nie chc odda.
Tamer cholera wzia, a po chwili
jeszcze wiksza. Bya okropnie
zazdrosna, e Debbie i Lucinda pojad.
Pierwszy raz wydawaa si brzydka.
Waciwie to Tamera tak si wcieka,
jakby j piorun strzeli. Rasowa
reporterka.
Dom pogrzebowy znajdowa si przy
gwnej ulicy. Parterowy budynek, jasno

otynkowany, z poziomym pasem

witraowych okien u wejcia. To miao
wyglda na witrae, zakada Schiller,
lecz przypominao raczej mozaik na
blacie kawiarnianego stolika. adna
wielka architektura, na pewno.
Ku zdziwieniu Schillera, obecnych byo
ze czterdzieci osb. Przedstawiono go
duej liczbie sistr Bessie i nawet nie
prbowa spamita, jak si ktra
nazywa; podchodziy jedna za drug, a
on im dzikowa. Zreszt sam nie
rozumia za co. Potem rozlega si
muzyka organowa.
CAMPBELL: Nasz Wiekuisty Ojcze w
Niebiesiech, z gbok pokor skupiamy
si, by rozpocz t specjaln
uroczysto powicon jednemu z

naszych zmarych, Gary'emu Markowi

Gil-more'owi, peni podziwu i szacunku
dla jego indywidualnoci za ycia, ktra
oby przetrwaa w wiecznoci. Ojcze,
wiele lat temu wydarzya si wielka
tragedia w systemie karania nieletnich,
gdy wtrcono modego czowieka,
wybitn osobowo, Twe dzieci, do
wizie na mocy wyrokw w tym kraju.
Znalimy go jako wspania posta,
zasugujc na nasze przywizanie, ktr
zachowamy w pamici na zawsze.
Przybd do nas, modlimy si w imi
Twego Syna, Jezusa Chrystusa, Amen.
(pauza) Dzisiejszego popoudnia mamy
tu wiadomo od matki Gary'ego,
przekae j Toni Gurney.

TONI: Ciocia Bessie prosia mnie o

przekazanie wam wszystkim
nastpujcej wiadomoci: Zachowaam
w pamici wiele piknych wspomnie o
moim synu, Garym Ofiarowa mi tyle
piknych rzeczy obrazy olejne, ktre
sam malowa, i rcznie wytaczan
portmonetk ze skry, ktr dla mnie
zamwi lecz rzecz najbardziej
bezcenn, jak Gary mi ofiarowa, bya
jego mio i dobro..." Chc rwnie
powiedzie, w imieniu swoim i mojej
siostry Brendy... (zaamuje si)
VERN (czyta pismo Toni):
Chciaabym powiedzie w imiemu mojej
siostry Brendy, e wszystkim nam bdzie
Gary'ego brakowao

Widzielimy go w chwilach szczliwych

i w chwilach cierpienia,
j wszyscy wiemy, e teraz zaznaje
spokoju."
CAMPBELL: Dzikujemy bardzo. Pani
Evelyn Gray specjalnie
powicia Gary'emu kilka swoich
wierszy, zreszt wrczya mu je
osobicie, jeden z nich za pragnie nam
tu odczyta. Evelyn jest
krewn.
EvELYN: Drogiemu Gary'emu:
Czy mier zakoczy zdoa trwanie
duszy,
ktra z burzliwych ycia wd wyruszy?

Zwiewny duch pynie przez wezbrane

fale,
w swej drodze ciemne mijajc portale,
by poeglowa w przestrze
niepomiern,
nim ujrzy nowy port na widnokrgu.
Zawinie tam wkrtce po spokojnej toni
morza w zagbieniu kochajcej doni
i nurza si bdzie w tym bezkresie
pikna.
Gdzie krace s tego jeden Bg
pamita. Dzikuj.
CAMPBELL: Jeszcze kto, kto zdoa
pozna Gary'ego bardzo dobrze podczas
licznych widze, czowiek, ktry wszed
w jego ycie poprzez system prawa,

mecenas Robert Moody. MOODY:

Drodzy przyjaciele, myl, e naley ten
czas powici wspomnieniom o Garym.
Kiedy rozmawialimy o tym i Gary
powiedzia: Tak, tak, chciabym, eby
mnie wspominano, chciabym, eby si
odbya uroczysto w kociele i eby
wujek Vern tam przemawia do tych, co
zechc przyj." W trakcie
kilkumiesicznych spotka z Garym,
podczas dugich godzin spdzanych
wsplnie, zawarlimy znajomo z
czowiekiem, z osob gboko mylc
i twrcz. Gary nie mia tylu moliwoci,
ile mielimy wszyscy tu obecni, by
samoukiem i wiedz zdobywa sam.
Duo czyta i zdoby wiadomoci o wielu,
wielu sprawach. Gary zbudowa sobie

wasn filozofi i wasn wraliwo

religijn, a udao mu si to osign
mimo ogranicze narzuconych przez
pozbawienie wolnoci. I ta samodzielnie
zdobyta przez niego wiedza nauczya
czego kadego
z nas, kto z nim rozmawia... Myl, e
jedno zapamitamy na zawsze. Ot
Gary, tak dugo i usilnie poszukujcy
mioci, dopiero podczas ostatnich paru
tygodni czy miesicy poj, e wiat
peen jest mioci, i to mioci dla niego,
ktrej tak dugo i bezskutecznie
poszukiwa. Skoro dzisiaj wspominamy
Gary'ego, pamitajmy, e mio jest
istotnie dla kadego i niewane, co inni
powiedz o Garym, on mia t

mio w sobie i pewien jestem, e Gary

spoczywa w spokoju... e odnalaz Boga.
Dzikuj.
CAMPBELL: Dzikujemy, Bob. Brat
Dick Gray chciaby teraz przekaza
specjalne przesanie.
DICK GRAY: Odczuwam wielk
strat. Przeczytam teraz, co pisz jego
bracia. O Garym Gilmorze kr teraz
rne opowieci, niektre dobre, inne
ze, jedne prawdziwe, inne znw
wymylone, lecz Gary Gilmore, jakiego
znaem, by jednoczenie zy i dobry, jak
wszyscy. To wanie najlepiej
zapamitaem o Garym Gilmorze, e on
by kiedy taki jak wszyscy, zanim
rozpoczto resocjalizacj Gary'ego
Gilmore'a. O tak, zanim skazano go

wedug prawa, on by taki jak wszyscy.

Krtko mwic, zebralimy si tu,
poniewa Gary'ego Gilmore'a
zresocjalizowano. Jego brat Frank."
Nastpny list pochodzi od jego brata
Mikala. Gary, modl si o to, by znalaz
lepszy i litociwszy wiat. Modl si, eby
spucizna po tobie stanowia
przypomnienie wartoci ycia, nie za
gloryfikacj kupczenia mierci w
jakiejkolwiek formie. Modl si za nasz
rodzin, tak jak modl si za rodziny
tych, ktrzy doznali cierpie... i modl
si, by aden czowiek mienicy si
reprezentantem naszych interesw nie
zapomnia o dugu wobec tych rodzin.
al mi, Gary, e nie spdzilimy razem
wicej czasu. Z wyrazami mioci i
skruchy

Mikal."
CAMPBELL: Dzikuj, Dick. Teraz
Thomas R. Meersman, duszpasterz
Wizienia Stanu Utah, pragnby
przemwi do ciebie, Gary, z gbi duszy.
Niemal wszyscy obecni suchali z
wielkim zainteresowaniem, gdy
wikszo z nich, bdc mormonami, nie
syszaa dotd przemowy prawdziwego
katolickiego ksidza.
MEERSMAN: Wiecie ju pastwo, e
nazywam si ojciec Meersman i jestem
kapanem katolickim w Wizieniu
Stanowym Utah, i moje kontakty z
Garym Gilmore'em byy zapewne
szczeglnego rodzaju. Wszedem w jego
ycie z powodu bardzo niezwykego
owiadczenia, ktre wypowiedzia

czowiek skazany na mier. Mwiem

mu o tym podczas pierwszego spotkania.
Powiedziaem, e to niezwyke
owiadczenie i jeli on rzeczywicie ma
takie yczenia to ja uczyni wszystko, co
w mojej mocy, by je speni.
Podejrzewam, e wszyscy wiedz, jak
brzmiao jego owiadczenie: Chc
umrze z godnoci." Tak zaczy si
nasze kontakty, spotykalimy
si przewanie noc, gdy w cigu dnia
Gary by prawie stale zajty rozmaitymi
sprawami. Przychodziy rne osoby na
widzenia, na rozmowy... Jego nazwisko
stawao si coraz sawniejsze i zdoby
midzynarodowy rozgos na caym
wiecie, przynajmniej jeli chodzi o
nazwisko i rne sprawy zwizane z jego

osob... Tak to nam si ukadao i kiedy

koniec wydawa si ju bardzo bliski,
trzeba byo, c, nabra powagi. Na
wszystko znajdzie si zawsze miejsce i
czas, tote w noc poprzedzajc
czuwanie przy skazanym zebralimy si
razem okoo pnocy i przypadkowo
jeden ze stranikw by katolikiem. To
on suy do mszy, jak to si u nas
nazywa, czyli asystowa kapanowi, czyli
mnie, i odprawilimy Msz wit w
dwuch czciach. Mielimy czytania z
Biblii i na pytanie: Ktr Ewangeli
przeczytamy?", Gary na swj
niepowtarzalny sposb odpowiedzia:
Mam imiona Gary Mark. Poczytajmy
witego Marka." Pniej stranicy byli
mocno wzruszeni i zauwayli oczywicie,
e Gary jest nadzwyczaj skupiony,

zwaszcza po zakoczeniu nie poruszy

si, tylko siedzia tam na stole. I
mwilimy do niego bardzo prosto.
Weszlimy w twoje ycie, kiedy
powiedziae, e chcesz umrze z
godnoci. I zostaniemy w twym yciu,
bdziemy w nim, dopki to si nie
dokona. Jednake chcemy, by wiedzia,
e w kadym dniu mojego ycia i
kapastwa, kiedykolwiek stan jako
katolicki ksidz przy otarzu, czy to w
Wizieniu Stanu Utah, w szpitalu, czy u
witego Piotra w Rzymie, codziennie
przez cae ycie bd si za ciebie
modli." No i nie wiem, podzieliem si
niektrymi mylami. Jest ich zapewne o
wiele wicej, tylko zabrako mi czasu na
robienie duszych notatek, lecz mam
nadziej, e te refleksje dopomog wam,

ktrzycie go bardzo kochali. I

oczywicie bdzie nam go brakowao.
By moe, poprzez sowa, ktre tu
wypowiadamy, zdoacie lepiej go pozna.
Nie umiabym wam powiedzie nic
wspanialszego ni jego ostatnie sowa:
Dominus vobiscum. Niech Bg bdzie z
wami wszystkimi. Dzikuj.
CAMPBELL: Dzikujemy, ojcze.
Jestem gboko poruszony, Podobnie jak
wszyscy, gdy zaczynamy odkrywa
prawdziwego Gary'ego Marka Gilmore'a.
Jeszcze jedna osoba darzca go
szacunkiem. Ron Stanger.
StANGER: Myl, e Bob i ja stalimy
si czci jego Przybranej rodziny.
Zdaje mi si, e z wyjtkiem moe trzech
czy Czterech dni, bylimy przy nim

codziennie i jeli nam nie wierzycie,

sPytajcie naszych on. One ju dobrze
wiedz. Byem tam w dniu
Boego Narodzenia, kiedy rodzina
wsplnie spdza czas, wesoo i radonie,
jak to w wita; zgadnijcie, dokd
pojechali wtedy Moody i Stanger? Lecz
wydawao mi si to bardzo stosowne i po
raz pierwszy w yciu, a moe i jedyny, we
wasnym pojciu byem dobrym i
wiernym chrzecijaninem, gdy
postpiem wedug wskaza Zbawiciela,
by nawiedza wizienia i prbowa
pomc ludziom w potrzebie. Chciabym
si tutaj zwrci do wszystkich, by poszli
za rad Gary'ego, ktr mi przekaza
podczas rozmowy na temat rodziny,
wszyscy zreszt wiemy, e kocha dzieci.

Wypytywa nas, jak ukada nam si z

dziemi, i zawsze powtarza: Ron,
wychowuj je, bd przy nich i obchod
si z nimi surowo, eby wiedziay, e jeli
pobdz teraz, mog popeni wielkie
omyki, gdy dorosn." Pewnego razu
powiedzia, z tym swoim
charakterystycznym umiechem: Kiedy
dziecko wci bdzie postpowa le,
moe z niego wyrosn nastpny Gary
Gilmore."
CAMPBELL: Dzikujemy, Ron. Gary
odda mi wielk przysug. Pchn mnie
we waciwym kierunku. Za p roku
odchodz z wizienia. Gary przekona
mnie, e szczypta profilaktyki warta jest
tyle, co funt lekarstwa, i e sowa
wymiar sprawiedliwoci" nie pasuj do

sw dla nieletnich". Chc si przenie

na poudnie Utah, gdzie mam kawaek
ziemi, zbuduj tam ranczo dla chopcw
i bd przyjmowa takich do
czternastego roku ycia, ktrzy popadli
w konflikt z prawem, i obdarz ich
mioci. Z dotychczasowych wypowiedzi
wynika, e Gary najbardziej pragn
pozostawi po sobie mio.
Prawdopodobnie ze wszystkich
przebywajcych tam ludzi on umia
kocha najbardziej. Przekaza mi gbok
mio i chc, ebycie wiedzieli, e
czstka Gary'ego Marka Gilmore'a na
zawsze pozostanie we mnie. Prosi, by
podczas tej uroczystoci zostaa
odpiewana synna pie, o ktrej
wyrazi si nastpujco: To bd ja,
odchodzcy z tego wiata." Jest to

wspaniay chrzecijaski hymn pod

tytuem Cudowna aska. Zapiewa go
dzi maonka Roberta Moody'ego. PANI
MOODY (piewa):
Cudowna aska sodki dar
Zbawia marno m.
Kiedy bdziem, dzi drog znam,
Me oczy otwarte s.
W trudzie i znoju pord burz Przebyem
drogi szmat,
aska otuch niesie mi I wiedzie mnie
przez wiat.
CAMPBELL: Dzikujemy bardzo. To
byo pikne. Wiem, e Gary szczerze
kocha was wszystkich. Lecz w jednym
szczeglnym przypadku wiem, e mio
pyna z obu stron, i to niewyczerpanym

strumieniem w przypadku jego wuja

Verna. Vern wygosi teraz ostatni
mow.
VERN: Bracia i siostry, przyjaciele, w
dniu dzisiejszym, osiemnastego stycznia
tysic dziewiset siedemdziesitego
sidmego roku, stoj tu przed wami,
poniewa Gary mnie o to prosi. Jest to
dla mnie co zupenie nowego, nigdy
przedtem tego nie robiem... Ale
obiecaem mu, wic sprbuj powiedzie
dla niego par sw. Nie po to, by
usprawiedliwia jego czyny, tylko dla
wyjanienia, dlaczego to zrobi. Bdzie
mi na pewno bardzo trudno. Postaram
si wyjani najlepiej, jak umiem. Ot
Gary by bardzo zakochany w
dziewczynie, a ona w nim. Problemy,

ktre mieli, byy prawdopodobnie takie

same, jakie miewaj niektrzy z nas, lecz
Gary po prostu nie mg sobie z nimi
poradzi. Musia si wyadowa na
czym, na kim, i niestety tak zrobi.
Gary szed na mier w nadziei, e tym
samym odpokutuje za swj czyn.
Skrzywdzi dwie wspaniae rodziny, lecz
powiedzia mi, e ma tylko jedno ycie
do zaofiarowania i szkoda, e nie wicej.
Chtnie oddaby wicej. Odda rozmaite
czci swego ciaa ludziom i nauce, w
nadziei e jakiej nieszczliwej osobie
pomoe wrci do zdrowia. Nauczyem
si poznawa Gary'ego... Przez ostatnie
par miesicy poznaem go lepiej ni
dotd, zobaczyem Gary'ego od
wewntrz; on jest bardzo ludzki,
wraliwy i wanie wyrozumiay,

umiejcy kocha. Teraz Gary zda ku

nowemu yciu z Bogiem i wobec tego,
jak mawia Gary, nie pkajcie, ludzie".
W imi Jezusa Chrystusa, Amen.
Po uroczystoci Stanger poprosi
Larry'ego Schillera do przylegej Sali,
gdzie staa urna. Tam Larry si
dowiedzia, e Gary yczy sobie, by jego
prochy rozsypano nad Spanish Fork,
gdy wraca tam wspomnieniami
mioci. Vern wyczu, e Gary nie chce
wicej
przebywa w zamkniciu. By zamknity
przez cae ycie. Teraz pragnie mie
ziemi pod sob i wdrowa, gdzie wiatr
go poniesie
Mieli zamiar dokona tego z samolotu i
Ron mwi Larry'emu, e Gary yczy

sobie jego obecnoci na pokadzie. Takie

wyrazi danie Schiller odpowiedzia, e
nie chce lecie. Uwaa, e to nie miejsce
dla niego. Odrzekli mu, e zaproszony
jest Vern, ojciec Meersman i Cline
Campbell, poza tym bdzie tylko Stanger
i on. W kocu musia si zgodzi. W
dalszym cigu jednak sdzi, e to
niewaciwe. Przez ca uroczysto
poegnaln nie czu, e Gilmore jest mu
bliski ani nie przeywa emocji, jakie
wyranie byy udziaem innych goci.
Przelot samolotem bdzie taki sam.
Jednak stano na tym, e wszyscy
polec tym samolotem nazajutrz. Reszt
dnia Schiller spdzi przy pakowaniu.
W rod dziewitnastego zjawi si na
lotnisku Provo i razem wsiedli do

samolotu na sze miejsc; pilot ze

Stangerem na przednich fotelach, za
nimi Vern i Campbell, z tyu on z
Meersmanem. Wszystko okazao si
bardzo proste. Mieli z sob taki
kartonowy pojemnik wielkoci pudeka
od butw i kiedy znaleli si w
powietrzu, Stanger go otworzy. Prochy
Gary'ego znajdoway si w plastikowej
torbie, w jakiej sprzedaj chleb, w
celofanowym worku z wyranym
nadrukiem piekarni. Zmrozio to
Schillera. Prosz, Stanger trzyma przy
oknie torb z duym kolorowym
nadrukiem, nie tyle wesoym, co
tandetnym, pidziesit dziewi centw
za bochenek. Schiller wyobraa sobie, e
prochy bd czarne i aobne, dostojne w
pewnym sensie, lecz byy szarobiae z

kawakami koci: kolor spowiay i

zuyty.
Gary opisa, jak naley obej si z
popioami. Wybra pewn liczb miejsc
w Spanish Fork, Springville i Provo,
Stanger musia wic sypa prochy cztery
czy pi razy. Nawet nie wystawi rki za
okno, tylko w uchylon szpark wsun
wylot torby. Pilot za kadym skrtem
przechyla maszyn po stronie Stangera i
pd powietrza wysysa popioy.
Odbywao si to powoli, niezbyt
dramatycznie. Z tyu Meersman nawiza
z Schillerem rozmow o uroczystoci
poegnalnej-Dla Schillera byo
oczywiste, e Meersman chce
zasugerowa, jakoby Gary w dniu swojej
mierci powrci na ono Kocioa

katolickiego; lecz Schillerowi wydao si

to nacigane. Gary nienawidzi imienia
Mark, nawet wykrela je w umowach.
Mg oczywicie traktowa to
raz tak, raz tak, mimo to Schiller
przyjmowa wersj Meersmana
sceptycznie.
Kiedy wyldowali po rozrzuceniu
prochw, na lotnisku czeka Barry
Farrell. Bya z nim dziewczyna z New
York Timesa", ktrej Schiller nie mia
najmniejszej ochoty udziela wywiadu.
Zapomnia jednak powiadomi Farrella
o tej drobnostce. Dlatego zaraz po
wyjciu z samolotu musia stan przed
dziewczyn z Timesa". Z jej twarzy
mona byo wyczyta, e Barry mwi jej,
co wszyscy robili w samolocie. Schiller

zosta przyparty do muru i zrobi

okropny wywiad. Sprawa si wydaa.
Wysza na jaw tajemnica, co si stao z
prochami Gilmore'a.
Jeszcze tego samego dnia udziela
wywiadw dla Time'a" i News-weeka",
zanim wreszcie wsiad w samolot do Los
Angeles. Oba pisma przystay na jego
warunki, lecz w kocu mia na nie
haczyk. W listopadzie przez dzie lub
dwa Newsweek" z nim wsppracowa
wobec tego, jeeli nie wspomn w
artykule o tym drobnym fakcie, Schiller
poinformuje Time'a". Z kolei
Time'owi" powiedzia, e jeli nie
przedstawi jego sylwetki w sposb
wywaony, poinformuje Newsweeka" o
tym, jak Time" wetkn mu minoxa w

noc przed egzekucj, eby jego

wsppracownik zrobi Gary'emu zdjcia.
W ten sposb tygodniki potraktoway go
przyzwoicie i z obiektywizmem. Bez
schlebiania, po prostu obiektywnie
nigdy nie prosi o nic ponadto.
ROZDZIA 42
Dziennikarski odpyw
TIME
Zaledwie 18 minut trwao to, co
naczelnik okreli mianem wydarzenia".
Na odgos wystrzaw winiowie z
trzech pobliskich pawilonw jli
wykrzykiwa przeklestwa.
SALT LAK TRIBUNE
ACLU oskara Hansena o wspudzia w
morderstwie

18 stycznia 1977. Henry Schwarzschild,

nowojorski koordynator Krajowej
Koalicji Przeciw Karze mierci i zarazem
dyrektor wydziau do spraw najwyszego
wymiaru kary w American Civil Liberties
Union, wypowiada si w bardzo ostrych
sowach na temat egzekucji oraz wadz
Utah.
To nie byo samobjstwo pana
Gilmore'a, lecz usankcjonowane
morderstwo przy udziale pana Hansena
owiadczy pan Schwarzschild na
konferencji prasowej w hotelu Hilton w
Salt Lak. Popiech, z jakim stanowy
Prokurator Generalny odwoa si do
Dziesitego Obwodu, wiadczy o
niepohamowanej dzy krwi doda.
Jestem oburzony podobnym czynem w

spoeczestwie, ktre si uwaa za

cywilizowane stwierdzi w przeciwnik
kary mierci. Nie jestem w stanie
ogarn gbi okruciestwa i ludzkiej
deprawacji, ktra doprowadzia do tego
widowiska."
Pan Schwarzschild przyzna, e to mocne
sowa, lecz sytuacja narzuca ostry ton.
Niech pan Hansen potraktuje to, jak
uwaa."
SALT LAK TRIBUNE
Dave Jonsson korespondencja wasna
Sprawiedliwoci stao si zado mwi
o egzekucji Hansen
17 stycznia 1977. Prokurator Generalny
Utah, Robert B. Hansen, osobicie
domaga si przed sdem uchylenia

zakazu egzekucji Gary'ego Marka

Gilmore'a, a w poniedziaek, tu po
mierci skazaca, owiadczy:
Sprawiedliwoci stao si zado."
Najwyszy wymiar kary jest symbolem
stanowczoci spoeczestwa, ktre
wymaga poszanowania swoich praw.
Gdybymy nie dyli do przestrzegania
naszych najsurowszych praw, osoby o
skonnociach przestpczych mogyby
liczy na to, e uda im si unikn kary
stwierdzi pan Hansen. adna
mier nie podnosi na duchu i gdy kto
umrze, odczuwamy smutek doda z
poszarza twarz, gdy od trzydziestu
godzin nie zmruy oka. Jednak na
myl o rodzinach obu ofiar odczuwam

nieskoczenie wikszy al anieli z

powodu, e pan Gilmore nie yje."
Tekst o Hansenie ukaza si w Salt Lak
Tribune" opatrzony duym zdjciem.
Lecz obok wydrukowano nagwek
artykuu o Schwarzschildzie, czyli sowa:
Usankcjonowana zbrodnia".
Bob Hansen by przyzwyczajony do
rnych nieprzyjemnych tekstw o sobie,
lecz usankcjonowan zbrodni" uwaa
za obraliw Dugo debatowa, czy ma
zaskary faceta z ACLU. Poniewa sam
by postaci publiczn, wiedzia, e
musiaby okaza mnstwo podoci.
Chocia z punktu widzenia Hansena
owiadczenie Schwarzschilda a kipiao
podoci, problem polega na tym, e
Schwarzschild nie odpowiada za

nagwki. A zwykle cytuje si fragment

najbardziej racy. Na tym polega
kopot, w kadym razie Hansen by
ciko uraony.
Ktrego dnia, wkrtce po egzekucji,
Judy Wolbach wybraa si do gmachu
Stanowego Kapitolu, eby powiedzie
Earlowi Doriusowi, co o nim myli. Nie
by to postpek zbyt rozwany, usiada
jednak w jego biurze i spytaa, co on sam
o sobie sdzi. Earl odpowiedzia:
Judy, musisz zrozumie, e ty uwaasz
wszystko, co mymy zrobili, za okropne,
a my uwaamy, e wszystko, co ty
zrobia, byo absolutnie
niesprawiedliwe. W przyszoci
bdziemy razem pracowa przy rnych
sprawach, dlatego bybym wdziczny,

gdyby w wikszym stopniu panowaa

nad wasnymi emocjami.
Moe nie uy dokadnie takich sw, lecz
usyszaa od niego przemow mniej
wicej tej treci. Nie moga tego sucha.
Earl rzeka powiedz mi. Ty masz
mae dzieci. Czy nie gryzie ci, co bdzie,
kiedy si dowiedz, e bye, tak si
skada, pomocnikiem przy tej egzekucji?
Kiwn gow. Niepokoi si, przyzna.
Jedno z dzieci usyszao jak uwag, e
on i prokurator generalny Hansen s
zamieszani w morderstwo z zimn krwi.
Musia wszystko wyjani.
Ze swej strony biurka Earl czu, e Judy
miaa pene prawo przyj i stan z nim
twarz w twarz. Nawet by rad, e to
zrobia. Po zamkniciu sprawy o takim

adunku emocjonalnym drogi

adwokatw zwykle si rozchodz.
Jednak nie lubi sytuacji, gdy podczas
przypadkowego spotkania na ulicy
wymienia si tylko nienawistne
spojrzenia. Waciwie uwaa za
wspaniae ze strony Judith, e
odwaya si przyj i wygarn, co jej
ley na sercu. Lepsze to ni podsycana
latami nienawi.
Po wyjciu z biura do Judy dotaro, e
egzekucja w ogle nie sprawia jej blu,
wbrew oczekiwaniom. Czua tylko, e
trawi j gniew. Na pewno gboko to
przeywaa, inaczej nie poszaby si
zobaczy z Earlem Doriusem, ale nie
wystpia u niej po prostu adna reakcja
emocjonalna w zwizku z faktem mierci

Gilmore'a. Zastanawiaa si, czy nie

zawayo tutaj ogarniajce j czasem
uczucie, e jednak blokuje jakie prawa
dane Gilmore'owi.
SALT LAK TRIBUNE
Bob Greene
Agencja Field Newspaper
Egzekucja w Utah zew krwi
20 stycznia 1977. Nie mwiono wam o
tym, jak pezalimy obok krzesa
zabitego czowieka wok workw z
piaskiem, poplamionych wie krwi.
Nie mwiono wam, jak pospieszylimy
za pcienn zason, skd pady strzay,
i jak spogldalimy przez podune
otwory, skd wystaway lufy.
Spogldalimy na krzeso, fundujc

sobie taki sam widok, jaki mieli kaci z

plutonu egzekucyjnego.
Nie wiecie, jak wszystkiego dotykalimy,
obmacywalimy ze wszystkich stron
kady przedmiot w baraku mierci. Nie
mwiono wam o wyrazie twarzy
stranikw wiziennych, ktrzy patrzyli
zdumieni, e to wszystko robimy z tak
ochot, z tak dz w oku. Nie
powiedziano wam, co zrobilimy z
krzesem zabitego krzesem z dziurami
od kul w skrzanym oparciu. Tegomy
wam nie mwili, prawda? Nie
mwilimy o wtykaniu palcw w otwory
po kulach dla zaspokojenia wasnej
ciekawoci, jak szerokie i gbokie s te
miertelne wydrenia. eby wszystko
poczu samemu. ,

Brenda bya kompletnie wyczerpana. Z

powrotem we wasnym domu,
rozcignita na ku. Ludzie
przychodzili j odwiedza, ale
zapomniaa kto. Rozmawiaa, lecz nie
pamita wasnych sw. Trzy dni zlay si
w jeden. Potem dostaa gorczki i do
silnych wymiotw. W gowie miaa
jedno: Musz si doprowadzi do
porzdku i pojecha na pogrzeb.
Ledwo si dowloka do azienki. Nie
wiedziaa, e pogrzeb odby si przed
dwoma dniami. Bya zupenie
zdruzgotana, gdy si dowiedziaa.
Zabrako jej na poegnaniu Gary'ego.
Sprawia mu zawd.
Ani razu wtedy nie pakaa nad Garym.
Nie byo takiej potrzeby. On nie uala

si nad sob. Miaa w dalszym cigu

nadziej, e Gary Zechce by blisko niej
take po wyjciu z domu wariatw, i
pomylaa, e moe jednak odbierze
sobie ycie, ale tak naprawd to nie
wiedziaa. Trudno powiedzie.
Par dni po egzekucji Nicole wdaa si w
bjk. Pod wieczr poczua znowu
przemon ch pooenia si do ka.
Pooya si przed obowizujc por i
cztery czy pi pacjentek przyleciao,
eby j zwlec. Gdy tylko jej dotkny,
zaraz Nicole odstawia popisowe.
Prawie rozkwasia komu nos i w
pewnym momencie nieomal rozoya
wszystkie pi dziewczyn na opatki. W
kocu powaliy j, ale wyszarpywaa nogi
i kopaa, gdzie popadnie, wobec czego

przewrciy j na brzuch i pooyy si na

niej przez dwadziecia minut
spdzonych na kurewsko zimnej
pododze kada z nich przygniataa jej
rk albo nog. Ni z tego, ni z owego
dotaro do niej, jakie to zabawne, i
zacza si mia. Zamiewaa si, jakby
miao jej pkn serce.
Oczywicie to wcale nie byo mieszne
dla tych, co j trzymay-Czua jednak, e
nie mieje si sama, kto przy niej jest.
Nagle si zorientowaa, e to Gary. On
wanie mia powiedzie jej na
ucho-Teraz ju wiesz, cipcia, jak to jest.
Pniej zamknli j na par dni.
Wwczas czsto wybuchaa miechem.
Czua, e w dalszym cigu nie mieje si
sama.

Stanger i Moody zarezerwowali bilety na

rejs po Zatoce Meksykaskiej, ktry
zaczyna si od soboty, ale odechciao im
si czeka weekendu, wobec tego
wyruszyli z onami do Nowego Orleanu
we czwartek po poudniu. Zjedli kolacj
o szstej i fizycznie byli tak wyczerpani,
e zawrcili do motelu, by obudzi si
dopiero po dwunastu godzinach.
Nastpnego wieczoru, w restauracji,
dziewuszka przy ssiednim stoliku
zrobia si nieco nachalna. Jej m
powiedzia z umiechem:
Nie zwracajcie na ni uwagi, zaraz
pjdzie do domu. artowa, ale ona
podniosa si z miejsca i owiadczya:
Chc poinformowa, e jestem
studentk prawa i studiowaam wanie

niezwyk spraw, spraw Gary'ego

Gilmore'a. Chyba nie musz wyjania?
ona Boba, Katherine, nie wytrzymaa i
odrzeka:
To s adwokaci Gilmore'a.
Warto byoby nawet umoczy spraw
przed sdem, eby tylko zobaczy wyraz
twarzy tej dziewuszki.
Przez kilka nastpnych dni Earl Dorius
robi pieko o rozsypanie Prochw
Gilmore'a. Wedug przepisw ochrony
zdrowia publicznego rozsiewanie byo
nielegalne i mgby mu zapobiec, gdyby
si wczeniej dowiedzia. Potem okazao
si, e w wizieniu wiedzieli, ale nie dali
mu

zna. Musia da sobie z tym spokj.

Tego rodzaju spraw si nie ciga zreszt
czu si zmczony. Bob Hansen
powiedzia mu, eby sobie wzi urlop z
puli nadgodzin, jakie zgromadzi
pracujc wieczorami do dziewitej czy
dziesitej prawie codziennie od pocztku
listopada.
Earl chcia czym prdzej wyjecha na
urlop, niewane dokd i na niezbyt
dugo, zabra wic on i dzieci do Orem,
gdzie mieli kuzynw Zaraz przy
autostradzie zobaczy TraveLodge i tam
postanowi zaatwi pokj. Kiedy
recepcjonistka zacza wypenia
blankiet meldunkowy, zadzwoni telefon
i Earl usysza, e dziewczyna mwi:

 Prosz si nie martwi, panie Damico.

Odoya suchawk i Earl spyta:
Co pan Damico ma wsplnego z tym
motelem? Jeli wacicielem jest on albo
pan Schiller, to ja odjedam.
Dziewczyna powiedziaa:
Pan Schiller i jego pracownicy
wymeldowali si wczoraj. Earl pomyla:
Nie uciekn od Gilmore'a.
Pniej Earl czsto rozmyla o chwili
samotnoci w korytarzu Sdu
Federalnego w Denver, kiedy patrzy
przez okno wiedzc ju, e Gilmore nie
yje, i ludzie jechali do pracy. By
cakiem sam. Nawet podczas
wystpienia przed sdem czu si
samotny, lecz jako mu pasowao, e o
tym wie i obserwuje innych, jak udzielaj

wywiadw na dziedzicu. Trzeba

przyzna, e mia pewien niedosyt, wic
z caych si stara si umiechn i
wmwi sobie, e masochistycznie robi z
siebie ofiar. Jeeli sam chce tak
pracowa jak gupi, byleby wszystko byo
zrobione naleycie, to musi dostraja si
emocjonalnie a do momentu, gdy
przestanie mu zalee, kto robi sobie
dziki temu reklam.
Bardzo prdko mia sposobno
sprawdzi, czy spenia postawione sobie
wymaganie. Po kilku tygodniach w
biurze zoyo wizyt Towarzystwo
Historyczne Utah, przepytujc kadego
w zwizku z przygotowywanym kolejnym
tomem historii stanu. Nigdy jednak nie
dotarli do Earla. Tego dnia nie byo go w

biurze. Podobnie jak w trakcie caej

sprawy Gilmore'a. Zawsze odstawiany
by na boczny tor, kiedy tylko
przychodzili dziennikarze albo historycy.
Powtarza sobie: Najwaniejsze to
cieszy si z realnych osigni.
SALT LAK TRIBUNE
George A. Sorensen korespondent
terenowy
Zdjcia Gilmore'a przedmiotem ledztwa
28 stycznia 1977. Komisja Penitencjarna
Stanu Utah w dniu wczorajszym
wdroya ledztwo celem wyjanienia, w
jaki sposb tygodniki Time" oraz
Newsweek" zdoay opublikowa zdjcia
Gilmore'a raczcego si whisky z
minibuteleczki na krtko przed
egzekucj.

SALT LAK TRIBUNE George A.

Sorensen
Stan wyoy 60 tysicy dolarw na
egzekucj Gilmore'a
30 stycznia. Podatnicy Utah zapacili
ponad szedziesit tysicy dolarw za
doprowadzenie skazanego mordercy
Gary'ego Marka Gilmore'a przed sd
oraz utrzymywanie go przy yciu po
dwch prbach samobjczych.
Pomijajc faktyczne koszty procesu,
prokurator okrgowy Noall T. Wooton
oszacowa wydatki na poziomie
pitnastu do dwudziestu tysicy
dolarw, nie liczc nadgodzin i prac
zleconych.
Spord trzystu dwudziestu osb
zatrudnionych w wizieniu dwustu

pracownikw otrzymao wezwanie na

trzeci rano w dniu egzekucji.
Prokurator Generalny Utah, Robert B.
Hansen, ocenia koszt dodatkowej pracy
swoich urzdnikw i sekretarek na
dziewitnacie tysicy dolarw.
Niektrzy z nich przepracowali na
okrgo trzydzieci godzin w przeddzie
egzekucji, rwnie w nocy.
Jednym z najtrudniejszych dowiadcze
dla Toni Gurney bya wyprawa do
Szpitala Utah po ubrania Gary'ego.
Przeleay par dni w magazynie, a
zrobiy si tak olize, e musieli je
zamrozi.
Toni odebraa zamroony toboek i
woya go do baganika, lecz odtaja
podczas drogi do domu. Zanim

dojechaa, wiedziaa ju, e nie zdy do

pracy, ale nie byo o czym mwi.
Musiaa natychmiast wrzuci te ciuchy
do pralki. mierdziao mierci i
bezpowrotn strat.
Po upywie paru tygodni zmniejszya si
dzienna liczba nienawistnych listw i
Shirley Pedler moga powrci do
jakiego porzdku dnia, jednak gupio
byo wchodzi do biura ACLU bez
potrzeby przedzierania si przez tok w
korytarzu. Tyle energii emocjonalnej
powicia Gary'emu Gilmore'owi, e
zwyky wiat wydawa jej si dziwaczny i
skarowaciay.
Nie do, e Gilmore nie y, to jeszcze
ona sama przebywaa w jakiej osobliwej
rzeczywistoci. Co jaki czas ogarniao j

mgliste uczucie dziwnej z nim

wsplnoty; napawaa j zadowoleniem
ulotna myl, e on zosta uwolniony od
ciaru ycia i odzyska wolno.
Paradoksalne, ale czua wielk ulg.
ROZDZIA 43
Trafna ocena
W Chicago Schiller i Farrell na okrgo
pracowali nad ostateczn wersj
wywiadu dla Playboya" i skoczyli
dopiero o pitej po poudniu w niedziel
dwudziestego trzeciego. Min dokadnie
tydzie od chwili, gdy Schiller opuci
motel TraveLodge, eby pojecha do
wizienia na ostatni noc.
Oddajc tekst, byli przekonani, e liczy
on dziewitnacie tysicy sw
wygodn objto, skoro Playboy"

podpisa umow na druk pitnastu

tysicy ale pod wieczr zawiadomiono
ich o wyniku oblicze. Osignli
dwadziecia pi tysicy. Art Kretchmer,
redaktor prowadzcy, u ktrego Schiller
dostrzega podobiestwo do Abrahama
Lincolna taki mody, przystojny
ydowski, Ale Lincoln powiedzia:
Nie odwaybym si wyci ani
jednego sowa. Barry Golson przyzna
mu racj, jednak wtpi, czy starczy im
miejsca.
aden inny materia nie dorwnuje
wadze tej publikacji owiadczy
Golsonowi Kretchmer i zdj materia
literacki.
Nastpnie Schiller prbowa przekona
Kretchmera, e naley przeama

stereotyp, sygnujc wypowiedzi:

REPORTERa i GILMOre`a, lecz
podejrzewa, e najwiksz ambicj
Hugha Hefnera byo utosamienie
reportera z Playboyem".
Farrell napisa wstp, ktry Barry
Golson z przyjemnoci przerobi mia
nareszcie Schillera na wasnym
podwrku! a potem Schiller chcia
spa, Farrell te chcia spa. Jednak w
ostatniej chwili trzeba byo cign do
Chicago Debbie, bo potrzebowali
maszynistki, ona za po skoczonej
pracy zayczya sobie popywa w
synnym krytym basenie w posiadoci
Hugha Hefnera, gdzie przez szklan
cian baru w podziemiach mona
oglda pywajcych. Nie na darmo bya

krliczkiem Playboya". Wobec tego

Kretchmer wpuci ich do rodka.
Nikogo nie byo w miecie. Nikt nawet
nie mieszka w posiadoci, odkd
Hefner przenis si do Los Angeles,
Debbie moga wic sobie popywa,
podczas gdy Farrell z Schillerem
powiedzieli o nie" i leeli w saunie o
trzeciej nad ranem.
Po powrocie do Los Angeles Schiller
dosta wiadomo od Phila Christensena,
adwokata Kathryne Baker, ktry
zadzwoni z nowin, e zwalniaj Nicole.
Schiller w mgnieniu oka ujrza
dziennikarzy stojcych pod szpitalem.
Sam nigdy nie spotka Nicole i nie mia
pojcia, co ona sobie myli. Nie by wcale
pewien, czy bdzie honorowaa umowy.

Naturalnie w tej samej chwili zadzwoni

Chic", nowe pisemko obrazkowe
Larry'ego Flynta, z ofert pidziesiciu
tysicy dolarw za seri aktw Nicole.
Pidziesit tysicy dolarw! Bardzo byli
uprzejmi. Uyli sowa akty". Moe nie
wiedzieli, jak okreli pornosy".
Odpowiedzia Chicowi", e maj mu
dostarczy list fotografw. To by
wybieg, eby ich spawi, przynajmniej
na razie. Potem Larry zadzwoni do
Kathryne Baker i powiedzia:
Uwaam, e koniecznie trzeba zabra
Nicole z Utah, inaczej bd j
przeladowa dziennikarze. I pani, i
dzieciaki, potrzebujecie wakacji. Czy
mieszkalicie kiedy na play?
Kathryne odrzeka:

 Nicole uwielbiaa pla, jak

mieszkalimy w Oregonie.
Dobrze owiadczy Schiller.
Wynajm dom na Malibu. Pani z rodzin
i Nicole bdziecie moimi gomi. Nie
bd si narzuca. Po prostu wyjedziecie
spdzi miesic w nowym otoczeniu.
Kathryne powiedziaa, e to byoby
fantastycznie. Larry zakrztn si i
zaatwi w Western Airlines bilety dla
Nicole i dzieci na faszywe nazwiska,
opaci sze biletw, zadzwoni do
Jerry'ego Scotta, eby o okrelonej
godzinie podjecha pod dom Kathryne,
zabra na lotnisko
bagae, wrci po pani Baker, a take
uzgodni z Sundbergiem dokadny czas
zwolnienia Nicole ze szpitala, poniewa

trzeba j od razu przerzuci na lotnisko.

Ustalili, e jazda potrwa dokadnie
trzydzieci pi minut i dodali dziesi
minut zapasu. Odbior j na czterdzieci
pi minut przed odlotem. Wszystko
zgrane.
Nicole przygotowaa si do wyjcia i sza
wanie po raz ostatni szpitalnym
korytarzem, eby odebra ubranie z
depozytu, kiedy jaka dziewczyna j
spytaa:
Co czujesz w zwizku z Garym? Nicole
odpowiedziaa:
Gdyby y, zrobiabym to samo jeszcze
raz. Natychmiast j zawrcili i wsadzili z
powrotem do szpitala.
Przez nastpne cztery czy pi dni
Schiller telefonowa. Rozmawia z

doktorem Woodsem i innymi lekarzami.

Rozmawia z Kigerem. W kko opisywa
otoczenie, w ktre ma zamiar przenie
Nicole. Przyrzek, e pod rk bdzie
lekarz, gdyby co si stao; przysig, e
odizoluje j od dziennikarzy. Kadzie
nacisk na to przyrzeczenie. Wysa do
Kigera telegram, w ktrym wszystko
wyuszczy, potem duszy list przez
posaca. Zaproponowa, eby szpital
zwrci si do sdu o zalecenie wypisu i
w ten sposb si odciy.
Podjli realizacj planu od pocztku.
Tyle e tym razem Schiller postanowi
lecie do Utah. W adnym wypadku nie
da si wicej zaskoczy podczas
nieobecnoci, czekajc na rozwj
wypadkw. Na Malibu zostaa wysana

Lucinda i znalaza dom za tysic piset

dolarw miesicznie. Schiller wyoy
fors na czynsz oraz zastaw i polecia do
Utah, gdzie zaatwi sobie spotkanie z
Nicole w biurze Kena Sundberga. Kiedy
tam siedzia, zadzwoni Vern z
wiadomoci, e ma te kartony, ktre
Gary chcia przekaza Nicole. Co
powinni z nimi zrobi?
Prosz pana odrzek Schiller
musz tu powiedzie jedn rzecz.
Wedug mnie, niczego nie wolno
ukrywa.
Nie chce pan wpierw zobaczy, co tam
jest? spyta Vern.
Nie odpar Schiller. Vern cign:

 Mam tutaj tam, ktr Gary nagra

dla Nicole ostatniej nocy. Suchaem
tego.
Poniewa zamilk, Schiller zada pytanie:
I jak, bardzo niedobrze?
C powiedzia Vern to jest
proba, eby si zabia.
W takim razie odrzek Schiller
uwaam, e nie powinnimy jej dawa tej
tamy.
Pomyla chwil i sam do siebie rzek:
Moe uda mi si by w pobliu, kiedy
puda zostan otwarte. Przez moment
sam by gotw je schowa, ale Gary pisa
jej o nich w jednym z listw.
Czekajc wci na Nicole w biurze,
odebra telefon Phila Christen-sena.

Stary adwokat mia dla Nicole now

umow do podpisania. Przewidywaa
jego honorarium w wysokoci
dwudziestu procent dochodw Nicole.
Schillera diabli wzili.
Powicilimy powiedzia
Christensen mnstwo naszego czasu
tu zacz si rozwodzi o pracy i
wysiku dotychczasowym oraz
przyszym.
Nie powiedzia Schiller. Niech
Nicole sama podejmie decyzj.
Wyczuwa, e Christensen nie ma do
tego przekonania.
P godziny pniej przyjechaa Nicole.
atwo poszo. Gazety nie miay pojcia,
e tego dnia j zwolni. W sdzie szpital
uzyska zgod sdziego na wypuszczenie

jej w cigu dwudziestu czterech godzin,

przy oficjalnej zapowiedzi, e wyjdzie
dopiero za cztery dni. Dlatego
dziennikarze byli przekonani, e feta z
okazji wyjcia szykuje si za
siedemdziesit dwie godziny.
Schiller siedzia w biurze na pitrze,
wraz z Sunny i Groszkiem, kiedy wesza
ta dziewczyna o wietnej figurze, ubrana
w dinsy i koszul, bardzo cicha. Jako
tak przepyna obok niego i podnosia
dzieci, ciskajc je i caujc. One byy
szczerze zachwycone, e j widz.
Mama, mama powtarzay w kko.
Nicole si rozpakaa, zaraz potem
Kathryne Baker, ale dzieciaki nie.
Trzymay w rczkach zabawki i mwiy
do Nicole:

 Patrz, co wujek Larry nam przynis.

Wtedy si odwrcia; Schiller by
zachwycony. Bya znacznie
atrakcyjniejsza, ni si spodziewa, poza
tym zauway w jej twarzy subtelno i
charakter, mimo e wygldaa na ciche
zdziczae dziecko. Wspaniale.
Natychmiast Gilmore zyska w jego
oczach.
Gary i Nicole to nie jaki brukowy
romans, tylko interesujcy
zwizek.
Schiller przyklkn na pododze i
rozpromieniony zwrci si do niej:
Chciabym si przedstawi. To ja
jestem ze wilczysko Larry Schiller.

Nie miaa w sobie odrobiny sztucznoci.

Bez namysu odpowiedziaa:
Gary mi mwi o panu, ale wyglda
pan inaczej, ni si spodziewaam.
Miaa mikki gos, niby szept peen
oddechu, jakby kade jej sowo byo
starannie przemylane. Wypowiadaa si
powoli, lecz z silnie osobistym
zabarwieniem, niezwykym u tak modej
dziewczyny i Schiller wiedzia, o co jej
chodzi. Gilmore cay czas okrela go
mianem cwanego zawodnika z
Hollywood, spodziewaa si wic lepiej
odstawionego faceta. A tu widzi
rozczochranego grubasa w wytartej
kurtce. Oczywicie ubra si tak
naumylnie. adnego garnituru z
krawatem na spotkanie Nicole.

Doskonay wybr. Do diaba, ona nie

miaa nawet walizki, nic.
Pozwoli jej chwil pobawi si z dziemi,
potem zabra j do pokoju obok, posadzi
na krzele i powiedzia:
Suchaj, nie znasz mnie kompletnie.
Mog ci tylko powiedzie, e Gary, z
rnych powodw, ufa mi w rnych
sprawach. Mam pewne plany, o ktrych
ci opowiem, i jeli bdzie ci
odpowiadao, za pi minut std
wyjedziemy, eby zapa samolot. Jeli
nie wyrazisz chci, trudno, nie bd si
gniewa.
Wymieni przyczyny, dla ktrych, jego
zdaniem, powinna uda si do Kalifornii,
i doda:

 Wiesz, mnstwo osb mnie

ostrzegao, e moesz znowu prbowa.
Powiedzia wprost. Przytakna na znak,
e szanuje go za poruszenie tej kwestii.
Nastpnie dorzuci:
Wynajem domek na play. Moesz
chodzi tam na spacery i sobie wszystko
przemyle. Ja bd pod rk.
Zawaha si, lecz postanowi brn dalej
i spyta j, czy pamita podpisywanie
jakich umw i czy zdaje sobie spraw,
e podpisaa z nim kontrakt.
Odpowiedziaa, e tak.
No dobrze powiedzia i co o tym
mylisz? Masz ochot?
Aha powiedziaa Nicole.
Chciaabym pojecha do Kalifornii.

Doda jeszcze:
Twoi adwokaci wspominali co o
umowie, ktr masz podpisa przed
wyjazdem.
Mylisz, e powinnam? Dogadywali
si jak dwa yse konie.
No c odrzek Schiller nie
powiem ci, co w niej jest, ale to same
pierdoy.
Znw si umiechna. Pomyla, e ma
wietny umiech. Wydobywa si skd
tam w jej rodku i powoli rozpywa na
twarzy, jak bita mietana. Miaa pene
wargi, ukadajce si w obuzerski
pumiech, ktry mwi: no i co, nie
jeste ani troch lepszy ode mnie.

Schiller by zaskoczony jej wieoci.

Wyjtkowo schludna moda osbka. Z t
obiecujc konkluzj wyszli z biura,
pojechali na lotnisko i odlecieli do
Kalifornii.
W samolocie jednak zacza si doowa.
Czu, e odsuwa si od wszystkich. Nie
przypominaa nawet samej siebie. Ju
raczej zbkan sierot w domu o
zamglonych szybach. Schiller poczu, jak
trzewia zaczyna mu dry czerw
strachu.
W Los Angeles czekaa na nich Lucinda,
rozmylajc o rnych czynnociach,
ktre Gary opisywa na tamie dla
Nicole; Lucinda nie syszaa dotd, eby
kto mwi o takich rzeczach. Dlatego
nie moga uwierzy, e to wanie Nicole

idzie w jej stron po pycie lotniska, i ku

swojemu zaskoczeniu poczua dla niej
ogromny przypyw wspczucia. Nicole
wydawaa si tak maa i samotna, jak
gdyby wyrwana z innej rzeczywistoci i
porzucona w wiecie, ktrego nie potrafi
ogarn. A jednak zbliaa si Nicole we
wasnej osobie, razem ze swoj matk i
dziemi, ciskajc pamitkowy
egzemplarz Newsweeka" z Garym na
okadce. Lucind najbardziej poruszy
widok tego pisma w jej rkach. Wida
byo, e Nicole nie ma si czego
uchwyci. Sprawiaa wraenie
nieobecnej mylami, nieczuej. Jakby nie
miaa nic wsplnego z Larrym. Lucinda
nie umiaaby powiedzie, czy Nicole
nienawidzi

jego, czy ich wszystkich. Wyranie nie

chciaa mie z nikim do czynienia.
Zajechali na Malibu, nastpnie Schiller
zabra j i Nicole do sklepu spoywczego,
gdzie Lucinda obserwowaa, jak Larry
wydaje okoo stu szedziesiciu dolarw
na ywno dla rodziny Baker. Lucinda
pomylaa, e tyle jedzenia naraz to oni
w yciu nie widzieli, lecz Nicole nie
odezwaa si sowem. Po prostu chodzia
po sklepie. Larry pyta: Jak sdzisz,
moe to nam si przyda? lecz ona sza
dalej wrd pek tego niesamowitego
sklepu na Malibu, penego wystrojonej i
nadzianej fors klienteli.
Larry nic, tylko kupowa, jak gdyby
chcia zatuszowa niezrczno sytuacji.
Wkrtce napeni dwa koszyki. Nicole

tylko si leciutko umiechaa, jakby

jedzenie w ogle jej nie obchodzio. W
ktrym momencie Larry spyta j, czy
chciaaby co jeszcze, a ona
odpowiedziaa:
No, moe poprosz sproszkowane
ziemniaki puree.
Pniej, podczas przejadki z Kathryne
Baker po Los Angeles, Lucinda po
zjedzie z autostrady musiaa wysucha,
jak ta szczupa, nerwowa, mocno
umalowana kobietka opowiada o tym,
jak Gary przyjecha do jej domu z
pistoletami i e zawsze j przeraa. W
zasadzie wygldao na to, e Kathryne
chce wtrci swoje trzy grosze, skoro tyle
uwagi powica si jej crce. Wszystko
opowiadaa przy dzieciach. Strasznie

popltana bya ta jej wypowied, lecz

Lucinda suchaa zafascynowana. Kiedy
dzieci przeryway, Lucinda woaa, eby
byy cicho.
Pierwsz rzecz, jak Schiller powiedzia
Nicole po powrocie ze sklepu, byo to, e
przekazuje jej odpowiedzialno za dom.
Bdzie miaa pod rk tysic dolarw w
gotwce na utrzymanie w tym miesicu,
i teraz zostawi jej z tego tyle, ile ona
chce. Zostawia jej te samochd combi.
A teraz si poegna, W chwili odjazdu
przyszo mu jednak do gowy, e ona
moe otworzy te puda, ktre zostawi
jej Gary, i zabi si. Miaa w sobie ten
szczeglny spokj. No i mao si nie
zesra ze strachu.

Poegna si z ni umiechajc si
szeroko, mwi, e przyjedzie nazajutrz i
e ona powinna wypocz i nie
przejmowa si, ale
wyczuwa jej zaskoczenie, e tak j
zostawia na pierwsz noc poza
szpitalem, sam, to znaczy z matk i
dziemi. Powiedzia:
Suchaj, jeste samodzielna. Jeli si
jutro zobaczymy, to dobrze. Jeli nie
zechcesz mnie jutro widzie, nic
straconego.
Tyle jej powiedzia, ale w yciu tak si
nie ba jak podczas tamtej jazdy do
domu.
Waciwie to nie wytrzyma. Po
przejechaniu dwch trzecich drogi do

Beverly Hills zatrzyma si, eby

zadzwoni, udajc, e wanie dojecha!
Chciaem ci zawiadomi, e wanie
dotarem bez przeszkd do domu
powiedzia niezbyt przekonywajco, ale
rzecz jasna musia usysze jej gos i
upewni si, czy z czym nie wyskoczya.
Nicole rzeczywicie otworzya pudo tego
wieczoru. Gary pozostawi jej fajk z
pianki morskiej, lecz Nicole nie zdawaa
sobie sprawy, e to wartociowy
przedmiot. Pomylaa, e mona by ni
puszcza fantastyczne baki mydlane.
Potem ten zegarek, ktry Gary popsu,
zatrzymujc wskazwki na
przewidywanej porze egzekucji. Uznaa,
e mia fajny pomys. C z tego, e
dostaaby zwyky zegarek? W pudeku

bya te Biblia. Gary pisa, e przysano

mu tyle Biblii, e mgby otworzy
sklepik parafialny, lecz ten egzemplarz
przyszed w dniu, kiedy po raz drugi
prbowa odebra sobie ycie.
Poczytaa sobie wycinki z gazet o Garym
i Nicole, ktre jej zostawi, i patrzya na
zdjcie Amber Jim, dziesicioletniej
owczyni nagrd, ktra pisaa do
Gary'ego. W zaczeniu pakiet listw od
Amber Jim. Nicole a czua zazdro
przy ich lekturze, chocia Amber Jim to
tylko maa dziewczynka. Do tego zebrao
jej si na pacz. Nareszcie co zbliyo
Nicole do rzeczywistoci, gdzie mnstwo
ludzi byo mylami przy Garym w miar
zbliania si terminu egzekucji.

Potem zobaczya zdjcie Richarda

Gibbsa. Pod spodem Gary napisa:
Tajniak i kapu. Donosiciel. Naprawd
mnie nabra.' W pudeku znajdowao si
bardzo duo zdj Nicole i jej rodziny
z rnych lat oraz listy do Gary'ego od
wielu osb. Medal witego Michaa.
Najlepszy by granatowy podkoszulek.
Nie przepocony, ale z jego zapachem.
Pachnia adnie. Po prostu luny
podkoszulek, ktrego nie upraa. Miaa
go na sobie tej nocy, potem woya
jeszcze par razy i nie chciaa go w ogle
pra, ale wkrtce si zapaskudzi i
musiaa.
Schiller przeprowadzi pierwszy wywiad
dopiero po tygodniu. Wtedy wynik
problem ze znalezieniem zacisznego kta

do rozmw. Dom na Malibu mia trzy

sypialnie na grze; kuchni, jadalni i
salon na parterze, poniej za, na
poziomie play werand. Matka
zajmowaa jedn sypialni, rodzestwo
drug, Nicole za zamierzaa dzieli
ogromne krlewskie oe z Sunny i
Jeremym, lecz wybraa gniedenie si
na chodnej, przewiewnej werandzie w
zimowym socu Malibu przeomu
stycznia i lutego. Byo chodno i
wietrznie, lecz sama wybraa. W zasadzie
si tam przeprowadzia. Wszystkie swoje
ksiki trzymaa na werandzie.
W kocu robili wywiady w
najprzerniejszych miejscach. Po
wyjciu ze szpitala Nicole nienawidzia
siedzenia w zamknitym pokoju, wobec

tego Schiller wcza magnetofon w

restauracjach albo zabiera j na
przejadki i rozmawiali w samochodzie.
Po kilku dniach zorientowa si, e
przekae mu wicej, ni marzy w
najmielszych snach, wicej, ni zdoa
mu przekaza Gary.
Nicole najwyraniej angaowaa si
caym sercem w te rozmowy. Jakby
koniecznie musiaa opowiedzie mu ca
histori, tak jak kiedy opowiadaa
Gary'emu, wyjawi wszystko, wcale nie
po to, by uly wasnemu sumieniu (a
widzia, jak chwilami zera j poczucie
winy), nie, opowiadaa wszystkiego z
jakich gbszych przyczyn. Schiller
zupenie si pogubi. Dlaczego jej tak
bardzo zaley na przekazaniu

wszystkiego i wyjanieniu tego, co si

stao, w najlepszy sposb, na jaki
pozwala jej wasna zdolno rozumienia?
Zauway, e jest tak samo wierna
prawdzie przy opowiadaniu, co zego
zaszo midzy ni i Garym, jak przy
opisie wszystkiego, co dobre. Schiller
pomyla, e chyba przesza przez pieko,
skd powrcia z jedn
prost maksym: Nie ma nic gorszego
ni czu w ustach gwniany smak
kamstwa."
Zdarzao si oczywicie, e wypytywanie
szo powoli. Nicole przyznawaa si do
niesamowitych rzeczy, o wujku Lee
powiedziaa prawie zaraz na pocztku,
lecz mae wyznania sprawiay jej
ogromny kopot i krpowaa si w

najdziwniejszych momentach. Niekiedy

Schiller musia mocowa si z jej
zdumiewajc niechci zdradzenia
szczegu, ktry on uwaa za cakiem
nieistotny.
SCHILLER: No to uchyl troch te
drzwi, (duga pauza)
NICOLE: Nie mog, Larry.
SCHILLER: Moesz mwi o
morderstwie, moesz mwi o tym,
jak Gary ci dusi, o napastujcym ci
wujku Lee, a nie moesz
powiedzie, jak Barrett najeba ci w
gowie?
NICOLE: No, moe i bym moga. Ale
nie mog konkretnie
powtrzy, co on mwi.

SCHILLER: Dlaczego? (duga pauza)

Czy Barrett odstawia
witoszka?
NICOLE (mieje si): Kurwa, Larry.
Nie bd o tym mwi. Nie
powiem tego, czego nie chc powiedzie.
SCHILLER: Robisz to, bo chcesz
udowodni, e jeste silniejsza
ode mnie.
NICOLE: Wcale nie prbuj niczego
udowadnia.
SCHILLER: Wanie e prbujesz.
NICOLE: To przez skrpowanie.
SCHILLER: Jak moesz si mnie
krpowa? No, ju przesta.

Chcesz, ebym wyczy ten pierdolony

magnetofon? Tego si
krpujesz? Ja nie rozumiem, jak moesz
si mnie krpowa, sowo
daj.
NICOLE: I dobrze. Nigdy nie
zrozumiesz, (pauza)
SCHILLER: No, przesta, ja musz
zrozumie. Musz mie jaki
przykad. Bo to cigle powraca. Ju
przesta ze mn pogrywa. No
wal.
NICOLE (mieje si): O Boe.
SCHILLER: O Boe" dawaj.
NICOLE: Larry, ja prbuj. Nie mog
tego powiedzie, wiesz.

Naprawd si staram. Nie mog. Daj

spokj.
SCHILLER: Na pewno nie dam
spokoju. Na pewno nie dam
spokoju.
NICOLE: No dobra, innym razem.
SCHILLER: Ja musz wiedzie teraz.
Nie innym razem. Daj mi
jaki przykad. Znaczy, jeste tam na
Midway przez to, e Barrett ci
namiesza w gowie.
NICOLE (ze miechem): Nie
mwiam, e Barrett by przyczyn
tego, co si dziao na Midway.
SCHILLER: Nie, nie mwia, e by
przyczyn. Powiedziaa, e

przez niego co si z tob porobio. Przez

to, co on ci powiedzia.
NICOLE: Tak.
SCHILLER: No i czego si cieszysz?
(mieje si) Przesta si tak
cieszy. Wiesz, najpierw patrzysz w to
okno. Potem si odwracasz do
mnie z tym swoim umieszkiem.
NICOLE (ze miechem): Ja si miej
z ciebie.
SCHILLER: Co?
NICOLE: miej si z ciebie.
SCHILLER: e jestem naiwny?
NICOLE: Nie.
SCHILLER: e nie mam wyobrani
ani wprawy w fantazjowaniu?

NICOLE: Nie, to zupenie co innego.

Chodzi o to, e nie odpucisz,
tylko dalej drysz.
SCHILLER: Jestem wcibski, tak?
NICOLE: Tak, czasami, (duga pauza)
SCHILLER: Puszczaa si na prawo i
lewo. Co ci skonio do
puszczania si na Midway?
NICOLE (cikie westchnienie, dusza
pauza, znw westchnienie,
pauza, chichocze pod nosem): Co
mnie skonio do dawania dupy
naokoo, to ja nie wiem, ale wiem jedno.
Zawsze o tym wiedziaam, ale
po prostu przez duszy czas nie przyszo
mi to na myl. (pauza)

Wpadam w taki nawyk czy co, e

podrywaam chopakw, ktrzy
albo nigdy nie mieli adnej dupy, albo
takich, ktrzy... no wiesz, nie
mieli...
SCHILLER: Dobrej dupy?
NICOLE: No.
SCHILLER: Aha.
NICOLE: Jak najdalej od
przystojniakw, takich, co na oko
mogliby zarwa kad fajn dup, jakby
zechcieli.
SCHILLER: No tak. A ty zawsze
zarywaa faceta, ktry, tak na
oko, nigdy sobie nie uy.
NICOLE: Mniej wicej.

SCHILLER: A czym si kierowaa?

NICOLE (dugie westchnienie): To ty
leczysz wira. Nie, nie, to nie ty, ja wiem,
ja wiem. SCHILLER: Czym si
kierowaa?
NICOLE: Pytasz tylko po to, eby
usysze to ode mnie. A tak naprawd
wietnie wiesz, no nie? SCHILLER:
Jak Boga kocham, nie wiem. NICOLE:
Nie wierz.
SCHILLER: Ale to prawda, dziecko.
Jak Boga kocham. NICOLE: Ten
niewinny gosik...
SCHILLER: Bo jakbym wiedzia...
(mieje si) Teraz posuchaj, Nicole.
Jakbym wiedzia, tobym ci powiedzia i
prosi ci o potwierdzenie. Pomyl
chwil, jak ja z tob pracuj. To prawda.

NICOLE (krtki miech, dusza pauza):

No wic niech bdzie, Barrett
przekona mnie, e jestem do niczego i
jedyne wyjcie to... i z kim, kto nie
wie, co dobre.
SCHILLER: Mwisz, e Barrett ci
przekona, e jeste kiepska w ku?
NICOLE: No.
Jeeli chodzi o wywiady, Schiller
wiedzia, e oto spotka godnego
przeciwnika. W cigu dwudziestu lat
pracy dziennikarskiej prawdopodobnie
adne z jego odkry nie zostao
dokonane bez sztuczek i bajerw, lecz z
Nicole rozumieli si w p sowa. Nie
musia bez przerwy robi podchodw i to
go gboko poruszyo. Przysig sobie, e
jeli kiedykolwiek przyjdzie mu udziela

wywiadu na temat Gilmore'a, te powie

ca prawd i nie bdzie si wybiela.
Schiller i Stephie znw byli razem na
dobre. By zakochany. Mia zamiar
polubi swoj ksiniczk. Traktowa to
jak jeden z najlepszych umiechw losu.
Przy tym nie mg uwierzy, e los
umiechn si do niego take z innej
strony. Po raz pierwszy w yciu
zaprzyjani si z mod dziewczyn.
Schillera ogarno co w rodzaju
samouwielbienia, gdy uzna, e
przytaczajce ryzyko, jakiego si podj
liczc, e Nicole nie popeni
samobjstwa, byo suszne. Jedn z
przyczyn, dla ktrych mg zaufa, e
ona nie odbierze sobie ycia z byle
powodu w cigu nadchodzcych tygodni,

miesicy i lat, bya przyja, jak go

darzya. Nie zrobiaby mu tego z byle
powodu. Kontynuowa wic wywiady i
czasem tylko paka we nie, e jest
pisarzem bez rk.
ROZDZIA 44
Pory roku
Do rodziny Bakerw na Malibu doczya
April po przykrych przejciach w
szpitalu. Pacjentki i personel uwzili si
na ni i tukli jej gow o cian.
Przychodziy gazety i ksiki. To byo
potworne. Czytaa wszystko na temat
Gary'ego.
Potem, ju na Malibu, panikowaa w
dalszym cigu. We nie
krzyczaa:

 Mamo, nic ci nie jest? Na pewno? Noc

trwaa dalej.
W dzie April i Nicole dary koty. Nigdy
nie umiay si dogada. Raz byo lepiej,
raz gorzej, ale niektrych rzeczy
Kathryne moga by stuprocentowo
pewna. Midzy innymi tego, e April i
Nicole przed upywem dnia bd sobie
skaka do oczu.
Pod koniec zimy Noall Wooton wraz z
paroma prawnikami wpad na drinka do
biura szeryfa okrgowego Salt Lak i
kto napomkn:
Oni w dalszym cigu chc, ebym
wytoczy Nicole oskarenie o przemyt
piguek dla Gilmore'a.
Noall Wooton powiedzia:

 Do diaba, Bili, co chcesz przez to

osign? Daj spokj.
Ju sobie daem odpar Bili.
Powiedziaem im, e odpada. Nie jestem
zainteresowany.
Lecz w gbi duszy Wooton z najwiksz
przyjemnoci przesuchaby Nicole,
eby si dowiedzie, jak szmuglowaa te
piguki.
Sam Smith zadzwoni pewnego dnia do
Verna i chcia si dowiedzie, jak
przemycono do wizienia alkohol.
Co si panu przynio powiedzia
mu Vern. A skd ja mam wiedzie?
Sam dzwoni jeszcze raz. Prbowa
nakoni Verna do zwierze. Jednak z

niewiadomych przyczyn byo to dla

Verna tajemnic.
Po miesicu spdzonym na Malibu
Nicole postanowia zamieszka z dziemi
w Los Angeles, wobec czego wynaja
dom w dolinie San Fernando, niezbyt
drogi. Zaniedbany, parterowy wiejski
domek, o pi przecznic od granicy
miasta. Zupenie jakby bya w Spanish
Fork. Przy kocu ulicy zaczynaa si
pustynia, potem wyrastaa gra zaledwie
o mil dalej. Nicole postaraa si o
przedszkole dla dzieci, podczas gdy sama
znalaza prac i chodzia do szkoy, lecz
to by nudny czas. Brak mczyzny. W jej
yciu nic si nie dziao.
Z pienidzy, ktre Gary jej zostawi,
kupia furgonetk kempingow, zrobia

prawo jazdy i pojechaa do Utah i z

powrotem. Nie uprawiaa seksu od
tamtej nocy z motocyklist w
padzierniku, podczas procesu Gary'ego,
lecz pod koniec kwietnia, w drodze
powrotnej z Utah, zabraa
autostopowicza. Miaa za sob dugi i
trudny czas, kiedy rni faceci robili
podchody, a Nicole zastanawiaa si, czy
potrafi obej si bez tego przez reszt
ycia. Wierno wywoywaa w niej
uczucie stamszenia, monotonii, nudy i
wierzbicego napicia.
Po tym, jak kochaa si ze stopowiczem,
przestaa wyczuwa blisk obecno
Gary'ego. Mino wiele czasu i nic.
Czua, e odszed. Bya tak zaamana, e
prawie nieywa. Jednak dalej uprawiaa

seks. To niczego nie rozwizywao, lecz

brak seksu te niczego nie rozwizywa.
Tak czy owak, nie miaa zamiaru si
zakocha.
Mimo wszystko czua si paskudnie.
Prbowaa to przetrawi. Akurat ona
zostaa przy yciu. Jeeli moe sobie
troch uly przez pjcie z kim do
ka, a potem oni odchodz rwnie z
jej pamici i nie maj ju do niej
dostpu, ani do jej ciaa, ani do serca czy
wspomnie, to gdzie tu w takim razie
zdrada Gary'ego?
Jednak seks oddala j od niego coraz
bardziej. Jej serce dryfowao. Miaa
trudnoci z przyjciem jakiego
programu pracy nad sob. Larry
powtarza jej, e ma na tyle oleju w

gowie, eby samodzielnie wydosta si z

trzsawiska, ale prawd mwic bya
leniwa i kusio j, by powiedzie: Chuj z
tym, jak ju siedz w bagnie, to w nim
zostan."
Tak naprawd Nicole chciaa si pozby
myli, e nie ma ju Gary'ego. Tej
moliwoci nie braa pod uwag. Zbyt
przykro byo uwierzy, e moe nie by
go po tamtej stronie.
Kilkakrotnie w cigu tego roku, kiedy
wieczorem znajomi nawizywali w
rozmowie do Gilmore'a, Barry Farrell
proponowa im przesuchanie tamy.
Ludzie z ciekawoci suchali gosu
Gilmore'a. Barry nastawia im ktr z
kaset, lecz gos Gary'ego w ogle na
niego nie dziaa. Inni za uwaali, e

tamy s tak interesujce, e nie

pozwalali mu wyczy.
Larry robi w Provo wywiady z rnymi
ludmi, ktrzy znali Gary'ego, i Lucinda
spisywaa je z tam. Po kilku miesicach,
kiedy
zabrako roboty, wyjechaa pracowa dla
Davida Prosta, ktry robi seri
wywiadw telewizyjnych z Richardem
Nixonem.
Lucinda pracowaa w Los Angeles,
spisujc na maszynie teksty z tam
Prosta w biurowcu w Century City, od
czwartej po poudniu do jakiej smej
rano, trzy razy w tygodniu. Siedziaa w
pustym drapaczu chmur i z magnetofonu
dobywa si gos Richarda Nixona, co w
porwnaniu z Garym Gilmore'em nie

byo w ogle interesujce. Cigle syszaa

gos Gilmore'a, ktry brzmia dla niej z
kowbojska. Szorstki, chropawy,
gardowy, urywany, chopicy, agodny
peen mioci ugniecionej w zwarte
kuleczki.
W rok po egzekucji Kathryne Baker
napisaa do Schillera:
Wiesz, Larry, przedtem byo mi al Gary
'ego, ale co on zrobi moim
dziewczynkom, co on nadal z nimi
wyrabia, no ja bym moga go zabi
jeszcze i tysic razy. Ja yj z Garym na
co dzie, w April siedzi strach przed nim
i wszystkich nas doprowadza do szau!
Jak jest noc, to przez ni wszyscy
cierpimy koszmar. Ona miertelnie boi
si ciemnoci, bo ,,on tam jest, ma bro i

zabija ludzi". Ona nie mwi Gary", tylko

,,on", i naprawd j to przeladuje. W
zeszym tygodniu o czwartej rano
histeria. ,,On tam zabija ludzi, teraz
zabije nastpnych, szybko, musimy tam
by, zanim ich zabije!" Tak to wyglda za
kadym razem nawet w jej nie, kiedy
ona pi. Niewane, e my wszyscy tu
jestemy. Trzeba j co noc uspokaja, e
on tu nie wejdzie i nas nie pozabija, ca
noc nikt z nas nie pi, bo April budzi nas
co godzina pytaniem: ,,Mama, nic ci nie
jest? Co my teraz zrobimy?" Mwi Ci,
Larry, tak nienawidz Gilmore'a, e
chciaabym mc go zabi! Z tego, co
April mwi we nie, i przez jej panik na
widok krwi domylam si, e na butach i
nogawkach Gary mia krew i
rozprynity mzg, tak myl, skoro

ciany byy obryzgane, ju nie wiem, co

robi, nie mog porozmawia z Niuni o
jej uczuciach do Gary 'ego, ona je
ukrywa, ale nawizuje do muzyki i dugo
plcze nad Garym, to jest w jej
wierszach. Z April nie mog rozmawia o
Garym, bo ona w ogle nie chce
wspomina jego imienia-Przedwczoraj w
nocy powiedziaa: ,,on tam jest, zalany
krwi, i tak
dziwnie patrzy"', no wic kto, jak nie
Gary, drczy j we nie! Ja znam to jego
dziwne spojrzenie, jak wtedy, gdy
przyjecha po pistolet, jak zabra April ze
sob zdaje si, e mnie te przydaby
si psychiatra, co? Cha, cha. No wic nie,
ze mn jest raczej dobrze, tylko

potrzebuj pomocy do walki z duchem

Gilmore'a,
Pewnego ranka Nicole siedziaa w
kuchni swego nieduego mieszkania,
ktre wynaja ostatnio w pewnym
miasteczku w Oregonie
przywdrowaa tam z Los Angeles i
pia kaw z facetem, ktry spdzi u niej
noc. Sigaa po co na stole, gdy nagle
wasna do wydaa si jej dziwna. To
przez piercie Ozyrysa podarowany
przez Gary'ego; zobaczya, e jest
pknity. Pko oczko.
Przez te miesice zgromadzia w sobie
tyle opanowania, lecz nagle to zabolao j
tak bardzo, e wybuchna paczem przy
stole, w dwie sekundy od chwili, gdy
zobaczya pknity piercionek.

Strasznie si popakaa nad Garym, po

raz pierwszy od duszego czasu, chyba
od miesica.
Nie bya pewna, czy jeszcze istnieje co
takiego jak Gary. Nie wiedziaa, czy to
tylko kwestia jej wierze. Rzadko goci
w jej mylach. Moe umar naprawd.
Na Gwiazdk roku 1977 Vern kupi
hantle i dostarczy je do Wizienia Stanu
Utah, dla winiw. Gary prosi, eby po
egzekucji tak zrobi.
To nie by dobry rok, i pod koniec nie
lepszy. Z nog Verna tak si pogorszyo,
e potrzebna bya nastpna operacja,
lecz Vern nie mia pienidzy. Poniewa
nie wytrzymywa caego dnia na stojco,
musia sprzeda zakad, a potem
zaoono sprawy o zajcie majtku

Ga-ry'ego. Stan Utah da zwrotu

honorariw adwokackich Snydera i
Esplina, skaryy firmy gwarantujce
ubezpieczenie Maxa Jensena na ycie, i
do tego pozew o milion dolarw od
Debbie Bushnell. Wkrtce potem Ida
miaa powany wylew i Vern w szpitalu
trzy razy
dziennie j karmi, przez trzy tygodnie, i
prbowa z powrotem nauczy j
chodzenia i mwienia. Zwaywszy, e
rachunek za jej szpital wynis
dwadziecia tysicy dolarw, Vern
zrezygnowa z wasnej operacji.
Od dnia, w ktrym Brenda powiedziaa,
e Gary popeni te morderstwa, jedna
noga Bessie wykrcia si w kostce.
Potem, od dnia, kiedy Gary zosta zabity,

noga nie pozwalaa jej chodzi. Do

tamtej pory Bessie moga przynajmniej
kutyka na poczt. A teraz, chocia
poczta znajdowaa si o trzy przyczepy
dalej, ju nie prbowaa. Ta noga nie
chciaa chodzi.
Siedzc w fotelu, Bessie wspominaa
nawiedzony dom w Salt Lak, gdzie
miaa t mi ydowsk pani za
ssiadk. Bessie mylaa sobie, e
cokolwiek mieszkao w tym domu, przed
czym ostrzegaa j mia ydowska
ssiadka, musiao przez te lata
zamieszka w Garym.
Dowiedziaa si o wylewie Idy. Ktrego
wieczoru w domu Vern si odwraca, a tu
Ida ma wylew. Bessie moga powiedzie
Vernowi. To, co dawno temu przyczepio

si do Gary'ego, w tamtym domu w Salt

Lak, teraz przenioso si na Id. Jednak
Bessie nic nie powiedziaa. Na wie o
tym poczua, e nie zna Verna na tyle,
eby go informowa o zjawie gniedcej
si w jego domu.
Pomylaa jednak o teciowej, Fay, i o
starym domu w Sacramento, gdzie
meble nie mogy usta w miejscu. Bessie
siedziaa w swoim fotelu, pord
filianek i spodkw na stole w
przyczepie, siedziaa w spowiaej nocnej
koszuli, ktra na oko miaa ze sto lat, i
powiedziaa do siebie: Doszam tam,
gdzie z pieka nie ma powrotu.
Za oknem, obok pola przyczep,
samochody przejeday bulwarem
McLaughlina. Co jaki czas ktre auto

mijao drewnian bram wjazdow z

resztkami biaej farby, eby zatrzyma
si pod jej ciemnymi oknami. Czua, e
na ni patrz. Dostawaa listy z grobami
utraty ycia, lecz nie zwaaa na nie.
Listy nie mog zrani kobiety, ktrej syn
dosta cztery kule w samo serce.
Dostawaa te listy od ludzi, ktrzy pisali
piosenki o Garym i chcieli zezwolenia na
publikacj. Takie listy te ignorowaa.
Po prostu siedziaa. Jeeli samochd
podjeda w nocy, to kry wkoo po
polu, zwalnia, i jeli si zatrzyma,
wiedziaa, e kto w rodku w
samochodzie myli o niej, samotnej przy
oknie. Wtedy mwia sobie: Jeli oni
zechc do mnie strzela, to ja bd
dzielna jak Gary. Niech przyjd.

W mym lochu gbokim

Witam ci. W mym lochu gbokim
Tw boja wysawiam. W mym lochu
gbokim
Wci tkwi. Nie wiem, czy dobrze ci
ycz,
Czy le.
W mym lochu gbokim
Witam ci. W mym lochu gbokim
Tw boja wysawiam. W mym lochu
gbokim
Wci tkwi. Krwawy pocaunek
Niech mi speni si.
FINIS
Posowie

Ksika ta stanowi prb jak

najwierniejszego opisu losw Ga-ry'ego
Gilmore'a oraz zwizanych z nim osb w
okresie od 9 kwietnia 1976 r., kiedy to
zwolniono go z Federalnego Zakadu
Karnego w Marion w stanie Illinois, a
do jego egzekucji, niewiele ponad
dziewi miesicy pniej, w Wizieniu
Stanowym Utah. W efekcie Pie kata
napisana jest na podstawie wywiadw,
dokumentw, stenogramw rozpraw
sdowych i innych oryginalnych
materiaw, zebranych w czasie licznych
podry do Utah i Oregonu. Z ponad
setk ludzi przeprowadzono rozmowy
twarz w twarz, z du liczb osb
rozmawiano telefonicznie. Ogem,
zanim stracono rachub, suma
poszczeglnych rozmw zbliya si do

trzystu, trway za od kwadransa do

czterech godzin. Oczywicie z wywiadw
przeprowadzonych z Nicole Baker w
cigu dwu i p roku uzbierao si okoo
trzydziestu godzin, nagrane za rozmowy
z Bessie Gilmore zajy jeszcze wicej.
Mona swobodnie przyj, e zapis
nagra wszystkich rozmw liczy okoo
pitnastu tysicy stron.
Ksika zostaa zbudowana z owych
relacji, a zapis wydarze jest
najwierniejszy z moliwych. Nie znaczy
to wcale, e jest bardziej zbliony do
prawdy anieli wspomnienia wiadkw.
Opisy kluczowych wydarze byy
weryfikowane w innych rozmowach,
jednak zwaywszy na charakter tej
historii, nie zawsze okazywao si to

moliwe, a zdarzao si, e dwie relacje z

tego samego epizodu s rozbiene. W
przypadku takich sprzecznoci autor
wybiera wersj, ktra wydawaa si
bardziej prawdopodobna. Prno
zakada, e mia zawsze racjZnaczn ilo czasu zajy prby
ustalenia chronologii wydarze. Mj
asystent, Jere Herzenberg, odkry, e
ludzie miewaj charakterystyczne luki
bd przeskoki pamici. Niektrzy bd
pamitali, e kolejne wydarzenia miay
miejsce w odstpie kilkudniowym,
podczas gdy na podstawie
prowizorycznego kalendarza,
sporzdzonego wedug innych rde,
mona ustali, e pomidzy tymi
wydarzeniami mogy min nawet dwa

tygodnie. Poniewa dokadna

chronologia okazaa si wkrtce
nieodzowna dla zrozumienia motywacji,
dooono wszelkich stara, by zachowa
waciw kolejno wypadkw, nie tylko
na uytek historii. Przy prawidowej
chronologii mona lepiej zrozumie
postpowanie bohaterw. Oczywicie,
niektre wydarzenia nie mogy by
przypisane do adnej konkretnej daty
(na przykad wiosenna noc, kiedy Nicole
i Gary baraszkowali na tyach szpitala
psychiatrycznego). Wypada tylko
okreli dat w przyblieniu i mie
nadziej, e nie zosta popeniony aden
powany bd w chronologii.
Materiay uzupeniajce, w rodzaju
cytatw z gazet, zostay niekiedy

potraktowane z pewn dowolnoci.

Czasem pominito jakie sowo lub
zdanie, bez zaznaczenia tego w tekcie, i
w wyjtkowych wypadkach zmieniono
szyk zda bd akapitw. Nie zrobiono
tego, by podkreli efekciarstwo lub
absurd gazetowych cytatw, chodzio
raczej o unikanie powtrze i
niejasnoci.
Wywiady z Gilmore'em zostay lekko
wygadzone i wyjtkowo zmieniono szyk
zda. Nie chodzio przy tym o
korygowanie jego wypowiedzi, lecz o
naleyte ich potraktowanie.
Wprowadzono znacznie mniej
poprawek, ni zwykle czyni si podczas
przegldania zapisu wasnych
wypowiedzi. Co najmniej tyle wymaga

przejcie od wypowiedzi ustnej do

pisemnej.
Natomiast jeli chodzi o listy Gilmore'a,
wydawao si suszne przedstawienie go
na poziomie ponadprzecitnym. Autor
pragn ukaza wpyw jego psychiki na
Nicole, pozwalajc jego mylom
wywiera bezporedni wpyw na
czytelnika. Gilmore czstokro dobrze
pisa. Jego dobrze napisane listy
pozostawiono bez adnych poprawek.
Na koniec wypadaoby si przyzna do
wasnej twrczoci. Dawna piewka
wizienna z pocztku i koca ksiki nie
jest, niestety, zapomnian piosenk,
tylko cakiem wieym utworem. Autor
napisa j dziesi lat temu do swego
filmu pt. Maidstone.

Podobnie przesuchanie" psychiatry

podajcego pacjentom proli-Xm,
dokonywane przez Johna Woodsa,
pochodzi z autentycznego
wywiadu przeprowadzonego przeze mnie
wraz z Lawrencem Schil-lerem par lat
pniej, i zostao przypisane wyobrani
doktora Woodsa za jego uprzejmym
przyzwoleniem.
Poza tym nazwiska i dane osobowe
niektrych postaci zostay zmienione, by
ochroni ich prywatno. Naturalnie
jakiekolwiek podobiestwo fikcyjnych
danych do personaliw osb yjcych
bd zmarych jest wycznie dzieem
przypadku.
Twierdzenie, i ksika nie zostaaby
napisana bez udziau pewnych osb,

zakrawa na arogancj, gdy przede

wszystkim zakada, e ksik warto byo
napisa. Jednak wziwszy pod uwag
objto tego dziea, mona uczyni
bezpieczne zaoenie, e czytelnik, ktry
dotar a dotd, musia znale na
poprzednich stronach co
interesujcego. W takim razie
dopowiedzmy rzecz do koca: bez
wsppracy Nicole Baker w aden sposb
nie udaoby si sporzdzi relacji opartej
na faktach tej historii z ycia wzitej",
dotyczcej prawdziwych postaci i
prawdziwych miejsc tak, jakby pisao
si powie. Przy niezwykej intymnoci
zwierze, jak Nicole Baker obdarzya
Schil-lera, a pniej mnie, od pocztku
dysponowaem bogactwem narracyjnym,
ktre zachcio mnie do dalszych stara.

Jak wyranie wynika z treci ostatnich

stron, wywiady z Nicole byy dzieem
Lawrence'a Schillera. Wiele rozmw
przeprowadzono, zanim w ogle
zdecydowaem si podj t prac. Po
egzekucji Gilmore'a Schiller przez par
miesicy jedzi co tydzie do Provo albo
Salt Lak i tam przeprowadza dwie albo
trzy dusze rozmowy dziennie. Po
podpisaniu umw w maju 1977 roku
byem gotw do pracy, gdy tymczasem
Schiller zdoa zgromadzi okoo
szedziesiciu wywiadw, zreszt
pniej zrobi jeszcze drugie tyle i
nieustannie kursowa do Utah lub
Oregonu. To by jego bezcenny wkad w
moje dzieo, lecz Schiller na tym nie
poprzesta: chtnie zgodzi si na
wywiady z nim samym. Moe zaleao

mu na jak najlepszej ksice, w kadym

razie zgodzi si pozowa do portretu i
sam kreli mapy wasnych wad. Na
pewno wyjawia swoje tajemnice w
przewiadczeniu, e gdy wyczerpi si
stare metody, zostanie poddany nowym,
bardziej dopracowany^ dlatego te sam
objania swoje wizje oraz logik
wasnych zamierze.
W cigu nastpnych miesicy nie
poaowa tego ani nie zechcia si
wycofa. Jeeli nawet nosi si z takim
zamiarem, to nigdy go nie zdradzi. Bez
Schillera nie powstaaby druga cz
Pieni kata. Std gbokie wyrazy
wdzicznoci dla Nicole Baker i
Lawrence'a Schillera.

Pragnbym rwnie podzikowa

innym osobom, ktre wniosy wkad o
wiele wikszy, ni mona byo oczekiwa.
Vern Damico, Bessie Gilmore i Brenda
Nicole te trzy nazwiska przychodz mi
na myl przed innymi, ze wzgldu na
wkad pracy tych osb, ktre nie
szczdzc czasu zawsze suyy pomoc
przy korygowaniu rozbienoci lub
weryfikacji szczegw, a take naday tej
historii zabarwienie osobiste. Naprawd,
jedn z przyjemnoci podczas pracy nad
ksik bya znajomo z nimi. Niemale
w rwnym stopniu pragn podzikowa
April, Charlesowi, Kathryne, Rikkiemu i
Sterlingowi Bakerom, a take Jimowi
Barrettowi, Dennisowi Boazowi, Earlowi
Doriusowi, Barry'emu Farrellowi,
Pete'owi Galovanowi, Richar-dowi

Gibbsowi, Toni Gurney, Grace

McGinnis, Spencerowi McGrathowi,
Robertowi Moody'emu, Ronowi
Stangerowi, Judith Wolbach i doktorowi
Johnowi Woodsowi, aczkolwiek takie
ustanawianie kategorii zwycizcw jest
niesprawiedliwe wobec pozostaych
osb, ktre udzieliy wywiadw, gdy
prawie wszyscy chtnie wnosili swoj
czstk do wsplnej historii. Pozwol
sobie zamieci tu list ich nazwisk:
Anthony Amsterdam, Wad Andersen,
Gil Athay, Kathy Baker, Ruth Ann Baker,
Sue Baker, pastwo T. S. Baker, Jay
Barker, Bili Barrett, Marie Barrett,
Thomas Barrett, Cliff Bonnors, Alvin J.
Bronstein, Brent Bullock, sdzia J.
Robert Bullock, Chris Caffee, David
Caffee, Ken Cahoon, Cline Campbell, dr

L. Grant Christensen, Rusty

Christiansen, Glade Christiansen, Val
Conlin, Mont Court, Yirginius (Jinks)
Dabney, Id Damico, Michael Deamer,
Pam Dudson, Porter Dudson, Roger
Eaton, Michael Esplin, Norman Fulmer
z maonk, Elizabeth Galovan, Richard
Giauque, Frank Gilmore junior, Stanley
Greenberg, Steven Groh, dr Grow,
Howard Gurney, Phil Hansen, Robert
Hansen, Ken Halterman, Doug Hiblar,
dr Howells, Alex Hunt, Julie Jacoby,
Albert Johnson, Dave Johnston, sdzia
David T. Lewis, Kathy Maynard, Wayne
McDonald, ks. Thomas Meersman, Bili
Moyers, Johnny Nicol, Gerald Nielsen,
kpt. Nolan, Martin Ontiveros, Glen
Overton, por. Peacock, Shirley Pedler,
Marge Quinn, Lu Ann Reynolds, Michael

Rodak, Jerry Scott, Craig Smay, por.

Skinner, Winda Smith, Tamera Smith,
Craig Snyder, David Susskind, Craig
Taylor, Frank Taylor, Julie Taylor, Wally
(z klubu motocyklowego Sundowners),
Wayne Watson, dr Wesley Weissart,
Noall Wooton. Ponadto nastpujce
osoby: Don Adler, T. Aiken, Paul J.
Akins, Mildred Balser, Mary Bernardie,
Frank Blalm, Tony Borne, Mark Brown,
Yince Capitano, naczelnik Hoyt Cupp,
Dynamite Shave, LeRoy Earp, Richard
Frazier, Duane Fulmer, Sally Hiblar,
Mildred Hillman, dr Jarvis, ledczy
Jensen, Tom Lydon, Harry Miller, John
Mills, Bili Newall, Andrew Newton, dr
Allen Roe, por. Lawrence Salchenberger,
biskup Seeley,, Linda Stokes, kpt.

Wadman, kpt. Harold Whitley, Tolly

Williams, dr Joe Winter.
Przeprowadzono z nimi rozmowy, lecz ze
wzgldw strukturalnych oni sami nie
pojawiaj si na kartach powieci
(aczkolwiek mog by wymienieni z
nazwiska), lecz ich wkad by niemay.
Podczas licznych podry do Wizienia
Stanu Oregon przeprowadzano wywiady
ze stranikami i winiami, ktrzy znali
Gilmore'a z czasw wieloletniego pobytu
w tym zakadzie. Wiedza autora o
wiziennym yciu zostaa znacznie
wzbogacona dziki wszechstronnej
pomocy naczelnika Hoyta Cuppa, ktry
przedstawi rwnie wasn krytyczn
ocen warunkw wiziennych. Pomoc
okazali take: kpt. Whitley, porucznik
Salchenberger, stranicy z oddziau

Odosobnienia i Izolacji, oraz Paul J.

Akins, Yince Capitano, LeRoy Earp,
Andrew Newton i Tolly Williams,
wspominajc pobyt Gilmore'a w
wizieniu. Zacignlimy dug
wdzicznoci take wobec Duane'a
Fulmera, ktry odrcznie sporzdzi
znakomity, obfitujcy w szczegy opis
ycia w Chopicej Szkole MacLarena.
Dziki tej pomocy, ktra moga nie
znale bezporedniego odbicia w
ksice, udao si stworzy nieodzowny
podtekst, mona rzec: prywatny zasb
materiau, na ktrego podstawie
znacznie atwiej mogem zrozumie
motywacj niektrych dziaa Gilmore'a
z ostatnich dziewiciu miesicy jego
ycia. Niezwykle pomocne byy rwnie
listy Jacka H. Abbotta, ktry odbywa

dugoletnie kary w zachodnich

wizieniach i przysa mi seri
niezwykych listw, zdecydowanie
zasugujcych na publikacj, gdzie opisa
kodeks moralny zatwardziaych
kryminalistw, ich filozofi, dum,
udrk, wystpno i denie do
nietykalnoci, w jzyku, ktremu nie
dorwnuje adna wizienna literatura, z
jak zetknem si w cigu ostatnich lat.
Mikal Gilmore by uprzejmy udostpni
swj tekst o widzeniach z bratem
opublikowany w Rolling Stone" z 10
marca 1977 r., Sam Smith za pozwoli
mi zwiedzi wizienie.
Na koniec, szczeglne podzikowania
nale si Colleen Jensen i Debbie

Bushnell za wspprac przy kreleniu

portretw ich mw,
przez co obie zmuszone byy ponownie
przey kilka najbardziej bolesnych i
straszliwych godzin swego ycia. adne z
pozostaych wywiadw nie przysparzay
takich cierpie rozmwcom i adne nie
byy rwnie cenne dla zrwnowaenia
wymowy ksiki.
Oto osoby, ktrym naley si
podzikowanie za pomoc w gromadzeniu
i przepisywaniu materiau: Janet Barkas,
Dean Brooks, siostra Bernadette Ann,
Clayton Brough, Murray L. Calvert,
Molly Malone Cook, Peter Frawley,
Kathleen Garrity, Lenny Hat, Jere
Herzenberg, Diana Broede Hess, Susan
Levin, Francis Lorsen, Mary Oliver,

Donna Pode, Dave Schwendiman,

Martha Thomases oraz Mik Mattil,
ktry dokona gigantycznego dziea,
redagujc szybko i fachowo.
ywi nieustajc wdziczno dla tych,
ktrzy zgodzili si przeczyta
maszynopis i wyrazi swoje uwagi. S to:
Norris Church, Bernard Farbar, Carol
Goodson, Robert Lucid, Scott Meredith,
Stephanie Schiller oraz John T.
Williams. Dodam tu nazwisko Edith
McNally, ktra nie tylko przeczytaa i
omwia ze mn manuskrypt, lecz take
przez dziesi lat bya dla mnie
sekretark, reporterem, archiwist i
redaktorem w jednej osobie. Bez niej nie
wykonabym tej pracy w pitnacie
miesicy.

Wreszcie przypomnijmy wspania

posta, czowieka, ktry powici si
literaturze. Larned G. Bradford z
wydawnictwa Little, Brown, zmar 12
maja 1979 r. Przez dziesi lat by moim
wydawc i cieszyby si z publikacji tego
dziea.
Spis treci
Ksiga druga GOSY ZE WSCHODU
CZ PIERWSZA WDRWKI DUSZ
Rozdzia 1
Lk wysokoci
Rozdzia 2
Synchroniczno
Rozdzia 3
Powiernica

Rozdzia 4
Konferencje prasowe
Rozdzia 5
Testamenty
CZ DRUGA WYCZNE PRAWA
Rozdzia 6
Czuwanie
Rozdzia 7
Upodobanie
Rozdzia 8
Przedsibiorczo . . . . . . . . . . .
Rozdzia 9
Negocjacje
Rozdzia 10
Kontrakt

CZ TRZECIA GODWKA
Rozdzia 11
Uaskawienie
Rozdzia 12
Urzdnik pastwowy
Rozdzia 13
Urodziny ....
Rozdzia 14
Bliski przyjaciel i wrg
Rozdzia 15
Adwokaci rodziny
Rozdzia 16
Dojcie do domu wariatw
Rozdzia 17
Jam jest panem tych woci

CZ CZWARTA
OKRES PRZEDWITECZNY
Rozdzia 18
Dni pokutne
Rozdzia 19
Adwent .....
Rozdzia 20
Boe Narodzenie
Rozdzia 21
Oktawa Boego Narodzenia
CZ PITA NACISKI
Rozdzia 22
Doek w poszyciu
Rozdzia 23
Gdzie si robi telewizj

Rozdzia 24
Czekanie dnia
Rozdzia 25
Blisze poznanie
Rozdzia 26
Nic nie zostao
Rozdzia 27
Odcity postronek
Rozdzia 28
Dziki Bogu, ju pitek
Rozdzia 29
Sobota .....
Rozdzia 30
Niedziela rano i po poudniu
CZ SZSTA DO WIATA

Rozdzia 31
Wieczr taneczny z lekkim
poczstunkiem
Rozdzia 32
Anioy i demony spotykaj diaby oraz
witych
Rozdzia 33
Ostatnia tama Gilmore'a .....
Rozdzia 34
Ponad kraj grzysty ......
Rozdzia 35
wit ...........
Rozdzia 36
Mickey z Wheeling i Eudora z Park Hill
Rozdzia 32

W drog .........
Rozdzia 38
atwy odstrza ........'
CZ SIDMA JAK GINIE SERCE
Rozdzia 39 Telewizja Rozdzia 40
Szcztki Rozdzia 41 Pogrzeb Rozdzia 42
Dziennikarski Rozdzia 43 Trafna ocena
Rozdzia 44 Pory roku .
odpyw
Posowie
Oto fragment listu do Gary'ego
Gilmore'a od jego ukochanej, Nicole:
23 grudnia
Och Gary tak Ci kocham tskni za
Tob! Boe jak mi Ciebie brakuje.

Bardziej od nieba i ziemi. Bardziej od

wolnoci i moich dzieci.
Dzisiaj adwokaci dali mi list od Ciebie.
Ale tamci obrzydliwi Dozorcy byda
posugacze zabrali zanim zdyam
przeczyta. Te cwele mnie iskaj nawet
po odwiedzinach mojej matki z Dziemi.
Pierdolone wiry. Kochany, ja tak
strasznie chciaam przeczyta sowa
Twojej mioci.
Kochany, co si z nami stanie? Boe, co
si dzieje? Musz Ci zobaczy. Jak oni
mog pozwoli Ci umiera tak samotnie,
najdroszy? Tak bym chciaa jeszcze
chocia raz spojrze w Twoje oczy.
Boe to nienormalne. To kurwa zupenie
nienormalne.

Jestem wcieka na podstpy i zmyki

ycia w Mioci i Mdroci Ostatecznej,
wcieka na Boga. Wcieka na siebie
(...).