Vous êtes sur la page 1sur 331
palt Text Society. THE DIGHA NIKAYA VOL. III. EDITED BY J. ESTLIN CARPENTER, D.Lrrt. LONDON: PUBLISHED FOR THE PALI TEXT SOCIETY, BY HENRY FROWDE, OXFORD UNIVERSITY PRESS WAREHOUSE, AMEN CORNER, E.C. 1911. Table of Contents. PAK PREFACE - - - - - v XXIV. Parrxa-Surranra - - - - 1 XXV. Upumparrka-Surranra : - - 36 XXXVI. Caxxavarri-Surranra - - - 58 XXVII. Aaeatita-Surranra - - - 80 XXVIII. Sampasapaniva-Surtanta - - - 99 XXIX. Pisaprxa-Surranra - - - 117 XXX. Laxxuaya-Surranra - - - 142 XXXI. SrXednovapa-Surranra—- - - 180 XXXII. Ardnaqrya-Surranra - - - 194 XXXIII. SaNeirr-Surranta - - - - 207 XXXIV. Dasurrara-Surranta - : - 272 Inpices— I. Proper Names: (1.) Persons anp Eprruets - 294 (u.) Puaczs - - - - 297 Il. Sussecrs anp Worps - - - 299 ISI. Garnis - - - - 824 iii Preface. TE completion of this edition has been, unfortunately, delayed by unforeseen duties, which compelled me to lay aside all work upon it for some years. As Professor Rhys Davids was engaged in other undertakings, the sole charge fell upon me, and the necessity of copying the Commentary imposed additional labour. The general arrangement of the previous volumes has naturally been followed, even to the use (pace Professor Lanman) of the symbol K. It did not seem desirable to change the notation already adopted. The long intervals which broke continuous labour are in part the cause of occasional irregularities of spelling, which have not been reduced to any uniform rule. They reflect the variations of the MSS., and will not, it is hoped, cause the student any inconvenience. My sincerest thanks are due to Professor Rhys Davids, who was kind enough to read the proofs and favour me with many valuable suggestions. I have also profited by the indices of Miss Hunt and Mrs. Rhys Davids, the latter of whom has also permitted me to benefit by her learning and experience. In the subject-index at the end of this volume an attempt has been made to present the chief items of the psychological and ethical materials which it contains. J, ESTLIN CARPENTER. Oxrorp, January 18, 1911. Errata, Page 14, 24, 25, 26, 32-34, 45, 47, for Tathagata read Tathagata. 29, l. 24, for bhavyanam read bhavyanaim. 388, last line, for samapanno read samuppanno. 58, l. 1, for annadatthu read aiifiadatthu. 53, 1. 14, for samano read samano. 55, l. 16, for asatho read asatho. 82, 1. 25, 88, l. 1, for anabhijjalu read anabhijjhalu. 92, 1. 26, for musa read musa. 97, l. 4, for vitimissa-kamma read vitimissa-kamma- ditthi. 107, J. 28, for anusani (note anusana) read anusisani (anusasana). 112, l. 11, for sa-ipadhika read sa-upadhika. 156, 1. 18, for tani read tani. 176, 1. 16, for tula kita read tulakuta. 208, 1. 1, for Atanatiya read Atanatiya. 206, 1. 14, for Atanatiyam read Atanatiyam. 217, l. 20, for ahuneyyaggi read ahuneyyaggi. 247, note °, for 2. 1 (xx) read 2. 1 (xxiv). 254, page heading, for xxx. read xxxiii. 254, l. 18, for yebbhuyasika read yebhuyyasika. vii NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMA-SAMBUDDHASSA. [Digha Nikaya. S°—Sinhalese manuscript belong- ; B™—Burmese manuscript, royal ing to J. E. Carpenter. Mandalay Collection, India Office, No. 40. S4—Sinhalese manuscript belong- Br_Printed Burmese text, Ran- ing to T. W. Rhys Davids. goon. St—Sinhalese manuscript, Tur- | K—Printed Siamese text, King of nour Collection, India Office. Siam’s edition, Sum Sed, Sum B'—corresponding MSS. and text of the Sumangala Vilasini. xxiv. Patika'-Suttanta. ] Evam me sutam. 4. 1. Ekam samayam Bhagava Mallesu viharati. Anu- piyam? nama Mallinam nigamo. Atha kho Bhagava pub- banha-samayam nivasetva patta-civaram adaya Anupiyam pindaya pavisi. Atha kho Bhagavato etad ahosi: ‘ Atippago kho tava Anupiyaya® pindaya caritum, yan ninaéham yena Bhaggava-gottassa paribbajakassa aramo yena Bhaggava- gotto paribbajako ten’ upasamkameyyan ti.’ Atha kho Bhagava yena Bhaggava-gottassa paribbajakassa aramo yena Bhaggava-gotto paribbajako ten’ upasamkami. 1 B™ Pathika; Bt Pathika and Patika. ? So SS B™ Sum; K Anuppiyam; Sum adds Anopiyan ti pi patho. ’ Br Anupiyam. 2 PATIKA-SUTTANTA (D. xxiv. 4.2. 2. Atha’ kho Bhaggava-gotto paribbajako Bhagavantam etad avoca : ‘Etu kho bhante Bhagava, sigatam? bhante Bhagavato, cirassam kho bhante Bhagavaé imam pariyéyam akasi yad- idam idh’® agamanaya. Nisidatu bhante Bhagava, idam asanam paiifiattan ti.’* Nisidi Bhagava paiifiatte asane. Bhaggava-gotto pi kho paribbajako afifiataram nicam asanam gahetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho Bhaggava-gotto parib- bajako Bhagavantam etad avoca : ‘Purimani bhante divasini purimatarani Sunakkhatto Liechavi®-putto yenéham ten’ upasamkami, upasamkamitva mam etad avoca: “Paccakkhéto dani maya Bhaggava Bhagavé. Na daniham Bhaggava® Bhagavantam uddissa viharamiti.” Kace’ etam bhante tath’ eva yatha Sunak- khatto Licchavi-putto avacati ?’ ‘Tath’ eva kho etam Bhaggava yatha Sunakkhatto Lic- chavi-putto avaca.’? 8. Purimani Bhaggava divasani purimatarani Sunakkhatto Licchavi-putto yenadham ten’ upasamkami. Upasamka- mitva mam abhivadetva ekamantam nisidi, ekamantam nisinno kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto mam etad avoca: ‘Paccakkhami dandham bhante Bhagavan- tam, *na dinaham bhante Bhagavantam® uddissa viharis- samiti.’ i Evam vutte aham Bhaggava Sunakkhattam Licchavi-put- tam etad avocam: ‘Api nunaéham Sunakkhatta evam avacam®—Ehi tvam Sunakkhatta, mamam uddissa viha- rahiti?’ ‘No h’etam bhante.’ 1 SS addasa; B™ Katha. Cp. D. ix. 5. 2 So SS and D. ix. 5; B™ K svagatam. 3 §* kho. * So D. ix. 5 and B™ K: SS pafifiattam. 5 Br Licchavi, and onwards. & B omits. 7 BF avoca. 88 SS omit. 9 So SS B™; K avocam. D. xxiv. 1.4. SUNAKKHATTA’S COMPLAINT 3 « Tvam va pana mam evam avaca—Aham bhante Bhaga- vantam uddissa viharissamiti ?’ ‘No h’etam bhante.’ ‘Iti kira Sunakkhatta n’evahan tam vadami — Ebi tvam Sunakkhatta mamam uddissa viharahiti; na pi kira mam tvam vadesi—Aham bhante Bhagavantam uddissa viharissamiti. Evam sante mogha-purisa ko santo kam paccacikkhasi?! Passa mogha-purisa yavaii ca te idam aparaddhan ti.’ 4. ‘Na hi? pana me bhante Bhagava uttari-manussa- dhamma iddhi-patihariyam karotiti.’ ‘Api nu tiham® Sunakkhatta evam avacam‘—Ehi tvam Sunakkhatta, mamam® uddissa viharahi, ahan te uttari- manuesa-dhamma iddhi-patihariyam karissimiti ?” ‘No h’etam bhante.’ ‘Tvam va pana mam evam avaca—Aham bhante Bha- gavantam uddissa viharissami, Bhagava me uttari-manussa- dhamma iddhi-patihariyam karissatiti?’ ‘No h’etam bhante.’ ‘Iti kira Sunakkhatta nevahan tam vadimi—Ehi tvam Sunakkhatta mamam uddissa viharahi, ahan te uttari- manussa-dhamma iddhi-patihariyam karissimiti; na pi kira mam tvam vadesi—Aham bhante Bhagavantam uddissa vibarissami, Bhagavé me uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam karissatiti. Evam sante mogha-purisa ko santo kam paccacikkhasi? Tam kim majiifiasi Sunak- khatta? Kate va uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariye akate va uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariye, yass’ atthaya maya dhammo desito so niyyati takkarassa samma- dukkha-kkhayayati ?’ 1 K note katthaci potthake ‘ paccakkhasiti’ patho dissati. 2 B=" K hi: S* caham; Stcaha. See § 5. 3 §8 ninaham, but see § 5, S* nutaham; B™ K nu taham. . 4 So B™ K: SS avaca (but avacam in § 5). * So SS B™; K mama. ° B™ ca 4 PATIKA-SUTTANTA (D. xxiv. 1.4. ‘Kate va bhante uttari-manussa-dhamma iddhi-pati- hariye akate va uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariye, yass’ atthaya Bhagavata dhammo desito so niyyati takka- rassa samma-dukkha-kkhayayati.’ ‘Iti kira Sunakkhatta kate va uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariye akate va uttari-manussa-dhamma iddhi- patihariye, yass’ atthaya maya dhammo desito so niyyati takkarassa sammé-dukkha-kkhayaya. Tatra Sunakkhatta kim uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam katam karissati? Passa mogha-purisa yavaii ca te idam aparad- dhan ti.’ 5. ‘Na hi’ pana me bhante Bhagavad aggafifiam paifia- petiti ?’* ‘Api nu taham Sunakkhatta evam avacam—Ehi tvam Sunakkhatta mamam uddissa viharahi, aham te aggaiiiiam paiiiiapessamiti ?” ‘No h’etam bhante.’ ‘Tvam va pana mam evam avaca—Aham bhante Bhaga- vantam uddissa viharissiami, Bhagava me aggaiifiam pafiiia- pessatiti 2’ ‘No h’etam bhante.’ ‘Iti kira Sunakkhatta nevahan tam vadami—Ehi tvam Sunakkhatta mamam uddissa viharahi, ahan te aggaiifiam paiiapessamiti; na pi kira mam tvam vadesi—Aham bhante Bhagavantam uddissa viharissimi, Bhagava me aggafifiam pafifiapessatiti, Evam sante mogha-purisa ko santo kam paccacikkhasi? Tam kim maijifiasi Sunak- khatta? Paiifiatte va aggafifie apaiifiatte’ va aggafifie, yass’ atthaya maya dhammo desito so niyyati takkarassa samma-dukkha-kkhayayati ?° ‘Paiifiatte va bhante aggaiifie apafifiatte va aggafiie, yass’ atthaya Bhagavata dhammo desito so niyyati takka- ” rassa samma-dukkha-kkhayayati.’ 1 §t niham. 2 B= K paiifiapetiti (and below). 3 $8 app®, but sometimes afterwards ap®. D. xxiv. 1. 6.] SUNAKKHATTA’S OFFENCE 5 ‘Iti kira Sunakkhatta paiifiatte va aggaiifie apafifiatte va aggaiifio yass’ atthaya maya dhammo desito so niyyati takkarassa samma-dukkha-kkhayaya. Tatra Sunakkhatta kim pajifiattam aggaiifiam karissati? Passa mogha-purisa yavaii ca te idam aparaddham.! 6. ‘Aneka-pariyayena kho te Sunakkhatta mama vanno bhasito Vajji-game—*Iti pi so Bhagava araham Samma- Sambuddho vijja-carana-sampanno sugato loka-vida anut- taro purisa-damma-sarathi sattha deva-manussinam Bud- dho Bhagava ti. Iti kho te Sunakkhatta aneka-pariya- yens mama vanno bhasito Vajji-gime. ‘Aneka-pariyayena kho te Sunakkhatta Dhammassa vanno bhasito Vajji-gime—*Svakkhato Bhagavata Dham- mo sanditthiko akaliko ehi-passiko opanayiko paccattam veditabbo vififiuhiti. Iti kho te Sunakkhatta aneka-pariya- yena Dhammassa vanno bhasito Vajji-game. ‘Aneka-pariyayena kho te Sunakkhatta Samghassa vanno bhasito Vajji-gime — Supatipanno‘ Bhagavato savaka-samgho, uju-patipanno® Bhagavato savaka-samgho, fiaya-patipanno Bhagavato sivaka-samgho, samici-pati- panno Bhagavato sivaka-samgho, yadidam cattari purisa- yugani attha-purisa-puggala, esa Bhagavato sivaka-samgho ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo ajjali-karaniyo anut- taram puiifia-kkhettam lokassati. Iti kho te Sunakkhatta aneka-pariyayena Samghassa vanno bhasito Vajji-gime. ‘Arocayami kho te Sunakkhatta, pativedayami kho te * Sunakkhatta, bhavissanti kho te Sunakkhatta vattaro— No visahi Sunakkhatto Licchavi-putto Samane Gotame brahmacariyam caritum, so avisahanto sikkham paccak- khaya hinay’ avatto ti. Iti kho te Sunakkhatta bhavis- santi vattaro ti.’ : 1 So 8S B™; K aparaddhan ti; (Sz) iti-saddo na dissati. 2 For this series of praises, cp. D. xvi. 2. 9, vol. ii., p. 98. 3 For this formula, see D. xviii. 27, vol. ii., p. 217. + B™ supp°: Bt suppatippanno. 5 B™ ujupp°: B* ujupatippanno. 6 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 62 Evam pi kho Bhaggava Sunakkatto Licchavi-putto maya vuccamano apakkam’ eva imasma dhamma-vinaya yatha tam apayiko! nerayiko. 7. Ekam idaham Bhaggava samayam Bumusu? viha- rami, Uttaraka nima Bumunam® nigamo. Atha kho ’ham Bhaggava pubbanha-samayam nivasetva patta-civaram adéya Sunakkhattena Licchavi-puttena pacché-samanena Uttarakam pindaiya pavisim. Tena kho pana samayena acelo Korakkhattiyo* kukkuravatiko® catukundiko® chama- nikkinpam’? bhakkhasam mukhen’ eva khadati mukhen’ eva bhuiijati. Addasa kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto acelam Korakkhattiyam kukkuravatikam catukundikam chamé-nikinnam bhakkhasam mukhen’ eva khadantam mukhen’ eva bhuiijantam. Disvan’ assa etad ahosi: ‘ Sadhu-ripo vata bho araham samano catukundiko chama- nikkignam bhakkhasam mukhen’ eva khadati mukhen’ eva bhuiijatiti.’ Atha kho aham Bhaggava Sunakkhattassa Licchavi- puttassa cetasa ceto-parivitakkam afifiaya Sunakkhattam Liechavi-puttam etad avocam : ‘Tvam pi néma mogha-purisa® Sakya-puttiyo patijanis- sasiti 2” ‘Kim pana mam bhante Bhagava evam aha— 180 8S; B™ K Sum apayiko. 2 §¢ Bumutthasu; 8S? Bumusu; St Bumisu; B™ Thi- lasu; K Thiltsu, (St) Bimusu; Sum §S Khulisu, Br Thulisu. : 3 So 8*; S¢ Bumunam; B™ K Thilinam. * §¢ korakkhatiko; S‘ korakkhattako; S* korakkhattiko ; B™ korakhattiyo ; K Sum korakkhattiyo. 5 So S* B™ Sum ; S¢ kukkara°; K Sum kukkuravattiko. ® S088; B™ K -kond°; Sum -kontk’. 7 §@ chalanikkhittam ; St chalanikkinnam. 8 B= add samano (and below). D. xxiv. 1. 8.] STORY OF KORAKKHATTIYA q Tvam pi nama mogha-purisa Sakya-puttiyo patijanis- sasiti ?” «Na nu te Sunakkhatta imam? acelam Korakkhattiyam kukkuravatikam?* catukundikam chama-nikkipnam bhak- khasam mukhen’ eva khadantam mukhen’ eva bhuiijantam disvana® etad ahosi—Sadhu-rapo vata bho araham samano catukundiko chama-nikkinnam bhakkasam mukhen’ eva khadati mukhen’ eva bhuiijati?’ «Evam bhante. Kim pana bhante Bhagava arahattassa maccharayatiti?” ‘Na kho sham mogha-purisa arahattassa macchara- yami. Api ca tuyh’ ev’ etam papakam ditthi-gatam up- pannam, tam pajaha, ma te ahosi digha-rattam ahitiya dukkhaya. Yam kho pan’ etam Sunakkhatta maiifiasi acelam‘ Korakkhattiyam®—Sadhu-ripo araham samano ti, so sattama®-divasam alasakena kilam karissati, kalakato ca Kalakaiija’ nama asura sabba-nihino asura-kayo tatra ‘uppajjissati,® kalakatafi ca nam birana®-tthambhake susane chaddessanti. Akaikhamano ca tvam Sunakkhatta acelain Korakkhattiyam upasamkamitva puccheyyasi — Janasi aivuso” Korakkhattiya attano gatim ti? Thanam kho pan’ etam Sunakkhatta vijjati, yan te acelo Korakkhattiyo vyakarissati— Janaémi avuso Sunakkhatta attano gatim, Kalakaiijé nama asuré sabba-nihino asura-kayo tatr’ amhi uppanno ti.’ 8. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto yena acelo Korakkhattiyo ten’ upasamkami, upasamka- mitva acelam Korakkhattiyam etad avoca: ‘ Vyakato kho ’gi avuso Korakkhattiya Samanena Gotamena—Acelo Korak- khattiyo sattama-divasam alasakena kalam karissati, kala- 1 $8 omit. 2 88 omit. 3 §% insert te; K disvanassa. * So 8S B™; K acelo. 5 K korakkhattiyo. ° St tassatama ; B™ K Sum sattamam. 7 So SS; B™ K Sum Kalakanjika ; ep. D. xx. 12. 8 So 8S; B™ K upap? (and below). : ® §e¢ bir? ; K vir®. 10 B™ insert acela. 8 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 4. 8. kato ca Kalakaiijé néma asura sabba-nihino asura-kayo tatra uppajjissati, kalakataii ca nam birana-tthambhake susine chaddessantiti. Yena tvam avuso Korakkhattiya mattam mattam? ca bhattam? bhuiijeyyasi,* mattam mattam ca paniyam piveyyasi, yatha Samanassa Gota- massa miccha assa vacanan ti.’ Atha kho Bhaggava Sunakkhatto‘ eka-dvihikaya satta- rattindivani ganesi yatha tam Tathaégatassa asaddahamano. Atha kho Bhaggava acelo Korakkhattiyo sattama-divasam alasakena kalam akasi, kalakato Kalakaija nama asura sabba-nihino asura-kayo tatra uppajji, kalakataii ca tam® birana-tthambhake susane chaddesum. 9. Assosi kho Bhaggava Sunakkhatto°—Acelo Korak- khattiyo alasakena kalakato birana-tthambhake susine chaddito ti. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi- putto yena birana-tthambhakam susanam yena acelo Korak- khattiyo ten’ upasamkami, upasamkamitva acelam Korak- khattiyam tikkhattum panina akotesi — ‘Janasi avuso Korakkhattiya attano gatin ti?’ Atha kho Bhaggava acelo Korakkhattiyo panina pitthim paripufijanto vutthasi—‘ Janami avuso Sunakkhatta attano gatim, Kalakaija nama asura sabba-nihino asura-kiyo tatr’ amhi uppanno ti’ vatva tatth’ eva uttino papati.’ 10. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi- putto yenaham ten’ upasamkami, upasamkamitva mam abhiva- detva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho aham Bhaggava Sunakkhattam Licchavi-puttam etad avocam : ‘Tam kim majifiasi Sunakkhatta? Yath’ eva te aham® acelam Korakkhattiyam arabbha vyakasim, tath’ eva tam vipaikam® afifiatha va ti?’ ‘Yath’ eva me bhante Bhagava acelam Korakkhattiyam arabbha vyakasi, tath’ eva tam vipakam no afiiatha ti.’ 1B™ mattamattai. 2 B™ omit. 3S bhuiijayathasi. * B™ K add Licchavi-putto. 5 So 8S; Bt K nam. ®° B' adds Licchavi-putto. 7 So SS; Br K paripati. 8 B omits. ®° So SS B™; Kaddsno. Cp. § 14. D. xxiv. 4. 11.] STORY OF KANDARAMASUKA 9 ‘Tam kim majifiasi Sunakkhatta? Yadi evam sante katam va hoti uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam akatam va ti?’ ‘Addha kho bhante evam sante katam hoti uttari- manussa-dhamma iddhi-patihariyam no akatan ti.’ ‘Evam pi kho mam tvam mogha-purisa uttari-manussa- dhamma iddhi-patihariyam karontam evam vadesi—Na hi pana me bhante Bhagava uttari-manussa-dhamma iddhi- patihariyam karotiti. Passa mogha-purisa yavaii ca te idam aparaddhan ti.’ Evam pi kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto maya vuccamano apakkam’! eva imasma dhamma-vinaya, yatha tam apayiko nerayiko. 11. Ekam id&aham Bhaggava samayam Vesiliyam viharami Maha-vane kutigira-silayam. Tena kho pana samayena acelo Kandaramasuko? Vesiliyam pativasati labhagga-ppatto c’ eva yasagga-ppatto ca Vajji-gime. Tassa satta vatta-padani® samattani samadinnani honti—‘ Yava- jivam acelako assam, na vattham paridaheyyam: yava- jivam brahmacari assam, na methunam dhammam patise- veyyam: yava-jivam sura-mainsen’ eva yapeyyam, na odana-kummasam‘ bhuiijeyyam : puratthimena Vesaliyam® Udenam nama cetiyam tam natikkameyyam: dakkhi- nena Vesiliyam Gotamakam nima cetiyam tam nitikka- meyyam : pacchimena Vesaliyam Sattambam® nama cetiyam 1 SoB™ K; S* akappam; S* anappam. 2 So St and K(Si); S° Kalaramattako; S* Kandara- masukho: B™ and Sum-B' Kalairamattako (and below) ; B Kalaramatthako ; but in § 12 -mattako; K Kalaramaj- jhako; Sum Kalaramatthuko. So St below. 3 So S'K; Sc cata-; S' B™ Sum vata-. + B™ odanakumasam. ® So 88 and K(Si) ; B™ K Vesalim (and onwards). ® So St B™ K; S¢ sattamam ; S* sattaccam. 10 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 4. 11. tam natikkameyyam: uttarena! Vesiliyam Bahuputtam® nama cetiyam tam natikkameyyan ti.’ So imesam sattan- nam vatta-padinam® samadana-hetu labhagga-ppatto ¢’ eva yasagga-ppatto ca Vajji-game. 12. Atha kho Baggava Sunakkhatto Licchavi-putto yena acelo Kandaramasuko ten’ upasamkami, upasamkamitva. acelam Kandaramasukam pafiham apucchi. Tassa acelo Kandaramasuko* pafiham puttho na sampayasi,> asam- payanto kopafi va dosafi ca appaccayaii ca patvakasi. Atha kho Bhaggava Sunakkhattassa Licchavi-puttassa etad ahosi —‘Sadhu-ripam vata bho arahantam samanam dsadim- hase,® ma vata no’ ahosi digha-rattam ahitaya dukkhayati.” 18. Atha kho Bhaggava Sunakkbatto Licchavi-putto yenaham ten’ upasamkami upasamkamitva mam abbiva- detva ekamantam nisidi, ekamantam nisinnam kho aham Bhaggava Sunakkhattam Licchavi-puttam etad avocam : ‘Tvam pi néma mogha-purisa Sakya-puttiyo patijanis- sasiti ?’ ‘Kim pana mam bhante Bhagava evam aha—Tvam pi nama mogha-purisa Sakya-puttiyo patijanissasiti ?” ‘Nanu tvam Sunakkhatta® acelam Kandaramasukam® upasamkamitva paflham apucchi? Tassa te acelo Kandara- masuko pafiham puttho na sampayasi, asampayanto kopafi ca dosafi ca appaccayafi ca patvakasi. Tassa te? etad ahosi—Sadhu-ripam vata bho arahantam samanam asidimhase, ma vata no ahosi digha-rattam ahitaya dukkhayati.’ ‘Evam bhante. Kim pana bhante Bhagava arahattassa, maccharayatiti ?” 1 §* uttarim. 2 So SS B™; K -puttakan. 3 So K; 88 B™ vata’. + St Kalaramasuko. 5 So S* B™; S° sampayati. ® So S'B™ and Sum-B'; S°as°; S*-hate; K Sum-Sc¢ asadiyimhase (and below). 7 K inserts bho. 8 SS -am. ° §° Kalaramattakam ; S** °matthukam, and below. 10 §S omit te. D. xxiv. 4.14] A PREDICTION FULFILLED 11 ‘Na kho p’aham! mogha-purisa arahattassa macchara- yémi. Api ca tuyh’ ev’ etam papakam ditthi-gatam uppan- nam, tam pajaha, ma te ahosi digha-rattam ahitaya duk- khaya.? Yam kho pan’ etam Sunakkhatta mafifiasi acelam Kandaramasukam*—Sadhu-ripo araham samano ti, so na cirass’ eva parihito* sfnucariyo® vicaranto odana-kum- masam bhuiijamano sabban’ eva Vesiliyani cetiyani sama- tikkamitva yasa nikkinno® kalam karissatiti.’ Atha kho Bhaggava acelo Kandaramasuko na cirass’ eva parihito’ sanucariyo vicaranto odana-kummasam bhuiija- mano sabban’ eva Vesiliyani cetiyani samatikkamitva yasa nikkinno kalam akasi. 14. Assosi kho Sunakkhatto Licchavi-putto—Acelo kira Kandaramasuko parihito sénucariyo vicaranto odana-kum- masam bhuiijamano sabban’ eva Vesaliyani cetiyani sama- tikkamitva yasa nikkinno kilam karoti. Atha kho Bhag- gava Sunakkhatto® yeniham ten’ upasamkami, upasamka- mitva.mam abhivadetva ekamantam nisidi, ekamantam nisinnam kho aham Bhaggava Sunakkhattam Licchavi- puttam etad avocam : ‘Tam kim mafifiasi Sunakkhatta? Yath’ eva te aham acelam Kandaramasukam arabbha vyakasim, tath’ eva tam vipakam afifiatha va° ti? ‘Yath’ eva me bhante Bhagava acelam Kandaramasukam arabbha vyakasi, tath’ eva tam vipakam no afifiatha ti.’ ‘Tam kim majfifiasi Sunakkhatta? Yadi evam sante 1 B™ K abam. 2 $8 B™ K dukkhayati. Cp. § 7, p. 7. 8 Cp. § 11. Here S* Kaléramatthukam ; S° -mattakam. * So B™ K; S° paridahito; S* parihino. 5 So SS; B™ K Sum -iko (and below). ® So St B™; §@ nikinno; K nihino; (and lelow). Cp. § 7. 7 So 84 B™ K; S° -dahito; St -hino. ® BF K add Licchavi-putto, ® So B™; 88 no afifiatha (omitting va); K no afifiatha va. 12 PATIKA-BUTTANTA [D. xxiv. 4.14. katam va hoti uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam, akatam va ti?” ‘Addhé kho bhante evam sante katam hoti uttari- manussa-dhamma iddhi-patihariyam, no akatan ti.’ ‘ Evam pikho mam? tvam mogha-purisa uttari-manussa- dhamma iddhi-patihariyam karontam evam vadesi—Na hi pana me bhante Bhagava uttari-manussa-dhamma iddhi- patihariyam karot{ti. Passa mogha-purisa yavaii ca te idam aparaddhan ti.’ Evam pi kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavisputto maya vuccamano apakkam’ eva imasma dhamma-vinaya, yatha tam apayiko nerayiko. 15. Ekam idiham Bhaggava samayam tatth’ eva Vesali- yam viharémi Maha-vane kitagira-siliyam. Tena kho pana samayena acelo Patika-putto* Vesaliyam pativasati labhagga-ppatto c’eva yasagga-ppatto® ca Vajji-game. So* Vesdliyam parisati® evam vacam bhasati : ‘Samano pi® Gotamo fidna-vado, aham pi fiana-vado, fidna-vado kho pana fiana-vadena arahati uttari-manussa- dhammé iddhi-patihariyam dassetum. Samano Gotamo upaddha-patham dgaccheyya, aham ca’ upaddha-patham gaccheyyam. Te tattha ubho® uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam kareyyama. Ekam ce Samano Gotamo uttari- manussa-dhamma iddhi-patihaériyam karissati, dvaham karissimi. Dve ce Samano Gotamo uttari- manussa-dhamma, iddhi-patihariyani karissati, cattaraham 1 So St B™ K; S¢ omits ; S¢ tvam mam. 2 B™ Pathika®; Bt Patika® (though Pathika in title). 3 §¢t omit c’eva yasagga-ppatto. 4 8S omit ; B™ add ca. 5 So 8° B™ K; S¢ pativasati; St pativasati. In subse- quent passages SS sometimes agree in pativasati, sometimes in parisatim. © BF omits. 7 B™ K pi. 8 B= K add pi (and below). Dz xxiv. 4.17.) PATIKA-PUTTA’S BOAST 18 karissami. Cattéri ce Samano Gotamo uttari-manussa- dhamma iddhi-patihariyani karissati, atthaham karissimi. Iti yavatakam yavatakam Samano Gotamo uttari-manussa- dhamma iddhi-patihariyam karissati, tad'-digupam tad- digunaham karissamiti.’ 16. Atha? kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto yeniham ten’ upasamkami, upasamkamitva mam abhiva- detva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho Bhag- gava Sunakkhatto Licchavi-putto mam etad avoca : ‘Acelo bhante Patika-putto Vesaliyam pativasatilabhagga- ppatto c’eva yasagga-ppatto ca Vajji-game. So Vesaliyam parisati evam vacam bhasati—Samano pi Gotamo fidna- vado, aham pi fiana-vado, fidna-vado kho pana fiana-videna arahati uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam dasse- tum. Samano ca* Gotamo upaddha-patham agaccheyya, aham pi upaddha-patham gaccheyyam. Te tattha ubho uttari-manussa - dhamma iddhi - patihariyam kareyyama, Ekam ce Samano Gotamo uttari-manussa-dhamma iddhi- patihariyam karissati . . . pe‘. . . tad-digunam tad- digunaham karissamiti.’ Evam vutte aham Bhaggava Sunakkhattam Licchavi- puttam etad avocam : ‘ Abhabbo kho Sunakkhatta acelo Patika-putto tam vacam appahaya tam cittam appahéya tam ditthim appatinis- sajjitva mama sammukhi-bhavam agantum. Sace pi ’ssa evam assa—Aham tam vacam appahaya tam cittam appa- haya tam ditthim appatinissajjitva Samanassa Gotamassa sammukhi- bhavam gaccheyyan ti,—muddha pi tassa vipateyyati.’ 17. ‘Rakkhat’ etam® bhante Bhagava vacam, rakkhat’ etam Sugato vacan ti.’ 1 B™ tam (and below). 2 So SS B™; K iti. 3 B™ K omit. 4 So 8S; B™ K repeat the whole to dvaham karissimi, and then insert [samkhittam]. 5 So B™ K Sum; SS rakkhatto, or rakkhanto. 14 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1.17. ‘Kim pana mam tvam Sunakkhatta evam vadesi—Rak- khat’ etam bhante Bhagava vacam, rakkhat’ etam Sugato vacan ti?’ ‘ Bhagavata c’ assa? bhante esa vicé ekamsena ovadita :* —Abhabbo acelo Patika-putto tam vacam appahaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva mama sam- mukhi-bhavam agantum: sace pi ’ssa evam assa—Aham tam vacam appahaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva Samanassa Gotamassa sammukhi-bhavam gaccheyyan ti—muddha pi tassa vipateyyati. Acelo ca bhante Patika-putto virtipa-ripena Bhagavato sammukhi- bhavam agaccheyya, tad assa Bhagavato musi ti.’ 18. ‘Api nu Sunakkhatta Tathagato tam vacam bhaseyya ya sa vaci dvaya-gamini ti?’ ‘Kim pana bhante Bhagavata acelo Patika-putto cetasa ceto paricca® vidito—Abhabbo acelo Patika-putto tam vacam appahaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissaj- jitva mama sammukhi-bhavam agantum, sace pi ’ssa evam assa—Aham tam vacam appahaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva Samanassa Gotamassa sam- mukhi-bhavam gaccheyyan ti, muddha pi tassa vipateyyati? Udahu‘ devaté Tathagatassa> etam attham drocesum— Abhabbo bhante acelo Patika-putto tam vacam appahaya ... pe®... muddha pi tassa vipateyyati ?’ *Cetasé ceto paricca vidito c’eva’ Sunakkhatta acelo Patika-putto*’—Abbabbo acelo Patika-putto® tam vacam appahaya tam cittam appabaya ... pe... muddha pi tassa vipateyyati, devata pi mama” etam attham arocesum : 1K pi’ssa. 2 So B™ Sum-Bt; Sc Sum-S* osarita; S** ovarita ; K odharité: Sum-St? ocarita. 3 §S paticca (and below). 4 SS insert tassa. 5 B™ K Bhagavato. _° 88 B™ repeat. 7 B™ K add me. 8 Se omits acelo Patika-putto; St acelo only. ® S4 repeats abh® ac® Pat°; Br omits acelo Patika-putto. 29 SS omit. D. xxiv. 4.18.] PATIKA-PUTTA’S FALSE ASSERTION 15 “‘ Abhabbo bhante acelo Patika-putto tam vacam appahaya - +. pe... muddha pi tassa vipateyyati.” Ajito pi nama Licchavinam senapati adhuna kala-kato Tavatimsa- kaéyam uppanno. So pi mam upasamkamitva evam arocesi: “‘ Alajji bhante acelo Patika-putto, musa-vadi bhante acelo Patika-putto, mam? pi bhante avelo Patika-putto vyakasi Vajji-game—Ajito Licchavinam senapati maha-nirayam uppanno ti. Na kho panaham bhante maha-nirayam uppanno, Tavatimsamhi kayam? uppanno, alajji bhante acelo Patika-putto, musa-vidi bhante acelo Patika-putto, abhabbo$ bhante acelo Patika-putto tam vacam appahaya ... pet... muddha pi tassa vipateyyati.”” Iti kho Sunakkhatta cetasa ceto -paricca vidito c’eva me acelo Patika-putto—Abhabbo acelo Patika-putto tam vacam appahaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinis- sajjitva mama sammukhi-bhavam agantum, sace pi ‘ssa evam assa—Aham tam vacam appahaya tam cittam ap- pahaya tam ditthim appatinissajjitva Samanassa Gotamasea sammukhi-bhavam gaccheyyan ti—muddha pi tassa vipatey- yati. Devaté pi me® etam attham arocesum: ‘“ Abhabbo bhante acelo Patika-putto tam vicam appahaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva Bhagavato sam- mukhi-bhavam agantum, sace pi ’ssa evam assa—Aham tam vaécam appshaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva Samanassa Gotamassa sammukhi-bhivam gaccheyyan ti—muddha pi tassa vipateyyati.” ‘So® kho panaham Sunakkhatta Vesiliyam pindaya caritva pacché-bhattam pindapata-patikkanto yena acelassa Patika - puttassa aramo ten’ upasamkamissimi’ diva- viharaya. Yassa dani tvam Sunakkhatta icchasi, tassa arocehiti.’ 1§° mamam: S$? omits to vyakasi. 2 So SS; B™ tavatimsakaéyamhi; K tavatimsakayam. 3 B™ K add ca; K(S8i) ca-karo na dissati. 4 So K; 8S B™ repeat. 5 SS omit. ® B= K eso. 7 So B™; 88 K -mim. 16 . PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 4.19. 19. Atha kho ‘ham! Bhaggava pubbanha-samayam nivisetva patta-civaram adaya Vesaliyam pindaya pavisim. Vesaliyam pindaya caritva paccha-bhattam pindapata- patikkanto yena acelassa Patika-puttassa aramo ten’ upasamkamim diva-viharaya. Atha kho Bhaggava Sunak- khatto Licchavi-putto taramana-rapo Vesalim pavisitva samkamitva abhiiifiate abhiifiate Licchavi etad avoca: ‘Es’ avuso Bhagava Vesaliyam pindaya caritva paccha- bhattam pindapata-patikkanto yena acelassa Patika- puttassa aramo ten’ upasamkami diva-viharaya. Abhik- kamath’ ayasmanto abhikkamath’ ayasmanto,? sadhu- rapanam Samananam uttari - manussa-dhamma_iddhi- patihariyam bhavissatiti.’ Atha kho Bhaggava abhififiatinam abhififiatanam Lic- chavinam etad ahosi: ‘Sadhu-ripinam kira bho Sama- nanam uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam bhavis- sati, handa vata bho gacchamiati.’ Yena ca® abhiiiiata abhififiata Brahmana-mahasila gahapati-necayiké nana-titthiya* Samana-Brahmana ten’ upasamkami, upasamkamitva abhififiate abhififiate nana- titthiye Samana-Brahmane etad avoca: ‘Es’ avuso Bhagava Vesaliyam pindaya caritva paccha - bhattam pindapata-patikkanto yena acelassa Patika-puttassa aramo ten’ upasamkami diva-viharaya. Abhikkamath’ ayasmanto abhikkamath’ ayasmanto, sidhu-rupanam Samanainam uttari-manussa-dhdmma iddhi-patihariyam bhavissatiti.’ titthiyanam Samana-Brahmananam etad ahosi: ‘Sadhu- ripanam kira bho Samananam uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam bhavissati, handa vata bho gaccha- mati.’ 1 So SS; B= khvaham; K svaham. 2 $4 omit the repetition. 8 BF omits. * K titthiya (and below), D. xxiv. 4. 20.] PATIKA-PUTTA'S FRIGHT 17 Atha kho Bhaggava abhififiata abhififiata! Licchavi ab- hififiata? abhififiata ca Brahmana-mahasala gahapati- necayika nanéa-titthiya Samana-Brihmana yena acelassa Patika-puttassa aramo ten’ upasamkemimsu. Si esi Bhay- gava parisa® hoti aneka-sata aneka-sahassa. 20. Assosi kho Bhaggava acelo Patika-putto: ‘ Abhik- kanta kira abhifiiiata abhiiiiata Licchavi, abhikkanta ab- hififiata ca Brahmana-mahasala gahapati-necayika nana- titthiya Samana-Brahmana, Samano pi‘ Gotamo mayham arame divaé-vihiram nisinno ti.’ Sutvan’ assa bhayam chambhitattam lomahamso udapadi. Atha kho Bhaggava acelo Patika-putto bhito samviggo lomahattha-jaito® yena Tindukkhanu °-paribbajakarémo ten’ upasamkami.® Assosi kho Bhaggava sa parisa : ‘ Acelo kira Patika-putto bhito samviggo lomahattha-jato yena Tindukkhanu-parib- bajakarémo ten’ upasamkamanto ti.’ Atha kho Bhaggava sa7 parisa afifiataram purisam amantesi: ‘Ehi tvam bho® purisa, yena Tindukkhanu-paribbaja- karaémo yena® acelo Patika-putto ten’ upasamkama, upa- samkamitva acelam Patika-puttam evam vadehi — Ab- hikkam’ avuso Patika-putta, abhikkanta abhififiati abhiii- hata)? Licchavi, abhikkanta abhififiata™ abhififiata ca Brah- mana-mahasala gahapati-necayika nané-titthiya Samana- Brahmana, Samano pi Gotamo ayasmato arime diva-viharam nisinno. Bhasitaé kho pana te es’ avuso Patika-putta Vesa- liyam parisati vica: ‘ Samano pi Gotamo fidna-vado aham pi fiana-vado, fiana-vado kho pana fiana-vadena arahati uttari-manussa-dhamma iddhi- patihiriyam dassetum. 1 §*t insert ca and below. 2 B™ inserts ca. 3 B inserts maha. 4 B™ omit pi; S* add bho. 5 Kkatthaci potthake ‘lomahamsa-jato’ ti patho dissati. ® So 8S Sum; B™ Tindukakhanu: K Tindukakhanu and below. T Seat put si before Bhaggava. 8 Sedt ambho. ° §°addsca; 8 yenapi Gotamo ayasmato arimo acelo, etc. 10 Sat adds ca. 1 B™ adds ca. 18 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 4. 20. Samano Gotamo upaddha-patham agaccheyya, aham? upaddha-patham gaccheyyam. Te tattha ubho* uttari- manussa-dhamma iddhi-patihariyam kareyyama. Ekafi ce Samano Gotamo uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam karissati, dvaham karissimi. Dve ce* Samano* Gotamo uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyani karissati, cat- taraham karissimi. Cattari ce Samano Gotamo uttari- manussa-dhamma iddhi-patihariyani karissati, atthaham karissami. Iti yavatakam yavatakam® Samano Gotamo uttari-manussa-dhamma iddhi-patibariyam karissati, tad- digunam tad-digun4ham karissimiti.” Abhikkama yeva® kho avuso Patika-putta upaddha-patham, sabba-pathamam yeva agantva Samano Gotamo ayasmato arime diva-viharam nisinno ti.’ 21. ‘Evam bho ti’ kno Bhaggava so puriso tassa parisaya. patissutva yena Tindukkhanu-paribbajakéramo yena acelo Patika-putto ten’ upasamkami, upasamkamitva acelam Patika-puttam etad avoca : ‘Abhikkam’ avuso Patika-putta, abhikkanta abhififiata abhififiata Licchavi?.. . pe. . . Samano Gotamo ayasmato arame diva-viharam nisinno. Bhasita kho pana te es’ avuso Patika-putta Vesaliyam parisati vac: ‘‘Samano pi Gotamo fiana-vado aham pi fiana-vado... pe... tad- digunam tad-diguniham karissimiti.” Abhikkama yeva® kho® avuso Patika-putto upaddha-patham, sabba-pathamam yeva agantva Samano Gotamo ayasmato arame diva-viharam nisinno ti.’ Evam vutte Bhaggava acelo Patika-putto ‘Ayami avuso 1 So SS; B™ aham pi; K aham pi. 2 Br adds pi. 3 SS ca. 4 B adds pi. 5 Br omits. ® Bt abhikkam’ ass’ eva. 7 So SS as follows: B™ K add abhikkanta abhiffiata (ca B) abhififiata ca Brahmana-mahasala ... pe... down to karissamiti. (B™ repeats the whole.) 8 So St K; St abhikkameyyova ; B™ abhikkamayyeva. © K omits. D. xxiv. 2.1] PATIKA-PUTTA’S DISCOMFITURE 19 ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatum. Atha kho so Bhaggava puriso acelam Patika-puttam etad avoca: ‘Kim su néma te avuso Patika-putta? pavala! su nima te pithakasmim? allina, pithakam® su nama te pavalisu allinam? “ Ayami avuso ayami avuso ti” vatva tatth’ eva samsappasi, na sakkosi asana pi vutthatun ti.’ Evam pi kho Bhaggava vuccamano acelo Patika-putto ‘ Ayami avuso ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatum. . 22. Yadi kho so Bhaggava puriso afifiasi—Parabhita- rapo ayam acelo Patika-putto, ‘Ayami avuso ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vut- thatun ti,—atha tam parisam agantva evam arocesi : ‘ Parabhita-ripo acelo Pitika-putto, “Ayami avuso ayami avuso ti” vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatun ti.’ Evam vutte aham Bhaggava tam parisam etad avocam : * Abhabbo kho avuso acelo Patika-putto tam vacam appahaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva mama sammukhi-bhavam agantum. Sace pi ‘ssa evam assa— Aham tam vacam appahaya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva Samanassa Gotamassa sammukhi- bhavam gaccheyyan ti—muddha pi tassa vipateyyati.’ Pathamaka-bhanavaram.4 2. 1. Atha kho Bhaggava aiifiataro Licchavi-mahamatto utthay’ asana tam parisam etad avoca: ‘Tena hi bho muhuttam tava agametha yavaham gac- 1 So St B™ K; Se pavala and below; Sum-SS pavula and pavula. 2 So K and later S*; § pitakasmim (S* afterwards pitth®); S* piyakasmim ; B™ pithakasmim. 3 S$ paka; S* piyamakam; St pithamakam. * So S*; 8“ omit; B™ K pathama-bhanavaram nitthitam. 20 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2.1. chaimi, app eva nama aham pi sakkuneyyam acelam Patika-puttam imam parisam anetun ti.’ Atha kho so Bhaggava Licchavi-mahamatto yena Tin- dukkhany-paribbajakéramo yena acelo Patika-putto ten’ upasamkami, upasamkamitva acelam Patika-puttam etad avoca : ‘ Abhikkam’ avuso Patika-putta, abhikkantam te seyyo, abhikkantaé abhififiata abhiifiata Licchavi,) abhikkanta yika nana-titthiya Samana-Brahmana, Samano pi Gotamo ayasmato araime diva-viharam nisinno. Bhisita kho pana te es’ avuso Patika-putta Vesaliyam parisati vaca—‘Samano pi Gotamo fiina-vado, aham pi fiéna-vado ... pe®. . . tad- digunam tad-digunaham karissimiti.” Abhikkama yeva kho avuso Patika-putta upaddha-patham, sabba-pathamam yeva® fgantva Samano* Gotamo ayasmato arame diva- ‘viharam nisinno. Bhasita kho pana te° esi avuso Patika- putta® Samanena Gotamena parisati vaci: “ Abhabbo acelo Patika-putto tam vacam appahaya ... pe... sace pi ’ssa evam assa—Ahan tam vacam appahaya . .. pe . . . Samanassa Gotamassa sammukhi-bhivam gaccheyyan ti—muddha pi tassa vipateyyati.” Abhikkam’ avuso Patika-putta, abhikkamanen’ eva’ te jayam karissima, Samanassa Gotamassa parajayan ti.’ 2. Evam vutte Bhaggava acelo Patika-putto ‘Ayaimi avuso ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na 1K Samkhittam, continues at samano pi; S* pe after Licchavi to samano. 2 So St B™ K; S* Br repeat the whole. 3 So S° B* K; 84 patheyeva; St‘ patheyyova; B™ patha- mafieva. * K adds pi. 5 So S*; S¢ panavaso; B™ K panesa. ® $4 omits down to abhikkamanen’ eva. 7 So S¢ B™ K; S* abhikkame corrected to °meneva; St abhikkamabhoneva. D. xxiv. 2. 8.] PATIKA-PUTTA’S DISCOMFITURE 21 sakkoti asana pi vutthitum. Atha kho so Bhaggava Lic- chavi-mahamatto acelam Patika-puttam etad avoca : ‘Kim su nama te avuso Patika-putta, pavala su nama te pithakasmim allina, pithakam su nama te pavalasu! allinam? ‘‘ Ayami avuso ayami avuso ti” vatva tatth’ eva samsappasi, na sakkosi dsana pi vutthatun ti.’ Evam pi kho Bhaggava vuccamano acelo Patika-putto ‘ Ayami avuso ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatum. 8. Yada kho so? Bhaggava Licchavi-mahamatto® afifasi -—Parabhiita-ripo ayam acelo Patika-putto, ‘ Ayami avuso ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatun ti,—atha tam parisam agantva evam Arocesi : ‘Parabhita-ripo so‘ acelo Patika-putto, “ Ayami avuso ayémi avuso ti” vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatun ti.’ Evam vutte aham Bhaggava tam parisam etad avocam: * Abhabbo kho avuso acelo Patika-putto tam vacam appa- haya... pe... muddha pi tassa vipateyya.> Sace pi® ayasmantanam Licchavinam evam assa—Mayam acelam Patika-puttam’ varattahi bandhitva go-yugehi® avijjhey- yamati,°-—ta varatta chijjeram' Patika-putto™ va. Ab- habbo pana acelo Patika-putto tam vacam appahaya .. . 1 $4 picela. 2 So St B™; St K omit. 8 St Jaliyodaripattikantevasi, omits §§ 8-5 and continues at 6. 4 SS omit. 5K here and onwards adds ti. ® §¢ pissa; B™ K p’. 7 B™ K add yahi and below; K (St) ayam na dissati. 8K go-yuttehi; K (note) go-yugehiti pathena bhavi- tabbam. * S¢ avifijeyyamati (in § 4 avijeyyamati); B™ aviiichey- yamati; K avifijeyyamati. » So 84K; B™ chijjeyyum. u So B™ K Sum; 8S puttam. 22 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 8. pe... sace pi’ ssa evam assa—Aham tam vacam appa- haya... pe... muddha pi tassa vipateyyati.’ 4, Atha kho Bhaggava Jaliyo darupattik-antevasi' utthay’ asana tam parisam etad avoca: ‘Tena hi bho muhuttam tava agametha yavaham gac- chami, app eva nama aham? pi sakkuneyyam acelam Patika-puttam® imam parisam anetun ti.’ Atha kho Bhaggava Jaliyo darupattik-antevasi yena Tin- dukkhanu-paribbajakaramo yena acelo Patika-putto ten’ upasamkami, upasamkamitva acelam Patika-puttam etad avoca : ‘Abhikkam’ avuso Patika-putta, abhikkantam te seyyo, abhikkanta abhififiata ca Licchavi ... pe... Samano pi Gotamo ayasmato arame diva-viharam nisinno. Bha- sité kho pana te esa avuso Patika-putta Vesaliyam parisati vaca: “‘Samano pi Gotamo fiana-vado... pe... tad- digunam tad-digundham karissamiti.” Abhikkama yeva‘ avuso Patika-putta upaddha-patham, sabba-pathamam yeva agantva Samano Gotamo ayasmato arame diva-viharam nisinno. Bhasita kho pana te es’ avuso Patika-putta Samanena Gotamena parisati vaca: ‘‘Abhabbo® acelo Patika-putto tam vicam appahaya ... pe... Sace pi ’asa evam assa—Aham tam vacam appahaya ... pe... Samanassa Gotamassa sammukhi-bhavam gaccheyyan ti, —muddha pi tassa vipateyya.” Sace® ayasmantinam Licchavinam evam assa—Mayam acelam Patika-puttam varattahi bandhitva go-yugehi avijjheyyimati,—ta varatta chijjeram Patika-putto va. Abhabbo pana acelo Patika- putto tam vacam appahaya ... pe... sace pi’ ssa evam assa—Aham tam vicam appahiya... pe... muddha pi tassa vipateyyati. Abhikkam’ avuso Patika-putta, abhikkamanen’ eva te jayam karissima, Samanassa Gota- hassa parajayan ti.’ 1 Cp. D. vol. i, p. 159; Sum. i. 319. ? K namaham. 3 So S*; B™ K omit. * B abhikkamasseva. 5 K adds kho avuso (but not in § 1). 6 B™ K add p’. D. xxiv. 2. 6.] THE LION AND THE JACKAL 23 5. Evam vutte Bhaggava acelo Patika-putto ‘Ayami avuso ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatum. Atha kho Bhaggava Jaliyo darupattik-antevasi acelam Patika-puttam etad avoca: ‘Kim gu nama te avuso Patika-putto, pavala su nama te pithakasmim alliné, pithakam su nama te pavalisu allinam. “ Ayami dvuso ayami avuso ti” vatva tatth’ eva samsappasi, na sakkosi asana pi vutthatun ti.’ Evam pi kho Bhaggava vuccamano acelo Patika-putto ‘ Ayami avuso ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatum. 6. Yada kho Bhaggava Jaliyo darupattik-antevas! afifiasi —Parabhita-ripo ayam acelo Patika-putto, ‘ Ayami avuso ayami avuso ti’ vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti. asana pi vutthatun ti—atha nam etad avoca: ‘Bhuta-pubbam avuso Patika-putta Sihassa miga-rafifio etad ahosi: “Yan ninéham afifiataram vana-sandam nissiya asayam kappeyyam, tatr’ asayam kappetva siyanha- samayam asaya nikkhameyyam, asaya nikkhamitva vijam- bheyyam, vijambhetva samanta catuddisé anuvilokeyyam, samanta catuddisa anuviloketva tikkhattum siha-nidam nadeyyam, tikkhattum siha-nadam naditva go-caraya pakkameyyam; so varam varam miga-samghe! vadhitva mudu-mamsini mudu-mamsini bhakkhayitvi tam eva asayam ajjhupeyyan ti.” ‘Atha kho so avuso” Siho miga-raja afifiataram vana- sandam nissiya dsayam kappesi, tatr’ asayam kappetva sayanha-samayam asaya nikkhami, asaya nikkhamitva vijambhi, vijambhitva samanta catuddisi anuvilokesi, samanta catuddisa anuviloketva tikkhattum siha-nadam nadi, tikkhattum siha-nidam naditva go-caraiya pakkami, 80 varam varam miga-samghe vadhitva mudu-mamsani mudu-mamsani bhakkhayitva tam eva asayam ajjhu- pesi. 1 So 88 and below: B™ K samgham. 2 So SS; B™ K omit. 24 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2.7. 7. ‘Tass’ eva kho avuso Patika-putta Sihassa miga- raiifio vighase? samvaddho Jara-sigalo® ditto c’eva balava ca. Atha kho avuso tassa Jara-sigalassa etad ahosi: “Ko caham® ko Siho miga-raja? Yan nuinaham pi aiifiataram vana-sandam nissiya asayam kappeyyam, tatr’ dsayam kappetva siyanha-samayam asaya nikkhameyyam, asaya nikkhamitva vijambheyyam, vijambhitva samanta catuddisa anuvilokeyyam, samanta catuddisa anuviloketva tikkhattum siha-nddam nadeyyam, tikkhattum siha-nadam naditva go-caraya pakkameyyam ; so varam varam miga-samghe vadhitva mudu-mamsini mudu-mamsani bhakkhayitva tam eva asayam ajjhupeyyan ti.” ‘ Atha kho so avuso Jara-sigalo afifiataram vana-sandam nissiya asayam kappesi, tatr’ dsayam kappetva siyanha- . Samayam asaya nikkhami, asaya nikkhamitva vijambhi, vijambhitva samanta catuddisaé anuviloketi, samanta catuddisa anuviloketva ‘‘ Tikkhattum siha-nadam nadissa- miti” sigalakam yeva‘* anadi, bherandakam® yeva anadi, “Ke ca chave® sigale, ke pana siha-nade ti?” ‘ Evam eva kho tvam avuso Patika-putta Sugatapadinesu jivamano Sugatatirittani bhufijamano Tathagate arahante Samm’i-Sambuddhe asaidetabbam majiifiasi7—Ke ca chave Patika-putte, ka ca Tathagatinam arahantinam Samma- Sambuddhanam asadana® ti?” 8. Yato kho Bhaggava Jaliyo darupattik-antevasi imina® opammena n’ eva asakkhi acelam Patika-puttam tamha asana caivetum, atha nam etad avoca: 1 B™ K vighasa. 2 Be gingalo and onwards. 3 So S*B™ K; S“ vaham. 4 So SS B™; K omits. ® So SS K; B™ bhedandakam : Sum-S“ bherakam. ° So B™ K Sum; Sc kemacchave; S‘ kevaccho; S¢ kevaccheve (SS ech throughout, with many other variations). 7 Se maiifiesi: S** maiifieti. 8 So S* B™ K Sum; 8! asadaina; 8 asadana. ® So SS B™; Br K add pi. D. xxiv. 2. 10.] THE LION AND THE JACKAL 25 ‘ Siho ti ‘atténam samekkhiyanam! maiifii? kotthu ‘“ Miga- raja "ham asmi,”* Tath’ eva‘ so® sigalakam anadi, “Ke ca chave sigale, ke pana siha-nade ti?” ‘Evam eva kho tvam avuso Patika-putta Sugatépadanesu jivamano Sugatatirittani bhuiijamano Tathagate arahante Samma-Sambuddhe asadetabbam maiifiasi’—Ke ca chave Patika-putte, ka ca Tathigatanam arahantanam Samma- Sambuddhanam fsadana ti?’ 9. Yato kho Bhaggava Jaliyo darupattik-antevasi imina pi opammena n’eva asakkhi acelam Patika-puttam tamha asara civetum, atha nam etad avoca: ‘ Aiifiam anucaikamanam’ attanam vighase* samekkhiya Yav’ attinam® na passati kotthu tava ‘“‘vyaggho” ti! maififiati, Tath’ eva" so sigalakam anadi, ‘Ke ca chave sigile ke pana siha-nade ti?” ‘Evam eva kho tvam avuso Patika-putta Sugataépadanesu jivamano Sugatatirittani bhuiijamano Tathagate arahante Samméa-Sambuddhe asidetabbam mafifiasi—Ke ca chave” Patika-putte, ka ca Tathagatanam arahantinam Samma- Sambuddhinam asadana ti?’ 10. Yato kho Bhaggava Jaliyo darupattik-antevasi imina 11 So SS Sum; B™ -nam -na; K -na-na. ? Br Sum amaiiiii. 8 §S B' asmim. 4 K tameva. 5 §S omit. & S* mafifiesi ; S* omafifiesi. 7 So B™; S@ manuiifiam anucafkamam vanam; St‘ manumiiam anuvamkamam vanam; K sufifiam anupaka- minam. 8 So S* B™ K Sum; S‘ vimpa; St‘ vippase. ® So SS B™ Sum; K yava atta. © So S°B™ K; St va. 1 So 8S B™; K tameva. 12 §¢ -echave ; 8‘ kevacchave. 26 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 10. pi.opammena n’eva asakkhi acelam Patika-puttam tamha asana civetum, atha nam etad avoca: ‘Bhutvina bheke? khala?-misikayo kata-sisu khittani ca konapani.* Mahé-vane Sufifia-vane vivaddho amaiiii kotthu “ Miga- raja ’*ham asmi,”* Tath’ eva so sigilakam anadi, “ Ke ca chave sigale, ke pana siha-nade ti?” ‘Evam eva kho tvam avuso Patika-putta Sugatapadanesu jivamano Sugatatirittani bhufijamano Tathagate arahante Samma-Sambuddhe asadetabbam mafifiasi—Ke ca chave Patika-putte, ki ca Tathagatinam arahantanam Samma- Sambuddhanam asadana ti ?’ 11. Yato kho Bhaggava Jaliyo darupattik-antevasi imina pi opammena n’eva asakkhi acelam Patika-puttam tamha asana caivetum, atha tam parisam dgantva evam arocesi: ‘Parabhita-rupo bho acelo Patika-putto, “Ayami avuso ayami avuso ti” vatva tatth’ eva samsappati, na sakkoti asana pi vutthatun ti.’ 12. Evam vutte aham Bhaggava tam parisam etad avocam : ‘ Abhabbo kho avuso acelo Patika-putto tam vacam appa- haya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva mama sammukhi-bhavam agantum. Sace pi’ssa evam assa —Aham tam vacam appahiya tam cittam appahaya tam ditthim appatinissajjitva Samanassa Gotamaesa sammukhi- bhavam gaccheyyan ti,—muddha pi tassa vipateyya. Sace p’ ayasmantinam Licchavinam evam assa—Mayam acelam Patika-puttam® varattahi bandhitva go-yugehi® 1 So K Sum; SS heke; B™ bhinge. 2 So K Sum; S* bale; S* bbala; B™" khala. 3 So SS B™ ; Sum konup®; K kanap®. 4 So S' B™ K; S Bt mim. 5 Br adds yahi. ® See § 4. S* yoyugehi; S* nahehi; St Sum nagehi; K goyuttehi. D. xxiv. 2. 18,] THE BUDDHA JUSTIFIED 27 avijjheyyamati—ta? varatta chijjeram Patika-putto? va. Abhabbo pana acelo Patika-putto tam viacam appahaya .. . pe*®. . . mama sammukhi-bhavam agantum. Sace pi ’ssa evam assa—Aham tam vicam appahiya... pe... Samanassa Gotamassa sammukhi-bhavam gaccheyyan ti, —muddha pi tassa vipateyyati.’ 13. Atha kho ’ham Bhaggava tam parisam dhammiya kathiya sandassesim samadapesim samuttejesim sampa- hamsesim, tam parisam dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva maha-bandhana mokkham karitva, caturasiti-pina-sahassini maha-vidugga uddharitva, tejo-dhatum samapajjitva, satta-talam vehasam abbhuggantva, afijiam satta-talam pi accim‘ abhinimminitva jaletva® dhupayitva® Mahavane kutagara-saliyam paccut- thasim. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto yenaham ten’ upasamkami, upaeamkamitva mam abhiva- detva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho aham Bhaggava Sunakkhattam Licchavi-puttam etad avocam : ‘Tam kim majifiasi Sunakkhatta? Yath’ evaham te? acelam Patika-puttam arabbha vyakasim, tath’ eva tam vipikam ®no aiifiatha® ti? ‘Yath’ eva me bhante Bhagava acelam Patika-puttam arabbha vyakasi, tath’ eva tam vipikam no afifiatha ti.’ ‘Tam kim maiifasi Sundkkhatta? Yadi evam sante katam va hoti uttari-manussa-dhamma iddhi-patihariyam akatam va ti?’ ‘Addha kho bhante evam sante katam hoti ‘uttari- manusea-dhamma iddhi-patihariyam no akatan ti.’ ‘Evam pi kho mam? tvam mogha-purisa uttari-manussa- 1 S$! adds va. 2 So B™ K; SS -te. 3 So K; SS and B™ repeat the whole here and below. 4 SS acci; B™ acchim; K aggim. 5 So 8S; B™ pajjalitva ; K jalitva. ® So SS K(Si); B™ K dhumayitva. 7 So SS; B™ K yath’ eva te aham. § Br afifiatha va. ® So 8! B™ K; Se4 omit. 28 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 18. dhamma iddhi-patihariyam karontam evam vadesi: “Na hi pana me bhante Bhagava uttari-manussa-dhamma iddhi- patihariyam karotiti.” Passa mogha-purisa yavafi ca te idam aparaddhan ti.’ Evam pi kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto maya vuccamano apakkam’ eva imasma dhamma-vinaya yatha tam} apayiko nerayiko. 14. Aggafifiafi cham Bhaggava pajanami, *taii ca paja- nami,’ tato ca* uttaritaram pajanami, tafi ca pajananam na pardmasami, apardmasato‘ me paccattam yeva nibbuti vidita yad abhijanam Tathagato no anayam Apajjati. Santi Bhaggava eke Samana-Brahmana Issara-kuttam Brahma- kuttam acariyakam aggafifiam pajifiapenti. Te *ham® upasamkamitva evam vadami: ‘Saccam kira tumhe ayas- manto Issara-kuttam Brahma-kuttam acariyakam aggaii- fiam pafifiapethati?’ Te ca me evam puttha—‘ Amo ti’® patijananti. Te ‘ham evam vadami: ‘Katham vihita- kam’ pana tumhe ayasmanto Issara-kuttam Brahma-kuttam acariyakam aggaiifiam pafifiapethati?’ Te maya puttha na sampiyanti. Asampayanta mam afifie va patipucchanti. Tesiham puttho vyakaromi : 15. ‘Hoti® kho so avuso samayo yath kadaci karahaci dighassa addhuno accayena ayam loko samvattati, sam- vattamane loke yebhuyyena satta Abhassara-samvattanika honti. Te tattha honti mano-maya piti-bhakkha sayam-pabha antalikkha-cara subha-tthayino, ciram digham addhinam titthanti. Hoti kho so avuso samayo yam kadaci karahaci dighassa addhuno accayena ayam loko vivattati, vivatta- mane loke sufifiam Brahma-vimanam patubhavati. Atha® 1 So S°B™ K; S* kata; St katham. 22 K omits. § K omits. * Br adds ca. 5 SoSS; B™ K tyaham, and below. 6 K amati. 7 §¢ vihikatam ; S* adds kho; B™ add no. 8 Cp. D. i. 2. 2, vol. i., p. 17. ® B™ adds kho. D. xxiv. 2. 16.] ORIGIN OF MAHA-BRAHMA 29 aiifiataro satto ayu-kkhaya va puiifia-kkhaya va Abhassara- kaya cavitvaé suiifiam Brahma-vimanam upapajjati So tattha hotimano-mayo piti- bhakkhosayam-pabho antalikkha- caro subha-tthayi, ciram digham addhanam titthati. Tassa tattha ekakassa® digha-rattam nibbusitatta’ anabhirati paritassana uppajjati:* ‘“‘aho vata aiifie pi satta itthattam agaccheyyun ti.” Atha® aiifie pi satta ayu-kkhaya va pufifia-kkhaya va Abhassara-kaya cavitva sufifiam Brahma- vimanam upapajjanti tassa sattassa® sahavyatam. Te pi’ tattha honti mano-maya piti-bhakkha sayam-pabha antalikkha-caraé subha-tthayino, ciram digham addhanam titthanti. 16. ‘Tatr’ avuso yo so satto pathamam upapanno, tassa evam hoti: ‘‘Aham asmi Brahma Maha-brahma abhibha anabhibhito iijiad-atthu-daso vasavatti® issaro katta nimmata® settho saiijita’ vast pita bhuita-bhavyanam. Maya ime satté nimmita. Tam kissa hetu? Mamam hi pubbe etad sahosi—Aho vata ajiifie pi satta itthattam agaccheyyun ti. Iti mamaii ca mano-panidhi, ime ca satta itthattam agata ti.” Ye pi te satta paccha upapanna, tesam pi evam hoti—‘‘ Ayam kho bhavam Brahma Maha- brahma abhibhii anabhibhito afifiad-atthu-daso vasavatti issaro katté nimmata settho saiijita vasi pita bhita- bhavyanam. Iminé mayam bhota Brahmuna nimmita. Tam kissa hetu? Imam hi mayam addasima idha” pathamam upapannam, mayam pan’ amha” paccha upapanna ti.” 1 §S uppaj°; B™ K and D. i. 2. 3, upap®, and below. 2 So St K and D. i. 2.4; S*¢ B™ K ekassa. 3 So SS, D.i. 2.4; B™ K nivus®. 4 SoSS B™ K, Di. 2.4. > So 88, D. i. 2.4; B™ K add kho, 6 BF omits. 7 B omits. 8 §S B™ K all -ti; B' D. i. 2. 5, -ti. ® So SS B™ D.i. 2.5; BY K nimmita. 10 BY gajita. 1 §o 88, D. i. 2.5; B™ K omit. 2 BT asma. 380 PATIKA-SUTTANTA (D. xxiv. 2. 17. 17. ‘Tatr’ avuso yo so satto pathamam upapanno, so dighayukataro ca hoti vannavantataro ca mahesakkhataro ca. Ye pana te satta pacchaé upapanna, te appayukatara ca honti dubbannatara ca appesakkhatara ca. Thanam kho pan’ etam dvuso vijjati yam aiifiataro satto tamha kaya cavitva itthattam agacchati. Itthattam agato samaino agirasma anagiriyam pabbajati. Agarasma anagariyam pabbajito samano atappam anvaya padhinam anvaya anuyogam anvaya appamadam anvaya sammdé-manasi- karam anvaya tatharipam ceto-samadhim phusati yatha samahite citte tam pubbe nivisam anussarati, tato param nanussarati. So evam aha: ‘ Yo kho* sobhavam Brahma Maha-brahma abhibhu anabhibhuto afifiad-atthu-daso vasa- vatti issaro katté nimmata settho saiijita vasi pita bhita- bhavyanam yena mayam bhoté Brahmunaé nimmita, so nicco dhuvo sassato? aviparinama-dbammo sassati-samam tath’ eva thassati. Ye pana mayam ahumha® tena bhota Brahmuna nimmita, te mayam anicca addhuva‘ appiyuka cavana-dhamma itthattam agata ti.” Evam vihitakam bho® tumhe ayasmanto Issara-kuttam Brahma-kuttam dcari- yakam aggaiifiam paiifiapethiti.’ Te evam ahamsu: ‘Evam kho no avuso Gotama sutam yath’ ev’ ayasma Gotamo ahati. Aggajifiai cham Bhaggava pajanami . .. pe’... yad abhijinam Tathigato no anayam apajjati. 18. Santi Bhaggava eke Samana-Brahmana kidda- padusikam’ dcariyakam aggaiifiam pafifiapenti. Te *ham® upasamkamitva evam vadimi: ‘Saccam kira tumhe ayasmanto khidda-padisikam acariyakam aggajifiam paiifia- pethati?” Te ca me evam puttha—‘ Amo ti’ patijananti. 1 Sed omit. 2 Br adds dighayuko. 3 S* ahumha: B™ K ahumha. 4 B adds asassata. 5 So SK; B™ no. ® So B™ K; 8S repeat the whole. 7 So S*; St pand°; B™ K pados°. ® So 8S; B™ K tyaham, and below. D. xxiv. 2. 18.] KHIDDA-PADUSIKA DEVA 81 Te ’ham evam vadami: ‘ Katham vihitakam! pana tumhe ayasmanto khidda-padusikam acariyakam aggafifiam pafifia- pethati?’ Te maya puttha na sampayanti.2 Asampayanta® mamaii jieva patipucchanti. Tesdham puttho vyakaromi : ‘Sant’ avuso khidda-padisika nama deva. Te‘ ativelam hassa-khidda-rati-dhamma-samapanna viharanti. Tesam ativelam hassa-khidda-rati-dhamma-samapanninam viha- ratam sati sammussati,’ satiya sammosa® te devi tamha kaya cavanti. Thainam kho pan’ etam avuso vijjati, yam afifiataro satto tamha kaya cavitva itthattam agacchati, itthattam agato samano agdrasma anagariyam pabbajati. Agiarasma anagatiyam samano pabbajito samano atappam anvaya... pe’... tathiripam ceto-samaidhim phusati yatha samahite citte tam pubbe-nivisam anussarati, tato param nanussarati. So evam aha: “Ye kho te bhonto deva na khidda-padusika te na ativelam hassa-khidda-rati- dhamma-samapanna vibaranti. Tesam nativelam hassa- khidda-rati-dhamma-samapannanam viharatam sati na sammusati, satiyaé asammosa® te deva tamha kaya na cavanti, nicca dhuva sassata® aviparinama-dhamma sassati- samam tath’ eva thassanti. Ye pana mayam ahumha khidda - padisika te. mayam ativelam hassa - khidda - rati-dhamma-samapanna viharimha. Tesam no ativelam hassa - khidda - rati - dhamma - samapannanam _vihara - tam sati sammussati, satiyé sammosi eva’ mayam tamha kaya cuta aniccid addhuvaé asassata appayuka cavana-dhamma itthattam agata ti.’ Evam vihitakam 1 Br adds no. 2 S4 adds asampayanti; BT sammayanti, and below. 3 BY asammayanta. * BF omits. 5 So St B= K; S* mussati (so D. i. 2. 7). ® So S°B™; S* sammoyava; St dhammisaya; K sam- mosaya. 7 BK repeat the whole. 8 B' adds kho. ° Br adds dighayuka. 10 So St, and D. i, 2.9; B™ K te. 82 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 18. bho} tumhe ayasmanto khidda - padisikam acariyakam aggafifiam pafifiapethati ?’ Te evam ahamsu: ‘ Evam kho no avuso Gotama sutam yath’ ev’ ayasma Gotamo ahiti.’ Aggaiiiiam cham Bhag- gava pajanimi... pe... yad abhijanam Tathagato no anayam apajjati. 19. Santi Bhaggava eke Samana-Brahmana mano-padu- sikam acariyakam aggaiifiam paiifiapenti. Te ’ham upa- samkamitva evim vadimi: ‘Saccam kira tumhe ayasmanto mano-padisikam acariyakam aggaiifiam pafifiapethati ?” Te ca me evam puttha—‘ Amo ti’ patijananti. Te ‘ham evam vadimi: ‘Katham vihikatam? pana tumhe dyas- manto mano-padisikam acariyakam aggajifiam paiiiiape- thati?? Te maya puttha na sampayanti. Asampaiyanta mamaii fieva patipucchanti. Tesiham puttho vyakaromi: ‘Sant’ avuso mano-padisika nama devi. Te ativelam afifiamafifiam upanijjhayanti. Te ativelam affiamafiiam upanijjhayanta aiifiamafifiamhi cittani padisenti. Te afifiamafifiam® paduttha-citté kilanta-kaya kilanta-citta. Te deva tamha kaya cavanti. hanam kho pan’ etam avuso vijjati yam afifataro satto tamha kaya cavitva itthat- tam agacchati, itthattam agato samano agairasma anagariyam pabbajati. Agairasma anagariyam pabbajito samano atap- pam anvaya...pe... tatharapam ceto-samadhim phusati yatha samabite citte tam pubbe-nivasam anussarati, tato param nanussarati. So evam aha: “Ye kho te bhonto deva na mano-padusika te nativelam‘ afifiamafifiam upanij- jhayanti. Te nativelam‘ afifiamafifiam upanijjhayanta®> aifiamafifiamhi cittani nappadusenti.© Te aiifiamafifiam appaduttha’-cittaé akilanta-kaya akilanta-citta. ®Te deva® 1 §° nobha; S* vihitakato; St vihitakayato; B™ no; K pana. Cp. § 17. 2 Br adds no. 3 So St B™' K; D. i. 2.11 -amhi: so below. * B™ K ativelam, and insert na before upan®, and below. 5 Br anupan®. ® B™ K na padosenti. 7 So SS B™; K and D. i. 2. 12 apa®. 53 BY omits. D. xxiv, 2. 20,] THE ‘ DEBAUCHED IN MIND’ 83 tamha kaya na cavanti, nicca dhuva sassata? aviparinama- dhamma sassati-samam tath’ eva thassanti. Ye pana mayam ahumha mano-padusika te mayam ativelam afifiam- aifiam upanijjhayimha. Te mayam ativelam aiifiamafiiam upanijjhayanta afifiamafifamhi cittani padisimha. Te mayam aiifiamafifiam paduttha-citta kilanta-kaya kilanta- citta ?eva, mayam? tamha kaya cuta aniccaé addhuva® ap- payuka cavana-dhamma itthattam agata ti.” Evam vihi- takam bho‘ tumhe ayasmanto mano-padusikam acariyakam aggaiiiam paiifiapethati.’ Te evam ahamsu: ‘Evam kho no avuso Gotama sutam yath’ ev’ ayasma Gotamo ahati.’ Aggaiifiam cAham Bhag- gava pajanimi... pe... yad abhijanam Jath4gato no anayam apajjati. 20. Santi Bhaggava eke Samana-Brahmana adhicca-sam- uppannam acariyakam aggaiifiam pafifiapenti. Te ‘ham upasamkamitva evam vadimi: ‘Saccam kira tumhe ayas- manto adhicca-samuppannam acariyakam aggafifiam paiifia- pethati?” Te ca me evam putthi—‘ Amo ti’ patijananti. Te *ham evam vadami: ‘Katham vihitakam® pana tumhe ayasmanto adhicca-samuppannam dcariyakam aggaiifiam pafifiapethati? Te® maya puttha na sampayanti. Asam- payantaé mamaii fieva patipucchanti. Tesiham puttho vyakaromi: ‘Sant’? avuso asaiifia-satta’ nima deva, safifiuppada ca pana te devé tamha kaya cavanti. Thinam kho pan’ etam avuso vijjati, yam afifiataro satto tamha kaya cavitva itthattam agacchati, itthattam agato samano agarasma anagariyam pabbajati. Agarasma anagariyam pabbajito samano atappam anvaya... pe... tatharipam ceto-samadhim phusati yatha samahite citte tam safifiup- padam anussarati, tato param nanussarati. So evam aha: “* Adhicca-samapanno atta ca loko ca. Tam kissa hetu? 1 Br adds dighayuka. ?? Bt omits, * BT dhuva asassata. 4 So Sc; S* B™ no; K pana. > BF inserts no. ° BY inserts ca. 7 So S* B™; S afifias®; K asafifii; D. i. 2. $1 asaifiii. 34 PATIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 20. Aham hi! pubbe nahosim, so *mhi etarahi ahutva sattataya* parinato® ti.’ Evam vihitakam bho* tumhe ayasmanto adhicca - samuppannam acariyakam aggafifiam pafifiape- thati.’ Te evam ahamsu: ‘Evam kho no avuso Gotama sutam yath’ ev’ ayasma Gotamo ahiti.’ Aggafifiam cham Bhag- gava janami,® taii ca pajinami, tato ca uttaritaram pajinami taii ca pajinanam na paramasimi, aparamasato ca me paccatam yeva nibbuti vidita yad abhijanam Tathagato no anayam apajjati. 21. Evam-vadim kho mam Bhaggava evam akkhiyim eke Samana-Brahmana asata tuccha musi abhitena ab- bhacikkhanti: ‘ Viparito® Samano Gotamo bhikkhavo ca. Samano Gotamo evam aha:—Yasmim samaye subham vimokham? upasampajja viharati, sabbam tasmim samaye asubhan t’ eva® safjanatiti.’® Na kho panaham Bhaggava evam vadami: ‘Yasmim samaye subham vimokham upa- sampajja vibarati, sabbam tasmim samaye asubhan” +’ eva safijanatiti.’” Evaii ca kho aham Bhaggava vadami: ‘Yasmim samaye subham vimokham upasampajja viharati, subhan t’eva tasmim samaye saiijanatiti.’ Te ca bhante” viparita ye Bhagavantam viparitato ? dahanti bhikkhavo ca, ‘Evam pasanno aham™ Bhagavati, 1 B omits. 2 SoS sattakaya ; St sattaya; B™ K santataya ; Bt sat- tataya. Cp. D. i. 2. 81. 3 BF parimanato. 4 S* nobha; S* vihitakoamhe; St no; B™ no pana; K no. 5 B™ K pajanami. 6° So SS B™ K; but Sum occasionally viparito, and so Childers. 7 B™ K throughout vimokkham. 8 SoB™ K; 8° subhamtevam; S* sibham neva; S* sub- hateva; B™ tveva. * So SS; B™ pajanatiti; K sampajanatiti, and below. 1 So B™ K; S° subham; S* sugateca; S* subha. 1 B™ K omit. 2 K viparitatta. 13 B=" K add bhante. D. xxiv. 2. 21.] GUARDING THE FAITH 35 pshoti? me Bhagava tathadhammam desetum yatha aham subham vimokham upasampajja vihareyyan ti.’ ‘Dukkaram kho evam? Bhaggava taya afiiia-ditthikena aiifia-khantikena afifia-rucikena ajifiatr’ ayogena® aiifiatr’ acariyakena subham vimokham upasampajja viharitum. ligha tvam Bhaggava, yo ca te ayam mayi pasado, tam eva tvam sidhukam anurakkhati.’ ‘Sac’ etam bhante mayé dukkaram aiifia-ditthikena aiifia-khantikena afifia-rucikena ajiifiatr’ ayogena afifiatr’ acariyakena subham vimokham upasampajja viharitum, yo ca me ayam bhante Bhagavati pasido, tam eviham sa- dhukam anurakkhissamiti.’ Idam avoca Bhagava. Attamano Bhaggava-gotto parib- bajako Bhagavato bhasitam abhinanditi. Patika-Suttantam* Pathamam.® 1 Br adds ca. | 2 K etam. 3 So S° B™ K. 48S K Sum suttam; B™ pathika-suttantam. ° BY adds samattam. [xxv. Udumbarika-Sihanada-Suttanta. ] Evam me sutam. 1. Ekam samayam Bhagava Rajagahe viharati Gijjha- kite pabbate. Tena kho pana samayena Nigrodho! paribbajako Udumbarikaya paribbajakérame pativasati mahatiyaé paribbajaka -parisiya saddhim timsa-mattehi paribbajaka-satehi. Atha kho Sandhano gahapati diva- divass’ eva? Rajagaha nikkhami Bhagavantam dassanaya. Atha kho Sandhanassa gahapatissa etad ahosi: ‘ Akalo kho tava’ Bhagavantam dassanaya, patisallino Bhagava, mano- bhavaniyénam pi bhikkhinam asamayo‘ dassanaya, pati- sallina mano-bhavaniya bhikkhi; yan nunaéham yena Udumbarikaya paribbajakaramo yena Nigrodho paribbajako ten’ upasamkameyyan ti.’ Atha kho Sandhano gahapati yena Udumbarikaya paribbajakérimo yena Nigrodho paribbajako ten’ upasamkami. 2. Tena® kho pana samayena Nigrodho paribbajako mahatiya paribbajaka-parisaya saddhim nisinno hoti unna- diniya uccasadda-mahasaddaya aneka-vihitam tiracchana- katham kathentiya — seyyathidam® raja-katham cora- 1 Op. D. viii. 28 (vol. i., p. 176). 2 So S* K (and B™ Sum omitting eva); S* -divassa va; Grimblot, Sept Suttas, p. 847, divasseva. 3 Br omits. 4 So S° B™ K; S* Gr. asambadho. 5 With this and the following paragraphs compare D. ix., §§ 8-5 (vol. i., p. 178). ® Cp. D. i. 4.17 (vol. i, p. 7). 36 D, xxv. 4] NIGRODHA AND HI8 FOLLOWERS 87 katham mahdmatta-katham send-katham bhaya-katham yuddha-katham anna-katham pana-katham vattha-katham sayana-katham mali-katham gandha-katham fiati-katham yana-katham gima-katham nigama -katham nagara- katham! janapada-katham itthi-katham purisa-katham * stra-katham® visikha-katham kumbatthana-katham pubba- peta-katham nanatta-katham lokakkhayikam katham ‘* samuddakkhayikam katham‘ iti - bhavabhava - katham iti va. 8. Addasa kho Nigrodho paribbajako Sandhanam gaha- patim durato va agacchantam, disva sakam parisam san- thapesi:® ‘ Appa-sadda bhonto hontu, ma bhonto saddam akattha, ayam Samenassa Gotamassa sivako agacchati Sandhano gahapati. Yavata kho pana Samanassa Gotamassa sivaka gihi odata-vasana Rajagahe pativasanti, ayam tesam aiifiataro Sandhano gahapati. Appasadda-kama kho pan’ ete® ayasmanto, appasadda-vinita’ appasaddassa vanna- vadino, app eva néma appasaddam parisam viditva upa- samkamitabbam majifieyyati.’ Evam vutte te paribbajaka tunhi ahesum. 4. Atha kho Sandhano gahapati yena Nigrodho parib- .bajako ten’ upasamkami, upasamkamitva Nigrodhena paribbajakena saddhim sammodi, sammodaniyam katham saraniyam vitisiretva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho Sandhano gahapati Nigrodham paribbajakam etad avoca: ‘Afifiatha kho ime bhonto aiifia-titthiya paribbajaka saigamma samagamma unnadino uccisadda-mahasadda 1 So 8S B™ D. i. 4.17; K puts janapada-katham jirst, 2SoB™K Cp. D.i. 4.17; 88 omit. 3 St B™ sura; K surapana. 4SoK; SS B™ D. i. 4.17 omit. ° 88 K santhapesi. 6 B™ K omit ete. 7 B™ vinita ; K omits appasaddavinita. 38 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv..4. aneka-vihitam tiracchina-katham kathenti! viharanti—sey- yathidam raja-katham ... pe .. . iti bhavabhava- katham iti va. Afifiatha ca? pana so Bhagava arafifie vanapatthani pantani® sendsanani patisevati, appasaddani appa-nigghosani* vijana®-vatani manussa-rahaseyyakani patisallana-saruppaniti.’ 5. Evam vutte Nigrodho paribbajako Sandhanam gaha- patim etad avoca: ‘Yagghe® gahapati janeyyasi kena Samano Gotamo saddhim sallapati? kena sikaccham samapajjati? kena paiifia-veyyattiyam apajjati?’ Suiifidgara-hata® Samanassa Gotamassa pafifia, aparisavacaro Samano Gotamo, nalam sallapaya, so antamantan’® eva sevati. Seyyatha pi nama gokana” pariyanta-carini antamantan’ eva sevati, evam eva suiifiagara-hata Samanassa Gotamassa paiifia, apari- sivacaro Samano Gotamo, nalam sallapaya, so antam- antan’ eva sevati. Ingha! gahapati, Samano Gotamo imam parisam agaccheyya, eka-paiihen’ eva nam samsa- deyyéma,™ tuccha-kumbhi va nam maiifie orodheyya- mati.’ 6. Assosi kho Bhagava dibbaya sota-dhatuya visuddhaya atikkanta-manusikaya Sandhanassa gahapatissa Nigro- dhena paribbajakena saddhim imam katha-sallapam. Atha kho Bhagava Gijjha-kutaé pabbata orohitva yena 180 8S; B™ K anuyutta. 2 B™ K kho. 3 So B™ K Sum; S* vanapanthani panthani; S* vana- patthani pattani; B' vanapattani santani. * Bt K nighosani. 5 K vijana. 6 Cp. the repetition in § 20. 780. B™; SS apajjissati (but S*¢ apajjati in § 20); K samapajjati. ® So B™ K Sum; SS sufifiagaram gata. ® So S* B™ Sum ; S¢ attamattin’; K antapantan’. 10. So B™ K Sum-B'; 8° gokana; S‘ gonana. Cp. Jat. v., p. 406”, gokanna, and so here Sum-S*. 11 8° evam. 12 So B™ K Sum; 8 add ca; St va. . 8 So 8S K Sum; B™ samhareyyama. 4 So St Bt Sum. D. xxv. 7.) 4 QUESTION FOR THE BUDDHA 8a Sumagadhaya tire? Mora-nivapo ten’ upasamkami, upasam- kamitva Sumagadhaya tire Mora-nivape abbhokase cankami. Addasaé kho Nigrodho paribbajako Bhagavantam Suma- gadhaya tire Mora-nivape abbhokase caikamantam, disva sakam parisam santhapesi : ‘Appasadda bhonto hontu, ma bhonto saddam akattha. Ayam Samano Gotamo Sumagadhaya tire Mora-nivape abbhokase cankamati. Appasadda-kamo kho pana so ayasma, appasaddassa vanna-vadi, app eva nama appa- saddam parisam viditva upasamkamitabbam maiijieyya. Sace Samano Gotamo imam parisam agaccheyya, imam tam pafiham puccheyyama—Ko nama so bhante Bhagavato dhammo yena Bhagava savake vineti, yena Bhagavata savaka vinitaé assaisa-ppatta patijananti ajjhasayam adi- brahmacariyan ti ?’ Evam vutte te paribbajaka tumhi ahesum. 7. Atha kho Bhagava yena Nigrodho paribbajako ten’ upasamkami. Atha kho Nigrodho paribbajako Bhagavantam etad avoca : ‘Etu kho bhante Bhagava, sigatam® bhante Bhagavato, cirassam kho bhante Bhagava imam pariyayam akasi yadidam idh’ agamanaya, nisidatu bhante Bhagava, idam asanam paiifattan ti.’ Nisidi Bhagava pafifiatte aisane. Nigrodho pi* kho parib- bajako afifiataram nicam asanam gahetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho Nigrodham paribba- jakam Bhagava etad avica: ‘Kaya nu ’ttha‘* Nigrodha etarahi kathaya sannisinna, ka ca pana vo antara-katha vippakata ti?’ Evam vutte Nigrodho paribbajako Bhagavantam etad avoca : ‘Idha mayam bhante addasima Bhagavantam Sumé- gadhaya tire Mora-nivape abbhokase caikamantam, disva 1 So B™ K; SS tiram, but tire afterwards. 2 So SS; B™ K svagatam. 5 So 8S B™ K; D. ix. 5 omits pi. 4 So 8S B™;. K nottha. 40 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D..xxv. 7. evam avocumha’: “Sace Samano Gotamo imam pari- sam agaccheyya, imam tam paiham puccheyyama— Ko nama so bhante Bhagavato dhammo yena Bhagava savaka vineti, yena Bhagavata savaka vinita assisa-ppatta patijananti ajjhisayam adi-brahmacariyan ti?” Ayam kho no bhante antara-katha vippakaté atha Bhagava anup- patto ti. ‘Dujjanam kho? etam Nigrodha taya ajfifia-ditthikena fiifia-khantikena ajifia-rucikena afifiatr’ ayogena® afifiatr’ acariyakena* yenfham savake vinemi, yena maya savaka vinité assisa-ppatta patijananti ajjhisayam adi-brahma- cariyam.> Irigha tvam mam Nigrodha sake acariyake adhijegucche pafiham puccha—Katham santé nu kho bhante tapo-jigucché paripunna hoti, katham apari- punna ti?’ Evam vutte te paribbajaka unnadino uccisadda-maha- sadda ahesum, ‘ Acchariyam vata bho abbhutam® vata bho Samanassa Gotamassa mahiddhikataé mahanubhavata, yatra-hi nama saka-vadam’ thapessati, para-vadena pava- ressatiti.’ 8. Atha kho Nigrodho paribbajako te paribbajake appa- sadde katva, Bhagavantam etad avoca : ‘Mayam kho bhante tapo-jiguccha-vada tapo-jiguecha- sara® tapo-jiguccha*-allina viharama. Katham santa nu kho bhante tapo-jigueché paripunna hoti, katham apari- punna ti?’ ‘Idha Nigrodha tapassi acelako™ hoti mutticaro hattha- palekhano,” na-ehi-bhadantiko” na-tittha-bhadantiko, na- 1 So B™ K; S* avocumha; S° avacumha. 2 So SS; B™ K add pan’. 5’ BY afifiatra-ayogena. 4 Se afifiavac®; S¢ afifiathac®; St afifiatthac® ; BT afifiatra- acariyakena. 5 So 88; B™ K add ti. ® Br abbhitam. 7 So B™ K; S* sakam; S¢ katam. 88o SS B™; B® tapojiguccham sarodha; K omits; B™ and K throughout jiguecha. ° BK -am. 10 Cp. D. viii. 14 (vol. i., p. 166). 1 So 8S B™; K hatthavalekkhano. 1 BtK bhaddantiko. Dz xxv. 8] THE LIFE OF THE ASCETIC 41 bhihatam! na uddissa-katam na nimantanam sadiyati. So na kumbhi-mukha patiganhati,? na kalopi-mukha patigan- hati,? na elakam-antaram, na udukkhalam-antaram,‘ na dandam-antaram, na musalam-antaram, na dvinnam bhuii- jamananam, na gabbhiniyé, na payamanaya, na purisan- tara-gataéya, na samkittisu,> na yattha sa upatthito hoti, na yattha makkhika sanda-sanda-carini, na maccham na mamsam na suram na merayam na thusodakam pivati. So ekagariko va hoti ekalopiko, dvagariko va hoti dvalopiko, sattagariko® va hoti sattalopiko. Ekissapi dattiya7? yapeti, dvihi pi dattihi yapeti, sattahi pi dattihi yapeti. Ekahikam pi abaram ahareti, dvihikam pi aharam ahareti, sattahikam pi aharam ahareti—iti evarupam addhamasikam pi® pariyaya-bhatta-bhojanénuyogam anuyutto viharati. So sika-bhakkho va hoti, simaka-bhakkho va hoti,® nivara-! bhakkho va hoti, daddula!'-bhakkho va hoti, hata-bhakkho va hoti, kana!?-bhakkho va hoti, acima-bhakkho va hoti, pififiaka-bhakkho va hoti, tina-bhakkho va hoti, gomaya- bhakkho va hoti, vana-mila-phalaharo yapeti, pavatta- phala-bhoji. So sanani pi dhareti, masanani pi dha- reti, chava-dussani pi dhareti, pamsu-kilani pi dhareti, tiritani™ pi dhareti, ajinani pi dhéareti, ajina-kkhipam pi dhareti, kusa-ciram pi dhareti, vaka-ciram pi dhareti, phalaka-ciram pi dhareti, kesa-kambalam pi dhareti, vala'*-kambalam pi dhareti, uluka-pakkhikam™ pi dha- reti. Kesa-massu-locako pi hoti'® kesa-massu-locananu- 1K na abhitam. 2 So SS; B™ K patigg®. 3 So St K; St omits the clause ; B™ omit patiganhati. 4 So SK; 8% B™ omit the clause. 5 So SS; B™ K -isu; Br sangitisuna. ® St satthagariko. 7 BY rattiya, and onwards. 8 So 88 B™; Br K omit pi. ° B™ omit alternately. 10 So 8°; S41 B™ K niv®; S' nivara. 1K daddulaka-. 12 So B™; S° bhana; Stkanha; St kanha; K kanna. 3 §t tititani. 14 BY vala. 16 Br pakkham. 16 $4 omits hoti; St lomakepi (omits hoti). 42 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 8. yogam anuyutto, ubbhatthako pi hoti asana-patikkhitto, ukkutiko pi hoti ukkutika-ppadhinam anuyutto, kantaka-* passayiko pi hoti, kantaka-passaye seyyam kappeti, phalaka- seyyam pi kappeti, thandila?-seyyam pi kappeti, eka-passa- yiko pi hoti rajojalla-dharo, abbhokasiko pi hoti yatha- santhatiko,® vekatiko pi hoti vikata-bhojananuyogam anu- yutto, apanako pi hoti apanakattam anuyutto, saya‘-tati- yakam pi udak-orohananuyogam anuyutto viharati. Tam kim majifiasi Nigrodha? Yadi evam sante tapo-jiguccha paripunna va hoti aparipunna va ti?’ ‘ Addha kho bhante evam sante tapo-jiguccha paripunna hoti® no aparipunna ti.’ ‘Evam paripunnaya pi kho aham Nigrodha tapo-jiguc- chaya aneka-vihite upakkilese vadamiti.’ 9. ‘Yathi-katham pana bhante Bhagava evam-paripun- naya tapo-jigucchaya aneka-vihite upakkilese vadatiti ?” ‘Idha Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa attamano hoti paripunna-samkappo. Yam pi kho7 Nigrodha tapassi tapam samadiyati, so tena tapasa atta- mano hoti paripunna-samkappo, ayam pi kho® Nigrodha tapassino upakkileso hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa attan-ukkamseti param vambheti. Yam pi Nigrodha tapassi tapam saméadiyati, so tena tapasa attan- ukkamseti, param vambheti, ayam pi kho Nigrodha tapas- sino upakkileso hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapas majjati mucchati pamadam® apajjati. Yam pi Nigrodha tapassi tapam samadiyati, so tena tapasé majjati 1 So K; S* B™ kantaka; S‘kanthaka; Bt kandaka. 2 Br khandila. 3 Br santhutiko. 4 So SSB"; B' K sayam. ® K omits. ® So B™ K; SS omit; S84 also omits no aparipunna. 7 So SS; B™ K omit. 8 So SS B™ K; in subsequent clauses SS omit kho, as Br does here. ® So SS B™; K madam. D. xxv. 10.] THE ASCETIC'S SINFULNESS 43 mucchati pamadam apajjati, ayam pi kho Nigrodha tapas- sino upakkileso hoti. 10. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa labha-sakkara-silokam abhinibbatteti. So tena labha-sakkara-silokena attamano hoti paripunna-sam- kappo. Yam pi Nigrodha tapassi tapam samadiyati, ‘so tena tapasé libha-sakkara-silokam abhinibbatteti,! so tena labha-sakkara-silokena attamano hoti paripunna- samkappo, ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa labha-sakkara-silokam abbinibbatteti. So tena labha-sakkara-silokena attin-ukkamseti param vambheti. Yam pi Nigrodha tapassi tapam samadiyati, so tena tapasa labha-sakkara-silokam abhinibbatteti, so tena labha-sak- kara-silokena attin-ukkamseti param vambheti, ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. ‘ Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa libha-sakkara-silokam abhinibbatteti. So tena labha-sakkara-silokena majjati mucchati pamadam apajjati. Yam pi Nigrodha tapassi tapam samadiyati, so tena tapas labha-sakkara-silokam abhinibbatteti, so tena labha-sak- kara-silokena majjati mucchati pamadam apajjati, ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati, bhojanesu vodisam apajjati— Idam me khamati, idam me na-kkhamatiti.”* So yam hi® kho ’ssa* na-kkhamati tam® sipekho® pajahati, yam pan’ assa khamati tam gathito™ mucchito ajjhapanno anadinava-dassaivi anissarana-paiifio paribhufijati ...pe®... Ayam pi kho Nigrodha upak- kileso hoti. 11 So SS B™; K omits. 2 B= K na khamatiti. 3 B™ K yaii ca. 4 B™ khvassa; K khvassa, 5 Sed add ca; S' tacca. ° B™ K sapekkho. 7 So St Sum-S*; S° gatito corrected to gathito; S' gatito; B™ K Sum-B' gadhito. § B= K omit. 44 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 10. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati labha-sakkara-siloka-nikanti-hetu — “ Sakkarissanti mam rajano raja-mahamatta khattiya brahmana gahapatika titthiya ti.”+ Ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. 11. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi afifiataram Sama- nam vé Brahmanam va? apasadeta’ hoti: ‘ Kim panayam bahulajivo* sabbam > sambhakkheti?® Seyyathidam, mula-bijam khandha-bijam phalu’-bijam agga-bijam bija- bijam eva paficamam, asani-vicakkam danta-kitam samana- ppavadenati” ... pe... Ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi passati afifiataram Samauam va Brahmanam va kulesu sakkariyamanam garu- kariyamanam maniyamanam pijiyamanam. Disva® tassa evam hoti— Imam hi nama bahulajivam kulesu sakkaronti garukaronti manenti pijenti, mam pana tapassim lukha- jivim® kulesu na sakkaronti na garukaronti na manenti na pujentiti.” Iti so issi-macchariyam kulesu uppadeta hoti ..+.pe... Ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi apathaka-nisadi hoti. Yam pi kho Nigrodha tapassi apathaka-nisadi hoti," ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi attanam adassayamano kulesu carati—‘‘Idam pi me tapasmim, idam pi me tapas- min ti”... pe... Ayam pikho Nigrodha tapassino upak- kileso hoti. 1 $8 omit pe here. 2 K inserts kuto. 3 B™ apasareta. 4 B™ K sambah’, and below. 5 So S* B™ ; St sabbam sabbam; K sabbasabbam. © S¢ -titi. 7 So B'K; SS phala; B™ phalu. Cp. Sum. i. 289. 8 So SS; B™ K omit. ® So St B™ K Sum; S°¢ Br -vam. 10 Br pajenti. ut §0 SS; B= K omit. D. xxv. 18] THE ASCETIC’S SINFULNESS 45 ‘Puna ca param Nigrodha tapassi kificid eva paticchan- nam sevati. So ‘‘ Khamati te idan ti?” puttho samano, akkhamaménam aha “ Khamatiti,” khamaménam aha “‘Na-kkhamatiti.”+ Iti so® sampajana-musa bhasita hoti +.. pe... Ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. 12. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi Tathagatassa va Tathagata-savakassa va dhammam desentassa santam yeva pariyayam anuiifieyyam nanujanati? Ayam pi kho Ni- grodha tapassino upakkileso hoti. ‘ Puna ca param Nigrodha tapassi kodhano hoti upanahi. Yam pi Nigrodha tapassi kodhano hoti upanahi, ayam pi kho Nigrodha tapassino uppakkileso hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi makkhi hoti palasi,* issuki hoti macchari, satho® hoti mayavi, thaddho hoti atimani, papiccho hoti papakinam® icchinam vasam gato, miccha-ditthiko hoti anta-gahikaéya’ ditthiya samanna- gato, sanditthi-parimasi hoti adhana-gahi duppatinissaggi. 8Yam pi kho Nigrodha tapassi sanditthi-parémasi hoti adhana-gahi duppatinissaggi,® ayam pi kho Nigrodha tapas- sino upakkileso hoti. ‘Tam kim mafifiasi Nigrodha? Yadi ’me tapo-jiguccha upakkilesa va anupakkilesa va ti ?” ‘Addha kho ime bhante tapo-jiguccha upakkilesa® no anupakkilesi. ‘Thanam kho pan’ etam bhante vijjati, yam idh’ ekacco tapassi sabbeh’ eva imehi upakkilesehi saman- nagato assa, ko pana vado afifiatar-aiifiatarenati ?” 18. ‘Idha Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa na attamano hoti na paripunna-samkappo. Yam pi Nigrodha tapassi tapam samadiyati, so tena tapasa na atta- 1 K omits na. 2 Br kho. 3 §¢ -titi. SS omit pe here. * So K Sum-S; § -si; S'B™ palasi. 5 §' sattho; BF satho. ® So 8S; B™ K papik®. 7 So S* K Sum-S“; S* B™ antagg®. 88 Br omits. ® Br adds hoti. 46 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 13. mano hoti na paripunna-samkappo, evam so tasmim thine parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa na attan-ukkamseti, na param vambheti . . . pe ... Evam so tasmim thane parisuddho hoti. : ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati.. So tena tapasd na majjati na mucchati na pamadam Apajjati ...pe... Evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa libha-sakkara-silokam abhinibbatteti. So tena labha-sakkara-silokena na attamano hoti na paripunna- samkappo. Yam pi Nigrodha tapassi...pe!... Evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa labha-sakkara-silokam abhinibbatteti. So tena Jabha-sakkara-silokena na attan-ukkamseti na param vam- bheti. Yam pi Nigrodha tapassi... pe... evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi tapam samadiyati. So tena tapasa labha-sakkara-silokam abhinibbatteti. So tena labha-sakkara-silokena na majjati na mucchati na pamadam apajjati. Yam pi Nigrodha tapassi... pe... evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi *tapam samadiyati,” bhojanesu na vodisam apajjati—‘‘_Idam me khamati, idam me na-kkhamatiti.” So yam hi kho ’ssa na-kkhamati tam anapekho pajahati, yam pan’ assa khamati tam agathito amucchito anajjhapanno adinava-dassavi nissarana-paiifio paribhuiijati. Evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi® tapam samadiyati. +Na so‘ “ Labha-sakkara-siloka-nikanti-hetu sakkarissanti mam rajano rija-mahimatta khattiya brahmana gahapatika titthiya ti.” Evam so tasmim thane parisuddho hoti. 14. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi afifiataram Samanam va Brahmanam va na apasddeta hoti: “Kim paniyam 1 SS drop the whole yam pi, etc. (and onwards). 22 BF omits. 3 BF inserts na. +4 Br omits. D. xxv. 15.] THE ASCETIC'S HOLINESS AT bahulajivo sabbam’ sambhakkheti? Seyyathidam, mila- bijam khandha-bijam phalu-bijam bija-bijam eva paficamam asani-vicakkam danta-kitam samana-ppavadenati.” Evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Pana ca param Nigrodha tapassi passati aiifiataram Samanam vi Brihmanam va kulesu sakkariyaminam garukariyaminam maniyamanam pijiyamanam. * Tassa na evam hoti—“ Imam hi nama bahulajivam kulesu sakkaronti garukaronti manenti pujenti, mam pana tapassim lukhajivim kulesu na sakkaronti na garukaronti na manenti na pujentiti.” Iti so issi-macchariyam kulesu na uppadeta* hoti. Evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi apathaka-nisadi hoti. Evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi na attanam adassaya- mano kulesu carati—‘‘ Idam pi me tapasmim, idam pi me tapasmin ti.” Evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi na ‘* kificid eva‘ paticchannam sevati. So ‘ Khamati te idan ti?” puttho samano, akkhamamanam aha ‘“ Na-kkhamatiti,’> khama- manam aha “Khamatiti.” Iti so sampajina-musa na bhasita hoti. Evam so tasmim thane parisuddho hoti. 15. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi Tathdgatassa va Tathagata-sivakassa va dhammam desentassa santam yeva pariyayam anuiifieyyam anujanati. Evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi akodhano hoti anupa- nahi. Yam pi Nigrodha tapassi akodhano hoti anupanahi, evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Puna ca param Nigrodha tapassi amakkhi hoti apalasi anissuki® hoti amacchari, asatho’ hoti amayavi, athaddo hoti 1 So B™; S* sabbam sabbam ; K sabbasabbam 2 SS here omit disva, cp. § 11. 3 B™ K nuppadeta. 44 B kifici. 5 So SS; B™ K na khamatiti. ® S¢ anussukhi; Br anussuki. 7 $4 asattho: Bt asatho. 48 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 15. anatimani, na papiccho hoti na papikanam icchanam vasam gato, na miccha-ditthiko hoti ananta-ggahikaya’ ditthiya samannagato, asanditthi?-paramasi hoti anadhana®-gahi suppatinissaggi. Yam pi Nigrodha tapassi asanditthi- paramasi hoti anddhana-gahi suppatinissaggi, evam so tasmim thane parisuddho hoti. ‘Tam kim majiifiasi Nigrodha? Yadi‘ evam sante tapo- jiguccha parisuddha® hoti aparisuddha va ti ?’ ‘Addha kho bhante evam sante tapo-jiguecha pari- suddha hoti no aparisuddha,® agga-ppatta ca’ sara-ppatta cati.’ ‘Na kho Nigrodha ettavata tapo-jiguccha agga-ppatta va? hoti sara-ppatti va, api ca kho papatika-patta® hotiti.’ 16. ‘ Kittavata pana bhante tapo-jiguccha agga-ppatta ca hoti sira-ppatta ca?!” Sadhu me” bhante Bhagava taipo- jigucchaya aggam yeva papetu séram yeva papetiti.’ ‘Idha Nigrodha tapassi catu-yéma’’-samvara-samvato hoti. Kathafi ca Nigrodha tapassi catu-yaéma-samvara- samvuto hoti? Idha Nigrodha tapassi na panam atipapeti,’* na panam atipatayati, na panam atipitayato” samanuiifio 1 So 8°; S* attagg®; B™ K na antagahikaya. 2 B™ K na sanditthi. 3 B™ K na-adh°. + BT omits. 5 B= K add va. ® K parisuddha. 7 § K add hoti, but omit in § 17. ® So 88; B™ aggappatta ca sirappatta ca hoti; so K omitting ca... ca. ® So S*Sum-S*; S* papatikatta ; B™" pappatikappatta ; K Sum-B' pappatikapatta. B™" add va; K ca. 1° 9S cati; B™ aggappatta ca sarappatta ca hoti; so K omitting first ca; cp. § 18. 1 So SS; B™ K omit. 22 §' masa. 8 So BY Sum-S-B'; S* atipeti; S* panacatimapeti ; S' atitamateti; B™ K atipateti. 1 So B™ K; 8° atimapayapeti; S* omits; St nanama- timapayati. 4 So B™ K; S* atimapayato. D. xxv. 17. THE HIGHER ATTAINMENT 49 hoti ; na adinnam adiyati, na adinnam adiyapeti, na adinnam adiyato samanuiifio hoti; na musa bhanati, na musa bhanapeti, na musa bhanato samanuiifio hoti; na bhavitam asimeati,’ na bhavitam asimsapeti, na bhavitam dsimeato samanuiiio hoti. Evam kho® Nigrodha tapassi catu- yama-samvara-samvuto hoti. Yato kho Nigrodha tapassi evam® citu-yama-samvara-samvuto hoti, aduii c’ assa hoti tapassitaya, so abhiharati no hinay’ avattati. *So vivittam senasanam bhajati, arafifiam rukkha-miilam pabbatam kendaram giri-guham susanam vanapattham® abbhokaisam palala-pufijam. So pacchi-bhattam pindapata-patikkanto nisidati pallaikem abhujitva, ujum kayam panidhaya, pari- mukham satim upatthapetva. So abhijjham® loke pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati, abhijjhiya cittam pariso- dheti; vyapada-dosam pahaya avyapanna-citto viharati, sabba - panabhuta -hitanukampi vyapaida-padosa cittam parisodheti; thina’-middham pahaya vigata-thina-middho viharati, aloka-safiil sato sampajano thina-middha cittam parisodheti; uddhacca-kukkuccam pahaya anuddhato viha- rati, ajjhattam vipasanta-citto uddhacca-kukucca cittam parisodheti; vicikiccham pahaya tinna-vicikiccho viharati, akatham-kathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti. 17. ‘So ime pajica nivarane pahaya cetaso upakkilese paiiiiaya dubbali-karane® metta-sahagatena cetasi ekam disam pharitva viharati, tatha dutiyam, tatha tatiyam, tatha catuttham. Iti uddham adho tiriyam sabbadhi sabbatta- taya® sabbavantam lokam motti-sahagatena ¢ cetasa vipulena 1 Br Sum asisati. 2 So 8° B™, 3 So 8S; B™ K omit. 4 Cp. D. ii. 67, vol. i, p. 71. 5 Br pattam. 6 Cp. D. ii. 68; xiii. 80; xxii. 18; M. i. pp. 60,144; S. v. p. 60, etc., where the first of the fire nivaranas is given as kamacchanda. 7 B™ thina. 8 SS add so; cp. D. xiii. 76, vol. i, p. 250; xvii. 2, 4, vol. ii., p. 186. ® So Br K and D. xiii. 76, 78; SSB -atthataya. 50 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 17. mahaggatena appamanena averena avyapajjhena pharitva viharati. Karund-sahagatena cetasa ... mudita-sahagatena cetasé... upekha-sahagatena cetasi ekam disam pharitva viharati, tatha dutiyam, tatha tatiyam, tatha catuttham. Iti uddham adho tiriyam sabbadhi sabbattatiya sabbavan- tam lokam upekhi-sahagatena cetasi vipulena mahag- gatena appamanena averena avyapajjhena pharitva vibarati. Tam kim majifiasi Nigrodha? Yadi evam sante tapo-jiguccha parisuddha va hoti aparisuddha va ti?’ ‘ Addha kho bhante evam sante tapo-jiguccha parisuddha hoti no aparisuddha, aggappatta ca sarappatta citi.’ ‘Na kho Nigrodha ettavata tapo-jiguccha aggappatta va* hoti sarappatta va, api ca kho taca-ppatta hotiti.’ 18. ‘ Kittavata? pana bhante tapo-jiguccha aggappatta ca hoti sarappatté ca? Sadhu me bhante Bhagava tapo- jiguechaya aggam yeva papetu siram yeva papetiti.’ ‘Idha Nigrodha tapassi catu-yama-samvara-samvuto hoti. Kathaii ca’... pe... evam kho Nigrodha tapassi catu- yama-samvara-samvuto hoti. Yato ca‘ kho Nigrodha tapassi® citu-yama-samvara-samvuto hoti, aduii c ’assa hoti tapassitaya, so abhiharati no hinay’ avattati. So vivittam. senasanam bhajati... pe... So ime paiica nivarane pahaya cetaso upakkilese paiiiaya dubbali-karane metta- sahagatena cetasa ... pharitva viharati.©... So 7aneka- vihitam pubbe-nivasam anussarati, seyyathidam ekam pi jatim dve pi jatiyo tisso pi jatiyo catasso pi jatiyo pafica pi jatiyo® dasa pi jatiyo visatim® pi jatiyo timsam pi jatiyo. cattarisam !° pi jatiyo paiifidasam pi jatiyo jati-satam pi jati~ 1 So SSK; B™ ca... ca. 2 Br adds kho. % BY adds pana. 4 BF omits ca. 5 Br adds evam.. ® And so with karuna, mudita, and upekha. 7 Cp. D. ii. 98, vol. i., p. 81. ® K adds pe. ® So SS; B™ K visam. 0 So SS; B™ -lisam; K -lisam. D. xxv. 19.] THE ESSENCE OF THE WHOLE MATTER 51 sahassam pi jati-sata-sahassam pi,! aneke pi samvatta- kappe aneke pi vivatta-kappe aneke pi samvatta-vivatta- kappe—“ Amutr’ asim evam-nimo evam-gotto evam-vanno evam-aiharo evam-sukha-dukkha-patisamvedi evam-ayupari- yanto. So tato cuto amutra? upapadim. Tatra p’ asim® evam-namo evam-gotto evam-vanno evam-aharo evam- sukha-dukkha-patisamvedi evam-adyu-pariyanto. So tato cuto idhipapanno ti” iti sikaram sa-uddesam aneka-vihi- tam pubbe-nivasam anussarati. ‘Tam kim mafifiasi Nigrodha? Yadi evam sante tapo- jiguccha parisuddha va hoti aparisuddha va ti?’ ‘Addha kho pana‘ bhante evam sante tapo-jiguccha pari- suddha hoti no aparisuddha, aggappatté ca sarappatta cati ?” ‘Na kho Nigrodha ettavata tapo-jiguccha aggappatta ca® hoti sdrappatta ca, api ca kho pheggu-ppatta hotiti.’ 19. ‘ Kittavata pana bhante tapo-jiguecha aggappatta ca hoti sarappatta? Sadhu me bhante Bhagava tapo-jiguc- chaya aggam yeva papetu saram yeva papetiiti.’ ‘Idha Nigrodha tapassi caitu-yéma-samvara-samvuto hoti. Kathaii ca... pe... evam kho Nigrodha tapassi caétu-yaéma-samvara-samvuto hoti. Yato kho Nigrodha tapassi evam® catu-yama-samvara-samvuto hoti, adufi c’ assa hoti tapassitaya, so abhiharati no hinay’ avattati. So vivittam sendsanam bhajati... pe... So ime paiica nivarane pahiya cetaso upakkilese paiifidya dubbali-karane metta-sahagatena cetasaé... pe... pathamam vittharetab- bam . . . upekha-sahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena avyapajjhena pharitva viharati. So aneka-vihitam pubbe nivasam annussarati, seyyathidam ekam pi jatim dve pi jatiyo... pe... Iti sikdram sa- 1 So SS B™; K (note) jati-satam pi jati-sahassam pi jati-satasahassam pi pathattayena bhavitabbam; K (tezt) satam pi jatiyo, sahassam pi jatiyo, sata-sahassam pi jatiyo. 2 Br amutra. 3 B tatrapasim. * So 8S; B™ K omit. 5 SoSSB™ ; Kva... va. 6 Bt omits. 52 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 19 uddesam aneka-vihitam pubbe-nivasamanussarati. So’ dib- bena cakkhuna visuddhena atikkanta-manusakena satte pas- sati cavamane upapajjamane, hine panite suvanne dubbanne” sugate duggate yatha-kammiupage satte pajanati—* Ime vata bhonto satta kaya-duccaritena samannagata vaci-duccaritena samannagaté mano-duccaritena samannagaté, ariyanam upavadaka miccha-ditthika micchaditthi-kammasamadana. Te kayassa bhedi param marana apayam duggatim vini- paitam nirayam upapanné. Ime va pana bhonto satta kaya-sucaritena samannagata vaci-sucaritena samannagata mano -sucaritena samannagatéa ariyanam anupavadaka samméa-ditthikaé sammaditthi-kammasamadana, te kiyassa bheda param marané sugatim saggam lokam upapauna ti.” Iti dibbena cakkhuna visuddhena attikkanta-manusakena satte passati cavamane upapajjamane, hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yatha-kammipage satte pajanati. ‘Tam kim maijifiasi Nigrodha? Yadi evam sante tapo- jiguccha parisuddha va hoti aparisuddha va ti?” ‘ Addha kho bhante evam sante tapo-jiguccha parisuddha hoti no aparisuddha aggappatta ca sarappatta cati.’ ‘ Ettavata® Nigrodha tapo-jiguccha aggappatta ca hoti sarappatta ca. Iti kho* Nigrodha yam mam’ tvam abhasi® “Ko nama so bhante? Bhagavato dhammo yena Bhagava savake vineti, yena Bhagavata saivaka vinité assasapatta patijananti ajjhasayam adibrahmacariyan ti?’ iti kho tam® Nigrodha thanam uttaritarafi ca panitatarai ca yendham savake vinemi, yena maya savaka vinita assaisapatta patija- nanti ajjhdsayam adibrahmacariyan ti.’ Evam vutte te paribbajaka unnadino uccasadda-maha- saddi ahesum ‘Ettha mayam anassima® sacariyaka, na mayam ito bhiyyo uttaritaram pajanamiati.’ 1 Cp. D. ii. 95, vol. i., p. 82. 2 SS pe down to upapanna ti. 3 Sd B™ add kho. 4 K omits. 5 So S°B™ K; S* dhammam. ® So S*; S* abhasim ; B™ K avacasi. 7 K omits. 8 K omits. ® So S*t B™ Sum-B'; S° panassima; K na passama ; S¢ K repeat the whole clause. D. xxv. 21.] THE ESSENCE OF THE WHOLE MATTER 58 20. Yada aiifidsi Sandhano gahapati—‘ Annadatthu kho dan’ ime afifia-titthiya paribbajaka Bhagavato bhasitam sussusanti, sotam odahanti, afifia-cittam upatthapentiti’, atha) Nigrodham paribbajakam etad avoca : ‘Iti kho bhante Nigrodha yam mam tvam avacasi, “ Yagghe? gahapati janeyyasi kena Samano Gotamo saddhim sallapati? kena sakaccham samapajjati? kena paiifia-vey- yattiyam® apajjati?* Suiifiagdra-hata Samanasea Gotamassa pafiiia, aparisivacaro Samano Gotamo, naélam sallapaya, so antamantan’ eva sevati. Seyyatha pi nama go-kana pariyanta-carinI antamantan’ eva sevati, evam eva suiiiia- gara-hata Samanassa Gotamassa paiifia, aparisivacaro Samano Gotamo, nalam sallapaya, so antamantan’ eva sevati. Ingha® gahapati Samano Gotamo imam parisam agaccheyya, eka-paiihen’ eva nam samsadeyyama, tuccha- kumbhi va nam majfifie orodheyyamati.” Ayam® kho so bhante Bhagava araham Samma-Sambuddho idhanuppatto, aparisdvacaram pana nam’ karotha, go-kanam pariyanta- carinim karotha,® eka-pafihen’ eva nam samsadetha, tuccha- kumbhi va nam maiifie® orodethati.’ Evam vutte Nigrodho paribbajako tunhi-bhito manku- bhuto patta-kkhandho adhomukho pajjhayanto appatibhano nisidi. 21. Atha kho Bhagava Nigrodham paribbajakam tunhi- bhitam manku-bhutam patta-kkhandham adhomukham pajjhayantam appatibhanam viditva Nigrodham parib- bajakam etad avoca: * Saccam Nigrodha bhasita te esa vaca ti?’ 1 Br adds nam. 2 Op. § 5. 3 So S°B™ K; S* -tikam. 4 So S*; S' dpajjissati; B™' K samapajjati. 5 SS Br add ca. ® So SS B™; K atha. 7 Sum-S“ omit nam; but add aparisivacaram va nan ti pi patho; B' aparisavacare tan ti pi patho. 8 §um-S% add pana; Sum-Br inserts viya before karotha. ® BF omits. 54 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 21. ‘ Saccam bhante bhasita me esa vacd yatha-balena yatha- miulhena yatha-akusalenati.’ ‘Tam kim majifiasi Nigrodha? Kin ti te sutam paribba- jakanam vuddhanam! mahallakinam dcariya-pacariyanam bhasamananam —‘“‘ Ye te ahesum atitam addhanam srahanto Samma-Sambuddha, evam su* te Bhagavanto saigamma samagamma unnadino uccisadda-mahasadda aneka-vihitam tiracchana-katham anuyutta viharimsu,® seyyathidam raja-katham cora-katham ... pe... iti bhavébhava-katham iti va, seyyatha pi tvam etarahi sacari- yako? udahu evam su te Bhagavanto araiifie* vanapatthani pantani senasanani patisevanti appa-saddani appa-niggho- sani vijana-vatani manussa - rahaseyyakani patisallana - saéruppani seyyathé paham etarahiti?”’ ‘Sutam me tam? bhante paribbajakanam vuddhanam mahallakanam acariya-picariyanam bhisamananam—* Ye te ahesum atitam addhénam arahanto Samma-Sambuddha, nassu® te Bhagavanto saigamma samigamma unnadino uccisadda-mahasadda aneka-vihitam tiracchana-katham anuyutta viharanti, seyyathidam raja- “katham +++ po. iti bhavabhava-katham iti va, seyyatha paham etarabi sicariyako, evam su te Bhagavanto arafifie vanapatthani pantani sendsanani patisevanti appa-saddani appa-niggho- sani vijana-vatani manussa-rahaseyyakani patisallana- saéruppani seyyatha pi Bhagava etarahiti.”’ ‘Tassa te’ Nigrodha vififiussa sato mahallakassa na etad shosi: ‘‘Buddho so Bhagava bodhaya® dhammam deseti, danto so Bhagava damathiya dhammam deseti, santo so Bhagava samathaya® dhammam deseti, tinno so Bhagava 1 So S#; St omits; B™ K vuddhanam. ? Br sutam. 3 So B™ K; S¢ viharamsu ; S** -anti. 4 So SS; Be K -fia and below. Cp. ante § 4. 5 So S*; S4 omits the whole paragraph to tassa te Nigrodha; B™ K sutam etam. ® So SS; B= K na evam su. 7 So SS B™; K kho. 8 So SS Sum; B™ K sambodhaya. ° Br samataya. D. xxv. 22.] NIGRODHA’S CONFESSION : 55 taraniya! dhammam deseti, parinibbuto so Bhagava parinibbanaya dhammam desetiti.’ 22. Evam vutte Nigrodho paribbajako Bhagavantam etad avoca: ‘Accayo? mam bhante accagama yatha-bilam yatha- mulham yatha-akusalam, so ’*ham Bhagavantam evam ava- cisim. Tassa me bhante Bhagava accayam accayato pati- ganhatu ayatim samvarayati.’ ‘Taggha tam® Nigrodha accayo accagama yatha-balam yatha-milhoam yatha-akusalam, yam* mam tvam evam avacasi, yato ca kho tvam® Nigrodha accayam accayato disvaé yathé-kammam patikarosi, tan te mayam patigan- hama. Vuddhi® h’ esi Nigrodha Ariyassa vinaye, yo acca- yam accayato disva yatha-dhammam patikaroti, ayatim samvaram apajjatii Aham kho’ pana Nigrodha evam vadami: “Etu vififii puriso asatho amayavi uju-jatiko, aham anusisimi, aham dhammam desemi. Yathanusittham tatha patipajjamano yass’ atthaya kula-putta sammad eva agirasma anagiriyam pabbajanti, tad-anuttaram brahma- cariyam pariyosinam® ditthe va dhamme sayam abhififia sacchikatva upasampajja viharissati satta vassani. Tit- thantu Nigrodha satta vassini. Etu vififid puriso asatho amayavi uju-jatiko, aham anusasimi, aham dhammam desemi. Yathanusittham tatha patipajjamano yass’ atthaya kula-putta sammad eva agarasma anagariyam pabbajanti, tad-anuttaram brahmacariyam pariyosinam ditthe va dhamme sayam abhififié sacchikatva upasampajja viharis- sati cha vassani, paiica vassani, cattari vassini, tini vassani, dve vassini, ekam vassam ... pe. . .? upasampajja viharis- sati satta masini... pe". . . viharissati cha masani, pafica” 1 Br tiranaya. 2 Cp. D. ii. 99, vol. i., p. 85. 3 BY tvam. 4 Br yo. > K omits. ® K vuddhi. 7 K omits. 8 So SS B'; B™ K pariyosana-brahmacariyam. ® So SS: B™ K repeat. 1 So SS; B™ K titthantu Nigrodha satta masani, cha masani, etc. 1S omits. 56 UDUMBARIKA-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 22. masini, cattari masani, tini masani, dve masani, ekam masam, addha-masam. Titthatu Nigrodha addha-maso. Etu vififid puriso asatho amayavi uju-jatiko, aham anusa- simi, aham dhammam desemi, yathanusittham tatha pati- pajjamano yass’ atthaya kula-putta sammad eva agarasma anagariyam pabbajanti, tad-anuttaram brahmacariyam pari- yosinam ditthe va dhamme sayam abhiifia sacchikatva upasampajja viharissati sattaham. 28. ‘ Siyaé kho pana te Nigrodha evam assa,—‘ Antevasi- kamyata! no? Samano Gotamo evam ahati,” na kho pan’ etam Nigrodha evam datthabbam, yo eva® vo‘ acariyo so eva vo acariyo hotu. Siya kho pana te Nigrodha evam assa, —‘‘ Uddesa no cavetu-kamo Samano Gotamo evam ahati,” na kho pan’ etam Nigrodha evam datthabbam, yo eva vo uddeso, so eva vo® uddeso hotu. Siya kho pana te Ni- grodha evam assa,—‘‘ Ajiva no cfvetu-kimo Samano Go- tamo evam ahati,” na kho pan’ etam Nigrodha evam dat- thabbam, yo eva vo ajivo so eva vo ajivo hotu. Siya kho pana te Nigrodha evam assa,—‘‘ Ye no dhamma akusala akusala-samkhata sAcariyakinam, tesu patitthapetu-kamo Samano Gotamo evam ahati,” na kho pan’ etam Nigrodha evam datthabbam, akusala c’eva vo® te dhamma hontu akusala-samkhata” sfcariyakanam. Siya kho pana te Nigrodha evam assa,—‘ Ye no dhamma kusala kisala- samkhata sdcariyakanam, tehi vivicetu-kamo Samano Go- tamo evam ahati,” na kho pan’ etam Nigrodha evam dat- thabbam, kusala c’ eva® vo te® dhamma hontu kusala-sam- khata sicariyakinam. Iti kho ham Nigrodha n’eva ante- vasi-kamyata evam vadimi, na pi uddes& cavetu-kimo 1 §¢ kammiyata ; Sum-S*¢ kammata. 2 K omits. 3 K evam. Many variants occur in these clauses, eva, evam, ca. + B te; so K occasionally. 5 $8 B' K evam te; B eva te; Sum eva vo. ® So St; S* omits ; S4kho; B™ omit te; K omits vo. 7 Br adds ca. 8 SoB™K ; S° omits; Stkusalameva ; S‘ kusalaveva. ® So SS; B™ K omit. D. xxv. 24.] LIFE IN THE HIGHER WISDOM 57 evam vadami, na pi ajiva cavetu-kimo evam vadami, na pi ye vo! dhamma akusala akusala-samkhata sdcariyakanam tesu patitthapetu-kamo evam vadami, na pi ye* vo dhamma kusala kusala-samkhata sicariyakanam tehi vivecetu-kamo evam vadami. Santi ca kho Nigrodha akusala dhamma appahina samkilesika ponobhavika saddara* dukkha-vipaka ayatim jati-jaré-maraniya, yesiham* pahanaya dhammam desemi, yatha-patipannanam vo samkilesika dhamma pa- hiyissanti, vodaniya dhamma abhivaddhissanti, pafifia- paripurim vepullataii ca ditthe va dhamme sayam abhififia sacchikatva upasampajja viharissathati.’ 24. Evam vutte te paribbajaka tunhi-bhuta mankubhuta patta-kkhandha adho-mukha pajjhayanta appatibhana nisi- dimsu, yatha tam Marena pariyutthita-citta.® Atha kho Bhagavato etad ahosi: ‘Sabbe p’ ime mogha- purisa phuttha Papimata, yatra hi nama ekassa pi na evam bhavissati—‘‘ Handa mayam afifianattham pi Samane Go- tame® brahmacariyam carama, kim karissati sattiho ti?” ’ Atha kho Bhagava Udumbarikaya paribbajakdrame si- hanadam naditva, vehasam abbhuggantva, Gijjha-kute pab- bate paccutthasi.? Sandhano® gahapati tavad eva Rajaga- ham pavisiti. Udumbarika-Sihanada-Suttantam® Dutiyam. 1 B™ ca vo; K te, and below. 2 Br adds ca. 3 So S* Sum-S“; 8“ sadara ; B™ K Sum-B' sadaratha. 4 Cp. D. ix., 48, vol. i., p. 197. 5 Cp. D. xvi. 3. 4. ® So B™ K; SS -no -mo. 7 BY paccupatthasi. 8 B™ add pana. * SS Suttam; B™ Udumbarika-Suttantam; K Udum- barika-Suttam. [xxvi. Cakkavatti-Sihandada-Suttanta. ] Eva me sutam. 1, Ekam samayam Bhagava Magadhesu viharati Matu- layam. Tatra kho Bhagava bhikkhi amantesi ‘Bhikkhavo ti.’ ‘Bhadante ti’ te bhikkhi Bhagavato paccassosum. Bhagava etad avoca : ‘ Atta-dipa? bhikkhave viharatha atta-sarayé anafifa- saranda, dhamma-dipa dhamma-sarana anafifia-sarana. ‘Kathafi ca pana bhikkhave bhikkhu atta-dipo viharati atta-sarano anafifia-sarano, dhamma-dipo dhamma-sarano anafifia-sarano ? ‘Idha? bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati, atapi sampajano satima, vineyya loke abhijjha-domanas- sam, vedandsu ... pe. . . cittesu®. . . dhammesu dhammanupassi viharati, tapi sampajano satima, vineyya loke abhijjhi-domanassam. Evam kho bhikkhave bhik- khu atta-dipo viharati atta-sarano anafifia-sarano, dhamma- dipo dhamma-sarano anafifia-sarano. ‘Gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye. Gocare bhikkhave caratam sake pettike visaye na lacchati Maro otaram, na lacchati Maro arammanam. Kusalanam bhik- khave dhammanam samadana-hetu evam idam puiifiam pavaddhatiti.” 1 Cp. D. xvi. 2. 26, vol. ii., p. 100, and below § 27. 2 Cp. D. xxii. 1, vol. ii., p. 290. 3 So SS; B™ K vedananupassi citte cittanupassi. 58 D. xxvi.8.] THE SEVEN TREASURES OF DALHANEMI 59 2. Bhita-pubbam bhikkhave raja Dalhanemi’ nama ahosi cakkavatti? dhammiko dhamma-raja catur-anto viji- tavi janapada-tthavariya-ppatto satta-ratana-samannagato. Tass’ imani satta ratanini ahesum, seyyathidam cakka- ratanam, hatthi-ratanam, assa-ratanam, mani -ratanam, itthi-ratanam, gahapati-ratanam, parinayaka-ratanam eva sattamam. Paro sahassam kho pan’ assa putté ahesum sura viratiga-ripé parasena-ppamaddana. So imam patha- vim sagara-pariyantam adandena asatthena dhammena* abhivijiya ajjhavasi.* 8. Atha kho bhikkhave raja Dalhanemi bahunnam vas- sinam bahunnam vassa-satanam bahunnam vassa-sahas- sinam accayena afifiataram purisam amantesi : ‘Yada tvam ambho purisa passeyyasi dibbam cakka- ratanam osakkitam thanaé cutam, atha me droceyya- siti.’ ‘Evam devati’ kho bhikkhave so puriso rafifio Dalhane- mikassa® paccassosi. . ‘ Addasa kho bhikkhave so puriso bahunnam vassinam bahunnam vassa-satinam bahunnam vassa-sahassinam accayena dibbam cakka-ratanam osakkitam thana cutam. Disva® yena raja Dalhanemi ten’ upasamkami, upasamka- mitva rajanam Dalhanemim etad avoca: ‘Yagghe deva janeyyasi dibbam te cakka-ratanam osak- kitam thana cutan ti?’ Atha kho bhikkhave raja Dalhanemi jettha-puttam kumaram amantapetva? etad avoca : ‘Dibbam kira me tata kumara cakka-ratanam osakkitam thana cutam. Sutam kho pana m’ etam*—“ Yassa raiifio cakkavattissa dibbam cakka-ratanam osakkati thana cavati, na dani tena rafifia ciram jivitabbam hotiti.” Bhutta kho 1 §0 84B™ K; S* Dalhanemi; S* Dalhanomi. 2 Cp. D. iii. 4. 5, vol. i., p. 88; xiv. 1. 82, vol. ii., p. 16. $B™ K add samena. ~ + B™ ajjhavasati. ° Br Dalhanemissa. ® So 8S; B™ K disvana. 7B™ K amantetva. 8 So SS B™"; K panetam. 60 CAKKAVATTI-SIHANADA-SUTTANTA (D. xxvi. 3. pana me manusaka! kama, samayo* dibbe kame pariyesi- tum. Ehi tvam tata kumara imam samudda-pariyantam pathavim patipajja. Aham pana kesa-massum oharetva, kasayani vatthani acchadetva, agarasma anagariyam pab- bajissimiti.’ Atha kho bhikkhave raja Dalhanemi jettha-puttam kumaram sidhukam rajje samanusasitva, kesa-massum oharetva, kasayani vatthani acchadetva, agdrasma ana- gariyam pabbaji. Sattaha®-pabbajite kho pana bhikkhave rajisimhi dibbam cakka-ratanam antaradhayi. 4. Atha kho bhikkhave ajifiataro puriso yena raja khat- tiyo muddhavasitto* ten’ upasamkami, upasamkamitva rajanam khattiyam muddhavasittam etad avoca : ‘Yagghe deva janeyyasi dibbam cakka-ratanam antara- hitan ti?’ Atha kho bhikkave raja khattiyo muddhavasitto dibbe cakka-ratane antarahite anattamano ahosi, anattamanataii ca patisamvedesi. So yena ca® rajisi ten’ upasamkami, upsamkamitva rajisim etad avoca : ‘Yagghe deva janeyyasi dibbam cakka-ratanam anta- rahitan ti?’ Evam vutte bhikkhave rajisi rajanam khattiyam mud- dhavasittam etad avoca : ‘Ma kho tvam tata dibbe cakka-ratane antarahite anat- tamano ahosi anattamanataii® ca patisamvedesi. Na hi te tata dibbam cakka-ratanam pettikam dayajjam. Ingha tvam tata ariye cakkavatti-vatte vattahi. Thanam kho pan’ etam vijjati yan te ariye cakkavatti-vatte vatta- manassa tadahu ‘posathe pannarase sisam nahatassa’ uposathikassa upari-pisida-vara-gatassa dibbam cakka- ratanam patu bhavissati sahassdram sanemikam sanabhikam sabbakara-paripiran ti.’ 1 BF manussika, and in § 8. 2 B= K add dani me, cp. § 8. 3 K sattaham. 4 Br muddhabhisitto, and below. 5 So Sct; Stci; B™ K omit. 6 BT ma attamanatafi ca. 7 B= nhatassa ; K sisanhatassa, and below. D. xxvi.5.] THE REAPPEARANCE OF THE WHEEL 61 5. ‘Katamam pan’etam deva ariyam cakkavatti-vattan ti?’ ‘Tena hi tvam tata dhammam yeva nissiya dhammam sakkaronto dhammam garukaronto dhammam manento dhammam pijento dhammam apaciyamano, dhamma- ddhajo dhamma-ketu dhammadhipateyyo dhammikam rak- khavarana-guttim' samvidahassu anto-janasmim bala-kéyas- mim khattiyesu anuyuttesu? brahmana-gahapatikesu ne- gama-janapadesu Samana-Brahmanesu miga-pakkhisu. Ma ca to tata vijite adhamma-karo pavattittha.? Ye ca te tata vijite adhand assu, tesaii ca dhanam anuppadajjeyyasi* Ye ca te tata vijite Samana-Briahmana mada-ppamada pativi- rata khanti-soracce® nivittha ekam atténam damenti, ekam attanam samenti, ekam atténam parinibbapenti, te kalena kalam upasamkamitva paripuccheyyasi—‘‘ Kim bhante ku- salam kim akusalam, kim sdvajjam kim anavajjam, kim sevi- tabbam kim na sevitabbam, kim me kayiramainam® digha- rattam ahitaéya dukkhaya assa, kim va pana me kayiramanam digha-rattam hitiyasukhayaassiti?” Tesamsutva yam aku- salam tam abhinivajjeyyasi, yam kusalam tam samadaya vat- teyyasi. Idam kho tata tam’ ariyam cakkavatti-vattan ti.’ ‘Evam devati’ kho bhikkhave raja khattiyo muddha- vasitto rajisissa patissutva ariye cakkavatti-vatte® vatti.? Tassa ariye cakkavatti-vatte vattamanassa tadahu ’posathe pannarase sisam nahatassa uposathikassa upari-pasida-vara- gatassa dibbam cakka-ratanam patur ahosi sahasséram sanemikam sanabhikam sabb&kara - paripiram. Disva?? raiiio khattiyassa muddhavasittassa etad ahosi: ‘Sutam kho pana me tam—‘ Yassa rajifio khattiyassa muddhava- sittassa tadahu ’posathe pannarase sisam nahitassa uposa- thikassa upari-pasida-vara-gatassa dibbam cakka-ratanam patu bhavati sahassiram sanemikam sanabhikam sabba- 18S Br -gutti. 2 So SS Sum-S*; B™ K Sum-B' anuyantesu. 3 So B™ K Sum; S° vattittha ; S* vatthitta. 48o S*; S¢ anuppad°?; B™ anupadeyyasi; K anupa- dajj°. 5 So BK. ®° So SS; B™ K kariyamanam. 7 BY omits. ® BF ariyam cakkavatti-vattam. ® K vattati. 10 Br disvana. 62 CAKKAVATTI-SIHANADA-SUTTANTA (D. xxvi. 5. kara-paripuram, so hoti cakkavattiti.” Assam nu kho aham raja cakkavattiti.’ 6. 1Atha kho bhikkhave raja khattiyo muddhavasitto utthay’ asana, ekamsam uttarasangam karitva, vamena hatthena bhimkaram? gahetva, dakkhinena hatthena cakka- ratanam abbhukkiri: ‘Pavattatu bhavam cakka-ratanam, abhivijinitu bhavam cakka-ratanan ti. Atha kho tam bhikkhave cakka-ratanam puratthimam disam pavaiti,? anvad eva raja cakkavatti saddhim caturanginiya senaya. Yasmim kho pana bhikkhave padese* cakka-ratanam patitthasi, tattha raja cakkavatti vasam upagacchi® saddhim caturanginiyaé senaya. Ye kho pana bhikkhave puratthi- maya disiya patirajino, te rajanam cakkavattim upasamka- mitva evam ahamsu : ‘ Ehi kho Maharaja, sigatam® Maharaja, sakan te Maha- raja, anusisa Maharajati.’ Raja cakkavatti evam aha: ‘Pano na hantabbo. Adin- nam n’ dditabbam. Kamesu miccha na caritabba. Musa na bhasitabbé. Majjam na patabbam. Yatha-bhuttaii ca bhuiijathati.’” : Ye kho pana bhikkhave puratthimaya disiya patirajano, te rafifio cakkavattissa anuyutta’ ahesum. 7. Atha kho tam bhikkhave cakka-ratanam puratthimam samuddam ajjhogahetva® paccuttaritva dakkhinam disam® pavatti... pe®... anuyutta ahesum. Atha kho tam bhikkhave cakka-ratanam dakkhinam” samuddam ajjhoga- hetva paccuttaritva pacchimam disam pavatti ... pe... 1 Cp. D. xvii. 4. 8, vol. ii., p. 172. 2 K bhingaram. 3 K (note) pavattatiti pi patho. 4 Br adds dibbam, and below. 5 So B™ K; SS upagafichi; K (note) upagafichiti va patho. ® So S*; S¢ sahagatam; B™ K svagatam ; Br adds te, and below. 7 So 8S; B™ K anuyanta. 8 SoSS K; B™ -gahetva. Not in B™ or K; B™ continue at dakkhinam samud- dam ; K omits disam pavatti. . . . 30 S* -na. u B= K repeat the whole. D. xxvi. 8.] THE REIGN OF RIGHTEOUSNESS 63 anuyutta ahesum. Atha kho tam bhikkhave cakka-ratanam pacchimam samuddam ajjhogahetva paccuttaritva uttaram disam pavatti, anvad eva raja cakkavatti saddhim caturatigi- niya senaya. Yasmim kho pana bhikkhave padese cakka- ratanam patitthasi, tattha raja cakkavatti vasam. upagacchi saddhim caturatiginiyé senaya. Ye kho pana bhikkhave uttaraya disiya patirajano, te rajanam cakkavattim upasam - kamitva evam ahamsu : ‘Ehi kho Maharaja, sigatam Maharaja, sakan te Maha- raja, anusisa Maharajati.’ Raja cakkavatti evam aha: ‘Pano na hantabbo. Adin- nam n’aditabbam. Kamesu miccha na caritabbi. Musa na bhasitabba. Majjam na patabbam. Yatha-bhuttaii ca bhufijathati.’ Ye kho pana bhikkhave uttaraya disaya patirajano, te raiifio cakkavattissa anuyutta ahesum. Atha kho tam bhikkhave cakka-ratanam samudda-pari- yantam pathavim abhivijinitva tam eva rajadhanim? pacca- gantva rafifio cakkavattissa antepura-dvare attha?-karana- pamukhe akkhahatam mafifie atthasi raiifio cakkavattissa antepuram upasobhayamanam. 8. Dutiyo pi kho bhikkhave raja cakkavatti . . . Tatiyo pi kho bhikkhave raja cakkavatti.... Catuttho pi kho bhikkhave raja cakkavatti. ... Paficamo pi kho bhik- khave raja cakkavatti. . . . Chattho pi kho bhikkhave raja cakkavatti. ... Sattamo pi kho bhikkhave raja cakkavatti bahunnam vassinam bahunnam vassa-satinam bahunnam vassa-sahassinam accayena afifiataram purisam amantesi : ‘Yada kho tvam ambho purisa passeyyasi dibbam cakka- ratanam osakkitam thana cutam, atha me droceyyasiti.’ ‘Eyam devati’ kho bhikkhave so puriso raififio cakka- vattissa paccassosi. Addasi kho bhikkhave so puriso bahunnam vassinam bahunnam vassa-satinam bahunnam vassa - sahassinam accayena dibbam cakka-ratanam osakkitam thina cutam. Disva yena raja cakkavatti ten’ upasamkami, upasam- kamitva rajanam cakkavattim etad avoca: 1 B™ thanim. 2 Se4 atta. 64 CAKKAVATTI-SIHANADA-SUTTANTA [D. xxvi. 8. ‘ Yagghe deva janeyyasi dibban te cakka-ratanam osak- kitam thana cutan ti?’ Atha kho bhikkhave raja cakkavatti jettha-puttam kum- dram dmantapetva’ etad avoca : ‘ Dibbam kira me tata kumara cakka-ratanam osakkitam thana cutam. Sutam kho pana me tam— Yassa raiifio cakkavattissa dibbam cakka-ratanam osakkati thana cavati, na dani tena raiifia ciram jivitabbam hotiti.” Bhutté kho pana me manusaka kama, samayo dibbe hame pariye- situm. Ehi tvam tata kumara, imam samudda-pariyantam pathavim patipajja. Aham pana kesa-massum oharetva, kasayani vatthani acchadetva agarasmaé anagariyam pab- bajissamiti.’ ‘Atha kho bhikkhave raja cakkavatti jettha-puttam kumaram sadhukam rajje samanusasitva, kesa-massum oharetva, kaséyani vatthani acchadetva agarasma ana- gariyam pabbaji. Sattiha-pabbajite kho pana? bhikkhave rajisimhi dibbam cakka-ratanam antaradhayi. 9. Atha kho bhikkhave ajifiataro puriso® yena raja khattiyo muddhavasitto ten’ upasamkami, upasamkamitva rajanam khattiyam muddhavasittam etad avoca: ‘Yagghe deva janeyyasi dibbam cakka-ratanam anta- rahitan ti?” , Atha kho bhikkhave raja khattiyo muddhfvasitto dibbe cakka-ratane antarahite anattamano ahosi, anattamanatai ca patisamvedesi, no ca kho rajisim upasamkamitva ariyam cakkavatti-vattam pucchi. So samaten’ eva sudam jana- padam pasasati, tassa samatena janapadam pasdsato na‘ pubbe naparam janapada pabbanti® yatha tam pubbakinam rajinam ariye cakkavatti-vatte vattamananam. Atha kho bhikkhave amacea parisajja ganaka-mahamatta anikattha dovarika mantass’ ajivino sannipatitva rajanam khattiyam muddhivasittam upasamkamitva® etad avocum : 1 B™ K amantetva. 2 BF omits. 3 B™ pa, K pe, down to antarahitan ti. 4 B™ omits here, and places na before pabbanti. © So S° B™ Sum; S* K paccanti. © So SS; B™ K omit. D. xxvi. 10.] THE DISAPPEARANCE OF THE WHEEL 65 ‘Na kho te deva samatena’ janapadam pasisato pubbe naparam -janapadé pabbanti® yathi tam pubbakanam rajinam ariye cakkavatti-vatte vattaminanam. Samvij- janti® kho te deva vijite amacca parisajja ganaka-maha- matta anikattha dovarika mantass’ ajivino, maya‘ c’ eva afifie ca ye mayam® ariyam cakkavatti-vattam dharema, ingha tvam deva amhe ariyam cakkavatti-vattam puccha, tassa te mayam ariyam cakkavatti-vattam puttha vyakaris- samati.’ 10. Atha kho bhikkhave raja khattiyo muddavasitto amacce parisajje ganaka-mahaimatte anikatthe dovarike mantass’ ajivino sannipatapetva® ariyam cakkavatti-vattam pucchi. Tassa te ariyam cakkavatti-vattam puttha vyaka- rimsu.’ Tesam sutva dhammikam hi kho rakkhivarana- guttim samvidahi, no ca kho adhananam dhanam anup- padasi, adhaninam dhane ananuppadiyamane® daliddiyam® vepullam agamasi. Daliddiye vepulla-gate afifiataro puriso paresam adinnam theyya-samkhatam adiyi, Tam etam aggahesum, gahetva rafifio khattiyassa muddhavasittassa dassesum—‘ Ayam deva puriso paresam adinnam theyya- samkhatam adiyiti.’ Evam vutte bhikkhave raja khattiyo muddhavasitto tam purisam etad avoca : ‘Saccam kira tvam ambho purisa paresam adinnam theyya-samkhatam adiyiti?’” ‘Saccam devati.’ ‘Kim karana ti?’ * Na hi deva jivamiti.’ 1 B™ K add sudam. 2 So SS B™; K paccanti. 3 B™ K; SS samvijjante. + B™ mamaii. ® So K; S4@ na; S* omits; B™ pandite samana- brabmane puccheyyasi, ye mayam. ® SoSS; B™ K -patetva. 7 S* -kamsu. 8 K nanuppadiyamane. ® So S* Sum-S*; S' daliddisam; B™ K diliddiyam; B® Sum-B' daliddiyam (but dal° later). 1 So SS B™; K adiyasiti, and below.

Vous aimerez peut-être aussi