05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014
Organizatori i producenti
JU Nikiko pozorite
JU Zahumlje

Izvrni producent
JU Zahumlje

Savjet Festivala
Milorad Jovanovi (predsjednik)
Dragica Mili
Goran Bulaji
Tanja Perii
Zoran Bulaji
Vojislav Krivokapi

Umjetniki rukovodilac
Goran Bulaji

Tim za selekciju Festivala

Vojislav Krivokapi
Tanja Perii
Zoran Bulaji

iri Festivala
Branimir Popovi (predsjednik)
Kristina Stevovi
Igor Bojovi

Organizator
Tanja Perii

Moderator razgovora o predstavama

Vanja Kovaevi

Nagrade Festivala
Grand prix za najbolju muku ulogu
Grand prix za najbolju ensku ulogu
Grand prix za najbolju epizodnu muku ulogu
Grand prix za najbolju epizodnu ensku ulogu
Grand prix za najbolji partnerski odnos na sceni
Pokrovitelji
Vlada Crne Gore / Ministarstvo kulture i Optina Niki

Prodaja karata
Scena 213, biletarnica, od 10 do 20 h

________________________________________________________________________
1

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

Vladimir Ivanovi Nemirovi - Danenko i Stanislavski su se nali u kafani

Slavjanski bazar, u Moskvi, jednog junskog jutra, gdje su pretresli pozorinu estetiku i
napravili sljedeu biljeku:
- Bilo kakva neposlunost prema kreativnom ivotu pozorita je zloin.
- Nema malih uloga, ima samo malih glumaca.
- ovjek mora da voli umjetnost, a ne sebe u umjetnosti.
- Danas Hamlet, sjutra statista, ali ak i kao statista morate postati umjetnik.
- Pisac, glumac, kroja, scenski radnik slue jednom cilju, koji je postavio pisac u
osnovi komada.

________________________________________________________________________
2

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

05.11.2014.

Program Festivala
03.11. (ponedjeljak)
Scena 213, 20,00h
Sveano otvaranje Festivala / pozdravna rije predsjednika Optine Veselina Grbovia
Gradsko pozorite -Podgorica
SLASTI SLAVE
Tekst: Peter Quilter
Reija, adaptacija teksta i izbor muzike: Stefan Sabli
Scenograf: Smiljka eparovi
Koreograf: Slavka Nelevi
Kostimograf: Aleksandar Noshpal
Muziki saradnik: Mirjana ivkovi Kurdade
Prevod: Teodora Markovi
Uloge:
FLORENS DENKINS...................... Dubravka Draki
KOZMO MEK MUN.......................... Mladen Nelevi
DOROTI.............................................. Vesna Vujoevi
GOSPOA VERINDER GE........... Ivana Mrvaljevi
MARIJA............................................... Smiljana Martinovi
Off program
Razgovor o predstavi
Velika sala Zahumlja, 22,00 h

04.11. (utorak)
Scena 213, 20, 00 h
Narodno pozorite Republike Srpske-Banja Luka
KRIVICA
Tekst: Neboja Romevi
Reija: Nikola Pejakovi
Scenograf: Dragana Purkovi Macan
Kostimograf: Ivana Jovanovi
Dramaturg: Branko Branin
Muzika: Petar Bilbija
Uloge:
GOCA........................... Nikolina Jelisavac
BRACO........................ Ljubia Savanovi
Off program
Izloba dokumenata i dramskih tekstova Narodno pozorite u Nikiu 1949 1965.god.
Galerija Nikola I i Ilija obaji, 19 h
Razgovor o predstavi
Velika sala Zahumlja, 22, 00 h

________________________________________________________________________
3

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

05.11.2014.

Program Festival
05.11. (srijeda)
Scena 213, 20, 00 h
NU Centar za kulturu Teatar Vojdan ernodrinski-Prilep
BURE BARUTA
Tekst: Dejan Dukovski
Reija: Nataa Poplavska
Dizajn i scenografija: Emil Petro
Kostimograf: Aleksandar Noshpal
Muzika: MIZAR & Nikola Bobi Avtoski, Joe Dassin, Grace Jones, Florian Hermann
BEND BURE BARUTA
Dimitar Georgjievski (gitara i vokal)
Metodija Kostoski (bas gitara, harmonika i vokal)
Igor Trpe (tapan i vokal)
Ilija Voleski (klarinet)
Vladimir Gorgjijoski (vokal i ritam sekcija)
Aleksandar Stepanuleski (vokal)
Dimitar Crcoroski (vokal)
Glumci:
Igor Trpe, Daniela Ivanoska, Vladimir Gjorgjijoski, Dimitar Gjeorgjievski, Ilija Voleski, Katerina
akmakoska, Aleksandar Stepanuleski, Nataa Naumoska, Dimitar Crcoroski, Violeta akarova,
Marjan akmakoski, Marija Spirkoska-Ilijoska, Zoran Ivanoski i Mihajlo Milenkovski
Off program
Razgovor o predstavi
Velika sala Zahumlja, 22, 00 h

06.11. (etvrtak)
Scena 213, 20, 00 h
Art tema i Kruevako pozorite
LEPOTICA LINEJNA
Tekst: Martin Makdona
Adaptacija i reija: Milo Jagodi
Prevod: ore Krivokapi
Scenograf i kostimograf: Darinka Mihajlovi
Kompozitor: Milan urevi - Neverne bebe
Dramaturg: Branislav Nedi
Uloge:
MEG FORLAN....................... Ljiljana Stjepanovi
MORIN FORLAN.................. Jelena Stajkovac
PATO DULI............................ Dejan Toni
REJ DULI............................. Nikola Raki
Off program
Razgovor o predstavi
Velika sala Zahumlja, 22, 00 h

________________________________________________________________________
4

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

05.11.2014.

Program Festivala
07.11. (petak)
Scena 213, 20, 00 h
Pozorite Slavija-Beograd
KARAMAZOVI / SABLASNI EROS
Tekst: Fjodor Mihajlovi Dostojevski
Adaptacija i reija: Vladimir Lazi
Dramatizacija: Milisav Milenkovi
Scenograf: Boris Maksimovi
Kostimograf: Danica Rakoevi
Scenski pokret: Ferid Karaica
Uloge:
FJODOR................................... Mihailo Janketi
KATARINA IVANOVNA....... Ivana Kovaevi
GRUENJKA.......................... Sanja Radii Suboti
DIMITRIJE............................. Miljan Prljeta
IVAN........................................ Neboja orevi
Off program
Razgovor o predstavi
Velika sala Zahumlja, 22, 00 h

08.11. (subota)
Scena 213, 20, 00 h
JU Nikiko pozorite / JU Zahumlje
NOBELOVCI
Tekst: Obrad Nenezi
Reija: Goran Bulaji
Scenograf: Anka Gardaevi
Kostimograf: Jelena ukanovi
Muzika: Rajko Kadovi
Uloge:
MIHAILO MIJI Jovan Krivokapi
KOKA MIJI . Ana Vukovi
MATO MIJI.. Emir atovi
MARGIT Gordana Miunovi
VAN NISTELVAN, MILI Petar Novakovi
Off program
Razgovor o predstavi
Scena 213, 21, 30 h
Dodjela nagrada i sveano zatvaranje Festivala

________________________________________________________________________
5

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014
Veeras na programu
Bure baruta u ivotu obinih ljudi

Trei
dan
Meunarodnog
festivala glumca protie
u znaku produkcije
prilepskog
Teatra
Vojdan ernodrinski i
muzike drame Bure
baruta.
Brojnu
glumaku ekipu prati
istoimeni bend, a cijela
pria kroz likove i
situacije govori o ivotu
obinih ljudi, zbog ega
se i glavno pitanje
predstave svodi na samo
jedno - zato?
To upuuje gledaoca na
antropoloku strukturu duha malog ovjeka, koja se deavaju van njegove volje, u sadejstvu
raznorodnih strasti. Ovu zanimljivu dramsku priu napisao je Dejan Dukovski, a rediteljski je, u
novim teatarskim horizontima, postavila Nataa Poplavska.
Tekstopisac je tu dramu zamislio kao tekst o ljudima u tranziciji, koji se najee nalaze
izmeu mira i rata. Dukovski je prvobitno imao ideju da pria nosi detekciju raanja jednog
nacizma, odnosno agresije, koju je donio rat. Meutim, danas Bure baruta donosi neke nove
dimenzije, u kojima glumci imaju anse da rade sa idejom ljubavi prema pozoritu.
Rediteljka Poplavska je odavno eljela da radi to djelo, jer je bila aktivni sudionik
njegovog nastanka. Dvadeset godina kasnije odluila je da inscenira djelo Dukovskog, koje u
osnovi nosi dramsku strukturu. Ogromna glumaka energija dodatno predstavu izdvaja i ini je
osobenom. Likovi su kreirani tako da pokazuju optimistike ideje. No, istovremeno, oni imaju i
iskru koja ih vodi u razoarenja,
bjekstvo od drugih, ali i od samog
sebe.
Tako osmiljena dinamika,
upakovana u prepoznatljiv arm
pozorinog
stvaralatva
makedonskog podneblja, publici
obeava dobar pozorini ugoaj, a
festivalskom repertoaru daje na
znaaju, jer potvruje njegovu misiju
i koncepciju o glumcu kao orbiti
pozorinog deavanja.

________________________________________________________________________
6

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014
Sa festivalskog repertoara
Krivica kriva za dobar pozorini ugoaj

Krivica je predstava koja potvruje mo dramske umjetnosti u cjelini, a istovremeno

odgovara na pitanje: Zato u pozorite treba ii? Publiku, javnost, ali i prisutne dramske stvaraoce
dirljiva banjaluka storija u izvedbi sjajnog glumakog dvojca Nikoline Jelisavac i Ljubie
Savanovia, ostavila je bez daha! Ovo bi, u najkraem, bio utisak reportera festivalskog biltena.
Iako se zna da je pozorite najprolaznija umjetnost, Krivica je i nakon izvoenja na Sceni 213,
doivjela novo igranje u Velikoj sali Zahumlja, na razgovorima o predstavi.
Taj pozorini komad predstavlja zaokruenu dramsku cjelinu, jer je kolski primjer kako
jedno teatarsko ostvarenje, poev od teksta, reije pa do glume, treba da izgleda. Tekstopisac
Neboja Romevi, nesumnjivim darom, obradio je temu koja je neodvojivi dio nas. To je
tragedija bez hibrisa, tragedija dobrih ljudi koji stradaju onako. Tragino osjeanje ivota
dvoje ljudi, veoma usamljenih, koji pokuavaju da na razvalinama stare porodice osnuju novu i da
krivicu prebace u grijeh, fascinantno su doarali u meusobnoj interakciji glumaki par Nikolina i
Ljubia. Njih dvoje su pokazali koliko glumac, zapravo, znai u pozoritu i koliko su oni jedni na
druge upueni, kao i to da je u partnerskom odnosu bitno dopunjavanje i dobra interakcija na
sceni. Za sat i etrdeset pet minuta, panja gledalaca nije opadala! Naprotiv, rediteljska postavka
Nikole Pejakovia i izvanredna glumaka igra odmotavali su dramaturku radnju do vrhunca.
Kraj predstave nije tragian, ve prua nadu, uprkos dramatinoj radnji prie.

________________________________________________________________________
7

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014
Likovi su do perfekcije iznijansirani i njihovo
traganje za spasenjem gura ih u novi grijeh. U
predstavi je, od poetka do kraja, od ideje do
poente svjesno izbjegnuta lokalizacija u odreeno
vrijeme ili prostor. Izbjegnut je i socijalni momenat,
ime je odbaena mogunost spoljanjih opravdanja i
relativizovanja grijeha. Tome je, u sutini, i bila
posveena reija i nadstandardna gluma.
Krivica je sino potvrdila misiju
Meunarodnog festivala glumca, koji u centar
postavlja Njegovo visoanstvo glumca. Zbog takvih
predstava Festival u Nikiu i treba da postoji i da se
na njegovim uzorima grade sline pozorine
svetkovine. Pozorite nas zapravo ui ivotu, jer kako
ree Branislav Nui bolje je gledati ivot u
pozorinom komadu, nego gledati pozorini komad u
ivotu. Romevieva Krivica to potvruje, jer je
neka vrsta inverzije i antiutopije (kao da odnekle
zubima kripue Andriev Latif-aga Karaoz,
romorei kako i u naim prokletim avlijama nema
nevinih; na svijetu postoje samo krivi i sumnjivi!)

________________________________________________________________________
8

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014
Akcenti razgovora o predstavi Krivica
Zavjesa se podigla i nakon igranja predstave

Pravo
pozorite
je
uzbudljivo
pozorite, rekao je moderator Vanja Kovaevi,
koji je na teatroloki nain otvorio razgovore o
predstavi Krivica, koji su u Velikoj sali
Zahumlja u tonovima akademije u malom,
trajali sat i po.
Krivica je kriva za ugodnu teatarsku
no, jer je gledaoce izuzetno dotakla pria u
kojoj su, kroz zanimljive dramaturke cjeline, i
oni sami ivjeli. U tome su i razlozi postavljanja
drame akademskog profesora i dramskog pisca
Neboje Romevia.
Glumci Nikolina Jelisavac i Ljubia Savanovi, nakon to su na okruglom stolu doivjeli
bis, pojasnili su da su sa rediteljem Nikolom Pejakoviem do sada radili pet-est projekata. No, to
su, uglavnom, bile komedije, a Krivica je drama koju je glumaki par, kako se ulo u raspravi,
zajedno sa rediteljem odabrao. Prema rijeima Savanovia, cilj im je bio da se bave sutinskim
pitanjima i da to nije odraeno, ne bi se mogao umjetniki oblikovati stav.
Nikolina Jelisavac je upoznala uesnike u raspravi da su ona i njen kolega Savanovi prvi
put igrali pred velikim brojem gledalaca na Festivalu u Nikiu. Glumica je pojasnila da su do
sada Krivicu igrali samo na kamernim scenama, gdje do punog izraaja, osim glume, dolazi i
scenografija. Zbog toga je gostovanje u Nikiu doivjela kao vatreno krtenje. Rediteljske
rezove Pejakovia u ovoj predstavi ona vidi kao radikalne zahtjeve. Neke scene su korigovane i
trikovane. Tanije, prva i poslednja scena su dopisane, a cio projekat raen je po osnovnim
pozorinim pravilima, naglasila je glumica. Tekst smo mogli izvui jedino nadopunjavanjem u
igri i dok smo radili ovu predstavu dotakli smo se raznih tema za koje nema odgovora, rekla je
Jelisavac.
Odgovor je: zajedno smo u krivici, a istoimena drama govori o nemogunosti da
oprostimo sami sebi, konstatovano je u jednom segmentu rasprave. Spajanjem scena, gledalac se
priprema za kasnije tee stvari. Likovi su potpuno raskriveni, to je bio i izazov te duo drame.
To je, u poetku, stvaralo dilemu kod glumaca, jer su mislili da e raditi neku vrstu groteske, ali
se ta ideja sruila u drugoj italakoj probi.
Prema ocjeni rediteljke Natae Poplavske idealna gluma i fascinantan partnerski odnos
gledaoca dovodi u viziju da oni za partnera imaju
treeg glumca. Tome su, prema ocjeni Poplavske,
doprinjeli dvoje glumaca. Oni su doarali lik
desetogodinjeg djeaka. Odnos sa nevidljivim
partnerom je vrhunac glumake fascinacije,
zakljuila je makedonska rediteljka. Glumica
Jelisavac je pojasnila da su oni, na poetku rada na
predstavi, imali ideju da se pojavi taj lik. ak su i
radili jednu probu sa glumcem djeakom, ali su onda
zakljuili da je postavka skrivenog lika najbolja
opomena.

________________________________________________________________________
9

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

Reditelja Gorana Bulajia, inae

umjetnikog rukovodioca Festivala, predstava
je istinski dirnula. Prema njegovoj ocjeni
Krivica je pametno reirana, do kraja
hiperrealizma, to je glumaki par uspio
vrhunski da iznese.
Makedonski pisac Traje Kacarov je
oduevljen dopisivanjem teksta, jer se na taj
nain pokazuje razlika izmeu dramskog djela
koje se deava na sceni i onoga to se deava
van nje. On smatra da Krivica ima
prenaglaenih realiteta. U predstavi se vide
tri scenska realiteta: onaj ko se objesio, ena koja je napravila obljubu i sin koji ih tjera u grijeh,
konstatovao je Kacarov. Prema njegovoj ocjeni odnos glume je izvanredan, a druge scenske
elemente bi trebalo doraditi.
Kristina Stevovi, lanica irija
Festivala, osim to je oduevljena predstavom,
bila je zadivljena i deavanjima na okruglom
stolu. Ovdje se podigla zavjesa, igrala
predstava nakon predstave, rekla je Stevovi.
.

________________________________________________________________________
10

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014
Sa izlobe dokumenata o bogatoj pozorinoj tradiciji
Dokumenta govore i vie od rijei

U galerijama Nikola I i Ilija

obaji, sino je u okviru off programa
Meunarodnog festivala glumca,
otvorena izloba dokumenata pod
nazivom Narodno pozorite u Nikiu
1949-1965. godine. Postavku izlobe
ine 33 panoa, sa 115 dokumenata, 72
plakata, 60 fotografija i 24 dramska
teksta u orginalu. Dokumenti su
pohranjeni u Arhivskom odsjeku u
Nikiu.
Izloena arhivska graa govori o
bogatstvu pozorinog ivota u Nikiu,
koji je zaet jo davne 1884. godine. Svaki dokument, po ocjeni naelnice Arhivskog odjela u
Nikiu, Violete Krivokapi, ima svoju priu. Posebno su zanimljiva ona svjedoanstva koja
govore o izgradnji kultne zgrade Narodnog pozorita u Nikiu, koja je napravljena 1925. godine
i njenoj kasnijoj rekonstrukciji. Taj hram nikike kulture, kako je istakla Krivokapi, nakon II
svjetskog rata okupljao je poznata junoslovenska rediteljska i glumaka imena, ali je i
istovremeno iznjedrio plejadu nikikih dramskih stvaralaca koji su ponijeli slavu ne samo u
Crnoj Gori, ve i ire. Posjetioci izlobe mogu se uvjeriti, na osnovu originalne dokumentacije, i
o pogubnoj odluci Savjeta za kulturu Crne Gore iz 1965. godine kada je pozorite u Nikiu
prestalo da radi. Ostala je da zjapi prazna sala, ekajui bolje vrijeme. Mislim da je to vrijeme
dolo, rekla je Krivokapi.
Direktor Nikikog pozorita, Zoran Bulaji, kazao je da je crnogorska teatrologija
stotridesetogodinji pozorini ivot u Nikiu okarakterisala kao magiju koja traje". On je
podsjetio da je za esnaest godina rada Narodno pozorite u Nikiu upisalo" 109 premijera.
Bulaji je govorio o znaaju pozorinog stvaralatva za identitetsku svijest drutva i njegovom
nemjerljivom znaaju za civilizacijske tokove. Zbog toga, Nikiko pozorite", istakao je on,
nikada nije posustajalo pred preprekama, jer je znalo da jedino tako moe postaviti nove
standarde za ouvanje kulturne i pozorine
batine Nikia i Crne Gore. Pozorite je,
kako se ulo od Bulajia, u poslednjih
petnaest
godina
realizovalo
dvadeset
premijera, obnovilo je Meunarodni festival
glumaca i ubiljeilo dvadeset festivalskih
nastupa u zemlji i inostranstvu. Pored
pozorine produkcije, Nikiko pozorite se
bavi i izdavakom djelatnou, u okviru koje
je, do sada, objavilo osamnaest brojeva
asopisa
Pozorite,
tri
znaajna
monografska naslova i nove knjige dramskih
stvaralaca mlade i srednje generacije sa ovog podruja.

________________________________________________________________________
11

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

Svjesni smo da su pred Nikikim pozoritem jo vei izazovi. Vjerujemo da emo ih,
na zadovoljstvo nae publike uspjeno rjeavati i to na novoj (profesionalnoj) sceni - u
rekonstruisanoj sali 18. Septembar. Zavretkom tog objekta, Pozorite konano dobija svoj dom
- hram kulture, gdje emo uskoro moi da realizujemo zacrtane planove, poruio je Bulaji. Kao
prvom ovjeku Pozorita, jasno mu je, da je za bitisanje teatra, od iskona, potrebna pomo i
podrka. Uvjeren je da e Optina kao osniva, ali i drava i njene institucije, svjesni znaaja
kulture, u Nikikom pozoritu, imati sigurnog i pouzdanog partnera na putu duhovnog
bogatstva i kulturnog preporoda grada.
Direktor Dravnog arhiva Crne Gore, Stevan Radunovi, zadovoljan je to je ta institucija
dala doprinos Programu podrke razvoju kulture u Nikiu. Izloba je uveliala Meunarodni
festival glumca u Nikiu. Radunovi je govorio o znaajanom doprinosu Nikia razvoju
kulture u Crnoj Gori i ire, o emu svjedoe mnoge hronike, sjeanja i dokumenta. Jedan dio tog
kulturnog blaga izloen je u galerijama Nikola I i Ilija obaji.
Nesumljivo, dokume-nta govore i vie od rijei!

________________________________________________________________________
12

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

Najava programa za etvrtak, 6.novembar

Lepotica Linejna o odnosu majke i kerke

Art tema i Kruevako pozorite, sjutra vee, e izvesti predstavu Lepotica Linejna,
irskog pisca Martina Makdona. Dramatizaciju je uradio Branislav Nedi, a adaptaciju i reiju Milo
Jagodi. U predstavi igraju: Ljiljana Stjepanovi, Jelena Stajkovac, Dejan Toni i Nikola Raki.
Pitam se, kada bi kod nas, u Linejnu, bilo nekog dobrog posla, da li bih ostao? Hou da
kaem, nikada ovdje nee biti dobrog posla, ali hipotetiki, kaem. Ma ak i neki lo posao. Bilo
kakav posao... A kada sam tamo, u Londonu, i radim po kii, oseam se manje vie kao stoka... I ona
soba u kojoj ivim... sve upiani dueci... I momci koji piju i povraaju... I onda samo gledam u sat i
razmiljam kako bih voleo da sam ovde. Ali kad sam ovde ne elim da sam tamo, naravno,ali znam da
ni ovde ne elim da budem, napisao je pisac Makdona o svom prvom pozorinom komadu.
Dramaturg Nedi istie da je rije o na momente brutalnoj drami o odnosu majke i erke u
jednoj irskoj zabiti. Kroz njihov ivot, i ivot komija, brae koji svoju sreu ele da potrae tamo
negde, pisac iscrtava dilemu koja se protee od nekih davnih godina, pa sve do danas. Otii u svet,
ostaviti vekovno ognjite, biti veiti stranac, ili ostati u zaviaju, bez ideje, posla, osnovne
egzistencije. Kroz izuzetno ozbiljne dramske sukobe, gde zlo i mrnja rastu iz minuta u minut, samo
na momente rastereene briljantnim humorom, Makdona govori priu o tekim ljudskim sudbinama,
koje se deavaju svuda. Pa i kod nas.
Dirljiva irska pria odgovara koncepciji festivalskog repertoara koji u osnovi tretira vjeito
aktuelnu temu porodice i porodine odnose.

________________________________________________________________________
13

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

05.11.2014.

Rije vie: prof.dr Radoslav Lazi o glumi i teatrologiji

Glumac je inodejstvenik magije teatra
Gluma je jedina iva umjetnost. Bez obzira gdje se ostvarivala, bilo na dramskoj sceni,
muzikom, plesnom teatru, u kabareu, na lutkarskoj sceni, filmu, radiju, televiziji, glumac je
hipokrites, jokulatores, igra, akter, aktant, predstavlja, izvoa, komedijant, performer,
protagonista dramskog, muzikog, plesnog, animiranog izraavanja. Glas i tijelo glumca nosioci
su svih izraajnih konstituenta umjetnosti glume, predstavljanja, ili kako je na kraju zakljuio Jei
Grotovski, performing-arts, performance. Nauku o teatru - teatrologiju konstituiu: teorijska
dramaturgija, istorija pozorita, estetika teatra i teorija i metodologija teatrolokih istraivanja
(Nikola Batui,Uvod u teatrologiju,1991). Potrebna su posebna istraivanja estetike glume,
reije, scenskog vrijeme/prostora. Specijalna heuristika i hermeneutika metodologija
teatrologije zasluuju promovisanje strune katedre i predmeta naunih istraivanja glume,
kojima bi, svakako, trebalo pridodati teatroloke studije dramske pozorine i filmske kritike i
kritike medija. Gluma, sredinja dramska disciplina jo uvek traga za sopstvenom estetikom,
istorijom i teorijom glumstva kao umjetnosti. Estetika teatra ima za predmet istraivanja misli o
glumi, reiji, scenskom vrijeme/prostoru, idejno-estetskoj osnovi predstave, scenografiji,
kostimografiji, scenskoj muzici, svijetlu, kritikom prosuivanju, recepciji publike... Estetika
pozorita traga za argumentima teorije predstave i predstavljakih umjetnosti. Dva i po
milenijuma istorija i teorija drame i dramaturgije su nadmoni predmet naunih istraivanja u
odnosu na glumu, reiju, scenski vrijeme/prostor, kao kritiku recepciju predstavljakih
umjetnosti i fenomen dramske publike, kao nezaobilaznog konstituenta jedine ive predstavljake
umjetnosti dramske predstave, muzikog teatra ili baletskog, plesnog, koreoteatra i drugih
scenskih uprozorenja, kao i audio-vizuelnih, muzikih, eksperimentalnih izvoenja...
Estetiku glume treba razumjeti kao sumu znanja, umjenja, osjeanja koja karakteriu
glumu kao procesualnu umjetnost u vremenu i prostoru. Gluma je u istinu Work in Progress
djelo u nastajanju. Gluma postoji samo jedanput. Od svih slava glumeva slava je najprolaznija
(Kami, Mit o Sizifu). Sutina glume iezava u sferi doivljaja teatarskog efemernog
neponovljivog predstavljakog, reprezentativnog ina. GLUMA POSTOJI SAMO U BIU
GLUMCA.
Otac moderne estetike A.G.Baumgarten (1714-1762) nazvao je estetiku naukom o
osjeanjima lijepog i umjetnikog o ukusu, o uobrazilji, o subjektivnosti, o primijenjenoj nauci
na podruju lijepog. Estetika glume je teatroloka disciplina, ima za predmet miljenje i
prosuivanje, komentare i svedoanstva o glumakim formativnim procesima u stvaranju
dramske umjetnike predstave, uloge, zadatka, funkcije i kreacije persone dramatis, njenog
znaenja i smisla u ostvarenom scenskom djelu, teatarskoj umjetnikoj predstavi.Treba se sjetiti
jo jednom Artoa koji kae: - Ako sam pjesnik ili glumac, nijesam to da bih pisao ili deklamovao
pjesme, ve da bi ih ivio. Glumac je jedino bie koji sopstveno postojanje ugrauje u postojanje
dramske uloge, a samim tim u postojanje teatarske predstave. Gluma je smisleno oblikovanje
osjeajnosti i dramske radnje na sceni. Reditelj je dvojnik glumev ili obrnuto, a pisac je dvojnik
obojici. Gledalac je dvojnik sve trojici. Arto je jo jednom u pravu kada teatar imenuje
dvojnikom ivota i umjetnosti. Dejan Mija je jednom izjavio: Ja sam reditelj glume. Tako ini
svaki istinski reditelj glumakog oblikovanja u stvaranju scenske umjetnike predstave u kojoj su
glumac i uloga bie teatra...
(Autor teksta je povremeni saradnik asopisa Pozorite i bio je aktivni sudionik tri prva festivalska
izdanja, nakon njegovog obnavljanja 2007. godine)

________________________________________________________________________
14

05.11.2014.

ME
MEUNARODNI
ME UNARODNI FESTIVAL GLUMCAGLUMCA-NIKI
NIKI 2014

Izdavai biltena
JU Nikiko pozorite
Narodnih heroja br. 10

Tel. 213-566
e-mail: niksickopozoriste@gmail.com
Web sajt: www.niksickopozoriste.me

JUZahumlje
Pete proleterske br.17
Tel. 078/ 103-225; 078/ 103-226
e-mail: zahumlje@gmail.com
Web sajt: www.zahumlje.com

Redakcija biltena
Tekstove pie i bilten ureuje: Slavojka Marojevi
Fotografije i grafika obrada: Anka Gardaevi
Tehnika priprema tekstova: Vesna Vukievi, Ana Tomi, Ljudmila Deli
e-mail redakcije biltena: slavam@t-com.me
Tel. 213-566
Tira: 50 primjeraka

________________________________________________________________________
15