i Sal ve Gvenlii

Eitimi

HUKUKU

HUKUKU; alanlar ile altranlar arasndaki

ilikiyi dzenleyen KAMU HUKUKU daldr.
Bireysel (Ferdi) i hukuku; Tek bir iinin alma
koullar ve haklarn dzenler.
Kollektif (toplu) i hukuku;ilerin grup halindeki
faaliyetlerini dzenler

Kanunu blmleri
Genel hkmler
szlemesi trleri ve feshi
cret
in dzenlenmesi
Sal ve Gvenlii
ve ii bulma
alma hayatnn denetimi ve teftii
dari ceza hkmleri
eitli, geici, son hkmler

Asl veren Alt veren ilikisi

Bir iverenden, iyerinde yrtt mal veya hizmet

retimine ilikin YARDIMCI LERNDE veya ASIL
N BR BLMNDE iletmenin ve iin gerei
ile teknolojik nedenlerle uzmanlk gerektiren
ilerde i alan ve bu i iin grevlendirdii
iilerini sadece bu iyerinde ald ite
altran dier iveren ile i ald iveren
arasnda kurulan ilikiye asl iveren-alt iveren
ilikisi denir. Bu ilikide asl iveren, alt iverenin
iilerine kar o iyeri ile ilgili olarak bu Kanundan,
i szlemesinden veya alt iverenin taraf olduu
toplu i szlemesinden doan ykmllklerinden
alt iveren ile birlikte sorumludur.

Kanunu MADDE 77. - verenler iyerlerinde i

sal ve gvenliinin salanmas iin gerekli her
trl nlemi almak, ara ve gereleri noksansz
bulundurmak, iiler de i sal ve gvenlii
konusunda alnan her trl nleme uymakla
ykmldrler.

" sal ve gvenlii

ynetmelikleri
MADDE 78 Bu Kanuna tabi iyerlerinde i sal ve
gvenlii artlarnn belirlenmesi ve gerekli nlemlerin alnmas,
iyerlerinde kullanlan ara, gere, makine ve hammaddeler
yznden kabilecek i kazalar ve meslek hastalklarnn
nlenmesi ve zel durumlar sebebiyle korunmas gereken
kiilerin alma artlarnn dzenlenmesi, ayrca i sal ve
gvenlii mevzuatna uygunluu ynnden; ii says, iin ve
iyerinin zellikleri ile tehlikesi dikkate alnarak iletme belgesi
almas gereken iyerleri (2) ile belgelendirilmesi gereken iler
veya rnler ve bu belge veya belgelerin alnmasna ilikin usul
ve esaslar, (3) i sal ve gvenlii ile ilgili konularda yaplacak
risk deerlendirmesi,(4) kontrol, lm, inceleme ve
aratrmalarn usul ve esaslar ile bunlar yapacak kii ve
kurulularn niteliklerinin belirlenmesi, gerekli iznin verilmesi ve
verilen iznin iptal edilmesi (5-6) Salk Bakanlnn gr
alnarak alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca karlacak
ynetmeliklerle belirlenir."
(RSK DEERLENDRMES LE LGL YNETMELK IKMASI
GEREKR)

in durdurulmas veya iyerinin

kapatlmas

MADDE 79. Bir iyerinin tesis ve tertiplerinde,

alma yntem ve ekillerinde, makine ve
cihazlarnda iilerin yaam iin tehlikeli olan bir
husus tespit edilirse, bu tehlike giderilinceye kadar
iyerlerini i sal ve gvenlii bakmndan
denetlemeye yetkili iki mfetti, bir ii ve bir
iveren temsilcisi ile Blge Mdrnden oluan be
kiilik bir komisyon kararyla, tehlikenin niteliine
gre i tamamen veya ksmen durdurulur veya
iyeri kapatlr. Komisyona kdemli i mfettii
bakanlk eder. Komisyonun almalar ile ilgili
sekretarya ileri blge mdrl tarafndan
yrtlr.

 sal ve gvenlii hizmetleri

"
MADDE 81 verenler, devaml olarak en az elli ii altrdklar
iyerlerinde alnmas gereken i sal ve gvenlii nlemlerinin
belirlenmesi ve uygulanmasnn izlenmesi, i kazas ve meslek
hastalklarnn nlenmesi, iilerin ilk yardm ve acil tedavi ile koruyucu
salk ve gvenlik hizmetlerinin yrtlmesi amacyla, iyerindeki ii
says, iyerinin nitelii ve iin tehlike snf ve derecesine gre;
a) yeri salk ve gvenlik birimi oluturmakla,
b) Bir veya birden fazla iyeri hekimi ile gereinde dier salk
personelini grevlendirmekle,
c) Sanayiden saylan ilerde i gvenlii uzman olan bir veya
birden fazla mhendis veya teknik eleman grevlendirmekle,
ykmldrler.
verenler, bu ykmllklerinin tamamn veya bir ksmn,
bnyesinde altrd ve bu maddeye dayanlarak karlacak
ynetmelikte belirtilen vasflara sahip personel ile yerine getirebilecei
gibi, iletme dnda kurulu ortak salk ve gvenlik birimlerinden hizmet
alarak da yerine getirebilir. Bu ekilde hizmet alnmas iverenin
sorumluklarn ortadan kaldrmaz.

ilerin haklar

MADDE 83. - yerinde i sal ve gvenlii

asndan iinin saln bozacak veya vcut
btnln tehlikeye sokacak yakn, acil ve
hayati bir tehlike ile kar karya kalan ii, i
sal ve gvenlii kuruluna bavurarak
durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin
alnmasna karar verilmesini talep edebilir. Kurul
ayn gn acilen toplanarak kararn verir ve durumu
tutanakla tespit eder. Karar iiye yazl olarak
bildirilir.

 sal ve gvenlii kurulunun

bulunmad iyerlerinde

sal ve gvenlii kurulunun bulunmad

iyerlerinde talep, iveren veya iveren vekiline
yaplr. i tesbitin yaplmasn ve durumun yazl
olarak kendisine bildirilmesini isteyebilir. veren
veya vekili yazl cevap vermek zorundadr.
Kurulun iinin talebi ynnde karar vermesi
halinde ii, gerekli i sal ve gvenlii tedbiri
alnncaya kadar almaktan kanabilir.
inin almaktan kand dnem iinde creti
ve dier haklar sakldr.

Ar ve tehlikeli iler

MADDE 85. - Onalt yan doldurmam gen

iiler ve ocuklar "ile alt ile ilgili mesleki

eitim almam iiler" ar ve tehlikeli

ilerde altrlamaz.

 KAZASI MEYDANA GELDKTEN

SONRA HUKUK VE CEZA DURUM
KAZASI

HUKUKU

CEZA
HUKUKU

SGORTA
HUKUKUS
SK 11-26 mad.

Taksirle
lme
Neden olma

Taksirle
Yaralanmaya
Neden olma

Maddi
Tazminat

Destekten
Yoksun
Kalma

Manevi
Tazminat

Gremezlik

CEZA SORUMLULUK

KUSURLU DAVRANIIN
SONUCUDUR

CEZA HUKUKU AISINDAN

SORUMLULUK
Kusurlu davran ise;
KASIT
Suun
BLEREK ve sonucu STENEREK ilenmesidir.
TAKSR

TAKSR, dikkat ve zen ykmllne aykrlk

dolaysyla, bir davrann suun kanuni tanmnda
belirtilen neticesi ngrlmeyerek gerekletirilmesidir.
BLNL TAKSR:Kiinin ngrd neticeyi
istememesine karn, neticenin meydana gelmesi halinde
bilinli taksir vardr

CEZA HUKUKU AISINDAN

SORUMLULUK
5237 Trk Ceza Kanununun
83. ve 85. maddeleri
Tedbirsizlik,
Dikkatsizlik,
Meslek ve sanatta acemilik veya
Nizamlara, emirlere ve talimatlara riayetsizlik
nedeniyle meydana gelen lm ve yaralanma
fiillerini cezalandrmaktadr.

CEZA HUKUKU AISINDAN

SORUMLULUK
Trk Ceza Kanununun ilgili maddesine gre bir i
kazasnda kusurlu olunabilmesi iin
crai veya ihmali bir eylemin varl,
Failin;
Tedbirsiz veya dikkatsiz davranmas,
Meslek ve sanatta acemilik yapmas,
Emir ve talimatlara uymamasnn sz konusu
olmas ,
i-iveren-kaza olay arasndaki "illiyet ba"
unsurlarnn mevcut bulunmas gerekmektedir.

CEZA HUKUKU AISINDA

SORUMLULUK

yerinde i kazas sonucu

yaralanma veya lm olay
meydana geldiinde,
Cumhuriyet Savcs kim veya
kimlerin olumsuz davranlarnn
bu kazaya neden olduunu
aratracaktr.

CEZA HUKUKU AISINDAN

SORUMLULUK
Kazann sorumlusu;
iveren veya iveren vekili,
iyerinde alan herhangi bir mhendis, ustaba
veya ii olabilir,
oluan i kazas bu kiilerden birkann olumsuz
davranlarnn birlemesi sonucu da meydana
gelebilir.
Kaza hizmet kusuru sonucu oluabilir
Veya olayda KAINILMAZLIK olabilir.

CEZA HUKUKU AISINDAN

SORUMLULUK

Sanklar olumsuz
davranlarnn
oran lsnde
cezalandrlacaklardr.

CEZA DAVASI:

Cezann MAKSADI;
Kiileri daha tedbirli, dikkatli, zenli olmaya,
kanun nizam ve talimatlara uymaya,
bilmedii ii yapmamaya sevk etmek
Dolaysyla
Kamu dzeninin bozulmasn nlemektir.

 kazalarnda cezalar

(5237 sayl Trk Ceza Yasas)

TAKSRLE YARALAMA-LDRME
Taksirle bir kiinin lmne sebep olan kii,
2
yldan 6 yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr.
Birden fazla insann lm veya bir lme ilave
olarak yaralanma olursa 2 yldan 15 yla kadar
hapis cezas ile cezalandrlr.
(AIR CEZA)
Taksirle yaralayan kii, 3 aydan 1 yla kadar hapis
veya adl para cezas ile cezalandrlr.
Fiilin birden fazla kiinin yaralanmasna neden
olmas halinde, 6 aydan 3 yla kadar hapis
cezasna hkmolunur.

Taksirle ldrme

5237 say. Trk Ceza KanumuMadde 85- (1) Taksirle bir insann
lmne neden olan kii, iki yldan alt yla kadar hapis cezas ile
cezalandrlr.

(2) Fiil, birden fazla insann lmne ya da bir veya birden fazla kiinin
lm ile birlikte bir veya birden fazla kiinin yaralanmasna neden
olmu ise, kii iki yldan onbe yla kadar hapis cezas ile


kazalarnda
cezalar
(5237 sayl Trk Ceza Yasas)

Taksir
Madde 22- (1) Taksirle ilenen fiiller, kanunun
aka belirttii hallerde cezalandrlr.
(2) Taksir, dikkat ve zen ykmllne
aykrlk dolaysyla, bir davrann suun kanuni
tanmnda belirtilen neticesi ngrlmeyerek
gerekletirilmesidir.
(3) Kiinin NGRD NETCEY
istememesine karn, neticenin meydana gelmesi
halinde BLNL TAKSR VARDIR; bu halde taksirli
sua ilikin ceza te birden yarsna kadar
artrlr.
(6) Taksirli hareket sonucu neden olunan netice,
mnhasran failin kiisel ve ailevi durumu
bakmndan, artk bir cezann hkmedilmesini
gereksiz klacak derecede madur olmasna yol
amsa ceza verilmez; bilinli taksir halinde verilecek
ceza yardan altda bire kadar indirilebilir.

 kazalarnda cezalar

(5237 sayl Trk Ceza Yasas)

Bilinli taksir hali hari olmak zere, bu maddenin kapsamna giren
sularn soruturulmas ve kovuturulmas ikayete baldr.
Taksirli sulardan dolay hkmolunan hapis cezas adl para cezasna
evrilebilir. Ancak, bu hkm, bilinli taksir halinde uygulanmaz.
iki yl veya daha az sreyle hapis cezasna mahkm edilen kiinin cezas
(tekrar su ilemeyecei konusunda mahkemede bir kanaatin olumas
durumunda) ertelenebilir.
Tekerrr halinde, sonraki sua ilikin kanun maddesinde seimlik olarak
hapis cezas ile adl para cezas ngrlmse, hapis cezasna
hkmolunur.
ikayete bal olan su hakknda yetkili kimse alt ay iinde ikayette
bulunmad takdirde soruturma ve kovuturma yaplamaz.
Kamu davasnn dmesi, sutan zarar gren kiinin ikayetten vazgemi
olmasndan ileri gelmi ve vazgetii srada ahsi haklarndan da
vazgetiini ayrca aklam ise artk hukuk mahkemesinde de dava
aamaz.
Madur ile fail zgr iradeleri ile uzlatklarnda ve bu husus Cumhuriyet
savcs veya hakim tarafndan saptandnda kamu davas almaz veya
davann drlmesine karar verilir.
Taksirli sulardan dolay hkmolunan hapis cezas uzun sreli de
olsa; bu ceza, dier koullarn varl halinde, birinci fkrann (a) bendine
gre adl para cezasna evrilebilir. Ancak, bu hkm, bilinli taksir
halinde uygulanmaz.

 kazalarnda cezalar

Taksirle yaralama
Taksirle bakasnn vcuduna ac veren veya salnn ya da alglama yeteneinin bozulmasna neden
olan kii, 3 aydan bir yla kadar hapis veya adli para cezas ile cezalandrlr. (Sulh Ceza)
Taksirle yaralama fiili, madurun;
a) Duyularndan veya organlarndan birinin ilevinin srekli zayflamasna,
b) Vcudunda kemik krlmasna,
c) Konumasnda srekli zorlua,
d) Yznde sabit ize,
e) Yaamn tehlikeye sokan bir duruma,
f) Gebe bir kadnn ocuunu vaktinden nce dourmasna,
Sebep olmu ise ceza yars orannda artrlr.
Taksirle yaralama fiili, madurun;
a)yilemesi olana bulunmayan bir hastala veya bitkisel hayata girmesine,
b)Duyularndan veya organlarndan birinin ilevini yitirmesine,
c)Konuma yada ocuk yapma yeteneinin kaybolmasna,
d)Yznn srekli deimesine,
e)Gebe bir kadnn ocuunun dmesine,
sebep olmu ise birinci fkraya gre belirlenen ceza bir kat artrlr.
(4)Fiilin birden fazla kiinin yaralanmasna sebep olmas halinde,
cezasna hkmolunur. (Asliye Ceza)

6 aydan 3 yla kadar hapis

(5)Bilinli taksir hali hari olmak zere, bu maddenin kapsamna giren sularn soruturulmas ve
kovuturulmas KAYETE baldr.

T.C.Kanunu 50/(4) - Taksirli sulardan dolay hkmolunan hapis cezas uzun sreli de olsa; bu ceza, dier koullarn varl halinde, birinci
fkrann (a) bendine gre adl para cezasna evrilebilir. Ancak, bu hkm, bilinli taksir halinde uygulanmaz.
Suta tekerrr ve zel tehlikeli sulular
Madde 58- (1) nceden ilenen sutan dolay verilen hkm kesinletikten sonra yeni bir suun ilenmesi halinde, tekerrr
hkmleri uygulanr. Bunun iin cezann infaz edilmi olmas gerekmez.
(2) Tekerrr hkmleri, nceden ilenen sutan dolay;
a) Be yldan fazla sreyle hapis cezasna mahkmiyet halinde, bu cezann infaz edildii tarihten itibaren be yl,
b) Be yl veya daha az sreli hapis ya da adl para cezasna mahkmiyet halinde, bu cezann infaz edildii tarihten itibaren
yl,
Getikten sonra ilenen sular dolaysyla uygulanmaz.

(3) Tekerrr halinde, sonraki sua ilikin kanun maddesinde

seimlik olarak hapis cezas ile adl para cezas ngrlmse, hapis
cezasna hkmolunur.
(4) Kastl sularla taksirli sular ve srf asker sularla dier sular
arasnda tekerrr hkmleri uygulanmaz.
Takdiri indirim nedenleri
Madde 62- (1) Fail yararna cezay hafifletecek takdiri
nedenlerin varl halinde, arlatrlm mebbet hapis cezas yerine,
mebbet hapis; mebbet hapis cezas yerine, yirmibe yl hapis cezas
verilir. Dier cezalarn altda birine kadar indirilir. (2)
(2) Takdiri indirim nedeni olarak, failin gemii, sosyal ilikileri,
fiilden sonraki ve yarglama srecindeki davranlar, cezann failin

 HUKUKU AISINDAN
SORUMLULUK

i sal ve i gvenlii
mevzuatnn tek amac
alanlarn salk ve
gvenliklerinin korunmasdr.

 HUKUKU AISINDAN
SORUMLULUK

Alnan tm nlemlere
ramen i kazas meydana
gelmi ise ne olacaktr

HUKUK SORUMLULUK
Bu sorunun cevabn ii
sal ve i gvenlii mevzuat
vermez.
Sorunun cevab hukuki ynden
Borlar Yasasnda, cezai ynden
ise Trk Ceza Yasasndadr.

 kazasnn tanm

(LOnun tarifi)
nceden planlanmam, bilinmeyen ve
kontrol altna alnamam olan etrafa
zarar verebilecek nitelikteki olaydr.
(Dnya Salk rgtnn tarifi)
nceden planlanmam kiisel
yaralanmalara, maddi zarara ve retimin
durmasna sebep olan olaydr

5510 sayl SGK 13. Maddesine gre KAZASI

Sigortalnn:
a-yerinde bulunduu srada,
b-veren tarafndan yrtlmekte olan i dolaysyla,
c-veren tarafndan grev ile baka bir yere
gnderildiinde asl iini yapmakszn geen zamanda,
d-Emzikli kadn sigortalnn ocuuna st vermek iin
ayrlan zamanlarda,
e-veren tarafndan salanan tatla iyerine toplu olarak
gtrlp getirilmesi srasnda
meydana gelen
ve sigortaly bedence veya ruha arzaya uratan
olaydr.
( kazas SGK ya gn iinde bildirilir)

TAZMNAT DAVALARI:

Tazminat davalar, kiilerin veya Kurulularn urad

zararn tazmin edilmesini hedefler.
Genel manada, meydana gelmi olan zararlar; ii iveren
ve nc ahslar tarafndan, kusurlar orannda tazmin
ettirilir.
Ancak bir istisnai durum sz konusudur. Eer Kaza,
KAINILMAZLIK sebebiyle meydana gelmi ise, kaza ile
ilgili herhangi bir kiinin veya Kuruluun kusuru bulunmuyor
ise, bu zararn belli oranlarda ii ve iveren tarafndan
ekilmesi gerekmektedir. verenin bu ykmllne
kusursuz sorumluluk denmektedir.
Kazalarndan dolay tazminat davas, olayn meydana
gelmesinden veya olayn fark edilmesinden itibaren 10 yl
iinde almas gereklidir. Aksi halde zaman amna uram
olur.

Maddi Tazminat:

gremezlik tazminat : Bu tazminat, kiinin

uram olduu gelir kayb ve ypranma
sebebiyle denmesi gereken bir tazminattr.
gremezlik tazminat hakk, Borlar Kanununun
46. Maddesi gereince domaktadr.
Gremezlik tazminatn almak iin ancak
Kazaya urayan dava aabilir. Yaknlar veya bir
bakas dava aamaz.
gremezlik tazminatnn hesabnda,
kazazedenin ya, ald cret ve maluliyet oran
etkilidir. Kazazedenin yana, ald crete ve
maluliyet oranna gre alaca tazminat hesap
edilir.

Maddi Tazminat:

Destekten yoksun kalma tazminat : kazas veya

meslek hastal sonucunda kiinin lmesi durumunda,
bu kii hayattayken destek verdii kiilerin, bu
desteklerini yitirmi olmalar dolaysyla, bunun tazmin
edilmesi iin alan davalardr.

Bu dava, Borlar kanununun 45. Maddesinde son

fkrasnda belirtilen lm neticesi olarak dier kimseler
mteveffann yardmndan mahrum kaldklar takdirde,
onlarn bu zararn de tazmin etmek lazm gelir
eklinde ifade edilmi olan hak dolaysyla, kiinin
yaknlar tarafndan alr. Tespit edilecek tazminat
miktar pein ve toptan olarak hak sahibine denir.

P.F.M yaam tablosu

(Populatiyon Mesculineet Feminine)

YA

0
1
2
.
10
20
30
40
44
52

BakiyeOrtalama mr

56,64
60,60
60,58
.
54,03
45,90
37,50
29,73
26.40
20,42

YA BakiyeOrtalama mr
60
14,89
70
9,50
80
4,85
90
2,71
100
2
105
1

BR KAZASINDAK MADD KAYIP

NN
1-YAINA
2-MAAINA
3-MALULYET ORANINA
BALIDIR.

1000 YTL. MAAI OLAN

35 YAINDAK BR NN
LM HALNDE
OLUAN MADD KAYIP
Yllk kayp=1000x12=12 000 TL.
P.F.M. tablosuna gre
34 sene daha alaca kabul edilir
12 000 x34 =408.000. TL.

Manevi Tazminat:

Manevi tazminat; Duyulan elem ve ac, ruhsal

dengenin bozulmas, yaama sevincinin azalmas
sebebiyle Borlar Kanununun 47 maddesi gereince
verilen tazminattr.
Borlar kanunu 47. Maddesinde Hakim, hususi halleri
nazara alarak cismani zarara duar olan kimseye, yahut
adam ld taktirde lnn ailesine, manevi zarar
namyla adalete muvafk tazminat verilmesine karar
verebilir eklinde manevi tazminat hakkn ifade
etmektedir.
Dava bu maddede belirtilen hak dolaysyla, kazazede
veya lm durumunda lnn yaknlar tarafndan
(veya manevi zararn ispat edebilecek dier kiiler
tarafndan) alabilir.

Manevi Tazminat:

Tazminat; Kazazede veya zarar ispat eden kiiye

denir
Manevi tazminatn blnmezlii sebebiyle btn
iin dava almas gerekir, fazlaya ait hakk sakl
kalmak artyla dava alamaz. Ancak bilahare zarar
bym ise bu ksm iin yeniden dava alabilir.

Manevi Tazminatn belirleme

kriterleri

Manevi tazminat miktar:

Zararn bylne,
Madurun ekonomik durumuna ve
verenin ekonomik durumuna gre
Hakim tarafndan takdir edilir.

SGK tarafndan alan Rucu davas:

Bir i kazas veya meslek hastal sonucunda, meydana

gelen maddi kayplar, SGK tarafndan karlanr.
SGK, yapt masraflar, Sosyal Sigortalar ve Genel
Salk Sigortas Kanununun 13. Maddesi ve 14. maddesi
gereince olaydaki kusurlar orannda verene, nc
ahslara rucu edebilir.
Ar kusuru yznden i kazasna urayan, meslek
hastalna tutulan veya hastalanan sigortalnn kusur
derecesi esas alnarak i gremezlik denei te birine
kadar Kurumca eksiltilir
Kasd bir hareketi yznden i kazasna urayan, meslek
hastalna tutulan, hastalanan veya Kurumun yazl
bildirimine ramen teklif edilen tedaviyi kabul
etmeyen sigortalya, yars tutarnda denir.
Bu sebeple, SGK, olayda kusurlu olan kiilerden tazmin
etmek iin rucuan alacak davas aar.