22D A AAN VERRECHTSING EN RACISME ue DOSSIER PRIVE-BEWAKERS TE HUUR “BARBAREN” MIGRANTEN EN RACISME IN DE BELGISCHE POLITIEK GASTAUTEURS W. DE BOCK P, PONSAERS G. LEFEVREHet is een utopisch begrip : betalen, kan bewakers huren. begrip. veiligheia. "veiligheid" als produkt aanbied. verkocht, maar ook verhuurd : wie zich wil beveiligen en kan Toch bestaat er een industrie die Die "veiligheid" wordt niet alleen Privé-bewaking is een ruin Geldtransporten, het bewaken van fabrieken, havens, warenhuizen en banken : het is slechts een greep uit het ruime gamma van-diensten dat door de bewakingsfirma's wordt: aangeboden : U betaalt, .2ij bewaker “Big Busi Bewakers te huur De beveiligingsindustrie beleeft gou- den tijden : de omzetcijfers 'stijgen duizelingwekkend. Naar hoe.’ kaiindeze, expansie worden verklaard’? Pierre Grignard, direkteur marketing van Group 4 Securitas, gaf een type~ rend antwoord + "Wij, zijn -snel ges groeid in funktie van: de evolutie: van de risico's, in funktie’ van de huidige konjunktuur, die ~ zoals iedereen weet - door misdadigheid en vandalis— me beheerst wordt." (1) Leven wij inderdaad in een. cnveilige maatschappij ? Professor ‘Lode: Van Outrive : "Er is natuurlijk ‘een Zeké— ve werkelijkheidsbasis : er is "straat misdadigheid", er zijn overvallen, er zijn bepaalde gebeurtenissen. Maar onderzoek wijst toch uit dat het on~ veiligheidsgevoel niet onmiddellijk samengaat met de stijging van (geregi-~ streerde) misdadigheid, maar met de produktie van dat gevoel ... dat overi. gens, ook en vooral in zijn toename, maar moeilijk meetbaar en aantoonbaar isi De produktie-faktoren zijn ge- kend : de verklaringen van politieke en van politionele instanties, de me. !° privétbewaking. : noses dia, de" geruchten, en de gesprekken Oter, misdadigheidsberichtgeving, maar niet. in 't'minst de beveiligingsindu~ strie Zelf, in kombinatie met het ver— zekeringswezen, die excessieve risico— analyses. maken (lees de adverten- ties). (2) De. typisthe onveiligheidsslogans van de ““industrie-van-de-angst" moeten dus met “een korrel zout worden geno- men, Maer 2ij hebben hun vruchten af- geworpen.: wie heeft nog niet oog in cog gestaan met een bewakingscamera of een privé-bewaker ? “De.monopolisering van de veiligheid Het aangehaalde argument van de onvei— Lige maatschappij. en de daarmee samen- hangende . "de~-politie-kan-niet-neer— aan-theorie" geven geen voldoening als verklaring voor de privatisering van de bewaking. Hen andere en o.i. juistere verklaring voor het sukses van de bewakingssek- tor is’ "de politiek-ekonomische theo: rie". (3). Wijzigingen in de eigen- domsverhoudingen hebben een neerslag v Hgevonden vooreerst in het tot stand komen van grote industri#le, konmer— cidle en financi8le ondernemingen, niet meer familiaal dus naamloos en vooral multinationaal. Zij doen meer en meer aan monopolie-vorming door “penetratie" of opslorping en trach- ten kontrole te krijgen over produk- tiefaktoren, distributie en verbruik. Omdat moderne groot-ondernemingen on= middellijke belangen hebben in en kon- trole uitoefenen op investeringsbron- nen, bevoorrading, stockering, vervoer, marketing en training van arbeids- kracht, hebben zij de mogolijkheid en zijn zij gemotiveerd om allerlei-akti- viteiten tot zich te trekken, o-a. de beveiliging. De industrivle en financi#le “wereld is dus én verhuurder én huurder. van bewakers. Een konkreet Belgisch voor- beeld-: de Generale Bank-laat zich be~ waken door bewakingsfirna's die eigen= dom 2ijn van de Generale Bank die zich laat ‘bewaken door: bewakingsfirma's die eigendom zijn van... De klant is koning Het veiligheidsschoentje wringt : niet jedereen kan het zich veroorloven geld in extra-veiligheid te steken. Maar dit maatschappelijk probleem bezorgt de bewakingsfirna's geen sla~ peloze nachten, want zij zijn kommer— eile ondernemingen, hun belangri jk- ste streven is het maken van winst. Bewakingsfirma's zijn enkel begaan met de belangen van hun klanten. Dit in tegenstelling tot de reguliere po- litie (politie en rijkswacht) die het algemeen belang behartigt (of zou moe~ ten behartigen). Door dit wezenlijk onderscheid tussen partikuliere politie en reguliere po- litie “krijgt de term kriminaliteit bijgevolg én een engere én een ruime~ re betekenis. Ruimer omdat alle ge~ dragingen die de klant schade berokke- nen, automatisch voorwerp van de re~ guliere politie worden. De rechtsz kerheid die door het’ begrip "geen mis grijf zonder wet" wordt gegeven, valt bijgevolg weg. Een verenging van dit begrip treedt op omdat de sociale waardemeter, die gegeven wordt via de bepalingen in het strafwetboek, weg- valt. Niet “alle strafbare feiten zijn voorwerp van de partikuliere po~ litie. Enkel wanneer deze gedraging bovendien nadelig is voor de belang- hebber, met name de gebruiker van ‘de partikuliere politie, wordt 2ij voor- werp van deze laatste." (4) ‘ De wildgroei van de privé- bewaking Het exact aantal bewakingsfirma's in Belgié is niet bekend.Het-is echter wel zeker-dat er-tientallen -bewakings— firma's bestaan, en dat bewakingsfir— ma's sinds de -zeventigerJjaren als paddestoelen uit de grond rijzen. Privé-bewaking blijft een gat inde markt, dat door de knallen van de CCC en de Bende van Nijvel ‘nog groter is geworden. Exacte cijfers. over de personeelsbe- zetting van de bewakingsfirma's in Belgié bestaan evenmin. Hun aantal wordt doorgaans op 7.000 geschat. Re ken hierbij de eigen bewakingsdiensten van bedrijven (bijvoorbeeld van GB~ INNO-BM), dan stelt men vast dat de kaap van 10.000 privé-bewakers in Bel~ giv niet veraf is. In vergelijking met de reguliere politie is dat dan 1 privé-bewaker op 3 politiemannen en/of rijkswachters. Ook in het buitenland wordt de priv bewakingssektor terecht als een "boom industry" beschouwd. De Verenigde Staten (h8t land van de "private secu- rity"), Groot-Brittannié en Zveden tellen’ zelfs meer privé-bewakers dan anbtenaren van de reguliere politie ! Op dit terrein is Belgié dus achterge- bleven gebied - wat hier echter géén denigrerende bi jilank heeft. “De bende van vier” De privé-bewakingssektor in Belgié wordt door vier firma's gedonineerd. Samen vertegenwoordigen zij ongeveer 90 procent van de Belgische bewakings— industrie. Wie is deze "Bende van Vier" ? 22Privé-bewakers opereren in de schernerzone van het groot banditisme Group 4 Securitas International, de grootste West-Buropese beveiligings- firma is in 18 landen aktief en heeft in West-Europa alleen ‘al 18,000 perso- neelsleden. Het Belgisch filiaal van Group 4 Securitas werd in 1962 opge~ richt, o.a. door René Lechat (41 jaar in dienst bij de gerechtelijke poli~ tie, exhoofdkomissaris voor gerechte— lijke opdrachten en voormalig direk- teur van de Staatsveiligheid) en Maurice Fastrez (toen pas als inspek~ teur-generaal van de rijkewacht afge- zwaaid; vader van Etienne Fastrez, de rijkswachtkolonel die de fototeek van de rijkswacht heeft opgericht). 4 Securitas De feestefeer Vorig jaar vierd: Group haar 25-jarig bestaan. werd echter ‘verbrod dor de vele over- vallen op haar geldtransporten. Enke- le opmerkingen. De geldtransportwa— gens van Group 4 Securitas zijn onge: pantserd ! Insiders weten dit al lang, maar maken het niet graag aan de bui- tenwereld bekend (wat begrijpelijk is) Ben direkteur van een andere bew: Kingsfirma vertelde dat "één van de grootste bewakingsfirma's - een kon~ 23 kurrent uiteraard ~ bij het waardever— voer gewone ongepantserde wagens pe- bruikt, hoewel ze officieel volhoudt elk transport met versterkte wagens te verzekeren." (5) Namen noemen deed deze persoon niet, maar de boodschap werd verstaan. Ook tijdens gerechte- Lijke onderzoeken over de overvallen werd de facade doorbroken. Hier moet wel worden’ opgemerkt dat Securitas re— cent nieuwe ~ échte — pantserwagens in dienst heert genomen. Een tweede opmerking : sommige overvallen op de geldtransporten bleken achteraf opge- zet door Securitas-mensen zelf ! Ook hier moeten wij opmerken dat Securitas dit probleem wil oplossen : zij gaat haar personeelsleden aan een grondiger kontrole onderwerpen. Een citaat van Jan Flour als lastste opmerking “voor een gedeelte is extreem-rechts gefinancierd met de opbrengst van de Securitas-overvallen." (6) Deze be~ wering is belangrijk, want Jan Flour is gewezen afgevaardigde bestuurder van Group 4 Securitas. Wordt vervolgd.& Pour suas SES. oytashe yaaa de Searvurcer, Sieaiea eekee ae edruketag syast ware 26 Horeaver 1986, szvastdy uymoer do Besuur— outeas ves Becesso= Bedankje van Gur, ss / De tweede grootste~ bewakingsfirma in Belgié is Intergarde. Deze - firma werd opgericht door de‘Duitser willy Velke, nadat hij in 1958 het Duits pa- viljoen op de Wereldtentoonstelling had bewaakt. Het zal dus wel geen toeval zijn dat Intergarde in 1965 de bewaking van de Duitse NAVO-basissen in Belgié kreeg toevertround. De derde grootste bewakingsfirma in Belgi8 is Garde Maritime Industrielle et Commerciale : de Scheepvaart-Ni jver— heids- en Handelawacht (GMIC) GMIC is: de oudste bewakingsfirma in Belgi#. :.zij werd in 1907’ opgericht door belangrijke figuren van de -Ant~ werpse haven \(met de Generale Maat- schappij in de schaduw).. Sinds 1958 werkt GNIC niet alleen meer in havens, maar doet zij alle mogelijke bewa- kingsopdrachten. Sinds mei 1985 is GMIC volledig in handen van Australi- sche veiligheidsreus Mayne Nickless Ltd. en de Generale Bank. SS Ye Staatsveiligheid aan de private bewakingsdienst y Monitor is de vierde grootete bewa- kingsfirma in Belgi8. Doze bewakings- firma werd in 1971 opgericht door Ely Baron, de Israélische firma Modi'In Ezrachi (vrij vertaald "Civiele Infor- matie"), een Isra¥lisch advokaat en 3 IsraBlische gewezen politie-officie~ ren, waaronder Amos Ben Gourion (zoon van David Ben Gourion, de "vader" van Israél). Het is opmerkelijk dat inei~ ders vertellen dat Monitor destijds o.a. werkte voor de Mossad, de Israt~ lische geheime dienst. In 1974 werd Ely Baron eigenaar van de grote meer- derheid van de aandelen, waarbij in een Monitor-brochure wordt opgemerkt + "zodoende blijft de vennootschap onaf— hankelijk van vreemde belangen of in vloeden."(sic) Ely Baron, een gewe- zen Israélisch duikbootkonmandant, heeft sindsdien de touwtjes in handen. In dit verband kunnen wij de joodse achtergrond van de firma aanhalen. Honitor zorgt het waardevervoer “van de diamantnijverheid, waar de Bel- gisch-joods gemeenschap de touwtjes in handen heeft. Monitor is in volle expansie, hoewel zij ook een aantal 24tegenslagen kende ; vorig jaar heeft zij haar bewakingskontrakt voor de NAVO-basissen in Belgig aan Group 4 Securitas verloren. De hoofdzetel van de bewakingsfirma Privé-bewakers vallen ook onder andere bepalingen van de wet van 19 juli. 1934, artikel 1 bis verbiedt het optreden “in het openbaar van privé~personen in _groep die, hetzij door hen gehou- Intergarde te Waterloo—is~bovendien——den oefeningen, hetzij door het uni— het adres van de Vereniging van de Be~ wakingsondernemingen, waarvan de vier grootste bewakingsfirma's lid zijn: Er bestaat ook een Internationale Liga der Bewakingsmaatschappijen, opgericht in 1933 (in een periode van ekonomi- sche krisis dus). In een tekst van deze Internationale staat : "De bewa- kingsmaatschappijen van de vrije we- reld hebben tot opdracht bescherming te bieden. Zij hebben tot doel aan de produktie een aktiviteit te verze- keren vrij van beroering en herrie en zich derwijze in dienst te stellen van het welzijn en het geluk der men— sen. Daarom betekent de notie die in de woorden "bewaking" en 'veiligheid" vervat is een positief iets in de vrije wereld." Stakers, pas op Legale privé-milities Wie onze wetteksten doorsnuffelt zal geen spoor van privé-bewaking terug vinden. Het zou toch wel eigenaardig zijn dat. de overheid deze nep-agenten zomaar laat begaan. Er bestaat noch- tans een vorm van overheidstoezicht op de bewakingsfirma's. Terug in de tijd, meerbepaald de woe- lige dertiger jaren’: ekonomische kri~ sis, de nazi's in Hitlers Duitsland en fascisten in Mussolini's Itali8. In ons land vertoonde het optreden van bepaalde nationalistische organisa- ‘ties, waaronder Rex en Verdinaso, veel gelijkenis met dat van hogergenoemde buitenlandse extremisten. De rege~ ring wou een machtsverwerving die zou worden gesteund door privé-milities voorkonen. Daron werd een wet in het leven geroepen die "elke private militie of elke organisatie van privé- Personen waarvan het oogmerk is ge~ weld te gebruiken of het leger of de politie te vervangen, zich met deze aktie in te laten of in hun plaats op te treden" verbood. Privé—bewakers vallen onder dit eerste artikel van de wet van 29 juli 1934 inzake privé~ milities. form of uitrustingsstukken die zij dragen, het voorkomen van een militai- re troep hebben." Bovendien zondigen gewapende privé-bewakers tegen artikel 2 bis van die wet inzake privé-mili- ties : een pistool of knuppel is in- mers "een voorwerp dat gevaarlijk is voor de openbare veiligheid". — Ten- slotte zondigen bewakingsfirma's ook tegen artikel 12 van de wet van 3 ja~ nuari 1933° op wapens (gewijzigd door de wet van 29 juli’ 1934) dat “alle kollektieve cefeningen, zelfs zonder wapens, die erop gericht zijn de aan+ wending van macht of wapens aan enke~ lingen te onderwijzen." Bewakingsfirma's ‘zijn in feite. priv milities, door. de wet verboden. Maar het tweede lid van artikel 1 van de wet inzake privé-milities . voorziet uitzonderingen voor niet-politieke or— genisaties. Volgens de overheid zijn bewakingsfirma's niet-politieke orga— nisaties : "De bewakings~’ en beveili- gingsondernemingen hebben tot doel be~ langen, te verdedigen die een zuiver partikulier en handelskarakter hebben. De wetgever, die het gerechtvaardigd karakter van deze belangen erkent, heeft dus met het oog op de bescher— ming van deze belangen toegelaten af te wijken van het. verbod op privé-mi- lities ten voordele van de bewakings— en beveiligingsondernemingen." (7) Vanuit wetteli jk standpunt worden be~ wakingsfirma's -als legale privé-mili- ties beschouwd. Uit deze pejoratieve terminologie blijkt dat men hen niet ule Ref 00g wag Veriiezen. Ri jkewaoht- luitevant A. Schmidt schree?’ dat de bewakingsfirma's "een potenti#le-poli~ tieke macht zijn", vermits "ij zich zouden kunnen ‘lenen tot een machts- gréep met politieke oognerken". (8) 25Wie bewaakt de privé- bewakers? en verzoek tot uitzondering op de wet inzake privé-milities wordt onder~ zocht door de minister van Binnenland— se Zaken, de verantwoordelijke voor de openbare orde. Hij raadpleegt zijn kollega van Justitie over de opportu- niteit van het verzoek. . Het. onderzoek, door de gerechtelijke overheden en eventueel door de Openbare Veiligheid, betreft de moraliteit en de bekwaan— heid_vande leiders van ‘de vennoot~ schap, de niet-politieke aard van de firma; het aantal. gewapende=bewakers; Op basis van de ingewonnen informatie adviseert de minister van Binnenland- se Zaken de Ministerraad, die uitein— delijk het verzoek tot uitzondering op de wet- inzake privé-milities aan- vaardt of verwerpt. Zo'n uitzonde- ring op het verbod inzake privé-mili- ties moet na 3 jaar worden hernieuwd, en wordt afhankelijk gemaakt van een aantal bij KB vastgelegde voorwaarden, Opmerkelijk is dat een uitzondering op de wet inzake privé-nilities. enkel vereist wordt als een privé-bewakings- firna in openbare plaatsen of op de openbare weg optreedt. In het uit sluitend op privé-terrein bewaken. ziet de overheid dus geen graten. Hierdoor ontsnapt bijvoorbeeld de be~ waking van fabrieken aan overheids- kontrole. Hen tweede opmerking bij de erken— ningsprocedure is de beperktheid en vaagheid van de bij KB opgelegde voor- waarden. Een privé-bewakingsfirma moet bijvoorbeeld “alle maatregelen treffen om bij het publiek verwarring tussen de aangestelden van de maat- schappij en de leden van de gemeente- politie, van de rijkswacht, en van de ordemachten in het ‘algemeen voorkomen." Wanneer er sprake is van verwarring, is echter voor interpretatie vatoaar. Het uniform van een privé-bewaker bij- voorbeeld mag verwarring scheppen. Maar is dat in werkelijkheid wel zo? Een woordvoerder van de dienst Alge~ mene Rijkspolitie van het ministerie van Binnenlandse Zeken antwoordde ons dat "er wel enige gelijkenis bestaat bij bepaalde firma's, niettegenstaan— de het uitdrukkelijk verbod daarvan." (9) Door dat uniform stralen de pri- vé-bewakers een gezag uit waaraan zij - al dan niet opzettelijk - meer be~ voegdheden ontlenen dan de wet hen ‘tookent. Op 23 november 1980 vertelde Philippe Moureaux (toenmalig minister van Bin- nenlandse Zaken) aan de kommissie Wij- ninckx dat Uhet vanzelfsprekend is dat de vergunningen ten allen tijde kunnen worden ingetrokken indien de voorwaarden bepaald-in-de oninicli jke Bosluiten niet worden nagekomen." (10) Ben voorbeeld : een privé-bewakings- firma weigert, na herhaaldeli jk-aan- aringen door de Algenene Ri jkspolitie, haar uniform aan te passen, zodat er geen verwarring met de uniformen van politie of rijkewacht meer. zou be~ staan, In dat geval kan de uitzon~ dering op-de.wet inzake privé-milities worden ingetrokken. Maar volgens de Algesene Rijkspolitie brengt dat in,de realiteit werkeli jk heel. wat _maatschappelijke en sociale Konsekwenties met zich mee die noei- Lijk te verteren zijn, denk ik. De neeste firma's hebben heel wat perso- heel die ze toverkstellen en ale de minister beslist de toelating niet neer te verlengen, betekent dit gewoon Gat van de ene op de andere dag die aatschappij geen aktivitelten meer mag uitoefenen op de openbare weg of in openbare plaatsen, dat ze dus wer- kelijk met een probleen zal gekonfron- teera worden van een technische werk Yoosheid van personel. In de prak- tijk is dit vri jel ondenkbaar."(11) Bovendien kan de Algemene Rijkspoli~ tle geen strafrechtelijke sankties op~ leggen aan bewakingsfirma's die zich niet aan de opgelegde voorwaarden on- derwerpen. Men kan wel naar de wet inzake privé-milities teruggrijpen, maar dat veronderstelt aktie van het parket, dus eerst en vooral moet er een klacht zijn. Theorie, zelden prakti jk. De—Algewene Rijkspolitie heeft trou- wens zelf problemen : "Het is cen feit dat die kontrole natuurlijk nog uitge— breider zou kunnen, Dat is de theorie, maar omwille van. 26praktische redenen, o.a, het gebrek jaan voldoende personeel op de admini- stratie, kunnen wij moeilijk dikwijis ter plaatse kontrole gaan uitoefenen." (12) De kontrole op privé-bewaking gebeurt niet alleen door de Algemene Rijkspo- litie, De bewakingsfirma's moeten zich ook onderwerpen gen "het toezicht van de gemeentepolitie en van de rijkswacht voor alle aktiviteiten op de openbare weg en op openbare plaat~ sen. Opdat deze verplichtingen zin zouden. hebben, spreekt het vanzelf dat de gemeentepolitie en de rijks- wacht effektief toezicht moeten uitoe- fenen tijdens hun patrouilles op de openbare weg op de aktiviteiten en be- walingsmaatechappi jen."(13) De politie~ en rijkswachtoverheden worden aangemaand om onmiddellijk mel- ding te maken van een bewakingsfirma die de wettelijke verplichtingen of overheidseisen niet zou respokteren, of van een privé-bewaker die een mis~ arijf pleegde. (14) Politiekonmissaris Frans Keppens (na- tionaal voorzitter van de Koninklijke Federatie van Konmissarissen en Ad- junktkonnissarisssen in Belgié) : "it praktische ervaring menen wij met ken- nis van zaken te kunnen zeggen dat ook deze aanmaningen niet erg Mau se~ rieux" worden genomen." (15) Jammer. Het wordt de gemeentepolitie en ri jke~ wacht trouwens niet gemakkelijk ge maakt om dat toezicht uit te oefenen. Ben voorbeeld : het toezicht op geld~ transporten. Tijdens de routinekon- trole moeten de rijkswachters diskreet te werk gaan en de formaliteiten tot het strikte minimum beperken, zodra de zekerheid bestaat dat het gaat om een geldtransport door een bewakings- firma die een uitzondering op de wet inzake privé-milities bezit. Indien nochtans uit de omstandigheden mocht blijken dat een geldkist of -zak moet geopend worden, dan mag dat enkel in een rijkswachtkazerne of politiekom missariaat, (16) Deze omslachtige procedure kan aanlei~ ding tot misbruik geven : geldtrans— porteurs mogen er bijna donder op zeg~ gen dat ze niet door rijkewachters worden "lastig gevallen", Bi jgevolg kan gelijk wat worden vervoerd. Boven- dien gebeuren verscheidene gelétrans- porten “under cover", d.w.z. met cen ——doodgewone—wagen—en--bewakers zonder hun niet-zo-gewone uniforsen. Zelfs voor een rijkswachter hangt 6p dan geen vuiltje aan de lucht, want alles Lijict "doodgewoon". . Besluit : het overheidstoezicht op’ de bewakingsfirma's is gehandicapt. Cir- culaires en richtlijnen dwarreien in het rond. Maar zij blijven dode let~ ter. Wie bewaakt de privé-bewakers, ? Buh... Bedreiging van de open- bare orde Privé-bewakers bezitten geen’ bi jzcvide~ re prerogatieven | Hun enige bevoogd= heden zijn misérijven voorkomen, op= sporen en bekendmaken aan de openbare overheden. Dit mogen xij doen op basis van artikels 30 en 106 van het wetbock van strafvordering, die in we val van betrapping op heterdaad isder een (!) toelaat ~ zelfs verplicht — de dader(s) te vatten, zo het gaat om een misdrijf waarop een strat staat. Een privé-bewaker heeft dus niet meer bevoegdheden dan een burger zoals jij en ik : hij mag niet fouilleren, geen identiteitskontroles doen, geen beve- Jen aan burgers geven, enz. Ook inzake wapenbezit en’ wapendracht zijn de bewakingsfirma's onderworpen aan dezelfde procedures als ieder Bel~ gisch burger. Dit betekent dat zij de wapenvergunningen voor hun perso- neel niet kollektief mogen aanvragen; ieder personeclslid is verplicht om de wapenvergunning bij de bevoegde overheidsinstanties aan te vragen. Het wapen ag alleen in geval van wet— tige zelfverdediging worden gebruikt. Ook hier moet op een'discrepantie tis sen theorie en praktijk gewezen worden: Politiekonmissaris Frans Keppens halt fel uit naar de bewakingsfirma's "Personeelsleden van bewakingsonderne- mingen bezondigen zich eer regelna- tig aan identiteitskontroles en Lichaansfouilleringen en spelen handig in op de verwarring die bij het pu bliek bestaat tussen hen én de offi- 27civle politiefunktionarissen ook al hebben zij geen enkele opsporings~ of gerechtelijke bevoegdheid. Het is duidelijk dat privé-agenton die zich aan deze praktijken schuldig maken, zich blootstellen aan strafrechteli jke vervolgingen wegens innenging in open- bare ambten." (17) "Deze maatschappijen betekenen een erstige bedreiging voor de openbare orde", luidt zijn ondubbelzinnige kon- klusié. Politickommissaris Keppens viseert in dit verband niet enkel be- wakingsfirma's, maar ook privé-detec~ tives en private inlichtingendiensten. Bovendien steekt hij een verwijtende vinger uit naar de parketten en het ministerie van Binnenlandse Zaken, aie zouden moeten optreden. Het mag niet, maar het gebeurt wel Er bestaan verscheidene voorbeelden van privé-bewakers die hun bevoegdhe- den te buiten gaan. Ook de pers heoft hier herhaaldelijk op gewezen. Een bekend voorbeeld is het optreden van bewakers van Wackenhut Belgium in City 2. Vanaf 26 januari 1980 ‘door 7 Wackenhut-bewakers, met gummiknup— pels én walkie~talkies, bewaakt. Fen bloemlezing. : ~ 29 januari 1980 : 5 scholieren worden geTdentificeerd en bedreigd door be~ wakers van Wackenhut. ~ 2 maart 1980 ; een jongeman wordt geidentificeerd, geslagen en bedreigi door bewakers van Wackenhut. ~ 7 april 1980 ; 13 jonge inmigranten worden gefouilleerd, gefdentificeerd, bedreigd en geslagen door bewakers van Wackenhut. ~ 27 mei 1980 : een tiental jongens worden gefdentificeerd en bedreigd door... bewakers van Wackenhut. Wackenhut Belgium was een filiaal van de multinational The Wackenhut Corpo~ ration. Anno 1980 had die gigantische bewakingsfirma 27.000 personeelsleden. Destijds zaten in de raad van beheer van The Wackenhut Corporation (ex)- agenten van_het FBI, (ex)=legeroffi. cieren, een voormalige direkteur van de US Secret Service, de vice-voorzit- ter van Lockheed Aircraft Corporation, Genoeg kontaktpersonen on bewa- kingsopdrachten in de overheids- en privésektor te krijgen, dat is duide- lidk. Wackenhut Belgium was sinds 1972 ak- tief in Belgié. Benevens City 2 had zij ook kontrakten met bijvoorbeeld EURATOM en de ambassade van de Vere~ nigde Staten. Vanaf 1974 had Wackenhut Belgium een uitzondering op het verbod van privé- milities verkregen. Op het ogenblik van hogergenoende feiten bezat zij echter geen uitzondering meer, zodat zij ook op dat viak illegal’ optrad! ~ WACKENHUT Security Marcel Barbier in 1980 toen hij wachter was voor ‘Wackenhut’ in het handelscentrum City 2. Bovendien bestond net wackennut~team in City 2 niet bepaald uit zogenaand doorsnee burgers. Marcel Barbier (ge~ wezen lid van Front de la Jeunesse, Lid van Westland New Post, tot levens- lang veroordeeld wegens een dubbele noord) was é6n van hen, In een BRT Panorama-uitzending over privé-bewa~ king (24 april 1980) kon men hen trou~ wens "bewonderen”, Tijdens een huis— zoeking in Barbiers woning op 16 au- gustus 1983 ontdekte de politie kilo's Gokumenten : geheime militaire doku- menten (waaronder gekodeerde NAVO-bood- schappen), lijsten van geficheerde personen, gedetailleerde aanvalsplan- nen en .., gedetailleerde plannon van City 2. Cok Jean-Francois Calmette moet wor~ den vermeld : hij had de leiding over het Wackenhut-team, dat door hem was opgeleid. Deze gevechtsdeskundige heeft bovendien ook leden van de-spe~ ciale interventie-cenheid Dyane en le~ den van het Front de 1a Jeunesse en Westland New Post opgeleid. 28Wackenhut is sinds 20 maart 1984 niet meer in Belgié aktief. City 2 wordt nu door een andere privé~bewakingsfir- ma én een eigen bewakingsdienst be- waakt. Maar een Brusselse politieman vertelde ons dat ook de huidigeprivé— bewakers hun boekje te buiten gaan. Illegale privé-milities Dertien privé-bevakingsfirna's bezit- ten monenteel een uitzondering op het verbod van privé-nilities. Naar bij de Rijksdienst voor Maatschappeli jke Zekerheid (RMZ) staan een veertigtal firma's onder de rubriek “bewaking" verneld. Zn in de Gouden Gids worden er onder de gelijknamige rubrick nog meer firna's vermeld ! Betekent dit dat al dic bewakingstir— na's zonder uitzondering op het ver= bod van privé-nilities geen aktivitel ten hebben op de openbare-weg of in openbare plaatsen, diw.z. geen uitzon dering op het verbod van privé-mili- ties noeten bezitten ? Nee. De wer keli jkheid is verontrustend, Tn een circulaire van'4 augistus 1983 van de gouverneur van’ Brabant: aan, de arrondiasenentskonmissarissen ‘werd de aandacht gevestigd op "het steeds groeiend. aantal-- vennootschappen of grooperingen die bewakings~ en bevei- Ligingsopdrachtenvervullen op de openbare weg of in plastsen tooganke- Li jc voor het publick, zonder de voor— afgaandeli jhe | tocleting, voorzien door de wet van 29 juni 1934, bekonen of zelfs aangevraagd te hebben." Vervolgens lezen wij : "Deze maat— schappijen, die zich aldus trachten te onttrekken aan de voorwaarden, op~ gelegd docr de.Ministerraad, en aan een degelijke kontrole van overheids- wege, maken een ernstige bedreiging uit, voor de openbare orde, en over— treden duidelijk de wet van 29 juli 1934." De gouverneur drong er daarom op aan dat "de bevoegde overheden van be- stuurlijke politie, telkens zij het optreden van dergelijke niet-erkende maatschappij vaststellen, een admini- stratief verslag laten geworden aan de minister van Binnenlandse Zaken." (18) —van—zeggen—dat Jn de loop der jaren is die wantoe- stand niet verdwenen, waarschijnli jk zelfs verergerd. En de Algemene Rijkspolitie.., zij blijft in onmacht verzuipen : "Ik kan er alleen maar Binnenlandse Zaken daar momenteel tamelijk machteloos te- genover staat. Zolang die maatschap- pijen geen toelating krijgen van ons... Ja, dan kunnen wij ook niet verder maatregelen nemen tegenover die bewa- kingsfirma's. Het initiatier ligt volledig in handen van het parket", vertelde een ARP-woordveerder ons. (18) Het is opvallend hoe weinig initiatie— ven het parket dienaangaande neemt. De feiten zijn nochtans bekend. Wij diepen én van de vele voorbeelden van dergelijke illegale privé-mili- ties uit. BDRI, een geval apart Het Bureau de Documentation, Recherche et d'Investigation (BDRI) is een Erus- selse privé-bewakingsfirma, die in 1974 werd opgericht. Benevens bewa- king heeft BDRI ook andere aktivitei— ten goals —moraliteitsonderzoeken, overspelvaststelling en industri#le contra-spionage. Hierbij worden al— lerlei hulpmiddelen gebruikt, van spe- ciaal vermomde vrachtwagens tot het ordinaire tenue ven "straathond" "Wij zijn de gemeentelijke vuilnie~ dienst vaak te vlug af. Dan halen we de nuttige papieren uit de vuilnisbak— ken en fotograferen die." (20) De leidende figuur binnen BDRI is steeds Robert Louvigny geweest, Bob voor de vrienden. Hij is een gewezen lid van de Militaire Veiligheia (net als zijn vader overigens) die na een suksesloze. carrigre als jeugdkonsu- Lent en fotograaf BDRI oprichtte. Bén van de hobbies van Louvigny is de practical pistol shooting, cen "sport" waarbij vanuit alle mogelijke posities op bewegende menselijke silhouetten wordt geschoten. Hij is niet alleen lid van de sanktiekonmissie van de Belgische federatie van de practical pistol shooting, maar tevens becefe— naar van deze "sport", Op de Belgi- sche kampioenschappen in juni 1982, die op het terrein van de Belgian LawEnforcement Agency (BLEA) te Hensies (Henegouwen) plaatsvonden, eindigde Louvigny op de 2iste plaats. en aan~ tal deelnemers waren figuren uit het extreem-rechtse milieu : Robert Tho- mas (Sde plaats), Juan Mendez (16de plaats), Alain Weykamp (17de plaats) en Jean Bultot (20ste plaats). Robert Louvigny is tevens medewerker van het tijdschrift voor wapenfreaks Armes Militaria en Information tir (AMI), dat sinds mei 1979 maandelijks ver~ schijnt en door de gewezen huurling Christian. Tavernier werd - opgericht. (21) De privé-bewakingsfirma BDRI bezit geen uitzondering op het verbod van privé-milities. De toenmalige minis- ter van Binnenlandse Zaken ~Gramme heeft in een nota voor de Minister raad dd, 31 januari 1980 verklaard waarom het geven van zo'n uitzondering aan BDRT moet geweigerd worden. 4) Jn 1973 nam Robert -Louvigny -de vlucht voor een ‘anti=geng -versperring; opgesteld door de rijkswacht. - Bij de— ze gelegenheid werden in zijn wagen patronen ontdekt. b) De betrokkene werd in 1976 door de Politierechtbank van Brussel veroor deeld wegens dronkenschap achter het stuur en wegens de weigering zich aan de bloedproef te onderwerpen. "Rekening houdend met de, ongunstige adviezen van de gerechtelijke over- heid en van het Bestuur van de Openba- re Veiligheid, alsook met de twijfel- achtige eerbaarheid van de Heer Lou~ vigny, stel ik aan de Ministerraad voor de aanvraag van de PVBA "BDRI", tot het bekomen van een uitzondering op het verbod van private milities voorzien bij het 2de lid van artikel 1 van de wetten van 29 juli 1934 en 4 mei 1936, te verwerpen", besloot de minister in zijn nota. Op 22 februari 1980 heeft de Ministerraad het verzoek van BDRI tot het bekemen van een af- wijking op het verbod van privé-mili- ties inderdaad verworpen. _ In 1982 werd BDRI vervolgd omdat zij in haar publiciteit naar bewaking op de opendare weg (o.a. waardentrans- port) had verwezen maar geen uitzon~ dering op het verbod van privé-mili- ties bezat. Maar de firma werd vrij- gesproken door de Sste Kamer van het Hof van Beroep te Brussel. "Het doel van partikuliere organisaties in kwes— tie is niet zijn toevlucht nemen tot de macht noch het aanvullen van leger of politie noch zich te mengen in hun aktie of hen te vervangen." (arrest van 15 januari 1982) Nochtans lezen we in een interview van september 1981 met Louvigny dat ‘"indien het leger en de politie gebrek aan personeel hebben, dan is-het- maar nornaal dat wij voor aanvulling zorgen." (22) Louvigny voegt het woord bij de daad, want in 1981 werden er overeenkomsten tussen BDRI en de NAVO gesloten. ADRI haalde in 1978 voor het eerst de krantenkoppén. Op 26 september 1978 werden Michel Bonneau en Jacques Hil- ty op heterdaad betrapt : zij waren de kunstwinkel Mobilia inde Gulden= vliesgalerij te Elsene aan het leeg- roven. De twee Fransmannen waren in dienst van BDRI.., dat sinds het begin van 1978 belast was met de bewaking van de Guldenvliesgalerij Zij waren met een bestelwagen van BDRI naar de winkelgalerij gekomen, maar waren niet van dienst in de galerij. Opner— kelijk is dat de BDRI~agenten die de Guldenvliesgalerij bewaakten hun kol- lega's zouden betrapt hebben, maar geen alarm hadden geslagen. Vanaf 1978 tot 31 augustus 1987 werd het Communicatiecentrum Noord (CCN) ,dit is de metrohall van het Brusselse Noord-station, door BDRI bewaakt twee bewakers van 171 's avonds tot 7u 's morgens. De getiniformeerde be~ wakers waren uitgerust met een walkie~ talkie en een zaklamp en waren verge zeld van een hond. Zij waren dus niet gewapend, maar één van hen ver telde ons dat desncods hun zaklamp als wapen werd gebruikt, (een prakti jk die ook in andere firma's wordt toege- past). Het Communicatiecentrum Nootd wordt _beheerd door de firma GESTEM, waarvan een woordvoerder BORI met “een soort maffia" vergeleck. Het kontrakt voor die bewakingsopdracht werd niet door GESTEM, maar door de Brusselse trammaatschappij MIVB ondertekend. Dit betekent dat het kontrakt indirekt met het ministerie van Verkeerswozen was gesloten. Kontaktpersoon tussen BDRI en het ministerie was Jean-Marie Laurissen van de dienst Bevordéering van het Stedelijk Vervoer. Trouwens, ook de NMBS had een kontrakt met BORE gesloten : 66n bewaker in het Noord station te Brussel. Dit kontrakt werd be¥indigd, nadat de Algemene Rijks-— politie dit eind april 1986 schrifte~ lijk had verzocht, Het is niet langer toegelaten te werken met, niet~erkende bewakingsfirma's, zo stond er in die brief te lezen. Van maart tot september 1984 gebeurden in het Communicatiecentrum Noord ver~ scheidene diefstallen en pogingen tot brandstichting. Begin september 1984 werd door het parket te Brussel een BDRI-bewaker aangehouden die tocegat dat hij verantwoordelijk was voor de brandstichtingen. Bij een huiszoe- king werden de meeste in het CCN ge~ stolen voorwerpen teruggevonden. De BDRI~bewaker gaf toe dat hij de dief- stallen tijdens zijn bewakingsopdrach- ten (1) met medeplichtigheid van en- kele vrienden had gepleegd. Vrijdagnacht 23 mei 1986, 23.30u drie jonge Noordafrikanen fietsen in de wandelruimte van het Communicatie— centrum Noord. Spoorwegpolitieman Vanderhoeven en BDRI-bewaker Jolly (met zijn hond Black) zien dat de fietsen geen nummerplaat hebben, en willen een identiteitskontrole doen. De Grie jonge Noordafrikanen weigeren zich daaraan te onderwerpen. BDRI~ bewaker Jolly roept versterking op. Zijn kollega's Guy Renard (met zijn hond Duc ~ een gewezen ri jkswachthond) en Rosselleer snellen ter hulp. De hele zaak loopt uit de hand als de hond van Renard 66n van de jongemannen in de arm bijt, Salah M'Tiouireageert en snelt zijn vriend ter hulp : hij trekt zijn mes en steekt de hond. (23) De erie Noordafrikanen slaan op de vlucht. BDRI-bewaker Jolly laat zijn hhond los achter Salah M'Tioui die zich omdraait en met zijn mes de hond bedreigd. De hond stopt. Guy Renard blijft Salah M'Tioui achtervolgen. Salah M'Tioui draait zich opnieuw om. In het geharrewar loopt Renard op het mes van N'Tioui. Guy Renard is dode- lijk getroffen in de hartstreek. Sa~ lah M'Tioui wordt gearresteerd en be- schuldigd van "het toebrengen van sla~ gen en verwondingen, maar zonder het ingicht te doden". Hij kreeg de maxi- mumstraf van vijf jaar gevangenisstrar. Enkele opmerkingen bij dit tragisch gebeuren. De BDRI~bewakers hebben illegaal gehandeld : privé—bewakers mogen alleen preventief dus niet re- pressief optreden. Jolly: had dus niet de bevoegdheid om samen met de spoorwegpolitieman Vanderhoeven een identiteitskontrole te doen. Hij had ‘tevens niet de bevoegdheid om de hond op Salah N'Tiouilos te laten. Guy Re nard had niet de bevoegdheid om Salah M'Tioui te achtervolgen : dit is een repressieve daad die bovendien plaats~ vond op een plaats waar BDRI niet mag optreden, nl. de centrale wandelgang van het Brusselse Noordstation. Dit wordt bevestigd door het antwoord van minister van Verkeerswezen De Croo op een parlementaire vraag van 13 maart 1987 van Joan Pepermans : "de NNBS doet geen beroep op één of andere pri- vate firma om de bewaking te verzeke— ren van het station Brussel-Noord." Tijdens-het- proces tegen Salah is overigens gebleken dat de BDRI haar bewakers niet echt opleidt. ok de honden blijken niet opgeleid en bo~ vendien agressief, hoewel in het kon— trakt,tussen_de MIVB en_BDRI_staat dat zij afgericht zijn. Indien BORT haar bewakingsopdracht ernstig had op- gevat, had Guy Renard nog kunnen leven. In de marge van de rechtszaak speel- den zich merkwaardige taferelen af. Extreem-rechts heeft getracht om poli tieke munt te slaan uit de hele affai- re. Nilitanten van het Front National, Front de la Jeunesse en Forces Nouvel- Jes waren aanwezig op de bloemenhulde voor en de begrafenis van het slacht- offer en op de gerechtelijke wedersa- menstelling van het incident. In hun panfletten werd de doodstraf voor Sa~ lah M'Tioui geBist. Forces Nouvelles heeft overigens in juni '86 een over- druk van het proces-verbaal over het tragisch incident gepubliceera. Een tweede betreurenswaardig feit isde werkwijze van Jean-Paul Dumont, de advokaat van de familie Renard, In zijn pleidooi bestempelde hij Noord~ afrikaanse werkloze jongeren als "een publiek gevaar", Bestaat er in Bel~ giv geen wet tegen het racisme ? Te- vens heeft hij op 6 januari van dit jaar aan de pers foto's van de twee dochtertjes van Renard uitgedeeld. Deze stemmingmakerij werd in de wan— delgangen van het justitiepaleis door verscheidene advokaten en magistraten “gondermeer wansmakeli jk" genoema. Men mag niet vergeten dat de opgesom- de feiten nooit zouden zijn gebeurd indien er-konsekwent tegen de illegale bewaking van BDRI zou zijn opgetreden. Nochtans weet de Algemene Rijkepolitie dat_BDRI_ zonder - uitzondering - op-het verbod van privé-milities openbare plaatsen bewaakt. ..2ij dringt reeds Jaren bij het -parket aan om tegen de- ze illegale - privé-bewakingsfirma op te treden. Het is bijgevolg zeer eigenaardig dat BDRI niet wordt ver= volgd. Het zal wel. toeval. zijn. dat volgens Walter De Bock. in De Morgen BDRI voor de gerechtelijke politie van Brussel heel wat delikate opdrachten heeft uitgevoerd, in verband met de Bende van Nijvel. Privé-bewakers en ordehandhavers Privé-bewakers zijn geen ordehandha~ Hun doel is echter gelijkaar- dig : geen herrie, Pas dan is alles in orde, letterlijk en figuurlijk. Hun middelen zijn echter verschillend privé-bewakers mogen enkel preventief optreden, ordehandhavers ook repres- sief. Toch bestaan er kontakten tus- sen de bewakers van het privé-belang en die van het algemeen belang. Tussen de privé~bewakers en de orde- handhavers bestaan verplichte informa~ tieve betrekkingen. De rijkswacht en gemeentepolitie moeten door hen wor den ingelicht over de mogelijkheden tot het plegen van misdrijven of over en misdrijven die bedreven werden, over _kontakten tussen_de privé kers en het publiek. ij aktiviteiten op de openbare weg of in openbare plaatsen moet aan de territoriaal be~ voegde rijkswachtbrigades (alsook aan 32 de plaatselijke burgemeester) de aard van die aktiviteiten worden meegedeela (aantal bewakers, wapens, voertuigen, enz.). (24) Opnieuw theorie, maar geen praktijk : "De uitwisseling van inlichtingen tussen _partikiliere diensten en de politie, waarin is voorzien gebeurt in werkélijkheid niet." (25) Bovendien bestaan er informele betrek~ kingen en afspraken tussen de bewa- kingsfirma's en de . ordehandhavers; Zo'n afspraak werd bijvoorbeeld ge— maakt-op-de algemene vergadering van Internationale Liga der Bewakings— maatschappijen op 5 oktober 1976 te Brussel. Aan de vergadering werd 0.4. deelgenomen door Educard Janssens toenmalig . direkteur-generaal. van. de Algemene Ri jkspolitie)en ri Jkswacht— general Beaurir. De afspraak was dat privé-bewakers bij dé ontruining van fabrieken enkel defensief Zouden’ op= treden, en dat een evacuatie enkel door de rijkswacht 2ou worden’ gedaan, (26) Inforinele Kontakten tussen de bewa— kingsfirma's en de ordehandhavere wor. den ook mogelijk gemaakt door gewezen ordehandhavers die in een bewakings~ firma belanden. Sr zijn zelfe bewa~ kingsfirma's die uitsluitend. werken met bewakers met een politioneel of militair verleden : ABECO en Vacuum Cleaner bijvoorbeeld. Waaron ? Die personeelsleden moeten niet meer opge~ leid worden en sommige ordehandhavers mullen wel eens een cogje dichtknij— pen voor deze "old boys". 06k in de beheersraden en de direkties van bewakingsfirma's vindt men gewe— zen ambtenaren uit de wereld ven de ordehandhaving terug. We hebben reeds René Lechat en Naurice Fastrez als op— richters van Group 4 Securitas vermeld, Ook de beheerraad van Wackenhut is reeds de revue, gepasseerd. Ri jks wachtkolonel op rust André Bastin is ook beheerder van Wackenhut Belgium geweest. Nog namen noenen ? Eduoard Janssens een voornalig parketmagistraat die na een carriére als hoofd van de Algene~ ne Rijkspolitie en kabinetchef van een zestal ministers van Binnenlandse