A

AHLI
KUMPULAN

SATU BAHASA SATU

MALAYSIA
-JENIRI AMIRMAJALAH : PELITA BAHASA
(OGOS 2010)

OBJEKTIF
KAJIAN

Menganalisis dan
menghuraikan ciri-ciri
wacana yang terdapat
dalam artikel Satu Bahasa
Satu Malaysia

BATASAN
KAJIAN

Pengkaji akan mengenalpasti ciri-ciri

wacana yang terdapat dalam artikel
yang bertajuk Satu Bahasa Satu
Malaysia.
Setiap ciri yang diperoleh disertakan
dengan tiga contoh.
Bagi ciri yang tidak mempunyai
contoh yang banyak, pengkaji hanya
menyertakan contoh yang ditemui
sahaja.

ASMAH HAJI OMAR

(1986)

KONSEP
WACANA

Keseluruhan pelahiran bahasa oleh penutur

atau penulis.
Pelahiran sistem bahasa dan unsur-unsur luar
daripada sistem bahasa yang menyumbang ke
arah menjadikan pertuturan atau tulisan
berkenaan sebagai sesuatu yang bermakna
dalam
berkomunikasi.
HARIMURTI
(1982)

Wacana boleh direalisasikan dalam bentuk

karangan yang utuh.
Contoh: novel, buku, siri ensaiklopedia,
paragraf, kalimat atau kata yang membawa

CIRI-CIRI
WACANA

TAUTAN
S

Unit paling kecil dalam wacana.

Dikenali dengan konsep kohesi.
Penting dalam sesuatu wacana
Sbb:
Boleh
mewujudkan
kesinambungan antara bahagianbahagian teks dengan bahagian
yang lain sehingga terbentuk 1
kesatuan

ISI: Penggantian Kata Ganti Nama Diri ke-3

CONTOH:
Rakyat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai
kaum, budaya, dan agama perlu bergerak ke
hadapan, seiring dan sejalan, senada dan
seirama. Mereka perlu mempunyai semangat
nasionalisme dan patriotisme serta mendukung
konsep setia kepada negara tanpa rasa berbelah
HURAIAN:
bahagi.
Penulis menggantikan Kata Ganti Nama ke-3
(m/s 8)
(KGND3) iaitu Rakyat Malaysia dengan
menggunakan KGND3 dalam kumpulan yang
sama iaitu mereka.

ISI: Penggantian frasa

CONTOH:
Di negara ini, bahasa Melayu yang termasuk
dalam
senarai
20 bahasa utama dunia,
memikul tugas dan tanggungjawab yang besar
dan penting untuk memecahkan segala tembok
sosial, psikologi dan
emosi dalam kalangan
rakyat pelbagai kaum. Bahasa
Inggeris dan dialek
suku kaum lain tidak mungkin dapat memikul fungsi
HURAIAN:
tersebut
dengan berkesan .(m/s 9)

Dalam ayat ke-2, penggunaan frasa memikul

fungsi
tersebut
telah
digunakan
bagi
menggantikan tugas bahasa Melayu seperti
dalam ayat 1.

ISI: Penggantian frasa

CONTOH:
Tidak keterlaluan jika dikatakan bahawa
bahasa
Melayu
ialah wahana untuk
memupuk perpaduan
yang paling ampuh.
Bahasa itu merupakan senjata
yang
berkesan untuk memastikan agar konsep Satu
Malaysia dapat dicapai. (m/s 10)
HURAIAN:
Dalam kedua-dua ayat di atas, berlaku tautan
apabila penulis telah menggantikan perkataan
bahasa Melayu kepada bahasa itu dalam
ayat 2.

RUNTUTAN
1

Dikenali sebagai koheren.

-Kesinambungan sesuatu idea yang

terdapat dalam
sesebuah wacana.
-Menjadikan wacana tersebut sebuah teks
yang
ada makna dan dapat difahami.
-Koheren merupakan sesuatu perkara
yang
bersamaan atau berkisar dengan
tema.
Asas dalam pembinaan wacana.
Sbb:Sesuatu teks itu dianggap sebagai
wacana jika teks
tersebut mempunyai

ISI: Wujud kesinambungan idea antara dua

ayat.
CONTOH:
Persoalan besar yang dihadapi oleh pemimpin dan pendidik
selepas
Perang Dunia Kedua ialah mencari formula yang
terbaik untuk melahirkan
masyarakat Malaysia yang bersatu
padu, yakni
masyarakat majmuk yang
mempunyai keinginan
dan keazaman untuk
hidup bersama dalam
keadaan
damai. Masyarakat yang dihasratkan
ialah masyarakat yang ke
bukit sama didaki ke lurah sama dituruni, iaitu masyarakat
HURAIAN:
yangAyat
saling 1: bekerjasama,
bersatumelahirkan
hati dalam
Menjelaskan berkorban
formula danuntuk
segala hal. (m/s 10)

masyarakat Malaysia yang bersatu padu .

Ayat 2: Menjelaskan
formula untuk melahirkan
masyarakat Malaysia yang bersatu padu dengan lebih
terperinci iaitu masyarakat yang saling bekerjasama,
berkorban, dan bersatu hati dalam segala hal.

ISI: Wujud kesinambungan idea bagi ayat pertama dalam

ayat kedua.
CONTOH:
Dalam konteks Satu Malaysia, perhubungan atau
interaksi antara
masyarakat pelbagai kaum amat
penting, justeru perlu
digalakkan. Maka masyarakat
perlu mempunyai
pengetahuan yang luas
tentang
bahasa, loghat, jargon, slanga,
gurauan, cerita
rakyat,
budaya setempat dan sebagainya. (m/s
11)

HURAIAN:

Ayat1: Menjelaskan interaksi antara masyarakat pelbagai

kaum amat penting, justeru perlu digalakkan.
Ayat 2:
Diterangkan bagi mewujudkan interaksi
tersebut,
masyarakat
perlu
mempunyai
pengetahuan yang luas tentang bahasa, loghat, jargon,
slanga, dan sebagainya.

ISI: Kesinambungan idea antara ayat 1 dan ayat 2.

CONTOH:
Perdana Menteri menjelaskan bahawa Satu Malaysia mempunyai
matlamat untuk mengekalkan dan meningkatkan perpaduan
dalam kepelbagaian yang terbukti telah menjadi tonggak
kekuatan negara ini bagi menghadapi pelbagai cabaran dan
ancaman dalaman dan luaran
sejak merdeka.
Satu
daripada wahana atau alat penting bagi menjamin kejayaan Satu
Malaysia ialah penggunaan bahasa Melayu sebagai alat
perhubungan, komunikasi dan interaksi dalam pelbagai ranah dan
bidang,
secara meluas dalam kalangan rakyat pelbagai kaum pada
HURAIAN:
semua peringkat di negara ini. (m/s 9)

Ayat 1: Perdana Menteri ingin menjelaskan berkenaan

dengan matlamat Satu Malaysia iaitu untuk mengekalkan
dan meningkatkan perpaduan.
Ayat 2: Diterangkan langkah untuk menjamin kejayaan
Satu Malaysia tersebut iaitu dengan cara menggunakan
bahasa Melayu sebagai wahana atau alat penting
untuk mengekalkan matlamat tersebut.

TUJUAN
1

Tujuan sesuatu wacana itu adalah

ditentukan
oleh
penulis
ataupun
pembicaranya.
Sesuatu wacana perlu mempunyai tujuan.
-menimbulkan interaksi yang komunikatif.
Tujuan akan menentukan jenis wacana
yang digunakan.

Menyatakan kepentingan bahasa Melayu

dalam membentuk gagasan Satu Malaysia.
Bahasa
Melayu
sebenarnya
menjadi
lambang penyatuan suara dan aspirasi,
serta
alat
yang
berfungsi
untuk
menyatupadukan rakyat yang berbilang
kaum.
Juga menjelaskan konsep Satu Malaysia
yang digagaskan oleh Perdana Menteri
Dato Sri Mohd Najib Abdul Razak.

PENERIMA/KHALAYAK
1

Sesuatu wacana sama ada bentuk tulisan

mahupun bentuk lisan perlulah mempunyai
pembaca ataupun pendengar kerana pembaca
ataupun
pendengar
merupakan
golongan
penerima/khalayak sesuatu wacana.
Wacana yang melibatkan khalayak pendengar
merupakan hubungan antara penutur dengan
pendengar manakala khalayak pembaca pula
ialah
hubungan
antara
penulis
dengan
pembaca.

Penerima/khalayak untuk teks ini adalah

tidak terhad kepada satu golongan sahaja.
Teks ini disampaikan kepada semua
golongan termasuklah golongan tua dan
muda juga kepada semua kaum iaitu Cina,
Melayu dan India yang termasuk dalam
Gagasan Satu Malaysia.
Sasaran penerima adalah rakyat Malaysia
yang terlibat secara langsung dengan
Gagasan Satu Malaysia.

MAKLUMAT
1

Merupakan perkara yang penting dalam wacana.

Terbahagi 2 jenis, iaitu:
Maklumat Lama
Maklumat Baru

Dengan tercetusnya Gagasan 1 Malaysia, soal

kesatuan dan perpaduan menjadi satu daripada
agenda utama pemimpin. Pemimpin kita
makin sedar akan betapa pentingnya perpaduan
diperkukuh dan dipertahankan. (m/s 9)
HURAIAN:
Ayat 1 adalah maklumat lama kerana ayat
tersebut telah dinyatakan pada peringkat awal dan
diulang2 dalam konteks yang berikutnya.
Ayat 2 adalah maklumat baru kerana pendengar
baru sahaja mengetahui perkara tersebut.

Cara yang paling penting untuk menyatupadukan

masyarakat berbilang kaum di Malaysia ialah melalui
penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi dan
bahasa kebangsaan. Bahasa Melayu yang digunakan
dengan meluas dalam kalangan penduduk pelbagai kaum
di negara ini, berbanding dengan masa atau dialek yang
lain, termasuk bahasa Inggeris, merupakan pilihan yang
terbaik untuk merealisasikan gagasan Satu Malaysia. (m/s
10)
HURAIAN:
Ayat 1 menjelaskan bahasa Melayu sebagai bahasa
rasmi dan bahasa kebangsaan adalah maklumat lama
kerana telah dinyatakan pada peringkat awal dan
diulang2 dalam konteks yang berikutnya.
Ayat 2 adalah maklumat baru kerana pembaca baru
mengetahui perkara tersebut.

KEADAAN
1

Berkaitan dengan faktor untuk menjadikan sesuatu

wacana itu relevan dengan situasi ujaran itu.
Sesuatu wacana yang diujarkan itu perlulah sesuai
dengan keadaan dan juga pemeran yang ditujukan
wacana itu.
Untuk menjadikan wacana itu sesuai dengan
keadaan pemilihan kata, frasa, atau ayat adalah
penting.
Sesuatu wacana perlu berlandaskan hubungan
antara penghasil wacana dengan khalayak.

Teks ini berlandaskan hubungan antara:

penulis dengan pembaca, maka
hubungan yang wujud adalah hubungan
yang tidak langsung kerana penulis
dikenali oleh pembaca tetapi penulis tidak
mengenali pembaca.
Laras bahasa yang digunakan adalah laras
bahasa formal kerana penulis mensasarkan
teks kepada orang yang belum dikenali.

INTERTEKS
1

Sesuatu wacana itu bergantung kepada

wacana yang lain yang memainkan
peranan
penting
bagi
membantu
seseorang itu memahami sesuatu wacana
yang
sedang
dibaca
ataupun
didengarinya.
Kefahaman
seseorang
itu
terhadap
sesebuah wacana banyak bergantung
pada pengetahuannya terhadap perkara
yang
sedang
dibaca
ataupun
didengarinya.

Kamus Dewan mentakrifkan perpaduan

sebagai
penggabungan,peleburan,penyesuaian,
kecocokan atau perihal berpadu iaitu
bergabung menjadi satu, sepakat atau
HURAIAN:
sebagainya.
Dalam teks tersebut, wujudnya teks dari
Kamus Dewan. Dengan kemasukan
definisi
daripada
kamus
tersebut
membolehkan khalayak lebih memahami
makna
sebenar
perpaduan
yakni
dijelaskan dalam teks tersebut.

KESIMPULAN

Kesimpulannya, wacana
mengandungi tujuh ciriTautan
utama iaitu:
Runtutan
Tujuan
Khalayak
Matlamat
Keadaan
Interteks

SAMBUNGAN
Ketujuh-tujuh ciri tersebut penting dalam penghasilan
sesuatu wacana.
Tidak semua teks mengandungi ketujuh-tujuh ciri
tersebut.
Namun, ketujuh-tujuh ciri tersebut terdapat dalam teks
yang dikaji.
Ciri yang paling banyak ditemui dalam teks ialah:

Tautan

Runtutan
Hal ini membuktikan bahawa artikel ini mempunyai
wacana yang utuh dalam konteks wacana bahasa
Melayu.

BIBLIOGRAFI

(1)Jeniri Amir. 2010. Pelita Bahasa. K:

Dewan Bahasa dan Pustaka.
(2) Noresah et al. 2007. Kamus Dewan
Edisi Ke-4. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa
dan Pustaka.